You are on page 1of 529
AT h4 aI EW AAU PN a GS. TSKH. PHAN ANH LY THUYED VA THUD ANN EBOOKBKMT.COM Tailiéu ky thuat miée pbi & NHA XUAT BAN KHOA HOC VA K¥ THUAT HA NO} 2007 Li ndi Nhéan dip tai ban lan thie 5 Cuon “Ly thuyét va KY thudt Anten” di duge tai ban Un tht 4 vao nam 2002 tren cg sé cusn sch tdi bin Ldn thif nhét vao num 1996 vdi mot s6 sita chita va bS sung ahalt dinh & mdi Kan tai ban Trong nhiing nam vita qua, ed hai tinh vue Ly thnyét va KS thudt Anten déu phat trign rat manh va da dat duge nhiéu thanh tyu quan trong. y thuyét, phai ké dén vige phdt trign cdc phuong phép tinh todn méi cho phép phan tich cac anten rat higu qua, véi sir ug gidp cia méy tinh s6, trong 46 khong thé khong ndi dén 1a “Phuong phap moment”, Vé k¥ thuat, vige phat tidn ting dung cde phwong thitc xir ly tin higu ciing véi céc thanh tu d& dat duge trong linh vuc cong nghé vi dign tir va dién tif sigu cao tén cho phép thiéi lap cdc hé anten cé xit ly tn higu véi nbiéu tinh ning mdi, linh hoat, khién cho anten khéng chi cn 14 mot hé dign dong hoc thy déng ma cdn chi déng tham gia vio ciic khau ahim nang cao hicu qua cla he thong théng tin, D6 La cde hé anten thich nghi, anten thong minh. Viée phat trién phuong thie thong tin vo tuyén trong nhimg nam gan day véi su mo rong phd tan s6 dén ede dai GHz di nay sinh nhiéu loai anten méi phit hop va hieu qua. Dé dap ding nhu cau ném bit cdc kign thie mdi trong linh vye Ly thuyét va Ky thuat Anten cia cic déi tugng doc gid, trong Ian tdi ban nay chung 101 da dua them nhing chuong méi, déng thi bé sung thém nhiéu kién thife trong mot sé chuong. Theo yéu cau cla tic gia, TS. Trén Minh Tudn da tham gia bién soan chuong “Phuong php moment va ting dung trong cdc bai ton phan tich anten"(Chuong 5). TS Hoang Dinh Thuyén da tham gia bién soa thuyét Téng hgp anten™ (Chuong 9). Iai va bé sung them cho chuong “Ly TS Trin Xuan Viét da tham gia bien soan a sung thém cho chucng “Phuong phap diéu khién dé thi phuong husing anten” (Chung 13). Chuong “Phuong phap xt ty tin hig dyoe bien soan Jai va bé sung thém nl tin higu. Anton thong minh” (Chyong 12). “Anten mach dai” cling d& duge bién soan thanh mat chuomg riéng (chong 24). trong hé anten” cia cde Jin tai ban uude da noi dung, dugc d6i thanh “Hé anten c6 xt ly¥ Trong lin t4i bin nay ching 16i da Luge bét mot s6 noi dung trong phan phy luc cit dé dua them vao cic noi dung madi, dac bigt IA & chuong 5, Do khuén khé in ain c6 han nén cae phu luc nay da duge sip xép trong mot dia CD dé phat hinh cing v6i cudn sich. Chiing 161 hy vong cub sich tii ban lan nay s€ dip img duoc phiin nao viée bé sung cae kign thite méi cho cae déi tuong doc gid 1A sinh vien, hoc vin cao hoc va nghién itu sinh. Tae gid chan thanh cam on sit cong the ciia cdc déng nghiép d& déng gdp cho viee b6 sung va hoan thign cuén séch tai bin Kin nay. TAC GIA EBOOKBKMT.COM Tailigu ky thudt miéa phi PHAN I LY THUYET ANTEN NHAP MON §0.1. VI TRI CUA ANTEN TRONG KY THUAT VO TUYEN BIEN Vige truyén nang Iugng dign tir trong khong gian c6 thé duoc thyc hién theo hai c&ch: — Ding cac hé truyén dan, nghia 1 cde hé dan séng dign tit nhur duimg day song hanh, dudng truyén déng tryc, Sng din séng kim loai hoge dign moi v.v. Séng dién tir truyén lan trong cc hé théng ny thude loui séng dign tir ring bude. — Bite xa sng ra khong gian. Séng sé duge truyén di duéi dang séng dign tirty do Thiet bi ding dé bic xa s6ng dign tir hoac thu nhan sdng tir khong gian ben ngoai duge goi Bi anten. Anten 14 bé phdn quan trong khong thé thigu duge cila bat ky hé thong vo twyén dign nao, béi vi da 1a hé théng vo tuye’n nghiia 18 hé thong trong dé cé sit dung s6ng dién tir, thi khong thé khong ding dén thiét bi dé bite xa hode thu séng dien ww (thiet bi anten). Vi du, mot he théng fin lac vo tuygn den gién bao gém may phat, may thn, anten phiit vi anten thu, Théng thudng gitta may phat va anten phat cling nhur may thu va anten thu khong noi trye tiép voi nhau ma duge ghép véi nhau qua dudng truyén nang lweng dign tit, goi la fide, Trong hé théng nay, may phat c6 nhigm vu tao ra dao dong dign cao tin, Dao dong dign s@ duoc truyén di theo fide 1éi anten phat dudi dang séng dign tir rang bude. Anten phat c6 nhiém vu bign déi séng dign tir rang bude trong fide thanh séng dign tir ur do biic xa ra khong gian. Cau tgo cila anten sé quyét dinh dac tinh bién di nang long dign tit ndi d tren. An ten thu ¢6 nhiém vu nguoc véi anten phat. nghia 1a tiép nhan sng dién tit te do tir khOng gian ngoaé va bin déi ching thnh séng dign tir rang bude. Séng nay sé duce tuyén theo fide t6i may thu. Nhung can luu ¥ ring ning lugng dién tir ma anten thu tigp nhan tir khéng gian ngoai sé chi cd mot phan duce truyén téi may thu, con mét phan sé bite xa ué lai vio khéng gian (bite xa thit cap), Yeu cau cia thiét bi anten ~ fide 4& phai thue hign viée truyén va bién déi nang Iugng vdi higu suat cao nhat va khong gay ra méo dang tin higu. Anten duge tng dung trong cde hg théng thong tin v6 tuyén, vo tuyén truyén thanh, truyén hinh, v6 tuyén dao hing, vo tuyén thién van, v6 tuyén digu khién tit xa vv... Ngoai ra, dé kich thich séng s6ng, he cong huéng v. tir trong céc hg thong dinh hudng nhw éng dan ngubi ta cling ding cdc két cau tuong ur nhu anten. Anten duge sit dung véi cée mye dich khéc nhau