EsP10 TG U4 PDF

VISIT DEPED TAMBAYAN
http://richardrrr.blogspot.com/
10
1. Center of top breaking headlines and current events related to Department of Education.
2. Offers free K-12 Materials you can use and share
Edukasyon sa Pagpapakatao
PY
Gabay sa Pagtuturo
Yunit
O
C
ED
EP
Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan at pamantasan.
Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na
mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa
action@deped.gov.ph.
D
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Gabay sa Pagtuturo
Unang Edisyon 2015
ISBN:
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas

Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mang
akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot
ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan,
PY
ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula,
atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.
Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright
Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ng
pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin
O
ni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring
iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
C
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
D
Mga Bumuo ng Gabay sa Pagtuturo
E
Mga Konsultant: Manuel B. Dy Jr., PhD at Fe A. Hidalgo, PhD

Editor: Luisita B. Peralta
Mga Manunulat: Mary Jean B. Brizuela, Patricia Jane S. Arnedo,
EP
Goeffrey A. Guevara, Earl P. Valdez, Suzanne M. Rivera,

Elsie G. Celeste, Rolando V. Balona Jr.,
Benedick Daniel O. Yumul, Glenda N. Rito, at
Sheryll T. Gayola
Tagaguhit: Gilbert B. Zamora
D
Naglayout: Jerby S. Mariano

Mga Tagapamahala: Dir. Jocelyn DR. Andaya, Jose D. Tuguinayo, Jr.,
Elizabeth G. Catao, at Luisita B. Peralta
Inilimbag sa Pilipinas ng FEP Printing Corporation

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com
ii
Talaan ng Nilalaman
Ikaapat na Markahan
Modyul 13: Mga Isyung Moral Tungkol sa Buhay ............................................143

Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................145
Paunang Pagtataya ................................................................................146
Pagtuklas ng Dating Kaalaman ...............................................................147
Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa ......................149
Pagpapalalim ..........................................................................................150
Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................153
PY
Modyul 14: Mga Isyung Moral Tungkol sa Seksuwalidad .................................164
.

Pagtuklas ng Dating Kaalaman ..............................................................167
O
Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................169
Pagpapalalim ..........................................................................................170
C
Modyul 15: Mga Isyung Moral Tungkol sa Kawalan ng Paggalang sa Katotohanan 180
D
E

Pagpapalalim ..........................................................................................186
EP
Modyul 16: Mga Isyung Moral Tungkol sa Paggawa at Paggamit ng Kapangyarihan . 198
D

Pagpapalalim ..........................................................................................204
K to12 Gabay Pangkurikulum
PAGPAPAKATAO
C SA
Y
EDUKASYON
P
DepEd Complex, Meralco Avenue
O
Baitang 10
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Lungsod ng Pasig
Disyembre 2013
E D
EP
D
vii
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Ang tunguhin o ”outcome” ng pag-aaral sa batayang edukasyon ay ang panlahatang pag–unlad taglay ang mga kasanayan sa ika–dalawampu’t isang siglo.
Taglay ito ng isang mag-aaral kung mayroon siyang mga kakayahang pangkaalaman, pandamdamin at pangkaasalan na magbibigay sa kanya ng kakayahan
upang:
1. mamuhay at magtrabaho
2. malinang ang kanyang mga potensiyal
D
3. magpasiya nang mapanuri at batay sa impormasyon
4. makakilos nang epektibo sa lipunan at pamayanan sa konteksto ng sandaigdigan upang mapabuti ang uri ng kanyang pamumuhay at ng kanyang
lipunan (Literacy Coordinating Council, Setyembre 1997).
Ibinatay ang kahulugan at ang limang palatandaan nito sa Apat na Batayan (Pillar) ng Edukasyon at sa konsepto ng UNESCO tungkol sa mga
panghabambuhay na kakayahan (life skills) na binuo ng International Commission on Education para sa ika-21 siglo. Ang sumusunod ang limang palatandaan
EP
nito: (a) may kakayahang makipagtalastasan, (b) nag-iisip nang mapanuri at may kakayahang lumutas ng suliranin, (c) ginagamit ang mga likas na yaman
nang mapanagutan para sa susunod na salinlahi at (d) produktibo, napauunlad ang sarili at ang pakikipagkapwa, at (e) may malawak na pananaw sa daigdig.
Sa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), ang palatandaan o batayang kakayahan ng functional literacy ay nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa
E
kabutihang panlahat. Ibig sabihin, nilalayon ng EsP na linangin at paunlarin ang pagkataong etikal ng mag-aaral. Ang EsP ay naglalayong gabayan ang mag-
aaral na mahanap / matagpuan ang kabuluhan ng kanyang buhay, ang papel niya sa lipunang Pilipino upang makibahagi siya sa pagtatayo ng pamayanang
viii
pinaiiral ang katotohanan, kalayaan, katarungan at pagmamahal. Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing kakayahan (macro
D
skills)*: pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasiya at pagkilos.
1. Pag-unawa. Mahalagang maipamalas niya ang kakayahang mahinuha ang mga konsepto at prinsipyong nagbibigay-paLiwanag sa sariling karanasan,
mga sitwasyong namasid, sinuri at pinagnilayan gamit ang obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
2.
C
Pagninilay. Sa gitna ng mabilis na daloy ng impormasyon at ingay ng kapaligiran, kailangang mag-ukol ng panahon ang mag-aaral sa maingat at
malalim na pag-iisip sa mga sitwasyong naobserbahan at mga konseptong natutuhan tungkol sa moral na pamumuhay.
3.
O
Pagsangguni. Kailangang humingi siya ng payo o gabay sa mga taong may higit na kaalaman o kasanayan sa moral na pamumuhay at marunong
magsala (weigh) ng mga impormasyong mula sa iba’t ibang uri ng media batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
4. Pagpapasiya. Kailangang matuto siyang bumuo ng sariling posisyon, paniniwala, paninindigan o kilos na isasagawa batay sa obhektibong pamantayan
ng moral na pamumuhay.
PY
5. Pagkilos. Mahalagang mailapat niya ang konsepto o prinsipyong nahinuha mula sa mga konkretong sitwasyon ng buhay at maipakita ang kahandaang
isabuhay ang mga mabuting ugali (virtues) na natutuhan batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
D
Ang mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema sa bawat taon sa paraang “expanding spiral” mula Kindergarten hanggang Grade 12. Ang
sumusunod ang apat na tema: (a) Pananagutang Pansariliat Pagiging Kasapi ng Pamilya , (b) Pakikipagkapwa at Katatagan ng Pamilya, (c) Paggawa Tungo sa
Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d) Pagkamaka-Diyos at Preperensya sa Kabutihan. Pitong pangunahing
pagpapahalaga (core values) ang nililinang sa mga temang ito: Kalusugan at Pakikiisa sa Kalikasan, Katotohanan at Paggalang, Pagmamahal at Kabutihan,
Ispiritwalidad, Kapayapaan at Katarungan, Likas-kayang Pag-unlad, Pagkamaka-Pilipino at Pakikibahagi sa Pambansang Pagkakaisa (Values Education for the
Filipino: 1997 Revised Version of the DECS Values Education Program, ph. 10-11).
EP
Ang Pilosopiya at mga Batayang Teorya ng Pagtuturo-Pagkatuto
E
Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay batay sa pilosopiyang Personalismo tungkol sa pagkatao ng tao at sa Etika ng Kabutihang Asal
(Virtue Ethics). Ayon sa pilosopiya ng Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga ugnayan. Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating
ix
pakikipagkapwa. Sa Virtue Ethics naman, sinasabing ang isang mabuting tao ay nagsasabuhay ng mga virtue o mabuting gawi (habits) at umiiwas sa mga
D
bisyo o masamang gawi. Samakatwid, ang nagpapabuti sa tao ay ang pagtataglay at ang pagsasabuhay ng mga mabuting gawi.
Sa murang edad na 6 hanggang 12 taon, maaaring hindi pa lubos na maunawaan ng isang bata ang kanyang pagkatao bilang tao ayon sa paLiwanag ng
pilosopiyang Personalismo. Ngunit maaari siyang sanayin sa mga virtue at pagpapahalaga upang lumaki siyang isang mabuting tao. Sa mga edad na ito,
mauunawaan niya na dapat siyang magpakabuti hindi lamang sapagkat ito ang inaasahan sa kanya ng lipunan kundi dahil tao siya - may dignidad at likas
C
ang pagiging mabuti. May dignidad ang tao dahil siya ay bukod-tangi at may ugnayan sa kanyang kapwa, sa Diyos, at kalikasan.
Ang Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, Pagkatutong Pangkaranasan (Experiential Learning) ni David Kolb,
O
Konstruktibismo (Constructivism) at Teorya ng Pamimili ng Kurso (Theory of Career Development) ni Ginzberg, et. al. at Super ang iba pang teorya na
nagpapaLiwanag kung paano natututo ang mag-aaral sa EsP.
Ayon sa paLiwanag ng Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, maaaring makuha sa pagmamasid sa ibang tao ang
mga pagkatuto tulad ng pagkakaroon ng mabuting ugali at bagong impormasyon. Ayon pa rin sa teoryang ito, mahalaga ang mga iniisip ng tao sa kanyang
pagkatuto ngunit hindi nangangahulugang magbubunga ito ng pagbabago sa kilos.
PY
Ang mga karanasan din ang pinagkukunan ng mga pagkatuto ayon kay David Kolb at sa Teorya ng Pagkatuto ng Konstruktibismo. Ayon saTeorya ng
Pagkatutong Pangkaranasan ni Kolb, ang mga nasa edad (adults) ay natututo sa pamamagitan ng kanilang pagninilay sa kanilang mga karanasan, pagbuo ng
mga konklusyon o insight mula sa mga ito, at paglalapat ng mga ito sa angkop na mga sitwasyon ng buhay. Sinusuportahan ang pananaw ni Kolb ng Teorya
ng Konstruktibismo. Sinasabi ng teoryang ito nanagkakaroon ng pagkatuto ang tao at gumagawa ng kabuluhan (meaning) batay sa kanyang mga karanasan.
Naipamamalas ito sa pagtuturo sa pamamagitan ng pagbibigay ng tuon sa mag-aaral. Nagkakaroon siya ng mga bagong pagkatuto gamit ang mga tanong ng
guro at ng kanyang malikhaing paraan.
Nailalapat ang mga pagkatutong ito sa paggawa ng mga pasiya tulad ng kukuning kurso o propesyon. Ayon sa Teorya ng Career Development nina Ginzberg,
et. al. at Super, dumadaan sa iba’t ibang yugto ang pagpapasya ng bata ukol sa kurso o propesyon batay sa kanyang pagtingin sa sarili (self-concept),
saloobin (attitude) at mga pagpapahalaga. Tinatanggap o tinatanggihan niya ang isang kurso o trabaho batay sa obserbasyon niya (halimbawa, mga kilos ng
kanyang magulang ayon sa propesyon nito) at sa tinuturing niyang mahalaga (halimbawa, malaking sweldo o paglilingkod sa lipunan).
D
Mga Disiplina ng Edukasyon sa Pagpapakatao
Ang nilalaman at istraktura ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay nakaankla sa dalawang disiplina: Ethics at Career Guidance. Ang Etika ay ang siyensya ng
moralidad ng kilos ng tao. Samantalang Career Guidance naman ang paggabay sa mag-aaral na magpasiya ng kursong akademiko, sining at isports o
EP
teknikal-bokasyonal na tugma sa kanyang mga talento, kakayahan at aptitude at mga trabahong kailangan ng industriya.
Mga Dulog sa Pagtuturo

E
x
D
Ang mga pangunahing dulog na gagamitin sa pagtuturo ng mga konsepto ay ang pagpapasyang etikal ( ethical decision making) sa pamamagitan ng pagsusuri
ng suliranin o isyu), ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning), at pagpaplano ng kursong akademiko o teknikal-bokasyonal.
Ang paggawa ng pagpapasyang etikal o moral ay ang pagbuo ng pasiya na may preperensya sa kabutihan at magpapatingkad o maglilinang ng pagkatao ng
tao. Proseso ito na kinapapalooban ng (a) pag-alam sa mga detalye ng sitwasyon at (b) maingat na pagsasaalang-alang ng mga moral na pagpapahalaga na
C
mahalaga sa isang sitwasyon. Mahalaga rin dito ang pagiging sensitibo sa mga aspetong moral ng mga sitwasyon sa pang-araw-araw na buhay at ang
kamalayan sa mga tao o pangkat na maaapektuhan ng pasiya. O
Ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning) ay ang pagkakaroon ng mga kakayahang kailangan sa pagkilala at pamamahala ng
sarili, paglinang ng pagmamalasakit sa kapwa, paggawa ng mapanagutang pasiya, pakikipag-ugnayan, at pagharap nang epektibo sa mga mapanghamong
sitwasyon. Paraan ito ng paglinang ng mga kakayahan ng mag-aaral upang magtagumpay sa mga gawain sa buhay. Nahahati sa limang uri ang mga
kakayahang ito: Kamalayang Pansarili, Pamamahala ng Sarili, Kamalayang Panlipunan, Pamamahala ng Pakikipag-ugnayan at Mapanagutang Pagpapasiya.
PY
Figure 1. Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao
PY
O
Pilosopiya ng Personalismo
C
E D
EP
D
xi
Deskripsyon ng Asignatura
Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isa sa mga asignatura ng Pinaunlad na Programa ng Batayang Edukasyon na K to 12 na gagabay at
huhubog sa mga kabataan. Tunguhin nito ang paghubog ng kabataang nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat.
Nangangahulugan ito na lilinangin at pauunlarin ang pagkataong etikal ng bawat mag-aaral. Upang maipamalas ito, kailangang magtaglay siya ng limang
pangunahing kakayahan (macro skills): pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos.
D
Nililinang sa apat na tema sa bawat antas mula Kindergarten hanggang Baitang 10 ang mga pangunahing kakayahang ito: (a) Pananagutang Pansarili
at Mabuting Kasapi ng Pamilya, (b) Pakikipagkapwa-tao, (c) Paggawa Tungo sa Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d)
Pananalig at Pagmamahal sa Diyos at Paninindigan sa Kabutihan.
MGA PAMANTAYAN SA PROGRAMA (LEARNING AREASTANDARDS)

EP
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto sa pananagutang pansarili, pamilya, kapwa, bansa/daigdig at Diyos; nakapagpapasiya at
nakakikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay nang maayos at maligaya.
E
PANGUNAHING PAMANTAYAN NG BAWAT YUGTO (KEYSTAGE STANDARDS)
xii
D
K – Baitang 3 Baitang 4 – 6 Baitang 7 – 10
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa

C
mga konsepto sa pananagutang pansarili,
konsepto at gawaing nagpapakita ng pananagutang konsepto at gawaing nagpapakita ng
pagkatao ng tao, pamilya at pakikipagkapwa,
pansarili, pampamilya, pagmamahal sa kapwa/ pananagutang pansarili, pampamilya, lipunan, paggawa at mga pagpapahalagang moral
pamayanan, sa bansa at sa Diyos tungo sa maayos
at masayang pamumuhay.
O
pagmamahal sa kapwa, sa bansa/ daigdig at sa
Diyos tungo sa kabutihang panlahat.
at nagpapasiya at kumikilos nang mapanagutan
tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay
nang may kaayusan at kaligayahan.
PY
ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Grade Level Standards (Pamantayan sa Bawat Baitang/Antas)

D
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakaroon ng kamalayan sa paggalang at pagmamahal sa sarili, kapwa at Diyos bilang
K gabay tungo sa maayos at masayang tahanan.
EP
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga paraan ng paggalang sa sarili, kapwa, bansa at Diyos bilang gabay tungo sa maayos at
1
E
masayang tahanan at paaralan.
xiii
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagpapakikita ng mga kilos na nagpapahalaga sa sarili, kapwa, bansa, Diyos at sa
2 Kanyang mga nilikha bilang patnubay sa maayos at masayang paaralan at pamayanan.
C
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nagpapakita ng pagpapahalaga tungo sa maayos at masayang
3 pamumuhay na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya para sa sarili, kapwa, pamayanan, bansa at Diyos .
O
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga makabuluhang gawain na may kaakibat na pagpapahalaga tungo sa wasto,
4 maayos, masaya at mapayapang pamumuhay para sa sarili, kapwa, bansa at Diyos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa masusing pagsusuri sa pagpapahayag, pagganap ng tungkulin na may
PY
5 pananagutan at pagsasabuhay ng mga ito tungo sa masaya, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa sarili/ mag-anak,
kapwa/ pamayanan, bansa/ daigdig at Diyos.
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na tumutulong sa pag-angat ng sariling dignidad, pagmamahal sa kapwa
6 na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya tungo sa maayos, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa kabutihang panlahat.
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga /
7 pagbibinata, kakayahan at talento, hilig at pagkatao ng tao tungo sa pagtupad ng mga tungkulin sa sarili, sa kapwa, sa bansa/
daigdig at sa Diyos at pagtatakda ng mithiin upang mapanagutan ang kahihinatnan ng mga pasya at kilos.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa layunin at kahalagahan ng pamilya at pakikipagkapwa upang maging mapanagutan sa
8
EP
pakikipag-ugnayan sa iba tungo sa makabuluhang buhay sa lipunan.
9
E
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan at paggawa bilang paglilingkod tungo sa
tamang pagpili ng kurso o hanapbuhay na magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan.
xiv
D
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao, makataong kilos, pagpapahalagang moral
10
at mga isyung moral at nagpapasya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral
at impluwensya ng kapaligiran.
C
O
PY
GABAY Pangkurikulum sa Edukasyon sa Pagpapakatao (ESP)
BAITANG 10
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao,
Pangkalahatang makataong kilos, pagpapahalagang moral at mga isyung moral at nagpapasiya at kumikilos nang
Pamantayan
D
may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral at
impluwensya ng kapaligiran.
PAMANTAYAN
PAMANTAYANG MGA KASANAYANG
NILALAMAN SA PAGGANAP
PANGNILALAMAN PAMPAGKATUTO CODE
(Content Standard) (Performance
(Content Standard) ( Learning Competencies)
EP
Standard)
UNANG MARKAHAN: Ang Moral na Pagkatao
Pamantayang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao at pagkatao
Pangnilalaman
E
ng tao upang makapagpasiya at kumilos nang may preperensya sa kabutihan.
xv
Ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilos ayon sa pagkatao ng tao ay daan tungo sa pagiging
Batayang Konsepto
moral na nilalang.
D
1. Ang mga Katangian Naipamamalas ng Nailalapat ng mag- 1.1 Natutukoy ang mga katangian ng EsP10MP
ng Pagpapakatao mag-aaral ang pag- aaral ang mga pagpapakatao -Ia-1.1
unawa sa mga tiyak na hakbang 1.2 Nasusuri ang sarili kung anong
katangian ng upang
C katangian ng pagpapakatao ang
pagpapakatao. paunlarin ang mga makatutulong sa pagtupad ng iba’t EsP10MP
katangian ng ibang papel sa buhay (upang -Ia-1.2
pagpapakatao.
O magampanan ang kaniyang misyon
sa buhay)
1.3 Napatutunayan na ang pag-unlad
sa mga katangian ng pagpapakatao
EsP10MP
ay instrumento sa pagganap ng tao
-Ib-1.3
sa kaniyang misyon sa buhay tungo
PY
sa kaniyang kaligayahan.
1.4 Nailalapat ang mga tiyak na
EsP10MP
hakbang upang paunlarin ang mga
-Ib-1.4
katangian ng pagpapakatao
PAMANTAYAN
Standard)
2. Ang Mataas na Naipamamalas ng Nakagagawa ang 2.1 Natutukoy ang gamit at tunguhin
Gamit at Tunguhin mag-aaral ng mga ng isip at kilos-loob sa angkop na EsP10MP
mag-aaral ang pag-
ng Isip at Kilos-Loob angkop na kilos sitwasyon -Ic-2.1
unawa sa mga
(Will)
D
konsepto tungkol sa
upang maipakita
ang kakayahang
2.2 Nasusuri kung ginamit nang tama
EsP10MP
paggamit ng isip sa ang isip at kilos-loob ayon sa
hanapin ang tunguhin ng mga ito -Ic-2.2
paghahanap ng katotohanan at
katotohanan at maglingkod at 2.3 Naipaliliwanag na ang isip at kilos-
paggamit ng kilos- magmahal. loob ay ginagamit para lamang sa EsP10MP
EP
loob sa paglilingkod/ paghahanap ng katotohanan at sa -Ic-2.3
paglilingkod/pagmamahal
pagmamahal.
2.4 Nakagagawa ng mga angkop na
E kilos upang maipakita ang
EsP10MP
kakayahang hanapin ang
-Ic-2.4
xvi
katotohanan at maglingkod at
D magmahal
3. Paghubog ng Naipamamalas ng Nakagagawa ang 3.1 Nakikilala ang mga yugto ng
Konsensiya batay sa mag-aaral ang pag- mag-aaral ng konsensiya sa EsP10MP
Likas na Batas Moral unawa sa konsepto angkop na kilos pagsusuri o pagninilay sa isang
ng paghubog ng
C
upang itama ang pagpapasiyang ginawa
-Id-3.1
konsiyensiya batay mga maling

sa Likas na Batas pasiyang ginawa. 3.2 Nakapagsusuri ng mga pasiyang
Moral.
O ginawa batay sa mga Prinsipyo ng EsP10MP
Likas na Batas Moral -Id-3.2
3.3 Napatutunayan na ang

