Ý NGHĨA VÀ SỨC MẠNH CỦA MÙI HƯƠNG

Khứu giác của chúng ta rất mạnh mẽ.Mùi hương ảnh hưởng đến chúng ta ở
mức độ vật lý, tâm lý và cả xã hội.. Tuy nhiên đa số chúng ta đang hít các mùi hương
bao quanh mà không hề nhận biết được tầm quan trọng của chúng.Và chỉ khi khả
năng ngửi của chúng ta vì lý do nào đó bị suy yếu thì chúng ta mới bắt đầu nhận ra
vai trò quan trọng của khứu giác.

Một cuộc khảo sát được tiến hành bởi Anthony Synott tại Đại học Concordia ở
Montreal hỏi những người tham gia nhận xét về tầm quan trọng của mùi hương
trong cuộc sống.Rõ ràng là mùi có thể gợi nên những phản ứng cảm xúc mạnh
mẽ.Một mùi hương kết hợp với một trải nghiệm tốt có thể mang lại cho chúng một
niềm vui tức thời, trong khi một mùi hôi hay một mùi liên kết với một kí ức xấu có
thể làm cho chúng ta nhăn mặt với vẻ ghê tởm.Những người trả lời cuộc khảo sát
trên cho biết khứu giác của họ thích hay không thích tuỳ thuộc vào sự liên tưởng về
mặt cảm xúc.Các liên tưởng như vậy có thể đủ mạnh để những mùi mà chúng ta
thường cho là khó chịu trở nên dễ chịu, và những mùi mà chúng ta thường cho là
thơm trở nên khó chịu đối với từng cá nhân cụ thể.Do đó nhận thức về mùi không
chỉ bao gồm những cảm giác của bản thân mùi đó mà còn bao gồm cả những trải
nghiệm và cảm xúc liên kết với chúng.

Mùi cũng là dấu hiệu quan trọng trong liên kết xã hội.Một người trả lời cuộc
khảo sát tin rằng không có sự liên kết cảm xúc thật giữa ta với người ta yêu mà
không cần chạm hay ngửi.
Trong thực tế, trẻ em nhận ra mùi của mẹ ngay sau khi sinh và người lớn thường có
thể xác định con, vợ hoặc chồng của họ bằng mùi.Trong một thử nghiệm nổi tiếng,
phụ nữ và nam giới đã có thể phân biệt bởi mùi quần áo của chồng hay vợ mình từ
những quần áo tương tự mặc bởi những người khác.Hầu hết các đối tượng tham gia
có lẽ không bao giờ nghĩ là mùi có thể xem như một tín hiệu để xác định các thành
viên trong gia đình mình trước khi được tham gia vào cuộc kiểm tra này, nhưng như
các thí nghiệm cho thấy mùi có tác động đến việc xác định trên mặc dù họ không để ý
tới.

Mặc dù mùi đóng vai trò quan trọng đối với cuộc sống tình cảm và cảm giác
của chúng ta nhưng có lẽ nó là giác quan bị đánh giá thấp nhất trong nhiều nền văn
hóa.Lý do thường được đưa ra cho việc xem nhẹ này là khả năng khứu giác của con
người rất yếu và chưa phát triển khi so với khả năng của các động vật khác.Trong
khi sự thật rằng năng lực khứu giác của con người không được tốt như các loài động
vật khác thì khả năng khứu giác này vẫn còn khá nhạy.Mũi của chúng ta có thể nhận
biết hàng ngàn mùi khác nhau, và có thể cảm nhận những mùi với số lượng cực kỳ
nhỏ.

Tuy nhiên mùi là một hiện tượng rất khó nắm bắt.Ví dụ, không giống như màu
sắc, mùi có thể không có tên trong nhiều ngôn ngữ vì đơn giản là không có từ cụ thể
nào chỉ điều này.
Nó có mùi là blah blah blah - chúng ta phải nói thế khi mô tả 1 mùi nào đó theo trải
nghiệm về khứu giác của chúng ta.Hay chúng ta cũng không ghi chép được mùi vì
không có cách nào hiệu quả để chụp hoặc lưu trữ chúng theo thời gian.Trong lĩnh
vực khứu giác, việc chúng ta phải làm gì là mô tả và ghi chép những gì đã nhớ.Điều
này có ý nghĩa đối với các nghiên cứu khứu giác.

Hầu hết các nghiên cứu về mùi thực hiện cho đến nay có bản chất của khoa
học vật lý.
Những tiến bộ đáng kể đã được thực hiện trong sự hiểu biết về bản chất sinh học và
hóa học của khứu giác, nhưng nhiều câu hỏi cơ bản vẫn chưa được trả lời.
Các nhà nghiên cứu vẫn còn băn khoăn xem khứu giác là một hay hai giác quan - một
là phản ứng với mùi một cách thích hợp và hai là nhận biết các chất hoá học không
mùi trong không khí.Các câu hỏi khác chưa được trả lời là liệu mũi có phải là phần
duy nhất của cơ thể bị ảnh hưởng bởi mùi hay không, và làm thế nào mùi có thể
được đo lường một cách khách quan dưới dạng các thành phần phi vật thể.Những
câu hỏi như thế này có thể hiểu là việc quan tâm trong lĩnh vực tâm lý về mùi chắc
chắn sẽ đóng 1 vai trò ngày càng quan trọng đối với các nhà nghiên cứu.

Tuy nhiên, mùi không chỉ đơn giản là một hiện tượng sinh học và tâm lý.Mùi
là văn hóa, do đó nó là một hiện tượng xã hội và lịch sử.Mùi được xem như một giá
trị văn hóa: có những mùi bị cho là công kích ở một số nền văn hóa lại được hoàn
toàn chấp nhận được ở những nền văn hoá khác.Do đó, ý thức của chúng ta về mùi
chỉ là một phương tiện, và là mô hình tương tác với thế giới.Các mùi khác nhau có
thể cho chúng ta những trải nghiệm thân mật hay tình cảm và giá trị mà chúng ta có
được đến từ những trải nghiệm này kết hợp chặt chẽ bởi các thành viên của xã hội
trên phương diện cá nhân sâu sắc.Quan trọng hơn là cảm xúc thông thường của
chúng ta về mùi có thể giúp phân biệt chúng ta đến từ các nền văn hóa khác.Do đó,
các nghiên cứu về lịch sử văn hóa của mùi là một cảm giác rất thực tế, một cuộc điều
tra bản chất của văn hóa nhân loại.