Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SSAVS) Geçerlik ve Güvenirlik

Çalışması

Reliability and Validity Studies of The Sport Spectator Agression and Violence Scale*
(SSAVS)

Savaş şanlı, Mehmet GÜÇLÜ

Özet

Bu çalışmanın amacı, Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SSAVS)

geliştirilerek geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. SSAVS Gazi Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor bölümünden 244 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. SSAVS ile
birlikte Saldırganlık Ölçeği (SÖ) de geçerlilik değerlendirilmesi amacı ile verilmiştir. Ölçeğin
iç tutarlılığı, test tekrar test güvenirliği ve geçerliliği değerlendirilmiştir. Yapılan faktör
analizinde 21 ölçek maddesi bilişsel, duyuşsal ve davranışsal saldırganlık boyutları olmak
üzere üç faktöre ayrılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini değerlendirmek için ise, SSAVS’ın SÖ
ile olan ilişkileri incelenmiştir. Sonuçlar ölçeğin yapı geçerliliğini desteklemektedir.
Araştırmanın bulguları, SSAVS’ın geçerli ve güvenilir bir yapısı olduğunu desteklemektedir.

Anahtar Sözcükler: Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği, Spor, Seyirci,

Saldırganlık, Şiddet, Geçerlik ve Güvenirlik.

Abstract. The aim of the present study was to develop and examine the reliability and the
validity of the Sport Spectator Agression and Violence Scale (SSAVS). SSAVS is
administered to 244 students from Gazi University Department of Physical Education and
Sports. Along with SSAVS, Aggression Questionnaire (AQ) is also administered in order to
assess the questionnaire’s validity. The internal consistency, test-retest reliability and validity
of the questionnaire are subsequently evaluated. Based on the factor analysis, 21 items of the
questionnaire factored into tree subdimentions which are cognitive, affective and behavioral
agression. Relationship between SSAVS and AQ also examined to determine the structural
validity of the scale. Results support the structural validity of the scale. Findings demonstrate
that SSAVS is a reliable and valid instrument to measure aggression.

Keywords: Sport Spectator Agression and Violence Scale, Sport, Spectator, Aggression,
Violence, Validity and Reliability.

Giriş
Günümüzde spor özellikle futbol, çok büyük kitleleri etkisi altına almıştır. Fakat
tribünleri dolduran bu topluluk, çok ciddi sorunları da beraberinde getirmiştir. Gerek
Türkiye’de gerekse dünyada, ulusal ve uluslararası müsabakalarda herhangi bir neden ile
özellikle son yıllarda ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanan saha içi ve dışı seyirci saldırganlığı
ve şiddet olayları yaşanmaktadır (Dunning, Murphy ve Williams, 1988: 246-249).
Seyirci, sosyal psikoloji açısından "grup" olarak ele alınmaktadır. Grubu "belli
ihtiyaçları karşılamak amacıyla birlikte hareket eden bireylerin oluşturduğu topluluk" şeklinde
tanımlayan bu yaklaşım, spor seyircisine uygunluk göstermektedir (Mavili, 1997: 5). Acet
(2001: 9) ise, seyirciyi “Bir karşılaşmayı, yarışmayı izleyen kimse” olarak tanımlamaktadır.
Seyirci, kollektif bir kimlik ve takım tutma psikolojisi içerisinde galibiyetin, başarının
ve zaferin hazzını ya da kaybetmenin acısını yaşamaktadır. Yaşanan bu olumlu ve olumsuz
durumlar nedeniyle seyirci, kendine güven, haz alma, hırslanma, kıskanma gibi çelişkili

*Abstract of this article presented at the 4th International Conference on Science Culture and Sport on 22-
26 May 2015 in Ohrid/Macedonia
2

Turkish Journal of Psychology

duygular yaşaması neticesinde hayat tecrübesi elde etmektedir. Bu sebeple, günümüzdeki

