Ky Thuat Chan Doan Oto T Trai 0447 PDF

| ge -o4 PGS. TS. NGUYEN KHAC TRAIT KY THUAT CHAN DOAN 616 ¢ Khai niém chung « Phuong phap chan doan * Xac dinh trang thai ky thuat NHA XUAT BAN GIAO THONG VAN TAYLOI NOI DAU Trong nhiéu nim gan day t6c 46 gia tang sé ivang va chiing loai 6t6 nuéc ta kha nhanh. Nhidu hé théng két cau hign dai da trang bi cho 6t6 nhim théa m&n cang nhiéu nhu cdu cila giao thong van tai. Tuy vay ching ta cling gap khéng {t kh6 khan trong khai thac st’ dung va lam quen véi cac hé théng do. Ngay nay, mot so két cdu don gian da thay thé bing cdc két cdu hién dai va phite tap, m6t s6 thdi quen trong sl’ dung sila chifa cing khéng con thich hop, nhat la khi céng nghé sita chita da c6 nhitng thay doi co ban: chuyén tis viée sifa chifa chi tiét sang sta chia thay thé, do 46 trong qua trinh khai thdc nhat thiét phdi si dung céng nghé chén doan. Bé lam t6t céng tac quan ly chal iuong 16, c6 thé quyét dinh nhanh chong cdc tac dong ky thuat tiép sau, cn thiét phai nm ving ky thuat chan doan trén 6t6 ngay nay. Voi mong muén 40, cuén sach KY THUAT CHAN BOAN OTO dusgc bién soan. Ndi dung cuén sch gém ba phan lén Phan 4: Trinh bay cdc khai niém chung vé chén doan trang thai ky thuat 6t6 (ba chong). Phan 2: Néu cac phudng phap chan doan ky thuat cdc hé thong, cum trén 6t6 (bay chuong). Phan 3: Trinh bay phuong phap ly ludn xac dinh trang thai ky thuat 6t6 (ba chung). Chan doan trén oto la mét cong viée phic tap, doi héi ngudi tién hanh cong tac chan doan phai ndm ving két cau cu thé. Vi vay cudn sach da cO gang danh mét phan nhé ban dau dé dé két cau, sau dé trinh bay cach phan tich két cu va cac phuong phap chan doan, tao diéu ban doc nhanh chéng lam quen véi cong téc chan dodn trén 6t6. Cac vi du va minh ching trong tai ligu giup cho ban doc dé hiéu va c6 thé thyc hanh thuan loi. Cuén sach duge viét voi muc dich gitip cho céng nhan va cdn bé ky thudt trong nganh, cae déi tuong khai thac sirdung sua chia 6té cd thé téng hop va phan tich, tt’ dé chan phuong an cy thé cho céng vige hang ngay, gilp cho cdc truténg dao tao céng nhan, trung cap ky thuat sinh vién chuyén nganh co thé hoc tap dap tng ahanh chéng vdi nhu cau thut tién cua céng tac khai thdc 6t6 hign nay va trong tuong lai. Cuén sdch c6 thé gitip cdc co’sé déo tao hinh thanh cdc tai ligu gidng day, hoc tép theo muc tiéu cia khéa hudin luyén, gitip ban doc co kha nang ty dao tao, nang cao trinh dé. Déng thdi cuén sdch cing gianh_phdn 3 cho cdc ban doc cé trinh dé cao hon lam quen voi tu duy logic va cd thé bat tay vao céng viéc tién hanh chan dodn trén may bang cdc phan mém co san trong mét 86 chung trinh cia may tinh, qua dé co thé lam quen dan vdi céng viée chan dodn trén hé chuyén gia chdn dodn may. Cac tu ligu cia cudn sach dugc téng hgp tir cac tai liu méi xuat ban gan day clia nude ngoai, dac biét {8 dé cap vdi cdc thiét bi tién tién da va dang co mat 6 nusc ta. Cac phuong phap trinh bay trong cuén sach c6 gang di theo huéng thyc té va hién dai, don gidn ti phitc tap Véi su da dang cla két cdiu, cdc van dé néu trong cuén sach nay chac chan chua thé dé cap ht, song vé co ban, trén co sé cdc di dung duge trinh bay d day, cling c6 thé gip ban doc van dung cu thé vao ky thuat khai thac 6t6. Qua trinh img dung tién b6 khoa hoc kf thuat trong 6t6 cila thé gidi va cdc thiét bi chan doan cling khéng ngiing hoan thién, nhung do trinh dé c6 han lai tip can voi mst finh vyc ky thuat da nganh, chac chan cuén sach con cé nhimg khiém khuyét, chua théa man dugc hét cdc nhu cau cla ban doc. Tac gia thanh that mong ban doc thong cam. Cac y kién gop y xin giti vé theo dia chi: BG mén Ot6 - Khoa Co khi -Truting Bai Hoc Bach Khoa Ha NGi, E-mail: ktrai2001@yahoo.com Tac gidKY THUAT CHAN DOAN O76 = Mae we MUC LUC LOI NOI BAU myc Luc 7 PHAN 4 KHAI NIEM CHUNG VE CHAN DOAN TRANG THAI KY THUAT OTO. CHUONG 1: QUA TRINH SUY GIAM CHAT LUQNG TRONG SU DUNG OT6 1.1, Cac khai niém vé chat Iugng san pham va chi A 4.2. B6 tin e&y trong khal thée &t6- cHUONS 2: CAC KHAI NIEM TRONG CHAN DOAN KY THUAT hai nigm vé chan dodn kj thuat 6t6- 2: 2. Cac khai nigm va dinh nghia trong chan doan ky thuat ~ 2.3. Du bao trang thai ky thuat: 2.4. Cong nghé chan doan - (HUONG 3: CAC PHUONG PHAP CHAN DOAN 3.1. Céc phuong phap chan doan don gian 3.2. Ty chan doan — PHAN 2 ay ees < KY THUAT CHAN DOAN CHUONG 4: CHAN DOAN CUM BANH XE, MOAY G, LOP. 4.1. Bac diém két cdu va hu héng- 4.2, Phuong phap va thiét bi chan doan cum banh xe CHUONG 5: CHAN DOAN H THONG LAI, CAU TRUGC DAN HUONG 5.2. Phuong phép va thiét bi chan dos CHUONG 6: CHAN DOAN HE THONG PHANH 6.1, Bac diém két cu va hu héng ~ 6.2. Phuong phap va thiét bi chan doan-. 6.3, Dj véi hé théng phanh cé ABS - CHUONG 7: CHAN DOAN HE THONG TREO 7.1, Bac diém két cdu va hu hong 7.2. Phuong phap va thiét bj chan doai CHUONG 8: CHAN DOAN HE THONG TRUYEN LUG 8.1. Dac diém két cau va hu hong hé théng truyén lye - 8.2. Chan doan cum ly hgp ma sat khd 8.3. Chan doan cum hép sé chinh théng thudng, hép phan phéi.KY THUATCHANDOAN O10 Muc tue 8.4, Chan doan cum cau xe 8.5. Chan doan cum cac dang 8.6. Chan dodn hép 86 ty déng (AT, EAT) CHUONG 9: CHAN DOAN DONG CO 9.1 Phan tich cdc théng sé chinh trong déng co - 9.2. Phuong phap va thiét jn doan 9.3. Chan doan co cau phéi khi 9.4, Chan doan hé théng nhién ligu - 9.5, Chan doan hé théng lam mat 9.6. Chan dodn hé théng béi trot 9.7. Phan tich tap chat trong dau bai tron 9.8, Cac phuong phép va thiét bi xac dinh khi xa déng co 168 173 190 194 213 216 219 223 CHUONG 10: CHAN DOAN HE TH EN 10.1. Chan doan phan cung cap dién: 410.2. Chan doan phan khdi déng 40.3. Chan doan phn danh Ita ~ 226 231 233 PHAN 3 XAC DINH TRANG THAI KY THUAT OTO CHUONG 114: LY THUYET THONG TIN TRONG CHAN DOAN 11.1. Ly thuyét théng tin 11.2. Vi dy vé xdc dinh gia tri théng tin va xac suat hu héng 245 250 CHUONG 12: LOGIC VA CHAN DOAN KY THUAT 12.1. Logic va chan dodn ky thu: 412.2. Chan doan xac dinh hu héng. 12.3. Chan doan véi hé théng phtfc tap: 252 255 261 CHUONG 13: LOGIC MG TRONG CHAN DOAN 13.1, Md dau 13.2. Tap mo 13.3, Cac php tinh logic véi tap ma (logic ma) 13.4. Vi du mé hinh ma di véi hé thong thy nghiém ma 43.5. (mg dung FUZZY-LOGIC trong phan mém Matlab 264 265 268 279 283 TAI LIEU THAM KHAO -- 288PHAN 1 KHAI NIEM CHUNG VE CHAN DOAN TRANG THAI KY THUAT OTOKY THUAT CHAN DOAN 616 Chucomg 1. Qué trin suy giim chet long... CHUONG 1 QUA TRINH SUY GIAM CHAT LUGNG TRONG SU DUNG OTO 4.1. CAC KHAI NIEM VE CHAT LUQNG SAN PHAM VA CHi TIEU DANH GIA Quan ly chat lugng cla mét san phdm phai dua vao cac tinh nang yéu cau cla san phdm trong nhitng diéu kién sit dung nhét dinh, bdi vay mdi mét san pham déu dude quan ly theo nhitng chi tiéu riéng biét, Mét trong cdc chi tiéu quan trong dé tin cay. Khi danh gia d6 tin cay phai dya vao cdc tinh chat va chife nang yéu cdu, cdc chi tiéu sit dung ca d6i tugng trong khoang théi gian nhat dinh tuong Ung véi ché dé va diéu kién khai thac cu thé. B6 tin cay la mét trong cdc dac trung quan trong nhat vé chat lugng may va chi tiét may Ndi chung va 6t6 néi riéng. Dé tin cdy cao duge thé hién bang kha nang dam bao cac chifc nang éa dinh ma hau nhu khong hy héng, déng thdi cdc chi tiéu sit dung (higu suat, mttc 46 tiéu thy nang lugng, chat lugng san pham, tinh an toan ky thuat,...) dude duy tri 6 mife do cho phép trong khoang thdi gian yéu edu hoac trong qua trinh thuc hién mét khdi lugng cong viée qui dinh. ‘D6 tin cy duge danh gid theo cdc tinh chat chinh sau: tinh khdng héng, tinh bén lau, tinh thich ng sifa chita, tinh sn sang 4.1.1. TINH KHONG HONG Tinh khéng héng [a tinh chat olla déi tugng nh&m thyc hién cdc chite nang cla minh trong diéu kién lam viéc xac lap ma khéng xay ra hu héng, Cac chi tiéu cila tinh khong héng gdm: Xde sudt lam vige khéng héng R(t) la xc suat khéng xay ra hu héng trong gidi han khéi lugng céng viée da cho. Xac swat lam viée khéng héng la chi tigu khéng thir nguyén Gia sir mét hé thdng cé no phan tit va nt la téng cac phan tir khéng hu héng trong khoang théi gian t, thi xac suat khéng hu hdng cia hé théng R(t): R(t) = hoae R(t) = “+ 100% (1.1) n. 1, a) Xéc suat héng Q(t) la xc suat xudt hién hy héng 6 diéu kién str dung nhat dinh trong khong thdi gian hay khdi lugng c6ng viée da cho. Xa suat héng Q(t) c6 quan hé vdi x4c suat lam viéc khong héng R(t) nhu sau:KY THUAT CHAN DOAN O10. _ Chutong 1, Qué trinh suy gidm chat lwong ... (1.2) b) Khdi tuong céng viée trung binh dén héng T., [a gid tri trung binh (ky vong fodn hoe) cia khdi lugng céng viée dén khi xuat hién héng dau tién ca nhiéu déi tuong giéng nhau duce xem xét. Quy luat phan phéi phé bién duge sit dung la phan phéi ma, Vaybun, chudn, hode Loga. Odi véi 8t6 khdi lvong cong viée dude thé hién bang hanh trinh xe chay (km) hay thdi gian str dung (nam sit dung). ¢) Cutng dé héng A(t) ta mat dé xac sudt phat sinh hong c6 diéu kién cla may va duge xc dinh tai thai diém xem xét (v6i diéu kién [a téi théi diém dé trang thai héng khéng phat sinh). 1.4.2, TINH BEN LAU Ching ta higu tinh bén lau [a tinh chat cite dét tueng duy tri duge kha nang lam viéc cla minh cho tdi trang thai théi gian gidi han truée khi xudt hién hu héng, trong d6 ké ca nhing gién doan can thiét cho viéc bao duGng ky thuat va sifa chita. Cac chi tiéu coda tinh bén lau gom: a) Tudi tho trung binh (tuéi th ky thuét) Ia théi gian stt dung trung binh cila déi tuang dén khi xuat hién trang thai gidi han, ma sau théi gian dé déi tugng cdn phai sta chita Ién hay hay bé. b) Tudi tho trung binh dén sua chda la thdi gian sit dung trung binh ty lie bat dau st dung én lan sia chita dau tign, ¢) Tudi tho trung binh gida hai lan sua chia (tudi tho ky thudt gitia cdc |én sua chia J6n) |a thai gian st dung tcung binh gitta hai lan sita chifa ké can ) Nién han sur dung (tudi tho toan b9) Ja thai gian st dung trung binh cia d6i tugng ti lic bat dau sd dung dén khi thanh ly do tinh trang gidi han. 1.1.3. TINH THICH UNG VOI SUA CHDA Tinh thich tng véi stfa chifa la tinh chat thé hién suf thich ing cia thiét bj trong viée tiéh hanh tc dong ky thuat khi xuat hién hur héng, Tinh thich tng véi sit chita duge danh gia bang cc chi tiéu: thai gian héi phuc (thai gian chi phi cho phat hién, tim hu héng va khac phuc), x4e suat héi phuc kip thai (xac suat bigu thi quan hé gilza sé dn khac phuc hu hong khéng vugt qua théi han da cho vai téng 86 ln khac phuc hu héng), thdi gian héi phuc trung binh (gia tri trung binh cua thai gian hdi phuc kha nang lam viée cla nhiéu lan khac phuc hu héng). ‘Tren 6t6 hién dai, véi trang bi ¢6 céng nghé cao, cde nha san xudt 48 phai dp dung nhiéu gidi phap ky thuat nh&m nang cao tinh thich Ung véi sifa chifa nhut: trang bi hé théng tu chan dodn, phan cum theo cac modun tiéu chuan .... 1.1.4. TINH SAN SANG Tinh sn sang bigu thi kha nang dua thiét bi vao lam viée va duge danh gid nhd cdc hé sé: H6 s6 san sang biéu thi kha nang sn sang lam viéc ctla may 6 thdi diém tuy y, bao ham ca thai gian héi phuc cia may. Hé 86 sn sang cang cao khi thdi gian héi phuc la nhé. 6KY THUAT CHAN DOANOTO Chutong 1. Qué trink suy gid chat lwong .. H6 s6 su dung ky thudt K,, la chi tiéu téng hgp cla dé tin cay va dac trung hoan thién han iia tinh thich ng vai stfa chita. Cae chi tigu danh gia d6 tin cay trén duge sir dung vdi cdc thiét bi may méc va été. 1.2. BO TIN CAY TRONG KHAI THAC OTO 1.2.1. CAC YEU TO LAM GIAM BO TIN CAY TRONG QUA TRINH KHAI THAC OTO Trong qua trinn sir dung 6té, trang thai ky thuat cila 6t6 dan thay déi theo huéng xdu di, dan tdi hay hdng hoc va giam dé tin cay. Qua trinh thay ddi dy cé thé kéo dai theo thdi gian (hay hanh trinh sit dung) va phu thudc vao nhiéu nguyén nhan — Chat lugng vat liéu, cng nghé ché tao, lap ghép, sy khéng déng nhat trong ché tao..., — Diéu kién sir dung: méi trudng sir dung, trinh 45 ngudi sit dung, diéu kién bao quan, trang thiét bi va méi trung sia chifa, nhién ligu ddu mé béi tron. — Su mai mén vat liéu gitta cdc bé mat co chuyén déng tuang déi, — Su xuat hién cdc vét nut nhé do vat liéu chiu tai thay déi, thudng goi a mdi, ~ Su hu héng cac phan két cu chi tiét do chiu qua tai tifc thai, dot xuat, — Hurhéng két cu va chi tiét do an mon héa hoc trong mdi truéng chi tiét lam viée, ~ Su ldo héa vat figu trong méi trudng két cdu hoat dOng ... d&c biét déi voi cdc vat ligu lam bang chat déo, tao su, chat dinh két Cac nguyén nhan trén c6 thé: nhan biét dugc (hiu hinh) va khéng nhan biét (v6 hinh), va duge danh gia theo thdi gian. Néu xem xét chil yéu theo hiéu qua céng vide cita 6t6 thi cé thé sit dung chi tigu danh gid theo quang dudng xe chay. R6 rang viée danh gid theo quang dung xe chay khéng hoan thin bang viée danh gia theo thai gian st dung, nhung lai tién Igi han. é duy tri trang thai ky thuat 6to 6 trang thai lam viéc véi dé tin cay cao nhat c6 thé, ngudi Khai thac phai ludn tac déng ky thuat vao déi tugng khai thac: bao dung, stia chita theo chu ky va néi dung thich hgp. 4.2.2. QUY LUAT BIEN 861 BO TIN CAY THEO THOI GIAN SU DUNG CUA OTO a) 86 tin cdy va cuéng dé hur hong clia 6t6 khi khéng stia chda In Trong khai thac va sir dung 6t6 ham xac suat khéng héng R(t) duge coi la chi tiéu chinh cla dé tin cay. 6 tin cay ciia mdi téng thanh 6t6 cé thé biéu dién bang nhimg méi quan hé phifc tap khac nhau va anh hung téi d6 tin cay chung cla 6t6 cing khac nhau. Mot chige 6t6 gém tap hgp khoang hang van chi tiét, trong d6 c6 khoang (6 + 7)% chi tiét 4 c6 Anh huéng |én dén dé tin cay chung cila 6t6. Cac hu héng ctia 6t6 c6 dac tring ngau nhién dién hinh. Quy luat cla xde suat hu héng va cuéng d6 hu héng theo hanh trinh lam viéc cia 6t6 khi khong straKY THUAT CHAN DOAN 670 7 Chuong 1. Qué trink suy gidm chai twon chifa lén trinh bay trén hinh 1.1. Trén hinh vé sy bién déi cla xac suat hu héng va cudng dd hu héng 6 thé chia lam 3 giai doan a, b. c. a Rd: Xée sudt bhong hing & Sé'chu hy lain vige Alt): Cutting ds hue hong Hank trinh lam vige Hinh 1.1. Quy luGt ctia xde sudt hu hong va cuéng dé hu héng cia 6t6 Giai doan | (a): Do nhiing nguyén nhan cong nghé ché tao ldp rap, héng héc xay ra nhiéu ngay sau khi budc vao hoat dong, sau d6 giam dan cho dén cudi thai ky chay ra, Hanh trinh lam viée nay nam trong khoang a = (5 = 10)10°km. Giai doan II (b): Tinh trang cla may méc sau chay ra dug coi [a tét nhat. Trong mét thai gian dai, néu duge bao dung ding ky thuat, cuéng 46 héng 6 mie thap nhat va gift gén nhu khéng déi. Thai ky nay duge goi la théi ky lam viée én dinh va hanh trinh tam viéc trung binh, véi cac 6t6 duge ché tao tét, tuang (mg trong khoang b = (100 + 300)10°km. Gia tri x4c sudt khong hong nam trong khoang lon hon 0,9. Giai doan Ii! (c): $6 lugng hu héng tang dan do nhimg nguyén nhan khong thé tranh khdi nhue cac bé mat ma sat bi mon, vat ligu bj [40 hoa, cac chi tiét bi phd héng do méi.... Gia tri xc sudt khong héng trong giai doan nay cé thé nhd hon 0,9 va giam nhanh. Hanh trinh lam viée nay khong nhu nhau cho cac feai xe, déng thdi cing khéng thuc té tén tai dén cing. _ Qua 66 thi thai gian lam vie thys té olla 616 s8 duge tinh ti sau khi chay ra va két thic truée khi cung d6 héng tang lén. Theo kinh nghiém: néu gia tri xdc sudt khéng héng nhé hon 0,9 thi can thiét tién hanh cac tac dong ky thuat 48 héi phuc lai dé tin cay ctia hé théng b) Cuténg dé hu héng va s6 lan sua chia Idn cua 6 Khoang hanh trinh dén sifa chita lén lan thi nhat (L) duge tinh theo chi tiéu khéng héng, la khong hanh trinh xe chay dén khi d6 tin cay giam xung bang 0,9. Sau khi sita chita I6n thi d6 tin cay lal tré lai xp xi bang 1, tuy nhién Itc nay do tan suat hu héng tang [én (2 + 3) lan nén khoang hanh 8KY THUAT CHAN DOAN OTO” Chuang 1. Qué trinh suy gidm chat twang ... trinh dén stta chita lén lan tiép theo sé giém. Hanh trinh str dung dén lan stfa chita l6n tiép theo nam trong khoang tir (0,78 + 0,89)L. ¢) 86 tin cy va hanh trinh surdung cua 6t6 khi sda chda Idn hai lén Qué trinh bign di dé tin cay (xac xudt lam viée khong héng Rit) cia 6t6 khi cé6 hai lan sta chifa én thé hign trén hinh 1.2. Néu véi diéu kién sta chia phuc héi tot thi: hanh trinh lam vide ca O16 dén ky sta chifa I6n [dn 118 s,, hanh trinh lam viée cila 6t6 dén ky sita chifa !6n lan 2 1a s,, hanh tinh lam viée cila 66 dén ky sifa chifa I6n ldn cudi la s,, hé sé thdi gian dude lay theo tan suat hu héng va tinh toan bang gid tri (0,78 + 0,88) hanh trinh lam viéc true 46, Nhu vay qua trinh lam viée cla 16 sé c6 thé dam bao vi dé tin cay, tinh theo xdc suat khéng héng, trong khoang xép x! 0,9. Thue t8, nhiig 616 sau khi sila chita ‘in thudng c6 khodng hanh trinh str dung dén khi phai sa chifa ln sau khong vuot qua (50 + 60)% hanh trinh sir dung dau tién, odn tan suat hy hang va thdi gian nghi lam viéc do hu héng I6n gp 2 + 3 lan so véi lan tsu6c, Ngay nay c6 xu huéng khong thyc hién sita chita lan ma chi thay thé téng thanh cum, déng thai coi trong chan doan xac dinh tinh trang va kip thdi thay thé, nang cao dé tin cay trong khai thac si dung. RW): Xée sudt khong hong — > _— ee =< > % 82 =(0,78 0,88) 52 55 = (0,7 0,88) s ‘Thiti gian hoy quéng duting 6 t6 lam vide Hinh 1.2. Su suy gidm d6 tin edy cia 6t6 qua hai lan sita chita ¢) Tudi tho cia cde cym chi tiét, téng thanh cua 6t6 @ nhing 6t6 hién nay, néu xét theo diéu kién lam vie hoan thién cila cac cum téng thanh, thi cum ding co c6 thdi gian si dung t6i ky sila chita ln ngén nha. Vi vay thudng khodng hanh trinh sir dung dén ky sta chifa 16n dau tién cla 6t6 bi gidi han bdi théi han dong co bi mai mon. Hanh gid do bén lau cia 616 va cum téng thanh theo hanb trinh sir dung dén sita chita lén bang cdc thi nghiém trén bai thir ciia trung tam NAMI (Lién x6 ci) duge cho trong bang 1.1. Trong khai thac st dung qua trinh mon va “Ido héa" cla 6t6 xy ra khac so véi nhiing thir nghiém trén bai tht, Ché dé 1am viéc cla déng co khi thi! trén bai én dinh hon. Vi thé tudi tho cla ca Ong co va 6t6 khi thir trén bai thir thyéng cao han trong thyc té sit dung. Tudi tho ciia cdc cum chi tiét, téng thanh 6t6 dé tién hanh sita chifa lén duge xac dinh do B GTVT Céng héa lién bang Nga ban hanh trong bang 1.2. 