–– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

467

V‰Î‹Ì fl΋Á¬ÿÎÁ
±fi‰Îÿ¿
‹√fi¤Î¥ …ı. ’Àı· ¤Îfi≠ÁÎÿ fl. «˘@ÁÌ
±ı‹.¿Î"‹., ’̱ı«.ÕÌ. ±ı‹.±ı., ’̱ı«.ÕÌ.

Á_¢‘fi ±fiı ’ÏflÏÂWÀ ±fi‰Îÿ¿

lÌ ¶Îfl¿ÎÿÎÁ¤Î¥ ¤|
 ¬ÈSÃ∑¥§ ÿ„UÊ° ÷Ë ©U¬‹éœ „Ò¥Uó
ªËÃʬ˝‚, ªÊ⁄Uπ¬È⁄U∑§Ë ¬ÈSÃ∑§-ŒÍ∑§ÊŸ
1-‚Í⁄UÃó flÒ÷fl ∞¬Ê≈¸U◊ã≈U, ÷≈UÊ⁄U ⁄UÊ«U ✆ (Æw{v) wwx|x{w, wwx}Æ{z
2-◊Èê’߸ó w}w, ‚Ê◊‹ŒÊ‚ ªÊ°œË ◊ʪ¸ (◊⁄UËŸ ‹Ê߸゠S≈U‡ÊŸ∑§ ¬Ê‚) ✆ (Æww) wwÆxÆ|v|
3-ŸÊª¬È⁄Uó }zv, ãÿÍ ßÃflÊ⁄UË ⁄UÊ«U ✆ (Æ|vw) w|xyxzy
4-¡‹ªÊ°fló |, ÷Ë◊Á‚¢„U ◊Ê∑¸§≈U, ⁄U‹fl S≈U‡ÊŸ∑§ ¬Ê‚ ✆ (Æwz|) www{x~x
5-•ÊÒ⁄¢UªÊ’ÊŒó ⁄U‹fl S≈U‡ÊŸ, å‹≈U»§Ê◊¸ Ÿ¢0 1
6-„ÒUŒ⁄UÊ’ÊŒóŒÍ∑§ÊŸ Ÿ¢0 yv, y-y-v, ÁŒ‹‡ÊÊŒ å‹Ê¡Ê, ‚ÈÀ ÃÊŸ ’Ê¡Ê⁄U ✆ (ÆyÆ) wy|z}xvv

‚¢0 2071 øÊÒ’Ë‚flÊ° ¬ÈŸ◊ȸŒ˝áÊ 3,000

∑ȧ‹U ◊ÈŒ˝áÊ 1,20,000

❖ ◊ÍÀÿó` 240
(ŒÊ ‚ÊÒ øÊ‹Ë‚ L§¬ÿ )

¬˝∑§Ê‡Ê∑§ ∞fl¢ ◊Ⱥ˝∑§ó

ªËÃʬ˝‚, ªÊ⁄Uπ¬È⁄Uó273005
(ªÊÁ’ãŒ÷flŸ-∑§Êÿʸ‹ÿ, ∑§Ê‹∑§ÊÃÊ ∑§Ê ‚¢SÕÊŸ)
»§ÊŸ — (0551) 2334721,2331250; »Ò§Ä‚ — (0551) 2336997
e-mail : booksales@gitapress.org website : www.gitapress.org
 –– lÌËÏfl— ––
fi‹˛ Ïfi‰ıÿfi
ωr ÁÎÏËI›‹Î_ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi_ ±Ï¶÷Ì› V◊Îfi »ı. ±ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ lÌ‹¬◊Ì fiÌ¿‚ı·Ì ’fl‹
flËV›‹›Ì ÏÿT› ‰ÎHÎÌ »ı. ±ı‹Î_ V‰›_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiΉÌfiı ‹fiW›‹ÎhÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı µ’ÿıÂ
±ÎM›˘ »ı. ±Î fiÎfi¿ÕÎ √˛_◊‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÎ ⁄Ë … ω·ZÎHÎ ¤Î‰˘ ¤flÌ ÿÌ‘Î »ı, …ı‹fi˘ ±Î…-
Á‘Ì ¿˘¥ ’Îfl fi◊Ì ’Î‹Ì Â@›_ ±fiı fi ’Î‹Ì ’HΠ¿ı »ı.
±‹ÎflÎ ’fl‹l©ı› V‰Î‹Ì∞ lÌfl΋Á¬ÿÎÁ∞ ‹ËÎflÎ…ı ±Î ±√Α √Ì÷ÎÁÎ√fl‹Î_ ¨ÕÎ ∂÷flÌfiı ±fiı¿
√èÎ÷‹ ±‹ÒS› flIÔfi˘ ¢‘Ì ¿ÎœuÎ_ »ı, …ı‹fiı ±ı‹HÎı ±Î “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” ÀÌ¿ÎfiÎ ‹ÎK›‹◊Ì ÁΑ¿˘fiÎ ¿S›ÎHÎÎ◊ı˝
µÿÎfl xÿ›◊Ì Ï‰÷Ïfl÷ ¿›Î* »ı. √Ì÷ÎfiÌ ±Î ÀÌ¿Î ±‹fiı ±‹ÎflÌ ‘ÎflHÎÎ ≠‹ÎHÎı ⁄Ì∞ À̿α˘fiÌ ±’ıZÎαı
⁄Ë … ω·ZÎHÎ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±‹Îv_ √Ì÷ÎfiÌ ⁄Ì∞ ⁄‘Ì À̿α˘fi_ ±ıÀ·_ ±K››fi fi◊Ì, ÷˘’HÎ ±Î À̿΋Î_
±‹fiı ±fiı¿ f·˘¿˘fiÎ ¤Î‰ fi‰Î ±fiı ω·ZÎHÎ ·ÎB›Î; …ı‹ ¿ıó’Ëı·Î ±K›Î›fi˘ 10‹˘, 19‹˘, 22‹˘
±fiı 25‹˘ f·˘¿; ⁄ÌΩ ±K›Î›fi˘ 39‹˘ ±fiı 40‹˘ f·˘¿; hÎÌΩ ±K›Î›fi˘ 3Ωı, 10‹˘ 12‹˘, 13‹˘
±fiı 43‹˘ f·˘¿; «˘◊Î ±K›Î›fi˘ 18‹˘ ±fiı 38‹˘ f·˘¿; ’Î_«‹Î ±K›Î›fi˘ 13‹˘ ±fiı 14‹˘ f·˘¿;
»ßÎ ±K›Î›fi˘ 20‹˘ ±fiı 38‹˘ f·˘¿; ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ 5‹˘ ±fiı 19‹˘ f·˘¿; ±ÎËΠ±K›Î›fi˘
6ߢ f·˘¿; fi‰‹Î ±K›Î›fi˘ 3Ωı ±fiı 31‹˘ f·˘¿; ÿ‹Π±K›Î›fi˘ 41‹˘ f·˘¿; ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fi˘
26‹˘, 27‹˘, 45‹˘ ±fiı 46‹˘ f·˘¿; ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fi˘ 12‹˘ f·˘¿; ÷ıfl‹Î ±K›Î›fi˘ 1·˘, 19‹˘,
20‹˘ ±fiı 21‹˘ f·˘¿; «˙ÿ‹Î ±K›Î›fi˘ 3Ωı, 12‹˘, 17‹˘ ±fiı 22‹˘ f·˘¿; ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fi˘ 7‹˘
±fiı 11‹˘ f·˘¿; Á˘‚‹Î ±K›Î›fi˘ 5‹˘ ±fiı 20‹˘ f·˘¿; ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fi˘ 7‹˘, 8‹˘, 9‹˘ ±fiı
10‹˘ f·˘¿; ±œÎfl‹Î ±K›Î›fi˘ 37‹˘ ±fiı 73‹˘ f·˘¿ ‰√ıflı ‰√ıflı. Ωı ‰Î«¿ √_¤Ìfl÷Î◊Ì ±K››fi ¿flı
÷˘ ÷ıfiı ⁄ÌΩ ’HÎ ¿ıÀ·Î› f·˘¿˘‹Î_ ±Î_Ï¿ fi‰Î fi‰Î ¤Î‰˘ ‹‚Ì Â¿ı »ı.
‰÷˝‹Îfi Á‹›‹Î_ ÁΑfifi_ ÷k‰ Áfl‚÷Î’Ò‰˝¿ ⁄÷Ή‰Î‰Î‚Î √˛_◊˘fi˘ CÎb_ ¿flÌfiı ±¤Î‰ …ı‰_ …HÎΛ »ı,
…ı◊Ì ÁΑ¿˘fiı ÁΫΠ‹Î√˝ÿ½fi ωfiÎ CÎHÎÌ … ‹U¿ı·Ì ’Õı »ı. ±ı‰Ì „V◊Ï÷‹Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ ±fiı¿ Áfl‚
µ’Λ˘◊Ì ›@÷, ÁΑ¿˘fiı µ’›˘√Ì ±ı‰Ì ±fiı¿ ωÂıÊ ±fiı ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷˘◊Ì ±·_¿Ú÷ ◊›ı·Î ÷◊Î ⁄Ë … Áfl‚
±fiı Á⁄˘‘ ¤ÎÊΈ·Ì‹Î_ ·¬Î›ı· ≠V÷÷ √˛_◊fi_ ≠¿ÎÂfi ±I›_÷ ‹Ëk‰’ÒHν V◊Îfi ‘flΉı »ı.
’fl‹l©ı› V‰Î‹Ì∞±ı √Ì÷ÎfiÌ ±Î ÀÌ¿Î ¿˘¥ ÿνÏfi¿ ω«ÎflfiÌ ºÏp‹Î_ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¶kÎÎfi_ ≠ÿ½fi
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì ·¬Ì, ’fl_÷ ÁΑ¿˘fi_ ÏË÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ó ±ı ºÏp±ı ·¬Ì »ı. ’fl‹ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷
≥E»‰Î‰Î‚Î ≠I›ı¿ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı, «ÎËı ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ÿıÂ, ‰ıÂ, ¤ÎÊÎ, ‹÷, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘ ¿ı‹ fiΠˢ›,
±Î ÀÌ¿Î Á_∞‰fiÌ ⁄|Ì Á‹Îfi »ı, ±Î ÀÌ¿Îfi_ ±K››fi ¿fl‰Î◊Ì ÏËLÿ, ⁄˙©, …ˆfi, ’ÎflÁÌ, Ϭ˛V÷Ì, ‹Á·‹Îfi
‰√ıflı ⁄‘Î … ‘‹˘˝fiÎ ±fi›Î›Ì±˘fiı ’˘÷-’˘÷ÎfiÎ ‹÷ÎfiÁÎfl … µ©ÎflfiÎ µ’Λ˘ ‹‚Ì …Âı. ±Î À̿΋Î_ ÁΑ¿˘fiı
’˘÷ÎfiÎ µtıU›fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ’ÒflÌ Á΋√˛Ì ‹‚Âı.
’fl‹ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ_ ≥E»\¿ ÁC΂Î_ ¤Î¥⁄Ëıfi˘fiı ωfi‹˛ Ïfi‰ıÿfi »ı ¿ı ÷ı±˘ ±Î √˛_◊flIÔfifiı ±‰U›
… ‹fi˘›˘√’Ò‰˝¿ ‰Î_«ı, Á‹…ı ±fiı ›◊ÎÁÎK› ±Î«flH΋Î_ ‹Ò¿‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿flı.
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎfiÌ “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” ÀÌ¿Î Á˙≠◊‹ Á_‰÷ 2042‹Î_ ÏËLÿÌ ¤ÎÊ΋Î_ ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flÌ Ë÷Ì.
’fl‹l©ı› V‰Î‹Ì∞±ı ÷ı‹Î_ ±Î‰U›¿ Á_¢‘fi (’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ’Ïfl‰‘˝fi) ¿flÌfiı √˛_◊fiı ‰‘ ’ÏflW¿Ú÷ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘˘
»ı. ±I›Îfl Á‘Ì‹Î_ ÷ıfi_ fi‰ ‰Îfl ’fi‹˝ƒHÎ ◊›_ »ı-±ı … ÷ıfiÎ V‰Ì¿Îflfi˘ ‰Î…⁄Ì ‹Î’ÿoÕ »ı. √Ì÷Î≠ıÁ ¶ÎflÎ ≠¿ÎÏÂ÷
√Ì÷Îfi˘ √…flÎ÷‹Î_ ÁÎfl˘ ≠«Îfl ◊›˘ »ı. √…flÎ÷fiÌ …fi÷Î ÏËLÿÌ ÀÌ¿Îfi_ √…flÎ÷Ì ¤ÎÊÎ_÷fl ‰‘ ±Î‰¿ÎflÂı ±ı
ºÏp±ı Á_Â˘Ï‘÷ ±ÎT≤ÏkÎ ¿ı …ı‹Î_ ’ÏflÏÂp ±fiı ±L‰› ÁÎ◊ıfi˘ ±Î √…flÎ÷Ì ±fi‰Îÿ ≠¿ÎÏÂ÷ ¿›˘˝ »ı. ±ÎÂÎ
»ı ¿ı √…flÎ÷Ì ¤Î‰¿˘ ±Î √˛_◊fiı Á‹…‰Î ±fiı Á‹Ω‰‰Î ≠›IÔfi ¿flÌ ±ıfi˘ ‹Ëk΋ ·Î¤ ·ıÂı.
√Ì÷Î …›_÷Ì, Á_‰÷ 2060 ó≠¿Î¿
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

ÁΑ¿óÁ_∞‰fiÌ ’ÏflÏÂpfi_
fi‹˛ Ïfi‰ıÿfi
¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı, ÷ı‹fi_ ⁄‘_ … ±fi_÷ »ı, ’»Ì ÷ı‹fiÎ ‹¬ÎflωLÿ◊Ì fiÌ¿‚ı·Ì √Ì÷ÎfiÎ ¤Î‰˘fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì
¿ı … ¿¥ flÌ÷ı? …\ÿÎó…\ÿÎ ±Î«Î›˘˝±ı √Ì÷ÎfiÌ …\ÿÌó…\ÿÌ ÀÌ¿Î ·¬Ì »ı. ÷ı‹fiÌ ÀÌ¿Î ≠‹ÎHÎı ±Î«flHÎ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›fi_
¿S›ÎHÎ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Ì … À̿α˘ ±ı¿ÃÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ √Ì÷Îfi˘ ±◊˝ ’ÒHν ◊÷˘ fi◊Ì! …ı‹
¿˘¥ ¿>‰Î‹Î_◊Ì ÁıÓ¿Õ˘ ‰Ê˘˝ Á‘Ì ±Á_A› ·˘¿˘ …· ’Ì‘Î ¿flı ÷˘ ’HÎ ÷ı ¿>‰Îfi_ …· ›◊Ή÷Ô˚ flËı »ı, ÷ı‹ ±Á_A› À̿α˘
·¬‰Î »÷Î_ ’HÎ √Ì÷Î ›◊Ή÷Ô˚ flËı »ı, ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ¤Î‰˘fi˘ ±_÷ ±Î‰÷˘ fi◊Ì. ¿>‰ÎfiÎ …·fiÌ ÷˘ ÁÌ‹Î »ı, ’fl_÷
√Ì÷ÎfiÎ ¤Î‰˘ ±ÁÌ‹ »ı. ÷ı◊Ì √Ì÷ÎfiΠωʛ‹Î_ ¿˘¥ ¿o¥ ’HÎ ¿Ëı »ı ÷˘ ÷ı ¬flı¬fl ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©fi˘ … ’Ïfl«›
±Î’ı »ıó“Á⁄ Ωfi÷ ≠¤ ≠¤÷Î Á˘¥ – ÷ÿÏ’ ¿ËıÓ Ï⁄fi flËÎ fi ¿˘¥ ––” (‹ÎfiÁ, ⁄η. 13/1)
¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ∑ÏÊ-‹Ïfi›˘fiÌ ‰ÎHÎÌ◊Ì ’HÎ ºœ ±fiı lıWÔà »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ∑ÏÊ-‹Ïfi›˘fiÎ
’HÎ ±ÎÏÿ »ıó“±Ë‹ÎÏÿÏËÛ ÿı‰ÎfiÎ_ ‹ËÊaHÎÎ_ « Á‰˝Â—” (√Ì÷Î 10/2). ±Î◊Ì √‹ı ÷ıÀ·Î ‹˘ÀÎ ∑ÏÊ-‹Ïfi, Á_÷-
‹ËÎI‹Î ¿ı‹ fi ˢ› ±fiı ÷ı‹fiÌ ‰ÎHÎÌ √‹ı ÷ıÀ·Ì lıWÔà ¿ı‹ fi ˢ›, ’fl_÷ ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÏÿT›ÎÏ÷ÏÿT› ‰ÎHÎÌ ±ı‰Ì
“√Ì÷Δfiı ÷˘·ı ±Î‰Ì ¿ı fiËŸ.
’√ÿoÕÌfiı “’©Ï÷” ¿Ëı »ı ±fiı flÎ…‹Î√˝, CÎ_ÀÎ’◊ ±◊‰Î ’ˢ‚Î flV÷Îfiı “≠V◊Îfi” ¿Ëı »ı. √Ì÷Î, µ’ÏfiÊÿÔ˚ ±fiı
⁄˛õÁÒhÎó±Î hÎHÎ ≠V◊Îfi »ı, ⁄οÌfiÌ ⁄‘Ì ’©Ï÷›˘ ±◊ν÷Ô˚ ’√ÿoÕ̱˘ »ı. ≠V◊ÎfihΛ̋Î_ √Ì÷Î ⁄Ë ω·ZÎHÎ »ı;
¿ı‹ ¿ı, ±ı‹Î_ µ’ÏfiÊÿÔ˚ ±fiı ⁄˛õÁÒhÎó⁄LÔfiıfi˘ ÁÎfl ±Î‰Ì Ω› »ı.
√Ì÷Î µ’ÏfiÊÿ˘fi˘ ÁÎfl »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ √Ì÷ÎfiÌ ‰Î÷ µ’ÏfiÊÿ˘◊Ì ’HΠωÂıÊ »ı. ¿ÎflHÎ ¿fl÷Î_ ¿Î›˝‹Î_ ωÂıÊ
√HΠˢ› »ı; …ı‹ ¿ıó±Î¿Î‹Î_ ‹ÎhÎ “ÂOÿ” ±ı¿ … √HÎ »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ¿Î›˝ ‰Î›‹Î_ ÂOÿ ±fiı V’½ó⁄ı √HÎ »ı.
‰ıÿ˘ ¤√‰ÎfifiÎ Ïfi—rÎÁ »ı ±fiı √Ì÷Î ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ »ı. Ïfi—rÎÁ ÷˘ V‰Î¤Îω¿ ˢ› »ı, ’fl_÷ √Ì÷Î ¤√‰Îfiı
›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı ¿ËÌ »ı.1 ÷ı◊Ì ‰ıÿ˘ ¿fl÷Î_ ’HÎ √Ì÷ΠωÂıÊ »ı.
⁄‘Î_ ÿ½fi-ÂÎVÔh΢ √Ì÷ÎfiÌ ±_÷√˝÷ »ı, ’fl_÷ √Ì÷Î ¿˘¥ ’HÎ ÿ½fi-ÂÎVÔhÎfiÌ ±_÷√˝÷ fi◊Ì. ÿ½fi ÂÎVÔh΋Î_ …√÷Ô÷Ô˚
Â_ »ı, ∞‰ Â_ »ı ±fiı ⁄˛õ Â_ »ıó±ıfi_ ÏÂZÎHÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷ √Ì÷Î ¿˘¥ ≠¿Îflfi_ ÏÂZÎHÎ ±Î’÷Ì fi◊Ì,
⁄·¿ı ±fi¤‰ ¿flΉı »ı.
√Ì÷΋Î_ ¿˘¥ ‹÷ (ÁQ≠ÿΛ)fi˘ ±Î√˛Ë fi◊Ì, ⁄·¿ı ‹ÎhÎ ∞‰fiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ … ±Î√˛Ë »ı. ‹÷¤ıÿ √Ì÷΋Î_ fi◊Ì,
⁄·¿ı À̿οÎfl˘‹Î_ »ı. √Ì÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷ ≠‹ÎHÎı «Î·‰Î◊Ì Á√HÎ ±fiı Ïfi√˝HÎ µ’ÎÁ¿˘‹Î_ ’flV’fl ¬À’À ◊‰ÎfiÌ
Á_¤Î‰fiÎ fi◊Ì. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfi ÁΑ¿fiı Á‹√˛ ¤HÎÌ ·¥ Ω› »ı. Á√HÎ-Ïfi√HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl, ϶¤…, «÷¤˝…,
ÁËôΤ… ‰√ıflı ⁄‘Î w’˘ Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±_÷√˝÷ … »ı. Á‹√˛w’‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ w’ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ¿˘¥ ’HÎ
ÿı‰÷ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl˘, ÷‹Î‹ µ’ÎÁfiα˘ Á‹√˛w’fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. Á_’ÒHν ÿ½fi Á‹√˛w’fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı. ±Î◊Ì Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±_÷√˝÷ … »ı, ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ·ı‹ÎhÎ ¿o¥ … fi◊Ìó√Ì÷Î ±Î … ¤Î‰◊Ì
¤fl’Òfl »ı.
√Ì÷Îfi_ ÷ÎI’›˝ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”‹Î_ »ı. ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î flËı‰Î◊Ì ≠T≤ÏkÎfi˘ µÿ›
◊Λ »ı ±fiı ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ÿÒfl ◊‰Î◊Ì ÏfiT≤ÏkÎ ºœ ◊Λ »ı. ≠T≤ÏkÎfi˘ µÿ› ◊‰˘ ±ı “¤˘√” »ı ±fiı ÏfiT≤ÏkÎfi_ ºœ
1. fi Â@›_ ÷L‹›Î ¤Ò›V÷◊Î ‰@÷‹ÂıÊ÷— –– (‹ËΤÎfl÷, ±Îr. 16/12-13)
’fl_ ÏË ⁄˛õ ¿Ï◊÷_ ›˘√›@÷ıfi ÷L‹›Î –– (‹ËΤÎfl÷, ±Îr. 16/12-13)
¤√‰Îfi ⁄˘S›Î ó “÷ı ’Òflı’Ò fl_ ÷ı … w’‹Î_ ŒflÌ◊Ì ¿Ëı‰_ ˉı ‹ÎflÎ ‰ÂfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. ÷ı Á‹›ı ‹ıÓ ›˘√›@÷
◊¥fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_,
›˘√›@÷ ±◊ν÷Ô˚ ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı √Ì÷Î ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ÁÎ_¤‚fiÎflfi_ ÏË÷ Âı‹Î_ »ı? ÷ıfiÎ ¿S›ÎHÎ
‹ÎÀı Â_ ¿Ëı‰_ Ωı¥±ı? ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ …ı ÁÎ_¤‚Âı ±◊‰Î ‰Î_«Âı, ÷ıfi_ ÏË÷ Âı‹Î_ »ı? ó ±Î ≠‹ÎHÎı ⁄‘Î ÁΑ¿˘fiÎ
ÏË÷‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı √Ì÷Î ¿ËÌ »ı.
 [5]
◊‰_ ±ı “›˘√” »ı. √Ì÷Î “⁄‘_ … ’fl‹ÎI‹Î »ı”ó±ı‰_ ‹Îfiı »ı ±fiı ±ıfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ¿Î›˝w’ı, ¿ÎflHÎw’ı,
≠¤Î‰w’ı ⁄‘Î_ w’˘‹Î_ Ë_-…-»\_ó±ı …HÎΉ‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ «Îfl …B›Î±ı (ÁÎ÷‹Î, fi‰‹Î, ÿÁ‹Î ±fiı
’_ÿfl‹Î ±K›Î›‹Î_) ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ⁄˛õ (Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl), ¿ÚIVfi ±K›ÎI‹ (±fi_÷ ›˘Ïfi±˘fiÎ ±fi_÷
∞‰˘), ±Ï¬· ¿‹˝ (µI’ÏkÎ-„V◊Ï÷-≠·› …√÷), ±Ï‘ÿˆ‰ (‹fi-≥„Lƒ›˘fiÎ ±Ï‘WÔÃÎ÷Î ÿı‰÷α˘ ÁÏË÷ ⁄˛õÎ∞ ‰√ıflı
⁄‘Î ÿı‰÷α˘) ÷◊Î ±Ï‘›iÎ (±_÷›Î˝‹Ì ωWb ±fiı ÷ı‹fiÎ_ ⁄‘Î_ w’˘)ó±Î ⁄‘_ … “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı (ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ 29, 30‹˘ f·˘¿). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á÷, ±Á÷ ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ’fl …ı ¿Î_¥ ’HÎ »ı, ÷ı ⁄‘_
’fl‹ÎI‹Î … »ıó“I‰‹ZÎfl_ ÁÿÁkÎI’fl_ ›÷Ô˚” (√Ì÷Î 11/37). Á_ÁÎfl ±Î’HÎfiı flÎ√fiı ·Ì‘ı … ÿı¬Î› »ı. flÎ√fiı ¿ÎflHÎı …
⁄Ì∞ ÁkÎÎ ÿı¬Î› »ı. flÎ√ fi ˢ› ÷˘ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ … fi◊Ì. …ı‹ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ıó“Á‰˝V› «ÎËo xÏÿ
Á„LÔfiωp—” (√Ì÷Î 15/15) “Ë_ … ⁄‘Î ≠ÎHÎ̱˘fiÎ xÿ›‹Î_ „V◊÷ »\_.” ’fl_÷ …ı xÿ›‹Î_ ¤√‰Îfi flËı »ı, ÷ı … xÿ›‹Î_
flÎ√-¶ıÊ, ¬‚¤‚ÎÀ, ±ÂÎ_Ï÷ ’HΠˢ› »ı. xÿ›‹Î_ … Á¬ ◊Λ »ı ±fiı xÿ›‹Î_ … ÿ—¬ ◊Λ »ı. Á‹ƒ ‹_◊fi‹Î_ F›Î_◊Ì
{ıfl fiÌ¿Y›_, ⁄Îÿ‹Î_ I›Î_◊Ì … ±Q≤÷ fiÌ¿Y›_. ¤√‰Îfi Â_¿fl {ıfl ’Ì √›Î ÷˘ ±Q≤÷ fiÌ¿Y›_. ÷ı … ≠‹ÎHÎı xÿ›‹Î_◊Ì flÎ√-
¶ıÊ ÿÒfl ◊Âı ÷˘ I›Î_ ’fl‹ÎI‹Î ≠√À ◊¥ …Âı. Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘fiÎ_ xÿ›‹Î_ flÎ√-¶ıÊ flËı÷Î fi◊Ì; ÷ı◊Ì I›Î_ ’fl‹ÎI‹Î flËı »ı.
“⁄‘_ … ’fl‹ÎI‹Î … »ı”ó±Î ¬S·Ì ±Î_¬˘fi_ K›Îfi »ı. ±ı‹Î_ fi ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿fl‰ÎfiÌ (K›ÎfifiÌ) …wfl »ı, fi
¿Îfi ⁄_‘ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl »ı, fi fiο ⁄_‘ ¿fl‰Î(≠ÎHÎΛ΋)fiÌ …wfl »ı. ÷ı‹Î_ fi Á_›˘√fiÌ ±Áfl ◊Λ »ı ¿ı fi ω›˘√fiÌ,
fi ¿˘¥fiÎ ±Î‰‰ÎfiÌ ±Áfl ◊Λ »ı, fi ¿˘¥fiÎ …‰ÎfiÌ. F›Îflı ⁄‘_ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ÷˘ ’»Ì ⁄Ì…\_ @›Î_◊Ì ±Î‰Âı?
¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Âı?
√Ì÷Î Á‹√˛fiı ‹Îfiı »ı, ÷ı ‹ÎÀı √Ì÷Îfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ÂflHÎÎ√Ï÷‹Î_ ◊›˘ »ı. ÂflHÎÎ√Ï÷◊Ì … Á‹√˛fiÌ ≠΄MÔ÷
◊Λ »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ Á‹√˛w’‹Î_ ⁄‘Î_ w’˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á√HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á√HÎfiÌ ±_÷√˝÷ ÷˘ Ïfi√˝HÎ ’HÎ
±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ Ïfi√˝H΋Î_ (√H΢fi˘ ÏfiÊı‘ ◊‰Î◊Ì) Á√HÎ ±Î‰÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì Á√HÎ … Á‹√˛ ◊¥ ¿ı »ı.
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ Á‹√˛ »ıó“±Á_›_ Á‹√˛_ ‹Î‹Ô˚” (√Ì÷Î 7/1). √Ì÷Î Á‹√˛fiÌ ‰ÎHÎÌ »ı. ÷ı◊Ì √Ì÷΋Î_ ⁄‘_ … »ı.
…ı …ı‰Ì ºÏp◊Ì √Ì÷Îfiı …\±ı »ı, √Ì÷Î ÷ıfiı ÷ı‰Ì … ÿı¬Î› »ıó“›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚” (√Ì÷Î
4/11).
¿‹˝›˘√ iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ó±Î hÎHÎ … ›˘√ »ı. ÂflÌfl (±’flÎ)fiı ·¥fiı ¿‹˝›˘√ »ı, ÂflÌfl (’flÎ)fiı ·¥fiı
iÎÎfi›˘√ »ı ±fiı ÂflÌfl-ÂflÌflÌ ⁄LÔfiıfiÎ ‹ÎÏ·¿ (¤√‰Îfi)fiı ·¥fiı ¤„@÷›˘√ »ı. ¤√‰Îfiı √Ì÷ÎfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ≠◊‹
ÂflÌflÌfiı ·¥fiı ±fiı ’»Ì ÂflÌflfiı ·¥fiı ø‹Â— iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ’»Ì K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›*; ¿ÎflHÎ
¿ı, ÷ı ’HÎ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi_ ±ı¿ ÁΑfi »ı. ’»Ì ÁÎ÷‹Î ±K›Î›◊Ì ¤„@÷fi_ ωÂıÊ ‰Hνfi ¿›* ¿ı, …ı ¤√‰Îfifi_ ¬ÎÁ ·Z› »ı.
‹fiW› ¿‹˝›˘√◊Ì …√÷fiı ‹ÎÀı, iÎÎfi›˘√◊Ì V‰›_fiı ‹ÎÀı ±fiı ¤„@÷›˘√◊Ì ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì ◊¥ Ω› »ı.
√Ì÷΋Î_ Á‹÷Îfiı “›˘√” ¿è΢ »ıó“Á‹I‰_ ›˘√ µE«÷ı” (√Ì÷Î 2/48). ‰ÎV÷‰‹Î_ ›˘√fiÌ …wfl÷ ¿‹˝‹Î_ … »ı,
iÎÎfi‹Î_ ’HÎ ›˘√fiÌ …wfl÷ fi◊Ì ±fiı ¤„@÷‹Î_ ÷˘ ›˘√fiÌ Ï⁄·¿<· …wfl÷ fi◊Ì. iÎÎfi ±fiı ¤„@÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ “›˘√” … »ı.
¿‹˘˝ …Õ »ı, ⁄_‘fi¿÷ν »ı ±fiı ωʛ »ı, ÷ı◊Ì ÷ı‹fi΋Î_ ›˘√fiÌ …wfl »ı󓛢√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (√Ì÷Î 2/48). ¿‹˘˝‹Î_
›˘√ … ‹A› »ı󓛢√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” (√Ì÷Î 2/50). ›˘√fiΠωfiÎ ¿‹˝ ¿o¥ … fi◊Ìó“ÿÒflıHÎ ËÔ˚›‰fl_ ¿‹˝
⁄Ï©›˘√Ωfi_…›” (√Ì÷Î 2/49). ¿I≤˝I‰ ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ±Î‰ı »ı. ÷ı◊Ì √Ì÷΋Î_ “›˘√” ÂOÿ ¬ÎÁ ¿flÌfiı “¿‹˝›˘√”fiÎ
±◊˝‹Î_ … »ı. √Ì÷ÎfiÌ ’„W’¿Î‹Î_ ’HÎ “›˘√ÂÎVÔhÎı” ’ÿfi˘ ±◊˝ ¿‹˝›˘√fi_ ÏÂZÎHÎ ◊Λ »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄ı ω¤Î√ »ıó¿‹˝Ï‰¤Î√ ±fiı ›˘√ω¤Î√. ¿‹˝Ï‰¤Î√ ’Ò‰Î˝‘˝ »ı ±fiı ›˘√ω¤Î√ µkÎflΑ˝ »ı. ¿‹˝
¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ »ı ±fiı ›˘√ ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı. ¿‹˝ ω¤Î√‹Î_ ¿÷˝T›’flΛHÎ÷Î »ı ±fiı ›˘√ω¤Î√‹Î_ V‰Î‘Ìfi÷Î,
Ïfiω˝¿Îfl÷Î, ±Á_√÷Î ±fiı Á‹÷Î »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î’b_ …ı ¿÷˝T› ˢ› »ı, ÷ı ⁄ÌΩfi˘ ±Ï‘¿Îfl ˢ› »ı. ÷ı◊Ì T›„@÷fi_ …ı
¿÷˝T› »ı, ÷ı ’Ïfl‰Îflfi˘, Á‹Î…fi˘ ±fiı Á_ÁÎflfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. …ı‹, ‰@÷Îfi_ …ı ¿÷˝T› »ı, ÷ı l˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı ±fiı
l˘÷Îfi_ …ı ¿÷˝T› »ı, ÷ı ‰@÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. ‰@÷Î ⁄˘·Ìfiı l˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îflfi_ flZÎHÎ ¿flı »ı ±fiı l˘÷Î ÁÎ_¤‚Ìfiı ‰@÷ÎfiÎ
±Ï‘¿Îflfi_ flZÎHÎ ¿flı »ı. ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ∑H΋@÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiı “›˘√”fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω›
»ı. ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿Îflfi_ flZÎHÎ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ıóÂflÌfl, ‰V÷, ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝fiı ’˘÷Îfi_ fi Á‹∞fiı, ⁄·¿ı ⁄ÌΩfi_
 [6]
… Á‹∞fiı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰_.
Á_ÁÎfl‹Î_ ‰V÷ ±fiı T›„@÷fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_›˘√ ◊Λ »ı. F›Î_ Á_›˘√ ◊Λ »ı I›Î_ … ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ
…wflÌ›Î÷ ˢ› »ı. ‰V÷fi˘ Á_›˘√ ◊÷Î_ ÷ı ‰V÷‹Î_ ‹‹÷Î fi flάÌfiı ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘, ÷ıfiı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ
¿fl‰Ì ±ı ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı. T›„@÷fi˘ Á_›˘√ ◊÷Î_ ÷ı T›„@÷‹Î_ ‹‹÷Î fi flάÌfiı ÷ıfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì, ÷ıfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_
±ı ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı. ¿Î‹fiÎ ±fiı ‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ÂflÌfl-Á_ÁÎflfi˘ ω›˘√ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ıó“÷_ ωzÎÿ˚ÿ—¬Á_›˘√ ω›˘√_›˘√Á„GiÎ÷‹Ô˚” (√Ì÷Î 6/23). Á_›˘√fi˘ ÷˘ ω›˘√
◊Λ »ı ’fl_÷ ›˘√fi˘ @›Îflı› ω›˘√ ◊÷˘ fi◊Ì. ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ‹fiW› flÎ√-¶ıÊ, ¿Î‹-ø˘‘ ‰√ıflı ω¿Îfl˘◊Ì ⁄‘Ì
flÌ÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı V‰Î‘Ìfi, Ïfiω˝¿Îfl, ±Á_√ ±fiı Á‹I‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÿflı¿ ‹fiW› ÁÿÎ ∞ω÷ flËı‰Î ≥E»ı »ı, @›Îflı› ‹fl‰Î ≥E»÷˘ fi◊Ì, Ë_ Á‰˝iÎ ⁄fiÌ Ω™, @›Îflı ±iÎÎfiÌ fi
flË_; Ë_ ÁÿÎ Á¬Ì flË_, @›Îflı ÿ—¬Ì fi ◊Ι ’fl_÷ ‹fiW›fiÌ ±ı ≥E»Î ’˘÷ÎfiÎ ≠›IÔfi◊Ì ±◊‰Î Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì @›Îflı›
’ÒflÌ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› …ı ≥E»ı »ı, ÷ı Á_ÁÎfl ’ÎÁı »ı … fiËŸ. ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›fiı …ı Ωı¥±ı »ı, ÷ı
÷ıfiı ≠◊‹◊Ì ‹‚ı·_ … »ı. ÷ıfiÌ ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı ‹fiW› ÷ı ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î ¿flı »ı, …ı‹fi˘ Á_›˘√-ω›˘√ ◊÷˘
flËı »ı, …ı ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎflÌ ±fiı fip ◊fiÎflÌ »ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı, …ı ‰V÷ @›Îflı› ’HÎ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ ◊Λ »ı, ÷ı
Ëo‹ıÂÎ_ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ »ı ±fiı ±I›Îflı (‰÷˝‹Îfi‹Î_) ’HÎ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ »ı. …ı‹ ¿ı, ÂflÌfl √‹ı I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎÎ◊Ì
±·√ ◊Âı, ÷˘ ÷ı Ëo‹ıÂÎ_ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ »ı ±fiı ±I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı …ı ‰V÷ (’fl‹ÎI‹Î)
@›Îflı› ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ ◊÷Ì fi◊Ì, ÷ı Ëo‹ıÂÎ_ ≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı ±I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎfiı ‹‚ı·Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_
¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfi˘ ÁÿΠω›˘√ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÿÎ ›˘√ »ı.
¿˘¥ ±Î«Î›˘˝ ’Ëı·Î_ ¿‹˝›˘√, ’»Ì iÎÎfi›˘√, ’»Ì ¤„@÷›˘√ó±Î‰˘ ø‹ ‹Îfiı »ı ±fiı ¿˘¥ ±Î«Î›˘˝ ’Ëı·Î_
¿‹˝›˘√, ’»Ì ¤„@÷›˘√ ±fiı ’»Ì iÎÎfi›˘√ó±Î‰˘ ø‹ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ √Ì÷Î ≠◊‹ iÎÎfi›˘√, ’»Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı
’»Ì ¤„@÷›˘√ó±Î‰Î ø‹fiı ‹Îfiı »ı. √Ì÷Î ¿‹˝›˘√fiı iÎÎfi›˘√ ¿fl÷Î_ «Ïœ›Î÷˘ ‹Îfiı »ıó“÷›˘V÷
¿‹˝ÁL›ÎÁÎI¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı.” (√Ì÷Î 5/2). ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfi›˘√ ωfiÎ ÷˘ ¿‹˝›˘√ ◊¥ ¿ı »ıó“¿‹˝HΈ‰ ÏË
Á_ÏÁÏ©‹Î„V◊÷Î …fi¿Îÿ›—” (√Ì÷Î 3/20), “›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” (√Ì÷Î 4/23), ’fl_÷ ¿‹˝›˘√
ωfiÎ iÎÎfi›˘√ ◊‰˘ ¿ÃHÎ »ıó“ÁL›ÎÁV÷ ‹ËÎ⁄Îˢ ÿ—¬‹ÎMÔ÷‹›˘√÷—” (√Ì÷Î 5/6). lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ’HÎ ’Ëı·Î_
iÎÎfi›˘√, ’»Ì ¿‹˝›˘√, ’»Ì ¤„@÷›˘√˘ó±Î‰˘ ø‹ »ı.1 ±ı¿ ω·ZÎHÎ ‰Î÷ ⁄Ì∞ ’HÎ »ı ¿ı, √Ì÷Î ¿‹˝›˘√ ±fiı
iÎÎfi›˘√ó⁄LÔfiıfiı Á‹¿ZÎ ±fiı ·˙Ï¿¿ ¿Ëı »ıó“·˘¿ıû„V‹„L¶Ï‰zÎ ÏfiWÔÃÎ.” (√Ì÷Î 3/3). ZÎfl (…√÷) ±fiı ±ZÎfl
(∞‰)ó⁄LÔfiı ·˙Ï¿¿ »ıó“¶Îω‹˙ ’vÊ˘ ·˘¿ı ZÎflçÎZÎfl ±ı‰ «” (√Ì÷Î 15/16) ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±·˙Ï¿¿ »ıó
“µk΋— ’vÊVI‰L›—” (√Ì÷Î 15/17). ZÎflfiı ·¥fiı ¿‹˝›˘√ ±fiı ±ZÎflfiı ·¥fiı iÎÎfi›˘√ ≠‰÷˝‹Îfi »ı; ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√
±fiı iÎÎfi›˘√ó⁄LÔfiı ·˙Ï¿¿ »ı. ’fl_÷ ¤„@÷›˘√ ¤√‰Îfifiı ·¥fiı ≠‰÷ı˝ »ı; ÷ı◊Ì ÷ı ±·˙Ï¿¿ »ı.
√Ì÷αı ¤„@÷fiı Á‰˝lıWÔà ¿ËÌ »ı (»ßÎ ±K›Î›fi˘ ÁÕ÷ηÌÁ‹˘ f·˘¿). √Ì÷ÎfiÌ ¤„@÷ ¤ıÿ‰Î‚Ì fi◊Ì, ⁄·¿ı
±¶ˆ÷ ¤„@÷ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı¥±ı ÷˘ iÎÎfi‹Î_ ¶ˆ÷ »ı ±fiı ¤„@÷‹Î_ ±¶ˆ÷ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfi‹Î_ ÷˘ …Õ-«ı÷fi, …√÷Ô˚-
∞‰, ÂflÌfl-ÂflÌflÌ, ±Á÷-Á÷, ≠¿ÚÏ÷-’vÊ ‰√ıflı ⁄O⁄ı »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î_ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … »ıó“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚.”
(√Ì÷Î 7/19), “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” (√Ì÷Î 9/19). ¤√‰Îfiı iÎÎfifiÎ ÁΑfi˘‹Î_ ’HÎ ¤„@÷ fiı … √HÎÎ‰Ì »ıó“‹Ï›
«ÎfiL››˘√ıfi.” (√Ì÷Î 13/10) ±fiı √HÎÎ÷Ì÷ ◊‰Îfi˘ µ’Λ ’HÎ ¤„@÷ … »ı ±ı‹ ¿èÎ_ »ıó“‹Î_ « ›˘ûT›Ï¤«ÎflıHΔ
(√Ì÷Î 14/26). iÎÎfifiÌ lıWÔÃÏfiWÔÃÎ◊Ì ’HÎ lıWÔà ¤„@÷ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ıó“‹ÿÔ˚¤„@÷_ ·¤÷ı ’fl΋Ô˚” (√Ì÷Î 18/55).
±Î ’flΤ„@÷ (lıWÔà ¤„@÷)◊Ì ΩHΉ_, Ωı‰_ ±fiı ≠‰ı ¿fl‰˘óhÎHÎı›fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ»ı (11/54). ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ
¤@÷fiı ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ó⁄LÔfiıfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı (10/10-11). ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiı ⁄‘Î◊Ì µk΋
›˘√Ì ¿è΢ »ıó“Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷—” (6/47), “÷ı ‹ı ›@÷÷‹Î ‹÷Η” (12/2), “Á ›˘√Ì ’fl‹˘ ‹÷—” (6/32).
K›Îfi›˘√‹Î_ ’HÎ ¤„@÷ »ıó“›@÷ ±ÎÁÌ÷Ô˚ ‹I’fl—” (6/14). ¿‹˝›˘√‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ¤„@÷ ⁄÷Î‰Ì »ıó“›@÷ ±ÎÁÌ÷
‹IÔ’fl—” (2/61). ¤√‰Îfiı ⁄‘Î ›˘√˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ¤„@÷fiÎ ±Îl›fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ±Î ¤„@÷fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı. ±…\˝fifi˘

