Mourinho motoni

Zidane akijiandaa
kuelekea Man Utd
SPOTI 21 - 24
A NATION MEDIA GROUP PUBLICATION

Mke wa mshukiwa aliyekufa seli SHINDANO LA UANDISHI

hajulikani aliko - Familia UK 2 WA INSHA UK 9
Jumatatu, Septemba 10, 2018 KSh30 TSh500 RFr300 taifaleo.nation.co.ke No. 19975

Haji asema washukiwa wa mauaji ya Sharon watakabiliwa licha ya vyeo vyao, wanasiasa waandaa maandamano Migori

DPP TAYARI
NA WAANDISHI WETU
MKURUGENZI wa Mashtaka ya Umma
(DPP), Noordin Haji jana alisema yuko tayari
kumkamata Gavana wa Migori, Okoth Obado
iwapo uchunguzi unaoendelea utamhusisha
na mauaji ya mwanafunzi wa Chuo Kikuu cha
Rongo, Sharon Otieno.
Bw Haji alisema kuwa, sheria haitaacha

ENDELEA Uk 2

KUNASA OBADO USALAMA BARABARANI: Vijana wahatarisha maisha yao

Marehemu Sharon Otieno

Wiper yasuta
wanaodai
madeni ya
kisiasa 2022
COLLINS OMULO NA STEPHEN MUTHINI
KIONGOZI wa chama cha Wiper, Kalonzo Musyoka,
amesema kwamba hana deni la kisiasa na yeyote na
hakuna kiongozi anayepaswa kutarajia kulipwa deni
kama hilo.
Bw Musyoka alisema wale wanaotaka kulipwa madeni
ya kisiasa 2022 wanajidanganya kwa sababu katika siasa
hakuna madeni ya kulipwa.
“Katika siasa, hakuna deni. Unapata unachogombea
au unaambulia patupu,” alisema Bw Musyoka akiongea
katika hafla ya kuadhimisha mwaka wa tatu wa kifo cha
baba ya gavana wa Nairobi, Mike Sonko iliyoandaliwa
Kaunti ya Machakos Jumamosi.
Wafuasi wake wamekuwa wakimtaka kiongozi wa
chama cha ODM Raila Odinga kumuunga mkono Bw VIJANA jijini Nairobi wakining’inia kwa njia hatari kwenye matatu jana. Vijana hao, wanawake kwa wanaume, walikuwa wamekodisha magari kadhaa
Musyoka kugombea urais 2022 kwa sababu alimuunga kwa kile walichosema ni ziara ya kwenda Meru. Moja ya matatu hizo iligonga gari la polisi.
Picture Kanyiri Wahito
ENDELEA Uk 2

ELIMU: MAANDALIZI YA MITIHANI YA KITAIFA YAKAMILIKA UK 3

 2 Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO

Wandani wa Sharon wapokea vitisho Wiper yasuta

NA RUTH MBULA
WATU ambao walikutana na Sharon
Otieno kabla ya kukumbana na mauti yake
wamekuwa wakipokea vitisho kutoka kwa
watu wasiojulikana.
Vile vile, wale ambao walitangamana
Wale ambao wamepokea vitisho hivyo
washaandikisha taarifa kwa polisi.
Wachunguzi wanafuatilia watu ambao
wanatekeleza vitisho hivyo wakilenga
kubaini asili yao na ikiwa ndio walihusika
katika mauaji ya Sharon.
walihusika katika mauaji ya binti yao.
“Baadhi ya marafiki wetu, jamaa na hata
waombolezaji wamekuwa wakituomba
kutozungumzia sana suala la Sharon.
Ijapokuwa wanajifanya wanaomboleza
nasi, nadhani kuna njama wanapanga,”
hiyo Joshua Okong’o aliwatahadharisha
wanasiasa na vyombo vya habari dhidi ya
kueneza uongo kuhusu kifo chake.
wanaojadili
madeni ya
Akizungumza na wanahabari nyum-
bani kwa marehemu, katika kijiji cha
Magare, Kaunti ya Homa Bay, Bw Okong’o

na mwanahabari Barack Oduor Nation
Media Group wamekuwa wakiishi kwa
hofu kutokana na vitisho sawa na hivyo.
Familia ya Bi Otieno pia imekuwa
ikipokea vitisho, hata inapoomboleza kifo
cha mwana wao.
Vitisho hivyo vinatoka kwa watu wan-
aowapigia simu kwa namba zilizofichika.
DPP asema uchunguzi utatoa mwongozo
Mjomba wa marehemu, ambaye haku-
taka kutajwa kwa sababu za kiusalama,
alisema jana kwamba baadhi ya marafiki
na jamaa zao, wamekuwa wakiwaomba
“kulegeza kamba katika kufuatilia kiini
cha kifo cha Sharon.”
Alisema kuwa anaamini kuwa huenda
jamaa hao wana uhusiano na wale ambao
akasema.
Hata hivyo, alisema kwamba hatatishi-
ka hata kidogo, ila ataendelea kushinikiza
haki kwa mpwawe, aliyekuwa akisomea
masuala ya uwekaji rekodi za matibabu.
Kufikia kifo chake, Sharon alikuwa na
mimba ya miezi saba.
Mnamo Ijumaa, msemaji wa familia
UREMBO: Washindi watuzwa
aliwaomba wanasiasa kutolizungumzia
suala hilo ili kuwapa wachunguzi nafasi
ya kubaini kilichofanyika.
Alieleza kuwa kutiwa chumvi kwa tukio
hilo kulipelekea kifo cha shangaziye Sha-
ron, Deborah Ogweno, ambaye alizimia na
kufariki mnamo Ijumaa. Alikuwa na umri
wa miaka 44.
kisiasa 2022
KUTOKA Uk 1
wakimtaka Rais Uhuru Kenyatta
kumuunga mkono Bw Ruto kwenye
uchaguzi mkuu wa 2022 wakisema
Bw Ruto amemuuga Rais katika
uchaguzi wa 2013 na 2017.
Hata hivyo, Bw Musyoka alisema
nchi inafaa kusonga mbele pasipo

Haji - Nitashtaki
kufungwa na masuala kama mad-
eni ya kisiasa akisema wanaodai
kwamba wanapaswa kulipwa mad-
eni hayo hawafai kuwa viongozi.
Alisema chama cha Wiper
kinamuunga Rais Kenyatta ku-
tekeleza Ajenda Nne Kuu za Mae-

bila kujali cheo

ndeleo akisema mwanachama wa
chama hicho Bi Rose Museo, am-
baye ni mwakilishi wa wanawake
Kaunti ya Makueni, aliteuliwa kati-
ka kamati ya Upatanishi iliyoteuli-
wa na Rais.

KUTOKA Uk 1 pekee anayezuiliwa kuhusiana na kifo cha Aonya ODM

mtu yeyote nje hata awe ni wa ngazi ya juu
vipi iwapo uchunguzi utapendekeza ash-
takiwa kwa mauaji hayo ya kinyama wiki
iliyopita.
“Kitu kimoja ambacho ninataka kuwa-
hakikishia ni kuwa hakuna yeyote ambaye
ataachwa. iwapo wewe ni gavana ama la,
ni lazima utakabiliwa na sheria. Uchungu-
zi bado unaendelea lakini wakati mwafaka
ukiwadia na tukiona haja ya kukamatwa
kwa gavana huyo, basi atakamatwa tu,”
alisema Bw Haji alipoulizwa iwapo Bw
Obado atakamatwa.
Akizungumza kwa mara ya kwanza
tangu uchunguzi wa mauaji ya Bi Otieno,
ambaye alitekwa nyara akiwa na mwana-
habari wa shirika la Nation Media Barrack
Oduor ulipoanza, Bw Haji alisema kuwa
afisi yake inafuatilia suala hilo kwa makini
ili kuhakikisha kuwa sheria inafuatwa.
“Kile tu ambacho ningetaka kuomba
umma ni tupeane muda mwafaka kwa
maafisa wetu wa uchunguzi wamalize
kazi yao. Maafisa wetu wanasaidiana na
maafisa wa uchunguzi ipasavyo,” alisema
Bw Haji wakati wa kikao na wanahabari
katika afisi za shirika la kutetetea haki za
binadamu la Haki Africa jijini Mombasa.
Wakati huo huo, Bw Haji alisema kuwa
uchunguzi utafanywa kubaini jinsi afi-
sa anayesemakana kutoka kitengo cha
ujasusi cha jeshi alivyoingia katika seli
na kumuona msaidizi wa Bw Obado, Bw
Michael Oyamo, ambaye ndiye mshukiwa
Sharon.
Maswali yameulizwa kuhusu sababu
ya afisa huyo, ambaye Taifa Leo imegun-
dua kuwa ni afisa wa ujasusi wa jeshi,
kumtembelea Bw Oyamo.
“Hata kama mshukiwa ana haki ya ku-
tembelewa akiwa jela kulingana na sher-
ia, maswali ambayo tunatataka yajibiwe
baada ya uchunguzi huu ni iwapo ziara ya
afisa huyo ilifanyika kisheria,” alisema Bw
Haji ambaye alikuwa ameandamana na
mkurugenzi mkuu wa shirika la Haki Afri-
ca, Hussein Khalid.
Jana, afisa huyo aliyetambuliwa kama
Lukas Ouko alisisitza kuwa anafanya kazi
na kitengo cha ujasusi cha jeshi la wana-
maji na alitumwa rasmi kumtembelea Bw
Oyamo.
“Mimi ni raia mwema na sikuenda Mig-
ori kwa maslahi yangu ya kibinafsi,” afisa
huyo aliambia Taifa Leo.
Alisema anahudumu katika kambi la
wanajeshi wa majini iliyoko Mtongwe
mjini Mombasa, na aliwapa maafisa wa
polisi wa Homa Bay barua rasmi kutoka
kwa jeshi ya kumruhusu kumuona Oyamo.
Hata hivyo, msemaji wa jeshi la Kenya
Kanali Paul Njuguna alisema jeshi hai-
kumtuma afisa yeyote kumuona Oyamo
ambaye aliacha kazi ya jeshi.
Ili kutolea maoni habari hii, nenda kwa
taifaleo.nation.co.ke
Bw Musyoka amekuwa akisisi-
tiza kuwa yeye na chama chake cha
Wiper wataunga mkono juhudi za
serikali zinazolenga kuwanufaisha
Wakenya.
Hii ni licha ya kuwa hajatangaza
rasmi kushirikiana na Jubilee kama
alivyofanya kiongozi wa ODM Raila
Odinga.
Wakati huo huo, Bw Musyoka
alionya kuwa yuko tayari kujitenga
na ODM iwapo uchaguzi mdogo wa
kiti cha Embakasi Kusini utafanyi-
ka.
Alimtaka aliyekuwa mbunge wa
eneo hilo Irshad Sumra na mbunge
wa sasa Julius Mawathe kusikili-
zana ili kuepuka uchaguzi mdogo
iwapo Mahakama ya Juu itakubalia-
na na Mahakama ya Rufaa.
Sumra aliwasilisha rufaa na
uchaguzi wa Mawathe ukabatil-
ishwa. Mawathe aliwasilisha kesi
katika Mahakama ya Juu na uamuzi
unasubiriwa.
“Ninamheshimu sana ndugu
yangu Sumra, lakini kwa sababu
atagombea kwa tiketi ya ODM, tut-
ashirikiana na Jubilee kumuunga
Mawathe. Itakuwa hivyo na nitaon-
Malkia wa Taji la Urembo la Miss World Kenya, Finali Galaiya (kulia) na Mfalme gea na Jubilee kufanikisha hayo.
wa tuzo hiyo Robert Budi baada ya kutuzwa Jumamosi usiku. Wawili hao sasa Kwa hivyo, ninataka wewe Sumra
watawakilisha Kenya kwenye shindano la taji la dunia. Picha/Francis Nderitu ujiandae,” alisema Bw Musyoka.

Mke wa mshukiwa aliyefia seli hajulikani aliko
NA BENSON MATHEKA
Mke wa David Mwai, mshukiwa mkuu wa
jaribio la kumuua aliyekuwa waziri wa fedha
wa serikali ya Garissa, Idris Mukhtar, hajulika-
ni alipo tangu mumewe alipokamatwa na kufa
akiwa seli za polisi.
Familia ya Mwai inasema haijamuona mke
wake tangu mumewe alipokamatwa na polisi
kwa kushukiwa kumfyatulia risasi Mukhtar.
Mwai alizikwa Ijumaa eneo la Nakuru na
mkewe hakuhudhuria mazishi hayo huku ikid-
aiwa huenda pia alikamatwa na polisi.
Watu wa familia ya Mwai wanasisitiza
Mwai aliko.
Bw Wambugu alisema wanakubali polisi
wafanye uchunguzi wao lakini akasema wana-
faa kuwaeleza aliko.
Polisi walisema Mwai, aliyekamatwa kwa
kushukiwa kumpiga risasi Idris Mukhtar eneo
la Kileleshwa jijini Nairobi alijinyonga akiwa
seli za kituo cha polisi cha Parklands.
Bw Wambugu alisema ikiwa mke wa Mwai
hatapatikana, watoto wao wenye umri wa
miaka mitatu na mmoja watabaki mayatima
wakiwa na umri mdogo.
Polisi walisema Mwai alijitia kitanzi na
ripoti ya uchunguzi wa maiti yake ulithibiti-
Wanafunzi 144 walala nje kufuatia moto
Na WAIKWA MAINA
MALI ya thamani ya maelfu ya
pesa iliharibiwa Jumamosi baada ya
moto mkubwa kuzuka katika bweni
ya Shule ya Upili ya Wasichana ya
Karima, Kaunti ya Nyandarua.
Mkasa huo uliwalazimu wanafunzi
144 wa Kidato cha Nne kulala nje.
Mkuu wa Polisi katika eneo la
Engineer, Huka Mohammed alisema
moto huo ulianza mwendo wa saa
tatu unusu usiku, wakati wanafunzi
kwamba wanafunzi hawakuhusika
kwa vyovyote vile,” akasema Bw
Huka.
Mwalimu Mkuu wa shule hiyo
Grace Wanjiru aliiambia Taifa Leo
kwamba hakuna mtu yeyote aliyeje-
ruhiwa kwenye tukio hilo.
Hata hivyo, hakuna chochote
kilichookolewa kutoka bweni hilo li-
itwalo ‘Menengai’ ambalo hutumiwa
na wanafunzi wa kidato cha nne.

21603
kuwa hawajui mkewe aliko wakidai alikamat- walipokuwa wangali wanaendelea
wa pamoja na mumewe mnamo Agosti 30. sha kwamba alijinyonga japo familia yake in-
ashuku aliuawa. na masomo yao madarasani.
Mwai alizikwa katika kijiji la Ngamini “Tunashuku moto huo ulisa-
kwenye sherehe fupi iliyochukua muda wa Gavana wa Garissa Ali Korane alihojiwa
kuhusiana na jaribio la kuua Mukhtar na babishwa na hitilafu za umeme.
chini ya saa mbili na kuhudhuriwa na watu
wasiozidi 200. akaachiliwa huru. Bw Mukhtar amelazwa ka- Wanafunzi walikuwa wangali Ukitaka kuwasiliana nasi
Kituo cha polisi cha Parklands tika hospitali moja jijini Nairobi akiwa na risa- masomoni wakati ulipoanza. Uchun- kuhusu taarifa yoyote, tumia
ambako David Mwai alikufa. Mjomba wa Mwai, James Wambugu ali-
nukuliwa akisema kwamba hawajui mke wa si iliyokwama kichwani. guzi wetu wa mwanzo umebainisha anwani iliyo hapa juu.
Picha/Jeff Angote
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 3

Amina atangaza mikakati ya usimamizi imekamilika

Maandalizi ya
mitihani ya taifa
tayari - Waziri Na OUMA WANZALA
MAANDALIZI ya mitihani ya kitaifa ya mwaka
huu yamekamilika, Waziri wa Elimu Amina Mo-
hamed ametangaza.
“Tumeweza kupata makontena mengine 40 na
kuyapeleka katika baadhi ya maeneo ili yawe kar-
ibu na vituo. Wale walio na jukumu la kusimamia
mitihani wanapaswa kuwa waangalifu ili kuhakik-
isha kuna matokeo mema,” alisema Bi Mohamed.
Imeibuka kuwa mkutano utakaoshirikisha Wiz-
ara za Elimu, Usalama wa Ndani na Wizara ya
Tekinolojia utafanyika Septemba 17 ili kuweka mi-
kakati ya kusimamia mitihani itakayoanza Oktoba.
Bi Mohamed alisema ni lazima mitihani ilindwe
kwa vyovyote vile.
“Tunafaa kuhakikisha kuwa hakuna wizi wa mi-
tihani. Walimu, wazazi na wadau wote katika sekta
hii wanafaa kuwahakikishia watoto wetu ambao ni
watahiniwa kwamba bidii huzaa matunda mema.
Hivyo basi, ni jukumu la walimu kukamilisha mtaa-
la kwa wakati ili wanafunzi wawe na ujasiri wan-
apojiandaa kwa mitihani,” alisema.
Alisema watahiniwa hujaribu kudanganya kati-
Waziri wa Elimu Amina Mohammed akiwa mbele ya
kamati ya bunge hapo awali. Picha/Maktaba
ka mitihani kwa kukosa kuandaliwa vyema.
“Wizara imejitolea kuhakikisha kiwango cha
juu cha kusimamia mitihani,” alieleza Waziri
Mohamed. Aliwataka wazazi na walimu kuanza
kuwashauri wanafunzi wakiwa wadogo ili kuzuia
visa vya ukosefu wa nidhamu shuleni.
“Mwaka huu, tulishuhudia visa vya ukosefu wa
nidhamu katika shule zetu. Vitendo kama hivyo
vya ghasia vinafaa kukomeshwa. Kama wizara,
tutahakikisha watakaohusika watakabiliwa kishe-
ria. Bodi za kusimamia shule, vyama vya wazazi na
mabaraza ya wanafunzi zinafaa kuruhusiwa ku-
tekeleza majukumu yao na wanafunzi kuonyeshwa
mbinu za kuwasilisha malalamiko yao ili yatatuli-
we,” alisema Waziri Mohammed.
Alisema hayo alipoongoza sherehe za 52 za kua-
dhimisha siku ya kusoma ulimwenguni zilizoan-
daliwa katika Kaunti ya Wajir Jumamosi.
Kulingana na Bi Mohammed, vituo vya elimu
ya watu wazima vinapaswa kutumiwa kuwafunza
wazazi maarifa ya ulezi na kuwaelekeza watoto
wao kuwa na mienendo mizuri ili wakue wakiwa
watu wakutegemewa.
“Ni kwa kuzingatia haya ambapo mtaala mpya
unashirikisha mzazi katika elimu. Ninahimiza wa-
zazi wote na walimu kutekeleza majukumu yao ya
kukuza wanafunzi na wasiwaachie walimu maju-
kumu yao,” alisema.
Bi Taifa
Siku ya kusoma ulimwenguni huleta pamoja
wadau katika elimu kujadili mchango wao kati- LA ZIADA?
ka elimu na athari zake kwa ustawi wa kijamii na Anayetupambia
uchumi. ukurasa huu leo ni
“Kenya imepiga hatua kubwa katika juhudi zake Sasha Wanjiru, 21.
za kukabiliana na kutojua kusoma hasa kupitia
mfumo wa elimu ya msingi na shule za upili za
Yeye ni mwanafunzi
mchana kutwa bila malipo. na mwanamitindo
Mipango mingine ya kukabiliana na hali hii ni chipukizi. Uraibu wake ni
kupitia katiba inayosema kwamba kila mtu ana kusakata densi, kusafiri,
haki ya kupata elimu na kwamba kila mtoto ana kuogelea na kutazama
haki ya kupata elimu ya msingi bila malipo,” al-
ieleza Bi Mohamed. Alisema maeneo kame nchini
filamu.
yako nyuma katika kupigana na kutojua kusoma. Picha/Anthony Omuya

TAITA TAVETA BARINGO

Wakazi wapanga kushinikiza Majangili waiba mbuzi 100 na

serikali iwagawie mapato ya Tsavo
VIONGOZI wa Kaunti ya Taita Taveta wanapanga kuanza kushuruti-
sha serikali iigawie kaunti hiyo mapato ya mbuga ya Tsavo.
Wawakilishi wa bunge la kaunti hiyo wanapanga kukutana na Gava-
na Granton Samboja Jumatatu ili kuandaa waraka utakaowasilishwa
na viongozi wa eneo hilo kwa Rais Uhuru Kenyatta na Seneti.
Katika mkutano huo, suala la kubadilisha mbuga ya Tsavo kuwa
eneo la uhifadhi litajadiliwa.
Akiongea na Taifa Leo, Diwani wa Kaloleni, Bw Ahmed Omar alisema
kuwa serikali imekuwa ikinyanyasa kaunti hiyo kwa kutowalipa map-
ato ya mbuga hiyo. Bw Omar alisema kuwa kubadilishwa kwa mbuga
hiyo ili isimamiwe na serikali ya kaunti kutawezesha wenyeji kunu-
faika kupitia mapato yanayotokana na watalii.
Alisema watashirikisha wananchi, seneta na wabunge wa eneo hilo
ili kutoa maoni yao kuhusu suala hilo.
“Tutafanya hayo yote mwezi huu wa Septemba. Kufikia Oktoba
tutawasilisha pendekezo hili kwa Rais Kenyatta na vilevile Seneti,”
akasema.
Na Lucy Mkanyika
kumjeruhi vibaya mchungaji
HALI ya wasiwasi imekumba kijiji cha Tuluk, Kaunti Ndogo ya
Baringo Kaskazini baada ya wezi waliobeba silaha kuvamia kijiji
hicho na kuiba zaidi ya mbuzi 100 na kumteka mchungaji mmoja.
Wezi hao wanatuhumiwa kutoka katika jamii jirani.
Tukio hilo lilifanyika baada ya zaidi ya wezi 10 waliobeba silaha
kali kuvamia kijiji hicho na kumteka mchungaji huyo, aliyetambuli-
wa kama Elijah Aengwo.
Kulingana na Richard Chepchomei, ambaye ni mkazi, wezi hao
walikuwa wamebeba bunduki aina ya AK47 na nishale.
“Wezi walielekeza mifugo hao katika eneo la Tlelon, katika
Kaunti Ndogo ya Tiaty. Walimpiga mchungaji ambaye walikuwa
wamemteka nyara ambapo walimwacha kwa majeraha mabaya
kichwani,” akasema Bw Chepchomei.
Aliiambia Taifa Leo kwamba mchungaji huyo, ambaye pia ni polisi
wa akiba, alipatikana na wapitanjia na kukimbizwa katika hospitali
ya Kaunti Ndogo ya Marigat, anakopokea matibabu.
Na Florah Koech

