Bila u ruševinama do A.

Deroko

Sopoćani- prozori na bocnim zidovima iznad aneksa, paraklisi i pevnice, koji su uz bokove priprate.
Postolje kubeta je nadvišenoi uže je od bocnih fasada brod. Prirpata odvojena portalom ispred nje je
kasnije dozidana ijedna prostrana spoljnja priprata sa stubovima koja je vrv imalai katihumenu od gore.
Ispred spoljnje pripratekoja je s 3 str kao trem otvorena diže se usredini kula kao u zici. Spolja je
omalterisana, ali su joj pervazi portala i prozora bili mermerni a obrađeni su na romanički način. U
unutrašnjosti nazidovima bilo je ukranih venaca livenih u gipsu. Spolja, pod krovom, bio je venac od
arkadica sa dvostrukim profilom lukova. U unutrašnjosti crkve nalazi se zidni fresko živopis koji spada u
najbolje primerke slik epohe 13 veka. Jako je oštećen. Razorena građevina 1689 i bila do 1925.

Gradac retka građ kod nas na kojoj je primenjen i gotski stil. Možda jer je Jelena katolkinja s zapada, pa
je možda dovela majstore. El gotike na arhivoltama portalakoje su odmermera u obliku luka izlomljenog
u temenu kao naprozorima. Gotski su i potporci kontrafori, spolja prislonjeni uz zidove trodelnog oltara.
Priprata jepresvedena +stim svodom sa rebrima a uz bokove ima paraklise. Kupola 8str spolja i iznutra,
majstori nevični u vizantjskoj konstrukciji. U priprati crkve ima na zidu venaca ugipsu. Fasade od
kamenih tesanika i omalterisane. Građevina izgleda na temeljima starije crkve.

Davidovica 1br s 1 kup. Umesto pevničkih pr ima na tim mestima kapelice s kupolama (zica milesevo
sopocani gradac imaju takve uz pripratu) Ozidana kamenom danas u ruš.

Arilje-podužna 1br s pripr sa spolja ispoljenom težnjom za izdizanjem kubeta u visinu. Slično
Sopoćanima. I ovde su pevnički transepti stavljani pod zajedničke kroviće sa bočnim prostorima oko
oltara. Pevnice su iznutra široke koliko i kupola. Tambur kubeta ima6 prozora, što je izuzetan slučaj kod
starih srpskih crkava. Na omalterisanim fasadama krovni venac je izradjen kao niz arkadica.

Crkvica Sretenja kod Ušća na Ibru-1br u ruš, na dvojnomprozoru više ulaza vide se oblici gotskog stila.

Sv Nikola kod Beljevca imala romaničke mermerne prozore, slične sopoć. 1br s kup, 1939 nestručnom
restaur izmenjena.

Banjska u vr kralja milutina izgrađena, u poč 14v, doba u kom nemaviše romaničkih uticaja na fasade
već senacelom građenju oseća oseća uticaj viz stila s jugoistoka. Isti je slučaj vremenskii i da dečanima i
sv arhanđelima kod prizrena ali su sva tri obrađena spolja na romanski način. To bi se možda moglo
objasniti time što su veće i značajnije mogli graditi samo istaknuti majstori dekorativnog stila pa su
dovođeni iz krajeva gde se višei bogatije gradilo primorja, zapada. S druge strkako je studenica, prvi po
tadašnjojlisti starešinstva bio spolja romanički obrađen, na njega su se mogli ugledati pri građenju građ
koje su imale pretenziju da gapo lepoti dostignu ili prevazidju. Stari izvoro kažu da je Banjska sagrađena
na podobije studenici. U ruševinama toliko da detalja obrade i ukrasaa skoro više i nema. Delimično su
sačuvane fasade izidane od velikih tesanika uglačanog mermera belog, crvenog,plavog. Obrada fasada
tesanicima uglačanog mermera bila je naročito razvijena u Italiji no slično banjskoj obrađene su i fasade
jermenskih crkava u ughuzli i u Ani. Po fragmentima-fig u sokolici, arhivolta skoplje, fragmenti u muzeju
u bg, vidi se da je zap portal bio ukrašen na sl način kao i onaj u studenici rezanje malo stilski slabije. 1br
s kubetom, osobenost, zapadni brod hrama je bio krstasto a ne poluobličasto zasveden, a kube bez
prozora je s aniskom kalotom. Pevnice se približuju širinom i visinom skoro pravom transeptu. Crkva je
imala i pripratu sa dve kule izgleda na zapadnoj fasadi . Izduženi niski paraklisi su verovatno davali spolja
crkvi izgled 3br bazilike kao i na sopoćanima sa prozorima iznad krovova paraklisa. Radovi konzerviranja
po elaboratu đ boškovića

- DO DEČANA

Arhitektonski spomenici na Kosovu, Metohiji i u Makedoniji

Zajedničko za ove spomenike to što su srodni sa vizantijskim načinom gradnje i ukrašavanja crkava.
Romanički uticaj objašnjiv je tesnim vezamas primorjem. Ki M teritorije koje su duže vremena pripadale
vizantijskoj kulturi i bile nerazdvojne od Makedonije u kojoj je u kojoj je iz viz vremena ostalo mnogo viz
spomenika.

Spomenici dobijaju novi oblik-ugledanje na starije viz spomenike novi oblici i njihovi izgledi dolaze i zbog
napuštanja porudžbina kod dotadašnjih majstora i zbog davanja posla novim Mjatorima koji su drukčije
gradili.

Dugo vremena u početku granice raške države prema viz nisu prelazile lipljan na kosovu. Prvovencani je
držao prizren c 1221 od vrmena milutima 1282 granice se pomeraju na jugoistok da bi za vreme dušana
c 1343 obuhvatile i celu makedoniju a od 1343 i ostale dotle grček zemlje.

Hronološki ovu stilsku grupu možemo vezati za vreme od početka 14 do dolaska turaka u krajeve južno
od šare. Celu ovu grupu podeličemo na a)spomenike na KIM b) spomenike u makedniji kad je bila u
granicama srp srv države. V) srpske spomenike iz tog vremena izvan dotadašnjih granica Jugoslavije.