Professional Documents
Culture Documents
Ngisore Cahya Mbulan - Translate Cerpen Indo Ke Jawa
Ngisore Cahya Mbulan - Translate Cerpen Indo Ke Jawa
Cerkak : F. Moses
Sepisanan aku jerih. Nanging soyo suwi wis dadi pakulinan. Urip karo
wong-wong jaman mbiyen sing ana ing kutha iki. Tanpa anane awan. Anane ya
mung bengi. Kadhangkala cahya rembulan ngiasi antariksa. Nggawe aku tansah
ngrasa suwung masio aku mesthi seneng nyawang rupane sasangka. Wengining
sasangka.
Salah sijining warga, saka wong jaman mbiyen, nate kandha, saktenane
penduduk ing kutha iki ngrasa kesel yen kudu kerjo maneh nalika wayah awan kang
panase ngenthang-ngenthang. Mulane padha mutusake kanggo ngobong awan.
Ngobong aruna.
Ancene wis suwe aku krungu yen ora ana awan ing kutha iki. Awan iku wis
ora ana rupane. Awan wis dadi wengi. Kadhangkala wong-wong iku menehi
nasehat ing para warga anyar sing bingung amarga manggon ing kutha kang ora ana
awane. Kadhangkala nasehat kui mampir sadhela ing pikiran : Awakmu ora perlu
ragu, yen pengin manggon ing kutha iki. Ukara kui sing tansah swara ing pikiranku
nganti saiki. Aja ragu-ragu.
Ya. Tansah swara. Banjur aku mikir, nyapo kudu kuwatir? Nyatu rasa
kuwatir iku wajar, nanging kerep mbebayani.
Ing dina sing ora ana awane iki, kadhangkala aku weruh bocah cilik sing
sumringah banget tanpa nduweni beban. Sikil cilik tanpa nggawe sandal, ora
klamben, playon ngubengi lapangan. Mbalik maneh ing pikiranku, kedadean
kasebut yaiku ritual kanggo dheweke. Pratanda kanggo ngurmati leluhur ing jaman
mbiyen. Saben dina ritual kui dilakoni karo ngubengi geni murup. Wiwit bocah
cilik nganti wong tuwa.
Apa maneh, saben dina wengining sasangka ing pandelengku, aku tansah
weruh bocah-bocah playon. Nguber marang liyan. Lan wong enom kang pacaran,
wong tuwa lagi lingguh ing teras omahe. Kabeh seneng marang wengi. Wengi kang
elok. Wengi kang ora tau mati.
Ing sadawane wengi ngene iki, aku kroso seneng. Aku pengin weruh kabeh
iki. Aku ora ngerti, nyangopo dheweke wani ngobong awan. Saya suwi rasa pingin
weruhku saya gedhe lan saya ganggu pikiranku.
Kauripan ing kutha iki pancen unik. Kabeh wong bisa nikmati urip kaya
ngene iki. Kayane kauripan iki siji-sijine kauripan sing ana ing ndonya iki. Kutha
tanpa anane awan. Kutha kang tansah wengi. Kutha kan ora ana bagaspati.
Kaya sing wis tak omongne mau, kabeh wong bisa nikmati urip kaya ngene
iki. Kajaba, wanita iku. Aku kerep ngerteni dheweke lagi ndewe. Sejatine kedadean
kui wis tak gatekne wiwit sepisan aku ana ing kutha iki. Aku ora ngerti sapa
jenenge. Yen tak tamatne, prilakune ora kaya wanita liya sing mesthi seneng
nikmati wengi. Kayane sing dirasakne iku rasa suwung.
Sawijining dina, aku nyawangi dheweke saka kadohan. Dheweke adoh saka
kahanan rame. Kanthi lumaku sing alon aku mlaku tumuju ing wanita iku. Aku
krungu yen dheweke lagi nangis gugu. Sepisan maneh, aku ora ngerti apa-apa.
Nyangopo dheweke nangis. Aku ragu yen arep luwih nyedeki dheweke. Sing iso
tak lakoni ya mung nduga-nduga.
