Professional Documents
Culture Documents
8sunda10 18
8sunda10 18
Argumentasi Argumentasi nyaeta tulisan atawa karangan anu eusina ngajentrekeun bener henteuna hiji perkara dumasar
kana alesan nu kuat nepi ka jalma lian yakin tur percaya kana pamadegan anu disodorkeunana.
“Ngarengsekeun Sosialisasi Penilaian Kinerja Guru” ngadadarkeun kajadian dina kagiatan nerapkeun
standar kompetensi pikeun tanaga pangajar di Gugus Bojonggaling, Forum Kelompok Kerja Guru (KKG)
Wilayah Bojonggaling, Kacamatan Bantargadung, Kabupaten Sukabumi. Kagiatan ieu dilaksanakeun
Conto Bacaan pikeun ningkatkeun kualitas profesionalisme para guru di Kacamatan Bantargadung. Kagiatan ieu
dilaksanakeun dumasar kana kayakinan yen guru teh jadi conto anu nangtukeun hasilna jeung pinterna
dicaondak tina
hiji murid, guru jadi conto strategis dina ngawujudkeun pola piker jeung karakter pikeun sakabeh murid
Tabloid Sunda
didikna. Kulantaran kitu, panilaian kana kinerja guru kacida pisan pentingna pikeun diteruskeun tur
Urang: ditingkatkeun pikeun ngawujudkeun guru anu leuwih professional jeung produktif. Salah sahiji nara
sumber dina kagiatan ieu, nyaeta Tati Sarwati, S.Pd, M.Si, ngajentrekeun argumentasina nyaeta,”Upami
guruna mibanda tanggel-waler sareng kaparigelan nu sae, tos pasti muridna oge bakal janten murid nu
sae.
Bacaan anu judulna “Ngarengsekeun Sosialisasi Penilaian Kinerja Guru” ngajentrekeun alesan anu kuat
pikeun nganilai kinerja para guru di Kacamatan Bantargadung. Argumentasi nara sumber dumasar kana
kayakinan yen guru gaduh tanggel-waler anu ageung pikeun kamajuan proses belajar-mengajar di
sakola. Memang leres upami guruna gaduh kompetensi nu sae, kinerja guru pasti sae tur tiasa
Tanggepan tina ngamajukeun murid-muridna. Tapi kompetensi guru ieu mung salah sahiji paktor anu ngadukung kana
Eusi Bacaan: pangajaran. Salian ti guru, oge aya paktor-paktor lianna anu ngadukung kana kamajuan proses belajar-
mengajar di sakola, umpamana kurikulum anu sae, fasilitas pendidikan, tingkat kesadaran masyarakat
kana pendidikan, dukungan pamarentah, sareng sajabana ti eta. Dina bacaan ieu, pangarangna mung
ngadadarkeun salah sahiji dumasar argumentasi tina paktor kompetensi guru wae. Aya saena upami
didadarkeun oge paktor-paktor liana anu ngadukung kana perkembangan murid-murid di sakola.
