Bilgisayara Giris

1.2.3.
Donanım (Hardware)
Bir kişisel bilgisayarın donanımı temel olarak Giriş birimleri, Çıkış birimleri,
Bellek, Depolama birimlerinden oluşur.
Türkiyede kullanılan klavyeler genellikle 102 tuşlu olup Q veya F tipi olmak
üzere iki çeşittir.Klavyede bulunan tuşların görevleri şunlardır;
Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;
a. Fonksiyon tuşları
b. Daktilo tuşları
c. Nümerik tuşlar
d. Özel tuşlar
Fonksiyon Tuşları :
Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı görevler

almıştır. F1 den F12’ye kadardır.
b.Daktilo Tuşları :
Bu bölümde A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !,^,” , ? vb. gibi
işaret tuşları ile bazı özel tuşlar bulunur.
c.Numerik Tuşlar:
Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar

bulunur. "NUM LOCK" bir kez basıldığında ışık söner ve rakamlar yerine
özel fonksiyonlar çalışır.
d.Özel Tuşlar:
Backspace (İşaretli tuş): İmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek
tamamını siler.
Delete (Del): İmlecin bulunduğu yerden sağa doğru tek tek siler.
Print Screen : Yazılan yazıyı yazıcıya yollar.
Caps Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Büyük
harf ya da küçük harf tuşu.
Num Lock: (Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)Bu tuş
açıkken klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanabiliriz.
Scroll Lock: Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran kayar.
Pause : Bu tuşa basıldığında ekran durur.
Insert : Araya yazı yazacağı zaman kullanılan bir tuştur.
Control+Alt+Del : Aynı anda basıldığında bilgisayarın açma –kapama

düğmesine basmadan hafızayı tamamen silmemizi ve bilgisayarı yeniden
başlatmamızı sağlar.Ayrıca tuş kilitlenmesini de açar.
Ctrl+C : İşletim sistemi komutlarını çalışma anında durdurur.
Ctrl+Break : Programlarda çalışmayı durdurur.
Bilgisayarınızda çalışırken herhangi bir şekilde yazdığımız harf tuşu

işlemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arası rakamdır) yazılırsa o
ekrana ait karakter ekrana gelir.Örnek ATL tuşu+115=M harfidir.
Bilgisayar açıldığında yanıp sönen göstergeye “İMLEÇ ” denir. İmleç her
tuşa basıldığında sağa doğru kayar.
Home : İmleci satırın başına getirir.
End : İmleci satırın sonuna götürür.
Page up : İmleci bir ekran yukarı çıkarır.
Page Down : İmleci bir ekran aşağıya indirir.
Tab Tuşu : Bu tuşa basıldığında imleci 8 karakter birden sağa hareket

ettirir. Shift tuşu ile kullanıldığında 8 karakter sola getirir.
AltGr : Klavye üzerinde bazı tuşlar ikiz,bazı tuşlar üçüz görevlidir. İkiz
görevliler Shift tuşu ile basılırsa ikinci karakteri yazar.
Örnek: Shift+2 tuş bileşimi = ’ işarettir.)
Bazı tuşlarda 3 adet simge vardır.bunlardan sağ alttaki simgeyi yazmak

için Altgr tuşu ile birlikte ilgili tuş basılarak yazılır.
Örnek : { yazmak için Altgr + tuş basılır.
IŞIKLI KALEM : Çizgisel (bar) kodları okumada, şekil çizme ve elyazısı

yazmada kullanılır.
JOYSTİCK : Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan

tuşlarla çalıştırılarak bilgisayara komut verilmesi sağlanır.
DOKUNMA EKRANLARI : Ekranda gözüken komut üzerine parmak ile
dokunduğunda o komutun çalışmasını sağlayan ekran tipidir.
FARE : Ekranda gözüken imleç yardımıyla komut girişi yapmaya yarar.

Farenin çevre birimi olarak kullanılmasıyla işaretleme, tıklama ve
sürükleme yapılarak işlemler yaptırılır.
•İmleç: Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu gösterir.
•Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır.
•Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki kez tıklanmasıdır. Bir
simgeye yüklenen işlevinin yerine getirilmesini sağlar.
•Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin yerinin

değiştirilmesidir.
TARAYICI : Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına

aktarmakta kullanılır. 300x600 dpi, 600x600 dpi, 600x1200 dpi, 600x2400
dpi ...
Optik karekter okuma (Optic Character Reader-OCR)
1.2.3.2. Çikiş Birimleri
EKRAN KARTI: Bilgisayardaki sayısal verileribizim anlayacağımız analog

forma dönüştüren, sayısal verileri işleyerek şekiller,yazılar,semboller vb.
görüntülerin monitöre aktarılmasını sağlayan karttır. Kendi üzerlerinde
sayısal verileri işleyebilmek için ram ve cpu barındırırlar. Ekran kartları
üzerindeki cpu’lara daha çok gpu (Graphics Processing Unit) adı verilir.
Ram ve Gpu’nun tipine göre çeşitlilik gösterirler.
Ekran kartı seçiminde ise ; yapılacak işe göre ekran kartı belirlenmelidir.
Örneğin çalışılan alan 3 boyutlu ve grafiksel görüntüler içeriyorsa ekran
kartının ram’inin en az 64MB olması istenir. Buna karşın sadece ofis
uygulamaları vb. kullanılacaksa 8MB’lık bir ekran kartı yeterli olacaktır.
KRAN (MONİTÖR): Hem giriş hem de çıkış birimi olarak kullanılır. Giriş
ve çıkış birimlerinden gelen verilerin sonuçlarının ekranda gözükmesini
sağlar.
•Bilgisayarla kişi arasında iletişi sağlar.
•Bir text ekranın genişliği 80 karakter, boyu 25 satırdır.
•Grafik ekranda pikseller (nokta) bulunur. Bir ekranda ne kadar çok piksel
varsa ekranın çözünürlüğü artar. 640 x 480 piksel, 800 x 600 piksel, 1024
x 768 piksel gibi.
Ekranın kaliteli olmasının çok büyük önemi vardır
Ekranlardan titreşimsiz ve az radyasyonlu olanları tercih edilmelidir.

Ekranların boyutu, 14 inç, 15 inç, 17 inç, 20 ve 21 'dir. Genellikle ucuz
olduğu için 14 inçlik ekranlar kullanılmaktadır. 1 MB, 2MB, 4 MB bellekli ...
ekran kartları bulunmaktadır.
Ekranlardaki görüntü netliği noktalar arasındaki uzaklıkla ilgilidir. İki nokta

arasındaki uzaklık ne kadar azsa o kadar iyi görüntü elde edilir. Ekrandaki
noktalar arası uzaklığı 0.28 mm ve daha az olanlar tercih edilmelidir.
YAZICI : Ekranda gözüken bilgileri kağıt üzerine yazdırmaya yarar.
Yazıcılar;
•Nokta vuruşlu yazıcı (dot matrix): 9 iğneli ve 24 iğneli olabilir. Şerit

takılarak kullanılır. Dakikada 1-3 sayfa hızında olabilirler. Sürekli form
kağıdı kullanılabilir.
•Mürekkep püskürtmeli yazıcı(ink jet): Dakikada 1-8 sayfa basabilir.

Kartuş takılarak kullanılır. Renkli çıkış alınabilir. 300 dpi -
•Lazer yazıcı (laser): 300 dpi- , dakikada 4, 8, 12 ... sayfa baskı, toner
kullanılır.
KULAKLIK VE HOPARLÖR : Bilgisayar tarafından üretilen veya

kaydedilmiş sesleri duymak için kullanılır.
SES KARTI : CD kalitesinde, 16 bitlik, ses alabilmek için kullanılır. Ses

kartları sayesinde ses kaydı yapılabilir. Bilgisayarın sesi kullanmasını ve
daha sonra da bu sesi çıkarmasını sağlayan bir karttır. Ses kartı
günümüzde bütün bilgisayarların standart bir parçası haline gelmiştir.
1.2.3.3. Bellek Türleri
Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden ölçülür.
Byte: Bellek ölçü birimidir, 8 bitten oluşur. Bit ise 1 ve 0 konumu alabilen
en küçük bellek birimidir. Bellek ölçüleri ise küçükten büyüğe doğru:
8 bit ----- 1 Byte (B) 1024 Byte ----- 1 KiloByte (1KB) 1024 KB ----- 1
Mega Byte (MB)
1024 MB ----- 1 Giga Byte (GB) 1024 GB ----- 1 Terra Byte (TB)
Bilgisayarda bellek tipleri ROM, RAM, PROM, EPROM, EEPROM(E 2PROM),

Flash Memory, Önbellek (Cache Bellek) olarak sayılabilir.
ROM Bellek ( Read Only Memory – Sadece Okunabilir Bellek ) :
Programların kalıcı olarak durduğu, sadece okunabilen bellek tipidir. ROM
belleğe hiçbir bilgi yazılamaz. ROM yapımcı ve kullanıcı tarafından bir daha
değiştirilmemek üzere kullanılan program komutlarını içerir. Örneğin;
bilgisayar ilk çalıştırıldığında işlevsel hale gelebilmesi için kendiliğinden
çalışan program olan BIOS, ROM belleğe aittir.
RAM Bellek ( Random Access Memory – Rastgele Erişimli Bellek ) :

Çalışma şekli açısından oku- yaz belleği olarak da adlandırılır. RAM
bellekler hem içerisine bilgi yazmak, hem de içerisindeki bilgiyi okumak
için tasarlanmıştır.Rasgele erişimli denmesinin sebebi belleğin herhangi bir
yerinde bulunan verilere rasgele ve aynı sürede erişilmesidir. RAM’de
saklanan bilgiler değiştirilebilir.
RAM bellek bilgisayarın ana belleğidir. Bilgisayar sadece ana bellekteki

verileri işler. Bununla birlikte çalıştırılacak her program, erişilecek her
dosya mutlaka depolama ortamından ana belleğe kopyalanmalıdır. RAM
bellek iki çeşittir. RAM bellekte saklanan bilgiler değiştirilebilir. Erişim hızı
disk ya da disket sürücülerle karşılaştırılamayacak kadar hızlıdır.
PROM Bellek (Programmable Read Only Memory – Bir Sefer

Programlanabilir ROM ) : Temelde ROM’la aynıdır. Bir kez
programlanabilir ve bir daha programı değiştirilemez ya da silinemez.
Ancak PROM’un üstünlüğü yonganın fabrikada yapılırken programlanmak
zorunda olmayışıdır.
EPROM Bellek ( Eraisable Programmable Read Only Memory –

Silinebilir Programlanabilir ROM) : RAM’lerin elektrik kesildiğinde
bilgileri koruyamaması, ROM ve PROM’ların yalnızca bir kez
programlanabilmeleri sorun yaratmıştır. EPROM programlayıcı aygıt
yardımıyla defalarca programlanıp, silinebilir.
EEPROM - E 2PROM (Electrical Eraisable Programmable Read Only

Memory – Elektrikle Silinebilir Programlanabilir ROM : Bu bellek
türünde bilgilerin yazılması ve silinmesi için normal elektrik voltajı
uygulanır. Bu bellekler üzerine bilgiler yüzlerce ya da binlerce kere
yazılabilir.
EEPROM’un özel bir uygulaması Flash Memory’dir. Aralarındaki en önemli

fark ise EEPROM’a bilgilerin byte ile yazılması, FLash’lara ise bilgilerin sabit
bloklar halinde yazılmasıdır.
Ön Bellek ( Cache Bellek – Tampon Bellek ) : Günümüz

bilgisayarlarında hızı belirleyen en önemli faktörlerden bir tanesidir. Ön
belleği kulanım amacı, işlenecek olan bilgi işlenmeden önce buraya
getirilerek bilgilerin işlenmeye hazır hale getirilmesidir.
Flash Bellekler : Genellikle mobil cihazlarda (dijital kameralar, MP3
çalarlar, dizüstü bilgisayarlar gibi) kullanmak için geliştirilmiş bellek
aygıtlarıdır. Fakat kullanımının artmasıyla bütün masaüstü bilgisayarlarda
kullanılabilecek şekle getirilmiştir. Fiziksel büyüklükleri ve depolama
kapasiteleri (4 MB ile 1 GB arasında) türlerine göre değişmektedir. Yaygın
olarak kullanılanlar arasında USB Flash Disk, Compact Flash, Ata Flash,
MMC card, Memory Stick ve SSFD gibi çeşitleri bulunmaktadır. Bu
ürünlerin masaüstü bilgisayarlarda kullanılabilmesi için genellikle bir
arabirim cihazı gerekmektedir.
1.2.3.4. Depolama Birimleri
Depolama Kavramı :
Bilgisayarlardaki bilgileri saklamak amacıyla kullanılan ortamlardır.
Disket Sürücü ve Disketler: Hem giriş hem de çıkış birimidir. Disket

denilen magnetik ortama veri yazılabilen ve üzerindeki verileri okuyabilen
bir birimdir.
Disk çapına göre 3.5 inch ve 5.25 inch olmak üzere iki temel gruba
ayrılırlar. Okuma ve yazma hızları düşüktür. Küçük ve taşınabilir depolama
araçları olan disketlere okumak veya yazmak için üretilmişlerdir.Disket
sürücüleri bir bilgisayarın vazgeçilemez donanım öğesidir.
Disket verileri magnetik ortamda saklar. Disketlerin kullanımı ve taşınması

kolaydır. Veri taşımakta ve yedekleme amacıyla kullanılırlar. Disketlere
veriler kopyalanabilir, eklenebilir, silinebilir, değiştirilebilir.
Disketlerdeki verilerin bozulmaması için; disketlerin magnetik ortamdan,

sıcaktan, soğuktan, nemden, güneş ışınlarından uzak tutmak gerekir.
Günümüzde kullanılan yazılımların hacim olarak büyümüş olması ve buna

paralel olarak gelişen diğer yedekleme üniteleri disketleri ikinci plana itmiş
olsa da, küçük dosya yada belgelerimiz için en ekonomik yedekleme
araçları olarak kullanılmaktadır.
Disket sürücü için A harfi kullanılır. İkinci disket sürücü veya sanal disket
sürücünün adı da B'dir.
Bir 3.5 inç'lik yüksek yoğunluklu (High Density kısaca HD diye gösterilir)
disket 1.44 MB veri alır. 720 KB veri alan 3.5 inçlik disketler de eski disket
sürücülerle kullanılmaktadır.
Disketlerin kullanılabilmesi için biçimlenmesi (formatlanması) gereklidir.

Formatlama disketi iz ve sektörlere bölerek bilgisayarın kullanımına hazır
hale getirmektir.
Sabit Disk Sürücü : Sabit disk sürücü, bilgisayarın bilgi depolamak için
kullandığı en temel birimdir. Sabit disk kapalı bir kutu içinde bilgisayarın
içinde bulunmaktadır. Sabit disk sürücü, verileri bir dizi dönen magnetik
yapraklarda magnetik olarak saklar. Her magnetik yaprakta okuma ve
yazma işlemini yapan okuma yazma kafası vardır. Daha çok veri
kaydedilir. Sabit disk taşınamaz.
Sabit disk, merkezlerinden geçen bir mil üzerine üst üste yerleştirilmiş
plaklara benzer. Bu plaklar mil ile beraber belirli bir hızda dönerler ve bu
sırada okunurlar veya üzerlerine yeni bilgiler yazılır. Erişim hızı ve
kapasitesi yüksektir
Bir sabit diskin bir veriyi bulma hızının DÜŞÜK olması, o sabit diskin
verilere ulaşma hızının YÜKSEK olduğunu gösterir.
Örneğin, sabit diskteki okuma yazma kafası, bir veriye 10 ms (mili saniye,
1 sn/1000)'de erişirse; aynı veriye 19 ms'de erişen sabit diske göre daha
hızlı okuma yapmış olur.
Sabit disklerin kapasitesi ne kadar büyük olursa o kadar çok bilgi

saklanabilir.
Sabit diskler bilgisayarın ana kartına IDE (Integrated Drive Electronics),

SCSI (Small Computer System Interface- skazi diye okunur) veya EIDE
(Enhanced IDE, geliştirilmiş IDE) diye adlandırılan kablolarla bağlanırlar.
Sabit diskler C harfiyle temsil edilirler. Diğer sürücüler varsa bu harfleri
izler.
Örneğin, ikinci bir harddisk ya da harddiskin ikinci bölümü varsa D'dir.
Sabit diskler zamanla dolar. Bazı dosyaları silmek gerekir. Silinecek

dosyaları rastgele seçmemek; bilinçli olarak yapmak gerekir. Bazı dosyalar
yedeklendikten sonra silinebilir. Bazı dosyalar sıkıştırma programları ile
sıkıştırılarak daha az yer kaplamaları sağlanır.
Sabit diski ana karta bağlamak için kablolar kullanılır. Bunlar:

IDE (Integrated Drive Electronics)
SCSI (Small Computer System Interface)
EIDE (Enhanced (geliştirilmiş IDE)
Cd Rom Sürücü : Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan veri

depolama birimidir. 650 MB …Bir CD'de 24 Ciltlik bir ansiklopedideki
yazılar, resimler, video klipler, animasyon ve sesler saklanabilir. Bir
program yüklerken 20-40 disketin takılıp çıkarılması yerine CD-ROM'lar
tercih edilir. CD-ROM'lar özellikle çok büyük yer kaplayan çoklu ortamlarda
(multimedia = ses + video + resim + animasyon) yazılmış yazılımlar için
zorunludur
CD-ROM üzerindeki bilgiler günümüzde değiştirilememektedir. CD-
ROM'lara bilgi yazmak için, yazılabilir. CD-ROM'lar kullanılarak CD-ROM
yazıcılarla kopyalama yapılmaktadır. CD_ROM sürücülerde müzik CD'leri
de dinlenebilir.
Bir CD sürücü alırken veri transfer hızının büyük olanlar tercih edilmelidir.
Günümüzde yaygın olarak 52 Hızlı CD-ROM sürücüler satılmaktadır.
1 CD-ROM'a 650-700 MB veri depolanabilir. Son yıllarda yapılan

çalışmalarla CD-ROM'lara daha fazla veri depolama olanağı da çıkmıştır.
CD-W ve CD-RW sürücüleri: CD-ROM’dan farklı yönleri Compact

disklere yazım yapabilmeleridir. Compact Disk Writer ile hiç yazılmamış bir
Cd üzerine birkez yazım yapabilirsiniz. CD Re Writer ile ise tekrar
yazılabilen Cd’ler üzerine silerek (Formatlayarak) yeniden yazım
yapabilirsiniz. Günümüzde yazma hızları 32,40x,52x , okuma hızları
32x,40x,52x , silme hızları 20x,24x,32x arasında değişen ürünler
mevcuttur. Son yıllarda IDE arabirim kullanan CD-RW’lar yaygın olarak
kullanılmaktadır.
DVD (Digital Versalite Disk) Sürücüleri: DVD’ler CD’lerin aksine daha

yüksek yoğunluğa sahiptirler. DVD üzerine yazım işlemi katmanlar halinde
yapılmaktadır. CD üzerinde sadece tek katman üzerine yazım ve okuma
yapıldığından kapasiteleri en fazla 700MB olabilmekte iken bugün 4
katmanlı bir DVD yaklaşık 4 GB veri depolayabilmektedir. Günümüzde
yanlış bir kanı olarak sadece film ve müzik amaçlı yazılımlarda kullanıldığı
sanılsa da çok yakında veri ve program depolamak amacıyla da yaygın
olarak kullanılacaklardır.
DVD’ler film ve Video Cliplerin bir Cd kapasitesinden fazla yer tutması,

uzun filmlerin 3 hatta 4 Cd içerisinde sunulabilmesi nedeniyle DVD
geliştirilmiştir. Dvd katmanlar üzerinde kaydı sırasıyla okuyarak
işletir.Günümüzde son yapılan çalışmalarla birlikte bir DVD’ye yaklaşık
olarak 8.4GB‘lık veri depolanabilmektedir.
Tape Back-up Sürücüleri: Yedekleme amaçlı sürücülerdir.Teyp kasedi

biçiminde özel üretilmiş küçük kasetlere kayıt yapabilenlerin yanı sıra
doğrudan teyp kasedine kayıt yapabilenleri mevcuttur. Depolama
kapasiteleri 250MB ile 4 GB arasında değişmektedir. Okuma ve yazma
sistemleri sabit disklerden farklı olduğundan ayrıca bir arabirim ile kurulur
ve işletilebilirler.
Zip Backup sürücüleri: Temel olarak teyp sürücüleri gibi çalışmakla

birlikte yedekleme kapasiteleri çok yüksek değildir. 120-250-525-650 MB
kapasiteye sahip Zip sürücüleri en yaygın kullanılanlarıdır.
Kayıt ortamları diskete benzeyen özel üretilmiş kayıt ortamlarını
kullanırlar.Kendi medialarından başka türleri okuyamadıkları için sadece
yedekleme amaçlı olarak kullanılabilmketedirler.
Bilgisayarın diğer donanım birimleri ;
1. UPS (Uninterrrupted power supply - Kesintisiz güç kaynakları),
2. Çoklu ortam aygıtları,
3. Ağ bağdaştırıcılarıdır. Bunlar;
UPS (Uninterrrupted power supply - Kesintisiz güç kaynakları) :

