See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/283616262

Tanah runtuh di Malaysia: “Geobencana” atau

“geobahaya”
Article · October 2015
DOI: 10.11113/jt.v77.1377

CITATIONS READS

0 91

4 authors, including:

Sarah Aziz Abdul Ghani Aziz Tajul Anuar Jamaluddin

National University of Malaysia National University of Malaysia
58 PUBLICATIONS 63 CITATIONS 5 PUBLICATIONS 0 CITATIONS

SEE PROFILE SEE PROFILE

Mohammad Khairul Azhar Abdul Razab

University of Malaysia, Kelantan
30 PUBLICATIONS 23 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Synergistic Effects of Silver-Graphene Oxide Nanocomposite and Cellulose Nanofibril

Aerogel for Enhancement of Antibacterial Performance View project
 b
Jurna In
sti
l tut
Al
All in-text references Available from: Mohammad

underlined in blue are K Tekn a

m
ologi
linked to publications on h
ResearchGate, letting a
Se
you access and read kit
i
them immediately. ar
r
TANAH da
u
RUNTU n
l Pe
A H DI m
z MALAY ba
ng
SIA:
h

a un
an
r “GEOB (L
A
ENCAN ES
b
TA
d A” RI)
u ATAU ,
l
“GEOB Un
R ive
a AHAYA rsi
z
” ti
a Ke
b
ba
Hamzah ng
R
Hussina, sa
Sarah an
e
Ma
Aziz
t
lay
r Abdul sia
i Ghanib, ,
e Tajul Ba
v Anuar ng
e Jamaluddi i,
Se
d
n c, la
Mohamm ng
o
ad or,
n
Khairul Ma
:
Azhar lay
1
Abdul sia
c
1
Razaba Pr
og
O a
Fakulti ra
c
Sains m
t
Bumi, Fa
o
Universiti kul
b Malaysia ti
e Kelantan Sa
r Kampus ins
2 Keli, Beg &
Berkunci Te
0
No. 100, kn
1
17600 olo
6
Jeli, gi,
Malaysia Un
ive
rsiti Kebangsaan Malaysia, 2 @
Bangi, Selangor, Malaysia 0 u
F
1 m
u 5
l k.
l ed
*Corresp u.
onding m
P
author y
a hamzah.h
p
e
r

A
r
t
i
c
l
e
h
i
s
t
o
r
y
Rece
ived
5

F
e
b
r
u
a
r
y

2
0
1
3
Received
in revised
form
2 June
2015
Accepted
1

O
c
t
o
b
e
r
 Graphical Abstract
Abstract
Landslide is a natural process that is common in hilly areas, whether natural hills or
areas that have been disturbed by human activity. Landslide is a type of geological
hazard that become an issue and often gets attention at all levels of society.
Increased of landslide cases in Malaysia and generate varies problems of social,
economic, technical and legal cause a specific and precise definition of landslide to
Geobahaya be accepted by all stakeholders in the country to allow a comprehensive landslide
disaster risk management action to be created. Problems arise among scientists,
professionals and other stakeholders to use the agreed upon of a geohazard and
Kejadian tanah geodisaster term when translated from English. This paper discusses the acceptable
runtuh definition and terms of the "geohazard" landslides in the context of Malaysia.

Keywords: Landslide geohazard, definition, hazard management, Malaysia

Geobencana
Abstrak
Kejadian tanah runtuh merupakan satu proses semulajadi yang sering berlaku di
kawasan perbukitan, samada perbukitan semulajadi atau kawasan yang telah
diganggu oleh aktiviti manusia. Tanah runtuh adalah suatu jenis bencana geologi
yang menjadi isu dan sering mendapat perhatian pada semua peringkat masyarakat.
Peningkatan kejadian kes tanah runtuh di Malaysia dan timbulnya pelbagai isu sosial,
ekonomi, teknikal dan perundangan menyebabkan perlunya satu takrifan tanah
runtuh yang khusus dan tepat untuk diterima pakai oleh semua pihak-pihak
berkepentingan di negara ini bagi membolehkan satu tindakan pengurusan risiko
bencana tanah runtuh yang komprehensif dapat diwujudkan. Masalah timbul di
kalangan saintis, profesional dan pihak-pihak berkepentingan untuk menggunakan
istilah yang dipersetujui bersama apabila istilah geohazard dan geodisaster apabila
diterjemahkan daripada bahasa inggeris. Kertas kerja ini merungkai dan
membincangkan takrifan dan istilah yang boleh diterima pakai tentang “geohazard”
tanah runtuh dalam konteks negara Malaysia.