Bakane kiro-kiroku salah. Ing wengining sasangka iki, isih ana wanita sing
nangis saben wektu. Sak ngertiku, wiwit kutha iki dadi kutha sing ora nduwe
srengenge dadi kutha sing kebekan seneng sumringah. Ora ana susah. Luwih-luwih
ana wanita sing nangis. Padahal kuthane dhewe. Sepisan maneh, aku saya
penasaran karo apa sing wis kedadeyan-sak liyane aku pengin weruh nyangopo
wong-wong ning kutha iki ngobong awan. Ngobong bagaskara.
Swasana sing biasane nyenengake, saiki rasane malih suwung. Suwung ing
walike seneng sumringahe kabeh wong. Suwung amarga ana wong wedok sing
nangis. Ndadekake gunung-gunung ora gelem maneh menehi kaindahan ayang-
ayang wengi. Apa maneh, nalika embun mbayangi gunung-gunung ing adohan.
Samodra uga ora gelem menehi ombak. Apa maneh ombak kang adu cepet tekaning
pesisir laut. Sing sisa amung peteng. Kang nduweni mahkota wulan. Wengining
sasangka.
Saiki aku bener-bener nyedeki wanita iku nganthi ning mburine. Rupane
dheweke ngerti. Tanpa tak sadari, wanita iku nangis lan ngandika. Kalimat sing
diucapne ora jelas gara-gara dheweke nangis gugu. Saiki aku bener bener
ngrungokne salah sawijine prakara sing pingin tak weruhe.
“Apa iya iki kuthaku? Kutha kang sirna. Kutha kang wis mati. Wong-wong
padha serakah. Srengenge wis ora ana. Kutha iki wis ora nduweni srengenge. Sirna.
Antariksa ora nduwe salah. Antariksa wis kelangan srengengene. Kutha iki wis ora
nduweni cahya maneh. Kabeh mata wis padha wuta! Isa uga karo atine.”
Aku ora mudeng. Sing tak rasakne ngendikane wanita iku campur karo
emosi batinne. Pedhot-pedhot. Sebisane aku ngrasakake. Aku meneng wae nganti
dheweke omong maneh. Cukup suwi aku ngenteni. Mbalik maneh ing pandelengku,
dheweke sibuk dolanan drijine sing mucuk eri. Ngusap kukune. Mijet tangane sing
nggandhea pinenthang. Rasane kaya ngitung irama kegelisahane. Rasane kaya akeh
sing arep diucapake. Krasa kesel, apa malah nyesel?
Aku mulai maneh. Paling ora dheweke gelem ngendika maneh. Aku
ngrungokake ngendikane. Masio ora jelas, aku usaha nyimpulake maksud opo kang
diomongake. Aku pengin ngerti koyo ngapa kegelisahan kang dialami. Nanging,
angel banget aku arep ngungkapake.
Aku mulih ing omah. Nglintasi dalan-dalan kang sepi. Lengang. Karo
ngeling-ngeling apa maksud ngendikane wanita kae mau. Oh, kauripan wengi.
Wengining sasangka, ndadekake aku terus-terusan nduwe pitakonan. Kauripan
kaya ngapa iki. Nyangapa wong-wong ing kutho iki nekat ngobong rina. Ngobong
bagaskara.
Ing pikiranku ana khayalan ing angan, kalintas. Aku lan kasihku isih urip
kang saling adohan. Jarak adoh. Jarak kang kapisan dening samodra. Malah pulo.
Aku ing kene, kaya apa kang tak ucapake mau, ing pulo kang nduweni kutha tanpa
anane bagaskara. Awan mati. Cukup uwislah, aku amung ayang-ayang. Kaya
ayang-ayang kang wujud cahya sasangka. Saka wulan, kepancar srengenge ing pulo
seberang. Aku ora eruh. Ing kene isih lan terus tanpa srengenge. Wengi selawase.
Kayane dadi ngresula sedawane kauripan iki. Peteng. Lengang. Isih ing ngisore
sasangka.