Mikaweruh istilah Nya eta sagala rupa hal nu pataliu/aya Dodol martabak
istilah
kadaharan jeung hubunganana jeung ngaran-ngaran rupa- Opak Hot dog
kadaharan
inuman rupa kadaharan Surabi
Nya eta sagala rupa hal nu pataliu/aya Bajigur
istilah inuman hubunganana jeung ngaran-ngaran rupa- Bandrek
rupa inuman Wedang
Wewengkon Daerah atawa tempat padumukan jalan Karya Indit-inditan ka hiji tempat atawa hiji daerah
wisata
Alun-alun Tempat lega nu aya di tengah-tengah Laporan Naon-naon nu dilaporkeun
kota
Hotel Tempat nu ngahaja disadiakuen pikeun Sasarap Dahar isuk-isuk atawa negamimitian dahar
istirahat /ngarereb
Lalampahan Nuju atawa negadatangan hiji tempat Salila Selama
Ngajugjug Nambahan pangaweruh bari pelisir Wengku bagian pinggir dari sesuatu yang dianyam
Objek wisata Tempat nu njadi tujuan wisata Dipibanda Didapat
Basisir Biasana mangrupa kikisik nu jadi wates Pamilonna
antara darat jeung laut (pantai)
8 BASA SUNDA PANGAJARAN 12 : Sajak
Mikaeruh Sajak
Kamekaran Nyaeta wnagun karya sastra puisi bebas
sajak Sunda Maksudna, karya sastra puisi nu teu kauger ku katangtuan
a. lobana padalisan (baris) dina unggal padalisanana,
b. sarta katangtuan guru lagu (sora vokal ahir) dina unggal tungtung
padalisanna
Sajak dina Kausup wnagun sampeuran, galerna the dina mangsa sanggeus
sastra Sunda kamerdekaan
Gede kamingkinan , sajak muncul dina sastra Sunda the akibatna
pangaruh tina sastra Indonesia
Sajak munggaran basa Sunda ditulis ku Kis W.S. dina taun 1946
1946 Kis W.S.
1950 –an a. Ki Umbara e. RAF (Rachmatulah Ading
b. KTS (Kadis Tisna Affandi)
Sujana) f. Ati WR
c. Yus Rusamsi g. Ajip Rosidi
d. Sajudi h. Wahyu Wibisnac.
1960 a. Yus Rusyana d. Ayatrohedi
b. Rachmat M SAS Karana e. Ami Raksanagara
c. Deddy Widiagiri f. Agus Sur
1960 tepi Buku kumpulan sajak medal diantarna
ka 1970 a. Lalaki di Tegal Pati - Sayud (dianggao buku kumpulan
carita pondok (antologi) basa Sunda kahiji)
b. Surat Kayas –Surachman RM
c. Ombak Laut Kidul , Tepung di Bnadung – Rachmat SAS
Karana
d. Jante Arkidam – Ajip Rosidi
1970 Buku kumpulan sajak medal diantarna
a. Pamapag – Ayatrohedi
b. Katiga – Yayat Hendayan
c. Basisir Langit- Surachman RM
d. Seweals Taun – Usep Rompli HM
e. Jamparing, Nu Ngaronghep Mangsa – Eddy Di. Iskandar
f. Nu Mahal Tibatan Inten –Yus Rusyana
g. Jagat Alit, Surat-surat Kaliwet – Godi Suarna
h. Sajak-sajak Cilauteureun –Taufik Faturohman
i. Tumbal –Yoseph Iskandar
Parafrase Yang dimaksud parafrase adalah mengubah Parafrase yaitu mengubah puisi menjadi prosa dengan
Ada dua metode parafrase puisi
Puisi puisi menjadi bentuk sastra lain (prosa). Hal terikat cara menambahkan sejumlah kata pada
itu berarti bahwa puisi yang tunduk pada puisi sehingga kalimat-kalimat puisi mudah
aturan-aturan puisi diubah menjadi prosa dipahami. Seluruh kata dalam puisi masih
yang tunduk pada aturan-aturan prosa tanpa tetap digunakan dalam parafrase tersebut.
mengubah isi puisi tersebut. Lebih mudahnya Parafrase yaitu mengubah puisi menjadi prosa dengan
parafrase puisi adalah memprosakan puisi. bebas kata-kata sendiri. Kata-kata yang terdapat
Perlu diketahui bahwa parafrase merupakan dalam puisi dapat digunakan, dapat pula
metode memahami puisi, bukan metode tidak digunakan. Setelah kita membaca
membuat karya sastra. Dengan demikian, puisi tersebut kita menafsirkan secara
memparafrasekan puisi tetap dalam keseluruhan, kemudian menceritakan
kerangka upaya memahami puisi. kembali dengan kata-kata sendiri.
Nyieun BUDAK BUNCIR
parafrase
Si Buncir naheunkeun bubu Mundingna katinggang limus
pareng meunang anggay-anggay paéh ménta digantian
diwadahan kana batok. ku Ki Tani diturutkeun
buah limus matak uruy.