Kata kunci: Geobahaya tanah runtuh, definisi, pengurusan bahaya, Malaysia

© 2015 Penerbit UTM Press. All rights

reserved
77:1 (2015) 229–235 | www.jurnalteknologi.utm.my | eISSN
2180–3722 |
230 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235
1.0 PENGENALAN
Kejadian tanah runtuh merupakan suatu fenomena tabii
yang sangat kompleks dan kejadiannya sering dikaitkan
dengan campur tangan manusia. Tanah runtuh sering
menjadi ancaman kepada kesejahteraan hidup
manusia, hartabenda serta aktivitinya. Peningkatan kes
geobencana ini berkait rapat dengan pembangunan
infastruktur seperti lebuhraya, jalanraya, empangan
dan kawasan penempatan baru yang semakin pesat
dan mendesak hingga merebak ke terain-terain
perbukitan [1]. Keadaan ini dapat dilihat berdasarkan
pertambahan penduduk negara yang semakin
meningkat.
Berdasarkan statistik, pertambahan penduduk
negara dari tahun 2000 hingga 2010 adalah seramai
4.4 juta orang dengan pertumbuhan purata tahunan
penduduk adalah 2.17 % [2]. Ini menunjukkan
permintaan terhadap penempatan dan kemudahan
infrastruktur seperti jalan raya akan turut meningkat
hingga ke kawasan-kawasan berisiko tinggi seperti
kawasan perbukitan.
Tanah runtuh sering berlaku di negara ini
terutamannya semasa musim tengkujuh kerana
curahan hujan yang tinggi, hingga mencapai
700mm/bulan. Suhu dan kelembapan yang tinggi
mengakibatkan proses luluhawa kimia yang
melemahkan jasad batuan dan menghasilkan tanah
baki yang sangat tebal, kadang-kadang mencapai
ketebalan sehingga 100 meter dari permukaan. Di
Malaysia, kejadian tanah runtuh biasa berlaku pada
cerun buatan manusia, terutamanya cerun potong
dan cerun tambakan di sepanjang lebuh raya,
kawasan perumahan dan bandar [3]. Jadual 1
menunjukkan kes tanah runtuh yang pernah berlaku
di Malaysia dari tahun 1993 - 2011.
Penggunaan istilah geobencana yang diterjemah
terus daripada perkataan geohazard oleh
kebanyakan pengkaji sebelum ini menimbulkan
permasalahan dan perbincangan hangat di kalangan
saintis dan professional [4-6]. Sesetengah pengkaji
pula menterjemahkan geohazard sebagai
geobahaya [7, 8]. Penterjemahan istilah yang
kurang tepat menyebabkan berlaku kecelaruan
dalam proses pengurusan, pelaksanaan atau
tindakan apabila berlaku sesuatu bencana yang
memerlukan tindakan pantas dan segera.
 Jadual 1 Senarai kegagalan cerun yang pernah berlaku di Malaysia dari tahun 1993 - 2011[3, 8-12,]