Kaya ora sadar. Aku nglangkahke sikil iki tanpa tujuan. Terus mlaku. Ing
ngisor wulan, aku ngiteri kutha iki. Kaya sing tak omongke mau, kauripan uwong-
uwong ing kene kaya luwih nduweni cahya. Cahya apa lan kaya ngapa. Saka
pandelenge wong-wong ing kene ora ngetokake beban urip. Ora ana beban.
Kesuwen malih nduweni kesan ora ndue pengarepan.
Saketika, aku ketemu maneh karo wanita kui. Ing protelon dalan, kaya ana
kang ditunggu. Penampilane ketara beda saka sadurunge. Luwih ayu. Ing ngisor
wulan pandhelengku ngiasi salirane. Ora kaya pandhelengku sadurunge. Tapi,
rumangsaku aurane isih nduweni rasa gelisah. Dheweke nangis. apa maneh sing
garai dheweke nangis?
Mbalik maneh, aku lirih-lirih nyedheki dheweke. Lirih banget. Sing tak
ngerteni, pancene dheweke gelisah terus- terusan. Aku wis nyedhek. Kaya ndhisik,
aku nemoni dheweke.
Aku pengin ngomongi dheweke, tapi ora bisa. Kajaba dening ati,
kegelisahan kaya ngapa kang dinduweni dheweke. Padahal aku pengin ngomong
akeh marang dheweke. Pengin weruh, kesel utowo nyesel kang dirasakake
dheweke.
Cukup suwi aku nunggoni. Kayane aku kudu mulai dhisik. Semata, mancing
dheweke supaya gelem ngendika.
Iki wis kaping pira pandhelengku weruh dheweke nangis maneh. Duka
utowo apa aku ya ora weruh
“Wengi wis ora ana maneh. Pancene wis ora rumangsa. Aku kelangan
sembarange saka wong-wong serakah sing wis ngobong donya.”
Aku isih ora ngerti apa kang dimaksud. Dheweke nangis maneh, sedu.
Nanging aku nduwe pitakonan, dening sapa ngendikane kui mau dituju? Apa kang
ngganggu pikirane dheweke.
“Aku kangen bojo lan srengengeku. Kabeh ing kene podo puas. Puas kang
bisa matekake kauripan awan. Wong-wong ing kene amung sapengine dhewe.
Seneng nikmati wengi. Ngalalake haram, ngaramake apa kang halal. Bojoku
dipateni amarga mertahanake awan. Saiki amung wengi. Wengi ing kutha kang
kebekan kajahatan. Aku kangen teranging awan.”
Ana sepi lan rame. Mbalik maneh, aku nglintasi wong-wong kan seneng
nikmati wengi ing ngisore wulan. Bocah-bocah kang ora nduweni kesel isih playon.
Warga kutha isih nikmati. Embuh apa kang dinikmati, embuh kaya ngapa nikmate.
Kabeh ora rumangsa nduweni beban. Bayu saka teluk nggarai kahanan adhem. Ing
kutha kang mesthi wengi iki aku isih terus nduweni pitakonan ing ati. Kedadean
kaya ngapa kang bisa ndadekake wong-wong nekat mbakar bagaskara.
Saben dina, ing wengi ing ngisore wulan. Aku isih nglewati dalan-dalan ing
kutha iki. Kutha pekat, kutha nekat. Sawise teka protelon dalan kui mau, ing sudut
tembok, aku mbalik nemoni wanita kang nangis. Dheweke dewean. Beda saka sing
sing sak urunge. Rasane ora perlu maneh aku nyedhek. Amung ing ati. Kasusahan
kaya ngapa maneh sing dirasakake?
Seorang penduduk, salah satu dari orang-orang masa lalu, pernah berkata
padaku, kalau sebenarnya mereka letih untuk kembali bekerja ketika siang hari.
Karena itulah mereka berkeputusan membakar siang. Membakar matahari.