Bilgisayarınızınenerji ihtiyacını karşıladığımız şehir şebekesindeki
aksaklıklar ve şebekenin yapısından kaynaklanan gerilim dengesizlikleri
doğrudan sistemlerimizi ve çalışmalarımızı etkileyecektir.
Kesintisiz güç kaynakları gerçekte bilgisayarınıza kesintisiz enerji

sağlamakla görevlidirler. Fakat enerji çıkışları belli bir voltaja ayarlanmış
olduğu için gerilim artması yda azalması durumunda da aynı gerilimi
vermeye devam edeceklerdir.KGK’lar, içlerindeki şarj edilebilir aküler ile
bilgisayarınıza belli bir süre enerji sağlamaya devam edebilecek şekilde
üretilmektedirler
Çoklu Ortam Aygıtları : Bilgisayarın görebilmesini, duyabilmesini,

konuşabilmesini sağlayan, çoklu ortam uygulamalarının (video, müzik,
oyun...) ve yüksek kapasitedeki veri yığınlarının depolanabilmesine ve
taşınabilmesine olanak veren birimlerdir. Ses Kartı, CD–ROM Sürücü,
CD–ROM Yazıcı, DVD–ROM Sürücü, DVD–ROM Yazıcı (DVD-ROM adı
verilen dijital medyadan veri okuyabilen ve yazabilen birim) WEB
Kamerası (Hareketli görüntüyü bilgisayara aktaran birim) Radyo – TV
Kartı (Analog olarak alınan Radyo ve TV yayınlarını bilgisayarda
işlenebilecek dijital formata çeviren birim)
Ağ Bağdaştırıcıları: Bilgisayarların lokal yada genel ağlara

bağlanmalarını sağlayan birimlerdir. Ağ Kartları: Bilgisayarın ağ kabloları
üzerinden lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir.
Veriler dijital olarak kablolar üzerinden ağ kartlarına aktarılır. İşlenen
veriler yine ağ kartları üzerinden yollanır. Anakart üzerindeki “PCI” yada
“ISA” yuvalarını kullanırlar. Bazı ana kartlarda bütünleşik olarak
bulunabilirler. Saniyede aktardıkları veri üzerinden değerlendirilirler.
Günümüzde yerel ağların oluşturulmasında kullanılan, veri alışverişini
yöneten ve gerçekleştiren elemanlardır. Teknolojileri 100 Megabit veri
transferi yapabilecek kapasiteye kadar çıkmıştır. PCI veya ISA yuvalara
takılan bu kartların bağlantıları BNC veya RJ45 konnektörleri ile
yapılabilmekte yani iki tip kablo ile birlikte kullanılabilmektedirler.
Fax Modem Kartları: Bilgisayarların telefon kabloları üzerinden lokal
yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir. Veriler analog
olarak kablolar üzerinden modeme akratılır ve dijitale dönüştürülür.
İşlenen veriler bu sefer dijital yapıdan analoğa çevrilerek yollanır. Bir
anlamda fax-modem kartı analog ve dijital sinyaller arasında çevirici
işlevini görür. Harici yada dahili olarak sistemde bulunabilirler. Paralel
porttan yada “USB” ile harici olarak, “PCI” yada “ISA” yuvalarını
kullanarak ise dahili olarak anakarta bağlanırlar. Bazı anakartlarda
bütünleşik olarak bulunabilirler. Saniyede aktardıkları veri üzerinden
değerlendirilirler.
Bölüm 1 Bilgi Teknolojisinin Temel Kavramları
1.2. Bilgisayarın Donanım Yapısı

1.2.2. CPU Central Processing Unit – CPU ( Merkezi İşlem Birimi -
MİB)
Bir bilgisayarın en popüler ve en önemli parçası işlemcidir. Kısaca CPU

(Central Processing Unit / Merkezi İşlem Birimi) olarak anılan işlemciler,
adından da anlaşılacağı üzere bir bilgisayardaki işlemleri yürüten ve
sonuçları gerekli yerlere gönderen elemandır.
1971 yılında Intel firmasının ilk defa binlerce transistörü bir silikon çip
üzerinde birleştirmesiyle bilgisayar çağında devrim gerçekleştirilmiş oldu.
Bu şekilde daha önce sadece büyük şirketlerin ve üniversitelerin
kullanabildiği bilgisayarlar iyice küçüldü ve evlere girmeye başladı.
Mikroişlemciler, açma kapama anahtarı gibi çalışan milyonlarca

transistörden oluşmaktadır. Bu anahtarların programlanma durumuna
göre elektrik sinyalleri bunların üzerinden akar. Bu sinyaller, bilgisayarın
yaptığı tüm işleri toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel
matematiksel işlemlere indirir. İşlemci de bu işlemleri en basit sayma
sistemi olan ikilik düzen yani sadece 0 ve 1 sayılarını kullanarak yapar.
Mikroişlemciler her türlü işi ikilik sayma sistemine dökmüştür. Mesela “Y”
harfi ikilik sistemde “1011001” ile ifade edilebildiği gibi kırmızı gibi bir renk
de bunun gibi ikilik tabandaki üç ayrı sayı grubu ile ifade edilir. Aynı
şekilde bir ses veya görüntü kaydı da yine buna benzer ikilik sayı grupları
ile ifade edilirler.
Bu sayı grupları üzerinde işlem yapmak için işlemci içerisinde bir takım
komut listesinden ibaret bir program mevcuttur. Bu komutlar işlemciye iki
sayının çıkarılması, toplanması yönünde emir verebildiği gibi klavyeden
girilen tercihlere göre bir takım komut satırını atlayıp (şartlı dallanma -
conditional branch) diğer komut satırlarını icra etmeye devam edebilir.
Yani klavyeden bir soru karşısında gireceğimiz “E” (evet) veya “H” (hayır)
ifadelerine göre program belirli komut satırlarını icra eder veya etmez.
Temel olarak, mikroişlemcinin yaptığı iş, bitler üzerinde işlem yapmak
üzere komutları çalıştırmaktır.
Üniteler
İşlemci üzerinde komutları icra etme işini uygulama ünitesi (execution

unit) ya da fonksiyon ünitesi (function unit) adı verilen üniteler
gerçekleştirir. Modern işlemcilerde değişik komut türlerini işletmek üzere
birden fazla fonksiyon ünitesi bulunur. Çoğunlukla aritmetik/mantıksal
ünite (arithmetic/logic unit) olarak da anılan tamsayı (integer) üniteleri
tam sayılar ile ilgili işlemleri yapar. Kayan nokta ünitesi (FPU-Floating
Point Unit) ise 5,21 gibi küsuratlı sayılarla ilgili işlemleri yapar. Bir
mikroişlemcide ne kadar fazla fonksiyon ünitesi varsa aynı anda
çalışabilecek komut sayısı da o kadar artar.
Register seti
Registerler, işlem anında bir program tarafından kullanılmakta olan

sayıların saklandığı geçici hafıza hücreleridir. Farklı komut ve register
setlerine sahip olan işlemciler birbirlerinin yazılımlarını çalıştıramazlar.
Mimari
Mikroişlemciler mimari (architecture) olarak gruplara ayrılırlar. Ortak

mimariye sahip olan işlemciler aynı komutları tanımakta ve aynı yazılımları
çalıştırabilmektedirler.
En meşhur mikroişlemci mimarisi Intel’in x86 işlemcisidir. Intel ilk x86

tabanlı işlemcisini 8086 olarak 1978 yılında piyasaya sürdü. Daha sonraki
yıllarda yeni nesil x86 tabanlı işlemciler çıkarıldı. 286,386,486, Pentium ve
Pentium Pro olarak bu kuşakları görebilmekteyiz. Pentium II, Celeron,
Pentium III, Xeon ve Katmai, altıncı kuşak Pentium Pro’nun
varyasyonlarıdır.
Intel’in haricindeki diğer mimariler ise şunlardır: Modern Macintosh’larda

bulunan PowerPC, eski Mac’lerdeki 68oxo serisi, Digital ve Compaq’ın
güçlü serverlarında kullanılan Alpha ailesi, Silicon Grahics’in Mips Rxooo
serisi, Hawlett-Packard’ın PARISC’i ve Sun Microsystems’e ait SPARC’tır.
Mimariler, ortaya çıktıkları dönemin felsefesine göre dizayn edilirler.

1970’lerde veri saklama cihazları ve hafıza bu güne göre çok kısıtlıydı. Bu
kaynakları tasarruflu bir şekilde kullanabilmek için Intel x86 tabanlı
işlemcilerde CISC (Complex Instruction Set Computing - Karmaşık komut
seti ile hesaplama) diye bilinen bir mimari kullandı. CISC’ın karakteristik
iki özelliği, değişken uzunluktaki komutlar ve karmaşık komutlardır.
Değişken uzunluktaki komutlar hafıza tasarrufu sağlar. Çünkü basit
komutlar karmaşık komutlardan daha kısadır. Karmaşık komutlar da iki ya
da daha fazla komutu tek bir komut haline getirdikleri için hem hafızadan
hem de programda yer alması gereken komut sayısından tasarruf sağlar.
İlerleyen yıllarda CISC’in kısıtlamaları ve hafızayı tasarruflu kullanmanın

önemini yitirmesi neticesinde CISC’a rakip olarak RISC (Reduced
Instruction Set Computing - daraltılmış komut seti ile hesaplama) ortaya
çıktı.
RISC’ın komutlarının uzunluğu sabittir (genelde de 32 bit’tir) ve her bir

komut basit bir işlemi yerine getirir. Bir RISC çipi bu iki karakteristik
özelliği sayesinde, fetch (komutu hafızadan taşıma), decode (komutun
anlamını çözme) ve komutu çalıştırma işlemlerini daha kolay bir şekilde
yapabilir. RISC’ın bir dezavantajı kodun uzamasıdır. Tüm komutlar gerek
olsun olmasın 32 bitliktir. Dolayısıyla RISC programları CISC
programlarından daha fazla hafıza gerektirebilirler. Buna rağmen decode
aşamasının CISC’e göre daha hızlı gerçekleşmesine ek olarak, çoğu RISC
komutları sabit bir zaman diliminde işlem görür. Bu da superscalar
pipelining teknolojisi kullanan modern işlemciler için önemli bir özelliktir.
Pipelining
Pipelining , tıpkı bir fabrikadaki seri üretim bandı gibi çalışır. Bir fonksiyon
ünitesi, her komutun işletilmesini aşamalarına ayırır. Basit bir pipeline’de
beş ya da altı aşama olabilir. Bir superpipeline’da ise 10 ya da daha fazla
aşama olabilir. Böyle bir pipeline’dan aynı anda birkaç komut birden
akabilir. Her komut da ayrı bir aşamada işlem görmekte olabilir.
Superscalar bir işlemcide her birisinin kendisine ait pipeline’ı olan iki ya da
daha fazla fonksiyon ünitesi yer alabilir. Böyle bir işlemci birkaç komutu
birden paralel olarak işletebilir.
RISC bu tekniğe daha da elverişlidir. Çünkü basitleştirilmiş komutlar

pipeline’lardan daha pürüzsüz bir şekilde akarlar ve CISC komutlarının
neden olabildiği tıkanmalara maruz kalmazlar.
1.1. Bilgisayar ve Bilgisayar Teknolojisi

1.1.1.Bilgisayarın Tanımı ve Kısa Tarihçesi
Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve

mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile
bize ileten, donanım (Hardware) ve yazılım (software)’dan oluşan
elektronik bir makinedir.
BİLGİSAYAR DONANIMI (HARDWARE) : Bilgisayarların fiziksel
kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran (Monitör),
klavye, sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı
örnek olarak verilebilir.
BİLGİSAYAR YAZILIMI (SOFTWARE): Donanımı kullanmak için gerekli

programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar.
Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (set p, install,setup).
Örneğin; Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların yazı
yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation),
programlama dilleri (Pascal, C ...), ses (sound) programları vb. örnek
olarak verilebilir.
İnsanoğlunun ilk zamanlar ihtiyaçları basit ve azdı. Zaman geçtikçe

nüfusun artması ihtiyaçlarında artmasına sebep oldu. Bu ihtiyaçlarını
karşılamak için değişik alanlarda değişik araçlar geliştirdi. Bu
ihtiyaçlarından hesap ile ilgili olan kısmını ilk başlarda parmak hesabı ile,
parmak hesabının yeterli olmadığı yerlerde de çakıl taşlarını kullanarak
karşılamaya çalıştı. Hesap ile ilgili ihtiyaçlar ekonominin hızla gelişmesi ve
yerleşik hayata geçilmesiyle beraber iyice arttı. Birçok farklı yaklaşım ve
kuram ortaya atıldı ve günümüz bilgisayar teknolojisinin temelleri atılmaya
başlamış oldu.
İKİLİ SAYI DÜZENİ : Günümüz bilgisayarlarının temel mantığını

oluşturan ikili sayı sistemi George Boole tarafından geliştirilmiştir. Bu cebir
prensibine göre sayılar ikili sayı sisteminde kullanılırlar. Yani bu sistemde 0
ve 1 sayısından başka sayı yoktur. Bu sayı sistemine ikili sayı sistemi
manasında
Binary sayılarda denir.
Bu sayı sitemimin diğer bir mantıksal kavraması ;
0 = ” hayır ” = + 5 Volt 1 = “evet” = 0 Volt olarak ta tanımlanabilir. Bu

nedenle ikili sayı sistemine bazen de evet-hayır mantık (logic) sistemi de
denmektedir. Günümüzde hesap makinesi gibi hesaplama yapan
makineler aslında sadece bu mantığı bilirler. Yani bizim kullandığımız
10’luk sistemini ( 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 - decimal sayı sistemi ) bu makineler
bilmez.Yapılan tüm işlemler ekranda 10’luk sayı sisteminde gözükse de
aslında binary sayı sisteminde yapılır.Binaru sisteminde yapılan işlemler
decimal sayı sistemine çevrilir.
Örneğin: (2) 10 + (2) 10 = (4) 10 aynı şekilde (10) 2 + (10) 2 = (100) 2
Görüldüğü üzere ikili sayı sisteminde işlem yapmak daha kolaydır. Ancak
işlem süresi daha uzundur. İşte bu noktada makinelerin insanlardan üstün
olan yanı devreye girerek kolay fakat uzun süreler alan işlemleri daha kısa
ve hatasız biçimde tamamlamaktadırlar. Böylece bir makineye 0,1,2……..9
‘a kadar olan sayıları öğretmek (elektronik devrelerin büyüklüğü) daha zor
olacağı için sadece 0,1 ‘den oluşan binary sayı sistemi tercih edilmektedir.
Bu nedenlerden dolayı bilgisayarlar ve işlemci içeren diğer makineler

hesaplama,karar verme, karşılaştırma gibi işlemlerde ikili (binary) sayı
sistemini kullanırlar.
BiLGiSAYARIN TARiHÇESi: Bilgisayarın tarihçesine baktığımızda; dört

temel işlemi gerçekleştirmek amacıyla kullanılan abaküs, basit bir alet
olmasına rağmen, bilgisayarın başlangıcı olarak ifade edilir. Bilgisayara
veri girişi işlemlerinde, günlük hayatta kullanılan harf ve rakam gibi
sembollerden yararlanılır. Bilgisayar bunları kendi anlayacağı şekle
dönüştürür, bilgisayarda kapasite depolama birimi byte olarak ifade edilir.
Fransız Pascal, 1642 senesinde vergi tahsildarı babasına, yardımcı

olacağını düşündüğü bir makine geliştirdi. Küçük tekerlekler biraz
çevirilince, toplama veya çıkarma işlemleri otomatik olarak yapılabiliyordu.
Ancak geçimlerini saatler alan hesap işlerinden kazanan kâtipler, Pascal’ın
makinesini bir rakip olarak gördüler ve ona hiç iltifat etmediler.
Bir süre sonra Alman matematikçisi Wilhelm, bu makineye çarpma ve

bölme işlemlerini yapabilme yeteneğini kattı. Wilhelm’e göre değerli
insanlar, tıpkı esirler gibi hesaplama işinde saatler kaybetmeye layık
değillerdi.
1948 yılında transistörlerin kullanımıyla bilgisayarların ağırlıkları

azaltılmaya, hacimleri küçültülmeye, bellek kapasiteleri ve hızları
artırılmaya başlanmıştır.
1963 yılından sonra birden fazla transistörün birleştirilerek entegre

devrelerin bulunması, bilgisayarın gelişimini daha da hızlandırmıştır.
Bilgisayar alanında kısa sürede yaşanan bu önemli gelişmeler sayesinde,
tonlarca ağırlıkta, yavaş işlevi yapabilen modellerden, milyonlarca işlemi
çok kısa sürede yapabilen, lap-top (elde taşınabilen) ve hatta cebe
girebilen modeller geliştirilmiştir. 1946 yılından sonra bilgisayarları dört
kuşak olarak ele alabiliriz.
Birinci Kuşak Bilgisayarlar: 1946-56 yılları arasında vakumlu tüpler

kullanılan bilgisayarlardır.
İkinci Kuşak Bilgisayarlar: 1957-63 yılları arasında tüplerin yerine

transistörlerin kullanıldığı bilgisayarlardır.
Üçüncü Kuşak Bilgisayarlar: 1964-79 yılları arasında kullanılan entegre

devrelerin kullanıldığı bilgisayarlar.
Dördüncü Kuşak Bilgisayarlar: 1980’den sonra transistörlerin yerine

mikroçiplerin kullanıldığı bilgisayarlardır. Bu gün kullandığımız bilgisayarlar
bu kuşağa aittir. Ancak her gün yenilikler eklenmekte, bilgisayarların
çalışma hızı ve kapasitesi arttırılmaktadır. Bu yıllarda Amerikan ve Japon
teknolojilerinin elektronik ve küçültme alanındaki ürünü olan ev
bilgisayarları ortaya çıktı.
Günümüzde,1990’lardan başlayarak bilgisayar teknolojisine egemen

olması beklenen beşinci kuşak bilgisayarlara doğru bir ilerleme görülüyor.
Çok daha güçlü olacağı düşünülen bu bilgisayarlar büyük ihtimalle,
bugünkülere göre daha fazla insan beynine benzer bir biçimde
çalışacaklar. Bunun için de kendi deneyimlerinden öğrenebilmeleri
gerekecek. Beşinci kuşak bilgisayarlar insanlarla konuşabilecek, onları
dinleyebilecek ve belki de düşüncelerini de anlayabilecekler.
Böylece bilgisayarlar yapay zekalarını daha da geliştirebilecekler.

"Düşünen" bilgisayarların yardımıyla, robotlar bizim için daha çok iş
yaparak, çeşitli alanlardaki uzmanların bilgileri bir araya getirilerek
"uzman sistemler" üretebilecek. Bu tür sistemler, birleştirilmiş uzmanlık
bilgilerini, problemleri çözmek için kullanacaklar. Bütün bu gelişmeler göz
önünde bulundurulduğunda, neden bir "bilgisayar devrimi"nden söz
edildiği daha iyi anlaşılabilir
ENIAC, 30 ton ağırlığında; 9x15 metrelik bir odayı doldurmakta;

hesaplama vurumları 1500 elektro mekanik röleden (yol vericiden) geçip
18.000 den çok radyo lambasından akmaktaydı. ENIAC'ı çalıştırmak için
150.000 vat enerji gerekliydi. ENIAC, yalnızca 80 karaktere eş veri
saklayabiliyordu.
Lambalaların hepsi çalıştığında, mühendis ekibi bir problemi çözmek için

6000 kabloyu elle fişe takarak ENIAC'ı kuruyorlardı.
İlk popüler grafiksel işletim sistemi 1984 yılında, Apple Macintosh'u

sürdüğünde piyasaya girdi. Microsoft firması Macintosh için sözlük işlemci
ve elektronik tablo programı yazdı.
İlk IBM Kişisel Bilgisayarı, 1981 yılının Ağustos ayında pazara çıkardı.
IBM, 1983 baharında, şirketin, içinde sabit disk bulunan ilk kişisel
bilgisayarı olan PC/XT'sini piyasaya sürdü. Disk, yerleşik bir depolama
aygıtı olarak çalışıp, 10 megabayt'lıktı.
1984'te, IBM, Intel'in 80286 micro işlemcisine dayalı, PC AT adlı yüksek

performanslı ikinci kuşak bilgisayarını tanıttı. IBM PC'den üç kat hızlıydı.
1990 mayısında, Windows 3.0 piyasaya sürüldü


1.1.2. Bilgisayar Türleri
Bilgisayar kullanım alanları, kullanım amaçları, donanım biçimleri olarak

alt gruplara ayrılırlar.
a-) Server (Sunumcu) Bilgisayarlar:
Büyük işletmeler, internet servis sağlayıcıları, eğitim kuruluşları, şirketler

gibi geniş tabanlı ağ yönetim sistemi ile çalışan kuruluşlarda ağ
hizmetlerini, erişim ve paylaşım, veritabanı yönetimini ve veri tabanının
paylaşımını sağlamak için dizayn edilmiş güçlü ve gelişkin bilgisayarlardır
-) Kişisel Bilgisayarlar :
PC (Personel Computer) olarak da adlandırılan bilgisayarlar en büyük

üretim ve pazarlama payına sahip türdür. Kulanım alanları çok geniş
olduğundan hemen herkesin bı tür bilgisayarlar hakkında az veya çok
bilgisi mevcuttur. Kullanım alanları; ev,ofis uygulamaları, multimedia
bileşimli uygulamalar, iş istasyonu, internet erişimi, eğlence, yazılım
geliştirme, tasarım, mühendislik uygulamaları, veri tabanı kullanımı gibi
daha birçok alanda kullanılmaktadır. Mevcut donanım bileşenlerine göre
maliyetleri aynı tür içerisinde 400-500$ arasında fark edebilmektedir.
-) Terminal (iş istasyonu) Bilgisayarlar :
Bir ağ yapısı içerisinde çalışacak şekilde dizayn edilmiş bilgisayarlardır. Bir

kişisel bilgisayar Ethernet kartı ile ağa dahil edildiğinde iş istasyonu özelliği
kazanır ancak tam olarak bu tipte bir bilgisayar bir terminal bilgisayar
değildir.
Terminal bilgisayarları PC’ler kadar gelişkin bir yapıya sahip değildir.

Maliyetlerin düşük olmasını sağlamak, yapacakları iş genelde uygulama
yazılımlarını kullanarak veri tabanına veri yüklemek ve verileri işlemek
olduğu için çok fazla donanım öğesine ihtiyaç duymadıklarından
konfigürasyonları sınırlıdır.
Genellikle veri depolamak için Ana bilgisayardaki sabit diski kullandıkları

için Sabit disk bulunmayabilir.Sabit diski bulunmayan doğrudan ana
bilgisayara bağlı olarak çalışan, kendi kendine iş yapamayan türlerine
Dump (Aptal) Terminal adı verilir. Bu tip terminallere bankalarda
rastlayabilirsiniz.
d-) Dizüstü Bilgisayarlar:
Taşınabilir kişisel bilgisayarlar olarak sınıflandırılan bu bilgisayarlar

LapTop, NoteBook gibi isimler alırlar. Donanım olarak bir Pc’nin sahip
olduğu bütün öğelere sahip olabilmektedirler. Enerji kaynağı olarak
doğrudan adaptör yardımıyla şebeke gerilimini kullanabildikleri gibi şarj
edilebilir pil bataryaları kullanırlar. Lithium-Ion bataryalarla 2-4 saat arası
enerji desteği sağlanabilmektedir. Özellikle sık seyahat eden ve
bilgisayarına çok ihtiyaç duyan kişiler için ideal makinelerdir.
Taşınabilir (Mobil) bilgisayarlar çok daha ileri teknoloji ile imal edilmiş
parçalardan oluşmaları, montaj ve tasarımı daha zor olduğu için çok
yüksek bir maliyete sahiptirler. Bu nedenle fiyatları kişisel bilgisayarların
neredeyse 3 katıdır.
e-) Avuç içi Bilgisayarlar (Palmtop):
Üretim teknolojilerinin yüksek olması bu tip bilgisayarların neredeyse

kişisel bilgisayar fiyatına mal edilebiliyor olması üretiminin çok az olmasına
neden olmaktadır.
Kelime işlem, Hesap makinesi yazılımları, Outlook, adres defteri, Internet

Explorer gibi belli uygulamaları çalıştırabilen, PCMCA kartı ile internete
bağlanıp dosya transferi ve e-mail hizmetlerinden yararlanabilen çok
küçük ölçekli diz üstü bilgisayarlar olarak düşünülebilirler.

