ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

ΜΕΘΟΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. Σπουδή τίτλου

1. Προσεκτική μελέτη του τίτλου

2. Διασάφηση των όρων και εννοιολογικός προσδιορισμός του περιεχομένου τους

3. Κατανόηση και εύστοχη σύλληψη του θέματος: δεδομένο – ζητούμενο

4. Επισήμανση των κυρίων ερωτημάτων (βασικοί άξονες ανάπτυξης)

Β. Ευρετικό μέρος

1. Συλλογή γνωστικού υλικού. Πηγές: εμπειρίες, βιβλία (κυρίως δοκίμια), επιστημονικά

περιοδικά, τα μέσα ενημέρωσης, θεάματα, διαλέξεις κ.α.

2. Προσεκτική επιλογή του υλικού (αφαιρετική διαδικασία), ανάλογα με το ζητούμενο

του θέματος.

3. Ιεράρχηση – ταξινόμηση του αποδεικτικού υλικού με λογική διάταξη (σχεδιάγραμμα

ανάλυση θέματος)

Γ. Συνθετικό μέρος

1. α) Η εξωτερική δομή (πρόλογος – κύριο θέμα – επίλογος) να έχει σωστή αναλογία

β) Η ομαλή μετάβαση από τη μια παράγραφο στην άλλη μπορεί να γίνεται και με εξωτερικά
συνδετικά στοιχεία: λέξεις ή φράσεις – κλειδιά, μεταβατικές παράγραφοι.

2. Η εσωτερική συνοχή των ιδεών.

α) Η οργάνωση του υλικού να εξασφαλίζει νοηματική αλληλουχία (χωρίς λογικά άλματα)

β) Οι ιδέες – σκέψεις μας να έχουν λογική διάρθρωση (από τα εύκολα στα δύσκολα, από τα
απλά στα σύνθετα, από τα γενικά στα μερικά ή αντίστροφα – κλιμακωτό σχήμα).

γ) Οι παράγραφοι να οργανώνονται και να δομούνται σωστά:

- Θεματική πρόταση (θέση) – κύρια ιδέα

- ανάπτυξη της θεματικής πρότασης (οι βοηθητικές λεπτομέρειες να έχουν άμεση

σχέση με την κύρια ιδέα
- πρόταση – κατακλείδα (συμπέρασμα)

ΕΡΜΗΝΕΙΑ / ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Σε όλες τις μορφές των θεμάτων υπάρχουν μία ή περισσότερες απόψεις που μας δίνει το ίδιο
το θέμα στη διατύπωσή του. Αυτές τις χαρακτηρίζουμε ως δεδομένο του θέματος. Και
βέβαια σε όλα τα θέματα υπάρχουν κάποια ερωτήματα που τίθενται άμεσα ή έμεσα και τα
χαρακτηρίζουμε ως ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ.

Στο ΔΕΔΟΜΕΝΟ προσπαθούμε να εντοπίσουμε:

α) Τη ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ του θέματος που είτε κινείται γύρω από μια συγκεκριμένη έννοια είτε
αναφέρεται σε δύο έννοιες με καθορισμένη σχέση μεταξύ τους.

β) Τους ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ του θέματος. Πρόκειται για λέξεις ή φράσεις (ΚΛΕΙΔΙΑ) που
δείχνουν τα πλαίσια μέσα στα οποία πρέπει να κινηθούμε. Αυτές ειδικότερα προσδιορίζουν:

1. Το ΧΡΟΝΟ στον οποίο αναφέρεται ο προβληματισμός (διαχρονικός – σύγχρονος)

2. Το ΒΑΘΟΣ και ΠΛΑΤΟΣ του θέματος. Εξετάζουμε αν η έκταση του θέματος

περιορίζεται στην ελληνική ή επεκτείνεται στη διεθνή πραγματικότητα, στο άτομο ή στην
κοινωνία.

3. Άλλες ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ , όπως ειδική αναφορά στους νέους.

Τα ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ καλύπτουν όλη σχεδόν την έκταση του κύριου θέματος και
τεκμηριώνονται με απτά επιχειρήματα. Ανάλογα με τον τύπο του θέματος, μπορούν να είναι
(να τα βρίσκουμε ως ευθείες ερωτήσεις, αριθμημένα ή μη, που δίνονται από το θέμα, ή
ερωτήματα που πρέπει να διαμορφώσουμε εμείς με βάση τα Δεδομένα, όταν ζητείται
σχολιασμός, αφού είναι δυνατόν να μην υπάρχουν εμφανή Ζητούμενα στη διατύπωση.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΑΝΤΛΟΥΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ:

Α) ΑΝ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ:

ΑΙΤΙΑ

1. Πνευματικός και ψυχικός κόσμος του ατόμου

α. Έμφυτα στοιχεία (ένστικτα, τάσεις, προδιαθέσεις, καταβολές)

β. Ψυχικές δυνάμεις, ικανότητες (ύπαρξη ή έλλειψη)

γ. Ψυχική κατάσταση, διάθεση

δ. Παθολογικά (ασθένειες)

ε. Ελαττώματα, προτερήματα

2. Κοινωνικός τομέας

α. Οικογενειακή ζωή.

β. Κοινωνικές σχέσεις, επικοινωνία με τον συνάνθρωπο, συναναστροφές

γ. Διάφορα κοινωνικά προβλήματα (π.χ. αστυφιλία, αποξένωση, ανεργία)

δ. Ανταγωνισμός, διακρίσεις, αδιαφορία για τους άλλους.