4
HABARI ZA KAUNTI
Wakuu wahimizwa waepuke
walaghai wanaodai kuwa TSC
NA CHARLES WANYORO
TUME ya Kuajiri Walimu (TSC),
Kaunti ya Embu imeelezea hofu kuhusu
kuongezeka kwa watu wanaowahadaa
walimu wakuu pesa kwa dai la kuwapatia
alama nzuri kuhusiana na utendaji kazi
wao.
Kaimu Mkurugenzi wa TSC, Aner-
iko Maloba alisema kuwa watu hao pia
wanawapigia simu wakuu hao na kuwat-
ishia kwamba watahamishwa au kunyim-
wa fedha za kuendesha shule zao ikiwa
Jamii hiyo imesema iko tayari kutoa habari zitakazosaidia kuwatambua waliovamia msitu huo
Ogiek waapa kuunga mkono
uhifadhi wa msitu wa Mau
FRANCIS MUREITHI na JOHN NJOROGE
WAKAZI zaidi ya 5,000 wa jamii ya
Ogiek wanaoishi mashariki mwa msitu wa
Mau, wameapa kuunga mkono juhudi za
serikali za kuwafurusha wakulima walio-
vamia msitu huo.
Katika mkutano uliofanyika eneo la
Mariashoni kando na msitu huo katika
kaunti ya Nakuru mnamo Jumamosi, jamii
hiyo iliazimia kushirikiana na serikali ku-
hifadhi msitu huo kwa kutoa habari zitaka-
zosaidia kuwatambua waliouvamia.
Hata hivyo mwenyekiti wa baraza la wa-
zee wa jamii ya Ogiek, Bw Joseph Towet
alisema jamii hiyo haipendezwi na jinsi
serikali inawafurusha wale waliovamia
msitu wa Mau kwa kutumia nguvu kupita
kiasi.
“Jamii ya Ogiek inaunga mkono kuhifa-
dhiwa kwa msitu wa Mau lakini njia inay-
otumiwa kuwafurusha waliovamia msitu
huo inakiuka sheria na haki za kibinadamu
na inachangia kuongezeka kwa hali ya ta-
haruki miongoni mwa wakazi wanaoishi
kando na msitu huo,”akasema Bw Towett.
Aidha Bw Towet alitoa mwito kwa seri-
kali kutafuta ardhi mbadala na kuwapa
makazi waliotimuliwa katika msitu huu.
“Jamii ya Ogiek inayoishi katika eneo la
Narok Kusini imeathiriwa pakubwa na vita
vya kikabila baina ya jamii ya Wamaasai na
Wakipsigis wanaozozana kuhusu umilikaji
wa ardhi katika msitu wa Mau na nyum-
ba zao zimechomwa na mali ya maelfu ya
pesa kuangamia,” akasema Bw Towett.
Kamati itashinikiza serikali itoe fedha zaidi za ujenzi wa bandari
Na KALUME KAZUNGU
KAMATI ya Bunge la Kitaifa kuhusu
Uchukuzi na Miundomsingi itaish- jiwa kukamilika kufikia Disemba mwaka
inikiza serikali itenge fedha zaidi za huu.
kukamilisha mradi wa LAPSSET ambao
unajumuisha ujenzi wa Bandari Mpya ya Mwenyekiti wa Kamati hiyo ambaye pia
Lamu (LAPSSET).
Mradi huo uliokadiriwa kugharimu vid Pkosing, alisema licha ya ujenzi wa
serikali ya kitaifa Sh 2.5 trilioni unajeng- bandari ya Lamu kuendelea vyema kwa
wa katika eneo la Kililana.
Kufikia sasa ujenzi wa viegesho vitatu wa ili kuharakisha zaidi kukamilika kwa
vya kwanza vya bandari hiyo unaende- ujenzi huo.
lea huku kiegesho cha kwanza kikitara-
EMBU
hawatawapa pesa hizo.
Akiwahutubia walimu kwenye hafla
ya kushereheka kustaafu kwa aliyekuwa
mkurugenzi wa tume katika kaunti hiyo,
Bi Jane Onyango, mkurugenzi huyo alise-
ma kuwa walaghai hao wameongezeka
sana muhula huu. Alieleza kuwa tayari
walimu wakuu wawili wamelaghaiwa.
“Walaghai hao wameongezeka sana mu-
NAKURU
Bw Towett alidai kuwa ikiwa serikali
itaendelea kutumia nguvu kuwafurusha
wale waliovamia msitu wa Mau hasa kati-
ka eneo la Narok Kusini basi huenda mpan-
go huu ukaleta uhasama zaidi miongoni
mwa jamii hizi mbili ambazo zimekuwa
zikizozana kwa muda mrefu.
Wakati huo huo, Bw Towett alisema
kuwa serikali haijatoa makataa rasmi ya
kuwafurusha wote waliovamia msitu wa
Mau katika eneo la Mashariki.
“Sisi kama jamii ya Ogiek tunaomba
serikali itoe mikakati kabambe ya jinsi ya
kuwafurusha wale wote walivamia msitu
wa Mau na jinsi watakavyopewa makao
mapya badala ya kutoa makataa kupitia
kwa machifu kuwatisha wakazi wa Mari-
ashoni na Nessuit,” akasema Bw Towett.
Alidai kuwa kwa zaidi ya miaka mitano
serikali imepuuza jamii ya Ogiek kila mara
wanapotafuta suluhisho la msitu wa Mau.
“Jamii ya Ogiek sasa inataka serikali ku-
wapa makao ya kudumu na kufutilia mba-
li stakabadhi zote za ardhi zilizitolewa
kwa wanasiasa na watu wenye ushawishi
mkubwa serikalini kwa njia isiyo halali”
akasema Bw Towett.
Ili kutolea maoni habari hii, nenda kwa
taifaleo.nation.co.ke
LAMU
Akizungumza katika eneo la Kililana,
ni Mbunge wa Pokot Mashariki, Bw Da-
sasa, kuna haja ya fedha zaidi kuteng-
Viegesho vitatu vya kwanza vya
hula huu. Wanawatishia walimu kwamba
watawahamisha au kunyimwa pesa za
kuzistawisha shule zao ikiwa hawata-
wahonga. Wanadai kuwa wafanyakazi
wa TSC, na kuwa wanalenga kuwasaidia
walimu wakuu. Hao ni walaghai,” aliwata-
hadharisha.
Mkurugenzi wa Elimu katika kaun-
ti hiyo, Bi Margaret Mwirigi aliwata-
hadharisha walimu dhidi ya kupeana
nambari zao za siri na stakabadhi zao zao
za mishahara kwa yeyote.
Wakazi wa eneo la Kipchoge, katika msitu wa Maasai Mau wakitafakari baada ya serikali
kuamua kuwafurusha wanaoishi ndani ya msitu bila idhini.
bandari hiyo vinatarajiwa kukamilika
kufikia katikati ya 2020.
Mnamo Julai mwaka huu, serikali il-
itangaza kwamba ingetoa Sh8.9 bilioni
ili kugharamia ujenzi unaoendelea wa
LAPSSET katika mwaka wa fedha wa
2018/2019.
“Tunahitaji fedha zaidi ambazo zita-
harakisha ujenzi wa viegesho vitatu vya
kwanza hasa ikiwa viegesho hivyo vina-
lengwa kuwa tayari kufikia 2020. Kama
kamati, tutaandika barua kwa wahusi-
ka, ikiwemo waziri wa fedha ili kutenga
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
Kamishna wa Tume ya Kuajiri Walimu (TSC), Bi Saadia Abdi (kushoto) akimsikiza katibu
wa Chama cha Walimu Wakuu wa Shule za Msingi (KEPSHA), Bw David Mavuta (kulia)
na mwenyekiti wake Bw Shem Ndolo akitazama wakiwa kwa kongamano katika ukumbi
Sheikh Zayed, mnamo Agosti 15, 2018. Picha/ Maktaba
Picha/Maktaba
fedha za ziada za kuharakisha mradi
unaoendelea wa LAPSSET,” akasema
Bw Pkosing.
Aliutaja mradi huo kuwa wa manufaa
kwa kaunti ya Lamu na pia Kenya.
“Tuko na bomba la mafuta kutoka
Lokichar, kaskazini mwa Turkana hadi
Lamu. Ikiwa tutaharakisha kujengwa na
kukamilishwa kwa LAPSSET, ikiwemo
mradi mkubwa wa bomba la mafuta,
tutapunguzia mwananchi gharama ya
ushuru wa mafuta kama ule wa hivi
punde ya asilimia 16,” aliongeza.
KISII
Walimu
wataka KNEC
iwajibikie
mitihani,
iache vitisho
Na JADSON GICHANA
BARAZA la Mitihani ya Kitaifa
Nchini (KNEC) limehimizwa kureke-
bisha upande wake kwanza kabla ya
kutishia walimu kuhusu kuibwa kwa
mitihani ya kitaifa.
Katibu wa chama cha walimu wa
sekondari (Kuppet) katika Kaunti ya
Kisii, Bw Omari Otungu na Katibu wa
chama cha walimu cha kitaifa (Knut )
tawi la Gucha, Bi Lucy Machuki wal-
isema kuwa wasimamizi wa baraza
hilo ndiyo wahusika wa karatasi hizo
za mitihani na wala sio watakaoisi-
mamia.
“Tunawaambia KNEC kuweka
nyumba yao vizuri kabla ya kuwat-
ishia walimu ambao watasimamia
mtihani huo mwaka huu,” alisema
Bw Otungu.
Aliongeza, “Baraza la Mtihani ndi-
lo lenye kuhusika na karatasi hizo za
mitihani na hivyo kama kutakuwa na
wizi wowote baraza hilo ndilo lita-
laumiwa,” aliongeza.
Bi Machuki alisema kuwa walimu
walisimamia mtihani wa mwaka
jana akiongeza kuwa hakutakuwa na
yeyote ambaye atalegeza msimamo
wake wa maadili.
“Baraza hilo linastahili kukoma
kuwalaumu walimu kuhusu wizi wa
mitihani.Wale ambao wanasimamia
baraza hilo wanapaswa kuelewa
kuwa hakuna mwalimu yuko tayari
kuharibu kazi yake,”alisema Bi Ma-
chuki.
Wawili hao walikuwa wakizun-
gumza katika Shule ya Upili ya St-
Johns Nyamagwa, kwenye mkutano
uliohudhuriwa na meneja na wasi-
mamizi wa mitihani kutoka Kaunti
Ndogo ya Sameta.
Bw Otungu pia alitaka Knec ku-
walipa pia wasaidizi wa wakuu wa
shule.
“Sio vizuri Knec kuwalipa mame-
neja ambao ni walimu wakuu na ku-
waacha nje wasaidizi wao kwenda
nyumbani mikono mitupu,” alisema
Katibu huyo.Pia alitaka Sh500 wana-
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018
KIAMBU
NLC motoni kuhusu
ardhi ya polisi Thika
Na LAWRENCE ONGARO
KAMATI ya usalama mjini Thika, imei-
taka tume ya ardhi nchini (NLC) irejeshe
kwa serikali ardhi ya polisi inayodai
ilinyakuliwa katika eneo la Makongeni
mjini Thika.
Kamati hiyo ikiongozwa na Mwenyeki-
ti wao Bw Paul Njomo inailaumu NLC
kwa unyakuzi huo.
"Inasikitisha kuona kwamba watu
wachache wanaweza kunyakua ekari
11 za ardhi iliyotengewa idara ya polisi
kujenga nyumba za maafisa," alisema
Bw Njomo.
Alisema idara ya polisi ilipata kipande
cha ardhi cha ekari nne pekee .
Kamati hiyo ya usalama inataka seri-
kali kupitia tume ya ardhi, kufanya hima
kuona ya kwamba walionyakua ardhi
ya serikali wanachukuliwa hatua kali
na ardhi hiyo kutwaliwa bila kuwalipa
wanyakuzi fedha zozote.
KWALE
Mvurya amuomba
Uhuru ahairishe
ushuru wa mafuta
SIAGO CECE na FADHILI FREDRICK
GAVANA wa Kwale Salim Mvurya am-
emhimiza Rais Uhuru Kenyatta kuweka
sahihi mswada wa kuahirisha utozaji wa
ushuru wa VAT kwa bidhaa za mafuta.
Alisema ongezeko la bei ya mafuta ya
petroli limewaathiri sana wananchi wa
kawaida.
“Tumeshuhudia kuhangaika kwa
wananchi kutokana na ongezeko la bei
ya mafuta. Namwomba Rais Uhuru Ken-
yatta aingilie kati,” alisema Bw Mvurya.
Alisema kuwa kuongezeka kwa bei ya
mafuta kutachangia gharama ya maisha
kupanda na wananchi.
Gavana huyo aliihimiza serikali
kutafuta njia nyingine ya kupata mapato
badala ya kuwaumiza walipaji ushur.
Akizungumza wikendi katika eneo
la Mvindeni, Ukunda alipoandamana
na Katibu Mkuu wa Shirika la Msalaba
Mwekundu, Bw Abbas Gullet ,gavana
huyo alisema idadi kubwa ya Wakenya
ni masikini wasiohitaji kutozwa ushuru
zaidi.
Gavana Salim Mvurya wa Kwale.
Picha/Maktaba
Viongozi walaumiwa kwa kukosa maono ya ustawi
Ufisadi ndio
kiini cha njaa
Afrika - Kikao
Na LEONARD ONYANGO
akiwa Kigali, Rwanda
UFISADI unachangia kwa kiasi kikubwa ku-
wepo kwa baa la njaa nchini Kenya pamoja na
mataifa mengineyo ya Afrika.
Kulingana na wataalamu na viongozi wa
mashirika mbalimbali ya kimataifa, ufisadi un-
asababisha njaa barani Afrika sawa na mabadi-
liko ya hali ya hewa na viwavi vinavyoharibu
mazao.
Wataalamu hao wanaamini kuwa siasa
mbovu na ufujaji wa fedha za umma vitazuia
bara la Afrika kuwa na chakula cha kutosheleza
raia wake kufikia 2030.
Akizungumza katika kongamano kuhusu kil-
imo la 2018 lililokamilika wikendi jijini Kigali,
Rwanda, aliyekuwa naibu waziri wa mashauri
ya kigani wa Amerika Jendayi Frazer alisema
ufisadi katika sekta ya kilimo na uchoyo wa
wanasiasa vimeathiri pakubwa uzalishaji wa
chakula cha kutosha barani Afrika.
Dkt Frazer, ambaye pia ni mkurugenzi wa
shirika lisilo la kiserikali linalosaidia wakuli-
ma wa mashamba madogo kupata masoko ya
bidhaa zao, Africa Exchange Holdings, alisema
uwazi unahitajika katika sekta ya kilimo ili ku-
wezesha bara la Afrika kujikomboa kutokana na
makali ya njaa.
“Kiongozi anachaguliwa leo na kesho anaan-
za kukusanya fedha atakazotumia katika uch-
guzi ujao. Miradi michache wanayotekeleza
inalenga kuleta kura na wala si kuwainua watu
kiuchumi. Bila kuwepo na uadilifu katika sekta
ya kilimo njaa itaendelea kuwa donda ndugu ba-
rani Afrika,” akasema Dkt Frazer.
Aliyekuwa Waziri Mkuu wa Uingereza Tony
UBUNIFU: Wanafunzi wacheza uwanja uliofurika maji
Wanafunzi wa shule ya msingi ya Sintaan, Kaunti ya Baringo wakicheza kwenye uwanja
uliofurika maji kufuatia mvua kubwa eneo hilo. Wanafunzi hao walichukua fursa hiyo kubuni
michezo mbalimbali ya kucheza kwenye maji. Picha/CHEBOITE KIGEN
5
HABARI ZA KAUNTI
BARINGO
POLISI katika
eneo la Baringo
wakiwinda ma-
jangili ambao
huhangaisha
wakazi mara
kwa mara.
Picha/Maktaba
Polisi maeneo hatari
KIGALI, Rwanda
wadai kutelekezwa
Blair alisema ukosefu wa sera na uadilifu ni pigo
kwa uzalishaji wa chakula.
“Inasikitisha kwamba mamilioni ya watu ba- Na OSCAR KAKAI
rani Afrika wanaendelea kukosa chakula ilhali MAAFISA wa usalama wanaofanya kazi katika maeneo ya mpa-
ardhi imejaa rutuba,” akasema Bw Blair ambaye ka wa kaunti za Pokot magharibi, Elgeyo Marakwet, Turkana na
pia ni mwenyekiti wa taasisi ya Tony Blair Insti- Baringo wanalalamikia hali ngumu ya maisha wakidai wametele-
tute for Global Change. kezwa na serikali licha ya kufanya kazi katika maeneo hatari.
Naye Rais wa Wakfu wa Rockefeller, Rajiv Maafisa hao wa kupambana na visa vya wizi wa mifugo, GSU,
Shah alisema ufisadi huenda ukatatiza ndoto
ya Afrika kuwa na chakula cha kutosha kufikia
polisi na askari wa akiba wanasema kuwa wanapitia changamo-
to nyingi hata baada ya serikali kudai kuimarisha hali ya kazi ya
2030.
“Ni kweli kwamba ufisadi umekita mizizi
walinda usalama nchini.
Maafisa hao walielezea Taifa Leo kuhusu ugumu wa maisha
katika sekta ya kilimo na unahitaji viongozi wanaokumbana nao kazini huku wakidai kuwa wanaishi katika
wakakamavu kukabiliana na janga hilo,” akase-
ma Dkt Shah.
hali duni na hata mara nyingi wanakosa chakula na maji safi ya
kunywa.
Rais wa Shirika la Kimataifa la Ufadhili wa “Serikali imetusahau. Tunang’ang’ana na majangili lakini haku-
Ustawi wa Kilimo (IFAD) Gilbert Houngbo alise- na anayetujali,” alisema afisa mmoja wa GSU ambaye hakutaka
ma ni kiasi kidogo mno cha fedha zinazokusany- jina lake lijulikane.
wa na serikali kutoka kwa wahisani zinawafikia Maafisa hao waliozungumza kwa njia ya siri wanadai kuwa
wakulima wa mashamba madogo, ambao hu- wamevunjwa moyo na jinsi serikali imeshindwa kuwapa huduma
zalisha asilimia 80 ya chakula kinachotumiwa nzuri licha ya wao kuishi katika maeneo hatari na mara kadhaa ku-
barani Afrika. vamiwa na majangili .
Ripoti ya mwaka huu kuhusu Hali ya Kilimo “Hapa maisha ni kuvumilia sababu tumetelekezwa,” alisema af-
Barani Afrika inaonyesha kuwa maafisa serika- isa huyo.
lini hupenda kuwekeza katika miradi mikubwa Maafisa hao wanasema kuwa hali ya usalama eneo hilo ni tete na
ili kupata mgao wao wa ufisadi na kutelekeza hawana uwezo wa kukabiliana na mashambulizi kutokana na idadi
wakulima wadogo. ndogo ya maafisa wa usalama .
Nchini Kenya, ufisadi umekithiri katika kila “Tunaishi kwa neema ya mungu sababu mashambulizi ni kila
hatua ya uzalishaji katika sekta ya kilimo. siku,” walisema.
Walisema hata marupurupu yao ya kufanya kazi katika maeneo
hatari hawajapata kwa miezi kadhaa.
Ili kutolea maoni habari hii, nenda kwa Baadhi ya maafisa wanadai kuwa hawajapewa likizo kwa muda
taifaleo.nation.co.ke mrefu.
NAIROBI
Kibaki amsifu marehemu Godia
kama mwanamageuzi, mtaalamu
Na BENSON MATHEKA
Rais Mstaafu Mwai Kibaki amemtaja aliyekuwa Katibu wa Wizara
ya Elimu marehemu Prof George Godia kama mtaalamu na mwanam-
ageuzi.
Prof Godia alikufa Jumamosi baada ya kuugua kwa muda mfupi.
Kwenye rambirambi zake, Bw Kibaki alisema marehemu Godia
atakumbukwa kama mtaalamu shupavu aliyehudumu katika sekta
tofauti kwa kujitolea.
“Utaalamu wake umeacha kumbukumbu isiyoweza kufutika.
Ninaomba Mungu aipe familia yake amani na faraja,” alisema Mzee
Kibaki kwenye taarifa.
Kibaki alimteua Godia kuwa katibu wa wizara ya elimu katika serika-
li yake 2014.
Naibu Rais William Ruto alisema marehemu Godia atakumbukwa
kama msomi na mwanadiplomasia mtajika.
"Ninafariji familia, marafiki na wasomi kufuatia kifo cha Prof George
Godia. Godia alitetea maslahi ya Kenya kote ulimwenguni,” alisema Bw
Ruto.
Godia alijiunga na wizara ya elimu 2004 kuwa katibu wa elimu na
kupanda cheo kuwa katibu wa wizara.
Spika wa Bunge la Kitaifa, Justin Muturi pia alituma rambirambi
zake kwa familia ya Prof Godia akisema alifanya kazi yake kwa kuji-
tolea na utaalamu mkubwa.
6 Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
Wxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxdit
Wengi wao hawakusoma kwani waliozwa wangali wachanga
Afueni wanawake
wa jamii ya ufugaji
wakikumbatia
elimu ya ngumbaru
axax axaxaxaxa axaxxaxa axaxxa axaxax aaxxaxa axaxxa axaxxa axaxaxxa axaxxa axaxax axaxaxa axaxxaxa axaxaxxa axaxxaxa
axaasia axaxxaxa axaxxa axaxax aaxxaxa axaxxa axaxxa axaxaxxa axaxxa axaxax axaxaxa axaxxaxa axaxaxxa axaxxaxa axa.
Picha/xxx xggxgxgx Okall
Na STEPHEN ODUOR
MASOMO ya mtoto wa kike katika
familia za wafugaji katika Kaunti ya
Tana River hayajatiliwa maanani, na
kuchangia kwa wengi kuozwa wakiwa
na umri mdogo.
Kulingana na tamaduni zao, baada
ya mtoto wa kike kukeketwa, huwa ke-
shakuwa mwanamke na hivyo tayari
kuolewa.
Kulingana na idara ya watoto ka-
tika kaunti, takriban asilimia 85 ya
wanawake walio katika ndoa katika
jamii za wafugaji huolewa wakiwa na
kati ya miaka 12 na 24.
Hivyo basi baadhi ya wanawake ka-
tika jamii hizi huwa hawana ujuzi wa
kusoma wala wa kuandika.
Lakini mambo sasa yameanza
kubadilika kwani baadhi ya wanawake
wameamua kujiunga na elimu ya watu
wazima almaarufu ngumbaru.
Fatuma Gafo, mkaazi wa bura ni
mama wa watoto sita na aliyekuwa mke
wa pili wa mumewe aliyemtaliki alipo-
gundua amejiunga kisiri na masomo ya
gumbaru mwaka uliopita.
"Nilianza kuungana na mama fu-
lani mjane aliyekuwa anaenda kusoma
masomo ya watu wazima kule mtaani,
nikaanza kwenda kusoma na hapo
mume wangu alipogundua, akaamua
kunitaliki, " asimulia.
Mume wake alimshtaki kwa wazee
kwa kuungana na wanawake wa ‘kutan-
gatanga’ na wanawake wasio na tabia
njema, wala heshima kwa ndoa, na hata
kumsingizia kuwa kahaba.
Hata hivyo, Bi Gafo aliikubali talaka
KURUNZI YA PWANI
XXXXXXXXSA
hiyo, kwani hata hivyo alikuwa ame-
telekezwa kama mke wa pili, na kila
kitu kupewa mke wa nne, hivyo basi
hapakuwa na sababu ya kusalia katika
ndoa ile.
"Mimi nilisahaulika kitambo sana,
hata watoto niliachiwa na mapenzi
alipatia mke mdogo, nilisalia gogo tu
na yeye kunitaliki ilikuwa mbinu ny-
ingine tu ya kutengeza nafasi ya mke
mwengine, " alieleza.
Alirudi kwao na watoto wake sita, na
kila waliporauka kwenda skuli, alianda-
mana nao moja kwa moja, wote wakiin-
gia darasani, ila kwake, aliingia darasa
la watu wazima.
Amekuwa akijizatiti darasani, kwani
aliingia akiwa hajui kusoma, kuandika,
wala kuzungumza Kiswahili vizuri, lak-
ini sasa anaweza hata kuandika majina
ya wanawe.
"Mimi sikujua hata kuandika jina
langu, hata Kiswahili kilikuwa shida
sana, ni Kiorma tu nilichoelewa, laki-
ni sasa mambo ni tofauti kwangu, saa
hizi naandika hata sentensi nzima,”
anaeleza kwa tabasamu.
Bi Gafo sasa ana furaha tele, kwani
anahisi amepata uhuru ambao alinyim-
wa tangu utotoni.
Baba yake aliaga miaka mitano ili-
yopita, na sasa amebaki na mama yake
ambaye anamsaidia na malezi, na hata
kumpa motisha katika juhudi zake.
Akiwa na umri wa miaka 26 sasa, Bi
Gafo atakuwa anajiunga na darasa la
kwanza, akiwa na imani ya kusukuma
gurudumu hilo la masomo hadi chuo
kikuu, majaliwa.
Afisa wa
wilaya ya Bura
akimtuza
Bi Shariffa
Bodole cheti
katika sherehe
ya kuhitimu
masomo ya
watu wazima
katika shule za
gumbaru ma-
juzi. Bi Bodole
atakuwa anaji-
unga na darasa
la kwanza.
Zaidi ya
wanawake 50
walihitimu.
Picha/Stephen
Oduor
"Nimeanza na nia yangu ni kufika
chuo kikuu, nami niwe kielelezo na
mfano wa kutajika katika jamii," al-
ieleza.
Hamisa Dhofar Bile ni mwingine
anayejizatiti katika kuhakikisha kuwa
gurudumu la masomo linaelekea kilele-
ni.
Aliolewa akiwa na miaka 13 pindi tu
alipomaliza darasa la nane kwa mzee
wa miaka 56, aliyekuwa na wake wawili
baada ya kutaliki wengine wawili.
"Ni mzee niliyemjua nikiwa mtoto
na hata nikiwa nabaleghe, kila alipooa
tulihudhuria sherehe za harusi na kula
kweli kweli," anasimulia huku akiche-
ka.
Bi Bile alishuhudia harusi mbili za
mwanamume huyo na hata baadhi ya
watoto wa mzee huyo walisoma pamo-
ja katika shule ya msingi.
Vivyo hivyo alishuhudia mwanamme
huyo akiwataliki wake wake wawili.
Kuolewa kwake hapakuwa na fursa
ya kuchagua, kuwaza wala kuamua, bali
kutii amri ya babake ambaye anaeleza
kuwa hangechelewa kuua yeyote aliye-
pinga uamuzi wake.
"Babangu hakuwa mtu wa kuwaza
na mwanamke, hata ubishi wa majirani
ungemtia wazimu kiasi cha kuingilia
kati kumcharaza mwanamke; aliogope-
wa sana, alipotoa amri, wewe ni kutii, "
asimulia.
Ili kutolea maoni habari hii, nenda kwa
Ili kutolea maoni habari hii, nenda kwa
taifaleo.nation.co.ke
taifaleo.nation.co.ke
Mradi wa choo cha umma unaosimamiwa na madereva na manamba wa matatu
katika eneo la Shanzu, Mombasa. Picha/Charles Ongadi
Madereva na manamba
wachukua hatua ya kipekee
kwa kuanzisha choo mjini
Na CHARLES ONGADI
NI mradi wa kwanza wa vyoo vya
umma unaosimamiwa na madereva na
manamba wa matatu ambao umeleta
afueni kwa wakazi wa Pwani.
Mradi huu ulioanzishwa mwaka jana
na serikali ya Kaunti ya Mombasa uko
kwenye barabara kuu ya Mombasa-Ma-
lindi katika kituo cha biashara cha Shan-
zu, Mombasa.
“Mradi huu umeweza kuwasaidia
wananchi wengi hasa Wafanyibiashara,
Wasafiri, Manamba na Madereva wan-
aohudumu katika barabara ya Momba-
sa-Malindi ambao kwa kipindi kirefu
wametaabika kwa kukosa mahali pa kuji-
saidia,” asema Bw Morgan Tauro ambaye
ni mwenyekiti wa mradi huu.
Kulingana na Bw Tauro, wanatoza bei
nafuu ya kiasi cha ksh 10 pekee kwa mteja
anayehitaji huduma kwenda haja ndogo,
kubwa na hata kuoga.
Bw Paul Kioko ambaye ni Mwanabod-
aboda Shanzu anaiambia Kurunzi ya
Pwani kwamba kabla ya mradi huu wa
vyoo kuanzishwa mwaka jana wengi wao
walikuwa wakijisaidia katika kichaka
kilicho mkabala na kituo chao.
“Tulikuwa tukijisadia kichakani hapa
na kuzua uchafuzi wa mazingira laki-
ni tangu mradi huu uanzishwe mam-
bo yamekuwa bambam kwetu na hata
mazingara yapo shwari tu,” afichua Bw
Kioko.
Kwa Peter Thuo anayemiliki hoteli ya
chakula eneo hilo anasema kwamba wa-
teja wake wengi wamepata mahali pa
kujisaidia baada ya kupata mlo wao wa
mchana na usiku.
Anaongeza kwamba kabla ya kuan-
zishwa kwa mradi huu wateja wake wen-
gi walikuwa wakisumbuka kupata mahali
pa kujisaidia baada ya mlo jambo ambalo
halipo tena.
Lucky Karisa, 35, ambaye ni manamba
katika steji ya Mtwapa, anafichua kwam-
ba tabia sugu ya baadhi ya wenzake ku-
kosa kuoga kwa kisingizio cha ukosefu
wa maji hatimaye umefikia tamati.
“Baadhi ya manamba wenzangu wa-
likuwa wakishutumiwa na abiria kwa
kunuka nongo baada ya kukosa kuoga
kwa siku kadhaa. Hata baadhi wakajikuta
wakiogeshwa kwa lazima lakini visa na
lalama hizo hazipo tena tangu kuanzish-
wa kwa mradi huu wa vyoo vya umma,”
asema Bw Karisa.
Mradi huu ulioanzishwa kwa kima cha
ksh 1.5 milioni, unasimamiwa na muun-
gano wa makundi matatu ya Manamba
na Madereva wanaojulikana kwa maji-
na ya utani kama Westgate, Eastgate na
Wapambe walio katika steji za Shanzu na
Mtwapa.
Naibu Chifu wa Shanzu Athumani
Fondo asema kwamba lengo la kuanzi-
sha mradi huu ilikuwa ni kuwaweka bize
Manamba na Madereva wa matatu pindi
wanapomaliza kazi.
“Mara nyingi madereva na manamba
walikuwa wakikaa bila la kufanya kila
baada ya zamu zao na kujipata wakiji-
tumbukiza katika matumizi ya miha-
darati na anasa na tuliamua kuanzisha
mradi huu kuwaweka bize pia kuwaon-
gezea mapato yao,” anaema Bw Fondo.
Bw Taura anakiri kwamba mradi huu
umeweza kubadilisha mienendo ya baa-
dhi yao ambao walikuwa wamejisahau
kimaisha.
Hata hivyo, anasema ukosefu wa ujuzi
wa kutosha miongoni wa wanachama ni
kati ya changamoto zinazokabili mradi
huu kwa sasa.
Aidha, Bw Taura anasema kwamba
mchakato wa kuandaa semina ya usi-
mamizi kwa wanachama wake 150 unae-
ndelea huku akimwimiza Gavana wa
Mombasa Hassan Joho kutia mkono kati-
ka kuhakikisha wamepata mafunzo aula
ya kusimamia mradi huu.
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 7

