Survei of Islamiv Luwu Bulbeck

Prosiding
JILID 1
Seminar Antarabangsa Ke-6
Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu
[Jilid 1]
ARKEOLOGI,
SEJARAH &
KSL Hotel & Resort, Johor Bahru, Malaysia
BUDAYA
12-13 Ogos 2017
ARKEOLOGI,
SEJARAH & BUDAYA
Muhamad Shafiq Mohd Ali
Zuliskandar Ramli
Muhlis Hadrawi
Khalid Jusoh
Akin Duli
Editor:
ISBN 978-983-2457-82-4
Editor:
Zuliskandar Ramli
Muhlis Hadrawi
Akin Duli
Khalid Jusoh
Muhamad Shafiq Mohd Ali
ARKEOLOGI, SEJARAH, BAHASA DAN
BUDAYA DI ALAM MELAYU MELALUI
PENDEKATAN MULTI-DISIPLIN
JILID 1
PROSIDING
Seminar antarabangsa
Arkeologi, Sejarah Bahasa dan Budaya
Di Alam Melayu (ASBAM) ke-6
Johor bahru, 12-13 ogos 2017
ARKEOLOGI, SEJARAH, BAHASA DAN
BUDAYA DI ALAM MELAYU MELALUI
PENDEKATAN MULTI-DISIPLIN
JILID 1
PROSIDING
Seminar Antarabangsa
Arkeologi, Sejarah Bahasa Dan Budaya
Di Alam Melayu (ASBAM) ke-6
Johor bahru, 12-13 ogos 2017
Editor:
Zuliskandar Ramli
Akin Duli
Muhlis Hadrawi
Khalid Jusoh
Muhammad Shafiq Mohd Ali
Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA)
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM, Bangi, Selangor Darul Ehsan
© Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA), UKM 2017

Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk
pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada
dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Institut
Alam dan Tamadun Melayu (ATMA), UKM.
Reka bentuk kulit : Sri Yanti Mahadzir

Tata letak : Nasiyati Abdul Hamid
Cetakan Pertama, 2017
Dicetak di Malaysia oleh:

S&T Creative Trading
Jalan Reko, Sg. Tangkas
43000 Kajang, Selangor Darul Ehsan, MALAYSIA
Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan
ISBN 978-983-2457-82-4 (Jilid 1)
Seminar Antarabangsa Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

(Ke-6: 2017: Bangi, Selangor)
ARKEOLOGI, SEJARAH DAN BUDAYA : Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,
Sejarah dan Budaya di Alam Melayu, KSL Hotel & Resort, Johor Bahru, Johor, 12 -13 Ogos
2017 / Editor : Zuliskandar Ramli, Muhlis Hadrawi, Akin Duli, Khalid Jusoh, Muhamad Shafiq
Mohd Ali
ISBN 978-983-2457-82-4
1. Archaeology and History--Malaysia--Congresses.
2. Civilization, Malay--Malaysia--Congresses.
3. Zuliskandar Ramli I. Muhlis Hadrawi II. Akin Duli III. Khalid Jusoh IV. Muhamad
Shafiq Mohd Ali
Kandungan
Kandungan v
Prakata xi
Sekapur Sirih xii
ARKEOLOGI, KEBUDAYAAN DAN WARISAN
1 Adnan Jusoh, Yunus Sauman @ Sabin & Zuliskandar Ramli – Lukisan gua di 3
Semenanjung Malaysia: Motif dan simbolisme serta kaitannya dengan
sosiobudaya masyarakat setempat
2 Akin Duli – Perkembangan Motif Pa’sura’ Pada Budaya Keranda Erong Di 19

Kawasan Etnik Toraja
3 Anwar Thosibo, Erni Erawati, Muhammad Nur, Yadi Mulyadi – Pengaruh 35

Budaya Maritim Pada Ragam Hias Arsitektur Vernakular Tonkonan Dan Alang
Di Toraja Utara Sulawesi Selatan
4 Arham R., Riola Haya Nur, dan Mahfuddin – Passampo Sure’ Botting dalam 53
kajian Perspektif Antropologi Simbolik Clifford Greetz
5 Cheeryll Fhariza Oxisia Ramadhani – Potensi Situs Gua Prasejarah Barakka dan 63
Karama Sebagai Penambah Daya Tarik Wisata Pada Destinasi Wisata
Rammang-rammang Di Kabupaten Maros, Sulawesi Selatan
6 Iwan Sumantri, Asri Jaya & Amrullah Amir – Luwu, Tanah Besi:Pelayaran Dan 71
Tinggalan Material Dalam Prespektif Geologi, Arkeologi, dan Sejarah
7 Muhamad Shafiq Mohd Ali, Zuliskandar Ramli & Muhammad Termizi Hasni – 81
Merosotnya Pengaruh Hindu-Buddha Di Kedah Tua: Satu Analisis Politik Dan
Budaya
8 Muhammad Nu’man Bin Mohd Nasir, Zuliskandar Ramli dan Zuraidah Hassan – 99
Kajian Terhadap Tembikar Tanah Di Tapak Kampung Baru, Kuala Muda, Kedah
9 Nur Sarahah Binti Mohd Supian, Zuliskandar Ramli & Azimah Hussin – Jenis 113
Batuan dan Fungsi Alat Litik di Gua Jaya, Hulu Kelantan
10 Nuratikah Abu Bakar & Zuliskandar Ramli – Penelitian Artifak, Fungsi dan Jenis 125
Batuan di Kampung Sungai Mas, Kota Kuala Muda, Kedah
11 Nurul Noorain Ahkemal Binti Ismail, Zuliskandar Ramli & Azimah Hussin – 137
Jenis Batuan dan Fungsi Alat Litik di Gua Chawan, Hulu Kelantan
vi
12 Rosmawati – Makam-Makam Kuno Sebagai Bukti Tamadun Islam Di Kabupaten 151

Maros, Sulawesi Selatan
13 Shahariah binti Mohamed Roshdi, Fazlina binti Mohd Radzi, Abd Rasid Ismai, 167
Mohd Haniff b. Mohd Khalid. & Nur Hasliza Abdulah – Elemen Budaya Dan
Fundamental Seni Rupa Terhadap Karya Catan Batik Di Malaysia
14 Siti Rabiatul Adawiah Binti Jaffar, Arba’ie Bin Sujud, Salmah Jan Binti Noor 181
Muhammad, Kamariah Binti Kamarudin – Seni Bina Bangunan Tradisional
Melayu Manifestasi Corak Hidup Sosial menerusi Teks Sulalatus Salatin Sejarah
Melayu dalam Manuskrip Melayu
15 Siti Salina binti Masdey & Zuliskandar Ramli – Bangunan Warisan dan Tapak 189
Arkeologi di Bandar Hilir Melaka: Sumbangan Terhadap Pelancongan Warisan
di Melaka
16 Wan Noor Shamimi Wan Azhar & Zuliskandar Ramli – Lukisan Primitif Di Gua 207
Kecil Batu Tambah, Gua Lubang Kelawar Batu Tambah & Gua Kemiri, Ulu
Kelantan
17 Yadi Mulyadi – Kemaritiman, Kemelayuan dan Islamisasi di Sulawesi Selatan 223
18 Ypsi Soeria Soemantri, Susi Machdalena, Nani Sunarni – The Role Of 231
Local Culture In Eco-Tourism
19 Zainab Roslan, Zuliskandar Ramli & Er Ah Choy – Heritage Evaluation By Local 239
Community In Jugra, Kuala Langat, Selangor Using Crosstabulation Analysis
And Structural Equation Modelling (Sem)
20 Junko Mori & Zuliskandar Ramli– Penemuan Seramik Asing Di Tapak Candi 261
Kampung Baru, Kota Kuala Muda, Kedah (Gali Cari Fasa 1)
21 Zuraidah Hassan, Zuliskandar Ramli– Kearifan Tempatan Dalam Menghasilkan 275

Tembikar Tanah Di Lembah Bujang
22 Siti Maryam Ali Yasin, Hamdzun Haron, Zuliskandar Ramli & Mohamad 295
Noorman Masrek – Ciri-Ciri Reka Bentuk Set Hidangan Seramik Studio
23 Zuliskandar Ramli, Sharifah Nur Izzati Sayed Hasan, Hamdzun Haron, Adnan 301
Jusoh & Yunus Sauman – Kelestarian Penggunaan Manik Dalam Masyarakat
Peribumi di Sarawak
ALAM SEKITAR, EKOLOGI & MASYARAKAT
24 Amaluddin Bakeri, Zuliskandar Ramli, Er Ah Choy, Azahan Awang – Rebakan 319

Bandar Dan Kenaikan Harga Hartanah : Kajian Awal Impak Terhadap
vii
Masyarakat Melayu Pinggir Bandar Di Hulu Langat Selangor
25 Aslan Abidin – Kebisingan: Implikasi Perubahan Bentuk Media Komunikasi 341

Terhadap Tradisi Lisan Suku Bugis
26 Erni Erawati – Kawasan Kajang : Dari Ruang Agraris Ke Ruang Maritim 351
27 Hasbir Paserangi – Perlindungan Hukum Hak Kekayaan Intelektual Atas Pengetahuan 367
Tradisional “Songkok To Bone” Bagi Masyarakat Kabupaten Bone-Sulawesi Selatan
28 Izzurazlia Ibrahim, Abd Hair Awang, Azima Abdul Manaf – Perbandingan 381
Amalan Pertanian Baik Pekebun Kecil Mengikut Produktiviti
29 La Aso, Sitti Hermina & Hardin – Kajian Sosio-Ekologi Ungkapan Falia Dan 389
Fungsinya Sebagai Media Komunikasi Tradisional Dalam Pelestarian
Lingkungan
30 Noor Ashikin binti Mohd Yusop, Sopia binti Md Yassin, Zainiah @ Zaniah 401
Mohamed Isa – Penyiasatan Kanak-kanak menerusi Pendekatan Projek: Dari
Alam Sekitar ke Rumah Rama-rama
31 Nor Zalina Harun & Syahidah Amni Mohamed – Isu Dan Perkembangan Kajian 413
Analisa Morfologi Bandar Di Malaysia
32 Norazizah Abdul Rahman, Sopia bt Md Yassin, Zainiah @ Zaniah bt Mohamed 423

Isa – Pendidikan Alam Sekitar Menerusi Pendekatan Projek: Penglibatan Ibu
Bapa
33 Nurariaty Agus – Konservasi Predator Hama Tanaman Padi Dengan Pemberian 435
Pakan Tambahan Pada Zona Curah Hujan Yang Berbeda Di Daerah Sulawesi
Selatan
34 Riola Haya Nur dan Arham R. – Identitas Jender Kaum Bissu Dan Fashion: 441
Kajian Semiotika
35 Suhaini Md Noor & Mohd Faizal Musa – Mempertahan Karya Pak Pandir : 453
Pertimbangan Kepimpinan, Tingkah Laku dan Rasa Pemilihan
36 Susi Machdalena, Nani Sunarni, danYpsi Soeria Soemantri - Ekologi Dan 465
Masyarakat Daerah Ekowisata Bandung Barat Provinsi Jawa Barat Indonesia
37 Asbah Razali - Socioeconomic Status of Young Drug Addicts in Malaysia 473
SEJARAH, POLITIK & ANTARABANGSA
38 Abd. Rasyid Asba – Komoditas Unggulan Regeonal Dalam Pembentukan 483

Pelabuhan Makassar Sebagai Poros Matritim Dunia Di Masa Akhir Kolonial
viii
Belanda
39 Bambang Sulistyo – Kebijakan Politik Jepang Di Sulawesi Selatan Dan Melaka 497
Suatu Perbandingan
40 Efel Indhurian– Pendidikan Dalang di Jawa Abad XX 509
41 Haliadi-Sadi dan Muhammadiyah Yunus – Islam Nusantara Dari Palu Sulawesi 519
Tengah
42 Junaidi Awang Besar, Mohd. Fuad Mat Jali, Mazlan Ali, Vivien W.C. Yew, Novel 529
Lyndon & Mohd Nor Shahizan Ali – Impak Program Perumahan Rakyat (PPR)
Lembah Subang, Selangor Terhadap Sosioekonomi dan Politik
43 Mohamad Amirul Bin Mohammad Yazid & Rahilah Omar – Peranan Lidah 553
Pengarang Akhbar Berita Harian dalam Isu-Isu Politik Sejak 1957 sehingga 1970
44 Muhammad Arief Noor Fikrie Bin Mohd Salleh & Al-Amril Bin Othman – 563
Sejarah Perkembangan Perbadanan Kemajuan Kraftangan Malaysia Dari Tahun
1980-2015
45 Muhammad Bahar Akkase Teng – Kajaolaliddong, Cendekiawan Bugis Bone: 571

