BODEOV DIJAGRAM

Pod utjecajem reaktansi prijenosna funkcija u opštem slučaju predstavalja kompleksan broj. Frek-
vencijski odziv pojačala predstavlja odziv na ulazne signale različitih frekvencija. U opštem slučaju
prenosna funkcija A može se predstaviti na sljedeći način:

A = |A|ejφ = |A|(cos(φ) + jsin(φ))

Jm {A}
gdje je φ =
Re {A}

|A|dB = 20log(|A|)

AdB

Ao
Ao 3dB
√
2

fd fg f (Hz)

Bodeov dijagram sastoji se od amplitudne karakteristike gdje se amplituda crta u dB u zavisnosti od

frekvencije ω, i fazne karakteristike koja predstavlja zavisnost ugla (u stepenima) od frekvencije.
 1. KONSTANTA
A(jω) = Ao ∈ R
Amplitudna karakteristika
|A(jω)|dB = 20log(Ao )
Fazna karakteristika
0
 
φ = arctg = 0°
Ao

60 10

50
5
40
|A(jω)|dB

φ (°)
30 0

20
−5
10

0 −10
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.1: Bodeov dijagram Ao = 10

2. NULA U ISHODIŠTU (koordinatnom početku)

ω
A(jω) = j , ω1 ∈ R
ω1
Amplitudna karakteristika
ω
|A(jω)|dB = 20log( )
ω1
Fazna karakteristika
 ω 
φ = arctg ω1 = 90°
0

120
40
100

20
80
|A(jω)|dB

φ (°)

0 60

−20 40

20
−40
0
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.2: Bodeov dijagram ω1 = 1

 3. POL U ISHODIŠTU
1
A(jω) = ω , ω1 ∈ R
j ω1
Amplitudna karakteristika
ω
|A(jω)|dB = −20log( )
ω1
Fazna karakteristika
 ω 
− ω1
φ = arctg = −90°
0

0
40
−20

20 −40
|A(jω)|dB

φ (°)
0 −60

−80
−20

−100
−40
−120
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.3: Bodeov dijagram ω1 = 1

 4. NULA NA FREKVENCIJI ω1
ω
A(jω) = 1 + j , ω1 ∈ R
ω1
Amplitudna karakteristika
s 
 2
ω
|A(jω)|dB = 20log  1 + 
ω1

Fazna karakteristika
 ω   
ω1 ω
φ = arctg = arctg
1 ω1

100

40 80

60
ek

ek
|A(jω)|dB

/d

°/d
φ (°)
20
dB

40

45
20

20
0
0

10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika; crna kriva prestavlja (b) Fazna karakteristika; crna kriva prestavlja stvarnu
stvarnu vrijednost a plava aproksimaciju vrijednost a crvena aproksimaciju

Slika 1.4: Bodeov dijagram ω1 = 1

 5. POL NA FREKVENCIJI ω1
1
A(jω) = , ω1 ∈ R
1 + j ωω1
Amplitudna karakteristika
 
1
|A(jω)|dB = 20log 
 

r  2 
1 + ωω1
Fazna karakteristika
 ω 
− ω1
 
ω
φ = arctg = arctg −
1 ω1

0
0
−20

−4
−
|A(jω)|dB

20

−40

5°
φ (°)
dB

−20

/d
/d

ek
ke

−60

−40 −80

−100
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika; crna kriva prestavlja (b) Fazna karakteristika; crna kriva prestavlja stvarnu
stvarnu vrijednost a plava aproksimaciju vrijednost a crvena aproksimaciju

Slika 1.5: Bodeov dijagram ω1 = 1

Zadatak 1.1
Nacrtati Bodeov dijagram (amplitudnu i faznu karakteristiku) za prenosnu funkciju serijske veze sklo-
pova prikazanih na slici 1.6.

R R

uul (t) C xiz (t) uul (t) L xiz (t)

(a) (b)

Slika 1.6
 Rješenje

1
a) Z = R +
jωC

uul uul
I= =
Z R + jωC
1

1 uul 1
ui z = I =
jωC R + jωC jωC
1

uiz 1 1 1 1
A1 = = = =
uul R + jωC jωC
1 1 + jωRC 1 + j ωω1

0
0
−20
−

−4
|A(jω)|dB

20

−40
5
φ (°)
dB

−20 °/
/d

dek
ek

−60

−40 −80

−100
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.7: Bodeov dijagram ω1 = 1

b) Z = R + jωL

uul uul
I= =
Z R + jωL

uul
ui z = IjωL = jωL
R + jωL

uiz jωL j ωω2

A2 = = =
uul R + jωL 1 + j ωω2
 80 100

60
50
40
|A(jω)|dB

φ (°)
20 0

0
−50
−20

−40 −100
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.8: Bodeov dijagram ω2 = 1

Finalno imamo da je

A = A1 · A2 = |A1 | · |A2 |ej(φ1 +φ2 )

|A|dB = 20log|A1 | + 20log|A2 |

φ = φ1 + φ2

80 100

60
50
40
|A(jω)|dB

φ (°)

20 0

0
−50
−20

−40 −100
10−2 10−1 100 101 102 10−2 10−1 100 101 102
ω ω
(a) Amplitudna karakteristika (b) Fazna karakteristika

Slika 1.9: Bodeov dijagram