Hamasisho la NiE
shuleni Ngongoni
Primary, Kitui

Mwalimu Mkuu wa Shule ya Msingi ya Ngongoni, eneo la Nguutani, Kaunti

ndogo ya Migwani, Kitui, Bi Patricia Ngui Muthengi (kushoto), Mwenyekiti wa
Muungano wa Walimu na Wazazi (PTA) Francis Ngindi (na kofia), John Muny-
woki (mwanachama wa Bodi ya Usimamizi, BOM aliye pia Mwakilishi wa Wakfu
Wanafunzi wa Shule ya Msingi ya Ngongoni, eneo la Mwingi, Kaunti ya Kitui walipotembelewa na wafanyakazi wa kampuni
wa Munywoki) (pili kulia) na Simon Muthengi Ngindi aliye Mwakilishi wa BOM
ya Nation Media Group (NMG) wakati wa hamasisho la NIE.
(kulia) wakati wa hamasisho la mradi wa Magazeti Shuleni (NIE) humo majuzi.

Afisa wa usambazaji magazeti wa NMG, Evelyne Kisilu Wanafunzi wa Shule ya Msingi ya Ngongoni, eneo la Mwingi, Wanafunzi wasikiliza hotuba kuhusu mradi wa NIE walipotem-
ahutubia wanafunzi wa Shule ya Msingi ya Ngongoni wakati Kaunti ya Kitui wawasikiliza wafanyakazi wa NMG waliowa- belewa na kikosi cha NMG.
wa hamasisho la NIE shuleni humo. tembelea shuleni mwao.

Wanafunzi wa Ngongoni Primary waliobobea katika masomo mbalimbali

waonyesha zawadi walizotuzwa na wafanyakazi wa Taifa Leo wakati wa Wafanyakazi wa NMG, walimu na wasimamizi wa Shule ya Msingi ya Ngongoni, Kaunti ya Kitui wakati wa hamasiho la NIE shuleni
mradi wa NIE shuleni mwao. humo hivi majuzi. Picha zote/Wycliffe Otieno
 8 Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
DONDOO!
Wazo Bonzo
MANG’AANI, MACHAKOS
Mababu
walimana
mangumi
kwa sababu
ya ardhi
SINEMA ya bwerere ilishuhudiwa
eneo hili wazee wawili waliokula
chumvi nyingi walipochafuana sura
mbele ya baraza la wazee kufuatia
mzozo wa ardhi.
Kulingana na mdaku wetu, wazee
hao walianza kuzozania kipande cha
ardhi miaka kadha iliyopita.
“Hakuna ofisi yoyote ya serikali
ambayo wazee hao hawakupele-
kana. Ni kana kwamba walikuwa
wanaonyeshana ubabe wao,” alisema
mpambe wetu. Inasemekana kwam-
ba, korti ikiamua kuwa mmoja wao
ndiye mmiliki halali wa shamba hilo,
mwenzake alikuwa akirejea kortini
kukata rufaa.
Hii ilifanya mzozo huo uchukue
miaka mingi bila suluhu kupatikana.
Hivi majuzi, mzee mmoja aliamua
kupeleka kesi hiyo kwa baraza la
wazee wa ukoo wao na kikao cha
dharura kikaandaliwa. Twaarifiwa
kwamba, mahasimu hao wa jadi
walihudhuria kikao hicho.
Hata hivyo, kesi ilipoanza kusikiliz-
wa, mmoja wao alijawa na hamaki na
akamvurumishia mwenzake konde
akaramba mchanga.
Mwenzake aliamua na kumka-
bili na kwa muda wakabadilishana
mangumi.Hata hivyo , wawili hao
walitenganishwa na wazee wenzao
na kikao kikaahirishwa hadi mwaka
ujao.
Na Cornelius Mutisya
Za Hapa Na Pale
Polo amtoa mkewe
kikaoni kwa lazima
NA JOHN MUSYOKI
ULISHUHUDIWA kioja sehemu hii mle-
K vi alipokita kambi kanisani na kuvuruga
mkutano wa pasta na akina mama akim-
taka mke wake kurejea nyumbani.
Jamaa alisema alitaka mkewe aende kumpik-
ia chamcha na kumlaumu mchungaji kwa kufun-
za wanawake waache kuheshimu waume wao.
Siku ya kioja inasemekana pasta aliita mku-
tano baada ya ibada na mke wa jamaa huyo ali-
kuwa kati ya wale waliohudhuria mkutano huo.
Wakati mtumishi wa Mungu alipokuwa ak-
iendeleza mkutano,jamaa alifika kanisani akiwa
amechapa mtindi kweli kweli na kuita pasta nje.
Jamaa alimtaka pasta amruhusu mke wake
aende nyumbani akampikie chakula. Licha ya
jamaa kuomba pasta aruhusu mkewe kuondo-
ka mkutanoni, mchungaji alianza kumfokea na
kumtaka arudi alikotoka.
"Bwana wewe, una akili timamu kuja kanisani
kutaka mke wako aende nyumbani akakupik-
ie chakula? Mke yuko mkutanoni na kwa hivyo
KIRITIRI, EMBU
rudi nyumbani ukamsubiri," pasta alisema.
Jamaa alipandwa na mori na kuanza kum-
fokea mtumishi wa Mungu mbele ya watu.
"Eti unasema nirudi nyumbani nikasubiri
mke wangu ubaki ukiwa na yeye. Nitaondoka
hapa na mke wangu upende usipende. Ukijaribu
kunifukuza utakiona cha mtema kuni," jamaa
alijitoma kanisani akiwa amekasirika na kuan-
za kuhangaisha watu mkutanoni akimtaka mke
wake atoke waende nyumbani.
Baadhi ya watu walijaribu kumzima jamaa
huyo lakini aliwazidi maarifa. Baadaye jamaa
alifanikiwa kumpata mke wake na wakarejea
nyumbani.
Alimuonya pasta dhidi ya kuwatawala wake
za watu kwa kuwapa mafunzo ya kuwafanya
wasitekeleze majukumu yao. Inasemekana pas-
ta hakuendeleza mkutano huo baada ya mke wa
jamaa huyo kuondoka.
Buda aduwazwa na dalili
za kislayqueen za bintiye
CHEPTOROR, KERICHO
BUDA wa hapa alimchemkia bintiye
akimlaumu kwa kuonyesha dalili za kuwa
slayqueen. Kulingana na penyenye, kipusa
husoma chuo kikuu na juzi alifika nyumbani
baada ya miezi mitatu. Babake alishanga
kumwona bintiye amebadilika mno.
“Salaalee! Nashangaa kuona vile maisha
yako yamebadilika. Simu yako ni ya thamani
mno ishara kuwa huenda una sponsa tayari
kama hawa vidosho tunaowasikia. Nikigun-
dua ni ukweli utanitambua," mzee alieleza
hofu yake na kutoa onyo. Binti alijitetea kuwa
anashiriki biashara ndogo chuoni na hivyo
kupata hela. Hata hivyo, baba hakuridhika
na akachukua muda mrefu akimwonya dhidi
ya kutamani raha hadi kushiriki ufuska na
mabwenyenye.
Na Nicholas Cheruiyot
Wasusia matanga kwa
kuwekewa masharti
BUMALA MJINI
WAKAZI wa hapa walisusia matanga ya
jirani wakidai kiwango kilichowekwa kutoa
mchango kilikuwa cha juu zaidi. Inasemekana
kila aliyehudhuria matanga alistahili kutoa
Sh500 na zaidi. Waandalizi wa matanga wal-
iweka kiwango hicho wakidai walitaka kupata
pesa haraka kusafirisha maiti kutoka mjini.
Baadhi ya wanakijiji walisusia matan-
ga wakisema hawakuwa na pesa hizo. Ni
wachache walioungana na familia kuom-
boleza. Waliosusia matanga walidai kwamba
hawangepata pesa hizo na kulaumu familia
na kamati kwa kuweka masharti kwa wali-
otaka kusaidia kuomboleza nao na kusaidia
kuandaa mazishi.
Na Stephen Dik
Pasta atimua wanakwaya
waliofika bila sare rasmi
NAKURU MJINI
PASTA wa kanisa moja mjini hapa ali-
watimua waimbaji waliokataa kuvalia sare
rasmi alivyokuwa amewaagiza. Yasemeka-
na mchungaji alitaka kutumia kwaya hiyo
kutumbuiza wageni waliofika kwa mchango
kanisani lakini baadhi yao walikaidi amri wal-
ipofika bila yunifomu na kujiunga na wenzao.
“Kwa nini tunashinda tukisumbuana
kuhusu kitu kidogo kama hiki, leo hakuna
kuimba kwa wasiovalia yunifomu hadi
mtakapojifunza kuniheshimu,” pasta aliteta
na kuwatimua waimbaji kadhaa walipojaribu
kubishana naye.
Waumini walimshtumu mchungaji kwa
kuwaaibisha wanakwaya waliokuwa wameji-
tolea kutangaza injili kwa hali na mali.
Na Richard Maosi
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 9

BARUA
Barua zote kwa Mhariri lazima ziwe na jina kamili la mwandishi na anwani yake. Zitumwe kwa: Mhariri, Taifa Leo, S.L.P. 49010, GPO
00100, Nairobi au tumia simu kutuma barua yako isiyopungua maneno 100 kwa nambari 21603
au barua pepe taifa@ke.nationmedia.com

Sote tupalilie amani

KENYA imekumbwa na changamoto tele
kwa muda mrefu sasa.
Wito wangu kwa kila Mkenya ni kuwa
Ujumbe Mfupi
tujitolee sote kuombea amani, upendo na
usalama.
Kila Mkenya awe ni Mkristo, Mwislamu,
muumini wa dini za kitamaduni, hana budi MAONI: GAVANA wa ambao wanatuhumiwa
kupiga magoti na kuupanda, kuuombea, Nairobi Mike Sonko kufuja ama kunyakua mali
kuupalilia, kuunyuzia, kuulea, kuulisha, anapendekeza kuwa ya umma kwa yovyote vile.
kuuvuna, kuulinda na kuupalilia mti wa am- mabwanyenye walionyakua Msomaji, Voi
ani. Hii itawezekana kwa kuumaliza wivu, ardhi zilizotengewa shule
kinyongo, fitina, majivuno, ubinafsi, kujihisi
kuwa tajiri kuliko wengine na ubaguzi. au hospitali au taasisi za Mike Sonko, hapo
Kupitia njia hii tutaweza kwa jumla kujii- umma Nairobi, watafute umekosea, hawa matapeli
ta taifa moja la Kenya. ardhi mpya na kujenga watapeleka hizo huduma
MWANAMAONI, taasisi hizo kwa gharama mbali na wananchi na hiyo
Kupitia SMS zao wenyewe iwapo ni njia moja ya
hawataki majengo yao kumwongezea mzigo.
Wizi wa mitihani uzimwe yabomolewe. Je, unaunga
mkono pendekezo hili la
Kyanzi, Malili

WANAFUNZI wanapokaribia kufanya mi- Gavana Sonko? Namuunga mkono

Gavana Sonko. Namhimiza
Ajenda za Rais za maendeleo zimo
tihani yao ya kitaifa, sheria mpya zilizobuni-
wa zitasaidia kuzima wizi. Sikubaliani na Bw Sonko. kutolegeza kamba dhidi ya
Visa vya wizi wa mitihani vimekuwa vi- Sioni kama anaeleza wanyakuzi wa mali ya

hatarini ikiwa hatutakomesha ufisadi

kitekelezwa kila mara. Wizi wa mitihani ukweli. Je, yeye atarejesha umma. Lakini anapopigana
umeliathiri taifa pakubwa. mali yoyote na zimwi hili la wizi
Hii imedhihirika pale ambapo watu wal- itakayothibitishwa asijaribu kuweka mipaka,
iosemekana kuwa wamepita mtihani kus-
Ajabu kuthamini siasa kuliko uhai
anamiliki kinyume cha kwani mwizi ni mwizi. Mbali
MPANGO wa Rais Uhuru Kenyatta kutekeleza hindwa katika maeneo ya kazi. Wengine sheria? na taasisi ambazo gavana
ajenda nne kuu za maendeleo ukifanikiwa uta- wanajiita madaktari lakini hata hawajui
vipimo mwafaka vya dawa kwa wanaougua. Shebe, Zipingoni amezitaja kuna wengine
saidia sana kubadilisha maisha ya wananchi na VISA vya wanasiasa kuuawa na wenzao wamenyakua hata
kuinua uchumi wa nchi hii. vimekuwa vikisikika tangu zamani. Kuiba mitihani hushusha hadhi ya wal-
Wanasiasa wengi wamepoteza maisha yao imu na pia wanafunzi hatimaye kuleta Ni kweli wale shehemu zinazostahili
Hatuhitaji misaada ya kigeni kujiendeleza
kwani Kenya ni nchi ambayo imebarikiwa na rasil- bila sababu mwafaka. Cha kushangaza ni kuwa madhara kwa shule. wanaonyakua ardhi za kunjengwa barabara za
mali kochokocho. wanaotekeleza mauaji haya hufanya hivi ndipo HILLARY FLETCHER WANYONYI, serikali kwa manufaa yao umma.
Tatizo ni kwamba waliowekwa mamlakani ku- waweze kuingia uongozini kwa urahisi au wa- Chuo Kikuu cha Egerton wenyewe, sasa wajipange Samuel Plumber Muchiri,
tunza na kugawa rasilmali tulizo nazo wanainajisi zuie upinzani. kwani wakimulikwa kama Karumandi.
na kuipaka tope nchi yetu. Pio Gama Pinto, Tom Mboya, Robert Ouko, vile gavana wa Nairobi
Wanajisi hawa ndio kikwazo kikubwa kwa ajen-
da hizo nne na hakuna mwekezaji atavutiwa na
Josiah Mwangi Kariuki ni miongoni mwa wana-
siasa waliouawa bila kutambua nani aliyekuwa Makamishna wana mzaha asemavyo, watakula huu.
Charo Mzee Mmoja
MJADALA WA LEO:
POLISI wameshtumiwa
uporaji wa aina hii. Ikiwa Wakenya wanaporwa chanzo cha vifo vyao. Mkenya, Embu. vikali kwa kuwaua vijana
Mbali na wanasiasa, wananchi wa kawaida MAKAMISHNA wawili wa zamani wa
hivi sembuse wawekezaji? Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka (IEBC) kiholela, bila kubainisha
Hatuna budi kuisafisha na kuitakasa nyumba pia wamekuwa wakipoteza maisha kwa saba-
bu za kisiaa. Jacob Juma na Chris Msando ni walikuwa wakifanya mzaha na akili za Muafaka kati ya Rais ikiwa ni wahalifu. Hata
yetu. Nyumba iliyo safi huwa inang'aa kote na hu- wananchi walipoamua kurejea afisini hivi
wavutia wageni hata bila kualikwa. miongoni mwa watu waliopoteza maisha kwa Uhuru Kenyatta a Raila hivyo, polisi wamejiteta,
sababu ya siasa. majuzi kwa vile waliacha kazi kitambo. Odinga ulikuwa wa busara kwa kudai kwamba huwa
Wawekezaji watajileta kwa hiari na wala sio Hiwezekani mtu kutangaza hadharani
kwa kushurutishwa. Tukumbuke msemo kuwa ki- Jamani haya maovu yataisha lini? Mbona sana hapa Kenya na mfano wanafanya uchunguzi kabla
umuue mwenzako kwa sababu ya siasa? kwamba amejiuzulu, akae nje kwa karibu
zuri chajiuza, kibaya chajitembeza. miezi mitano kisha ghafla siku moja arudi na mwema kwetu. Mazingira ya kuwaua washukiwa. Je,
MARGARET MINAGE, HILLARY FLETCHER WANYONYI, kutaka kuingia afisini mwake kama kwamba tulivu ya kisiasa yaliyopo unaunga mkono kauli ya
Chuo Kikuu cha Zetech Chuo Kikuu cha Egerton hakuwahi kuondoka hata kwa siku moja. yanapaswa kutumiwa polisi?
Tukumbuke kuwa makamishna hawa kuwakabili wale wote
waliapa kuwa wamejing'atua kutoka ka-
Tukomeshe NATOA wito kwa wananchi
wote, tusiajiri watoto kwenye
za pombe. Badala yake tuwasai-
die kwa kuwapeleka shuleni. Hii
tika tume hiyo ya uchaguzi. Namshauri
Mwenyekiti wa IEBC, Bw Wafula Chebukati
ajira ya watoto vilabu. Wenye hoteli pia tuache ndio njia mwafaka ya kuwasaidia ahakikishe hao makamishna wawili wana-
KUWASILIANA
Tutumie maoni yako kuhusu mjadala huu kwa nambari
kwa hali zote kuajiri watoto kwa kuwabebesha
mitungi ya maji na kuosha chupa
maishani mwao.
EDDY KITHI, Kupitia SMS
chukuliwa hatua za kisheria.
SAMUEL MUCHIRI,
ya simu 21603 au barua pepe taifa@ke.nationmedia.
com na tutachapisha kesho baadhi ya maoni tutakay-
Karumandi
 10 Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO

Pendekezo la mawaziri
NATION CENTRE KIMATHI STREET NAIROBI

Muafaka usifanye
wanasiasa lipewe uzito
Raila kusahau raia
ANGU aliposalimiana na rais Uhuru Kenyatta mwezi Machi

T mwaka huu, kiongozi wa chama cha ODM Raila Odinga ameku-

wa kimya kuliko kawaida yake.
Mara kadhaa ambapo amejitokeza, amekuwa akiwahakik-
ishia Wakenya kwamba angali kwenye muungano wa upinzani
(NASA). Kigogo huyo wa siasa za upinzani nchini, amekuwa akitia
kauli hiyo huku ikiwa dhahiri kuwa ameamua kutojishughulisha tena
na kazi ya kuikosoa serikali.
Nchini Uingereza, Kiongozi wa Upinzani, Jeremy Corbyn ni mwak-
ilishi wa Malkia Elizabeth bungeni. Kinyume na Bw Odinga, kiongozi
huyo wa chama cha Labour hulipwa mshahara na serikali. Lakini hayo
hajayamfanya kufumbia macho maovu yanayotekelezwa na serikali
ya Waziri Mkuu.
Bw Corbyn amekuwa bungeni tangu wakati wa Waziri Mkuu David
Cameron na ameyapinga maamuzi mengi mabaya ya serikali. Mo-
jawapo ya mambo hayo ni kuwakinga masikini dhidi ya kutozwa ush-
uru wa juu. Badala yake, ni matajiri waliofaa kulisha ushuru mwingi, Waziri wa Ugatuzi Eugene Wamalwa asema na Gavana wa Kirinyaga Anne Waiguru hotelini Laico Regency, Nairobi mwezi jana. Picha/Maktaba
na waziri wake wa Fedha alibuni sheria ya kuhakikisha wafanyikazi
wanalipwa angalau Pauni 10 kwa saa. Na VALENTINE OBARA kuu zinazokumba wananchi wa kawaida. kuongoza ukusanyaji na utumizi wa fedha

W
Bw Odinga kwa upande wake alikuwa sauti ya mwananchi na kabla ABUNGE hivi majuzi waliibua mjadala
ya kusalimiana kwa mkono na Rais Kenyatta, alikuwa akifichua kila mpya kuhusu jinsi mawaziri wa taifa
aina ya kashfa serikalini. Amewahi kuzungumzia wizi wa hali ya juu na hili wanavyopaswa kuchaguliwa.
maovu mengine ambayo yangeliididimiza nchi hii. Kwa mtazamo wao, inahitajika mawaziri
Lakini japokuwa hana ofisi ya serikali wala halipwi mshahara kwa wawe wakiteuliwa kutoka miongoni mwa
wabunge wanaochaguliwa baada ya Uchagu-
kushirikiana na serikali, amekuwa kimya wakati ambapo Wakenya
wanapitia dhiki nyingi za maisha. zi Mkuu.
Wazo hili halikupokewa vyema na
Viongozi aliowaachia jukumu la kuongea katika upinzani kama vile
wananchi wengi ambao wanaona kuwa huo
Kalonzo Musyoka, Musalia Mudavadi na Ekuru Aukot hawana tajriba ni mpango mwingine wa ubinafsi na ulafi
na uwezo wa kuzungumzia masuala muhimu ya kitaifa kwa njia inay- wa wanasiasa wanaotaka mamlaka ya ku-
ovutia hisia au hatua upande wa serikali. wawezesha kujilimbikizia mali.
Kunyamaza kwa Bw Odinga kunachukuliwa na Wakenya wengi Hata hivyo, hili ni suala linalohitaji ku-
kuwa usaliti kwa kiongozi ambaye, mamilioni ya Wakenya wamekuwa tazamwa kwa upana zaidi kwani udhaifu wa
na matumaini naye, kiasi cha kuamua kumwita ‘Baba’. kuchagua watu wasio wanasiasa kuwa maw-
wziri u wazi.
Ni wazi kuwa kati ya masuala tisa yaliyo kwenye muafaka wa Bw
Odinga na Rais Uhuru Kenyatta, hakuna kipengee kinachosema kuwa Tangu katiba iliyopo ilipoanza kutekelez-
wa kikamilifu mwaka wa 2013, tumekuwa na
kinara huyo wa upinzani hataruhusiwa kuongea iwapo ataona maovu
mawaziri ambao huchaguliwa hasa kutoka
yakiendelezwa dhidi ya wananchi. Na iwapo kuna makubaliano kama kwa sekta ya kibiashara na wengine ambao
hayo - hata kama hayajaandikwa - basi hayana manufaa kwa nchi hii. ni wasomi wa nyanja mbalimbali miongoni
mwa taaluma nyinginezo.
Matokeo ya utendakazi wao umekuwa ta-
Ni Gazeti la Kampuni ya Nation Media Group mu-chungu kwani si wote ambao wameleta
Mkurugenzi Mkuu: STEPHEN GITAGAMA afueni kwa wananchi.
Mhariri Mkuu: TOM MSHINDI Tatizo lililopo katika kuchagua mawaziri
Mhariri : PETER NGARE ambao si wanasiasa ni kwamba wengi wao
hawana ujuzi wa kusulihisha changamoto
Tofauti na mwanasiasa ambaye ana usta-
di wa kujumuika na mwananchi wa kawaida,
wataalamu hawa wengi ni watu wenye uzoe-
fu wa kufanya kazi afisini na kubuni miongozo
inayolenga kunufaisha biashara za kibinafsi.
Kama sote tunavyoelewa, nchi hii hufua-
ta mtindo wa ubepari katika biashara na ni
nadra kwa mfanyabiashara kuweka mahitaji
ya mteja wake mbele kuliko mahitaji yanay-
oweza kumletea faida hata ingawa huwa in-
adhaniwa kuwa mambo hayo mawili huanda-
mana sambamba.
Kwa msingi huu, tumeshuhudia hali am-
bapo baadhi ya mawaziri huchukua hatua
ambazo ingawa zinaweza kuletea serikali
sifa za kimaendeleo, zinaacha mwananchi wa
kawaida akiwa na matatizo zaidi kuliko ilivy-
okuwa awali.
Mojawapo ya majukumu ya mawaziri
huwa ni kutoa ushauri kuhusu sera ambazo
serikali inafaa kubuni, pamoja na mwelekeo
unaopaswa kuchukuliwa kufanikisha maazi-
mio ya serikali iliyo mamlakani.
Nitachukua mfano wa Wizara ya Fedha
ambayo bila shaka mtu yeyote aliye makini
atakubaliana nami kwamba imekuwa ikijito-
sa gizani kila mara.
Wizara hii iliyo na umuhimu mkubwa wa
za umma, kwa mtazamo wangu haijatenda
lolote kuu linaloweza kusifiwa na raia wa ka-
waida.
Kama kungekuwa na waziri ambaye ana-
fahamu vyema kuhusu umuhimu wa kuweka
usawa kati ya mahitaji ya taifa na uwezo wa
mwananchi kugharamia mahitaji hayo, hii leo
gharama ya maisha haingekuwa kubwa jinsi
ilivyo.
Tumejikuta mahali tulipo kwa sababu ya
mawaziri ambao walijali zaidi malengo ya
kufanikisha manifesto ya Jubilee hata kama
walifahamu vyema kwamba mengi yaliyoku-
wemo kwenye manifesto hiyo yalikuwa tu
ni vifumba macho vya kampeni ambavyo
havingeweza kutekelezwa!
Walichukua hatua ambazo zinaweza kufa-
nanishwa na za wafanyabishara mabepari
ambao wanataka kupata faida kwa njia yoy-
ote ile bila kujali masaibu ambayo jamii itapi-
tia kumletea faida hiyo.
Sioni sababu ya kuendelea kutegemea
watu aina hii kusimamia wizara kwani hata
tusipobadilisha katiba, marais watakuwa
wakitafuta wanasiasa kusimamia wizara kwa
sababu sote tumeona udhaifu wa kuchagua
wataalamu wa sekta tofauti kuwa mawaziri.

