Professional Documents
Culture Documents
ni Pio A. Kabahar
MGA TAWO
Tuig 2015.
Buntag. Usa ka kwarto sa usa ka tambalanan. Sa taliwala sa hawanan makita ang unom
ka tihiras alang sa mga masakiton. Sakilid nga tuo sa kwarto ang sulatanan ni Miss
Dolying, ug sa kilid nga wala ang usa ka lamisa nga napuno sa mga botilya sa
nagkalainlaing tambal.
Gula 1
Miss Dolying ug Biktor
BIKTOR (Inigsilaob sa usa ka papel.) Ha, ha, ha! Sunog ang akong suwat sa
akong nobya! (Mobangon, mohilak.) Ang akong nobya maanyag! Way
uwaw! Way batasan! Abg akong kasingkasing gisunog!
BIKTOR Ha, ha, ha! (Mogunit sa kamot.) Nakaila ako kanimo! (Mohalok sa
kamot.) Ikaw akong nobya. Ikaw maanyag. Ikaw nurse. Ikaw akong
trato! He, he, he! Unsa? Kay dili? Bakakon ka! Mohilak ko!
DOLYING Na, ayaw nag sigeg lihok. Lingkod aron dili maglabad ang imong uo.
BIKTOR Ang akong uo way labad. Niay tiyubibo sa akong uo. Ang nanakay
mga bakukang! Ha, ha, ha!
DOLYING (Molingkod.)
BIKTOR Ikaw, Miss Dolying, way batasan! He, he, he! Imo lang kong gibiyaan!
DOLYING O.
DOLYING O.
DOLYING O.
DOLYING Dili.
DOLYING O.
BIKTOR Basta baya, ha? (Molingkod pagbalik sa tihiras, mokuha sa ilawom sa
unlan og papel ug sunog-sunogon.) Ang akong suwat nasunog. Ang
akong kasingkasing napaig.
Gula 2
Sila gihapon ug si Doman
DOMAN Apan, mora dag nawa nga nakakita ako kanimo, Miss Dolying!
BIKTOR Ha, ha, ha! Ang pati mokurokutok-kho, ang himongaan, mokakak, ang
dumaga, moiyagak, ang sunoy, mokirikitik-mokarikitak! He, he, he!
DOLYING Ayaw na paglangas, Biktor. (Kang Doman.) Lingkod lang una diha.
(Motambong sa sulatanan.)
Gula 3
Sila gihapon ug si Anoy
ANOY O. (Molingkod.)
DOMAN Ambot unsa kining sakita. Ang akong kasingkasing kanunay lang
gatingkagol sa ilawom.
ANOY Wa ba magkagalkal?
DOMAN Wa man hinuon. Apan usahay mag-igot parihas sa intosan. Unsa may
sakit mo?
DOMAN Mao diay kanang naingon na lang lana sa kuptanan sa batirol ang imong
kamot?
ANOY Ania bitaw. Nikalit lang pagbaliko kining akong mga bukton.
ANOY Ayaw lag panaway, wa sag gani kita mahibawo kon naay diperensiya ba
kanang imong kasingkasing.
DOMAN Maayo man kiring akong sakit adia ra man sa ilawom, baya naman
kanang imo nga mora gyod nag ang arkos!
ANOY Bidang tawhana,oy! Malain man lang sab ang atong uo! Gipakaingon
ko mag gibitin.
DOLYING Mao gyod kana siya, mokalit lag siyagit. Oh, anian na ang doktor.
Gula 4
DOMAN Ipatan-aw ko unta, Dok, ang akong dughan. Basin wala ra kini.
DOKTOR (Tanawon, dukdokon ug pamation.) Ha, ha! Ikaw, (Kang Anoy.), naunsa
ka man?
ANOY Kining akong bukton, Doktor, naparalisis kuno kini, matod nila.
BIKTOR Ang akong sakit? Ang akong ngan si Biktor. Ang akong uyab nitago!
Tuara, Dok, ay tuara! He, he, he, he!
Gula 5
(Si Pilis, puygo San Anton, mangongkong ang kamot. Tiyoy, tisis. Sabas, hubak,
Nitoy, amang.)
PILIS Ipatan-aw ko unta, Dok, kining akong mga kamot. Nangongkong man
kini. Matod pa nila, “puygo San Anton” kuno kini.
DOKTOR (Tan-awon.) Ha, ha! (Kang Tiyoy.) Ikaw, naunsa man ka?
