You are on page 1of 19

PRAKTIKUM FISIKA DASAR I

LABORATORIUM FISIKA DASAR


FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

BAB I
PENDAHULUAN

I.1. LATAR BELAKANG

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

I.2. TUJUAN PERCOBAAN

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
I.3. RUANG LINGKUP

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

BAB II
TINJAUAN PUSTAKA

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

BAB III
METODOLOGI PERCOBAAN

III.1. ALAT DAN BAHAN

1. Long Steel Road

Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

2. Large Rod Stand


Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

3. Xplorer GLX

Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

4. Rotary Motion Sensor

Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

5. Mass and hanger Set


Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

6. Mass Balance

Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

7. Calipers
Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

8. Thread
Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

9. Ring
Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

10. Disk
Fungsi:

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

III.2 PROSEDUR PERCOBAAN

III.2.1 Langkah-langkah untuk teori Momen Inersia


1. Mengukur massa ring dan disk menggunakan mass balance.
2. Mengukur massa dari beban menggunakan mass balance.
3. Mengukur diameter Ring disk kemudian menghitung R1, R2, dan R.
III.2.2 Langkah-langkah untuk metode percobaan eksperimen/praktek
1. Letakkan ring dan disk diatas rotary motion sensor, untuk mendapatkan
percepatan sudut pada percobaan, kombinasi tersebut di beri beban 20g pada
hanger.
2. Pada saat Hanger bergerak ke bawah tekan tombol start ( ) pada Xplorer
GLX dan tekan kembali ( ) sebelum Hanger berhenti.
3. Lihat grafik kecepatan vs waktu. Kemudian lihat nilai slopenya.
4. Nilai Slope pada grafik adalah nilai percepatan sudut, catat nilai slope tersebut
di tabel data.
5. Ulangi prosedur (1) - (4) dengan menambahkan beban 5 gram.
6. Hilangkan ring pada sistem Rotasi, ulangi prosedur percobaan ini dengan
hanya disk pada Rotari motion sensor.
III.2.3 Menentukan percepatan sudut pada rotary motion sensor
Untuk melakukan percobaan ini, hilangkan Ring dan disk pada sistem
Rotasi sehingga hanya menyisakan sensor saja. Ulangi langkah pertama pada
prosedur (B) untuk sensor saja. Perhatikan bahwa Hanya diperlukan beban 5 g
saja pada percobaan ini.

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

BAB IV
HASIL DAN PEMBAHASAN

IV.1 HASIL
IV.1.1 PENGAMBILAN DATA
a. Ring
Massa Ring = kg
Jari-jari Ring Dalam = m
Jari-jari Ring Luar = m
b. Disk
Massa Disk = kg
Jari-jari Disk = kg
Tabel IV.1.1 Data Percobaan Momen Inersia
Beban Jari-jari Percepatan
Run Benda
(kg) Sensor (m) Sudut (rad/s2)
#1 Ring + Disk + Sensor 0.020
#2 Ring + Disk + Sensor 0.025
#3 Ring + Disk + Sensor 0.030
#4 Disk + Sensor 0.020
#5 Disk + Sensor 0.025
#6 Disk + Sensor 0.030
#7 Sensor 0.005
IV.1.2 ANALISA DATA
A. Analisa Secara Teori
 Momen Inersia Ring
1
IRing = 2 m (R1 2 + R 2 2 )
IRing =

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

 Momen Inersia Disk


1
IDisk = 2 m R2
IDisk =

B. Analisi Seccara Praktek


m (g − rα) r
I=
α
 Momen Inersia Sensor
Is =

 Run 1

Irds1 =

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

 Run 2

Irds2 =

 Run 3

Irds3 =

 Run 4

Ids1 =

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

 Run 5

Ids2 =

 Run 6

Ids3 =

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

C. Persentase Kesalahan
I𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖 −I𝑝𝑟𝑎𝑘𝑡𝑒𝑘
%𝑑𝑖𝑓𝑓 = | × 100%|
I𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖

Tabel IV.2.1 Hasil Analisa Data Percobaan Momen Inersia

Percepatan Sudut (rad/s2) Difference


Benda
Teori Praktek (%)

Ring 1

Ring 2

Ring 3

Disk 1

Disk 2

Disk 3

 Disk 1
Id1 = Ids1 - Is
=

 Disk 2
Id2 = Ids2 - Is
=

%diff=

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

 Disk 3
Id3 = Ids3 - Is

%diff=

 Ring 1
Ir1 = Irds1 - Ids1

%diff =

 Ring 2
Ir2 = Irds2 - Ids2

%diff=

 Ring 3
Ir3 = Irds3 - Ids3

%diff =

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

IV.2 PEMBAHASAN

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

BAB V
PENUTUP

V.1 KESIMPULAN

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
V.2 SARAN
V.2.1 SARAN UNTUK LABORATORIUM

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
V.2.2 SARAN UNTUK ASISTEN

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

DAFTAR PUSTAKA

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM
PRAKTIKUM FISIKA DASAR I
LABORATORIUM FISIKA DASAR
FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS HASANUDDIN
Kampus II FT-UH Jl. Poros Malino Km. 7, Borongloe Gowa 92171
Telepon (0411) 586200/ (0411) 584200 Faximile (0411) 585188

LAMPIRAN

KELOMPOK XXX
NAMA | NIM

You might also like