‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬

‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪399‬‬

‫وزارت ﻧﻴﺮو‬ ‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي‬

‫دﻓﺘﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ آب و آﺑﻔﺎ‬ ‫اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬
‫‪http://seso.moe.org.ir‬‬ ‫‪nezamfanni.ir‬‬
‫‪1392‬‬
 92/5129
1392/01/31
 ‫اﺻﻼح ﻣﺪارك ﻓﻨﻲ‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ‪:‬‬
‫اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻧﻤﻮده و آن را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻼش ﻓﺮاوان‪ ،‬اﻳﻦ اﺛﺮ ﻣﺼﻮن از‬
‫اﻳﺮادﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻏﻠﻂﻫﺎي ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻓﻨﻲ‪ ،‬اﺑﻬﺎم‪ ،‬اﻳﻬﺎم و اﺷﻜﺎﻻت ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦرو‪ ،‬از ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ دارد در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻳﺮاد و اﺷﻜﺎل ﻓﻨﻲ ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ‬ ‫از‬
‫ﮔﺰارش ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻤﺎره ﺑﻨﺪ و ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻳﺮاد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﺑﻴﺎن دارﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﻣﺘﻦ اﺻﻼح ﺷﺪه را ﺑﺮاي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎس اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ذﻛﺮ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﻳﻦ اﻣﻮر ﻧﻈﺮﻫﺎي درﻳﺎﻓﺘﻲ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮده و اﻗﺪام ﻣﻘﺘﻀﻲ را ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ از ﻫﻤﻜﺎري و دﻗﺖ ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﺑﻬﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺻﻔﻲ ﻋﻠﻲﺷﺎه ‪ -‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻠﻔﻦ ‪ 33271‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬
‫‪Email:info@nezamfanni.ir‬‬ ‫‪web: nezamfanni.ir/‬‬
 ‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬
‫اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دارا ﺑﻮدن ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﻓﻨﻲ و آﺛﺎر زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻋﻤﺪه‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ و وﻗﺖﮔﻴﺮ ﺑﻮده و‬
‫ﺗﻼش و ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ و وﺳﻴﻌﻲ را در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺪارﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ رواﺑﻂ دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻟﻲ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻃﺮاح را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻃﺮح ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪارك اﺳﻨﺎد‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺳﻨﺎد ﻫﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻓﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ در ﻣﻮارد ﺿﺮوري ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺘﺮﺗﺐ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻮارد ﻓﻨﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺎت و روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح‬
‫را ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻨﺪي ﺣﻘﻮﻗﻲ )ﺑﺎ ﺗﺒﻌﺎت ﺑﻼﻓﺼﻞ ﻣﺎﻟﻲ( در زﻣﺎن اﺟﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﻧﻈﺎرﺗﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﻮق‪ ،‬اﻣﻮر آب وزارت ﻧﻴﺮو درﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫»ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ« را ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻣﻮرﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در دﺳﺘﻮرﻛﺎر‬
‫ﻗﺮارداد و ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬آن را ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ و اﺑﻼغ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ذيﻧﻔﻊ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ارﺳﺎل ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 23‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺼﻮب ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان و ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر )ﻣﺼﻮب ‪/42239‬ت ‪ 33497‬ﻣﻮرخ ‪ 1385/4/20‬ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان( ﺗﺼﻮﻳﺐ و اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي از ﺗﻼش و ﺟﺪﻳﺖ رﻳﻴﺲ اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺣﻤﺰه ﻣﺼﻄﻔﻮي و‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﺘﺮم اﻣﻮرﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﺮي ﻣﺤﺘﺮم ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر وزارت ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﺟﻨﺎب‬
‫آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢﻧﻴﺎ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻫﻤﻜﺎر در اﻣﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و از اﻳﺰدﻣﻨﺎن‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻖ روزاﻓﺰون ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﻮاران را آرزوﻣﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪاﺳﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات ﺧﻮد درﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﺎ را در اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻌﺪي ﻳﺎري ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎون ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي‬

‫زﻣﺴﺘﺎن ‪1391‬‬
 ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ )ﺷﻤﺎره ‪(399‬‬

‫ﻣﺠﺮي‪ :‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‬

‫ﻣﻮﻟﻔﺎن اﺻﻠﻲ‪:‬‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس ﻛﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس اﻋﺘﺼﺎﻣﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺟﺒﺮوﺗﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺪﻳﺪي ﻣﻮد‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس دلزﻧﺪه‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس زﻫﺘﺎب‪ ،‬آﻗﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻴﺪﻛﺮﺑﺎﺳﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺻﺎﻟﺢآﺑﺎدي‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻏﻴﺎﺛﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻓﺮﺟﻲآزاد‪ ،‬آﻗﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻓﺮﻳﺪﻣﺠﺘﻬﺪي‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﮔﻼﺑﺘﻮﻧﭽﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﮔﻮدرزي‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻧﻴﺎﻋﻤﺮان‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻌﻴﺪ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ وﻳﺮاﺳﺘﺎري ﻓﻨﻲ ﻣﺘﻦ اوﻟﻴﻪ و اﻋﻤﺎل ﻧﻈﺮات ﻣﺘﻦ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﺮﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ و آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺻﺎدق ﺻﺎدﻗﻴﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻃﺮح ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اوﻟﻴﻪ را داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻧﻈﺎرت و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه‪) :‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺳﺪﺳﺎزي ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر(‬

‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‬ ‫ﻣﺴﻌﻮد ﺣﺪﻳﺪي ﻣﻮد‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ و راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور اﻓﻖ ﻫﺴﺘﻪاي‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻮاﺣﺪ رزاﻗﻲ‬
‫ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎزه‬ ‫ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب‬ ‫ﻧﻮﺷﻴﻦ رواﻧﺪوﺳﺖ‬
‫ﻛﺸﻮر‪ -‬وزارت ﻧﻴﺮو‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮا‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫ﺳﻌﻴﺪ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب )ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ(‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور ﺗﻮانآب‬ ‫ﻣﺤﻤﺪﻃﺎﻫﺮ ﻃﺎﻫﺮي ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ و راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس رﺳﻤﻲ‬ ‫ﺣﻤﻴﺪ ﻏﻨﻲزاده‬
‫دﻛﺘﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﭘﻴﻤﺎب‬ ‫ﭼﻨﮕﻴﺰ ﻓﻮﻻدي ﻧﺸﺘﺎ‬
‫دﻛﺘﺮاي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻴﻢ ﻛﻴﺎ‬
‫ﻓﻮقﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻌﺪن )زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ(‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور زﻣﻴﻦ آب ﭘﻲ‬ ‫ﻋﻠﻲ ﻳﻮﺳﻔﻲ‬
‫دﻛﺘﺮاي راه و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس آزاد‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻴﺮزاد‬
‫در ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ از ﻧﻈﺮات ارزﺷﻤﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور آب ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﺑﻨﺪ آب‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺗﺎﺑﻠﻴﻪ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺎد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق )ﻣﺸﺎﻧﻴﺮ(‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ آب و ﺑﺮق ﺧﻮزﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ آب‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻏﺮب‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺧﺸﺎﻳﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﺻﺮ ﺧﻴﺮﺧﻮاه‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ دوﻟﺘﺸﺎﻫﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻔﻴﻌﻲﻓﺮ‪ ،‬آﻗﺎي دﻛﺘﺮ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻃﻠﻮﻋﻲ و آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺎوش ﻟﻴﺘﻜﻮﻫﻲ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻫﺪاﻳﺖ و راﻫﺒﺮدي ﭘﺮوژه‪:‬‬

‫رﻳﻴﺲ ﮔﺮوه اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬ ‫ﺧﺸﺎﻳﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري‬

‫رﻳﻴﺲ ﮔﺮوه اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬ ‫ﻓﺮزاﻧﻪ آﻗﺎرﻣﻀﺎﻧﻌﻠﻲ‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ آب اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ‬ ‫ﺳﺎﻧﺎز ﺳﺮاﻓﺮاز‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪5‬‬ ‫‪ -1-1‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪5‬‬ ‫‪ -2-1‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪5‬‬ ‫‪ -3-1‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -4-1‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -5-1‬ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -1-5-1‬ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪6‬‬ ‫‪ -2-5-1‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ -6-1‬ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ -7-1‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪7‬‬ ‫‪ -8-1‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﮔﺰارشﻫﺎ‬
‫‪9‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم – ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪13‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪15‬‬ ‫‪ -1-3‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪15‬‬ ‫‪ -1-1-3‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪15‬‬ ‫‪ -2-1-3‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪15‬‬ ‫‪ -3-1-3‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫‪16‬‬ ‫‪ -2-3‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪16‬‬ ‫‪ -3-3‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪16‬‬ ‫‪ -1-3-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪17‬‬ ‫‪ -2-3-3‬ﮔﺰارش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‬
‫‪17‬‬ ‫‪ -3-3-3‬ﺧﺎﻧﻪداري‬
‫‪17‬‬ ‫‪ -4-3-3‬ﻣﻮاد ﺳﻤﻲ‬
‫‪17‬‬ ‫‪ -5-3-3‬ﻣﻮارد ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪17‬‬ ‫‪ -6-3-3‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ‬
‫‪18‬‬ ‫‪ -4-3‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و ﺗﻤﺮﻳﻦ‬
‫‪18‬‬ ‫‪ -1-4-3‬آﻣﻮزش‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪18‬‬ ‫‪ -2-4-3‬ﺗﻤﺮﻳﻦ در ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪18‬‬ ‫‪ -3-4-3‬ﺟﻠﺴﺎت اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -4-4-3‬ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -5-4-3‬آﻣﻮزش اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -6-4-3‬روشﻫﺎي وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮات‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -7-4-3‬اﺧﺮاج‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -5-3‬وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫‪19‬‬ ‫‪ -1-5-3‬ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪20‬‬ ‫‪ -2-5-3‬وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫‪21‬‬ ‫‪ -3-5-3‬آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‬
‫‪21‬‬ ‫‪ -4-5-3‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫‪22‬‬ ‫‪ -5-5-3‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪22‬‬ ‫‪ -6-3‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري‬
‫‪23‬‬ ‫‪ -7-3‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺳﻼﻣﺘﻲ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ -1-7-3‬آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ -2-7-3‬ﻟﻮازم ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ -3-7-3‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‬
‫‪24‬‬ ‫‪ -4-7-3‬اﺳﺘﺤﻤﺎم‬
‫‪24‬‬ ‫‪ -5-7-3‬ﻟﻮازم آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‬
‫‪24‬‬ ‫‪ -6-7-3‬ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪24‬‬ ‫‪ -7-7-3‬آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -8-7-3‬ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -9-7-3‬آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -10-7-3‬ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎ‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -11-7-3‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫‪27‬‬ ‫‪ -12-7-3‬ﺣﺸﺮات و ﻣﺎرﻫﺎ‬
‫‪28‬‬ ‫‪ -13-7-3‬ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺳﻤﻲ‬
‫‪28‬‬ ‫‪ -14-7-3‬ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪28‬‬ ‫‪ -8-3‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪29‬‬ ‫‪ -9-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺮ‬
‫‪29‬‬ ‫‪ -1-9-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ‬
‫‪30‬‬ ‫‪ -2-9-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﻨﻔﺴﻲ‬
‫‪30‬‬ ‫‪ -3-9-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻨﻮاﻳﻲ‬
‫‪30‬‬ ‫‪ -4-9-3‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫‪30‬‬ ‫‪ -5-9-3‬ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﭘﻮﺳﺖ‬
‫‪31‬‬ ‫‪ -6-9-3‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬رﻳﺴﻤﺎن اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪31‬‬ ‫‪ -7-9-3‬ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪31‬‬ ‫‪ -10-3‬ﻋﻼﻳﻢ‬
‫‪31‬‬ ‫‪ -1-10-3‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ‬
‫‪32‬‬ ‫‪ -2-10-3‬ﻋﻼﻳﻢ راﻫﺒﺮي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‬
‫‪32‬‬ ‫‪ -11-3‬آﺗﺶ ﺳﻮزي‬
‫‪32‬‬ ‫‪ -12-3‬ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪32‬‬ ‫‪ -13-3‬ﺳﻨﮓﺑﺮداري‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -14-3‬ﺗﺮاﺑﺮي‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -15-3‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﻲ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -16-3‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -17-3‬ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -18-3‬ﺑﺮق‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -19-3‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ و ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -20-3‬ﺳﻨﮓﺷﻜﻦﻫﺎ‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -21-3‬رادﻳﻮ اﻛﺘﻴﻮ‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -22-3‬دارﺑﺴﺖﻫﺎ‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -23-3‬ﭘﻠﻜﺎن‪ ،‬ﻧﺮدﺑﺎن و ﭘﺎﮔﺮد‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -24-3‬اﺑﺰار دﺳﺘﻲ‪ ،‬اﺑﺰار ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ و ﺟﻚﻫﺎ‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -25-3‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻗﻼبﻫﺎ‪ ،‬زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم ﻓﻮﻻدي‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -26-3‬ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻛﻮبﻫﺎو ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -27-3‬ﻟﻮازم ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﻣﺘﺤﺮك و ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪34‬‬ ‫‪ -28-3‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪35‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪37‬‬ ‫‪ -1-4‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪37‬‬ ‫‪ -2-4‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪38‬‬ ‫‪ -3-4‬راهﻫﺎ‬
‫‪38‬‬ ‫‪ -1-3-4‬اﻧﻮاع راهﻫﺎ‬
‫‪39‬‬ ‫‪ -2-3-4‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ راهﻫﺎ‬
‫‪39‬‬ ‫‪ -4-4‬ﺷﻬﺮك‬
‫‪40‬‬ ‫‪ -1-4-4‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ اﺟﺎره ﻣﻨﺎزل‬
‫‪40‬‬ ‫‪ -2-4-4‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎروان و ﻛﺎﻧﻜﺲ‬
‫‪40‬‬ ‫‪ -3-4-4‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺮﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻮزه ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﺳﺪ‬
‫‪40‬‬ ‫‪ -4-4-4‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫‪41‬‬ ‫‪ -5-4‬دﻓﺎﺗﺮ‬
‫‪42‬‬ ‫‪ -6-4‬اﻧﺒﺎرﻫﺎ‬
‫‪42‬‬ ‫‪ -1-6-4‬اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎﻛﺘﻲ و ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ‬
‫‪42‬‬ ‫‪ -2-6-4‬اﻧﺒﺎر ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪42‬‬ ‫‪ -3-6-4‬اﻧﺒﺎر ﻣﻮادﺳﻮزا‬
‫‪42‬‬ ‫‪ -4-6-4‬اﻧﺒﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -5-6-4‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮه ﺳﻮﺧﺖ و ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -6-6-4‬اﻧﺒﺎر در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -7-4‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ و ﺗﻮﻗﻔﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -1-7-4‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -2-7-4‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺒﻚ‬
‫‪43‬‬ ‫‪ -3-7-4‬ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -4-7-4‬ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -5-7-4‬ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺒﻚ‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -8-4‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻫﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -1-8-4‬ﻛﺎرﮔﺎه آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و ﻛﺎرﮔﺎه آﻫﻨﮕﺮي و ﺟﻮﺷﻜﺎري‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -2-8-4‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺠﺎري‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -3-8-4‬ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮق‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -4-8-4‬ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫‪44‬‬ ‫‪ -9-4‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -10-4‬ﺗﺴﻬﻴﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رﻓﺎﻫﻲ‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -1-10-4‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -2-10-4‬ﺳﺎﻟﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -3-10-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ورزﺷﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -4-10-4‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺮوﺷﮕﺎه‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -11-4‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ‬
‫‪45‬‬ ‫‪ -12-4‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن درﻣﺎﻧﮕﺎه و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫‪46‬‬ ‫‪ -13-4‬آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻏﺬاﺧﻮريﻫﺎ‬
‫‪46‬‬ ‫‪ -14-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق‬
‫‪46‬‬ ‫‪ -1-14-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق اﺿﻄﺮاري‬
‫‪46‬‬ ‫‪ -2-14-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق داﺋﻢ‬
‫‪47‬‬ ‫‪ -15-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب‬
‫‪47‬‬ ‫‪ -1-15-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺷﺮب و ﺧﺎﻧﮕﻲ‬
‫‪47‬‬ ‫‪ -2-15-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ذﺧﻴﺮه و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺻﻨﻌﺘﻲ‬
‫‪48‬‬ ‫‪ -16-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻤﻊآوري‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ و دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب‬
‫‪48‬‬ ‫‪ -1-16-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫‪48‬‬ ‫‪ -2-16-4‬ﺷﺒﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺼﻔﻴﻪ آن‬
‫‪48‬‬ ‫‪ -3-16-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻫﻜﺸﻲ‬
‫‪48‬‬ ‫‪ -17-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻠﻔﻦ و ﻓﺎﻛﺲ‬
‫‪49‬‬ ‫‪ -18-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫‪49‬‬ ‫‪ -19-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺧﺎﻛﻲ‬
‫‪49‬‬ ‫‪ -20-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫‪49‬‬ ‫‪ -21-4‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت اﻧﺘﻘﺎل و رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪51‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -1-5‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -2-5‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -3-5‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‬
‫‪53‬‬ ‫‪ -1-3-5‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -2-3-5‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺠﺎز‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -3-3-5‬ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -4-3-5‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎرج از ﻗﺼﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -4-5‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -5-5‬ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري و ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺎك‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻛﻨﻲ و اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ‬
‫‪55‬‬ ‫‪ -6-5‬اﺣﺘﻴﺎﻃﺎت و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪56‬‬ ‫‪ -7-5‬روشﻫﺎي زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‬
‫‪56‬‬ ‫‪ -1-7-5‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﺧﺎك‬
‫‪57‬‬ ‫‪ -2-7-5‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﺳﻨﮓ‬
‫‪61‬‬ ‫‪ -8-5‬ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﻴﺐﻫﺎ‬
‫‪63‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ در دوران ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -1-6‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪65‬‬ ‫‪ -2-6‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪66‬‬ ‫‪ -3-6‬ﺣﻖ آﺑﻪ‬
‫‪66‬‬ ‫‪ -4-6‬ﻣﺨﺎﻃﺮات و ﺑﻴﻤﻪ‬
‫‪67‬‬ ‫‪ -5-6‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ‬
‫‪67‬‬ ‫‪ -6-6‬ﺧﺸﻜﺎﻧﻴﺪن و زﻫﻜﺸﻲ‬
‫‪67‬‬ ‫‪ -7-6‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺤﺮاف‪ ،‬اﻧﺴﺪاد و آﺑﮕﻴﺮي اوﻟﻴﻪ‬
‫‪69‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬
‫‪71‬‬ ‫‪ -1-7‬آبﺑﻨﺪي‬
‫‪71‬‬ ‫‪ -1-1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪71‬‬ ‫‪ -2-1-7‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ و اﺻﻄﻼﺣﺎت‬
‫‪72‬‬ ‫‪ -3-1-7‬ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ )ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ(‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪85‬‬ ‫‪ -4-1-7‬دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ‬
‫‪93‬‬ ‫‪ -2-7‬ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬
‫‪93‬‬ ‫‪ -1-2-7‬ﺗﺰرﻳﻖﻫﺎي ﺑﻬﺴﺎزي‬
‫‪97‬‬ ‫‪ -2-2-7‬زﻫﻜﺶﻫﺎ‬
‫‪101‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪103‬‬ ‫‪ -1-8‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪103‬‬ ‫‪ -1-1-8‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪103‬‬ ‫‪ -2-1-8‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪106‬‬ ‫‪ -2-8‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪108‬‬ ‫‪ -3-8‬ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ‬
‫‪108‬‬ ‫‪ -1-3-8‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪112‬‬ ‫‪ -2-3-8‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪122‬‬ ‫‪ -3-3-8‬آب‬
‫‪122‬‬ ‫‪ -4-3-8‬ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫‪125‬‬ ‫‪ -5-3-8‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫‪128‬‬ ‫‪ -6-3-8‬ﻫﻮاﺳﺎزﻫﺎ‬
‫‪130‬‬ ‫‪ -4-8‬اﻧﻮاع ﺑﺘﻦ‬
‫‪130‬‬ ‫‪ -1-4-8‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﺰاﻣﻲ‬
‫‪132‬‬ ‫‪ -2-4-8‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬
‫‪134‬‬ ‫‪ -3-4-8‬ﺟﺪاول ردهﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‬
‫‪134‬‬ ‫‪ -5-8‬ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫‪134‬‬ ‫‪ -1-5-8‬ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ‬
‫‪135‬‬ ‫‪ -2-5-8‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن و ﺗﻮزﻳﻦ‬
‫‪136‬‬ ‫‪ -3-5-8‬ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن‬
‫‪137‬‬ ‫‪ -6-8‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ‬
‫‪138‬‬ ‫‪ -1-6-8‬ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ‬
‫‪139‬‬ ‫‪ -2-6-8‬ﻛﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬واﮔﻦ و ﺳﻴﻠﻮﺑﻮس‬
‫‪139‬‬ ‫‪ -3-6-8‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﺑﺎﻛﺖ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪139‬‬ ‫‪ -4-6-8‬ﺷﻮتﻫﺎ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪140‬‬ ‫‪ -5-6-8‬ﭘﻤﭗﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻤﭗ ﻛﺮدن‬
‫‪140‬‬ ‫‪ -6-6-8‬ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ‬
‫‪141‬‬ ‫‪ -7-6-8‬ﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺖﻫﺎ وﻏﻴﺮه در ﺑﺘﻦ‬
‫‪142‬‬ ‫‪ -8-6-8‬ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎز )رواداري ﻫﺎ(‬
‫‪142‬‬ ‫‪ -7-8‬ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ‬
‫‪142‬‬ ‫‪ -1-7-8‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ‬
‫‪142‬‬ ‫‪ -2-7-8‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ‬
‫‪143‬‬ ‫‪ -8-8‬درزﻫﺎ‬
‫‪143‬‬ ‫‪ -1-8-8‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪144‬‬ ‫‪ -2-8-8‬درزﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ )اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ ‪ -‬اﻧﻘﺒﺎﺿﻲ(‬
‫‪144‬‬ ‫‪ -3-8-8‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ و درزﺑﻨﺪﻫﺎ‬
‫‪147‬‬ ‫‪ -9-8‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪147‬‬ ‫‪ -1-9-8‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪148‬‬ ‫‪ -2-9-8‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪148‬‬ ‫‪ -10-8‬ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‬
‫‪148‬‬ ‫‪ -1-10-8‬ﻛﻠﻴﺎﺗﻲ درﺑﺎره ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ‬
‫‪149‬‬ ‫‪ -2-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬
‫‪150‬‬ ‫‪ -3-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪150‬‬ ‫‪ -4-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪150‬‬ ‫‪ -5-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ‬
‫‪151‬‬ ‫‪ -6-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ‬
‫‪151‬‬ ‫‪ -7-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬
‫‪151‬‬ ‫‪ -8-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫‪151‬‬ ‫‪ -9-10-8‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‬
‫‪152‬‬ ‫‪ -10-10-8‬ﻛﻨﺘﺮل آﻣﺎري ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪153‬‬ ‫‪ -11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه‬
‫‪153‬‬ ‫‪ -1-11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ آب‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪156‬‬ ‫‪ -2-11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﻮاي ﺳﺮد‬
‫‪157‬‬ ‫‪ -12-8‬ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪157‬‬ ‫‪ -1-12-8‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط‬
‫‪161‬‬ ‫‪ -2-12-8‬ردهﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﺟﺎيﮔﺬاري‪ ،‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪162‬‬ ‫‪ -3-12-8‬ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي‬
‫‪164‬‬ ‫‪ -4-12-8‬ﭘﺲﺳﺮدﺳﺎزي‬
‫‪165‬‬ ‫‪ -5-12-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪166‬‬ ‫‪ -13-8‬ﭘﻴﺶ ﺳﺎزي ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪166‬‬ ‫‪ -1-13-8‬ﭘﻴﺶﺳﺎزي‬
‫‪166‬‬ ‫‪ -2-13-8‬ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪن‬
‫‪166‬‬ ‫‪ -14-8‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب‬
‫‪167‬‬ ‫‪ -15-8‬ﺑﺘﻦ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﻏﻠﺘﻜﻲ )‪(Rcc‬‬
‫‪167‬‬ ‫‪ -1-15-8‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪167‬‬ ‫‪ -2-15-8‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪169‬‬ ‫‪ -3-15-8‬ﻣﻮﻋﺪﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫‪169‬‬ ‫‪ -4-15-8‬ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪170‬‬ ‫‪ -5-15-8‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ‬
‫‪170‬‬ ‫‪ -6-15-8‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪172‬‬ ‫‪ -7-15-8‬اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬
‫‪173‬‬ ‫‪ -8-15-8‬اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬
‫‪173‬‬ ‫‪ -9-15-8‬اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬
‫‪174‬‬ ‫‪ -10-15-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﭘﺨﺶ‬
‫‪175‬‬ ‫‪ -11-15-8‬ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫‪176‬‬ ‫‪ -12-15-8‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ‬
‫‪177‬‬ ‫‪ -13-15-8‬ﻋﻤﻞآوري و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫‪178‬‬ ‫‪ -14-15-8‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪181‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬
‫‪183‬‬ ‫‪ -1-9‬ﻛﻠﻴﺎت‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪183‬‬ ‫‪ -1-1-9‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎر‬
‫‪183‬‬ ‫‪ -2-9‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪184‬‬ ‫‪ -3-9‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻫﺎ‬
‫‪184‬‬ ‫‪ -4-9‬ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻫﺎ‬
‫‪185‬‬ ‫‪ -5-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫‪185‬‬ ‫‪ -1-5-9‬ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬
‫‪185‬‬ ‫‪ -2-5-9‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ ﻗﺒﻞ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪187‬‬ ‫‪ -3-5-9‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺴﺘﻪ و ﻓﻴﻠﺘﺮ‬
‫‪188‬‬ ‫‪ -6-9‬ﮔﻮدﺑﺮداري و اﺳﺘﺤﺼﺎل ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪188‬‬ ‫‪ -1-6-9‬ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬
‫‪189‬‬ ‫‪ -2-6-9‬ﭘﺎكﺳﺎزي و ﺗﺴﻄﻴﺢ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫‪189‬‬ ‫‪ -3-6-9‬راهﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫‪189‬‬ ‫‪ -4-6-9‬رﻃﻮﺑﺖ و زﻫﻜﺸﻲ‬
‫‪190‬‬ ‫‪ -5-6-9‬ﺑﺮداﺷﺖ و ﺣﻤﻞ‬
‫‪191‬‬ ‫‪ -6-6-9‬ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‬
‫‪191‬‬ ‫‪ -7-6-9‬ﻣﻮاد اﺿﺎﻓﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫‪192‬‬ ‫‪ -7-9‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪192‬‬ ‫‪ -1-7-9‬ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬
‫‪193‬‬ ‫‪ -2-7-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺿﺎﻓﻪ و ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪193‬‬ ‫‪ -3-7-9‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻫﺎ‬
‫‪193‬‬ ‫‪ -4-7-9‬راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪193‬‬ ‫‪ -5-7-9‬اﺑﻌﺎد ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪194‬‬ ‫‪ -6-7-9‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪195‬‬ ‫‪ -7-7-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ‬
‫‪195‬‬ ‫‪ -8-7-9‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺮاي ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﻌﺪي‬
‫‪195‬‬ ‫‪ -9-7-9‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪196‬‬ ‫‪ -10-7-9‬ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺟﻮي ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪196‬‬ ‫‪ -11-7-9‬ﻛﻨﺘﺮل و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪196‬‬ ‫‪ -12-7-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪197‬‬ ‫‪ -8-9‬روش ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪197‬‬ ‫‪ -1-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﭘﻮﺳﺘﻪ‬
‫‪199‬‬ ‫‪ -2-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ‬
‫‪202‬‬ ‫‪ -3-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﺗﺮاوا در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻪ و ﭘﻲ‬
‫‪203‬‬ ‫‪ -4-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ‬
‫‪204‬‬ ‫‪ -5-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي زﻫﻜﺶ و ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‬
‫‪204‬‬ ‫‪ -6-8-9‬ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪205‬‬ ‫‪ -7-8-9‬ﺳﻨﮓﭼﻴﻦ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻدﺳﺖ‬
‫‪205‬‬ ‫‪ -8-8-9‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ وﻳﮋه‬
‫‪206‬‬ ‫‪ -9-9‬ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫‪206‬‬ ‫‪ -1-9-9‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪206‬‬ ‫‪ -2-9-9‬روشﻫﺎي ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫‪207‬‬ ‫‪ -10-9‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ‬
‫‪207‬‬ ‫‪ -11-9‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪207‬‬ ‫‪ -1-11-9‬ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬
‫‪208‬‬ ‫‪ -2-11-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‬
‫‪209‬‬ ‫‪ -3-11-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي و ﻳﺎ درﺷﺖداﻧﻪ ﺷﻨﻲ‬
‫‪209‬‬ ‫‪ -4-11-9‬ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و زﻫﻜﺶ‬
‫‪211‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬
‫‪213‬‬ ‫‪ -1-10‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪213‬‬ ‫‪ -1-1-10‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪213‬‬ ‫‪ -2-1-10‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ‬
‫‪213‬‬ ‫‪ -2-10‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪214‬‬ ‫‪ -3-10‬ﻧﻮع و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ‬
‫‪214‬‬ ‫‪ -1-3-10‬رده ﺑﻨﺪي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪215‬‬ ‫‪ -4-10‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪215‬‬ ‫‪ -1-4-10‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و آزﻣﺎﻳﺶ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪215‬‬ ‫‪ -2-4-10‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪216‬‬ ‫‪ -3-4-10‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻢ ﻛﺮدن‬
‫‪217‬‬ ‫‪ -5-10‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‬
‫‪218‬‬ ‫‪ -6-10‬آﻣﺎده ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪218‬‬ ‫‪ -1-6-10‬ﺑﺮﻳﺪن‬
‫‪218‬‬ ‫‪ -2-6-10‬ﺧﻢ ﻛﺮدن‬
‫‪219‬‬ ‫‪ -7-10‬وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻮش دادن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪219‬‬ ‫‪ -1-7-10‬وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪219‬‬ ‫‪ -2-7-10‬ﺟﻮش دادن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪220‬‬ ‫‪ -8-10‬ﻛﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪220‬‬ ‫‪ -9-10‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫‪222‬‬ ‫‪ -10-10‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ و رواداريﻫﺎ‬
‫‪222‬‬ ‫‪ -1-10-10‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ‬
‫‪222‬‬ ‫‪ -2-10-10‬رواداريﻫﺎ‬
‫‪222‬‬ ‫‪ -11-10‬اﻟﻴﺎف ﺗﻘﻮﻳﺘﻲ‬
‫‪223‬‬ ‫‪ -12-10‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺧﺎص‬
‫‪225‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪227‬‬ ‫‪ -1-11‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪227‬‬ ‫‪ -1-1-11‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪227‬‬ ‫‪ -2-1-11‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪228‬‬ ‫‪ -2-11‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪229‬‬ ‫‪ -3-11‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‬
‫‪229‬‬ ‫‪ -1-3-11‬ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪232‬‬ ‫‪ -4-11‬رواداريﻫﺎ‬
‫‪232‬‬ ‫‪ -5-11‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻛﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪232‬‬ ‫‪ -1-5-11‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪232‬‬ ‫‪ -2-5-11‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪234‬‬ ‫‪ -3-5-11‬ﺑﺎرﻫﺎ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪236‬‬ ‫‪ -4-5-11‬ﺗﻨﺶﻫﺎ‬
‫‪236‬‬ ‫‪ -5-5-11‬ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻟﻮازم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪236‬‬ ‫‪ -6-5-11‬ﺷﻤﻊﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪237‬‬ ‫‪ -6-11‬ﻧﻜﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪237‬‬ ‫‪ -1-6-11‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪237‬‬ ‫‪ -2-6-11‬ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي و ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪238‬‬ ‫‪ -3-6-11‬ﭘﻲ ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪238‬‬ ‫‪ -4-6-11‬ﻧﺸﺴﺖ‬
‫‪238‬‬ ‫‪ -5-6-11‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪238‬‬ ‫‪ -7-11‬آﻣﺎده ﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‬
‫‪239‬‬ ‫‪ -8-11‬ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫‪239‬‬ ‫‪ -9-11‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﺼﺐ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪239‬‬ ‫‪ -10-11‬ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬
‫‪239‬‬ ‫‪ -1-10-11‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪240‬‬ ‫‪ -2-10-11‬زﻣﺎن ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬
‫‪241‬‬ ‫‪ -3-10-11‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫‪241‬‬ ‫‪ -11-11‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺣﺠﻴﻢ دﻳﮕﺮ‬
‫‪241‬‬ ‫‪ -1-11-11‬ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪241‬‬ ‫‪ -2-11-11‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ‬
‫‪242‬‬ ‫‪ -3-11-11‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪242‬‬ ‫‪ -12-11‬ﺳﺎزهﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ )ﻣﻐﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ و ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ(‬
‫‪242‬‬ ‫‪ -1-12-11‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪243‬‬ ‫‪ -2-12-11‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪243‬‬ ‫‪ -13-11‬ﻗﺎﻟﺐ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ )ﺳﺮرﻳﺰ‪ ،‬آﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ(‬
‫‪244‬‬ ‫‪ -14-11‬ﻛﺎرﮔﺬاري ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻠﺰي‪ ،‬آبﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎم و زﺑﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪245‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪247‬‬ ‫‪ -1-12‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪247‬‬ ‫‪ -1-1-12‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪247‬‬ ‫‪ -2-12‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪249‬‬ ‫‪ -3-12‬ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‬
‫‪249‬‬ ‫‪ -1-3-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪250‬‬ ‫‪ -2-3-12‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪251‬‬ ‫‪ -3-3-12‬روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫‪254‬‬ ‫‪ -4-3-12‬ﻟﻖ ﮔﻴﺮي و ﺻﺎف ﻛﺮدن ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎ در داﺧﻞ ﺧﻂ »‪«A‬‬
‫‪254‬‬ ‫‪ -5-3-12‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﻮح‬
‫‪255‬‬ ‫‪ -6-3-12‬ﮔﺰارش ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر و ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫‪255‬‬ ‫‪ -4-12‬ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪255‬‬ ‫‪ -1-4-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪256‬‬ ‫‪ -2-4-12‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪256‬‬ ‫‪ -3-4-12‬روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫‪257‬‬ ‫‪ -5-12‬روشﻫﺎي ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه‬
‫‪257‬‬ ‫‪ -6-12‬ﺗﻬﻮﻳﻪ‬
‫‪257‬‬ ‫‪ -1-6-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﺑﺮد‬
‫‪257‬‬ ‫‪ -2-6-12‬روشﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ‬
‫‪260‬‬ ‫‪ -7-12‬آﺑﻜﺸﻲ و روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪260‬‬ ‫‪ -1-7-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر‬
‫‪260‬‬ ‫‪ -2-7-12‬آﺑﻜﺸﻲ‬
‫‪260‬‬ ‫‪ -3-7-12‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫‪261‬‬ ‫‪ -4-7-12‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫‪261‬‬ ‫‪ -8-12‬ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪261‬‬ ‫‪ -1-8-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر‬
‫‪261‬‬ ‫‪ -2-8-12‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪264‬‬ ‫‪ -3-8-12‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ در ﺑﺎره ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬
‫‪268‬‬ ‫‪ -4-8-12‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ‬
‫‪269‬‬ ‫‪ -9-12‬رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪269‬‬ ‫‪ -1-9-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﺑﺮد‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪270‬‬ ‫‪ -2-9-12‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪270‬‬ ‫‪ -3-9-12‬ﻧﺼﺐ و ﻗﺮاﺋﺖ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‬
‫‪272‬‬ ‫‪ -4-9-12‬زﻣﺎن و ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪273‬‬ ‫‪ -5-9-12‬ﮔﺰارشﻫﺎ‬
‫‪274‬‬ ‫‪ -10-12‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭼﻮن ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪275‬‬ ‫‪ -11-12‬ﺑﻬﺴﺎزي ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪275‬‬ ‫‪ -1-11-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر‬
‫‪275‬‬ ‫‪ -2-11-12‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪279‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫‪281‬‬ ‫‪ -1-13‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪281‬‬ ‫‪ -1-1-13‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪281‬‬ ‫‪ -2-1-13‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪281‬‬ ‫‪ -2-13‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪282‬‬ ‫‪ -3-13‬ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫‪282‬‬ ‫‪ -4-13‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪282‬‬ ‫‪ -1-4-13‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪283‬‬ ‫‪ -2-4-13‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫‪284‬‬ ‫‪ -3-4-13‬آب‬
‫‪284‬‬ ‫‪ -4-4-13‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ )ﺗﻮرﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ(‬
‫‪284‬‬ ‫‪ -5-4-13‬اﻟﻴﺎف‬
‫‪284‬‬ ‫‪ -6-4-13‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‬
‫‪285‬‬ ‫‪ -5-13‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‬
‫‪288‬‬ ‫‪ -6-13‬روشﻫﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‬
‫‪288‬‬ ‫‪ -1-6-13‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪289‬‬ ‫‪ -2-6-13‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ‬
‫‪289‬‬ ‫‪ -3-6-13‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ‬
‫‪289‬‬ ‫‪ -4-6-13‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺧﻮدﻛﺎر‬
‫‪290‬‬ ‫‪ -5-6-13‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪290‬‬ ‫‪ -7-13‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ وروشﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻧﻬﺎ‬
‫‪291‬‬ ‫‪ -1-7-13‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫‪291‬‬ ‫‪ -2-7-13‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ دوام )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي(‬
‫‪292‬‬ ‫‪ -3-7-13‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫‪292‬‬ ‫‪ -4-7-13‬آزﻣﺎﻳﺶ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫‪292‬‬ ‫‪ -8-13‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪292‬‬ ‫‪ -9-13‬روش ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫‪292‬‬ ‫‪ -1-9-13‬ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪293‬‬ ‫‪ -2-9-13‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫‪294‬‬ ‫‪ -3-9-13‬ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼط و ﺣﻤﻞ‬
‫‪295‬‬ ‫‪ -4-9-13‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫‪296‬‬ ‫‪ -5-9-13‬ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﻧﻴﻤﺮخ‬
‫‪297‬‬ ‫‪ -6-9-13‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪297‬‬ ‫‪ -7-9-13‬ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪298‬‬ ‫‪ -10-13‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ‬
‫‪298‬‬ ‫‪ -1-10-13‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬
‫‪298‬‬ ‫‪ -2-10-13‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪298‬‬ ‫‪ -3-10-13‬ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -4-10-13‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -5-10-13‬دوام )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي(‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -6-10-13‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -7-10-13‬ﺟﺬب آب‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -8-10-13‬ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -9-10-13‬زﻣﺎن ﮔﻴﺮش‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -10-10-13‬ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -11-10-13‬اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫‪299‬‬ ‫‪ -12-10-13‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪300‬‬ ‫‪ -13-10-13‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪300‬‬ ‫‪ -14-10-13‬درﺟﺎت ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫‪301‬‬ ‫‪ -15-10-13‬ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ‬
‫‪301‬‬ ‫‪ -11-13‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎ‬
‫‪301‬‬ ‫‪ -12-13‬ﻣﻬﺎرت‬
‫‪303‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪ -‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -1-14‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -2-14‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -3-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -4-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -5-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ و ﺳﻨﮕﻲ )ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي(‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -6-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -7-14‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪305‬‬ ‫‪ -1-7-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭼﻮﺑﻲ‬
‫‪306‬‬ ‫‪ -2-7-14‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬
‫‪306‬‬ ‫‪ -3-7-14‬رﻧﮓﻫﺎ و اﭘﻮﻛﺴﻲﻫﺎ‬
‫‪306‬‬ ‫‪ -4-7-14‬ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬
‫‪307‬‬ ‫‪ -5-7-14‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﻴﺮي‬
‫‪309‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪311‬‬ ‫‪ -1-15‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪311‬‬ ‫‪ -1-1-15‬ﻧﻜﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪311‬‬ ‫‪ -2-1-15‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪312‬‬ ‫‪ -3-1-15‬ﻗﺮاﺋﺖ‬
‫‪313‬‬ ‫‪ -4-1-15‬آﻣﻮزش‬
‫‪313‬‬ ‫‪ -5-1-15‬ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪313‬‬ ‫‪ -2-15‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪314‬‬ ‫‪ -3-15‬اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ‬
‫‪314‬‬ ‫‪ -1-3-15‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪319‬‬ ‫‪ -4-15‬اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪319‬‬ ‫‪ -1-4-15‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪319‬‬ ‫‪ -2-4-15‬ﭘﺎﻧﺪول‬
‫‪319‬‬ ‫‪ -3-4-15‬ﺷﻴﺐﺳﻨﺞ‬
‫‪320‬‬ ‫‪ -4-4-15‬درز ﺳﻨﺞ‬
‫‪320‬‬ ‫‪ -5-4-15‬دﻣﺎﺳﻨﺞ‬
‫‪321‬‬ ‫‪ -6-4-15‬ﺗﻨﺶﺳﻨﺞ‬
‫‪321‬‬ ‫‪ -7-4-15‬ﻛﺮﻧﺶﺳﻨﺞ‬
‫‪322‬‬ ‫‪ -8-4-15‬ﺗﺮكﺳﻨﺞ‬
‫‪322‬‬ ‫‪ -9-4-15‬ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ‬
‫‪322‬‬ ‫‪ -10-4-15‬اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ(‬
‫‪325‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ – ﻧﮕﻬﺪاري در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫‪327‬‬ ‫‪ -1-16‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪327‬‬ ‫‪ -2-16‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪327‬‬ ‫‪ -3-16‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎ و وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫‪327‬‬ ‫‪ -1-3-16‬رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ‬
‫‪327‬‬ ‫‪ -2-3-16‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‬
‫‪328‬‬ ‫‪ -3-3-16‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪328‬‬ ‫‪ -4-3-16‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي اﻓﺮاد و اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪329‬‬ ‫‪ -5-3-16‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪329‬‬ ‫‪ -6-3-16‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺪ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺟﻨﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪330‬‬ ‫‪ -7-3-16‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪330‬‬ ‫‪ -8-3-16‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺻﻮرتوﺿﻌﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪331‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪333‬‬ ‫‪ -1-17‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪333‬‬ ‫‪ -1-1-17‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و‪...‬‬
‫‪334‬‬ ‫‪ -2-1-17‬واﺣﺪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪334‬‬ ‫‪ -3-1-17‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪335‬‬ ‫‪ -4-1-17‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪337‬‬ ‫‪ -5-1-17‬ﭘﻼكﻫﺎ و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ‬
‫‪338‬‬ ‫‪ -6-1-17‬روﻏﻦ ﻛﺎري‬
‫‪338‬‬ ‫‪ -7-1-17‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ‬
‫‪338‬‬ ‫‪ -2-17‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪338‬‬ ‫‪ -3-17‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪338‬‬ ‫‪ -1-3-17‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪339‬‬ ‫‪ -2-3-17‬اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪339‬‬ ‫‪ -3-3-17‬ﻣﺮاﺟﻊ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪340‬‬ ‫‪ -4-3-17‬ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫‪341‬‬ ‫‪ -5-3-17‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪341‬‬ ‫‪ -6-3-17‬ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز‬
‫‪342‬‬ ‫‪ -7-3-17‬اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪344‬‬ ‫‪ -4-17‬ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪344‬‬ ‫‪ -1-4-17‬ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪348‬‬ ‫‪ -2-4-17‬ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪352‬‬ ‫‪ -5-17‬ﺑﺎزرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫‪352‬‬ ‫‪ -1-5-17‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪353‬‬ ‫‪ -2-5-17‬ﺑﺎزرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪354‬‬ ‫‪ -3-5-17‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪354‬‬ ‫‪ -4-5-17‬ﮔﺰارش ﺑﺎزرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪355‬‬ ‫‪ -6-17‬ﻧﺼﺐ و راه اﻧﺪازي‬
‫‪355‬‬ ‫‪ -1-6-17‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪355‬‬ ‫‪ -2-6-17‬ﺑﺎزرﺳﻲ ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ‬
‫‪355‬‬ ‫‪ -3-6-17‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و راه اﻧﺪازي ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪357‬‬ ‫‪ -4-6-17‬ﮔﺰارشﻫﺎي ﻧﺼﺐ و ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎ‬
‫‪357‬‬ ‫‪ -7-17‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪359‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬
‫‪361‬‬ ‫‪ -1-18‬ﻛﻠﻴﺎت‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪361‬‬ ‫‪ -1-1-18‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪361‬‬ ‫‪ -2-18‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪361‬‬ ‫‪ -3-18‬ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪361‬‬ ‫‪ -1-3-18‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪363‬‬ ‫‪ -2-3-18‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪369‬‬ ‫‪ -3-3-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫‪370‬‬ ‫‪ -4-3-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪371‬‬ ‫‪ -4-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺤﺖ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪371‬‬ ‫‪ -1-4-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪371‬‬ ‫‪ -2-4-18‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪372‬‬ ‫‪ -3-4-18‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ‬
‫‪374‬‬ ‫‪ -4-4-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪374‬‬ ‫‪ -5-18‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫‪374‬‬ ‫‪ -1-5-18‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫‪374‬‬ ‫‪ -2-5-18‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ‬
‫‪377‬‬ ‫‪ -3-5-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪377‬‬ ‫‪ -6-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪377‬‬ ‫‪ -1-6-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه )ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب(‬
‫‪381‬‬ ‫‪ -2-6-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬
‫‪383‬‬ ‫‪ -7-18‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‬
‫‪383‬‬ ‫‪ -1-7-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪383‬‬ ‫‪ -2-7-18‬ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫‪384‬‬ ‫‪ -3-7-18‬ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ و اﺗﺼﺎﻻت‬
‫‪384‬‬ ‫‪ -4-7-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪384‬‬ ‫‪ -8-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫‪384‬‬ ‫‪ -1-8-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪385‬‬ ‫‪ -2-8-18‬اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪386‬‬ ‫‪ -3-8-18‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻠﻲ‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪386‬‬ ‫‪ -4-8-18‬ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰرﻫﺎ )دﺳﺘﻲ‪ -‬ﺧﻮدﻛﺎر(‬
‫‪387‬‬ ‫‪ -5-8-18‬ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهﻫﺎ‬
‫‪387‬‬ ‫‪ -6-8-18‬وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪389‬‬ ‫‪ -7-8-18‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫‪390‬‬ ‫‪ -8-8-18‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‬
‫‪391‬‬ ‫‪ -9-8-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪391‬‬ ‫‪ -9-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫‪391‬‬ ‫‪ -1-9-18‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻠﻲ‬
‫‪391‬‬ ‫‪ -2-9-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫‪392‬‬ ‫‪ -10-18‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‪393‬‬
‫‪399‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬واژهﻧﺎﻣﻪ‬
‫‪409‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪولﻫﺎ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪23‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-3‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎ‬
‫‪24‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-3‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺗﻮﻗﻒ روزاﻧﻪ در ﻣﻌﺮض آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ‬
‫‪27‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-3‬ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪79‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬اﻧﻮاع دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪86‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-7‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﻞ روان‬
‫‪96‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺎده ﺗﺰرﻳﻖ در اﺑﺘﺪاي ﺷﺮوع ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬
‫‪96‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻏﻠﻈﺖ در ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬
‫‪97‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -5-7‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪98‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -6-7‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ P.V.C.‬ﺑﺮاي زﻫﻜﺶﻫﺎ‬
‫‪108‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن )درﺻﺪ(‬
‫‪109‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-8‬ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪولﻫﺎ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪110‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-8‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺿﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت‬
‫‪116‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪116‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -5-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫‪119‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -6-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ASTM C33‬‬
‫‪119‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -7-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬
‫‪120‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -8-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ‬
‫‪120‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -9-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ‬
‫‪123‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -10-8‬ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )درﺻﺪوزﻧﻲ(‬
‫‪124‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -11-8‬ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )درﺻﺪوزﻧﻲ(‬
‫‪124‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -12-8‬ﺧﻮاص ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬
‫‪126‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -13 -8‬ﺧﻮاص اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎ‬
‫‪131‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -14-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬
‫‪131‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -15-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪131‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -16-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫‪132‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -17-8‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن درﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ )ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد(‬
‫‪132‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -18-8‬ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ‬
‫‪133‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -19-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ‬
‫‪135‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -20-8‬رواداري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ )ﺗﻮزﻳﻦ(‬
‫‪138‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -21-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ )ارﺗﻔﺎع( ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ و ﻫﺮﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪158‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -22-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪158‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -23-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪159‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -24-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در ﺷﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫‪159‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -25-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ )ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ(‬
‫‪160‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -26-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ )درﺻﺪ ﻋﺒﻮري(‬
‫‪170‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -27-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪176‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -28-8‬ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻮﺑﺖ ﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪193‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-9‬رواداري ﻣﺠﺎز ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ‬
‫‪196‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-9‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﺪادي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪولﻫﺎ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪197‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-9‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﺪادي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪207‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-9‬راﻫﻨﻤﺎي روش ﺗﺮاﻛﻢ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪214‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-10‬ردهﺑﻨﺪي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪216‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-10‬ﺣﺪﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﻧﺤﻨﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪218‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-10‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﻄﺮ ﺧﻢ ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪220‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-10‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ )‪(mm‬‬
‫‪232‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1 -11‬رواداريﻫﺎي اﺧﺘﻼف ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪236‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-11‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻟﻮازم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪240‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-11‬ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬
‫‪258‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-12‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺠﺎز ﮔﺎزﻫﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫‪283‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-13‬ﻣﺤﺪوده داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪283‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-13‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﺠﺎز داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪286‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-13‬رده ﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫‪287‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-13‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻃﺮاح ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫‪287‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -5-13‬ﻣﻘﺪار ﻛﻞ ﻫﻮاي ﺑﺘﻦ ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﺦزدﮔﻲ‬
‫‪335‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-17‬واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ و ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري آﻧﻬﺎ‬
‫‪1‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ دارا ﺑﻮدن ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﻓﻨﻲ و آﺛﺎر زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻋﻤﺪه‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ و وﻗﺖﮔﻴﺮ ﺑﻮده و‬
‫ﺗﻼش و ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ و وﺳﻴﻌﻲ را در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻃﺮحﻫﺎ‪ ،‬در زﻣﺮه ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻮده و اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در اﻋﺘﻼي اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﻣﻠﻲ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻪ اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﭘﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﻮد را اﻳﻔﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﺻﺤﻴﺢ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در‬
‫ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺳﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎ و ﺗﻠﻔﺎت ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬داراي اﺑﻌﺎد وﺳﻴﻌﻲ ﺑﻮده و اﺛﺮات ﺳﻮء ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب زﻳﺎدي از‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺪارﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ رواﺑﻂ دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻟﻲ و‬
‫ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﺮده‪ ،‬دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻃﺮاح را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻃﺮح ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪارك اﺳﻨﺎد‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺳﻨﺎد ﻫﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻓﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ در ﻣﻮارد ﺿﺮوري ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺘﺮﺗﺐ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻮارد ﻓﻨﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ در ﻣﺘﻮن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫»ﺑﻴﺎن دﻗﻴﻖ و ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و اﺑﺰار‪ ،‬اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺟﺮا و ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻮﻟﻴﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺎت و روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح‬
‫را ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻨﺪي ﺣﻘﻮﻗﻲ )ﺑﺎ ﺗﺒﻌﺎت ﺑﻼﻓﺼﻞ ﻣﺎﻟﻲ( در زﻣﺎن اﺟﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﻧﻈﺎرﺗﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻫﺮ ﻃﺮح ﺳﺪﺳﺎزي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻃﺮحﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ اﺻﻮل‪ ،‬ﺿﺮورتﻫﺎ‬
‫و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺘﻌﺪدي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ از ﺗﻜﺮار ﻛﺎر ﭘﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺮح ﻣﺸﺨﺺ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮده و ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﺤﺘﻤﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺮح ﺧﺎص ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﻳﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ‬
‫از آن را ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺬف ﻳﺎ ﻧﻘﺾ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اوﻟﻮﻳﺖ‬
‫دارد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﻣﻮاردي ﺳﻜﻮت ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آن ﻣﻮارد از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻃﺮح‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺎﻓﺬ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ و روشﻫﺎي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺧﻼف اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻦ ﺳﺪﺳﺎزي در اﻳﺮان در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬آﻣﻴﺰهاي از‬
‫روشﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي در ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲﻫﺎ و‬
‫ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻲﻫﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺰوم ﺗﺪوﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي در ﻃﺮحﻫﺎي‬
‫ﺳﺪﺳﺎزي‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺳﺪﺳﺎزي دﻓﺘﺮ ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺪﻫﺎ را در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار داد‪ .‬ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس واﮔﺬار ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر ﻣﺸﺘﺮك ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس و اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﺳﺪﺳﺎزي‬
‫دﻓﺘﺮ ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻛﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﻌﺎرﻳﻒ ‪ ICOLD‬ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺳﺪﻫﺎي‬
‫ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻛﻲ و ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻛﻮﺑﻴﺪه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﺪﻫﺎ و ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎ را ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬از ﺗﻜﺮار ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺷﻮد و‬
‫ﻫﺮ روش ﻳﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬در ﻓﺼﻠﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﻓﻘﻂ ﻳﻚﺑﺎر‬
‫آورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع داده ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺰو اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و رﻋﺎﻳﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺧﺘﻴﺎري ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻘﺪ ﻫﺮ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬در آن ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺎﻓﺬ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬از ﺗﻜﺮار آﻧﻬﺎ ﺧﻮدداري ﺷﺪه و در اﻧﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل ﻳﻚﺟﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺎﺿﺮ اوﻟﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬
‫ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺮات و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎي اﺳﺎﺗﻴﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎران ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺪﺳﺎزي ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﻴﺶﻛﺴﻮﺗﺎن اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در وﻳﺮاﻳﺶﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺗﻌﺎرﻳﻒ ‪ ICOLD‬ﺳﺪﻫﺎﻳﻲ ﺟﺰو ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮوط زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ارﺗﻔﺎع آنﻫﺎ از ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ رﻗﻮم ﺳﻄﺢ ﭘﻴﺎدهرو ﻳﺎ ﺳﻮارهرو ﺗﺎج‪ 15 ،‬ﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﺗﺎ ‪ 15‬ﻣﺘﺮ در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 500‬ﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺨﺰن ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻼب ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2000‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﻲ ﺳﺪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪه‪ ،‬ﺧﺎص و ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﻜﻞ ﺳﺪ داراي ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﺎص و ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج – از اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 1998‬ﺳﺪﻫﺎي ﺑﻴﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 15‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﻧﻴﺰ در ردﻳﻒ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١‬ﻓﺼﻞ ‪١‬‬
‫ﻛﻠﻴﺎت‬
‫‪5‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫‪ -١-١‬داﻣﻨﻪ آﺎرﺑﺮد‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚﻧﺎﭘﺬﻳﺮ از اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي و ﻻزماﻻﺟﺮا اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻮاردي در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن ﻣﻮارد از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزماﻻﺟﺮا ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻃﺮحﻫﺎي اﺣﺪاث ﺳﺪﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺰاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮي زﻫﻜﺸﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺗﺤﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺳﺮرﻳﺰﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮﺿﭽﻪ آراﻣﺶ‪ ،‬ﺷﻬﺮكﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي اﺣﺪاث‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬

‫‪ -٢-١‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ وﺳﺎﻳﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮﺗﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻣﻠﻲ و‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻄﺎﺑﻖ آن ﻣﻮارد ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎن و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اوﻟﻮﻳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻔﻮﻳﺾ ﺑﺮﺧﻲ ﻳﺎ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر)ان( ﺟﺰء ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻳﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد‬
‫ﻟﺰوم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺪارك و ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺟﺮاي اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﻤﺎن ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺟﺮاي‬
‫ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺿﺮورﺗﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﺼﻞﻫﺎ و ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺪارك و ﮔﻮاﻫﻲ ﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪6‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از اﺟﺰاي ﺗﻔﻜﻴﻚﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻠﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﺟﺰء ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺎﻣﻴﻦﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ و‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻟﺰوم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﺟﺰء ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮد ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در آن ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎ ﻧﺎﻓﺬ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-١‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدهﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﻲ از ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد در ﻣﻮرد روش اﺟﺮاي آن‬
‫ﻗﺴﻤﺖ از ﻛﺎر ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل در ﺧﺼﻮص ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻣﻞ زﻣﺎنﺑﻨﺪي‬
‫اﺟﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻛﺎر را ﻛﺘﺒﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ و ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﺻﻼﺣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰ و آﻏﺎز اﺟﺮاي آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد را در ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻲ ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺪت اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت و در ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮ در‬
‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و دﻻﻳﻞ ﻣﺴﺘﺪل‪ ،‬ﻛﺘﺒﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١‬ﺗﻀﻤﻴﻦ آﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﻮول ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻔﺎد ﻛﻠﻴﻪ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن‪،‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت در داﻣﻨﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻠﻲ‪ ،‬اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﺨﺶ از ﭘﻴﻤﺎن در ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻧﺎﻗﺾ‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ -١-۵-١‬ﭘﺬﻳﺮش آﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و اﺑﺰار‪ ،‬روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻳﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-١‬آﻨﺘﺮل آﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﻨﺘﺮل داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ در ﺣﺪود ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻣﻌﻘﻮل‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮاردي داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪،‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﻓﺼﻞ اول ‪ -‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-١‬ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ )ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ( و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‬
‫ﻛﻪ از اﺛﺮات ﺳﻮء ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ )ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮح‪،‬‬
‫ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ( ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺗﻤﺎم ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ و »ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮنﻫﺎ« و ﻗﺮاردادﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و اﺳﻨﺎد ﺗﻌﻬﺪآور ﻣﻠﻲ ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٧-١‬ﻧﻘﺸﻪهﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ از ﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎريﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ وي ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻤﻲ ﻧﺼﺐ ﻳﺎ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و در زﻣﺎن ﻣﻘﺘﻀﻲ ـ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ـ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-١‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﮔﺰارشهﺎ‬

‫ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت و ﮔﺰارشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻬﻴﻪ آﻧﻬﺎ در اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻋﻢ از ﮔﺰارشﻫﺎي روزاﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻔﺘﮕﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و‬
‫ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺨﻪاي از اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل ﺷﻮد و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره در دﺳﺘﺮس ﻧﻈﺎر و ﺑﺎزرﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﮔﺰارشﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1- As-Built, As-Excavated, As-Constructed, As-Installed‬‬

‫‪٢‬ﻓﺼﻞ ‪٢‬‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫‪11‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوم – ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬

‫ﻓﺼﻞ دوم – ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬

‫آﺗﺸﻜﺎري‪ :‬ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺮجﮔﺬاري‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎر و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮدﺷﺪن ﺳﻨﮓ و ﺣﺼﻮل‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﻻﺷﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻤﻴﺖﻫﺎ و ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻏﻴﺮه‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش‪ :‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و‪ ...‬ﺟﻬﺖ ﭘﺬﻳﺮش آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي در ﺗﺠﻬﻴﺰ‪،‬‬
‫اﺟﺮا و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻓﺮآوردهﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و‪...‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻣﻴﺰان‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت وﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﻄﺒﺎق‪) :‬ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﺗﻄﺒﻴﻖ( ﺑﺮﺧﻮرداري ﻣﻮاد‪،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و‪ ...‬از ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه و‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه‪.‬ر‪.‬ك‪ 1.‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻛﺎرﮔﺎه‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺟﺮاي ﻛﺎر‪) :‬زﻣﺎنﺑﻨﺪي( ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﺧﻮاص ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮش‪) :‬ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ( ﺗﺎﻳﻴﺪ اﻧﻄﺒﺎق ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و‪ ...‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ‪ .‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎن‪ :‬ر‪.‬ك‪.‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺟﺰء )دﺳﺖ دوم(‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ‪ :‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻫﻤﻮاره ﻛﺘﺒﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت و روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﺼﻮل ﻗﻄﻌﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻛﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺎوب آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ :‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻜﺮار آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻣﺪارا و رواداري‬
‫رﻳﻴﺲ ﻛﺎرﮔﺎه‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ :‬ر‪.‬ك‪.‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬

‫‪ -1‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ« اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪12‬‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ :‬ر‪.‬ك‪.‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ :‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت در آن ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‪) :‬ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ( ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪن ﻛﻴﻔﻴﺎت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ .‬ﻋﺪم‬
‫ﺣﺼﻮل ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ‪.‬‬
‫ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﻛﺎر‪ :‬ر‪.‬ك‪.‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات در داﻣﻨﻪاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه و‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداريﻫﺎ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮع وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻪ آن را ﺑﺮاي ﺑﺮآوردن ﻧﻴﺎز ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و اﺑﺰار‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﺠﻮز‪ :‬اﺟﺎزهﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﺮاي آﻏﺎز ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در روﻧﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪارا‪) :‬رواداري‪ ،‬ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز( ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎزهﻫﺎ ﻣﺠﺎزﻧﺪ از ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه ـ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات ـ ﻋﺪول ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮ ﻃﺮح‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‪) :‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺒﻴﻖ( ﺑﻴﺎن ﻛﻤﻲ ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺒﻴﻖ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪ‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري ﺑﺮروي آﻧﻬﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ‬
‫ﻣﻮاد‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور‪ :‬ر‪.‬ك‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ :‬ر‪.‬ك‪.‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‬
‫‪٣‬ﻓﺼﻞ ‪٣‬‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪15‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -١-٣‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﻔﺎﻇﺖ و‬
‫اﻳﻤﻨﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-١-٣‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬روشﻫﺎ و اﺑﺰار ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات‪ ،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻛﺎر و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮح ﻻزماﻻﺟﺮا‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮراﺗﻲ ﻣﻐﺎﻳﺮﺗﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ‬
‫اوﻟﻮﻳﺖ دارد و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺨﺖﮔﻴﺮاﻧﻪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ‪ ،‬روشﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻨﺪرج‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻔﺎد اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي«‬
‫)ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 247‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر( را ﻛﺎﻣﻼ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي در ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺬﻛﻮر و‬
‫اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ Construction Safety Standards‬از ﻧﺸﺮﻳﺎت ‪ USBR‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ )در اﻳﻦ‬
‫ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻜﺮار ارﺟﺎع ﺑﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ آن را ‪ USBR: CSS‬ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻳﻢ(‪.‬‬

‫‪ -٢-١-٣‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و وﺳﺎﻳﻞ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر در آن )ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره‪ 247‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ وﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر( ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻠﻲ ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم و ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن دﻳﮕﺮ اﺟﺮا‪ ،‬راه اﻧﺪازي‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻃﺮف ﻗﺮارداد ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻠﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪،‬‬
‫ﻣﻀﺮ ﻳﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك ‪ -‬ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺟﻊ آن ‪-‬ﻛﺎرﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١-٣‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور و در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﭘﺲ از درﺧﻮاﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬درﺧﻮاﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻟﺰوم اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات‪ ،‬روش ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻼﻣﺖ و اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺟﻊ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد ﻳﺎ اﺑﺰار و ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺿﺮوري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ روشﻫﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي در آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ و اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري ﻣﻐﺎﻳﺮﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺻﺎدر ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺗﻐﻴﻴﺮي در روشﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪16‬‬

‫‪ -٢-٣‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ واژهﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎن و اﺳﻨﺎد آن ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ دوم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺿﺮوري واژهﻫﺎي‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺳﺪﺳﺎزي ﻧﻴﺰ در ﻓﺼﻮل ﻣﺮﺑﻮط اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ واژهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬در‬
‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‪ ،‬در ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﺗﻜﺮار آﻧﻬﺎ اﺣﺘﺮاز ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٣-٣‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -١-٣-٣‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﺶ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻠﺴﻪاي )ﻳﺎ ﺟﻠﺴﻪﻫﺎﻳﻲ( ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺮارداد‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روشﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ در ﺧﺼﻮص‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮاي ﻧﻈﺎرت ﻣﻘﻴﻢ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ﻃﺮح ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و آن را ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺰارش ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎر در اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از‬
‫آﻏﺎز اﺟﺮاي آن ﺟﺰﻳﻴﺎت‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﻛﺘﺒﻲ دﻳﮕﺮي در ﺧﺼﻮص ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن را ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در آن ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ آﻏﺎز ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻠﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪا ارﺳﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﺣﺎوي ﺟﺪول زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺟﺰﻳﻴﺎت و‬
‫روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ردﻳﻒﻫﺎي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴﺎﺗﻲ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﺣﺼﻮل اﻳﻤﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﺻﻠﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎر و ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻫﺮ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﻴﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﺧﻄﺮات و‬
‫روش وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در روش وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮات‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﮔﺎمﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺨﺎﻃﺮه‪ ،‬ﺧﻄﺮات ﻫﺮﮔﺎم را ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮده و روش ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن آن ﺧﻄﺮﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در روشﻫﺎي‬
‫وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎت وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬روشﻫﺎي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻤﻨﻲ و‬
‫ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻳﺎ ﺳﻤﻲ ﻳﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺣﺎوي ﮔﺎزﻫﺎ و ﻏﺒﺎرات ﺳﻤﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي‬
‫ﺣﺎوي روش وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪17‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺐ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻼﻣﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺟﻠﺴﻪ اوﻟﻴﻪ و‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬رﻳﻴﺲ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪﻫﺎ ﺣﻀﻮر ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻛﺎر‪ -‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ -‬ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫در ﺧﺼﻮص ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻼﻣﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻤﺎم وﻗﺖ اﺳﺘﺨﺪام و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻣﺘﻨﺎوﺑﺎ از ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎزدﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ از اﺟﺮاي روشﻫﺎي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻼﻣﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٣-٣‬ﮔﺰارش ﻣﺎهﺎﻧﻪ‬
‫ﻳﻚ ﮔﺰارش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در اﺑﺘﺪاي ﻫﺮ ﻣﺎه ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﮔﺰارش ﺣﺎوي آﻣﺎر ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺗﺼﺎدﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎر وﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-٣-٣‬ﺧﺎﻧﻪداري‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﺧﺎﻧﻪداري و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺎرو‪ ،‬ﺳﻄﻞﻫﺎي زﺑﺎﻟﻪ و ﻏﻴﺮه در ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﻛﺎرﮔﺎه و ﻧﻴﺰ اﻓﺮادي ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-٣‬ﻣﻮاد ﺳﻤﻲ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و دور رﻳﺰي ﻣﻮاد ﺳﻤﻲ از ﻫﺮ ﻧﻮع ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن آب‬
‫رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺮﻫﺎ و ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺸﻮد‪ .‬دﻓﻊ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﻣﺎﻧﻨﺪ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻓﺎﺿﻼب و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-٣-٣‬ﻣﻮارد ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻳﺎ ﺳﻜﺮآور در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻓﺮاد ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺳﺪﺳﺎزي ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻤﻞ ﺳﻼح ﮔﺮم‪ ،‬ﺟﺰ در ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ آن را ﻣﺠﺎز ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬در‬
‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۶-٣-٣‬ﮔﻮاهﻲهﺎ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ وﺳﺎﻳﻞ اﺻﻠﻲ‪ ،‬اﺑﺰار‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‪ ،‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰيﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻛﻪ ﻧﺼﺐ ﻳﺎ ﻛﺎر ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺧﻄﺮآﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ )و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻳﺎ ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد(‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻮردي ﻛﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎي ﻛﺘﺒﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﻳﺎ ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺻﺎدر و ﻗﺒﻞ از ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪18‬‬

‫‪ -۴-٣‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞهﺎ و ﺗﻤﺮﻳﻦ‬

‫‪ -١-۴-٣‬ﺁﻣﻮزش‬

‫‪ -1-1-4-3‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻛﺘﺒﻲ‬

‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ ﻛﺘﺒﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬روشﻫﺎ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي‬
‫ﻛﺎري و ﮔﺰارش ﺟﺮاﺣﺎت‪ ،‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻻزماﻻﺟﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ درﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ را ﻛﺘﺒﺎ ﮔﻮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-4-3‬ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮان‬

‫ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺎرﮔﺮي در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻻزم را ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮ ﻣﺬﻛﻮر‬
‫آﻣﻮزش ﺑﺪﻫﺪ و او را از ﺧﻄﺮات ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻮردﻧﻈﺮ آﮔﺎه ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-٣‬ﺗﻤﺮﻳﻦ در آﺎرﮔﺎﻩ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻤﻮم‪ ،‬اﺳﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺳﻮزا و ﻣﻮاد ﺧﻄﺮﻧﺎك دﻳﮕﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد را ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد‪ ،‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم و روشﻫﺎي ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺮ و ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺧﻮد در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات اﻳﻤﻨﻲ و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﺳﺮوﻛﺎر دارﻧﺪ‪ ،‬روشﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ و اﻳﻤﻦ اﻧﺘﻘﺎل و اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﻮاد‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺣﺸﺮات‪ ،‬ﮔﻴﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻴﻤﺎريزا ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﻄﺮات‪ ،‬روشﻫﺎي ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و ﻛﻤﻚﻫﺎي‬
‫اوﻟﻴﻪ آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﺰرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻜﺮووﻳﻮﻫﺎ‪ ،‬اﺷﻌﻪ ‪ X‬و ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزاي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ و ﻳﻮﻧﻴﺰه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫اﻣﻜﺎن ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزاي ﻣﻀﺮ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻄﺮات ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا و روشﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎي اﻳﻤﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻳﻦ آﺷﻨﺎﻳﻲ و‬
‫ﻣﻬﺎرت را در ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻋﻤﻼ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺠﻮز ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۴-٣‬ﺟﻠﺴﺎت اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺟﻠﺴﺎﺗﻲ را ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺠﺪد ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺗﻤﻬﻴﺪات اﻳﻤﻨﻲ در ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺮﮔﺰار ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎت در‬
‫ﮔﺰارش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎن اﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎت ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﺒﻞ ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -۴-۴-٣‬ﺗﻤﺮﻳﻦ آﻤﻚهﺎي اوﻟﻴﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ از ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮان ﺧﻮد ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ را آﻣﻮزش دﻫﺪ‪ .‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد و ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-۴-٣‬ﺁﻣﻮزش اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ‬

‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ و ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮان ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪت ﺑﻴﺶ از ﻳﻜﺴﺎل در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ ﻣﺎه از‬
‫زﻣﺎن آﻏﺎز ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﻛﺎرﮔﺎه در ﻛﻼﺳﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺎ روشﻫﺎ و اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-۴-٣‬روشهﺎي وﻳﮋﻩ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮات‬

‫روشﻫﺎي وﻳﮋه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺧﻄﺮات ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺴﻮول در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي زﻳﺮ‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ آن ﻣﻮاد ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻳﺎ ﺳﻤﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﻔﺎع زﻳﺎد‪ ،‬ﺳﻜﻮﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﻌﻠﻖ‪ ،‬ﻏﻮاﺻﻲ در زﻳﺮآب‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آﻧﻬﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٧-۴-٣‬اﺧﺮاج‬
‫ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬روشﻫﺎ و اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﻣﻜﺮرا در اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮد و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬از ﻛﺎرﮔﺎه اﺧﺮاج ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-٣‬وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫‪ -١-۵-٣‬ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر وﺳﺎﻳﻠﻲ را ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ و اﻓﺮادي را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺨﺪام ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻤﺎسﻫﺎي ﻓﻮري در ﻛﺎرﮔﺎه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎس ﻓﻮري ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﻬﻴﺎ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻛﻤﻚ رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫اﺿﻄﺮاري در ﻣﺤﻞ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-5-3‬ﺑﻴﻤﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﻤﺎم ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪارﻛﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺑﻴﻤﻪ ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﻛﻨﺎن در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻮادث‪ ،‬آن ﻃﻮر ﻛﻪ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪20‬‬

‫‪ -٢-۵-٣‬وﺳﺎﻳﻞ آﻤﻚهﺎي اوﻟﻴﻪ‬

‫اﮔﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ دراﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻗﻴﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫‪ -1-2-5-3‬رده اﻟﻒ‪ -‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬

‫در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 100‬ﻧﻔﺮ در آﻧﻬﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖﻛﺎري( و در ﻧﺰدﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ درﻣﺎﻧﮕﺎه وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ و ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮﺳﺪ؛ اﻣﺎ در‬
‫ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ ‪ 16‬واﺣﺪي ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻫﺮ ‪ 25‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﮔﺎه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻌﺒﻪ‬
‫ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي ﻣﻘﺎوم ﺑﻮده و ﺣﺎوي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻗﻼم ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻌﺒﻪ‬
‫ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﻳﺎ ﻫﻤﻜﺎران او ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮد و اﻗﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﻢ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻨﻘﻀﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻳﺎ ﺑﺎ اﻗﻼم ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺑﺎزدﻳﺪﻫﺎ در ﻛﻨﺎر ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻧﺼﺐ و در دﺳﺘﺮس‬
‫و ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزرﺳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ را در ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري در‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﺎﺿﺮ و ﻣﺴﻮول اراﺋﻪ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺠﺮوح و ﻣﺼﺪوم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺎﻣﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﺴﻮول ﺑﺎﻳﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻫﺮ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺗﻴﻢ ﻛﺎري ﻛﻪ در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻮول ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑﺮاﻧﻜﺎر‪ ،‬دو ﭘﺘﻮ و ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ ‪ 16‬واﺣﺪي ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﺎري ﻛﻪ دور از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در ﻛﺎرﮔﺎه و ﻳﺎ ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﻚ ﺟﻌﺒﻪ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-5-3‬رده ب‪ -‬اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬

‫در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 100‬ﺗﺎ ‪ 300‬ﻧﻔﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﻛﺎري(‪ ،‬ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪20‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ زﻳﺮﺑﻨﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ و وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻜﻴﺎر ﻳﺎ ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺘﺎر در ﺗﻤﺎم زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺟﺮﻳﺎن دارد دراﻳﻦ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ‬
‫ﺗﺤﺖﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﺗﺎﻳﻴﺪﻫﺎي ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ارﺟﺢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 3-5-3‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﻳﺪ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-2-5-3‬رده پ‪ -‬درﻣﺎﻧﮕﺎه‬

‫در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 300‬ﻧﻔﺮ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻮﺑﺖﻛﺎري(‪ ،‬ﻳﻚ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎي ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ از ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻢﺗﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪21‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﻣﺤﻞ‪ ،‬اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و وﺳﺎﻳﻞ اﻳﻦ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آن ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﻛﺖ و ﺧﻠﻮت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬آب ﮔﺮم و ﺳﺮد‪ ،‬ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﭘﺮﻳﺰﻫﺎي ﺑﺮق در آن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎﻫﺎي‬
‫داﺧﻠﻲ از ﻧﻈﺮ ﺣﺮارت و ﺻﻮت ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي و رﻧﮓ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻒﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم درﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﻮري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻣﺠﻬﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ را ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻫﻤﻮاره در ﻣﺤﻞ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺣﺎﺿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺷﺒﺎﻧﻪروزي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺘﺎر ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻳﺎ ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻜﻴﺎر ﻣﺠﺮب ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -4-2-5-3‬رده ت‬

‫در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 1000‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ )ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﻛﺎري(‪ ،‬درﻣﺎﻧﮕﺎﻫﻲ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ در آن ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻚ ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮔﺮوه ﭘﺮﺳﺘﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺎﻫﻲ درﻣﺎنﻫﺎي ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻫﻤﻮاره ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ در ﻣﺤﻮﻃﻪ آن در دﺳﺘﺮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۵-٣‬ﺁﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه وﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 3-3‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت‬
‫آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪﻣﺎت آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﻠﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ واﺟﺪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺧﺪﻣﺎت آﻣﺒﻮﻻﻧﺲﻫﺎي داراي ﭘﺮواﻧﻪ اﺷﺘﻐﺎل از وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ب‪ -‬ﺧﺪﻣﺎت آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﺎري و در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻣﺒﻮﻻﻧﺲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬اﻳﻦ ﭘﺰﺷﻚ‪ ،‬ﻟﻮازم و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد را ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪه ﻫﺮ آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻬﺎرت در راﻧﻨﺪﮔﻲ و ﻧﮕﻬﺪاري آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري‪،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‬
‫را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﻳﺎ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۵-٣‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ و آﻤﻚهﺎي اوﻟﻴﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ را ﺛﺒﺖ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﮔﺰارش روزاﻧﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت و آﻣﺎر اﻧﺒﺎﺷﺘﻪي ﺟﺮاﺣﺖﻫﺎي ﻫﺮ ﻓﺮد‬
‫‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎري ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ در ﻣﻮرد ﺟﺮاﺣﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺟﺮاﺣﺖ‬
‫‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﺠﺮوﺣﻴﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪22‬‬

‫‪ -۵-۵-٣‬ﮔﻮاهﻲهﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ آﺎرآﻨﺎن‬

‫ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺨﺪام ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد را در ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻤﻦ اﺟﺮا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻳﺎ اداره ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪،‬‬
‫ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻳﺎ دﻻﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻤﺎرده ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﺪام ﺻﻐﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻐﺎر را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﻓﺮادي ﻛﻪ راﻫﺒﺮي ﺧﻮدروﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺘﺤﺮك‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻻﺑﺮ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺧﻄﺮﻧﺎك دﻳﮕﺮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻋﻼﻳﻢ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬اﺧﻄﺎرﻫﺎ و دﺳﺘﻮرات ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را درك ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه راﻧﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و رواﻧﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدرﻧﺪ ﺑﺪون ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺤﻮﻟﻪ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ رواﻧﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و اﻟﻜﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﮔﻤﺎرده ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬راﻧﻨﺪﮔﺎن ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﻳﺰ وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺳﻜﺮآور‪ ،‬ﻣﺨﺪرﻫﺎ و اﻣﺜﺎل‬
‫آن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ دﺳﺘﻮرات ﻛﺘﺒﻲ ﻳﺎ ﺷﻔﺎﻫﻲ را ﺑﻪ وﺿﻮح درﻳﺎﺑﻨﺪ ﻳﺎ ﺻﺎدر ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺑﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﺑﻪ ﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎر در‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮادي ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻳﻜﺒﺎر و ﭘﺲ از ﻫﺮ دوري ﺑﻴﺶ از ‪ 15‬روز از ﻛﺎر ﻣﺠﺪدا ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-٣‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﺿﺮوري ﺑﺮاي اﻳﻤﻨﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻴﻞ‪ ،‬آﺗﺶﺳﻮزي‪ ،‬ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ زﻣﻴﻦ‪ ،‬راﻧﺶ‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬اﺧﺘﻼﻻت ﺑﺮق‪ ،‬ﺗﻮﻓﺎن‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ روش ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺎه و ﻣﻘﺪار در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﻮدن اﻓﺮاد و اﻣﻮال را ﻣﺪﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺿﻄﺮاري را در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺛﺎﻟﺚ ﻣﺤﻮل ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﻋﺎدي و اﺿﻄﺮاري ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري را ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﺠﺎت در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻗﺪام ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﺴﻮول اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﺑﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺼﺐ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﻃﺮﻳﻖ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺠﺎت ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ اﺧﻄﺎر و ﺧﺒﺮ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم و اﻣﻮال ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮاري دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن آن در اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦﻫﺎي اﺿﻄﺮاري و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي درﺧﻮاﺳﺖ آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‪ ،‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ و‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮز ﻣﺸﺨﺺ و واﺿﺢ در ﻛﺎرﮔﺎه آﮔﻬﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪23‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -٧-٣‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺳﻼﻣﺘﻲ‬

‫‪ -١-٧-٣‬ﺁب ﺁﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ در آن ﻛﺎري اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺑﺮاي آﺷﺎﻣﻴﺪن و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺦ ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ آب ﻣﻨﻄﻘﻪ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺎزن آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ »آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ« ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮﺷﻴﺪن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ آب از ﻣﺨﺎزن ﻣﺘﺤﺮك آب ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺼﻔﻴﻪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎزن آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﻣﺘﺤﺮك ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ازﻓﻨﺠﺎنﻫﺎ ﻳﺎ ﻟﻴﻮانﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﻴﺪن از ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻓﻮارهاي ﻳﺎ ﻟﻴﻮانﻫﺎي ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﻴﺮ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ روي ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ آب ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺮب ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﺷﻜﺎر ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪» :‬آب ﺑﺮاي آﺷﺎﻣﻴﺪن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ«‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-٣‬ﻟﻮازم ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻌﺪاد ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎي ﺿﺮوري ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-3‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-3‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎ‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺗﻮاﻟﺖ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻛﺎرﻛﻨﺎن )ﻧﻔﺮ(‬
‫‪ 2‬ﺗﻮاﻟﺖ‬ ‫‪0 -20‬‬
‫‪ 2‬ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 40‬ﻧﻔﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ‬ ‫‪21-199‬‬
‫‪ 2‬ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 50‬ﻧﻔﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ‬ ‫‪ 200‬و ﺑﻴﺶﺗﺮ‬

‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ وﻳﮋه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﻮان در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻛﺎر اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﺎﻧﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ روزاﻧﻪ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺷﺪه و ﻫﻤﻮاره در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ واﺣﺪ ﺗﻮاﻟﺖ داراي ﺷﻴﺮ آب و ﺳﻴﻔﻮن‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻛﺎﺳﻪ ﺗﻮاﻟﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ازاي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻫﺮ ‪ 2‬ﺗﻮاﻟﺖ ﻳﻚ واﺣﺪ دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺻﺎﺑﻮن ﻣﺎﻳﻊ اﺣﺪاث ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-٣‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ‬

‫زﺑﺎﻟﻪ در زﺑﺎﻟﻪدانﻫﺎي ﻓﻠﺰي در ﺑﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﺸﺮات ﺑﻪ آن راه ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬زﺑﺎﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻀﻮﻻت ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫زﺑﺎﻟﻪ‪ ،‬آﺷﻐﺎل‪ ،‬ﻣﻮاد زاﻳﺪ و ﻓﺎﺿﻼبﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺮﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ زﻫﻜﺶﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ را آﻟﻮده ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪24‬‬

‫‪ -۴-٧-٣‬اﺳﺘﺤﻤﺎم‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻜﺎن ﺷﺴﺘﺸﻮ را ﺑﺮاي ﻛﺎرﮔﺮاﻧﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض رﻧﮓﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻴﺎﻫﺎن‪ ،‬ﺣﺸﺮات ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎي‬
‫ﻣﻀﺮ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻣﻮاد ﭘﺎك ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺠﻬﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان‬
‫ﻧﻮع ﺧﺎص آﻻﻳﻨﺪه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺷﺴﺖ‪.‬‬
‫در ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و اداري ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺤﻞﻫﺎي اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺣﺪاث ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات وزارت‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮي ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 15‬ﻧﻔﺮ اﺣﺪاث ﻳﻚ ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺤﻤﺎم اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-٧-٣‬ﻟﻮازم ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻏﺬاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﻟﺰاﻣﺎت آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻮده و‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﺳﺘﻮرانﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺘﻴﻦﻫﺎي ﻏﺬاﺧﻮري و آﺑﺪارﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و‬
‫آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ را ﺑﺮاي ﺗﺎﺳﻴﺲ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و راﻫﺒﺮي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻣﺎﻛﻦ ﻛﺎﻣﻼ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮاد ﺷﺎﻏﻞ در ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻢ از آﺷﭙﺰﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮان آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺧﺪﻣﺖﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻛﺎرت ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺗﻤﺪﻳﺪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-٧-٣‬ﺧﻮاﺑﮕﺎﻩهﺎ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي وزارت ﻛﺎر و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن‬
‫و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬در ﺗﺎﺳﻴﺲ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮي ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮي‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺳﻜﻮﻧﺖ اﻓﺮاد‪ 4 ،‬ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ اﺗﺎق ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﺗﺎقﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده و ﺣﺪاﻗﻞ زﻳﺮﺑﻨﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻧﻔﺮ‪ 10 ،‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎي داﺧﻠﻲ ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎ رﻧﮓ ﭘﻮﺷﻴﺪه‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و داراي روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﻒﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬درﻫﺎ و ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﻮري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺑﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و ﻣﻠﺤﻔﻪﻫﺎ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻜﺒﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫وﺳﺎﻳﻞ اﻃﻔﺎء ﺣﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٧-٧-٣‬ﺁﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم از ﺗﺎﺛﻴﺮات اﺻﻮات ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار اﺻﻮات ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺷﻨﻮاﻳﻲ اﻓﺮاد در زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﺪودي ﻣﻲرﺳﺪ‬
‫ﻛﻪ در ﺟﺪول زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺎﺛﻴﺮات آن ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﺮدي در ﻣﻌﺮض ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﺻﻮات ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬از ﻣﻘﺎدﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (2-3‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-3‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺗﻮﻗﻒ روزاﻧﻪ در ﻣﻌﺮض آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺻﻮت‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ dBA‬ﺑﺎ‬
‫ﻣﺪت در ﻫﺮ روز ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻛﻢ‬
‫‪25‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪8‬‬ ‫‪90‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪92‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪95‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪97‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪102‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪105‬‬
‫‪0/5‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪0/25‬ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ‬ ‫‪115‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮدي در ﻣﻌﺮض ﺳﻄﻮح ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ از اﺻﻮات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺗﻮﻗﻒ در ﻣﻌﺮض اﻳﻦ اﺻﻮات از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪T1 T2‬‬ ‫‪T‬‬
‫= ‪Fe‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ ... + n‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل‪:‬‬
‫‪L1 L 2‬‬ ‫‪Ln‬‬
‫‪ =Fe‬ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻫﻢ ارزي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻌﺮض اﺻﻮات‬
‫‪ = T‬ﻣﺪت ﺗﻮﻗﻒ در ﻣﻌﺮض ﺻﻮﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎ در ﺳﻄﺢ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ = L‬ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺗﻮﻗﻒ در ﻣﻌﺮض اﺻﻮات ﻛﻪ از ﺟﺪول ﻓﻮق ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ‪ Fe‬ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺷﻨﻮاﻳﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺷﻨﻮاﻳﻲ در ﻣﻌﺮض اﺻﻮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺿﺮﺑﻪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 140dBA‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻄﺢ اﺻﻮات ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺼﻲ ﻛﻪ از ﺻﺪاﺳﻨﺞﻫﺎي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪) ANSI S 1/4‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺻﺪاﺳﻨﺞﻫﺎ(‬
‫و ﻳﺎ از دوزﻳﻤﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪) ANSI S1/25‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ دوزﻳﻤﺘﺮﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻄﺢ ﺻﺪا در ﻣﻮارد زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﺻﻮات ﺑﻴﺶ از ‪ 85 dBA‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن از اﺻﻮات آزرده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻄﺢ ﺻﺪا ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و در ﮔﺰارش آﻧﻬﺎ روشﻫﺎي ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي ﺻﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﺻﻮات ﻳﺎ ﻣﺪت ﺗﻮﻗﻒ در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز ﺗﺠﺎوز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺷﻨﻮاﻳﻲ را ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﺳﻨﺠﻲ را ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﻤﻜﺎر اﺳﺘﺨﺪام ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎر ﺗﺨﺼﺼﻲ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ آﻟﻮدﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎري ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰي را ﻟﺰوﻣﺎ اﻳﺠﺎب ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر را از اﺳﺘﺨﺪام‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻌﺎف ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻲﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI S3.19‬ﺑﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪26‬‬

‫‪ -٨-٧-٣‬ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا‬
‫در ﻣﻮرد روشﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﻨﺪ ‪ 10-2‬از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪247‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر ﺳﺎل ‪ (1381‬ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٩-٧-٣‬ﺁﻟﻮدﮔﻲ هﻮا‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺎزﻫﺎي ﺳﻤﻲ‪ ،‬دودﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻏﺒﺎرﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي ﻫﻮا اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد ﻳﺎ در ﺣﺪود ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎﻳﻲ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ اﻳﻦ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎ از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ و ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﺣﺪود ﻣﺠﺎز و اﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز ﺗﻬﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪﻫﻮا‬
‫ﻳﺎ ﻧﺼﺐ ﻫﻮاﻛﺶﻫﺎ‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﻮردي ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎ را ﺗﺎﺣﺪود ﻣﺠﺎز ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﻚ اﻛﺴﻴﮋن و اﻣﺜﺎل آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن و‬
‫ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎي ﺳﻤﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ 10-7‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٠-٧-٣‬ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﮔﺮﻣﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 40‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮآﻧﻜﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ‬
‫ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ و در ﻓﻮاﺻﻞ ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺮ‬
‫ﺑﻴﻦ ﻫﺮ دو ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎر ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺘﻲ‪ 4 ،‬ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در دﻣﺎي ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻨﻬﺎي ‪ 15‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻧﻴﺰ ﻛﺎر ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در دﻣﺎي ﻫﻮاي ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد و ﻣﻨﻬﺎي ‪15‬‬
‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻛﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻨﺎوبﻫﺎي ﻛﺎر و اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 2‬و ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١١-٧-٣‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫دﻓﺎﺗﺮ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺒﺎرﻫﺎ‪ ،‬راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺎده و ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺪت‬
‫روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻟﺰوم در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (3-3‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺟﺪول ﻓﻮق ﻣﻨﺪرج ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/IES RP7‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻟﺰوم ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻟﺰوم‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻬﻴﺰات روﺷﻨﺎﻳﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ از‬
‫ﺑﺎزﺗﺎب ﻧﻮر و ﺳﺎﻳﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﻚ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﻳﻤﻨﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺷﺪت ﻧﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺘﺤﺮك ﻳﺎ ﭼﺮاغﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ و اﻣﺜﺎل آن در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺷﺪت ﻧﻮر ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري‬
‫ﺑﻲاﺛﺮ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺷﺪت ﻧﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮرﺳﻨﺠﻲ ﺣﺴﺎس در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪27‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل در ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻲ از ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه درﻣﺤﻞ ورود ﻳﺎ ﺧﺮوج ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮر ﻛﺎﻓﻲ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪار روﺷﻨﺎﻳﻲﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ را ﻣﺘﻨﺎوﺑﺎ ﺑﺎزرﺳﻲ ﻛﺮده و آﻧﻬﺎ را در ﺷﺮاﻳﻄﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-٧-٣‬ﺣﺸﺮات و ﻣﺎرهﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ ﺣﺸﺮات و ﻣﺎرﻫﺎ ﺗﻤﻬﻴﺪات زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻜﻤﻪ‪ ،‬ﻛﻼه‪ ،‬ﺗﻮري‪ ،‬دﺳﺘﻜﺶ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻚ و اﻣﺜﺎل آن‬
‫ب‪ -‬زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﺳﻢ ﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻮزاﻧﺪن ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻜﺎنﻫﺎي ازدﻳﺎد و ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ ﺣﺸﺮات و ﻣﺎرﻫﺎ‬
‫ج‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺨﻮرﻫﺎي ﺿﺪ ﺣﺸﺮات‬
‫د‪ -‬ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﺣﺸﺮات ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬واﻛﺴﻦﻛﻮﺑﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻣﻌﺮض ﺣﺸﺮات و ﻣﺎرﻫﺎ در ﺻﻮرت ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫و‪ -‬در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﺸﺮات ﻳﺎ ﻣﺎرﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ز‪ -‬اﺑﻼغ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-3‬ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﻤﻊ )‪(Footcandles‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬
‫‪5‬‬ ‫ﭘﻴﺎدهروﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه‬
‫‪3‬‬ ‫ﭘﻴﺎدهروﻫﺎي روﺑﺎز‬
‫‪30‬‬ ‫ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻫﻲ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪10‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ‪ -‬ﻓﻀﺎﻫﺎي داﺧﻠﻲ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ‪ -‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎكﺑﺮداري و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫اداﻣﻪ ﺟﺪول ‪ -3-3‬ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﻤﻊ )‪(Footcandles‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬
‫‪5‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎكﺑﺮداري و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺗﻮام ﺑﺎ آﻣﺪ و ﺷﺪ ﭘﻴﺎده‬
‫‪5‬‬ ‫راهﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاري و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬
‫‪50‬‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬درﻣﺎﻧﮕﺎهﻫﺎ و دﻓﺎﺗﺮ‬
‫‪10‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫‪10‬‬ ‫اﺗﺎقﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﭘﻤﭗﻫﺎي ﺑﻨﺰﻳﻦ و ﮔﺎزوﻳﻴﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻮﺧﺖﻫﺎ‬
‫‪30‬‬ ‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي اﺟﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺎ دﻗﺖ زﻳﺎد‬
‫‪10‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪28‬‬

‫‪10‬‬ ‫اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه‬

‫‪5‬‬ ‫اﻧﺒﺎرﻫﺎي روﺑﺎز‬
‫‪10‬‬ ‫ﺗﻮاﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻞﻫﺎي اﺳﺘﺤﻤﺎم و اﺗﺎقﻫﺎي رﺧﺘﻜﻦ‬
‫‪5‬‬ ‫راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪10‬‬ ‫ﺟﺒﻬﻪ ﻓﻌﺎل ﻛﺎر در ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪30‬‬ ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري‬

‫‪ -١٣-٧-٣‬ﮔﻴﺎهﺎن ﺳﻤﻲ‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻣﻌﺮض ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺳﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﭘﻴﺘﺎل )ﭘﻴﭽﻚ(‪ ،‬ﺑﻠﻮط‪ ،‬ﺳﻤﺎق و اﻣﺜﺎل آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ زﻳﺮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻛﻨﺪن و از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﺎن‬
‫ب‪ -‬ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎسﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫ج‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺮمﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻆ‬
‫د‪ -‬ﺻﺎﺑﻮن و آب ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﺮﻳﻊ ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﻫ‪ -‬ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوري‬
‫و‪ -‬ﻣﺼﻮن ﺳﺎزي اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺳﻤﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ز‪ -‬اﺑﻼغ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬

‫‪ -١۴-٧-٣‬ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮزآورﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه و‬
‫ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ در‬
‫دﺳﺘﺮس اﻓﺮاد ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دور رﻳﺨﺘﻦ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﺎزن‪ ،‬ﻧﻬﺮﻫﺎو ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ را ﺑﻴﺎﻻﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻌﺒﻪ ﻛﻤﻚﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ ﻫﻤﻜﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد وﺟﻮد دارﻧﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬اﺗﺎقﻫﺎي ﺷﺎرژ ﺑﺎﺗﺮي و اﻣﺜﺎل آن ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي از اﻳﻦ ﻣﻮاد وﺟﻮددارد ﺑﺎﻳﺪ داروﻫﺎي‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﺮﻳﻊ و اﺿﻄﺮاري ﭼﺸﻢﻫﺎ و اﻣﻜﺎن دوش ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺮﻳﻊ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-٣‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺪاﻗﻞ اﻟﺰاﻣﺎت را در ﻣﻮرد ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﺗﻬﻴﻪ و در دﺳﺘﺮس ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻗﺮاردادن‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و اﺳﺘﻔﺎده ﺻﺤﻴﺢ از ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ از اﻳﻦ ﻟﻮازم اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ وﻳﺎ ﻣﻜﺮراً در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻟﻮازم ﺳﻬﻞاﻧﮕﺎري ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪29‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫اﺧﺮاج ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ 1NIOSH‬و ‪ 2MSHA‬و در ﻣﻮارد ﺧﺎص ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ 3ANSI‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺎﻳﺪ روزاﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﻟﻮازﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٩-٣‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﺮ‬
‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﺎن‪ ،‬ﺟﻮﺷﻜﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮان ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬آﻫﻨﮕﺮﻫﺎ‪ ،‬اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮان ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ و‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﺗﺎﻣﻴﻦﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و… و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﻳﺎ ﻛﺎر در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ در ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻮﻃﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺪﺳﺎزي ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي دﻓﺎﺗﺮ‪ ،‬ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ و ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓﻫﺎ ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺗﻤﺎم‬
‫وروديﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ در ﻳﻚ و ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮ ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺣﺮوﻓﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﺒﺎرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪»:‬ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻠﻮﺗﺮ از اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ«‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ در ﺗﻤﺎم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎم ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻼهﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻼهﻫﺎي ﻛﻼس ‪ B‬از آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ANSI 289‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ روي ﻛﻼهﻫﺎي‬
‫اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮﭼﺴﺒﻲ ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻼهﻫﺎ ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺳﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻼه اﻳﻤﻨﻲ زﻣﺴﺘﺎﻧﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-٩-٣‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ‬

‫ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ آﻧﻬﺎ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﺼﺪوﻣﻴﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﺎﻓﻆﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺎﻓﻆﻫﺎي ﭼﺸﻢ و‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ANSI 278/1‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻋﻴﻨﻚﻫﺎي ﻃﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي زﻳﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﻴﻨﻚﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻋﺪﺳﻲﻫﺎي ﻃﺒﻲ‬
‫ب‪ -‬ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺻﻮرت ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻋﻴﻨﻚ‬
‫ج‪ -‬ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮروي ﻋﺪﺳﻲﻫﺎي آن ﻋﺪﺳﻲ ﻃﺒﻲ ﻧﺼﺐ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 4-7-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 13-1-6-2‬از آن اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﺑﺮش ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- National Institute for Occupational Safety and Health‬‬

‫‪2- Mine Safety and Health Administration‬‬
‫‪3- American National Standards Institute‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪30‬‬

‫‪ -٢-٩-٣‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﻨﻔﺴﻲ‬
‫در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ ﻫﻮا آﻟﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ از‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI 288/2‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٩-٣‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻨﻮاﻳﻲ‬
‫در ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 7-7-3‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٩-٣‬ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﭼﺮم ﺟﻮﺷﻜﺎري‪ -‬ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻳﺎ ﺳﻮزاﻧﺪن ﻛﺎرﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺘﻜﺶﻫﺎﻳﻲ ﭼﺮﻣﻲ‪ ،‬روﭘﻮش ﻳﺎ ﻛﺖ ﭼﺮﻣﻲ و‬
‫اﻣﺜﺎل آن ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺑﻨﺪ و دﺳﺘﻜﺶ ﭼﺮﻣﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ‪ -‬در ﺷﺐ و در ﺗﺎرﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺧﻮدروﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداران‪،‬‬
‫ﺑﺎزرﺳﺎن‪ ،‬اﻓﺮاد ﻋﻼﻣﺖ دﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و اﻣﺜﺎل آن( ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺎسﻫﺎﻳﻲ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 0/25‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از آن در ﻫﺮ‬
‫ﻃﺮف ﺷﺒﺮﻧﮓ ﺑﻮده و ﻧﻮر را ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬دﺳﺘﻜﺶ‪ -‬ﭘﻮﺷﻴﺪن دﺳﺘﻜﺶﻫﺎي ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮزآورﻫﺎ )ﺑﺎزﻫﺎ(‪ ،‬ﺣﻼلﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﺴﻤﻮم‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫د‪ -‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ – دﺳﺘﻜﺶﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬روﻛﺶﻫﺎ و ﺷﻠﻨﮓﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻗﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻟﻮازم ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬در ﻣﻮرد ﻛﺎﻻﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺗﻄﺎﺑﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬ﭘﻴﺶ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭼﺮﻣﻲ‪ -‬ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ارهﻫﺎي زﻧﺠﻴﺮي‪ ،‬ارهﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﻮﻫﺎنﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶﺑﻨﺪ ﭼﺮﻣﻲ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫و‪ -‬ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﭘﺎﻫﺎ ‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺗﻴﻦﻫﺎ ﻳﺎ ﭼﻜﻤﻪﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM 241‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ز‪ -‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻧﻮع ﻛﺎرﺷﺎن ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ وﻳﮋهاي را‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺎس ﻛﺎر ﻳﻜﺴﺮه ﺑﺎ رﻧﮓ روﺷﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-٩-٣‬ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻤﺎس ﻣﻮاد ﺳﻮزاﻧﻨﺪه ﻳﺎ ﺳﻤﻲ ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻃﺮق زﻳﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ و روشﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺳﺮ‪ ،‬ﺻﻮرت و ﭼﺸﻢ )ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 9-3‬و ‪ (1-9-3‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﻮاره ﺷﺴﺘﺸﻮي اﺿﻄﺮاري ﭼﺸﻢ‬
‫‪ -‬دوش ﺑﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد‬
‫‪31‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -۶-٩-٣‬آﻤﺮﺑﻨﺪ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬رﻳﺴﻤﺎن اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺗﻨﺪﺗﺮ از ‪ 1/5‬ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ‪ 1‬اﻓﻘﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪو ﻳﺎ اﻣﻜﺎن ﻓﺮو اﻓﺘﺎدن آﻧﻬﺎ از ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻣﻌﺎدل ﻳﺎ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 2‬ﻣﺘﺮ وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دارﺑﺴﺖ ﻣﻄﻤﺌﻦ‪ ،‬ﻧﺮده ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻳﺎ ﺗﻮرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻳﻤﻨﻲ و رﻳﺴﻤﺎن‬
‫اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻟﻮازم‪ ،‬ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺿﺮوري در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ را ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻳﺎ رﻳﺴﻤﺎن اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻮرد ﻟﺰوم‪ ،‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻳﺎ رﻳﺴﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺣﺪاﻗﻞ‪ 2500‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺎر ﻣﺮده را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻳﺎ رﻳﺴﻤﺎن اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﻨﺪ ‪ 8-8‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪USBR: CSS‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-٩-٣‬ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺘﺤﺮك و ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن را از ﺧﻄﺮات‬
‫وﻳﮋه ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-٣‬ﻋﻼﻳﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ و ﻣﻮاﻧﻊ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﻋﻼﻳﻤﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮد ﻋﻼﻣﺖ دﻫﻨﺪه ﺑﺮاي اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -١-١٠-٣‬ﺗﺎﺑﻠﻮهﺎ‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎم اوﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ وﺿﻮح ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از‬
‫آﻧﻜﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﺧﻄﺎر دﻫﻨﺪه ﻓﻘﻂ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺮي ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻳﺎ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي‬
‫اﺧﻄﺎر دﻫﻨﺪه ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ :‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در آن ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺳﻴﺎه ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ »ﺧﻄﺮ« و ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻛﻠﻤﺎت دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻧﻮع ﺧﻄﺮ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و رﻧﮓ آن ﺳﻔﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺪازه اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ در ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي آﮔﺎﻫﻲ دﻫﻨﺪه در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻟﻘﻮه وﺟﻮد دارد و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺘﻴﺎط را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ‬
‫ﻫﻢ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داراي زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﺎه‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮوف زرد ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ »اﺣﺘﻴﺎط« و ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻮع ﺧﻄﺮ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و زرد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ در ‪ 1‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺧﺮوج اﺿﻄﺮاري ﺑﺎﻳﺪ در دﻓﺎﺗﺮ ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪهاي ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در آﺗﺶﺳﻮزيﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﻮاﻧﺢ ﻣﺸﺎﺑﻪ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪32‬‬

‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ روي آﻧﻬﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ داراي دو ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻣﻴﻨﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺳﺒﺰ اﺳﺖ و ﺑﺮ‬
‫آن ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻴﺎم اﺻﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮزﻣﻴﻨﻪ ﺳﻔﻴﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺳﻴﺎه ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﮔﺎه را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺣﺮوف ﺳﻴﺎه ﺑﺮروي زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻔﻴﺪ و در اﻧﺪازه ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮاﻧﺪن از ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪50‬‬
‫ﻣﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻼﻳﻢ ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﺟﺎدهﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺼﺎدﻓﺎت ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-٣‬ﻋﻼﻳﻢ راهﺒﺮي ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت‬

‫ﺑﺮاي راﻫﺒﺮي ﻣﺎﺷﻴﻦاﻻﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و دﻛﻞﻫﺎ از ﻋﻼﻳﻤﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ ﻓﺮد ﻋﻼﻣﺖ دﻫﻨﺪه ﺑﻪ‬
‫اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻼﻣﺖ دﻫﻨﺪه ﺗﺎ اﭘﺮاﺗﻮر ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪75‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 75‬ﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا‪ ،‬ﻣﻪ و اﻣﺜﺎل آن اﭘﺮاﺗﻮر ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻼﻣﺖ دﻫﻨﺪه را ﺑﻪ وﺿﻮح‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﻳﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﻳﺎ روشﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻋﻼﻳﻢ ﺻﻮﺗﻲ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮي را ارﺳﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﻋﻼﻳﻢ دﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ در درﺟﻪ اول ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 6‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ درﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪ ﺳﺎزي« ﺑﺎﺷﺪ و در درﺟﻪ دوم از اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪ USBR: CSS (Appendix F‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ را ﺑﺮاي اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻋﻼﻳﻢ آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺻﻼﺣﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻼ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١١-٣‬ﺁﺗﺶ ﺳﻮزي‬
‫ﺑﺮاي ﭘﻴﺶﮔﻴﺮي و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﺗﺶﺳﻮزي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺠﺎت در درﺟﻪ اول ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 1-1‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫»دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ درﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« و ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و در درﺟﻪ دوم ﻓﺼﻞ ‪ 15‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ USBR: CSS‬ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪0.‬‬

‫‪ -١٢-٣‬آﺎرهﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ در درﺟﻪ اول ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 2-2‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺳﺪﺳﺎزي« ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﻣﻮاردي دراﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪USBR: CSS (Appendix R‬‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺼﻞ ‪ 25‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٣-٣‬ﺳﻨﮓﺑﺮداري‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﻨﮓﺑﺮداريﻫﺎ ﭼﻪ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز و ﭼﻪ در ﻓﻀﺎي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در‬
‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞﻫﺎي ‪ 23‬و ‪ 24‬از‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪33‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم – ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -١۴-٣‬ﺗﺮاﺑﺮي‬
‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ‪ 1-2‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« در درﺟﻪ اول و ﻓﺼﻞ ‪ 11‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪USBR: CSS‬در ﻣﻮرد ﺗﺮاﺑﺮي ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و اﻓﺮاد در درﺟﻪ ﺑﻌﺪي ﻣﻌﻴﺎر ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۵-٣‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎآﻲ‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺑﻨﺪ ‪ 4-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« در ﻣﻮرد اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۶-٣‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 5-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« در ﻣﻮرد اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٧-٣‬ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات هﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎ رﺟﻮع ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 6-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و‬
‫اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٨-٣‬ﺑﺮق‬
‫در ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮق‪ ،‬ﺑﻨﺪ ‪ 7-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« و ﻓﺼﻮل ‪ 27 ،12‬و‬
‫‪ 28‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬اوﻟﻮﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -١٩-٣‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻩهﺎ و آﺎرﮔﺎﻩهﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬

‫اﻳﻤﻨﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه و ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 8-2‬و ‪ 11-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ درﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎيﺳﺪﺳﺎزي« ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢٠-٣‬ﺳﻨﮓﺷﻜﻦهﺎ‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ 9-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« و ﻓﺼﻞ ‪ 19‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬اوﻟﻮﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢١-٣‬رادﻳﻮ اآﺘﻴﻮ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﻨﺪ ‪ 10-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ درﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎيﺳﺪﺳﺎزي« ﻣﻼك‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪34‬‬

‫‪ -٢٢-٣‬دارﺑﺴﺖهﺎ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي« ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ‬
‫و ﺑﺮﭼﻴﺪن دارﺑﺴﺖﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﻣﻼك ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﺪ از ﻓﺼﻞ‬
‫‪ 13‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢٣-٣‬ﭘﻠﻜﺎن‪ ،‬ﻧﺮدﺑﺎن و ﭘﺎﮔﺮد‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﭘﻠﻜﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺮدﺑﺎنﻫﺎ و ﭘﺎﮔﺮدﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﻓﺼﻞ ‪ 13‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ USBR: CSS‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢۴-٣‬اﺑﺰار دﺳﺘﻲ‪ ،‬اﺑﺰار ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ و ﺟﻚهﺎ‬

‫اﺑﺰارﻫﺎ‪ ،‬اﻋﻢ از دﺳﺘﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻚﻫﺎ و روش اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻓﺼﻞ ‪ 16‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬اﻧﻄﺒﺎق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢۵-٣‬آﺎﺑﻞهﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻗﻼبهﺎ‪ ،‬زﻧﺠﻴﺮهﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم ﻓﻮﻻدي‬

‫ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎرﮔﻴﺮي و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻛﻮبﻫﺎ‪ ،‬ﭼﺎﻟﺰﻧﻲﻫﺎ و اﻣﺜﺎل آن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ و از ﻓﻮﻻد‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻗﻼبﻫﺎ‪ ،‬زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺮﻗﺮهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻓﺼﻞ ‪ 17‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ USBR: CSS‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢۶-٣‬ﻧﻘﺎﻟﻪهﺎ‪ ،‬ﺷﻤﻊآﻮبهﺎو ﺑﺎﻻﺑﺮهﺎ‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﻻزم اﻻﺟﺮا در ﻣﻮرد ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻛﻮبﻫﺎ و ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‬
‫ﻓﺼﻞ ‪ 18‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢٧-٣‬ﻟﻮازم ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻩ ﻣﺘﺤﺮك و ﺛﺎﺑﺖ‬

‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻢ از ﺛﺎﺑﺖ ﻳﺎ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻓﺼﻞ ‪ 19‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ آﻧﻬﺎ و ﻧﮕﻬﺪاري از آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻤﻨﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢٨-٣‬ﺗﻮﻧﻞهﺎ و ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬
‫اﻳﻤﻨﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 3-2‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد »دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺳﺪﺳﺎزي« و در درﺟﻪ دوم ﻓﺼﻮل‪ 23‬و‪ 24‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ USBR: CSS‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪۴‬ﻓﺼﻞ ‪٤‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪37‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ -١-۴‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮدن ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن و در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﻣﻮارد اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬اﺣﺪاث راهﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ و ﺗﻮزﻳﻊ آبﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻊآوري و‬
‫دﻓﻊ ﭘﺴﺎبﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺗﺼﻔﻴﻪ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮق‪ ،‬اﺣﺪاث ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن دوره ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬اﺣﺪاث و ﺗﺠﻬﻴﺰ‬
‫دﻓﺎﺗﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻣﺸﺎور‪ ،‬اﺣﺪاث و ﺗﺠﻬﻴﺰ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه )ﻣﺜﻞ اﻧﺒﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺠﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬آﻫﻨﮕﺮي‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد و ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ(‬
‫ب‪ -‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﻣﺤﺪوده ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ آب‪ ،‬ﺑﺮق و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬روﻳﻪﺑﺮداري‪،‬‬
‫ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻐﻠﻴﻆ ﻳﺎ آﻣﺎده ﺳﺎزي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺷﺖ ﮔﻴﺮ‪ ،1‬ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ آوري ﺧﺎك رس و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز(‬
‫ج‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺳﺪ ﺧﺎﻛﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ذﺧﻴﺮه‬
‫ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺦ ﻳﺎ آب ﺳﺮد ﺑﺮاي ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻮﻟﻴﺪ آب ﮔﺮم و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﮔﺮم ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﮔﺮمﺳﺎزي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﮔﺮاﻧﻜﺶ‪ ،‬ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻋﻤﻞآوري و ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﺧﺎك )ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺗﺴﻄﻴﺢ‪ ،‬ﻛﻮﺑﻴﺪن‪ ،‬و ﻧﮕﻬﺪاري(‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري در زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻧﺮم ﻳﺎ ﺳﻨﮕﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻳﺎ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺤﻜﻴﻢ زﻣﻴﻦ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر‪ ،‬ﻛﺸﺶ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎر‪ ،‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن(‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻮﻟﻴﺪ دوﻏﺎب‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات زﻫﻜﺸﻲ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن‬
‫د‪ -‬در ﭼﺎرﭼﻮب ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎص ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎص ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ )و ﻣﺤﺪود ﺑﻪ آن ﻧﻴﺴﺖ( ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻴﺐﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﺗﻮري ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‪ ،‬اﺣﺪاث راهﻫﺎ‪ ،‬اﺣﺪاث ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻳﺎ اﻧﺤﺮاف ﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎل آب‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻋﻼﻳﻢ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﺧﻂﻛﺸﻲ ﺟﺎدهﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺘﻨﻲ داﺧﻞ ﻛﺎرﮔﺎه و ﺗﺎﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻛﺎرﮔﺎه ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺑﺎز ﻧﻤﻮدن و ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮدن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر و آﻣﺎده ﻛﺮدن‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-۴‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﻳﺎدآوري‪ :‬اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﺑﺮﭼﻴﺪن در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﺳﺪ ﺳﺎزي آﻣﺪه داراي ﻣﻐﺎﻳﺮتﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮارد‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ و دﻋﺎوي ﻣﺎﻟﻲ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1-Greezly‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪38‬‬

‫ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‪ :‬ﻋﺒﺎرت از اﻗﺪاﻣﺎت و ﺗﺪارﻛﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﺒﻨﺪي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و راهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮآورد ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺖ و ﺑﺮاي دوره اﺟﺮا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺑﺎ اوﻟﻮﻳﺖدادن‬
‫ﺑﻪ اﺟﺮاي ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺟﻨﺒﻲ ﻳﺎ زﻳﺮ ﺑﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮح ﺑﺮاي دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و در دوره اﺟﺮا ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬از‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﻛﻞ ﻣﺤﻮﻃﻪ را ﺑﻪ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﻘﺸﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي( و ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎده ‪ 23‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن و رﻋﺎﻳﺖ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ‪ 2800‬زﻟﺰﻟﻪ اﻳﺮان ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۴‬راﻩهﺎ‬

‫‪ -١-٣-۴‬اﻧﻮاع راﻩهﺎ‬
‫اﻧﻮاع راهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي اﺣﺪاث ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺎدهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫راهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻬﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺳﺪ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت واﺑﺴﺘﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﻃﺮح ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫راه دﺳﺘﺮﺳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد و ﻃﻲ اﺳﻨﺎد ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ آن را ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬راهﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ ﻳﺎ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺮدد ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎرﮔﺎه ﻳﺎ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻬﺮكﻫﺎ و ﻣﻌﺎدن‪ ،‬راهﻫﺎي‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﻳﺎ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻫﺪف اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎن و ﺗﺴﻬﻴﻞ اﺟﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي داﺋﻤﻲ و ﻣﻮﻗﺖ ﭘﺮوژه ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻛﻠﻲ اﻳﻦ راهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﻮﻧﻞ اﻧﺤﺮاف‪ ،‬ﺗﺎج ﺳﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﺳﻮﻳﻴﭻ ﻳﺎرد‪،‬‬
‫اﻃﺎق ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻃﺎق ﺷﻴﺮﻫﺎ و ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و ﻣﻌﺎدن و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫راهﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ )راهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ( ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي داﺋﻢ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﺣﺪاث و ﻧﮕﻬﺪاري راهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ و ﻓﻨﻲ راهﻫﺎي‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات داﺋﻤﻲ ﻃﺮح ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از روي اﻳﻦ راهﻫﺎ ﻋﺒﻮر داده ﺷﻮد از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫راه اﻧﺤﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺮدد وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ از ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع و ﻣﺸﺨﺼﺎت راه ﻣﺬﻛﻮر ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‪ ،‬ﻃﻮل راه و وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺮدد وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ‬
‫رﺿﺎﻳﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻬﺮهﺑﺮدار راه ﻗﻄﻊ ﺷﺪه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪39‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫راهﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ و اﻧﺤﺮاﻓﻲ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻛﻠﻴﻪ اﺑﻨﻴﻪ ﻻزم ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻞﻫﺎ‪ ،‬آﺑﺮوﻫﺎ و ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﻗﻴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻘﻄﻮع ﻗﺮارداد آﻧﻬﺎ را ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻣﻨﻴﺖ راهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻞﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﺑﻨﻴﻪ ﻓﻨﻲ راهﻫﺎي داﺧﻞ ﻛﺎرﮔﺎه در دوره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-٣-۴‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ راﻩهﺎ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ ﺳﺎﺧﺖ راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ راه ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 101‬ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۴‬ﺷﻬﺮك‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺷﻬﺮك ﻣﻮرد ﻟﺰوم و ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه را ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻬﺮك ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﻋﻼم ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻧﻴﺎزي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎزل‬
‫‪ -‬ﺧﻮاﺑﮕﺎهﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻬﻤﺎﻧﺴﺮا‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻟﻦ ﻏﺬاﺧﻮري‬
‫‪ -‬ﺗﻔﺮﻳﺢﮔﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪ -‬درﻣﺎﻧﮕﺎه‬
‫‪ -‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫‪ -‬ﻓﺮوﺷﮕﺎه‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي اداري‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺣﺮاﺳﺖ و ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻣﻮزﺷﻲ در ﺻﻮرت ﺿﺮورت‬
‫‪ -‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ورزﺷﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻬﺮك را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺣﺪاث ﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺗﻤﻴﺰ و ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ از وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪).‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-3‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺷﻬﺮك ﻣﻮﻗﺖ )ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‬
‫ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ و داراي ﻇﺎﻫﺮي زﻳﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﻮده و ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺟﻮي ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮي ﺑﺮ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﮕﺬارد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬اﺳﻜﻠﺖ ﺑﺘﻨﻲ و ﻳﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪40‬‬

