UNIVERZITET „DŽEMAL BIJEDIĆ“

MAŠINSKI FAKULTET
MOSTAR

SEMINARSKI RAD
TEHNOLOŠKI PROCES IZRADE DIJELA „ODSTOJNIK“

Mentor: prof. dr. Dragi Tiro Student: Edina Uzunović

Goražde, 2018.
1.1.1. Izbor početnog oblika materijala

Dodaci za obradu:

- dodatak za grubo glodanje, δ1 = 1 [mm],

-dodatak za fino glodanje, δ2 = 0,7 [mm],

-dodatak za ravno brušenje, δ3 = 0,3 [mm],

gdje su dodaci za grubo i fino brušenje:

- δ3g = 0,3∙0,8 =0,24 [mm],

- δ3f = 0,3∙0,2 =0,06 [mm].

Ukupna visina šipke:

H= h + δ1 + δ2 + δ3 =16+1+0,7+0,3 =18 [mm].

Ovdje biramo šipku pravougaonog poprečnog presjeka 30x18 [mm], (Pr.T.02).

1.1.2. Izbor mašina za obradu

1.1.2.1 Izbor glodalice

UNIVERZALNA ALATNA GLODALICA ALG-200B

"PRVOMAJSKA ZAGREB"
broj obrtaja glavnog vretena 37-1900 o/min
snaga elektromotora 4 kW
broj obrtaja 1420 o/min
dimenzije glodalice 1947x1540 mm
1.1.2.2. Izbor cirkulara

CIRKULAR H350
promjer cirkulara 360 mm
maksimalni promjer rezanja 115 mm
broj obrtaja motora 1430 o/min
snaga elektromotora 3,7 kW
dimenzije mašine 1200x800x16 mm
broj brzina 4

1.1.2.3. Izbor brusilice

UNIVERZALNA BRUSILICA TIP FGHU-200

visina šiljaka 165 mm
dimenzije brusne ploče 300x40 mm
brzina stola 0,6-6 m/min
broj okretaja 40,60,90,135, o/min
vretena 203,305
poprečni pomak pri radu 0,005 mm
sa tipkalom
poprečni pomak pri radu 0,001 mm
sa mikrograničnikom
konus vretena MK 3
ugao nagiba 10°

1.1.2.4. Peć za termičku obradu

ELEKTROSANITARIJ

1.1.3. Popis svih operacija, zahvata i faza

OPERACIJA 10

Faza 1 – odsijecanje komada na dimenzije 60x30x18 mm.

OPERACIJA 20

ZAHVAT I

Faza 1 – grubo uzdužno glodanje 1 mm sa 18 mm na dužini 60 mm.

Faza 2 – fino uzdužno glodanje 0,7 mm sa 17 mm na dužini 60 mm.

ZAHVAT II

Faza 1 – vanjsko uzdužno glodanje 4,3 mm sa 16,3 mm.

Faza 2 – vanjsko uzdužno glodanje 4,3 mm sa 16,3 mm.

OPERACIJA 30

Faza 1 – bušenje rupe Ø12 mm na dužini 8 mm.

Faza 2 – bušenje rupe Ø12 mm na dužini 8 mm.

Faza 3 – bušenje rupe Ø14 mm na dužini 30 mm.

OPERACIJA 40

Cementacija se vrši na dubini 0,8 mm. U peć za termohemijsku obradu moguće je

postaviti više radnih predmeta upakovane u sanduk sa prahom za cementaciju. Prah
je sastava 85-90% drveni ugalj i 10-15% Na2CO3. U sanduk se postave i epruvete koje
služe za kontrolu termohemijskoh procesa, tj. na njima se može utvrditi dubina
cementiranog sloja.
Sanduk sa dijelovima se u peći lagano zagrijava do 600°C. Zatim se poveća brzina
zagrijavanja do temperature cementacije 900°C do 920°C. Na ovoj temperaturi
dijelovi se žare u peći 6 do 7 sati. Nakon toga se sanduk vadi iz peći i lagano hladi na
mirnom vazduhu ili skupa sa peći (dakle, mala brzina hlađenja). Nakon hlađenja
dijelovi se vade i dobro očiste. Zatim se ponovo pakuju u sanduk sa već upotrebljenim
prahom za cementaciju, sanduk se stavlja u peć i ponovo zagrijava na temperaturu
880°C do 900°C radi kaljenja. Vrijeme držanja na ovoj temperaturi je 30 minuta.
Nakon toga dijelovi se vade, čiste i potapaju u ulje da bi se izvršilo prvo kaljenje. Dio
sada ima sitnozrnatu strukturu u sredini, a po površini vrlo tvrdu, okaljenu
cementovanu površinu, koja se ne može obrađivati rezanjem.
Ako se na dijelu trebaju obrađivati rezanjem još neke površine, tada je neophodno
izvršiti meko žarenje. Dijelovi se ponovo stavljaju u sanduke okružene već korištenim
prahom za cementaciju. Sanduk se u peći zagrijava na temperaturu mekog žarenja
između 650°C i 680°C. Dijelovi se drže na ovoj temperaturi 3 sata i nakon toga peć se
isključuje, a dijelovi u sanduku se hlade zajedno sa peći. Nakon vađenja i čišćenja
dijelova, vrši se kontrola termohemijske obrade na epruvetama. Epruvete se
poprečno presjeku, presjek se izbrusi i ispolira, te nagriza razblaženom kiselinom.
Cementirana površina je tamnija od osnovnog materijala presjeka i može se pod
mikroskopom (ili drugim uređajem) izmjeriti.
Zatim se vrši kaljenje dijela, tako što se dio zagrije 30 minuta do temperature između
810°C i 830°C, drži na toj temperaturi 5 do 8 minuta i ohladi u ulju.
Otpuštanje se vrši u cilju umanjenja površinskih napona u površinskom –
cementovanom sloju. Dio se zagrije na temperaturu između 140°C i 160°C u ulju i drži
na toj temperaturi jedan sat.

OPERACIJA 50

Faza 1 – grubo uzdužno brušenje 0,24 mm sa 16,3 mm.

Faza 2 – fino uzdužno brušenje 0,06 mm sa 16,06 mm.