6 bén lau ciia mot s6 nhém chi tiét va. cum téng thanh hay héng theo hanh trinh sir dung @n khi phai thay thé cho trong bang 1.3KY THUAT CHAN pOAN OTO _Chutong 1. Qué trinh suy Bang 1.1. Hanh trinh stdung dén ky sua chdia lon lant cua 6t6 va déng co _6t6 D6ng co. es Séluong | Tudi tho trung 5, pia, | SOluong | Tudi tho trung |_Nhan hiéu | ikndo sat | binh(xtooakm | Nhan hiéu | ino sit | binh(x1000)km | UAZ 4510M 20 1245 GAZ 51 226 852 | GAZ 514, 139 333.3 | ZMZ59 91 111.9 ZIL 130 7 306,9 Zit 120 74 95,9 Zit 13081 73 275.8 ZIL 130 634 156,2 MAZ 503A 19 179.0 IAMZ 238 83 100.8 MAZ 5048 19 __ 263,0 IAMZ 236 305 152.9 Bang 1.2. Tudi tho trung binh surdung cua 6 td va cdc tong thanh ctia 6t6 Tudi tho trung binh Tudi tho trung binh dén sua chia lon lan 7 | (nghin Km) cua cdc téng thanh (nghin Km) _| | 6té dén sta chda | héttuditho | Bn | Hop | Hopphadn | Cau | Cau gida, | Ton lant sudung | gco| sé phol trus sau | _ : joe | UAzaSiM 150 270 105 | 100 100 100 | 150 PAZ 762 120 216 120 | 120 120 120 120 GAZ52-03 140 252 80 | 140 140 140 140 GAZ 53A 150 270 150 | 150 150 150 150 ZiL130 175 +. 318 175 | 175 175 175 175 MAZ 500A 160 288 160 _| 160 160 160 160 URAL 377 150 270 125} 150 | 150 150 125 150 KRAZ 257 135 243 135 | 135 135 135 100 100 GAZ 66 120 216 120 | 120 120 120 |. 120 120 URAL 375 125 225 125 | 150 150 125 125 150 BELAZ 540 | 100 180 70 | 100 | 100 100 100 100 Bang 1.3. Gid tr] tudi tho trung binh cua mét sé nhom chi tiét cda 6t6 ‘am ma sat phanh dia Tam ma sat phanh tréng Tam ma sat ly hop Giam chan Truc chit thap cacdang RO tuyl (khép cau lai, treo) Lép xe 6t6 con xuong D L6p xe 6t6 con xuong R Lép xe td tai L6p xe 6t6 tai rong ngang eon7a Lop xe 6t6 tai xuang kim loai Finan 10KYTHUATCHANDOANOTO Chuong 1. Qué trinh suy gim chai heong .. Da sé cdc chi tit oila 6t6 tudi tho phu thudc vao diéu kién st dung. Mét sé chi tiét khong phu thuge vao diéu kién st dung, D6 chinh ia sy phiic tap trong khai thac str dung t6 ma céng tac chan doan can kip théi phat hién hu hong va xac dinh tudi tho. \Véi nhiing théng ké ké trén can nhan thay rang: tuéi tho str dung cac chi tiét la hét site da dang. Vi vay, mét trong cdc khau quan trong cia céng tac khai thac la: can chi ra cac hu héng kip thoi nham khac phuc, vifa lam nang cao dé tin cay si dung, tiét kiém ste lao dong vat tu, ting hé sé sn sang lam viéc cila 6t6. 11KY THUAT CHAN DOAN OT ___Ccamg 2. Cac Khai nem. CHUONG 2 CAC KHAI NIEM TRONG CHAN DOAN KY THUAT 2.4. KHALNIEM VE CHAN DOAN KY THUAT OTO Khoa hoc chén doan la mén khoa hoc nghién ctu vé phuong phap va céng cu xac dinh trang thai kj thuat aiig déi tugng chan doan. Khoa hoc chén doan ra ddi da lau, né bat dau tir viée chan doan trang thai sfc khoé ctia con ngudi va tiép sau tdi viée chain doan trang thai ky thuat ciia thiét bi va may méc. Tuy ra doi tir rét 1au song sy phat trién da gap nhiéu kho khan, chi yéu la thiéu thiét bi do Iuéng cé d6 tin cay cao. Ngay nay véi sif trd giup dc uc cla may tinh, finh vue chan doan dA c6 nhiéu tién bé dang ké. B6i véi nganh giao théng van tai bang 6t6, chan doan cing duge van dung ngay tit khi c6 chide 616 dau tién va ngay nay da dat duge nhiéu két qua nhut cdc hé théng chan doan méi hinh thanh trong nhiing nam gAn day trén Sto: tu chan dean, chdn dodn bang tri tué nhan tao..v v. 2.1.1 MUC DICH CUA CHAN DOAN KY THUAT Trong str dung, dé tin cay 1am vic cla G6 1w6n suy gidm, Mic 46 Suy glam dd tin cay chung cia 6t6 phu thudc vao dé tin cay ctia cdc hé théng va chi tiét, béi vay dé duy tri dé tin cay chung cén thiét phai tac déng kj thuat vao d6j tugng Cac tac déng ky thuat trong qua trinh khai thac rat da dang va duge thiét lap trén co sd xac dinh tinh trang ky thuat hién théi (¢6 thé goi tat la trang thai ky thuat), tiép sau la ky thuat bao dudng, ky thuat thay thé hay kj thuat phuc héi. Nhu vay tac déng ky thuat dau tién trong qua trinh khai thac la xc dinh trang thai ky thuat 6t6. ‘6 xc dinh tinh trang ky thuat co thé tién hanh bang nhiéu cach khdc nhau: 4) Thao rdi, kiém tra, do dac, danh gia. Phuong thitc nay doi héi phai chi phi nhdn luc thao rai, va cé thé gay nén pha huy trang thai tiép xtc cla cdc bé mat lp ghép. Phuong thife nay goi la xc dinh tinh trang ky thuat tryc tiép. 2) Khéng thao réi, sit dung cac bién phdp tham dd, dua vao cae biéu hién dac trung dé xac dinh tinh trang ky thuat etia 46i tugng. Phugng thifc nay duge goi la chan doan ky thuat, Gitta hai phuong thite trén phuang théte chén doan c6 nhiéu Igi thé trong khai thac td. Vé mat quan niém trong khai thac 6t6, chan doan ky thuat c6 thé due coi la: + Mt phan ctla céng nghé bao duéng va sila chia, nhu vay vai trd cia nd [a chi nhdm chi d6ng xac dinh ngi dung, khéi Iuang céng viée ma khéng mang tinh chat phong ngua hitu higu. 12KY THUAT CHAN Doan O76 Chung 2. Cae kha nigm + Tac dong ky thuat cu@ng bite, cdn bao dudng sita chifa la hé qua theo nhu cu olfa chén doan. Nhu vay tac dong cila chén doan vita mang tinh chi dong, vita mang tinh ngan chan cc hu héng bat thudng cé thé xay ra Tinh tich cue cla chan doan kj thuat duge thé hién & ch6 né dy bdo mét céch tét nhat va chinh xac nhiing hu hong cé thé xay ra ma kh6ng can phai thao rdi dté, téng thanh may. Vi vay chan doan ky thuat duge ap dung réng rai trong 6t6, ngay nay duge quan tam thich dang va n6 4a dong vai tro quan trong khéng thé thiéu dugc, déng thdi khoa hoc chan doan dang c6 nhiéu tién bd vust bac, nhat la trén cac thiét bi co két cu phic hgp, da dang Tom ial: Chén dodn ky thudt 6t6 14 mét loai hinh tac déng ky thuét vao qué trinh khai thde str dung 6t6 nhdm dam bdo cho 6t6 hoat déng cé dé tin cay, an todn va hiéu qua cao bang cach phat hién va dy bdo kip théi cdc hu héng vé tinh trang ky thudt hién tai ma khong cén phdi thdo réi 6t6 hay tong thanh may cia oto. 2.1.2. YNGHIA CUA CHAN DOAN KY THUAT Chan doan kj thuat c6 cdc y nghia chinh sau: — Nang cao dé tin cay cila xe va an toan giao théng, nh phat hién kip théi va dy doan truéc duge cac hu hong c6 thé xay ra, nham giam thiéu tai nan giao théng, dam bao nang suat van chuyén. V&n dé tai nan giao théng va 6 nhiém méi truong ludn Judn 1a van dé bic xuc véi moi quéc gia, khi téc 46 van chuyén trung binh ngay cang nang cao, khi s6 lugng 6t6 tham gia giao thong trong céng déng ngay cang gia tang. Ng&in chan kip théi cdc tai nan giao thong sé dong gép rat lon vao su phat trién cla xa héi. — Nang cao dé bén lau, gidm chi phi vé phu tung thay thé, giam duoc 46 hao mon cac chi tiét do khéng phai thao rdi cac téng thanh. - Giam duge tiéu hao nhién liéu, dau nhén do phat hién kip thdi dé diéu chinh cac bd phan dua vé trang thai lam viée t6i uu = Gidm gié céng lao dong cho céng tac bao dung ky thuat va stfa chita. Chén doan ky thuat cho 6t6 duge su quan tam cila cc co sé khai thdc va cdc nha san xuat, Phan [én cac loai 6t6 ra déi trong thai gian gén day déu bé tri thiét ké cac két cdu thuan Iai phuc vu cho céng viée chén doan: chang han nhu cac 16 do dé chan khéng trén dudng nap khi, 13 do ap suat dung dau trong hép 86 ty dong (AT), 6 phich cdm thiét bi chan doan, dén bao nhiéu ché do va cac két cdu 06 sn khdc trén xe. Sy quan tm cla cdc nha thiét ké ti ky thuat chdn dodn da gidp céng tac chan doan trong qua trinh khai thac dugc nhanh chéng, thuan !gi va chinh xa¢ hon Céng nghé ty chdn doan da phat trién d6i véi cdc loai St6 hién dai c6 tinh tién nghi, d6 tin cay cao. Trén cc cum phitc tap cla xe da hinh thanh hé théng tu chdn doan cé kha nang tao véi ngudi str dung mdt cach thuan Igi. Kém theo véi cdc thiét bi ty dong diéu khign la cdc hé théng chan doan dién ter hién dai (hé théng tu bao Idi) tao kha nang nhanh ch6ng bao héng, tim Idi dé han ché nguy co mat 6 tin cy ctla mét 86 chi tiét trong khi 6t6 hoat dong. 13KY THUAT CHAN DOAN STO Chuong 2. Cac khdi nigm 2.2. CAC KHAI NIEM VA DINH NGHIA TRONG CHAN DOAN KY THUAT 2.2.1. CAC BINH NGHiA CO BAN Hé théng chan doan 1a hé théng t6 chic dugc tao nén bdi céng cu chan dogn va déi tuong chan doan véi muc dich xac dinh trang thai ky thuat cla déi tung chan doan. Qua viéc xac dinh trang thai kj thuat c6 thé danh gia chat Iudng hién trang, nhimg su cé da xay ra va kha nng sit dung trong tuong lai, Hé théng chan doan cé thé ta don gidn hay phitc tap. Chang han nhu hé théng chan doan duge tao nén bdi ngudi Iai va 6t6, hay bdi thiét bi chan doan dién tir cing véi cac phdn mém hién dai vGi 6to, Céng cu chan dodn (a tap hgp cdc trang bi ky thuat, phuong phap va trinh ty dé tién hanh do dac, phan tich va danh gia tinh trang ky thuat. Céng cu chan doan cé thé [a trang bi ky thuat cd sn cla déi tugng chan doan, hay la cac trang bi doc lap. NO cé thé bao gém: cac cam nhan ctia con ngudi, su phan tich danh gia cla cac chuyén gia, va cling cé thé Ja cac cam bién co chuyén adi, cde man hinh hoac tin hiéu giao dién. An trén 6t6, cac bé vi xt ly, cdc pham mém tinh toan, Déi tugng chan doan la déi tugng ap dung chan doan ky thuat. Déi tusng chan doan cé thé fa: mot co cdu, tap hgp cac co cu, hay toan bé hé théng phic hop. Tinh trang kj thuat cilia déi tugng la tap hop cae dac tinh ky thuat bén trong tai mét théi diém, finh trang ky thuat biéu thi kha nang thuc hién chife nang yéu cau cia déi tugng trong diéu kién stt dung xac dinh . Trang thai ky thuat dugc @ac trung bdi cac théng s6 cau tric, cc quan hé vat ly otia qua trinh lam viée, te la cac dac tinh kV thuat bén trong lién quan téi co c&u, méi lign két, hinh dang cde qua trinh vat ly, héa hoc ... . Viéc xc dinh cac théng sé trang thai kj thuat nh&m xéc dinh chat lugng chi tiét ndi chung va téng thé hé théng noi riéng Ia hét sire can thiét, nhung lai khong thé thee hién truc tiép trong qua trinh khai thac ky thuat. 2.2.2. KHAI NIEM VE THONG SO KET cAU Sé lang cac téng thanh, cdc hé théng, cac khau va timng chi ti8t trong 6t6 rat lén. Chung duge ché tao theo cac ban vé cé kich thuéc va dung sai quy dinh, cd cdc yéu céu kj thuat cy thé. Tat cd cac chi tiét lp thanh nhom, cum khau, téng thanh, toan bé été, difgc goi la két cau. Méi déi tugng chan doan cé két cau cu thé, dam nhigm mét chit nang cu thé. Tap hop cac két cdu trén 616 dam nhan chifc nang di chuyén va van tai cila oto. Két cdu duge danh gia bang cac théng sé két cau va tai mét thdi diém nhat dinh dus goi Ia théng sé trang thai kj thuat cila két cu, Cac théng sé két cau biéu thi bang cac dai Iuang vat ly, ca thé xc dinh dugc gia tri ciia chung nh: kich thuée (46 di, dién tich, thé tich); co (Iyc, ap suai, tan 36, bién 46); nhiét (46, calo)... céc théng s6 nay xudt hién khi 6t6 hoat dong hay tén tai ca khi 6t6 khong hoat dong. 14KY THUAT CHAN DOAN O16 7 : Chutong 2. Cée Khai Trong qua trinh sir dung 6t6 cdc théng sé két cau bién adi ti gia tri ban dau H, nao do dén gia tri gidi han Hy, tae la tur mai dén héng, lién quan chat ché véi théi gian si dung. Trén 6t6 théi gian sir dung thudng thay bang quang duéng xe chay Mot vi du vé quan hé nay la théng sé két cau ctla mét bé lién két bac truc, théng qua khe hé H trong lién két véi quang dung xe chay (km). Méi tuang quan nay c6 thé biéu thi trén hinh 2.1, véi truc toa d6 xuat phat ti gia tri khe hd ban dau. ‘Thong s6ket edu H f Hing Gung Tig xe hay Gt Ving tat Viing [Vieng jtrue trde|_ hone Hinh 2.1. Tuong quan giita théng s6'két edu va quang dung xe chay OL, - qudng duing xe khong hong; L;L,- qudng dung xe 06 true trée Cae gia tri tfén hinh cho thay: Trong quang duéng xe chay OL, lién két hoat dong c6 dé tin cay cao, gid tr khe hé H bién déi tir H, dén H,, ket edu khéng gay nén hu héng, 46 tin cay lam viée caq, chat lugng khai thac tét. Ving nay duge coi la ving lam vide tét. Trong khoang L, L2, tuong tng véi gia tri H bién déi tir H., dén H,, méi lién két bi long va xudt hién cdc su c6 truc trac nhu thiéu dau béi tron, cé tiéng gd nhe, ma sat tang dan tdi nhiét 46 déu béi tron cao han binh thudng, tén that céng suat cho ma sat nhiéu.... Ving nay la ving lam viée o6 xuat hign su e6 khéng nang, kém theo cac biéu hién hu héng cé thé xac dinh duge. Tinh chat hu héng ting dan thee quang duéng xe chay, dé tin cay gidm nhanh, chife nang ciia déi tugng khai thac hoan thanh, kém... Véi 6t6 sau quang dudng xe chay duoc L, tré di, hu héng xudt hién Ién [én, xe khéng hoan thanh chic nang cla n6 va vat tu tiéu hao: x8ng, ddu tén nhiéu.... Trén hinh vé do la ving héng. Gid tri H,, bigu thi méi lién két da khéng thoa man chic nang cila két cdu méi ghép. Cac gia tri dc trung trong cac giai doan lam viéc cila théng sé két clu 1a: + Gia tri ban dau H, ctla théng sé két cau: da dugc tinh toan theo yéu cdu ky thuat do nha ché tao quy dinh, thuing ghi trong ban vé hoa trong cde tai liu huéng dan. Trong qua trinh st dung gid tri cac théng sé két cdu cé thé tng hodc giam dan dén trang thai ky thuat xdu di, cudi cling [a 15KY THUAT CHAN DOAN O10 héng. Trong khai thac thiét bi, gid tri nay thudng duge ly lam gia tri gc dé so sanh danh gia mite do xu di cila d6i tugng chan doan. + Gia tri cho phép H,, cla théng sé két cau: fa ranh giéi xuat hién hu héng, may bat dau truc trae, cc tinh naing sif dung bat dau bi gidm, nhung van con kha nang lam viée. Gia tri H., cho biét 46 tin cay ca d6i tugng khdo sat da bj suy gidm téi mite khong con kha nang stf dung {au dai, céin thiét tién hanh tac déng ky thuat dé khéi phuc lai trang thai cla d6i tugng. + Gia tri gidi han Hgh cila théng sé két cau: 1a gidi han ma di tugng mat hoan toan kha nang lam viéc, khéng thé hoan thanh chife nang téi thiéu quy dinh. Néu tiép tuc str dung thi c6 thé xay ra cac hu héng Idn c6 anh hudng chung tdi toan bé déi tuong, phai lap tte dinh chi str dung, hay néi mét cach khac la d6i tugng da hét tudi tho khai thac Trong qua trinh khai thac, khéng nén sit dung cho tdi khi gid tri olla théng sé két cdu vuot qua gia tri H.., nhung vi gidi han nay trong sit dung bién déi khéng thé lung trudc, do vay déi khi 6 thé si dung vugt qua gid tri nay. Ngoai viéc danh gid théng sé két cdu bang gid tri, trong thuc té c6 thé dung 6 dang phan tram (%) chat lugng: (ng v6i gia tri ban dau H, két cu dug coi la c6 chat Ivgng 100%, ng véi trang thai cho phép H,, két cdu dugc coi la 0% chat lugng, ing véi trang thai bat ky H, két cu dude coi la chat Iugng x%. Cae gia tri tren dude goi la nguéng cua théng sé két cdu. Vi du! Khe hé miéng vong gaing trong xy lanh déng co xang cé duéng kinh pifténg 100mm khi lp rap ban dau theo tai liu ky thuat la 0,3 mm. Gia tri clia thong s6 két cdu ban dau duge xéc dinh [a 0,3 mm. Khi xy lanh vang gang bi mén khe hé miéng vong gaing tang Ién, kha nang bao kin kém dan va céng suat déng co bi suy gidm. Su gia tang khe hd miéng nay, dan dén giam nhiéu céng suat déng co va déng co khéng hoan thanh chitc nang ky thuat yéu cau, tuong ting véi gid tri khe hd bang 3mm. Nhu vay gid tri cho phép cla khe hd migng la nguGng cudi cing ctia thong sé két cu vong gang lip trong xy lanh. Viée st dung déng co néi trén khi khe hd miéng vong gang vuot qué 3 mm la van cé thé, song néu lén téi 4mm thi cé thé dau nhdn sé bom vao buéng dét va nén dién bi mudi than cling vdi dau nhén lam mat kha ning danh lita, déng co khong hoat dng dugc. Gia tri khe hd miéng 4 mm duge goi la gid tri gi6i han cita thong s6 két cdu Quy Iuat thay déi trang thai két cu cla nhiéu cum két cau trén 616 theo hanh trinh xe chay la mét quy luat phtte hgp, phy thude nhiéu yéu t6, Bé xac dinh dugc quy luat nay cén cé bién phap thong ké va c6 thé ding cac ham gan dung dé biéu dign, Day la céng viée ty my va phitc tap doi hdi nhiéu Ong sifc va kinh phi. Khi si dung chan doan chung ta cé thé chi diing tdi cac gia tri nguéng cla thong 86 két cau. 16 'KY THUAT CHAN BOAN OTO Chucong 2. Cie kh nie 2.2.3. KHAI NIEM VE THONG SO CHAN DOAN Cac théng sé két cdu nm trong cc cum, téng thanh, néu thao rdi cé thé do dac xac dinh. Nhung khi khéng thao réi, viée xdc dinh phai thong qua céc théng sé bidu hién két cau. a) Th6ng so biéu hién két cau: Thong sé bigu hién két cau la cdc théng sé biéu thi cac qua trinh ly hoa, phan Anh tinh trang ky thuat bén trong cia d6i tugng khdo sat. Cac thong s6 nay con ngudi hay thiét bi do cé thé nhén biét dugc va chi xuat hién khi déi tugng khdo sat hoat dong hay ngay sau khi vila hoat dong. Cac théng sé biéu hién két cdu dac trung cho déi tugng khao sat 06 thé do duge trén dtd, vi du nhu: céng suat dong co, sé vong quay déng co, téc dé 4t6, nhiét dé nudc lam mat, dp suat dau, tiéng én dng co, dé rung ciia cum téng thanh khdo sat... Cac théng sé biéu hién két cau luén Iuén phu thudc vao tinh trang két cau va thay déi theo su thay déi cia cdc thang sé két cu. Thi du: su tang khe hé trong méi lap truc va 6 dé cla dong co sé fam giam 4p suat dau trong hé théng dau bdi tron cudng bie, tang va dap, 46 dn, dé rung cum téng thanh déng co. Mét théng sé két cau cé thé c6 nhiéu thong sé biéu hién két cdu va ngugc lai mét théng sé biéu hién két cdu co thé biéu hién nhiéu théng sé két cdu bén trong. Cac quan hé nay dan xen va phite tap. Mat s6 vi du phan biét thong sé két cdu va thong s6 biéu hign két cdu cho trén bang 2.1 Bang 2.1. Vi dy phan biét théng sé két cdu va théng so biéu hién két cau ____Théng s6 két céu__ Thong s6 biéu hign két cau ‘Tang khe hd pitténg-xylanh-vong gang Ap suat chan khdng sau cé hut gidm Tang khe hd bac va cé truc chinh Ap suat dau boi tron giam Mon dia ma sat Hanh trinh ty do ban dap ly hgp giam. Mon bi truc chi thap cae dang Cé tiéng kéu cdc dang khi thay d6i t6c d6 616 Giam néng 46 dung dich dién phan Dién ap otia binh dién giam Mon co cdu phanh ‘Quang duéng phanh fang ‘Sai d6 chum banh xe [Xe khéng chay thang, mon 1p nhanh Mon e¢ oft lai Géc quay ty