1. ›˘√ÎVÔhΛ˘ ‹›Î ≠˘@Ô÷Î L≤HÎÎ_ lı›˘Ï‰Ï‘IÁ› –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/20/6)

iÎÎfi_ ¿‹* « ¤„@÷ç fi˘’Λ˘ûL›˘û„V÷ ¿<hÎÏ«÷Ô˚ –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/20/6)
 [7]
≠ffi ¤„@÷fiΠωʛ‹Î_ fi Ë÷˘, ÷ı‹ »÷Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ¿›* (18/56◊Ì 66‹Î f·˘¿
Á‘Ì). ¤„@÷◊Ì Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı (7/29 ±fiı 30‹˘ f·˘¿).
√Ì÷Îfi˘ ÁÎ÷‹˘, fi‰‹˘ ±fiı ’_ÿfl‹˘ ±K›Î›, ÿ‹Π±K›Î›fiÌ Âw±Î÷ ÷◊Î ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ 56‹Î◊Ì 66‹Î
Á‘ÌfiÎ f·˘¿˘ ±‹fiı ⁄Ë ω·ZÎHÎ ÿı¬Î› »ı. ±ı f·˘¿˘‹Î_ @›Î_› “±…\˝fi µ‰Î«” fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±Î ⁄‘Î f·˘¿˘ ¤√‰Îfifiı
’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ¿èÎÎ »ı.
√Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√fiÎ ‰Hνfi‹Î_ iÎÎfi›˘√ó¤„@÷›˘√fiÌ, iÎÎfi›˘√fiÎ ‰Hνfi‹Î_ ¿‹˝›˘√ó¤„@÷›˘√fiÌ ±fiı
¤„@÷›˘√fiÎ ‰Hνfi‹Î_ ¿‹˝›˘√óiÎÎfi›˘√fiÌ ‰Î÷ ’HÎ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ÁΑ¿ ¿˘¥ ’HÎ ›˘√
±’fiΉı ÷˘ ÷ıfiı hÎHÎı ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ‹„@÷ ±fiı ¤„@÷ ⁄LÔfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı,
’flÎ ±fiı ±’flÎó⁄LÔfiı ≠¿ÚÏ÷›˘ ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. iÎÎfi›˘√ ’flÎ-≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı ±fiı ¿‹˝›˘√ ±’flÎ-≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı
≠‰÷˝‹Îfi »ı. ÷ı ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ±ı¿ ›˘√ ’ÒHν ◊÷Î_ hÎHÎı ›˘√˘ ’ÒHν ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ±ı‹Î_ ±ı¿ Âfl÷ ±ı »ı ¿ı,
ÁΑ¿ ’˘÷ÎfiÎ ‹÷fi˘ ±Î√˛Ë fi flάı ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ‹÷fi_ ¬_Õfi ±◊‰Î Ïfi_ÿÎ fi ¿flı, ⁄ÌΩfiÎ ‹÷fiı fiÎfi˘ (µ÷fl÷˘)
fi ‹Îfiı. ’˘÷ÎfiÎ ‹÷fi˘ ±Î√˛Ë flά‰Î◊Ì ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ‹÷fiı fiÎfi˘ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfi_ ¬_Õfi ±◊‰Î Ïfi_ÿÎ ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿fiı
‹„@÷ (÷k‰iÎÎfi)fiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¤„@÷ (’fl‹≠ı‹)fiÌ ±◊ν÷Ô˚ Á‹√˛÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì.

’ÏflÏÂpfiÎ Á_⁄_‘‹Î_
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î ±ı¿ ±ı‰˘ ω·ZÎHÎ √˛_◊ »ı, …ıfi˘ ±Î… Á‘Ì¿˘¥ ’Îfl ’Î‹Ì Â@›_ fi◊Ì, fi ’Îfl ’΋ı »ı, fi ’Îfl
’Î‹Ì Â¿Âı ±fiı ’Îfl ’Î‹Ì ’HΠ¿÷_ fi◊Ì. ¨ÕÎ µ÷flÌfiı ±ıfi_ ±K››fi-‹fifi ¿fl‰Î◊Ì Ïfi÷ fi‰Î-fi‰Î ω·ZÎHÎ ¤Î‰˘ ≠√À
◊÷Î flËı »ı. √Ì÷΋Î_ …ıÀ·˘ ¤Î‰ ¤›˘˝ »ı, ÷ıÀ·˘ ⁄Ï©‹Î_ ±Î‰÷˘ fi◊Ì. …ıÀ·˘ ⁄Ï©‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ıÀ·˘ ‹fi‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘.
…ıÀ·˘ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıÀ·˘ ¿ËÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì. …ıÀ·˘ ¿ËÌ Â¿Î› »ı, ±ıÀ·˘ ·¬Ì ¿Î÷˘ fi◊Ì. √Ì÷ÎfiÌ ¿˘¥ ÁÌ‹Î fi◊Ì,
’fl_÷ ÷ıfiÌ T›ÎA›Î ÁÌÏ‹÷ … ◊Λ »ı. ±‹ÎflÎ ±_÷—¿flH΋Î_ √Ì÷ÎfiÎ …ı ¤Î‰ ±ÎT›Î Ë÷Î, ÷ı ⁄‘Î ≠◊‹ “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ”
À̿΋Î_ ·¬Ì ÿÌ‘Î Ë÷Î. ’fl_÷I›Îfl ’»Ì ’HΠω«Îfl ¿fl÷Î_ ¤√‰I¿Ú’Î ÷◊Î Á_÷˘fiÌ ¿Ú’Î◊Ì fi‰Î-fi‰Î ¤Î‰ ≠√À ◊÷Î √›Î.
÷ı ⁄‘Îfiı ˉı “’ÏflÏÂp-¤Î‰”fiÎ w’‹Î_ “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” À̿΋Î_ µ‹ıfl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎÎ »ı.
“ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” ÀÌ¿Îfi_ ·ı¬fi ¿Î›˝ «Î·÷_ Ë÷_ I›Îflı ±‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ Ïfi√˝HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î Ë÷Ì; ¿ı‹ ¿ı ±‹ÎflÎ
ÏÂZÎH΋Î_ Ïfi√˝HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î flËÌ ±fiı ω«Îfl ’HÎ ÷ıfi˘ … ¿›˘˝. ’fl_÷ ÏfiW’ZÎ ◊¥fiı ¨Õ˘ ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±‹fiı
¤√‰ÎfifiÎ Á√HÎ (Á‹√˛) V‰w’fiÌ ÷◊Î ¤„@÷fiÌ ≠‘Îfi÷Î ÿı¬Î¥. ‹ÎhÎ Ïfi√˝HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î V‰Ì¿Îfl‰Î◊Ì ⁄‘Î Á_›˘fi_
Á‹Î‘Îfi ◊÷_ fi◊Ì. ’fl_÷ ‹ÎhÎ Á√HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î V‰Ì¿Îfl‰Î◊Ì ¿˘¥ Á_› ⁄Î¿Ì flËı÷˘ fi◊Ì. Á‹√˛÷Î Á√H΋Î_ …
»ı, Ïfi√˝H΋Î_ fi◊Ì. ¤√‰Îfiı ’HÎ Á√HÎfiı … Á‹√˛ ¿èÎ_ »ıó“±Á_›_ Á‹√˛_ ‹Î‹Ô˚” (√Ì÷Î 7/1).
’ÏflÏÂp ·¬‰Î »÷Î_’HÎ Ë∞ ±‹fiı ’Òfl˘ Á_÷˘Ê ◊›˘ fi◊Ì ±fiı ±‹ı √Ì÷ÎfiΠωʛ‹Î_ ω«Îfl ¿fl‰Îfi_ ⁄_‘
¿›* fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤Ï‰W›‹Î_ ¤√‰I¿Ú’Î ÷◊Î Á_÷˘fiÌ ¿Ú’Î◊Ì ¿ı‰Î-¿ı‰Î fi‰Î ¤Î‰˘ ≠√À ◊Âıó÷ı ¿ËÌ Â¿Î› fiËŸ. ’fl_÷
‹fiW›-∞‰fifiÌ ’ÒHν÷Î ¤„@÷ (≠ı‹)fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … »ıó±ı‹Î_ ±‹fiı ÁËı… ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì.
’Ëı·Î_ “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” À̿΋Î_ f·˘¿˘fiÎ ±◊˝ ±L‰›ÁÏË÷ fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ @›Î_¿-@›Î_¿ µHÎ’ flËÌ √¥ Ë÷Ì.
ˉı f·˘¿˘fiÎ ±L‰›ÁÏË÷ ±◊˝ ±Î’Ìfiı ÷ı µHÎ’fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±L‰›fiÎ ±◊˝‹Î_ @›Î_¿ ±◊˝‹Î_ ±fiı
@›Î_¿ ‰Î@›fiÌ Á_ÿfl÷Îfiı K›Îfi‹Î_ flάÌfiı ω«Îfl’Ò‰˝¿ ωÂıÊ ’Ïfl‰÷˝fi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
‰Î«¿˘fiı ’Ëı·Î_fiÌ ±fiı ’»ÌfiÌ (’ÏflÏÂWÔÀ) T›ÎA›Î‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ …HÎΛ ÷˘ ÷ı‹HÎı ’»ÌfiÌ T›ÎA›ÎfiÎ ¤Î‰˘ …
√˛ËHÎ ¿fl‰Î Ωı¥±ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı, ’Ëı·Î_fiÌ ±’ıZÎÎ ’»Ì◊Ì ·¬ı·Î ωʛfi_ ‰‘Îflı ‹Ëk‰ ˢ› »ı. ±ı‹Î_ ±ı ‰Î÷fi_
ωÂıÊ K›Îfi flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı, ÁΑ¿˘fi_ ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflı ±ÏË÷ fi ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÀÌ¿Î ‹A›÷— ÁΑ¿˘fiÎ
ÏË÷fiÌ ºÏp◊Ì ·¬‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ω¶÷ÎfiÌ ºÏp◊Ì fiËŸ.
ÁΑ¿˘±ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ ±Î√˛Ë fi flάÌfiı ±Î ÀÌ¿Îfiı ‰Îfl_‰Îfl ‰Î_«‰Ì Ωı¥±ı. ÷ı±˘ ¨Õ˘ ω«Îfl ¿flÂı ÷˘ ‰ÎV÷ω¿
÷k‰ ÷ı‹fiÌ Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì …Âı ±fiı …ı ‰Î÷ ±Î À̿΋Î_ ±Î‰Ì fi◊Ì, ÷ı ’HÎ ÷ı‹fiı Á‹Ω¥ …Âı.
ωfiÌ÷ó
V‰Î‹Ì fl΋Á¬ÿÎÁ
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

¿ÚWHÎ_ ‰Lÿı …√ÿÔ˚√v‹Ô˚

’flοÚ÷fi‹ÿÔ˚⁄L‘_ ’fl_ ⁄˛õ fiflοÚÏ÷ – Á˙Lÿ›˝ÁÎflÁ‰˝V‰_ ‰Lÿı fiLÿÎI‹…_ ‹Ë— ––
≠’¯Î’ÎÏflΩ÷Λ ÷˘IÔhΉıhΈ¿’ÎHΛı – iÎÎfi‹ƒÎ› ¿ÚWHÎΛ √Ì÷ÎQ≤÷ÿËı fi‹— ––
‰Áÿı‰Á÷_ ÿı‰_ ¿oÁ«Îcfl‹ÿ˝fi‹Ô˚ – ÿı‰¿Ì’fl‹ÎfiLÿo ¿ÚWHÎ_ ‰Lÿı …√ÿÔ˚√v‹Ô˚ ––
óá ó

‰_ÂÌω¤ÒÏÊ÷¿flίΉfiÌflÿΤÎ÷ÔÔ˚ –
’Ì÷ÎQ⁄flÎÿvHÎωQ⁄Œ·Î‘fl˘WÔÃÎ÷Ô˚ ––
’ÒHÎı˝LÿÁLÿfl‹¬ÎÿflωLÿfiıhÎÎ÷Ô˚ –
¿ÚWHÎÎ÷Ô˚ ’fl_ Ï¿‹Ï’ ÷k‰‹Ëo fi Ωfiı ––
óáó

¤ÌW‹ƒ˘HÎ÷ÀÎ …›ƒ◊…·Î √ÎL‘ÎflfiÌ·˘I’·Î ––

ÂS›√˛Îˉ÷Ì ¿Ú’ıHÎ ‰ËfiÌ ¿HÎı˝fi ‰ı·Î¿<·Î ––
±rI◊΋ω¿HνC΢fl‹¿flÎ ÿ›˘˝‘fiΉÏ÷˝fiÌ ––
Á˘kÎÌHÎν ¬· ’ÎHÕ‰ˆ flHÎfiÿÌ ¿ˆ‰÷˝¿— ¿ı‰— ––
óá ó

±ı¿o ÂÎVÔhÎ_ ÿı‰¿Ì’hÎ√Ì÷‹ı¿˘ ÿı‰˘ ÿı‰¿Ì’hÎ ±ı‰ ––

±ı¿˘ ‹LÔhÎV÷V› fi΋ÎÏfi ›ÎÏfi ¿‹Î˝M›ı¿o ÷V› ÿı‰V› Áı‰Î ––
óá ó
 –– lÌËÏfl— ––

ωʛ-ÁÒÏ«
f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl
’Îy◊fi .................................................. ......... 3-15 hÎÌΩı ±K›Î›
’Ëı·˘ ±K›Î› 1-8 ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı
1-11 ’Î_Õ‰ ±fiı ¿˙fl‰ ÁıfiÎfiÎ ‹A›- ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_
‹A› ‹ËÎfl◊̱˘fiÎ_ fi΋˘fi_ ‰Hνfi Ïfiw’HÎ .................................... ...145-160
(ωÂıÊ ‰Î÷ 11) .................... ..........1-12 (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 149, 151; ωÂıÊ
12-19 ⁄Lfiı ’Z΢fiÌ Áıfiα˘fiÎ Â_¬‰Îÿfifi_ ‰Î÷ 153; ÁΑfi Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿
‰Hνfi ....................................... ....... 13-18 ‰Î÷ 159)
20-27 ±…\˝fi ¶ÎflÎ ÁıfiÎfi_ ±‰·˘¿fi ... ....... 19-24 9-19 ›iÎ ±fiı V≤Ïp«øfiÌ ’fl_’flÎ
28-47 ±…\˝fi ¶ÎflÎ ¿Î›fl÷Î, ¢¿ ±fiı ÁflÏZÎ÷ flά‰Î ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝
’çÎkÎÎ’‰Î‚Î_ ‰«fi˘ ¿Ëı‰Î_ ÷◊Î ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_
Á_…› ¶ÎflΠ¢¿‹BÔfi ±…\˝fifiÌ Ïfiw’HÎ .................................... ...160-186
±‰V◊Îfi_ ‰Hνfi ........................ ....... 24-39 (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 162; ¿÷˝T› ±fiı
(ωÂıÊ ‰Î÷ 32, 37) ±Ï‘¿ÎflóÁ_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 166;
’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı ¿÷˝T›óÁ_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 169;
µ‰Î« ....................................... ............. 40 ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 179; ωÂıÊ ‰Î÷
’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ............. 40 180, 183; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 186)
20-29 ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
⁄ÌΩı ±K›Î› ±Î‰U›¿÷Îfi_ Ïfiw’HÎ ................. ...186-207
1-10 ±…\˝fifiÌ ¿Î›fl÷ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ Á_…› (’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
¶ÎflÎ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ±…\˝fifiÎ 187; ωÂıÊ ‰Î÷ 191, 196,
Á_‰Îÿfi_ ‰Hνfi ............................ ....... 41-52 197, 200, 201 √HÎ ±fiı ¿‹˝fiÎ
(ωÂıÊ ‰Î÷ 46) ω¤Î√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfiÎ µ’Λ˘
11-30 ÁÎ_A››˘√fi_ ‰Hνfi ...................... ....... 52-87 203; ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’vÊ Á_⁄_‘Ì
(ωÂıÊ ‰Î÷ 57, 63, ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 204; ωÂıÊ ‰Î÷
65; ωÂıÊ ‰Î÷ 70, 70, 76, 79 205)
≠¿flHÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 85) 30-35 flÎ√-¶ıÊflÏË÷ ⁄fiÌfiı V‰‘‹˝ ±fiÁÎfl
31-38 ZÎÎhΑ‹˝fiÌ ºÏp±ı ›© ¿fl‰ÎfiÌ ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ .......... ...207-229
±Î‰U›¿÷Îfi_ ≠Ï÷’Îÿfi .............. ....... 88-94 (±’˝HÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 208;
(≠¿flHÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 93) ¿Î‹fiÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 208;
39-53 ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ......................... ..... 94-117 ωÂıÊ ‰Î÷ 210; flÎ√-¶ıÊ µ’fl
(Á‹÷Î Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 96; ω…› ‹ı‚‰‰ÎfiÎ µ’Λ˘ 218;
ωÂıÊ ‰Î÷ 101; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 105; Áı‰Î Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 221;
⁄Ï© ±fiı Á‹÷Î Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 226; V‰‘‹˝ ±fiı ’fl‘‹˝
‰Î÷ 108) Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 228)
54-72 „V◊÷≠iÎfiÎ_ ·ZÎH΢ ‰√ıflıfi_ 36-43 ’Î’˘fiÎ ¿ÎflHΤÒ÷ “¿Î‹”fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ
‰Hνfi ....................................... ...117-142 ≠ıflHÎÎ ....................................... ...229-247
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 130, ±Ëo÷Î-‹‹÷Î◊Ì (¿Î‹fiÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 231;
flÏË÷ ◊‰ÎfiÎ µ’Λ˘ 138; ωÂıÊ Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 234, 237, 240;
‰Î÷ 141) ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 245, 247) hÎÌΩ
±ZÎfl ±fiı µ‰Î« ....................... ........... 143 ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î« .. ........... 249
⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ... ........... 143 hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ... ........... 249
 [10]

f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl
«˘◊˘ ±K›Î› 10-15 ±ÎÁfifiÌ Ï‰Ï‘ ±fiı Œ‚ÁÏË÷
1-15 ¿‹˝›˘√fiÌ ’fl_’flÎ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ Á√HÎ-ÁοÎflfiÎ K›Îfifi_ ‰Hνfi ..... ...411-418
…L‹˘ ÷◊Î ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Îfi_ (ωÂıÊ ‰Î÷ 412)
‰Hνfi ....................................... ...251-289 16-23 Ïfi›‹˘fi_ ±fiı Œ‚ÁÏË÷ V‰w’fiÎ
(ωÂıÊ ‰Î÷ 254; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ K›Îfifi_ ‰Hνfi ............................ ...418-430
259; ωÂıÊ ‰Î÷ 265; ±‰÷Îfl (ωÂıÊ ‰Î÷ 420, 422, 424)
Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 268; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 24-28 Œ‚ÁÏË÷ Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiÎ K›Îfifi_
276; ωÂıÊ ‰Î÷ 282) ‰Hνfi ....................................... ...430-439
16-32 ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fi_ ±fiı ÷ÿfiÁÎfl ›i΢fi_ (K›Îfi Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 432;
‰Hνfi ....................................... ...289-315 ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰ÎfiÌ
(ωÂıÊ ‰Î÷ 290; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ ›„@÷±˘ 436)
291; ωÂıÊ ‰Î÷ 305; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 29-32 Á√HÎ ±fiı Ïfi√˝HÎfi_ K›Îfi ¿flfiÎflÎ
307; ωÂıÊ ‰Î÷ 312) ›˘√̱˘fiÎ ±fi¤‰ ................... ...439-445
33-42 iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ ÷◊Î 33-36 ‹fifiÎ Ïfi√˛Ëfi˘ ωʛ ............... ...445-451
≠ıflHÎÎ ....................................... ...315-331 (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 451)
(iÎÎfi≠΄MÔ÷fiÌ ≠«Ï·÷ ≠Ïø›Î 316; 37-47 ›˘√¤˛pfiÌ √Ï÷fi_ ‰Hνfi ±fiı ¤„@÷-
ωÂıÊ ‰Î÷ 324, 326, 328) ›˘√Ìfi˘ ‹ÏË‹Î ......................... ...452-464
«˘◊Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl (ωÂıÊ ‰Î÷ 453, 459, 461;
±fiı µ‰Î« ........... 331 ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 463; ωÂıÊ ‰Î÷
«˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ... ........... 331 467) »ßÎ ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl
’Î_«‹˘ ±K›Î› ±fiı µ‰Î« ............................... ........... 468
1-6 ÁÎ_A››˘√ ÷◊Î ¿‹˝›˘√fiÌ ±ı¿÷Îfi_ »ßÎ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ... ........... 468
≠Ï÷’Îÿfi ±fiı ¿‹˝›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ ...333-346 ÁÎ÷‹˘ ±K›Î›
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 339, ωÂıÊ 1-7 ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ Á‹√˛ w’fiÎ
‰Î÷ 343) ‰HνfifiÌ ≠Ï÷iÎÎ ÷◊Î ±’flÎ-’flÎ
7-12 ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑfifi˘ ≠¿ÚÏ÷±˘fiÎ Á_›˘√◊Ì ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
≠¿Îfl ....................................... ...346-360 µI’ÏkÎ …HÎΉÌfiı ’˘÷Îfiı … ⁄‘Îfi_
(ωÂıÊ ‰Î÷ 347, 352; ‹ÎÏ‹˝¿ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ÿÂ퉉_ .................... ...469-490
‰Î÷ 358) (ωÂıÊ ‰Î÷ 471; ÂflHÎÎ√Ï÷fiÎ
13-26 Œ‚ÁÏË÷ ÁÎ_A››˘√fi˘ ωʛ ..... ...360-384 ’›Î˝›˘ 471; iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfi
(Á‹÷Î Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 369) Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 474; ωÂıÊ
27-29 K›Îfi ±fiı ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ........... ...385-389 ‰Î÷ 483)
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı 8-12 ¿ÎflHÎw’◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_
µ‰Î« ........... 389 ‰Hνfi ....................................... ...490-500
’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ........... 389 (ωÂıÊ ‰Î÷ 493, 498)
»ß˘ ±K›Î› 13-19 ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊fiÎflÎ ±fiı ÂflHÎı
1-4 ¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ ±fiı ›˘√Îwœ fiÏË ◊fiÎflα˘fi_ ‰Hνfi ............... ...501-528
‹fiW›fiÎ_ ·ZÎH΢ ........................ ...391-400 (ωÂıÊ ‰Î÷ 506, 511; ‹ÎÏ‹˝¿
(ωÂıÊ ‰Î÷ 393) ‰Î÷ 512, 522; ‹ËÎI‹Î±˘fi˘
5-9 ±ÎI‹˘©Îflfiı ‹ÎÀı ≠ıflHÎÎ ±fiı ÏÁ© ‹ÏË‹Î 524)
¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ·ZÎH΢ ..................... ...400-411 20-23 ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiα˘fi_
(µ©Îfl Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 401; Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ......................... ...528-534
ωÂıÊ ‰Î÷ 409) (ωÂıÊ ‰Î÷ 533)
 [11]

f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl
24-30 ¤√‰Îfifi˘ ≠¤Î‰ fiÏË 16-19 ¿Î›˝-¿ÎflHÎw’◊Ì ¤√‰IV‰w’
ΩHÎfiÎflα˘fiÌ Ïfi_ÿÎ ±fiı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ..................... ...629-634
ΩHÎfiÎflα˘fiÌ ≠Â_ÁÎ ÷◊Î 20-25 Á¿Î‹ ±fiı ÏfiW¿Î‹ µ’ÎÁfiÎfi_
¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛ w’fi_ ‰Hνfi ....... ...534-557 Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ......................... ...634-643
(ωÂıÊ ‰Î÷ 534, 543; ¤√‰ÎfifiÎ (ωÂıÊ ‰Î÷ 639, 642)
Á‹√˛w’ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 548; 26-34 ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ¤√‰Îfifiı
±K›Î›-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 550) ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi_ Œ‚ ⁄÷ΉÌfiı ¤„@÷fiÎ
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı ±Ï‘¿Îfḻ˘fi_ ±fiı ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ...643-670
µ‰Î« ....................................... ........... 556 (ωÂıÊ ‰Î÷ 644, 646, 648;
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ........... 556 ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 657; ωÂıÊ ‰Î÷ 661;
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ ÁÎfl ............... ...556-557 ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 662, 664; ωÂıÊ ‰Î÷
±Îˢ ±K›Î› 668; ÁÎ÷‹Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
1-7 ±…\˝fifiÎ ÁÎ÷ ≠ffi˘ ±fiı ¤√‰Îfi ωʛfiÌ ±ı¿÷Î 668)
¶ÎflÎ ÷ı‹fi˘ µkÎfl ±Î’÷Î_ Ïfifl_÷fl fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
’˘÷Îfi_ V‹flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ µ‰Î« ....................................... ........... 670
±Î’‰Ì ..................................... ...559-573 fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ .. ........... 670
(ωÂıÊ ‰Î÷ 563; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ fi‰‹Î ±K›Î›fi˘ ÁÎfl ................. ...671-672
567; ωÂıÊ ‰Î÷ 569; V‹flHÎ ÿÁ‹˘ ±K›Î›
Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 572) 1-7 ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fi_
8-16 Á√HÎ-ÏfiflοÎfl, Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ¿◊fi ÷◊Î ÷ı‹fiı ΩHΉÎfi˘ ‹ÏË‹Î ...673-684
±fiı Á√HÎ-ÁοÎflfiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ (ωÂıÊ ‰Î÷ 679, 682)
Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ........................ ...574-585 8-11 Œ‚ÁÏË÷ ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷ ±fiı
(ωÂıÊ ‰Î÷ 582, 584, 584) ¤√‰I¿Ú’Îfi˘ ≠¤Î‰ .................. ...684-692
17-22 ⁄˛õ·˘¿Á‘ÌfiÌ ±‰Ï‘fi_ ±fiı (ωÂıÊ ‰Î÷ 685, 691)
¤√‰ÎfifiÌ ‹ËkÎÎ ÷◊Î ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ...585-593 12-18 ±…\˝fi ¶ÎflÎ ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ±fiı
(ωÂıÊ ‰Î÷ 592)
›˘√ ÷◊Πω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı‰Î ‹ÎÀı
23-28 Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ - √Ï÷±˘fi_ ‰Hνfi
≠Î◊˝fiÎ ..................................... ...692-698
±fiı ÷ıfiı ΩHΉΉ΂Π›˘√̱˘fi˘
19-42 ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_
‹ÏË‹Î...................................... ...593-601
±fiı ›˘√fi_ ‰Hνfi ...................... ...698-723
(ωÂıÊ ‰Î÷ 596)
(ωÂıÊ ‰Î÷ 716; 720)
±ÎËΠ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
µ‰Î« ....................................... ........... 601
µ‰Î« ....................................... ........... 723
±ÎËΠ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ........... 601
fi‰‹˘ ±K›Î› ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ........... 723
1-6 ≠¤Î‰ ÁÏË÷ ωiÎÎfifi_ ‰Hνfi ....... ...603-616 ±Ï√›Îfl‹˘ ±K›Î›
(iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfi-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ 1-8 ωflÎÀw’ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fifiÌ
‰Î÷ 604; ωÂıÊ ‰Î÷ 608; ‹ÎÏ‹˝¿ ≠Î◊˝fiÎ ±fiı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ±…\˝fifiı
‰Î÷ 613; ωÂıÊ ‰Î÷ 615) ÏÿT›«ZÎfi_ ÿÎfi ¿fl‰_ ................... ...725-734
7-10 ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·›fi_ ‰Hνfi .... ...616-622 (ωÂıÊ ‰Î÷ 732, 733)
11-15 ¤√‰Îfifi˘ Ï÷flV¿Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷ı‹ 9-14 Á_…› ¶ÎflÎ K≤÷flÎpˇ ≠I›ı ωflÎÀ
… ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ V‰w’fi_ ‰Hνfi ............................ ...734-738
≠¿ÚÏ÷fi˘ ±Îl› ·ı‰Î‰Î‚α˘fi_ ¿◊fi 15-31 ±…\˝fi ¶ÎflΠωflÎÀw’fiı ÏfiË΂‰_
÷◊Î ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±Îl› ·ı‰Î‰Î‚Î ±fiı ÷ıfiÌ V÷Ï÷ ¿fl‰Ì ............... ...738-754
¤@÷˘fiÎ ¤…fifi_ ‰Hνfi ............... ...622-629 (ωÂıÊ ‰Î÷ 739; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 744)
 [12]