cing 6 nhiing yéu edu khée nhau. Voi ede dai phat thanh va vo tuyén trayén hinh tht anten cin biic xa déng déu trong mat phing agang (mat dit), dé cho c&e may thu d3t 6 cdc hudmg bat KY déu co thé thu doe tin higu cha dai phit, Song, anten lai cin bite xa dinh huéng trong mat phing ditng, voi hucng. cue dai song song mit dat dé cae di thu trén mat dat 6 thé nhan due tin higu 16n nhat va dé gidtm nho nang lugng bite xa theo c&e hung khong cin thi Trong thong tin mat dal hod vi tru, thong tin truyén tiép, rada, vo tuyém diéu Khién vv... thi yeu cfu anten bie xa véi hudng tinh cao, nghia 1a sng bie xa chi tap Irung vio mot gée rat hep trong khong gian. Nhu vay nhigm vu ca anten khong phai chi don gidn la bién déi nang tuong dign tir a0 tn thank s6ng dien tir tr do, ma phi bie x4 séng dy theo nhiing hudng nha dinh, voi cic yéu cau ky thuat cho wud Negay nay, su phat trién cia ky thuat trong cdc finh vye thong tin, rada diéu khién ¥.¥.. cling doi héi anten khong chi don thudn Jam nhigm vu biic xa hay thu séng dién tir mi con tham gia vio qué (rinh gia céng tin higu. Trong truimg hap téng quit, anten cain duge higu Ia mot 6 hop bao gém nhigu he thong, trong dé chi: yeu nhat Hi he thong bite Xa, hoac cm thy séng bao gém céc phan tit anten (ding dé thu hode phat), hé thong cung cp tin higu dim bao viée phén phdi nang Iwgng cho cée phan tit biic xa v6i cée yeu cau khic nhau (irvng hgp anten phat), hoac hé thong gia cong tin hiéu (tru’ng hop anten thu). So'dé ca hé thong vo tuyén dign cling véi thiét bi anten duge vé 6 hinh 0.1 Y He théng . He thong) He theng |e] cung cap»! He neg: cdmthu |» gia cong tin higu Mic xa bite xa tin higu Anten phat An ten thu May Thigt bi Thiet bi phat [*—] diéu che’ xirly [+] May thu a. H@ thong phat b. HE thong thu Hinh 0.1 §0.2. HE PHUONG TRINH MAXWELL VA NGHIEM Toan bé ly thuyet anten dug xay dung én co sé nhing phuong tinh eo ban cia dign dong luc hoc: cdc phuong trinh Maxwell. Ra doi hon 100 nam truée day (nam 1873) nhéing phuong irinh Maxwell di md ra Kh nang ¢6 thé tao duce séng dien tir trong khong gian, Den nim 1887 kha nang d6 di duge Hertz xéc nhan bing thuc nghigm, véi phan wt bue xa do Ong tgo a. Phin tit dipdl Hertz. sau duge mang tén dng, goi 1 ‘Trong ede phan trinh bay sau ta sé coi cae qua tinh dién tira cae qué trinh bien doi digu hoa theo thai gian, nghia fa theo quy Iuat sinwr, cose, hoe viet dudi dang phic s6 e"*. Neu biéu thi dudi dang, phic s6 thi vecto tic thai cia eutmg d6 dién Irving sé 18 phuin thye hoe phan do cla vecta tite thd phitc s6 cita rutmg: Re(Eei) Hcoswt hoa E = Im(Ee™) = Esinar, trong dé # 1A bien d6 phic cita trung. Dé don gian, vé sau ta sé bd déu cham & phia wen khi ky higu e: Doi vdi cde dao dong tir phuic tap, ta cd thé coi nd La téng cia v6 s diéu hda, nghia 14 c6 thé ap dung phép phan tich Fourier dé biéu thi. dai lugng phic. dao dong Trong quyén sich nay ching 1a sé sir dung he don vj hop ty héa thye dung: mét Kilogam, giay. culong, vi coi moi tutng khdo sat la déng nhat va ding hudng, Vi cde qui dinh tren, cde phuwng trinh Maxwell & dang vi phan sé dude viet dudi dang: rH =ioe,B +s = iow ay _~ of 1) divé = 2 am é divH =0 (vy trong dé, E —bien dé phite cia véctu cuimg do dign trrdng, XO (=): met H — bien dd phiic cia vecto cudmg do tir trun, oo (4 A }: mét_ im = of: - iS) ~ hé s6 ditn tham phic cia moi trudng; or © —hé s6 din thim tuyet dé cba moi truémg, Me () : mét D6i véi moi trudng chan khong & 4 — he sé tirthim cia moi wudng, POT (2); me Doi véi chan khong p= y= 4.107 Ts ét \m " ty . sir i — dign din suit cha moi trr’mg, 22 Si), mét J*— bien do phic eda vécto mat d6 dong dien, —2™PE_( A. }: mét vudng \ m2 culéng ( c } mét khdi Um” p* — mat dé khdi ca dién tich, Biét ring nguén tao ra trudmg dign tir la dong dign va dién tich, Nhung trong mot s6 (rutng hop. dé dé dang gidi m9t s6 bai todn cia dién dong lye hoc, ngudi ta dua them vao hé phuong trinh Maxwell cdc dai lvong dong tit va tir tich. Khai niém dong tit tich chi c6 tinh chat tugng tung vi chting khong t6n tai trong thién nhién He phuong trinh Maxwell khi khong cé dong dién va dign tich ngo&i nhung c6 dong tir tich ngodi sé duge viet dudi dang : roth = ine ,E @ rotE=~iahH—3" ap (0.2) divE =0 amy divH (iv) a v J" bien do phite ci mat do dng tt, YO" _| Ke mérvuong \ m pl - mat dg knot eta ww tien, VEbE (VO mekhoi m3 So sinh hai hg phuong trinh (0.1) va (0.2) ta thay chiing c6 dang giéng nhau va thye chat chi Ii khée nhau vé vj tri clta cde vée to Eva H. RO rang 1A tit he (0.1) ta c6 thé nhan duge hé (0.2) hode ngugc lai, n€u ta thu hién phép bién di kan sau.