Rodzina Bakcyl Choroby Diagnostyka Leczenie Epidemiologia toksyny i inne

Ziarniaki G(+)
Staphylococcus S. aureus 1. zak. skórne 1. treść ropna - penicylinazooporne R: chorzy, nosiciele toxyny:
- liszajec - preparat bezpośredni penicyliny Z: autozak., chorzy, - hemolizyny
- zap. mieszków włosowych: - posiewy na podł. krwawe, MacConkeya, - cefalosporyny nosiciele - enterotoksyny (ciepłostała)
czyrak Chapmana - wankomycyna D: kropelkowa, kontakt bezp. - leukocydyna
jęczmień - fermentacja mannitolu (+) W: bł. śluzowe (nozdrza - eksfoliatyna
2. zak. głębokie - wrażliwy na nowobiocynę przednie), skóra - TSST
- zap. szpiku i kości - test CF (koagulaza +) - białko A
- zap. płuc - typowanie fagowe przy zatruciach pokarm: enzymy:
- ostre zap. wsierdzia Z: zak. żywność, - koagulaza
- zap. stawów przygotowana przez - katalaza
- bakteriemia nosicieli - fibrynolizyna
- posocznica D: pokarmowa - hialuronidaza
- ropnie narządów wewn. - nukleaza
3. choroby wywołane toksynami 3. przy zatruciach pokarmowych: - lipazy
- gronkowcowe zap. złuszczające skóry - wyciag z żywności i próba biologiczna - fosfataza
liszajec pęcherzowy - szkiełkowa mikroprecypitacja w żelu ze - ureaza
płonica gronkowcowa swoistą surowicą - proteazy
- gronkowcowe zatrucia pokarmowe - wytw. koagulazy, hemolizyn - penicylinaza
- TSS (zesp. szoku toksycznego) - posiew na agar z krwią i podł - CF
Chapmana MRSA - brak rec. dla penicyliny
S. epidermidis 1. zak. skórne - wrażliwe na nowobiocynę
- liszajec - CF (-)
- zap. mieszków włosowych - fermentacja mannitolu (-)
2. zak. głębokie autozak.
- ostre zap. wsierdzia (najczęstszy cz.
etiologiczny)
- zap. stawów
- bakteriemia
- posocznica
- ropnie narządów wewn.
S. saprophyticus - zak. ukł. moczowego (u kobiet) - oporne na nowobiocyne
- zap. stawów - CF (-)
- bakteriemia autozak.
- posocznica
- ropnie narządów wewn.
Micrococcus M. sp - kat (-) flora skóry i bł.
Streptococcus Str. pyogenes 1. zak. pierwotne - mikroskop - penicylina W: drogi oddechowe, Toksyny:
(gr. A)  - angina i zap. gardła - hodowla na agarze z krwia, na płynnym (erytromycyna, uszkodzona skóra - białko M – cytotoks. dla neutrofili
(ropotwórczy) - ropne zap. skóry i liszajec namnażającym cefalosporyny) D: p-k, pyłowa antyfagocytarne, antykomplement.
- różą - IF, precypitacja R: ludzie, chorzy, - białko F – wiąże fibronektynę (b.
- cellulitis - zah. wzrostu bacytracyną ozdrowieńcy, nosiciele adhezyjne)
- gorączka połogowa - test ASO (immunoenzymat.) jama nosowo-gardłowa - białko G – anty IgG
- martwicze zap. powięzi - katalaza (-) – dlatego potrzebna krew do - otoczka hialuronowa –
- zap. ucza środk., zap. zatok, zap. wzrostu immunogenna
wyrostka sutkowego, zap. płuc, - wielocukier C – rola w chor.
bakteriemia następowych
- szkarlatyna (płonica) - erytrogenna
- paciorkowcowy zesp. wstrząsu - hemolizyny:
toksycznego -streptolizyna O – wskaźnik ASO
2. następstwa (już nie ropne) -streptolizyna S
- gorączka reumatyczna Czynniki rozprzestrzeniania:
- zap. serca - streptokinaza
- zap. stawów - hialuronidazy
- pląsawica - nukleotydaza
- ostre paciorkowcowe kłębuszkowe - amylaza
zap. nerek - proteinaza
- rumień guzkowaty - lipaza
 Str. agalactiae - zak. noworodków nabyte podczas - ampicylina u noworodków:
(gr. B)  przechodzenia przez kanał rodny: R: chorzy, nosiciele,
- bakteriemia zwierzęta (jama nos.-
- zap. płuc gard., przew. pokarm,
- zap. opon m-r pochwa)
Z: matka nosicielka
D: hematogenna
W: ukł. krwionośny
Enterococcus (gr. D) oportuniści mogący powod: - wzrost nawet w 6,5% NaCl R: jama ustna + przew. oportuniści
 - zak. dr. moczowych pokarm. ludzi
- E. fecalis - zap. wsierdzia
- E. faecium
Str. viridans  - próchnica wymagają podłoży z białkiem R: nosogardziel mikroaerofile
(zieleniejące) - zap. tk. przyzębnych
- zap. wsierdzia
Str. pneumoniae  - bakt. zap. płuc (dorośli i dzieci) - wrażliwe na optochinę - (penicylina) R: flora jamy nosowo- - antyfagocyt. otoczka polisacharyd
- zap. ucha środk. - wrażliwe na żółć - cefalosporyny gardłowej - proteaza IgA
(pneumokoki) - zap. opon m-r - puchnięcie otoczek kom. - wankomycyna Z: chory, nosiciel
- zap. zatok - mikroskop: dwoinki D: kropelkowa, autozak.
- zap. oskrzeli - test florescencyjny W: dr. oddechowe
Laski G+ Ziarniaki G+ Beztlenowe