f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl
32-35 ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ ±Ï÷-µ√˛ (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 845; ωÂıÊ ‰Î÷
ωflÎÀw’fi˘ ’Ïfl«› ±fiı ›© ‹ÎÀı 852, 854, 857, 865)
±ÎiÎÎ ....................................... ...754-760 19-34 iÎÎfi ÁÏË÷ ≠¿ÚÏ÷ - ’vÊfi_ ω‰ı«fi ... 876-898
(ωÂıÊ ‰Î÷ 758) (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 889)
36-46 ±…\˝fi ¶ÎflΠωflÎÀw’ ¤√‰ÎfifiÌ ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
V÷Ï÷ ±fiı ≠Î◊˝fiÎ ...................... ...760-772 µ‰Î« ....................................... ............ 899
(±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ±Ï√›Îfl ÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ .. ............ 899
flÁ˘fi_ ‰Hνfi 769, ωÂıÊ ‰Î÷ 770) «˙ÿ‹˘ ±K›Î›
47-50 ¤√‰Îfi ¶ÎflΠωflÎÀw’fiÎ ÿ½fifiÌ
ÿ·˝¤÷Î …HÎΉ‰Ì ±fiı ¤›¤Ì÷ 1-4 iÎÎfifi˘ ‹ÏË‹Î ±fiı ≠¿ÚÏ÷ - ’vÊ
±…\˝fifiı ±ÎrÎÁfi ±Î’‰_ ............ ...772-779 ¶ÎflÎ …√÷fiÌ µI’ÏkÎ .................. ... 901-905
(ωÂıÊ ‰Î÷ 773; Á_…› ±fiı 5-18 Ák‰, fl… ±fiı ÷‹ - ±ı hÎHÎ √H΢fi_
±…\˝fifiÌ ÏÿT› ºÏp @›Î_ Á‘Ì flËÌ? ω‰ı«fi .................................... ... 906-925
776) (ωÂıÊ ‰Î÷ 906, 912; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
51-55 ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ «÷¤˝…w’fi_ ‹Ëk‰ 917; ωÂıÊ ‰Î÷ 922, 924)
…HÎÎ‰Ì ÷ıfiÎ ÿ½fifi˘ µ’Λ ⁄÷Ή‰˘ ...779-786 19-27 ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ µ’Λ ÷ı‹ …
(ωÂıÊ ‰Î÷ 784, 785) √HÎÎ÷Ì÷ ’vÊfiÎ_ ·ZÎH΢ ............. ... 925-937
±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl (ωÂıÊ ‰Î÷ 929)
±fiı µ‰Î« ................................ ........... 786 «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î µ‰Î« ........... 937
»oÿ .......................................... ........... 786 «˙ÿ‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ . ............ 937
’_ÿfl‹˘ ±K›Î›
⁄Îfl‹˘ ±K›Î› 1-6 Á_ÁÎfl-T≤ZÎfi_ ÷◊Î ÷ıfi_ »ıÿfi ¿flÌfiı
1-12 Á√HÎ ±fiı Ïfi√˝HÎ µ’ÎÁ¿˘fiÌ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı …‰Îfi_ ±fiı
lıWÔÃ÷Îfi˘ ÏfiHν› ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ¤√‰ÎfifiÎ ‘΋fi_ ‰Hνfi ............. ...939-960
≠΄MÔ÷fiÎ_ «Îfl ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi ....... ...787-820 (ωÂıÊ ‰Î÷ 947, 955, 956;
(ωÂıÊ ‰Î÷ 795; ωÂıÊ ‰Î÷ - ‰ˆflÎB› Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 948;
Á√HÎ-µ’ÎÁfiÎfiÌ Á√‹÷α˘ ±fiı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰ÎfiÎ
Ïfi√˝HÎ-µ’ÎÁfiÎfiÌ ¿ÏÃfi÷α˘ ¿ıÀ·Î¿ Á√‹ µ’Λ˘ 949)
800; ωÂıÊ ‰Î÷ 807; 7-11 ∞‰ÎI‹ÎfiÎ V‰w’fi_ ±fiı ÷ıfiı ΩHÎfiÎflÎ
¤√‰I≠΄MÔ÷ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ ±fiı fiÏË ΩHÎfiÎflα˘fi_ ‰Hνfi ..... ...960-979
809; ¿‹˝Œ‚-I›Î√ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ (ωÂıÊ ‰Î÷ 963, 970, 971;
‰Î÷ 817; ÁΑfi Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 973, 976)
‰Î÷ 819) 12-15 ¤√‰ÎfifiÎ ≠¤Î‰fi_ ‰Hνfi .......... ...979-989
13-20 ÏÁ©-¤@÷˘fiÎ_ ±˘√HΫ΂ÌÁ (’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ........................... ... 820-841 985; ≠¿flHÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 835; ≠¿flHÎ Á_⁄_‘Ì
987; ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 988)
ωÂıÊ ‰Î÷ 836)
16-20 ZÎfl, ±ZÎfl ±fiı ’vÊ˘k΋fi_ ‰Hνfi
⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
µ‰Î« ....................................... ............ 841 ÷◊Î ±K›Î›fi˘ µ’Á_ËÎfl ........... ...989-998
⁄Îfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ . ............ 841 (‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 992; ωÂıÊ ‰Î÷ 993)
’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
÷ıfl‹˘ ±K›Î› µ‰Î« ....................................... ........... 998
1-18 ZÎıhÎ, ZÎıhÎiÎ (∞‰ÎI‹Î), iÎÎfi ±fiı iÎı› ’_ÿfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ........... 999
(’fl‹ÎI‹Î)fi_ ¤„@÷-ÁÏË÷ ω‰ı«fi ... 843-876 ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fi˘ ÁÎfl ............... 999-1000
 [13]
f·˘¿ Á_A›Î ωʛ ’Îfi fi_⁄fl f·˘¿ Á_A›Î
Á˘‚‹˘ ±K›Î›
1-5 Œ‚ÁÏË÷ ÿˆ‰Ì ±fiı ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_
‰Hνfi ........................................... 1001-1025
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 1018, 1020)
6-8 ÁI¿‹˘˝◊Ì Ï‰‹¬ ◊›ı·Î ±ÎÁflÌ
Á_’ÏkΉ΂Π‹fiW›˘fiÌ ‹ÎL›÷Îfi_
¿◊fi ............................................ 1025-1031
(ωÂıÊ ‰Î÷ 1029)
9-16 ±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂Π‹fiW›˘fiÎ ÿflΫÎfl˘
±fiı ‹fi˘fl◊˘fi_ Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ........ 1031-1039
17-20 ±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂Π‹fiW›˘fiÎ ÿ¤Î˝‰˘
±fiı ÿ√˝Ï÷fi_ ‰Hνfi ......................... 1040-1045
(ωÂıÊ ‰Î÷ 1044)
21-24 ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfiÎ ‹Ò‚¤Ò÷ ÿ˘Ê˘ó¿Î‹,
ø˘‘ ±fiı ·˘¤◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ÂÎVÔhÎ
ωϑ ±fiÁÎfl ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ..... 1045-1050
Á˘‚‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î« .......... 1051
Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ .... .......... 1051
ÁkÎfl‹˘ ±K›Î›
1-6 hÎHÎ ≠¿ÎflfiÌ l©Îfi_ ±fiı ±ÎÁflÌ
Ïfi盉΂Π‹fiW›˘fi_ ‰Hνfi ............. 1053-1061
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 1056; ωÂıÊ ‰Î÷
1061)
7-10 Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ±ÎËÎflÌfiÌ
vÏ«fi_ ‰Hνfi .................................. 1061-1068
(≠¿flHÎ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 1065;
¤˘…fifiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ ω«Îfl 1066)
11-22 ›iÎ, ÷’ ±fiı ÿÎfifiÎ hÎHÎ-hÎHÎ ≠¿Îfl˘fi_
‰Hνfi ........................................... 1068-1085
(Á΄k‰¿÷Îfi_ ÷ÎI’›˝ 1068; ‹fifiÌ
≠ÁLÔfi÷Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÎ µ’Λ˘ 1076;
ÿÎfi Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 1083; ¿‹˝Œ‚
Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 1083)
(flı¬ÎÏ«hÎ)
ø‹ Á_A›Î ’Îfi fi_⁄fl ø‹ Á_A›Î
1 144
2 250
3 332
4 390
5 558
6 602
óáó
ωʛ ’Îfi fi_⁄fl
23-28 “ü ÷IÁ÷Ô˚”fiÎ ≠›˘√fiÌ Á‹…^÷Ì ±fiı
±Á÷ ¿‹˝fi_ ‰Hνfi .......................... 1085-1091
ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
µ‰Î« ........................................... ..........1092
ÁkÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ .... ..........1092
±œÎfl‹˘ ±K›Î›
1-12 Á_L›ÎÁ ±fiı I›Î√fiΠωʛ‹Î_ ‹÷ÎL÷fl
±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ...................... 1093-1124
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 1108; ¿‹˝ Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ
‰Î÷ 1111)
13-40 ÁÎ_A››˘√fi_ ‰Hνfi .......................... 1124-1163
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 1135; ωÂıÊ ‰Î÷
1144, 1152, 1159, 1160)
41-48 ¿‹˝›˘√fi_ ¤„@÷ÁÏË÷ ‰Hνfi ............ 1163-1185
(ωÂıÊ ‰Î÷ 1164; √˘flZÎÎ-Á_⁄_‘Ì
ωÂıÊ ‰Î÷ 1168; V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fi_
÷ÎI’›˝ 1170; ΩÏ÷fiı …L‹◊Ì ‹Îfi‰Ì
¿ı ¿‹˝◊Ì? 1170; ωÂıÊ ‰Î÷ 1176;
1179; 1182)
49-55 ÁÎ_A››˘√fi_ ‰Hνfi .......................... 1185-1194
(ωÂıÊ ‰Î÷ 1192)
56-66 ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷fi_ ‰Hνfi ...................... 1194-1235
(≠ı‹Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 1198; ωÂıÊ
‰Î÷ 1201, 1205, 1208, ÂflHÎÎ√Ï÷
Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷ 1220; ÂflHÎÎ√Ï÷fi_
flËV› 1228)
67-78 lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘ ‹ÏË‹Î ............ 1235-1255
(‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ 1247)
±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı
µ‰Î« ........................................... ..........1255
±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ ... ..........1255
±Îfl÷Ì ......................................... ..........1256
’Îfi fi_⁄fl
7 724
8 842
9 900
10 938
11 1052
 ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹—

≠Îy◊fi
‰_ÂÌ‘fl_ ÷˘IÔhΑfl_ fi‹ÎÏ‹ ‹fi˘Ëfl_ ‹˘ËËfl_ « ¿ÚWH΋Ô˚ ––1
‹Î·Î‘fl_ ‘‹˝‘flL‘fl_ « ’Î◊˝V› ÁÎflJ›¿fl_ « ÿı‰‹Ô˚ ––1
¿÷˝T›ÿÌZÎÎ_ « Á‹I‰ÏÂZÎÎ_ iÎÎfiV› ϤZÎÎ_ ÂflHÎÎ√Ï÷_ « ––1
ÿÿÎÏ÷ √Ì÷Î ¿vHÎ΃˝¤Ò÷Î ¿ÚWHÎıfi √Ì÷Î …√÷˘ ÏË÷Λ ––1
Á_∞‰fiÌ ÁΑ¿∞‰fiÌ›_ ≠΄MÔ÷_ Ëflı‰ˆ˝ Áfl·_ ⁄˛‰ÌÏ÷ ––1
¿fl˘Ï÷ ÿÒfl_ ’Ï◊ωCÔfi⁄ΑÎ_ ÿÿÎÏ÷ ÂÌCβ_ ’fl‹ÎI‹ÏÁÏ©‹Ô˚ ––1

√Ì÷Îfi˘ ‹ÏË‹Î
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘ ‹ÏË‹Î ±√Α ±fiı ±ÁÌ‹ »ı.
±Î ¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î √˛_◊ ≠V◊ÎfihΛ‹Î_fi˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
‹fiW›‹ÎhÎfiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı hÎHÎ flÎ…‹Î√˘˝ “≠V◊ÎfihΛ”fiÎ
fi΋◊Ì ±˘‚¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı - ±ı¿ ‰ˆÏÿ¿ ≠V◊Îfi »ı, …ıfiı
“µ’ÏfiÊÿÔ˚” ¿Ëı »ı; ±ı¿ ÿνÏfi¿ ≠V◊Îfi »ı, …ıfiı “⁄˛õÁÒhΔ
¿Ëı »ı ±fiı ±ı¿ V‹Î÷˝ ≠V◊Îfi »ı, …ıfiı “¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Δ ¿Ëı
»ı. µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ ‹_hÎ »ı, ⁄˛õÁÒh΋Î_ ÁÒhÎ »ı ±fiı
¤√‰ÿÔ˚√Ì÷΋Î_ f·˘¿ »ı. ¤√‰ÿÔ˚√Ì÷΋Î_ f·˘¿˘ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ Ë˘‰Î◊Ì ±ı ‹_h΢ … »ı. ±Î f·˘¿˘‹Î_
⁄Ë … ¨ÕÎ ±◊˝ ¤flı·Î ˢ‰Î◊Ì ±ı‹fiı ÁÒh΢ ’HÎ ¿ËÌ Â¿Î›
»ı. “µ’ÏfiÊÿÔ˚” ±Ï‘¿ÎflÌ ‹fiW›˘fiÎ ¿Î‹fiÌ «Ì… »ı ±fiı
“⁄˛õÁÒhΔ ω¶Îfi˘fiÎ ¿Î‹fiÌ «Ì… »ı; ’fl_÷ “¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Δ
⁄‘ΛfiÎ ¿Î‹fiÌ «Ì… »ı.
¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î ±ı¿ ⁄Ë … ±·˙Ï¿¿ ±fiı ω·ZÎHÎ √˛_◊
»ı. ±ı‹Î_ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì ÁCÎ‚Ì Á΋√˛Ì ‹‚ı »ı, «ÎËı
÷ı ¿˘¥ ’HÎ ÿıÂfiÌ, ¿˘¥ ’HÎ ‰ıÂfiÌ, ¿˘¥ ’HÎ Á‹ÿΛfiÌ,
¿˘¥ ’HÎ Á_≠ÿΛfiÌ, ¿˘¥ ’HÎ ‰HνfiÌ ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ±Îl‹fiÌ
T›„@÷ ¿ı‹ fi ˢ›. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±ı‹Î_ ¿˘¥
Á‹ÿΛωÂıÊfiÌ Ïfi_ÿÎ ¿ı ≠Â_ÁÎ fi◊Ì, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fi_
… ‰Hνfi »ı. ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ (’fl‹ÎI‹Î) »ı, …ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ ±fiı Á¿‚
ÿıÂ, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl
±ı¿flÁ-±ı¿w’ flËı‰Î‰Î‚_ »ı. …ı ‹fiW› F›Î_ »ı ±fiı …ı‰˘
»ı, ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ I›Î_ ÷ı‰_ … ’ÒHνw’ı ωz‹Îfi »ı. ’fl_÷
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷…L› ‰V÷±˘ ±fiı T›„@÷±˘‹Î_ flÎ√-
¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. Á‰˝◊Î flÎ√-¶ıÊflÏË÷
◊÷Î_ ÷ıfi˘ ±Î’˘±Î’ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ‹ËÎfi ±·˙Ï¿¿ »ı. ±ıfiÎ
µ’fl ¿ıÀ·Ì› À̿α˘ ◊¥ √¥ ±fiı ¿ıÀ·Ì› À̿α˘ ◊÷Ì
… flËÌ »ı, »÷Î_ ’HÎ Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘ ±fiı ω¶Îfi˘fiÎ ‹fi‹Î_
√Ì÷ÎfiÎ fi‰Î-fi‰Î ¤Î‰˘ ≠√À ◊÷Î flËı »ı. ±Î √_¤Ìfl √˛_◊
µ’fl √‹ı ÷ıÀ·˘ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘’HÎ ±ıfi˘ ¿˘¥
’Îfl fi◊Ì ’Î‹Ì Â¿÷_. ±ı‹Î_ …ı‹-…ı‹ ¨ÕÎ ∂÷fl÷Î …¥±ı
»Ì±ı, ÷ı‹ fiı ÷ı‹ ±ı‹Î_◊Ì ¨ÕÌ ‰Î÷˘ ‹‚÷Ì Ω› »ı. Ωı
±ı¿ ÁÎflΠω¶Îfi ’vÊfiÎ ¤Î‰˘fi˘ ’HÎ …·ÿÌ ±_÷ fi◊Ì
±Î‰÷˘, ÷˘ ’»Ì …ı‹fi_ fi΋, w’ ‰√ıflı ›Î‰LÔ‹ÎhÎ ±fi_÷
»ı, ±ı‰Î ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î›ı·Î_ ‰«fi˘‹Î_ ¤flı·Î ¤Î‰˘fi˘
±_÷ ±Î‰Ì … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
±Î fiÎfi¿ÕÎ √˛_◊‹Î_ ±ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ÷Î »ı ¿ı ’˘÷Îfi_
‰ÎV÷ω¿ ¿S›ÎHÎ ≥E»‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν, ±Îl‹, ÿıÂ,
Á_≠ÿΛ, ‹÷ ‰√ıflıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿ı‹ fiΠˢ›, ±Î
√˛_◊fiı ‰Î_«÷Î_ … ÷ıfiÎ◊Ì ±Î¿Êν¥ Ω› »ı. Ωı ‹fiW› ±Î
√˛_◊fi_ ◊˘Õ<_¿ ’HÎ ’Ãfi-’ÎÃfi ¿flı ÷˘ ±ıfiı ±ı‹Î_◊Ì ’˘÷ÎfiÎ
µ©Îflfiı ‹ÎÀıfi˘ ⁄Ë … Á_÷˘Ê…fi¿ µ’Λ˘ ‹‚ı »ı. ≠I›ı¿
ÿ½fifiÎ ±·√-±·√ ±Ï‘¿ÎflÌ Ë˘› »ı, ’HÎ √Ì÷ÎfiÌ ±ı
ω·ZÎHÎ÷Î »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ≥E»‰Î‰Î‚Î ÁC΂ı-ÁC΂Î
±ıfiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı.
¤√‰ÿÔ˚√Ì÷΋Î_ ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_, ωV÷Îfl’Ò‰˝¿
Á‹Ω‰‰Î‹Î_ ±fiı ≠I›ı¿ ÁΑfifiı ±fiı¿ ‰Îfl ¿Ëı‰Î‹Î_
Á_¿˘« fi◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, »÷Î_ ’HÎ √˛_◊fi_ ¿ÿ fi◊Ì ‰K›_.
±Î‰˘ Á_ZÎı’‹Î_ ωVI≤÷, ›◊Î◊˝ ±fiı ÁCÎ‚Ì ‰Î÷ ⁄÷ΉΉ΂˘
⁄ÌΩı ¿˘¥ √˛_◊ fi◊Ì Ωı‰Î ‹‚÷˘. ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ µI¿À

1. “…ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊˘‹Î_ ‰Î_Á‚Ì ±fiı «Î⁄¿ ±fiı √‚΋Î_ ÏÿT› ‹Î‚Î ‘ÎflHÎ ¿flı·Ì »ı ÷◊Î …ı±˘ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ‹fifiı ËflÌ
·ı‰Î‰Î‚Î »ı, ÷ı ’Î◊˝ÁÎflÏ◊ ‘‹˝CÎflL‘fl ÏÿT›V‰w’ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ≠HÎ΋ ¿flÔ_ »\_.”
“¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ¶ÎflÎ √‰Î›ı·Ì ¿vHÎΤÌfiÌ √Ì÷Î …√÷fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿÷˝T›fiÌ ÿÌZÎÎ, Á‹÷Îfi˘ ⁄˘‘, iÎÎfifiÌ Ï¤ZÎÎ
±fiı ÂflHÎÎ√Ï÷fi_ ÷k‰ ≠ÿÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı.”
“’fl‹ÎI‹≠ÎÏMÔ÷fiı Áfl‚ ⁄fiΉfiÎflÌ ±fiı ÁΑ¿˘fi_ ∞‰fi ±Î “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” ÁΑfi-’◊fiÌ Ï‰Cfi-⁄Αα˘fiı ÿÒfl ¿flÌfiı
ÂÌCβ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷w’Ì ’fl‹ÏÁÏ© ≠ÿÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı.”
 [15]
±Ï¤·ÎÊΉ΂Π‹fiW›˘ ÿflı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁÌfiı √Ì÷ÎfiÎ ±_Ï÷‹ f·˘¿ “›hÎ ›˘√ırfl—
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı; ›© …ı‰Ì C΢fl ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’HÎ ’˘÷Îfi_ ¿ÚWHΗ....” - ±ËŸ◊Ì ·¥fiı √Ì÷ÎfiÎ ’Ëı·Î f·˘¿ “‘‹˝ZÎıhÎı
¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı ó ±Î flÌ÷ı T›‰ËÎfl ‹Îh΋Î_ ’fl‹Î◊˝fiÌ ¿<vZÎıhÎı” - ±ËŸ Á‘Ì ’V÷¿ ωfiÎ ∂·À˘ ’Îà ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
¿·Î √Ì÷΋Î_ Â̬‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì ±ıfiÌ ⁄fl˘⁄flÌfi˘ ÷˘ CÎHÎÌ ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. Ωı ÿflfl˘… ’ÒflÌ √Ì÷Îfi˘ ±ı¿ ¿ı
⁄ÌΩı ¿˘¥ √˛_◊ Ωı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘. ±fiı¿ ‰¬÷ ’Îà ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì √Ì÷ÎfiΠωÂıÊ
√Ì÷Î ±ı¿ ≠ÎÁÎÏÿ¿ √˛_◊ »ı. ±ıfi˘ ±Îl› ·¥fiı ’Îà ±◊˘˝ VdÏfl÷ ◊Λ »ı. ‹fi‹Î_ ¿˘¥ Â_¿Î ◊Λ ÷˘ ’Îà ¿fl÷Î_-
¿fl‰Î ‹ÎhÎ◊Ì CÎHÎΠωϫhÎ, ±·˙Ï¿¿ ±fiı ÂÎ_Ï÷ÿΛ¿ ¤Î‰˘ ¿fl÷Î_ ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ◊¥ Ω› »ı.
VdÏfl÷ ◊Λ »ı. ±ıfi˘ ±ı¿Î√˛‹fi◊Ì ’Îà ¿fl‰Î ‹ÎhÎ◊Ì CÎHÎÌ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î √˛_◊fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥
… ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. ±ıfiÌ ±ı¿ ωϑ ±ı‰Ì »ı ¿ı ’Ëı·Î_ √Ì÷Îfi˘ ’HÎ Á‹◊˝ fi◊Ì. ¬flı¬fl, ±fi_÷ ‹ÏË‹ÎÂÎ‚Ì √˛_◊fiÎ
±Î¬˘ f·˘¿ ±◊˝ÁÏË÷ ¿oÃV◊ ¿flÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ’»Ì ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿˘HÎ ¿flÌ Â¿ı?
√Ì÷Îfi_ ¬ÎÁ ·Z›
√Ì÷Î ¿˘¥ ‰Îÿfiı ·¥fiı fi◊Ì «Î·÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ¶ˆ÷, ≠√À ◊¥ √›Î. ±ı ⁄_fiı±ı ’flV’fl ·Ì·Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı¿
±¶ˆ÷, ωÏÂpζˆ÷, ¶ˆ÷ζˆ÷, ωÂ©Î¶ˆ÷, ±g«I›¤ıÿΤıÿ fl‹÷ ±ÎÿflÌ. ±ı fl‹÷fiı ‹ÎÀı ≠¤fiÎ Á_¿S’◊Ì ±fi_÷
‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ‰Îÿfiı, ¿˘¥ ±ı¿ Á_≠ÿΛfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ∞‰˘fiÌ (¿ı …ı ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì Ë÷Î) ±fiı fl‹÷fiÎ ’ÿÎ◊˘˝
ÏÁ©Î_÷fiı «Î·÷Ì fi◊Ì. √Ì÷Îfi_ ‹A› ·Z› ±ı »ı ¿ı ‹fiW› (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiÌ V≤Ïp ◊¥. fl‹÷ I›Îflı … ◊Λ »ı, F›Îflı
¿˘¥ ’HÎ ‰Îÿ, ‹÷ ¿ı ÏÁ©Î_÷fiı ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ ¿ı‹ fiΠˢ›, ⁄_fiı ÷flŒfiÎ fl‹fiÎflα˘ V‰÷_hΠˢ›. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
÷ıfi_ ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›, ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ∞‰˘fiı V‰÷_hÎ÷Î ≠ÿÎfi ¿flÌ. ±Î fl‹÷‹Î_ lÌ∞fi_ ÷˘ ¿ı‰‚
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷◊Ì ‰_Ï«÷ fi flËı; ¿ı‹ ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ … ±Î¿Ê˝HÎ flèÎ_, fl‹÷‹Î_ ±ı‹fiÎ◊Ì ¤Ò·
∞‰‹ÎhÎfi˘ ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ …L‹ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı fiÎ ◊¥. ±Î◊Ì lÌ∞ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹T≤Ï©fiÌ ·Ì·Î ◊¥.
‹ÎÀı … ◊›˘ »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ±ı‰Ì ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷ fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄ÌΩ …ıÀ·Î ∞‰˘ Ë÷Î, ±ı ⁄‘αı ¤Ò·◊Ì Á_›˘√…L›
…ı‹Î_ ‹fiW›fi_ ¿S›ÎHÎ fi ◊¥ ¿÷_ ˢ›. ¿ÎflHÎ ¿ı Á¬fiı ‹ÎÀı fl‹÷fiÎ ’ÿÎ◊˘˝ (µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· ≠¿ÚÏ÷…L›
’fl‹ÎI‹÷k‰ ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ Á‹Îfi w’ı ωz‹Îfi »ı. ’ÿÎ◊˘˝)fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘, …ı◊Ì ÷ı±˘
±Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ Á΋ı ¿˘¥ ’HÎ ±fiı √‹ı ÷ı‰Ì ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’ÕÌ √›Î!
±Î‰ı, ÷ıfi˘ ¿ı‰‚ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ fl‹÷fiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ¿ı‰‚ fl‹÷fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı, ¿˘¥fiÎ
±◊˝ »ı - ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ T›„@÷√÷ fi◊Ì Ë˘÷Î. ’fl_÷ ±ı ∞‰˘ fl‹÷ fl‹‰Îfi_ ÷˘ ¤Ò·Ì
I›Î√ ¿fl‰˘; ±fiı Á¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ Á¬¤˘√fiÌ √›Î ±fiı ‹‚ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı fl‹÷fiÎ
÷◊Î “±ı Á¬fiÌ ’Ïfl„V◊Ï÷ ¿Î›‹ flËı” ±ı‰Ì ≥E»Îfi˘ I›Î√ ’ÿÎ◊˘˝fiı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ‰√ıflıfiı T›„@÷√÷ ‹Îfi‰Î ·Î√Ì
¿fl‰˘ ±fiı ÷ıfiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√Ή‰Ì. ±Î flÌ÷fi˘ √›Î. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ±ı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ŒÁÎ¥ √›Î ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì
Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ÿ—¬ÿÎ›Ì ±fiı Á¬ÿÎ›Ì - ⁄LÔfiı Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ √›Î. ˉı Ωı ±ı ∞‰˘ ÂflÌfl ‰√ıflı µI’ÏkÎ
’Ïfl„V◊Ï÷±˘◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊¥
Ω› »ı. Ω›, ÷˘ ÷ı±˘ …L‹-‹flHÎ w’Ì ‹ËÎfi ÿ—¬◊Ì ÁÿÎfiı ‹ÎÀı
V≤ÏpfiÌ ’Ò‰ı˝ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ “Ë_ ±ı¿ … ±fiı¿ w’˘‹Î_ »^ÀÌ Ω›. ±Î◊Ì ∞‰˘ Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ
◊¥ Ω™.” ±ı‰˘ Á_¿S’ ◊›˘. ±Î Á_¿S’◊Ì ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹Î ÁL‹¬ ◊¥ Ω› ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI››˘√
≠ı‹T≤Ï©fiÌ ·Ì·Îfiı ‹ÎÀı, ≠ı‹fi_ ±ÎÿÎfi-≠ÿÎfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı (ÏfiI›Á_⁄_‘)fiı Ï’»ÎHÎÌ ·ı - ±ıÀ·Î … ‹ÎÀı ¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘
’˘÷ı … lÌ¿ÚWHÎ ±fiı lÌ∞ (lÌflΑÎ∞) ó ±Î ⁄ı w’˘‹Î_ ±Îω¤Î˝‰ ◊›˘ »ı.
√Ì÷Îfi˘ ›˘√
√Ì÷΋Î_ “›˘√” ÂOÿfiÎ CÎHÎΠωϫhÎ ó ωϫhÎ ±◊˘˝ “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” (±. 2/48) ‰√ıflı. ±Î … ±◊˝
»ı. ±ı‹fiÎ ±Î’HÎı hÎHΠω¤Î√ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ıó √Ì÷΋Î_ ‹A›I‰ı ±ÎT›˘ »ı.
(1) “›Ï…flÔ˚ ›˘√ı” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı·˘ “›˘√” ÂOÿ, …ıfi˘ (2) “›…Ô˚ Á‹Î‘˙” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı·˘ “›˘√” ÂOÿ,
±◊˝ »ı ó Á‹w’ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI›Á_⁄_‘ …ı‹¿ı …ıfi˘ ±◊˝ »ı ó Ï«kÎfiÌ „V◊fl÷Î ±◊ν÷Ô˚ Á‹ÎÏ‘‹Î_
 [16]
„V◊Ï÷; …ı‹¿ı “›h΢’fl‹÷ı Ï«kÎ_ Ïfiv©_ ›˘√Áı‰›Î”
(±. 6/20) ‰√ıflı.
(3) “›…Ô˚ Á_›‹fiı” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı·˘ “›˘√” ÂOÿ,
…ıfi˘ ±◊˝ »ı ó Á_›‹fi, Á΋J›˝, ≠¤Î‰; …ı‹¿ı “’U›
‹ı ›˘√‹ˆrfl‹Ô˚” (±. 9/5) ‰√ıflı.
√Ì÷΋Î_ F›Î_ @›Î_› “›˘√” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı ÷ı‹Î_
µ’›˝@÷ hÎHÎı‹Î_◊Ì ±ı¿ ±◊˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î ±fiı ⁄οÌfiÎ
⁄ı ±◊˘˝fiÌ √˙HÎ÷Î »ı; …ı‹¿ı ó “›Ï…flÔ˚ ›˘√ı” ‰Î‚Î
“›˘√” ÂOÿ‹Î_ Á‹÷Î (Á_⁄_‘)fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ’fl_÷ Á‹÷Î
±Î‰÷Î_ „V◊fl÷Î ±fiı Á΋J›˝1 ’HÎ ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì Ω›
»ı. “›…Ô˚ Á‹Î‘˙” ‰Î‚Î “›˘√” ÂOÿ‹Î_ „V◊fl÷ÎfiÌ
≠‘Îfi÷Î »ı, ’fl_÷ „V◊fl÷Î ±Î‰÷Î_ Á‹÷Î ±fiı Á΋J›˝
’HÎ ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì Ω› »ı. “›…Ô˚ Á_›‹fiı” ‰Î‚Î
“›˘√” ÂOÿ‹Î_ Á΋J›˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ’fl_÷ Á΋J›˝
±Î‰÷Î_ Á‹÷Î ±fiı „V◊fl÷Î ’HÎ ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì Ω›
»ı. ±Î◊Ì √Ì÷Îfi˘ “›˘√” ÂOÿ CÎH΢ T›Î’¿ ±fiı √_¤Ìfl
±◊˝‰Î‚˘ »ı.
’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ Ï«kÎT≤Ïkα˘fiÎ Ïfifl˘‘fiı “›˘√”
fi΋◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı “›˘√ÏçkÎóT≤ÏkÎÏfifl˘‘—”
(1/2) ±fiı ±ı ›˘√fi_ ’ÏflHÎ΋ ⁄÷ÎT›_ »ı ó ºpÎfiÌ
V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊¥ …‰Ì ó “÷ÿÎ ƒp— V‰w’ıû‰V◊Îfi‹Ô˚”
(1/3). ±Î flÌ÷ı ’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ ›˘√fi_ …ı ’ÏflHÎ΋
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±ıfiı … √Ì÷΋Î_ “›˘√” fi΋◊Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı (±. 2/48, ±. 6/23). ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı √Ì÷Î Ï«kÎT≤Ïkα˘◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘óωE»ıÿ’Ò‰˝¿
V‰÷—ÏÁ© Á‹-V‰w’‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fiı
›˘√ ¿Ëı »ı. ±ı Á‹÷΋Î_ „V◊Ï÷ (ÏfiI››˘√) ◊¥ …÷Î_
’»Ì ¿ÿÌ ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰›˘√ fi◊Ì ◊÷˘, ¿ÿÌ T≤ÏkÎw’÷Î fi◊Ì
◊÷Ì, ¿ÿÌ T›I◊Îfi fi◊Ì ◊÷_. T≤Ïkα˘fi˘ Ïfifl˘‘ ◊¥ …÷Î_
÷˘ Ïfiω˝¿S’ ±‰V◊Î ◊Λ »ı, ’fl_÷ Á‹÷΋Î_ „V◊Ï÷
◊¥ …÷Î_ “Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘” ◊Λ »ı. “Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘”
±‰V◊Î÷Ì÷ ±fiı ÁCÎ‚Ì ±‰V◊α˘fi˘ ≠¿Î¿ »ı.
Á‹÷Î ±◊‰Î ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı
√Ì÷΋Î_ hÎHÎ ›˘√‹Î√˘˝fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√. V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ ó ±Î hÎHÎı ÂflÌfl˘fi˘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi Á_⁄_‘
»ı. ±Î◊Ì ±Î hÎHÎıfiı ⁄ÌΩ_±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Î_ ±ı
¿‹˝›˘√ ◊›˘; ’˘÷ı ±ı‹fiÎ◊Ì ±Á_√ ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› ó ±ı iÎÎfi›˘√ ◊›˘; ±fiı
’˘÷ı ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ◊¥ Ω› ó ±ı ¤„@÷›˘√ ◊›˘.
±Î hÎHÎı› ›˘√˘fiı ÏÁ© ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi˘
µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ‹fiW›fiı hÎHΠ„@÷±˘ ‹‚ı·Ì »ı ó
(1) ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ (⁄‚), (2) ΩHΉÎfiÌ Â„@÷ (iÎÎfi)
±fiı (3) ‹Îfi‰ÎfiÌ Â„@÷ (ωrÎÁ). ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷
Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı »ı, …ı ¿‹˝›˘√
»ı; ΩHΉÎfiÌ Â„@÷ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı »ı,
…ı iÎÎfi›˘√ »ı; ±fiı ‹Îfi‰ÎfiÌ Â„@÷ ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ
÷◊Î ’˘÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÎ ‹ÎfiÌfiı Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷
◊‰Îfiı ‹ÎÀı »ı, …ı ¤„@÷›˘√ »ı. …ıfi΋Î_ ¿fl‰ÎfiÌ vÏ«
±Ï‘¿ »ı, ÷ı ¿‹˝›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. …ıfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ΩHΉÎfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ±Ï‘¿ »ı, ÷ı iÎÎfi›˘√fi˘
±Ï‘¿ÎflÌ »ı. …ıfiÎ_ ¤√‰Îfi µ’fl l©Î-ωrÎÁ ±Ï‘¿
»ı, ÷ı ¤„@÷›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ±Î hÎHÎı› ›˘√‹Î√˝
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ_ V‰÷_hÎ ÁΑfi »ı. ⁄ÌΩ_ ⁄‘Î_ … ÁΑfi˘
±Î hÎHÎı›fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.2
⁄‘Î_ … ÁΑfi˘fi_ ¬ÎÁ ¿Î‹ »ı ó …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿fl‰˘. ±Î◊Ì …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘óωE»ıÿ ¿fl‰ÎfiÌ
≠HÎη̱˘ (ÁΑfi˘)‹Î_ ÷˘ Œfl¿ flËı »ı, ’fl_÷ …Õ÷Î◊Ì
Á_⁄_‘ ó ωE»ıÿ ◊÷Î_ ⁄‘Î_ … ÁΑfi˘ ±ı¿ ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ±_÷ı ⁄‘Î_ … ÁΑfi˘◊Ì ±ı¿ … Á‹w’