Dalam Perspektif Sejarah
46 Nahdia Nur – Pola Perdagangan Orang Bugis ke Pusat Perdagangan 1900- 583
1930an
47 Nor Farah Ain Binti Mohammad & Rahilah binti Omar – Sejarah Perkembangan 593
Rakan Muda di Perak, 2000 - 2016
48 Norsyazwani Binti Mohamed & Clarence @ Ngui Yew Kit – Pelaburan Malaysia 605
Di Kemboja
49 Siti Safura Bt Asmadi & Azlizan Binti Mat Enh – Tuntutan Bertindih Pulau Batu 613
Puteh Di Antara Malaysia Dan Singapura 1824-2017
50 Sumiman Udu & La Ode Yusuf – Modal Budaya Dan Modal Sosial Masyarakat 623
Wakatobi: Analisis Pierre Bourdieau
51 Syamsuri – Kharisma Politik Alkhairaat: Komunikasi Politik Lokal di Indonesia 637
52 Naoko Sugiura & Mohd Samsudin - Perkembangan Dasar Warisan Negara 649
Kebudayaan Dan Kesan Terhadap Pemeliharaan Warisan Alam Semula Jadi Di
Jepun (1972-2014)
53 5
Yunus Sauman Sabin, Wan Noorlizawati Wan Mat Ali, Adnan Jusoh & 657
Zuliskandar Ramli - Rumah Rehat Gap – 1890-1929
ix
PEMBANGUNAN INSTITUSI KELUARGA & MEMPERKASA WANITA
54 Ayu Haswida bt Abu Bakar – Tun Fatimah Dan Mahsuri: Rupawan Wanita Dan 667
Kejatuhan Sesebuah ‘Kerajaan’
55 Mohd Faizal Musa – “Alat Perlawanan’ Cerpenis Wanita Johor:Psikodinamik 677

dan Tautologi
56 Dewi Pridayanti – Perempuan Dalam Peran Ganda: Manajemen Konflik Pegawai 689
Perempuan Ibu Rumah Tangga (Studi Kasus Kantor Balai Bahasa Sulawesi
Selatan)
57 Muslimat – Citra Perempuan Dalam Novel-Novel Indonesia Tahun 2000-an 697
58 Nadiatul
5 Shakinah binti Abdul Rahman, Arba’ie bin Sujud , Salmah Jan binti 709
Noor Muhammad – Emosi Sedih Wanita Dalam Hikayat Nakhoda Muda
59 Nadir La Djamudi - Kabhanci Ganda Dalam Upacara Adat Moose’a: Penguatan 717
Wanita Dalam Institusi Keluarga Masyarakat Buton
60 Norliah
5 Kasmuri, Ghazali Mohd She, Nur Hedayah Kaulan, Juri Azzuwan 731
Kamarudin, Hartini Saroh - Tokoh Johor : Y.M Tan Sri Dato' Ungku Dr. Zeti
Akhtar.
61 Ahmad Najahal Hafriz bin Zulkifli, Abdul Rais bin Abu Bakar, Wirarinnata bin 739
Sadikan, Siti Faizah Noor binti Sabudin, Rozzaliana binti Misron - Ibu Zain :
Memperkasa Wanita Melalui Perkembangan Institusi Pendidikan Wanita Di
Negeri Johor.
62 Zulkafli
6 bin Kadir, Siti Manisah binti Sidek, Norisah bini Murad, Azura binti 747
Patoni, Mohd Saiful Hafiz bin Amiti - Datin Paduka Profesor Dr Jamilah Binti
Ariffin .
63 Muhamad
6 Ridhwan Bin Samsudin, Norhafizah Binti Mohd Salimin, Aisyah 755
‘Izzaty Binti Mohd Isnin, Noraisyah Binti Maulan - Tun (Dr.) Fatimah Hashim :
Peranan Dalam Memartabat Wanita Di Malaysia.
64 Mifedwil
6 Jandra - Peran Perempuan Dalam Membangun Keluarga Sakinah 763
65 Khalid
6 Jusoh & Ahmad Khudzairi Khalid - Yayasan Pembangunan Keluarga 775
Darul Ta’zim Nadi Pembangunan Wanita Negeri Johor
66 Mohamad
6 Zain Musa - Pembangunan Keluarga Dan Wanita Melayu-Cam 793
Kemboja
67 Siti
6 Nor Azhani Mohd Tohar, Ros Mahwati Ahmad Zakaria, Adlina Ab Halim - 801
Appreciation of History among Undergraduates of Higher Education Institutions:
The Role of the Family Institution
x
68 Ros Mahwati Ahmad Zakaria; Siti Nor Azhani Mohd Tohar & Zuliskandar Ramli 811
- Latihan Melakukan Kerja Rumah Bagi Anak Perempuan Dalam Masyarakat
Melayu Tradisional Sebagai Pengenalan Awal Kepada Pengurusan
Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu
24
REBAKAN BANDAR DAN KENAIKAN HARGA HARTANAH: KAJIAN AWAL
IMPAK TERHADAP MASYARAKAT MELAYU PINGGIR BANDAR
DI HULU LANGAT SELANGOR
AMALUDDIN BAKERI, ZULISKANDAR RAMLI, ER AH CHOY

& AZAHAN AWANG
Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA)

Universiti Kebangsaan Malaysia
ABSTRAK
Daerah Hulu Langat merupakan salah sebuah daerah di negeri Selangor yang bersempadan
langsung dengan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. Daerah Hulu Langat merupakan
kawasan pinggir bandar yang menerima rebakan bandar akibat perkembangan pesat
metropolitan Kuala Lumpur. Rebakan bandar yang berlaku telah menggalakkan perkembangan
sektor hartanah di daerah pinggir bandar tersebut. Pelaksanaan projek-projek pembangunan
hartanah ini bertujuan untuk memenuhi permintaan terhadap perumahan dan lot kedai dari
dalam dan dari luar daerah Hulu Langat. Walau bagaimanapun, projek-projek pembangunan
hartanah yang dibangunkan pada masa kini kebanyakannya berskala besar dan menawarkan
hartanah berharga mahal. Kenaikan harga hartanah khususnya rumah kediaman telah memberi
kesan kepada masyarakat Melayu pinggir bandar di Daerah Hulu Langat Selangor yang rata-
ratanya berpendapatan rendah dan sederhana. Berdasarkan maklumat daripada pelbagai
sumber sekunder dan data awal kajian di lapangan, didapati kenaikan harga hartanah di Daerah
Hulu Langat antaranya disebabkan oleh peningkatan permintaan, pembangunan infrastruktur,
dan spekulasi harga pasaran. Masyarakat Melayu pinggir bandar di daerah itu menyedari
berlakunya rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah di tempat mereka. Hasil kajian awal
mendapati, orang Melayu bersetuju bahawa kenaikan harga hartanah memberi kesan positif
kepada mereka. Namun demikian, impak negatif dirasai golongan yang belum memiliki
hartanah atau yang ingin menambahkan hartanah sebagai persediaan untuk generasi seterusnya.
Artikel ini membincangkan secara umum rebakan bandar di Daerah Hulu Langat dan
perkembangan sektor hartanah di daerah pinggir bandar tersebut. Seterusnya, menghuraikan
faktor-faktor yang mendorong kenaikan harga hartanah. Perbincangan selanjutnya, menjurus
kepada impak kenaikan harga hartanah terhadap orang Melayu di kawasan pinggir bandar itu.
Kata kunci: Rebakan bandar, kenaikan harga hartanah, kesan kenaikan harga, Melayu pinggir
bandar
PENGENALAN
Rebakan bandar ke kawasan pinggir merupakan fenomena yang tidak dapat dielakkan dalam
proses pembandaran. Daerah Hulu Langat, Selangor yang bersempadan langsung dengan
metropolitan Kuala Lumpur tidak terlepas daripada menerima rebakan bandar akibat
perkembangan pesat wilayah metropolitan itu. Kepadatan wilayah metropolitan Kualau
Lumpur menyebabkan rebakan bandar berlaku ke kawasan Hulu Langat yang merupakan
kawasan pinggir bandar yang masih mempunyai banyak ruang. Rebakan bandar telah
mengakibatkan pembangunan pesat sektor hartanah di daerah pinggir bandar itu, sekaligus
320 / Amaluddin Bakeri et. al.
telah meningkat nilai hartanah di kawasan tersebut. Masyarakat Melayu di Daerah Hulu
Langat rata-rata menyedari bahawa rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah telah berlaku
dengan pantas sejak 10 tahun kebelakangan ini. Orang Melayu di Daerah Hulu Langat
kebanyakan mereka menjalankan aktiviti pekerjaan makan gaji sama ada di sektor kerajaan
atau pun sektor swasta. Pekerjaan makan gaji meletakkan kebanyakan orang Melayu pinggir
bandar itu untuk berada dalam golongan berpendapatan sederhana dan rendah. Oleh hal yang
demikian, perkembangan bandar dan kenaikan harga hartanah di kawasan pinggir bandar itu
tidak selaras dengan perkembangan ekonomi kebanyakan orang Melayu. Proses pembandaran
dan kenaikan harga hartanah terus berlaku di daerah pinggir bandar selagi mana terdapat ruang
bagi projek-projek pembangunan hartanah dijalankan. Bagi orang Melayu yang sudah memiliki
hartanah yang banyak, kenaikan harga hartanah memberi impak positif kepada mereka dalam
hal meningkatkan nilai ekonomi hartanah tersebut. Hartanah tersebut dapat dilaburkan untuk
memperoleh untung dan menikmati kehidupan yang lebih selesa. Realitinya, masih ramai
orang Melayu yang hanya memiliki hartanah bagi tujuan memenuhi keperluan asas atau masih
belum memiliki hartanah. Fenomena rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah
menyempitkan peluang mereka untuk menikmati keselesaan hidup di bandar dan melakukan
survival untuk terus bertahan di tempat sekarang.
TEORI PEMBANDARAN DAN REBAKAN BANDAR
Perbincangan teori pembandaran dan rebakan bandar akan ditumpukan kepada lima teori utama
iaitu teori asas zon bandar, teori asas model sektor, teori asas model pelbagai pusat, teori
teknikal: sistem mobiliti bandar, teori ekonomi: bandar sebagai pasar, dan teori sosial:
masyarakat dan ruang bandar.
Teori Asas Zon Bandar
Teori asas zon bandar dikenali juga sebagai ‛model zon sepusat’ (Samruhaizad 2015). Zon
bandar dibahagikan kepada lima zon utama mengikut siri bulatan konsentrasi yang
diperkenalkan oleh Burgess (1925). Pembahagian tersebut mengambil kira kos pengangkutan,
kos keperluan kualiti hidup sosial masyarakat setempat dan fungsi penggunaan tanah
(Samruhaizad 2015). Gambar rajah 1 di bawah menunjukkan model guna tanah Burgess.
Gambar rajah 1 Menunjukkan model guna tanah Burgess

