LEHİMLEME EĞİTİM NOTU

Aynı veya değişik özelliklere sahip, iki veya daha fazla sayıda metalik malzeme, kendileri ergimeden
ergime derecesi daha düşük olan ilave bir metalin ergimesi ile birleştirilme işlemine LEHİMLEME
denir.

Lehimlemenin kaynaktan farkı nedir?

Kaynak iki metalik malzemenin, bir ergime banyosu oluşturularak, ısı, basınç veya her ikisinin etkisi ile
birleştirilme işlemidir. Lehimlemenin farkı, lehim işlemi sırasında sadece dolgu malzemesi ergir.

Yumuşak Lehimleme: Ergime sıcaklığı 450˚ C’nin altında olan lehim alaşımları ile yapılan birleşmedir.

Sert Lehimleme: Ergime sıcaklığı 450 ˚ C’nin üzerinde olan lehim alaşımları ile yapılan birleşmedir.

Bizim tesisimizde uyguladığımız lehim yöntemi SERT LEHİMLEMEDİR. Sert lehim örnekleri tablodadır.

LEHİMLEME USULLERİ

1
 LEHİMLEME YÖNTEMLERİ

Üfleç (Torç) ile lehimleme; En yaygın kullanılan

yöntemdir. Isı kaynağı olarak asetilen, hidrojen veya
propan gazı yanması sonucu oluşan alev kullanılır. Dolgu
malzemesi olarak bakır, gümüş ya da alüminyum tel
kullanılır.

İndüksiyon ile lehimleme; Belirli geometrik dizayna sahip

elektrik bobinlerinin, dolgu metalini ergiterek, kapiler etki ile
lehimlenecek parçaları birleştirildiği yöntemdir. Genel olarak
bakır ve gümüş alaşımlarının lehimlemesinde kullanılır.

Fırında Lehimleme: Seri imalatlar için tercih edilir.

Lehimleme kalitesi yüksek, deformasyonlar minimum fakat
donanım pahalıdır.

DEKAPANLAR VE FONKSİYONLARI

Sert lehimleme öncesinde yüzeye ve sert lehim malzemesinin üzerine sürülen özel kimyasallara
dekapan denir. Dekapanlar sert lehim alaşımın ergime noktasının 50-100°C altında sıvı hale geçerek,
aşağıdaki görevleri yerine getirirler:

 Yüzeydeki oksitleri kimyasal olarak çözmek,

 Ön tavlama esnasında oluşabilecek oksidasyonu engellemek,
 Sert lehim alaşımının sıvı haldeki yüzey gerilimini düşürerek, iş parçası üzerinde kolay yayılmasını
ve ıslatmasını sağlamak,
 Bazı durumlarda birleştirme bölgesinin yavaş soğumasını sağlamak,
 Sert lehim alaşımından önce ergiyerek, yaklaşık sert lehim sürecinin başladığını bildirirler. Bu
özellikle tav rengi göstermeyen alüminyum ve alaşımlarında önemli bir unsurdur.

Sert lehim esnasında az veya fazla dekapan kullanmamaya dikkat etmek gerekir. Dekapanın az
kullanılması yukarıdaki görevlerin yeterince yapılamamasına, fazla dekapan da sert lehim sonrasında
çok fazla dekapan artığına neden olur.

2
Sert lehimleme sonrasında dekapan artıkları temizlenmelidir, aksi takdirde dekapanın özelliğine göre
bulunduğu bölgede korozyona neden olabilir. Bu temizlik işlemi su ile yıkayarak, mekanik olarak
fırçalayarak, sert lehimli parça henüz sıcak iken suya daldırılarak veya kimyasal yollarla yapılabilir

LEHİMLENECEK YÜZEYLERİN HAZIRLANMASI

Lehimleme işleminin kaliteli olabilmesi için gerekli olan ilk şart yüzeylerin iyi temizlenmiş olmasıdır.
Birleştirilecek olan yüzeyler yağ, gres, pas, boya ve benzeri elemanlardan kimyevi veya mekanik
olarak temizlenmelidir. Kimyasal temizleme genelde seri imalatlarda kullanılır. Mekanik temizleme
raspa, talaş kaldırma, keskileme, zımparalama, taşlama ve fırçalama gibi usullerle gerçekleştirilir.
Ancak alüminyum, kurşun ve bakır gibi metal ve alaşımların mekanik temizliği yapılırken zımpara ve
taş kullanmaktan kaçınılmalıdır. Mekanik temizleme yapılırken yüzey oksitlerin iyice temizlenmesine,
çukur ve derin kanallar veya sivri köşe bırakılmamasına dikkat edilmelidir. Lehim işlemi için
hazırlanmış yüzeylerin mümkün mertebe en kısa sürede işleme alınması gerekmektedir. Aksi halde
yüzey tekrar oksitlenebilir.

LEHİM BAĞLANTI DİZAYNI

3
 LEHİMLEME ARALIĞI (KAPİLER BASINÇ)

Kapiler Basınç: Lehim yapılacak iki metalin arasındaki boşluk, lehim metalinin o boşluğa nüfuz etme
kabiliyetinde etkilidir. Aralık ne kadar dar ise lehim metalinin boşluğu doldurması o kadar iyidir.