Βασίλης Δαφνοπατίδης

Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά Xριστίνα Σανλίογλου

Αγαπητοί αναγνώστες,

Ο Εκπαιδευτικός Οργανισμός Perugia έχει πλέον συμπληρώσει τριάντα χρό-

νια προσφοράς στην εκμάθηση ξένων γλωσσών από Έλληνες σπουδαστές.
Έχοντας, λοιπόν, ολοκληρώσει αυτόν τον πρώτο κύκλο με την έκδοση πολλών
εξαιρετικά επιτυχημένων, αλλά και κορυφαίας ποιότητας βιβλίων, -μερικά από τα
οποία καθόλου άδικα έχουν κερδίσει τον τίτλο των «best-sellers»-, είμαστε στην ευ-
χάριστη θέση να ανακοινώσουμε την έκδοση της «Τουρκικής Γραμματικής στα
ελληνικά», ένα έργο, για το οποίο είμαστε υπερήφανοι και που νομίζουμε πως κι
αυτό με τη σειρά του θα γράψει ανάλογη ιστορία στο χώρο των εγχειριδίων για την
ξενόγλωσση εκπαίδευση στην Ελλάδα.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τους εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές που έχουν όλα
αυτά τα χρόνια εμπιστευθεί τα δικά μας βιβλία για να μάθουν σωστά και να εμπεδώ-
σουν μια ξένη γλώσσα. Με την ελπίδα το νέο μας αυτό δημιούργημα, η «Τουρκική
Γραμματική στα ελληνικά», να έχει ανάλογη επιτυχία και να αγαπηθεί κι αυτό όσο
και τα άλλα βιβλία του εκδοτικού μας οίκου από τους Έλληνες που μαθαίνουν την
τουρκική γλώσσα.

Η εκδότρια,
Τίνα Ζωγοπούλου
Βασίλης Δαφνοπατίδης
Xριστίνα Σανλίογλου Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά

Ο Βασίλης Δαφνοπατίδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινού-

πολη, όπου σπούδασε Αρχιτέκτων-Μηχανικός στο Πολυτεχνείο
Γιλδίζ.
Το 1974 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα οικογενειακώς. Από το
1986 ασχολείται με την τουρκική γλώσσα. Δίδαξε στην Πολεμι-
κή Αεροπορία, στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο Αθη-
νών και σε στελέχη διαφόρων υπουργείων. Επίσης συμμετείχε
σε επιτροπές αξιολόγησης της γλώσσας, όπως του Υπουργείου
Παιδείας και του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται πολλά εκπαιδευτικά
εγχειρίδια, όπως ασκήσεις, λεξικά τουρκικής γλώσσας (ειδικά
Η Αγλαΐα Σπάθη γεννήθηκελεξικά τουρκο-ελληνικής
στην γλώσσας),
Αθήνα και είναι λεξικό
πτυχιούχος λαϊκών εκφράσεων.
Γαλλικής και Ισπανι-
Αυτή την περίοδο ασχολείται με την έρευνα της Καραμανλί-
κής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστρια-
δικης γλώσσας και είναι μέλος τριμελούς επιτροπής του Πολυ-
κού Πανεπιστημίου Αθηνών.
τεχνείου Γιλδίζ της Κωνσταντινούπολης.
Έχει εργαστεί ως καθηγήτρια γαλλικής και ισπανικής γλώσσας σε ιδιωτικά σχο-
λεία, καθώς και στη Δημόσια Εκπαίδευση.
Η Χριστίνα Σανλίογλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κων-
Εργάστηκε, επίσης, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και στο ΙΝΕΠ.
σταντινούπολη. Απόφοιτος του Ζαππείου Λυκείου, σπούδασε
Διατέλεσε διερμηνέας–μεταφράστρια στoν Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αθλητών Κα-
στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης
λαθοσφαίρισης.
(İstanbul Üniversitesi) στο Τμήμα Διδακτικής Ξένων Γλωσσών.
Είναι εξετάστρια και διορθώτρια
Από τοστο
1998Κρατικό
ζει στηνΠιστοποιητικό Γλωσσομάθειας,
Αθήνα. Δίδαξε την συμ-
τουρκική στη Σχολή
μετέχει στο πιλοτάρισμα του
Ξένωνίδιου πτυχίου,
Γλωσσών τουενώ παράλληλα
Στρατού Ξηράς,είναι
στη μέλος της Επιτρο-
Σχολή Ικάρων, στη
πής Εμπειρογνωμόνων Ξένων Διπλωματική
Γλωσσών Ακαδημία του Υπουργείου
του Παιδαγωγικού Εξωτερικών, καθώς και
Ινστιτούτου.
στο Κέντρο Επιμόρφωσης Στελεχών
Μιλά αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά και τουρκικά. της Εθνικής Τράπεζας της
Ελλάδος.
Από το 2003 ως και σήμερα εργάζεται ως καθηγήτρια τουρ-
κικών στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών και στο Τμήμα Τουρ-
κικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανε-
πιστημίου Αθηνών, στο οποίο εκπονεί τη διδακτορική της δια-
τριβή. Δραστηριοποιείται ως επιστημονική συνεργάτις στη δη-
μιουργική ομάδα του Κρατικού Πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας
για τα τουρκικά του Υπουργείου Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης.
Βασίλης Δαφνοπατίδης
Xριστίνα Σανλίογλου Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
İÇİNDEKİLER
1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ / TÜRK DİLİ TARİHİ ................................................... 11
2 ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ / TÜRK ALFABESİ ......................................................................... 13
ΒΑΣΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΦΟΡΑΣ / BAŞLICA TELÂFFUZ KURALLARI ...................................................... 14
ΚATHΓΟΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ / HARF KATEGORİLERİ ............................................................................ 16
ΤΟΝΙΣΜΟΣ / VURGULAMA ............................................................................................................... 18
ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ / NOKTALAMA İŞARETLERİ ..................................................................................... 19
ΕΙΔΗ ΣΥΛΛΑΒΩΝ / HECE ÇEŞİTLERİ ................................................................................................. 19
ΑΠΟΒΟΛΗ ΦΩΝΗΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΑΒΗΣ / SES (ÜNLÜ) VE HECE DÜŞMESİ .......................................... 19
ΔΟΜΗ ΛΕΞΕΩΝ / YAPI BAKIMINDAN KELİMELER ............................................................................... 21
3 Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΦΩΝΗΕΝΤΩΝ / ÜNLÜ (SESLİ) UYUMU ................................................................ 22
4 ΠΑΘΗ (ΑΛΛΑΓΗ) ΣΥΜΦΩΝΩΝ / ÜNSÜZ BENZEŞMESİ (DEĞİŞİMİ) ......................................... 24
5 ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚA / ADLAR (İSİMLER) ....................................................................................... 27
ΕΙΔΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / AD TÜRLERİ ................................................................................................... 27
O ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ / ÇOĞUL EKİ ......................................................................................... 28
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ - ΣΥΓΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ / AİLE VE AKRABALIK ADLARI .................................................... 29
6 ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ / ADLARIN DURUMLARI (İSMİN HALLERİ) ........................ 31
7 ΤΑ ΚΤΗΤΙΚΑ ΕΠΙΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ /
İYELİK EKLERİ VE AD TAMLAMALARI ..................................................................................... 37
8 ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ / ÖNADLAR (SIFATLAR) ...................................................................................... 43
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / YAPILARINA GÖRE ÖNADLAR (SIFATLAR) ............................................... 43
ΕΙΔΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ / ÖNAD (SIFAT) TÜRLERİ ....................................................................................... 43
A. Ποιοτικά επίθετα / Niteleme önadları ............................................................................................ 44
B. Προσδιοριστικά επίθετα / Belirtme önadlarι ................................................................................... 45
Δεικτικά επίθετα / İşaret önadları ................................................................................................. 45
Ερωτηματικά επίθετα / Soru önadları ............................................................................................ 45
Αριθμητικά επίθετα / Sayı önadları ................................................................................................ 46
Αόριστα επίθετα / Belirsiz (Belgisiz) önadlar .................................................................................. 46
Oυσιαστικοποίηση των επιθέτων / Sıfatların ad olması ................................................................... 47
ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ / ÖNADIN TÜMCEDEKİ YERİ ........................................................................... 47
9 ΤΑ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ / PEKİŞTİRME VE KÜÇÜLTME ................................. 48
ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ / ÖNADLARDA PEKİŞTİRME VE KÜÇÜLTME ....................... 48
ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ / ADLARDA PEKİŞTİRME VE KÜÇÜLTME ................................................ 51
10 ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΠΙΘΕΤΟΥ / ÖNADLARDA ANLAM DERECELERİ ................................... 52
11 ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ - ΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / SAYILAR - SAYI ÖNADLARI (SIFATLARI) ........................... 54
ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / ASIL SAYI ÖNADLARI ................................................................................ 54
ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / SIRA SAYI ÖNADLARI ................................................................................. 56
ΠΟΣΟΣΤΑ & ΚΛΑΣΜΑΤΑ / KESİR SAYI ÖNADLARI ............................................................................. 57
ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / ÜLEŞTİRME ÖNADLARI ....................................................................... 57
ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΑ-ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / KATMERLİ SAYI ÖNADLARI ..................................... 57
ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ / TOPLULUK SAYI ÖNADLARI .................................................................... 58
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ-H ΩΡΑ / ZAMAN KAVRAMI-SAAT ................................................................. 58
12 ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / ADILLAR (ZAMİRLER) ............................................................................... 62
Α. ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΥΠΟ ΜΟΡΦΗ ΛΕΞΕΩΝ / SÖZCÜK HALİNDEKİ ADILLAR ............................................. 62
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / KİŞİ-ŞAHIS ADILLARI ...................................................................... 62
ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / İŞARET ADILLARI ............................................................................... 65
ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / SORU ADILLARI .......................................................................... 66
ΑΥΤΟΠΑΘHΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ / DÖNÜŞLÜ ADIL (kendi) ...................................................................... 69
AΛΛΗΛΟΠΑΘΗΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ / İŞTEŞ ADIL (birbiri) ....................................................................... 70
ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ / BELGİSİZ ADILLAR .............................................................................. 71
Β. ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΥΠΟ ΜΟΡΦΗ ΚΑΤΑΛΗΞΕΩΝ / EK HALİNDEKİ ADILLAR .............................................. 73
Η ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ -ki / İLGİ ADILI (EKİ) -ki .................................................................... 73
 Βασίλης Δαφνοπατίδης
Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά Xριστίνα Σανλίογλου