1.1.3. Bir Kişisel Bilgisayarın Temel Özellikleri ve İşleyiş
Yapısı
Bilgisayarı yapısal olarak; Bilgilerin girilmesi, girilen bilgilerin belirtilen

durumlara göre işlenmesi, işlem sonuçlarının alınması olarak üç temel
fonksiyona sahip bir makine şeklinde tanımlayabiliriz. Bu üç temel
fonksiyonu gerçekleştirebilmek için sahip olması gereken mimari ise;
1. Girdi Üniteleri.
2. Merkezi İşlem Birimi.
3. Çıktı Üniteleri’dir
Girdi Üniteleri: Kişi tarafından veya bilgisayar tarafından sağlanan

verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler, ses sinyalleri ve
komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır. Bilgilerin bilgisayara
aktarılmasını sağlayan klavye, fare, tarayıcı yada veri yolu üzerine takılmış
fax-modem kartı gibi herhangi bir kart olabilir.
Merkezi İşlem Birimi: Bilgisayar üzerindeki bilgisayar birimlerinin
işlemciyle ve birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen ve kontrol eden
birimdir. Merkezi işlem birimi veriyi işleme kabiliyetine sahiptir. Üç temel
görevi vardır:
1. Mantıksal İşlemler: 1<2 doğrudur, 3=4 yanlıştır gibi kararları verir
2. Matematiksel İşlemler: 1+1=2, 6-2=4 gibi toplama çıkarma

işlemleri
3. Kontrol Mekanizması: Bilgisayar üzerindeki aletlerin işlemciyle ve

kendileriyle olan ilişkilerini düzenlemek ve kontrol etmek.
Çıktı Üniteleri: Bilgisayar tarafından üretilen

rapor, doküman, müzik, grafik, video,
resimlerdir.
Bu üç ana elemanın sahip oldukları birçok
donanımsal ve yazılıma bağlı özellik bulunur.
Sonuç olarak bilgisayarı yapısal olarak
oluşturan bu bileşenler donanım ve yazılımın
uyumlu bir birlikteliği sayesinde ancak
görevlerini yapabilirler.

1.1.4. Bilgisayarın Kullanım Alanları
Evde Bilgisayar Kullanımı: Bilgisayar ilk icat edildiği dönemlerde sadece

askeri amaçlarda ve büyük iş yerlerinde kullanılabiliyordu. Gelişen
teknoloji sayesinde bugün evlerimize girmiş vaziyettedir. Evlerde
bilgisayarlar yardımıyla her türlü cihaz kontrol edilebilir. Her türlü
hesaplama, bankacılık, alışveriş, tatil yerlerinde bulma, vs. gibi günlük
işler yine bilgisayarlar ve Internet yoluyla yapılabilmektedir.
İşyerinde ve Okulda Bilgisayar Kullanımı : Eğitimde istenen verimi

almanın ve kaliteyi arttırmanın şartlarından birisi eğitim teknolojisinde
çağın şartlarını yakalamaktır.Teknolojik gelişmeye uyum sağlayabilmek
için bilgisayarlar eğitim ve öğretimle ilgili bütün faaliyetlerde
kullanılmalıdır. Öğrenciyi klasik eğitimin saplandığı sıkıcı ezber
yönteminden kurtararak ses, renk, film ve müzik gibi unsurların
etkileşimiyle daha canlı ve eğlenceli bir öğrenme yöntemi ortamına çeken
bilgisayar öğrencinin konuyu kendi başına çalışmasına fırsat vermektedir.
1.3. Bilgisayarda Yazılım Kavramı

1.3.1. Yazılım, Program, Veri, Programlama Dili Kavramları
Veri: Bilgisayara girilen işlenmemiş durumdaki bilgilerdir. Yani veri belirli

konumlardaki gerçeklerin sembolik ifadesidir.
Program: Belirli bir amaca yönelik olarak yazılmış, bilgisayarda yerine

getirilmesi istenen sıralı işlemler için komut ve işlem adımlarının tümüne
denmektedir. Programda tanımlanan ilk işlem adımından başlayarak her
bir adım sırasıyla yerine getirilir.
Programlama Dili: Bilgisayar programları yazımında takip edilen kurallar

dizisine denmektedir. Bilgisayar şirketlerinin programlama yöntemlerini
bulmalarıyla programlama dilleri çeşitlenmiştir. Basic, Pascal, Fortran, C,
Visual Basic, Delphi, C++, C++ Builder gibi programlama dilleri örnek
olarak verilebilir. Günümüzde görsel programlama dillerine olan ilgi daha
fazladır.
Yazılım: Bir programlama dili kullanılarak, bilgisayarın çeşitli işlevler

kazanabilmesi için üretilen programlardır. Yazılımı oluşturan bilgiler ve
komutlar kafanızdaki fikirlere ve düşüncelere benzer. Kafanız
dokunabileceğiniz fiziksel bir nesnedir ancak düşünceleriniz soyuttur.
Onlara dokunamazsınız. Yazılım iki unsurdan oluşur: Program ve veri
(data).

1.3.2. Yazılım Çeşitleri
Bilgisayar yazılımı
1) Sistem Yazılımları
2) Uygulama Yazılımları olarak iki başlık altında incelenir.
Yardımcı (utility) yazılımlar üçüncü bir başlık olarak belirtilebilir. Yardımcı

yazılımlar (utility), bilgisayarın daha verimli kullanımı için sistem
yazılımlarını tamamlayan, ek fonksiyonlar sunan program ve araçlardan
oluşur.
1)Sistem Yazılımları
Sistem yazılımları bilgisayar donanımını ve uygulama yazılımlarını kontrol

eder.
İşletim Sistemi
Sistem yazılımlarının en önemlisi olup bilgisayardaki her işlevi denetler.

İşletim sistemi olmaksızın bir bilgisayarın çalışabilmesi mümkün değildir.
Bilgisayarın donanımını ve uygulama yazılımlarını kontrol eden ve
düzenleyen bir grup program olarak da tanımlanabilir. Bunları yapabilmek
için mikro işlemci, bellekler ve giriş-çıkış birimleri gibi kaynakların
kullanımını denetler. Çeşitli işletim sistemleri bulunmaktadır.
Donanım bilgi işleme gücü sağlarken, işletim sistemi bu güce uygulama

programları ve kullanıcının erişimini sağlar. Bunu sağlamak için işletim
sitemi aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
1. Donanımın kullanıcılar arasında paylaşımını sağlar.

2. Kullanıcılara programları ve verileri paylaşma olanağı verir.
3. Kullanıcılara verileri koruma olanağı verir.
4. Giriş / Çıkış işlemleri ve ikincil belleğe erişim olanağı sağlar.
5. Kaynakların kullanımını düzenler.
İşletim sisteminin yapısını incelediğimizde, genel olarak kontrol

programları ve işlem programları diye nitelendirebileceğimiz iki gruptan
oluşmuştur:
Kontrol Programları: Bilgisayar sistemlerinin işlemlerini kontrol ederler,

kaynakların atanması, işlemlerin sıraya konması, giriş/çıkış işlemelerinin
kontrol edilmesi gibi görevleri yerine getirirler.
İşlem Programları : Kullanıcıların sisteme erişmesini, sistemin

olanaklarını kullanmasını sağlamaya yöneliktir.
İşletim sistemi ikiye ayrılmaktadır;
1.Tek Kullanıcılı İşletim Sistemi
2. Çok Kullanıcılı İşletim Sistemi'dir. Bunlar;
Tek Kullanıcılı İşletim Sistemi: Kişisel

bilgisayarlara da kullanılan işletim sistemi tek bilgisayarın kullanacağı
şekilde programlanmış ise buna tek kullanıcılı işletim sistemi denir.
Örneğin Windows95,Windows 98, Windows Me v.b.
Çok Kullanıcılı İşletim Sistemi: Bilgisayar ana

belleğinin birden fazla bilgisayar tarafından kullanıldığı durumlara göre
programlanmış işletim sistemleridir. Burada bilgisayarlar (ki veya daha
fazla) aynı sisteme bağlıdır ve aynı programı kullanırlar. Örneğin Windows
Nt, Linux, Unix, Novell
Derleyiciler ve Programlama Dilleri
Derleyiciler : Üst düzey dillerde yazılan programların makinenin

anlayabileceği yani uygulayabileceği yapıya tercüme edilmesi gerekliliği
vardır. Bu üst düzey dilin makinece anlaşılmasını sağlayan özel programa
denmektedir.
Örneğin; Delphi, C, C++ gibi
Programlama Dilleri : Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların

belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu
kodlara denmektedir.
Örneğin; Pascal, Visual Basic gibi
2) Uygulama Yazılımları
Uygulama Yazılımları belli bir amacı gerçekleştirmek üzere üretilmiş

yazılımlardır. Uygulama yazılımları belirli uygulamaları çalıştırırlar.
Bilgisayarın çok amaçlı olarak kullanılmasına olanak tanırlar.
Örneğin; okul yönetim sistemi programları, muhasebe programları,

bilgisayar oyunları, programlama dilleri derleyicileri vb. Bunları kısaca
açıklayalım;
Kelime İşlemciler : Kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan uygulama

yazılımı olan kelime işlemciler, bilgisayarınızda yazılar yazıp bunları
yazıcıda bastırmanızı sağlar. Bu yazılar arasında raporlar, mektuplar, okul
ödevleri, çeşitli yazışmalar olabilir. Gelişmiş kelime işlemciler, farklı yazı
tiplerinden sayfa düzenlerine, yazılar içine yerleştirilecek resimlerden yazı
biçim ve renklerine, yazı içinde bir sözcüğü aratmadan, yazının gramer ve
imle kontrolüne kadar çeşitli işlevler sunarlar. Belli başlı kelime işlemciler
arasında Microsoft Word, Corel Wordperfect ve Lotus Word Pro’yu
sayabiliriz.
Hesap Tabloları : Pek çok kullanıcı hesap-kitap yapacağı bir araca ihtiyaç
duyar. Bu bir fizibilite olabileceği gibi evin aylık bütçesi de olabilir.
Matematiksel işlemlerde yetenekli, esnek yazılımlar olan hesap tabloları
burada devreye girer. Hesap tabloları, yan yana ve alt alta dizilmiş
hücrelerden oluşur. Her bir hücreye bir matematiksel değer veya bir işlem
yazılabilir. Hesap tabloları dört işlemden karmaşık fonksiyon hesaplarına
kadar pek çok işi yapabilir. Bu hesaplamalardan yararlanarak grafikler
hazırlayabilir. Belli başlı hesap tabloları arasında; Microsoft Excel, Corel
Quattro Pro ve Lotus 1-2-3’ü sayabiliriz.
Veritabanı : Her türlü bilginin düzenli bir şekilde, istenildiğinde kolayca

erişilerek kullanılabilecek tarzda saklandığı bir veri koleksiyonudur. Adres-
telefon defteriniz, bir firmanın bütün müşterilerini içeren kartlar, bir
kurumda çalışan elemanların sicil dosyaları birer veritabanıdır. Bu bilgileri
kullanıcılar girer, veritabanı ise çok çeşitli kriterlere göre devasa boyuttaki
bu bilgiler arasından arama yapar, normalde bizim erişemeyeceğimiz hızda
aradığımız bilgileri karşımıza getirir. Herkesin kullanabileceği Microsoft
Access, Lotus Approach, gibi veritabanlarının yanı sıra Oracle 8, IBM
Dbase-II gibi büyük şirketlerin ihtiyaçlarına göre modüler bir biçimde
programlanan, üzerinde farklı çözümler geliştirilebilen veritabanları da
vardır.
Sunu Programları : Toplantılarda karşınızdakilere anlatacaklarınızı görsel

olarak etkileyici bir biçimde sunmanız için hazırlanan bu programlar, diğer
uygulamalardan veri alabilir. Örneğin bir hesap tablosu ile çıkarılmış
kar/zarar grafiğini sunu programları ile dinleyicilerinize sunabilirsiniz.
Microsoft PowerPoint, Lotus Freelance Graphic, Corel Presentations belli
başlı sunu programlarıdır.
Grafik yazılımları : Fotoğraf ve resimleri görüntülemenize, üzerinde

değişikler yapmanıza, resim çizmenize, resimler üzerinde çeşitli efektler
uygulamanıza izin veren tüm yazılımlar grafik yazılımlar kategorisine girer.
Windows ile gelen ve PC’nizde resimleri görüntülemek ve basit şekiller
çizmek gibi işlere yarayan Paint’den çok gelişmiş özelliklere sahip olan
Adobe Photoshop’a kadar çok çeşitli görüntü işleme yazılımları bu
kategoriye girer.
3D Modelleme/Animasyon : Bu yazılımlarla PC’nizde çizimlere hareket

verebilir, iki ve üç boyutlu animasyonlar gerçekleştirebilirsiniz. 3D
modelleme programları endüstriyel tasarım kadar, çizgi film, oyun vs.
üretiminde de kullanılabilir.
Ticari Uygulamalar : İş dünyası için elzem olan muhasebe, stok kontrol,

belge yönetimi, üretim planlama, fizibilite vb. işlevleri, ticari yazılımlar
yerine getirir.
İletişim Yazılımları : Internet’e, Web sitelerine, haber gruplarına

bağlanmak, e-mail göndermek modemle PC’mizden faks çekmek,
başkaları ile dosya alışverişinde bulunmak, görüntülü ve yazılı sohbet
etmek için iletişim yazılımlarını kullanırız.
Multimedya Uygulamaları : Metin, resim, film, ses ve animasyonun bir
araya geldiği bu yazılımlar arasında genelde hobileri geliştirmeye yönelik
yazılımlar ve ansiklopedik bilgi veren başvuru yazılımları yer alır.
3)Yardımcı (Utility) Yazılımlar
İşletim sistemi ile verilen format, sıkıştırma, kurtarma v.b. yazılımlar bu

kısımda değerlendirilebilir.
Winrar, Winzip v.b. dosya sıkıştırma programları yardımcı yazılımlara

örnektir.

1.3.3. Yazılım Geliştirme Süreci
Her yazılım organizasyonunun temel amacı, yazılım ürününü belirlenen

zaman dilimi ve bütçe sınırları içerisinde tüm gereksinimleri sağlayacak
şekilde ortaya çıkarmaktır. Bunu gerçekleştirmek için planlı şekilde
aşağıdaki süreçler uygulanmalıdır;
• Analiz
• Tasarım
• Gerçekleştirme
• Test
Yazılım ürününü kodlamaya başlamadan önce, mutlaka analiz yapıp,

ürünün gereksinimlerinin ortaya çıkarılması gereklidir. Daha sonra
belirlenen bu gereksinimler göz önünde tutularak tasarım yapılmalı ve
sonra kodlamaya geçilmelidir. Sonuçta ortaya çıkan yazılım ürünü mutlaka
test edilmelidir.
Lisanslı Yazılım Kullanımı ve Telif Hakları

Yazılım lisansı, telif hakkı sahibinin (yazılım üreticisinin) haklarını koruyan
bir belgedir. Her bir yazılım için lisans almak şarttır; bu üreticinin telif
hakkını çiğnemediğinizi, emeğinin karşılığını verdiğinizi gösterir. Telif hakkı
sahibinin hakları yasalarla da korunur. Telif hakkı yasaları, insanların izin
almaksızın yazılım kopyalayamayacağını açıkça beyan eder.
1.4. Bilgisayarda Veri İletişimi

Veri İletişimi Kavramı
Günümüzde bilgisayarlar birbirine bağlı olarak çalışabilmekte, kaynaklarını

paylaşabilmekte ve bilgi alışverişine olanak sağlamaktadırlar.
Internet Nedir ?
Internet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında

yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Internet,insanların her
geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca
ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji
yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli
bir şekilde erişebilmektedir. İnternet’i bu haliyle bir bilgi denizine, ya da
büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz. Internet’e, bakış açımıza bağlı
olarak farklı tanımlamalar da getirebiliriz : Internet,
• 2002 sonu itibarıyla 100,000,000’u aşkın insanın kendi arasında

etkileştiği, bilgi değiş-tokuşu yapabildiği ve kendi yazısız kuralları
olan büyük bir topluluktur. Bu, internetin sosyal yönüdür.
• Pek çok yararlı bilginin bir tuşa basmak kadar yakın olduğu dev bir
kütüphanedir.
• 2002 sonu itibarıyla, 20,000,000’u aşkın bilgisayarın bağlı olduğu
çok büyük bir bilgisayar ve iletişim ağıdır.
• Kişilerin değişik konularda fikirlerini serbestçe söyleyebilecekleri
ortamlar barındıran bir demokrasi platformudur.
• Evden alış-veriş, bankacılık hizmetleri, radyo-televizyon yayınları,
günlük gazete servisleri vb gibi uygulamaları ile aslında internet aynı
zamanda bir hayat kolaylaştırıcıdır.
Tüm bu tanımların ara kesitinde yer alan ise "Bilgiye Ulaşım ve Onu
Paylaşım, sonrasında da elde edilen bilgiyi kullanım" dır.
Sonuç olarak, Internet, önümüzdeki yıllarda üretilecek bilgilerin dolaşım

sistemidir. Ticari boyutunun da ortaya çıkmasıyla yaşamla daha çok iç içe
geçmeye başlamıştır. Internet farklı bir ortam, farklı bir uzay. Kendi, yazılı
olmayan, kuralları olan; kendi toplumu olan bambaşka bir uzay. Klasik
yaşama biçimlerini, değer yargılarını değiştiren; hayatımıza yeni
kavramlar, yeni uğraşlar getiren birşey. Hayatımızı etkiliyor. Hem de çok
fazla bir biçimde.
Internet'in etkilerini görmek ve onu hissetmek sanirim çok daha kolay.
Hayatımızda normal şartlarda yaptıklarımızı göz önüne getirelim ve
Internet'in bunları nasıl değiştirdiğini; bunlara nasıl yeni anlamlar
yüklediğini gözlemleyelim. Belki bazılarımız için daha az (ya da hiç),
bazılarımız için daha çok (ya da aşırı çok) etkilenmeler olacaktir. Ancak
gerçek olan, önümüzdeki yıllarda (2000'e girerken) Internet olgusu her
yönüyle bizimle olacak ve hayatımızda onunla ilintili pek çok sey yapıyor
olacağız (Ağ üzerinden alışverişler, uçak/tren rezervasyonları, günlük
gazetelere erişim, bilimsel dergileri okumak gibi.)
Kısaca Internet : Dünya üzerinde bulunan birbirinden farklı büyüklükteki

yerel bilgisayar ağlarını birbirine bağlayan bilgisayar ağıdır. Kısaca ağların
ağı olarak tanımlanmaktadır.
Internet’e erişim nasıl olur?
Pek çok Internet kullanıcısı, Internet’e, çalıştıkları kurum yada

bulundukları üniversiteler üzerinden erişirler. Evden olan bağlantılar da,
Internet bağlantısı olan bir eğitim kurumu, ticari kuruluş ya da, ticari
olarak Internet hizmeti veren kuruluşlar üzerinden olur.
Internet adreslerinde görülen kısaltmalar ne anlama gelir?
Internet’e bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun

domain adresi, o kuruluşun hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı
istisnalar dışında mutlaka içerir. Ayrıca, ülkelerin iki harfli tanıtım kodları
da (Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada çıkışlı adreslerin çoğu ve geniş
bir kitleye servis sunan bazı bilimler dışında) adresin sonuna eklenir.
Internet adresi, eğer özel amaçlı bir serviste (ftp, gopher, www gibi) aitse,
genellikle, bu durum adresin başında kullanılan bir kısaltmayla verilir.
Aşağıdaki liste, adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne anlama
geldiklerini göstermektedir:
gov Hükümet kuruluşları

edu Eğitim kurumları (üniversiteler gibi)
org Ticari olmayan, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar
com Ticari kuruluşlar
mil Askeri kuruluşlar
net Servis sunucuları (Internet Servis sağlayıcıları gibi)
ac Akademik kuruluşlar (bazı ülkelerde edu yerine
kullanılmaktadır)
int Uluslar arsı organizasyonlar, kuruluşlar
ftp FTP Arşiv sitesi (ön ek)
www World Wide web Sitesi (bazen web de kullanılır)
biz Business’in kısaltılmış halidir.Sadece iş odaklı sitelerin
kullanımı için verilmiştir.
info Information’ın kısaltılmış halidir.Bilgi ve fikir içerikli sitelerin
kullanımı için verilmiştir.
gen Jenerik isimli sitelere verilir.
k12 İlköğretim ve lise dengi okullar
nom Kişisel domainler
Bazı ülke kısaltmaları:
tr: Türkiye , jp: Japonya, uk: İngiltere, it: İtalya,
ch: İsviçre, ca: Kanada, ru: Rusya, id: Endonezya,
nl: Hollanda, de: Almanya, fr: Fransa, il: İsrail,
no: Norveç, se: İsveç, fi: Finlandiya, gr: Yunanistan,
hr: Hırvatistan, yu: Yugoslavya, br: Brezilya, bg: Bulgaristan ,
Örnek domain adresleri:
www.kou.edu.tr
enformatik.kou.edu.tr
Elektronik Posta ( E-Mail)
Bilgisayardan bilgisayara haberleşmenin adıdır. Bilgisayar