konsensiyang nahubog batay sa
EsP10MP
Likas na Batas Moral ay nagsisilbing
-Ie-3.3
PY
gabay sa tamang pagpapasiya at
pagkilos
PAMANTAYAN
Standard)
3. Paghubog ng Naipamamalas ng Nakagagawa ang 3.4 Nakagagawa ng angkop na kilos
Konsensiya batay sa
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng batay sa konsensiyang nahubog ng
Likas na Batas Moral unawa sa konsepto angkop na kilos Likas na Batas Moral
EsP10MP
ng paghubog ng upang itama ang
-Ie-3.4
konsiyensiya batay mga maling
sa Likas na Batas pasiyang ginawa.
EP
Moral.
4. Ang Mapanagutang Naipamamalas ng Nakagagawa ang 4.1 Natutukoy ang mga pasiya at kilos
Paggamit ng Kalayaan na tumutugon sa tunay na gamit EsP10MP
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga
E
unawa sa tunay na angkop na kilos ng kalayaan -If-4.1
kahulugan ng upang maisabuhay 4.2 Nasusuri ang tunay na kahulugan EsP10MP
xvii
kalayaan.
D
ang paggamit ng ng kalayaan -If-4.2
tunay na kalayaan: 4.3 Naipaliliwanag na ang tunay na
tumugon sa tawag kalayaan ay ang kakayahang EsP10MP
tumugon sa tawag ng pagmamahal -Ig-4.3
ng pagmamahal at
paglilingkod.
C at paglilingkod
kilos upang maisabuhay ang
O paggamit ng tunay na kalayaan:
tumugon sa tawag ng pagmamahal
at paglilingkod
EsP10MP
-Ig-4.4
PY
PAMANTAYAN
Standard)
IKALAWANG MARKAHAN: Ang Makataong Kilos
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa makataong kilos upang
Pamantayang
Pangnilalaman
D
makapagpasiya nang may preperensya sa kabutihan sa gitna ng mga isyung moral at impluwenysa
ng kapaligiran.
Ang pag-unawa sa mga konsepto ng moralidad ng kilos ay gabay sa pagpili ng moral na pasiya at
Batayang Konsepto
kilos sa gitna ng mga isyung moral at impluwensya ng kapaligiran.
5. Ang Pagkukusa ng Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 5.1 Nakikilala:
EP
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag- mag-aaral ng: a. na may pagkukusa sa
Mga Salik na unawa sa konsepto a. sariling kilos na makataong kilos kung
Nakaaapekto sa
E
ng pagkukusa ng dapat nagmumula ito sa malayang
Pananagutan ng Tao makataong kilos at panagutan at pagsasagawa ng kilos-loob sa EsP10MK
sa Kahihinatnan ng mga salik sa
xviii
nakagagawa ng pamamatnubay ng isip.
Kilos at Pasiya nakaaapekto sa
D
paraan upang b. ang bawat salik na nakaaapekto
-IIa-5.1
pananagutan ng tao maging sa pananagutan ng tao sa
sa kahihinatnan ng mapanagutan kahihinatnan ng kaniyang kilos at
kilos at pasiya.
C
sa pagkilos pasiya
b. sarili batay sa
5.2 Nakapagsusuri ng:
mga salik na
O
nakaaapekto sa a. mga kilos na may panagutan
pananagutan b. mga sitwasyong nakaaapekto sa
EsP10MK
ng tao sa pagkukusa sa kilos dahil sa
-IIa-5.2
kahihinatnan ng kamangmangan, masidhing
kilos at pasiya damdamin, takot, karahasan at
PY
at nakagagawa gawi
PAMANTAYAN
Standard)
5. Ang Pagkukusa ng
D
Naipamamalas ng ng mga 5.3 Napatutunayan na:
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag- hakbang upang a. Ang makataong kilos ay sinadya
Mga Salik na unawa sa konsepto mahubog ang (deliberate) at niloob ng tao,
Nakaaapekto sa ng pagkukusa ng kaniyang gamit ang isip, kaya
Pananagutan ng Tao makataong kilos at kakayahan sa pananagutan niya ang
sa Kahihinatnan ng mga salik sa pagpapasiya kahihinatnan nito (kabutihan o
EP
Kilos at Pasiya nakaaapekto sa kasamaan). EsP10MK
pananagutan ng tao b. Nakaaapekto ang -IIb-5.3
E
sa kahihinatnan ng
kilos at pasiya.
kamangmangan, masidhing
damdamin, takot, karahasan at
xix
gawi sa pananagutan ng tao sa
D kahihinatnan ng kaniyang kilos
dahil maaaring mawala ang
pagkukusa ng kilos.
C 5.4 Nakapagsusuri ng:
a. sariling kilos na dapat panagutan
at nakagagawa ng paraan upang
O maging mapanagutan sa
pagkilos
b. Sarili batay sa mga salik na EsP10MK
nakaaapekto sa pananagutan ng -IIb-5.4
tao sa kahihinatnan ng kilos at
pasiya at nakagagawa ng mga
PY
hakbang upang mahubog ang
kaniyang kakayahan sa
pagpapasiya nang tama at
mabuti
PAMANTAYAN
Standard)
6. Layunin, Paraan, Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 6.1 Naipaliliwanag ang layunin, paraan
Sirkumstansiya, at mag-aaral ng EsP10MK
mag-aaral ang pag- at sirkumstansiya, at kahihinatnan
Kahihinatnan ng kabutihan o -IIc-6.1
ng makataong kilos
Makataong Kilos
D
unawa sa layunin,
paraan at mga
kasamaan ng 6.2 Nakapagsusuri ng kabutihan o
sariling pasiya o kasamaan ng sariling pasiya o kilos
sirkumstansiya ng kilos sa isang EsP10MK
makataong kilos. sa isang sitwasyon batay sa
sitwasyon batay sa -IIc-6.2
layunin, paraan, sirkumstansiya, at
layunin, paraan at kahihinatnan nito
EP
sirkumstansiya
6.3 Napatutunayan na ang layunin,
nito.
paraan, sirkumstansiya, at
EsP10MK
kahihinatnan ng kilos ay
E nagtatakda ng pagkamabuti o
-IId-6.3
pagkamasama nito
xx
D 6.4 Nakapagtataya ng kabutihan o
kasamaan ng pasiya o kilos sa
isang sitwasyong may suliranin EsP10MK
(dilemma) batay sa layunin, paraan -IId-6.4
C sirkumstansiya, at kahihinatnan
nito
7. Ang Kabutihan o Naipamamalas ng Naitatama ng 7.1 Natutukoy ang batayan sa
Kasamaan ng Kilos mag-aaral ang pag- mag-aaral ang
O paghusga sa kabutihan o
EsP10MK
Ayon sa Paninindigan, unawa sa kabutihan isang maling kilos kasamaan ng kilos ayon sa
-IIe-7.1
Gintong Aral at o kasamaan ng kilos sa pamamagitan panininindigan, Gintong Aral at
Pagpapahalaga ayon sa ng pagpapasiya mataas na Pagpapahalaga
pagpapahalaga. gamit ang mas 7.2 Nakapagsusuri kung paano paiiralin
mataas na ang mas mataas na pagpapahalaga EsP10MK
PY
pagpapahalaga. sa isang sitwasyong may conflict -IIe-7.2
PAMANTAYAN
Standard)
7. Ang Kabutihan o Naipamamalas ng Naitatama ng 7.3 Naipaliliwanag na kasama sa
Kasamaan ng Kilos
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ang nararapat na gamiting batayan sa
Ayon sa Paninindigan, unawa sa kabutihan isang maling kilos paghusga ng kabutihan o kasamaan EsP10MK
Gintong Aral at o kasamaan ng kilos sa pamamagitan ng kilos ang Kautusang Walang -IIf-7.3
Pagpapahalaga ayon sa ng pagpapasiya Pasubali, Gintong Aral at mga
pagpapahalaga. gamit ang mas pagpapahalaga
EP
mataas na 7.4 Naitatama ang isang maling kilos sa
pagpapahalaga. pamamagitan ng paggawa ng mga
EsP10MK
tiyak na hakbang batay sa
E paninidigan, Gintong Aral, at mas
-IIf-7.4
mataas na pagpapahalaga
xxi
8. Mga Yugto ng Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 8.1 Naipaliliwanag ang bawat yugto ng
Makataong Kilos at mag-aaral ang pag-
D
mag-aaral ng makataong kilos at mga hakbang
EsP10MK
-IIg-8.1
Mga Hakbang sa unawa sa mga sariling kilos at sa moral na pagpapasiya
Moral na pasiya batay sa 8.2 Natutukoy ang mga kilos at
yugto ng makataong
Pagpapasiya mga yugto ng pasiyang nagawa na EsP10MK
kilos at mga
C
makataong kilos at umaayon sa bawat yugto ng -IIg-8.2
hakbang sa moral nakagagawa ng makataong kilos
na pagpapasiya. plano upang
O
maitama ang kilos
8.3 Naipaliliwanag na ang bawat yugto
ng makataong kilos ay kakikitaan
o pasiya. ng kahalagahan ng deliberasyon ng EsP10MK
isip at katatagan ng kilos-loob sa -IIh-8.3
paggawa ng moral na pasiya at
kilos
PY
8.4 Nakapagsusuri ng sariling mga kilos
at pasiya batay sa mga yugto ng
EsP10MK
makataong kilos at nakagagawa ng
-IIh-8.4
plano upang maitama ang mga
kilos o pasiya
PAMANTAYAN
Standard)
IKATLONG MARKAHAN: Mga Pangunahing Birtud at Pagpapahalagang Moral
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang
Pamantayang
moral upang makapagpasiya at makakilos tungo sa makabuluhan at mabuting pakikipag-ugnayan sa
Pangnilalaman
D
Diyos, sa kapwa at sa kapaligiran.
Ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang moral ay kailangan upang
Batayang Konsepto
makapagpasiya at makakilos nang may preperensya sa kabutihan.
9. Maingat na Naipamamalas ng Nakagagawa ang 9.1 Natutukoy ang mga kilos na
EsP10PB
Paghuhusga mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga nagpapakita ng maingat na
-IIIa-9.1
(Prudence) unawa sa maingat angkop na kilos na paghuhusga
EP
na paghuhusga nagpapakita ng 9.2 Nasusuri ang mga kilos na
(prudence). maingat na EsP10PB
nagpapakita ng maingat na
-IIIa-9.2
E paghuhusga. paghuhusga
9.3 Napatutunayan na ang maingat na
xxii
paghuhusga ay mahalagang
D kasanayan sa tamang pagpapasiya
EsP10PB
-IIIb-9.3
upang mapaunlad ang paninindigan
sa pagpapakatao
C kilos na nagpapakita ng maingat na
EsP10PB
-IIIb-9.4
paghuhusga
10. Pagmamahal sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang 10.1 Nakikilala sa sarili ang mga
Bayan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng
O indikasyon ng pagmamahal sa
EsP10PB
unawa sa -IIIc-10.1
angkop na kilos bayan
pagmamahal sa
upang maipamalas 10.2 Nahuhusgahan ang angkop na EsP10PB
bayan.
ang pagmamahal kilos o tugon sa mga sitwasiyong -IIIc-10.2
sa Bayan kailangan ang mapanuring pag-
PY
(Patriyotismo). EsP10PB
iisip bilang pagpapakita ng -IIIc-10.2
PAMANTAYAN
Standard)
10. Pagmamahal sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang pagmamahal sa bayan
Bayan
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng 10.3 Nahihinuha na ang pagmamahal sa
unawa sa angkop na kilos bayan ay masasalamin sa
pagmamahal sa pagsisikap na maisabuhay ang mga EsP10PB
upang maipamalas
bayan. pagpapahalaga at nakaaambag sa -IIId-10.3
ang pagmamahal
pag-angat ng kulturang Pilipino at
sa Bayan
EP
kaunlaran ng bansa
(Patriyotismo).
kilos sa pamayanan o barangay
E upang maipamalas ang
EsP10PB
-IIId-10.4
pagmamahal sa bayan
xxiii
11. Pangangalaga sa Naipamamalas ng
D
Nakagagawa ang 11.1 Nakapagpapaliwanag ng
EsP10PB
Kalikasan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kahalagahan ng pangangalaga sa
. unawa sa angkop na kilos -IIIe-11.1
kalikasan
pangangalaga sa upang
11.2 Natutukoy ang mga paglabag sa
kalikasan. maipamalas ang
C pangangalaga sa kalikasan na EsP10PB
pangangalaga sa -IIIe-11.2
umiiral sa lipunan
kalikasan.
11.3 Napangangatwiranan na:
O a. Lahat tayo ay mamamayan ng
iisang mundo, dahil nabubuhay
tayo sa iisang kalikasan (Mother
Nature)
EsP10PB
b. Inutusan tayo ng Diyos na
-IIIf-11.3
alagaan ang kalikasan
PY
(stewards) at hindi maging
tagapagdomina para sa susunod
na henerasyon.
c. Binubuhay tayo ng kalikasan
PAMANTAYAN
Standard)
11. Pangangalaga sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang 11.4 Nakagagawa ng mga angkop na EsP10PB
Kalikasan mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kilos upang maipamalas ang -IIIf-11.4
unawa sa angkop na kilos pangangalaga sa kalikasan
D
pangangalaga sa upang
kalikasan. maipamalas ang
pangangalaga sa
kalikasan.
12. Espiritwalidad at Naipamamalas ng Nakagagawa ang 12.1 Natutukoy ang mga katangian ng EsP10PB
EP
Pananampalataya mag-aaral ang pag- mag-aaral ng tao bilang espiritwal na nilalang -IIIg-12.1
unawa sa angkop na kilos 12.2 Nasusuri ang sariling ugnayan sa EsP10PB
E
pananampalataya at
espiritwalidad.
upang mapaunlad Diyos -IIIg-12.2
ang sariling 12.3 Nahihinuha na:
xxiv
a. Nasa pagsisikap na hanapin ang
D
pananampalataya
kahulugan ng buhay, hindi ang
at espiritwalidad.
mga bagay na materyal, ang
pagiging espiritwal ng tao.
b. Ang pagsisikap na mapanatili
C ang ugnayan sa Diyos, bilang
indikasyon ng pagiging ispiritwal, EsP10PB
ang nagpapatibay sa ating -IIIh-12.3
O pananampalataya.
c. Naipakikita ang tunay na
pananampalataya sa pag-ibig sa
kapwa at preperensya sa
kabutihan.
PY
PAMANTAYAN
Standard)
12. Espiritwalidad at
Pananampalataya
DNaipamamalas ng
mag-aaral ang pag-
Nakagagawa ang 12.4 Nakagagawa ng mga angkop na
mag-aaral ng kilos upang mapaunlad ang sariling
unawa sa angkop na kilos pananampalataya at
pananampalataya at espiritwalidad EsP10PB
upang mapaunlad
espiritwalidad. -IIIh-12.4
ang sariling
EP
pananampalataya
E at espiritwalidad.
IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga isyung moral upang magkaroon ng matatag na
Pamantayang
xxv
paninindigan sa kabutihan sa gitna ng iba’t ibang pananaw sa mga isyung ito at mga impluwensya
Pangnilalaman
ng kapaligiran.
D
Ang pag-unawa sa mga isyung moral ay nakatutulong sa pagbuo ng mapaninindigang pananaw
Batayang Konsepto batay sa apat na pangunahing birtud o ugali (cardinal virtues) at anim na pangunahing
pagpapahalagang moral (core moral values).
13. Mga Isyu Tungkol sa Naipamamalas ng
C
Nakagagawa ang 13.1 Natutukoy ang mga gawaing
EsP10PI
Buhay (Paggamit ng mag-aaral ang pag- mag-aaral ng taliwas sa batas ng Diyos at sa
-IVa-13.1
droga, Aborsyon, sariling pahayag kasagraduhan ng buhay
Pagpapatiwakal,
unawa sa mga
tungkol sa mga
O 13.2 Nasusuri ang mga gawaing taliwas
gawaing taliwas sa EsP10PI
Euthanasia) gawaing taliwas sa sa batas ng Diyos at sa
batas ng Diyos at sa batas ng Diyos at
kasagraduhan ng buhay -IVa-13.2
kasagraduhan ng sa kasagraduhan
13.3 Napatutunayan na:
buhay. ng buhay.
Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa
PY
mga isyung may kinalaman sa
EsP10PI
paninindigan ng tao sa pagmamahal
-IVb-13.3
niya sa buhay bilang kaloob ng
Diyos ay kailangan upang
mapatibay ang ating pagkilala sa
PAMANTAYAN
Standard)
13. Mga Isyu Tungkol sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang Kaniyang kadakilaan at
Buhay (Paggamit ng mag-aaral ang pag- mag-aaral ng kapangyarihan at kahalagahan ng
droga, Aborsyon, unawa sa mga sariling pahayag tao bilang nilalang ng Diyos.
Pagpapatiwakal,
D
gawaing taliwas sa tungkol sa mga 13.4 Nakagagawa ng sariling pahayag
Euthanasia) batas ng Diyos at sa gawaing taliwas sa tungkol sa mga gawaing taliwas sa
kasagraduhan ng batas ng Diyos at EsP10PI
batas ng Diyos at sa kasagraduhan
buhay. sa kasagraduhan -IVb-13.4
ng buhay
ng buhay.
EP
14. Mga Isyu Tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang 14.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay
sa Sekswalidad mag-aaral ang pag- mag-aaral ng sa kawalan ng paggalang sa EsP10PI
(Pre-marital sex, unawa sa mga isyu malinaw na dignidad at seksuwalidad -IVc-14.1
pornograpiya tungkol sa
E posisyon tungkol 14.2 Nasusuri ang mga isyung kaugnay
Pang-aabusong sekswalidad (pre- sa isang isyu sa sa kawalan ng paggalang sa EsP10PI
xxvi
Seksuwal,
prostitusyon)
marital sex,
pornograpiya pang-
D
kawalan ng
paggalang sa
dignidad at seksuwalidad -IVc-14.2
aabusong sekswal, dignidad at 14.3 Ang malawak na kaalaman sa mga

prostitusyon). sekswalidad. isyung may kinalaman sa kawalan
ng paggalang sa seksuwalidad ay
C daan upang magkaroon ng EsP10PI
O malinaw na posisyon sa -IVd-14.3
kahalagahan ng paggalang sa
kabuuan ng pagkatao ng tao sa
tunay na layunin nito
14.4 Nakagagawa ng malinaw na
posisyon tungkol sa isang isyu sa EsP10PI
kawalan ng paggalang sa dignidad -IVd-14.4
PY
at seksuwalidad
PAMANTAYAN
Standard)
15. Mga Isyung Moral Naipamamalas ng Nakabubuo ang
Tungkol sa Kawalan
D
mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga
15.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay
sa kawalan ng paggalang sa
EsP10PI
ng Galang sa unawa sa mga isyu hakbang upang -IVe-15.1
katotohanan
Katotohanan tungkol sa paglabag maisabuhay ang 15.2 Nasusuri ang mga isyung may
Pagsasabi ng totoo sa katotohanan paggalang sa EsP10PI
kinalaman sa kawalan ng paggalang
para sa kabutihan- (pagsasabi ng totoo katotohanan. -IVe-15.2
sa katotohanan
EP
whistle blwoing, para sa kabutihan-
15.3 Napatutunayan na: Ang pagiging
plagiarism, whistle blowing,
mulat sa mga isyu tungkol sa
intellectual piracy) plagiarism,
E
intellectual piracy).
kawalan ng paggalang sa
katotohanan ay daan upang isulong
EsP10PI
-IVf-15.3
at isabuhay ang pagiging
xxvii
D mapanagutan at tapat na nilalang
15.4 Nakabubuo ng mga hakbang upang
maisabuhay ang paggalang sa EsP10PI
katotohanan -IVf-15.4
16. Mga Isyu tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang

C 16.1 Natutukoy ang mga isyu tungkol sa
sa Paggawa mag-aaral ang pag- mag-aaral ng paggawa at paggamit ng EsP10PI
-IVg-16.1
(Paggamit ng
kagamitan at oras
unawa sa mga isyu
tungkol sa paggawa
O
posisyon tungkol
sa isang isyu sa
kapangyarihan
16.2 Nasusuri ang mga isyu tungkol sa
sa trabaho,Sugal, (Paggamit ng paggawa at EsP10PI
paggawa at paggamit ng
Game of chance, kagamitan at oras paggamit ng -IVg-16.2
kapangyarihan
Paggamit ng oras at sa trabaho,Sugal, kapangyarihan.
kagamitan sa Game of chance, 16.3 Napatutunayan na:
PY
trabaho, Paggamit ng oras at Ang pagkakaroon ng matibay na
Magkasalungat na kagamitan sa paninindigan sa paggawa at tamang EsP10PI
interes (Conflict of trabaho, paggamit ng kapangyarihan ay -IVh-16.3
interest) at daan para sa mapanagutang
paglilingkod.
PAMANTAYAN
Standard)
Paggamit ng Magkasalungat na 16.4 Nakabubuo ng matatag na posisyon EsP10PI
Kapangyarihan interes (Conflict of tungkol sa mga isyu sa paggawa at -IVh-16.4
(Pakikipagsabwatan, interest) at paggamit ng
Panunuhol, Bribery,
D
Paggamit ng kapangyarihan
Kickback, Kapangyarihan
Nepotismo) (Pakikipagsabwatan
, Panunuhol
(Bribery), Kickback,
EP
Nepotismo).
E
xxviii
D
C
O
PY
CODE BOOK LEGEND
Sample: EsP10PB-IIIg-12.1
LEGEND
D SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Learning Area
and Strand/ Edukasyon sa Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya PKP
Subject or Pagpapakatao
Specialization EsP Mahal Ko, Kapwa Ko P
First Entry
10
EP
Para Sa Kabutihan ng Lahat, Sumunod Tayo PPP
Grade Level Baitang 10
Paggawa ng Mabuti, Kinalulugdan ng Diyos PD
Uppercase Letter/s Component/

E
Domain/Content/
Ang Pagpapahalaga
PB
Pagkilala at Pamamahala sa mga Pagbabago sa
Sarili
PS
at Birtud
Topic Ang Pagkatao ng Tao PT
xxix
D -
Ang Pagpapahalaga at Birtud PB
Roman Numeral
*Zero if no specific Quarter Ikatlong Markahan III Ang Pakikipagkapwa P
quarter
Lowercase Letter/s Mga Isyu sa Pakikipagkapwa IP
*Put a hyphen (-) in
between letters to Week Ikapitong linggo
C Ang Papel ng Lipunan sa Tao PL
g
indicate more than a
specific week Ang Tungkulin ng Tao sa Lipunan TT
O
- Mga Kaugnay na Pagpapahalaga sa Paggawa KP
NakapagpapaLiwanag Mapanagutang Pagpaplano ng Kursong
ng kahalagahan ng Akademiko o Teknikal-Bokasyonal, Sining at PK
Arabic Number Competency 12.1
pangangalaga sa Isports, Negosyo o Hanapbuhay
kalikasan
Ang Moral na Pagkatao MP
PY
Ang Makataong Kilos MK
Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral PI
Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 10
Ikaapat na Markahan
Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 13:
MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA BUHAY
Bilang ng Oras: 4
I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang

Pampagkatuto
Pamantayan sa pagkatuto
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa
PY
sa mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan ng buhay
Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng sariling pahayag
tungkol sa mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan ng
buhay
Batayang konsepto
O
Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at maipamalas
ng mag-aaral? C
Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyung may kinalaman sa
paninindigan ng tao sa pagmamahal niya sa buhay bilang kaloob ng Diyos
ay kailangan upang mapatibay ang ating pagkilala sa Kaniyang kadakilaan at
kapangyarihan at kahalagahan ng tao bilang nilalang ng Diyos.
D
Pagsasabuhay ng mga pagkatuto
Ano ang patunay ng pag-unawa?
E
Nakagagawa ng sariling pahayag tungkol sa mga gawaing taliwas sa batas

ng Diyos at sa kasagraduhan ng buhay.
EP
Kakayahan
Anong kakayahan ang dapat maipamalas tungo sa pag-unawa?
Nasusuri ang mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan
ng buhay.
D
Kaalaman
Anong kaalaman ang kailangan upang maipamalas ang pag-unawa?
Natutukoy ang mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan
ng buhay.
143
II. Pag-uugnay ng mga Kasanayang Pampagkatuto sa Pagtatasa
Mga Kasanayang Pagtatasa:

Pampagkatuto
KP1: KP1:
Natutukoy ang mga Pagtukoy sa mga isyu sa buhay na

gawaing taliwas sa batas ng tumutugon sa bawat kahon ng mga
Diyos at sa kasagraduhan larawan.
ng buhay Pagbuo ng isang graphic organizer ukol
sa mga isyu sa buhay.
KP2:
PY
KP2:
Nasusuri ang mga gawaing Pagsusuri ng mga sitwasyon tungkol sa

taliwas sa batas ng Diyos at mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos
sa kasagraduhan ng buhay at kasagraduhan ng buhay.
O
Pagtukoy sa iba’t ibang argumento /
posisyon sa mga isyu sa buhay.
KP3: KP3:
C
Napatutunayan na: Pagbuo at pagpapaliwanag ng Batayang
Ang pagbuo ng posisyon Konsepto.
tungkol sa mga isyung may
D
kinalaman sa paninindigan
ng tao sa pagmamahal niya
sa buhay bilang kaloob
E
ng Diyos ay kailangan
upang mapatibay ang
EP
ating pagkilala sa
Kaniyang kadakilaan
at kapangyarihan at
kahalagahan ng tao bilang
nilalang ng Diyos.
D
KP4: KP4:
Nakasulat ng isang position paper na
Nakagagawa ng sariling
maglalahad ng sariling pananaw sa mga
pahayag tungkol sa mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at
gawaing taliwas sa batas ng kasagraduhan ng buhay.
Diyos at sa kasagraduhan
ng buhay Naisulat ang mga mahahalagang
.
repleksiyong nakuha mula sa aralin.
Nakapili at nakasali sa mga gawain ng
isang organisasyong nagtataguyod ng
kasagraduhan ng buhay.
144
III. Plano ng Pagtuturo-Pagkatuto
A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO?
1. Talakayin ang panimula. Mahalagang maiugnay ang kasalukuyang markahan sa

nakaraang mga aralin sa unang markahan upang maipaunawa sa mga mag-aaral
ang halaga ng pagkatuto mula rito.
2. Mahalagang mapukaw ang isipan at damdamin ng mga mag-aaral sa panimula pa
lamang upang matiyak na makukuha ang kanilang interes para sa pagsasagawa
ng mga gawain.
PY
Sa nakaraang markahan, nalaman mo ang iba’t ibang pagpapahalagang
moral na makatutulong upang ikaw ay makapagpasiya at makakilos tungo sa
makabuluhan at mabuting pakikipag-ugnayan sa Diyos, sa kapuwa, sa bayan, at sa
kapaligiran. Naunawaan mo na ang bawat pasiya at kilos ng isang tao ay may dahilan,
batayan, at kalakip na pananagutan. Anumang isasagawang pasiya ay kinakailangang
O
pagnilayan at timbangin ang mabubuti at masasamang
maaaring idulot nito. Sa pagkakataong ito, pag-uusapan
naman natin ang mga isyung moral na nagaganap sa
C
lipunan at susubok sa iyong matatag na paninindigan sa
kabutihan sa gitna ng iba’t ibang pananaw sa mga isyung ito
at mga impluwensiya ng kapaligiran.
D
Ano nga ba ang ibig sabihin ng salitang “isyu”? Ano-
ano ba ang iba’t ibang mga isyu na maaaring makaapekto
E
sa ating moral na pagpapasiya? Lahat ng mga ito ay

masasagot sa pamamagitan ng mga modyul sa markahan
na ito. Atin itong simulan sa pagtalakay sa isyu na malaki
EP
ang kinalaman sa ating pagiging tao: ang mga isyung moral

tungkol sa BUHAY.
Bilang isang kabataan, naranasan mo na ba ang makatanggap ng handog
na gustong-gusto mo? Ito ba ay pera, damit, pagkain, aklat, o makabagong gadget?
D
Ano ang naramdaman mo nang natanggap mo ito? Marahil ngayong nasa Baitang 10
ka na sa hayskul ay madami ka nang natanggap na handog sa iba’t ibang okasyon.
Ngunit, naitanong mo na rin ba ang iyong sarili kung ano ang pinakamahalagang
handog na iyong natanggap mula nang isilang ka? Kanino ito nagmula? Maituturing
mo ba na ang iyong BUHAY ay ang pinakamahalagang kaloob ng Diyos sa iyo? Bakit
sagrado ang buhay ng tao?
Sa pamamagitan ng modyul na ito, inaasahan na makakamit ng kabataang
tulad mo ang malalim na pag-unawa sa iba’t ibang mga pananaw kalakip ng mga
isyu sa buhay nang sa huli ay makabuo ka ng pagpapasiya na papanig sa kabutihan.
Inaasahang masasagot mo ang Mahalagang Tanong na: Paano mapananatili ang
kasagraduhan ng buhay ng tao?
145
Mga Kasanayang Pampagkatuto
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang pahina 255. Isa-isahin ang mga layuning
pampagkatuto para sa Modyul 13 na nasa loob ng kahon sa naunang pahina.
Itanong: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning binasa?
Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul sa Pagkatuto ang kabuuan ng ikatlong

Kasanayang Pampagkatuto (KP3) o titik c sa listahan ng mga layunin upang
maiwasang kaagad na mailahad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga gawain at kabuuan ng aralin
mahihinuha ng mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na
PY
kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
13.1 Natutukoy ang mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan
ng buhay
13.2 Nasusuri ang mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at sa kasagraduhan
O
ng buhay
13.3 Napatutunayan na ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyung may
C
kinalaman sa paninindigan ng tao sa pagmamahal niya sa buhay bilang
kaloob ng Diyos ay kailangan upang mapatibay ang ating pagkilala sa
Kaniyang kadakilaan at kapangyarihan at kahalagahan ng tao bilang nilalang
ng Diyos
D
13.4 Nakagagawa ng sariling pahayag tungkol sa mga gawaing taliwas sa batas
ng Diyos at sa kasagraduhan ng buhay
E
Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa KP 13.4

EP
• May malinaw na posisyon tungkol sa mga isyu sa buhay na pumapanig

sa kabutihan at ginamitan ng moral na pagpapasiya.
• Makapagbigay ng tiyak na mga hakbang sa pagpapanatili ng
kasagraduhan ng buhay.
D
• May kalakip na mga paliwanag at patunay ng pagsasabuhay.
Paunang Pagtataya
Layunin: Tayahin ang kaalaman ng mag-aaral tungkol sa paksa sa antas ng

KAALAMAN, KASANAYAN (process/skills), AT PAG-UNAWA (understanding of
concepts)
146
1. Ipabasa ang panuto para sa Paunang Pagtataya sa pahina 255 ng modyul.
Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
2. Pasagutan sa mga mag-aaral ang Paunang Pagtataya sa loob ng 10 hanggang
15 minuto.
3. Ipaskil o isulat sa pisara ang tamang mga sagot sa Paunang Pagtataya.
4. Gamiting gabay ang resulta nito upang mataya ang mga kasanayang
nangangailangan ng mas malalim na pagtalakay.
5. Palagdaan sa mag-aaral ang ginawang pagtataya at atasan silang itabi ito upang
magamit sa paghahambing sa resulta ng pagsagot muli nito pagkatapos basahin
ang Pagpapalalim.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung ano man ang
PY
maging resulta ng Paunang Pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay
ng marka, kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad.
Pagkatapos ng Paghinuha ng Batayang Konsepto, pasagutang muli sa mga
mag-aaral ang pagtataya upang malaman ang antas ng kaniyang pag-unawa
sa mga konsepto at kung nagkaroon ng pag-unlad ang kaniyang kakayahan sa
O
pagpili ng tamang posisyon ukol sa mga isyu sa buhay.
C
B. PAGTUKLAS NG DATING KAALAMAN
D
Layunin: Tayahin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa
paksa na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling
E
kaalaman ng mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions).
Gawain 1
EP
1. Ipagawa ang Gawain 1 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman sa mga mag-

aaral. Ipabasa sa kanila ang panimulang pangungusap.
2. Tanungin ang mag-aaral kung mayroon bang kailangang linawin sa Panuto.
3. Matapos bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral, maaari nang
D
isagawa ang gawain.
Gawain 2

aaral sa pahina 259 ng Modyul 13.
2. Ipabasa ang Panuto at saka tanungin: Mayroon bang kailangang linawin sa
Panuto?
3. Bigyan ng 5 - 10 minuto ang mga mag-aaral upang maisagawa ang gawain.
(Paalaala: Tiyaking naatasan ang mga mag-aaral na magdala ng mga kagamitan
isang araw bago ang takdang pagsasagawa ng gawain.)
4. Pagkatapos ay hatiin ang klase sa apat na pangkat. Atasan ang mga mag-
147
aaral na ibahagi ang kanilang mga sagot sa pangkat na kinabibilangan at itala
sa kuwaderno ng mahahalagang pangyayari na naganap sa isinagawang
pagbabahagi.
5. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbuo ng isang graphic organizer. May
halimbawang inihanda sa modyul para sa kanila. Mayroon silang 10-15 minuto
upang maisagawa ito.
6. Atasan silang pumili ng isang tagapag-ulat ng nilalaman ng nabuong graphic
organizer. Pakinggan sa klase ang natapos na gawain ng mga apat na pangkat.
7. Pagkatapos ay pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bilang 8, pahina
259.
8. Tiyaking magagamit ang pagkatuto sa mga nagdaang gawain upang maiugnay
ito sa mga susunod na gawain.
PY
Panuto:
1. Sa iyong kuwaderno, isulat ang mga kaalaman sa mga isyung nabanggit sa
O
Gawain 1.
2. Matapos isulat ang iyong mga kaalaman, hahatiin ng guro ang klase sa apat
na pangkat.
3. Ibahagi ang iyong mga sagot sa pangkat.
C
4. Pagsama-samahin ang magkakaparehong sagot at bumuo ng isang graphic
organizer. May halimbawang inihanda sa ibaba para sa mga mag-aaral.
5. Maging malikhain sa gagawing presentasyon.
D
6. Maghanda sa pag-uulat sa klase.
7. Itala sa iyong kuwaderno ang mahahalagang pangyayari na naganap sa iyong
ginawang pagbabahagi.
E
8. Matapos ito ay sagutan ang sumusunod na tanong sa kuwaderno:

a. Ano ang iyong mga natuklasan sa natapos na gawain? Ipaliwanag.
EP
b. Ano ang nadarama mo sa tuwing pinag-uusapan ang mga isyung ito?

c. Paano nakaaapekto sa buhay ng tao ang sumusunod na isyu? Ipaliwanag
ang iyong sagot.
D
Tandaan: Sa bahaging ito, tatanggapin ng guro ang anumang sagot ng mga mag-
aaral. Kung sakaling mayroon silang maling kaisipan at pakahulugan sa iba’t ibang
isyu sa buhay at mali ang kanilang opinyon tungkol sa mga ito, ito ay itatama ng
guro sa bahagi ng Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa at
Pagpapalalim.
148
C. PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN,
AT PAG-UNAWA
Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral
na hango sa karanasan.
Gawain 3
1. Maaaring simulan ang bahaging ito sa pamamagitan ng pagbabalik-aral.
Mahalagang matiyak na nanatili ang pagkatuto ng mga mag-aaral upang matiyak
PY
na maiuugnay nila ang pagkatuto rito sa susunod na gawain.
2. Ihanda ang video ng sumusunod:
a. Former drug addict shares life story, lessons (Posted July 9, 2013)
http://www.youtube.com/watch?v=z25TmQk_AeM
O
b. Pinay Alcoholics (Sandra Aguinaldo’s I-Witness Documentary) (Posted
December 7, 2007)
http://www.youtube.com/watch?v=XoJLkFa76Y8
C
c. Abortion in the Philippines documentary (1 of 2): Agaw-Buhay (Fighting for
Life) (Posted August 24, 2010)
http://www.youtube.com/watch?v=qUgZSBc_asc
d. Abortion in the Philippines documentary (2 of 2): Agaw-Buhay (Fighting for
D
Life) (Posted August 24, 2010)
http://www.youtube.com/watch?v=HgKB_Z8p-DI
E
e. Philippines has most cases of depression: NGO

(Posted March 18, 2013)
http://www.youtube.com/watch?v=AueZNzvMadE
EP
f. Euthanasia: Life In The Hands Of Others (Posted March 18, 2013)

http://www.youtube.com/watch?v=ZEFRKYY_C7k
3. Maaaring madownload ang mga ito sa internet.
4. Makabubuting mag-isang masuri muna ng guro ang mga palabas na ito upang
matiyak na walang bahagi na maaaring magdulot ng masamang epekto sa mga
D
mag-aaral.
5. Maaaring isagawa ang gawain sa audio-visual room ng paaralan, kung mayroon.
Kung walang kagamitan sa paaralan ay maaari naman itong ibigay na lamang na
takdang-aralin sa mga mag-aaral.
6. Maaari din namang i-share ang mga video na ito sa Facebook o sa iba pang
social networking site.
7. Matapos mapanood ang mga video na ito, pasagutan sa mga mag-aaral ang mga
tanong sa bilang 2, pahina 260.
8. Tiyakin na unti-unting nagagabayan ang mga mag-aaral sa paghinuha ng
Batayang Konsepto.
149
Gawain 4
Pagsusuri ng mga Sitwasyon

1. Ipaliwanag ang Panuto.

2. Ipakita ang matrix sa ibaba bilang gabay nila sa pagsagot sa unang tatlong
tanong.
Paglalarawan Ng
Isyu Mga Argumento Konklusyon
Isyu
PY
3. Pangkatin ang klase sa apat. Papiliin sila ng lider at tagasulat.
4. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbibigay ng sitwasyon na susuriin. Papiliin
ang mga lider gamit ang palabunutang papel.
O
5. Ipagawa ang pagsusuri ng sitwasyon sa loob ng 10 - 15 minuto.
6. Maglaan nang sapat na panahon sa paglalahad at pagpaliwanag ng ouput ng
bawat pangkat.
C
7. Pagkatapos ay pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bilang 2,
pahina 262 sa kani-kanilang kuwaderno.
D
D. PAGPAPALALIM
E
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT)

EP
at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na

naglalaman ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga
disiplina ng EsP – ang Etika at Career Guidance. (Ang manunulat ang bumuo
ng babasahin gamit ang mga mapagkakatiwalaang aklat, print at non-print.)
D
Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral

bilang Takdang-Aralin.
1. Bago simulan ang pagpapalalim ay maaaring balikan ng guro ang tanong sa bahagi
ng Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? tungkol sa pinakamahalagang
handog o kaloob na natanggap ng mga mag-aaral. (Halimbawa: pera, damit, o
makabagong gadget
2. Hikayatin ang mga mag-aaral na ipaliwanag ang kani-kanilang mga sagot.
150
3. Sabihin: Ngayon, sisikapin nating unawain ang mga mahalagang konsepto
tungkol sa paksa gamit ang isang babasahin. Tingnan natin kung magkakaroon
ng pagbabago sa inyong mga sagot matapos na maunawaan ang nilalaman ng
babasahin.
4. Ipabasa ang kabuuan ng sanaysay sa pahina 263-274. Bigyan sila ng 15 minuto
upang basahin ito.
5. Ipabasa sa isang mag-aaral ang bawat bahagi at tanungin ang pagkaunawa
niya rito. Kung mali ang kaniyang pagkaunawa sa anumang talata, magbigay ng
tanong upang gabayan siya sa pagbuo ng tamang pag-unawa (o paraphrasing).
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng

babasahin at ang kabuuan nito dahil dito nila makukuha ang mga konseptong
PY
nakaangkla sa Pilosopiyang Moral.
6. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot-

bagot para sa mag-aaral ang bahaging ito.
7. Makatutulong ang pagsasagawa ng malikhaing presentasyon tulad ng pagre-
O
record ng babasahin at paglalapat ng voice over dito upang maging kawili-wili
ito sa mga mag-aaral at mapukaw ang kanilang interes o atensiyon. Ngunit
mahalaga pa rin ang mabasa nila ang kabuuan ng sanaysay sa modyul upang
C
mas maunawaan nila ang mahahalagang konsepto.
8. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang maisulat ang mga
mahahalagang konsepto na kanilang nakuha sa babasahin.
D
9. Isulat sa pisara ang mga ideya na makatutulong sa pag-unawa ng paksa at
paghinuha ng Batayang Konsepto.
10. Atasan ang mga mag-aaral na bumalik sa kani-kanilang mga pangkat sa
E
isinagawang Gawain 4 sa bahagi ng Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at

Pag-unawa.
11. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsusuri ng kanilang mga sagot sa gawaing ito
EP
at alamin kung ang mga ito ba ay tumutugon sa mga mahahalagang konseptong

inilahad sa babasahin.
12. Bigyan ng pagkakataon ang bawat pangkat na makapaglahad kung sakaling may
pagbabago sa mga naunang nailahad na kaisipan sa Gawain 4 sa bahagi ng
D
Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa.

13. Matapos mabigyan ng pagkakataon ang lahat ng pangkat na makapaglahad ay
maaari nang pasagutan ang mga tanong sa bahaging Tayahin ang Iyong Pag-
unawa sa pahina 274.
14. Mahalagang tiyakin na sa bahaging ito ay handa na ang mga mag-aaral sa
paghinuha ng Batayang Konsepto. Maaaring magdagdag ng mga tanong kung
ito ang makatutulong upang mas mahinuha ng mga mag-aaral ang konsepto.
15. Mahalagang tiyakin na ang mga mag-aaral ang makatutuklas ng mga konsepto at
hindi lamang tuwirang ibibigay ng guro.
16. Magkakaroon ng malayang talakayan.
151
Paalala sa Guro: Sa pagitan ng mga pagtalakay ay may mga kahon na naglalaman
ng mga tanong na magagamit upang mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral
sa bawat bahagi ng babasahin. Nagsisilbing formative assessment ang mga ito.
Mahalagang hindi piliting matapos sa iisang araw ang pagtalakay dito upang hindi
magkaroon ng information overload ang mga bata at lalong hindi makamit ang
layuning ganap na maunawaan ng mga mag-aaral ang kabuuan ng Batayang
Konsepto.
Paghinuha ng Batayang Konsepto
PY
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa mahalagang Tanong (MT)
sa pamamagitan ng paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang graphic
organizer.
O
1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto na nasa pahina 275 at tanungin: Mayroon
bang hindi malinaw sa panuto?
2. Magpaskil sa pisara ng katulad ng graphic organizer na nasa modyul o maaari
ding lumikha ng sariling graphic organizer.
C
3. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbuo ng Batayang Konsepto. Tumawag ng
ilang mga mag-aaral na magbabahagi ng nabuong Batayang Konsepto.
D
Ang pagbuo ng ________ tungkol sa mga isyung may kinalaman sa

E
____________ng sa niya sa bilang kaloob ng Diyos ay

EP
kailangan upang __________
ang ating pagkilala sa Kaniyang __________ at __________ at
kahalagahan ng bilang __________ ng Diyos.

D
152
Patnubay: Naghanda ang mga manunulat ng mga Batayang Konsepto upang
magsilbing gabay sa mga guro. Ngunit hindi hinahadlangan ang mga guro na
gumawa ng Batayang Konsepto o di kaya naman ay mga karagdagang konsepto
na pinaniniwalaan na mahalagang maitanim sa puso at isip ng mga mag-aaral.
Mahalaga lamang na ang bubuuing Batayang Konsepto ay tumutugon sa mga
sumusunod na pamantayan (EDUP-R):
Enduring. Hindi ito dapat niluluma ng panahon o di kaya naman ay maaaring
maaanod sa pagbabago ng panahon.
Discipline-based. Ito ay nangangailangan ng matibay na batayan na mula sa
malalim na pag-aaral o pagsasaliksik. Sa EsP ang mga batayang disiplina ay
Etika at Career Guidance.
PY
Needs Uncoverage. Ito ay mapalalawak pa sa pamamagitan ng pagtalakay
sa mga aralin. Ang malaking konsepto ay maaari pang mahimay sa maliliit na
konsepto.
Potentially Engaging. Nararapat na mapukaw nito ang interes at atensiyon ng
O
mga mag-aaral upang matiyak na ito ay kanilang maaalala kahit pa lumipas ang
matagal na panahon. C
Relationship between two variables. Ito ay dapat na pagsasalaysay ng relasyon
ng dalawang variable. Iwasan ang gumamit ng depinisyon sa pagbuo ng
batayang konsepto
D
Halimbawa: Ano ang kabutihang maidudulot ng konsepto sa pagkatao at buhay ng
mga mag-aaral?
E
Ang isip at kilos-loob ay nagpapabukod-tangi sa tao.

EP
E. PAGSASABUHAY NG MGA PAGKATUTO

D
Layunin ng mga Gawain sa bahagi ng Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

na tayahin ang kaalaman, kakayahan, at pag-unawa ng mga mag-aaral na
makapaglahad ng sariling pananaw sa mga gawaing taliwas sa Batas ng Diyos
at kasagraduhan ng buhay at makabuo ng posisyon na papanig sa kabutihan.
Pagganap
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagganap sa pahina 276 .

2. Ipabasa nang tahimik sa mga mag-aaral ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa
pagbasa. Itanong: Mayroon bang nais na linawin sa Panuto?
153
3. Bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na ipahayag ang kanilang mga
paglilinaw.
4. Ipaskil sa pisara ang ang pormat at rubric na gagamitin sa pagmamarka ng
kanilang position paper upang maging malinaw sa mga mag-aaral ang gagamiting
pamantayan.
5. Atasan ang mga mag-aaral na ibahagi sa klase ang kanilang nabuong position
paper.
Pagninilay
1. Maaaring ibigay ang gawaing ito bilang takdang-aralin.
2. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto na nasa pahina 277. Pagkatapos, tanungin:
Mayroon bang hindi malinaw sa panuto?
PY
3. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang isagawa ang gawain.
4. Ipaalam sa mga mag-aaral kung paano mamarkahan ang gawain sa pamamagitan
ng pagpapaskil ng rubric ng pagtataya sa pisara.
5. Sa klase, tumawag ng ilang mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang output
sa harapan ng klase.
O
6. Mahalagang tapusin ang bahaging ito sa pamamagitan ng paglalahat sa mga
ibinahaging pagninilay at sa pagbalik sa Batayang Konsepto.
C
Pagsasabuhay
1. Ipagawa ang bahaging Pagsasabuhay sa pahina 277 ng Modyul 13.
2. Ipabasa nang tahimik sa mga mag-aaral ang panuto sa loob ng 3 - 5 minuto.
D
Tiyakin na malinaw na sa lahat ang nilalaman ng panuto.
3. Maging bukas sa mga tanong mula sa mga mag-aaral.
E
4. Tiyaking maayos na nakapili ang mga mag-aaral ng organisasyong nagtataguyod

ng kasagraduhan ng buhay, gayundin kung nakipag-ugnayan na sila sa
kinauukulan ng nasabing samahan.
EP
5. Pag-usapan sa pangkat kung paano isasagawa ang mga gawain.

6. Bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral upang pagplanuhan ang gawain.
Tiyakin na nagagabayan ang mga mag-aaral sa pagpaplano.
7. Atasan ang mga mag-aaral na lumikha ng photo journal bilang patunay ng
kanilang isinagawang gawain.
D
154
Talaan ng Ispesipikasyon / Susi sa Pagwawasto
Paksa Kasanayan Sagot

1. Aborsiyon Kaalaman a
2. Kahulugan ng Isyu Kaalaman b
3. Buhay Para sa mga Di-Normal Pag-unawa c
4. Buhay Para sa mga Di-Normal Ebalwasyon d
5. Tao: May Isip at Kilos-loob Pagsusuri a
6. Alkoholismo Pagsusuri a
7. Paggamit ng Droga Paglalapat b
8. Buhay Para sa mga Di-Normal Ebalwasyon c
PY
9. Euthanasia Paglalapat b
10. Pagpapatiwakal Pagbubuod a
Balangkas ng Pagpapalalim
O
Modyul 13: MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA BUHAY
I. Panimula (Pag-uugnay sa mga naunang modyul)
C
A. Tao: May Isip at Kilos-Loob
1. Natatangi at naiiba sa mga nilalang na may buhay dahil pinagkalooban siya ng
isip, kilos-loob, puso, kamay, at katawan.
2. May kakayahang hanapin, alamin, unawain, at ipaliwanag ang mga katotohanan,
D
layunin, at dahilan ng mga bagay-bagay sa kaniyang paligid.
3. May kilos-loob na nagbibigay ng kakayahang gumawa, kumilos, pumili, at
magmahal.
E
4. Ang kilos-loob ang nagdadala sa atin na piliin ang mabuti, magkaroon ng

disiplina sa sarili, pagtibayin ang mga unibersal na katotohanan, at panatilihin
EP
ang pagsasagawa nito nang paulit-ulit.

5. May isip na gumagabay sa kilos-loob tungo sa kabutihan.
6. May kalayaan na mamili at mamuno sa ating paghusga, gawi, at kilos.
7. Dahil sa isip at kilos-loob, inaasahan na makabubuo at makagagawa ng mabuti
at matalinong pagpapasiya sa kabila ng mga isyung umiiral sa lipunan.
D
B. Kahulugan ng Isyu
C. Buhay: Pangunahing Pagpapahalaga
1. Ang buhay ng tao ay maituturing na pangunahing pagpapahalaga.

2. Hindi makagagawa at walang maiaambag ang tao sa lipunan kung walang
buhay.
3. Ang isang tao ay dapat unang isilang upang mapaunlad ang kaniyang sarili at
makapaglingkod sa kapuwa, pamayanan, at bansa.
4. Ang tao ay may kalayaang mabuhay at pumili ng landas na ating tatahakin
habang nabubuhay, hindi bahagi nito ang pagsira o pagkitil sa sariling buhay o
ng ibang tao.
155
5. Tungkulin natin bilang tao na pangalagaan, ingatan, at palaguin ang sariling
buhay at ng ating kapuwa.
II. Mga Isyu Tungkol Sa Buhay
A. Paggamit ng Droga
1. Kahulugan
a. Ito ay isang estadong sikiko (psychic) o pisikal na pagdepende sa isang
mapanganib na gamot, na nangyayari matapos gumamit nito nang paulit-
ulit at sa tuluy-tuloy na pagkakataon.
2. Mga Dahilan ng Paggamit ng Droga
a. Impluwensiya ng mga kaibigan o mga taong nakasasalamuha sa paligid.
b. Nais mapabilang sa isang barkada o samahan.
PY
c. Nais mag-eksperimento.
d. Nais magrebelde dahil sa problema sa pamilya.
e. Nais makalimutan ang kahihiyan at pagtakpan ang sakit na kaniyang
nararamdaman.
3. Mga Epekto ng Paggamit ng Droga
O
a. Makaaapekto sa pag-aaral at personal na buhay.
b. Nagdudulot ng masamang epekto sa isip at katawan.
c. Ang isip ay nagiging “blank spot,” nahihirapang iproseso ang iba’t ibang
C
impormasyon na dumadaloy dito – sanhi ng maling kilos at pagpapasiya.
d. Nakararamdam ang tao na siya ay mabagal at mahina sanhi ng mga
kabiguan sa buhay.
D
B. Alkoholismo
1. Kahulugan
E
a. Labis na pagkunsumo ng alak o anumang inuming may alkohol.

2. Mga Epekto ng Alkoholismo
a. Nagpapahina ng enerhiya, nagpapabagal ng isip, at sumisira sa kapasidad
EP
na maging malikhain.
b. Nababawasan ang kakayahan sa paglinang ng makabuluhang
pakikipagkapuwa - nauuwi sa gulo, away, at krimen.
c. Apektado rin ang kalusugan; kaya’t nagiging sanhi ng sakit tulad ng cancer,
sakit sa atay at kidney na maaaring mauwi sa pagkamatay.
D
d. Ang pag-inom ng alak ay hindi masama kung paiiralin ang disiplina at

pagtitimpi.
C. Aborsiyon
1. Kahulugan
a. Ang aborsiyon o pagpapalaglag ay intensiyonal na pag-alis ng isang fetus
o sanggol sa sinapupunan ng ina.
2. Ang isyu sa aborsiyon ay nagbigay-daan upang magkaroon ng dalawang
magkasalungat na posisyon ang publiko: ito ay ang Pro-life at Pro-choice.
a. Pro-life
b. Pro-choice
156
3. Ang Dalawang Uri ng Aborsiyon
a. Kusa (Miscarriage). Ito ay ang pagkawala ng isang sanggol bago ang ika-
20 linggo ng pagbubuntis. Ito ay tumutukoy sa natural na mga pangyayari
at hindi ginamitan ng medikal o artipisyal na pamamaraan.
b. Sapilitan (Induced). Ito ay ang pagwawakas ng pagbubuntis at pagpapaalis
ng isang sanggol, sa pamamagitan ng pag-opera o pagpapainom ng mga
gamot.
4. Pagsusuri ang sitwasiyon (Moral Dilemma)
a. Talaan: Ang Layunin, Paraan, Sirkumstansiya, at Kahihinatnan ng Kilos
5. Ang Prinsipyo ng Double Effect (Resolusyon)
a. Ang kilos na isasagawa ay nararapat na mabuti.
b. Ang masamang epekto ay hindi dapat direktang nilayon ngunit bunga
lamang ng naunang kilos na may layuning mabuti.
PY
c. Ikatlo, ang mabuting layunin ay hindi dapat makuha sa pamamagitan ng
masasamang gawain.
d. Ikaapat, kinakailangan ang pagkakaroon ng mabigat at makatuwirang
dahilan upang maging katanggap-tanggap ang masamang epekto.
O
D. Pagpapatiwakal (Suicide)
1. Kahulugan
C
a. Ang pagpapatiwakal ay ang sadyang pagkitil ng isang tao sa sariling
buhay at naaayon sa sariling kagustuhan.
b. Dapat may maliwanag na intensiyon ang isang tao sa pagtatapos ng
kaniyang buhay bago ito maituring na isang gawain ng pagpapatiwakal.
D
c. Hindi itinuturing na pagpapatiwakal ang tuwirang paglalagay ng sarili sa
panganib kung ito ay para sa isang mas mataas na dahilan.
2. Dahilan ng Pagpapatiwakal
E
a. Ang kawalan ng pag-asa (despair)

b. Matinding depresyon
EP
c. Kawalan ng tamang pag-iisip

3. Paraan upang makaiwas sa Depresyon at Pagpapatiwakal
a. Panatilihing abala ang sarili sa mga makabuluhang gawain tulad ng
paglilingkod sa kapuwa at pamayanan.
b. Pagkakaroon ng matibay na support system (pamilya at mga kaibigan)
D
E. Euthanasia
1. Kahulugan
a. Isang gawain kung saan napadadali ang kamatayan ng isang taong may
matindi at wala nang lunas na karamdaman.
b. Ito ay tumutukoy sa paggamit ng mga modernong medisina at kagamitan
upang tapusin ang paghihirap ng isang maysakit.
c. Tinatawag ding assisted suicide, sa kadahilanang may pagnanais o
motibo ang isang biktima na wakasan ang kaniyang buhay, ngunit isang
tao na may kaalaman sa kaniyang sitwasyon ang gagawa nito para sa
kaniya.
157
2. Iba pang mahahalagang impormasyon tungkol sa Euthanasia
a. Ang sakit o paghihirap ay likas na kasama ng buhay ng tao. Ang pagtitiis
sa mga hirap at pagsubok ay pakikibahagi sa mga plano ng Diyos.
b. Pagmamahal at pag-aalala ang ibigay sa ganitong pasyente hindi
kamatayan.
c. Hindi ipinipilit ang paggamit ng mga hindi pangkaraniwang mga
pamamaraan at mamahaling mga aparato upang pahabain ang buhay
ng isang tao.
d. Ang pagpapatigil sa paggamit ng mga life support ay hindi itinuturing na
masamang gawain. Ito ay maliwanag na pagsunod lamang sa natural na
proseso. Ang ipinagbabawal ay ang mga gawain na tuwirang naglalayon
na mapadali ang buhay tulad ng pagbibigay ng lason o labis na dosis ng
gamot.
PY
III. Buhay Para Sa Mga Di-Normal (Persons with Disabilities o PWD)
A. Ang buhay ng tao ay sagrado at banal.

1. Ang tao ay nilikhang kawangis ng Diyos; mayroon siyang espiritu - ito ang
O
kakayahang mag-isip, pumili, magdesisyon, at makisama.
2. Ayon kay Papa Francis ng Roma: “Ang buhay ng tao ay napakahalaga; kahit
na ang mga pinakamahihina at madaling matukso, maysakit, matatanda, mga
C
hindi pa isinisilang, at mahihirap, ay mga obra ng Diyos na ginawa sa sarili
Niyang imahe, laan upang mabuhay magpakailanman at karapat-dapat ng
mataas na paggalang.”
3. Maging ang mga isinilang na may kapansanang pisikal o sa pag-iisip ay
D
may karapatang mabuhay at bigyan ng paggalang. Nararapat nating isipin
na bawat isa sa atin, normal man o hindi, ay maaaring makapagbigay ng
kontribusyon at makapag-ambag sa pagbabago ng lipunan.
E
4. Dahil sa dignidad, nagiging karapat-dapat ang tao sa pagpapahalaga at

paggalang mula sa kaniyang kapuwa. Lahat ng tao, anuman ang kanilang
EP
gulang, anyo, antas ng kalinangan at kakayahan ay may dignidad.

5. Ang buhay ay sagrado. Ito ay kaloob mula sa Diyos. Itinuturing na maling
gawain ang hindi paggalang sa kabanalan ng buhay dahil ito ay indikasyon ng
kawalan ng pasasalamat at pagkilala sa kapangyarihan ng Diyos.
6. Ang tao ay nilikha na may likas na pagkahilig sa kabutihan. Nararapat lamang
D
na gamitin niya ang kaniyang mapanuring pag-iisip upang makabuo ng

mabuti at tamang posisyon tungkol sa iba’t ibang isyung moral sa buhay na
makatutulong sa pagpapanatili ng kasagraduhan ng buhay.
158
Rubric sa pagtalakay ng mga Isyu sa Buhay Gamit ang Graphic
Organizer
(Pagtuklas ng Dating Kaalaman – Gawain 2)
Kraytirya 4 3 2 1
Mahusay na Maayos ang Masyadong Hindi
inorganisa. pagkakalapat mahaba maayos ang
Ang ng nilalaman at maligoy ang pagkakaorganisa
pagkakaayos at ang daloy ng at daloy ng
at istraktura ng impormasyon impormasyon. impormasyon.
Organisasyon impormasyon ay dumadaloy
ay nang maayos.
mapanghikayat
PY
at dumadaloy
nang maayos.
May 1-2 salita May 3 o Hindi nabibigyan

Makahulugan
na mahigit pang ng kahulugan
at puno ng
hindi salitang ginamit o paliwanag
O
impormasyon
maipaliwanag na hindi ang mga
Nilalaman ang
ang maipaliwanag impormasyon
pagkakalahad
tunay na ang tunay na sa graphic
ng nilalaman
ng graphic
C kahulugan. kahulugan. organizer.
organizer.
Nakita ang Nakita ang Hindi Hindi nakagawa

D
pagkamalikhain pagkamalikhain nakita ang ng malikhaing
sa kabuuan ngunit hindi pagkamalikhain graphic
at tunay na gaanong sa ginawang organizer.
E
nakapupukaw nakapupukaw graphic

Pagkamalikhain ng ng pansin organizer.
pansin ang ang nabuong
EP
nabuong graphic
graphic organizer.
organizer.
D
159
Rubric para sa Pagsusuri ng mga Sitwasyon (Pangkatang Gawain)
(Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa – Gawain 4)
Kraytirya 4 3 2 1
May 5 o mahigit
May 1-2 salita na
Gumamit ng May 3-4 na pang salita na
hindi maunawaan
simple ngunit salita na hindi hindi
ang
malinaw na mga maunawaan maunawaan
Komprehensibo tunay na
salita. ang tunay na ang tunay na
ang ginawang kahulugan.
Maiksi ngunit kahulugan. kahulugan.
pagpapaliwanag Masyadong
sapat ang May kakulangan Hindi malinaw
/ pag-uulat mahaba at maligoy
ginawang sa ginawang ang mensahe o
ang ginawang
PY
pagpapaliwanag / pagpapaliwanag nilalaman ng
pagpapaliwanag/
pag-uulat. / pag-uulat. pagpapaliwanag
pag-uulat.
/ pag-uulat.
Nakita ang
pagkamalikhain
O
sa Nakita ang
Naipakita ang kabuuan ng pagkamalikhain Hindi nakita ang
Hindi nakagawa
pagkamalikhain pagtalakay at ngunit pagkamalikhain
sa pagtalakay / tunay na
C
hindi gaanong sa ginawang
ng malikhaing
pagtalakay.
pag-uulat nakapupukaw ng nakapupukaw ng pagtalakay.
pansin ang pansin.
kabuuan ng
D
pagtalakay
Tugma ang mga

E
nilalaman at
pamamaraan sa Lahat ng
EP
pagpapaliwanag/ nilalaman at May dalawang May 3 o

May isang
pag-uulat batay pamamaraang nilalaman o mahigit pang
nilalaman o
sa mga: ibinahagi ay pamamaraan na nilalaman o
pamamaraan
1. Paglalarawan tugma sa hindi tugma. pamamaraan
na hindi tugma.
Ng Isyu gabay na mga na hindi tugma.
D
2. Mga tanong.
Argumento
3. Konklusyon
160
Rubric para sa Pagpapaliwanag ng Batayang Konsepto Gamit ang
Graphic Organizer
Kraytirya 4 3 2 1
Nahinuha ang Nahinuha ang Nahinuha ang Nahinuha ang
batayang batayang batayang batayang
Paghinuha ng konsepto nang konsepto ng konsepto ngunit konsepto sa
batayang hindi may kaunting kailangan ng paggabay ng
konsepto ginagabayan ng paggabay ng labis na guro sa kabuuan
guro. guro. paggabay ng nito.
guro.
Malinaw na Mayroong isang Mayroong May tatlo o higit
PY
naipaliwanag konsepto na dalawang pang
Pagpapaliwanag ng
ang lahat ng hindi malinaw na konsepto na konsepto na hindi
konsepto
mahahalagang naipaliwanag. hindi naipaliwanag.
konsepto. naipaliwanag.
Nakalikha ng Ginamit ang Nakalikha ng Ginamit ang
O
sariling graphic graphic sariling graphic graphic
organizer na organizer na organizer ngunit organizer na nasa
ginamit upang nasa modyul at hindi modyul
Paggamit ng maibigay o maayos na malinaw na ngunit hindi
graphic maibahagi ang
C naibigay ang naibigay o malinaw na
organizer batayang batayang naibahagi ang naibigay o
konsepto. konsepto gamit batayang naibahagi ang
ito. konsepto gamit batayang
D
ito. konsepto gamit
ito.
E
Rubric para sa Pagganap

(Pagsulat ng Position Paper)
EP
Kraytirya 5 4 3 2 1
Pormat Naipakita ang Naipakita ang Ang lahat Nawawala Nawawala
• Title Page lahat ng mga lahat ng mga ng mga ang ilang mga ang mga
D
• Panimula elemento; elemento; elemento ay elemento; elemento;

• Mga lubos na mahusay ang naipakita; Di gaanong hindi
Argumento mahusay ang organisasyon Di gaanong organisado organisado
sa Isyu organisasyon; at dumadaloy organisado at maayos at walang
• Ang Sariling maayos at nang maayos at maayos ang daloy ng tamang
Posisyon sa lohikal ang ang mga ang daloy ng impormasyon. daloy ng
Isyu daloy ng impormasyon. impormasyon. impormasyon.
• Konklusyon impormasyon.
• Sanggunian
161
Kalidad ng Tumpak ang May kaunting Kapansin- Regular na Malimit na
Pagsusulat paraan ng pagkakamali, pansin ang pagkakamali pagkakamali
pagkakasulat; ngunit hindi ilang mga na na
mataas ang makaaapekto pagkakamali, nakaaapekto nakaaapekto
kalidad ng sa kalidad ng at sa ilang sa daloy at sa daloy at
gawa. gawa. pagkakataon kahulugan ng kahulugan
ay papel. ng papel;
nakaaapekto, mababa ang
sa daloy o kalidad ng
kahulugan ng gawa.
papel.
Pagsusuri ng Nagpapakita Mahusay ang Sapat ang Kulang ang Walang

mga Argumento ng masusing pagsusuri ng pagsusuri pagsusuri ng pagsusuri
pagsusuri ng mga argumento; ng mga mga argumento ng mga
PY
mga argumento; Nagpapakita argumento; maging ang argumento;
mataas ang nang mataas Katamtaman paghahambing, Kulang ang
antas ng na antas ng ang antas ng pag-iiba, at paghahambing,
paghahambing, paghahambing, paghahambing, pagsusuri. pag-iiba, at
pag-iiba, at pag-iiba, at pag-iiba, at pagsusuri.
pagsusuri. pagsusuri. pagsusuri.
Posisyon Komprehensibo, May katuturan, Bahagyang Mahina at may Hindi mabisa
O
may katuturan, tumpak, mahina o may kakulangan sa at kulang ang
at tumpak ang malinaw, at kakulangan sa pagpapaliwa- paliwanag
pagkakapaliwa- mahusay na pagpapaliwanag ng sariling sa sariling
nag ng sariling ipinaliwanag ang nag ng sariling posisyon. posisyon.
posisyon.
C
sariling posisyon. posisyon.
Rubric para sa Pagsulat ng Pagninilay

D
Kraytirya 4 3 2 1
E
Komprehensibo Gumamit ng May 1 - 2 salita May 3 - 4 na May 5 o mahigit

ang ginawang simple na salita na pang
pagninilay ngunit malinaw hindi hindi salita na hindi
na maunawaan maunawaan maunawaan
EP
mga salita. ang tunay na ang tunay na ang tunay

kahulugan. kahulugan. na kahulugan.
Maiksi ngunit Masyadong May Hindi malinaw

sapat mahaba at kakulangan sa ang
ang ginawang maligoy ginawang mensahe o
D
pagninilay. ang ginawang pagninilay. nilalaman ng

pagninilay. pagninilay.
Bumanggit ng
mga
natutuhan at
mga
reyalisasyon
mula sa
mga gawing
naranasan sa
klase
upang
mapagtibay
ang ginawang
pagninilay.
162
Tugma ang Lahat ng May isang May dalawang May 3 o mahigit
mga halimbawang halimbawa na halimbawa na pang
ginamit na ginamit ay hindi hindi halimbawa na
halimbawa sa tugma sa tugma sa tugma sa hindi
pagninilay pagninilay. pagninilay. pagninilay. tugma sa
pagninilay.
Naipakita ang Nakita ang Nakita ang Hindi nakita ang Hindi nakagawa
pagkamalikhain pagkamalikhain pagkamalikhain pagkamalikhain ng malikhaing
sa pagsulat sa kabuuan ngunit hindi sa sulatin. sulatin.
ng sulatin gaanong
at tunay na nakapupukaw
nakapupukaw ng pansin.
ng pansin ang
kabuuan nito.
PY
Rubric para sa Pagsasabuhay
(Paglikha ng Photo Journal)
Kraytirya 4 3 2 1
Presentasyon Malinis, Malinis at Malinis at Hindi malinis
O
malikhain, at angkop ang maayos ang at maayos ang
angkop ang pabalat (cover) pabalat (cover) pabalat (cover)
pabalat (cover) at tala ng mga ngunit mahirap at napakahirap
at tala ng mga
pangyayari.
C pangyayari. basahin ang
tala ng mga
basahin ang
tala ng mga
pangyayari. pangyayari.
Nilalaman Ang lahat ng Karamihan sa May 3 - 5 Higit pa sa 5 na
D
nilalaman ng nilalaman ng bahagi sa bahagi ng photo
photo journal photo journal nilalaman ay journal ay hindi
ay wasto. ay wasto. hindi wasto. wasto.
Kabuuan ng Kumpleto Isang bahagi Dalawang Higit sa 2 bahagi
E
photo journal lahat ng mga ay kulang. bahagi ay ay kulang.

larawan, petsa, kulang.
EP
pati pabalat
(cover).
Kalidad ng mga Ang mga Ang mga Ang mga Nawawala ang
larawan larawan ay larawan ay larawan ay mga larawan.
tunay at may medyo tunay hindi tapos at
isang tiyak at tugma sa hindi magkasya
D
na layunin na nilalaman sa entry.

maayos na ng mga tala.
ipinakikita sa (entries).
photo journal.
Pakikilahok May positibong Nakilahok ng Kulang sa Walang namasid
sa pagbuo ng saloobin at may positibong positibong na positibong
photo journal aktibong damdamin ang damdamin at damdamin
pakikilahok sa karamihan sa pakikilahok ang at aktibong
pangkat na miyembro ng mga miyembro pakikilahok
nag-ambag pangkat. ng pangkat. sa pangkat sa
ng malaki sa pagbuo ng photo
pagbuo ng journal.
photo journal.
163
Ikaapat na Markahan
MGA ISYU NG MORAL TUNGKOL SA SEKSUWALIDAD
Bilang ng Oras: 4

Pampagkatuto
Mga Pamantayan sa Pagkatuto
PY
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-
unawa sa mga isyu tungkol sa Kawalan ng Paggalang sa Dignidad at
Seksuwalidad.
Pamantayan sa Pagganap: Ang mag-aaral ay nakagagawa ng malinaw

na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan ng paggalang sa dignidad
O
at seksuwalidad.
Batayang Konsepto
C
ng mag-aaral?
Ang malawak na kaalaman sa mga isyung may kinalaman sa
D
kawalan ng paggalang sa seksuwalidad ay daan upang magkaroon ng
malinaw na posisyon sa kahalagahan ng pagkatao ng tao at sa tunay na
layunin nito.
E
Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

EP

Nakagagawa ng malinaw na posisyon tungkol sa mga isyu sa kawalan ng
paggalang sa seksuwalidad.
D
Kakayahan