Sumber: https://www.academia.edu/2393978/Model_Bandar_Harris_and_Ullman
Amaluddin Bakeri et. al. / 321
Berdasarkan model guna tanah Burgess, zon 1 merupakan zon daerah pusat perniagaan
(CBD). Zon 1 adalah tumpuan aktiviti guna tanah bagi perniagaan runcit dan perkhidmatan,
antaranya termasuklah pejabat, bank, hotel, panggung wayang dan lain-lain aktiviti
perdagangan. Secara umum, zon daerah pusat perniagaan ini merupakan zon pusat dan
penggerak kepada pembangunan model guna tanah Burgess. Zon 2 adalah zon peralihan yang
merupakan kawasan perniagaan atau perindustrian ringan yang tidak menggunakan ruang yang
luas. Dikenali sebagai zon peralihan kerana mempunyai sistem jalan raya atau jalan kereta api
yang merentangi atau menghubungkan zon-zon lain. Darjah ketersampaian bagi model guna
tanah ini adalah terjamin. Di zon ini mempunyai kawasan kediaman dalam bentuk rumah-
rumah kedai terutama bagi mereka yang menjalankan aktiviti perniagaan. Terdapat juga
kawasan setinggan terletak di antara kawasan perindustrian. Zon ini juga kawasan persediaan
kepada perkembangan dari zon satu yang pada asalnya didiami oleh pekerja kilang dan
pendatang baru serta kewujudan kawasan kilang dan bangunan-bangunan rumah lama.
Zon 3 dikenali sebagai zon perumahan pekerja. Sebahagian besar zon ini dipenuhi oleh
rumah-rumah pekerja kilang, buruh kasar dan mereka yang berpendapatan rendah serta
golongan miskin. Zon 3 dijadikan kawasan kediaman golongan pekerja yang kebanyakan
mereka berpindah dari zon 2 dan berulang alik ke tempat kerja di pusat bandar (zon 1). Zon 4
pula adalah zon kediaman terbaik yang merupakan kawasan pinggir bandar yang didiami oleh
mereka yang mempunyai taraf hidup yang lebih baik. Kawasan ini diduduki oleh golongan
pertengahan yang terdiri daripada peniaga, pemilik kedai, pengusaha, pekerja ikhtisas, kerani
dan juru jual. Mereka mendiami rumah-rumah banglo, rumah teres, rumah pangsa mewah dan
rumah kenamaan. Zon 5 merupakan kawasan luar dari sempadan bandar yang merupakan
kawasan perumahan komuniti pinggir bandar atau kawasan bandar satelit. Di kawasan zon 5,
dijadikan kawasan mewah dan menjadi kediaman golongan atasan yang menggunakan
kenderaan persendirian (Kamarudin Ngah 1993).
Teori Asas Model Sektor
Teori asas model sektor dikenali juga sebagai model sektor yang diperkenalkan oleh Homer
Hoyt pada tahun 1939 (Samruhaizad 2015). Model ini menekankan kepada keberkesanan
penyediaan laluan kemudahan pengangkutan dalam mempengaruhi pola penempatan dan guna
tanah bandar. Dalam kajian empirikal terhadap 142 bandar di Amerika Syarikat, Hoyt
mendapati bahawa guna tanah perumahan yang berlandaskan nilai tanah di pusat bandar dan di
sepanjang rangkaian pengangkutan jalan raya utama telah mencerminkan status sosial dan
keperluan kualiti hidup sosial yang berbeza dengan melibatkan pelbagai masyarakat bandar,
asas ekonomi, pemilikan harta individu, dan persaingan dalam menggerakkan proses
pembandaran yang lebih pesat (Samruhaizad 2015). Gambar rajah 2 menunjukkan teori asas
model sektor yang diperkenalkan oleh Homer Hoyt.
Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

Gambar rajah 2 Menunjukkan teori asas model sektor (Homer Hoyt)

Zon 1 merupakan pusat bandar iaitu tempat perniagaan besar dan pusat pentadbiran.
Kawasan ini merupakan kawasan yang sentiasa penuh dengan tenaga kerja atau manusia. Hal
ini kerana pusat bandar lengkap dengan kemudahan-kemudahan sosial. Sebagai contoh tempat
membeli belah, hospital, kemudahan keselamatan seperti balai polis, pusat pengajian dan
tempat beribadah. Kemudahan-kemudahan seperti ini mendorong orang ramai untuk bergerak
ke pusat bandar. Zon 2 merupakan daerah industri ringan dan perdagangan yang terletak di
hujung kota dan jauh dari kota menuju ke arah luar bandar. Perluasan zon ini dipengaruhi oleh
peranan darjah ketersampaian dan komunikasi yang berfungsi menghubungkan zon ini dengan
pusat perdagangan. Contoh industri ringan yang berada di kawasan ini ialah kilang-kilang
pembuatan barang seperti kilang tayar dan kilang makanan.
Zon 3 merupakan daerah perumahan kelas rendah yang dihuni oleh golongan yang
mempunyai kemampuan ekonomi rendah dan tidak mempunyai pengaruh sosial yang luas.
Sebahagian zon ini membentuk perluasan yang memanjang di mana biasanya sangat
dipengaruhi darjah ketersampaian dan komunikasi. Golongan ini biasanya tidak mempunyai
kemudahan peribadi yang baik seperti kenderaan yang membolehkan mereka keluar masuk ke
pusat bandar. Mereka memilih untuk menggunakan pengangkutan awam sebagai kemudahan
keluar masuk. Zon 4 pula merupakan daerah perumahan bagi golongan pertengahan.
Kemapanan ekonomi penghuni yang berasal dari zon 3 memungkinkan mereka untuk tidak
perlu lagi tinggal berdekatan dengan tempat kerja. Golongan ini berada dalam taraf kemampuan
ekonomi yang maju dan semakin baik. Selalunya golongan ini merupakan golongan yang
bekerja dengan memperoleh pendapatan sederhana. Zon 5 merupakan daerah perumahan kelas
tinggi. Daerah ini dihuni oleh golongan yang berpendapatan tinggi atau golongan atasan.
Golongan ini disebut sebagai status seekers, iaitu orang yang sangat kuat status ekonominya
dan orang yang sangat kuat pengaruh taraf sosialnya dalam kalangan masyarakat. Golongan ini
mempunyai kemudahan peribadi yang baik seperti mempunyai kenderaan persendirian yang
membolehkan mereka untuk keluar masuk ke pusat bandar serta menghubungkan mereka
dengan tempat-tempat lain (Kamaruddin Ngah 1993).
Teori Asas Model Pelbagai Pusat
Gabungan antara model klasik bandar Burgess dan Hoyt telah membentuk model klasik bandar
Ullman & Harris. Gambar rajah 3 menunjukkan model klasik bandar Ullman & Harris.
Berdasarkan Ullman & Harris, sesuatu bandar tidak berkembang dengan hanya satu CBD,
tetapi pelbagai CBD. Model klasik bandar ini mempunyai pelbagai CBD, tetapi bahagian CBD
yang utama adalah bahagian A. Tambahan pula, pelbagai CBD yang diketengahkan ini
merupakan satu kawasan yang akan berkembang mengikut aktiviti utama kawasan tersebut.
Jika kawasan tersebut adalah kawasan perindustrian, maka, kawasan tersebut akan berkembang
mengikut perkembangan perindustrian dan mengikut peredaran masa. Serakan tersebut terhasil
akibat daripada integrasi progresif bagi setiap pusat di dalam sesebuah bandar. Nod-nod ini
terus berkembang dan menjadi berasingan daripada keadaan asal, yang mana tidak terletak
dalam mana-mana atribut jarak, tetapi berkongsi atribut yang sama. Menurut model bandar
klasik ini, boleh dikatakan bahawa penggunaan sistem jaringan pengangkutan adalah berbeza
mengikut fungsi guna tanah yang berbeza. Sesetengah aktiviti memerlukan utiliti yang berbeza
antara satu sama lain. Sebagai contoh, kawasan pelabuhan memerlukan kawasan untuk
menyimpan kargo, yang mana akan menjadikan kawasan tersebut sebagai pusat pelabuhan di
bandar tersebut. Dengan demikian, kelengkapan asas bagi kawasan tersebut adalah berbeza
daripada kawasan perumahan. Kawasan seperti ini memerlukan penggunaan jaringan
pengangkutan yang maksimum (Kamaruddin Ngah 1993).
Gambar rajah 3 Menunjukkan model klasik bandar Ullman & Harris

Kesesuaian guna tanah bagi model ini adalah dengan cara pemusatan mengikut zon.
Setiap guna tanah yang dikategorikan sama, akan berada di dalam kawasan guna tanah yang
sama. Sebagai contoh, kumpulan aktiviti yang sama atau hampir sama iaitu sektor
perindustrian. Bagi guna tanah untuk sektor perkhidmatan akan berada di dalam kawasan yang
sama seperti kawasan bank, kedai-kedai dan institusi. Perkara ini merupakan satu ciri utama
bagi model klasik, yang mana menekankan cara penzonan serta cara pemusatan mengikut
fungsi guna tanah. Cara sebegini akan memudahkan pengurusan sistem bagi sesuatu bandar
yang mengikut model ini. Walau bagaimanapun, model ini juga mempunyai penilaian yang
negatif khususnya dari segi fungsi atau letakan guna tanah bagi sesuatu kawasan tersebut
dikatakan sebagai ketidaksesuaian guna tanah. Sesetengah aktiviti yang ada akan
mengakibatkan pertembungan yang negatif antara satu sama lain sebagai contoh, kawasan
industri berat dan kawasan perumahan berkualiti tinggi.
Lokasi guna tanah mengikut model bandar klasik ini mempunyai persepsi negatif dari
segi kesesuaian. Sesetengah aktiviti tidak mampu untuk menampung kadar sewa yang

optimum bagi sesetengah lokasi. Oleh itu, lokasi yang mempunyai kadar sewa yang tertentu
hanya sesuai untuk pembangunan sesuatu kawasan atau sektor, sama ada sektor perindustrian,
sektor perumahan, sektor pelancongan dan lain-lain. Kadar sewa akan mengakibatkan fungi
guna tanah tersebut berubah. Khususnya kawasan guna tanah yang terletak dalam lingkungan
bandar iaitu dalam anggaran jarak 20 kilometer dari CBD akan dijadikan sebagai kawasan
perindustrian dan mempunyai kadar sewa yang berlainan berbanding kawasan guna tanah yang
mempunyai landskap semula jadi yang indah. Begitu juga dengan kadar sewa bagi sektor
perumahan yang akan mempunyai impak yang berbeza. Selalunya kadar sewa yang tinggi akan
dijadikan sebagai kawasan perumahan untuk golongan atasan, manakala yang rendah akan
dijadikan sebagai kawasan perumahan berkos rendah bagi golongan pertengahan dan golongan
bawahan. Berdasarkan model ini, menunjukkan perkembangan kawasan urban, fungsi yang
spesifik, serta kawasan sub-urban. Fungsi atau kaedah penzonan dan pemusatan bagi model
klasik Ullman & Harris telah diterima pakai hampir di seluruh negara.
Teori Teknikal: Sistem Mobiliti Bandar
Sistem mobliti bandar akan menentukan pembangunan sesebuah bandar dan organisasi dalam
sesebuah bandar (Frans Dielemen & Michael Wegner 2006). Hansen (1959) mengkaji situasi
ini di Washington DC. Beliau melihat lokasi yang mempunyai akses yang baik berpotensi
besar untuk berkembang lebih maju khususnya di kawasan padat berbanding kawasan kurang
padat. Jaringan sistem pengangkutan yang baik sangat berkait rapat dengan perancangan guna
tanah. Hubungan antara sistem mobiliti bandar yang cekap dengan perkembangan bandar akan
menentukan pembahagian guna tanah seperti petempatan, industri atau komersil, penentuan
aktiviti penduduk di kawasan yang agak jauh dari bandar termasuklah tempat tinggal,
pekerjaan, pusat beli-belah, pendidikan dan hiburan. Selain itu, sistem mobiliti bandar
menentukan pembahagian aktiviti manusia di kawasan yang memerlukan perhubungan antara
satu sama lain atau sistem pengangkutan yang menghubungkan jarak tempat tinggal dengan
tempat melakukan aktiviti. Sistem mobiliti bandar juga menentukan pembahagian infrastruktur
sistem pengangkutan yang menghubungkan sesebuah kawasan dan mengukur tahap
ketersampaian. Sistem mobiliti bandar akan menentukan pembahagian tahap ketersampaian di
lokasi yang dikenal pasti dan membuat keputusan dalam perubahan guna tanah bandar. Teori
ini berdasarkan kepada paradigma yang bermula daripada ukuran kebiasaan pergerakan
penduduk seperti arah tuju perjalanan dan masa perjalanan. Tafsiran dibuat melalui
pemerhatian terhadap kekerapan perjalanan penduduk dan destinasi yang dituju. Pemerhatian
pergerakan penduduk telah dijalankan oleh Ravenstein (1885) dan Zipf (1949) yang melihat
kekerapan perhubungan manusia seperti mesej, perjalanan, atau migrasi di antara dua kawasan
yang seimbang dari segi saiz tetapi tidak seimbang dari segi jarak. Adalah munasabah untuk
membuat inferen daripada pembahagian aktiviti manusia terhadap interaksi ruang di antara
mereka. Hal ini memungkinkan pengenalpastian lokasi yang menerima peningkatan aktiviti
disebabkan sesuatu paten perjalanan penduduk.
Teori Ekonomi: Bandar Sebagai Pasar
Firma mencari saiz pasaran yang optimum dan lokasi untuk menawarkan pelbagai produk,
teknologi pengeluaran, corak pengedaran dan pelanggan. Isi rumah cuba untuk menyesuaikan
keperluan mereka di ruang dan lokasi yang dipilih dengan belanjawan yang terhad atau ketat.
Andaian asas semua teori ekonomi ruang adalah lokasi dengan tahap ketersampaian yang baik
adalah lebih menarik dan mempunyai nilai pasaran yang tinggi berbanding kawasan pinggir
(Frans Dielemen & Michael Wegner 2006). Andaian asas ini sebagaimana yang dikemukakan
oleh Von Thunen (1826). Dalam pendekatan analisis makro, pembangunan ruang adalah hasil
fungsi pengeluaran ruang oleh buruh dan modal seperti faktor ruang sebagai kawasan tumpuan,
kos pengangkutan, dan harga tanah. Semua faktor ruang ini masih di bawah kondisi
keseimbangan ruang dan polarisasi ruang akan berlaku sama ada mengikut urutan kitaran fasa
tumpuan dan bukan tumpuan. Pendekatan analisis mikro melihat sebaliknya, bermula dari
tingkah laku individu yang memainkan peranan di lokasi termasuklah firma, tuan tanah,
pemilik bangunan di kawasan tanah bandar atau pasaran perumahan. Contoh yang paling
berpengaruh adalah model pasaran tanah bandar yang dikemukakan oleh Alonso (1964).
Andaian asas Alonso ialah firma dan isi rumah memilih lokasi berdasarkan tawaran sewa yang
diberi, contohnya harga tanah yang mampu dibayar, bayaran sewa kepada tuan tanah, yang
menjadikan pasaran tanah lebih seimbang. Penawaran sewa oleh firma hasil penstrukturan kos
pengeluaran, contohnya harga jualan setelah ditolak kos pengeluaran dan kos pengangkutan
ditambah untung yang telah dibahagi mengikut saiz tanah.
Firma yang memiliki nilai tambah paling tinggi bagi setiap unit tanah berkemampuan
untuk membayar harga yang lebih tinggi berbanding firma yang pengunaan tanah kurang
intensif. Hal ini kemudiannya akan mewujudkan keseimbangan. Firma yang kaya akan berada
di tengah-tengah bandar, manakala firma yang kurang intensif akan memilih kawasan pinggir
bandar. Bagi isi rumah, mereka tidak mempunyai fungsi seperti firma kerana perkara penting
adalah antara penggunaan tanah dan jarak ke kawasan pusat. Setiap isi rumah hendaklah
membahagikan perbelanjaan antara kos tanah dan kos pengangkutan. Isi rumah akan
memaksimumkan kepuasan terhadap penggunaan tanah dan pengangkutan berdasarkan
belanjawan mereka yang terhad. Teori ini menjelaskan bahawa isi rumah yang mempunyai
pendapatan tinggi akan memilih penempatan di kawasan pinggir, manakala isi rumah
berpendapatan rendah dan sederhana akan memilih penempatan di kawasan pusat berhampiran
dengan tempat kerja. Keadaan ini akhirnya menyebabkan firma akan meluaskan operasi
mereka ke kawasan pinggir disebabkan faktor kuasa beli yang tinggi dan ruang yang kurang
padat dapat mengurangkan kos operasi.
Teori Sosial: Masyarakat dan Ruang Bandar
Hagerstrand (1970) mengemukakan operasi idea dengan memperkenalkan ‛peruntukan masa’