Magoha na Amina wasieneze uvumi kuhusu wizi wa mitihani

Na CHARLES WASONGA
NI ukweli ulio wazi kama mchana wa
jua kwamba Wakenya wengi wangali
wanashikilia dhana kuwa ufanisi maso-
moni ndio ufunguo wa maisha bora.
Na kigezo cha msingi cha kukadiria
ufanisi huo, kwa sasa, kingali mitihani ya
kitaifa. Hii ndiyo maana kuanzia shule za
chekechea hadi vyuo vikuu wanafunzi
huhimizwa kutia bidii masomoni kwa
kusudi moja tu; kupita mitihani, kupata
kazi nzuri na hatimaye kuishi maisha
bora.
Taasisi hizi za masomo ndizo huzali-
sha wataalamu wenye nguvu za kutenda
kazi muhimu ya kusukuma gurudumu la
maendeleo kijamii na kitaifa.
Ni kwa msingi huu ambapo Wizara
ya Elimu, Baraza la Kitaifa la Mitihani
(KNEC), Tume ya Kuajiri Walimu (TSC),
walimu na wazazi wanapaswa kuhakik-
isha kuwa alama ambazo watahiniwa
wanapata katika mitihani ya kitaifa zi-
naakisi uwezo wao wa kung'amua dhana
walizofunzwa katika masomo mbalim-
bali.
Kwa mfano, mwanafunzi anafaa kupa-
ta alama ya ‘A’ ya ukweli sio ya ‘kipum-
bavu’, chambilecho mwenyekiti wa
KNEC, Profesa George Magoha.
Hii ndiyo maana juhudi zinazoendele-
zwa za kuzuia wizi wa mitihani ya kitai-
fa zinafaa kuungwa mkono na Wakenya
wote wanaothamini bidii na uadilifu.
Lakini juzi nilivunjwa moyo na ufichu-
zi wa Prof Magoha na Waziri wa Elimu
Amina Mohamed kwamba japo wizara
yake imeweka mikakati thabiti ya ku-
komesha uovu huu, kuna walimu ambao
wanawaitisha wazazi hela ili kufanikisha
wizi wa mitihani ya kitaifa mwaka huu.
Eti walimu fulani watundu bado
wanawaitisha wazazi hadi Sh10,000 ili
wawasaidie watahiniwa fulani kupata
alama za juu zisizo halali.
Ama kwa hakika ufichuzi huu unayey-
Waziri wa Elimu Kile ambacho nilitarajia Profesa Ma-
Amina Mohamed goha na Bi Amina kuwaambia Waken-
ahutubia wana- ya, na wadau katika sekta ya elimu, ni
habari akiwa hos- kwamba walimu ambao wamekuwa
pitalini Kenyatta wakiwaitisha wazazi fedha wameka-
mnamo Agosti matwa na kufunguliwa mashtaka.
5, 2018 baada ya Haitoshi kwa wawili hao kusema
kuwatembelea kuwa mipango kama hiyo haitafaulu
wanafunzi wa St. ilhali hawajawatambua walimu ambao
Gabriels Academy, wanakusanya hadi Sh10,000 kufanikisha
Mwingi waliohusika wizi wa mitihani
katika ajali. Kukamatwa kwa walimu hao
Picha/Maktaba kungewapa Wakenya matumaini, na
hakikisho, kwamba uovu huu haitap-
enyeza katika mitihani ya KCPE na KCSE.
usha matumaini Profesa Magoha na Bi Mohamed
kwamba uadil-
wakome kutoa madai ambao hawa-
ifu wa kiwango jathibitisha kwa kuwakamata wahusika
cha juu utazingatiwa katika mitihani ya
kwani hii itawavunja moyo wazazi na
kitaifa ya kidato cha nne (KCSE) na ya watahiniwa 1.7 milioni watakaofanya
darasa la nane (KCPE.
mitihani hiyo kuanzia mwezi ujao.
 Dimb a
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018
Difenda wa Ivory Coast, Arthur Boka akidhibiti mpira kwa guu lake la kushoto. Picha/Hisani
Arthur Boka alitisha Ivory
Coast na Ulaya
NA CHRIS ADUNGO
ETIENNE Arthur Boka, 35, ni beki matata mza-
wa wa Ivory Coast ambaye kwa sasa hana klabu
tangu aagane na FC Sion ya Uswisi mwishoni mwa
msimu wa 2016-17.
Ushawishi wake uwanjani kila alipowajibishwa
kwenye safu ya ulinzi akiwa beki wa kushoto, ni ki-
ini cha kupangwa kwake kwenye kikosi cha kwan-
za cha Ivory Coast kilichoshiriki fainali mbili za
Kombe la Dunia na fainali tano za Kombe la Afrika
(AFCON) kati ya 2006 na 2013.
Licha ya ufupi wa kimo chake, Boka alikuwa
mwepesi wa kuwatoka wapinzani wake na kuwa
chanzo cha mashambulizi mengi ya kushtukiza
yaliyoelekezwa na Ivory Coast kwenye malango ya
wapinzani wao katika mapambano mbalimbali ya
kimataifa.
Sawa na wachezaji wengine wazawa wa Ivory
Coast ambao wanajivunia mafanikio makubwa ka-
tika ulingo wa kabumbu, Boka alianza kupiga soka
ya kulipwa akivalia jezi za ASEC Abidjan nchini
Ivory Coast.
ASEC ni miongoni mwa akademia maarufu zaidi
za kabumbu nchini Ivory Coast kutokana na ubora
wa malezi yao katika soka. Kikosi hicho kinajivunia
kuwafyatua wachezaji mahiri ambao waliwahi
na bao wanatesa katika majukwaa mbalimbali ya
kandanda. Miongoni mwao ni nyota Emmanuel
Eboue, Aruna Dindane na kocha msaidizi kambini
mwa Celtic ya Scotland, Kolo Toure.
Boka alijiunga na ASEC akitokea kwenye vicho-
choro vya jiji la Abidjan na ushawishi wake baada
ya kufanyiwa majaribio ya majuma manne uliwar-
idhisha zaidi vinara wa akademia hiyo.
Baada ya kukwezwa hadhi kwenye akademia ya
ASEC, Boka alitua nchini Ubelgiji kuwapigia soka
KSK Beveren mnamo 2002. Hadi alipobanduka
11
Beki mzawa wa Ivory Coast, Arthur Boka (kushoto). Picha/Hisani
Difenda wa Ivory Coast, Arthur Boka
akidhibiti mpira kwa guu lake la kushoto.
kano wa kutua Uhispania kuvalia jezi za
Malaga CF inayoshiriki Ligi Kuu ya La
Liga. Uhamisho wake ulirasimishwa kwa
mkataba wa miaka miwili.
Hadi alipoingia katika sajili rasmi ya
Malaga almaarufu ‘Andalusians’, Boka
alikuwa amekiwajibikia kikosi cha Stutt-
gart katika jumla ya michuano 154 na
kukifungia magoli matano kati ya 2006-
14.
Kibarua chake cha kwanza kambini
mwa Malaga ni mechi iliyowakutanisha
kambini mwa Beveren mwishoni mwa aliongezewa muda wa kuhudumu na Valencia ugenini mnamo Agosti 29.
2004, alikuwa amewasakatia waajiri kambini mwa waajiri wake hao kwa Malaga walipoteza mechi hiyo kwa ma-
wake jumla ya michuano 59 na kuwafun- mwaka mwingine mmoja huku akiwa bao 3-0. Ilikuwa hadi Julai 2016 ambapo
gia magoli manne. radhi kurefusha kandarasi Boka alijiunga na Sion, ila akaagana
Matokeo bora aliyoyasajili ndani ya yake kwa muda mwingine rasmi na kikosi hicho mwanzoni mwa
kikosi hicho yalimfungulia milango ya iwapo angewaridhisha vi- Februari 2017 baada ya kuwasakatia
heri kambini mwa RC Strasbourg inay- nara wa kikosi hicho. jumla ya michuano mitatu pekee ya
oshiriki Ligi Kuu ya Ufaransa (Ligue 1) ka- Ingawa alikuwa akitamba Ligi Kuu ya Scotland.
tika msimu wa 2004-05. sana kila alipochezesh- Tangu awajibishwe na Ivory
Japo aliwaridhisha vinara wa waajiri wake, wa aki- Coast kwa mara ya kwanza mna-
upekee wa ubora wake pekee haukutosha ku- mo 2002, Boka amevalia jezi za
waepushia Strasbourg shoka lililowatema nje ya miamba hao wa soka ya Afri-
kampeni za Ligue 1 mwishoni mwa msimu wa ka mara 72. Alikuwa tege-
2005-06. meo kubwa katika fainali
Kushushwa daraja kwa Strasbourg kulim- wa beki wa kushoto, Boka za Kombe la Dunia mnamo
chochea kuyoyomea Ujerumani kuvalia jezi alipania kuwa kiungo 2006 ambapo alishiriki
za VfB Stuttgart katika Ligi Kuu ya Bun- mkabaji mnamo 2012-13 mechi zote tatu.
desliga. Kusajiliwa kwake na Stuttgart baada ya kikosi chake cha Alipangwa tena katika
kulifanikishwa mwishoni mwa Agosti Stuttgart kuanza kum- kikosi cha kwanza cha
2006 baada ya kuwawajibikia Strasbourg wajibisha pakubwa katika Ivory Coast kwenye
katika jumla ya michuano 66 na kuwafun- nafasi hiyo uwanjani. fainali za Kombe la
gia magoli mawili kati ya 2004-06. Ilikuwa hadi Mei 1, 2014 Dunia mnamo 2010
Uwezo wake wa kuchangia magoli kila ambapo aliafikiana na ambapo alichangia
anapotoa krosi safi uwanjani, kuelekeza waajiri wake kuhusu mabao mawili yal-
langoni makombora mazito kwa guu la kus- uweze- iyofungwa na timu
hoto, kasi kubwa na wingi wa nguvu zisizoka- hiyo dhidi ya Korea
tika kwa urahisi chini ya dakika 90 za mchezo ni Kaskazini.
baadhi ya sifa zilizomfanya kupagazwa jina ‘Rob- Boka alikuwa sehemu
erto Carlos wa Afrika’. ya kikosi cha Ivory Coast
Mnamo 2006-07, Boka aliwasaidia VfB Stutt- kilichowakilisha taifa hilo
gart kunyanyua ubingwa wa taji la Bundesli- kwenye fainali za AFCON mnamo
ga. 2006, 2008, 2010, 2012 na 2013. Ush-
Mnamo Januari 14, 2009, Boka al- awishi wake kikosini uliwasaid-
irefusha mkataba wake na Stuttgart ia Ivory Coast kutinga
kwa kipindi cha miaka minne kili- fainali za AFCON
chostahili kukamilika mwishoni mnamo 2006 na
mwa 2012. Mnamo Mei 30, 2012, 2012.
12
Makinda hawa wanabeba
matumaini ya Uingereza
chini ya kocha Southgate
NA CHRIS ADUNGO
INGAWA Uingereza iliko-
molewa 2-1 na Uhispania katika
mojawapo ya mechi za Nations
League zilizopigwa mwishoni
mwa wiki jana, kuna kundi la
chipukizi ambao kocha Gareth
Southgate anastahili kuwaan-
gazia kwa karibu kadri anavyo-
pania kuijengea timu yake uth-
abiti zaidi katika siku za usoni.
Mchuano wa Jumamosi dhidi ya
Uhispania na kipute cha kirafiki
kitakachowakutanisha kesho
Uingereza na Uswisi ni majuk-
waa yanayotosha kumpa South-
gate ufunuo kuhusu uwezo wa
kila chipukizi anayeunga kikosi
chake.
Luke Shaw (Man-United,
mechi nane): Anatazamiwa
kuwa kizibo cha Ashley Young
ambaye katika umri wake wa
miaka 33, anaelekea kulemewa
na ushindani katika ngazi za kla-
bu na timu ya taifa.
Japo Dany Rose wa Totten-
ham Hotspur alitarajiwa ku-
jaza kwa urahisi pego la Young,
Southgate ameonekana kuri-
dhishwa zaidi na makali ya Shaw
aliyewajibishwa kwa mara ya
kwanza na Uingereza akiwa na
umri wa miaka 18 dhidi ya Den-
mark mnamo Machi 2014.
Jack Butland (Stoke City,
mechi tisa): Alikuwa na ma-
tumaini ya kuwa kipa nambari
moja michumani mwa Uingereza
katika fainali za Kombe la Dunia
mchini Urusi mwaka huu. Hata
hivyo, Southgate aliteua kum-
wajibisha mlinda-langi Jordan
Pickford wa Everton. Matarajio
ya Butland, 25, yalikuwa ni maa-
rifa yake kuwaniwa na Chelsea
au Liverpool msimu huu. Licha
ya Stoke City kushushwa daraja
msimu jana, Butland ni miongo-
ni mwa makipa bora.
Joe Gomez (Liverpool, mechi
nne): Angalikuwa sehemu ya
kikosi cha Uingereza kilichotin-
ga nusu-fainali za Kombe la
Dunia nchini Urusi, isingalikuwa
kwa jeraha la mguu alilolipa-
ta wakati akikiwajibikia kikosi
chake kirafiki dhidi ya Uholanzi
mnamo Machi 2018.
Mchuano wa kwanza kwa
chipukizi huyu mwenye umri wa
miaka 21 kuwapigia Uingereza ni
ule uliowakutanisha na Ujerum-
ani uwanjani Wembley mnamo
Novemba 2017.
Kuumia kwa Dejan Lovren
kumemweka kocha Jurgen
Klopp kwa sasa katika ulazima
wa kumwajibisha Gomez kwa
pamoja na Virgil Dijk kwenye
safu ya nyuma ya Liverpool.
Marcus Rashford (Man-Unit-
ed, mechi 26): Ingawa haja-
Beki Luke Shaw wa Uingereza
wakati wa mechi ya UEFA Na-
tions League iliyowakutanisha
na Uhispania uwanjani Wembley
mnamo Septemba 8, 2018.
PICHA/AFP
jibishwa vilivyo na Man-United
msimu huu, Rashford ni fowadi
anayejivunia uwezo mkubwa
uwanjani. Alichezeshwa katika
mchuano mmoja pekee wakati
wa Kombe la Dunia - dhidi ya
Ubelgiji katika hatua ya makun-
di. Kocha Jose Mourinho ha-
jawahi kumpanga katika kikosi
cha kwanza cha Man-United
tangu atolewe katika kipindi cha
pili kwenye mchuano wa ufun-
guzi wa EPL msimu huu dhidi ya
Leicester City. Kati ya mechi zote
ambazo amechezea Uingereza,
amepangwa katika kikosi cha
kwanza mara tisa pekee. Hata
hivyo, jeraha linalomtatiza Ra-
heem Sterling kwa sasa linam-
weka katika nafasi maridhawa
zaidi ya kudhihirisha utajiri wa
kipaji anachojivunia katika umri
wa miaka 20 pekee.
Ruben Loftus-Cheek (Chel-
sea, mechi tisa): Katika umri wa
miaka 22 pekee, tayari ameanza
kuwa tegemeo kubwa kambini
mwa Chelsea. Alivalia jezi za
Uingereza kwa mara ya kwanza
katika mechi ya kirafiki dhidi ya
Ujerumani mnamo Novemba
2017.
Kuridhisha kwake wakati
akivalia jezi za Crystal Palace
kwa mkopo wa mwaka mmoja
msimu jana kulimpa nafasi kati-
ka kikosi cha Southgate kwenye
fainali za Kombe la Dunia nchini
Urusi mwaka huu. Hata hivyo,
kocha Maurizio Sarri ameoneka-
na kuvutiwa zaidi na makali ya
sajili mpya, Ross Barkley.
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
UDAKU
Tiger Woods bado kidume,
kajinasia kipusa namba 18
NA CHRIS ADUNGO
MWANAGOFU mahiri mzawa
wa Marekani, Tiger Woods, 42,
sasa kajinasia penzi la mrembo
mwingine, Erica Herman, mwa-
ka mmoja baada ya kutemana na
kichuna Laci Kay Somers, aliye-
changia kutalikiana kwa mcheza-
ji huyo na mkewe mwigizaji, Lind-
sey Vonn. Woods ambaye alirejea
uwanjani mwezi jana baada ya ma-
jeraha kumweka nje ya majukwaa
mbalimbali ya gofu tangu kipindi
kirefu, ni miongoni mwa wa-
chezaji maarufu zaidi duniani.
Alitemana rasmi na mkewe
mnamo Mei 2015 baada ya
kudumu naye katika ndoa
kwa miaka saba (2004-
2010) na kujaliwa watoto
wawili wa kiume - Sam
Alexis na Charlie Axel.
Ingawa hakutoa saba-
bu za wazi kuelezea kiini
cha kumtalikiana kwake
na Lindsey, mwanagofu
huyo alisema kuwa kili- Vidosho wa zamani wa Tiger Woods Joslyn (kulia), Holly na Devon.
chovuruga uhusiano wao
ni makosa yasiyosameheka sugu wa mchezo wa gofu. Ili pigisha Woods miereka ya siri chumbani
na matatizo ambayo hay- kudhihirisha ukomavu wa na kufurahia ugwiji wake katika mechi hizo
akuwa ndani ya uwezo penzi lake kwa Erica ambaye za faraghani ni Loredana Ferriolo, Rachel
wao kusuluhisha. ana zaidi ya wafuasi milioni Uchitel, Kalika Moquin, Jamie Jungers, Cori
Wiki jana, Woods ali- Aliyekuwa mpenzi saba kwenye Instagram. Rist, Joanna Jagoda, Holly Sampson, Jos-
yewahi kushikilia nam- wa Tiger Woods, Erica ni miongoni mwa lyn James, Emma Rotherham, Devon James,
bari ya kwanza kwenye mwanamitindo Laci vichuna 18 ambao wame- Raychel Coudriet, Julie Postle, Mindy Law-
mchezo wa gofu duniani, Kay Somers. Picha/ wahi kumfungulia Woods ton, Theresa Rogers na Elin Nordegren. Elin
alionekana akiponda raha Hisani mizinga yao ya asali tan- ambaye kwa sasa ni bwanyenye na mtaalamu
na Laci ambaye mbali gu mchezaji huyo ajipe wa fasheni za mavazi mbalimbali alipokezwa
na kuwa mwanamuziki, umaarufu katika ulingo kima cha Sh10 bilioni ili kurasimisha kutaliki-
mwanamitindo na mwigi- wa gofu. Vipusa wengine ana kwake na Woods mnamo 2014.
zaji maarufu, pia ni shabiki ambao wamewahi kum-
Tiger Woods na mchumba wake wa sasa Erica Tiger Woods na mkewe wa awali, Elin Nordegren. Tiger Woods na mkewe wa zamani Lindsey
Herman. Picha/Hisani Picha/Hisani Vonn. Picha/Hisani
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018
Rami kutafuna baridi ya
ukapera baada ya demu
wake Pamela kumtema
PAMELA Anderson amemtema nyota Adil Rami am-
baye kwa sasa anawasakatia Olympique Marseille ya
Ufaransa. Kabla ya kumvisha Pamela pete ya uchumba
mwishoni mwa Julai 2018, Rami alikuwa amejirinia asali
mzingani mwa mwanamitindo huyo mkongwe kwa kipin-
di cha mwaka mmoja.
Kwa mujibu wa gazeti la The Sun, ahadi ya ndoa kati ya
wawili hao mwishoni mwa mwaka huu ni miongoni mwa
mambo yaliyomchochea Pamela kuanza kuishi pamoja
mwanasoka huyo jijini Riviera, Ufaransa tangu Julai 2018.
Japo safari yao ya mapenzi ilianza kwa matao ya juu
huku Pamela akipakia mitandaoni picha alizokuwa aki-
pigwa kwa pamoja na dume lake mara kwa mara baada ya
kuponda raha, uhusiano wao ulianza kuingia baridi mwis-
honi mwa mwezi jana.
Katika mahojiano yake ya wiki jana na The Sun, Pamela
alidai kwamba kuanza kwake kutoka kimapenzi na Rami
kulimnyima mwanasoka huyo fursa za kuonana mara kwa
mara na watoto wake ambao kulingana naye, bado wali-
kuwa sehemu muhimu ya maisha yake.
"Baada ya kuishi na Rami kwa kipindi fulani, nimehisi
kuwa asilimia kubwa ya mawazo yake yapo kwa wanawe.
Uwepo wangu maishani mwake unamhini nafasi ya kuwa
nao, na hilo humuumiza moyo. Nimehiari kukatiza uhu-
siano wetu wa kimapenzi ili kumpa Rami jukwaa zuri la
kufanya maamuzi bora - kukaa na watoto wake pacha."
Kubanduka kwa Pamela maishani mwa Rami kunatara-
jiwa sasa kuwasha upya mwenge wa mapenzi kati ya beki
huyo na mama wa watoto wake, Sidonie Biemont, 28.
Baridi ya talaka ambayo Rami alipewa na Sidonie mna-
mo Juni 2017 kulimchochea kusaka mapenzi motomoto
ya kinyanya Pamela - mwigizaji, mwanahabari na mwa-
namitindo ambaye pia ni ‘fundi’ mahiri wa ngono nchini
Marekani.
Kwa upande wake, Rami alishikilia kuwa Pamela haku-
wa akitosheka kabisa na huduma alizokuwa akimpa chum-
bani na kwa wakati fulani katika uhusiano wao, alianza pia
kutoka kimapenzi na Afisa Mkuu Mtendaji wa kampuni ya
habari ya WikiLeaks, Julian Assange.
Adil Rami na aliyekuwa mchumba wake Pamela Anderson.
Picha/Hisani
UDAKU
Yaiza Moreno na mumewe Mariano Diaz. Picha/Hisani
Majanadume Madrid
nzima yanalikeshea
penzi la kipusa Yaiza
INGAWA nyota Mariano Diaz, 25, anatarajiwa kuli-
jaza kwa mafanikio pengo la Cristiano Ronaldo kambi-
ni mwa Real Madrid, kidosho Yaiza Moreno ambaye ni
mkewe Diaz, amekiri kwamba huenda ikawa vigumu kwa
mumewe kuyafikia malengo hayo hivi karibuni.
Hii ni baada ya kichuna huyo mwenye umri wa miaka
24 kukiri kunyemelewa mitandaoni na wanaume ambao
kwa mtazamo wake, wana nia ya kuvuruga uhusiano wa
kimapenzi ambao amekuwa nao na mumewe kwa sasa
kwa zaidi ya miaka mitano.
Kulingana na Yaiza, kuna wanaume ambao wamekuwa
wakilihemea pakubwa penzi lake kwa kurusha jumbe za
kumtia kishawishini kuachana na Diaz tangu mwanaso-
ka huyo arejee uwanjani Santiago Bernabeu msimu huu
baada ya kuagana na Olympique Lyon.
Akihojiwa na gazeti la The Sun wiki jana, Yaiza ali-
ungama kwamba wengi wa wanaume wanaomvizia ni
wachezaji na mashabiki wa Real ambao walimfahamu
tangu alipoanza kumtembelea Diaz kambini mwa Real
mnamo 2002.
Madai ya Yaiza yanajiri miezi michache baada ya Re-
bekah Nicholson ambaye ni mkewe Jamie Vardy wa
Leicester City kufichua kuwa imelazimu siku hizi kujifun-
gia nyumbani na kupunguza ziara za mara kwa mara al-
izozizoea hapo awali kwa hofu ya kutongozwa. Wengine
waliofikia maamuzi sawa na hayo ni Izabel ambaye ni
mkewe Mateo Kovacic wa Chelsea na Rita Johal ambaye
ni mkewe kiungo Riyad Mahrez wa Algeria na Manches-
ter City.
MBWEMBWE
Dzeko tajiri wa kipaji, ana maguu
ya kumvunia fedha haraka upesi
NYOTA Edin Dzeko, 32, ni nahodha na
fowadi matata wa timu ya taifa ya Bosnia
& Herzegovina ambaye kwa sasa anaval-
ia jezi za AS Roma nchini Italia. Maari-
fa yake uwanjani yamewahi kumfanya
kutawazwa Mchezaji Bora wa Bosnia
kwa miaka mitatu mfululizo. Kabla ya
kujiunga na Roma, aliwahi kuwasaka-
tia Manchester City ila umaarufu wake
zaidi katika ulingo wa kabumbu ulianza
kujengeka wakati akiwahudumia VfL
Wolfsburg aliowasaidia kutia kapuni ub-
ingwa wa Ligi Kuu ya Ujerumani (Bunde-
sliga) mnamo 2009-10.
UTAJIRI: Kufikia mwishoni mwa
mwezi jana, majarida ya The Richest na
The Celebrity yalikadiria tham-
ani ya mali ya Dzeko kufikia
kima cha Sh5.5 bilioni. Ki-
ini kikubwa cha pato lake ni
mshahara wa yapata Sh72 mil-
ioni aliokuwa akipokezwa
na Wolfsburg mwishoni
mwa kila mwezi kati ya
2007 na 2011 kabla ya
Man-City kumdumi-
sha kwa mshaha-
ra wa Sh20
milioni
kwa wiki
walipo- jivunia
huduma zake kati ya 2011
na 2016. Mbali na ujira
mnono wa Sh28 milioni
ambao kwa sasa anatia
mfukoni mwishoni mwa
kila juma kambini mwa
Roma, Dzeko hujirinia hela
nyinginezo kutokana na
marupurupu ya kusajili ushindi
na sare katika ngazi ya klabu na
timu ya taifa mtawalia.
Malipo hayo yanamweka
nyuma ya Stephan El Shaarawy
na Daniele De Rossi ambao ni
wachezaji wanaolipwa msha-
hara mkubwa zaidi katika kikosi
cha Roma. Mojawapo ya sababu za
kuongezeka kwa kiwango cha ghar-
Mojawapo ya magari ya kifahari yanayomilikiwa na mchezaji Edin Dzeko. Picha/Hisani
13
ama ya matumizi ya Roma katika kipindi
cha misimu miwili iliyopita hadi kufikia
Sh15.5 bilioni kwa mwaka ni unono wa
mshahara wa nyota hawa.
Hadi kufikia sasa, Dzeko pia hujipa
mafungu manono ya riziki kutokana na
matangazo ya kibiashara anayopokezwa
na mashirika na kampuni tofauti amba-
zo zimemfanya kuwa balozi wa mauzo
wa bidhaa zao mbalimbali.
MAGARI: Kwa mchezaji maarufu wa
haiba yake, Dzeko ana uhakika wa kutia
kapuni kitita kinono cha pesa kutokana
na usogora wake uwanjani. Ingawa an-
amiliki magari mengi ya kifahari, maw-
ili anayoyapenda zaidi ni Audi A6 lil-
ilomgharimu Sh12 milioni na Mercedes
Benz AMG lenye thamani ya Sh18 milio-
ni. Mke wa Dzeko huendesha gari aina ya
Ferrari 458 ambalo lilimgharimu kima
cha Sh22 milioni mnamo 2015.
MAKASRI: Dzeko anamiliki
maskani ya kuvu- tia sana jijini
Roma, Italia anakoishi na familia
yake akiwa kazini. Pia ana jum-
ba la kifahari zaidi mjini Sara-
jevo, Bosnia (awali ikiitwa
SFR Yugo- slavia). Kasri
hilo linakadiriwa kuwa
la thamani ya Sh600 mil-
ioni. Ana jengo jingine la
haiba kubwa jijini Berlin, Ujeruma-
ni. Hili ni jumba alilojinunulia mna-
mo Desemba 26, 2010.
MAPENZI NA FAMILIA: Dzeko ni
mumewe kichuna Amra Silajdzic
aliyeanza kutoka naye kimapenzi
wakati wakiwa bado wanafunzi
wa shule ya upili. Waliamua kula
yamini na kuihalalisha ndoa yao
kupitia harusi waliyoifunga mna-
mo Machi 31, 2014. Kwa pamoja,
wamejaliwa watoto wawili. Una,
ni mtoto wao wa kike aliyezali-
wa mnamo Februari 2016 kabla ya
mvulana Dani kuzaliwa mwishoni mwa
Septemba 2017.
 PAGESUITE

