Workshop

Duurzaam
Energiebeheer
Duurzaam omspringen met
energie op het bedrijf

Duurzaam Energiebeheer Studie Sessie, 2017

Baijan Savalan, Senior Process Engineer TechnipFMC - NL
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Duurzaam omspringen met energie
Waarom

 Klimaatverandering (opwarming van de aarde)

 De voorraden van fossiele brandstoffen zijn
beperkt
 Energiebesparing = kostenbesparing
 Meer winst  Positief voor werkgever,
werknemer en consument

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Duurzaam omspringen met energie
Werkwijze

 Vooreerst streven naar Rationeel

EnergieGebruik ( REG)
 Vervolgens streven naar gebruik van duurzame
energiebronnen

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan Savalan Sr. PE

Workshop Duurzaam Energiebeheer
Rationeel Energiegebruik
Verloopt in stappen

Om te komen tot rationeel energiegebruik

dienen we steeds de volgende stappen, en in
de vermelde volgorde, te respecteren:
 Stap 1:Minimaliseer de energiebehoefte
 Stap 2:Maximaliseer de energierecuperatie
 Stap 3: Optimaliseer de energieconversie

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Rationeel Energiegebruik
Vereisten

Kritische kijk op de processen en het bedrijf

Gezond boerenverstand
Handelen zoals een goede huisvader
Deskundigheid

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Rationeel Energiegebruik
Basisregels

Regel 1: Onderhoud de machines

 Regel 2: Schakel uit wat niet moet werken
 Regel 3: Doe niet meer dan nodig
 Regel 4: Voorkom/herstel lekken
 Regel 5: Orde en discipline

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Rationeel Energiegebruik
Hoe sytematisch bereiken

Identificatie/Inventarisatie :Waar wordt welke

energie gebruikt ?
Registratie van de verbruiken: hoeveel wordt waar
verbruikt gedurende een bepaalde periode
Evaluatie van de verbruiken: zijn er abnormale
verbruiken ?
Oorzaken van abnormaliteiten opsporen
Maatregelen treffen
Zijn verbeteringen mogelijk
Documentatie aanleggen
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Duurzame Energievoorziening
Basisgedachte

 Zo weinig mogelijk energie verbruiken (REG)

 Zoveel mogelijk duurzame energiebronnen
inschakelen
 Als toch nog fossiele brandstoffen moeten
gebruikt worden, streven naar
optimalisatie/nieuwe technieken

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Duurzame Energievoorziening
Duurzame energiebronnen

Onder duurzame energiebronnen verstaan

we bronnen waarbij weinig tot geen
schadelijke milieueffecten optreden bij
winning en omzetting ,en die in onuitputtelijke
hoeveelheden beschikbaar zijn, zoals zon,
wind, water, biomassa, luchtwarmte,
aardwarmte,…

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Duurzame Energievoorziening
Duurzame energiebronnen

 Passieve thermische zonne-energie

 Zonneboiler
 Fotovoltaïsche panelen
 Windmolens
 Biogassen
 Waterturbines
 Warmtekrachtkoppeling (WKK)
 Warmtepomp

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
 Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
Vlarem-Wetgeving
Vlarem = Vlaams Reglement op Milieuvergunning
Sinds 1991 in voege, bestaat uit twee delen
 Vlarem I
Indeling van de activiteiten
Legt vast voor welke activiteiten een vergunning
vereist is, wie deze moet aanvragen en waar.
Legt de procedure vast
 Vlarem II
Vergunningsvoorwaarden ,kwaliteitsnormen
(licht, geluid, afvallucht, -water,-stoffen, energie)
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
Vlarem-Wetgeving

Thema’s i.v.m. Energie

Electriciteit (controles van elektrische installaties)
Transformatoren
Verwarming
Stookinstallaties : keuring, regelmatig onderhoud,
rookgasmetingen
Koelinginstallaties
Perslucht
Maatregelen lichthinder en lichtvervuiling: bv. enkel
buitenverlichting ivm veiligheid
Indien energieverbruik > 0,1 PJ/ jaar: verplicht opstellen
van een Integraal Milieujaarverslag (IMJV), vallen onder
besluit energieplanning (BEP)
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
REG-decreet 2004
Decreet tot vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in
het Vlaamse gewest door het bevorderen van het rationeel
energiegebruik, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen
en de toepassing van flexibiliteitsmechanismen uit het Protocol
van Kyoto