Peptostreptococ - ropnie narządów wewn. - materiał na podł. transp- aneromedium R: nosiciele w drogach
cus - zak. ginekologiczne - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK, mocz-pł kobiet, przewód
- zak. ukł. moczowego VLp pok.
Peptococcus - zak. przew.moczowego - hodowle beztlenowe: biologiczna,
- często flora towarzysząca w innych zak. chemiczna, mieszana (fiz- chem)

Corynebacteriu C. diphtheriae błonica - odczyn Schicka po podaniu toksyny - penicylina + R, Z: chorzy, nosiciele egzotoksyna (b. silna)
m (maczugowiec - błonica nozdrzy przednich - próba biolog. antytoksyna D: p-k, przyranna, wydzielana po kontakcie z
błonicy) - błonicze zap. migdałków - podwójna dyfuzja w żelu agarowym błonicza przedmioty bakteriofagiem tox
- błonica gardła = test Eleka - szczepionka DPT W: jama nosowa, uszk.
objawy późne: zap. mm. sercowego, - mikroskop skóra
neuropatie obwodowe - posiew na agar z krwią
dyfteryt - hodowla tkankowa
Listeria L. monocytogenes 1. listerioza noworodków materiał: - antybiotyki β R: owce, gleba, woda mikroaerofil
- zap. opon m-r ( w pierwszych 3 tyg krew, płyn m-r, ropa, wymaz z gardła, laktamowe Z: chore zwierze, dla płodu białka produkowane:
życia) spojówek, pochwy, mocz, smółka, wody matka, dla personelu - internalina
2. listerioza dorosłych płodowe, biopt. ww. chł. noworodek - listerolizyna O
- lekka grypopodobna - mikroskop (G) D: bezp. kontakt, - fosfolipazy
- listerioza o gwałtownym przebiegu - posiew na krwawe, agar tryptozowy, pokarmowa, łożysko, bród
- zap. opon m-r podł. tlenowe i beztlenowe W: p. pok, uszk. skóra przeżywa w szer. zakr. T: 5-40 C
- bakteriemia - serologia:
- zap. wsierdzia - OWD, IF, Elisa
3. angina septyczna z mononukleozą - aglutynacja
Bacillus B. anthracis - wąglik skórny, - hodowla na podłożu z penicyliną penicylina R: gleba - egzotoksyna
- płucny, Z: chore zwierzęta (kozy,
- przewodu pok., owce)
- bakteriemia, D: pok, inhalacja, bezp, (nie
- zap. opon m-r z czł. na czł.)
W: ukł. oddechowy, pok,
uszk. skóra

B. cereus zatrucia pokarmowe

B. subitis u ludzi o obniżonej odporności może być
posocznica
Laski G+ Beztlenowe Przetrwalnikujące
Clostridium Cl. perfringens 1. zak. skóry i tk. podskórnej - wycinek tkanki, ropa, krew - komora R: gleba, woda, p. pok. - ezotoksyny :
Cl. septicum - ropienie - barwienie grama hiperbaryczna zwierząt i człowieka - lecytynazy
Cl. sordelli - miejscowe zap. tk. podskórnej - hodowla na bulionie Tarozziego- - penicylina Z: odchody zwierząt - kolagenazy
Cl. novyi - martwicze zap. jelit Wrzoska (pojawianie się gazu) - szybkie D: gleba, kurz, pokarm - hialuronidazy
Cl. hystoliticum - zgorzel gazowa - ścinanie mleka oczyszczenie rany W: zanieczyszczona rana, - fibrynolizyna
2. zatrucia pokarmowe - posiew na agar z krwią i Glc uszk. skóra - enterotoksyna
- biegunka, ustępuje sama - próba biologiczna
Cl. difficile - biegunka - kolonoskopia - wankomycyna Flora u dzieci i u niewielkiego - cytotoksyny A i B
- rzekomobłoniaste zap. jelit - obraz kliniczny - zaprzestanie procenta dorosłych w
- preparat antybiotykoterapii przewodzie pok.
- identyfikacja toksyn EIA która spowodowała
- wrażliwość na antybiotyki biegunkę
Cl. botulinum botulizm - objawy kliniczne - antytoksyna R: ziemia, p. pok. ludzi i tox. blokuje uwalnianie ACh w
- zatrucie pokarmowe-> porażenie - próba biolog - penicylina zwierząt synapsach płytek nerwowo- mm.,
zstępujące - podwójna dyfuzja na żelu agarowym - leczenie objawowe Z: mięso, konserwy, co daje porażenie wiotkie
- botulizm niemowląt-> porażenie wiotkie wędzone dla czł. A i B
- botulizm przyranny-> porażenie D: pokarmowa
zstępujące W: p. pok.
Cl. tetani tężec - objawy kliniczne - szczepienia R: p. pok. trawożernych - tetanospazmina- zah. uwalniania
- miejscowy - hodowla w bulionie Tarozziego- anatoksyna DPT Z: zwierzę, wydaliny ACh
- obejmujący mm. głowy Wrzoska - antytoksyna D: gleba, kurz - tetanolizyna (hemoliza)
- uogólniony -> szczękościsk, uśmiech - próba biologiczna - penicylina W: uszk. skóra
sardoniczny, opistotonus
Ziarniaki G- Laseczki G+ Beztlenowe