13 ΤΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / BELİRTEÇLER (ZARFLAR) ......................................................................... 76

ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / ZAMAN BELİRTEÇLERİ ............................................................................... 76
ΤΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / YER VE YÖN BELİRTEÇLERİ ......................................................................... 77
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / NİCELİK (ÖLÇÜ) BELİRTEÇLERİ ............................................................... 78
ΤΡΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / NİTELEME VE DURUM BELİRTEÇLERİ ......................................................... 79
ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / SORU BELİRTEÇLERİ ......................................................................... 80
BΕΒΑΙΩΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / KESİNLİK BELİRTEÇLERİ ....................................................................... 82
ΑΠΑΝΤΗΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ (ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ) / YANIT BELİRTEÇLERİ ..................................................... 82
ΔΕΙΚΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / GÖSTERME BELİRTEÇLERİ ........................................................................ 83
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ AMΦΙΒΟΛΙΑΣ-ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ / ΟLASILIK BELİRTEÇLERİ .............................................. 83
ΕΥΧΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ / DİLEK BELİRTEÇLERİ ................................................................................ 83
14 Ο ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ/ İKİLEME ................................................................................................... 84
15 ΤΟ ΡΗΜΑ / EYLEM-FİİL-YÜKLEM ............................................................................................ 86
TΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ / MASTAR EKİ (-mek/-mak) .................................................................................. 86
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΡΗΜΑΤΩΝ / FİİL GRUPLARI (ÇATILARI) ........................................................................ 87
16 TA ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ / YARDIMCI EYLEMLER .................................................................. 88
17 Η ΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΛΗΞΗ «ΕΙΜΑΙ» / EK EYLEM (-İMEK) ........................................................ 90
18 «ΥΠΑΡΧΕΙ-ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ», «ΕΧΩ-ΔΕΝ ΕΧΩ» / VAR-YOK ....................................................... 98
«ΥΠΑΡΧΕΙ-ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ», Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ/ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ-ΑΠΟΥΣΙΑΣ ..................................... 98
«ΕΧΩ-ΔΕΝ ΕΧΩ», Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΤΗΣΗΣ/ΚΑΤΟΧΗΣ ........................................................................ 98
ΤΟ «VAR-YOK» ΩΣ ΡΗΜΑ ................................................................................................................ 98