5 thema’s:
Thema 1: Subsidieprogamma's voor verschillende doelgroepen
Thema 2: Energiebeleidsovereenkomsten en verplichtingen voor
bedrijven, niet-commerciële instellingen en publiekrechtelijk recht
Thema 3: Verplichtingen i.v.m. rationeel energiegebruik voor
brandstofleveranciers
Thema 4: Flexibiliteitsmechanismen
Thema 5: Energiedeskundigen en energiegegevens

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
REG-decreet 2004/Besluit energieplanning

 Van toepassing op energie-intensieve bedrijven vanaf een primair

energieverbruik* van 0,1 PJ/jaar.
 Er wordt hier nog een onderscheid gemaakt tussen bedrijven met <
0.5 PJ/jaar en meer > 0.5 PJ/jaar
 Opstellen van een energieplan (=optimalisatie bestaande installatie)

 Voor nieuwe bedrijven of belangrijke wijzigingen is er bij de

milieuvergunningsaanvraag een energiestudie (=zijn de beste
technieken/methodes toegepast) toe te voegen.
 Het doel van de energieplannen en -studies is, bedrijven te
verplichten tot rationeel energieverbruik.
NB: 1PJ : 1015 Joule

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
REG-decreet 2004/Energieconvenanten
Convenant = Vrijwillige overeenkomst
 Benchmarkingconvenant
Benchmarkstudie: energieverbruik vergelijken met bedrijven uit
dezelfde sector, wereldwijd (door energiedeskundige)
Energieplan en maatregelen voor 2005 doorvoeren
Voor bedrijven die meer dan 0,5 PJ/jaar verbruiken én vallen
onder de Europese emissiehandel enerzijds en de overheid
anderzijds
Doel: eind 2012 tot wereldtop behoren
 Auditconvenant
Voor bedrijven die tussen 0,1 en 0,5 PJ verbruiken
Energie-audit
Energieplan: rendabele maatregelen binnen de 4 jaar uitvoeren
Inruil: aantal voordelen Duurzaam
van de Vlaamse
Energie overheid
Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
REG-decreet 2004/ Verhandelbare emissierechten
voor broeikasgassen (bkg)

NB : Volgens het Kyoto-protocol moet België zijn bkg met

7.5% verminderen t.o.v 1990 in de periode van 2008 tot
2012 (Vlaanderen 5.2%)
 Volgens de flexibliteitsmechanismen uit het Kyoto-protocol
mogen landen een deel van de inspanningen voor
uitstootvermindering in het buitenland realiseren.
 De instrumenten laten landen toe om schone projecten in
het buitenland te realiseren en een deel van de daar
gereduceerde emissies, onder strikte voorwaarden, aan
zichzelf toe te kennen.
 Het betreft hier een besluit van toepassing voor de grotere
bedrijven.
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
Energieprestatiedecreet dd. 7 mei 2004

 Dit decreet bepaalt onder meer uitvoerings- en

handhavingsmaatregelen voor de energieprestaties en
het binnenklimaat (EPB-eisen) van nieuwe en bestaande
gebouwen.
 Het decreet legt ook de juridische basis voor de
invoering van een ‘energieprestatiecertificaat’ (bij te
voegen bij de verkoop en verhuur van gebouwen).
 Trad in werking vanaf 1/1/2006

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
Energieprestatiedecreet dd. 7 mei 2004
4 Belangrijke eisen
Geïsoleerdheid van het gebouw ( max K45)
Energieverbruik (max E100)
Verwarming, koeling, interne en externe warmtewinsten,
warm water, zonne-energiesystemen, rendement van
installaties)
Ventilatie-eisen
Oververhitting vermijden (zonnewering)

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Wet- en regelgevingen
Ecologiesteun

 2004: besluit van de Vlaamse regering

Toekenning van steun aan ondernemingen voor
investeringen in hernieuwbare energie,energiebesparing
en CO2 uitstootvermindering
Open systeem met een gesloten budget
 16 mei 2007: omgevormd tot ‘call’-systeem: investeren in
ecologische en energiezuinige technologieën die verder
gaan dan de geldende Europese en Vlaamse normen

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Syndicale info en inspraak
Via CPBW en/of OR

 Info en inspraak via:

 Comité ter preventie en bescherming op het werk

(CPBW)

 Ondernemingsraad (OR)

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Syndicale info- en inspraak
Via CPBW en/of OR

 REG-decreet en Energieconvenanten leggen syndicale

inforechten energiebeleid onderneming vast
 Infoverplichting/beschibaarstelling van energieplan en
energiestudie aan CPBW en OR
 Economische en Financiële informatie (EFI) aan OR
 Investeringen in energiebesparende maatregelen?

