Sadržaj

1. Dragline bageri ................................................................................................................................ 2

1.1. Uvod ........................................................................................................................................ 2
1.2. Strijela ...................................................................................................................................... 3
1.3. Kašika ....................................................................................................................................... 3
1.4. Obrtna platforma .................................................................................................................... 3
1.5. Bageri sa skreperskom kašikom .............................................................................................. 4
1.5.1. Konstrukcija ..................................................................................................................... 4
1.5.2. Radni organ...................................................................................................................... 5
1.5.3. Radni proces .................................................................................................................... 6
1.5.4. Radni parametri ............................................................................................................... 6
1.6. Bageri sa grajfernom kašikom ................................................................................................. 7
1.6.1. Konstrukcija ..................................................................................................................... 7
1.6.2. Radni proces .................................................................................................................... 8
2. Glatki valjci ...................................................................................................................................... 9
2.1. Prikolični glatki valjci ............................................................................................................... 9
2.2. Tandem glatki valjci ............................................................................................................... 11
2.3. Pneumatski valjci ................................................................................................................... 11
3. Literatura ....................................................................................................................................... 14
 1. Dragline bageri

1.1. Uvod

Bager - dizalica, bager sajlaš, građevinska dizalica, dreglajn (engl. dragline, dragline
excavators, njem. Seilbagger, m.) jest vrsta bagera, uglavnom na gusjenicama ili na nekom plovilu
(plovni bageri), kod kojih se gibanje kraka i opreme za iskop upravlja, pokreće i izvodi pomoću
pletene čelične užadi (praktično zvanih "sajli") preko vitala i koturova (zovu se stoga također
"mehanički" bageri za razliku od hidrauličnih bagera). Dijele se u dvije skupine:

 Dreglajne s nepromijenjenom rešetkastom strijelom, imaju povlačnu korpu (skreper). Ukoliko

imaju mehaničku zahvatnu lopatu (grajfer), u praksi ih zovu samo grajferi. Dreglajni, odnosno
grajferi (to je u stvari jedan te isti bager - sajlaš, sa jednom od navedenih košara ili lopata)
služe za masovni iskop šljunka i pjeska iz vode i to sa kopna ili plovila. Posebno konstruirani
grajferski uređaji koriste se za iskop pri izvedbi glinobetonskih zavjesa ili zidova u tlu. Također
se koriste kao građevinske bager - dizalice.

Slika 1 Skreper Slika 2 Grajfer

 Bageri - sajlaši sa dvodjelnim,

zglobno vezanim krakom i
uglavnom utovarnom (čeonom)
lopatom. Koriste se uglavnom u
rudarstvu, odnosno tamo gdje su
veliki i stalni površinski kopovi,
poznati su i kao bageri lopatari .

Slika 3 Bager – sajlaš sa dvodjelnim, zglobno

vezanim krakom
2
 1.2. Strijela

Strijela bagera dreglajna predstavlja

jedan od vrlo vitalnih elemenata bagera sa
jednim radnim elementom. Iako masa strijele
iznosi 4,4 - 7% od mase cijelog bagera, njen
moment inercije masa iznosi 30 - 40% od
momenta inercije cijelog bagera sa punom
kašikom. Pri ovome, moment preturanja od
težine strijele približno je jednak momentu
preturanja bagera od pune kašike. Ovo ukazuje
da na konstrukciju i težinu strijele, odnosno na
materijale od kojih se strijela izrađuje, treba
obratiti posebnu pažnju. Postoje različite
konstrukcije strijela bagera dreglajna. Po
konstruktivnom obilježju strijele bagera
dreglajna možemo podijeliti u četiri grupe: a)
užetne, b) trograne krute, c) rešetkaste i d)
kombinovane (Slika 4).

1.3. Kašika

Kašika predstavlja osnovni element

radnog organa, služi za kopanje, transport
otkopanog materijala na relativno kratkom Slika 4 Prikaz vrsta strijela dreglajn bagera
rastojanju i istovar otkopanog materijala na
deponiju ili utovar u sredstva transporta. Shodno ovome kašika je izložena velikim opterećenjima i
habanju, posebno njen rezni dio.