KIPENGA

Ni mwanzo wa mwisho wa Mourinho MANCHESTER United inayofun-
zwa na Jose Mourinho bado iko hat-
ua kadhaa nyuma ya timu sita bora
kwenye jedwali la Ligi Kuu ya Uin-
gereza (EPL). Baada ya mechi nne za
ufunguzi wa msimu huu, Man-United
ni ya 10 kwenye jedwali huku ikiburura
mkia kwenye timu sita bora.
Kufikia sasa, Liverpool, Chelsea na
Watford zimeshinda mechi zao zote za
mwanzo na kuwa na alama 12 kila moja.
Manchester City ina alama 10 baada ya
kushinda mechi tatu na kutoka sare
mara moja, nayo Tottenham ni ya tano
JOB MOKAYA kwa alama tisa baada ya kushinda
mechi tatu na kushindwa moja.
Arsenal ni ya tisa ikiwa na alama
sita baada ya kupoteza mechi mbili na
kushinda mbili. Aidha, Man-United pia
ina alama sita ila inashikilia nafasi ya
10 kwenye jedwali kwa kudunishwa na
mabao.
Tayari, tetesi zimeanza kuenea
kwamba Mourihno atapigwa kalamu
na kuondoka Old Trafford kufuatia
msururu wa matokeo duni. Aidha, uhu-
siano wake na wachezaji wakuu kama
vile Paul Pogba na Anthony Martial si
mzuri.
Kwa kawaida, Mourinho hukaa ka-
tika timu moja kwa miaka mitatu. Je,
atagura Old Trafford kabla ya mwisho
wa msimu huu?
Kazi hii ndiyo Jose amekuwa
akiimezea mate tangu zamani. Hata
iliwahi kudhaniwa kwamba Sir Alex
Ferguson alipoondoka, Mourinho
ndiye angepewa mikoba ya kuiongo-
za Man-United. Ila, baada ya kuipata
kazi hiyo, maisha ya hapa Manchester
hayajawa mazuri alivyotarajia. Mwan-
zo, bado Mourinho hajapata nyum-
ba. Anaishi katika hoteli ya Lowry
tangu ajiunge na Man-United. Yeye
mwenyewe hataki nyumba jijini Man-
chester.
Pili, huu ukiwa mwaka wa tatu,
haelekei kupata taji kuu la ligi. Msimu
uliopita, Man-United ilimaliza ya pili.
Msimu huu, bado mambo yanaonekana
kuwa magumu, kama si mazito.
Mourinho amejipata katika mzozo
mkubwa sana na mkurugenzi wa
masuala ya soka wa Man-United, Ed
Woodward. Mzozo wenyewe ulitokana
na hatua ya mkurugenzi huyo kudinda
kuwanunua madifenda ambao Mourin-
ho aliwataka.
Madifenda wa sasa wa Man-United
si wazuri sana. Eric Bailly na Victor
Lindelof si bora sana. Naye Marcus
Rojo ana majeraha ya mara kwa mara
licha ya kuwa mchezaji wa wastani tu.
Chris Smalling na Phil Jones ni wa-
chezaji ambao uwezo wao si mzuri
mno ila wapo tu. Kasi ya michuano ya
Ligi Kuu ya Uingereza inahitaji ma-
beki wenye kujituma wala si hawa wa
Man-United ambao wametumwa.
Hatua ya Ed Woodward kushindwa
kuwanunua madifenda wapya imeleta
joto kubwa sana timuni huku Mourinho
akihisi kutoungwa mkono nao madif-
enda walioko wakihisi kutothaminiwa.
Tusubiri tuone namna mambo ya-
takavyokuwa mwishoni mwa msimu.
Mourinho hujitia kitanzi mwenyewe
kwenye msimu wa tatu na kila mmo-
ja amemwona yeye Mourinho akiwa
amenunua kamba ya kujinyonga. Je,
Mourinho akiondoka Old Trafford
ataenda wapi? Labda timu ya taifa ya
Ureno au klabu ya Paris-Saint Germain
(PSG) ya Ufaransa. Ila ligi ya Ufaransa
almaarufu Ligue 1 haina mhemko kama
ile ya EPL. Timu moja au mbili ndizo zi- Mourinho awapa wachezaji wake maagizo katika mechi dhidi ya
tatawala na kujivunia ukiritimba. Swansea ugani Old Trafford mnamo Machi 31, 2018. PICHA/ AFP

Baada ya kuizima nyota ya Ghana, Stars Nidhamu, uongozi bora utamsaidia

sasa wapangiwe mechi nyingi za kujifua
HATUA ya Harambee Stars ya kuwabam- wakutanisha Stars na vikosi vya haiba kubwa
Modric kunyanyua taji la Ballon d’Or
ULIMWENGU wa soka wiki il- 1995? Tutaona, nakumbuka
iza Ghana katika mechi ya pili ya zaidi barani Afrika kufu ya iyopita ilishangazwa na hatua ya mwaka huo mshindi aliku-
Kundi F mwishoni mwa wiki jana Senegal, Algeria, Came- Shirikisho la Soka Duniani (FIFA), wa ni George Weah ambaye
iliweka hai matumaini yao ya ku- roon, Nigeria na Ivory Coast. kwa mara ya kwanza ndani ya mia- kwa sasa ni Rais wa Liberia.
fuzu kwa fainali za Kombe la Afri- Itakuwa tija na fahari zaidi ka 12 kumwacha nje mshambuliaji Wakati huo, Weah aliku-
ka (AFCON) kwa mara ya kwanza kushuhudia Stars siku moja wa Argentina na klabu ya Barcelona, wa anacheizea klabu ya
mwaka ujao tangu 2004. ikipepetana kirafiki na vikosi Lionel Messi katika orodha ya wa- Milan kule Italia na ali-
Nawapongeza vinara wa kama vile Misri, Tunisia na chezaji watatu wa mwisho wanaowa- isaidia klabu yake hiyo
Shirikisho la Soka la Kenya (FKF) Morocco ambavyo vilinoges- nia taji la Mchezaji Bora duniani. kupata matokeo mazuri
kwa kukipangia kikosi cha Stars ha fainali za Kombe la Dunia Wachezaji watatu waliotaj- na kumshinda mchezaji
msururu wa mechi za kupimana nchini Urusi mwaka huu. wa katika orodha hiyo ni pamo- mwenzake Paolo Maldini
nguvu kabla ya kibarua hicho dhi- Itaridhisha sana kuwao- ja na Cristiano Ronaldo, Luka raia wa Italia na Mjerum-
di ya Ghana waliopokea kichapo CHRIS ADUNGO na Stars chini ya Migne, Modric na Mohammed Salah. ani Jurgen Klinsmann.
cha 1-0 uwanjani MISC Kasara- wakivaana kirafiki na mataifa Kabla sijaenda mbali sana, nikukum-VICTOR ABUSO Mchezaji wa pili
ni licha ya kikosi cha nyumbani kama vile Ufaransa, Croatia, bushe kuwa Messi aliwahi kushin- mzawa wa Afri-
kukamilisha mechi na wachezaji 10 pekee uwan- Ujerumani, Brazil, Ubelgiji, Ureno, Argentina, da taji hili mara tano kuanzia mwaka 2008, ka ambaye aliwahi kuorodheswa kati ya
jani. Beki Joash Onyango alionyeshwa kadi Uhispania, Uingereza, Italia na timu nyinginezo na kwa kipindi kirefu ameonekana kuwa wachezaji watatu bora ni Samuel Eto’o ku-
nyekundu katika kipindi cha pili. za kufu, laiki na kiwango hicho! mchezaji bora, mwenye kipaji cha kucheza toka Cameroon, ambaye wakati huo alikuwa
Kabla ya Stars kushuka dimbani kuvaana na Hatua kubwa za kiasi hicho zitakuwa ithibati soka. Hili kwa hakika limedhihirika wazi. anachezea klabu ya Barcelona ya Uhispania.
Ghana wikendi iliyopita, vijana hao wa kocha za kukomaa kwa kikosi cha Stars kadri inavyo- Mara ya mwisho kushinda taji hili ilikuwa Baadhi ya wapenzi wa soka na hata wa-
Sebastien Migne walikuwa wamekomolewa na pania kuimarisha kampeni zao za kufuzu kwa ni mwaka 2015, lakini mwaka 2016 na 2017, chezaji akiwemo kiungo wa kati wa Bar-
Swaziland waliowapokeza kichapo cha 1-0 mjini fainali za AFCON 2019 nchini Cameroon.Sina Ronaldo alishinda taji hili la kifahari amba- celona na Croatia, Ivan Rakitic amekuwa
Machakos kabla ya kujinyanyua dhidi ya Equa- shaka kwamba Stars wataimarika hata zaidi lo ndiyo ndoto ya kila mchezaji kulinyanyua. akisema kuwa anaamini kuwa, Modric ndi-
torial Guinea kwa kuwapiga 1-0 kwenye mechi chini ya Migne. Leo, naomba nitoe tathmini kwa Salah ye anayestahili kuwa mshindi wa tuzo hii.
nyingine ya kupimana nguvu. Kabla ya kushuka dimbani kuvaana na Ghana, na Modric ambao kwa mtazamo wan- Nami niungane naye kumuunga mkono, kusisi-
Baadaye, FKF ilifanikisha mipango ya timu Stars wanajivunia historia ya kuwazidi maarifa gu, naona mmoja kati yao yupo kati- tiza kuwa Modric anastahili kutwaa taji hili kwa
ya taifa ya kusafiri jijini Mumbai, India kushiri- wapinzani wao hao mara moja pekee, ushindi wa ka nafasi nzuri sana ya kushinda taji hili. sababu mbalimbali, hasa mchango wake mkub-
ki (kwa mwaliko) kipute cha kuwania ubingwa 3-1 waliousajili katika mechi ya kirafiki iliyowaku- Salah ambaye ni raia wa Misri, alifungia kla- wa wa kuisaidia nchi yake kufuzu kwa Kombe la
wa Hero Intercontinental. Kivumbi hicho kili- tanisha jijini Accra, Ghana mnamo Juni 13, 2003. bu yake ya Liverpool nchini Uingereza ma- Dunia lakini pia kufika katika hatua ya fainali.
chong’oa nanga mnamo Juni 1, 2018, kilishiriki- Vikosi hivyo viwili viliwahi kukutana uso kwa bao 44 msimu jana na kusaidia kumaliza Pamoja na hilo, aliisaidia klabu yake ya
sha pia New Zealand, Chinese Taipei na wenyeji macho kwa mara nyingine mnamo Machi 23, katika nafasi ya pili jedwalini. Pia aliisaid- Real Madrid kushinda taji la tatu mfulu-
India. 2005 ambapo Kenya iliwalazimishia Ghana sare ia Liverpool kufuzu kwa michuano ya Kla- lizo la klabu bingwa barani Ulaya UEFA.
Ingawa ipo haja na ulazima wa kuwaratibia ya 2-2 jijini Nairobi. Kibarua sasa kwa Kenya bu Bingwa barani Ulaya (UEFA) msimu huu. Misimu yote aliyocheza katika klabu yake,
Stars mechi za kirafiki dhidi ya mataifa ya bara ambao kwa pamoja na Ethiopia na Sierra Leo- Nafikiri pia Salah, baada ya muda mrefu, ali- amefunga mabao 13 na kutoa pasi 28 zilizo-
Ulaya, nahisi kwamba tajriba ya kupepetana na ne wamepangwa katika Kundi F, ni kusajili ma- isaidia nchi yake kufuzu kwa Kombe la Dun- saidia kuleta mabao kwa timu yake ka-
Swaziland, Equatorial Guinea, New Zealand, In- tokeo mazuri dhidi ya wapinzani wao hao. ia nchini Urusi na licha ya kutofanya vizuri, tika michuano mbalimbali barani Ulaya.
dia na Chinese Taipei ilikuwa jukwaa mwafaka Kenya imewazidi Ethiopia maarifa mara 14 aliisaidia nchi yake kufika katika fainali ya Nakumbuka tuliona ushupavu wake, alipofun-
kwa vijana wa Migne kujifunza mengi kutoka huku wakisalia wanyonge machoni pa wapinza- mashindano hayo makubwa zaidi ulimwenguni. ga mabao mawili katika michuano ya Kombe la
kwa wapinzani wao hao. ni hao mara 12 na kutoka sare mara tisa. Kenya Je, Afrika itapata fahari kama ilivyokuwa mwaka Dunia dhidi ya Nigeria.
Ingawa sina uhakika, huenda FKF kwa ilibamizwa na Ethiopia 2-0 ugenini mnamo Juni
pamoja na Migne wanawazia kwa sasa ku- 21, 2015 na kulazimishiwa sare tasa jijini Nairobi Abuso ni mtangazaji wa michezo katika Radio France International, Tanzania
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 15

GUMZO LA SPOTI
BARCELONA, UHISPANIA
Makinda wa Riara wana
Neymar sasa hali halali akitamani
kurudi Camp Nou kuchezea Barca moyo wa chuma, shida si
chochote si lolote kabisa
Gerard Pique adhibiti mpira wakati wa fainali za Kombe la Dunia za 2018.

Barcelona wahofia vituko

vya Pique vitawapaka tope
GUMZO linadai kwamba maafisa wa klabu
ya Barcelona wana wasiwasi kuhusu vituko
vya beki Gerard Pique nje ya uwanja. Pique, 31,
alisamehewa na miamba hao juma lililopi-
ta baada ya kuonywa vikali polisi wa trafiki
walipompata na hatia ya kuendesha gari bila
leseni halali. Ripoti nchini Uhispania zinadai
kwamba mabingwa hao wanahofia kwamba
sifa yao nzuri inachafuliwa na tabia ya Pique na Wachezaji wa Riara FC Under-14 kutoka mtaani Embakasi jijini
wanamtaka arekebishe. Mwezi Januari mwaka Nairobi. PICHA/ IGNATIUS OUNDO
2018, Mhispania huyu aliongeza kandarasi yake
na Barcelona hadi mwaka 2022. Na IGNATIUS OUNDO
apo wanapitia masaibu chungu nzima katika safari ya usakataji

J kabumbu, chipukizi wa klabu ya Riara FC hawajafa moyo; wana-

Neymar akishiriki mazoezi ugani Yug Sport jijini Sochi, Urusi
mnamo Juni 29, 2018. PICHA/AFP
TETESI zinadai kwamba mshambuliaji matata wa Paris
Saint-Germain (PSG), Neymar anatamani sana kuajiriwa
tena na Barcelona, lakini miamba hao wa soka ya Uhispania
hawako tayari kumrejesha Mbrazil huyo uwanjani Camp Nou.
Neymar, 26, alifungia Barcelona mabao 105 katika mechi 186
kati ya mwaka 2013 na 2017 kabla ya kutua PSG mnamo Agos-
ti mwaka jana. Hata hivyo, inasemekana mshambuliaji huyo
bado hajatulia nchini Ufaransa. Gazeti la Mundo Deportivo
sasa linasema kwamba Neymar alionekana kama alijutia ku-
hamia jijini Paris mara tu alipotua huko na hana raha kuhusu
kuchomoza kwa chipukizi Kylian Mbappe, ambaye amefanya
haonekani sana jinsi angependa.
LONDON, UINGEREZA
Cahill kuvunja ndoa yake na
Chelsea asipopata nambari
FUNUNU zinasema kwamba beki Gary Cahill
anatamani kuhama klabu yake ya Chelsea
na yuko tayari kufanya hivyo Januari 2019
asipoongezwa dakika za kuwa katika kikosi
cha kwanza. Cahill,
32, amesakatia
Chelsea mechi 282
tangu ajiunge nayo
mwaka 2012 kutoka
Bolton Wanderers.
Ameichezea zaidi
ya mechi 40 katika
kila msimu katika
misimu miwili ili-
yopita. Muingereza
huyu hajaonja hata
dakika moja chini ya
kocha mpya Maur-
Gary Cahill izio Sarri.
pambana na hali yao kadri ya uwezo wao ili wafanikishe malen-
go yao katika siku za usoni.
Klabu hii kutoka Embakasi, Nairobi, inashirikisha chipukizi
wenye vipaji tamanifu vya kusakata kandanda ila inao upungufu
wa vifaa vya kucheza kabumbu na fedha za kujiendeshea shughuli
zao. Ni tatizo ambalo likishughulikiwa kwa muda ufaao, bila sha-
ka hakuna kitakachowazuia makinda hawa kutimiza ndoto yao,
kwani tayari wana maarifa tele katika uwanda wa soka.
Kulingana na kocha mkuu Boniface Munyao, timu hii imeleta
sura mpya si katika eneo la Embakasi tu, bali jiji zima la Nairobi na
viunga vyake tangu ibuniwe mnamo 2014.
Licha ya kuundwa kwa dhamira ya kukuza talanta ya soka, klabu
hii pia imewafurahisha wengi kutokana na juhudi zake za kupiga
vita utumiaji wa dawa za kulevya na maovu mengine miongoni
mwa vijana wachanga katika eneo la Embakasi.
Aidha, Riara FC inashirikisha chipukizi wasiozidi umri wa mi-
aka 12, 14 na wachezaji wenye umri wa miaka 17. Kila kitengo ki-
nashiriki mechi za kuwania vipute tofauti mashinani. Tangu Riara
FC Under-14 ijitose kwenye ulimwengu wa soka miaka minne iliyo-
pita, timu hii imekuwa ikicheza michuano kibao ya kuwania mataji
na ufanisi wa vijana hawa umeivunia mataji si haba.
Mathalani, timu hii ilianza kuonesha kucha zake mnamo 2015,
pale ilipotandaza gozi la kumezewa mate na hatimaye ikahifadhi
taji la Sports Outrich Tournament baada ya kuzaba wapinzani Ga-
lactical FC mabao 2-1 katika fainali iliyofanyika katika uwanja wa
Shule ya Wasichana ya Embakasi.
Ufanisi huo wa kipekee uliwafanya Riara FC kujijengea jina na
kuchochea timu pinzani kuanza kuiogopa kwenye uwanja wa ka-
bumbu. Mbali na mataji mengine mengi ambayo timu hii ilijin-
yakulia hapo awali, vijana wa kocha Munyao kwa mara nyingine
tena waliwaduwaza wapinzani kwa kunyanyua Kombe la Oper-
ation Blessing Tournament, baada ya kufunga Swift Boyz magoli
3-2 katika mechi ya fainali iliyoandaliwa katika uwanja wa Shule

Tajriba ya Terry yahemewa Urusi
BEKI John Terry amesisitiza
kwamba hayuko tayari kustaafu,
huku tetesi zikidai anakaribia ku-
jiunga na Spartak Moscow nchini
Urusi. Shujaa huyu wa Chelsea
hajakuwa na klabu kwa kipindi
cha miezi minne baada ya kuhama
Aston Villa mwisho wa msimu
uliopita aliposhindwa katika azma
yake ya kurejesha klabu hiyo
kwenye Ligi Kuu. Terry alidhaniwa
atatundika daluga zake baada ya
kuvunjwa moyo Villa ilipopoteza
tiketi ya kurejea Ligi Kuu katika
fainali ya kupandishwa daraja.
Ripoti zinasema kwamba anadai
yuko fomu kama alivyokuwa
Chelsea na ameapa kuendelea
kusakata soka akipata ofa nzuri.
John Terry
Liverpool wasema hawamtaki ya Embakasi wiki jana.
Safari yao ya kusaka taji la kipute hicho, ilianza kwa kupokeza
wapinzani Vans Park FC kichapo cha mabao 4-1 kwenye mojawapo
Rabiot hata wakipokezwa bure ya mechi za makundi kabla ya kulemea Cyprus FC kwa kuirindima
mabao 2-1 katika robo-fainali iliyoshuhudia mvutano wa kila aina
kutoka kwa vikosi vyote viwili.
LIVERPOOL imepuuz-
“Ufanisi wa chipukizi hawa kwenye baadhi ya michuano tunay-
ilia mbali ripoti kwamba oishiriki ni ishara tosha kwamba timu hii inalenga kufika mbali
inamezea mate kiungo kisoka. Tunachokiomba tu ni ufadhili wa kifedha ambazo zitatu-
wa PSG, Adrien Rabiot. saidia kushughulikia mahitaji ya klabu hii. Pia wachezaji wengi
Mchezaji huyu mwenye hawa vifaa vya kushiriki mazoezi. Naamini katika siku chache zija-
umri wa miaka 23 ame- zo timu hii itapata mfadhili,” asema kocha Munyao.
ingia katika mwaka wake Pamoja na hayo, ubora wa chipukizi hawa katika soka unatokana
na jinsi wanavyochapa mazoezi ya kufana kila uchao katika uwanja
wa mwisho wa kandar-
asi yake uwanjani Parc wa shule ya Embakasi jijini Nairobi. Isitoshe, kupiga mechi nyingi
za kupimana nguvu pia kunazidi kuchochea ufanisi wa makinda
des Princes na majuzi
hawa uwanjani.
alikuwa amehusishwa na Riara FC ilifunza chipukizi wa Super Junior FC jinsi ya kutan-
uhamisho hadi uwan- daza soka tamu kwa kuwanyeshea vua la mabao 8-3 katika mechi
jani Anfield mwisho wa ya kirafiki iliyocharazwa katika uwanja wa Shule ya Msingi ya Em-
msimu huu. Kocha Jurgen bakasi.
Klopp anaaminika ku- Aidha, wachezaji kama vile kipa Daniel Kimani pamoja na madif-
penda soka ya Mfaransa enda kufu ya Abdi Aziz na Hamphrey Maranga ni baadhi tu ya
masogora wanaoletea timu hii fahari. Wengine ni pamoja na Felix
huyu na hata ripoti kudai kwamba aliwaomba viongozi
wa Liverpool kuwasiliana naye katika kipindi kirefu cha Ragira, Simon Mumo, Isaiah Morara na Peter Wanyama.
uhamisho kijacho. Hata hivyo, kwa mujibu wa gazeti la
Liverpool Echo, hakuna ukweli katika uvumi huo ulioenea.