di mana individu, merujuk kepada peranan sosial mereka, pendapatan, dan tahap teknologi,
contohnya pemilikan kereta. Merujuk kepada pelbagai jenis kekangan, arahan tindakan ruang
adalah berbeza dari segi saiz dan jangka masa. Tindakan ruang adalah dibatasi oleh tiga jenis
kekangan iaitu kekangan kapasiti, kekangan gandingan, dan kekangan institusi. Kekangan
kapasiti adalah kekangan peribadi, sekatan bukan spatial pada mobiliti seperti peruntukan
kewangan, peruntukan masa, kebolehan mod pengangkutan dan kebolehan untuk menggunakan
pengangkutan. Kekangan gandingan adalah kesukaran terhadap aktiviti gandingan mengikut
lokasi dan jadual masa kemudahan asas serta individu lain. Kekangan institusi adalah
kesukaran terhadap akses kemudahan oleh pihak awam atau peraturan persendirian seperti
harta, waktu operasi, bayaran masuk atau harga.
Berdasarkan kepada teori tindakan ruang Hagerstrand’s, Zahavi et al. (1981) telah
mengemukakan hipothesis di mana individu dalam memutuskan pergerakan mereka setiap hari
tidak sebagaimana yang dinyatakan dalam teori konvensional berkaitan tingkah laku perjalanan
yang dijangkakan. Masa perjalanan dan kos perjalanan yang minimum memerlukan aktiviti
yang telah dirancang, tetapi dalam hal memaksimumkan aktiviti atau peluang yang boleh
dicapai dalam masa perjalanan dan peruntukan masa yang ditetapkan. Teori Zahavi
menjelaskan mengapa kecepatan dan pengurangan kos, kedua-duanya menjadi sebab lebih
ramai penduduk untuk memilih lokasi penempatan yang terletak di kawasan pinggir berbanding
kawasan bandar. Tinggal di pinggir bandar dapat memaksimumkan aktiviti tanpa meningkatkan
masa perjalanan dan kos perjalanan dalam menjalani kehidupan seharian. Teori ini amat sesuai
untuk menjelaskan situasi orang Melayu pinggir bandar di daerah Hulu Langat yang menghuni
kawasan tersebut untuk membolehkan mereka mudah berulang-alik ke tempat kerja atau
melakukan aktiviti mereka di bandar. Kos perjalanan yang murah dan masa perjalanan yang
singkat menyebabkan kehidupan di pinggir bandar adalah pilihan yang baik.

DEFINISI MELAYU PINGGIR BANDAR
Takrifan Melayu sangat luas dan jika diambil dalam pengertian sejarah dan sosiobudaya,
Melayu itu meliputi penduduk yang mendiami kepulauan Melayu. Walaupun terdapat pelbagai
suku bangsa, bahasa dan loghat, namun ahli-ahli bahasa dan budaya menganggap mereka
sebagai satu kumpulan yang sama iaitu keturunan Melayu (Syed Husin Ali 2008). Zuliskandar
et al. (2017), merungkaikan bahawa masyarakat Melayu telah mendiami Alam Melayu dan
menuturkan bahasa Austronesia. Masyarakat Melayu ini menyebar ke kawasan seluas dari
Kepulauan Madagascar di barat hingga ke Kepulau Ester di timur. Di sebelah utara pula
menganjur hingga ke Taiwan dan di sebelah selatan menganjur hingga ke New Zealand.
Penyebaran masyarakat Melayu tersebut dibuktikan melalui pendekatan arkeologi, genetik dan
linguistik. Merujuk kepada keluasan kawasan rumpun Melayu ini menjadikan kaum Melayu
sebagai kaum keempat atau kelima yang terbesar di dunia (Zahari Awang 2014).
Walau bagaimanapun, di Malaysia orang Melayu ditakrifkan menurut Perlembagaan
Persekutuan Malaysia dalam perkara 160(2). Menurut takrifan ini, seorang Melayu itu ialah
seorang yang beragama Islam, lazimnya bertutur dalam Bahasa Melayu, dan mengamalkan adat
istiadat Melayu. Orang Melayu di Malaysia mestilah: (a) Lahir sebelum Hari Merdeka di
Persekutuan atau di Singapura atau ibu atau bapanya telah lahir di Persekutuan atau di
Singapura pada hari merdeka itu ia adalah berdomisil di Persekutuan atau di Singapura atau; (b)
Ia adalah keturunan seseorang yang tersebut. Di samping Perkara 160(2), Melayu turut
ditakrifkan di bawah Perkara 89(6) yang menjelaskan bahawa Melayu termasuklah seseorang
yang disifatkan sebagai seorang Melayu bagi maksud merizabkan tanah di bawah undang-
undang bagi negeri di mana ia bermastautin (Nazri et al. 2013; Mohd Hasrol Haffiz 2016).
Berdasarkan takrifan di atas, beberapa perkara boleh dibincangkan. Pertama, untuk
menjadi seorang Melayu di Malaysia bagi maksud Perlembagaan, seseorang itu tidak
semestinya berketurunan Melayu. Seorang India boleh dianggap sebagai Melayu sekiranya
menganut agama Islam, menjadi kelazimannya bertutur dalam bahasa Melayu dan
mengamalkan adat istiadat Melayu. Sebaliknya, walaupun dia seorang Melayu jati dari
keturunan Melayu sekalipun, bagi maksud Perlembagaan dia bukan Melayu, jika tidak
beragama Islam atau keluar dari agama Islam (Mohamed Suffian 1987). Kedua, untuk menjadi
seorang Melayu bagi maksud Perlembagaan, seseorang mestilah mempunyai perhubungan
dengan Persekutuan Tanah Melayu atau Singapura. Oleh itu, seorang warga Indonesia yang
menganut agama Islam, kebiasaannya bertutur dalam bahasa Melayu dan mengamalkan adat
istiadat Melayu, bukanlah seorang Melayu bagi maksud Perlembagaan jika dia dilahirkan
sebelum Hari Merdeka di Persekutuan atau di Singapura atau dia keturunan seseorang yang
tersebut (Nazri et al. 2013; Mohd Hasrol Haffiz 2016). Namun yang utama, faktor Islam itu
telah disepakati dalam memberi takrif Melayu. Faktor Islam ini lebih mudah untuk
membezakan seseorang itu berketurunan Melayu atau tidak berbanding dengan fasih bertutur
dalam bahasa Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu. Hal ini kerana adat istiadat
Melayu telah banyak mengalami perubahan kesan daripada asimilasi antara pelbagai etnik yang
terdapat di negara ini. Oleh itu, penggunaan istilah adat istiadat Melayu itu sendiri
menimbulkan kekaburan dan sukar untuk dijustifikasikan. Berdasarkan maksud ini, sesiapa
sahaja boleh menjadi orang Melayu jika seseorang itu beragama Islam, bertutur dalam bahasa
Melayu dan mengamalkan adat istiadat Melayu (Nazri et al. 2013).
Sebelum kemerdekaan Tanah Melayu pada tahun 1957, sebilangan besar orang Melayu
tinggal di kawasan luar bandar dan bergiat dalam aktiviti ekonomi pertanian secara sara diri.
Selepas kemerdekaan, ramai orang Melayu mula berhijrah dan meneroka peluang-peluang
ekonomi yang terdapat di bandar. Selaras dengan perubahan struktur ekonomi negara, orang
Melayu sudah mula terlibat dalam sektor awam, pembinaan, perkilangan dan perkhidmatan di
bandar. Melalui Dasar Ekonomi Baru (DEB) 1970-1990, kerajaan Malaysia telah
menggalakkan penghijrahan penduduk luar bandar khususnya orang Melayu ke bandar-bandar
untuk meningkatkan taraf ekonomi mereka dan mengurangkan kadar kemiskinan (Faaland J. et
al. 2002). Orang Melayu yang berhijrah dan bekerja di bandar, kebanyakan mereka tinggal di
kawasan pinggir bandar. Hal ini demikian kerana, tinggal di kawasan pinggir bandar kos sara
hidupnya lebih rendah dan jarak tempat tinggal mereka tidak jauh dari tempat kerja yang
terletak di bandar. Di kawasan pinggir bandar, peluang untuk memiliki hartanah sendiri
terutamanya rumah kediaman dan tanah persendirian lebih terbuka luas kerana harga yang
masih relatif rendah dan kawasan yang belum padat dengan penduduk. Keselesaan tinggal di
kawasan pinggir bandar juga terjamin kerana kawasan ini mempunyai kemudahan infrastruktur
yang lengkap termasuk pengangkutan, perhubungan, bekalan elektrik, bekalan air, kemudahan
kesihatan dan kemudahan pendidikan. Berdasarkan definisi di atas, mana-mana orang Melayu
yang menurut maksud Perlembagaan dan telah tinggal menetap di Daerah Hulu Langat adalah
diambil kira dalam kajian ini.
REBAKAN BANDAR DAN PEMBANGUNAN HARTANAH

