Нүүрсний үйлдвэрлэлийн нөөц

Үйлдвэрлэлийн нөөцийг олборлолтын үед гарах технологийн хаягдал, бохирдлыг

тооцсоны үндсэн дээр тодорхойлов. Нүүрсний таазыг хусаж цэвэрлэх, давхаргын улыг
бохирдуулахгүйн тулд улнаас хаях, тэсэлгээний ажлаар, нүүрсийг ачиж тээвэрлэх зэрэгт
хаягдал гарна. Мөн нүүрсний давхрага доторхи чулуулгийн үенцэрийг ангилан ачих үед
гарах нүүрсний хаягдал болон бохирдолыг тооцоолон нүүрсний үйлдвэрлэлийн нөөцийг
тогтоолоо.
2.1.1 Нүүрсний хаягдал ба бохирдолт
А. Нүүрсний хаягдал:
Орд газрыг ашиглах үед нүүрсний хаягдалыг дараахь байдлаар тооцлоо. Үүнд:
-Нүүрсний давхаргын таазны цэвэрлэгээнд – 0,15 м
-Нүүрсний давхаргын уланд үлдээх – 0,15 м
1. Нүүрсний давхаргын таазны цэвэрлэгээний үед хаягдах нүүрсний хэмжээ:
Pт= S *Lт * γ = 10461.5 x 0.15м x 1.3 = 2040 тн
S - олборлох нүүрсний таацны нийт талбай, м²
Lт- таазны цэвэрлэгээнд орох нүүрсний зузаан, м
γ- нүүрсний эзэлхүүн жин, 1,3 тн/м3
2. Нүүрсний давхаргын уланд хаягдах нүүрсний хэмжээ:
Нүүрсний давхаргын уланд олборлолт хүрээгүй учир улнаас хаягдал гарахгүй
3. Нийт хаягдал:
P= Pт + Pу + Pт + Pа
P= 2040+0+600+1200=3840тн
4. Хаягдлын хувь
P * 100% /200000тн = 3840тн х*100% / 200000 тн = 1.92 %
Нүүрсний давхаргын тааз болон улны хаягдал нь нормоор 0.15м мөн тэсэлгээгээр 0,5%,
тээвэрлэх үед 1%,байна.
Б. Нүүрсний бохирдолт:
Нүүрсний бохирдолт нь нүүрсний давхаргын үен дэхь шаврын үе олборлох хэсэгт байхгүй
тул зөвхөн олборлолтын үед хөрснөөс бага зэрэг бохирдоно. Энэ нь 0.055% -с ихгүй
байхаар олборлолтыг явуулна. Тэгвэл
200000тн х*0.055% = 11000 тн хөрсөөр бохирдоно.
Иймд ашиглалтын нөөц дараахи хэлбэртэй болно:
200000тн – 3840 + 11000= 306160 тн
 Бохирдолын хэмжээ 660.0тн байна. Нүүрсний хаягдал, бохирдолыг тооцсон
ашиглалтын нөөцийг 2.2-р хүснэгтэнд үзүүлэв.
Ашиглалтын нөөцийн тооцоо
Хүснэгт 2.2
Ашиглалтын хаягдал, тн

Өрөмдлөг тэсэлгээ

Ашиглалтын нөөц
Ачилт, тээвэрлэлт
Улнаас хаягдах

Тааз хаягдах

Бохирдолт,
Тухайн жилд

Бүгд
олборлох нүүрс

тн
200000 0 2040 600 1200 3040 11000 207160 тн
% 100.00 0 1.02 0.3 0.6 1.92 5.5 97.35
2.2-р хүснэгтээс харахад хаягдал 1.92%, бохирдол 5.5%, ашиглалтын нөөц 207160
тн байна.