Bil Tarikh Lokasi Jenis dan bentuk kegagalan cerun Jumlah

kematian
 Sebahagia B disebabkan
1 Okt 1993n daripada e oleh ribut 1
jalan Gregg yang
2 Nov 1993runtuh melanda
disebabka beberapa 2
3 Dis 1993n oleh buah
kegagalan kampung. 48
cerun Kejadian
tambakan menyebabkan
akibat jumlah korban
4 Jun 1995hujan yang besar. 22
lebat yang
Kegagalan cerun
berpanjan
cetek yang
gan.
diakibatkan oleh 1
5 Jan 1996Kegagalan
hujan lebat.
cerun cetek
Menimbus
jenis putaran. beberapa buah
6 Ogos 1996Melibatkan rumah dan pondok 44
cerun
potongan
7 Dis 1996lebuhraya. Kegagalan cerun
Kegagalan cerun berskala besar 302
cetek jenis
putaran. Hujan Aliran debris
lebat dari kegagalan 13
8 Jan 1999
mencetuskan cerun yang
kegagalan cerun berlaku di
potongan di bahagian hulu ―
9 Mei 1999belakang dan
apartment merobohkan
Highland Tower kawasan 6
10 Jan 2000menyebabkan penempatan
blok A tumbang pekerja
11 Jan 2001 Kegagalan cerun
Aliran puing. cetek. Kejadian
Kegagalan
16
berlaku di
yang berlaku kawasan
di hulu sungai pertanian.
dan semasa Menimbus
hujan lebat beberapa buah
menyebabkan rumah di
berlakunya kawasan kaki
‘snowball bukit
effect’ aliran
puing
Kegagalan
cerun
dalam jenis
putaran.
Kegagalan
melibatkan
cerun
potongan
jalan
lebuhraya
Plus yang
distabilkan
dengan
anchor dan
gunit
Aliran debris
yang
disebabkan
oleh hakisan
dan aktiviti
pembalakan
di bahagian
hulu Sungai
Dipang.
Kejadian
berlaku
semasa
hujan lebat.
231 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235

Bil Tarikh Lokasi Jenis dan bentuk kegagalan cerun Jumlah

kematian
 2 Okt K la kan g Jalan Ringlet ke Tanah Rata m r
12 D 0 200 a A Kub penem a di CH 6100 telah gagal e u 5
i 0 8 m r u patan l dalam bentuk kegagalan
p a Bar di a gelongsoran semasa D
s 6
u , bahagi n peringkat pembinaan u 8
u,
2 Okt n P S an cerun. S
0 M 200 g et e tebing d Aliran puing. Gelongsoran e
sungai 1
0 e 8 B al l i debris dari kawasan atas
1 i a in a Aliran c perbukitan dan menuruni
r g n debri e cerun. Kejadian berlaku ―
2 Okt u Ja g s. t selepas hujan lebat yang
13 N 0 200 Ci y o Gelin u turun berterusan selama
0 8 na a, r ciran s seminggu Jatuhan batuan. ―
o
v 6 , Sela dan k Batuan menimpa
Ka ngorJala aliran a beberapa kilang yang 1
2 pit T n debri n terletak di bawah bukit.
N Nov , a Sem s Kegagalan bersaiz mega
0
o 200 Sar m anta tanah o merangkumi 1/4 jasad 2
0
v 8 awaa n, sema l batuan pada gunung ini.
2
k n Ku sa e Kos pembaikian cerun ini
2 hujan dijangka menelan ―
Ca ala h
14 O 0 Dis me T lebat. belanja 354.6 juta
Lu
k 0 200 ron e Meni h ringgit. 4
m
t 6 8 H r mbus u Gelinciran tanah yang
pu
2 i u sebu j disebabkan oleh runtuhan
r
0 O g b ah a dinding penahan ―
0 k h o bangl n ‘retaining wall’ yang
B
3 t Dis l n ow di mengakibatkan 3 blok
u ―
200 a g baha l rumah panjang tertimbus
2 8 ki
n J gian e
15 N 0 t Gelongsoran tanah di
d a Antar kaki b 1
o 0 Taman Bukit Serdang,
, y aban bukit a
v 6 Feb P a gsa, G t
Selangor
200 ―
a , Ulu e Kegagalan cerun yang
2 9
h l y berlaku berhampiran
0 O Kela
a B ng, i a perumaha penduduk di 2
0 k
n u Sela n n blok B4 dan B5
3 t
Nov g t c g 15 buah rumah telah
ngo i 2
2 200 K t rosak disebabkan oleh
r
0 9 u e r b gelinciran lumpur.
16 F B
0 a r a e Kejadian ini dicetuskan 2
e uk
6 r w n r oleh hujan lebat yang
b i it
o t berpanjangan
G r C t e Gelongsoran tanah di ―
2 a t ey a r Presint 9, Putrajaya.
0 M lo
n h n u Kejadian ini
0 a n, ―
e , a s menyebabkan 23 buah
4 c Ku
s Pu h a kenderaan tertimbus di
a la ala
n bawah runtuhan. 2
2 Lu
n u d . Kegagalan cerun yang
17 N 0 m
, Pin pu a Kegaga berlaku telah
o 0
H an l lan memusnahkan
v 7 r
ul g a jenis beberapa rumah ―
u U m jatuhan penduduk dan dua
2 L l orang meningal dunia
Buk batuan
0 D a u j Dua orang pekerja asing
it yang
0 i n e telah ditimbus akibat 4
Kan telah
4 s g Y n kegagalan cerun yang
chi menye
at a ng, i babkan berlaku di kawasan
2 , s pertanian 1
18 D m R lebuh
0 Sela,
i a raya Kegagalan cerun yang
0 ngo p terpaks
s w berlaku menyebabkan dua
7 r u a
P a orang pekerja asing
2 S e n t ditutup ―
warganegara Indonesia.
0 J u r g a selama
0 a n d r bebera
g a Empat keluarga
4 n a pa
a n telah dipindahkan
n bulan
selepas berlaki
2 i . untuk
a kegagalan cerun di
19 A 0 kerja
, kawasan ini
p 0 K K baik
K
r 8 a e pulih Penggelongsoran bahan
u
i y g cerun bumi berisipadu
a
l u a beberapa tan telah
232 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235