Pri okretanju bagera za istovar kašika sa materijalom se održava u horizontalnom položaju

posredstvom zategnutog užeta za istovar. Dreglajnske kašike se izrađuju po pravilu u zavarenoj ili
kombinovanoj izradi, sa reznim dijelom izlivenim iz visokomanganskog čelika, od kojeg su također i
zubi, a konstrukcija zuba je analogna konstrukciji zuba kod bagera kašikara.

1.4. Obrtna platforma

Okretna platforma služi u osnovi da se na njoj smjeste pogonski uređaji i osnovni mehanizmi,
dalje da se za nju zglobno veže strijela bagera, itd. Platforma prima na sebe opterećenja od težina
svih na njoj postavljenih mehanizama, kao i opterećenja koja se javljaju u toku rada. Ta opterećenja
mogu biti ravnomjerna i promjenljiva, kao i iznenadna. Zbog ovoga platforma mora biti dovoljno
čvrsta i jaka. Okretna platforma se po pravilu sastoji od nekoliko dijelova: bočnih, centralnog, i
zadnjeg dijela. Zadnji dio služi za smeštaj protivtega i pogonskog agregata. Po bočnim stranicama
platforme ugrađene su konzole za postavljanje staza za prolaz radnika pri održavanju bagera. Na
platformi je smještena kabina za rukovaoca sa upravljačkim pultom, a platforma je pokrivena
karoserijom.

3
 1.5. Bageri sa skreperskom kašikom

Bageri sa skreperskom kašikom su jedina vrsta bagera sa jednom kašikom koja radi isključivo
sa elastičnom vezom kašike i strijele kao radnog organa. Zahvaljujući specijalnoj konstrukciji kašike i
elastičnoj vezi koju stvara užadno - koturačni sistem, mogu da vrše iskop i utovar iskopanog
materijala iznad i ispod nivoa stajanja.

U građevinarstvu i rudarstvu se primenjuju za izvršenje svih radova karakterističnih za bagere

sa dubinskom kašikom, za iskop koherentnog i nekoherentnog zemljanog materijala iz usjeka,
zasjeka, pozajmišta kod građenja linijskih objekata; za iskop šljunkovito - pjeskovitog materijala iz
riječnog i jezerskog dna sa utovarom u samohodne nosive transportne mašine; za iskope kod izrade
kanala, temelja betonskih - brana; za uklanjanje jalovine i nerudnih slojeva kod površinskih kopova
itd.

1.5.1. Konstrukcija

Šasije bagera sa skreperskom kašikom se rade kao kompaktne čelične konstrukcije sposobne
da prihvate opterećenje od obrtnog postolja, dugačke rešetkaste strijele, kašike sa užadno -
koturačkim sistemima, pogonskog uređaja i kabine sa upravljačkim uređajima te prenesu to
opterećenje, posredstvom kretnih uređaja, na podlogu kretanja.

Danas se isključivo rade samo bageri sa skreperskom kašikom, čije se šasije oslanjaju samo na
gusjenične i „koračajuće" kretne uređaje. Obrtna bagerska postolja bagera sa skreperskim kašikama
su u svemu ista kao i obrtno postolje bagera sa dubinskom kašikom, klasične izrade sa užadno-
koturačnim sistemima.

Radni uređaji bagera sa skreperskom kašikom se sastoje od dugačke strijele i kašike povezane
užadno - koturačnim sistemom za takvu strijelu. Strijele su urađene u vidu prostorne čelične rešetke
dužine od 9.0 do 30.0m i one su zglobno vezane za čeoni dio obrtnog postolja. Kašike su urađene od
čeličnog lima u vidu prizme otvorene sa gornje i čeone strane. Zapremine ovakvih kašika su različite i
kreću se u granicama od 0.50 do 50m3. Zahvaljujući užadno - koturačnim sistemima mogu da ostvare
odbacivanje kašika za ugao od 20 do 30° od vertikalne ravni koja prolazi kroz vrh strijele.

