Jangka JAYABAYA Wong wadon nunggang jaran.

Besuk yen wis ana kreta tanpa jaran. Wong lanang linggih plangki.
Tanah Jawa kalungan wesi. Randha seuang loro.
Prahu mlaku ing dhuwur awang-awang.. Prawan seaga lima.
Kali ilang kedhunge. Dhudha pincang laku sembilan uang.
Pasar ilang kumandhang. Akeh wong ngedol ngelmu.
Iku tandha yen tekane jaman Jayabaya wis Akeh wong ngaku-aku.
cedhak. Njabane putih njerone dhadhu.
Bumi saya suwe saya mengkeret. Ngakune suci, nanging sucine palsu.
Sekilan bumi dipajeki. Akeh bujuk akeh lojo.
Jaran doyan mangan sambel. Akeh udan salah mangsa.
Wong wadon nganggo pakeyan lanang. Akeh prawan tuwa.
Iku tandhane yen wong bakal nemoni wolak- Akeh randha nglairake anak.
waliking jaman. Akeh jabang bayi lahir nggoleki bapakne.
Akeh janji ora ditetepi. Agama akeh sing nantang.
Akeh wong wani nglanggar sumpahe dhewe. Prikamanungsan saya ilang.
Manungsa padha seneng nyalah. Omah suci dibenci.
Ora ngendahake hukum Allah. Omah ala saya dipuja.
Barang jahat diangkat-angkat. Wong wadon lacur ing ngendi-endi.
Barang suci dibenci. Akeh laknat.
Akeh manungsa mung ngutamakke dhuwit. Akeh pengkianat.
Lali kamanungsan. Anak mangan bapak.
Lali kabecikan. Sedulur mangan sedulur.
Lali sanak lali kadang. Kanca dadi mungsuh.
Akeh bapa lali anak. Guru disatru.
Akeh anak wani nglawan ibu. Tangga padha curiga.
Nantang bapa. Kana-kene saya angkara murka.
Sedulur padha cidra. Sing weruh kebubuhan.
Kulawarga padha curiga. Sing ora weruh ketutuh.
Kanca dadi mungsuh. Besuk yen ana peperangan.
Kawan menjadi lawan. Teka saka wetan, kulon, kidul lan lor.
Friends become enemies. Akeh wong becik saya sengsara.
Akeh manungsa lali asale. Wong jahat saya seneng.
Ukuman Ratu ora adil. Wektu iku akeh dhandhang diunekake kuntul.
Akeh pangkat sing jahat lan ganjil. Wong salah dianggep bener.
Akeh kelakuan sing ganjil. Pengkhianat nikmat.
Wong apik-apik padha kapencil. Durjana saya sempurna.
Akeh wong nyambut gawe apik-apik padha krasa Wong jahat munggah pangkat.
isin. Wong lugu kebelenggu.
Luwih utama ngapusi. Wong mulya dikunjara.
Wegah nyambut gawe. Sing curang garang.
Kepingin urip mewah. Sing jujur kojur.
Ngumbar nafsu angkara murka, nggedhekake Pedagang akeh sing keplarang.
duraka. Wong main akeh sing ndadi.
Wong bener thenger-thenger. Akeh barang haram.
Wong salah bungah. Akeh anak haram.
Wong apik ditampik-tampik.\ Wong wadon nglamar wong lanang.
Wong jahat munggah pangkat. Wong lanang ngasorake drajate dhewe.
Wong agung kasinggung. Akeh barang-barang mlebu luang.
Wong ala kapuja. Akeh wong kaliren lan wuda.
Wong wadon ilang kawirangane. Wong tuku ngglenik sing dodol.
Wong lanang ilang kaprawirane. Sing dodol akal okol.
Akeh wong lanang ora duwe bojo. Wong golek pangan kaya gabah diinteri.
Akeh wong wadon ora setya marang bojone. Sing kebat kliwat.
Akeh ibu padha ngedol anake. Sing telah sambat.
Akeh wong wadon ngedol awake. Sing gedhe kesasar.
Akeh wong ijol bebojo. Sing cilik kepleset.
Sing anggak ketunggak.
Sing wedi mati.
Sing nekat mbrekat.