‫از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺣﺪاث ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ‬
‫ﻫﻮا و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ و ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ اﺗﺎق ﺧﻮاب ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﮔﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 6-7-3‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻦ ﻏﺬا ﺧﻮري ﺑﺎﻳﺪ داراي آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ‪ ،‬ﻳﺨﭽﺎل و ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﻻزم ﺑﻮده و ﻗﻔﺴﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪ ﻛﺎﻓﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت رﻓﺎﻫﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﮔﺮدﺷﮕﺎهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺤﻞﻫﺎي ورزش و ﻏﻴﺮه را ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻬﻲ از ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻓﻮق اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -١-۴-۴‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ اﺟﺎرﻩ ﻣﻨﺎزل‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ اﺟﺎره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻨﺎزل ﻣﻮرد اﺟﺎره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮارد اﺷﺎره ﺷﺪه در ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻛﻠﻴﺎت را در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد و در ﻣﺤﻞ آﺑﺮوﻣﻨﺪ اﺟﺎره ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻻزم در ﻃﻮل دوره ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﺮﺑﻮط را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-۴‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﺎروان و ﮐﺎﻧﮑﺲ‬

‫در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ و اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ و دﻓﺎﺗﺮ از ﻃﺮﻳﻖ اﺣﺪاث ﻛﺎروان ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺎروانﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺘﻔﺎده از آن را دارا ﺑﻮده‪ ،‬و ﺑﺘﻮان در آﻧﻬﺎ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬آب‪ ،‬ﺑﺮق‪ ،‬ﻣﺨﺎﺑﺮات‪ ،‬آﺑﺪارﺧﺎﻧﻪ و ﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۴-۴‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺮﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻮزﻩ ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﺳﺪ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪﺻﺮﻓﻪ و ﺻﻼح ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﻮده و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻛﻠﻴﺎت ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺮﻳﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آن ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫آﺧﺮ ﻣﺎده ‪ 39‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۴-۴‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻜﻮﻧﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬

‫اﺣﺪاث ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻔﺎد ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي )ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ( اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺪاﻗﻞ اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻤﺪه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎ دﻳﻮارﻫﺎي ﺑﺎرﺑﺮ‪ ،‬آﺟﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﻨﺎژﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ و ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي‬
‫اداري اﺳﻜﻠﺖ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﺳﻘﻒ ﺗﻴﺮﭼﻪ ﺑﻠﻮك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﻟﺰوم‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻘﻒ ﻛﺎذب ﺑﺎ راﺑﻴﺘﺲ و اﻧﺪود ﮔﭻ و ﺧﺎك ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﭼﻮب ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻓﻠﺰي و درﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ از ﻧﻮع ﻓﻠﺰي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻫﺎي ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻠﺰي )ﻓﻮﻻدي ﻳﺎ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ( و ﺷﻴﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺿﺮورت‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت دو ﺟﺪاره ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪41‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻧﺎزك ﻛﺎري دﻳﻮارﻫﺎي ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎ ﺑﺎ رﻧﮓ روﻏﻨﻲ ﻣﺎت ﺑﺎ زﻳﺮ ﻛﺎري و آﺳﺘﺮ ﺑﻮده و ﻓﻘﻂ دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و‬
‫آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪﻫﺎ از ﻛﺎﺷﻲ درﺟﻪ ﻳﻚ اﻳﺮاﻧﻲ ‪ 10 × 20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎزك ﻛﺎري ﺳﻘﻒﻫﺎ ﺑﺎ رﻧﮓ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎ زﻳﺮﺳﺎزي و‬
‫آﺳﺘﺮ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺮﻧﻴﺰﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻨﮓ ﭘﻼك ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 1‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻒ اﺗﺎقﻫﺎي ﺧﻮاب و‬
‫ﻧﺸﻴﻤﻦ از ﻣﻮﻛﺖ درﺟﻪ ﻳﻚ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻒ اﺗﺎقﻫﺎي ﻛﺎر از ﺳﻨﮓ ﭘﻼك ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 40×20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﻛﻒ‬
‫ﺳﺮوﻳﺲﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ از ﺳﺮاﻣﻴﻚ درﺟﻪ ﻳﻚ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 10×20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از آﺟﺮ و ﺳﻨﮓ ﺑﺎدﺑﺮ )ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ از ﻧﻮع ﻣﺮﻏﻮب( ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪ ،‬آﺟﺮ ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﻧﻤﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ‬
‫آﺟﺮ ﻣﺼﺮﻓﻲ در دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﭼﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺎدهروﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ زﻳﺮﺳﺎزي ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﺑﺘﻦ در ﺟﺎ ﺑﻪ ﻋﻴﺎر ‪ 250‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻻزم ﻧﺎزك ﻛﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮز ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺮدد اﻓﺮاد ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺣﺼﺎرﻛﺸﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-4-4-4‬ﻛﻮي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﺎرﻣﻨﺪان‬

‫ﻛﻮي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪودهاي ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬دور از ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎري و در ﻣﺤﻴﻄﻲ آرام ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-4-4‬ﺑﺪان اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ اﺣﺪاث ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -2-4-4-4‬ﻛﻮي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﺎرﮔﺮان‬

‫ﻛﻮي ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪودهاي ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه و ﻣﺠﺰا از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اداري و ﻛﺎرﻣﻨﺪي ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-4-4‬ﺑﺪان اﺷﺎره ﺷﺪ اﺣﺪاث ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻠﻴﻪ ﻟﻮازم و ﻣﺒﻠﻤﺎن ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻛﺎرﮔﺮان را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-۴‬دﻓﺎﺗﺮ‬
‫دﻓﺎﺗﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت ﻣﻘﻴﻢ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﺤﺪوده ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ و در ﻣﺤﻠﻲ دور از ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎرﮔﺎه اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-4-4‬اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻠﻴﻪ ﻟﻮازم و ﻣﺒﻠﻤﺎن دﻓﺎﺗﺮ ﻛﺎر را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪42‬‬

‫‪ -۶-۴‬اﻧﺒﺎرهﺎ‬

‫‪ -١-۶-۴‬اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎآﺘﻲ و ﺳﻴﻠﻮهﺎ‬

‫‪ -1-1-6-4‬اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎﻛﺘﻲ‬

‫اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎﻛﺘﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻗﺎب ﻓﻠﺰي ﺷﻴﺐ دار )ﻗﺎب دروازهاي( ﺳﺮ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﺣﺪاث آﻧﻬﺎ از ﻛﻒﻫﺎي‬
‫ﺑﺘﻨﻲ درﺟﺎ و دﻳﻮارﻫﺎي آﺟﺮي ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 22‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي و اﻧﺪود ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻴﻤﺎن و دربﻫﺎي رﻳﻠﻲ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ورود و ﺧﺮوج‬
‫ﺗﺮﻳﻠﺮﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻴﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‬

‫‪ -2-1-6-4‬اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﻓﻠﻪ و ﭘﻮزوﻻن در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ‬

‫ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ذﺧﻴﺮه ﺳﻴﻤﺎن و ﭘﻮزوﻻن ﺑﺮ روي ﭘﻲﻫﺎﻳﻲﻛﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﻴﻠﻮ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪) .‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‬

‫‪ -3-1-6-4‬اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ و اﺑﺰار ﻛﺎر‬

‫ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﻏﻠﺐ اﻧﺒﺎرﻫﺎ در ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺎب دروازهاي ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از اﺣﺪاث ﻗﺎب دروازهاي‬
‫ﺑﺎ اﺟﺮاي دﻳﻮارﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 35‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻛﻒﻫﺎي ﺑﺘﻦ در ﺟﺎ و اﻳﺠﺎد دﻳﻮارﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﻧﻤﺎﺳﺎزي ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮز ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻗﻔﺴﻪ ﺑﻨﺪيﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﺎردﻛﺲ ﻣﺠﻬﺰ ﺷﻮﻧﺪ و در ﻣﻮرد ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﻃﻮل اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺑﻴﺶ از ﺷﺶ ﺳﺎل و از ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﺎزارﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﺑﻪ دور ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه اﻧﺒﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎﻓﻲ اﻃﻔﺎي ﺣﺮﻳﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-۴‬اﻧﺒﺎر ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﺑﺎ اﺣﺪاث ﻗﺎب دروازهاي و ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎر اﺑﺰار ﻛﺎر ﺑﺪان اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۶-۴‬اﻧﺒﺎر ﻣﻮادﺳﻮزا‬
‫اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﺳﻮزا ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮي و در زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﻳﺎ در ﻣﺤﻠﻲ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه اﺣﺪاث ﺷﻮد‪ .‬اﺣﺪاث اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد‬
‫ﺳﻮزا و اﻧﺘﻘﺎل و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-۴‬اﻧﺒﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪهﺎي ﺣﻔﺎري‬

‫اﻧﺒﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ ،‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺣﺪاث و در داﺧﻞ آن ﻗﻔﺴﻪﻫﺎﻳﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان‬
‫ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ را در آن ﺟﺎي داد‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ -۵-۶-۴‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮﻩ ﺳﻮﺧﺖ و ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺨﺎزﻧﻲ را ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻮﺧﺖ ﮔﺎزوﻳﻴﻞ و ﺑﻨﺰﻳﻦ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻧﻴﻤﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺷﻴﺐراﻫﻪ‪ 1‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﻮداﻟﻲ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺎ ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار ﻣﺎﺷﻴﻦ در داﺧﻞ ﮔﻮدال از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺗﺎﻧﻜﺮﻫﺎي ﻣﺨﺎزن ﺳﻮﺧﺖ در ﺑﺎﻻي ﮔﻮدال ﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺛﻘﻠﻲ ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮﻟﺪوزر‪ ،‬ﮔﺮﻳﺪر‪ ،‬ﻏﻠﺘﻚ و‪ ...‬از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻮﺧﺖ رﺳﺎن ﺳﻴﺎر اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﭘﻤﭗ ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ وزارت ﻧﻔﺖ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻴﭗ اﻗﺪام ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ‪ 15‬روز ﻛﺎرﮔﺎه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋهاي ﺑﻪ زﻫﻜﺸﻲ ﻣﺤﻞ ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي و اﻧﺒﺎر ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻌﻄﻮف‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﻜﻮﻫﺎي ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﺮي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﺮاز ﺳﻴﻞ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -۶-۶-۴‬اﻧﺒﺎر در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﺴﻄﻴﺢ ﻛﻨﺪ و ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز )از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎك‬
‫ﻧﺒﺎﺗﻲ( را در ﻣﺤﺪوده زﻣﻴﻦ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﺑﺴﺘﺮ آن را ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻻزم ﺑﻜﻮﺑﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﻜﻮﻫﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﺮاز ﺳﻴﻞ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -٧-۴‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻩهﺎ و ﺗﻮﻗﻔﮕﺎﻩهﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ و ﺗﻮﻗﻔﮕﺎهﻫﺎ از ﻧﻮع ﻗﺎب ﻓﻠﺰي ﺷﻴﺒﺪار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻣﺎﻛﻦ ﻓﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺛﺎﺑﺖ و اﺑﺰار ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-٧-۴‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻩ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻗﺎب ﻓﻠﺰي ﺷﻴﺒﺪار )ﻗﺎب دروازهاي( ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﻳﺪر‪،‬‬
‫ﻏﻠﺘﻚ‪ ،‬ﺑﻠﺪوزر‪ ،‬ﻛﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬داﻣﭙﺘﺮاك و … ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﻮرد اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-۴‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎﻩ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت ﺳﺒﻚ‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎ ﻧﻴﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در دﻫﺎﻧﻪ ورودي آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺮ از ورودي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت‬

‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ در ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮﮔﺎه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آب ﮔﺮم و ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1- Ramp‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪44‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻧﺤﻮه ﺧﺮوج روﻏﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ از ﻛﺎرﮔﺎه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﺗﺼﻔﻴﻪ آب‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت را ﺗﺪوﻳﻦ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-۴‬ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎﻩ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬

‫زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ در ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﮔﺎه و در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻮاﺿﻊ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺗﺴﻄﻴﺢ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‬
‫ﭘﺎرك ﺷﺪه در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻒ اﻳﻦ ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎه زﻳﺮﺳﺎزي ﻣﻲﺷﻮد و داراي روﻳﻪ ﺷﻨﻲ ﻳﺎ ﺑﺘﻮﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-٧-۴‬ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎﻩ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت ﺳﺒﻚ‬

‫ﺗﻮﻗﻔﮕﺎه اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دﻓﺎﺗﺮ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬در زﻣﻴﻨﻲ ﻣﺴﻄﺢ‪ ،‬داراي ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎن ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﺑﺎ ﻛﻒ ﺑﺘﻨﻲ ﻳﺎ آﺳﻔﺎﻟﺖ و ﺟﺪاول‬
‫ﺑﺘﻨﻲ در اﻃﺮاف و ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺗﻮﻗﻒ ﮔﺎه اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٨-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ هﺎي ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ‬

‫‪ -١-٨-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ ﺁرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و آﺎرﮔﺎﻩ ﺁهﻨﮕﺮي و ﺟﻮﺷﻜﺎري‬

‫ﻛﺎرﮔﺎه آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و ﻛﺎرﮔﺎه آﻫﻨﮕﺮي و ﺟﻮﺷﻜﺎري از ﻗﺎب دروازهاي ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﭘﺮوژه ﺑﺎ دﻳﻮارﻫﺎي ‪ 22‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي و ﻛﻒ ﺑﺘﻨﻲ در ﺳﺎﻟﻦ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه و اﺗﺎق ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬اﻧﺒﺎر اﺑﺰار و ﺳﺮﺳﺮاي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻛﻒ ﻣﻮزاﻳﻴﻚ‪ ،‬و اﻧﺪود ﮔﭻ و ﺧﺎك ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎ و ﻧﺎزك ﻛﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٨-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ ﻧﺠﺎري‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﮔﺎه آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﺣﺪاث و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-٨-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ ﺑﺮق‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﻴﺰ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎرﮔﺎه آﻫﻨﮕﺮي و ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٨-۴‬آﺎرﮔﺎﻩ ﺗﺮاﺷﻜﺎري‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﮔﺎه ﻫﺎي ﻧﺠﺎري و ﺑﺮق ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي اﺗﺎق ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬اﺗﺎق ﺻﺪاﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ از ﺳﺮوﺻﺪاي‬
‫زﻳﺎد ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ داﺧﻞ اﺗﺎق ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-۴‬ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩهﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎ زﻳﺮﺑﻨﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه داراي ﺳﺎﻟﻦ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺘﻦ‪ ،‬اﺗﺎق ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬اﺗﺎق اﻧﺒﺎر اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪،‬‬
‫ﺳﺎﻟﻦ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺘﻮن و ﺳﻴﻤﺎن و ﭘﻴﺎده روي اﻃﺮاف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎزكﻛﺎري داﺧﻞ اﺗﺎقﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ آﺳﺘﺮ و ﻛﻒ‬
‫ﻣﻮزاﻳﻴﻚ و ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎي ﺳﺎﻟﻦ از اﻧﺪود ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ آﺳﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﻒ از ﺑﺘﻦ در ﺟﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪45‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور در اﺳﻨﺎد ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﻧﺤﻮه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺒﻠﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه را ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٠-۴‬ﺗﺴﻬﻴﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رﻓﺎهﻲ‬

‫‪ -١-١٠-۴‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎ ﻧﻤﺎزﺧﺎﻧﻪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺎزكﻛﺎري‪ ،‬در ﻛﻒ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮزاﻳﻴﻚ‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻒ ﭘﻮش ﻣﻮﻛﺖ درﺟﻪ ‪ 2‬اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻗﺮﻧﻴﺰ ﺳﻨﮓ ﭘﻼك ﭼﻴﻨﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ دﻳﻮارﻫﺎ و اﻧﺪود ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ دو ﮔﭻ‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي دﻳﻮار و ﺳﻘﻒ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-۴‬ﺳﺎﻟﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎﻟﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت از ﻗﺎب دروازهاي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬داراي ﺳﺎﻟﻦ ورودي‪ ،‬ﻓﻀﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ و‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١٠-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ورزﺷﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﻃﺮح و زﻣﺎن اﺟﺮاي آن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻃﺮح ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ورزﺷﻲ ﻛﺎرﮔﺎه را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ اداره ﻛﺎر و ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ورزﺷﻲ ﺷﺎﻣﻞ زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻓﻮﺗﺒﺎل ﻳﺎ ﻓﻮﺗﺴﺎل )ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ واﻟﻴﺒﺎل(‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺗﻨﻴﺲ‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮ و ﺳﺎﻟﻦ‬
‫ورزشﻫﺎي ﺑﺪنﺳﺎزي و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور در اﺳﻨﺎد ﻣﻨﺎﻗﺼﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه را ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-١٠-۴‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺮوﺷﮕﺎﻩ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﺑﺎ اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١١-۴‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و داراي ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬آﺑﺪارﺧﺎﻧﻪ و اﺗﺎق اﺳﺘﺮاﺣﺖ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺎزكﻛﺎري آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-۴‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن درﻣﺎﻧﮕﺎﻩ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬

‫اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺮوﺷﮕﺎه از اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و داراي ورودي‪ ،‬ﻣﻄﺐ‪ ،‬اﺗﺎق ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‪ ،‬ﮔﺎراژ آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‪،‬‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬اﺗﺎق اﺳﺘﺮاﺣﺖ و داروﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺎزكﻛﺎري در ﻛﻒ ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻄﺐ‪ ،‬اﺗﺎق ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‪ ،‬اﺗﺎق اﺳﺘﺮاﺣﺖ و داروﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﻮزاﻳﻴﻚ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬در ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺳﺮاﻣﻴﻚ درﺟﻪ ﻳﻚ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬در ورودي ﺳﻨﮓ ﭘﻼك دو ﺗﻴﺸﻪ داﻏﻮن و در ﻗﺴﻤﺖ ﮔﺎراژ آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ ﻛﻒ ﺑﺘﻦ‬
‫درﺟﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ازاره دﻳﻮارﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻄﺐ‪ ،‬اﺗﺎق ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‪ ،‬اﺗﺎق اﺳﺘﺮاﺣﺖ و داروﺧﺎﻧﻪ ﺳﻨﮓ ﭘﻼك ﭼﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ارﺗﻔﺎع‬
‫ده ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺎزكﻛﺎري ﺑﺪﻧﻪ دﻳﻮارﻫﺎ و ﺳﻘﻒ ﺑﺎ اﻧﺪود ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻴﻤﺎن و اﻧﺪود ﮔﭻ ﭘﺮداﺧﺘﻲ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ رﻧﮓ روﻏﻨﻲ ﻣﺎت ﺑﺎ زﻳﺮﺳﺎزي و آﺳﺘﺮ‬
‫اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎزكﻛﺎري ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺒﻠﻤﺎن و ﺗﺠﻬﻴﺰات درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ﺳﻮم از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪46‬‬

‫‪ -١٣-۴‬ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪهﺎ و ﻏﺬاﺧﻮريهﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ و ﺳﺎﻟﻦﻫﺎي ﻏﺬاﺧﻮري‪ ،‬ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و اﻧﺒﺎر ﻣﻮادﻏﺬاﻳﻲ در داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﺎب دروازهاي ﻃﺮاﺣﻲ و‬
‫اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دﻳﻮارﻫﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﺠﺰا ﻧﻤﻮده‪ ،‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻏﺬاﺧﻮري ﻣﻴﺰ و ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮادﻏﺬاﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻳﺨﭽﺎلﻫﺎي وﻳﺘﺮﻳﻨﻲ و ﻓﺮﻳﺰرﻫﺎي ﺻﻨﺪوﻗﻲ ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻃﺎق ﺳﺮد ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﻣﻨﻈﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻗﻔﺴﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﺎﮔﺬاري ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬درﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‬
‫ﻃﻮري ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺪاث ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﺣﺸﺮات ﻣﻮذي ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮش و ﺳﻮﺳﻚ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ داﺧﻞ آن ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ دﻳﻮارﻫﺎ ﺑﺪون درز و روزﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١۴-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق‬

‫‪ -١-١۴-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق اﺿﻄﺮاري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﻣﻮﺗﻮر ژﻧﺮاﺗﻮر اﺿﻄﺮاري ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﺮق اﺿﻄﺮاري ﺷﻬﺮك‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻛﺎرﮔﺮي در دﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻧﻈﺎرت را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ارﺗﺒﺎط ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺿﻄﺮاري ﺑﺎ ﺧﻂ اﺻﻠﻲ اﻧﺮژي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن در ﺧﻂ اﺻﻠﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮﺗﻮر‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر اﺿﻄﺮاري ﺑﻪ ﻛﺎر اﻓﺘﺪ و ﺑﺎ ﺑﺮﻗﺮاري ﺑﺮق ﺷﺒﻜﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر اﺿﻄﺮاري از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١۴-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق داﺋﻢ‬

‫ﺑﺮق اﺻﻠﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺮح از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮاﺳﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ و آﻣﺎده ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺣﻖ اﻧﺸﻌﺎب و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق از ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮاﺳﺮي ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﺲ اﺻﻠﻲ ﺑﺮق در ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﻲ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻣﺼﺮف ﺑﺮق در داﺧﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري و ﺑﻬﺎي ﺑﺮق ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮق را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﺮاي ﺑﺮقرﺳﺎﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺎرف‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ﺷﻬﺮك‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ‬
‫اداري‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺎر و ﻏﻴﺮه ارﺳﺎل و ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻄﻊﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬اﻳﺰوﻻﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻟﺰوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ب‪ -‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ازﻗﺒﻴﻞ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﻏﻴﺮه‬
‫‪47‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫‪ -١۵-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺁب‬

‫‪ -١-١۵-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺁب ﺷﺮب و ﺧﺎﻧﮕﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺷﻬﺮك‪ ،‬دﻓﺎﺗﺮ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺷﺮب ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ اﻋﻢ از ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﻳﻊ را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ آب ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم را ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻳﺠﺎد اﻳﺴﺘﮕﺎه ﭘﻤﭙﺎژ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﻘﻠﻲ ﻣﻘﺪور ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺼﻔﻴﻪ آب ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﻧﻜﻪ از اﺑﺘﺪاي زﻣﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺮف ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آب دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮات زﻳﺎدي ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺨﺰن ﻓﻠﺰي ﻳﺎ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮه آب ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮه ﺣﺪ اﻗﻞ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺼﺮف‬
‫‪ -‬ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﻘﺎل آب از ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﺼﻔﻴﻪﺧﺎﻧﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺨﺰن آب و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺼﺮف‪.‬‬
‫ﺗﺼﻔﻴﻪ آب ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻧﺠﺎم و از ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي ﺷﻨﻲ ﻋﺒﻮرداده ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ آب ﻛﻠﺮزﻧﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬آب از ﻛﺮﺑﻦ ﻓﻌﺎل ﻋﺒﻮر داده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ آن ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺟﺬب ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻣﻼح آب زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮاد ﺗﺮﺳﻴﺒﻲ ﻣﻘﺪاري از آنرا ﺗﻪ ﻧﺸﻴﻦ ﻧﻤﻮده ﺗﺎ درﺻﺪ آن ﺑﻪ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮع ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل آب و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 117-3‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي‬
‫ﻛﺸﻮر ) ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﻃﺮحﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮي( ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت آب ﺷﺮب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاد ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ آب ﺷﺮب ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ‪) 1‬ژﻧﻮ در ﺳﺎل ‪ (1972‬ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١۵-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ذﺧﻴﺮﻩ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺁب ﺻﻨﻌﺘﻲ‬

‫در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﺑﺨﺼﻮص در ﺑﺘﻦ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪﻫﺎي اﺷﺎره ﺷﺪه در ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺷﺮب ﻋﻤﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺼﻔﻴﻪ آب از ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺼﺮﻓﻲ در‬
‫ﺑﺘﻦ )ﺑﻨﺪ ‪ (3-3-8‬و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺴﺘﮕﺎه آﺑﮕﻴﺮي اﻋﻢ از آﺑﮕﻴﺮ رودﺧﺎﻧﻪاي ﻳﺎ ﭼﺎه‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺣﻮﺿﭽﻪ زﻻلﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﺨﺎزن ذﺧﻴﺮهﺳﺎزي ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺶ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺼﺮف و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ اﺟﺰاي ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آب ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- World Health Organization‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪48‬‬

‫‪ -١۶-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﺟﻤﻊﺁورﯼ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ و دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب‬

‫‪ -١-١۶-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﺣﺪاث و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻬﺮكﻫﺎ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري و ﻛﺎراﻧﺪازي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻼب‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﺟﺎري ﻛﺸﻮر و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮاد ﺧﺎم ﻓﺎﺿﻼب را در ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺎري ﺳﺎزد‪ .‬ﻧﻮع ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري ﻓﺎﺿﻼب و ﻧﺤﻮه‬
‫اﺳﺘﻘﺮار آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺸﺮﻳﻪ ‪ 118-3‬و ‪ 163‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر ) ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ‬
‫آوري آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ و ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮي – ﻣﻜﻤﻞ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ و ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮي( ﺻﻮرت‬
‫ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻄﻮط ﺟﻤﻊآوري ﻓﺎﺿﻼب ﭼﺎﻫﻚ ﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻳﺎ در ﺟﺎ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻼب ﺑﻪ ﻳﻚ واﺣﺪ اﻧﺒﺎرﺳﭙﺘﻴﻚ‪ 1‬ﺑﺮاي ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﺷﻬﺮكﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١۶-۴‬ﺷﺒﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺁن‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬اﺣﺪاث و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻧﻈﻴﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦ ﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي و‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه و ﻳﺨﺴﺎز و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬دﻓﻊ آبﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ از ﭘﺴﺎب‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪﻛﺎري و رودﺧﺎﻧﻪ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﻮد و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺴﺎبﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﺠﻢ و وﺳﻌﺖ‬
‫زﻳﺎد رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﭘﺲ از زﻻل ﺷﺪن وارد رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪ .‬رﺳﻮﺑﺎت ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻫﻨﮕﺎم ﺳﻴﻼب رودﺧﺎﻧﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١۶-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زهﻜﺸﻲ‬

‫در ﻣﻮرد دﻓﻊ زﺑﺎﻟﻪ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ زﺑﺎﻟﻪﻫﺎ و ﻧﺨﺎﻟﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮك را ﺟﻤﻊآوري و از ﻣﺤﺪوده ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻳﺎ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﮔﻮدالﻫﺎﻳﻲ را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮده و زﺑﺎﻟﻪ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ را در آﻧﺠﺎ دﻓﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ‬
‫درﻳﺎﭼﻪ و ﻳﺎ ﻣﺴﻴﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬دﻓﻊ روﻏﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ و ﻣﻮاد ﻧﻔﺘﻲ دﻳﮕﺮ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه روﻏﻦ‬
‫ﻋﻮدت داده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻫﻜﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﻤﻊآوري ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﻤﻊآوري آبﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آب ﺑﺎران ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ و ﻋﺪم ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٧-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻠﻔﻦ و ﻓﺎآﺲ‬

‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﺣﺪ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺧﻄﻮط ﺗﻠﻔﻦ و ﻓﺎﻛﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارﺗﺒﺎط ﻣﺤﻠﻲ و ﻳﺎ ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮي ﺑﺮاي ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺪ ﺳﺎزي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪1- Septic Tank‬‬

‫‪49‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم – ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ارﺗﺒﺎط ﺗﻠﻔﻨﻲ داﺧﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﻠﻔﻦ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﻬﺮك و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻛﺎري را ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ‪.‬اﺣﺪاث ﺷﺒﻜﻪ داﺧﻠﻲ و ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات آن ﺑﻪﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺗﻤﺎﻣﻲ دوره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻮول ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﻄﻮط و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻠﻔﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺪت اﺟﺮاي‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﺗﻠﻔﻦ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻨﺪرج در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﺮارداد‪ ،‬در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري آن را ﻧﻴﺰ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻃﺮح ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ارﺗﺒﺎط رادﻳﻮﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﺼﺐ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ دوره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻃﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٨-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻓﻀﺎهﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي اﻧﺤﺮاف و اﻧﺘﻘﺎل آب‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﺟﺖ ﻓﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻣﻨﺪه و ﻣﻜﻨﺪه ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻫﻮادﻫﻲ ﻳﺎ ﻫﻮاﻛﺸﻲ و ﻧﺼﺐ ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‬
‫را در ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺪون ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و دود ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ را اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ -١٩-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪهﺎي ﺑﺘﻦ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺧﺎآﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺘﻦ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺧﺎﻛﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ و زﻫﻜﺶ از‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺳﺮﻧﺪ و ﻣﺎﺳﻪ ﺷﻮي ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﺘﻦرﻳﺰي و‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ذﺧﻴﺮه در ﻛﺎرﮔﺎه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢٠-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦ ﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‬
‫و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ در ﻃﺮحﻫﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان دﻗﺖ در ﺗﻮزﻳﻦ ﺳﻴﻤﺎن و آب و ﻣﻮاد ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ‪ 2-5-8‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢١-۴‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت اﻧﺘﻘﺎل و رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎن ﺑﻨﺪي و ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻨﻲ ﺳﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ‪ 6-8‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪۵‬ﻓﺼﻞ ‪٥‬‬
‫زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬
‫‪53‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫‪ -١-۵‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‪ ،‬ﻛﻨﺪن اﻧﻮاع زﻣﻴﻦﻫﺎ در ﻫﺮ ﻋﻤﻖ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻖ اﻋﻢ از دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﻳﺎ اﻧﻔﺠﺎر و ﺟﻤﻊآوري ﻣﻮاد‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻮده ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺧﻂ ﺗﺮاز و‬
‫اﺑﻌﺎد ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪ و ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۵‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي زﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻌﺎرﻳﻔﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺶﻧﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺴﺐ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻓﻬﺮﺳﺖﺑﻬﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي زﻣﻴﻦ ﻛﻪ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺎور و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد اﺳﺖ‪ ،‬و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻟﺠﻨﻲ‪ :‬زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻟﺠﻨﻲ‪ ،‬زﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺎر ﺑﺎ وزن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮد ﺗﺎ ﺣﺪي در آن ﻓﺮو رود‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻘﺪور ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻧﺮم‪ :‬زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻧﺮم‪ ،‬زﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺠﺰا از ﻫﻢ و ﺑﺪون ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫در آن ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﻮﻟﺪوزر ﺗﺎ ﻗﺪرت ‪ 150‬ﻗﻮه اﺳﺐ و ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از رﻳﭙﺮ ﺑﻮﻟﺪوزر ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺳﺨﺖ‪ :‬زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺳﺨﺖ‪ ،‬زﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از داﻧﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﻛﻨﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﻮﻟﺪوزر ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺗﺎ‬
‫‪ 300‬ﻗﻮه اﺳﺐ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻳﭙﺮ ﺑﻮﻟﺪوزر و ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ‪ :‬زﻣﻴﻦﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ زﻣﻴﻦﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺪن آن ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺿﺮوري ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻳﺰش ﺑﺮداري‪ :‬رﻳﺰش ﺑﺮداري در ﻫﺮ ﻧﻮع زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت در زﻣﻴﻦ ﻧﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮاد رﻳﺰﺷﻲ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﺳﻨﮕﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎرﮔﻴﺮي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﺮد ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺧﺮد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در‬
‫زﻣﻴﻦ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت روزاﻧﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻓﻮق ﺟﻬﺖ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ )و درﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ‬
‫ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻮدﺑﺮداري ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦ ﻛﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻃﺮاف آن ﻣﺤﺼﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺧﺎكﺑﺮداري ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ﭼﻬﺎرﻃﺮف آن ﻣﺤﺼﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۵‬اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦآﻨﻲ‬

‫‪ -١-٣-۵‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦآﻨﻲ‬

‫ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺼﻮب اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺻﻮرت ﻣﺠﻠﺲﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ در ﻃﻮل دوره اﺟﺮا‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻪ‬
‫در اﺛﺮ ﺗﻮرم ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪54‬‬

‫‪ -٢-٣-۵‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦآﻨﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺠﺎز‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺟﺮﻳﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬دﺳﺘﻮر زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﺿﺎﻓﻲ را ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺣﺠﻢ اﻳﻦ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺑﻼغ ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-٣-۵‬ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦآﻨﻲ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺿﻤﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻨﺪرج در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺼﻮب و دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﺿﺎﻓﻪ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻮردﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ وﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-۵‬ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎرج از ﻗﺼﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺿﻤﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‪ ،‬اﺿﺎﻓﻪ ﺣﺠﻢ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ روي دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻗﺼﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻃﻼع ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺲ از رﺳﻴﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺟﺒﺮان ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط را ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﻲ ﭘﻴﻤﺎن و ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -۴-۵‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦآﻨﻲهﺎ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ را در ﻣﺤﻞ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻮاد زاﻳﺪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻞ از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ‬
‫اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ در اﻧﻮاع زﻣﻴﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﻳﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد و در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ آﻣﺎده ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺼﻮﺑﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺑﺖ ﺗﻮرم ﻣﻮاد ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺻﻮرت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-۵‬ﺗﻤﻴﺰآﺎري و ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺎك‪ ،‬رﻳﺸﻪ آﻨﻲ و اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ‬
‫ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺘﻦ و ﺣﻤﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﭼﻴﻦﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻳﺸﻪ ﻛﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺘﻦ و ﺣﻤﻞ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﺗﻨﻪ و رﻳﺸﻪ درﺧﺘﺎن‪ ،‬اﻟﻮارﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن و ﻣﻮاد آﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري و رﻳﺸﻪ ﻛﻨﻲ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰيﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺑﻼغ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻛﻪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻛﻨﻲ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎك ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ و ﺳﻮزاﻧﺪه‬
‫ﺷﻮد و ﻳﺎ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﻓﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪55‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫ﻣﻮادي ﻛﻪ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻻﻳﻪاي ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻠﻪ از زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻢ زﻳﺮ آب ﻣﺪﻓﻮن ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺴﺘﻲ و ﺑﻠﻨﺪي ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺎ‬
‫ﺷﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ زﻫﻜﺸﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻤﺎي ﻣﺮﺗﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻮزاﻧﺪن‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺿﺮوري ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ‪ 50‬ﻣﺘﺮ دورﺗﺮ از ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ دﺳﺘﻮر دﻳﮕﺮي داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاد زاﻳﺪي ﻛﻪ از ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري‪ ،‬رﻳﺸﻪ ﻛﻨﻲ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎك ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ روي زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي و ﻳﺎ زﻣﻴﻦﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎك ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺗﻮام ﺑﺎ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ و رﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻧﺮم ﻳﺎ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪن ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ و رﻳﺸﻪﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﺻﻮرت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ از ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري‪ ،‬رﻳﺸﻪﻛﻨﻲ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﺎك ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻓﺮوﺧﺘﻪ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده و ﻳﺎ اﻧﺒﺎر ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺠﻢ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اوﻟﻴﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۶-۵‬اﺣﺘﻴﺎﻃﺎت و اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻣﺴﻮول ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات و ﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻤﻨﻲ و ﻧﻴﺰ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻠﻴﻪ روشﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻲ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮ و ﺻﺪا و ﻏﺒﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد و ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﺳﻴﺐدﻳﺪﮔﻲ اﻓﺮاد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ روش ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺒﺎرﻛﺮدن آن را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬و‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ آن روشﻫﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﻮرد اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻧﻤﻮدن و ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮده و ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ‬
‫از ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻛﺸﻮري در ﻣﻮرد ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را در دﻓﺘﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد و در ﻛﺎرﮔﺎه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از آن را ﻧﻴﺰ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺧﻄﺮ و آﮔﻬﻲﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻻزم‬
‫زﻣﺎن اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ آﮔﻬﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم زﺑﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﭘﻴﻤﺎن ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺒﺎر ﻧﺎرﻳﻪ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات اﻳﻤﻨﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮده و ﻃﺮح اﻧﺒﺎر ﻧﺎرﻳﻪ‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح ﭘﺲ از اﺧﺬ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ را ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ آﻣﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري و‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻋﺪ اﻳﻤﻨﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪56‬‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺒﺎر ﻧﺎرﻳﻪ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ردﻳﻒ ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬و در زﻣﺎن و ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪي ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻛﺸﻮري ﺳﺒﺐ ﺳﻠﺐ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﺮوح ﺷﺪن‪ ،‬ﻣﺮگ‪ ،‬ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲ اﻓﺮاد‪،‬‬
‫ﺻﺪﻣﻪ زدن ﺑﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺟﺎدهﻫﺎ‪ ،‬اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬اﺷﻴﺎ‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و اﻣﻮال ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻏﺮاﻣﺖ و ادﻋﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ آﺗﺸﻜﺎري و ﻳﺎ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻌﻬﺪي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪاي را در اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از اداﻣﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ‬
‫اﻋﺘﺮاﺿﻲ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ را ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن ﻫﺮ اﻧﻔﺠﺎر آژﻳﺮ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ را ﻛﺸﻴﺪه و‬
‫اﻓﺮادي را در ﺟﺎدهﻫﺎ و ﻣﺤﺪوده ﺧﻄﺮ ﺑﺎ ﭘﺮﭼﻢ ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻤﺎرد ﺗﺎ از ﺗﻮﻗﻒ و ﺗﺮدد اﻓﺮاد‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آورﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﭼﺎﺷﻨﻲﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﻔﺠﺎر ﻧﺎﻗﺺ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل و دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻊ ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ و رﻋﺪ و ﺑﺮق ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺮﺟﮕﺬاري ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﻲ ﻣﺪت ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﻓﻘﻂ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺠﺎز‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن اﻧﻔﺠﺎر ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد اﻛﻴﭗ در ﻣﺤﻞ اﻣﻨﻲ ﭘﻨﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ اﻧﻔﺠﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻨﻜﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺗﺎ ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﺪوده ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻮول اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺠﻮز رﺳﻤﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ذﻳﺼﻼح ﺑﺎﺷﺪ و اﻓﺮاد اﻛﻴﭗ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻮده و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺮاﻋﺎت ﻣﻘﺮرات دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺗﺸﻜﺎري را ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻮاﺑﻖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫ﻧﮕﺎري ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺪارك آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ زﻣﺎن دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪ ،‬ﻣﻘﺪار آن‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﻧﻔﺠﺎر و ﻧﺘﻴﺠﻪ آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺗﺼﻮﻳﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و آﮔﻬﻲﻫﺎي ﺻﺎدر ﺷﺪه از ﻃﺮف ﺧﻮد را‪ ،‬ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺟﻬﺖ‬
‫اﻃﻼع ﻛﺎرﮔﺮان و ﻛﺎرﻣﻨﺪان در ﺗﺎﺑﻠﻮي اﻋﻼﻧﺎت ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-۵‬روشهﺎي زﻣﻴﻦآﻨﻲ‬

‫‪ -١-٧-۵‬زﻣﻴﻦآﻨﻲ در ﺧﺎك‬
‫ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﺧﺎك ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻫﺮ روش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻳﺎ ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ‪ 2-5‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ و اﻳﺠﺎد دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار را ﺗﺎ رﻗﻮم و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ودر ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ و ﺷﻴﺐﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺴﺐ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪57‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺷﻴﺐ‪ ،‬ﺗﺮاز و اﻧﺪازه زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه در ﻃﻲ اﺟﺮا ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻘﺪار و ﺷﻴﺐ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه ﺑﺮاي زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺷﻴﺐ واﻗﻌﻲ ﺑﺪون درﻳﺎﻓﺖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺿﺎﻓﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺠﺎد دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ دﻳﻮارهﻫﺎ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻮده و داراي ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺮﺗﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﺠﺎد ﺷﻴﺐ و ﺗﺮاز ﻻزم‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺗﻴﻐﻪ ﮔﺮﻳﺪر‪ ،‬اﺳﻜﺮﻳﭙﺮ‪ ،‬ﺑﻴﻞ دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ ﺑﻮﻟﺪوزر و ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺮ ﻣﺎﻫﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ ﺑﺎﺑﺖ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻪ ﻛﺮدن و وﺟﻮد ﻣﺤﺪودﻳﺖ و ﻳﺎ ﺻﻌﻮﺑﺖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ( ﻫﺰﻳﻨﻪاي ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎي ﭘﻲ ﺳﺪ و ﻳﺎ ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺗﺮاز آب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻳﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬ﭼﻪ در‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎكﺑﺮداري و ﻳﺎ ﺳﻨﮓﺑﺮداري‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ آب ﻗﺒﻞ و در ﺣﻴﻦ ﮔﻮدﺑﺮداري از ﺟﻤﻠﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ آب ﺗﻮﺳﻂ وﺳﺎﻳﻞ ﭘﻤﭙﺎژ و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-7-5‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ وﻳﮋه در ﺧﺎك‬

‫در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻋﺮض و ﻋﻤﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺧﺎص ﻣﺎﻧﻨﺪ )ﻫﻴﺪروﻓﺮز و ﻛﻠﻢ ﺷﻞ و‪ (...‬ﺿﺮوري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺷﻴﻮه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ردﻳﻒ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﺎر ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺧﺎص ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺑﻼغ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-۵‬زﻣﻴﻦآﻨﻲ در ﺳﻨﮓ‬
‫زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﺳﻨﮓ و در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ دژﺑﺮ و ﻳﺎ ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪ 2-5‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺗﺎ ﺧﻄﻮط ﺗﺮاز ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻖ‪ ،‬ﭘﻬﻨﺎ‪ ،‬ﻃﻮل و ﺷﻴﺐ ﺣﻔﺎري را دارد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﻤﻮدن دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﺣﺪاث ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻ ﺳﻨﮓ و ﺗﻮري ﻓﻮﻻدي و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺳﻨﮓﺑﺮداريﻫﺎ‪ ،‬آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ از ﺧﺮد ﺷﺪن ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺧﺎرج ﻣﺤﺪوده ﺳﻨﮓﺑﺮداري‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﺷﻮد‪ .‬رﻋﺎﻳﺖ دﺳﺘﻮرات ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻲ را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺳﻠﺐ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻨﮓﺑﺮداريﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ روي آن ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﺣﺪود ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ از ﺧﻄﻮﻃﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-2-7-5‬روشﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﻛﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ )آﺗﺸﻜﺎري(‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻃﺮح آﺗﺸﻜﺎري را ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪58‬‬

‫ﻃﺮح ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻼن ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ روي آن ﻛﻠﻴﻪ ﭼﺎلﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﺮش‪ 1‬ﻣﺤﺪوده ﺣﻔﺎري‬
‫ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪ اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﭼﺎلﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺗﻮده‪ ،2‬ﻧﻮع و ﻣﻴﺰان و ﻧﺤﻮه ﺧﺮﺟﮕﺬاري ﻫﺮ ﭼﺎل‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﭼﺎﺷﻨﻲﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي ﻫﺮ ﺧﻂ اﻧﻔﺠﺎر و‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﺪار اﻧﻔﺠﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻞ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺑﺮاي ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﻔﺠﺎر و ﺧﺮج وﻳﮋه )ﻣﻴﺰان ﻣﺎده ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺑﻪ‬
‫ازاي ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺣﻔﺎري( روي ﻃﺮح ﺣﻔﺎري ذﻛﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﭼﺎلزﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻤﻖ ﻫﺮ ﭼﺎل ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ و‬
‫ﺗﺮاز ﻛﻒ ﺣﻔﺎري ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﭼﺎل‪ ،‬زواﻳﺎي ﺳﻤﺖ و ﻣﻴﻞ ﭼﺎل و ﻋﻤﻖ اﺿﺎﻓﻪ ﭼﺎل زﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ روي ﻃﺮح ﺣﻔﺎري ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اراﺋﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح و ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ آن از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه از اﻧﺒﺎر ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺮجﮔﺬاري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﺸﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-١-٢-٧-۵‬ﭘﻴﺶ ﺑﺮش ﺳﻨﮓ‬

‫ﭘﻴﺶ ﺑﺮش ﺳﻨﮓ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪ اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺻﺪﻣﻪ زدن اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﺎرج از ﺣﺪود ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﻮرد ﺳﻄﻮح ﺑﺎ زاوﻳﻪ ﻣﻴﻞ ‪ 45‬درﺟﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ )ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ اﻓﻖ( ﺑﻪ اﺟﺮا در ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎ زواﻳﺎي‬
‫ﻣﻴﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﭼﺎل زﻧﻲ اﻓﻘﻲ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﺎﻣﺒﻮ( ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﺮش‬
‫ﺑﻪ زاوﻳﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 45‬درﺟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﻳﻦ روش ﻳﻚ ﺳﺮي ﭼﺎلﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻢ در ﻃﻮل ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺣﻔﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﺎلﻫﺎ ﻗﺒﻞ از آﺗﺸﻜﺎري‬
‫اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ده ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻫﺮ ﭼﺎل‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ردﻳﻒ‬
‫ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﺎ ردﻳﻒ ﺑﻌﺪي )ردﻳﻒ ﻣﺎﻗﺒﻞ آﺧﺮ( ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 0/8‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ردﻳﻒ ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-٢-٧-۵‬ﺣﻔﺎرﯼ ﺗﻮدﻩ ﺳﻨﮓ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻻﻳﻪ ﺑﻨﺪي و درزهﻫﺎي ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻳﺮ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﺎ ﻟﺒﻪ آزاد‪ 3‬ﺧﻄﻬﺎي اﻧﻔﺠﺎر‪،‬‬
‫‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﺎلﻫﺎي اﻧﻔﺠﺎر در ﻫﺮ ﺧﻂ‪،‬‬
‫‪ -‬زاوﻳﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﺎ آزﻳﻤﻮت ﭼﺎل‪،‬‬
‫‪ -‬زاوﻳﻪ ﻣﻴﻞ ﻳﺎ ﺷﻴﺐ ﭼﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ اﻓﻖ ﻳﺎ ﺧﻂ ﺷﺎﻗﻮل‪ ،‬اﻳﻦ زاوﻳﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻴﺐ ﻳﺎ ﺗﺎﻧﮋاﻧﺖ زاوﻳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻴﺰان و ﻧﻮع ﺧﺮج ﺗﻪ ﭼﺎل‪،4‬‬
‫‪ -‬ﻣﻴﺰان و ﻧﻮع ﺧﺮج ﺳﺘﻮن ﭼﺎل‪،5‬‬
‫‪ -‬ارﺗﻔﺎع درﭘﻮش‪) 6‬ﮔﻞﮔﺬاري(‬

‫‪1- Pre-splitting‬‬
‫‪2- Production holes‬‬
‫‪3- Burden‬‬
‫‪4- Bottom charge‬‬
‫‪5- Charge Column‬‬
‫‪6- Stemming‬‬
‫‪59‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫‪ -‬ﻃﻮل ﻃﻨﺎب اﻧﻔﺠﺎري ﻫﺮ ﭼﺎل‪،‬‬

‫‪ -‬ﻣﺪار اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﺷﻤﺎره و ﻧﻮع ﭼﺎﺷﻨﻲ ﺧﻂ اﻧﻔﺠﺎر‪،‬‬
‫روشﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٣-١-٢-٧-۵‬ﺁﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ روش ﺣﻔﺮ ﭼﺎلهﺎي ﺧﻄﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﻳﻦ روش ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺳﺮي ﭼﺎلﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻢ در ﻣﻘﻄﻊ ﺳﻨﮓﺑﺮداري‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﺎلﻫﺎ ﺧﺎﻟﻲ از ﻣﻮاد‬
‫ﻣﻨﻔﺠﺮه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮﻗﻊ آﺗﺸﻜﺎري از ﮔﺴﺘﺮش اﻣﻮاج اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪ -۴-١-٢-٧-۵‬ﺁﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ روش اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻼﻳﻢ‬
‫آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ روش اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﺟﺮا ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﺗﺮكدار ﺷﺪن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﻣﺤﻴﻂ آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﭼﺎلﻫﺎي ﻛﻨﺎري ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺧﻴﺮ‬
‫)آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺶ(‪ ،‬ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-7-5‬ﻛﻨﺘﺮل آﺗﺸﻜﺎري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ را ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي آﺗﺸﻜﺎري‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ﻋﻤﻖ ﭼﺎلﻫﺎ‪،‬‬
‫‪ -‬وزن و ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﺤﻮه ﺧﺮج ﮔﺬاري در ﻫﺮ ﭼﺎل‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﺧﺮج وﻳﮋه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮع‪ ،‬ﺷﻤﺎره و ﺗﻌﺪاد ﭼﺎﺷﻨﻲﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﻛﻞ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪،‬‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره و ﺗﻌﺪاد ﭼﺎﺷﻨﻲﻫﺎي ﺗﺎﺧﻴﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻃﺮح ﻣﺪار آﺗﺶ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻫﺮ ﺗﺎﺧﻴﺮ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻮارد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ‪ ،‬ﻣﺠﻮز اﻧﻔﺠﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻔﺠﺎر را روز ﻗﺒﻞ از اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ اﻃﻼع‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﺎﻧﺪه و ﭘﺲ از اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻲ ﺟﻬﺖ اﻃﻼع ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ روش اﻧﻔﺠﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺳﺒﺐ ﺳﻠﺐ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Dental Excavation‬‬

‫‪2- Smooth blasting‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪60‬‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺎﺷﻲ از اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﺳﻨﮓ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻋﺪم اﺟﺮاي آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﺎرج ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎز ﺳﺎزي ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺒﻠﻎ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﺳﻨﮓ و‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﺳﺎزﻳﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮ روي‬
‫ﺳﻨﮓ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3-2-7-5‬ﺗﺮﻣﻴﻢ رﮔﻪﻫﺎ و ﻧﻮاﺣﻲ ﺧﺮد ﺷﺪه‬

‫ﭘﺒﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﭘﻲ ﺳﺎزهﻫﺎ را از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺧﺮدﺷﺪه و ﻫﻮازده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﺢ درزهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد را از ﻣﻮاد‬
‫زاﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﺠﺎزي ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻮاد را از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻛﻢﻋﺮض ﺧﺎرج ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪) .‬اﺳﺘﻔﺎده از دژﺑﺮ‪ ،‬ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده‪ ،‬ﻓﺸﺎر آب و‪(...‬‬
‫ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻣﻮﺟﻮد در درزه و ﺷﻜﺎف ﺳﻨﮓ ﺗﺎ ﻋﻤﻘﻲ ﻣﻌﺎدل ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض درزه و ﺷﻜﺎف‪ ،‬ﻳﺎ ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻼت ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﻮهاي ﭘﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -4-2-7-5‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫در ﺟﺎﻳﻲﻛﻪ ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺳﺒﺐ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور دﺳﺘﻮر ﺣﻔﺎري ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺻﺎدر‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻛﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻜﺶ ﺑﺎدي دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﭼﻜﺶ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺳﻮار ﺷﺪه روي‬
‫ﺑﻴﻞ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺘﺮاش ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ 1‬و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-2-7-5‬زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن ﺳﺎزهﻫﺎي ﺟﻨﺒﻲ و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓﺑﺮداري‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري از‬
‫روش ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫روش اﺟﺮاي ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﺿﺮورت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺿﺮورت‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه روش اﺟﺮا و زﻣﺎنﺑﻨﺪي آن ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ارﺳﺎل ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ روش را ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬از اﻳﻦ روش ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺳﻨﮓﺑﺮداري در ﺳﻨﮓﻫﺎي‬
‫داراي درزه و ﺗﺮك اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﺣﺘﻴﺎط ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺑﻪﻋﻤﻞ آورده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Hydraulic milling cutter‬‬

‫‪61‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ – زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬

‫‪ -٨-۵‬ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﻴﺐهﺎ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺣﻔﺮ دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار و ﻗﺎﺋﻢ )ﺳﻄﻮح ﻣﻮﻗﺘﻲ و ﻧﻬﺎﻳﻲ( ﻛﻠﻴﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻤﻦ ﺑﻮدن‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورده و ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي را ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺴﺖ ﻳﺎ ﻣﻮاد دﻳﮕﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬اﺣﺪاث دﻳﻮار ﺣﺎﻳﻞ )دﻳﻮار‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن(‪ ،‬ﻣﻬﺎر ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺧﺎﻛﻲ و ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺗﻮري ﻓﻮﻻدي و ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ روشﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﻳﻚ ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از آﻧﻬﺎ را ﺟﻬﺖ ﭘﺎﻳﺪاري و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﻳﺰش ﺳﻨﮓ و ﻣﻮاد دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي وﺳﺎﻳﻞ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد اﻳﻤﻨﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺮان ﺿﺮوري اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺳﺘﻮر ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي وﺳﺎﻳﻞ ﻧﮕﻬﺪاري اﺿﺎﻓﻲ را ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻛﻠﻲ و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﻘﺎﻃﻊ‪ ،‬در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺳﻄﻮح ﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﻴﺐﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ در ﻣﻌﺮض ﻫﻮازدﮔﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻛﻨﺪن‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺻﺪور دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻼت‬
‫ﺳﻴﻤﺎن و ﻳﺎ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ رﻳﺰش در ﻃﻮل دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار‪ ،‬در زﻣﺎن اﺟﺮا ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪن ﻛﺎر و ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺗﻔﺎق ﺑﻴﻔﺘﺪ‪،‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه را ﺧﺎرج ﻧﻤﻮده و اﻗﺪام ﻻزم ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و ﭘﺎﻳﺪاري دﻳﻮارهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار را ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﻧﻈﺎرت‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻠﺐ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از اﻳﺠﺎد اﻳﻤﻨﻲ و ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻛﻨﺪه ﺷﺪه ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ رﻳﺰش در ﺟﺎﻳﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده‪ ،‬و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻏﻔﻠﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري و ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاد و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﺤﻞ ﺑﻪ وي‬
‫اﻧﺠﺎم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢﺗﺮي در اﺛﺮ رﻳﺰش ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﻳﺎ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺿﺎﻓﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬رﻳﺰش اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس آﺣﺎد ﺑﻬﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻃﺒﻖ ردﻳﻒﻫﺎي ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪۶‬ﻓﺼﻞ ‪٦‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ در دوران‬

‫ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪65‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ در دوران ﺳﺎﺧﺖ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ در دوران ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ -١-۶‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﻫﺪف اﺻﻠﻲ از اﺟﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺧﺸﻚ در ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻲ و ﺑﺪﻧﻪ‬
‫ﺳﺪ و ﺳﺎزهﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ روش اﻧﺤﺮاف ﺑﺪه ﭘﺎﻳﻪ و ﻃﻐﻴﺎنﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ در ﻃﻲ دوره ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﻋﺮض ﺑﺴﺘﺮ‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻮع و ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﺪ و ﺳﺎزهﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬آورد رودﺧﺎﻧﻪ و ﻣﻴﺰان ﺳﻴﻼب دارد ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روشﻫﺎي ﻣﺘﺪاول اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺮ ﺗﻮﻧﻞ )ﻫﺎﻳﻲ( در ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه )ﻫﺎ(‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﺠﺎري آﺑﮕﺬر از ﻧﻮع ﻛﺎﻟﻮرت‪،‬‬
‫‪ -‬اﻧﺤﺮاف ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﺘﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ رودﺧﺎﻧﻪ‪.‬‬
‫اﺟﺰاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮاز ﺑﻨﺪ و ﻧﺸﻴﺐﺑﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺎزهﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺠﺮا )ﻫﺎ( ي اﻧﺤﺮاف آب‬
‫ﻃﺮح ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻃﺮح ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺸﺎور را از ﻟﺤﺎظ‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻨﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﺮح ﺑﺮﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮح ﻣﺸﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و‬
‫روش اﺟﺮاي آنرا ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺸﺎور و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺸﺎور و ﺗﺼﻮﻳﺐ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻃﺮح ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﭼﻪ در زﻣﺎن اﺟﺮا و ﭼﻪ در زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ‬
‫ﻓﻨﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻣﺨﺎﻃﺮات‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻃﺮح ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﮔﺰارشﻫﺎ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻓﻨﻲ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و در ﺻﻮرت ﻣﻐﺎﻳﺮت و ﻳﺎ اﺷﻜﺎل ﻓﻨﻲ‪ ،‬از ﻣﺸﺎور درﺧﻮاﺳﺖ‬
‫اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۶‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ آب رودﺧﺎﻧﻪ‪ :‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪت زﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺪاد ﻣﺠﺮاي اﻧﺤﺮاف‪ :‬ﻗﻄﻊ ﺟﺮﻳﺎن آب از داﺧﻞ ﻣﺠﺮاي اﻧﺤﺮاف آب ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻖ آﺑﻪ‪ :‬ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺎزﻫﺎي آﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻛﺸﺎورزي و ﻏﻴﺮه از رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ رودﺧﺎﻧﻪ در زﻣﺎن اﺣﺪاث ﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻃﺮح ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﮔﺰارشﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﺑﻮده ﻛﻪ از ﻃﺮف‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪66‬‬

‫ﻓﺮاز ﺑﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎزهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺠﺮا)ﻫﺎ(ي اﻧﺤﺮاف آب در ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻣﺤﻮر ﺳﺪ اﺣﺪاث ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺠﺮا)ﻫﺎ(ي اﻧﺤﺮاف آب‪ :‬ﻣﺤﻞ )ﻫﺎ( ﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺤﺮاف ﺟﺮﻳﺎن آب رودﺧﺎﻧﻪ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﺸﻴﺐﺑﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎزهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ورود آب از ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺪ در ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﻣﺤﻮر ﺳﺪ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٣-۶‬ﺣﻖ ﺁﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺒﺎت ﻛﺎﻣﻞ و ﻛﺎﻓﻲ در ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬ﺷﺮب و آب ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻃﻲ ﻣﺪت ﻗﺮارداد‬
‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪه و ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از آن)ﻫﺎ( ﻛﻪ در اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺣﻴﻦ اﺟﺮا ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آب ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺣﻖآﺑﻪ ﻛﺸﺎورزان و اﻫﺎﻟﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬راﺳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻜﻴﻦ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ آﺑﮕﺬرﻫﺎ و اﻧﻬﺎر ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫آبﺑﺮان و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از آب رودﺧﺎﻧﻪ را آﻟﻮده ﻛﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺒﺎل ادﻋﺎي اﺷﺨﺎص ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﻲ آب و اﺳﺘﻔﺎده از آب ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺿﺮورت اﻳﺠﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ در رژﻳﻢ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺮدﻫﺎﻧﻪ و ﻳﺎ اﻧﻬﺎر زراﻋﻲ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮﻓﺎﺗﻲ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮﺗﻴﺒﺎﺗﻲ اﺗﺨﺎذ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮارداد ﺗﺎﻣﻴﻦ آب زراﻋﻲ اﻧﻬﺎر و رودﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﺮاء و ﻗﺼﺒﺎت و اﺷﺨﺎص دﭼﺎر وﻗﻔﻪ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ را در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ادﻋﺎ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض‪ ،‬ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮي اﻟﺬﻣﻪ ﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪ -۴-۶‬ﻣﺨﺎﻃﺮات و ﺑﻴﻤﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﺑﺮاي دورهﻫﺎي ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﻴﻞ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دوره ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﻴﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬
‫اﺻﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻳﺎ آﺳﻴﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺎه و ﺗﺠﻬﻴﺰات داﺧﻞ ﻛﺎرﮔﺎه در دوران ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺶﺗﺮ از‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺳﺪ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫را در دوران ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻴﻤﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺑﺮوز اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﻪﮔﺮ در ﺧﺼﻮص ﺷﺪت ﺳﻴﻞ رخ داده‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﺴﺘﮕﺎه آبﺳﻨﺠﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻴﻤﻪﮔﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر آبﺳﻨﺠﻲﻫﺎ در ﻗﺮارداد ﺑﻴﻤﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬در ﻗﺮارداد ﺑﻴﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪ و‬
‫ﺣﺪود ﺧﺴﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از آن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺑﻴﻤﻪﮔﺮ و ﻛﻢﺗﺮ از آن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ ﺑﻪ وﺿﻮح ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺮارداد ﺑﻴﻤﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﻤﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺘﻌﻠﻖ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ را ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻮادث ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ و ﻗﻮاي ﻗﻬﺮﻳﻪ دﻳﮕﺮ )ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻴﻞ(‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻴﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه در اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺗﻠﻔﻨﻲ‪ ،‬اﺑﻨﻴﻪ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق و ﻏﻴﺮه ﺻﺪﻣﺎﺗﻲ‬
‫وارد ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺘﻌﻬﺪ اﺳﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻳﺎ ﺑﺮﻗﺮاري ﻣﺠﺪد آﻧﻬﺎ را ﺑﭙﺮدازد و درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻊ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻓﻮق‬
‫را اﻳﺠﺎب ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﻃﻼع ﺧﻮاﻫﺪ داد ﺗﺎ ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮاي ﺗﻌﻮﻳﺾ آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ‬
‫ﺑﻪﻋﻬﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪67‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ – ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ در دوران ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ -۵-۶‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ‬

‫ﺑﺮاي رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي رژﻳﻢ ﺳﻴﻼﺑﻲ وﺣﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﻼﺑﻲ رودﺧﺎﻧﻪ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز‬
‫ﺧﺴﺎرات ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ و آﻣﺎده‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و‬
‫ﮔﺰارش ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺎري و ﺳﻴﻼﺑﻲ در رودﺧﺎﻧﻪ اﺣﺪاث ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زﻣﺎن ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻓﺮازﺑﻨﺪ و ﺑﺮوز ﺧﺴﺎرات ﺟﺎﻧﻲ در ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻃﺮح ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي‬
‫ﻧﺤﻮه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ و ﻃﺮح ﺗﺨﻠﻴﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-۶‬ﺧﺸﻜﺎﻧﻴﺪن و زهﻜﺸﻲ‬
‫در ﻣﺪت ﻗﺮارداد و ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ را در ﺣﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺸﻚ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و آبﻫﺎي‬
‫ﺟﺎري )ﺳﻄﺤﻲ و ﻳﺎ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ( را ﺑﺎ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻣﻮردﻧﻴﺎز و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺣﺪاث‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﻧﺤﺮاف اﻧﻬﺎر‪ ،‬رودﻫﺎ‪ ،‬آبﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﺳﻴﻶبﻫﺎ‪ ،‬ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪه و از اﺧﺘﻼل در‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬درﺻﻮرت ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ ﭘﻤﭙﺎژ آب را ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﺎﻓﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻣﻮردﻧﻴﺎز را ﺑﺮاي آبﻫﺎي ﺟﺎري ﺑﺮروي ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﭼﻨﺎن اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮهاي‬
‫ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﺘﺮ ﺣﻔﺎريﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎدن و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻢ از ورود و ﺗﺠﻤﻊ آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ‬
‫آبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻟﻮده ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬ﻣﻮادﺳﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ در ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎي رﺳﻮبﮔﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻠﻴﻪ آبﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه از ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﻤﻮم‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ و ﻳﺎ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﻄﺮ‬
‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت‪ ،‬وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺎﻫﻲﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ آﺑﺰﻳﺎن را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-۶‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺤﺮاف‪ ،‬اﻧﺴﺪاد و ﺁﺑﮕﻴﺮي اوﻟﻴﻪ‬

‫ﺑﺮاي رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در ﻓﺼﻞ ﺧﺸﻚ داراي ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺎﻳﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎ زﻳﺎدي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺪاد رودﺧﺎﻧﻪ و اﻧﺤﺮاف آب آن ﺑﻪ داﺧﻞ‬
‫ﻣﺠﺮا)ﻫﺎ( ي اﻧﺤﺮاف ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺴﺪاد رودﺧﺎﻧﻪ درﺻﺪ ﻛﻤﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﺎﺧﻴﺮ‬
‫در اﻧﺴﺪاد ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ آن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮا )ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ در رودﺧﺎﻧﻪ( ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﻛﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻃﺮح اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﻬﻮﻟﺖ و اﻃﻤﻴﻨﺎن اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺴﺪاد رودﺧﺎﻧﻪ را ﺑﺎ‬
‫ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪68‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺣﺠﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﻧﺴﺪاد رودﺧﺎﻧﻪ را ﺑﺮآورد ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت‪،‬‬
‫ﺣﺠﻢ و ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﺟﻬﺖ اﻧﺴﺪاد و اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺪاد ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﺖ رودﺧﺎﻧﻪ و آﻏﺎز آﺑﮕﻴﺮي ﻣﺨﺰن ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ از ﻃﺮف ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﻮد‪ .‬آﺑﮕﻴﺮي ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺧﺮﻳﺪ اراﺿﻲ ﻣﺤﺪوده ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻓﺮادي ﻛﻪ در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻣﺨﺰن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺮﭼﻴﺪن ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺴﺪاد و آﻏﺎز آﺑﮕﻴﺮي ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻃﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان از آﺑﮕﻴﺮﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ )ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺣﻖآﺑﻪﻫﺎي ﻛﺸﺎورزي و ‪ (...‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻻزم‪ ،‬ﻃﺮحﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي را ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪٧‬ﻓﺼﻞ ‪٧‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬
‫‪71‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫‪ -١-٧‬ﺁبﺑﻨﺪي‬

‫‪ -١-١-٧‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي ﭘﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ در روﺑﺎرهﻫﺎ و ﺳﻨﮓﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي را ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ روي ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻄﻮط ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺟﺮﻳﺎن و ﺟﺮﻳﺎن زه‬
‫ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻋﺮﻳﺾ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي آن ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺮﻳﺎن و‬
‫ﺷﻴﺐ زه ﺧﺮوﺟﻲ را ﺷﺪﻳﺪا ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي آﺑﺮﻓﺘﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻴﺰان ﺗﺮاواﻳﻲ اﻳﻦ دﻳﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﺣﺪود ‪ 10−6‬ﺗﺎ‬
‫‪ 10−7‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-٧‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ و اﺻﻄﻼﺣﺎت‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب‪ :‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺰرﻳﻖ آب ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر در ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ از ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان آبﺧﻮري ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻮژن‪ :1‬آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آب ﺧﻮري در ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان آب ﺧﻮري در ﺳﻨﮓ ﺑﺎ واﺣﺪ ﻟﻮژن )‪ (Lu‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻔﺮان‪ :2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي در روﺑﺎرهﻫﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺧﺎكﻫﺎ و ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي آﺑﺮﻓﺘﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫راﺑﻄﻪ دارﺳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ آبﺑﻨﺪي‪ :‬ﻧﻮﻋﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺴﺘﻦ درزه و ﺷﻜﺎف ﺳﻨﮓ و ﺣﻔﺮهﻫﺎي درون روﺑﺎرهﻫﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ :‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺰرﻳﻖ را ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﻫﺪف از‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ روش ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻓﺸﺎر و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮروي ﺧﻂ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﺎ در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﺤﻞ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي دﻳﮕﺮ و ﻳﺎ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﺟﺪا از ﻣﺤﻞ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ ﺗﻮام ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮ ﻳﻚ ﺟﺪاره ﻳﺎ دوﺟﺪاره اﺳﺖ )ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ(‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺣﻔﺎري ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ روش دوراﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺘﻪ اﻟﻤﺎﺳﻲ و ﻳﺎ ﺗﻨﮕﺴﺘﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ )ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ(‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﺿﺮﺑﻪاي‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺎري ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎت ﺳﺮﻣﺘﻪﻫﺎي ﭼﻜﺸﻲ ﺗﻮام ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﺳﺮﻣﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﺿﺮﺑﻪاي‪ -‬دوراﻧﻲ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺎري ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎت ﺳﺮﻣﺘﻪﻫﺎي ﭼﻜﺶ ﺗﻮام ﺑﺎ دوران ﺳﺮﻣﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد ﻗﻄﻌﻪاي از ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Lugeon Test‬‬

‫‪2- Lefranc Test‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪72‬‬

‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ‪ :‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از آب و ﻣﻮادي ﭼﻮن ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن و ﺧﺎك ﻳﺎ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﻪ درون درز‬
‫و ﺷﻜﺎف ﺳﻨﮓ ﻫﺎ و ﻳﺎ ﺑﻪ درون ﺣﻔﺮهﻫﺎي روﺑﺎره آﺑﺮﻓﺘﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﭘﻤﭗ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه دراﻧﺘﻬﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ از دﻳﻮارهﻫﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ آن رﻳﺰش ﻧﻤﻮده را‬
‫ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ آب ﺧﺎرج ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮ و ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ از ﮔﻤﺎﻧﻪ ﭘﻴﺶ از ﺷﺮوع ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﻪ‪ :‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻃﻮل ﻛﻠﻲ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻳﺎ در آن ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ اوﻟﻴﻦ ﺳﺮي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ را دراﻣﺘﺪاد ﺧﻂ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﺮي دوم و ﺳﻮم و‪ :...‬ﺷﺎﻣﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻫﺮ دو ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺳﺮيﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺣﻔﺮ و ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم روش ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮدن‪ 1‬ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﻮژن‪ :‬واﺣﺪي اﺳﺖ ﻗﺮاردادي و ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻋﺒﻮر ﻳﻚ ﻟﻴﺘﺮ آب در ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ از ﻃﻮل ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ )ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﻴﻦ ‪ 66‬ﺗﺎ ‪133‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ( در ﻓﺸﺎر ﻳﻚ ﻣﮕﺎ ﭘﺎﺳﻜﺎل‪ .‬ﭘﻲ ﺑﺎ آب ﺧﻮري ﻳﻚ ﻟﻮژن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ آبﺑﻨﺪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺗﺰرﻳﻖ و ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﻧﻴﺎز ﻧﺪارد‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﭘﻲ ﺑﺎ آب‬
‫ﺧﻮري ﺑﻴﺶ از ‪ 5‬واﺣﺪ ﻟﻮژن ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮاي آبﺑﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 31‬ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺷﺪه از ﺳﻮي ‪ ICOLD‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻴﺎر آبﺑﻨﺪي ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١-٧‬ﭘﺮدﻩ ﺁبﺑﻨﺪ )ﭘﺮدﻩ ﺗﺰرﻳﻖ(‬

‫‪ -1-3-1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫ﻫﺪف از ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﭘﺮﻧﻤﻮدن درزهﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﺎفﻫﺎ و ﺣﻔﺮهﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﻨﮓﻫﺎ و روﺑﺎرهﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺟﻬﺖ‬
‫آبﺑﻨﺪي ﭘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺣﺪود ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺮح‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﺠﺎد ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -2‬ﺗﺮﻛﻴﺐ و ﺳﺎﺧﺖ دوﻏﺎب ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -3‬ﭘﻤﭙﺎژ دوﻏﺎب از ﻇﺮف ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درون ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ را ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎت ﺿﺮوري ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺪول زﻣﺎنﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻠﻲ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Splitting‬‬
‫‪73‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫‪ -2-3-1-7‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﻏﺎﻟﺒﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب‪ ،‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬رس‪ ،‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ )ﺳﻴﻠﻜﺎتﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺮﺑﻨﺎتﻫﺎ و‪ ،(...‬ﭘﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬
‫)ﺧﺎك اره‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎل و‪ (...‬و رزﻳﻦﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮح و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﺎ ﻧﻈﺎرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و رس ﻣﺼﺮﻓﻲ‪ ،‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و رزﻳﻦﻫﺎ‬
‫را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ آب ﺗﻤﻴﺰ و زﻻل ﺑﺪون ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ ﻳﺎ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻓﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﺑﻮده و ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺻﺪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺳﻴﻤﺎن روي اﻟﻚ ‪ 200‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 2‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻛﻠﻮﺧﻪ ﺑﻮده و رﻳﺰداﻧﮕﻲ آن ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ از ‪ 3400‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮ ﮔﺮم ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل رﻳﺰداﻧﮕﻲ ﺳﻴﻤﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع درزه و ﺷﻜﺎف ﻣﻮرد ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬آب‬

‫آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬زﻻل و ﻣﺒﺮا از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻀﻮﻻت‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬اﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻚﻫﺎي ﻣﺤﻠﻮل‪ ،‬ﻻي‪،‬‬
‫ﻣﻮادآﻟﻲ‪ ،‬ﮔﭻ‪ ،‬ﺳﻮﻟﻔﻮرﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آب ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺮب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺰرﻳﻖﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻴﻔﻴﺖ آب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺧﻮد را‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻴﺰان آب و ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط را ﻫﻤﻮاره از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ وﻛﻴﻔﻴﺖ دوﻏﺎب ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ج ‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬

‫ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺧﺎﻟﺺ و ﻓﻌﺎل‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻮدر و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺻﺎدر ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺧﻴﺲ ﮔﺮدد‪ .‬درﺻﺪ ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﻣﺎﺳﻪ‬

‫ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻠﻴﻪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C33‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺒﺮا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺻﺪ ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ 200‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 4‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﻫﻨﮕﺎم وزن ﻧﻤﻮدن و ﻗﺒﻞ از ﺳﺎﺧﺖ دوﻏﺎب‪،‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪74‬‬

‫داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻋﺒﻮري‬ ‫ﺷﻤﺎره اﻟﻚ )‪(ASTM‬‬
‫‪100‬‬ ‫ﻧﻤﺮه ‪30‬‬
‫‪ 40‬ﺗﺎ ‪60‬‬ ‫ﻧﻤﺮه ‪50‬‬
‫‪ 10‬ﺗﺎ ‪30‬‬ ‫ﻧﻤﺮه ‪100‬‬

‫ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺮﻳﺐ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻴﻦ ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪ 2‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫ‪ -‬رس‬

‫در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ از رﺳﻲ ﻛﻪ ﺣﺪ ﺧﻤﻴﺮي و رواﻧﻲ آن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و ﺑﻴﺶ از ‪ %90‬اﺟﺰاي آن رﻳﺰﺗﺮ از‬
‫‪ 0/08‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬رس را ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪاي ﻛﻪ ذﺧﻴﺮه آن ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %12‬از ﻣﻘﺪار ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺮوژه ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎده ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت دوﻏﺎب ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬رس ﭘﻮدر ﺷﺪه و ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت وزﻧﻲ و دوﻏﺎب آن ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻴﻔﻴﺖ رس ﭘﻮدري ﻳﺎ دوﻏﺎﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ در ﺣﻀﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد و ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫و‪ -‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‬

‫ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﭼﻮن ﺳﻴﻠﻴﻜﺎتﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻳﺎ ﺑﻲﻛﺮﺑﻨﺎت ﺳﺪﻳﻢ و‪ ...‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺻﻠﻲ‬
‫دوﻏﺎب اﻓﺰوده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ اﺧﺘﻼط اﻳﻦ ﻣﻮاد راﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي اﺧﺘﻼط اﺑﻼغ ﺷﺪه را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ز ‪ -‬ﭘﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬

‫از ﺧﺎك اره‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎل‪ ،‬رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺳﻠﻮﻓﺎن‪ ،‬ﭘﻠﻲ وﻳﻨﻴﻞ ﻳﺎ ﭘﻠﻲ اﺳﺘﺮ و ﺧﺮدهﻫﺎي اﺳﻔﻨﺞ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺴﺪود ﻛﺮدن‬
‫ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﺑﺎز و ﺣﻔﺮهﻫﺎ )ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد( اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ح‪ -‬رزﻳﻦﻫﺎ‬

‫از رزﻳﻦﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﭼﻮن ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﺧﻮرﻧﺪه‪ ،‬اﺳﻴﺪي‪ ،‬ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ و ﻣﻮاد آﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -3-3-1-7‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻣﻠﻲ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻤﭗﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ و ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺿﺮوري را ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ را ﻛﻨﺘﺮل و ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر و زﻣﺎن ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﺻﻼﺣﻲ را اراﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬آﻏﺎز‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﻛﺴﺐ ﻣﺠﻮز از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و روش اﺟﺮاي ﺣﻔﺎريﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Drilling and Grouting Equipment‬‬

‫‪75‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎري اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﻗﺒﻴﻞ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ و ﺿﺮﺑﻪاي‪ 1‬را ﺗﻬﻴﻪ و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﻨﻚ ﻧﻤﻮدن ﺳﺮﻣﺘﻪ ﺣﻔﺎري و ﻳﺎ ﺷﺴﺘﺸﻮي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از آب ﺗﻤﻴﺰ ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮط آب ﺗﻤﻴﺰ و ﻫﻮا‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 66‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ و از ‪ 36‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫ب‪ -‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﻪ داراي ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد و دورﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮده و ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ آب ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﻣﻜﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻼت ﻣﻴﺴﺮ ﮔﺮدد‬
‫)ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ‪ 1500‬ﺗﺎ ‪ 2500‬دوردر دﻗﻴﻘﻪ(‪ .‬اﻧﻮاع اﺻﻠﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎي‬
‫ﻛﻠﻮﻳﻴﺪال و ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎي ﭘﺮهدار‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻫﻢزن‪ 3‬ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﭘﻤﭗﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﺨﻠﻴﻪ‪ ،‬ﭘﻤﭙﺎژ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن و آب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻤﭙﺎژ دوﻏﺎب ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻤﭗ ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﺣﻠﺰوﻧﻲ ﭼﺮﺧﺎن‪ ،‬ﭘﻤﭗ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﭘﻤﭙﺎژ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدد‪ .‬ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻤﭗ ذﺧﻴﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰو ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﺰرﻳﻖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺪرت اﻳﺠﺎد ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎبﻫﺎي ﻏﻠﻴﻆ ﻛﻪ ﺣﺎوي درﺻﺪ ﺑﺎﻻﻳﻲ از ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎبﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﭘﻤﭗ ﻫﺎي ﺣﻠﺰوﻧﻲ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻇﺮوف‪ ،‬ﻗﻴﻔﻬﺎ و ﻣﺨﺎزن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻫﻔﺘﮕﻲ ﺗﺰرﻳﻖ و ﺗﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ زﻣﺎن ﻗﺮارداد ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻤﭗ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺨﻠﻮط ‪ W : C = 0.6 :1‬ﺑﺎ ﺑﺪه ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬ﻟﻴﺘﺮ در دﻗﻴﻘﻪ و ﻓﺸﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 40‬ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻻزم‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻤﭗ ﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب ) ‪ ( w / c / s = 0.8 :1:1‬ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ‪ 20‬ﺑﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫د‪ -‬ﭘﻤﭗﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ آب‬

‫ﭘﻤﭗ آزﻣﺎﻳﺶ آب ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ‪ 150‬ﻟﻴﺘﺮ آب در دﻗﻴﻘﻪ را ﭘﻤﭗ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻓﺸﺎر ﺗﺎ ‪ 15‬ﺑﺎر را ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آب ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Drill Wagon‬‬

‫‪2- Mixer‬‬
‫‪3- Agitator‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪76‬‬

‫‪1‬‬
‫ﻫ‪ -‬ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬

‫ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح از ﻣﻮاد ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﻘﺎوم‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺒﺴﺎط ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮا و آب‪ ،‬ﻻﺳﺘﻴﻚ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ دوﻏﺎب وﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬از ﻧﻮع ﻣﻨﻔﺮد و ﻳﺎ دوﺑﻞ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻚ آﺑﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺎدي ﺑﺎ ﻃﻮل و ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺒﺴﺎط‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر آب و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺎ ‪ 40‬ﺑﺎر )ﻳﺎ ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ( را ﺑﺪون ﻧﺸﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫و‪ -‬ﻛﻨﺘﻮر آب‬

‫ﻛﻨﺘﻮر آب ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎر ﺗﺎ ‪ 25‬ﺑﺎر را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻳﻦ ﻛﻨﺘﻮر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 6‬ﻟﻴﺘﺮ در ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ آب ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻛﻨﺘﻮر آب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺟﺮﻳﺎن آب از ﻳﻚ ﺗﺎ ‪ 5000‬ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺻﺎﻓﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺷﻴﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن آب )ﻗﺒﻞ از ﻛﻨﺘﻮر( ﻧﺼﺐ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ورود ﻣﺎﺳﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﺑﻪ داﺧﻞ ﻛﻨﺘﻮر ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن و ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻛﻨﺘﻮر‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﻣﺘﻌﺎدل ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻛﻨﺘﻮر آب را ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺣﺪﻣﺠﺎز‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺐ ﻛﻨﺘﻮر ‪ ± 2‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ز ‪ -‬ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‬

‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ‪ 50‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻳﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ )ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ( را‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬دﻗﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻳﻚدﻫﻢ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫ح‪ -‬ﻣﺨﺰن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫اﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دوﻏﺎب ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪﻳﻚ ﺧﻂ ﻛﺶ ﻣﺪرج و ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﺳﺮرﻳﺰ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻔﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 90‬ﻟﻴﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﺮﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از ورودي ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ط‪ -‬دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﺛﺒﺖ ﻓﺸﺎر‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮدﺳﺘﮕﺎه ﭘﻤﭗ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﺛﺒﺖ ﻓﺸﺎر و ﺑﺪه ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺛﺒﺖ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺮاي آن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ ± 10‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺎ ‪ ± 3‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Packers‬‬
‫‪2- Measuring Tank‬‬
‫‪77‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ي‪ -‬ﻣﺨﺰن آب‬

‫ﭼﻨﺪ ﻣﺨﺰن آب و ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻈﻴﺮ آن ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮه آب اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺨﺰنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫درﺟﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ك‪ -‬اﺑﺰار ﻛﻨﺘﺮل و اﻧﺘﻘﺎل دوﻏﺎب‬

‫ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻴﺎز‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺳﻨﺞ ﺑﺎ ﻏﺸﺎء روﻏﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺷﻴﻠﻨﮓ ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ﺑﻪ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺷﻴﻠﻨﮓ ﺗﻐﺬﻳﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه‪،‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه وﻳﺒﺮه‪ ،‬اﺑﺰار آﻻت ﻛﻮﭼﻚ دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ داﺋﻢ دوﻏﺎب و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ل‪ -‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺮﻛﺰي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﭘﻤﭗ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ اﻧﺸﻌﺎبﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺮﻛﺰي ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب‪ ،‬اﺣﺪاث ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻮزوﻻن‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ و‪ ...‬ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي وزﻧﻲ و ﻛﻨﺘﻮر آب ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫م‪ -‬ﻟﻮازم ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬

‫ﻟﻮازم ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ و ﻳﺎ ﻛﻔﻲﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ دوﻏﺎب‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺼﺎﻟﺢ دوﻏﺎب‪ ،‬ﭘﻤﭗﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ و وﺳﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ دوﻏﺎب ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﻳﺎ ﻫﻢزن از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻤﭗ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ن‪ -‬وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬

‫وﺳﻴﻠﻪ ارﺗﺒﺎط ﺗﻠﻔﻨﻲ و ﻳﺎ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب و ﻳﺎ ﻫﻢزن و ﻫﺮ ﭘﻤﭗ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 50‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮار ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-3-1-7‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺣﺠﻢ ﻛﺎر‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺣﺠﻢ ﻛﺎري اوﻟﻴﻪ ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻗﺮارداد ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﺮﺣﺴﺐ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر‪ ،‬در ﺻﺪ اﺧﺘﻼط دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻪ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻖ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻨﮓ و ﻣﺼﺎﻟﺢ روﺑﺎره آﺑﺮﻓﺘﻲ ﻛﻪ دراﺛﺮ ﺣﻔﺎري ﻧﻤﻮدار ﻣﻲﺷﻮد‬
‫و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت واﻗﻌﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﻗﺮارداد‪،‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪ ،‬ﻧﻮع و ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ )در ﺻﻮرت اﻳﺠﺎد ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ در آن(‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﺳﻨﮓ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫و ﺗﺪارﻛﺎت را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺳﭙﺲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺧﻮد را اراﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻗﺼﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻮق و ﺑﺎر ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪78‬‬

‫‪ -5-3-1-7‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺮ و ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ و آب ﻣﻮردﻧﻴﺎز در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ از آب ﺗﻤﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻮا ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي )ﺳﻮﺧﺖ(‪ ،‬آب ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ درﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ‬
‫آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﻢ و ﻳﺎ ﮔﻢ ﺷﺪن آب ﺣﻔﺎري ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻓﺮم دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﺎري ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﺣﻔﺎري اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ‪،‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ و ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬در ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ در روي ﻧﻘﺎط و ﺑﺎ ﺷﻴﺐ و اﻣﺘﺪادي ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-3-1-7‬ﻟﻮگ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ روش ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻟﻮگ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ و ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻣﺸﺎور ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻟﻮگ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲﻫﺎي ﺧﺎص و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺮم و آﺑﺮﻓﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري‪ ،‬آب ﺣﻔﺎري در آن ﮔﻢ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ دﻻﻳﻞ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎس ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻈﺎرت‬
‫ﺑﺮﺣﻔﺎريﻫﺎ را در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-3-1-7‬ﺗﺰرﻳﻖ در روﺑﺎرهﻫﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي در روﺑﺎرهﻫﺎ )ﻟﻔﺮان(‬

‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي در رﺳﻮﺑﺎت داﻧﻪاي و در داﺧﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ در ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﻮل آن ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺴﺘﺸﻮ ي ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﺎ زﻻل ﺷﺪن آب ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در داﺧﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻔﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺪار ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ و ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺗﺰرﻳﻖ روﺑﺎرهﻫﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ‬

‫ﺗﺰرﻳﻖﭘﺬﻳﺮي رﺳﻮﺑﺎت آﺑﺮﻓﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮارﺗﺮ از ﺳﻨﮓﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻳﻦ رو ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫آبﺑﻨﺪي در روﺑﺎرهﻫﺎ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎت )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ و‪ (...‬را ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫آﻧﭽﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ آﻣﺪه‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ .‬ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺑﻼغ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﺸﺎور ﻃﺮح اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد و از‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در اﺣﺪاث ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪79‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫در ﺣﻴﻦ ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ در روﺑﺎرهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان از ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاري و ﻳﺎ ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﻳﺰش دﻳﻮاره ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺣﻔﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ روش دوراﻧﻲ ﻳﺎ ﺿﺮﺑﻪاي ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻣﻲﺗﻮان ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ را ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ در روﺑﺎرهﻫﺎ و رﺳﻮﺑﺎت آﺑﺮﻓﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از روش ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت اﻧﺠﺎم اﻳﻦ روش‪،‬‬
‫ﻋﻤﻖ و ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ج‪ -‬روش ﺗﺰرﻳﻖ و ﺗﺮﻛﻴﺐ دوﻏﺎب‬

‫روش ﺗﺰرﻳﻖ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار ﺑﺮاﺳﺎس اﻋﻼم ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻮل ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺰرﻳﻖ و‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ دوﻏﺎب ﭘﺮﻛﻨﻨﺪه اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺰرﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺮﻛﻴﺐ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﭼﻨﻴﻦ دوﻏﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ 150‬ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫‪ -‬آب‬
‫‪ 95‬ﺗﺎ ‪ 105‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪ 25‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﺳﺖ و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن از ﺳﻮي‬
‫ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻬﻴﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺘﻔﺎده از رس ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬رس ﻣﺰﺑﻮر را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ رﻳﺰداﻧﻪ ﻣﻮﺟﻮد در اﻃﺮاف‬
‫ﻣﺤﻞ ﺳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻳﻦ رس ﺑﺮاﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رس ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آب اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد و در ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ آن ﻗﺪر ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي درآﻳﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ از ﻣﻮاد ﭘﺮﻛﻨﻨﺪه ﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﻛﺮﺑﻨﺎت ﺳﺪﻳﻢ ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﻣﺮ ﻓﻮق‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاي آﺑﺮﻓﺖ در ﺟﺪول )‪ (1-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬اﻧﻮاع دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﻣﺎده ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي‬ ‫ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ رزﻳﻦﻫﺎ‬
‫‪0/02 – 0/05‬‬ ‫‪0/02‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﻣﻮﺛﺮ داﻧﻪ )‪D10(mm‬‬
‫‪10-1 - 10-3‬‬ ‫‪10-3‬‬ ‫‪10-3‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي )‪(Cm / s‬‬
‫‪100 -1000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺳﻄﺢ وﻳﮋه داﻧﻪ )‪(Cm 2 / gr‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ در آﺑﺮﻓﺖ ﺑﻪ روش ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از دوﻏﺎب ﻫﺎي زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬دوﻏﺎب ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ و ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬دوﻏﺎب رس و ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي آﻧﻬﺎ ﻛﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Manchette Tube‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪80‬‬

‫‪ -‬دوﻏﺎب رس ‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺰان درﺻﺪ ﻣﻮاد ﻳﺎد ﺷﺪه در دوﻏﺎب ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬اﻳﻦ درﺻﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻳﻚ ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ از دوﻏﺎب ﻫﺎي ﺷﺮح داده ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪) .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫در ﻫﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ(‪:‬‬

‫دوﻏﺎب ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ‪ -‬ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪:‬‬

‫)‪ 85/4‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 940‬ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫آب‪:‬‬
‫)‪ 14/53‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 160‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪:‬‬
‫)‪ 0/07‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 0/8‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪:‬‬

‫دوﻏﺎب رس ‪ -‬ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪:‬‬
‫)‪ 70‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 880‬ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫آب‪:‬‬
‫)‪ 25‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 315‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫رس ‪:‬‬
‫)‪ 5‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 62‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت‪:‬‬

‫دوﻏﺎب رس ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن‪:‬‬
‫)‪ 61/5‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 830‬ﻟﻴﺘﺮ‬ ‫آب‪:‬‬
‫)‪ 29/6‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 400‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫رس‪:‬‬
‫)‪ 8/9‬درﺻﺪ وزﻧﻲ(‬ ‫‪ 120‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺳﻴﻤﺎن‪:‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي دوﻏﺎب رس ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ را ﺗﻨﻬﺎ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ اي ﻳﺎ درﺷﺖ داﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻃﺮح از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺳﺘﻔﺎده از آن در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮاد در ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬روش اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ و‪ ...‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻋﻼم ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﻧﺤﻮه اﺟﺮاي ﭘﺮده‬
‫آبﺑﻨﺪ ﺑﻪوﺟﻮد آورد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺲ ازﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار و رﻳﺨﺘﻦ ﻣﻼت اوﻟﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪ -‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ و ﮔﻴﺮش آن‪ ،‬دو ﻧﻮع ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﻏﻼفدار اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪ .‬اول ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻼت اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار و ﺟﺪار ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﺳﭙﺲ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب در داﺧﻞ‬
‫ﻗﺸﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﺑﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪81‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻣﻼت اوﻟﻴﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻼت ﺗﺰرﻳﻖ اوﻟﻴﻪ و زﻣﺎن ﮔﻴﺮش ﻣﻼت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻮع دوﻏﺎب ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻗﺸﺮ آﺑﺮﻓﺘﻲ‬
‫دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺟﺬب دوﻏﺎب ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ را اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮده و اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺴﺖ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ در‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت از ﺳﻮي ﻣﺸﺎور ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪).‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 8-3-1-7‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫‪ -8-3-1-7‬ﺗﺰرﻳﻖ در ﺳﻨﮓ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آب ﺧﻮري در ﺳﻨﮓ )ﻟﻮژن (‬

‫ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ آب ﺧﻮري )آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻮژن ( ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر‬
‫آب ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري و ﻳﺎ ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﻃﻮل ﻗﻄﻌﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻ ‪5‬‬
‫ﻣﺘﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﻃﻮل ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ را ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ آزﻣﺎﻳﺶ را‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آب ﺗﻤﻴﺰ ﺷﺴﺘﺸﻮ داد‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ آب ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ از ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ‪،‬‬
‫ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ و ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ را از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻌﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه‬
‫در ﺑﺎﻻي ﻗﻄﻌﻪ آزﻣﺎﻳﺶ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻨﮓ ﺟﺪار ﮔﻤﺎﻧﻪ( ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻃﻮل ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ده ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺣﻔﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺒﻊ آب را ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺿﺮورت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ در ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ از آن آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ از دو ﻣﺴﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺸﺒﻚ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ اﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ دو روش آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب در‬
‫ﻳﻚ ﭘﻠﻪ و ﻳﺎ در ﭘﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻛﻤﺒﻮد آب و ﻳﺎ‬
‫ﻗﻄﻊ ﺑﺮق وﻳﺎ ﺑﺮوز ﻧﻘﺺ ﻓﻨﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﺪون ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﻜﺮار ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﻨﮓ‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﺠﺎد ﭘﺮده آب ﺑﻨﺪ )ﺗﺰرﻳﻖ( ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﭘﻲ ﺳﺪ و ﺳﺎزهﻫﺎ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﻗﺮارداد اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬روش ﺣﻔﺎري و دﻳﮕﺮ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺿﺮوري ﻛﻪ در زﻳﺮ‬
‫ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲ ﺷﻮد و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺠﻬﻴﺰات و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ را ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪82‬‬

‫ج‪ -‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ )ﺗﺰرﻳﻖ ( در ﺳﻨﮓ‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺳﻨﮓ ﭘﻲﺳﺪ و ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت درزه و‬
‫ﺷﻜﺎفﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻳﻞ ژﺋﻮﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻜﻲ و دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎزﻧﺪ در ﻃﻮل ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪ -‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺴﻠﻪ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻋﻮارض ﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﺮاز آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﻮده ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻘﻄﻊ ﻃﻮﻟﻲ ﭘﻲ ﺳﺪ‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت اﻳﻦ ﻣﺪل در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻴﺎر ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻨﻈﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮدي از ردﻳﻒﻫﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ردﻳﻒﻫﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ و ﺗﺮﻛﻴﺐ دوﻏﺎب ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻨﮓ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ درزه و ﺷﻜﺎفﻫﺎ‪،‬‬
‫وﺟﻮد آبﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎر ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺧﻮرﻧﺪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 5‬ﻟﻮژن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر را ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ‬

‫ﻗﻄﺮ و ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ و ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺮ آﻧﻬﺎ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻗﺮارداد ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ و اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ .‬روش ﺣﻔﺎري و‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺣﻔﺎري ﺑﻪ روشﻫﺎي دوراﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﻐﺰه ﮔﻴﺮ و دوراﻧﻲ ﺑﺪون ﻣﻐﺰه‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪاي و‬
‫ﺿﺮﺑﻪاي دوراﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﺴﺘﺸﻮي آب و روش ﺗﺰرﻳﻖ از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آراﻳﺶ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮدن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮاﺣﻞ اول و دوم و ﺳﻮم و‪ ...‬در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﺻﻮرت ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻧﻮع ﺳﺮﻣﺘﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درزهﻫﺎ و ﺣﻔﺮات ﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻣﺴﺪود ﺷﺪن درزهﻫﺎ و‬
‫ﺣﻔﺮات ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻏﺎﻟﺒﺎ از روش ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻃﻮل ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب از ﺳﻮي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻳﻦ ﻃﻮل ﺣﺪود ‪ 5‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻓﺮار آب ﺣﻔﺎري‪ ،‬و ﻳﺎ ﺳﻘﻮط ﻣﻴﻠﻪ ﺣﻔﺎري و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻃﻼع داده‬
‫ﺷﻮد و ﺗﺰرﻳﻖ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻤﻖ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪83‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ در ﺷﺮوع ﻛﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ رﻗﻴﻖﺗﺮ از ‪ 1‬ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ‪ 3‬ﻗﺴﻤﺖ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ دﻗﻴﻖ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ آب‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺷﺎﻣﻞ ﭼﮕﺎﻟﻲ دوﻏﺎب‪ ،‬ﮔﺮاﻧﺮوي‪ ،‬رﺳﻮﺑﮕﺬاري و‬
‫ﺟﺪاﻳﺶ ﺳﻴﻤﺎن از آب‪ ،‬زﻣﺎن ﮔﻴﺮش و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺳﺨﺖ ﺷﺪه در زﻣﺎنﻫﺎي ‪ 14 ،7‬و ‪ 28‬روزه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره در ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﺼﺮف دوﻏﺎب آن را در ﻳﻚ ﻫﻢزن ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻳﺎ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻪ و ﺑﻪ ﻛﻨﺪي‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ژلﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ وﻳﮋه ﺗﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻻزم در ﺧﺼﻮص آراﻳﺶ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد‬
‫و ردﻳﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ و ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‪ ،‬از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻤﭗ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ از ﻣﺤﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪ در دﺳﺖ ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 50‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫ‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫در ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪام ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻓﺸﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺰرﻳﻖ و در ﺑﺎﻻي‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﻗﻄﻌﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان اﻳﻦ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﻋﺮﻳﺾﺗﺮ ﺑﺎزﺷﺪه و ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﺗﺎزهاي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ را‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻨﮓ )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ‪ ،‬ﻧﻮع ﺷﻜﺎف ﻫﺎ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ( اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻫﺪف از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ و از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﺮده‬
‫آبﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺑﻼغ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاي ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫و ‪ -‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ را ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻗﺎﻟﺐ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺰارشﻫﺎي‬
‫روزاﻧﻪ و ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﮔﺰارش روزاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه در ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر را در ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﻛﺎر‬
‫ﺷﺐ و روز ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آن در روز ﺑﻌﺪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻗﻄﺮ‪ ،‬ﻃﻮل و زاوﻳﻪ ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬
‫در ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ و دﻳﮕﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺛﺒﺖ و در ﭼﻬﺎر ﻧﺴﺨﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﻮد)ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻘﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺸﺎور و دو ﻧﺴﺨﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ(‪.‬‬
‫ﮔﺰارش ﻃﺮح ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧﻼﺻﻪاي از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎر در آن درج ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺲ از‬
‫ﺳﻪ ﻣﺎه از اﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪84‬‬

‫ز‪ -‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎ‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﻔﺎري و ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰﻳﻨﻪﺑﻨﺪي ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎ آﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻖاﻟﺰﺣﻤﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻣﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ زاوﻳﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاري و ﺣﻔﺎري در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺮدﺷﺪه‪ ،‬ﺳﻜﻮﺳﺎزي و‬
‫اﺣﺪاث راه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط در ﻣﺤﻠﻲ درﺳﺖ ﺣﻔﺎري ﻧﮕﺮدﻳﺪه و ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺸﺪه و‬
‫ﻳﺎ ﺷﻴﺐ و اﻣﺘﺪاد آن ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺪدا ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻔﺎري ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ روش‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺿﻤﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺣﻔﺎري )ﺑﻨﺎﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﺸﺎور( اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد آن‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎ ﻗﻄﺮي ﺑﻴﺶ از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﻣﺪارك ﭘﻴﻤﺎن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺣﻔﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦﺻﻮرت ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻴﭻ ﻣﺒﻠﻎ اﺿﺎﻓﻲ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و ﺟﻤﻊآوري و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ‪ ،‬ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت‬
‫ﻧﺼﺐ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺰرﻳﻖ و ‪ ...‬در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه و ﻣﻼك اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ و ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ح‪ -‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬در ﻃﻮل ﭘﺮده و در ﺑﺎﻻدﺳﺖ و ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ آن و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬
‫ﻟﻴﺘﻮاﺳﺘﺮاﺗﻴﮕﺮاﻓﻲ و ﻫﻴﺪروژﺋﻮﻟﻮژي آن ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻧﻮع ﻛﺎﺳﺎﮔﺮاﻧﺪه و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ‪ 1‬ﻧﺼﺐ ﻛﺮد‪ .‬ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﻃﻮل زﻣﺎن ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و اﻛﺘﺸﺎﻓﺎت ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﺑﺪﻫﻲ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﻗﺒﻞ و‬
‫ﺑﻌﺪ از آﺑﮕﻴﺮي ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺨﺰن‪ ،‬از ﻛﺎراﻳﻲ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺪدي ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻧﺴﺨﻪ اي از ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺑﺪﻫﻲ‬
‫ﭼﺸﻤﻪﻫﺎ ﻫﺮ ﻣﺎه ﭘﺲ از آﺑﮕﻴﺮي ﻣﺨﺰن از ﺳﻮي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺸﺎور ﻃﺮح ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ در اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪات و اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﻃﻲ ﻳﻚ دوره ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻮدن و ﻛﺎراﻳﻲ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ را‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮده و ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب آن را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻧﻴﺎز دارد ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﺪ اﻫﻤﻴﺖ دارد‪.‬‬

‫‪1- Pressure Cell‬‬

‫‪85‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫‪ -۴-١-٧‬دﻳﻮارﻩ ﺁبﺑﻨﺪ‬

‫‪ -1-4-1-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫دﻳﻮاره آب ﺑﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ رﺳﻮﺑﺎت آﺑﺮﻓﺘﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ دﻳﻮاره ﺳﺪي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي آن در‬
‫ﺣﺪود ‪ K < 10−6‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در زﻣﺎن اﺟﺮا و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺳﺪ ﺑﺪون ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺷﻜﻞﻫﺎ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه )ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ در زﻣﺎن اﺟﺮا و ﭘﺲ از آن و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اوﻟﻴﻦ آﺑﮕﻴﺮي( را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻳﻦ دﻳﻮاره ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ از ﻃﺮح ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در اﺟﺮاي آن ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ ﺑﻮده و ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻛﺎر را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ را ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺟﺮا‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ و اﺑﻌﺎد ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-4-1-7‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﺮح از ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي اﺣﺪاث دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺘﻦ ‪ ،‬ﮔﻞ روان‪ ،1‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و‪ ...‬ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه و در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ و ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻃﺮح‪ ،‬اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﮔﻞ روان‬

‫از ﮔﻞ روان ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪار ﻛﺮدن دﻳﻮار ﺗﺮاﻧﺸﻪ ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل رﺳﻮﺑﺎت ﺣﻔﺎري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻠﻖ در ﮔﻞ و ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﺳﺮﻣﺘﻪ ﺣﻔﺎري )در‬
‫ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﻴﺪروﻓﺮز ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺟﺰﻳﻲ ﺑﻮدن ﻣﻘﺪار دوررﻳﺰ‪.‬‬
‫‪ -2‬داﺷﺘﻦ ﻧﻴﺮوي ﻣﻤﺎﺳﻲ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن درﺻﺪ ﻣﺎﺳﻪ‪.‬‬
‫ﮔﻞ روان را ﻣﻲﺗﻮان از ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﻳﺎ رس ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ درﺳﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﻞ روان ﺗﺎزه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در‬
‫ﺟﺪول )‪ (2-7‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Slurry‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪86‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -2-7‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﻞ روان‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻴﻚ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ژل ﭘﺲ از ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ‬ ‫وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﺑﻪ روش‬

‫‪PH‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺗﻠﻔﺎت در اﺛﺮ ﻓﻴﻠﺘﺮه ﺷﺪن ) ‪(cm3‬‬ ‫‪3‬‬
‫)‪(mm‬‬ ‫) ‪(mg / cm‬‬ ‫) ‪(gr / cm‬‬ ‫ﻗﻴﻒ ﻣﺎرش )‪(S‬‬
‫‪ 7‬ﺗﺎ‪10‬‬ ‫‪<3‬‬ ‫‪ 60‬ﺗﺎ ‪75‬‬ ‫‪<30‬‬ ‫‪ 1/04‬ﺗﺎ ‪1/10‬‬ ‫‪ 32‬ﺗﺎ ‪50‬‬

‫رس ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ ( PI > 40 ) 40‬و درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي رس )ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪ ( d < 0.005‬ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 50‬درﺻﺪ ) ‪ ( < %50‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮدر ﻃﺒﻴﻌﻲ از رس ﺑﺎ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻮﻧﺘﻤﻮرﻳﻠﻮﻧﻴﺖ ﺳﺪﻳﻤﻲ از‬
‫ﻧﻮع واﻳﻮﻣﻴﻨﮓ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ API-13A‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﻔﺎري ﭼﺎهﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼه در ﻣﻮرد رس و ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ اﻛﺴﻴﺪ ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن )ﺳﻴﻠﻴﺲ( و ﺗﺮي اﻛﺴﻴﺪ )آﻟﻮﻣﻴﻦ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ ﺑﺮاي ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﮔﻞ روان از رس و ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ درﺻﺪ ﻣﻮاد ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﻲ‪ ،‬درﺻﺪ ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪاري‪،‬‬
‫درﺻﺪ ﻟﺰﺟﺖ )وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ(‪ ،‬دوررﻳﺰ آب‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻣﻤﺎس اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ )ﻣﻘﺎوﻣﺖ ژل( ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻴـﻚ و ‪ PH‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﺤـﺖ ﻧﻈـﺎرت‬
‫ﻣﺸﺎورآزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻟﺰﺟﺖ )وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ (‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﻲ و درﺻﺪ ﻣﺎﺳﻪ ﮔﻞ روان ﺗﺎزه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد در ﮔﻤﺎﻧـﻪ‪ ،‬ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﺑﺘﻦ رﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﺸﺎور آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮردﻧﻴﺎز آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد‪ .‬روش‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﮔﻞ ﺣﻔـﺎري ﻳـﺎ ﻣﻄـﺎﺑﻖ ﻧﻈـﺮ ﻣﻬﻨـﺪس ﻧـﺎﻇﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻛﻴﻔﻴﺖ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻬﻴﻪ ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه و ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ﻛﻪ آﻳﺎ اﺛﺮات ﻧـﺎﻣﻄﻠﻮب‬
‫در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﮔﻞ روان ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻏﻴﺮاﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮدن آب‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را ﺟﻬـﺖ ﺗـﺎﻣﻴﻦ آب‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬روش و ﻣﺪت ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﮔﻞ روان ﺑﺮاﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻞ روان ﻧﮕﻬﺪاري ﺷـﺪه در‬
‫ﺣﻮﺿﭽﻪ ذﺧﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد ﺗﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه آن ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬رﻳﺨﺘﻦ آب ﺑﻪ روي ﮔﻞ روان در داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬درﻣـﺪت ﺗﻮﻗـﻒ ﺣﻔـﺎري‬
‫ﺗﺮاﻧﺸﻪ‪ ،‬ﮔﻞ روان داﺧﻞ آن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد ﺗﺼﻔﻴﻪ و ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ از وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻣﺜﻞ اﻟﻚ وﻳﺒﺮه‪ ،‬روﻟﻮر ‪ ،2‬ﻛﺎﻧﺎل ﺟﺮﻳـﺎن و‬
‫ﺣﻮﺿﭽﻪ ﺗﺮﺳﻴﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -1‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬

‫‪"Recommended Practice Standard Procedure for Field testing Water based Drilling Fluids.‬‬
‫‪"America Petroleum Institute Recommended Practice 13B-1, June 1, 1990".‬‬
‫‪2- Revolver‬‬
‫‪87‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ب‪ -‬ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻫﺮ ﻃﺮح ﺑﻨﺎ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آﺑﺮﻓﺖ ﻣﺠﺎور و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه و در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‪ ،‬آﺑﮕﺬري و ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺮﺟﻬﻨﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاك ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ روش ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ‪ 1‬ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺮﻃﻮﻣﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﺑﺘﻦ در زﻳﺮ ﮔﻞ روان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺮﻃﻮﻣﻲ )ﺗﺮﻣﻲ( و روش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺧﻮب ﺑﻮده و اﻓﺖ‪ 2‬آن ﺑﻴﻦ ‪ 18‬ﺗﺎ ‪ 22‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻦ آن ﺑﻴﺶ از ‪ 2‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎﻻ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع وﻣﻘﺪار اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺮآورد ﻣﺼﺮف اﻧﻮاع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺘﻦ‪،‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ 250 – 150‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺳﻴﻤﺎن‪:‬‬
‫‪1800- 1500‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ )ﺷﻦ رﻳﺰﺗﺮ از ‪ 3/4‬اﻳﻨﭻ(‪:‬‬
‫‪ 60-20‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬ ‫ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪:‬‬
‫‪3/2-1/7‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪:‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮروي ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آورد ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬اﺑﺘﺪا آب و ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ در ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎي ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﮔﺮدد و در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي وﻳﮋه ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺷﺒﺎﻧﻪروز ﮔﺮدش ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﭘﺲ روﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮدﻛﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻞ ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺨﻠﻮط ﺣﺎﺻﻞ در ﻣﺤﻞ ﺑﭽﻴﻨﮓ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬آب‪ ،‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ و… ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ ASTM‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ASTM‬‬
‫‪ C150‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻮع آن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺑﻼغ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﻗﻴﺮ‬

‫ﻗﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ 55 -45‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺮﻣﺶ‪:‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 100‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺒﺴﺎط در ‪ 25‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‪:‬‬
‫‪%99/5‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺤﻼل‪:‬‬
‫‪ 100).100‬ﮔﺮم‪ 0/1 ،‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﻔﻮذ )در ‪ 25‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد(‪:‬‬

‫‪1- Tremie‬‬
‫‪2- Slump‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪88‬‬

‫‪ -3-4-1-7‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺟﺮاﻳﻲ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ‬

‫اﺳﻨﺎد ﻃﺮح ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮش ﻃﻮﻟﻲ و ﺑﺮشﻫﺎي ﻋﺮﺿﻲ‪ ،‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻓﻨﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت اﺗﺼﺎل دﻳﻮاره ﺑﺎ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺪ(‬
‫از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و روش اﺟﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﮔﻞ روان‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ‪ ...‬ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه و در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺮح‪ ،‬اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺟﺰو ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻞ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺗﻚ ﻣﺤﻮري‪ ،‬ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺘﻦ ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﻴﺮي و درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي رس ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺮﻣﺶ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺒﺴﺎط )در ‪ 2‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد(‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺤﻼل و ﻧﻔﻮذ )در ‪ 25‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد( ﻗﻴﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎم ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺟﺮاي دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ و در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺳﺎﺧﺖ دﻳﻮاره‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده را ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آﻏﺎز ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺠﻮز ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺷﺮوع ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ )ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت در ﻧﺰدﻳﻜﻲ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ( ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻫﻔﺘﻪ اول ﭘﺲ از اﺟﺮاي دﻳﻮاره ﻣﻤﻨﻮع‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ دﺳﺘﻲ و ﺳﺒﻚ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﺮاﻧﺸﻪ زﻧﻲ‬

‫ﻣﺤﻮر و رﻗﻮم دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري از ﻧﻘﺎط ﻣﺒﻨﺎ ﻃﺒﻖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت اﺻﻠﻲ ﻻزم ﺑﺮاي ﺣﻔﺮ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﺳﺘﻮرات ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ و ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي ﺷﻞ ﻛﺮدن و ﺧﺮدﻧﻤﻮدن و ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﻬﻮﻟﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﻌﻄﺎف در ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻮد ﺑﻮدن و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ اﻧﺤﺮاف از ﺧﻂ ﻋﻤﻮد ﺑﻪ ﻃﻮر رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ از ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ )در ﻫـﺮ دو‬
‫ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﺗﺮاﻧﺸﻪ و ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺗﺮاﻧﺸﻪ(‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻧﻮع ﺿﺮﺑﻪاي‪ ،‬ﺑﻴﻞ ﻧﻮك ﻣﻨﻘﺎري‪ 1‬و ﻫﻴﺪروﻓﺮز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ از دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎري ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﻓﻮﻻدي و اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﻣﺘﻪﻫﺎي ﻗﻮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﻴﻞ ﻧﻮك ﻣﻨﻘﺎري ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺷﻞ ﻛﺮدن‪ ،‬ﺧﺮد ﻧﻤﻮدن و ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ‬

‫‪1- Clamshell‬‬
‫‪89‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﻔﺎري ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ‪ ،‬دﻗﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻬﺘﺮ‪،‬‬
‫از دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻴﺪروﻓﺮز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫رﻗﻮم ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﮔﻞ روان ﺗﻠﻒ ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﺮزآب و ﻟﺠﻦ ﺗﻠﻒ ﺷﺪه را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ دﻓﻊ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﻫﺪاﻳﺖ‪ ،‬دﻳﻮار ﻫﺎدي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻧﺼﺐ ﻳﺎ‬
‫اﺣﺪاث ﺷﻮد‪ .‬ارﺗﻔﺎع اﻳﻦ دﻳﻮاره ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ دﻳﻮار ﻫﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﻤﻮد‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪار و در وﺿﻌﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ دو ﻃﺮف آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻻﻳﻪ ﻻﻳﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دﻳﻮارﻫﺎي ﻫﺎدي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮروي ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻳﺎ ﭘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻈﻢ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻗﺮارداده ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﺳﻜﻮي ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر وارده ﺑﺮ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ از ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز آن ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺮﻳﺎن ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺟﺪار‬
‫ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﻳﺪار ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره اﻧﺤﺮاف ﺟﺪار ﺣﻔﺎري از وﺿﻌﻴﺖ ﻗﺎﺋﻢ را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮده ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ ﺣﻔﺎري اﺿﺎﻓﻲ در ﺟﺪار ﺗﺮاﻧﺸﻪ‬
‫ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻻزم را ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از اﻳﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ در ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن و ﭘﺎﻳﻴﻦﺑﺮدن دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻳﺎ ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮔﻴﺮﻛﺮدن دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻮادﺛﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را‬
‫ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻮاﻇﺐ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺮاوا در درون ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺖ ﮔﻞ روان‪ ،‬ﻋﻠﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و‬
‫اﻗﺪام ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺸﺖ آن اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﻞ روان ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﮔﻞ‬
‫ﺣﻔﺎري در ﺗﺮاﻧﺸﻪ در وﺿﻌﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻫﻤﻮاره ذﺧﻴﺮه ﮔﻞ روان ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﺎري ﮔﺮدﻳﺪه وﻟﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد دوررﻳﺰ زﻳﺎد ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ داﻧﻪاي‪ ،‬ﮔﻞ روان‪،‬‬
‫ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ ﻳﺎ ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎري ﭘﺮﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﺗﺮاﻧﺸﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﻞ دوررﻳﺰ ﮔﻞ روان ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺟﻬﺖ‬
‫ﺷﺮوع ﻣﺠﺪد ﺣﻔﺎري در ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻤﻦ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺮاوا ﻻزم ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺟﺮﻳﺎن ﺣﻔﺎري‪ ،‬آب ﺗﻠﻒ ﺷﺪه و ﻧﻴﺰ ﺗﻠﻔﺎت ﮔﻞ روان و ﻟﺠﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻤﻮﻗﻊ ﺟﺒﺮان ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ آن در ﺑﺎزده ﻛﺎر و رﻳﺰش‬
‫دﻳﻮار ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻔﺎري ﺗﺮاﻧﺸﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮده و ﻣﺴﺎﻳﻞ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻓﻊ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻻﻳﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺷﻮد و در ﺻﻮرت روﺑﻪ رو ﺷﺪن ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻻﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪام ﻻزم و ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺤﺮاف ﺣﻔﺎري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫دﻳﻮار ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺎف و ﻗﺎﺋﻢ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺤﺮاف ﻣﺠﺎز در ﻫﺮ دو ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻣﻮازات و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ اﻧﺤﺮاف از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم را ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه دﻳﻮار ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪90‬‬

‫در روش ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﻔﺎر »ﺑﻴﻞ ﻧﻮكﻣﻨﻘﺎري«‪ 1‬ﻧﻮع ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ دو ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﻴﻘﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻋﻤﻖ‪ ،‬ﻋﺮض ﺗﺮاﻧﺸﻪﻫﺎ و اﻧﺤﺮاف آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺣﻔﺎري و ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪ ،‬ﮔﻞ روان درون آن ﺑﺎ ﮔﻞ روان ﺗﺎزه ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد‬
‫ﺑﺎﻻ و ﺷﺮوع ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺧﺬ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬

‫ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ از روش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش‪ 3‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ روش ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮش ﻃﻮﻟﻲ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و رﻗﻮم ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ ﻣﺮاﻛﺰ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن‬
‫‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي رﻳﺰش ﻣﺠﺎور ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 4/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي رﻳﺰش در دو ﻃﺮف ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 2‬ﻣﺘﺮ از اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع ﻛﻒ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش‪ :‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺮ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ از ﭼﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻃﻮل ﻛﻞ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻋﻤﻖ واﻗﻌﻲ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﻪﻋﻼوه ارﺗﻔﺎع اﺿﺎﻓﻲ در ﺑﺎﻻي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻣﻨﻬﺎي ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑـﻴﻦ دﻫﺎﻧـﻪ‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش و ﻛﻒ ﺗﺮاﻧﺸﻪ )‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬روش و ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي )اول ﻋﻤﻴﻖ و ﺑﻌﺪ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺠﻢ ﻣﺼﺮف ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺻﻠﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد و در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺗﺨﺎذ ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﺟﺮاﻳﻲ در ﻓﺼﻮل زﻣﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي روان و ﺑﺪون وﻗﻔﻪ‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺻﻠﻲ ذﺧﻴﺮه ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ و ﻗﺒـﻞ از‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺷﻜﻞ‪ ،‬درز اﺗﺼﺎل و درز ﺟﻮﺷﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ و ﺑـﺮ روي‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻓﺼﻞ ‪ 8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪1- Clamshell‬‬
‫‪2- Lifting Filling Tube‬‬
‫‪3- Tremie‬‬
‫‪91‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫‪ -‬ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﻻ آﻣﺪه و اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع آن ﺑﻴﺶ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﻤﺘﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر و در ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﻫﺮ دو ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷـﻮد‪ .‬ﻓﻮاﺻـﻞ زﻣـﺎﻧﻲ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎز ﻧﻤﻮدن ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔـﺰارش ﺟﺰﻳﻴـﺎت‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دﻫﺎﻧﻪ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ورق ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد ﺗﺎ از رﻳﺰش ﺑﺘﻦ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ درون ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﮔـﺮدد‪ .‬رﻳﺨـﺘﻦ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻴﻔﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﺧﺼﻮص ﻣﻴﺰان ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬آب‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ و ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﺎﻳﻴـﺪ ﮔـﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑﺎﻳـﺪ ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫اﺧﺘﻼط و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺘﻦ در ﺣﺎﻟﺖ روان ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي آزﻣـﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺤـﻞ ﻧﻤﻮﻧـﻪﺑـﺮداري و ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻔﺎد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬ﺗﺮاز ﺑﺎﻻي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 70‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﺮاز ﻃﺮاﺣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ )اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺪﻳﻞ اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرت ﻧﺸﺖ ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﮔﻞ روان در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮرا ﻣﺘﻮﻗـﻒ و رﻓـﻊ ﻧﻘـﺺ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﻣﺸﻜﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜـﺎر ﺑﺎﻳـﺪ ﻃﺒـﻖ ﻣﺸﺨﺼـﺎت‪ ،‬اﻗـﺪاﻣﺎت ﻻزم را ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آورده و‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن وﻗﻮع ﻣﺸﻜﻞ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ و اﻗﺪاﻣﺎت ﭼﺎره ﺟﻮﻳﺎﻧﻪ را اراﺋﻪ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرت وﻗﻮع ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺗﺎﺛﻴﺮ آن در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺘﻦ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن در دﻳﻮار‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ از ﻧﻮع دﻳﻮار دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ( و در دﻳﻮار دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺪﻓﻮن ﻛﺮدن ﺷﺒﻜﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‪ 1‬در داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺸﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺎﻳﺪ داراي اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دو ﻃﺮف آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻫـﺎدي ﻧﺼـﺐ ﺷـﻮد‪،‬‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ آن ﺑﺎﻳﺪ زاوﻳﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻓﻘﻲ‪ 2‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﻣﺪﻓﻮن ﻛﺮدن ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ در ﺷﺒﻜﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺒﻜﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ در ﻣﺤـﻞ ﻃﺮاﺣـﻲ‬
‫ﺷﺪه ﻗﺮار داده ﺷﺪه و ﻣﻬﺎر ﺷﻮد ﺗﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻜﺎن ﻧﺨﻮرد‪.‬‬