R: przew.pok., jama ustna , - produkcja wit. B i K i kwasu

- materiał na podł. transp - aneromedium pochwa mlekowego
Bifidobacterium - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK,
Eubacterium VLp
Lactobactillus - próchnica zębów - hodowle beztlenowe: biologiczna, flora p. pok. i moczowo - płciowego
Propionibacteriu P. acnes - trądzik pospolity chemiczna, mieszana (fiz- chem)
m - zak. stawów
- zak. oczu
- zak. ran
- ch. Kawasaki
Neisseria N. meningitidis - ch. gorączkowa materiał: płyn m-r na meningomedium - penicylina G R, Z: chory, nosicielstwo w komensal jamy nosowo- gardłowej
- zap. opon m-r - mikroskop (G) dwoinki Gram- (wysokie dawki) j.nosowo-gardłowiej
- ostra posocznica meningokokowa - posiew na podł płynne i stałe - cefalosporyny III D: p-k - proteaza IgA
- wysypka; martwica; zgorzel palców (czekolada, krwawe, Mullera- Hintona) - chloramfenikol
- hipotensja; uszk. wielonarządowe; - serologia - kortykosteroidy
wstrząs septyczny - aglutynacja szkiełkowa uzupełniająco
- może wyst. zesp. Watherhousa- - precypitacja metodą kapilarową
Friderichsena - podwójna dyfuzja w żelu - szczepionka
- zap. gardła, płuc, posocznica, zap. - lateks
cewki moczowej
N. gonorrhoeae 1. zak. miejscowe materiał: wyciek z cewki, wymaz z szyjki - leczenie R, Z: chory, nosiciel, - białka Opa
- zap. cewki moczowej macicy, odbytu na gonomedium skojarzone ozdrowieniec - fimbrie
- zap. szyjki macicy - mikroskop (G) (ceftriakson) D: autozak., kontak, poród - B-laktamaza
- stan zap. miednicy - hodowla na podł. Reizzera - Steffena,
- rzeżączka odbytniczo - odbytowa podł. selektywne, czekolada, Roiron
- rozsiane zak. gonokokowe - testy biochem
- zak. pochwy, sromu i odbytu - próba na oksydazę (+)
- noworodkowe zap. gałki ocznej - IF
- rzeżączka gardła - test koagulacji
- zap. torebki wątroby (zasp. Fitza- - oznaczenie wrażliwości na antybiotyki
Hugh i Curtisa) - PCR
2. zak. rozsiane
- ropne zap. stawów, zmiany skórne,
- zap. pochewek ścięgien
Moraxella M. catarrhalis - zap ucha środkowego - posiew na podł. krwawe i czekoladę tetracyklina flora górnych dr. oksydaza, katalaza, B- laktamazy
- zap. zatok oddechowych
- zap. wsierdzia
- zap. oskrzeli, płuc
 Haemophilus H. influenzae - zap. opon m-r - mikroskop z plwociny cefalosporyna R: człowiek
Pałki G- (pałeczka grypy) - zap. ucha środk. i zap. zatok - hodowla z krwi na agar czekoladowy amoksycyklina D: p-k
- ostre, bakt. zap. nagłośni (wymagania znaczne czynnik V i X w
- zap. tk. łącznej podskórnej podłożu)
- bakteriemia - serotypowanie (reakcja pęcznienia
- choroby układu oddechowego otoczek, immunofluorescencja bezp.,
- przewlekłe zap. oskrzeli lateks)
- zap. płuc
H. parainfluenzae - zap. płuc - nie potrzebuje czynnika X
- zap. wsierdzia
H. aegyptius - zap. spojówek
H. ducreyi - wrzód miękki - agar krwawy sulfonamidy D: kontakt płciowy endotoksyna
- mikroskop aminoglikozydy
- testy biochem.
Bordetella B. pertussis krztusiec wymaz - erytromycyna Z: człowiek - adhezyny
- hodowla - wspomagające D: p-k - toksyna krztuścowa
- immunofluorescencja bezpośrednia - szczepionka DPT - cytotoksyna tchawicza
- EIA - endotoksyna
Enterobacteriace E. coli - biegunka - posiew na podł. MacConkeya = ferment. - nawadnianie R: człowiek, jel. grube - egzotoksyny – werotoksyny
ae - zak. ukł. moczowego laktozy  zmiana barwy podłoża, WB - trymetoprym – Z: endogenne, pokarm - antygen O – zakaż. dolnych dróg
- zap. opon m-r u noworodków (80% - serologia sulfametoksazol D: fekalno-oralna mocz.
wszystkich zap. opon u noworodków) - mikroskop W: usta, ukł. m-p - antygen fimbrialny P – zakaż.
- testy biochemiczne: górnych dróg mocz.
rozkład Trp  indol
fermentacja Glc powstaje gaz