(*) EoH; Ho-E Foss han (03) pop; p™ > 9° Do tinh chat tuong ty cita hé (0.1) va (0.2) c6 thé thay rang, néu da biét duge Idi gidi cia hé (0.1) , nghia la biét duoc wudng EH tao béi nguén dién , thi c6 thé dé dang tim ra Idi gidi ca hé (0.2) , nghia 14 tim wudng tao bdi nguén tir, bang cach thuc hién phép déi Jan (0.3) ( véi digu kién phan bé cita nguén dién va nguén tit trong khong gian giéng nhau). Diéu dé cho phép ta c6 thé don giin héa viée gidi nhiéu bai todn thuc t& cia dién dong luc hoc khi da biet lai gidi ctha he thong dien tir tuong wf véi ching. Cing voi khai niém vé vat dan dién 1y ting, 6 day ta ciing 6 thé dua vio khéi niém ye vat dan ti ly twéng, Néu trudng trén bé mat vat dan dién ly tuGng phai thoa man diéu kign bd: Tron g dé : E,— thanh phan tiép tuyén cita cudmg d6 dién trudng tron bé mat vat dan: H, -thanh phan phdp tuyén ctta eutmg d6 tir trudmg tran bE mat vat dn ; J - Vée to mat dQ dong dign mat ( A/m ) 5 n- Véc to phdp tuyén ngoai cia bé mat vat din. Thi theo nguyén ly déi kan (0.3) ta thay trudng tren bE mat cba vat din tir 1 tong phi théa man cae digu kign bd sau: H,=0.8,=0, 7” = 0.3) ‘Trong d6 J!" - véc to mat do dong tir mat (V/m).. Vé tri sd, mal do dong tr mat c6 gid wi bang thamh phan tigp tuyén cia dien trudng trén bé mat vat dan tir JD = E, Biét ring nguén tgo ra trubng c6 thé Ta ngudn dign (dong dign, dign tich), hoac ngudn tir (dong tit, tir tich), hode c6 thé bao gém cd nguén dien va tir. Vi vay phuong trinh Maxwell trong truimg hop tng quat duge viét dudi dang: (0.6) Truong hop ngudn tudng Ki nguén dign (J” = 0 ; p" = 0) thi (0.6) sé wo thanh (0.1), hoac néu chi bao gdm ngudn tir (J* = 0; p* = 0) thi (0.6) sé ted thinh (0.2). Loi giai cla (0.6) 06 thé nhan duge bang cach xép chéng cdc Ibi gidi ctza (0.1) va (0.2). Vi cdc phuong trinh IIL va TV cita hé phuong trinh Maxwell 06 thé suy duye tit céic Phuong trinh I, Il nén 6 day khi gidi céc he (0.1) va (0.2) chiing ta chi cdn tim Idi giai thda main hai phuong trinh dau. Dé pidi (0.1). ta dua ra mot véeto trung gian 1a vécte thé dign A‘. Theo (IV) trong he (0.1) ta o6 thé viet H = rot A (0.7) L0i gidi cita (0.1) ¢6 thé duge biéu thi qua vécio thé dign A” duci dang: fopa’ + grad div A" (0.8) ine, Be giai (0.2), ta dua ra véeto thé tir A”, Theo (ID cita he (0.2) ta c6: rota (0.9) Tuong ty, Wei gidi ciza (0.2) duge bigu thi qua vécto thé tie A” dudi dang: su 1 AU + fo graddiv A” (0.10) Tring hop ngusn trudng bao gém c nguén dign va nguén tit, sé nhan duge: iowa + graddiv A” — rot A" (11) ions ep jac, A" + ot graduivA” + ro1a® (0.12) io Thay c: nhan duge phuong trinh sdng cita céc vécto thé din va tit c lei gidi E,W nhan due 6 uén vio hai phuong tinh diu cha (0.6) ta sé a 4 ae LF AA +k°A =-sF (0.13) AA” 4 A" =-7 Gday, AA = graddivA — rotrotA © (la van tée pha ciia song trong moi ting). v Cie bicu thite (0.13) Ki ce phuong trinh sng khong déng nha Lai gidi cita chting co dang thé cham‘? (Q.14) sem 1 prem A wal! r= khong cach tir diém xe dinh AY hoac A” dén diém nguén, nghia la dén diém od dong dign hode dong tir trong thé tich V; tty e — 36 hang biéw thi sur chain pha ca vécter thé A” va A” & kholing céch 1 doi véi ngugn. Trong dé Ar 18 géc cham pha, & goi Ta he s6 pha. Doi véi chan khong kak, -2.78 * d, 10° m/giay 1A van tée anh sang trong chan khong; Ag la bude séng trong chan khong, Néu dong dign hoae ding tit phan bé uén mat S thi céc thé cham sé duge tinh theo cong thie: (O.14a) Néu dong dign hoge dong tit phan bé theo dudng / thi: Doe wid can lou ¥; Trong mot s6 séch * “Ly thuyét irvine’, eée phutong tinh divergens cia be phume winh Maxwell khong viét véi ee vécio E, A ma viet véi D, B. Khi dy ode vécto thé dign va tir sé han duce tit ese hg thiic graddiv a” + rot 4 jwe,p u Rhi ay. fai gidt ca cde vécio the cham din va tir cng khic nhau Wii e&c he sé p vibe ant (0.14b) Sau khi thye hign céc tich phan (0.14) s& xde dinh duge céc vécto thé A. Thay cic ket qua ay vao (0.11), (0.12) sé xdc dinh duue cde vécto E, 1 cia trudng. §0.3. QUA TRINH VAT LY CUA SU BUC XA SONG BIEN TU Vé nguyen ly. bat ky hé théng dién tir no cé kha nang tao ra dign trubng hode tir truting bién thin déu cé bite xa sng dign ti. tuy nhign trong thye 1, sy bite xa chi xdy ra trong nhitng diéu kién ahét dinh. DE vi du ta xét mét mach dao dong thong sé ip tung, c6 kich thude rat nho so vai bude séng ¢hinh 0.2a). Néu dat vio mach mot sic dign dong bién ddi thi trong khong gian ciia tu dign sé phat sinh dién trudmg bién thién, cdn trong khong gian cia cugn cam sé phat sinh tir wudng bién thién, Nhung dién tir trudng nay hau abu khong bite xa ra ngodj ma bi ring bude yéi cdc phin tr cla mach. Dong dign dich chuyén qua tw dign thee dudng ngdn nhat trong khoang khong gian gitta hai mé tu dién nén nang lugng dign trudng bj gidi han trong khoang khong gian dy. Cdn nang Iuong tit truémg tp trung chit yéu trong mot thé tich nhé trong long cugn cdm. Nang long cita ca h théng bao toan néu khéng cé 16n hao nhigt wong cdc day din va dien mdi cia mach. Néu mé rong kich thude clia ty din (hinh 0.2) thi ddng dien dich (duoc wen hinh vé tring véi khong khong gian gitra hy ic dutmg stic dign trutmg) sé khong chi dich chuyén trong ma ty dign m& mot bé phan sé kan toa ra moi trudag ngori va cé thé truyén téi nhtmg diém nim céch xa ngudn (ngudn dién trudng 1a cdc dién lich biGh déi trén fai ma tu dica), Néu mé rong hon nifa kich thude cia m dién (vi du, hinh 0.2c) thi dong dich sé lan tod ra cng nhiéu vi tao ra dién truing bign thin v6i bién do 1én hon trong khodng khéng gian bén ngoai. Dign trudng bign thién duoc truyén lan voi van te énh sang. Khi dat tdi mot khoang céch khd xa ngudn, chiing sé thodt Khéi sy ring budc véi nguén, nghia Hi khong edn fién hé véi ede dién tich trén hai md ty dign atta. That vay, néu ta quan sdt cdc dutmg site dién wudng ¢ gin tu din thi thay ring chting khong ty khép kin ma 6 diém bat nguén la cdc dién tich trén hai ma tu dién. Do dé gid tri cla dién truing Gnhing diém nam trén cdc dudng