DI DAERAH HULU LANGAT
Rebakan bandar dapat difahami sebagai satu keadaan yang berlaku akibat kepesatan proses
perbandaran di sesebuah bandar yang menular ke kawasan-kawasan di sekitarnya. Rebakan
bandar berlaku dari pusat bandar ke kawasan pinggir bandar yang merupakan zon transisi dan
ke kawasan kampung-kampung yang berhampiran (Katiman Rostam et al. 2011). Berlaku
perubahan fizikal yang ketara di kawasan yang menerima rebakan seperti pembangunan
perumahan, pembinaan pusat beli belah, kawasan perindustrian dan pembangunan infrastruktur
yang merangkumi pelbagai sektor ekonomi, sosial dan keselamatanan. Di Daerah Hulu Langat,
rebakan bandar berlaku ke daerah tersebut merupakan sebahagian daripada rebakan bandar
yang lebih luas iaitu rebakan metropolitan Kuala Lumpur ke kawasan daerah-daerah di negeri
Selangor yang bersempadan langsung dengan metropolitan itu. Kepesatan pembangunan
metropolitan Kuala Lumpur yang sudah melebihi kawasan sempadannya telah menular ke
daerah Hulu Langat yang masih mempunyai ruang (Katiman Rostam et al. 2011). Mukim-
mukim di dalam Daerah Hulu Langat yang bersempadan langsung dengan Kuala Lumpur
khususnya Mukim Ampang dan Mukim Cheras telah mengalami perubahan yang lebih awal.
Manakala mukim-mukim yang jaraknya jauh sedikit seperti Mukim Kajang, Mukim Ulu
Langat, dan Mukim Semenyih mengalami rebakan yang lebih lewat.
Perkembangan pesat metropolitan Kuala Lumpur lebih tiga dekad yang lalu telah
menyebabkan Daerah Hulu Langat menjadi tumpuan penduduk yang bekerja di kota raya itu.
Daerah Hulu Langat menjadi pilihan memandangkan jarak yang tidak begitu jauh dari Kuala
Lumpur dan Putrajaya yang merupakan pusat tumpuan pekerjaan di pelbagai sektor. Kos hidup
di Daerah Hulu Langat secara relatifnya adalah lebih murah berbanding tinggal di bandar.
Penduduk bekerja di Kuala Lumpur atau Putrajaya, tetapi menetap di Daerah Hulu Langat
terutamanya di kawasan tumpuan iaitu Mukim Cheras, Mukim Kajang, dan Mukim Semenyih
untuk menikmati kehidupan yang lebih selesa. Fenomena tumpuan penduduk ke Daerah Hulu
Langat merupakan proses rebakan bandar yang awal-awal berlaku. Tumpuan penduduk ke
Daerah Hulu Langat telah mengundang rasa tanggungjawab kerajaan untuk menyediakan
infrastruktur yang lebih baik kepada penduduk yang tinggal di kawasan pinggir bandar Kuala
Lumpur itu. Dengan mengambil kira model pembangunan ekonomi seperti di negara Jepun,
kerajaan telah meningkatkan sistem perhubungan dan pengangkutan bagi meningkatkan lagi
ekonomi domestik. Jalan raya sedia ada yang menghubungkan pelbagai kawasan di Daerah
Hulu Langat dengan Kuala Lumpur dan Putrajaya telah di naik taraf. Lebuh raya yang
menghubungkan Daerah Hulu Langat dengan Kuala Lumpur juga telah dibina antaranya
termasuklah Lebuh Raya Grand Saga, Lebuh Raya Cheras-Kajang, Lebuh Raya Kajang SILK
dan Lebuh Raya PLUS. Daerah Hulu Langat juga dihubungkan dengan Kuala Lumpur oleh
sistem pengangkutan keretapi elektrik, sistem aliran transit laju-ringan (LRT) dan monorel.

Kesemua akses ini telah memendekkan lagi jarak dan masa perjalanan dari Daerah Hulu Langat
ke Kuala Lumpur.
Pembinaan sistem perhubungan dan pengangkutan yang cekap menyebabkan Daerah
Hulu Langat terus menjadi tumpuan penduduk. Pada masa yang sama, menjadi tumpuan
pemaju-pemaju hartanah untuk membangunkan projek-projek hartanah bagi memenuhi
permintaan sektor perumahan dan pusat-pusat perniagaan setempat sejak lebih dua dekad yang
lalu. Sehingga kini, beberapa projek pembangunan hartanah baru sedang rancak dibangunkan
di sekitar daerah itu terutama di Mukim Kajang dan Mukim Semenyih sebagaimana yang
ditunjukkan dalam Jadual 1. Kepesatan pembinaan projek perumahan di Mukim Kajang dan
Mukim Semenyih didorong oleh Mukim Ampang dan Mukim Cheras yang sebelum ini menjadi
tumpuan rebakan bandar sudah mulai tepu untuk dibangunkan dengan projek-projek
pembangunan hartanah yang baru. Sejak 2010, pemaju-pemaju perumahan berkapital tinggi
seperti Metro Kajang Holding, SP Setia, Homecity Group, Kueen Lai Propeties Sdn Bhd dan
Homecity Group mula berlumba-lumba membangunkan projek-projek perumahan bersekala
besar yang dilengkapi dengan kemudahan rumah-rumah kedai dan pusat beli belah. Fenomena
ini menjadikan mukim-mukim yang sebelum ini merupakan sebuah pekan mengalami
transformasi fizikal kepada sebuah bandar sedang membangun.
Projek-projek hartanah baru yang dibangunkan rata-ratanya terletak di lokasi

berhampiran dengan jalan raya utama yang menghubungkan Daerah Hulu Langat dengan Kuala
Lumpur dan Seremban, Negeri Sembilan. Dengan demikian, penduduk Daerah Hulu Langat
mempunyai akses yang mudah untuk ke Kuala Lumpur atau ke Seremban. Faktor kedudukan
Daerah Hulu Langat yang terletak di tengah-tengah dua bandar raya utama ini telah
menggalakkan lagi para pemaju hartanah untuk bertindak proaktif membangunkan pinggir
bandar itu. Kebanyakan hartanah baru yang dibangunkan juga terletak tidak jauh dari kawasan
bandar setempat. Contohnya, bandar Cheras, bandar Kajang, dan bandar Semenyih. Hal ini
bertujuan untuk memudahkan
Jadual 1 Menunjukkan projek-projek hartanah baru di Mukim Kajang dan Mukim Semenyih
Bil Projek hartanah Pemaju hartanah

1 Ascotte Boulevard Top Home Builder Sdn Bhd
2 Eco Majestic EcoWorld Development
3 Setia Ecohill SP Setia
4 Semenyih Parklands Amalan Setar (M) Sdn. Bhd
5 Taman Pelangi Semenyih 2 Metro Kajang Holding
6 Tiara South Kueen Lai Properties Sdn Bhd
7 Greenville Homecity Group
8 The Garden Homecity Group
9 Country Garden Diamond City Country Garden & May Land
10 Kiara Plaza SYF Development Sdn Bhd
11 Tropicana Height Tropicana Corporation Bhd
Sumber: Kajian lapangan
penduduk mendapatkan segala kemudahan dan perkhidmatan yang disediakan di bandar.

Selain itu, pembinaan rumah di kawasan perumahan baru adalah berkonsepkan kediaman
moden yang dilengkapi pelbagai infrasturktur dan bercirikan hijau atau rumah dalam taman.
Rumah-rumah yang dibina sebilangan besarnya dari jenis rumah kos tinggi dan rumah kos
sederhana. Jenis rumah kos tinggi antaranya termasuklah teres dua tingkat, semi D dan banglo.
Rumah-rumah ini berharga melebihi setengah juga ringgit bergantung kepada lokasi perumahan
tersebut. Rumah kos sederhana antaranya termasuklah apartment, rumah bandar dan rumah
teres setingkat. Permintaan lokal terhadap hartanah jenis rumah sebilangan besarnya adalah
daripada jenis rumah kos sederhana. Namun begitu, penawaran rumah kos sederhana lebih
sedikit bilangannya jika dibandingkan dengan penawaran rumah kos tinggi. Permintaan yang
mengatasi penawaran bagi jenis rumah kos sederhana akhirnya mendorong kenaikan rumah
jenis itu juga.
FAKTOR-FAKTOR KENAIKAN HARGA HARTANAH
Berdasarkan maklumat dari Pusat Maklumat Hartanah Negara, Selangor telah mencatatkan
purata kadar kenaikan harga rumah tahunan sebanyak 2.4 peratus dari tahun 2001 hingga 2009.
Purata kadar kenaikan harga rumah tahunan tersebut terus meningkat dengan drastic pada tahun
2010 hingga 2012 menjadi 11.3 peratus (National Property Information Centre 2013). Kadar
kenaikan harga rumah yang begitu ketara disebabkan oleh pelbagai faktor. Di Daerah Hulu
Langat, kajian awal mendapati kenaikan harga hartanah disebabkan oleh beberapa faktor
sebagaimana ditunjukkan dalam Jadual 2 di bawah. Jadual tersebut menunjukkan skor min
bagi faktor-faktor kenaikan harga hartanah di kawasan kajian. Berdasarkan jadual tersebut,
kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan harga tanah mencatatkan skor min paling tinggi
iaitu 4.28, diikuti pembinaan infrastruktur moden 4.22, kenaikan harga bahan binaan 4.18,
permintaan pasaran tinggi 4.04, spekulasi harga hartanah di pasaran 3.98, kenaikan upah buruh
3.88, dan tekanan inflasi dan penurunan nilai mata wang 3.76.
Jadual 2 Menunjukkan faktor-faktor kenaikan harga hartanah di Daerah Hulu Langat
Faktor kenaikan harga Min Sisihan piawai

Kenaikan harga hartanah disebabkan permintaan
pasaran tinggi 4.04 0.968
Kenaikan harga hartanah disebabkan pembinaan

infrastruktur moden 4.22 0.790
Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan harga

bahan binaan 4.18 1.101
Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan harga

tanah 4.28 0.904
Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan upah

buruh binaan 3.88 0.895
Kenaikan harga hartanah disebabkan spekulasi harga

hartanah di pasaran 3.98 0.845
Kenaikan harga hartanah disebabkan tekanan inflasi dan

penurunan nilai mata wang 3.76 1.001
Skor: 1 = sangat tidak setuju; 2 = tidak setuju; 3 = neutral; 4 = setuju; 5 = sangat setuju
Kenaikan harga tanah berlaku disebabkan penawaran tanah adalah tidak berubah
sedangkan permintaan tanah bertambah. Harga tanah semakin tinggi kerana permintaan tanah
melebihi penawaran tanah. Contohnya, di Mukim Semenyih harga tanah mencecah RM75-
RM100 sekaki persegi bagi tanah jenis bebas dan bagi Tanah Rizab Melayu harganya antara

RM50-RM75 sekaki persegi. Harga ini merupakan peningkatan lebih 200 peratus berbanding
sedekad yang lalu (Temubual dengan Tuan Haji Maarof, mantan Ketua Kampung Rinching
Hulu, Semenyih). Lokasi tanah yang terletak lebih hampir dengan kawasan pekan atau bandar
harganya lebih tinggi. Manakala, lokasi tanah yang terletak lebih jauh dari kawasan pekan atau
bandar harganya lebih rendah, tetapi cenderung untuk meningkat apabila dibangunkan dengan
projek pembangunan hartanah. Sebagai contoh, harga tanah di Kampung Rinching Hulu pada
masa kini dijual dengan harga antara RM250,000 hingga RM350,000 seekar. Manakala harga
tanah yang kedudukannya berhampiran bandar Semenyih dijual dengan harga mencecah sejuta
ringgit seekar (Temubual dengan Tuan Haji Maarof, mantan Ketua Kampung Rinching Hulu,
Semenyih).
Selain itu, kenaikan harga hartanah disebabkan oleh usaha pemerintah menjadikan
Daerah Hulu Langat sebagai kawasan pinggir bandar yang dilengkapi dengan pelbagai
kemudahan infrastruktur moden, selamat dan selesa. Kerajaan telah membangunkan sektor
sosial meliputi keselamatan, kesihatan dan pendidikan untuk rakyat. Daerah Hulu Langat telah
dibangunkan dengan pelbagai kemudahan sosial termasuklah Kem Pasukan Gerak Am (PGA),
Kem Pasukan Gerak Khas (PGK), balai polis, balai bomba, penjara, kelinik kesihatan, hospital,
sekolah, kolej, institut, dan universiti. Selain kerajaan, pihak swasta turut menyediakan
pelbagai kemudahan sosial khususnya pendidikan dan kesihatan. Klinik kesihatan swasta,
hospital swasta, sekolah swasta, kolej swasta dan universiti swasta telah banyak didirikan di
sekitar Daerah Hulu Langat. Kerancakan pembinaan infrastruktur moden oleh kerajaan dan
swasta telah menjadikan kawasan pinggir bandar itu sebagai tumpuan penduduk. Faktor ini
meningkatkan lagi permintaan hartanah yang seterusnya menyebabkan kenaikan harga hartanah
berlaku.
Harga bahan binaan yang semakin mahal juga menjadi faktor yang meningkatkan lagi
harga hartanah di Daerah Hulu Langat. Bahan binaan rumah kediaman dan bangunan
antaranya termasuklah batu, pasir, simen, dan besi. Harga bahan-bahan binaan ini meningkat
berikutan pembangunan pesat sektor perumahan negara. Contohnya, harga besi tetulang telah
meningkat antara 15 peratus hingga 20 peratus, manakala harga simen telah meningkat
sebanyak 10 peratus pada tahun 2007 (N. Hamzah et al. 2011). Harga bahan binaan jenis pasir
pula adalah tidak dikawal oleh kerajaan, menyebabkan harga bahan binaan itu ditentukan oleh
pasaran. Kenaikan harga bahan binaan jenis pasir adalah berkadar positif dengan permintaan di
pasaran bahan binaan. Bagi kayu dan papan lapis, peningkatan harga bahan binaan itu adalah
disebabkan permintaan pasaran luar yang memerlukan kualiti kayu dan papan lapis yang baik.
Peningkatan permintaan pasaran luar terhadap kayu dan papan lapis sekaligus menyebabkan
peningkatan harga bahan binaan itu di pasaran tempatan (N. Hamzah et al. 2011). Harga bahan
binaan utama bagi sektor pembinaan di Malaysia secara umumnya mengalami perubahan yang
menunjukkan trend peningkatan (Harian Metro 2013). Kesemua bahan binaan kecuali konkrit
menunjukkan peratus perubahan purata harga yang meningkat di pasaran. Bahan binaan yang
mengalami peningkatan peratus perubahan purata harga tertinggi di pasaran ialah bata merah
iaitu 9.38 peratus, diikuti simen 6.16 peratus, dan besi bulat 4.53 peratus. Manakala bahan
binaan yang mengalami peningkatan peratus perubahan purata harga paling rendah di pasaran
ialah bata simen iaitu 2.96 peratus. Harga bahan binaan di pasaran dijangka terus meningkat
pada masa hadapan selaras dengan peningkatan sektor pembinaan dan perumahan negara
(Harian Metro 2013).
Kenaikan harga hartanah di daerah Hulu Langat secara relatifnya adalah difaktorkan
oleh permintaan pasaran tinggi. Peningkatan permintaan sangat didorong oleh bilangan
penduduk yang semakin meningkat. Negeri Selangor mengalami purata kadar pertumbuhan
penduduk tahunan sebanyak 3.17 peratus bagi tempoh 2000-2010. Daerah Hulu Langat pula
mencatatkan kadar pertumbuhan penduduk tahunan sebanyak 2.78 peratus bagi tempoh yang
sama (Jabatan Perangkaan Malaysia 2010). Kadar pertumbuhan penduduk yang pesat telah
meningkatkan permintaan terhadap keperluan asas rumah kediaman. Jadual 3 menunjukkan
bilangan tempat kediaman dan isi rumah di Daerah Hulu Langat dari tahun 1991 hingga 2010.
Berdasarkan jadual tersebut didapati bilangan tempat kediaman menunjukkan peningkatan