Bil Tarikh Lokasi Jenis dan bentuk kegagalan cerun Jumlah

kematian
 Sebahagian besar cerun potongan telah gagal dalam
35 Dis 2009 MRSM Bentong, bentuk kegagalan tranlasi dan menimbus jalan dan
―
Pahang padang.
36 Mei 2011 Batu 14, Hulu Kegagalan cerun akibat curahan hujan berpanjangan dan
1
Langat, Selangor binaan cerun yang tidak mengikut spesifikasi 6
kejuruteraan.
Sungai Ruil, Kegagalan cerun dalam bentuk aliran puing yang berlaku
37 Ogos 2011 Cameron selepas hujan lebat di kawasan penempatan masayrakat 7
Highland, Pahang orang asli.
 bahaya kepada pergerakan bahan
manusia serta bumi tersebut.
aktivitinya [15,16]. Pelbagai jenis
2.0 SOROTAN Takrifan lain menggabungkan pengelasan tanah
TAKRIFAN geohazard ialah konsep lokasi ruang runtuh telah
HAZARD proses geologi atau spatial location dihasilkan oleh
DAN fenomena yang ("dimana"), magnitud pengkaji terdahulu
menyebabkan atau intensiti [18, 22-24]. Di
GEOHAZARD ("berapa besar"), dan
kehilangan nyawa, Malaysia, dua jenis
kecederaan atau kekerapan kejadian. pengelasan tanah
Istilah geobencana Lokasi merujuk
impak kesihatan, runtuh telah
diterjemahkan terus kepada keupayaan
kerosakan harta diperkenalkan oleh
daripada istilah untuk meramal di
benda, kehilangan saintis tempatan iaitu
Bahasa Inggeris mana tanah runtuh
kehidupan dan Ibrahim Komoo
geohazard. Kamus akan berlaku;
perkidmatan, (1985) dan Tajul
Inggeris-Melayu magnitud merujuk
gangguan kepada Anuar Jamaluddin
Dewan cetakan ketiga kepada ramalan saiz
sosial dan ekonomi (2007) [25, 26].
(2002) dan halaju tanah
atau kerosakan alam Impak tanah runtuh
menterjemahkan runtuh; dan
sekitar [17]. Peristiwa berbeza dalam
istilah hazard sebagai kekerapan merujuk
geologi yang boleh jumlah isipadu batu
bahaya dan hazardous kepada keupayaan
mendatangkan dan tanah, panjang,
sebagai berbahaya untuk meramal
bahaya termasuklah lebar, dan kedalaman
[13]. Dalam bidang berulangnya kejadian
proses dalaman bumi kawasan yang
sains terdapat dua peristiwa tanah
seperti gempa bumi, terjejas, kekerapan
takrifan hazard yang runtuh [19]. Tanah
aktiviti gunung kejadian, dan
diterima pakai. Yang runtuh juga boleh
berapi, dan berkait kelajuan pergerakan.
pertama merujuk ditakrifkan sebagai
rapat dengan proses Tafsiran kejadian
kepada entiti sebenar proses yang
geofizikal seperti tanah runtuh yang
fizikal (proses dan menyebabkan
pergerakan tanah, berpotensi berlaku
keadaan) yang pergerakan bahan
tanah runtuh, pada masa depan
mempunyai potensi pembentuk cerun
gelinciran batuan, memerlukan
untuk menyebabkan (batuan, tanah atau
runtuhan di pemahaman keadaan
kerosakan (contohnya gabungan keduanya)
permukaan, dan dan proses yang
jatuhan batuan yang ke bawah dan keluar
aliran puing atau mengawal kejadian
besar atau larian dari kedudukan
lumpur. Faktor hidro- tanah runtuh di
permukaan berterusan asalnya akibat
meteorologi menjadi kawasan tersebut.
aliran puing). Definisi pengaruh graviti
penyumbang utama Faktor-faktor yang
kedua merujuk kepada [21,22].
kepada proses yang mempengaruhi
keadaan bahaya yang
berlaku. berlakunya tanah
disebabkan oleh
Tanah runtuh atau runtuh boleh
tingkah laku proses 3.0 CIRI-CIRI
gelinciran tanah dibahagikan kepada
itu, dinyatakan
sebagai
adalah peristiwa DAN dua kumpulan iaitu
geologi yang sering persediaan
kebarangkalian
mengancam PENGELASAN (preparatory) dan
kejadian tanah runtuh
keselamatan pencetus (triggering)