do vanh [ai In Thiéu dau trong gam chan Va dap ting ctia cau va khung xe tng Théng sé bidu hién két cdu cla cae déi tugng c6 chung tén goi nhung khdc nhau vé ching loai c6 thé khdc nhau. Tinh quy luat trong quan hé chi c6 dugc khi cdc déi tugng chan doan cé tinh ééng dang cao, Biéu hién két c&u ctia cdc cum khac nhau lai cling 06 thé 1a giéng nhau, vi vay cac théng so biéu hién két c&u cé tinh cht dan xen biéu hién két c&u bén trong, Viéc thu thap cdc théng sé biéu hién két cau can hét sitc than trong va han ché su nham ln anh huéng téi két qua cla chan dodn. 17KY THUAT CHAN DOANOTO Chuong 2. Cé Tuy nhién cé hing théng sé vila /a théng sé két cau va via la thong sé biéu hién két cdu, chang han: ap sudt dau bdi tron {a thdng sé két cdu clla hé théng dau béi tran va la théng sé biéu hién két cu clla khe hé cac cap bac cé truc chinh trong déng co 6t6. Trong chan doan c&n thiét nam ving cac théng sé biéu hién két cdu dé tim ra cdc thong sé chan doan. b. Thdng sé chan doan: Trong qua trinh chén doan chung ta cn cé théng s6 biéu hién két cau, dé xac dinh trang thai két cu bén trong, vi vay théng sé chan doan la théng sé biéu hién két cdu duge chon trong qua trinh chan doan, nhung khéng phai toan bé cac théng sé biéu hién két cdu sé dude coi la thong sé chdn doan. Nhu vay trong chdn doan coi: déi tuong chan doan phitc tap dude tao nén bdi tap hgp cac thong sé két cau. D6i tugng chan doan cé tap hgp cac cila cc théng sé biéu hién két cdu. Cac théng 6 bigu hién két cdu duge chon dé xac dinh tinh trang ky thuat cla déi tugng ciing ld mét tap hgp cdc théng sé chan doan. Méi quan hé cilia cac tap nay bién déi theo nhiéu quy luat, dan xen. Trong khi tién hanh chan doan xac dinh tinh trang cia mét két cu cé thé chi diing mot thong 86 biéu hién két cu, song trong nhiéu truéng hop can chon nhiéu théng sé khac dé cé thém co sé suy lan. Khi Iya chon dling cdc thong sé biéu hién két cdu duge ding lam théng s6 chan doan sé cho phép dé dang phan tich va quyét dinh trang thai ky thudt cla déi tugng chén doan, 2.2.4. CAC YEU CAU KHi CHON THONG SO CHAN BOAN Cac théng s6 biéu hién két cdu dugc ding lam thong sé chan doan la nhiing théng sé thoa man cac yéu cau sau: 4. Bam bao tinh hiéu qua: Cho phép ta cé thé cain cif vao théng sé 6 dé chén doan duoc tinh trang ky thuat cla déi tugng hoac mét phan ciia déi tugng chan doan. Cac théng sé dugc chon theo yéu cu nay thudng la théng sé hiéu qua cia déi tuong chan doan. Chang han céng suat déng co do duge trén bé do céng suat banh xe danh gid chat lugng cia toan bd déng co hi lam viée. 2. Bam bao tinh don tri: Méi quan hé chia théng s6 két cdu va théng s6 chan doan Ia cdc ham don tri trong khoang do, tic la trong khoang xac dinh thi (ing voi méi tri sé cla théng sé két cau chi c6 mot tri sé cla thong sé chan doan hay nguge lai. Néu ding quan hé ham - bign biéu dién gitta thong sé chan doan C véi trang thai ky thuat H (tite ¥& C= {(H)) thi trong khodng xét nao dé ciia H ham C = f(H) khéng 06 ove tr. 3, Bam bao tinh nhay oKY THUAT CHAN DOAN OTO : Cheong 2. Cée Khai nim Tinh nhay ctia théng tin trong quan hé giita théng sé két cdu H va théng sé chdn doan C dam bao kha nang phan biét su bién déi tuong img gitfa thong sé chudn dean theo su bién déi cua thong 86 két cau tuong Ging, : Gia sif ching ta c6 duge hai méi tuang quan ctia C, = f,(H) va C2= f.(H), tite 1a 06 hai kha nding quan hé f,, f, cla théng sé biéu hién két cu cho cling mét théng 86 két cau, cn Iva chon ding mét thong sé biéu hién két cdu (C, hoac C,) lam théng sé chan doan. Trong khoang dién bién thuc té cla AH chon quan hé c6 dé nhay cao hon, sé dam bao dé chinh xac cao va dé thyc hién hon 4, Dam bao tinh én dinh: Tinh én dinh duge danh gia bang sy phan bé gia tri cla thong s6 chudn oan C khi do nhiéu lan, trén nhiéu déi tugng déng dang, su bién dong cila cac gid tri biéu hién quy luat gitfa théng sé biéu hién két cau va théng 86 két cdu H c6 d6 léch quan phuong phai nhé. Cn chu y rang: méi quan hé ctia 46 nhay va d6 én dinh la khéng déng nhét, khi dd nhay cao c6 thé dan t6i d6 én dinh thap (mat én dinh). 5. Dam bao tinh théng tin: Cac théng sé chdn doan can phai thé hién 16 hién tugng va trang thai kj thuat, do vay thong tin phn anh dugc r6 nét khi mat d6 phan bé cla cc trang thai ky thuat cang tach biét. Khi xét déi tugng héng f,(C) hay héng 1,(C), mite d6 tring diép clia duéng phan bé cang ft thi tinh théng tin cang cao va kh n&ng chinh xac cang Ién. Nhung mat khac khi tinh théng tin cang cao thi dé khéng xc dinh cang giam. Dé xac dinh héng cla hé théng nhién liéu va hé théng danh lita trong dong co xaing néu sir dung théng sé biu hién két cau la sy suy giam céng suat dong co qua gia tri N,. Nhung gid tri N, kndng chi 6 hy héng cu thé thude hé théng nhién ligu hay hé théng danti Ita, C6 thé néi gia tri do duge tis N, khéng dam bdo tinh théng tin vé hng cia hai thong sé két cu’ hé théng nhién ligu va hé théng danh ita Khi tién hanh xdc dinh hu héng trong cac xy lanh cila déng co nhiéu xy lanh, néu ding thong sé chan dodn la ap suat chan khéng sau ché héa khi ps thi thong sé nay Khong cho phép két luan cu thé vé hu héng trong mét xy lanh nao, ngugc lai néu do ap suat cudi ky nén p, thi c6 thé xac dinh xy anh nao dé bi hu héng. Nhu vay vie do p, sé 6 tinh théng tin cao hon do Pa 6. Dam bao tinh céng ng Cac théng s6 chan dodn can dugc chon sac cho thuan Idi cho viée do, kha nang cé thiét bi do, quy trinh do dan gid, gid thanh do nhé.... Bay la mét yéu t6 luén thay d6i tuy thudc vao cae tién bé trong khoa hoc ky thuat do Iuung. Ngay nay do o6 nhiéu thiét bi tién tién, nén qua trinh do va céng nghé do thuan Igi hon nhiéu, tao diéu kién ty déng hoa trong ch&n doan ky thuat. Yéu t6 nay anh hung én t6i gia thanh cia qué trinh do, do vay khi dam bao tinh céng nghé con cé nghia la dam bao tinh Kinh té, 19KY THUAT CHAN DOAN O10 Lua chon cae théng s6 biéu hién két cu lam thong sé chan dodn can xem xét kj cdc tinh chdit nay. Khi Iva chon dung théng sé chan doan cho phép dé dang phan tich va quyét dinh trang thai ky thuat ctla déi tuong chan doan. 2.2.5. NGUGNG CUA THONG SO CHAN BOAN Nouong ciia théng s6 chan doan la cdc gid tri dinh mic cho phép danh gid, so sanh chat lugng cla déi tugng chén doan, Nguéng clia théng sé chan doan dugc lay ra tuong ing véi gia tri nguéng ctia thong sé két cau Néu coi — trang thai két cau ban dau clia 6t6 H,, véi thong sé chan doan C, : xe tét, — trang thai két cau la H,, , véi gia tri ca théng s6 chan dodn la C,,: xe can sita chifa, trang thai hu héng la H,, ting véi gid tri C,,: xe hur héng phdi stia chita, thi cé thé lap nén méi quan hé cita khoang (H, =H) Vai (C, + Ca) Ngudng cia théng sé chan doan la cdc gia tri tigu chudn cho phép danh gid, so sanh chat lugng cla déi tugng chan doan. Trong chan doan nhiéu khi khéng c6 dui tai ligu ky thuat cu thé, do vay phai ding bién phap “so chuan”. Viéc tao chudn duoc tién hanh vdi cac déi tugng con mdi, tuang Ging 6 trang thai két cau ban dau H,, théng sé chan doan C,, sau dé tién hanh trén déi tung can chan doan, thu duge gi tri thong sé chan doan C, va ding néi (hay ngoai suy) dé xac dinh trang thai két cu H,. Ciing cé thé phai so chuan trong trang thai gidi han, viéc so chudn chudn nay c6 y nghia khi can thiét xem xét mic dé loai bd déi tuong cu thé. Trong sta chita chiing ta cn quyét dinh hu héng dé thay thé. Viéc tao “chuan" tién hanb tim ra théng s6 chan doan C,, tudng ting vdi trang thai H.,, ttfe 1a chon ngu@ng hy héng. Qua trinh nay ddi hdi phai sit dung nguéng ctia théng sé chan doan dé quyét dinh thay thé phu tung. \Viée xac dinh chuan phai tién hanh trong cac diéu kién tuong duong, nhung trong thuc té chan doan véi nhiéu déi tugng cing loai, sy tudng Guang cn phai hiéu la diéu kién 06 thé chp nhan duge, chang han nhu: sy tueng duong vé quy mé clia déi tung chan doan, tudng dueng vé diéu kién chan doan ..... Do vay nhiéu khi phai chap nhan véi su’ sai léch cho phép cila céng tac chan doan. 2.2.6. PHAN LOAI CAC THONG SO CHAN DOAN Cac théng sé chan doan cd nhiing dac diém riéng biét, tuy thuéc vao kha nang quyét dinh trang thai ky thuat cla né dén déi tugng chan doan cé thé chia ra a) Phén loai theo tinh chat quan hé cua thong tin: + Cac théng s6 doc lap: 20KY THUAT CHAN, oro - Chuomg 2. Cie khdi ni Cac théng s6 6 tinh déc lap la nhiing thong sé c6 thé chi ra hu héng hay mic dé trang thai ky thuat cu thé nao dé ctia déi tugng chan doan (chang han nhut géc lic ty do ctla banh xe chi dong khi gai sé thé hién khe hé cila cap truyén Ive chinh, d6 de vanh lai thé hién khe hd trong co cau Idi...). Cac théng sé dang nay cé tinh théng tin cao, nhung sé lugng khéng nhiéu, vi két cAu cla déi tugng chan doan bao gém nhiéu té hop két c&u cé biéu hién giéng nhau. + Cac théng sé phy thuge: Cac théng sé cé tinh phu thudc 1a nhiing théng sé ma khi xép riéng ré khéng du chi ra hu héng hay mic 46 trang thai kj thuat cu thé ndo dé cla déi tusng ch8n doan, ma phai té hgp cling cac théng 86 khae (chang han nhut hanh trinh ty do cla ban dap phanh khong ati néi lén dd mai mon cla co cau phanh, ma can can thém cd théng sé vé quang dudng phanh...). Tinh théng tin cla cdc thong sé nay khéng cao nhung khi té hgp hay loai triv cdc thang sé nay véi nhau cé thé suy ludn dé xc dinh trang thai ky thuat cla d6i tugng. b) Phan loai theo hiéu qué cuia théng tin turthéng s6 chén dodn Cac théng sé chan doan déu cé thé danh gia gia tri thong tin ca ching (xem chusng 11) theo muc dich xc dinh. Ching ta ¢6 thé hiéu ky hon 6 duéi khai niém véc ta théng tin. Néu véc to thong tin trling Vi muc dich nghién ctu thi gia tri théng tin sé c6 dé 16n cao va ngugc lai. Cac gid tri théng tin sau khi da xc dinh theo muc dich cé thé phan loai theo cdc gid tri chung b&ng céc khai niém phan loai bang ngon ngit + Cde théng s6 chan dodn riéng Cac théng sé ehdn doan riéng la céc théng sé chi ra tinh trang ky thuat riéng cla cum, bé phan hay phan ti két cdu, Cac théng s6 nay chi cho phép danh gid chat Iugng phan tir khdo sat ma khong noi lén tinh trang téng thé. (Chang han d6 do vanh Idi chi néi len chét ugng cita hé théng lai ma khéng noi 1én chat lugng chung clia toan bé 616, mac dil théng sé nay tham gia vao viée danh gid téng thé). + Cac théng sé chan dodn chung Cac théng sé chan doan chung [a cac théng sé chi ra tinh trang ky thuat chung cila cum, bd phan hay toan bé két cdu. (Vi dy: Théng sé céng suat dong co, long tiéu hao nhién liéu chi ra tinh trang ky thuat chung ctla déng co, quéing duéng phanh chi ra tinh trang ky thuat chung olla hé théng phanh). . Trong thuc té, khi danh gid toan bé été can thiét phai xem xét qua thong s6 chan doan chung, khi stfa chita bao duéng ding chil yéu la cdc thérig $6 chdn dodn riéng cho cym, bé phan hay phan tus, cc thong s6 chan dodn chung duge coi dé tham Khao. ‘Su phan loai nay c6 y nghia f6 nét trong ky thudt chan doan nhu khi cn thiét xay dung cae thiét bj, quy trinh chan doan: ¢) Phan loai theo tac. dung cua théng 86 chén doan 21Ki THUAT CHAN DOAN OTO Chuang 2. Cc khat niem . + Cée théng sé chinh la cac thong s6 chiu trach nhiém chinh danh gia chat Iyeng, khi danh gia cén thiét khong thé thiéu duge, trong chan doan cdn 6 thé ndi [a théng sé cé trong sé I6n. + €dc théng sé tham khdo la cc théng sé khong biéu thi chinh xac cho muc dich danh gia chat lugng, song né c6 thé gitip cho viée dinh huéng chan doan. d) Phan loai theo dang théng tin thu duge + Théng s6 chan dodn dang ré \a cac thong sé cé thé biéu thi bang két qua cu thé (biéu thi bang con s6, gia tri). + Théng s6 chan dodn dang md la cac thong sé khong biéu thi bang két qua cu thé, ma cho & dang khoang, ving nao dé bang dang ngén ngit. Cac thong sé nay thu duge do cam nhan hay do trén cc thiét bi theo cdc mire dO khac nhau. Vi du: mili khi x, mifc d6 khéi cling véi cdc khai nigm mie 46 it, vira, nhiéu, Ngoai ra c6 thé phan chia thong s6 chan doan theo nguyén ly hinh thanh thiét bi chan doan theo nguyén ly do théng s6 chan doan.... Tuy theo muc dich céng viéc trong chén dodn ma cé thé phan chia thich hp. 2.3. DU BAO TRANG THAI KY THUAT Du bao, thc chat la bai todn xac suat, nh&m xdc dinh, danh gia xac suat cla hé 6 mét trang thai xac dinh trong cdc diéu kién khai thac cy thé. Hay néi khdc la: danh gid xéc suat khong héng pit) cla hé. Ham biéu thi p(t) rat phi tap, vi vay mdi lan xac dinh_phai dua vao chan doan. * Muc dich du bao la phai xc dinh trong hé: — -Cac cum dang 6 trang thai gidi han. - Du bao cae hu héng cé thé xay ra trong thdi gian tuang lai, * Du bao c6 thé dua trén co sé: = Théng ké trung binh, — Xac dinh két qua truc tigp théng qua chén doan va xér ly két qua thu duge, tifc la xac dinh kha nang du tri cla cdc cum trong 66. * Muén du bao tuong adi chinh xac can: - N&m duge nguéng cia cae théng sé chan doan ban dau, nguéng cilia cac théng sé chan Goan d trang thai cho phép. = Xac dinh sy thay déi clia théng sé chén doan theo thdi gian hay km xe chay, — Tinh toan sai léch va kha nang con lam viée dude cita céc cym trong hé. 2.3.1. THIET LAP MOI QUAN HE CUA THONG SO CHAN BOAN VA THO! GIAN SU DUNG Trong thuc té méi quan hé nay duge gidi quyét bang: 22KY THUAT CHAN BOAN O10 Chuang 2. Céc Khai niém — theo kinh nghiém sit dung do dac nhiéu [an trén déi tugng chan doan, tim quy luat ham gan dung, — theo ly thuyét xac xuat tim quy luat phan bé... Do tinh chat gan dung ctia chén doan, han nifa do kha nang tinh toan lugng dy triz an toan cho phép, trong nhiéu truéng hop quan hé nay c6 thé tuyén tinh hoa. V6i cdc muc tiéu khdo sat khac nhau, déi tugng chdn doan khac nhau, quan hé H = {(C) cing da dang khac nhau, tinh trang st dung 6t6 trong cac giai doan ciing khac nhau, vi vay viée chén doan cn duce tién hanh theo dinh ky. Vi gia thiét rang: su bién xdu tinh trang ky thuat td chi do mon cilia cac cp bé mat ma sat: pitténg, xylanh, vong gang, bac cé truc chinh, bac cé bién, bién dang cam, banh rang, 6 bi... c6 thé str dung phuong phap ngoai suy tuyén tinh, phuong phap ngoai suy theo ham Idy thira. a) Ngoai suy tuyén tinh dé du bdo khd nding lam viéc theo dé mai mén Trong phuong phap nay bé qua thai ky chay ra va thai ky mén manh, coi qua trinh mai mon la tuyén tinh 48 dy bao kha n&ng lam vide cdn lai tytheo 46 mai mon. Dang ham biéu dién h(t) =. Phuong phap nay duge chi ra trén hinh 2.2 A Hinh 2.2. M6 té déc tinh mai mon trong ngoai suy tuyén Néu tai lan chan doan thif (i-1), c6 gia tri théng sé ch&n doan do dude Ia c(i-1), tuong ting théng sé két cau h(i-1). Tai lan chan doan thir i, c6 gia tri théng sé chan doan do dugc la c(i), tuong ing v6i thong sé két cau h(i). Tir cde dung thang (i-1), (i) trong dé thi, x4c dinh duéng trung binh (TB) va cc théng sé bang ngoai suy tuyén tinh: = thoi gian con lai nhd nhat tumin: — théi gian con lai 1én Nhat tines thai gian con Iai trung binh ty; 23KY THUAT CHAN DOAN O70. _Chuong 2. Cée kha nid. Tirkét qua trén cé thé tinh chuyén sang % tudi tho con lai. b) Ngoai suy theo ham luy tha dé dy bao khd nang lam viéc theo dé mai mén Dang ham biéu dign: hit) = h,,t"(néu khéng dé ¥ sai léch dO cao mén). Khi quan tam t6i sai |éch nay, thi h(t) = z+ho.t” (xem hinh 2.3) Trong 46: h, - hao mén ciia thai gian lam viée truée dé (i-1), 7 - chi s6 lu thita thu duge qua cac ky chén doan, z- sai |@ch d6 cao mén (dai lugng ngau nhién trong ly thuyét xac suat). Viée str dung duéng cong ham dang (uf thifa cé kha nang bam sat dying cong dac tinh mai mon thuc té hon, song khi tinh todn can thiét xc dinh chi s6 mG gan duing. Sai sé chi s6 nay c6 thé dn tai lam giam dang ké d6 chinh xac cla bai toan chan doan. Hinh2.3. M6 ti dée tink mai mon trong ngoqi suy theo ham luy thita Bai toan 4 day gia thiét du bao theo dé mai mon, nhung trong thuc té tuéi tho cla cac chi tiét con chiu anh hudng cia nhiéu théng sé ngdu nhién khac, cn thiét phai dugc quan tam day du, vie tinh toan cu thé c6 thé ding thém cdc tai liéu khac [13}. Khi xac dinh cho toan bé 66, $6 Iuang cac cum ma sat rat I6n, khéng thé tién hanh véi tat cd cdc théng sé cia n6, do vay 06 thé tinh toan véi cdc mét 86 lugng cum ma sat gidi han. Cac cum dugc chon dua trén tac déng hu héng cla né sé anh hudng 1dn dén kha nang lam viée cla 6t6. Mdt phuong phap co thé dung la phuong phap trong sé. 2.3.2. CHU KY CHAN DOAN Chu ky chdn doan fa khoang théi gian hay quaing duéng xe chay, duge phan chia dé tién hanh tac dong ky thuat chan doan. Quy luat phan chia thudng dude rit ra tir thue nghiém. Xuat phat tW quan hé H = f(C) c6 thé phan chia théi gian si dung toan bé ra nhiéu khoang nhé nam gitfa Hy va Hy, (xem hinh 2.1) va thu 24KYTHUAT CHAN DOAN OTO Chuong 2. Céc khdi niém éuge két qua cila théng sé chan dodn dn thf i: C(i), sau d6 so s4nh véi khoang gia tri cla thong sé chan doin (C, + C.,) nhdm dua ra két luan. Tuy theo tinh chat cla méi quan hé H = f(C) ma cé6 thé phan chia chu ky chan doan theo buéc déu nhau hay buée khac nhau, cac khoang ngan cla chu ky chan doan cé thé duoc xép vé phia lan cn cla (Ho- Hx) Thi du: Néu da xac dinh L, va L,, trong giai doan OL, (xem hinh 2.1) 06 thé: — phan chia déu khodng nay theo m lan chan doan véi khoang dudng xe chay T. (chu ky chan don), OL; m =T, (km) ~ phan chia khéng déu theo (n+k) lan chan dodn trong thai gian lam viée OL,: 6 khoang 2/3 OL, cia giai doan dau thyc hién n lan chan doan, cdn lai khoang 4/3 OL, phia sau thy hién k lan chan doan véi chu ky T, (chu ky chan doan 4 giai doan c6 thé xy ra truc tric), véi digu kién T, > Ty dé dam bao dé tin cay trong qua trinh khai thac 6 t6, c6 thé chi str dung chu ky chan doan trong khoang OL, ma khéng sit dyng OL. Thdi gian cén lai chi do diéu kién khach quan khéng cho phép khac phuc ma bude phai sit dung tiép. Xée dinh chu ky chan doan hgp ly sé c6 kha nang ngan ch’n tt nhat cdc sy e6 hu héng xay ra, gop phan t6i uu hod qué trinh bao dudng sila chita, dam bao gidm’thigu tai nan giao théng xay ra trén duéng Cac quéc gia khac nhau do mite d6 kinh t8 phat trién khong giéng nhau, vi vay thudng ¢6 cdc chu ky chan doan khac nhau. Viée ap dung cae tigu chudn cla nuéc ngoai vao diéu kién cu thé cla nuéc ta can thiét phai tién hanh nghién ctu day di, hay téi thigu phai str dung khach quan kinh nghiém cia cdc chuyén gia khai thac trong nganh. 