suc dy sé bien thién déng théi véi su bién thién cba dign tich tren w dién. Nhung néu xét mot diém M cach xa nguén thi co thé thay rang tai thoi diém nao d6, dién trudng tai M c6 thé dat ti mot gid tri nbat dinh trong hic dien tich tren hai ma tu dién lai bién déi qua gid ti khong. Khi ay cic dudng stie dign sé khong edn rang budc véi cde dign tich nifa ma chting phai ty khép kin trong khong gian, aghia Ja da hinh thinh mot dién trudging xody (hinh 0.2c). Theo qui luat cua dign trutmg, bién thien (duge biéu thi béi cde phuong trinh Maxwell) thi dign wudng xody sé to ra 12 mOL Ur Leung bign déi tir trong bién di L hinh thank qué uinh séng dién tir. Ep tue tao ra dign trudng xod = af) nghia 1a da roe Minh 0.2 “ Phan nang lung dign tir thodt ra khoi nguén va truyén di trong khong gian ty do duce goi IA ndng hemng bite xa hay nang hvang hit cong Phin nang lugng dign tir rang bude véi ngudn sé dao dong 6 gin nguén, khong tham i€c tao thiinh song dién tir, dutoc goi IA. ndng hdcmg vd céng. Dé dang nhan thay ring hé thong bite xa din ti c6 higu qua sé IA hé théng mA trong 6 dign trutng hoac tit truémg bién thién o6 kha nang tham nbap duoe nhigu vio khong gian ngoai. Tu 46 thay ring hé théng dign ti bigu thi trén hinh (0.2c) sé baie xa 66 higu qué hon he théng trén hinh (0.2b). Dé tang cudng kha nang biic xa cha cc hé théng, can mé rong hon nia khong gian bao trim cia cdc dudng sitc dién trugng. Dipol Hertz (hinh 0.2d) la mot trong cdc caiu Inde bite xa o6 higu qua, N6 duge hinh thinh ti céc hé théng dign tir n6i ten voi su bién dang hai tam kim loai ca ty dign thanh hai doan day din man va hai qua cdu kim loai 6 hai dau. Dipol Hertz fa mot trong cde nguén bute xa don gidn nat, va Ia phan tir dé cau tric nhiing anten day phic tap. §0.4, NGUYEN LY HUYGENS. DONG BIEN MAT VA DONG TU MAT TUGNG DUONG Mot trong nhimg bai todn co ban cia ly thuyét anten la xéc dinh céc vécto E va H cia trong dién tir bic xa béi anten & mot diém nao d6, trong khong gian bao quanh anten. Dé gidi chinh xdc bai toan nay cn xée dinh chinh xéc phan b6 cia dong dién hodc ntich trén anten, nghia [a cén xée dinh duge phan bé thuc cia nguén trugng trong khong gian. Day [8 nhimg van dé ton thge rat phic tap. Chi trong mot s6 trudng hop that don gin ta méi 6 kha nang xéc dinh duge phan bé thuc cla ngudn truémg, va do dé méi c6 thé tim duge 10 giai chinh xdc ea bai toan bite xz. Trong nhigu truémg hop thue 18, bai todn bae xa cla anten chi duoc giai mot cach gin ding. Khi dé, c6 thé dura vaio 36 cg sé vat ly da biét dé suy ra quy luat phan bé bien dé va pha cla cde dong tren anten, sau d6 tién hah gidi bai todn bile xa véi qui luat pid dinh ay. Cling c6 thé giai bai todn tren theo caich khéc, nghia 1A khong can dia vao phan bé ciia nguén thue trong khong gian ma chi céin cam ctt vaio phan b6 bién do va pha cta cic thinh phan tiép tuyén ca dién vi ti trudng tren mot mat kin S ndo d6 bao quanh ngudn uring (hinh 0.3). d a) b) Hink 0.2 Phuong phap nay duye xay dung trén co sé cita nguyén ly Huygens. Theo nguyén ly tren, ta 6 thé coi mdi mat sng bat kP 1a Lap hgp cita v6 s thir cap (nguyen t6 Huygens). Cac nguyén 16 nay sé bute xa va hinh thanh nhing mat séng mdi Khi ay, trudng tao ra bai ngudén thyc 4 mot dicm nao dé trong khong gian 6 thé duge coi La tung giao thoa, wo bei céc nguén thi cap phan b6 trén mot mat kin S bao quanh ngudn thu. Nguyén ly Huygens duoc dé ra khong 300 nim truéc day. Nguyen ly nay duge Huygens dp dung diiu tien dé gidi thich hién tuong dnh sdng udn qua chucng ngai vat wen dudng truyén lan. Khi p dung cho tudng dién tir, nguyen ly Huygens due din th duéi mot hinh thie khéc, goi la nguyén ly tong duong cia dién dong hoc, hofic nguyen ly dong dien — dang ir wong duong. Sau day sé khdo sdt ngi dung tm tat cla nguyén ly nay. Gia sit mt nguén bite xa (anten) due dat trong khéng gian vé han. Cutmg dd tudng bite xa duoe biéu thi bai cde vecto E va 7. Ta lay mot mat kin 8 wy ¥ bao quanh anten (hinh 0,3), Céc vécto E va H trén mat S c6 thé duge phan tich 1am hai thanh phan: thanh phan tigp tuyén va thin phan phap tuych d6i véi $ E=Ep+En H=Fi, +H, 14 Do tinh chat tuyén tinh cia céc phuomg tinh Maxwell, ta c6 thé khéo sit riéng bigt hai trugng hop tng voi hai cap vécto tren mat S, sau d6 xép ching cdc kei qua nhan duge. Trung hop I: M3 S, tren d6 66 cic thinh phn trutmg Hy va E,,. Céc thanh phan con lai bing khong (E, = 0, Hy, =0) Truéag hep 2: Mat S, tren 46 c6 cae thinh phan trudng E; va Hi, Cée thanh phan con lai bang khong (77; = 0, Ey =0). Trong tudng hop thit nhat, mat $ duge xem la mat din dign ly tong vi ten dé chi 6 thanh phin tiép tuyén cia tir trémg va thinh phan phép tuyén eta dién ining. Khi dy. 66 thé coi wen mat S 6 dong di¢n mat v6i mat do F5 (xée dinh theo 0.4). Trong truémg hop thit hai, mat S c6 thé duge xem JA mat dan tic ly twéng vi tren d6 chi c6 thanh phan tiep tuyén cia dign trudng va thanh phin phap tmyén cia tir trudmg. Tuong tu nhu tran, ¢6 thé coi trén mat S c6 dong tir mat voi mat do T1' (xde dinh theo 0.5). Cae dang dign mat va tir mat néi tren 1a cée déng mat trong duong. Khi da biét cdc dong mat tuong duong ta ¢6 thé xdc dinh trusmg bic xa theo phuong phép vécto thé (cong thite O.411 va 0.12). Nhu vay, vige xdc dinh trutng tao bai cde dong tren nguén thye duge thay thé