Citrobacter - zap. płuc

Enterobacter - posocznica
Serratia - zak. u chorych z obniżona odpornością
Klebsiella - zak. ukł. moczowego
Proteus - zap. j. cienkiego i okrężnicy
Yersinia
enterocolitica
Klebsiella - zap. płuc - plwocina, wymaz gardła, nosa - duża oporność Oportunista (flora fiz.) - LT , ST
K. pneumoniae - zak. ukł. moczowego - fermentacja lac+ - aminoglikozydy
K. oxytoca - posocznica - szereg bioch. - cefalosporyny
K. ozaenae - cuchnący nieżyt nosa - serologia (OWD) przy twardzieli i
K.rhinoscleromati - twardziel nieżycie nosa
Enterobacter - zak. dróg moczowych - rząd bioch. - oporny na
- bakteriemia penicyliny
- posocznica
Serratia - zak. ran operacyjnych - charakterystyczny czerwony barwnik - oporne
- zak. dr. moczowych
- zak. ukł. oddechowego
- posocznica
Proteus - zak. ukł. moczowego - deaminaza Phe
- kamica nerkowa
- zak. ran
- posocznica
Morganella - zak. szpit. dr. moczowych
- zap. płuc
- bakteriemia
Citrobacter - zak. dr. moczowych
- biegunki
- zak. ran
- zap. opon m-r u noworodków
 Yersinia - dżuma dymienicza (bakteriemia) Mikroskop (char. wygląd ) streptomycyna R: pchły szczurze, gryzonie -antyfagocyt.otoczka
Y. pestis - dżuma płucna tetracyklina D: ugryzienia -proteaza Pla (aktyw.plazminogenu

Y. enterocolitica - zap. żołądka i jelit - enterotoksyna

- reaktywne zap. stawów R: woda, zw.dom. - adhezyny, inwazyny,
- zesztywniające zap. stawów kręgosłupa - b.antyfagocyt.
E. coli - biegunka podróżnych enterotoksyny:
enterotoksykogenne LT, ST
E. coli - biegunka - werotoksyna
enterokrwotoczne - krwotoczne zap. okrężnicy - otoczka fagocytarna w szczepie K
- zesp. hemolityczno - mocznicowy
E. coli - biegunka (najczęściej dzieci)
enteroadherentne
Shigella - czerwonka - wymazy odbytu, kał - nawodnienie R: chorzy, jel. grube, ludzie toksyna Shiga
- biegunka - barwienie leukocyt. błękitem - ampicylina, D: fekalno-oralna (pokarm,
metylenowym w kale. (niespecyf.) amoksycylina woda), seks
- test Sereny’ego (próba biologiczna)
Salmonella typhi - dur brzuszny krew, hodowla (chloramfenikol) R: nosiciele, chorzy, ludzie Względnie wewnątrzkom.
- bakteriemia - rząd bioch. (Glc  gaz +) - ampicylina D: fekalno oralna -LPS+antygen 0
H2S (+) - trymetoprym – Z: woda, pokarm -inwazyny
- próba serologiczna sulfametoksazol -czynniki antyfagocytarne
- szczepionka (np.katalaza, ant.Vi )
Salmonella - zap. j. cienkiego i grubego kał, mocz ,żółć na nosicielstwo) leczenie R: zwierzęta
enteritidis (salmonelloza) - hodowla(SS, McConkey) wspomagające D: pokarm
- zap. szpiku ( u chorych na - rząd bioch. Z: drób ,jaja
niedokrwistość sierpowatą) - agar skośny
- aglutynacja szkiełkowa HM
Vibrionaceae Vibrio cholerae - obfita wodnista biegunka kał, rzadziej wymiociny - objawowe przeciw R: chorzy, nosiciele -choleragen- toksyna cholery
(toksykoinfekcja) odwodnieniu Z: jw.+ zywność i woda
- posiew na podł. TCBS, agar zasadowy, - szczepionka z W: p. pok.
agar z solami żółci zabitych, D: fekalno -oralna
- testy biochem: system API
- „cholera red test” (próba
nitrozoindolowa
bo jest redukcja azotanów do azotynów)
- przeciwciała monoklonalne
Vibrio - zap. żołądka i jelit
parahaemolyticus
Campylobacter C. fetus - biegunka - egzotoksyny
- posocznica - endotoksyny
- uogólnione, gorączkowe zak. w
pacjentów w złym stanie
C. jejuni - ostre zap. żołądka i jelit kał erytromycyna R: zwierzęta, człowiek
- zesp. Guillaina- Barrego - mikroskop (G) tetracyklina D: fekalno - oralna -ciepłolubne 42 C
- biegunka - hodowla na podł. Campy
- ostra czerwonka u dzieci - test na oksydazę i katalazę +
- posocznica - serologia: EIA, DIF
- sondy DNA
Helicobacter H. pylori - przewlekłe zap. żołądka - mikroskop (G) - sole bizmutu - ureaza
- ch. wrzodowa żołądka - test ureazowy inwazyjny lub wspomagające - cytotoksynar
- rak żołądka nieinwazyjny omeprazol (leki
- hodowla (podł. krwawe 5dni) zobojętniające
- immuno: DIF, EIA kwas)
- PCR - metronidazol+
- serologia tetracyklina
 Pseudomonas P. aeruginosa - zak. różnych tkanek - hodowla i izolacja (spec. barwniki i - oporne - barwniki: piocyjanina
pałeczka ropy - zak. ucha zewn. i środk. zapach) fluoresceina
błękitnej - bakteriemia - podłoża selektywne np.TTC (czerwony piowerdyna
- zap. mieszków włosowych kolor) - otoczka alginianowa
- oksydazo + - hemolizyny
- pilina i adhezyny
- proteazy
- LPS
- egzotoksyny S i A (ham. synteze
białka w kom.)j
Brucella B. melitensis - zesp. grypopodobny z gorączką, bólami - hodowla i izolacja z krwi - tetracyklina R: zwierzęta - może być wewnątrzkom.
B. abortus głowy, zaparciami, silnym bólem - w stadium zaawansowanym biopsja - szczepienie bydła W: przewód pok., urazy - zoonoza
B. suis kończyn, pleców i brzucha szpiku i wątroby - pasteryzacja mleka skóry
- falująca gorączka - serotypowanie: aglutynacja Z: produkty zwierzęce
- niedokrwistość, męczliwość EIA
- następstwa
- zap. stawów, kręgosłupa, opon m-r,
bł. nacz. oka, jąder
Prątki Pałki G- Geztlenowe