modern toplumlarda spor, geniş kitlelerin katıldığı en önemli ve en etkin toplumsal kültür
kurumlarından biri haline gelmiştir (Acet, 2001, 29-31). Seyircilerin saldırganlık ve şiddet
göstermesi müsabaka sırasında veya sonrasında istenmeyen olaylardandır. Spor müsabakaları,
özellikle kalabalıkların içinde şahsiyetin kaybolması ve çeşitli dış faktörlerin etkisiyle arzu
edilmeyen ferdi ya da toplu olayların meydana geldiği bir ortam olmaktadır (Karagözoğlu ve
Ay, 1997: 165-173).
Bilişsel teori ve modeller saldırgan davranışın öfkenin bir sonucu olduğunu ve
saldırgan düşüncelerin öğrenme ve gelişim boyunca kazanıldığını vurgulamaktadır (Amodei
ve Scott, 2002: 511-526). Bu teori insanların düşünce, duygu ve davranışları arasında zorunlu
bir bağın var olduğunu ileri sürmektedir (Tang, 2001: 228). Bilişsel araştırmacılar genellikle
saldırganlık ve şiddet ile ilgili öngörü testlerinde spor kayıtları, spor, sporcu, takım ve
seyircileri kullandılar. Az sayıdaki araştırmacı seyirci şiddeti ile ilişkili bilişsel faktörlerin
rolünü incelemiştir (Russell, 2004: 353–378).
Duygular ile ilgili araştırma yapan kuramcılardan James ve Lang ile Cannon-Bard,
bireyde oluşan duyguların çevresindeki uyarıcıların organizma tarafından algılanmasıyla
ortaya çıktığından bahsetmektedir. Mesela, etrafında korku ya da öfke yaratan bir durum
gördüğünde bireyde, korku ya da öfke duygusu ortaya çıkmaktadır (Morris, 2002). Bu oluşan
duygular, kişinin neyi, nasıl algılayacağını, bilgiyi ne şekilde işleyeceğini, bir durum, olay
karşısında ne düşüneceğini ve neticesinde nasıl tepki vereceğini etkilemektedir (Crick ve
Dodge, 1994). Garnefski, Kraaij ve Spinhoven (2001) ise, şahsın karşılaştığı herhangi bir
durum ya da olayla ilgili olarak duygusal tepki göstermeden evvel, bilişsel stratejiler
geliştirdiğinden ve devamında duygusal bir tepki verdiğinden bahsetmektedirler.
Davranışsal yaklaşım bireyin gözlenebilen ve dolayısıyla, ölçülebilen davranışlarını
incelemeyi psikolojinin tek bilimsel yöntemi olarak savunur. Bu görüşe göre deneğin
kendisinden başka kimsenin gözlemesine olanak vermeyen içebakış düşünce ve duygu gibi bir
olgu içerdiğinden özneldir. Davranışsal yöntem ise herkesin gözleyebildiği bir olgu
içerdiğinden nesneldir. Bu kuram, saldırganlığı, “başkalarını inciten ya da incitebilecek her
türlü davranış” biçiminde tanımlamaktadır (Freedman, Sears & Carlsmith, 1998: 235). Bu
anlayışa göre, saldırgan davranışın cinsi, şiddeti ve tekrarı ile davranışın türü, kuvveti ve
frekansı arasındaki ilişki önemlidir.
Spor seyircisinde saldırganlık ve şiddet, Dünya’da ve Türkiye’de geçmişten günümüze
bir sorun olarak hala gündemdeki yerini korumaktadır. Bu nedenle spor seyircisinin
saldırganlık boyutlarının farklı şekillerde araştırılması önemlidir. Bu konuyla ilgili çalışmalar
yapılmıştır. Ancak spor seyircisinin saldırganlığını çok boyutlu ve kapsamlı bir şekilde ölçen
bir ölçeğe ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye’de bu konuda kullanılan bir ölçek
bulunmamaktadır. Sonuç olarak SSAVS’ın oluşturulması ve geçerlik-güvenirlik çalışmalarını
gerçekleştirmek önemlidir.
Bu bağlamda, bu çalışmanın amaçları aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
1. Ölçek maddelerinin oluşturulması,
2. Ölçek faktör yapısının belirlenmesi,
3. Ölçeğin iç tutarlık ve test-tekrar test ve test yarılama güvenirliğinin
belirlenmesi,
4. Ölçeğin ölçüt geçerliliğinin belirlenmesi.
Yöntem
Örneklem
Bu çalışmanın örneklemini Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Meslek Yüksek
Okulu’nda öğrenim görmekte olan toplam 244 erkek öğrenci oluşturmaktadır.
3