1. ¤√‰Îfi‹Î_ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷, ≠·› ‰√ıflıfi_ …ı Á΋J›˝ »ı, ÷ı Á΋J›˝ ›˘√Ì‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_ ó “…√ÿÔ˚T›Î’Îfl‰…˝‹Ô˚”
(⁄˛õÁÒhÎ 4/4/17). ›˘√Ì‹Î_ …ı Á΋J›˝ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ÷ı Á_ÁÎfl‹ÎhÎ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı (√Ì÷Î ±. 5/19)
±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ±fi¿>‚ó≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ µ’fl ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì.
2. lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó
›˘√ÎVÔhΛ˘ ‹›Î ≠˘@÷Î L≤HÎÎ_ lı›˘Ï‰Ï‘IÁ›Î – iÎÎfi_ ¿‹* « ¤„@÷ç fi˘’Λ˘ûL›˘„V÷ ¿<hÎÏ«÷Ô˚ –– (11/20/6)
“’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»fiÎflÎ ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ‹ıÓ hÎHÎ ›˘√‹Î√˘˝ ⁄÷ÎT›Î »ı ó iÎÎfi›˘√, ¿‹˝›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√. ±Î
hÎHÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘¥ ¿S›ÎHÎfi˘ ‹Î√˝ fi◊Ì.”
±Î … ‰Î÷ ±K›ÎI‹fl΋ΛHÎ ±fiı ÿı‰Ì¤Î√‰÷‹Î_ ’HÎ ±Î‰Ì »ı ó
(1) ‹Î√νVÔhΛ˘ ‹›Î ≠˘@÷Η ’flÎ ‹˘ZÎ΄MÔ÷ÁΑ¿Î— – ¿‹˝›˘√˘ iÎÎfi›˘√˘ ¤„@÷›˘√ç ÂÎr÷— –– (±K›ÎI‹. 7/7/59)
(2) ‹Î√νVÔhΛ˘ ‹ı ωA›Î÷Î ‹˘ZÎ≠ÎMÔ÷˙ fi√ÎÏ‘’ – ¿‹˝›˘√˘ iÎÎfi›˘√˘ ¤„@÷÷›˘√ç Ák΋ –– (ÿı‰Ì. 7/37/3)
 [17]
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±Î Á‹w’ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷fiı … √Ì÷Î “›˘√” fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰Ì »ı, ±fiı
±ıfiı … “ÏfiI››˘√” ¿Ëı »ı.
√Ì÷΋Î_ ¿ı‰‚ ¿‹˝›˘√fi_, ¿ı‰‚ iÎÎfi›˘√fi_ ±◊‰Î
¿ı‰‚ ¤„@÷›˘√fi_ … ‰Hνfi ◊›_ »ı ó ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ
fi◊Ì. ±ı‹Î_ µ’›˝@÷ hÎHÎı ›˘√˘ µ’flÎ_÷ ›iÎ, ÿÎfi, ÷’,
K›Îfi›˘√, ≠ÎHÎΛ΋, ËÛ˘√, ·››˘√ ‰√ıflı ÁΑfi˘fi_
’HÎ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ıfi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ ±ı …
»ı ¿ı √Ì÷΋Î_ ±…\˝fifiÎ ≠ffi˘ ›©fiΠωʛ‹Î_ fi◊Ì, ’fl_÷
ÁΑfifiÌ ⁄ı ˆ·Ì±˘
∞‰‹Î_ ±ı¿ ÷˘ «ı÷fi ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı ±ı¿
…Õ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ »ı. «ı÷fi-±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›fiı ¿ÎflHÎı ÷ı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı ±fiı …Õ-±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›fiı ¿ÎflHÎı
÷ı Á_ÁÎflfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı. ±Î ⁄LÔfiı ≥E»Î±˘‹Î_◊Ì
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ÷˘ ’ÒHν ◊‰Î‰Î‚Ì »ı, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ
≥E»Î ¿ÿÌ ’ÒHν ◊‰Î‰Î‚Ì »ı … fiÏË. ¿ıÀ·Ì¿ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
≥E»Î±˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Ì Ë˘‰Îfi_ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_
±ı‹fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı
fi‰Ìófi‰Ì ¿Î‹fiα˘ ’ıÿÎ ◊÷Ì flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
≥E»Î±˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ≠΄MÔ÷
≥E»Îfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì, ’HÎ ¿‹˝fiı ±Î‘Ìfi »ı, ’fl_÷
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿‹˝fiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÌ µI¿À
±Ï¤·ÎÊ΋ÎhÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıfi_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ≠I›ı¿ ¿‹˝fi˘ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı; ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ıfi_ Œ‚ ’HÎ ±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚_ … ˢ› »ı. ±Î◊Ì ±ÎÏÿ-
±_÷‰Î‚Î_ ¿‹˘˝◊Ì ±fiÎÏÿ-±fi_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ’fl_÷ ÁΑ¿˘±ı ⁄Ë‘Î ±ı‰_ Á‹∞ ·Ì‘_ »ı
¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı Ïø›ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷
◊Λ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı
Ïø›ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì … ◊Âı, ±fiı …ı‹ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ
≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÌ ÁËΛ ·ı‰Ì
’Õı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ’HÎ ±ı …
≠¿Îflı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÌ ÁËΛ ·ı‰Ì ’ÕÂı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î‰Î ÁΑ¿˘ …Õ÷Î (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiÌ ÁËΛ◊Ì
±P›ÎÁ ¿fl÷Î ¿fl÷Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·ı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı K›Îfi›˘√‹Î_ ·Î_⁄Î Á‹› Á‘Ì ±P›ÎÁ
¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Ï«kÎfiı ΩıÕ÷Î_óΩıÕ÷Î_
F›Îflı Ï«kÎ Ïfiv© ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥
≥E»Î fi flËı‰Î◊Ì ±fiı ’˘÷ı (Ï«kÎ) …Õ Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı
’fl‹ÎI‹Îfiı √˛ËHÎ fi ¿flÌ Â¿‰Î◊Ì ÷ı (Ï«kÎ) Á_ÁÎfl◊Ì
¿S›ÎHÎfiΠωʛ‹Î_ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ √Ì÷Î ¿Ëı‰Îfi˘
µtıU› ’HÎ ›© ¿flΉ‰Îfi˘ Ï⁄·¿<· fi◊Ì. ±…\˝fi ’˘÷Îfi_
ÏfiÏç÷ ¿S›ÎHÎ ≥E»÷Î Ë÷Î. (±. 2/7; ±. 3/2; ±.
5/1). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂÎVÔh΢‹Î_ …ıÀ·Î_ ¿S›ÎHοÎfl¿ ÁΑfi˘
¿èÎÎ_ »ı ÷ı ÁC΂Î_ ÁΑfi˘fi_ √Ì÷΋Î_ Á_ZÎı’◊Ì Ï‰Âÿ ‰Hνfi
‹‚ı »ı. ±ı ÁΑfi˘fiı ·Ì‘ı … ÁΑ¿-…√÷‹Î_ √Ì÷Îfi˘
ωÂıÊ ±Îÿfl »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁΑ¿ «ÎËı √‹ı ÷ı ‹÷fi˘
ˢ›, √‹ı ÷ı Á_≠ÿΛfi˘ ¿ı √‹ı ÷ı ÏÁ©Î_÷fiı ‹Îfi‰Î‰Î‚˘
ˢ›, »÷Î_ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ÷˘ ⁄‘Îfiı ±¤Ìp »ı.
µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı. Ï«kÎfiÎ µ’fl΋ ◊¥ …‰Î◊Ì ÁΑ¿fi˘
Ï«kÎ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …Õ÷Î◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı
±fiı ÷ı V‰›_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı (±.
6/20). ’fl_÷ …ı ÁΑ¿ ±Îfl_¤◊Ì … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ V‰÷—ÏÁ© ÏfiI›Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ±fiı …Õ÷Î ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fiÏË ‹ÎfiÌfiı ÁΑfi ¿flı »ı,
÷ıfiı ⁄Ë … …·ÿÌ ±fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ≥E»‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fiı
‹ÎÀı ÁΑfifiÌ ⁄ı ˆ·Ì±˘ »ı. …ı ˆ·Ì‹Î_ ±_÷—¿flHÎfiÌ
≠‘Îfi÷Î flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹Î_ ÁΑ¿ …Õ÷ÎfiÌ ÁËΛ ·¥fiı
ÁΑfi ¿flı »ı, ±ıfiı “¿flHÎóÁÎ’ıZÎóˆ·Ì”fiÎ fi΋◊Ì ±fiı
…ı ˆ·Ì‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹Î_ ÁΑ¿
±Îfl_¤◊Ì … …Õ÷ÎfiÌ ÁËΛ fi ·ı÷Î_ V‰›_-’˘÷ı … ÁΑfiÎ
¿flı »ı, ÷ıfiı “¿flHÎóÏfifl’ıZÎóˆ·Ì”fiÎ fi΋◊Ì ±˘‚¬Ì
¿Λ »ı. Ωı¿ı ±Î ⁄LÔfiı› ÁΑfi-ˆ·Ì±˘◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ÷Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ (…Õ÷Î ÁÎ◊ıfi˘
Á‰˝◊Î Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì) … ◊Λ »ı, ÷˘’HÎ ¿flHÎ
ÁÎ’ıZЈ·Ì±ı «Î·‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹˘ÕÌ ◊Λ »ı ±fiı
¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì±ı «Î·‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ÂÌCβ÷Î◊Ì ◊Λ
»ı. ÁΑfifiÌ ±Î ⁄ı ˆ·Ì±˘‹Î_ «Îfl ‹A› ¤ıÿ »ı ó
(1) ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ …Õ÷Î (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï©)fi˘ ±Îl› ·ı‰˘ ’Õı »ı, ’fl_÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ
ˆ·Ì‹Î_ …Õ÷Îfi˘ ±Îl› fi◊Ì ·ı‰˘ ’Õ÷˘, ’fl_÷ …Õ÷Î ÁÎ◊ı
‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fi˘ ωE»ıÿ ¿fl‰˘ ’Õı »ı.
(2) ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ ±ı¿ fi‰Ì ±‰V◊Îfi_
Ïfi‹Î˝HÎ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ ±‰V◊α˘◊Ì
Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊¥fiı ±‰V◊Î÷Ì÷ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
(3) ¿flHÎ ÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ ≠οÚ÷ „@÷±˘ (ÏÁÏ©±˘)fiÌ
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ ≠οÚ÷ „@÷±˘
 [18]
ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊¥fiı ÁÌ‘˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı.1
(4) ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ @›Îflı› ÷I¿Î‚ ÏÁÏ© fi◊Ì
‹‚÷Ì, ’fl_÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ …Õ÷Î◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘ó
ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊‰Î◊Ì ±◊‰Î
¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊‰Î◊Ì ÷I¿Î‚ ÏÁÏ© ‹‚ı »ı.
’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ ÷˘ ›˘√fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ¿flHÎó
ÁÎ’ıZЈ·Ìfiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ’fl_÷ √Ì÷΋Î_
›˘√fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ìfiı … ‹Ëk‰
±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ·Î√Ì √›_, ÷˘ ÷˘
ÁÎv_ »ı, ’HÎ ‹fi fiÎ ·ÎB›_ ÷˘ ¿o¥ … fiÎ ◊›_ - ±Î ¿flHÎó
ÁÎ’ıZЈ·Ì »ı. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ·Î√ı ¿ı fi ·Î√ı, ¿o¥ ‰Î_‘˘
fiÏË, ’fl_÷ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› - ±Î ¿flHÎó
Ïfifl’ıZЈ·Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‹fi-⁄Ï©fi˘ Á_⁄_‘ »ı, ±fiı ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ
ˆ·Ì‹Î_ ‹fi-⁄Ï©◊Ì Á_⁄_‘óωE»ıÿ’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_
±P›ÎÁ ¶ÎflÎ øÏ‹¿ ÏÁÏ© ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ
ˆ·Ì‹Î_ ±P›ÎÁfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi˘
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ıfi˘ V‰÷—ÏÁ© ÏfiI›Á_⁄_‘ (ÏfiI››˘√) »ı.
¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±◊‰Î ΩHΉ΋Î_
±P›ÎÁfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì; …ı‹¿ı ó ·BÔfi ◊‰Î◊Ì VÔhÎÌ
’vÊfiı ’˘÷Îfi˘ ’Ï÷ ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘ ±ı‰_ ‹Îfi‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı
¿˘¥ ±P›ÎÁ fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥fiÎ
⁄÷ÎT›Î◊Ì “±Î √_√Î∞ »ı” ó ±ı‰_ ΩHΉΠ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘¥
±P›ÎÁ fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘.2 ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ ÷˘
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ÁΑfi ¿fl‰Î (Ïø›Î)fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı, ’fl_÷
¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ ΩHΉΠ(ω‰ı¿) ±fiı ‹Îfi‰Î
(¤Î‰)fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı.
“‹Îfl˘ …Õ÷Î (ÂflÌfl ‰√ıflı) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı … fiÏË”
ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı ÁΑ¿ ±ıfiı
±Îfl_¤◊Ì … ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ±ıfiı ±ı‰˘ …
V’p ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ı “Ë_ ÂflÌfl »\_ ±fiı
ÂflÌfl ‹Îv_ »ı.” ó ±Î ≠¿ÎflfiÌ ¬˘ÀÌ ‹ÎL›÷Î ¿flÌfiı ⁄_‘Λ˘
Ë÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı “Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì ±fiı ÂflÌfl ‹Îv_ fi◊Ì”
ó ±Î ≠¿ÎflfiÌ ÁÎ«Ì ‹ÎL›÷Î ¿flÌfiı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı;
¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì ‰Î÷ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ±ıfi˘ ±_÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_
¿ËÌ »ı ¿ı ±iÎÎfiÌ ‹fiW› ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ±ıfiÎ◊Ì
◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı ó
“±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î ¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı” (±. 3/27). ’fl_÷
iÎÎfiÌ ‹fiW› ±ı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı fi◊Ì ‹Îfi÷˘ ó
“fiˆ‰ Ï¿„G«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚” (±. 5/8).
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±‰ÎV÷ω¿ ‹ÎL›÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
‰ÎV÷ω¿ ‹ÎL›÷Î ¿fl‰Ì …wflÌ »ı.
“Ë_ gËÿ »\_”, “Ë_ ⁄˛ÎõHÎ »\_”, “Ë_ ÁΑ »\_” ‰√ıflı
‹ÎL›÷α˘ ±ıÀ·Ì ºœ ˢ› »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ±ı ‹ÎL›÷α˘fiı
’˘÷ı fi◊Ì »˘Õ÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±ı‹fiı ¿˘¥ ⁄ÌΩı fi◊Ì »˘ÕΉÌ
¿÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı “Ë_ ÂflÌfl »\_”, “Ë_ ¿÷ν »\_” ‰√ıflı
‹ÎL›÷α˘ ’HÎ ±ıÀ·Ì ºœ ⁄fiÌ Ω› »ı ¿ı ±ı‹fiı »˘Õ‰Îfi_
ÁΑ¿fiı ¿ÏÃfi ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı, ’fl_÷ ±Î ·˙Ï¿¿ ‹ÎL›÷α˘
±‰ÎV÷ω¿ ±fiı ±ÁI› ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì
fi◊Ì, ’fl_÷ ÿÒfl ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ±ıfiÎ◊Ì Ï‰v© “Ë ÂflÌfl fi◊Ì,”
“Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_” ‰√ıflı ‹ÎL›÷α˘ ‰ÎV÷ω¿ ±fiı ÁI›
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷Ì … fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı‹fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷
◊Λ »ı, ±ı‹fiÎ◊Ì Ï‰‹¬÷Î ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰ÎV÷ω¿
‹ÎL›÷Î ºœ ◊¥ …÷Î_ ‹ÎL›÷Îw’ı fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ ⁄˘‘
(±fi¤‰)‹Î_ ’ÏflH΋ı »ı.

1. Ωı ¿flHÎóÁÎ’ıZÎóˆ·Ì (Ï«kÎT≤ÏkÎÏfifl˘‘)◊Ì ÁÌ‘Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω÷, ÷˘ ’Î÷_…·›˘√ÿ½fifi˘ “ω¤ÒÏ÷’Îÿ”

(…ı‹Î_ ÏÁÏ©±˘fi_ ‰Hνfi »ı) T›◊˝ ◊¥ Ω÷. ¿flHÎóÁÎ’ıZÎóˆ·Ì‹Î_ …ı ÏÁÏ©±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ±ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi »ı. ’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ ’HÎ ±ı ÏÁÏ©±˘fiı ωCÔfiw’ı ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı - “÷ı Á‹Î‘Ή’Á√ν T›I◊Îfiı
ÏÁ©›—” (3/37) ±◊ν÷Ô˚ ±ı (ÏÁÏ©±˘) Á‹ÎÏ‘fiÌ ÏÁÏ©‹Î_ ωCÔfi »ı ±fiı T›I◊Îfi (T›‰ËÎfl)‹Î_ ÏÁÏ©±˘ »ı,
“V◊ÎL›’Ïfi‹LÔhÎHÎı ÁïV‹›Î¿flHÎ_ ’fiflÏfip≠ÁïÎ÷Ô˚” (3-51) ±◊ν÷Ô˚ ·˘¿’η ÿı‰÷α˘ ¶ÎflÎ (’˘÷ÎfiÎ ·˘¿fiÎ ¤˘√˘fiÌ
·Î·« ±Î’Ìfiı) ⁄˘·Î‰Î÷Î_ fi ÷˘ ±ı ¤˘√˘‹Î_ flÎ√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ±fiı fi ±Ï¤‹Îfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹ ¿fl‰Î◊Ì
ŒflÌ◊Ì ±Ïfip (’÷fi) ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ »ı.
2. ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹Îfi‰Î ±◊‰Î ΩHΉÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ Á_ÁÎflfi_ ¿˘¥ ’HÎ ºpÎ_÷ ’ÒHν fi◊Ì ‹fiÎ÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiı ‹Îfi‰Î
±◊‰Î ΩHΉ΋Î_ ÷˘ ‹fió⁄Ï© ÁÎ◊ı flËı »ı, ’HÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹Îfi‰Î ±◊‰Î ΩHΉ΋Î_ ‹fió⁄Ï© ÁÎ◊ı fi◊Ì flËı÷Î_ ±◊ν÷Ô˚
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ◊Λ »ı, ‹fió⁄Ï©◊Ì fiÏË. ⁄Ì∞ ‰Î÷, Á_ÁÎflfiı ‹Îfi‰Î ±◊‰Î ΩHΉÎfi˘ ÷˘ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷ ˢ› »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹Îfi‰Î ±◊‰Î ΩHΉÎfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ fi◊Ì Ë˘÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
±Î’H΢ (’˘÷Îfi˘) Á_⁄_‘ »ı … fiÏË, F›Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ÁÿΛ◊Ì »ı ±fiı ÁÿΛ flËıÂı.
 [19]
Ωı¿ı √Ì÷΋Î_ ¿flHÎóÁÎ’ıZЈ·Ìfi_ ’HÎ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı (…ı‹¿ı ±. 4/24-30, 34; ±. 6/10-28; ±.
8/8-16; ±. 15/11 ‰√ıflı) ÷˘’HÎ ‹A›I‰ı ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ
ˆ·Ìfi_ … ‰Hνfi ◊›_ »ı (…ı‹¿ı ±. 2/48, 55; ±. 3/17;
±. 4/38; ±. 5/12fi˘ ’Ò‰Î˝‘˝; ±. 6/5; ±. 9/30-31;
±. 12/12; ±. 18/62, 66, 73 ‰√ıflıó‰√ıflı). ±ıfi_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ÁΑ¿˘fiı ÂÌCβ÷Î◊Ì ±fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿
’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î ≥E»ı »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±…\˝fiı ›©fiÌ
’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Îfiı Á‹›ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µ’Λ ’Ò»u˘
»ı. ±Î◊Ì ±ıfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì … ¿Î‹‹Î_
±Î‰Ì ¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ ‹fiW› ≠I›ı¿
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±fiı ÁC΂Î_ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î … ˆ·Ì ±fiÁÎfl
(±P›ÎÁ ¿›Î˝ ωfiÎ) ±…\˝fifi˘ ‹˘ËfiΠ◊›˘ ±fiı ±ı‹fiı
VQ≤Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ (±. 18/73).
ÁΑfifiÌ ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı Á‹Îfi w’ı
µ’›˘√Ì »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ¿˘¥ ωÂıÊ ›˘B›÷Î, ’Ïfl„V◊Ï÷
‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ±Î ˆ·Ì‹Î_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ
µI¿À ±Ï¤·ÎÊΠˢ‰Î◊Ì … ÷I¿Î‚ …Õ÷Î ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ó
ωE»ıÿ ◊¥fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı √‹ı ÷ıÀ·Î_ ‰Ê˘˝fi_ ±_‘Îv_ ˢ›, ±ı¿ ÿ̉ÎÁ‚Ì
Á‚√Ή÷Î_ … ±ı fip ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı …Õ÷ÎfiÌ
ÁÎ◊ıfi˘ √‹ı ÷ıÀ·˘ ’flÎH΢ (±fi_÷ …L‹˘fi˘) Á_⁄_‘ ˢ›,
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ ◊÷Î_ … ÷ı ÿÒfl ◊¥ Ω›
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ ¿flHÎóÁÎ’ıZÎ÷Î◊Ì
◊‰Î‰Î‚Ì Á‹ÎÏ‘ ¿fl÷Î_ ’HÎ ¨«Ì «Ì… »ı. ¨«Î‹Î_ ¨«Ì
Ïfiω˝¿S’ Á‹ÎÏ‘ ˢ›, ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ T›I◊Îfi ◊Λ »ı ±fiı
’»Ì T›‰ËÎfl ◊Λ »ı ±◊ν÷˚ Á‹ÎÏ‘fi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷ ◊Λ »ı. F›Î_ Á‘Ì ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı, I›Î_
Á‘Ì …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı. …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘óωE»ıÿ
◊‰Î◊Ì ÁΑfiÎfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.1
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰›˘√ ¿ÿÌ
◊›˘ … fi◊Ì, ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. ¿ı‰‚ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î
Á_›˘√fiı ¿ÎflHÎı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰›˘√ ≠÷Ì÷ ◊¥ flè΢ »ı.
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_›˘√fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı …
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÎ ±Ï¤·ÎÊÌ ‹fiW›fiı ÷I¿Î‚ ÏfiI››˘√fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı‹Î_ V◊Î›Ì „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı.
1. F›Î_ Á‘Ì …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ⁄ı ±‰V◊α˘ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î◊Ì …Õ ≠¿ÚÏ÷ ¿ÿÌ ±ı¿w’
fi◊Ì flËı÷Ì. ±Î◊Ì Á‹ÎÏ‘ ±fiı T›I◊Îfi ó ±ı ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘ …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ◊Λ»ı. …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ó
ωE»ıÿ ◊÷Î_ “ÁËΩ‰V◊Δ ◊Λ »ı, …ıfiı Á_÷˘±ı “ÁË… Á‹ÎÏ‘” ¿ËÌ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ’»Ì ¿ÿÌ T›I◊Îfi fi◊Ì ◊÷_.
±_÷—¿flHÎfiı Â© ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’HÎ ¿flHÎó
ÁÎ’ıZЈ·Ì‹Î_ … »ı, ¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ì‹Î_ fiÏË. …ı‰Ì
flÌ÷ı ¿·‹ µk΋ ˢ‰Î◊Ì ·¬ÎHÎ ÷˘ «ÏÕ›Î÷_ ◊¥ ¿ı »ı,
’fl_÷ ·ı¬¿ «ÏÕ›Î÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿flHÎ
(±_÷—¿flHÎ) Â© ◊‰Î◊Ì Ïø›Î±˘ ÷˘ Â© ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷
¿÷ν Â© fi◊Ì ◊¥ …÷˘. ¿÷ν Â© ◊Λ »ı ó ±_÷—¿flHÎ
ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ±_÷—¿flHÎ ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘ ±ı … ‹Ò‚ ±ÂÏ© »ı.
ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ ÏfiI››˘√
V‰÷—ÏÁ© »ı; ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ¿flHÎfiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì.
¿ı‰‚ ÷ı ÷flŒ ºÏp … fiά‰ÎfiÌ »ı, …ı‹¿ı lÌfl΋«Ïfl÷
‹ÎfiÁ‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó “Á_¿fl ÁË… Áw’ ÁQËÎflΔ
(1-58-4) ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi Â_¿flı ’˘÷ÎfiÎ ÁË… V‰w’fiı
Á_¤Î›*, ±ıfiÌ ÷flŒ ºÏp fiάÌ. Á_¤Îflı·Ì «Ì… ±ı ˢ›
»ı, …ı ’Ëı·ı◊Ì … ±Î’HÎÌ ’ÎÁı ˢ› ±fiı ¿ı‰‚ ºÏp
fiά‰Î◊Ì ¬⁄fl ’ÕÌ Ω› ¿ı ±Î »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ºÏp
fiά‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ, ±ÎÂÎ ±fiı ¤˘√fiı ¿ÎflHÎı
’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ºÏp fiά‰Î‹Î_ ±fiı ±ıfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‹Î_
¿ÏÃfi÷Î ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. F›Î_ Á‘Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı
Á_√˛ËfiÌ ÷flŒ ºÏp »ı, I›Î_ Á‘Ì ‹fiW›‹Î_ ±ı ÷οÎ÷ fi◊Ì
¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÷flŒ ºÏp fiÎ¬Ì Â¿ı. Ωı ¿˘¥
¿ÎflHÎ◊Ì, ¿˘¥ ¬ÎÁ ω‰ı«fifiı ¿ÎflHÎı ±ı ÷flŒ ºÏp «Î·Ì
’HÎ Ω›, ÷˘ ÷ıfi_ V◊Î›Ì flËı‰_ CÎb_ ¿ÏÃfi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
fiΉ_÷ ’ÿÎ◊˘˝ ≠I›ıfiÌ …ı ≠ÌÏ÷ ˈ›Î‹Î_ ‰Áı·Ì »ı, ÷ı ≠ÌÏ÷
¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfiÎ V‰÷—ÏÁ© Á_⁄_‘fiı Á‹…‰Î fi◊Ì ÿı÷Ì; ±fiı
Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ÷˘ „V◊fl fi◊Ì flËı‰Î ÿı÷Ì. ËÎ, Ωı
µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› ¿ı ÷ı ÷k‰fi˘ ±fi¤‰
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ÷˘ ±Î ±Ï¤·ÎÊ΋Î_ ±ı ÷οÎ÷ »ı ¿ı ÷ı
Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷fi˘ fiΠ¿flÌ ÿıÂı.
√Ì÷΋Î_ ¿Ëı·Î_ ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó
hÎHÎı› ÁΑfi˘ ¿flHÎóÏfifl’ıZÎ ±◊ν÷Ô˚ V‰›_◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î_ »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ
fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀıfiÎ »ı;
Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì ±fiı ÂflÌfl ‹Îv_ fi◊Ì, Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı
¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı ó ±Î flÌ÷fi˘ ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·˘
ω«Îfl ±◊‰Î ‹ÎL›÷Î ¿flHÎóÁÎ’ıZÎ (±P›ÎÁ) fi◊Ì;
¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹Î_ …Õ÷Î ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘óωE»ıÿ »ı. ±Î◊Ì
 [20]
¿‹˝›˘√‹Î_ ’˘÷ı … …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ¿flı »ı, iÎÎfi›˘√‹Î_ ’˘÷ı
… ’˘÷Îfiı ΩHÎı »ı ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ ’˘÷ı … ¤√‰Îfifiı
ÂflHÎı ◊Λ »ı.
√Ì÷ÎfiÌ ±Î “ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ” À̿΋Î_ ’HÎ ÁΑfiÎfiÌ
ÀÌ¿Î Á_⁄_‘‹Î_
fiÎfiÌ ™‹fl◊Ì … ‹ÎflÌ √Ì÷΋Î_ ωÂıÊ vÏ« flËÌ »ı.
√Ì÷Îfi_ √_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ‹fifióÏ«LÔ÷fi ¿fl‰Î◊Ì ÷◊Î ±fiı¿
Á_÷‹ËÎ’vÊ˘fiÎ_ ‰«fi˘ ±fiı Á_√◊Ì ‹fiı √Ì÷ÎfiΠωʛfiı
Á‹…‰Î‹Î_ CÎHÎÌ ÁËΛ ‹‚Ì. √Ì÷΋Î_ ‹ËÎfi Á_÷˘Ê
±Î’‰Î‰Î‚Î ±fi_÷ ωϫhÎóωϫhÎ ¤Î‰˘ ¤flı·Î ’ÕuÎ »ı.
±ı ¤Î‰˘fiı ’ÒHν flÌ÷ı Á‹…‰Îfi_ ±fiı ÷ı‹fiı T›@÷ ¿fl‰Îfi_
‹Îfl΋Î_ Á΋J›˝ fi◊Ì. ’fl_÷ F›Îflı ¿ıÀ·Î¿ √Ì÷Î≠ı‹Ì
ÁF…fi˘±ı ωÂıÊ ±Î√˛Ë ¿›˘˝, Ëà ¿flÌ, I›Îflı √Ì÷ÎfiÎ
‹ÎÏ‹˝¿ ¤Î‰˘fi˘ ’˘÷Îfiı ⁄˘‘ ◊¥ Ω› ÷◊Î ⁄ÌΩı ¿˘¥ ‹fifi
¿flı ÷˘ ±ıfiı ’HÎ ±ı‹fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› ó ±ı ºÏp±ı √Ì÷ÎfiÌ
T›ÎA›Î ·¬Î‰‰ÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ◊¥.
Á˙◊Ì ’Ëı·Î_ ±ı¿, ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì.
÷ıfiı Á_‰÷ 2030‹Î_ “√Ì÷οΠ¤„@÷›˘√” fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±ıfiÎ_ ◊˘ÕÎ_ ‰Ê˘˝ ⁄Îÿ ÷ıfl‹Î ±fiı «˙ÿ‹Î
±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì, …ıfiı Á_‰÷ 2035‹Î_ “√Ì÷οÎ
iÎÎfi›˘√” fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±ıfiı ·¬ÎT›Î
⁄Îÿ ±ı‰˘ ω«Îfl ◊›˘ ¿ı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√
- ±ı hÎHÎ ›˘√ »ı, ±Î◊Ì ±ı hÎHÎı› ›˘√˘ µ’fl hÎHÎ ’V÷¿˘
÷ˆ›Îfl ◊¥ Ω› ÷˘ ÃÌ¿ flËıÂı. ±ı ºÏp±ı ’Ëı·Î_ ⁄Îfl‹Î
±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Îfi_ Á_¢‘fi-’Ïfl‰‘˝fi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ±fiı
±ıfiÌ ÁÎ◊ı ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Îfiı ’HÎ Á΋ı· ¿flÌfiı
Á_‰÷ 2039‹Î_ “√Ì÷οΠ¤„@÷›˘√” (϶÷Ì› Á_V¿flHÎ)
fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ’»Ì hÎÌΩ, «˘◊Î ±fiı
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì. ±ıfiı “√Ì÷οΠ¿‹˝›˘√”
fi΋◊Ì ⁄ı ¬_Õ˘‹Î_ ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ±ıfi_ ≠¿ÎÂfi
ω·_⁄fiı ·Ì‘ı Á_‰÷ 2040‹Î_ ◊›_.
µ’›˝@÷ “√Ì÷οΠ¤„@÷›˘√”, “√Ì÷οΠiÎÎfi›˘√”
±fiı “√Ì÷οΠ¿‹˝›˘√” - ±ı hÎHÎı ’V÷¿˘‹Î_ ·¬‰ÎfiÌ ’©Ï÷
¿o¥¿ …\ÿÌ flËÌ ±◊ν÷Ô˚ ’Ëı·Î_ Á_⁄_‘, ’»Ì f·˘¿, ’»Ì
¤Î‰Î◊˝, ’»Ì ±L‰› ±fiı ’»Ì ’ÿóÀÌ¿Î ó ±ı ’©Ï÷±ı
·¬‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ’fl_÷ ±Î hÎHÎ ’V÷¿˘ ⁄Îÿ ·¬‰ÎfiÌ ’©Ï÷
⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ’Ëı·Î_ Á_⁄_‘, ’»Ì f·˘¿ ±fiı ’»Ì
ÀÌ¿Î ó ±Î ’©Ï÷◊Ì ·¬‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±ı‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÌ
≠ıflHÎÎ ’HÎ flËÌ. ’©Ï÷ ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ¤Î‰ ±ı flè΢ ¿ı ·¬ÎHÎ
◊˘Õ<_¿ ±˘»\_ ◊¥ Ω› ±fiı …·ÿÌ ·¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı, …ı◊Ì
¿flHÎóÏfifl’ıZЈ·Ìfiı … ≠ΑÎL› ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı;
¿ÎflHÎ ¿ı ÁΑ¿˘fi_ ÂÌCβ÷Î◊Ì ±fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ◊Λ ó ±ı ⁄Î⁄÷fiı ºÏp Á‹ZÎ flάÌfiı … ±Î ÀÌ¿Î
·¬‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
‰Î«¿˘fiı ‰Î_«‰Î‹Î_ ‰‘ Á‹› fi ·Î√ı ±fiı ’V÷¿ ’HÎ …·ÿÌ
÷ˆ›Îfl ◊¥fiı ÁΑ¿˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì Ω›. ±Î … ’©Ï÷◊Ì
’Ëı·Î_ Á˘‚‹Î ±fiı ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì. ±ıfiı
Á_‰÷ 2039‹Î_ “√Ì÷Î¿Ì Á_’ÏkÎ ±˙fl l©Î” fi΋◊Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. I›Îfl ⁄Îÿ ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÌ
ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì. ±ıfiı Á_‰÷ 2039‹Î_ “√Ì÷οΠÁÎfl” fi΋◊Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì.
F›Îflı Á˘‚‹Î, ÁkÎfl‹Î ±fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÌ
ÀÌ¿Î »’Î¥ √¥, I›Îflı ¿˘¥±ı ¿èÎ_ ¿ı Ωı f·˘¿˘fi˘ ±◊˝
’HÎ ±Î’Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÃÌ¿ flËıÂı; ¿ı‹¿ı ’Ëı·Î_ ‰Î«¿
f·˘¿fi˘ ±◊˝ Á‹∞ ·ıÂı, ÷˘ ’»Ì ÀÌ¿Î Á‹…‰Î‹Î_ Áω‘Î
flËıÂı. ±Î◊Ì “√Ì÷Î¿Ì Á_’ÏkÎ ±˙fl l©Î”fiÎ ⁄ÌΩ Á_V¿flHÎ
(Á_‰÷ 2040)‹Î_ f·˘¿˘fiÎ ±◊˝ ’HÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›Î.
f·˘¿˘fi˘ ±◊˝ ±Î’‰ÎfiÌ ÁÎ◊ıóÁÎ◊ı ’ÿ˘fiÌ ÀÌ¿Î ¿fl‰Îfi˘
ø‹ ’HÎ ¿o¥¿ ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±ÎT›˘.
±ıfiÎ ’»Ì ÿÁ‹Î ±fiı ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î
·¬Î‰Ì. ±ıfiı “√Ì÷Î¿Ì Ï‰¤ÒÏ÷ ±˙fl ωrw’ÿ½fi” fi΋◊Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ’»Ì ÁÎ÷‹Î, ±ÎËΠ±fiı fi‰‹Î
±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì, …ıfiı “√Ì÷Î¿Ì fl΅ωzΔ fi΋◊Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±ıfiÎ ’»Ì »ßÎ ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î
·¬Î‰Ì, …ı “√Ì÷οΠK›Îfi›˘√” fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰Ì. ±_÷ı ’Ëı·Î_ ±fiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ·¬Î‰Ì. ±ıfiı
“√Ì÷οΠ±Îfl_¤” fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±Î
«Îflı› ’V÷¿˘ Á_‰÷ 2041‹Î_ ≠¿ÎÏÂ÷ ◊›Î_.
±Î flÌ÷ı ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì Á‹√˛ √Ì÷ÎfiÌ ÀÌ¿Î ±·√-
±·√ ¿<· ÿ ¬_Õ˘‹Î_ “√Ì÷Î≠ıÁ” ¶ÎflÎ ≠¿ÎÏÂ÷ ◊¥. ±ı‹fiı
≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰ÎfiÎ ¿Î›˝‹Î_ ¿Î√‚ ‰√ıflıfiÌ ¿ıÀ·Ì› ‹U¿ı·Ì±˘
±Î‰÷Ì flËÌ, ÷ı‹ »÷Î_ ’HÎ ÁIÁ_√Ì ¤Î¥±˘fiÎ ≠›IÔfi◊Ì
±ı‹fiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Îfi_ ¿Î›˝ «Î·÷_ flèÎ_. ·˘¿˘±ı ’HÎ ±ı
’V÷¿˘fi˘ µIÁÎË ÷ı‹ … ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝, …ı◊Ì
¿ıÀ·Î_¿ ’V÷¿˘fiÎ_ ⁄ı-⁄ı, hÎHÎ - hÎHÎ Á_V¿flH΢ ’HÎ ≠¿ÎÏÂ÷
◊¥ √›Î_.
±Î ÀÌ¿Îfiı ±ı¿ …√αı ⁄ıÁÌfiı fi◊Ì ·¬Î‰‰Î‹Î_
±Î‰Ì ±fiı ±ıfiı ’Ëı·Î ±K›Î›◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›
Á‘Ì ø‹‰Îfl ’HÎ fi◊Ì ·¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹Î_
 [21]
’Ò‰Î˝’fl Á_⁄_‘fiÌ ºÏp±ı ¿o¥¿ ωfl˘‘ ±Î‰Ì ¿ı »ı. ’fl_÷
±ı◊Ì ÁΑ¿˘fiı @›Î_› ’HÎ ‹U¿ı·Ì fiÏË fiÕı. @›Î_¿ó@›Î_¿
ÏÁ©Î_÷˘fiΠω‰ı«fi‹Î_ ’HÎ Œfl¿ ’Õu˘ »ı; ’fl_÷ ¿‹˝›˘√,
iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó ±ı hÎHÎı› V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î »ı ó ±ı‹Î_ ¿o¥ Œfl¿
fi◊Ì ’Õu˘. ÀÌ¿Î ·¬Î‰÷Ì ‰¬÷ı “ÁΑ¿˘fiı ÂÌCβ ·Î¤ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ◊Λ” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flè΢ »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÀÌ¿ÎfiÌ ¤ÎÊÎ,
ˆ·Ì ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flèÎ_ »ı.
±Î À̿΋Î_ CÎHÎÎ f·˘¿fi_ ω‰ı«fi ⁄Ì∞ À̿α˘◊Ì
ωv© ’Õı »ı. ’fl_÷ ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ⁄Ì∞ À̿α˘fiı ¬˘ÀÌ
⁄÷Ή‰Îfi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì, ’fl_÷ ‹fiı …ı‰_ Ïfiω˝‰Îÿw’ı
µÏ«÷, ≠¿flHÎÁ_√÷, ›„@÷›@÷, Á_÷˘Ê…fi¿ ±fiı Ï≠›
‹Î·Ò‹ ’Õu_, ±ı‰_ … ω‰ı«fi ‹ıÓ ¿›* »ı. ‹Îfl˘ ¿˘¥fi_ ¬_Õfi ±fiı
¿˘¥fi_ ‹_Õfi ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ Ï⁄·¿<· flè΢ fi◊Ì.
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘ ±◊˝ CÎH΢ … √_¤Ìfl »ı. ±ıfi_
’Ãfi-’ÎÃfi, ‹fifi-g«÷fi ±fiı ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì CÎHÎÎ …
ω·ZÎHÎ ±fiı fi‰Î fi‰Î ¤Î‰˘ VdÏfl÷ ◊÷Î flËı »ı, …ıfiÎ◊Ì
‹fi⁄Ï© «Ï¿÷ ◊¥fiı I≤MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı! ÀÌ¿Î ·¬Î‰÷Ì
‰ı‚αı F›Îflı ±ı ¤Î‰˘fiı ·¬Î‰‰Îfi˘ ω«Îfl ◊÷˘, I›Îflı
±ı¿ ±ı‰_ ωϫhÎ ’Òfl ±Î‰Ì …÷_ ¿ı ¿›Îó¿›Î ¤Î‰˘ ·¬Î‰_
±fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·¬Î‰_ ó ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ Ë_ ’˘÷Îfiı Ï⁄·¿<·
±›˘B› ‹Îfi÷˘. »÷Î_ ’HÎ ‹ÎflÎ …ı ÁÎ◊̱˘ »ı ±fiı
±ÎÿflHÎÌ› Ï‹h΢ »ı, ±ı‹fiÎ ±Î√˛Ë◊Ì ¿o¥¿ ·¬Î‰Ì ÿı÷˘.
÷ı±˘ ±ı ¤Î‰˘fiı ·¬Ì ·ı÷Î ±fiı Á_Â˘Ï‘÷ ¿flÌfiı ÷ı‹fiı
’V÷¿w’ı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flÎ‰Ì ÿı÷Î. ’»Ì @›Îflı¿ ±ı ’V÷¿˘fiı
Ωı‰Îfi˘ ≠Á_√ ’Õ÷˘ I›Îflı ±ı‹Î_ ¿ıÀ·Ì¿ …√αı ¬Î‹Ì±˘
‹Î·Ò‹ ’Õ÷Ì ±fiı ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õ÷_ ¿ı ⁄‘Ì ⁄Î⁄÷˘ fi◊Ì
±Î‰Ì, CÎHÎÌ›ı ⁄Î⁄÷˘ flËÌ √¥ »ı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹Î_
‰Îfl_‰Îfl Á_¢‘fi-’Ïfl‰÷˝fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ flèÎ_. ±Î◊Ì
‰Î«¿˘fiı ≠Î◊˝fiÎ »ı ¿ı ÷ı±˘ ±√ε ·¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì
⁄Î⁄÷fiÌ ±’ıZÎαı ’λ‚◊Ì ·¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ⁄Î⁄÷fiı …
‹Ëk‰ ±Î’ı ±fiı ±ıfi˘ … V‰Ì¿Îfl ¿flı.
Á‹√˛ √Ì÷ÎfiÌ ÀÌ¿ÎfiÎ ±·√-±·√ ¿ıÀ·Î› ¬_Õ
ˢ‰Î◊Ì ±ı‹fiÎ ’fi‹˝ƒH΋Î_ ±fiı ±ı‹fiı ⁄‘Îfiı ±ı¿ÁÎ◊ı
1. ¿‹˝, iÎÎfi, ‰ˆflÎ√ ±fiı ¤„@÷fiÎ flÁ◊Ì ’Ïfl’ÒHν ±Î ¿vHÎ΋›Ì √Ì÷ÎfiÌ ÁÎflÌ flÌ÷ı µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı (‹fifi ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı, ±◊˝fiı ¨ÕÎHÎ◊Ì Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰ı) ÷˘ ±Î √Ì÷Î ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÌ ¿Ú’Î ≠ÿÎfi ¿flfiÎflÌ »ı. ÁΑ¿˘ ¶ÎflÎ µI¿oÃÎ’Ò‰˝¿
Ëo‹ıÂÎ ‰Îfl_‰Îfl ’Îfi ¿flÎıfiÎflÌ, √Ì÷ÎfiÎ ’ÿ˘fi˘ ‹ÎÏ‹˝¿ ±◊˝ ÿı¬ÎÕfiÎflÌ ±fiı ≥pÿı‰fiÎ …ı‰_ ¿S›ÎHÎ ≠ÿÎfi ¿flfiÎflÌ ±Î “ÁΑ¿-
Á_∞‰fiÌ” Ïfifl_÷fl T≤Ï©fiı ≠ÎMÔ÷ ◊α˘.
‹ı‚‰‰Î‹Î_ ‹U¿ı·Ì ’Õı »ı ó ±ı‹ ω«ÎflÌfiı ˉı Á‹√˛
√Ì÷ÎfiÌ ÀÌ¿Îfiı ±ı¿ @·ı‰fl‹Î_ ≠V÷÷ √˛_◊fiÎ w’‹Î_ ≠¿ÎÏÂ÷
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±ı‹ ¿fl÷Î_ ’Ëı·Î_ ’Ò‰˝≠¿ÎÏÂ÷ Á‹√˛
ÀÌ¿Îfiı ±ı¿ ‰Îfl ŒflÌ◊Ì Ωı¥ ·Ì‘Ì »ı ±fiı ±ı‹Î_ ±ÎÔ‰U›¿
Á_¢‘fi, ’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ’Ïfl‰‘˝fi ’HÎ ¿›Î* »ı. ÷ıfl‹Î ±fiı
«˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÌ ÀÌ¿Î ’HÎ ⁄Ì∞ ‰¬÷ ·¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
»ı. ¤ÎÊÎ ±fiı ˆ·Ìfiı ’HÎ ·√¤√ ±ı¿Á‹Îfi ⁄fiΉ‰Îfi˘
≠›IÔfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ¿ıÀ·Ì›ı ⁄Î⁄÷˘fiı ±fiΉU›¿
Á‹∞fiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ¿ıÀ·Ì›ı fi‰Ì ⁄Î⁄÷˘fiı
µ‹ıfl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ¿ıÀ·Ì›ı ⁄Î⁄÷˘fiı ±ı¿ V◊Îfiı◊Ì
ÿÒfl ¿flÌfiı ⁄Ì…ı ›◊˘Ï«÷ V◊Îfiı ‹Ò¿Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. …ı
⁄Î⁄÷˘fiÌ ‰‘Îflı ’fiv„@÷±˘ ◊¥ »ı, ÷ı‹fiı ›◊ÎÁ_¤‰ ÿÒfl
¿flÌ ÿÌ‘Ì »ı, ’fl_÷ Á_’ÒHν’HÎı fiÏË. ωÂıÊ K›Îfi ±Î’‰Î
›˘B› ⁄Î⁄÷˘fiÌ ’fiv„@÷±˘fiı ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì
Á‹∞fiı fi◊Ì ÿÒfl ¿flÌ. ±Î ¿Î›˝‹Î_ CÎHÎÌ ¤Ò·˘ ’HÎ ◊‰ÎfiÌ
Á_¤Î‰fiÎ »ı, …ıfiı ‹ÎÀı ‰Î«¿˘fiÌ Ë_ ËÎ◊ ΩıÕÌfiı Z΋Π‹Î√_
»\_. ÁÎ◊ıóÁÎ◊ı ‰Î«¿˘fiı ±ı‰Ì ≠Î◊˝fiÎ ¿v_ »\_ ¿ı ±ı‹fiı …ı
¤Ò·˘ …HÎΛ, ±ı‹fiı ÷ı±˘ …HÎΉ‰ÎfiÌ ¿Ú’Î ¿flı. ±ıfiÎ◊Ì
±Î√Î‹Ì Á_V¿flH΋Î_ ±ı‹fiÌ Á‘ÎflHÎÎ ¿fl‰Î‹Î_ Áω‘Î flËıÂı.
√Ì÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‘flΉ÷Î ¿ıÀ·Î› fi‰Îófi‰Î
ωʛ˘fiÎ, ¬˘…’ÒHν Ïfi⁄_‘˘fi˘ ±ı¿ Á_√˛Ë ±·√ ÷ˆ›Îfl
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, …ıfiı “√Ì÷Îÿ’˝HΔ” fi΋◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
√Ì÷Îfi_ ‹fifióÏ«LÔ÷fi ¿fl‰Î◊Ì ±fiı √Ì÷ÎfiÌ ÀÌ¿Î
·¬Î‰‰Î◊Ì ‹fiı CÎH΢ … ±ÎK›Î„I‹¿ ·Î¤ ◊›˘ »ı ±fiı
√Ì÷ÎfiΠωʛfi_ ⁄Ë … V’p iÎÎfi ’HÎ ◊›_ »ı. ⁄ÌΩ_
¤Î¥⁄Ëıfi˘ ’HÎ Ωı ±ıfi_ ‹fifi ¿flÂı, ÷˘ ±ı‹fiı ’HÎ
±ÎK›Î„I‹¿ ·Î¤ ±‰U› ◊Âı ó ±ı‰Ì ‹ÎflÌ T›„@÷√÷
‹ÎL›÷Î »ı. √Ì÷Îfi_ ‹fifióÏ«LÔ÷fi ¿fl‰Î◊Ì ·Î¤ ◊Λ »ı
ó ±ı‹Î_ ‹fiı @›Îflı› g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì.
¿ÚWHÎÎfi√˛ËÿÎÏ›¿Î Á¿vHÎÎ √Ì÷Î Á‹ÎflÎÏ‘÷Î ––
¿‹˝iÎÎfiωflÎ√¤„@÷flÏÁ¿Î ‹‹Î˝◊˝Á_ÿϽ¿Î ––1
Á˘I¿HÃo Ï¿· ÁΑ¿ˆflfiÏÿfi_ ’ı’Ì›‹ÎfiÎ ÁÿÎ ––
¿S›ÎHÎ_ ’flÿı‰÷ı‰ ÏÿÂ÷Ì Á_∞‰fiÌ ‰‘˝÷΋Ô˚ ––1
ωfiÌ÷ -
V‰Î‹Ì fl΋Á¬ÿÎÁ
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