béi viée xc dinh trudng tao béi céc ddng mat tuong duong trén mat S. 4p dung nguyen ly nay, trong nhiéu truing hgp 66 thé gidi quyét bai todn biic xa cia anten m@t cach don gian, nghia 1a ¢6 thé céc dinh trang bitc xa cia anten ma khong can bigt phan bé thyc cba dong din hode dién tich tren anten. Chuong I BUC XA CUA DONG DIEN VA DONG TU TRONG KHONG GIAN TU DO CAC DAC TRUNG CO BAN CUA TRUONG BUC XA §1.1. TRUGNG BUC XA CUA DONG DIEN VA DONG TU TRONG KHONG GIAN TU DO. Gid thiét co khong gian déng nhat rong v6 han, trong khodng khény ding (dién hodc 1i6 phan bé trong mot thé tich hitu han no 46. Vi du ian ay 06 cae dong phan bé trong thé tich V (hinh 1.1), vai mat do ki T hoxe J” Tame cha cdc dong nay e6 thé duge xde din qua vécto thé A” (bigu thiic 0.14) » zm T oo M aR V — thé tich, trong dé 6 cde dong phan be, vy y — khodng céch tinh wr diém tich phan (phan tir thé tich"dV) dén diém khao sat (diém can xc dinh vécto thé A” Hint 1.0 Néu phan bd cla cfc dong trong thé tich V IB ty ¥ thi & day ta cding chura 6 thé rit ra duoc kél Indn gi vé céu tric truding cita chiing ngoai digu di biel IA trudmg dé sé tha man cdc phuong tinh Maxwell. Tuy nhi¢n rong mot sé tnting hop dic biel, vi du khi cdc dong phan b6 trong mot thé tich c6 kich thude rat nhd so véi bude séng (tutmg hap én digm, dipdl Hertz v.v...) khién 06 thé bd qua su sai pha ciia irudmg tuo boi cde phin tir trong thé tich ay, hodc khi diém khdo sat 6 kha xa thé tich V khign c6 thé coi ede vécto ban kinh ¢ Wr ede diém wong thé tich dy dén diém Khio sdt déu song song, véi nhau, ching ta cing c6 thé rit ra mot Ai ket wan téng quat vé dic inh cita vécta trudng. Dé khio sit dic tinh trudng cia dong, thu’ng ta chia khong gian khdo sét [am hai Khu vue ehinh: bhi gcin va hu xa. 16, ~ Khu gdn 1 mién khong gian bao quanh hé thong dng, c6 ban kinh + kha nho (<< A). Thita s6 pha cia tridng trong khu vuc nay duoc bigu thi bai ike e € =1 Khi dé 06 thé bd qua su cham pha ciia truimg 6 diém khdo sat. Trudmg & khu vuc nay mang tinh chat cha trudng cam ting, Vi vay khu gn cn duge go la kha ecm ting. ~ Kluexa la mnién Khong gian bao quanh hé thdng dong. ¢6 ban kink r kha Kin (7 << 2). Khi dy ta khong thé bo qua sy cham pha ciia trudng 6 diém khdo s vue nay ¢6 dac tinh séng lan truyén va vi vay khu xa con duge goi fi khu séng. hay kh bie 3a. ‘Trong phiin sau ta sé khdo sat bai todn xée dinh trading ca he thong dong phan bo tong mot thé lich ¢6 kich thude so sénh due voi bude séng, khi khong thé bd qua su khic nhau vé pha cita trvng tao béi cdc phiin ut dong phan bé wong thé tich dy. Chon diém O trong thé tich V lam géc cla hé toa dd vudng ede va hé toa do cdu (hinh Lb. Diém O sé duoc chon thé nao dé khodng cach eye dai tir diém ay dén mat bao cita thé lich V sé khong vuot qué mot ntta duéng kinh D cla thé tich (D 1a khoding cach eve dai gitta hai diém nam trén mat bao ctia thé tich). Ky higu R va p IA vécto bin kinh cia diém khdo sét M va cla diém tich phan, fa 6! (2) a — yée git vécta R va p Dé xac dink invémg cia dong 6 khu gin céin sp dung cong thtte chinh xie cia bin kinh + (cong thie 1.2) khi tinh vécto the A cia trutng Khi xée dinh trudng cia hé thong dong 6 khu xa, vi diéu kign p < R (véi moi gid ti ctta p), ta c6 thé Khai trién biéu thie citar thanh chudi fly thira déi vi p/P (theo cong thtfe chudi Teilor). 2 r=R\1-~2eosa + Po sinta a. (3) R 2R? Khi diém khao sat & khu xa, X kha 16n, khién c6 thé bd qua cc sé hang bac cao wong biéu thiie wen, va khi thay thé’ trong thita s6 pha cila trutmg (cong thiic 1.1) 66 thé dp dung (1.3) v6i hai s6 hang khai trign dau, nghia Ia: r= R= peosa (13a) 17 Digu nay phit hop v6i gia thiet [a khi diém khdo sét & rat xa nguén thi cd thé coi céic vécto ban kinh + tir cde diéim tich phan cita thé tich ay dén diém khao sat déu song song véi nau Gia ti 1 6 quan hé déa bién do trudng trong biéu thite dudi dau tich phan (1.1). r Khi tinh todn c6 thé thay thé: That vay: rR Rr Hin nhién 18 khi p < R, thi higu s6 trén sé rit nhd va c6 thé bé gua voi moi gid tri cla p. Vige bo qua cae sf hang béc cao trong biéu thttc khai trign r sé khong gay ra sai sé dang ké vé bien do cia tudng nhung tat nhién sé gay sai s6 nbat dinh vé pha. Néu sai sd pha nhd hon 7/8 thi vige tinh toan gan diing theo (1.3a) ¢6 thé chip nhan duge. Tir day 6 thé rit ra diéu kign dé xée dinh gidi han 4p dung cong thife (1.3a) khi tinh todn trudng 6 khu xa: pO sin? as 2R = > 14 3 (1.4) Voi su chon g6e toa do di neu, sé c6 cue dai ca p bing 2. Déng thoi, khi thay gid wi cuc dai cia sinet = 1 sé nhan duge: D R>Q— 15. x (1.5) Khi kivio st ede bai todn bite xa thi trudmg ma chiing ta cén quan tam dén Ia trugng 6 khu xa. Vi vay sau day sé chi luu ¥ tim li gidi cda trudng & khu vuc nay. Ap dung cong thic (1.1) véi gid thiet (13a), ta cé: sem 1 BR eo orosee Aen a gene dV (1.6) a RY Néu dé ¥ rang w 1a géc hop bai vécto bin kinh R va p thi cosa. = ii, Cig. iy la cdc vécto don vi tren trudng R va p) Bigu thitc (1.6) ¢6 thé viet lai duéi dang: 18 m1 @ BR pane av (16a) = a 4x RY Biéu thie tich phan trong (1.6) c6 quan he dén phan b6 dong trong thé tich V va husng ciia diém khiw sit d6i voi ngudn. Ta goi tich phan my 1a ham bite xa hay vécto bic xa va ky higu boi G"" (0, ¢). C"'0, @) = fren etorreay an v hoae FO. = fra i Trung hop nguén trutmg phan b6 