ağlarında, e-posta ile mesaj gönderme kullanılmaya başlandığında,
mesajlar düz yazı (text) biçiminde idi. Günümüzde, mesajların içeriğinde,
yazıdan başka resim, ses, video görüntü de bulunabilmektedir.
E-posta ucuz ve hızlıdır. Bir mesaj, bir kaç dakikada ve şehir içi telefon
ücreti kadar bir para karşılığında gitmektedir.E-postanın gönderilmesi için
e-posta adresi kullanılır. e-posta adresi @ işaretinin ayırdığı iki bölümden
oluşmaktadır. @ işaretinin sol tarafına kullanıcı adı, sağ tarafına servis
adıyazılır.
E-posta göndermek için elektronik posta gönderme programına ihtiyaç

vardır. Netscape Communicator ve Internet Explorer programlarının e-
posta programları olduğu ile Foxpro, Eudora ve Pine (Telnet) gibi e-posta
yazılımları da bulunmaktadır.
E-posta göndermek için Internet bağlantısının sağlanmış olması

gerekmektedir. Bu bağlantı sağlandıktan sonra e-posta programını
kullanarak; istenirse gelen e-postalar okunur; istenirse mesaj yazılıp
gönderilir. e-posta ile bir mesajı birden fazla kişiye göndermek
mümkündür.
Bilgisayarda Ağ Kavramı
Birden fazla bilgisayarın birbirine bağlanarak kaynakları paylaşması

amacıyla kurulmuş olan bağlantı sistemine network denilir. Bağlanan
bilgisayarların birbirine olan uzaklığı ve kullanılan araç ve elemanlar
itibariyle ağ sistemleri gruplara ayrılır. Bir ağ sisteminin oluşturulmasının
temel amacı kaynakları paylaşmaktır. Bu kaynaklar ; veri tabanları,
yazıcılar, klasörler, sürücüler olabilir. Bunun dışında iletişim, haberleşme
ve eğlence amacıyla da kurulan bu ağ sistemi kullanılabilir. En küçük ağ
sistemi iki bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşturulabilirken
günümüzün en popüler ağ sistemi olan İnternet en büyük ağ sistemidir.
Bir ağ sisteminin oluşturulması için donanım araçlarının yanı sıra ağ

yazılımlarına da ihtiyaç vardır. Bu yazılımlar ağ kaynaklarının paylaşımını,
kaynakların yönetimini, giriş ve paylaşım yetkilerini, iletişim protokollerini
ve yapısal işlevlerini üstlenirler.
Ağ (Network) Türleri:
a)LAN (Local Area Network) : Yerel ağ sistemidir. Bir kurum veya

kuruluşta, bir oda içerisinde, bir veya birkaç bina arasında Ethernet
kartları, kablo ve sonlayıcı veya Hubile oluşturulan ağ sistemidir.
b)Peer-To-Peer Network: Bu tamamen yerel ağ sistemi içerisinde yer

alan bir ağ biçimidir. Bilgisayarların bir grup içerisinde birbirini görmesi ve
kaynakları paylaşması esasına dayanır. Windows
95/98/2000/XP,Nowell,Lansmart gibi işletim sistemi yada doğrudan ağ
yönetimi yazılımlarınca iletişimi düzenlenir.
c)MAN (Metropolitan/Middle Area Network): Orta ölçekli ağ

sistemidir. Bir kampüs içerisinde veya şehir içerisinde yönlendirme,
güçlendirme ve doğrulama işlemleri için yardımcı ağ aygıtlarına gereksinim
duyan bünyesinde birden çok LAN sistemi barındıran ve birbirine bağlayan
ağ sistemidir. Bunlara en güzel örnek Intranet sistemlerdir.
d) WAN (Wide Area Network): Geniş kapsamlı ağ sistemleridir. Birden

fazla MAN sitemini birbirine bağlayan veya doğrudan dışarıdan modemler
yardımıyla bağlanılarak ağa katılabilen sistemlerdir. Bu sisteme en güzel
örneği Internet teşkil eder.
1.5. Bilgisayar Virüsleri ve Korunma

1-Bilgisayar Virüsü Nedir ?
İşletilebilir kodlardan oluşmuş başka programlara eklenerek veya kayıt

ortamları içerisinde özel bölümlere yazılarak saklanan, kod veya imzalarını
başka program veya kayıt ortamlarına kullanıcının isteği dışında taşıyarak
çoğalan, programlandıkları amaca göre işlev gören ve zarar verici etkileri
bulunan programlara virüs denir.
Bilgisayar virüslerinin tümü gerçekte birer programdırlar. Yazılış amaçları

tamamen bilgisayar üzerinde çalışan programların çalışmalarını etkilemek,
maddi zararların yanı sıra iş gücü kaybına yol açmaktır. Bilgisayar virüsleri
donanım üzerindeki hiçbir parçaya hasar veremezler ancak yazılımları
veya verileri etkileyerek donanımı işlemez hale getirebilirler. Hal böyle
olunca yazılımsız bir donanım hiçbir işe yaramaz hale gelir.
Bilgisayar çağı olarak adlandırılan günümüz bilgisayar teknolojisi ile

beraber bilgisayar virüsleri ile de anılır oldu. Özellikle İnternet’in
yaygınlaşmaya başlaması hedef büyümesine ve yayılımın, çeşitliliğin
artmasına neden oldu. Öylesine ki virüsler bilgisayar kullanıcılarının
korkulu rüyası haline gelirken anti virüs programları üzerine oldukça etkili
bir pazarın doğmasını da beraberinde getirdi.
İlk bilgisayar virüsünün görüldüğü 1986 ile 1990 yılları arasında bilinen
virüs yazılımlarının sayısı yaklaşık olarak 90 civarında iken özellikle 1994
yılından itibaren bu sayı korkunç bir hızla arttı. Sadece 1998-1999 yılları
arasında bilinen türler arasına yaklaşık olarak 20 bin virüs eklendi. Bugün
ortalama olarak her gün bu virüsler en az 5-10 virüs programı veya türevi
eklenmektedir.
Virüs programını yazanlar çok değişik amaçlarla güdebilmektedir. En

yaygın olan virüs türleri daha çok kendisini kanıtlamak isteyen genç
programcıların ürettikleri türler ve bu türlerin türevleridir. En tehlikeli virüs
türleri ise daha çok propaganda amacı güden, büyük kuruluşlara zarar
verme amaçlı, maddi çıkarlar elde etmeye yönelik virüs yazılımlarıdır.
2- Virüsler nasıl tanınır ve adlandırılır ?
Virüsler genelde programlayan kişinin içine yerleştiği bir imza (signature)

veya program içerisinde geçen tanınabilir koddan hareketle isimlendirilir.
Yazılış amaçları, etkileri veya davranış şekilleri, yayılma biçimleri ve
enfekte oluş biçimlerine göre sınıflandırılırlar. Bu imza, mesaj veya eklenti
büyüklüklerine göre isimlendirilirler. Melisa, Chernobil (Cih), IloveYou,
İstanbulCC, Yobo.4918 bu isimlere bir örnektir.
3-Virüslerin Türleri
a) Dosya Virüsleri
İşletilebilir program dosyalarına (EXE ve COM) veya işletilebilir program

dosyalarının başvuru programlarına, kütüphanelere, sanal aygıt
sürücülerine, kısaca işletilebilir programlarla ilişkili her tür dosyaya
eklenmek suretiyle çoğalan virüs türüdür. Virüs kodu içeren program
çalıştırılmadığı sürece aktif hale geçmezler. Virüslü program
çalıştırıldığında ilk olarak virüs kodu devreye girerek kendini ram üzerinde
kendisine ayırdığı bölgeye yerleştirerek gizlenir ve diğer programların
çalıştırılmasını bekler. Bir diğer program çalıştırıldığında bu programın
dosyasına kendi kodlarını yazarak yayılır.yine bu tür virüslerin bazıları
enfekte olmak için diğer programların çalışmasını beklemez.
Bir kısım dosya virüsleri ise bulaştıkları dosyanın erişim niteliğini

değiştirerek kullanıcının erişmesi veya silmesine engel olmaya çalışırlar.
Uğur Mumcu virüsü buna en güzel örnektir. Bu virüs bulaştığı dosyayı salt
okur dosya yapar, siz bu özelliği değiştirseniz bile tekrar eski haline gelir.
Virüs Başlangıç Kodu PROGRAM VİRÜS KODU
Bir dosya virüsü Dosyanın ilk kısmına dosyanın sonundaki asıl virüs
koduna erişmek için bir sıçrama komutu ekler. Dosya çalıştığında bu koda
sıçrama yapılarak kod çalıştırılır. Kod bitiminde ise asıl programın ilk
komutunun başlangıcına sıçrama yapılarak asıl program çalıştırılır.
b) Boot Sector Virüsleri
Bir diskin veya harddiskin ön yükleme (Master Boot) bölümüne yazılan

virüslerdir. Bu tür virüsler en hızlı yayılan virüslerdir. Çünkü diske erişildiği
anda ilk olarak bu bölüm okunduğundan virüs aktif hale geçer (tetiklenir)
ve belleğe yerleşerek erişilen diğer sürücüler üzerindeki boot bölümlerine
de kendini kopyalar. Disk veya disketin boot bölümünde açılış
programlarının bulunup bulunmaması bu virüsün yazılması için gerekli
değildir. Genellikle işletim sisteminin yüklenmesini engeller veya açılışı
tamamen etkileyecek şekilde hasar verebilirler.
Bazı örnekler ile etki ve davranışları hakkında bilginizi geliştirmeye

çalışalım:
ASBV (b) : 13h ve 9h kesmelerini kontrol ederek disket erişimini denetler,

diskete erişildiği anda disket üzerindeki sektörleri silerek disketteki
kayıtların tümünün silinmesini sağlar,
Brain (Pakistani, Ashar) : Bulaştığı diskin Volüm adını ©Brain yada
©ashar olarak değiştirir.
Bugs.1436(b) : Haziran ayının 2. ve 14. günü bulaştığı sistemin açılışı

sırasında ekrana “Un regalito para el JUAN XXII y el CHICHE Viegas”
mesajını yazar ve sistemi kilitler.
LaoDoung : Diske her 128. erişimde bir ses çıkartır.
c-) Makro Virüsleri
Günümüzün en yaygın ve en hızlı yayılan virüs türüdür. Özellikle Windows

işletim sistemi ile birlikte pek çok visual basic kütüphanesinin kullanılması
visual basic scriptlerinden oluşan makroların pek çok sistemde rahatlıkla
çalışmasını sağlamıştır. Özellikle Microsoft Word ve Excel uygulamalarına
bulaşarak amaçlarına uygun işlevleri gerçekleştiren bu virüsler en sıkça
rastlanılanlardır.
Makro virüslerin bir diğer türü ise daha çok bilgisayar içerisinde kendini
saklayarak diğer bilgisayarlar ile ağ üzeriden iletişim kurma ve görevi olan
bilgileri transfer etmektir.Bu tip makro virüslerine Back Door (Arka Kapı)
virüsleri de denmektedir.
d-) Truva Atları (Eylem veya Zaman ayarlı virüsler)
Belli bir tarihe veya bir eyleme ayarlanmış virüs türleridir. Genellikle
kullanıcılara cazip gelebilecek, tereddüt etmeden kullanabilecekleri
programlarla birlikte yayılırlar.Genel amaçların dışında çoğu kez
programların kopyasını kullanan kullanıcılara ceza vermek isteyen
programcıların marifeti olarak da ortaya çıkabilirler. Bu tip uygulamalara
çok nadirde olsa rastlanmaktadır.
Truva atı olarak adlandırılmış olmalarının en büyük nedeni; tarihteki truva

atı tuzağında olduğu gibi kullanıcıyı, sistemi tuzağa düşürmesidir.
Chernobil (CIH) bu tür virüse en güzel örnektir.
W95.CIH (Çernobil) : 26 Nisan tarihi geldiğinde tetiklenir. İlk yazarı

Tayvanlı Chen Ing Hau olduğundan onun adının baş harfleri ile
adlandırılmıştır. Kodlarının Hacker sitelerinde dağıtıldığı için pek çok türevi
ortaya çıkmıştır. Özellikle 26 Nisan ve 26 Haziran tarihlerinde etkin olan
türleri Flash Bios içeriğini sildiği için sistemi çalışmaz hale getirmektedir.
Bios değiştirerek yada bütün ana kartı değiştirerek sistem tekrar çalışır
hale getirilebildiğinden verdiği zarar oldukça etkili olmuştur.
Truva atları sadece zaman ayarlı değildir. Klavyeden gelecek bir tuş
kombinasyonu (Örneğin Ctrl+shift+end gibi veya ctrl+Q gibi).klavyeden
yazılacak belli bir string (Örneğin; Target,Virus,W harfi gibi) bu virüsleri
aktif hale getirebilir.
e-) Polymorphic Virüsler:
Bu tür yapay zeka sayılabilecek teknikle kendini sürekli yenileyerek

tanınma ve tespit edilmesini zorlaştırmayı hedefler. Her enfekte oluş
aşamasında içerdiği imza yada etki kodunun bir parçasını rastgele olarak
değiştirir.
Adolf(1) : Com dosyalarına bulaşır. Bulaştığı dosyaların tarih bilgisini

değiştirir.İmzası “Adolph Hitler” olduğundan bu isim verilmiştir.
Digital.3547 : 3547 bayt eklenti büyüklüğüne sahip EXE ve COM

dosyalarına bulaşır. Mayıs ayının 28’inde diskin ilk 20 silindirine ve Master
Boot kaydı üzerine yazılır. Ekranda “DIGI POWER” mesajı ile birlikte müzik
çalarak kendini belli eder.
f-) Multi Partite Virüsler:
Yayılmak için bir çok virüs türünün kullandığı yöntemleri ve teknikleri

birleştirerek kullanan virüs türüdür. Örneğin MBR üzerine hem de
dosyalara ekleyerek yayılabilirler.
AntiCad(b) : Doğrudan AutoCad programını hedef alır. AUTOCAD.EXE

çalıştırıldığı anda yada Ctrl+Alt+Del tuşlarına basıldığında aktif hale
geçerek disket üzerindeki kayıtlara yada doğrudan disk üzerindeki
kayıtlara yazılır, veya cmos bilgilerini değiştirir.
g-) Stealth (Gizlenmiş) Virüsler :
Yapı olarak Polimorphics’ler ile karıştırılmamalıdır. Çünkü bunlar kodlarını

veya tekniklerini değiştirme yeteneğine sahip değildirler. Sadece anti-virüs
programlarından saklanmak için bilinen yöntemlerden farklı biçimler
kullanmaya yönelirler. Teknik olarak virüs yazılımcıları ile anti-virüs
yazılımcıları arasındaki taktik savaşının ürünü olarak da görülebilirler. Bu
virüsler daha çok MSDOS işletim sisteminde etkili idiler.
h-) Trojan virüsler:
Aslında tam anlamıyla virüs tanıma uymazlar. Faka etkileri yönüyle virüs
grubuna girerler. Bunlar diğer virüslerin aksine dosya halinde saklanan
programcıklardır. Zarasız görünen bu programların bulaşıcı ve yayılmacı
özelliği yoktur. Sadece bulundukları ortamda sakin ve uslu oturup
vazifelerini yaparlar. Öyle diğerleri gibi her şeye saldırıp, her çorbaya
limon olmazlar. Trojonlar başlıca:
• Belirlenmiş dosyaları silebilirler.

• Bilgi veya dosyaları ağ veya modem ile başka bir yere transfer
edebilirler.
• Dosyalarda değişiklik yapabilirler.
• Başka virüs programlarını bulundukları sisteme transfer edebilirler.
• Port açarak karşı taraftaki asıl program ile bulunduğu sisteme giriş
yapılmasını kolaylaştırırlar.
Bugün truva atı türünde yayılma eğilimi gösteren Trojanlar yaygınlaşmaya

başlamıştır. Trojanlar bu nedenle Trojan Horse adını almaya
başlamışlardır.
i-) Worm (Solucan-Kurtçuk) Virüsler
Diğer tüm virüs türlerinden farklı olarak dosyadan dosyaya kodlarını

ekleyerek yayılmak yerine daha çok internet, İntranet veya yerel ağ
ortamlarında sistemden sisteme geçerek yayılır. Kendisini sistem üzerinde
açık bıraktığı bir porttan yada e-maile ekleyerek e-posta yoluyla başka bir
sisteme transfer ederek yayılabilirler. Bu virüsün en büyük yardımcısı
network protokolleri ve bu protokolleri kullanan işletim sistemlerinin
güvenlik açıklarıdır. Worm virüslerin ilk hedefi mümkün olduğunca fazla
sisteme enfekte olmaktır. Öncelikle ilk yerleştiği sistemde kendini saklar.
Sistemin her açılışında belleğe yüklenecek şekilde kendisini sistem açılış
uygulamaları arasına gizlice yerleştirir. Daha sonra bir başka sisteme
sıçrayabilmek için ağ (network) kaynaklarını kontrol etmeye başlar.
Kendisine ayırabileceği bir port bulduktan sonra iletişim protokolünü
kullanarak karşı sistem içerisine kendisini kopyalar.
Worm virüslerinin yayılma yollarından en popüler olanı e-mail eklentisi

olarak yayılmadır. Kendisini e-mail’e attach ederek adrese gönderir.
Kullanıcı bu eklentiyi açtığı anda sisteme girişi başarmış olur.
26 Mart 1999 tarihinde Melisa virüsü ortay çıktığında bu e-mail eklentili

virüslerin etkileri ve güncelliği iyice anlaşılmış oldu. Bu virüsü yine oldukça
tahripkar ve zararlı olabilme özellikleriyle VBS.Freelink izledi.
j-) Taşıyıcı (Dropper) Dosyalar:
Kendileri virüs değildir ancak beraberlerinde trojan yada worm türünde

virüsleri taşıyarak sisteme yerleşmesini sağlarlar. Genellikle “çok yararlı”,
“bedava kolaylıklar” sloganlarına kanarak internetten download ettiğiniz
yamalar yada uygulamalar bu türde bir dosya olma olasılığına sahip
olabilir.
4-Virüslerden korunmak için neler yapılmalı?
Mümkün olduğunca çok virüsü tanıyabilen, başarıyla temizleyebilen, sık

aralıklarla güncelleştirilebilen bir antivirüs programına sahip olmalısınız. Bu
program belleğe yerleşerek her an virüs saldırılarına karşı sisteminizi
koruyabilmeli ve sizi uyarabilmelidir. Günümüzde antivirüs yazılımları
oldukça ucuz sayılabilecek fiyatlarla satın alınabilmektedir. En pahalı
program bile (tek kullanıcı lisansı ile) 50*60$ civarındadır. Yazılım
firmalarının çoğu 15-20$ gibi fiyatlarla programın yıllık yenileme imkanını
sağlamaktadır.Norton Antivirüs, AntiViral Toolkit Pro, F-prot, McAfee
Virüscan, Panda Platinium, PC-Cillin 2000, F-Secure popüler antivirüs
yazılımlarının başında gelir. Bunlar dışında sadece tek virüs arayıp
temizlemeye yarayan küçük yazılımlarda mevcuttur. Bunlar genellikle
bedava olarak internet üzerinden temin edilebilmektedir. Yine bu
programlara en iyi örneği Norton firmasınca yazılan KILL_CIH oluşturur.
Antivirüs programları devletlerin güvenlik örgütleri gibidir. Her ülkenin

polisi en iyi kendi ülkesindeki suçluların eşgalini bilir (tespit edilenleri).
Başka ülkeden gelen suçluları tanımamaları doğaldır. Bu da her antivirüs
programının her virüsü tanıyamayacağı anlamına gelir. Bu nedenle en
fazla tanıyabileni satın almak en doğru seçim olacaktır.Internet üzerinde
kısıtlı kullanım haklarıyla birlikte veya shareware olarak bir çok program
çekerek virüslerinizden kurtulmanın yolunu bulabilirsiniz.
Kimden ve ne amaçla geldiğini bilmediğiniz e-maillere eklenmiş olan

dosyaları iyi bir tarama yapmadan açmayınız, hatta hiç açmayınız.
İyi bir kontrolden geçirmeden bilgisayarınıza başka bilgisayarlarda

kullanılmış olan disketleri veya başka bilgisayarlardan alınmış program,
veri ve benzeri programlar içeren cd leri takmayınız. Unutmayın bir boot
sektör virüsünün bulaşması için sadece sürücüyü aktif hale getirmeniz
(erişmeniz) yeterlidir.
Sisteminizi sık aralıklarla antivirüs programları ile taramadan geçiriniz. Bu

işlemi değişik programlarla, özellikle “Tüm dosyaların taranması” seçeneği
ile yapmanız faydalı olacaktır. Sisteminizde kurulu antivirüs programınızın
Görev zamanlayıcı eklentisi varsa bunu kullanınız eğer yoksa kendiniz bir
görev tanımlaması yaparak bu tarama işleminin siz unutsanız bile
kendiliğinden yapılmasını sağlayınız.
Sistem dosyalarının, belgelerinizin verilerinizin sık aralıklarla yedeklerini

alınız. Otomatik kurtarma disketleri oluşturarak önlem alınız. Elinize uygun
yazılım mevcutsa partition tablonuzun bir yedeğini çıkartınız.
Her an tetikte olunuz, virüsler konusundaki gelişmeleri yakından takip

etmeye çalışınız, bilginizi arttırmanız; önlemini almanızı kolaylaştıracak, en
önemli silahınız olacaktır.
Antivirüs programlarıyla ilgili web adresleri:
http://www.avp.com
http://www.mcafee.com
http://www.symantec.com
http://www.datafellows.fi
http://www.antivirus.com
http://www.members.aol.com/rlink: virüs sorunu ile ilgili güncel bilgiler.
http://www.wildlist.org :yeni yayılan virüslerin listesi aylık olarak

yayınlanır.
http://www.virusbtn.com :virüslerle ilgili ipuçları
Bilgisayar hakkında bilgi sahibi olmak için Görev çubuğundaki Başlat

menüsü açılarak, buradan sırasıyla Programlar, sonra Donatılar, daha
sonra Sistem Araçları ve Sistem Bilgisi tıklanarak sistem bilgilerine
ulaşılaSistem bilgisi penceresi iki bölümden oluşur. Soldaki bölüm ana
klasörler, sağdaki bölümde de klasör içerikleri görülmektedir.bilir
Windows ile çalışırken herhangi bir problemle karşılaşıldığında bir konu
hakkında bilgi almak istendiğinde veya herhangi bir işlemin nasıl yapıldığı
merak edildiğinde görev çubuğundaki Başlat menüsünden Yardım ve
Destek komutu çalıştırılmalıdır.Bu seçenekte Windows ile ilgili olarak üç
ayrı biçimde yardım sunulur.Klavye dilini değiştirme konusunda yardım
almak için üç seçeneğin kullanılma biçimini inceleyelim:
Ara seçeneği ile aranan sözcüğün geçtiği tüm konular listelenir.Konu

başlığında olmamasına karşın aranacak sözcükler için kullanılır.”Klavye
dili” sözcükleri metin alanına girildiğinde, içerisinde ”Klavye dili” sözcükleri
geçen konu başlıkları sıralanacaktır.
“Bir yardım konusu seçin” başlığı altında tüm konular hakkında bilgi yer
alır.Bir kitap okurcasına sırasıyla konular okunarak ya da ilginizi çeken
konu başlıkları okunaak yapılmak istenen işleme ilişkin yardım alınır.
“Bilgisayarınızı Özelleştirme” başlığı altından “klavye ve fare” konusu

seçildiğinde ekranın sağ bölümünde alt başlıklar görüntülenir.”Görev
çubuğunu kullanarak diller veya klavyeler arasında geçiş yapma” konusu
seçilerek klavye dili değiştirme ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşılır.
Üçüncü yöntemle arama için araç çubuklarından dizin aracı seçilir.Gelen
görüntü konu başlıklarının alfabetik sıralamasıdır.Yazılan her karaktere
uyan konu başlıkları verinin girildiği alanın altında belirir.
Klavyeler yazdıktan sonra “Bilgisayara giriş için başka bir dil ekleme”
başlığında yeni klavye dilleri eklemek konusunda ayrıntılı yardım
görüntülenir.
• Sol tuş tek tıklama(seçim)
Fare kullanımıyla ilgili olarak en çok yapılan işlem fare imlecini ekranda
istenilen yere götürmek ve sol tuşa bir kere basmaktır.Genellikle seçim ya
da onaylama için yapılan bu işleme tek tıklama denir.
• Sol tuş çift tıklama(çalıştır, aç)
Yine fare ekran üzerinde istenilen yere götürülür ve sol tuşa arka arkaya
kısa aralıkla iki kez basılır.İki tıklama arasında geçen süre denetim
masasından ayarlanabilir.Bu işlem çift tıklama olarak adlandırılır ve
genellikle program çalıştırmak ya da klasör açmak için kullanılır.
• Sol tuş sürükle bırak(taşı)
Pencere ya da simgeleri taşımak için nesnenin taşınabilecek yerinde (örn.