ü ’ÒHν‹ÿ— ’ÒHÎ˝Ï‹ÿo ’ÒHÎνI’ÒHν‹ÿE›÷ı –

’ÒHνV› ’ÒHν‹ÎÿΛ ’ÒHν‹ı‰Î‰ÏÂW›÷ı ––

lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î
ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ √…flÎ÷Ì-ÀÌ¿ÎÁÏË÷
√Ωfifi_ ¤Ò÷√HÎÎÏÿÁıω÷_ ¿Ï’I◊…Q⁄ÒŒ·«Îv¤ZÎH΋Ô˚ –– 1 1––
µ‹ÎÁ÷_ ¢¿Ï‰fiοÎfl¿o fi‹ÎÏ‹ ωCÎ#ırfl’Îÿ’ì…‹Ô˚ –– 1 ––1
K›ÎfiÎP›ÎÁ‰ÂÌ¿Ú÷ıfi ‹fiÁÎ ÷„LÔfi√˝HÎ_ Ïfi„Wø›_ –– 2 2––
F›˘Ï÷— Ï¿G«fi ›˘Ï√fi˘ ›Ïÿ ’fl_ ’U›„L÷ ’U›L÷ ÷ı –– 2 2––
±V‹Î¿o ÷ ÷ÿı‰ ·˘«fi«‹I¿ÎflΛ ¤Ò›Î„E«fl_ –– 2 2––
¿ÎÏ·LÿÌ’Ï·fi˘ÿflı Ï¿‹Ï’ ›¯ÎÌ·_ ‹Ë˘ ‘ΉÏ÷ –– 2 ––2
›Î‰„LÔfiflG…fi‹…_ ’vÊ_ …flL÷_ –– 3 ––3
Á_Ï«L÷›ÎÏ‹ ÏfiϬ·ı …√Ï÷ VdflL÷‹Ô˚ –– 3 ––3
÷ΉÿÔ˚ ⁄·Î÷Ô˚ VdflÏ÷ ËL÷ xÿL÷flı ‹ı –– 3 ––3
√˘’V› ¿˘ûÏ’ ÏÂÂflG…fi’G…‹G…\— –– 3 ––3

1. …ı ËÎ◊ÌfiÎ ‹˘œÎ‰Î‚Î »ı, Á‹√˛ V≤ÏpfiÎ_ ≠ÎHÎ̱˘ ¶ÎflÎ …ı‹fiÌ ’ÒΩÁı‰Î ◊Λ »ı, …ı ¿˘Ã<_ ±fiı Ω_⁄fiı ⁄Ë Á_ÿfl flÌ÷ı
±Îfl˘√fiÎflÎ »ı, …ı ¢¿fi˘ fiΠ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı …ı ¤√‰÷Ì µ‹ÎfiÎ ’hÎ »ı, ÷ı ωCÔfi˘fi˘ fiΠ¿flfiÎfl √HÎıÂ∞fiÎ_
«flHο‹‚˘‹Î_ Ë_ ≠HÎ΋ ¿v_ »\_.
2. ›˘√Ì ·˘¿˘ K›Îfi ¶ÎflÎ ‰Â̤Ò÷ ◊›ı·Î ‹fi ‰Õı ¿˘¥ Ïfi√˝HÎ ±fiı Ïfi„Wø› ’fl‹ F›˘Ï÷fi_ ÿ½fi ¿fl÷Πˢ› ÷˘ ¿fl÷Î
flËı, ’HÎ ±‹Îflı ‹ÎÀı ÷˘ ›‹fiÎÏ¿fiÎflı ‹ıCΉHνfi_ …ı ÷ı… ÿ˘ÕÌ flèÎ_ »ı, ÷ı … Áÿο΂ ±Î_¬˘fiı «¿Î«˙Ó‘ ¿fl÷_ flËı.
3. ±Ë˘! F›Îflı Ë_ Á_’ÒHν …√÷‹Î_ VdÏfl÷ ◊fiÎflÎ Ïfifl_…fi, ±…L‹Î ±fiı ’flÎ÷fi ’vÊfi_ g«÷fi ¿v_ »\_, I›Îflı ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_
¿Î…‚Á‹ÒË Á‹Îfi ¿Î‚Î ‰Hν‰Î‚˘ ¿˘¥ √˘’⁄΂ ⁄‚ΩıflÌ VdÏfl÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı.
24 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

fi ωzÎ ›ıÊÎ_ lÌfi˝ ÂflH΋’ÌʯΠ« √HÎΗ –– 4 ––4

’ÏflI›@÷Î ·˘¿ˆflÏ’ T≤Ï…fi›@÷Η lÏ÷…ÕΗ –– 4 ––4
ÂflH›_ ›_ ÷ıûÏ’ ≠V≤÷√H΋ÎÏlI› Á…fiÎ –– 4 ––4
ω‹@÷ÎV÷_ ‰Lÿı ›ÿ’Ï÷‹Ëo ¿ÚWH΋‹·‹Ô˚ –– 4 ––4
›V› lÌ¿vHÎÎHν‰V› ¿vHÎηıÂıfi ⁄η˘ ‘˛‰— –– 5 ––5
V‰ıp_ ≠ÎM› Á‹Î›˝‘΋ Á‹√΃ì˘ûM›Ï‰Lÿ„E»ˇ›‹Ô˚ –– 5 ––5
›Î÷Î ‹„@÷‹ΩÏ‹·ÎÏÿ’Ï÷÷Η ˆ·˘ûÏ’ ’ÒF›˘û¤‰÷Ô˚ –– 5 ––5
÷_ l̋Α‰‹ÎÏl÷ıpÿ‹Ëo ÏfiI›_ ÂflH›_ ¤…ı –– 5 ––5
‰Áÿı‰Á÷_ ÿı‰_ ¿oÁ«Îcfl‹ÿ˝fi‹Ô˚ –– 6 ––6
ÿı‰¿Ì’fl‹ÎfiLÿo ¿ÚWHÎ_ ‰Lÿı …√ÿÔ˚√v‹Ô˚ –– 6 ––6
fiÎflΛHÎ_ fi‹V¿ÚI› fifl_ «ˆ‰ fifl˘k΋‹Ô˚ –– 7 ––7
ÿı‰Ÿ ÁflV‰÷Ÿ T›ÎÁ_ ÷÷˘ …›‹ÿÌfl›ı÷Ô˚ –– 7 ––7

óá ó

4. …ı‹fiÌ ’ÎÁı ωzÎ fi◊Ì, ‘fi fi◊Ì ±fiı ¿˘¥ ±Îl› fi◊Ì; …ı‹fi΋Î_ ¿˘¥ √HÎ fi◊Ì, ‰ıÿ ÂÎVÔh΢fi_ iÎÎfi fi◊Ì; …ı‹fiı Á_ÁÎflfiÎ
·˘¿˘±ı ’Î’Ì Á‹∞fiı »˘ÕÌ ÿÌ‘Î »ı, ±ı‰Î ‹fiW›˘ ’HÎ …ı ÂflHÎÎ√÷’η¿ ≠¤fiı ÂflHÎı …¥fiı Á_÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ‹@÷ ◊¥
Ω› »ı, ÷ı ωrωA›Î÷ √H΢‰Î‚Î Ïfi‹˝‚ÎI‹Î ›ÿfiÎ◊ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı Ë_ ≠HÎ΋ ¿v_ »\_.
5. …ı ¿vHÎÎÁÎ√fl ¤√‰ÎfifiÌ ¿vHÎÎfiÎ ±_‹ÎhÎ◊Ì … ⁄΂¿ ‘˛‰ı ’˘÷ÎfiÌ ≥„E»÷ ‰V÷ ‹ı‚‰Ìfiı lıWÔà ’vÊ˘fiÎ ·˘¿fiı ≠ÎMÔ÷ ¿›˘˝,
ÿÏflƒ Áÿ΋αı ·Z‹Ì ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ, ±ΩÏ‹· ‰√ıflı ’Β̱˘±ı ‹˘ZÎ ≠ÎMÔ÷ ¿›˘˝ ±fiı √˘‰‘˝fi ’‰˝÷ ’HÎ ’ÒF› ⁄fiÌ √›˘, ±ı‰Î
ÂflHÎÎ√÷ ¤@÷˘fiı ≥„E»÷ ‰V÷ ±Î’‰Î‰Î‚Î ÂflHÎ ·ı‰Î ›˘B› ¤√‰Îfi l̋Α‰fi_ Ë_ ÏfiI› ¤…fi ¿v_ »\_.
6. …ı ‰Áÿı‰∞fiÎ ’hÎ, ÏÿT›w’ ‘flfiÎflÎ, ¿oÁ ÷◊Î «Îcflfi˘ fiΠ¿flfiÎflÎ ±fiı ÿı‰¿Ì∞fiı ‹ÎÀı ’fl‹ ±Îfi_ÿV‰w’ »ı, ÷ı …√ÿÔ˚√v
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı Ë_ ‰_ÿfi ¿v_ »\_.
7. ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ÷◊Î ‹fiW›˘‹Î_ lıWÔà ±…\˝fifiı ±fiı ÿı‰Ì ÁflV‰÷Ì ÷◊Î ‰ıÿT›ÎÁ∞fiı fi‹V¿Îfl ¿flÌfiı ’»Ì ‹ËΤÎfl÷fiÌ ¿◊Î ¿fl‰Ì
Ωı¥±ı.
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

’Ëı·˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

’Î_Õ‰˘±ı ⁄Îfl ‰Ê˝fi˘ ‰fi‰ÎÁ ±fiı ±ı¿ ‰Ê˝fi˘ ±iÎÎ÷‰ÎÁ ’Òfl˘ ◊÷Î_ F›Îflı ≠Ï÷iÎÎ ‹…⁄ ’˘÷Îfi_
±Õ‘_ flÎF› ‹ÎB›_, I›Îflı ÿ›˘˝‘fiı ±Õ‘_ flÎF› ÷˘ Â_, ÷ÌZHÎ Á˘›fiÌ ±HÎÌ …ıÀ·Ì …‹Ìfi ’HÎ ›© ωfiÎ
±Î’‰Îfi_ V‰Ì¿Î›* fiÏË. ±Î◊Ì ’Î_Õ‰˘±ı ¿<_÷Î ‹Î÷ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı ›© ¿fl‰Îfi_ V‰Ì¿Î›*. ±Î flÌ÷ı ’Î_Õ‰˘
±fiı ¿˙fl‰˘ ‰E«ı ›© ¿fl‰Îfi_ ÏfiÏç÷ ◊¥ √›_ ±fiı ÷ÿÔ˚fiÁÎfl ⁄_fiı ’ZÎı ›©fiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ◊‰Î ·Î√Ì.
‹ËÏÊ˝ ‰ıÿT›ÎÁfiı K≤÷flÎpˇ µ’fl CÎH΢ VfiıË Ë÷˘. ±ı VfiıËfiı ·Ì‘ı ±ı‹HÎı K≤÷flÎpˇ ’ÎÁı ±Î‰Ìfiı ¿èÎ_
¿ı, “›© ◊‰_ ±fiı ÷ı‹Î_ ZÎÏhΛ˘fi˘ ‹ËÎfi Á_ËÎfl ◊‰˘ ±Ïfi‰Î›˝ »ı, ±ıfiı ¿˘¥ ÀÎ‚Ì Â¿‰Îfi_ fi◊Ì. Ωı
›© Ωı‰ÎfiÌ ÷‹ÎflÌ ≥E»Î ˢ› ÷˘ Ë_ ÷‹fiı ÏÿT› ºÏp ±Î’Ì Â¿<_ »\_, …ıfiÎ◊Ì ÷‹ı ±ËŸ ⁄ıÃÎ ⁄ıÃÎ
›©fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Ωı¥ Â¿Â˘.” “±Î◊Ì K≤÷flÎpˇı ¿èÎ_ ¿ı, “…L‹¤fl Ë_ ±Î_‘‚˘ flè΢. ˉı ‹ÎflÎ ¿<‚fiÎ Á_ËÎflfiı
Ë_ Ωı‰Î ≥E»÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ›© ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ flèÎ_ »ı ó ±ı Á‹Î«Îfl ÁÎ_¤‚‰ÎfiÌ ≥E»Î …wfl »ı.”
I›Îflı T›ÎÁ∞±ı ¿èÎ_ ¿ı, “Ë_ Á_…›fiı ÏÿT› ºÏp ±Î’_ »\_. ÷ıfiÎ◊Ì ±ı Á‹√˛ ›©fiı, ⁄‘Ì … CÎÀfiα˘fiı
±fiı ÁˆÏfi¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı·Î ω«Îfl˘fiı ’HÎ ΩHÎÌ ·ıÂı, ÁÎ_¤‚Ì ·ıÂı, Ωı¥ ·ıÂı, ±fiı ⁄‘Ì ‰Î÷˘ ÷‹fiı
Á_¤‚Î‰Ì ’HÎ ÿıÂı.” ±ı‹ ¿ËÌfiı T›ÎÁ∞±ı Á_…›fiı ÏÿT› ºÏp ±Î’Ì.
fiyÌ ¿flı·Î Á‹› ≠‹ÎHÎı ¿<vZÎıh΋Î_ ›© Âw ◊›_. ÿÁ Ïÿ‰Á Á‘Ì Á_…› ›©fiÎ V◊‚ı … flèÎÎ.
F›Îflı ¤ÌW‹ Ï’÷΋Ëfiı ⁄ÎH΢ ‰Õı fl◊ µ’fl◊Ì ’ÎÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î, I›Îflı Á_…›ı Ë„V÷fiÎ’fl‹Î_ (F›Î_
K≤÷flÎpˇ ⁄ıÃı·Î Ë÷Î I›Î_) ±Î‰Ìfiı K≤÷flÎpˇfiı ±ı Á‹Î«Îfl Á_¤‚ÎT›Î. ±ı Á‹Î«Îfl ÁÎ_¤‚Ìfiı K≤÷flÎpˇfiı
¤Îflı ÿ—¬ ◊›_ ±fiı ÷ı±˘ ω·Î’ ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ’»Ì ÷ı‹HÎı Á_…›fiı ›©fi˘ ’Òfl˘ T≤kÎÎ_÷ Á_¤‚Ή‰Î ¿èÎ_.
¤ÌW‹’‰˝fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î ±K›Î› Á‘Ì Á_…›ı ›©Á_⁄_‘Ì ‰Î÷˘ K≤÷flÎpˇfiı Á_¤‚ΉÌ.1 ’«ÌÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_
K≤÷flÎpˇ Á_…›fiı ’Ò»ı »ıó

K≤÷flÎpˇ µ‰Î«
‘‹˝ZÎıhÎı ¿<vZÎıhÎı Á‹‰ı÷Î ››IÁ‰— –– 1––
‹Î‹¿Î— ’ÎHÕ‰Î爉 Ï¿‹¿<‰˝÷ Á_…› –– 1––
K≤÷flÎpˇ ⁄˘S›Îó2

Á_…› = Ëı Á_…›!3 ››IÁ‰— = ›©fiÎ ’ÎHՉΗ = ’Î_Õ<fiÎ ’h΢±ı

‘‹˝ZÎıhÎı = ‘‹˝¤ÒÏ‹ ≥E»\¿, ±ı‰ = ’HÎ
¿<vZÎıhÎı = ¿<flÔZÎıh΋Î_ ‹Î‹¿Î— = ‹ÎflÎ Ï¿‹Ô˚ = Â_
Á‹‰ı÷Η = ±ı¿ÃÎ ◊›ı·Î, « = ±fiı ±¿<‰÷˝ = ¿›?*

1. ‹ËΤÎfl÷‹Î_ ¿<· ±œÎfl ’‰˘˝ »ı. ±ı ’‰˘˝‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ’ıÀÎ ’‰˘˝ ’HÎ »ı. ±ı‹Î_◊Ì (¤ÌW‹’‰˝fiÌ ±_ÿfl) ±Î “lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î’‰˝”
»ı, …ı ¤ÌW‹’‰˝fiÎ ÷ıfl‹Î ±K›Î›◊Ì Âw ◊¥ ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ Á‹ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
2. ‰ˆÂ_’Λfi ±fiı …fi‹ı…›fiÎ Á_‰ÎÿfiÌ ±_ÿfl “K≤÷flÎpˇ-Á_…›-Á_‰Îÿ” »ı ±fiı K≤÷flÎpˇ ÷◊Î Á_…›fiÎ Á_‰ÎÿfiÌ ±_ÿfl “lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fi-
Á_‰Îÿ” »ı.
3. Á_…›fi˘ …L‹ √‰S√HÎ fi΋fiÎ ÁÒ÷◊Ì ◊›˘ Ë÷˘, ÷ı±˘ ‹Ïfi±˘fiÌ …ı‹ iÎÎfiÌ ±fiı ‘‹Î˝I‹Î Ë÷Î ó “ÁG…›˘ ‹Ïfi¿S’V÷
…iÎı ÁÒ÷˘ √‰S√HÎÎ÷Ô˚” (‹ËΤÎfl÷, ±ÎÏÿ’‰˝, 63/97). ÷ı±˘ K≤÷flÎpˇfiÎ ‹_hÎÌ Ë÷Î.
2 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

ÀÌ¿Î ó “‘‹˝ZÎıhÎı ¿<vZÎıhÎı” ó ¿<vZÎıh΋Î_ ÿı‰˘±ı ›iÎ ±fiı √Ì÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷˘ ±fiÁÎfl ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‘‹˝fi_
¿›˘˝ Ë÷˘. ¿<v flÎΩ±ı ’HÎ ±ËŸ ÷’ ¿›* Ë÷_. ›iÎ ±fiWÔÃÎfi ◊¥ Ω› »ı.
‰√ıflı ‘‹˝‹› ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î ¿<v flÎΩfiÌ ÷’V›Î¤ÒÏ‹ ±Î “‘‹˝ZÎıhÎı ¿<vZÎıhÎı” ’ÿ˘ µ’fl◊Ì ⁄‘Î ‹fiW›˘±ı
ˢ‰Î◊Ì ±ıfiı ‘‹˝¤ÒÏ‹ ¿<vZÎıhÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ı ⁄˘‘’Îà ·ı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î›˝ ¿fl‰_ ˢ›
±ËŸ “‘‹˝ZÎıhÎı” ±fiı “¿<vZÎıhÎı” ’ÿ˘‹Î_ “ZÎıhΔ ÂOÿ ÷˘ ÷ı ‘‹˝fiı ºÏp Á‹ZÎ flάÌfiı … ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ≠I›ı¿
±Î’‰Î‹Î_ K≤÷flÎpˇfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı »ı ¿ı ±Î ’˘÷ÎfiÌ ¿Î›˝ ⁄‘ÎfiÎ ÏË÷fiÌ ºÏp±ı … ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ‹ÎhÎ ’˘÷ÎfiÎ
¿<v‰_Â̱˘fiÌ ¤ÒÏ‹ »ı. ±Î ¿ı‰‚ ·ÕÎ¥fiÌ ¤ÒÏ‹ … fi◊Ì, Á¬ ±fiı ÂÎ_Ï÷fiÌ ºÏp±ı fiÏË; ±fiı ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fiÌ
∂·ÀÎfiÌ ÷Ì◊˝¤ÒÏ‹ ’HÎ »ı, …ı‹Î_ ≠ÎÏHΛ˘ ∞‰÷ı-∞‰÷ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÂÎVÔhÎfiı ºÏp Á‹ZÎ flά‰_ Ωı¥±ı (√Ì÷Î ±.
’ωhÎ ¿‹˘˝ ¿flÌfiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î flÌ÷ı 16/24).
·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl·˙Ï¿¿ ⁄‘Ì Ω÷fi˘ ·Î¤ ◊¥ Ω› ó “Á‹‰ı÷Î ››IÁ‰—” ó flÎΩ±˘ ¶ÎflÎ ‰Îfl_‰Îfl
±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı ÷ı‹ … lıWÔà ’vÊ˘fiÌ Á_‹Ï÷ ·¥fiı Á_Ï‘fi˘ ≠V÷Ή ‹Ò¿‰Î »÷Î_ ’HÎ ÿ›˘˝‘fiı Á_Ï‘ ¿fl‰Îfi˘
… ›© ‹ÎÀı ±Î ¤ÒÏ‹fiÌ ’Á_ÿ√Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ fiÏË. ±ıÀ·_ … fiÏË, ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÎ
Á_ÁÎfl‹Î_ ‹˘Àı¤Î√ı hÎHÎ ⁄Î⁄÷˘fiı ¿ÎflHÎı ·ÕÎ¥ ◊Λ ¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹ÎflÎ ’hÎ ÿ›˘˝‘fiı V’p ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿ı,
»ı ó …‹Ìfi, ‘fi ±fiı VÔhÎÌ. ±Î hÎH΋Î_ ’HÎ flÎΩ±˘fi_ “›© ωfiÎ Ë_ ÷ÌZHÎ Á˘›fiÌ ±HÎÌ …ıÀ·Ì …‹Ìfi ’HÎ
±Î’Á‹Î_ ·Õ‰_ ‹A›I‰ı …‹Ìfifiı ¿ÎflHÎı ˢ› »ı. ±ËŸ ’Î_Õ‰˘fiı fiÏË ±Î’_.1 I›Îflı fi»^À¿ı ’Î_Õ‰˘±ı ’HÎ ›©
“¿<vZÎıhΔ ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ’HÎ …‹Ìfifiı ¿ÎflHÎı ·Õ‰Î‹Î_ ¿fl‰Îfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ »ı. ±Î flÌ÷ı ‹ÎflÎ ’h΢ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ
»ı. ¿<v‰_‹Î_ K≤÷flÎpˇ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ ó ⁄‘Î ±ı¿ … ’h΢ ó ⁄_fiı› Áıfiα˘ ÁÏË÷ ›©fiÌ ≥E»Î◊Ì ±ı¿ÃÎ
√HÎΛ »ı. ¿<v‰_ÂfiΠˢ‰Î◊Ì ⁄_fiıfi˘ ¿<vZÎıh΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ flÎΩ ◊›Î »ı.
¿<vfiÌ …‹Ìfi µ’fl Á‹Îfi ±Ï‘¿Îfl ·Î√ı »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ⁄_fiı Áıfiα˘‹Î_ ›©fiÌ ≥E»Î flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
(¿˙fl‰˘±ı ’Î_Õ‰˘fiı ±ı‹fiÌ …‹Ìfi fi ±Î’‰Îfiı ¿ÎflHÎı) ⁄_fiı ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ›©fiÌ ≥E»Î ωÂıÊ w’◊Ì Ë÷Ì. ±ıfi˘
…‹Ìfifiı ‹ÎÀı ·ÕÎ¥ ¿fl‰Î ±ÎT›Î »ı. ‹A› µtı flÎF›≠΄MÔ÷fi˘ … Ë÷˘. ÷ı flÎF›≠΄MÔ÷ ‘‹˝◊Ì
Ωı¿ı ’˘÷ÎfiÌ …‹Ìfi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ⁄_fiıfiı ‹ÎÀı ◊Λ ¿ı ±‘‹˝◊Ì ◊Λ, L›Î›◊Ì ◊Λ ¿ı ±L›Î›◊Ì ◊Λ,
“¿<vZÎıhΔ ’ÿ ‰Î’fl‰_ ±ı ›„@÷Á_√÷ ±fiı L›Î›Á_√÷ »ı, ωÏË÷ flÌ÷ı ◊Λ ¿ı ÏfiÏÊ© flÌ÷ı ◊Λ, ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı
÷ı‹ »÷Î_ ±Î’HÎÌ ÁfiÎ÷fi ‰ˆÏÿ¿ Á_V¿ÚÏ÷ ±ı‰Ì ω·ZÎHÎ ±‹fiı flÎF› ‹‚‰_ Ωı¥±ı ó ±ı‰˘ ±ıfi˘ ¤Î‰ Ë÷˘.
»ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î›˝ ¿fl‰_ ˢ›, I›Îflı ÷ı ‘‹˝fiı Á΋ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ωÂıÊ w’ı ÿ›˘˝‘fifi˘ ’ZÎ … ››IÁ ±◊ν÷Ô˚
flάÌfiı … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ›© …ı‰_ ¿Î›˝ ’HÎ ‘‹˝¤ÒÏ‹- ›©fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ Ë÷˘.
÷Ì◊˝¤ÒÏ‹‹Î_ … ¿flı »ı, …ı◊Ì ›©‹Î_ ‹flfiÎflα˘fi˘ µ©Îfl ’Î_Õ‰˘‹Î_ ‘‹˝fi_ ≠ΑÎL› Ë÷_. ±ı‹fi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰
◊¥ Ω› ±fiı ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›. ÷ı◊Ì ±ËŸ ¿<vZÎıhÎfiÌ Ë÷˘ ¿ı ±‹ı ¤·ıfiı √‹ı ÷ı‰˘ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿flÌ ·¥Â_,
ÁÎ◊ı “‘‹˝ZÎıhΔ ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ’fl_÷ ±‹ÎflÎ ‘‹˝’ηfi‹Î_ ωCÔfi fiÏË ±Î‰‰Î ÿ¥±ı
±ËŸ ±Îfl_¤‹Î_ “‘‹˝” ’ÿ◊Ì ±ı¿ ⁄Ì∞ ‰Î÷ ’HÎ ±fiı ‘‹˝fiÌ Ï‰v© fiÏË «Î·Ì±ı. ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı
ÿı¬Î› »ı. Ωı ±Îfl_¤fiÎ “‘‹˝” ’ÿ‹Î_◊Ì “‘flÔ˚” ·ı‰Î‹Î_ ‹ËÎflÎ… ›Ï‘„WÔÃfl ›© ¿fl‰Î ≥E»÷Î fiˢ÷Î. ’fl_÷ …ı
±Î‰ı ±fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ »ıS·Î f·˘¿fiÎ “‹‹” ‹Î÷ÎfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ›Ï‘„WÔÃflı «Îflı› ¤Î¥±˘ ÁÏË÷ ƒ˙’ÿÌ
’ÿ‹Î_◊Ì “‹” ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ “‘‹˝” ÂOÿ ⁄fiÌ Ω› ÁÎ◊ı ω‰ÎË ¿›˘˝ Ë÷˘, ÷ı ‹Î÷ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı
»ı. ±Î◊Ì Á_’ÒHν √Ì÷Î ‘‹˝fiÌ ±_÷√˝÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‘‹˝fi_ … ‹ËÎflÎ… ›Ï‘„WÔÃflfiÌ ›©‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊¥ Ë÷Ì.2 ±◊ν÷Ô˚
’ηfi ¿fl‰Î◊Ì √Ì÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷˘fi_ ’ηfi ◊¥ Ω› »ı ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ±ÎiÎÎfiÎ ’ηfiw’Ì ‘‹˝◊Ì … ›Ï‘„WÔÃfl ›©fiÌ
1. ›Î‰Ï© ÷ÌZHΛΠÁÒE›Î ωK›ıÿ√˛ıHÎ ¿ı‰ – ÷ΉÿM›’ÏflI›ÎF›_ ¤Ò‹ıfi˝— ’ÎHÕ‰ÎfiÔ˚ ≠Ï÷ –– (‹ËΤÎfl÷, µz˘√. 127/25)
2. ‹Î÷Î ¿<_÷Î CÎHÎÎ_ ÁËfiÂÌ· Ë÷Î_. ¿p◊Ì ⁄«Ìfiı Á¬, ±Îfl΋, flÎF› ‰√ıflıfiÌ ≥E»Î ó ±ı ‰Î÷ ±ı‹fi΋Î_ fi Ë÷Ì. ÷ı±˘
±ı¿ ±ı‰Î_ ω·ZÎ ‹Î÷Î Ë÷Î_, …ı‹HÎı ¤√‰Îfi ’ÎÁı ω’ÏkÎfi_ … ‰flÿÎfi ‹ÎB›_ Ë÷_. ±ı‹fi΋Î_ Á¬·˘·’÷Î fi Ë÷Ì. ’fl_÷
±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ⁄ı ‰Î÷˘fiı ·¥fiı ¤Îflı ÿ—¬ Ë÷_. ’Ëı·Ì ‰Î÷ ±ı ¿ı, flÎF›fiı ‹ÎÀı ¿˙fl‰ ó ’Î_Õ‰ ±Î’Á±Î’Á‹Î_ ·Õ÷,
¿ı √‹ı ÷ı ¿fl÷, ’HÎ ‹ÎflÌ Ï≠› ’hΉ‘Ò ƒ˙’ÿÌfiı ±ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ÿp˘±ı Á¤Î‹Î_ fiBÔfi ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flÌ, ±’‹ÎÏfi÷
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flÌ ó ±ı C≤HÎÎ’ÎhÎ «ıpÎ ¿fl‰Ì ±ı ‹Îfi‰÷Î fi◊Ì. ±Î ⁄Î⁄÷ ‹Î÷Î ¿<_÷Î∞fiı CÎHÎÌ … ¬flÎ⁄ ·Î√Ì.
f·˘¿ 1] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 3

