Professional Documents
Culture Documents
TRANSPORTU PNEUMATYCZNEGO
Streszczenie: Jakość złączy spawanych konstrukcji jest jednym z elementów determinujących ich przydatność
do dalszej bezpiecznej eksploatacji. Połączenie wykonane niezgodnie z wymaganiami może być przyczyną
poważnej awarii a nawet katastrofy. Na podstawie norm PN-EN ISO 5817:2014-05 oraz PN-EN ISO
23278:2015-05 można określić poziom jakości produkcji połączeń spawanych. Nie należy mylić go z
poziomem określania przydatności eksploatacyjnej danego wyrobu, chociaż norma PN-EN ISO 23278:2015-05
może być stosowana na potrzeby kontroli podczas eksploatacji. Przydatność eksploatacyjna konstrukcji
spawanych zależy bowiem, od wielu czynników. Za przydatność do dalszej eksploatacji odpowiada najsłabsze
ogniwo w analizowanej konstrukcji (może to być połączenie spawane ale także stopień degradacji materiału
konstrukcyjnego itd.). W przytoczonych normach podano poziomy jakości na podstawie niezgodności
spawalniczych w złączach spawanych (z wyjątkiem spawania wiązką) dla wszystkich rodzajów stali. Poziomy
jakości obejmują spoiny czołowe i spoiny pachwinowe. Podano trzy stopnie jakości umożliwiające stosowanie
dla szerokiego zakresu produkcji spawalniczej. Oznaczono je symbolami B, C i D. W przypadku wirników
wentylatorów pneumatycznych, służących do transportu cząstek stałych, wymagany jest najwyższy poziom
jakości. Poziom ten oznaczono symbolem B. Stanowi on jedno z kryteriów dopuszczenia złącza do zastosowań
w warunkach eksploatacji spawanego urządzenia. Poziom B jakości można uznać za wystarczający, pod
warunkiem, że badana konstrukcja nie jest przeznaczona do zastosowań w ekstremalnych warunkach pracy lub
warunkach podwyższonego ryzyka. W takich przypadkach kryteria odbioru mogą być zaostrzone. Poziom B
dopuszcza niewielkie niezgodności w postaci pęcherzy, wklęsłego lica itp. W normach określono warunki (cechy
geometryczne i ilościowe) wad materiałowych, które mogą znaleźć się w spoinach oraz ich wartości graniczne,
które determinują klasę jakości produkcji danej spoiny. W zależności od warunków odbioru, stanowią one jedno
z kryteriów oceny spoiny do danych zastosowań. W artykule oceniono jakość produkcyjną wszystkich złączy
spawanych wirnika wentylatora pneumatycznego, pracującego w kopalnii. Wykonane badania kontrolne miały
na celu stwierdzenie poprawności wykonania złączy oraz określenie, które z połączeń nie spełnia kryteriów
odbioru. Połączenia, które nie zostały zaklasyfikowane do poziomu jakości B zostały wymienione.