DOKTOR He, he, he! (Kang Nitoy.) Ikay, unsay imong sakit? (Mohilom og
duhay.) Unsay imong sakit?
DOLYING O, Dok.
Gula 6
TANAN O. (Magsugod dayon ang agoo, hubak, ubo, daghong, hilak, ugb.)
Gula 7
TIYOY Ngano man usang dagkoon, abi na unya mahal na gayod ang babaye.
ANOY Ari ta pakupti niining tawo (Kang Biktor.), maayo, way labot sa pusta.
TANAN Na, hala tuod. (Ang tanan mosulod og piso sa bulsa ni Biktor.)
BIKTOR Wa na? Dia na ang tanan? Na, karon ako kiring ilabay.
TANAN Ayaw!
TANAN O.
DOMAN Ayaw lang kanag tuhoi, Pilis; gisapot kana. Naturiring man god ang
utok nianang tawhana.
Gula 8
BIKTOR Wa.
DOLYING Da, oy, kanimo. (Moduol kang Anoy.) Naunsa ka man, gasiyagit ka
man? (Magsugod dayon ang agoo, lain ang magdaghong, lain ang mag-
uha, lain ang magalindasay, ugb.)
ANOY Ang akong bukton nagngotngot. Ania akong giantos ang paralisis “de
amor”.
DOMAN Haskang, Miss Dolying, ikaw ang maanyag nga sampagita nga
nakapatagad sa akong pagbati! Sa unang pagsidlak sa adlaw nga
nakadan-ag sa imong kaanyag, nagdismayar ako, ug salamat gani nga
nasagang ako nako ra sab ug -Oh! Didto niadto magsugod ang akong
“mal de corazon” tungod sa tinuoray kong pagbati nimo. Busa, Miss
Dolying, bisan gipaantos ako ug gisakit ning usa ka mapintas nga sakit
sa kasingkasing, ania, motindog ug mopadayag aron pagsawod sa
imong kaluoy.
PILIS Ako? Ania nagantos intawon niining puygo de San Anton de amor.
PILIS Ania,ninikoskos kining akong mga tudlo. Gahapon, tul-id pa kini, apan
sa paglabay mo sa amo gahapon sakay sa dyip, gibulhotan ako sa usa ka
supot ni Kupido nga maoy gadala sa sakit. Ang akong kasingkasing
nasamad ug dungagan sag pagpuygo sa kanyon ni San Anton nga
gikargahag usa ka dagang maayong bata nga mao ikaw, ang corazon ko
naibotug mao kining nataptan kog puygo de San Anton de amor.
PILIS Binoang ba diay ang pagdangop sa usa ka ospital aron katambalan ang
kasingkasing nga naigo sa kanyon de amor?
DOLYING Unsa god kamong pulos man lang kamode amor? Siguro gasabot mo,
no?
TIYOY Senyorita, paminawa kining himalatyong hinagawhaw sa usa ka tisiko
sa gugma.
DOLYING Wa.
TIYOY Ingnon lang sab nimong nakabati ka, bisag wa, aron mapaminaw nimo
kining akong mga pagtuwaw.
TIYOY Puwes, kadtong mga awita mao kadto ang tingog ning himalatyon nga
nagahapa sa imong tiilan, nagasawod sa imong kaluoy. (Mohapa.)
TIYOY O, kataw-i ako. Hibaw-i kanang masakit mong katawa mao ang
nakatigpod sa akong kinabuhi, mao ang sundang nga nakatigbas sa
akong kasingkasing.
DOLYING Pulos way buot ning mga tawhana! (Kang Sabas.) Ikaw, oy! Naunsa ka?
SABAS Hayan.
SABAS Paminawa ako. Sa mga gabiing mamingaw nga magtukaw ako sa radyo,
sa akong mga mata motungha lang pagkalit ang imong ulay nga
larawan. Sukad niadto, nihiyos lang ako pagkalit ug sa akong paminaw
daw nabunoy na kining akong suwang. Pastilan! Nahingawa ako sa
kakusog mokutkot sa kagaw sa gugma nga miigo kanako. Ang akong
lawas nihiyos, ug mao kini karong giantos kong hubak de amor.
SABAS Di man ako tonto, ambot sila. Apan, Miss Dolying, hinay-hinaya ang
imong pagtamay. Dugaya intawon kon may kaluoy ka ba kanako.
