LEMBAR AKTIVITAS SISWA-1

Kelas: X MIA 1 1. …………………………………………………………..

2. …………………………………………………………..
Kelompok: Katak 3. …………………………………………………………..
4. …………………………………………………………..
5. …………………………………………………………..

Tujuan : Melalui pengamatan proses pembelahan amuba peserta didik dapat menemukan
konsep eksponen (an)

Masalah : Suatu amuba berkembang biak dengan cara membelah diri menjadi 2 bagian
setiap 10 menit. Jika saat ini terdapat sebuah amuba, maka berapa banyaknya
3
amuba setelah 14 jam kemudian ?

Data/informasi
Perhatikan proses pembelahan sel amuba berikut

Lengkapi waktu sesuai banyaknya amuba berikut:

Tuliskan fakta matematika tentang banyaknya amuba:

1, 2, …, …

Hipotesis
Buat dugaan banyaknya amuba pada pembelahan berikutnya:
Wahidin@matematikauhamka1

Lengkapi fakta matematika berdasarkan banyaknya amuba:

1, 2, …, …, …, …
 Pengolahan Data
Tuliskan hasilnya pada table berikut:

Waktu Banyakamuba Penemuanbentukumum Kesimpulan

T0 1 1 = 20
T1 2 2 = 21
T2 4 4 = 22
T3 8 8 = …3
T4 16 … = ……
… … …
… … …
… … …
… … …
… … …
… … …

Generalisasi
Banyaknyaamubasetelah 1 jam = …………………………….
3
Banyaknyaamubasetelah14 jam = …………………………….

Banyaknyaamubasetelah n jam = …………………………….

Catatan:
 Guru dapatmenggunakanobyekpengamatanamuba, kertasdilipat, talidipotong,
lididipatahkan, segitiga Pascal, tanamanpaku, ranting tanaman, bangunan kata,
dansebagainya.
 Penggunaanberbagaimacamobyekpengamataninidapatdiberikanpadakelompok yang
berbeda, untukefisisensiwaktubelajar.
Wahidin@matematikauhamka2
 LEMBAR AKTIVITAS SISWA-2

Kelas : X MIA 1 1. …………………………………………………………..

2. …………………………………………………………..
Kelompok: Ikan 3. …………………………………………………………..
4. …………………………………………………………..
5. …………………………………………………………..

Tujuan :melalui pengamatan proses arsiran kertas peserta didik dapat menemukan
konsep eksponen (a– n)

Masalah :menentukan luas kertas yang diarsir setengah dari ukuran sebelumnya secara
terus menerus

Data/informasi
Perhatikan proses pengarsirankertasberikut

Lengkapidata ukurankertasberikut:
Wahidin@matematikauhamka3

Tuliskanfaktamatematikatentangukurandaerah yang diarsis:

1 1 1
, , ,…,…,…
2 4 8
 Hipotesis
Buat dugaan jumlah seluruh ukuran kertas yang diarsir.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Pengolahan Data
Jumlahkanfaktamatematikatentangukurankertas yang diarsir
1 1 1
+ + + ⋯+ ⋯+ ⋯
2 4 8

Lakukanpenjumlahansetiapukuran demi ukuran

1
2
1 1 3
+ =
2 4 4
1 1 1 7
+ + =
2 4 8 8
1 1 1 …
+ + +⋯=
2 4 8 …
1 1 1 …
+ + + ⋯+ ⋯ =
2 4 8 …
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

Lengkapitabelberikut
Arsirke- Ukuran Jumlah Pola Bentukpenulisan lain
1 1 21 − 1
1 1 – 2–1
2 2 21
1 1 1 3 22 − 1
2 + = 1 – 2–2
4 2 4 4 22
1 1 1 1 7 23 − 1
3 + + = 1 – 2–3
Wahidin@matematikauhamka4

8 2 4 8 8 23
4 … …………………………………………….. … …

5 … …………………………………………….. … …

… … … … …

10 … …………………………………………….. … …

100 … …………………………………………….. … …

n … …………………………………………….. … …
 Generalisasi
Jumlahseluruhukurankertas yang diarsiradalah…………………………….
Bentukumumjumlahseluruhukurankertas yang diarsiradalah …………………………….

Pengolahan data dengancara lain

Lengkapi proses aritmetika di bawahini

Berikanalasankenapa proses inidapatterjadi?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Lakukangeneraisasi
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Wahidin@matematikauhamka5
 LEMBAR AKTIVITAS SISWA-3

Kelas : X MIA 1 1. …………………………………………………………..