Klasör penceresinde başlık çubuğu) sol tuşa basılı olarak nesne taşınır, sol
tuş bırakılır.
• Çerçeve
Sol tuşu herhangi bir nesnenin olmadığı alanda tıklayıp, iki yönde
sürükleyerek çerçeve oluşturulur.Çerçeve içine giren nesneler seçilmiş olur
ve nesnelerin rengi değişir.Aynı işlem sağ tuş ile yapıldığında seçilen
nesneler için yapılacak işlemleri sıralayan sağ tuş menüsü açılır.
• Sağ tuş tek tıklama(Sağ tuş menüsü)
Farenin sağ tuşu ile, tıklanan yerde orada yapılabilecek tüm işlemleri
sıralayan bir menü açılır.Sağ tuş menüsü olarak adlandırılan bu menüde
sol tuş tek tıklama ile seçim yapılır.
• Sağ tuş sürükle bırak(Sürükleme menüsü)
Fare sağ tuşu ile nesne sürüklenir.İşlemin sonlandırılacağı yerde, fare sağ
tuşu bırakıldığında açılan menüde yalnızca bu sürükleme işlemi ile
yapılabilecek işlemler(kopyala, taşı, kısayol yarat, iptal) listeleni
Hız önemli olduğunda klavye hala en üstün araçtır. Mouse kullanarak

yaptığınız eylem ve komutların hemen hemen tamamını klavyenizdeki tuş
kombinasyonlarını kullanarak da yapabilirsiniz. Bu basit klavye kısayolları,
istediğiniz yere mouse'unuzu tıklatarak gidebileceğinizden daha hızlı
gidebilmenizi sağlar. Elinizin mouse ile klavye arasında gidip gelmesinden
kaynaklanan zaman kaybı ortadan kalkacağından, çalışma sayfalarında ve
benzer belgelerde daha hızlı çalışabileceksiniz.
Kullanışlı klavye kısayollarından bazılarını alttaki tabloda bulabilirsiniz:
İşlem Basılacak tuşlar

Kopyala CTRL+C
Kes CTRL+X
Yapıştır. CTRL+V
Geri al. CTRL+Z
Sil. DELETE
Seçilen öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu'na
SHIFT+DELETE
atmadan doğrudan kalıcı olarak sil.
Öğeyi sürüklerken CTRL'e

Seçilen öğeyi kopyala.
basın.
Öğeyi sürüklerken
Seçili öğeye bir kısayol oluştur.
CTRL+SHIFT'e basın.
Seçilen öğenin adını değiştir. F2
İmleci bir sonraki sözcüğün başına taşı. CTRL+SAĞ OK
İmleci bir önceki sözcüğün başına taşı. CTRL+SOL OK
İmleci bir sonraki paragrafın başına taşı. CTRL+AŞAĞI OK
İmleci bir önceki paragrafın başına taşı. CTRL+YUKARI OK
Herhangi bir ok tuşu ile birlikte
Bir metin grubunu işaretle.
CTRL+SHIFT
Bir pencerede, masaüstünde veya bir Herhangi bir ok tuşu ile birlikte
belgede birden fazla öğe veya metin seç. SHIFT
Tümünü seç. CTRL+A
Bir dosya veya klasör ara. F3

Seçilen bir öğenin özelliklerini gör. ALT+ENTER
Etkin öğeyi kapat veya etkin programdan
ALT+F4
çık.
Etkin pencerenin kısayol menüsünü açar. ALT+BOŞLUK ÇUBUĞU
Aynı anda birden fazla belge açmanıza izin
CTRL+F4
veren programlarda etkin belgeyi kapat.
Açık öğeler arasında geçiş yap. ALT+TAB
Öğeler arasında açılış sırasına göre geçiş
ALT+ESC
yap.
Bir pencerede veya masaüstünün ekran
F6
öğeleri arasında geçiş yap.
Belgelerim'de veya Windows Gezgini'nde
F4
Adres çubuğunu göster.
Seçilen öğenin kısayol menüsünü göster. SHIFT+F10
Etkin pencerenin Sistem menüsünü göster. ALT+BOŞLUK ÇUBUĞU
Başlat menüsünü göster. CTRL+ESC
ALT +menü adında yer alan altı
Karşılık gelen menüyü göster.
çizgili harf.
Açık bir menüdeki komut

Karşılık gelen komutu çalıştır.
adında yer alan altı çizgili harf
Etkin programın menü çubuğunu
F10
etkinleştir.
Sağa doğru bir sonraki menüyü veya alt
SAĞ OK
menüyü aç.
Sola doğru bir sonraki menüyü aç veya alt
SOL OK
menüyü kapat.
Etkin pencereyi yenile F5
Bilgisayarım veya Windows Gezginin'de bir
BACKSPACE
üst düzeydeki klasöre bak.
Geçerli görevi iptal et ESC
CD-ROM sürücüsüne bir CD CD'nin otomatik olarak
yerleştirdiğinizde SHIFT tuşuna basmak çalışmaya başlamasını önler.
İletişim kutuları için aşağıdaki klavye tuşlarını kullanın.

Bir sonraki sekmeye geçmek. CTRL+TAB
Bir önceki sekmeye geçmek. CTRL+SHIFT+TAB
Bir sonraki seçeneğe geçmek. TAB
Bir önceki seçeneğe geçmek. SHIFT+TAB
Karşılık gelen komutu çalıştırmak veya karşılık gelen ALT +Altı çizili harf
seçeneği seçmek.
Etkin seçenek veya düğmenin komutunu çalıştırmak. ENTER
Etkin seçenek bir onay kutusu ise, bu onay kutusunu BOŞLUK ÇUBUĞU
işaretlemek veya işareti kaldırmak.
Etkin seçenek, seçenek düğmelerinden oluşan bir grup Ok tuşları
ise, grup içinden bir düğme seçmek
Yardımı görüntülemek. F1
Etkin listedeki öğeleri görüntülemek. F4
Farklı Kaydet veya Aç iletişim kutularında bir klasör seçili BACKSPACE
ise, bulunulan klasörden bir üst klasöre geçmek.
Erişilebilirlik özellikleri ile ilgili kullanışlı kısayollar:

Süzme Tuşlarını aç/kapat Sağ SHIFT'e sekiz saniye basılı
tutun
Yüksek Karşıtlığı aç/kapat Sol ALT +sol SHIFT +PRINT
SCREEN
Mouse Tuşlarını aç/kapat Sol ALT +sol SHIFT +NUM LOCK
Yapışkan Tuşlarını aç/kapat. Beş kere SHIFT
Geçiş Tuşlarını aç/kapat. Beş saniye süreyle NUM LOCK
Bilgisayarınız çalışmakta iken her açık program ve dosya için Görev

Çubuğu’nda bir düğme gözükecektir. Bu düğmelerin üzerine gelip farenin
sol düğmesine tıklayarak bu dosya veya programa geçiş yapılabilir.Görev
çubuğu alt tarafta görülmektedir.
Görev çubuğu üzerinde yer alan simgeler aşağıdaki başlıklar altında

incelenebilir.
Açık Olan Simge Halindeki Programlar:
Açık olan programlar simge haline getirildiğinde burada görülebilir.Simge

halindeki programları ekrana kaplattırmak için, buraya bir kez tıklamanız
yeterlidir.İkinci kez tıkladığınızda ise tekrar simge haline gelecektir.
TR simgesine bir kez tıkladığımızda sağ taraftaki menü gelir ve
bilgisayarımızda kullanmak istediğimiz klavye dilini buradan seçebiliriz.
Ayrıca klavye tipi de,F klavye veya Q klavye olacak şekilde değiştirilebilir.
Ses Denetimi:
Eğer bilgisayarınızda ses kartınız, CD veya DVD sürücünüz ve

hoparlörleriniz varsa, Görev Çubuğu üzerinde sağda yer alan ses
denetimine tıklayarak ses ayarınızı yapabilirsiniz.Tek tıklamayla açılan yan
taraftaki ses ayar çubuğunda, düğmeye tıklayıp aşağıya çektiğinizde ses
azalacak, yukarıya sürüklediğinizde ise ses artacaktır.Ses denetimi
simgesine çift tıkladığımızda, gelen pencerede ayrıntılı ses denetimlerini
yapabiliriz.
Internet Bağlantısı:
Bu simge, o anda Internet’e bağlı olduğumuzu gösterir.Bu simgenin

üzerine gelip bir-iki saniye beklediğimizde, Internet’e bağlanma hızımızı
görebiliriz.Bu simgeye çift tıkladığımızda ise hızdan başka, ne kadar
süredir Internet’e bağlı olduğumuzu da görebiliriz.
Saat:
Görev Çubuğu’nun sağ köşesinde yer alan saat simgesi zamanı

göstermektedir.Eğer saat ayarını değiştirmek istiyorsanız, saat simgesine
çift tıklayınız.Alt taraftaki ekran görüntülenince de istediğimiz saat ve tarih
değişikliklerini, farenin sol tuşuna tıklayarak gerçekleştirebiliriz.Örneğin
saati değiştirmek için, alt tarafta görülen saat kutusunun üzerine
geldiğinizde, fare I biçimine dönüşür.Bu durumdayken tek tıklayınca saat
kutusuna girmiş olursunuz.Burada klavyeden Delete tuşu ile mevcut saati
silip, klavyeden yeni saati giriniz.Aynı işlemleri dakika ve saniye için de
yapabilirsiniz.Yapılan bütün bu işlemlerden sonra Uygula veya Tamam
düğmelerinden birine tıklamazsanız, yaptığınız değişiklikler kaydedilmemiş
olur ve geçersizdir.
Şekil 2.12. Tarih ve Saat Özellikleri
2.2.3. Pencerelerle Çalışmak
Şekil 2.13.Pencere Bileşenleri
Başlık çubuğu : Çalışmakta olan programın veya klasörün denetim

menüsü simgesini ve pencere boyutlandırma düğmelerini içermektedir.
Menü Çubuğu: Çalışmakta olan program veya klasör üzerinde yapılacak

işlemlerin komutlarını içeren menüleri kapsar.
Araç Çubuğu : Menülerden yapılan işlemlerin simgeler aracılığı ile fare
yardımıyla yapılmasıdır.
Simge Durumuna Küçült Düğmesi: Çalışılmakta olan program veya

klasör kapatılmadan, sadece penceresi kapatılarak araç çubuğunda düğme
olarak gösterilir.
Ekranı Kapla Düğmesi: Pencere tüm ekranı kaplayacak şekilde büyür.
Kapat Düğmesi: Pencere tamamen kapatarak çalışmakta olan programı

sonlandırmak için kullanılır.
Yatay ve Dikey Kaydırma Çubukları: Belgenin pencere içerisine

sığmayan kısımları görüntülemek için kullanılır.
Denetim Menüsü Simgesi: Fare ile tek tıklandığında açılan menüde

simge durumuna küçült, ekranı kapla, kapat, boyutlandır gibi komutlar
çalıştırılabilmektedir.
Bilgisayarda dosya ve klasörlerle çalışırken, bunları yeniden düzenleme

ihtiyacı duyulabilir. Herhangi bir klasör içerisindeki bir dosyayı veya alt
klasörü, başka bir klasör içerisine kopyalamak veya taşımak gerekebilir.
Kopyalama ile taşıma arasında belli bir anlam farkı vardır. Kopyalama, bir
dosyanın veya klasörün aynısından, bulunduğu klasörün dışında başka bir
klasörde de oluşturma işlemidir. Taşıma ise, bir dosya veya klasörü
bulunduğu klasörden silip, başka bir klasöre aktarma anlamına gelir.
Bir dosyayı başka bir klasör içine kopyalamak için;
• Önce dosyanın içerisinde bulunduğu klasör penceresi açılır,

• Pencerede kopyalanacak olan dosya fare ile tek tıklanarak seçili,
• Penceredeki menü çubuğunda Düzen menüsü açılıp, Kopyala komutu
seçilir,
• Dosyanın içine kopyalanacağı klasör penceresi açılır,
• Menüden Yapıştır komutu seçilerek kopyalama işlemi tamamlanır.
Dosya kopyalama işlemini ayrıca klavyeden "CRTL + C" tuşları ile ve

dosyayı yapıştırma işlemini de klavyeden "CTRL+V" tuşlarıyla yapabiliriz.
Dosya kopyalama işlemi iki aşamadan oluşmaktadır. Birincisi, dosyanın

seçilip kopyalama komutunun çalıştırılması, ikincisi ise hedef klasör
içerisindeyken yapıştır komutunun çalıştırılmasıdır. Her iki aşamada de
Düzen menüsü veya Kısayol menüsü kullanılmaktadır.
Bir klasör içerisinde birden fazla dosya veya klasör kopyalama işleminde,
Shift veya CTRL tuşlarını kullanabiliriz. Shift tuşu ile dosyaları farenin sol
tuşu yardımıyla sıralı bir şekilde seçebiliriz. CTRL tuşu kullanarak ise,
dosyaları sıra gözetmeksizin seçebiliriz.
Şekil 2.18.Dosya Kopyalama - Yapıştırma
Bir dosyayı başka bir klasör içerisine taşımak için;
• Önce dosyanın içerisinde bulunduğu klasör penceresi açılır,

• Pencerede, taşınacak olan dosya fare ile tek tıklanarak seçilir,
• Penceredeki menü çubuğunda, Düzen menüsü açılır,
• Klasöre Taşı komutu seçilir.
• Ekrana gelen Klasöre Gözat penceresinde, dosyanın taşınacak
olduğu hedef klasör seçilir,
• Tamam düğmesine basılır.
Taşıma işlemini ayrıca klavye yardımıyla "CTRL+X" tuşlarıyla yapabiliriz.
Sürükleyerek de kopyalama veya taşıma işlemlerini

gerçekleştirebiliriz. Sürükleme işleminde, her iki klasörde aynı
sürüsü içerisinde ise, dosya kopyalama gerçekleştirilmektedir.
Windows’ta yolu bilinmeyen bir dosya ya da klasöre ulaşmak için Başlat

menüsünde yer alan “ara” seçeneğinden yararlanılır.
Açılan pencerede “Ne aramak istiyorsunuz” sorusunun altında yeşil ok

simgeleriyle dört seçenek sunulur.
• Resim, müzik ya da video

• Belge(sözlük işlemci,elektronik dosya, vb.)
• Tüm dosya ve klasörleri
• Bilgisayar ya da kişileri
Şekil 2.19.Dosya Arama
Yapacağınız arama “Resim, müzik ya da video ” ise birinci seçenek,

“Belge” ise ikinci seçenekten dosyanın adı ya da adının bir bölümü ile
istediğiniz dosyaya ulaşabilirsiniz.
Üçüncü seçenek ile bilgisayarınızdaki tüm dosyaları adı, uzantısı ya da

bunlardan bir bölümünü yazarak aratabilirsiniz. Örneğin, arayacağımız
dosyanın WinZip programı ile sıkıştırılmış olduğunu biliyorsak *.zip
yazarak yalnızca uzantısı zip (WinZip ile sıkıştırılmış dosya uzantısı) olan
dosyaların listelenmesi sağlanır.
Dosyanın içinde geçen sözcüklerin kimilerini biliyorsak, “Dosyadaki

sözcük ya da deyim” alanına yazarak listelenecek dosyaların azalması
sağlanır.Örneğin Üniversite Rektörlüğüne sunulmak üzere hazırlanmış bir
dilekçe söz konusu ise “Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğüne” başlığı belgede
yazılmıştır.Buradan yola çıkarak bu alana yazılan veri, yalnızca bu
sözcüklerin geçtiği dosyaların listelenmesini sağlayacaktır.
Daha hızlı sonuç alabilmek için geçerli konumu ya da yolu bilmek,

öngörmek gerekir.Bu doğrultuda , konum seçeneğinden disket, sabit
sürücüler ya da klasör seçilir.
Ara seçeneğinde bu tür verilerin elimizde olmadığı ya da diğer verilerle
birlikte işimizi kolaylaştıracak başka verilerin olma olasılığı da
düşünülmüştür.”Ne zaman değiştirildi” seçeneğinde oluşturulma,
değiştirilme ya da son erişim tarihine göre arama yapma olanağı
sunulmuştur.Adı, uzantısı, yolu gibi hiçbir verisi hatırlanmayan ancak
Cumhuriyet bayramına ilişkin bir konuşma metni olduğu bilinen dosyayı
aratmak gerektiğinde, erişim tarihi Cumhuriyet Bayramı’ndan önceki on
gün içinde olduğu düşünülerek tarihe göre arama kullanılır.Erişim tarihi
19/10 ile 29/10 arasında olan dosyalar aratılarak dosyaya ulaşılır.
“Boyutu Nedir?” seçeneği belirttiğiniz boyuttan büyük ya da küçük

dosyaları arama seçeneği sunar.
Bir dosyanın adını değiştirmek için, öncelikle dosyanın içerisinde

bulunduğu klasör penceresi açıkken adı değiştirilecek olan dosya farenin
sağ tuşu ile açılan menüden Yeniden Adlandır komutu ile dosyamızın
ismini değiştirebiliriz. Yada ismi değiştirilecek dosya fare ile tek tıklanarak
seçildikten sonra F2 klavye tuşuna basılarak ismi değiştirilebilir
Şekil 2.21.Dosya adının değiştirilmesi
Herhangi bir dosya üzerinde düzeltme yapmak için öncelikle, o dosyayı

açmak gerekir. Klasör penceresinde, düzeltme yapılacak olan dosya ismi
fare ile çift tıklanarak açılır yada fare ile dosya ismi üzerine gelinip sağ tuş
ile Kısayol menüsü açılır ve bu menüden Aç komutu ile çalıştırılır
Şekil 2.22. Farklı Kaydet komutu
Dosya açıldıktan sonra, gerekli düzeltmeler yapılarak Dosya menüsünde

Kaydet seçeneği seçilirse eski dosya yeni haliyle kaydedilmiş olur. Bu
arada eski dosya artık kaybolur. Dosya menüsünden Farklı Kaydet
seçeneği seçilerek dosya düzenlenmiş haliyle farklı bir konuma yada farklı
bir isimle kaydedilebilir.
Yazıcı seçimi için, uygulama programının Dosya menüsünden Yazdır

komutu çalıştırılarak yazdır penceresi açılır. Penceredeki Ad metin
kutusunun sağ tarafında yer alan aşağı ok düğmesi tıklanarak, bilgisayara
bağlı olan veya ağ üzerinde kullanıma açık yazıcıların isimleri listelenir.
Listeden kullanılmak istenen yazıcı ismi seçilerek yazdırma işlemine geçilir.
Şekil 2.23.Yazıcı Seçimi
Dosya menüsünden “Sayfa Yapısı” komutu ile dosyayla ilgili sayfa yapısı
değiştirilebilir. Sayfayla ilgili olarak yapılabilecek değişiklikler; kenar
boşlukları, kağıt boyutu, kağıt kaynağı gibi ayarlardır.
Şekil 2.24.Sayfa Yapısı Penceresi

Dosyayı Yazdırmak için Dosya menüsünden Yazdır seçeneği ile yazdırma
işlemini yaparken dosyanın tamamı değil de bir kısmı yazdırılabilir. Ayrıca
kopya sayısı da Dosya - Yazdır penceresi yardımıyla ayarlanabilir.
Dosyayı yazdırmak için başka bir yol da standart araç çubuğunu

kullanarak herhangi bir ayarlama yapmadan (yazıcı seçimi veya kopya
sayısı gibi)çalışma sayfasını doğrudan varsayılan olarak yüklü yazıcıya
göndermektir.
Şekil 2.25.Yazdır penceresi
Yazdır penceresindeki Sayfa aralığı bölümünde dosyanın tümü, o an

imlecin üzerinde bulunduğu geçerli sayfa veya metin kutusuna girilmiş
olan aralıktaki sayfalar yazdırılır. Eğer yazılacak olan dosyadan birkaç
nüsha gerekiyorsa, tekrar tekrar yazdırmak yerine, Kopya sayısı
bölümündeki metin kutusuna gerekli rakamlar yazılarak, istenilen sayıda
yazdırma işlemi yapılabilir.
Ayrıca, Harmanla onay kutusu seçilerek, kopyalar harmanlanmış olarak

da yazılabilir.
Duvar Kağıdı
Şekil 2.26. Microsoft XP İçin Masa Üstü Görünümü
Masa üstünde iken boş bir yerde sağ fare tuşuna basılır.Açılan menüden
özellikler tıklandığında aşağıdaki pencere karşımıza gelir. Masaüstü
yazısına tıklanır
Şekil 2.27.Görüntü Ayarları