16
HABARI ZA AFRIKA NA DUNIA
Mauaji yahusishwa na siasa nchini humo
Afisa zaidi
wa polisi
auawa UG
AFISA wa polisi wa cheo cha juu aliye-
simamishwa kazi Muhammad Kirumira
aliuawa kwa kupigwa risasi karibu na
nyumba yake Bulenga wilayani Wakiso
Jumamosi usiku.
Kirumira alikuwa kamanda wa polisi
wa wilaya ya Buyende kabla ya kushtaki-
wa na kusimamishwa kazi kwa madai ya
kutumia mamlaka yake visivyo.
Alipouawa akielekea nyumbani Bu-
lenga, alikuwa na abiria mwanamke
katika gari lake ambaye pia aliuawa
kwenye kisa hicho cha saa tatu usiku.
Walioshuhudia walisema kwamba
waliomuua walitoroka kwa pikipiki am-
bayo haikuwa na nambari za usajili
Kirumira na mwanamke huyo wa-
likimbizwa hospitali ya Rubaga jijini
Kampala wakitokwa na damu kwa win-
gi ambapo ilitangazwa kuwa walikuwa
wamekufa.
Kwenye taarifa ya awali, polisi wal-
isema Kirumira alikuwa na mkewe wal-
iposhambuliwa lakini baadaye waka-
badilisha na kusema mwanamke huyo
hakuwa mke wake.
“Tumegundua kwamba mwanam-
ke aliyeuawa pamoja na afisa wetu,
ASP Muhammad Kirumira, sio mkewe.
Mkewe hakuwa naye wakati wa kisa
hicho.
“Tumemtambua mwanamke huyo na
kufahamisha familia yake. Kwa sasa ha-
tutataja jina lake,” polisi walisema kupi-
tia anwani rasmi ya Twitter.
Kwenye taarifa, waliyothibitisha
kuuawa kwa Kirumira, polisi waliapa
kuwasaka wahalifu hao wote na kuwa-
tia mbaroni. Msemaji wa polisi Emil-
ian Kayima alisema Kirumira na abiria
aliyekuwa kwenye gari lake walikuwa
wamekufa walipofikishwa hospitalini.
“Kikosi cha polisi nchini Uganda ki-
CAIRO, MISRI
Mwanahabari
afungwa jela
miaka 5 Misri
Mahakama ya Misri Jumamosi
ilimfunga jela miaka mitano
mwanahabari maarufu Mahmoud
Abu Zeid, anayefahamika kwa
jina Shawkan na ambaye mwaka
huu alishinda tuzo ya kimataifa
ya Unesco. Shawkan alikamatwa
Agosti 2013 alipokuwa akifuatilia
makabiliano kati ya maafisa wa
usalama na wafuasi wa rais ali-
yetimuliwa mamlakani Mohamed
Morsi. Alishtakiwa kwa mauaji
na kuwa mwanachama wa kundi
la kigaidi; hukumu yake ikiwa ni
kunyongwa. Hata hivyo, anaweza
kuachiliwa huru akitumikia huku-
mu ya miaka mitano jela.
KAMPALA, UGANDA
nasikitishwa na kuuawa kwa Muham-
mad Kirumira eneo la Bulenga karibu
na nyumba yake mwendo wa saa tatu
usiku,” Kayima alisema.
Aliongeza kuwa mwanamke huyo
alikufa kutokana na majeraha ya risasi
kabla ya kufikishwa hospitali ya Rubaga.
"Yeye (Kirumira) alikuwa akiendesha
gari lake la kibinafsi. Tunalaani kitendo
hiki cha uhalifu na tunaahidi kuwasaka
wahalifu hao bila huruma na kuwaa-
dhibu. Tunaomba roho yake ilale pema
peponi,” aliongeza.
Mauaji ya kiholela ni ya kawaida nchi-
ni Uganda hasa kwa watu wanaotofau-
tiana au kuchukuliwa kuwa tisho kwa
serikali ya Rais Yoweri Museveni.
Kirumira si afisa wa polisi pekee
kuuawa kwa kupigwa risasi katika hali
ya kutatanisha. Mtu mmoja aliyeshu-
hudia kuuawa kwake aliambia Shirika
la Habari la Uganda kwamba waliomuua
afisa huyo walianza kwa kufyatulia risa-
si gurudumu la gari lake.
“Nimehuzunika, ilikuwa wazi Afande
Kirumira alikuwa akitoka mahali akibe-
ba mwanamke katika gari lake,” alisema.
“Watu wawili waliokuwa wakiende-
sha pikipiki ambazo hazikuwa na
nambari za usajili walikaribia gari la
Kirumira na kupiga risasi gurudumu la
nyuma kisha wakamfyatulia risasi kabla
ya kutoroka wakitumia barabara ya Mit-
yana,” aliongeza.
Kirumira aliuwa jinsi watu wengine
mashuhuri walivyouawa Uganda.
Mnamo Juni, mbunge wa Arua Munic-
ipality Ibrahim Abiriga aliaua kwa njia
sawa akiwa na ndugu yake wakielekea
nyumbani Kawanda wilaya ya Wakiso.
Rais wa Madagascar ajiuzulu ili
kugombea urais tena Novemba 7
Rais wa Madagascar Hery Rajaonar-
imampianina, alijiuzulu Ijumaa kulingana
na katiba ya nchi hiyo ili aweze kugombea
urais ambao atashindana na kiongozi wa
upinzani na aliyekuwa rais Andry Rajoelina.
Rajaonarimampianina alijiuzulu miezi
miwili kabla ya uchaguzi mkuu utakaofany-
ika Novemba 7 katika kisiwa hicho ambacho
kimekumbwa na msukosuko wa kisiasa.
"Wakati umefika kwangu kujiuzulu kulin-
gana na katiba na leo nimewasilisha ombi
langu kwa mahakama ya kikatiba,” alisema
kwenye hotuba fupi kupitia runinga.
Mwaka huu, raia waliandamana na kum-
shinikizia Rajaonarimampianina kuun-
da serikali ya “makubaliano” ya kuandaa
uchaguzi.
Waandamanaji walikita kambi katika
Central Square jijini Antananarivo kati ya
April na Juni kupinga juhudi za Rajaon-
KUJITENGA: Wapinga uhuru wa Catalona
WAANDAMANAJI wapinga uhuru wa eneo la Catalan, Uhispania huku wakiunga
mkono amani. Wakati uo huo wapinzani wao walikuwa wakifanya maandamano
katika mji wa Barcelona jana. Picha/AFP
ANTANANARIVO, BUKINI
arimampianina za kubadilisha sheria za
uchaguzi. Upinzani ulisema hatua hiyo ili-
nuiwa kupendelea chama chake.
Mapendekezo hayo yalikataliwa na ma-
hakama. Lakini maandamano hayo yal-
ibadilika kuwa ya kumpindua Rajaonar-
imampianina.
Watu wawili walikufa kwenye maka-
biliano kati ya wanaharakati na maafisa wa
usalama huku watu zaidi ya 10 wakijeruhi-
wa.
Mwingine atakayegombea urais ni kion-
gozi wa upinzani Marc Ravalomanana am-
baye alikuwa mtangulizi wa Rajoelina kama
rais wa kiraia wa nchi hiyo.
Rajoelina alimwondoa Ravalomanana
uongozini kupitia mapinduzi 2009.
Rais wa Madagascar Hery
Rajaonarimampianina (kulia)
ahuhduria hafla ya majuzi.
Picha/AFP
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
JUBA, SUDAN KUSINI
Watu 17 wafa katika
ajali ya ndege Sudan
Watu 17 walikufa Jumapili ndege
walimokuwa wakisafiria ilipoanguka
Sudan Kusini.
Ndege hiyo ilikuwa ikitoka uwanja wa
kimataifa wa ndege wa Juba ikielekea
Yirol ilipohusika kwenye ajali, waziri wa
habari Taban Abel alisema.
"Ndege hiyo ilianguka na kuua watu
17. Ni watu watatu walionusurika,” Taban
aliambia wanahabari kutoka Yirol.
Alisema ndege hiyo ilikuwa imebeba
abiria 22 na wawili hawajulikani waliko.
Mmoja wa manusura, daktari kutoka
Italia anayefanya kazi na shirika lisiloku-
wa la kiserikali alilazwa katika hospitali
ya Yirol ambako alifanyiwa upasuaji.
Ndege hiyo ilianguka kando ya mto na
mtu aliyeshuhudia ajali hiyo alisema mili
ilipatikana majini.
Inasemekana miongoni mwa abiria
walikuwa watoto watatu. Kulingana
na David Subek, ambaye ni Afisa Mkuu
Mtendaji wa Mamlaka ya Uchukuzi wa
Angani Sudan Kusini jijini Juba, idadi
kamili ya waliokufa haikuwa imejulikana.
Ajali kadhaa za ndege zimetokea Su-
dan Kusini katika miaka ya hivi punde.
Mnamo 2017, abiria wanne walijeruhi-
wa ndege ilipogongana na lori la kuzima
moto baada ya kutua. Ajali hiyo ilisaba-
bishwa na hali mbaya ya hali ya hewa.
Mnamo 2015, watu 12 walikufa ndege
ya kubeba mizigo ilipoanguka katika
uwanja wa Juba.
KANO, NIGERIA
Boko walitimua
jeshi na kuteka mji
Mwanajeshi wa Nigeria ashirika doria eneo
la General Ao Azazi. Picha/AFP
MAGAIDI wa Boko Haram, waliteka
na kudhibiti mji mmoja ulio Kaska-
zini Mashariki mwa Nigeria baada ya
kushambulia kambi ya kijeshi na kuzua
maswali kuhusu madai kwamba kundi
hilo limedhalilishwa na kusambaratika.
Maafisa wa serikali na wa usalama
walisema mamia ya wanachama wa
mrengo wa kundi hilo linaloungwa na
Islamic State waliwashinda nguvu
wanajeshi katika kambi iliyoko Gudum-
bali. Raia wanane waliuawa na wengine
maelfu wakatorokea miji jirani.
Gudumbali, uko eneo la Guzamala jim-
bo la Borno na ni mji wa kwanza kutekwa
na Boko Haram katika kipindi cha miaka
miwili.
Kutekwa kwa mji huo kunajiri baada
ya kundi hilo kushambulia wanajeshi
mara kadhaa. Maafisa wa serikali na
wanajeshi wamekuwa wakihimiza watu
waliotoroka makwao kufuatia ghasia
hizo kurudi Guzamala, wakisisitiza eneo
hilo limekuwa salama.
Afisa wa serikali eneo la Guzamala
alithibitisha kuwa wanajeshi walitu-
muliwa kutoka mji wa Gudumbali na
Boko Haram limetwaa mji huo.
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018
FUMBO & FALAKI 17

FUMBO

KULIA:
1. Kamilisha: Asiyesikia la
mkuu huona ------.
7. Kwa lahaja zingine za
Kiswahili, neno hili hutamkwa
“weye”.
8. Maarifa yanayopatikana
kutokana na kisomo.
9. Sawa na kusema “apate
kuwa”.
10. Nenepa.
11. Shughuli za upelelezi na ufi-
chuzi wa siri za nchi nyingine.
13. Kuwa na maoni juu ya jam-
bo au mambo fulani.
14. Upole.
17. Mabaki.
21. Aina moja ya ugonjwa wa
ngozi ya mwili.
22. Sehemu moja ya gari inay-
otumiwa kubadilisha nguvu za
mwendo wake.
23. Mwongozo.
24. Mdai.
25. Ita watu wahudhurie jam-
bo fulani.
CHINI:
1. Chanzo cha mmea.
2. Kuigiza.
KULIA:
FUMBO LA JANA
KONDOO
Machi 21 - Aprili 20: Leo ni siku nzuri ya
mapenzi. Usijinyime raha kama
siku zingine. Aliyekupuuza
ataitikia wito wako. Hata
hivyo usimpe mpenzi wako
siri zako za kifedha kwa
wakati huu. Subiri baada ya
mwezi mmoja.
NG'OMBE
Aprili 21 - Mei 20: Umekuwa mtu
wa kuringa na tabia hii imekunyima
mambo mengi.Kumbuka mtu ni watu.
Washirika wako wa kibiashara
wamekutenga kwa sababu
ya kujinua kwako. Habari
njema ni kwamba nyota yako
inaelekea kung’aa.
3. Ujamaa. 15. Tawi la mti. MAPACHA
4. Kifaa kinachotumiwa kuon- 16. Nafasi kati ya mahali Mei 21 - Juni 21: Ulitofautiana na mtu na
doa takataka kwenye sakafu. pamoja hadi pengine. akaahidi kukuchukulia hatua. Usiku-
5. Sawa na kusema “aliye na”. 18. Aina moja ya madini. tane naye hivi karibuni kwa saba-
6. Mkazi wa asili wa nchi au 19. Hali ya kitu ya kutokuwa na bu angali na hasira. Hii isiwe
mahali fulani. ugumu. sababu ya kuvunjika moyo,
12. Pata jeraha. 20. Hofu. utapata mtu wa kukufaa.
17. Vumilia CHINI: 16. Uvyazi
KAA
Nyota Na Sheikh Khabib
SIMBA
Julai 23 - Agosti 22: Mradi unaoku-
tatiza utaimarika hivi karibuni.
Hata hivyo itakubidi uwekeze
juhudi za ziada. Hii sio siku
nzuri ya kupatana na watu
mliokosana. Usihudhurie
vikao vya aina hii hadi ukamil-
ishe mipango yako ya kifedha.
MASHUKE
Agosti 23 - Septemba 23: Nyumba
unayotaka kuhama haina tatizo
kamwe. Acha kujidharau.
Utapata pesa za kuilipia.
Naona watu wakifurahia
hatua uliyochukua, njama
walizounda uondoke zikifaulu.
Batilisha uamuzi wako.
MIZANI
Septemba 24 - Oktoba 23:
Maumivu unayohisi kila as-
ubuhi sio ya kawaida. Tafuta
matibabu kabla hayajakule-
mea. Na kwa sababu umejua
haya, usiende safari uliyopanga
kwa wakati huu. Shugulikia afya yako
kwanza.
NGE
MISHALE
Novemba 23 - Desemba 21:
Uhusiano wako na wakubwa
wako unaoyumbayumba
hautokani na fitina kama
unavyodhani. Hamwelewani
kamwe kwa sababu wewe
sio mtu wa kunyenyekea.
Itakugharimu nini kuheshimu wakubwa
wako upate amani kazini?
MBUZI
Desemba 22 - Januari 20:
Umefanya vyema kumtema
mchumba wa kando uliyeku-
wa naye. Naona lengo lake
sio mapenzi mbali lilikuwa
kupata pesa kutoka kwako.
Zingatia hali ya familia yako
uliyoipuuza kwa siku nyingi.
NDOO
Januari 21 - Februari 19: Jambo la
kuudhi huenda likatokea asubuhi
na kuathiri shughuli zako siku
ya leo. Kuwa mwangalifu
unapochukua hatua yoyote
ili usitatize biashara yako na
hatimaye ujute. Tumia hekima
kufanya maamuzi.
SAMAKI

1. Chapa 21. Mkoa 1. Chatu 18. Mbata

7. Kovu 22. Gea 2. Abudu 19. Laini Juni 22 - Julai 22: Yule mpenzi aliyeku- Oktoba 24 - Novemba 22: Kikao kili- Februari 20 - Machi 20: Jirani yako
8. Ajuza 23. Alika 3. Ajabu 20. Adabu vunja moyo atakutumia ujumbe hivi choandaliwa na watu wenu ni atakufaa sana leo. Ipokee ripoti atakay-
9. Utu 24. Amba 4. Mjukuu karibuni. Ni chaguo lako kujibu ujumbe muhimu sana. Ingawa una okupatia kwa mikono miwili
10. Neno 25. Arifu 5. Mkungu huo au kunyamaza. Na hii isiwe shughuli tele za kikazi, tafuta na umkaribishe nyumbani
11. Utukufu 6. Mvunguni sababu ya kumtema uliye nafasi ufike. Naona maisha ya kwako. Ushirika wako na
13. Ufunuo 12. Tarakimu naye kwa wakati huu. Shikilia watu wenu yakibadilika baada watu wengine utatengemea
14. Uraufu 15. Utagaa ulicho nacho. ya kikao hiki. unavyoandaa moyo wako.
Kumbuka pasipo na wazee hapa
haribiki neno.

SHANGAZI AKUJIBU
Nimemuacha baada ya kugundua amejaza vipusa Wazazi hawataki nioe Huna sababu nzuri ya kuhangaisha moyo

Vipi shangazi? Nimeamuacha mpenzi

kipenzi ninachokifia
Hujambo shangazi? Mimi nina kipen-
wangu wa miaka saba baada ya kugun-
zi changu cha roho ambacho na-
dua ana wengine wengi ilhali yeye ndiye
kipenda sana. Lakini wazazi wangu
amekuwa wangu pekee. Sasa ametuma
wamenikataza kumuoa. Nifanye nini.
rafiki kwangu aniambie eti nitangaze
Tafadhali niambie ikiwezekana nifanye
msimamo la sivyo atamuoa msichana harusi kesho.
mwingine. Nishauri.
Kupitia SMS
Kupitia SMS
Usikubali kabisa kuchezewa akili na
Katika hali ya kawaida, wazazi wako ha-
wafai kuingilia sana maisha yako hasa
mwanamume eti kwa sababu unampenda kuhusu unayemchagua kuwa mke wako.
ilhali yeye ana tabia sawa yap aka shume. Hata hivyo, kama wana sababu nzuri ya
Anajua unampenda kwa dhati na ndiyo kupinga ndoa hiyo, ni muhimu kuzinga-
maana anatumia vitisho ili umrudie ae- tia ushauri wao. Kama hawana sababu,
ndelee kukuhangaisha kimapenzi. Kama waelezee wazi na ushikilie msimamo wako
umeamua kumuacha shikilia msimamo kuwa huyo ndiye chaguo la moyo wako hu-
wako huo. wezi kupenda mwingine.
wako kuhusu mwanamke kama huyo asi-
ye na msimamo. Huenda hata amekuwa
na wapenzi wengine wa pembeni kwani
sielewi jinsi ambavyo aliweza kushawishi-
wa haraka hivyo na rafiki yako hadi kump-
akulia asali.
Anataka kuramba
asali yangu changa
Hujambo shangazi. Mimi ni msichana
mwenye umri wa miaka 15 na mpenzi
wangu ana miaka 18 na tumekuwa kwa
uhusiano kwa mwaka mmoja. Nampen-
da sana naye pia ananipenda. Tatizo ni
kuwa anataka kuonja asali nami sitaki,
naogopa kwa sababu bado niko shule
naye pia ni mwanafunzi. Nitafanya nini
na sitaki tuachane?
Kupitia SMS

Simpendi mpenzi Nilipoenda kazi mbali Mimi kamwe siungi mkono mapenzi ya

nataka ajue hivyo
Kwako shangazi. Mimi nina mpenzi am-
baye simpendi. Nifanye nini ili ajue kuwa
simpendi?
Kupitia SMS
Sielewi kabisa jinsi unavyoweza kuwa na
mpenzi ambaye humpendi. Kwa nini uli-
kubali kuingia katika uhusiano huo kama
humpendi? Ni heri useme ukweli kuwa
umechoka naye na unataka kumuacha.
Kama ni hivyo, mkabili umwambie ukweli.
Nahofia kumwambia
ninamzidi kwa umri
Shikamoo shangazi. Nina umri wa mi-
aka 27 na nimeolewa na mwanamume
mwenye umri wa miaka 25. Hajui kuwa
nimemzidi umri na naogopa kumwam-
bia ili asiniache. Tatizo ni kuwa mume
wangu huyo huwa hanijali kamwe.
Ninapokuwa mgonjwa yeye huenda
kazini kama kawaida na kuniacha nyum-
bani hata bila chakula. Naomba ushauri
wako.
Kupitia SMS
Kwanza, tofauti ya umri kati yenu ni ndogo
sana na haiwezi kuwa sababu ya kumfan-
ya akuache. Kinachotia hofu zaidi ni hali ya
mume wako kutokujali. Wajibu wa mume
kwa mkewe ni kumpenda na kumshughu-
likia kwa hali na mali. Kama hiyo ndiyo hali
ya uhusiano wenu, hiyo kamwe si ndoa. Ta-
fakari sana kisha ufanye uamuzi unaofaa.
akamuonjesha rafiki
Vipi shangazi? Nilikuwa na mpenzi kwa
mwaka mmoja na nilipopata kazi mbali
nikaamua kuishughulikia kwanza huku
tukipanga jinsi ya kuendeleza uhusi-
ano wetu. Nilimuomba asubiri nitulie
kazini kisha nifanye mpango wa kum-
leta karibu nami na akakubali. Ajabu ni
kwamba nilipoondoka tu alimlambisha
asali mwanamume rafiki yangu. Kitendo
chake hicho kiliniudhi sana kwa sababu
nampenda sana na sikudhani angeweza
kunisaliti namna hiyo. Amekuwa akini-
pigia simu lakini nimempuuza. Nishauri
Kupitia SMS
watoto kama wewe. Ukweli ni kwamba
katika umri wako huo mdogo hujui wala
huelewi maana ya mapenzi. Wazazi wako
wakijua unajihusisha na mapenzi badala
ya kuzingatia masomo yako utakiona cha
mtema kuni. Vunjilia mbali uhusiano huo
usome kwanza. Utafurahia zaidi mahaba
ukimaliza masomo na kukomaa kiasi cha
kuyaelewa
Kama unalo swali lolote unalohitaji
ushauri, tuma kwa kwa nambari ya
simu ya 21603 ukianza na neno
shangazi. Kila ujumbe unagharimu
sh10.
 Mikiki
18 Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO

HAMASISHO LA NiE NYANJANI

Mchongoano

Shule ya msingi ya St Joan, Nairobi Una miguu mirefu sana eti ukienda
bata viatu vinaanza kutoroka.

Una sura mbaya ukicheka watu hufikiria

unalia na hukuambia pole.

Vile wewe mfupi, ukipigwa picha ya

passport inatokea full.

Watoto wenu wameendelea mpaka

badala ya kulia, huvibrate.

We mchafu mpaka nzi humeza antibi-

otics kabla haijatua kwa ngozi yako.

We mchafu mpaka una mtaro kwa kifua.

We mrefu mpaka ukianza kuvaa

suruali by the time ifike kwa magoti
ime-rust.

We m-ugly mpaka inabidi kipofu anavaa

paperbag kukupigia binja

We ni m-ugly, ulipokuwa mtoto mam-

ako aliku-feed na feya.

Mwalimu wa Kiswahili Bi Martha Ngugi akipokea hundi Wanafunzi wa shule ya msingi ya St Joan wakipekua nakala za We mweusi mpaka ukitupiwa mawe
kutoka kwa Bw Danson Kighambo afisa wa mauzo wa Nation gazeti la Taifa Leo. inarudi kuuliza torch.
Media Group jijini Nairobi.

Tutumie mchongoano wako kwa

nambari ya simu ya 21603 au barua
pepe taifafeatures@ke.nationmedia.
com ukianza na jina ‘mchongoano’.
Tutachapisha kesho baadhi ya maoni
mtakayotutumia.

Chemsha
1. Ni rais wa jamhuri ya
Sudan Kusini
Walimu na wanafunzi waliopokea takrima kutoka kwa wafanyaka- 2. Ni gavana wa kaunti ya
zi wa Nation Media Group walipopigwa picha ya pamoja baada ya Afisa wa mauzo wa Kampuni ya Nation Media Group eneo la Nairobi Bw Mandera
kukamilika kwa hafla ya NiE shuleni St Joan, Nairobi. Danson Kighambo akiwadondolea wanafunzi wa St Joan baadhi ya manu- 3. Mwaka ambao Mwai
faa ya kutumia gazeti la Taifa Leo shuleni. Kibaki alistaafu siasa
4. Mji wa Lokitaung uko
kaunti gani?
5. Ni katibu wa chama cha
Vitendawili na Methali Kanu
6. Chama cha kisiasa kin-
achotumia alama ya Jogoo
VITENDAWILI BUNI Kenya.
METHALI
1.Sultani alipiga mbiu watu waje kufanya kazi
1.Hakuna msiba ................
yake lakini wakashindwa.
2............... isiyo na karaha.
2.Taa ya bure. MAAGIZO
3.Hakuna siri ..............
T
3.Taa ya Mwarabu inapepea. Tengeneza majina
6. Kanu
4.Hakuna zaidi .................
4.Tajiri aniweka mfukoni na maskini anitupa. kutokana na herufi
5. Nick Salat
5.Hamadi kibindoni; ...............
5.Tandika kitanga tule kunazi.

