Μπόργκμαν
Borgman (2013)
Χώρα: Ολλανδία | Είδος: Θρίλερ, Μυστηρίου
Διάρκεια: 113’ | Σκηνοθεσία: Alex van Warmerdam
Η ταινία
Τρεις άντρες, ο ένας τους παππάς, ο άλλος κρατώ-
ντας ένα ακονισμένο δόρυ, ο τρίτος μια καραμπίνα,
καταδιώκουν κάποιον μέσα στο δάσος. Αυτός ο
«κάποιος», ο Μπόργκμαν, κοιμάται κάτω από τη Γη
σ' ένα αυτοσχέδιο σπίτι μέσα στο χώμα και δραπε-
τεύει πάνω στην ώρα, προειδοποιώντας και τους
«συμμορίτες» του. Βρώμικος και ταλαιπωρημένος
καταφθάνει σε μια πολυτελή – αλλά απομονωμένη -
κατοικία, όπου ζει ένα μεγαλοαστικό ζευγάρι με τα
τρία του παιδιά και την νταντά τους.
Ο πανούργος Μπόργκμαν θα εισχωρήσει σταδιακά
στη ζωή της οικογένειας και θα δηλητηριάσει κάθε
πτυχή της καθημερινότητάς τους για να πετύχει το
στόχο του, που δεν είναι άλλος από το να παίξει με
τις ζωές τους. Το κακό έχει φτάσει στην εύπορη
τάξη και είναι έτοιμο να διαταράξει τις ισορροπίες.
Το “Borgman”, η πρώτη ολλανδική ταινία που
συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του
Φεστιβάλ Καννών έπειτα από 38 ολόκληρα χρόνια,
είναι μία τολμηρή ταινία που έρχεται όχι μόνο για να
προκαλέσει το κοινό αλλά και για να επαναπρο-
σδιορίσει τα όρια του ίδιου του δημιουργού της.
Εχουμε δει πολλές ταινίες (από το “Boudu sauvé
des eaux” του Ρενουάρ, το αμερικανικό “Straw
dogs” του Πέκινπα, το κλασικό “Teorema” του
Παζολίνι έως το προβοκατόρικο “Funny Games”,
του Χάνεκε) όπου ο «ξένος» - επιθετικός, εισβάλλει
σε μια φαινομενικά τακτοποιημένη οικογένεια και
αναγκάζει τα μέλη της να έρθουν, συχνά βίαια, σε
επαφή με την πραγματική τους ταυτότητα.
Μόνο που για τον σε βάθος σουρεαλιστή Άλεξ Φαν
Βάρμερνταμ το κακό είναι πραγματικοί… διαβόλοι
και τριβόλοι, με μεταφυσικές ικανότητες να παρεμ-
βαίνουν στα όνειρα και να κατευθύνουν τα ζώα. Η
δε άρχουσα τάξη εκπροσωπείται από την επιτομή
της ευγονικής οικογένειας, με τα ξανθά παιδάκια και
μια γερή δόση συγκαλυμμένου ρατσισμού.
Το δίλημμα, μέσα στην υπερβολή της σύλληψης της
ταινίας, μοιάζει ακόμα εντονότερο: με ποιου το
μέρος είμαστε; με τη συγκροτημένη οικογένεια που
όμως σκεπάζει κάτω από μια μάσκα ευπρέπειας τα
βίαια ένστικτά της και τις ψευδείς προθέσεις της; Ή
με τον Μπόργκμαν που σε τίποτα δε διστάζει να
ξεπαστρέψει όποιον του στέκεται εμπόδιο, αλλά
τολμά να ξεσκεπάσει την υποκρισία;
Πηγές: moveitmag.gr | aiff.gr | flix.gr | sensesofcinema.com
site: http://cinediadromes.weebly.com | e-mail: cinediadromes@gmail.com | facebook: cineδιαδρομές
Μέσα από καταπληκτική κινηματογράφηση και
αεικίνητους ρυθμούς, ο σκηνοθέτης, στις ταινίες
του οποίου τα πάντα μπορούν να συμβούν, υμνεί
τον κωμικό τρόμο, αποδομεί με φυσικότητα χρήμα,
θρησκεία και τις πλαστές κοινωνικές συμβάσεις και
αναδεικνύει το χάος ως την προσωπική ηθική των
χαρακτήρων.
Θύτες ή θύματα; Σωτήρες ή εγκληματίες; Απάντηση
δε δίνεται, όπως είναι επόμενο να γίνεται σε όλα τα
δύσκολα ερωτήματα της ζωής αυτής. Με το μόνιμο,
σχεδόν, καστ του (συμπεριλαμβανομένου της γυναί-
κας και του ίδιου) να “κεντά” τις ερμηνείες, το φιλμ
αυτό ορίζει τα (μη) όρια του δικού του προσωπικού
σύμπαντος, ελκυστικού - απωθητικού και τελικά
απελευθερωτικού προς κάθε κατεύθυνση.
Ο σκηνοθέτης
O Άλεξ Φαν Βάρμερνταμ ξεκίνησε την καριέρα του
ως θεατρικός σκηνοθέτης και ζωγράφος. Τα έργα
του και οι θεματικές του τον κατατάσσουν ως το
μεγαλύτερο σκηνοθέτη – δημιουργό (auteur) της
πατρίδας του, καθώς ο μοναδικός γνωστότερος
Ολλανδός σκηνοθέτης είναι ο Βερχόφεν που στην
πορεία ενσωματώθηκε στις εμπορικές προδιαγρα-
φές του Χόλιγουντ.
Από το ντεμπούτο του το 1986 με την ταινία Abel
έως σήμερα έχει γυρίσει εννέα μεγάλου μήκους
ταινίες μυθοπλασίας. Χαρακτηριστικό της πορείας
του, η αδιαφορία του να ακολουθεί εμπορικές
νόρμες αλλά και η αποστροφή του σε καθαρά
νοήματα και εύκολες αλληγορίες, αφήνοντας το
θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Ο κινηματογράφος του μπορεί να ειδωθεί σαν
απάντηση στην αυστηρή Καλβινιστική παράδοση
της Ολλανδικής κουλτούρας, μία παράδοση υπο-
κριτικής εγκράτειας και λιτότητας.
Ενδεικτική φιλμογραφία:
• Abel (1986)
• De noorderlingen {Οι βόρειοι} (1992)
• De jurk {Το φόρεμα} (1996)
• De laatste dagen van Emma Blank {Οι τελευταίες
μέρες της Έμα Μπλανκ} (2009)
• Schneider vs. Bax (2015)