Arka plan kısmından lale seçilir. Tamam tıklanır.
Şekil 2.28. Masaüstü Sekmesi
Şekil 2.29 Masa Üstü Ekranı

Masaüstü ekranı lale görüntüsünü alır.
Ekran Koruyucu
Ekran koruyucu eklemek için ekran koruyucu tıklanılır. Ekran koruyucu

yazısındaki ok tıklanır. Açılan kutucuk içinden kayan yazı seçilir.
Şekil 2.30 Ekran Koruyucu Sekmesi
Ayarlar tıklanır aşağıdaki pencere gelmiştir. Konum kısmından ortalı yada

rastgele hız kısmından yavaş yada hızlı ayarlanır.
Metin kısmına tıklanır uygun yazı yazılır. Metni biçimlendir kısmından yazı
tipi ve yazı boyutu ayarlanır. Tamam tıklanır çıkılır. Bekleme süresi
kısmından süre ayarı yapılır tamam denilir çıkılır.
Şekil 2.31 Kayan Yazı Ayarları
Görünüm Ayarı
Görünüm ayarı yapmak için görünüm yazısına tıklanır. Renk düzeni

kutucuğundaki ok tıklanır zeytin yeşili seçilir ise menülerin hepsi
değişecektir.
Şekil 2.32 Görünüm Sekmesi
Ekran Kartı Ayarı
Ayarlar menüsüne tıklama yaptığımızda ekran kartının donanım ayarı

yapılır bu ayarların bozulması durumunda görüntü kalitesinin
kötüleşmesine neden olur. Bu kısmın çok fazla kurcalanmaması istenir.
Şekil 2.33. Ayarlar Sekmesi
İşlemler bittikten sonra tamam tıklanır ise görüntü özellikleri penceresinde

yapılan işlemler onaylanmıştır
Bölüm 3. Kelime İşlemci Programı
3.1. Kelime İşlemci Programı Olarak Microsoft Word

Kelime İşlemci bilgisayarlarda yazı ve belge hazırlamaya yönelik
yazılımlara verilen genel bir isimdir. Bu bölümde kişisel bilgisayarlarda
(pc’lerde) en yaygın kullanılan kelime işlemci paket programı olan
Microsoft Word kullanımı üzerinde durulacaktır.
3.1.1.Kelime İşlemci Programını Başlatmak
Görev çubuğunda Başlat düğmesi tıklanarak, açılan Programlar

menüsünden Microsoft Word seçeneği tıklanarak Kelime İşlemci
programını başlatabiliriz.
Şekil 3.1. Microsoft Word Programının
başlatılması

3.1.2. Pencere Yapısı
Şekil 3.2. Microsoft Word pencere yapısı
Başlık Çubuğu: Program ve belgenin ismini gösterir. Eğer belge

penceresi ekranı kaplıyorsa, belgenin Başlık çubuğu görüntülenmez. Başlık
satırlarından sürükleyerek pencerelerin yerlerini değiştirebilirsiniz. (Ekranı
kaplayan pencerelerin yerlerini değiştirmek olası değildir.)
Simge Durumuna Küçült, Önceki Boyut ve Kapat düğmeleri:

Program ve belge pencerelerini simge durumunda çalıştırmak, bunların
ekranı kaplaması için kullanılır. Program penceresini simge durumunda
çalıştırırsanız, pencerenin görüntüsü ekrandan kaldırılır ve adı Görev
Çubuğu üzerine eklenir.
Pencereyi yeniden açmak için Görev Çubuğu üzerindeki program ismini

tıklayın. Belge penceresini simge durumunda çalıştırırsanız, pencerenin
görüntüsü ekrandan kaldırılır ve adı program penceresinin sol alt
bölümüne eklenir.
Program penceresinin tüm ekranı ya da belge penceresinin program

penceresini kaplaması için Simge Durumuna Küçült düğmesini tıklayın. Bu
düğmeyi yeniden tıklarsanız, pencere bir önceki boyutuna döner. Kapat
düğmesi, üzerinde çalıştığınız belgenin ya da programın kapatılması için
kullanılır.
Eğer açık belge(ler) üzerinde değişiklikler yaptıysanız ve bunları henüz

diske kaybetmediyseniz. bunları kaydetmek isteyip istemediğinizi soran bir
iletişim penceresi açılır.
Menü Çubuğu: Menü çubuğu komutları seçebileceğiniz menüleri

barındırır. Her bir kelime bir komut grubu olan menüyü ifade eder.
Menüler üzerine tıklayın ve açıları listeden bir komutu tıklayarak
seçebiliriz.
Bir menü komutu soluk renkteyse, bunun anlamı bulunduğunuz aşamada

o komutun kullanılamayacağıdır. Bir menü komutunun yanında ok işareti
görüyorsanız, bunun anlamı komutun içinde başka komut seçenekleri de
var demektir. Bazı komutların karşısında Ctrl+ ifadesini ve bir karakteri
görürsünüz. Bu ifade ise söz konusu menü komutunun menüyü açmadan,
Ctrl ve belirtilen tuşa basarak klavyeden de verilebileceğini gösterir.
Cetvel: Yatay cetvel, belgenizi duyarlı olarak biçimlendirmenize, tablolar

oluşturmanıza olanak verir. Dikey cetveli de belgenizi biçimlendirmek için
kullanabilirsiniz.
Yazı imleci (Cursor): Klavyeden yazdıklarınızın nerede belireceğini

gösterir. Klavye işaretçisi olarak ta kullanılır. Faremizi kullanmadan yazılar
üzerinde işlemler yapmak için kullanılır.
Kaydırma Çubuğu: Düşey ve yatay kaydırma bantları, pencerenin

görünmeyen bölümlerini izlemenize olanak verir. Kaydırma bantlarının iki
ucundaki küçük okları tıklayarak ya da kaydırma çubuklarını sürükleyerek
sayfaların diğer bölümlerini görebilirsiniz.
Durum Çubuğu: Belge üzerinde çalışırken, pencerenin altında Word ile

ilgili bilgi ve iletiyi gösterir. Üzerinde çalıştığınız belge hakkında Boyut
yardımı sağlar. Bir araç çubuğu düğmesi ya da bir menü komutu hakkında
yardım almak için imleci bu öğeler üzerine getirin. Durum çubuğunda, söz
konusu öğeyle ilgili kısa bir yardım bilgisini okuyabilirsiniz.
Şekil 3.3. Durum çubuğu
Durum çubuğu üzerindeki bilgiler şunlardır ;
Sayfa 1 : Aktif olan sayfanın numarasını belirtir.
Böl 1 : Bölüm numarasını belirtir.

1/5 : Belgede toplam sayfa sayısı, 5 üzerinde çalıştığımız sayfa 1’dir.
Bşl 6,8 cm : Ekleme noktası ile sayfanın üstü arasındaki düşey uzaklıktır.
Sat : Sayfanın üstünden ekleme noktasına kadar olan satır sayısıdır.
Süt : Sol kenar boşluğundan ekleme noktasına

kadar olan sütun sayısıdır.

3.1.3. Araç Çubuklarının Tanıtılması
Standart Araç Çubuğu: Menülerde bulunan komutlara simgeleri

kullanarak ulaşmak için kullanılan çubuktur.
Şekil 3.4. Standart araç çubuğu
Standart araç çubuğu tablosu

Biçimlendirme Araç Çubuğu: Metin ile ilgili biçim ayarlarının kısayollar
yardımıyla yapılmasını sağlayan çubuktur.
Şekil 3.5. Biçimlendirme araç çubuğu
Biçimlendirme araç çubuğu tablosu
Çizim Araç Çubuğu: Belgenize eklemek istediğiniz resimler hakkında

kullanılan çubuktur.
Şekil 3.6. Çizim araç çubuğu

Çizim araç çubuğu tablosu
3.2. Dosya İşlemleri

3.2.1.Yeni Komutu
Boş WORD belgesi (dosyası) yada daha önceden hazırlanan belge

şablonlarından yeni belge Şekil 3.7'deki gibi açılır.
Şekil 3.7. Yeni dosya açmak

Şekil 3.8. Genel şablon penceresi
Eğer yeni bir şablon oluşturmak istiyorsanız, Şekil 3.8.'deki Genel

Şablon seçeneğini tıkladıktan sonra mektup, rapor, yayın gibi istenilen
seçenek tıklanarak yeni bir dosya açılmış olur.
Aç Komutu
Daha önce kaydedilmiş olan Word programının dosyasını açmak için

Dosya menüsünden Aç komutu seçilir. Karşınıza gelen Şekil 3.9.'daki Aç
Diyalog Penceresinde ;
Bak : Hard diskinizde bulunan ve kullanıcın istediği sürücü veya klasör

içeriklerinin bakılacağı kısımdır.
Dosya Adı: Pencereden açmak istediğiniz dosyanın adının seçilmesidir.
Dosya Türü: Açılacak olan dosyanın uzantısının seçilmesidir.
Liste : Aç penceresinde bulunan dosyaların görünüm şekilleridir. İstenilen

görünüm türü seçilebilir.
Şekil 3.9 Aç penceresi
Kapat Komutu
Açık olan etkin WORD belgenizi (dosyanızı) kapatır. Fakat Microsoft Word
programının penceresi aktif durumdadır, kapanmaz.
Şekil 3.10. Kapat penceresi

Çıkış Komutu
Word programından çıkılır. Ya da klavyeden

kısayol olarak “Alt+F4” tuşlarına beraber
basılarak pencere kapatılır.

3.2.2.Kaydet Komutu:
Açık olan belgeyi kaydeder. Eğer belge ilk kez kaydediliyorsa Ad, Tür ve
konum belirmeniz için Şekil 3.11.'deki Farklı Kaydet penceresi açılır.
Dosya adı kısmına dosyaya verilmek istenen isim yazılır. Word yazdığınız
metnin ilk satırını geçerli dosya adı olarak önerir. Eğer bu ismi kabul
ediyorsanız Kaydet komut düğmesi tıklanır ya da Enter tuşuna basılır. Ya
da klavyeden “Ctrl + S “ tuş kombinasyonlarına basılarak da
kaydedilebilir.
Şekil 3.11.Farklı kaydet penceresi
Belgenin Kaydedilmesi: Bir programı kullanarak yaptığımız çalışmalar

bilgisayarımızın belleğinde yer alır. Bellek, elektrik gücüyle beslenir;
bilgisayarımızın güç düğmesini kapatırsanız, yaptığımız tüm çalışmaları
kaybederiz. Çalışmalarımızın kalıcı olması için bunları disk ya da disket gibi
bir ortama kaydetmelisiniz. Böylece daha sonra bunları yeniden açabilir ve
üzerlerinde çalışmayı sürdürebilirsiniz.
Bir belgeyi ilk defa kaydedecekseniz;
Ø Dosya menüsünden Kaydet komutuna tıklayın,
Ø Ya da Standart araç çubuğundaki Kaydet düğmesini tıklayın,
Ø Farklı kaydet iletişim penceresi açılır. Kayıt yeri kutusunun sağındaki

aşağı ok simgesini tıklayın,
Ø Kaydetme yerini seçebileceğiniz bir liste açılır. Açılan listede, belgeyi

kaydedeceğiniz ortamı (Sürücü veya klasör) üzerine tıklayarak seçebiliriz,
Seçtiğiniz ortamın içeriğini ortadaki beyaz alanda görebilirsiniz.

Belgenizi bu ortamda bulunan bir klasörlerden birinin içine
kaydetmek istiyorsanız ;
Ø Söz konusu klasörü çift tıklayıp içerisine girebilirsiniz. Eğer yeni bir
klasörün içine kaydetmek isterseniz; iletişim kutusu araç çubuğunda
bulunan yeni klasör yarat butonunu tıklayarak yeni bir klasör yaratıp
fareniz ile çift tıklayarak içine girebilirsiniz,
Ø Dosya adı kutusuna belgeniz için bir belge ismi verebilirsiniz (Max 256
karakter). Eğer dosyaya bir isim verilmezse word bu dosyayı otomatik
olarak isimlendirir örneğin belge1 şeklinde. Belge ismini yazdıktan sonra
belge türünüzü kayıt türü seçeneğinden istediğiniz belge türüne
değiştirebilirsiniz kaydet düğmesini tıklayın. Belgeniz, seçtiğiniz ortama
kaydedilir.
Daha sonra belge üzerinde bir değişiklik yaparsanız ;
Ø Belgeyi bu haliyle de kaydetmek istediğinizde sadece kaydet komutuna

tıklamanız yeterli olur. Bu kez, Farklı Kaydet iletişim penceresi
açılmayacaktır. Çünkü belgenin nereye, ne isimle, ve hangi belge türünde
kaydedileceği bellidir. Önceden kaydedilmiş bir belgenin başka bir isim, tür
veya ortama kaydedilecekse farklı kaydet seçeneği kullanılabilir.
Ø Word, farklı türlerde veya farklı programlarda yazılmış ve kaydedilmiş

belgeleri açabildiği gibi kaydedebilmektedir. Aksi belirtilmediği sürece
belgeyi, Word belgesi olarak kaydeder.
Word dosya kayıt türü: Her dosya kaydedişinizde Word ‘ ün

kullanmasını istediğiniz dosya biçimini seçiniz. Microsoft Word'de
hazırlanmış belge kayıt türü belirtilmemişse, belgelerin uzantısı ".doc"
olarak kaydedilir. Belgeyi farklı türde kaydetmek, için, kaydet diyalog
penceresinde yer alan kayıt türü liste kutusundan istenilen tür seçilir.
Word de hazırlanmış belgeler, aşağıda belirtilen programlar tarafından
kullanılacak şekilde kaydedilebilir.
Ø HTML belgeleri: Belge internet üzerinde yer alabilecek sayfa

biçiminde kaydedilir.
Ø Windows için WordPerfect: Belge windows altında çalışan

Wordperfect programının 5.x ve 6.0 sürümlerinde kullanılacak şekilde
kaydedilir.
Ø Microsoft Excel: Belge, Excel programının 2.x, 3.0, 4.0, 5.0 , 95 ve

2000 sürümlerinde kullanılacak şekilde kaydedilir.
Ø Windows için Microsoft Word: Word un 2.x sürümünde kullanılacak

şekilde kaydedilir.
Ø Microsoft Word: Belge Word 6.0 ve word 95. sürümlerinde

kullanılacak şekilde kaydedilir.
Ø Salt Metin: Metni biçimlendirmesi olmadan kaydeder. Tüm bölüm

sonlarını ve yeni satır karakterlerini paragraf imlerine dönüştürür ANSI
karakter kümesini kullanır.
Ø Zengin metin biçimi: (Rich text Format- RTF) Tüm

biçimlendirmeleri kaydeder. Biçimlendirmeleri diğer programların okuyup
yorumlayabileceği hale dönüştürür.
Farklı Kaydet Komutu
Daha önce kayıtlı olan dosyayı farklı konum, tür, isimde kaydetmek için
kullanılır. Kaydet ya da farklı kaydet penceresinden Seçenekler Komut
Düğmesi seçilirse seçenekler iletişim penceresi açılır.
Bu isteğimizi aynı zamanda Şekil 3.12.'deki “araçlar–seçenekler–

kaydetme” sekmesinden de gerçekleştirebiliriz.
Şekil 3.12. Seçenekler penceresi - Kaydet sekmesi
Her zaman yedekle : Belgeyi her kaydettiğinizde, belgenin önceki

sürümünü yedek olarak kopyalar. Her yeni yedek öncekinin yerini alır.
Word, yedeği özgün haliyle aynı klasör içinde (.Bak uzantısıyla) kaydeder.
Her zaman yedekle seçeneğini seçtiğinizde, Word hızlı kaydet onay
kutusunu temizler. Çünkü Word’ün yedek oluşturabilmesi için tam kayıt
yapması gerekir.
Hızlı kaydetme yapabilsin : Yalnızca belge içindeki değişiklikleri

kaydederek kayıt hızını arttırır. Belge içindeki çalışmanızı bitirdiğinizde
belgenin tümünü tamamen kaydedebilmeniz için, Hızlı kaydet onay
kutusunu temizleyin. Tam kayıt belgenizin dosya boyutunu küçültebilir.
Belge özelliklerini sor : Bir belgeyi ilk kez kaydettiğinizde Dosya

menüsünden özellikler iletişim kutusunu açar. Böylece başlık, konu, yazar,
ana hat sözcükler ve açıklamalar gibi çeşitli belge özellikleri girilebilir.
Normal şablonu kaydetmeden önce sor : Word' den, her çıkışınızda

yazı tipi ve kenar boşlukları gibi varsayılan ayarlarda yapılan değişiklikleri
kaydetmek isteyip istemediğimizi soran bir ileti görüntüler. Bu onay
kutusu temizlendiğinde, Word otomatik olarak Boyut sormadan Normal
şablonunu kaydeder.
True Type yazı tiplerini karıştır : Belgeyi birlikte belgeyi oluşturmak

için kullanılan True Type yazı tiplerini de saklar. Bu belgeyi açan diğer
kişiler, belgede bulunan yazı tipleri bilgisayarında yüklü olmasa bile, bu
yazı tipleriyle belgeyi görüp yazdırabilirler.
Verileri yalnızca formlar için kaydet : Ekran formuna girilen verileri,

veri tabanı içinde kullanabilmeniz için sekmeyle sınırlı tek bir kayıt olarak
kaydeder. Word dosyayı salt metin dosya biçiminde kaydeder.
Otomatik kaydetme bilgilerini kaydetme sıklığı: Dakika kutusuna

girdiğiniz zaman aralığı (1’den 120 ‘ ye kadar bir sayı girin) içinde belgenin
kurtarma dosyasını otomatik olarak oluşturur. Bilgisayarınız kilitlenirse
(yanıt vermeyi durdurursa)veya aniden güç kaybı olursa, Word'u yeniden
başlattığınızda Word otomatik olarak kurtar dosyasını açar. Otomatik
kurtar dosyası özgün belgenizden kaybolmuş olabilen kaydedilmemiş
bilgileri içerir. Özgün belgeniz zarar gördüyse, otomatik kurtar bilgilerinizi
kurtarabilirsiniz.
Şekil 3.13. Seçenekler penceresi - Güvenlik sekmesi
Parola Seçenekleri : Belgelere erişimi sınırlamak veya belgeleri

değişikliklere karşı korumak için Şekil 3.13 'deki gibi parola yazın veya salt
okunur önerilir. Seçeneğini seçebiliriz.
Açma parolası : Kutusuna bir parola yazarsanız, kullanıcı doğru parolayı

girdiğinde belge açılır. Parolayı unutur veya kaybederseniz, belgeyi
açamazsınız. Parola küçük/büyük harfe duyarlıdır ve harf sayı ve
simgelerden oluşan en fazla 15 karakter içerebilir.
Değiştirme parolası: Kutusuna parola yazarsanız, kullanıcı doğru

parolayı girdiğinde belge düzenlenmek üzere açılır. Parolayı unutur veya
kaybederseniz, belgeyi yalnızca salt okunur olarak açabilirsiniz. Parola
küçük / büyük harfe duyarlıdır ve harf, sayı ve simgelerden oluşan en fazla
15 karakter içerebilir.
HTML Olarak Kaydet : Word belgesini kayıt

türünde HTML olarak kaydet seçeneği seçilerek,
belgeyi "html" uzantılı olarak Internet
Explorer, Netscape gibi Internet göz
atıcılarında (Browser) gözükür.

3.2.3.Sayfa Yapısı Komutu
Sayfa kenar boşlukları, kağıt boyutu ve yönü (yatay-dikey) gibi kullanılan,

kağıdın yapısı ile ilgili seçeneklerin ayarları yapılır. Word belgesini
yazdırılacağı sayfanın özelliklerini belirlemek için; Dosya menüsünden
Sayfa Yapısı komutunu vererek Sayfa Yapısı penceresini açın. Kenar
Boşlukları, Kağıt Boyutu, Kağıt kaynağı ve Düzen sekmelerini tıklayarak
sayfa kenar boşluklarını, kağıt boyutunu, kağıt kaynağını ve belge düzenini
belirleyebilirsiniz.
Ø Kenar Boşlukları sekmesi: Belgenin tek ve çift numaralı

sayfalarının Kenar Boşlukları birbirlerinin ayna görüntüsü şeklinde ise
karşılıklı Kenar Boşlukları seçeneğini devreye sokun. Kağıdın üst, alt, sol
ve sağ tarafında bırakılacak boşlukların ölçülerini ilgili kutulara yazın.
Yaptığınız tercihlerin belgenin hangi bölümüne uygulanacağını Uygula açılır
listesinden seçebilirsiniz.
Şekil 3.14. Sayfa yapısı penceresi - Kenar boşlukları sekmesi
Ø Kağıt sekmesi: Kağıt Boyutu açılır listesinden kullandığınız kağıt

boyutunu seçebilirsiniz. Eğer standart bir kağıt türü kullanmıyorsanız,
Kağıt Boyutu açılır listesinden Özel Boyut seçeneğini tıklayın ve Genişlik ve
Yükseklik kutularına kağıdın en ve boyunu yazın. Yönlendirme seçenekleri,
kağıda boylamasına ya da enlemesine mi kullanılacağınızı belirler.
Şekil 3.15. Sayfa yapısı penceresi - Kağıt sekmesi
Ø Düzen sekmesi: Bölüm Başlangıcı açılır listesinden geçerli bölümün

(imlecin içinde bulunduğu bölüm) başlangıç yerini seçebilirsiniz. Üstbilgi ve
Altbilgi alanındaki Tek ve Çift Sayfalarda Farklı ve İlk Sayfada farklı
seçenekleri, tek ve çift numaralı sayfaların Üstbilgi ve Alt bilgilerinin farklı
olmasını sağlayabilirsiniz. Üstbilgi ve Alt bilginin kenarlardan uzaklığını
Kenardan Uzaklık alanındaki kutulara yazın. Üstbilgi ve Alt bilginin
kenarlardan uzaklığını Kenardan Uzaklık alanındaki kutulara yazın.
Şekil 3.16. Sayfa yapısı penceresi - Düzen
sekmesi

3.2.4. Baskı Önizleme Komutu
Yazılan metinin kağıtta nasıl gözüktüğünü gösterir. Böylece metin üzerinde

son olarak yapılmasını gerektiren değişikliklere imkan tanır. klavyeden
kısayol olarak “Ctrl+F2” tuşlarına basılarak ta giriş yapılabilir.
Şekil 3.17.Baskı önizleme
!Dosyanızı yazıcıya göndermeden önce baskı önizleme yaparak sayfa

yapısını kontrol ediniz.
Şekil 3.18. Baskı önizleme çubuğu
Şekil 3.18.'de Baskı önizleme çubuğundaki Kapat

düğmesine basılarak tekrar normal sayfa
görünümüne dönülür.

