ESTETICA DE LA DEFORMACION EN GOMBROWICZ PINERA,
DANI
ELDALDERSTON
‘Ya sabemos que la frmacin es, como las conotacones de Ia palabra
sugieren, un proceso compart: el nfo se forma gracias al inTvenie de
Pulte cscuela, amigos, Este vabajo quiere sugerr que In dformaciin
invite as aprnde’ que la deformacion aistien que conocemrs como el
‘tesco tiene su major escuela en in claboraién lieara. Escojo como
mpios doo de los maeston moderns del grotesco: el polaco Witold
Gombrowice y cl cubano Vieplio itera, vinculados entre si por su
(Ginborcion tI waduccion del placo al espaol de Ferdydurt por una
SEita de muchos aos por el omenaje secteto al maestro poaco isco
note de Pier!
El groteco se consider na rptra do los limites del gusto preconizad,
om intnto de ctvellar le solider de In obra atsticn y Je provocar
Snultineamente feacciones tan divereas como la risa y ol horror. ER
‘iapunonméren el ermine se ha empleado para descrbir obras como “EL
‘ager de Eabeverria oe conto crcles de Horacio Quiroga y elambiene
evdclencia en las novelas de itadurs. Haein 1980 adguré un nuevo mati
{de prandguignol'y humor negro en loz eventos de Pera, Flisberto
Hetndez'y Silvina Ocampo, este ese gtesc que inflvird mis tarde al
CCozar de concerto de Benn Tipton Rayuela, para mencionr uno de 08
‘np mis conoeidos
En landcom gue escrbi para la eicin argentina de Fedde a
primera tndvecion ques bio desu gran novela, el novelist poco Witold
Combrowicr deste nls creunsiagcasen qu se iz la auc:
Bajo la presidencia de Vieglio Pier, distnguldo
presente Ge asta de a ean Cb, devs en ete
pin ae forme el comie de traducciga compuesto por el
Poste ypintor Luis Centirn elector Adolfo de Obes,
‘frcur del evista iteraia “Popes de Buenos Aizes™
Humberto Rodriguez Tomeo, oto hijo intelectual dela
{Wana Cuba, Delane de todos eso eaballeros y gachos me
Inctino profundamente Pero, ademés, claboraon en a
teaduocion tanto representantes de diversos paises y de
eens proving crdade bros, que de pensar enellos
“Ras Ue Ta novela Tcia ests teabajo, la nunca de Gombowicz
palpable en la novela Presionesy diamantsy en los cuenos "E1 Gran
Sito" 956)y "El seior Minisea” (947) entre tos,
1 Par lr estudio de lo groesco on Pera Ease mi atcuosobe el custo
or bum," esero en 198, ante de que Pera conocer a Gombrowicz,
Tobit es hj dl pran extn argentino Macedonlo Ferinder.tz eendeme cont nae deg et
!Sigue una lista de decstscolaboradores.| Dabo tosis
magne
muy Mictonado al bila, que con ames se tay
inci me roan agitate is Sage
tal Side porcupine dal me
tnd ebosforrlexa cabe ee
fl rovenet mo apt ne
liso el dso eet
per na ccs ee
selina ose n eapae mesions,
ten eamaticn ytd ae ste
is mca Pane Ponce pc
{2 yma de ier nt ochre elit de rc
as ms tarde en una enrevion con Contes mea
Pomniue De Rous en aie deus de er fe mane ree hese
ota, Victoria Ocanp, Manel Pejrou'y eos pene eee
fis, ae ora ahi ee enc, 2 Poa oe ae ene
adeosy sarvciates fen Bacnos Aires Virgo Pisces get
ses hey min HhmtwoRehger Tom oe ens eek
Ferdydure”(104)5” Exe oe pra Conbrowier een
imertantes que le quearan deus ven aan os Renee ne
SEITiko Gomivonier en Argat
a em eier Arpt alae que Patino Frydman (1905-1982),
tin wn enema tere
calle Corrientes en 1941 i Zien
Somborne
Komen
Se
ers un moni puedo rime en revi. Uh
198 les tad al ets pr i Combes ue
strgise a dedicat eemplar que Gantrowie edo dela epee
fecdydukistes quis te venient conse at Gok
me Lieure'asomé! Au combat! (Combine
coumadin) Sete
os estmenio de Pera aprecon ene mismo fb (70.79),
amo do cabanos® ¥ nos uen coi cites nn ints ge
Ios abigaeado yextravagantes de Gombrowfcxy los xidadoos ya
itnios de Pita. Sin embargo, Pera se define como "erdydarita™ en
‘ola sobe la noel, atarnd
En mi sents... Fordydurke estaba la par de tas
cumbret de Is literatura contemporinea. EI hecho de
Svea argos meses en adel, eas npeaba version de
Ferdydurke, guitar, supongo, «mis palabras odo sabor de
‘arao elgio. Por ia parte, omo ningin libro teme mis,
‘odin mis preia mis valor al jucio humane, convene
ableton sc ie
TFerdydarke es un io de choque, de combate. Estas
humoristieas sventor de. un hombre ifantlizado
onaitjen i ezindao erro, pro exsnd de I mas
fli sededad. (Fenian oars)
Pitieracompate con Gombrowice un interés po lo groteseo, el “escindalo
trip exceed tn cro na eps de mene
sesiyado il maestopolaco ya eat de rides aventuras Ia novela
Poquctas maniobres eta en Boenor Aies en 19567 (poco ener det
repre definitive de Fiera iat aa) en que Pier etomne plan a
temiea de erdydirke, and a batalla ue “aro teripran van bat
To eryrkinas de ipancamécc” (Fork slap).
Terdjdarkepra en tomo a ema dea Ferma ya deformsetin, como dice
‘Gombrowiez a propia dt itr en au prélogo 2 Pagraie
Man, ashe is described inthis book UFerdydorkel, isan
‘page and neural being who has to express himself by
‘ert means of teaver and terfore bese, from the]
‘utsidefor therefor more cfinite and precise than be fot
himsel. Hence a tragie disproportion between his seret
immatrity andthe mask he assumes when he dele ith
oer people All ean dois to ode himself internally
is mask a though he realy were what he appear to be.
o
O como dice Gombrowice aun mis sugestvamente en st introducein a la
‘dein argentina de Fedde propésto de sis persenajes
"Gambier evan Dino argeatio expla hecho de este modo: "Nora
po easaldad que Pigers y Rodriguez Tomes, dos ios eles de Améven,
Rastados basa To indcibl,hustiads ydesesperads ant las cuslras dat
‘vir vive Iteraro local, puseran ss afanes al servicio de esta empresa.
(Ofsteaban a sangre. Ania el esindao” 9)
2So on exacts mds devas son ive:
Bin el apr els fos madras elec
Pare nats urn pte pun aero ee
Saray pe) cane pes ae
Seeindo es sn csr proses ears aoa i
ioe 0
‘Esa producinincetnte de na ferma na lore, “prio nega" de a
revelacén que nose produce, comm dia Borges se denne Seb ne od
sxcitr poco Wikiewce, qe promovie uns de “Forma pu ro
Gombrowics el énfacistecee en lu impurnn dela Torna tare