Pogon bagera sa skreperskim kašikama, zavisno od njihovih zapremina, može biti dizel, dizel -
električni i dizel - hidraulički. Kod kombinovanog pogona postoje posebni motori za radne, a posebni
za kretne uređaje. Snaga primarnih motora bagera sa skreperskim kašikama je različita i nalazi se u
granicama od 85 do 2250kW. Težina ovakvih bagera je u korelaciji sa zapreminom kašikaša kojima
rade i kreće se u granicama od 175 do 6500kN.

Upravljanje radom i kretanjem bagera sa skreperskom kašikom vrši se neposrednim načinom,

iz ergonomski oblikovanih, klimatizovanih i preglednih kabina, primjenom savremenih računarskih
tehnologija i upravijačkih uređaja sa displejima i „džojsticima".

Bager dreglajn je teški bager prevenstveno namenjen za otkopavanje materijala ispod

nivelete planuma na kojoj se nalazi tj. za dubinski rad. On otkopava materijal prema sebi. Bager
dreglajn može da kopa i visinski, a visina bloka po pravilu ne smije da bude veća od 0,5-0,7 Hp.

4
 Slika 5 Detaljan pregled dreglajn bagera

1 Strela, 10. Pogon za vuču kašike (kopanje),

2. Užad za dizanje kašike,
3. Kašika,
4. Užad za vuču kašike (kopanje),
5. Kabina rukovaoca,
6. Pogon obrtanja bagera,
7. Papuča koračajućeg transporta,
8. Zamajni mehanizam i pogon transporta,
9. Pogon dizanja i spuštanja kašike,
11. Generatorska grupa (protivteg),
12. Reparaturni kran,
13. Noseći stub sa paketima koturača,
14. Užad za održavanje stabilnosti,
15. Centralni stub sa paketima koturača,
16. Užad za podizanje i spuštanje strijele,
17. Paket koturača na vrhu strijele

1.5.2. Radni organ

Radni organ dreglajn bagera sastoji se od:

 kašike sa lancima ili sajlama za podizanje i vuču, istovarnog bloka (kotura) i istovarnog užeta,
 strijele koja je zglobno vezana za okretnu platformu,
 usmjerivača tj. usmjeravajućih koturova za vučno uže.

6
 1.5.3. Radni proces

Bager se postavlja u blizinu gornje ivice etažne kosine. Pri opuštenom vučnom užetu, a
pomoću užeta za podizanje kašike, kašika se spušta na dno, zatim se vučnim užetom kašika povlači ka
strijeli bagera. Kašika se pod dejstvom svoje težine urezuje u materijal i puni se otkopanim
materijalom. Dubina odrezka se reguliše zatezanjem užeta za dizanje kašike.

Kada je kašika puna materijala, nakratko se prikoči vučni doboš i stavlja se u pogon doboš za
dizanje kašike. Kao rezultat toga, uže za dizanje kašike, vučno uže i istovarno uže se zatežu, a kašika
se diže u horizontalnom položaju. Istovremeno sa podizanjem kašike uključuje se mehanizam za
kružno kretanje platforme pa se ista zajedno sa strijelom i kašikom okreće do mjesta pražnjenja
kašike.

Opuštanjem vučnog užeta kašika se prevrće i prazni. Platforma se zatim, zajedno sa strijelom
i kašikom okreće ka mjestu ponovnog utovara materijala i to pri istovremenom opuštanju užeta za
podizanje kašike tj. pri istovremenom spuštanju kašike.

1.5.4. Radni parametri

Radijus kopanja - Rk, predstavlja horizontalno rastojanje od okretne ose platforme bagera do
vrha zuba na kašici pri kopanju. Ovdje razlikujemo: radijus kopanja bez zabacivanja kašike Rk i radijus
(maksimalni) kopanja sa zabacivanjem kašike Rkmax.