Sing jerih ketindhih.
Sing ngawur makmur.
Sing ngati-ati ngrintih.
Sing ngedan keduman.
Sing waras nggagas.
Wong tani ditaleni.
Wong dora ura-ura.
Ratu ora netepi janji, musna panguwasane.
Bupati dadi rakyat.
Wong cilik dadi priyayi.
Sing mendele dadi gedhe.
Sing jujur kojur.
Akeh omah ing ndhuwur jaran.
Wong mangan wong.
Anak lali bapak.
Wong tuwa lali tuwane.
Pedagang adol barang saya laris.
Bandhane saya ludhes.
Akeh wong mati kaliren ing sisihe pangan.
Akeh wong nyekel bandha nanging uripe
sangsara.
Sing edan bisa dandan.
Sing bengkong bisa nggalang gedhong.
Wong waras lan adil uripe nggrantes lan
kepencil.
Ana peperangan ing njero.
Timbul amarga para pangkat akeh sing padha
salah paham.
Durjana saya ngambra-ambra.
Penjahat saya tambah.
Wong apik saya sengsara.
Akeh wong mati jalaran saka peperangan.
Kebingungan lan kobongan.
Wong bener saya thenger-thenger.
Wong salah saya bungah-bungah.
Akeh bandha musna ora karuan lungane.
Akeh barang-barang haram, akeh bocah haram.
Bejane sing lali, bejane sing eling.
Nanging sauntung-untunge sing lali.
Isih untung sing waspada.
Angkara murka saya ndadi.
Kana-kene saya bingung.
Pedagang akeh alangane.
Akeh buruh nantang juragan.
Juragan dadi umpan.
Sing suwarane seru oleh pengaruh.
Wong pinter diingar-ingar.
Wong ala diuja.
Wong ngerti mangan ati.
Bandha dadi memala.
Pangkat dadi pemikat.
Sing sawenang-wenang rumangsa menang.
Sing ngalah rumangsa kabeh salah.
Ana Bupati saka wong sing asor imane.
Patihe kepala judhi.
Wong sing atine suci dibenci.
Wong sing jahat lan pinter jilat saya derajat.
Pemerasan saya ndadra.
Maling lungguh wetenge mblenduk.
Pitik angrem saduwure pikulan.
Maling wani nantang sing duwe omah.
Begal pada ndhugal.
Rampok padha keplok-keplok.
Wong momong mitenah sing diemong.
Wong jaga nyolong sing dijaga.
Wong njamin njaluk dijamin.
Akeh wong mendem donga.
Kana-kene rebutan unggul.
Angkara murka ngombro-ombro.
Agama ditantang.
Akeh wong angkara murka.
Nggedhekake duraka.
Ukum agama dilanggar.
Prikamanungsan di-iles-iles.
Kasusilan ditinggal.
Akeh wong edan, jahat lan kelangan akal budi.
Wong cilik akeh sing kepencil.
Amarga dadi korbane si jahat sing jajil.
Banjur ana Ratu duwe pengaruh lan duwe
prajurit.
Lan duwe prajurit.
Negarane ambane saprawolon.
Tukang mangan suap saya ndadra.
Wong jahat ditampa.
Wong suci dibenci.
Timah dianggep perak.
Emas diarani tembaga.
Dandang dikandakake kuntul.
Wong dosa sentosa.
Wong cilik disalahake.
Wong nganggur kesungkur.
Wong sregep krungkep.
Wong nyengit kesengit.
Buruh mangluh.
Wong sugih krasa wedi.
Wong wedi dadi priyayi.
Senenge wong jahat.
Susahe wong cilik.
Akeh wong dakwa dinakwa.
Tindake manungsa saya kuciwa.
Ratu karo Ratu pada rembugan negara endi sing
dipilih lan disenengi.
Hore! Hore!
Wong Jawa kari separo.
Landa-Cina kari sejodho.
Akeh wong ijir, akeh wong cethil.
Sing eman ora keduman.
Sing keduman ora eman.
Akeh wong mbambung.
Akeh wong limbung.
Selot-selote mbesuk wolak-waliking jaman teka.
 Mohammad Yamin