 Kosten, maar ook baten!

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Syndicale info- en inspraak
Via CPBW en/of OR

 Jaarverslag van de milieucoördinator

 Voor 1 april aan CPBW

 CPBW vraagt om info en geeft adviezen (o.a energie-

aangelegenheden)
 Jaarlijkse toelichting over het milieubeleid
 Vlarem
 CPBW

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Syndicale info- en inspraak
Via CPBW en/of OR

 Integraal Milieujaarverslag (IMJV) (=alle verslagen samen)

 Moet opgestuurd worden naar verschillende instanties
o.a. naar VMM vóór 15 maart
 Voor bedrijven die voorkomen in Vlarem J/laatste kolom

 Deelformulier energiegegevens

 Voor bedrijven met een energieverbruik > 0,1 PJ/jaar

en bedrijven die luchtgegevens moeten ingeven
 Dit deelformulier bevat veel concrete informatie en is dus
een belangrijke basis voor discussie.

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Energiegebruik in een onderneming
Energiebronnen

 Fossiele brandstoffen:
steenkool,stookolie,aardgas
 Elektriciteit :hoogspanning,
middenspanning,laagspanning
 Indirecte energiebronnen :stoom,
(koel)water,koudevloeistoffen,perslucht, gas-
sen onder druk
 Duurzame energiebronnen (windmolens,
zonnepanelen, warmtepompen,…..)
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Energiegebruik in een onderneming
Energieverbruikers

 Productieprocessen (reactoren, procesoperaties,…..)

 Warmtewisselaars
 Machines/Apparaten :pompen, compressoren, blazers,
koelmachines,…..,transportbanden,….,draai- en
freezmachines,…)
 Instrumentatie en regelapparatuur
 Elektrische toestellen:boormachines,….
 Pneumatische toestellen
 Laboratoriumapparatuur
 Meettoestellen
Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan
Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Energiegebruik in een onderneming
Energieverbruikers

 Verwarming/Airconditioning
 Ventilatie
 Verlichting
 Interne en externe voertuigen
 Vorkliften, kranen,…..

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Stappen
 Voorbereiding
 Voorstelling problematiek op CPBW en OR
 Actieplan opstellen
 Actieplan uitvoeren
 Evaluatie

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Voorbereiding

 Informatie verzamelen (feitenmateriaal)

 Doelstellingen bepalen (zeer concreet:wat bereiken op
welke termijn)
 Hoe de doelstellingen bereiken? (Maatregelen en
werkwijze vastleggen)
 Ontwikkelen eigen argumentatie (t.o.v emissies,
werkgever, collega’s)
 Informatiecampagne (+ motivatie elkeen van het bedrijf)

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Voorstelling problematiek op CPB en OR

 Op agenda plaatsen van het CPBW en de OR

 Is signaal voor bedrijfsleiding en werknemers
dat de energieproblematiek door de
werknemersvertegenwoordigers ernstig
genomen wordt

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Actieplan opstellen

 In document vastleggen :Wat willen we bereiken en

wanneer en hoe en wie gaat het doen.
 Op te stellen in afspraak/samenwerking met
verantwoordelijken ,deskundigen (vb. milieucoördinator)
en medewerkers uit verschillende afdelingen.

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Actieplan uitvoeren

 Het uitvoeren van een actieplan is de taak van de

leiding, de verantwoordelijken, de preventieadviseur,
milieucoördinator, …, samen met de medewerkers, in
naam van de OR en het CPBW.

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE
Workshop Duurzaam Energiebeheer
Actieplan
Evaluatie

 Een regelmatige evaluatie (resultaten,

termijnen,…)
 Is er bijsturing nodig?

Duurzaam Energie Studie Sessie, 2017 Baijan

Savalan Sr. PE