yang boleh
manusia dan harta GEOBENCANA [27].
merosakkan [14]. TANAH RUNTUH
benda di Malaysia. Faktor-faktor tanah
Berdasarkan takrifan
Tanah runtuh runtuh di Malaysia
dan pengertian istilah
merujuk kepada Dalam bidang telah banyak
hazard tersebut
keadaan semulajadi penyelidikan tanah diperbincangkan. Ini
diatas, maka istlah
kawasan yang runtuh, banyak meliputi faktor geologi
hazard digabungkan
berpotensi untuk klasifikasi/pengelasa dan faktor
dengan istilah geo
berlaku pergerakan n tanah runtuh yang kejuruteraan [25, 28-
menjadi geohazard
cerun. Ia ditakrifkan berbeza boleh 32]. Bagi kebanyakan
untuk merujuk kepada
sebagai didapati. Klasifikasi kes tanah runtuh di
peristiwa-peristiwa
kebarangkalian tanah runtuh yang Malaysia, hujan sering
geologi yang boleh
berlakunya tanah paling biasa menjadi faktor
mendatangkan
runtuh dalam digunakan adalah pencetus yang utama.
kemudaratan kepada
sesuatu magnitud, berdasarkan kepada Keadaan ini dapat
manusia, harta benda
dalam tempoh masa jenis bahan dilihat
dan aktivitinya serta
yang telah (contohnya batu,
alam sekitar.
ditetapkan, dan di serpihan, bahan
Geohazard juga bumi), mekanisme
kawasan tertentu
boleh ditakrifkan pergerakan
[18]. Takrifan
sebagai proses (contohnya jatuh,
tersebut
geologi dan jatuhan,
meteorologi gelongsoran, aliran,
semulajadi yang rayapan) dan tahap
mendatangkan kemusnahan akibat
233 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235
 ii. bencana yg pencegahan
semasa musim boleh dilaksanakan bagi
monsun, banyak disebabkan mengurangkan risiko
berlaku kegagalan oleh api; kepada manusia dan
cerun berskala kecil bencana hartanya.
atau besar. berbagai-
Pengurusan bagai
bencana dan risiko bencana;
tanah runtuh sangat iii. maut; sesuatu
memerlukan yg
pemahaman dari segi menyebabkan
faktor geologi, mati;
geoteknikal dan iv. melakukan
geomorfologi cerun. sesuatu yg
Tarikan daya graviti sudah
yang berterusan diketahui
terhadap bahan bumi boleh
terutamanya yang mendatang
terletak di kawasan kan perihal
yang berbukit atau Rajah 1 Risiko bahaya
menyebabkan cerun keadaan yg yang boleh disebabkan
tersebut berpotensi berbahaya: oleh jatuhan batuan.
v. berbahaya Keadaan yang sebegini
untuk gagal atau boleh diistilahkan
runtuh. Apabila boleh
sebagai geobahaya
berlaku kegagalan mendatang
cerun, bahan bumi kan
tersebut akan bahaya,
dlm Apabila telah berlaku
bergerak menuruni pergerakan bahan
cerun sehingga (terancam
oleh) bahan batuan
mencapai satu tahap tersebut dan jatuh ke
keseimbangan bahaya
bawah dan
secara semulajadi. mendatangkan
kemudaratan kepada
Berdasarkan manusia atau harta
4.0 takrifan kamus bendanya, keadaan
Bahasa Melayu ini telah bertukar
GEOHAZARD: Dewan edisi empat di daripada geobahaya
atas, jelas
GEOBENCANA menunjukkan bahaya
kepada geobencana.
ATAU Rajah 2 menunjukkan
memberi makna suatu contoh
GEOBAHAYA keadaan yang boleh geobencana kerana
atau berpotensi jelas telah
“Geohazard” adalah mendatangkan mendatangkan
istilah Bahasa Inggeris musibah kepada kerosakan kepada
yang mengabungkan manusia dan harta benda dan
istilah “geo” dan hartanya. infastruktur serta
“hazard”. “Hazard” Berdasarkan takrifan telah menjejaskan
bermaksud bahaya. Ini ini juga, contoh cerun manusia.
bertepatan dengan yang tidak stabil dan
takrifan berpotensi untuk
“bahaya” oleh Kamus mencetus kejadian
Dewan Bahasa bahaya kegagalan
(2002) [33] yang cerun dalam bentuk