3.2.5.Özellikler Komutu
Seçili olan Microsoft Word belgemizin konusu başlığı, nerede ve hangi

kategori içeriğinde yazıldığı gibi özellikleri Şekil 3.19'da gösterilmektedir.
Şekil 3.19. Özellikler penceresi
Özellikler penceresindeki Şekil 3.20'de istatistikler sekmesinde belgenin

oluşturulma tarihi, belgenin değiştirilme tarihi, en son belgeye erişim tarihi
ve yazdırma tarihi yer almaktadır.
Şekil 3.20. Özellikler penceresi - İstatistik sekmesi
Bunların yanı sıra belgede bulunan sayfa sayısı,

paragraf sayısı, satır sayısı, sözcük sayısı,
karakter ve boşluk sayıları da yer almaktadır.

3.2.6.Gönder Komutu
Bir fax alıcısına word belgesi göndermek için Şekil 3.21'deki Dosya
menüsü Gönder komut sırası takip edilerek, hazırlamış olduğunuz word
belgesi bir posta alıcısına, bir fax alıcısına veya Microsoft PowerPoint
programına gönderilmektedir.
Şekil 3.21. Gönder komutu

Kelime İşlemci bilgisayarlarda yazı ve belge hazırlamaya yönelik
yazılımlara verilen genel bir isimdir. Bu bölümde kişisel bilgisayarlarda
(pc’lerde) en yaygın kullanılan kelime işlemci paket programı olan
Microsoft Word kullanımı üzerinde durulacaktır.
3.1.1.Kelime İşlemci Programını Başlatmak
Görev çubuğunda Başlat düğmesi tıklanarak, açılan Programlar

menüsünden Microsoft Word seçeneği tıklanarak Kelime İşlemci
programını başlatabiliriz.
Şekil 3.1. Microsoft Word Programının
başlatılması

3.1.2. Pencere Yapısı
Şekil 3.2. Microsoft Word pencere yapısı
Başlık Çubuğu: Program ve belgenin ismini gösterir. Eğer belge

penceresi ekranı kaplıyorsa, belgenin Başlık çubuğu görüntülenmez. Başlık
satırlarından sürükleyerek pencerelerin yerlerini değiştirebilirsiniz. (Ekranı
kaplayan pencerelerin yerlerini değiştirmek olası değildir.)
Simge Durumuna Küçült, Önceki Boyut ve Kapat düğmeleri:

Program ve belge pencerelerini simge durumunda çalıştırmak, bunların
ekranı kaplaması için kullanılır. Program penceresini simge durumunda
çalıştırırsanız, pencerenin görüntüsü ekrandan kaldırılır ve adı Görev
Çubuğu üzerine eklenir.
Pencereyi yeniden açmak için Görev Çubuğu üzerindeki program ismini

tıklayın. Belge penceresini simge durumunda çalıştırırsanız, pencerenin
görüntüsü ekrandan kaldırılır ve adı program penceresinin sol alt
bölümüne eklenir.
Program penceresinin tüm ekranı ya da belge penceresinin program

penceresini kaplaması için Simge Durumuna Küçült düğmesini tıklayın. Bu
düğmeyi yeniden tıklarsanız, pencere bir önceki boyutuna döner. Kapat
düğmesi, üzerinde çalıştığınız belgenin ya da programın kapatılması için
kullanılır.
Eğer açık belge(ler) üzerinde değişiklikler yaptıysanız ve bunları henüz

diske kaybetmediyseniz. bunları kaydetmek isteyip istemediğinizi soran bir
iletişim penceresi açılır.
Menü Çubuğu: Menü çubuğu komutları seçebileceğiniz menüleri

barındırır. Her bir kelime bir komut grubu olan menüyü ifade eder.
Menüler üzerine tıklayın ve açıları listeden bir komutu tıklayarak
seçebiliriz.
Bir menü komutu soluk renkteyse, bunun anlamı bulunduğunuz aşamada

o komutun kullanılamayacağıdır. Bir menü komutunun yanında ok işareti
görüyorsanız, bunun anlamı komutun içinde başka komut seçenekleri de
var demektir. Bazı komutların karşısında Ctrl+ ifadesini ve bir karakteri
görürsünüz. Bu ifade ise söz konusu menü komutunun menüyü açmadan,
Ctrl ve belirtilen tuşa basarak klavyeden de verilebileceğini gösterir.
Cetvel: Yatay cetvel, belgenizi duyarlı olarak biçimlendirmenize, tablolar

oluşturmanıza olanak verir. Dikey cetveli de belgenizi biçimlendirmek için
kullanabilirsiniz.
Yazı imleci (Cursor): Klavyeden yazdıklarınızın nerede belireceğini

gösterir. Klavye işaretçisi olarak ta kullanılır. Faremizi kullanmadan yazılar
üzerinde işlemler yapmak için kullanılır.
Kaydırma Çubuğu: Düşey ve yatay kaydırma bantları, pencerenin

görünmeyen bölümlerini izlemenize olanak verir. Kaydırma bantlarının iki
ucundaki küçük okları tıklayarak ya da kaydırma çubuklarını sürükleyerek
sayfaların diğer bölümlerini görebilirsiniz.
Durum Çubuğu: Belge üzerinde çalışırken, pencerenin altında Word ile

ilgili bilgi ve iletiyi gösterir. Üzerinde çalıştığınız belge hakkında Boyut
yardımı sağlar. Bir araç çubuğu düğmesi ya da bir menü komutu hakkında
yardım almak için imleci bu öğeler üzerine getirin. Durum çubuğunda, söz
konusu öğeyle ilgili kısa bir yardım bilgisini okuyabilirsiniz.
Şekil 3.3. Durum çubuğu
Durum çubuğu üzerindeki bilgiler şunlardır ;
Sayfa 1 : Aktif olan sayfanın numarasını belirtir.
Böl 1 : Bölüm numarasını belirtir.

1/5 : Belgede toplam sayfa sayısı, 5 üzerinde çalıştığımız sayfa 1’dir.
Bşl 6,8 cm : Ekleme noktası ile sayfanın üstü arasındaki düşey uzaklıktır.
Sat : Sayfanın üstünden ekleme noktasına kadar olan satır sayısıdır.
Süt : Sol kenar boşluğundan ekleme noktasına

kadar olan sütun sayısıdır.

3.1.3. Araç Çubuklarının Tanıtılması
Standart Araç Çubuğu: Menülerde bulunan komutlara simgeleri

kullanarak ulaşmak için kullanılan çubuktur.
Şekil 3.4. Standart araç çubuğu

Standart araç çubuğu tablosu
Biçimlendirme Araç Çubuğu: Metin ile ilgili biçim ayarlarının kısayollar

yardımıyla yapılmasını sağlayan çubuktur.
Şekil 3.5. Biçimlendirme araç çubuğu
Biçimlendirme araç çubuğu tablosu
Çizim Araç Çubuğu: Belgenize eklemek istediğiniz resimler hakkında

kullanılan çubuktur.
Şekil 3.6. Çizim araç çubuğu

Çizim araç çubuğu tablosu
3.3. Metin İşlemleri

Word programını başlattığımızda boş bir belge açılır. Belgenin pencere
içinde kalan beyaz alanı sizin çalışmanızı yapacağınız kağıdınızdır. Beyaz
alanın başında yanıp sönen bir imleç bulunur. Bu imleç, klavyeden
yazdıklarınızın nerede belireceğini gösterir.
Bir metin yazmak için klavyeden yazdıklarınız, yanıp sönen bir imlecin
olduğu yerin solunda belirir. Satır sonuna geldiğinizde, satıra sığmayan
sözcükler bir alt satırın başına kaydırılır; bunun için sizin bir eylemde
bulunmanıza gerek yoktur.
Şekil 3.23. Metinden bir bölümü seçmek
Herhangi bir metni yukarıdaki gibi yazdıktan sonra Enter tuşuna basarak
yeni bir paragrafa başlayabiliriz.
3.3.1.Metin Seçme Teknikleri
Seçmek, Windows programlarında önemli bir kavramdır. Seçerek özneyi,

vereceğiniz komutun yapacağınız eylemin, neyi etkileyeceğini belirtmiş
olursunuz.
Bir metin bloğunu seçmek için;
• Farenin düğmesi basılıyken, imlecini metin bloğu üzerinde

sürükleyin,
• Farenin düğmesini bırakın,
• Yada; imlecini seçeceğiniz metin bloğunun başına ya da sonuna
tıklayın.
• Shift tuşu basılıyken imlecini seçeceğiniz metin bloğunun sonuna
alın.
• Ya da başına tıklayın.
• Böylece iki tıklama arasında kalan metin seçilir.
Ø Bir sözcüğü seçmek için: Sözcük üzerine çift tıklayın.
Ø Bir satırı seçmek için: İmleci, ters bir ok şeklini alacak

biçimde belgenin sol sınırı üzerine, seçmek istediğiniz satırın karşısına
getirin ve çift tıklayın.
Ø Bir paragrafı seçmek için: Paragraf üzerine üç kez tıklayın. Yada;

İmleci, ters bir ok şeklini alacak biçimde belgenin sol sınırı üzerine,
seçmek istediğiniz paragrafın karşısına getirin ve çift tıklayın.
Ø Bir metin sütununu seçmek için: Alt tuşu ve farenin düğmesi

basılıyken imleci sütun üzerinde sürükleyin.
Ø Belge içindeki tüm metni seçmek için:
İmleci, ters bir ok şeklini alacak biçimde
belgenin sol sınırı üzerine getirin. Ctrl tuşu
basılıyken tıklayın. Metni seçili durumdan
çıkartmak için herhangi bir yere tıklamanız
yeterli olacaktır.

3.3.2. Metin Kopyalama – Taşıma ve Silme
Kes - Yapıştır İşlemi ve Metotları
Kes – Yapıştır işlemi bir tür taşıma işlemidir. Bunun için;
• İlk önce metin seçme tekniklerinden biri kullanılarak kesilecek metin

seçilir,
• Daha sonra standart araç çubuğunda bulunan düğmesi tıklanır,
• Ya da Düzen menüsünden Kes komutu kullanılır,
• Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kes komutu
kullanılarak yapılabilir.
• Klavye yoluyla ise Ctrl + X tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya
alınır.
Daha sonra yapıştırılacak yere imleç tıklanarak,
• Standart araç çubuğundan düğmesine tıklanır,

• Veya Düzen menüsünden Yapıştır tıklanır,
• Ya da farenin sağ tuşu yardımıyla çıkan menüden Yapıştır seçeneği
tıklanır.
• Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak hafızadaki metin ilgili
yere yapıştırılır.
Kopyala – Yapıştır İşlemi ve Metotları
Kopyalama işlemi için ;
• İlk önce metin seçme tekniklerinden biri kullanılarak kopyalanacak

metin seçilir,
• Ya da Düzen menüsünden Kopyala komutu kullanılır,
• Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kopyala komutu
• Klavye yoluyla ise Ctrl + C tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya
alınır.

tıklanır.
Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak

hafızadaki metin ilgili yere yapıştırılır

3.3.2. Metin Kopyalama – Taşıma ve Silme
Kes - Yapıştır İşlemi ve Metotları
Kes – Yapıştır işlemi bir tür taşıma işlemidir. Bunun için;
• İlk önce metin seçme tekniklerinden biri kullanılarak kesilecek metin

seçilir,
• Ya da Düzen menüsünden Kes komutu kullanılır,
• Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kes komutu
• Klavye yoluyla ise Ctrl + X tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya
alınır.

tıklanır.
• Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak hafızadaki metin ilgili
yere yapıştırılır.
Kopyala – Yapıştır İşlemi ve Metotları
Kopyalama işlemi için ;
• İlk önce metin seçme tekniklerinden biri kullanılarak kopyalanacak

metin seçilir,
• Ya da Düzen menüsünden Kopyala komutu kullanılır,
• Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kopyala komutu
• Klavye yoluyla ise Ctrl + C tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya
alınır.

tıklanır.
Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak

hafızadaki metin ilgili yere yapıştırılır

3.3.4. Metin Biçemlerinin Kopyalanması
Kimi zaman, bir ifadenin biçimsel özelliklerini (yazıtipi, biçem, vb.) diğer
ifadelere kopyalamak isteyebilirsiniz. Bunun için Standart araç
çubuğundaki Biçim Boyacısı düğmesinden yararlanırız. Bir ifadenin
biçimsel özelliklerini bir başka ifadeye kopyalamak için, biçimini
kopyalayacağınız ifadeyi seçelim. Standart araç çubuğundaki Biçim
Boyacısı düğmesini tıklayalım. Biçimini değiştireceğiniz metni, fareyi
sürükleyerek seçelim. Son seçtiğiniz ifade, ilk seçtiğiniz ifadenin biçimini
alır.
Birden fazla ifadeye biçim kopyalamak isterseniz,
Biçim Boyacısı düğmesini çift tıklayıp,
biçimlendireceğiniz ifadeleri seçebiliriz.
Biçimlendirme işiniz bittiğinde Biçim Boyacısı
düğmesini yeniden tıklayarak devre dışı
bırakın.
3.4. Biçimleme İşlemleri

3.4.1.Yazı Tipi Ayarlarının Yapılması
Seçili Metnin biçimlendirilmesi sağlanır. Biçimlendirme işlemlerini

uygulayabilmek için belge üstünde metnin seçili olması gerekir. Yazı tipi
ayarlarının değiştirilmesi için; Biçim menüsünden Yazıtipi komutu
çalıştırılır.
Şekil 3.25. Yazıtipi penceresi - Yazıtipi sekmesi
Karşınıza çıkan Şekil 3.25'deki iletişim penceresine göre;

Yazı Tipi: Daha önce yazdığınız metnin yazıtipini değiştirmek için yazı tipi
listesinin sağındaki Kaydırma çubuğunu kullanarak bilgisayarınıza
yüklenmiş olan yazı tiplerinin listesi görülür. Gerekirse düşey kaydırma
çubuğunu yukarı ya da aşağı doğru kaydırarak dilediğiniz yazıtipini bulup
ve üzerine tıklayıp seçebilirsiniz.
Yazı Tipi Boyutu(punto): Yazıtipi büyüklüğünü değiştirmek için yazıtipi

büyüklüklerini gösteren bir liste bulunur. Gerekirse düşey kaydırma
çubuğunu yukarı ya da aşağı doğru kaydırarak dilediğiniz büyüklüğü bulup
ve üzerine tıklayarak seçebilirsiniz. İstediğiniz boyut yok ise listenin
üzerindeki kutu içine klavyeden yazabilirsiniz.
Yazı Tipi Biçemi: Normal, Kalın, İtalik, Altı Çizili, Kalın İtalik
seçeneklerinden dilediklerinizi seçebilirsiniz.
Altı çizili açılır listesi: Seçili metin için bir alt çizgi biçimi seçmenize
olanak verir. Listenin sağındaki aşağı oku tıklayıp bir alt çizgi biçimini
seçebilirsiniz.
Renk açılır listesi : Seçili metin için bir renk seçmenize olanak verir.
Listenin sağındaki aşağı oku tıklayıp istediğimiz rengi tıklayarak
seçebilirsiniz.
Efektler : Seçili metne özel bir efekt vermek isterseniz; efekt

seçeneklerinin önündeki onay kutusunu tıklayarak seçebilirsiniz. Yaptığınız
seçimlerin sonuçlarını Önizleme alanında görebilirsiniz.
Şekil 3.26. Yazıtipi penceresi - Karakter aralığı sekmesi
Karşınıza çıkan Şekil 3.26'daki iletişim penceresine göre;
Karakter Aralığı Sekmesi: Pencerenin üst kısmındaki Karakter Aralığı

sekmesini tıkladığınız zaman seçili metin içindeki harflerin Karakter
aralıklarını düzenleyebileceğiniz bir sayfa görüntülenir. Karakterler
arasındaki aralığı açmak ya da daraltmak istiyorsanız; Aralık ifadesinin
karşısındaki açılır listenin sağındaki aşağı oku tıklayın ve Geniş ya da Dar
seçeneklerinden birisini tıklayarak seçebilirsiniz. Karakterler arasındaki
genişletme ya da daraltmanın ölçüsünü tanımlamak için ise Değer
kutusuna tıklayın ve klavyeden bir değer yazın.
Karakterlerin normal konumdan daha yukarı ya da aşağı yazılması için,

Konum ifadesinin karşısındaki açılır listenin sağındaki aşağı oku tıklayıp,
yükseltilmiş ya da Alçaltılmış seçeneklerinden birisini tıklayarak
seçebilirsiniz. Karakterlerin ne kadar yukarı ya da aşağı yazılacağını
tanımlamak için ise Değer kutusuna tıklayın ve klavyeden bir değer yazın.
Yazıtipi Aralığı seçeneği, A ve V gibi karakterlerin birbirlerine

yaklaştırılması içindir. İfadenin başındaki onay kutusunu tıklayarak seçip
bu özelliği aktif duruma getirebilirsiniz. Bu özelliğin hangi büyüklükten
sonraki yazı tipleri için geçerli olduğunu Nokta ve yukarısı ifadesinin
önündeki kutuya yazın. Yaptığınız seçimlerin sonuçlarını Önizleme alanında
izleyebilirsiniz.

3.4.2.Paragraf Ayarları
Paragrafları menü komutuyla biçimlendirmek için biçimlendireceğiniz

paragraf içine tıklayın ya da eğer birden fazla paragrafı
biçimlendirecekseniz, bu paragrafı seçip Biçim menüsünden Paragraf
komutu çalıştırılır ise Şekil 3.27'deki Paragraf iletişim penceresi açılır.
Şekil 3.27.Paragraf penceresi
Karşınıza gelen iletişim penceresine göre;
Girinti ve Aralıklar Sekmesi:
Paragraf ve satırların hangi düzen içinde bulunacaklarını belirler. Bu

seçenekler;
Ø Hizalama: Soldan, sağdan, ortadan ve iki yandan seçeneği

vardır. Hizalama düğmelerinden dilediğinizi tıklayın. Bunlardan “Sola
Hizala” düğmesi tıkladığımızda paragrafı ya da seçili paragrafları sola,
Ortala düğmesi ortaya, “Sağa Hizala” düğmesi sağa, İki yana yasla
düğmesi her iki marjdan hizalar.

3.4.3. Madde İşaretleri ve Numaralandırma
Otomatik olarak madde imi veya numaralandırılmış liste yaratmak için, 1.

veya bir boşluk veya sekmeyle izlenen " * " yazdıktan sonra istediğiniz
metni yazın. Sonraki liste öğesini eklemek için Enter tuşuna bastığınızda,
Word otomatik olarak sonraki numarayı veya madde imini ekler. Listeyi
bitirmek için iki kez enter tuşuna basın. Listedeki son numarayı silmek için
Geri Al tuşuna basarak da listeyi bitirebilirsiniz.
Şekil 3.29.Madde işaretleri ve Numaralandırma komutu
Madde imi veya numara biçimini eklemek veya madde imleri veya
numaralar ile ilgili ayarlama değiştirmek için öğeleri seçilir ve Biçim
menüsünden Madde İşaretleri ve Numaralandırma komutu çalıştırılır.
Şekil 3.30'de Madde işaretleri veya Numaralandırılma sekmesini

tıklattıktan sonra,
• İstediğiniz biçimi tıklayın,

• İsteğe bağlı ayarlamak için Özelleştire tıklatın,
• Ve sonra madde imi veya numara ile metin arasındaki uzaklığı
değiştirin.
Şekil 3.30. Madde İşaretleri ve numaralandırma penceresi
Word Madde İmlerini veya Numaralandırmayı tekrar tıklattığınızda

yaptığınız değişiklikleri uygular. Madde imli liste yaratmak için kullanılır.
İstenilen madde imi üzerine tıklanır. Penceredeki madde imi dışında bir
madde imi kullanılmak isteniyorsa "Özelleştir" komut düğmesine basılır
ve karşınıza Şekil 3.31'deki gibi pencere çıkar. Bu iletişim penceresinde;
Şekil 3.31.Madde işaretli listeyi özelleştir penceresi
İmlenmiş Listeyi Özelleştirme : Madde İmleri Seçili paragraflara madde

imleri ekler veya varolan madde imlerini kaldırır.
Madde imi karakteri : Paragraflar için kullanmak istediğiniz madde imi
karakterini seçmemize olanak verir.
Ø Yazı Tipi : Seçili madde imleri için yazı tipi biçimlendirme amacıyla
Yazı Tipi iletişim kutusunu açar. Madde iminin boyut, tip, renk, biçem vs.
gibi seçenekleri değiştirilebilir.
Ø Madde imi : Farklı bir madde imi seçmek için Madde imi
kullanabilirsiniz. Yeni bir madde imi karakteri tıklattığınız yerde Simge
iletişim kutusunu açar.
Ø Madde imi Konumu Girintisi : Madde imi ile kenar boşluğu

arasındaki mesafeyi ayarlar. Kısaca madde imi başlangıç girintisi olarak
adlandırılır.
Ø Metin Konumu Girintisi : Normal madde imi ile yazı arası uzaklık
0,63 cm'dir. Bu uzaklığı artırmak veya azaltmak için kullanılır. Maddeleme
ile metin arasındaki konumu belirlemeye yarar. Madde imi veya liste
sayısının sonu ile metnin başlangıcı arasındaki istediğiniz uzaklığı
belirtebilirsiniz.
Numaralandırılmış Listeyi Özelleştirme:
Numaralandırma Seçili paragraflara numara ekler veya varolan numaraları

kaldırır.
Sayı biçimi : Sayı biçemikutusu Seçili paragraflar için numara biçemleri

bulundurur.
Şekil 3.32. Numaralandırılmış listeyi özelleştir penceresi
Başlangıç : Gerekliyse Başlangıç kutusundaki listeden Seçili paragraflar

için yeni başlama sayısı girebiliriz.
Sayı Stili : Numaralandırma yapılacak sayıların stili belirlenir.
Numara Konumu: Yapılan numaralandırmanın, sayfa boşluğundan ne

kadar mesafede soldan veya sağdan uzaklıkta olacağı belirlenir.
Metin konumu : Sekme başlangıç konumu ve

girinti yeri ayarı yapılır.