Bacteroides B. fragilis - ropnie narządów wewn. - materiał na podł. transp - aneromedium

- zak. ginekologiczne - posiew na podł. beztlenowe: VLk, AK,
- posocznice VLp
- zap. dr. moczowych, wyrostka, - hodowle beztlenowe: biologiczna,
otrzewnej chemiczna, mieszana (fiz - chem)
- zgorzel płuc
Prevotella
Fusobacterium - posocznice

Mycobacterium M. tuberculosis - gruźlica { wpisać te tam wszytkie - RTG - izoniazyd z R: chorzy, zwierzęta - tuberkulina
gruźlice} - próba tuberkulinowa ryfampicyną, lub Z: chory, surowe mleko - ścian kom. z kw. N –
- posiewy na podł. Loewensteina, bulion streptomycyną, lub chorego bydła glikolilomuraminowego
- mikroskop: barwienie Ziehla- Neelsena PAS, lub D: p-k, pokarmowa - sulfatydy – hamują tworz.
- testy biochemiczne etambutanolem W: ukł. oddech., p. pok. fagolizosomów
- analiza chromatograficzna - szczepionka BCG
M. avium – - zak. oportunistyczne (najpierw obejmuje - hybrydyzacja DNA R: ptaki, ssaki
intracellulare płuca) - PCR Z: wydaliny, wydzieliny
D: p-k
M. leprae - trąd (ch. Hansena) - Dapson (DDS) R: człowiek, chory, nosiciel
- postać tuberkuloidowa - ryfampicyna, D: p-k
- postać lepromatyczna talidomid,
- postać graniczna klofazymina
Krętki

Treponema T. pallidum - kiła dorosłych - mikroskop ciemne pole widzenia penicylina R: chory , nosiciel
krętek kiły - kiła wrodzona - odczyny mikroflokulacyjne=nieswoiste D: kontaktowa
- VDRL
- USR (szybki)
-odczyny swoiste
- odczyn immobilizacji krętków
Nelsona- Mayera (swoisty)
- FTA-ABS absorbcyjny (jakościowy)
- immunofluorescencja
- OWD

Borrelia B. reccurentis - dur powrotny krew (pobrana w okresie gorączki) erytromycyna R: gryzonie, -
- mikroskop ciemne pole, Giemsy tetracyklina Z: chorzy
- hodowla krwi daje potwierdzenie D: kleszcze , wszy
- testy serologiczne (OWD, lateks ) W: uszk. skóra
B. burgdorferi - borelioza (ch. z Lyme) (3 stadia) - mikroskop doksycyklina j.w.
- serologia: IF, Elisa, Western blot, PCR
- potwierdzenie najczęściej na podstawie
objawów klinicznych
 Leptospira L. interrogans - leprosporioza meteriał: krew,(1 tyg.) mocz (póżniej), penicylina R: zwierzęta domowe
- podkliniczna płyn m-r tetracyklina D: wodno- pokarmowa
- bez żółtaczki - izolacja z krwi W: błony śluzowe, uszk.
- z żółtaczką - pożywka Korthoffa skóra
- ch. Weila - próby biolog.
- gorączka błotna - mikroskop
- serolog: Elisa, aglut. mikroskopowa
Legionella L. pneumophilia - ch. legionistów (zapalenie płuc, - bioptat lub plwocina - makrolidy R: ameby, człowiek - oporne na B-laktamy
gorączka, biegunka) - hodowla i izolacja - doksycyklina D: p-k (klimatyzacja,
- gorączka Pontiac - mikroskop aerozole)
- immunofluorescencja bezp.
- serologia