‫‪1- Reinforcing Cage‬‬

‫‪2- Taper‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪92‬‬

‫‪ -4-4-1-7‬ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫در اﺟﺮاي دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﻪ دﻗﺖ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد و ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎي دﻗﻴﻖ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ و ﭘﺲ از آن اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل دﻳﻮار ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺣﻔﺮ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﻫﻴﭽﮕﺎه از ﺟﺪار ﺑﺘﻦ‬
‫دﻳﻮار ﺧﺎرج ﻧﮕﺮدد‪ .‬ﻣﺤﻞ و ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﻣﻼت آبﺑﻨﺪي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﻋﻤﻠﻴﺎت دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ‪ 1‬را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ -1‬ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﺣﻔﺎري ﺗﺮاﻧﺸﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ -2‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﭘﺎكﺳﺎزي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﭘﺎكﺳﺎزي ﺗﺮاﻧﺸﻪ و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﮔﻞ روان اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ -3‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﻋﻤﻠﻴﺎت دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﺴﻮول ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه و ﭘﺎكﺳﺎزي ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد‬
‫زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﻨﮓ ﭘﻲ و ﻋﻤﻖ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه در ﺳﻨﮓ ﭘﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﻋﺮض ﺗﺮاﻧﺸﻪ و اﻧﺤﺮاف آن‬
‫‪ -‬ﺿﺨﺎﻣﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﻫﺎي دو ﻣﺮﺣﻠﻪاي‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﮔﻮاﻫﻲ ﭘﺬﻳﺮش ﺻﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎكﺳﺎزي ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش آن ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﮔﻞ روان داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺸﻪ‬
‫‪ -‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﺳﻮب درﺗﺮاﻧﺸﻪ‬
‫‪ -‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﺎكﺳﺎزي ﺟﺪار ﺗﺮاﻧﺸﻪ‬
‫در ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺗﺮاﻧﺸﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي آن ﮔﻮاﻫﻲ ﭘﺬﻳﺮش ﺻﺎدر و اﻣﻀﺎء ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﺳﻨﺎد ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﻮن ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻣﺪارك ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ‬
‫‪ -‬ﮔﺰارش ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﻼن و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت اﺟﺮا ﺷﺪه ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺸﻪ‬
‫‪ -‬ﮔﺰارشﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣـﺎﻳﺶ ﺑـﺘﻦ و ﮔـﻞ روان‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﺴﻢ دﻳﻮار و ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻮادث و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻬﻢ و …‬
‫‪ -‬ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺧﺎص‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش دﻳﻮار آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي آن ﮔﻮاﻫﻲ ﭘﺬﻳﺮش ﺻﺎدر و اﻣﻀﺎء ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪن دﻳﻮار‬
‫ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻗﺒﻞ از ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﭘﺬﻳﺮش‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻣﻮرد دﻳﻮارهﻫﺎي آب ﺑﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﺮح داده ﺷﺪه ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪93‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺰارش ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺟﺪول ﻻزم ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺪول ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ دﻳﻮاره آبﺑﻨﺪ اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﺎ ﻃﺮح و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آن‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ درﻃﻮل ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻨﺘﺮل و واﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه( ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﻴﺶ از ﺣﻔﺎري و در ﺣﻴﻦ آن ﻣﺮﺗﺒﺎ ﮔﻞ ﺣﻔﺎري ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺳـﺮﻳﻌﺎ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫اﺻﻼح آن اﻗﺪام ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻔﺎري ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎر )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻫﻴﺪروﻓﺮز ( اﻧﺤﺮافﺳﻨﺠﻲ و ﻋﻤﻖﺳﻨﺠﻲ ﺑﻪ دﻗﺖ اﻧﺠﺎم و ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻴﻔﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﮔـﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ )ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬رس‪ ،‬آب و‪ (...‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻻزم اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-٧‬ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫‪ -١-٢-٧‬ﺗﺰرﻳﻖهﺎي ﺑﻬﺴﺎزي‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻬﺴﺎزي ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻨﮓ ﭘﻲ ﺳﺪﻫﺎ و ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻨﺒﻲ و ﺳﻨﮓﻫﺎي دﻳﻮاره ﺗﻮﻧﻞ ﻫﺎ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﺗﻤﺎﺳﻲ ‪ 1‬و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-2-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎزه ﺑﺘﻨﻲ و ﺳﻨﮓﻫﺎي اﻃﺮاف آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻳﻚ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺗﻨﻬﺎ درزهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺿﺨﺎﻣﺘﻲ از ﺳﻨﮓ ﺑﻴﻦ ‪ 0/5‬ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ‬
‫وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﻤﻮدن ﺧﻮاص دﮔﺮ ﺷﻜﻠﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﭘﻲ ﺳﺪ و ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﺟﻨﺒﻲ واﻗﻊ اﺳﺖ و ﺑﺮ اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﻮدﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺴﺖ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻖ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاص‬
‫ﺳﻨﮓ‪ ،‬اﺑﻌﺎد ﺳﺎزه و ﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪ آن وارد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻃﺮاف ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و‬
‫در ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻛﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺮاﺛﺮ ﻋﻤﻞ اﻧﻔﺠﺎر و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آزاد ﺷﺪن ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻮدﺑﺮداري اﻃﺮاف ﺗﻮﻧﻞ ﺳﺴﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﺟﺮاﻣﻲﺷﻮد‪.3‬‬

‫‪1- Contact Grouting‬‬

‫‪2- Consolidation Grouting‬‬
‫‪ -3‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺗﻌﺎرﻳﻒ و اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳـﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻛـﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴـﺎت ﺣﻔـﺎري‪ ،‬ﻟـﻮگ ﮔﻤﺎﻧـﻪﻫـﺎي ﺣﻔـﺎري آزﻣـﺎﻳﺶﻫـﺎي‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي‪،‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﭘﺮداﺧﺖﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺒﺎﺣﺜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺮده آب ﺑﻨﺪ ﺷﺮح داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ و دراﻳﻨﺠـﺎ دوﺑـﺎره‬
‫ﺷﺮح داده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪94‬‬

‫‪ -2-1-2-7‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ‬

‫ﻣﺤﺪوده ﻋﺮض درز و ﺷﻜﺎفﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺰرﻳﻖ واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ درﺣﺪود ﭼﻨﺪدﻫﻢ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﺎ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﻳﺎ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ از دوﻏﺎب ﻏﻠﻴﻆ ﺳﻴﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﻠﻮط ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻮده و‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻴﺮش آب ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آب وﺳﻴﻤﺎن از ﻫﻢ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﭘﺮﻧﻤﻮدن درزهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ‪ ،‬دوﻏﺎب‬
‫ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1C : 0.2 B : 0.8W‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي ﭘﺮﻛﺮدن ﺣﻔﺮهﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ازﻣﺎﺳﻪ در دوﻏﺎب ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪ 1C : 2 S : 0.2 B : 2.4 W‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎده ﺗﺰرﻳﻖ اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ( ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ‪ 1/5‬ﮔﺮم ﭘﻮدر آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم ﺑﻪ ‪ 50‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻨﮓ‬
‫ﭘﻲ و درزهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط دوﻏﺎب را ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻖ آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻔﺎري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ 0/5‬ﺗﺎﻳﻚ ﻣﺘﺮ در ﺳﻨﮓ در ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﺎوي ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﺣﻔﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ )ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺿﺪزﻧﮓ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (ASTM A120‬را ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﻧﻞ‪،‬‬
‫ﻧﺼﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ را ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺣﻔﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻃﺮف ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه در ﺑﺎﻻي ﻗﻮس ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻔﺮهﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ دﻫﺎﻧﻪ ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺪون ﺣﻔﺎظ اﺳﺖ ﻳﺎ از ﺑﺘﻦ ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﺢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ را درون‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺬﻛﻮر ﺣﻔﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 28‬روز ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ازﻳﻚ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ و در ﻳﻚ‬
‫زﻣﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻳﻚ ﮔﺮوه از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻴﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺗﻮﻧﻞ ﻫﺎ از ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪ دﻳﮕﺮ و از ﻛﻒ ﻗﻮس ﺑﻪ ﺑﺎﻻي آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ در‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻨﮓ‪ ،‬و ﻓﺸﺎر وارده ﺑﺮ ﭘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اراﺋﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪7‬‬
‫اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻬﺖ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ در داﺧﻞ ﺗﻮﻧﻞ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ را ﺑﺮ روي‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﺤﺮﻛﻲ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ در ﻓﺸﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﺰرﻳﻖ از ده ﻟﻴﺘﺮ در ده دﻗﻴﻘﻪ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ از ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﻴﺮ و ﻳﺎ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ دﻳﮕﺮي ﺗﺎ ﮔﻴﺮش ﺳﻴﻤﺎن ﺣﻔﻆ ﺷﻮد و ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮﮔﺸﺖ‬
‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪95‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ب‪ -‬ﺗﻮﻗﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﻗﻔﻲ در ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﻚ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪،‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ و ﻳﺎ در ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ ﺑﺮق و ﻳﺎ ﻧﻘﺺ ﻓﻨﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ‬
‫آﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ آب ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗدﺳﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺷﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﺰرﻳﻖﭘﺬﻳﺮي ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺲ از ﺷﺮوع ﺗﺰرﻳﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬

‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﻧﻞ ﻧﺸﺖ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ ﻧﺸﺖ را ﻣﺴﺪود ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻣﻜﺎن‬
‫اﻧﺠﺎم اﻳﻦ اﻣﺮ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه و ﺿﻤﻦ ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺰرﻳﻖ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺗﻤﺎﻣﻲ آﺛﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺸﺖ را ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره‬
‫آﻣﺎدﮔﻲ ﺷﺴﺘﻦ و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﻮدن را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﺜﻴﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1-2-7‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫ﭼﻮن ﻫﺪف اﺻﻠﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮي ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ درزهﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﺎفﻫﺎ و ﺣﻔﺮهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ ﻣﺎده‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ ﭘﺮ ﺷﻮد‪ .‬در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮاد داﺧﻞ درزهﻫﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ را‬
‫آبﺑﻨﺪ ﻧﻤﻮده و ﻣﺎﻧﻊ ﻧﺸﺖ ﻣﺎده ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ درزه و ﺷﻜﺎف ﺳﻨﮓ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﻛﻪ در اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﺳﺴﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﻏﻠﻴﻆ و ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﻢ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻜﻴﻢ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ و دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از دوﻏﺎبﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي زﻳﺎد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻻ ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ درزهﻫﺎ و ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﭘﺮﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺳﺴﺖ را ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻧﻤﻮده و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬زﻳﺮا‬
‫دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﭘﺮﺷﺪﮔﻲ ﺳﺴﺖ درزهﻫﺎ ﻧﻔﻮذ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺗﺎﺛﻴﺮ آن روي ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاد ﺳﺴﺖ ﭘﺮﻛﻨﻨﺪه را ﺷﺴﺘﺸﻮ داده و ﺗﻤﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻘﻴﻢ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ درزهﻫﺎ و ﺷﻜﺎف ﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﻣﻮاد ﺳﺴﺖ رﻳﺰداﻧﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺴﺘﺸﻮ را ﺗﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اداﻣﻪ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺘﻮاﻟﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺗﻤﺎم ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و ﺳﭙﺲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اول ﻧﺒﻮده و ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت ﺑﻌﺪ از ﺑﺘﻦ رﻳﺰي و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺳﻨﮓ ﭘﻲ در اﻃﺮاف ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮﻧﻞ و ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺎر ﺗﻮﻧﻞ ﻧﻴﺰ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪96‬‬

‫ب‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﺶ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز )ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ در ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ در‬
‫داﺧﻞ ﺗﻮﻧﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل آب ‪ ،‬ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده و ﺑﺮق در داﺧﻞ ﺗﻮﻧﻞ آﻣﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ج‪ -‬دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ و ﺗﻐﻴﻴﺮات آن ﻣﺴﻜﻮت ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪاول ﺷﻤﺎره ‪ 3-7‬و ‪ 4-7‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد و در روﻧﺪ اﺟﺮاي ﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻳﺎ‬
‫ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺎده ﺗﺰرﻳﻖ در اﺑﺘﺪاي ﺷﺮوع ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﻠﻮط‬ ‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي )ﻟﻴﺘﺮ در دﻗﻴﻘﻪ در ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﭼﺎل(‬
‫‪1 :3‬‬ ‫‪0/5 - 0/1‬‬
‫‪1 :2‬‬ ‫‪1 – 0/5‬‬
‫‪1:1‬‬ ‫‪2-1‬‬
‫دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ‪ /‬ﻣﺎﺳﻪ ‪ /‬آب‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪2‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪1:1:1‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻏﻠﻈﺖ در ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

‫ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه در ﻫﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫)ﻟﻴﺘﺮ در دﻗﻴﻘﻪ(‬
‫‪) 1:2‬آب‪ :‬ﺳﻴﻤﺎن(‬ ‫‪60‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪) 1:1‬آب‪ :‬ﺳﻴﻤﺎن(‬ ‫‪80‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪) 1 :0/8‬آب‪ :‬ﺳﻴﻤﺎن(‬ ‫‪100‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪) 1:1:1‬ﻣﺎﺳﻪ‪ :‬آب‪ :‬ﺳﻴﻤﺎن(‬ ‫‪125‬‬ ‫‪8‬‬

‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺗﻮﻧﻞ ﻫﺎ‪ ،‬از ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻳﻜﺒﺎر ﻣﺼﺮف‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫د‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫در ﺧﺼﻮص ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻻزم ﺑﻪ ﻳﺎدآوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﭼﺎل در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻨﮓ در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻳﺎ‬
‫ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻣﺮﺑﻮط و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﺸﺎور اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ را ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻤﻼ از ﻣﻘﺪار ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد درزه و‬
‫ﺷﻜﺎف ﺟﺪﻳﺪ در ﭘﻲ ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﺳﺎزه ﻧﮕﺮدد‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 20‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺟﺪول )‪ (5-7‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬

‫‪1- Tope Hole Packer‬‬

‫‪97‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ )اﮔﺮ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ( در ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد و در روﻧﺪ اﺟﺮاي‬
‫ﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻳﺎ ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -5-7‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ(‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪10‬‬ ‫‪P = 2 + 0.3D‬‬ ‫ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺑﺪون ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪20-15‬‬ ‫‪P = 6 + 0.3D‬‬ ‫ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ در ﺳﻄﺢ از روي ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ و ﻳﺎ ﺷﺎﺗﻜﺮﻳﺖ ﻗﺒﻞ از ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪ =D‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد ﺗﺰرﻳﻖ ازدﻫﺎﻧﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دوﻏﺎب ﺳﺨﺖ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ و ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫ‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت‬

‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎرآب‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ و ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺗﻌﺪادي ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺣﻔﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺰرﻳﻖ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫و‪ -‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻗﺪام ﻣﻘﺘﻀﻲ را در ﺿﻤﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري و دوررﻳﺨﺘﻦ ﻣﻮاد ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪه و زاﻳﺪ و ﻣﺎزاد‬
‫دوﻏﺎب ﺑﻌﻤﻞ آورد و از ﺟﻤﻊ ﺷﺪن اﻳﻦ ﻣﻮاد در ﻣﺤﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري وﺳﺎﻳﻞ دوﻏﺎب رﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت و‪ ...‬اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ز‪ -‬ﮔﺰارشﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﻮرد ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬
‫ﭘﻤﭙﺎژ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در اﺧﺘﻼط دوﻏﺎب ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺎﻟﺢ و دﻳﮕﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮردﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٢-٢-٧‬زهﻜﺶهﺎ‬

‫‪ -1-2-2-7‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫اﻳﺠﺎد ﭘﺮده زﻫﻜﺶ در زﻳﺮ ﭘﻨﺠﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﺳﺪﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر راﻳﺞ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ اﻏﻠﺐ ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ؛ زﻳﺮا دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫در درزهﻫﺎ و ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﭘﺮﺷﺪه ﻳﺎ رﻳﺰ ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ دوﺑﺎره ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮان و ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﻣﻲﺗﻮان از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻫﻜﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روش ﻣﻜﻤﻞ ﻳﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل زﻳﺮ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه‬
‫در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺮكﻫﺎي رﻳﺰ ﻛﻪ ﺗﺰرﻳﻖ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﺎراﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ .‬زﻫﻜﺶﻫﺎ در واﻗﻊ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪهاي ﺑﺮاي ﺟﺮﻳﺎن‬

‫‪1- Drains‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪98‬‬

‫آب ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻧﺸﺖ آب در ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞ ﻫﺎ و ﺳﺮرﻳﺰﻫﺎ و‪ ...‬ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از زﻫﻜﺶﻫﺎ در زﻣﺎن ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﺳﺎزه ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن اﺣﺪاث ﺳﺎزه و ﺑﻪ ﺻﻮرت روش ﺗﺮﻣﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣﻮاد در دﺳﺘﺮس و ﻣﻘﺪار آﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬اﻏﻠﺐ زﻫﻜﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ ،‬از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﺳﻮراخﻫﺎي زﻫﻜﺶ و ﻣﻬﺎﺟﺮت ذرات رﻳﺰ ﺑﻪ داﺧﻞ زﻫﻜﺶ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻫﻜﺶ ﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺷﻜﻞ و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊﺷﺎن ﺑﻪ اﻧﻮاع ورﻗﻪاي‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺸﻪاي و ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ وﺟﻬﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-2-7‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ و رﻫﺎﻳﻲ ﻓﺸﺎر‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ و رﻫﺎﻳﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻮردﻧﻴﺎز‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ )ﺗﻤﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ و‪/‬ﻳﺎ ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻃﺮح( اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ و در آﻧﻬﺎ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ P.V.C.‬ﺳﻮراخدار ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺮﺷﺪن‬
‫زﻫﻜﺶ ﻫﺎ ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﺮ اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ و آراﻳﺶ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺪﻗﻴﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-2-2-7‬ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ‬

‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺷﺮاﻳﻂ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ را ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﺿﺮﺑﻪاي ﻳﺎ دوراﻧﻲ ﺣﻔﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي از اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﻴﺐ و اﻣﺘﺪاد اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ و ﻋﻤﻖ و ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎري‬
‫زﻫﻜﺶﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﺑﺎ اﺟﺎزه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺷﺮوع ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﺣﻔﺎري ﻛﺎرﺑﺮد ﮔﻞ ﺣﻔﺎري و ﻳﺎ ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﺎده ﻛﻠﻮﻳﻴﺪي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ دﻳﻮاره ﮔﻤﺎﻧﻪ زﻫﻜﺶ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي‬
‫آن را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-2-2-7‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ‬

‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺿﺪزﻧﮓ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ ASTM-A120‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي زﻫﻜﺶ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﻓﻮﻻدي دﻫﺎﻧﻪ ﭼﺎه در ﺣﺪود ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ آن در داﺧﻞ‬
‫ﺳﻨﮓ و ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ P.V.C.‬ﺑﺮاي زﻫﻜﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (6-7‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -6-7‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ‪ P.V.C.‬ﺑﺮاي زﻫﻜﺶﻫﺎ‬

‫اﺑﻌﺎد‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫‪ 90‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﻗﻄﺮ‬
‫‪ 4‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫‪ 0/3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺣﺪودا ‪ 5‬درﺻﺪ‬ ‫ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺷﻴﺎرﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﻞ ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﻃﻮل ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫روش اﺗﺼﺎل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 2/5‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫‪99‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ – ﻋﻤﻠﻴﺎت آبﺑﻨﺪي و ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺸﺒﻚ و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ ASTM D-2729‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻟﻮﻟﻪ از‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ زﻣﺎن ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ آن ﻛﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﺮ ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٨‬ﻓﺼﻞ ‪٨‬‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪103‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -١-٨‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﻮرد ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ و ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻤﻞآوردن و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﻮح‪،‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ و ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ردهﺑﻨﺪي اﻧﻮاع ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﻟﺰوم در ﻃﺮح و اﻟﺰاﻣﺎت وﻳﮋه دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ و روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ در »دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ« ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١-٨‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ )اﻋﻢ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪاردي اﺧﺘﻴﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻀﺎدي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻮارد ﻣﻨـﺪرج در اﻳـﻦ ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻻزم اﻟﺮﻋﺎﻳـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﻣﺸـﺨﺺ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ آﻳـﻴﻦﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﺘﻦ اﻳـﺮان و ﻣﺸﺨﺼـﺎت‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﺑﺎﺷﺪ و درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ‪ ACI‬ﻣﻼك‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١-٨‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺿﺮوري را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ اﺟﺮاي ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ ﻛﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪارﻛﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺿﺮورﺗﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-2-1-8‬ﺗﺎ ‪ 6-2-1-8‬ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻣﺪارك ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-2-1-8‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ‬

‫ﮔﻮاﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻪ اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻳﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪104‬‬

‫‪ -‬ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‬

‫‪ -‬آب ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫‪ -2-2-1-8‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ را ﻛﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻇﺮف ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺣﻔﻆ ﻣﻲﺷﻮد و داراي‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﺪ‪) .‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و آب(‪.‬‬

‫‪ -3-2-1-8‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت دﻗﻴﻖ ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻫﺮ ﻳﻚ از ردهﻫﺎي ﺑﺘﻦ را )ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ردهﺑﻨﺪي و ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد( ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ‬
‫ﻧﻈﺎرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؛ اﻣﺎ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪) .‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-9-8‬و ‪ 2-9-8‬رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫‪ -4-2-1-8‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﻣﻮارد زﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد را در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺳﺮد ﻳﺎ ﮔﺮمﺳﺎزي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ و ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري‪ ،‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺖ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ و ذﺧﻴﺮه آب‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ و ﻧﺼﺐ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ‪ ،‬دوﻏﺎبﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط و اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻟﻴﻔﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي و اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ و اﺟﺮاي ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب و ﻣﻼت در درزﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﺮدﺳﺎزي و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻓـﺬ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﮔﺮم ﻛﺮدن و ﮔﺮم ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ در ﻫﻮاي ﺳﺮد‬
‫‪ -‬ﺛﺒﺖ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺮدﺳﺎزي درﺗﻤﺎم دوره ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﻛﺴﺐ اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻘﺮر ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫‪105‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -5-2-1-8‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﮔﺰارشﻫﺎي روزاﻧﻪ‬

‫ﮔﺰارشﻫﺎي روزاﻧﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﻮرد ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﭘﺮﻛﺮدن ﻓﺮم »اﻟﻒ« و اراﺋﻪ آن ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي )اﻳﻦ ﻓﺮم ﻛﻪ روز ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮوﻻن ﻧﻈـﺎرت اﻣﻀـﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﺠﻮز ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد(‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط در دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ )ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ( ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ -‬وزن ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﻮاد ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ -‬وزن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮادي ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺪت اﺧﺘﻼط ﻫﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ )ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ وﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺎﭘﮕﺮ ﺛﺒﺖ ﺷـﺪه و روزاﻧـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد(‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪ -‬ﻣﺪت ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻫﻮا‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻮا و وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﻮا ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﺘﻦ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات آن ﮔﺰارش ﺷﻮد‬
‫‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ ﺑﺘﻦ‪ 1‬و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه ﺷـﻤﺎره آﻧﻬـﺎ و‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺻﺪ ﻫﻮا و ﺟﺮم ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺛﺒﺖ و ﮔﺰارش آﻧﻬﺎ را ﺿﺮوري ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-2-1-8‬ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﮔﺰارش ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎي آﻣﺎري ﺗﻤﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و ﺑﺘﻦ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد دﻳﮕﺮﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎ را ﮔﺰارش ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Slump‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪106‬‬

‫ﻓﺮم »اﻟﻒ« ‪ -‬ﻓﺮم ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪:‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪:‬‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫ﻣﻮارد‬
‫اﻣﻀﺎء‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫رﻗﻮم ﻛﻒ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻛﻒ‬
‫دﻗﺖ رﻗﻮم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‬
‫آبﺑﻨﺪﻫﺎ )واﺗﺮ اﺳﺘﺎپﻫﺎ(‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫ﺳﻨﺪ ﺑﻼﺳﺖ ﺧﻴﺲ‬
‫روﻏﻨﻜﺎري ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‬
‫ﺗﻤﻴﺰي ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ )ﻛﻤﻴﺖ(‬
‫ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ )ﻛﻴﻔﻴﺖ(‬
‫اﺑﺰار و ﻣﻮاد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺑﺘﻦ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ردﻳﻒﻫﺎ در ﻣﺪارك ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-٨‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖﺗﺮ واژهﻫﺎ و ﻋﺒﺎرتﻫﺎ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در زﻳﺮ آورده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫وﻧﺸﺎﻧﻪ ر‪.‬ك‪ :.‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي »رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ‪ w:c‬ﻳﺎ ‪ :w/c‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻤﻴﺖﻫﺎ و ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‪ ،‬ﺑﺘﻦ‬
‫ﺳﺨﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻏﻴﺮه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ‪) :‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ( ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي از اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﺻﻲ ازاﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش‪ :‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ و ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﻴﺮي در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ داﻣﻨﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات و درﺟﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪107‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻢارزي‪ :‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﻢارزي دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﻓﺰودﻧﻲ ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ‪ :‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﻓﺰودﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ :‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺴﻮول و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻠﻲ و‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺟﻨﺒﻪ راﻫﻨﻤﺎ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن )ﺳﻴﻠﻮ ﻛﺮدن(‪ :‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ در ﻣﺤﻞﻫﺎي وﻳﮋهاي )اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺳﻴﻠﻮﻫﺎﻳﻲ( ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻛﺮدن‪ :‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت آزاد ﺑﺮ روي ﻫﻢ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‪ :‬ﻫﺮ ﺣﺠﻤﻲ از ﺑﺘﻦ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ ﻫﻴﺪراﺳﻴﻮن‬
‫ﺳﻴﻤﺎن و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﻧﺎﺷﻲ از آن ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ :‬ر‪ .‬ك‪ .‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري‬
‫ﺑﭽﻴﻨﮓ ﭘﻼﻧﺖ‪ :1‬ر‪.‬ك‪ .‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻦ و اﺧﺘﻼط‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﺧﻮاص ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ‪ :‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ :‬اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻳﺎ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ را‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺴﻮول ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز‪ :‬ر‪.‬ك رواداري‬
‫ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺳﺮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﺳﺮد ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و اﮔﺮ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺳﺮد ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬آن را ﭘﺲﺳﺮدﺳﺎزي ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ :‬ﺟﺪا ﻛﺮدن داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درزﻫﺎ )ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ(‪ :‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﺎ ﺷﻜﺎف ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي درز ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫درزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﺳﺎزه در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎي آن ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬درزﻫﺎي اﻧﺴﺒﺎﻃﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و درزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﺣﻴﻦ اﺟﺮا و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻓﺘﺎدن ﺑﻴﻦ ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ اﺟﺮا ﺷﺪه در ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻗﺒﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬درزﻫﺎي ﺳﺮد از ﻧﻮع درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻦ و اﺧﺘﻼط )ﺑﭽﻴﻨﮓ ﭘﻼﻧﺖ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ و ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ(‪ :‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﻣﻮاد‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬ﺑﺘﻦ را ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ و ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫دوره ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ :‬ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ و اﺗﻤﺎم دوره ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري آﻧﻬﺎ ﻃﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ‪.‬‬
‫رواداري )ﺧﻄﺎي ﻣﺠﺎز(‪ :‬ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺠﺎزﻧﺪ از ﻛﻴﻔﻴﺎت‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات‪ ،‬ﻋﺪول ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Batching Plant‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪108‬‬

‫رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري )ﺑﺘﻦرﻳﺰي(‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ در آن ﺑﺘﻦ از ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه و در ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ )ﮔﻴﺮش( ﺟﺎي‬
‫داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن و ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺎ ﻣﺪت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در‬
‫اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ‪ :‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎ ي اﺧﺘﻼط ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺮي ﻳﺎ آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ ﺑ ﺮاي ﺣﺼﻮل ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺘﻦ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘـﻦ در داﻣﻨﻪاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮع ﺻﻔﺎت و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻛﻪ آن را ﺑﺮاي ﺑﺮآوردن ﻧﻴﺎز ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻣﺠﻮز‪ :‬اﺟﺎزه ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﺮاي آﻏﺎز ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫در روﻧﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﺰاﻣﻲ‪ :‬ﻛﻴﻔﻴﺎﺗﻲ از ﺑﺘﻦ ﻛﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‪ :‬ﻛﻴﻔﻴﺎﺗﻲ از ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻟﺰوم و ﺿﺮورت ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٨‬ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ‬

‫‪ -١-٣-٨‬ﺳﻴﻤﺎن‬

‫‪ -1-1-3-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ 389‬اﻳﺮان )دت ‪ (101‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن )درﺻﺪ(‬
‫‪2‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪IV‬‬ ‫‪III‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬ ‫اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن‬

‫‪ -1‬ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ﻳﻚ ﺑﺎ ﺳﻪ رده ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ ،1-425 ،1-325‬و ‪ 1-525‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ﻳﻚ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻪ رده ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ ،1-425 ،1-325‬و‪ 1-525‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪SiO 2‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪Al2 O3‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪6/5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪Fe2 O3‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪MgO‬‬

‫‪2/3‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫‪3/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اﮔﺮ ‪C3 A ≤ 8%‬‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪SO3‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/5‬‬ ‫اﮔﺮ ‪C3 A > 8%‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪C3S‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪C 2S‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪C3 A‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪C 4 AF + 2C3A‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﺎﻧﺪه ﻧﺎﻣﺤﻠﻮل در ﺗﻤﺎم اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 0/75‬درﺻﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻓﺖ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮاي ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪2/5 ،IV‬‬
‫درﺻﺪ و ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن ‪ 3‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (2-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-8‬ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن‬

‫‪V‬‬ ‫‪IV‬‬ ‫‪III‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬
‫اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪1-525‬‬ ‫‪1-425‬‬ ‫‪1-325‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ ﻫﻮا‬
‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫‪1600‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ در آزﻣﺎﻳﺶﻛﺪورتﺳﻨﺠﻲ‬ ‫ﻧﺮﻣﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺼﻮص‬

‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫‪2800‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻠﻴﻦ‬ ‫)‪(cm 2 / gr‬‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ )ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ اﻧﺒﺴﺎط در آزﻣﺎﻳﺶ اﺗﻮﻛﻼو(‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1‬روزه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪2‬روزه‬
‫‪85‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪ 3‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬

‫‪150‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫) ‪(kgf / cm 2‬‬
‫‪270‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪315‬‬ ‫‪525‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪325‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫‪ 28‬روزه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪625‬‬ ‫‪525‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ دﻗﻴﻘﻪ )ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز(‬ ‫زﻣﺎن ﮔﻴﺮش ﺑﺎ‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻋﺖ )ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز(‬ ‫ﺳﻮزن وﻳﻜﺎت‬

‫‪ -2-1-3-8‬ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‬

‫از ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ I‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻋﻤﻮﻣﻲ و از ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﻧﻮع ‪ II‬و ‪ V‬در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﻳﻮن ﺳﻮﻟﻔﺎت ﺑﻪ ﺷﺮط ﻧﺒﻮد ﻳﻮﻧﻬﺎي‬
‫ﻛﻠﺮور‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ‪ II‬و ‪ V‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول )‪ (3-8‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ‬

‫‪ -1‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻮﻟﻔﺎت در ﺟﺪول )‪ (2-8‬رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪110‬‬

‫ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ III‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﮔﻴﺮش ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ IV‬ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﭘﻮزوﻻن ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪) .‬ﺑﻨﺪ ‪(12-8‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-8‬ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺿﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت‬

‫ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﻘﺪار ﺳﻮﻟﻔﺎت )درﺻﺪ(‬
‫ﻧﻮع ‪V‬‬ ‫ﻧﻮع ‪II‬‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪0/2%‬‬ ‫‪0 /1%‬ﺗﺎ ‪0/2%‬‬ ‫در ﺧﺎك‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ppm 1500‬‬ ‫‪ 150‬ﺗﺎ ‪ppm 1500‬‬ ‫در آب‬
‫ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-3-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﻴﻤﺎن ﻓﻠﻪاي و ﻳﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎﻛﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‪،‬‬
‫ﮔﺰارش رﺳﻤﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎن ﻓﻘﻂ ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺳﻴﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺰارش اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺣﺎوي‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺪار آن و ﺷﻤﺎره )ﻧﺸﺎﻧﻲ( دﻗﻴﻖ ﺳﻴﻠﻮ ﻳﺎ اﻧﺒﺎر ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ از آن ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﺧﺬ و ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫ﺿﺮوري را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ را ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺳﻔﺎرش دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﻴﭻ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﻣﺠﻮز ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪ .‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻴﺮون ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان )دت‪ ،107‬دت‪ ،109‬دت‪ ،113‬دت‪ ،118‬دت‪ ،119‬دت‪ ،120‬دت‪ ،122‬دت‪ 123‬و ‪ (...‬ﻳﺎ‬
‫ﻛﺪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮي را اﻋﻼم ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-1-3-8‬ﺣﻤﻞ ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺳﻴﻤﺎن ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﻠﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻦ و‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮزﻳﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﻫﺮ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﻴﻠﻮي ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﻔﻆ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻤﻞ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻮﻧﻜﺮ ﻫﺎي ﻫﻮاﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﭘﺎﻛﻴﺰهاي ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎس ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻣﺮﻃﻮب‬
‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎرﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﺮﺻﻮرت آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﻳﺎ از ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﺟﻮي )ﺑﺎد‪ ،‬ﺑﺎران ﻳﺎ ﮔﺮﻣﺎ( ﻣﺘﺎﺛﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي روش ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪ ،‬از ﻗﺒﻞ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪111‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -5-1-3-8‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺒﺎر‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻴﻤﺎن ﻇﺮﻓﻴﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 10‬روز ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ذﺧﻴﺮه ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰات ذﺧﻴﺮه ﺳﺎزي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه و ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﺑﺎزرﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﻠﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺛﺒﺎت ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﮔﺮﻣﺎي‬
‫ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 15‬روز آن را در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺒﺎر ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺮارت ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺮف ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 65‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﺳﻴﻠﻮ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﺪارك ﺑﺒﻴﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻠﻮي اول ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن از ﺑﻮﻧﻜﺮ ﻫﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻠﻮي دوم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻴﻠﻮي اﻧﺒﺎر از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﻤﺎن از ﺳﻴﻠﻮي اول ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻫﻮاي ﺳـﺮد ﺑـﻪ ﺳـﻴﻠﻮي دوم‬
‫دﻣﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻠﻮي ﺳﻮم ﻛﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻮزﻳﻦ )ﺑﭽﻴﻨﮓ ﭘﻼﻧﺖ( اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺳﻴﻠﻮ ﺣﺮارت ﺳﻴﻤﺎن ﻫﻤـﻮاره ﻛـﻢﺗـﺮ از ‪ 65‬درﺟـﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺎزه اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺰﺑﻮر را ﻧﺨﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﺣﺮارت ﻫﻮاي ﻓﺸﺮدهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻴﻤﺎن از ﺑﻮﻧﻜﺮ ﺑﻪ ﺳﻴﻠﻮي اول‪ ،‬از ﺳﻴﻠﻮي اول ﺑﻪ ﺳﻴﻠﻮي دوم و از ﺳﻴﻠﻮي دوم ﺑﻪ ﺳﻴﻠﻮي‬
‫ﺳﻮم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎي ﻫﻮاي ﺳﺮد‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺳﺮد ﺷﺪن‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺑﺨﺎر آب اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن ﻫﻢ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪.‬‬
‫ﻫﻮاي ﺳﺮد‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ازﭼﺮﺑﻲﮔﻴﺮﻫﺎ‪ 1‬ﺑﮕﺬرد ﺗﺎ ﭼﺮﺑﻲﻫﺎي آن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﻤﺎن و ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﻳﻚﺑﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺎﻛﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از اﻧﺒﺎر ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﺧﺸﻚ و ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ آب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮ روي ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﭼﻮﺑﻲ )ﻳﺎ از ﺟﻨﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮ( ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﻛﻒ اﻧﺒﺎر ﻓﺎﺻﻠﻪ دارﻧﺪ و اﻣﻜﺎن ﮔﺮدش ﻫﻮا در زﻳﺮ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن را‬
‫ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 12‬ردﻳﻒ ﭼﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن از دﻳﻮار اﻧﺒﺎر ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﭘﻬﻨﺎي‬
‫ردﻳﻒ ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﭼﻴﺪه ﺷﺪه در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻴﺴﻪاي ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺒﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 2‬ﻣﺎه در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺒﺎر ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﻣﻮرد ﺳﻮال ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ دوﺑﺎره آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد و ﻛﻴﻔﻴﺖ آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 1-1-3-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Degreasers‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪112‬‬

‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از آن ﻫﻴﺪراﺗﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق )ﺑﻨﺪ‬
‫‪ (1-1-3-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺳﺮع وﻗﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻲدﻗﺘﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ و اﻧﺒﺎر ﺿﺎﻳﻊ ﻳﺎ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻣﺼﺮف ﻫﻴﺪراﺗﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -6-1-3-8‬ﺣﺮارت و ﺳﻦ ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺣﺮارت ﻣﺠﺎز ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ‪ 65‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ از ﻃﺮف ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﻮز ﺻﺎدر ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺪت ﻋﻤﺮ آن از زﻣﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 10‬روز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺷﻮد ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺒﺮان ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎي‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺳﻴﻤﺎن را ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آن ﻗﺪر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻜﺎﻓﻮي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺿﺮوري ﺑﺮاي ‪ 10‬روز‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ را ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-1-3-8‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻤﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﺻﺤﺖ آن‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮده و در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش و ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ روزاﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-1-3-8‬و ‪ 3-1-3-8‬ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ روزاﻧﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ ﻛﺘﺒﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم وﮔﺰارش آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﺳﻴﻤﺎن درﺳﻴﻠﻮﻫﺎ‪ ،‬درﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ‪ ،‬درﺣﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﺿﺮورت‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺮورت ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﺤﻮه ﺣﻤﻞ و‬
‫اﻧﺒﺎر ﺳﻴﻤﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق آن ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -8-1-3-8‬ﺛﺒﺖ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‬

‫ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت در ﺑﺎره ﺳﻴﻤﺎن ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ روزاﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ در ﻓﺮمﻫﺎ و ﻧﻤﻮدارﻫﺎي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺛﺒﺖ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺷﺪه و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -9-1-3-8‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬

‫ﺗﻤﺎم ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )ﺳﻴﻤﺎن آﻣﻴﺨﺘﻪ( ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 3432‬ﻣﻨﺘﺸﺮه از ﺳﻮي‬
‫ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان )ﻳﺎ دت ‪ (103‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي روﺑﺎرهاي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ دت ‪ 102‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٣-٨‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪهﺎ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ رودﺧﺎﻧﻪاي ﻳﺎ ﻳﺨﭽﺎﻟﻲ و ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي درﺷﺖداﻧﻪ ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﻛﻮﻫﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪113‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ -‬ﻣﺎﺳﻪ‪ :‬از‬
‫‪ -‬ﺷﻦ ‪ :A‬از ‪ 4/76‬ﺗﺎ ‪ 9/ 5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﺷﻦ ‪ :B‬از ‪ 9/5‬ﺗﺎ‬
‫‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﺷﻦ ‪ :C‬از ‪ 19‬ﺗﺎ‬
‫ﺗﺎ ‪ 63‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﺷﻦ ‪ :D‬از ‪38‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﺷﻦ ‪ :E‬از ‪ 63‬ﺗﺎ ‪150‬‬
‫در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻳﺎ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬در ﻣﻮارد ﺧﺎص‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻜﻲ از ﻃﺒﻘﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه در‬
‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺧﻮد ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ دو ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻢﺗﺮ ﺷﻮد و ﻳﺎ دو ﻃﺒﻘﻪ ﭘﻴﺎﭘﻲ از ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﻮاره ﻣﺎﺳﻪ و ﺷﻦ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺎوي داﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎوم‪ ،‬ﺑﺎدوام‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ و داراي ﺷﻜﻞ و ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻄﺤﻲ و داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ داﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﻴﺲ و ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ داﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺣﺎوي ﻣﻮادي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ آﺑﮕﻴﺮي‪ 1‬ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﮕﺬارد و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت آﺑﮕﻴﺮي ﺳﻴﻤﺎن وارد واﻛﻨﺶ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﮔﺮدد و ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺒﺴﺎط دروﻧﻲ در ﺑﺘﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-2-3-8‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫اﮔﺮﭼﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ اول و دوم ﻃﺮح‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺳﻨﮕﻲ را ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪارك ﻛﺎﻓﻲ اراﺋﻪ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را در ﻣﻮرد‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪارك ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ اﻧﺪﻛﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد‬
‫زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺘﺮوﻟـﻮژي ﺳـﻨﮕﺪاﻧﻪﻫـﺎ ﺑـﺮ اﺳـﺎس اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺷـﻤﺎره دت‪ 205 2‬اﻳـﺮان ﻳـﺎ ‪ ASTM C295‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﻮرد روش ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي آﺗﺸﻜﺎري ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺘﻦ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺷﺴـﺘﻦ ﺳـﻨﮓﻫـﺎي ﻛـﻮﻫﻲ و‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻨﮓﺷـﻜﻦﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺳﺮﻧﺪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪﺷﻮﻫﺎ و ‪ ...‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﻮرد روش ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪) ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ( ﺷﻜﺴﺘﻦ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺷﺴـﺘﻦ ﺳـﻨﮕﺪاﻧﻪﻫـﺎي‬
‫رودﺧﺎﻧﻪاي و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣﺤﺼـﻮل ﻫـﺮ ﻳـﻚ از‬
‫ﺳﻨﮓﺷﻜﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻧﺪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪﺷﻮﻫﺎ و ‪ ...‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ 617‬اﻳﺮان ﻳﺎ ‪ B.S.812‬ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ‬

‫‪1- Hydration‬‬
‫‪ -2‬دت )دﻓﺘﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت(‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪114‬‬

‫‪ -‬وزن ﻣﺨﺼﻮص و ﺟﺬب آب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس دت‪ 210‬و دت‪ 211‬ﻳـﺎ ‪ ASTM C127‬و ‪ASTM‬‬
‫‪C128‬‬
‫‪ -‬ﺳﻼﻣﺖ )درﺻﺪ ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪن در ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ( ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 212‬ﻳﺎ ‪ASTM C88‬‬

‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ در ﺗﻨﺎوبﻫﺎي ﻳﺦ ﺑﻨﺪان ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 213‬ﻳـﺎ ‪ASTM C682 ،ASTM C666‬‬
‫و ‪AASHTO T103‬‬

‫‪ -‬وﺟﻮد رس و ذرات رﻳﺰﺗﺮ از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 218‬ﻳﺎ ‪ASTM C117‬درﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫‪ -‬واﻛﻨﺶﭘـﺬﻳﺮي ﺳـﻨﮕﺪاﻧﻪﻫـﺎي ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﺷﻜﺴـﺘﻪ ﺑـﺮ اﺳـﺎس دت ‪ ،205‬دت ‪ 226‬ﻳـﺎ ‪،ASTM C586 ،ASTM C227‬‬
‫‪ ASTM C1293‬و ‪ASTM C1260‬‬

‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻣﻌﺎدن ﺳﻨﮓ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ 617‬اﻳﺮان ﻳﺎ ‪ASTM D2938‬‬

‫‪ -‬وﺟﻮد ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 216‬ﻳﺎ ‪ ASTM C40‬و ‪ASTM C87‬‬

‫‪ -‬درﺻﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ اﺳـﺎس دت ‪ 220‬ﻳـﺎ ‪ CRD-C-119‬و ‪CRD-C-‬‬
‫‪120‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ و داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﻨﻨﺪه در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 221‬ﻳﺎ ‪ASTM C142‬‬

‫‪ -‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 206‬ﻳﺎ ‪ASTM C136‬‬

‫‪ -‬درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 219‬ﻳﺎ ‪ASTM C123‬‬

‫‪ -‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ASTM C29‬‬

‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﻳﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 215‬ﻳﺎ ‪ASTM C131 ،ASTM C535‬‬

‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 204‬ﻳﺎ ‪ ASTM D75‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-3-8‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺳﻔﺎرش ﻳﺎ ﺧﺮﻳﺪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ )ﺳﺮﻧﺪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻨﮓﺷﻜﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ ﺷﻮﻫﺎ و ﻏﻴـﺮه( و ﻣﺤـﻞﻫـﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪ‪ .‬اراﺋـﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮع‪ ،‬اﻧﺪازه‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‪ ،‬ﻗﺪرت و ﻏﻴﺮه( ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬روش ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و ﻣﺤﺼﻮﻻت آن ﺗﺎ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬ذﻛﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺤﻮه ﻛﻨﺘﺮل و دﻓﻊ ﻏﺒﺎر‬
‫‪ -‬ﻧﺤﻮه ﻛﻨﺘﺮل و دﻓﻊ ﭘﺲآب ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ راﻓﻊ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪115‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -3-2-3-8‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫روش ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎرﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺟﺪا ﻧﺸﺪن داﻧﻪﻫﺎ و ﺣﻔﻆ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪ -‬ﻋﺪم آﻟﻮدﮔﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬
‫‪ -‬ﺣﻤﻞ ﻧﺸﺪن ذرات رﻳﺰ ﺧﺸﻚ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎد‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط ﻧﺸﺪن ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺎ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻳﺎ اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن در ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫‪ -‬ﮔﺮم ﻧﺸﺪن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ داﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻳﺦ ﻧﺰدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫در اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺗﻤﻬﻴﺪات زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ 3 -‬ﻣﺤﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ درﺣﺎل زﻫﻜﺸﻲ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﭘﺎﻳﺪار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﺳـﻪ‬
‫درﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﭘﺎﻳﺪار‪ ،‬آﻣﺎده ﻣﺼﺮف درﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻫﻜﺸﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دﻳﻮارﻫﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺘﻔﺎوت از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرت اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺳﻴﻠﻮ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪور ﻳﺎ ﭼﻬﺎرﮔﻮش ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷـﻴﺐ ﻗﺴـﻤﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻨﻲ آﻧﻬـﺎ در ﻫـﺮ‬
‫ﻃﺮف‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺧﺮوﺟﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 50‬درﺟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻗـﺎﺋﻢ و روي ﻗﺴـﻤﺖ‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺼﺐ ﻧﺮدﺑﺎن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻛﻪ از ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ رﻳﺨﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﺑـﺮاي ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از‬
‫ﺷﻜﺴﺘﻦ داﻧﻪﻫﺎ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻳﺒﺎن ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻞﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺖ و ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ در آﻧﻬﺎ اﻧﺒﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ وﻳـﮋه در‬
‫ﻫﻮاي ﮔﺮم‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻔﻆ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-2-3-8‬ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-۴-٢-٣-٨‬آﻨﺘﺮل آﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ )ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻴﻔﻲ‬
‫در ﻃﻮل زﻣﺎن( ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪،‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ در ﻣﻮرد ﺧﻮاص ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺣﺴﺐ‬
‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺷﺎﻣﻞ داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻞ‬
‫داﻧﻪﻫﺎ و ﺗﻤﻴﺰي آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪﺻﻮرت دورهاي‪ ،‬ﺧﻮاص دﻳﮕﺮ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛﺎﻧﻲﻫﺎي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻳﻮن ﻛﻠﺮور‪ ،‬وزن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪116‬‬

‫ﻣﺨﺼﻮص و ﺟﺬب آب‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﻳﺸﻲ و ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻛﻨﺘﺮل ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزرﺳﻲ داﺋﻤﻲ ﻣﻨﺒﻊ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و روش ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺤﺼﻮل از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬و اﻗﺪام ﻋﺎﺟﻞ و ﻣﻮﺛﺮ در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﻨﺎوب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ درﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ روي دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ ﻳﺎ اﻧﺒﺎرﻛﺮدن اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺿﺮورت ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ واﻗﺪام ﻓﻮري را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (4-8‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫روش آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﻨﺎوب ﺿﺮوري‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫)ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن در آﺑﺎ(‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪:‬‬
‫ﺷﻦ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‪:‬‬
‫روزي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C136‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫روزي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C117‬‬ ‫ﺗﻤﻴﺰي‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪CRD-C119‬‬ ‫ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ دوﺑﺎر‬ ‫ﺷﻤﺎرش داﻧﻪﻫﺎ‬ ‫ﻣﻘﺪار داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫ﻣﺎﺳﻪ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‬
‫روزي دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C136‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫روزي دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C117‬‬ ‫ﺗﻤﻴﺰي‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM D2419‬‬ ‫ﻫﻢ ارز ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C40‬‬ ‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪CRD-C120‬‬ ‫ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺄﺧﻮد از ﻣﺤﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ )ﺑﭽﻴﻨﮓ(‪:‬‬
‫ﺷﻦ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‪:‬‬
‫روزي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C566‬‬
‫ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﻣﺎﺳﻪ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺿﺮوري‬ ‫‪ASTM C566‬‬
‫ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ‬

‫‪ -٢-۴-٢-٣-٨‬ﭘﺬﻳﺮش آﻴﻔﻴﺖ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ روزاﻧﻪ ﻳﺎ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ از ﺧﺎرج از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺮﻳﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ از اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺮف و ﻳﺎ ﻫﺮﻧﻘﻄﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫دﻫﺪ‪ ،‬اﺧﺬ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (5-8‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -5-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫‪117‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫روش آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﻨﺎوب ﺿﺮوري‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫)ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن در آﺑﺎ(‬
‫ﺷﻦ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‪:‬‬
‫روزي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C136‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫روزي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C117‬‬ ‫ﺗﻤﻴﺰي‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪CRD-C119‬‬ ‫ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫‪ ASTM C131‬ﻳﺎ‬
‫ﻫﺮ ‪ 6‬ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪ASTM C535‬‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C123‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C88‬‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ‬
‫ﻫﺮ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻳﻜﺒﺎر‬ ‫‪ASTM C682‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺗﻨﺎوبﻫﺎي ﻳﺦ ﺑﻨﺪان‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C142‬‬ ‫ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ و داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﻨﻨﺪه‬
‫‪ASTM C295‬‬
‫‪ASTM C586‬‬
‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫‪ASTM C1293‬‬ ‫واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ASTM C1260‬‬
‫‪ASTM C1293‬‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C127‬‬ ‫ﺟﺬب آب و ﭼﮕﺎﻟﻲ‬
‫ﻣﺎﺳﻪ )ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت(‬
‫روزي دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C136‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫روزي دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C117‬‬ ‫ﺗﻤﻴﺰي‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM D2419‬‬ ‫ﻫﻢ ارز ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C40‬‬ ‫ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ‬
‫روزي دوﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C125‬‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ رﻳﺰداﻧﮕﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C128‬‬ ‫ﺟﺬب آب و ﭼﮕﺎﻟﻲ‬
‫ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪CRD-C120‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ‬
‫ﻫﺮ ‪ 6‬ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C88‬‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪CRD-C141‬‬ ‫ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ و داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﻨﻨﺪه‬
‫‪ASTM C295‬‬
‫‪ASTM C586‬‬
‫ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫‪ASTM C1293‬‬ ‫واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي‬
‫‪ASTM C1260‬‬
‫‪ASTM C1293‬‬
‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫‪ASTM C123‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ‬

‫‪ -٣-۴-٢-٣-٨‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ )اﻋﻢ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ( ﺑﺮ اﺳﺎس روش‬
‫دت ‪ 204‬ﻳﺎ ‪ ASTM D75‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ را ﻣﻲﺗﻮان در آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -۴-۴-٢-٣-٨‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬

‫ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﻨﺪرج در ﻓﺼﻞ ‪ 2‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ACI- 311‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎي آﻣﺎري ﺑﺎﻳﺪ در ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪118‬‬

‫‪ -۵-۴-٢-٣-٨‬ﺑﺎزرﺳﻲهﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﻣﻨﻈﻢ‬

‫ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ وﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫روزاﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و ﻣﺴﻮول ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﺘﺒﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم و در ﮔﺰارش‬
‫روزاﻧﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺰارشﻫﺎي روزاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات در روﻧﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت وﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬آﻟﻮدﮔﻲ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻣﻮاد آﻟﻲ‪ ،‬رس و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻖ ﻫﻮازدﮔﻲ ﺳﻨﮓ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺪوده ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻧﺮم‪ ،‬ﺷﻜﻨﻨﺪه و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ -‬ﻋﺪﺳﻲﻫﺎي رﻳﺰ و درﺷﺖ‬
‫‪ -‬ﺷﻜﻞ و اﻧﺪازه ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﻌﺪن‬
‫‪ -‬روشﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ و اﺧﺘﻼط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫‪ -‬اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺧﻮرﻧﺪ‪ 1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺟﺪاﻳﺶ و آﻟﻮدﮔﻲ‬
‫‪ -‬روش و ﻣﻘﺪار ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦﻫﺎ و ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺤﺼﻮل‬
‫‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻨﮓﺷﻜﻦﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫‪ -‬ﻛﺎراﻳﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺮﻧﺪﻫﺎ‬
‫‪ -‬اﻧﺪازه ﺳﺮﻧﺪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺳﺮﻧﺪﻫﺎي ﭘﺎره‪ ،‬ﺳﻮراخ ﻳﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر آب دوش ﺳﺮﻧﺪﻫﺎ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ آب ﺑﺮ روي ﺳﺮﻧﺪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻣﺎﺳﻪ و ﻣﻘﺪار ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪ -‬ﺷﻮتﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ دﻓﻊ ﻣﺎزاد‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺎط اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﺎكﻛﻨﻨﺪه ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺎﻟﻪﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺖ‬
‫‪ -‬اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت وﺧﻮاص آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰي‪ ،‬آﻟﻮدﮔﻲ‪ ،‬ﺟﺪاﻳﺶ و وﺿﻌﻴﺖ رﻃﻮﺑﺘﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫‪1- Feed‬‬
‫‪119‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -‬وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫‪ -‬وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫‪ -‬و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و ﻛﻤﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ازﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد‪،‬‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬درﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-۴-٢-٣-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪهﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت )ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق(‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺧﻮاص ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺮح‬
‫آﻧﻬﺎ در زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش‪ ،‬ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ از ﭘﻨﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-۴-٢-٣-٨‬داﻧﻪﺑﻨﺪي )دت ‪ ٢٠۶‬ﻳﺎ ‪(ASTM C136‬‬

‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C33‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول‬
‫)‪ (6-8‬را ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -6-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ASTM C33‬‬

‫‪ 3/8‬اﻳﻨﭻ‬ ‫‪#8‬‬ ‫‪#8‬‬ ‫‪# 16‬‬ ‫‪# 30‬‬ ‫‪# 50‬‬ ‫‪# 100‬‬ ‫‪# 200‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫)‪(9/5‬‬ ‫)‪(4/76‬‬ ‫)‪(2/4‬‬ ‫)‪(1/2‬‬ ‫)‪(0/6‬‬ ‫)‪(0/3‬‬ ‫)‪(0/15‬‬ ‫)‪(0/0 75‬‬ ‫)‪(mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪80-100‬‬ ‫‪50-85‬‬ ‫‪25-60‬‬ ‫‪5-30‬‬ ‫‪0-10‬‬ ‫‪0-3‬‬ ‫درﺻﺪ وزﻧﻲ رد ﺷﺪه اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‬

‫در ﻣﺤﺪوده داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ازﻣﺎﺳﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬درﺻﺪ ردﺷﺪه از اﻟﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪100‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ و درﺻﺪ ردﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬ﺗﺎ ‪ 7‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺎﺳﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ردﺷﺪه از اﻟﻚﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 100‬و ‪ 200‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط اﻳﻦ دو ﻧﻮع ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮﻣﺤﺪوده داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (6-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ رﻳﺰداﻧﮕﻲ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 2/3‬ﺗﺎ ‪ 3/1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‬
‫ﺿﺮﻳﺐ رﻳﺰداﻧﮕﻲ ﻣﺎﺳﻪ در روﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ ± 0/2‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻫﺮ ﻳﻚ ازﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (7-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -7-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬

‫)‪(2/4‬‬ ‫)‪(4/76‬‬ ‫)‪(9/5‬‬ ‫)‪(19‬‬ ‫)‪(25‬‬ ‫)‪(38‬‬ ‫)‪(63/5‬‬ ‫)‪(150‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد)‪(mm‬‬
‫‪0-10‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫‪85-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪A‬‬
‫‪0-5‬‬ ‫‪0-10‬‬ ‫‪0-15‬‬ ‫‪90-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪B‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0-5‬‬ ‫‪0-10‬‬ ‫‪20-55‬‬ ‫‪90-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪C‬‬ ‫درﺻﺪ وزﻧﻲ رد ﺷﺪه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0-5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0-15‬‬ ‫‪90-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪D‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ -12-8‬ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﻦ ‪E‬‬

‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﺠﺎز داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (8-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪120‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -8-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ‬

‫)‪(2/4‬‬ ‫)‪(4/76‬‬ ‫)‪(9/5‬‬ ‫)‪(19‬‬ ‫)‪(25‬‬ ‫)‪(38‬‬ ‫)‪(63/5‬‬ ‫)‪(150‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد)‪(mm‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 12-8‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﻦ ‪ 150‬ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫درﺻﺪ وزﻧﻲ رد ﺷﺪه‬

‫‪-‬‬ ‫‪0-5‬‬ ‫‪0-10‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫‪40-70‬‬ ‫‪60-85‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪ 63/5‬ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪-‬‬ ‫‪0-5‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫‪35-70‬‬ ‫‪60-85‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪ 38‬ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪0-5‬‬ ‫‪0-10‬‬ ‫‪20-55‬‬ ‫‪90-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪ 19‬ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪0-5‬‬ ‫‪0-20‬‬ ‫‪85-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﺷﻦ ‪ 9/5‬ﺗﺎ ‪ 4/76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ درﺻﺪ اﺧﺘﻼط ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻦ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (8-8‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺷﻨﻬﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﻛﻪ داﻧﻪﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (7-8‬اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺪارد‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ )ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (9-8‬ﺑﺎﺷﺪ‬
‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﺷﻜﻞ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻄﺤﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (9-8‬ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻛﻢﺗﺮ و ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺬﻛﻮر را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (9-8‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ از آن ﭘﺲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺟﺪﻳﺪ اﻋﻤﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -9-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ‬

‫)‪(0/15‬‬ ‫)‪(0/6‬‬ ‫)‪(4/76‬‬ ‫)‪(19‬‬ ‫)‪(38‬‬ ‫)‪(63/5‬‬ ‫)‪(75‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪(mm‬‬
‫‪0-6‬‬ ‫‪10-35‬‬ ‫‪30-50‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫درﺻﺪ وزﻧﻲ ردﺷﺪه‬

‫‪0-6‬‬ ‫‪8-30‬‬ ‫‪25-45‬‬ ‫‪45-75‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪0-6‬‬ ‫‪5-25‬‬ ‫‪20-40‬‬ ‫‪40-70‬‬ ‫‪60-85‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 63/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ -٨-۴-٢-٣-٨‬داﻧﻪهﺎي ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ )دت ‪ ٢٢٠‬ﻳﺎ ‪(CRD- C-120 , CRD-C-119‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﻜﻲ و ﺳﻮزﻧﻲ‪ ،‬در ﻫﺮ اﻧﺪازه‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮاز ‪ 15‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻛﻞ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬داﻧﻪ ﺳﻮزﻧﻲ داﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻃﻮل ﺑﻪ ﻋﺮض آن ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ ،3‬و داﻧﻪ ﭘﻮﻟﻜﻲ داﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺮض ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 3‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-۴-٢-٣-٨‬داﻧﻪهﺎي ﺳﺴﺖ و آﻠﻮﺧﻪهﺎي رﺳﻲ )دت ‪ ٢٢١‬ﻳﺎ ‪(ASTM C142‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع وزن ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ و داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺴﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻳﻚ درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺷﻦ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺎﺳﻪ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫از دو درﺻﺪ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-۴-٢-٣-٨‬داﻧﻪهﺎي ﺳﺒﻚ )دت ‪ ٢١٩‬ﻳﺎ ‪(ASTM C123‬‬

‫ﻣﻘﺪار داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 0/5‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪121‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -١١-۴-٢-٣-٨‬ﺗﻤﻴﺰي )دت ‪ ٢١٨‬ﻳﺎ ‪(ASTM C117‬‬

‫ﻣﻘﺪار رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 3‬درﺻﺪ و ﺑﺮاي ﺷﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ از ﻧﻮع ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬را ﺗﺎ ‪ 7‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬

‫‪ -١٢-۴-٢-٣-٨‬ﺳﻼﻣﺖ )دت ‪ ٢١٢‬ﻳﺎ ‪(ASTM C88‬‬

‫ﻣﻘﺎوت ﺷﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﻧﻮﺑﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﻔﺎت ﺳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻛﻢﺗﺮ از ده درﺻﺪ اﻓﺖ وزﻧﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬اﻓﺖ وزﻧﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 50‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﭘﻨﺞ ﻧﻮﺑﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 8‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٣-۴-٢-٣-٨‬ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ )ﺑﻪ ﺟﺰ ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻜﻨﻨﺪه و داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ( ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ‬
‫درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺷﻦ و ‪ 2‬درﺻﺪﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺑﺮاي ﺷﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 3‬درﺻﺪ وزﻧﻲ و ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 5‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۴-۴-٢-٣-٨‬ﺟﺬب ﺁب و وزن ﻣﺨﺼﻮص)دت‪ ٢١٠‬و دت‪ ٢١١‬ﻳﺎ ‪(ASTM C128, ASTM C127‬‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي اﺷﺒﺎع ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻚ )‪ (SSD‬ﺑﺎﻳﺪ داراي وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 2/6‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺬب آب ﺷﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬درﺻﺪ و‬
‫ﺟﺬب آب ﻣﺎﺳﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪ 2‬درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۵-۴-٢-٣-٨‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﻳﺸﻲ )دت ‪ ٢١۵‬ﻳﺎ ‪(ASTM C131, ASTM C 535‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻮسآﻧﺠﻠﺲ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻓﺖ وزﻧﻲ آﻧﻬﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ‬
‫‪ 100‬دور‪ ،‬ده درﺻﺪ و در آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ‪ 500‬دور‪ ،‬ﺳﻲ و ﭘﻨﺞ درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١۶-۴-٢-٣-٨‬ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲهﺎي ﺁﻟﻲ )دت ‪ ٢١۶‬ﻳﺎ ‪(ASTM C40‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي آﻟﻲ درﻣﺎﺳﻪ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ رﻧﮕﻲ ﺗﻴﺮه ﺗﺮ از آن ﭼﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C40‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه‪،‬‬
‫ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺎﺳﻪ اي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٧-۴-٢-٣-٨‬واآﻨﺶﭘﺬﻳﺮي )دت ‪ ٢٢۶‬و دت ‪ ٢٠۵‬ﻳﺎ ‪ ASTM C227 , ASTM C586 , ASTM C1293‬و ‪(ASTM C1293‬‬
‫در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﻌﺪاد ﺷﺮﻛﺖ در واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن را ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪ -5-2-3-8‬ﺛﺒﺖ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‬
‫ﺛﺒﺖ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ و درك آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮمﻫﺎي‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﮔﺰارش و ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ارﺟﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎي آﻣﺎري ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ از روش »ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺘﺤﺮك ده ﺗﺎﻳﻲ« ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل روشﻫﺎي آﻣﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ACI‬‬
‫‪ 311- 1R‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﻓﺮمﻫﺎي ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ اﺧﺬ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪122‬‬

‫‪ -٣-٣-٨‬ﺁب‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت آب ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎزه و ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻓﻀﻮﻻت ﻓﺎﺿﻼبﻫﺎي ﺷﻬﺮي و ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬اﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻚ‪ ،‬ﺷﻜﺮ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺧـﺰهﻫـﺎ‪ ،‬ﻻي‪،‬‬
‫ﻣﻮاد آﻟﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﻋﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﺮورﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در آب در آزﻣﺎﻳﺶ دت ‪ 306‬ﻳﺎ ‪ ASTM D512‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 500‬ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ در آب در آزﻣﺎﻳﺶ دت ‪ 307‬ﻳﺎ ‪ ASTM D516‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 3000‬ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در آزﻣﺎﻳﺶ دت ‪ 305‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻮاد ﻣﺤﻠﻮل ‪ 1000‬ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ذرات ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻠﻖ ‪ 1000‬ﻗﺴـﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴـﻮن‬
‫ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ آب ﻣﻮردﻧﻈﺮ آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق‪ ،‬دوﺷﺮط زﻳﺮ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ :‬اول‪ ،‬ﻣﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ آب‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 119‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 90%‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻼت ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ودوم‪ ،‬در آزﻣﺎﻳﺶ دت ‪ 113‬ﻳﺎ ‪ ASTM C191‬ﻣﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎاﻳﻦ آب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎن ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ و ﻧﻬـﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻼت ﺳﻴﻤﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ آﺑﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس دت ‪ 123‬ﺑـﺎ ﻫﻤـﺎن ﻣﻌﻴـﺎر‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺳﻴﻤﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ آب ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در آب در آزﻣﺎﻳﺶ دت ‪ 304‬ﻳﺎ ‪ ASTM D 516‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 600‬ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬از آب درﻳﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ آب ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﻫﺮ ‪ 6‬ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آب ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-٨‬ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻣﻮادي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻌﻀﻲ ﺧﻮاص ﺑﺘﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ دوام در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ در ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻮارد‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1-4-3-8‬اﻧﻮاع ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬

‫ﻧﻮع ‪ :N‬ﭘﻮزوﻻن ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﺎم ﻳﺎ ﺗﻜﻠﻴﺲ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎكﻫﺎي دﻳﺎﺗﻮﻣﻪاي‪ ،‬ﭼﺮتﻫﺎي اوﭘﺎﻟﻴﻨﻲ و ﺷﻴﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮفﻫﺎ و ﺧﺎﻛﺴﺘﺮﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﺳﻨﮓﭘﺎﻫﺎي آﺗﺸﻔﺸﺎﻧﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮاد دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﻜﻠﻴﺲ‪ ،‬ﺧﻮاص ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻮزوﻻن ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫رسﻫﺎ و ﺷﻴﻞﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻧﻮع ‪ :F‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺑﺎدي ﻛﻪ از ﺳﻮﺧﺘﻦ ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﻗﻴﺮي ﻳﺎ ﺧﺸﻚ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع ‪ :C‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺑﺎدي ﻛﻪ از ﻟﻴﮕﻨﻴﺖ ﻳﺎ ذﻏﺎل ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻢ ﻋﻴﺎر ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺧﻮاص ﭘﻮزوﻻﻧﻲ داراي ﻣﻘﺪاري ﺧﺎﺻﻴﺖ‬
‫ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ده درﺻﺪ آﻫﻚ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪123‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫دوده ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ‪ :‬ﭘﻮزوﻻن ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻌﺎل و ﻣﺤﺼﻮل ﻓﺮﻋﻲ ﻛﻮرهﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻴﻠﻴﺴﻴﻢ ﻳﺎ آﻟﻴﺎژﻫﺎي آن ﺑﻪ‬
‫وﻳﮋه ﻓﺮوﺳﻴﻠﻴﺲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاص اﻳﻦ ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ دارد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ دت ‪ 409‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-4-3-8‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‬

‫اﮔﺮ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ در ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﻧﻮع‪ ،‬وزن و ﻧﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎ‬
‫درج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي ﺑﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺒﺎرﻛﺮدن ﻣﻮاد‬
‫ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺳﻴﻤﺎن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-4-3-8‬ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺴﺐ ﻣﺪرك رﺳﻤﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه درﻣﻮرد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫و اراﺋﻪ آن ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﺴﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮاص ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي‬
‫اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-4-3-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫‪ -١-۴-۴-٣-٨‬ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )ﺑﻪ ﺟﺰ دوده ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج درﺟﺪول )‪ (10-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -10-8‬ﺧﻮاص ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )درﺻﺪوزﻧﻲ(‬

‫ﻧﻮع ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫‪C‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪N‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﺠﻤﻮع درﺻﺪﻫﺎي دي اﻛﺴﻴﺪ ﺳﻴﻠﻴﻜﻮن ) ‪(SiO2‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪70‬‬
‫اﻛﺴﻴﺪ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم ) ‪ (Al2 O3‬و اﻛﺴﻴﺪ آﻫﻦ ) ‪(Fe 2 O3‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﺮي اﻛﺴﻴﺪ ﮔﻮﮔﺮد ) ‪(SO3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻛﺎﻫﺶ وزن در ﺣﺮارت‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﺤﻠﻮل )‪(Na 2 O‬‬
‫روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ دت ‪ 304‬ﻳﺎ ‪ ASTM C618‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-۴-٣-٨‬ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬
‫ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )ﺑﻪ ﺟﺰ دوده ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (11-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪124‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -11-8‬ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )درﺻﺪوزﻧﻲ(‬

‫ﻧﻮع ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫‪C‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪34%‬‬ ‫‪34%‬‬ ‫‪34%‬‬ ‫رﻳﺰداﻧﮕﻲ‪ :‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪(45μm)325‬در آزﻣﺎﻳﺶ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﻪ روش ﺧﻴﺲ‬
‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ‪ :‬ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﭘﺲ از ‪ 7‬روز‬
‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﭘﺲ از ‪ 28‬روز‬
‫‪105‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪115‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ آب ﺿﺮوري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ‪ :‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ اﻧﺒﺴﺎط اﺗﻮﻛﻼو‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ﻫﻤﮕﻨﻲ‪ :‬ﭼﮕﺎﻟﻲ و رﻳﺰ داﻧﮕﻲ ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﺧﺮﻳﻦ ده آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻳﺎ ﻣﻘﺪار‬
‫اﻋﻼم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه )و ﻳﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻛﻢﺗﺮ از ده آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ(‪،‬‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪(45μm) 325‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ دت ‪ 304‬ﻳﺎ ‪ ASTM C618‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫درﺻﻮرت ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاص ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ )ﺑﻪ ﺟﺰ دوده ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ( آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (12-8‬اﻧﻄﺒﺎق دارد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -12-8‬ﺧﻮاص ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬

‫ﻧﻮع ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ‬
‫‪C‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪N‬‬
‫»ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻀﺎﻋﻒ« ﻛﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺤﺼﻮل اﻓﺖ وزﻧﻲ در ﺣﺮارت و رﻳﺰداﻧﮕﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪-‬‬ ‫‪255‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﻪ روش ﺧﻴﺲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪(45μm) 325‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﻣﻼﺗﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از‬
‫‪-‬‬ ‫‪255‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﭘﺲ از ‪ 28‬روز‬
‫»اﻟﺰاﻣﺎت ﻫﻤﮕﻨﻲ«‪ :‬ﻣﻘﺪار اﻓﺰودﻧﻲ ﺣﺒﺎبﺳﺎزي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ 18‬درﺻﺪ ﺣﺒﺎب ﻫﻮا در ﻣﻼت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺷﺪه در ﻣﻼت ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 20‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن ‪:‬‬
‫‪75%‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﺎﻫﺶ اﻧﺒﺴﺎط ﻣﻼت ﭘﺲ از ‪ 14‬روز‬
‫‪0/0 2%‬‬ ‫‪0/0 2%‬‬ ‫‪0/0 2%‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺒﺴﺎط ﭘﺲ از ‪ 14‬روز‬
‫روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ دت ‪ 304‬ﻳﺎ ‪ ASTM C618‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-4-3-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬

‫روشﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C311‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-4-3-8‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ‬

‫ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺒﺎر ﺷﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺮاي اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‬
‫و اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬اﻧﺒﺎرﻓﺮوﺷﻨﺪه و ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪125‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -7-4-3-8‬ﻋﺪم ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫اﮔﺮ ﻣﺎده ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺧﻮاص ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻴﺮون ﺑﺮده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﻛﺖﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 5%‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وزن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ ﭘﺎﻛﺖ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺟﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن ‪ 50‬ﭘﺎﻛﺖ از ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 5‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وزن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ ﭘﺎﻛﺖﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﺮﺟﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 6‬ﻣﺎه از آﺧﺮﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ اﻧﺒﺎر ﺷﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ دوﺑﺎره ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -۵-٣-٨‬اﻓﺰودﻧﻲ هﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬

‫‪ -1-5-3-8‬اﻧﻮاع اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬

‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در ﻳﻜﻲ از ﻃﺒﻘﺎت زﻳﺮ ردهﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﻧﻮع ‪ - A‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﺎﻫﻨﺪه آب‬
‫ﻧﻮع ‪ - B‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻮع ‪ - C‬اﻓﺰودﻧﻲ ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻮع ‪ - D‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﺎﻫﻨﺪه آب و ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻮع ‪ - E‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﺎﻫﻨﺪه آب و ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻮع ‪ - F‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻓﻮق روان ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻮع ‪ - G‬اﻓﺰودﻧﻲ ﻓﻮق روان ﻛﻨﻨﺪه و ﻛﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬

‫‪ -2-5-3-8‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬

‫ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻋﻢ از ﭘﺎﻛﺖ )ﺑﺮاي اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ(‪ ،‬ﻇﺮوف ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﺷﻴﺸﻪاي )ﺑﺮاي‬
‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ(‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻧﺎم ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ردهﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 1-5-3-8‬و وزن ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻟﺺ‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ درج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ذﻛﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺤﺼﻮل )ﻓﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺘﻲ و ﻏﻴﺮه( ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﻓﺰودﻧﻲ ﻗﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-5-3-8‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‬

‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ را از ﻳﺦزدﮔﻲ و رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮه اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-5-3-8‬ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻜﻤﻞ )ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ(‪،‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ و ﻫﻢارزي )ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪126‬‬

‫‪ -5-5-3-8‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ‬

‫ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻪ در ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﭼﻪ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻨﻔﺮد اﺧﺬ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﺳﺖ؛ و ﻳﺎ از ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ دو ﻣﻨﻈﻮر زﻳﺮ اﺧﺬ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -١-۵-۵-٣-٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي آﻴﻔﻴﺖ )ﺑﻨﺪ ‪(۶-۵-٣-٨‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺧﺬ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻼ اﻧﻄﺒﺎق داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮري ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﺷﺪه ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﺷﺪه ﻣﻌﺮف ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-۵-٣-٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي هﻤﮕﻨﻲ و هﻢارزي )ﺑﻨﺪ ‪(٧-۵-٣-٨‬‬

‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﻫﻢارزي ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ﻣﺎﺧﻮذ از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و‬
‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻫﻢارزي دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺮ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روش اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C494‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-5-3-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﻣﻜﻤﻞ )آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ(‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮاص اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺣﻤﻞ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻜﻤﻞ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮاص‬
‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ درﻃﻮل زﻣﺎن ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻜﻤﻞ ﺷﺎﻣﻞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ‪ ،‬ﻫﻢارزي‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن در ﻛﻮره )اﻓﺖ وزﻧﻲ در ﺣﺮارت(‪ ،‬وزن ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﻣﻘﺪار آب ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‪ ،‬زﻣﺎن ﮔﻴﺮش و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري در ﺳﻦﻫﺎي‬
‫‪ 7 ،3‬و ‪ 28‬روزه و ﻣﻮارد ﺧﺎص دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع اﻓﺰوﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روش اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C494‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-5-3-8‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ و ﻫﻢارزي‬

‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺿﺮوري ﺑﺪاﻧﺪ ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﻫﻢارزي دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در‬
‫‪ ASTM C494‬و روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -8-5-3-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫ﺧﻮاص ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﻮاع اﻓﺰودﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮاﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (13-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪127‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ -13 -8‬ﺧﻮاص اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‬

‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ‬
‫‪95‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪95‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪارآب )درﺻﺪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪ 1:00‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﮔﻴﺮش‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻣﺠﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 3:30‬زودﺗﺮ‬ ‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ و ﻧﻪ‪1:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪-‬‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﮔﻴﺮش‬
‫)دﻗﻴﻘﻪ‪ :‬ﺳﺎﻋﺖ(‬
‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ و ﻧﻪ‪1:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1‬روزه‬
‫‪110‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪3‬روزه‬
‫‪110‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬
‫‪110‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪28‬روزه‬ ‫)درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪6‬ﻣﺎﻫﻪ‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪1‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪3‬روزه‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪7‬روزه‬
‫)درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪28‬روزه‬
‫‪135‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪135‬‬ ‫درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ‬
‫‪0/010‬‬ ‫‪0/010‬‬ ‫‪0/010‬‬ ‫‪0/010‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺎﺧﺺ دوام ﻧﺴﺒﻲ‬
‫‪G‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪E‬‬ ‫ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار آب‬
‫‪88‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪95‬‬
‫)درﺻﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪ 1:00‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﮔﻴﺮش‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻣﺠﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ و ﻧﻪ ‪1:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 3:30‬زودﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﮔﻴﺮش‬
‫)دﻗﻴﻘﻪ‪ :‬ﺳﺎﻋﺖ(‬
‫‪ 3:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫‪ 1:00‬زودﺗﺮ و ﻧﻪ ‪1:30‬دﻳﺮﺗﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫‪125‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1‬روزه‬
‫‪125‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪3‬روزه‬
‫‪115‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري )درﺻﺪ‬
‫‪110‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪28‬روزه‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪6‬ﻣﺎﻫﻪ‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪1‬ﺳﺎﻟﻪ‬
‫‪110‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪3‬روزه‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ )درﺻﺪ‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪7‬روزه‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺘﺮل(‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪28‬روزه‬
‫‪135‬‬ ‫‪135‬‬ ‫‪135‬‬ ‫درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﻮل‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ‬
‫‪0/010‬‬ ‫‪0/010‬‬ ‫‪0/010‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺎﺧﺺ دوام ﻧﺴﺒﻲ‬
‫روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ ASTM C494‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -9-5-3-8‬ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫درﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺧﻮاص اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ‪ ،‬اﻋﻢ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و ﻳﺎ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ و ﻫﻢارزي‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﻤﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻳﻌﺎ‬
‫از ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻴﺮون ﺑﺮده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪128‬‬

‫‪ -10-5-3-8‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت‬

‫ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﻣﻜﻤـﻞ ﻛـﻪ ﺑـﺮ ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي آﻧﻬـﺎ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻫﻤﮕﻨﻲ و ﻫﻢارزي ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺒﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-٣-٨‬هﻮاﺳﺎزهﺎ‬
‫ﻣﻮادي ﻛﻪ ﻗﺒﻞ ﻳﺎ در ﺣﻴﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﻫﻮا در ﺑﺘﻦ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻫﻮاﺳﺎز ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻫﻮاﺳﺎزي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي ﮔﻮاﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻏﻠﻈﺖ )ﭼﮕﺎﻟﻲ(‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ و ﻋﻤﻠﻜﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻮاﺳﺎز ﺿﺮوري و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻫﻮاﺳﺎزي ﺑﺎ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﭙﻜﺘﺮوﻓﺘﻮﻣﺘﺮي ﻣﺎدون‬
‫ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ pH‬ﻫﻮاﺳﺎز و ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻛﻠﺮور ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮاﺳﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻋﻼم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-6-3-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‬

‫‪ -١-١-۶-٣-٨‬هﻤﮕﻨﻲ و هﻢارزي‬
‫اﮔﺮ ﻫﻤﮕﻨﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد ﺳﻮال ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻫﻢارزي ﻳﻚ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺪ در داﻣﻨﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در زﻳﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ pH -‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺧﺘﻼﻓﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 1/0‬واﺣﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﺘﻼف وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ده درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ آب ﻣﻌﺮف در ﻫﻤﺎن درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺎﺷﺪ )آزﻣﺎﻳﺶ ‪.(C233 ASTM‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 2‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )روش آزﻣﺎﻳﺶ ‪.(ASTM C173‬‬

‫‪ -٢-١-۶-٣-٨‬ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت زﻳﺮ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آب اﻧﺪاﺧﺘﮕﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺻﺪ آب ﺧﺎﻟﺺ در ﻫﺮ دو ﺑﺘﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آب اﻧﺪاﺧﺘﮕﻲ ﺑـﺘﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ از آب اﻧﺪاﺧﺘﮕﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ اﻓﺰودﻧﻲ ﻣﺮﺟﻊ )ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه( ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 2‬درﺻـﺪ اﺧـﺘﻼف‬
‫‪129‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آب ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻘﺪار آﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار آﺑﻲ ﻛﻪ ﺟﺬب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺳـﺎﺧﺖ ﺑـﺘﻦ‬
‫ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬زﻣﺎنﻫﺎي ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ و ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ زﻣﺎن ﮔﻴﺮش ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﺮﺟﻊ )ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه( ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻫﻔﺘﺎد و ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در ﻫﺮ ﺳﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﺮﺟﻊ در ﻫﻤﺎن ﺳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در ﻫﺮ ﺳﻦ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﺮﺟﻊ در ﻫﻤﺎن ﺳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﺎﺧﺺ دوام ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 80‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ )ﭘﺲ از ‪ 14‬روز(‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 120‬درﺻـﺪ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﻃـﻮﻟﻲ ﺑـﺘﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﺮﺟﻊ )ﭘﺲ از ‪ 14‬روز( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑـﺎ ﻫﻮاﺳـﺎز ﻣﺮﺟـﻊ ﭘـﺲ از ‪ 14‬روز‬
‫ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 0/0 30‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد ﺳﻮال ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗـﺮ از ‪ 0/006‬ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺎ ﻫﻮاﺳـﺎز ﻣﺮﺟـﻊ اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﻴـﺎن‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬آزﻣﺎﻳﺶ ‪.(ASTM C233‬‬

‫‪ -2-6-3-8‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C260‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-6-3-8‬روش آزﻣﺎﻳﺶ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﻮاﺳﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C233‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺻﻴـﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺻﻮرت‬
‫اﻣﻜﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ 3.4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-6-3-8‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‬

‫اﻟﻒ‪ -‬اﮔﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺪرج در ‪ 1-6-3-8‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻫﻮاﺳﺎز ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ‪ 6‬ﻣﺎه از ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻓﺰودﻧﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺪدأ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﻮد و اﻧﻄﺒﺎق آن ﺑﺎ اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت دوﺑﺎره‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﭘﺎﻛﺖ ﻳﺎ ﻇﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 5‬درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وزن درج ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي اﺧﺘﻼف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺟﻮع ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن ‪ 50‬ﭘﺎﻛﺖ ﻳﺎ ﻇﺮف ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ وزن آﻧﻬﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از وزن درج ﺷﺪه ﺑﺮ‬
‫ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﺮﺟﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪130‬‬

‫‪ -5-6-3-8‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬

‫ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﻫﻮاﺳﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم اﻓﺰودﻧﻲ‪ ،‬وزن ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻟﺺ اﻓﺰودﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه و ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﻴﺪ درج ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪﻋﻼوه ﺷﻜﻞ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي )اﻋﻢ از ﭘﺎﻛﺖ‪ ،‬ﻇﺮف ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻓﻠﻪ و ﻏﻴﺮه( ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺎرﻧﺎﻣﻪ اﻓﺰودﻧﻲ درج ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٨‬اﻧﻮاع ﺑﺘﻦ‬
‫اﻧﻮاع ﺑﺘﻦ ﺿﺮوري در ﭘﺮوژه در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ردهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺘﻦ )اﻋﻢ از‬
‫ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻻﻏﺮ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﺢ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -١-۴-٨‬ﻣﺸﺨﺼﻪهﺎي اﻟﺰاﻣﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﺰاﻣﻲ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﺣﺘﻤﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﻮارد زﻳﺮ‪:‬‬

‫‪ -1-1-4-8‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺠﺎز‬

‫ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ 2-1-3-8‬اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-4-8‬ﻧﻮع ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺠﺎز‬

‫ﻧﻮع ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﻮاص ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ‬
‫ﺷﺪه از ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ زﻳﺮ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﺴﺘﻪ ﺑﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪(2-3-8‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪(2-3-8‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺳﺒﻚ )ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ .(ASTM C330‬از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﺳﺒﻚ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آن ﺣﺴﺐ ﻟﺰوم در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي آﺑﺎ ﻳﺎ ‪ ASTM‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-4-8‬اﻧﺪازه اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬

‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازهاي اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ آن ﻣﻤﻜﻦ و ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺻﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ زﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ ﭘﻨﺠﻢ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻳﻚ ﺳﻮم ﺿﺨﺎﻣﺖ دالﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐ و ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪131‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 300‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪38‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روش اﺟﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ را ﭼﻨﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺸﻮد ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ را ﻛﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ روش اﺟﺮا ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ روش‬
‫اﺟﺮاي ﺧﺎص و ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-1-4-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ‬

‫رده ﺑﺘﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ و ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﺳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪاول )‪ (15-8) ،(14-8‬و ﻳﺎ )‪ (16-8‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -14-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬

‫‪C60‬‬ ‫‪C55‬‬ ‫‪C50‬‬ ‫‪C45‬‬ ‫‪C40‬‬ ‫‪C35‬‬ ‫‪C30‬‬ ‫‪C25‬‬ ‫‪C15‬‬ ‫‪C12.5‬‬ ‫‪C10‬‬ ‫‪C7.5‬‬ ‫رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪60‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12/5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ‪ 28‬روزه )‪(MPa‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -15-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ‬

‫‪F.5‬‬ ‫‪F.4‬‬ ‫‪F.3‬‬ ‫رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﺧﻤﺸﻲ ‪ 28‬روزه )‪(MPa‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -16-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬

‫‪IT3‬‬ ‫‪IT2.5‬‬ ‫‪IT2‬‬ ‫رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪3‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ 28‬روزه )‪(MPa‬‬

‫از ﺟﺪول )‪ (14-8‬در ﻣﻮارد ﻋﻤﻮﻣﻲ و از ﺟﺪاول )‪ (15-8‬و )‪ (16-8‬در ﻣﻮارد ﺧﺎص ﺑﺮاي ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ و‬
‫اﺑﻌﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ردهﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎزه دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺎي ﺿﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻳﺎ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي دﻳﺮﮔﻴﺮ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﻃﺮاح‪ ،‬ﺳﺎزه را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪I‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 42‬روزه ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 7‬روزه ﻓﻘﻂ ﻣﻌﻴﺎري اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 28‬روزه )ﻳﺎ ‪42‬‬
‫روزه( و ‪ 90‬روزه و در ﻣﻮرد ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ‪ 28‬روزه )ﻳﺎ ‪ 42‬روزه( و ‪ 90‬روزه‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺣﺼﻮل ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر در ﻣﻮﻋﺪ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮآورد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 7‬روزه اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎر اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ روي ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﺳﻮال )ﺳﺎزهاي ﻛﻪ ﺑﺘﻦ آن ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ اﺳﺖ( ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺟﺮا ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﭘﺲ از‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 28‬روزه )ﻳﺎ ‪ 42‬روزه( و ‪ 90‬روزه ﺑﺮ اﺳﺎس روشﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ‪ 11-10-8‬ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دو و ﻳﺎ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ﻓﺸﺎري‪ ،‬ﺧﻤﺸﻲ و ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪132‬‬

‫‪ -5-1-4-8‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه از ﺟﺪول )‪ (17-8‬اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﻮد‬
‫)ﻣﮕﺮ در ﻣﻮارد ﺧﺎص(‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -17-8‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن درﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ )ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد(‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫رده ﺑﺘﻦ‬ ‫ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‬
‫‪kg / m3‬‬
‫‪300‬‬ ‫ﺗﻤﺎم ردهﻫﺎي ﻣﺠﺎز‬ ‫ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫‪240‬‬ ‫ﺗﻤﺎم ردهﻫﺎي ﻣﺠﺎز‬ ‫ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‬
‫‪220‬‬ ‫‪C20‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪C15‬‬
‫ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻓﻠﺰي در آن دﻓﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬
‫‪150‬‬ ‫‪C10‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪C7.5‬‬

‫‪ -٢-۴-٨‬ﻣﺸﺨﺼﻪهﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب و‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻴﭻ‪ ،‬ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺸﺨﺼﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ آن ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮاﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1-2-4-8‬ﻛﺎراﻳﻲ‬

‫ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺮاي ﺗﺪاوم ﺣﺼﻮل اﻳﻦ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ در ﻳﻜﻲ از ردهﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (18-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -18-8‬ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ )‪(mm‬‬ ‫رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪-‬‬ ‫ﺑﺪون ﻛﺎراﻳﻲ‬
‫‪20± 20‬‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ ﻛﻢ‬
‫‪60± 20‬‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪100± 20‬‬ ‫ﻛﺎراﻳﻲ زﻳﺎد‬

‫‪ -2-2-4-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ در ﻣﻮرد‬
‫آن اﻋﻤﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺧﺎص )ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ( ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪(19-8‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻳﺎ در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪133‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -3-2-4-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از دوام ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﻲ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آب ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد و ﻓﺸﺎر از روﻳﻪ ﻳﺎ داﺧﻞ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 400‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -19-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬
‫ﺳﺎزه در ﻣﻌﺮض آب درﻳﺎ و ﻳﺎ‬ ‫ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻮده و در‬
‫‪1‬‬ ‫ﻧﻮع ﺳﺎزه‬
‫ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ ﻗﺮار دارد‬ ‫ﺗﻨﺎوبﻫﺎي ﻳﺦ زدﮔﻲ ﻗﺮار دارد‬

‫‪2‬‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺎزك ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮدهﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺪولﻫﺎ آﺳﺘﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﺰﻳﻴﻨﻲ و ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﻛﻪ‬
‫‪0/4‬‬ ‫‪0/45‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ روي ﻣﻴﻠﮕﺮد در آﻧﻬﺎ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪0/45‬‬ ‫‪0/50‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ‬

‫‪ -4-2-4-8‬ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي وﻳﮋه‬

‫ﮔﺎه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-2-4-8‬ﺧﻮاص وﻳﮋه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت وﻳﮋهاي از ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﺼﻴﺼﻪﻫﺎ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ )ﻣﺜﺎﻟﻲ از اﻳﻦ ﺧﺼﻴﺼﻪﻫﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﮔﺴﺴﺘﻪ داﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪ -6-2-4-8‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي وﻳﮋه‬

‫ﮔﺎه ﻣﺼﺮف ﻳﺎ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻣﺼﺮف اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﭼﻨـﻴﻦ اﻓﺰودﻧـﻲﻫـﺎﻳﻲ در دﻓﺘﺮﭼـﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-2-4-8‬ﻣﻘﺪار ﻫﻮا‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1‬در ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺣﺒﺎب ﻫﻮا ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎن ﺿﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﻣﻲ ﺗﻮان ‪ 0/05‬ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮﻣﺠﺎز ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن اﻓﺰود‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪134‬‬

‫‪ -8-2-4-8‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ‬

‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺧﺎص و ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ وﻳﮋه‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﺤﺖ ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد و ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 30‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺧﺼﻮص‬
‫دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻳﺎ ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 11-8‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -9-2-4-8‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ و ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‪ ،‬در ﻣﻮارد ﺿﺮوري‪ ،‬در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -10-2-4-8‬ﺳﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﺎت‬

‫ﻫﺮ اﻟﺰام دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۴-٨‬ﺟﺪاول ردﻩﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطهﺎي ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ آنﭼﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ردهﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺟﺪاوﻟﻲ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫ردﻳﻒﻫﺎي اﻓﻘﻲ آن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ردهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺘﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ 4-1-4-8‬ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در ﺳﺘﻮنﻫﺎي آن اﺑﺘﺪا ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ 1-4-8‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ردهﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ در ﺳﺘﻮنﻫﺎي )اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ( ﺑﻌﺪي ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ 2-4-8‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ردهﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺪاول در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎم اﻧﻮاع ﺑﺘﻦ )ﻻﻏﺮ‪ ،‬ﺣﺠﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺴﻠﺢ و ﻏﻴﺮه( ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺗﻤﺎم ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻋﻢ از‬
‫اﻟﺰاﻣﻲ ﻳﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-٨‬ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ روشﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ و اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺿﺮوري‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ و ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ از روﻧﺪ ﻋﺎدي ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ و ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‪ B.S. 1305‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ ،‬اﻳﻦ‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ B.S. 3963‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ )ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ و‪ ،(...‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ارﺳﺎل ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ و آراﻳﺶ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪) ،‬ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد( ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ )ﺗﻠﻔﻦ ﻳﺎ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ( ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﺿﺮوري اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻬﻴﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع‪ ،‬اﻧﺪازه و ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ درج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-۵-٨‬ﺳﻴﻠﻮهﺎ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ACI- 304‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻇﺮﻓﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫‪135‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي و‬
‫ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-٨‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪآﺮدن و ﺗﻮزﻳﻦ‬
‫ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس وزن‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ردهﻫﺎي ‪ C10, C7.5‬و ‪ C15‬ﻛﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺠﻢ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ اﺳﺖ‪ .‬آب و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ‬
‫را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس وزن ﻳﺎ ﺣﺠﻢ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و آب ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وزن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ اﻓﺰوده ﺷﻮد ﻳﺎ از ﻣﻘﺪار آن ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﺳﻜﻮل ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ از ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻌﺪاد ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن را ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫رواداري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ )ﺑﺎﺳﻜﻮلﻫﺎ و ﻏﻴﺮه( ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول )‪ (20-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -20-8‬رواداري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ )ﺗﻮزﻳﻦ(‬

‫وزن ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 30‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬ ‫وزن ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 30‬درﺻﺪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ‬ ‫ﻣﺎده اوﻟﻴﻪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﻣﻨﻔﺮد‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﻣﻨﻔﺮد‬
‫‪ ± 1%‬وزن ﻣﻮاد ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه وﻳﺎ ‪ ± 3%‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺪارﻻزم ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ‪ 4%‬ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬ ‫ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﻮاد ﻣﻀﺎف‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ‪،‬ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬ ‫‪± 1%‬‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬ ‫‪± 1%‬‬ ‫آب )وزﻧﻲ ﻳﺎ ﺣﺠﻤﻲ(‬
‫‪ ±3%‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ ﻳﺎ ‪ ±3%‬وزن اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‬
‫‪±2%‬‬ ‫‪±1%‬‬ ‫‪± 2%‬‬ ‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪±3%‬‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬ ‫‪± 3%‬‬ ‫اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎ )وزﻧﻲ ﻳﺎ ﺣﺠﻤﻲ(‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز رواداري ﻫﺮ ﻳﻚ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ ‪ 1%‬ﻇﺮﻓﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز رواداري ﻛﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ در ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮط ‪ ± % 0/3‬ﻛﻞ ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎه‪) ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ ± % 0/4‬ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ %3‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وزن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻟﺮزش دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ و ﭼﺎﭘﮕﺮﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﻌﺮض‬
‫ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﺳﻜﻮلﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻤﻴﺰ و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮕﻬﺪاري و ﻫﺮ روز ﺑﺮ روي ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ و‬
‫ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮآورد ﻣﻘﺪار دﻗﻴﻖ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺗﻼش و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﻪﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ اﺧﺘﻼف در ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه در داﻣﻨﻪ ‪ ± % 0/2‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪136‬‬

‫‪ -٣-۵-٨‬ﻣﺨﻠﻮط آﺮدن‬
‫روشﻫﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﺘﻦ را ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﻓﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ‪ %10‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد‪ ،‬آب ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺿﻤﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ آب رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻫﻢ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ در ﻛﻢﺗﺮ از ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم زﻣﺎن ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﺑﻪ اﺗﻤﺎم رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ آب ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺎل آن ﻛﻪ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻳﻚ اﻓﺰودﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد‪.‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ اﺧﺘﻼط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ CRD-C-55‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬زﻣﺎن ﺿﺮوري ﺑﺮاي اﺧﺘﻼط را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻋﺪم ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ و ﻋﺪم‬
‫اﺧﺘﻼط ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎن اﺧﺘﻼط را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮان از راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن‬
‫اﺧﺘﻼط اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ ‪ 1‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮاي ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻳﻚ ﭼﻬﺎرم دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻪ ﭼﻬﺎرم ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻣﺎن اﺧﺘﻼط در اﻳﻦ روش از زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺑﺘﻦ در‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از زﻣﺎنﺳﻨﺞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن اﺧﺘﻼط را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺗﺨﻠﻴﻪ‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﻗﺒﻞ از ﺗﻜﻤﻴﻞ اﺧﺘﻼط ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺮﻛﺖ را آﻏﺎز ﻳﺎ ﺗﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺑﺘﻦ را ﺗﺸﺨﻴﺺ داد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز اﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪار آب ﺿﺮوري‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻫﻮا و دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ CRD-C-55‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻮام ﺑﺎ ﺟﺪاﻳﺶ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن و ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺎﭘﮕﺮ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺷﺪه و ﭘﺲ از اﻣﻀﺎي ﻣﺴﻮول ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬زﻣﺎن واﻗﻌﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮدن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻔﺎوت اوزان ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻃﺮح ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار آب ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺎﺳﻪ‬
‫‪ -‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﺑﺮاي ردهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺣﺠﻢ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺮاي ﻫﺮ رده ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﻣﺠﻤﻮع زﻣﺎن ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫‪137‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -۶-٨‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري‬
‫ﺑﺘﻦ در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺟﺮا اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه روشﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ACI-304‬ارﺟﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺗﺨﺎذ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ‪ ،‬ﻛﺎراﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺣﺒﺎب ﻫﻮا و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻﺗﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺘﻦ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و‬
‫روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﻮح ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻤﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ و ﺿﻤﻨﺎ از درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺮد اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺘﻦ در ﻻﻳﻪﻫﺎي اﻓﻘﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ از‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار و درزﻫﺎي ﺳﺮد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻻﻳﻪ زﻳﺮﻳﻦ آن ﻫﻨﻮز ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻟﺮزاﻧﺪه ﺷﺪن را دارد ﺗﺎ دو ﻻﻳﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دوﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در اﺟﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺳﺎزه ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺷﻮد و ﻛﻢ ﻛﻢ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺮاﻛﻢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺪاﻳﺶ در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد رﻳﺨﺘﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ از ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ آن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و اﻗﻼم ﻣﺪﻓﻮن ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ اﺣﺎﻃﻪ ﺷﻮد و ﺑﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻗﺎﻟﺐ را‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي آن را‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼ ﭘﺮﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮارد زﻳﺮ ﭘﻴﺶ ازﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در ﻓﺮﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮم »اﻟﻒ« )‪ (5-2-1-8‬ﻣﺠﻮز‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺻﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬رﻗﻮم ﻛﻒ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪ -‬اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺳﻨﮓ ﻛﻒ‬
‫‪ -‬دﻗﺖ رﻗﻮم ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪيﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ‬
‫‪ -‬آبﺑﻨﺪﻫﺎ )واﺗﺮاﺳﺘﺎپﻫﺎ(‬
‫‪ -‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ‬
‫‪ -‬ﻛﺎرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﻨﺪﺑﻼﺳﺖ ﺧﻴﺲ‬
‫‪ -‬روﻏﻦﻛﺎري ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻤﻴﺰي ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪138‬‬

‫‪ -‬ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ )ﻛﻤﻴﺖ(‬

‫‪ -‬ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ )ﻛﻴﻔﻴﺖ(‬
‫‪ -‬اﺑﺰار و ﻣﻮاد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از ﻣﺠﻮز ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ارﺳﺎل ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه در ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ و‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺿﺮوري در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي روي آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻋﻢ از ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ وﻋﺎري از ﻫﺮ ﻧﻮع آﻟﻮدﮔﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و آب ﻳﺎ ﺧﻤﻴﺮ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ را ﺟﺬب ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬روي اﻳﻦ ﺳﻄﻮح ﻧﺒﺎﻳﺪ آب وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و آب اﺿﺎﻓﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮﻃﻮب‬
‫ﻛﺮدن ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﻨﮓ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي روي ﺳﻄﻮح‬
‫ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻳﻪ ﻧﺎزك ﺧﻤﻴﺮ ﺳﻴﻤﺎن روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ زﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪاي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زدوده و ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ زﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ دو ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻪ درز اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺘﻮي‬
‫و ﻋﻤﻮد ﺑﺮاﻣﺘﺪاد ﺗﻨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ درزﻫﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ در آب ﻏﻮﻃﻪورﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪوده ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻄﺢ آب ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگ ﺑﺘﻨﻲ درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻠﻜﺎﻧﻲ و ﺷﻜﺴﺘﻪ‬
‫اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آبﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ در درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از زﻧﮓ زدن ﻓﻮﻻد اﻟﺰاﻣﻲاﺳﺖ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫روي ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮﻣﻼتﺗﺮ و رﻳﺰداﻧﻪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎم درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻞ و ﺟﺰﻳﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ در ﺑﻨﺪ ‪ 1-8-8‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ )ارﺗﻔﺎع( ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ و ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (21-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -21-8‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ )ارﺗﻔﺎع( ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ و ﻫﺮﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي )ﺳﺎﻋﺖ(‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ )ارﺗﻔﺎع( ﻳﻚ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ )ارﺗﻔﺎع( ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫دﻣﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪30‬‬ ‫دﻣﺎي ﻛﻢﺗﺮ از ‪30‬‬ ‫ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي )ﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي )ﻣﺘﺮ(‬
‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬ ‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬
‫‪60‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪3/0‬‬ ‫دﻳﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪72‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫دال ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫دال ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 0/5‬ﻣﺘﺮ‬

‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺘﻦرﻳﺰي روي ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 7‬روزه ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﺪه ‪ 1‬روزه ﺑﺘﻦ ﻗﺒﻠﻲ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-۶-٨‬ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﺪت ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ ﺗﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﺎﻣﻞ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 90‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻣﺪت‬
‫ﻣﺠﺎز ﺣﻤﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و در ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺪت اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪت از زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫‪139‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺪت ﺣﻤﻞ ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ آب ﻣﺨﻠﻮط اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪ .‬زﻣﺎن ﺣﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي درﻛﺎرﮔﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﻛﺎراﻳﻲ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺪون اﻓﺰاﻳﺶ آب ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺠﺎز در اﻓﺖ ﺑﺘﻦ از ﺷﺮوع اﺧﺘﻼط ﺗﺎ زﻣﺎن‬
‫رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ردهﺑﻨﺪي و ﻛﺎراﻳﻲ آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺣﻤﻞ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺘﻦ را ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺮد و در زﻣﺎن ﺣﻤﻞ در ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮﻫﺎ‬
‫آن را ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮد و دﻗﺎﻳﻘﻲ ﻗﺒﻞ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ آب و اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد ﺑﻪ آن اﻓﺰود‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﻴﺪن ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﻴﺪن ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺣﻤﻞ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﻴﺪن ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ در زﻣﺎن ﺣﻤﻞ ﻛﻢﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻮادي ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 63‬درﺻﺪ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-٨‬آﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬واﮔﻦ و ﺳﻴﻠﻮﺑﻮس‬

‫اﺣﺠﺎم ﺑﺰرگ ﺑﺘﻦ را‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ از ردهﻫﺎي ‪ C10 ,C7.5‬و ‪ C15‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬واﮔﻦ ﻳﺎ ﺳﻴﻠﻮﺑﻮس ﺣﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺘﻦ را ﻣﻲﺗﻮان از ﭘﺸﺖ ﻳﺎ ﻃﺮﻓﻴﻦ اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫روش ﺣﻤﻞ‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ زﻣﺎن ﻣﺠﺎز ﺣﻤﻞ ﺑﻴﻦ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻫﻮا ﮔﺮم ﻳﺎ ﺳﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻢﺗﺮ و ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪت ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰي ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬واﮔﻦ ﻳﺎ ﺳﻴﻠﻮﺑﻮس ﻛﻪ ﺑﺘﻦ در آن ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰي ﻣﺬﻛﻮر آﺑﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻤﻞ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪهﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ از ﮔﺰﻧﺪ ﺑﺎد‪،‬‬
‫ﺑﺎرش و آﻓﺘﺎب در اﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۶-٨‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﺑﺎآﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﺑﺎﻛﺖ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﻓﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬درﻳﭽﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎﻛﺖ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺳﻮم ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ دﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎﻛﺖ ﻳﺎ ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زاوﻳﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻛﻨﺎر درﻳﭽﻪﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫‪ 60°‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬روشﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‬
‫‪ ACI-304‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-٨‬ﺷﻮتهﺎ و ﻟﻮﻟﻪهﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬

‫ﺷﻮتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﺪور ﻓﻠﺰي ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻟﺒﺮﻳﺰ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺐ ﺷﻮت در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﺑﺪون ﺟﺪاﻳﺶ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬روي ﺷﻮتﻫﺎي ﺑﺎ ﻃﻮل ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺗﺒﺨﻴﺮ آب ﺑﺘﻦ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﻓﺘﺎب ﻳﺎ ﺑﺎد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻤﻮدي ﺑﺘﻦ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪور و در ‪ 3-2‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻي ﻟﻮﻟﻪ داراي ﻗﻄﺮي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 8‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻄﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 6‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﺣﺘﻤﺎ ﻋﻤﻮدي رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﺮاي‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ ﻋﻤﻮدي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪140‬‬

‫‪ -۵-۶-٨‬ﭘﻤﭗهﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻤﭗ آﺮدن‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎ از ﭘﻤﭗ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﭗ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﺧﻮاص ﺿﺮوري ﺑﺘﻦ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ و دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻤﭙﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه را ﭘﻤﭗ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ را ﻛﺎﻫﺶ داد ﺗﺎ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﺘﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻤﭗ ﻛﺮدن ﺑﺸﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روش اﺟﺮاي ﺧﻮد را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﺮورتﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع ﭘﻤﭗﻫﺎي ﭘﻴﺴﺘﻮﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻛﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‬
‫‪ ACI- 304‬ﺑﺎﺷﺪ را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻤﭗ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺎﺳﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺟﺪول )‪ (6-8‬و ﻃﺒﻘﺎت ﺷﻦ ‪ C ,B ,A‬ﻳﺎ ‪ D‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد )ﺑﻨﺪ ‪ .(2-3-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‪ ACI- 304‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﻤﭗ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﺘﻨﻲ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻦ رده ‪ E‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ و ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﭘﻤﭗ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺷﻴﻠﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﺷﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ )در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ( و ﻳﺎ‬
‫‪ 2/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮد ﮔﻮﺷﻪ )در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ( ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﭘﻤﭗ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻤﭗ را در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻗﺮارداد و در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺪاوم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻬﻴﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻤﭗ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻢ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻬﺎر‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﻌﻄﺎف ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺷﻴﻠﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﺤﻞ رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺘﻮان آن را ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ در‬
‫ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ رﻳﺨﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮازم ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي و ﭘﻤﭗﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت اﺻﻠﻲ ﺧﺮاب ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 15‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﭘﻤﭗ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮاﺳﺖ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﭘﻤﭗ ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻮول ﭘﻤﭗ و ﮔﺮوه ﺑﺘﻦرﻳﺰي از ﻳﻚﺳﻮ و ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻦ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از ﮔﻴﺮش ﺑﺘﻦ و ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻤﭗ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻠﻲ ﻟﻮﻟﻪاي‬
‫ﻣﺴﺪود ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ در آن اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دﻳﮕﺮي ﺣﻤﻞ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺘﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ از ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﻤﭗ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در دو ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﻤﭗ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد و در ﻧﻘﻄﻪاي ﻛﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭘﻤﭗ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻓﺖ و ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ اﺧﺘﻼﻓﻲ در‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻓﺖ و ﻣﻘﺪار ﻫﻮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻣﺎﺧﻮذ از اﻳﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاص ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه در اﻧﺘﻬﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﭘﻤﭗ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-۶-٨‬ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ اﻓﺖ ﻛﻢ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎ داﻧﻪﻫﺎي درﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 10-15-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد( ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻧﻘﺎﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻤﻞ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ و ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ ﻳﺎ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ و ﻛﺎﻣﻴﻮن و ﻳﺎ‬
‫‪141‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ روشﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم اﺟﺰاي ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ )ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺤﺮﻛﻪ‪ ،‬ﻗﺎب ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻛﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﺎزهاي ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻧﻘﺎﻟﻪ( ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ وزن ﺑﺘﻦ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺧﻮد ﻧﻘﺎﻟﻪ و ﻳﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺗﺨﻠﻴﻪ آن ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ روي ﺗﻤﺎم ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﺪ و ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑـﺘﻦرﻳـﺰي را‬
‫ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻤﻞ ﻣﺠﺪد ﺑﺘﻦ در ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ آن‪ ،‬ﺑﺪون ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻻﻳـﻪ‬
‫ﻻﻳﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﺪرت ﻣﺎﻧﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺴﻤﻪ ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ در ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎر ﺑﺮ روي آن اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﻤﺎﻧﺪ و دوﺑﺎره ﺣﺮﻛـﺖ ﻛﻨـﺪ‪،‬‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ ﻳﺎ ﻛﻨﺪﺗﺮ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺮاﻛﻢ و ﭘﺮداﺧﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻧﻘﺎﻟﻪ ﻗﺎدرﻧﺪ ﺑﺪون ﺧﺮاﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻮد ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم و ﺑﺪون ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﺎ از ﺑـﺮوز درزﻫـﺎي ﺳـﺮد‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎ و ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI - 304‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻧﭽﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺴﻴﺮﺣﻤﻞ و در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺣﻤﻞ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪاي ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻤﺎم ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ را آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪﺻﻮرت رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه و ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺣﻤﻞ ﺑﺎ ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ درﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺗﺴﻤﻪ ﻧﻘﺎﻟﻪ دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و آزﻣﺎﻳﺶ را در ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮر دﻫﺪ ﻳﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬

‫‪ -٧-۶-٨‬ﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪهﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺖهﺎ وﻏﻴﺮﻩ در ﺑﺘﻦ‬

‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺖﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻟﻮازم ﺿﺮوري در ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺤﻜﻢ در ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ‬
‫ﻟﻮازم ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎري از ﻫﺮ ﻧﻮع آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ و اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺘﻦ ﻛﺎﻣﻼ ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﭼﻮﺑﻲ را‪ ،‬ﺑﺪون ﻛﺴﺐ ﻣﺠﻮز از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬در ﺑﺘﻦ ﻧﺼﺐ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪142‬‬

‫‪ -٨-۶-٨‬ﺧﻄﺎهﺎي ﻣﺠﺎز )رواداري هﺎ(‬

‫ﺗﻤﺎم ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬اﺟﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اوﻟﻮﻳﺖ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫اﻳﺮان و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ACI- 117‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-٨‬ﺗﺮاآﻢ‪ ،‬ﻋﻤﻞﺁوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ‬

‫‪ -١-٧-٨‬ﺗﺮاآﻢ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﻌﺎش اﺟﺮا ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺮاﻛﻢ را‬
‫)ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻪ ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺑﻴﻞ زﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻮﺑﻨﺪهﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮري‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﮔﺮﻳﺰ از ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻣﻴﺰﻫﺎي ﺳﻘﻮط و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺑﻼغ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ارﺗﻌﺎش ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎي ارﺗﻌﺎش داﺧﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺪاره ﺑﻨﺪي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ و ﻛﺎرآ ﻣﻘﺪور ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ از ارﺗﻌﺎش ﺧﺎرﺟﻲ ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از روشﻫﺎي ارﺗﻌﺎش داﺧﻠﻲ و ارﺗﻌﺎش ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‬
‫روش ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ‪ ACI- 309‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻳﺒﺮاﺗﻮر )دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺮﺗﻌﺶ ﻛﻨﻨﺪه( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي و درﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻨﻈﻢ )ﺣﺪودا دوﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻌﺎع ﻋﻤﻞ وﻳﺒﺮاﺗﻮر( در ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫وزن ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮود و ﺳﺮﻳﻌﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﺎزه ﻧﺎزك ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺮ وﻳﺒﺮاﺗﻮر را‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻞ ﻳﺎ اﻓﻘﻲ در ﺑﺘﻦ ﻓﺮو ﻛﺮد ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﺮ آن داﺧﻞ ﺑﺘﻦ ﻓﺮو رود‪ .‬وﻳﺒﺮاﺗﻮر ﺑﻴﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 15‬ﺛﺎﻧﻴﻪ در ﺑﺘﻦ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﻻزم ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آراﻣﻲ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ در اﻋﻀﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎزك و ﻳﺎ اﻋﻀﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در آﻧﻬﺎ ﭘﺮ ازدﺣﺎم اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫اﻓﺖ ﻛﻢ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي داﺧﻠﻲ در آﻧﻬﺎ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺗﺮاﻛﻢ وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از اﻧﻮاع‬
‫وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻳﺒﺮاﺗﻮر ﻗﺎﻟﺐ ‪ ،‬ﻣﻴﺰﻫﺎي وﻳﺒﺮه‪ ،‬ﺷﻤﺸﻪﻫﺎي ارﺗﻌﺎش دﻫﻨﺪه‪ ،‬وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪاي‪ ،‬ﺷﻤﺸﻪﻫﺎي ﻏﻠﺘﺎن‬
‫ارﺗﻌﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻪي آﻫﻨﻲ ارﺗﻌﺎﺷﻲ ﻳﺎ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺎﻟﻪ ارﺗﻌﺎﺷﻲ( اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ‪ ACI- 309‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-٨‬ﻋﻤﻞﺁوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ آب ﻛﺎﻓﻲ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮاص ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫در روزﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬دو روش اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ :‬اول رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺪاوم ﻳﺎ ﻣﺘﻨﺎوب آب ﺑﺮ روي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﻠﻨﮓ‪ ،‬آبﭘﺎش‪ ،‬ﺑﺨﺎر‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻧﺨﻲ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﺧﺎك ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﺧﺎك‬
‫اره ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺮﻃﻮب و اﻣﺜﺎل آن‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﻤﺎﻧﺪ؛ و دوم ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار آب ﺑﺘﻦ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻏﺬﻫﺎ ﻳﺎ ورقﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻻﻳﻪ ﻧﺎزﻛﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫از ﺗﺒﺨﻴﺮ آب ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ دو روش‪ ،‬اﺑﺰار و ﻣﻮاد آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI- 308‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪143‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ روشﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺰار و ﻣﻮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر )ﺣﺴﺐ روش ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ( از دو روش ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و »ﺷﺎﺧﺺ ﺑﻠﻮغ ﺑﺘﻦ« ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮ دوي اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي‬
‫‪ ACI-308‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري در دﻣﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 10‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن ﺗﻴﭗ ‪ 7 ،I‬روز و ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺗﻴﺐ ‪ II‬و ‪ III‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 14‬روز و ‪ 3‬روز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮي از ﺳﻴﻤﺎن آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺪت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ‪ 3‬ﻫﻔﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻫﻮا ﺧﺸﻚﺗﺮ‪ ،‬ﮔﺮمﺗﺮ و ﺗﻮام ﺑﺎ ﺑﺎد‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪار و ﻣﺪت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺑﺘﻦ را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺑﺘﻦ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺮد ﺑﻮدن ﻫﻮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻳﺦ زدﮔﻲ ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻗﺘﺎً اﻳﻦ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﻄﻴﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري و از ﺳﺮﮔﻴﺮي آن ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ روش و ﺑﺎ ﻫﺮ اﺑﺰار و ﻣﻮادي‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﮔﻴﺮش ﺑﺘﻦ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﻄﺢ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاص ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٨-٨‬درزهﺎ‬
‫در ﻏﺎﻟﺐ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ وﺟﻮد درز اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﺷﻜﻞ و ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎي داﺋﻤﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ در ﺧﺸﻚ ﺷﺪن‪ ،‬ﻛﺮﺑﻨﺎﺳﻴﻮن ﻳﺎ ﺧﺴﺘﮕﻲ؛‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﻧﺎﺷﻲ از واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ ﻳﺎ ﺣﻤﻼت ﻗﻠﻴﺎﻳﻲ؛ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻇﻬﻮر اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎ و وﺟﻮد ﮔﻴﺮداريﻫﺎي ﺑﺘﻦ در داﺧﻞ ﻳﺎ ﺧﺎرج آن )داﺋﻤﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﻗﺖ(‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﺘﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي‬
‫ﻳﻚ درز )ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ آن را ﺗﺮك ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ( رﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮك ﺧﻮردن ﺑﺘﻦ در ﺟﻬﺎت و اﺑﻌﺎد ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ درزﻫﺎﻳﻲ را در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ از ﺳﺎزه ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزهاي ﺑﺘﻦ آﺳﻴﺒﻲ‬
‫وارد ﻧﺸﻮد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺻﺤﺖ ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ درزﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺘﻦ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-٨-٨‬درزهﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ درزﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم درزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎم درزﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه در ﺟﺪارهﺑﻨﺪي ﺳﺎزهﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺟﺰو درزﻫﺎي‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻧﻮع درزﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺪون اﻧﻘﻄﺎع ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ و ﺷﻜﻞ درزﻫﺎ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﻳﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞ درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﺟﺮاﻳﻲ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪيﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ در ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ اﻓﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮارد ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ .‬در ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ درزﻫﺎ اﻓﻘﻲ ﻳﺎ‬
‫ﻋﻤﻮدي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﺟﺪاره ﺑﻨﺪي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ .‬در ﺳﻄﻮﺣﻲ از ﺑﺘﻦ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎر ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪144‬‬