≥E»Î‰Î‚Î ◊›Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ÷˘ flHΤÒÏ‹‹Î_ ±Î‰Ì √›Î, ÷˘ I›Î_ ±Î‰Ìfiı ÷ı‹HÎı Â_ ¿›*?
flÎF›fiı ‹ÎÀı … ›© ≥E»÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ’Î_Õ‰˘ ‘‹˝fiı [“‹Î‹¿Î— ±fiı ’ÎHՉΗ”3 ó ±ı ⁄ı‹Î_◊Ì ’Ëı·Î
‹ÎÀı … ›© ¿fl‰Î ÷ˆ›Îfl ◊›Î Ë÷Î. “‹Î‹¿Î—” ’ÿfi˘ µkÎfl Á_…› ±Î√‚fiÎ (⁄ÌΩ) f·˘¿◊Ì
“‹Î‹¿Î— ’ÎHÕ‰Î爉” ó ’Î_Õ‰˘ K≤÷flÎpˇfiı (’˘÷ÎfiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ±Î’Âı ¿ı ±Î’fiÎ ’hÎ ÿ›˘˝‘fiı
Ï’÷ÎfiÎ ‹˘ÀÎ ¤Î¥ ˢ‰Î◊Ì) Ï’÷Î÷S› ‹Îfi÷Î Ë÷Î ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ ‹fi‹Î_ ’Î_Õ‰˘fiÎ
±ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl÷Î Ë÷Î. K≤÷flÎpˇ ¶ÎflÎ ±fiÏ«÷ ≠I›ı ¶ıÊ ’ıÿÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı‹fiÌ ’ÎÁı …¥fiı ’Î_Õ‰˘fiÎ
±ÎiÎÎ ÿı‰Î› ÷˘ ’HÎ ’Î_Õ‰˘ µÏ«÷-±fiÏ«÷fi˘ ω«Îfl ‹A› ‹A› ÁıfiÎ’Ï÷±˘fiÎ_ fi΋ ·Ì‘Î_. ±ı ’»Ì ÿ›˘˝‘fiı
fiÏË ¿flÌfiı ±ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl÷Î Ë÷Î. ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÎ ‹A› ‹A› ›˘©Î±˘fiÎ_ fi΋ ·¥fiı
±ËŸ “‹Î‹¿Î—” ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ¿˙fl‰1 ±fiı ’Î_Õ‰ ⁄_fiı ±ı‹fiÎ flHο˙ÂS› ‰√ıflıfiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌ. ÿ›˘˝‘fifiı ≠ÁLÔfi
±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı‹ »÷Î_ “’ÎHՉΗ” ’ÿ …\ÿ_ ±Î’‰Îfi_ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤ÌW‹∞±ı Ωıfl◊Ì Â_¬ ‰√ÎÕu˘. ±ıfiı
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı K≤÷flÎpˇfiı ’˘÷ÎfiÎ ’h΢‹Î_ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ÁÎ_¤‚Ìfiı ¿˙fl‰Áıfi΋Î_ Â_¬ ‰√ıflı ‰Îz˘ ‰Î√Ì ∂ÃuÎ_.
’h΢‹Î_ Á‹Îfi ¤Î‰ fi Ë÷˘. ±ı‹fi΋Î_ ’ZÎ’Î÷ Ë÷˘, ’»Ì «˙ÿ‹Î f·˘¿◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì “’ÎHՉΗ”
’˘÷ÎfiÎ ’h΢‹Î_ ‹˘Ë Ë÷˘. ÷ı±˘ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiı ÷˘ ’ÿfi˘ µkÎfl ±Î’Âı ¿ı fl◊‹Î_ ⁄ıÃı·Î ’Î_Õ‰’ZÎfiÎ ¤√‰Îfi
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ’Î_Õ‰˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi÷Î lÌ¿ÚWHÎı Â_¬ ‰√ÎÕu˘. I›Îfl ⁄Îÿ ±…\˝fi, ¤Ì‹, ›Ï‘„WÔÃfl,
fi Ë÷Î.2 ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ ’h΢ ‹ÎÀı fi¿<‚, ÁËÿı‰ ‰√ıflı±ı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ Â_¬˘ ‰√ÎÕuÎ, …ıfiÎ◊Ì
“‹Î‹¿Î—” ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢fiı ‹ÎÀı “’ÎHՉΗ” ’ÿfi˘ ÿ›˘˝‘fifiÌ ÁıfiÎfiÎ_ ˈ›Î_ ¿o’Ì ∂ÃuÎ_. ±ı ’»Ì ’HÎ Á_…›
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ¤Î‰˘ ˈ›Î‹Î_ ˢ› »ı, ’Î_Õ‰˘fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı÷Î_ ¿Ëı÷Î_ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì lÌ¿ÚWHÎ ±fiı
÷ı … CÎb_ ¿flÌfiı ‰ÎHÎÌ◊Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı. ±Î ¶ˆ‘̤Ή ±…\˝fifiÎ Á_‰ÎÿfiÎ ≠Á_√fi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ ÿıÂı.]
(¤ıÿ¤Î‰)fiı ¿ÎflHÎı … K≤÷flÎpˇfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fiÎ Á_ËÎflfi_ “Ï¿‹¿<‰˝÷” ó “Ï¿‹Ô˚” ÂOÿfiÎ hÎHÎ ±◊˝ ◊Λ »ı
ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ ’Õu_. ±ıfiÎ µ’fl◊Ì ‹fiW›‹ÎhÎı ±ı ⁄˘‘’Îà ó ω¿S’, Ïfi_ÿÎ (±ÎZÎı’) ±fiı ≠ffi.
·ı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ_ CÎfl˘‹Î_, ‹Ë˘S·Î±˘‹Î_, ›© ◊›_ ¿ı fiÏË? ±ı Ω÷fi˘ ω¿S’ ÷˘ ±ËŸ
√΋˘‹Î_, ≠Î_÷˘‹Î_, ÿı¢‹Î_ ±fiı Á_≠ÿΛ˘‹Î_ ¶ˆ‘̤Ή ·¥ ¿Î÷˘ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ÿÁ Ïÿ‰Á Á‘Ì ›© ◊¥
±◊ν÷Ô˚ ±Î ±Î’HÎÎ »ı, ±Î ⁄ÌΩ »ı ó ±ı‰˘ ¤Î‰ «Ò@›_ »ı ±fiı ¤ÌW‹∞fiı fl◊ µ’fl◊Ì ’ÎÕÌ fiÎA›Î ’»Ì
fi flάı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¶ˆ‘̤Ή◊Ì ±Î’Á‹Î_ ≠ı‹ ¿ı VfiıË Á_…› Ë„V÷fiÎ’fl ±Î‰Ìfiı K≤÷flÎpˇfiı I›Î_fiÌ CÎÀfiÎ
◊÷˘ fi◊Ì, ’HÎ ∂·ÀÎfi˘ ¿·Ë ◊Λ »ı. Á_¤‚Î‰Ì flèÎÎ »ı.
±ËŸ “’ÎHՉΗ” ’ÿfiÌ ÁÎ◊ı “±ı‰” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ “‹ÎflÎ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢±ı ±Î Â_ ¿›*, ¿ı ›©
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Î_Õ‰˘ ÷˘ ‹˘ÀÎ ‘‹Î˝I‹Î »ı; ±Î◊Ì ±ı‹HÎı ¿flÌ ⁄ıÃÎ! ±ı‹HÎı ›© fiˢ÷_ ¿fl‰_ Ωı¥÷_” ó ±ı‰Ì Ïfi_ÿÎ
›© fiˢ÷_ ¿fl‰_ Ωı¥÷_. ’fl_÷ ÷ı±˘ ’HÎ ›©fiı ‹ÎÀı ±◊‰Î ±ÎZÎı’ ’HÎ ±ËŸ fi◊Ì V‰Ì¿ÎflÌ Â¿Î÷˘; ¿ı‹¿ı
⁄Ì∞ ‰Î÷, ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ’Î_Õ‰˘ ÷flŒ◊Ì Á_Ï‘fi˘ ≠V÷Ή ·¥fiı Ë„V÷fiÎ’fl ±ÎT›Î I›Îflı ÿ›˘˝‘fi, ÿ—ÂÎÁfi, ¿Hν, ¿<Ïfi
‰√ıflı±ı ¤√‰Îfifiı ’¿ÕÌ ·¥fiı ¿ıÿ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flÌ. ±Î ‰Î÷fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ¿<_÷Î∞fiÎ ‹fi‹Î_ ±ı ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı ˉı ±Î
ÿp˘fiı …·ÿÌ◊Ì ‹ÎflÌ fiά‰Î Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiÎ ∞‰÷Î flËı‰Î◊Ì ±ı‹fiÎ_ ’Î’ ‰‘÷Î_ … flËıÂı, …ı◊Ì ±ı‹fiı CÎb_ … fi¿ÁÎfi
◊Âı. ±Î ⁄ı ¿ÎflH΢◊Ì ‹Î÷Î ¿<_÷αı ’Î_Õ‰˘fiı ›©fiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì.
1. Ωı¿ı “¿˙fl‰” ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ ›Ï‘„WÔÃfl ‰√ıflı ⁄‘Î … ±Î‰Ì Ω› »ı, ÷˘ ’HÎ
±Î f·˘¿‹Î_ K≤÷flÎpˇı ›Ï‘„WÔÃfl ‰√ıflı ‹ÎÀı “’ÎHÕ‰” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±Î◊Ì À̿΋Î_ “¿˙fl‰” ÂOÿ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ‹ÎÀı …
±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
2. K≤÷flÎpˇfiÎ ‹fi‹Î_ ¶ˆ‘̤Ή Ë÷˘ ¿ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ‹ÎflÎ ’h΢ »ı ±fiı ›Ï‘„WÔÃfl ‰√ıflı ‹ÎflÎ ’h΢ fi◊Ì, ’fl_÷ ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ »ı.
±Î ¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı ÿ›˘˝‘fifi_ ¤Ì‹fiı Ï‰Ê ±Î’Ìfiı ’ÎHÎÌ‹Î_ ŒıÓ¿Ì ÿı‰_, ·ÎZÎÎB≤Ë‹Î_ ’Î_Õ‰˘fiı ⁄Î‚Ì fiά‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿fl‰˘. ›Ï‘„WÔÃflfiÌ
ÁÎ◊ı »‚’Ò‰˝¿ …\√Îfl fl‹‰˘, ’Î_Õ‰˘fi˘ fiΠ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÁıfiÎ ·¥fiı ‰fi‹Î_ …‰_ ‰√ıflı ¿Î›˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ K≤÷flÎpˇı ÿ›˘˝‘fifiı ¿ÿÌ
fl˘@›˘ fi Ë÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ±ı … ¤Î‰ Ë÷˘ ¿ı Ωı ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ’Î_Õ‰˘fi˘ fiΠ◊¥ Ω›, ÷˘ ‹ÎflÎ ’h΢fi_ flÎF›
ÁflÏZÎ÷ flËıÂı.
3. ±ËŸ ±Î‰ı·Î “‹Î‹¿Î—” ±fiı “’ÎHՉΗ”fi_ ±·√ ±·√ ‰Hνfi ¿fl‰ÎfiÌ ºÏp◊Ì … ±Î√‚ µ’fl Á_…›fiÎ_ ‰«fi˘‹Î_ “ÿ›˘˝‘fi—”
(±. 1/2) ±fiı “’ÎHÕ‰—” (±. 1/14) ÂOÿ˘ ≠›˘Ω›Î »ı.
4 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

›© ÷˘ «Î·Ì … flèÎ_ Ë÷_ ±fiı K≤÷flÎpˇfiÎ ‹fi‹Î_ ’HÎ ⁄ıÁı »ı. K≤÷flÎpˇ Á_…›fiı …\ÿÎ …\ÿÎ ≠¿ÎflfiÌ fiÎfiÌ‹˘ÀÌ
±ÎZÎı’’Ò‰˝¿ ’Ò»‰Îfi˘ ¤Î‰ fi Ë÷˘. ⁄‘Ì CÎÀfiα˘fiı ±fiø‹◊Ì Ï‰V÷Îfl’Ò‰˝¿ ÁÎflÌ flÌ÷ı
±ËŸ “Ï¿‹Ô˚” ÂOÿfi˘ ±◊˝ “≠ffi” ·ı‰˘ ±ı … ÃÌ¿ ΩHΉΠ‹ÎÀı … ≠ffi ¿flÌ flèÎÎ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “‹ÎflÎ ’hÎ (‹Î‹¿Î—) ±fiı “’Î_Õ<fiÎ ’hΔ (’Î_ՉΗ) ó ±Î ‹÷¤ıÿ◊Ì … flÎ√¶ıÊ ’ıÿÎ
◊›Î, …ıfiÎ ¿ÎflHÎı ›© ◊›_, ¬‚¤‚ÎÀ ◊›˘. K≤÷flÎpˇfiÎ ‹fi‹Î_ µI’LÔfi ◊›ı·Î flÎ√¶ıÊfi_ ’ÏflHÎ΋ ±ı ◊›_ ¿ı
⁄‘Î … Á˘-±ı-Á˘ ¿˙fl‰˘ ›©‹Î_ ‹flÎ¥ √›Î, ’fl_÷ ’Î_Õ‰˘‹Î_◊Ì ±ı¿ ’HÎ ‹flΛ˘ fiËŸ.
…ı‹ ÿËŸ ‰·˘‰Ì±ı »Ì±ı I›Îflı ÷ı‹Î_ ¬‚¤‚ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, …ı◊Ì ‹Î¬HÎ fiÌ¿‚ı »ı ÷ı‰Ì … flÌ÷ı “‹Î‹¿Î—”
±fiı “’Î_ՉΗ”fiÎ ¤ıÿ◊Ì µI’LÔfi ◊›ı·Î ¬‚¤‚ÎÀ◊Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿S›ÎHοÎflÌ ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷ ◊¥, …ı◊Ì
¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îw’Ì ‹Î¬HÎ fiÌ¿Y›_!
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, K≤÷flÎpˇfiÎ ‹fi‹Î_ ◊fiÎflÎ ¬‚¤‚ÎÀ◊Ì ›©fi˘ …L‹ ◊›˘ ±fiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ’ıÿÎ
◊›ı· ¬‚¤‚ÎÀ◊Ì “√Ì÷Δ ≠√À ◊¥.
óá ó
Á_⁄_‘ — K≤÷flÎpˇfiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì ±Î’‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
ÁG…› µ‰Î«
ºp˚‰Î ÷ ’ÎHÕ‰ÎfiÌ¿o T›Òœo ÿ›ÎıÛ‘fiV÷ÿÎ –– 2––
±Î«Î›˝‹’ÁïQ› flÎΩ ‰«fi‹⁄˛‰Ì÷Ô˚ –– 2––
Á_…› ⁄˘S›Îó
÷ÿÎ = ÷ı ‰¬÷ı ºp˚‰Î = Ωı¥fiıı flÎΩ = flÎΩ
T›Òœ‹Ô˚ = ‰Ø T›ÒË‹Î_ ÷ = ±fiı ÿ›ÎıÛ‘fi— = ÿ›ÎıÛ‘fiı
√˘Ã‰Î›ı·Ì ±Î«Î›˝‹˚Ô = ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ‰«fi‹Ô˚ = (±Î) ‰«fi
’ÎHÕ‰ÎfiÌ¿‹Ô˚ = ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı µ’ÁïQ› = ’ÎÁı …¥fiı ±⁄˛‰Ì÷Ô˚ = ¿èÎ_.
ÀÌ¿Î ó “÷ÿΔ …ı ‰¬÷ı ⁄LÔfiı Áıfiα˘ ›©fiı ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ ’Z΋Î_ ‘‹˝ ±fiı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ Ë÷Î. …ıfiı ’ZÎı
∂¤Ì flËÌ Ë÷Ì, ÷ı Á‹›fiÌ ‰Î÷ Á_…› ±ËŸ “÷ÿΔ ‘‹˝ ±fiı ¤√‰Îfi ˢ› »ı, ±ı‹fiÌ ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ¤Îflı
’ÿ◊Ì ¿Ëı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı K≤÷flÎpˇfi˘ ≠ffi “›©fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ±Áfl ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_A›Î‹Î_ ±˘»Ì ˢ‰Î »÷Î_
‹ÎflÎ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢±ı Â_ ¿›*” ó ±ı ⁄Î⁄÷ ÁÎ_¤‚‰Îfiı ’HÎ ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfi_ ÷ı… (≠¤Î‰) Ë÷_ fiı ±ıfiÌ ⁄ÌΩ±˘
‹ÎÀı … Ë÷˘. “÷” ó K≤÷flÎpˇı ’˘÷ÎfiÎ fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ µ’fl ¤Îflı ±Áfl ’Õ÷Ì Ë÷Ì. ±Î◊Ì ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÌ ÿ›˘˝‘fi
ωÊı ’Ò»u_ »ı. ±Î◊Ì Á_…› ’HÎ ’Ëı·Î_ K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢fiÌ µ’fl ’HÎ ¤Îflı ±Áfl ’ÕÌ, …ı◊Ì ÷ı ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı …¥fiı
‰Î÷ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı. fiÌÏ÷‰Î‚Î_ √_¤Ìfl ‰«fi˘ ⁄˘·ı »ı.
“ºp˚‰Î1 ’ÎHÕ‰ÎfiÌ¿o T›Òœ‹Ô˚” ó ’Î_Õ‰˘fiÌ ‰ØT›ÒË◊Ì “flÎΩ ÿ›˘˝‘fi—” ó ÿ›˘˝‘fifiı flÎΩ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
∂¤ı·Ì ÁıfiÎfiı Ωı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ ±ı »ı ¿ı K≤÷flÎpˇfi_ Á˙◊Ì ‰‘Îflı ’˘÷Î’b_ (‹˘Ë) ÿ›˘˝‘fi‹Î_
CÎHÎÌ … Á_ÿfl flÌ÷ı ±fiı ±ı¿ … ¤Î‰◊Ì ∂¤Ì Ë÷Ì ±◊ν÷Ô˚ … Ë÷_. ’fl_’flÎfiÌ ºÏp±ı ’HÎ ›‰flÎ… ÿ›˘˝‘fi … Ë÷˘.
±ı‹fiÎ ÁˆÏfi¿˘‹Î_ ⁄ı ¤Î‰˘ fi Ë÷Î, ‹÷¤ıÿ fi Ë÷˘.2 flÎF›fiÎ_ ⁄‘Î_ ¿Î›˘˝fiÌ ÿı¬¤Î‚ ÿ›˘˝‘fi … ¿fl÷˘ Ë÷˘.
1. ±Î ±K›Î›‹Î_ hÎHÎ ‰Îfl “ºpÔ˚‰Î” (Ωı¥fiı) ’ÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı ó ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ÿ›˘˝‘fifi_ ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı …‰_ (±. 1/2);
¿˙fl‰ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ±…\˝fifi_ ‘fiW›fiı µÃΉ‰_ (±. 1/20); ±fiı ’˘÷ÎfiÎ_ V‰…fi˘ (¿<À<_⁄̱˘)fiı Ωı¥fiı ±…\˝fifi_ ‹˘ËÎωp ◊‰_ (±.
1/28). ±Î hÎH΋Î_◊Ì ⁄ı “ºp˚‰Î” ÷˘ ±Î’Á‹Î_ ÁıfiÎ Ωı‰Îfiı ‹ÎÀı ‰’flΛΠ»ı ±fiı ±ı¿ “ºp˚‰Î” V‰…fi˘fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ‰’flΛ_ »ı, …ıfiÎ◊Ì
±…\˝fifi˘ ¤Î‰ ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı.
2. ¿˙fl‰Áıfi΋Î_ ‹÷¤ıÿ Ë÷˘; ¿ÎflHÎ ¿ı ÿ›˘˝‘fi, ÿ—ÂÎÁfi ‰√ıflı ÷˘ ›© ¿fl‰Î ≥E»÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ, ω¿Hν ‰√ıflı ›© ¿fl‰Î ≥E»÷Î
fi Ë÷Î. ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı F›Î_ ±Î’Á‹Î_ ‹÷¤ıÿ ˢ› »ı, I›Î_ ÷ı… (≠¤Î‰) flËı÷_ fi◊Ì ó
¿În« ¿À˘fl˘ ¿<Q¤ ’› ‹˘÷Ì Ï‹L÷ ±‰ÎÁ – ÷η CÎΉ Ï÷Ïfl›Î ¿À¿ ŒÎÀÎ ¿flı Ï⁄fiÎÁ ––
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 5

K≤÷flÎpˇ ÷˘ fi΋‹ÎhÎfiÎ flÎΩ Ë÷Î. ›© ◊‰Î‹Î_ ’HÎ
‹A› ¿ÎflHÎ ÿ›˘˝‘fi … Ë÷˘. ±Î ⁄‘Î_ … ¿ÎflH΢◊Ì
Á_…›ı ÿ›˘˝‘fifiı ‹ÎÀı “flÎΩ” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
“±Î«Î›˝‹’ÁïQ›” ó ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı …‰Î‹Î_
‹A›I‰ı hÎHÎ ¿ÎflH΢ …HÎΛ »ı ó
(1) ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÁΑ‰Î ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ
‹fi‹Î_ ’Î_Õ‰˘ ≠I›ı ¶ıÊ µI’LÔfi ¿flÌfiı ±ı‹fiı ωÂıÊ w’ı
’˘÷ÎfiÎ ’Z΋Î_ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı √›˘.
(2) T›‰ËÎfl‹Î_ √v ˢ‰ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ‹Îfi ±Î’‰Î
‹ÎÀı ’HÎ ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı …‰_ ›˘B› Ë÷_.
(3) ‹A› T›„@÷fi_ Áıfi΋Î_ ›◊ÎV◊Îfiı ∂¤Î flËı‰_ CÎb_
… …wflÌ Ë˘› »ı, fiÏË÷fl T›‰V◊Î ⁄√ÕÌ Ω› »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fifi_ ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı Ω÷ı …‰_ ›˘B› … Ë÷_.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı ÿ›˘˝‘fiı ÷˘ Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹
’ÎÁı …‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_, ¿ı …ı±˘ ÁıfiÎ’Ï÷ Ë÷Î. »÷Î_ ÿ›˘˝‘fi
√v ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ’ÎÁı … ¿ı‹ √›˘? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı
»ı ¿ı ƒ˘HÎ ±fiı ¤ÌW‹ - ⁄_fiı µ¤› ’ZÎ’Î÷Ì Ë÷Î ±◊ν÷Ô˚
÷ı±˘ ¿˙fl‰˘ ±fiı ’Î_Õ‰˘ ó ⁄_fiıfi˘ ’ZÎ ¬ıÓ«÷Î Ë÷Î.
±ı ⁄LÔfiı‹Î_ ’HÎ ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ‰‘ flÎ∞ ¿fl‰ÎfiÎ Ë÷Î,
¿ÎflHÎ ¿ı √v ˢ‰ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ÷˘ ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ÁÎ◊ı
ÿ›˘˝‘fifi˘ VfiıË Ë÷˘, ’fl_÷ ¿<À<_⁄fiÎ Á_⁄_‘◊Ì VfiıË fi
Ë÷˘; ±fiı ±…\˝fi µ’fl ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ Ï‰ÂıÊ ¿Ú’Î Ë÷Ì.
óáó
Á_⁄_‘ — ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ’ÎÁı …¥fiı ÿ›˘˝‘fi ¿›Î_ ‰«fi˘ ⁄˘S›˘ ó ±ı ‰Î÷fiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
±Î◊Ì ±ı‹fiı flÎ∞ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fifi_ ±ı‹fiÌ ’ÎÁı
…‰_ … ›˘B› Ë÷_. T›‰ËÎfl‹Î_ ’HÎ ±ı Ωı‰Î ‹‚ı »ı
¿ı …ıfiÌ ÁÎ◊ı VfiıË fi◊Ì Ë˘÷˘, ±ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì ’˘÷Îfi˘
V‰Î◊˝ ÏÁ© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‹ÎHÎÁ ±ıfiı ‰‘Îflı ‹Îfi ±Î’Ìfiı
flÎ∞ ¿flı »ı.
ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı ωrÎÁ Ë÷˘ ¿ı ¤ÌW‹∞
÷˘ ±‹ÎflÎ ÿÎÿÎ … »ı; ±Î◊Ì ±ı‹fiÌ ’ÎÁı fi Ω™
÷˘’HÎ ¿o¥ ‰Î_‘˘ fi◊Ì. fi …‰Î◊Ì ¿ÿΫ ±ı fiÎflÎ…
’HÎ ◊¥ …Âı ÷˘ Ë_ ¿˘¥¿ flÌ÷ı ±ı‹fiı flÎ∞ ¿flÌ ·¥Â.
¿ÎflHοı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹fiÌ ÁÎ◊ı ÿ›˘˝‘fifi˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ Á_⁄_‘
±fiı VfiıË Ë÷˘ …, ¤ÌW‹fi˘ ’HÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ¿˙À<_Ï⁄¿
Á_⁄_‘ ±fiı VfiıË Ë÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤ÌW‹∞±ı ÿ›˘˝‘fifiı
flÎ∞ ¿fl‰Î ‹ÎÀı Ωıfl◊Ì Â_¬ ‰√ÎÕu˘. (±. 1/12).
“‰«fi‹⁄˛‰Ì÷Ô˚” ó ±ËŸ “±⁄˛‰Ì÷Ô˚” ¿Ëı‰_ … ’Òfl÷_
Ë÷_; ¿ı‹ ¿ı “±⁄˛‰Ì÷Ô˚” Ïø›ÎfiÌ ±_÷√˝÷ … “‰«fi‹Ô˚” ±Î‰Ì
Ω› »ı ±◊ν÷˚ ÿ›˘˝‘fi ⁄˘·÷, ÷˘ ‰«fi … ⁄˘·÷.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “‰«fi‹Ô˚” ÂOÿfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi Ë÷Ì.
±Î‹ »÷Î_ “‰«fi‹Ô˚” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
ÿ›˘˝‘fi fiÌÏ÷›@÷ √_¤Ìfl ‰«fi˘ ⁄˘·ı »ı, …ı◊Ì ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ
‹fi‹Î_ ’Î_Õ‰˘ ≠I›ı ¶ıÊ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› ±fiı ÷ı±˘ ±‹ÎflÎ
… ’Z΋Î_ flËÌfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ›© ¿flı, …ı◊Ì ±‹Îfl˘ ω…›
◊¥ Ω› ±fiı ±‹Îfl˘ V‰Î◊˝ ÏÁ© ◊¥ Ω›.

’U›ˆ÷Î_ ’ÎHÕ<’hÎÎHÎ΋ΫΛ˝ ‹Ë÷Ÿ «‹Ò‹Ô˚ –– 3––

T›ÒœÎ_ ƒ’ÿ’hÎıHÎ ÷‰ ÏÂW›ıHÎ ‘Ì‹÷Î –– 3––
±Î«Î›˝ = Ëı √flÔÿı‰! ƒ’ÿ’hÎıHÎ = ƒ’ÿ’hÎ ±ı÷΋Ô˚ = ±Î
÷‰ = ±Î’fiÎ K≤pzQÔfi ‰Õı ‹Ë÷Ì‹Ô˚ = ±I›_÷ ωÂ΂
T›ÒœÎ‹Ô̊ = T›ÒËοÎflı ∂¤Ì
‘Ì‹÷Î = ⁄Ï©‹Îfi ¿flΛı·Ì «‹Ò‹˚Ô = ÁıfiÎfiı
ÏÂW›ıHÎ = ÏÂW› ’ÎHÕ<’h ÎÎHÎ΋Ô˚ = ’Î_Õ<’h΢fiÌ ’U› = …\±˘!
ÀÌ¿Î ó “±Î«Î›˝” ó ƒ˘HÎfiı ‹ÎÀı “±Î«Î›˝” Á_⁄˘‘fi ÿ›˘˝‘fifi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ±Î’ ±ıÀ·Î Áfl‚ »˘ ¿ı
¿fl‰Î‹Î_ ÿ›˘˝‘fifi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰ ÿı¬Î› »ı ¿ı ±Î’ ±‹ÎflÎ ±Î’fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı ’ıÿÎ ◊›ı·Î K≤pzQÔfifiı ’HÎ ±Î’ı
⁄‘ÎfiÎ ó ¿˙fl‰˘ ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÎ ±Î«Î›˝ »˘. ÂVÔhÎωzÎ ±VÔhÎÂVÔhÎfiÌ Ï‰zΠϬ‰ÎÕÌ »ı; fiı ÷ı ±Î’fi˘ ÏÂW›
Ϭ‰fiÎflΠˢ‰Î◊Ì ±Î’ ⁄‘ÎfiÎ √v »˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı K≤pzQÔfi ±ıÀ·˘ ⁄Ï©‹Îfi »ı ¿ı ±ıHÎı ±Î’fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı
±Î’fiÎ ‹fi‹Î_ ¿˘¥fi˘ ’ZÎ ±◊‰Î ±Î√˛Ë fiÏË Ë˘‰˘ ±Î’fiÌ ’ÎÁı◊Ì … ±VÔhÎ-ÂVÔhÎfiÌ Ï‰zÎ ÂÌ¬Ì »ı!
Ωı¥±ı. “ƒ’ÿ’hÎıHΔ ó ±Î ’ÿ ¿Ëı‰Îfi˘ ±Î› ±ı »ı
“÷‰ ÏÂW›ıHÎ ‘Ì‹÷Δ ó ±Î ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ¿ı ±Î’fiı ‹Îfl‰ÎfiÎ µtıU›fiı ¿ÎflHÎı … ƒ’ÿı ›Î… ±fiı
6 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