Mycoplasmatace M. pneumoniae - zap. płuc serologia: - tetracykliny R, Z: chorzy, nosiciele,

ae - zap. dr. oddechowych - OWD - erytromycyna ludzie, zwierzęta
- zap. ucha środk. - poziom zimnych aglutynin D: p-k, ,
- zak. OUN - odczyn neutralizacji W: oddechowy
- zak. mm. serc. diagnost. bakteriolog
- zak. stawów - posiew na poz. stałą i płynną
- zak. krwi - ME, testy biochemiczne
M. hominis - gorączka połogowa serologia: - tetracykliny R: nosiciele, chorzy,
- nierzeżączkowe zap. cewki moczowej - OWD - makrolidy Z: drogi mocz.-płc.
- zap. narządów miednicy - poziom zimnych aglutynin (- fluorochinolony) D: kontakt płciowy
- odmiedniczkowe zap. nerek - odczyn neutralizacji W: ukł. m-p
Ureoplasma - nierzeżączkowe zap. cewki mocz. - testy na ureazę
ureoliticum - gorączka połogowa
Actinomycetace Actinomyces israeli - promienica R, Z: człowiek, autozak.
ae - ropnie z żółtymi ziarnami D: z buzi w dól
W: ukł. odd.., krwionośny
Nocardia - zak. podskórne
- zap. płuc
Streptomyces - podskórne zak. z żółtymi ziarnami
(mycetoma)
Wewn. Kom.

Chlamydiae Ch. psittaci - ornitoza bezwzględnie wewnątrzkomórkowe niewrażl. na B- R: ptactwo domowe i

- hodowle tkankowe: laktamy wolnożyjące
barwione przeciwciałami fluoryzującymi - tetracykliny Z: chorzy, ptaki
lub jodyną (tylko trachomatis) - sulfonamidy D: p-k, kontakt bezp.
- identyf. ciałek wtrętowych  W: ukł. oddechowy
Ch. trachomatis - jaglica (przewl. pęch. zap. rogówki) trachomatis lub inne R,Z: chory, nosiciel, ludzie
- niegonokokowe zap. cewki moczowej - immunofluorescencja bezpośrednia D: kontakt bezp., kontakt
- śluzowo- ropne zap. szyjki macicy - testy immunoenzymatyczne (EIA) płciowy
- nieropne zap. spojówek - hybrydyzacja DNA W: ukł. m-p, worki
- zap. górnych dr. oddechowych - PCR spojówkowe
- ziarniniak weneryczny

Ch. pneumoniae - zap. górnych dr. oddechowych R: ludzie

- odoskrzelowe zap. płuc

Rickettsiaceae Rikettsiae - gorączka plamista - PCR - doksycyklina - dur plamisty epidem.

R. prowazekii - dur plamisty endemiczny - serotypowanie: R: chorzy, ozdrowieńcy
R. typhi - dur zaroślowy - immunofluorescencja bezpośrednia Z: jw.+ przenosiciel (wesz)
- ch. Brilla - odczyn Weila- Felixa (nieswoisty) D: przenosiciel, wtórne uakt.
R. guintana - gorączka okopowa - odczyn Weigla (swoisty) w ch. Brilla
- EIA W: uszk przez wesz skóra, -
dur. plam endem.
R: szczury, myszy
Z: jw.+ chory człowiek
D, W: jak w epidem.
 Coxiella - gorączka Q R, Z: bydło, owce, ptaki,
C. burnetti gryzonie
D: przenosiciele (klaszcze,
przez zak. żywność)
W: ukł. krwionośny,
oddechowy, pokarmowy
Ehrlichia - erlichioza
Bortanella B. bacilliformis - ch. kociego pazura
- bartoneloza (ch. Carriona)
- naczyniakowatość bakt. i plamica
wątrobowa
- gorączka okopowa
- zap. wsierdzia
Pierwotniaki

Entamoeba E. histolitica - pełzakowica - badanie świeżego kału metronidazol R: woda, nosiciele

- czerwonka amebowa - utrwalonego PVA Z: chorzy, nosiciele
- zap. wyrostka - wysalanego D: pokarmowa
- perforacja jelita - wymaz z odbytu, rektoskopia W: p. pok i jama ustna
- krwawienia z jelita - materiały pobierane sondą
- ropnie wątroby, płuc, mózgu - serologia: Elisa, IF bezp(kał) Elisa, IF
Lamblia L. intestinalis - lamblioza pośr. (krew) metronidazol R: p. pok ludi, psów, kotów
- zesp. wątrobowo- trzustkowy - hodowla na podł. Pawłowej (E. Z: pokarm, woda z cystami,
- niestrawność histolitica) odchody
- biegunki (cuchnące) D: pokarmowa, kontaktowa
W: p. pok
Trichomonas T. vaginalis - rzęsistkowica - materiał: wymazy z cewki, pochwy, metronidazol R: ukł. m-p ludzi STD
- zak. ukł. m-p nasienie, mocz Z: chorzy, nosiciele nie wytw. cyst
- nadkażenia - prep. bezp. D: seks, przedmioty
- hodowla na podł. Roiron W: bł. śl. narz. płciowych
Toxoplasma T. gondii - toksoplazmoza - materiały: okołoporodowe, krew, płyn m- sulfonamidy R, Z: kot, chore zwierzę
- nabyta r, biopsja ww. chł., mm. klindamycyna D: pokarmowa, kontakt bezp,
- wrodzona - wykrywanie trofozoitów met. Giemsy łożysko
- serolog: IFpośr, Elisa, odczyn Sabina- W: p. pok, ukł. oddechowy,
- chrzy z AIDS: rozlana, martwicza Feldmana, OWD, STF, pelacja poź p-ciał łożysko
encefalopatia, zap. płuc u noworodka i matki
- próba biolog. na myszach
- PCR
- odczyn alergiczny Frenkla
Pneumocystis P. carini - pneumocystodoza epidemiczna - obj. kliniczne, RTG sulfonamidy R, Z: chory, nosiciel
- pneumocystodoza oportunistyczna - materiał: plwocina, popłuczyny z klindamycyna D: p-k
pęcherzyków płucnych i oskrzeli W: ukł. oddechowy
- mikroskop (barwienie met. Giemsy-
trofozoity, met. srebrzenie- cysty)
- IF bezp.
Plasmopodium P. vivax - malaria - mikroskop (barw. met. Giemsy) chlorochina R: bagna, wilgotne tereny z
- testy serologiczne klindamycyna komarami
Z: chory
D: przenosiciel czynny
W: ukł. krwionośny