T Z O
4.Turkana
6.Hapana marefu .............. zilizo kwenye mdu-
6.Tangu kuzaliwa kwake sijamwona asimame ara.
3.2013
mwisho wawili. wala kukimbia Tumia herufi anga-
2. Ali Roba

A I
1. Salva Kiir Mayardit
6.yasio na 3.ya watu lau moja mara moja.
MAJIBU ya

Vitendawili

MAJIBU
MAJIBU ya

mkononi. 2.Hakuna raha 6.Mkufu 3.Kilemba

Methali

5.silaha ni iliyo mwenziwe. 5.Nyota 2.Jua au mwezi

4.mbovu. 1.usio na 4.Makamasi 1. Maji

TUMA MCHANGO WAKO KWENYE SEHEMU YOYOTE YA MIKIKI KUPITIA SMS KWA NAMBARI 6003 AU BARUA PEPE KWA TAIFAFEATURES@NATION.CO.KE UKIANZA NA JINA LA SEHEMU UNAYOCHANGIA
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 19

ENGLISH Jaribio la KCPE 2018

A.I opened the door before she shouted. Now this group‘s talents and skill need to be nur- who want to become leaders.
KCPE ENGLISH QUESTIONS B. A soon as she shouted I opened the door tured, followed by training so that they may become A. Make vague promises to the Kenyans
C. Immediately I opened the door she shouted D. creative and business- minded. This will be the first B. Make genuine promises to the Kenyans
Choose the best answer from the alternative step in the fighting insecurity without coercion.
She shouted as I opened the door. C. Do not make any promises to the Kenyans
given to fill the blank spaces Rather than do this, politicians- being of a deeply
D. They do what they wish to the youths.
Wakelio, 1 was one of 2 happy beings of selfish nature – have decided instead to focus on
foolish, and indeed very foolish characters 3 take Select the correct preposition to fill the blanks self aggrandizement, enrichment and power.
the world easy, eat white bread or brown, 4 can 20. He was congratulated _______________ So, my questions to the youth are these entire 34. “Age has been a debate that has seen leaders at-
be got with least thought or trouble, and would passing his final examination. leaders relay championing the cause of youth? Or tack each other and exchange bitter words.’’ which of
rather 5 on a shilling 6 work for a dollar. A. For B. With C. Of D. On are they just using the youth to ascend to power the following is the synonym of the underlined word?
If left to himself, he 7 have whistled life away in because they know the number of votes that the A. Set off B. Set upon
perfect contentment; 8 his wife 9 continually 1 y father deals __________ buying of exercise
they are holding. C. St out D. Look forward
singing in his ears about his idleness, his careless- books and text books
Well, politicians should watch out, and stop playing 35. Which group of people needs it’s skilled to be
ness, and the 10 he was bringing 11 his family. A.With B. On C.In D. At
with the intelligence of Kenyans. nurtured and trained so as to be innovative?
Morning, noon and night, her tongue was incessant- 22. Let’s go and have lunch, _____________?
ly going, and everything he said or 12 was sure to Let‘s support candidate whose platform is centred A. Politicians. B. All Kenyans
A. Don’t we B. Doesn’t we on uniting Kenyans, leaders who have embraced and C. Children D. Youth
produce a torrent of household quarrel.
C. Do we D. Shall we refined new progressive ideas that are needed to
Wakelio had but one way of 13 to all lectures of
23. Pass me the salt, please_____________? steer this county into the future.
the kind, and that, by frequent use, had grown into a 36. “This passage is warning youth to be vigilant
habit. He 14 his shoulders, shook his head, cast A. won’t you B. will you 26. People who wish to become future leaders are with…………………………..
up his eyes, but said 15 . C. don’t you D. can’t you. kwon as ……………………
A. politicians who engage violent behaviours
1. A. however B. therefore C. so D. than Complete the twin words below. A. Campaigners B. Aspirants C. Elec-
tion D .Youths B .Politician who priorities empowerment in their
2. A. this B. these C. those D. that 24. All teachers but Mr. Amos___________ present manifestoes
3. A. whose B. whom C. who D. which today. 27. What has been a big issue when it comes to
4. A. whichever B. whoever rallies by leaders who seek election? C. Politicians who claim to give youth leadership yet
A. are B. is C. was D. has been they are in their 50’s
C. whenever D. wherever A. Economic development B. Poverty
5. A. die B. perish C. starve D. hunger 25. Old man was alive and_________________. D .Politicians who are economic development minded
C. Peace D. Age
6. A. or B. and C. but D. than A. awake B. alert C. kicking D. eating
7. A. would B. should C. could D. will 28. In which parts of the speech is the word cast?
Read the passage and answer the questions. 37. Why do many youth engage in burglary and other
8. A. and B. for C. because D. but A. Verb B. Adjective C. Adverb
The campaign season is a period of promises as D. Noun crimes?
9. A. has kept B. kept C. keep D. keeps
aspirant claim they’ll do and that for the people once A. Because they are many in number
10. A. advantages B. benefits 29. What are the three key things that Kenyan
elected leader after another have been promising B. Because they are paid by politicians to do so
C. damage D. profit need?
to create employment for the youth by setting up
11. A. by B. at C. in D. to C. Because politicians do not unite Kenyans
industries and giving loans so that they , the youth , A.. People insecurity and fighting poverty
12. A. done B. did C. does D. do D. Because of unemployment of many youths
can set up their own businesses. B. Unity, economic development and peace.
13. A. replying B. repaying
C. answering D. saying Some have even branded themselves youth leaders C.Poverty eradication employment and peace.
14. A. strangled B. stammered , claiming they are bringing a generational shift from D.Deployments youth empowerment and peace. Read the following passage and answer ques-
C. shrugged D. struggled old , cynical leaders to new, dynamic and honest tions 38 to 50.
15. A. something B. anything young ones, “ out with old , in with the new “, the The wild animals of Kenya are part of our country’s
30. The passage is urging the Kenyans to support
C. everything D. nothing say. Age has been a debate that seen leaders attack wealth. In many countries wildlife has almost disap-
candidate___________________.
each other and exchange bitter words during rallies. peared. Most of the animals have been hunted and
What Kenyans need is peace, unity and economic A. Whose ambition is promise employment killed to make more room for farming. But in Kenya
Choose the correct phrasal verb that can
development, leaders who will fight poverty and B. Whose ambition is to priorities youth empower- many thousands of them survive and continue to live
replace the underlined verb
not sit late in the national Assembly adding more to ment in our National Parks.
16. The pupil worked hard to pass their examination. what they already have. C. Whose platform is on unity Kenyans and steer the Why do we want to keep our wildlife? Why should we
A. Get over B. Get round Ideas should be about Kenya‘s economic develop- county forward not kill all the animals make available more land on
C. Get through D. Get into ment , security – a major challenge at the moment- D. Whose platform is to brand themselves good which to keep cattle, plant and harvest crops? The
17. I had to tolerate all his deeds and Kenyans ; living standard , rather than the titles chief reason is that the animals are beautiful crea-
A. Put up B. Put up with mindless prattle surrounding the presidents’ age
C. Put off D. Put aside. . That should be decided by Kenyans on the day we
cast our ballots. 31. Passage claims that youth engage in criminal ac-
Choose the alternative that means the same tivities due to unemployment. The word underlined
as the one given below. Politicians need to prioritise youth empowerment
in their manifestoes in recognition of the important can be as one word for the others given. Which one
18 However well Joan Singings, nobody praises her. role youth play in wealth creation and sustaining is it?
A. No matter how well she sings , nobody sings with society. A. Burglary B.Mugging
her. With few days remaining to the Elections, we C. Shoplifting D.Felony
B. Joan sings too well to be praised. should beware of politicians claiming to give youth- 32. What are the major challenges at the present
C. Although Joan sings well, nobody praises her. ful leadership yet are already in their 40s and 50s. times
D. Johan doesn’t acre whether she I praised or not They undoubtedly have minimal influence on the A. Employment B.Honest leaders
youth, who make up the highest population in Ken- C. Security D. Economic un-development
19. No sooner had she shouted than I opened the
ya. Unfortunately, many of us are known to engage
door. 33. The campaign season is a period where aspirant
in criminal activities due to unemployment
20
Jaribio la KCPE 2018
tures who enjoy their lives as much as we do. They
are part of our environment that we do not want to
destroy. The world would be a much poorer place
without them.
Another important reason is that, because animals
are rare in so many parts of the world, people in
other countries want to come and see them, just
as we do ourselves. Visitors to Kenya in the old days
used to come with the idea of hunting. Nowadays,
hunting is forbidden and what people want is to
watch the game and photograph it. They bring with
them not guns but cameras.
Several hundred thousand visitors come to Kenya
every year and the money they spend on their holi-
days is an important part of the country’s income.
In fact, tourism has become our second most
important industry. It earns more money for Kenya
than any other, except agriculture.
The man in charge of a National Park is called a
warden. It is his job to see that the visitors to the
park come to no harm, that the roads are kept in
good repair and that the animals are not unneces-
sarily disturbed. There are strict rules of behavior for
visitors to National Park. The warden and his staff
are expected to see that these are kept. For example,
no one is allowed to get out of a vehicle and walk
inside the park.
The men who enforce the rules of the parks and
who keep watch over the animals are the games
scouts. In Nairobi National Park, for example there
are more than a hundred kilometers of roads. They
wind about in the park from the high forest glades
near Mbagathi Gate down to the grassy plants near
Athi River. These roads are patrolled every day by the
game scouts who get to know many of the animals
they meet and soon notice when anything is wrong.
Hamasisho la NiE shuleni St Joan, Nairobi
Wanafunzi wa shule ya msingi ya St Joan wakisikiliza mawasilisho kutoka kwa wafa-
nyakazi wa NMG walipozuru shule yao.
Mkurugenzi wa shule ya St Joan Bi Margret Magu akipokezwa hundi na afisa wa
mauzo wa Kampuni ya Nation Media Group Bw Danson Kighambo.
Many years ago they rode bicycles along the park
roads on these patrols, and the work could be
dangerous. But nowadays they often travel in land
Rovers or Land Cruisers and the vehicles are fitted
with radio sets. If there is an emergency they can
always radio to the park headquarters for help.
Let us follow a game scout on one of the patrols. He
starts quite soon after dawn, because it is cool at
that time. Many animals are still active and have not
chosen places to settle down for the day.
38.In the first paragraph we learn
that___________.
A) wild animals are a source of income to our coun-
try
B) there are many wild animals in all countries
C) animals in Kenya are kept in forests
D) there are few animals in Kenya
39. Why do visitors come to see our animals?
A) to help our country with the money they pay
B) to educate us about how we can make them
survive
C) because we are not interested in seeing them
D) animals are hardly found in many countries.
40.The word forbidden is bolded in the passage.
Which word can be used to replace it?
A. Permitted B. Dangerous C. Prohibited D. Harm-
ful.
41. People who come to see our animals from other
countries are called__________.
A. trackers B. foreigners
C. game wardens D. tourists
42. Which of the following statements is true?
A) Hunting wild animals is allowed in Kenya
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
English
B) the former visitors to Kenya in the past were D) the use bicycles in patrolling the parks
hunters 47. The main means of communication in the parks
C) Visitors to Kenya use guns to photograph ani- is the use of________
mals
A) telephones
D) Wild animals should be killed as they destroy our
B) loud speakers
crops.
C) telex machines
43. Which one of the following statements is un-
D) radio sets
true?
48.What do you think is the importance of park
A) tourism is the main source of income in our
maps?
country
A) They help in showing the animals in the park
B) Farming earns more income than any other
industry in Kenya. B) Directing visitors where to go for hunting
C) People like to see and take pictures of wild game. C) They help in showing the location of each block
where different animals can be found.
D) Visitors come to our country annually
D) They help visitors to get residential service
44.The warden’s job is to see that
_________________ 49. the use of bicycles in patrolling was abandoned
because________
A) the animals are well fed
A) bicycles are few in the country
B) visitors are secure, roads are well maintained
and there is no disturbance of animals B) games scouts were unable to use them
C) animals are killed to provide meat C) it could be risky
D) the rules are not followed by the visitors D) animals feared seeing bicycles
45. Patrolling of the park is mainly done by_______ 50.Which of the following would be the best title for
this story
A) trained park policeman
A.Tourism in Kenya B.National parks
B) game wardens
C.Animals D. Wildlife in Kenya
C) game scouts
COMPOSITION
D) safari guides
This is the beginning of a story. Complete it
46.The main advantage of Game Scouts over Game
making it as interesting as possible.
Wardens is that______
We were preparing for visiting day. It
A) they are familiar with the animals and it is easy
was to be the following day. Every-
to note any problems with them
one…………………………………………………
B) they give orders to the Game wardens
C) they are allowed to kill the animals
Wanafunzi wa shule ya msingi ya St Joan wakifurahia nakala za Taifa Leo
baada ya kukamilika kwa hafla ya NiE shuleni kwao.
Wanafunzi wa shule ya msingi ya St Joan wakipekua
nakala za gazeti la Taifa Leo.
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018 21

Pwani
UDAKU
Mbunge amevalia njuga
Azimio la Ticha ni kukosa suala la kufaa vikosi vya
Likoni kwa hali na mali

mpinzani saizi yao kisoka

NA ABDULRAHMAN SHERIFF
KUUNDWA kwa klabu nyingi za soka katika
mtaa mmoja huwa ni sababu ya kuwako kwa
wingi wa wachezaji ambao huwa hawapati
kucheza kukiwa na klabu moja pekee katika
mtaa huo.
Na ni sababu hiyo ndiyo hasa iliyofanya
kuzaliwa rasmi kwa klabu ya Ticha FC iliyoko
mtaa wa Kadzanzani, eneobunge la Kisauni,
Kaunti ya Mombasa mnamo mwaka 2013.
Kulingana na mwanzilishi wa Ticha FC Issa
Mwalimu, aliamua kuianzisha klabu hiyo kwa
sababu wachezaji katika mtaa huo walikuwa
wengi na walikosa fursa ya kucheza katika kla-
bu ya Kadzandani FC.
"Vijana wengi waliopenda kucheza kandan-
da, walikuwa wakifanya mazoezi lakini ikifika
wakati wa mechi, hawakupata nafasi ya kuwa
katika kikosi cha kujitosa uwanjani. Niliona
njia nzuri ya kuwasaidia ni kuwaanzishia timu
nyingine," akasema Mwalimu.
Alisema tangu aianzishe timu hiyo, amei-
fanikisha si haba kwani imewahi kushiriki
mashindano kadhaa ya kuwania vikombe na
kushiriki Ligi ya Daraja la Kwanza na Pili ya
FKF Mombasa.
"Tuliwahi kushiriki Ligi ya Daraja la Kwan-
za lakini kwa uzito wa ligi hiyo na ukosefu wa
udhamini, hatukuweza kuhimili ligi hiyo na
tuliamua kushiriki soka ya Daraja la Pili ambao
ina sahali kwa gharama ya ushiriki," akasema
Mwalimu.
Kwa wakati huu, Mwalimu ambaye ni Kocha
na Msimamizi Mkuu wa Ticha FC aliambia
Dimba kuwa wana timu za vijana wa umri wa
miaka chini ya miaka 15, 17 na timu kubwa am-
bazo vijana wa mtaani wanazichezea.
Anaamini kuwa wamekuwa klabu ya kutoa
wachezaji wenye vipaji wa kulisakata soka
kwani kwa wakati huu, wana wanasoka waw-
ili ambao wameanzia timu yake na sasa wa-
Kikosi cha Ticha FC ambacho kimepania kujiunga na Ligi ya Mombasa. Picha/Abdulrahman sheriff
nachezea klabu ya Ligi ya FKF Mombasa Dara-
ja la Kwanza ya Wananyuki FC.
Aliwataja wachezaji hao kuwa ni Said Kas-
sim na Brian Mwingo. "Kuna wengine kadhaa
ambao wamechipuka na nina imani kubwa
watakapoonekana wakishiriki ligi msimu huu,
wanaweza kutakikana na klabu nyinginezo ze-
nye uwezo," akasema Mwalimu.
Wachezaji ambao ana imani wanaweza ku-
takikana na klabu kubwa ni pamoja na viungo
Fredrick Ziro, Halfan Juma, William Walter,
beki Bilal Bakari na mastraika Abdalla Madar-
aka na Omar "Kyalo" Juma.
Baadhi ya wanasoka wengine katika vikosi
vya timu hiyo ya Ticha FC ni Ibrahim Mwend-
wa, Ali Omar, Samson Tunje, Ali Hassan,
Kombo Tsuma, Shadrack Dume, Alex Ndoro,
Sadam Tunje, Patrick Drogba, Bernard Saidi,
Sande Tunje, Deni Sammy, Salim Fahad, Ab-
dalla Madaraka, Ria Dewa na Rajab Munga.
Mwalimu anatoa wito kwa viongozi wa
kisiasa na wafanyabiashara wajitokeze kuz-
isaidia timu za mitaani ili vijana wengi wap-
ate motisha ya kujiunga na klabu za mitaani
kucheza na kuinua vipaji vya uchezaji wao.
NA HAMISI NGOWA
KWA kawaida, viongozi
wengi hususan wanasiasa
hujishughulisha na michezo
wakati wanapokuwa katika
kampeni za kuwania viti mbal-
imbali.
Hata hivyo, siasa zinapoka-
milika, wengi hupotea na ku-
waacha vijana wakitumbukia
kwenye utumizi wa dawa za
kulevya kwa kukosa mambo ya
kujishughulisha nayo ikiwemo Mishi Mboko na waziri wa michezo Kaunti ya Mombasa
michezo.
Ikiwa ni mwaka mmoja
Kuu inayosimamia michezo
sasa tangu kukamilika kwa katika ofisi ya NG-CDF na kue-
uchaguzi mkuu, kwa vijana na
lezea jinsi wangependa pesa
wanamichezo katika eneo la hizo zitumike.
Likoni, wana kila sababu ya
Hata hivyo, wiki moja tu
kutabasamu kutokana na jinsi baada ya hafla hiyo ya kipekee,
Mbunge wao Mishi Mboko al-
Mishi alizama ili kutafuta vipa-
ivyolizamia suala la michezo. ji zaidi kwa kuandaa dimba la
Wiki chache zilizopita,
soka la wahudumu wa bodabo-
mbunge huyo aliweka historia da ambapo jumla ya timu 16 zil-
kwa wabunge wote waliohudu-
ishiriki kwenye patashika hizo.
mu eneo hilo kwa kuandaa haf- Ni katika patashika hizo am-
la ya aina yake ya kupeana vifaa
bapo vipaji adimu viliweza ku-
vya michezo kwa zaidi ya timu jichipuza kutoka kwa wahudu-
42 za soka, wanamichezo wa
mu wa bodaboda ambao wengi
Tae-kwon-do, Kung-Fu, pamo- walidhania kwamba mbali na
ja na vikundi vya kutengeneza
uendeshaji pikipiki, hawakuwa
filamu. na jingine kumbe wapi.
Vifaa hivyo vikiwemo mipi-
Kwenye patashika hizo
ra, jezi, kamera kati ya vingine,
ambazo fainali yake ilipigwa
vilinunuliwa kupitia asilimia mwishoni mwa wiki iliyopi-
15 ya pesa za NG-CDF amba-
ta kati ya Jamsa FC na Kona
zo ni sawa na Sh15 milioni ya Mbaya FC, zaidi ya zawadi
mgao wa NG-CDF kwa kila ene-
zenye thamani ya laki tatu zil-
obunge. itolewa.
Kabla ya kutolewa kwa vifaa
Jamsa walitawazwa ma-
hivyo, kwa mara ya kwanza, bingwa wa makala ya kwanza
wadau wa michezo na sekta ya
ya michuano hiyo kwa kuinyu-
filamu walipata fursa ya kutoa ka Kona Mbaya mabao 3-1
mapendekezo yao kwa Bodi
kwenye fainali.

Usintate yainua vipaji, yakuza maadili

NA HASSAN POJJO
KLABU ya Usintate inapatikana
katika wadi ya Ruruma eneobunge
la Rabai, Kaunti ya Kilifi. Klabu hiyo
ilianzishwa mnamo 1982. Mwan-
zilishi mkuu wa timu hiyo, Alfred
Sinzia alisema kuwa mahali palipo
uwanja huo kulikuwa na miti mingi
pamoja na minazi.
Alipata usaidizi kutoka kwa
marafiki zakeKassim Mwambeyu
(meneja mkuu wa klabu hiyo kwa
sasa), Magaro Zoka, Tsuma Mwam-
beyu ambao walikuja pamoja na
kuanza zoezi la kufyeka miti hiyo
ikiwemo miembe.
Mahali hapo aidha palikuwa
ni njia ambapo mifugo walikuwa
wanatoka na kuingia wakitoka mal-
ishoni. Mzee Patrick Mwachiro ndi-
ye aliyekuwa kama mfadhili mkuu
wakati huo wa miaka ya 80.
Sinzia anasisitiza kuwa madhu-
muni makuu ya kuanzishwa kwa
timu ni kuleta vijana pamoja na ku-
waweka mbali na makundi mabaya
kama vile wizi na pia kukuza vipaji.
Klabu hiyo imeweza kuwa na ma-
fanikio mengi si haba tangu ilipoan-
za. Kombe la kwanza waliweza kus-
hinda mnamo 1987 likiwa ni kombe
la Kinda Cup ambapo walikitwaa
mara mbili mfululizo ugani Mwan-
jama dhidi ya Sham ambapo mwa-
ka wa 1991 waliweza kupokonywa
na timu ya Super Power.
Mwaka wa 1988, walishinda
Kombe la Mwatovu Shield, hii iki-
wa baada ya kuwalaza Red Stars
mwaka huo tena kwenye fainali ya
Ruruma Cup.
Mwaka wa 1989, waliwanyu-
ka Super Power ugani Kasidi na
kutwaa ubingwa. Timu hiyo ina-
jivunia mataji mbalimbali ambayo
imeshinda licha ya kutokuwa na
mkufunzi mkuu kwani kwenye mi-
aka minne iliyopita, imeweza kube-
ba kombe mara tatu, la mwisho liki-
wa ni mwaka jana ambapo ilishinda
Ligi ya FKF katika wadi ya Ruruma
baada ya kuwalaza mahasimu wao
wa jadi, Hippo Rangers kwenye
fainali.
Kwa sasa klabu hiyo inajivunia
kuwatoa wachezaji wawili man-
dugu wanaochezea klabu kadhaa
nchini. Wa kwanza ni Said Tsuma
maarufu kama Star anayechezea
klabu ya Thika United inayoshiri-
ki Ligi Kuu ya KPL na mwaka jana
aliweza kuwa kwenye kikosi cha
Harambee Stars kilochotwaa ub-
ingwa wa CECAFA mnamo mwezi
Desemba.
Kakaye mkubwa anachezea timu
Kikosi cha Usintate FC kikiwa uwanjani Kilifi. Picha/Hassan
ya Oserian Fastac ambayo iko kati-
Pojjo
ka Kaunti ya Nakuru.

