Professional Documents
Culture Documents
Article 11apr2018
Article 11apr2018
10 April 2018
100 4,000
10 15,000
80 2,000
มูลค่าผลผลิตการเกษตรต่อคนต่อปี (แกนขวา) มูลค่าผลผลิตการเกษตรต่อไร่ต่อปี (แกนขวา)
0 0 60 0
2504 2509 2514 2519 2524 2529 2534 2539 2544 2549 2554 2504 2509 2514 2519 2524 2529 2534 2539 2544 2549 2554
ที่มา: FAO, U.S. Department of Agriculture (USDA), และค้านวณโดยผู้เขียน ที่มา: FAO, U.S. Department of Agriculture (USDA), และค้านวณโดยผู้เขียน
ในด้ า นแรงงาน แรงงานภาคเกษตรลดลงจาก และค่ า เบี้ ย ประกั น ภั ย ไม่ ส อดคล้ อ งกั บ ความเสี่ ย งที่
เกือบร้อยละ 60 ของแรงงานทั้งหมดในปี 2536 เหลือ เกิดขึ้นในแต่ละพื้นที่ และ 5) ปัญหาด้านข้อมูลและการ
เพียงร้อยละ 40 ในปัจจุบัน โดยแรงงานในภาคเกษตร สื่ อ สาร ค้ า แนะน้ า และการสื่ อ สารจากทางการไม่
เข้าสู่วัยสูงอายุ โดยจานวนสมาชิกครัวเรือนเกษตรที่มี เพียงพอ เช่น ควรปลูกพืชใดทดแทนรายได้ที่สูญเสียไป
อายุมากกว่า 55 ปีขึ้นไปอยู่ที่ร้อยละ 25 ในปี 2556 ของ จากการเลิ ก ปลู ก ข้ า วโพดเพื่ อ ลดการท าลายป่ า และ
จานวนสมาชิกทั้งหมด เพิ่มขึ้นถึงสองเท่าจากร้อยละ 12 หมอกควัน เป็นต้น
ในปี 2536 ขณะเดียวกันแรงงานเกษตรรุ่นใหม่อายุต่้า ฉบับต่อไปผู้เขียนจะน้าเสนอ ตอน 2 ที่จะพูดถึง
กว่า 25 ปีมีเพียงร้อยละ 25 ซึ่งจะมีนัยต่อกระบวนการ ระดับการใช้นวัตกรรมการเกษตรในปัจจุบันของไทย
ผลิ ต และผลิ ต ภาพของภาคเกษตรในระยะข้ า งหน้า เพื่อเพิ่มผลิตภาพ สร้างรายได้ลดความเหลื่อมล้าโดย
อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ไม่ทิงใครไว้ข้างหลัง และพูดถึงความท้าทายข้างหน้า
2.2 ข้อเท็จจริงจากการลงพืนที่ภาคสนาม ของการพัฒนาภาคเกษตรซึ่งเป็น “เสาหลักของชาติ”
เป็นอาชีพดังเดิมของประชากรส่วนใหญ่ และในฐานะ
ผู้ เ ขี ย นได้ ร่ ว มโครงการแลกเปลี่ ย นข้ อ มู ล ที่ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมที่ผลิตอาหาร
เศรษฐกิจและธุรกิจระหว่าง ธปท. กับภาคธุรกิจ 6 ที่ เพื่อหล่อเลียงคนทังโลก
จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อติดตามภาวะเศรษฐกิจในระดับ
ภูมิภาคเพื่อนาข้อมูลที่ได้มาประกอบการตัดสินใจการ
ด าเนิ น นโยบายการเงิ น และเพื่ อสร้างความเข้าใจกับ Endnotes:
1
ธัญรส สงวนหงส์ (2561), เกษตรกรรมยั่งยืนภายใต้แผนฯ
สาธารณชนทั้งธุรกิจและประชาชน สรุปเสียงสะท้อน 12, สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสั งคม
จากเกษตรกร ผู้ ป ระกอบการ และผู้ เ ชี่ ย วชาญด้ า น แห่งชาติ, 1 ก.พ. 2561 โรงแรมตรัง
เกษตร 5 ประเด็นหลักคือ 1) ปัญหาด้านที่ดินและการ 2
ค่าสัมประสิทธิ์ความไม่เสมอภาค (Gini Coefficient) ซึ่งมีค่า
