Page : 1

Ms¡e÷#·H˚ì sêeTø£èwüí >±] Áb˛Á>±+

ÄVü‰s¡eTT rdüT≈£îH˚ $<ÛëqeTT ` 3 HÓ\\ düeTj·T+ wüß>∑sY yê´~Û yê]øÏ
q÷HÓ ` düHé|ü¢esY ]ô|ò’+&é ÄsTT˝Ÿ (e<äT›)
` ø=ã“] q÷HÓ (ø±yê*) 100%
` Äe⁄ HÓsTT´ (ø±yê*) 40%
` Ä*yé ÄsTT˝Ÿ (ø±yê*) 40%
` yÓqï (neT÷˝Ÿ, $»jYT) (ø±yê*) 40%
` NÛCŸ (ø±yê*) 40%
` ô|s¡T>∑T qT+∫ e∫Ãq yÓqï|üPdü (ø±yê*) 40%
`````````````````````````````````````````````````````````````
ñ|üð : ø£fi¯ófl ñ|üð e÷Á‘·y˚T yê&Ü* (düeTTÁ<ä+ qT+∫ ‘·j·÷¬s’q ñ|üð
e÷Á‘·y˚T)
Á>∑T&ÉT¢ : |üP]Ô>± ñ&çøÏq Á>∑T&ÉT¢ (‘Ó\¢kıq G |ü#·Ãkıq) s√EøÏ 1 qT+∫
6 Á>∑T&ÉT¢ rdüTø√e#·TÃ. ÄyÓT¢{Ÿ>± y˚düT≈£îì ‹qe#·Tà ˝Ò<ë
≈£Ls¡>±j·T\T eTTø£ÿ\‘√ ø£*|æ y˚düT≈£îì ‹qe#·TÃ.
ø±j·T≈£Ls¡\T, Ä≈£î≈£Ls¡\T ≈£Ls¡\T>±H˚ ‹H˚j·Te#·TÃ.
ø√&ç e÷+dü+, y˚Tø£ e÷+dü+, s=j·T´\T, #˚|ü\T, e÷+düVü‰s¡
dü+ã+~Û+∫ @ ≈£L¬sq’ 300Á>±ˆˆ (Á|‹ü s√E) ‹qe#·TÃ. (<äjT· #˚dæ ∫+‘·|+ü &ÉT
yê&Ée<äT›). Hê≥Tø√&ç e÷+dü+>±ì, Hê≥Tø√&çÁ>∑T&ÉT¢ nsTT‘˚ eT] eT+∫~.
ñ|üð, ø±s¡+, |üdüT|ü⁄, ìeTàø±j·T\T, n\¢+, yÓ\T¢*¢ ù|düTº
ø£\bÕ*. <ëì‘√ bÕ≥T Ç+{Ï˝À ‘·j·÷s¡T#˚dæ yê&˚ >∑s¡+ eTkÕ˝≤bı&ç
yê&Ü*. 2 >∑+ˆˆ\T &û|t Á|òæCŸ˝À ô|{Ϻq ‘·s¡Tyê‘· ô|’q #Ó|æŒq ÄsTT˝Ÿ‘√ Áô|’
#˚düT≈£îì ‹q+&ç.
 Page : 2

(ô|s¡T>∑T >±ì, ø£\sY >±ì, kÕdt\T >±ì, yÓTTø£ÿC§qï

|æ+&ç>±ì yê&Ée<äT›).
≥e÷≥, |ü∫Ã$Ts¡|ü, k˛j·÷ ø£*|æ yê&ÉTø√e#·TÃ.
ãj·T≥ ÄVü‰s¡+ ø±yê\qT≈£î+fÒ : ∫¬øHé ‘·+&É÷], ∫¬øHé {Ïø±ÿ,
∫¬øHé ø£u≤uŸ, ∫¬øHé Á–˝Ÿ&é (ø£\sY,
fÒdæº+>¥ kÕ˝Ÿº ˝Ò≈£î+&Ü #·÷düTø√yê*.
y˚Tø£ e÷+dü+ uÀHé‡ : 1 πøJ y˚Tø£ uÀHé‡, 2 ©≥s¡T¢ ˙s¡T
ø£*|æ ≈£îø£ÿsY˝À ô|{≤º*. ≈£îø£ÿsY
12 ≈£L‘·\T sêyê*. eTs¡\ ˇø£
ô|<ä› –HÓï˝ÀøÏ rdüT≈£îì 4©≥s¡¢