Turkish Journal of Psychology

Araçlar
Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği (SSAVS)
Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği (SSAVS), "niçin spor seyircisi saldırgan
davranıyor?" sorusu temel alınarak sunulmuş maddelere verilen cevapların derecesine göre,
seyircinin spor müsabakası ortamındaki saldırganlık düzeyini belirleyerek saldırgan
davranışın kaynağını ortaya koymaktadır. 21 maddeden oluşan 5 aralıklı likert türü bir
ölçektir. Ölçek, yargıların üç değerlendirme basamağına göre yapıldığı üç alt ölçeği
içermektedir. Ölçeğe ilişkin alt ölçekler; 1) Bilişsel düzeyde saldırganlık 2) Duyuşsal düzeyde
saldırganlık ve 3) Davranışsal düzeyde saldırganlıktır. Ölçek, alt ölçeklerin her birinin
saldırganlık boyutunu ölçmeyi hedefleyen davranışsal ve bilişsel düzeyde 8’er soru ile
duyuşsal düzeyde 5 soru içermektedir. Ayrıca araştırmacılar tarafından bu ölçek amaca göre,
toplam saldırganlık puanı üzerinden ve alt (1-35), orta (36-70) ve yüksek düzeyde (71-105)
saldırganlık boyutları olarak da kullanılabilir.
Ölçeğin geçerlik çalışmasında, madde ayırt ediciliği için alt ölçeğin her birindeki
maddelerin madde-toplam test korelasyonlarına bakıldığında, değerlerin pozitif ve yüksek
olduğu görülmektedir.
Saldırganlık Ölçeği (SÖ)
1992 yılında Arnold H. Buss ve Mark Perry tarafından geliştirilen, Arnold H. Buss ve
W. L. Warren tarafından 2000 yılında güncellenen “Aggression Questionnaire” adlı ölçeğin
Can (2002), tarafından Türkçeye uyarlanmış biçimi olan Saldırganlık Ölçeği kullanılmıştır. 34
maddeden oluşan ölçeğin; fiziksel saldırganlık (8 madde), sözel saldırganlık (5 madde), öfke
(8 madde), düşmanlık (7 madde), dolaylı saldırganlık (6 madde), bölümlerinden oluşan 5 alt
ölçeği bulunmaktadır. Ölçek 5’li Likert tipi olup yanıtlama seçenekleri “5 = Karakterime
tamamen uygun”, “4 = karakterime çok uygun”, “3 = karakterime biraz uygun”, “2 =
karakterime çok az uygun” , “1 = karakterime hiç uygun değil” şeklindedir. Ölçekten
alınabilecek en yüksek puan 170’dir. Saldırganlık Ölçeği Toplam puanı yüksek ise, bireyin alt
ölçek puanlarını incelemek gerekir. Ölçekten alınan puanlardan 58 ve aşağısı düşük, 59-110
arası 58 normal, 111 ve üzeri yüksek saldırganlık düzeyine işaret eder (Buss ve Warren, 2000;
Can, 2002).
Ölçeğin güvenirliğin incelenmesinde, iç tutarlılık çalışmasında Cronbach Alfa iç
tutarlılık katsayısı toplam ölçüm için .913, fiziksel saldırganlık alt ölçeği için .82, sözel
saldırganlık alt ölçeği için .60 ve dolaylı saldırganlık için de .54 olarak bulunmuştur.
Saldırganlık ölçeği içinde bulunan beş alt ölçeğin birbirleri ile olan korelasyonlarında r=.55-
73, toplam skorda r=.75-87 arasında oldukça güvenilir oldukları bulunmuştur. Test tekrar test
güvenirliğine ise Pearson korelasyonu ile bakılmıştır. Bir hafta arayla ölçek tekrar
uygulanmış, fiziksel saldırganlık alt ölçeği için r = .85, sözel saldırganlık alt ölçeği için r =.70,
dolaylı saldırganlık alt ölçeği için r= .74 ve toplam skorda da r= .86 olarak ileri düzeyde
anlamlı bulunmuştur (Can, 2002).
Uygulama
Madde havuzunu oluşturabilmek için saldırganlık ve şiddet ile ilgili kuramsal çerçeve
incelenmiş ve literatür taraması yapılmıştır. Bu bilgiler ışığında ölçek maddelerini yazabilmek
için Gazi Üniversitesi BESYO’dan 63 öğrenciye, sporda seyirci saldırganlığı ve şiddeti ile
ilgili ne düşündüklerini, davranışı tetikleyen unsurların neler olduğu, yaşanan duygu
durumunu ve neler yapılabileceğini kapsayan 6 soru sorularak kompozisyon yazdırılmıştır.
Kompozisyonlardaki ifadelerin içeriği incelenerek seyircilerin saldırganlığı ve şiddeti ile
alakalı düşünce, duygu ve davranışları kapsayan 74 madde yazılmıştır. Maddeler “Hiçbir
Zaman(1), “Nadiren” (2), “Ara Sıra” (3), “Sıklıkla” (4), “Her zaman” (5) biçiminde beşli
derecelendirme seçenekleri oluşturulmuştur. Ölçeğin son halini vermek için alanda uzman
4

Turkish Journal of Psychology

görüşüne başvurulmuş. Uzmanlardan maddelerin anlaşılırlığı, dilin kullanımı, maddelerin