Mr. Prof. Muhammad Yamin, SH (lair ing Sawahlunto, Sumatra Kilèn, 24 Agustus 1903 – pati
ing Jakarta, 17 Oktober 1962 ing yuswa 59 taun) inggih punika salah satunggalipun pahlawan
nasional,[1] budayawan, lan aktivis hukum saking Indonésia.[2] Panjenenganipun
tilar donya ing Jakarta, 17 Oktober 1962 lan dipunmakamaken ing Talawi, Sawahlunto,
[1][2]
Sumatera Kilèn. Panjenenganipun sampun kathah ngasilaken karya seratan ing sawatawis
dasawarsa 1920 ingkang kathahipun mawi basa Melayu.[2] Karya seratanipun dipunterbitaken
ing jurnal Jong Sumatra.[2] Ing babagan sastra, Mohammad Yamin misuwur
minangka pangadrg puisi modern [[ing basa Jawa limrahipun puisi dipunsebat geguritan).

Mohammad Yamin miwiti sekolah ing Hollands Indlandsche School (HIS), sekolah guru,
Sekolah Menengah Pertanian Bogor, Sekolah Dhokter Kéwan Bogor, ngantos sekolah
kehakiman (Reeht Hogeschool) Jakarta.[2] Panjenenganipun kalebet salah satunggalipun ahli
hukum lan penyair misuwur angkatan pujangga ènggal.[2] Taufik Abdullah ngantos nganggep
manawi Muhammad Yamin minangka sajarawan Indonésia paling ageng ing abad sapunika.

Mohammad Yamin ugi aktif ing jagad pulitik. Panjenenganipun dipundadosaken

pandheganipun Jong Sumatera Bond ing taun 1926-1928.[2] Nalika taun 1931, panjenenganipun
mlebet parté Indonésia.[2] Sasampunipun parté punika dipunbibaraken, panjenenganipun lajeng
damel Partai Gerakan Rakyat Indonesia sesarengan kaliyan Adam Malik, Wilopo, lan Amir
Syarifuddin.[2] panjenenganipun lajeng dipundadosaken minangka anggota Volksraad lan damel
golongan nasional Indonésia.[2] Mohammad Yamin kalebet anggota BPUPKI lan anggota Panitia
9 ingkang kasil ngrumusaken Piagam Jakarta lan dados lelandhesan kawujudipun UUD
1945 lan Pancasila.[2] Panjenenganipun tresna sanget kaliyan manunggalipun bangsa Indonésia.
[2]
Profesor Mohammad Yamin naté dados anggota KNIP.[2] Sasanèsipun punika,
panjenenganipun ugi naté dipunparingi amanah minangka mantri, ing antawisipun inggih
punika Mantri Pendidikan dan Kebudayaan, Mantri Panerangan, lan sapiturutipun.[2]
 BUNG TOMO

Sedikit banyak akan menceritakan sebuah perjalana politik dan perjuangan Sutomo. Seperti apa
kisah perjuangan beliau dan bagaimana peran penting Bung Tomo dalam kemerdekaan
Indonesia? simak selengkapnya dalam bahasa jawa di bawah ini.

Rakyat indonesia nepang panjenenganipun Sutomo utawi Bung Tomo ingkang lair ing surabaya,
Jawa Timu tanggal 3 oktober tahun 1920, Sutomo dipunlairaken ing Dhusun Blauran, ing Kitha
Surabaya. Bapakipun nduwe asma Kartawan Tjiptowidjojo, satiyang warga saking kelas madya.

Piyambakipun nate nyambut damel dados pegawai pamerentahan, dados staf pribadi ing
setunggal upadosan swasta, dados asisten ing kantor pajek pamerentah, uga pegawai alit ing
perusahan ekspor-impor walandi. Piyambakipun nggadhahi tangsulan trah kaliyan mapinten-
pinten pendamping celak Pangeran Diponegoro ingkang kasarekaken ing malang. Ibunipun
rahan campuran jawi madya, sunda, uga madura.

Bapakipun yaiku satiyang sarwa sanguh. Piyambakipun nate nyambut damel dados polisi ing
kotapraja, uga nate ugi dados anggota sarekat islam, sadereng piyambakipun pindhah datheng
surabaya uga dados distributor lokal konjuk upadosan mesin jahit singer. Sutomo
dipunagengaken ing griya ingkang ngaosi sanget pamucalan. Piyambakipun crios kaliyan terus
terang uga kebak semangat. Piyambakipun remen nyambut damel konjuk dandosi kawontenan.
Ing umur 12 taun, nalika piyambakipun kepeksa mengker pamucalanipun ing MULO, sutomo
numindakake macem-macem padamelan alit-alitan konjuk ngatasi dampak depresi ingkang
nempuh donya kala punika. Wingkingan piyambakipun ngrampungake pendidikan HBS lewat
korespondensi, nanging mboten nate resmi lulus.

Sutomo lajeng gabung kaliyan KBI (kepanduan bangsa indonesia). Wingkingan sutomo
negasaken menawi filsafat kepanduan, ditambah kaliyan kelingan nasionalis ingkang
panjenenganipun angsal saking kelompok niki uga saking eyang kakungipun, ngrupikaken
panggantos ingkang sae konjuk pamucalan formalipun. Ing umur 17 taun, piyambakipun dados
terkenal nalika kedadosan dados tiyang kaping kalih ing Hindia Belanda ingkang dumugi
peringkat Pandu Garuda. Sadereng para penjajahan jepang ing 1942, peringkat niki namung
dicapai dening telung tiyang indonesia.