˙s¡T ø£\bÕ*. düºyé ‘·≈£îÿe
eT+≥˝À ô|{Ϻ, 7 >∑+ˆˆ\T
ñ&Éø£u…{≤º*. MT≈£î ø±e\ì|æùdÔ
≈£Ls¡>±j·T eTTø£ÿ\T (dü÷|t ~+ù|
45숈\T eTT+<äT)ø£\T|ü⁄ø√yê*.
. n+<äT˝À >∑TE® rdæy˚dæ dü÷|t
(s¡dü+) e÷Á‘·y˚T rdüTø√yê*.
|æ\¢sY ` 1
s√EyêØ nqTdü]+#˚ $<ÛëqeTT : (yÓTT<ä{Ï 10 s√E\T)
70 qT+&ç 100 Á>±ˆˆ\T Fat eTq+ rdüTø√yê*. (NÛCŸ ø±≈£î+&Ü)
100 Á>±ˆˆ\T H˚s¡T>± rdüTø√˝Òì yêfi¯ófl, $T–*q Á>±eTT\qT dü÷|t <ë«sê
ø£\T|ü⁄≈£îì rdüTø√yê*. (nq>± ø=ã“]q÷HÓ, ô|s¡T>∑T, yÓqï, Ä*yé ÄsTT˝Ÿ,
Äe⁄ HÓsTT´)
 Page : 3

11e s√E qT+&ç 40Á>±ˆˆ qT+&ç 70 Á>±ˆˆ\T Fat rdüTø√yê*. á $<ÛäeTT>±

rdüT≈£îqï|üð&ÉT ˙s¡dü+ eùdÔ Ç+ø√ 10 Á>±ˆˆ\T Fat n<äq+>± rdüTø√+&ç.
````````````````````````````````````
HêHé y Ó C Ÿ rdü T ø=H˚ y ês¡ T yÓ õ fÒ ] j· T Hé ≈£ L &Ü
rdüTø√e#·TÃ. yÓõfÒ]j·THé\T rdüTø√≈£L&Éì ≈£Ls¡\T 1. ã+>±fi≤<äT+|ü,
2. #êeT<äT+|ü,
3. ø£+<ä, 4. ô|+&É\+, 5. ∫\>∑&É <äT+|ü, 6. ;{Ÿs¡÷{Ÿ, 7. ns¡{Ïø±j·T,
8. ;Hé‡, 9. Hê≥T ∫≈£îÿ&ÉT, 10. ãsƒêDÏ (á 10 ≈£Ls¡\T ndü\T ‹q≈£L&É<äT).
1. ≥yÓ÷≥ ` 1, 2. ñ*¢bÕj·T ` 1, 3. ø±´¬s{Ÿ `1 (s√E ‹q+&ç). ô|’q
yÓõf…ãT˝Ÿ‡ ø±≈£î+&Ü nìï ≈£Ls¡\T ‹q+&ç. bÕ\T ø£*ù| ≈£Ls¡\T ≈£L&Ü
‹qe#·Tà (bÕ\T m≈£îÿe>± ø£\|üø£+&ç).
dü÷#·q : eTTq>±≈£î ≈£Ls¡ s√E ‹q&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·+&ç. Ç~
#ê˝≤ eT+∫~. (neø±X¯+ ã{Ϻ).
yÓõf…ãT˝Ÿ‡ dü÷|t :
ô|’q ‘Ó*|æq yÓõf…ãT˝Ÿ‡ ‘·|æŒ+∫ $T–*q
nìï yÓõf…ãT˝Ÿ‡ yê&ÉTø√e#·TÃ. 1/2 ©≥s¡T
˙s¡T b˛dæ, yÓõf…ãT˝Ÿ‡ eTTø£ÿ\T y˚dæ, ≈£îø£ÿsY
˝À ô|{Ϻ 7 ≈£L‘·\T y˚ùd es¡≈£î ñ+#·+&ç.
n+<äT˝Àì >∑TE® rdæy˚dæ dü÷|t (s¡dü+)
‘ê>∑+&ç. Bì˝À n\¢+, yÓ\T¢*¢ ù|düTº ø±yê
\+fÒ ø£\T|ü⁄ø√+&ç. ‘ê*+|ü⁄ ≈£L&Ü ô|≥Tº
ø√e#·TÃ.
 Page : 4