Radijus pražnjenja - Rp, predstavlja horizontalno rastojanje od vertikalne ose okretanja

platforme do ose kašike pri pražnjenju iste.

Dubina kopanja - Hk, predstavlja vertikalno rastojanje od nivelete planuma na kojem se

bager nalazi do vrha zuba na kašici i u njenom krajnjem donjem položaju.

Visina pražnjenja - Hp, prestavlja vertikalno rastojanje od nivelete planuma na kojem bager
stoji do vrha zuba na kašici u procesu pražnjenja iste.

Slika 6 Radne dimenzije bagera dreglajna

6
 1.6. Bageri sa grajfernom kašikom

Bageri sa grajfernom kašikom, zbog specijalne konstrukcije kašike, mogu da vrše samo
vertikalni, dubinski iskop iz bunara, rovova, kanala ili temeljnih jama. Kašike ovih bagera mogu biti
izgrađene u vidu čeljusti, polipa ili hvatača.

Primenjuju se za iskop koherentnog i

Slika 7 Vrsta grabilice: hvataljka
nekoherenmog materijala ispod i iznad nivoa
stajanja. Mogu da budu opremljeni i posebnim
visokim kašikama male širine, ukoliko se koriste za
iskope zemljanog materijala iz uskih i dubokih
kanala ispunjenih bentonitom, tokom građenja
betonskih dijafragmi, temeljnih stopa riječnih
stubova itd. Uopšteno govoreći, u građevinarstvu i
rudarstvu mogu da se primjene za izvršavanje svih
iskopno - utovarnih radova, gdje i bageri sa
dubinskom i skreperskom kašikom.

Kao osnovni dijelovi bagera sa grajfernom

kašikom smatraju se: šasija bagera (oslonac
bagerskog postolja) sa pneumaticima ili gusjeničnim
kretnim uređajem; obrtno bagersko postolje; radni
organ sa grajfernom kašikom; pogonski uređaj i
kabina sa upravljačkim uređajem.

Slika 8 Vrsta grabilice: čeljust

1.6.1. Konstrukcija

Šasije i obrtna postolja bagera sa grajfernom

kašikom su u potpunosti isti sa šasijama i obrtnim
postoljima bagera sa skreperskom kašikom, za slučaj
proizvodnje u klasičnoj užadno - koturačnoj verziji,
kao i sa šasijama i obrtnim postoljima bagera sa

Slika 9 Vrsta grabilice: polip dubinskom kašikom za slučaj proizvodnje u

hidrauličkoj verziji. Šasije bagera sa grajfernom
kašikom snabdijevane su gusjeničnim lancima, točkovima sa pneumaticima, željezničkim kretnim
uređajima i ostalim kombinovanim kretnim uređajima. Osnovna razlika je u konstrukciji radnog
organa, odnosno kašike, koja kod ovih bagera ima oblik dvočeljusne kašike koja se potpuno zatvara.

Radni uređaj bagera sa grajfernom kašikom je u potpunosti isti sa radnim uređajem

hidrauličkog bagera sa skreperskom kašikom. Oblik grajferne kašike je isti za obje proizvodne verzije,

7
s tim što hidrauličke grajferne kašike zahvaljujući hidrauličkim sistemima vrše daleko kvalitetniji iskop
u odnosu na klasične grajferne kašike. Zapremine grajfernih kašika su različlte i kreću se u granicama
od 0.30 do 6.0m3. Zapremine specijalnih grajfernih kašika za uske i duboke iskope sa bentonitom su
nešto manje od navedenih i kreću se od 0.40 do 1.20m3.

Pogon bagera sa grajfernom kašikom je mehanički sa dizel - motorima ili kombinovani sa dizel
- električnim ili dizel - hidrauličkim motorima. Kod kombinovanog pogona postoje posebni motori za
radne i kretne uređaje. Snaga primarnih motora je različita i nalazi se u granicama od 56 do 500 kW.