sebanyak 194.7 peratus bagi tempoh 20 tahun berkenaan iaitu 110,730 buah pada tahun 1991
kepada 326,278 pada tahun 2010. Manakala, bilangan isi rumah di daerah itu pula telah
menigkat sebanyak 234.7 peratus bagi tempoh yang sama iaitu 87,285 orang pada tahun 1991
kepada 292,177 orang pada tahun 2010.
Permintaan tinggi dan berkesan terhadap pasaran hartanah, menyebabkan para pemaju
hartanah membina lebih banyak projek pembangunan hartanah yang melibatkan pembinaan
rumah kediaman dan pusat perniagaan. Perangkaan tahun 2015 menunjukkan nilai kerja
pembinaan kediaman di Negeri Selangor adalah sejumlah RM2,609,634,000, manakala nilai
kerja pembinaan bukan kediaman adalah sebanyak RM2,869,455,000. Negeri Selangor
mencatatkan nilai kerja pembinaan tertinggi iaitu 30.3 peratus berbanding negeri-negeri lain di
seluruh Malaysia yang bernilai RM8,606,165,000 bagi pembinaan kediaman, dan 28.7 peratus
berbanding negeri-negeri lain di seluruh Malaysia yang bernilai RM10,006,008 bagi pembinaan
bukan kediaman (Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan
2015).
Jadual 3 Menunjukkan bilangan tempat kediaman dan isi rumah di daerah Hulu Langat, 1991
hingga 2010
Tahun Bilangan tempat kediaman Bilangan isi rumah
1991 110,730 87,285
2000 215,244 193,765

2010 326,278 292,177
Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia, 2010. Banci Penduduk dan Perumahan 2010:
Laporan kiraan permulaan.
Spekulasi harga hartanah di pasaran merupakan faktor yang turut meningkatkan harga
hartanah. Spekulasi hartanah berlaku apabila pelabur-pelabur rumah yang mencari keuntungan
cepat daripada kenaikan harga rumah mendadak dengan membeli dan menjual pada tempoh
masa yang pendek. Tindakan pihak pemaju atau agen hartanah membuat spekulasi peningkatan
harga mendorong ramai pembeli hartanah membeli hartanah untuk mendapatkan keuntungan
dalam jangkamasa yang singkat dengan menjual kembali hartanah mereka. Spekulasi didorong
kuat oleh pembangunan pesat yang berlaku di sekitar Daerah Hulu Langat pada masa kini,
menyebabkan ramai pembeli hartanah yakin bahawa harga hartanah di daerah itu akan terus
meningkat. Kesannya pembeli sanggup membeli hartanah dengan harga tinggi pada masa kini
kerana meyakini akan memperoleh keuntungan berganda apabila menjual hartanah mereka
pada masa depan. Contohnya, harga sebuah rumah bernilai RM350 ribu pada masa kini, akan
meningkat sekali ganda menjadi RM700 ribu dalam tempoh lima ke sepuluh tahun. Kegiatan
spekulasi sebegini terus menyebabkan harga hartanah meningkat.
Buruh binaan menyumbangkan kemahiran serta tenaga fizikal yang penting dalam
sesuatu industri binaan. Buruh binaan membantu kumpulan reka bentuk iaitu arkitek, jurutera
dan juruukur bahan dalam merealisasikan sesuatu reka bentuk pembinaan. Buruh-buruh binaan
ini terdiri daripada penduduk tempatan dan buruh asing yang bekerja dengan permit kerja yang
sah (Abd Ghani et al. 2007). Harga buruh binaan di Malaysia adalah berbeza mengikut lokasi
dan kemahiran yang dimiliki buruh itu sendiri. Cara pembayaran upah buruh berbeza di mana
pembayaran upah buruh biasanya dibayar mengikut masa dan jumlah hari bekerja. Masa
bekerja bagi buruh kelazimannya adalah lapan jam sehari dan mereka akan dibayar secara ‘gaji
hari’. Ada upah buruh yang dibayar mengikut unit atau jumlah kerja, misalnya unit m2 atau k2

atau m3. Harga buruh bagi ‘gaji hari’ ialah harga minima iaitu RM35 sehari, harga sederhana
RM55 sehari dan harga tertinggi ialah RM70 sehari (Industri Binaan Malaysia 2012).
Kenaikan kadar upah buruh secara langsung akan meningkatkan kos pembinaan bagi sesebuah
projek pembangunan hartanah. Lokasi projek pembangunan hartanah yang terletak di negeri
yang mengalami pembandaran tinggi seperti di Selangor, kos upah buruh binaan adalah lebih
tinggi berbanding negeri yang mengalami pembandaran yang rendah. Peningkatan kos bagi
projek pembangunan hartanah akibat kenaikan upah buruh binaan ditampung dengan cara
menaikkan lagi harga hartanah yang dijual kepada pembeli.
Faktor tekanan inflasi turut mendorong kenaikan harga hartanah di daerah Hulu
Langat, Selangor. Inflasi dapat didefinisikan sebagai suatu keadaan di mana tingkat harga
barang secara umum telah mengalami kenaikan secara terus menerus. Inflasi boleh terjadi
berikutan penurunan nilai mata wang dalam negeri yang telah mengakibatkan pengurangan
pendapatan benar individu, kumpulan atau firma. Inflasi boleh berlaku apabila jumlah
permintaan terhadap sesuatu barang dan perkhidmatan di pasaran melebihi jumlah penawaran
yang ada. Pada tahun 2015, kajian mendapati kadar inflasi di Malaysia adalah lebih tinggi di
negeri-negeri dengan tahap pembandaran yang tinggi. Kadar inflasi purata bagi sektor
perumahan, air, elektrik, gas dan bahan api lain adalah 3.5 peratus di negeri-negeri yang
mengalami paras pembandaran tinggi, 2.8 peratus di negeri-negeri yang mengalami paras
pembandaran sederhana, dan 0.3 peratus di negeri-negeri yang mengalami paras pembandaran
rendah (Jabatan Perangkaan Malaysia & anggaran Bank Negara Malaysia 2015). Perangkaan
ini menunjukkan perkaitan yang sangat rapat antara proses pembandaran dengan peningkatan
kadar inflasi di sesebuah kawasan. Kadar purata inflasi yang tinggi disokong oleh penurunan
nilai mata wang Ringgit Malaysia berbanding US Dollar. Pada 25 Ogos 2015, Ringgit
Malaysia didagangkan dengan kadar tukaran RM4.2475 berbanding USD1.00. Sehingga 23
November 2016, Ringgit Malaysia telah didagangkan pada kadar RM4.4445 berbanding
USD1.00. Nilai Ringgit Malaysia pada tahun 2005 adalah kira-kira RM3.60 berbanding
USD1.00. Perangkaan ini menunjukkan nilai mata wang Ringgit Malaysia adalah lebih rendah
pada masa kini berbanding US Dollar jika dibandingkan dengan sepuluh tahun lalu. Inflasi dan
penurunan nilai mata wang telah meningkatkan lagi harga hartanah.
IMPAK KENAIKAN HARGA HARTANAH TERHADAP ORANG MELAYU
Dapatan awal kajian menunjukkan rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah di Daerah Hulu
Langat disedari oleh orang Melayu yang mendiami daerah pinggir bandar itu. Jadual 4 di
bawah menunjukkan kesedaran responden terhadap rebakan bandar dan kenaikan harga
hartanah. Skor min menunjukkan 4.18, penduduk sedar bahawa rebakan bandar telah berlaku
di kawasan mereka. Penduduk juga menyedari rebakan bandar telah menaikkan nilai hartanah
dengan skor min 4.12. Rata-rata orang Melayu juga bersetuju bahawa kenaikan harga hartanah
berlaku secara mendadak sejak 2010 di mana skor min adalah 4.36. Hal ini demikian kerana,
banyak pembinaan projek hartanah mega dijalankan terutamanya di Mukim Kajang dan Mukim
Semenyih. Pada masa yang sama, pembinaan infrastruktur moden meliputi pengangkutan dan
perhubungan, keselamatan, kesihatan, dan pendidikan lebih banyak dilaksanakan oleh pihak
kerajaan di daerah pinggir bandar itu. Menyedari fenomena yang berlaku, penduduk merasakan
pengetahuan tentang pengurusan hartanah adalah diperlukan pada masa sekarang di mana skor
min adalah 4.24. Rata-rata responden pada masa kini mempunyai pengetahuan yang sederhana
dalam hal pengurusan hartanah iaitu pada skor min 3.22.
Orang Melayu di Daerah Hulu Langat mengetahui bahawa kenaikan harga hartanah
akan memberi kesan positif kepada mereka. Walau bagaimanapun, skor min menunjukkan 3.04
iaitu pada tahap sederhana sebagaimana yang ditunjukkan dalam Jadual 5. Jadual tersebut
menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap pengekalan hartanah dan pelaburan
hartanah responden. Hal ini demikian kerana, ramai
Jadual 4 Menunjukkan kesedaran responden terhadap rebakan bandar dan kenaikan harg
hartanah
Perkara Min Sisihan Piawai
Rebakan bandar telah berlaku di kawasan responden 4.18 0.774
Rebakan bandar telah menaikkan nilai hartanah 4.12 0.824
Harga hartanah meningkat mendadak sejak 2010 4.36 0.802
Pengetahuan tentang pengurusan hartanah diperlukan

4.24 0.916
responden
Tahap pengetahuan responden tentang pengurusan

hartanah 3.22 0.737
Jadual 5 Menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap pengekalan hartanah dan
pelaburan hartanah responden
Sisihan
Perkara Min Piawai
Kenaikan harga hartanah memberi kesan positif 3.04 1.106

Kenaikan harga hartanah memberi peluang kepada resonden
untuk menjual hartanah sedia ada 3.30 1.129
Kenaikan harga hartanah menyebabkan orang Melayu menjual
hartanah sedia ada termasuk TRM 3.60 1.030
Setuju orang Melayu pinggir bandar menerima pulangan yang
baik dengan menjual hartanah pada masa sekarang 2.86 1.010
Setuju bahawa sekarang masa sesuai untuk membuat pelaburan
3.28 1.179
Responden akan membeli hartanah baru di tempat