ölçeğin amacını ne kadar yansıttığı vb. ile ilgili olarak geri bildirim alınmıştır. Gelen öneriler
doğrultusunda gerekli düzetmeler yapılarak ölçeğin 42 maddelik son hali verilmiştir.
Ölçeklerin uygulanacağı katılımcılara araştırma hakkında bilgiler (yönerge)
verilmiştir. Ölçek öğrencilere, ilgili bölümde ders çıkışında ve ders saatinde uygulanmış ve
yaklaşık 25 dakika sürmüştür. Veriler 2013 yılının Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında
toplanmıştır. Veriler SPSS 16.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Ölçek maddeleri
analizler sonucunda 21 madde olarak belirlenmiş ve futbol müsabakalarında olaylara karışan
seyircilere uygulanmıştır.
Bulgular
Tüm ölçeğin iç tutarlılıkları, ölçek yapılarına göre Cronbach Alfa düzeylerine bakılarak
değerlendirilmiştir. SSAVS’ın test-tekrar test güvenirliği ve diğer ölçeklerle olan ilişkisi iki
yönlü Pearson Korelasyon analizi ile ölçeğin faktör yapısı Açıklayıcı Faktör Analizi ile Temel
Bileşenler Yöntemi ve Varimax dönüştürme yapılarak değerlendirilmiştir. Özdeğeri 1’in
üzerinde olan faktörler ve faktör yükleri 0.64’ün üzerinde olan maddeler temel alınmıştır.
Faktör yapısı
SSAVS’ın faktör yapısını değerlendirmek için faktör analizi yapılmıştır. Açıklayıcı faktör
analizi ile temel bileşenler yöntemi ve varimax dönüştürme sonucunda özdeğeri 1’in üzerinde
olan ve toplam varyansın %69.5’ini açıklayan 3 faktör elde edilmiştir. Bu faktörler bilişsel,
duyuşsal ve davranışsal saldırganlık olarak isimlendirilmiştir. Ortaya çıkan faktörler ve faktör
yükleri Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1 SSAVS’ın Faktör Yapısı ve Faktör Yükleri (N=244)
1 Davranışsal F1 F2 F3
4 Kızdığımda tribüne zarar veririm .85 .17 .15
20 Takımım yenilirse rakip futbolcuları ya da seyircisini
.85 .22 .11
taşıyan araçları taşlarım
18 Kızdığımda saha içerisine yanıcı ve yabancı madde atarım .83 .14 .11
6 Arkadaşlarımla beraberken rakip seyirciyle daha rahat
.79 .36 .18
kavga ederim
5 Rakip seyirci yanlışlıkla bizim tribün tarafına girdiğinde
.78 .37 .20
onunla kavga ederim
1 Rakip takımın simgelerini (forma, plaka, flama, maskot
.75 40 .21
vb.) gördüğümde zarar veririm
2 Rakip takımın seyircisini düşman olarak görürüm .74 .38 .23
15 Yenilgi sonrası bu yenilginin acısını çıkartırım .70 .34 .27
2 Bilişsel
19 Tuttuğum takımım oyuncusu hata yaptığında, ona bağırıp
.25 .78 .17
küfür etme meyilli olduğumu düşünüyorum
7 TV’deki spor tartışma programlarının beni rakip takıma
.12 .77 .20
karşı kızgınlığımı artırdığını düşünüyorum
14 Yazılı basının manşetleri beni rakip takıma karşı
.18 .74 .26
kızgınlığımı artırdığını fark ettim
17 Amigoların davranışlarının, beni daha çok küfür etmeye
.43 .73 .17
yönelttiğini düşünüyorum
21 Amigoların davranışlarının, beni daha çok kavgaya
.40 .73 .15
yönelttiğini düşünüyorum
16 Hakem takımım aleyhine karar verirse ona bağırıp küfür
.27 .70 .21
etmeyi düşünürüm
5

Turkish Journal of Psychology

12 Maç öncesi yöneticilerin açıklamaları beni rakip takıma

.40 .69 .32
karşı tahrik ettiğini düşünüyorum
9 Rakip sporcuların gol sonrası sevinmesi beni tahrik ettiğini
.33 .67 .28
düşünüyorum
Duyuşsal
8 Hakem, takımım aleyhine hatalı karar verirse sinirlenirim. .03 .16 .82
3 Rakip takımın galibiyet alması ya da başarı göstermesi beni
.15 .30 .78
derinden etkiler
11 Takımıma destek olmam engellenirse öfkelenirim .14 .23 .76
13 Yenilgiyi kabullenemem .27 .20 .65
10 Maç seyrettiğimde deşarj olurum ve rahatlarım .27 .15 .65

Ölçeğin alt boyutları arasındaki korelasyon katsayıları Tablo 2’de verilmiştir.

Davranışsal saldırganlık boyutu ile duyuşsal, bilişsel ve toplam saldırganlık boyutları arasında
sırasıyla, .49, .70 ve .88; duyuşsal saldırganlık boyutu ile bilişsel ve toplam saldırganlık
boyutları arasında sırasıyla .57 ve .75; bilişsel saldırganlık boyutu ile toplam saldırganlık
boyutu arasında .91’dir. Bulunan korelasyonun anlamlı olduğu görülmektedir (p<0.01).
Tablo 2: Davranışsal, Duyuşsal, Bilişsel ve Toplam Saldırganlık Arasındaki İlişkileri
Gösteren Pearson Momentler Çarpım Korelasyonu
Davranışsal Duyuşsal Bilişsel Toplam
saldırganlık saldırganlık saldırganlık saldırganlık
Davranışsal saldırganlık 1
Duyuşsal saldırganlık .49 ** 1
Bilişsel saldırganlık .70** .57** 1
Toplam saldırganlık .88** .75** .91** 1