Nasusuri ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad
at seksuwalidad.
Kaalaman

Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa
dignidad at seksuwalidad.
164
Mga Kasanayang Pagtatasa

Pampagkatuto
KP1: Natutukoy ang mga KP1: Pangangalap ng

isyung kaugnay sa kawalan napapanahong balita ukol sa
ng paggalang sa dignidad at seksuwalidad at pagtukoy ng mga
seksuwalidad isyung seksuwal na nakapaloob
dito
KP2: Nasusuri ang mga KP2: Pagsusuri ng mga pahayag
PY
isyung kaugnay sa kawalan ukol sa seksuwalidad kung ang
ng paggalang sa dignidad at mga mag-aaral ay sang-ayon
seksuwalidad dito o hindi; Pagtukoy ng mga
angkop na kilos sa mga bilog ng
seksuwalidad
O
KP3: Napatutunayan na: Sa KP3: Pagpapaliwanag ng
pamamagitan ng malawak Batayang Konsepto gamit ang
na kaalaman sa mga isyung
may kinalaman sa kawalan
C graphic organizer.
ng paggalang sa digniidad
at sa sekswalidad ng tao,
D
magkakaroon ng malinaw
na posisyon tungkol sa
kahalagahan ng paggalang sa
E
pagkatao ng tao at sa tunay na

layunin nito.
EP
KP4: Nakagagawa ng malinaw KP4: Pagsasagawa ng isang

na posisyon tungkol sa isang posisyon o pasiya tungkol sa
isyu sa kawalan ng paggalang isang isyung pangseksuwalidad;
sa dignidad at seksuwalidad Paggawa ng isang malinaw na
posisyon o commitment na hindi
D
kailanman gagawin ang mga isyu

. tungkol sa seksuwalidad;
Paggawa ng plano na may
kinalaman sa mga aspekto
ng buhay; Paggawa ng isang
advocacy campaign laban sa
pang-aabusong seksuwal sa
pamamagitan ng pagdisenyo
ng bulletin board o video
presentation.
165
Layunin: Ipakilala ang paksa at ilatag sa mag-aaral ang dapat niyang maipamalas
bilang indikasyon ng pag-unawa, ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP)
batay sa apat na Antas ng pagtatasa (Four Levels of Assessment sa DepEd
Order No. 73, s.2012) at kraytirya sa pagtataya ng output sa Produkto/Pagganap
1. Talakayin ang panimula sa pahina 280 ng Modyul 14. Mahalagang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa mga nagdaang aralin (Modyul 10) noong sila ay nasa
PY
baitang 8 upang maipaunawa sa mga mag-aaral ang halaga ng pagkatuto mula
sa mga ito at ang kaugnayan nito sa kasalukuyang mga modyul. Mahalagang
mapukaw ang kanilang isip at damdamin sa panimula pa lamang upang matiyak
na makuha ang kanilang interes para sa pagsasagawa ng mga gawain.
2. Ipabasa sa mga mag-aaral nang paisa-isa ang mga layuning pampagkatuto para
O
sa modyul na ito.
3. Ipaliwanag sa kanila ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang
Pampagkatuto 14.4.
C
4. Sabihin: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning binasa?
Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul sa Pagkatuto ang kabuuan ng KP3 upang

D
maiwasan na kaagad na mailahad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga gawain at kabuuan ng aralin,
mahihinuha nila ang Batayang Konsepto.
E
Paunang Pagtataya
EP

KAALAMAN, KASANAYAN (Process/Skills), at PAG-UNAWA (understanding
D
of concepts.) Self-assessment sa mga kakayahan tungkol sa paksa at Multiple

Choice Test gamit ang Bloom’s Taxonomy.
1. Pasagutan sa mga mag-aaral ang Paunang Pagtataya na nasa pahina 281 at 282
sa kanilang kuwaderno.
2. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya.
3. Ipabasa ang Panuto sa bawat bahagi at sabihin: Mayroon bang kailangang
linawin sa Panuto?
4. Maglaan ng 10 - 15 minuto para sa Pagtataya. Pagkatapos, iwasto ang kanilang
mga sagot.
5. Gamiting gabay ang resulta ng Pagsusulit upang mataya ang mga kasanayang
166
magamit sa paghahambing sa Panghuling Pagsusulit.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang maging

resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay ng marka,
kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kanilang pag-unlad.
Pagkatapos ng Paghinuha sa Batayang Konsepto, pasagutang muli sa mga
mag-aaral ang Paunang Pagtataya upang malaman ang antas ng kanilang pag-
unawa sa mga konsepto at kung nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang kakayahan
sa pagkamit at pagpapanatili ng kabutihang panlahat.
PY
Layunin: Tayahin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa paksa
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman ng
O
mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions).
Gawain 1
C
Layunin ng gawaing ito na maipamalas ng mga mag-aaral ang kanilang
natutuhan noong sila ay nasa Baitang 8 tungkol sa seksuwalidad. Layon nitong
D
makita kung saan maaaring magsimula ang guro sa pagtatalakay ng mga isyung may
kinalaman sa seksuwalidad.
E
1. Ipagawa ang Gawain 1 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman. (Maaari din

itong ibigay bilang takda, ngunit tiyakin na lubusang naunawaan ng mga mag-
EP
aaral ang panuto bago sila hayaang gawin ang gawain sa kanilang bahay.)
2. Ipabasa ang Panuto at saka sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
3. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral na maisagawa ang Gawain 1.
4. Gumawa ng katulad na web map sa pisara. Tumawag ng mga mag-aaral na
maaaring magbigay ng mga salitang may kinalaman sa Seksuwalidad.
D
5. Tumawag ng ilang mag-aaral na maaaring magpaliwanag ng kanilang web map.

6. Magkaroon ng maikling pagtalakay ng web map na nabuo sa pisara.
Gawain 2
Sa gawaing ito ay inaasahang matukoy ng mga mag-aaral ang mga isyu sa
seksuwalidad na nangyayari sa panahon ngayon na maaaring kinasasangkutan din
ng mga kabataang katulad nila.
Paghahanda ng Guro:
Gumupit ng mga larawan mula sa diyaryo , babasahin, o di kaya’y mula sa
internet na may kaugnayan sa bawat isang isyu ng Seksuwalidad. Pagsama-samahin
ang mga larawang magkakaugnay na tumutukoy sa isang isyu. Ilagay ito sa isang
167
envelope. Maglagay din sa envelope ng pinaghiwa-hiwalay na letrang tumutugon sa
isyung ipinapakita sa mga larawan.
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa apat na grupo. Ipamahagi sa bawat isang grupo
ang mga envelope.
2. Sabihin sa mga mag-aaral na sa loob ng envelope ay mga larawang tumutukoy
sa isang isyu ng seksuwalidad. Tukuyin kung anong isyu ito. Pagkatapos na ito’y
matukoy, buuin ang mga letrang kasama ng mga larawan.
3. Ipabasa ang Panuto at sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
4. Ipagawa ang Gawain 2 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman. Bigyan ng
5 minuto ang mga mag-aaral upang isagawa ang gawain. Bigyan ng simpleng
regalo ang grupong mauunang makabuo ng mga letrang tumutukoy sa isang isyu
ng seksuwalidad.
PY
5. Ipatalakay sa bawat isang grupo ang prosesong ginawa nila at ang nabuo nilang
salita mula sa mga letra at larawang ibinigay sa kanila.
6. Pagkatapos ng bahaginan sa klase, pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong
sa kanilang kuwaderno. Tumawag ng piling mga mag-aaral na magbabahagi ng
kanilang sagot sa mga tanong.
O
7. Tiyaking magagamit ang pagkatuto sa mga nagdaang gawain upang maiugnay
ito sa mga susunod na gawain. C
Gawain 3
Sa gawaing ito ay inaasahang masusuri ng mga mag-aaral ang mga pahayag

at kung sila ba ay sang-ayon dito o hindi. Kailangan ding ipaliwanag ng mga mag-aaral
D
kung bakit sa kanilang pagtingin ang mga pahayag ay nararapat na sang-ayunan o
hindi.
E
Paghahanda ng Guro:
I-encode o isulat sa bond paper ang bawat isang pahayag. Tiklupin ito at ihanda
EP
para sa pagbubunot ng mga mag-aaral. Magtalaga ng isang mamumuno sa klase na

siyang magpapabunot ng mga pahayag.
1. Ipagawa ang Gawain 3. Ipabasa ang Panuto at sabihin: Mayroon bang kailangang
linawin sa Panuto?
2. Tatawag ang namumuno ng isang mag-aaral na bubunot ng pahayag. Susuriin
D
ngayon ng mag-aaral kung sang-ayon siya sa pahayag o hindi. Bigyan ng 1

minuto ang mag-aaral na sasagot.
3. Pagkatapos na ang pahayag, tumawag ng mga mag-aaral na magsusuri kung ang
kasagutan ay tama. Hayaan ang mag-aaral na magbigay ng kaniyang katuwiran
kung bakit nasabi niyang tama o mali ang sagot ng kaniyang kamag-aral. Itanong
din ang mga katanungang nasa LM na may kaugnayan sa gawaing ito.
4. Gawin ang mga nabanggit na instruction sa mga bilang na 2 - 3 hanggang
matapos ang 10 pahayag.
5. Kinakailangan ang paggabay ng guro sa gawaing ito lalo na sa pagkontrol ng
oras sa bawat pagpapaliwanag na gagawin ng mga mag-aaral.
168
AT PAG-UNAWA

paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral na
hango sa karanasan.
Gawain 4
Ang gawaing ito ay naglalayong makita ang kahandaan ng mga mag-aaral
PY
na magsagawa ng pasiya sa isang sitwasyong may kaugnayan sa isang isyu ng
seksuwalidad.
1. Magtalaga ng mga mag-aaral na maaaring magsadula ng kuwento ni Bing at ng
kaniyang kaibigang si Clarissa. Kung ito ay hindi magagawa, maaari na lamang
O
itong basahin sa klase.
2. Matapos itong basahin, sagutan sa klase ang mga gabay na tanong.
3. Tumawag ng mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang mga sagot.
Gawain 5
C
Sa gawaing ito ay inaasahan na makagagawa ang mga mag-aaral na gumawa
ng isang pasiya tungkol sa isang isyung panseksuwalidad kung sila ang masasangkot
D
dito.
E
1. Balikan ang Gawain 2. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang Panuto.

2. Gamit ang graphic organizer na ipinakita sa modyul, ipaliwanag sa mga mag-
aaral ang kanilang gagawin na nauukol sa pasiyang maaari nilang gamitin kung
EP
sila ay mahaharap sa kaparehong sitwasyon na gaya kay Clarissa. Ipasulat ito sa

kanilang kuwaderno.
3. Pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong at talakayin ito sa klase.
Batayang Konsepto.
D
169
D. PAGPAPALALIM
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahing naglalaman
ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga disiplina ng
EsP- ang Etika at Career Guidance.
Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral
PY
bilang takdang aralin. Mahalaga ang pagpapakita ng malikhaing presentasyon o
video upang mapukaw ang kanilang interes sa paksa, ngunit kailangan pa ring
malinang ang kanilang kakayahan sa pag-unawa sa paksa gamit ang sanaysay.
1. Talakayin ang napag-aralan ng mga mag-aaral tungkol sa seksuwalidad sa
O
Baitang 8. Maaaring tumawag ng mag-aaral na magbahagi ng mga konseptong
natatandaan pa nila tungkol sa seksuwalidad.
2. Tanungin ang mga mag-aaral kung ano ang maaaring mangyari kung ang
seksuwalidad ay di mabuo o kaya’y malinang.
C
3. Ibahagi sa mga mag-aaral ang survey na isinagawa ng National Secretariat
for Youth Apostolate tungkol sa pakikibaka ng mga kabataan sa seksuwalidad.
Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang isyu tungkol sa seksuwalidad ang
D
nararanasan ngayon ng kabataan.
4. Maghanda ng mga metacard at isulat ang mga isyung seksuwal na nakapaloob
E
at tinalakay sa bahagi ng Pagpapalalim ng modyul na ito.

5. Isa-isahin ang pagtalakay sa mga isyung pangseksuwalidad at ang mga maling
pananaw tungkol dito. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang mga nararapat at tamang
EP
pagtingin sa seksuwalidad upang hindi maganap ang mga isyung seksuwal na

ito. Magiging mas kawili-wili ang pagtatalakay kung magpapakita ng mga larawan
o video na tungkol sa mga isyung seksuwal na ito. Paalala: Mahalagang panoorin
muna ng guro ang video upang masegurong kaaya-aya ang mga larawan at
wikang ginamit. Maaari itong gawin sa loob ng 10 minuto lamang. Gayundin,
D
maaaring mangalap ang guro ng mga datos sa women’s desk sa mga presinto
ng pulis at sa mga ibang ahensiya ng gobyerno na humahawak sa mga problema
at usaping ganito. Maaari itong gamitin para maipaalam sa mga mag-aaral ang
kasalukuyan at tunay na nangyayari sa mga isyu tungkol sa seksuwalidad at ang
epekto nito. Maaari din naman itong gawing extension activity para sa mga mag-
aaral.
6. Maaaring gamitin ng guro ang batayan sa ibaba ukol sa tamang pasiya para sa
sitwasyong ibinigay sa mga mag-aaral.
170
Sitwasyon
Mapatunayan na mahal Mapanatili ang kalinisan ng

ang kasintahan. puri at reputasyon bilang
Layunin
isang lider ng kabataan at
tiwala ng pamilya
Pagpayag na sumamang Pagpapaliwanag sa
Mga pumasok sa hotel kasintahan na hindi siya
Pagpipilian / upang mapatunayan sasama dahil hindi pa sila
Paraan ang pagmamahal sa kasal kung kaya’t hindi pa
kasintahan. nila ito nararapat gawin.
Ang pagsama sa kaniyang Ang hindi pagpayag sa
PY
kasintahan ay kaniyang kagustuhan ng kaniyang
gagawin dahil maaari siya kasintahan ay marapat
Sirkumstansiya nitong iwan at tuluyang lamang sapagkat wala
magpakamatay. pa sila sa tamang gulang
at maaaring makasira sa
O
kaniyang pag-aaral kahit pa
C nga sobra niya itong mahal.
Ang pakikipagtalik ay maaaring Maaaring makipaghiwalay sa
mauwi sa pagbubuntis ng kaniyang kasintahan.
wala sa panahon at pagtrato
Kahihinatnan sa kasintahan bilang isang
D
materyal na bagay na
puwedeng gamitin kung kailan
kinakailangan.
E
• Ang pagpayag sa paanyayang makipagtalik upang patunayan ang pagmamahal

EP
sa simula pa lang ay isa ng maling kilos. Maraming paraan upang patunayan

ang pagmamahal. Ang pakikipagtalik ay maaari lamang para sa isang babae
at lalaking naikasal na. Ang sirkumstansiya ng kilos na maaaring magdala sa
pagpayag sa maling gawaing ito ay ang pagbabanta na magpapakamatay ang
kasintahan gayundin ang pakikipaghiwalay. Subalit, nararapat ding isaalang-
D
alang na bilang isang lider ng kabataan, ikaw ay modelo nila. Anumang gawin
mo ay maaaring maging isang statement na puwede nilang gayahin. Bilang
anak na iginagapang sa pag-aaral, maaaring masira ang tiwala saiyo ng
iyong mga magulang kung sakaling malaman nila ang iyong ginawa gayundin
kung mayroong masamang mangyayari saiyo (halimbawa ay mabuntis). Ang
pagbabantang makikipaghiwalay o magpapakamatay ang iyong kasintahan ay
isang tanda ng kahinaan na maaari mong magamit sa pag-iisip kung mahal
ka nga ba niya o hindi. Mahalagang tandaan na ang pagmamahal ay walang
ibinibigay na mga kondisyon. Sa bahaging ito, nararapat na gamitin ng isang
kabataang ang maingat na paghuhusga upang marating ang tunay at nararapat
na layunin ng kilos na isasagawa.
171
7. Talakayin ang bahaging Pagbubuo ng Pagpapalalim. Maaaring gumawa ang
guro ng isang presentasyon tungkol sa Pagbubuo na makapupukaw sa kanilang
damdamin at magdadala sa kanila sa paggawa at pagpapasiya ng tama.
8. Maging malikhain upang hindi maging kabagot-bagot sa mag-aaral ang bahaging
ito. Ito ang mahalagang nilalaman ng aralin dahil ito ang magbibigay ng mga
etikal na konsepto tungkol sa paksa.
Sa pagitan ng mga pagtalakay ay mayroong mga tanong na magagamit

upang mataya ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa bawat bahagi ng
babasahin. Nagsisilbing formative assessment ang mga ito. Mahalagang hindi
PY
piliting matapos sa isang araw ang pagtalakay dito upang hindi magkaroon ng
information overload ang mga mag-aaral lalong hindi makamit ang layuning
ganap na maunawaan ng mag-aaral ang kabuuan ng Batayang Konsepto.
1. Matapos ang pagtalakay ay pasagutan sa kanila ang mga tanong sa Tayahin ang
O
Pag-unawa. Hinihikayat din ang guro na maging malikhain sa pagsasagawa ng
bahaging ito.
2. Mahalagang unti-unting magabayan ang mga mag-aaral na mahinuha ang
Batayang Konsepto sa bahaging ito.
3. Ibigay sa bahaging ito ang Mahalagang Tanong.
C
D
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT)

E

organizer.
EP
1. Pangkatin ang mga mag-aaral. Bawat pangkat ay nararapat na may limang

miyembro.
2. Atasan ang mga mag-aaral na punan ang graphic organizer na nasa modyul at
isulat ito sa ½ manila paper. Bigyan sila ng 15 minuto upang ito ay buuin.
D
3. Ipapaskil sa pisara o iba pang prominenteng lugar sa silid-aralan ang mga

nabuong graphic organizer ng mga pangkat.
4. Tawagin ang mga pangkat upang magbahagi sa klase ng Batayang Konseptong
kanilang nagawa.
5. Pagkatapos na magbahagi ng mga pangkat, ilagay ng guro sa pisara ang katulad
na graphic organizer na bubuuin ng mga mag-aaral mula sa graphic organizer na
kanilang nagawa. Gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa nito.
6. Mula sa graphic organizer na nabuo, isalin sa pangungusap ang nabuong mga
sagot upang maipakita ang Batayang Konsepto ng modyul na ito.
7. Mahalagang tandaan na hindi maaaring lagpasan ang bahaging ito. Sa
pamamagitan lamang ng bahaging ito, matitiyak ang pag-unawa ng mga mag-
172
aaral sa Batayang Konsepto.
8. Ang bahaging ito rin ang magdidikta kung maaari nang magtungo sa susunod
na bahagi ng aralin o kailangang mas pagyamanin pa ang pagtalakay sa paksa.
9. Pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bahaging Pag-uugnay ng
Batayang Konsepto sa Pag-unlad Ko bilang Tao.
Layunin: Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP o

PRODUKTO, ang pagpapamalas ng mga angkop na kilos tungo sa paglinang o
PY
pagpapaunlad ng birtud o pagpapahalaga na nakapaloob sa paksa at paghikayat
sa ibang kabataan na isabuhay ang mga pagpapahalagang nakapaloob sa paksa.
Pagganap
O
Gawain 6
Ang gawaing ito ay naglalayong makagawa ang mga mag-aaral ng isang
C
malinaw na posisyon tungkol sa mga isyu ng seksuwalidad.
1. Pangkatin ang klase sa anim na grupo.
2 Ipabasa nang tahimik ang Panuto. Bigyan sila ng 2 minuto sa pagbasa.
D
3. Mahalagang maunawaan nang mabuti ng mga mag-aaral ang kanilang gagawin,
kaya kailangang maging bukas sa kanilang mga katanungan.
4. Ipaalala sa mga mag-aaral na mahalagang mailapat ang mga pagkatuto sa modyul
E
sa pagsasagawa ng gawaing ito.

5. Matapos bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na mapag-usapan ang mga
EP
sitwasyong nabanggit, atasan silang gumawa ng isang matibay na posisyon

tungkol sa mga isyung nabanggit. Paghahandain ang mga grupo ng mag-aaral sa
pagbabahagi sa klase.
6. Pagnilayan sa klase ang naging karanasan sa pagsasagawa ng gawain at iugnay
ito sa aralin.
D
• Kung sakaling maraming hawak na klase ang guro, maaari niyang imbitahin
ang dalawang mag-aaral sa bawat klase at doon ay pag-usapan ang mga
posisyong kanilang napagnilayan. Ang lahat ng kaugnay sa gawaing ito ay
gagawa ng isang posisyon (position statement) na may kaugnayan sa mga
isyung napagnilayan. Maaari itong isulat sa maayos na papel at ipaskil sa
bulletin board para sa Edukasyon sa Pagpapakatao upang makita at mabasa
ng mga tao sa paaralan ang kanilang ginawa at posisyon sa mga isyung
nabanggit.
7. Maaaring gamitin ng guro ang batayan sa ibaba ukol sa tamang pasiya para sa
sitwasyong ibinigay sa mga mag-aaral.
173
Sitwasyon 1:
Layunin Makakuha ng perang pambili Makakuha ng perang pambili ng

ng gamot at pagkain sa gamot at pagkain sa madaling
tamang paraan paraan
Mga Pagpipilian Maghanap ng Tanggapin ang alok ng

/ Paraan mapagkakakitaan ng pera kapitbahay na may asawa
Sirkumstansiya Ang paghahanap ng trabaho Maaaring tanggapin ang alok

ay magiging mahirap kung sapagkat ito ang pinakamadaling
ikaw ay hindi nakapagtapos. paraan. Subalit, ang lalaki ay
PY
Bukod pa rito, walang may asawa at mga anak.
maiiwan sa ina mong may
sakit gayundin sa maliliit mo
pang mga kapatid.
O
Kahihinatnan Maaaring mapabayaan mo Maaaring malaman ng asawa
ang iyong ina at mga kapatid ng lalaki ang inyong ginawa at
sa paghahanap ng perang magdulot ng mas malaki pang
maitutustos para sa gamot
C problema. Baka mawili ka sa
gawaing paghahanap ng pera
at pagkain.
sa madaling paraan at malulong
ka rito. Maaari kang mabuntis at
D
magkaroon ng nakahahawang
sakit.
E
• Sa sitwasyong ito nararapat na suriin kung alin sa dalawang opsiyon ang dapat
na mas pahalagahan. Dapat ding tingnan kung alin ang may mas mataas na
halaga, buhay ng mga kapamilya o ang sariling puri.
EP
Sitwasyon 2
Layunin Mapanatili ang kalinisan ng iyong puri. Sundin ang bilin ng ina na
sundin at paglingkuran
D
ang kaniyang kasintahan.