memberi makna jatuhan (Rajah 1)
seperti berikut; bolehlah
dikategorikan
i. sesuatu yg sebagai geobahaya
(dapat) dan bukannya
mendatang geobencana.
kan Pengenapastian
bencana potensi geobahaya
(kecelakaa pada peringkat awal
n, nahas, membolehkan satu
dll): tindakan mitigasi,
kawalan dan
Rajah 2 Kejadian tanah
runtuh dalam bentuk
jatuhan batuan yang
telah mendatangkan
kemusnahan kepada
harta benda. Sebelum
jatuhan batuan berlaku,
blok batuan tersebut
diistilahkan berada
dalam keadaan bahaya
dan apabila kejadian
berlaku, keadaan
tersebut diketegorikan
sebagai bencana atau
geobencana. (Gambar
oleh Jabatan Mineral
dan Geosains Selangor).
234 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235
 kesilapan terjemahan K., Mazlan, O., &
yang dilakukan akan Sarah, A (penyt.).
5.0 Culture & Science of
landslide disaster
menyukarkan proses Mountains. Institute
risk reduction in
tindakan yang Malaysia. Buletin
for Environment &
CADANGAN; terbaik dalam semua Development
Persatuan Geologi
Malaysia. 57: 7-11.
TAKRIFAN peringkat samada (LESTARI) UKM,
[4] Dorsihah Mohamad
peringkat bawahan Bangi.
/ ISTILAH [2] Jabatan Perangkaan
Jais. 2009. Seminar
atau atasan. Maklumat Geologi
GEOHAZARD Kelemahan
Malaysia. 2011.
Dalam Pengurusan
Laporan Kiraan
TANAH RUNTUH penterjemahan Permulaan, Banci
Geobencana
(Geological
DI MALAYSIA dalam beberapa kata Penduduk dan
information in
kunci penting seperti Perumahan
geohazard
Malaysia 2010.
Berdasarkan geohazard masih management). 15-
[3] Ibrahim Komoo,
perbincangan diatas, berlaku di Malaysia 16 Disember 2009.
Sarah Aziz & Lim
dan perlu diberi Miri.
penggunaan istilah Choun Sian. 2011.
[5] Norbert Simon,
yang betul akan perhatian oleh Incorporating of the
Juhari Mat Akhir,
memberikan maksud semua. Jelas keadaan Hyogo Framework
Azlikamil Napiah &
for Action into
dan tindakan yang ini menimbulkan Tan Han Kee. 2009.
berbeza. persoalan samada Pemetaan Potensi
beberapa beberapa Bencana Tanah
“Geohazard” yang
Runtuh
sering diterjemahkan perkataan penting Menggunakan
sebagai geobencana lain seperti tanah Faktor Penilaian
perlu diperbetulkan runtuh, bencana Bencana Tanah
kerana tidak tanah runtuh dan Runtuh dengan
mengambar dan geobencana tanah Pendekatan GIS.
Bulletin of the
memberi makna runtuh perlu diberi Geological Society
yang tepat. takrifan atau of Malaysia. 55: 47-
Perkataan geobahaya terjemahan yang 53.
lebih tepat berbeza antara satu [6] Muhammad Fadzli
digunakan kerana sama lain. Deraman, Hamlee
Ismail dan Tajul
potensi bahaya yang Anuar Jamaluddin.
yang terdapat di 2011. Geobencana
sesebuah kawasan PE Kegagalan Cerun di
masih belum berlaku Laluan Jalanraya
NG Merentasi Kawasan
tetapi boleh berlaku
pada masa akan
HA Perbukitan Hulu
Terengganu.
datang dan RG National
mendatangkan AA Geoscience
musibah kepada N Conference 2012.
manusia. 23-24 Jun 2012.
Kuching.
Penghargaan terima [7] Tajul Anuar
kasih diucapkan Jamaluddin. 2010.
6.0 RUMUSA kepada Kementerian Geobahaya Aliran
Puing– Risiko
N Pendidikan Tinggi Bencana yang
Malaysia dan Fakulti Semakin
Potensi tanah runtuh Sains Bumi, Universiti Membimbangkan di
yang boleh Malaysia Kelantan Malaysia. Taklimat
kerana memberi Geologi
mendatangkan Kejeuruteraan
bahaya dan sokongan untuk
Tahap 2. 26-29 April
kemusnahan kepada penyelidikan ini 2010. Cameron
manusia perlu diberi melalui geran Highland.
perhatian yang serius penyelidikan RAGS [8] Tajul Anuar