Słowa kluczowe: jakość, jakość produktu, jakość złączy spawanych, jakość w procesach produkcyjnych
Abstract: The quality of welded joints of the structure is one of the elements determining their suitability for
further safe operation. A combination conecting inconsistently with the requirements may cause a serious failure
or even a catastrophe. On the basis of PN-EN ISO 5817: 2014-05 and PN-EN ISO 23278: 2015-05 standards, the
quality level of welded joints production can be determined. It should not be confused with the level of
determining the operational suitability of a given product, although the PN-EN ISO 23278: 2015-05 standard
may be used for the purposes of control during operation. The usefulness of the welded structures depends on
2 B. Szczucka-Lasota, R. Wolniak, T. Węgrzyn, M. Cieślik
many factors. The weakest link in the analyzed structure (the welded joint but also the degree of degradation of
the construction material, etc.) is responsible for the suitability for further use. The quality standards given in the
quoted standards are based on weld incompatibilities in welded joints (except for beam welding) for all types of
steel. Quality levels include butt welds and fillet welds. Three grades of quality are given to enable the use in a
wide range of welding production. They have been marked with the symbols B, C and D. In the case of rotors of
pneumatic fans, used for the transport of solid particles, the highest level of quality is required. This level is
marked with the symbol B. It is one of the criteria for allowing the connector to be used in the operating
conditions of the welded device. The quality level B may be considered sufficient, provided that the tested
construction is not intended for use in extreme operating conditions or in high-risk conditions. In such cases, the
acceptance criteria may be tightened. Level B allows for slight discrepancies in the form of blisters, concave
faces, etc. The standards define the conditions (geometrical and quantitative features) of material defects that
may be in the joints and their limit values, which determine the quality class of the given weld. Depending on the
reception conditions, they are one of the criteria for assessing the weld for specific applications. The article
assessed the production quality of all welded joints of a pneumatic fan rotor operating in a mine. The control
tests carried out were aimed at confirming the correctness of the execution of joints and determining which
connection did not meet the acceptance criteria. Connections that were not classified to the quality level B have
been listed.
Keywords: quality, product quality, quality of welded joints, quality in production processes
1. Wstęp
Stosowane technologie spawalnicze nie pozwalają zapewnić wykonania idealnego
połączenia spawanego pozbawionego jakichkolwiek wad. Niezgodność spawalnicza jest
określana jako niedoskonałość złącza, która odbiega od idealnej jakości złącza pod względem
jego budowy lub kształtu co może przekładać się na właściwości eksploatacyjne konstrukcji
spawanej. (Cieślik M, 2017). Niezgodność spawalnicza może być niezgodnością
dopuszczalną, gdy wymiar wykrytej niezgodności nie przekracza granicznego wymiaru
określonego w normach lub przepisach.(Cieślik J.,2017, Czuchryj and Sikora 2013). Często
niezgodności spawalnicze determinują możliwość eksploatacji danej konstrukcji. Jakość spoin
oceniona na poziomie co najmniej B, wg normy PN-EN ISO 5817 stanowi kryterium
dopuszczenia wielu konstrukcji spawanych do zastosowań w warunkach pracy. (Gęmbalska-
Kwiecień, 2017a; Gembalska-Kwieciek, 2017b; Hadryś et al., 2016; Szczucka-Lasota and
Wolniak, 2017aSzczucka-Lasota et al., 2017a, Szczucka-Lasota et al., 2017b, Szczucka-
Lasota et. al., 2016; Wolniak, 2016; Wolniak, 2014, Wolniak, 2017a, Wolniak, 2017b;
Wolniak 2018; Wolniak and Skotnicka-Zasadzień, 2014; Wolniak and Skotnicka-Zasadzień,
2017; Węgrzyn et al., 2016a, Węgrzyn et al., 2016b, Węgrzyn et al., 2017). Poziom B jakości
można uznać za dobry, pod warunkiem, że badana konstrukcja nie jest przeznaczona do
zastosowań w ekstremalnych warunkach pracy lub warunkach podwyższonego ryzyka. Samo
występowanie niezgodności spawalniczej nie dyskwalifikuje spoiny z poziomu jakości B,
ważne są bowiem jej wymiary geometryczne i ilość niezgodności. (Restecka and Wolniak,
2018, Restecka and Wolniak, 2017a, Restecka and Wolniak, 2017b, Restecka and Wolniak,
2016; Wolniak and Restecka, 2017; Wolniak and Restecka, 2018) Niestety, wady
przekraczające dopuszczalną wielkość lub ilość często stają się przyczyną utraty spójności
materiału a w konsekwencji mogą doprowadzić do poważnej katastrofy. (Łuczak and
Wolniak, 2015; Pacana et. al., 2017; Pacana et al., 2016; Skotnicka-Zasadzień, 2014;
Ocena jakości złączy spawanych wentylatorów transportu… 3
3. Metoda badań
a) b) c)
powierzchnię spoiny i stanowi, wg normy PN-EN ISO 5817 niezgodność nr 2017. Dokonano
pomiaru długości niezgodności przy użyciu suwmiarki, odczytana wartość wynosiła 19 ±0,1
mm.