Mga Isumbong ang ginagawa ng amain sa Ilihim ang ginagawa ng
Pagpipilian / kanya amain sa kanya.
Paraan
174
Sirkumstansiya Labis na pagmamahal ng iyong ina sa Mahal na mahal ng
kaniyang kasintahan; maari din niya iyong ina ang kaniyang
itong gawin sa iba mo pang kapatid na kasintahan; nagbibigay
babae; maaaring lumala ang ginagawa ito sa kaniya ng
ng iyong amain kaligayahan. Mahal
mo rin ang iyong ina at
magiging masaya ka
kung siya ay maligaya.
Kahihinatnan Maaaring masaktan ang iyong ina, Patuloy kang aabusuhin

at maaari din nga siyang patayin ng ng iyong amain na
kaniyang kasintahan. Mapapatunayan maaaring mauwi sa iyong
PY
dito kung tunay at tapat ang maagang pagbubuntis;
pagmamahal ng kasintahan sa iyong maaari din niya itong
ina. gawin sa iba mo pang
nakababatang kapatid
na babae.
O
• Marapat na piliin kung ano ang may mas mataas na pagpapahalaga. Sa parte
ng ina, ang pagpipili ay sa gitna ng mga anak o kasintahan. Kung ikaw ay isang
anak, ang kapakanan ng iyong ina o pansariling kapakanan. Ngunit dapat ding
C
isaalang-alang na kapag nagpatuloy ang gawain ng iyong amain, maaaring
madamay ang iba mo pang kapatid at puwede rin silang mapariwara. Ang
tunay na pagmamahal ng ina ay hindi lamang para sa kaniyang sarili. Higit na
D
mas dapat pahalagan ang pagmamahal sa mga anak na siyang tunguhin ng
kaniyang pagiging ina.
E
Gawain 7
Sa gawaing ito ay inaasahang makakagawa ang mga mag-aaral ng isang plano

EP
para sa kanilang kinabukasan lalo na sa mga mahahalagang aspekto ng kanilang

buhay.
1. Ang gawaing ito ay indibidwal. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto at tanungin
sila kung may hindi malinaw dito. Tanggapin ang mga paglilinaw mula sa mga mag-
D
aaral. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang mga aspektong hindi nila naintindihan.
2. Ipakita o bigyan ng sipi ang mga mag-aaral ng pormat na gagamitin sa
pagsasagawa ng gawaing ito. Tanungin ang mga ito kung may hindi malinaw sa
pormat.
3. Ipaalala sa mga mag-aaral na kailangan nilang sagutin ang mga katanungang
nakapaloob sa pagpaplanong kanilang gagawin.
4. Maaaring ibigay na takdang-aralin ang pagsusulat ng maikling sanaysay tungkol
sa isang tanong na napili ng mag-aaral mula sa mga tanong 1 - 5.
5. Pagkatapos na gawin ang pagpaplano, maaaring pangkatin muli ang mga mag-
aaral sa limang grupo. Mula sa kanilang mga plano ay gumawa ng isang 2
minutong advertisement na nagpapahayag ng kanilang mga plano sa buhay.
175
Pagninilay
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagninilay.
2. Maaaring ibigay ang gawaing ito bilang takdang-aralin. Maaari din namang
ipagawa ito sa klase.
3. Ipabasa nang tahimik sa mag-aaral ang Panuto. Bigyan sila ng 1 minuto sa
pagbasa. Pagkatapos, sabihin: “Mayroon bang hindi malinaw sa Panuto?”
4. Bigyan nang sapat na oras ang mga mag-aaral upang isagawa ang gawain.
5. Ipasulat ang kanilang mga sagot sa kanilang kuwaderno.
Pagsasabuhay
Ang gawaing ito ay naglalayong makagawa ang mga mag-aaral ng isang bulletin
PY
board o video presentation na magpapakita ng kanilang advocacy campaign laban sa
mga isyung pangseksuwalidad. Maaari itong gawin sa pamamagitan ng pakikipag-
ugnayan sa iba’t ibang samahan sa paaralan tulad ng Student Council, Samahan ng
mga mag-aaral sa Edukasyon sa Pagpapakatao, at iba pang mga samahan. Maaari
ring isama ng mga mga-aaral ang mga opisyal ng GPTA o iba pang magulang para sa
O
pagbubuo ng bulletin board o kaya ay pagbibigay ng pondo para sa mga materyal na
kanilang gagamitin. C
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagsasabuhay. Ipabasa
nang tahimik sa mag-aaral ang panuto. Bigyan sila ng 2 minuto sa pagbasa.
2. Magtalaga ng mamumuno sa gawaing ito. Ang mga maitatalaga ang siyang
makikipag-ugnayan sa mga samahan sa paaralan sa pagbuo ng bulletin board o
D
video presentation gayundin ng pagbubuo ng mga konseptong ilalagay dito.
3. Ang mga napiling mamumuno ang siya ring mangunguna sa pagkalap ng mga
E
konsepto at mga kawikaang maaaring ilagay sa gagawing output.

4. Ang rubric sa pagmamarka ng output na ito ay nakapaloob sa Appendix ng modyul
na ito.
EP
5. Tapusin ang aralin sa pamamagitan ng pagbabahagi ng halaga ng pagkatuto sa

Batayang Konsepto.

D
1. Pre-marital Sex Kaalaman b
2. Kahalagahan ng
Pag-unawa c
Seksuwalidad
3. Kahalagahan ng
Pag-unawa d
Seksuwalidad
4. Isyung Seksuwal Pagsusuri b
176
5. Isyung Seksuwal Pagsusuri d
1. Isyung seksuwal Pagbubuo d
6. Pang-aabusong Seksuwal Pagbubuo d
7. Pornograpiya Ebalwasyon hm
8. Pornograpiya Ebalwasyon h
9. Prostitusyon Ebalwasyon hm
PY
Modyul 14: Mga Isyung Moral Tungkol sa Seksuwalidad
I. Panimula:
O
1. Kahulugan ng Seksuwalidad
2. Kahalagahan ng Seksuwalidad C
II. Mga Isyung Seksuwal
A. Pagtatalik bago ang kasal (Pre-marital Sex)
1. Mga maling pananaw
D
2. Mga dahilan/pananaw kung bakit ang pagtatalik bago ang kasal ay mali
B. Pornograpiya
E
1. Epekto ng pornograpiya
2. Pornograpiya at sining
EP
3. Kasamaan o maling pananaw sa pornograpiya

C. Mga Pang-aabusong Seksuwal
1. Uri o halimbawa ng pang-aabusong Seksuwal
2. Mga dahilan sa pang-aabusong Seksuwal
3. Dahilan kung bakit pang-aabuso ang mga gawaing nabanggit
D
D. Prostitusyon
1. Kahulugan ng prostitusyon
2. Mga dahilan ng pagkakasangkot sa prostitusyon
3. Epekto ng prostitusyon
III. Pagbubuo
A. Mga katotohanang sinasalungat ng mga isyu tungkol sa Seksuwalidad
B. Kahalagahan ng Seksuwalidad
C. Posisyon o pagpapasiyang dapat gawin ng mga kabataan tungkol sa mga
isyu sa Seksuwalidad
177
Rubric para sa Advocacy Campaign na gagawin sa pamamagitan ng
Bulletin Board sa bahaging Pagsasabuhay ng modyul na ito
Kraytirya 4 3 2 1
1. Pagiging malikhain Taglay ang Taglay ang Taglay ang Taglay ang isa
• Gumamit lahat ng mga tatlong mga dalawa sa mga lamang sa mga
ng recycled kraytirya. kraytirya. kraytirya. kraytirya.
materials.
• May orihinalidad/
hindi
pangkaraniwan
ang disenyo.
PY
• Malinis at
organisado ang
pagkakadisenyo.
• Karamihan ng
mga detalye sa
O
nilalaman.
2. Kaangkupan sa Angkop ang May dalawang May isang Hindi angkop
paksa. lahat ng detalye detalye na hindi detalyeng hindi sa paksa ang
sa output sa
C angkop sa angkop sa kabuuan ng
paksa. paksa. paksa. output.
3. May mga Tugma ang May dalawang May isang Hindi angkop
D
prinsipyo o quotation o detalye detalyeng hindi ang kabuuan
quotations na prinsipyo sa na hindi angkop sa ng output sa
nagpapahayag paglalarawan. angkop sa paglalarawan. ibinahaging
E
ng kahalagahan paglalarawan. paglalarawan

ng dignidad at
seksuwalidad.
EP
4. Kabuluhan ng Makabuluhan Hindi Hindi Hindi

paglalarawan. ang kabuuan makabuluhan makabuluhan makabuluhan
ng ginawang ang maliit na ang malaking ang
paglalarawan bahagi ng bahagi ng kabuuan ng
sa dignidad at paglalarawan paglalarawan paglalarawan
D
seksuwalidad. sa dignidad at sa dignidad at sa dignidad at

seksuwalidad. seksuwalidad. seksuwalidad.
178
Rubric para sa Advocacy Campaign na gagawin sa pamamagitan ng
Video Presentation sa bahaging Pagsasabuhay ng modyul na ito
Kraytirya 4 3 2 1
1. Pagiging Taglay ang lahat Taglay ang Taglay ang Taglay ang isa
malikhain ng mga kraytirya. tatlong mga dalawa sa mga lamang sa mga
• May orihinalidad/ kraytirya. kraytirya. kraytirya.
hindi
pangkaraniwan
ang disenyo.
• Malinis at
organisado ang
pagkakadisenyo.
• Karamihan ng
PY
mga detalye sa
nilalaman.
2. Kaangkupan sa May dalawang May isang Hindi angkop

paksa. Angkop ang lahat
detalye na detalyeng hindi sa paksa ang
ng detalye sa
hindi angkop angkop sa kabuuan ng
O
output sa paksa.
sa paksa. paksa. output.
3. May mga prisipyo Tugma ang Maydalawang May isang Hindi angkop
o quotations na quotation o detalye detalyeng hindi ang prinsipyo
nagpapahayag
ng kahalagahan
prinsipyo sa
paglalarawan.
C na hindi
angkop sa
angkop sa
paglalarawan.
o quotation sa
paglalarawan.
ng dignidad at paglalarawan.
seksuwalidad.
D
4. Kabuluhan ng Makabuluhan Hindi Hindi Hindi
paglalarawan. ang kabuuan makabuluhan makabuluhan makabuluhan
ng ginawang ang maliit na ang malaking ang kabuuan ng
E
paglalarawan bahagi ng bahagi ng paglalarawan

sa dignidad at paglalarawan paglalarawan sa dignidad at
seksuwalidad. sa dignidad at sa dignidad at seksuwalidad.
EP
seksuwalidad. seksuwalidad.
5. Presensiya ng Angkop ang voice May dalawang May mga Hindi angkop
Voice Over. over sa mga detalye detalye ng ang voice over
pagsasalarawang na hindi voice over na na ginamit sa
ginamit. angkop sa hindi angkop sa paglalarawan.
paglalarawan. paglalarawan.
D
2014
179
Ikaapat na Markahan
MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA KAWALAN NG
PAGGALANG SA KATOTOHANAN
Bilang ng Oras:4

Pampagkatuto
PY
Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa
sa mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa katotohanan.
Pamantayan sa Pagganap: Nakabubuo ang mag-aaral ng mga hakbang
upang maisabuhay ang paggalang sa katotohanan.
O
Batayang Konsepto C
ng mag-aaral?
Ang pagiging mulat sa mga isyu tungkol sa kawalan ng paggalang sa
katotohanan ay daan upang isulong at isabuhay ang pagiging mapanagutan
D
at tapat na nilalang.
E
Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto

EP
Nakabubuo ng mga hakbang upang maisabuhay ang paggalang sa

katotohanan.
Kakayahan
D

Nasusuri ang mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa
katotohanan.
Kaalaman

Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa katotohanan.
180
Mga Kasanayang Pampagkatuto Pagtatasa
KP1: Natutukoy ang mga isyung KP1: Pagbubuo ng pangkat sa

kaugnay sa kawalan ng paggalang pag-iisa-isa ng mga isyu sa lipunan
sa katotohanan na nagpakita ng kawalan ng
paggalang sa katotohanan
Pagtitimbang sa mga pahayag sa

pag-iwas ng hayagang paglalabas
ng katotohanan at pagbibigay
PY
patunay sa pagpapaliwanag
KP2: Nasusuri ang mga isyung KP2: Pagsusuri sa tatlong kaso at

may kinalaman sa kawalan ng pagbibigay ng resolusyon dito
O
paggalang sa katotohanan
KP3: Napapatunayan na: Ang KP3: Pagpapaliwanag ng

pagiging mulat sa mga isyu
C Batayang Konsepto gamit ang
tungkol sa kawalan ng paggalang graphic organizer
sa katotohanan ay daan upang
D
isulong at isabuhay ang pagiging
mapanagutan at tapat na nilalang
E
KP4: Nakabubuo ng mga hakbang KP4: Pagbuo ng mga hakbang

upang maisabuhay ang paggalang sa paninindigan at paggalang sa
katotohanan sa pamamagitan ng
EP
sa katotohanan
mga ibibigay na sitwasyon
. Paggawa ng isang panukala
tungkol sa mga isyu na may
kinalaman sa gawaing intelektuwal
D
at etikal na isyu
Pagsagot sa pagninilay
Paglunsad ng isang symposium na

oorganisahin ng buong klase mula
sa gabay ng guro

181
1. Sa panimula ng Modyul 15, mahalagang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa

mga nakalipas na aralin upang maipaunawa sa mga mag-aaral ang halaga ng
pagkatuto mula sa mga ito at ang kaugnayan nito sa susunod na modyul.
2. Mahalagang mapukaw ang interes ng mga mag-aaral sa panimula pa lamang
upang matiyak ang magandang pagsisimula ng mga aralin patungo sa gawain.
3. Mahalagang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa mga nagdaang aralin sa
PY
angkop na taon (B7, B8, o B9) upang maipaunawa sa mga mag-aaral ang
kahalagahan ng pagkatuto mula rito at ang kaugnayan nito sa kasalukuyang
modyul.
4. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang konteksto (thesis statement) na naglalarawan sa
paksa at dapat bigyang-tuon.
O
5. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang Mahalagang Tanong na dapat sagutin sa
modyul.
6. Ipabasa ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at ang mga kratirya sa
C
pagtataya ng output sa ikaapat na Kasanayang Pampagkatuto (KP 15.4).
7. Sabihin at itanong: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning
binasa?
D
Tandaan: Hindi binanggit sa mga Kasanayang Pampagkatuto ang kabuuan ng
KP3 upang maiwasan na mailahad kaagad sa mga mag-aaral ang Batayang
Konsepto. Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga Gawain, sa pag-unawa
E
ng babasahin sa Pagpapalalim at kabuuan ng aralin, mahihinuha nila ang

Batayang Konsepto.
EP
8. Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga kraytirya sa pagtataya ng output sa Produkto/

Pagganap (KP 15.4).
D
Paunang Pagtataya

concepts) (KP 15.2)
1. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya –

upang mataya ang kanilang mga dating kaalaman lalo na sa nilalaman ng aralin
na matatagpuan sa bahaging Pagpapalalim.
2. Ipabasa ang Panuto: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto?
182
3. Pasagutan sa mga mag-aaral ang Paunang Pagtataya sa loob ng 10 hanggang
15 minuto.
4. Gamiting gabay ang resulta nito upang mataya ang mga kasanayang
ang Pagpapalalim.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang maging

resulta ng Paunang Pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay ng marka,
kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad.
PY
Pagkatapos ng Pagpapalalim, pasagutang muli sa mga mag-aaral ang pagtataya
upang malaman ang antas ng kanilang pag-unawa sa mga konsepto at kung
nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang pag-unawa sa Katotohanan.
O
C
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman ng
D
mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions) (KP 15.1)
E
Gawain 1
EP
Panuto:
1. Ipagawa ang unang Gawain sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman.
2. Ipabasa sa mga mag-aaral ang Panuto at bigyan sila ng pagkakataon na magtanong
batay sa mga nais nilang linawin sa panuto.
D
3. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral na maisagawa ang iniatas na
unang pangkatang gawain. Bigyan sila ng 10 - 15 minuto para rito.
4. Hikayatin ang mga mag-aaral na magbigay ng kanilang mga ideya tungkol sa iba’t
ibang isyu sa lipunan na kung saan ay nagpakita ng kawalan ng paggalang sa
katotohanan.
5. Pagkatapos, bigyan ang lider ng pangkat nang sapat na panahon para sa pag-
uulat.
6. Bilang guro, may nakahandang tanong para sa unang gawain upang ang mga
naibigay na sagot ay nabigyang direksiyon. Hikayatin ang mga mag-aaral na
makapagbigay ng opinyon at pananaw sa kanilang mga sagot.
183
Gawain 2
Panuto:
1. Ipagawa ang Gawain 2 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman. Ipabasa ang

Panuto at ibigay ang hinihingi ng bawat aytem.
2. Maglaan ng 5 minuto para sa mga mag-aaral na masagutan ito. Pasagutan ito sa
kanilang kuwaderno.
3. Pagkatapos ay hikayatin sila na magbahagi ng mga sagot sa kanilang nais na
kapareha. Hayaan silang mamili ng kapareha na pagbabahaginan ng kanilang
ginawa.
4. Magkaroon ng maikling pagbabahaginan sa klase.
PY
AT PAG-UNAWA
O
paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral na
hango sa karanasan. (KP 15.2) C
Gawain 3
Panuto:
D
1. Magkaroon ng maikling ugnayan mula sa Pagtuklas ng Dating Kaalaman tungo
susunod na gawain. Mahalagang matiyak na nanatili ang pagkatuto sa mga mag-
aaral upang masegurong na maiuugnay nila ang pagkatuto rito sa susunod na
E
gawain.
2. Gabayan ng guro ang klase sa pagpapangkat na may 6 na miyembro. Pagkatapos,
EP
ipabasa sa isang mag-aaral ang Panuto at saka tanungin: Mayroon bang kailangang
linawin sa Panuto?
3. Basahing muli ang mga gabay na tanong na kanilang magagamit sa pangkatang
gawain. Ipaunawa sa kanila na mahalagang masagot ang lahat ng mga tanong.
4. Maging bukas sa mga tanong at paglilinaw ng mga mag-aaral.
D
Para sa Guro:
Narito ang mga posibleng sagot na maaaring maging gabay sa mga

inaasahang sagot ng bawat mag-aaral.
Para sa Unang Kaso –

a. Hindi nabigyan nang sapat na katuwiran ang ginawang kilos ng mag-aaral. Dahil
naging makasarili at hindi niya ginamit ang mapanuring pag-iisip bagkus ay mas
lalo niyang dinagdagan ang kasalanan niya sa kaniyang magulang.
b. Ang nararapat gawin ay aminin at ilahad ang kaniyang punto gaano man kabigat
o kababaw ang naisip na dahilan.
184
Mungkahing Resolusyon:
A. Ilahad nang detalyado sa ama at maging mapanagutan sa anumang parusa
mula sa pagsisinungaling na ginawa.
B. Humanap o kumausap ng taong maaaring mamagitan upang mapaliwanagan
ang ama. Maaaring ito ay iyong ina o isa sa iyong mga kapatid
Para sa Ikalawang Kaso –
a. Hindi makatwiran lalo na sa taong lumikha at namuhunan dito.
b. May posibilidad na gawin ko po ito lalo na kung may kamahalan ang halaga ng
CD na gusto kong panoorin.
A. Mas makabubuting huwag na lamang bumili.
PY
B. Hintayin na lamang itong mag-sale sa isang Record bar o humiram sa isang
kaibigang may kopya nito pero hindi dapat pirated.
Para sa Ikatlong Kaso –
a. May limitasyon ang lahat lalo na sa paggamit ng mga intelektuwal na pag-
aari ng isang tao kahit pa ito ay isa sa iyong estudyante.
O
A. Huwag gamitin ang mga sulatin o pananaliksik na gawa ng mga mag-aaral para
C
sa sariling pakinabang dahil ito ay isang uri ng pagnanakaw.
B. Lumikha ng sariling gawa upang maiwasan ang pagbaba ng integridad bilang
Guro o Propesor sa isang unibersidad.
D
Gawain 4
Panuto:
E
1. Iugnay ang unang Gawain sa mensaheng nais iparating sa mag-aaral patungo sa

ikalawang Gawain.
EP
2. Maghanda ng isang kuwarto para sa panooring dokumentaryo gayundin ang LCD

projector, sound system, at laptop.
3. Magbigay ng kabuuang pagtingin (overview) sa bawat dokumentaryo upang
magkaroon ang mag-aaral ng ideya sa panoorin. Kung hindi man sapat ang
panahon, maglaan pa ng dagdag na oras para rito. Kung kulang man sa panahon,
D
ipagawa na lamang ito bilang takdang-aralin.

4. Pasagutan ang mga tanong mula sa napanood na dokumentaryo. Bilang mungkahi,
maaring ibigay itong takdang-aralin sa kanila.
Batayang Konsepto.
Gawain 5
Panuto:
1. Iugnay ang sinuring dokumentaryo para sa paghahanda sa susunod na gawain,
mas mainam na gawin itong pangkatan. Gawing apat na miyembro sa bawat
grupo.
185
2. Pagkatapos, ipabasa sa isang mag-aaral ang panuto nang malinaw at malakas.
Ipaliwanag sa klase ang mga nararapat gawin upang maging makabuluhan ang
gawain para sa paglinang.
3. Bigyan ang bawat pangkat ng sipi mula sa kanilang modyul, kung kulang ang mga
lathalain ay maaaring magdagdag ng mga napapanahong isyu na may kinalaman
sa kawalan ng paggalang sa katotohanan.
4. Sa bawat lathalain ay may kaukulang tanong na maaaring talakayin sa klase na
magbibigay-daan sa mas lalong pagkatuto sa Pagpapalalim.
5. Maaaring ibigay itong gabay sa bawat pangkat na mapag-usapan at mapayabong
ang pagbabahaginan.
6. Sa pagtatapos, mainam na ihanda ang klase patungo sa paghinuha ng batayang
konsepto.
PY
D. PAGPAPALALIM
O
Layunin: Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong
(MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na
naglalaman ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga
C
disiplina ng EsP – ang Etika at Career Guidance (KP 15.3)
Gawain 6
D
Panuto:
1. Malawak ang pagtalakay sa aralin dahil sa mga isyung kaugnay ng katotohanan
E
at paninindigan dito. Malalim din ang pagtalakay sa aralin dahil ang nilalaman nito
ay nakabatay sa mapanagutang kilos at maingat na paghusga. Binuo ito upang
EP
mailatag sa bawat mag-aaral ang argumento na nais ipunto ng babasahin.

babasahin.
D
3. Ipabasa sa isang mag-aaral ang bawat bahagi at tanungin ang pagkaunawa niya
rito. Kung mali ang kaniyang pagkaunawa sa anumang talata, magbigay ng
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng

babasahin at ang kabuuan nito dahil dito nila makukuha ang mga konseptong
nakaangkla sa Pilosopiyang Moral.
4. Isulat sa pisara ang mga ideya na makatutulong sa pag-unawa sa paksa at
5. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot-bagot
para sa mag-aaral ang bahaging ito.
186

Mahalagang huwag piliting na matapos sa iisang araw ang pagtalakay dito upang
hindi magkaroon ng information overload ang mga bata dahil lalong hindi makamit
ang layuning ganap na maunawaan ng mga mag-aaral ang kabuuan ng Batayang
Konsepto.
PY
Layunin: Gabayan ang mga mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT)
organizer.
O
1. Ilatag ang mga hakbang ayon sa hinihingi ng bahaging ito sa Modyul.
2. Maaaring atasan ang mga mag-aaral na gumawa ng concept map sa bahaging
C
ito. Ipasulat ito sa isang manila paper. Maaaring sundin ang pormat na nasa
modyul.
3. Ang malaking konsepto ay ang KATOTOHANAN at ang paninindigan na hanapin
D
at mahalin ito. Mula rito ay isusulat nila ang mga kaugnay na konsepto na kanilang
natutuhan mula sa mga gawain at babasahin.
4. Pagkatapos ay ipasuri sa kanila ang mga naisulat nila at atasan silang bumuo ng
E
isang malaking konsepto mula rito.