2.4. CONG NGHE CHAN DOAN 2. So dé qua trinh chan doan Céng nghé chan doan duge thiét lap trén co sé muc dich cla chén dodn. Chiing ta thudng tién hanh chdn doan dé xac dinh tinh trang ky thuat cila 6t6.véi muc dich nang cao hiéu qua sit dung, song trong hoat dong kinh doanh co thé dung chan doan dé danh gia chat lugng téng thé va thiét lap gia thanh, V6i cd hai muc dich néu trén, céng nghé chdn doan bao gém céc buée Idn trinh bay trén hinh 24 Céng nghé chan doan phy thudc vao quy mé chan dodn mdc’ 46 phat trién kinh té cla cac quéc gia. Khi quy mé khai thac nhé (véi sé lugng déi tugng nhé va via) thung si dung phuong phap chan doan dan gidn (trve quan hay dung cu don gidn) dé tién hanh. Phuong phap nay cé 46 chinh xac kh6ng cao, nhung cé gid thanh chdn doan thap. V6i quy mé khai tha Idn (sé Iugng ln hay cac nha sn xuat c6 ché d6 bao hanh hoan thign) thutng ding thiét bi chuyén dung, c6 d6 chinh xac cao. 25KY THUAT CHAN 904N 676 Chuang 2. Céic Khai nim. Céng nghé chan doan cing phy thudc vao kinh nghiém ciia cdc chuyén gia (goi la tri thie chuyén gia), nhat la kinh nghiém trong ché tao, khai thac 6t4, Dé nang cao chat lugng chan doan va it phu thugc vao con nguéi, ngay-nay hinh thanh céng nghé hoan thién do may méc thuc hién, trong d6 su phan tich danh gia duge sir dung thong qua tri thife may (tri tug nhan tao) trén co sé 06 san tri thie chuyén gia Céng nghé chan doan phu thudc vao dac diém khai thac vi vay tuy thudc vao tinh chat dia ly ¢ ciia tiing viing ma dé ra cdc ché d6 hgp ly nhu: chu ky chan oan, ngu@ng chan doan. quan hé gitta thong 86 két cau, théng s6 chan doén 7 8. Thiét lap gid tri thong tin ctia cae | théng s6 chan doén 4, Bang thiét bi chan dodn xdc dinh cde thong 56 chan dodn ‘5. PhGn tich cde thong 96 chan dodn, xac dink trang thdi ky thugt cia déi tugng chan doan 6. Két luGn vé trang thai, cdc bién 6. Két ludn vé trang thai con Iai cha hap k5 thugt sau chén dodn d6i tugng (%) - t q 7. Du bao hu hong 7. Dénh gid gid tri con Iai cia (% cén Iai) d6i tugng q t MUC DICH KHAITHAC MUC DICH DANH GIA HIEU QUA CHAT LUONG TONG THE Hinh 2.4, So dé céng nghé va muc dich chén doin 2.4.2. PHAN LOAI CHAN BOAN THEO CONG NGHE CHAN BOAN a) Chan dodn theo tiéu chudn phdp ly Cac tiéu chudn phap ly dé cap cht yéu mang tinh cong déng, bat bude phai thuc hién, bdi vay bao gid cing bao gém cae chi tiéu dam bao an toan giao théng, vé sinh méi trudng, hinh thie my thuat va tién nghi. 26KY THUAT CHAN DOAN O10 Chuong 2. Cac khdi nigm .. Tién hanh chan doan mang tinh téng thanh tan xe, khéng di sau chéin doan danh gid riéng bit, khong can chi ra hurhéng. Tuy nhién do tinh chat an toan giao théng, cac chi tiéu cy thé 06 thé la théng sé chan doan cla cum riéng biét. b) Chan dodn danh gid tudi tho cén Iai Mue dich cia dang chan doan la: xac dinh mite d6 tin cay cita 6t6 dé tiép tuc khai thac, Trén sd sd du bao nay cé thé thiét lap quy trinh van tai téng quat cho céng ty, don vi, lap ké hoach, hay chuyén nhugng (kinh doanh). Chan doan doi hdi téng thé, c6 thé tién hanh bdi cdc chuyén gia hay thiét bi chan doan téng hop ¢) Chan dodn dé xac dinh tinh nang hay phuc hoi tinh nang Chan doan dang nay chiém sé lugng I6n cac ch&n doan: xuat xudng xe mdi san xuat, danh gia chat lugng sau sta chifa, xac dinh hu héng trong khai thac si dung. Dang chan doan nay c6 thé tién hanh & mic d@ téng thé, cum hay nhém chi tiét. Viée thyc hién ch&n dodn cn cé chuyén gia gidi, thiét bi chuyén dung. Cac tiéu chuan can cu thé, ty my cho cae déi tugng chan doan: Céng viée nay thuéng duge thuc hign 6 cac gara sifa chita, cc cd sé dich vu sau ban hang clia cac céng ty san xudt 6t6. Tai day cdc céng viée chan doan duge thu hién tét hon cd cae tram chan doan théng thudng. Két qua céa chan dodn phai chi ra cac hu héng cu thé cila 6t6, cia cc cum va téi cae chi tiét d)Chan doan dung trong nghién cuu quy luat Trong viéc ‘nghién ctu vé tudi tho, dé tin cay cilia cac loai 6t6 san xuat hang loat lén can thi phai tién hanh thi nghiém xéc dinh quy luat day di, céng viée chan doan cén tién hanh trén cae thiét bi thi nghiém hién dai 6 dl d6 chinh xac, véi sé Ivong Idn, thyc hién trong mét thé gian dai thi cae chain doan nay duge tién hanh. ‘ Céng viée nay thuéng duge tién hank béi céc vién nghién citu an toan giao théng quéc gia, cc tap doan cng nghiép manh cé uy tin san xuat véi sé lugng I6n, duéi sy tai trg cla nha nuéc hode cae tap doan kinh té 2.4.3. MO HINH CHAN DOAN VA SU HO TRO CUA MAY TINH Cae déi tung chan doan thuéng rat phic tap. Viée mé hinh hod qué trinh chan dodn [a cong viéc cn thiét dé hoan thién céng nghé chan doan. Khi mé hinh hod cé thé chép nhan cdc gid thuyét co ban sau: ~ B6i tugng chan doan dufoc phan chia thanh cdc phan tit két cdu. Cac phan tit nay c6 quan hé lan nhau. Cée phan tit 6 thé c6 hai hay nhiéu trang thai két cdu. Cac bai toan dan gidn c6 thé cho bdi hai trang thai: héng, khéng hong. Cac bai toan phifc tap, can thiét tao nén nhiéu trang thai: tét, via, trung binh, xau. 27KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuaimg 2. Cae Khai niém — Méi quan hé cla cdc phan tit duac thiét lap trén co sé két cdu cila d6i tuong. Cac mé hinh dugc stf dung trong chan doan: 1. Md hinh toan hoe: la mé hinh duge xac dinh bdi cac céng thie hay ham bidu thi quan hé cdc phan tir clia hé théng. 2. M6 hinh logic: bao gém mot hé théng suy lun logic (66, khéng) quan hé cla cae phan tir trén co s6 quan hé logic hai gia tri, hay m6 hinh logic nhiéu gid tr, 3. M6 hinh xée suat: duge dua ra tir cac 86 liéu théng ké lién tigp tinh trang cia di tugng chan don, dusc tap hop bai cac phan ttrchinh c6 tinh quyét dinh dén chic nang eda dai tugng. 4, Mo hinh tSpo-logic: la cc dé thi dinh huéng. Quan hé cla cac phan tt dude thay thé béi ac nguyén nhan theo quan niém nhan qua. Dé md rong kha nang tinh toan, trén co sd théng tin chdn doan va cac ham kha nang lam viée ctla cdc cum trong été tét hon cd la ding may tinh. Trong trudng hgp nay may tinh dug coi la mot phan kém theo ctia thiét bi chan doan. Tat c3 tinh todn déu duge may tinh dam nhan, cdc théng tin vao la théng s6 chan doan, théng tin ra [a tudi tho du bao cén lai, c&e Kha nang hu héng gan nhat. Cac phan mém duge cai dat déng théi véi cae chuong trinh chan doan chudin. Vide xc dinh tren may tinh, sé lam nhanh cae qua trinh, giip cho céng tac quan ly c6 ngay quyét dinh cu thé, song ddi héi phai co 86 lugng di {6n thi méi dam bao tinh kinh té trong chan dado. 28KY THUAT CHAN DOAN 670 _Chucing 3. Céc phucong phép chain dodn CHUONG 3 CAC PHUONG PHAP CHAN DOAN Trong chan dodn ky thuat viée sit dung trang thiét bi chdn doan phu thude vao tink hinh va digu kién cu thé, vi vay qua trinh chan doan thuéng xay ra theo xu hu6ng tan dung cc théng tin chan doan c6 thé. Vai trd cita can b6 ky thuat cé kinh nghiém tham gia c6ng tac chan doan la hét stic quan trong. Cac kinh nghiém, c6 thé goi la tri tué chuyén gia, la nhimg tai sn quy bau clia x4 hdi, déng gop khéng chi trong cac chan doan don gian ma con gitip ich mét cach tich cute trong chan doan may. Céng tac chén doan cé thé phan chia theo cdc dang sau day: a) Phan chia theo phuong phap chan dodn: ~ Xe suat thdng ké, thy nghiém, ~ Theo kinh nghiém (tri théte chuyén gia), tryc tiép thong qua cdc cém quan cita con ngudi. — Phuong phap tim dau vét, nhan dang + tham do dau vél trong dau boi tron + x4e dinh dau vét bang am hoc + xc dinh dao déng ca hoc: bang quang hoc, tif, dién tit... M6 hinh hod + theo thuat suy luan logic + topo logic + logic ma + mang no ron b) Phan chia theo céng cy chan dodn + Cae céng cu chan doan don gidn, + Tychdn doan, + Chan doan trén thiét bi chuyén diing, + Chdn doan bang hé chuyén gia chan doan may. Cac phuong phap dan gian, cht yéu dua vao cdc cém quan ctia con ngudi, sit dung cdc thiét bi do luéng théng dung. Chan doan dua vao céc cam quan ctia con ngudi dén ngay nay van con c6 29KY THUAT CHAN DOAN OTO ___Chuong 3. Céc phuong phép chan doin tac dung va n6é dude sit dung khi s6 lugng 4éi tuong chan doan khong nhiéu hay déi tugng it cé tinh déng nhat. Tu chan doan la céng nghé chan doan tién tién, nd c6 mat trén 6 ¢6 tir au, tuy nhién ngay nay no da phat trién va rat hit ich, dc biét trén cdc hé théng tly dong phite tap trén 6 to. ‘Cac phuong phap ch4n dodn trén thiét bi chuyén dling va hé chuyén gia chan doan may ngay cang phat trién, nha {a trong linh vuc tu déng hoa chan doan, va dac biét hitu higu khi chan doan cho cling mét déi tugng cé sé ludng ‘én. Trong chuong nay sé chi dé cp téi cac phuong phap ch4n doan don gian va ty chan doan Phan chan doan trén cac thiét bi chuyén ding sé trinh bay trong céc ndi dung cu thé cla phan 2. Phan 3 sé dé cap téi mot vai khai niém co ban trong hé chuyén gia chan doan may. 3.1. CAC PHUONG PHAP CHAN DOAN BON GIAN Cac phuang phap don gian dugc thyc hign béi cdc chuyén gia cé nhiéu kinh nghiém, thong qua cac gidc quan cam nhdn ctia con nguéi hay thong qua cdc dung cu do dan gidn 3.1.1, THONG QUA CAM NHAN CUA CAC GIAC QUAN CON NGUGI. Céc théng tin thu duge qua cam nhan cla con ngudi thudng 6 dudi dang ngén ngit (4 dang ; nhiéu, it, va, it cé kha n&ng cho bang tri sé cu thé. Cac két luan cho ra khong cu thé nhut héng, khong héng: duge, khong dugc;.. A) NGHE AM THANH TRONG VUNG CON NGUGI CAM NHAN DUOC Tién hanh nghe 4m thanh can phai dat duce cdc ndi dung sau: vitri nai phat ra am thanh, ~ cudng 46 va dac diém rigng biét Am thanh, = tn s6 am thanh, Dé phén biét cdc trang thai ky thuat yéu cau phai nam chdc am thanh chudn khi déi tugng chan doan cdn 6 trang thai tét, Cac yéu té vé: cudng dé, tan sé 4m thanh duge cam nhan bdi hé thinh, gidc tryc tiép hay qua éng nghe chuyén dung. Cac sai léch so véi m thanh chun thong qua kinh nghiém cha quan cila chuyén gia la co sé danh gid chat Iugng. \V6i cac bO phan don gian, cé hinh thi: nhé gon ciia déi tung chdn dodn cé thé nhanh chong két luan: ché hur héng, mite 46 hu héng. V6i cae cum phic tap, hinh thi: da dang, (chang han nhu cum déng co) dé cé thé chan doan dung, phai tién hanh nhiéu lén 6 cac vi tri khac nhau.KY THUAT CHAN DOAN OT : ___ Chuang 3. Cée phucong php chain dodin a) Trén déng co mét day xy lanh, b6 tri dang dung (hinh 3.1). Quy trinh: Cho déng co chay khéng tai, phat hién tiéng g6 bat thudng theo cdc ving (trén hinh vé). Cho déng ca lam viée 6 tai 16n (2/3 mite 46 tdi da ctia $6 vong quay), phat hién tiéng go bat thung cho cac ving Thay déi dot ngét ché dé lam viée cla dong cd trong khoang nhé (tai thay adi) phat hién tiéng 96 bat thudng cho cac vilng. Cac ving nghe ting gé: Ving 1: bao gém tigng g6 cia xupap, con déi, truc cam, 4m thanh phat ra nhd, dac biét rd khi dong co lam viée & ché d@ khéng tai. Nguyén nhan la do: + khe hd I6n giifa duéi xupap va cam hay con ddi + 66 va truc cam cé khe hé I6n, Hinh 3.1. Céc ving nghe tiéng g6 déng co Vang 2: bao gém tiéng go ctia vong gang, pitting véi xy lanh, chét dau nhé tay truyén (4c pitténg) va dau nhé tay truyén, bac dau nhé tay truyén, dac biét r6 khi déng ca 1am viée d ché d6 thay di tai trong. Vi tri clia tiéng go tang ting vai vj tri bé tri trong xy lanh. + mén bién dang cam. Nguyén nhan la do: + khe hd lan giita pitténg va ving gang, hay 06 thé da bi gay vong ging + khe hd cla pittng véi xy lanhién, cé thé do mon phan day dan huéng pittong. Mon nhiéu xy lanh. + khe hé cla chét dau nhé tay truyén va dau nhé tay truyén, bac dau nhé tay truyén.... Ving 3: bao gém tiéng gé cia truc khuyu véi bac bién, am thanh phat ra tram, dac bi dong co lam viée & ché dé thay déi tai trong 16 khi Nguyén nhan la do: + huhéng trong phan bac bién véi truc khuju; man bac, chay bac do thiéu dau béi tran + bi Xoay dinh vi bac bién, mon, méo c6 truc.... Ving 4: bao gém tiéng g6 cla truc khuyu véi bac cé truc khuju chinh, Am thanh phat ra trém n&ng, nghe rd 6 moi ché doc theo chiéu dai truc khuyu, dc biét r khi dong ca lam viée d ché do thay d6i tai trong, va c& khi véi sé vong quay Ién. 31KY THUAT CHAN DOAN GTO “Chung 3. Cée phuang php ehiin do Nguyén nan la do: + hu héng trong phan bac cé truc khuju véi truc khujls, man bac, chay bac do thiéu dau béi tron + bi xay dinh vi bac bién, mén, méo cé truc, + mn cn doc truc khuyu, + long 6c bat banh da, ~ : . Ving 5: b3o gém tigng gé cla cdc cap banh rang dn dong true cam, am thanh phat ra déu, nghe rd 6 moi ché dé tai trong khi dong co lam viée. Nguyén nhan fa do: + mon cc cap banh rang cam, + 66 truc banh rang héng. Trén day la vi dy, cdc loai déng co khac nhau sé c6 cac ving nghe tiéng gé khac nhau, vi vay muén chan doan dung phai nam ving két cdu cac loai déng co ngay nay bé tri trén 6 td, tim hiéu cac quy luat cilia sy cd va rén tuyén kha ning phan biét tiéng g6 tét (kinh nghiém). Céc bé truyén co khi trén 6 t6 bao gér cing (truyén luc 6 banh xe), hép trich cng suat. : hép 86 chinh, hép phan phdi, cdu, truyén lye cudi Am thanh nghe thay thudng dang: Nhe: lao rao, déu thay adi theo téc dé quay cia cum, Nang: luc cue, 06 tiéng va dap, thay déi theo 6c d@ quay cla cum Nguyén nhan la do: + Mon cdc cp banh rang an khép, + Mon hay do rao 6 lan hay bac trust, + Gay vd cdc gid 43, vach ngan, + Truc bi bién dang do qua tdi, + Then hoa bi mén, mat tinh dinh vi.... c) Am thanh rung d6ng phat ra tirhé théng treo, dau truc banh xe ‘Cac dang am thanh phat ra da dang, bao gém - Va dap cting, kno, ~ Tiéng cot két sinh ra phia dudi san xe, 32KY THUAT CHAN DOAN 676 Chuong 3. Cée phuong phap chan dodn_ Nguyén nhan sinh ra + Huhéng do nhip gay, giam chdin thiéu hay hét dau, + Hu héng vau han ché, + Nat v6 cdc bac lot cao su, Ro lng, vd 6 bi banh xe. d) Am thanh rung déng phat ra turkhung vo Am thang rat da dang do két cu khung v6 phy thudc vao céng nghé ché tao. Nguyén nhan sinh ra + Nat vd cdc bac lét cao su lién két gilta khung san véi vd, + Ra léng cac méi lién két gitta hé treo va khung hay vé xe, + Roléng cdc méi lién két gifta cac cum truyén lye va khung hay v6 xe... 8) DUNG CAM NHAN MAU sic: Déi vdi 6t6 c6 thé ding cam nhan mau sac dé chan doan tinh trang ky thuat cia dng co, thong qua cam nhan mau sc khi x4, nén dién (dng co xang), mau séc dau nhén béi tran déng co. a) Mau khi xd Mau khi xa déng co diézel: + Mau nau nhat: may lam viée tét, qua trinh chay triét dé, + Mau nau sam chuyén den: may qua thifa nhién lieu. + Mau xanh nhat (lién tue hay khéng lin tuc) mot vai xy lanh khéng lam viée. e Mau trang: may thiéu nhién ligu hay nhién ligu fan nuéc, rd ri nude vao buéng dét do cac nguyén nhan khac nhau. Mau xanh den: dau nhdn lot vao buéng dét do hu héng vong gang, pittng, xy lanh + Mau khi xa dong co xang: + Khéng mau hay xanh nhat: d6ng co lam viéc tét. + Mau trang: déng co thiéu nhién liéu, hay thifa khéng khi do hé dung rep, buéng dét. + Mau xanh den hod den: hao man I6n trong khu vuc vang gang, pitténg, xy lanh, déu nhon lot vao budng det. Mau khi xa dng co xang hai ky: Tuong tu nhur & é6ng ed x8ng, ngoai ra cén Iu y dn nguyén nhan pha tron ddu nhén vao nhién ligu. + Mau xanh den: ty Ié tr6n dau nhén ln qué quy dinh, 33‘AT CHAN DOAN OT Chuong 3. Cée phucong php chan dodn + Mau trang nhat: ty 1é tron déu nhén rhé duéi quy dinh. Viée xc dinh chat Iugng dong co thong qua mau khi xa 6 thé danh gid chat lugng déng co, nhat [a chat lugng cila hé théng cung cp nhién ligu va danh Ida. Khi danh gid chung vé tinh trang ky thuat cn tham khdo cac théng sé khac. b) Mau dau ctia nén dién danh tia (déng co xang) Mau olla nén dién chi duigc xem xét khi phai thao nén ra khdi déng o9, day Ia théng sé kigm tra dé dang khi tién hanh bao dung, cham s6c dinh ky, + Nén c6 mau gach non (héng): déng co lam viée tet + Néncé mau trang: thiéu nhién liéu. + én c6 mau den: thita nhién liéu + Nén c6 mau den va ust dau: déu nhén chay khong hét do mon vong gang - xy lanh, bé ket vong gang, gay vong gang, hay hién tugng Iot déu qua éng din hung xupap. ¢) Mau cua dau nhén béi tron déng co: Dau nhén béi tron déng co cé mau nguyén thuy khac nhau nhu: trang trong, vang nhat, xanh nhat, nau nhat. Sau qué trinh sir dung mau cla ddu cé xu huéng bién thanh mau nau den. Viée xac dinh chat lugng déng co théng qua mau dau nhon can phai so sanh theo cing lugng km xe chay. Mau ctia dau nhén chuyén sang dam nhanh hon khi chat lugng ding co giam, do vay can c6 mau dau nguyén thuy kiém ching, Hiéu qua nhat la viéc phat hién cac mat kim loai nhu: sat, nhém, déng l&n trong dau nhon tao nén mau riéng biét cia kim loai c6 trong dau. ¢) DUNG CAM NHAN MUL ‘ Cam nhan mui cé thé nhan biét, trong khi 6t6 hoat déng la: mui chay tir san phdm ddu nhén, nhién ligu, vat liu ma sat, 4 day cc mili vi dc trung dé nhan biét d6 la + Mi khét do ddu nhén dé ri bi chay xung quanh dng co, do dau bdi fran bi chay thoat ra theo dung khi xa, cac truéng hgp nay néi lén chat lugng bao kin bi suy gidm, dau nhén lot vao buéng dét. + Mui nhién ligu chay khéng hét thai ra theo duéng khi xa (4 cudi éng xa), ho&e mui nhién liéu thodt ra theo cdc théng ap cila buéng true khuyju. Mui ctia chung mang theo mui dac trung cia nhién liu nguyén thuy. Khi lugng mii téng téi mic ¢6 thé nhan biét r6 rang thi tinh trang ky thuat cla déng 6 bi xdu nghiém trong + Mui khét dc trung ti vat ligu ma sat nhu tém ma sat ly hgp, tam ma phanh. Khi xudt hién mii khét nay ching té ly hop bi truot qué misc, ma phanh bi dét nong tdi trang thai nguy hiém. + Mai khét dc trung tur vat liu cach dign, Khi xudt hién mui khet, tie ia c6 hién tugng bi dot chay qua mite tai cdc diém néi ciia mach dién, ttf cdc tiép diém 06 vat liu cach dién nhu: tang dién, cae cudn day dién trd, cac duéng day, v..v. 34KY THUAT CHAN DOAN O16 _Chucong 3. Cée phuong phap chan don + Mui khét dc trung tu vat liéu bang cao su hay nhya cach dién. Nhé tinh dac trung cia mui khét cé thé phan doan tinh trang hu hdng hién tai cia cac bd phan cia 6t6. D) DUNG CAM NHAN NHIET Su thay déi nhiét d6 cc vung khac nhau trén dong co la khac nhau. Kha nang truc tiép so nam cac vat co nhiét dé |én la kh6ng cé thé, han nifa sy cém nhan thay déi nhiét 46 trong mot gidi han nhé cling khéng dam bao chinh xac, do vay théng thuéng trén dong co 6té it sit dung bién phap nay dé chan doan. Trong mét sé han hifu cdc truéng hp cé thé ding cm nhan vé nhiét d6 nuéc hay déu béi tran déng co. ‘Da 36 cm nhan nhiét thuc hién trén cdc cum cia hé théng truyén luc: cdc hop sé chinh, hop phan phéi, cdu xe, co cu Idi... Cac b6 phan nay che phép lam viée 161 da téi (75 + 80)°C), Nniét dd cao hon gia tri nay tao cam giéc qué néng la do ma sat bén trong qua én (do thiéu dau hay hy hong khac). E) KIEM TRA BANG CAM GIAC LUC HAY MOMEN, Trong phan nay chi dé cap tdi viéc xac dinh trang thai cla déi tuong chan doan théng qua cam nhan ota con ngudi. Biéu nay thyc hién bang viée phan biét nang nhe cia dich chuyén cdc co cau diéu khién, cac bé phan c6 chuyén dong tu do nhu. + Phat hién d@ ro doc cla banh xe n&m trén truc cia né, kha nang quay tron banh xe trong khoang d6 ra banh xe trén hé théng truyén lye + Kha nang di chuyén ty do trong hanh trinh ty do cla cac co cdu digu khién nhu: ban dap phanh, ban dap ly hop, can sé, vanh lai. b) Kiém tra géc xoay tu do vanh lai a) Kiém tra dé ro khdp céu lai Hinh 3.2. Ding cdm gide luc kiém tra dé ra + Phat hién 46 ra theo cdc phuong cia banh xe dan huéng khi da nang banh xe Ién khéi mat dung. 35KY THUAT CHAN DOAN 670 Chuong 3. Cée phuong phap chan dodin_ + 96 ching cia cdc dai cao su bén ngoai nhu: day dai bom nude, bom hoi, bom ga may tanh, may phat dién. + Phat hién dé ro cla cae khdp lién két. dac biét céc khOp cau, khép tru trong hé théng treo, hé théng Idi. Trén hinh 3.2. mé ta vi tri kiém tra d6 ro khdp cau bang cach nam tay, lc nhe va cam nhan d6 ro trong khdp. Trén hinh 3.2.b mé ta vi tri kiém tra 46 ro vanh [ai b&ng cach nam tay, xoay nhe va cam nhan géc xoay tu do vanh Idi 3.1.2. XAC BINH THONG SO CHAN BOAN QUA DUNG CU BO DON GIAN Trong cac diéu kién sir dung théng thudng, dé xc dinh gid tri cua thong s6 chan doan c6 thé ding cdc loai dung cy do dan gidn. A) B61 VOI BONG CO a) Nghe 19 96 bang éng nghe va dau dé 4m thanh Khdc phuc mét phan cac Anh hung otia tiéng én chung do déng c¢ phat ra, c6 thé ding éng nghe va dau dé 4m thanh. Cac dung cu don gian, mite d6 chinh xc phy thudc vao nguéi kiém tra. Mot sé dang cila chung trinh bay trén hinh 3.3. Hinh 3.3. Mét s6 dung cu nghe am thanh b) Si'dung déng hé do dp suat Cé hai loai déng hé do ap sudt: do ap suat khi nén, do ap suat thily ive, do dp suat chan khong, + Béng hé do 4p suat khi nén 6 trang thai mai mén gidi han clia pitténg - xy lanh - vang gang dp suat cudi ky nén p, giam khoang (15 = 20)%. Su gidm nhiéu ap suat p, cho phép két \uan vé tinh trang mon cia Nhém chi tiét rt quan trong trong déng co: pitténg - vng gang - xylanh, chat lugng bao kin cla khu vuc buéng dét + Déng hé do 4p suat chan khéng trén dudng dng nap Déng hé do ap sudt chan khéng trén duéng dng nap ding dé do dé chan khéng trén duéng nap sau ché héa khi hay tai buéng chifa chan khéng trén déng ca hién dai. Cac loai 6t6 ngay nay co 36KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuomg 3. Céec phucong phap chin dodn mot 18 chuyén dung 4 c6 fut cila dong co, do vay véi déng co nhiéu xy tanh thuc chat la xac dinh 46 chan khéng trén dudng nap cla dong cd. Nhd gia tri 4p suat chan khong do duge cé thé danh gid chat lugng bao kin cla buéng dét. Cac déng hé dang nay thuéng cho bang chi sé milimet thuy ngan (Hg) hay inche thuy ngan Mac dii thong sé ap suat nay khéng c6 kha nang chuyén di trong tinh toan thanh céng suat dong co nhu viée do p,, nhung thuan Igi hon nhiéu khi cdn ch&n doan tinh trang ky thuat cla buéng dét, né 1a phuiong phap dé dang chan doan khi cham s6c va sifa chia dng co tai cc gara 6t6. Loai déng hé do ap suat chan khéng thudng duge si dung c6 tri sé Ién nhat la: 30 inch Hg (hay 750mmHg) + Do dp suat dau béi tron Viée xc dinh ap suat ddu béi tron trén dung dau chinh cla than may cho phép xac dinh dugc tinh trang ky thuat clla bac tay truyén, bac cé truc khuyu vdi truc khuyu. Khi dp suat dau giam, cé kha nang khe hé ctia bag, ¢6 truc bi mon qua Ién, bom dau mon hay tae mot phan duéng dau ap suat dau bdi tron trén duéng dau chinh thay déi phu thuéc vao s6 vong quay déng co, chat lugng hé théng béi tron: bom dau, ludi loc trong day dau, bau loc thé, tinh. Khi kiém tra c6 thé ding ngay déng hé cila bang diéu khién. Néu déng hé cia bang diéu khién khong dam bao chinh xac cén thiét, thi l4p them déng hé do ap sudat trén than may, noi cé duéng dau chinh. Déng hé kiém tra cn cé gia tri 16n nhat dén 800 KPa, 46 chinh xac cilia déng hé do & misc + 10KPa. + Déng hé do 4p suat nhién ligu diezel Déng hé do ap suat nhién liéu diezel dung dé do 4p suat nhién liéu thap ap (tu bom thap ap len bom cao ap). Loai déng hé do ap suat thap c6 gia tri do lén nhat dén 400 kPa va dug lip sau bom thdp ap. Loai déng hé do ap suat cao cilia hé théng nhién liéu thuéc loai chuyén ding. ¢) Bo sé véng quay déng co Da sé cdc truéng hgp viée xac dinh sé vong quay déng co cAn thiét bé sung théng tin chan doan cho trang thai do cac gia tri mémen, cong suat (mémen 4 sé vong quay xdc dinh, cng suat 3 sé vong quay xac dinh) Cae déng hé do c6 thé 8 dang théng dung véi chi s6 va d6 chinh xac phi hep: - V6i dong co diezel chi s6 t6i (5000 = 6000)v/ph; — Véi dong ca xéing chi sé t6i (10000 +12000) viph. Mét dang déng hé do chuyén dung la déng hé do s6 vong quay tirtin higu cao ap, c&p tren dung day cao ap ra nén dign, hay do bing cdm ting dién tis (khéng cap trén v6 day cao ap). 8) DOI VOI HE THONG TRUYEN LUC a) Strdung cdc loai thuée do 37KY THUAT CHAN DOAN O70 Chuong 3. Ce phuong phap chiin dodn + Bo khoang cach: = Do hanh trinh ty do, hanh trinh lam viée ca ban dap phanh, ~ Bo quang duéng ting téc, quang duéng phanh. + Do géc: Dung 48 kiém tra d6 ro ola cc cd cdi quay: d6 r0 ca truc cac dang, 46 ra olla banh xe. Cac goc nay goi tén la géc quay ty do. Géc quay tu do biéu thi téng hop 46 mon clia co cAu trong qua trinh lam vige nhy banh rang, truc, 6 déng théi néu lén chat Ivgng cla cum nhv cdc dang, hdp s6, cau, hé théng [ai Cac théng sé nay dem so véi cc théng sé chuan (trang thai ban dau, hay trang thai cho phép) va suy dién dé tim ra hu héng hay danh gia chat luong clia co cau hoc cum. + Bo bang luc ké: Nhiéu trudng hgp khi xac dinh hanh trinh tur do, cn thiét phai ding lye ké dé xac dinh, chang han trén 6t6 c6 tai trong lén cc gia tri géc quay ty do do trén banh xe phai ding luc ké dé xéc dinh chinh xac, trén hé théng co cudng hoa, cam giac nang nhe khi b6 cudng hoa lam viée khong nhiing chi théng qua théng sé hanh trinh ma cén can do luc tac dung 6 trén co edu diéu khién, €) BOI VOI HE THONG BIEN Cac thiét bi thuang ding la: = Béng hé do dién (van nang ké) ding dé do cudng d dong dién, dién ap trén mach (mét chiéu, xoay chiéu), dién tré thidn..., = Déng hé do cach dién (megommet), — éng hé do dién ap binh dién (ampe ké kim). Cc loai dung cu nay thuge dung cu dung phé bién tai cac tram, gara va c6 thé sir dung do dé biét kha nang thong mach, dién ap va cuéng dé trén cdc bo mach chinh trong hé théng, cudn day, link kién dién. Mét vai dang dign hinh trinh bay trén hinh 3.4. Ding hé do dign \ Bink dién a) Déng hé do dién tré voi phun b) Déng hé do dién dp binh dién Hinh 3.4. Mét 86 dung cu do dign théng ding 38KY THUAT CHAN DOAN O10 _ Chuong 3. Cée phuang phap chin dodn 3.1.3. PHUONG PHAP B61 CHUNG Trong nhimg diéu kién khé khan vé trang thiét bi do dac, céng tac chdn doan cé thé tién hanh theo phuteng phap déi chimg. Trong phuong phap nay can c6 mau chudn, khi dn xac dinh chat lugng cla déi tung chan doan, chting ta dem cac gia tri xac dinh dude so vdi m4u chudn va danh gia. Mau chuéan can xac dinh la mau cing chiing loai, cé trang thai ky thuat 6 ngudng ban dau, hay & nguéng gidi han sir dung cila déi tuang chan doan. Céng vic nay due tién hanh nhu khi danh gia chat lugng dau nhdn bai tran, danh gid cong suat déng co theo tht nghiém leo déc.... 3.2. TU CHAN BOAN 3.2.1. KHAI NIEM VE TU CHAN DOAN Tu chan doan la mot cong nghé tién tién trong linh vyc ché tao va san xudt 6t6. Khi cac hé thdng va co cau cla 6t6 hoat déng c6 su tham gia cla cac may tinh chuyén dung (CPU) thi kha nang tu chan doan dugc md ra mét cach thuan Idi. Ngudi va 6t6 cé thé giao tiép véi cdc théng tin chan doan (sé lugng thong tin nay tuy thude vao kha nang cia may tinh chuyén dung) qua cac hé théng théng bao, do vay cdc su cé hay triu chimg hu héng dugc théng bao kip théi, Khdng cn ché téi dinh ky chan doan. Nhu vay mue dich chinh cia ty chan doan la dam bao ngan ngifa tich cuc cac su 06 xay ra. Trén O16 hién nay cé thé gp cdc hé théng ty chan doan: hé théng danh Ita, hé théng nhién liu, d6ng cd, hop sé tu déng, hé théng phanh, hé théng treo, diéu hoa nhiét 46, 3.2.2. NGUYEN LY HINH THANH HE THONG TU CHAN DOAN Nguyén ly hinh thanh hé théng ty chan dodn dua trén co sé cdc hé théng tu dong diéu chinh Trén cdc hé théng tu déng diéu chinh da c6 céc thanh phan co ban: cam bién do tin higu, b6 diéu khign trung tam (ECU), co cu thita hanh. Cac bé phan nay lam viéc theo nguyén tac diéu khién mach kin (lien tue) ‘Yéu cu co ban cila thiét bi tu chdn doan bao gém: cam bién do cac gia tri thong sé chén oan tfc théi, bé xirly va luu trif thong tin, tin higu thong bao. Nhu vay ghép néi hai so dé téng quat |a: cdm bién do duge ding chung, bé xi ly va Iuu trit théng tin ghép lién véi ECU. Tin hiéu thong bao duge dat riéng. Hai so 46 ciia hé théng ty dong diéu chinh va hé théng tu déng diéu chinh c6 tu chan doan duge mé ta trén hinh 3.5. Do nhimg han ché vé gia thanh, khéng gian trén 6t6 do vay céc bé phan ty chan dodn khéng phai ld hé théng hoan thién so véi thiét bi chan doan chuyén dung, song su c6 mat ciia né [a mét yéu t6 tich cuc trong sir dung. Uu viét co ban ctia hé théng tu chan doan trén 6 to la: 39KY THUAT CHAN DOAN OT Cuong 3. Cac phuong phap chin dodn Nho viéc st dung cac théng tin tu cam bién cia hé théng tu dong diéu chinh trén xe, cdc théng tin thuéng xuyén cap nhat va xi! ly, béi vay chung dé dang phat hién ngay cac su cé va thong bao kip théi, ngay ca khi xe dang hoat d6ng. Cac eg edu thita hank 7 MoDU- de co a edu thita LATOR hank MODU- LATOR a) Hé thong diéu chinh tu dong b) He thong diéu chinh tu dong c6 te chan doan (self-diagnostic) Hinh 3.5. So dé nguyén ly hinh thanh hé théng tut chan dodn — Viéc sit dung két hop cac b6 phan nhu trén tao nén kha nang hoat dong cla hé théng tu chan doan réng hon thiét bi chdn doan déc lap, né c6 kha nang bao hu héng, hu¥ bé chifc nang hoat déng ciia hé théng trong xe, tham chi huy bé kha nang lam vie olla 6t6, nham han ché téi da hu héng tiép sau, dm bao an toan chuyén déng. Nhung mat khac thiét bj cfing khong céng’kénh, dam bao tinh kinh té cao trong khai théc, Tu chan doan la mét bién phdp phong nga tich cuc ma khéng can ché dén dinh ky chan doan, Ngan chan kip théi cac hu héng, su cd hay kha nang co thé mat an toan chuyén dong dén tdi da. Han ché co ban hién nay la gia thanh con cao, cho nén sé lugng cac 6t6 Ahu trén chua nhiéu, mat khac hé théng tu chdn doan khéng st dung véi muc dich danh gia ky thuat téng thé. 3.2.3, MOT SO SO BO NGUYEN LY HE THONG TU DONG DIEU KHIEN CO TU CHAN BOAN Viée str dung nhiéu hé théng tu déng diéu khién trén 6t6 tao nén nhiéu khé kh&n trong chaén oan va cé thé lam giém dé tin cay cla hé théng, Nhiing théi quen va kinh nghiém khéng thé phu hop, viée si dung thiét bi chain doan chuyén dung hay téng hgp cling khéng dam bao dé chinh xc va tinh thich «ing khéng cao, vi vay céc hé théng cé ty chan doan ngay cang md rong, Tuy thudc vao mic d6 sit dung cdc bé ty déng diéu chinh ma cé cdc théng tin tu chan doan khac nhau. Cac hé théng tu d6ng diéu khién thuéng t6 hgp két cu va cing ding chung nhiéu cam * bin (CB), khdi ECU 6 nhiéu mang ghép tao nén nhiing hép diéu khién dién tu phic hgp. Phan tich cc cum cila té hgp nay c6 thé thay dugc cac so dé nguyén ly ctia hé thdng ty dong iéu khién c6 tu chan doan nhu 6 phan du6i day: 40.KY THUAT CHAN DOAN 610 Chucong 3. Cée phuang phap chéin dosn A) SO 86 BIEN HINH CUA HE THONG b1EU KHIEN TY DONG CHUYEN S6 (EAT) (CB ide dé dong co [CB i ni bud ga [CB vi wi PN, D.OD Fin hig kha we dlong eo [Van dién ti CB we 6 wruc thi cap CB ioe a6 rue 30 cdp Van dign tir2 Van dient BMM | CB rie d0 615 eer Van dign tr &p suit dau [CB vy 07 churong wink |] Van dien tir khoa dien CB khod BMM {Thong tin chan dodn [CB ninée do khong khi (CB den phanh Hinh 3.6. So dé khéi cia hé théng dign clita EAT EAT dude hinh thanh trén co sé cla bé bién mémen thuy ive (BM), hép s6 hanh tinh, hé thong diéu khién thug Iue dién ti, Trong trudng hap nay hé théng ty chan doan c6 hiéu qua rd net vé 6 chinh xa¢ clia thong tin Ngoai cac thong tin bao su c6 trén man hinh con cho cac th@ng sé chuyén déi da cai dat san tai ché d6 dang hoat d6ng, nhé cac phan phan mém chuyén déi. So dé dién hinh cita hé théng diéu khién tu dng chuyén sé (EAT) mé ta trén hinh 3.6. B) SO BO BIEN HINH CUA HE THONG DIEU KHIEN TU BONG PHUN XANG. Hé théng diéu khign ty dong phun xang trén 6 t6 thudng di cing véi bd ty dong diéu khil Ganh lita, Trong mét $6 6t6 con hién dai hé théng diéu khién phun x&ng danh lita, hé théng chuyén sé tu déng ding chung mét block ECU, dling chung cae cam bién nhan tin hiéu ‘Trén hinh 3.7 mé ta dién hinh cho riéng hé thong phun xang dién ti, trong 46 c6 thé cé mot $6 cae cam bién ding chung véi cac hé théng khac, 41KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuong 3. Cae phuong phép chin dodin [CB ive dé ding co ‘Van dign tir phun xang [CB vi ori bird ga CB nhiér do dong co Cc BO digu khién CB haw Inong kit nap ECU thai diém phun OB vy ari erue khuiyn CB nhidt dé khi xd —S ‘Thong tin chan doan CB rac a6 616 Hinh 3.7. So dé khéi ctia hé théng dign cia phan diéu khién phun xang dc biét v6i hé théng diéu khién phun x&ng, danh Ifa st dung tin hiéu diéu khién 6 dang digital, cd thé cho phép cc théng tin chan doan hién thi 6 cac mic 6 nguy hiém khaéc nhau, Song trén nguyén ly co ban khéng sai khac. C) SC 6 BIEN HINH CUA HE THONG DIEN DIEU KHIEN ABS So dé dién hinh cla hé théng dién diéu khién ABS mé ta trén hinh 3.8. Cac bd diéu khién ABS thuéng c6 dé tin cay cao, do vay cdm bign banh xe c6 thé cén cé thém cudn day dy phéng. Khi cam bién bi hu héng, dén bao trén tablo bao sang, sau dé ty tat, hay giam 46 sng nham théng bao cho nguéi sit dung biét su cé da xay ra va hé théng da chuyén sang ché dé lam viée dy phong, muén tim hiéu ky hon cn thiét xac dinh qua ma anh sang bao Idi (xem phan sau). CB bah xe 1 Beacon Van dign ti digu (CB banh xe 2 khién thuy lye CB banh xe 3 Den bdo ABS ‘Thong tin CB banh xe 4 , chan doan [Cang tac bdo phanh Hinh 3.8. So dé kh ctia hé théng dign cia ABS 3.2.4. CAC HINH THUC GIAO TIEP NGUOI -XE Hinh thie giao tiép ngudi str dung - xe theo thdi gian bién déi 6 cac mite dO khac nhau 42KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuong 3. Cac phuong php chain dodn 'A) BANG TIN HIEU DEN, AM THANH (CHUONG HAY CO}, Dang don gian nhat trong giao tiép Ia str dung den, tin higu am thanh, hoae cA hai. Thong thung cac bé phan bao hiéu dé tai vi tri dé thay, dé nghe nhu trén bang tablo, mau dén co mau do la bao nguy hiém, con mau xanh, vang la bao an toan. Khi cc gid tri do tyr cm bién con n&m trong nguéng sit dung thi dén bao an toan {khong sang). Khi tin hiéu vugt ngudng dén bao nguy hiém. Dang bao bang am thanh xuat hién chi khi hé théng cé su cd, 4m thanh 6 ving nghe thdy cd tn s6 cao lién tuc hay dift quang. Cach giao tiép nhu trén chi thong bao 6 dang tét, xdu, ma khong cho biét dang su cé, cum co sy 66. 