Hayam macok anggay-anggay
Si Buncir boga paménta Demi Nyi Putri ningali
hayam nu jadi gantina. kacida pisan palayna
limus dipesék dituang
Hayamna katinggang halu séép ngan tinggal pelokna.
atuh paéh saharita
halu nu jadi gantina. Nyi Putri jadi gantina
Buncir teras salin rupa
Haluna katincak munding jangkung pohara kasépna
sabab potong ménta ganti katelahna Gandarasa.
Si Buncir dakwa ka hakim
munding milikna Si Buncir.
nyimbeuhan membasuh ngabaseuhan ku tumaninah mersa senang, tidak ngarasa senang ngarasa
cai/ mere kanyaah diburu waktu, santai ngeunah
ngaleler mereda welas iba , kasihan Karunya, mikadeudeuh
paanggang jauh jarak pajauh, patebih kendat putus pegat, lesot, leupas
antara
nyantel Mengait ngait, inget bae diriksa mengawsi serta menjaga
nganteng Terbentang kataji kagum ngarasa resep, katarik
(tali) hate
Fungsi kalimah
Kalimah Kalimah wawaran nyaéta kalimah anu eusina ngawawarkeun méré béja ka nu lian Manéhna keur indit ka
Wawaran tur miharep résponsi nu mangrupa panitén wungkul. Dina basa tulisan biasa Jakarta.
ditungtungan ku peun (.), ari dina basa lisan boga lentong. Sumuhun, leres ieu bumina
Wa Haji mah.
Kalimah Kalimah pananya nyaéta kalimah anu eusina nanyakeun hiji perkara ka jalma lian Manéhna téh mahasiswa
Pananya sarta miharep résponsi nu mangrupa jawaban. Dina basa tulisan ditungtungan ku UPI Bandung?
tanda pananya (?), ari dina lisan boga lentong. Dimana meuli buku téh?
Kalimah nyaéta kalimah anu dipaké pikeun nitah Punten pangmésérkeun cai!
Kalimah Panitah
paréntah batur sangkan ngalakukeun hiji hal.
nyaéta kalimah nyaéta kalimah anu dipaké pikeun Mangga atuh urang tuang
anu eusina Kalimah pangajak ngajak jalma lian ngarah digawé heula!
Kalimah Paréntah
pikeun babarengan.
maréntah batur kalimah anu eusina ngébréhkeun Muga-muga baé baé kuring
sangkan Kalimah pangharepan harepan lumangsungna peristiwa. jadi munggah haji taun
milampah ayeuna!
pagawéan, Kalimah kalimah anu eusina pikeun nyarék jalma Ulah garelut waé atuh!
atawa miharep panyaram/panyarék lian sangkan ulah migawé pagawéan
résponsi nu kalimah anu eusina nganjurkeun saéna mah pami badé
mangrupa Kalimah pangwawadi atawa ngawawadian jalma lian mondok lapor heula ka !
tindakan. Sina sangkan ulah migawé pagawéan.
basa tulisan sok kalimah anu eusina ngajurungkeun Geuwat atuh bisi kaburu
Kalimah pangjurung
ditungtungan ku jalma pikeun migawé pagawéan hujan!
tanda panyeluk kalimah anu wangunna Wilujeng énjing!
Kalimah Panyeluk/(Interjéksi
Aya rupa- mungkaskeun omongan.
rupa kalimah panyeluk nu Asép!
kalimah diwangun ku nyebut ngaran, Pa Guru!
Kalimah
paréntah gelar, sesbutan, atawa Béca!
Panggentra
kayaning: pangkat geusan manggil
(vokatif)
atawa ngagentraan jalma
lian
kalimah panyeluk anu Aduh!, Euleuh!,
panyeluk (!)
ngébréhkeun rasa panyatur, Asyik!
Kalimah
biasana tumali jeung
Anteuran
kanyeri, kareueus,
kakeuheul, antusiasme, jst.