|ü˙ïs¡T 100% Ábı{°Hé. s√E 100 Á>±ˆˆ |ü˙ïs¡T rdüTø√+&ç.

ø=ã“] ˙s¡T ‘ê>∑ø£+&ç. eTT<äs¡ ø=ã“], m+&ÉT ø=ã“] s√E dü>∑+
∫|üŒ |üP]Ô>± ‹q+&ç.
bÕ\T ‘ê>∑ø£+&ç. bÕ\T, #·¬øÿs¡ ˝Ò≈£î+&Ü ø±|ò”, {°\T ‘ê>∑+&ç.
&çø±wüHé˝À MT>∑&É, ã≥sY, yÓqï (Ç+<äT˝À @<√ ˇø£{Ï) ø£\T|ü⁄≈£îì
‘ê>∑+&ç. ãT˝…¢{Ÿ Á|òüP|t ø±|ò”, Á^Hé {°, yÓ’{Ÿ {° >±ì #·¬øÿs¡ ˝Ò≈£î+&Ü
‘ê>∑+&ç.
bÕ\T MT<ä MT>∑&É‘√ Ä≈£î ≈£Ls¡\T e+&ÉT≈£îì ‹Hê*. k˛&Ü ≈£L&Ü
‘ê>∑e#·Tà ø±˙ ≈£L˝Ÿ Á&ç+ø˘‡, dæ>∑¬s≥T¢, >∑T{≤ÿ\T, *ø£ÿsY á Áb˛Á>±+
nj˚T´ es¡≈£î ‹q≈£L&É<äT, ‘ê>∑≈£L&É<äT. ô|s¡T>∑T y˚düTø√≈£L&É<äT
ø±˙ eTõ®>∑ ‘ê>∑e#·TÃ. 2 dü÷ŒHé\ ô|s¡T>∑T˝À 1©≥s¡T yê{sY ø£*|æ
|ü\T#·>± eTõ®>∑ #˚düT≈£îì ‘ê>±*. n~ ìeTàeTõ®>∑ >±ì, Js¡
eTõ®>∑ >±ì #˚düTø√e#·TÃ.

|æ\¢sY ` 2
s√E 3 ìeTàø±j·T\T yê&Ü*. eTõ®>∑˝À ñ|üð
yê&É≈£L&É<äT. 2 ©≥s¡¢ ô|s¡T>∑T˝À 3 ©≥s¡T¢ ˙s¡T ø£*|æ u≤>±
|ü\T#·>± #˚j·÷*. n+<äT˝À n\¢+, yÓ\T¢*¢ s¡dü+ ø£\T|ü⁄ø√e#·TÃ.
‘·s¡Tyê‘· Á|òæCŸ˝À ô|{≤º*. ø=ìï >∑+≥\T ‘·s¡Tyê‘· ‘˚*q eTõ®>∑
˙fi¯¢qT e÷Á‘·y˚T HÓeTà~>± y˚s¡T#˚dæ (y˚s¡T#˚dæq eTõ®>∑H˚) Ä eTõ®>∑
˙fi¯flqT e÷Á‘·y˚T ‘ê>±*.
 Page : 5