Sutomo nate dados satiyang jurnalis ingkang sukses. Lajeng piyambakipun gabung kaliyan
sawilangan kelompok politik uga sosial. Nalika piyambakipun kepileh ing taun 1944 konjuk
dados anggota Gerakan Rakyat enggal ingkang disponsori Jepang, mboten wonten satiyang
ingkang nepang piyambakipun. Nanging sedaya niki nyiapaken sutomo konjuk perananipun
ingkang wigati sanget, nalika ing wulan oktober uga november 1945, piyambakipun dados salah
satunggaling pangajeng ingkang nggerakaken uga mbangkitaken semangat warga surabaya,
ingkang ing wanci punika surabaya dipuntempuh telas-telasan dening tentara-tentara NICA.
Sutomo paling utami dikenang amargi seruan-seruan pambikakanipun ing lebet siaran-siaran
radio ingkang kebak kaliyan emosi.

Senaosa indonesia kawon lebet peperangan wonteng udar 10 November punika, Kedadosan niki
tetap dipuncatet dados salah satunggal kedadosan wigati lebet sejarah kemerdekaan indonesia.

Saksampune kemerdekaan Indonesia, sutomo nate terjun lebet donya politik ing taun 1950-an,
nanging piyambakipun mboten rumaos bungah uga lajeng ngical saking panggung politik. Ing
akhir masa pamerentahan soekarno uga awal pamerentahan suharto ingkang ngugi-ngugi
didukung piyambakipun, sutomo wangsul muncul dados tokoh nasional.

Padahal, macem-macem kalenggahan kanegaran wigati nate disandang Bung Tomo.

Piyambakipun nate njabat Menteri Nagari urusan bekas pejuang bersenjata utawi veteran sisan
Menteri Sosial Ad Interim ing taun 1955-1956 ing era kabinet Perdana Menteri Burhanuddin
Harahap.

Bung tomo ugi kecatet dados anggota DPR ing taun 1956-1959 ingkang makili Partai Rakyat
Indonesia. Nanging ing awal 1970-an, piyambakipun wangsul nggadahi pendapat ingkang sanes
kaliyan pamerentahan Orde baru. Piyambakipun crios kaliyan atos majeng program-program
suharto saingga ing 11 april 1978 piyambakipun ditahan dening pamerentah indonesia ingkang
katingalipun kuatir badhe kritik-kritik saing Bung TOmo. Enggal sataun lajeng piyambakipun
dipunuculaken dening suharto. Senaosa semangatipun mboten ilang ing lebet panjara, Sutomo
katingalipun mboten malih minat konjuk bersikap vokal.

Piyambakipun taksih tetap berminat majeng masalah-masalah politik, nanging piyambakipun

mboten nate ningalaken peranipun ing lebet sejarah perjuangan bangsa indonesia.

Piyambakipun celak sanget kaliyan keluarga uga anak-anakipun, uga piyambakipun ngupados
kajengipun kegangsal putranipun kedadosan lebet pamucalanipun. Sutomo saestu sanget lebet
kegesangan kapitadosanipun, nanging mboten nganggep badanipun dados satiyang muslim saleh,
utawia calon pembaharu lebet agami. Ing 7 oktober 1981 piyambakipun tilar donya ing padang
arafah, nalika saweg ibadah haji.

Benten kaliyan tradisi konjuk makamaken para jemaah haji ingkang tilar salebet ziarah datheng
tanah suci, jisim bung tomo dipunbekta wangsul datheng Indonesia uga dipunmakamaken sanes
ing setunggal taman makam pahlawan, ananging ing panggen pamakaman umum Ngagel ing
Surabaya.

Saksampune pamerentah didesak dening Gerakan Pemuda Ansor uga Fraksi Partai Golkar
supados maringi gelar pahlawan dhateng Bung Tomo ing udar 9 november 2007. Akhiripun gelar
pahlawan nasional dipun paringaken datheng Bung Tomo ngleresi ing elingan dinten pahlawan
udhar 10 November 2008. Keputusan niki katur dening Menteri Komunikasi uga informatika
kabinet indonesia nyetunggal, Muhammad Nuh Ing udhar 2 november 2008 wonten Jakarta.