‫درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ درزﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﻤﻮدي ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻣﺎده ﺳﺨﺘﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻓﻠﺰ( ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎده ﺳﺨﺖ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﮔﻴﺮش ﺑﺘﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎور ﻣﻤﻜﻦ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﺪ ﺑﻼﺳﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آب ﺷﺴﺘﻪ و‬
‫ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮس ﺳﻴﻤﻲ زﺑﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪهاي ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درز اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺟﺖ آب و ﻫﻮا ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪7‬‬
‫ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ازﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ و ﻗﺒﻞ از ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮﻧﺪ و ﺷﺴﺘﺸﻮ آن ﻗﺪر اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‬
‫داﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﺪ و آب ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻛﺎﻣﻼ ﺻﺎف و ﺷﻔﺎف ﺑﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻄﻮح درﻣﻮﻗﻊ ﺑﺘﻦ رﻳﺰي روي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ‪،‬‬
‫ﻣﺮﻃﻮب و ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﭼﺮب‪ ،‬ﺷﻜﻨﻨﺪه و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﺸﻮ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺸﺎر آب و ﻫﻮا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم‪ ،‬ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي روي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪات‬
‫دﻳﮕﺮي ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري آﻧﻬﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻳﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ‪24‬‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﻟﻴﻔﺖ ﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮان‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح از ﺳﻨﺪﺑﻼﺳﺖ ﺧﻴﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦ رﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم آب ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرت راﻛﺪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻊ آوري ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ )ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ( در درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ در ﺑﻨﺪ ‪ 3-8-8‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-٨-٨‬درزهﺎي ﺣﺮآﺘﻲ )اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ ‪ -‬اﻧﻘﺒﺎﺿﻲ(‬

‫درزﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﻴﻘﺎ در ﻣﺤﻞ و ﺑﺎ اﺑﻌﺎدي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ در درزﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 3-8-8‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻠﺰ و ﻣﻴﻠﮕﺮدي ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﻣﺪﻓﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫در درزﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ دﻳﮕﺮ درز اداﻣﻪ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٨-٨‬ﻧﻮارهﺎي ﺁبﺑﻨﺪ و درزﺑﻨﺪهﺎ‬

‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﻠﻨﺪي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﻮار ﺑﺎ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢ و در ﻋﺮضﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آبﺑﻨﺪ ﻛﺮدن درزﻫﺎي ﺑﺘﻦ در زﻣﺎن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي در درزﻫﺎ ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه آﻧﻬﺎ در ﺑﺘﻦ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﻠﺰي ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻓﻠﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻓﻠﺰي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و از ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﻣﺲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺰ ﻳﺎ ﺳﺮب‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻓﻠﺰي ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰي ﻏﺎﻟﺒﺎ از ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﻮﺗﻴﻞ‪ ،‬ﻧﺌﻮﭘﺮن‪ ،‬ﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﺘﺎﻳﺮﻳﻦ ﺑﻮﺗﺎدﻳﻦ و‬
‫ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻧﻴﺘﺮﻳﻞ ﺑﻮﺗﺎدﻳﻦ و ﻳﺎ ﭘﻲويﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰي ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞﻫﺎي اﻻﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻏﻴﺮ‬
‫‪145‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻓﻠﺰي ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺗﺮﻣﻮاﻻﺳﺘﻴﻚ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮي و ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮي آﻧﻬﺎ را در ﻛﺎرﮔﺎه اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻮارﻫﺎي‬
‫آبﺑﻨﺪ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاص ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ در درزﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ درز ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ در‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﻮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ و در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺷﻜﻞ داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ در درون درز از‬
‫ﻗﺒﻞ اﺟﺮا ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ درزﺑﻨﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاص آﻧﻬﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ درزﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ درون درز راﻧﺪه و ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﻈﻮر از درزﺑﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮع آن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع از درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻃﻮل زﻳﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺠﻮف از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﻧﺌﻮﭘﺮن و ﭘﻠﻲﻛﻠﺮوﭘﺮن و ﻳﺎ ﭘﻠﻲﻳﻮرﺗﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت اﻻﺳﺘﻮﻣﺮي داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﻲ اوزوﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ روﻏﻦ و ﺑﻨﺰﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺳﺮﻳﻊ اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎ و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮي ﻓﻮقاﻟﻌﺎده‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺼﺐ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﺎده رواﻧﺴﺎزي‪ 1‬اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﭼﺴﺐ را ﻧﻴﺰ در ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن درزﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﻃﺮﻓﻴﻦ درز اﻳﻔﺎ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﺟﺮاي ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه از ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬ﮔﺮﻳﺲ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻏﺒﺎر‪ ،‬و آﺳﻴﺐﻫـﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ در زﻣﺎن ﺣﻤﻞ و ﻧﺼﺐ و ﺗﺎ زﻣﺎن ﺗﻜﻤﻴﻞ اﺟﺮاي ﻫﺮ دو ﺳﻄﺢ درز ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه از ﻣـﻮارد‬
‫ﻓﻮق ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰي و ﻓﻠﺰي اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪود ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ‪ ،‬از ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﻧﺼﺐ و ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﻮار آبﺑﻨﺪ )ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺑﺘﻦﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ ﻛـﻪ ﺳـﻨﮕﺪاﻧﻪﻫـﺎي آن درﺷـﺖداﻧـﻪ‬
‫اﺳﺖ(‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻧﻮار آبﺑﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﺳﻄﺢ دوم درز )ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ زﻣﺎﻧﻲ( اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒـﻞ از ﺑـﺘﻦرﻳـﺰي‬
‫ﺳﻄﺢ دوم از روﻏﻦ‪ ،‬ﮔﺮﻳﺲ‪ ،‬ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر‪ ،‬ﺧﻤﻴﺮ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺘﻦ و ﺳﺎﻳﺮ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ ﭘﺎك ﺷﻮد‪.‬‬
‫درزﺑﻨﺪﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي )از ﻧﺼﺐ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺼﺐ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﻤﺎم اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ( در درزﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺟﺎيﮔﺬاري‬
‫ﻛﺮد‪ .‬در روش اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ در ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﻣﺎده رواﻧﺴﺎز ﻧﻴﺰ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در روش دﺳﺘﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺮض درزﺑﻨﺪ ﻛﻤﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ از‬
‫ﻋﺮض درز ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎرﺟﻲ درزﺑﻨﺪ‪ ،‬آن را در درز ﻓﺮو ﺑﺮد‪ .‬روشﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺑﺰار‬
‫ﺧﺎص ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﻪ درزﺑﻨﺪ در ﻫﺮ دو ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد و ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﻃﻮل درزﺑﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮاي درزﺑﻨﺪي درزﻫﺎ ﺑﺎ درزﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﺎ‬

‫‪1- Lubricant‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪146‬‬

‫ﻋﺮض ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻋﺮض درز ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻲرود‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻳﻚ رواﻧﺴﺎز و‪/‬ﻳﺎ ﭼﺴﺐ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﺻﺤﻴﺢ‬
‫درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم آبﺑﻨﺪﻫﺎ و درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ از اﻧﻄﺒﺎق ﺧﻮاص آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺎده درزﺑﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻮارآبﺑﻨﺪي ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ را دارا ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮدود ﺑﻮده و‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺬﻳﺮش ﻳﺎ رد ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺎﻣﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻫﺮ ﻃﺮح اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﻮاع ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ )ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف( ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آبﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﺴﻲ‪ 1‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ (ASTM B 152) CRD-C 546‬و ‪ ASTM B 370‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آبﺑﻨﺪﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﺿﺪ زﻧﮓ‪ 2‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM A 167‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آبﺑﻨﺪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ 3‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM A 109‬و ‪ ASTM A 570‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آبﺑﻨﺪﻫﺎي ﺳﺮﺑﻲ‪ 4‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM B 749‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آبﺑﻨﺪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺰي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع آﻟﻴﺎژ ﻣﺼﺮﻓﻲ در آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻳﻜـﻲ از اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ASTM B‬‬
‫‪ ASTM B 103 ،ASTM B 169 ،150‬ﻳﺎ ‪ ASTM B 138‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‪ 6‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ CRD-C 513‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﭘﻲ وي ﺳﻲ‪ 7‬اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ CRD-C 572‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ درزﺑﻨﺪﻫﺎ و رواﻧﺴﺎزﻫﺎ )ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف( ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬درزﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در روﺳﺎزيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ (CRD-C 531) ASTM D2628‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درزﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﺮﺷﻪ ﭘﻞﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM D3542‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درزﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در درزﻫﺎي ﻗﻄﻌﺎت ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﺑﺮ روي ﻫﻢ‪ ،‬درز را آبﺑﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،8‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ (CRD-C 549) ASTM C509‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬رواﻧﺴﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ (CRD-C 532) ASTM D2835‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺿﺮوري‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در‬
‫ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎﺧﻮذ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره و ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﻧﺎم ﺷﺨﺺ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮدار ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ارﺳﺎل ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Copper‬‬
‫‪2- Stainless Steel‬‬
‫‪3- Steel‬‬
‫‪4- Lead‬‬
‫‪5- Bronze‬‬
‫‪6- Rubber‬‬
‫‪7- Poly Vinyl Chloride‬‬
‫‪8- Gasket‬‬
‫‪147‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻓﻠﺰي ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬و ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻮل در ﻛﺸﺶ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ‬
‫و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺧﻤﺶ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ CRD-C 513‬ﻳﺎ ‪) CRD-C 572‬ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ( آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫درزﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ CRD-C 531‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ در ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻃﻮلﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ از اﺗﺼﺎلﻫﺎي ﺿﺮوري در ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﺗﺼﺎﻻت ‪L‬‬
‫ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ‪ T‬ﺷﻜﻞ از اﻧﻮاع ﺧﺎص ﻧﻮار آبﺑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮار آبﺑﻨﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﭘﻲ وي ﺳﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ازاﻧﻮاع ﭘﻲ وي ﺳﻲ ﻳﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آبﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ درزﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ درزﻫﺎي ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻧﺼﺐ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻔﻮذ آب از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ درز ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺎم ﻣﺘﻮاﻟﻲ آبﺑﻨﺪي در ﺳﺎزه ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﺘﻦ و ﻧﻮار آب ﺑﻨﺪ در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺗﻤﺎس آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي آب ﺑﻨﺪ ﻛﺮدن ﺳﺎزه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬در زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ‬
‫از ﻧﻮار آب ﺑﻨﺪ از ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪات و ﺣﻔﺎظﻫﺎي ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻧﻮارﻫﺎي ﻟﺒﻪﻫﺎ وﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺳﺎزه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺪت ﺑﻴﺮون ﻣﺎﻧﺪن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻧﻮار آبﺑﻨﺪ از ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ از ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ آن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺘﻦ رﻳﺰي‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي‪ ،‬ارﺗﻌﺎش ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻮار آب ﺑﻨﺪ‬
‫ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻧﻮار آب ﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮارﻫﺎي آب ﺑﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻧﻮار ﻛﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 75‬درﺻﺪ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-٨‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط و ﻣﺨﻠﻮطهﺎي ﺁزﻣﺎﻳﺸﻲ‬

‫‪ -١-٩-٨‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻧﻈﺮي‪ 1‬و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﻳﻦ روشﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس روش‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺳﻌﻲ و ﺧﻄﺎ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ردهﻫﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻤﺎم ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را‪ 6 ،‬ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺰارش ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را )ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ( ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺜﻼ ‪ Rood Note No.4, DOE, ACI‬و ﻣﺎﻧﻨﺪ آنﻫﺎ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪148‬‬

‫ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻄﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ‪ 5‬درﺻﺪ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ در ﻃﻮل ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺠﺎزﻧﺪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻧﺪازه ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺬﻛﻮر ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس روشﻫﺎي آﻣﺎري در ﻃﻮل‬
‫اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬در اﺑﺘﺪاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺗﻤﺎم ردهﻫﺎي ﺑﺘﻦ ‪ 7‬ﻣﮕﺎﭘﺎﺳﻜﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﻛﻪ در‬
‫دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪4-8‬رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ(‪ ،‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٩-٨‬ﻣﺨﻠﻮطهﺎي ﺁزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻗﺎﻟﺐ )اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻳﺎ ﻣﻜﻌﺐ( ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 7‬روزه‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ‪ 28‬روزه و ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ‪ 90‬روزه ﺳﺎﺧﺘﻪ و در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم )ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﺪه )‪ 1‬روزه( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻜﻌﺒﻲ ﻳﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻮدن ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎزهاي‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻣﻲﺗﻮان از ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻳﻦ اﻧﻮاع ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ )آب‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و اﻓﺰودﻧﻲ( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C192‬و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C31‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد و آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C39‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺻﺪ ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه و ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎي‬
‫اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از اﻟﻚ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ )ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM C31, ASTM C173‬و ‪ASTM‬‬
‫‪ C143‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ B.S.1881‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٠-٨‬ﺗﻀﻤﻴﻦ آﻴﻔﻴﺖ و ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﺨﻠﻮطهﺎي ﺑﺘﻦ‬

‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻋﻮاﻣﻠﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت و دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ وﻳﮋهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‪ ،‬روشﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﺟﺮا و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺗﺎزه و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺑﻼغ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ و ﺻﺤﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺷﺮح ‪ 1-10-8‬ﺗﺎ ‪ 8-10-8‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١٠-٨‬آﻠﻴﺎﺗﻲ درﺑﺎرﻩ ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ‬

‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻛﻢﺗﺮ از ﺳﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫)ﻳﻚ رده ﺑﺘﻦ( ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻳﻚ ﻣﺎه ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫آﻣﺎري واﺣﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻤﻲدﻫﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي از ﻧﻮﺑﺖﻫﺎ و اﺣﺠﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫آﻣﺎري ﺟﺪﻳﺪي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺟﺪاي از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ آﻣﺎري ﭘﻴﺶ از ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻘﺪار ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫‪149‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻳﻚ ﺳﺎزه در دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ اﮔﺮ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﺳﺎزه )ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري و ﻏﻴﺮه( ﺑﺎ روشﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﻣﻨﻔﺮد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ درج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻄﺒﻴﻖ اﺟﺮا ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫)ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ(‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي آﻣﺎري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ از ﺟﻤﻠﻪ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و ﺿﺮاﻳﺐ‬
‫ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﻤﺎل ﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﻳﺐ ﻻزم در ﻗﺮاﺋﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ رده ﺑﺘﻦ‪ ،‬از روشﻫﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري واﺣﺪ ﺑﺘﻮان‬
‫در ﻣﻮرد اﻧﻄﺒﺎق آن ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﻀﺎوت ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻳﺎ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬

‫اﮔﺮ ﻣﻼك اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺷﺮط زﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﺗﻠﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -١-١-١-١٠-٨‬ﺷﺮط اول‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١-١٠-٨‬ﺷﺮط دوم‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 4 MPa‬ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-10-8‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬

‫اﮔﺮ ﻣﻌﻴﺎر اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﺷﺮط زﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻠﻘﻲ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -١-٢-١-١٠-٨‬ﺷﺮط اول‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٢-١-١٠-٨‬ﺷﺮط دوم‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻮﻧﻪاي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪0/3 N/mm2‬ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﻔﺮد ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ روش ‪ ASTM C31‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻜﻌﺒﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﻪ روش )‪ B.S.1881(Part 101‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ روش )‪ B.S.1881 (Part 108‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻜﻌﺒﻲ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ )‪ B.S.1881 (Part 115‬و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ روشﻫﺎي ‪ASTM‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪150‬‬

‫‪ C39‬و ﻳﺎ )‪ B.S.1881 (Part 116‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM C470‬و ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻣﻜﻌﺒﻲ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ )‪ B.S.1881 (Part 108‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ASTM C496‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ دﻓﻌﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ‪ 4‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﻣﺘﻮاﻟﻲ )ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 20‬ﻗﺎﻟﺐ( ﻣﻌﺮف ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 60‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 2-1-1-10-8‬و ﻳﺎ ‪ 2-2-1-10-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪاي‬
‫ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي از آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاآﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬

‫‪ -1-3-10-8‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ و ﺛﺒﺖ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺛﺒﺖ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 95‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻢﺗﺮ ﻳﺎ از‬
‫‪ 105‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-3-10-8‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ)‪ B.S.1881 (Part 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ﻛﻢﺗﺮ و ﻳﺎ از ‪ 110‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺣﺪاآﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺁب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬

‫‪ -1-4-10-8‬اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ )اﻓﺖ ﺑﺘﻦ(‬

‫اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺎرﮔﺎه راﺑﻄﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن و ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ وﺟﻮد‬
‫دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ و روشﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ راﺑﻄﻪ ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪105‬‬
‫درﺻﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-4-10-8‬آزﻣﺎﻳﺶ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬

‫اﮔﺮ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن از آزﻣﺎﻳﺶ آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه )‪ (B.S.1881 Part 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 110‬درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻘﺮر ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق آﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ اﻓﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺟﺪول )‪ (18-8‬و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪151‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -۶-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻘﺪار هﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ‬

‫درﺻﺪ ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ASTM C231‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪوده ‪ ±% 1/5‬از درﺻﺪ ﻣﻘﺮر ﺑﺮاي ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻬﺎر آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺘﻮاﻟﻲ‬
‫ﻣﺘﺎﺧﺮ ﺑﻪ روش ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ‪ ±%1‬درﺻﺪ ﻣﻘﺮر ﺑﺮاي ﻫﻮاي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ ﺗﺎزﻩ‬

‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ در داﻣﻨﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ ±2‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-١٠-٨‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ آﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاآﻢ‬

‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ %95‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺮر ﻛﻢﺗﺮ و ﻳﺎ از ‪ %105‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺮر ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-١٠-٨‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‬

‫‪ -1-9-10-8‬ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺪارد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻪ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺪون اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي دور و در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺧﺴﺎرات و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ارﺟﺎع اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮﺗﺐ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-9-10-8‬ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ‬
‫اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪاي ‪ 3‬ﻧﻔﺮه ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي داوري در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻴﺮ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﻄﺒﺎق آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻗﺪام ﺿﺮوري در ﻣﻮرد‬
‫اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺻﻮرت ﺗﺮدﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪» ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ داور«‪ ،‬ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﺲ داور ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻗﺪاﻣﺎت زﻳﺮ را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺮ روي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪن آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 7‬روزه اﻳﻦ‬
‫ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺎ ﺷﺮط ﻻزم اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﺴـﺮﻳﻊ ﺷـﺪه‬
‫در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻚ روزه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 7‬روزه )ﻳﺎ ﻳﻚ روزه ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﺪه( ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق »ﻗﻄﻌﻲ« ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺠﺪد آﻧﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫـﺎي ﺛـﺎﻧﻮي ﻛـﻪ‬
‫»ﻛﻤﻴﺘﻪ داور« ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ داور ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪152‬‬

‫ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪه ﻫﻢ از آزﻣﺎﻳﺶ ‪ 7‬روزه‪ 1‬و ﺿـﺮاﻳﺐ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺑـﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ‪ 28‬روزه )و ‪42‬‬
‫روزه ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرت ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ (I‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 7‬روزه )ﻳﺎ ﻳﻚ روزه ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﺪه(‪ ،‬ﺳﺎزه اﺟﺮا ﺷﺪه را ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ و اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻧﻄﺒـﺎق‬
‫ﻳﺎ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق آن ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺠﺪد ﺑﺮ روي ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸـﻮد‬
‫ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 28‬روزه ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺻﺤﺖ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻛﻤﻴﺘـﻪ داور‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮي )ﻣﻐﺰه ﮔﻴﺮي ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب( را درﺧﻮاﺳـﺖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از ﺟﻤـﻊآوري ﺗﻤـﺎم‬
‫اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻮرد ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺳﻮال از ﻣﺨﻠﻮط )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 6-6‬از آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳـﺮان( در ﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ داور ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻜﻲ از رايﻫﺎي زﻳﺮ را ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮي ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از دو ﺷﺮط ‪ 1-1-1-10-8‬و‬
‫‪) 2-1-1-10-8‬ﻳﺎ ‪ 1-2-1-10-8‬و ‪ (2-2-1-10-8‬و ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﺷﺮط ‪) 2-1-1-10-8‬ﻳﺎ ‪ (2-2-1-10-8‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺨﺮﻳﺐ و از ﻣﺤﻞ دور ﺷﻮد و ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ‬
‫داور ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد آن ﻳﺎ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﻓﻨﻲ دﻳﮕﺮي ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺿﻌﻒ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﺳﻮال ﻣﻮﺟﺐ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﺳﻮال ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺮط ‪) 1-1-1-10-8‬ﻳﺎ ‪ (1-2-1-10-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬راي ﻛﻤﻴﺘﻪ داور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﻛﺮدن ‪ 20‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن درﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ در اداﻣﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻛﻤﻴﺘﻪ داور ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺮاﻳﻤﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎزه و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻗﻀﺎوت‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺮاﻳﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﺣﺴﺐ ﺗﻮاﻓﻖﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ داور ﭼﻨﻴﻦ راي دﻫﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﺳﻮال را ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-١٠-٨‬آﻨﺘﺮل ﺁﻣﺎري آﻴﻔﻴﺖ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎي آﻣﺎري از ﻃﺮﻳﻖ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اول ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮدن داﺋﻤﻲ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر و دوم ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ در ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﻈﺮي اﺣﺘﻤﺎل‬
‫وﻗﻮع اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻤﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ‪ 5‬درﺻﺪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﺠﺎزﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺿﺮﻳﺐ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 1/64‬در اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺿﺮب ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﻘﺮر ﺟﻤﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ در اﺑﺘﺪاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر را ﺑﺎ ‪ 7Mpa‬ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1‬و ﻧﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 10‬روزه و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‬

‫‪153‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -١١-٨‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋﻩ‬

‫در ﻫﺮ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ را از آن ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﭙﺬﻳﺮد‬
‫و ﺑﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺟﺮا ﺷﻮد‬

‫‪ -١-١١-٨‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ ﺁب‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬درﺻﻮرت اﻣﻜﺎن از ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ آب اﺟﺘﻨﺎب ﺷﺪه و اﮔﺮ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺧﺸﻚ ﺷﺪه و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ دﻻﻳﻞ ﻓﻨﻲ ﺧﺎص و ﻳﺎ ﺻﺮﻓﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي اﻳﺠﺎب ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮآب اﺟﺮا ﮔﺮدد‪،‬‬
‫روش اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺎزك از‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ آب اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ آب رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻮاص زﻳﺮ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻓﺖ ﺑﺘﻦ ‪ 160 ± 40‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺿﻤﻦ اﻳﻦ رواﻧﻲ زﻳﺎد‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻤﻴﺮي و ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ آب ‪ 350‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻪ در ﺧﺸﻜﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬داراي ﻣﺎﺳﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻴﻦ ‪ 45‬ﺗـﺎ ‪50‬‬
‫درﺻﺪ ﻛﻞ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ(‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 10‬درﺻﺪ ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 30‬و ‪ 2‬درﺻﺪ ﻋﺒﻮري از اﻟـﻚ ﺷـﻤﺎره ‪100‬‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﮔﺮدﮔﻮﺷﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺣﺒﺎبﺳﺎز ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ردهﻫﺎي ﺷﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا در زﻳﺮ آب اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﺨﻠﻮط ‪ A‬و‪B‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮط ‪ B ،A‬و ‪ C‬ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (9-8‬را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ روش ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻜﻞ و اﺑﻌﺎد ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬از ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي آب و اﻣﻮاج ﺗﺎ‬
‫ﮔﻴﺮش ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﻴﻤﺎن و ﺗﺮاوش ﺧﻤﻴﺮ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﺮون از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺘﻦ را از ﺿﺮﺑﺎت و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﺎﻳﺸﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي آب ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻓﺮازﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ در اﻃﺮاف ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي آب را ﻛﺎﻫﺶ داد‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮ آب ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-1-11-8‬روش ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺮﻃﻮﻣﻲ )ﺗﺮﻣﻲ‪(1‬‬

‫اﻳﻦ روش ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟﻪاي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻃﻮل ﻛﺎﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﺳﻜﻮي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در روي ﺳﻄﺢ آب ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻣﺘﺪاد دارد‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﻳﻚ ﻗﻴﻒ وﺟﻮد دارد و اﻧﺘﻬﺎي اﻳﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﻣﺪﻓﻮن‬

‫‪1- Tremie‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪154‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﺑﺘﻦ ﻫﻤﻮاره ﺗﺮاز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 304‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺖ و ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ‬

‫در اﻳﻦ روش از ﺑﺎﻛﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﻳﭽﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻏﻮاص ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ ﺳﻜﻮي‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺑﺎﻛﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪن دوﻏﺎب ﺑﺘﻦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1-11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﻛﻴﺴﻪ‬

‫ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﻛﺮﺑﺎﺳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ روش ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎز و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎزﻛﺮدن ﻛﻴﺴﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻮاص ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -4-1-11-8‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺘﻦﻫﺎي وﻳﮋه‬

‫ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ آن از ﭘﻴﺶ ﭼﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي در آب ﺟﺎري ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش اﺳﺘﻔﺎده ازاﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ‪ ACI 304‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﺑﺘﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺘﻦ ﮔﻮﮔﺮدي‪ ،‬ﺑﺘﻦ رزﻳﻦ اﭘﻮﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻏﻴﺮ ﭘﺨﺶﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-1-11-8‬ﭘﻤﭗ ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﻲﺗﻮان از ﭘﻤﭗ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در زﻳﺮآب اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ACI 304 .‬روشﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﭘﻤﭗ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده و در ﻣﻮاردي ﻛﻪ‬
‫در ﺑﻨﺪ ‪ 5-6-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻼك ﭘﺬﻳﺮش ﺑﺘﻦ و روشﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -6-1-11-8‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﻮاي ﮔﺮم‬

‫ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 305‬و ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫‪ -7-1-11-8‬ﺳﻴﻤﺎن‬

‫در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي زودﮔﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﻛﻨﺪﮔﻴﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازاﻳﻦ ﻧﻮع‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺷﻮد‪ .‬درﺟﻪ ﺣﺮارت داﺧﻞ ﺗﻮده‬
‫ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﺣﺮارتزاﻳﻲ ﻛﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻛﻤﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ‬
‫ﻛﺴﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺧﻨﻚ ﺷﺪن ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﻮده ﺑﺘﻦ در آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﺿﺮوري‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻴﺴﻪاي ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ و ﺧﻨﻚ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﻴﻠﻮي ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﻣﻌﺮض آﻓﺘﺎب‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺳﻴﻠﻮﻫﺎ در ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ رﻧﮓﻫﺎي روﺷﻦ از آﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻓﺘﺎب‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﺮم ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﺳﻴﻠﻮﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪155‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -8-1-11-8‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ‬

‫در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻧﺒﺎﻳﺪ از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺗﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﮔﻴﺮش ﺳﺮﻳﻊ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫دﻣﺎي زﻳﺎد ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺮوز اﺧﺘﻼف دﻣﺎ در‬
‫ﻫﺴﺘﻪ و ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺘﻦ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ روانﻛﻨﻨﺪه )ﻛﺎﻫﻨﺪه آب( ﻧﻴﺰ در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان از‬
‫ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪه و ﻫﻢ ﻛﺎﻫﻨﺪه آب اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﻴﭻ اﻓﺰودﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺒﺨﻴﺮ آب را در ﻫﻮاي‬
‫ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ و ﻳﺎ اﻣﻜﺎن اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼف دﻣﺎي ﻫﺴﺘﻪ و ﭘﻮﺳﺘﺔ ﺗﻮده ﺑﺘﻦ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ ﻣﻨﻮط‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -9-1-11-8‬اﻧﺒﺎر ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ را در ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﺒﺎن در ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺑﻪﺻﻮرت ﻗﻄﺮات ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮ روي ﺗﻮده‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻣﻘﺪار ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺷﺪه ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ روز ﺑﻌﺪ ﻻزم اﺳﺖ و ﺧﻨﻚ‬
‫ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در ‪ 12-8‬ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روشﻫﺎي ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -10-1-11-8‬آب‬

‫روشﻫﺎي ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن آب در ﺑﻨﺪ ‪ 12- 8‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ درﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از آﺑﻲ ﻛﻪ ﺳﺮد ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب در ﻋﻤﻖ زﻣﻴﻦ ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺧﺎك رﻳﺰي روي آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺟﺬب ﺣﺮارت‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬آﺑﻲ ﻛﻪ در ﻣﺨﺎزن ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﻮاي ﮔﺮم ﻣﺼﺮف ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺨﺎزن‬
‫آب )در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ روش دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري آب ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ( ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي و ﺑﺎ رﻧﮓﻫﺎي روﺷﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -11-1-11-8‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط و ﺣﻤﻞ ﻛﺮدن‬

‫رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راهﻫﺎي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺧﺸﻜﻲ و ﮔﺮﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﻮاي ﮔﺮم‪ ،‬ﻣﺪت ﻣﺠﺎز ﺑﻴﻦ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ و رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎﺳﺘﻪ و اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ آب ﺗﺒﺨﻴﺮ‬
‫ﺷﺪه را ﺑﺎ اﻓﺰودن آب ﺟﺒﺮان ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -12-1-11-8‬رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﻟﺮزاﻧﺪن و ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻟﺮزاﻧﺪن ﺑﺘﻦ )ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﺳﺮﺧﺮﻃﻮﻣﻲ وﻳﺒﺮاﺗﻮر( ﻫﻮاي ﻣﺤﺒﻮس در ﺑﺘﻦ را از آن ﺧﺎرج ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻫﻮاي ﺧﺸﻚ و ﮔﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ و وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﻛﻢ را‪ ،‬ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺪاﺑﻴﺮي ﺑﺮاي ﻋﺪم ﺗﺒﺨﻴﺮ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺘﻦ از روي ﺳﻄﺢ آن اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎد ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ )ﻣﺜﻞ ﻧﺼﺐ ﺑﺎدﺷﻜﻦ(‪ ،‬ﻧﺼﺐ روﻛﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺎذب آب ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‬
‫و ﺣﺘﻲ آباﻓﺸﺎﻧﻲ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻫﻮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از روﻛﺶ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش راﻳﺞ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﻔﻆ روﻛﺶ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪156‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺑﺘﻦ ﺑﺮ روي آن اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﻟﺮزاﻧﺪن و ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺘﻦ در‬
‫ﻫﻮاي ﮔﺮم ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -13-1-11-8‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ درﻫﻮاي ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ زودﺗﺮ آﻏﺎز‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ را در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺘﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ دو ﻫﺪف ﻣﺘﻔﺎوت ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﺷﻮد‪ :‬اول‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮخ‬
‫ﺗﺒﺨﻴﺮ و دوم‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در زﻣﺎن ﮔﻴﺮش‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮان از ورقﻫﺎي ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﭘﻲ وي ﺳﻲ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻜﻤﻴﻞ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬روي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ورقﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ در ﻟﺒﻪﻫﺎ و روي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ‬
‫ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺲ از ﮔﻴﺮش ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺗﻮان آﻧﻬﺎ را روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ روي ورقﻫﺎ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﺎد آن را ﻧﺒﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺑﺮاي ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎﻳﺪ درﺟﻪ ﺣﺮارت آب و دﻣﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫آب ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻮدر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از دور ﺷﺪن اﻳﻦ ﭘﻮدر ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎدﺷﻜﻦﻫﺎﻳﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﺣﺎل ﮔﻴﺮش‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪ آب ﺟﺎري در ﺑﺘﻦ )ﭘﺲﺳﺮﻣﺎﻳﺶ( اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 12-8‬ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐ ﻋﺎﻳﻖﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐ ﭼﻮﺑﻲ‪ ،‬ﺗﺒﺎدل ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺘﻦ و ﻣﺤﻴﻂ را در ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و از ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪن ﺗﺮكﻫﺎي رﻳﺰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ واﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 10‬روز ﺑﺎز ﻧﺸﻮد‪ .‬روش دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻔﺤﺎت ﭘﻠﻲاﺳﺘﻴﺮن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﭘﺲ از ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ از ﻗﺎﻟﺐ ﻓﻮرا ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ آن ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آﻣﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺗﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١١-٨‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي در هﻮاي ﺳﺮد‬

‫ﻫﻮاي ﺳﺮد در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫»ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬روز ﻣﺘﻮاﻟﻲ دو ﺷﺮط زﻳﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﻣﺘﻮﺳﻂ دﻣﺎي ﻫﻮاي روزاﻧﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫در ﻫﺮ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ دﻣﺎي ﻫﻮا ﺑﺮاي ﻣﺪت ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ از ‪ 10‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺮود‪«.‬‬
‫ﻫﺪف از اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﺘﻦرﻳﺰي درﻫﻮاي ﺳﺮد آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ‬
‫دوام ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻪ و ﻋﻤﻞ آورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫دﻣﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ACI 306‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 7‬ﺗﺎ ‪ 21‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﻣﺠﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺳﺮد ﺷﺪن ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺼﺎرﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺎوم و ﻋﺎﻳﻖ ﺑﺎد و آب ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ از واﺣﺪﻫﺎي‬
‫ﺣﺮارت دﻫﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎد ﺳﻮﺧﺖ در اﻃﺮاف ﮔﻮﺷﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻟﺒﻪﻫﺎ و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺎزك ﺑﺘﻦ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﺣﺮارت دﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺘﻦ را ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻮﺿﻌﻲ ﮔﺮم و ﻳﺎ ﺧﺸﻚ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺎز ‪ CO2‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در‬
‫ﺣﺮارت دﻫﻲ از اﻃﺮاف ﺑﺘﻦ دور ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻤﺎس آﺗﺶ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﺗﺪاﺑﻴﺮي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪157‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫در ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ اﻓﺖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻛﺴﺐ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ داراي‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎرﺑﺮي آن اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و ﺷﻤﻊﻫﺎ را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻊ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ ﺣﺬف ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺮﻣﺎ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ‬
‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 28‬روزه ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺳﺎزه )ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ( ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻛﻪ داراي ﺳﻼﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮده و از وﺟﻮد ﺗﺮكﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ اﺿﺎﻓﻲ ﺳﺎزه و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻋﻴﺐ دﻳﮕﺮ ﻋﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺛﺮات ﻳﺦ ﺑﻨﺪان ﺑﺮ ﺑﺘﻦ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻳﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻫﻮاﺳﺎز‬
‫‪ -‬ﮔﺮم ﻛﺮدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﮔﺮم ﻛﺮدن ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي روي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد؛ ﻫﻴﭻ ﺑﺘﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ روي ﺳﻄﻮح ﻳﺦ زده رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻋﺎﻳﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ورقﻫﺎي ﻓﻮم ﭘﻠﻲ اﺳﺘﻴﺮن‪ ،‬ﻓﻮمﻫﺎي ﻳﻮرﺗﺎن‪ ،‬ﭘﺘﻮﻫﺎي ﺑﺎ ﻓﻮم وﻳﻨﻴﻞ‪ ،‬ﭘﺸـﻢﻫـﺎي ﻣﻌـﺪﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺣﺼﻴﺮ و ﻏﻴﺮه‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺼﻮر ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎ‬
‫‪ -‬ﮔﺮم ﻛﺮدن دروﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻣﻘﺎوم اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻳﺎ ﭼﻮﺑﻲ‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻞآوري ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺘﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ ﻳﻚ از روشﻫﺎي ﻓﻮق ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه و ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 306‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-٨‬ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ و روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬اﺧﺘﻼط‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري‪ ،‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ و ﺧﻮاص و رﻓﺘﺎر ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫و ﺳﺨﺖ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از ﺑﺘﻦ ﻛﻪ در اﺣﺠﺎﻣﻲ ﺑﺰرگ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺪاﺑﻴﺮ و ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺛﺮات ﺣﺮارﺗﻲ و ﺣﺠﻤﻲ در آن‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﺮك در ﺑﺘﻦ ﺑﻪوﺟﻮد آﻳﺪ را ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١٢-٨‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻧﺴﺒﺖهﺎي اﺧﺘﻼط‬

‫‪ -1-1-12-8‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫اﻧﻮاع ﺳﻴﻤﺎن ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ‪ I‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ‪ II‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪158‬‬

‫‪ -‬ﻧﻮع ‪ VI‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ‬

‫‪ -‬ﻧﻮع ‪ IS‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ روﺑﺎره آﻫﻦﮔﺪازي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎوي ‪ 25‬ﺗﺎ‪ 65‬درﺻﺪ وزﻧﻲ روﺑﺎره آﻫﻦﮔﺪازي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ C3A‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 8‬درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻣﻘﺪار ﺣﺮارت ﻫﻴﺪراﺳﻴﻮن آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ II‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ‪ IP‬ﺳﻴﻤﺎن ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﭘﻮزوﻻن در آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 40‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن روﺑﺎرهاي ﻛﻪ ﺣﺎوي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 60‬درﺻﺪ وزﻧﻲ روﺑﺎره ﻛﺎﻣﻼ ﻧﺮم و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ »ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﻌﺎدل« ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 0/6‬درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-1-12-8‬ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ‬
‫ﭘﻮزوﻻن ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 4-3-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮزوﻻن ﻗﺒﻼ ﭘﻮزوﻻن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﻴﻤﺎن و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ دﻗﺖ اﻣﺘﻴﺎزات و اﺷﻜﺎﻻت ﻓﻨﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي آن را ﺑﺮآورد ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-12-8‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬
‫اﻓﺰودﻧﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 5-3-8‬و ‪ 6-3-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬
‫در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺣﺒﺎبﺳﺎزﻫﺎ‪،‬ﻛﺎﻫﻨﺪﮔﺎن آب‪ ،‬ﻛﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و در ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺗﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ .‬از ﺗﻤﺎم اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﺗﻨﺪﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻛﻪ در ﻣﻮارد ﻧﺎدر اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﺿﺮوري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-1-12-8‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ داراي ﻫﻤﺎن ﺧﻮاص ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت وﻳﮋهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬در ﺳﻄﻮر زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻣﺎﺳﻪ‬

‫ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در ﻣﺎﺳﻪ داراي ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺟﺪول )‪ (22-8‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -22-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻣﺠﺎز‬ ‫ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬
‫‪3‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي رد ﺷﺪه از اﻟﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪200‬‬
‫‪2‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ‬
‫‪1‬‬ ‫ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ‬
‫‪2‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻜﺎ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ رﺳﻲ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﻜﻲ ﻧﺮم و ﻣﻮاد آﻟﻲ(‬

‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ داراي داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (23-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -23-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫درﺻﺪ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ وزﻧﻲ ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫درﺻﺪ ﻣﻄﻠﻖ وزﻧﻲ ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8′′‬‬
‫‪159‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪0–8‬‬ ‫‪0–8‬‬ ‫‪#4‬‬

‫‪10 – 25‬‬ ‫‪5 – 20‬‬ ‫‪#8‬‬
‫‪30 - 50‬‬ ‫‪10 - 25‬‬ ‫‪# 16‬‬
‫‪50 - 65‬‬ ‫‪10 - 30‬‬ ‫‪# 30‬‬
‫‪70 - 83‬‬ ‫‪15 - 30‬‬ ‫‪# 50‬‬
‫‪90 - 97‬‬ ‫‪12 - 20‬‬ ‫‪# 100‬‬
‫‪97 -100‬‬ ‫‪3 - 10‬‬ ‫‪# 200‬‬

‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺎراﻳﻲ‪ ،‬دوام و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش اﺟﺮا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻧﺒﺎﻳﺪ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻋﻤﺪهاي ﺷﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره در ﺣﺪود ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﺷﻦ‬

‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ﺷﻦ )ﺗﺎ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﺮ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﺮ داﻧﻪﻫﺎ از ‪ 0/25‬ﻛﻮﭼﻚﺗﺮﻳﻦ ﺑﻌﺪ ﺳﺎزه ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ داراي ﺟﺬب آﺑﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 3‬درﺻﺪ ﻳﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 2/5‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ و ﺳﻮﻟﻔﻴﺪﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ SO3‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ‪ 0/5‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﺷﻦ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺻﺪﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (24-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -24-8‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در ﺷﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫درﺻﺪ وزﻧﻲ‬ ‫ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬
‫‪0/5‬‬ ‫ردﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪200‬‬
‫‪2‬‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي ﺳﺒﻚ‬
‫‪0/5‬‬ ‫ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎي رﺳﻲ‬
‫‪2‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﻟﺮزاﻧﻨﺪهﻫﺎ و ﻏﻴﺮه( را ﭼﻨﺎن ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ﺷﻦ ﻣﻤﻜﻦ را در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻧﺪازه ﺑﺮاي ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﺮ ﺷﻦ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر از ‪ 35 MPa‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﺪازهﻫﺎي ﺷﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 25‬درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺳﻮزﻧﻲ و ﭘﻮﻟﻜﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي اﻧﻮاع ﺷﻦ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (25-8‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -25-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ )ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ(‬

‫درﺻﺪ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻴﻦ اﻟﻚﻫﺎ‬
‫ﺑﻴﻦ ‪4/76 mm‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪9/5 mm‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪19 mm‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪38 mm‬‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪76 mm‬‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﺎ ‪9/5 mm‬‬ ‫ﺗﺎ ‪19 mm‬‬ ‫ﺗﺎ ‪38mm‬‬ ‫ﺗﺎ ‪76 mm‬‬ ‫ﺗﺎ ‪150mm‬‬ ‫اﻧﺪازه ﺷﻦ‬
‫‪8 - 15‬‬ ‫‪12 - 20‬‬ ‫‪20 – 30‬‬ ‫‪20 - 32‬‬ ‫‪20 – 35‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪160‬‬

‫‪10 - 15‬‬ ‫‪15 - 25‬‬ ‫‪20 – 40‬‬ ‫‪20 - 40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪15 - 25‬‬ ‫‪30 - 35‬‬ ‫‪40 – 55‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪20 - 45‬‬ ‫‪30 - 70‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺳﺮﻧﺪ ﺷﻮد ﺗﺎ اﻣﻜﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺣﺪود اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺮاي‬
‫درﺻﺪ رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 4‬در اﻧﻮاع ﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 4‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺷﻦ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 3‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺷﻦ ‪ 76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺷﻦ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 1‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺷﻦ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫‪ -5-1-12-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ‬

‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﺮ ﺷﻦ ‪ 150‬و ‪ 76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺟﺪول )‪(26-8‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -26-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ )درﺻﺪ ﻋﺒﻮري(‬

‫‪#100‬‬ ‫‪#50‬‬ ‫‪# 30‬‬ ‫‪#16‬‬ ‫‪#8‬‬ ‫‪#4‬‬ ‫‪mm9/5‬‬ ‫‪mm19‬‬ ‫"‪1/5‬‬ ‫"‪3‬‬ ‫"‪6‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚ‬
‫ﺑــﺰرگﺗــﺮﻳﻦ ﻗﻄــﺮ‬
‫‪2-6‬‬ ‫‪5-10‬‬ ‫‪7-14‬‬ ‫‪10-19‬‬ ‫‪14-24‬‬ ‫‪20-30‬‬ ‫‪25-40‬‬ ‫‪38-52‬‬ ‫‪52-65‬‬ ‫‪70 -83‬‬ ‫‪95-100‬‬
‫ﺷﻦ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﺑــﺰرگﺗــﺮﻳﻦ ﻗﻄــﺮ‬
‫‪2-7‬‬ ‫‪4-12‬‬ ‫‪8-17‬‬ ‫‪11-22‬‬ ‫‪16-28‬‬ ‫‪22-35‬‬ ‫‪30-45‬‬ ‫‪44-62‬‬ ‫‪65-80‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬
‫ﺷﻦ ‪ 76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬

‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺪازه ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ‪ 63‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻛﻞ ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﻨﺪرﺟﺎت‬
‫ﺟﺪول )‪ (10-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-1-12-8‬آب‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ آب ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 3-3-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-1-12-8‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﺗﺌﻮرﻳﻚ )ﻣﺜﻼ ‪ (ACI 211.1‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﭘﺲ از‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -8-1-12-8‬ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎ‬

‫دﻣﺎي ﺗﻤﺎم ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻴﻤﺎن و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از روشﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي و ﭘﺲﺳﺮدﺳﺎزي ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ 3-12-8‬و ‪ ،(4-12-8‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪161‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -٢-١٢-٨‬ردﻩﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ‪ ،‬ﺟﺎيﮔﺬاري‪ ،‬ﻋﻤﻞﺁوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫‪ -1-2-12-8‬ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻧﻮاع ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ ،4-8‬در دﻓﺘﺮ ﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-12-8‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﺪﻛﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺑﻨﺪ ‪ (2-5-8‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻧﻮع ﻣﺨﻠﻮط و روش اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 207‬ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻓﻘﻂ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن و ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬
‫ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي دﻳﮕﻲ‪ ،‬ﻛﻪ راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در اﺑﺘﺪاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬زﻣﺎن اﺧﺘﻼط ‪ 1/5‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪﻋﻼوه ‪ 30‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﻌﺪي‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C 94‬و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﺗﺼﺤﻴﺢ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺎص )ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬دوﻣﺤﻮره و ‪ (...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫اﺑﺘﺪاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬در ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن اﺧﺘﻼط ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C 94‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از زﻣﺎنﺳﻨﺞﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﺗﻤﺎم زﻣﺎن اﺧﺘﻼط‬
‫اﺟﺎزه ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ را ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار اﭘﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ داﺧﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ را دﻳﺪه و در ﺑﺎره ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن رواﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﺪ‬
‫و اﮔﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﻳﺎ ﺗﺮ رواﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﻢ ﻳﺎ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻲ آب ﺑﻪ ﺑﺘﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ ﻛﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﭘﺮاﺗﻮر داﺧﻞ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ او در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪن دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺘﻦ را در ﺣﺎل ﺗﺨﻠﻴﻪ از ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه رﻃﻮﺑﺖﺳﻨﺞ ﻣﺎﺳﻪ در اﻳﻦ ﻣﻮرد اﻣﻜﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اﭘﺮاﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-2-12-8‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺷﺎﻣﻞ آﻣﺎده ﻛﺮدن درزﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﻟﺮزاﻧﺪن ﺑﺘﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬روش آﻣﺎده‬
‫ﻛﺮدن درزﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 6-8‬و ‪ 8-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻏﺎز ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺠﺪد ﺑﺮ روي ﻟﻴﻔﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻳﻪ ﻧﺎزﻛﻲ از ﻣﻼت ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻢﺗﺮ از ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬روي درز اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻀﺮس‬
‫ﺷﺪه رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ و رﻳﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺖ و‬
‫ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺑﺮﺟﻲ )ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻠﻲ(‪ ،‬ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ و ﺳﻴﻠﻮﺑﻮسﻫﺎ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و اﻓﺖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪4‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺗﻮان از ﺑﺎﻛﺖﻫﺎي ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺒﻲ و وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬در‬
‫ﻣﻮارد ﺧﺎص و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت وﻳﮋه ﺑﺮاي ﭘﺨﺶ و ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان از ﺑﺎﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪162‬‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ‪ 76‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ )ﻳﺎ ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ( و ﺑﺎ اﻓﺖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺖﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و وﻳﺒﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻗﻮي اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ‪ 40‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﺎ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ ارﺟﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻠﻜﺎن ﻟﻴﻔﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در روزﻫﺎي ﮔﺮم‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﻤﻜﻦ را در ﻣﻌﺮض آﻓﺘﺎب ﺑﺎﺷﺪ و در‬
‫روزﻫﺎي ﺑﺎراﻧﻲ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺎرش ﺑﺮ روي آن ﺑﺒﺎرد‪.‬‬
‫ﻟﺮزاﻧﺪن ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﻣﻜﺎن ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﻓﻖ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻛﻢ و ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﺣﺪاﻛﺜﺮ را ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫ﻣﻲآورد‪ .‬ﻟﺮزاﻧﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 309‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-2-12-8‬ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻫﻮاي ﺳﺮد‪ ،‬ﺳﻄﻮح اﻓﻘﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻴﺲ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺧﻴﺲ ﻛﺮدن ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮد ﺷﺪن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺳﻄﺢ و اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼف دﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ و ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﺷﻮد‪ .‬روش ﻋﻤﻞآوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ‬
‫ﺑﺮ ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﻤﻞآوري ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ روي درزﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﻼﺳﺖ ﻳﺎ ﺟﺖ آب ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-2-12-8‬ارﺗﻔﺎع ﻟﻴﻔﺖﻫﺎ‬

‫ارﺗﻔﺎع ﻟﻴﻔﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻧﻮع ﻛﺎر‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ و آب ﻣﺼﺮﻓﻲ در‬
‫ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬روشﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ و روشﻫﺎي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺳﺖ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﻟﻴﻔﺖﻫﺎ ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و در ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ACI 207‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١٢-٨‬ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي‬
‫ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ روش ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮكﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺮد ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺒﺪﻳﻞ از ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﺮك‬
‫ﺧﻮردن ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﻪ روشﻫﺎﻳﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻦ را در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺎزه ﺧﻨﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 10‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﺮارت ﻫﻴﺪراﺳﻴﻮن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺳﺮدﺳﺎزي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻧﻮع ﻣﺨﻠﻮط و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ ACI 207‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺮد ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ آن را ﺳﺮد ﻛﺮد‪ .‬آب ﺑﺘﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺮد ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از آن )ﻳﺎ ﻫﻤﻪ آن( ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﺦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺎﻳﻪاﻧﺪازي ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺎﺳﻪ را‬
‫ﻣﻲﺗﻮان در ﻣﺎﺳﻪﺷﻮﻫﺎ و ﻳﺎ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪهﻫﺎﻳﻲ ﺷﺴﺖ ﻳﺎ ﺟﺪا ﻛﺮد ﻛﻪ آب آﻧﻬﺎ ﺳﺮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮد ﻛﺮدن ﺷﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ را در ﺳﺮد‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ دارد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭘﺎﺷﻴﺪن ﭘﻮدر آب ﺳﺮد روي ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺷﻦ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻴﺪن آب ﺳﺮد روي ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﺣﻤﻞ ﺷﻦ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﻛﻢ‪ ،‬ﻏﺮﻗﺎب ﻛﺮدن ﺷﻦ در ﻣﺨﺎزن آب ﺳﺮد‪ ،‬وزﻳﺪن ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺑﻪ ﻻوكﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦ و ﻳﺎ ﺳﺮد ﻛﺮدن ﺗﻮام ﺑﺎ ﺗﺒﺨﻴﺮ آب ﺷﻦ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫اﻳﺠﺎد ﺧﻼ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از روشﻫﺎي ﻓﻮق ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪163‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -1-3-12-8‬آب‬

‫آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻘﺪار آب ﻛﻤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي آب از ﻳﺦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻴﺰ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭼﻨﺪاﻧﻲ در ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ‪ ،‬اﮔﺮ دﻣﺎي ‪ 65‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم از آب ﻣﺨﻠﻮط را از ‪21‬‬
‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﻪ ‪ 2‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻴﻢ‪ ،‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ‪ 2‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ ‪ 65‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻳﺦ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي آب اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ‪ 10‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﺮدﺳﺎزي آب ﻛﻢ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﺗﺮ و ﺳﺎدهﺗﺮ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻳﺦﺳﺎزي اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ ﻳﻚ از روشﻫﺎي ﻓﻮق ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﺦ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﻟﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-3-12-8‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺳﺮدﺳﺎزي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ‪ ،‬در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮدﺳﺎزي‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي ﺳﺮدﻛﺮدن ﻣﺎﺳﻪ ﺷﺴﺘﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﺎﺳﻪﺷﻮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آب آﻧﻬﺎ در دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي آبﺳﺮدﻛﻦ ﺳﺮد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آب‬
‫ﺟﺎري از ﻣﺎﺳﻪﺷﻮر ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺨﺰن رﺳﻮبﮔﻴﺮ ﻣﻲرود و ﭘﺲ از رﺳﻮبﮔﻴﺮي وارد آبﺳﺮدﻛﻦ ﺷﺪه و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻣﺎﺳﻪﺷﻮر ﺑﺎزﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻴﻦ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 7‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫آب ﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮ روي ﺷﻦ روش ارزاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻣﺎي ﺷﻦ را ﺗﺎ ﺣﺪود ﻛﻤﻲ ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ‪ .‬ﻛﺎراﻳﻲ اﻳﻦ روش ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي آن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫زﻫﻜﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻮا و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﺑﺴﻴﺎر واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻏﺮﻗﺎب ﻛﺮدن ﺷﻦ در ﻣﺨﺎزﻧﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ آب ﺳﺮد ﺟﺮﻳﺎن دارد‪ ،‬در ﺳﺮد ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺷﻦ و آب ﺳﺮد از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻦ را روي ﺳﺮﻧﺪ رﻳﺨﺖ ﺗﺎ آب زﻳﺎدي آن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ دﻣﻴﺪن ﻫﻮا ﺿﻤﻦ ﺧﺸﻚ‬
‫ﻛﺮدن ﺷﻦ آن را ﺳﺮدﺗﺮ ﻫﻢ ﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺮدﺳﺎزي ﺷﻦ ﺑﺎ ﺧﻼ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺣﺮارت ﺷﻦ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺘﻦ را ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺮدﺳﺎزي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮ‬
‫‪ ACI 207‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-3-12-8‬ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﺬب آب ﺳﻴﻤﺎن در ﺻﻮرت ﺳﺮدﺳﺎزي آن‪ ،‬ﻫﻴﭻ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺮدﺳﺎزي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺠﺎز ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص و ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻧﺼﺐ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب ﺳﺮد ﺳﻴﻠﻮي ﺳﻴﻤﺎن را ﺳﺮد ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺼﺐ ﻋﺎﻳﻖﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ در اﻃﺮاف ﺳﻴﻠﻮي ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺒﺎدل ﺣﺮارﺗﻲ آن ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪164‬‬

‫‪ -4-3-12-8‬ﻛﺴﺐ ﺣﺮارت در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬

‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻛﺴﺐ ﺣﺮارت ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ و ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ‬
‫اﺟﺮا ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺤﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﻦﻫﺎ را ﻋﺎﻳﻖﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪ ،‬ﻫﻮاي اﻳﻦ ﻣﺤﻞﻫﺎ را ﺳﺮد ﻛﺮد و ﻳﺎ در آﻧﻬﺎ ﻫﻮاي ﺳﺮد ﺷﺪه را ﺑﺮ روي ﺷﻦ‬
‫اﻋﻤﺎل ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از ﻣﺨﺎﻃﺮه در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪاري ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -5-3-12-8‬ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﺮد ﺳﺎز‬

‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺳﺮدﺳﺎز آب‪ ،‬ﻳﺦﺳﺎز‪ ،‬ﺳﺮدﻛﻨﻨﺪه ﺷﻦ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰمﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﺶﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮﻓﻴﺘﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬
‫ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﺒﻞ از ﺧﺮﻳﺪ و ﻧﺼﺐ در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١٢-٨‬ﭘﺲﺳﺮدﺳﺎزي‬
‫ﭘﺲﺳﺮدﺳﺎزي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻋﺒﻮر دادن ﻣﺎﻳﻌﻲ ﺳﺮد )ﻏﺎﻟﺒﺎ آب( از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻜﻲ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎن دﻣﺎي‬
‫اوج ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ در ﻧﺮخ ﺳﺮدﺳﺎزي ﺿﺮوري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﻘﻄﻪ اوج دﻣﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺳﺮدﺳﺎزي ﺗﺎ وﻗﻮع ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺪاوم ﻳﺎﺑﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﺮخ ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ در روز ﺑﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 2-4-12-8‬ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 17‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﻣﻘﺪاري ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻣﺎي ﭘﺎﻳﺪار آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫دوره اﻳﻦ ﺳﺮدﺳﺎزي اوﻟﻴﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻴﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﻫﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ دوﺑﺎره اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﻳﻚ ﻳﺎ دو دوره ﺳﺮدﺳﺎزي دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻴﻦ ‪ 40‬ﺗﺎ ‪ 60‬روز اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﺗﺎ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﻲ ﺧﻄﺮ ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺿﺮورت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻴﻦ درزﻫﺎ‪ ،‬در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺰرﻳﻖ درزﻫﺎ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪول اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد در روز‪ ،‬در دورهﻫﺎي‬
‫ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﻌﺪي ﻛﻢﺗﺮ از دوره ﺳﺮدﺳﺎزي اوﻟﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-4-12-8‬ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاريﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺮدﺳﺎزي و ﭘﻤﭗ آب‬

‫ﺟﻨﺲ‪ ،‬اﻧﺪازه‪ ،‬ﺷﻜﻞ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﺷﻜﻞ ﻛﻠﻲ ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاريﻫﺎ در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ACI 207‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ ﺳﺮدﺳﺎزي و ﭘﻤﭗ آب ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺬﻛﻮر را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-4-12-8‬ﻧﺮخ ﺳﺮدﺳﺎزي‬

‫در ﻣﺪت ﺣﺮارت زاﻳﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﺳﺮﻳﻊ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫اوج دﻣﺎي ﺧﻮد رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺳﺮدﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ‪ 15‬روز ﺑﺎ ﻧﺮﺧﻲ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ از ‪ 0/6‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد در روز ﺑﻴﺶﺗﺮ‬
‫ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﺮخ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﻳﻚ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻫﻢ در ﻳﻜﻲ دو روز آﺧﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ روز ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺳﺮدﺳﺎزي ﻗﻄﻊ ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوج‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت دوﺑﺎره آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪165‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -3-4-12-8‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺣﺮارت‬

‫ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺣﺮارتﺳﻨﺞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﻘﺎﻃﻲ از ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ دﻣﺎي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺘﻦ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺣﺮارت ﺑﺘﻦ را ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺣﺮارتﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﻓﺖ و ﺧﻴﺰﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺘﻦ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶ دﻣﺎي آب اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻧﻴﺰ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺮدﺳﺎزي را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎي آب در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﻣﺴﻴﺮ آن در ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ‬
‫ﺳﺮدﺳﺎزي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -4-4-12-8‬ﺳﺮدﺳﺎزي ﺳﻄﻮح‬

‫ﺳﻄﻮح ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺳﺮد ﻛﺮد و ﺳﺮدﺳﺎزي را ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي دو ﻫﻔﺘﻪ اداﻣﻪ داد ﺗﺎ از‬
‫ﻛﺮﻧﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮد ﺷﺪن ﻫﻮا ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر )اﺣﺘﻤﺎﻻ( ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-4-12-8‬ﭘﻮﺷﺶ ﺳﻄﻮح‬

‫ﻣﻴﺰان ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺳﻄﻮح از ﺗﺒﺎدل ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺳﺎزه‪ ،‬ﻧﻮع و ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ و ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ آب‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎرش و‪ ...‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﺳﻄﻮح اﻓﻘﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻮدي و ﻗﺎﻟﺐﮔﻴﺮي ﺷﺪه و‬
‫ﺑﺎزﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﻟﺰاﻣﺎت ‪ ACI 207‬و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٢-٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ‬

‫ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري از ﻫﺮ ‪ 250‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ )ﻳﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد و از آن‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻳﺎ ﻣﻜﻌﺒﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد )ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ روش ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎزهاي و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﺎزه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد(‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ارﺗﻔﺎع ‪ 45‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و اﺑﻌﺎد ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻣﻜﻌﺒﻲ ‪30× 30 × 30‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ 12‬ﻗﺎﻟﺐ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺳﻦﻫﺎي ‪ 180 ،90 ،28 ،7‬روزه )ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ‪ 3‬ﻗﺎﻟﺐ( ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ردهﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 90‬روزه ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 7‬و ‪ 28‬روزه ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از‬
‫ﻛﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺲ از ‪ 90‬روز اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ‪ 180‬روزه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ )و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ( ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ﺑﺎ ﻋﻤﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻧﻴﺰ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬از ﻫﺮ ‪ 5000‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﻧﻤﺎي‬
‫ﺳﺪ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض آب درﻳﺎﭼﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ 6‬ﻗﺎﻟﺐ ‪ 30× 30 × 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ‪ 3‬ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬از ﻫﺮ ‪ 10/000‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﻧﻤﺎ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﺷﺪه و از آن ﻳﻚ ﺳﺮي‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺎوبﻫﺎي ﻳﺦﺑﻨﺪان ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻨﺎوب آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬و ﻳﺎ در ﻣﻮاردي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﺧﺬ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاص دﻳﮕﺮ ﺑﺘﻦ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آن ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺧﻤﺸﻲ و ﻛﺸﺸﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪166‬‬

‫‪ -١٣-٨‬ﭘﻴﺶ ﺳﺎزي ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -١-١٣-٨‬ﭘﻴﺶﺳﺎزي‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺗﻜﺮاري را در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻄﺎعﻫﺎي ﺟﺪاره ﺗﻮﻧﻞ‪،1‬‬
‫دالﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻴﺮﭼﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻮكﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﺴﺎزد ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﺪرج در ‪ 3-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨـﻲ ﺧﺼﻮﺻـﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم روشﻫﺎي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨـﻲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﻨـﺪرﺟﺎت ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و روشﻫﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري ﻣﻨﺪرج در ﻓﺼﻞ دﻫﻢ اﻳـﻦ ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و روشﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﻨـﺪرج در ﻓﺼـﻞ ﻳـﺎزدﻫﻢ اﻳـﻦ ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬روش ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼط‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻗﺎﻟـﺐﺑﻨـﺪي‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔـﺬاري‪ ،‬ارﺗﻌـﺎش‪،‬‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و ﺣﻤﻞﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻮارد ﻓﻮق از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﺟﺮاي ﻣﻄﻠﻮب ﻗﻄﻌﺎت ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٣-٨‬ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪن‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ و ﻓﺼﻞﻫﺎي دﻫﻢ و ﻳﺎزدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ و روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼط‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺟﺎيﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ارﺗﻌﺎش‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬اﻧﺒﺎرﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻗﻄﻌﺎت و ﺣﻤﻞ‬
‫ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ را اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪن ﺑﺘﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ACI-301‬ﻧﻴﺰ ﻣﻼك ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۴-٨‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺘﻦهﺎي ﻣﻌﻴﻮب‬

‫ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎزهاي ﻳﺎ دوام ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﻮﻳﻞ آن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺗﺮك‪ ،‬ﻛﺮﻣﻮﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬درزﻫﺎي ﺳﺮد‪ ،‬ﭘﻠﻪﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻗﻠﻮهﻛﻦ ﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺣﻔﺮهﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‪،‬‬
‫ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺳﻮراخﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎرﮔﺬاري ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر و اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﺧﺮاﺑﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ‬

‫‪1- Segment‬‬
‫‪167‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؛ ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺧﺮاﺑﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻬﺪاﺗﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاد و روش ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻮاد و اﺑﺰار ﺗﺨﺼﺼﻲ‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -١۵-٨‬ﺑﺘﻦ آﻮﺑﻴﺪﻩ ﻏﻠﺘﻜﻲ )‪(Rcc‬‬

‫‪ -١-١۵-٨‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﻣﻮرد ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ‬
‫ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎ آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﻏﻠﺘﻜﻲ )‪ (RCC‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎر ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ اﺳﺖ از ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺸﻚﺗﺮ از ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺎك‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي آن ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﺲ از ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺷﺒﺎﻫﺖ زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻲ ﻛﻪ در دﻳﺪﮔﺎه ﻃﺮاﺣﺎن وﺟﻮد دارد‪ ،‬در ﻣﺮاﺟﻊ ﻓﻨﻲ ﺑﻪ آن ﻧﺎمﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ‪ RCD, RCC‬و ‪ Rollcrete‬اﻃﻼق ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻛﻠﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ در ﺳﺪﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﺟﺰ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﻮده و از اﻟﺰاﻣﺎت ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ از اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﺮوي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-15-8‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬

‫ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻀﺎدي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ اﻳﺮان و در درﺟﻪ دوم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM ،ISO‬و ‪ ACI‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١۵-٨‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ درﺧﺼﻮص ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ :‬ﺑﺘﻦ ﻛﻢ رﻃﻮﺑﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﻪ ‪ 3‬ﻧﻮع ﭘﺮﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻢ‬
‫ﺳﻴﻤﺎن و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ‪ :‬ﻣﻮاد ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ‪ -‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ داراي ﺧﺎﺻﻴﺖ ﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪﮔﻲ ﻛﻢ ﻳﺎ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﺻﻮرت‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺮﻣﻲ در دﺳﺘﮕﺎه آﺳﻴﺎب و ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﺠﺎورت رﻃﻮﺑﺖ ﻃﻲ واﻛﻨﺶ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻴﺪراﻛﺴﻴﺪ ﻛﻠﺴﻴﻢ در دﻣﺎﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬ﭘﻮزوﻻن ﺑﺮ دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬ﭘﻮزوﻻنﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﭘﻮزوﻻنﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪ .‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ‬
‫ﺑﺎدي ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻮزوﻻن ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﻮﺧﺘﻦ ذﻏﺎل ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮب آﺳﻴﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺎ ﻛﻨﻮن در ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﺪﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪168‬‬

‫ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺑﺎدي در اﻳﺮان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻲﺷﻮد؛ وﻟﻲ ﭘﻮزوﻻنﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر آذرﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-3-8‬رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻤﻞ ﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ اﺗﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ از ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻪ ﻧﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻧﻪاي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻳﺎ ﺑﺎﻛﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد؛ ﻧﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ و در ﻧﻮع ﺳﻮم ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از دو روش ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺗﺎزه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ از ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﺎج ﺳﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد و در آﻧﺠﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﻴﻒ ذﺧﻴﺮه ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ و از ﻃﺮﻳﻖ آن ﺑﻪ داﺧﻞ ﻛﺎﻣﻴﻮن رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻧﮕﺎه ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي‪ :‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﺎر در آن ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ در ﻣﺤﻔﻈﻪاي ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه و ﺣﺠﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺘﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و ﻧﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ از‬
‫ﻳﻚ ﻃﺮف ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺧﺘﻼط وارد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي‬
‫ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ :‬ﺑﻪ روشﻫﺎﻳﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻃﺒﻖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺪارك ﻃﺮاﺣﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻘﺪاري ﺣﺎﺷﻴﻪ اﻳﻤﻨﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺎﺧﺖ ﺿﻌﻴﻒ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬وﻟﻲ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫آﻫﻨﮓ ﺳﺮﻳﻊ اﺟﺮاي ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل در ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف )ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي( ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻮد‪ ،‬زﻳﺮا اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﻌﻴﻮب ﻗﻠﻤﺪاد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺠﻢ ﻋﻈﻴﻢ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه روي‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺸﻜﻮك‪ ،‬ﻛﺎري ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ 1‬اﺳﺘﻮار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺟﺎزه ﺷﺮوع ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات و روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪه در ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺻﺪ در ﺻﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ و ﻟﺬا ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻃﻮل اﺟﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺿﻮاﺑﻂ و اﻟﺰاﻣﺎت اﺟﺮاﻳﻲ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ‪ :‬ﻣﺎدهاي اﺳﺖ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و آب ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮد ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻊ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه‬
‫ﺑﺘﻦ و ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﻮاص ﺑﺘﻦ ﻛﻤﻲ ﻗﺒﻞ از اﺧﺘﻼط ﻳﺎ در ﺣﻴﻦ اﺧﺘﻼط ﺑﻪ آن اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ :‬ﻣﻘﺪار ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻴﺎن دو درز ﺳﺮد ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﻓﻘﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Test Pad‬‬

‫‪169‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -٣-١۵-٨‬ﻣﻮﻋﺪهﺎي ﺑﺎ اهﻤﻴﺖ‬

‫‪ -1-3-15-8‬ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 120‬روز ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻛﺎر را‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﻠﻴﻪ روشﻫﺎي اﺟﺮا‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ و آﻣﺎدﮔﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺧﻮد را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻮده و در‬
‫ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻧﻘﺎﻳﺺ و ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲﻫﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻮﺷﺶ را در ﺟﻬﺖ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻨﺪد‪.‬‬

‫‪ -2-3-15-8‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و روش اﺟﺮا‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 30‬روز ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬روشﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺧﻮد را در ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي اﺧﺘﻼط‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮح‪ ،‬ﻧﻮع و‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺪاد و ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﭘﺨﺶ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻣﺼﺮﻓﻲ‪ ،‬اﻋﻢ از ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب و ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻛﺘﺒﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ )ﺑﻪ‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ 8-15-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ -3-3-15-8‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 90‬روز ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 8-15-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ -4-3-15-8‬ﺳﺮﻋﺖ اﺟﺮا‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﺪوﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺟﺮاي ﻛﺎر‪ ،‬اﺻﻞ اﺟﺮاي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي را ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻣﻮﺟﺐ ارﺗﻘﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻛﺎر و ﻳﻚﭘﺎرﭼﮕﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١۵-٨‬ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ‬

‫‪ -1-4-15-8‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه دﻳﮕﺮي ﻣﻄﺮح ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﻧﻮع ‪) II‬ﺑﺎ ﺣﺮارت‬
‫ﻫﻴﺪراﺳﻴﻮن ﻣﺘﻮﺳﻂ(‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﭘﻮزوﻻﻧﻲ ﻧﻮع ‪ 15) IP‬اﻟﻲ ‪ 40‬درﺻﺪ ﭘﻮزوﻻن( و ﻳﺎ ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﺳﺮﺑﺎرهاي ﻧﻮع ‪25) IS‬‬
‫اﻟﻲ ‪ 65‬درﺻﺪ ﺳﺮﺑﺎره( ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦرﻳﺰيﻫﺎي ﺣﺠﻴﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺗﻴﭗ ﻳﻚ ارﺟﺤﻴﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-4-15-8‬ﺧﻮاص ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﻴﻤﺎن ﻧﻮع ‪ II‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C150‬و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﭘﻮزوﻻﻧﻲ و ﺳﻴﻤﺎنﻫﺎي‬
‫ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﺳﺮﺑﺎرهاي ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C595‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪170‬‬

‫‪ -۵-١۵-٨‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ‬

‫‪ -1-5-15-8‬ﺧﻮاص ﭘﻮزوﻻنﻫﺎ‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﭘﻮزوﻻنﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭘﻮزوﻻن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ در ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C618‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻮزوﻻن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻟﺰاﻣﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-5-15-8‬اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي دﻳﺮﮔﻴﺮ‬

‫در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺎده اﻓﺰودﻧﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ دﻳﺮﮔﻴﺮ )ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ (5-3-8‬در ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-١۵-٨‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪهﺎ‬

‫‪ -1-6-15-8‬ﺧﻮاص ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ اﻟﺰاﻣﺎت ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺘﻌﺎرف )‪ (ASTM C33‬را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ )ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﻪﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﻲ ﭼﻮن اﻫﻤﻴﺖ و ﺣﺠﻢ ﻛﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻳﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح اﻋﻢ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﭼﮕﺎﻟﻲ‬
‫و… و ﺷﺮاﻳﻂ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬اﺟﺎزه دﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺑﻌﻀﻲ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻘﺮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻣﻮاد ﻣﻀﺮه‬
‫ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رواداري ﺑﻴﺶﺗﺮي اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد را ﻫﻤﺮاه ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-6-15-8‬ذﺧﻴﺮه ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي اﺟﺮاي ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %50‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﻫﻤﺎن ﻓﺼﻞ ﻛﺎري را آﻣﺎده و در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﻧﺒﺎر ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ دﭼﺎر وﻗﻔﻪ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪ -3-6-15-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ را ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪(27-8‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮه‪ :‬ﻣﻴﺰان رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 200‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮض ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ‪ 40‬ﭘﻼﺳﺘﺴﻴﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺪ رواﻧﻲ و داﻣﻨﻪ ﺧﻤﻴﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ‪ 40‬درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ ‪ 200‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﺎ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎ اﮔﺮ ﺣﺪ رواﻧﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬و داﻣﻨﻪ ﺧﻤﻴﺮي ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬درﺻﺪ ﻣﺠﺎز رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ‪ 200‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪5‬‬
‫درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -27-8‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫‪171‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫درﺻﺪ رد ﺷﺪه )وزﻧﻲ(‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه داﻧﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه داﻧﻪ‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚ )‪(mm‬‬
‫ﺳﻨﮕﻲ ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺳﻨﮕﻲ ‪ 75‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪-‬‬ ‫‪98-100‬‬ ‫‪75‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪86-96‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪97-100‬‬ ‫‪75-90‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪76-90‬‬ ‫‪63-77‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪66-80‬‬ ‫‪56-69‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪42-56‬‬ ‫‪43-53‬‬ ‫‪9/5‬‬
‫‪34-46‬‬ ‫‪33-43‬‬ ‫‪4/75‬‬
‫‪26-37‬‬ ‫‪25-35‬‬ ‫‪2/36‬‬
‫‪21-31‬‬ ‫‪19-29‬‬ ‫‪1/18‬‬
‫‪15-24‬‬ ‫‪14-24‬‬ ‫‪0/6‬‬
‫‪8-16‬‬ ‫‪10-18‬‬ ‫‪0/3‬‬
‫‪5-12‬‬ ‫‪6-13‬‬ ‫‪0/18‬‬
‫‪3-7‬‬ ‫‪4-10‬‬ ‫اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪200‬‬

‫‪ -4-6-15-8‬ﺧﻮاص ﻣﺎﺳﻪ‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﺑﺘﻦﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎرف در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﺿﺮﻳﺐ ﻧﺮﻣﻲ‪ 1‬آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 2/1‬و ‪ 2/8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-6-15-8‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺘﺒﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺰارش ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﮔﺮدد ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ در اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر رود‪.‬‬

‫‪ -6-6-15-8‬ﻣﻘﺪار ﺧﻤﻴﺮ ﺳﻴﻤﺎن‬

‫ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط اﺟﺰاي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻼس ﻛﻢ ﺳﻴﻤﺎن ﻳﺎ ﭘﺮﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻤﻴﺮ‬
‫ﺳﻴﻤﺎن )ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺠﻤﻮع آب‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﭘﻮزوﻻن‪ ،‬ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﻮا و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ رﻳﺰ ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ ‪ (200‬آن در ﺣﺪود ‪ %20‬ﺣﺠﻤﻲ ﻳﺎ‬
‫‪ %14‬وزﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-6-15-8‬ﻣﻘﺪار آب‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪار آب ﻣﺼﺮﻓﻲ را در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺘﻦ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻚ اﺷﺒﺎع )‪ (SSD‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻃﺮح‬
‫اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ ﮔﺰارش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Fineness modulus‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪172‬‬

‫‪ -8-6-15-8‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ را ﻃﻮري اراﺋﻪ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ‪ 15 × 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي آن‬
‫در زﻣﺎن ﻣﻘﺮر ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﮕﺎﭘﺎﺳﻜﺎل از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ‪ 15×30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي را ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM-C1176‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري آﻧﻬﺎ را در‬
‫ﻣﻮﻋﺪﻫﺎي ﻣﻘﺮر ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C39‬ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺰارش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ رواﻧﻲ و ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه را ﻃﺒﻖ ‪ ASTM-C1170‬ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ ASTM D1557‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮده و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺮﺑﻮط را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١۵-٨‬اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬

‫‪ -1-7-15-8‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻧﻮع ﭘﻴﻤﺎﻧﻪاي ﻳﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺻﻮرت اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻟﻲ را ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﺘﻦ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﻗﺒﻼ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-7-15-8‬ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻬﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﺳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از دو دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﻢﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ ارﺟﺢ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3-7-15-8‬واﺳﻨﺠﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻨﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻮده و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻫﺮ ‪ 30‬ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ را ﺑﺮروي ﺳﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺘﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ CRD-C55‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺘﻦ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﻣﺮﻛﺰي ﻻزم ﮔﺮدد‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫دوﺑﺎره ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪) .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 5-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ -4-7-15-8‬رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬

‫در ﺧﻼل ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ در دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ اﺧﺬ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﮕﺎﻟﻲﺳﻨﺞ اﺗﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻀﺎﻋﻒ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺮاي واﺳﻨﺠﻲ دﺳﺘﮕﺎه از روش ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﮔﺮﻣﭽﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ را ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 6‬ﻧﻘﻄﻪ از ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ آﻧﻘﺪر زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ و ﺿﻤﻦ ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻣﻮﺟﺪار ﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮرا ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان آب اﺧﺘﻼط و ﻳﺎ اﺻﻼح ﻃﺮح ﻣﺨﻠﻮط اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪173‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره رﻃﻮﺑﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي اﻧﺒﺎر ﺷﺪه در ﻣﺠﺎورت دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز را در ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺒﺎع ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻚ‪ 1‬ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺒﺎر ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﺟﺪاﻳﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ )ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و از ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در ﻃﺮح اﺧﺘﻼط اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٨-١۵-٨‬اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬روشﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﻛﺎر اﺻﻠﻲ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺎﻣﻞ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ‪،‬‬
‫ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ﺳﻄﻮح ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﭘﺨﺶ ﻣﻼت ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻮﺑﺖﻫﺎ و ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬روش ﺗﺮاﻛﻢ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ و روش ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺮﻳﻦ و ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻄﺢ ﻣﻬﺎرت ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺿﻤﻦ اﺟﺮاي ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﮔﺮدش ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻳﺎدداﺷﺖ و ﮔﺰارﺷﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﺟﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺗﻜﺮار ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﻃﻮل و ﻋﺮض ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ‬
‫ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦرﻳﺰي از ‪ 200‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻛﻢﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻜﺮار اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺟﺮاي ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﺮح اﻧﺤﺮاف آب رودﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺰاي‬
‫ﻃﺮح را ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻮﻗﺘﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻣﻬﺎرت ﺑﻴﺶﺗﺮ در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﮔﺰارش ﻓﻨﻲ روش اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻻزم‪،‬‬
‫اﺟﺮاي ﻓﺮازﺑﻨﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺘﻦرﻳﺰي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر آﻣﺎدﮔﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺻﻠﻲ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-١۵-٨‬اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‬

‫ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﭘﺲ از اﺧﺘﻼط در دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﻣﻴﻮن ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﻳﻦ دو ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي ﻛﺎر ﺣﻤﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﻣﻴﻮن‪ ،‬ﭼﺮخﻫﺎي آن ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ از ﮔﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﺟﺎدهﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺷﻦرﻳﺰي ﺗﻤﻴﺰ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري‬
‫از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﺪه و ﺻﻮرﺗﻤﺠﻠﺲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد ﻛﻪ از ﺟﺪاﻳﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و اﻟﺰاﻣﺎت ﺣﺠﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮآورده‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ در اﺛﺮ ﺗﺎﺑﺶ آﻓﺘﺎب‪ ،‬ﺗﺮ ﺷﺪن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ آن در اﺛﺮ رﻳﺰش ﺑﺎران و‬
‫رﻳﺰش ﻣﻮاد ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ ﻧﻮار‪ ،‬از ﻗﺴﻤﺖ زﻳﺮﻳﻦ ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻛﺎر در ﺣﻴﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﻮار‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦاﻻت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ از ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻧﺤﻮه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬و دﻳﮕﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ را ﻣﺪ‬

‫‪1- Saturated Surface Dry‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪174‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ و ﮔﺰارش ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 60‬روز ﻗﺒﻞ از ﺗﺠﻬﻴﺰ اﺻﻠﻲ ﻛﺎرﮔﺎه ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻴﻒ ذﺧﻴﺮه ﻣﻮﻗﺖ در ﻣﺤﻞ ﺗﺎج ﺳﺪ‪ ،‬ﺣﺠﻢ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﻛﺎﻣﻴﻮن اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎي ﺣﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ از زﻣﺎن رﻳﺨﺘﻦ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬از روي آن‬
‫ﻋﺒﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻟﻤﻘﺪور از ﺗﻤﺮﻛﺰ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ در ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﺎص روي ﺗﺎج ﺳﺪ ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎري ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮده و روﻏﻦ رﻳﺰي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮﺧﺖ ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻣﻴﻮنﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت روي ﺗﺎج ﺳﺪ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫راﻧﻨﺪﮔﺎن ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺮﻣﺰ ﺳﺮﻳﻊ و دور زدن ﺑﺎ ﻗﻮس ﺗﻨﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه رﻳﺨﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺻﺪﻣﻪ وارد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺘﻦ از ﺷﺮوع ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-١۵-٨‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﭘﺨﺶ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﮔﺮدد و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﺪاﺷﺪﮔﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮل دارد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را روي ﻻﻳﻪ ﺗﺎزه ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺷﺪه ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺗﺴﻄﻴﺢ و آﻣﺎده ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪود‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺪارك ﻃﺮح ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ رواداري ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ‪ ±5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ راﺳﺘﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي را از ﻳﻚ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﺮف ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن روﻳﻪ ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﺳﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮارﻫﺎﻳﻲ در ﻃﻮل ﻛﺎر ﭘﺨﺶ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺣﺪود‬
‫‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﻛﻨﺎره ﻫﺮ ﻧﻮار ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻮار ﻣﺠﺎور ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮﻣﺘﺮاﻛﻢ رﻫﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻌﺪا ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ اﻳﻦ دو ﻧﻮار ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط و ﻳﻚﺑﺎره ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﺪارك ﻓﻨﻲ ﻃﺮح‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آن را ﻃﻲ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي در‬
‫ﻣﻘﻴﺎس ﺑﺰرگ و در ﺧﻼل ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﻣﺘﺤﺎن و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺷﺮط زﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط از ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ رﻃﻮﺑﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻪ ‪ 2‬ﻳﺎ ‪ 3‬ﻻﻳﻪ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ و ﻫﺮﻻﻳﻪ در ﺣﻴﻦ ﭘﺨﺶ ﺷﺪن ﺗﻮﺳﻂ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﺑﻮﻟـﺪوزر‪D-6‬‬
‫ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن( ﺗﺎ ﺣﺪي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ ﻻﻳﻪ زﻳﺮﻳﻦ ﻛﻞ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑﻮﻟﺪوزر ﻓﻌﺎل ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 150‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻮﻟﺪوزرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮرب را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻮﻟﺪوزرﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ دوﺑﺎره‬
‫ﻣﺨﻠﻮط و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺨﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺟﺪا ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد و ﻳﺎ ﭘﺲ از ﺟﻤﻊآوري از ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي دور ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻮدر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي درﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﻨﮓ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ آﻣﺎده و ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪175‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺑﻮﻟﺪوزر و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﭼﺮخ زﻧﺠﻴﺮي ﻓﻘﻂ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از روي ﺑﺘﻦ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮاﻛﻢ )ﻏﻠﺘﻚ ﻧﺨﻮرده( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه و ﻏﻠﺘﻚ ﺧﻮرده ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ و ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻋﺒﻮر دادن ﻏﻠﺘﻚ‬
‫ﺳﻄﻮح ﺻﺪﻣﻪ ﺧﻮرده را دوﺑﺎره ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﮔﺮ ﺑﺘﻦ ﮔﻴﺮش ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه و از ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي ﻛﺎر دور ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻮﻟﺪوزر از روي ﺳﻄﻮح ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه از ﺗﺮﻳﻠﺮ ﻳﺪكﻛﺶ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺨﺶ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ در ﻣﺤﻞ اﺟﺮا ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ از ﺑﻮﻟﺪوزر ﻣﻌﺎدل ‪ D-6‬ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﭘﺨﺶ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻏﻠﺘﻜﻲ از ﮔﺮﻳﺪر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١١-١۵-٨‬ﺗﺮاآﻢ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ دو دﺳﺘﮕﺎه ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﭼﺮخ آﻫﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر آﻣﺎده و ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﻏﻠﺘﻚ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روش اﺟﺮا و اﺣﺠﺎم ﻛﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺮاي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺰارش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻣﺤﻮره ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬وزن ﻫﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻋﺮض ﭼﺮخ ﻏﻠﺘﻚ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 27‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ارﺗﻌﺎش ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 28/33‬ﻫﺮﺗﺰ ﻳﺎ ‪ 1700‬ﺑﺎر در دﻗﻴﻘﻪ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 0/63‬ﺗﺎ ‪ 0/89‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻲ ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از ﭘﺨﺶ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻬﺎر ﺑﺎر ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ دوﻣﺤﻮره ﻳﺎ ﺣﺪود ‪ 8‬ﺑﺎر ﻏﻠﺘﻚ ﺗﻚﻣﺤﻮره‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻋﺒﻮر ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚ دوﻣﺤﻮره ﻳﺎ دو ﻋﺒﻮر اول ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚ ﺗﻚﻣﺤﻮره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ و ﺑﺪون ﻟﺮزش ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي درﺣﺎل ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻏﻠﺘﻚ آﻣﺎده ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت داﺋﻢ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي ﻛﺎر ﻣﺴﺘﻘﺮ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ در ﺻﻮرت وﻗﻮع ﻧﻘﺺ ﻓﻨﻲ‪ ،‬وﻗﻔﻪ در ﻛﺎر ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎي ﺑﺎﻻدﺳﺖ و ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ و درزﻫﺎي ﻋﻤﻮدي از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ و ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺎﺻﻞ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﺎدل ﺗﺮاﻛﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻛﺎرﺑﺮد ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي‬
‫وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬دﺳﺘﮕﺎه از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ و ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻣﺎده ﺑﻪ ﻛﺎر در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺴﺘﻘﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﺒﺮه ﭼﺮخآﻫﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺑﺎداﻣﻚ ﻣﻌﻜﻮس ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺘﻦ در ﻫﺮ دو ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ﻏﻠﺘﻚ روي ﺑﺘﻦ ‪ 3‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﻮر ﻻزم ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﻓﻲ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺟﺮاي ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺰارش و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﺗﺴﻄﻴﺢ ﺷﺪه را ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺻﻼح ﺟﺰﻳﻲ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﻳﺎ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺮاﻛﻢ را‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻧﻴﺎﻧﺪازد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮاﺗﺮ و داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻫﺮ راﻧﻨﺪه ﻏﻠﺘﻚ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﻛﺎري و در ﻃﻮل ﻫﻔﺘﻪ اول ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر روزاﻧﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﻧﻮﺑﺖ رﻓﺖ و آﻣﺪ روي ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺤﺪوده ﺗﺤﺖ ﺗﺮاﻛﻢ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪176‬‬

‫ﺷﻴﻮه ﺻﺤﻴﺢ ﻛﺎر ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬اداﻣﺔ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري در ﻫﻔﺘﻪ‬
‫ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﻞ ﻣﺪت ﺑﻴﻦ زﻣﺎن اﺧﺘﻼط ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ از ‪ 35‬دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ و ﺑﺘﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻃﻲ اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺨﺶ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻤﻊآوري و دور رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻓﺼﻞ ﮔﺮﻣﺎ ﻛﻤﻲ ﻛﺎﻫﺶ و در ﻓﺼﻞ ﺳﺮﻣﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﻗﻒ و ﺗﺠﻤﻊ اﻓﺮاد و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ )ﺷﺎﻣﻞ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺑﺎزدﻳﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( در ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﺑﺘﻦ ﻣﺘﻌﺎرف ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﺳﺎزي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺑﺘﻦ ﻧﻤﺎ را اﺟﺮا ﻧﻤﻮده و ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻧﻤﺎ ﻛﻤﻲ رواﻧﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داد و ﻗﺒﻞ از ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را در ﻛﻨﺎر آن ﺑﺮﻳﺰد و ﺳﭙﺲ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك اﻳﻦ دو را ﺗﺎ ﻋﻤﻖ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-١۵-٨‬درزهﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﭘﻲ‬

‫اﮔﺮ در زﻣﺎن ﭘﺨﺶ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻧﻮﺑﺖ ﻗﺒﻞ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺲ از ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري‬
‫ﺳﻄﻮح و ﺑﺪون اﻧﺠﺎم ﺗﻤﻬﻴﺪات اﺿﺎﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ اداﻣﻪ دﻫﺪ‪ .‬وﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺶ از زﻣﺎنﻫﺎي ﺟﺪول )‪ (28-8‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ ﻣﻼت ﭘﺮ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻻزم ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -28-8‬ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻮﺑﺖ ﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬

‫زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺘﻮاﻟﻲ‬ ‫دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺤﻴﻂ )ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد(‬
‫‪ 10‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻛﻢﺗﺮ از ‪15‬‬
‫‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪20‬‬
‫‪ 6‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪25‬‬
‫‪ 5‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻴﻦ ‪ 25‬ﺗﺎ ‪30‬‬
‫‪ 4‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻴﺶ از ‪30‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﻮح ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﺗﺎ اﺟﺮاي ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ دارد‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ‬
‫ﻧﺎزك ﻣﻼت ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎن ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻧﺮﻣﻪ ﺑﺎ ﻋﻴﺎر ‪ 350‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺳﻴﻤﺎن در ﻫﺮ ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﻣﻼت و ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 2‬اﻟﻲ ‪ 3‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ روي‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮﻗﻊ ﭘﺨﺶ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻼت ﺑﺴﺘﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ از ﭘﺨﺶ ﻣﻼت ﻣﺬﻛﻮر‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ درزﻫﺎي اﻓﻘﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬روز از ﻋﻤﺮ آن ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺟﺖ‪ -‬آب از ﻣﻮاد ﻣﻀﺮه‪ ،‬ﮔﻞ و ﻻي و آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﺴﺘﻦ زﻳﺎد ﺳﻄﻮح ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻴﺮون زدن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آﻣﺎدهﺳﺎزي درز‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻼت روي ﺑﺴﺘﺮ ﭘﺨﺶ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪﭘﺎﺷﻲ ﺳﻄﻮح ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي درز اﻓﻘﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ ﺗﻤﻴﺰﻛﺎريﻫﺎ و‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﻮاد ﺳﺴﺖ و اﺿﺎﻓﻲ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪177‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﻮح ﭘﻲ را ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻤﻴﺰ و آﻣﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع اوﻟﻴﻦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﺘﺮ ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﺑﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﻼت آﻣﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﻛﻠﻴﻪ روشﻫﺎي ﺑﻬﺴﺎزي ﭘﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﭘﺮده ﺗﺰرﻳﻖ و‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ ﻋﺪم ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي( اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺳﻄﺤﻲ ﺻﺎف ﺑﺮاي اﺟﺮاي اوﻟﻴﻦ‬
‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٣-١۵-٨‬ﻋﻤﻞﺁوري و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰ آن ﭼﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺪان اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬روشﻫﺎي ﻋﻤﻞآوري و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ 7-2-11-8‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻮﺑﺖﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻌﺪي روي آن اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﻮح‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﺗﺎ ‪ 30‬روز ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﻤﻞآوري ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در زﻣﺎن ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﮔﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از ﻛﺎﻣﻴﻮن ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ در ﺻﻮرت‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ )ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ( ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻳﺎ ﻓﺼﻮل ﺑﺎراﻧﻲ ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻤﻲ در ﺣﺪود ﻳﻚ درﺻﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ آب ﺑﺎران ﺑﻪ ﻃﻮر ﺛﻘﻠﻲ‬
‫از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر زﻫﻜﺸﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ را درﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞآوري ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ و در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻮرد از ﺗﻤﻬﻴﺪات زﻳﺮ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻻزم ﻣﻲﮔﺮدد )ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ -8-1-12-8‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‪:‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﻛﺎر در ﺷﺐ ﻳﺎ ﺳﺎﻋﺎت ﺧﻨﻚ ﺷﺒﺎﻧﻪروز‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از آب و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻨﻚ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻳﺒﺎن‬
‫‪ -‬آب ﭘﺎﺷﻲ ﻣﺪاوم ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺑﺎ ﭘﻮدر آب‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در زﻣﺎن ﺑﺘﻦرﻳﺰي ‪ 23‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد و ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف دﻣﺎي ﺳﻄﺢ و درون ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 35‬درﺟﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻳﻚ ﺑﺎر دﻣﺎي ﺑﺘﻦ را در ﻣﺤﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز و ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﻣﺎي ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ ﺛﺒﺖ و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻓﺼﻮﻟﻲ از ﺳﺎل ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻳﺦزدﮔﻲ ﺑﺘﻦ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از وارد آﻣﺪن ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻏﻠﺘﻜﻲ را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دﻣﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ روزاﻧﻪ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از اداﻣﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﻮح آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﺑﺎ ﻻﻳﻪاي از ﭘﺘﻮ ﻳﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ﺿﺨﻴﻢ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪178‬‬

‫‪ -١۴-١۵-٨‬آﻨﺘﺮل آﻴﻔﻲ ﺳﺎﺧﺖ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺪﻧﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﺪ و ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﻣﻘﻄﻊ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺒﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮدي ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻫﺪاﻳﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻤﺎرده و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰارش ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﺸﺮﻳﺢ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﺳﺎز و ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪،‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي درزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻞآوري‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎ و ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻫﺮ ‪ 2000‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺠﺪد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬
‫در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داده ﺷﻮد‪ .‬درﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دوم ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ دوم ﻧﻴﺰ در‬
‫ﻣﺤﺪوده اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت واﻗﻊ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ اﺻﻼح داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ‪ASTM D75‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ رﻳﺰداﻧﻪ ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ ‪ 40‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد و ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر‬
‫درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻋﺒﻮري از اﻟﻚ ‪ 200‬را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ اﻧﺠﺎم و از ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در ﻃﺮح اﺧﺘﻼط اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎﻻي ‪ 30‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﻫﺮ ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﮕﺎﻟﻲﺳﻨﺞ اﺗﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﻠﻪ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1040‬روش‬
‫‪ B‬در ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺶ ﻧﻘﻄﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬وﺳﻂ و ‪ 75‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ زﻳﺮ ﺳﻄﺢ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺷﺪه ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ واﺳﻨﺠﻲ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد‪ .‬درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 98‬درﺻﺪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫‪ ASTM D1557‬ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺰﻟﺮزان‪ 1‬ﻃﺒﻖ ‪) ASTM C1170‬ﻫﺮﻛﺪام ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد( ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 95‬درﺻﺪ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻃﺮح را ﺑﺮآورده ﻧﺴﺎزد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻋﺒﻮرﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﻏﻠﺘﻚ‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬وﻟﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺧﻮاص آن ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﻴﺰان ﻋﺒﻮر‬
‫اﺿﺎﻓﻲ ﻏﻠﺘﻚ ﻧﻴﺰ ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﻓﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻓﻮرا اﻗﺪام ﺑﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدﮔﻲ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻃﺮح‪ ،‬ﺿﺮر و زﻳﺎن ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺮآورده ﻧﺸﺪن ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و دوﺑﺎرهﻛﺎريﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Vebe‬‬
‫‪179‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ – ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺪارك و اﺳﻨﺎد ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﻗﺪام ﺑﻪ آﺑﮕﻴﺮي ﻣﺨﺰن ﺳﺪ‪ ،‬از ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ اﺻﻠﻲ‬
‫ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﻮن ﻓﺸﺎري و دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻃﺮح ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ آﻣﺎدﮔﻲ ﺗﻬﻴﻪ ‪ 6‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي از ﻫﺮ ‪ 2000‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻃﺒﻖ ‪ ASTM C1176‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﭘﺲ از ‪ 28 ،7‬و ‪ 90‬روز ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري )ﻃﺒﻖ ‪ (ASTM C39‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺮ ‪ 2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري در ﺳﻦ ﻣﻘﺮر ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪٩‬ﻓﺼﻞ ‪٩‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬
‫‪183‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫‪ -١-٩‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١-٩‬داﻣﻨﻪ آﺎر‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از آﺗﺸﻜﺎري و ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎﺷﺖ‪ ،‬اﺧﺘﻼط‪ ،‬آﻣﺎدهﺳﺎزي‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و‬
‫ﭘﺨﺶ‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬و آبﭘﺎﺷﻲ ﻳﺎ ﻛﺎﺳﺘﻦ از ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ )در ﺻﻮرت ﻟﺰوم( ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﺸﺖرﻳﺰيﻫﺎي ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻴﺎز در ﭼﻬﺎرﭼﻮب اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺧﻄﻮط‪ ،‬ﺗﺮازﻫﺎ و اﻧﺪازهﻫﺎي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﺣﺪاث ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺧﻄﻮط ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺗﺮاز ﺗﺎج ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺷﻴﺐﻫﺎي ﻃﺮﻓﻴﻦ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ‬
‫اﺻﻼﺣﺎت را ﺿﺮوري ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ .‬ﺷﻴﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﻄﺢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﻮار ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات را ﻛﻪ ﺿﺮوري ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬در ﻃﺮاﺣﻲ اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻓﺼﻞ ‪ 15‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ و ﭘﻲ آن را ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻪ در ﭘﻲ و ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داده و ﻧﺘﺎﻳﺞ را در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺰارش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﻮﻳﺪ ﻋﺪم اﻳﻤﻨﻲ ﺳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ از ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ از ﻛﺎر ﻛﺎﺳﺘﻪ و ﻳﺎ ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺖ آن را ﺗﺎ اﻃﻼع ﺑﻌﺪي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎﻃﻊ وﻳﮋهاي را ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ از ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﻴﻼب و ﺗﺨﻠﻴﻪ آب در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺪ و ﺟﺎده روي ﺗﺎج ﺳﺪ و‬
‫اﺳﺘﻘﺮار وﺳﺎﻳﻞ اﺑﺰارﺑﻨﺪي در داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬

‫‪ -٢-٩‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺗﺨﺘﻪﺳﻨﮓ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﮔﺮدﮔﻮﺷﻪ و ﺑﻌﻀﺎً ﻧﻴﻤﻪ ﮔﺮد ﺗﺎ ﺗﻴﺰ ﮔﻮﺷﻪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﻮﭼﻚ آﻧﻬﺎ از ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺎك‪ :‬اﻧﻮاع ﺧﺎك ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﺤﺪ‪ 1‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬رس‪ -‬ﺧﺎك ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻛﻪ از اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 200‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻻي ‪ -‬ﺧﺎك ﻏﻴﺮ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﻛﻪ از اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 200‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻣﺎﺳﻪ ‪ -‬داﻧﻪﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻛﻪ از اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و ﺑﺮ روي اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 200‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫د ‪ -‬ﺷﻦ ‪ -‬ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﻛﻪ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺑﻌﺪ آن ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 7/5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻧﺒﻮده و ﺑﺮ روي اﻟﻚ ﻧﻤﺮه ‪ 4‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫)‪1- USCS (Unified Soil Classification System‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪184‬‬

‫ﺧﺮده ﺳﻨﮓ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﮔﺮد ﮔﻮﺷﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓ‪ :‬ﻗﻄﻌﺎت ﮔﺮدﮔﻮﺷﻪ ﺳﻨﮓ ﻛﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻧﺒﻮده وﻟﻲ ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﺑﻌﺪ آﻧﻬﺎ از ‪ 7/5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٩‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﺎ‬

‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻫﺎ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﭘﻮﺳﺘﻪ‬
‫‪ -‬ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‬
‫‪ -‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﺗﺮاوا در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻪ و ﭘﻲ‬
‫‪ -‬ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺎﻻدﺳﺖ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ 1‬اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و زﻫﻜﺶ‬
‫‪ -‬ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪2‬‬
‫‪ -‬ﺳﻨﮓﭼﻴﻦ‬

‫‪ -۴-٩‬ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋﻩ ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﺎ‬

‫در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﻋﻤﻠﻲ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋهاي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ وﻳﮋه دارد‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ در ﻣﺠﺎورت ﺳﺎزهﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﻲ ﺳﺎزهﻫﺎ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﻮار و ﭘﺮ ﺷﻴﺐ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎ و ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﭘﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻮدﺑﺮداريﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﭘﻲ ﺳﺎزهﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻣﺠﺪد آﻧﻬﺎ ﻛﺘﺒﺎ از ﻃﺮف ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮر داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻣﺠﺎورت اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺠﺎري آب ﺑﺮ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻳـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﻬﻨـﺪس ﻧـﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Zone‬‬
‫‪2- Rip Rap‬‬
‫‪185‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫‪ -۵-٩‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎآﺮﻳﺰ‬

‫‪ -١-۵-٩‬ﻧﻜﺘﻪهﺎي آﻠﻲ‬
‫ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺪ ﻳﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ آﺑﻜﺸﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺷﻮد و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮدالﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎ‪ ،‬و ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻳﺎ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎ )ﻓﺮاﺗﺮ از ﺧﻄﻮط ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري ﭘﻲ(‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﭘﺮ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ ﻣﻼت ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ درزﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮكﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﺎفﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺮﺷﻲ و ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﺪه و در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-٩‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﭘﻲ ﻗﺒﻞ از ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫آﻣﺎده ﺑﻮدن ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﭘﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن و‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻛﻪ در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻣﺤﻞ ﺧﻮدداري ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺷﺮوع‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﺑﻌﺪ از آﻣﺎدهﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﺠﺪدا ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ آﻣﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -1-2-5-9‬ﺑﻬﺴﺎزي ﺳﻄﺢ ﭘﻲﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ‬

‫آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ درﺳﺖ ﻗﺒﻞ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﻲ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺑﺮ روي آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزي و ﻫﻤﻮار ﻛﺮدن ﺗﺎ ﺗﺮاز ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬آﺑﻜﺸﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺎرﻫﺎ و آب ﺷﺴﺘﮕﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻟﻐﺰش ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺧﺎكﺑﺮداري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺷﻴﺐﻫﺎ‬
‫ﻣﻼﻳﻢ ﺑﻮده و در ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﻲ از ‪ 1:1‬ﺗﻨﺪﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻤﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻤﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ روي ﻳﻚ ﭘﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮ اﺛﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺳﻄﺢ ﺻﻴﻘﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺗﺎ‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ دﻳﺴﻚ زده ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺑﺮدن ﺳﻄﺢ آب در آﻧﻬﺎ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺷﺒﺎع ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻋﻤﻖ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﻮﻳﻴﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﻣﻜﺶ ﻧﺎﺷﻲ از رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-5-9‬اﺻﻼح ﭘﻲﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ‬

‫اﺻﻼح ﺳﻄﺢ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪه ﺳﻨﮓ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ روي آن‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﻨﮓ و ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎي آن ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ از ﺧﻮد ﺷﻴﺎر ﻳﺎ اﺛﺮي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬روي ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻧﺮم ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﻧﺎزك ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺪد و ﺻﺎف ﻧﻤﻮدن ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪186‬‬

‫ﺷﻜﻞ دادن ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪه ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲﻫﺎ ﺑﻮده و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﻳﺎ دﻧﺪاﻧﻪ ارهاي ﺷﻮد‪ .‬وﺟﻮد ﺣﻔﺮهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﻏﺎرﻫﺎي‬
‫اﻧﺤﻼﻟﻲ و ﻳﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺮﺷﻲ و ﻫﺮ ﭘﺪﻳﺪه دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺮﻣﻴﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫روي اﻳﻦ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻈﻢ ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺤﺪود‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﭘﻲ را ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ روش ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﻳﺎ ﺣﻔﺎري ﺧﻄﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ روش ﭘﻴﺶ ﺑﺮش‪ 1‬ﺷﻜﻞ داد‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺻﺎف ﻛﺮدن ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي ﺳﻨﮓﺑﺮداري و ﻳﺎ آﺗﺸﻜﺎري ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد ﺧﺴﺎرت‬
‫ﺑﻪ ﭘﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺳﻄﺢ ﭘﻲ را ﺑﺎ ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي ﭘﺮ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺳﻄﻮح ﺳﻨﮕﻲ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن و ﺗﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺗﻨﺶ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺻﻼح ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺷﻴﺐ ‪) 1:0/75‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( و ﻳﺎ‬
‫ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎ و ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ واﻗﻊ در ﻣﺤﺪوده زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺳﻄﺢ ﭘﻠﻪاي ﻛﻪ از ‪) 1:0/5‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي(‬
‫ﺗﻨﺪﺗﺮ و از ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ‪) 1:0/5‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( ﻳﺎ ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ اﺻﻼح ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻧﺎﺣﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﺗﻤﺎس ﻧﺪارد‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻮدهﻫﺎي ﻧﺎﺑﺮﺟﺎ‪ ،‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎ و ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﺳﻄﺢ ﭘﻠﻪاي ﻛﻪ‬
‫ﺷﻴﺐ آن از ‪) 1:0/5‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( ﺗﻨﺪﺗﺮ و از ‪ 1/50‬ﻣﺘﺮ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦرﻳﺰي دﻧﺪاﻧﻪاي ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ‪) 1:0/5‬اﻓﻘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( ﻳﺎ ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ اﺻﻼح ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ از اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ آﺗﺸﻜﺎري روي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺳﻨﮓ و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﻴﺐ و ﻋﺪم ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد درزه و ﺗﺮك در ﻳﻚ ﺗﻮده ﺳﻨﮓ و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻋﺪم وﺟﻮد‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻓﻲ روي اﻧﺮژي آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺷﺪه ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺟﺰﻳﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺬﻳﺮش ﺳﻄﺢ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺰان ﻟﺮزش‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ آﺗﺸﻜﺎري ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻨﮓ‪ ،‬ﺟﺎروب زدن و ﺟﺖ آب ﻳﺎ ﻫﻮا ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬آب اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻤﻊآوري ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻧﺮم ﺷﻮد‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ از ﺟﺖ ﻫﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻔﺮهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺮﺷﻲ‪ ،‬ﺗﺮكﻫﺎ ﻳﺎ رﮔﻪﻫﺎ و درزهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲﻫﺎي ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮاي ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲﻫﺎي ﻋﺮﻳﺾﺗﺮ از ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 150‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻘﻲ ﻣﻌﺎدل ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﺎ‬
‫ﻋﻤﻘﻲ ﻛﻪ ﻋﺮض ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﺑﻪ ‪ 12‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺴﺖ و ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺣﺬف ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻖ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪150‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Pre-splitting‬‬
‫‪187‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ج‪ -‬ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲﻫﺎي ﻋﺮﻳﺾﺗﺮ از ‪ 150‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺟﺰو ﻣﻮارد ﺧﺎص ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻋﻤﻖ ﺑﺮداﺷﺖ آﻧﻬﺎ در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪن و ﻳﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻣﻌﺮض ﻫﻮا ﻳﺎ آب ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬روشﻫﺎي ﺧﺎص‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﺮاﺑﻲ در ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻮا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬و در‬
‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﺮاﺑﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آب اﺗﻔﺎق ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺸﻚ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زود ﻫﻮازده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻨﮓﺑﺮداري و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺪاوم ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﻫﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮي ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ زﻣﺎن ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮاي ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪن ﺳﻄﺢ ﭘﻲ در ﺗﺮاز ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺎ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن آن ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫ﻳﺎ ﻫﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي ﺑﺮاي ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﺷﻴﺎرﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺮ اﺛﺮ ﺳﻄﻮح ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺮﺷﻲ‪ ،‬درزهﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻳﺎ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬از ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي ﻣﻲﺗﻮان در‬
‫ﭘﺎﻳﺪار ﻧﻤﻮدن ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺗﻨﺪ و ﻳﺎ ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺷﻴﺐﻫﺎي ﻣﻌﻠﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻨﮓﺑﺮداري را ﻧﺘﻮان ﺑﺪون آﺗﺸﻜﺎري اﻧﺠﺎم داد و ﻳﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ دادن ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺣﻔﺎري‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي در ﺳﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي آن از ﺷﻜﻞ دادن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي دﻧﺪاﻧﻪاي ﻳﺎ ﺷﻜﻞ دادن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻨﮓﺑﺮداري ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ در دﺳﺘﺮس ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺮد‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ در ﻣﻮرد اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي دﻧﺪاﻧﻪاي ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﻣﻮﻛﻮل ﺑﻪ‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻀﺎوت ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺗﺮاﻛﻤﻲ ﻛﻪ در ﺳﻄﻮح ﻧﺎﻫﻤﻮار ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ در دﺳﺘﺮس‬
‫و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي دﻧﺪاﻧﻪاي و ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب‪ ،‬ﺑﺮاي ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺗﺮكﻫﺎي ﭘﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح ﺑﺎرﻳﻚ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺎن ﭘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫آﺑﺮاﻫﻪﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻫﻮازده ﺷﻞ و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ و ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﻻﻏﺮ ﭘﺮ ﮔﺮدد‪ .‬در آﺑﺮاﻫﻪﻫﺎي‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺰرگ و ﻋﻤﻴﻖ‪ ،‬ﺷﻴﺐ دو ﻃﺮف ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪) 1 :0/5‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( ﺑﺮاي ﭘﻮﺳﺘﻪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪) 1:1‬اﻓﻘﻲ‪ :‬ﻋﻤﻮدي( ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۵-٩‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﭘﻲ ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ و ﺗﺮاآﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ هﺴﺘﻪ و ﻓﻴﻠﺘﺮ‬

‫آﻣﺎده ﺑﻮدن ﭘﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ و ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ و ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﮓ ﻣﺤﻜﻢ‪ ،‬ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻢ و ﻏﻴﺮ ﻫﻮازده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺘﻮان آن را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫آبﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎ و ﺑﻴﺮونزدﮔﻲﻫﺎي ﺗﻴﺰ ﮔﻮﺷﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻮدرﻓﺘﮕﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﻼت ﭘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺴﺖ و‬
‫ﻣﻌﻠﻖ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﺧﺸﻚ ﺷﺪه دوﻏﺎب‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ورﻗﻪاي ﻳﺎ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻣﻮاد آﻟﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺎروبﻫﺎي زﺑﺮ‪ ،‬ﺟﺖ آب ﻳﺎ ﻫﻮا ﺑﺎ ﻓﺸﺎر زﻳﺎد‪ ،‬ﺳﻨﺪﺑﻼﺳﺖ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﺑﺰار ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬و ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻛﺎﻣﻞ‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﻲ را ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آبﻫﺎي اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ در ﮔﻮدالﻫﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪188‬‬

‫ﺟﺖ ﻫﻮا ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﻀﻮر ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ آب آزاد ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻄﺢ را ﺻﻴﻘﻠﻲ ﺳﺎزد و از ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﻳﺰداﻧﻪ‬
‫و ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درزﻫﺎ و ﺗﺮكﻫﺎ‪ ،‬رﮔﻪﻫﺎ و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﮔﺴﻠﻴﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ دﻧﺪاﻧﻪاي‪ ،‬ﻣﻼت ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح اﻓﻘﻲ و ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺐ دار ﻣﻼﻳﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻴﺐ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 45‬درﺟﻪ اﺟﺮا و ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻗﺎﺋﻢ از ﻣﻼت ﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺮﻃﻮب ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎﺟﺬب آب ﺗﻮﺳﻂ دوﻏﺎب ﺻﻮرت ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﭘﻲ‪ ،‬اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ و ﻗﺒﻞ از‬
‫ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ آن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺗﻤﺎﺳﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد و در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ دوﻏﺎب ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دوﻏﺎب ﻳﺎ ﻣﻼت ﺗﺰرﻳﻖ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺮدارد و ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺒﻠﻎ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺠﺪدا ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺎري ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺤﻼل و درزﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺖ آب‪ -‬ﻫﻮا ﺷﻜﺎﻓﺘﻪ و ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ‬
‫دﻧﺪاﻧﻪاي ﭘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-٩‬ﮔﻮدﺑﺮداري و اﺳﺘﺤﺼﺎل ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫‪ -١-۶-٩‬ﻧﻜﺘﻪهﺎي آﻠﻲ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻻزم ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺪ ﻛﻪ از ﮔﻮدﺑﺮداري ﺳﺎزهﻫﺎي ﻃﺮح ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﺤﺼﺎل ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ و ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ و درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻧﺪازه در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي اﺳﺘﻨﺒﺎط و اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪،‬‬
‫ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻧﺪازه‪ ،‬ﺑﺎزدﻫﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت ﮔﻮدﺑﺮداري‪ ،‬ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﺟﺪاﻛﺮدن داﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ اﻧﺪازه‪ ،‬رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﺨﻠﻮط ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و روش اﺟﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﮔﻮدﺑﺮداري از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﻮاع ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و وﺳﻌﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮدﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﺑﻮده و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻖ آن را دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آوردن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﺣﺪود ﻳﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻗﺮﺿﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﭼﺎﻟﻪﻫﺎي آب در ﮔﻮدﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻮدﺑﺮداري‪ ،‬و ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺿﺮوري ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ از ﻣﺤﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﺠﺮاي ﺧﺮوﺟﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺪ‪ ،‬در زﻳﺮ رﻗﻮم ﻧﺮﻣﺎل آب ﻳﺎ در ﻣﺠﺎورت ﻣﺨﺰن ﺳﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬
‫رﻗﻮم ﻧﺮﻣﺎل آب‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐﻫﺎي ﮔﻮدﺑﺮداري و ﻋﺮض ﺳﻜﻮﻫﺎي ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و‬
‫‪189‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻮاﺣﻲ دﻳﮕﺮ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺳﻄﻮح ﮔﻮدﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ را ﺑﺎ ﺧﻄﻮط و ﺗﺮازﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻲ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻛﻨﺪ وﻟﻴﻜﻦ ﺳﻄﻮح ﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از اﻳﻦ ﮔﻮدﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺎف و ﻫﻤﻮار ﺑﻮده و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻇﺎﻫﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﻮار ﻛﺮدن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-٩‬ﭘﺎكﺳﺎزي و ﺗﺴﻄﻴﺢ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ را ﺗﺎ ﻋﻤﻘﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده از ﻣﻮاد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺎك ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻮاد‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻛﻠﻴﻪ آﺷﻐﺎلﻫﺎ و ﻣﻮاد ﮔﻴﺎﻫﻲ اﻋﻢ از ﺗﻨﻪ درﺧﺘﺎن و رﻳﺸﻪﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﻮادي ﻛﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ داﺋﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﺪه از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪوده ﮔﻮدﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻳﺎ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ از آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۶-٩‬راﻩهﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهﺎ و ﺧﺪﻣﺎت هﻤﮕﺎﻧﻲ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬

‫راهﻫﺎي ﻋﺒﻮري از ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﺣﺪاث ﺟﺎده‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 15‬ﻣﺘﺮي از ﻣﺤﻮر در ﻫﺮ ﻃﺮف‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ را ﮔﻮدﺑﺮداري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻛﻪ اﺟﺎزه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﺟﺎده داده ﺷﻮد و اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ راه را ﺗﺎ زﻣﺎن اﺣﺪاث ﻣﺠﺪد ﺟﺎده ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫اﺣﺪاث اﻳﻦ راه ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر دﻳﮕﺮي ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺣﺪاث ﻣﺠﺪد اﻳﻦ راه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮو‪ ،‬ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﺧﻄﻮط ﺗﻠﻔﻦ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ از ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬
‫)ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻣﺨﺎﺑﺮات و ‪ ...‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ( ﺑﺎزﺳﺎزي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺑﺎزﺳﺎزي ﺧﻄﻮط ﺧﺪﻣﺎت‬
‫ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 15‬ﻣﺘﺮي دو ﺳﻮي ﻣﺤﻮر ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮو و ﺗﻠﻔﻦ را ﮔﻮدﺑﺮداري ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﻮد را ﺑﻪ روﺷﻲ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻛﻪ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺪاﺧﻞ‪ ،‬ﻳﺎ وارد آﻣﺪن ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺧﺪﻣﺎت ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﺷﺪه و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزﺳﺎزي اﻳﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﻪ دﻳﮕﺮان اﺟﺎزه دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-٩‬رﻃﻮﺑﺖ و زهﻜﺸﻲ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و ﻗﺒﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري آﻣﺎده و ﻣﺮﻃﻮب ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﺎﻳﺪ رﻃﻮﺑﺖ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫آﺑﻴﺎري در ﮔﻮدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي اﻓﺰوده ﮔﺮدد‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺎ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﻗﺒﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري در ﮔﻮدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬
‫درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻣﺮﻃﻮب ﺷﻮد؛ ﺿﻤﻦ آن ﻛﻪ از ﺟﺮﻳﺎن آبﻫﺎي زاﻳﺪ اﺿﺎﻓﻲ و ﺗﺠﻤﻊ آب در‬
‫ﮔﻮدالﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻋﻤﻖ و ﻣﻘﺪار ﻧﻔﻮذ آب را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ از آﺑﻴﺎري ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻮدﺑﺮداري و ﻳﺎ ﻗﺒﻞ از آن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﮔﻮدﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻗﺮﺿﻪ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺸﻚﺗﺮ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ از ﻗﺒﻴﻞ ﮔﻮدﺑﺮداري و رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎوي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪190‬‬

‫رﻃﻮﺑﺖ اﺿﺎﻓﻲ در اﻧﺒﺎﺷﺖﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬دادن زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞآوري و ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻳﺎ روشﻫﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺎﺳﻪاي‪ ،‬ﺷﻨﻲ و ﻗﻠﻮهﺳﻨﮕﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ آﺑﻴﺎري ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر زﻫﻜﺸﻲ و‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ رﻗﻮﻣﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از رﻗﻮم ﮔﻮدﺑﺮداري از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫زﻫﻜﺸﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از روشﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ﺳﻄﺢ آب در ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻗﺒﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺎﺳﻪاي‪ ،‬ﺷﻨﻲ ﻳﺎ ﻗﻠﻮهﺳﻨﮕﻲ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺘﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ در‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ در اﻧﺒﺎﺷﺖﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد و اﺟﺎزه داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي رﻳﺨﺘﻦ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ ،‬زﻫﻜﺸﻲ ﻳﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺤﻴﻂ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮﻃﻮب ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت زﻫﻜﺸﻲ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮداﺷﺖ و‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ را‬
‫ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺸﻚﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻖ درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺒﻠﻎ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮاردي از ﻗﺒﻴﻞ زﻣﺎن اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞآوري و ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن‪ ،‬زﻣﺎن اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻛﺮدن و ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺠﺪد از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه ﻛﻪ در اﻧﺒﺎﺷﺖﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎ ﻳﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫اﺿﺎﻓﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻛﺮدن‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬راهﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ راﻧﺪﻣﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻳﺎ ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻴﺴﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ واﻣﺜﺎل آن را ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺸﻚ و ﺧﻴﺲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-۶-٩‬ﺑﺮداﺷﺖ و ﺣﻤﻞ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻋﻤﻖ ﺑﺮش در ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد و ﺑﺮشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻋﻤﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺪون ﻻﻳﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮشﻫﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ در ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺒﺎل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺑﺮش ﻳﺎ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻖ درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺎ را ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎي ﺟﺪاﺳﺎزي ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬و ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ از دﻳﮕﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺟﺪا ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻃﻐﻴﺎن رودﺧﺎﻧﻪ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ آن ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﻛﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎكﺑﺮداري و اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺳﺘﻐﺮاق ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺿﻪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖداﻧﻪ ﻣﺴﺘﻐﺮق ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻴﻞ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ زﻧﺠﻴﺮي ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪191‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ از ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﺮ روش و ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺣﻔﺎري و ﺣﻤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻛﺎر‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -۶-۶-٩‬ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﻞ ﻣﻌﺎدن ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﺤﺪوده ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد روﺑﺎر و ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺴﺖ و ﻧﺮم و ﺧﺮد ﺷﺪه ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﮔﻮد ﺑﺮداري در ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ و ﮔﺰﻳﻨﺶ و ﻋﻤﻞآوري‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در‬
‫ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺳﻨﮓ را در ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺣﻤﻞ ﺷﺪه و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ ﻣﺎزاد ﺑﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي‬
‫اﻫﺪاف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﮔﻮدﺑﺮداري در ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻟﻮده ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ رﺳﻲ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٧-۶-٩‬ﻣﻮاد اﺿﺎﻓﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري‬

‫ﺣﻤﻞ و دﻓﻊ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه زاﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ زاﻳﺪ را ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬
‫ﻛﻪ اﺛﺮ زﻳﺎنآوري ﺑﺮ روي ﺟﺮﻳﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺨﺰن ﻳﺎ ﺗﺪاﺧﻠﻲ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﺮرﻳﺰ و‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﮕﻴﺮي و ﻧﻴﺰ ﻇﺎﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﻳﺎ راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي اﺟﺎزه داده‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬از ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻤﻞ و دﻓﻊ ﻣﻮاد ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻣﺮﻃﻮب دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﻛﻪ از داﺧﻞ ﺷﺪن آب ﮔﻞآﻟﻮد ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺸﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺧﺸﻚﺗﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﻓﻊ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮر دﻫﺪ ﺗﻮدهﻫﺎي ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻫﻤﻮار و ﻣﺴﻄﺢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮح ﮔﻮدﺑﺮداري ﺷﺪه در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﻣﺤﺪوده ﻣﺨﺰن‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺷﻴﺒﻲ ﺗﻨﺪﺗﺮ از دو اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻋﻤﻮدي ‪ 2H /1V‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﺐﻫﺎ و ﺳﻄﻮح ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺮﺗﺐ درآﻳﺪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺴﻄﺢ ﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﻮﻟﺪوزر و ﺗﻮﺳﻂ راﻧﻨﺪه ﻣﺎﻫﺮ اﺟﺮا ﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳﺠﺎد زﻫﻜﺶ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ و اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪192‬‬

‫‪ -٧-٩‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫‪ -١-٧-٩‬ﻧﻜﺘﻪهﺎي آﻠﻲ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻻﻳﻪ روﻳﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺤﻮه اﺟﺮاي ﭘﻲ ﻳﺎ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺷﺪه و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري رﻳﺨﺘﻪ و ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﺎري از ﻋﺪﺳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻮداﻓﺘﺎدﮔﻲ و ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺸﻜﻞ از‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻃﺮاف آن از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ و داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺤﻞ رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪﺗﺮ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺎﺗﺮاوا و ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖداﻧﻪﺗﺮ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﺪا ﺷﺪن داﻧﻪﻫﺎي رﻳﺰ و درﺷﺖ ﺧﺎك ﻧﺎﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺟﺪا ﺷﺪن داﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن‬
‫ﺑﻮدن درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻴﺶ ﻳﺎ ﮔﺮﻳﺪر‪ ،‬ﻫﻤﮕﻮن ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻛﻠﻮﺧﻪﻫﺎ از ﻛﻠﻮخ‬
‫ﺷﻜﻦ ﺻﻔﺤﻪاي اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا ﻧﺒﺎﻳﺪ در زﻳﺮ آب رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﭘﻲ ﻳﺦ زده ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ وﻳﮋهاي‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از در ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ داراي ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻﺗﺮ از آﻧﭽﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮاي ﻫﺴﺘﻪ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻟﻮده ﺷﺪن ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻋﻼﻣﺘﮕﺬاري ﺷﺪه در ﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮدد ﻛﻨﻨﺪ و ﻃﻮري ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺎﺣﻴﻪﻫﺎي‬
‫ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و رﻗﻮم ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺟﺎدهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺴﺘﻪ در ﻫﺮ ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎ ﺟﺎده ﻣﻮﻗﺖ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ آﻟﻮده ﻫﺴﺘﻪ و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ را ﺗﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺟﺮا و ﺑﺎﻻ آورده ﺷﻮد و ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎور ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦﻛﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ دﻳﮕﺮي‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر اﻓﻘﻲ و ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺳﺪ اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻟﺒﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﭘﻠﻪﻫﺎ در ﺷﻴﺐﻫﺎي ﭘﻠﻪاي در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ از ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ‪ 0/3‬ﻣﺘﺮ ﺑﺮﻳﺪه و ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از رﻳﺨﺘﻦ و ﮔﺴﺘﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻣﺠﺎورت ﺷﻴﺐ ﭘﻠﻪاي ﺗﻤﺎم ﻋﺮض ﻫﺮ ﭘﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﻻﻳﻪاي ﻛﻪ ﺟﺪﻳﺪاً رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي اﻃﺮاف ﺳﺎزهﻫﺎ و ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻢ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎ‬
‫و دﻳﮕﺮ ﺧﺴﺎرات ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎج ﺳﺪ ﻣﻮازي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎﺻﻲ داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻳﻚ‬
‫ﻻﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﺟﻨﺎح ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﺟﻨﺎح دﻳﮕﺮ ﺧﺘﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪193‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ از داﺧﻞ ﺑﺪﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎرج آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص و ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻓﻴﻠﺘﺮ رﻳﺰداﻧﻪ و درﺷﺖداﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﺠﺎور ﻫﺴﺘﻪ ﺳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮارد اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺨﺮاج و آﻣﺎده ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻮق‪،‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-٩‬ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺿﺎﻓﻪ و ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ در ﺧﺎآﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ آن ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-٩‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهﺎ‬

‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﺠﺪد و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﭘﻮﺷﺸﻲ ﻣﺘﺪاول ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ رﻃﻮﺑﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك‬
‫زﻳﺮﻳﻦ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺪاوم آبﭘﺎﺷﻲ ﻳﺎ ﺧﺸﻚ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از ﺑﺮوز ﺗﺮكﻫﺎي ﻣﺤﺘﻤﻞ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ و در آﺣﺎد ﺑﻬﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﻠﺤﻮظ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم آن در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻳﺎ ﺧﺎكﺑﺮداري ﻟﻐﺰش اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻟﻐﺰﺷﻲ را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺷﻴﺐ را ﻣﺠﺪدا ﭘﺎﻳﺪار و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ را‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ‬
‫اﺿﺎﻓﻲ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-٩‬راﻩهﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﻴﺮ و ﻧﺤﻮه ﺳﺎﺧﺖ راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ را ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎدهﻫﺎ و ﺟﺎدهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻪ از ﺑﺪو ﻗﺮارداد در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در دوره ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺎ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺿﺎﻣﻦ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻣﺴﺘﻤﺮ اﻳﻦ ﺟﺎدهﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ اﻳﻦ ﺟﺎدهﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺮﻳﻢ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺋﻤﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ آن را ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎدهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ روي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ از ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻴﭗ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد و‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺟﺎده ﻛﻪ داﺧﻞ ﺳﻄﺢ ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺮ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﺎدهﻫﺎي‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-٧-٩‬اﺑﻌﺎد ﺧﺎآﺮﻳﺰ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬

‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺑﻌﺎد ﻣﺬﻛﻮر در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ اﺟﺮا ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫رواداري ﻣﺠﺎز ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ )در ﺟﻬﺖ اﻓﻘﻲ( در ﺟﺪول )‪ (1-9‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-9‬رواداري ﻣﺠﺎز ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪194‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻴﺮون ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ )ﻣﺘﺮ(‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮف داﺧﻞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ )ﻣﺘﺮ(‬

‫‪0/5‬‬ ‫‪0/25‬‬ ‫ﺣﺪود ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻدﺳﺖ‬

‫‪0/5‬‬ ‫‪0/25‬‬ ‫ﺣﺪود ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺷﻴﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ‬
‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﺣﺪود ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ‬
‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ﺣﺪود ﺷﻴﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦدﺳﺖ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻮق در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ روي ﺳﻄﺢ ﺷﻴﺐ ﻛﻪ ﺧﻮب ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻴﻠﺘﺮ آﻟﻮده ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ رﻳﺰداﻧﻪ‪ ،‬ﻻﻳﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و ﺳﻨﮓﭼﻴﻦ در ﻫﻴﭻ ﺟﻬﺘﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﺿﺨﺎﻣﺖ داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺠﺎز در ﻣﻮرد رﻗﻮم ﺗﺎج ﺳﺪ و ﺷﻴﺐﻫﺎي ﻋﺮﺿﻲ ﺗﺎج از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺑﻼﻏﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ ± 0/05‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺮض ﺗﺎج ﺳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺪازه ﻣﻨﺪرج در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺠﺎز ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ در ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﻲ )در ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﺤﻮر( ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 0/2‬ﻣﺘﺮ در ﻫﺮ ‪ 5‬ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻓﻲ از ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﻴﺐ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪،‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢ زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر ﻧﮕﺮدد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻖ دارد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﻛﻪ داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ و ﻧﺤﻮه ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدد‪ .‬روش ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻫﺮ ارﺗﻔﺎﻋﻲ‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺪاﻳﻲ داﻧﻪﻫﺎي رﻳﺰ از درﺷﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ اﺗﻔﺎق ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﺳﺪ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻮل دوره ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدد ﺗﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻛﺎر ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ در ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎت ﮔﺮدش ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور اﻓﺮاد و وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه و ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺷﺮوع ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺳﺪ ﻻزم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﻮﻗﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐ اﻳﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد و در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫رﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐ ﻛﻢﺗﺮ از ‪) 3:1‬ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ اﻓﻘﻲ( و ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﻠﻮط رودﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻢﺗﺮ از ‪) 2:1‬ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ اﻓﻘﻲ( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-٧-٩‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎآﺮﻳﺰي و ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي« ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﻟﻲ و ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ‬
‫‪ -‬راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ ،‬آﻣﺎده ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺮﻃﻮب ﻧﻤﻮدن و ﻏﻴﺮه‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎرﻫﺎ در ﻣﺎه‪ ،‬ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺳﺎل‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻣﻴﺰان دﻗﺖ و ﺻﺤﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪195‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻣﺎه ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﻞ و ﻳﺎ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در آن ﻣﻠﺤﻮظ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺟﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و ﻋﻠﺖ اﺳﺘﺨﺮاج ﭘﺎرهاي از‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي آن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٧-٧-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي در ﻗﺴﻤﺖهﺎي ﺑﺎرﻳﻚ‬

‫در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ و ﺗﻨﮓ ﻣﺠﺎور ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روش دﺳﺘﻲ و ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه‬
‫دﺳﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد و اﻓﺰاﻳﺶ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎ روش دﺳﺘﻲ ﺗﺎ رﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا و ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﻣﺼﺎﻟﺢ رﺳﻲ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺟﻬﺖ اﺗﺼﺎل ﺻﺤﻴﺢ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧﻮد ﻻﻳﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺎ دو ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ در ﭘﺮ ﻛﺮدن‬
‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﮔﻮدالﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﻳﺎ ﺗﺮاﻧﺸﻪﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻳﺎ‬
‫ﭘﺸﺖرﻳﺰي در ﻣﺠﺎورت ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﻳﺎ در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﺟﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻼك ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٨-٧-٩‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﺧﺎآﺮﻳﺰ ﺑﺮاي ﻻﻳﻪهﺎي ﺑﻌﺪي‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﺗﺼﺎل ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺟﺪﻳﺪ و ﻻﻳﻪ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻪوﺟﻮد آورد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻻﻳﻪﻫﺎي روﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ‬
‫از ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﻻﻳﻪﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻀﻤﻴﻦ اﺗﺼﺎل ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺳﻄﺢ آن ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪8‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﻮخﺷﻜﻦ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻧﺮم و‬
‫ﻣﺮﻃﻮب ﮔﺮدد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺧﺸﻚ ﻳﺎ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي درﺻﺪ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻼح ﮔﺮدد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻗﺴﻤﺖ اﺟﺮا ﺷﺪه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪6‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺧﺮاﺷﻴﺪه و ﻣﺮﻃﻮب ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٩-٧-٩‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺴﺖ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫روي آن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭼﻜﺶ ﺑﺎدي‪ 1‬ﺧﺮاﺷﻴﺪه‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻣﺮﻃﻮب ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Pick Hammer‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪196‬‬

‫‪ -١٠-٧-٩‬ﻣﺤﺪودﻳﺖهﺎي ﺟﻮي ﺑﺮاي ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫در زﻣﺴﺘﺎن و ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻛﺎر در ﻫﻮاي ﺳﺮد را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮده و اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻻزم ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ را ﻣﻠﺤﻮظ دارد‪.‬‬

‫‪ -١١-٧-٩‬آﻨﺘﺮل و ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي ﻻزم‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻻزم در ﺟﻬﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي از ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ و از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻳﺎ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎي ﻻزم را در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻌﻤﻮل در ﺟﺪول )‪ (2-9‬و‬
‫ﺗﻌﺪادي از روشﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺟﺪول )‪ (3-9‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮاﻧﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﭼﺎلﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺎﺗﺮاوا در ﻫﺴﺘﻪ را‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮده و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي آﻧﻬﺎ را ﻣﺠﺪدا ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-٧-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎي ﺁزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻋﻘﺪ ﻗﺮارداد در اﺳﺮع وﻗﺖ و ﭘﻴﺶ از اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺑﺮاي دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺟﻬﺖ ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ آن و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺮرﺳﻲ در ﻣﻮرد ﻋﺪم ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮدﺷﺪﮔﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ( ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺶ‬
‫از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪ و ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬ﻻﻳﻪ و‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ روﻳﻲ ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﺗﺎﺧﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫و ﺗﺎﻳﻴﺪ روش ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ و ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺟﺰو ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎي‬
‫ﻗﺮارداد ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده اﺧﺬ ﺷﻮد و ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ درﺷﺖداﻧﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ‬
‫ﺷﺪه و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس دﺳﺘﻮرات ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت در‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-9‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﺪادي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫‪197‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻛﺪ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬

‫‪ D 2487-92‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ )ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺤﺪ(‬ ‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك‬
‫‪ D 422-63‬ﺗﻮزﻳﻊ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪ D 4318-84‬ﺣﺪ رواﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺪ ﺧﻤﻴﺮي و ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﻴﺮي ﺧﺎك‬ ‫ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‬
‫‪ D 2216-92‬ﻣﻴﺰان آب )رﻃﻮﺑﺖ(ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﻨﮓ و ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺎك ‪ -‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﻴﺰان آب )رﻃﻮﺑﺖ(‬
‫‪ D 854-92‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪600 kN / mm3‬‬ ‫‪D 698-91‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺮوﻛﺘﻮر اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪ D 1557-91‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژي اﺻﻼح ﺷﺪه ‪2700 kN / mm3‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ آﺷﻮ اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﺎك ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻴﺰ ﻟﺮزان‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﺎك و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ‬ ‫‪D 4253-93‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮو ﺣﺪاﻗﻞ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ‬
‫‪D 4254-91‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ ﺑﺎ روش ﻣﺨﺮوط ﻣﺎﺳﻪ‬ ‫‪D 1556-90‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ‬ ‫‪D 4564-86‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ‬ ‫‪D 2937-83‬‬ ‫ﺗﺮاﻛﻢ در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ ﺑﺎ روش ﺑﺎدﻛﻨﻚ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬ ‫‪D 2167-84‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ روش ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ آب در ﭼﺎﻟﻪ آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫‪D 5030-89‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-9‬راﻫﻨﻤﺎي ﺗﻌﺪادي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻛﺪ‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬
‫ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﺧﺎك داﻧﻪاي )ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ(‬ ‫‪D 2434-68‬‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي در ازﻣﺎﻳﺸﮕﺎه‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ و زﻫﻜﺸﻲ ﻧﺸﺪه ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه‬ ‫‪D 2850-87‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﺑﺮ روي ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ و زﻫﻜﺸﻲ ﻧﺸﺪه‬ ‫‪D 4767-88‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺧﺎكﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ و زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه‬ ‫‪D 3080-90‬‬ ‫ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﺮش ﭘﺮهاي در ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه‬ ‫‪D 2573-72‬‬ ‫ﺑﺮش در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺧﺎكﻫﺎ‬ ‫‪D 2435-90‬‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻢ‬
‫ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﺧﺎكﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎ ﻛﺮﻧﺶ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه‬ ‫‪D 4186-89‬‬

‫‪ -٨-٩‬روش ﺧﺎآﺮﻳﺰي‬

‫‪ -١-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي ﭘﻮﺳﺘﻪ‬

‫‪ -1-1-8-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﺗﺮاوا از ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺷﻦ و ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓﻫﺎ و ﺗﺨﺘﻪﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺪا ﺷﺪه‪ ،‬و در ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-8-9‬ﻛﻨﺘﺮل رﻃﻮﺑﺖ‬

‫رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ و ﻗﻠﻮهﺳﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺮاﻛﻢ و در ﺣﻴﻦ آن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺨﺶ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در روش ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻧﻴﺰ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﺪاﺧﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪198‬‬

‫درﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺮﻃﻮبﺳﺎزي ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻮﺳﻂ آبﭘﺎﺷﻲ در روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ روش ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم داد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ وﻗﻔﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻴﻦ زﻣﺎن ﺗﺴﻄﻴﺢ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻘﺪار آب اﺿﺎﻓﻲ ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1-8-9‬روش ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﺗﺮاﻛﻢ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي را ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻛﻪ از ﺟﺪاﺷﺪﮔﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮب‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺮاﺷﻴﺪه و رﻃﻮﺑﺖ زده ﺷﻮد )ﺑﺪون ﻛﺸﻴﺪن و‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت درﺷﺖ(‪ .‬ﺟﻬﺖ ﭘﺨﺶ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﻧﻪﻫﺎي درﺷﺖ و رﻳﺰ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﺨﻠﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﭘﺨﺶ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺻﻮرت روش ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺟﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از رﺳﻴﺪن‬
‫ﻫﺮ ﻻﻳﻪ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮر اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﺮاﻛﻢ را ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ از ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫)‪Dmx(D − Dmn‬‬
‫=‪D‬‬ ‫‪100‬‬
‫)‪D(Dmx − Dmn‬‬
‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = D‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ در ﻣﺤﻞ‬
‫‪ = Dmx‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪ = Dmn‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻤﺎﻳﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از روشﻫﺎي ﺗﺮاﻛﻤﻲ ﻏﻴﺮ از آن ﭼﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﻴﺪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺮاﻛﻢ در ﺣﺪود زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آن داراي ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد و ﻣﺠﺪدا ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻌﺎدل ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺴﺘﻤﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫در ﻣﺤﺪوده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺣﺪودي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮزﻣﺎن ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﻳﺎ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را آﮔﺎه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻤﻖ ﻫﺮﻻﻳﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺑﻪ روش آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM D1557-91‬ﻳﺎ ‪USBR‬‬
‫‪ 7250‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﺒﺮه دﺳﺘﻲ )و ﻳﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ آن( اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ و زﻣﺎن ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻫﻤﺎن ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺠﺎور آن )ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ( را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪199‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫‪ -٢-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي هﺴﺘﻪ رﺳﻲ‬

‫‪ -1-2-8-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﻨﺪرج در‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد )ﻳﺎ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ(‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ داراي درﺻﺪي )ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ وزﻧﻲ ﺧﺸﻚ( داﻧﻪﻫﺎي رﻳﺰﺗﺮ از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ ASTM‬و ﺷﺎﺧﺺ ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪاي ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﻪ از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 40‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺻﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﻋﺒﻮري ازاﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬و ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫ﭘﺬﻳﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮاﻛﻢ را در ﻣﺤﻞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-8-9‬ﻛﻨﺘﺮل رﻃﻮﺑﺖ ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻫﺴﺘﻪ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ در ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك رﻳﺰداﻧﻪ ﻫﺴﺘﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر رﻃﻮﺑﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺒﻨﺎ از آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ )ﭘﺮاﻛﺘﻮر اﺳﺘﺎﻧﺪارد( درﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﺟﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ ﻫﻤﻮاره ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻧﻈﻴﺮ آن در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮﻃﻮبﺗﺮ از ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﻳﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺘﻲ ﺑﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ دو درﺻﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪود دﻳﮕﺮي را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ D 698-91‬و در ﻣﺤﻞ ﻃﺒﻖ ‪ D 1557-91‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن از‬
‫‪ USBR‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول در ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺣﻤﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ رﻃﻮﺑﺖ آن را ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻫﻮاي درون آن ﺑﻪ روش »در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻞ‪ «1‬ﻛﺎﻫﺶ داد‪ .‬اﮔﺮﺧﻴﻠﻲ ﺧﺸﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آبﭘﺎﺷﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﮔﺮدﻳﺪه و ﺳﭙﺲ ﻣﺨﻠﻮط و ﻫﻤﮕﻦ ﮔﺮدد ﺗﺎ رﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫وﺳﻴﻠﻪ آبﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦ آبﭘﺎش ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﮔﻮدال آب ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آبﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﺑﺎ دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻻﻳﻪ‬
‫ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎاز ﺧﺸﻚ ﺷﺪن و ﻳﺎ اﻳﺠﺎد ﺗﺮكﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Loose State‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪200‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﻛﻲ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎك اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي رس ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد و ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺮﺟﻴﺤﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺮاوش ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ و ﺣﻔﺮ ﺗﺮاﻧﺸﻪ‪ ،‬ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﻳﺨﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ داراي رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻴﻦ ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ‪ 2‬درﺻﺪ و ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻌﺎدل ‪ 98‬درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﺧﺸﻚ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻫﻤﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را در ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻧﻤﻮده )ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬
‫اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺑﺎ ﺧﺎﺻﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻧﺒﺎﺷﺖﻫﺎ )ﻫﺮﻛﺪام ﻛﻪ داراي ﺧﺎﺻﻴﺖ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ(‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺮف اﻧﺒﺎﺷﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺧﺬ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﭘﺮاﻛﺘﻮر ﺳﺎده ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻌﺮف ﻫﺮ اﻧﺒﺎﺷﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫داده و ﻣﺤﺪوده رﻃﻮﺑﺖ ﺗﺮاﻛﻢ )ﺑﻬﻴﻨﻪ ‪ 2+‬درﺻﺪ( و ﻣﺤﺪوده ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻫﺮ اﻧﺒﺎﺷﺖ را ﺟﻬﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ از ﻣﺼﺎﻟﺢ آن اﻧﺒﺎﺷﺖ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آورد و ﺳﭙﺲ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻮق ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﻌﺪن ﻗﺮﺿﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮدد و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﻮق ﺑﺮروي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬درﻫﺮ ﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﻛﻞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﻳﻚ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﺧﺸﻚ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-2-8-9‬روش ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻫﺴﺘﻪ‬

‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ از اﻳﺠﺎد ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ رﮔﻪ‪ ،‬ﻋﺪﺳﻲ و ﺣﻔﺮات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ از‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻳﺎ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﺗﻔﺎوت زﻳﺎدي ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﻮدﺑﺮداري و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺟﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ از ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ رﻳﺨﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪ :‬اﻧﺒﺎﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺨﺶ و ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ و دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﺠﺎد ﻻﻳﻪاي ﻫﺮﭼﻪ ﻫﻤﮕﻦﺗﺮ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ اﻧﺒﺎﺷﺖ و‬
‫ﭘﺨﺶ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻤﻜﻦ از ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺤﻞ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺎرﻫﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي ﺗﺎج ﺳﺪ اﻧﺒﺎﺷﺖ و ﭘﺨﺶ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺻﻮرت ﺗﻮده ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮدهﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي ﺗﺎج ﺳﺪ ردﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ رﻳﺨﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮﻟﺪوزر‪ ،‬ﮔﺮﻳﺪر ﻳﺎ وﺳﻴﻠﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﺑﺎ ﺳﻄﺤﻲ ﻫﻤﻮار و ﺑﺪون اﻳﺠﺎد ﺷﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻻﻳﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﻴﻎ زده ﺷﻮد و ﻣﺮﻃﻮب ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻖ از‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺸﻚ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻔﺖ و ﻳﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺻﺎف ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻚ را ﺷﺨﻢ زده و ﻣﺮﻃﻮب ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﺮﺳﺪ و ﺳﭙﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻄﺤﻲ را ﺗﻮﺳﻂ دﻳﺴﻚ‬
‫ﻛﻠﻮخ ﺷﻜﻦ ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از رﻳﺨﺘﻦ ﺧﺎك ﻻﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬آن را ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺗﻮﺳﻂ آب ﺑﺎران ﺧﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻻﻳﻪ ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ ﻛﺎر زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﻻزم ﺧﺸﻚ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻮدن آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎﻻ‪ ،‬دوﺑﺎره ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪201‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﭘﺲ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ روي ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا آن را ﭘﺨﺶ ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﻣﺤﻮر ﺳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎي اﻓﻘﻲ ﺗﺴﻄﻴﺢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻻﻳﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮار ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬ﺷﺨﻢ و ﺗﻴﻎ زده ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺨﻢ و ﺗﻴﻎزﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ را )ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 4‬اﻟﻲ‬
‫‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ( ﺟﻬﺖ ﻫﻮادﻫﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺑﺮﮔﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻻﻳﻪ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻓﺘﺎب و ﺑﺎد ﻗﺮار‬
‫داده ﺗﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻣﺴﻄﺢ و ﺗﺮاز ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد و دﻓﻌﺎت ﺷﺨﻢ و ﺗﻴﻎ زﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﻫﻤﮕﻦ ﻧﻤﻮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ رﺳﻴﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻫﻤﮕﻨﻲ و رﻃﻮﺑﺖ ﻻزم‪ ،‬اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻌﺪاد آن از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺘﺒﺎ اﻋﻼم ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎكﺑﺮداري‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﭘﺨﺶ ﭘﺪﻳﺪ آﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﻋﺪﺳﻲ ﻳﺎ ﺣﻔﺮهاي ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوت اﻧﺪك ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻣﺠﺎور‬
‫ﺧﻮد )ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺮدد‪ .‬درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺧﺘﻼط ﻣﻮاد ﻓﻮق ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﺪﺳﻲﻫﺎ را از ﺧﺎك ﺧﺎرج ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎ ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 3-8-9‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻻﻳﻪ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي )اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﭘﻲ( ﺑﺎﻳﺪ از رس ﺑﺎ ﺧﻮاﺻﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دراﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ از ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺣﺘﻲ اﻟﻤﻘﺪور ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﻻﻳـﻪﻫـﺎي ﻣﺘـﻮاﻟﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺳﺪ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﭘﺨﺶ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﺎرﮔﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﺳﺖ رﻳﺸﻪ ﮔﻴﺎه ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺴﻢ ﺧﺎرﺟﻲ را ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤـﻮده‬
‫و از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺴﺎم درﺷﺖﺗﺮ از ‪ 3‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﺧـﺎك رس‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺟﺪا ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻏﻠﺘﻚ ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد اﺟﺴﺎم درﺷﺖﺗﺮ از ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪا و دور رﻳﺨﺘﻪ ﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻲ و ﻳﺎ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺮاﻛﻢ دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ ﻗﻄﻌﺎت درﺷﺖداﻧـﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ‪ 0/5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬و ﻻﻳﻪ اﺗﺼﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﻃﻮﺑﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻻﻳﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻫﺮﻻﻳﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 4‬درﺻﺪ ﺷﻴﺐ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻠﻴﻪ آب ﺑﺎران ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﻳـﺎ ﭘـﺎﻳﻴﻦدﺳـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر ﻣﺠﺪدا ﺷﺮوع ﺷﻮد اﻳﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺮاﺷـﻴﺪه‪ ،‬ﺷـﺨﻢ و‬
‫ﺗﻴﻎ زده‪ ،‬و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺗﺎﻋﻤﻖ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دور رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻈﻴﺮ روش ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮرد اﺗﺼﺎل دو ﻻﻳﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪.‬‬

‫‪ -4-2-8-9‬روش ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ رﺳﻲ‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺢ رﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ‬
‫را ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪202‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد و ﺗﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ را اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر دﺳﺘﻮر دﻫﺪ ﻻﻳﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل را ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﻻﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﻫﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ آن ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺑﻌﻀﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﭘﻲ و در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺳﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آن از اﺑﺰار دﻗﻴﻖ و ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﻨﮕﻴﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-2-8-9‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم در ﻫﻮاي ﺳﺮد‬

‫ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻛﺎﻫﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺗﺎ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﻣﺤﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﺑﺮروي آن رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ آﻟﻮده ﺷﺪه در ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻮاي ﺑﺎراﻧﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي رس ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -6-2-8-9‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻳﺦ زده‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ ﻳﺦ ﻣﻲزﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻌﺪ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺘﻮرم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺠﺪدا آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٣-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﺗﺮاوا در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس هﺴﺘﻪ و ﭘﻲ‬

‫ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﺪه و درﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري اﻧﺠﺎم و ﺳﻄﺢ ﭘﻲ‬
‫ﻣﺮﻃﻮب ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در روشﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ در ﻣﺤﻞ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﭘﻲ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ و ﻧﻴﺰ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪ .‬روش ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺐ ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ روي آن اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻫﻤﻮاريﻫﺎي آن دارد‪.‬‬
‫ﻛﻮﺑﻴﺪن دﺳﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ روي ﺳﻄﺢ ﻧﺎﻫﻤﻮار‪ ،‬ﺣﻔﺮهﻫﺎ و ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر رود‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺧﺎص ﺗﻮﺳﻂ وﺳﺎﻳﻞ دﺳﺘﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ ‪10‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روش ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﺮاﺷﻴﺪه و اﺻﻼح ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻀﺎوت درﺑﺎره ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه دﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﻮدن ﭼﻨﺪ ﻻﻳﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﭘﺲ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻻﻳﻪ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺨﻢ و ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﻻﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ داراي ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪203‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﺮﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه و ﺗﻌﺪاد ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎر ﻫﺮ ﭼﺮخ ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر ‪ 6‬ﺗﺎ ‪10‬‬
‫ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از ‪ 12/5‬ﺗﻦ ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻏﻠﺘﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻻﻳﻪ اول ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺳﻄﺢ ﭘﻲ )ﺳﻄﺢ ﻻﻳﻪ اﻓﻘﻲ( ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢﺗﺮ از ‪) 10:1‬ﻋﻤﻮدي‪ :‬اﻓﻘﻲ( ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﺮط آن ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻي ﻏﻠﺘﻚ ﺑﺮ روي ﺷﻴﺐ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ دﺳﺖﺧﻮردﮔﻲ و‬
‫ﺷﻞﺷﺪﮔﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﻏﻠﺘﻚ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺰﺑﻮر در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ‪15‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎ ﺧﺮاﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻫﺮ ﻻﻳﻪ‪ 12 ،‬ﺑﺎر ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ از روي آن اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ درﺳﻄﺤﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻرو ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ‪ 6:1‬ﺗﺎ ‪ 10:1‬رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻮﻟﻔﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻃﺮف ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎر ﭼﺮخ ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 12/5‬ﺗﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻳﺮﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫اﻧﺪازه و ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮاي ﺑﺎر ﭼﺮخ ‪ 12/5‬ﺗﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻻﻳﻪﻫﺎ )ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﭼﻨﺪ ﻻﻳﻪ اول( ﻣﻲﺗﻮان از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﺑﺎ ﺑﺎر ﭼﺮخ ‪ 17‬ﺗﺎ ‪ 35‬ﺗﻦ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ داراي داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 2/5‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬در‬
‫اﺛﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺮات و ﮔﻮدالﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﻧﻔﻮذ ﻛﻨﺪ‪ .‬رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3‬درﺻﺪ ﺑﻴﺶ از رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ‬
‫آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ ﺣﺪود ﺧﻤﻴﺮي )ﭘﻼﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ( ﻻزم اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي ﻓﻴﻠﺘﺮهﺎ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺷﻦ ﺗﻤﻴﺰ و ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه‪ ،‬و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺧﺘﻼط و ﻳﺎ ورود ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮر و ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻﺗﻲ ﻛﻪ از روي ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺗﺮدد دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ وارد ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از داﺧﻞ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫روش ﭘﺨﺶ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻓﻴﻠﺘﺮ درﺷﺖداﻧﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روش ﺗﻬﻴﻪ و ﺣﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺟﺰاي درﺷﺖداﻧﻪ و رﻳﺰداﻧﻪ‬
‫ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﭘﺨﺶ ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬از ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺨﺶﻛﻦ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را در‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﺮض ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻫﻤﻮار و ﻫﻤﮕﻦ )ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه( ﭘﺨﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ‬
‫ﺳﻨﮓ ﭘﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﻮرد ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ ﻋﻴﻨﺎ در ﻣﻮرد ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﻓﻴﻠﺘﺮ و ﻻﻳﻪ‬
‫اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫روش ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺮاﻛﻢ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﺮ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻓﻴﻠﺘﺮ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺠﺪدأ ﺗﺎ ﺣﺼﻮل درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪204‬‬

‫‪ -۵-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰي زهﻜﺶ و ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﻜﺶ و ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺎﺳﻪ ﻳﺎ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در آﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺪوده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﭘﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي زﻫﻜﺶ و ﻧﻮاﺣﻲ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﻜﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ اﻓﻘﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﺸﺪه رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻤﻜﻦ از ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﺟﺪاﺷﺪﮔﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﻜﺸﻲ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺗﺮاﻛﻢ و در ﺣﻴﻦ آن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻻﻳﻪ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻧﻴﺰ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺪاﺧﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻤﻞ و ﭘﺨﺶ را ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ در ﺑﻬﺎي واﺣﺪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎ ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫روش ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺮاﻛﻢ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻫﺮ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ زﻫﻜﺶ و ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪدأ ﺗﺎ ﺣﺼﻮل درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-٨-٩‬ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻮدﺑﺮداري ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮزﻳﻊ داﻧﻪﻫﺎي آن در ﻣﺤﺪوده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﻨﮕﺮﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ از ﺟﺪا ﺷﺪﮔﻲ داﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬و ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪن ﺗﻤﺮﻛﺰ داﻧﻪﻫﺎي رﻳﺰﺗﺮ ﻳﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫آﻣﺪن ﺣﻔﺮه در ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻔﺮهﻫﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي‬
‫ﻣﻮردﺗﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻔﺮهﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﺘﻪﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 90‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺟﺪا و ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻳﺎ از‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ اﻓﻘﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻻﻳﻪ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 90‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت روش ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺟﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫روش ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺮاﻛﻢ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺳﻨﮕﺮﻳﺰي ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺪدأ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺼﻮل درﺻﺪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪205‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫‪ -٧-٨-٩‬ﺳﻨﮓﭼﻴﻦ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‪ 1‬ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻدﺳﺖ‬

‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﻮﻟﺪوزر‬
‫ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص و ﻣﺘﺤﺮك ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮔﺮدد و ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ روﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻠﻮكﻫﺎ در ﻛﻨﺎر‬
‫ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺠﻤﻊ ﺑﻠﻮكﻫﺎي درﺷﺖ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ و ﻳﺎ ﺑﻠﻮكﻫﺎي رﻳﺰ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮكﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮان و ﺑﺎ دﺳﺖ ﭘﺮ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻗﺸﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺨﺎﻣﺖ و داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ و ﺗﻄﺒﻴﻖ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬دﺳﺘﻮر‬
‫دﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺳﺒﻚﺗﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ وزن ﻣﺠﺎز را از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﺳﺎزد و ﻳﺎ ﻛﻼً دﺳﺘﻮر ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﺠﺪد از اﻳﻦ ﺑﻠﻮكﻫﺎ در ﻣﻜﺎنﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-٨-٩‬ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎي ﻣﺘﺮاآﻢ وﻳﮋﻩ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋهاي از ﻧﻈﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺑﻨﺪ ‪ 4-9‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻳﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در آن اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫وﻳﮋه در ﻻﻳﻪﻫﺎ ي ﻧﺎزﻛﺘﺮ رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻲ ﻳﺎ ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺻﺎف ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاﺷﻴﺪه ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺷﺨﻢ زده ﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﻄﺢ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻻﻳﻪ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﮋه‪ ،‬ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻳﺎ دﻳﮕﺮ روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺠﺎورت ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎي ﭘﺮﺷﻴﺐ و ﻧﻮاﺣﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ روﺑﻪرو ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﻻﻳﻪاي از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻛﻪ ﻋﺮض اﻓﻘﻲ آن از ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ از‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آن ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺻﺎﻓﻲ ﻛﻪ از ﻋﺒﻮر ﭼﺮخﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮارد ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺻﻼح ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل رﻃﻮﺑﺖ و ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺎك ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر‪،‬‬
‫ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ زﻣﺎن و‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﻔﺮ ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬
‫اﻃﺮاف آن ﻣﺠﺪدا ﭘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻬﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه در ردﻳﻔﻲ از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻬﺎ و در ﻗﺎﻟﺐ واﺣﺪ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‪ ،‬ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﺮاﺷﻴﺪن ﺳﻄﺢ اﺗﺼﺎل‪ ،‬رﻳﺨﺘﻦ و ﻣﺮﻃﻮب ﻛﺮدن‪ ،‬و ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Rip Rap‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪206‬‬

‫‪ -٩-٩‬ﺗﺮاآﻢ‬

‫‪ -١-٩-٩‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روش و ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻗﺒﻞ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬از ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ و روشﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﻣﻮرد ﻫﺮ‬
‫ﻛﺪام از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺎﺻﻞ از آن ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ‬
‫وﺳﺎﻳﻞ و روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺟﻬﺖ ﻛﻮﺑﻴﺪن ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي ﻧﻮارﻫﺎي ﻣﻮازي ﺣﺮﻛﺖ داده ﺷﻮد ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻮار‪ ،‬ﻧﻮار ﻗﺒﻠﻲ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ )ﺣﺪود ‪ 50‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‪.‬‬

‫‪ -٢-٩-٩‬روشهﺎي ﺗﺮاآﻢ‬

‫‪ -1-2-9-9‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬

‫ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﻧﺎﻫﻤﻮار‪ ،‬ﺑﺎر ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﭼﺮخﻫﺎي آن‬
‫وارد ﮔﺮدد‪ .‬ﻛﻞ وزﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﺮخ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 12/5‬ﺗﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎر ﭼﺮخﻫﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 6‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻤﻜﻦ ﻻﻳﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻓﺸﺎر ﺑﺎر ﭼﺮخ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ از ﻫﺮ‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻬﺎر ﺑﺎر و ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ آن ﺑﻴﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-9-9‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎي دﺳﺘﻲ‬

‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻨﮕﻲ ﺟﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﻮده و ﻳﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺪﻣﻪ زدن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي داﺋﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎي آن از ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺨﻤﺎقﻫﺎ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﺮاﻛﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-2-9-9‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ روشﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ درﺷﺖداﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﺒﺮه ﺑﺰرگ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻪ وزن ‪ 10-15‬ﺗﻦ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد و ﺑﺎ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺻﻴﻘﻠﻲ ﻳﺎ ﻧﺎﺻﺎف اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ارﺗﻌﺎش ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻘﺪر وﺳﻴﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ارﺗﻌﺎﺷﺎت‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ و ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻋﺒﻮر ﻏﻠﺘﻚ از ﻫﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﭼﻬﺎر ﺑﺎر و ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ آن ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎر‬
‫ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-2-9-9‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﻣﺨﺼﻮص‬

‫در ﺟﺎﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ و ﺗﻨﮓ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚ ﺑﺰرگ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده اﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد‬
‫ﺧﺴﺎراﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎي داﺋﻤﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي وﻳﺒﺮه دﺳﺘﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫‪207‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺪاﻗﻞ در ﺣﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﻳﻦ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺮاﻛﻢ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ ﻣﻲﺗﻮان از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﺑﻪ وزن ‪ 17‬ﺗﺎ ‪ 35‬ﺗﻦ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 8‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻏﻴﺮ ارﺗﻌﺎﺷﻲ ﺑﻮده و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﺪك ﻛﺶ ﻳﺎ ﺧﻮد ﻛﺸﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع‬
‫ﻏﻠﺘﻚ و ﺑﺎر وارده از ﻃﺮف درامﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮع ﻏﻠﺘﻚ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺣﻖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ در ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺘﻮر اﺻﻼح ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭘﺎﭼﻪﻫﺎي ﻏﻠﺘﻚ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ وزن ﻏﻠﺘﻚ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﺳﻴﺪن‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻬﻴﻨﻪ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-٩‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺮاآﻢ ﺧﺎآﺮﻳﺰهﺎ‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (4-9‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ دﻳﮕﺮي را ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-9‬راﻫﻨﻤﺎي روش ﺗﺮاﻛﻢ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي‬

‫‪1‬‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ )ﻣﺘﺮ(‬ ‫وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺮاﻛﻢ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪0/15 -0/2‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ ﭼﺮخ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‬
‫‪0/1‬‬ ‫ﻳﺎ ﻏﻠﺘﻚ ﭘﺎﭼﻪﺑﺰي ﻳﺎ ﺗﺨﻤﺎق ﻣﺨﺼﻮص‬
‫‪0/1‬‬ ‫ﺗﺨﻤﺎق ﻣﺨﺼﻮص‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﻻﻳﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‬
‫‪0/25‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه‬ ‫ﻓﻴﻠﺘﺮ و زﻫﻜﺶ‬
‫‪0/4-0/5‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‬
‫‪0/3‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﻣﺨﺼﻮص‬
‫‪0/65-0/8‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه‬
‫ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬
‫‪0/6‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه ﻣﺨﺼﻮص‬
‫‪0/4-0/5‬‬ ‫ﻏﻠﺘﻚ وﻳﺒﺮه‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط‬

‫‪ -١١-٩‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ و آﻨﺘﺮل آﻴﻔﻴﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎآﺮﻳﺰ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ‬

‫‪ -١-١١-٩‬ﻧﻜﺘﻪهﺎي آﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬و ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺟﻬﺖ اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ »ﻣﺸﺨﺼﺎت« اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ روشﻫﺎي ‪ ASTM‬ﻳﺎ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺮاﻛﻢ و ﻳﺎ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﻻزم در ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳـﻪ را ﺑـﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜـﺎر‬
‫اﺑﻼغ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪208‬‬

‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ را از ﻧﻈﺮ اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﺻﻼح‪ ،‬ﺗﻌﺪﻳﻞ و ﺗﻐﻴﻴﺮ روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﺟﻬﺖ رﺳﺎﻧﺪن ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻄﻠﻮب ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺗﻮاﻟﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر‪ ،‬ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آن را ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ در ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺎزرﺳﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي اﻋﻤﺎل ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ رس‪ ،‬ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺘﺮ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و ﺑﺘﻦ زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻪ رﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در‬
‫ﻣﺤﻞ ﺳﺪ و آزﻣﻮنﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻫﺮ زﻣﺎن و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﺤﻞ ﺗﻄﺒﻴﻖ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١١-٩‬ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ ﻧﺎﺗﺮاوا‬

‫ﭘﺲ از ﻛﻮﺑﻴﺪن ﻫﺮ ﻻﻳﻪ رس ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد )ﺟﺪولﻫﺎي ‪ 2-9‬و ‪ .(3 -9‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻴﺶ از ‪ % 98‬و رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺟﺎزه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ روي‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻻﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺰان ﺗﺮاﻛﻢ آﺧﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ از ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺎﺻﻠﻪ از آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-2-11-9‬ﻣﺤﻞ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫در ازاي ﻫﺮ ‪ 500‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ‪ ،‬ﻳﺎ ‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻫﺮ ‪ 50‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬دو ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﺪه و از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ اﺟﺮاي ﻛﺎر اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-11-9‬ﻋﻤﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻤﻖ ﺑﻴﻦ ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻻﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻻﻳﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻫﺮ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-2-11-9‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي و ﺗﻬﻴﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‪ ،‬ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﺗﻮده وﻳﮋه‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ )ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ‬
‫ﻣﺤﻮري ﻳﺎ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( و ﺑﺮش ﭘﺮهاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻀﺎﻋﻒ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪادي آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ روش ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن در ﻛﻮره‪ 1‬اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Oven Dry‬‬

‫‪209‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ – ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﻛﻲ‬

‫‪ -٣-١١-٩‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰﻩاي و ﻳﺎ درﺷﺖداﻧﻪ ﺷﻨﻲ‬

‫ﭘﺲ از ﻛﻮﺑﻴﺪن ﻫﺮ ﻻﻳﻪ‪ ،‬در زﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد )ﺟﺪولﻫﺎي ‪2-9‬و ‪ (3-9‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﻴﺶ از ‪ %98‬و رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺟﺎزه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-11-9‬ﻣﺤﻞ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 500‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬از ﻫﺮ ‪ 50‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬دو ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-3-11-9‬ﻋﻤﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﻻﻳﻪ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻒ ﻻﻳﻪ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-3-11-9‬ﻧﻮع و روش آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ‬

‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﻫﻴﺪروﻣﺘﺮي‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎ روش »ﺑﺎدﻛﻨﻚ آب‪ ،«1‬داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ‪ ،‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﻪ روش‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ آب ﭘﺲ از ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ‪ 5‬ﻻﻳﻪ‪ ،‬وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ در ﺣﺎﻟﺖﺗﺮ و ﺧﺸﻚ‪.‬‬

‫‪ -4-3-11-9‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺧﺸﻚ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ‪ .‬ﺗﻌﺪاد‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۴-١١-٩‬ﻓﻴﻠﺘﺮهﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺣﻴﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و زهﻜﺶ‬

‫ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬در زﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل )ﺟﺪولﻫﺎي ‪ 2-9‬و ‪ (3-9‬اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ 98‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ و اﺟﺎزه ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-4-11-9‬ﻣﺤﻞ و ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي‬

‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 80‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺣﺠﻢ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 1000‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﻜﻌﺐ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ‪ 2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-4-11-9‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از وزن ﺧﺸﻚ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻻي‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﺪم وﺟﻮد ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﺴﺒﻲ و‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ‪ .‬ﺗﻌﺪاد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Water Baloon‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪210‬‬
‫‪١٠‬ﻓﺼﻞ ‪١٠‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬
‫‪213‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫‪ -١-١٠‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﻣﻮرد ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري ﺑﺎ آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١-١٠‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻓﻘﻂ ﺟﻨﺒﻪ راﻫﻨﻤﺎ دارد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻀﺎدي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در درﺟﻪ اول ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬
‫و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان و در اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM ،ISO‬و ‪ ACI‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١٠‬ﮔﻮاهﻲهﺎ‬
‫ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﺻﺤﺖ و اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺘﺒﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد )ﺑﻪ ﻓﺮم‬
‫»اﻟﻒ« در ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري را ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪه و ﻣﺮاﺗﺐ را ﻛﺘﺒﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻋﻼم ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاريﻫﺎ وﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻗﺒﻞ از ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺧﺼﻮص ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاريﻫﺎ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻮاردي‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﻗﺎﻟﺐ ﻟﻐﺰان ﻛﻪ در آن ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﻲ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ از ﻗﺎﻋﺪه ﻓﻮق ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و روش‬
‫ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاريﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻳﺎ ﺳﻴﻢ ﻓﻮﻻدي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه و داراي ﺑﺮگ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮگ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺮ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﮔﺰارش آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮاﻫﻲ ﺷﺪه ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻣﺪه اﻧﺪ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖﺗﺮي داﺷﺘﻪاﻧﺪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‪ :‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻘﻤﻪﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري در ﻣﺤﻞﻫﺎي وﻳﮋهاي ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻃﺮاﺣﻲ و آﻣﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻄﺒﺎق‪) :‬ﺗﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﺗﻄﺒﻴﻖ( ﺑﺮﺧﻮرداري ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري از ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻد ﺳﺮد اﺻﻼح ﺷﺪه‪ :‬ﻓﻮﻻد اﺻﻼح ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺮد ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪن ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪن ‪ ،‬ﻧﻮرد ﻛﺮدن ﻳﺎ‬
‫ﮔﺬراﻧﺪن از ﺣﺪﻳﺪه‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪214‬‬

‫ﻓﻮﻻد ﺳﺨﺖ‪ :‬ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺴﺒﻲ آن ﻓﺎﻗﺪ ﭘﻠﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻد ﮔﺮم ﻋﻤﻞ آﻣﺪه‪ :‬ﻓﻮﻻدي وﻳﮋه ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﻣﺎﻳﺶ و آﺑﺪادﮔﻲ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻد ﮔﺮم ﻧﻮرد ﺷﺪه‪ :‬ﻓﻮﻻد ﻧﻮرد ﺷﺪه در ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮم‬
‫ﻓﻮﻻد ﻧﺮم‪ :‬ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺴﺒﻲ آن داراي ﭘﻠﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻد ﻧﻴﻢ ﺳﺨﺖ‪ :‬ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻨﺶ ‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺴﺒﻲ آن داراي ﭘﻠﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‪ :‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺳﺎده‪ ،‬ﻗﻄﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮگ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آن ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻌﺎدل ﻗﻄﺮ داﻳﺮهاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮد آﺟﺪار‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺻﺎف ﻫﻢ وزن آن اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد‪ :‬ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻴﻠﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺘﻦ در آن ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد آﺟﺪار‪ :‬ﻣﻴﻠﮕﺮدي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﮔﻴﺮداري ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻘﺶ ﺑﻪ آج ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎر‪ :‬ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻛﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺮون ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺳﺎده‪) :‬ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺻﺎف( ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١٠‬ﻧﻮع و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬ﻋﺎري از ﻫﺮ ﻧﻮع آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮﺑﻲﻫﺎ‪ ،‬ذرات ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﮔﺮد و ﺧﺎك‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﻪﻫﺎي رﻧﮓ ﻳﺎ‬
‫زﻧﮓزدﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﺑﺘﻦ را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻧﮓزدﮔﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي زﻧﮓزده ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻴﻠﮕﺮد زﻧﮓزده ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﺑﺮس ﺳﻴﻤﻲ ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل دﻳﮕﺮ ﭘﺎك ﺷﻮد و دوم آﻧﻜﻪ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﭘﺲ از ﺑﺮس زدن ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 0/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-٣-١٠‬ردﻩ ﺑﻨﺪي ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬

‫ردهﺑﻨﺪي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان و ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-10‬ردهﺑﻨﺪي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ازدﻳﺎد ﻃﻮل ﻧﺴﺒﻲ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮد‬ ‫ﻣﻴﻠﮕﺮد‬
‫ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ )‪(%‬‬ ‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ )‪(Mpa‬‬ ‫ﺗﺴﻠﻴﻢ )‪(Mpa‬‬ ‫ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮي‬
‫‪S-220‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪340‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻧﺮم‬ ‫)‪(A-I‬‬
‫‪19‬‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫‪S-300‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪300‬‬ ‫ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ‬ ‫)‪(A-II‬‬
‫‪16‬‬ ‫ب‪ -‬ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫‪14‬‬ ‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫‪S-400‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪400‬‬ ‫ﺳﺨﺖ‬
‫)‪(A-III‬‬
‫‪12‬‬ ‫ب‪ -‬ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫‪S-500‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪500‬‬ ‫ﺳﺨﺖ‬
‫‪φ 16‬‬ ‫)‪(A-IV‬‬
‫اﻧﻮاع ﻓﻮﻻد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ روش ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ روﻳﻪ‪ ،‬ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮي و ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ رده ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻓﻮﻻد ﮔﺮم ﻧﻮرد ﺷﺪه‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﺳﺮد اﺻﻼح ﺷﺪه‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﮔﺮم ﻋﻤﻞ آﻣﺪه‪.‬‬
‫‪215‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺷﻜﻞ روﻳﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺳﺎده )ﺑﺎ روﻳﻪ ﺻﺎف( و ﻣﻴﻠﮕﺮد آﺟﺪار ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﻤﺎم‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺑﺘﻦ )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺧﺎﻣﻮتﻫﺎ( از ﻧﻮع ﻣﻴﻠﮕﺮد آﺟﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮ ﻣﺸﺮوط و ﺟﻮش ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻮﻻد ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي در ‪ 3‬رده ﻓﻮﻻد ﻧﺮم‪ ،‬ﻓﻮﻻد ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ و ﻓﻮﻻد ﺳﺨﺖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ردهﻫﺎي ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ در ﺑﻨﺪ‪ 2-10‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻼف‪ ،‬ﺷﺎﺧﻪ و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺟﻮش ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻔﻜﻴﻚ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وزن‪ ،‬ﺳﻄﺢ روﻳﻪ و ﺳﻄﺢ ﻣﻴﻠﮕﺮد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ آن‪ ،‬ﺟﺮم واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل ‪7850‬‬
‫ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ اﺳﺖ ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-١٠‬آﻨﺘﺮل آﻴﻔﻴﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪2-4-10‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-۴-١٠‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﺁزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري از ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻃﺒﻖ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان ﺑﻪ روش آﺷﺘﻮ ‪ T -244‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮاﺗﺮ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻫﺮ ﭘﻨﺠﺎه ﺗﻦ و ﻛﺴﺮ آن‪ ،‬از ﻫﺮ ﻗﻄﺮ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از ﻫﺮ‬
‫‪ 3‬ﺑﺴﺘﻪ ‪ 5‬ﭘﻨﺞ ﺗﻨﻲ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺧﺬ ﻛﺮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮد اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-١٠‬آﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ﻣﻌﻴﺎر اﺻﻠﻲ ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ )ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق( ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ و ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻳﺎ رد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻓﻮﻻد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻄﺒﻖ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﻤﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ‪ 5‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در‬
‫ﺟﺪول )‪ (1-10‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ﺷﺮط ﻓﻮق ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 5‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪ 10‬آزﻣﺎﻳﺶ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮ روي ‪ 10‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ در راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺻﺪق ﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪f ym ≥ f yk + 0.6S10‬‬

‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪216‬‬

‫‪10‬‬
‫‪∑ fyi‬‬
‫‪i =1‬‬
‫= ‪fym‬‬
‫‪10‬‬
‫‪10‬‬
‫‪∑ (fym − fyi)2‬‬
‫‪i =1‬‬
‫= ‪S10‬‬
‫‪9‬‬
‫ﻋﻼﻳﻤﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -fym‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(MPa‬‬
‫‪ -fyk‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ )‪(MPa‬‬
‫‪ - S10‬اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ‪ 10‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ )‪(MPa‬‬
‫‪ -fy‬ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(MPa‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻓﻮﻻد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 5‬درﺻﺪ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﻢﺗﺮ از آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻓﻮﻻد ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار آن ﻣﻌﺎدل‬
‫ﺗﻨﺶ ﻧﻈﻴﺮ ‪ 0/2‬درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ رواﺑﻂ زﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪fs ≥ 1.18f y,obs‬‬

‫‪fs ≥ 1.25f y‬‬

‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ - fs‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(MPa‬‬
‫‪ -fy,obs‬ﺣﺪ اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(Mpa‬‬
‫ﺷﻜﻞﭘﺬﻳﺮي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻛﻪ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺎﺷﺪﮔﻲ ﺑﺎ زاوﻳﻪ ‪ 180‬درﺟﻪ ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻢ ﻛﺮدن و ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺧﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻠﻜﻪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ازدﻳﺎد ﻃﻮل ﻧﺴﺒﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ از ‪ 8‬درﺻﺪ‬
‫روي ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد و از ‪ 12‬درﺻﺪ روي ‪ 5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻛﻢﺗﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۴-١٠‬آﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻢ آﺮدن‬

‫اﻳﻦ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﺳﺮي آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻢ و ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺧﻢ در دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮاﻟﻲ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬روي ﻓﻠﻜﻪاي ﻛﻪ ﻗﻄﺮآن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول )‪ (2-10‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ زاوﻳﻪ ‪ 45‬درﺟﻪ ﺧﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-10‬ﺣﺪﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﻧﺤﻨﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬

‫‪217‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد‬
‫‪25 < ϕ < 32‬‬ ‫‪16 < ϕ < 25‬‬ ‫‪12 < ϕ < 16‬‬ ‫‪ϕ < 12‬‬
‫ﻧﻮع ﻣﻴﻠﮕﺮد‬
‫ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬
‫‪10ϕ‬‬ ‫‪8ϕ‬‬ ‫‪6ϕ‬‬ ‫‪5ϕ‬‬
‫‪ A-II‬و ‪A-III‬‬
‫ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫‪11ϕ‬‬ ‫‪9ϕ‬‬ ‫‪7ϕ‬‬ ‫‪6ϕ‬‬
‫‪ A-II‬و ‪A-III‬‬

‫ب‪ -‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ در آب ﺟﻮش ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ج‪ -‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 30‬و ‪ 22‬درﺟﻪ ﺧﻤﺸﺎن ﺑﺎز ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻨﺘﺮل وﻗﺘﻲ رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮد ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ ﻧﺸﺪه و در آﻧﻬﺎ ﻫﻴﺞ ﻧﻮع ﺗﺮك‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،‬ﺑﺮﻳﺪﮔﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 50‬ﺗﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻣﺼﺮﻓﻲ از ﻫﺮ ﻗﻄﺮ اﺳﻤﻲ ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ روي ﻫﺮ ‪3‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻋﺪم ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﺮي ﺷﺎﻣﻞ ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺻﻮرت ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﻮدن ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در ﻏﻴﺮ اﻳﻦﺻﻮرت ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-١٠‬ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر آﺮدن‬

‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻼف ‪ ،‬ﺷﺎﺧﻪ ‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺟﻮش ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﺧﻢﺷﺪﮔﻲ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﻛﻢﺗﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻼف در ﻛﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺮد و ﻣﺼﺮف ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻼف در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺘﺒﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن ﻛﻼف ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦﺻﻮرت ﻗﻄﺮ ﻛﻼف ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 200‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺧﻢ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺧﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ ﻃﻮل ﺻﺎف‬
‫آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺗﻮان ﭘﺲ از ﺣﺬف ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺧﻢ ﺷﺪه از ﻗﺴﻤﺖ ﺻﺎف آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺷﻜﻞ داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﻮش ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞﻫﺎي داﺋﻢ‬
‫در آﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺟﻮش ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺟﻮش ﺷﺪه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از زﻧﮓ‬
‫زدﮔﻲ و ﺳﺎﻳﺮ آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه و از ﺗﻤﺎس آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﺑﺎران‪ ،‬ﺑﺮف و ﻫﻮاي ﻣﺮﻃﻮب‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع و ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ از ﻫﻢ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮده و در ﻣﺤﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ درﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺒﺎر ﻧﻤﻮد‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺟﻬﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در اﺑﻨﻴﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ دو ﻧﻮع ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺻﺎف ﻫﻢ ﻗﻄﺮ ﻳﺎ آﺟﺪار ﻫﻢ ﻗﻄﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺒﺎر ﻛﺮد و ﺑﺎ‬
‫رﻧﮓ زدن دو ﺳﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ آﻧﻬﺎ را ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮدن اﺳﺘﻔﺎده ازﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺻﺎف ﻫﻢ ﻗﻄﺮ ﻳﺎ آﺟﺪار‬
‫ﻫﻢ ﻗﻄﺮ ازاﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪ A-III‬و ‪ (A-II‬در ﻳﻚ ﺳﺎزه‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت ﺗﺮدﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﻴﻠﮕﺮد‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮر‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم را ﺻﺎدر ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪218‬‬

‫ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎر ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﺑﻮده و ﺗﻤﺎس ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در اﻧﺒﺎر ﺑﺎ ﺧﺎك و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﭼﺮﺑﻲﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮادي ﻛﻪ ﺳﻄﻮح‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ را آﻟﻮده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه اﻧﺒﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-١٠‬ﺁﻣﺎدﻩ آﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬

‫آﻣﺎده ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮﻳﺪن و ﺧﻢ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه و‬
‫ﻳﺎ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺑﺮﻳﺪن و ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻧﻈﺮ دارد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-۶-١٠‬ﺑﺮﻳﺪن‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻳﺪن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺮد ﺑﺮﻳﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-١٠‬ﺧﻢ آﺮدن‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺧﻢ ﻛﺮدن‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻓﻠﻜﺔ ﺧﻢﻛﻦ‪ ،‬ﺷﻌﺎع اﻧﺤﻨﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮد و ﺧﻢ ﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻓﻮﻻد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺮارت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻢﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي داﺧﻞ ﺑﺘﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي اﻧﺘﻈﺎر ﻳﺎ ﺑﺎز ﻛﺮدن ﺧﻢ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺧﻢ ﺷﺪه ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﻜﻞ دادن ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻓﻮﻻد ﻣﺼﺮﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﻄﺮ ﻓﻠﻜﻪ ﺧﻢﻛﻦ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (3-10‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -3-10‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﻄﺮ ﺧﻢ ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮد‬
‫‪S − 500 , S − 400‬‬ ‫‪S − 300‬‬ ‫‪S − 220‬‬ ‫ﻗﻄﺮ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد )ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫‪6d‬‬ ‫‪5d‬‬ ‫‪5d‬‬ ‫‪d < 28‬‬
‫‪8d‬‬ ‫‪6d‬‬ ‫‪5d‬‬ ‫‪28 < d < 34‬‬
‫‪10d‬‬ ‫‪10d‬‬ ‫‪7d‬‬ ‫‪36 < d < 55‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺮاي ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 36‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ زاوﻳﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪219‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ب‪ -‬ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع ﻓﻮﻻد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻢ ﻛﺮدن‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺳﺮد اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺠﺮﺑﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ﺧﻢ‬
‫ﻛﺮدن ﺑﺎﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺧﻢ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در دﻣﺎي ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن ﺧﻢﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻜﻞ دادن ﻣﺠﺪد ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﺧﻢﻫﺎ در ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺟﻮش ﺷﺪه ﺻﺎف ﻳﺎ آﺟﺪار ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﻠﮕﺮد ﻋﺮﺿﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 4d‬ﺑﺮاي ﺳﻴﻢﻫﺎي آﺟﺪار ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 7‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 2d‬ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻴﻢﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻢﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 8d‬ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫از ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﮔﺮه ﺟﻮش ﺷﺪه ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 4d‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١٠‬وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‪ ،‬ﺟﻮش دادن ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬

‫‪ -١-٧-١٠‬وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬
‫ﺗﻌﺪاد وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮده و ﻃﻮل و ﻣﺤﻞ آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﺟﺘﻨﺎب از وﺻﻠﻪ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ وﺻﻠﻪ در ﻧﻘﺎﻃﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ وارده ﺑﺮﻋﻀﻮ ﻳﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺘﻨﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ وﺻﻠﻪﻫﺎ در ﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﺻﻠﻪ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻃﺒﻖ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان و زﻳﺮﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي وﺻﻠﻪﻫﺎ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻃﻮل وﺻﻠﻪ ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺻﺎف ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﻮل وﺻﻠﻪ ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬در ﻗﻄﻌﺎت ﺗﺤﺖ ﺧﻤﺶ و ﺧﻤﺶ ﺗﻮام ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺶ از ﻧﺼﻒ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ درﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺒﺎﻳﺪ وﺻﻠﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﺶ )ﻳﺎ ﻛﺸﺶ ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻤﺶ( وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺛﻠﺚ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ وﺻﻠﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫د‪ -‬وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮ روي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ آﻧﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺻﻠﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻤﺸﻲ در‬
‫وﺳﻂ دﻫﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ آن ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻠﻲ ﻫﺮ وﺻﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 40‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﺎ وﺻﻠﻪ ﻣﺠﺎور ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ آن در ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫و‪ -‬اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه آﻧﻬﺎ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-١٠‬ﺟﻮش دادن ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬

‫ﺗﻤﺎم ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻧﺮم را ﻣﻲﺗﻮان ﺟﻮش داد‪ .‬ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺟﻮش اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﻤﺎﺳﻲ )ﺟﻮش ﻧﻮك ﺑﻪ ﻧﻮك( و ﺟﻮش ذوﺑﻲ‬
‫ﺑﺎ اﻟﻜﺘﺮود )ﺟﻮش ﺑﺎ ﻗﻮس اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ( ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ و در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺗﻤﺎم‬
‫ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻨﺪرج در آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪220‬‬

‫ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ و ﺳﺨﺖ و روش ﺟﻮش دادن آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﺟﻮﺷﻜﺎري‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮم ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﺷﻌﻠﻪ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻛﺎرآﻣﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﺎرت اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﻧﻮع ﺟﻮش‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-١٠‬آﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ‪ ،‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎري از زﻧﮓ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﻪﺷﺪﮔﻲ‪ ،‬ﭼﺮﺑﻲ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬ﻣﻼت ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺷﻦ و ﺧﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ در ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺳﻴﻢ و ﻟﻘﻤﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ و ﻳﺎ‬
‫ﺧﺮكﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ ﻃﻮري ﻣﻬﺎر ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻞ ﻳﺎ در ﺣﻴﻦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﻟﺮزاﻧﺪن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻟﻘﻤﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ و ﺧﺮكﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻘﻤﻪ ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫داراي ﺳﻴﻢ ﻣﻔﺘﻮﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ و ﻣﻬﺎر ﻛﺮدن ﻟﻘﻤﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻘﻤﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ‬
‫از آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﻮده و در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ زﻧﮓ زدﮔﻲ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻼت ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در‬
‫ﻟﻘﻤﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ‪ -‬ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻮده و اﮔﺮ ﻟﻘﻤﻪﻫﺎدر ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮﻧﮓ آن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻓﻠﺰ ﻳﺎ ﭼﻮب ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻟﻘﻤﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي در ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ در ﺣﻴﻦ ﺑﺘﻦرﻳﺰي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻗﺮار داده‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺮون ﻧﺰﻧﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻓﺴﺎد ﺑﺘﻦ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺟﻮشﭘﺬﻳﺮ و ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﻮرد ﺻﺤﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻗﺎﻟﺐ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٩-١٠‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺮروي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻳﺎ در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎزه و ﻣﺤﻴﻂ آن اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﻋﻲ ﺧﻮد در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮد و رﻳﺨﺘﻦ و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺤﺎﻓﻆ را ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول )‪ (4-10‬رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-10‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ )‪(mm‬‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬
‫ﻧﻮع ﺳﺎزه‬
‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﻣﻼﻳﻢ‬
‫‪75‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ﺗﻴﺮﻫﺎ و ﺳﺘﻮنﻫﺎ‬
‫‪60‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫دالﻫﺎ‪ ،‬دﻳﻮارﻫﺎ و ﺗﻴﺮﭼﻪﻫﺎ‬
‫‪55‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪15‬‬ ‫ﭘﻮﺳﺘﻪﻫﺎ و ﺳﻘﻒﻫﺎي ﭘﻠﻴﺴﻪاي‬
‫‪221‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (4-10‬در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻼﻳﻢ در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ ﻣﺼﺪاق دارد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮده ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض رﻃﻮﺑﺖ ‪ ،‬ﺗﻌﺮق ‪ ،‬ﺗﺮ و ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﻳﺦزدﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎك ﻣﻬﺎﺟﻢ‬
‫ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﻬﺎﺟﻢ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺧﻮرﻧﺪه‪ ،‬ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻋﺒﻮر وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﺿﺮﺑﻪ اﺟﺴﺎم دﻳﮕﺮ ﻧﺒﻮده ﻳﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻼﻳﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ در ﻣﻌﺮض رﻃﻮﺑﺖ و ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺗﻌﺮق ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎكﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﻬﺎﺟﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ در ﻣﺠﺎورت آبﻫﺎي ﺑﺎ ‪PH < 4.0‬‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺷﺪﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ ﻣﺼﺪاق دارد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ در ﻣﻌﺮض رﻃﻮﺑﺖ ﻳﺎ ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺷﺪﻳﺪ ﻳﺎ ﺗﺮ و‬
‫ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻣﺘﻨﺎوب و ﻳﺎ ﻳﺦ زدﮔﻲ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﺷﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ در ﻣﻌﺮض ﮔﺎزﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻌﺎت و ﻣﻮاد ﺧﻮرﻧﺪه و ﻳﺎ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﺦ زدﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت در ﻣﻌﺮض ﺗﺮﺷﺢ آب‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻏﻮﻃﻪور در آب ﻛﻪ ﻳﻚ وﺟﻪ آﻧﻬﺎ در‬
‫ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت واﻗﻊ در ﻫﻮاي اﺷﺒﺎع ﺷﺪه از ﻧﻤﻚ و ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﻮردﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف‬
‫ﻣﻮاد ﻳﺦزدا ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﻲ در ﻣﻌﺮض ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ‬
‫ﺷﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻋﺒﻮر وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﻳﺎ آب ﺑﺎ ‪ PH ≤ 4.0‬ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﺸﺪه ﭘﺎرﻛﻴﻨﮓﻫﺎ و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫آﺑﻲ ﻛﻪ اﺟﺴﺎم ﺻﻠﺒﻲ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺷﺪﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ اﻫﻢ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﮔﺮوه ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ از‬
‫ﺧﺎرﺟﻲﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﮔﺮوه ﻣﻴﻠﮕﺮد درﺟﻬﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺑﻪ ﻗﻄﺮي ﻣﻌﺎدل ﻗﻄﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻞ ﮔﺮوه ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮد ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬درﻣﻮرد ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 32‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻗﻄﺮ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻼوه ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬رﻋﺎﻳﺖ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬درﻣﻮرد اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻒ و ﺳﻘﻒ‬
‫ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﻌﺮق ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫د‪ -‬ﺑﺮاي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 36‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (4-10‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ روي ﺧﺎك رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد وﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 75‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫و‪ -‬اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﻘﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ از ﻋﻤﻖ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪222‬‬

‫‪ -١٠-١٠‬ﺑﺎزرﺳﻲهﺎ و رواداريهﺎ‬

‫‪ -١-١٠-١٠‬ﺑﺎزرﺳﻲهﺎ‬
‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺤﻮه ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫ب‪ -‬ﻧﺤﻮه اﺗﺼﺎل و ﺟﻮش دادن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫ج‪ -‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬اﺑﻌﺎد و رﻗﻮم ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري‬
‫د‪ -‬ﻧﺼﺐ و ﺟﺎيﮔﺬاري ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻗﻄﺮ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﻧﻮع‪ ،‬ﻓﻮاﺻﻞ و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺪرﺟﺎت آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان در ﻣﻮرد ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﺼﺐ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ اﺟﺒﺎري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-١٠‬رواداريهﺎ‬
‫رواداريﻫﺎ در ﺑﺮﻳﺪن و ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬رواداريﻫﺎي ﺑﺮﻳﺪن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ درج ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ‪ .‬در ﺻـﻮرت ﻋـﺪم وﺟـﻮد اﻳـﻦ رواداريﻫـﺎ در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ رﻋﺎﻳﺖ رواداريﻫﺎي زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ± 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﻃﻮل ﻣﻴﻠﮕﺮد‬
‫‪ ± 12‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺑﻌﺎد ﺧﺎﻣﻮت‬
‫‪ ± 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫‪ -‬ﺧﻢﻫﺎ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 8‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻛﻢﺗﺮ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﺳﻮم ﻣﻘﺪار ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﻛﻢﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت ﺧﻤﺸﻲ‪ ،‬دﻳﻮارﻫﺎ و ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ± 8‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺮاي ‪) h ≤ 200‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫‪ ± 12‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺮاي ‪) 600 > h > 200‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫‪ ± 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺮاي ‪) h ≥ 600‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫‪ ± 30‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬
‫‪ ± 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﺧﻢﻫﺎ و اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫‪ ± 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﺧﻢﻫﺎ و اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در اﻧﺘﻬﺎي ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻗﻄﻌﺎت‬

‫‪ -١١-١٠‬اﻟﻴﺎف ﺗﻘﻮﻳﺘﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد در ﺑﻨﺪ ‪ 1-5-4-13‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻟﻴﺎف و ﻣﻨﺪرﺟﺎت ‪ 1-5-4-13‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪223‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ – ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري و ﻣﺴﻠﺢ ﻛﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫‪ -١٢-١٠‬ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎي ﺧﺎص‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﺰاﻣﻲ آن در‬
‫دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪١١‬ﻓﺼﻞ ‪١١‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪227‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫‪ -١-١١‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و دارﺑﺴﺖﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﻻزم و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ و اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و آﻣﺎده ﻛﺮدن‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻮﺿﻌﻲ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎزرﺳﻲ و رواداريﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺪارد را ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١-١١‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه )اﻋﻢ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ( ﻻزم اﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬
‫آن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻏﻴﺮ آن ﺻﺮﻳﺤﺎ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١١‬ﻣﻼﺣﻈﺎت آﻠﻲ‬
‫در ﻛﻠﻴﻪ ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺘﻦ ﻣﺤﺪود و ﻣﺤﺼﻮر ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻮاردي ﻛﻪ روﻳﻪ ﻓﻮﻻدي‪ 1‬ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺳﺎزه را ﻃﺒﻖ اﻧﺪازهﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ وارده ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺻﺮﻳﺤﺎ در دﻳﮕﺮ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ رﻳﺨﺘﻦ و ﻟﺮزاﻧﺪن ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻇﻬﻮر ﺗﺮك در ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﻠﻮي اﻧﻘﺒﺎض ﺑﺘﻦ را ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ‪ ،‬در ﺣﻴﻦ و ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي و در زﻣﺎن ﻟﺮزاﻧﺪن ﺑﺘﻦ ﺻﻠﺐ و ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻮده و در وﺿﻌﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ و‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ اﻓﺮاد و ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎر ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫وﺟﻪ ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻢ ﺷﺪن رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺪازه ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻛﺎر ﺧﻮد از ﺳﻜﻮﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺰاي‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﭘﻞﻫﺎي ﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬دﺳﺖ اﻧﺪازﻫﺎ و ﻧﺮدﺑﺎنﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Steel lining‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪228‬‬

‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﻤﻴﺰ ﺑﻮده و ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﻪ آن از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻴﺦﻫﺎي ﺑﻴﺮون زده از ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺧﺮده‬
‫ﭼﻮب‪ ،‬ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و آب اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از ﺧﺮوج ﺷﻴﺮه ﺑﺘﻦ و اﻳﺠﺎد ﻧﺎﻫﻤﻮاري در ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ‪ 90‬درﺟﻪ و ﺗﻨﺪ ﺗﺮاز آن ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺦ ‪ 20× 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺳﺪ ﺑﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﭘﺦ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ‪50 × 50‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روي ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺒﺪاري ﻛﻪ ﺷﻴﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 2‬ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ‪ 3‬اﻓﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﻬﺎر ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻟﺮزاﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد ﻛﻪ ﻫﻮا ﻧﻴﺰ در ﻗﺎﻟﺐ ﺣﺒﺲ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١١‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫دارﺑﺴﺖ‪ :‬ﺳﺎزهاي ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺳﻜﻮﻫﺎي ﻛﺎر و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﻴﻦ اﺟﺮا ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻤﻊﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬زﻳﺮﺳﺮيﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ‪ :‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻤﻊ‪ :‬ﻋﻀﻮي از اﻋﻀﺎي ﻧﮕﻪ دارﻧﺪه ﻗﺎﺋﻢ ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺰﻳﻲ از دارﺑﺴﺖ ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ وزن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﺘﻦ‬
‫و ﺑﺎرﻫﺎي ﺣﻴﻦ اﺟﺮا ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺷﻤﻊ اﻃﻤﻴﻨﺎن‪ :‬ﺷﻤﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺳﺎزه ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ از‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ آن ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ‪ :‬ﺳﺎزه ﻣﻮﻗﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ دادن و ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ در ﻣﺪت ﺑﺘﻦرﻳﺰي و دورهاي ﻛﻪ ﺑﺘﻦ در ﺣﺎل ﻛﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎر ﺧﻮد را ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ در ﺷﻜﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و ﺷﺎﻣﻞ روﻳﻪ و ﺑﺪﻧﻪ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻛﻼفﻫﺎ‪ ،‬ﭼﭗ و راﺳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ و ﻛﻤﺮﻛﺶﻫﺎي اﻓﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮﺳﻲ‪ :‬ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻗﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر رود »ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮﺳﻲ« ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روﻳﻪ اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ورق ﻓﻠﺰي ﺑﻮده و ﻳﺎ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺴﺘﻮي ﻛﻮﭼﻜﻲ در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ )درﻣﻮرد داﻳﺮه‪،‬‬
‫وﺗﺮﻫﺎﻳﻲ از آن( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع ﺟﻨﺲ روﻳﻪ در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺗﺪرﻳﺠﻲ‪ :‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ از ﻧﻮع ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻃﻮل ﺷﻤﺸﻪ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺑﺎ ﻗﺎﻟﺐ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ و ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺑﺪون ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪ 2‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺸﻪ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﻣﺴﺘﻮي‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﺷﺘﺒﺎه در ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‪ ،‬در رﻓﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻞ ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎﻳﺺ ﻗﺎﻟﺐ و ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎي آن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪229‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫‪ -٣-١١‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ آﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‬

‫‪ -١-٣-١١‬ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺷﺪﻩ‬

‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ‪ F3, F2, F1‬و ‪ F4‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻫﺎي ﺧﺎص‪ ،‬ﻛﻪ در‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻗﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﻓﻘﻂ ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي آن ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺟﺰﻳﻲ در ﮔﺴﺘﺮه ﻣﺤﺪودي از ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ و ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر آن ﮔﺴﺘﺮه ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺟﺰﻳﻲ ﺑﻮدن ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﺳﻄﺢ ﻧﻤﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪F1‬‬

‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻗﺮار ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ آﻧﻬﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي ﻳﺎ‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﺳﻄﻮح درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط و اﻧﻘﺒﺎض ﻳﺎ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ روي آﻧﻬﺎ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﭼﻮب‪ ،‬ورق ﻓﻮﻻد ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از درزﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﺗﺨﺘﻪﻫﺎي ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار داده ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺷﻴﺮه ﺑﺘﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﻟﺮزاﻧﻴﺪن آن ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ اﻧﺪود و ﻳﺎ ﻛﺎﺷﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ زﺧﻤﻲ و زﺑﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ و اﻧﺪود ﻳﺎ ﻛﺎﺷﻲﻛﺎري ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻧﺪود ﻳﺎ زﻳﺮﺳﺎزي‬
‫ﻛﺎﺷﻲﻛﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻛﺮﻣﻮ ﺑﻮده ﻳﺎ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﺻﻼح ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي‬
‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﺗﻮرﻓﺘﮕﻲ و ﻳﺎ ﻓﻘﻂ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاص ﺳﺎزهاي ﻛﺎرﻫﺎ را ﺧﺪﺷﻪ دار ﻣﻲﺳﺎزد و ﻳﺎ ﺧﻮاص ﻣﺜﺒﺖ ﺳﺎزهﻫﺎ را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻻزم‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻴﺶ از ‪ 15‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي‬
‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪F2‬‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻃﺒﻘﻪ ‪ F2‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪ ﻛﺎم و زﺑﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺗﺨﺘﻪ ﭼﻨﺪﻻﻳﻲ ﻳﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻠﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻃﻮري ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻤﺎي‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه داراي ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﻳﻚدﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻮده و ﻋﺎري از ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﺎ را ﺧﺪﺷﻪدار ﻣﻲﺳﺎزد‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﻧﻤﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺮﻛﺮدن ﺗﻮرﻓﺘﮕﻲﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺑﻴﺶ از ‪ 8‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪F3‬‬

‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﺎ ﻧﻤﺎي آﻧﻬﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎص داﺷﺘﻪ و ﻳﺎ ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ اﻫﻤﻴﺖ دارد‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ از ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺨﺘﻪ ﭼﻨﺪﻻ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگ ﻳﺎ ورقﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪230‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ورقﻫﺎي ﺗﺨﺘﻪ ﭼﻨﺪﻻ ﻳﺎ ﻓﻠﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن درزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻓﻘﻂ اﻓﻘﻲ و ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درز و اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ دو ﺻﻔﺤﻪ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺳﻄﻮح در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي »ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ« و از ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي »ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي‬
‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ« ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢ ‪ 1‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ اﻣﺘﺪاد ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ‪ 20‬در اﻣﺘﺪاد ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢ ‪ 1‬ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ‪ 10‬اﻓﻘﻲ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﻮح ﻣﺠﺎور ﺷﻴﺎرﻫﺎي درﻳﭽﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫اﺧﺘﻼف ﺷﻴﺐ ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ را دارا ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻴﺎرﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺗﺌﻮرﻳﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻔﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪F4‬‬

‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن آزاد آب ﺑﻮده و ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ اﻫﻤﻴﺖ را از‬
‫ﻧﻈﺮ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ داراﺳﺖ و ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺪرت ﻣﺨﺮب ﺟﺮﻳﺎن آب ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ‪ F3‬را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮآن ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺳﻄﻮح دراﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﻴﺐ ‪1‬ﻋﻤﻮد‬
‫ﺑﺮ اﻣﺘﺪاد ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻪ ‪ 50‬در اﻣﺘﺪاد ﺟﺮﻳﺎن ﺳﺎﻳﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ‪ F3‬ﺳﺎﻳﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-1-3-11‬ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه‬

‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺎﻫﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫ﻧﺸﺪه ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا اﻃﻼع دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎرت ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻮارد ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮد اﻳﻦ ﺣﻀﻮر را ﻻزم ﻧﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ آبﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻄﻮح داﺧﻠﻲ و ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺷﻴﺐ‬
‫داده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﻮح ﺑﺎرﻳﻚ ﻣﺜﻞ ﺳﻄﺢ روي دﻳﻮارﻫﺎ و ﺟﺪولﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺐ ﺣﺪود ﺳﻪ درﺻﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح ﭘﻬﻦﺗﺮ ﻣﺜﻞ ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ ،‬ﺳﻜﻮﻫﺎ‬
‫و ﺑﺎراﻧﺪازﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺒﻲ ﺣﺪود دو درﺻﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ‪ U2 ،U1‬و ‪ U3‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﺣﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎ‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ دﻳﮕﺮي را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪) U1‬ﺷﻤﺸﻪاي(‬

‫اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ دﻳﮕﺮ روي آن ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‬
‫ﻛﺎر ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ‪ U2‬و ‪ U3‬ﻃﺒﻘﻪ ‪ U1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ از ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺴﻄﻴﺢ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺷﻤﺸﻪﻛﺸﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺳﺎده ﻳﺎ دﻧﺪاﻧﻪاي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻄﺢ )ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻌﺪا ﺑﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ‪ U2‬ﻳﺎ ‪ U3‬ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد( ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ و در ﻃﻮل ﻣﺪت ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﺮ‬
‫‪231‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﺳﻴﻤﺎن اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪن و ﻗﺒﻞ از ﭘﺮداﺧﺖﻛﺎري‪ 1‬ﺑﺎﻳﺪ از روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬
‫ﺑﺘﻦ اﺗﺼﺎﻟﻲ روي اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺘﻦ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻴﺮه ﺑﺘﻦ و داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺧﻮب ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪه اﺳﺖ از روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -7-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪) U2‬ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪاي(‬

‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪهاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺒﻘﻪ ‪ U3‬را ﻧﻴﺰ‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﻛﻒ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺒﻘﻪ ‪ U3‬را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي زﻫﻜﺶ و‬
‫ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ ،‬ﺳﻄﻮح آﺑﺮوﻫﺎ‪ ،‬روي ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﺑﺮق‪ ،‬دﻳﻮارﻫﺎ‪ ،‬روي ﭘﻞﻫﺎ و دالﻫﺎي ورودي در ﻓﻀﺎي ﺧﺎرج از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﺎري ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ‪ U3‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻ از‬
‫روش ﺷﻨﺎوري‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﻨﺎور ﻛﺮدن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از وﺳﺎﻳﻞ دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ )ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪ دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ( اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺎر ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ )ﺷﻨﺎورﺳﺎزي( ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﻤﺸﻪﻛﺸﻲ ﺷﺪه ﺑﺘﻦ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻔﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮوع ﺷﺪه‬
‫و اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺣﺪاﻗﻠﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ از آﺛﺎر ﺷﻤﺸﻪﻛﺸﻲ ﻋﺎري ﺷﺪه و ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﻧﻬﺎﻳﻲ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺒﻘﻪ ‪ U3‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ آنﻗﺪر اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ﻛﻤﻲ ﻣﻼت ﺑﺪون آب‬
‫اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻻ آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ آﻣﺎده ﺑﺮاي ﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﭘﻠﻪﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮازات ﻃﻮل ﭘﻠﻪﻫﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﺟﺎروﻳﻲ داده ﺷﻮد و ﺑﻌﺪ از آن ﻟﺒﻪ ﭘﻠﻪﻫﺎ ﮔﺮد ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -8-1-3-11‬ﻃﺒﻘﻪ ‪) U3‬ﻣﺎﻟﻪاي(‬

‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﻬﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﺑﺮاي ﻛﻒ ﺳﺎزي ﻓﻀﺎﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﻗﺮار ﻧﻴﺴﺖ روي آﻧﻬﺎ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫دﻳﮕﺮي از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮزاﻳﻴﻚ‪ ،‬ﻛﺎﺷﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻔﭙﻮشﻫﺎ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻄﻮﺣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﻛﻪ دﻗﺖ در ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ و ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن آب ﻣﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪﻛﺎري ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ روﻳﻪﻛﺎري ﻃﺒﻘﻪ ‪ U3‬را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ آنﭼﻪ ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫‪ U2‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺳﻔﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮاد رﻳﺰداﻧﻪ اﺿﺎﻓﻲ از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرج ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻪ ﻓﻮﻻدي‬
‫ﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ روي ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﺤﻜﻢ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻓﺸﺎر داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﺳﻪاي ﺗﺨﺘﻪﻣﺎﻟﻪاي ﻛﺎﻣﻼ ﺻﺎف ﺷﺪه و ﻳﻚ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﻋﺎري از آﺛﺎر ﻣﺎﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﺎﺻﺎﻓﻲﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Finishing‬‬
‫‪2- Floating‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪232‬‬

‫‪ -۴-١١‬رواداريهﺎ‬
‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻃﺒﻘﺎت اﻋﻢ از ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز رواداريﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز رواداري ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺟﺪول )‪(1-11‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬دراﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﻨﻈﻮر از »ﺑ‪‬ﻌﺪ« و »ﺧﻂ ﺗﺮاز« ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻄﻮط و ﻳﺎ ﺗﺮاز از ﻳﻚ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻴﻦ و اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‬
‫روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ )ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﻳﺎ اﻓﻘﻲ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1 -11‬رواداريﻫﺎي اﺧﺘﻼف ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ رواداري ﺑﻪ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲ ﺗﺪرﻳﺠﻲ‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ﺧﻂ ﺗﺮاز‬
‫‪-‬‬ ‫‪± 15‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪±15‬‬ ‫‪U1‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪±6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪±6‬‬ ‫‪U2‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪±3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪±6‬‬ ‫‪U3‬‬
‫‪+12 ،-6‬‬ ‫‪± 15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪± 15‬‬ ‫‪F1‬‬
‫‪+12 ،-6‬‬ ‫‪±8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪±8‬‬ ‫‪F2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪±6‬‬ ‫‪±6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪±6‬‬ ‫‪F3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪±6‬‬ ‫‪±5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪±3‬‬ ‫‪F4‬‬

‫‪ -۵-١١‬ﺿﻮاﺑﻂ آﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫‪ -١-۵-١١‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد و در ﻣﻮرد ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪارك ﻻزم را از‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻌﺘﺒﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎرﻫﺎي وارده را ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫و اﻃﻤﻴﻨﺎن در زﻣﺎن ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺎزه ﺑﺘﻨﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺷﻜﻞﻫﺎي ﺳﺎزه از رواداريﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﺠﺎوز ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-١١‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ از آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﺟﺎري و‬
‫درﺻﻮرت ﻧﺒﻮدن آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻠﻲ از آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﻳﺪاري و ﻛﻤﺎﻧﺶ را در‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﺎﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزه ﺑﺘﻨﻲ ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻫﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻦ آن ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ و‬

‫‪ -1‬ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻟﺰاﻣﺎت ﺧﺎص اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ در ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-11‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪233‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ در ﻣﺤﺪوده رواداريﻫﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﻨﻲ در‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻧﻜﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﺑﺎد‪ ،‬داﻣﭙﺮﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮري‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺘﻦرﻳﺰي و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻣﻮﻗﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪ -‬ﺗﻨﺶﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﻤﻊ زﻧﻲ‬
‫‪ -‬ﭼﺮﺧﺶ ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻴﺮﻫﺎ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻗﺎﻟﺐ دالﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﻚ ﺳﻤﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫‪ -‬ﻣﻬﺎر ﻛﺎﻓﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺒﺪار ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪ -‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮون ﻣﺤﻮري ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫‪ -‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻻﻏﺮي اﻋﻀﺎي ﻓﺸﺎري‬
‫‪ -‬ﺑﺴﺘﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫‪ -‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪ -‬ﺧﻴﺰ ﻣﻌﻜﻮس ﻻزم در دالﻫﺎ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﺳﺎزهاي ﺟﻬﺖ ﺟﺒﺮان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﺻﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري را ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي درج ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺎر ﻣﺮده‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺑﺎزﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و اﻋﻤﺎل ﺑﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬دﻣﺎ و ارﺗﻔﺎع ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬
‫‪ -‬وزن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺘﺤﺮﻛﻲ ﻛﻪ روي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻛﺎرﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﭘﻲ و ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ -‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺧﻴﺰ‬
‫‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬اﻧﺪازهﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺰﻳﻴﺎت اﺗﺼﺎﻻت و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎرﺑﺮدي زﻳﺮ را ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬روش‪ ،‬ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﻣﻼك ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﺠﺪد‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺠﺎز‬
‫‪ -‬ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺖﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺷﻤﻊﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ و ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي آبﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻴﺎرﻫﺎ و ﻣﻐﺰيﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺳﻜﻮﻫﺎي ﻛﺎر و ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻋﺒﻮر‬
‫‪ -‬ﺳﻮراخﻫﺎي زﻫﻜﺶ ﻳﺎ ﺳﻮراخﻫﺎي وﻳﺒﺮاﺗﻮر‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺸﻪﻫﺎ و ﻧﻮارﻫﺎي ﺗﺮاز‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪234‬‬

‫‪ -‬ﻣﻜﺎن ﻧﺼﺐ وﻳﺒﺮاﺗﻮر ﺧﺎرﺟﻲ‬

‫‪ -‬ﺻﻔﺤﺎت ﺧﺮدﺷﻮﻧﺪه ﻳﺎﺻﻔﺤﺎت ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ درﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺎزﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ آﺳﻴﺐ وارد ﺳﺎزد‬
‫‪ -‬ﺳﻮراخﻫﺎي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺎري و درﻳﭽﻪﻫﺎي ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫‪ -‬درزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎض و درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط‬
‫‪ -‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي و ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻣﻴﺎن دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺠﺎور‬
‫‪ -‬ﻧﻮارﻫﺎي ﭘﺦ ﻳﺎ ﻧﻮارﻫﺎي ﺗﺮاز در ﻣﻮرد ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺎن و درزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪ -‬ﺧﻴﺰ‬
‫‪ -‬ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻳﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪ -‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ وﻳﮋه ﻫﻤﭽﻮن ﺗﺪاﺑﻴﺮاﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺿﺪﺣﺮﻳﻖ‪ ،‬زﻫﻜﺸﻲ وﺣﻔﺎﻇﺖ درﺑﺮاﺑﺮ ﻳﺦ و ﻧﺨﺎﻟﻪ در ﮔﺬرﮔﺎهﻫﺎي آﺑﻲ‬
‫‪ -‬اﻧﺪودﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪ -‬اﻧﺪازه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻗﻄﻌﺎت داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬درﻳﭽﻪﻫﺎ ﻳﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻬﺖ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺑﺮ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ -٣-۵-١١‬ﺑﺎرهﺎ‬

‫‪ -1-3-5-11‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ‬

‫ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ از ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺮده و زﻧﺪه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎر ﻣﺮده ﺷﺎﻣﻞ وزن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻋﻼوه وزن ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎر‬
‫زﻧﺪه ﺷﺎﻣﻞ وزن ﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺒﺎر ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻋﺒﻮر و ﺿﺮﺑﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻤﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻤﻊزﻧﻲ و‬
‫ﺷﻤﻊزﻧﻲ ﻣﺠﺪد ﺳﺎزهﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎرﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ از ﻛﻒﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ را در ﺑﺮﮔﻴﺮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎر‬
‫زﻧﺪه ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ و ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 2/4‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از داﻣﭙﺮﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮري ﺑﺎﻳﺪ ‪ 3/6‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎر زﻧﺪه و ﻣﺮده ﺑﺎﻳﺪ ‪ 4/8‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از داﻣﭙﺮﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮري ﺑﺎﻳﺪ ‪ 6‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3-5-11‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺨﺶﻫﺎي اﻟﻒ و ب از اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮآورده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬
‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫‪P = WH‬‬
‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = P‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻪ ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل‬
‫‪ =W‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ‬
‫‪ =H‬ﻋﻤﻖ ﻣﺎﻳﻊ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺧﻤﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪235‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫در ﻣﻮرد ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ H ،‬را ﺑﺎﻳﺪ ارﺗﻔﺎع ﻛﻞ ﻗﺎﻟﺐ و در‬
‫ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﻮدن ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻴﺎن درزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻣﻮرد ﺑﺘﻦ ﺑﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ )ﺣﺪود ‪ 24‬ﻛﻴﻠﻮﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ( ﺑﺪون ﭘﻮزوﻻن ﻳﺎ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ اﺳﻼﻣﭗ‬
‫‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ و ﻟﺮزاﻧﺪن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 1/2‬ﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ را ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ‬
‫‪ =R‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ‬
‫‪ =T‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺘﻮنﻫﺎ‪:‬‬
‫‪785R‬‬
‫‪P = 7.2 +‬‬
‫‪T + 17.8‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار‪ P‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 144‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار آن ‪ 28/7‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و در ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﻲ از ‪ 23/5 H‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎ )ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 2‬ﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ(‬
‫‪785R‬‬
‫‪P = 7.2 +‬‬
‫‪T + 17.8‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ‪ P‬ﺑﺮاي ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 144‬ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل و ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎ ‪ 96‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار آن ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل و در‬
‫ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﻲ از ‪ 24 H‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﻳﻮارﻫﺎ )ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻴﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ(‬
‫‪1156‬‬ ‫‪244R‬‬
‫‪P = 7.2 +‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪T + 17.8 T + 17.8‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ‪ P‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 96‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار آن ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل و در ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﻲ از ‪ 24H‬ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻳﺎ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ‬
‫اﻋﺘﺒﺎر آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬در زﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﺮزش ﺧﺎرﺟﻲ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﻳﺴﺘﺎﻳﻲ را‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪524R‬‬
‫‪P = 4.8 +‬‬
‫‪T + 17.8‬‬
‫ﻛﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ =R‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ در ﺳﺎﻋﺖ‬
‫‪ =T‬دﻣﺎي ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-3-5-11‬ﺑﺎرﻫﺎي اﻓﻘﻲ‬

‫ﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﺷﻤﻊﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎرﻫﺎي اﻓﻘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻟﺮزهاي ﻳﺎ ﻛﺸﺶ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‪،‬‬
‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻣﺎﻳﻞ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺘﻦ و ﺣﺮﻛﺖ و ﺗﻮﻗﻒ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﺑﺎر ﺑﺎد ﺑﺮ روي ﺣﺼﺎرﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﺳﻄﻮح ﺑﺎدﮔﻴﺮ را‬
‫ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪236‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﻲ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﺑﺎر اﻓﻘﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎد‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺎﻳﻞ و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺟﻬﺘﻲ در ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 1/5‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﺑﺮ ﻟﺒﻪ ﻛﻒ ﻳﺎ ‪ 2‬در ﺻﺪ ﻛﻞ ﺑﺎر ﻣﺮده روي ﻗﺎﻟﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎر‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮ ﻟﺒﻪ ﻛﻒ وارد ﻣﻲﺷﻮد)ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺰرگﺗﺮ ﺑﻮد(‪ ،‬ﻛﻢﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﻗﺎﻟﺐ دﻳﻮار را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎر ﺑﺎد ﻃﺒﻖ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺟﺎري ﻣﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻗﺎﻟﺐ دﻳﻮارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﻌﺮض ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎد ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 0/7‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل ﻛﻢﺗﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﻗﺎﻟﺐ‬
‫دﻳﻮارﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎر اﻓﻘﻲ ‪ 1/5‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻃﻮل دﻳﻮار ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ آن وارد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐ دﻳﻮارﻫﺎي ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه آﻧﻬﺎ در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-3-5-11‬ﺑﺎرﻫﺎي وﻳﮋه‬

‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺎﺷﻲ از رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ‪ ،‬زﻳﺮ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻣﻴﻠﮕﺮدﮔﺬاري‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﭘﺲ ﻛﺸﺶ در ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻴﺪه‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-۵-١١‬ﺗﻨﺶهﺎ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺮاﺳﺎس ارﻗﺎم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﺟﺎري ﻣﻠﻲ و در ﺻﻮرت ﻧﺒﻮدن‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ارﻗﺎم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز را ﻣﻮﻛﻮل ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-۵-١١‬ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻟﻮازم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫در ﺟﺪول )‪ (2-11‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻟﻮازم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﺖ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻣﻬﺎر ﻗﺎﻟﺐ و آوﻳﺰﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺮاح‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي در زﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎب اﻳﻦ ﻟﻮازم ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮآورده ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ‬
‫ﺿﺮاﻳﺐ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-۵-١١‬ﺷﻤﻊهﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‪ ،‬ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺮاي ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 5‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺗﻴﺮﻫﺎي ﻃﺮه ﺑﻪ ﻃﻮل ﺑﻴﺶ‬
‫از ‪ 2/5‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬دالﻫﺎي ﺑﺎ دﻫﺎﻧﻪ ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 3‬ﻣﺘﺮ و دالﻫﺎي ﻃﺮهاي ﺑﻪ ﻃﻮل ﺑﻴﺶ از ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺮ دو ﭘﺎﻳﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺠﺎور در ﻫﻴﭻ ﻣﻮرد از ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-11‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻟﻮازم ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ اﻳﻤﻨﻲ‬ ‫ﻟﻮازم‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫‪2‬‬ ‫ﺑﺴﺖ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪237‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ وزن ﻗﺎﻟﺐ و ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻦ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﻬﺎر ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ وزن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي زﻧﺪه اﺟﺮاﻳﻲ و ﺿﺮﺑﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫‪3‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫‪2‬‬ ‫آوﻳﺰ ﻗﺎﻟﺐ‬

‫‪ -۶-١١‬ﻧﻜﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و اﻳﻤﻨﻲ‬

‫‪ -١-۶-١١‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫در ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ ﻓﻨﻲ و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺎت زﻳﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬وﺻﻠﻪ ﻛﺎري ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ ﻳﺎ ﻫﻤﭙﻮﺷـﺎﻧﻲ ﺷـﻤﻊﻫـﺎي ﭼـﻮﺑﻲ ﻣﺠـﺎز ﻧﻴﺴـﺖ‪ ،‬ﻣﮕـﺮ آن ﻛـﻪ ﺑـﺮاي اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر از وﺳـﺎﻳﻞ‬
‫ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪاي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي وﺻﻠﻪ ﻛﺮدن ﺷﻤﻊﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ از ﺗﺨﺘﻪﭼﻨﺪﻻﻳـﻲ‬
‫ﻳﺎ اﻟﻮار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﻓﺸﺎري ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﻤﺎﻧﺶ و ﺧﻤﺶ ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻴﺦ ﻛﻮﺑﻲ‪ ،‬ﭘﻴﭻ ﻛﺎري و اﺗﺼﺎﻻت ﻛﺎﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﺎﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه درﻣﻮرد ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻮارﻫﺎي ﮔﺮهداري ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻋﻀﻮ آﺳﻴﺐ وارد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ در ﺟﻮﺷﻜﺎريﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪ -‬ﺳﻔﺖ ﻳﺎ ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن ﻫﻢآﻫﻨﮓ و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺴﺖﻫﺎ و ﻳﺮاقآﻻت ﻗﺎﻟﺐ‬
‫‪ -‬ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از وﻳﺒﺮاﺗﻮر ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮ روي ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻬﺎر ﻗﺎﻟﺐ روﻳﻲ در ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺒﺪار ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي زﻳﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫‪ -‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ اﺗﻜﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﻊﻫﺎ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐ روﻳﻲ در ﺳﻄﻮح ﺷﻴﺒﺪار ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺑﻴﺶ از ‪ 1/5‬اﻓﻘﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣـﻲﺗـﻮان ﻗﺎﻟـﺐ‬
‫روﻳﻲ را ﺣﺬف ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روﻳﻪ آﻧﻬﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻗﺎﻟـﺐﺑﻨـﺪي ﺑـﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺳـﻄﺢ ﺑـﺘﻦ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻃﺒﻘﻪ‪.F1‬‬

‫‪ -٢-۶-١١‬ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي و ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊهﺎ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري اﻋﻀﺎي ﻣﻨﻔﺮد در ﻣﻮارد ﻻزم ﺑﺎﻳﺪ در ﺻﻔﺤﺎت ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﻲ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي‬
‫ﻗﻄﺮي اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ را در ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻧﮕﻬﺪاري و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد و ﺷﻤﻊﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺪد ﻳﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻤﺎﻧﺶ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي اﻓﻘﻲ ﺷﻤﻊﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﺟﻬﺘﻲ اﻧﺠﺎم داد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻻﻏﺮي‬
‫)‪ (l/r‬ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪238‬‬

‫‪ l‬ﻃﻮل ﺑﺪون ﻣﻬﺎر ﺷﻤﻊ و ‪ r‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﻌﺎع ژﻳﺮاﺳﻴﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪي ﺷﺪه را ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﺳﺎزه ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻣﻬﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ از ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۶-١١‬ﭘﻲ ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻲ ﻳﺎ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﭘﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻳﺎ ﭘﻲ ﺷﻤﻌﻲ ﺑﺮروي زﻣﻴﻦ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺎك زﻳﺮ ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي وارده را ﺑﺪون ﻧﺸﺴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬آن را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻧﻤﻮد و ﻳﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه دﻳﮕﺮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺠﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-١١‬ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي را ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ و ﻧﺸﺴﺖ آن اﻣﻜﺎن ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﺎﺋﻢ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-۶-١١‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫در ﻃﺮح و اﺟﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﻘﺮرات اﻳﻤﻨﻲ ﺟﺎري ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺘﻌﻬﺪ اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت‬
‫اﻳﻤﻨﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻧﻈﺎرت دﻗﻴﻖ و ﺑﺎزرﺳﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞآورد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﺒﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ از اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﺳﻼﻣﺖ ﺳﺎزه ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﺼﺐ ﻋﻼﻳﻢ و ﻣﻮاﻧﻊ اﻳﻤﻨﻲ ﺟﻬﺖ دور ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻤﺎردن ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺠﺮب ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﺮﻳﻊ و زود رس‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻳﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬آﻣﺎده ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺷﻤﻊﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﻳﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات دﻳﮕﺮ ﺟﻬﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺳﺮﻳﻊ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮاري‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪.‬‬
‫د‪ -‬در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ وﻳﮋه ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺑﺎﻻ روﻧﺪه‪.‬‬
‫ﻫ‪ -‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ دارﺑﺴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻜﻮﻫﺎي ﻛﺎر و ﻧﺮدهﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ در ﻃﺮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪.‬‬
‫و‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﻲ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ از ﻧﻈﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪.‬‬
‫ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزم اﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١١‬ﺁﻣﺎدﻩ آﺮدن ﻗﺎﻟﺐهﺎ‬

‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬از ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻼت و اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﻤﻴﺰ و آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﺎدهاي رﻫﺎﺳﺎز اﻧﺪود ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫ﻟﺰوم و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از اﻧﺪود درزﮔﻴﺮ ﺑﺮاي ﺑﺴﺘﻦ درزﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﻒ ﻗﺎﻟﺐ از داﺧﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد درﻳﭽﻪﻫﺎﻳﻲ اﻣﻜﺎن ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺟﺴﺎم ﺧﺎرﺟﻲ را ﭘﻴﺶ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻧﺪودﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد و ﻣﻘﺪار اﻧﺪود ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ روي‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻳﺎ درزﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﺟﺎري ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫‪239‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻮادي ﻛﻪ ﻫﺪف آﻧﻬﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺴﻬﻴﻞ در ﺟﺪاﺳﺎزي ﻗﺎﻟﺐ از ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد دوام و آبﺑﻨﺪي‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ اﻧﺪود ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٨-١١‬ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶ از ﻧﺼﺐ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮد ﺗﺎ از اﻧﻄﺒﺎق اﺑﻌﺎد و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ آﻧﻬﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺤﻔﻈﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻐﺰﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻏﻼفﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﻫﺎ و دﻳﮕﺮ اﻗﻼم ﻣﺪﻓﻮن در ﺑﺘﻦ را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺻﺤﻴﺤﻲ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻜﺎن و ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮد‪ .‬درﺻﻮرت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻴﺰ‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‪ 1‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺎزرﺳﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺷﺨﺺ ذﻳﺼﻼﺣﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ او ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﻲ و اﻣﻀﺎء ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ و ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻢ ﺑﻮدن ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺎﻓﻲ ﻟﺰوم ﭘﺮ ﻛﺮدن ﻓﺮم اﻟﻒ ﻣﻨﺪرج در ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ -٩-١١‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﺼﺐ ﻗﺎﻟﺐ‬

‫در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و اﺟﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﺼﺐ ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگ و ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫و وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﺼﺐ ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻗﺮارﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺎزه‪ ،‬اﺑﻌﺎد و وزن ﻗﺎﻟﺐ و ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪،‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﺼﺐ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ و در اﺳﺘﺤﻜﺎم اﺟﺰاي آن ﺧﻠﻠﻲ ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ اﻧﺘﺨﺎب وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮاي اﻓﺮاد‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎزهﻫﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﻧﺼﺐ ﻗﺎﻟﺐ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﻛﺮدن و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺿﻤﻦ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي رواداريﻫﺎ در ﻣﺤﺪوده‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-١١‬ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬

‫‪ -١-١٠-١١‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﻳﺎ ﺷﻤﻊﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ و ﻳﺎ ﻫﺮ روش دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪1- Check list‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪240‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻻزم ﭘﺲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺷﻤﻊﻫﺎ و ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺧﻤﺸﻲ ﻳﺎ ﺗﺎﺑﻴﺪﮔﻲ اﺿﺎﻓﻲ و ﻳﺎ آوردن آﺳﻴﺐ دﻳﮕﺮي‬
‫ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري ﻗﺒﻞ از ﭘﺎﻳﺎن دوره ﻣﺮاﻗﺒﺖ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺪاوم ﻋﻤﻞآوري و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺣﺮارﺗﻲ از ﺑﺘﻦ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻻزم‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و ﺷﻤﻊزﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮا ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻦ آﺳﺎن و اﻳﻤﻦ ﻫﺮ ﺟﺰء ﺑﺪون وارد آﻣﺪن ﺿﺮﺑﻪ ﻳﺎ‬
‫ﺗﻜﺎن ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻬﻢ ﺑﺎر ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺪرﻳﺠﻲ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن ﺑﺎز ﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻋﻤﻞآورده ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ از ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻞآوري ﺑﺘﻦ در ﺳﺎزه ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري ﺳﻄﻮح ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻤﻞآوردن ﺑﺘﻦ ﺑﻪ روش ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ آن در ﺑﺮاﺑﺮﮔﺮﻣﺎ ﻳﺎ ﺳﺮﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺷﺮوع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-١١‬زﻣﺎن ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري در ﻃﺮح ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺑﺮاي آن روﺷﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻣﺎنﻫﺎي‬
‫داده ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (3-11‬ﺑﺮاي ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و ﭘﺎﻳﻪﻫﺎ ﻣﻼك ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻋﺘﺒﺎر زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺟﺪول ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﺿﺪ ﺳﻮﻟﻔﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ارﻗﺎم ﻣﻨﺪرج درﺟﺪول ﻓﻮق ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس ﺗﻨﺰل ﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه را ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﺪت ﻳﺦﺑﻨﺪان اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زودرس ﻣﻲﺗﻮان زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه را ﻛﺎﻫﺶ داد‪.‬‬
‫‪ -‬درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻛﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺮكﻫﺎي ﭘﻴﺶ رس ﻳﺎ ﺣﺬف آﻧﻬﺎ )ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در اﻋﻀﺎ و ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﻳـﺎ‬
‫روﺑﺎر و ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ( ﻳﺎ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از وارﻓﺘﮕﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷـﺪه ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻞآوردن ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻟﻐﺰان ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻘﻠﻴﻞ زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻻزم ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻔﺎﻳﺖ زﻣﺎن ﺳﭙﺮي ﺷﺪه اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ و ﭘﺎﻳﻪﻫﺎ در ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻢﺗﺮ از زﻣﺎنﻫﺎي داده ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (3-11‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺷﺮط آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻴﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه در ﻛﺎرﮔﺎه ﺣﺎﻛﻲ از رﺳﻴﺪن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﻔﺘﺎد درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ را ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﭼﻴﺪن ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﺠﺎز‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺮاﻋﺎت ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-11‬ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﺮداري‬

‫‪241‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫دﻣﺎي ﻣﺠﺎور ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ )درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس(‬

‫ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪ 24‬و ﺑﻴﺶﺗﺮ‬
‫‪30‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ‪ -‬ﺳﺎﻋﺖ‬
‫‪10‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﻗﺎﻟﺐ زﻳﺮﻳﻦ )ﺷﺒﺎﻧﻪ روز(‬
‫دالﻫﺎ‬
‫‪25‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن )ﺷﺒﺎﻧﻪ روز(‬
‫‪25‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي زﻳﺮﻳﻦ )ﺷﺒﺎﻧﻪ روز(‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪36‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪10‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن )ﺷﺒﺎﻧﻪ روز(‬

‫‪ -٣-١٠-١١‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪهﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻃﺮح ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫روش ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 3-3-4-9‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان ﺑﺨﺶ اول )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ (120‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١١-١١‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪهﺎي ﺑﺘﻨﻲ و ﺳﺎزﻩهﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺣﺠﻴﻢ دﻳﮕﺮ‬

‫‪ -١-١١-١١‬ﻧﻮع ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺑﻪ دو ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﺸﺨﺺ زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -1-1-11-11‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻛﻮﺗﺎه‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺘﻦرﻳﺰي ارﺗﻔﺎع ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي )ﻳﻚ ﻟﻴﻔﺖ( ﺑﻴﻦ ‪ 1/5‬ﺗﺎ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف ﻃﺮهاي ﺑﺎ اﺳﻜﻠﺖ ﻓﻠﺰي و روﻳﻪ ﻓﻮﻻدي ﻳﺎ ﺗﺨﺘﻪ ﭼﻨﺪﻻ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ دارﺑﺴﺖ و در ﺑﺮﺧﻲ‬
‫ﻣﻮارد وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﻻﺑﺮ را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ از ﺧﺎرج ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻬﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري وﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﭻﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ‬
‫اﻣﻜﺎن ﻫﻢراﺳﺘﺎ ﻛﺮدن ﺻﻔﺤﺎت ﻗﺎﻟﺐ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-11-11‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﻠﻨﺪ‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎ روﻳﻪ ﺗﺨﺘﻪاي و ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١١-١١‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﺣﺠﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮان از ﻫﻤﺎن ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺘﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ دﻳﻮارﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد‪ .‬اﻏﻠﺐ ﺑﺘﻦ ﻃﻮري ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪاي رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻗﺎﻟﺐ اﻧﺘﻬﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ ﻛﺎﻣﻠﻲ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺎمﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺰرﮔﻲ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ وارد آورد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪242‬‬

‫‪ -٣-١١-١١‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺷﻴﺒﺪار و ﻣﻬﺎر ﻗﺎﻟﺐ دﻳﻮارﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ در ﭘﻲ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ وﻳﮋهاي ﻣﺒﺬول داﺷﺖ‪ .‬ﺧﻢ ﻛﺮدن و ﺟﻮﺷﻜﺎري‬
‫ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻻ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ در ﻫﻨﮕﺎم وارد ﺷﺪن ﺗﻨﺶ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻬﺎرﻫﺎي‬
‫ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﺘﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺟﺪﻳﺪ و ﺗﻨﺶﻫﺎي ﭘﻴﭽﻜﺎري‪ ،‬اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺦ ‪ 50 × 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺧﻮرد ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ ﻛﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﺋﻢ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻋﺮﺿﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮكﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺜﻠﺚﻫﺎ ﻳﺎ ذوزﻧﻘﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﭘﺮﻛﺮدن اﻳﻦ ﻣﺜﻠﺚﻫﺎ ﻳﺎ ذوزﻧﻘﻪﻫﺎ اﺟﺰاي ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻃﺮح اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺮﺷﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دﻳﮕﺮي ﺑﺪون درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺒﻠﻎ اﺿﺎﻓﻲ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد درﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم اراﺋﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻗﻴﻤﺖ ﺧﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ‬
‫از ﺳﻔﺎرش ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﺷﻜﻞﻫﺎ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي را ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-١١‬ﺳﺎزﻩهﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ )ﻣﻐﺎرهﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞهﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻓﺖهﺎ و ﮔﺎﻟﺮيهﺎ(‬