tren mat S: G8, 9) = [7 5 ean ikpigh elt bas (7a) ‘Trudng hop nguén trutng phan bé theo dung |: "ee = fF" ' ethic (4.7) Trong cac cong thiic tren, tich pig.j, duge xéc dinh ahu sau: Play = Pig Neu goi toa do cita diém nguén 18 (x, y, 2) (node bigu thi theo he toa d6 cdu béi p, 0°. g'), cdn toa dé ci dim Khao suit 18 (R, 4, p), ta C6: xsinOcoso + ysinOsing + zcos0 hoac (1.8) plsinOsind'cos(o — ¢') +cos6cos0” Neu dua them ki higu: -ikR R) =, wR) R cing thite (1.6) sé duge biéu thi dudi dang: sem Sem AX ==— WRG” (8, 0) a9) 4n Bing cach 4p dung (0.11) va (0.12), ta ¢6 thé xéc dinh cde vécto trutng E, Hf trong trudng hop tdgn quét, khi nguén tring 18 hg thong dong dién, ding tir, hodc hén hgp 19 dong dign va dong tir. Véi gid thiet moi truimg 1a diem moi Iy wéng (6, thie (0.11) va (0.12) sé c6 dang: EB =~ ipa’ + grad div A’) — roa” 1.10} los H = —iocd™ +. pradiaiv'a) + rota aap, fon Be xde dinh E77 can tinh cdc ham vecto grad(div A) va rot © Véi A xée dinh theo (1.9) ta c6: diva = qelendue + wdivG), «Ly (aR ce ye ad w = era ~J=-fie+t 113 arady = grad] ( + a 13) = &G, ave - | © (sin0Gq) + — «.14) RsinO| 2 op ‘Thay (1.13) (14) vao (1.12) va hu ¥ rang, vi diém khao sat 6 khu xa nén cé thé bo qua nhong s6 hang giim nhanh hon + nghia 1a nhitng s6 hang c6 chia = re vta = ik ae cé: div A = —~—wGi, 6: diva = ~EyGiy a) Rae grad (divA) = (Gin Jig = — Gp (15) an 4a Dé tinh rot A, ciing chil ¥ dén (1.9) sé c6 rot = —rot(yG) = + (gradw x G + wrot) (1.16) 4n dn Bday, grady x G (+f views uy) a 1 é Gi 1G =| 2 winog,) - C0 + ns malo 'e) 3o ki +f 1 Ge); (1.18) R\sind Ao ) Cac cong thie gli tich véctc ding & doan nay e6 thé than khio & phan phi uc. 20 Thay (1.17), (1-18) vao (1.16) va ciing 66 qua cdc s6 hang gidm nhanh hon z khi Khao sat tru6ng ¢ khu xa, ta c6: rol, Ei “«G (19) 4a Bist ig < G = ig x (Gg + Gan G, éday G, 1 thanh phan ciia vécto G tren hudng vudng géc voi vécto ban kinh R 6, = Gy +G, (1.20) nén 5 otk ee tA =~ vig x G, a2n an Bay git chiing ta co thé dp dung cae cong thtic (1.15) va (1.21) dé tinh oudng & khu xa theo cde cong thie (1.10) va (1.11). Khi thay thé cac biéu thife trong (1.40) va 1-11) cin Lut ¥ a cde chi $6 (e, m) viet kem theo vécto thé CA ) 66 quan hé tuong ting voi cde chi s6 tia ham bite xa (G } trong ede biéu thie cua ching, nghia la: sean Ro Sem grad(divA)=~—wGR (1.22) rota" = ave «Gen Néu cha ¥ dén quan he on = kW eos k (1.23) a é day, W = i va dp dung (1.22), (1.23) cho (1.10) sé nhan duoc biéu thite déi véi e diga wing bae xa: ik eit g-=4s [» nF (24) Néu dé ¥ ring G-Gr=G. (1.25) ta 66 thé viel lai (1.24) dui dang: shes [wes + (a x in) (1.26) 4n R 21 Twong ty nhu trén, dp dung (1.21), (1.22), (1.24) cho (1.11) sé nhan duge biéu thie ctia tir truémg bic xa ik ewMRE Pm foe = Gi +/Gixi 127; an le Te xin) (1.27) Phan tich (1.26) va (1.27) ta thay biéu thie déi voi dién trudmg va tir trudng bite xa cla hg thong dong tit o6 dang d0i xtmg nhau qua phép déi lin (0.3). Néu dp dung phép d6i lin cho (1.26) thi sé nhan duge (1.27) va ngugc bai. Tir (1.26) va (1.27) ta cing nit ra duge quan hé gita céc vécto F, AW ciia traing bite xa: He= px E) (1.28) Ww nghia la E, 77 co hudng vudng géc véi nhau va vubng doe véi ig. Neéu biéu thi (1.29) Go + Go Gi =Gb+G _ sau dé thay (1.29) vo (1.26), (1.27) va thye hign mét vai phép tinh vécto s8 nhan duge: hg ith = e an Se [oes + Gea + (WES - or li | (1.30) eM ow cele (Lem gee Er (Fos 3) os +S Jip aap Tir (1.30) va (1.31) ta thay dign tir truimg bute xa trong tniimg hap téng quat c6 céc ihanh phan theo 0 va theo @: Doi véi dién truong: = ik eR > Ey =~ —_ (was + Ge) an Re (1.32) E ike" e_ gm)\r Bo = - ES (wos - Gs Vi, Doi vii tir udng: Ho = (1.33) So sdnh (1.32) va (1.33) ta e6: 22 Tio = Mien Ee) ye Hy = splin* Eo) (1.34) nghia [a ty s6 cita cdc thanh phan dién truging vA ti trudng vudng g6c véi nhau luén [a hing s6 va duge xac dinh boi xcde thong s6 cila mei trudng (W = fe duge goi Ia tre 8 khang séng cia moi trudng) Biét cdc vécto tutmg E, H sé xac dinh duge gid tri trang binh cla mat do cong suat bile xa dign tir Su = Re x i = [EH - Bgl Jie (1.35) ap dung (1.34) taco <_! 2 Se ~s7(iah +E, (1.354) NéUu biéu thj theo ham biic xg thi: - a | 2 fy Sm = ———— || wag + + |W a li (1.36) " wun ees ye Cong thite (1.26), (1.27) thode (1.32), (1.33)] 1a cde cong thite téng quat cho phép xde dinh trutmg bite x4 cla hé thong ngudn hén hgp (bao gém cdc dong dién, dong tir phan bd trong khong gian hitu han tay ¥). Trutng hop nguén tudng chi bao gém dong dign hodc dong tir thi trong cde cong thite trén sé chi gid tai G* hoac G" tay theo diéu kign cy thé cia bai todn. Cong thite (1.35a) hode (1.36) 1a cdc cong thite téng quat dé xac dinh mat do cong. suat bite xa. Trudng hop nguén tudng 1a nguén dién (G” = 0) thi (1.36) tré than: Sy = li «|g Ms (4nRy 24nRy 2— Gt ie (137) “| Trutng hop nguén tudng li nguén tir (G* = 0) thi 5 e aml? | qi? \z we Se = Serene + {a Vi -_# QW (4nRy aW (4nRy Cac cong thttc trinh bay 6 trén duoc biéu thi theo cdc thanh phén Ga va Gy cla ham biic xa trong hé toa d6 céu. Trung hop ham bifc xa duge xdc dinh theo cdc thanh phan trong hé toa do vudng géc G,, G,, G. thi dé Linh trudng theo cc cong thife di néu céin phai chuyén céc thanh phan nay sang Go Va Ge theo céc hé thie di (1.38) 23 Go = (G, cose + G, sing)cos6 - G, sind . (1.39) G, = ~G, sing + G,cosp Cfc két qua tinh toan va phan tich & trén cho phép ching ta c6 thé rat ra cdc tinh chat ng quat nhat déi voi uvémg & khu xa, trong khong gian tu do cia mot hé thong nguén hén hop nhu sau: 1, Trudng bic xa 06 dang s6ng chay (biéu thi béi ham e*%), fan truyén tir nguén ra xa vO tin. Bién do cudng d6 trudng suy gidm ty lé ng h véi khoding cach 2. Vécts mat do cong suat c6 hudng phd hop véi hudng ban kinh ciia he toa do Chuéng 7) va phan bé trong khong gian theo him s6 2 WEG + Gey 2 +|WGs ~ Ge Do 46, huéng truyén lan cia séng bite xa sé duge xéc dinh béi hurting vécto ip. 3. Véeto dién trudng va tir truémg cé hudng vudng géc nhau va ca hai déu vudng gdc voi hung truyén lan. Séng bitc xa thudc loai séng didn nt ngany. 