8 BASA SUNDA PANGAJARAN 14 : Nyusun Rarancang Kagiatan
Daék sotéh ka Cikonéng, Lamun urang ka Cikolé, Majar manéh cengkéh konéng,
Ka Cisitu mah teu purun. Moal hésé tumpak kahar. Kulit peuteuy dina nyiru.
Daék sotéh ka Nyi Onéng, Lamun urang boga gawé, Majar manéh lengkéh konéng,
Ka nu itu mah teu purun. Moal hésé barang dahar. Kulit beuteung mani nambru.
Sapanjang jalan Soréang, Sing getol nginum jajamu, Rarasaan ngala mayang,
Moal weléh diaspalan. Nu guna nguatkeun urat, Teu nyaho cangkeuteuk
Sapanjang tacan kasorang, Sing getol néangan élmu, leuweung.
Moal weléh diakalan. Nu guna dunya ahérat. Rarasaan konéng umyang,
Teu nyaho cakeutreuk hideung.
Hayang teuing buah hiris, Ti batan mawa pedang,
Teu bisa ngasakanana. Mending gé mawa ragaji. Aya listrik di masigit,
Hayang teuing ka nu geulis, Ti batan ulin bagadang, Hanjakal moncor ka kolong.
Teu bisa ngakalanana. Mending gé diajar ngaji. Aya istri jangkung alit,
Hanjakal tonggongna bolong.
Paparikan Leuleupeutan leuleumeungan, Hayang pisan geura dahar, Cau naon cau naon,
Ngarah kékéjoanana. Ngan taya réncang sanguna. Cau kulutuk di juru.
Deudeukeutan reureujeungan, Hayang pisan jadi beunghar, Bau naon bau naon,
Ngarah téténjoanana. Ngan kudu getol usahana. Bau hitut nu di juru.
Meuncit meri dina rakit, Ka kulah nyiar kapiting, Itu gunung ieu gunung,
Boboko wadah bakatul. Ngocok-ngocok bobodasna. Diadukeun pakbeledug.
Lain nyeri ku panyakit, Ulah sok liar ti peuting, Itu pundung ieu pundung,
Kabogoh direbut batur. Osok loba gogodana. Marebutkeun mojang budug.
Nulis gaya basa Gaya basa rakitan basa (kalimah) nu dipaké sangkan nimbulkeun pangaruh (éfék) anu leleb
sindir jeung gaya karasana ka nu maca atawa nu ngadangukeun, ku jalan ngabandingkeun hiji barang
basa ocon jeung barang séjénna.
Gaya basa, ceuk istilah séjén, mangrupa plastis-stilistik , nya éta lamun dipaké
nyarita atawa dilarapkeun dina kalimah, éstu matak jadi mamanis basa, écés témbrés
beunang rasa basana
1. Gaya basa Omongan anu teu togmol, 1. Ngomong omonganana Naha jang datang téh subuh-
sindir/alégori dibalibirkeun (teu dua (ironi) sabalikna tina subuh teuing? (kabeurangan)
poksang). maksudna.
Gaya bahasa menyatakan 2. Seukeut nu eusina nyawad Teu sangka getol geuning putra
dengan cara lain, melalui (sinisme) ku jalan lemes. ibu téh (kedul).
kiasan atau 3. Nyungkun eusina nyawad Béakeun dahareun téh kabéh,
penggambaran yang (sarkasme) atawa ngawada. kajeun batur mah teu kabagéan
sangat terasa efek ogé
puitisnya untuk
menggambarkan keadaan
atau objek.
2. Baya basa nya éta gaya basa anu ngagunakeun kecap Jang, pangmeulikeun Gudang garam.
ocon/ ngaran salasahiji barang pikeun nyebut Di imah euweuh cai euy, sanyo-na ruksak.
metonomia barang séjén anu aya patalina sacara
logis.!
pengungkapan berupa penggunaan nama
untuk benda lain yang menjadi merek, ciri
khas, atau atribut.