ΑΠΛΟΙ ΧΡΟΝΟΙ / BASİT ZAMANLAR ..................................................................................... 100

19 Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ / ŞİMDİKİ ZAMAN (-yor) ............................................................................... 101
20 Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ / GENİŞ ZAMAN (-r) .................................................................... 106
21 Ο ΑΟΡΙΣΤΟΣ (ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ) / BELİRLİ (Dİ’Lİ) GEÇMİŞ ZAMAN (-di) .......... 110
22 Ο ΜΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ (ΔΙΑΔΟΣΗΣ) / BELİRSİZ (MİŞ’Lİ) GEÇMİŞ ZAMAN (-miş) .... 113
23 Ο ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ / GELECEK ZAMAN (-ecek/-acak) ................................................................. 116

ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ / KİPLER .............................................................................................................. 121

24 Η ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ /EMİR KİPİ ................................................................................................ 122
25 Η ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ / İSTEK KİPİ ................................................................................................ 126
26 Η ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ («ΠΡΕΠΕΙ») / GEREKLİLİK KİPİ (-meli/-malı, gerek, lâzım) .... 129
27 Η ΕΥΚΤΙΚΗ-ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ / DİLEK-ŞART KİPİ (-se/-sa) ......................................... 138

ΣΥΝΘΕΤΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ / HİKÂYE BİLEŞİK ZAMANLARΙ ................................. 141

28 Ο ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ / ŞİMDİKİ ZAMANIN HİKÂYESİ (-yordu) .................................................. 142
29 Ο ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ / GENİŞ ZAMANIN HİKÂYESİ (-irdi) ....................................... 145
30 Ο ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ/ BELİRLİ GEÇMİŞ ZAMANIN HİKÂYESİ (-diydi) .................................... 147
31 Ο ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ / BELİRSİZ GEÇMİŞ ZAMANIN HİKÂYESİ (-mişti) .............................. 149
32 Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ) / GELECEK ZAMANIN HİKÂYESİ (-ecekti) .......... 152
33 Η EYKTIKH-ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ / İSTEK KİPİNİN HİKÂYESİ (-eydi) ...................... 154

ΣΥΝΘΕΤΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ-ΦΗΜΗΣ / RİVÂYET BİLEŞİK ZAMANLARI ........................... 155

34 Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ-ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ / ŞİMDİKİ ZAMANIN RİVÂYETİ (-yormuş) ......... 156
35 Ο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ-ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ / GENİŞ ZAMANIN RİVÂYETİ (-irmiş) ..... 159
36 Ο ΣΥΝΘΕΤΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ B’ ΔΙΑΔΟΣΗΣ / BELİRSİZ GEÇMİŞ ZAMANIN RİVÂYETİ (-mişmiş) ...... 161
37 Ο ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ / GELECEK ZAMANIN RİVÂYETİ (-ecekmiş) ............................... 164
Βασίλης Δαφνοπατίδης
Xριστίνα Σανλίογλου Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά
ΣΥΝΘΕΤΟΙ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ / ŞART BİLEŞİK ZAMANLARI .......................................... 166
38 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ / ŞİMDİKİ ZAMANIN ŞARTI (-yorsa) ........................... 167
39 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ / GENİŞ ZAMANIN ŞARTI (-irse) ............... 168
40 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ / BELİRLİ GEÇMİŞ ZAMANIN ŞARTI (-diyse) ............... 169
41 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΔΙΑΔΟΣΗΣ / BELİRSİZ GEÇMİŞ ZAMANIN ŞARTI (-mişse) ..... 170
42 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΜΕΛΛΟΝΤΑ / GELECEK ZAMANIN ŞARTI (-ecekse) ....................... 171
43 Η ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ / GEREKLİLİK KİPİNİN ŞARTI (-meliyse) ..... 172
44 Ο ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ / ŞART KİPLİ ANLATIM ................................................................... 174

ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / EYLEMDE ÇATI ......................................................................... 176