|æ\¢sY ` 3
s√E≈£î 4©≥s¡T¢ eT+∫˙s¡T ‘ê>±* ˝Ò<ë eTõ®>∑ ˙fi¯ófl
‘ê>±*.
˙{Ï˝À TDS\T ( Total Dissolved Solids), PH\T
(Potential Of Hydrogen) Äj·÷ Á|ü<˚XÊ\qT ã{Ϻ #ê˝≤ ‘˚&Ü\T
ñ+{≤sTT. TDS Ç+≥sYH˚wüq˝Ÿ ôV≤˝ŸÔ Äs¡ZHÓ’CÒwüHé Á|üø±s¡+ 100 qT+&ç
300\T ñ+fÒ Excellent. 300\T qT+&ç 600 es¡≈£î ñ+fÒ Good.
ø±˙ RO Plant qT+&ç e#˚à yê≥sY >±ì, 20 ©≥s¡T¢ {ÏHé yê≥sY >±ì,
Ç+&çj·÷˝À ñqï Áu≤+&é\T qT+&ç e#˚à yê≥sY @<Ó’q >±ì, TDS\T,
PH\T dü]>±Z ñ+&Ée⁄. Ç+<äT e\¢ eTìwæ X¯ØsêìøÏ #ê˝≤ Çã“+<äT\T
edüTÔHêïsTT. PH ùdÿ\T 0 qT+&ç 14 es¡≈£î ñ+≥T+~. 7 ø£qï ‘·≈£îÿe ñ
+fÒ mdæ&çø˘ yê≥sY. 7 ø£qï m≈£îÿe ñ+fÒ Ä\ÿ˝…’Hé yê≥sY. eTìwæøÏ jÓTTø£ÿ
ã¢&é PH 7.35 qT+&ç 7.45 es¡≈£î ñ+≥T+~. Hês¡à˝Ÿ yê≥sY 6.5
qT+&ç 8.5 es¡≈£î ‘ê>∑e#·TÃ. 8.5, 9, 9.5 PH ñqï yê≥sY ‘ê>∑>∑*–‘˚
eTìwæøÏ #ê˝≤ Äs√>∑´ø£s¡eTT. |ü⁄#·Ãø±j·T˝À PH 9.5 ñ+≥T+~.
ø±ã{Ϻ <äj·T#˚dæ MTs¡T s√E ‘ê>∑eTì #Óôù|Œ 4
©≥s¡T¢ yê≥sY ôV≤©Ô yê≥sY ]ø£yÓT+&é #˚j·T+&ç. nq>± TDS, PH,
ORP (Oxidation Reduction Potential), Malicular \T, Çeìï
>∑TD≤\T @ yê≥sY˝À ñHêïjÓ÷ >∑eTì+#·+&ç. Bì e\q MT
Á|üjÓ÷>∑eTT (Áb˛Á>±+) Ç+ø± $»j·Te+‘·+ ne⁄‘·T+~.
 Page : 6

|æ\¢sY ` 4
s√E 1 eT©º $≥$THé {≤u…¢{Ÿ
y˚düTø√+&ç.
(Ç~ »q]ø˘ cÕ|ü⁄˝À ø=qT≈£îÿ+fÒ ‘·≈£îÿe <Ûäs¡≈£î edüTÔ+~).
u≤<ä+ 10 –+»\T, |ækÕÔ 10 –+»\T, yê˝ŸHê{Ÿ‡ 15, ÄÁ≈£L{Ÿ‡ 15 sêÁ‹
Hêqô|≥Tº≈£îì ñ<äj·T+ ‹q+&ç. ˝Ò<ë ù|düTº #˚düT≈£îì ‹q+&ç.
>∑TeTà&ç –+»\T, Ábı<äT›‹s¡T>∑T&ÉT –+»\T, |ü⁄#·Ãø±j·T –+»\T s√E 5
˝Ò<ë 6 dü÷ŒHé\T ‹q+&ç.
‘Ó\¢ qTe⁄«\T, n$XË –+»\T 1/4 H˚‹˝À y˚dæ bÂ&ÉsY #˚düTø√+&ç. s√E 3
qT+&ç 5 dü÷ŒHé\T rdüTø√+&ç.