Vẽ đồ thị ổn định tĩnh

By Capt. Trai | February 19, 2011

Thế nào là ổn định tĩnh

Giả sử tàu đang nổi cân bằng trên mặt nước yên tĩnh, bị một ngoại lực tác dụng lên vỏ tàu
như(sóng, gió hay một mã cẩu hàng nặng bên mạn…) khiến tàu nghiêng ngang một góc (∂); khi
ngoại lực ngừng tác động, tàu trở lại trạng thái cân bằng ban đầu. Sự tự ổn định của tàu như trên
gọi là sự ổn định tĩnh.

Vẽ đồ thị cánh tay đòn mô men ổn định tĩnh để làm gì

Khi ngoại lực ngừng tác động, tàu trở lại trạng thái cân bằng ban đầu. Người ta bảo, tàu có khả
năng hồi phục, hay tàu có tính ổn định. Sở dĩ tàu có khả năng trở lại trạng thái cân bằng vì tàu có
mô men mô men ổn định(hồi phục). Độ lớn mô men ổn định phụ thuộc vào độ lớn cánh tay đòn
mô men. Việc vẽ đồ thị giá trị cánh tay đòn mô men ổn định ứng với các góc ngiêng ngang của
tàu sẽ giúp ta hiểu rõ khả năng trở lại trạng thái cân bằng (hồi phục) của tàu ở các góc nghiêng
ngang khác nhau.

Tìm cánh tay đòn mô men ổn định tĩnh

Từ công thức (M = D x GoZo) cho thấy: nếu lượng giản nước(D) không đổi, độ lớn mô men ổn
định tĩnh (M) phụ thuộc vào độ lớn cánh tay đòn mô men ổn định (GoZo). Do đó, thay vì tìm mô
men ổn định (M), ta chỉ cần tìm độ lớn cánh tay đòn mô men ổn định (GoZo).

Do độ lớn cánh tay đòn mô men ổn định không chỉ phụ thuộc vào chiều cao trọng tâm tàu(KGo)
mà còn phụ thuộc vào độ lớn cánh tay đòn mô men hình dạng(cross curves). Do đó, công thức
tính cánh tay đòn mô men ổn định (GoZo) tương ứng với góc ngiêng ngang (∂) như sau (hình vẽ)
(GoZo) = (GaZa) + (GoGa sin∂)

Trong đó:

(GaZa) là cánh tay đòn mô men hình dạng(số liệu cho trong bảng thuỷ tĩnh-cross curves)

(GoGa) = KGa – KGo

KGa là chiều cao trọng tâm đứng giả định của tàu(số liệu cho trong bảng thuỷ tĩnh-assume ship’s
vertical gravity)

KGo là chiều cao trọng tâm tàu(có tính đến lượng suy giảm mặt thoáng của các két trên tàu)
(KGo = KG + GGo)

(∂) là góc ngiêng ngang giả định của tàu (giả sử 10, 20, 30, 40…độ)

Tham khảo hình vẽ và bảng tính dưới đây:(hình vẽ)

Lập bảng tìm (GoZo)

(1) (2) (3) (4) (5)

góc nghiêng sin(∂) GoGa sin(∂) GaZa (giá trị GoZo = (3) +
ngang (∂) cánh tay đòn (4)
hình dạng-
cross curves) (giá trị cánh
tay đòn ổn
định tĩnh cần
tìm)
15 0.2588
30 0.5000
45 0.7071
60 0.8660
75 0.9659

Thí dụ:

Tàu có lượng giản nước(D) = 8,657 KT

Trọng tâm đứng giả định(KGa) là 0.0 m(tham khảo tài liệu stability information booklet)

Trọng tâm đứng thực tế của tàu(KGo) là 6.5 m(theo bài toán hàng hóa)

Số liệu cánh tay đòn hình dạng GaZa(cross curves) ở lượng giản nước(8,657 KT) ứng với các
góc ngiêng ngang(15, 30, 45, 60, 75) (trích từ Cross curves trong tài liệu tàu ):
Mớn nước Lượng GaZa
trung bình giản nước
6.5 m 8,657 KT 15 độ 30 độ 45 độ 60 độ 75 độ
1.938 3.664 4.993 5.666 5.797

Hãy lập bảng và vẽ đồ thị ổn định tĩnh của tàu ứng với các góc ngiêng ngang giả định(15, 30, 45,
60, 75…)

Các bước thực hiện:

1) Tìm GoGa

GoGa = KGa – KGo = 0.0 m – 6.5 m = – 6.5 m

2) Lập bảng tính GoZo

(1) (2) (3) (4) (5) = (3)+(4)

góc nghiêng sin(∂) GoGa sin∂ GaZa GoZo

ngang (∂)
15 0.2588 -1.682 1.938 0.256
30 0.5000 -3.250 3.664 0.414
45 0.7071 -4.596 4.993 0.397
60 0.8660 -5.629 5.666 0.037
75 0.9659 -6.278 5.797 -0.481

3) Vẽ đồ thị

Trục tung là giá trị GoZo

Trục hoành là giá trị góc nghiêng ngang (∂)

(hình vẽ)