DOLYING Unsa ka? Ginoo, pagkapulos bugalbogalon ning mga masakitona.
(Kang Nitoy.) Ikaw, naunsa ka man? (Dili motubag si Nitoy.) Naunsa ka,
oy?
NITOY Ma--nga--nga!
DOLYING Unsa?
DOLYING Hilom diha, oy! Gaamang-amang usab kini. Mora kinig manok
masakiton.
NITOY Ang-- ma-- anga-- ang-- ingho! Bitaw, Miss Dolying, dili ko lang
tuyoon mosulod sa akong dughan kining mga maibogong damgo sa
pagbati ko kanimo. Minutos, oras, adlaw, semana, tuig nanlabay nga
nagtago ako sa hilom sa akong gugma kanimo.
DOLYING Ayaw na ako dihag limbongi, Nitoy. Gawas pang gatinonto ka lang,
nahibawo god ako nga minyo ka.
NITOY Ha, ha, ha! Gipakaingon mo nga ang mga bana sugarol na gayod kaayo
ug “under” lang dayon sa ilang asawa?
NITOY Ambi, suwayi gani pagsumbong. Bitaw, Miss Dolying, gituhoan mo nga
ako minyo kay hinay na lang mamilok, apan isayod ko kanimo nga,
kon, maminyo ako kanimo, magpirat na lang ang akong mata.
DOLYING Wa hinuon.
DOLYING Dili.
DOLYING Dili.
BIKTOR Ha, ha, ha! He, he, he! (Magtuwad-tuwag katawa.) Abi nimo? Kana sila
nagpusta. Ako nagkupot sa ilang pusta. Nagpusta sila kinsay pili-onmo
kanila.
Gula 10
Si Biktor ug si Dolying
BIKTOR Ikaw dili ka gayod maluoy kanako. Dapat bitaw dili ako mosulti, ingnon
mo ako “sulti, sulti”. Tan-awa, ila akong giaway.
BIKTOR (Mobangon.) Ayay, lawas! Kasakit sa akong dughan. Oy! Kinsa ba toy
imong ngan?
DOLYING Unsa?
BIKTOR Nagsakit ang akong dughan, no?
BIKTOR O, nagsakit.
BIKTOR Dili lang. Duna akoy isulti kanimo. Miss Dolying, gihigugma ko ikaw.
DOLYING Masakiton man ka, ug usa pa, tiguwang ka na. Layo kaayo ang akong
kabatan-on kon iparis ko kanimo nga nidulhog na sa kahaponon sa
imong kinabuhi.
BIKTOR Kon dili pa ako boang, kon dili pa ako tiguwang, dawaton mo unta ang
akong gugma, unsa no?
DOLYING Duna.
BIKTOR Diay? Kanako ayaw nalang paghigugma, ha? Pilion ko nga ang
mahigugma kanako tiguwang ug boang usab.
DOLYING Dili ka na lang magdamgog gugma, aron dili masamot og labad ang
imong uo.
DOLYING Hilom diha, Iyo, oy. Dili ka man kaha boang, naglimbong-limbong ka
man kaha usab? (Molikay.)
BIKTOR Ako? Boang man ako? Marika, duol ngari kanako, kay ipakita ko
kanimo ang akong kaboang. (Moduol si Dolying ug gunitan sa duha ka
kamot.) Unsa, boang ako?
DOLYING Dili.
BIKTOR Kon dili ako boang, unsa man lang diay ko?
BIKTOR (Mangisog.) Na, dili man kaha ako boang, marika, tan-awa ko, basaha
pag-ayo ang akong dagway, tutoki pag-ayo kon kinsa ako!
DOLYING (Motutok.) Ambot og kinsa ka! Igo man lang kong isunod sa doktor.
DOLYING O.
DOLYING Kamaldito diay nimo, no? Kon wa ta diay ka galmag maayo sa dihang
nagpaboang-boang ka, dili ka diay mangasawa?
BIKTOR Aw, mangasawa gihapon, apan dugay pa. Bitaw, karon, biya na sa
pagka-nurse ug tabok sa pagkainahan.
Kataposang Gula
BIKTOR Dok, tabi usa, ha, pakasal sa mi. (Mohawa sa entablado silang
Dolying.)
DOKTOR Kon magpirmi ning hitaboa, mahurot amg akong nurse sa clinic!
(Mokatawa.)
TABIL