5. Tingnan ang kanilang mga ginawa at pakinggan ang malaking konseptong
EP
kanilang ibabahagi sa klase.

6. Pagkatapos ay magpaskil sa pisara ng katulad na graphic organizer na nasa
modyul o maaari din namang lumikha ng sariling graphic organizer.
7. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagbuo ng Batayang Konsepto. Tumawag ng
ilang mga mag-aaral na magbabahagi nito sa klase.
D
8. Paghambingin ang nabuong malaking konsepto sa pangkat at ang mabubuong

konsepto gamit ang graphic organizer.
9. Magbigay ng sariling output kung kinakailangan.
10. Mahalagang tandaan na hindi maaaring lagpasan ang bahaging ito. Sa
pamamagitan lamang ng bahaging ito, matitiyak ang pag-unawa ng mga mag-
aaral sa Batayang Konsepto.
11. Ang bahaging ito rin ang magdidikta kung maaari nang magtungo sa susunod na
bahagi ng aralin o kailangang mas pagyamanin pa ang pagtalakay sa paksa.
187
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP O

sa ibang kabataan na isabuhay ang mga pagpapahalagang nakapaloob sa
paksa. (KP 15.4)
Pagganap
Gawain 7
PY
Panuto:
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Pagganap bilang takdang gawain.
2. Ipabasa nang tahimik ang Panuto at bigyan sila ng pagkakataon na makapagtanong
bilang paglilinaw sa kanilang gagawin.
O
3. Bigyan ang mga mag-aaral ng 20 minuto upang makasagot at makabuo ng mga
hakbang sa paninindigan at paggalang sa katotohanan.
C
4. Ipalagay sa kuwaderno ang mga sagot.
5. Magbigay ng sariling output mula sa mga sagot ng mag-aaral.
Para sa Guro:
D
Narito ang mga posibleng sagot na maaaring maging gabay sa mga
inaasahang sagot ng bawat mag-aaral.
E
EP
Mga Sitwasyon Ang gagawin ko Paliwanag
1. Gahol na ako sa oras Una, iaayos ko ang aking Mas mabuti na

upang mangalap ng mga mga gawain na maaari ko makakuha ng marka
impormasyon tungkol sa munang ipagpaliban at gaano man ito
D
aking action research. iprayoridad ko ang dapat kababa o kataas, ang

Nakatakda itong ipasa kong ipasa upang hindi ako mahalaga ay naging
ikatlong araw mula makakuha ng mababang matapat ako sa aking
ngayon. Sa isang site ng marka. ginawang produkto.
internet ay may nakita Pangalawa, mas pipiliin ko pa
kang kahawig ng iyong ring gumawa ng sarili kong
research. Makatutulong likha kaysa mangopya sa net.
ba ito para sa iyo?
188
2. May paborito kang Bilang isang miyembro ng Mas maging mulat sa
movie title na kasama kampanya sa Anti-Piracy, mga kilos at pasiya
ang hinahangaan mong hindi ako dapat mahikayat na na pinipili. Mag-isip
artista. Matagal mo na bumili gaano man ito kamura muna bago gawin
itong nais panoorin. May dahil dapat matatag ang ang anumang bagay
isang nag-alok sa iyo sa aking pakikibaka na igalang o desisyon.
murang halaga at may ang karapatang-ari ng iba.
libre pang dalawang
panoorin sa halagang
P200. Kasama ka sa
adbokasiya ng kampanya
sa Anti Piracy sa inyong
PY
paaralan. Mahikayat ka
kayang bumili nito?
3. May isa kang ka- Pipigilin ko muna ang mga Bilang isang
O
opisina na madalas planong nais niyang gawin. responsableng
nagdadaing ng tungkol At papayuhan siya na ka-opisina, may
sa ugali at sistema ng magkaroon sila ng personal responsibilidad
pamumuno ng inyong
C
at pribadong pag-uusap nang tayong magbigay
boss. Nagdedetalye na sa gayon ay mapigilan ang liwanag sa bawat isa.
rin siya ng mga ginagawa anumang hindi magiging Kung makakatulong
nitong anomalya magandang bunga ng tayo na maging
D
at nagbabanta na rin ng kaniyang pag-aaklas. tagapamagitan sa
planong gumawa ng isang anumang hidwaan
E
anonymous letter bilang tungo sa kaayusan

ganti sa kalupitan nito sa ng ating trabahong
kaniya. Pipigilan mo ba pinaglilingkuran.
EP
siya sa kaniyang balak na

magreklamo?
Gawain 8
D
Panuto:
1. Sa pagkakataong ito, bigyan ang mga mag-aaral ng pagkakataon na
makapagbahagi ng kaniyang nais na batas o panukala sa halaga ng paninindigan
sa katotohanan.
2. Sundan ang panuto sa ikalawang gawain. Bigyan sila ng 10 minuto para sa pag-
isip at 10 minuto para sa indibidwal na pag-uulat.
3. Itanong sa mga mag-aaral kung naging malinaw ba ang panuto sa kanila.
Tanggapin ang mga paglilinaw mula sa mga mag-aaral.
4. Pagkatapos, bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang isagawa
ang gawain.
189
Pagninilay
Panuto:
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagninilay.
2. Maaaring ibigay ang gawaing ito bilang takdang-aralin. Maaari din namang
ipagawa ito sa klase. Kung ipagagawa sa klase, atasan silang dalhin ang mga
kinakailangang kagamitan.
3. Ipabasa nang tahimik sa mag-aaral ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa
pagbasa. Pagkatapos, tanungin: “Mayroon bang hindi malinaw sa Panuto?”
4. Bigyan nang sapat na oras ang mga mag-aaral upang isagawa ang gawain.
5. Ipakita sa mga mag-aaral kung paano mamarkahan ang gawain.
6. Tumawag ng ilang mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang output sa klase.
PY
Pagsasabuhay
Panuto:
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagsasabuhay. Ipabasa nang
tahimik sa mag-aaral ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pag-unawa dito.
O
2. Gabayan ang mga mag-aaral sa pagpaplano para sa gawain.
3. Magpabuo ng limang grupo na siyang kakatawan sa bawat komite.
a. Komite para sa Programa
• Imbitasyon
C
• Poster
b. Komite para sa Dokumentasyon
D
c. Komite para sa Pagkain (refreshments)
d. Komite para sa Pasilidad
• Lugar na pagdarausan
E
• Mga bilang at ayos ng upuan

• Backdraft
EP
e. Komite para sa Sound System

• Amplifier / speaker
• Mikropono
• Extension wires
4. Maglaan nang sapat na panahon kung kailan ito idaraos. Ipaubaya sa klase ang
D
desisyon tungkol sa petsa, oras, at lugar na pagdarausan. May isang linggong

paghahanda para dito.
5. Bigyang-diin ang partisipasyon ng mga magulang sa bawat baitang/grado upang
maging daan ang modyul sa kamalayan tungkol sa halaga ng katotohanan sa
ating lipunan at maging instrumento ang bawat isa.
6. Bigyang-diin ang halaga ng pagkatuto sa Batayang Konsepto.
190
1. Kahulugan ng Pagsisinungaling Pag-unawa c
2. Intellectual Piracy Kaalaman a
3. Mental Reservation Ebalwasyon d
4. Misyon ng Katotohanan Pagbubuod a
5. Isyu ng Whistleblowing Ebalwasyon b
6. Paninindigan sa Katotohanan Pagbubuod b
PY
7. Intellectual Piracy Pagsusuri d
8. Misyon ng Katotohanan Pag-unawa c
9. Prinsipyo ng Intellectual Honesty Pagsusuri a
O
10. Isyu ng Whistleblowing C Ebalwasyon b
Modyul 15: Mga Isyu ng Moral Tungkol sa Kawalan ng Paggalang sa
D
Katotohanan
I. Panimula
E
II. Katotohanan
a. Kahulugan
EP
b. Misyon
c. Kabutihang Dulot
d. Kaugnayan ng wika
e. Halaga
D
III. Pagsisinungaling
a. Kahulugan
b. Uri
c. Lihim
1. Kahulugan
2. Limitasyon
d. Mental Reservation
1. Kahulugan
2. Mga kondisyon sa paggamit
e. Iba pang paraan sa pagtago ng katotohanan
1. Pag-iwas (evasion)
2. Paglilihis ng mga maling kaalaman (equivocation)
191
IV. Mga Etikal na Isyu sa Lipunan
a. Plagiarism
1. Kahulugan
2. Paraan paano maiiwasan
3. Presentasyon ng dilemang moral
4. Pagsusuri at resolusyon
b. Intellectual Piracy
1. Kahulugan
2. Dahilan ng mga tao sa pagsasagawa nito
c. Whistleblowing
1. Kahulugan
2. Presentasyon ng dilemang moral
3. Pagsusuri at resolusyon
PY
4. Mga hakbang bago isiwalat ang katotohanan mula sa pinagtatrabahuan
V. Gampanin ng Social Media sa paglinang ng kaalaman at kamulatan ng tao tungo
sa Katotohanan
a. Impluwensiya ng Social Media
O
1. Edukasyon
2. Kabuhayan
3. Gampanin sa sarili, tahanan, paaralan, at hanapbuhay
b. Mga Social Media
C
1. Facebook
2. Twitter
D
3. Instagram
4. Youtube, atbp.
c. Epekto ng Social Media sa paghubog ng mapanuri at kritikal na pag-iisip
E
VI. Nararapat gawin ng isang matapat at mabuting tao at mga inaasahan sa kaniya
a. mapanagutan
EP
b. mapanuri at kritikong pag-iisip

c. paggalang sa dignidad sa sarili at kapuwa
VII. Paglalahat
D
192
Rubric para sa Pagganap
Gawain 1 - Pagpili ng Mabuting Pagpapasiya
Mga
4 puntos 3 puntos 2 puntos 1 puntos
Dimensiyon
Paghahanap Mayroon akong Mayroon Sa tulong Wala akong
ng Kaugnay na ilang alam na akong alam mula sa iba, mahanap na
Impormasyon pamamaraan na kung paano maaari akong impormasyong
makatutulong sa makahanap makahanap kailangan
paghahanap ng ng kailangang ng kailangan ko sa pagpili
impormasyong impormasyon. sa pagpili ng mabuting
kailangan sa ng mabuting pasiya.
pagpili ng pasiya.
PY
tamang pasiya.
Paggawa ng Nakapag-iisip Nakapag-iisip Sa oras ng Madalas akong
mga Pagpipilian ako ng mga ako nang higit kailangan ko nakapag-
ilang posibleng sa pagpipilian ng tulong, isip ng isang
pagpipilian sa oras na nakapag-iisip solusyon
O
sa oras na kailangan ang ako nang higit sa oras na
kailangan ng mahalagang sa pagpipilian kailangan ang
mahalagang pasiya. sa oras na mahalagang
pasiya.
C kailangan ang
mahalagang
pasiya.
pasiya.
Pagtitimbang Gumagamit Nag-iisip ako Maliban Madalas akong
D
ng iba’t ibang nang mabuti kung may nagpapasiya
paraan ng tungkol sa magpapaalala nang madalian
pangangatwiran aking mga sa akin, nang hindi
E
sa pagtitimbang pinagpipilian madalas akong nagsusuri nang

ng mga bago ako gumagawa ng mabuti.
EP
pagpipilian at magpasiya. desisyon nang

pagpiliin ang hindi nagsusuri
pinakamabuti. nang mabuti.
Pag-iisip ng Naiisip ko ang Naiisip ko Naguguluhan Hindi ako

mga resulta at mga magiging ang magiging ako sa pag- nag-iisip ng
D
kahihinatnan resulta ng aking resulta ng iisip ng magiging

piniling pasiya aking piniling magiging resulta ng
at ang epekto pasiya. resulta ng aking piniling
nito sa akin at aking piniling pasiya.
sa iba. pasiya.
Kaya kong Kaya kong Nahihirapan Ang aking
Pagpapaliwanag
ipaliwanag ang ipaliwanag akong paliwanag sa
mga dahilan ang aking ipaliwanag ang mga piniling
mula sa aking piniling mga dahilan ng pasiya ay may
piniling pasiya pasiya. aking piniling kalituhan at
at idetalye ito. pasiya. kalabuan.
193
Rubric para sa Pagtataya ng Pagsulat na Output
(Pagninilay)
Nangangailangan
Napakahusay Mahusay Katamtaman
Dimensiyon ng Pagpapabuti
(4 puntos) (3 puntos) (2 puntos)
(1 puntos)
A. Pagkilala • Maliwanag • Natukoy ang • Natukoy ang • Hindi natukoy
sa Sarili na natukoy kalakasan, kalakasan, nang malinaw
at nailarawan kahinaan, at kahinaan, at ang mga
ang kalakasan, pagkalito sa pagkalito sa kalakasan,
kahinaaan, at mga bagay na mga bagay na kahinaan,
pagkalito sa nangangailangan nangangailangan at pagkalito.
mga bagay na ng paglilinaw ng paglilinaw Walang
nangangailangan subalit hindi subalit hindi paliwanag kung
ng paglilinaw at gaanong naipaliwanag bakit naganap
naipaliwanag ang naipaliwanag ang ang dahilan kung ang mga ito.
PY
mga dahilan kung mga ito. bakit naganap
bakit naganap ang ang mga ito.
mga ito. • Hindi nailahad
• Maliwanag na • Maliwanag na • Maliwanag na nang maliwanag
nailahad ang lahat nailahad ang nailahad ang ilan ang mga tanong
ng mga tanong at marami sa mga sa mga tanong at at isyung
isyung nalutas at tanong at isyung isyung nalutas at nalutas at hindi
O
hindi nalutas. nalutas at hindi hindi nalutas. nalutas.
nalutas.
• Nakagawa • Nakagawa ng • Ang konklusyon • Walang ibinigay
ng konkreto konklusyon ay hindi na konklusyon.
at akmang
konklusyon batay
C
batay sa sariling
pagtataya.
naipahayag nang
malinaw.
sa pansariling
pagtataya.
B. • Tapat na inilahad • Inilahad ang • Inilahad ang • Inilahad ang
D
Kakayahang ang tagumpay tagumpay at tagumpay at tagumpay at
Humarap sa at kabiguan kabiguan na may kabiguan nang kabiguan.
Suliranin nang may bukas bukas na isipan pahapyaw
E
na isipan sa subalit walang lamang.

pamamagitan konkretong
ng konkretong halimbawa.
EP
halimbawa.
• Malinaw na • Inilarawan ang • Hindi gaanong • Hindi bumanggit
inilarawan ang paraan ng inilarawan ang ng paraan ng
paraan ng pagkatuto at mga paraan ng pagkatuto at
pagkatuto at mga ekspektasyon. pagkatuto at ekspektasyon.
ekspektasyon. ekspektasyon.
D
• Naipaliwanag • Naipaliwanag ang • Binanggit • Hindi binanggit

nang epektibo ang pagpapahalaga, lamang at hindi ang mga
pagpapahalaga, kaisipan, at ipinaliwanag ang pagpapahalaga,
kaisipan, at damdamin pagpapahalaga, kaisipan, at
damdamin tungkol tungkol sa sarili, kaisipan, at damdamin
sa sarili, kamag- kamag-aral, at damdamin tungkol sa sarili,
aral, at kalagayan kalagayan ng tungkol sa sarili, kamag-aral, at
ng paggawa. paggawa. kamag-aral, at kalagayan sa
kalagayan ng paggawa.
paggawa.
• Masidhi ang • Bukas ang isipan • May pagnanais • Walang
naising magbago. sa pagbabago. na magbago. ipinahiwatig
na naising
magbago.
194
Rubric para sa Poster ng Symposium
Dimensiyon 4 puntos 3 puntos 2 puntos 1 puntos
Pagsasaayos Napakaayos ng Maayos na May kaunting Bagaman
(Naipakilala pagpapakilala naipakilala kaayusan naipakilala na
ba nang may ng poster at ang poster, sa poster, ang poster at
katwiran at naipahayag ito bagaman gayunpaman naunawaan
kaayusan ang ng organisado. may kaunting may malaking ang paksa
tema?) kalituhan sa bahagi rito nito ngunit
ibang bahagi at ay hindi nagpakita
hindi nagpakita nagpakita ng pa rin ito ng
ng kaayusan kaayusan at kaguluhan.
sa bahagi ng kaliwanagan.
pagpapaliwanag
PY
Pokus Ang poster Naunawaan ang Naunawaan Kaya kong
(Malinaw at ay nagpakita ipinararating ng ko ang nais maunawaan
may maayos na ng malinaw poster, ngunit iparating ng ang nais
pagkakasunod- at madaling may ilang pag- poster sa akin ipahatid ng
sunod ang maunawaang aalinlangan sa ngunit may poster ngunit
O
poster. mensahe. mga mensahe kaunti akong kailangan
Naunawaan ang Naunawaan nito. nais liwanagin ko nang
nais na ipahatid ang nais na mula sa panahon na
ng awtor) iparating sa
C mensahe nito. maunawaan
mambabasa. pa ito.
Kalinawan Napakadaling May ilan na Hindi kaunting May ilang
(Madaling basahin ng kaunting mali mali sa gamit kaguluhan
D
maunawaan ang mensahe sa sa gamit ng ng salita sa mensahe
poster at walang poster. Walang salita (grammar) (grammar) ng poster at
anumang mali anumang mali. ngunit hindi ngunit hindi nakakaapekto
E
sa detalye. May Angkop ang naman nalihis naman nalihis sa nais nitong
kalidad ang mga bawat detalye sa mensaheng sa mensaheng iparating. May
EP
napiling larawan) at malinaw nais iparating ng nais iparating mga larawang

ang bawat poster. ng poster. May hindi angkop
mensahe. ilan na hindi sa poster.
malinaw at
naaayon sa
poster.
D
Disenyo Napakalinaw na Malinaw na Hindi gaanong Hindi malinaw

(Malinaw ang nababasa ang nababasa ang malinaw na na nababasa
mga disenyo, bawat bahagi mga bahagi nababasa ang ang mga
nakakaengganyo (laki ng sulat ngunit may mga bahagi at bahagi at
at naaayon at mga ginamit kaunting karamihan sa lahat ay hindi
sa layunin ng na kulay). detalye na mga detalye nabigyang
gawain) Katamtaman hindi nabigyan ay hindi halaga ang
ang ginamit na ng halaga ang nabigyang mga sukat
mga sukat at mga ginamit na halaga ang at gamit ng
detalye. detalye (laki ng mga sukat at kulay.
sulat at kulay na kulay.
ginamit).
195
Rubric para sa Symposium
Dimensyon 3 puntos 2 puntos 1 puntos 0 puntos Kabuuan

Pagsasaayos Naipamalas Naipamalas Nakaranas Nahirapan ____
at ng mag-aaral ng mag-aaral ng kahirapan ang mga
Pagpaplano ang mga ang mga ang mga tagapakinig na
ng Oras impormasyon impormasyon tagapakinig maunawaan
ayon sa wasto nang dahil sa ang daloy ng
at maayos na maayos ang maligoy na programa.
pagkaka- sinusundang daloy ng Hindi nakitaan
sunud-sunod programa. programa. ang mga
ng programa Nagagawang Nakitaan ang mag-aaral na
na kung saan mapanatili ang mga mag-aaral sundan ang
nasusundan ng itinakdang oras. na nagsaayos itinakdang
PY
mga tagapakinig. ng kanilang oras.
Mahusay na itinakdang
napanatili ang oras.
itinakdang oras
ng programa.
O
Pagbigkas at Mahusay na Napanatili ng Madalang Hindi ____
Artikulasyon napanatili ng mga mga-aaral ang ugnayan napanatili ang
mga mag-aaral ang ugnayan sa kanilang ugnayan sa
ang ugnayan sa kanilang tagapanood, tagapanood
sa pagitan nila tagapanood,
C madalas din dahil sa
at tagapanood, ngunit may ang pagtingin madalas na
natural, kadalasan na sa kanilang pagtingin sa
mahinahon nagsasangguni cue cards. cue card.
D
ngunit may sa kanilang Nakapagpakita Hindi malinaw
paghahanda babasahin. ng nerbiyos at ang boses
at propesyonal May kalinawan paulit-ulit sa kaya hindi
E
sa kanilang ang boses at nakagawiang maunawaan

proyekto. pagbigkas sa kilos (gesture); ng mga
Malinaw ang pagsasalita. may kahinaan nakikinig.
EP
boses at tiyak sa ang boses at

pagbigkas upang hindi malinaw
maunawaan ang pagbigkas.
ng mga
tagapanood.
D
196
Paghahanda Lahat ng Karamihan sa Ang ilan Marami sa ____
at aspekto ng aspekto ng sa mga bahagi ng
Kaangkupan presentasyon presentasyon ay aspekto ng aspekto ng
ng Tanong ay naihanda. naihanda. Ang presentasyon presen-
Nasasagot ang mga mag-aaral ay hindi tasyon ay
mga inaasahang ay nasagot ang naihanda hindi naihanda
tanong at mga inaasahang nang maayos. at hindi
naipaliwanag ito tanong batay sa Hindi nasagot maliwanag.
nang malinaw. kanilang paksa. ng mga mag- Ang mga
Natalakay ang aaral ang mag-aaral ay
paksa mula sa inaasahang may kahinaan
sakop nito. sagot mula sa sa pagsagot
kanila. sa mga
inaasahang
tanong mula
PY
sa kanila.
Kolaborasyon Ang mag-aaral Karamihan sa Ang mag- Ang mag- ____
at ay nakipag- mga mag-aaral aaral ay may aaral ay
Orihinalidad tulungan sa mga ay nakapag- pagnanais na nagkulang sa
tagapanood pakitang makapagpakita pakikipag-
O
nang may nakikipag- ng pakikipag- tulungan
orihinalidad, tulungan sa mga tulungan sa sa kanilang
pagkama- tagapanood kaniyang tagapanood at
likhain, at
kakayahan
C
nang may
orihinalidad at
tagapanood
ngunit
hindi totoong
napag-
sa pakikipag- pagkama- nagkulang sa handaan.
ugnayan. likhain sa orihinalidad at
Nakapag- pakikipag- pagkama-
D
pamalas ang ugnayan. likhain. Hindi
mag-aaral ng Karamihan rin ay gaanong
kahandaan nakapagpakita nakapag-
E
at balanseng ng kahandaan pakita ng

pakikipag- at balanseng kahandaan
tulungan pakikikipag- at balanseng
EP
sa kanilang tulungan pakikipag-

tagapakinig. sa kanilang tulungan
tagapakinig. sa kanilang
tagapakinig.
Nilalaman Naiugnay ng Karamihan sa Nakapag- Nagkulang
mag-aaral mga mag-aaral pamalas ng ang mag- _____
D
ang kanilang ay nakapag- orihinalidad aaral ng mga

pananaliksik ng ugnay nang sa kanilang nararapat
may orihina- maayos sa pananaliksik na datos
lidad at kanilang ngunit hindi sa kanilang
kaliwanagan. pananaliksik gaano sa pananaliksik
Ang nilalaman na may kaliwanagan at kaang-
ay nakapag- kaliwanagan sa ng nilalaman. kupan dito.
pamalas ng kanilang paksa. Nagkulang sa Hindi nakitaan
malaking May kaugnayan malalim na ng malalim na
kaugnayan sa ang nilalaman pag-unawa sa pag-unawa
tema. ng pananalik- kanilang tema. sa kanilang
sik sa kanilang tema.
tema.
197
Ikaapat na Markahan
MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA PAGGAWA AT
PAGGAMIT NG KAPANGYARIHAN
Bilang ng Oras: 4
Pampagkatuto
PY
Pamantayang Pangnilalaman: Naipapamalas ng mag-aaral ang pag-
unawa sa mga isyung moral upang magkaroon ng matatag na paninindigan
sa kabutihan sa gitna ng iba’t ibang pananaw sa mga isyung ito at mga
impluwensiya ng kapaligiran.
Pamantayan sa Pagganap: Ang mag-aaral ay nakagagawa ng posisyon
O
tungkol sa isang isyu sa paggawa at paggamit ng kapangyarihan.
Batayang konsepto
C
ng mag-aaral?
D
Ang pagkakaroon ng matatag na paninindigan sa paggawa at tamang
paggamit ng kapangyarihan ay daan para mapanagutang paglilingkod.
E
Pagsasabuhay ng mga pagkatuto