4. Su bién déi ca cudng do dién trating va tir trudng trong khong gian (khi & khong déi) duge xic dinh béi 16 hop edc ham bée xa G* @, @) va G"(0, @). Cac ham nay phu thudc vao phan bd dong dign va dong tr trong khéng gian cia hé théng bie xa. Trong trudng hop téng quat ching 1a cc ham vécto phite s6. § 1.2. BAC TINH DINH HUONG CUA TRUGNG BUC XA 1. 86 thi phugng huéng bién dé va pha Nhu trén da thay, trudng bite xa tao bdi hé théng dong dign va dong tit c6 cuting do phu thudc vao hudng khio sat. Ta goi ham s6 dac trmg cho su phy thude cia cuémg do trubng biic xa theo hudng khdo sal, ting voi khodng cach R khong déi 1a ham phuong huéng cla hé thong biic xa va ky hieu 1a F(0, @). Trong truéng hop téng quat, ham phuong hudng Hi ham vécto phic, bao gdm cae thanh phan theo @ va theo @. FB, 0) = fB, Og + fy. Oi, (1.40) Dé nhan duge biéu thie cia him phuong huéng, ta khao sat (1.30) va chi ¥ rang khi cho R khong dGi thi sy phy thudc cila cudng dé tung theo hudng khdo sat chi cé quan hé v6i cic sé hang trong dau ngodc. Céc hé s6 khong déi khong cain luu § tdi. Ta 06: J(0. 9) = (WOS + GE \i + (WOE + GE), aay 24 }bén nhién 1a: Jy(0. 0) = WES + = a.42) fq. 0) = WE - GB Bay gid (1.30) c6 thé duge biéu i qua him phuong huéng duéi dang ik eit Ge Ri + Fal) (1.43) Cie him bie xa, trong tung we téng quat [a céc ham s6 phttc va 66 thé duge viet dudi dang: (1.44) G0. 9) = Gye" Gy. 0) = Go, e* ign Cae chi sé m & day ky higu bien dQ ciia ham bite xa. Do d6, ham phuong hung trong trudng hgp téng, quat cling I ham phic. Céc thanh phan ca né c6 thé duge bide thi dudi dang: 0.0) = figeit®> Lo 9) = fom | (1.45) F900) = Foye trong 46: fy, VA fon bien Ad cia cdc ham phuomg hudng phitc fo V8 fo. Ta c6 bigu thie téng quat cua ham phutemg hudmg phic: $8.9) = FO, ©) = lofage! + defo? ® (1.46) Bien do cla cae ham phuong hung ¢6 quan hé véi phan bo bién d6 ca cae think phan trudng, con argumen c6 quan hé véi phan bé pha cia trudng trén mot m: bin kinh R, tam dat Wi géc toa do. Trudng hop hé théng bitc xa chi bao gém dong dién hod dong tir (khi dé, hodc G" = 0, hoac G = 0) thi ham phuong hudng cé dang don gin va cé thé duge bigu thi Inge tiép boi ham bife xa. 2, Ham phudng huéng bién do Néu dinh nghia him phuong hudng bién do 1a him s6 bigu thi quan hé tuong déi cua bién do cutng dé trudng bite xa theo cde huéng khdo sit khi & khong déi, thi nd chinh 18 bien d@ cia ham phuong hudng phitc. Trong tru’ng hep téng quat, bin dQ ca ham phuong hudng cé thé [A cdc ham c6 dau bién di khi 6, @ thay déi (vi dy cde ham Tong gidc). Do dé him phuong huéng bien do duye dinh nghia cy thé hon 1a modun cha ham phuong hudng phic, Nhu vay, ham phuong hudng bien do cia trudng téng sé 1a”? © Can chi ¥ dé wénh abiim lan: Doi véi cdc ky higu eta him phuong hudng, t day «6 di ching ta sé qui ude nbur sau: 25 WO, o = If, (8, ol, Cdn adi véi cdc thanh phan cia tring theo ip va ig sé c6 ham phuomg hudng bien do thanh phan YotO. C= a0. I, Yen(O, )! = Viors(s 9)! Dé thi khong gian biéu thi su bién déi (wong déi cia bien d6 cudmg dd trudng duoc goi 1a dé shi plurong huiny (hay gidn dé hong tink} khong gian. Co thé noi a6 thi phuong hudng khéng gian 1a mot mat dugc vé boi diu mut ciia vécto c6 do di bing gid tri ca ham 96 YB, p)l ting véi cae yée (O, —p) khée nhau. DE bigu thi dac Linh phuomg hudng khong gian cit uudng bic xa tren thé ding ban d6 hudng tinh, Ban dé hudmg tinh duge thiét lap bing cach mot mat cdu bao boc ngudn bie xa. Tam cia mat edu duge chon tring voi géc cita hé toa do cau (hinb 1.2a). Khi ay, mdi diém wen mat cdu sé mg véi mot cap gid ti nhat dinh ciia toa d6 géc 8, @p. Tuy theo dang ciiz dé thi phuong hung kh6ng gian ta 06 thé vé cic dung cong ding wi cla cudng do trudng trén mat cau di cho. Cac dudng cong ¢ dudng khép kin. Cuc dai cia dé thi phuong hudng va cia cdc mui phu duge biéu thi béi cdc dau cham wén mat ciu. Khi dem chigu phin mat cdu cé cdc dutmg ding tri n6i trén Jén mat phang ra s@ nhén dugc ban dé hwdng tinh khong gian cba tung bite xa. Hinh 1.2b bigu thj ban dé hudng tinh khong gian trong mat phang, theo tea do 0, @. v6i quan he Noi chung dang cla cde dé thi khong gian kha phic tap. Vi vay trong thuc 1€ ta thudng biéu thi dic tinh phuong hung bei, hi mat phing, nghia la boi thict dign, cia dé thi phtrong hudng khong gian trong cdc mat cat nao day. Cac mat cit nay sé duge chon suo cho né phan anh duge day di nhat dic tinh phuong hudng cla hé théng bite xa. ‘Vi du khi dé thi phuong hudng c6 dang mat vat tron xoay thi c6 thé chon mat cat La mat phing di qua wuc déi xting ciia dé thi. Khi dé thi phuong huéng 6 dang phiic tap hom thi mat cat thudng duge chon 1a hai mat phiing vung géc vi nhau va di qua huéng cue dai cua dé thi phuong hudng. Néu tring bite xa cia anten cé phan cyc thiing thi sé chon mét trong hai mat phang wen tring vdi vécto dién trudng (goi 1A mat phing £). Cdn mat phang thit hai chon tring véi vécto tir tung (goi 1a mat phiing H). Hudng true Bien do eda ham phuong hubag sé ky higu le f,(8. 