Memang sudah lama aku mendengar kala waktu?yang katanya tanpa siang
di kota ini. Siang sudah tak ada lagi. Siang telah menjadi malam. Kadang mereka
juga kerap berpetuah pada pendatang yang kebingungan kerena menetap di kota
yang selalu malam. Dalam ingatan, selintas petuah mereka terdengar: kau tak perlu
ragu, jika hendak menetap di kota ini. Kata itulah yang masih terngiang sampai saat
ini. Jangan pernah ragu.
Ya. Selalu terngiang. Lantas, aku kembali berpikir, kenapa cemas? Cemas
bagian sisi manusia. Kerap menghancurkan.
Tentang cemas, bagi orang-orang masa lalu hanyalah milik orang tak punya
rasa syukur. Makanya, dahulu orang-orang masa lalu sepakat membakar matahari
yang baginya membuat letih dan cemas. Terkadang sakit. Entah sakit yang
bagaimana. Karena terbit sampai tenggelam matahari hanya menjadikannya
bekerja. Alasan cengeng. Tapi sekarang mereka senang, petanda separuh hari telah
mereka bakar. Semata, supaya tidak bekerja. Kalaupun bekerja, paling hanya untuk
tidur. Tindakan aneh. Tidak masuk akal, tapi begitulah kedaannya. Begitulah
seterusnya.
Di hari yang selalu malam ini, terkadang aku melihat anak-anak kecil
tampak riang bergembira tanpa beban. Betis ceking tanpa alas kaki, sambil
bertelanjang dada, berlarian mengitari lapangan. Kembali lagi, dalam ingatanku,
konon hal tersebut bagi mereka adalah ritual. Petanda bentuk penghormatan
terhadap leluhur orang-orang masa lalu. Setiap hari mereka lakukan itu, sambil
mengitari api unggun, mulai anak-anak sampai orang tua. Berkeliling. Begitulah
seterusnya.
Sekali lagi, setiap hari malam rembulan. Dalam tatapan aku selalu melihat
anak-anak berlarian. Saling kejar-kejaran. Dan remaja berpasang-pasangan, para
orang tua asyik duduk tenang di setiap balkon depan rumahnya. Mereka menikmati
malam. Malam bersahaja. Malam tak pernah mati.
Dalam sepanjang malam seperti ini, aku menikmati. Malam rembulan. Aku
ingin mengerti semua ini. Aku tidak tahu, mengapa sedemikian berani mereka
membakar siang. Aku makin hanyut oleh rasa ingin tahu. Menggelisahkan.
Seperti tadi aku bilang, sekali lagi, semua orang mampu menikmati
kehidupan seperti ini. Kecuali, perempuan itu. Sering aku memperhatikannya
menyendiri. Sebenarnya hal itu kuperhatikan sejak pertama kali di kota ini. Aku
tidak tahu namanya. Kerap aku memperhatikan, setiap gelagatnya jauh seperti
perempuan umumnya yang selalu mampu menikmati malam. Tapi, sepertinya ia
justru ternikmati sebagai suatu kesunyian. Bermain sunyi. Barangkali.
Dugaan salah. Di malam rembulan ini, yang tanpa siang, masih ada
perempuan menangis. Menangis setiap saat. Sepengetahuanku, sejak kota ini
menjadi malam tanpa siang, sungguh penuh suka cita. Tanpa duka. Terlebih oleh
perempuan tengah menangisi kota ini. Kotanya sendiri. Sekali lagi, aku makin
hanyut oleh rasa ingin tahu--selain keingintahuanku tentang mengapa sedemikian
berani orang-orang di kota ini membakar siang. Membakar matahari.
Suasana aku nikmati menjadi begitu sunyi. Sunyi di balik derai tawa semua
orang. Sunyi karena perempuan menangis. Menjadikan bukit-bukit tidak lagi
tawarkan keindahan dari bayang-bayang selimut malam. Apalagi pagi, ketika
embun membayang-bayangi bukit di tampak kejauhan. Laut juga tidak membawa
debur ombak lagi. Apalagi ombak saling balap. Yang tersisa hanya gelap.
Bermahkota bulan. Malam rembulan.