‫‪ -١-١٢-١١‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺳﺎزهﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﻓﻀﺎي ﻣﺤﺪود و ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻊ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﻛﺮدن ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬در ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺳﺎزهﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و‬
‫ﺑﺘﻦرﻳﺰي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻬﺎر ﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﻛﺮدن و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻗﺎﻟﺐ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از آن ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺠﻬﻴﺰات و روشﻫﺎي وﻳﮋهاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از‬
‫ﺳﻄﻮح ﺳﻨﮓ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﺑﺎﻻﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و ﺑﺘﻦرﻳﺰي دﻳﻮارﻫﺎ و ﺳﻘﻒ ﺗﻮﻧﻞ دو روش اﺻﻠﻲ‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ دوروش اﺻﻠﻲ ﺑﺎ ﻧﺎمﻫﺎي »روش ﺗﻴﻐﻪاي« و »روش ﺷﻴﺐ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶروﻧﺪه« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫روش ﺷﻴﺐ ﭘﻴﺶروﻧﺪه ﻳﻚ روش ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺗﻮﻧﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ درون ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺣﻔﺮ‬
‫ﺷﺪه و ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 7/5‬ﻣﺘﺮ ﺑﻮده و ﻃﻮل آﻧﻬﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮﺳﻲ در روش ﺗﻴﻐﻪاي ﻣﻌﻤﻮﻻ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﺮد ﺑﻪ ﻃﻮل از ‪ 7‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬از اﺳﻜﻠﺖ و روﻳﻪ ﻓﻮﻻدي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻚﻫﺎي ﭘﻴﭽﻲ ﻳﺎ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﺎز ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﻛﺖ داده ﺷﺪه و ﻣﺠﺪدا ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮﺳﻲ در روش ﺷﻴﺐ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭘﻴﺶروﻧﺪه ﻣﻌﻤﻮﻻ از ‪ 8‬ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻃﻮل ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 8‬ﻣﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎز ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه از درون ﻗﻄﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﻋﺒﻮر داد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﺣﺎﻣﻞ ﻗﺎﻟﺐ آن را ﻣﺠﺪدا ﺑﺮ ﭘﺎ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪243‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎزدﻫﻢ – ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬

‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺘﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺒﻮده و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﻤﻲ دﻓﻌﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬روﻳﻪ ﻗﺎﻟﺐ و ﺣﺘﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ و ﺳﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺐ ﭼﻮﺑﻲ در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬در ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻛﻒ ﺗﻮﻧﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ردﻳﻒﻫﺎﻳﻲ از درﻳﭽﻪ در ﻫﺮ ﻃﺮف ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ردﻳﻒ درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺣﺪود ‪ 1/8‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از درز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﺘﻦ ﻛﻒ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ردﻳﻒﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺣﺪود ‪ 1/8‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ردﻳﻒﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬درﻳﭽﻪﻫﺎي ردﻳﻒﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎﺷﺪ)درﻳﻚ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ(‪ .‬اﻧﺪازه درﻳﭽﻪﻫﺎ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻟﺮزاﻧﻴﺪن ﺑﺘﻦ داﺧﻞ‬
‫ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻜﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده و اﻳﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ درﻳﭽﻪﻫﺎ در‬
‫ﻫﺮ ردﻳﻒ ﺣﺪود ‪ 2/5‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺪازه درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺣﺪود ‪ 45×90‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻃﻮل آن در ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻮر ﺗﻮﻧﻞ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٢-١١‬ﺑﺎرهﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫‪ -1-2-12-11‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ‬

‫ﺑﺎرﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻗﺎﺋﻤﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺳﺎزهﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺎرﻫﺎي ﺳﺎزهﻫﺎي رو زﻣﻴﻨﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﺎج ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮل و در ﻗﺎﻟﺐ ﻗﻮس ﻛﻒ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺸﺎري رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﺗﺎج ﻗﻮس ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 150‬ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﻲ و ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻴﭻ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻋﻼوه وزن ﻣﺮده ﺑﺘﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 50‬ﻛﻴﻠﻮﭘﺎﺳﻜﺎل ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻛﻒ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻌﺪ اﻓﻘﻲ ﻗﺎﻟﺐ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-12-11‬ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ‬

‫ﺑﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻫﻤﺎن ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺿﻮاﺑﻂ ﻛﻠﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺗﻮﻛﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -١٣-١١‬ﻗﺎﻟﺐ ﺳﺎزﻩهﺎي هﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ )ﺳﺮرﻳﺰ‪ ،‬ﺁﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪ آﻨﻨﺪﻩهﺎ(‬

‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺳﺎزهﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ آﻧﻬﺎ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ و ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺳﻄﻮح ﻣﻨﺤﻨﻲ‪ ،‬ﺧﻢﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻣﺠﺮاﻫﺎ و‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آب در آﻧﻬﺎ ﺟﺮﻳﺎن دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه ﻋﻴﻨﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻧﺤﻨﺎﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪244‬‬

‫‪1‬‬
‫در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻧﻘﺎﻃﻲ از آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎ ﻣﻴﺎنﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺧﺘﻼف ﺳﺎزه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺷﻤﺸﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ از رواداريﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺗﺠﺎوز ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ در اﻳﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ از ﻃﺒﻘﻪ ‪ F3‬ﻳﺎ ‪ F4‬اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ از ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬دﻗﺖ ﻓﺮاوان و اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺎﻫﺮ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١۴-١١‬آﺎرﮔﺬاري ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﺁبﺑﻨﺪهﺎ‪ ،‬آﺎم و زﺑﺎﻧﻪهﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Interpolation‬‬
‫‪١٢‬ﻓﺼﻞ ‪١٢‬‬
‫ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪247‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫‪ -١-١٢‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻀﺎﻫﺎي‬
‫زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي اﻧﺤﺮاف‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎي آبﺑﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻐﺎرﻫﺎي ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬اﺗﺎق ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و‬
‫ﺷﺎﻓﺖﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎي زﻫﻜﺶ و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-١-١٢‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻀﺎدي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﺮرات‪،‬‬
‫آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ و در درﺟﻪ دوم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٢‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫آﺑﻜﺸﻲ‪ :‬ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﻓﻊ آب از ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آﺗﺸﻜﺎري‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮد ﻛﺮدن ﺳﻨﮓﻫﺎ‪ .‬آﺗﺸﻜﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ :‬ﻧﻮﻋﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺑﺮش‪ ،‬آﺗﺸﻜﺎري آرام و ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ ﺧﻄﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮرﻛﻠﻲ آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي روشﻫﺎي وﻳﮋه ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ و آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻄﻮط‪ ،‬رﻗﻮم و اﺑﻌﺎد داده ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎري‪ :‬ﻣﻘﺪار ﺣﻔﺎريﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎرج از ﺣﺪود ﺣﻔﺎري اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻋﻤﺪﺗﺎ اﻳﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ آﺗﺸﻜﺎري اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎري ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ و ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ زﻣﻴﻦ دارد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ اﺟﺮاي‬
‫روشﻫﺎي ﻋﺎدي ﺣﻔﺎري ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎري ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﭘﺸﺖ ﺧﻂ »‪ «B‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻄﺒﻴﻖ روشﻫﺎي ﻋﺎدي ﺣﻔﺎري‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎري ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﭘﺸﺖ ﺧﻂ »‪ «B‬در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻗﻄﺮ ﺣﻔﺎري دارد و در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ(‪ :1‬ﻣﻴﻠﻪ ﻳﺎ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻋﻤﺎق از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﮔﻤﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮدار ﺷﺪه و داراي ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺒﻨﺎ در‬
‫ﺳﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﻬﺎري و ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺒﻨﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﮔﻴﺞ ﻋﻘﺮﺑﻪاي و ﻳﺎ ﻳﻚ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺼﺐ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ( ﺣﻔﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﮔﻤﺎﻧﻪ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ( ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Extensometer‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪248‬‬

‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻤﻊآوري و دﻓﻊ ﻣﻮاد ﺣﻔﺎري ﺷﺪه و زاﻳﺪ از ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎرج اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺎس ﻳﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﻔﺠﺎر‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻳﻚ ﺳﻴﻜﻞ ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬ﺧﺮجﮔﺬاري و آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻟﻖﮔﻴﺮي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي و اﻧﺘﻘﺎل ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ و ﺧﺎرج ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،1‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﻧﺼﺐ اﻧﻮاع ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶﺑﺮش‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﻔﺮ ﻳﻚ ردﻳﻒ ﭼﺎلﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ‪ ،‬ﺧﺮجﮔﺬاري ﻛﻢ در ﻛﻠﻴﻪ ﭼﺎلﻫﺎ و ﻳﺎ در ﺑﺮﺧﻲ ﭼﺎلﻫﺎي‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ و اﻧﻔﺠﺎر ﻫﻢزﻣﺎن ﭼﺎلﻫﺎ ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم آﺗﺸﻜﺎري اﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺎف ﺑﻴﻦ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ دﻳﻮاره ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ و‬
‫ﺗﻮدهﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮد و ﺣﻔﺎري ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎﻳﻲ در ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﻣﻨﻈﻢ در اﻃﺮاف ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﺗﺰرﻳﻖ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي و ﻳﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ‪ :‬ﺗﺰرﻳﻖ در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺳﻨﮓ و ﺑﺘﻦ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﺟﺎيﮔﺬاري ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺗﻮﻧﻞ و ﺣﻔﺎري آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻗﺮارﮔﻴﺮي اﻧﺘﻬﺎي ﮔﻤﺎﻧﻪ در ﺳﻨﮓ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻬﻮﻳﻪ‪ :‬ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻫﻮاي ﺗﻤﻴﺰ در ﻛﺎرﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﺣﻔﺎري‪ :‬ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺧﻄﻮط‪ ،‬رﻗﻮم و اﺑﻌﺎد داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري‪ :‬ﻋﺒﺎرت از ﺑﺮداﺷﺖ و ﺟﻤﻊآوري ﺳﻨﮓ و ﻳﺎ ﻣﻮاد ﻫﻮازده و آﺑﺮﻓﺖ ﺑﺎ ﻫﺮ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻋﻢ از ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﺧﺮدﻛﺮدن و ﻳﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻻﻳﻲ‪ :2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻮﻧﻞ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺳﻘﻒ ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺑﻌﺎد و ارﺗﻔﺎع اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮﺟﻮد دارد و ﻧﻴﺰ ﺗﺎﺑﻊ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‪ :3‬ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻮﻧﻞ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ‬
‫اﺳﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﻔﺎري ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻻزم‪ :‬ﺧﻄﻮط ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺎرﻫﺎي داﺋﻤﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ را ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻄﻮط ﺣﻔﺎري »‪ :«A‬اﻳﻦ ﺧﻄﻮط در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺮزي اﺳﺖ ﻛﻪ در داﺧﻞ آن )ﺑﻪ ﺟﺰ ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺰﻳﻲ از‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ( ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﻨﮓ و ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد ﺧﺎرﺟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻠﺰي ﺑﻪﺷﺮﻃﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در داﺧﻞ »‪ «A‬ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ از آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و ﻳﺎ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Shotcrete‬‬
‫‪2- Top Heading‬‬
‫‪3- Benching‬‬
‫‪249‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﺧﻄﻮط ﺣﻔﺎري »‪ :«B‬اﻳﻦ ﺧﻄﻮط در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﺮزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺧﻂ »‪ «B‬در اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺣﻔﺎري در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺰﺑﻮر را ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫درزهﺳﻨﺞ‪ :‬در داﺧﻞ ﻳﺎ در دو ﻃﺮف ﻳﻚ درزه ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ در اﻣﺘﺪاد ﻳﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر درزه ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﻴﺞ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و‬
‫ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ :‬ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎ و راهﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮل ﺑﺎرﺳﻨﺞ‪ :‬ﻳﻚ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ در وﺳﻂ آن ﺣﻔﺮهاي ﻗﺮار دارد و درزﻳﺮﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎريﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﻧﺼﺐ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪) .‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ‪ 15‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺻﺤﺖ‪ :‬رواداري اﺑﺰار در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﻋﻤﻖ‪ :‬ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﭼﺎل ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﻴﺐ ﭼﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﻪ‪ :‬ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ ﻳﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‪ :‬ﺗﻌﻴﻴﻦ دﻗﻴﻖ اﺑﻌﺎد ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٣-١٢‬ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞهﺎ‬

‫‪ -١-٣-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎرﺑﺮد‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬دﻓﻊ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎريﻫﺎ و‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزيﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺘﻦرﻳﺰي را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ در ﻣﻮارد‬
‫زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي آبﺑﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل آب‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي اﻧﺤﺮاف آب‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ -‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎي زﻫﻜﺶ‬
‫‪ -‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻣﻮﺿﻌﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 30‬روز ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻛﺎر‪ ،‬روش اﺟﺮاي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را )ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺰﻳﻴﺎت روشﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و‬
‫ﺗﻮاﻟﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺳﺖ( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪250‬‬

‫ﻧﺎﻇﺮ رد ﻳﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﻞ ﻳﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از روش اﺟﺮاي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺮح ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﻮرد‬
‫ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روش اﺟﺮاي ﺟﺪﻳﺪي اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ روش اﺟﺮاي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از ﺳﻮي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ .‬روشﻫﺎي اﺟﺮاي اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﻃﺮف ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻣﻔﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﻛﻠﻴﻪ روشﻫﺎي اﺟﺮاي اراﺋﻪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﺮاي آبزداﻳﻲ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺨﺶ ‪ 2-7-12‬ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٣-١٢‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻤﺎم اﻟﺰاﻣﺎت ﺧﺎص اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎ را ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻤﻮده و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮادي را ﻛﻪ ﺧﻮد ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺳﺴﺖ و ﻳﺎ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪،‬‬
‫در اﺳﺮع وﻗﺖ ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺸﺪه را ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻗﺮار دﻫﺪ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم آﻧﻬﺎ را دوﺑﺎره ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ و‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﻦ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎرﺑﺮ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ آﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﭘﺎﻳﺪاري ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺿﺮوري ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر درﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﻛﻠﻲ ﺻﺪا ﺗﺎ ‪ 85dBA‬را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﭘﻮﺷﺶ ﮔﺬاري روي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺻﺪا‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﺻﺪا ﺧﻔﻪ ﻛﻨﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ و دﻳﮕﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪ -‬اﺣﺪاث دﻳﻮارهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺻﺪا و ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺰان ﺻﺪا را ﻓﺮاﻫﻢ آورد و ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﮔﺮان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﮔﻮﺷﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻳﺎ‬
‫آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ )ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي را ﺿﺮوري ﻣﻲداﻧﺪ( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬در ﺿﻤﻦ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ‪ 3-7-12‬ﻧﻴﺰ ﻣﻼك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ راهﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و دﺳﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در اﻳﻦ ﻣﻮرد را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﻮرد اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻧﻤﻮدن و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري و ﻓﺼﻞ‬
‫ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮده و ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري در ﻣﻮرد ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد‬
‫ﻣﻨﻔﺠﺮه را در دﻓﺘﺮ ﻛﺎر ﺧﻮد‪ ،‬در ﻛﺎرﮔﺎه داﺷﺘﻪ و ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از آن را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺒﺎر ﻧﺎرﻳﻪ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات اﻳﻤﻨﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻃﺮح ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪251‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﭙﻲ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و آﮔﻬﻲﻫﺎي ﺻﺎدر ﺷﺪه از ﻃﺮف ﺧﻮد را ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻬﺖ اﻃﻼع ﻛﺎرﮔﺮان و‬
‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان در ﺗﺎﺑﻠﻮي اﻋﻼﻧﺎت ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ردﻳﻒ ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬زﻣﺎن و ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﺮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪي‬
‫ﺳﺒﺐ ﺳﻠﺐ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﺮوح ﻛﺮدن‪ ،‬ﻣﺮگ‪ ،‬ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺻﺪﻣﻪ زدن ﺑﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺟﺎدهﻫﺎ‪،‬‬
‫اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬اﺷﻴﺎء‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و اﻣﻮال ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ﻣﺴﻮول ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻮادث اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺖ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺮاﻣﺖ و ادﻋﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺬور اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪاي را در اﺛﺮ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از اداﻣﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻛﻨﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺣﻖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ اﻋﺘﺮاﺿﻲ‬
‫را ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن ﻫﺮ اﻧﻔﺠﺎر آژﻳﺮ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ را ﻛﺸﻴﺪه و اﻓﺮادي را در ﺟﺎدهﻫﺎ و ﻣﺤﺪودهﻫﺎي‬
‫ﺧﻄﺮ ﺑﺎ ﭘﺮﭼﻢ‪ ،‬ﺳﻮت ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻤﺎرد‪ ،‬ﺗﺎ از ﺗﻮﻗﻒ و رﻓﺖ و آﻣﺪ اﻓﺮاد‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ در ﻣﺤﺪوده ﺧﻄﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ را ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ آﻣﺎده ﻛﺮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺣﻔﺎﻇﺖ آن‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻋﺪ اﻳﻤﻨﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ را در ﻣﻮرد اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻓﺼﻞ و ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮده و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺧﻄﺮ و آﮔﻬﻲﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻻزم زﻣﺎن اﻧﻔﺠﺎر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ آﮔﻬﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم زﺑﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻓﺮاد ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺪان ﺗﻜﻠﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ‬
‫اﺑﻌﺎد و رﻧﮓﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ از ﭼﺎﺷﻨﻲﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﻔﺠﺎر ﻧﺎﻗﺺ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل و دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻲ ﻣﺪت ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﻓﻘﻂ اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر و ﻣﺴﻮول ﻛﻨﺘﺮل آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﻧﻈﺎرت‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗﺒﻞ از زﻣﺎن اﻧﻔﺠﺎر ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر در ﻣﺤﻞ اﻣﻨﻲ ﭘﻨﺎه ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻮول اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر‪ ،‬ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد اﻳﻤﻨﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎزدﻳﺪي‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر ﺟﻬﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻬﺎﻳﻲ و اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫از ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮدن اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﺪوده ﺧﻄﺮ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﺴﻮول اﻛﻴﭗ آﺗﺸﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺠﻮز رﺳﻤﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ رﺳﻤﻲ ذﻳﺼﻼح ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و اﻓﺮاد اﻛﻴﭗ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻮده و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻊ ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ و رﻋﺪ و ﺑﺮق‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ روش اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺗﺸﻜﺎري را ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻮاﺑﻖ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﮕﺎري‬
‫ﺟﻤﻊ آوري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺪارك آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ زﻣﺎن دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪ ،‬ﻣﻘﺪار آن‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﻧﻔﺠﺎر و ﻧﺘﻴﺠﻪ آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٣-١٢‬روشهﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﻘﻄﻊ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﻧﺤﻮه ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و روش ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري را ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم آن ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪252‬‬

‫‪ -‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﭼﺎل و اﻧﻔﺠﺎر‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري و ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﺷﻴﻮه ﺣﻔﺎري را اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري ﺑﺎ‬
‫ﭼﺎل و اﻧﻔﺠﺎر را ﻧﻴﺰ در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻫﺮ ﻳﻚ از روشﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از دﺳﺖﺧﻮردﮔﻲ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن‬
‫ﺗﻮﻧﻞ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-3-12‬ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ را ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎ‪ ،‬دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺳﺮوﻳﺲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت را در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮوﻳﺲ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮق و ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺣﻔﺎري را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم‬
‫دﻫﺪ و ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻳﺪﻛﻲ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر در ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﻴﺮي‬
‫و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺷﺎﻣﻞ آبﭘﺎﺷﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻏﺒﺎرﮔﻴﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﻃﻮري ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮوي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺤﺪودهﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺣﻔﺎري در‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺣﻔﺎري اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﺎري و ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ و ﺗﻬﻮﻳﻪ را ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﺟﺮا و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺣﻔﺎر از اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺎﻫﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع رﻳﺰش آﻧﻬﺎ در ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﭙﺮ ﻣﺤﺎﻓﻆ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺿﻤﻦ ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي ﺣﻔﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﻔﺎري را ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻻزم در ﻣﻮرد ﻣﺴﻴﺮ را ﺑﻪﻋﻤﻞ‬
‫آورد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه در ﻣﺴﻴﺮ ﺣﻔﺎري اﻧﺤﺮاف ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﻔﺎري ﻛﻠﻪ ﮔﺎوي‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻓﻀﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺣﻔﺎري را ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪253‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫‪ -2-3-3-12‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﭼﺎل و اﻧﻔﺠﺎر‬

‫در اﻳﻦ روش ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ از روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﺻﺎف و ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار و ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ درزه و‬
‫ﺗﺮك اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﺣﻔﺎري و‬
‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ در وراي ﺧﻄﻮط ﺣﻔﺎري ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺳﻄﻮﺣﻲ ﺻﺎف و ﻣﺤﻜﻢ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دادن ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎر‪ ،‬اﻟﮕﻮي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﭼﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه‪ ،‬ﺗﻮاﻟﻲ اﻧﻔﺠﺎر و اﻟﮕﻮي ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎ‪،‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻃﺮح ﺑﻬﻴﻨﻪ آﺗﺸﻜﺎري را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ و آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻟﻖﮔﻴﺮي در ﻫﺮ ﭘﺎس اﻧﻔﺠﺎر‪،‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 50‬درﺻﺪ اﺛﺮ ﭼﺎلﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﻮده و ﺗﻮزﻳﻌﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و رواداريﻫﺎي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آﺗﺸﻜﺎريﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻃﺮح آﺗﺸﻜﺎري و ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آن را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ اﻟﮕﻮﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﻗﻄﺮ ﭼﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮاﻟﻲ ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮع ﭼﺎلﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪار و ﻧﻮع ﻣﺎده ﻣﻨﻔﺠﺮه در ﻫﺮ ﭼﺎل و ﻣﺪار آﺗﺶ را ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻣﺠﻮز اﺟﺮاي آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ آﺗﺸﻜﺎري اﮔﺮ ﺳﻄﻮح ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻧﻮﺑﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﻄﺒﻴﻖ‬
‫ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاي اﺻﻼح ﻃﺮح آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺛﺮ آﺗﺸﻜﺎري ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬رواداريﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻃﻮل‪،‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺷﻴﺐ را در ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮل ﭼﺎلﻫﺎ را ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ روش آﺗﺸﻜﺎري و اﺑﻌﺎد ﻓﻀﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮﺛﺮ آﺗﺸﻜﺎري ﻣﺤﻴﻄﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻃﻮل ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 7‬ﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﭼﺎلﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ رواداريﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺻﻮرت ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺿﺪ آب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-٢-٣-٣-١٢‬رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖهﺎي ﺁﺗﺸﻜﺎري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري را رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪت و ﺑﺰرﮔﻲ ارﺗﻌﺎشﻫﺎي‬
‫زﻣﻴﻦ از ﻳﻚ ﻟﺮزهﻧﮕﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺮزهﻧﮕﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﻔﺠﺎر و ﻟﺮزه ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ارﺗﻌﺎش را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻳﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﺮزهﻧﮕﺎر و ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪254‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖﻫﺎ و ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪه را ﺗﻬﺪﻳﺪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روش آﺗﺸﻜﺎري ﺧﻮد را اﺻﻼح ﻧﻤﻮده و ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺧﺴﺎرت دﻳﺪه را ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٢-٣-٣-١٢‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺳﺎزﻩهﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁﺗﺸﻜﺎري‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ذره ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺣﺪود زﻳﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﻣﺤﺪودهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 60‬ﺳﺎﻋﺖ از اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ذره ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﻳـﻖ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 60 mm/s‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮر زﻳﺎدي در‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﺮض ﺳﺎزه در ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ از ارﺗﻔﺎع آن ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ذره ﺑـﻪ ‪80 mm/s‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 60‬ﺳﺎﻋﺖ از اﺟﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي در ﻧﺰدﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ذره ‪ 10 mm/s‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺠﺎز ذره ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪود آﺗﺸﻜﺎري ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه ﻓﻘﻂ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻛﻠﻲ ﺷﺮاﻳﻂ آﺗﺸﻜﺎري را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر‬
‫و ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ و ﻣﺸﺎﻫﺪات اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺻﻼح ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-١٢‬ﻟﻖ ﮔﻴﺮي و ﺻﺎف آﺮدن ﺑﺮﺁﻣﺪﮔﻲهﺎ در داﺧﻞ ﺧﻂ »‪«A‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد ﺳﺴﺖ و رﻳﺰﺷﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺮان ﻳﺎ ﺳﺎزهﻫﺎ و ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻟﻮازم‬
‫دﺳﺘﻲ و ﺟﺘﻬﺎي آب ﻳﺎ ﻫﻮا اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺳﻄﻮح‪ ،‬ﺷﻜﺎفﻫﺎي ﺑﺎز ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﭘﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﻣﺤﺪوده ﺧﻂ »‪ «A‬را ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺻﺎف ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺻﺎف ﻛﺮدن اﻳﻦ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻧﺼﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﺳﻨﮕﻲ در ﺗﻮﻧﻞ را ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دژﺑﺮ و ﻳﺎ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺧﺮدﺷﺪن دﻳﻮاره ﺗﻮﻧﻞ ﻧﺸﻮد‪،‬‬
‫ﺻﺎف ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-٣-١٢‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي ﺳﻄﻮح‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎريﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺑﺎ آب ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬روش ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎزرﺳﻲ ﺷﻮد و ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺎك ﺳﺎزي‬
‫آن اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺲ از آن و ﭘﻴﺶ از ﺑﺘﻦ رﻳﺰي ﻳﺎ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ ﭘﺎك ﺳﺎزي ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺷﺴﺘﺸﻮي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري و ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻴﺮون زدﮔﻲ ﻫﺎي داﺧﻞ ﺧﻄﻮط ﺣﻔﺎري ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪255‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻄﻮح در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦ رﻳﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﺶ از ﺑﺘﻦ رﻳﺰي ﻳﺎ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬درزه ﻫﺎ و ﺷﻜﺎفﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﺗﻤﻴﺰ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از آﻣﺎده ﺷﺪن ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﻣﺠﻮز ﻛﺘﺒﻲ از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﺷﺪه و ﭘﺎﻛﺴﺎزي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3/5‬و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 5‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬
‫و ﻳﺎ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ آب ﺳﺒﺐ ﻧﺮم ﺷﺪن و ﻳﺎ ﺗﻮرم ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ آب ورودي ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺳﻄﻮﺣﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از ﻣﺤﻞ دﻓﻊ ﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر را ﻣﻠﺰم ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮادي را‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺎﻛﺴﺎزي در اﺳﺮع وﻗﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از آب وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺑﺮاي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺳﻄﻮح‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-٣-١٢‬ﮔﺰارش ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ آﺎر و ﺛﺒﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي زﻳﺮ را ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري‪ ،‬ﻇﺮف ﻣﺪت ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻟﮕﻮي ﮔﺰارش‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد و ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺣﻔﺎري‬
‫‪ -‬ﺗﺤﻜﻴﻤﺎت ﻧﺼﺐ ﺷﺪه و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺎﻫﺪات )اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺮﻳﺎن آب ﻧﻔﻮذي‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﭘﻤﭙﺎژ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮا(‬
‫‪ -‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ در ﻣﺠﺎورت ﺣﻔﺎريﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺧﻴﺮ در اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ و دﻻﻳﻞ آن‬
‫‪ -‬ﻣﺴﺎﻳﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻮﺟﻮد‬
‫‪ -‬آﻣﺎر ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و اﺷﻜﺎﻻت ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪ -‬ﺑﺎزده ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت دﻳﮕﺮي را ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﺟﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١٢‬ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬

‫‪ -١-۴-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎرﺑﺮد‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺖ‪ ،‬دﻓﻊ ﻣﻮاد ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻔﺎريﻫﺎ و آﻣﺎدهﺳﺎزيﻫﺎي‬
‫ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ در ﻣﻮارد زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪256‬‬

‫‪ -‬ﺷﺎﻓﺖﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻓﺖﻫﺎي آبﺑﺮ‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻓﺖﻫﺎي دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﺳﺮوﻳﺲ‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﻮح در ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺑﻌﺪي‬

‫‪ -٢-۴-١٢‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-12‬و ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ راه رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﺣﻔﺎظﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻃﻮل ﺷﺎﻓﺖ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﮔﺮدﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑـﺮاي اﺳـﺘﺮاﺣﺖ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺑﺨﺶ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺎظﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻘﻮط اﺷـﻴﺎ‬
‫و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﺎﻓﺖ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬درﺣﻔﺎريﻫﺎي رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺎﻛﺴﺎزي و ﭘﺎﻳﺪار ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ از ﺳﻘﻮط ﺧﺮدهﺳﻨﮓﻫﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۴-١٢‬روشهﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫روش ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬و ﻧﺤﻮه ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و روش ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري را ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم آن ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﭼﺎل و اﻧﻔﺠﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﻜﻲ از روش ﺣﻔﺎري و ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﺷﻴﻮه ﺣﻔﺎري‬
‫را اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-4-12‬ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺣﻔﺎري ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب روش ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ ،1-3-3-12‬ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﻧﻴﺰ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﻴﻮه ﺣﻔﺎري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﻴﺮ ﺷﺎﻓﺖ‬
‫‪ -‬اﻳﺠﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻳﺎ ﺑﺎﻻي ﺷﺎﻓﺖ )ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع روش ﺣﻔﺎري دارد(‬
‫‪257‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫‪ -2-3-4-12‬ﺣﻔﺎري ﺑﺎ ﭼﺎل و اﻧﻔﺠﺎر‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-2-3-3-12 ،2-3-3-12‬و ‪ 2-2-3-3-12‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3-3-4-12‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﻔﺎري ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻠﺰم ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 5-3-12 ،4-3-12‬و ‪ 6-3-12‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٢‬روشهﺎي ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﻔﺎري ﺷﺪﻩ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب روش ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺮاي دور ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮاد زاﻳﺪ از ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﺑﻌﺎد ﻓﻀﺎﻫﺎ و روش ﺣﻔﺎري اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫در اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺪاوم‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد را ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ روش ﺣﻔﺎري و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺧﻮد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤﻞ دﭘﻮ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ را ﺳﺒﺐ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻻزم را ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎر آﻧﻬﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -۶-١٢‬ﺗﻬﻮﻳﻪ‬

‫‪ -١-۶-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎرﺑﺮد‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎدزن ﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬اﻳﺠﺎد اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺑﺎدزنﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻧﺼﺐ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺳﺮوﻳﺲ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ و اراﺋﻪ ﻃﺮح ﺗﻬﻮﻳﻪ‪.‬‬

‫‪٣‬‬
‫‪ -٢-۶-١٢‬روشهﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ‬

‫‪1- Ventilation‬‬
‫‪2- Fan‬‬
‫‪ -3‬در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪258‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺒﻬﻪﻫﺎي ﻛﺎر‪ ،‬ﻧﻮع ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﻋﻢ از ﺷﺎﻓﺖ ﻳﺎ ﺗﻮﻧﻞ‪ ،‬روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ ،‬روشﻫﺎي‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻃﺮح ﺗﻬﻮﻳﻪ را ﺗﻬﻴﻪ و ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ روشﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮح ﺗﻬﻮﻳﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت روشﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب روش دﻫﺸﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺸﻲ و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ را ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ داﺋﻤﻲ‪ ،‬از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ در داﺧﻞ ﻓﻀﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﻛﻠﻴﻪ ﭼﺎﻟﺰﻧﻲﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش ﺗﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﻣﺠﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮاي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از دوﺷﻬﺎي آب اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫آبﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه را ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺪاﻳﺖ و آن را دﻓﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ راهﻫﺎ را داﺋﻤﺎً ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ دارد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺠﺎز ﮔﺎزﻫﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺠﺎز اﻳﻦ ﮔﺎزﻫﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎر ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-12‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-12‬ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺠﺎز ﮔﺎزﻫﺎ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬

‫ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز‬
‫‪ 1500‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 100‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 35‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 5‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 15‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪-‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺠﺎز‬
‫‪ 500‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 50‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 25‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 3‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 10‬ﻗﺴﻤﺖ ﺣﺠﻤﻲ در ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫‪ 0/1‬ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ‬
‫ﻧﻮع ﮔﺎز ﻳﺎ ذرات ﻣﻌﻠﻖ‬
‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
‫ﻣﻨﻮ اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ‬
‫ﻣﻨﻮاﻛﺴﻴﺪ ﻧﻴﺘﺮوژن‬
‫دي اﻛﺴﻴﺪ ﻧﻴﺘﺮوژن‬
‫ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن‬
‫ﻛﻮارﺗﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻔﺲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺣﺪود ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول ﺑﺎﻻ را رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺎزﻫﺎي زﻳﺎنﺑﺎر را ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ‪ ،‬ﺣﺴﺐ ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﻏﻠﻈﺖ ﺣﺠﻤﻲاﻛﺴﻴﮋن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 20‬درﺻﺪ در‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻬﻮﻳﻪ‪ ،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا را در ﻣﺠﺎري ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺰار ﺛﺒﺖ ﻣﻴﺰان ﮔﺎزﻫﺎي زﻳﺎنﺑﺎر و ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺣﻔﺎري زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﺗﺠﻤﻊ ﻏﺒﺎر در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮده و ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﺪ اﻳﻤﻦ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫‪259‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﻮاي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ 6 -‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ 6 -‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻛﻴﻠﻮوات ﻗﺪرت دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي دﻳﺰﻟﻲ و ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﻮا در ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 0/3 m/s‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 7‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ در دﻗﻴﻘﻪ ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دود ﻧﺎﺷﻲ از آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺮون راﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دود ﻧﺎﺷﻲ از آﺗﺸﻜﺎري و ﻳﺎ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي از ﻓﻀﺎﻫﺎي‬
‫زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺧﺎرج ﺷﻮد ﻛﻪ وارد ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﺸﻮد و ﻳﺎ دوﺑﺎره ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ راه ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻛﺎﻓﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺣﻔﺎري و ورودي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻜﺸﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ دﻫﺸﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ورود ﻫﻮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ )دﻫﺸﻲ( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺣﻔﺎري ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﮔﺎزﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫اﻧﻔﺠﺎر ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺠﺎري ﺗﻬﻮﻳﻪ را در وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ ﻣﺠﺎري ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻮﺗﻮر دﻳﺰل‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﺣﺘﺮاق داﺧﻠﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر دﻳﺰل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در‬
‫ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻨﻚ ﻛﻦ ﮔﺎزﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ و ﻓﻴﻠﺘﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺎزﻫﺎي‬
‫ﺳﻤﻲ ﻣﻮﺟﻮد در دود ﺧﺮوﺟﻲ را ﻛﺎﻫﺶ داده و ﺑﻪ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﻴﺮون زدن ﺷﻌﻠﻪ و ﻳﺎ ﺟﺮﻗﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻴﺰان ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺎزﻫﺎي ﺳﻤﻲاز ﺣﺪود ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي دﻳﺰﻟﻲ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮده و‬
‫ﻣﻴﺰان ﺗﻬﻮﻳﻪ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ و ﻳﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل دﻳﮕﺮي را ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮر دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي دﻳﺰﻟﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﻜﺎر ﺑﻮدن ﻧﺒﺎﻳﺪ روﺷﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺑﺘﻦرﻳﺰي‪ ،‬اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬اﺻﻼﺣﺎﺗﻲ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺤﻴﻂ را ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر را در داﺧﻞ ﺗﻮﻧﻞ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﮔﺎزﻫﺎ و رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را در وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر در آن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻮاد ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را ﺛﺒﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺑﺎدزﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻜﺶ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺑﺮ روي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ راﻧﺪﻣﺎن آﻧﻬﺎ را‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪260‬‬

‫‪ -٧-١٢‬ﺁﺑﻜﺸﻲ و روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺗﻮﻧﻞهﺎ و ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬

‫‪ -١-٧-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎر‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ و ﺟﻤﻊآوري آبﻫﺎي ﻧﻔﻮذي ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬آﺑﻜﺸﻲ و ﻫﺪاﻳﺖ آبﻫﺎي ﻧﻔﻮذي ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-١٢‬ﺁﺑﻜﺸﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮﺟﻮد و ﺷﺮاﻳﻂ آبﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺣﺠﻢ آب ورودي ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ را‬
‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي آن ﻃﺮح آﺑﻜﺸﻲ را ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﻧﻔﻮذ آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺰان‬
‫آب ورودي ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮح آﺑﻜﺸﻲ را ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺬﻛﻮر ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻤﭗﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ ﻛﻪ از ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻤﭗﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل آب ﻧﻔﻮذي ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻀﺎﻫﺎ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻃﺮح ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬آبﻫﺎي ﺟﺎري در ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺮده و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺛﻘﻠﻲ و ﻳﺎ ﭘﻤﭙﺎژ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻤﭗﻫﺎي ﻳﺪﻛﻲ را در ﻛﺎرﮔﺎه در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺟﺒﻬﻪﻫﺎي ﻛﺎر‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ از ﻛﺎر اﻓﺘﺎدن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻤﭙﺎژ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاﻗﻊ ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ داﺧﻞ ﻓﻀﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪام ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﭘﺮده آبﺑﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻃﺮح اﻳﺠﺎد ﭘﺮده‬
‫آبﺑﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﻮاﺣﻲ ﭘﺮ آب ﻻزم اﺳﺖ ﭘﺲ از ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذ آب‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻫﺪاﻳﺖ آب را ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-١٢‬روﺷﻨﺎﻳﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ در ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺎط ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 5‬ﺷﻤﻊ )ﻫﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ 10/76‬ﻟﻮﻛﺲ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺟﺒﻬﻪ‬
‫ﻓﻌﺎل‪ ،‬ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 10‬ﺷﻤﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲﻋﻼﻳﻢ ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ داﺋﻤﺎً در ﻣﻌﺮض روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ) .‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪(.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﻳﻲ از ﻻﻣﭗﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﻔﻮذ آب وﺟﻮد دارد ﺑﺎﻳﺪ از ﻻﻣﭗﻫﺎي داراي ﻣﺤﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﻔﻮذ آب‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻻﻣﭗﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ از ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪261‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﻻﻣﭗﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮﺧﻮرد اﻓﺮاد و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-١٢‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫ارﺗﺒﺎط ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺒﻬﻪﻫﺎي ﻓﻌﺎل در ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-١٢‬ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﺗﻮﻧﻞهﺎ و ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬

‫‪ -١-٨-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎر‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،1‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،2‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ و اﺟﺮاي‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‪ ،‬در ﻣﻮارد زﻳﺮ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎي ﺑﺎﻓﺘﻪ رﺷﺘﻪاي ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻴﺪن‬
‫‪ -‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎي ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ‬
‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻴﺪن ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻣﻬﺎريﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪ -‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﺴﻠﺢ‬

‫‪ -٢-٨-١٢‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﻳﺪارﺳﺎزي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﺳﺎﺧﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ رﻳﺰش و ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﻴﺶﺗﺮ در‬
‫ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ روش اﺟﺮاي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮﻗﺖ را اراﺋﻪ و ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻲ را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺳﻠﺐ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺣﻔﻆ اﻳﻤﻨﻲ ﺗﻮﻧﻞ و ﺟﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺗﻮﻧﻞ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫در زﻳﺮ ﻛﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪1-Anchor Bolt‬‬
‫‪2- Rock Bolt‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪262‬‬

‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ‪ ،‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﻴﺰ اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺳﻨﮓ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ و ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ اﻓﺮاد و ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻣﺪت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﻳﺎ ﺗﻮريﻫﺎي‬
‫ﻓﻮﻻدي ﺟﻮش داده ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻮﻗﺖ ﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲﺳﻄﻮح ﺷﻴﺒﺪار ﺣﻔﺎري ﺷﺪه در ﻣﺤﻮﻃﻪ دﻫﺎﻧﻪ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﻳﺎ در دﻳﮕﺮ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺟﻮش داده ﺷﺪه و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ را ‪ 30‬روز ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﺣﻔﺎري و ﻧﺼﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و اﺟﺰاي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬
‫اﺟﺮا ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﺪود ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‪ ،‬در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺻﻼح ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺗﻬﻴﻪ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻟﻴﺴﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه از ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ‬
‫ﺷﻤﺎره ﻫﺮ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از اﻳﻦ ﻣﺪارك را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺨﺶ ﮔﻴﺮدار و ﻃﻮل آزاد ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﻧﻴﺰ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه از‬
‫ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻳﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دوﻏﺎب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب و ‪ 0/5‬درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲﻣﺎده اﻓﺰودﻧﻲ ﻣﻨﺒﺴﻂ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ )اﻳﻦ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻓﻘﻂ ﺟﻨﺒﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ دارد(‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻃﺮح ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻓﻮﻻدﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻬﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻓﻠﺰي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ﺗﺤﻜﻴﻢ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻘﻄﻪ ﮔﻴﺮداري ﺑﺎﻳﺪ داراي ﮔﻴﺮدار ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻧﻮع رزﻳﻦ‪ ،‬دوﻏﺎب‬
‫ﺳﻴﻤﺎن و ﻳﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭘﺲ از ﻛﺸﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع ﮔﻴﺮداري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎي داﺋﻤﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭘﻮﺷﺶ داﺋﻤﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪263‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻮده و دراﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﺳﻮراخﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎري ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻢ روﺑﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﭘﻮﺷﺶ داده‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﺼﻲ در ﭘﻮﺷﺶ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎرﺑﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﺑﺮﻃﺮف ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻴﺮون از ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻬﺮهﻫﺎ و واﺷﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ و ﻛﺸﺶ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-2-8-12‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ‬

‫ﻫﺮﮔﺎه در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻗﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺒﻚ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﺎبﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و‬
‫ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎبﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎبﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺠﻬﺰ و داراي ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫ﻣﺠﺮب اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎبﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻗﺎبﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را در ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ دﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺼﺐ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﺤﺖ ﻫﺮ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻗﺎبﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﺮاز ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎبﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﭘﺴﺘﻲ و ﺑﻠﻨﺪﻳﻬﺎي دﻳﻮاره‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﻗﺎبﻫﺎ و دﻳﻮاره ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎي ﭘﻴﭻ ﺧﻮرده و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻗﺎبﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در زﻣﺎن‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺳﺎﺧﺖ و ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ‪ ،‬در ﻣﺪت ﻧﺼﺐ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از ﻧﺼﺐ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ذﺧﻴﺮه ﻛﺎﻓﻲ از ﻗﺎبﻫﺎ را در دﺳﺘﺮس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ذﺧﻴﺮه ﻗﺎبﻫﺎ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺗﻌﺪاد ﻗﺎبﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺤﻜﻴﻢ در دو ﭘﺎس ﺣﻔﺎري ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-8-12‬ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‬

‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و در ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮداري ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ ،‬ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻢ )در زﻣﺎن ﺣﻤﻞ از ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬در ﻣﺪت اﻧﺒﺎرداري در ﻛﺎرﮔﺎه و در ﻣﺪت ﻧﺼﺐ( ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶ رﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎﻣﻲﻃﻮل ﺗﺎﻧﺪون ﺑﻲﻧﻘﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻮده و ﻃﻮلﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن و‬
‫ﻧﺼﺎبﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﮕﻴﺮد و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ را ‪ 2‬ﻣﺎه ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺰﻳﻴﺎت و ﻃﻮلﻫﺎي ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮاﻟﻲ ﻛﻠﻲ ﺣﻔﺎري ﺳﺎزﮔﺎري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪264‬‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ‪ ،‬ﻛﻼﻫﻚﻫﺎ‪ ،‬واﺷﺮﻫﺎ و ﺻﻔﺤﺎت ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﮔﻮهﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻛﺸﺶ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﺟﺰاي ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺳﺎزﮔﺎري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ و درﮔﻴﺮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎر ﺗﺎ ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺸﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٨-١٢‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ در ﺑﺎرﻩ ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪهﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪﻩ‬

‫روش و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﻗﺎبﻫﺎي ﻣﺸﺒﻚ ﻓﻮﻻدي و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻳﺎ‬
‫ﺻﻼﺣﺪﻳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﺣﻔﺎري ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي اﺟﺮا و ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﻛﺮدن آﭼﺎرﻫﺎي ﺗﺮكﺳﻨﺞ‪ 1‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬آﭼﺎرﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫آﭼﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻣﺎه ﻳﻚ ﺑﺎر ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﺗﻨﻴﺪن ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ و ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻳﺠﺎد ﺑﺎري‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺟﻚ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﮔﻴﺞ ﻋﻘﺮﺑﻪاي و ﻳﺎ ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺒﻖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻛﺸﺶ و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ ﻗﺎبﻫﺎي ﻣﺸﺒﻚ ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد‬
‫ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎﻣﻞ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي وﺿﻌﻴﺖ اﺟﺮا ﺷﺪه ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-8-12‬ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‬

‫ﭼﺎلﻫﺎي ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ و ﻗﻄﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ و در ﻣﺤﻞﻫﺎي دﻗﻴﻖ‬
‫و ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻧﻴﺰ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‬
‫ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﭼﺎلﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ آب ﻳﺎ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از آب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎﻳﺪ آن ﻗﺪر اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ آب ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ از ﭼﺎل ﺷﻔﺎف ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﺸﻮي ﭼﺎل ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻟﻮده ﺷﺪن ﻣﺠﺪد‬
‫ﭼﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﭼﺎلﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از درﭘﻮش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺴﺪود ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر روي ﺳﻄﻮح‬
‫ﺣﻔﺎري ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﺸﺎﻧﻪﮔﺬاري‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭼﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻏﻴﺮﺻﺤﻴﺢ ﺣﻔﺎري ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭼﺎلﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﮔﺮدد‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ دﻳﮕﺮي اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Crackmeter‬‬
‫‪265‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫اﻣﺘﺪاد ﭼﺎلﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ %5‬ﻃﻮل ﭼﺎل اﻧﺤﺮاف داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﻃﻮل ﭼﺎل اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اﻧﺤﺮاف ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻴﺐ ﭼﺎلﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ اﻃﺮاف دﻫﺎﻧﻪ ﭼﺎلﻫﺎي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ روي آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‪ ،‬در ﺻﻮرت‬
‫ﻟﺰوم‪ ،‬ﺗﺴﻄﻴﺢ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺑﺎﻟﺸﺘﻜﻲ از ﺳﻴﻤﺎن ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3-8-12‬ﻧﺼﺐ و ﻛﺸﺶ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ اﻧﻮاع ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﮔﻴﺮش ﻧﻘﻄﻪ ﮔﻴﺮداري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻴﺪه‬
‫ﺷﺪه ﻳﺎ آﺳﻴﺐ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻛﺸﺶ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻨﺶ وارده ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﻧﺒﺎﻳﺪ آزاد ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎﺻﻲ را اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر ﻳﺎ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺪون ﻟﻐﺰش ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺸﺶ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر دﻳﮕﺮي را در ﭼﺎل ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻨﺎر ﭼﺎل ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﭘﺲ از ﻛﺸﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬وﻟﻲ آن دﺳﺘﻪ از‬
‫ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻛﻪ در ﻣﻘﻄﻊ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺗﻮﻧﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﺎل ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓ‪ ،‬ﭼﺎل را ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ را ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺳﺎزﻧﺪه ﻳﺎ ﺑﺎ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ دﺳﺘﺨﻮردﮔﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-3-8-12‬ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‬

‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻛﻪ داراي ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات و روشﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ رﺷﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻏﻼفﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺧﻮردﮔﻲ در ﻣﺪت ﺣﻤﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎر‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﻧﺼﺐ آﺳﻴﺒﻲ ﻧﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﺮدن ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﺳﻔﻨﺞ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻋﻴﺐ ﻳﺎب اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺒﻮد‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﺺ در ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ آن داراي ﻧﻘﺺ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﺸﻮي ﭼﺎل ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ در ﺑﺨﺸﻲ از ﭼﺎل ﻛﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺟﺬب دوﻏﺎب‪،‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻴﺰان ﻧﻔﻮذ آب در ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪266‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻴﺶ از ﻣﻘﺪار ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﺰرﻳﻖ و ﭘﺲ از ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺠﺪدا ﺣﻔﺎري‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ در ﻳﻚ ﭼﺎل آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل‪ ،‬ﻃﻮل ﮔﻴﺮدار ﺷﻮﻧﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﭘﺎك‬
‫ﻛﻨﻨﺪه و آب داغ ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‪ ،‬از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ آﺛﺎر روﻏﻦ و ﮔﺮﻳﺲ ﭘﺎك ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺎﺻﻠﻪﮔﺬار ﺑﻪ دﻗﺖ در ﻣﺤﻮر ﻣﺮﻛﺰي ﭼﺎل ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎرﮔﺬاري ﻛﺎﻣﻼ‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ در زﻣﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺮه ﻣﺨﺼﻮص ﻧﺼﺐ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎرﺑﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎك ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﺼﺐ و در دوﻏﺎب ﻣﺪﻓﻮن ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻨﻴﺪن ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮاﻟﻲ و روشﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﺗﻨﻴﺪن و آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﻘﺪاري ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪه‪ ،‬و در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺑﺎري ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻛﺸﺶ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ از ﻃﺮف ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻤﺎم رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻢزﻣﺎن ﺗﻨﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﺗﺎ ﺗﻮاﻟﻲ ﺗﻨﻴﺪن ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻓﺸﺎر در ﻳﻚ ﺳﻤﺖ ﻧﺸﻮد و ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﻲ را ﺑﺮ دﻳﮕﺮ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﻳﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺤﻜﻴﻢ وارد ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺗﺎﻧﺪون ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻛﺸﺶ وارده ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻨﻮان ﻧﺒﺎﻳﺪ آزاد ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻨﻴﺪن ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﻨﺶ ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺖ دﻳﮕﺮ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از‬
‫ﻣﻬﺎريﻫﺎ در ﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي »ﺗﻨﺶ ‪ -‬ﻛﺮﻧﺶ« در ﻛﻞ ﻃﻮل ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻛﻞ و ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ و در ﺻـﻮرت ﻟـﺰوم ﺑـﺎ آزﻣـﺎﻳﺶ ﺑﻠﻨـﺪ ﻛـﺮدن‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲ »ﺗﻨﺶ‪ -‬ﻛﺮﻧﺶ« در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل رﺷﺘﻪﻫﺎ از ﻧﻘﻄﻪ درﮔﻴﺮي ﺗـﺎ ﺳـﺮ رﺷـﺘﻪ ﺑـﻴﺶ از ‪ 10‬درﺻـﺪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣﻨﺤﻨـﻲ‬
‫اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻧﻈﺮي اﻧﺤﺮاف ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺒﻮده و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪون ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻃﻮل اﺿﺎﻓﻲ رﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ درﭘﻮشﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ درﭘﻮشﻫﺎ و اﺟﺰاي ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﮔﺮﻳﺲ ﺿﺪ ﺧﻮردﮔﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺮﻳﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ درﭘﻮش و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻃﻮل رﺷﺘﻪﻫﺎ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪267‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫‪ -4-3-8-12‬ذﺧﻴﺮه ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ذﺧﻴﺮه ﻛﺎﻓﻲ از اﻧﻮاع ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آﻧﻬﺎ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﻣﺤﻞ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ذﺧﻴﺮه اﻧﺒﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه را ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﺳﻔﺎرش دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺎر‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﺨﻤﻴﻦ و اﻗﺪام ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮﺟﻮدي اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-3-8-12‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﺪوده ‪ 10‬ﻣﺘﺮي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﻫﺮ آﺗﺸﻜﺎري ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻛﺸﺶ ﻳﺎ ﭘﻴﭽﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﭘﻴﭽﺶ ﻻزم‪ ،‬دوﺑﺎره ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر‬
‫ﺑﺪون ﻟﻐﺰش ﻧﻘﻄﻪ ﮔﻴﺮداري‪ ،‬ﻛﺸﺶ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر دﻳﮕﺮي را در ﭼﺎل ﺟﺪﻳﺪي‬
‫در ﻛﻨﺎر ﭼﺎل ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن را ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻠﺰم ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﺎﻧﺪونﻫﺎ را ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺸﻲ‬
‫ﻣﻌﺎدل ‪ 80‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺎ روش ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل وي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﻳﻚ ﺗﺎﻧﺪون ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺗﺎﻧﺪون دﻳﮕﺮي را در ﭼﺎل ﺟﺪﻳﺪي در‬
‫ﻛﻨﺎر ﺗﺎﻧﺪون ﻗﺒﻠﻲ و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-3-8-12‬ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‬

‫ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻔﺎظ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺟﻮش داده ﺷﺪه و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻴﻤﻲﻓﻮﻻدي از ﻃﺮﻳﻖ اﺗﺼﺎل ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﻮﻟﻲ و ﻋﺮﺿﻲ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻴﻨﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار داده‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ASTM A82‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻮش اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺼﺐ ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻛﺸﺶ ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﭘﻴﭻﺳﻨﮓﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ از ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎرﺑﺮ‪ ،‬واﺷﺮ و ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﻣﻀﺎﻋﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮريﻫﺎ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮداري ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ در ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻬﺎريﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻧﺼﺐ ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻬﺎريﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺗﻮريﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﻣﻼت رزﻳﻦ زود ﺳﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎص زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ اول ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪268‬‬

‫‪ -۴-٨-١٢‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ‬

‫‪ -1-4-8-12‬ﻣﺤﺪوده ﻛﺎر‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬و اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻴﻪ و اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ )اﻋﻢ از ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ اﻟﻴﺎﻓﻲ ﻳﺎ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻓﺼﻞ‬
‫ﺳﻴﺰدﻫﻢ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻜﻤﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪ -‬در ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎريﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻫﻮازدﮔﻲ ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -‬در ﺳﻄﻮح ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻮﻗﺖ‬

‫‪ -2-4-8-12‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻟﺰاﻣﺎت ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻔﺎد ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺎه ﺿﺮوري ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﺪ‪ ،‬از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﻮح ﺣﻔﺎري ﺷﺪه‬
‫را ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﭼﻨﺪ ﻻﻳﻪ اﺟﺮا ﮔﺮدد‪ .‬ﻻﻳﻪ اول ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﻻﻳﻪ دوم ﺑﻌﺪ از ﻧﺼﺐ‬
‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ و در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-4-8-12‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ )ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ و اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( در ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -4-4-8-12‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬روشﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻨﺪد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮف ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺻﻼح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-4-8-12‬ﺗﺠﻬﻴﺰات‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -6-4-8-12‬ﻣﻬﺎرت ﻛﺎرﮔﺮان‬

‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪269‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫‪ -7-4-8-12‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﺢ‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﻟﻖﮔﻴﺮي و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ آب ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬آﻣﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎري از ﭘﺲرﻳﺰ )دوررﻳﺰ(‪ 1‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در دﻳﮕﺮ ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﺘﻬﺎي آب ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮ‪ ،‬از ﻏﺒﺎر‪ ،‬ﮔﻞ‪ ،‬ﻧﺨﺎﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬ذرات ﺳﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺲرﻳﺰ‬
‫ﻳﺎ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻟﻖ و دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺪت اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه از ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ ﺷﻮد‪ ،‬آب ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻣﻘﺪار اﻳﻦ آب ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ ﺟﻠﻮي آن‬
‫را ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ درزﮔﻴﺮي از ﺧﺮوج آب ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬ﻧﺎوداﻧﻲ‪ ،‬ﻳﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ آب‬
‫ﻋﻮض ﺷﻮد‪ ،‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﺧﻮردﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺮاوش آب ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪاش را ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد آﻻﻳﻨﺪه‪ ،‬ذرات‬
‫ﺳﺴﺖ‪ ،‬ﻏﺒﺎر‪ ،‬ﭘﺲرﻳﺰ و ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﺎرو ﻛﺮدن‪ ،‬ﺷﺴﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﺮق دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﻳﺎ اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﺪت آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﺢ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ در ﻫﺮ زﻣﺎﻧﻲ از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺳﻄﻮح اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ را ﻗﺒﻞ از آﻣﺎده ﺷﺪن ﺳﻄﺢ‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -8-4-8-12‬اﺧﺘﻼط و اﺟﺮا‬

‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -9-4-8-12‬ﺗﺮﻣﻴﻢ‬

‫ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻻﻳﻪ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲﻓﻀﺎﻫﺎي ﺧﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪاي‪ ،‬ﺗﺮك ﺧﻮرده ﻳﺎ ﺧﺮد ﺷﺪه و ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮي از ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه را ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻌﻴﻮب ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻋﻤﻞ ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف و ﻣﺤﻜﻢ از ﺑﺘﻦ‬
‫ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻳﺎ ﺳﻨﮓ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٩-١٢‬رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺗﻮﻧﻞهﺎ و ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬

‫‪ -١-٩-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎرﺑﺮد‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻛﻠﻴﻪ اﺑﺰار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Rebound‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪270‬‬

‫‪ -٢-٩-١٢‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺑﺰاري ﻛﻪ در رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﻛﺎرﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ‬
‫‪ -‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺠﻲ(‬
‫‪ -‬ﺗﻨﺶﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻘﺎط ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﺻﻼﺣﺎﺗﻲ را در اﺑﺰار ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﻴﺰ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ و ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺑﺰار رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري و ﻃﺮز اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ را در دوره اﺟﺮا و ﺗﺎ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از آن در وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﺑﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻗﺮاﺋﺖ رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺿﺮورت ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را اﻳﺠﺎب ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺟﺮاي آن اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ را ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ رو اﻧﺠﺎم‬
‫رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري ﺑﺎﻳﺪ در اوﻟﻮﻳﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻃﻮل ﻣﺪت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﺎراﻳﻲ ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٩-١٢‬ﻧﺼﺐ و ﻗﺮاﺋﺖ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‬

‫ﻧﺼﺐ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي ﻛﻪ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﺼﺐ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﻗﺮاﺋﺖ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ را در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻗﺮاﺋﺖ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻣﻄﻠﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﺤﻞ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﻧﺼﺐ و ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و اراﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ را ﻇﺮف ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از‬
‫اﻧﺠﺎم ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب‪ ،‬ﻫﻮا و ﭘﻤﭙﺎژ را ﻃﻮري ﻧﺼﺐ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ در اﻧﺠﺎم ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﻧﺠﺎم ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺑﺰاردﻗﻴﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ وﻗﻔﻪ را در ﻛﺎر اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ روش ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺪﮔﺬاري ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪271‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ و اﺗﺼﺎلﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط را ﻃﻮري ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﻪ و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -1-3-9-12‬ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ‬

‫ﻣﻬﺎريﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 12‬ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻛﻼﻫﻚ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻬﺎريﻫﺎ ﺟﻮش داده ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻼﻫﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺘﺮ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ‬
‫را ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر دﻗﻴﻖ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻬﺎريﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ ﺑﺎﻳﺪ در درون ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رزﻳﻦ ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد و ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﭘﻴﺸﺮوي ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻠﻴﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ دﻳﮕﺮي ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻣﺘﺮ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺘﺮ و ﻣﻴﺦﻫﺎي‪ 1‬ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري‬
‫‪ -‬ﭘﺲ از ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬در زﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺲ از ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻜﺒﺎر ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺲ از ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬

‫‪ -2-3-9-12‬اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ(‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺠﻲ( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪود ‪ 1‬ﻣﺘﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي ﺻﻔﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﭘﻴﺸﺮوي ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روش ﻧﺼﺐ و ﻗﺮاﺋﺖ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( را ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آراﻳﺶ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﻄﺮ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ و ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻗﺪام ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ و ﺟﻬﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﻔﺎري را ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺣﻔﺎري ﺑﻪدﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Pin‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪272‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ(‪ ،‬داﺧﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰﺷﻲ و ﺧﺮدﺷﺪه ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﺮار ﻣﻼت ﺗﺰرﻳﻖ در اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎي )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﺗﺰرﻳﻘﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ‬
‫اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﮔﻤﺎﻧﻪ را ﺑﺎ ﻣﻼت رﻗﻴﻖ ﺳﻴﻤﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﻣﻼت ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮرد وﺳﺎﻳﻞ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺮﺗﺎب ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻆ روي آﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺗﺼﺎل ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﺑﺎ دﻳﻮاره ﮔﻤﺎﻧﻪ را ﺑﻪﻋﻤﻞ آورد‪.‬‬

‫‪ -3-3-9-12‬ﻧﻘﺎط ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻧﻘﺎط ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻧﭽﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻗﺪام ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت از ﻣﻴﺦﻫﺎي ﺑﺮﻧﺠﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ رزﻳﻦ ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺣﺮﻛﺎت اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ را در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎط ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -4-3-9-12‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر و ﺗﻨﺶ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﺟﺰاي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺸﺎر و ﺗﻨﺶﺳﻨﺞ اﻗﺪام ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﻋﻤﻮد ﺑﺮ اﻣﺘﺪاد ﭘﻴﭻﺳﻨﮓ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺸﺎر و ﺗﻨﺶﺳﻨﺞ‬
‫اﻗﺪام ﻛﺮده و ﺳﭙﺲ روي اﻳﻦ ﺳﻄﻮح ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﻧﺎزك ﺳﻴﻤﺎن اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ آﻟﻮدﮔﻲ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه و ﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي درﭘﻮش ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٩-١٢‬زﻣﺎن و ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺖﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه داراي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ در ﻫﺮ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ‬
‫را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از روش آﺗﺸﻜﺎري ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺗﺸﻜﺎري ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ در‬
‫ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻓﺘﺎر و ﻳﺎ رﻓﺘﺎر ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﺗﺎ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞﻫﺎ و ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﻨﺶﻫﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﭘﻴﺸﺮوي اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻧﺠﺎم اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ را ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اراﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮد ﻣﺠﺮب اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺦﻫﺎي ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﻛﻼﻫﻚ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( ﺑﺎزرﺳﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎم و ﺗﻤﻴﺰي آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪273‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي را واﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه( و ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۵-٩-١٢‬ﮔﺰارشهﺎ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ و ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﮔﺰارش ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ ﻧﺼﺐ ﻧﻘﺎط اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻋﻢ از ﻣﻴﺦﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺎط ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫)ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﺎرﺳﻨﺠﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺼﺐ اﺑﺰار رﻓﺘﺎرﺳﻨﺠﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻞ اﺑﺰار ﻧﺼﺐ ﺷﺪه )ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺳﻨﺞ ‪ 3‬ﻳﺎ ‪ 5‬ﻧﻘﻄﻪاي‪ ،‬ﺗﻌﺪاد و ﻋﻤﻖ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ(‬
‫‪ -‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫‪ -‬روش ﻧﺼﺐ‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺼﺐ‬
‫‪ -‬ﻧﺎم ﻧﺼﺐ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﻳﺦ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﺼﺐ ﺷﺪه در اﻳﺴﺘﮕﺎه‬
‫‪ -‬ﺟﻬﺖ و ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺠﻲ(‬
‫‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﻃﻮل ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺳﻨﺞ ﻳﺎ ﺑﺎرﺳﻨﺞ روي آﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر اوﻟﻴﻪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﺎرﺳﻨﺞ‬
‫در ﮔﺰارش ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ -‬زﻣﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ -‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻘﻄﻊ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ -‬ﻣﺘﺮاژ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎري ﭘﻴﺸﺮوي در زﻣﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺣﻔﺎريﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬
‫‪ -‬وﺿﻌﻴﺖ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن(‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره اﺑﺰار ﻗﺮاﺋﺖ ﺷﺪه‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪274‬‬

‫‪ -‬ﮔﺰارش در ﻣﻮرد ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮﻋﺎدي‬

‫‪ -‬ﻣﺸﺎﻫﺪات‬
‫در ﮔﺰارش ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ– زﻣﺎن‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي آﻫﻨﮓ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ– زﻣﺎن‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﭘﻴﺸﺮوي‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ‪ -‬زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻫﺮ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ(‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ– ﻋﻤﻖ اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ(‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻴﻖ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞﻫﺎ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞﻫﺎ( و اﻃﻼﻋـﺎت ﺣﺎﺻـﻞ از‬
‫ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺗﻨﺶ‪ -‬زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻓﺸﺎر‪ -‬زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﺗﻨﺶ‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﺑﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻓﺸﺎر‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺑﺎﻻ )ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت آﻧﻬﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﺴﺨﻪ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد( ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -١٠-١٢‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪهﺎي زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭼﻮن ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺮاﻳﻂ واﻗﻌﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺎري ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺣﻴﻦ ﺣﻔﺎري ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮات ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺎﻣﻊ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﻤﺎم ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬دراﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻻﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﺗﻮدهﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب را از ﺑﺎﺑﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ درزهﻫﺎ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻫﺮ ﺟﺒﻬﻪ ﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎﺧﻴﺮات ﺟﺰﻳﻲ رخ دﻫﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﺧﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻋﺎدي و ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺖ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺒﺐ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ را درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪودهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ آﻧﻬﺎ ﺿﺮوري اﺳﺖ را ﺑﺎ آب ﻳﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺗﻤﻴﺰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻻزم ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮر‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ و ﻟﻮازم دﺳﺘﺮﺳﻲ را ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﺼﺐ ﺷﺪه )ﭼﻮن ﺳﺎﺧﺖ( را ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻔﺎريﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- As Built‬‬
‫‪275‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١١-١٢‬ﺑﻬﺴﺎزي ﺗﻮدﻩﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞهﺎ و ﺷﺎﻓﺖهﺎ‬

‫‪ -١-١١-١٢‬ﻣﺤﺪودﻩ آﺎر‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺴﺎزي ﺗﻮدهﺳﻨﮓ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‪،‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺎري و ﺷﺴﺘﺸﻮي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ و ﭼﺎلﻫﺎي ﻛﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺶ‬
‫‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب در ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪1‬‬
‫‪ -‬ﺗﺪارك و ﻧﺼﺐ ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﺪارك‪ ،‬اﺧﺘﻼط و ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﺨﻠﻮط دوﻏﺎب ﺳﻴﻤﺎن‬
‫‪ -‬ﺷﺴﺘﺸﻮ و ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ دوﻏﺎب‬
‫‪ -‬ﺗﺪارك ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‬

‫‪ -٢-١١-١٢‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ و ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺺﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﻣﺪت ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ و دﻗﻴﻘﻲ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت روزاﻧﻪ ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺨﺘﺼﺎت و ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﺎم ﻛﺎرﮔﺮان و ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻧﻮع ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﭼﺎل‪ ،‬ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﺸﺎر آب‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﺸﺮوي‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎ و ﻛﻠﻴﻪ رﺧﺪادﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره ﻗﻄﻌﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﺟﺰﻳﻴﺎت در ﻣﻮرد ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ و ﺣﺠﻢ دوﻏﺎب ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه و زﻣﺎنﻫﺎي ﺗﺰرﻳﻖ‬
‫‪ -‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻛﻠﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺰرﻳﻖ‬

‫‪1- Packer‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪276‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺗﺠﻬﻴﺰات و روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ و ﺗﺰرﻳﻖ و ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‪ ،‬روشﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز از ﻗﺒﻴﻞ ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻨﺪراﻫﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺪهﺳﻨﺞﻫﺎ و ﻟﻮازم ﺧﻮدﻛﺎر ﺛﺒﺖ ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﮔﻴﺠﻬﺎي ﻓﺸﺎر‪،‬‬
‫ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺴﺖﻫﺎ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻟﻮازم ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺪاوم دوﻏﺎب را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و از ﻧﻮع دوراﻧﻲ ﻳﺎ ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و‬
‫ﻳﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از اﻧﻮاع داراي ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻨﺪ ﺟﺪاره‪ ،‬اﻧﺒﺴﺎط ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﻳﺎ اﻧﺒﺴﺎط ﭘﻨﻮﻣﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻏﻼف‬
‫ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬اﺧﺘﻼط‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻢ زدن و ﭘﻤﭙﺎژ دوﻏﺎب را ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ دوﻏﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎ دور ﺑﺎﻻﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ دوﻏﺎب ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط را ﺑﻪ دﻗﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ آﻧﻬﺎ در ﻫﺮ ﻛﺪام از ﭼﺎلﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻴﺶ از ‪ 300‬ﻣﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ‪ ،‬آب و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺠﻬﻴﺰات را در ﻛﺎرﮔﺎه ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ آب ﻻزم ﺑﺮاي ﭼﺎﻟﺰﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺴﺘﺸﻮ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ دوﻏﺎب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﻤﻞ‪ ،‬اﻧﺒﺎر و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ ﻛﻪ دﭼﺎر آﻟﻮدﮔﻲ و ﻓﺴﺎد ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط و ﺧﻮاص دﻳﮕﺮي از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ دوﻏﺎب اﺛﺮ‬
‫ﺑﮕﺬارد‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮ روي دوﻏﺎب ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﻧﺠﺎم داده و ﮔﺰارش آن را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻮاﻟﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺖ و ﻋﻤﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﻳﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﻞ و ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻞ ﺣﻔﺎري ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ روانﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎري ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻳﻚ درﭘﻮش ﻣﻮﻗﺖ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺘﻲ ﻗﺒﻞ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺴﺪود ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎز ﺷﻮد و ﻳﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﮔﻤﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮي را ﺣﻔﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻞ ﻃﻮل ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه از ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪277‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ – ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬

‫ﺣﻔﺮهﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪن ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دوﻏﺎب ﺑﺪون اﻧﻘﺒﺎض ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻨﻲ ﺗﻮﻧﻞ ﻳﺎ ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻳﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺣﻔﺎريﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪ ،‬در ﻣﺤﺪودهﻫﺎﻳﻲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي را درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺣﻔﺎريﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا‬
‫اﻳﻦ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻜﻤﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﻨﮓ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻫﻜﺸﻲ داﺋﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ آب ﺑﻴﺮون آﻣﺪه از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ و از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺣﻔﺎري ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺸﻲ را ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺟﺮاي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻳﺎ ﻣﺠﺪدا ﺣﻔﺎري ﮔﺮدد؛ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﻤﺎﻧﻪ دﻳﮕﺮي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﺪ درون ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي رﻫﺎﺳﺎزي ﻓﺸﺎر و زﻫﻜﺶ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺴﺪاد آﻧﻬﺎ در اﺛﺮ رﻳﺰش‬
‫ﺧﺮدهﺳﻨﮓ از دﻳﻮاره وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺸﺒﻚ از ﺟﻨﺲ ‪ P.V.C.‬ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪١٣‬ﻓﺼﻞ ‪١٣‬‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫‪281‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫‪ -١-١٣‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﻮرد ﺗﺎﻣﻴﻦ و‬
‫اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ و ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ آن رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ‬
‫آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -١-١-١٣‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻻزماﻟﺮﻋﺎﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻐﺎﻳﺮﺗﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﻋﺎﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان و در اوﻟﻮﻳﺘﻬﺎي ﺑﻌﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM ،ISO‬و ‪ACI‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١٣‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺿﺮوري را ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭼﻨﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ اﺟﺮاي ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻛﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي زﻣﺎنﺑﻨﺪي‬
‫ﻣﺼﻮب‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪارﻛﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺿﺮورﺗﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﮔﺰارﺷﻲ اراﺋﻪ دﻫﺪ ﻛﻪ در آن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺠﻢ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﻴﻔﻲ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٢-١٣‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖﺗﺮي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻓﺸﺎﻧﻪ‪ :‬دﻫﺎﻧﻪ ﺷﻴﻠﻨﮓ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ از آن ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ :‬ﭘﺎﺷﻴﺪن ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ از ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و آب ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ازﻃﺮﻳﻖ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻ و دﻫﺎﻧﻪ اﻓﺸﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﺴﻢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺗﺮ‪ :‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ در اﺟﺮاي آن ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪) ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻ( اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ و )اﺣﺘﻤﺎﻻ( اﻟﻴﺎف ﭘﻴﺶ از ورود ﺑﻪ ﺷﻴﻠﻨﮓ‬
‫ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ اﻟﻴﺎﻓﻲ‪ :‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ داراي اﻟﻴﺎف ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺠﺰا از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد‪ ،‬ﻓﺎﻳﺒﺮﮔﻼس ﻳﺎ ﭘﻠﻲﭘﺮوﭘﻠﻴﻦ‪ .‬ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪،‬‬
‫ﺗﻮريﻫﺎي ﻣﻮﺟﻲ و ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻳﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﻘﻮﻳﺘﻲ از ﻧﻮع اﻟﻴﺎف ﻣﺠﺰا ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺧﺸﻚ‪ :‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﺪه آب آن در دﻫﺎﻧﻪ اﻓﺸﺎﻧﻪ ﺑﻪ آن اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ رﻳﺰ‪ :‬اﺟﺰاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﺿﻤﻦ اﺟﺮا ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪه و ﻣﻲرﻳﺰد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪282‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺮﺿﻪ )ﻳﺎ آﺗﺸﻜﺎري(‪ ،‬ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﺴﺘﻦ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدن‪،‬‬
‫ﺷﺴﺘﻦ و دﭘﻮﻛﺮدن داﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﺼﻮل ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ :‬ﺟﺪا ﻛﺮدن داﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درزﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺎر‪ :‬ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ در ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎ درز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رده ﺑﻨﺪي‪) :‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻤﺎن ﭘﺮﺗﻠﻨﺪ‪ :‬ﺳﻴﻤﺎن آﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه آن ﺳﻴﻠﻴﻜﺎتﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط‪ :‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎ روش ﻧﻈﺮي ﻳﺎ آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮل ﻛﻴﻔﻴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻞ آوردن و ﻧﮕﻬﺪاري‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺗﺎ ﻣﺪت ﻣﺸﺨﺺ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق‪ :‬ﺑﻴﺎن ﻛﻤﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت در دﻓﺘﺮﭼﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‪) :‬ﻣﺼﺎﻟﺢ( ﻣﻮادي ﻛﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ از آﻧﻬﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬آب‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪ ،‬اﻟﻴﺎف‪،‬‬
‫ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١٣‬ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺸﻚ ﻳﺎ ﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺧﺸﻚ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه‬
‫ﻛﻪ در آن ﻣﺨﻠﻮط ﺳﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ و )اﺣﺘﻤﺎﻻ( اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻦ و ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻚ ﺑﺎ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط و ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و‬
‫در ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻳﻌﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد و از ﻃﺮﻳﻖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﺷﻠﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻪ اﻓﺸﺎﻧﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از‬
‫ﻋﺒﻮر از دﻫﺎﻧﻪ اﻓﺸﺎﻧﻪ‪ ،‬آب و )اﺣﺘﻤﺎﻻ( ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﻮدر ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺗﺮ‪ ،‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺳﻴﻤﺎن و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺗﻮزﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ آب و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﻳﺎ ﻣﺠﺎورت آن و ﻳﺎ در ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ ﺷﺪن ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﭘﻤﭗ و از ﻃﺮﻳﻖ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻪ اﻓﺸﺎﻧﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده )و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه( اﻋﻤﺎل ﺷﺪه و ﺑﺘﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﭘﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -۴-١٣‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ -١-۴-١٣‬ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻫﻤﺎن ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 1-3-8‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪283‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫‪1‬‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺎ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ درﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺮاﺳﺎس ‪ASTM C1141‬‬
‫ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ و در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻛﺘﺒﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-١٣‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ‪ 2-3-8‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺮوه ﺷﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺷﻦ‬
‫‪ 4/76- 9/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ )رده ‪ A‬ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان از رده دﻳﮕﺮي از ﺷﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻨﺪرج در ‪ 2-3-8‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻋﺪد ده درﺻﺪ رﻳﺰ داﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ B.S.812 part3:1990‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 100 KN‬ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪود ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (1-13‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-13‬ﻣﺤﺪوده داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬

‫‪#200‬‬ ‫‪#100‬‬ ‫‪#50‬‬ ‫‪#30‬‬ ‫‪#16‬‬ ‫‪#8‬‬ ‫‪#4‬‬ ‫‪3/8″‬‬ ‫‪3/4 ″‬‬ ‫ﺷﻤﺎره اﻟﻚﻫﺎ‬

‫‪0-3‬‬ ‫‪6-18‬‬ ‫‪16-24‬‬ ‫‪28-58‬‬ ‫‪47-78‬‬ ‫‪60-84‬‬ ‫‪78-100‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫درﺻﺪ اﻧﺒﺎﺷﺘــﻪ رد ﺷﺪه از اﻟﻚﻫﺎ‬

‫در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺪول )‪ (2-13‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-13‬ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-13‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﺠﺎز داﻧﻪﺑﻨﺪي‬

‫درﺻﺪ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ رد ﺷﺪه از اﻟﻚﻫﺎ‬
‫اﻧﺪازه اﻟﻚﻫﺎ‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﻤﺎره ‪2‬‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﻤﺎره ‪1‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3/4″‬‬
‫‪80-95‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1/2″‬‬
‫‪70-90‬‬ ‫‪90-100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪3/8″‬‬
‫‪50-70‬‬ ‫‪70-85‬‬ ‫‪95-100‬‬ ‫‪#4‬‬
‫‪35-55‬‬ ‫‪50-70‬‬ ‫‪80-100‬‬ ‫‪#8‬‬
‫‪20-40‬‬ ‫‪35-55‬‬ ‫‪50-85‬‬ ‫‪#16‬‬
‫‪10-30‬‬ ‫‪20-35‬‬ ‫‪25-60‬‬ ‫‪# 30‬‬
‫‪5-17‬‬ ‫‪8-20‬‬ ‫‪10-30‬‬ ‫‪# 50‬‬
‫‪2-10‬‬ ‫‪2-10‬‬ ‫‪2-10‬‬ ‫‪# 100‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون اﺛﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر‬
‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪه )ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد(‪ ،‬و زﻣﺎنﺑﻨﺪي و ﺑﺪون ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ آن ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﺳﻮي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ در ﻣﻮرد اﻳﻦ داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺻﺪ رد ﺷﺪه از اﻟﻚ ﺷﻤﺎره ‪ 200‬ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ %3‬ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺧﺸﻚ ﻣﻘﺪار آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ %6‬ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Compatibility‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪284‬‬

‫‪ -٣-۴-١٣‬ﺁب‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي آب ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ‪ 3-3-8‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۴-١٣‬ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ )ﺗﻮرهﺎي ﺳﻴﻤﻲ(‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻓﺼﻞ دﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در ‪ ASTM A615‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮريﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM A185‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-۴-١٣‬اﻟﻴﺎف‬

‫‪ -1-5-4-13‬اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬

‫اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻜﻲ از ردهﻫﺎي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻮع ‪ 1،2،3‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‪ ASTM A820‬و ‪ASTM A1116‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ آن ﻛﻪ اﻟﻴﺎف ﻧﻮع ‪ 1‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺪور ﻳﺎ ﭼﻨﺪﮔﻮش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻد ﻧﺮم ﻳﺎ ﺳﻴﻢﻫﺎي‬
‫ﺳﺮد ﻛﺎري ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي در اﻧﺒﺎر آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري از زﻧﮓ زدﮔﻲ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬ﮔﺮﻳﺲ‪ ،‬ﻛﻠﺮورﻫﺎ و ﻣﻮاد ﻣﻀﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻮاﻧﻌﻲ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺧﺘﻼط و ﭘﺎﺷﻴﺪن ﺑﺘﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد ﻳﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي و ﺑﺘﻦ راﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻧﺴﺒﺖ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﻴﻦ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 150‬ﺑﺮاي ﻃﻮلﻫﺎي ﺑﻴﻦ ‪ 12/7‬ﺗﺎ ‪ 63/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬رواداريﻫﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ASTM‬‬
‫‪ A820‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع اﻟﻴﺎف ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻟﺰاﻣﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬دﺳﺘﻮرات ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪارك ﭘﻴﻤﺎن‬
‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط و ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﺛﺒﺎت اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي اوﻟﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﻧﻮع‬
‫اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻴﺎﻓﻲ ﻛﻪ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺧﺘﻼط و ﭘﺎﺷﻴﺪن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﻓﺘﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM A185‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-5-4-13‬اﻟﻴﺎف ﺷﻴﺸﻪاي و ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM A1116‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-۴-١٣‬اﻓﺰودﻧﻲهﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ و ﻣﻮاد ﭘﻮزوﻻﻧﻲ در ‪ 4-3-8‬و ‪ 5-3-8‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﻄﻮر ﺑﻌﺪي اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻴﭻ ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 0/1‬درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻛﻠﺮور وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮرﻧﺪه ﻳﺎ ﺣﺎوي ﻗﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Aspect Ratio‬‬

‫‪285‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫ﭼﺴﺐ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ در آب ﻳﺎ اﻓﺰودﻧﻲ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮﺗﺐ ﻛﺮدن اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺳﺎزﮔﺎري داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻟﺰوم اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻨﺪ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﻓﻘﻂ از ﺗﻨﺪ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻴﻠﻴﻜﺎت ﺳﺪﻳﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﻠﻴﻤﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺪ ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻪ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻴﻦ ‪ 8‬ﺗﺎ ‪ 10‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاردي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮاﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ASTM‬‬
‫‪ C1141‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي دوده ﺳﻴﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ ASTM C1240‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﺑﺎدي و‬
‫ﭘﻮزوﻻن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ ASTM C618‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٣‬ﻣﺨﻠﻮطهﺎ‬
‫رده ﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﺪول )‪ (3-13‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺪول ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط »اﻟﻒ« ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺪون اﻟﻴﺎف و ﻣﻴﻠﮕﺮد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺴﻄﻴﺢ ﺳﻄﻮح ﻳﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »پ« و ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺢ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ب« و »ت« ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط »ب« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺪاره ﺑﻨﺪي داﺋﻤﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي داﺋﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻮريﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط »پ« ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺪارهﺑﻨﺪي داﺋﻤﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي داﺋﻤﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺨﻠﻮط »ت« ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺤﻜﻴﻢ اوﻟﻴﻪ زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻳﺎ ﺗﻮريﻫﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي داﺋﻤﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪286‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3-13‬رده ﺑﻨﺪي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫روش آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »ب«‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »اﻟﻒ«‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1‬روزه‬
‫‪ASTM C1140‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ )‪(MPa‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1‬روزه‬
‫‪ASTM C1140‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺨﻠﻮط در ﻛﺎرﮔﺎه )‪(MPa‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫‪ASTM C78‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪-‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪-‬‬ ‫دوام ﻳﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي )ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻔﻮذ(‪(mm)،‬‬
‫‪ASTM C642-95‬‬ ‫‪2275‬‬ ‫‪2275‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ ) ‪(Kg / m3‬‬
‫‪ASTM C642-95‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪%8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺟﺬب آب ﺟﻮﺷﻴﺪه‬
‫‪ASTM C642-95‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪%17‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮش اﺑﺘﺪاﻳﻲ ) ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد(‬
‫‪ASTM C1117‬‬ ‫زﻣﺎن ﮔﻴﺮش‪:‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫روش آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »ت«‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »پ«‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫‪10‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1‬روزه‬
‫‪ASTM C 1140‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ )‪(Mpa‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬
‫‪8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 1‬روزه‬
‫‪ASTM C 1140‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺨﻠﻮط در ﻛﺎرﮔﺎه )‪(Mpa‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪ 28‬روزه‬
‫*‪4/6‬‬ ‫‪4/6‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ‪28‬روزه‬
‫‪ASTM C 78‬‬
‫*‪4/2‬‬ ‫‪4/2‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه ‪ 28‬روزه‬
‫ﺧﻢ‪1mm/3mm‬‬ ‫ﺧﻢ‪1mm/3mm‬‬
‫‪3/5Mpa /3Mpa‬‬ ‫‪2Mpa /1/5Mpa‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ‪ 28‬روزه‬
‫‪ASTM C 1996‬‬

‫‪3/5Mpa /3Mpa‬‬ ‫‪2Mpa /1/5Mpa‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه ‪ 28‬روزه‬
‫‪-‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ )‪(Mpa‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪30mm‬‬ ‫دوام ‪ /‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي )ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻔﻮذ(‬
‫‪ASTM C 642-95‬‬ ‫‪2275‬‬ ‫‪2275‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ ‪ 28‬روزه ) ‪(Kg / m3‬‬
‫‪ASTM C 642-95‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪%9‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪%8‬‬ ‫ﺟﺬب آب ﺟﻮﺷﻴﺪه ‪ 7‬روزه‬
‫‪ASTM C 642-95‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪%19‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪%17‬‬ ‫‪ 7‬روزه‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ‪9‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮش اﺑﺘﺪاﻳﻲ‬
‫‪ASTM C 1117‬‬ ‫زﻣﺎن ﮔﻴﺮش‪:‬‬
‫دﻗﻴﻘﻪ ‪60‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ‬

‫* ﻓﻘﻂ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط »ت« ﺑﺎ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول )‪ (4-13‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻃﺮاح ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪287‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ -4-13‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻃﺮاح ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬

‫ﻣﺨﻠﻮط »ت«‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »پ«‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »ب«‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط »اﻟﻒ«‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻪ‬
‫‪400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ) ‪(Kg / m3‬‬
‫‪0/45‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ‬
‫اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫*‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ )‪(Mpa‬‬
‫‪>800‬‬ ‫‪>800‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫* ‪25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻃﻮل )‪(mm‬‬

‫*‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻃﻮل )‪(mm‬‬

‫*‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ) ‪(Kg / m3‬‬

‫* ﻓﻘﻂ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط »ت« ﺑﺎ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض اﻳﻦ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻫﻮا ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول )‪ (5-13‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -5-13‬ﻣﻘﺪار ﻛﻞ ﻫﻮاي ﺑﺘﻦ ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﺦزدﮔﻲ‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻛﻞ ﻫﻮاي ﺑﺘﻦ )درﺻﺪ ﺣﺠﻤﻲ(‬ ‫اﻧﺪازه ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ داﻧﻪ )ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ(‬
‫‪7‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪6‬‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪19‬‬

‫ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ‪ 100‬اﻟﻲ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮي ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و ﺷﻜﻢ ﻧﺪاده و ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎﺷﺪ و در آن ﺟﺪاﻳﺶ داﻧﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﺟﺪاﻳﺶ داﻧﻪﻫﺎ و اﻟﻴﺎف ﻳﺎ ﻧﻘﺼﻬﺎي ﻇﺎﻫﺮي دﻳﮕﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺨﻮرد‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﻛﻪ در آن از اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺮكﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 0/05‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد و ﻛﺴﺐ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از‬
‫‪ 100‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ )ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﻨﺪ ‪ (2-9-13‬و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺧﻮد را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﻧﺘﺎﻳﺞ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 30‬روز ﻗﺒﻞ از ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮ‬

‫‪ -2‬ﺑﺮاي ردهﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬رواداري ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻫﻮا ‪ ± %1/5‬ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪288‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي دﻗﻴﻖ اﺟﺰا در ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪون اﺧﺬ‬
‫ﻣﺠﻮز ﻛﺘﺒﻲ از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎنﻫﺎي ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ و ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﺑﺎ درﺻﺪﻫﺎي وزﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﻤﺎن راﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ دﻗﻴﻖ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻣﻘﺪار ﭘﺲرﻳﺰ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﺪد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ..‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي اﺧﺘﻼط آﮔﺎه ﺳﺎزد‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﺴﺒﺖ وزﻧﻲ ﻳﺎ ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪ -‬ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن )ﺑﺮاي روش ﺗﺮ(‬
‫‪ -‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ و ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫‪ -‬ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪ -‬آب ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻲ ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬

‫‪ -۶-١٣‬روشهﺎ و ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻت‬

‫‪ -١-۶-١٣‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﻮع »پ« و »ت« ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻧﻮع »اﻟﻒ« و »ب« ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ ﻳﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺎﺷﻴﻦاﻻت ﺗﻮزﻳﻦ و اﺧﺘﻼط ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﭘﺎﺷﻴﺪن اﻧﻮاع ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ و در‬
‫ﻃﻮل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻮب ﻋﻤﻠﻴﺎت را اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 4‬ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺳﺎﻛﻦ و ﺳﻴﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻮل ﻣﺪت‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ذﺧﻴﺮه آﻣﺎده ﺳﺮوﻳﺲدﻫﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻮاي دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬ﺧﺸﻚ و ﻋﺎري از روﻏﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺸﺎر آن‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻓﺸﺎر ﻻزم ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت و از ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﺳﺮ اﻓﺸﺎﻧﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﺪ و از آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺘﻦ را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺑﭙﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر و ﺑﺘﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺿﻤﻦ اﻳﺠﺎد ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭼﮕﺎﻟﻲ و ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﭘﺲرﻳﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪289‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ درزﺑﻨﺪي و آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑﺎر در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻛﺎري ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ از اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و اﻓﺸﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺧﻤﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﻣﻼﻳﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ و اﻟﻴﺎﻓﻲ ﻛﻪ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻗﻄﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻳﻜﺴﺎن و در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ ﻋﺎري از دﻧﺪاﻧﻪ ﻳﺎ ﺗﺎب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ازﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺘﻦ ﺑﭙﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ آﻣﺎده ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر در ﺻﻮرت ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮدن ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻛﺎر از ﻧﻮراﻓﻜﻦﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫و ﻻﻣﭗ ﻛﻼهﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻮدر آب‪ ،‬ﻫﻮادﻫﻲ و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺪاري دﺳﺘﮕﺎه‬
‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬در ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎسﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﻣﺎﺳﻚﻫﺎي ﺗﻨﻔﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ در ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻬﻴﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت وﺳﺎﻳﻞ اﻳﻤﻨﻲ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-١٣‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﻤﭗ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﻣﺪاوم ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ را ﺑﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻜﺚ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﻫﻮا و آب را ﺑﻪ ﻫﺮﻧﺴﺒﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﭘﺎﺷﻴﺪ و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻤﻴﺰﻛﺮدن ﺳﻄﺢ ﻳﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-۶-١٣‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ آنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪،‬ﻛﻪ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع از ﻃﺮﻳﻖ اﺟﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺸﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آن را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر داﺋﻤﻲ وﻛﺎﻣﻞ ﻣﻘﺪار آب ﻣﺨﻠﻮط را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ؛ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-١٣‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪآﺮدن ﺧﻮدآﺎر‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ ﺑﺎ دﺳﺖ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ زﻳﺮ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺘﮕﺎه را )ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺗﻤﺎم اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ( ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﺣﻔﻆ و از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﺎﭘﮕﺮ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﮕﺬارد‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪهاي ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮط اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻧﻮع اﻓﺰودﻧﻲ را ﺑﺎ رواداري ‪ ±%0/5‬ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺳﺎزﻧﺪه آن واﺳﻨﺠﻲ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻤﭗﻫﺎﻳﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪290‬‬

‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺎ رواداري ‪ ± %1‬ﻣﻘﺪار ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪه ﺑﻪ آب ﻣﺨﻠﻮط اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه آﻧﻬﺎ واﺳﻨﺠﻲ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-۶-١٣‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ آﻨﺘﺮل از راﻩ دور‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از روش ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺑﺰار ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر و اﭘﺮاﺗﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﭘﺮاﺗﻮر ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻓﺸﺎﻧﻪ را در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ از ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﻞ اﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از آن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﻮﺛﺮ روشﻫﺎ وﺳﺎﻳﺮﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ را در دﺳﺖ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻨﺘﺮل از راه دور ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺳﺎزﻧﺪه آن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٧-١٣‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ وروشهﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺁﻧﻬﺎ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮروي ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻐﺰهﻫﺎ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎاﻳﻦ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ‬
‫و اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺑﻨﺪ ‪3-8‬‬
‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 4-13‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻣﻐﺰهﻫﺎ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ASTM C42‬‬ ‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ASTM C78‬‬ ‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ )ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪EFNARC 1996‬‬ ‫‪ -‬ارزش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه )ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎفﻓﻮﻻدي( ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-13‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪ -‬دوام )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-13‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪ASTM C642:90‬‬ ‫‪ -‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ASTM C642:90‬‬ ‫‪ -‬ﺟﺬب آب ﺟﻮﺷﻴﺪه ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ASTM C642:90‬‬ ‫‪ -‬ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ASTM C1117‬‬ ‫‪ -‬زﻣﺎن ﮔﻴﺮش ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف )ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 3-7-13‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪ -‬اﻟﻴﺎف )ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 4-7-13‬از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫‪B.S.1881:part 102‬‬ ‫‪ -‬ﻛﺎراﻳﻲ )ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ و ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1140‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﻏﻴﺮاﻳﻦ ﺻﻮرت آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ اﺳﻤﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻐﺰهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻃﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ واﻗﻌﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫‪291‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮاردي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي از ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ آن را در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ اﺿﺎﻓﻲ ﭘﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ درﺑﺎره روش اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺧﻲ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ در ﺳﻄﻮر زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -١-٧-١٣‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه و ﺳﻨﮓ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻃﺮﻳﻖ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻣﺤﻞ و ﻳﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﻣﺎﺧﻮذ از ﺑﺘﻦ‬
‫و ﺳﻨﮓ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮرده در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮروي ﻣﻐﺰهاي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻃﻮل آن ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 60‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و‬
‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺎوي ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻔﺎري ﻣﻐﺰه ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﻬﺪاري آن ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 1 Mpa‬در دﻗﻴﻘﻪ ﻛﻢﺗﺮ و ‪ 3 Mpa‬در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺒﺖ و ﮔﺰارش ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻐﺰه‪ ،‬ﻧﻮع و رده ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ و ﻣﺤﻞ اﺧﺬ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫‪ -‬اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﻐﺰه‬
‫‪ -‬ﺳﻦ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ در زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ و ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺴﺘﮕﻲ‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ از ‪ 1.5 MPa‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺗﻮان آزﻣﺎﻳﺶ را ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮد و آنرا اداﻣﻪ‬
‫ﻧﺪاد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ و ﺳﻨﮓ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-١٣‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ دوام )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي(‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪارﻧﻔﻮذ آب در ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ DIN 1048 Part 5‬و ﺳﻄﻮر زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﺳﻪ ﻣﻐﺰه ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻔﺎري ﮔﺮدﺷﻲ ﺑﺎ اﻟﻤﺎس از ﻫﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﭘﺲ از ﻳﻚ‬
‫روز از زﻣﺎن اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺗﺎ ﺳﻦ ‪ 28‬روز )زﻣﺎن آزﻣﺎﻳﺶ( در ﭘﻼﺳﺘﻴﻚﻫﺎي ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ آب و‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي از ﻫﺮ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1140‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫از ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي از ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﭘﺲرﻳﺰ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ دو ﻣﻐﺰهاي ﻛﻪ درﻳﻚ ﺳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از‬
‫ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺧﺬ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻐﺰهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﻦﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت )‪ 1‬روزه‪ 7 ،‬روزه و ‪ 28‬روزه( آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از‬
‫ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ اﺧﺬ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻣﻐﺰه اﺿﺎﻓﻲ اﺧﺬ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻧﻔﻮذ آب در ﻫﻤﺎن ﺟﻬﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮاي ‪ 3‬ﻣﻐﺰه ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﻦ ‪ 28‬روز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪292‬‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 150‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻗﻄﺮ و ‪ 120‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻃﻮل اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮاﺗﺮ آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻋﺒﺎرت از ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ )ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪ 3‬ﻣﻐﺰه ‪ 28‬روزه اﺧﺬ ﺷﺪه از ‪ 3‬ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺘﻔﺎوت در ﻳﻚ روز ﻛﺎري و درﻳﻚ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ( ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 500‬ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﻮع »ب« و »پ« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-١٣‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي در ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﺮروي ﻧﻤﻮﻧﻪاي ‪ 5‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮﻣﻲ از ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻣﺨﻠﻮط‪ ،‬اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺟﻤﻊ‬
‫آوري‪ ،‬ﺧﺸﻚ و ﺗﻮزﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وزن ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺎ وزﻧﻲ ﻛﻪ ازﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮاﺗﺮ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ )ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‪5‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮﻣﻲ از‬
‫ﻣﺨﻠﻮط( ﺑﺮاي ﻫﺮ ‪ 200‬ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ اﺟﺮاﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ در ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-١٣‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬

‫روش اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ و ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻲ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM A820‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده در آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر رﻗﻢ اﻋﺸﺎر وﺑﻪ واﺣﺪ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه و از ﻗﺮار زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺮاي اﻟﻴﺎف ﺳﻴﻤﻲ ﻛﺸﺸﻲ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻗﻄﺮ واﻗﻌﻲ اﻟﻴﺎف ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ ﻳﺎ اﻟﻴﺎف ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮاي اﻟﻴﺎف ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮش ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﺿﺨﺎﻣﺖ واﻗﻌﻲ و ﻋﺮض ﺻﻔﺤﻪ اﺻﻠﻲ‪ ،‬و ﻳﺎ اﮔﺮ اﻟﻴﺎف‬
‫ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ اﻟﻴﺎف ﻣﻨﻔﺮد از ﻃﻮل و ﻋﺮض واﻗﻌﻲ آن ﻗﻄﻌﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮﻳﻦ‬
‫‪) 0/0001g‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ 7850‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ(‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺑﺮاي اﻟﻴﺎف ﺣﺎﺻﻞ از ﻛﺸﺶ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻣﺬاب‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻗﻄﺮ ﻫﻢ ارز اﻟﻴﺎف ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ از‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻃﻮل ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و وزن ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻦ اﻟﻴﺎف ﺑﺮاﺳﺎس ﭼﮕﺎﻟﻲ ‪ 7850‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر در ﺳﻄﻮر ﻓﻮق در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-١٣‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺨﻠﻮط‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪاول ﺷﻤﺎره ‪ 4-13 ،3-13‬و ﺑﻨﺪ ‪.5-13‬‬

‫‪ -٩-١٣‬روش ﺗﺎﻳﻴﺪ‬

‫‪ -١-٩-١٣‬ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫روشﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻔﺎد ﺑﻨﺪ ‪ 3-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت درﻣﻮرد ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﭼﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﭼﻪ درﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮاي‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺼﺪاق دارد و ﻻزم اﻟﺮﻋﺎﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫ﺳﺎزﮔﺎري ﻣﻮاد ﺗﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﺳﻴﻤﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ASTM C1141‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-4-13‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺗﺎﻳﻴﺪ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﻄﺒﺎق آن ﺑﺎ ‪ ASTM A820‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻨﺪ ‪ 5-4-13‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺻﺪور ﻣﺠﻮز اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و اﻧﻄﺒﺎق داﺋﻤﻲ ﻛﻴﻔﻴﺎت اﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٩-١٣‬ﻣﺨﻠﻮطهﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫در ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ روشﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺳﻄﻮر زﻳﺮ اﻋﻤﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ آﻏﺎز ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﭘﻴﺶ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي ﻫﺮ‬
‫ردهﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از رﻓﻊ ﻣﻌﺎﻳﺐ و ﻧﻮاﻗﺺ ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را درﻣﻮردﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط و روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫و ﻧﮕﻬﺪاري آن ﻛﺴﺐ ﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ﻋﺪم ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ وﺟﻮد ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ در ﻛﺎر‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدن آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﻛﺴﺐ رﺿﺎﻳﺖ و ﻣﺠﻮز ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ آﻏﺎز ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮدﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در آن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎﻣﻼ واﻗﻌﻲ ﻫﻤﺎن ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺮاي ﻫﺮ رده ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ از ﺑﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻮرد ﻃﺮاﺣﻲ در ﺑﺘﻦ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻌﺎدل ‪ %130‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻘﺮر ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ رده ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻳﻚ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط و ﺑﺎ ﻣﻮاد و‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺮروي آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1140‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻦ ﺗﻤﻴﺰ و ﺧﺸﻚ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ و اوﻟﻴﻦ ﭘﻴﻤﺎﻧﺔ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه دور رﻳﺨﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ اﻓﺸﺎﻧﻪ دار ﻣﺠﺮب از ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺻﻔﺤﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ )‪ (1000 × 1000 mm‬ﺳﻄﺢ و ‪ 200‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻫﺮ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﭘﺎﺷﻴﺪن‬
‫ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻋﻤﻮدي )ﻧﻪ اﻓﻘﻲ ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﺳﺮ و ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ رو ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ( ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ از ﻓﻮﻻد ﻳﺎ ﻣﻮاد ﻣﺤﻜﻢ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺟﺬب آب ﻧﻜﻨﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و داراي ﻟﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻴﺮون ﺑﺎ زاوﻳﻪ ‪ 45‬درﺟﻪ ﺑﺎز ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ از رﻳﺨﺘﻦ‬
‫ﭘﺲرﻳﺰ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻪ آن ﺧﻮب ﭼﺴﺒﻴﺪه‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ‬
‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻳﺎ ﺷﻜﻢ دادﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺗﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪294‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ‪ 18‬ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺮﻛﺖ داده ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻜﺎن ﻳﺎ ﻟﺮزﺷﻲ در دﻣﺎي ‪ 5‬ﺗﺎ ‪ 20‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد و در زﻳﺮ‬
‫ورق ﭘﻠﻲ اﺗﻴﻠﻦ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﻐﺰهﮔﻴﺮي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪1‬روزه‪ 7 ،‬روزه و ‪ 28‬روزه‪ ،‬ﭘﺲ ازﮔﺬﺷﺘﻦ ﻳﻚ روز از ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي اﺧﺬ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 7‬و ‪ 28‬روزه‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1140‬در آّب ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﻐﺰهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ دوام ﻳﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ در ﺑﻨﺪ ‪ 2 -7-13‬ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺮروي ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﻌﺪ از ‪ 7 ،1‬و ‪ 28‬روز آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري در ﺟﻬﺖ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮ روي ‪ 4‬ﻣﻐﺰه در ﻫﺮ ﺳﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻗﻄﺮ و ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻃﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻌﺪ از ‪ 7 ،1‬و ‪ 28‬روز آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري در ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻐﺰه در ﻫﺮ ﺳﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﻛﻪ از ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺧﺬ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 100 ،‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻗﻄﺮ و ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻳﻚ اﻓﺸﺎﻧﻪ دار ﻣﺠﺮب از ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﺪاد ﺿﺮوري ﺗﻴﺮ ﺑﺮاي‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM C1018‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻫﺮ ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻳﻚ ﻣﺤﻮﻃﻪ‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺮآن ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻜﺎن اﻳﻦ ﻣﺤﻮﻃﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﻐﺰه ﻳﺎ ﺗﻴﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻓﻮقﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري ﺷﺪه و ﺗﺎرﻳﺦ و زﻣﺎن ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮروي آن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﺼﺮف آن در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼط و ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد وﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ‪ 10-13‬اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻛﻨﺪﺗﺎ ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺸﻲ اوﻟﻴﻪ و روش ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‪ ،‬اﮔﺮﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻬﻴﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﻟﺰوم ﺗﻐﻴﻴﺮ درﺻﺪﻫﺎي‬
‫اﺧﺘﻼط وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻜﺮار ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٩-١٣‬ﺗﻮزﻳﻦ‪ ،‬اﺧﺘﻼط و ﺣﻤﻞ‬

‫ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ وزن ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺠﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دﻗﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ‪ ± %3‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل دﻗﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﻴﻤﺎﻧﻪﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻮب ﺳﺮوﻳﺲ دﻫﻲ و ﭘﺎﻛﻴﺰه ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد و روزاﻧﻪ ﺑﺮ روي ﺻﻔﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر واﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه( ﺷﺪه و ﺑﺮگ واﺳﻨﺠﻲ )ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن( آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ وزﻧﻲ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ‪ ASTM C94‬و ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺣﺠﻤﻲ ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت ‪ ASTM C685‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻮده و ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺣﺠﻤﻲ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﺒﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﺔ وزﻧﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﻠﻮط ﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺗﺮ ﻳﺎ ﺧﺸﻚ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ داﺋﻤﺎً‬
‫اﺧﺘﻼط ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﺼﺎﻟﺢ را از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﻣﻜﺮر ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪295‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط در ﻣﺮﺣﻠﻪاي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش اﺿﺎﻓﻪ‬
‫ﻛﺮدن اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺷﺪه‪ ،‬و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮارﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﺮ ﺗﺠﻤﻊ‬
‫اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﺳﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻗﻴﻒ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻤﻊ آوري و ﺣﺬف‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎ ﺟﺪاﻳﺸﻲ در ﺗﻤﺎم ﻣﺨﻠﻮط ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن اﻟﻴﺎف ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﺳﺎزﻧﺪة ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻳﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺲ از ﻳﻜﺴﺎﻋﺖ و ﻧﻴﻢ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﻛﻨﺪﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻓﻮق روان ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه آبﮔﻴﺮي ﺳﻴﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺪت را ﺗﺎ ﺣﺪود‬
‫ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬
‫زﻣﺎن اﺧﺘﻼط ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻮاد و‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 1‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺪون ﺟﺪاﻳﺶ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاد ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه‬
‫در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺎﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ و ﻧﻴﻢ ﭘﺲ از اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدن ﺳﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫آﺳﺎﻧﻲ ﺑﺘﻮان اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮط را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﺪت اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دور رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ از‬
‫اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي دﻳﺮﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ زود ﮔﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺪت را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺧﺸﻚ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاك ﻣﻴﻜﺴﺮﻳﺎ ﻛﺎﻣﻴﻮن و واﮔﻦ ﺑﺪون ﻫﻤﺰن‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺣﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺧﺸﻚ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي )ﺑﺎد‪ ،‬ﺑﺎران‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎ و‬
‫رﻃﻮﺑﺖ( ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﭘﺎﻳﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ از ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٩-١٣‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺳﻄﺢ ﻛﺎري )اﻋﻢ از ﺳﻨﮕﻲ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ( ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪،‬‬
‫اﻳﻦ اﺟﺎزه را ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﺗﻲ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮدرا ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ دارد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر )ﺳﺮﻋﺖ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺤﻜﻴﻢ( ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ را اﺟﺮا ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻄﻠﺐ را ﻓﻮرا ﺑﻪ اﻃﻼع ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﺳﺎﻧﺪه و ﺳﭙﺲ ﻋﻤﻠﻴﺎت را آﻏﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل و اﺻﻼح ﺷﻮد و ﺳﻄﻮح ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﺮروي‬
‫آﻧﻬﺎ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﺎ ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده و اﮔﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط آب و ﻫﻮا ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺷﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮﻃﻮب‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺪون آب آزاد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺪﻛﻲ ﻗﺒﻞ از آﻏﺎز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺗﻤﻴﺰ و ﻣﺮﻃﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻄﻮح ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط آب و‬
‫ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺛﺮات ﻣﻨﻔﻲ آبﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮروي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮدﻛﻪ ﻣﻮردﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻗﺪاﻣﺎت و ﺗﻤﻬﻴﺪات ﭘﻴﺸﮕﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ‪ 28‬روز ﭘﺲ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت درﻣﺤﻞ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي آﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪296‬‬

‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻳﺎ ﻋﺪم ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮروي ﻧﻘﺸﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬از ﻣﺤﻞ دور ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻤﭗﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ زﻫﻜﺸﻲ‬
‫آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺸﺎﻧﻪ داري )ﻣﺘﺼﺪي ﭘﺎﺷﻴﺪن ﺑﺘﻦ( ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ‪ 12-13‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر و ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ در روش ﻣﺨﻠﻮط ﺗﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮ و در روش ﻣﺨﻠﻮط ﺧﺸﻚ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪2‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن ﻛﻠﻲ اﻣﺘﺪاد ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺤﻜﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺗﻴﺮ ﺑﺎرﺑﺮ ﻣﺸﺒﻚ ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻟﺰوم ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي را در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮاﺳﺖ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫اول ﺑﺎﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻋﺒﻮر ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﻪ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر و ﺗﻮام ﺑﺎ ﻣﻬﺎرت اﻓﺸﺎﻧﻪ دار اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻣﺮﺗﺐ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﺑﺪون ﻛﻢ و زﻳﺎد ﻳﺎ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺷﺪن ﺑﺮروي ﺳﻄﺢ ﻛﺎر اﻋﻤﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﺎﻣﺮﺗﺐ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬اﻓﺸﺎﻧﻪ دار ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮ اﻓﺸﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮي ﺑﮕﻴﺮد ﺗﺎ ﺟﺮﻳﺎن دوﺑﺎره ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺮﺗﺐ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻻﻳﻪاي ﺑﺮ روي ﻻﻳﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻻﻳﻪ زﻳﺮﻳﻦ ﮔﻴﺮش ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪه ﺑﻪ‬
‫ﻻﻳﻪ و ﭘﺲرﻳﺰ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ از ﺳﻄﺢ آن دور ﺷﻮد‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻻﻳﻪ زﻳﺮﻳﻦ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﺪه و از ﺳﻼﻣﺖ آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﺪه و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن آب و ﻫﻮا ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪه وآﻣﺎده‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﺠﺪد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﭽﺴﺒﻴﺪه )ﭘﺲرﻳﺰ( ﺑﺎ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ دﻓﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و‬
‫از ﻣﺤﻞ ﻛﺎر دور ﺷﻮدو ﻧﺒﺎﻳﺪ از آﻧﻬﺎ دوﺑﺎره اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬دوررﻳﺨﺘﻦ ﭘﺲرﻳﺰ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﻤﺎن و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻞ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻮدي )ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻋﻤﻮدي( اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ از ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﺎر ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﻻﻳﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻢ دادﮔﻲ آن اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺿﺨﻴﻢ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ‪ 45‬درﺟﻪ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﻣﻮرد ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﺳﺮ )ﺗﺎج ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ( ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ از ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺎج اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮو رﻓﺘﮕﻲﻫﺎ و ﺷﻜﻢدادﮔﻲﻫﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪه و دوﺑﺎره ﻣﻮرد ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ دوﺑﺎره ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از‬
‫‪ 300 × 300 mm‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻟﻪﻛﺸﻲ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﻮح ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺳﻄﻮح در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎت دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﺠﺪد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-٩-١٣‬آﻨﺘﺮل ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﻧﻴﻤﺮخ‬

‫روش ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻴﺮﻫﺎي ﻣﺸﺒﻚ و ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻮﻻدﻛﺎريﻫﺎ )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي( ﺑﺎ ﻻﻳﻪاي از ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻧﻮع »ت« ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﺪاﻗﻞ‪ 30‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪297‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﻛﺎر و ﻫﺮ ﺳﻦ ﺑﺘﻦ‪ ،‬در ﺻﻮرت دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬
‫اﺟﺮا ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﻮراﺧﻲ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ﺑﺘﻦ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻪ ﺷﺮاﻳﻂ و وﺳﺎﻳﻞ ﺿﺮوري را ﻣﻬﻴﺎ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﺳﻮراخﻫﺎ را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ‬
‫اﺟﺮا ﺷﺪه را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻮراخﻫﺎ در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﺑﺎز ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﻤﺮخ ﺟﺪاره ﺑﻨﺪي ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ وﺳﺎﻳﻞ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻳﺎ دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻟﻴﺰري ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﻮارد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ اﻓﺮاد و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎه و ﻛﺎرﻛﻨﺎن را‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻛﺎﻣﻼ اﻧﻄﺒﺎق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ(‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ وﺳﺎﻳﻞ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-٩-١٣‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي روشﻫﺎ و ﻣﻮاد ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ از‬
‫ﺗﺮكﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺗﺒﺎدل ﺣﺮارﺗﻲ زود ﻫﻨﮕﺎم و ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد و از ﭘﻴﻮﻧﺪ‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺮروي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪ زﻳﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﻻﻳﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻛﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد و دراﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ازاﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ روشﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ‪ ASTM C309‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ از ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ورﻗﻪاي ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞآوري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺧﻮاص اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ‪ ASTM C171‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ آﻏﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻤﻞ آوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎ آب‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 7‬روز اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-٩-١٣‬ﻗﺎﻟﺐهﺎ و ﻣﻴﻠﮕﺮدهﺎ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ‪ ASTM C615‬و ﺷﺒﻜﻪﻫﺎيﻓﻮﻻدي ﺟﻮش ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM A185‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ارﺗﻌﺎشﻫﺎ وﺿﺮﺑﺎت ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻬﺎر ﺷﻮد و در ﺿﻤﻦ‬
‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺟﺎزه ﺧﺮوج ﻫﻮا و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ از ﺳﻄﺢ ﻛﺎر )ﭘﺲرﻳﺰ( را ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻼم ﻣﺪﻓﻮن در ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﻛﺎﻣﻼ اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده و‬
‫ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري از آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ روﻏﻦ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاد ﻣﺎﻧﻊ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ در ﺟﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻣﻬﺎر ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ در زﻣﺎن ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﻛﺖ و ﻟﺮزﺷﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻧﺒﺎﻳﺪ در درزﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﻧﺒﺴﺎط اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪298‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ روي ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺿﻮاﺑﻂ ‪ ACI- 301‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺧﻤﻴﺮي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻃﻮري ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ در ﭘﺸﺖ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٠-١٣‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻣﻨﺪرج درﺑﺎره ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ در ﻓﺼﻮل دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت )ﻣﺜﻞ ﻓﺼﻞﻫﺎي ﺳﻮم‪ ،‬دﻫﻢ و ﻳﺎزدﻫﻢ(‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﻮاردي ﻛﻪ در ﺳﻄﻮر زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -١-١٠-١٣‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري‬
‫ﻣﻘﺎوت ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮوط زﻳﺮ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ -1-1-10-13‬ﺷﺮط اول‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻬﺎر آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺘﺎﺧﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﻠﻮط درﻛﺎرﮔﺎه )ﺑﻪ ﺟﺪول )‪ (3-13‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‬
‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ 2/0 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 1‬روزه‬
‫‪ 3/0 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 28‬روزه‬

‫‪ -2-1-10-13‬ﺷﺮط دوم‬

‫ﻫﻴﭻ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﻠﻮط در ﻛﺎرﮔﺎه )ﺑﻪ ﺟﺪول )‪ (3-13‬رﺟﻮع ﺷﻮد(‬
‫ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ 2/0 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 1‬روزه‬
‫‪ 3/0 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 28‬روزه‬
‫ﻫﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮروي ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﻐﺰه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 7‬روزه ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺬﻳﺮش ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 28‬روزه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١٠-١٣‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪ 4/6 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬
‫و ‪ 4/2 Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬

‫‪ -٣-١٠-١٣‬ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬

‫ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ از ‪ 1‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﺎ ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺧﻤﺸﻲ اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺎوي اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮدﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 1/5 Mpa‬ﺗﺎ ‪ 2Mpa‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ »پ« و ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3 Mpa‬ﺗﺎ ‪ 3/5Mpa‬ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ »ت«‪.‬‬
‫‪299‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫‪ -۴-١٠-١٣‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ‬

‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪ 1-7-13‬ﻓﻘﻂ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »پ« و »ت« اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺣﺪاﻗﻞ‪Mpa‬‬
‫‪ 0/5‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٠-١٣‬دوام )ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي(‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺑﻨﺪ ‪2-7-13‬و ﻓﻘﻂ ﺑﺮروي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ب« و »پ« اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻧﻔﻮذ آب در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ‪ 30‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۶-١٠-١٣‬ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ‬
‫ﭼﮕﺎﻟﻲ ﺧﺸﻚ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 2275‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١٠-١٣‬ﺟﺬب ﺁب‬
‫ﺟﺬب آب ﺟﻮﺷﻴﺪه ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ب« و »پ« ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ %8‬و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ت« ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ %9‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٨-١٠-١٣‬ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﻓﺬ‬
‫ﺣﺠﻢ ﻛﻞ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ب« و »پ« ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ %17‬و در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ت«‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ %19‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -٩-١٠-١٣‬زﻣﺎن ﮔﻴﺮش‬
‫زﻣﺎن ﮔﻴﺮش اوﻟﻴﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »ت« ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 9‬دﻗﻴﻘﻪ و زﻣﺎن ﮔﻴﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 60‬دﻗﻴﻘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١٠-١٠-١٣‬ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﺑﺮروي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﺳﻴﻤﺎن‬
‫)ﻳﺎ ﻣﻮاد ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ( در ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﻣﺨﻠﻮط ‪ 400‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -١١-١٠-١٣‬اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي‬
‫درﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي ﻣﺸﺨﺼﺎت آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 800 Mpa‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻃﻮل اﻟﻴﺎف ﺑﺎﻳﺪ ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ آن ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار اﻟﻴﺎف در ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 40‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-١٠-١٣‬ﻧﺴﺒﺖ ﺁب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »اﻟﻒ« و »ب«‪ 0/5 ،‬و ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي »پ« و »ت« ‪ 0/45‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪300‬‬