Dermatofity Trichophyton - grzybica skóry (owłosionej i

Grzyby

T. metagrophytes nieowłosionej), włosów (strzygąca),

T. flavescens paznokci, tk. podskórnej
Epidermophyton - grzybica skóry i paznokci
E. flucosum gryzeofulwina
Microsporum - grzybica skóry, włosów, rzadko paznokci
M. rypseum
M. canis
 Drożdżaki Candida - kandydoza j. ustne, pochwy, skóry nystatyna
C. albicans gładkiej, paznokci, stóp amfoterycyna B
- zak narządów wewn: płuca, OUN, ww.
chł, narządy m-p, wątroba, sledziona,
jelita, wsierdzie - materiały: zeskrobiny, wymzy,
Cryptococcus - kryptokokoza narządów wewn. (płuca, - hodowla na podł Sabourouda amfoterycyna B
C. neoformans OUN) i skóry - mikrohodowla na podł Neckerson’a chirurgiczne
Grzyby Sporotrichum - sporotrichoza - mikroskop (G) samowyleczenia
dimorficzne schenecki - test filamentacji dla drożdżaków amfoterycyna B
Blastomyces - blastomykoza - testy biochem. (auksanogram, amfoterycyna B
(Fungi dermatidis zymogram, API 20 C) chirurgiczne
imperfecti) Histoplasma - histoplazmoza (cytomykoza) - serologia: immunodyfuzja, amfoterycyna B
capsulatum hemaglutynacja bierna, IF pośr., Elisa chirurgiczne
Asparagillus A. fumigatus - aspergiloza - test filamentacji dla drożdżaków
A. flavus - toksyna powoduje: nystatyna aflatoksyna
(Plaśniak) - martwice wątroby chirurgiczne
- nowotwory złośliwe
Penicillium P. sp - zap. oskrzeli
- ropnie płuc
(Pędzlak) - zak. paznokci
- zap. ucha
- owrzodzenia skóry
Wirusy DNA

Herpetoviride HSV-1 - opryszczki pierw. i nawrotne kontakt bezp.,

- zap. mózgu latencja,
2x DNA - zap. opon m-r z matki na płód
osłonka - zap. rogówki acyklovir
- zap. uogólnione noworodków
HSV-2 - opryszczka narządów płciowych - mikroskom: kom. Tzaneka dr. płciowa,
- zak. upgólnione noworodków - hodowla i izolacja (podł. kom) z matki na płód
w. ospy wietrznej- - ospa wietrzna - bad. serolog: IF bezp. szczepionka dr. oddechowa
półpaśca - półpasiec latencja
- zap. mózgu, opon m-r, płuc, rogówki acyklovir, Ig przeciw
- zesp. Reye’a wirusowi

w. Epsteina- Barra - mononukleoza - morfologia i rozmaz krwi objawowe dr. oddechowa

- chłoniak Burkita - serolog: VCA, EA, EBNA latencja
- rak nosogardzieli działanie onkogenne
w. cytomegalii - zap. wątroby, nerek - hodowla i izolacja objawowe dr. oddechowa
- zesp. nukleozopodobny - serolog: TORCH gancyklovir przetoczenie krwi
- zak. płodu - bad. mikroskopowe krwi foskarnet latencja
z matki na płód
płciowo
w. opryszczki typu 6
- rumień nagły nie ma dr. oddechwa
- chłoniaki z limf. B latencja
- zesp. przewlakłego zmęczenia
Adenoviride Adenowirus - przeziębienie objawowe dr. oddechowa
- zap. górnych dr. oddechowych latencja
2x DNA - biegunka
bez osłonki - zap. rogówki i spojówki
- zap. opon m-r
- wgłobienie jelita
Papovaviride w. brodawczaka HPV - brodawki skórne usunięcie zmiany kontakt bezp.
- kłykciny kończyste INF alfa latencja
2x DNA - rak szyjki macicy działanie onkogenne
bez osłonki - brodawki krtaniowe
- epidermodysplasia verruciformis
Poxviridae - ospa prawdziwa dr. oddechowa - polimeraza RNA
2x DNA - mięczak zakaźny płciowo
 Hepadnaviride HBV - zapalenie wątroby typu B - IF szczepionk droga krwi - polimeraza DNA
w. wzw B - pierwotny rak wątroby - sonda DNA płciowo - odwrotna transkryptaza
2x niekompletne - markery HBV (HBs, HBc, HBe) objawowe latencja
DNA - Ig przeciw HBV INF alfa działanie onkogenne
podwójny lamiwudyna
kaosyd
Parvoviride - aplazja szpiku kostnego objawowe dr. oodechowa
1x DNA - rumień zakaźny
bez osłonki - obrzęk płodu
Wirusy RNA