2. …………………………………………………………..
Kelompok: Merpati 3. …………………………………………………………..
4. …………………………………………………………..
5. …………………………………………………………..

Tujuan :melalui pengerjaan aritmetika secara induksi peserta didik dapat menemukan
sifat-sifat eksponen kemudian membuktikan secara aljabar

Masalah :menemukan dan membuktikan sifat-sifat eksponen

PenemuandanPembuktianSifat 1𝒂𝒎 × 𝒂𝒏 = ⋯
Data/informasi
Perhatikan proses aritmetikaberikut
33 x 32 = (3 x 3 x 3) x (3 x 3) = (3 x 3 x 3 x3 x 3) = 35 = 33 + 2

3faktor 2 faktor 5faktor

23 x 25= (2 x … x …) x (… x …x …x …x …) = ………………………………. = ……. = ……...

…faktor ………………

Hipotesis
Karena 33 x 32 = 33 + 2 dan 23 x 25 = ………. ; diduga am x an = ………….

Generalisasi
Jika𝑎 R, m dan n bilanganbulatpositif, maka am x an = ……….

Pembuktian secara aljabar

am x an = ……….
am x an = (a x a x a x … x a) x (… x …x …x …x …)
Wahidin@matematikauhamka6

……………… ………………

…+…
= (… x …x …x …x …)

…+…

= ……
 𝒂𝒎
PenemuandanPembuktianSifat 2  𝒂𝒏 = ⋯
Data/informasi
Perhatikan proses aritmetikaberikut
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Hipotesis
𝒂𝒎
Karena ……………………………………….………. ; diduga =⋯
𝒂𝒏

Generalisasi
𝒂𝒎
Jika𝑎 R, m dan n bilanganbulatpositif, maka 𝒂𝒏 = ⋯

Pembuktiansecaraaljabar
𝒂𝒎
=⋯
𝒂𝒏
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Wahidin@matematikauhamka7

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 PenemuandanPembuktianSifat3(𝒂𝒎 )𝒏 = ⋯
Data/informasi
Perhatikan proses aritmetikaberikut
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Hipotesis
Karena ……………………………………….………. ; diduga (𝒂𝒎 )𝒏 = ⋯

Generalisasi
Jika𝑎 R, m dan n bilanganbulatpositif, maka(𝒂𝒎 )𝒏 = ⋯

Pembuktiansecaraaljabar
(𝒂𝒎 )𝒏 = ⋯
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Wahidin@matematikauhamka8

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
 PenemuandanPembuktianSifat 4 (𝒂𝒎 × 𝒃𝒎 ) = ⋯
Data/informasi
Perhatikan proses aritmetikaberikut
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Hipotesis
Karena ……………………………………….………. ; diduga (𝒂𝒎 × 𝒃𝒎 ) = ⋯
Generalisasi
Jika𝑎 R, m dan n bilanganbulatpositif, maka(𝒂𝒎 × 𝒃𝒎 ) = ⋯

Pembuktiansecaraaljabar
(𝒂𝒎 × 𝒃𝒎 ) = ⋯
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Wahidin@matematikauhamka9
 LEMBAR AKTIVITAS SISWA-4

Kelas : X MIA 1 1. …………………………………………………………..

2. …………………………………………………………..
Kelompok: Rajawali 3. …………………………………………………………..
4. …………………………………………………………..
5. …………………………………………………………..

Tujuan :melalui pengerjaan aritmetika secara induksi dan penggunaan sifat-sifat

eksponen peserta didik dapat menemukan a0 = 1 kemudian membuktikan
secara aljabar

Masalah :menemukan dan membuktikan a0 = 1

Data/informasi
Ilustrasidenganmenggunakanpola
Bilanganpokok 3 Bilanganpokok 2
33 = 27 Lakukanhal yang
samauntukbilanganpokok 2
32 = 9
sepertibilanganpokok 3
31 = 3
3 0= ?
1
3−1 =
3
1
3−2 =
9
1
3−3 =
27
Wahidin@matematikauhamka10

Hipotesis
Karena 30 = … dan 20 = … ; diduga a0 = …

Generalisasi
Jika𝑎 R dengan𝑎 ≠ 0, maka𝑎0 = ⋯

Pembuktiansecaraaljabar
𝑎0 = ⋯
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..