µ’›Î… fi΋fiÎ ⁄˛ÎõH΢ ’ÎÁı ›iÎ ¿flÎT›˘, …ıfiÎ◊Ì ±˘»Ì Ë÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎ ±Ï√›Îfl ±ZÎ˙ÏËHÎÌ1
K≤pzQÔfi µI’LÔfi ◊›˘. ±ı … ±Î ƒ’ÿ’hÎ K≤pzQÔfi ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ ÁÎ÷ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ Ë÷Ì, ÷˘’HÎ ÿ›˘˝‘fi
±Î’fiÌ Á‹ZÎ (ωfl˘‘’ZÎı) ÁıfiÎ’Ï÷fiÎ w’‹Î_ ∂¤˘ »ı. ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ÿÂν‰Ì flè΢ »ı. ’Î_Õ‰˘fiÌ
Ωı¿ı ±ËŸ ÿ›˘˝‘fi “ƒ’ÿ’hΔfiı V◊Îfiı “K≤pzQÔfi” ÁıfiÎfiı CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ¿Ëı‰Î‹Î_ ⁄ı ¤Î‰˘ …HÎΛ »ı ó
’HÎ ¿ËÌ Â¿÷˘ Ë÷˘, ÷˘’HÎ ƒ’ÿ ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ÁÎ◊ı (1) ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ ±ı‰Ì flÌ÷ı T›ÒËοÎflı ∂¤Ì
…ı ‰ıfl flά÷Î Ë÷Î, ±ı ‰ıfl¤Î‰fiı ›Îÿ ¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı flËÌ Ë÷Ì, …ı◊Ì ÿ›˘˝‘fifiı ◊˘ÕÌ ÁıfiÎ ’HÎ CÎHÎÌ … ‹˘ÀÌ
ÿ›˘˝‘fi ±ËŸ “ƒ’ÿ’hÎıHΔ ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı ¿ı ˉı ÿı¬Î¥ flËÌ Ë÷Ì ±fiı (2) ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ ⁄‘Î … ›˘©Î
‰ıfl ‰Î‚‰ÎfiÌ ÁÎflÌ ÷¿ »ı! ±ı¿ ‹÷fiÎ Ë÷Î. ±Î ±ı@÷Îfiı ¿ÎflHÎı ’Î_Õ‰˘fiÌ fiÎfiÌ
“’ÎHÕ<’hÎÎHÎ΋Ô˚ ±ı÷Î_ T›ÒœÎ_ ‹Ë÷Ÿ «‹Ò_ ’U›” ó ÁıfiÎ ’HÎ ⁄‚‹Î_ ±fiı µIÁÎË‹Î_ ‹˘ÀÌ ÿı¬Î¥ flËÌ Ë÷Ì.
ƒ’ÿ’hÎ ¶ÎflÎ ’Î_Õ‰˘fiÌ ±Î T›ÒËοÎflı ∂¤Ì fl¬Î›ı·Ì CÎHÎÌ ±Î‰Ì ÁıfiÎfiı ⁄÷ΉÌfiı ÿ›˘˝‘fi ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ±ı‹ ¿Ëı‰Î
‹˘ÀÌ ÁıfiÎfiı …\±˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ’Î_Õ‰˘ µ’fl ±Î’ ≥E»ı »ı ¿ı ›© ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±Î’ ±Î ÁıfiÎfiı Á΋ÎL›
VfiıË flά˘ »˘, ±ı … ’Î_Õ‰˘±ı ±Î’fiΠωfl˘‘’ZÎı ¬ÎÁ ±fiı fiÎfiÌ fiÏË Á‹…÷Î. ±Î’ ωÂıÊ ⁄‚fi˘ µ’›˘√
±Î’fiı ‹Îfl‰Î‰Î‚Î ƒ’ÿ’hÎfiı ÁıfiÎ’Ï÷ ⁄fiΉÌfiı T›ÒËfl«fiÎ ¿flÌfiı ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ›© ¿flΩı. ’Î_Õ‰˘fi˘ ÁıfiÎ’Ï÷ ÷˘
¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ±ÎM›˘ »ı. Ωı ’Î_Õ‰˘ ±Î’fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’fi˘ ÏÂW› ƒ’ÿ’hÎ … »ı; ±Î◊Ì ±ıfiÎ µ’fl ω…›
VfiıË flά÷Πˢ÷ ÷˘ ±˘»Î‹Î_ ±˘»\_ ±Î’fiı ‹Îfl‰Î‰Î‚Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰˘ ±ı ±Î’fiı ‹ÎÀı ¿¥ ‹˘ÀÌ ‰Î÷ »ı!
÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfi˘ ‹A› ÁıfiÎ’Ï÷ ⁄fiΉ÷ fiÏË, ±ıÀ·˘ “±ı÷Î_ ’U›” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ’Î_Õ‰ÁıfiÎ
±Ï‘¿Îfl ÷˘ fi ±Î’÷. ’fl_÷ ⁄‘_ … ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ ›©fiı ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ◊¥fiı Á΋ı ∂¤Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı ÁıfiÎ
±ı‹HÎı ±ıfiı … ÁıfiÎ’Ï÷ ⁄fiÎT›˘ »ı. ’fl ±Î’HÎı ¿¥ flÌ÷ı ω…› ‹ı‚‰Ì ¿̱ı ó ±ı ωʛ‹Î_
Ωı¿ı ¿˙fl‰˘fiÌ ±’ıZÎαı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ Á_A›Î‹Î_ ±Î’ı …·ÿÌ‹Î_ …·ÿÌ ÏfiHν› ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ Ωı‰Î ‹ÎÀı ωfi_÷Ì ¿flÌfiı ˉı ÿ›˘˝‘fi ÷ı‹fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiÎ ‹ËÎfl◊̱˘fiı
⁄÷Ήı »ı.
±hÎ ÂÒflÎ ‹ËıW‰ÎÁÎ ¤Ì‹Î…\˝fiÁ‹Î ›Ï‘ –– 4––
››‘Îfi˘ ωflÎÀç ƒ’ÿç ‹ËÎfl◊— –– 4––
K≤p¿ı÷çıÏ¿÷Îfi— ¿ÎÏÂflÎ…ç ‰Ì›˝‰ÎfiÔ˚ –– 5––
’vÏ…I¿<„L÷¤˘…ç ˆO›ç fifl’ –– 5––
›‘΋L›ç ωøÎL÷ µk΋˙Ωç ‰Ì›˝‰ÎfiÔ˚ –– 6––
Á˙¤ƒ˘ ƒ˙’ÿı›Îç Á‰˝ ±ı‰ ‹ËÎfl◊Η –– 6––
±hÎ = ±gË (±Î ‘fiW›˘ »ı ωflÎÀ— « = flÎΩ ωflÎÀ ±fiı
’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_) « = ÷◊Î (…ı) ‹ËÎfl◊— = ‹ËÎfl◊Ì
ÂÒflΗ = ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ›Ï‘ = ›©‹Î_ ƒ’ÿ— = flÎΩ ƒ’ÿ
ÂÒfl‰Ìfl˘ »ı, ¤Ì‹Î…\fi˝ Á‹Î— = ¤Ì‹ ±fiı ±…\˝fi (’HÎ »ı.)
‹ËıW‰ÎÁΗ = (…ı‹fiÎ) ¬Ò⁄ …ı‰Î »ı. (÷ı‹fi΋Î_) K≤p¿ı÷— « = K≤p¿ı÷ ±fiı
‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_ ››‘Îfi— = ÁÎI›Ï¿, «ıÏ¿÷Îfi— « = «ıÏ¿÷Îfi ±fiı
1. ±ı¿ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ Áıfi΋Î_ 21,870 fl◊; 21,870 ËÎ◊Ì; 65,610 C΢ÕÎ ±fiı 1,09,350 ’Λÿ‚ ÁˆÏfi¿˘ ˢ› »ı.
(‹ËΤÎfl÷, ±ÎÏÿ. 2/23-26)
f·˘¿ 4, 5, 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‰Ì›˝‰ÎfiÔ˚ = ⁄‚‰Îfi ˆO›—
¿ÎÏÂflÎ…— = ¿ÎÏÂflÎ… (’HÎ »ı.) ωøÎL÷—
’vÏ…÷Ô˚, « = ’flÔÏ…÷˚ ±fiı ›‘΋L›—
¿<„L÷¤˘…— = ¿<„L÷¤˘… (±Î « =
⁄LÔfiı ¤Î¥±˘) ‰Ì›˝‰Îfi˚
« = ÷◊Î µk΋˙Ω—
fifl’ = ’flÔÊlıWÃÔ
ÀÌ¿Î ó “±hÎ ÂÒflÎ ‹ËıW‰ÎÁÎ ¤Ì‹Î…\˝fiÁ‹Î ›Ï‘”
ó …ıfiÎ◊Ì ⁄ÎHÎ «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ŒıÓ¿‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
±ıfi_ fi΋ “≥W‰ÎÁ” ±◊ν÷Ô˚ ‘fiW› »ı. ±ı‰Î_ ‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_
“≥W‰ÎÁ” (‘fiW›) …ı‹fiÌ ’ÎÁı »ı ±ı ⁄‘Î “‹ËıW‰ÎÁ”
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹˘ÀÎ_ ‘fiW›˘ µ’fl ⁄ÎHÎ «œÎ‰‰Î‹Î_
±fiı ’Hλ ¬ıÓ«‰Î‹Î_ ⁄Ë … ⁄‚ ·√ÎÕ‰_ ’Õı »ı. Ωıfl◊Ì
¬ıÓ«Ìfiı »˘Õı·_ ⁄ÎHΠωÂıÊ ≠ËÎfl ¿flı »ı. ±ı‰Î_ ‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_
‘fiW›˘ ’ÎÁı ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı ⁄‘Î ⁄Ë … ⁄‚‰Îfi ±fiı
ÂÒfl‰Ìfl »ı. ÷ı±˘ ‹Î‹Ò·Ì ›˘©Î±˘ fi◊Ì. ›©‹Î_ ÷ı±˘ ¤Ì‹
±fiı ±…\˝fi Á‹Îfi »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‚‹Î_ ÷ı±˘ ¤Ì‹ Á‹Îfi
±fiı ±VÔhÎÂVÔhÎfiÌ ¿‚΋Î_ ÷ı±˘ ±…\˝fi Á‹Îfi »ı.
“››‘Îfi—” ó ››‘Îfiı (ÁÎI›Ï¿±ı) ±…\˝fi ’ÎÁı◊Ì
±VÔhÎÂVÔhÎfiÌ Ï‰zÎ ÂÌ¬Ì Ë÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎ ¶ÎflÎ ÿ›˘˝‘fifiı fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎ ±Î’‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ı ¿Ú÷iÎ ◊¥fiı ±…\˝fifiÎ ’Z΋Î_ flè΢, ÿ›˘˝‘fifiÎ ’Z΋Î_
fiÎ √›˘. ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ ‹fi‹Î_ ±…\˝fi ≠I›ı ¶ıʤΉ ’ıÿÎ
¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi ‹ËÎfl◊̱˘‹Î_ Á˙ ’Ëı·Î_ ±…\˝fifiÎ
ÏÂW› ››‘Îfifi_ fi΋ ·ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ±…\˝fifiı
÷˘ …\±˘! ±ı ±Î’fiÌ ’ÎÁı◊Ì … ±VÔhÎÂVÔhÎ «·Î‰‰Îfi_
ÂÌA›˘ »ı ±fiı ±Î’ı ±…\˝fifiı ±ı ‰flÿÎfi ’HÎ ±ÎM›_ »ı
¿ı, “Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ÎflÎ Á‹Îfi ⁄ÌΩı ¿˘¥ ‘fi‘˝fl fi ⁄fiı,
±ı‰˘ ≠›IÔfi ¿flÌÂ.”1 ±Î ≠‹ÎHÎı ±Î’ı ÷˘ ±Î’fiÎ ÏÂW›
±…\˝fi µ’fl ±ıÀ·˘ VfiıË flÎA›˘ »ı, ’fl_÷ ±ı ¿Ú÷CÔfi ◊¥fiı
±Î’fiÌ Ï‰v© ·Õ‰Îfiı ‹ÎÀı ∂¤˘ »ı, F›Îflı ±…\˝fifi˘
ÏÂW› ››‘Îfi ±ıfiÎ … ’Z΋Î_ ∂¤˘ »ı.
[››‘Îfi ‹ËΤÎfl÷fiÎ ›©‹Î_ fi ‹flÎ÷Î_ ›Îÿ‰˘fiÎ
±Î’Á-±Î’ÁfiÎ ›©‹Î_ ‹Î›Î˝ √›Î.]
“ωflÎÀç” ó …ıfiı ¿ÎflHÎı ±‹ÎflÎ ’ZÎfiÎ ‰Ìfl
Á‹νfiı ±’‹ÎÏfi÷ ¿flΛ˘, ±Î’fiı Á_‹˘Ëfi-±VÔhÎ◊Ì
‹˘ÏË÷ ◊‰_ ’Õu_ ±fiı ±‹ÎflÎ ·˘¿˘fiı ’HÎ …ıfiÌ √Λ˘
»˘ÕÌfiı ›©◊Ì ¤Î√‰_ ’Õu_, ÷ı flÎΩ ωflÎÀ ±Î’fiÎ
1. ≠›Ï÷W›ı ÷◊Î ¿÷* ›◊Î fiÎL›˘ ‘fi‘˝fl— – I‰IÁ‹˘ ¤Ï‰÷Î ·˘¿ı ÁI›‹ı÷ÿÔ˚ ⁄˛‰ÌÏ‹ ÷ı ––
7
= ˆO› (’HÎ »ı.) Á˙¤ƒ— = Á¤ƒÎ’hÎ
= ’flÎø‹Ì ±Ï¤‹L›
= ›‘΋L› « = ÷ı‹…
±fiı ƒ˙’ÿı›Î— = ƒ˙’ÿÌfiÎ ’Î_«ı›
= ⁄‚‰Îfi ’h΢ (’HÎ »ı.)
= µk΋˙Ω Á‰ıÛ, ±ı‰ = (±Î) ⁄‘Î …
(’HÎ »ı.) ‹ËÎfl◊Η = ‹ËÎfl◊̱˘ »ı.
ωfl˘‘’Z΋Î_ ∂¤˘ »ı.
flÎΩ ωflÎÀfiÌ ÁÎ◊ı ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ±ı‰˘ ¿˘¥ ‰ıfl¤Î‰
¿ı ¶ıʤΉ fi Ë÷˘; ’fl_÷ ÿ›˘˝‘fi ±ı‰_ Á‹…ı »ı ¿ı Ωı
››‘Îfi ’»Ì Ë_ ƒ’ÿfi_ fi΋ ·™ ÷˘ ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ ‹fi‹Î_
±ı‰˘ ¤Î‰ ±Î‰Ì ¿ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fi ’Î_Õ‰˘fiÌ Ï‰v©‹Î_
‹fiı µU¿ıflÌfiı ›© ‹ÎÀı ωÂıÊ’HÎı ≠ıflHÎÎ ¿flÌ flè΢ »ı
÷◊Î ‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ’Î_Õ‰˘ ≠I›ı ¶ıʤΉ ’ıÿÎ ¿flÌ flè΢
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi ƒ’ÿfiÎ fi΋fiÌ ’Ëı·Î_ ωflÎÀfi_
fi΋ ·ı »ı, …ı◊Ì ƒ˘HÎΫΛ˝ ±ıfiÌ «Î·Î¿Ì fi Á‹∞ ¿ı
±fiı ωÂıÊ’HÎı ›© ¿flı.
[flÎΩ ωflÎÀ ÷ı‹fiÎ µkÎfl, rı÷ ±fiı Â_¬ fi΋fiÎ
hÎHÎı ’h΢ ÁÏË÷ ‹ËΤÎfl÷fiÎ ›©‹Î_ ‹flHÎ ’ÎQ›Î.]
“ƒ’ÿç ‹ËÎfl◊—” ó ±Î’ı ÷˘ ƒ’ÿfiı ’Ëı·Î_fiÌ
Ï‹hÎ÷ÎfiÌ ›Îÿ ¿flΉÌ, ’HÎ ÷ıHÎı Á¤Î‹Î_ ±ı‰_ ¿ËÌfiı ±Î’fi_
±’‹Îfi ¿›* ¿ı Ë_ flÎΩ »\_ ±fiı ÷‹ı Ϥ¬ÎflÌ »˘; ±Î◊Ì
‹ÎflÌ ±fiı ÷‹ÎflÌ Ï‹hÎ÷Î ¿ı‰Ì? ÷◊Î ‰ıfl¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı
±Î’fiı ‹Îfl‰Îfiı ‹ÎÀı ’hÎ ’ıÿÎ ¿›˘˝, ±ı … ‹ËÎfl◊Ì ƒ’ÿ
±Î’fiÌ ÁÎ◊ı ·Õ‰Î ‹ÎÀı ωfl˘‘ ’Z΋Î_ ∂¤˘ »ı.
[flÎΩ ƒ’ÿ ›©‹Î_ ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ËÎ◊ı ‹Î›Î˝ √›Î.]
“K≤p¿ı÷—” ó ±Î K≤p¿ı÷ ¿ıÀ·˘ ‹Ò¬˝ »ı ¿ı …ıfiÎ
Ï’÷Î ÏÂÂ’ηfiı ¿ÚWHÎı ¤flÌ Á¤Î‹Î_ «ø◊Ì ‹ÎflÌ fiÎA›˘
Ë÷˘, ±ı … ¿ÚWHÎfiÎ ’Z΋Î_ ±ı ·Õ‰Îfiı ‹ÎÀı ∂¤˘ »ı.
[K≤p¿ı÷ ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ËÎ◊ı ‹Î›Î˝ √›Î.]
“«ıÏ¿÷Îfi—” ó ⁄‘Ì ›Îÿ‰ÁıfiÎ ÷˘ ±‹ÎflÎ ÷flŒ◊Ì
·Õ‰Îfiı ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl »ı ±fiı ±Î ›Îÿ‰ «ıÏ¿÷Îfi ’Î_Õ‰˘fiÌ
Áıfi΋Î_ ∂¤˘ »ı.
[«ıÏ¿÷Îfi ÿ›˘˝‘fifiı ËÎ◊ı ‹Î›Î˝ √›Î.]
“¿ÎÏÂflÎ…ç ‰Ì›˝‰ÎfiÔ˚” ó ±Î ¿ÎÂÌflÎ… CÎH΢ …
ÂÒfl‰Ìfl ±fiı ‹ËÎfl◊Ì »ı. ±ı ’HÎ ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ ∂¤˘
»ı. ±ıÀ·ı ±Î’ ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ›© ¿flΩı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ‹˘À˘
’flÎø‹Ì »ı.
(‹ËΤÎfl÷, ±ÎÏÿ. 131/27)
8 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

[¿ÎÂÌflÎ… ‹ËΤÎfl÷fiÎ ›©‹Î_ ‹Î›Î˝ √›Î.] ±Ï¤‹L› »ı. ±ı ⁄Ë … ÂÒfl‰Ìfl »ı. ±ıHÎı √¤˝‹Î_ …
“’vÏ…I¿<„L÷¤˘…ç” ó Ωı¿ı ’vÏ…÷ ±fiı ¿<_÷̤˘… «øT›ÒˤıÿfifiÌ Ï‰zÎ ÂÌ¬Ì »ı. ±Î◊Ì «øT›ÒËfl«fiÎfiı
ó ±ı ⁄LÔfiı ¿<_÷ÌfiÎ ¤Î¥ ˢ‰Î◊Ì ±‹ÎflÎ ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÎ ‰¬÷ı ±Î’ ±ıfi˘ A›Î· flάΩı.
‹Î‹Î »ı, ÷˘’HÎ ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ’ZÎ’Î÷ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı [ÿ—ÂÎÁfifiÎ ’hÎ ¶ÎflÎ ±L›Î›’Ò‰˝¿ ÏÂfl µ’fl
±ı ±‹ÎflÌ Ï‰v©fiÎ ’ZÎı ›© ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ∂¤Î »ı. √ÿÎfi˘ ≠ËÎfl ¿fl‰Î◊Ì ±Ï¤‹L› ›©‹Î_ ‹Î›Î˝ √›Î.]
[’vÏ…÷ ±fiı ¿<_Ï÷¤˘… ó ⁄_fiı› ›©‹Î_ ƒ˘HÎΫΛ˝fiı “ƒ˙’ÿı›Îç” ó ›Ï‘„WÔÃfl ¤Ì‹, ±…\˝fi, fi¿<· ±fiı
ËÎ◊ı ‹Î›Î˝ √›Î] ÁËÿı‰ - ±Î ’Î_«ı› ¶ÎflÎ ƒ˙’ÿÌfiÎ √¤˝◊Ì ±fiø‹ı
“ˆO›ç fifl’” ó ±Î ˆO› ›Ï‘„WÔÃflfiÎ ÁÁflÎ ≠Ï÷ωLK›, Á÷Á˘‹, l÷¿‹Î˝, Â÷ÎfiÌ¿ ±fiı l÷Áıfi …LQ›Î
»ı. ±ı ‹fiW›˘‹Î_ lıWÔà ±fiı ⁄Ë … ⁄‚‰Îfi »ı. ’Ïfl‰Îflfiı »ı. ±Î ’Î_«ı›fiı ±Î’ Ωı¥ ·˘. ƒ˙’ÿ̱ı ¤flÌ Á¤Î‹Î_
Á_⁄_‘ı ±ı ’HÎ ±‹ÎflÎ Á_⁄_‘Ì »ı, ’fl_÷ ±ı ’Î_Õ‰˘fiı … ‹ÎflÌ ËÎ_ÁÌ µÕΉÌfiı ‹ÎflÎ xÿ›fiı ⁄ÎY›_ »ı, ±ıfiÎ … ±Î
’ZÎı ∂¤Î »ı. ’Î_«ı› ’h΢fiı ›©‹Î_ ‹ÎflÌfiı ±Î’ ±ıfi˘ ⁄ÿ·˘ ‰Î‚˘.
“›‘΋L›ç ωøÎL÷ µk΋˙Ωç ‰Ì›˝‰ÎfiÔ˚” ó [flÎhÎı ÁÒ÷ı·Î ±Î ’Î_«ı›fiı ±rI◊΋αı ‹ÎflÌ
’Î_«Î·ÿıÂfiÎ ‹ËÎ-’flÎø‹Ì ±fiı ‰Ìfl ›˘©Î ›‘΋L› ÷◊Î fiÎA›Î.]
µk΋˙Ω ‹ÎflÎ ÂhÎ ±…\˝fifiÎ fl◊fiÎ_ ’ˆÕÎ_±˘fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î “Á‰˝ ±ı‰ ‹ËÎfl◊Η” ó ±Î ⁄‘Î … ‹ËÎfl◊̱˘ »ı.
‹ÎÀı Ïfi‹Î›Î »ı. ±Î’ ±ı‹fiÌ ÷flŒ ’HÎ fi…fl flάΩı. …ı±˘ ÂÎVÔhÎ ±fiı ÂVÔhÎωzÎ ó ⁄LÔfiı‹Î_ ≠‰ÌHÎ »ı ±fiı
[flÎhÎı ÁÒ¥ √›ı·Î ±ı ⁄LÔfiıfiı ±rI◊΋αı ‹ÎflÌ ›©‹Î_ ±ı¿·Î … ±ı¿ÁÎ◊ı ÿÁ ËΩfl ‘fi‘νflÌ ›˘©Î±˘fi_
fiÎA›Î.] Á_«Î·fi ¿flÌ Â¿ı ±ı‰Î ‰Ìfl ’vÊfiı ‹ËÎfl◊Ì ¿Ëı »ı.1
“Á˙¤ƒ—” ó ±Î ¿ÚWHÎfiÌ ⁄Ëıfi Á¤ƒÎfi˘ ’hÎ ±ı‰Î CÎHÎÎ … ‹ËÎfl◊̱˘ ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ ∂¤Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ƒ˘HÎΫΛ˝fiÎ ‹fi‹Î_ ’Î_Õ‰˘ ≠I›ı ¶ıÊ ’ıÿÎ ¿fl‰Î ±fiı ›© ‹ÎÀı µIÁÎË ±Î’‰Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fiı ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÌ
ωÂıÊ÷Î ⁄÷ΉÌ. ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı ƒ˘HÎΫΛ˝ ’Î_Õ‰˘fiÎ ’ZÎ’Î÷Ì »ı …; ±Î◊Ì ÷ı±˘ ’Î_Õ‰ÁıfiÎfi_
‹Ëk‰ ÁÎ_¤‚Ìfiı ‹fiı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿ı »ı ¿ı Ωı ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ ±ÎÀ·Ì ωÂıÊ÷Î »ı ÷˘ ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ÷_ Á_Ï‘ ¿ı‹
fi◊Ì ¿flÌ ·ı÷˘? ±ı‰˘ ω«Îfl ±Î‰÷Î_ … ÿ›˘˝‘fi ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ⁄÷Ήı »ı.
±V‹Î¿o ÷ ωÏÂpÎ ›ı ÷ÎϯÎ⁄˘‘ ϶Ωık΋ –– 7––
fiΛ¿Î ‹‹ ÁˆL›V› Á_iÎÎ◊* ÷ÎL⁄˛‰ÌÏ‹ ÷ı –– 7––
϶Ωık΋ = Ëı ϶…lıWÔÃ! ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı‹fiı ‹‹ = ‹ÎflÌ
±V‹Î¿‹Ô˚ = (ˉı) ±Î’HÎÎ ’Z΋Î_ (’HÎ ±Î’) ÁˆL›V› = ÁıfiÎfiÎ (…ı)
÷ = ’HÎ Ïfi⁄˘‘ = ΩHÎÌ ·˘. fiΛ¿Î— = ÁıfiÎ’Ï÷±˘ »ı,
›ı = …ı ÷ı = ±Î’fiı ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı‹fiı (Ë_)
ωÏÂpΗ = ‹A› ÂÒfl‰Ìfl˘ (»ı), ÁGiÎÎ◊* = ›Îÿ ±’Ή‰Î ‹ÎÀı ⁄˛‰ÌÏ‹ = ¿Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “±V‹Î¿o ÷ ωÏÂpÎ ›ı ÷ÎϯÎ⁄˘‘ ϶Ωık΋” hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “’U›” ±fiı ±ËŸ “Ïfi⁄˘‘” Ïø›Î
ó ÿ›˘˝‘fi ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ¿Ëı »ı ¿ı Ëı ϶…lıWÔÃ! ’Î_Õ‰˘fiÌ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ ÷˘ Á΋ı ∂¤Ì
Áıfi΋Î_ lıWÔà ‹ËÎfl◊̱˘ »ı, ÷˘ ±‹ÎflÌ Áıfi΋Î_ ’HÎ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıfiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi “’U›” (…\±˘)
±ı‹fiÎ◊Ì ±˘»Ì ωÂıÊ÷Ή΂Π‹ËÎfl◊̱˘ fi◊Ì, ∂·ÀÎfiÎ Ïø›Îfi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎ Á΋ı fi◊Ì
±ı‹fiÌ ÁıfiÎfiÎ ‹ËÎfl◊̱˘fiÌ ±’ıZÎαı ‰‘Îflı ωÂıÊ÷Î ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÌ ÷flŒ ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ’Ìà »ı, ±ıÀ·Î
flά‰Î‰Î‚Î »ı. ±ı‹fiı ’HÎ ±Î’ ΩHÎÌ ·˘. ‹ÎÀı ±ıfiı Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ fi ¿ËÌfiı ±ıfiÎ ’fl K›Îfi ±Î’‰Î
1. ±ı¿˘ ÿÂÁËôÎÎÏHÎ ›˘‘›ıÿÔ˚ ›V÷ ‘„L‰fi΋Ô˚ – ÂVÔhÎÂÎVÔhÎ≠‰ÌHÎç ‹ËÎfl◊ ≥Ï÷ VQ≤÷— ––
f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 9

‹ÎÀı “Ïfi⁄˘‘” (K›Îfi ±Î’˘) Ïø›Îfi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı.
“fiΛ¿Î ‹‹ ÁˆL›V› Á_iÎÎ◊* ÷ÎL⁄˛‰ÌÏ‹ ÷ı” ó ‹ÎflÌ
Áıfi΋Î_ ’HÎ …ı±˘ ωÏÂpωÏÂp ÁıfiÎ’Ï÷±˘ »ı,
‹ËÎfl◊̱˘ »ı, Ë_ ÷ı‹fiÎ_ fi΋˘ ¿ı‰‚ ±Î’fiı ›Îÿ ±’Ή‰Î
‹ÎÀı, ±Î’fi_ K›Îfi ±ı ÷flŒ ¬ıÓ«‰Î ‹ÎÀı … ¿ËÌ flè΢ »\_.
“ÁGiÎÎ◊˝‹Ô˚” ó ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±‹ÎflÎ CÎHÎÎ
… ÁıfiÎfiΛ¿˘ »ı, ±ı‹fiÎ_ fi΋˘ Ë_ @›Î_ Á‘Ì ¿Ë_? ±ıÀ·Î
‹ÎÀı Ë_ ±ı‹fi˘ ¿ı‰‚ Á_¿ı÷‹ÎhÎ ¿v_ »\_, ¿ı‹¿ı ±Î’ ÷˘
⁄‘Îfiı ΩH΢ … »˘.
±Î f·˘¿‹Î_ ÿ›˘˝‘fifi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı
¿ı ±‹Îfl˘ ’ZÎ ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ¿‹Ωıfl fi◊Ì. ’fl_÷ flÎ…fiÌÏ÷
≠‹ÎHÎı, ÂhÎ’ZÎ «ÎËı ¿ıÀ·˘› ¿‹Ωıfl ˢ› ±fiı ’˘÷Îfi˘
’ZÎ «ÎËı ¿ıÀ·˘› Á⁄‚ ˢ›, ±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ’HÎ
ÂhÎ’ZÎfiı ¿‹Ωıfl fiÎ Á‹…‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ’Z΋Î_
µ’ıZÎÎ, µÿÎÁÌfi÷Î ‰√ıflı ¤Î‰˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fiÎ ±Î‰‰Î
ÿı‰Î Ωı¥±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΉ«ı÷Ì ‹ÎÀı ‹ıÓ ±ı‹fiÎ ÁˆL›fiÌ
‰Î÷ ¿ËÌ ±fiı ˉı ±Î’HÎÌ ÁıfiÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ë_ »\_.
óáó
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı
ÿ›˘˝‘fi µ’fl ¤Îflı ≠¤Î‰ ’Õu˘ ±fiı ±ıfiÎ ‹fi‹Î_ ¿o¥¿
¤› ’HÎ ’ıÿÎ ◊›˘. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_A›Î‹Î_ ±˘»Ì ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ ’Z΋Î_ CÎHÎÎ ⁄‘Î ‘‹Î˝I‹Î ’vÊ˘
Ë÷Î ±fiı V‰›_ ¤√‰Îfi ’HÎ Ë÷Î. …ı ’Z΋Î_ ‘‹˝ ±fiı
¤√‰Îfi flËı »ı, ÷ıfi˘ ⁄‘ÎfiÎ µ’fl ¤Îflı ≠¤Î‰ ’Õı
»ı. ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì ±fiı ÿp‹Î_ ÿp T›„@÷ ’fl ’HÎ ±ıfi˘
≠¤Î‰ ’Õı »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ’Â-’ZÎÌ, T≤ZÎ-·÷Î ‰√ıflı
µ’fl ’HÎ ±ıfi˘ ≠¤Î‰ ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‘‹˝ ±fiı ¤√‰Îfi
ÏfiI› »ı. ¿ıÀ·Ì›ı ¨«Î‹Î_ ¨«Ì ¤˙Ï÷¿ „@÷±˘ ¿ı‹
fiΠˢ›, ’HÎ »ı ÷˘ ±ı ⁄‘Ì ±ÏfiI› …. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ÿ›˘˝‘fi µ’fl ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÌ CÎHÎÌ ±Áfl ’ÕÌ. ’fl_÷ ±ıfiÎ
±_÷fl‹Î_ ¤˙Ï÷¿ ⁄‚fi˘ ωrÎÁ ‹A› ˢ‰Î◊Ì ÷ı
ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ωrÎÁ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î’HÎÎ ’Z΋Î_
…ıÀ·Ì ωÂıÊ÷Î »ı, ±ıÀ·Ì ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ fi◊Ì. ±Î◊Ì
±Î’HÎı ±ı‹fiÎ µ’fl ÁË… flÌ÷ı … ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
¿̱ı »Ì±ı.

¤‰ÎL¤ÌW‹ç ¿HÎ˝ç ¿Ú’ç ÁÏ‹Ï÷G…›— –– 8––

±rI◊΋Πω¿Hνç Á˙‹ÿÏkÎV÷◊ˆ‰ « –– 8––
¤‰ÎfiÔ˚, « = ±Î’ V‰›_ ±fiı ÁÏ‹Ï÷G…›— = Á_√˛Î‹Ï‰…›Ì ±rI◊΋Π= ±rI◊΋Î,
¤ÌW‹— = Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ¿Ú’— = ¿Ú’ΫΛ˝ ω¿Hν— « = ω¿Hν ±fiı
« = ÷◊Î « = ±fiı Á˙‹ÿÏkΗ = Á˘‹ÿkÎfi˘ ’hÎ
¿Hν—, « = ¿Hν ±fiı ÷◊Î, ±ı‰ = ±ı‰Î … ¤ÒÏfll‰Î.
ÀÌ¿Î ó “¤‰ÎfiÔ˚ ¤ÌW‹ç” ó ±Î’ ±fiı Ï’÷Î‹Ë √›Î, ±fiı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ı ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ÁÒ›˝fiÎ
¤ÌW‹ ó ⁄LÔfiı› CÎHÎΠωÂıÊ ’vÊ˘ »˘. ±Î’ ⁄ıµfiÌ µkÎflΛHÎ ◊›Î ’»Ì ’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘.]
Á‹¿ZÎ Á_ÁÎfl‹Î_ hÎÌΩı ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì. Ωı ±Î’ ⁄ı‹Î_◊Ì “¿HÎ˝ç” ó ¿Hν ÷˘ CÎH΢ … ÂÒfl‰Ìfl »ı. ‹fiı ÷˘
¿˘¥ ±ı¿ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ’ÒHν „@÷ ‰Î’flÌfiı ›© ¿flı, ÷˘ ±ı‰˘ ωrÎÁ »ı ¿ı ÷ı ±ı¿·˘ … ’Î_Õ‰ÁıfiÎ µ’fl ω…›
ÿı‰÷Î, ›ZÎ, flÎZÎÁ, ‹fiW› ‰√ıflı‹Î_ ±ı‰˘ ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì, ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±ıfiÌ Á΋ı ±…\˝fi ’HÎ ¿o¥ ¿flÌ Â¿ı
¿ı …ı ±Î’fiÌ Á΋ı À¿Ì ¿ı. ±Î’ ⁄LÔfiıfiÎ ’flÎø‹fiÌ ÷ı‹ fi◊Ì. ±ı‰˘ ±ı ¿Hν ’HÎ ±‹ÎflÎ ’Z΋Î_ »ı.
‰Î÷ …√÷‹Î_ ≠ÏÁ© … »ı. Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ÷˘ ±Î⁄η [¿Hν ‹ËΤÎfl÷fiÎ ›©‹Î_ ±…\˝fi ¶ÎflÎ ‹Î›Î˝ √›Î.]
⁄˛õ«ÎflÌ »ı ±fiı ≥E»ÎQ≤I› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÌ ≥E»Î ωfiÎ “¿Ú’ç ÁÏ‹Ï÷G…›—” ó ¿Ú’ΫΛ˝fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_
±ı‹fiı ¿˘¥ ‹ÎflÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ¿fl‰Ì! ÷ı±˘ ÷˘ Ï«fl_∞‰Ì »ı,1 ±‹ÎflÎ ’fl‹ ÏË÷ıE»\ »ı ±fiı
[‹ËΤÎfl÷fiÎ ›©‹Î_ ƒ˘HÎΫΛ˝ K≤pzQÔfi ¶ÎflÎ ‹Î›Î˝ Á‹√˛ ’Î_Õ‰ÁıfiÎ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı ÷ı‰Î »ı.

1. ±rI◊΋Î, ⁄Ï·, ‰ıÿT›ÎÁ, Ëfi‹Îfi, ω¤ÌÊHÎ, ¿Ú’ΫΛ˝, ’flÂfl΋ ±fiı ‹Î¿ÛHÕı› - ±Î ±Îà ϫfl_∞‰Ì±˘ »ı. ÂÎVÔh΋Î_ ·A›_ »ı ¿ıó
±rI◊΋Π⁄Ï·T›Î˝Á˘ ËfiÒ‹Î_ç ω¤ÌÊHΗ – ¿Ú’—, ’flÂfl΋ç ÁMÔ÷ˆ÷ı Ï«fl∞ωfi— ––
ÁMÔ÷ˆ÷ÎfiÔ˚ Á_V‹flı„LÔfiI›_ ‹Î¿ÛHÕı›‹◊Îp‹‹Ô˚ – ∞‰ı¶Ê˝Â÷_ Á˘ûÏ’ Á‰˝T›Îϑω‰Ï…˝÷— ––
(’•’flÎHÎ 49/7)
10 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

Ωı¿ı ±ËŸ ƒ˘HÎΫΛ˝ ±fiı ¤ÌW‹fiÎ ’»Ì … ÿ›˘˝‘fiı
¿Ú’ΫΛ˝fi_ fi΋ ·ı‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_, ’fl_÷ ÿ›˘˝‘fifiı ¿Hν µ’fl
…ıÀ·˘ ωrÎÁ Ë÷˘, ±ıÀ·˘ ¿Ú’ΫΛ˝ µ’fl fi Ë÷˘. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿Hνfi_ fi΋ ÷˘ ˈ›Î‹Î_◊Ì ‰«‹Î_ … fiÌ¿‚Ì ’Õu_.
ƒ˘HÎΫΛ˝ ±fiı ¤ÌW‹ @›Î_› ¿Ú’ΫΛ˝fi_ ±’‹Îfi fi Á‹∞
·ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi ¿Ú’ΫΛ˝fiı “Á_√˛Î‹-ω…›Ì”
ωÂıÊHÎ ±Î’Ìfiı ±ı‹fiı ≠ÁLÔfi ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı.
“±rI◊΋Δ ó ±ı ’HÎ Ï«fl_∞‰Ì »ı ±fiı ±Î’fiÎ
… ’hÎ »ı. ±ı CÎHÎÎ ‹˘ÀÎ ÂÒfl‰Ìfl »ı. ±ı‹HÎı ±Î’fiÌ
’ÎÁı◊Ì … ±VÔhÎÂVÔhÎfiÌ Ï‰zÎ ÂÌ¬Ì »ı. ±VÔhÎÂVÔhÎfiÌ
¿‚΋Î_ ÷ı±˘ CÎHÎÎ «÷fl »ı.
“ω¿Hνç Á˙‹ÿÏkÎV÷◊ˆ‰ «” ó ±Î’ ±ı‰_ fi
Á‹…¢ ¿ı ‹ÎhÎ ’Î_Õ‰˘ … ‘‹Î˝I‹Î »ı, ±Î’HÎÎ ’Z΋Î_
’HÎ ‹Îfl˘ ¤Î¥ ω¿Hν ‹˘À˘ ‘‹Î˝I‹Î ±fiı ÂÒfl‰Ìfl »ı.
óáó
±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î’HÎÎ ≠Ï’÷Î‹Ë ÂÎ_÷fifiÎ ¤Î¥
⁄ÎËÔ˚·Ì¿fiÎ ’˙hÎ ÷◊Î Á˘‹ÿkÎfiÎ ’hÎ ¤ÒÏfll‰Î ’HÎ ‹˘ÀÎ
‘‹Î˝I‹Î »ı. ±ı‹HÎı ‹˘ÀÌ ‹˘ÀÌ ÿÏZÎHÎΉ΂Π±fiı¿ ›i΢
¿›Î˝ »ı. ÷ı±˘ ‹˘ÀÎ ÂÒfl‰Ìfl ±fiı ‹ËÎfl◊Ì »ı.
[›©‹Î_ ω¿Hν ¤Ì‹ ¶ÎflÎ ±fiı ¤ÒÏfll‰Î ÁÎI›Ï¿
¶ÎflÎ ‹Î›Î˝ √›Î.]
±ËŸ ±Î ⁄‘Î ÂÒfl‰Ìfl˘fiÎ_ fi΋ ·ı‰Î‹Î_ ÿ›˘˝‘fifi˘
±ı ¤Î‰ …HÎÎ¥ ±Î‰ı »ı ¿ı Ëı ±Î«Î›˝! ±Î’HÎÌ Áıfi΋Î_
±Î’, ¤ÌW‹, ¿Hν, ¿Ú’ΫΛ˝ ‰√ıflı …ı‰Î ‹ËÎfi ’flÎø‹Ì
ÂÒfl‰Ìfl˘ »ı, ±ı‰Î ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ Ωı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Î.
±Î’HÎÌ Áıfi΋Î_ ¿Ú’ΫΛ˝ ±fiı ±rI◊΋Πó ±ı ⁄ı
Ï«fl_∞‰Ì±˘ »ı, F›Îflı ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ ±ı‰Î ±ı¿ ’HÎ
fi◊Ì. ±Î’HÎÌ Áıfi΋Î_ ‘‹Î˝I‹Î±˘fiÌ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì. ±Î
¿ÎflHÎ◊Ì ±‹Îflı ‹ÎÀı Õfl‰ÎfiÌ ¿˘¥ ‰Î÷ fi◊Ì.