oleh pihak yang R/RAGS/A08.00/0103 Jamaluddin, Sian, L.

7A/001/2015/000206. C., Sarah Aziz Abdul
berkenaan Ghani Aziz & Ibrahim
terutamanya pihak Komoo. 2011.
berkuasa. Perkataan- Laporan Terbuka
perkataan yang Rujukan Penyiasatan
Geobencana Tanah
bersifat teknikal Runtuh Madrasah Al-
seperti geohahaya [1] Tajul Anuar Taqwa, Jalan Sungai
dan geobencana Jamaluddin, Ibrahim Semungkis, Kg
Komoo & Mohd For
memerlukan Sungai Gahal, Batu
Mohd Amin. 2003. 14, Hulu Langat,
terjemahan yang Geoharzard in Selangor. Laporan
tepat dan betul Tropical Penyiasatan Am.
kerana ia boleh Mountainous and Institut Kajian
membawa implikasi Highland Terrain-The Bencana Asia
pengertian yang Malaysian Tenggara (SEADPRI),
Experiences. Dlm. Universiti
besar. Setiap Hood, S., Ibrahim,
 Kebangsaan [16] McCall, G. J. H., de
Malaysia. Mulder, E. F. &
[9] Ibrahim Komoo, Marker, B. R. 1996.
Tajul Anuar Urban Geoscience.
Jamaluddin, Mohd Rotterdam: A. A.
Asbi Othman & Balkema.
Muhinder Singh. [17] UNISDR. 2009.
2004. Engineering Terminology on
Geology of The Disaster Risk
Bukit Lanjan Rock Reduction. United
Slope Failure, Nations
Malaysia. Proc. International
Malaysia-Japan Strategy for
Symposium on Disaster Reduction:
Geohazards and Geneva.
Geoenvironmental [18] Varnes, D. J. 1984.
Engineering 2004. Landslide Hazard
13-18. Zonation: A Review
[10] Bujang, B. K. Huat, of Principles and
Faisal Hj Ali, David, Practice. UNESCO
H. B., Harwant Paris.
Singh [19] Guzzetti F., Carrara
& Husaini Omar. A., Cardinali M. &
2008. Landslide in Reichenbach P.
Malaysia- 1999. Landslide
Occurance, Hazard Evaluation:
Assessment, An Aid to a
Analysis and Sustainable
Remediation. Development.
Serdang: Penerbit Geomorphology.
Universiti Putra 31: 181-216.
Malaysia. [20] Cruden, D. M. 1991.
[11] Jabatan Kerja Raya A Simple Definition
Malaysia (JKR). of a Landslide.
2009. National Bulletin of the
Slope Master Plan International
2009-2023: 7.1- Association of
7.39. Engineering
[12] Tajul Anuar Geology. 43: 27-29.
Jamaluddin. 2010b. [21] UNISDR. 2008.
Independent Virtual Disaster Risk
Investigation on Reduction Library.
Cut Slope Failure at Proc., Intl. Disaster
MRSM Bentong, and Risk
Pahang Darul Conference, Davos,
Makmur- Switzerland.
Geotechnical [22] Hutchinson, J. N.
Investigation 1988. General
Report. Laporan Report:
perundingan untuk Morphological and
Max Engineering Geotechnical