**
p<0.01.
Güvenirlik
Ölçeğin güvenirliği iç tutarlılık katsayısının hesaplanması ve test-tekrar test güvenirliğinin
belirlenmesi yoluyla ölçülmüştür. Her bir faktörün iç tutarlılığı Cronbach Alfa katsayısı
yoluyla ölçülmüştür.
İç tutarlılık
Toplam saldırganlık boyutunda Cronbach Alfa bilişsel düzeyde saldırganlık .93, duyuşsal
düzeyde saldırganlık .84, davranışsal düzeyde saldırganlık .95 ve toplam saldırganlık puanının
ise .95 olduğu belirlenmiştir. Cronbach Alfa değerleri 3 faktörün de iç tutarlılığının yeterli
düzeyde olduğunu göstermektedir.
Test-tekrar test güvenirliği
Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği için 77 Gazi Üniversitesi BESYO öğrencisine 3 hafta
arayla tekrar ölçeği uygulanmıştır. Uygulama sonucunda öntest ve sontest değerleri arsındaki
Pearson korelasyon katsayıları hesaplanmış ve bulunan korelasyonların anlamlı olduğu
görülmüştür (p<0.01). Belirlenen katsayılar şu şekildedir: Bilişsel saldırganlık .71; duyuşsal
saldırganlık .78; davranışsal saldırganlık .62 ve toplam saldırganlık puanı .76.
Test yarılama güvenirliği katsayıları (Sperman-Brown) .72 ile .92 arasında
değişmektedir. Bilişsel saldırganlık için r=.87; davranışsal saldırganlık için r=.89; duyuşsal
saldırganlık için r=.72 ve toplam saldırganlık için r=92’dür.
Geçerlik
6

Turkish Journal of Psychology

Ölçeğin yapı geçerliliğini değerlendirmek için ölçek ile birlikte Saldırganlık Ölçeği (SÖ) 167
öğrenciye uygulanarak veri elde edilmiştir. SSAVS ile SÖ arasındaki korelasyon katsayısı r:
.41’dir (p<0.01). SSAVS’ın alt ölçekleri ile SÖ arasındaki korelasyon katsayıları ise sırasıyla
şöyledir: Bilişsel saldırganlık, duyuşsal saldırganlık ve davranışsal saldırganlık ile SÖ
arasındaki korelasyon katsayıları sırasıyla .35, .37 ve .45’dir. Tüm değerler anlamlıdır
(p<0.01).
Tartışma
Bu çalışmada SSAVS’ıün geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
SSAVS’ın güvenirlik analizinde iç tutarlık katsayılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu
durum ölçeğin tüm alt boyutlarıyla güvenilir olduğunu göstermektedir. Benzer ölçeklerin
(“Saldırganlık Ölçeği” (Can, 2002) toplam ölçüm için .91, fiziksel saldırganlık alt ölçeği için
.82, sözel saldırganlık alt ölçeği için .60 ve dolaylı saldırganlık için de .54 ve “Buss-Perry
Saldırganlık Ölçeği” (Buss & Perry, 1992) çalışmasında iç tutarlık katsayıları sırasıyla fiziksel
saldırganlık .85, sözel saldırganlık .72, öfke .83, düşmanlık .77 ve toplam .89 olarak
bulmuştur. Madran ise, (2013) fiziksel saldırganlık .78, sözel saldırganlık .48, öfke .76,
düşmanlık .71 ve toplam .85 olarak) iç tutarlılık katsayıları incelendiğinde bu ölçeğe göre iç
tutarlılığın daha düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir.
Test tekrar test güvenirliği katsayılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar
aradan 3 hafta geçmesine rağmen güvenilir değerler ortaya koymaktadır.
Yapılan faktör analizi sonucunda ölçeğin üç faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Bu
faktörler saldırganlığın üç aşamasını temsil eder niteliktedir. Literatürde saldırganlığın
bilişsel, davranışsal ve duyuşsal seviyelerde gerçekleştiği ifade edilmektedir. Faktör analizi
sonuçlarının bu boyutlarla örtüştüğü dolayısıyla elde edilen faktörlerin teorik çerçevelerle
gerçekçi bir biçimde tutarlı olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çalışmanın en temel sınırlılığı genellenebilirlik boyutundadır. Daha büyük
örneklemle ve üniversite öğrencileri dışında katılımcıları da kapsayan bir örneklemle başka
çalışmalar yürütülebilir. Tüm sınırlılıklara rağmen bu çalışma, ölçeğin geçerli ve güvenilir
olduğunu ortaya koymakta ve bu alandaki açığa ilişkin beklentileri karşılayacağı
düşünülmektedir.
7

