NOTA FIZIK-

TINGKATAN 4 dan 5
CIKGU IRWAN
www.sagadbl.com
NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
BAB 1: PENGENALAN KEPADA FIZIK

1.1 konsep fizik

1. Fizik ialah bidang sains yang mengkaji fenomena alam semulajadi yang berlaku dalam
kehidupan seharian tetapi lebih kepada ilmu berkaitan pengukuran@pengiraan (Matematik)
2. Matlamat ilmu fizik ialah untuk menghuraikan kelakuan asas dan cara fungsi alam semesta

Bidang Ilmu Fizik

Fizik klasik Fizik moden

• Daya & gerakan • Kerelatifan
jasad • Struktur atom
• Sifat bendalir • Fizik nuklear
• Tenaga haba • Astro fizik
• Bunyi
• Cahaya
• Elektrik &
keelektromagnetan

Kemahiran saintifik

Kemahiran proses sains Kemahiran manipulatif

• Memerhatikan • Menggunakan &
• Mengelaskan mengendalikan bahan,
• Mengukur & spesimen dan peralatan
menggunakan nombor makmal dengan cara yang
• Membuat inferens betul & selamat
• Meramal • Menyimpan dan
• Berkomunikasi membersihkan bahan dan
• Menggunakan peralatan dengan cara yang
perhubungan ruang betul dan selamat
dan masa • Melakar spesimen,
• Mentafsir data peralatan, & bahan sains
• Mendefinisi secara dengan tepat
operasi • Menggunakan teknik yang
• Mengawal sesuai untuk merekod
pembolehubah pemerhatian
• Membuat hipotesis
• Mengeskperimen

1|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
1.2 Kuantiti asas

1. Pengukuran ialah proses menentukan nilai sesuatu kuantiti fizik dengan menggunakan
peralatan sains yang mempunyai skala piawai
2. Kuantiti fizik ialah kuantiti yang boleh diukur

Kuantiti asas Unit SI Simbol unit SI Conto alatan

Panjang, l Meter m Pembaris meter
Jisim, m Kilogram kg Neraca tiga alur
Masa, t Saat s Jam randik
Suhu, T Kelvin K Termometer
Arus elektrik, I Ampere A Ammeter

1.3 Kuantiti terbitan

1. Kuantiti terbitan ialah gabungan kuantiti-kuantiti asas secara pendaraban atau pembahagian
atau kedua-duanya

Kuantiti terbitan Simbol Hubungan dengan kuantiti asas Unit terbitan

Luas Α Panjang × panjang m2

Isipadu V Panjang × panjang × panjang m3

Ketumpatan ρ
 kg m-3

Panjang × panjang × panjang
Halaju v 
 m s-1

Pecutan a ℎ
 m s-2

Momentum p Jisim × halaju kg m s-1

Daya F Jisim × pecutan kg m s-2

Tekanan P  kg m-1 s-2 atau N m-2

 atau pascal (Pa)
Kerja W Daya ×panjang kg m2 s-2 atau joule(J)

2|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
2.0 IMBUHAN DAN BENTUK PIAWAI

2.1 Bentuk piawai

1. Kuantiti fizik yang sangat besar atau sangat kecil harus ditulis dalam bentuk piawai
supaya lebih kemas, ringkas dan mudah dibaca.
2. Bentuk piawai ialah

A × 10n

Dengan 1 ≤ A ˂ 10 dan n ialah integer

Contohny :

1. Jisim bumi

= 6 020 000 000 000 000 000 000 000 kg

= 6.02 × 1024 kg

Imbuhan

Imbuhan Bentuk piawai Symbol

Deci 10-1 d
Senti 10-2 c
Mili 10-3 m
Mikro 10-6 µ
Nano 10-9 n
Piko 10-12 p
Deca 101 da
Hecto 102 h
Kilo 103 K
Mega 106 M
Giga 109 G
Tera 1012 T

3|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
3.0 PENGUKURAN

3.1 Angkup vernier

1. Angkup vernier digunakan untuk mengukur kuantiti panjang sehingga 10 cm

2. Rahang luar digunakan untuk mengukur diameter luar bekas atau panjang suatu objek
3. Rahang dalam digunakan untuk mengukur diameter dalam suatu bekas
4. Ekor angkup vernier digunakan untuk mengukur kedalaman suatu bekas
5. Ketebalan suatu bekas dapat ditentukan dengan

Ketebalan suatu bekas = (diameter luar – diameter dalam) ÷ 2

RALAT SIFAR

Ralat Positif ralat Negatif

Ralat sifar = +0.08 cm Ralat Sifar = -0.02 cm

Bacaan di buat dengan melihat kedudukan
sesenggat skala utama dan skala vernier yang
sama atau segaris pada kedudukan yang ke-8
Bacaan dibuat degan melihat sesenggat
skala utana dan skala vernier yang sama
atau segaris pada kedudukan yang ke-2
apabila dibaca dari belakang skala
vernier anggapan sesenggat 10 sebagai 0