Seperti tak tersadar. Entah kemana aku melangkahkan kaki ini. Terus
berjalan. Di bawah rembulan mengitari kota ini. Seperti kukatakan tadi, kehidupan
orang-orang di sini seperti lebih bercahaya. Entah cahaya bagaimana. Bahkan
cahaya apa. Dari pancaran mata orang-orang di sini tak menampakkan sebuah
beban. Beban kosong. Kelamaan terkesan tak berpengharapan.
Seketika, kembali aku jumpai perempuan itu. Di pertigaan jalan itu. Seperti
ada sesuatu ditunggunya. Tampak berpenampilan berbeda dari sebelumnya.
Tampak anggun. Di bawah sinar rembulan, tampak cahaya menyepuh seluruh
tubuhnya. Tak seperti aku lihat sebelumnya. Meskipun demikian, auranya masih
menggelisahkan. Ia masih menangis. Entah ke berapa kalinya. Entah karena apa
lagi.
Kali ini aku ingin berkata padanya, tapi tak dapat. Kecuali dalam hati: Entah
kegelisahan apalagi kau punya. Padahal ingin banyak berkata-kata padanya. Ingin
tahu, kesal maupun sesalnya.
"Malam tak ada lagi. Sungguh jahanam. Aku kehilangan segalanya dari
orang-orang serakah yang telah membakar matahari."
Aku masih tak mengerti maksud bicaranya. Aku hanya melihat ia menangis
kembali. Terisak-isak. Entah kepada siapa pula ia tujukan kata-kata itu. Entah apa
yang mengganggunya.
Ada sepi dan ramai. Kembali aku melintasi orang-orang menikmati malam
bawah rembulan. Anak-anak masih tak letih berlarian. Penduduk kota masih
dengan nikmatnya. Entah nikmat yang bagaimana. Semua tampak tanpa beban.
Tempaan angin dari arah teluk cukup membuat dingin. Di kota selalu malam aku
masih terus bertanya dalam hati. Kegilaan apa yang menjadikan mereka nekat
membakar matahari.
Setiap hari, di malam bawah rembulan. Aku masih melewati ruas-ruas jalan
di kota ini. Kota pekat. Kota nekat. Setibanya di pertigaan jalan itu, di sudut tembok,
aku kembali melihat perempuan tengah menangis. Seorang diri. Kali ini bukan yang
tadi kujumpai. Rasanya tak perlu lagi aku dekati. Hanya dalam hati: Entah
kesedihan apalagi yang kau punya.
(01)
AMALIA BELLA SAPUTRI
(02)
ANINDIA PUTRI CAHYANI
(03)
ASRIN MARTYASWATI
(04)
AXDA PRADANA MAHESA A.W
(05)
BIMANTARA ARBI
(06)
CELENCYA TRISNA A.
(07)
DANDY MAHENDRA YUDHA A.
(08)
DELA RAHMA YOSIFA
(09)
DEWI FATIQHA APRILLIA P.
(10)
DYSA FITRI PERMATASARI
(11)
FALAH IVANURZAKI
(12)
FATICHATUL CHAKIMAH
(13)
HADI WIDODO SAPUTRO
(14)
IIN CANDRA
(15)
KEN ARUM RANA HANUN BULI
(16)
MAHARANI SETYA BUDI
(17)
MELI YANI ISNAYA
(18)
MUHAMMAD BAGAS UTOMO
(19)
MUHAMMAD FATIH AR RIZQY
(20)
MURNIATI LAWAH
(21)
NABILA SALSABIELA
(22)
NADYA FIRDAUS
(23)
NOVIANA NUR IMANI
(24)
PUTRI NUR AZIZAH
(25)
RISKY PUSPITA DEWI
(26)
RORO AYU K.
(27)
SILFI PEBRIANA DEWI
(28)
SUNDAYO HADIPRASETYA
(29)
ULFA TRI NOVITASARI
(30)
YAYAN YULIANSA MUARIF
(31)
ZAINATUN NASIROH
(32)