ใช้ ที่ ดิ น เกษตรกรส่ ว นใหญ่ มี พื้ น ที่ ถือครองขนาดเล็ก อยู่ระหว่าง 0 และ 1 โดยหากค่าสัมประสิทธิ์ความไม่เสมอภาค
และไม่มีเอกสารสิทธิ์ สูงวัย ทาการเกษตรแบบดั้งเดิม ยิ่ ง มี ค่ า เข้ า ใกล้ 1 มากเท่ า ใด แสดงว่ า ความเหลื่ อ มล้ าของ
ปลูกพืชไม่เหมาะสมกับพื้นที่ และไม่สอดคล้องกับความ รายได้ยิ่งมีมากขึ้น
3
ต้องการของตลาด 2) ปัญหาการเพิ่มมูลค่าผลผลิตและ อ้ า งอิ ง จากข้ อ มู ล ของ The World Factbook, Central
ราคาผลผลิ ตไม่แน่นอน เกษตรกรให้ ความสาคัญ กั บ Intelligence Agency (CIA) ของสหรัฐฯ,
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
การสร้างมูลค่าเพิ่มน้อยกว่าปริมาณผลผลิต เนื่องจาก factbook/rankorder/2172rank.html
ต้องการเปลี่ยนผลผลิตให้เป็นเงินโดยเร็ว อาทิ มะม่วง 4
ในปี 2558 ที่ดินในไทยเพียงร้อยละ 20 ที่เชื่อมต่อกับระบบ
หากน ามาแปรรูป เป็ นมะม่ วงอบแห้ ง จะได้ ราคาสูงถึง ชลประทาน โดยร้อยละ 41 ของที่ดินในระบบชลประทานอยู่
กิโลกรัมละ 300 บาท แต่เกษตรกรยอมขายราคาหน้า ในเขตภาคกลาง ทาให้เกษตรกรในชนบทที่ยากจนที่สุดต้อง
สวนกิโลกรัมละ 20-30 บาท นอกจากนี้ ยังเผชิญปัญหา อาศัยน้าฝนในการเกษตรต่อไป จากบทความ “ปัญหาถือครอง
ต้นทุนการผลิตสูง ไม่มีสถานที่จัดเก็บที่เหมาะสม ขาด ที่ ดิ น ความเหลื่ อ มล้ าสุ ด ขั้ ว ภาพสั ง คมไทยรวยกระจุ ก จน
ความรู้ด้านการแปรรูป รวมถึงไม่มีช่องทางการตลาดที่ดี กระจาย” โดยสานักข่าวอิศรา, มูลนิธิชีวิตไทย, 10 ก.พ. 2560
5
3) ปัญหาความไม่เพียงพอของน้าที่ใช้ในการเกษตร Jonathan Brooks (2010), OECD Secretariat, A
Strategic Framework for Strengthening Rural Incomes,
โดยการจัดสรรน้าของชลประทานยังไม่ส อดคล้ องกับ presented at the Global Forum on Agriculture 29-30
ความต้องการน้าของพืชบางชนิด ทาให้พืชไม่ได้รับน้า November 2010, Policies for Agricultural
ตาม รอบที่ เหมาะสมส่ งผลให้ ผลผลิ ตมี คุณภาพลดลง Development, Poverty Reduction and Food Security,
4) ปั ญ หาสภาพภูมิ อ ากาศแปรปรวน ท าให้ ผ ลผลิ ต OECD, Paris
เสียหาย ระบบประกันพืชผลการเกษตรไม่ครอบคลุ ม
3
บทวิเคราะห์ทางเศรษฐกิจ สายนโยบายการเงิน
10 April 2018
6
โครงการผู้ บ ริ ห าร ธปท. พบผู้ ป ระกอบการภู มิ ภ าค
(Business Liaison Program) ครั้งที่ 1/2561 จังหวัดเชียงใหม่
ในวันที่ 7-8 มีนาคม 2561 เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นภายใต้
หัวข้อ “การปรับตัวของภาคเกษตรสู่ Smart Farming” กับ
ผู้ประกอบการ ตัวแทนเกษตรกร และหัวหน้าส่วนราชการที่
เกี่ยวข้องกับภาคเกษตร
Disclaimer:
ข้อคิดเห็นที่ปรากฏในบทความนี้ เป็นความเห็นของผู้เขียน
ซึ่งไม่จาเป็นต้องสอดคล้องกับความเห็นของธนาคารแห่ ง
ประเทศไทย
นางสาวพรชนก เทพขาม
เศรษฐกร
ฝ่ายเศรษฐกิจมหภาค
สายนโยบายการเงิน
PornchTa@bot.or.th