3.4.4.Kenarlıklar ve Gölgelendirme
Microsoft word belgesinde seçilen metne, paragraflara, sayfalara, tablo

hücrelerine veya resimlere kenarlık ve gölgelendirme eklenebilir. Bunun
için; Biçim menüsünden Kenarlıklar ve Gölgelendirme komutu
çalıştırılır.
Şekil 3.33. Kenarlık ve Gölgelendirme penceresi - Sayfa kenarlığı
sekmesi
• Sayfa Kenarlığı sekmesini tıklatın ve istediğiniz sayfa kenarlığı

seçeneklerini seçin.
• İstediğiniz görüntüyü tam olarak elde etmek için bir çizgi biçemi
seçebilir
• Ve rengini ve genişliğini değiştirebilirsiniz veya dekoratif resim
biçemlerinden birini seçebilirsiniz.
Kenarlık ve sayfa kenarı arasındaki aralığı ayarlamak ve kenarlığın

üstbilgiyi veya altbilgiyi içerip içermeyeceğini belirtmek için,
• Seçenekler 'i tıklatın.

• Tüm seçenekleri ayarladıktan sonra,
• Kenarlığı tüm belgeye mi yoksa sadece bir kısmına mı uygulamak
istediğinizi belirtebilirsiniz. Sayfa kenarlıklarını sadece sayfa düzeni
görünümünde görebilirsiniz.
Şekil 3.33'de karşınıza çıkan pencerede,
Ayar: Çerçevenin biçimi belirlenir. Biçemden çizginin tipi belirlenir.

Çerçevenin kenarlarından birini kaldırmak ya da eklemek için Önizleme
bölümünde bulunan kenarlar seçilir
Ø Yok : Seçilen alandaki tüm kenarlıkları kaldırır. Word kenarlığın
türünü veya kenarlıklar sekmesi biçimini belirlemek için Uygula ayarını
kullanır.
Ø Kutu : Seçimin etrafına, o anda seçili olan çizgi Biçem, Renk ve

Genişlik ayarlarıyla kutu kenarlığı ekler.
Ø Gölge(1) : Seçimin etrafına kutu kenarlığı ekler ve kenarlığa

önceden belirlenen gölge biçimlendirmesini uygular. Word kutuyu o anda
seçili olan çizgi Biçem, Renk ve Genişlik ayarlarıyla biçimlendirir.
Ø 3 – Boyut : Seçili alanın etrafına kutu kenarlığı ekler ve kenarlığı

"pencere" veya "resim çerçevesi" gibi gösteren önceden belirlenmiş 3-B
kenarlık biçimlendirmesini uygular.
Ø Özel : Önizleme çizimi içinde tıklattığınız seçenekleri kullanarak özel

bir kenarlık yaratır. Önizleme çizimi içindeki kenarlıklar düğmelerinden
birini tıklatırsanız, Word otomatik olarak Özeli seçer. Özel seçiliyken yeni
Biçem, Renk veya Genişlik ayarları uygulamak için, çizim Önizleme
içindeki kenarlık düğmelerini kullanabilirsiniz.
Ø Biçem : Listede bulunan istediğiniz kenarlık biçemini

kullanabilirsiniz. Kenarlığın belirli bir çizgisini yeni bir biçeme, renge veya
genişliğe çevirmek için önce Özeli seçip, sonra istediğiniz Biçem, Renk ve
Genişlik ayarlarını değiştirin ve yeni seçenekleri uygulamak için çizim
önizleme içindeki kenarlık düğmelerini kullanabilirsiniz.
Ø Renk : Kenarlık için istediğiniz çizgi rengini seçebilirsiniz.
Ø Genişlik : Kenarlık için istediğiniz çizgi kalınlığını seçebilirsiniz.
Ø Resim : Sadece sayfa için kullanılan, geçerli Biçem ayarının konumu

içinde kullanmak istediğiniz grafiksel sayfa kenarlığı tasarımını
seçebilirsiniz. Resim biçimlendirmesini kaldırmak için, (yok) seçeneğini
seçebilir veya kenarlığın belirli bir çizgisine resim eklemek için önce Özeli
seçip, sonra istediğiniz Resim’i seçebilirsiniz ve resim kenarlığını
uygulamak için çizim Önizleme içindeki kenarlık düğmelerini
kullanabilirsiniz.
Ø Uygulanacak Yer : Çerçevenin "Tüm belge", "Bu bölüm", "İlk

sayfa", "İlk sayfa dışında tümü" seçeneklerinden hangisi olacağını
belirtiriz.
Ø Seçenekler : Ek kenar boşluğu ve konum
ayarlarını belirler. Bu düğme yalnızca Uygula
kutusu içinde Paragraf seçiliyken veya Sayfa
Kenarlığı sekmesinden kullanılabilir.

3.4.5.Sütunlar
Bir sayfaya iki veya daha fazla sütun yazmak için kullanılır. Word
programıyla sayfalarında birden fazla sütunlar olan belgeler
hazırlayabilirsiniz. Çok sütunlu belgeler hazırlamanın bir yolu Word
tablolarının kullanılmasıdır. Bir başka yöntem ise, Word un sütun biçimi
özelliğinden yararlanılmasıdır.
Word'ün sütun sayısı özelliği, belge içindeki her bölüm için farklı olarak
tanımlanabilir. Örneğin, bir sayfaya iki sütunla başlayabilir, daha sonra tek
sütuna yazabilir ve üç sütunla yazmayı sürdürebilirsiniz.
Bölümlerin sütun sayısını belirlemek için Biçim menüsünden Sütunlar

komutunu verin. Sütunlar iletişim penceresi açılır.
Önceden Belirlenen seçeneklerinden bir sütun biçimini tıklayarak

seçebilir ya da Sütun Sayısı kutusuna sütun sayısını yazabilirsiniz.
Şekil 3.34. Sütunlar penceresi

Sütunlar arasına bir çizgi çizilmesini istiyorsanız; Araya Çizgi Koy
kutusunu onaylayın. Sütun genişliklerini ve aralıklarını Genişlik ve Aralık
kutularına yazın ya da eşit sütun genişliği için Eşit Sütun Genişliği
kutusunu onaylayın. Sütun özelliğinin bulunduğunuz konumdan ileri veya
tüm belgeye mi uygulanacağını Uygula açılır listesinden belirleyebiliriz.
Hazırladığınız belgenin bu sütun özelliklerine sahip olmasını
sağlayacaksınız.
Aynı zamanda Sütun sayısını Standart Araç Çubuğundan Sütunlar

düğmesini tıklayınca açılan penceredeki farenin düğmesini basılı tutup
fareyi sürükleyerek listede sütun sayısını belirlemek de mümkündür.
Not: Normal sayfa görünümünde sütunları yan yana göremezsiniz.

Sütunları yan yana izlemek için Sayfa düzeni konumuna geçin.
Bir sütun içinde yazımımızın bittiğini belirtmek veya diğer sütundan

başlamak için Ekle menüsünden Kesme komutunu verip Sütun Sonu
sayfada başlayan yeni bir bölüme devam edebilirsiniz.
Sayfa düzeni konumunda değilseniz, Görünüm

menüsünden Sayfa düzeni komutunu verip bu
konuma geçin ve kaydırarak belgenizi izleyin.

3.4.6.Sekmeler
Klavyeden Tab tuşuna basarak tab durakları sekme arasında hızla hareket
etmek ve düzgün bir dikey hizalama oluşturmak için sekme ayarları
yapılabilir.
Bir satıra sekme ayarı yapılacaksa, bu satır üzerinde yapılır. Seçilen bir
alan üzerinde sekme ayarları yapıldığında da seçilen satırların tümünde bu
duraklar kullanılabilir. Sekme durağı için, aşağıda görüldüğü gibi durak
koyulacak yer için cetvel üzerinde bir kez tıklayınız.
Şekil 3.35. Sekmeler penceresi

Ya da Biçim menüsünden Sekmeler komutu
verilerek sekme durak yerleri ayarlanabilir.
3.5. Belgeyi Sonlandırma İşlemleri

3.5.1.Üstbilgi ve Altbilgi Eklemek
Birden fazla sayfadan oluşan metin belgelerinde üst bilgi ve alt bilgi
eklemek isteyebilirsiniz. Üst bilgiler sayfanın üst boşluğuna, alt bilgiler ise
sayfanın alt boşluğuna yazılır. Hazırladığınız belgelerin her bölümü için ayrı
bir alt ve üst bilgi yaratabilirsiniz. Üst bilgi ya da alt bilgi eklemek için;
Görünüm menüsünden Üstbilgi ve Altbilgi komutu seçilir. Word,

belgenin metnini silikleştirerek üst bilginin yerleşeceği alanı noktalı bir
kutuyla çerçeve içine alır. (Şekil 3.36)
Şekil 3.36. Üst Bilgi ve Alt Bilgi Penceresi
Kutu içine ilgili metni ekleyin. Alt bilgi eklemek için Altbilgi ve Üstbilgi
arasında değiştir seçeneğini kullanabilirsiniz. (Şekil 3.37)
Şekil 3.37. Üstbilgi ve Altbilgi penceresi

3.5.2.Sayfa Numaraları Eklemek
Word belgesine sayfa numarası ekleyerek belgenizin numaralandırılmasını

yapabilirsiniz. Özellikle uzun metin belgelerinde sayfalar arasında
kaybolmadan kolaylıkla dolaşabilirsiniz. Bunun için; Ekle menüsündeki
Sayfa Numaraları komutu seçilerek, verebileceğimiz bu eklenti sayfanın
altına veya üstüne sayfa numarası ekler.
Şekil 3.38.Sayfa Numaraları penceresi
Karşınıza gelen iletişim penceresinde;

Konum : Numaralandırmanın altbilgi veya üst bilgi de mi geçeceğini
seçmek için kullanılır.
Hizalama : Numaralandırmayı Sağda, Orta, Solda, İçeride ve Dışarıda

olmasının seçimini sağlar.
Sayfa numarasının ilk sayfada çıkması için Şekil 3.38'deki "Numarayı ilk
sayfada göster" işaretlenir. Numaralandırmanın yazı biçimini
değiştirmek, sıralama şeklini belirlemek ve sayfanın "Başlangıç" numarası
için "Biçim" seçilir.
Biçim : Sayfa numaralarını özelleştirmek için aşağıdaki işlemleri

yapabilirsiniz.
• Farklı bir numaralandırma biçimi seçilebilir. (Şekil 3.39)

• Bölüm numarası seçeneğini işaretleyerek her bölümün ilk sayfasını
farklı bir tarzda belirtebilirsiniz.
• Sayfa numaralandırma işleminin belgenin tamamında geçerli olup
olamayacağını belirleyebilirsiniz.
• Tamam düğmesine tıklayarak işlemi bitirebilirsiniz.
Şekil 3.39.Sayfa Numarası Biçimi

3.5.3.Yazım ve Dilbilgisi Denetimi
Word yazım ve dilbilgisi hatalarınızı denetleyip düzeltebilmeniz için araçlar

sağlar. Word bu sayede yazınızı inceleyip hata ya da sorunları göstererek
hatalardan arındırılmış bir belge hazırlamanıza yardımcı olacaktır.
Yazım kılavuzu ve dilbilgisi denetleme seçeneklerini ayarlamak için
Araçlar menüsünde Seçenekleri ve sonra Yazım Kılavuzu ve Dilbilgisi
sekmesini tıklatın.
Microsoft'un hazırladığı Office programı ile birlikte bilgisayara yüklenen

sözlük (custom.dic) kullanılarak yazım denetimi yapılır. Yazım denetimi
yaparken bu sözlükte bulunan sözcüklerle karşılaştırma yapılmaktadır.
Sözlükte bulunmayan sözcükleri yanlış olarak varsaymaktadır.
Şekil 3.40. Seçenekler penceresi - Yazım ve Dilbilgisi Denetimi

sekmesi
Şekil 3.40'deki karşınıza çıkan pencerede,
• Kullanmak istediğiniz yazım seçeneklerini işaretleyin,

• Kullanmak istediğiniz dilbilgisi seçeneklerini işaretleyin,
• Tamam düğmesine tıklayın.
Dil Seçimi:
Yazdığınız belgenin dilini belirlemeye yarar. Belirlenen dile göre yazım

denetimi yapar. Dil seçimi yapmak için;
• Araçlar menüsünden Dil - Dil ayarla komutu seçilir.

• Seçilecek olan metnin dili için çıkan iletişim penceresinden seçim
yapılır.(Şekil 3.41)
• Tamam düğmesine tıklanır.
Şekil 3.41. Dil seçimi penceresi
3.6. Tablo İşlemleri

3.6.1.Sayfaya Tablo Eklenmesi:
Tablolar bir formda metin ve alanların düzenlenmesinde önemli bir rol

oynarlar. Word'de tablo; metin ya da grafik içeren, hücreler içeren satır ve
sütunlardan oluşur. Belirttiğiniz satır ve sütun sayısında bir tablo word
belgesine eklenebilir.
Word belgesi içerisine boş bir tablo eklemek için;(Şekil 3.42)
Ø Tablo menüsünden Ekle- Tablo komut satırı seçilir.
Ø Tablo Ekle iletişim penceresi gözükür.
Şekil 3.42.Tablo menüsü
Ø Tablo boyutu alanında satır ve sütun sayısını girilir.

Ø Tamam düğmesine tıklayarak tabloyu oluşturulur.
Şekil 3.43. Tablo Ekle penceresi
Tabloya Satır, Sütun Eklenmesi ve Silinmesi
Satır veya sütun eklemek istediğiniz tabloyu seçtikten sonra ;
• Örneğin; tablonun altına satır/sütun eklemek

• Tablo menüsünden Alta Satır / Sütun Ekle komutu çalıştırılır.
• Ekleme işlemi tamamlanır.
Aşağıdaki örnek tabloda 2. sütun, 1. satırdayken istenilen sütun ve satır

ilavesi seçime göre yapılabilir.
Şekil 3.44. Tabloya satır ve sütun eklemek


3.6.2.Tablolar ve Kenarlıklar Araç Çubuğunun Kullanımı
Word belgenize eklediğiniz tablo menüsünde düzenleme işlemlerini

gerçekleştirmek için tablo ve kenarlıklar araç çubuğu kullanılır.
Bu araç çubuğunu görüntülemek için, araç çubuğu menüsüne farenin

sağ tuşu ile tıklanarak “Tablo ve Kenarlıklar’ı” seçin ya da standart
araç çubuğundan Tablo ve Kenarlıklar menüsüne tıklayın.
Şekil 3.45. Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğu
Tablo ve Kenarlıklar Araç Çubuğu

• Tablo Çiz: İstenilen satır – sütunda tablo çizmemizi sağlar.
• Silgi: Tablomuzda istenilen bir çizginin silinmesini sağlar.
• Çizgi Biçemi: Seçili tablonun sınır çizgilerinin biçemini değiştirir.
• Çizgi Kalınlığı : Seçili tablonun sınır çizgilerinin çizgi kalınlığını
değiştirir.
• Kenarlık Rengi: Seçili tablonun sınır çizgilerinin çizgi rengini
değiştirir.
• Kenarlık: Seçili tabloya kenarlık ekler veya varolan kenarlığı
kaldırır.
• Gölgelendirme Rengi: Tablonun zemin rengini değiştirmemizi
sağlar.
• Tablo Ekle: İstenilen satır ve sütun sayısında tablonu çizilmesini
sağlar.
• Hücreleri Birleştir: Seçili satırı tek bir sütun haline getirir.
• Hücreleri Böl: Seçili satırı istenilen sayıda satır ve sütuna böler.
• Hizala: Satır içindeki metni satır içinde üste, alta ve ortaya
hizalar.
• Satır, Sütun Düzgün Dağıt: Seçili satır ve sütunu eşit ölçülerde
en uygun yükseklik ve genişliğe getirir.
• Otomatik Tablo Biçimlendir: Tabloya özel hazırlanmış biçimler
uygulamak için kullanılır.
• Metin Yönünü Değiştir: İmleci bulunduğu hücre içindeki
yazının yönünü değiştirir.

3.6.3.Otomatik Tablo Biçimi
Word belgenizde var olan bir tablonun içeriği Word'un Biçim menüsünde
bulunan komutlar veya Biçimlendirme araç çubuğunda bulunan
simgeler kullanılarak biçimlendirilebilir. Ayrıca tablonun genel özellikleri,
tablo menüsünde yer alan komutlarla veya Tablolar ve Kenarlıklar araç
çubuğundaki simgelerle düzenlenebilir. Bu şekilde özel tablo stilleri
meydana getirebilirsiniz.
Bunun dışında, tabloya Tablo menüsü Otomatik Tablo Biçimlendir

komut sırası takip edilerek, açılan penceredeki hazır tablo stillerinden birini
de uygulayabilirsiniz.
Şekil 3.46.Otomatik Tablo Biçimi penceresi

Bilgisayara Giris

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bilgisayara Giris

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1.2.3.

Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;

Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı görevler

Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar

Print Screen : Yazılan yazıyı yazıcıya yollar.

Pause : Bu tuşa basıldığında ekran durur.

Insert : Araya yazı yazacağı zaman kullanılan bir tuştur.

Control+Alt+Del : Aynı anda basıldığında bilgisayarın açma –kapama

Ctrl+C : İşletim sistemi komutlarını çalışma anında durdurur.

Ctrl+Break : Programlarda çalışmayı durdurur.

Bilgisayarınızda çalışırken herhangi bir şekilde yazdığımız harf tuşu

Home : İmleci satırın başına getirir.

End : İmleci satırın sonuna götürür.

Page up : İmleci bir ekran yukarı çıkarır.

Page Down : İmleci bir ekran aşağıya indirir.

Tab Tuşu : Bu tuşa basıldığında imleci 8 karakter birden sağa hareket

Örnek: Shift+2 tuş bileşimi = ’ işarettir.)

Bazı tuşlarda 3 adet simge vardır.bunlardan sağ alttaki simgeyi yazmak

Örnek : { yazmak için Altgr + tuş basılır.

IŞIKLI KALEM : Çizgisel (bar) kodları okumada, şekil çizme ve elyazısı

JOYSTİCK : Genellikle oyun oynamak için kullanılır. Üzerinde bulunan

FARE : Ekranda gözüken imleç yardımıyla komut girişi yapmaya yarar.

•İmleç: Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu gösterir.

•Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır.

•Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin yerinin

TARAYICI : Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına

1.2.3.2. Çikiş Birimleri

EKRAN KARTI: Bilgisayardaki sayısal verileribizim anlayacağımız analog

•Bilgisayarla kişi arasında iletişi sağlar.

•Bir text ekranın genişliği 80 karakter, boyu 25 satırdır.

Ekranlardan titreşimsiz ve az radyasyonlu olanları tercih edilmelidir.

Ekranlardaki görüntü netliği noktalar arasındaki uzaklıkla ilgilidir. İki nokta

YAZICI : Ekranda gözüken bilgileri kağıt üzerine yazdırmaya yarar.

•Nokta vuruşlu yazıcı (dot matrix): 9 iğneli ve 24 iğneli olabilir. Şerit

•Mürekkep püskürtmeli yazıcı(ink jet): Dakikada 1-8 sayfa basabilir.

KULAKLIK VE HOPARLÖR : Bilgisayar tarafından üretilen veya

SES KARTI : CD kalitesinde, 16 bitlik, ses alabilmek için kullanılır. Ses

1.2.3.3. Bellek Türleri

Bellek sığası (kapasitesi) byte cinsinden ölçülür.

Bilgisayarda bellek tipleri ROM, RAM, PROM, EPROM, EEPROM(E 2PROM),

RAM Bellek ( Random Access Memory – Rastgele Erişimli Bellek ) :

RAM bellek bilgisayarın ana belleğidir. Bilgisayar sadece ana bellekteki

PROM Bellek (Programmable Read Only Memory – Bir Sefer

EPROM Bellek ( Eraisable Programmable Read Only Memory –

EEPROM - E 2PROM (Electrical Eraisable Programmable Read Only

EEPROM’un özel bir uygulaması Flash Memory’dir. Aralarındaki en önemli

Ön Bellek ( Cache Bellek – Tampon Bellek ) : Günümüz

1.2.3.4. Depolama Birimleri

Bilgisayarlardaki bilgileri saklamak amacıyla kullanılan ortamlardır.

Disket Sürücü ve Disketler: Hem giriş hem de çıkış birimidir. Disket

Disket verileri magnetik ortamda saklar. Disketlerin kullanımı ve taşınması

Disketlerdeki verilerin bozulmaması için; disketlerin magnetik ortamdan,

Günümüzde kullanılan yazılımların hacim olarak büyümüş olması ve buna

Disketlerin kullanılabilmesi için biçimlenmesi (formatlanması) gereklidir.

Sabit disklerin kapasitesi ne kadar büyük olursa o kadar çok bilgi

Sabit diskler bilgisayarın ana kartına IDE (Integrated Drive Electronics),

Örneğin, ikinci bir harddisk ya da harddiskin ikinci bölümü varsa D'dir.

Sabit diskler zamanla dolar. Bazı dosyaları silmek gerekir. Silinecek

Sabit diski ana karta bağlamak için kablolar kullanılır. Bunlar:

Cd Rom Sürücü : Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan veri

1 CD-ROM'a 650-700 MB veri depolanabilir. Son yıllarda yapılan

CD-W ve CD-RW sürücüleri: CD-ROM’dan farklı yönleri Compact

DVD (Digital Versalite Disk) Sürücüleri: DVD’ler CD’lerin aksine daha