45 Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ / EDİLGEN ÇATI ................................................................................... 176
46 ΤΑ ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΗ ΡΗΜΑΤΑ / İŞTEŞ EYLEM ........................................................................... 182
47 ΤΑ ΑΥΤΟΠΑΘΗ ΡΗΜΑΤΑ/ DÖNÜŞLÜ EYLEM .......................................................................... 185
48 ΤΑ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΙΚΑ-ΑΝΑΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ / ETTİRGEN EYLEM ........................................... 189
49 ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΦΩΝΕΣ ΡΗΜΑΤΩΝ / BİRLEŞİK ÇATILAR ............................................................. 193

ΣΥΝΘΕΤΑ ΡΗΜΑΤΑ / BİLEŞİK EYLEMLER .............................................................................. 195

50 TΟ ΡΗΜΑ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ («ΜΠΟΡΩ») / YETERLİLİK EYLEMİ (-ebil/-abil) .................. 196
51 TΟ ΡΗΜΑ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ / TEZLİK EYLEMİ [-i(-ı, -u, -ü)vermek] ...................................... 201
52 TΑ ΡΗΜΑΤΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ-ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ / SÜRERLİK EYLEMLERİ
[-e(-a)durmak, -ip (-ıp, -up, -üp) durmak, -e(-a)kalmak, -e(-a)gelmek] ............................. 202
53 ΣΥΝΘΕΤΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΜΕ ΤΟ ΡΗΜΑ ‘‘OLMAK’’ / ‘‘OLMAK’’ FİİLLİ BİRLEŞİK ZAMANLAR ........ 204

54 H ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ / FİİLLERİN ADLAŞTIRILMASI .............................. 205

55 ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ / YAN CÜMLELER .............................................................. 208
ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (ΜΕΤΟΧΕΣ) / «-me» İLE YAN CÜMLE ....................................................... 208
ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (ΜΕΤΟΧΕΣ) / «-dik» ve «-ecek» İLE YAN CÜMLE .............................................. 209
56 Ο ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ / DOLAYLI ANLATIM ............................................................................... 211
57 ΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ORTAÇLAR-ULAÇLAR ...................... 221
Α. ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ORTAÇLAR ......................................................................................... 222
1. Αναφορικές / Ortaçlar ........................................................................................................... 222
Άκλιτες (-en, -ecek, -mekte olan, -ecek olan, -miş olan, -miş, -dik) ........................................... 222
Κλιτές (-diğim, -eceğim, -miş olduğum) .................................................................................. 225
2. Βουλητικές / -me ile yan cümle .............................................................................................. 227
Άκλιτες (-mek, -meyi, -meye, -mekte, -mekten) ...................................................................... 227
Κλιτές (-mem, -memi, -meme, -memde, -memden) ................................................................. 230
3. Ειδικές / -dik ve -ecek ile yan cümle (-diğim/-eceğim, -diğimi/-eceğimi, -diğime/-eceğime, -diğimden/-eceğimden) ... 231
Β. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ / ULAÇLAR ....................................................................................... 234
1. Χρονικές μετοχές / Zaman ulaçları .......................................................................................... 234
Άκλιτες (-ip, -meden önce, -dikten sonra, -ken, -ir -mez, -ince, -inceye kadar, -ene kadar, -eli, -dikçe) ....... 234
Κλιτές (-diğim/-eceğim zaman, -diğimde/-eceğimde, -diğim sırada, -diğimden beri, -dim -eli, -memle, -dim mi) .... 238
2. Τροπικές μετοχές / Durum ulaçları ......................................................................................... 241
Άκλιτες (-erek, -meden/-meksizin, -e -e, -mekle) ..................................................................... 241
3. Αιτιολογικές μετοχές / Sebep-Sonuç ulaçları ............................................................................ 243
Κλιτές [-diğim/-eceğim için, -diğimden/-eceğimden (dolayı), -memden (dolayı)] ........................ 243
4. Μετοχές του σκοπού (τελικές) / Amaç ulaçları ......................................................................... 245
Άκλιτες (-mek için, -mek üzere) ............................................................................................. 245
Κλιτές (-mem için) ................................................................................................................ 246
5. Εναντιωματικές μετοχές / Karşıtlık ulaçları ............................................................................... 246
Άκλιτες (-mekle beraber/birlikte) ............................................................................................ 246
Κλιτές (-diğim/-eceğim halde, -meme rağmen/karşın) .............................................................. 246
 Βασίλης Δαφνοπατίδης
Τουρκική Γραμματική στα ελληνικά Xριστίνα Σανλίογλου