Turkish Journal of Psychology

Introduction
Today sports, especially football, influence and attract very large spectators. But the crowd of
people that fill the turbines may generate very serious problems. In recent years, supporters of
Turkish football clubs have experienced violence and aggression during national and
international competitions that even cause deaths (Dunning, Murphy & Williams, 1988: 246-
249).
Social psychology examines the sport spectators as "group" and describes the “group” as
“individuals acting in community together in order to meet the specific needs" (Mavili, 1997:
5). Acet (2001: 29) describes the spectator as "individual who watches a sport competition.”
The spectator, in the psychology of holding a collective identity and supporting a team,
feels the pleasure of victory or the grief of defeat deeply. Because of these positive and
negative feelings, the spectator experiences contradictory emotions such as trust, pleasure,
grudge and greed. In today's modern society, sports have become one of the most important
and most effective social and cultural institutions that wide spectators were attended (Acet,
2001: 29-31). Crowds or individuals who display aggression and violence during or after the
competitions are one of the unwanted behaviors. Sporting events can turn into an environment
which undesirable incidents take place particularly with the effect of various external factors
and disappearance of the personalities in the crowd (Karagözoğlu & Ay, 1997: 165-173).
Cognitive theories and models emphasize that the aggressive behavior is a result of anger
and aggressive thoughts are gained from learning and growth process of human beings
(Amodei & Scott, 2002: 511-526). This theory asserts that there is an indispensable link
among thoughts, emotions and behaviors of people (Tang, 2001: 228). Generally cognitive
researchers use sports, sports records, sport teams and spectators for foresight tests about
aggression and violence. However, a small number of researchers have examined the role of
cognitive factors in violent behaviors of spectators (Russell, 2004: 353–378).
James and Lang and Cannon-Bard who conduct researches on emotions express that the
emotions occurred inside the individuals emerge from stimulants in their environments. For
instance, an individual feels angry or nervous whenever he or she witness an incident that
creates anger or fear (Morris, 2002). These emotions effect individuals’ perception of their
environment, in what way they process the information, what they think and how they react
when they face an event. (Crick & Dodge, 1994). Garnefski, Kraaij Kraaij & Spinhoven
(2001), argue that individuals develop cognitive strategies before they give emotional
reactions to any kind of situation or event.
Behavioral approach claims that studying the observable and measurable behaviors of
individuals is the only scientific method in psychology. According to this view, introspection,
which can’t be observed by any other person, is subjective, because it includes thoughts and
feelings. However, behavioral method is objective because it studies behaviors that can be
observed by anyone. This theory defines aggression as “any kind of behavior that hurt or can
be hurt an individual.” (Freedman, Sears & Carlsmith, 1998: 235). According to this
understanding, the relationship among type, intensity and repetition of aggressive behavior is
important.
Aggressive and violent behaviors among sports spectators have been an important problem
in the world and also in Turkey for many years. For that reason, dimensions of the aggression
of sports spectators must be analyzed in different ways. Some studies have been conducted on
this issue. However, a scale that measures the aggression of sports spectator in a
multidimensional and comprehensive way is needed. There isn’t any scale that meets these
criteria in Turkey. As a result, generating a SSAVS and testing its validity and reliability
would be an important study.
8

Turkish Journal of Psychology

In this context, the objectives of this study are as follows;

1. Formation of the scale items,
2. Determination of the structure of the scale factor,
3. Determination of the scale's internal consistency and reliability of test and
retest results,
4. Determination of validation of the scale’s criteria.
Method
Participants
The sampling of this study is composed of 244 male students who are studying at Gazi
University, School of Physical Education and Sport in Education.
Measures
The Scale of Spectator Agression and Violence in Sports (SSAVS)
The Scale of Spectator Agression and Violence in Sports (SSAVS) is designed to unfold the
underlying source of agression by means of determining the levels of sport spectators’
agressiveness and answers given for the articles based on the question of “why do sport
spectators act aggressively”. The scale is five point likert scale and includes 21 items. The
scale is composed of three sub-scales in which judgements are based on three evaluation
steps.
These sub-scales are as follows: 1) Cognitive level aggression 2) emotional level
aggression and 3) Behavioral level aggresion. The scale includes 8 questions each at cognitive
and emotional level and 5 questions at behavioral level which aims to measure the level of
aggression. Besides, this scale, depending on the purpose, is likely to be used by researchers
as lower level (1-35), medium level (36-70) and High level (71-105) aggression based on the
total aggression score. The validity study of the scale, when viewed subscale of the
distinctiveness of each item-total correlation for the items, shows that values are positive and
high.
Aggression Questionnaire (AQ)
The scale called “Aggression Questionnaire" which was developed by Arnold H. Buss and
Mark Perry in 1992, and updated by Arnold H. Buss and W. L. Warren in 2000, and adapted
to Turkish language by Can in 2002 was administered in this study. The scale has total 34
items and 5 sub-scales as follows; physical aggression (8 items), verbal aggression (5 items),
anger (8 items), hosting (7 items), indirect aggression (6 article). The scale is 5 point Likert-
type Scale, and response options are as follows; "5= entirely appropriate to my character", "4
= very suitable to my character," "3 = somewhat fit my character", "2= very little suited my
character” “1 = never fit my character. 170 is the highest score that can be obtained from the
scale. Should Aggression Scale total score is high, the subscale scores of the individual must
be examined. The scores obtained from the scale indicates low levels of aggression if it is 58
and lower, normal level of aggression if it is between 59-110, and high levels of aggression if
it is 111 and above (Buss & Warren, 2000; Can, 2002).
When reliability of the scale and the work of internal consistency was examined
Cronbach's alpha internal consistency coefficient for total measurement was found .913,
physical aggression sub-scale .82, verbal aggression sub-scale .60, and indirect aggression .54
respectively. Correlations among five sub-scales, built under the aggression scale, were found
highly reliable (r=.55-73, total score r=.75-87). Test and re-test reliability were examined
with the Pearson correlation. Applied again a week apart, the scale showed that the sub-scale
for physical aggression r =. 85, sub-scale for verbal aggression r =. 70, sub-scale for indirect
aggression r =. 74 and total scoring, r =. 86 were highly significant (Can, 2002).
Application
9