‫‪ -١٣-١٠-١٣‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ ﻫﻤﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺑﻨﺪ ‪ 2-3-8‬و ‪ 2-4-13‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١۴-١٠-١٣‬درﺟﺎت آﻴﻔﻲ ﻣﻐﺰﻩهﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬

‫ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺮاي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻐﺰهﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﻐﺰه اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ‪ 2/5‬ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل‬
‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آنﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻐﺰه اﺧﺬ ﺷﺪه از آﻧﻬﺎ ﺣﺎﻳﺰ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 3‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﻓﻮق در ﺧﺼﻮص ﻣﻐﺰهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ آﻧﻬﺎ ‪ 320‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ )‪ 50‬اﻳﻨﭻ ﻣﺮﺑﻊ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﻛﻢﺗﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻌﻴﺎر ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ‬
‫آن را ﺗﻌﻴﻴﻦ و اﺑﻼغ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-14-10-13‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﻳﻚ‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﻳﻚ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﺑﺪون ﺣﺎﻟﺖ ورﻗﻪاي ﻳﺎ ﻻﻳﻪﻻﻳﻪ‪ ،‬ﺣﻔﺮهاي ﻳﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺳﻪاي‪ .‬ﺣﺒﺎبﻫﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻚ ﻫﻮا ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ﻃﻮل ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﺟﻮد ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺳﻪاي ﻳﺎ ﺣﻔﺮات در ﭘﺸﺖ‬
‫ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎي اداﻣﻪ دار ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ زﻳﺮﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﻲ ﻋﻴﺐ و ﺑﺪون ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﺳﻪاي ﻳﺎ‬
‫ﺣﻔﺮات زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-14-10-13‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ دو‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ دو آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از دو ﻻﻳﻪ ﻳﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ‬
‫و ارﺗﻔﺎع‪ ،‬ﻋﺮض و ﻋﻤﻖ ﺣﻔﺮات در آﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 9/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ زﻳﺮﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﺑﺪون‬
‫ﻋﻴﺐ و ﺑﺪون ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﺳﻪاي ﻳﺎ ﺣﻔﺮات زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-14-10-13‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﺳﻪ‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﺳﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از دو ﻻﻳﻪ ﺑﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ‪ 31‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ و ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺣﺎوي ﻳﻚ ﺣﻔﺮه ﺑﺰرگ و ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺎﺳﻪاي ﺣﺎوي ﻣﺎﺳﻪ ﺳﺴﺖ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ و ‪ 31‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻋﺮض ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺎ زﻳﺮﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﺎﺳﻪاي داﺷﺘﻪ و ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺮاﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ 2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-14-10-13‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﭼﻬﺎر‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﭼﻬﺎر ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻐﺰه درﺟﻪ ‪ 3‬را دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ دو ﺷﻜﺎف ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﺑﺮاي ﻣﻐﺰه‬
‫درﺟﻪ ‪ 3‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺷﻜﺎف ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﻣﺪور ﻣﻐﺰه و ﻋﺮض ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 38‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻐﺰه ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺎﺳﻪاي و ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻔﺮاﺗﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪301‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ – ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ و ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ‬

‫‪ -5-14-10-13‬ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﭘﻨﺞ‬

‫ﻣﻐﺰهﻫﺎي درﺟﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﻐﺰهﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 4‬را ﺑﺮآورده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻐﺰهﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﻐﺰه ﻣﺎﺧﻮذ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ‪ 2/5‬ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن‬
‫ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ دﻳﮕﺮي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬درﺟﻪ ﻛﻴﻔﻲ ﻫﺮ ﻣﻐﺰه ﺑﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 3‬ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻓﻮق ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻐﺰه اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺎﺳﻄﺢ ‪ 314‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ودر ﻣﻮرد ﻣﻐﺰهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺑﺰرگﺗﺮ از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻜﺎفﻫﺎ و ﺣﻔﺮات ﻣﺠﺎز را ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -١۵-١٠-١٣‬ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪهاي ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﭘﺲ از ﺑﻬﺴﺎزي ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪهاي ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺑﻬﺴﺎزي ﻧﻴﺰ ﻗﺎدر ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح را‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﻣﺮدود ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺎدر اﺳﺖ اﻫﺪاف ﻃﺮاﺣﻲﻫﺎ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدود داﻧﺴﺘﻦ آن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ آن اﻫﺪاف ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪه و ﻣﺠﺪدأ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻀﻲ اﺻﻼﺣﺎت ﺿﺮوري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻨﺎ ﺑﺮ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ و ﻳﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١١-١٣‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت‪ ،‬روشﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﺧﻮد ﻗﺒﻼ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪﻫﺎ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺟﺮاي ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﻧﻤﻲﻛﺎﻫﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺘﻦﻫﺎي ﭘﺎﺷﻴﺪه در ﻣﺪت ﻋﻤﺮ ﻣﻔﻴﺪ ﺳﺎزه از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬روشﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦاﻻت‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮاﻟﺰاﻣﺎت ‪ ACI-506‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮت ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٢-١٣‬ﻣﻬﺎرت‬
‫اﻓﺸﺎﻧﻪ دار ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﺒﻞ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ در اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ زﻳﺮﻧﻈﺮ ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮي ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪاي را‬
‫دارد‪ ،‬ﻛﺎرﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي اﺟﺮا ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﻤﺎم اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ACI-506‬را ﺑﺮآورده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎرت اﻓﺮادي ﻛﻪ اﺟﺮاي ﻛﺎر ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد و‬
‫ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺮادﻳﻜﻪ اﻳﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻛﺘﺒﻲ را دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺠﺮي اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١۴‬ﻓﺼﻞ ‪١٤‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫‪305‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪ -‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪ -‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ -١-١۴‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﺪه ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد ﻛﺎرﺑﺮد در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺪﺳﺎزي در ﻓﺼﻮل دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻓﺼﻮل ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻫﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻬﻢ‪ ،‬دﻫﻢ‪،‬‬
‫ﻳﺎزدﻫﻢ‪ ،‬ﺳﻴﺰدﻫﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺮﺧﻲ از اﻧﻮاع ﻣﺼﺎﻟﺢ وﻳﮋهاي ﻛﻪ در اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺳﺪ و ﻧﻴﺮوﮔﺎه آﺑﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١۴‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ دوم از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮاد ﻣﺘﺸﻜﻠﻪ ﺑﺘﻦ در ﺑﻨﺪ ‪ 3-8‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۴-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺴﻠﺢ آﺮدن ﺑﺘﻦ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻴﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻓﺼﻞ دﻫﻢ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻟﻴﺎف ﻓﻮﻻدي در ﻓﺼﻞ ﺳﻴﺰدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۵-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎآﻲ و ﺳﻨﮕﻲ )ﺧﺎآﺮﻳﺰي(‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي )ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ( و ﺳﻨﮓﭼﻴﻦﻫﺎ در ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -۶-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮحﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر( ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١۴‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻮب‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ آبﺑﻨﺪي و درزﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‪ ،‬رﻧﮓﻫﺎ و اﭘﻮﻛﺴﻲﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻴﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﻴﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-٧-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭼﻮﺑﻲ‬

‫‪ -1-1-7-14‬اﻧﻮاع ﭼﻮب و ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ‬

‫ﭼﻮب در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺪ و اﺑﻨﻴﻪ ﺟﻨﺒﻲ آن ﺑﻪﺻﻮرتﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬دارﺑﺴﺖ و ﺣﺎﺋﻞ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درب و ﭘﻨﺠﺮه‪ ،‬ﻗﻔﺴﻪ و ﭘﻮﺷﺶ دﻳﻮار و ﻛﻒ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪306‬‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﭼﻮب ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح و ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي‬
‫ﻛﺸﻮر ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ از ﭼﻮﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻓﺖ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده و ﺗﻤﻴﺰ و ﻋﺎري از‬
‫ﺗﺮك‪ ،‬ﺻﻤﻎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎﻗﺪ ﺗﺎﺑﻴﺪﮔﻲ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-7-14‬ﻧﺤﻮه ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﻧﮕﻬﺪاري ﭼﻮب‬

‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭼﻮﺑﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻮب آﺳﻴﺒﻲ وارد ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﭼﻮب ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻋﺎري از ﺧﺎك‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﻳﺦﺑﻨﺪان‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ و ﺳﺮﻣﺎ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي و در اﻧﺒﺎر ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎر ﭼﻮب ﺑﺎﻳﺪ دور از آﺗﺶ و‬
‫ﻣﻮاد آﺗﺶزا و ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﺒﺎر ﻧﮕﻬﺪاري ﭼﻮب ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-١۴‬ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻨﺘﻮﻧﻴﺖ در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-١۴‬رﻧﮓهﺎ و اﭘﻮآﺴﻲهﺎ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر( ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻋﻤﻞ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-١۴‬ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري در ﺳﻨﮓ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮﻟﺪوزرﻫﺎي ﻗﻮي و ﺳﺎﻳﺮ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺣﻔﺎر اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻘﺎﻣﺎت رﺳﻤﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﺣﺎل ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺼﺮف آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻛﺸﻮر و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺻﺎدره ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ و‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﺗﺤﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺳﻮم در اﻳﻦ ارﮔﺎنﻫﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در‬
‫ﻣﻮرد ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻣﺴﻮوﻟﻴﺘﻲ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺮاﺣﻠﻲ از ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات‬
‫ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺻﺎدره ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫‪ -1-4-7-14‬اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در داﺧﻞ ﻛﺎرﮔﺎه و ﻧﮕﻬﺪاري در اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ذﻳﺼﻼح ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻛﺸﻮري ﺑﻮده و ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و آﮔﻬﻲﻫﺎي ﺻﺎدر ﺷﺪه از ﻃﺮف ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان و ﻛﺎرﮔﺮان را در ﺗﺎﺑﻠﻮي اﻋﻼﻧﺎت‬
‫ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺟﺰﻳﻴﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه و ﻃﺮز ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن آن را ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﻔﺠﺎر ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎس اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﺮﻛﺎرﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻛﺎﻣﻼ آﮔﺎه ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ﻣﺴﻮول ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‪ ،‬ﻣﺠﺮوح ﺷﺪن‪ ،‬ﻣﺮگ‪ ،‬ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲ آﻧﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﻮول ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺑﻪ ﻛﺎر و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺟﺎدهﻫﺎ‪ ،‬اﺷﻴﺎء و ﺻﺪﻣﻪزدن ﺑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ را در ﺗﻤﺎم‬
‫‪307‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪ -‬ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎر و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﻧﺼﺐ ﻋﻼﻳﻢ ﺧﻄﺮ و آﮔﻬﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺸﺪارﻫﺎي ﻻزم را ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮان و ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﻌﺮض رﻓﺖ و آﻣﺪ و ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬آﮔﻬﻲﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﺑﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ آن ﺗﻜﻠﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ و در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ آﻧﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺴﻮول ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺴﺎرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد‪ ،‬اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺑﺮ و ﻛﺎر وارد ﮔﺮدد و ﺟﺒﺮان آن‬
‫ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و از اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﺑﻪ وي ﺻﻮرت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد اﻳﻤﻨﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺗﺸﻜﺎري ﺑﻪ ﻓﺼﻮل ﺳﻮم و دوازدﻫﻢ از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-4-7-14‬وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬

‫ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﻳﻨﺎﻣﻴﺖ‪ ،‬ﭼﺎﺷﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻮرﺗﻜﺲ‪ ،‬ﭘﻮدر آﻣﻔﻮ و‪ ،. . .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻮده و در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﺮ اﺳﺎس آراﻳﺶ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﭼﺎلﻫﺎ و ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -3-4-7-14‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬

‫ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻃﺮح اﻧﻄﺒﺎق داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از آن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺧﺬ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -4-4-7-14‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬

‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﺼﻮب و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻜﺎت اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﻮرد اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻛﺸﻮري و‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ را ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﻔﺠﺎر ﻓﻘﻂ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎر و در زﻣﺎن و ﻣﺤﻞ و روش ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري و اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭻوﺟﻪ راﻓﻊ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺠﺮوح ﻛﺮدن‪ ،‬ﻣﺮگ‪ ،‬ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺎدهﻫﺎ‪ ،‬اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬اﺷﻴﺎء و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺻﺪﻣﻪ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و اﻣﻮال ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ ﻣﺴﻮول ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻮادث اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﺧﺼﻮص ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ دوازدﻫﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-٧-١۴‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﻴﺮي‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﻇﺎﻫﺮي ﻗﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آنﭼﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ راهﻫﺎ )ﻧﺸﺮﻳﻪ‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 101‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر(‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮر ﻛﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺪارك ﭘﻴﻤﺎن ذﻛﺮ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻗﻴﺮﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ :124‬ﻗﻴﺮ )ﻛﻠﻴﺎت و ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي(‬
‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ :125‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﻴﺮﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ :126‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻗﻴﺮﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪308‬‬

‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ :211‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﺎﻳﻖ ﻛﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﻴﺮ‬

‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ :602‬روش اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﺸﺶ ﻣﻮاد ﻗﻴﺮي‬
‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ :2950‬ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﻔﻮذ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ :2951‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﺮﻣﻲ ﻗﻴﺮ و دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در ﺑﻨﺪ ‪ 7-2‬ﻣـﻮاد ﭼﺴـﺒﺎﻧﻨﺪه از ﻓﺼـﻞ ﻣﺼـﺎﻟﺢ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ )ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 55‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر(‪.‬‬

‫‪ -1-5-7-14‬ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫ﺑﺎرﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﺑﺎراﻧﺪازي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي و اﻧﺒﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاد ﻗﻴﺮي‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻜﺎنﻫﺎي ﺗﻤﻴﺰ و ﺣﺘﻲاﻟﻤﻘﺪور ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه و از آﻟﻮدﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ‪ ،‬آب‪ ،‬ﻳﺦ و ﺑﺮف ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺷﺪه و از ﺗﺠﻤﻊ ﮔﺎزﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل در آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ دور از آﺗﺶ و ﻣﻮاد‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﺷﺘﻌﺎل ﺑﻮده و ﺑﺮاي اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﺣﺮﻳﻖ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در آﻧﻬﺎ ﺗﺪاﺑﻴﺮ ﻻزم اﺗﺨﺎذ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١۵‬ﻓﺼﻞ ‪١٥‬‬
‫اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪311‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪ -١-١۵‬آﻠﻴﺎت‬

‫‪ -١-١-١۵‬ﻧﻜﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و راه اﻧﺪازي‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻗﺮارداد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫راﺳﺘﺎي اﺟﺮاي اﻳﻦ ﺗﻌﻬﺪات‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﺮان واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﻮول رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري و ﻛﻨﺘﺮل دادهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﺷﺪه ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﺳﺪ ﺑﻪ ارﮔﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداريﻛﻨﻨﺪه ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه اﺑﺰار ﺑﻪ اﺟﺮا‬
‫درآﻳﺪ و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزم ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎ ﻣﻔﺎد اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻣﻐﺎﻳﺮﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻛﻨﺘﺮل ﻗﺮاﺋﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺸﺎور ﻃﺮح ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١۵‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎﻩهﺎ‬

‫‪ -1-2-1-15‬ﺗﻬﻴﻪ اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫در ﺗﻬﻴﻪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻛﻪ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮورياﺳﺖ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﻣﺮاﻋﺎت ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﺮﻳﺪاري و ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺮﻳﺪ آن ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧـﺎﻇﺮ و ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣـﺎ‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺑﺰار ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻓﻨﻲ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ )ﻣﻬﻨـﺪس ﻣﺸـﺎور( ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬
‫ﺷﺪه و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ اﺑﺰار اﻗﺪام ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺟﺰﻳﻴـﺎت و دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫـﺎي ﻛﺎﻣـﻞ درﺑـﺎره اﻧﺘﻘـﺎل‪ ،‬ﻧﮕﻬـﺪاري‪ ،‬اﻧﺒـﺎر‪ ،‬ﻧﺼـﺐ و‬
‫ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي و ﻧﺤﻮه اﻧﺘﻘﺎل اﺑﺰار ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻤﻞ و اﻧﺒﺎرداري آﺳﻴﺒﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻠﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﻪﻃـﻮري ﻛـﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ دﭼﺎر ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮي ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ دارا ﺑﻮدن دﻗﺖ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻻزم ﺑﺎﻳﺪ از دوام و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧـﻮردار ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬اﺑـﺰار‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ در ﻳـﻚ دوره زﻣـﺎﻧﻲ ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫)ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد(‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻮﺿﻮع آزﻣﺎﻳﺶ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻬﻴﻪ )ﺧﺮﻳﺪ( اﺑﺰار ﻣـﺪﻧﻈﺮ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬روش آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﻤﺎم اﺑﺰارﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر از ﺳﺎزﻧﺪه اﺳﺘﻌﻼم ﺷﻮد و ﭘـﺲ از ﺗﺎﻳﻴـﺪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻮرد ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪312‬‬

‫‪ -2-2-1-15‬ﻧﺼﺐ اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫ﻧﺼﺐ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻮده و ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ارزﻳﺎﺑﻲ آﺗﻲ رﻓﺘﺎر ﺳﺪ و‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎزهﻫﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﮔﺮوه ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺮادي ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻛﺎرآﻣﺪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺻﻼﺣﻴﺖ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر )ﺳﺎزﻧﺪه( ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﻲدﻗﺘﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ و ﻳﺎ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﻳﺎ از ﻛﺎر ﺑﻴﺎﻓﺘﻨـﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻛﺎرﻛﺮد ﺻﺤﻴﺢ آن‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﻨﻈﻢ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮوع ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ در ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ و اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮه ﺧـﺎﻛﺮﻳﺰي در ﺳـﺪﻫﺎي ﺧـﺎﻛﻲ و‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد دو دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﻲ‪ 1‬در ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﺑﺰارﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه ﻣﺮﻛـﺰي ﻗﺮاﺋـﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎزرﺳﻲ ادواري از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎري ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻨﮕـﺎم ﺗﺤﻮﻳـﻞ‬
‫ﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮدار‪ ،‬اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻃﺮف ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬داﻣﻨﻪ اﻳﻦ ﺧـﺪﻣﺎت در ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﻓﻨـﻲ ﺧﺼﻮﺻـﻲ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺰارﺷﻲ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار و ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳـﺎﺧﺖ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺟﺰﻳﻴﺎت و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از اراﺋﻪ آﻧﻬﺎ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﻮه ﻗﺮاﺋﺖ و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ را ﺑﻪ اﻓﺮاد ارﮔﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻛﻨﻨﺪه از ﺳﺪ‪ ،‬ﻃﻲ ﻳﻚ دوره آﻣﻮزﺷﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ دﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١-١۵‬ﻗﺮاﺋﺖ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺻﻔﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮده و در ﻓﺮمﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺛﺒﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ در ﻃﻮل ﻣﺪت ﻗﺮارداد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺮاﺋﺖ )اﻧﺪازهﮔﻴﺮي( ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺮاﺋﺖ و ﺗﻨﺎوب اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ )ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد( اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﺎ دﻗﺖ در ﻓﺮمﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺛﺒﺖ و‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از آن را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط و ﭘﺮوﻧﺪه راﻳﺎﻧﻪاي در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ )ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ( ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﻤﺎم اﺑﺰار دﻗﻴﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻧﺮماﻓﺰاري از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Readout Device‬‬

‫‪313‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ در ﺧﺼﻮص ﺻﺤﺖ ﻗﺮاﺋﺖ)ﻫﺎي( ﺧﺎﺻﻲ ﺷﺒﻬﻪاي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ رﻓﻊ‬
‫ﺷﺒﻬﻪ و ﻳﺎ ﺗﻜﺮار ﻗﺮاﺋﺖ)ﻫﺎي( ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﺣﺼﻮل ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-١-١۵‬ﺁﻣﻮزش‬
‫آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺳﺪ در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻗﺮاﺋﺖ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١-١۵‬ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و راهاﻧﺪازي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار‬
‫دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﺪﻣﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ درﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮاي ﺳﺪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺰاري ﻛﻪ ﺑﺮاﺛﺮ ﺑﻲ دﻗﺘﻲ در ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ اﺑﺰار ﻳﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮاي ﺳﺪ آﺳﻴﺐ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و‬
‫ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٢-١۵‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖ ﺗﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬دراﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ‪ :1‬واژه »آزﻣﺎﻳﺶ« ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ )ﺧﺮﻳﺪ( اﺑﺰار ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ :2‬واژه »اﺑﺰار دﻗﻴﻖ» ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻟﻮازم و وﺳﺎﻳﻠﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل رﻓﺘﺎر ﺳﺪ در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ‪،‬‬
‫آﺑﮕﻴﺮي و دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداري در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎرﺟﻲ و داﺧﻠﻲ ﺳﺪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﺻﻔﺮ‪ :3‬واژه » ﻗﺮاﺋﺖ ﺻﻔﺮ« ﺑﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻗﺒﻞ از ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮردﻧﻈﺮ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺒﻨﺎ‪ :4‬واژه »ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺒﻨﺎ )اوﻟﻴﻪ(» ﺑﻪ اوﻟﻴﻦ ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﺼﺐ‪ :5‬واژه »ﻧﺼﺐ« ﺑﻪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﻣﺤﻞ ﺳﺪ ﺟﻬﺖ ﻗﺮاردادن دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ در‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻓﻨﻲ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1- Test‬‬
‫‪2- Instrument‬‬
‫‪3- Zero Reading‬‬
‫‪4- Base (Initial) Reading‬‬
‫‪5- Installation‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪314‬‬

‫‪ -٣-١۵‬اﺑﺰار اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي در ﺳﺪهﺎي ﺧﺎآﻲ‬

‫‪١‬‬
‫‪ -١-٣-١۵‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪهﺎي اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي‬

‫‪ -1-1-3-15‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل از راه دور‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل از راه دور ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺮﻛﺰي ﻗﺮاﺋﺖ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮان دادهﻫﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺛﺒﺖ و ﭘﺮدازش ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻧﺤﻮه اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت از اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺗﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ﻗﺮار داده ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -١-١-١-٣-١۵‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻠﻪﻟﻴﻤﻴﻨﻲﻣﺘﺮي‪) ٢‬ﺑﺮاي اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي ﺳﻄﺢ ﺁب درﻳﺎﭼﻪ(‬

‫ﻫﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻠﻪﻟﻴﻤﻴﻨﻲﻣﺘﺮي ﻛﻪ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻛﺎرﻛﺮد اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ‪ :‬ده ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ :‬ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ‪.‬‬

‫‪٣‬‬
‫‪ -٢-١-١-٣-١۵‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪4‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺗﺎر ﻣﺮﺗﻌﺶ ﻣﺪاوم و ﻳﻚ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺗﺸﺪﻳﺪ‬
‫ﺗﺎر ﻣﺬﻛﻮر را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺸﺎر ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮي ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ‪ 0/5 :‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/1 :‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر‪ 200 :5‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺬب اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺬب ﺻﺎﻋﻘﻪ‪.6‬‬

‫‪٧‬‬
‫‪ -٣-١-١-٣-١۵‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ ﺧﺎك‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ ﺧﺎك ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻴﻢ ارﺗﻌﺎﺷﻲ‪ 8‬و ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ دﺳﺘﮕﺎه‪ 0/5 :‬درﺻﺪ‪،‬‬

‫‪1- Measurement systems‬‬

‫‪2- Teleliminimetric System‬‬
‫‪3- Electrical Piezometer‬‬
‫‪4- Transducer‬‬
‫‪5- Over Pressurized‬‬
‫‪6- Over Voltage Surge Arrestor‬‬
‫‪7- Earth Pressure Cell‬‬
‫‪8- Vibrating Wire‬‬
‫‪315‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/1 :‬درﺻﺪ‪،‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎر‪ :‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده دﻣﺎي ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر‪ 200 :‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﺬب اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١-١-٣-١۵‬اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )آﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ( ﺧﺎآﻲ‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي اﺗﺼﺎل اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ( ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻬﺎريﻫﺎﻳﻲ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﺸﺨﺺ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 40 cm‬در ﺧﺎك اﻃﺮاف ﻓﺮو رود و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﺤﻮري ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ را ﺑﻪ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎوم‪ ،‬ﺑﺎ دوام و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺮﻃﻮب و آب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬ﻣﺘﺮ ﻛﺎﺑﻞ داراي ﻋﻼﻣﺖ ﺣﻚ ﺷﺪه و ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي »ﻟﺒﻪ« از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ )‪ 5‬درﺻﺪ ﻗﻄﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي(‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ‪ 0/2 :‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/001 :‬درﺻﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١-١-٣-١۵‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎل راﻩ دور آﺎﺑﻞهﺎ و ﺟﻌﺒﻪهﺎي اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي‬

‫ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻛﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و آراﻳﺶ آﻧﻬﺎ در ﺗﺮازﻫﺎ و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت در‬
‫ﺣﻴﻦ اﺟﺮاي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ و از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎل راه دور ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ و ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‬

‫ﻛﺎﺑﻠﻲ ﻛﻪ اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻨﺘﺮل و ﻗﺮاﺋﺖ را ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬داراي ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻫﺎدي ﻣﺴﻲ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪،ASTM B3-89‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ آب‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻢﻫﺎ و ﻣﻮاد ﭘﺮﻛﻨﻨﺪه ﻋﺎﻳﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻻﻳﻪ روﻛﺶ ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﻏﻼف ﻣﺤﺎﻓﻆ داﺧﻠﻲ از ﺟﻨﺲ ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 7‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي روﻛﺶ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻓﻠﺰي ﻳﺎ ﺗﺴﻠﻴﺢ ﻓﻮﻻدي‪،‬‬
‫‪ -‬ﺗﻔﻜﻴﻚ و ﺟﺪا ﺑﻮدن ﻫﺮ ﺟﻔﺖ ﺳﻴﻢ‪،‬‬

‫‪1- Flange‬‬
‫‪2- Anchor‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪316‬‬

‫‪ -‬ﻏﻼف ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺧﺎرﺟﻲ از ﺟﻨﺲ ﭘﻠﻲاﺗﻴﻠﻦ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 8‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑـﺮ آﻓﺘـﺎب‪ ،‬ﺑـﺎ دوام در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻛـﺎري‬
‫ﺳﺨﺖ در ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‪،‬‬
‫‪ -‬اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮﻧﺶ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 15‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﻋﻼﻣﺖ ﺣﻚ ﺷﺪه ﺣﺪاﻗﻞ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﻛﺎﺑﻞ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎ ﺗﺎ ﻓﻮاﺻﻞ دور‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻛﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ‪،‬‬
‫‪ -‬داراي اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻘﺎوم و آبﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي )ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل(‬

‫اﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ از ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري را در ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﻳﺎ در ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ و ﻳﺎ در‬
‫ﻳﻚ ردﻳﻒ درﻳﺎﻓﺖ و ﺟﻤﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺎط اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺮوژه و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻪ روش دﺳﺘﻲ و ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه در ﻣﺤﻞ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﻌﺎل ﺳﺎﺧﺘﻦ »ﻛﻠﻴﺪ « ﺧﻮدﻛﺎر دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -۶-١-١-٣-١۵‬ﻧﺸﺘﺎبﺳﻨﺞ‬
‫ﻧﺸﺘﺎبﺳﻨﺞ ﻳﺎ ﺳﺮرﻳﺰ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻳﻚ ﻣﻌﺒﺮ ﺑﺮاي آبﻫﺎي ﻧﺸﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﻄﻊ آن ﻣﺜﻠﺜﻲ اﺳﺖ و ﺗﺮاز آب در آن ﺑﺎ ﺧﻂﻛﺶ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺸﺘﺎبﺳﻨﺞ‪ ،‬ﻓﻮﻻدي اﺳﺖ و دﻗﺖ ﺧﻂﻛﺶ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ ± 1mm‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-3-15‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﻛﻠﻤﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ اﻋﻢ از اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻧﻮاع دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري ﺳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬و داراي اﺟﺰاﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،2‬وﺳﺎﻳﻞ ﺣﺴﮕﺮ‪،3‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ ﻛﻨﻨﺪه و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت و دﻳﮕﺮ ﻣﻠﺤﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻮرد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ‪،‬‬

‫‪1- Measuring Weir‬‬

‫‪2- Transducer‬‬
‫‪3- Sensor‬‬
‫‪317‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻴﻜﺮوژﺋﻮدزي‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﺘﺎب ﻧﮕﺎري‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺘﻘﺎل از راه دور ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ ﺿﺮورت دارد‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از اﻧﻮاع ﻣﺘﺪاول ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺮاﺋﺖ در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺎزرﺳﻲ ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﻲ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-3-15‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﺮاﺋﺖ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دادهﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺴﺐ و ﺛﺒﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻣﻞ رﻓﺘﺎرﻧﮕﺎري در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺳﺪ‪ ،‬ﻫﻢ در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ آن و ﻫﻢ در دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺳﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺪارك دو ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮاي ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ و ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺮﻛﺰي ﺿﺮوري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ )دﺳﺘﻲ( ﻣﻲﺗﻮان در ﺷﺮاﻳﻄﻲ‬
‫ﻛﻪ در ﻛﺎر اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﺮﻛﺰي وﻗﻔﻪاي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت دﭼﺎر ﺻﺪﻣﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ‬

‫اﻳﻦ واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﺳﻴﮕﻨﺎل از ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ اﺗﺼﺎﻻت ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪.‬‬
‫‪ -‬دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ و ﻧﻤﺎﻳﺶ دادهﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﺳﺒﻚ و ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺮﺑﻪﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺎر در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺮﻃﻮب و ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻔﻮذ آب و ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﺑﺎﺗﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺎرژ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮق ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮاي ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﻲ و ﺧﻮدﻛﺎر‪.‬‬

‫ب‪ -‬اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺮﻛﺰي‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي ﺗﻨﺎوب اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ‪،‬‬

‫‪1- Readout Device‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪318‬‬

‫‪ -‬داراي اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه از ﻧﻈﺮ رﻃﻮﺑﺖ و ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر‪،‬‬
‫‪ -‬اﻧﺠﺎم ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎ و ذﺧﻴﺮهﺳﺎزي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻃﻮر دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﺧﻮدﻛﺎر‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻌﺒﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و دﺳﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دادهﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ )ﻛﻤﻴﺖﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ(‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‪ 1‬ﻛﻤﻴﺖﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ روي ﻧﻮارﻫﺎي ﻛﺎﻏﺬي‪،‬‬
‫‪ -‬اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺣﺪي‪،‬‬
‫‪ -‬اﻣﻜﺎن راهاﻧﺪازي ﺑﺎ ﺑﺮق ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﺑﺎﺗﺮي‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺤﺎﻓﻆ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺻﺎﻋﻘﻪ‪.‬‬

‫‪ -4-1-3-15‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ‬

‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ در ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻗﺮاﺋﺖ ﺷﻮﻧﺪ و ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺎﺳﺎﮔﺮاﻧﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻧﺤﺮافﺳﻨﺞ‪،2‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺸﺴﺖﺳﻨﺞ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﻟﻮﻟﻪاي‪.‬‬

‫‪ -5-1-3-15‬اﻧﺤﺮافﺳﻨﺞ‬
‫اﻧﺤﺮافﺳﻨﺞ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺮﻛﺖﻫﺎي ﺧﻄﻲ در ﺷﻴﺐﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﻔﺎريﻫﺎي روﺑﺎز ﻳﺎ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫زﻣﻴﻦﻟﻐﺰش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺷﺎﻣﻞ اژدر‪ 3‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻛﺎﺑﻞ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ و دﺳﺘﮕﺎه ﺛﺒﺖﻛﻨﻨﺪه اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺮﻛﺰي وﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪، ±30o :‬‬
‫‪ -‬ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺧﻄﻲ‪،%0/5 :‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﻲ اژدر‪،25 mm :‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ زﻣﺎﻧﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 15‬ﺛﺎﻧﻴﻪ‪.‬‬

‫‪1- Limit Values‬‬

‫‪2- Inclinometer‬‬
‫‪3- Probe‬‬
‫‪319‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪ -۴-١۵‬اﺑﺰار اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي در ﺳﺪهﺎي ﺑﺘﻨﻲ‬

‫‪ -١-۴-١۵‬آﻠﻴﺎت‬
‫ﻛﻠﻤﻪ »ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ« ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺳﺪ اﻋﻢ از‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻧﻮاع دﻳﮕﺮ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺴﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ‪ ،‬اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪه ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬اﺗﺼﺎﻻت و دﻳﮕﺮ ﻣﻠﺤﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻨﺘﺮل از راه دور و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﻋﻨﻮان ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل از راه دور ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺮﻛﺰ و ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل از راه دور ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻴﺴﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ در ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﻴﻘﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن آﻧﻬﺎ ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻗﺮاﺋﺖ و‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از اﺑﺰار زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٢-۴-١۵‬ﭘﺎﻧﺪول‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻓﻘﻲ ﺳﺪ در راﺳﺘﺎي ﺷﻌﺎﻋﻲ و ﻣﻤﺎﺳﻲ ﺑﻮده و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﺷﻌﺎﻋﻲ و ﻣﻤﺎﺳﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﺪ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ‪ 50‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻗﺮاﺋﺖ دﺳﺘﻲ و ﻛﻨﺘﺮل از راه دور‪،‬‬
‫‪ -‬ﺟﻨﺲ ﺳﻴﻢ ﭘﺎﻧﺪول ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﻧﻴﺮوي ﻛﺸﺸﻲ وزﻧـﻪ ﭘﺎﻧـﺪول ﺣـﺪاﻗﻞ اﻧﻘﺒـﺎض و‬
‫اﻧﺒﺴﺎط را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺳﻴﻢ‪ ±2 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ ±%1‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/1 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪ -٣-۴-١۵‬ﺷﻴﺐﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘﺪار ﻛﺞﺷﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﭼﺮﺧﺶ ﺳﺎزه در ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪1- Pendulum‬‬
‫)‪2- Inclinometer (Clinometer‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪320‬‬

‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪±30 :‬دﻗﻴﻘﻪ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 2 :‬ﺛﺎﻧﻴﻪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 2 :‬ﺛﺎﻧﻴﻪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ داراي دوام و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ‪ 1‬ﺷﻴﺐﺳﻨﺞ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪ -۴-۴-١۵‬درز ﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻫﺮ ﻧﻮع )ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ( ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻘﺪار ﺑﺎزﺷﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ درزﻫﺎي‬
‫اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻣﺠﺎور ﻫﻢ در ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ )در ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﻬﺖ( ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻮع ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪±50 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪0/1 :‬ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي درزﺳﻨﺞ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﻧﻮع اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺗﺎر ﻣﺮﺗﻌﺶ(‬

‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪±30 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪0/1 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/25 :‬درﺻﺪ داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪،‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ داراي دوام و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٣‬‬
‫‪ -۵-۴-١۵‬دﻣﺎﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ )از ﻫﺮ ﻧﻮع( ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎي ﺑﺘﻦ‪ ،‬آب و ﻫﻮا ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪1- Stud‬‬
‫‪2- Joint Meter‬‬
‫‪3- Thermometer‬‬
‫‪321‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در ﺑﺘﻦ‪ -10ْ C :‬ﺗﺎ ‪،60ْ C‬‬

‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در آب‪ -10ْ C :‬ﺗﺎ ‪،30ْ C‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻣﺎ در ﻫﻮا‪ -30ْ C :‬ﺗﺎ ‪. 50ْ C‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪،±0/5ْ C :‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -۶-۴-١۵‬ﺗﻨﺶﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺗﺎر ﻣﺮﺗﻌﺶ ﺑﻮده و ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ و ﭘﻲ را اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 0/01 :‬درﺻﺪ داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪،‬‬
‫‪ -‬داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﺬب اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪ -٧-۴-١۵‬آﺮﻧﺶﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺳﻴﻢ ارﺗﻌﺎﺷﻲ ﺑﻮده و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﺮﻧﺶ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻧﻪ ﺳﺪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫‪،( μ‬‬ ‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 3300 :‬ﻣﻴﻜﺮوﻛﺮﻧﺶ )‬
‫‪L‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫‪،( μ‬‬ ‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 0/2 :‬ﻣﻴﻜﺮو ﻛﺮﻧﺶ )‬
‫‪L‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫‪،( μ‬‬ ‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/15 :‬ﻣﻴﻜﺮو ﻛﺮﻧﺶ )‬
‫‪L‬‬
‫‪ -‬داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﺬب اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺻﺎﻋﻘﻪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي‪.‬‬

‫‪1- Stress Meter‬‬

‫‪2- Strain Meter‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪322‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٨-۴-١۵‬ﺗﺮكﺳﻨﺞ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ )از ﻫﺮ ﻧﻮع( ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺮﻛﺎت درز و ﻳﺎ ﺗﺮك اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﻲ و ﻳﺎ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ±50 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 0/1 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺤﻠﻲ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
‫‪ -٩-۴-١۵‬ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻫﺮ ﻧﻮع )ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ( ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﺬي‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺮاز‬
‫ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮي آب در ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ ﻳﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺑﺮﻛﻨﺶ‪ 3‬در ﭘﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ دﺳﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ‪ 0/5 :‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/1 :‬درﺻﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر‪ 200 :‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺬب اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺬب ﺻﺎﻋﻘﻪ‪.‬‬

‫‪٤‬‬
‫‪ -١٠-۴-١۵‬اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )آﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ(‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻃﻮﻟﻲ در ﺗﻮده ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬دﻣﺎي ﻛﺎرﻛﺮد‪ :‬در ﻣﺤﺪوده ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﺎه‪،‬‬
‫‪ -‬داﻣﻨﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ± 100 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ 0/5 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪،‬‬
‫‪ -‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ 0/02 :‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪.‬‬

‫‪1- Crackmeter‬‬
‫‪2- Piezometer‬‬
‫‪3- Uplift‬‬
‫‪4- Extensometer‬‬
‫‪323‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ – اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪١۶‬ﻓﺼﻞ ‪١٦‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫‪327‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ – ﻧﮕﻬﺪاري در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ – ﻧﮕﻬﺪاري در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬

‫‪ -١-١۶‬آﻠﻴﺎت‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﻧﺤﻮه ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺮح داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺪ ﻣﺜﻞ آﺑﮕﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺨﻠﻴﻪﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮرﻳﺰﻫﺎ‪ ،‬درﻳﭽﻪﻫﺎ‪،‬‬
‫آﺷﻐﺎلﮔﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺑﺎزدﻳﺪ و ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺮاوش در ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﻐﻴﺎنﻫﺎ و ﺑﺎزدﻳﺪ از ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﺪه ﺳﺪ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺟﻨﺒﻲ ﭘﺲ از ﻃﻐﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و‪ ...‬از ﻣﻮارد ﻋﻤﺪه وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬

‫‪ -٢-١۶‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﻋﻨﺎوﻳﻦ و واژهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻣﻨﺪرج در ﻓﺼﻞ ﺗﻌﺎرﻳﻒ )ﻓﺼﻞ دوم( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻨﺎوﻳﻨﻲ ﻣﺜﻞ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‪ ،‬رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ‪ ،‬دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‪ ،‬ﺻﻮرتوﺿﻌﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ و‪ ...‬ﻛﻪ دراﻳﻦ ﻓﺼﻞ ذﻛﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻴﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﻨﺪرج در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-١۶‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎ و وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬

‫آن دﺳﺘﻪ از ﻧﻮاﻗﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻛﺎﻣﻞ و ﺻﺤﻴﺢ از ﻃﺮح ﻧﺒﻮده و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ رﻓﻊ ﻧﻘﺺ ﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺗﻜﻤﻴﻞ و رﻓﻊ ﻧﻘﺺ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎ و وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻋﺒﺎرت از ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ و ﺣﺴﺐ اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫ﻃﺮح و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -١-٣-١۶‬رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻮارد زﻳﺮ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺻﻮرﺗﺠﻠﺴﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﻮدن ﻗﻄﻌﺎت و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺤﻮ ﻛﻪ در ﺻﻮرﺗﺠﻠﺴﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮﻗﺖ ﻗﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬رﻓﻊ اﺷﻜﺎﻻت و ﻧﻮاﻗﺺ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﻮدن اﺗﺼﺎﻻت و ﻗﻄﻌﺎت اﺑﺰارﻫﺎي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي دﻗﻴـﻖ‪ ،‬ﻃﺒـﻖ ﻣﻔـﺎد‬
‫ﺻﻮرﺗﺠﻠﺴﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮﻗﺖ‬
‫‪ -‬رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺪت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در ﺻﻮرﺗﺠﻠﺴﻪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬اﻋﻼم اﻧﺠﺎم ﻣﻮارد رﻓﻊ ﻧﻘﺺ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﺠﺪد و اﺧﺬ ﮔﻮاﻫﻲ رﻓﻊ ﻧﻘﺺ‬

‫‪ -٢-٣-١۶‬ﻧﮕﻬﺪاري آﺎرهﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‬

‫وﻇﺎﻳﻒ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺧﺼﻮص ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻌﻴﻮب دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﺑﺮﻗـﻲ و ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ رﻓـﻊ ﻧﻘـﺺ از ﻛﻠﻴـﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎنﻫـﺎ و‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪328‬‬

‫‪ -‬ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻧﻈﻴـﺮ درﻳﭽـﻪﻫـﺎي آﺑﮕﻴـﺮي‪ ،‬درﻳﭽـﻪﻫـﺎي ﺗﺨﻠﻴـﻪﻛﻨﻨـﺪه‪،‬‬
‫آﺷﻐﺎلﮔﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬آﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و‪ ...‬در ﻃﻮل دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ و ﮔﺰارش ﻫﺮ ﻧﻮع ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و اراﺋـﻪ ﭘﻴﺸـﻨﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬و‬
‫راهﺣﻞﻫﺎي ﻻزم ﺟﻬﺖ رﻓﻊ اﻳﻦ اﺷﻜﺎﻻت‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ارﺳﺎل ﺧﻮاﻫﺪﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ و اﺷﻜﺎﻻت اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﻨﺪرج در ﻓﻮق‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺻﺪور دﺳـﺘﻮرات ﻣﻬﻨـﺪس ﻧـﺎﻇﺮ و اﻋـﻼم اﻧﺠـﺎم آن‪،‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -‬ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺮرﻳﺰﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺮاوشﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘـﺲ از ﻫـﺮ‬
‫ﻃﻐﻴﺎن و اراﺋﻪ ﮔﺰارشﻫﺎ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺤﻮه ﻛﺎر و ﻧﮕﻬﺪاري دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ و اراﺋﻪ آن ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻣﻮاﻧﻊ و ﺟﻤﻊآوري و ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻫﺮﻧﻮع ﻗﻄﻌﺎت اﺿﺎﻓﻲ و ﻳﺎ ﺧﺮد و رﻳﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻌﻤﻴـﺮ و ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٣-٣-١۶‬ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪهﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺟﻤﻊآوري اﺳﻨﺎد‪ ،‬ﻣﺪارك‪ ،‬دﺳﺘﻮرﻛﺎرﻫﺎ و ﺻﻮرﺗﺠﻠﺴﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺿﻤﻦ ﻛﺎر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در دوره ﺗﻀـﻤﻴﻦ‪،‬‬
‫درج ﺗﻐﻴﻴﺮات روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ارﺳﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﺗﻬﻴﻪ آﻟﺒﻮم ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺳـﻴﻮﻳﻞ‪ ،‬ﻣﻌﻤـﺎري‪ ،‬ﺗﺎﺳﻴﺴـﺎت ﺑﺮﻗـﻲ و ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻚ و ﻫﻴﺪرواﻟﻜﺘﺮﻳﻚ و‪ ...‬ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺗﻬﻴﻪ و آﻟﺒﻮم ﮔﺮدد‪ ،‬در ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺘﺮهﻫﺎي ﻗﻄﻌﻲ ﺑﺮاي ﺻﻮرتوﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﻗﻄﻌﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺿﻤﻦ ﻛﺎر ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﻴـﻪ ﻧﻘﺸـﻪﻫـﺎي ﺟﺪﻳـﺪ‬
‫ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ آﻟﺒﻮم ﻋﻜﺲﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه از روﻧﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-١۶‬ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖهﺎي اﻓﺮاد و اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺁزﻣﺎﻳﺶ‬

‫ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻀﻮر و در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن رﻳﻴﺲ ﻛﺎرﮔﺎه و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎماﻻﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺗﻤﺎم دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻻزم از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﺣﻀﻮر ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ دراﻳﻦ ﻣﻮرد‪.‬‬
‫‪ -‬درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻻزم از ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻠﻲ و اﻳﺠﺎد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ارﮔﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﻋﺒـﻮر از‬
‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺧﺎص‬
‫‪ -‬اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎ و ﺗﻬﻴﻪ ﻟﻮازم ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫‪ -‬ارﺳﺎل ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪329‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ – ﻧﮕﻬﺪاري در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ‬

‫‪ -‬اﻋﻼم ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﺑﻌﻀﻲ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﻬﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ و اﺑﺰار ﻻزم و اﻧﺠﺎم آزﻣـﺎﻳﺶﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬

‫‪ -۵-٣-١۶‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪآﻲ دﺳﺘﮕﺎﻩهﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻬﻴﻪ وﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻫﺮ ﻳﻚ از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﺎت‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺼﺐ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻗﻄﻌﺎت‪،‬ﻛﻪ در دوره ‪ 5‬ﺳﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺤﻮه ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﺗﻌﻤﻴﺮ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎ و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﺤﻮﻳﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري درﺳﺖ از ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﺪه ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ‬
‫‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺼﺎوﻳﺮ و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻻزم و ﺗﺤﻮﻳﻞ آﻧﻬﺎ ﺑـﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪﮔﺎن ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺪه‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬اﺧﺬ ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي راﻫﺒﺮي‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﺗﻌﻤﻴﺮات از ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﺑـﺎ ﻫﻤﻜـﺎري ﻣﻬﻨـﺪس ﻧـﺎﻇﺮ و‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در دوره ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬

‫‪ -۶-٣-١۶‬ﺁﻣﺎدﻩﺳﺎزي آﻠﻴﻪ آﺎرهﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺳﺪ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺟﻨﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮارد زﻳﺮ از ﺳﻮي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﻤﻴﺰ و آﻣﺎده ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻌﺎﺑﺮ‪ ،‬راهﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺳﻜﻮﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺪارك و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎرﻫﺎ و آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﮔﺰارش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻗﺮاﺋﺖﻫﺎي دورهاي اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ در دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ از روﻳﺪادﻫﺎ و اﺗﻔﺎﻗﺎت در ﻃﻮل دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻴﻞ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ و‪ ...‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻋﻜﺲﻫﺎ و ﻓﻴﻠﻢﻫـﺎي‬
‫آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻟﻮازم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺣﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ اﺧﺬ اﺟﺎزه از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﺣﻤﻞ و ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه در ﻛﺎرﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﺬ اﺟﺎزه از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ﻛﻠﻴﻪ زﻣﻴﻦﻫﺎ و اﻣﺎﻛﻨﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮرد ﭘﻴﻤﺎن در اﺧﺘﻴﺎر او ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﻧﻘﺺ ﺑﻮده و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻻزم ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﺑﺮﭼﻴﺪن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ و ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺣﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎ اﺧﺬ اﺟﺎزه از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﺗﺴﻄﻴﺢ و ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺤﻞ آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪330‬‬

‫‪ -٧-٣-١۶‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬

‫ﻣﻮارد زﻳﺮ در ﻣﻮرد ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺎﻧﺐ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬در ﭘﺎﻳﺎن دوره ﺗﻀﻤﻴﻦ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻃﺒـﻖ‬
‫ﻣﻔﺎد ﭘﻴﻤﺎن و دﺳﺘﻮر ﻛﺎرﻫﺎي داده ﺷﺪه ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪ -‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻻزم ﺑﺎ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻣﻘﺪﻣﺎت آن‬
‫‪ -‬ﺣﻀﻮر ﻓﻌﺎل ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن درﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﻗﻄﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎي ﻻزم و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ‬
‫‪ -‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻮاﻣﻞ و وﺳﺎﻳﻞ و اﺑﺰار ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ و راهاﻧﺪازي دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻗﻄﻌﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻋﻀﺎء ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ -٨-٣-١۶‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺻﻮرتوﺿﻌﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﺻﻮرتوﺿﻌﻴﺖ ﻗﻄﻌﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٧‬ﻓﺼﻞ ‪١٧‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و‬

‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪333‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -١-١٧‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﺪﻫﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﺑﺎ آن ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺣﻤﻞ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬راهاﻧﺪازي و ﺗﺤﻮﻳﻞ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺰﻳﻲ از زﻣﺎنﺑﻨﺪي‬
‫اﺻﻠﻲ ﭘﺮوژه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ آن و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﭘﺮوژه از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺻﻠﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬زﻣﺎنﺑﻨﺪي و روشﻫﺎي‬
‫اﺟﺮاﻳﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻛﺎر ﭘﻴﺶ از ﺷﺮوع ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اراﺋﻪ ﺷﻮد و ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات وﻳﮋهاي ﻛﻪ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺮح ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﺮورت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻳﺎ‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-١-١٧‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﺎﻣﻪهﺎ‪ ،‬ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪهﺎ و‪...‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻛﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﺪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫زﻳﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻫﺮ ﻃﺮح و ﻧﻈﺮ ﻃﺮاح و ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي دﻳﮕﺮي‬
‫ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ :ANSI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American National Standards Institute‬‬
‫‪ :ASME‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Society of Mechanical Engineers‬‬
‫‪ :ASTM‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ آزﻣﺎﻳﺶ و ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ )‪(American Society for Testing and Materials‬‬
‫‪ :ISO‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪(International Organization of Standardization‬‬
‫‪ :DIN‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻟﻤﺎن )‪(Deuteche Industrie Normen‬‬
‫‪ :BS‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ )‪(British Standards‬‬
‫‪ :AWS‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Welding Society‬‬
‫‪ :USBR‬اداره ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻋﻤﺮان اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه )‪(United States Bureau of Reclamation‬‬
‫‪ :AISI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Iron and Steel Institute‬‬
‫‪ :AISC‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻓﻮﻻدﺳﺎزي آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Institute of Steel Construction‬‬
‫‪ :ACI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﺘﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Concrete Institute‬‬
‫‪ :CMAA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(Crane Manufacturers Association of America‬‬
‫‪ :AGMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﭼﺮخدﻧﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Gear Manufacturers Association‬‬
‫‪ :AFBMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﺿﺪاﺻﻄﻜﺎﻛﻲ)‪(Anti-Friction Bearing Manufacturers Association‬‬
‫‪ :SSPC‬ﺷﻮراي رﻧﮓﻛﺎري ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(Steel Structures Painting Council‬‬
‫‪ :IEC‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ )‪(International Electrotechnical Commission‬‬
‫‪ :IEEE‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ )‪(Institute of Electrical and Electronics Engineers‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪334‬‬

‫‪ :NEMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻗﻲ )‪(National Electrical Manufacturers Association‬‬

‫‪ :NFPA‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﻮزي )‪(National Fire Protection Association‬‬
‫در ﻫﺮ ﻛﺠﺎ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻳﺎ ﻛﺪﻫﺎي ﻧﺎمﺑﺮده رﺟﻮع داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮر آﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﭼﺎپ ﻣﺮﺑﻮط در زﻣﺎن ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮارد ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻌﺎدل ﺑﻮدن اﺳﺘﺎﻧﺪارد از‬
‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺘﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ درﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺷﺎره ﺷﺪه در ﺗﻌﺎرض ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ارﺟﺤﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -٢-١-١٧‬واﺣﺪهﺎي اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي‬
‫واﺣﺪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس »ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ واﺣﺪﻫﺎ« )‪ SI‬ﻳﺎ ﻣﺘﺮﻳﻚ( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ از واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ از ﻟﺤﺎظ واﺣﺪﻫﺎي‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎر ﺧﻮد‪ ،‬واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ را ﻧﻴﺰ در داﺧﻞ ﻋﻼﻣﺖ ] [ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪ .‬واﺣﺪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ و اﺧﺘﺼﺎرات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول )‪ (1-17‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -٣-١-١٧‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺸﻜﻲ و درﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت از ﺟﻤﻠﻪ رﻃﻮﺑﺖ زﻳﺎد‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺻﺪﻣﻪاي ﻧﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رﻃﻮﺑﺖ و زﻧﮓزدﮔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ و ﻧﻴﺰ آب ﺷﻮر ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري ﺷﺪه و ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﻛﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺣﻤﻞ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺛﺮات ﺟﻮي‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري دراز ﻣﺪت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و آن ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻧﮓزدﮔﻲ دارد ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﻣﺎده ﺿﺪزﻧﮓ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺠﺰا از ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻼم ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﮔﺮدد؛ ﺑﻪ وﻳﮋه دﻗﺖ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺑﺰار و ﻟﻮازم‬
‫ﻧﺼﺐ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺷﻮد‪ .‬روي ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﺟﻌﺒﻪﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮي ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎﻳﻲ اﻟﺼﺎق ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت آن ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روي اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن و ﻧﮕﻬﺪاري اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ذﻛﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪335‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-17‬واﺣﺪﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ و ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﺼﺎري آﻧﻬﺎ‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫واﺣﺪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺖ‬
‫‪Kg - t‬‬ ‫ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم– ﺗﻦ‬ ‫ﺟﺮم‬
‫‪N- KN‬‬ ‫ﻧﻴﻮﺗﻦ‪ -‬ﻛﻴﻠﻮﻧﻴﻮﺗﻦ‬ ‫ﻧﻴﺮو‪ -‬وزن‬
‫‪oC‬‬ ‫درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت‬
‫‪mm-m‬‬ ‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ -‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻃﻮل‬
‫‪m2‬‬ ‫ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬ ‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪L‬‬ ‫ﻟﻴﺘﺮ‬
‫ﺣﺠﻢ‬
‫‪m3‬‬ ‫ﻣﺘﺮﻣﻜﻌﺐ‬
‫)‪N/m2 (pa‬‬ ‫ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ )ﭘﺎﺳﻜﺎل(‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻳﺎ ﺗﻨﺶ‬
‫‪3‬‬ ‫ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ‬ ‫ﺟﺮم ﻣﺨﺼﻮص‬
‫‪Kg/m‬‬
‫‪J‬‬ ‫ژول‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫‪N-m‬‬ ‫ﻧﻴﻮﺗﻦ ‪ -‬ﻣﺘﺮ‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور‬
‫‪W-Kw‬‬ ‫وات ‪ -‬ﻛﻴﻠﻮوات‬ ‫ﺗﻮان‬
‫‪Ω‬‬ ‫اﻫﻢ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪V‬‬ ‫وﻟﺖ‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪A‬‬ ‫آﻣﭙﺮ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪Hz‬‬ ‫ﻫﺮﺗﺰ‬ ‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ‬
‫‪Kg - m2‬‬ ‫ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‪ -‬ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺎﻧﺪ‬
‫‪S‬‬ ‫ﺛﺎﻧﻴﻪ‬
‫‪min‬‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ‬
‫زﻣﺎن‬
‫‪h‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬
‫‪d‬‬ ‫روز‬
‫‪L/Sec‬‬ ‫ﻟﻴﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ‬ ‫ﺑﺪه‬

‫‪ -۴-١-١٧‬اﻧﺒﺎر آﺮدن و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬

‫‪ -1-4-1-17‬اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن‬

‫ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻧﺤﻮه اﻧﺒﺎرﻛﺮدن ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﮕﻬﺪاري آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻧﺼﺐ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻛﻴﻔﻴﺖ و‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺮﺑﻮط رخ ﻧﺪاده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺣﺼﻮل اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺳﺮي ﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﻗﻄﻌﻪ روي ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و درﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ آﻧﻬﺎ و ﻛﻒ اﻧﺒﺎر از اﻟﻮارﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﻳﺎ ﻗﻄﻌـﺎت ﭘﻼﺳـﺘﻴﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ از اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر زﻳﺎد ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻗﻄﻌﻪ ﺑـﺎﻻﻳﻲ در‬
‫اﺛﺮ وزن ﺧﻮد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي در اﻧﺒﺎر ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد ﻛﻪ از اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر روي ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎي آبﺑﻨﺪ اﺟﺘﻨـﺎب ﺷـﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻳـﻦ‬
‫آبﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻳﺎ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺻﺪﻣﻪ دﻳـﺪن ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ ﺷـﺮاﻳﻂ آب و ﻫـﻮاﻳﻲ ﻣﺤـﻴﻂ و ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪336‬‬

‫ﭘﺮﺗﻮﻫﺎي ﺧﻮرﺷﻴﺪي ﻣﺼﻮن ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮخﻫﺎ و ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﻔﺎظ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد ﺗﺎ از ﻧﻔﻮذ ﮔـﺮد و ﻏﺒـﺎر ﺑـﻪ ﻣﺤـﻮر‬
‫ﭼﺮﺧﻨﺪه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻳﭙﺎژ آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻌﺎت ﻓﺎﻗﺪ آﺳﺘﺮ ﻣﺤﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎده ﺿﺪ زﻧﮓ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎرداري ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﻮد )ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاي ﻣﺪت ‪ 6‬ﻣﺎه(‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻌﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺣﺴﺎس و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻗﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و اﺑﺰار دﻗﻴﻖ ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ ﻛﻴﺴـﻪﻫـﺎي ﺣـﺎوي‬
‫ﻣﻮاد ﺟﺎذب رﻃﻮﺑﺖ درون ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﺑﺪون درز )ﻣﻌﻤﻮﻻ داراي ﺣﻔﺎظ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻤﻲ( ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻴﻦﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺮاي اﻧﺒﺎرداري‪ ،‬ﺣﻤﻞ و ﭼﻴﺪن ﻗﻄﻌﺎت و ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ از ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ‪ISO 780‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه در ﻣﻮرد ﻧﮕﻬﺪاري و اﻧﺒﺎر ﻧﻤﻮدن ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-4-1-17‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻗﻼبﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺷﻮد و ﻣﺪارك ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ وي ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ از اﭘﺮاﺗﻮر ﻣﺎﻫﺮ ﻛﻪ آﻣﻮزشﻫﺎي ﻻزم را دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻌﺎدل ﻗﻄﻌﻪ در ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد و ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز ﺧﻄﺮات‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﻮدي ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺣﻤﻞ ﺷﻮد و از ﺑﺮداﺷﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﻳﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻗﻄﻌﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺴﻴﺮ اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ ﻫﺮﮔﺰ از ﺑﺎﻻي ﺳﺮ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﮔﺎه ﻋﺒﻮر ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﺑﺎﻻﺑﺮي و زواﻳﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻓﻀﺎي ﻛﺎري و ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻻﺑﺮﻧﺪه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد؛ وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ در اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ زاوﻳﻪ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم در ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻴﺎﻳﺪ و در ﺻﻮرت وﺟﻮد اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل از ﭼﻔﺖ و‬
‫ﺑﺴﺖﻫﺎي‪ 1‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻗﺪام ﺑﻪ ﺣﻤﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي‬
‫وزﻧﻲ و اﺑﻌﺎدي ﻣﻼﺣﻈﺎت راهداري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﺑﺎرﻫﺎي ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻳﻚ اﺳﻜﻮرﺗﻪ‪ ،‬ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ دو اﺳﻜﻮرﺗﻪ‪ ،‬ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ دو اﺳﻜﻮرﺗﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺲ‪ ،‬ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ دو اﺳﻜﻮرﺗﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺲ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ‪ ،‬ﺿﻤﻦ‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ وزارت راه ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي روي ﻛﻔﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﻘﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﺗﻘﺎرن ﻃﻮﻟﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺻﻮرت ﺑﺰرگﺗﺮ‬
‫ﺑﻮدن ﻋﺮض ﻗﻄﻌﻪ از ﻋﺮض ﻛﻔﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺮﻳﻨﻪ از دو ﻃﺮف آن ﺑﻴﺮون زدﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ و ﮔﺮد و‬
‫ﻏﺒﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻧﺘﻴﻨﺮﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺣﻤﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﭼﻴﺪن ﺑﻴﺶ از دو ﺳﺮي ﻗﻄﻌﻪ ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ روي ﻫﻢ در ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Jics & Fixtures‬‬

‫‪337‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن ﻟﺒﻪ ورقﻫﺎ ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﺑﻞ ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻗﻄﻌﻪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎ از واﺳﻄﻪاي ﭼﻮﺑﻲ‬
‫ﻳﺎ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻗﻄﻌﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺿﺮﺑﻪ و ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﻲ ﺣﻤﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ از‬
‫ﻛﻔﻲﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ روﻏﻨﻲ ﻳﺎ ﺑﺎدي‪ 1‬ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-١-١٧‬ﭘﻼكهﺎ و ﺑﺮﭼﺴﺐهﺎ‬
‫ﻛﻠﻴﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭘﻼك و ﻳﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر داﺋﻤﻲ روي آﻧﻬﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻼكﻫﺎ و‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻼك ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺻﻠﻲ‪ ،‬راﻫﻨﻤﺎي ﻛﺎر و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻼكﻫﺎ و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ دو زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺮوف ﺑﻪ رﻧﮓ ﻣﺸﻜﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻔﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮرد‬
‫ﻋﻼﻳﻢ ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻔﻴﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻼك و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮون ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ و آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻃﺎق ﻳﺎ ﺳﺎﻟﻦﻫﺎ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻨﺲ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻼك و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه و‬
‫ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ و ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﭘﻼكﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ذﻛﺮ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﺎم و ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪ -‬ﺷﺮح دﺳﺘﮕﺎه ﻳﺎ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪ -‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫‪ -‬ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ‬
‫‪ -‬ﻓﺸﺎر ﻛﺎر ﻳﺎ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪ -‬وﻟﺘﺎژ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪ -‬ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪ -‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎره ﺳﺮﻳﺎل‬
‫‪ -‬رﺗﺒﻪ‪ 2‬دﻗﺖ‬
‫‪ -‬درﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬

‫‪1- Pneumatic‬‬
‫‪2- Accuracy Class‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪338‬‬

‫‪ -‬ﻣﺤﺪوده اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫در ﻣﻮرد ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻏﻴﺮاﻳﺮاﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﻳﺎ ﭘﻼك ﺑﻪ‬
‫زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-١-١٧‬روﻏﻦ آﺎري‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از راه اﻧﺪازي ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از روﻏﻦﻫﺎ و ﮔﺮﻳﺲﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و‬
‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ از ﻣﻮاد رواﻧﻜﺎري ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ داﺧﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻬﻴﻪ اوﻟﻴﻦ ﺷﺎرژ روﻏﻦ ﻳﺎ ﮔﺮﻳﺲ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ده درﺻﺪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن روﻏﻦ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در اﺑﺘﺪاي راهاﻧﺪازي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻦ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪» ASME LOS-5C1‬ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺎري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻦ ﺑﺮاي روﻏﻨﻜﺎري و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪرواﻟﻜﺘﺮﻳﻚ« اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻨﻜﺎري ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻨﻮع در اﺳﺘﻔﺎده از روﻏﻦ و ﮔﺮﻳﺲ را ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎط روﻏﻨﻜﺎري ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﻏﻨﻜﺎري ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﻣﺘﺤﺮك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﺎرج از‬
‫ﺣﻔﺎظ اﻳﻤﻨﻲ آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٧-١-١٧‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪآﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻗﻼم ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﺮاي ‪ 5‬ﺳﺎل ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ آورده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﺮاي ده ﺳﺎل ﺑﻬﺮهﺑﺮداري را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد آﻧﻬﺎ را درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ داراي ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٧‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ دوم از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١٧‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزﻧﺪﻩ‬

‫‪ -١-٣-١٧‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺒﻞ از ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻗﺪام ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺑﻪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﺼﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزرﺳﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﺛﺮ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎر و‬
‫ﻳﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻠﻠﻲ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪ .‬ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻻزم از ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ‬
‫‪339‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻛﻠﻴﻪ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻮشﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻓﻼﻧﺞﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎنﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬رﻟﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻻﻣﭗﻫﺎي ﻫﺸﺪار دﻫﻨﺪه‪ ،‬ﻛﺎﺳﻪ ﻧﻤﺪﻫﺎ‪ ،‬واﺷﺮﻫﺎ و‪ ...‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻴﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎزهﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٣-١٧‬اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﺨﺰن ﺳﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎب‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﻠﻴﻤﻲ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٣-١٧‬ﻣﺮاﺟﻊ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از آﺧﺮﻳﻦ ﭼﺎپ ﻫﺮ ﻳﻚ‬
‫از اﻳﻦ ﻣﺮاﺟﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﻌﺎدل دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ و ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫)ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد( ‪ASTM- Materials Specifications‬‬
‫)دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ( ‪AISC – Manual‬‬
‫)آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺳﺎزهﻫﺎ( ‪AWS D1.1- Structural Welding Code‬‬
‫‪ACI 318- Building Code Requirements for Reinforced Concrete‬‬
‫)اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ در آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن(‬
‫‪CMAA Specification No.70 Specification for Electric Overhead Travelling Cranes‬‬
‫)ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎي ﺳﻘﻔﻲ ﻣﺘﺤﺮك ﺑﺮﻗﻲ(‬
‫‪AGMA 420.04 Practice for Enclosed Speed Reducers or Increasers Using spur, Hellical, Herringbon‬‬
‫)اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺟﻌﺒﻪ دﻧﺪهﻫﺎي ﻛﺎﻫﻨﺪه ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑﺎ دﻧﺪهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‪،‬ﻫﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻣﺎرﭘﻴﭽﻲ و ﻣﺨﺮوﻃﻲ( ‪and Bevel Gears‬‬
‫‪ASME /ANSI B30.2. Safety Standards for overhead and Gantry Cranes‬‬
‫)اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎي ﺳﻘﻔﻲ و ﭘﺎﻳﻪدار(‬
‫)‪ASME/ANSI B 30.16 Safety Standards for overhead Hoists (Underhung‬‬
‫]اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎي ﺳﻘﻔﻲ )آوﻳﺰ([‬
‫)اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﻴﻢ ﺑﻜﺴﻠﻲ( ‪HMI 100 Safety Standard for Electric Wire Rope hoist‬‬
‫)ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﭼﻨﮕﻚﻫﺎي ﭼﻤﭽﻪاي( ‪AISE No.7. Specification for Design of ladle Hooks‬‬
‫)اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ( ‪IEC. Electrical Safety Standards‬‬
‫)ﻣﺸﺨﺼﺎت رﻧﮓﻛﺎري(‪SSPC Painting Specifications‬‬
‫)ﻫﻨﺪﺑﻮك ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻛﺎرﺑﺮدي ﺗﺎﻟﻴﻒ دﻳﻮﻳﺲ( ‪Handbook of Applied Hydraulics by. C.V. Davis‬‬
‫‪Formulas for stress and strain by Raymond j Roark and Warrem C. Young‬‬
‫)ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎي ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﺗﺎﻟﻴﻒ رﻳﻤﻮﻧﺪ رآرك‪ ،‬وارم ﺳﻲ ﻳﺎﻧﮓ(‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪340‬‬

‫‪ -۴-٣-١٧‬ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ -1-4-3-17‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ )ﺑﻪﻏﻴﺮ از ﻟﻮﻟﻪ و ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر(‬

‫‪ -‬ﺑﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ آب روي درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ و رﻗﻮم ﻧﺮﻣﺎل آب )ﻣﺨﺰن ﻳﺎ ﭘﺎﻳﺎب(‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ آب روي درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ و رﻗﻮم ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﻴﻼب ﻃﺮاﺣﻲ)ﻣﺨﺰن ﻳﺎ ﭘﺎﻳﺎب ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد(‬
‫‪ -‬وزن ﺧﻮد ﺗﺠﻬﻴﺰات )درﻳﭽﻪ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺑﺮ‪ ،‬ﺷﻴﺮ و‪(...‬‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﭼﺮخﻫﺎ‪ ،‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ و آبﺑﻨﺪﻫﺎ در رﻗﻮم ﻧﺮﻣﺎل آب )درﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن و ﺣﺮﻛﺖ(‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﭼﺮخﻫﺎ‪ ،‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ و آبﺑﻨﺪﻫﺎ در رﻗﻮم ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﻴﻼب ﻃﺮاﺣﻲ )در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻜﻮن و ﺣﺮﻛﺖ(‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ در ﺣﺮﻛﺎت ﻛﺸﻮﻳﻲ و ﻟﻐﺰﺷﻲ روي رﻳﻞﻫﺎي ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻴﺮ ﻛﺮدن و ﺗﻮﻗﻒ اﺟﺒﺎري ﺣﺮﻛﺖ ﺷﻴﺮ ﻳﺎ درﻳﭽﻪ وارد ﻣﻲﺷﻮد‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي ﺑﺎد روي درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد ﻃﺮاﺣﻲ در ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﺟﻬﺖ وزش آن‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي ﺿﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 30‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات )ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ(‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي ﺿﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 100‬درﺻﺪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﻮازم ﻗﻔﻞ ﻛﻨﻨﺪه درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي وارده ﺑﻪ درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز در رﻗﻮم آب ﻣﺎﺑﻴﻦ رﻗﻮم ﻧﺮﻣﺎل و ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫‪ -‬ﺑﺎرﺟﺎﻧﺒﻲ وارده ﺑﻪ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﻳﺎ رﻳﻞﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎي درﻳﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 10‬درﺻﺪ‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ روي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ ﺗﻮام ﺑﺎ اﺛﺮ ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻚ آب‬
‫‪ -‬ﺑﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از آب ﻧﻔﻮذي ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺑﺘﻦ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻠﺰي‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي وارده از ﻃﺮف ﺑﺎﻻﺑﺮ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﻛﺎﻣﻞ درﻳﭽﻪ در ﺻـﻮرت ﻋﻤـﻞ ﻧﻜـﺮدن ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﻄـﻊ ﻓﺸـﺎر‬
‫ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوي وارده از ﻃﺮف ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺪﻓﻮن‬

‫‪ -2-4-3-17‬ﻟﻮﻟﻪ و ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬

‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ زﻳﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ و ﭼﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺘﻦ اﻃﺮاف آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ داﺧﻠﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ رﻗﻮم ﺣﺪاﻛﺜﺮ و رﻗﻮم اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ آب ﻣﺨﺰن‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﺸﺎر ﺧﺎرﺟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺎﻟﻲ و رﻗﻮم درﻳﺎﭼﻪ ﺳﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از وزن ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ وزن آب در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺘﻦ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪ و ﺑﺘﻦ اﻃﺮاف آن‬
‫‪ -‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ﺑﺘﻦ اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪ ﻳﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي‬
‫‪341‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده در ﺿﻤﻦ ﻧﺼﺐ و ﺑﺘﻦرﻳﺰي ﺷﺎﻣﻞ وزن ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه و ﻧﻴﺮوي ﺷﻨﺎوري ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻨﮕـﺎم ﺑـﺘﻦرﻳـﺰي‬
‫اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ روي ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ ﺗﻮام ﺑﺎ اﺛﺮ ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻚ آب‬
‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﻗﻮع ﭘﺪﻳﺪه ﺿﺮﺑﻪ ﻗﻮچ‬

‫‪ -۵-٣-١٧‬ﻣﻌﻴﺎرهﺎي ﻃﺮاﺣﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ‬

‫‪1‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس اﻟﺰاﻣﺎت ‪ NEHRP‬و ﻧﻴﺰ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫اﻟﺰاﻣﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 82‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ اﻳﺮان ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ )ﻃﺮح ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ » ﺑﻪ زﺑﺎن‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ«‪ ،‬ﺳﺎل ‪ (1367‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﻓﺸﺎر آب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻮﮔﺮاف ﺷﻤﺎره ‪ 2USBR 11‬ﻣﻼك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻼك دﻳﮕﺮي در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪاﻗﻞ اﻟﺰاﻣﺎت ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 2800‬ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﻜﻦ اﻳﺮان ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ« اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﺣﺮﻛﺎت ﻧﺎﺷﻲ از‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎرﻫﺎي اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺗﻨﻬﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﺎدي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻏﻴﺮﻋﺎدي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ‪ 80‬درﺻﺪ ﺣﺪ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺰاي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮاﺳﺎس ‪ NEHRP‬و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺿﺮاﺋﺐ زﻟﺰﻟﻪ ‪ 3DBL‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ درﻳﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺪﻓﻮن و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻨﻮﮔﺮاف ﺷﻤﺎره ‪ 11‬از ‪ USBR‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي‬
‫اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ‪ ،‬ﺑﺎر ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻣﺪه و در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻏﻴﺮﻋﺎدي دﺧﻴﻞ‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ‪ 80 :DBL‬درﺻﺪ ﺣﺪ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺎده‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ‪ 95 :4MDL‬درﺻﺪ ﺣﺪ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﺎده‬

‫‪ -۶-٣-١٧‬ﺗﻨﺶهﺎي ﻣﺠﺎز‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺳﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺷﻮد )ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ(‪:‬‬

‫‪1- National Earthquake Hazards Reduction Program‬‬

‫‪2- Hydrodynamic Pressure on Dams to Horizontal Earthquake Effects‬‬
‫‪3- Design Basis Level‬‬
‫‪4- Maximum Design Level‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪342‬‬

‫‪ -1-6-3-17‬اﺟﺰاي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫در اﺟﺰاي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ درﻳﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻨﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﺪرج در ﻣﻼكﻫﺎي زﻳﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و ﻃﻨﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﺠﺎز ﻣـﺬﻛﻮر در ‪ CMAA No.70‬و ﺑـﺮاي ﻗـﻼبﻫـﺎ ﺑﺮاﺳـﺎس ‪AISE‬‬
‫‪ No.7‬ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﻃﺮاﺣﻲ ﻃﻨﺎبﻫﺎي ﻓﻮﻻدي در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي ﺑﺎرﮔـﺬاري ﻧﺒﺎﻳـﺪ از ‪ 5‬ﻛـﻢﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در ﺑﺎرﮔـﺬاري‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي وارد ﺑﺮ ﻃﻨﺎب ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 60‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻃﻨﺎب ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻚ وﻳﻨﭽـﻲ و از ‪ 80‬درﺻـﺪ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ دو وﻳﻨﭽﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻣﻮرد ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 33‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺎده و ﻳﺎ از ‪ 20‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻣـﺎده‬
‫ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ )در ﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﺎدي(‪ .‬در ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 33‬درﺻﺪ ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ﺗـﻨﺶﻫـﺎي ﻣﺠـﺎز در‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﺎدي‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎزﻫﻢ از ‪ 80‬درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺎده ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-6-3-17‬اﺟﺰاي ﺳﺎزهاي‬

‫در ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ذﻛﺮ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ AISC‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ ‪ CMAA No.70‬ﺣﺎﻛﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد اﺟﺰاي ﺳﺎزهاي ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻨﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ‪ 133‬درﺻﺪ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز در ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﻋﺎدي ﺑﺎﻻ رود‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻦ ﻛﻪ از ‪ 80‬درﺻﺪ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺎده ﺗﺠﺎوز ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-6-3-17‬اﺗﺼﺎﻻت‬

‫در اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﻲ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ‪ AWS D.1.1‬ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻧﺒﺎﻳﺪ از‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ ﻓﺮاﺗﺮ رود‪ .‬در اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهاي‪ ،‬ﺑﺎر وارده ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 90‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز در‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪)AISC‬درﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﺎدي( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار را ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺎ ‪ 25‬درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬
‫وﺟﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ 80‬درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺎده ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪σc = (σx 2 + σy 2 − σ x σ y + 3τ2xy ) 2‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﺮخﻫﺎي ﻃﺮﻓﻴﻦ درﻳﭽﻪ و ﻳﺎ ﻧﺼﻒ ﻣﻴﺰان ﻣﺠﺎز ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ درﻳﭽﻪﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﺎدي‬
‫‪800‬‬
‫اﻻﺳﺘﻴﻚ آبﺑﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ(‪ .‬در ﻣﻮرد ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﭘﻞ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از‬
‫‪1‬‬
‫دﻫﺎﻧﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1000‬‬

‫‪ -٧-٣-١٧‬اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﻮل دوره ﭘﻴﻤﺎن اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﻨﺎد ﺑﻪ‬
‫زﻳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دو زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪343‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -1-7-3-17‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺟﻊ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮاد‪ ،‬ﺗﻨﺶﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺎز و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻋﺎدي و اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده از ﺳﻮي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﻴﻮﻳﻞ‬
‫‪ -‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺮﻛﻨﺶ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﻧﺪه ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ روي درﻳﭽﻪﻫﺎ و ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺎز ﻛﺮدن و ﺑﺴﺘﻦ اﺿﻄﺮاري درﻳﭽﻪﻫﺎ و ﺷﻴﺮﻫﺎ‬
‫‪ -‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺻﻔﺤﻪ ﭘﻮﺷﺸﻲ درﻳﭽﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه و ﻓﻮاﺻﻞ ﺗﻴﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه ﭼﺮخﻫﺎ ﻳﺎ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ و ﻓﻮاﺻﻞ آﻧﻬﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺑﻌﺎد و ﭘﺮوﻓﻴﻞ رﻳﻞﻫﺎي ﻫﺎدي و ﻣﺴﻴﺮ ﭼﺮخ درﻳﭽﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارده روي ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺪﻓﻮن و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﺪازه و اراﺋﻪ ﻣﻼك اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﻠﻨﺪرﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ‪ ،‬ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮﻟـﺪ ﻓﺸـﺎر ﻫﻴـﺪروﻟﻴﻚ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ و ﻏﻴﺮه‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﺗﻜﻴﻪﮔﺎهﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺟﻮش‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ‪ ،‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -2-7-3-17‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎي ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﺷﺪه ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺎژﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬دﻳﺎﮔﺮامﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻣﺪارك ﭘﻴﻤﺎن و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺤﻴﺢ و ﻣﻄﻤﺌﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎسﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﻮﻧﺘﺎژ‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ و ﻛﺎﺑﻞﻛﺸﻲ ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن اﺗﺼﺎل ﻣﺎﺑﻴﻦ اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻳﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺳﺘﻘﺮار ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻣﺠﺎري آب ﮔﺬر‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺪﻓﻮن در ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺪارﻫﺎي ﻓﺮﻣﺎن و ﻗﺪرت ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﺗﻮزﻳﻊ‪ ،‬روﺷﻨﺎﻳﻲ و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪344‬‬

‫‪ -‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮﻧﺘﺎژ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻨﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻨﺎﻳﻲ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬
‫‪ -‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﻧﻘﺸﻪ و ﻳﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﻄﺒﺎق ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح ﻻزم ﺑـﻮده و از ﻃـﺮف ﻛﺎرﻓﺮﻣـﺎ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺑﻠﻮك ﻋﻨﻮان ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻨﻀﻢ ﺑﻪ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺑﻠﻮك ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮف‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻗﺒﻼ اراﺋﻪ ﮔﺮدد و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC/ISO‬و داراي ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻋﺪاد و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻋﻼﻳﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC/ISO‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي اراﺋﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻓﻴﻠﻢ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻟﻮح راﻳﺎﻧﻪاي ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻮارد ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-١٧‬ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ -١-۴-١٧‬ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ -1-1-4-17‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﭼﺎب از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ASTM, ANSI‬و ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺎدل ﺑﺎﻳﺪ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻮاد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام از ﺗﺠﻬﻴﺰات ذﻛﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺿﻤﻦ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ وزن ﻣﻤﻜﻦ را‬
‫دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮدر ﻣﻮاردي ﻛﻪ وزن اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درﻳﭽﻪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-4-17‬ﻣﻮاد رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه‬

‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ ASTM A48 - Class30‬ﻳﺎ ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ‬ ‫‪ -‬ﭼﺪن‬
‫‪ ASTM A27 Grade 65-35‬ﻳﺎ ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ‬ ‫‪ -‬ﻓﻮﻻد رﻳﺨﺘﮕﻲ‬
‫‪) ASTM‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ(‬ ‫‪ -‬ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن رﻳﺨﺘﮕﻲ‬
‫ﻣﻮاد رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻮده و ﻋﺎري از ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﺨﻠﺨﻞ‪،‬ﺣﺒﺎب ﻫﻮا ) ﻣ‪‬ﻚ(‪ ،1‬ﺗﺮك‪ ،‬ﻧﻘﺎط ﺳﺨﺖ ﺷﺪه‪،‬‬
‫اﺛﺮات اﻧﻘﺒﺎض و ﻧﻘﺎﻳﺺ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮﺣﻲ از ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري روي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫داراي ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻋﻴﻮب رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺣﻔﺮه‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮري و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻄﻮح ﭘﺲ از رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1- Bubble‬‬
‫‪345‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه ﭼﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﻳﺎ روشﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺪون اﺧﺬ اﺟﺎزه ﻛﺘﺒﻲ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻮاردي روش ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺪون و ﻣﺴﺘﻨﺪ ﮔﺮدﻳﺪه و ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﭘﺲ از آن ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎزدﻳﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﮕﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ )ﺳﺨﺖ ﻛﺎري‪ ،‬ﻧﺮﻣﺎﻟﻴﺰه ﻛﺮدن‪ ،‬ﺗﻨﺶ زداﻳﻲ و‪ (...‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻋﻤﺪه روي ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي‬
‫ﺷﺪه ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺠﻤﻊ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ و ﻳﺎ آﻟﻴﺎژي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮدود ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪ رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﮔﺮدد‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺪودﻳﺖ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﻘﺒﺎض ﻣﺎده را درﺿﻤﻦ ﺳﺮد ﺷﺪن ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ‬
‫داﺧﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب ذرات ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪ (MT‬و رﻧﮓ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮ )‪ (PT‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ASME, sec‬‬
‫‪ VIII- D.1‬روي ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ )‪ (RT‬ﺗﺎ ‪ 50‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ASTM E446‬و‬
‫ﺑﺮاي ﺿﺨﺎﻣﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ASTM E186‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﻴﻚ )‪ (UT‬ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM E114‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‪ ASTM‬اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶ از ‪ 20‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﭘﺲ از ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻨﺶ زداﻳﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻗﻄﻌﺎت ﭼﺪﻧﻲ ﺑﺎ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت رﻳﺨﺘﻪﮔﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻗﻄﻌﺎت ﭼﺮﺧﻨﺪه در ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دو ﺑﺎر ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم آن در ﻛﻮره ﻣﺨﺼﻮص ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻮره ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻟﻮازم ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻮده و‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در ﻃﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻛﻮره را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-1-4-17‬ﻣﻮاد آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه‬

‫ﻣﺤﻮرﻫﺎ و ﻗﻄﻌﺎت دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ ASTM A 668- ClassD‬ﻳﺎ ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ‬ ‫‪ -‬ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ ASTM A668 - ClassH‬ﻳﺎ ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮ‬ ‫‪ -‬ﻓﻮﻻد آﻟﻴﺎژي ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫‪ASTM A504 - ClassAR‬ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل‬ ‫‪ -‬ﭼﺮخ درﻳﭽﻪﻫﺎ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﺷﻤﺶ رﻳﺨﺘﻪﮔﺮي ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻓﻠﺰي رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﻪ آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﺼﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و دوام ﻗﻄﻌﻪ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮﻓﻠﺰي و ﺗﺠﻤﻊ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ در آن‬
‫ﻧﺒﺎﻳﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت اﺻﻠﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬از ﻣﺮﺣﻠﻪ رﻳﺨﺘﻦ ﺷﻤﺶ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻫﻨﮕﺮي‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات روي ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺣﺮارﺗﻲ و ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎزرﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻮرد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ‪ ،‬ﻧﺮﻣﺎﻟﻴﺰه ﻛﺮدن و ﺗﻨﺶ زداﻳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺤﻮرﻫﺎي‬
‫ﺗﻮﭘﺮﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺳﻮراخ ﻣﺤﻮري در آﻧﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﺳﻮراخﻛﺎري ﻏﻴﺮ دﻗﻴﻖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻛﻮره ﻣﺨﺼﻮص ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه دﻳﮕﺮ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪346‬‬

‫ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ »ﺷﻤﺎره ﺣﺮارﺗﻲ« ﺣﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻞ اﻳﻦ ﺷﻤﺎره ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﻗﻄﻌﻪ روي دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ASTM A370‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻃﻮل ﻣﺤﻮر ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻪ آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻃﻮل اﺿﺎﻓﻲ در ﻫﺮ دو اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ وزن‬
‫ﻣﺤﻮر ‪ 4/5‬ﺗﻦ ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮل اﺿﺎﻓﻲ در ﻃﺮﻓﻴﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻳﻚ ﺳﻮراخ ﺳﺮاﺳﺮي ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ اﻳﻦ ﺳﻮراخ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ‪ ANSI/ASTM B46.1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﻮراخ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻛﻨﺘﺮل وﺿﻌﻴﺖ داﺧﻞ ﻣﺤﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﮕﺮي ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺤﻮر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺘﺎﻟﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻨﻤﺎﻳﻲ ‪ 100‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬و ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﻮﻻد داراي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ اﺳﺖ و‬
‫ﺗﺠﻤﻊ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت آﻟﻴﺎژي ﻳﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲﻫﺎ در آن دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-1-4-17‬ورقﻫﺎ و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻓﻮﻻدي‬

‫ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد داﻧﻪرﻳﺰ و ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ASTM A572 Grade50‬‬ ‫‪ -‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪ASTM A36‬‬ ‫‪ -‬ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻏﻴﺮاﺻﻠﻲ‬
‫اﻳﻦ ورقﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺧﻮاص ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺧﻮب‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻳﺎد در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺴﺘﮕﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﺣﺘﻲ در درﺟﻪ ﺣﺮارت زﻳﺮﺻﻔﺮ(‬
‫‪ -‬ﭘﻮﺳﺘﻪ )ﻻﻳﻪ ﻻﻳﻪ( ﻧﺸﺪن‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﻴﺮﺷﺪﮔﻲ‬
‫‪ -‬ﺻﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ -‬دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ در اﺑﻌﺎد و ﺿﺨﺎﻣﺖﻫﺎ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻘﺎﻳﺺ ﻣﻮﺟﻮد در ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﭼﻪ در ﺣﻴﻦ ﻧﻮرد و ﭼﻪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ورق ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ورقﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻮﺷﺶ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻛﺎﺑﻞ و ﻟﻮﻟﻪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻒﭘﻮش ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع آﺟﺪار ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﻞﻫﺎ و ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻓﻮﻻدي ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM‬ﺑﻮده و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ آﻧﻬﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -5-1-4-17‬ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن‬

‫ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM A276‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آن ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪347‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -6-1-4-17‬ﻓﻠﺰات ﻏﻴﺮآﻫﻨﻲ )ﻣﺲ‪ ،‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ و‪(...‬‬

‫ﻣﺲ و آﻟﻴﺎژﻫـﺎي آن ﻛـﻪ در ﺳـﺎﺧﺖ ﻣﻴﻠـﻪﻫـﺎ ﻳـﺎ ﭘﺮوﻓﻴـﻞﻫـﺎي ﻫـﺎدي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫‪ (Specifications for Copper Bus Bar, Rod and Shapes) ANSI C 7.25‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎديﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ واﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﻧﺮم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻫﺎديﻫﺎي اﺻﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ Specifications for Alluminum Bar for Electrical Purposes (Bus Bar) ANSI C7.27‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻟﻴﺎژﻫﺎي آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎديﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ واﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﻛﺎرﺑﺮد دارد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪:ANSI C7.45‬‬
‫‪Specifications for Alluminum alloy Extruded Bar, Rod, Pipe and Structural Shapes for Electrical‬‬
‫)‪ Purposes (bus Conductors‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ و داراي ﺧﻮاص ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-1-4-17‬ﺑﻮشﻫﺎ و ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺰي و ﺑﺮﻧﺠﻲ‬

‫آﻟﻴﺎژ ﺑﺮﻧﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻮش ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM B584‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرهﻫﺎي آﻟﻴﺎژي ‪ C90500, C86300‬ﻳﺎ‬
‫‪ C93700‬و ﻳﺎ ﻣﻌﺎدل آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠﻪﻫﺎي ﺑﺮﻧﺰي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ،ASTM B1‬آﻟﻴﺎژ ﻧﻮع ‪ A‬و ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮاردي‬
‫ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻴﻦﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ(‪ .‬ﺑﺮﻧﺰ و ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -8-1-4-17‬ﺑﺎﺑﻴﺖ‬

‫ﺑﺎﺑﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎده ﺿﺪ اﺻﻄﻜﺎﻛﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ASTM B23, Alloy No.3 or 7‬‬ ‫‪ -‬ﺑﺎﺑﻴﺖ ﺑﺮاي ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎي ﻏﻼﻓﻲ ﺑﺮﻃﺒﻖ‬
‫‪ASTM B23, Alloy No.2 or 3‬‬ ‫‪ -‬ﺑﺎﺑﻴﺖ ﺑﺮاي ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎي ﻣﺤﻮري )ﺗﺮاﺳﺖ( ﺑﺮ ﻃﺒﻖ‬

‫‪ -9-1-4-17‬ﺟﻨﺲ ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰي در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬

‫ﻫﺮﺟﺎ ﻛﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﺳﻄﻮح ﻓﻠﺰي ﻛﻪ از دو ﺟﻨﺲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﺟﻨﺲ‬
‫اﻳﻦ دو ﻓﻠﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪول ﺧﻮاص اﻟﻜﺘﺮوﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻓﻠﺰات ﺑﻴﺶ از ‪ 0/5‬وﻟﺖ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻳﻜﻲ از دو ﻓﻠﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺰ آبﻛﺎري ﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﺧﺘﻼف‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد‪ ،‬ﻳﺎ در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن دو ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رﻧﮓ ﻳﺎ ﻣﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻋﺎﻳﻖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -10-1-4-17‬ﭘﻴﭻ‪ ،‬ﻣﻬﺮه‪ ،‬واﺷﺮ‪ ،‬ﻓﻨﺮ‪ ،‬و ﻏﻴﺮه‬

‫ﭘﻴﭻﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻬﺮهﻫﺎ‪ ،‬واﺷﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻨﺮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮچﻫﺎ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﺗﺼﺎل ﻗﻄﻌﺎت در ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻟﺤﺎظ ﺷﻜﻞ و اﻧﺪازه ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺘﺮﻳﻚ ‪ ISO‬و از ﻟﺤﺎظ ﻣﻮاد ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM 193‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻋﺎدي از ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ ﻛﺮﺑﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﻳﺎ‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻد ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﺑﺎﻻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻛﻠﻴﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهاي ﺑﺎﻳﺪ از واﺷﺮ‪ ،‬ﺧﺎر ﻗﻔﻠﻲ و ﻳﺎ‬
‫وﺳﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻗﻔﻞ ﺷﺪن و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺷﻞ ﺷﺪن اﺗﺼﺎل‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪348‬‬

‫در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻮاﺻﻞ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ )ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻻﺳﺘﻴﻚ آبﺑﻨﺪ درﻳﭽﻪﻫﺎ( و ﻳﺎ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﭻ و‬
‫ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻜﺮر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻤﻴﺮات و ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد ﺟﻨﺲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن و ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ دﻧﺪاﻧﻪ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺴﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺿﺪﮔﺮﻳﭙﺎژ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬رﻟﻪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ دﻗﻴﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ از ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي اﺟﺘﻨﺎب ﺷﻮد و در‬
‫ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺰ ﺳﻄﺢ آن ﺑﺎ ﻛﺮم‪ ،‬ﻛﺎدﻣﻴﻮم و ﻳﺎ روي آبﻛﺎري ﺷﻮد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺖ رواداريﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺟﻨﺲ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺼﺎرف‪ ،‬ﺑﺮﻧﺞ و‬
‫ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻨﺲ ﻓﻨﺮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از آﻟﻴﺎژ زﻧﮓﻧﺰن ﻧﻈﻴﺮ ﻓﺴﻔﺮ‪ -‬ﺑﺮﻧﺰ ﻳﺎ ﻧﻘﺮه ‪ -‬ﻧﻴﻜﻞ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﭼﻮب‬
‫ﺑﺎﻳﺪ داراي روﻛﺶ ﻧﻴﻜﻞ و ﻳﺎ ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-١٧‬ﻓﺮاﻳﻨﺪهﺎي ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ -1-2-4-17‬ﺟﻮﺷﻜﺎري‬

‫ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺟﻮﺷﻜﺎري در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ روش ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎ ﻗﻮس اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬روشﻫﺎي‬
‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ AWS‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺟﻮﺷﻜﺎران و اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ داراي ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ از ﻳﻚ ﻣﻮﺳﺴﻪ ذﻳﺼﻼح ﺑﻮده و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻋﺪ ‪ AWS‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ AWS‬و ‪ ASME‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روشﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﮔﺰارشﻫﺎي ﺗﺴﺖ ﺟﻮش ﭼﻪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و ﭼﻪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﺪارك دال ﺑﺮ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺟﻮﺷﻜﺎران و اﭘﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺣﻖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬در ﻫﺮزﻣﺎن در ﺗﺴﺖ رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺟﻮش ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﻨﺪ و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻴﺰ در دﺳﺘﺮس آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻧﻔﻮذ رﻃﻮﺑﺖ در ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪه و در ﺟﻌﺒﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﻧﻔﻮذ رﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد‪ .‬اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﺟﺬب ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (Filler Metal Specification A5) AWS‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ورقﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﻮش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دﻗﻴﻘﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪه و ﻟﺒﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺟﻮش داراي ﻧﻔﻮذ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻗﻮس ﻟﺒﻪﻫﺎي ورق ﺑﺎ ﭼﻜﺶ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺟﻮش ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ دو ﻗﻄﻌﻪ در‬
‫رﻳﺸﻪ ﺟﻮش ﺑﻴﺶ از ‪ 3‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺲ از ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻟﺒﻪﻫﺎي ورق ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ‪ 1/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺧﻄﻮط ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن از ﺟﻮش ﺳﺮﺑﺎﻻ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﻴﺎر ﺟﻮش ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم‬
‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺧﺎلﺟﻮش زده ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﻴﻦ ﺟﻮﺷﻜﺎري‪ ،‬ﺧﺎلﺟﻮشﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻂ ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻨﮓ زده ﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ورقﻫﺎي‬
‫ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ ﺑﺮاي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دو ورق ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﻮش ﺷﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﻫﺮ دو داراي ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺶ از ‪ 25‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺠﺎور ﺧﻂ‬
‫ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﭘﻴﺶ ﮔﺮم ﺷﺪه و ﺑﻪﻃﻮر ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﺣﺮارت ﺣﺪود ‪ 70‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬دراﻳﻦ‬
‫‪349‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﻣﻮارد اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺑﺎ ﻫﻴﺪروژن ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﭘﺎس ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺤﻞ‬
‫ﺟﻮش‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪآراﻣﻲ ﭼﻜﺶﻛﺎري ﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ و ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن از ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻗﻄﻌﺎت ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻜﺶﻛﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺎره ﺷﺪن ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ و ﻳﺎ ﺗﺮك ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺧﻂ ﺟﻮش ﻧﺸﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ و ﻧﻴﺰ‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﭘﺎس ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻜﺶﻛﺎري ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﺟﻮش ﻧﺒﺎﻳﺪ از آﻧﭽﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (Structural Welding Code) AWS, D1.1‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺪازه‬
‫ﺟﻮشﻫﺎي ﮔﻮﺷﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ورقﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 6‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺑﻌﺎد آن ﺑﻴﺶ از ‪ 8‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎ ﺗﻌﺪاد ﭘﺎسﻫﺎي ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ دو ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻮشﻫﺎي ﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﺐ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع »ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﻛﺎﻣﻞ« ﺑﺎﺷﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ورقﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺟﻮش دو ﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺟﻮش ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن ﻛﻪ در ﻣﺠﺎري آبﮔﺬر ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻼزاﻳﻲ‪ 1‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از اﻟﻜﺘﺮود ﻓﻮﻻدي‬
‫ﻛﺮم ‪ -‬ﻧﻴﻜﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻮع و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻳﻦ اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎ و ﻛﻼس ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ،ASTM‬ﻣﻨﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺟﻮﺷﻜﺎري‪ ،‬ﻫﺮﺳﺎزه ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻮرد ﺗﻨﺶ زداﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﻦ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدي ﻧﺼﺐ‬
‫ﺷﺪهاﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻳﺪه و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮓ زده و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺻﺪﻣﺎت وارده ﺗﺮﻣﻴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﺟﻮش ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﻳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖﻫﺎي ‪ MT‬و ‪ PT‬ﺑﺮاﺳﺎس ‪D.1‬و ‪ ،ASME Sec. VIII‬ﭘﻴﻮﺳﺖﻫﺎي ‪ 6‬و ‪8‬‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖ رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ )‪ (RT‬ﺑﺮاﺳﺎس ‪AWS D 1.1‬‬

‫‪ -‬ﺗﺴﺖ اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﻴﻚ )‪ (UT‬ﺑﺮاﺳﺎس ‪ASTM E114‬‬

‫دراﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ روش ﺗﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻼكﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﺟﻮش ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻧﻘﺺ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل درﺟﻮش‪ ،‬ﺟﻮش ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﻓﻠﺰ اﺻﻠﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺨﺮب )‪(UT, MT, PT, RT‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت و ﺑﺎ روش ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮش‪ ،‬از‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-4-17‬ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو روش زﻳﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﺮدن )ﭘﻮﺷﺶ روي(‬
‫‪ -2‬رﻧﮓﻛﺎري‬

‫‪1- Cavitation‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪350‬‬

‫‪ -١-٢-٢-۴-١٧‬ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰﻩ آﺮدن‬
‫ﺟﻬﺖ ﻗﻄﻌﺎت و اﺟﺰاﻳﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM A123‬از روش‬
‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه داغ اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬وزن ﻻﻳﻪ روي ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ از ﻓﻠﺰ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 600‬ﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻮﻻد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﭘﺲ از‬
‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﺮدن‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺮوﻣﺎت ﭘﻮﺷﺶ داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻗﻄﻌﺎت ﻟﻮﻟﻪاي ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮراخﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻻزم ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﺮدن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬آﻣﺎدهﺳﺎزي‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺮاي ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﺮدن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﭘﺲ از ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﻤﻴﺰ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺗﻴﺰ و ﻏﻴﺮه ﺑﺠﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ و ﭘﻴﺎده و ﺳﻮار ﻛﺮدن‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روي ﻗﻄﻌﺎت ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺷﺪه ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري‪ ،‬ﺳﻮراخﻛﺎري ﻳﺎ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻣﺠﺎز ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻄﻮح ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻳﺎ ﻧﺼﺐ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺳﺮد در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﻄﻌﺎت ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻼكﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ASTM A123‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٢-٢-٢-۴-١٧‬رﻧﮓﺁﻣﻴﺰي‬
‫ﺳﻄﻮح ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب و ﻫﻮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﺎﻣﻞ زﻳﺮرﻧﮓ‪ ،‬رﻧﮓ ﻣﻴﺎﻧﻲ و رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮرﻧﮓ و رﻧﮓ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺗﺎ آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ زده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه و‬
‫ﭘﺲ ازﺗﻜﻤﻴﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺼﺐ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ در ﺑﺘﻦ ﻣﺪﻓﻮن ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻄﻮح و ﻟﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﻮد و ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ‬
‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ از ﻧﻮع ﻗﺎﺑﻞ ﺟﻮﺷﻜﺎري زده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬
‫زﻧﮓزدﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺿﻤﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺎﺷﻴﻦﻛﺎري ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه‪ ،‬ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن‪ ،‬ﺳﻄﻮح ﺑﺮﻧﺰي‪ ،‬آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻞﻣﻬﺎرﻫﺎ و ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ داراي رواداري دﻗﻴﻖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از زﻧﮓزدﮔﻲ ﺿﻤﻦ ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ و اﻧﺒﺎر ﻛﺮدن در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫آﻣﺎده ﺳﺎزي ﺳﻄﻮح ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي رﻧﮓ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ SSPC‬و ﺑﺸﺮح زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺳﻔﻴﺪ ﻛﺮدن ﺳﻄﺢ‪ :‬ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪﻃﻮرﻛﺎﻣﻞ ﺳﻔﻴﺪ )ﺑﺮاق( ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP10‬ﻣﺎﺳﻪﭘﺎﺷﻲ )ﺳﻨﺪﺑﻼﺳﺖ(‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ارﺗﻔﺎع ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻴﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ‪ 0/05‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻳﺎ ﻛﻢﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬روﻏﻦ‪ ،‬ﮔﺮﻳﺲ و آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺎﺳﻪ ﭘﺎﺷﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻼلﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ زدوده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار اﻳﻦ آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ ﻛﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻦ ﭼﺮﺑﻲ‪ ،‬دوﺑﺎره ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﺳﻪ ﭘﺎﺷﻲ‪ :‬ﻣﺎﺳﻪ ﭘﺎﺷﻲ ﺳﻄﻮح ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاﺳﺎس ‪ SSPC-SP6‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ روش‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح ﺑﺎ اﺑﺰار ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ‪ :‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ از اﺑﺰار ﺑﺮﻗﻲ ﻳﺎ ﺑﺎدي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺑ‪‬ﺮس ﺑﺮاي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻻزم اﺳﺖ ﭼﺮﺑﻲ‪،‬ﮔﺮﻳﺲ‪ ،‬زﻧﮓزدﮔﻲ و‪ ...‬ﺑﺮﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP3‬زدوده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎﺳﻪ ﭘﺎﺷﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP6‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ روش ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺳﻄﻮح ﺑﺎ اﺑﺰار ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪351‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫د‪ -‬ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻄﻮح‪ :‬ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي زﻳﺮرﻧﮓ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮاد زاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻣﺎﺳﻪ و ﻏﻴﺮه ﺗﻮﺳﻂ ﺑ‪‬ﺮس ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده ﻳﺎ‬
‫ﻣﻜﻨﺪه از روي ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﮔﻮﺷﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻞﻫﺎي اﺗﺼﺎل و ﻧﻘﺎط ﻛﻮر‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﺬول‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻄﻮح‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﺤﺎﻓﻆ )زﻳﺮرﻧﮓ( ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺤﺖ ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺗﻤﻴﺰﻛﺎري ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻄﺢ و اﺟﺮاي زﻳﺮرﻧﮓ ﻳﺎ رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ در ﺻﻮرت ﺗﻚ ﻻﻳﻪ ﺑﻮدن رﻧﮓ ﺑﻴﺶ از ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺮاي رﻧﮓ ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﻮح رﻧﮓ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﻋﺎري از رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻧﮓﻛﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑ‪‬ﺮس وﻳﺎ ﭘﺎﺷﺶ رﻧﮓ )اﺳﭙﺮي( اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﺎت رﻧﮓﻛﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺑﻲوﻗﻔﻪ ﺑﻮده و‬
‫ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻫﺮ ﻻﻳﻪ از رﻧﮓ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻛﺎرﮔﺎه ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از رﻧﮓ ﻛﻪ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار رﻧﮓ‬
‫ﻻزم ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ رﻧﮓ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در‬
‫ﻻﻳﻪﻫﺎي رﻧﮓ‪ ،‬ﻋﺪم ﺗﺠﺎﻧﺲ‪ ،‬ﺣﺒﺎب ﻫﻮا ﻳﺎ اﺷﻜﺎﻻت دﻳﮕﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﺢ رﻧﮓ‪ ،‬ﻳﻚ ﻻﻳﻪ رﻧﮓ اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه رﻧﮓ ﺑﻮده و در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 100‬ﻣﻴﻜﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ رﻧﮓ اﺟﺮا ﺷﺪه روي ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﭼﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺧﻮد رﻧﮓ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻧﺤﻮه آﻣﺎدهﺳﺎزي واﺟﺮاي آن ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﺪا ﻧﺸﺪن رﻧﮓ از ﻓﻠﺰ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻧﮓ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭼﻪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و ﭼﻪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد رﻧﮓ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺨﺘﻠﻒ )رﻧﮓ( ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ذﻳﻼً ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﻬﺎ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P1‬ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ آب(‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ SSPC-SP10‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻧﮓ از ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ ﻏﻴﺮآﻟﻲ ﻏﻨﻲ ﺷﺪه از روي و دو‬
‫ﻻﻳﻪ اﭘﻮﻛﺴﻲ ﻗﻴﺮ ذﻏﺎل ﻛﻪ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي رﻧﮓ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪود ‪10‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ از ﻣﺤﻞ ﺟﻮشﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﻪ رﻧﮓﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه رﻧﮓ ﺑﻮده و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 90‬ﻣﻴﻜﺮون و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام از دو ﻻﻳﻪ اﭘﻮﻛﺴﻲ ﻗﻴﺮ ذﻏﺎل ﺑﻴﻦ ‪ 200‬ﺗﺎ‬
‫‪ 260‬ﻣﻴﻜﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﻣﻞ رﻧﮓ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ﺑﻴﻦ ‪ 450‬ﺗﺎ ‪ 610‬ﻣﻴﻜﺮون ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ رﻧﮓ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺳﻨﺞ‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻫﺎﻟﻴﺪي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P2‬ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا و رﻃﻮﺑﺖ زﻳﺎد(‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﻣﺎده ﺳﺎزي ﺳﻄﺢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ SSPC-SP10‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻧﮓ از ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ ﻏﻴﺮ آﻟﻲ ﻏﻨﻲ ﺷﺪه از روي و‬
‫دو ﻻﻳﻪ رﻧﮓ اﭘﻮﻛﺴﻲ داراي ﺑﻨﻴﺎن ﭘﻠﻲآﻣﻴﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ رﻧﮓ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 250‬ﻣﻴﻜﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P3‬ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻫﻮا اﻋﻢ از ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻣﺤﻴﻂ روﺑﺎز(‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪352‬‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﺢ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺳﻪﭘﺎﺷﻲ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ‪ SSPC-SP6‬ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ رﻧﮓ از ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ‬
‫آﻟﻜﻴﺪي و دو ﻻﻳﻪ رﻧﮓ درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻴﺎن آﻟﻜﻴﺪي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ رﻧﮓ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ﺑﺎﻳﺪ ‪ 200‬ﻣﻴﻜﺮون ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P4‬ﺑﺮاي ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ(‬

‫ﺳﻄﻮح ﺧﺎرﺟﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺗﻮر ﭘﻤﭗﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮآﻻت‪ ،‬ﮔﻴﺮﺑﻜﺲﻫﺎ و‪ ...‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﭼﺮﺑﻲزداﻳﻲ )ﻃﺒﻖ‬
‫‪ ،(SSPC-SP2‬و ﺳﭙﺲ ﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP1‬ﺗﻤﻴﺰ‪ ،‬و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻳﻚ ﻻﻳﻪ رﻧﮓ درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻨﻴﺎن آﻟﻜﻴﺪي روي آﻧﻬﺎ زده ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﻮح دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP10‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺎﺳﻪﭘﺎﺷﻲ آﻣﺎدهﺳﺎزي‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ ﻏﻴﺮآﻟﻲ‪ ،‬ﻏﻨﻲ ﺷﺪه از روي و دو ﻻﻳﻪ رﻧﮓ‬
‫درﻳﺎﻳﻲ آﻟﻜﻴﺪي روي آﻧﻬﺎ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ رﻧﮓ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 300‬ﻣﻴﻜﺮون ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ رﻧﮓ روي رﻧﮓ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪاي ﻗﺒﻠﻲ اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺛﺮ رﻧﮓ ﻗﺒﻠﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺨﻔﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P5‬ﺳﻄﻮح در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ روﻏﻦ(‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﺢ ﺑﺮﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP10‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ رﻧﮓ ﺿﺪ روﻏﻦ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 200‬ﻣﻴﻜﺮون اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه رﻧﮓ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻮده و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺟﺮاي رﻧﮓ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‬
‫اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﻗﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪) P6‬ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﺳﻴﻮﻳﻞ(‬

‫در اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺮدهﻫﺎي ﺣﻔﺎظ‪ ،‬ﭘﻠﻜﺎنﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮهﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪،‬‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺳﻄﻮح ﻃﺒﻖ ‪ SSPC-SP6‬اﻧﺠﺎم‪ ،‬و اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﻻﻳﻪ زﻳﺮرﻧﮓ و ﺳﭙﺲ دو ﻻﻳﻪ رﻧﮓ آﻟﻜﻴﺪي ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ )ﺧﺸﻚ ﺷﺪه( ‪ 40‬ﻣﻴﻜﺮون ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -۵-١٧‬ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺁزﻣﺎﻳﺶ‬

‫‪ -١-۵-١٧‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮاد‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻳﺎ در ﻛﺎرﮔﺎه در ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻮرد ﺑﺎزرﺳﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ را ﺑﺮآورده ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺮارداد‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫آﻣﺪ‪ .‬روش و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻳﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪوﻧﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎن‬
‫ﺷﺮوع‪ ،‬ﻣﺪت و زﻣﺎن ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺼﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪353‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮔﺮوه از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﮔﺰارش آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺮﺑﻮط را ﺗﻬﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺴﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻧﺎم ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﺮﺑﻮط و ﻧﻴﺰ اﻣﻀﺎء ﻧﻈﺎرتﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺎرﭼﻮب و‬
‫ﺷﻜﻞ اراﺋﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ ﻗﺒﻼ ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‪ ،‬ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط را ﺻﺎدر‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-١٧‬ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي ﺣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪ -1-2-5-17‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻮاد‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮاد‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫و آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و روشﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﻣﻮاد ﻣﻮﺟﻮد‬
‫در اﻧﺒﺎر ﻛﻪ ﻣﺨﺘﺺ ﭘﺮوژه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪارﻛﻲ دال ﺑﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اراﺋﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺿﺮورت ﻧﺪارد‪ .‬درﻣﻮرد ﻣﻮاد و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﻓﻨﻲ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺴﺖﻫﺎي ﺗﻴﭗ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺷﻮاﻫﺪي دال ﺑﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﺘﺒﺮ‬
‫ﻧﺒﻮدن اﻳﻦ ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪﻫﺎ از ﻃﺮف ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد ﺗﺴﺖﻫﺎي ﺗﻴﭗ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﺪارك ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دﻳﮕﺮ را ﻛﻪ در ﺑﺎزرﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه‬
‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ اﻃﻼع ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ رﺳﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ و روشﻫﺎي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺨﺮب را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده و ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮاردﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ارﺳﺎل ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﺗﺴﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده و ﺑﺎ‬
‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺣﻖ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺸﻲ را ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﭼﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻻزم‬
‫ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬آن را از ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻮارد ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‬
‫ﻓﺮﺻﺖ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را آﻣﺎده و ﺗﺠﻬﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺻﺤﺖ ﺗﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ آن را ﺗﻜﺮار ﻧﻤﺎﻳﺪ و اﮔﺮ‬
‫ﻋﺪم ﺻﺤﺖ ﺗﺴﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻫﺰﻳﻨﻪاي ﺑﺎﺑﺖ ﺗﻜﺮار ﺗﺴﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺨﺶ ‪ 1-4-17‬در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2-2-5-17‬ﺑﺎزرﺳﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ‬

‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ در ﺑﺨﺶ ‪ 2-4-17‬ﺑﺮاي ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪354‬‬

‫‪ -٣-۵-١٧‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎي ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺴﺖ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺎژ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-3-5-17‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎر‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺨﺎزن و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 0.1 MPa‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ ASME‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دﻳﮓﻫﺎ و ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر)‪ (Boiler and Vessel Code Section VIII ,D1‬ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﻌﺎدل ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺴﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺸﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪون اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺎل ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ روش ﻫﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﻚ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﺳﻴﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﻫﻤﺎن ﺳﻴﺎل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻋﺎدي‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺳﻴﺎل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﮔﺮدد و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺗﺴﺖ از آب اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻄﻮح ﺧﻴﺲ ﺷﺪه‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫روش اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-3-5-17‬ﻣﻮﻧﺘﺎژ و آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫ﻫﺮﻛﺪام از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ درﻳﭽﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻮك ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺪﻓﻮن‪ ،‬ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﺷﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺑﺮ‬
‫ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ و ﻏﻴﺮه ﻗﺒﻞ از ﺣﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﻮﻧﺘﺎژﻫﺎ و ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ از دﻗﺖ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻋﺪم ﻧﺸﺘﻲ آب و روﻏﻦ‪،‬‬
‫ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺑﺮآورده ﺷﺪن ﺳﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺴﺖﻫﺎ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ واﻗﻌﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬روش ﻣﻮﻧﺘﺎژ و اﻧﺠﺎم‬
‫ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از درﻳﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد در‬
‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۴-۵-١٧‬ﮔﺰارش ﺑﺎزرﺳﻲ و ﺁزﻣﺎﻳﺶ در آﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪﻩ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﮔﺰارش ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻠﺪ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﮔﺰارش ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ را در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﺮح وﺳﺎﻳﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻳﺎﮔﺮام ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻘﺮار اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردي ﻛﻪ ﻟﻮازم آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در آزﻣﺎﻳﺶ از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺮاردادن آﻧﻬﺎ در ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪوﻟﻲ و ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎي ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و اراﺋﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻻزم در ﺻـﻮرت‬
‫وﺟﻮد اﻧﺤﺮاف در ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫‪355‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﮔﺰارش ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺘﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ از ﺗﺠﻬﻴﺰات از ﻛﺪامﻳﻚ از‬
‫ﻣﻮاد ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻄﺎﺑﻖ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻧﻴﺰ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺟﺰو اﻣﻮال ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -۶-١٧‬ﻧﺼﺐ و راﻩ اﻧﺪازي‬

‫‪ -١-۶-١٧‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ روش ﻧﺼﺐ‪ ،‬اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ‪ ،‬اﺑﺰار و وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﻴﺮوي‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﺻﺤﻴﺢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻧﺼﺐ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﻣﻬﻨﺪس ﻧﺼﺐ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻄﻠﻊ و واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ و درﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-١٧‬ﺑﺎزرﺳﻲ ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ‬

‫ﺑﺎزرﺳﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﻫﻢ راﺳﺘﺎ ﺑﻮدن‪ ،‬رﻗﻮمﻫﺎ و‪...‬‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺰان ﺳﻔﺖ ﺑﻮدن ﭘﻴﭻﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﻴﻞ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺴﺖ ﺟﻮﺷﻜﺎريﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺪارﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﻧﺼﺐ و ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﻧﺼﺐ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﻧﺼﺐ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ و اﺑﺰار اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖ ﻓﺎز در ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻣﺪارﻫﺎي ﻗﺪرت‬

‫‪ -٣-۶-١٧‬ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و راﻩ اﻧﺪازي ﺗﺠﻬﻴﺰات‬

‫ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﻴﺰات در ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻛﺘﺒﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اﻋﻼم ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات آﻣﺎده اﻧﺠﺎم‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي راهاﻧﺪازي و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮارد ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﺤﻘﻖ ﮔﺮدﻳﺪه و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻤﻜﻲ و ﺟﻨﺒﻲ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼ آﻣﺎده ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻋﺎدي ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ درﻳﭽﻪﻫﺎ در دو ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻚ و ﺗﺮ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ و ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺻﻮرت ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪356‬‬

‫‪ -1-3-6-17‬ﺗﺴﺖ ﺧﺸﻚ‬

‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢﻫﺎي ﻻزم ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮ درﻳﭽﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﺑﺎر در ﻛﻞ ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻮر ﺷﻮد و ﺿﻤﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﺮخﻫﺎ و ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ آﻧﻬﺎ و ﻓﺎﺻﻠﻪ آبﺑﻨﺪﻫﺎ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ آﻧﻬﺎ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫درﻳﭽﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﭼﺮخﻫﺎ‪ ،‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻨﺮﻫﺎ و آبﺑﻨﺪﻫﺎي درﻳﭽﻪ ﺗﺎ رﻳﻞﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎ در‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎز‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ و ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ درﻳﭽﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺧﻼل اﻳﻦ ﺗﺴﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻬﺎﻳﻲ درﻳﭽﻪ )ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮ( ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از آبﺑﻨﺪي و‬
‫ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3-6-17‬ﺗﺴﺖ ﺗﺮ‬