Konstruktivna težina bagera sa grajfernom kašikom zavisi od zapremine kašike i nalazi se u

granicama od 85 do 570 kN. Upravljanje radom i kretanjem bagera sa grajfernom kašikom vrši se
neposredno iz savremeno opremljenih kabina, kakve su na primjer bagera sa skreperskom ili
hidrauličkih bagera sa dubinskom kašikorn.

1.6.2. Radni proces

Proces rada bagera grabilice se sastoji u sljedećem: otvorena kašika tj. grabilica sa otvorenim
čeljustima otpuštenim užetom za zatvaranje grabilice se spušta na užetu za dizanje. Na određenoj
visini iznad zemlje potpuno se otpusti uže za dizanje kašike i kašika se sa otvorenim čeljustima
urezuje u materijal.

Zatim se povlači uže za zatvaranje kašike pri čemu se vrši kopanje i punjenje kašike
materijalom, dok uže za dizanje kašike ostaje i dalje olabavljeno, odnosno malo pritegnuto. Poslije
zatvaranja kašike, nastavlja se sa zategnutim užetom za zatvaranje kašike uz istovremeno zatezanje
užeta za dizanje kašike.

U početku se dizanje kašike vrši samo na užetu za zatvaranje kašike, a odmah posle toga kad
prestane sa zatezanjem užeta za dizanje, nastavlja se proces dizanja sa oba užeta. U položaju za
istovar, otpusti se uže za zatvaranje kašike koja sad visi samo na užetu za dizanje, kašika se pod
dejstvom sopstvene težine otvara i prazni. Kad je kašika ispražnjena, platforma se zajedno sa
strijelom i kašikom okreće u položaj za ponovni utovar kašike i ciklus se ponavlja.

8
 2. Glatki valjci

Za statičko sabijanje koherentnog zemljanog materijala nasutog u slojevima, tokom građenja

nasipa saobraćajnica, nasipa regulisanih rijeka, tijela nasutih brana ili drugih objekata niskogradnje i
hidrogradnje, veliku primjenu imaju glatki valjci. Glatki valjci sabijanje
zemljanog materijala ostvaruju po principu „odozgo nadole", tako da
se težina od glatkih valjaka, zatvorenih čeličnih cilindara i točkova
„pegle" preko površine oslanjanja prenosi na gornju
površinu nasutog sloja, a od nje po dubini pod uglom od
45° u pravcu kretanja glatkih valjaka. Obzirom na malu
površinu oslanjanja, smatraju se i mašinama za linijsko
sabijanje zemljanog materijala.

Slika 10 Pregled dejstva valjka na tlo

Valjci sa glatkom površinom za sabijanje - glatki čvrsti valjci, rade se kao poluprikolični,
prikolični i samohodni, kao tandem glatkih valjaka i valjaka - pegle. Poluprikolični i prikolični valjci se
rade kao jednocilindrični i sastoje se od: rama sa spojnom gredom i sedlom; valjaka za sabijanje i
ploče za čiščenje gazišne površine valjka.

2.1. Prikolični glatki valjci

Šasije prikoličnih i poluprikoličnih glatkih valjaka urađene su u vidu čeličnih ramova sa

specijaimm ležištima za osovinu vaijka. Za prednji dio ramova vezane su spojne grede sa kukom i
seldom, zavisno od toga da li će se valjci povezivati u okviru vučnog voza za traktore točkaše,
gusjeničare i jednoosovinske i dvoosovinske tegljače. Snaga i tip vučne mašine glatkih valjaka zavise
od gabaritnih dimenzija valjaka i njihove težine. Radni organi prikoličnih i poluprikoličnih valjaka su
urađeni u vidu zatvorenih cilindara od teškog čeličnog lima. Unutrašnjost cilindra je moguće ispuniti
vodom, pijeskom, i drugim zrnastim ili komadnim
materijalom, kao balastom, u cilju povećanja
njegove težine.

Cilindri koji se primenjuju kod

prikoličnih ili poluprikoličnih glatkih valjaka se
proizvode sa dužinom od 1.50 do 2.50m i
prečnikom od 1.00 do 1.60m.
Sabijaju koherentni zemljani
materijal u slojevima,
čija se visina
kreće u
granicama od
0.10 do 0.30m.