EP
Nakabubuo ng matatag na posisyon tungkol sa isang isyu sa paggawa at ng

paggamit ng kapangyarihan.
Kakayahan
D

Nasusuri ang mga isyu sa paggawa at paggamit ng kapangyarihan.
Kaalaman

Natutukoy ang mga isyu sa paggawa at paggamit ng kapangyarihan
198
Mga Kasanayang Pagtatasa

Pampagkatuto
KP1: Natutukoy ang mga KP1: Natukoy ang mga maling

isyu tungkol sa paggawa at kasanayan o gawi na ipinakikita ng
paggamit ng kapangyarihan isang manggagawa sa kaniyang
trabaho.
PY
KP2: Nasusuri ang
mga isyu tungkol sa KP2: Pagsusuri ng mga sitwasyon
tungkol sa isyu ng kapangyarihan.
kapangyarihan Pag-aanalisa tungkol sa mga isyung
napapaloob sa paggawa.
KP3: Napatutunayan na
O
ang pagkakaroon ng
C KP3: Pagbuo at pagpapaliwanag ng
matibay na paninindigan Batayang Konsepto.
sa paggawa at
tamang paggamit ng
D
kapangyarihan ay daan
para sa mapanagutang
paglilingkod
E
.
EP
KP4: Nakabubuo ng KP4: Paggawa ng Reaction Paper

matatag na posisyon hinggil sa mga isyung napapaloob sa
tungkol sa mga isyu sa Kapangyarihan at Paggawa.
D
kapangyarihan Naisusulat sa dyornal ang reyalisasyon
mula sa aralin.
199
1. Talakayin ang panimula sa pahina 335. Mahalagang maiugnay ang aralin sa

nakaraang mga isyu upang maipaunawa sa mga mag-aaral ang halaga ng
pagkatuto mula rito.
2. Mahalagang mapukaw ang atensiyon (isipan at damdamin) ng mga mag-aaral
sa panimula pa lamang upang matiyak na nakukuha ang kanilang interes sa
pagsasagawa ng mga gawain.
3. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang konteksto (thesis statement) na naglalarawan sa
PY
paksa at dapat bigyang-tuon.
4. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang Mahalagang Tanong na dapat sagutin sa modyul.
5. Ipabasa ang Apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at ang mga kraytirya sa
pagtataya ng awput sa ikaapat na Kasanayang Pampagkatuto.
6. Binanggit ito: Ang apat na KP ay nakaangkla sa Apat na Antas ng Pagtatasa
O
(Four Levels of Assessment sa DepEd Order No. 73, s. 2012).
7. Itanong: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning binasa?
8. May kahon na:
C
Tandaan: Hindi binanggit sa mga Kasanayang Pampagkatuto ang kabuuan ng KP3
upang maiwasang mailahad kaagad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto.
D
Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga Gawain, sa pag-unawa ng babasahin
sa Pagpapalalim at kabuuan ng aralin, mahihinuha nila ang Batayang Konsepto.
9. Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga kraytirya sa pagtataya ng output sa
E
Produkto/Pagganap (KP 16.4).

EP
Sa modyul na ito, inaasahang malinang sa iyo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:
16.1 Natutukoy ang mga isyu na kaugnay sa paggawa at paggamit ng

kapangyarihan
D
16.2 Nasusuri ang mga isyu sa paggawa at kapangyarihan

16.3 Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin
16.4 Nakagagawa ng posisyon tungkol sa isyu sa paggawa at paggamit ng
kapangyarihan
200
Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output mo sa Kakayahang
Pampagkatuto 16.4
1. Malinaw at makatotohanan ang pagkakagawa ng panayam.

2. Naisagawa ang gawain ayon sa mga katanungan at impormasyon na dapat
alamin.
3. May mga patunay na kinikilala na organisasyon sa paaralan ang kinapanayam.
4. May kalakip na pagninilay tungkol sa iyong karanasan ng araw na
kinapanayam mo ang lider ng organisasyon. Ano ang pinakamahalagang
natutuhan mo tungkol sa paggawa.
PY
Paunang Pagtataya
O
concepts) (Maaaring 2 bahagi: Self-assessment sa mga kakayahan tungkol sa
paksa at Multiple Choice Test gamit ang Blooms Taxonomy of Cognitive Objectives.)
C
1. Pasagutan sa mga mag-aaral ang Paunang Pagtataya na nasa pahina 336 - 338
sa kanilang kuwaderno.
D
2. Ipaunawa sa mga mag-aaral ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya –
upang mataya ang kanilang mga dating kaalaman lalo na sa nilalaman ng aralin
E
na matatagpuan sa bahaging Pagpapalalim.

3. Ipabasa ang Panuto sa bawat bahagi at tanungin: Mayroon bang kailangang
linawin sa Panuto?
EP
4. Maglaan ng 15 minuto para sa Pagtataya. Pagkatapos, iwasto ang kanilang mga

sagot.
5. Gamiting gabay ang resulta ng Pagsusulit upang mataya ang mga kasanayang
nangangailangang mas malalim na pagtalakay.
D
ang Pagpapalalim.
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang

maging resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay
ng marka, kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad.
Pagkatapos ng Paghinuha ng Batayang Kopsepto, pasagutang muli sa mga
mag-aaral ang pagtataya upang malaman ang antas ng kanilang pang-unawa
sa mga konsepto at kung nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang pang-unawa sa
Isyu ng tungkol sa Kapangyarihan at Paggawa.
201
na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman
ng mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions). (KP 1)
Layunin: Naipaliliwanag ang mga kaalaman o opinyon tungkol sa Korapsiyon at

gawain nila sa araw-araw.
PY
Gawain 1

aaral. (Maaari din itong ibigay bilang takdang-aralin, ngunit tiyakin na lubusang
naunawaan ng mga mag-aaral ang panuto bago sila hayaang gawin ang gawain
O
sa kanilang bahay.)
2. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto.
3. Tanungin ang mag-aaral kung mayroon bang kailangan na linawin sa Panuto?
C
4. Matapos bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral, maaari isagawa ang
gawain.
D
Panuto:
1. Suriin ang bawat sitwasyon sa ibaba at isulat ang mga naobserbahan mong pag-
E
uugali ng bawat tao tungkol sa pagganap sa kanilang paggawa.

2. Ilagay ang inyong kasagutan sa kuwaderno.
3. Matapos na maisulat ang mga kasagutan ng mga mag-aaral, pangkatin ang
EP
buong klase sa limang grupo. Hayaan na sila’y magbahagi sa isa’t isa ng kanilang
mga nagawa.
4. Pagkatapos ng gawain na ito, tanungin ang mga mag-aaral ng sumusunod:
a. Ano-ano ang nailistang mga maling kasanayan sa paggawa?
b. Sang-ayon ka ba sa mga katuwiran at pananaw ng mga opisyal sa kanilang
D
paggamit ng posisyon o kapangyarihan? Bakit? Bakit hindi?

c. Sa iyong palagay, ano ang posibleng pinag-ugatan ng mga maling kasanayan
na ito? Ipaliwanag.
d. Paano nakakasagabal ang mga kasanayang ito sa tunay na kahulugan ng
hanapbuhay? Sa tunay na kahulugan ng paglilingkod at pagiging mapanagutan?
e. Bilang manggagawa sa hinaharap, ano-anong katangian ang inaasahan sa iyo
na dapat mong ipamalas?
202
Gawain 2
Panuto:
1. Bumuo ng dalawang miyembro sa bawat pangkat.
2. Ipabasa ang bawat sitwasyon sa speech balloon.
3. Buuin ang usapan sa pamamagitan ng pagsagot sa mga pahayag upang
maipakita ang iyong magiging damdamin kung maharap ka sa kanitong usapan.
4. Isulat ang sagot sa kuwaderno
Tandaan: Sa bahaging ito, tatanggapin ng guro ang anumang sagot ng mag-

aaral. Kung sakaling mayroon silang maling kaisipan sa kahulugan ng makataong
kilos at mali ang kanilang opinyon tungkol sa mga sitwasyon, ito ay itatama ng
PY
guro sa bahagi ng Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa.
O
AT PAG-UNAWA

C
paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral
na hango sa karanasan. (KP 2).
D
Gawain 3
Layunin: Mapanonood ng mga mag-aaral ang mga video na may kinalaman sa

E
korapsiyon
Panuto:
EP
1. Maaaring simulan ang bahaging ito sa pamamagitan ng pagbabalik-aral lalo

higit sa mga gawaing natapos na ng mga mag-aaral. Mahalagang matiyak na
nanatili ang pagkatuto sa mga mag-aaral upang masegurong maiuugnay nila
ang pagkatuto rito sa susunod na gawain.
D
2. Ipanood sa mga mag-aaral ang mga video na makikita sa youtube. Bago ipanood
sa mga bata ang video kailangang napanood muna ng guro ang mga ito.
3. Matapos mapanood ang video pasagutan ang sumusunod na tanong:
a. Ano-ano ang kilos na nagpakita ng korapsiyon?
b. Sa iyong palagay, bakit mayroon korapsiyon sa ating mga kumpanya o lugar
na pinagtatrabahuan?
c. May solusyon pa kaya sa mga ito?
d. Bakit dapat pagtuunan ng pansin ang mga isyu tungkol sa paggawa? Sa
paggamit ng kapangyarihan?
e. Paano nakaaapekto ang mga isyung ito sa pagkatao ng isang tao?
203
4. Kapag hindi mapanood sa youtube maaaring magpadula-dulaan ang guro tungkol
sa korapsiyon. Ibigay itong takdang-aralin sa mga mag-aaral.
5. Sa bahaging ito pa lamang ay mahalagang matiyak na nagagabayan ang mga
mag-aaral sa pagbuo ng batayang konsepto ng aralin.
Tandaan: Sa bahaging ito, tatanggapin ng guro ang anumang opinyon o sagot

ng mag-aaral. Kung sakaling mayroon silang maling kaisipan tungkol sa mga isyu
sa kapangyarihan at paggawa ito ay itatama ng guro sa bahagi ng Pagpapalalim.
PY
D. PAGPAPALALIM
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong nuha
O
ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na naglalaman ng mga
kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga disiplina ng EsP – ang
Etika at Career Guidance (KP 3)
C
Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral bilang
Takdang-Aralin.
D
E

babasahin.
2. Ipabasa sa isang mag-aaral ang bawat bahagi at tanungin ang pagkaunawa
EP
niya rito. Kung mali ang kaniyang pagkaunawa sa anumang talata, magbigay ng
Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng babasahin

at ang kabuuan nito dahil dito nila makukuha ang mga konseptong nakaangkla sa
D
Pilosopiyang Moral.
3. Isulat sa pisara ang mga ideya na makatutulong sa pag-unawa sa paksa at

4. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot-
bagot para sa mag-aaral ang bahaging ito.
204
Mahalagang huwang pilitin na matapos sa iisang araw ang pagtalakay dito upang
hindi magkaroon ng information overload ang mga bata dahil lalong hindi makamit
ang layuning ganap na maunawaan ng mga mag-aaral ang kabuuan ng Batayang
Konsepto.
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa mahalagang Tanong (MT)

PY
organizer.
O
Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP O
C
sa ibang kabataan na isabuhay ang mga pagpapahalagang nakapaloob sa paksa
(KP 4).
D
Pagganap
E
Ang pagpapamalas ng mga kakayahan at angkop na kilos na lilinang o magpapaunlad

ng mga birtud o pagpapahalaga. (Gagawin ito sa duration ng mga araw para sa
EP
modyul.)
Sasabihin ng guro:
Ngayon ay nabatid mo na ang mga isyung napapaloob sa Paggamit ng
D
Kapangyarihan at Paggawa. Dito nakasalalay ngayon ang iyong paninindigan bilang

isang tao para sa Kabutihan ng lahat.
Panuto: Pumili ng isang isyu at gumawa ng Reaction Paper hinggil sa napapaloob na

mga isyu sa kapangyarihan at paggawa. Bigyan sapat na panahon ang mga mag-
aaral para matapos ito. Magsasabi ang guro kung kailan ang pasahan o takdang oras
para maipasa ang mga ginawang Reaction Paper na kanilang ginawa.
Pagninilay
Pag-ukol ng mag-aaral ng panahon para sa maingat at malalim na pag-iisip sa mga
sitwasyong namasid at mga konseptong natutuhan tungkol sa moral na pamumuhay.
205
Anyayahan ang mga mag-aaral na pagnilayan at isulat ang kanilang
reyalisasyon sa kanilang dyornal tungkol sa “Magkakaroon ng kaayusan at kaunlaran
kung ang lahat ng tao ay may paninindigan sa tamang paggamit ng kapangyarihan at
paggawa.”
Pagsasabuhay
Upang ilapat sa pang-araw-araw na buhay ang mga pagkatuto at reyalisasyon
(Gagawin ito kahit tapos na ang mga araw na inilaan para sa modyul.)
Sabihin: Pagkatapos mong maunawaan ang mga inaaasahang kaalaman at
kasanayan sa modyul na ito, inaasahan na magsisilbi itong gabay sa paggawa mo
ng matibay na posisyon sa paggamit ng kapangyarihan at paggawa.
PY
1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa bahaging Pagsasabuhay. Ipabasa
nang tahimik sa mag-aaral ang panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa.
2. Pangkatin ang klase sa apat. Ang bawat pangkat ay magsasagawa ng panayam
O
sa mga pinuno sa kanilang barangay, puwede rin ang mga pinuno sa paaralan
gabay ang mga katanungan na nasa modyul 16. Ang rubric sa pagmamarka ng
C
output na ito ay nakapaloob sa Appendix ng modyul na ito.
3. Hikayatin ang mga mag-aaral na pagkatapos ng kanilang gawain pag-uusapan
ito kasama ang kanilang magulang.
4. Tapusin ang aralin sa pamamagitan ng pagbabahagi ng halaga ng pagkatuto sa
D
Batayang Konsepto at napag-usapan ng kaniyang magulang.
E
Paalaala: Sa panonood ng dokumentaryo ay mag-iiwan ng mensahe sa mga

EP
mag-aaral at magulang. Maging maingat sa pagpapanood ng dokumentaryo sa

kadahilanan baka may nangyayari sa totoong buhay. Kung sakaling mayroon
man, ito ay proseso ng maayos na makabubuti sa lahat.
D
206
Rubric sa Pagsasabuhay
Kraytirya 10 Puntos 7 Puntos 5 Puntos 3 Puntos
1.Komprehensibo Gumamit ng May 1-2 salita May 3-4 na May 5 o

ang ginawang simple ngunit na hindi salita na hindi mahigit pang
pagsusuri sa malinaw na maunawaan maunawaan salita na hindi
pinuno. mga salita. ang tunay na ang maunawaan
kahulugan. tunay na ang tunay na
kahulugan. kahulugan.
Maiksi ngunit Masyadong May Hindi
PY
sapat mahaba kakulangan malinaw ang
ang ginawang at maligoy ang sa mensahe o
pagsusuri. ginawang ginawang nilalaman
pagsusuri. pagsusuri. ng pagsusuri.
O
2. Nakapagbigay Nakapagbigay Nakapagbigay Nakapag- Nakapag-
ng mahahalagang ng apat o ng tatlong bigay ng bigay ng
bagay sa higit pang mahahalagang dalawang isang
paggamit ng mahahalagang
C bagay sa mahahala- mahalagang
kapangyarihan at bagay sa paggamit ng gang bagay sa
paggawa. paggamit ng kapangyarihan bagay sa paggamit ng
D
kapangyarihan at paggawa paggamit ng kapangyari-
at paggawa ang napiling kapang- han at
ang napiling lider. yarihan at paggawa ang
E
lider. paggawa ang napiling lider.

napiling lider.
EP
3. Naipaliwanag Malinaw na Malinaw na May Hindi

kung sino ang naipaliwanag naipaliwanag kakulangan naipaliwa-
tutularang lider at at napangat- sa nag nang
matapos napangat- wiranan ginawang maayos.
D
isaalang-alang wiranan ang napiling pagpapa-

ang bunga ng ang napiling lider. liwanag.
mga lider Masyadong
pagpapasiyang na tutularan. mahaba
kanilang ginawa. Maiksi ngunit at maligoy ang
sapat ginawang
ang ginawang pagpapa-
pagpapaliwanag.
liwanag.
207

1. Moral na Dimensyon ng paggawa Pagsusuri d
2.Moral na Dimensyon ng paggawa Ebalwasyon c
3. Kahulugan ng paggawa Ebalwasyon c
4. Paggamit ng oras Pagbubuo c
5. Paggamit ng kagamitan Pag-unawa a
PY
6.Nepotismo Kaalaman c
7. Kahulugan ng Kapangyarihan Pag-unawa d
8.Korapsiyon Pagsusuri b
O
9.Suhol Pagbubuo a
10. Korapsiyon C Ebalwasyon b
E D
EP
D
208
Modyul 16: Mga Isyung Moral Tungkol sa Paggawa at Paggamit
Kapangyarihan
I. Panimula
II. Mga Isyu sa Paggawa
1. Paggamit ng oras at Paggamit ng kagamitan sa trabaho

2. Sugal
3. Game of Chance
PY
4. Conflict of interest
4.1 Pinansyal na interes
4.2 Mga regalo at paglilibang, at presentasyon ng dilemma
III. Kahulugan ng Kapangyarihan
O
IV. Mga Isyu sa Paggamit ng Kapangyarihan
1. Korapsiyon
2. Suhol
C
3. Pakikipagsabwatan
4. Nepotismo
D
V. Mga Hakbang sa Tamang Paggamit ng Kapangyarihan
E
EP
D
209

EsP10 TG U4 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

EsP10 TG U4 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

VISIT DEPED TAMBAYAN

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Mga Konsultant: Manuel B. Dy Jr., PhD at Fe A. Hidalgo, PhD

Goeffrey A. Guevara, Earl P. Valdez, Suzanne M. Rivera,

Naglayout: Jerby S. Mariano

Inilimbag sa Pilipinas ng FEP Printing Corporation

Modyul 13: Mga Isyung Moral Tungkol sa Buhay ............................................143

Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................166

Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................184

Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................203

ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Mga Dulog sa Pagtuturo

MGA PAMANTAYAN SA PROGRAMA (LEARNING AREASTANDARDS)

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa

ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO

Grade Level Standards (Pamantayan sa Bawat Baitang/Antas)

konsiyensiya batay mga maling

3.3 Napatutunayan na ang

kahulugan ng upang maisabuhay 4.2 Nasusuri ang tunay na kahulugan EsP10MP

IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral

aabusong sekswal, dignidad at 14.3 Ang malawak na kaalaman sa mga

16. Mga Isyu tungkol Naipamamalas ng Nakagagawa ang

CODE BOOK LEGEND

Uppercase Letter/s Component/

I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang

Nakagagawa ng sariling pahayag tungkol sa mga gawaing taliwas sa batas

Mga Kasanayang Pagtatasa:

Natutukoy ang mga Pagtukoy sa mga isyu sa buhay na

Nasusuri ang mga gawaing Pagsusuri ng mga sitwasyon tungkol sa

A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO?

1. Talakayin ang panimula. Mahalagang maiugnay ang kasalukuyang markahan sa

sa ating moral na pagpapasiya? Lahat ng mga ito ay

ang kinalaman sa ating pagiging tao: ang mga isyung moral

Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul sa Pagkatuto ang kabuuan ng ikatlong

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa KP 13.4

• May malinaw na posisyon tungkol sa mga isyu sa buhay na pumapanig

• May kalakip na mga paliwanag at patunay ng pagsasabuhay.

Layunin: Tayahin ang kaalaman ng mag-aaral tungkol sa paksa sa antas ng

Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung ano man ang

kaalaman ng mga mag-aaral (misconceptions o alternative conceptions).

1. Ipagawa ang Gawain 1 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman sa mga mag-

isagawa ang gawain.

1. Ipagawa ang Gawain 2 sa bahaging Pagtuklas ng Dating Kaalaman sa mga mag-

1. Sa iyong kuwaderno, isulat ang mga kaalaman sa mga isyung nabanggit sa

8. Matapos ito ay sagutan ang sumusunod na tanong sa kuwaderno:

b. Ano ang nadarama mo sa tuwing pinag-uusapan ang mga isyung ito?

Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at

e. Philippines has most cases of depression: NGO

f. Euthanasia: Life In The Hands Of Others (Posted March 18, 2013)

1. Ipaliwanag ang Panuto.

Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT)

at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na

Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral

Tandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ng

6. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot-

isinagawang Gawain 4 sa bahagi ng Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at

at alamin kung ang mga ito ba ay tumutugon sa mga mahahalagang konseptong

Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa.

Paghinuha ng Batayang Konsepto

ang ating pagkilala sa Kaniyang at at