Analogicznie udokumentowano i przeanalizowano pozostałe zidentyfikowane
niezgodności spawalnicze. Numer wskazania, opis oraz pomiar cech geometrycznych
niezgodności podano w tablicy 1.
Tablica 1.
Niezgodności złączy spawanych
Lp. Oznaczenie Oznaczenie wg normy PN-EN ISO 5817/ Rodzaj Wymiar
wskazania
1 1/1 2017 / Por powierzchniowy 4 mm
2 ½ 2017 / Por powierzchniowy 2 mm
3 2/1 2017 / Por powierzchniowy 19 mm
4 2/2 607 / Niezgodność spawalnicza spoiny szczepnej -
5 3/1 604 / Ślad szlifowania -
6 5/1 600 / Niezgodności spawalnicze różne – wcięcie w -
materiał rodzimy
7 6/1 2017/ Por powierzchniowy 3 mm
8 7/1 401/ Przyklejenie -
9 9/1 600 / Niezgodności spawalnicze różne – wcięcie w -
materiał rodzimy
10 10/1 2017 / Por powierzchniowy 3 mm
Źródło: Cieślik M., 2017, s.93.
2b. Obie niezgodności zlokalizowano w złączu spawanym w miejscu łączenia się łopatki nr 6
z tarczą nakrywającą wirnika.
a) b)
Tablica 2.
Wyniki badań magnetyczno-proszkowych
Lp. Rodzaj wskazania Dopuszczalna wartość wg normy Długość wskazania [mm]
PN-EN ISO 23278
1 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 10 mm
2 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 5 mm
3 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 3 mm
4 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 5 mm
5 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 3 mm
6 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 4 mm
7 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 4 mm
8 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 2 mm
9 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 2 mm
10 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 5 mm
11 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 4 mm
12 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 4 mm
13 Wskazanie liniowe L≤ 1,5 mm 5 mm
8 B. Szczucka-Lasota, R. Wolniak, T. Węgrzyn, M. Cieślik
5. Podsumowanie
Literatura
2017, Albena, Bulgaria, 29 June – 5 July, 2017. Science and Technologies in Geology,
Exploration and Mining, 429-436.
Gembalska-Kwiecień, A. (2017). Improving safety culture in the enterprise based on
attitudes and behavior of its employees. In: Proceedings of 9th International Conference
on Applied Economics Contemporary Issues in Economy, Toruń, Poland, 22-23 June,
2017.
Hadryś D., Węgrzyn T., Piwnik J., Wszołek Ł., Węgrzyn D. (2016). Compressive strength
of steel frames after welding with micro-jet cooling. Archives Metallurgy and Materials,
1, 123-126.
Łuczak J., Wolniak R. (2015). Problem-solving and developing quality management
methods and techniques on the example of automotive industry, Manager, 22, 237-250.
Pacana A., Ingaldi M., Czajkowska A. (2017). Projektowanie i wdrażanie
sformalizowanych systemów zarządzania, Wydawnictwo Politechniki Rzeszowskiej,
Rzeszów.
Pacana A., Pasternak-Malicka M., Zawada M., Radoń–Cholewa M. (2016). Wspomaganie
podejmowania decyzji w produkcji folii opakowaniowej z wykorzystaniem analizy
kosztowo – jakościowej, Przemysł Chemiczny, 5, 104-106.
Piwnik J., Szczucka-Lasota B. Węgrzyn T., Majewski W. (2017). Laser welding with
micro-jet cooling for truck frame welding. Transport Problems, 12, 107-114.