Slika 11 Prikolični glatki valjak

9
Slika 12 i 13 Tandem glatki valjak

10
 2.2. Tandem glatki valjci

Samohodni tandem glatki valjci su jednostavne konstrukcije i sastoje se od dva cilindrična

valjka povezana šasijom na koju su montirani pogonski i transmisioni uredaji i kabina sa upravljačkim
uređajima. Samohodni statički „tandem glatki valjci sa peglama“ za razliku od klasičnog „tandema
valjaka“ imaju umjesto zadnjeg cilindra dva velika točka „pegle“. Kao i u prvom slučaju, posjeduju
specijalnu šasiju koja se oslanja na prednji upravljački valjak i na dva zadnja pogonska točka „pegle“.
Na šasiji su montirani, otvorena ili zatvorena kabina sa upravljačkim uređajima, kao i odgovarajući
pogonski i transmisioni uređaji. Kretni uređaji ovakvih valjaka su jednovremeno i radni uređaji za
sabijanje zemljanog materijala.

Šasija „tandem glatkih valjaka“, kao i šasija „tandem valjaka sa peglom“ se radi kao čvrsta i
robusna konstrukcija oslonjena na glatke valjke ili na valjke i točkove „pegle“. Kretanje „tandema
glatkih valjaka“ i „tandem valjaka sa peglama“ vrši se posredstvom mehaničke i hidrauličke
transmisije. Radna brzina kretanja je različita i nalazi se u granicama od 1.50 do 5.00km/h. Snaga
motora ovakvih valjaka je različita i zavisno od težine i gabaritnih dimenzija nalazi se u granicama od
35 do 100 kW. Upravljački cilindri „tandema glatkih valjaka“ i „tandema valjaka sa peglama" su istih ili
nešto manjih dimenzija od cilindara prikoličnih i poluprikoličnih valjaka. Točkovi „pegle" se rade
zavisno od težine sa prečnikom od 1.80 do 3.0m i širine gazišta od 0.30 do 0.60m. Upravljanje radom
samohodnih glatkih valjaka u obje kombinacije je neposredno iz kabina valjaka. Svi upravljački uređaji
snabdjeveni su odgovarajućim servo - motorima koji omogućavaju jednostavno upravljanje radnim
organima tokom sabijanja zemljanog ili nekog drugog materijala.

Konstruktivna težina vučenih glatkih valjaka kreće od 42 do 150kN zajedno sa balasnim

materijalom u njima, a samohodnih u obje kombinacije od 100 do 250 kN. Transportne brzine
kretanja su male, nalaze se u rasponu od 1.0 do 10.0km/h, pa se za njihov transport na duža
rastojanja koriste specijalne prikolice.

Praktični učinci glatkih valjaka zavise od njihovih dimenzija, zahtjevane energije sabijanja i
procjenjenih uslova rada i kreću se u granicama od 50 do 500 m3/h.

2.3. Pneumatski valjci

Ideja da se sabijanje zemljanog materijala vrši statičkim načinom, pritiscima koji su po veličini
usaglašeni sa koherentnošću, granulometrijskim sastavom, morfološkim i strukturnim sastavom
zemljanog matcrijala, realizovana je primjenom pneumovaljaka.

Pneumovaljci se koriste za sabijanje slojeva koherentnog i nekoherentneg zemljanog

materijala, ali i asfaltnih mješavina kod građenja putnih i željezničkih saobraćajnica; za sabijanje
zemljanog i šljunkovito-pjeskovitog materijala kod građenja tijela, jezgra i filterskih slojeva zemljanih
brana; za sabijanje asfaltnog materijala kod građenja asfaltnih kolovoznih konstrukcija i asfaltnih
uzvodnih ekrana nasutih brana. Pneumovaljci vrše sabijanje po principu „odozgo nadole“, preko
pneumatika koji su samostalno i u paru nasađeni na specijalne osovine. Ovakve osovine opremljene
su automatskom hidrauličkom kontrolom visine, zavisno od ravnosti i nagnutosti slojeva koji se
sabijaju.