Picornaviride Rynowirus - przeziębienie (nieżyt) dr. oddechowa

1x RNA+ Enterowirusy - przeziębienia kwasooporne
bez osłonki - wysypka odropodobna
- Poliowirus - nagminne porażenie dziecięce szczepionka dr. fekalno- oralna
- jałowe zap. opon m-r - Salka
- poliomyelitis postać: rdzeniowa, - Sabina
opuszkowa, opuszkowo- rdzeniowa
- zap. mózgu
-zesp. porażenny
- w. Coxsackie typ A: opryszczkowe zap. gardła dr. fekalno- oralna
Ai B A: zesp. dłoni, stóp i ust
A: biegunka niemowląt
B: zap. mm. serca, osierdzia
B: pleurydynia
B: wieloukładowa ch. noworodków
A,B: jałowe zap opon m-r(bez obj. 90%)
A,B: przeziębienia
- w. ECHO - przeziębienie wstępujące dr. fekalno- oralna
- jałowe zap. opon m-r
- zap. mózgu
- HAV - ostre zap. wątroby szczepionka dr. fekalno- oralna
w. wzw A wspomagające
Togaviride w. różyczki - różyczka - zestaw TORCH dr. oddechowa
1x RNA+ - wrodzona różyczka - serologiczne z matki na płód
osłonka - poinfekcyjne zap. mózgu
- wędrujące zap. stawów
- małopłytkowość i skaza krwotoczna
Flawowirusy w. kleszczowego - zap. mózgu klaszcze
zap. opon m-r
HCV (w. zap. - aktywne, przewlakłe zap. wątroby INF alfa dr. krwi
wątroby C) dr. płciowa
Coronaviride - zap. górnych dr. oddechowych dr. oddechowa
1x RNA+ - przeziębienie
osłonka
Caliciviridae HEV - zap. wątroby, nie przechodzi w fazę dr. fekalno- oralna
1x RNA w. wzw E przewlekłą
bez osłonki
Orthomyxoviride A, B, C - grypa szczepionka dr. oddechowa - polimeraza RNA- RNA
1x RNA- objawowe - endonukleaza
osłonka amantadyna
Paramyxoviridae Paramiksowirusy - polimeraza RNA- RNA
1x RNA- - w. paragrypy - ostre zap. krtani objawowe dr. oddechowa - hemaglutynina
osłonka - zap. oskrzelików, płuc - neuramidaza
- przeziębienia
- ch. grypopodobna
- w. świnki - świnka szczepionka dr. oddechowa - hemaglutynina
- pozapalne zap. mózgu objawowe - neuramidaza
- asept. zap. opon m-r Ig przeciw w. świnki
- zap. gruczołów wydz. wewn.
Morbiliwirus
 - w. odry - odra szczepionka dr. oddechowa - hemaglutynina
- zap. płuc
- pozapalne zap. mózgu objawowe
- podostre twardniejące zap. mózgu Ig przeciw w. odry
- odra nietypowa
Pneumowirusy
- syncytialny w. - zap. górnych i dolnych dr. oddechowych rybawiryna dr. oddechowa
oddechowy
Rhabdoviridae w. wścieklizny - wścieklizna szczepionka kontakt bezp. (ukąszenie) - polimeraza RNA- RNA
1x RNA- ludzka Ig przeciw w. dr. wziewna
osłonka wścieklizny
Arenaviridae LCH - zap. opon m-r objawowe komary - polimeraza RNA- RNA
1xRNA- (segm.) w. limfocytarnrgo - ch. grypopodobna
osłonka zap. splotów nacz i
opon m-r
Reoviridae Reowirus - birgunka objawowe dr. fekalno- oralna - polimeraza RNA- RNA
2x RNA (segm) - zap. górnych dr. oddechowych
bez osłonki - zap. mózgu
Rotawirus - biegunka niemowląt objawowe dr. fekalno- oralna
Retroviridae HIV - zesp. AIDS zydowudyna i inne dr. płciowa - rewertaza
1x RNA+ dr. krwi - endonukleaza
z matki na płód - odwrotna transkryptaza
Nieklasyfikowan HDV - z HBV zap. wątroby o ciężkim dr. krwi
e w. wzw D przebiegu
1x RNA
ułomny

Kilka uwag:
pisząc chory mam na myśli człowieka, płyn m-r, to wiadomo, ukł m-p no to tez proste, p-k to droga powietrzno kropelkowa.

Życzę miłej nauki

Pawlus

Uzupełniłem pracę kolegi 4-10.02.2002 – Mitzi

W – wrota zakażenia
R – rezerwuar
Z – źródło zakażenia
D – droga zakażenia

Także życzę miłej nauki!!!