9). Tyong Ut, sé ky biéu bign do cia ham phurong hung chudn héa la F,(8. 0 Modun cia bien 46 ham phitong hung sé ky higu [a |f,{9, ~) (hay IF,(8, 9} — doi véi fm chun hoa) — Ham phuong hudng bien dd sé ky hieu Ja 89. Chay LF(®, «ol dst voi hin chun boa). 26 cita hg toa do cdu vé nguyén tic c6 thé chon tily ¥ nhug thudng duge chon sao cho thich hgp véi dang cha dé thi phuong huGng. Néu dé thi phuong hudng c6 truc déi xing thi (Or nhat 1A truc toa d6 sé chon tring véi truc ay. Trong cée trudng hop khac sé chon truc toa d6 uting véi hudng cue dai cata dé thi phyong hudng. Biéu thi dé thi phuong hung trong mat cat cla 46 thi khong gian nhu ndi dren tc 1a biéu thi trong he tga dd cuc. a) 6000 b) 40 gs ‘2 ob woos od BY 95 CB CED 1 ° rm pr 1.15] 30 50 70. 90 10130 woe O Hin 1.2. Ngoai ra, e6 thé biéu thi 46 thi phuong huéng mat phang theo hé toa do vuong géc Khi ay cdc gid tri cita fol va Ifel e6 thé duce bigu thi theo thang ty 1¢ thong thudng, hodc theo thang logarit. Trong thuc 1, dé thuan tién cho viée thiet lap va phan tich cdc dé thi phuong huéng ta thudng ding dé thi phuong huéng chudn hoa. Khi dy, ham phuong hudng chun héa duge qui ude 1a ham phyong hudng (theo dinh nghia) chia cho gid tri cuc dai cia modun lay vai gid tri tuyet doi. Néu ky higu ham nay 1a F@, g) thi: 5 FO.9) F(, 9) = —L2® _ CTE O nn ar ‘Tuong tr. ta cé ham phyang hudng bien do 60° chuain héa d6i véi cde think phan duge qui uée nhur sau: ' fon.£O. 031 1 Fy(8. 9)! = 1 Ay, (0. @)1 = . . [Fan(s OY hnae (1.47) VF. 0) 21 Fg 6 9) omt®- lon m- C&ée vi du vé dé thi phuong hung trong hé toa i \ dé cuc va hé toa do vudng géc duge ve Ghiinh 13a, b, | De so sinh dé thi phuong hudng cia cde anten og! gq? 30" 9” 30" 60" 90" khdc nhau, ta dua ra khai niém do rong etia dé thi Hinh 1.3.98 thi phuong huéng exia anten phuong lung. Theo dinh nghi, 46 rong cia dé thi 2) trong ta 66 ove phuong hudng 1a géc gitta hai huéng, ma theo hai b) trong cdc toa 49 vuong gb huéng d6 cudng do trudng hode cong suat bic xa gidm di dén mot gid tri ahat dinh. Thuting 46 rong cla dé thi phuong hudng duoe xde dinh & hai aude: bite x4 khong va bite xy nira cong suat, Do rong cita dé thi phuong lning theo mite khong J gd gitta bai huéng ma theo dé cutng do truting bic xa bat dau gidm dén khong. Dé rong cite dé thi phitong hating theo mite nia céng sudt Vi ede gitta hai hudng ma theo dé cong suat bie xq gidm di mot nita so voi hung cuc dai (ting vdi cutting do tuimg gitim di V2 Lan). Bay gity ching ta khdo sat ede him s6 arg fi va arg fy la cdc ham c6 lign quan dén dae tinh phurong hiding pha cia anten. Can chi ¥ rang argfy va argf, chi biéu thi pha cla ham phwong hucng, cdn pha clia céc thanh phn vécto truding tai diém khao sat duge xde dinh béi: oat an (as) ©, = arg {, — &R ‘Thong thudng, vie chon vi tri clia géc toa do khdo sat khong cé ¥ nghia quan trong 46i Vdi vige tinh todn dé thi phuong huéng bién 46 nhung lai c6 quan he rat lon dén viée nghién citu dic tinh pha cua anten. Néu ta cé thé tim duoc vi tri géc toa dé sao cho khi dy cdc ham s6 dy, Dey khong phu thude vao cic adc 4 va «, hoac bién déi nhay vot mot dai luong bang z khi gdc khao sat bign déi qua cdc huéng ma 46 thi phurong huéng bién d c6 gid tri khong nghia la khi ddi hudng khédo sat tie bup s6ng nay sang buip séng Khe, thi ge toa dé ay duge goi la fam pha cia anten. Khi ay trong pham vi géc gidi han cla méi bap séng, mat 28 du va co thé xem anten nhu La nguéa eda s6ng cu. Néu khong tim duge goe toa do thod main cic yeu célu trén, thi @y, Dy sé la cde ham sO cha 6. —y. Ta ndi anten khéng cé tam pha. séng c6 dang [A m: Bay gig ta tim diéu kign dé xée dinh mot hé thong bite xa c6 tam pha hay khong. Gia thiet O' la tam pha cita he théng bute xa (anten), p,, [a vécte bin kinh cita O' trong hé toa dé cil (hinh 1.4). Néu lay 0" Kim ade cho hé toa dd méi va ky higu A’ la vécto bin kinh cia diém khdo sat wong hé toa do aly this R=p,+R (49) MiG) Nhan v6 huéng dang thie (1.49) véi ie (vécter don vi theo huéng bin kinh ®) va coi R song Hah 14 song v6i R’ (nhu tude day da gid thiét khi diém khio sat nam khu xa) ta c6: R=p,in +R (soy Mat khic, néu x, y,. 2, 8 cae toa do cila O' trong hé toa dé ed thi: Ayix + Yyty + Zofs va = x, sinOcos@ + y, sinOsing + z,cos0 ‘Thay bidu thie ctia pig vao (1.50) va sau dé thay R biéu thi béi (1.50) vao (1.48) Ta sé co: P90, 9) = argfo - kCx,,sin® cose + y,sinO sing + z,cos0) ~ KR’ (1.51) Diém O" sé 1a tam pha cua anten khi vé phai cita (1.51) khong phy thudc vio 6 vag. Mudn vay, him argfy phai c6 dang: Arg fa = sinO cos + Bsind sing + ycos0 + 8 (1.52) trong d6 0, B. 7. Khi chon: 5 1a nhitng hing 6. (1.53) thi (1.51) s€ duoc don gidn cdn: by =5-kR. (1.54) nghia [i anten c6 tam pha v6i cdc toa do xe dinh béi (1.53). Néu diéu kién (1.52) khong thuc hign duge thi anten khong 6 tam pha. 29

You might also like