3. Πνευματικός τομέας

Έλλειψη μόρφωσης, γνώσης, καλλιέργειας

4. Ηθικός τομέας

α. Ηθικές αρχές που διέπουν τον άνθρωπο

β. Έντονη αμφισβήτηση και παραγνώριση βασικών αξιών

γ. Ηθική κρίση
δ. Αμοραλισμός (άρνηση αξιών)

5. Θρησκευτικός τομέας

6. Πολιτικός τομέας

α. Έλλειψη πολιτικής συνείδησης, συμμετοχής στα κοινά

β. Ιδεολογικός φανατισμός, προπαγάνδα, συνθηματολογία, δημαγωγία

γ. Φιλοδοξίες, προσωπικά συμφέροντα

7. Υλικός – οικονομικός

α. Ανέχεια, φτώχεια, αθλιότητα

β. Πλουτομανία, απληστία, πλεονεξία, επιθυμία για εύκολο πλουτισμό

γ. Καταναλωτισμός, υλιστικό – ευδαιμονιστικό πνεύμα

δ. Οικονομική κρίση

ε. Ο τεχνολογικός χαρακτήρας της εποχής μας, δυσαρμονική ανάπτυξη ωφελιμιστική

νοοτροπία.

8. Φυσικό περιβάλλον

α. φυσικός πλούτος (ύπαρξη ή όχι)

β. Κλιματολογικές συνθήκες

γ. Επιδράσεις του στην όλη ψυχοσύνθεση του ατόμου

9. Διεθνής χώρος

Η Διεθνής κατάσταση (προβλήματα, σχέσεις μεταξύ των κρατών, μεταξύ τους επιδράσεις,
διεθνής πολιτική)
Β. ΑΝ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ:

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ – ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΩΦΕΛΕΙΕΣ – ΒΛΑΒΕΣ

ΣΗΜΑΣΙΑ – ΑΞΙΑ

1. Πνευματικός και ψυχικός κόσμος του ατόμου

α. Λογικό, πνεύμα, διάνοια

β. Συναισθήματα

γ. Βούληση

δ. Ηθική υπόσταση

ε. Ψυχικά ιδιώματα

στ. Ένστικτα, τάσεις

ζ. Παράγοντας υγεία

2. Κοινωνικός χώρος

α. Κοινωνικές σχέσεις

β. Κοινωνικά αγαθά (συνεργασία, αλληλεγγύη, ενότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα)

γ. Σχέση του φαινομένου (έννοιας) με τα κοινωνικά προβλήματα.

3. Υλικός – οικονομικός χώρος

α. Επάγγελμα, εργασία, οικονομικές δραστηριότητες

β. Υλικά αγαθά (δημιουργία, απόκτηση, απόλαυση)

γ. Εμπόριο, βιομηχανία, ναυτιλία…

δ. Τεχνολογία

ε. Οικονομική κρίση, καταναλωτισμός

4. Πνευματικός χώρος

α. Παιδεία, μόρφωση, καλλιέργεια

β. Επιστήμη (ανάπτυξη, εφαρμογή, διάδοση)

γ. Τέχνες, γράμματα

5. Ηθικός χώρος

α. Ηθική ανάπτυξη του ανθρώπου, πίστη σε υψηλές αξίες

β. Σωστή συμπεριφορά, ποιοτική βελτίωση, σεβασμός του συνανθρώπου, επικράτηση του

καλού

γ. Σχέση του φαινομένου με τα προβλήματα ηθικής τάξης

6. Πολιτικός χώρος

α. Πολιτική συνείδηση, συμμετοχή στα κοινά

β. Πολιτεύματα

γ. Ηγεσία – εξουσία

7. Θρησκευτικός χώρος

8. Φυσικό περιβάλλον

Σχέση του ανθρώπου με τη φύση (επικοινωνία, απομάκρυνση, βλαπτική επίδραση)

9. Διεθνής χώρος

Διακρατικές σχέσεις (συνεργασία, αλληλεγγύη, ειρήνη – πόλεμος)

Γ. ΑΝ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ:

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΛΥΣΕΙΣ

1. Ενημέρωση σχετικά με το πρόβλημα

2. Συνειδητοποίηση του προβλήματος από τα άτομα και τους φορείς που μπορούν να
συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίλυσή τους.

3. Μετάβαση από το θεωρητικό στάδιο στο πρακτικό.

4. Ενεργοποίηση της κοινωνίας ως συνόλου και ιδιαίτερα των υπεύθυνων φορέων.

Λήψη μέτρων, διαμόρφωση νομοθετικού πλαισίου και προγραμματισμένες ενέργειες.

5. Ενεργοποίηση του ατόμου στο προσωπικό του περιβάλλον, ανάλογα με τις

δυνατότητές του και την όλη του προσωπικότητα.

6. Παιδεία: ως εκπαίδευση, γνώση, πληροφόρηση αλλά και ως μόρφωση και

ψυχοπνευματική καλλιέργεια.

7. Οικογένεια: ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός και για την πρόληψη και για την
αντιμετώπιση προβλημάτων κυρίως με το διάλογο μεταξύ των μελών της.

8. Κοινή διακρατική προσπάθεια, διεθνή συνεργασία, αλληλεγγύη.

9. Εκκλησία = συμβολή στη διαμόρφωση αρχών και ηθικών αξιών.

10. Μέσα μαζικής ενημέρωσης

11. Ανθρωπιστική χρήση της Τεχνολογίας.