Consultant Sdn Parameters of
Bhd. Landslides in
[13] Kamus Inggeris- Relation to Geology
Melayu Dewan. and Hydrogeology.
2002. Edisi ke-3. 5th International
Dewan Bahasa dan symposium on
Pustaka. landslides,
[14] Crozier, M. J. & T. Lausanne,
Glade. 2005. Switzerland. 10-15
Landslide Hazard and July 1988. 3-35.
Risk: Issues, [23] Crozier, M. J. 1989.
Concepts and Landslides; Causes,
Approach. In: Glade, Consequences and
T., Anderson, M. Environment.
& M. Crozier (Eds). London: Routledge.
Landslide Hazard [24] Cruden, D. M. &
and Risk.-Wiley, Varnes, D. J. 1996.
Chichester 1-40. Landslide Types and
[15] Doornkamp, J. C. Processes. In
1989. Hazards. In. Turner, A. K. & R.L.
McCall, G. J. H & Schuster (eds.).
Marker, B. R. (eds.). Landslides:
Earth Science
Mapping and
Planning,
Development and
Conservation.
London: Graham &
Trotman.
235 Hamzah Hussin et al. / Jurnal Teknologi (Sciences & Engineering) 77:1
(2015) 229–235
 Investigation and [30] Tajul Anuar
Mitigation. Ch3. Jamaluddin. 1999.
Transportation Relict Structures
Research and the Cut Slopes
Board Special Failures in Highly
Report. 247: 36-75. Weathered Rocks-
[25] Ibrahim Komoo. The Malaysian
1985. Pengelasan Experience. Proc.
Kegagalan Cerun di 2nd Asian Symp.
Malaysia. Ilmu Eng. Geol. and the
Alam. 14 & 15: 47- Environ. 7: 47-7.50.
58. [31] Abdul Ghani Rafek,
[26] Tajul Anuar Ibrahim Komoo &
Jamaluddin. 2007. Tan, T. H. 1989.
Relict Discontinuity Influence of
and Slope Stability Geological Factors
in Humid Tropical on Slope Stability
Terrain. Proceeding Along the East-West
of the Workshop on Highway, Malaysia.
Tropical Rock Proc. Int. Conf.
Engineering. 4: 1- Engineering
4.9. Geology in Tropical
[27] Sharpe, C. F. S. Terrain. 79-93.
1938. Landslides [32] Ting, W. H. 1994.
and Related Factors Affecting
Phenomena. Stability of Hill Site
New York: Columbia Structures in
University Press. Malaysia. Proc.
[28] Tan, B. K. 1996. Seminar on
Geological Factors Geotechnical
Contributary to Aspects on Hillside
Landslides-Some Development,
Case Studies. Institute Kerja Raya
Proceeding Forum Malaysia (IKRAM).
on Geohazards: 22.
Landslides and [33] Kamus Bahasa
Subsidence. 6: 1- Melayu Dewan.
6.6. 2002. Edisi ke-4.
[29] Tajul Anuar Dewan Bahasa dan
Jamaluddin. 1990. Pustaka.
Geologi
Kejuruteraan Lebuh
Raya Timur-Barat
Penekanan Kepada
Penstabilan Cerun.
Tesis Sarjana Sains,
Universiti
Kebangsaan
Malaysia.