Turkish Journal of Psychology

In order to create scale items with the light of these information 63 students from Gazi
University, BESYO were requested to write an essay based on the 6 questions including their
opinions about spectator agression and violence in sports, possible elements triggering these
behaviours, emotion status and what can be done regarding these emotion status. By
examining the content of the expressions in essays 74 items were created including
spectator’s opinions, emotions, and behaviours related to agression and violence, The scale is
5 point Likert-type Scale, and response options are as follows: "Never” (1), "Seldom” (2),
"Occasionally"(3), "Often" (4), "Always" (5). Secialist's opinion were asked so as to
determine the final version of the scale.
Specialists were requested to give feedback including the clarity of items, use of language,
to what extent items reflect the purpose of the scale, an so on. Necessary corrections in line
with the suggestions were made and the final version of the scale, which has 42 items, were
utilized.
Participants were informed about the research. Scale was administered to students
studying in the related major during and after the course hours and lasted about 25
minutes. Data were collected in April, May, and June of 2013. Data were analysed using
SPSS 16.0 package. As a result of the analysis of the scale 21 items were designated as the
final version of the scale and this scale was applied to the spectators who were involved in
related events.
Results
The internal consistencies of all the scale according to the scale structure was investigated by
looking at the Cronbach Alpha levels. The test-retest reliability of SSAVS and its relationship
with other scales were analyzed with two-way Pearson correlation analysis. The structure
factor of scale with Explanatory factor analysis was evaluated by doing principle component
analysis and Varimax. The factors those eigen values are above 1 and the items those factor
loadings are above 0.64 were taken into account.
Factor Structure or Factor Analysis
Factor Analysis was conducted for the factor structure of SSAVS. As a result of principle
component analysis and varimax with explanatory factor analysis, three factors
factors with eigenvalues greater than 1 were found which were explaining 69.5% of the total
variance. These factors were named as cognitive, emotional and behavioral aggression. The
resulting factors and factor loadings are given in table 1.
Table 1 The Factor Structure and Loadings of SSAVS (N=244)
1 Behavioral F1 F2 F3
4 When I get angry I give harm to the grandstand .85 .17 .15
20 If my team is defeated, I throw stone at the rival team
.85 .22 .11
players or spectators's vehicle.
18 When I get angry, I throw the combustible objects and
.83 .14 .11
risky material at into arena
6 When I and my friends are together, I tend to fight right
.79 .36 .18
away with the rival team’s spectators
5 When a rival spectator accidentally enters into the side of
.78 .37 .20
our grandstand, I fight with him.
1 When I see symbol of the rival team (sports gear, plate,
.75 40 .21
flag, mascot etc.), I damage.
2 I consider the rival team’s spectator as an enemy. .74 .38 .23
15 After defeating I take revenge of this defeat .70 .34 .27
2 Cognitive
10

Turkish Journal of Psychology

19 When my team’s player makes a mistake, I tend to shout

.25 .78 .17
and swear him.
7 I think sport discussion programs on TV make me angry
.12 .77 .20
against rival team.
14 I noticed that printed press headlines heighten my tension
.18 .74 .26
against rival team
17 I believe Amigos’behaviors make me swear more than ever .43 .73 .17
21 I believe Amigos’ behavior lead me fight more than ever. .40 .73 .15
16 If the referee gives a decision against my team I tend to
.27 .70 .21
shout and swear him
12 I believe manager’s declarations before the game provokes
.40 .69 .32
me against rival team
9 I believe glories of the rival team after scoring stirs me up .33 .67 .28
Emotional
8 I get angry if a referee gives a wrong decision against my
.03 .16 .82
team..
3 Rival teams’ win or success influence me deeply .15 .30 .78
11 I get angry if someone inhibits my support to my team .14 .23 .76
13 I’ll never accept defeat. .27 .20 .65
10 I pour out my feelings and relax when I watch a game. .27 .15 .65
The correlation coefficients between the dimensions of the scale are presented in Table 2.
The correlation coefficient values between behavioral aggression, with emotional, cognitive
and total aggression were respectively, .49, .70 and .88; between emotional aggression with
cognitive and total aggression respectively .57 and .75; between cognitive aggression with
total aggression .91 were fonud. Correlation is statistically significant (p <0.01).