‫اﻳﻦ ﺗﺴﺖ ﭘﺲ از ﭘﺮﺷﺪن ﻣﺨﺰن ﺳﺪ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ رﻗﻮم ﻋﺎدي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺘﺒﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر را از‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺴﺖ آﮔﺎه ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺴﺖ ﺑﺪان ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد‪ ،‬درﻳﭽﻪ داراي ﻧﺸﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده و ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫آن ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻛﻪ دراﻳﻦ ﺗﺴﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﻃﺮف ﮔﺮدد و‬
‫ﺗﺴﺖ آن ﻗﺪر اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﺷﻜﺎﻟﻲ در آبﺑﻨﺪي و ﻋﻤﻠﻜﺮد درﻳﭽﻪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﺿﻤﻦ اﻳﻦ ﺗﺴﺖﻫﺎ ﻻزم ﺷﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻘﺮار درﻳﭽﻪ از آب ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻴﺮﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ آبﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻧﻮر ﺷﻴﺮ در ﺗﻤﺎم ﻛﻮرس ﺧﻮد ﺑﺪون ﺻﺪا و ارﺗﻌﺎش ﻏﻴﺮﻋﺎدي‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ آبﮔﺬري ﺷﻴﺮﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎن در وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺎز ﻛﻨﺘﺮل و از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺪه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮاز آب ﻣﺨﺰن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﺮﺛﻘﻴﻞﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوﺳﻮﻳﻴﭻﻫﺎ و ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺣﺪي و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ در ﺗﻤﺎم ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫‪ -‬اﻧﺠﺎم ﻛﻠﻴﻪ ﺣﺮﻛﺎت ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺟﻬﺎت ﻣﻤﻜﻦ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻟﻘﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢﻫﺎ‪ ،‬روﻏﻦﻛﺎري‪ ،‬ﻛﺎرﮔﻴﺮﺑﻜﺲﻫﺎ و ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ‬
‫ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻓﻮق در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﺑﺎر و ﻧﻴﺰ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ زﻳﺮ ﺑﺎر اﺳﺖ )ﺑﺎرﻧﺎﻣﻲ( ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺴﺖ ﺗﺮﻣﺰﻫﺎ در ﻛﻠﻴﻪ ﺣﺮﻛﺖﻫﺎ )ﺗﺤﺖ ﺑﺎر و ﺑﺪون ﺑﺎر( ﺑﺎﻳﺪ روي ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻴﺰ ﺿﺮورت دارد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ در ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺑﺖ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد‪ 1‬ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖ راﻧﺪﻣﺎن ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬

‫‪1- Field tests‬‬

‫‪357‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺪﻫﻢ – ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪ -‬ﺗﺴﺖﻫﺎي راﻧﺪﻣﺎن وزﻧﻲ‬

‫‪ -‬ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻼزاﻳﻲ‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻓﺖﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺗﺴﺖ ﻗﺪرت و ﺑﺪه ﺧﺮوﺟﻲ در ﺗﺮازﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آب ﺳﺮآب و ﭘﺎﻳﺎب‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺗﺴﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻮرﺑﻴﻦ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-۶-١٧‬ﮔﺰارشهﺎي ﻧﺼﺐ و ﺗﺴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮدهﺎ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ و اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ و ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﻧﺼﺐ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ و ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ و ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١٧‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪،‬‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري از اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٨‬ﻓﺼﻞ ‪١٨‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و‬

‫ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬
‫‪361‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -١-١٨‬آﻠﻴﺎت‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻟﺰاﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺗﺠﻬﻴﺰات‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪﻫﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -١-١-١٨‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ وﺿﻮح ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻀﺎدي وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاردي‬
‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در درﺟﻪ اول ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬
‫و در درﺟﻪ دوم ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-١٨‬ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺼﻞ دوم از اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ رﺟﻮع ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٣-١٨‬ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -١-٣-١٨‬ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺳﻨﻜﺮون‪ ،‬ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ و ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎي ﻫﺎدي و ﻛﻒﮔﺮد از ﻧﻮع ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ و دور‬
‫واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺮﻗﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻮر زﻳﺎد و ﺳﺮﻳﻊ واﺣﺪﻫﺎ را اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﺎر داﺋﻢ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش و‬
‫روﺷﻦ ﻛﺮدنﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎوب و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎر )ﻧﻴﺎز ﺷﺒﻜﻪ( را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﺎﻣﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‪ ،‬وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﻲ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ دوران و دﻳﮕﺮ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺮح ﺗﻌﻴﻴﻦ و درﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﺋﻢ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي در ﺣﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﺳﻤﻲ و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﻮد ﺑﻮده و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻮق ﻫﻤﻮاره‬
‫در ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت اﺳﻤﻲ ﺻﺎدق ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺣﺮارت ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻮده و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻟﺮزش و دﻳﮕﺮ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي زﻳﺎنآور در آن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺪت ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﮔﺮدش‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺻﺪﻣﻪاي ﺑﻪ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي آن وارد آﻳﺪ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق‬
‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ از ﻧﻈﺮ ﺗﺌﻮري ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻜﻦ ﻣﻘﺪار واﻗﻌﻲ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و در ﻃﺮاﺣﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻠﺤﻮظ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪362‬‬

‫‪ -1-1-3-18‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻋﺎﻳﻖ‬

‫ﺗﻤﺎم ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر و روﺗﻮر و ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻓﺎزﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ اﺻﻠﻲ و ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫‪ IEC‬و ‪ IEEE‬ﺑﻪ ﻋﺎﻳﻖ از ﻧﻮع ﻛﻼس »‪ «F‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮارت ﻣﺠﺎز در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ در ﺣﺪ ﺳﻘﻒ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻛﻼس‬
‫ﻋﺎﻳﻘﻲ »‪ «B‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-1-3-18‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ آن و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﺨﺶ ﺑﺎر در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺗﻌﻴﻴﻦ و در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮف ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -3-1-3-18‬اﺛﺮ ﭼﺮخ ﻃﻴﺎر و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﻳﺪاري واﺣﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﺛﺮ ﭼﺮخ ﻃﻴﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در وزن ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﭼﺮﺧﻨﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫ﻣﻠﺤﻮظ ﮔﺮدد‪ .‬ﻟﻜﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻗﻄﻌﺎت ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از وزن و‬
‫ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﺎﻳﺪاري واﺣﺪ را در ﻫﻨﮕﺎم ﻗﻄﻊ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎر ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -4-1-3-18‬ﺑﺎزدﻫﻲ‬

‫ﺑﺎزدﻫﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻳﻜﻲ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻴﺰان آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻪازاي ﺑﺎرﻫﺎي ‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 110‬درﺻﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ اﺳﻤﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر و در ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرتﻫﺎي‬
‫اﺳﻤﻲ و ﻳﻚ )واﺣﺪ( و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎزﻧﺪه دراﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺰان اﺗﻼف اﻧﺮژي‪ 1‬در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ژﻧﺮاﺗﻮر را اﻋﻼم و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻼف اﻧﺮژي‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي زﻳﺮ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﻫﺴﺘﻪ‬
‫‪3‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ اﺳﺘﺎﺗﻮر‬
‫‪4‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫‪5‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ روﺗﻮر‬
‫‪6‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺟﺎروﺑﻚﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫‪7‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻛﻠﻲ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪1- Energy loss‬‬

‫‪2- Core loss‬‬
‫‪3- Stator copper loss‬‬
‫‪4- Stray current loss‬‬
‫‪5- Rotor copper loss‬‬
‫‪6- Slip ring brush loss‬‬
‫‪7- Excitation loss‬‬
‫‪363‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪1‬‬
‫‪ -‬اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ واﺣﺪ و اﺗﻼف ﻧﺎﺷﻲ از اﺻﻄﻜﺎك‬

‫‪ -٢-٣-١٨‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -1-2-3-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ودﻳﮕﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در‬
‫ﺣﻴﻦ ﻛﺎر واﺣﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬و ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻴﺶ از ﺳﺮﻋﺖ اﺳﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮل ﻓﻮق ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﻗﺮاري ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻄﻠﻮب اداﻣﻪ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﻋﺎدي‪ ،‬ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن آن ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺸﻲ ﺑﻴﺶ از دو ﺳﻮم ﺗﻨﺶ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺧﻮد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺟﺰا و ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ژﻧﺮاﺗﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ روﺗﻮر‪ ،‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد و ﻫﺎدي و ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﺟﺰاي ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻟﺮزش ﻏﻴﺮﻋﺎدي و ﻳﺎ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻟﺮزش‪ 2‬را ﺑﺎﻋﺚ ﻧﮕﺮدد و واﺣﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﺮون آوردن روﺗﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬در ﻣﻮاﻗﻊ ﺗﻌﻤﻴﺮات‬
‫اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻣﻜﺎن ﻧﺼﺐ و ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن اﺟﺰاي ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎه را ﻓﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺼﺐ و ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن اﺟﺰاي ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺲ از ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن روﺗﻮر و اﺟﺰاي آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ژﻧﺮاﺗﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ ﻗﻄﺐﻫﺎي روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن روﺗﻮر ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﭘﻴﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ اﺗﺼﺎﻻت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻗﻄﺐﻫﺎ در ﻣﺤﻠﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ -2-2-3-18‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر روي ﺻﻔﺤﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ در داﺧﻞ ﺑﺘﻦ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺳﺎزه ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻧﺎﺑﻪﺟﺎ و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﻛﺎر واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻬﻴﻪ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Ventilation & friction loss‬‬

‫‪2- Resonance‬‬
‫‪3- Sole plate‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪364‬‬

‫‪ -3-2-3-18‬اﺳﺘﺎﺗﻮر‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻫﺴﺘﻪ و ﺑﺪﻧﻪ‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻠﺤﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﻨﺶﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﺣﻴﻦ ﻛﺎر ژﻧﺮاﺗﻮر‪ ،‬ﺑﺮ اﺛﺮ ﻣﻮاردي ﻧﻈﻴﺮ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه و ﺧﻄﺎي در ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺟﺎدهاي ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﺣﻤﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﺴﺘﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر از ورﻗﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺳﻴﻠﻴﻜﻮندار ﻧﻮ‪ ،‬و ورﻗﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮرد ﺳﺮد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻢﺗﺮ ﻧﻤﻮدن‬
‫ﺗﻠﻔﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ،1‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف آن از ﻋﺎﻳﻖ ﻣﺨﺼﻮص )وارﻧﻴﺶ( ﻳﺎ ﻣﻮادي ﻣﺸﺎﺑﻪ آن ﭘﻮﺷﻴﺪه ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ورﻗﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻳﺎ ﺑﺮشﻫﺎي ﻧﺮ و ﻣﺎده‪ 2‬ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺘﺼﻞ‪ ،‬و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻓﻼﻧﺞﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ در دو‬
‫ﺳﺮ ﻫﺴﺘﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬در ﺟﺎي ﺧﻮد ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻤﻞ ﺗﺤﻜﻴﻢ و ﻗﺮار دادن ورﻗﻪﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻟﺮزﺷﻲ در ﺣﻴﻦ ﻛﺎرﻛﺮد ژﻧﺮاﺗﻮر وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در داﺧﻞ ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺠﺎري ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﺒﻮر ﻫﻮا و ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن ﻫﺴﺘﻪ ﺗﻌﺒﻴﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺠﺎري ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن آرام و ﺑﺪون ﻣﻘﺎوﻣﺖ را از داﺧﻞ ﻫﺴﺘﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫ب ‪ -‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ‬

‫اوﻟﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ اﺳﺘﺎﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع و ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدي ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺣﺮارت ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن در آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ ﺑﺎﻳﺪ از رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﺲ ﻟﻌﺎبدار‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺎﻟﺺ و ﻋﺎري از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺧﺶ‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨﻞ و ﻳﺎ ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺗﻴﺰ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎﻻت اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﺷﻜﻞ داده و ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻟﺮزش ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻛﻪ در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺪﻳﺪه ﻛﻮروﻧﺎ‪ 4‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎﻻت اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻي ژﻧﺮاﺗﻮر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺘﺎره ﺑﺎ ﻣﺮﻛﺰ زﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﺤﻮه دﻳﮕﺮي‬
‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ دو اﻧﺘﻬﺎي ﻫﺮ دﺳﺘﻪ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻓﺎز( ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ )ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻓﺎزﻫﺎ و ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺧﺎرج ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ از ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻛﻼس ‪ (F‬ﻋﺎﻳﻖ ﺷﻮد و ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻋﺎﻳﻖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ در ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ و ﻳﺎ ﺟﺎيﮔﺬاري آﻧﻬﺎ ﺻﺪﻣﻪاي ﺑﻪ‬
‫ﻋﺎﻳﻖ وارد ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Eddy current‬‬

‫‪2- Dovetailed‬‬
‫‪3- Coil‬‬
‫‪4- Corona effect‬‬
‫‪365‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ج ‪ -‬آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي‪ 1‬ﺣﺮارﺗﻲ‬

‫آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﺎﺗﻮر و دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر ﺟﺎﮔﺬاري ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻧﺼﺐ‬
‫آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -4-2-3-18‬روﺗﻮر‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺤﻮر‬

‫ﻣﺤﻮر روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻮﻻد ﻛﺮﺑﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺮارﺗﻲ ﺷﻜﻞ داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻟﺮزش‪،‬‬
‫ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ و ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻛﺎر در ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ و ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪ .‬در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻣﺤﻮر ﻳﻚ ﺳﻮراخ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫از آن ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر روﺗﻮر ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻣﺘﺼﻞ )ﻛﻮﭘﻠﻪ( ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﺎزﻧﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺿﻤﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻓﻼﻧﺞ ﻛﻮﭘﻠﻴﻨﮓ‪ ،‬ﻗﻄﺮ و ﺗﻌﺪاد ﺳﻮراخﻫﺎي آن اﻗﺪام ﻧﻤﻮده ودر ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﺑﻠﻮن ﻣﺨﺼﻮص آﻧﻬﺎ را ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫و آﻣﺎده ﺣﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺤﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫وارده از ﺳﻮي روﺗﻮر ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه از ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ب ‪ -‬ﻫﺴﺘﻪ‬

‫ﺳﺎزه ﻫﺴﺘﻪ روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎر زﻳﺎد و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ و اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺴﺘﻪ روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻗﻄﺐﻫﺎي روﺗﻮر را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎزد‪ .‬اﺑﻌﺎد ﻫﺴﺘﻪ روﺗﻮر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﭼﺮخ ﻃﻴﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري واﺣﺪ و اﻣﻜﺎن ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ در آن رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺎﻻﻧﺲ )ﻣﻮازﻧﻪ( اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ و دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ روﺗﻮر ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻟﺮزشﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ را اﻳﺠﺎد ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ روﺗﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در زﻳﺮ روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﻛﻔﻜﺶﻫﺎي‪ 2‬ﺗﺮﻣﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﻪ ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻻزم ﺑﺮاي دﻓﻊ ﺣﺮارت ﺣﺎﺻﻠﻪ‬
‫از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻔﻜﺶﻫﺎي ﺗﺮﻣﺰ روي اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬

‫ج ‪ -‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ‬

‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي روﺗﻮر ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻛﻼس ‪ (F‬ﻋﺎﻳﻖ ﻛﺎري ﺷﻮد و ﻃﺒﻖ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪1- Detector‬‬
‫‪2- Footing‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪366‬‬

‫د ‪ -‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﺟﺎروﺑﻚ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﺟﺎروﺑﻚ ﺗﺤﺮﻳﻚ‪ 1‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺎﻻي روﺗﻮر و ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد و ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻓﺎز ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻓﺎز دو ﺣﻠﻘﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫اﻣﻜﺎن ﻣﻌﻜﻮس ﻛﺮدن ﻗﻄﺐﺑﻨﺪي ﺣﻠﻘﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ از ﻫﺮ دو ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎ و ﺟﺎروﺑﻚﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد ﻛﻪ از ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﻫﺮ ﻧﻮع آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﺑﺨﺎر‪ ،‬روﻏﻦ ﻳﺎ ﻧﺸﺖ روﻏﻦ از ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎ روي آﻧﻬﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-2-3-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﻚ و ﺗﺮﻣﺰ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻢ ﻛﺮدن ﺳﺮﻋﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺗﻮﻗﻒ آن از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺮﻣﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ و ژﻧﺮاﺗﻮر را در‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻗﻄﻊ ﻣﻲﺷﻮد و درﻳﭽﻪﻫﺎي ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬از ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻌﺎدل ‪ %25‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺎل ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺎﻣﻞ درآورد‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺻﺪﻣﻪ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮارت ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز در ﻛﻔﻜﺶﻫﺎ و ﻳﺎ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺨﺼﻮص آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻚ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ در ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ روﺗﻮر و ﭼﺮخ ﺗﻮرﺑﻴﻦ در زﻣﺎنﻫﺎي دﻣﻮﻧﺘﺎژ‬
‫و ﻳﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد و ﻳﺎ روﻏﻦﻛﺎري زﻳﺮﻛﻔﻜﺶﻫﺎي ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﺗﻮﻗﻒ ﻃﻮﻻﻧﻲ واﺣﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﻚ و ﺗﺮﻣﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن ﺟﻚﻫﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ روﻏﻦ و ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺖ از ﭘﻴﺴﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺨﺰن‬
‫روﻏﻦ ﺑﺮﮔﺸﺖ داده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -6-2-3-18‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎ‬

‫‪2‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد‬

‫ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از وزن روﺗﻮر‪ ،‬ﭼﺮخ ﺗﻮرﺑﻴﻦ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ‬
‫ﺗﻮرﺑﻴﻦ را در زﻣﺎن ﺗﻮﻗﻒ واﺣﺪ و ﻳﺎ در زﻣﺎن راهاﻧﺪازي و ﻛﺎرداﺋﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻛﻪ در ﺧﺎرج ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻗﺮار دارد‪ ،‬روﻏﻦﻛﺎري ﺷﻮد و اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻃﻮري ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ راهاﻧﺪازي واﺣﺪ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﻚ و‬
‫ﺑﺪون ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد از ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﭼﺮﺧﻨﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ و‬
‫ﭘﻴﺎده و ﺳﻮار ﻛﺮدن آن ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺧﺘﻼل در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر و روﺗﻮر و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﻚ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻦ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدرواﻧﻜﺎر ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺧﻨﻚﻛﻦﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﻳﺎ ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﻨﻚ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻴﺢ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻦ و ﺧﻨﻚﻛﻦﻫﺎي ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﭘﻤﭗ ﻳﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ درج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Collector rings‬‬

‫‪2- Thrust bearing‬‬
‫‪367‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪1‬‬
‫ب ‪ -‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎدي‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دو ﺳﺮي ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎدي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي در ﺑﺎﻻي روﺗﻮر و ﻳﻚ ﺳﺮي در زﻳﺮ روﺗﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎي ﻫﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﺮدش ﻋﺎدي واﺣﺪ و ﻳﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي آن را‪ ،‬ﺑﺪون ﺻﺪﻣﻪ و آﺳﻴﺐ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎي ﻫﺎدي از ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺟﻨﺲ ﺑﺎﺑﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺨﺼﻮص روﻏﻦﻛﺎري ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ روﻏﻦ و ﺑﺨﺎر روﻏﻦ از ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﺧﺎرج‬
‫و وارد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚ ﻛﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﮔﺮدد‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺎﻃﺎﻗﺎنﻫﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺪون ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ -7-2-3-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨﺪه‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮد ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻮا ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روي روﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر و ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه روي آن راﻧﺪه ﺷﺪه و ﺣﺮارت اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻃﺮف رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎي آﺑﻲ‬
‫ﻫﺪاﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭘﺮّهﻫﺎي روي روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺤﻜﻢ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﭼﺮﺧﺶ روﺗﻮر ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ و‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ ﻫﻮا روي ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ و ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻌﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد و اﻳﻦ اﻣﺮ را ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن آب ﺧﻨﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه و ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮﻳﻨﻪ روي ﺟﺪار‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬اﺗﺼﺎل ﻫﺮ رادﻳﺎﺗﻮر ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻼﻧﺞ و از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ در ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ آن ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن ﻫﺮ رادﻳﺎﺗﻮر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ از دﻳﮕﺮ رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رادﻳﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ از آب‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه و ﻣﺠﺎري آن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ -8-2-3-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﻮزي‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﻮزي در ژﻧﺮاﺗﻮر ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺎزﻛﺮﺑﻨﻴﻚ‪ 4‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻮع‬
‫دﻳﮕﺮي ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺳﺮي ﺳﻴﻠﻨﺪرﻫﺎي ﮔﺎزﻛﺮﺑﻨﻴﻚ )اﺻﻠﻲ و رزرو(‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮدﻛﺎر‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺮ‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﮔﺎز و آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﮔﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع آﺗﺶﺳﻮزي در داﺧﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و در ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﻤﻜﻦ ﻓﻀﺎي داﺧﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر را ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺮﻛﺮده و آﺗﺶ را ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﻲ ﺑﻮدن ﮔﺎز و ﺧﻄﺮات ﺟﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮدار در ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪1- Guide bearing‬‬

‫‪2- Cooling system‬‬
‫‪3- Fire protection‬‬
‫‪4- CO2‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪368‬‬

‫‪ -‬ﻗﻔﻞ و راﺑﻂ ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﺑﺠﺎي آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص روي دربﻫﺎي ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دربﻫﺎ ﺑﺎز ﻫﺴـﺘﻨﺪ‬
‫و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺬﻛﻮر در اﺗﺎق ﻓﺮﻣﺎن‬
‫‪ -‬ﺣﺴﮕﺮ ﮔﺎز ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻧﺸﺖ ﮔﺎز‬
‫‪ -‬ﻣﺎﺳﻚﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص و ﻧﺼﺐ آﻧﻬﺎ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳـﻲ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر اﺳـﺘﻔﺎده اﻓـﺮاد ﺑﻬـﺮهﺑـﺮدار در زﻣـﺎن وﻗـﻮع‬
‫آﺗﺶﺳﻮزي‬

‫‪1‬‬
‫‪ -9-2-3-18‬ﮔﺮﻣﻜﻦﻫﺎي ﻓﻀﺎي داﺧﻠﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺑﺨﺎر آب ﻣﻮﺟﻮد در داﺧﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻌﺪادي ﮔﺮﻣﻜﻦﻫﺎي ﺑﺮﻗﻲ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮﻣﻜﻦﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر و ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﺮﻣﻮﺳﺘﺎتﻫﺎ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺷﻮد و ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ‬
‫از ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺑﺨﺎر آب ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ -10-2-3-18‬آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺧﺰش‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺲ و اﻋﻼم وﺿﻌﻴﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﺑﺎﻳﺪ آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺧﺰش در ژﻧﺮاﺗﻮر ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ و ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهﻫﺎي‬
‫ﻻزم ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ واﺣﺪ ﺑﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درﻳﭽﻪﻫﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ آب ﺗﻮرﺑﻴﻦ و اﻋﻤﺎل ﺗﺮﻣﺰ ﺑﺤﺎﻟﺖ ﺗﻮﻗﻒ در ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ روﺗﻮر ﺣﺮﻛﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪه و وﺿﻌﻴﺖ را اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -11-2-3-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻟﺮزش‬

‫در ﻫﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻟﺮزش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺣﺴﮕﺮﻫﺎ و واﺣﺪ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﻟﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬ﺣﺴﮕﺮ‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻟﺮزشﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮه و اﺿﺎﻓﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﮔﺮدﻧﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر را ﺣﺲ و اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ -12-2-3-18‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺻﺎف )ﺑﺪون اﻋﻮﺟﺎج و ﭼﻴﻦﺧﻮردﮔﻲ( و ﻳﺎ ﺑﺘﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺮﺗﺐ ﺑﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﻟﺮزشﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ داﺧﻞ اﻳﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ از درب ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر ﻫﻮا ﻣﻘﺎوم‬
‫)ﻫﻮاﺑﻨﺪ( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻠﻜﺎن‪ ،‬راﻫﺮو و ﭘﻞﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻدي آﺟﺪار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1- Interior space heater‬‬

‫‪2- Creep detector‬‬
‫‪3- Generator housing‬‬
‫‪369‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻜﻮي ﻓﻠﺰي ﻛﻪ در زﻳﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺪا ﻛﺮدن ژﻧﺮاﺗﻮر از اﺗﺎﻗﻚ ﺗﻮرﺑﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻜﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ ﻣﺨﺼﻮص دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در داﺧﻞ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﭼﺮاغﻫﺎي روﺷﻨﺎﻳﻲ از ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ و ﭘﺮﻳﺰ ﺑﺮق ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﺷﻮد و ﻛﻠﻴﺪ روﺷﻨﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎ ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درب ورودي ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪ -٣-٣-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪ -1-3-3-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮدﻛﺎر وﻟﺘﺎژ‪ ،2‬ﻛﻠﻴﺪ ﻗﻄﻊ ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻠﺰوﻣﺎت و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺸﺎن دادن وﺿﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3-3-18‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري و راهاﻧﺪازي اوﻟﻴﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب‪ 3‬و ﻳﻚ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ 4‬از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق داﺧﻠﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻳﻜﺴﻮﻛﻨﻨﺪه و اﻧﺠﺎم ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎ و ﺗﻨﻈﻴﻢﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﺟﺎروﺑﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮد و از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﺎروﺑﻚ‪ ،‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي روﺗﻮر را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺮاي ﻫﺮ واﺣﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮر ﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ‬
‫‪ -‬ﻳﻜﺴﻮﻛﻨﻨﺪه و ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮدﻛﺎر وﻟﺘﺎژ‬
‫‪ -‬اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺮق و ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎي ﻻزم‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﻤﻪﻫﺎديﻫﺎ‬

‫‪ -3-3-3-18‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻣﺤﻠﻲ در داﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬از ﻧﻮع ﺧﺸﻚ‪ 5‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺧﻮدﺧﻨﻚﻛﻦ‪ 6‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﺎﻳﻖ از ﻧﻮع ﻛﻼس )‪ (F‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﺘﺎژ‬
‫اوﻟﻴﻪ اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر در ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬

‫‪1- Excitation system‬‬

‫‪2- AVR‬‬
‫‪3- AC‬‬
‫‪4- DC‬‬
‫‪5- Dry type‬‬
‫‪6- Self cooled‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪370‬‬

‫ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻧﺘﺨﺎب و اﻋﻼم ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻣﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ و وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ را ﺑﺪون ﺻﺪﻣﻪ و اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -4-3-3-18‬ﻳﻜﺴﻮﺳﺎزﻫﺎ‬

‫ﻳﻜﺴﻮﺳﺎزﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭘﻞﻫﺎي ﺗﺮﻳﺴﺘﻮري‪ 2‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗﺪرت ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ‬
‫ﺗﺮﻳﺴﺘﻮر از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﻳﻜﺴﻮ ﺳﺎز ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻫﺮ رﺷﺘﻪ از ﺗﺮﻳﺴﺘﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺮﻳﺴﺘﻮر‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ وﻟﺘﺎژ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺘﺼﻮر ﺑﺮاي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﺗﺮﻳﺴﺘﻮرﻫﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺪون وﻗﻔﻪ روي رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺗﺮﻳﺴﺘﻮري دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و‬
‫ﺧﻠﻠﻲ در ﻛﺎر ﻋﺎدي ﻳﻜﺴﻮﺳﺎز ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ -5-3-3-18‬ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮدﻛﺎر وﻟﺘﺎژ‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪ 4‬و داراي ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﻨﻈﻴﻢ وﻟﺘﺎژ از ﻃﺮﻳﻖ اﺧﺬ وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﺮوﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﭘﺲﺧﻮراﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮدﻛﺎر وﻟﺘﺎژ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮﻗﻲ )ﻏﻴﺮدﺳﺘﻲ(‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﻠﻴـﺪ ﻗﻄـﻊ و وﺻـﻞ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﻲ را در ﻣﺤﺪوده ‪ 80‬ﺗﺎ ‪ 110‬درﺻﺪ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﻣﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺟﺪاﺳﺎز و ﻳﻜﺴﻮﺳﺎزﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳـﻚ را‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻐﺬﻳﻪ رزرو از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ‪ UPS‬ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۴-٣-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬

‫‪ -1-4-3-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻀﻮر ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ و ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وي ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﺎ در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دراﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ ﻛﻠﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ دارد و ﺟﺰﻳﻴﺎت اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻼوه‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻃﺮح در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Rectifiers‬‬
‫‪2- Thyristor‬‬
‫‪3- Automatic voltage regulator‬‬
‫‪4- Solid state‬‬
‫‪371‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺎزرﺳﻲ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﺻﻮل اﻧﺠﺎم‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 34‬ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ در ﻫﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺎص‬
‫ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻮده و ﺿﻤﻦ اراﺋﻪ روش اﻧﺠﺎم و ﺟﺰﻳﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻳﻚ ﻛﭙﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط را ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ در ﭘﺎﻳﺎن ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ ﻳﻚ ﮔﺰارش ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮع آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬روش اﻧﺠﺎم‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺮﺑﻮط را ﺗﻬﻴﻪ و اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار‪ ١‬و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺤﺖ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -١-۴-١٨‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﺗﻮﻟﻴﺪي در ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﻓﺰاﻳﻨﺪه از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار و ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚ)ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ(‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺼﺮف داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﺤﺖ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن‬
‫‪ -‬ﺳﻜﺴﻴﻮﻧﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻄﻊ زﻳﺮ ﺑﺎر‬
‫‪ -‬ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪ -‬ﺗﺎﺑﻠﻮي زﻣﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫)ﺗﻮﺿﻴﺢ‪ :‬ﺑﺮاي ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻓﻀﺎي ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ از‬
‫ﻛﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻛﻪ در آن ﺻﻮرت ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد(‪.‬‬

‫‪ -٢-۴-١٨‬ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺿﺮﺑﺎت اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻳﺎ ﻫﺮﻧﻮع ﺗﻨﺶ‬
‫دﻳﮕﺮي را ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﺠﺎد آن در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻨﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه از ﻧﻈﺮ ﺣﺮارﺗﻲ و دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد و ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان‬
‫ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر و دﻳﮕﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬را‬
‫دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Bus duct system‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪372‬‬

‫‪ -٣-۴-١٨‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ‬

‫‪ -1-3-4-18‬ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار‬

‫ﺷﻴﻨﻪﻫﺎ از ﻫﺎديﻫﺎي ﺗﻚ ﻓﺎز ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺣﻔﺎظ ﺧﻮد ﻋﺎﻳﻖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺎديﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﻳﺎ‬
‫آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ و ﺣﻔﺎظ آﻧﻬﺎ از آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﻫﺎدي و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺣﻔﺎظ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺧﻮد‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﻴﺶ از‬
‫ﻣﻴﺰان ﻣﻨﺪرج در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺎديﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﻌﻪﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر و ﻃﺮح‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ ﻫﺎدي واﺣﺪ را ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ورود ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و ﺗﻌﺮﻳﻖ رﻃﻮﺑﺖ روي ﺷﻴﻨﻪﻫﺎ و در ﻓﻀﺎي‬
‫داﺧﻞ آن‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﺎ ﻓﻀﺎي ﺧﺎرج‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻴﻠﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻠﻴﻜﺎژل( را‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-3-4-18‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﺤﺖ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺗﻤﺎم ﻓﻠﺰي و داراي دربﻫﺎي ﻟﻮﻻﻳﻲ و ﻗﻔﻞ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺪﻧﻪ و ﺳﺎزه ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻧﺼﺐ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺿﺮﺑﺎت ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ داﺧﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ و ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﻧﺼﺐ‪ ،‬ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ و ﺳﭙﺲ ﺣﻤﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺮﻣﻴﻨﺎلﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ درﻣﺤﻔﻈﻪاي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ورود و ﺧﺮوج ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ از زﻳﺮ ﺗﺎﺑﻠﻮ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ‪ ،‬ﺧﺎزن‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ و اﻣﺜﺎل آن‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺷﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻞ را )ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد( دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ‬
‫ﺟﺰﻳﻲ و ﻳﺎ ﻟﺮزشﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ اﻧﺸﻌﺎبﻫﺎ و ﻳﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف‪ 1‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-3-4-18‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن‬

‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺧﺸﻚ )ﻋﺎﻳﻖ ﺧﺸﻚ ﺻﻨﻌﺘﻲ( و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ داﺧﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ و ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ‪3‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ »ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ«‪» ،‬ﻛﻼس دﻗﺖ« و »ﻇﺮﻓﻴﺖ«‪ 2‬ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Flexible‬‬
‫‪2- Burden‬‬
‫‪373‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ ﻓﺎز و ﻳﺎ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻛﻪ اوﻟﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺘﺎره اﺗﺼﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﺮف ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺘﺎره و ﻳﺎ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎز )ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح( ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﺪﻳﺪه ﺗﺸﺪﻳﺪ‪ ،1‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺜﻠﺚ‬
‫ﺑﺎز ﻳﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮد‬
‫را دارا اﺳﺖ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺤﻤﻞ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﺣﺮارﺗﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت و ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل )‪ (IEC‬ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-3-4-18‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻄﻊ زﻳﺮ ﺑﺎر‬

‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻄﻊ زﻳﺮ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ ﻓﺎز و ﻫﺮ ﻳﻚ در ﻣﺤﻞ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎزﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﻳﺰوﻟﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻓﺮﻣﺎن واﺣﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﺎزﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻨﺪه از ﻧﻮع ﺧﻼ ﺑﻮده‪ ،‬و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮد را ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚﻛﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻓﺮﻣﺎن ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻗﻄﻊ‪ ،‬اﻳﺰوﻟﻪ ﻛﺮدن و اﺗﺼﺎل ﻛﻠﻴﺪ زﻣﻴﻦ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و در ﻣﺤﻠﻲ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ )ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ( و ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ در ﻋﻤﻠﻜﺮد آن‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5-3-4-18‬ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر از اﻣﻮاج ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪ و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﻃﺮف ژﻧﺮاﺗﻮر وﺟﻮد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ازدﻳﺎد وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻠﻴﺪزﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺧﺮوﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬از ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ ﺑﻴﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ژﻧﺮاﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎزﻧﺪهﻫﺎي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺬﻛﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬روي ﻫﺮ ﻓﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ ﻧﺼﺐ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -6-3-4-18‬ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺘﺎره ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ ﻓﺎزﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر را ﻣﺤﺪود ﻛﺮده و ﺑﻪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻄﺎي اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ از ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ و ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻻزم را ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﻛﻼس دﻗﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬و آن ﭼﻪ ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Resonance‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪374‬‬

‫‪ -۴-۴-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻄﻊ زﻳﺮ ﺑﺎر‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺮﻗﮕﻴﺮ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻧﻈﻴﺮ ‪ IEC‬ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-١٨‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي اﺻﻠﻲ‬

‫‪ -١-۵-١٨‬ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫ﻧﻮع ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر از ﻧﻈﺮ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻳﺎ ﺗﻚ ﻓﺎز و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﺮح ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﮔﺮدش روﻏﻦ ﺧﻨﻚ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮدش ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﭘﻤﭗ )ﺑﺎ‬
‫ﻓﺸﺎر( ﺑﺎﺷﺪ )ﻛﻪ ﻧﻮع آن در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد(‪.‬‬

‫‪ -٢-۵-١٨‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ‬

‫‪ -1-2-5-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺟﺰاي ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎص‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آن ﭼﻪ ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﺟﺰاي ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺻﺮﻓﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ و اوﻟﻴﻪ داﺷﺘﻪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻴﺎز ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺬﻛﻮر در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ و آن ﭼﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ ﺑﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه در آﺧﺮﻳﻦ اﻧﺘﺸﺎر اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ IEC‬ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد و ﺑﺮﺧﻮردار از آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ در دﻧﻴﺎ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-5-18‬ﻫﺴﺘﻪ‬

‫ﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﺳﻴﻠﻴﻜﻮندار ﺑﺎ درﺟﻪ ﺧﻠﻮص ﺑﺎﻻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ اﻓﺖ و ﭘﺲﻣﺎﻧﺪ‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )ﻫﻴﺴﺘﺮزﻳﺲ( ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮرد ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ورقﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺟﺎي ﺧﻮد و روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه و ﻳﺎ ﺑﺴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﻣﺤﻜﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه و ﻳﺎ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﺪﻫﺪ و ﻳﺎ‬
‫ﺻﺪﻣﻪاي ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺒﺬول ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻨﺲ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهﻫﺎ و ﺑﺴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬از ﻧﻮع ﺿﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮآن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻫﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻋﺎﻳﻖ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﺒﻮر روﻏﻦ از داﺧﻞ ﻫﺴﺘﻪ و‬
‫ﺧﻨﻚ ﻛﺮدن آن ﻣﺠﺎري ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪن ﺑﺎرﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮواﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ در ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫اﺗﺼﺎل ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﺼﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺘﻮان آن را در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫‪375‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -3-2-5-18‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ‬

‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺘﻲ و ﻋﺎري از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ و ﻳﺎ ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج ﺑﻮده و داراي ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﺗﺼﺎل ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺸﻮد ﻛﻪ ﻳﺎ از اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮش )ﻟﺤﻴﻢ( از‬
‫ﺟﻨﺲ ﻧﻘﺮه اﺗﺼﺎل ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺷﻜﻞ داده و ﻋﺎﻳﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﺶ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ در آﻧﻬﺎ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر در ﺣﺪود ﻣﺬﻛﻮر در اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮارت و ﺿﺮﺑﺎت‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ اﺗﺼﺎل ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ در داﺧﻞ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺮهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻜﻢ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ آﺳﻴﺒﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وارد ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ -4-2-5-18‬ﻣﺨﺰن و اﺗﺼﺎﻻت‬

‫ﻣﺨﺰن ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﺳﺨﺖ ﺷﻜﻞ داده ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺎزه ﻗﺎدر‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﻲ )در ﺧﻼ ﻛﺎﻣﻞ( را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﺮﭘﻮش ﻣﺨﺰن از ورق ﻓﻮﻻدي و ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهاي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺤﻤﻞ وزن ﻫﺴﺘﻪ و ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ وزن روﻏﻦ )ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ(‬
‫را دارا ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺿﺮﺑﻪ و ﺻﺪﻣﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮدن ﻛﻞ ﺑﺪﻧﻪ و دﻳﮕﺮ ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺤﺘﻤﻞ را ﺑﺪون آن‬
‫ﻛﻪ ﺗﻨﺶ اﺿﺎﻓﻲ در آن اﻳﺠﺎد ﺷﻮد و ﻳﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺸﺖ روﻏﻦ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻄﻤﺌﻦ در ﻗﺒﺎل ﻧﺸﺖ روﻏﻦ ﮔﺮم آبﺑﻨﺪي ﺷﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮم )اﻋﻮﺟﺎج( در آن اﻳﺠﺎد ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺳﺎزه ﻣﺨﺰن ﻧﺒﺎﻳﺪ در زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ درﭘﻮش آن ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع واﺷﺮﻫﺎي ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺸﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ واﺷﺮﻫﺎ در ﻗﺒﺎل روﻏﻦ ﮔﺮم ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ آن و ﻳﺎ ﻧﺸﺖ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ روﻏﻦ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪ -5-2-5-18‬ﻣﻘﺮهﻫﺎ‬

‫ﻣﻘﺮهﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬از ﺟﻨﺲ ﭼﻴﻨﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎ درﺟﻪ ﻋﺎﻳﻘﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬
‫وﻟﺘﺎژ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻔﺎد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ ﭼﻴﻨﻲ ﻣﻘﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﺑﺪون ﺗﺮك و ﻳﺎ ﭼﻴﻦ ﺧﻮردﮔﻲ و ﻳﺎ ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج ﺑﻮده و ﺑﺎ روش از ﻧﻮع ﻣﺮﻃﻮب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺮهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺒﺎل ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه در ﻃﺮح و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺪرت ﻋﺎﻳﻘﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭻ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻳﺎ‬
‫ﻧﻔﻮذ رﻃﻮﺑﺖ در آن ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻌﺎب ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ روي ﻣﻘﺮه ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎري از ذرات ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت‬
‫ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬و ﻳﺎ ﻓﺸﺎرﻫﺎ و ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﻘﺒﺎض و اﻧﺒﺴﺎط ﻫﺎدي ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎﻻت ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻘﺮهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻞ ﻳﺎ ﺷﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﻘﺮهاﻧﺪود ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﻣﻘﺮهﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ از ﺑﺪﻧﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ و ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺣﺪاﻗﻞ از ﺣﺠﻢ روﻏﻦ را ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪376‬‬

‫‪ -6-2-5-18‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد آن در ﻧﻴﺮوﮔﺎه داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و ﭘﻠﻪﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫در ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ و در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت و ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬و دﻳﮕﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺻﺪﻣﻪ و ﻳﺎ ﺧﻠﻠﻲ در ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖﻫﺎي ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -7-2-5-18‬ﻣﺨﺰن ذﺧﻴﺮه و اﻧﺒﺴﺎط روﻏﻦ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ روﻏﻦ ﻣﺨﺰن اﺻﻠﻲ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺨﻠﻴﻪ روﻏﻦ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻢ روﻏﻦ )در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺣﺮارت ﺑﺎﻻ ﻣﻲرود(‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺨﺰن در ﺑﺎﻻي ﻣﺨﺰن اﺻﻠﻲ و ﺑﺎ ﺳﺎزهاي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﻛﻪ از ورق ﻓﻮﻻدي و ﺑﺎ‬
‫اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬داراي ﺣﺠﻤﻲ ﻣﻌﺎدل ‪ %10‬ﺣﺠﻢ روﻏﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻮﻟﺮﻫﺎ و ﻣﺨﺰن اﺻﻠﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫روي ﺑﺪﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﺨﺰن ﺑﺎﻳﺪ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﻪ اﻧﺪازه و ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎزدﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن و ﺗﻌﻤﻴﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ آن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺳﻄﺢ روﻏﻦ از ﺧﺎرج آن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد )ﭘﻨﺠﺮه ﺷﻴﺸﻪاي(‪.‬‬

‫‪ -8-2-5-18‬ﻣﺒﺪل ﺣﺮارﺗﻲ آب – روﻏﻦ‬

‫اﮔﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎ آب ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در آن ﺻﻮرت ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ‪ 2‬دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺒﺪل‬
‫ﺣﺮارﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪ %100‬ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻣﺒﺪلﻫﺎ در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ذﺧﻴﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ﻣﺒﺪلﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫دﺳﺖ و ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل از دور ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺒﺪل از ﻳﻚ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ ﭼﺪن ﻳﺎ ﻓﻮﻻد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻲ آن ﺑﺴﻴﺎر ﺻﺎف‬
‫و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮردﮔﻲ و ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در داﺧﻞ اﻳﻦ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺿﺪزﻧﮓ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ روﻏﻦ در داﺧﻞ اﺳﺘﻮاﻧﻪ و آب در داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺟﺮﻳﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪل ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻫﺎ و ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهﻫﺎي ﻻزم‪ ،‬آن ﻃﻮرﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -9-2-5-18‬اﺑﺰار و اﺗﺼﺎﻻت ﻛﻤﻜﻲ‬

‫ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻏﺸﺎ )دﻳﺎﻓﺮاﮔﻢ( ﻳﺎ ﺷﻴﺮ ﻣﺨﺼﻮص رﻫﺎﻛﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر در‬
‫ﻗﺒﺎل اﻧﻔﺠﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﺮﻗﻪ در داﺧﻞ روﻏﻦ‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﺨﺰن ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻧﺪازه و ﻧﻮع‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻛﻪ درﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺷﻴﺮﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻓﻮق‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ داراي وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ و ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر را در ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻨﺘﺮل و ﻳﺎ ﺛﺒﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪377‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -10-2-5-18‬ﭘﻤﭗ روﻏﻦ‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﮔﺮدش روﻏﻦ از ﻧﻮع ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ و ﮔﺮدش روﻏﻦ ﺑﻪ ﻣﺒﺪل ﺣﺮارﺗﻲ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺪادي ﭘﻤﭗ روﻏﻦ )ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر( ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺮﻗﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻌﺪاد و ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ ﭘﻤﭗﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻤﭗﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﻛﻪ روي ﻣﺨﺰن و ﻳﺎ روي ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫ﻗﺪرت ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮدش روﻏﻦ در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺻﺪﻣﻪاي ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وارد ﺷﻮد و ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺮارت ﻏﻴﺮﻣﺠﺎزي‬
‫را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-۵-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬
‫ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬و ﻳﺎ آن ﭼﻪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻋﻨﻮان ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -۶-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪهﺎي آﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ‬

‫‪ -١-۶-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪهﺎي آﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ )ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب(‬

‫اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺠﻬﻴﺰات زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺼﺮف داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ و وﻟﺘﺎژ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ‪ 400‬وﻟﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ وﻟﺘﺎژ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ‪ 400‬وﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺮق داﺧﻠﻲ ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ و ﻛﻨﺘﺮل‬
‫‪ -‬ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎﺑﻞﻛﺸﻲﻫﺎ و ﺳﻴﻢﻛﺸﻲﻫﺎ‬
‫‪ -‬دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -1-1-6-18‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ داﺧﻠﻲ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﺼﺎرف داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه از دو ﻧﻮع ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ اوﻟﻴﻪ ﻫﻢ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‪ ،‬ﺑﺮاي زﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻧﻴﺮوﮔﺎه در ﺣﺎل ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ اوﻟﻴﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬در ﺑﻘﻴﻪ زﻣﺎنﻫﺎ‪ .‬ﻣﻴﺰان وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﺗﺼﺎل و‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر آﻧﻬﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪378‬‬

‫ﻫﺮ دو ﻧﻮع ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺼﺮف داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه از ﻧﻮع ﺳﻪ ﻓﺎز‪ ،‬دو ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ داﺧﻠﻲ و از ﻧﻮع ﺧﺸﻚ ﻳﺎ‬
‫روﻏﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ وﻟﺘﺎژﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ‪ ،‬اﻣﭙﺪاﻧﺲ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﮔﺮوه ﺑﺮداري ‪ ،‬ﻧﻮع ﻋﺎﻳﻖ‬
‫و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚﻛﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ درج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ج‪ -‬اﺟﺰاي اﺻﻠﻲ‬

‫ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻮارد زﻳﺮ در آﻧﻬﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻫﺴﺘﻪ‬

‫ﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺎﻳﺪ از ورﻗﻪﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﻧﻮ و ﻧﻮرد ﺳﺮد ﺷﺪهاي ﻛﻪ داراي ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎﻻ و اﻓﺖ ﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ورﻗﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻣﺎده ﻏﻴﺮآﻟﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎرﻟﻴﺖ ﻳﺎ ﻣﻮاد ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﻮﺷﺶ داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻟﺮزش و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺷﻲ از ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و ﺑﻪ ﺷﺎﺳﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ‬

‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺲ اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺘﻲ و ﻋﺎري از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﻳﺎ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ داراي درﺟﻪ دياﻟﻜﺘﺮﻳﻚ‬
‫ﺑﺎﻻ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻻزم‪ ،‬ﻋﺎﻳﻖ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﺒﺎل ﺗﻨﺶﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺣﺮارﺗﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻛﻠﻴﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ‬

‫ﻛﻠﻴﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ درﺣﺎﻟﺖ ﻗﻄﻊ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر دﺳﺘﻲ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﻜﻢ ﺷﺪن آن ﺑﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن ﺻﺪﻣﻪاي وارد ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻫﺮمﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻛﻠﻴﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و‬
‫ﺿﺪﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‬

‫ﻫﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه و ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﻣﺤﻠﻲ و از‬
‫راه دور ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز در ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻮدﻛﺎر آن را ﻗﻄﻊ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮدار اﻋﻼم ﺧﺒﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪1- Vector Group‬‬

‫‪379‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -2-1-6-18‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ داﺧﻠﻲ‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ داﺧﻠﻲ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺧﻮدﻛﺎر‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺷﻴﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻴﻢﻛﺸﻴﻬﺎ و ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ ﻗﺎدر ﺑﻪ اراﺋﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﻠﻮب ﺧﻮد‪ ،‬آن ﻃﻮر ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮ و ﺳﻴﻢﻛﺸﻴﻬﺎي داﺧﻠﻲ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮدن ﺳﻠﻮلﻫﺎ در‬
‫زﻣﺎنﻫﺎي ﻻزم اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي وﻟﺘﺎژ ﻛﺎر ‪ 380/220‬وﻟﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ آن ﭼﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬داراي ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر و ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﺎﻧﻮر در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻗﻄﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮق ﻧﻴﺮوﮔﺎه را ﺑﺎﻋﺚ ﻧﮕﺮدد‪.‬‬

‫ب‪ -‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬

‫ﺗﻤﺎم ﻣﻮاد و ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﺟﺰا و ﻣﻮادي ﻛﻪ در ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر و ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﺳﻤﻲ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺻﻔﺤﺎت ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﺑﻨﺪي و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮد و داراي درﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﻲ‪ 2‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ داﺧﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻗﺒﺎل ﺿﺮﺑﺎت در ﺣﻴﻦ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻳﺎ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺮوز اﺗﺼﺎل‬
‫ﻛﻮﺗﺎه در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻌﺮﻳﻖ در داﺧﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺮﻣﻜﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺮﻣﻮﺳﺘﺎت ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬در آن ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ و ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻨﻪﻫﺎي ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﻮده و داراي ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺎﺑﻠﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻘﺮهﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻋﺎﻳﻖ و ﺑﻪ آن ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺳﻴﻢ ﻛﺸﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -3-1-6-18‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر‬

‫ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر ﻋﻤﻮﻣﺎ در وروديﻫﺎي ﺗﺎﺑﻠﻮي اﺻﻠﻲ و ﻣﺪارﻫﺎي ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻗﻄﺐﻫﺎي‬
‫ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ دﻳﻮارهﻫﺎي ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄﺎ در اﺗﺼﺎل آﻧﻬﺎ و ﻳﺎ ﭘﺨﺶ ﺟﺮﻗﻪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻛﻠﻴﺪ‪ ،‬از‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Interlocks‬‬
‫)‪2- IP (Inter-Protection‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪380‬‬

‫ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺮژي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﺑﺮﻗﻲ در ﻓﻨﺮ ﻣﺨﺼﻮص ذﺧﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎز ﻳﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﻛﻠﻴﺪ و آﻣﺎده ﺑﻮدن ﻓﻨﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن‪ ،‬و دﺳﺘﻪ ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺮژيدار ﻛﺮدن ﻓﻨﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﻛﻠﻴﺪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄﺎ در ﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن آن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﻄﻊ ﺧﻮدﻛﺎر ﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﻧﻮع ﺣﺮارﺗﻲ و ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻋﻼم ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -4-1-6-18‬دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﺼﺎرف ﺿﺮوري ﻧﻴﺮوﮔﺎه در زﻣﺎنﻫﺎي ﺗﻮﻗﻒ واﺣﺪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه از دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺮاي ﻛﺎر در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ واﺣﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺎرف ﺿﺮوري ﻧﻴﺮوﮔﺎه را ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و دﻳﺎﮔﺮام ﺗﻚ ﺧﻄﻲ ﻣﺮﺑﻮط در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺪاوم )‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ( ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر در زﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﺑﺮق روﺷﻦ ﺷﻮد و ﻣﺼﺎرف را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬و در زﻣﺎن وﺻﻞ ﻣﺠﺪد ﺧﺎﻣﻮش و‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻣﺠﺪد آن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻨﺶﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬در اﺛﺮ‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻳﺎ در زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬را ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺻﺪﻣﻪ اي ﺑﻪ آن وارد آﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻠﻲ دﻳﺰل‬

‫ﻣﻮﺗﻮر دﻳﺰل ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﺧﻨﻚ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ آب و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻬﺎر زﻣﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺨﻠﻴﻪ‬
‫دود ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از ﺟﻤﻊ ﺷﺪن آب ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺷﺪه در آن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد و ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺻﺪاﮔﻴﺮﻫﺎي ﻛﺎﻓﻲ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روﻏﻦﻛﺎري ﻣﻮﺗﻮر و ﮔﺮدش آب ﺧﻨﻚﻛﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﻤﭗﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﻮﺗﻮر اﺗﺼﺎل داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺻﻮرت‬
‫ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر دﻳﺰل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬روﻏﻦ‪ ،‬آب ﺧﻨﻚﻛﻦ‪ ،‬ﻫﻮاي ورودي‬
‫و دود ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻮازم ﻛﻨﺘﺮل و ﻛﻤﻜﻲ زﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪاﻗﻞ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮر دﻳﺰل ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ راهاﻧﺪازي ﺑﺮﻗﻲ‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺧﻮدﻛﺎر و دﺳﺘﻲ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آب ﺧﻨﻚﻛﻦ ﺷﺎﻣﻞ رادﻳﺎﺗﻮر‪ ،‬ﭘﻤﭗ آب و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﻏﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻴﻠﺘﺮ و ﭘﻤﭗ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪ -‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﺮوج دود ﺷﺎﻣﻞ اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﺨﺎزن ﺻﺪاﮔﻴﺮ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪381‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ب‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻠﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر از ﻧﻮع ﺳﻪ ﻓﺎز و ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﻲ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ دﻳﺰل ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻛﻪ‬
‫ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻜﺴﻮﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي دوار روي روﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر را در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري ﻣﺘﺼﻮر ﺑﺮاي آن‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻋﺎﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺳﺘﺎﺗﻮر و روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮع ﻛﻼس )‪ (F‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺮدش ﻫﻮا ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻨﻚ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -5-1-6-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺤﺖ‬
‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻻزم ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬و ﻳﺎ آن ﭼﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ -٢-۶-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪهﺎي آﻤﻜﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ اﺿﻄﺮاري ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻊ ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﻛﻠﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﺷﺒﻜﻪ از ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻳﻚ ﺳﺮي ﺑﺎﺗﺮي‪،‬‬
‫ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺗﺮي و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ روﻏﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﻳﺎ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -1-2-6-18‬ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ‬

‫ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ در ﻓﻀﺎي داﺧﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎﺗﺮي و ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﻨﺎور‪ ،1‬ﺑﺮق ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد و در زﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب‪ ،‬ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و اﻋﻤﺎل ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ و زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﺎﺗﺮي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ )درﺟﻪ ﺣﺮارت(‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه و درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻌﻘﻮل ﺑﺮاي اﺿﺎﻓﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻗﻄﺐﻫﺎي اﺗﺼﺎل ﺑﺎﺗﺮي ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺧﺎرج و ﺑﺎ واﺷﺮﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص آبﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-2-6-18‬ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺎرژ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از دو دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪه ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ و ﺷﺎرژ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﻳﻚ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻓﻠﺰي‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎده‪ ،‬ﻣﻘﺎوم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و داراي اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫ﺟﺎﺳﺎزي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1- Float‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪382‬‬

‫ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﺴﻮﺳﺎزﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪﻫﺎدي )اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت وﻟﺘﺎژ و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ورودي‬
‫ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ و وﻟﺘﺎژ ﺧﺮوﺟﻲ ﺛﺎﺑﺘﻲ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﺳﻪ ﻓﺎز‪ 380 ،‬وﻟﺖ و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﺧﻮدﻛﺎر در ورودي‬
‫ﺧﻮد ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻫﺮ ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻃﺮح ﺗﻌﻴﻴﻦ و در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺪاﻗﻞ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه را ﻧﻴﺰ در ﻣﺪت ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺎرژ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3-2-6-18‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ‬

‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺧﺎرج از اﺗﺎق ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ وﻟﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ آن‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎﻧﻞﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ‪ ،‬روﺷﻨﺎﻳﻲ اﺿﻄﺮاري‪ ،‬راه اﻧﺪازي اوﻟﻴﻪ واﺣﺪﻫﺎ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫ﻛﻠﻲ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻧﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺎﺑﻠﻮ در ﻗﺒﺎل ﺻﺪﻣﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺗﺤﻤﻞ وزن ﺗﺠﻬﻴﺰات داﺧﻞ‬
‫آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ داراي روﺷﻨﺎﻳﻲ داﺧﻠﻲ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﮔﺮﻣﻜﻦ ﺿﺪ ﺗﻌﺮﻳﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ درب‬
‫ﻟﻮﻻﻳﻲ ﻣﺠﺰا ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺠﻬﻴﺰات داﺧﻞ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻨﻪﻫﺎي داﺧﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ و ﻛﺎﻣﻼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﺷﻴﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺗﺼﺎل ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺪود‬
‫ﻧﻘﺮه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -4-2-6-18‬ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﺴﺎﺳﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮق ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬از ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ‬
‫ﺑﺪون وﻗﻔﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه اﺳﺖ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺬﻛﻮر را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺬﻛﻮر ﺿﻤﻦ آن ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮق ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮرﺑﻴﻦ‪ -‬ژﻧﺮاﺗﻮر‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و دﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ورودي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب و ﺑﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ‪ 50‬ﻫﺮﺗﺰ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ اﺟﺰاي ﻧﻴﻤﻪﻫﺎدي ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ را ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮدﻛﺎر اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در زﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب و ﻳﺎ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ وﻟﺘﺎژ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻨﺒﻊ را ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ وﺻﻞ‪ ،‬و ﻳﺎ در اﺛﺮ اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي ﻗﻄﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻋﻼم وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮد ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ و ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫)‪1- UPS (Uninterruptable Power Supply‬‬

‫‪383‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -5-2-6-18‬آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم آﻧﻬﺎ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻳﺎ‬
‫آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪه و در ﻛﺎرﮔﺎه ﺗﺤﺖ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧-١٨‬آﺎﺑﻞهﺎ‬

‫‪ -١-٧-١٨‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺷﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻲ از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺖ‪،‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎري و ﻧﻮع ﻛﺎﺑﻞ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻗﺪرت ﺑﺮاي وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ )وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫ﻳﺎ ﺷﺒﻜﻪ( و ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺎر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و داﺋﻢ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻓﻀﺎﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎ روي ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻛﺎﺑﻞ‬
‫ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻜﻢ ﺷﺪه روي دﻳﻮارﻫﺎ و در ﻃﻮل ﮔﺎﻟﺮيﻫﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﻀﺎي ﺧﺎرج‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ در داﺧﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻜﻢ ﺷﺪه روي دﻳﻮارﻫﺎي آﻧﻬﺎ و ﻳﺎ ﻧﺮدﺑﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ در ﻛﻒ ﻛﺎﻧﺎل‬
‫ﻧﺼﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺮار داده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٧-١٨‬ﺟﺰﻳﻴﺎت‬

‫‪ -1-2-7-18‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬

‫ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ رﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ از ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻻﻳﻪ زرهدار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺎدي اﻳﻦ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﺎ‬
‫درﺟﻪ ﺧﻠﻮص ﺑﺎﻻ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﺳﻴﻤﻪ )اﻓﺸﺎن( ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺷﻜﻞ داده و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﻳﻘﻲ داﺧﻠﻲ و‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺳﻄﺤﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﺻﺎف ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ داﻳﺮه را ﺑﻪ وﺟﻮد آورده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﻫﺎدي و ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﻣﻮاد ﻋﺎﻳﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﻫﻤﺎن درﺟﻪ ﻋﺎﻳﻘﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺮ ﺷﻮد و از اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮار‬
‫اﻃﺮاف ﻫﺎدي ﺧﻮدداري ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -2-2-7-18‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺿﻌﻴﻒ‬

‫ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎدي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻫﺎدي ﺗﻚ رﺷﺘﻪ )ﻳﻚ ﻓﺎز( و ﻳﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫رﺷﺘﻪ )ﺳﻪ ﻓﺎز( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ ﻫﺎدي از ﻣﺲ و ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎديﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﻲ آن از ﭘﻠﻲ وﻳﻨﻴﻞ ﻛﻠﺮاﻳﺪ‪ 1‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎديﻫﺎي ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻨﺪ ﺳﻴﻤﻪ )اﻓﺸﺎن( ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻚ ﺳﻴﻤﻪ ﻧﻴﺰ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- PVC‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪384‬‬

‫‪ -3-2-7-18‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل‬

‫ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻫﺎديﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺳﻴﻤﻪ )اﻓﺸﺎن( و ﻳﺎ ﺗﻚ ﺳﻴﻤﻪ و از ﺟﻨﺲ ﻣﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ رﺷﺘﻪ ﻫﺎدي ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ داراي‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﻳﻘﻲ ﻧﺮم و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻫﺎدي ﻫﺮ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز ﻃﺮح و ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﭘﻮﺷﺶ اﻃﺮاف ﻫﺎديﻫﺎ و ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬داراي ﻳﻚ زره ﺷﺒﻜﻪاي ﻓﻠﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣-٧-١٨‬ﺳﻴﻨﻲ آﺎﺑﻞ و اﺗﺼﺎﻻت‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﻮاﺑﺎﻧﻴﺪن ﻛﺎﺑﻞ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي اﻓﻘﻲ و ﻳﺎ ﻋﺒﻮر از ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻋﻤﻮدي و ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن آن ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ داراي اﺳﺘﺤﻜﺎم و ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻤﻞ وزن ﻛﺎﺑﻞ و ﻳﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ وارده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻨﻲﻫﺎي ﻛﺎﺑﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ داراي ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺗﻴﺰ و ﻳﺎ ﺧﺮاﺷﻬﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻋﺎﻳﻖ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺎﺑﻞ آﺳﻴﺐ وارد ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺲ ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ از ورقﻫﺎي ﻓﻮﻻد ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه و ﻳﺎ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻢ ﻣﺸﺒﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻨﺲ‬
‫ﻓﻮﻻد ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﺰه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻋﻤﻮدي‪ ،‬ﺳﻴﻨﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻤﺎ داراي ﻳﻚ درﭘﻮش ﻓﻠﺰي ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ از ﺻﺪﻣﺎت ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﻣﺼﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﻨﻲﻫﺎي ﻛﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎه اﺗﺼﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﻞﻫﺎي اﻧﺸﻌﺎب و ﺧﻢﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﻄﻌﺎت ﺷﻜﻞ داده ﺷﺪه و اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -۴-٧-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻳﺎ آن ﭼﻪ ﻛﻪ‬
‫در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎه ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫‪ -٨-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ آﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي و ﺣﻔﺎﻇﺖ‬

‫‪ -١-٨-١٨‬ﻧﻜﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل واﺣﺪﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺒﻲ و‬
‫ﻛﻤﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﻋﻼﻣﺖدﻫﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهﻫﺎ‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺛﺒﺎتﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل واﺣﺪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻤﻜﻲ و ﺟﻨﺒﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از دو ﻃﺮﻳﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﭘﺮاﺗﻮر و ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ اﺗﺎق‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺳﺪ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﺎر و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﻧﻴﺮوﮔﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﺰﻳﻴﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﺸﺮﻳﺢ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪385‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -1-1-8-18‬ﻃﺮ اﺣﻲ‬

‫ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و در داﺧﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﻠﻮلﻫﺎي آﻣﺎده‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‪ ،‬رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ‪ ،‬ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﺑﻠﻮكﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶﻛﻨﻨﺪه )ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﺻﺤﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ( ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻪ )ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل‬
‫ﺳﻴﻢﻫﺎ و ﻛﺎﺑﻞﻫﺎي ورودي و ﺧﺮوﺟﻲ( و دﻳﮕﺮ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ورود و ﺧﺮوج ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﻢﻫﺎ و ﻳﺎ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ و از ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮرﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺪرج در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻠﻲ آﻧﻬﺎ در ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و ﻛﻨﺘﺮل از راه دور آﻧﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-1-8-18‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻣﻞ و ﻣﻄﻤﺌﻦ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺳﺎده و ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻋﻤﺎل ﻛﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬راهاﻧﺪازي‪ ،‬ﺗﻮﻗﻒ‪ ،‬ﻣﻮازي ﺷﺪن ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ )ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن( و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﺎر ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎي ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮﻗﻲ ﻣﺘﻨﺎوب و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻫﻴﺪروﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻧﻈﻴﺮ درﻳﭽﻪﻫﺎي راس آﺑﮕﻴﺮ و ﺷﻴﺮﻫﺎ )درﺣﺪ ﻧﻴﺎز(‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻠﻜﺮد دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر اﺿﻄﺮاري ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ اﻧﺘﻘﺎل )ﭘﺴﺖ( )در ﺻﻮرت وﺟﻮد(‬

‫‪ -٢-٨-١٨‬اﺗﺎق آﻨﺘﺮل‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ راهاﻧﺪازي ﻣﺮﺣﻠﻪاي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺟﻨﺒﻲ اﺻﻠﻲ از اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺎن اﭘﺮاﺗﻮر ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺮﺣﻠﻪاي واﺣﺪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ازﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻄﻠﻮب و اﻳﻤﻦ واﺣﺪﻫﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ راهاﻧﺪازي و ﻳﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻗﻒ‪ ،‬اﻋﻢ از ﻋﺎدي و ﻳﺎ اﺿﻄﺮاري ﺑﺎﻳﺪ دراﻳﻦ اﺗﺎق )ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺮوﮔﺎه( ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫از دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل و ﻳﺎ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن واﺣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺨﺼﻮص اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺎﻧﻮر ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺳﺮوﻳﺲ داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬راهاﻧﺪازي و ﺗﻮﻗﻒ دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮي ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪) ،‬ﻧﻈﻴﺮ وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻗﺪرت اﻛﺘﻴﻮ و راﻛﺘﻴﻮ واﺣﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻗﺪرت ﻣﺼﺮﻓﻲ در داﺧﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‪ ،‬و‬
‫ﻣﻴﺰانﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاي ﻗﺪرت ﺧﺮوﺟﻲ از ﻧﻴﺮوﮔﺎه( و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ واﺣﺪﻫﺎ‪) ،‬ﻧﻈﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮادث و‬
‫ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﻋﺎدي و ﻏﻴﺮﻋﺎدي( ﺑﺎﻳﺪ دراﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد و دراﺧﺘﻴﺎر اﭘﺮاﺗﻮر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪386‬‬

‫‪ -٣-٨-١٨‬آﻨﺘﺮل ﻣﺤﻠﻲ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل دﺳﺘﻲ و ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻪ در ﻣﺠﺎورت و ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻜﻲ آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪) ،‬ﻧﻈﻴﺮ‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﺗﻮرﺑﻴﻦ‪ ،‬ژﻧﺮاﺗﻮر و ﮔﺎورﻧﺮ( ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل داﺋﻤﻲ و در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺗﺎق‬
‫ﻛﻨﺘﺮل اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬و ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻠﻲ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري و ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﻳﺎ راهاﻧﺪازي اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اﺗﺎق‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ اﺷﻜﺎل ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ راهاﻧﺪازي و ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺮﺣﻠﻪاي واﺣﺪﻫﺎ‬
‫ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل واﺣﺪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻋﻤﺪﺗﺎ داراي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻠﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﺼﺮف داﺧﻠﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي داﺧﻠﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫـﺎي‬
‫اﺻﻠﻲ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎ و ﺷﺎرژﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي داﺧﻠـﻲ از ﻃﺮﻳـﻖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ ﺑـﺮق‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬راهاﻧﺪازي و ﺗﻮﻗﻒ دﻳﺰل ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪ -‬ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺿﻤﻦ دارا ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر‪،‬‬
‫رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪهﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ و ﺷﻴﻨﻪﻛﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۴-٨-١٨‬ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰرهﺎ )دﺳﺘﻲ‪ -‬ﺧﻮدآﺎر(‬

‫ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮدﻛﺎر ﺳﺮﻋﺖ واﺣﺪ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺗﺼﺎل ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ اﺧﺘﻼل در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﺗﻌﺒﻴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ارﺳﺎل ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ و زاوﻳﻪ ﻓﺎز ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ ﺷﺒﻜﻪ را ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و در‬
‫ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دور و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﻠﻮب را ﻓﺮاﻫﻢ آورد و در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ زاوﻳﻪ ﻓﺎز ﻓﺮﻣﺎن‬
‫ﺑﺴﺘﻦ ﻛﻠﻴﺪ را ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﮔﻴﺮﻧﺪه وﻟﺘﺎژ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﮔﺮ وﻟﺘﺎژ‬
‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ را ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺧﻮدﻛﺎر در ﻳﻚ ﺳﻠﻮل ﻣﺴﺘﻘﻞ در اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر دﺳﺘﻲ روي ﺗﺎﺑﻠﻮي اﺻﻠﻲ ﻛﻪ در ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻬﺎر‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮدﻛﺎر‪ ،‬دﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش و آزﻣﺎﻳﺶ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺷﺘﺒﺎه‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻗﻔﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد آن از ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم‬
‫ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰرﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪ .‬ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺧﺎرج ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آن روي »ﺧﺎﻣﻮش« ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪387‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﻔﻞ داﺧﻠﻲ ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ در ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي »ﺧﻮدﻛﺎر« و ﻳﺎ »دﺳﺘﻲ« ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻛﻠﻲ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰر ﺧﻮدﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -۵-٨-١٨‬هﺸﺪاردهﻨﺪﻩهﺎ‬
‫ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮاﻧﻲ و ﺧﺎص‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﻋﻼم و ﻧﺸﺎن دادن ﺧﻄﺎ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن ﻗﻄﻊ و ﺟﺪاﺷﺪن ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻌﻴﻮب از ﺳـﺎﻣﺎﻧﻪ را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﺎدي و ﻏﻴﺮﺑﺤﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺷﺮاﻳﻂ و ﻳﺎ ﺧﻄﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ را اﻋﻼم و ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ اﺧﻄﺎردﻫﻨﺪه ﺻﻮﺗﻲ و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻧﻮري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﻳﻚ ﻣﺪول از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫اﺟﺰاي ﻧﻴﻤﻪ ﻫﺎدي ﻗﺮار دارد و ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺎرج ﻛﺮدن و ﻳﺎ ﻧﺼﺐ ﻣﺠﺪد در ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ ﺧﻮد را اﻋﻢ از ﻗﻄﻊ ﻣﺪار‪ ،1‬اﻋﻼم ﺻﻮﺗﻲ‪ 2‬و ﻳﺎ اﻋﻼم ﻧﻮري‪ 3‬اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ در‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﻦ اﺗﺼﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺑﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﺎز ﻛﺮدن اﺗﺼﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺠﺎورت ﻫﺮ ﻫﺸﺪاردﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﻗﻄﻊ ﺻﺪا ﻧﻴﺰ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮاﻗﻊ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ‪ ،‬اﻋﻼم ﺻﻮﺗﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻠﻴﺪ ﻣﺬﻛﻮر ﻗﻄﻊ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﻼم ﭼﺸﻤﻲ )ﻧﻮري( ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮﻃﺮف ﺷﺪن ﻋﻴﺐ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ روﺷﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -۶-٨-١٨‬وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازﻩﮔﻴﺮي‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺸﺎن دادن ﻣﻘﺎدﻳﺮ واﻗﻌﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﻋﻤﺎل ﻛﻨﺘﺮل روي ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ از وﺳﺎﻳﻞ‬
‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ و ﺟﺰﻳﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬وﺳﺎﻳﻞ و‬
‫اﺑﺰار ﻣﺬﻛﻮر روي ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل واﺣﺪ‪ ،‬روي ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻤﻜﻲ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ و ﻧﻬﺎﻳﻲ در اﺗﺎق ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻢ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺗﺎﺑﻠﻮ‪ ،‬اﺗﺼﺎل از ﭘﺸﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﺳﻔﻴﺪ و ﺷﻤﺎرهﮔﺬاري و‬
‫ﻋﻘﺮﺑﻪ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻴﺎه‪ ،‬ﺿﺪ اﻧﻌﻜﺎس ﻧﻮر و ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ ﺗﻬﻴﻪ و ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻼس دﻗﺖ ﻻزم را داﺷﺘﻪ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ روي ﻣﺪار ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن و ﻳﺎ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ و درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻘﻴﺎس وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪن دﻗﻴﻖ و ﺳﺮﻳﻊ آﻧﻬﺎ را ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎزد‪ .‬در اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ ﺗﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻛﻼس دﻗﺖ وﺳﺎﻳﻞ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Trip‬‬
‫‪2- Alarm‬‬
‫‪3- Visual signal‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪388‬‬

‫ﺗﻤﺎم وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ اﺑﻌﺎد ﻫﻤﺴﺎن ﺑﻮده و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻔﻈﻪ ﭘﻮﺷﺸﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻠﺰي‬
‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﺳﺎﻳﻞ و اﺑﺰاري ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﻓﺮﻛﺎﻧﺲﻣﺘﺮ‬
‫‪ -‬واتﻣﺘﺮ و وارﻣﺘﺮ‬
‫‪ -‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ) اﻧﺪازه ﮔﻴﺮﻛﺴﻴﻨﻮس ﻓﻲ(‬
‫‪ -‬آﻣﭙﺮﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎوب و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪ -‬وﻟﺖﻣﺘﺮ ﺑﺮاي وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎوب و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪ -‬واتﺳﺎﻋﺖﻣﺘﺮ و وارﺳﺎﻋﺖﻣﺘﺮ )ﻛﻨﺘﻮر( ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﻣﻴﺰان اﻧﺮژيﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻳﺎ ورودي ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬
‫‪ -‬وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ دﻣﺎﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞﻫﺎ‪ ،‬دورﺳﻨﺞﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﻜـﺮدي ﺧـﻮد‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و داراي دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ -1-6-8-18‬ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﺮوﺟﻲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن و وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ ﻋﻼﻳﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل و وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺮﺑﻮط ﻛﻪ در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ دور ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺗﻐﺬﻳﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻴﻤﻪﻫﺎديﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در ﺑﺮاﺑﺮ وﻟﺘﺎژﻫﺎي ﺿﺮﺑﻪاي ﺑﻴﻦ ﺗﺮﻣﻴﻨﺎلﻫﺎي آن و زﻣﻴﻦ ﻣﻘﺎوم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻣﺒﺪلﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -2-6-8-18‬ﺛﺒﺎتﻫﺎ‬

‫ﺗﻤﺎم ﺛﺒﺎتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ در ﺗﺎﺑﻠﻮ‪ ،‬از ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻢﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ ﭘﻮﺷﺸﻲ ﺛﺒﺎتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺿﺪ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و رﻃﻮﺑﺖ و ﺑﺎ اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮﺗﻮر ﺛﺒﺎتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮار ﺛﺒﺎتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻮاﻧﺎ و ﻣﺸﺨﺺ ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬاري ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺛﺒﺎتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬار ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي‬
‫روﻳﺖ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺘﺤﺮك ﺛﺒﺎت ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮﺗﻮر‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮار و ﭼﺮخ دﻧﺪهﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي‬
‫ﺑﻪ روﻏﻦﻛﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮات را دارا ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1- Transducer‬‬
‫‪389‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -٧-٨-١٨‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬

‫‪ -1-7-8-18‬ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﻓﺰاﻳﻨﺪه و ﺳﺮوﻳﺲ‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﺴﺖ اﻧﺘﻘﺎل و دﻳﮕﺮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫از ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﻮﺛﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه از رﻟﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎ‬
‫ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت آن در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ذﻛﺮﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻟﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺘﻤﻊ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﺴﺘﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ در ﻋﻴﻦ داﺷﺘﻦ دﻗﺖ ﻻزم از ﺗﻜﺮار ﻳﻚ ﻧﻘﺺ در رﻟﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺧﺎص اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻐﺬﻳﻪ آن ﺑﺎﻳﺪ از دو ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ و از ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ دو ﺳﺮي ﺑﺎﺗﺮي و‬
‫ﻛﺎﺑﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻻزم ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات اﺻﻠﻲ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﺮﻳﻊ و ﻣﻮﺛﺮ را در دﺳﺘﺮس داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -2-7-8-18‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﻠﻲ رﻟﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ رﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ و اﺟﺰاي آن ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ در دﺳﺘﺮس ﺑﻮده و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺰاي آن ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﻤﻴﺮات آن ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺗﺼﺎﻻت آن داراي ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻘﺮه و ﻳﺎ ﻣﻮاد ﻣﻌﺎدل آن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﺼﺎﻻت ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻢ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺟﺪار ﺧﺎرﺟﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﺼﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺪوده ﺗﻨﻈﻴﻢ و زﻣﺎن ﻋﻤﻠﻜﺮد رﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻻزم را ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ رﻟﻪﻫﺎي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺰا و ﻣﺪارﻫﺎي آن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻳﻚ اﺷﻜﺎل در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻌﺎ و ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬رﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﺎت ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻟﺮزش ﻳﺎ ﻣﻴﺪاﻧﻪاي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺧﺎرﺟﻲ روي آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻲ و ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺑﺎز ﻛﺮدن ﭘﻮﺷﺶ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺠﺪد آﻣﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬داراي اﺗﺼﺎﻻت ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از آن ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻤﻠﻜﺮد رﻟﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫روي ﻫﺮ رﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺮ در ﻣﺤﻠﻲ روي ﺑﺪﻧﻪ آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد رﻟﻪ‪ ،‬رﻧﮓ ﻓﺎز‪ ،‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮد )در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن و وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﻣﻲ ﻛﺎر رﻟﻪ و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻗﻄﻊ ﻧﺎﻣﻲ‬
‫اﺗﺼﺎﻻت رﻟﻪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪390‬‬

‫‪ -3-7-8-18‬اﻧﻮاع رﻟﻪﻫﺎ‬

‫رﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي ﻳﻚ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺘﻔﺎوت را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬
‫ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻴﺮوﮔﺎه از ﭼﻨﺪ ﻳﺎ ﻛﻠﻴﻪ رﻟﻪﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دراﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻮدن‬
‫اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ ،‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻧﻮاع رﻟﻪﻫﺎ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻗﻄﻌﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آﻧﻬﺎ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -4-7-8-18‬رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ‬

‫رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﻴﺶﺗﺮ از آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﮔﺬاري‪ 1‬ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﺗﺼﺎﻻت رﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻛﺎر داﺋﻢ ﺑﺎ ﺗﻐﺪﻳﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ در ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﺎر داﺋﻢ و ﻃﻮﻻﻧﻲ رﻟﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﺗﺼﺎﻻت رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﺷﻜﻞ داده ﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ را در اﺗﺼﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎي رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﺳﻴﻢﭘﻴﭻﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ از وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﻣﻲ‬
‫ﺧﻮد و رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل و ﻓﺮﻣﺎن ﻗﻄﻊ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬در ﻣﺤﺪوده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻤﺌﻦ و رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ رﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮ اﻣﻮاج ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد رﻟﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد‪ ،‬رﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ داراي ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﺨﺼﻮص و ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ از ﻧﻮع ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟﺮزش و ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﺻﺤﻴﺢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟﺮزش‪ ،‬رﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻘﺎوم و ﻃﺒﻖ ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEC‬ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺿﺪ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر و ﻳﻚ ﻛﻼﻫﻚ ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﺗﺮاﻧﺴﭙﺎراﻧﺖ و ﺿﺪ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رﻟﻪﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ازﻧﻈﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﺗﻨﻈﻴﻢ )ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺠﺪد( ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -٨-٨-١٨‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‬

‫ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎن وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﺟﺪاﺳﺎز‪ ،‬و ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﻨﻨﺪه ﻓﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﻧﺼﺐ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت دﻗﻴﻖ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ وﻇﺎﻳﻒ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم و اراﺋﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺪارﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻛﻤﻜﻲ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺪاﺳﺎز ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻴﻮز ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪1- Plug - in‬‬

‫‪391‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺠﺪﻫﻢ ‪ -‬ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪ -٩-٨-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻄﻠﻮب ﻛﻠﻴﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺣﻔﺎﻇﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزﻧﺪه و در ﻛﺎرﮔﺎه ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ -٩-١٨‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺟﺎن اﻓﺮاد ﺑﻬﺮهﺑﺮدار و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺒﻮر ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﻫﻤﮕﻦ ﻛﻪ داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ از اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص دﻓﻦ ﺷﺪه در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻧﻈﻴﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي داﺧﻞ ﺑﺘﻦ و دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﻣﺪﻓﻮن ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي‬
‫ﻓﻮﻻدي‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ ﮔﺎﻣﻲ و ﺗﻤﺎﺳﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺟﺎن‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺎﺷﺪ و اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﻲ از اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ و ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري در ﺣﺎﻟﺖ اﺗﺼﺎل وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺮﻗﻲ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬
‫ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪن اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -١-٩-١٨‬ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻠﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺻﻠﻲ زﻣﻴﻦ ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ از ﺳﻴﻢﻫﺎي ﻣﺴﻲ اﻓﺸﺎن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎﺟﻮش اﺣﺘﺮاﻗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و در زﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ در زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻳﺎ ﻛﻠﻴﺪ ﺧﺎﻧﻪ و ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﻛﻢﺗﺮي دارد‪ ،‬دﻓﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺿﺮورت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي اﻟﻜﺘﺮودﻫﺎي ﻋﻤﻮدي ﻛﻪ ﻃﻮل و ﻗﻄﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﺗﺼﺎل ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻄﻤﺌﻦﺗﺮ و ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻢﺗﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻓﻮق ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ ﻛﻪ در‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﺤﻞﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب دﻓﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻮﻻدي ﻣﺠﺮاﻫﺎي آبﺑﺮ‪ ،‬ﺑﺪﻧﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺣﻠﺰوﻧﻲ ﺗﻮرﺑﻴﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﻣﻜﺶ و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺪﻓﻮن درﻳﭽﻪﻫﺎي اﻧﺴﺪاد‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ IEEE‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺼﺐ و آزﻣﺎﻳﺶ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -٢-٩-١٨‬ﺁزﻣﺎﻳﺶهﺎ‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻮادي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ داراي ﮔﻮاﻫﻲ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻮﻋﻲ‪ 1‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه از ﻃﺮف ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﻴﻦ و ﭘﺲ از ﻧﺼﺐ و اﺟﺮاي ﺷﺒﻜﻪ زﻣﻴﻦ در ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎه آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﺰﻳﻴﺎت آن در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ درج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1- Type test‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪392‬‬

‫‪ -١٠-١٨‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮآﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺗﻤﺎم ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﻛﻠﻴﺪﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري اﻳﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات را ﺑﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٩‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪١‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن در‬

‫ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬
‫‪395‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ - 1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬

‫اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ رﺟﻮع ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﺸﻮري در ﻣﻮرد اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن )از ﺟﻤﻠﻪ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻣﻨﺪرج در روزﻧﺎﻣﻪ رﺳﻤﻲ‬
‫ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 14949‬ﻣﻮرخ ‪ (1375/4/11‬و ﺳﺎﻳﺮ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ و ﻣﻜﻤﻞ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن و روشﻫﺎي ﻛﺎري ﺧﻮد‬
‫ﻃﺮحﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻛﺎرآ و ﻓﺮاﮔﻴﺮ را اراﺋﻪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ آﻧﻬﺎ را از ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ اﺧﺬ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ از ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺳﻼﻣﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻤﻲ ﻛﺎﻫﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺟﻠﺴﻪ اوﻟﻴـﻪ وﺗﺴـﻠﻴﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺮﮔﺰار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬رﻳﻴﺲ ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻣﺴﻮول اﻳﻤﻨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺴﻮوﻟﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ در اﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻫﺎﺣﻀﻮر ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺻﻠﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ زﻳﺮ را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪:‬‬

‫پ‪ -1-1.‬اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫‪ -1 -1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪ -2 -1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺴﻮوﻟﻴﺖﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ‬
‫‪ -3 -1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﺗﻄﺒﻴﻖ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ واﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫‪ -4 -1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﺗﻄﺒﻴﻖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران دﺳﺖ دوم ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 3-1‬از پ‪1-1.‬‬
‫‪ -5 -1‬روشﻫﺎي ﺑﺎزرﺳﻲ اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ‬
‫‪ -6 -1‬روشﻫﺎي رﺳﻴﺪﮔﻲ و ﮔﺰارش ﺣﻮادث‬
‫‪ -7 -1‬ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻊ اﺿﻄﺮاري‬
‫‪ -8 -1‬ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﺗﺶﺳﻮزي‬
‫‪ -1-8-1‬ﻧﻮع و ﻣﻜﺎن وﺳﺎﻳﻞ اﻃﻔﺎي ﺣﺮﻳﻖ‬
‫‪ -2-8-1‬ﺗﻮاﻓﻘﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﻲ از ﺧﺎرج ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪ -3-8-1‬وﺳﺎﻳﻞ ﮔﺮم و ﺷﻌﻠﻪور در ﻛﺎرﮔﺎه‬

‫پ‪ -2-1.‬ﭘﺰﺷﻜﻲ‬
‫‪ -1-2‬وﺳﺎﻳﻞ‬
‫‪ -2-2‬آﻣﻮزش‬
‫‪ -3-2‬ﻣﺪارك و ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ‬
‫‪ -4-2‬ﭘﺰﺷﻚ ﻳﺎ ﭘﺰﺷﻜﻴﺎر‬
‫‪ -5-2‬آﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‬
‫‪ -6-2‬ﮔﻮاﻫﻲ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪ -7-2‬ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪396‬‬

‫پ‪ -3-1.‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت‬
‫‪ -1-3‬آﻣﻮزش ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪ -2-3‬ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫‪ -3-3‬ﺗﻤﺮﻳﻦ روشﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎرﮔﺎه‬
‫‪ -4-3‬آﻣﻮزش ﻧﺎﻇﺮان در ﻣﻮرد روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻳﻤﻨﻲ‬

‫پ‪ -4-1.‬ﺳﻼﻣﺘﻲ‬
‫‪ -1-4‬روشﻫﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻢ ﺗﺮﻛﺮدن ﺧﻄﺮ‬
‫‪ -1-1-4‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري‬
‫‪ -2-1-4‬ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫‪ -3-1-4‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪ -4-1-4‬ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻫﻮا‬

‫پ‪ -5-1.‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﻟﻮازم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫‪ -1-5‬روشﻫﺎ و اﺑﺰار ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺨﺎﻃﺮات‬
‫‪ -1-1-5‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري‬
‫‪ -2-1-5‬ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻣﺘﺤﺮك و ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪ -2-5‬روشﻫﺎي ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫‪ -3-5‬روشﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫‪ -4-5‬ﻛﺎرﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫‪ -5-5‬ﺗﺪاﺑﻴﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫‪ -1-5-5‬ﮔﻮاﻫﻲﻫﺎ‬
‫‪ -6-5‬ﺑﺎﻻﺑﺮﻫﺎ و آﺳﺎﻧﺴﻮرﻫﺎ‬

‫پ‪ -6-1.‬ﺧﺎكﺑﺮداري‪ ،‬ﺳﻨﮓﺑﺮداري و ﺗﺨﺮﻳﺐ‬

‫‪ -1-6‬ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ و ﺷﺎﻓﺖﻫﺎ‬
‫‪ -1-1-6‬ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي اﺣﺘﺮاق داﺧﻠﻲ‬
‫‪ -2-1-6‬ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﻬﻮﻳﻪ‬
‫‪ -3-1-6‬ﻟﻮازم و روشﻫﺎي ﺗﺮاﺑﺮي‬
‫‪ -4-1-6‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻛﺎري‬
‫‪397‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎر و ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي‬

‫‪ -5-1-6‬روشﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪاري‬
‫‪ -2-6‬آﺗﺸﻜﺎري‬
‫‪ -1-2-6‬ﮔﻮاﻫﻲ آﺗﺸﻜﺎران‬
‫‪ -2-2-6‬روشﻫﺎي آﺗﺸﻜﺎري ﻣﺼﻮب‬
‫‪ -3-2-6‬اﻧﺒﺎر ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬
‫‪ -4-2-6‬ﺗﺮاﺑﺮي ﻣﻮاد ﻧﺎرﻳﻪ‬
‫‪ -3-6‬ﺧﺎكﺑﺮداري و ﺳﻨﮓﺑﺮداري در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺑﺎز‬
‫‪ -1-3-6‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ راﻧﺶﻫﺎ‬
‫‪ -2-3-6‬روشﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪاري‬
‫‪ -3-3-6‬ﺑﺎزرﺳﻲ‬
‫‪ -4-3-6‬دﺳﺘﺮﺳﻲﻫﺎ‬
‫‪ -4-6‬ﻛﺎر در ﺑﻠﻨﺪي‬
‫‪ -1-4-6‬ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬
‫‪ -2-4-6‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪ -3-4-6‬روشﻫﺎي وﻳﮋه ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫‪ -5 -6‬ﺗﺮاﺑﺮي ﻣﻮاد ﺧﺎكﺑﺮداري و ﺳﻨﮓﺑﺮداري‬
‫‪ -1-5-6‬راهﻫﺎ‬

‫پ‪ -7-1.‬ﺳﻄﻮح ﻛﺎر‬

‫‪ -1-7‬دﺳﺘﺮﺳﻲ‬
‫‪ -1-1-7‬ﻧﺮدﺑﺎنﻫﺎ‬
‫‪ -2-1-7‬ﺳﻜﻮﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻠﻜﺎنﻫﺎ و ﭘﺎﮔﺮدﻫﺎ‬
‫‪ -2-7‬ﻟﻮازم اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬
‫‪ -3-7‬دارﺑﺴﺖﻫﺎ‬
‫‪ -4-7‬ﺗﻮرﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ‬

‫پ‪ -8-1.‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم‬

‫‪ -1-8‬ﻋﻼﻳﻢ و ﺣﺼﺎرﻫﺎ‬
‫‪ -2-8‬روشﻫﺎي ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﺑﺎ ﭘﺮﭼﻢ‬
‫‪ -3-8‬ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺴﻮول‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪398‬‬

‫پ‪ -9-1.‬ﻟﻮازم ﺑﺮﻗﻲ‬

‫‪ -1-9‬ﭘﺴﺖ ﺑﺮق‬
‫‪ -2-9‬ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‬
‫‪٢٠‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪٢‬‬
‫واژهﻧﺎﻣﻪ‬
‫‪401‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬واژهﻧﺎﻣﻪ‬

‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ - 2‬واژهﻧﺎﻣﻪ‬

‫‪Seal‬‬ ‫آبﺑﻨﺪي‬

‫‪Hydration‬‬ ‫آﺑﮕﻴﺮي )ﺳﻴﻤﺎن(‬

‫‪Test‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬

‫‪Field Tests‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫‪Lefranc Test‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻔﺮان‬

‫‪Lugeon Test‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻟﻮژن‬

‫‪Type Test‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻮﻋﻲ‬

‫‪Creep Detector‬‬ ‫آﺷﻜﺎرﺳﺎزﻫﺎي ﺧﺰش‬

‫‪Instrument‬‬ ‫اﺑﺰار دﻗﻴﻖ‬

‫‪Energy Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي‬

‫‪Slip Ring Brush Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺟﺎروﺑﻚﻫﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪Ventilation & Friction Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ واﺣﺪ و اﺗﻼف ﻧﺎﺷﻲ از اﺻﻄﻜﺎك‬

‫‪Stator Copper Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ اﺳﺘﺎﺗﻮر‬

‫‪Rotor Copper Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﺳﻴﻢﭘﻴﭻ روﺗﻮر‬

‫‪Core Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي در ﻫﺴﺘﻪ‬

‫‪Excitation Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻛﻠﻲ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪Stray Current Loss‬‬ ‫اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺮﮔﺮدان‬

‫‪Probe‬‬ ‫اژدر‬

‫‪Saturated Surface Dry‬‬ ‫اﺷﺒﺎع ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻚ‬

‫‪Over Pressure‬‬ ‫اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر‬

‫‪Alarm‬‬ ‫اﻋﻼم ﺻﻮﺗﻲ‬

‫‪Visual Signal‬‬ ‫اﻋﻼم ﻧﻮري‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪402‬‬

‫‪Slump‬‬ ‫اﻓﺖ )اﻓﺖ ﺑﺘﻦ(‬

‫‪Septic Tank‬‬ ‫اﻧﺒﺎرﺳﭙﺘﻴﻚ )اﻧﺒﺎره ﻓﺎﺿﻼب(‬

‫‪Extensometer‬‬ ‫اﻧﺒﺴﺎطﺳﻨﺞ )ﻛﺸﻴﺪﮔﻲﺳﻨﺞ(‬

‫‪Inclinometer‬‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﺳﻨﺞ‬

‫‪Smooth Blasting‬‬ ‫اﻧﻔﺠﺎر ﻣﻼﻳﻢ‬

‫‪Fan‬‬ ‫ﺑﺎدزن‬

‫‪Water Balloon‬‬ ‫ﺑﺎدﻛﻨﻚ آب‬

‫‪Pneumatic‬‬ ‫ﺑﺎدي‬

‫‪Shotcrete‬‬ ‫ﺑﺘﻦﭘﺎﺷﻲ‬

‫‪Batching Plant‬‬ ‫ﺑﺘﻦ ﺳﺎز‬

‫)‪AC (Alternative Current‬‬ ‫ﺑﺮق ﻣﺘﻨﺎوب‬

‫)‪DC (Direct Current‬‬ ‫ﺑﺮق ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫‪Test Pad‬‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬

‫‪Clamshell‬‬ ‫ﺑﻴﻞ ﻧﻮك ﻣﻨﻘﺎري‬

‫‪Pendulum‬‬ ‫ﭘﺎﻧﺪول‬

‫‪Stud‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ‬

‫‪Sole Plate‬‬ ‫ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‬

‫‪Resonance‬‬ ‫ﭘﺪﻳﺪه ﺗﺸﺪﻳﺪ‬

‫‪Corona Effect‬‬ ‫ﭘﺪﻳﺪه ﻛﻮروﻧﺎ‬

‫‪Finishing‬‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖﻛﺎري‬

‫‪Rebound‬‬ ‫ﭘﺲرﻳﺰ )دوررﻳﺰ(‬

‫‪PVC‬‬ ‫ﭘﻠﻲ وﻳﻨﻴﻞ ﻛﻠﺮاﻳﺪ )ﭘﻲ وي ﺳﻲ(‬

403 ‫ واژهﻧﺎﻣﻪ‬-2 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‬

Rock Bolt ‫ﭘﻴﭻﺳﻨﮓ‬

Piezometer ‫ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ‬

Pre-Splitting (‫ﭘﻴﺶﺷﻜﺎﻓﺖ )ﭘﻴﺶ ﺑﺮش‬

Drilling and Grouting Equipment ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ‬

Transducer (‫ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ )ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

Crackmeter ‫ﺗﺮكﺳﻨﺞ‬

Thyristor ‫ﺗﺮﻳﺴﺘﻮري‬

Consolidation Grouting ‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‬

Contact Grouting ‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻤﺎﺳﻲ‬

Dredge ‫ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻟﺠﻦ‬

Stress meter ‫ﺗﻨﺶﺳﻨﺞ‬

Automatic Voltage Regulator (AVR) ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ وﻟﺘﺎژ‬

Ventilation ‫ﺗﻬﻮﻳﻪ‬

Plug-in ‫ﺟﺎﮔﺬاري‬

Over Voltage Surge Arrestor ‫ﺟﺬب ﻛﻨﻨﺪه اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺟﺬب ﺻﺎﻋﻘﻪ‬

Eddy Current ‫ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‬

Degreasers ‫ﭼﺮﺑﻲﮔﻴﺮﻫﺎ‬

Jics & Fixtures (Interlocks) ‫ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ‬

Pick Hammer ‫ﭼﻜﺶ ﺑﺎدي‬

As Built ‫ﭼﻮنﺳﺎﺧﺖ‬

Loose State ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻞ‬

Drill Wagon ‫ﺣﻔﺎري دوراﻧﻲ و ﺿﺮﺑﻪاي‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪404‬‬

‫‪Top Heading‬‬ ‫ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻻﻳﻲ‬

‫‪Benching‬‬ ‫ﺣﻔﺎري ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‬

‫)‪IP (Interior Protection‬‬ ‫ﺣﻔﺎﻇﺖ داﺧﻠﻲ‬

‫‪Line Drilling‬‬ ‫ﺣﻔﺮ ﭼﺎلﻫﺎي ﺧﻄﻲ‬

‫‪Flange‬‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ‬

‫‪Collector Rings‬‬ ‫ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﺟﺎروﺑﻚ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪Self Cooled‬‬ ‫ﺧﻮدﺧﻨﻚﻛﻦ‬

‫‪Feed‬‬ ‫ﺧﻮرﻧﺪه‬

‫‪Jointmeter‬‬ ‫درزﺳﻨﺞ‬

‫‪Joint Sealant‬‬ ‫درزﺑﻨﺪي‬

‫‪Opening‬‬ ‫درﻳﭽﻪ‬

‫‪Readout Device‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺤﻠﻲ‬

‫‪Agitator‬‬ ‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﻠﻮطﻛﻦ )ﻫﻢزن ﻣﻼت(‬

‫‪Thermometer‬‬ ‫دﻣﺎﺳﻨﺞ‬

‫‪Dosimeter‬‬ ‫دوزﻳﻤﺘﺮﻫﺎ‬

‫‪Accuracy Class‬‬ ‫رﺗﺒﻪ دﻗﺖ‬

‫‪Lifting Filling Tube‬‬ ‫روش ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬

‫‪Tremie‬‬ ‫روش ﺗﺮﻣﻲ‬

‫‪Revolver‬‬ ‫روﻟﻮر‬

‫‪Steel Lining‬‬ ‫روﻳﻪ ﻓﻮﻻدي‬

‫‪Taper‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﻓﻘﻲ‬

‫‪Excavation‬‬ ‫زﻣﻴﻦﻛﻨﻲ‬
405 ‫ واژهﻧﺎﻣﻪ‬-2 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‬

Drains ‫زﻫﻜﺶﻫﺎ‬

Generator Housing ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺤﻔﻈﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

Compatibility ‫ﺳﺎزﮔﺎري‬

World Health Organization ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬

Pressure Cell ‫ﺳﻠﻮل ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ‬

Dental Excavation ‫ﺳﻨﮓﺑﺮداري دﻧﺪاﻧﻪاي‬

Rip Rap ‫ﺳﻨﮓﭼﻴﻦ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺷﻴﺐ ﺑﺎﻻدﺳﺖ‬

Electrical Piezometer System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

Excitation System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

Teleliminimetric System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺗﻠﻪﻟﻴﻤﻨﻲﻣﺘﺮي‬

Fire Protection System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶﺳﻮزي‬

Cooling System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺧﻨﻚﻛﻨﻨﺪه‬

Bus Duct System ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺷﻴﻨﻪ ﺣﻔﺎظدار‬

USCS (Unified Soil Classification System) ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﻤﺴﺎن ﺧﺎك‬

Measurement systems ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

Vibrating Wire ‫ﺳﻴﻢ ارﺗﻌﺎﺷﻲ‬

Reinforcing Cage ‫ﺷﺒﻜﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‬

Float ‫ﺷﻨﺎور‬

Floating ‫ﺷﻨﺎوري‬

Clinometer ‫ﺷﻴﺐﺳﻨﺞ‬

Ramp ‫ﺷﻴﺐراﻫﻪ‬

Fineness Modulus ‫ﺿﺮﻳﺐ ﻧﺮﻣﻲ‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪406‬‬

‫‪Burden‬‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ‬

‫‪Field Tests‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫‪Uplift Pressure‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮﻛﻨﺶ‬

‫‪Earth Pressure Cell‬‬ ‫ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ ﺧﺎك‬

‫‪Check List‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ‬

‫‪Flexible‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف‬

‫‪Zero Reading‬‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖ ﺻﻔﺮ‬

‫‪Base (Initial) Reading‬‬ ‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺒﻨﺎء‬

‫‪Tunnel lining Segment‬‬ ‫ﻗﻄﺎعﻫﺎي ﺟﺪاره ﺗﻮﻧﻞ‬

‫‪Strain meter‬‬ ‫ﻛﺮﻧﺶﺳﻨﺞ‬

‫‪Switching‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ‬

‫‪Oven Dry‬‬ ‫ﻛﻮره‬

‫‪CO2‬‬ ‫ﮔﺎزﻛﺮﺑﻨﻴﻚ‬

‫‪Crane‬‬ ‫ﮔﺮاﻧﻜﺶ )ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ(‬

‫‪Space Heater‬‬ ‫ﮔﺮمﻛﻦﻫﺎي داﺧﻠﻲ‬

‫‪Slurry‬‬ ‫ﮔﻞ روان‬

‫‪Flange‬‬ ‫ﻟﺒﻪ‬

‫‪Resonance‬‬ ‫ﻟﺮزش ﻏﻴﺮﻋﺎدي و ﻳﺎ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻟﺮزش‬

‫‪Tremie-Filling Tube‬‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ رﻳﺰش‬

‫‪Manchette Tube‬‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ ﻏﻼفدار‬

‫‪Clamshell‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﻔﺎر )ﻛﻠﻢ ﺷﻞ(‬

‫‪Transducer‬‬ ‫ﻣﺒﺪل اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺗﺮاﻧﺴﺪﻳﻮﺳﺮ(‬

‫‪Measuring Tank‬‬ ‫ﻣﺨﺰن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

407 ‫ واژهﻧﺎﻣﻪ‬-2 ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ‬

Trip ‫ﻣﺪار‬

Packer ‫ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه‬

Tope Hole Packer ‫ﻣﺴﺪودﻛﻨﻨﺪه ﻳﻚﺑﺎر ﻣﺼﺮف‬

Limit Values ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪي‬

Top Heading ‫ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺎﻻﻳﻲ‬

Benching ‫ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‬

UPS (Uninterruptible Power Supply) ‫ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ‬

Anchor ‫ﻣﻬﺎر‬

Interpolation ‫ﻣﻴﺎن ﻳﺎﺑﻲ‬

Pin ‫ﻣﻴﺦ‬

Vebe ‫ﻣﻴﺰﻟﺮزان‬

Anchor Bolt ‫ﻣﻴﻞﻣﻬﺎر‬

Dovetailed ‫ﻧﺮ و ﻣﺎده‬

Aspect Ratio ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻇﺎﻫﺮي‬

Weir ‫ﻧﺸﺖﺳﻨﺞ‬

Installation ‫ﻧﺼﺐ‬

Dry Type ‫ﻧﻮع ﺧﺸﻚ‬

Splitting ‫ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮدن‬

Sensor ‫وﺳﺎﻳﻞ ﺣﺴﮕﺮ‬

Thrust Bearing ‫ﻳﺎﺗﺎﻗﺎن ﻛﻒﮔﺮد‬

Guide Bearing ‫ﻳﺎﺗﺎﻗﺎنﻫﺎدي‬

Rectifiers ‫ﻳﻜﺴﻮﺳﺎزﻫﺎ‬
‫‪409‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫اﻟﻒ ‪ -‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ ﻣﺴﻮول ﺗﻬﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و در ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و رﺟﻮع ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎم اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﻮد و از ذﻛﺮ ﺷﻤﺎره ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮه اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮاي اﺣﺘﺮاز از ﺗﻄﻮﻳﻞ ﻛﻼم ﺧﻮدداري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎره اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم در ﻣﺘﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮاﺟﻊ و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻧﻴﺰ ﺧﻮد در زﻣﺮه ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ‪:‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر – وزارت ﻧﻴﺮو‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب – وزارت ﻧﻴﺮو‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﺴﻜﻦ – وزارت ﻣﺴﻜﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزي‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻬﺮﺳﺎزي و ﻣﻌﻤﺎري اﻳﺮان – وزارت ﻣﺴﻜﻦ وﺷﻬﺮﺳﺎزي‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ ‪ -‬دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ‪ -‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻛﺸﻮر‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪.‬‬
‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪:‬‬
‫‪ :ACI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﺘﻦ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Concrete Institute‬‬
‫‪ :AGMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﭼﺮخدﻧﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ)‪(American Gear Manufacturers Association‬‬
‫‪ :ANSI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ)‪(American National Standards Institute‬‬
‫‪ :ASTM‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ آزﻣﺎﻳﺶ و ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ )‪(American Society for Testing and Materials‬‬
‫‪ :ASME‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آﻣﺮﻳﻜﺎ)‪(American Society of Mechanical Engineers‬‬
‫‪ :AISC‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻓﻮﻻدﺳﺎزي آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Institute of Steel Construction‬‬
‫‪ :AISI‬ﻣﻮﺳﺴﻪ آﻫﻦ و ﻓﻮﻻد آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Iron and Steel Institute‬‬
‫‪ :AWS‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(American Welding Society‬‬
‫‪ :AFBMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻳﺎﻃﺎﻗﺎن ﺿﺪاﺻﻄﻜﺎﻛﻲ)‪(Anti-Friction Bearing Manufacturers Association‬‬
‫‪ :BS‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ )‪(British Standards‬‬
‫‪ :CMAA‬اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪(Crane Manufacturers Association of America‬‬
‫‪ :DIN‬ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﻟﻤﺎن )‪(Deuteche Industrie Normen‬‬
‫‪ : EFNARC‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﻴﺪﻧﻲ)‪(European Sprayed Concrete Specification‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ ‫‪410‬‬

‫‪ :ICOLD‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ )‪(International Commission on Large Dams‬‬

‫‪ :IEEE‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ )‪(Institute of Electrical and Electronics Engineers‬‬
‫‪ :IEC‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ )‪(International Electrotechnical Commission‬‬
‫‪ :ISO‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪(International Organization of Standardization‬‬
‫‪ :NEMA‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠﻲ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮﻗﻲ )‪(National Electrical Manufacturers Association‬‬
‫‪ :NFPA‬اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻠﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﻮزي )‪(National Fire Protection Association‬‬
‫‪ :SSPC‬ﺷﻮراي رﻧﮓ ﻛﺎري ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻮﻻدي )‪(Steel Structures Painting Council‬‬
‫‪ :USBR‬اداره ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻋﻤﺮان اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه )‪(United States Bureau of Reclamation‬‬

‫ب – ﻛﺘﺐ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت‬

‫در ﺳﻄﻮر زﻳﺮ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﻛﺘﺐ و ﻧﺸﺮﻳﺎﺗﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮاﺟﻊ اﺻﻠﻲ در ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺟﺎع ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺘﺎب ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردي در اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻮرد ارﺟﺎع ﻳﻜﻲ از‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ از ﺗﻜﺮار ﻧﺎم آن ﻧﺸﺮﻳﺎت اﺣﺘﺮاز ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺘﺐ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺎﻻت و ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﻗﺪرداﻧﻲ از ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻧﺸﺮﻳﺎت‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻄﻮﻳﻞ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‪،‬‬
‫از ذﻛﺮ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ ﺧﻮدداري ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺎرﺳﻲ‬

‫‪ -1‬ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻫﻨﺴﻦ و راﻳﻨﻬﺎرد‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻬﻨﺪس داﻟﻲ ﺑﻨﺪار‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻳﺮان‪ ،‬وزارت‬
‫ﻧﻴﺮو ‪.1376‬‬
‫‪ -2‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﺗﻮﻧﻞ ﻫﺎي اﻧﺤﺮاف آب ﺳﺪ آغ ﭼﺎي«‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪،‬‬
‫اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪.75‬‬
‫‪ -3‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﺪ ﺗﺒﺎرك آﺑﺎد و ﺑﺎرزوي ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم«‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ دﻳﻮاره آب ﺑﻨﺪ ﺳﺪ ﻣﺨﺰﻧﻲ ﻛﺮﺧﻪ«‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪،‬‬
‫آﺑﺎنﻣﺎه ‪. 75‬‬
‫‪ -5‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺳﺪ ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﻛﺮﺧﻪ«‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪.1375‬‬
‫‪ -6‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‪»:‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﻔﺎري و ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ‪ ،‬ﭘﺮده آب ﺑﻨﺪ و ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﺳﺪ‬
‫ﭼﻢﮔﺮدﻻن اﻳﻼم ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم«‪.‬‬
‫‪ -7‬ﮔﺮوه ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺸﺎور ﭘﮋوﻫﺎب‪ -‬آﺑﻔﻦ‪» :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺳﺪ زﻳﺮدان«‪ ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه ‪.1377‬‬
‫‪ -8‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺘﻦ ﻏﻠﺘﻜﻲ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻮي ﻣﻘﺪم‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪.1377‬‬
411 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

‫ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﺮﻛﺖ‬،‫ وﻳﺮاﻳﺶ راﺑﺮت ﺑﻲ ﻳﺎﻧﺴﻦ‬،‫ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﺳﺪﻫﺎ‬،‫ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ‬-9
.1377 ‫ وزارت ﻧﻴﺮو اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه‬،‫ اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻳﺮان‬،‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس و وزارت ﻧﻴﺮو‬
‫ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و‬،‫ دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ‬،‫ ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ‬،120 ‫ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره‬،‫ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺑﺘﻦ اﻳﺮان )آﺑﺎ( ﺑﺨﺶ اول‬-10
.1377 ‫ ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم‬،‫ وﻳﺮاﻳﺶ دوم‬،‫ﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ ﻣﻮﺳﺴﻪ‬،‫ وزارت ﻧﻴﺮو‬،‫ اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺪ و ﻟﻮازم اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬،(‫ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺪﻫﺎ )ﻗﺴﻤﺖ اول‬-11
.1363 ‫ ﺧﺮداد‬،‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‬
.1364 ‫ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‬،‫ اﻣﻮر ﺳﺪ ﺳﺎزي‬،(‫ )ﻗﺴﻤﺖ اول‬،«‫ »روشﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻤﻨﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬-12
‫ ﺷﺮﻛﺖ‬،‫ اﻣﻮر ﺳﺪ ﺳﺎزي‬،‫ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻨﺘﺮل و رﻓﺘﺎر ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺘﻨﻲ ﻗﻮﺳﻲ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﺑﺰار دﻗﻴﻖ آﻧﻬﺎ‬،«‫ »ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺪﻫﺎ‬-13
.1366 ‫ ﺷﻬﺮﻳﻮر‬،‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب ﻗﺪس‬
‫ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي‬21 ‫ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻮﻟﺘﻴﻦ‬،«‫ »ﻛﻠﻴﺎت ﻛﺎرﺑﺮد اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي‬-14
.‫ واﻫﻪ ﭘﺘﺮوﺳﻴﺎن‬،‫ﺑﺰرگ‬
‫ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻣﻬﺎب‬،‫ »اﺻﻮل ﻛﻨﺘﺮل رﻓﺘﺎر و اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي« اﻣﻮر ﺳﺪﺳﺎزي‬-15
.1366،‫ﻗﺪس‬
‫ ﻣﻬﻨﺪس ﺣﻤﻴﺪ‬،‫ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺳﺪﻫﺎي ﺑﺰرگ‬60 ‫ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻮﻟﺘﻴﻦ ﺷﻤﺎره‬،«(‫ »رﻓﺘﺎر ﺳﻨﺠﻲ ﺳﺪﻫﺎ )ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬-16
.‫ﻏﻨﻲ زاده‬
17- Burgin, C.R., Investigation of the physical properties of Cement-Bentonite Grouts for
Improvement of Dam Foundation, Thesis Presented to the University of Florida in 1979 in partial
fulfillment of requirements for the degrees of Master of Science, 1979.
18- Deere D.V. “Cement-Bentonite grouting for Dams in Grouting in Geotechnical Engineering”,
ASCE, 1985.
19- Deere, D.V. "Dam on rock Foundations - Some design questions, Rock Engineering for
Foundations and Slopes” Conference II, Boulder, Colo. 1976, PP.55-89.
20- Deere D.V. Lombardi, G. “Grout Slurries- Thick or thin, ASCE, 1980.
21- Ernest K. Schrader “Roller Compacted Concrete for Dams - The State of the Art” 1992.
22- Ernest K. Schrader, “Roller Compacted Concrete”, Concrete Construction Engineering
HANDBOOK, Editor Dr. Edward G. Nawy. 1997.
23- Fergusson, F.F., Lancaster - Jones, P.F.F. ”Testing the efficiency of grouting operations at dam
sites”, Trans. VIII the ICOLD, Edinburgh, 1964, Vol. 1, PP.121-140.
24- “Fiber Reinforced Concrete,”, Bulletin No. 40A, ICOLD, Paris, 1988.
25- Houlsby. A.C. “Engineering of Grout Curtain to Standards” , ASCE, 1977.
26- Houlsby A.C., "Optimum Cement Ratios for Rock grouting in, Grouting in Geotechnical Eng.,
1985.
27- Karol R.H., ”Chemical grouts and their properties” CGGE, New Orleans, 1982, PP. 359-377.
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺪﻫﺎ‬ 412

28- Karun III Technical Specification, MAHAB GHODSS- ACRES (J.V) Consulting Engineers,
1994.
29- Klosterman, M.J., Easterly, M.M. ” Grouting at Clarence Cannon Dam: A new approach”,
CGGE, New Orleans, 1982, PP. 332-345.
30- Lombardi, G, ” ,The Role of Cohesion in Cement grouting of rock, XVth, ICOLD, Lausanne,
1985, Vol.III, PP.235-262.
31- Nonvieiller, E. “Grouting theory and practice”, Elsevier, 1989.
32- I.H.Seeley. “Public Works Engineering”. Macmillan, 1992.
33- Institution of Civil Engineers, Association of Consulting Engineers and Federation of Civil
Engineering Contractors. ICE Conditions of Contract, Sixth Edition (January 1991).
34- Institution of Civil Engineers. Civil Engineering Procedure. Telford (1986).
35- C.K. Haswell and D.S. de Silva. "Civil Engineering Contracts: Practice and Procedure".
Butterworths (1989).
36- R.J. Marks, R.J.E. Marks and R.E. Jackson. Aspects of Civil Engineering Contract Procedure.
Pergamon (1985).
37- I.H. Seeley. Civil Engineering Specifications. Macmillan (1976).
38- P.E. Chesley Ayers. Specifications. McGraw-Hill (1975).
39- Ministry of Transport. Specification for Highway Works. HMSO (1986).
40- "Cost of Flood Control in Dams", ICOLD Bull. No: 108, 1998.
41- "Cost Impact of Rules, Criteria, and Specification" ICOLD Bull. No: 110, 1997.
42- "Inflow Design Floods for Dams & Reservoirs", USACE1, ER III0-8-2(FR), March 1991.
43- "Dam Safety Guidelines", Washington State Dept. of Ecology, 1986
44- "River Control during Dam Construction", ICOLD Bull. No: 48a, 1986.
45- "Design of Small Dams", USBR, 1987
46- "Engineering Guidelines for the Evaluation of Hydropower Projects", Federal Energy Regulation
Commission, Division of Dam Safety & Inspection, Washington, 1991
47- "Design & Construction Evaluation", USACE, ER415-1-13, Feb 1996.
48- "Safety & Health Requirements Manual", USACE, EM385-1-1, Sep 1996.
49- Ernest K. Schrader, "Roller Compact Concrete", Concrete Construction Engineering Handbook,
Editor Dr. Edward G. Nawy, 1997.
50- "Roller Compacted Mass Concrete, ACI Report No: 207.5R.89.
51- "Roller Compacted Concrete, US Army Corps of Engineers, No.5, ASCE, 1994.
52- "Karun III Technical Specification TS9, Fill Materials, MAHAB GHODSS-ACRES (J.V)
Consulting Engineers, 1994.
53- C. L. Bartholamew & L. Haverland, "Concrete Dam Instrumentation Manual" United State
Department of interior Bureau of Reclamation, October 1987
54- "C. L. Bartholomew, B. G. Murray & D. L. Goins, "Embankment Dam Instrumentation Manual"
United State of Interior Bureau of Reclamation, January 1987

1- USACE: US Army Corps of Engineers

413 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬

55- "General Consideration Applicable to Instrumentation for Earth and Rockfill Dams", Bulletin
No.21 of ICOLD, November, 1989.
56- "General Consideration on Instrumentation for Concrete Dams", Bulletin No.23 of ICOLD, July,
1972.
57- "Dam Safety Guidelines", Bulletin No.59 of ICOLD, 1987.
58- "Dam Safety Guidelines", Canadian Bulletin Dam Safety Association, 1997.
59- Dam Monitoring, General Considerations Bulletin No.80 of ICOLD, 1985.
60- "Measuring Initializations for Dam Monitoring Concepts", Reliability & Redundancy, Special
Issue to the 17th International Congress on Large Dams, June, 1991, Vienna, Prepared by Swiss
Nation Committee on Large Dams.
61- "Dam Monitoring", Bulletin No.68 of ICOLD, 1988
62- "Training Aids for Dam Safety" Module: Inspection of Concrete & Masonry Dams, USBR,
Denver, Colorado,1988
 ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﻲ‬

‫اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺶ از ﺳﻲ ﺳﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺧﻮد‪ ،‬اﻓﺰون ﺑﺮ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ‪ -‬ﻓﻨﻲ‪ ،‬در ﻗﺎﻟﺐ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺿﺎﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻴﺎر‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺎﻟﻴﻒ و ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ و اﺑﻼغ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﺎﺿﺮ در راﺳﺘﺎي ﻣﻮارد ﻳﺎد ﺷﺪه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺎ در راه‬
‫ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻠﻮم در ﻛﺸﻮر و ﺑﻬﺒﻮد ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در‬
‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ‪nezamfanni.ir‬‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ در ﺳﺎﻳﺖ‬
 Islamic Republic of Iran
Vice Presidency For Strategic Planning and Supervision

General Technical
Specifications for Dams

No. 399

Office of Deputy for Strategic Supervision Ministry of Energy

Department of Technical Affairs Bureau of Engineering and Technical
Criteria for Water and Wastewater
nezamfanni.ir http://seso.moe.org.ir

2013
 ‫اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ‬

‫ﺑــﺎ ﻋﻨــﻮان ﻣﺸﺨﺼــﺎت ﻓﻨــﻲ ﻋﻤــﻮﻣﻲ ﺳــﺪﻫﺎ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي‬
‫از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻣﻠﻲ و ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺗﺪوﻳﻦ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺑﺨﺸﻲ از اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎنﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺳﺪﺳﺎزي اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻓﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در‬
‫ﻣﻮارد ﺿﺮوري ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺘﺮﺗﺐ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻮارد ﻓﻨﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