8) BAO MA BANG BANG GIAY auc LO Tugng ty nhu viéc bao ma bang dén nhay, trén mot s6 xe ding baing gidy duc 16. Khi c6 su cd, may tu dong day ra mot bang gidy duc 16 bao ma su cd. Doc ma sy cé theo tai liéu st? dung kem theo xe c) BAO BANG MA ANH SANG Tur thap kV 90 lai day, cdc théng bao dang ma anh sang due ding phé bién hon. Cac dang bao nay duge goi ta "ma chan doan" va dude tao nén trén c¢ sé ngén ngit ASSEMBLY. Nhip dén sang tung mg nhu hoat dong cla mach dién 06 hai ngudng "ON", "OFF" va lam viée kéo dai khoag 0,15 gidy mot nhip, lién tue hay d(ft quang tuy theo ma Idi cn théng bao. Ben théng béo thuéng ding loai dén LED mau xanh chéi hay mau dé dé thy, dat ngay trén CPU, hay d bang tabla. MGt vai vi du vé ma chan doén trinh bay trén hinh 3.9. on a on Ma so'42 ‘ eat = L * UU: sc os Ma s6'61 ow Ma s6°63 ore L orr Hinh 3.9, Cac vi du vé ma chdn doén Théng thung cac théng tin giao tiép dang nay chi xudt hién khi thu hién dong mach bao chan doan. Trong trang thai khdi déng xe (chia khoa dién & vi tri ON), cdc hé théng can thiét dugc kiém tra (dén bao trén tablo sng), sau d6 dén bdo tat, toan bd hé théng sn sang lam viéc, néu con dén nao sang, ching té phan hé théng d6 06 su cé can tién hanh kiém tra sau hon. Trén xe NISSAN viéc tién hanh béo ma chdn doan sau hon chi thye hién duge khi dong mach kiém tra (d@n CHECK bao sang). Sau khi da sita chifa si o cn tién hanh xod ma trong b6 nhé cia ECU 43KY THUAT CHAN DOAN O10 _______Chuong 3. Cée phuong phap chan doan Bang cach bao ma nhu trén 6 lugng théng tin tang lén dang ké (cé tl nhau). Vigc doc ma can phai theo cdc tai figu chuyén mon cila cac hang san xuat xe. D) GIAO TIEP NHO MAN HiNH Giao dién ding man hinh la mét ting dung tién tién trong céng nghé chan doan trén xe. Man hinh thudng 6 dang tinh thé lng méng, nhé, gon. Khi cn thiét kiém tra, man hinh dugc néi véi hé théng nhd bé dau néi chd, con lai nd duge bao quan chu dao trong vé bao vé. Man hin Ban phim Man hinh Ban phim A Pn au nd VOLVO NISSAN Hinh 3.10. Man hinh giao dign va dau néi cia NISSAN, VOLVO Cé hai loai man hinh véi cdc phuong phap diéu khién khdc nhau: Loai thuc hién diéu khién bang phim dn nhu ban phim may tinh théng thudng. Loai thuc hién diéu khién bang phim 4n, c6 cac phan ty chon bang cam tng nhiét truc tiép trén man hinh tinh thé Iéng, Ca hai loai nay déu cho cac MENU tuy chon, Moi trinh tu, thi tuc ra vao déu duoc cdc nha san xuat cai dat sn, rat tién Igi cho nguéi sit dung khi cén biét vé trang thai ky thut cda chung Nhé man hinh giao tiép cdc sy cd nhanh chéng duge chi r va cng tac chan doan khéng con kh khan va tén kém nhiéu céng stic. Trén hinh 3.10 la mét dang man hinh giao dién str dyng cdc tém phiéu dién tit c6 thé cho phép xac dinh cac théng sé chan doan cho mét hé thdng trén xe. Nhu vay trong mét thiét bj ngoai vi giao dién nay can cé sé lugng phiéu tuy thudc vao sé lugng hé théng cé tu chan doan trén xe.Phan 2 KY THUAT CHAN DOANOAN 0 ____Chuong 4. Chain dodn cum bénh x CHUONG 4 CHAN DOAN CUM BANH XE, MOAY 0, LOP 4.1, DAC DIEM KET CAU VA HU HONG 4.1.4 DAC DIEM KET CAU Banh xe la mét cum dam nhan chic nang chuyén d6ng cila 6t6. Trong qua trinh chuyén dong, banh xe luén luda tiép nhan cac lye va mé men tir mat dung [én khung xe va nguge lai. Nh chuyén dong cia nd ma xe cé thé thuc hién di chuyén trén dudng, Banh xe bang cao su, 66 chita khi nén bén trong cn phai fan ém diu trén duéng, tao nén suv bam chac cila xe trén nén, Banh xe 4t6 c6 vai trd hét site quan trong trong chuyén déng, né lién quan chat ché véi viée nang cao téc dd, tiét kiém nhién liéu, bam tét trén dudng, thay déi huéng chuyén éng linh hoat va én dinh, tic la lién quan téi tinh an toan trong giao théng, tinh tién nghi cho nguai sit dung. Gen ie nang na ws neon ey ding Tre ee te +" : mf Chidue xe tith B b Hinh 4.1. Két céu cae géc b6 tri banh xe trén 61 a) Gée nghiéng ngang va gée nghiéng doc tru dting, gée nghiéng ngang binh xe b) BG chum banh xe duang ¢) BG chum banh xe am 46KY THUAT CHAN DOAN O10 ______ Chong 4.Chiin dodn cum bénh xe .. Cau tao cia banh xe gdm: vanh, l6p (c6 sm, hoac khdng s&m), moays. Banh xe duge bat vao moayd va duge 6 tri trén xe, cy thé [a véi cac cu, tuy thudc vao két cau bé tri cia cdu xe (xem hinh 4.1), Bang 4.1.a. Cac thong s6 b6 tri banh xe o cdu trudéc dan hung cua 6t6 con (Xéc dinh 3 trang thai khong tai) Géc | Gdc 5 DG chum bai Ket | nahién | nghién | Ban re |_Poehum banhxe | cau 9 g | kink |g doc Sai léch mics | ae | Sa | Mt? | adn | Se | i, | aac tue Me ai | eee ae, | aiing © | (mm) cho phep - = = te So s ‘OPEL 1200 @_| +5 8 a [| 0 #4 FORD ESCORT [ay #552920" 48 20" 0 20,5 ASKONAMANTAL 1.6 | (1) oT 46 #30" | 42 #1 BMW 1502 (ay [30830 87. HS 41-05 FORD TANUS Qa) 45 #_ | 79 ras | ce BMW 318 (a) | +30" | 70°59’ 5t woo [ie | +05 | OPEL RECORTE (1) | #15" | 70°30 54 wor | +15 + FORD GRANADA [ay _[ #20 | 5%54 73 155 [+4 22.4 BMW 520 {ay [+30 [830° 6t rao [+t #105 DAIMLER BENZ D/B123 i) oo | 1145" 0 8°45) +3, #4 PEUGEOT 604 ) 30' 10° ~ | 330" +3, +1 DAIMLERBENZ208CE/D_| (1) 10 | 12°76 Tio Ex} + BMW733 wm | & 11°35" 13 9 40,5 41-05 PORSCHE 924 (| 20 | 18%30" [ttf 540.5 zt PORSCHE 928 a) =30__ [15°35 =16__| 3°30 o | ‘OPEL MANZA a) =15° | 10°50" a7 | 3°50" | +40 st TOYOTA HIACE 2WO (a) =10" | 40°40" 7 140 + #2 [TOYOTA HIACE 4WD Qa) s 12°35 : 2°40" 0 22 MITSUBITSHI PAJERO | (1) | __1° | 22°24" : 255" 235 NISSAN URVAL ay 32 | 8°35" = 2 1 FORD FIESTA, (2) 4°50" 14° = 224 #1 [ AUDI 50 LC [2 “ig | 10°a0 f 140" #4 RENAULT—STL__| (2) 30" 13° +50 1° +2 PEUGEOT 104 (2) 55" 9°05 +28, 2 #2 | GOLFC/SIROCCO LE 2 30° | 1250, | -13 2° 20.5 CITROEN GC_ (2) oe o Oo} 1°30 215 | AUDI 100/5E | 2@) “30 | ass" [16 215 | VOLKSWAGEN 1200 @ $30" 5f 36 20" #15 PORSCHE 911 | ® | 1055" F451 605" #4 TOYOTA COROLLA (2) -10 12°40 2 4°20' 4 = Ghi chu Trong bang 4.1.4 két cdu truyén lye ghi 1, 2, 3 duge ky higu nhu sau: (t) Xe c6 cau tric: cdu sau chi d6ng - déng co hép sé truée, (2) Xe c6 cu trie: céu truée chi déng - dong ca hép $6 truéc, (3) Xe co cau tric: céu sau chi déng - déng ca sau. Dau (-) trong cdc o6t: chua 06 théng s6 chinh xac. 47Cluiong 4. Chan dodn cum ba KY TIRUAT CHAN DOAN O76 Trén cau truéc din hung banh xe lién két véi khung xe theo cac géc két cdu, Cac géc két cau dugc goi la cac géc dat banh xe. Trong qua trinh chuyén déng, cac géc két cu thudng bi thay déi phu thuéc vao vi tri cla banh xe véi khung xe, vao tai trong truyén qua hé théng treo clla 6t6. Muc dich bé tri céc géc két cdu nay la nh&m tao kha ning én dinh chuyén dong thang cho 6t6 va da s6 théi gian banh xe dude lan phang trén nén duéng. Trén cau sau cdc banh xe dude bé tri don gian hon, tuy vay cing c6 mot sé xe con cao t6c ciing bé tri thém géc chum banh xe. Bang 4.1.b. Céc théng sé két edu b6 tri banh xe 6 cdu sau 6t6 con (6 trang thai xe khéng tai) ~ Goc nghiéng Dg chym banh xe Mac xe ngang banh xe Sai Iéch cho b mea! phép (ma) BMW 1502 22° +15 1,5 BMW318 20" co +t FORD GRANADA +20" +12 : BMW 520 __-2? +1,0 70 DAIMLER BENZ D/B123 +35 15. 42.0,-1.0 PEUGEOT 604 1°30" 5 2,0 DAIMLER BENZ 208CE/D 20S 42.0,-1,0, BMW 733 7°30 | +2 HH PORSCHE 924 25) o at | PORSCHE 928 40 +2 iaaeear een OPEL MONZA _ 30 +2 TOYOTA COROLLA 4 +4 i AUDIS50LC “30° 0 I REWAULT — STL +457 #2 PEUGEOT 104 =P +3 GOLF C/SIROCCO LC =15 42 PASSAT C “30, 0 225 RENAULT 30 TC 0 0 CITROEN GC 0 42 ‘AUD! 100/5E 307 +2 40.5,-1.0 VOLKSWAGEN 1200_ + 42,5 210 PORSCHE 911 +e 42.5 eB Viée xac dinh cac géc dat banh xe khi chuyén déng gap nhiéu khé khan va doi hdi chi phi (6n, vi vay hién nay cdc g6c két cu nay duge xac dinh & trang thai khéng tai va trén nén phang, xe ating yén tai ch. Cac gia tri thu dugc déu phai so chuan véi két cdu cu thé cho tling mac xe 6t6, va phy thudc vao két cu hé théng treo, hé théng di... tiie la so véi quy dinh riéng biét cilia mac xe cho béi nha san xuat, Khi do kiém trén cc bé thi, cdc bé sé ligu chudn duge nap sn trong bé nhé cita may tinh, vi vay cac két qua do dude cé thé hién thi theo kha nang quyét dinh cuéi cing. Khi kiém tra bang phuong phap thu céng can thiét phai biét gia tri cho phép cila xe dugc tién hanh kiém tra. 48KY THUAT.CHAN DOAN 676 Chuong 4. Chain dodn eum banh xe Mot sé gia tri tham khdo ghi lai trén bang 4.1.a, 4.1.b. 4.1.2. CAC HU HONG THUONG GAP a) Mon bé mat ngoai cua lép Hién tung mon cé thé chia ra theo cdc trang thai sau: = Mon déu trén bé mat tua theo chu vi cila lp. Hién tugng nay thuéng gap trén 6t6 do théi gian sit dung nhiéu, kém theo d6 fa su bong tréc cac 1p xuong manh cia lép. Banh gia sy hao mon nay bang chiéu sau con fai cla cac l6p hoa I6p bang cao su trén mat Idp. Néu cé su bong tréc cac lp xuong manh sé dan téi thay déi kich thudc hinh hoc cua banh xe. Véi lép dung cho xe tai chiéu sau tél thiéu con lai cla lép hoa lép phai cén lai 2mm, véi été con phai cdn lai. 1mm. Hién tugng mon cia cc banh xe c6 thé khde nhau trén mét xe, cdc trréng hgp nay lién quan t6i su khong déng déu tudi tho sir dung hay do két cu chung clia toan bé cdc banh xe lién két trén khung khéng ding tiéu chudn quy dinh cho phép. Khi xuat hién su mén gia tang dét xuat trén mét banh xe can phai xac dinh lai trang thai lién két cdc Danh xe déng thdi. Mon vet banh xe theo cac trang thai: Hinh 4.2.b. M6t sé dang mdi mén dién hinh tia lop 6 t6 con (a) 6 t6 tai (b). + Mén nhiéu 6 phan giita cia bé mat ldp 1a do lép thudng xuyén lam viée 6 trang thai qué ap suat. Khi duy tri 4p suat 6p dinh mic thay lém 4 gitta. + Man nhigu d 8 hai mép cila bé mat Idp 1a do ldp thung xuyén lam viée 6 trang thai thiéu ap suat lop. 49KY THUAT CHAN DOAN 676 __Chuong 4. Chiin doan cum binh xe + Mon léch mt phia (trong hay ngoai ca cdc banh xe) la do lién két banh xe trén xe khéng ding quy dinh cia cac hang san xuat. + Mon vet mét phan cla chu vi ldp, trude hét do su chiu tai ca cdc lép xuong manh khéng déng nhat trén chu vi lp, do mat cn b’ng khi bénh xe quay 6 tc d6 cao (Ién hon 50 km/h), do cac sy c6 ky thuat cia hé théng phanh, gay nén khi phanh ngat lam bé cimg va mai bé mat Ip trén dudng. Hinh anh mai mén [dp 6t6 con trinh bay trén hinh 4.2.a, ciia 1p 6t6 tai trén hinh 4,2.b b) Khéng cain bang banh xe: Voi cae banh xe khi quay & t8e d6 cao (thuéng lén hen 60 km/h cla 6t6) cdc phdn khdi lusng khéng can bang ctia banh xe sé gay [én luc ly tam (phy thude vao binh phugng van téc, vao khéi lugng khéng can bang) sinh ra sy dao dong [én banh xe theo phuong huéng kinh. Sy bién dang & ving nay cla banh xe sé thu nhé ban kinh tai ving khac trén chu vi, tao nén sy bién déi ban kinh banh xe va rung d6ng Ién. Trén banh xe dn huéng ngudi lai cm nhan qua vanh lai. Trén banh xe khéng dan huéng sé tao nén rung dong than xe gan gidng hién tugng xe chay trén éudng cd map mo dang s6ng lién tuc. Véi téc d6 thap nh huGng cia su mat can bang banh xe khdng thé hién rd. ‘Su mat can bang banh xe la mét yéu t6 té hop bdi: su khéng can bang cua Idp, sm (néu 6), vanh, moay @, tang tréng hay dia phanh,... nhung chiu anh hudng Ién hon ca [a clla Ip xe (trong lugng |6n va khéi ludng phan bé xa tam hon) nhu mé ta trén hinh 4.3. i 1 H 1 u T i i ! Hi fora eee - -4dab- a 1 i i i i . a a) Su mét ean being do kich thud b) Su'méit en bing do phan 66’ ——_¢) Hau qud ita sy mat can va truc tam bank xe ‘Rhéi lugng khong dé bing do khGi hang Hinh 4.3, Nguyén nhan va hau qua cia su khong can bang Cé thé hinh dung su mat can bang banh xe nhu sau: Banh xe dat trén truc dang céngsén nho hai 6 bi, Do o6 sy mat can bang nén khi quay banh xe quanh truc xuat hign Ic ly tm lam cho duéng tam truc bi cong, mat phang banh xe bi dao. Nhung vi su thay déi vi tri cla phan khéng can bang theo géc quay banh xe nén truc quay banh xe bj ngody tron, tao nén sy rung ngang banh xe rat én déng thai dan t6i thay 61 duéng kinh lan banh xe theo chu ky quay clia chung, ‘Su mat cAn bang d&n toi bién dang truc banh xe tang, dén ép cac khe hé theo chiéu tac dung cla luc ly tam quan tinh va bai vay gay nén dao mat phéng quay cla [dp nhu trén hinh 4.3, Sy can bang I6p dude dac biét quan tam trén 6t6 con 4 khfa canh diéu khién va an toan giao thong trén dudng. 50KY THUAT CHAN DOAN O76 Chung 4. Chain doin eum bain x ¢) Ro'léng cdc lién két Cc lién két cia khu vuc banh xe gém: lién két banh xe véi moaya, lién két banh xe voi khung, hu héng cae lién két co thé chia thanh hai dang: do bi ty néi long, bi mon cdc méi ghép. Lién két banh xe v6i moayo thudng do 6c bat banh xe bi long, 6 bi banh xe bi mon. Hau qua cla né la banh xe khi chuyén déng bi dao, lac, kém theo tiéng én. Néu banh xe d cau dan huéng thi lam tang dé ro vanh [ai, viéc diéu khién banh dan huéng khéng chinh x4c. Ngoai ra tiéng én cdn chiu nh hung ciia d6 ro cia bac va truc try ding. Lién két cum banh xe vdi khung gém cae lién két cia: tru ding véi truc banh xe d&n huéng, cdc khép cau (ratuyl) trong hé théng treo déc lap. Khi cac lién két bi hu héng sé dan téi: sai I6ch vi tri bé tri banh xe, dac biét trén banh xe dn huéng, gay nén mai mén ldp nhanh, déng thai lam phat sinh tiéng 6n va rung déng 6 khu vue gam san xe, khi xe chuyén déng trén duéng xdu. Cac biéu hién chinh trong qua trinh chan doan co thé dua vao dé phat hién hu hang: ce ran nift ben ngoai, hién tugng mai mon lép, su thay déi kich thyéc hinh hoc, xac dinh sy can bang banh xe, 6 én va su rung dong toan xe, su rd ldng cac két cau lién két. Tat ca cdc hién tugng trén cén thiét xc dinh trén co s& Ap suét khi nén trong lép 6 trang thai tiéu chun 4.2. PHUONG PHAP VA THIET BI CHAN DOAN CUM BANH XE 4.2.1. XAC BINH AP SUAT BANH XE Xac dinh 4p suat khi nén trong l6p 1a diéu kién co sé dé xac dinh tat cd cae nhiém vu chan doan tigp sau thudc van 4 xac dinh trang thai ky thuat: gidm chn, bd phan dan treo, hé théng lai, hé théng phanh, hé théng truyén luc. trong hé théng Trong thuc té chuyén déng ap suat khi trong l6p ciing lién quan nhiéu dén cac tinh chat téng quat chuyén déng ciia 6t6, ching han nhu: tinh nang dong luc hoe, tinh diéu khién, kha nang din huéng, d6 ém diu, d bén chung... clia xe. Gia tri 4p suat tigu chuan: Gia tri ap sudt tiéu chudn duoc quy dinh bdi cdc nha ché tao, gid tri nay Ia tri sé téi uu nhiéu mat trong khai thc, phU hgp véi kha nang chiu tai va sv an toan cila I6p khi sir dung, do vay truéc hét can biét cdc gid tri tiéu chun bang cac cach: — ap sudt ghi trén bé mat bén ctia I6p. Trong hé théng do luéng c6 mot sé loai |Sp ghi ap suat bang don vi “psi” cd thé chuyén déi theo bang 4.2. 51KY THUAT CHAN DOAN 676 Chuong 4. Chéin dodin cum bénh xe Bang 4.2. Bang quy doi gan dung dp sudt kPa vé psi Quy déi “Kpa" va"psi kPa _psi kPa psi kPa psi_| 140 20_[ 200 | 29 | 400 58 145 21 205 | 30 | 430 | 62 [155 22 | 215 | 31 450_ | 65 160 23 | 220 | 32 | 500 72 | 165 24 [230 | 33 | 550 80 | 170 25 | 235 | 34 | 600 | 87 180 26 | 240 [| 35 | 650 | 94 185 27_| 250 {36 | 700 | 10% OkPa=1psi; 1KG/em*=100kPa; 1MPa=1000 KP. Vid: Trén bé mat l6p 6 t6 con cé ghi: MAX. PRESS 32 psi Ky higu trén biéa thi: Ap sudt pmax: 32 psi ~ 0,22 Mpa = 2,2 KG/om’ — p suat sir dung thuing cho trong cac tai ligu ky thuat kem theo xe. Trén mt sé 16p 616 con ctia Chau Au khéng quy dinh phai ghi trén bé mat Ip, cc loai !ép nay da duoc quy dinh theo quy u6c cla sé lép manh tiéu chudn ghi trén bé mat lp. Vdi loai cé 4, 6, 8 1p manh tiéu chuan, tuong mg véi méi loai 4p suat khi nén Ién nhat trong lép nhu sau: 4PR_ tuong img Pmax = 0.22 MPa = 2.2 KG/om?, 6PR tuongimg Pax = 0.25 MPa ~ 2.5 KGicm?, 8PR__ tuong ting Pinox = 0.28 MPa ~ 2.8 KG/em?, Trén mét s6 dp 6t6 con cla MY, Ap suat lop duge suy ra theo quy dinh tir ché 46 tai trong cla \6p. Phan loai tai trong ghi bang chit “LOAD RANGE”. So sanh gia hai tiéu chudn cla MY va chau Aula: Load Range B: pmax = 0,22 MPa tuong ting 4 PR, Load Range C: pmax = 0,25 MPa tuong tng 6 PR, Load Range D: pmax = 0,28 MPa tuong (ng 8 PR. é thy hién céng viéc kiém tra ap suat khi nén ngay nay thudng dling cac thiét bi do dp suat khi nén, Déng hé do ap suat khi nén o6 nhiéu foai (xem hinh 4.4). Déi vdi ngudi sir dung xe c6 thé ding loai don gian. Loai nay cé cau tric: mét dau ty mé van khi nén cla banh xe, mét cp xylanh pittong c6 1d xo can bang, can pittong oo ghi vach mite ap suat tuy theo su dich chuyén ciia pittong bén trong. Déi véi cc tram sta chita hay dling gid do c6 d6 chinh xac cao han. 52KY THUAT CHAN DOAN 670 7 ______ Chong 4. Chain dod cum bank xe . a) Dung cu do trong gara b) Dung cu do don gidn Hinh 4.4, M6t s6 logi dung cu do dp sudt thong dung 4.2.2. KIEM TRA TRANG THAI HU HONG BEN NGOAI Cac ran nift bén ngoai trong sit dung do cac nguyén nhan dot xuat gay nén: chang han nhu cc va cham manh trén nén cting, ldo hoa cla vat ligu cao su khi chiu ap Iuc gia tng dot bién, Idp sir dung trong tinh trang thiéu 4p suat. C6 thé nhdn thay cdc vét ran nit hinh thanh trén bé mat khu vuc c6 van [6p va & mat bén cia bé mat Iép. Cac ran nift trong st dung khéng cho phép, do vay can thudng xuyén kiém tra. Dac biét cn quan sat kj cdc tén that c6 chiéu sau 16n, cac vat nhon cing bang kim loai cam vao l6p trong khi banh xe ln, ma chua gay thing, can sia chita hoc thay thé ngay. Mat sé dang hy héng trinh bay trén hinh 4.5. H inh 4.5. Mét s6 dang hu hong bé mat: a)Vét nuit chan chim chay theo chu vi bé mat ben ctia lép, 6) Vet nit hudng tim o)Vét ctta réch bé mat lép do va cham vdi vét citng, d) Cac vét thiing bé mit lép do bi cdc vat cttng dam xuyén. 53KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuang 4. Chin dodn cum bénh xe .. 4.2.3. KIEM TRA KICH THUGC HINH HOC BANH XE Hinh dang hinh hoc banh xe duge chu y 1a su méo cua banh xe thé hién bang gia tri sai lech kich thuéc hinh hoc cia banh xe khi quay quanh truc. Thiét bi kiém tra bao gém: gid dd déng hé so va dau do (hinh 4,6), Dau do duge gan trén gia do. Khi do d&t 6t6 trén nén phang, cing. Ding kich nang banh xe cAn do lén dé cé thé quay banh xe bang tay quay quanh truc cla nd. Bua dan déu do vao va quay nhe banh xe sang cac vi tri khdc cho dén hét mét vong quay banh xe. Do mép trong vanh _Vanh Do bé mat lan ‘Do mép ngoti vanh Do mat ben Hinh 4.6, Kiém tra kich thuéc hinh hoc banh xe Cc vi tri can do trén [6p va vanh duge chi ra @ hinh trén. Quan trong hon ca la cdc kich thudc: sai léch kich thudc dudng kinh, chiéu réng clia banh xe, vanh. Sai léch duéng kinh dug so sanh véi cdc loai Ip khac nhau va tra theo tiéu chun, Khi sai l@ch I6n gia tri dung kinh c6 thé dan toi mat can bang banh xe. 4.2.4. XAC BINH SU HAO MON LOP DO MAI MON Su mon ldp xe trén bé mat sau théi gian sé dung fa mét théng tin quan trong hitu ich cho viée chan doan vé: tudi tho, 4p sudt khi trong lép dang sit dung, géc dat banh xe va cdc hu héng try ding, khép quay. Qua hinh 4.7 thé hién c&c dang bé mat I6p bi mon co ban va kha nng cung c4p théng tin vé trang thai clia céc géc dat banh xe va hé théng treo trén 616. Bang céc kinh ngiém sit dung ching ta 6 thé nkanh chéng xéc dinh nguyén nhan, d6i khi khong nhat thiét phai stt dung cac thiét bi phic tap. Nh@ cac théng tin trén c6 thé xem xét sau hon théng qua viéc xac dinh cdc géc dat banh xe bang dung cu chuyén dung (xem chuong 6). 