Sekarang 3.14 1.125
Responden berhasrat membeli hartanah di tempat lain yang lebih

murah harganya 3.96 0.903
Responden berpendapat kesan positif hanya dirasai oleh individu yang sudah memiliki
hartanah. Dalam jangka panjang pula, mereka berpendapat bahawa kenaikan harga hartanah
akan merugikan dan menyukarkan generasi muda. Terdapat kemungkinan orang Melayu untuk

menjual hartanah yang dimiliki sekarang bagi memperoleh keuntungan lumayan. Skor min
menunjukkan 3.30 bagi responden yang bersetuju kenaikan harga hartanah memberi peluang
kepada mereka untuk menjual hartanah sedia ada. Ini termasuklah hartanah berstatus Tanah
Rezab Melayu (TRM) di mana skor min untuk kenaikan harga hartanah menyebabkan orang
Melayu menjual hartanah sedia ada termasuk TRM adalah 3.60. Tinjauan pengkaji di beberapa
lokasi tanah orang Melayu di Mukim Semenyih dan Mukim Beranang yang berstatus TRM
mendapati banyak yang telah dipecah lot dan dijual kepada umum untuk dijadikan kawasan
perumahan.
Selain itu, orang Melayu juga sederhana dalam menyetujui bahawa harga hartanah
yang mahal pada masa sekarang adalah waktu yang sesuai untuk membuat pelaburan hartanah.
Skor min bagi perkara tersebut berada di tahap sederhana iaitu 3.28. Hal ini demikian kerana,
responden yang akan membeli hartanah di Daerah Hulu Langat pada masa sekarang juga
berada di tahap sederhana iaitu pada skor min 3.14. Sebaliknya, ramai yang berhasrat untuk
membuat pelaburan hartanah di tempat lain yang lebih murah harganya. Skor min menunjukkan
3.96 bagi responden yang berhasrat untuk membeli hartanah di tempat lain iaitu pada tahap
tinggi. Penduduk yang menjual hartanah kurang berhasrat untuk membeli hartanah di tempat
sekarang kerana harga yang mahal. Pembelian hartanah di tempat lain adalah lebih
menguntungkan dan dapat dijadikan sebagai persediaan untuk generasi seterusnya.
Jadual 6 di bawah menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap pekerjaan,
pendapatan, perbelanjaan dan simpanan responden. Skor min yang sederhana iaitu 3.36,
responden perlu menambah pekerjaan sedia ada atau menukar pekerjaan mereka. Responden
berhasrat untuk menambah pekerjaan sebagai pekerjaan sampingan bertujuan menambahkan
pendapatan sekarang. Responden berhasrat menukar pekerjaan adalah untuk memperoleh
pendapatan yang lebih baik. Pada masa yang sama, responden bersetuju bahawa kenaikan
harga hartanah memerlukan mereka bekerja lebih masa iaitu pada skor min 3.46. Bekerja lebih
masa diperlukan kerana pendapatan bulanan harus ditambah bagi menangani kenaikan harga
hartanah. Responden menyatakan persetujuan yang agak baik tentang perkara ini dengan skor
min 3.58.
Jadual 6 Menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap pekerjaan, pendapatan

perbelanjaan dan simpanan responden
Sisihan
Perkara Min Piawai
Kenaikan harga hartanah menyebabkan responden perlu 3.36 1.120

menambah pekerjaan atau menukar pekerjaan
Kenaikan harga hartanah menyebabkan anda perlu bekerja lebih

masa 3.46 1.054
Kenaikan harga hartanah memerlukan anda menambahkan

pendapatan bulanan 3.58 1.012
Kenaikan harga hartanah memaksa anda mengubah cara

berbelanja 3.84 0.934
Kenaikan harga hartanah memaksa anda mengurangkan

perbelanjaan bulanan 3.48 0.953
Kenaikan harga hartanah memerlukan anda meningkatkan

simpanan bulanan 3.60 0.808
Bagi meningkatkan pendapatan, responden terpaksa mengubah cara mereka berbelanja

di mana skor min untuk perkara ini adalah 3.84. Mereka juga berpendapat, kenaikan harga
hartanah akan memaksa mereka untuk mengurangkan perbelanjaan bulanan (skor min 3.48).
Pengurangan perbelanjaan bulanan merupakan langkah berjimat cermat dalam berbelanja yang
tujuannya untuk meningkatan tabungan bulanan. Responden perlu untuk meningkatkan
simpanan bulanan mereka bagi menangani kenaikan harga hartanah yang berterusan. Skor min
bagi responden yang perlu meningkatkan simpanan bulanan adalah 3.60. Kegagalan responden
merancang untuk menambah tabungan pada masa sekarang akan menyukarkan lagi usaha
responden membeli atau membuat pelaburan hartanah baru pada masa hadapan.
Hal ini demikian kerana, harga hartanah yang semakin mahal menyebabkan responden
mengambil masa yang lama untuk membeli sesebuah hartanah. Skor min menunjukkan 3.96
iaitu pada tahap yang tinggi. Jadual 7 menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap
kemampuan responden membuat pembelian hartanah baru. Kenaikan harga hartanah didapati
menyukarkan responden untuk memiliki hartanah sendiri atau hartanah baru dengan skor min
yang tinggi diperoleh iaitu 4.24. Antara punca kesukaran tersebut adalah kegagalan
memperoleh pinjaman daripada institusi kewangan pada sejumlah wang yang diperlukan untuk
membeli hartanah. Pada masa yang sama, pihak pembiaya pinjaman mengenakan kadar faedah
yang tinggi ke atas pinjaman yang diluluskan. Di samping itu, pelbagai syarat dan peraturan
yang ketat dikenakan kepada peminjam sebagai langkah menangani kenaikan harga hartanah
yang diaksanakan oleh pihak kerajaan.
Jadual 7 Menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap kemampuan responden

membuat pembelian hartanah baru
Sisihan
Perkara Min Piawai
Kenaikan harga hartanah menyebabkan responden mengambil
masa yang lama untuk membeli hartanah baru 3.96 0.781
Kenaikan harga hartanah menyukarkan responden untuk

memiliki hartanah sendiri atau hartanah baru 4.24 0.591
Harga hartanah yang tinggi membebankan pembeli 4.62 0.697

Kenaikan harga hartanah mengurangkan kemampuan pembeli
membeli hartanah baru di tempat sekarang 4.48 0.646
Skor min yang sangat tinggi iaitu 4.62 dalam Jadual 7 di atas menunjukkan bahawa
harga hartanah yang tinggi pada masa kini adalah membebankan pembeli. Rata-rata responden
menyatakan, harga hartanah yang mahal telah mengurangkan kemampuan pembeli untuk
membeli hartanah baru di tempat sekarang. Skor min yang tinggi juga diperoleh iaitu 4.48
menunjukkan responden bersetuju akan hal tersebut. Peningkatan beban dan pengurangan
kemampuan pembeli untuk membeli hartanah baru adalah disebabkan mereka terpaksa
membeli rumah dengan harga mahal dan bayaran bulanan yang tinggi. Membeli rumah pada
harga yang terlalu tinggi menyebabkan mereka terpaksa menanggung beban hutang yang sangat
tinggi dalam tempoh masa yang panjang. Jadual 8 menunjukkan contoh anggaran jumlah
bayaran bulanan pembeli sekiranya membeli rumah baru berharga RM500,000 seunit.

Jadual 8 Menunjukkan anggaran bayaran bulanan bagi individu yang membeli sebuah rumah
baru berharga RM500,000
Perkara Jumlah
Harga rumah RM500,000
Pendapatan isi rumah RM6,000
Bayaran tunai RM100,000
Jumlah pinjaman RM400,000
Kadar faedah 6% setahun
Bayaran bulanan RM2,400 sebulan
Tempoh bayaran balik 30 tahun
Sumber: Disusun semula daripada Hisham Idris (2008)
Berdasarkan jadual tersebut, didapati pembeli terpaksa membayar sebanyak RM2,400

sebulan selama 30 tahun bagi pinjaman perumahan berjumlah RM400,000. Bayaran ansuran
bulanan tersebut telah mengambil 40% daripada pendapatan isi rumah bulanan. Sebelum itu,
pembeli terpaksa membuat bayaran tunai yang tinggi iaitu RM100,000 kepada pihak pemaju.
Ini bermakna sebelum membeli rumah pembeli perlu menyediakan tunai yang banyak melalui
tabungan untuk mengelakkan daripada membuat hutang rumah yang lebih tinggi atau
memenuhi syarat pinjaman. Bayaran bulanan rumah yang tinggi dan pengeluaran tunai yang
banyak semasa membeli rumah memungkinkan pembeli berdepan dengan krisis hutang apabila
berlaku sesuatu yang tidak dijangka. Misalnya hilang punca pendapatan akibat pemberhentian
kerja oleh majikan atau pengurangan pendapatan bolehguna akibat membiayai pendidikan
anak-anak ke peringkat yang lebih tinggi. Pembeli berkemungkinan tidak mampu membayar
hutang rumah sehingga diisytiharkan muflis dan rumah tersebut terpaksa dilelong oleh pihak
pemberi hutang.
Masalah hutang yang banyak akibat pembelian hartanah yang terlalau mahal boleh
memberikan tekanan kepada pembeli. Jadual 9 menunjukkan skor min 3.54 bagi perkara
kenaikan harga hartanah memberikan tekanan kepada responden. Bagaimanapun, penduduk
memberi respon sederhana tentang kenaikan harga hartanah memaksa mereka untuk
mengurangkan perbelanjaan pendidikan dan kesihatan. Responden secara umum hampir tidak
setuju dengan skor min 2.50 bahawa mereka berpuas hati dengan aspek keselamatan di tempat
sekarang setelah kenaikan harga hartanah. Ramai berpendapat kejadian jenayah meningkat
disebabkan oleh tekanan hidup bandar, walaupun kawasan perumahan baru dilengkapi dengan
ciri-ciri keselamatan yang baik. Penduduk yang dikaji juga memberi respon yang menghampiri
sederhana bahawa mereka berpuas hati dengan aktiviti sosial di tempat sekarang setelah
kenaikan harga hartanah dengan skor min menunjukkan 2.66. Mereka berpendapat aktiviti
sosial sukar untuk dilaksanakan memandangkan kesibukan bekerja bagi memenuhi keperluan
kos hidup yang semakin meningkat.
Jadual 9 Menunjukkan impak kenaikan harga hartanah terhadap kualiti hidup responden
Sisihan
Perkara Min Piawai
Kenaikan harga hartanah memberikan tekanan kepada anda 3.54 1.164

Kenaikan harga hartanah memaksa responden mengurangkan
perbelanjaan pendidikan dan kesihatan 2.96 1.068
Responden berpuas hati dengan aspek keselamatan di tempat

sekarang setelah kenaikan harga hartanah 2.50 1.055
Responden berpuas hati dengan aktiviti sosial di tempat sekarang

setelah kenaikan harga hartanah 2.66 0.939
Kajian awal juga mendapati hanya 28 peratus responden membuat persediaan untuk
menangani kenaikan harga hartanah. Sebanyak 72 peratus lagi tiada persediaan atau tiada
komen tentang persediaan menangani kenaikan harga hartanah. Persediaan di tempat sekarang
dilakukan antaranya mengambil langkah berjimat-cermat, meningkatkan tabungan, bersedia
untuk kekal tinggal di tempat sekarang, dan membeli hartanah yang masih murah. Manakala
persediaan di tempat lain antaranya membeli hartanah di kampung, membeli hartanah di tempat
lain yang masih murah, dan membina rumah di atas tanah milik sendiri. Peratusan yang besar
bagi responden yang belum membuat persediaan menunjukkan ramai orang Melayu di Daerah
Hulu Langat sebenarnya tidak benar-benar bersedia untuk menghadapi rebakan bandar dan
kenaikan harga hartanah di daerah pinggir bandar itu.
KESIMPULAN
Rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah berlaku di Daerah Hulu Langat kesan
perkembangan pesat metropolitan Kuala Lumpur dan tidak dapat dielakkan. Fenomena
rebakan bandar dan kenaikan harga hartanah secara umum adalah sebagaimana teori
pembandaran dan rebakan bandar yang telah dikemukakan oleh para sarjana sebelum ini.
Daerah Hulu Langat didiami oleh majoriti orang Melayu dan mereka menyedari rebakan
bandar dan kenaikan harga hartanah telah berlaku dengan pesat di kawasan pinggir bandar itu
sejak lebih sedekad lalu. Rebakan bandar telah menggalakkan pembinaan projek-projek
hartanah dengan lebih pesat. Berlaku kenaikan harga hartanah di Daerah Hulu Langat
disebabkan pembinaan infrasturktur moden, kenaikan harga bahan binaan, kenaikan harga
tanah, kenaikan upah buruh, dan spekulasi harga hartanah di pasaran. Orang Melayu bersetuju
kenaikan harga hartanah memberi kesan positif kepada mereka. Walau bagaimanapun,
kebanyakan mereka berpendapat kesan negatif lebih banyak dirasakan memandangkan
perumahan adalah keperluan asas. Kenaikan harga hartanah telah menyebabkan penduduk perlu
untuk menambah atau bertukar pekerjaan, meningkatkan pendapatan, mengurangkan
perbelanjaan, dan menambahkan simpanan bulanan. Kenaikan harga hartanah juga memberi
kesan kepada pengurangan kemampuan penduduk untuk membeli hartanah baru di tempat
sekarang. Dari sudut kualiti hidup, penduduk merasa agak tertekan dengan kenaikan harga
hartanah. Pada masa yang sama, tidak begitu berpuas hati dengan tahap keselamatan dan
kehidupan sosial di tempat sekarang, walaupun kawasan kediaman mereka dilengkapi dengan
pelbagai ciri keselamatan dan kemudahan awam. Pada masa kini, ramai orang Melayu di
Daerah Hulu Langat tidak mempunyai persediaan untuk menangani kenaikan harga hartanah.
Keadaan ini membimbangkan bagi generasi seterusnya untuk bertahan di daerah pinggir bandar
itu.
RUJUKAN
Abdul Rahman Embong. 2011. Pembandaran dan kehidupan bandar di Semenanjung Malaysia.
Akademika 81(2): 23-39.
Ahmad Nazri Abdullah. 1985. Melayu dan Tanah. Petaling Jaya: Media Intelek Sdn. Bhd.
Aishah @ Eshah Haji Mohamed. 2013. Perubahan sosial, kesihatan dan kualiti hidup di
wilayah metropolitan Lembah Klang-Langat. Akademika 83(1): 11-24.