11
 Pneumovaljci se izrađuju kao poluprikolični, prikolični i kao samohodni pneumovaljci. U oba
slučaja su jednostavne konstrukcije. Poluprikolični pneumovaljci obično imaju šasiju koja se oslanja
na pneumatike u jednom, a prikolični na pneumatike u dva reda. Kod samohodnih pneumovaljaka,
pneumatici se obično redaju u dva i više redova. Vučeni, poluprikolični i prikolični valjci se sastoje od
šasije, tovamog sanduka, radnog organa u vidu pneumatika i spojne grede. Samohodni pneumovaljci
za razliku od prikoličnih imaju pogonske, transmistone i upravljačke uređaje.

Kao šasija vučenih poluprikoličnih i prikoličnih glatkih čvrstih valjaka, javlja se čelični ram sa
ležištima za vertikalne osovine pojedinačnih ili para združenih pneumatika. Za prednji dio rama
vezana je spojna greda sa kukom ili sedlastom spojnicom, kojom se pneumovaljci vezuju za vučnu
mašinu - traktor guseničar, traktor točkaš te jednoosovinske i dvoosovinske tegljače. Snaga i tip
vučne mašine pneumovaljaka zavise od tetžne, gabaritnih dimenzija i nagnutosti nivelete linijskog
objekta koji se gradi.

Slika 13 Pneumatski valjak

Sa gornje strane šasije kruto je za nju zavaren tovarni koš, sanduk različite zapremine u koji se
stavlja odgovarajući balansni materijal od pijeska, šljunka, lomljenog kamena, betonskih blokova itd,
koji doprinose povećanju ukupne težine pneumovaljaka.

Radni organi pneumovaljaka dati su u vidu različitih tipova pneumatika, čiji se ptitisak možc
mijenjati proizvoljno i automatski shodno pojavljenim zahtjevima za sabijanje. Ukoliko je njihov
raspored u dva reda, tada prvi red poseduje parni, a zadnji nepami broj pneumatika. Raspored
zadnjih pneumatika je takav da pokrivaju međurazmake prednjih prijelaza za polovinu njihovc širine.
Ukupna širina sloja koja se sabija pneumovaljcima nalazi se u granicama od 1.80 do 2.60m.

12
 Kretanje samohodnih pneumovaljaka ostvaruje se radom dizel-motora čija se snaga kreće od
50 do 150kW. Pneumovaljci su snabdjeveni otvorenim i zatvorenim kabinama te savremenim
uređajima za neposredno - kabinsko upravljanje.

Konstruktivna težina prikoličnih i poluprikoličnih pneumovaljaka kreće od 85 do 350kN,

zajedno sa balasnim materijalom u njima. Konstruktivna težina samohodnih pneumovaljaka je nešto
veća i kreće se od 350 do 850kN. Radne i transportne brzine kretanja prikoličnih, poluprikoličnih i
samohodnih pneumovaljaka nalaze se u granicama od 1.0 do 20.0km/h.

Praktični učinci pneumovaljaka zavise od dimenzije pneumovaljaka, vrste materijala koji se

sabija i širine sloja sabijanja i kreću se u granicama od 50 do 500m3/h.

Tabela 1 Uporedba i primjena mehanizacija za zbijanje tla

13
 3. Literatura

Mirković S. Građevinska mehanizaciji. Beograd: GRAĐEVINSKA KNJIGA a.d. 2005.

Ćulibrk R. i Plavšić M. Mehanizacija u građevinarstvu. Novi Sad: Građevinski fakultet u Subotici. 2007.

Ignjatović D. Rudarske mašine. Beograd: Univerzitet u Beogradu, Rudarsko – geološki fakultet. 2011.

Linarić Z. Građevinski strojevi. Zagreb: Sveučilište u Zagrebu, Građevinski fakultet

14