54KS THUAT CHAN DOAN. O10. Chucong 4. Chin dotn cum bénh xe a) 6) o @d) e D Hinh 4.7. Cac dang co ban cia mon lép Nhin vao ddu xe, bainh xe bén phdi a) Khi dp sudt qué thép hay qué tai; b) Khi dp sudt qué cao; ©) Khi d6 chum duong qué lén; d) Goe nghiéng ngang tru ditng qué ldn; e) Goce nghiéng ngang bénh xe qué ln; f) Lép bi mat can bang. 4.2.5. SU RO LONG CAC KET CAU LIEN KET BANH XE Su ro long cla cac bann xe dan huéng lién quan téi: mon 6 bi banh xe, long 6c bat banh xe, man try dting, hay cdc khép cau, khdp try trong hé treo déc lap, cac khép cu trong cac don dn déng {ai + Phat hién cc ra léng nay 6 thé tién hanh khi kich nang banh xe can xem xét én khdi mat nén. Ding lye cila hai cnh tay l&c banh xe quay xung quanh tam quay theo cac phusng AA va BB (hinh 4.8), Cam nhan dé ra clia ching: Hinh 4.8. Xée dinh ro long cdc két cdu lién két banh xe - Néu bird theo ca hai phucng thi dé [a do 6 bi banh xe bi mén, - N&u chi bi ra theo phuong AA thi la do mon try dig, hay cdc khdp cu, khép tru trong hé treo déc lap, Néu chi bi ra theo phuong BB thi do mén cdc khép cu trong hé théng Iai Su ra long 6 bi hay tru dimng con cé thé tién hanh xac dinh khi dua lén bé thir kiéu rung ngang. 55KY THUAT CHAN DOAN O10 _ __Chuong 4. Chén dodn cum bénh xe ... Bang thiét bi do rung ngang (chuong 6) theo qua trinh thdi gian o6 thé phat hién duge cac xung d6ng va dap, hay nhin truc tiép bang mat néu c6 dé ro mén Ién tai ché lién két. Sy ro léng cac banh xe sé anh hudng |6n t6i do chum va cac géc dat, bdi vay dong thai vdi sw xuat hién mon Iép khéng déu. Trén c&c bé thif do 6 trugt ngang tinh, khi cd mat sy ro 1éng nay, khong thé xac dinh chinh 4c gia tri géc dat banh xe. + Phat hién ro léng Khi xe chuyén dng trén duéng théng qua cam nhan nhiing va dap, 46 do vanh lai trén dung xau Cae théng tin chdn doan nay c6 thé khéng phan anh day di cdc hu héng, nhung la cae théng tin tham khao dé tiép tuc kiém tra khang dinh trén cac bé chén doan cua chusng 6. 4.2.6. XAG BINH SU MAT CAN BANG BANH XE * Trong chan doan thudng sif dung cac biéu hién cla su mat can bang banh xe sau day: a) Bang cam nhén true quan - Théng qua hién tugng mai mon cuc b6 bé mat Idp theo chu vi (hinh 4.7.f. — Khi xe chuyén déng vdi téc dé cao (khoang trén S0km/h) cé thé xac dinh mat can bang nay nho cam nhan truc quan vé su rung nay banh xe trén nén dung é cdc banh xe khéng dan huGng (céu sau). Trén cdc banh xe dan huténg (6 cau trudc), ngoai hién tugng rung nay banh xe cdn kém theo su rung Ide Banh xe dan huéng va vanh lai, do hién tugng xuat hién mémen higu (mg con quay (gryscop) Néu su mat cn bang khong [6h thi cdc hién tugng nay chi xay ra 6 mot ving téc d6 nhat dinh. b) Bang thiét bi kiém tra true tiép trén xe Viéc kiém tra su mat can bang cé thé thuc hién déi véi céc banh xe khi thao banh ra khdi xe va dua lén bé quay kiém tra cén bang tinh va dong. Trong chan don thutng sit dung phuong phap kiém tra tryc tiép trén xe, Trong cac gara sta chifa c6 nhiéu loai thiét bi do va can bang banh xe. Nguyén ly chung ctla thiét bi do can bang dua trén viéc do dao déng truc khi cé su mat can bang banh xe. Cac thiét bi nay déu dam nhan chéfe nang do va kiém tra truéc va sau khi bil khdi Wwana ca cn bing va goi chung a thiét bi can bang banh xe. Mot dang thiét bi can bang can bng co khi trinh bay trén hinh 4.9 gém: co cdu bu lap chat trén vanh banh xe dang tang tréng c6 cm bién do dao déng ciia tam truc banh xe. Bng co dién dat duoc trén gid va dn d6ng banh xe can kiém tra can bang théng qua banh cao su ma sat. Banh cao su ty sat vao banh xe 616 tao nén chuyén dong quay banh xe. Trén gid con c6 man hinh hién thi dao déng truc banh xe. Khi xac dinh can kich nang banh xe lén khdi mat dat va khoa chat vanh lai, 56KY THUAT CHAN DOAN O16 _ Chong 4. Chain dodn cum bank xe ~ Véi banh xe bi déng, thiét bi c6 thé ap sat banh xe va do truc tiép, théng qua bién d6 va tan sO xac diah vi tri mat can bang cila banh xe. Thiét bi 06 co cau bil can bang duge diéu khién bang tay nam 6 tam truc tang tréng. Coteau bit va cam bi Tay cém ‘diéu chink Beng co dign & man hink a 4) Hinh 4.9. Thiét bj cén bang banh xe théng qua vige do dao déng truc a) Hién tugng dao déng dau true; b) Do dao déng true Khi can bang co thé diéu khién co cau bang tay cho dén khi man hinh chi thi hién thi dao déng la 6n dinh, thao co cu bu khdi banh xe va xac dinh vi tri va trong lung can can bang trén banh xe. ~ V6i banh xe chi dng Khi sir dung thiét bj nay cdn phai c&t nguén dong luc ty dong co dét trong dén banh xe (vi du: thao ban truc, mat bich dau truc banh xe,..). Khi do tc d6 quay t6i da olla banh xe ting véi téc dé cila t6 khodng 55 km/h. ¢) Thiét bj kiém tra cdn bing banh xe khi thdo rakhdixe Viée xac dinh sy mat can bang banh xe tét nhat [a thao rdi ra khdi xe, khi dé banh xe khong chiu anh hudng cila cdc Iuc ty cla con lan. Téc dé quay cla banh xe cé thé dat |én nhat khoang 120 knivh, tao diéu kién phat hién va tién hanh lap thém déi trong bi lai trong Jugng gay nén mat cn bang. Thiét bi loai nay rat da dang va cé chia theo nhém trong lugng banh xe. Mot dang thiét bi duge thé hién trén hinh 4.10. Can chi y: Banh xe gém: I6p (o6 hay khéng cd sém) phai déng bd véi cdc loai vanh tueng (mg, do nha san xuat quy dinh. Viée sit dung khéng ding loai thiét bi sé cho két qua khong chinh xac va cé thé gay nén qua tai cho thiét bi, gay mat an toan khi kiém tra va can bang banh xe. 57_KY THUAT CHAN DOAN 610 Chuong 4. Chén dodn cum bénh xe... Hinh 4.10. Xée dinh sy mat can bang khi thao ra khéi xe 58KY THUAT CHAN DOAN OTO CHUONG 5 CHAN BOAN HE THONG LAI, CAU TRUGC DAN HUONG 5.1. BAC DIEM KET CAU VA HU HONG - Hé théng [di la hé théng duoc ding dé diéu khién hudng chuyén dong ctia 66 bang cach diéu khién vanh lai tac d6ng tdi huéng chuyén déng cia cdc banh xe dan huéng. Nho hé théng lai 616 cé thé: — quay vong ma banh xe it bi trudt bén, luc trén vanh lai hgp ly va tao cm gidéc danh Iai phil hop, = dam bao 6t6 c6 kha nang tu trd vé trang thai chuyén déng thang, = giam cdc va dap tu mat dung lén vanh |ai tao thuan loi cho viéc diéu khién chinh xac hudng chuyén déng. Két cu cila hé théng lai rat da dang, cac hu héng trong hé théng nay tuy thude vao cu tric clia né va cach bé tri banh xe dan husng. 5.1.1. DAC DIEM KET CAU Hé théng lai ign quan chat ché dén cdc banh xe dan hung, néu chi xét riéng thi hé thong lai bao gém: co cau lai va dan déng (ai, . a)Phain loai hé thong Iai + Hé théng Iai ca khi bao gém: vanh lai, cc true dan déng co cau lai, co cau Iai, don lién két cac banh xe dan hu6ng, cac khép tru hay cau (rétuyn) toan b6 hé théng la cdc gum co khi (xem hinh 5.1). + _Hé théng lai ca khi ¢6 trg Ic bang thiyy Ic bao gém: cac cum co khi clia hé théng lai co khi, hé théng trg lye bang thiy lye. Hé théng trg Iye bang thy lye duge lap ghép tir cdc bé phan: bom thiy lye, van phan phi diéu khién déng mé dudng dau, xy lanh thay tye, cdc khép, cac don lién két voi he théng di co khi. Loai tra luc nay dling phé bién trén ca 6t6 con va 6té tai. + 6 thdng Idi co khi cé tro luc bang khi nén bao gém: cdc cum co khi cla hé théng lai co khi, hé théng tr¢ lye bang khi nén. Hé théng trd luc bang khi nén dude lap ghép tir cdc bé phan: bom khi nén, van phan phdi diéu khién dong mé dudng khi nén, xy lanh khi nén, cdc kh6p, cdc don lién két vai he thdng tai co khi, 59KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuang 5. Chén dodn he thé Hinh 5.1, Hé thong Idi co khi trén 6 t6 a) Trén 6 t6 con; b) Trén 6 t6 tai Ngoai ra trén hé théng lai c6 trg luc con 6 thém cac bé phan dign, dién tir khac nm hoan thign kha nding diéu khién hudng chuyén dong 6 t6, mét 86 6 t6 con c6 thém gidm chan cho hé théng tai b) Phan loai co’ cau lai Ngay nay trén 6 t6 thudng ding cac dang co cau lai sau: + Truc vit 6m (globoit) con tan: truc vit I phan chi déng cla co cau Idi, con lan 6 thé co hai hoa ba tang rang &n khép Vdi rang ctia truc vit va fan ty do trén truc con lan, truc con lan dat trén truc quay dugc goi la truc bi dng ciia co cau lai (xem hinh 5.2.a). a) b) Hinh 5.2. Co céu lai a) Truc vit con ln 6) True vit écu bi thank réng banh rang o) Truc vit écu bi thanh rang banh ring e6 xy lanh trg luc 60KY THUAT CHAN DOAN O10 chdin dodn he thing Idi. + Truc vit écu bi thanh rang banh rang: truc vit la phan chi dong ctla co cau Idi, lién két véi thanh rang nhé cac vién bi, cdc vién bi dién day trong cdc rnh tao nén bdi ren truc vit va ranh cia thanh rng, thanh rang an kh@p véi mot phan banh rang, truc ctia banh rang [a truc bi dong olla co cau lai Khi truc vit quay thanh rang chuyén dong tinh tién Jam cho banh rang va truc bi déng quay (xem hinh 5.2.b.) + Banh rng thanh rang: banh rng la phan chi! déng, 8n khép véi thanh rang. Rang cla banh rang cé thé la thang hay nghiéng. Thanh rang cé thé la don ngang dan déng lai hay Ia mot phan cla don ngang din dong 1ai. Nhu vay thanh rang la phan bi déng cia co cu lai. Loai co cu Iai nay hay ding trén 6 16 con véi hé théng treo cila céu truéc 1a dang déc lap. Khi hoat déng banh rang quay, con thanh rang chuyén dong tinh tién (xem hinh 5.3), Hinh 5.3. Co céu ldi banh rang thanh rang ¢) Dan dng fai Dn dong Hai! phan lién két tir co cau lai téi cdc banh xe dan hung. + Trén hé théng treo phy thude thuéng ding co edu bén khdu: dam cdu, hai don bén va don ngang. Thudng thay két cau nay trén 6 té tai va 6 t6 buyt, cdc loai 6 t6 con 06 kha nang cd déng cao, + Trén hé théng treo déc lap 1a dain d6ng nhiéu khdu, két cdu cla né rét da dang va phy thude vao khéng gian bé tri. Dan déng nhiéu khau thudng ap trén 6 t8 con Nhin chung dan d6ng lai bao gém cac dan, khdp lién két, Sy mai mon cdc khdu khép hay cong, bién dang cac thanh lién két lam sai Iéch quan hé cla dan dong Idi, tc fa tam xdu kha n’ing diéu khién chinh xac huéng chuyén déng 6 t6. 61KY THUAT CHAN DOAN O16 Chong 5. Chin dodn he thong lt. 5.1.2. HU HONG TRONG HE THONG LAI A.COCAULAI a) Mai mon co’ cau lai Co cau lai la mét cum dm nhan ty sé truyén rat 16n trong hé thdng lai. Thong thudng ty so ttuyén 6 6 t6 con n&m trong khoang 14 = 23, 6 6 t6 tai va 6 t6 buyt khoang 18 = 32. Do vay trén cac ché lam viée cla co e4u Iai bi mai mon khé nhanh, mac du trong ché tao da c8 gang st dung vat fiu 6 G6 bén cao va c6 kha nang chiu mai mén tét. Co cau lai thudng Ia két cau co khi nén luén |udn tén tai cac khe hé ban dau, Khi 6 16 cdn méi, khe hd ban dau trong co cdu lai da tao nén géc ro vanh lai, goc rd nay da dugc cac tigu chudn ky thuat han ché téi mUtc tdi thiéu dé dam bao kha nang nhanh chong diéu khién xe chuyén hudng khi can thiét, chung ta thuéng ding vdi khai niém "d6 ro vanh Iai”. Su mai mén trong co cau Iai tham gia phan Ién vao viée tang dé ro vanh lai. Vide gia tang dd ro vanh lai lam cho d@ nhay cla co cau [ai gidm, tao nén suf va dap trong khi lam vige va lam mat kha nang diéu khién chinh 4c hung chuyén dong, Su mai men trong co cau Idi o6 thé chia ra thanh cc dang chinh sau day: + Mai mén theo quy luat st dung théng thudng, 6 nghia la khi chuyén déng 66 thudng hoat déng theo huéng chuyén dong thang, vi vay su mai mén trong co cau lai xay ra nhiéu nhét tai [an can vi tri an khdp trung gian, su mai mon gidm dan khi co cu lam viée & cac vung bién. Do vay dé danh gid sy mai mon, chuing ta thudng dat vanh Idi tuong (mg voi ché dd O16 di théing va kiém tra 66 ro vanh tai + Mai mon dot bién .xay ra do ché G6 nhiét luyén bé mat khdng déng déu, do sai sét trong ché tao. Hién tugng nay xay ra theo quy luat ngdu nhién va khong cé dinh tai mét vi tri nao do, Tuy nhién 6 thé xdc dinh khi ching ta danh lai déu vé hai phia va xac dinh su thay ddi luc danh tay lai, + Sy mai mon co cau lai con do nguyén nhan mon céc 6 bi, bac ty, thiéu déu mé béi tran, Hau qua cla mai mon nay la: gay nén t&ng d6 ro vanh lai, t8ng lye diéu khign vanh lai, &6i khi cdn cé thé xuat hién dé 6n trong khi quay vanh Iai. Véi co cau Iai truc vit con [an su mai mon chd yéu xay ra tai ché &n khdp cla truc vit véi con lan. Co cu 1ai banh rang thanh rang mai mon cha yéu [a oda banh ring véi thanh rang, cdc bac tua cla thanh rng. Véi co cu Iai truc vit écu bi thanh rang banh rang mai mon chit yéu tai ché an khép cia thanh rang banh rang. b) Ran nut gay trong co cau Idi Sy lam viée nang né truéc tai trong va dap cé thé dn tdi ran ntit gay trong od cau lai. Cac hién tugng phd bién Ia: ran ndt chan rang, gay rang. Cac hu héng nay co thé tam cho co cau {ai Ki lam viéc cé thé gay nang dot bién tai céc ché ran nut gay. Cac mai mén tiép theo tao nén cac hat mai co Kich thuée {én lam ket ca du hoc ting nhanh téc dé mai man co céu Idi ‘Su mai mon va ran nUft co cau Idi con gay én va tng nhiét dO cho co cau Idi, tang tai tac dung 16n cc chi tiét cila truc Iai, vanh Iai 62KY THUATCHAN DOANOTO ____ Chong 5. Chén dodn hé thong ¢) Hién tuong thiéu dau, mé trong co cau Ii Cac co cau [ai luén dugc béi tron bang dau, md. Can hét site Iuu y dén sy that thoat dau ma cita co cau lai théng qua su chdy dau mé, dac biét trong co cau lai cé xy lanh thiy luc cling chung buéng béi tran, Nguyén nhan cila thiéu dau mé c6 thé ld do rach nat dém kin, jozing phat che kin, cc bac 46 mén tao nén khe hé huéng tam lén ma phét khéng di kha nang lam kin. Hau qua dan téi la thiéu dau, gay mai mon nhanh, tang do én va nhiét 6 co cdu lai. Trén hé théng Iai tr¢ luc thily luc con dan téi kha nang mat ap suat dau va kha nang tr¢ luc. d) Ro'léng cdc lién két v6 co cau lai voi Khung, vd xe Co cau lai lién két véi khung vd xe nhé cc lién két bang mdi ghép bu long, écu, Cac lién két nay tau ngay c6 hign tuang ty néi Iéng. Néu khéng kip thai van chat thi c6 thé gay nén hign tugng tang 6 ro vanh Iai, khi thay 46i chiéu chuyén hu6ng cé thé gay nén tiéng va manh, qua trinh diéu khién xe mat chinh xac. B, DAN DONG LAI a) D6i voi dan dOng Iai kiéu co khi Nhing hu héng chinh thudng gap 1a + Mon, r¢ léng cae khdp cu, khop ts. Trong sit dung cac khép edu, khép tru thudng la cde chi tiét 06 kich thude nhé, lam viée trong trang thai boi tran bang mé, tinh chat chiu tai va dap thung xuyén, luén luén phai xoay tuong déi véi dém hoac vé, dé bi bui ban bam vao do vay rat hay bi mai mon. Cac dang mén thudng tao nén cdc hinh oval khong déu. Mot s6 khdp cu c6 16 xo ty nham ty triet tieu khe hd, mot s6 khac khng ¢6. Do vay khi bi mon thudng dan tdi tang d6 ro trong hé thong Iai va thé hién qua dé ro vanh Idi ' Khi bi mon I6n thudng gay nén va dap va tao nén tiéng én khi ddi chiéu quay vong. Dac biét nghiém trong Ia khi mon, ro long cac kh6p cu, khdp tru sé lam thay di géc bé tri banh xe dain huéng, gay nén sai Iéch cac g6c dat banh xe, va mai mon léch [dp xe. + Bién dang cac don dan dong banh xe dan huéng: Cac don dn déng déu co thé bi qua tai trong sir dung, nhung nghiém trong hon ca la don ngang (hay cum dén ngang) hé théng Idi. Hién tugng cong vénh dan ngang do va cham véi chuéng ngai vat cla duéng, hoac do sai léch kich thuée don ngang déu lam sai lech géc quay cdc banh xe dan huéng. Banh xe sé trugt ngang nhiéu trén dugng khi quay vang (ké ca banh xe cdu d&n huéng va banh xe khéng dan huGng), nhu vay sé gay nén kha nang diéu khién hudng khéng cén chinh xac, luén phai giif chat vanh lai va thudng xuyén higu chinh huéng chuyén déng, mai mon nhanh l6p xe... Cae dang hu hong phé bién ké trén la dac trung téng quat cho cdc hé théng Idi, ké ca voi hé théng lai cd tra luc. + Hurhéng éc han ché quay banh xe dan husng: 63KY THUAT CHAN pOAN OT Cac dc han ché sy quay ciia banh xe dan huéng thudng dat 6 khu vue banh xe, do vay khi quay vong 6 g6c quay Idn nhat, tai trong va dap truc tigp lén éc han ché, c6 thé gay nén long de, cong than 6c. Sy nguy hiém [a khi phi thay déi géc quay banh xe 6 téc dO cao sé 66 thé gay lat xe. Biéu hién clla hy héng [a ban kinh quay vong ciia 6 t6 vé hai phia khéng nhu nhau. + Bién dang dam cau dan huéng: Dam cdu trén hé théng treo phu thudc dong vai trd 1a mét khau cé dinh inh thang [ai, trén dam cu c6 66 tri cdc chi tiét: don bén, don ngang, tru ding, lién két vdi nhip dé tao nén lién két dong hoc véi khung xe. Mat khac dam cau lai la bd phan dé toan bé trong Iugng 6 té trén cdu din huéng, khi dam cau bi qua tai, do xe chuyén déng trén dung xu, c6 thé gay nén bién dang va lam sai lech kich thuéc hinh hoc cia cac chi tiét trong hé théng treo, lai, Ty theo mttc 46 bién dang cua dam cau ma gay nén céc hau qua nhu: Mai mon Iép do sai léch g6c bé tri banh xe, — Nang tay lai, Ive danh lai vé hai phia khong déu do thay déi canh tay don quay banh xe quanh tru ding, — Mat kha nang én dinh chuyén déng thang, b) Bac diém hurhéng dai voi ddn déng Iai cé tr¢ lye + Hu’héng trong nguén nang lvgng tr¢ luc (thuy luc, khi nén): Dang hu héng phé bign la mon bom thdy Ive hay bom khi nén, Hién tugng mon bom khi nén 48 trinh bay trong chung 5. Sut mon bom thiy Ive sé dan t6i thigu 4p suat lam viée hay ting cham 4p suat lam viée, Do vay khi danh lai ma d6ng co lam viéc 6 86 vong quay nhd thi Ive trén vanh lai gia t&ing dang ké, con khi déng co lam viée 6 s6 vong quay cao thi trg Ic c6 hiéu qua ré rét. Hu héng bom thy luc cén la do hu héng 6 bi dé truc va phat ra tiéng én khi bom lam viéc, do mon bé mat dau cénh bom, do dau qua ban khéng du dau cdp cho bom, do tac loc, bep duéng dng dan dau, Trong sit dung chting ta cn gap sy thiéu tr¢ Iu do day dai bi ching, do thiéu dau vi vay truée khi két luan vé hu héng bom nhat thiét phdi loai trir cdc kha nang nay. Kiém soat cac hién tugng nay tét nhdt la ding déng hé do ap suat sau bom, qua luc tac dung len vanh ldi 6 cc ché 6 lam viée ca déng co, tiéng dn phat ra tu bom. + Sai léch vi tri olla van diéu tiét 4p suat va Iuu lugng, cac cum van nay thudng l4p ngay trén than bom, do lam viée lau ngay cdc van nay bi ri, bi ket hay qua mon. Gidi phap tét nha la kiém tra 4p suat sau bom thy luc. + Syed trong van phan phéi dau Van phan phéi dau 06 thé dugc dat trong co céu lai, trén cc don dan dong hay & ngay dau xy lanh luc. Su sai léch vi tri tyong quan clia con trugt va v6 van sé lam cho viée dong mé duéng dau 64KY THUAT CHAN DOAN OTO Chuang 5. Chdn dodn hé thay déi, dan téi ap sudt duéng dau cap cho cdc buéng cla xy lanh Ic khac nhau, gay nén tay [ai nang nhe khi quay vong vé hai phia. Cam nhan hay luc danh lai sé khong déu, su diéu khién 6 t6 khi 6 sé bi mat chinh xac Hién tugng mon con trugt van c6 thé xay ra do dau thiéu hay qua ban, trong truéng hgp nay higu qua trg luc bi giam va gay nén nang tay lai + Sire6 trong xy fanh hé théng trg lye: Truc hét phai ké dén hur héng joang phot bao kin, su c6 nay dan téi lot dau, giam ap suat, mat dan kha nang trg luc, hao dau, Mon xy lanh tro luc xay ra do cn ban dau dong lai trong xy lanh, dau ln tap chdt va nuéc, do mat kim loai gay nén, hu qua clia né cing gidm ap suat, mat dan kha nang tro luc. Trung hop dac biét c6 thé xay ra khi 6 té bi va cham manh, cong cn pitténg cla xy lanh tro luc, gay ket xy lanh luc, Khi dé tay lai nang va 06 khi b6 ket xy lanh luc va mat kha nang lai + LOng va sai léch cac lién két: Sutra léng va sai léch cdc lién két trong stt dung, ddi héi thuéng xuyén kiém tra van chat. Tuy vay khi gap su cd nay cdc biéu hién cing gidng nhu da trinh bay trong myc 5.1.2.4, Cac hu héng thudng gap ké trén, co thé tng két qua cdc biéu hién chung va dude goi la théng s6 chén doan nhu sau: 1. Dé ro vanh lai tang, 2. Luc trén varth lai gia tang, hay khéng déu 3. Xe mat kha nang chuyén déng thang én dinh, 4. Mat cdm gidc diéu khién, diéu khién khOng chinh xac. : 5. Rung vanh Idi, phai thudng xuyén gift chat vanh lai. 6. Mai mon |ép nhanh. Cac biéu hién khac tly thudc vao két cdu hé théng Idi. 65KY THUAT CHAN DOA\ Chuong 5.1.3. MOT SO TIEU CHUAN CO BAN TRONG KIEM TRA HE THONG LAI A. TEU CHUAN CHAU AU Tiéu chudn sif dung 6 Chau Au yéu cau hé théng lai khong cho phép co 46 ro vanh lai qua Gn, cc quy dinh thé hién trong bang 6.4 Lye trén vanh Iai khi cé hay khéng 66 trg luc t6i da khdng vugt qua GOON. Ot6 6 tai trong dat trén cau dn huéng In han 3,5 (tan) hé théng [ai phai 6 trg Iu. Bang 5.1. 