Burgess, E.W. 1925. The Growth of the City. Chicago: University of Chicago Press.
Dieleman, F. & Wegener, M. t.th. Compact city and urban sprawl. Built Environment 30(4):
308-323.
Gong Y., Boelhouwer P. & Haan J. 2015. Interurban house price gradient: Effect of urban
hierarchy distance on house prices. Urban Studies :1-19.
Harian Metro. 2013. 7 Januari.
Hariaty Abu Hassan. 2002. Urbanisasi dan urbanisme. Dlm. Rahimah Abd. Aziz & Mohamed
Yusoff Ismail (pnyt). Masyarakat, Budaya dan Perubahan, hlm. 256-267. Bangi:
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Selangor. 2015. Laporan Tinjauan Kajian
Rancangan Struktur Negeri Selangor 2035: A2: Penduduk & Sumber Manusia: 1-23.
Jabatan Perangkaan Malaysia. 2010. Banci penduduk dan perumahan Malaysia: laporan
kiraan permulaan: 25-41.
Junaidi Awang Besar, Rosmadi Fauzi & Amer Saifude Ghazali. 2014. Pembangunan program
perumahan rakyat (PPR): impak geopolitik di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur
dalam Pilihan Raya Umum 2004, 2008 dan 2013. e-BANGI: Jurnal Sains Sosial dan
Kemanusiaan 9 (1): 1-23.
Faaland J., Parkinson J., Rais S. 2002. Dasar Ekonomi Baru: Pertumbuhan Negara dan
Pencapaian Ekonomi Orang Melayu. Shah Alam: SPEKTRA (Radius Media Sdn Bhd).
Kamarudin Ngah. 1993. Peraturan dan kawalan guna tanah bandar. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Katiman Rostam, Er Ah Choy, Zaini Sakawi, Abdul Rahim Mohd Nor, Aishah@Esah
Mohamed. 2010. Pembandaran di pinggir wilayah metropolitan lanjutan Malaysia:
Beberapa implikasi terhadap kejiranan dari Lembah Klang Langat. Geografia:
Malaysian Journal of Society and Space 6(2): 37-50.
Katiman Rostam, Er Ah Choy, Zaini Sakawi, Abdul Rahim Mohd Nor, Aishah&Esah Hj
Muhammad. 2011. Pembandaran di pinggir wilayah metropolitan lanjutan: Beberapa
implikasi terhadap corak dan kualiti kejiranan Akademika 81(3): 19-29.
Katiman Rostam, Mohd Fuad Mat Jali & Aishah@Eshah Hj Mohammad. 2010. Migrasi keluar
dan rebakan bandar: Bukti di pinggiran wilayah metropolitan Lembah Klang, Malaysia.
Journal of Social Science and Humanities 5(2): 184-198.
Katiman Rostam. 2006. Migrasi ke kawasan pinggiran wilayah metropolitan Lembah Kelang.
Akademika 68: 3-27.
Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan. 2015. Perangkaan
terpilih KPKT sehingga Mac 2015: 1-5.
Lean H.H., Smyth R. 2013. Regional house prices and the ripple effect in Malaysia. Urban
Studies 50(5): 895-922.
Levin E. J. & Wright R. E. 1997. Speculation in the housing market? Urban Studies 34(9):
1419-1437.
Mohamed Suffian Hashim. 1987. Mengenal Perlembagaan Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Mohd Hasrol Haffiz Aliasak. 2016. Isu Tanah Rizab Melayu: Tragedi bangsa dan langkah
pembetulan segera. https://www.academia.edu/8913282/TANAH_
RIZAB_MELAYU [25 Oktober 2016].
Mohd Yusof Kasim. 1996. Pembandaran dan kemiskinan bandar di Malaysia pada ambang
abad ke-21. Dlm. Chamhuri Siwar & Nor Aini Idris. Kemiskinan dalam Arus
Pembangunan Ekonomi Malaysia, hlm. 292-308. Bangi: Penerbit Universiti
Kebangsaan Malaysia.
N. Hamzah, M.A. Khoiry, M.A.M. Ali, N.S. Zaini. I. Arshad. 2011. Faktor luaran dan dalaman
yang mempengaruhi harga rumah teres di Bandar Baru Bangi. Journal Design + Built
4: 1-8.
Nazri Muslim, Jamsari Alias, Wan Zulkifli Wan Hassan, Azizi Umar & Nasruddin Yunos.
2013. Analisis peruntukan orang Melayu dalam Perlembagaan Persekutuan Malaysia
dalam konteks hubungan etnik. Jurnal Melayu 11: 63-78.
Noraliah Idrus & Ho Chin Siong. 2008. Affordable and quality housing through the low cost
housing provision in Malaysia. Seminar of sustainable development and governance at
Department of Civil Engineering, and Architecture. Jointly organized Toyohashi
University Technology-Universiti Technologi Malaysia (TUT-UTM), 26 June 2008.
Norazit Selat. 1996. Urban Survival: The Malays of Muar. Kuala Lumpur: Yayasan Penataran
Ilmu.
Portal Rasmi Majlis Perbandaran Kajang. 2016. Mengenai Kajang: taburan penduduk.
http://www.mpkj.gov.my/web/guest/taburan-penduduk [28 Oktober 2016].
Portal Rasmi Pejabat Daerah / Tanah Hulu Langat. 2016. Latar belakang Pejabat Daerah /
Tanah Hulu Langat.
http://www.selangor.gov.my/hululangat.php/pages/view/125 [28 Oktober 2016].
Samruhaizad Samian @ Samion. 2015. Kesedaran pembangunan, kesediaan diri dan
penerimaan perubahan: komponen meningkatkan kualiti hidup masyarakat pinggir
bandar di Daerah Hulu Langat, Selangor. Jurnal Antarabangsa Alam dan Tamadun
Melayu (Iman) 3(3): 121-137.
Syed Husin Ali. 2008. The Malays: Their problem and future. Kuala Lumpur: Others Press.
Terry Mc Gee. 2011. The urbanisation transition in Malaysia in the twenty first century.
Akademika 81(2): 109-121.
Wan Rafyah Wan Muhd Zin. 2006. Pemilikan rumah kos sederhana: sejauhmana kemampuan
golongan sasaran. Dlm. Nurhaslina Hassan (pnyt.). Dinamika masyarakat bandar
Malaysia: ke arah kualiti hidup mapan, hlm. 203-226. Kuala Lumpur: Penerbit
Universiti Malaya.
Weale M. 2007. Commentary: house price worries. National Institute Economic Review 200: 4-
6.
Zahari Awang. 2014. Melayu dan Nusantara: Kejayaan Lampau, Kini dan Esok. Kota Bharu,
Kelantan: Bahagian Penerbitan Dian Darulnaim Sdn. Bhd.
Zuliskandar Ramli, Zaharah Sulaiman, Mohd Syukri Yeoh Abdullah. 2017. Penutur
Austronesia dan cara penyebaran: Pendekatan arkeologi, genetik dan linguistik.
Prosiding Seminar Antarabangsa Penyelidikan Alam Melayu, hlm. 229-251.

Survei of Islamiv Luwu Bulbeck

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Survei of Islamiv Luwu Bulbeck

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Prosiding

Muhamad Shafiq Mohd Ali

© Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA), UKM 2017

Reka bentuk kulit : Sri Yanti Mahadzir

Cetakan Pertama, 2017

Dicetak di Malaysia oleh:

Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan

ISBN 978-983-2457-82-4 (Jilid 1)

Seminar Antarabangsa Arkeologi, Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

ARKEOLOGI, KEBUDAYAAN DAN WARISAN

2 Akin Duli – Perkembangan Motif Pa’sura’ Pada Budaya Keranda Erong Di 19

3 Anwar Thosibo, Erni Erawati, Muhammad Nur, Yadi Mulyadi – Pengaruh 35

12 Rosmawati – Makam-Makam Kuno Sebagai Bukti Tamadun Islam Di Kabupaten 151

17 Yadi Mulyadi – Kemaritiman, Kemelayuan dan Islamisasi di Sulawesi Selatan 223

21 Zuraidah Hassan, Zuliskandar Ramli– Kearifan Tempatan Dalam Menghasilkan 275

ALAM SEKITAR, EKOLOGI & MASYARAKAT

24 Amaluddin Bakeri, Zuliskandar Ramli, Er Ah Choy, Azahan Awang – Rebakan 319

Masyarakat Melayu Pinggir Bandar Di Hulu Langat Selangor

25 Aslan Abidin – Kebisingan: Implikasi Perubahan Bentuk Media Komunikasi 341

32 Norazizah Abdul Rahman, Sopia bt Md Yassin, Zainiah @ Zaniah bt Mohamed 423

37 Asbah Razali - Socioeconomic Status of Young Drug Addicts in Malaysia 473

SEJARAH, POLITIK & ANTARABANGSA

38 Abd. Rasyid Asba – Komoditas Unggulan Regeonal Dalam Pembentukan 483

40 Efel Indhurian– Pendidikan Dalang di Jawa Abad XX 509

45 Muhammad Bahar Akkase Teng – Kajaolaliddong, Cendekiawan Bugis Bone: 571

51 Syamsuri – Kharisma Politik Alkhairaat: Komunikasi Politik Lokal di Indonesia 637

PEMBANGUNAN INSTITUSI KELUARGA & MEMPERKASA WANITA

55 Mohd Faizal Musa – “Alat Perlawanan’ Cerpenis Wanita Johor:Psikodinamik 677

57 Muslimat – Citra Perempuan Dalam Novel-Novel Indonesia Tahun 2000-an 697

AMALUDDIN BAKERI, ZULISKANDAR RAMLI, ER AH CHOY

Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA)

TEORI PEMBANDARAN DAN REBAKAN BANDAR

Teori Asas Zon Bandar

Gambar rajah 1 Menunjukkan model guna tanah Burgess

Teori Asas Model Sektor

Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

Gambar rajah 2 Menunjukkan teori asas model sektor (Homer Hoyt)

Teori Asas Model Pelbagai Pusat

Gambar rajah 3 Menunjukkan model klasik bandar Ullman & Harris

Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

Teori Teknikal: Sistem Mobiliti Bandar

Teori Ekonomi: Bandar Sebagai Pasar

Teori Sosial: Masyarakat dan Ruang Bandar

Hagerstrand (1970) mengemukakan operasi idea dengan memperkenalkan ‛peruntukan masa’

Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

DEFINISI MELAYU PINGGIR BANDAR

REBAKAN BANDAR DAN PEMBANGUNAN HARTANAH

Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

Projek-projek hartanah baru yang dibangunkan rata-ratanya terletak di lokasi

Bil Projek hartanah Pemaju hartanah

Sumber: Kajian lapangan

penduduk mendapatkan segala kemudahan dan perkhidmatan yang disediakan di bandar.

FAKTOR-FAKTOR KENAIKAN HARGA HARTANAH

Jadual 2 Menunjukkan faktor-faktor kenaikan harga hartanah di Daerah Hulu Langat

Faktor kenaikan harga Min Sisihan piawai

Kenaikan harga hartanah disebabkan pembinaan

Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan harga

Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan harga

Kenaikan harga hartanah disebabkan kenaikan upah

Kenaikan harga hartanah disebabkan spekulasi harga

Kenaikan harga hartanah disebabkan tekanan inflasi dan

Prosiding Seminar Antarabangsa Ke-6 Arkeologi,Sejarah dan Budaya di Alam Melayu

Berdasarkan jadual tersebut didapati bilangan tempat kediaman menunjukkan peningkatan