PN-EN ISO 5817:2014-05 - Spawanie -- Złącza spawane ze stali, niklu, tytanu i ich
stopów (z wyjątkiem spawanych wiązką) -- Poziomy jakości według niezgodności
spawalniczych
Rachwał A., Sędek A., Wolniak R. (2014). Proces zakupów materiałów spawalniczych w
oparciu o wymagania ZKP dla konstrukcji stalowych, Zeszyty Naukowe Politechniki
Śląskiej. Seria Organizacji i Zarządzanie, 73, 519-530.
Rachwał A., Sędek A., Wolniak R. (2016). Ocena ryzyka w procesie spawalniczym,
Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacji i Zarządzanie, 93, 441-449.
Rachwał A., Sędek A., Wolniak R. (2017). Wymagania nowej normy PN-EN ISO
9001:2015 a realizacja procesu spawalniczego, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej.
Seria Organizacji i Zarządzanie, 108, 363-372.
Rachwał A., Wolniak R. (2015). Systemy zarządzania jakością dla wytwórców konstrukcji
stalowych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacji i Zarządzanie, 83,
563-572.
Rachwał A., Wolniak R. (2018). Niezgodności spawalnicze i techniki ich wykrywania,
Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacji i Zarządzanie, 117.
Rachwał A., Wolniak R. (2018). The problems of detection of weldings’s problems.
„Technická Diagnostyka”, Technicka Diagnostica, 1, 25.
10 B. Szczucka-Lasota, R. Wolniak, T. Węgrzyn, M. Cieślik
Szczucka-Lasota B., Wegrzyn T., Stanik Z., Piwnik J., Sidun P. (2016). Selected
parameters of micro-jet cooling gases in hybrid spraying proces. Archives Metallurgy and
Materials, 2, 621-624.
Szczucka-Lasota B., Wolniak R. (2017). The high quality of hybrid sprayed coatings for
power plant application, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacji i
Zarządzanie,100, 469-480.
Węgrzyn T., Piwnik J., Brek A., Kurc-Lisiecka A. (2016). Impact toughness of WMD after
MAG welding with micro-jet cooling. Material Tehnology, 6, 1001-1004.
Węgrzyn T., Piwnik J., Haxdryś D., Wszołek Ł. (2017). Low alloy steel structures after
welding with micro-jet cooling. Archives Metallurgy and Materials, 1, 115-118.
Węgrzyn T., Piwnik J., Staniik Z., Węgrzyn D., Sieteski D.: Impact toughness of steel
WMD after tig welding. Archives Metallurgy and Materials, 3, 1647-1650.
Wolniak R. (2013). Metody i narzędzia Lean Production i ich rola w kształtowaniu
innowacji w przemyśle, [w:] monografii Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji
[red:] R. Knosala, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją,
Opole, 524-534.
Wolniak R. (2014). Relationship between selected lean management tools and
innovations, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Organizacji i Zarządzanie, 75,
157-266.
Wolniak R. (2017). Application methods for analysis car accident in industry on the
example of power, Systemy Wspomagania Inżynierii Produkcji, 4, 34-40.
Wolniak R. (2017). The use of constraint teory to improve organization of work, 4th
International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences and Arts. SGEM
2017, 24-30 August 2017, Albena, Bulgaria. Conference proceedings. Book 1, Modern
science. Vol. 5, Business and management. Sofia : STEF92 Technology, 1093-1100.
Wolniak R. (2018). Basic concepts of operation management and its control,
Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, (in print).
Wolniak R., Restecka M. (2017). The use of welding robots, Technicka Diagnostica, 1, 38.
Wolniak R., Restecka M. (2018). The cost of wielding – manual MAG and robotic MAG
methods, Technicka Diagnostica, 1, 41.
Wolniak R., Skotnicka-Zasadzień B. (2014). The use of value stream mapping to
introduction of organizational innovation in industry, Metalurgija, 4, 709-712.
Wolniak R., Skotnicka-Zasadzień B., Zasadzień M. (2017). Application of the theory of
constraints for continuous improvement of a production process - case study,3 rd
International Conference on Social, Education and Management Engineering (SEME
2017), Shanghai, 169-173.