86 ro’ vanh Idi cho phép ECE 79 - 1988 Vag tr6n bang tablo ( km/h) >100 _25+100 <25 Dé ro vanh Idi cho phép (a 1 27 36 Tiéu chun sit dung & Viét Nam yéu cau d6 ro vanh lai khong vugt qua céc quy dinh thé hién trong bang 5.2 B. TIEU CHUAN VIET NAM Bang 5.2, 86 ro vanh Iai cho phép theo 22 -TCN 224 66 con 6t6 | 6t6c0 tal >1500 | Logi 6 té 6tékhdch <=12ché | _khach KG 66 c6 tai <81500kG | >12 chéd ‘D6 ro'vanh lai cho phép ( 40) “0 20 5 5.2. PHUONG PHAP VA THIET BI CHAN DOAN 5.2.1. BO DO RO VA LLUC.LON NHAT DAT TREN VANH LAI a) 86 ro'vanh Iai: D6 ro vanh Idi la théng sé téng hgp quan trong néi lén dé mon ctia hé théng lai, bao gém 46 man cia co edu Iai, khau khdp trong dan déng Idi va ca cla hé théng treo. Viée do d6 ro nay dude thye hién khi xe ding yén, trén nén phang, coi banh xe bi khoa cing Khong dich chuyén. Khi do dé ro vanh Idi, co thé sir dung luc ké hay ding cam nhan truc tiép cia ngudi kiém tra nhu tran hinh 5.4. Khi do bang luc ké: dling dau méc ciia liye ké méc vao vanh Idi, dat {uc kéo trén vanh Iai théng qua luc ké;, luc kéo phai dat theo phuong tiép tuyén véi vong tron cla vanh Iai, Néu hé théng cé tra luc thi déng co phai 6 trang thai né may va 6 sé vong quay nhd nha. Gia tri lye kéo dé do dé ro tuy thuéc vao loai xe, thudng nam trong khoang: - déi Vdi xe con (10 + 20) N, hi c6 tro uc (45 + 25) N ~ d6i Véi xe van tai (15 + 30) N, khi c6 tro luc (20 + 35) N, BO ro vanh 1ai co thé cho b&ng 46 hay bang mm, tiy thudc vao quy uéc cia nha san xuat. Vi dy trén 6 16 tdi olla hang HINO hoac HUYNDAI cho 46 do vanh Iai: 15 + 35 mm, 66Ki TLUAT CHAN DOAN O70 - Chutong 5.1 in dodin hé thong lai. Hinh 5.4. Do d6 ro vanh Idi Su tang d6 ra vanh Idi chimg t6 hé théng Iai bi mon, léng lin két... Hién nay xe t6 66 tc 46 chuyén déng cang cao thi yéu cdu 46 ra cang nhé. Gia tri 46 ro cho phép ban dau thudng duge tra theo tiéu chuan ky thuat cilia nha san xuat. b) Bo gid tr] Ie vanh Iai lon nhat: pé xe dimg yén trén mat duéng tét va phang, ~ Banh lai t6i vi tri gn tan cling, Ding luc ké do gia tri lye tai 46 dé xae dinh gia tri luc vanh lai lon nhat (hinh 5.5), Néu trén xe c6 hé théng cudng hoa, thi déng co phai hoat dong. Ding tye ké khi danh [ai 6 hai phia khac nhau cén cho biét sai léch luc dan lai khi ré phai hay trai Hinh 5.5. Do luc trén vanh lai Hinh 5.6. Do gée quay banh xe dan huéng Khi xuat hign su sai khac nay chimg t6: + BO mon cla co cau lai vé hai phia khac nhau, + Géc dat banh xe cia hai phia khéng déu, + Co hién tugng bién dang thanh dén dan déng hai banh xe dan huéng, + Lép hai bén c6 ap suat khi nén khdc nhau. 67KY THUAT CHAN DOAN 610 a - Chuang 5. Chain dodin hé thing lai. ¢) Do géc quay banh xe dan hudng: + Cho dau xe lén cdc bé kiéu mam xoay 06 ghi dé (hinh 5.6). Ding vanh lai In lugt danh hét vé hai phia, xac dinh cc géc quay banh xe hai bén trén mam xoay chia dé. + Khi khong co mam xoay chia dé cé thé tién hanh kiém tra nhu sau: Nang banh xe cla cau truéc lén khéi mat dung, dat vanh lai va banh xe 6 vitri di thang, danh déu mat phang banh xe trén nén, danh lai vé tiing phia, danh dau cdc mat phang banb xe tai vi tri quay hét vanh Idi, XAe dinh céc géc quay banh xe dan hudng nhu trén hinh 5.7. Trén hinh cac géc quay banh xe vé hai phia a, ,a, khac nhau, nhung cac gid tri dé 6 cd hai bén banh xe phai bang nhau Gée quay banh xe Ién nhat cla 6 t6 vé hai bén phdi baing nhau va dam bao tiéu chudn auy dinh Khi danh lai vé hai phia cdc géc quay banh xe khéng bang nhau cé thé do: try ding hay rétuyl mon, co cau Iai bi mon gay ket, = don ngang dan déng lai bi sai léch Hinh 5.7. Do géc quay bénh xe ddn huéng bang phuong phap dinh déu 6c han ché quay banh xe bi héng d) Kiém tra qua tiéng 6n: Otd dimg yén trén nén phang, lc manh vanh lai theo hai chiéu.nh’m tao xung déi chiéu, nghe tiéng dn phat ra trong hé théng, xac dinh vi tri bi va dap, tim higu nguyén nhan. Dac biét cn kiém tra d6 0 doc truc olla truc Idi va cdc lién két véi buGng Iai, bang cdch lc manh doc vanh lai theo phusng doc truc Idi. €) Chdn dodn khi thirtrén duéng: + Cho xe chay trén mat dudng rong, téc dé thap, lan Iuot danh lai hét vé phia trai, sau d6 vé phia phai, tao nén chuyén déng rich rac, thee dai su hoat dong cila xe, luc danh lai, kha nang quay vong. d _ t6¢ d6 thap c6 thé xac dinh hur héng ciia hé théng Iai theo toan bd géc quay. + Tin hanh kiém tra 6 t6c dO cao, khodng 50% van téc lén nhat clla 6 t6, nhung gidi han géc quay vanh lai ttt 30° dén 50°, Xéc dinh kha nang chuyén huéng linh hoat qua 6 danh gid tinh diéu khién ca 6 to, cdm nhén luc danh lai trén vanh lai. Hu héng ota hé théng Idi va g6c két cu banh xe sé phan anh chat lugng téng hgp cla hé théng Idi, treo, banh xe. Trén cac xe cé nhigu cu cha dong con chiu anh hudng cila hé théng truyén luc. 68KY THUAT CHAN DOAN O70 Chung 5. in dodn hg thing Idi. 9) Xéc dink khd nang én dinh chuyén déng thang khi thistrén dutmg: Chon mat duéng thang phang tét, 6t6 chuyén déng véi van téc cao bang khoang 2/3 van téc lon nhat, dat tay /én vanh lai, cho xe chay thang (vanh lai dat 6 vi tri trung gian), khdng gid chat va higu chinh hu6ng Khi thif, cho xe chuyén d6ng trén doan duéng 1000m, xem xét do léch bén cla 6 to. Néu d@ l@ch bén khéng qua 3m thi hé théng lai va két cau banh xe tét, ngugc lai cn xem xét k¥ hon bang cac phyiong phap xac dinh khac. 5.2.2. CHAN DOAN HE THONG LAI LIEN QUAN TOI CAC HE THONG KHAC TREN KE ‘A. CHAN BOAN HE THONG LAI LIEN QUAN TO! GOC DAT BANH XE, HE THONG TREO Tai trong thang diing c6 anh hudng rat lan dén quy dao chuyén dong cila 6 t6, nhat la trén 6 t6 ‘con. Su sai léch I6n gia tri tai trong thang ding sé kho dam bao git chuyén déng ciia 6 t6 khi di thang, Khi quay vong sé lam cho céc banh xe chiu 18; khac nhau va c6 thé sau mot thdi gian dai gay nén mai mén I6p va kho dam bao quay vong chinh xac. Nhiing két cau lién quan thudng gap trén td 1a: thanh én dinh ngang, ld xo hay nhip bi yéu sau thdi gian dai lam viéc, géc bé tri banh xe bi sai léch. Biéu hign r nét nhat la sy mai mon bat thudng ciia I6p xe. ‘Sy mén l6p xe trén bé mat sau thdi gian sét dung ndi nén trang thai ca géc dat banh xe va tru dig. Cac géc dat nay chiu anh huang cba cac don trong hinh thang lai va dam cau, hé théng treo. vay dé chan doan sau hon vé tinh trang cla hé théng lai lién quan téi banh xe can phai loai tris truée khi két luan. Phugng phap chan doan xem trong chusng 4 muc 4.2.4, chuong 5 muc 5.2.3. 3B. CHAN DOAN HE.THONG LAI LIEN QUAN TOI HE THONG PHANH , HE THONG TRUYEN LUC Khi xe chuyén dong, luc doc (phanh, kéo) tac dung lén banh xe, néu cae Iie nay khdc nhau hoac ban kinh lan cila banh xe khéng dong déu sé gay hién tugng léch huéng chuyén déng. Sy léch huéng nay sé dugc khdc phuc néu chung ta khac phuc hét khiém khuyét ciia cdc hé thdng ké trén. Truéng hgp da loai triy dug khiém khuyét ma hién tuong van con ching td sy cd sé n&m trong hé théng lai Déi véi xe nhiéu c&u chi dong, hién tugng léch lai con cé thé do céc nguyén nhan sé néu muc 5.3. Bac biét chu y véi cdc hé théng truyén luc ma trong dé vi sai co khép ma sat, khi cd sy co cila khép ma sat c6 thé cling gay nén hign tugng Iéch lai hay tay [di ning mét phia. Déi véi xe co hé théng truyén luc kiéu AWD (xem trong tai liéu "Cau tao hé théng truyén luc 6 t0 con") 06 khop ma sét giifa cae cu va thudng xuyén gai cdu thi khi hu héng khép ma sat nay cing gay nén sai I@ch téc dé chuyén déng cia hai cdu va 6t6 sé rt Kho diéu khién chinh xc hudng chuyén dong. Trong trudng hap ké trén cé thé thao cac dang truyén dé thir chay td bang mét cau trong thdi gian ngan, nham loai tri¢ Anh hudng cla khép ma sat va phat hién hu héng trong hé théng lai. 69KYTHUATCHAN DOAN OTO dodin hé thong 5.2.3. KIEM TRA CAC GOC DAT BANH XE DAN HUONG Géc dat cdc banh xe dn hung trong chan doan kj thuat duge xac dinh khi xe dimg yén, trén nén phang, khéng c6 tai (hax chi cé ngudi lai), [8 g6c quy ude nh&m danh gia trang thai lam viée ctla ac banh xe khi chuyén déng cé tai. Géc dat cac banh xe dan huéng con dude quyét dinh béi hé théng treo, hé théng lai ctia 6té. a) Xdc dinh cdc géc dat bang dung cy co’ khi do géc Viée xac dinh cc géc dat nay tién hanh trén dung cu cd khi do géc kiéu bot nutéc can bang va bé d@ theo dang gia xoay két hgp véi viéc do g6c quay t6i da ctia cdc banh xe dan huéng xung quanh try dimg. Bé dé gia xoay c6 cau tao nhu trén hinh 5.8 bao gém: bé 68 od dinh va mot mam xoay trém bé 43 c6 vach dau dé xac dinh goc quay cla cdc banh xe dan huéng. Dung cu do c6 mat bich dé gan voi truc quay cla banh xe va duge cé dinh nhé cac 6c bat chat. Trén mat cda dung cy cé ba vach dau do (hinh 5.8) Géc nghiéng doc dudng tm tru dimg, (gid tri do: tir-3° dén +10°) ~ Géenghiéng ngang cla banh xe dan huéng, (gid tri do: tir-5° dén +50) = Géc nghiéng ngang dudng tam cila tru dig, (gid tri do: tir 0° dén +16"). Dung cu do Goe nghiéng ngang bank xe (CAMBER) Gée nghiéng ngang — Gée nghiéng doc tru tru ditng (S.A) ditng (SAL) Gid dd mam xoay VitriOdé — Déu noi Hinh 5.8. Dung cu hiém tra cdc géc dét bénh xe vé cach ga lép Phuong phap do: + Xe ndm trén mat phang ngang, kich dau xe lén, dat hai bén banh xe d&n huéng lén gid dé mam xoay va dé gia 6 trang thai tu do, ha kich, dua banh xe vé vi tri xe di thang, an manh dau va dudi xe, dé cdc banh xe 6 trang thai én dinh nhat. Lap dung cu do vao dau truc banh xe 6 vi trinam ngang thong qua déu néi chuyén dung. 70KY THUAT CHAN DOANOTO sean eaaeneenE ee - Chuong 5. Chin dodn he thing Idi. + Xac dinh ngay trén dung cu gia tri gdc nghiéng ngang banh xe, & chd co thang chia “CAMBER". Quay mam xoay clia gid dd khoang 20° theo chiéu banh xe quay vao trong, diéu chinh lai vi tri cla dung cu do 6 tam truc banh xe vé vj tri s6 0 ciia thang chia “CASTER” (hinh 5.9). Quay mam xoay ngusc lai vai chiéu ban dau véi goc 20°, xac dinh gia tri goo nghiéng doc try dig trén thang chia “CASTER” Do géc nghiéng ngang tru dling tong ty nhu do géc nghiéng doc, nhung theo di trén thang chia vach co chit “KING PIN ANGLE" hay “S.A.1". 20d Hinh 5.9. Kiém tra cdc géc dat banh xe bang dung cu do don gidn a) Xée dinh géc nghiéng ngang banh xe, 6) Xe dinh goc nghiéng doc va géc nghiéng ngang tru diing. b) Xde dinh cac gdéc chum banh xe thong qua dé chum 9 chum banh xe dugc do bang thuée do chuyén dung, thuéc c6 thé diéu chinh va c6 sn vach ghi theo mm (hinh 5.10). @) Thitie do db chum b)Vach dau d bank ©) Déit thuide do H inh 5.10. Phuong phép do d6 chum ciia banh xe dén huéng Bang cach dat xe trén nén bang phang, dau do ctia thuéc chi va vach dau trén bé mat cla hai |6p (ho&c vanh banh xe theo quy dinh cla nha san xuat). C6 dinh du do, ghi lai chi sé trén than thu6c do tai phia truéc cla banh xe. 71KY THUAT CHAN DOAN OTO Cin don he eng tat Déy [an nita vong banh xe ti sau ra trudc theo vach ddu danh s&n, ghi lai chi sé trén than thuéc do tai phia sau cila banh xe (xem hinh 4.1 b,c) Cae gia tri thu duoc: kich thuéc A (phia sau) va B (phia truéc). Hiéu cilia ching: tri V fa 46 chum banh xe (cé thé am hay duang tuy thudc vao cau tric xe). -B=V. Gia So sanh gid tri nay véi tiu chuan cho phép dé xc dinh trang thai dling cda n6. Trén xe con c6 d6 chum banh xe sau (khéng lam nhiém vu din huéng) Phung phap do cy thé cho cdu sau xe TOYOTA CROWN tuong ty nby cdu truéc, véi kich thuéc do d phia sau la C, phia truéc la D. 6 chum V= C+D xéc dinh véi diéu kién A=B nhu trén hinh 5.11 Hinh 5.11. Do d§ chum cho céc bénh sau khong dén hung Toyota Crown V = C-D = 542 (mm) ¢) Chan dodn trén bé do trust ngang banh xe tinh va déng (side slip) Khi banh xe dat nghiéng trén bé mat dung sé tao nén luc ngang tac dung Ién dudng. Gia tri luc ngang tly thudc vao két cau cla xe, va dutgc cho bdi cdc nha san xuat. Vide dat nghiéng banh xe phy thuéc vao céc théng 6 két cdu cila don dan dong Idi, g6c nghiéng truc banh xe va hé théng treo, Théng sé nay c6 anh hudng rat lon dén khd nang quay vong, én dinh chuyén déng thang, luc dat tren vanh lai, vi vay vige xc dinh Iuc ngang la mét théng s6 chan doan quan trong. 72in dodn hé thong Idi. KY THUAT CHAN DOAN 670 7 7 Tai trong dét vao binh xe Ding hé chi thi Ban truot ngang GAH Banh xe La x0 can bing Cam bith chuyén vi Hinh 5.12, So dé nguyén ly cha thiét bi do dé trugt ngang logi mé6t ban trugt Thiét bi do Ie ngang cé tén goi la thiét bi do d6 trugt ngang tinh banh xe, Thiét bj do d6 trugt ngang tinh cé hai loai chinty: mét ban trugt va hai ban trugt, So dé nguyén ly cia thiét bi mot ban trugt mé ta trén hinh 5.12. Thiét bi bao gém: ban trust ngang dat banh xe, ban truot 6 thé di chuyén trén cdc con [an tron, nhung bj git lai nho géi diém tua mém bién dang bang lo xo cn bang. Luc ngang dat trén ban truat, do tai trong thang ding cla banh xe sinh ra, gay nén bién dang Io xo va chuyén dich ban trugt. Cam bién do chuyén vi ca ld xo va chi thi trén déng hé gia tri trugt ngang. + Thiét bi c6 hai ban trugt ngang cho phép do véi chi thi dc lap cia ting banh xe, do vay 6 d6 chinh xac cao han. Cu tao ca ban ota thiét bi trinh bay trén hinh 5.13. Dénghé chi thi Ban trwot Ding hé chi thi Banh xe i do dé trugt ngang logi hai ban trugt 73KY THUAT CHAN DOAN O70. Chuong 5. Chain dodn he thing lai. Thiét bj do tinh thich hgp véi cdc chan doan cho 6t6 cn méi, khi d mon cdc khdu khdp khac oon nhé. Néu dO mén hé théng cau dan huéng lén, cdc loai thiét bi finh sé cho sé ligu do khong chinh xc (khong phan 4nh dung trang thai cla géc dat banh xe) © Thiét bi do déng ding thém bé gy rung dién khi nén hay thuy (ue tao nén (uc dong theo phuong trugt ngang cé tinh chat chu ky, nh&m dam bao d6 nhay cia thiét bi. Bing bb hi thi Ay Xy lanh tao rung Van diéu khidn Ban true ngang Bo sit ly tin higu \ Hinh 5.14, So dé nguyén ly cia thiét bi do dé trugt ngang déng Thiét bi doi di cd them cum xif ly tin higu va cho ra théng sé do, sau khi da xifly cdc sé ligu ghi lai duge trong qua trinh sung (hinh 5.14). Cao bé thiét bi do déng c6 kha nding thay thé thiét bi tinh nhung gia thanh cao Ban trugt ngang : Ding hd chi thi Ding hi chi thi ae ee Tang trong phank Bink se H inh 5.15. Bé do phanh két hop do truot ngang + Trén mot sé thiét bj thir phanh c6 b6 tri déng thai v6i thiét bi do a6 trugt ngang, Thiét bi nay ddi héi qua trinh do phai tuan thé theo quy trinh riéng (hinh 5.15), chang han khi do 46 truct 14KY THUAT CHAN DOAN OT . Chuong 5. Chain dodn hé thong tdi. ngang, toan bé ban truot duge nang Ién, tach banh xe khéi tang trdng olla bé do phanh. Gia trugt dude thay bang con lan cé kha naing trugt bén, déng théi khi thir phanh con lan dong vai tro bé do téc dé banh xe. Khi this phanh con lan lam viée nhu bé do t6c 46. Nagay nay cac thiét bi nay duge tach réi, nhung sir dung chung hé thdng chi thi va bé tri trong cling khu vuc chan doan. d) Xée dinh gc dét banh xe trén bé thi chuyén ayng Sy sai léch vi tri bé tri cdc géc dat banh xe con do mot s6 nguyén Ahan khéc, viée chan doan bang cac thiét bi ndi trén co thé khéng phan anh dung cac trang thai két cu dat banh xe tuong quan véi khung hay v6. Thiét bi do géc dat banh xe bang anh sang laser (hay héng ngoai) cho phép xac dinh cac thong s6 két cdu gc dat banh xe chinh xac hon. Thiét bi bao gém (hinh 5.16): Cac gia do lap tai cac banh xe bang cdc co cau dinh vi chac chan trén vanh banh xe. Mat phang thang dig ciia gia chép nguyén dang vi tri olla banh xe, Trén gid 6 lp cdc bé nguén phat sang bang den neon-laser-helium. Chim tia sing duge phat ra thdng qua hé théng quang hoc dinh huéng truyén anh sang. — Phia trén ddu xe 06 tu may gém: co cdu thu nhan cac chim anh sang phat ra ttf cae gia do dat tai banh xe trudc va sau, cd cdu xac dinh vi tri chiim tia sng laser, cdc bO chuyén déi “digital” nham sé hoa cac tin higu va vi tri, Man hinh chi thi, ban phim giao tiép, may in két qua, cdc bo nhé dong, cae bé luu tris dir liéu Nquyén ly do duge thyc hién nhy sau: Dutimg truyén chitm tia laser ee 2 Chiéu tigh| = 2 Buiing triyén chit tia laser Hinh 5.16. Cau tao bé do va so dé nguyén ly I- Ti may; 2- Gid do dat tai bdnh xe = Chum sang tir gia do cac banh sau chuyén doc than xe vé gia do banh truéc va chuyén vé ta may dau xe. 15

Ky Thuat Chan Doan Oto T Trai 0447 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ky Thuat Chan Doan Oto T Trai 0447 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like