Table 2: Pearson Moment Correlation Demonstrating Relations Between Behavioural,

Emotional, Cognitive and Total Aggression
Total
Behavioural Emotional Cognitive
aggression
aggression aggression aggression
Behavioural aggression 1
Emotional aggression .49 ** 1
Cognitive aggression .70** .57** 1
Total aggression .88** .75** .91** 1
*
p<0.01.
Reliability
The reliability of the scale was measured by calculating the coefficient of internal consistency
and determination of test-retest reliability.. The internal consistency of each factor was
measured by Cronbach's alpha coefficient.
Internal Consistency
Cronbach's alpha values were determined for total, cognitive, emotional and behavioral
aggression respectively .95, .93, .84 and .95. Cronbach's alpha values indicated that internal
consistency of 3 factors are at adequate level.
11

Turkish Journal of Psychology

Test-retest reliability
The scale was implemented to 77 students from Gazi University Physical Education 3 weeks
after from its first implementation. Pearson's correlation coefficients between pretest and
posttest scores were calculated and found to be significant. Determned coefficients are as
follows: cognitive aggression .71; emotional aggression .78; behavioral aggression .62. and
total aggression score .76. They were significant correlations (p <0.01).
Split-half reliability coefficients (Spearman-Brown) ranged between .72 and .92: Cognitive
aggression r=.87; behavioral aggression r=.89; emotional aggression r=.72 and total
aggression r= 92.
Validity
The data were obtained by applying both the (SSAVS) scale and Aggression Questionnaire
(AQ) to 167 students to assess the construct validity of scale. The correlation coefficient
between SSAVS and AQ is .41 (p <0.01). The correlation coefficients between SSAVS
subscales (Cognitive, emotional, behavioral aggression) and AQ are respectively .35, .37 and
.45. All values are significant (p <0.01).
Discussion
This study aimed to evaluate the validity and reliability of SSAVS. Reliability analysis of
SSAVS has showed high internal consistency. This indicates that the scale is reliable with all
the dimensions. When internal consistencies of similar scales "Aggression Questionnaire"
(Can, 2002) the total measurement .91; physical aggression.82; verbal aggression .60; indirect
aggression .54 and "Buss-Perry Aggression Questionnaire" (Buss & Perry, 1992), internal
consistencies of the study were found respectively physical aggression .85; verbal aggression
.72; anger .83; hostility .77 and total aggression .89. Madran (2013) determined also physical
aggression .78; verbal aggression .48; anger .76, hostility .71 and total aggression .85) were
examined, internal consistency coefficients were uncovered to be at a lower level.
The reliability coefficients of test-retest were determined to be high. These results together
reveal the reliable values despite exceeding 3 weeks.
The result of the factor analysis revealed that the scale was consists of three factors. These
three factors represent the three stages of aggression. Aggression in the literature has been
expressed to include cognitive, behavioral and emotional levels. Therefore the factors were
evaluated to be consistent with the theoretical framework in a realistic manner.
The major limitation of this study is its generalizability. Researchers may conduct further
studies with larger sample or with a sample of participants outside the university students.
Despite all the limitations of this study, it revealed that the scale is valid and reliabiliable. It is
expected to meet the expectations related to the gap in the literature.

References
Acet, M. (2001). Futbol seyircisini fanatik ve saldırgan olmaya yönelten sosyal faktörler,
Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Ana
Bilim Dalı, Ankara.
Amodei, N. and Scott, A. A. (2002). Psychologists’ contribution to the prevention of youth
violence. The Social Science Journal, 39, 511–526.
Buss, A.H. and Warren, W.L. (2000). Agrression Questionnaire: Manual. LA: Western
Psychological Service.
Buss, A.H., and Perry, M. (1992). The Aggression questionnaire. Journal of Personality and
Social Psychology, 63 (3), 452-9.
Can, S. (2002). Aggression questionnaire adlı ölçeğin Türk popülasyonunda geçerlik ve
güvenirlik çalışması. Genel Kurmay Başkanlığı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi
12

Turkish Journal of Psychology

Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği, Yayınlanmamış

Uzmanlık Tezi, İstanbul.
Crick, N. R. and Dodge, K. A. (1994). A Review and reformulation of social information
processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115 (1),
74-101.
Dunning, E., Murphy, P. and Williams, J. (1988). The Roots of football hooliganism. London-
Newyork: Routledge-Kegan Paul.
Freedman, J. L., Sears, D. O. and Carlsmith, J. M. (1998). Sosyal psikoloji (Çeviren: Ali
Dönmez). İstanbul: İmge kitapevi.
Garnefski, N., Kraaij, V. and Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion
regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30, 1311–
1327.
Karagözoğlu, C., and Ay, M.S. (1997). Futbol seyircisinde saldırganlık eğilimleri: İstanbul
örneği. 1.Uluslararası Spor Psikolojisi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 10-12 Ekim, 165-
173, İstanbul: Bağırgan Yayınları.
Madran, H. A. D. (2013). Buss-Perry saldırganlık ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve
güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 24 (2), 124-129.
Mavili, A. A. (1997). Grup süreci ve grup dinamikleri, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Morris, G.C. (2002). Psikolojiyi anlamak. (Çev. H. Belgin Ayvasık & Melike Sayıl). Ankara:
Türk Psikologlar Derneği Yayınları. No:23.
Russell, G.W. (2004). Sport riots: A Social–psychological review. Aggression and violent
behavior, 9 (4), 353-378.
Tang, M. (2001). Clinical outcome and client satisfaction of an anger management group
program. Canadian Journal of Occupational Therapy. 68.4: 228-236.