6. Η έννοια της αντίθεσης / Karşıtlık kavramı .............................................................................. 247

Άκλιτες (-ecekken, -mektense, -mek yerine, -mek varken) ....................................................... 247
Κλιτές (-eceğime, -eceğim yerde/yere) ................................................................................... 248
7. Η έννοια της εξαίρεσης / «-den başka» kavramı ...................................................................... 249
Άκλιτες (-dikten başka, -mekten başka) .................................................................................. 249
Κλιτές (-diğimden başka) ....................................................................................................... 249
8. Η έννοια «σε περίπτωση που» ............................................................................................... 250
Κλιτές (-diğim/-eceğim takdirde, -mem halinde, -ecek olursam) ............................................... 250
9. Επιρρηματικές αναφορικές μετοχές / Karşılaştırma ulaçları ....................................................... 251
Άκλιτες (-ecek kadar, -ecek gibi) ............................................................................................ 251
Κλιτές (-diğim/-eceğim kadar, -diğimce, -diğime/-eceğime göre, -diğim/-eceğim gibi, -diğim biçimde/şekilde) ...... 251
10. Μετοχές για ευχή ή κατάρα / Dilek ulacı ................................................................................ 254
Άκλιτες (-esi) ...................................................................................................................... 254
Γ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ / YAN CÜMLE VE ÖZEL KAVRAMLAR .............. 254
1. Εναντιωματικές προτάσεις / Karşıtlık belirten cümleler ............................................................. 254
2. Δευτερεύουσες προτάσεις με το σύνδεσμο «diye» / «diye» ulaçlı yan cümle ............................. 255
3. Η έννοια της προειδοποίησης / Uyarı kavramı (-memezlik etmemek) ......................................... 256
4. Η έννοια της προσποίησης (περιφραστικοί χρόνοι με το «gibi») /
Yapmacıklık kavramı, «gibi» ilgeçli eylemler (-memezlikten gelmek, -cesine) ............................. 256
5. Η έννοια του «παραλίγο να...» (az kaldı/az kalsın) ................................................................... 258
58 OI ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ / İLGEÇLER (EDATLAR) ................................................................................ 259
59 ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ / BAĞLAÇLAR ............................................................................................... 267
60 ΤΑ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΦΩΝΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ / ÜNLEMLER ........................... 273
61 ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ / TÜRETME EKLERİ ............................................................. 276
62 ΠΙΝΑΚΕΣ / TABLOLAR ........................................................................................................... 295
ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ-ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ / KISALTMALAR ......................................................................... 295
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΕΤΕΙΟΙ / ÖNEMLİ BAYRAM VE YILDÖNÜMLERİ ................................... 296
ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ / KAMU VE ÖZEL KURUMLAR ....................................................... 296
ΕΠΑΡΧΙΕΣ-ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ / TÜRKİYE’NİN BÖLGELERİ ............................................. 297
ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ / YER ADLARI ........................................................................................................... 297
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ / TARİHİ ESERLER VE TURİSTİK YERLER ................................ 299
ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ / BAKANLIKLAR ........................................................................................................... 299
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΦΟΡΕΙΣ / ASKERİ NİTELİK VE KURUMLAR ....................................... 300
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΒΑΘΜΟΙ / ASKERİ RÜTBELER ................................................................................. 300
63 ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ-ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ / DEYİMLER-ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLER .......... 301
64 ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ-ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ / ATASÖZLERİ ......................................................................... 311
65 ΣΥΝΤΑΞΗ ΡΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΠΤΩΣΗ / FİİLLERİN AD DURUM EKLERİNE GÖRE KULLANIMI ... 315
Ρήματα που συντάσσονται με αιτιατική πτώση (-i, -ı, -u, -ü ) ............................................................ 315
Ρήματα που συντάσσονται με δοτική πτώση (-e, -a) ........................................................................ 319
Ρήματα που συντάσσονται με τοπική πτώση (-de, -da) .................................................................... 323
Ρήματα που συντάσσονται με αφαιρετική πτώση (-den, -dan) .......................................................... 324
Ρήματα που συντάσσονται με την πρόθεση «ile» ............................................................................. 326
66 ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΛΙΣΗΣ ΡΗΜΑΤΩΝ / FİİLLERİN ÇEKİM TABLOSU ................................................. 327

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ / KAYNAKÇA ................................................................................................ 331