4|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5

Contoh Contoh

(i) Figure 11 (ii) (i) Figure 12 (ii)

Ralat sifar = + 0.04 cm Zero error = - 0.03 cm

Bacaan Angkup Vernier = 0.4 + 0.01 Bacaan Angkup Vernier = 3.6 + 0.02
= 0.41 cm = 3.62 cm
Bacaan Sebenar Bacaan Sebenar
= Bacaan Angkup vernier – Ralat sifar = Bacaan Angkup vernier – Ralat sifar
= 0.41 – 0.04 = 3.62 – (-0.03)
= 0.37 cm = 3.62 + 0.03
= 3.65 cm

3.2 Tolok skru mikrometer

Tolok skru mikrometer digunakan untuk mengukur panjang atau tebal jasad yang kecil

5|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
RALAT SIFAR

Ralat positif dan Ralat Negatif

Ralat Sifar Positif Ralat Sifar Negatif

Positive zero error = + 0.04 mm Negative zero error = - 0.04 mm

All measurements taken with this micrometer
screw gauge must be corrected by subtracting
0.04 mm from the readings
Contoh
All measurements taken with this micrometer
screw gauge must be corrected by subtracting -
0.04 mm, which is adding 0.04 mm from the
readings
Contoh

Figure 17
Figure 16 Ralat sifar = - 0.03 mm
Ralat sifar = + 0.01 mm Bacaan tolak Skru mikrometer
Bacaan tolak Skru mikrometer = 6.0 + 0.08
= 2.5 + 0.35 = 6.08 mm
= 2.85 mm Bacaan sebenar
Bacaan sebenar = Bacaan tolak skru mikro meter – ralat sifar
= Bacaan tolak skru mikro meter – ralat sifar = 6.08 – (-0.03)
= 2.85 – 0.01 = 6.08 + 0.03
= 2.84 mm = 6.11 mm

6|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
4.0 Kepersisan, kejituan dan kepekaan

Kejituan @ ketepatan:

1. Kebolehan alat mengukur hampir kepada niali sebenar.

Contoh: pembaris ( 0.1 cm)
angkup vernier (0.01 cm)
tolok skru mikrometer (0.01mm)
2. Antara ketiga-tiga alat di atas, tolok skru mikrometer adalah alat yang mempunyai kejituan
paling tinggi kerana boleh membaca skala terkecil yang paling kecil

Kepersisan @ konsisten:

1. Alat yang dapat memberi bacaan yang konsisten

Contoh :

Konsisten/tidak jitu tidak konsisten/tidak jitu konsisten/jitu

Kepekaan:

1. Tindak balas alat terhadap ukuran yang dibuat atau kebolehan alat mengesan perubahan
yang kecil
Contoh: neraca kimia( penimbang emas) – sangat peka tetapi tidak semestinya jitu

Ralat

Ralat bersistem

Ralat yang disebabkan oleh alat @ keadaan persekitaran

Ketidak sempurnaan alat Disebabkan oleh salah tentu Contoh:

ukur
Ralat sifar Bacaan yang wujud sebelum
pengukuran di buat
Ralat peribadi Disebabkan oleh pembaca buta
warna
Ralat persekitaran Membuat anggapan yang salah
• Jam randik yang
bergerak terlalu cepat
@ lambat
Contoh:
• Penimbang berat
Contoh:
• Menentukan nilai
pH(salah menentukan
warna/masa tindak
balas)
Contoh:
• Pecutan gravity 10
(sepatutnya (9.801)

7|www.sagadbl.com Cikgu Irwan

NOTA FIZIK-TINGKATAN 4 dan 5
Ralat rawak

Ralat yang disebabkan oleh pemerhati ( orang yang membuat bacaan)

a) Ralat paralaks
-ralat yang disebabkan kedudukan yang salah ketika mengambil bacaan
-contoh: kedudukan mata mestilah serenjang dengan skala bacaan
b) Salah membaca @ mengambil skala
c) Salah membilang
-contoh : sepatutnya ayunan bandul 10 tetapi dibilang 9
d) Disebabkan kadar kehilangan haba yang berbeza uang dihalang oleh persekitaran

1.5 Kaedah penyiasatan fizik

Carta alir dalam mereka bentuk eksperimen

Tujuan Hipotesis
(mengkaji hubungan…) (semakin…MV…semakin…RV…)

Nyatakan pembolehubah bergerak balas Nyatakan pembolehubah yang dimanipulasikan

Nyatakan pembolehubah dimalarkan Nyatakan senarai radas dan bahan

Prosedur eksperimen Nyatakan susunan radas

Penjadualan data

Analisis graf

8|www.sagadbl.com Cikgu Irwan