22
SPOTI
Kwa Ufupi
NAIROBI
Ingwe yakaribishwa
Dar kwa kuadhibiwa
AFC Leopards ilianza ziara ya
mechi mbili za kirafiki nchini Tanza-
nia kwa kucharazwa 4-2 na Simba
SC katika Uwanja wa Taifa jijini Dar
es Salaam mnamo Jumamosi usiku.
Ingwe ilipata mabao ya kufuta ma-
chozi kutoka kwa Eugene Mukangula
na Dan Omondi nayo Simba iliona
lango kupitia kwa John Bosco (maw-
ili), Mohamed Ibrahim na Marcel
Kaheza. Mabingwa hao mara 13 wa
Kenya waliratibiwa kumenyana na
Mtibwa jana usiku.
Na Geoffrey Anene
KAKAMEGA
Sleemaz FC tumaini
tele kutwaa ufalme
MATUMAINI ya Sleemaz FC kut-
waa taji la Ligi ya tawi la Magharibi
la Shirikisho la Soka nchini (FKF)
yaliongezeka baada ya kupepe-
ta Bugembe FC 5-0 Jumamosi.
Sleemaz inayonolewa na nahodha
wa zamani wa Harambee Stars
Sylvanus Otema, iliona lango kupitia
kwa Mike Lugalia (mabao matatu)
na Zablon Kutera na Martin Luseno
waliochangia bao moja kila mmoja.
Jitihada za Bugembe kutoka Vihiga
kupata bao ziligonga mwamba.
Na Titus Maero
THIKA
Chipukizi wa Kabati
wavunjwa na JYSA
JYSA FC iliibwaga Kabati Youth
FC 3-1 katika mechi ya kuwania ub-
ingwa wa Ligi ya Aberdare uwanjani
Gachororo, wikendi. Timu ya JYSA
ilitangulia kupata bao dakika ya 26
kupitia mkwaju wa Francis Kimani
kabla ya John Maina kusawazisha
dakika ya 40. Mabao mengine ya
JYSA yalifumwa wavuni kupitia kwa
mchezaji Peter Kamau kunako da-
kika ya 60 na 72. Nayo 88 Bombers
ilisajili ushindi mwembamba wa 1-0
dhidi ya Kenya Tents.
Na Lawrence Ongaro
NAIROBI
Warriors, Scorpions
wawika katika hoki
TIMU ya Butali Warriors iliongeza
masaibu ya Western Jaguars kwa
kuipepeta 6-0 kwenye Ligi Kuu
ya magongo ya wanaume mjini
Kakamega, Jumamosi. Vijana wa ko-
cha Dennis Owoka walivuna ushindi
kupitia mabao ya George Mutira
(matatu) nao Frank Wanangwe,
Zack Aura na Barnabas Odhiambo.
Kwenye Ligi Kuu ya Wanawake,
Scorpions ya Chuo Kikuu cha
Strathmore ilizima USIU-A 1-0.
Na John Kimwere
Kiungo huyo wa Tottenham alikosa kuunga timu ya taifa
Waheshimu Stars,
Migne sasa aonya
Mugubi, wenzake
Kiungo Eric Johanna wa Harambee Stars amzidi maarifa Afriyie Aquah wa Ghana katika mechi ya kufuzu kwa
fainali za AFCON 2019 iliyosakatwa ugani MISC Kasarani mnamo Septemba 8, 2018. PICHA/MAKTABA
NA GEOFFREY ANENE
KOCHA Sebastien Migne amewataka wachezaji
wa soka wa Kenya kuheshimu timu ya taifa wanap-
oitwa kuwakilisha nchi katika vibarua vya kimatai-
fa.
Habari zinasema kwamba kocha huyo mzawa
wa Ufaransa kwa sasa anataka Shirikisho la Soka la
Kenya (FKF) liandikie barua Shirikisho la Soka Dun-
iani (FIFA) kuhusu wachezaji waliopuuza mwito
wake wa kujiunga na timu wakiwemo Victor Mugu-
bi Wanyama (Tottenham Hotspur, Uingereza), Allan
Wanga (Kakamega Homeboyz) na George ‘Black-
berry’ Odhiambo na Bonface Oluoch (Gor Mahia) ili
wachukuliwe hatua jinsi wachezaji kutoka mataifa
mengine wanavyopigwa marufuku wakikataa kuji-
unga na timu zao za taifa.
Akizungumza baada ya vijana wake wa Harambee
Stars kushangaza miamba Black Stars ya Ghana 1-0
katika mechi ya kufuzu kushiriki Kombe la Afrika
(AFCON) mwaka 2019 uwanjani Kasarani jijini Nai-
robi siku ya Jumamosi, Migne alisema wachezaji
wote wanaoitwa kikosini wanafaa kufika kambini
na kisha kupewa ruhusa ya kutoshiriki mechi ama la
baada ya kuchunguzwa kiafya.
Nahodha na kiungo Wanyama aliomba ku-
toshirikishwa katika mechi dhidi ya Ghana wiki
chache baada ya kurejea kutoka mkekani baada ya
kupata jeraha la goti mwezi Julai. Hata hivyo, Migne
alisisitiza wachezaji wanafaa kufika kambini na ku-
fanyiwa uchunguzi na daktari wa timu ya taifa am-
baye anastahili kuwapa ruhusa.
Chepkoech, Manangoi
watamba Riadha za
Mabara nchini Czech
Beatrice Chepkoech (kulia) ampiku Winny Chebet kwenye fainali za mbio za
1500m wakati wa mchujo wa kufuzu kwa Michezo ya Jumuiya ya Madola
2018 ugani Kasarani mnamo Februari 17, 2018. PICHA/MAKTABA
“Naweza kuzungumzia Blackberry, kwa mfano.
Nchini Ufaransa siku chache zilizopita wakati Jean-
Kevin (Augustin), ambaye ni mshambuliaji wa Leip-
zig, alikataa mwito wa timu ya taifa ya Under-21,
waliomba Fifa imepige marufuku,” Migne alisema.
Mfaransa huyo aliongeza, “(Kipa) Hugo Lloris,
ambaye ni bingwa wa dunia na Ufaransa, anachezea
Tottenham, lakini alikuwa jijini Paris kuangaliwa na
daktari wa timu ya taifa kama jeraha lake ni la kweli
ama la. Niko na imani kubwa na Victor (Wanyama),
lakini kama tunataka kuenda mbali tunastahili
kurekebisha mambo mengi.”
Migne hakuficha ghadhabu yake dhidi ya Oluoch,
ambaye hakutoa sababu yoyote ya kukosa kufika
kambini.
“Sitaki kuzungumzia Boni (Oluoch), lakini na-
dhani kitendo chake nadhani ni kukosa heshima.”
Kenya, ambayo itakabana koo na Ethiopia mwezi
Oktoba katika mechi zake mbili zijazo za Kundi F,
ililemea Ghana 1-0 kupitia mwiba wa kujidunga ku-
toka kwa beki Nicholas Opoku.
Ghana ilikuwa imenyoa Ethiopia bila maji 5-0
mjini Kumasi katika mechi yake ya ufunguzi nayo
Kenya ilizabwa 2-1 na Sierra Leone jijini Freetown.
Timu zote nne sasa zina alama tatu kila mmoja
baada ya Ethiopia kubwaga Sierra Leone 1-0 mjini
Awassa, jana.
Penalti ya Getaneh Kebede katika kipindi cha
kwanza ilitosha kuzamisha Sierra Leone, ambayo
itazuru Nairobi mwezi Novemba 2018.
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
Kenya yajipiga mwereka
katika Tong-IL Moo-Do
NA ABDULRAHMAN SHERIFF
MABINGWA watetezi Kenya walianza vibaya makala ya
sita ya mashindano ya kimataifa ya Mombasa Open Tong-
IL Moo-Do katika shule ya Aga Khan Academy, Jumamosi.
Ilikuwa siku njema kwa Ufilipino iliyochukua uongozi
wa mapema baada ya kushinda medali ya dhahabu na fed-
ha katika shindano la wanaume wakubwa la “Individual
Forms”.
Mharjudi Delos Santos (Ufilipino) aliwapiku washiri-
ki wengine 27 kwa kupata pointi 8.9 na kuibuka mshindi.
Mfilipino mwenzake Geovane Gella alishinda medali ya
fedha kwa kupata alama 8.6.
Ogene Ifenaji (Nigeria) alikuwa mshiriki wa kwanza ba-
rani Afrika kupata medali alipojiloea shaba kwa kuwa na
alama 8.55. Wakenya Abubakar Mwaisangu, Tom Kabochi,
nahodha Elvis Malipe na Junso Jo Juma walimaliza katika
nafasi za sita, saba, tisa na 10, mtawalia.
Baadhi ya wale walioshuhudia kuanza kwa mashindano
hayo ni Rais wa Shirikisho la Tong-IL Moo-Do la Dunia Dkt
Joon Ho Seuk na Afisa Mkuu wa Kenya Academy of Sports,
Gordon Oluoch.
NA GEOFFREY ANENE
NYOTA Beatrice Chepkoech na Elijah Manangoi walishindia
Bara Afrika mataji ya mbio za 3000 kuruka viunzi na maji na mita
1500 kwenye Riadha za Mabara (Intercontinental Cup) yaliyoka-
milika mjini Ostrava katika Jamhuri ya Czech, jana. Mshikilizi wa
rekodi ya dunia ya dakika 8:44.32, Chepkoech aliongoza kutoka
mwanzo hadi mwisho wa mbio hizi za kuruka viunzi 28 na maji
mara saba akishinda kwa rekodi mpya ya Intercontinetal Cup ya
dakika 9:07.92. Alifuta rekodi ya Mrusi Yuliya Zarudneva ya da-
kika 9:25.46 iliyowekwa mwaka 2010 nchini Croatia. Manangoi
aliwabwaga wapinzani wake wa karibu Marcin Lewandowski na
Jakob Ingebrigtsen kutoka Bara Ulaya kwa kutwaa taji kwa daki-
ka 3:40.00.
Katika siku ya kwanza hapo Jumamosi, Wakenya Conseslus
Kipruto, Winny Chebet na Emmanuel Korir walishindia Afrika
mataji ya mbio za mita 3,000 kuruka majia na viunzi, mita 1500
na mita 800, mtawalia. Edward Zakayo alimaliza wa tano katika
mbio za mita 3000 jana. Licha ya Wakenya kung’aa, Afrika ilikod-
olea kumaliza kampeni yake mkiani nyuma ya timu za Americas,
Bara Ulaya na Asia-Pacific.
Kwingineko, Wakenya walitawala mbio za Birell Prague Grand
Prix za kilomita 10 katika Jamhuri ya Czech baada ya Rhonex
Kipruto kuongoza Wakenya kunyakua nafasi sita za kwanza kati-
ka kitengo cha wanaume. Kipruto alikosa rekodi ya dunia ya mbio
hizi kwa sekunde mbili pekee alipokata utepe kwa dakika 26:46.
Mkenya Leonard Komon anashikilia rekodi ya dunia ya dakika
26:44 aliyoweka mwaka 2010. Wakenya walinyakua nafasi saba
za kwanza katika kitengo cha kinadada kupitia kwa Caroline Kip-
kirui, Fancy Chemutai, Diana Kipyokei, Dorcas Tuitoek, Perine
Nenkampi, Rosemary Wanjiru na Loice Chemnung, mtawalia.
TAIFA LEO | Jumatatu, Septemba 10, 2018
Salah achochea Misri kuwaponda Niger
CAIRO, MISRI
NYOTA Mohamed Salah alifunga ma-
bao mawili, akachangia mengine mawili
na kupoteza mikwaju miwili ya penalti
katika ushindi wa 6-0 uliosajiliwa na
Misri dhidi ya Niger katika mchuano wa
kufuzu kwa fainali za Kombe la Afrika
(AFCON) nchini Cameroon mwakani.
Salah ambaye kwa pamoja na Sadio
Mane wa Senegal na Roberto Firmino wa
Brazil, ni tegemeo kubwa kambini mwa
Liverpool, alishuhudia penalti yake ya
dakika ya kwanza ya mchezo ikipanguli-
wa ugani Borg El Arab, Alexandria.
Hata hivyo, nyota huyo alijitahidi
maradufu na kuchangia bao la kwan-
za la Misri lililopachikwa wavuni mwa
wapinzani wao na Marwan Mohsen. Ay-
man Ashraf alifuma wavuni goli la pili la
miamba hao wa soka ya Afrika kabla ya
Salah kushuhudia penalti yake nyingine
ikiokolewa na kipa wa Niger ila akafuma
wavuni mpira huo uliomrudia.
Salah ambaye alipania kuendeleza
makali yake ya msimu jana, aliwafungia
Misri bao la tano pindi baada ya kum-
Mechi hiyo ilikuwa wa kwanza kwa kocha Southgate kupoteza nyumbani tangu apokezwe mikoba
Uingereza wazidiwa maarifa
na Uhispania Nations League
LONDON, UINGEREZA
UINGEREZA walifungua kampeni zao
za kuwania ubingwa wa Nations League
kwa kichapo cha 2-1 mnamo Jumamosi
uwanjani Wembley.
Chipukizi Marcus Rashford aliwaweka
Uingereza kifua mbele kunako dakika ya
11 baada ya kushirikiana vilivyo na beki
Luke Shaw. Hata hivyo, Uhispania wal-
iyajibu haraka mapigo ya wenyeji hao
kupitia kwa nyota wa Atletico Madrid,
Saul Niguez aliyesawazisha katika daki-
ka ya 19.
Nyota Rodrigo Moreno alichuma
nafuu kutokana na utepetevu wa mabeki
wa Uingereza na kwa kupachika wavuni
bao la ushindi kunako dakika ya 32.
Uingereza walikabiliwa na pigo zaidi
mwanzoni mwa kipindi cha pili baada ya
Shaw kujipata katika ulazima wa kuon-
dolewa uwanjani kwa machela baada ya
kugongana na beki wa Uhispania, Dani
Carvajal.
Licha ya tukio hilo, Uingereza ambao
kwa sasa wananolewa na kocha Gareth
Southgate walipania kupigana hadi se-
kunde ya mwisho na nusura wasawa-
zishiwe na mfumaji wa Tottenham Hot-
spur, Harry Kane dakika chache kabla
ya kipenga cha kuashiria mwisho wa
kipindi cha pili kupulizwa. Kipa David De
Gea ambaye alifanyishwa kazi ya ziada
na Rashford anayesakata naye soka ya
kulipwa kambini mwa Manchester Unit-
ed alimnyima nyota huyo nafasi tatu za
wazi mwishoni mwa kipindi cha kwanza.
Mwisho wa mchuano huo ulitawaliwa
na wingi wa hisia kali kutoka kwa mash-
abiki wa Uingereza waliolalamikia sana
hatua ya refa mzawa wa Uholanzi, Dan-
ny Makkelie kulikataa wazi bao la Danny
Welbeck mwishoni mwa kipindi cha pili.
Kwa mujibu wa refa huyo, Welbeck
alitikisa nyavu za wa wapinzani wao
baada ya kumchezea visivyo De Gea ali-
yesalia hoi baada ya kuangushwa ndani
Mohamed Salah (katikati) asherehekea bao lake dhidi ya Niger katika mechi ya kufuzu
kwa fainali za Kombe la Afrika (AFCON) 2019 mnamo Septemba 8, 2018. PICHA/AFP
wandalia pasi maridadi nyota Salah Mo-
hsen. Bao la sita la mabingwa hao mara
tano wa AFCON lilipachikwa wavuni na
kiungo wa Arsenal, Mohamed Elneny.
Harry Kane wa Uingereza (katikati) awania mpira kutoka kwa beki Marc Bartra wa Uhispania (kulia) mnamo Novemba 13, 2015. PICHA/AFP
ya msambamba.
Mchuano huo ulikuwa wa kwanza kwa
Uingereza kupoteza ugani Wembley tan-
gu Novemba 2007 walipozidiwa maarifa
na Croatia katika mechi ya kufuzu kwa
fainali za Euro 2008. Machungu zaidi
kwa Uingereza ni kwamba mechi hiyo
ilitoa jukwaa mwafaka kwa Uhispania
kupiga breki rekodi nzuri ya kutoshind-
Salah angalivuna mabao matatu kuto-
kana na mchuano huo iwapo angalitumia
vyema nafasi aliyoipata mwishoni mwa
kipindi cha pili baada ya kushirikiana
wa kwao katika jumla ya michuano 24
mfululizo. Isitoshe, ulikuwa mchuano wa
kwanza kwa Southgate kupoteza tangu
aaminiwe mikoba ya timu ya taifa ya Uin-
gereza waliotinga nusu-fainali za Kombe
la Dunia nchini Urusi mwaka huu.
Mechi ya Jumamosi usiku ilianza kwa
matao ya juu, huku Uingereza wakilenga
kuendeleza ubabe walioudhihirisha kati-
vilivyo na Mohsen.
Ushindi huo mnono wa Misri ulikuwa
mwanzo bora kwa kocha Javier Aguirre
aliyeteuliwa kujaza pengo la Hector Cu-
per aliyejiuzulu baada ya vijana wake
kuaga mapema kampeni za Kombe la
Dunia.
Katika mechi nyinginezo, sajili mpya
wa Liverpool. Xherdan Shaqiri aliwa-
chochea Uswisi kuwapapata Iceland 6-0
katika kivumbi cha kuwania ubingwa wa
Nations League.
Kiungo huyo wa zamani wa Stoke City
na Barcelona alifunga bao moja na ku-
changia mengine mawili katika ufanisi
uliosajiliwa na kikosi chake katika Kundi
A2.
Shaqiri aliwafungia Uswisi bao la tatu
baada ya ukurasa huo kufunguliwa na
Steven Zuber na Denis Zakaria.
Haris Seferovic aliyafanya mambo
kuwa 4-0 kabla ya Albian Ajeti na Admir
Mehmedi kukizamisha kabisa chombo
cha Iceland. Shaqiri alisajiliwa na Liver-
pool kutoka Stoke City mwanzoni mwa
msimu huu kwa kima cha Sh1.8 bilioni.
ka fainali za Kombe la Dunia. Aidha, Kane
aliyeibuka mfungaji bora kwenye fainali
hizo, alituzwa na Southgate kiatu chake
cha dhahabu kabla ya kipenga cha kwan-
za kupulizwa.
Kabla ya kuwaongoza vijana wake
kushuka dimbani, Southagate alikuwa
ameonya kwamba kikosi chake kinahitaji
muda zaidi wa kujisuka upya.
SPOTI 23
MADRID, UHISPANIA
Griezmann afichua
kwamba atastaafu
akitandaza boli USA
MSHAMBULIAJI matata wa klabu
ya Atletico Madrid na timu ya taifa
ya Ufaransa, Antoine Griezmann, 27,
amesema kwamba kilele cha fahari
yake katika ulingo wa kusakata soka
ya kulipwa ni kumalizia taaluma
yake huko Amerika akichezea kikosi
cha Major League Soccer (MLS).
Kulingana na nyota huyo ambaye
kwa sasa ni tegemeo kubwa
kambini mwa kocha Diego Simeone,
nia yake kuu ni kuangika daluga
katika ulingo wa soka akivalia jezi
za LA Galaxy au klabu mpya ya
nguli David Beckham, Inter Miami.
Tangu mwishoni mwa msimu jana,
Griezmann alikuwa windo kubwa
la Barcelona na Man-United, kiasi
kwamba ilimjuzu Mkuu wa Atletico,
Miguel Angel Gil Marin kuwaponda
vinara wa klabu hizo mbili kutokana
na juhudi zao za kumnyemelea
straika wao huyo. Marin alitoa
shambulio lake hilo baada ya kufi-
chuka kwa habari zilizodai kwamba
miamba wa soka ya Uhispania,
Barcelona walikuwa hawalali kabisa
wakiwazia jinsi ya kumshawishi
Griezmann kutua ugani Camp Nou
kwa kwa kitita cha Sh15 bilioni.
LONDON, UINGEREZA
Maguire atia kidole
kwenye kandarasi
mpya ya Leicester
BEKI mahiri wa Leicester City,
Harry Maguire amezima kwa sasa
tetesi zote zilizokuwa zikimhusisha
na uwezekano wa kuhamia Man-
chester United baada ya kutia saini
mkataba mpya wa miaka mitano na
waajiri wake wa sasa.
Maguire, 25, alikuwa miongoni
mwa wachezaji tegemeo walio-
chochea timu ya taifa ya Uingereza
kutinga nusu-fainali za Kombe la
Dunia nchini Urusi mwaka huu.
Ushawishi wake ndani ya jezi za
Uingereza ni mojawapo ya sababu
zilizomchochea kocha Jose Mourin-
ho kuanza kuyahemea maarifa yake
kwa nia ya kujivunia huduma zake
ugani Old Trafford.
Hata hivyo, Leicester ambao wal-
itawazwa mabingwa wa EPL mna-
mo 2015-16, walisisitiza kwamba
huduma za beki huyo hazikuwa za
kunadiwa hivi karibuni. Maguire
aliwawajibikia Leicester katika mi-
chuano yote ya msimu jana tangu
asajiliwe kutoka Hull City kwa kima
cha Sh2.5 bilioni mnamo Juni 2017.
Amewajibishwa na Leicester
katika michuano yote minne ya
msimu ya ligi hadi kufikia sasa
msimu huu, akiwafungia waajiri
wake hao bao la ushindi katika
matokeo ya 2-1 waliyoyasajili dhidi
ya Southampton ugenini.
24
spoti
TAIFA LEO
Kocha Zinedine Zidane
awapongeza vijana wake
mwishoni mwa mechi ya Klabu
Bingwa Ulaya (UEFA) kati ya Real
Madrid na Liverpool ugani Olym-
pic jijini Kiev, Ukraine mnamo
Mei 26, 2018. PICHA/AFP
YU NJIANI
CHRIS ADUNGO NA MASHIRIKA
KATIKA hatua inayopania
kuashiria kwamba wakati wa ku-
hudumu kwa kocha Jose Mourin-
ho uwanjani Old Trafford unazidi
kukatika, magazeti mengi ya Uin-
gereza yamedai kuwa tayari mku-
funzi Zinedine Zidane ameanza
kuandaa orodha ya wachezaji
atakaowasajili iwapo atapokezwa
mikoba ya Manchester United.
Kwa mujibu wa gazeti la The
Sunday Mirror, Zidane anajiza-
titi kuchukua rasmi mahala pake
Mourinho mnamo Januari 2019
ila huenda wakati wa kufanyika
kwa mabadiliko hayo ukafupish-
wa hata zaidi kutegemea matokeo
yatakayosajiliwa na Man-United
kuanzia sasa chini ya mkufunzi
wao wa sasa.
Katika habari iliyoshadidiwa
pia na gazeti la The Mirror, Zidane
amekuwa akiwasiliana na baadhi
ya vinara wa Man-United kisiri
huku majukumu yake kwa sasa
yakiwa ni kupendekezea usimam-
izi baadhi ya masogora atakaota-
ka waingie katika sajili rasmi ya
kikosi chake katika muhula mfupi
ujao wa uhamisho wa wachezaji.
Katika orodha yake, Zidane ana
majina ya wachezaji Toni Kroos
wa Real, Alcantara wa Bayern
Munich, Edinson Cavani wa PSG
na James Rodriguez ambaye kwa
sasa anavalia jezi za Bayern kwa
mkopo kutoka Real.
Kwa mujibu wa gazeti la The
Sun, Zidane ambaye aliagana
na Real Madrid mwishoni mwa
msimu jana, tayari ameanza ku-
waeleza baadhi ya wandani wake
kuhusu uwezekano wa kupigiwa
simu kutoka Old Trafford ikim-
warifu kuhusu kuteuliwa kwake
kuwa kocha mkuu wa Man-Unit-
ed.
Hata hivyo, ameonya kwamba
huenda hilo likafanyika tu wakati
wowote kabla ya Januari iwapo
hewa katika uwanja wa Old Traf-
ford kwa sasa itachafuliwa zaidi
na Mourinho kwa kushindwa ku-
tambisha kikosi chake katika min-
gi ya michuano ijayo.
Licha ya Naibu Mwenyekiti
wa Man-United, Ed Woodward
kusisitiza kwamba usimamizi
wa klabu hiyo umepania kum-
Jumatatu, Septemba 10, 2018 | TAIFA LEO
MIGNE AMKANYA
hakikishia Mourinho uungwaji
mkono, Zidane ana asilimia 80 za
kuajiriwa wakati wowote, ila hilo
litategemea matokeo ya miamba
hao wa soka ya Uingereza na jinsi
Mourinho atakavyoendeleza ma-
husiano yake na kikosi kizima.
Gazeti la Dailymail linasisitiza
kwamba Mourinho hahusiani
vyema na wachezaji Anthony
Martial na Paul Pogba ambao
huenda wakabanduka kambini
mwa Man-United wakati wowote
iwapo kikosi chao hicho hakitari-
dhisha katika kampeni za kuwan-
ia ufalme wa Klabu Bingwa Ulaya
(UEFA) msimu huu. Man-United
wametiwa katika zizi moja la
Kundi H na Juventus, Valencia na
Young Boys kutoka Uswisi.
NAIROBI
Zarika malkia
wa ndondi
Police ikiliza
Nakuru
GEOFFREY ANENE NA RICHARD
MAOSI
MKENYA Fatuma Zarika alisalia
malkia wa ndondi za uzani wa kilo
55.3 (Super Bantam) duniani baa-
da ya kuandikisha ushindi wake
wa saba mfululizo kwa kulima raia
wa Mexico Yamileth Mercado kwa
wingi wa alama jijini Nairobi Jum-
amosi usiku.
Zarika, 34, hakupata ushindi
huu kwa urahisi katika pigano
hilo la raundi 10 kwenye jumba
la mikutano la kimataifa la KICC.
Alitolewa jasho na chipukizi huyu
mwenye umri wa miaka 20 kabla
ya kujinyanyua na kuhifadhi taji
aliloshinda kwa mara ya kwanza
mwaka 2016. Majaji walimpa Zari-
ka ushindi wa alama 94-96, 97-93,
99-91.
Bingwa huyu, ambaye maka-
zi yake ni katika jimbo la Florida
nchini Marekani, sasa anajivunia
rekodi ya ushindi 30, vichapo 12
na sare mbili tangu ajitose katika
masumbwi mwaka 2003.
Pigano hili la kifahari lililoshu-
hudiwa na maelfu ya Wakenya na
wapenzi wa ndondi katika ukumbi
huo pamoja na kwenye runinga,
lilitanguliwa mapambano matatu
yasiyo ya mataji. Nyota Rayton
Okwiri alinyamzisha Mganda Pat-
rick Amote kwa njia ya TKO kati-
ka raundi ya pili ya uzani wa kati
naye Fred Nyakesha akalemewa
na Mkenya mwenzake George On-
yango kwa wingi wa pointi katika
uzani wa “light.” Charity Mukami
na Florence Muthoni walitoka sare
katika pambano lingine la uzani
wa kati.
Kwingineko, mashindano ya
ndondi ya maeneo kati ya timu
za Kenya Police na Nakuru Com-
bined yalikuwa ya kusisimua ka-
tika ukumbi wa Nakuru Madison
Square siku ya Jumamosi. Katika
pambano la kwanza, Lemid Thion-
go wa Nakuru alimlima Peter
Kiarie wa Police katika uzani wa
‘Fly’. Ethan Maina alinusuru Po-
lice alimlabua Emmanuel Otieno
wa Nakuru katika uzani wa ‘Light’.
Mabondia wengine kutoka idara
ya polisi waliotamba katika map-
igano haya ya raundi ya tatu dhi-
di ya Nakuru ni Joseph Shigazi
(Welter), Bonface Mugunde (Mid-
dle), George Cosby(Light Heavy),
Humphrey Ochieng’ na Elly Ajowi
(Heavy), mtawalia.