±L›ı « ⁄ˉ— ÂÒflÎ ‹ÿ◊ıÛ I›@÷∞ω÷Η –– 9––

fiÎfiÎÂjÎ≠ËflHÎΗ Á‰ıÛ ›©Ï‰ÂÎflÿΗ –– 9––
±L›ı = ±Î ÏÁ‰Î› ’HÎ I›Î√ ¿flÌ «·Î‰fiÎflÎ »ı
⁄ˉ— = CÎHÎÎ ⁄‘Î ÿÌ‘˘ »ı, (÷◊Î …ı)
ÂÒflΗ = ÂÒfl‰Ìfl˘ »ı, « = ±fiı Á‰ıÛ = Á‰ıÛ
(…ı‹HÎı) fiÎfiÎÂjÎ- ›©Ï‰ÂÎflÿΗ = ›©¿‚΋Î_
‹ÿ◊ıÛ = ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ≠ËflHÎΗ = ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ_ ±I›_÷
I›@÷∞ω÷Η = ∞‰fifiÌ ±ÎÂÎfi˘ ±jÎ-ÂjÎ Ïfi’HÎ »ı.

ÀÌ¿Î ó “±L›ı « ⁄ˉ— ÂÒflÎ ‹ÿ◊ı˝ I›@÷ ∞ω÷Η” “fiÎfiÎÂVÔhÎ≠ËflHÎΗ Á‰ı˝ ›©Ï‰ÂÎflÿΗ” ó ±Î ⁄‘Î
ó ‹ıÓ ±I›Îfl Á‘Ì ±Î’HÎÌ ÁıfiÎfiÎ …ıÀ·Î ÂÒfl‰Ìfl˘fiÎ_ fi΋ ·˘¿˘ ËÎ◊‹Î_ flάÌfiı ≠ËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ÷·‰Îfl, √ÿÎ,
·Ì‘Î_ »ı, ÷ı‹fiÎ µ’flÎ_÷ ’HÎ ±‹ÎflÌ Áıfi΋Î_ ⁄ÎËÔ˚·Ì¿, ÏhÎÂÒ‚ ‰√ıflı ωω‘ ≠¿ÎflfiÎ_ ÂVÔh΢fiÌ ¿‚΋Î_ Ïfi’HÎ »ı;
ÂS›, ¤√ÿkÎ, …›ƒ◊ ‰√ıflı CÎHÎΛı ÂÒfl‰Ìfl ‹ËÎfl◊̱˘ ±fiı ËÎ◊ ‰Õı ŒıÓ¿Ìfiı ≠ËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ⁄ÎHÎ, ÷˘‹fl, „@÷
»ı, …ı±˘ ‹ÎflÌ ¤·Î¥ ‹ÎÀı, ‹ÎflÎ ‰÷Ì ·Õ‰Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ ‰√ıflı ±VÔh΢fiÌ ¿‚΋Î_ ’HÎ Ïfi’HÎ »ı. ›© ¿ı‰Ì flÌ÷ı
∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ±ËŸ ±ÎT›Î »ı. ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı; ¿¥ ’©Ï÷◊Ì, ¿›Î ’ıÓ÷flÎ◊Ì ±fiı ¿¥ ›„@÷◊Ì
ω…› ‹ÎÀı ¤·ı ‹flÌ Ω›, ’fl_÷ ›©‹Î_◊Ì ËÃÂı fiÏË. ›© ¿fl‰_ Ωı¥±ı; ÁıfiÎfiı ¿¥ flÌ÷ı √˘Ã‰‰Ì Ωı¥±ı ‰√ıflı
±ı‹fiÌ Ë_ ±Î’fiÌ Á‹ZÎ ¿¥ ¿Ú÷iÎ÷Î ≠√À ¿v_? ›©¿‚α˘‹Î_ ’HÎ ÷ı±˘ CÎHÎÎ Ïfi’HÎ ±fiı ¿<‚ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ÿ›˘˝‘fifiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı F›Îflı ƒ˘HÎΫΛ˝ ¿Â_ ’HÎ fiÎ ⁄˘S›Î, I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ «Î·Î¿Ì fiÏË
«Î·Ì ¿‰Î◊Ì ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿›˘ ω«Îfl ±Î‰ı »ı ó ±ıfiı Á_…› ˉı ’»ÌfiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.1

1. ¤√‰Îfi ‰ıÿ T›ÎÁı ωÂıÊ w’ı ÿÌ‘ı·Ì ÏÿT› ºÏp◊Ì ÁˆÏfi¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı·Ì ‰Î÷˘fiı ’HÎ Á_…› ΩHÎÌ ·ı‰Î‹Î_ Á‹◊˝ Ë÷Îó
≠¿ÎÂ_ ‰Î≠¿ÎÂ_ ‰Î Ïÿ‰Î ‰Î ›Ïÿ ‰Î ÏfiÏ – ‹fiÁÎ Ï«„L÷÷‹Ï’ Á‰* ‰ıIV›Ï÷ Á_…›— ––
(‹ËΤÎfl÷, ¤ÌW‹. 2/11)
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 11

±’›Î˝MÔ÷_ ÷ÿV‹Î¿o ⁄·_ ¤ÌW‹ÎϤflÏZÎ÷‹Ô˚ –– 10––

’›Î˝MÔ÷_ „I‰ÿ‹ı÷ıÊÎ_ ⁄·_ ¤Ì‹ÎϤflÏZÎ÷‹Ô˚ –– 10––
ƒ˘HÎΫΛ˝fiı «’ Ωı¥fiı ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ó
±V‹Î¿‹Ô˚ = ±Î’HÎÌ ¤ÌW‹Î- = ÷ıfiÎ Á_flZο ⁄·‹Ô˚ = ÁıfiÎ (±‹ÎflÎ ’fl
÷÷Ô˚ = ÷ı ϤflÏZÎ÷‹Ô̊ (µ¤›’ZÎ’Î÷Ì) ω…›Ì ◊‰Î‹Î_)
⁄·‹Ô˚ = ÁıfiÎ (’Î_Õ‰˘ ’fl ¤ÌW‹ »ı. ’›Î˝M÷Ô ‹Ô̊ = ’›Î˝MÔ÷ »ı, Á‹◊˝
ω…› ‹ı‚‰‰Î‹Î_) »ı; (¿ı‹¿ı)
±’›Î˝M÷Ô ‹Ô˚ = ±’›Î˝MÔ÷ »ı, ÷ = ’fl_÷
¤Ì‹Î- = ±ıfiÎ Á_flZο (Ïfi…
±Á‹◊˝ »ı; ±ı÷Ê
ı ΋Ô˚ = ±Î ’Î_Õ‰˘fiÌ Ï¤flÏZÎ÷‹Ô̊ ÁıfiÎ-’ZÎ’Î÷Ì)
(¿ÎflHÎ ¿ı) ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ¤Ì‹ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±’›Î˝MÔ÷_ ÷ÿV‹Î¿o ⁄·_ ¤ÌW‹ÎϤfl- ‰ÎV÷‰‹Î_ „@÷ÂÎ‚Ì »ı, ’ÒHν »ı.
ÏZÎ÷‹Ô˚” ó ±‘˝‹-±L›Î›fiı ·Ì‘ı ÿ›˘˝‘fifiÎ ‹fi‹Î_ ¤› ±ËŸ ±ı‰Ì Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı ÿ›˘˝‘fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÎ
ˢ‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiΠωÊı ω«Îflı »ı ¿ı ±‹ÎflÌ ÁıfiÎ Á_flZο ÷flÌ¿ı ¤ÌW‹∞fi_ fi΋ ·Ì‘_, …ı ÁıfiÎ’Ï÷fiÎ ’ÿı
‹˘ÀÌ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ±◊ν÷Ô˚ ’Î_Õ‰˘fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı «Îfl Ïfi‹Î›Î »ı. ’fl_÷ ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ Á_flZο ÷flÌ¿ı ¤Ì‹fi_ fi΋
±ZÎ˙ÏËHÎÌ ‰‘Îflı ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î_Õ‰˘ µ’fl ω…› ·Ì‘_, …ı ÁıfiÎ’Ï÷ fi◊Ì. ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fi
‹ı‚‰Î‹Î_ ÷˘ ±Á‹◊˝ … »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı ±‹ÎflÌ Áıfi΋Î_ ±ı ‰¬÷ı ÁıfiÎ’Ï÷±˘fiÌ ‰Î÷ ω«ÎflÌ flè΢ fi◊Ì. ’fl_÷
‹÷¤ıÿ »ı. ÷ı‹Î_ ±ıÀ·Ì ±ı¿÷Î (Á_√Ãfi), Ïfi¤˝›÷Î ±fiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ Â„@÷ ωÊı ω«ÎflÌ flè΢ »ı ¿ı ¿¥ ÁıfiÎfiÌ
Ïfi—Á_¿˘«÷Î fi◊Ì, …ıÀ·Ì ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ »ı. ±‹ÎflÌ Â„@÷ ‰‘Îflı »ı? ÿ›˘˝‘fi µ’fl ±Îfl_¤◊Ì … ¤Ì‹ÁıfifiÌ
ÁıfiÎfiÎ ‹A› Á_flZο Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ⁄LÔfiı ’ZÎfi_ ¤·_ „@÷fiÌ, ÷ıfiÎ ⁄‚‰Îfi’HÎÎfiÌ ‰‘Îflı ±Áfl ’Õı·Ì »ı.
≥E»fiÎflÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ¿˙fl‰ ±fiı ’Î_Õ‰ ±Î◊Ì ±ı ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ Á_flZο ÷flÌ¿ı ¤Ì‹Áıfifi_ … fi΋
ó ⁄LÔfiı Áıfiα˘fi˘ ’ZÎ »ı. ÷ı±˘ ¿ÚWHÎfiÎ ‹ËÎfi ¤@÷ ·ı »ı.
»ı. ±ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ›Ï‘„WÔÃfl ‹ÎÀı CÎH΢ ±Îÿfl¤Î‰ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
±…\˝fi µ’fl ’HÎ ±ı‹fi˘ ¤Îflı ≠ı‹ »ı. ±Î◊Ì ±ı ±‹ÎflÎ
’Z΋Î_ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_ÿfl¬Îfiı ’Î_Õ‰˘fi_ ¤·_ ≥E»ı ±…\˝fi ¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı fi …÷Î_
»ı. ±ı … ¤ÌW‹ ±‹ÎflÌ ÁıfiÎfiÎ ‹A› ÁıfiÎ’Ï÷ »ı. ±ı‰Ì ËÎ◊‹Î_ ‘fiW› µÃΉı »ı (±. 1/20), ’HÎ ÿ›˘˝‘fi
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±‹ÎflÌ ÁıfiÎ ’Î_Õ‰˘fi˘ Á΋fi˘ ¿fl‰Î ¿ı‰Ì ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı Ω› »ı ±fiı ±ı‹fiı
flÌ÷ı Á‹◊˝ ◊¥ ¿ı? fiÎ … ◊¥ ¿ı. ’Î_Õ‰˘fiÌ T›ÒËfl«fiΛ@÷ ÁıfiÎfiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı. ±ı◊Ì
“’›Î˝MÔ÷_ „I‰ÿ‹ı÷ıÊÎ_ ⁄·_ ¤Ì‹ÎϤflÏZÎ÷‹Ô˚” ó ’fl_÷ ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fifiÎ xÿ›‹Î_ ¤› ’ıÃı·˘ »ı.1 ±_ÿfl
±Î …ı ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ »ı, ÷ı ±‹ÎflÌ µ’fl ω…› ‹ı‚‰‰Î Õfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı «Î·Î¿Ì◊Ì ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ¬ ¿fl‰Î
Á‹◊˝ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiÌ Áıfi΋Î_ ‹÷¤ıÿ fi◊Ì, ’fl_÷ ‹Î√ı »ı ±fiı ±ı‹fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ Ï‰v© µU¿ıfl‰Î ‹Î√ı »ı.
⁄‘Î ±ı¿ … ‹÷fiÎ ◊¥fiı Á_√ÏÃ÷ »ı. ±ı‹fiÌ ÁıfiÎfi˘ ¿ÎflHÎ ¿ı ÿ›˘˝‘fifiÎ xÿ›‹Î_ ±‘‹˝ »ı, ±L›Î› »ı ±fiı
Á_flZο ⁄‚‰Îfi ¤Ì‹Áıfi »ı, …ı ⁄΂’HÎ◊Ì … ‹fiı ËflΉ÷˘ ’Î’ »ı. ±L›Î›Ì ±fiı ’Î’Ì T›„@÷ ¿ÿÌ Ïfi¤˝› ±fiı
±ÎT›˘ »ı. ±ıHÎı ±ı¿·ı ËÎ◊ı ‹ÎflÎ ÁÏË÷ Á˘ ¤Î¥±˘fiı Á¬ÂÎ_Ï÷◊Ì flËÌ Â¿÷Ì fi◊Ì ó ±ı‰˘ Ïfi›‹ »ı. ’fl_÷
‹Îfl‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ ·Ì‘Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ±‹Îfl˘ fiΠ±…\˝fifiÎ ±_÷fl‹Î_ ‘‹˝ »ı ±fiı L›Î› ’HÎ »ı. ÷ı◊Ì ±…\˝fifiÎ
¿fl‰Î ÷I’fl ◊›˘ »ı! ±ıfi_ ÂflÌfl ‰Ø …ı‰_ ‹…⁄Ò÷ »ı. ±_÷fl‹Î_ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÏÁ© ¿fl‰Î ‹ÎÀı «Î·Î¿Ì›ı fi◊Ì
±ıfiı ‹ıÓ {ıfl Ï’‰ÕÎT›_ Ë÷_, »÷Î_ ±ı ‹›˘˝ fiÏË. ±ı‰˘ ±fiı ¤› ’HÎ fi◊Ì; ’fl_÷ µIÁÎË »ı ±fiı ‰Ìfl÷Î »ı. ÷ı◊Ì
±ı ¤Ì‹Áıfi ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfi˘ Á_flZο »ı, ±ıÀ·ı ±ı ÁıfiÎ ÷˘ ±ı ‰Ìfl÷΋Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ÁıfiÎfi_ ÏfiflÌZÎHÎ ¿fl‰Îfiı
1. F›Îflı ¿˙fl‰˘fiÌ Áıfi΋Î_ Â_¬, ‰ÎΩ_ ‰√ıflı ‰ÎB›Î_, I›Îflı ±ıfiÎ ±‰Î…fiÌ ’Î_Õ‰ÁıfiÎ µ’fl ¿o¥ ’HÎ ±Áfl ◊¥ fiÏË. ’fl_÷ F›Îflı ’Î_Õ‰˘fiÌ
ÁıfiÎfiÎ Â_¬ ‰ÎB›Î, I›Îflı ±ıfiÎ ±‰Î…◊Ì ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÎ_ xÿ› «ÌflÎ¥ √›Î_. (±. 1/13,19). ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±‘‹˝-
±L›Î›fi˘ ’ZÎ ·ı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÎ_ xÿ› ¿‹Ωıfl ⁄fiÌ √›Î_ Ë÷Î_ ±fiı ±ı‹fi΋Î_ ¤› ’ıÁÌ √›˘ Ë÷˘.
12 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ±ÎiÎÎ ¿flı »ı ¿ı “Ëı ±E›÷! ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ »ı. ±ı Ëo‹ıÂÎ_ g«÷ÎflÏË÷ ±fiı ¤›flÏË÷ flËı »ı. ±Î◊Ì
‹K›‹Î_ ‹Îfl˘ fl◊ ∂¤˘ flά˘.” (±. 1/21). ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»fiÎflÎ ÁΑ¿˘±ı ±‘‹˝, ±L›Î› ‰√ıflıfiı
±ı »ı ¿ı …ıfiΠˈ›Î‹Î_ fiΉ_÷ ‘fiÁ_’ÏkÎ ‰√ıflıfi˘ ÁËÎfl˘ I›∞fiı ÷◊Î ±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÂfl˘ ·¥fiı ¤√‰ÎfifiÎ
»ı, ±Îÿfl »ı ±fiı …ıfiΠˈ›Î‹Î_ ±‘‹˝ »ı, ±L›Î› »ı ÷◊Î ≠ı‹ ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ¤˙Ï÷¿
ÿ¤Î˝‰ »ı, ±ıfi΋Î_ ‰ÎV÷ω¿ ⁄‚ ˢ÷_ fi◊Ì. ÷ı ±_ÿfl¬Îfiı Á_’ÏkÎfiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ±fiı Á_›˘√…Ïfi÷ Á¬fiÎ
’˘·˘ ˢ› »ı ±fiı ¿ÿÌ ÷ı Ïfi¤˝› ˢ÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ≠·˘¤fi‹Î_ ŒÁÎ¥fiı ¿ÿÌ ±‘‹˝fi˘ ±ÎÂfl˘ ·ı‰˘ Ωı¥±ı
’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿flı »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÂfl˘ ·ı fiÏË; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ⁄LÔfiı◊Ì ‹fiW›fi_ ¿ÿÌ ÏË÷ Á‘Î÷_ fi◊Ì
»ı, ÷ı ¿ÿÌ ¤›¤Ì÷ ◊÷˘ fi◊Ì. ±ıfi΋Î_ ÁΫ_ ⁄‚ ˢ› ’fl_÷ ±ıfiÎ◊Ì ∂·À<_ ±ÏË÷ … ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fiı ±VÔhÎ-ÂVÔhÎ◊Ì ÁÁF… fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfiı »˘ÕÌfiı Ïfi—ÂVÔhÎ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfi˘ V‰Ì¿Îfl
¿›˘˝ Ë÷˘.1 ±fiı ÿ›˘˝‘fiı ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ÷ı‹fiÌ fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ Ë÷˘. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı,
±…\˝fifiÌ ºÏp ¤√‰Îfi ’fl Ë÷Ì ±fiı ÿ›˘˝‘fifiÌ ºÏp ‰ˆ¤‰ ’fl Ë÷Ì. …ıfiÌ ºÏp ¤√‰Îfi ’fl ˢ› »ı, ÷ıfi_ xÿ›
⁄‚‰Îfi ˢ› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifi_ ⁄‚ … ÁΫ_ »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ ºÏp Á_ÁÎflfiÎ ‰ˆ¤‰˘ ’fl ˢ› »ı, ÷ıfi_ xÿ›
¿‹Ωıfl ˢ› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfi_ ⁄‚ ¿Î«_ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ — ˉı ÿ›˘˝‘fi Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹fiı ≠ÁLÔfi ¿fl‰Î ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÎ ⁄‘Î ‹ËÎfl◊̱˘fiı Á_⁄˘‘Ìfiı ¿Ëı »ıó

±›fiıÊ « Á‰ıÛÊ ›◊ΤÎ√‹‰„V◊÷Η –– 11––

¤ÌW‹‹ı‰ÎϤflZÎL÷ ¤‰L÷— Á‰˝ ±ı‰ ÏË –– 11––
« = ÿ›˘˝‘fiı Á‰ıÛ, ±ı‰ = ⁄‘Î … ·˘¿˘ flËÌfiı
⁄ÎèκÏp◊Ì Á‰ıÊ
Û  = ⁄‘Î ÏË = ÏfiÏç÷w’ı
’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎfiÎ ±›fiıÊ = ‹˘«Î˝±˘ ’fl ¤ÌW‹Ô‹˚Ô = Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹fi_
‹ËÎflÏ◊±˘fiı ›◊ΤÎ√‹Ô˚ = ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ±ı‰ = …
¿èÎó
_ …B›Î±ı ±Ï¤flZÎL÷ = «Îflı ⁄Î…\◊Ì
¤‰L÷— = ÷‹ı ±‰„V◊÷Η = ºœ÷Î◊Ì „V◊÷ flZÎHÎ ¿fl˘.
ÀÌ¿Î ó “±›fiıÊ « Á‰ı˝Ê ›◊ΤÎ√‹‰„V◊÷Η Ï¬_ÕÌ ±ı‹fiÌ Á΋ı ±Î‰Ì …Âı, ÷˘ ¤ÌW‹∞ ±ıfiÎ µ’fl
¤ÌW‹‹ı‰ÎϤflZÎL÷ ¤‰L÷— Á‰˝ ±ı‰ ÏË” ó …ı …ı ÂVÔhÎÎVÔh΢ fiÏË «·Î‰ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ϭ_ÕÌ ’Ò‰˝…L‹‹Î_ VÔhÎÌ
‹˘fl«Î±˘ µ’fl ±Î’fiÌ Ïfi‹c¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ±Î’ Ë÷˘ ±fiı ±Î …L‹‹Î_ ’HÎ ≠◊‹ VÔhÎÌ Ë÷˘, ’λ‚◊Ì
Á‰˝ ›˘©Î±˘ ÷ı … ‹˘fl«Î±˘ µ’fl ‹y‹÷Î’Ò‰˝¿ „V◊fl ’vÊ ⁄L›˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤ÌW‹∞ ±ıfiı VÔhÎÌ … ‹Îfiı
flËÌfiı ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì ±fiı ⁄‘Ì flÌ÷ı ¤ÌW‹∞fi_ flZÎHÎ ¿fl˘. »ı ±fiı ±ı‹HÎı Ϭ_ÕÌ ÁÎ◊ı ›© fiÏË ¿fl‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ
¤ÌW‹∞fi_ ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì flZÎHÎ ¿fl˘ ó ±ı‹ ¿ËÌfiı ¿flÌ flÎ¬Ì »ı. ±Î Ϭ_ÕÌ Â_¿flfiÎ ‰flÿÎfi◊Ì ¤ÌW‹∞fiı
ÿ›˘˝‘fi ¤ÌW‹∞fiı ±_ÿfl¬Îfiı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ’Z΋Î_ ·Î‰‰Î ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı … …LQ›˘ »ı. ±Î◊Ì Ωı Ϭ_ÕÌ◊Ì ¤ÌW‹∞fi_
‹Î√ı »ı. ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi˘ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ¤ÌW‹∞ flZÎHÎ ◊¥ …Âı, ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ ⁄‘Îfiı ‹ÎflÌ fiάÂı, …ı◊Ì
›© ¿flı, I›Îflı ¿˘¥ ’HÎ T›Ò˶Îflı◊Ì Ï¬_ÕÌ ±ı‹fiÌ Á΋ı «˘yÁ ±‹Îfl˘ … ω…› ◊Âı. ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı ÿ›˘˝‘fi
fi ±Î‰Ì Ω› ó ±ıfi_ ±Î’ ·˘¿˘ K›Îfi flάΩı. Ωı ⁄‘Î ‹ËÎfl◊̱˘fiı ¤ÌW‹∞fi_ flZÎHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı »ı.
óáó

1. ±ı‰ ‹@÷V› ¿ÚWHÎıfi ¿<L÷Ì’h΢ ‘fi_…› – ±›K›‹Îfi_ Á_√˛Î‹ı ‰fl›Î‹ÎÁ ¿ı‰‹Ô˚ –– (‹ËÎ, µz˘√. 7/21)
“lÌ¿ÚWHÎfiÎ ±Î‹ ¿Ëı‰Î◊Ì ¿<L÷Ì’hÎ ‘fi_…›ı flHΤÒÏ‹‹Î_ (±VÔhÎ-ÂVÔh΢◊Ì ÁÁF… ±ı¿ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfiı »˘ÕÌfiı) ›©
fi ¿flfiÎflÎ Ïfi—ÂVÔhÎ ÷ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı … (’˘÷ÎfiÎ ÁËΛ¿) ’Á_ÿ ¿›Î˝.”
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 13

Á_⁄_‘ — ƒ˘HÎΫΛ˝ ¿o¥ ’HÎ ⁄˘S›Î fiÏË ±ı ¿ÎflHÎı ÿ›˘˝‘fifi˘ ‹ÎfiÏÁ¿ µIÁÎË ¤Î_√ı·˘ Ωı¥fiı ±ıfiÎ ≠I›ı
¤ÌW‹∞±ı ÿı¬ÎÕı·Î ≠ı‹ ±fiı ÁÿÔ˚¤Î‰fiÌ ‰Î÷ Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ≠√À ¿flı »ı.
÷V› ÁG…fi›LËÊ* ¿<vT≤©— Ï’÷΋˗ –– 12––
ÏÁ_ËfiÎÿo ωfiz˘E«ˆ— Â∆Ô˚¬_ ÿK‹˙ ≠÷Î’‰ÎfiÔ˚ –– 12––
÷V› = ÷ı ¿<vT≤©— = ¿˙fl‰˘‹Î_ T≤© ωfiz = √fl∞fiı
(ÿ›ÎıÛ‘fi)fiÎ ≠÷Î’‰ÎfiÔ˚ = ‹ËÎfi ≠÷Î’Ì µE«ˆ— = Ωıfl◊Ì
ËÊ˝‹˚Ô = (xÿ›‹Î_) Ëfl¬ Ï’÷΋˗ = Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ı Âî‹Ô̊ = Â_¬
Á_…fi›fiÔ˚ = …L‹Î‰÷Î_ ÏÁ_ËfiÎÿ‹Ô˚ = ÏÁ_ËfiÌ …ı‹ ÿK‹˙ = ‰√ÎÕu˘.
ÀÌ¿Î ó “÷V› Á_…fi›fiÔ˚ ËÊ˝‹Ô˚” ó Ωı¿ı ÿ›˘˝‘fifiÎ flèÎÎ Ë÷Î, I›Îflı I›Î_ V‰›_‰fl ‹ÎÀı ±ı¿ÃÎ ⁄‘Î ZÎÏhΛ˘
xÿ›‹Î_ ËÊ˝ ◊‰˘ ±ı Â_¬K‰Ïfifi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı Â_¬K‰Ïfi ±ı‹fiÎ µ’fl ÷ÒÀÌ ’ÕuÎ. ’fl_÷ ±ı¿·Î ¤ÌW‹∞±ı ±ı ⁄‘Îfiı
±ı ËÊ˝ ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ Â_¬K‰Ïfifi_ ËflÎT›Î. …ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¤ÌW‹∞ ±VÔhÎ-ÂVÔhÎfiÌ Ï‰zÎ
‰Hνfi ’Ëı·Î_ ◊‰_ Ωı¥±ı ±fiı ËÊ˝ ◊‰Îfi_ ‰Hνfi ’»Ì ÂÌA›Î Ë÷Î, ±ı √v ’flÂfl΋∞ Á‹ZÎ ’HÎ ±ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÌ
◊‰_ Ωı¥±ı. ±◊ν÷Ô˚ ±ËŸ “Â_¬ ‰√ÎÕ÷Î_ ÿ›˘˝‘fifiı ËÏÊ˝÷ ËÎfl V‰Ì¿ÎflÌ fiÏË. ±Î flÌ÷ı ÂVÔhÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±ı‹fi˘
¿›˘˝.” ó ±ı‹ ¿Ëı‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ±ËŸ ±ı‹ fi ¿Ëı÷Î_ ZÎÏhΛ˘ µ’fl ‹˘À˘ ≠¤Î‰ Ë÷˘.
±ı‰_ … ¿èÎ_ »ı ¿ı “ÿ›˘˝‘fifiı ËÏÊ˝÷ ¿fl÷Î_ ¤ÌW‹∞±ı F›Îflı ¤ÌWHÎ ⁄ÎHΈR›Î µ’fl ÁÒ÷Î Ë÷Î, I›Îflı
Â_¬ ‰√ÎÕu˘.” ±Î‹ ¿ËÌfiı Á_…› ±ı‰˘ ¤Î‰ ≠√À ¿flÌ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı ‘‹˝flÎΩfiı ¿èÎ_ ¿ı, “±Î’fiı ‘‹˝fiÎ
flèÎÎ »ı ¿ı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹fiÌ Â_¬ ‰√ÎÕ‰ÎfiÌ Ïø›Î‹ÎhÎ◊Ì Ï‰Ê›‹Î_ ¿o¥ Â_¿Î ˢ› ÷˘ ¤ÌW‹∞fiı ’Ò»Ì ·˘; ¿ÎflHÎ
ÿ›˘˝‘fifiÎ xÿ›‹Î_ ËÊ˝ µI’LÔfi ◊¥ … …Âı. ¤ÌW‹∞fiÌ ¿ı ÂÎVÔhÎiÎÎfifi˘ ÁÒ›˝ ±V÷ ’Î‹Ì flè΢ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤ÌW‹∞
±ı ≠Ï÷¤Îfiı ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı … Á_…› ±√ε “≠÷Î’‰Îfi” ±Î ·˘¿‹Î_◊Ì Ï‰ÿΛ ·¥ flèÎÎ »ı.”1 ±Î flÌ÷ı ÂÎVÔhÎfiÎ
ωÂıÊHÎ ±Î’ı »ı. ωʛ‹Î_ ±ı‹fi˘ ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ¤Îflı ≠¤Î‰ Ë÷˘.
“¿<vT≤©—” ó Ωı¿ı ¿<v‰_Â̱˘‹Î_ ™‹flfiÌ flÌ÷ı Ωı÷Î_ “Ï’÷΋˗” ó ±Î ’ÿfi˘ ±ı‰˘ ±Î› …HÎΛ »ı
¤ÌW‹∞◊Ì ’HÎ ±Ï‘¿ T≤© ⁄ÎËÔ˚·Ì¿ Ë÷Î (¿ı …ı ¤ÌW‹∞fiÎ ¿ı ÿ›˘˝‘fiı «Î·Î¿Ì◊Ì ¿Ëı·Ì ‰Î÷˘fi˘ ƒ˘HÎΫΛı˝ ¿˘¥ µkÎfl
Ï’÷Î ÂÎ_÷fifiÎ fiÎfiÎ ¤Î¥ Ë÷Î), ÷˘’HÎ ¿<v‰_Â̱˘‹Î_ ±ÎM›˘ fiÏË. ÷ı±˘ ±ı‰_ Á‹F›Î ¿ı ÿ›˘˝‘fi «Î·Î¿Ì◊Ì
…ıÀ·Î ‹˘ÀÎT≤© Ë÷Î, ÷ı ⁄‘΋Î_ ¤ÌW‹∞ ‘‹˝ ±fiı ¥rflfiı ‹fiı »ı÷fl‰Î ‹Î√ı »ı, ÷ı◊Ì ÷ı±˘ «’ … flèÎÎ. ’fl_÷
ωÂıÊ÷Î◊Ì ΩHÎfiÎflÎ Ë÷Î. ±Î◊Ì iÎÎfiT≤© ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Ï’÷Î‹Ë (ÿÎÿÎ) ˢ‰Îfiı Á_⁄_‘ı ¤ÌW‹∞fiı ÿ›˘˝‘fifiÌ
Á_…› ¤ÌW‹∞ ‹ÎÀı “¿<vT≤©—” ωÂıÊHÎ ‰Î’flı »ı. «Î·Î¿Ì‹Î_ ±ıfi_ ⁄΂’HÎ ÿı¬Î›_. ±Î◊Ì Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹
“≠÷Î’‰ÎfiÔ˚” ó ¤ÌW‹∞fiÎ I›Î√fiÌ ‹˘ÀÌ ±Áfl ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ …ı‹ «’ fi flËı÷Î_ ‰ÎIÁS›¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı
Ë÷Ì. ÷ı±˘ ¿o«fi-¿ÎÏ‹fiÌfiÎ I›Î√Ì Ë÷Î ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹HÎı ÿ›˘˝‘fifiı ËÊ˝ µ’Ω‰÷Î Â_¬ ‰√ÎÕı »ı.
flÎF› ’HÎ V‰Ì¿Î›* fiÏË ±fiı ·BÔfi ’HÎ ¿›* fiÏË. ¤ÌW‹∞ “gÁËfiÎÿo ωfiz˘E«ˆ— Â∆Ô˚¬_ ÿK‹˙” ó …ı‰Ì flÌ÷ı
±VÔhÎ-ÂVÔhÎ «·Î‰‰Î‹Î_ CÎHÎÎ Ïfi’HÎ Ë÷Î ±fiı ÂÎVÔhÎfiÎ gÁËfiÎ √…˝‰Î◊Ì ËÎ◊Ì ‰√ıflı ‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_ ’Â±˘ ’HÎ
’HÎ ‹˘ÀÎ ΩHοÎfl Ë÷Î. ±ı‹fiÎ ±Î ⁄LÔfiı √H΢fiÌ ’HÎ ¤›¤Ì÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎhÎ √…˝fiÎ ¿fl‰Î◊Ì
·˘¿˘ µ’fl CÎHÎÌ ±Áfl Ë÷Ì. ⁄‘Î ¤›¤Ì÷ ◊¥ Ω› ±fiı ÿ›˘˝‘fi ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω›
F›Îflı ±ı¿·Î ¤ÌW‹ ’˘÷ÎfiÎ ¤Î¥ ωϫhΉ̛˝ ‹ÎÀı ó ±ı‰Î ¤Î‰◊Ì ¤ÌW‹∞±ı gÁËfiÌ ‹ÎŒ¿ √…˝fiÎ ¿flÌfiı
¿ÎÂÌflÎ…fiÌ ¿L›Î±˘fi_ V‰›_‰fl‹Î_◊Ì ËflHÎ ¿flÌfiı ·Î‰Ì Ωıfl◊Ì Â_¬ ‰√ÎÕu˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÿ›˘˝‘fifiÌ ÁÎ◊ı ƒ˘HÎΫΛ˝fi˘ ωzÎfi˘ Á_⁄_‘ Ë÷˘ ±fiı ¤ÌW‹ ÁÎ◊ı …L‹fi˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿˙À<„Q⁄¿
Á_⁄_‘ Ë÷˘. F›Î_ ωzÎfi˘ Á_⁄_‘ ˢ› »ı, I›Î_ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷ F›Î_ ¿˙À<„Q⁄¿ Á_⁄_‘ ˢ› »ı I›Î_ VfiıˉÂ
’ZÎ’Î÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÿ›˘˝‘fi ¶ÎflÎ «Î·Î¿Ì’Ò‰˝¿ ¿Ëı·Î_ ‰«fi˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ƒ˘HÎΫΛ˝ «’ flèÎÎ, …ı◊Ì ÿ›˘˝‘fifi˘
‹ÎfiÏÁ¿ µIÁÎË ¤Î_√Ì ’Õu˘. ’fl_÷ ÿ›˘˝‘fifiı µÿÎÁ Ωı¥fiı ¿˙À<„Q⁄¿ VfiıËfiı ¿ÎflHÎı ¤ÌW‹∞ Â_¬ ‰√ÎÕı »ı.
óáó
1. ÷„V‹¯ÎV÷Ï‹÷ı ¤ÌW‹ı ¿˙fl‰ÎHÎÎ_ zfl_‘flı – iÎÎfiÎL›V÷_ √Ï‹W›„L÷ ÷V‹Î÷Ô˚ I‰Î_ «˘ÿ›ÎQ›õ˚ –– (‹ËΤÎfl÷, Â΄L÷. 46/23)
14 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

Á_⁄_‘ — Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ı Â_¬ ‰√ÎÕu˘ ±ıfi_ ’ÏflHÎ΋ Â_ ±ÎT›_, ±ı ‰Î÷ Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ıó
÷÷— Â∆Ô˚¬Îç ¤ı›˝ç ’HΉÎfi¿√˘‹¬Î— –– 13––
ÁËÁˆ‰ÎP›ËL›L÷ Á ÂOÿV÷‹·˘û¤‰÷Ô˚ –– 13––
÷÷— = I›Îfl ’»Ì ’HΉÎfi¿√˘‹¬Î— = œ˘·, Q≤ÿo√ (÷ı‹fi˘)
ÂîΗ = Â_¬ ÷ı‹… flHÎÏÂ_√Î_ Á— = ±ı
« = ±fiı ‰√ıflı ‰Îz˘ ÂOÿ— = ±‰Î…
¤ı›˝— = ¤ıflÌ (fi√ÎflÎ_) ÁËÁÎ, ±ı‰ = ±ı¿ÁÎ◊ı … ÷‹·
 — = CÎH΢ ¤›_¿fl
« = ±fiı ±P›ËL›L÷ = ‰Î√Ì ∂ÃuÎ_; ±¤‰÷Ô˚ = ◊›˘.
ÀÌ¿Î ó “÷÷— Â∆Ô˚¬Îç ¤ı›˝ç ’HΉÎfi¿-√˘‹¬Î—” ÷◊Î ËÎ◊◊Ì ¿ı ·Î¿ÕÎfiÎ ÿÎ_ÏÕ›Î◊Ì ‰√ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı »ı.
ó Ωı¿ı ¤ÌW‹∞±ı ›©fiÎ ±Îfl_¤fiÌ C΢ÊHÎÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı ±Î¿Îfl‹Î_ œ˘·¿Ì …ı‰Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ œ˘·¿Ì◊Ì ‹˘ÀÎ_
Â_¬ ‰√ÎÕu˘ fi Ë÷˘. ’fl_÷ ÿ›˘˝‘fifiı ¬ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ˢ› »ı. ¿Î›˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ’HΉ ‰√ÎÕ‰Îfiı √HÎ’Ï÷fiÎ
Â_¬ ‰√ÎÕu˘ Ë÷˘, ÷˘’HÎ ¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎ ¤ÌW‹∞fiÎ ’Ò…fi Á‹Îfi ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎv_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. “±Îfi¿”
Â_¬‰Îÿfifiı ›©fiÌ C΢ÊHÎÎ … Á‹∞. ±Î◊Ì ¤ÌW‹∞±ı Q≤ÿo√fiı ¿Ëı »ı, ±ıfiı ’¬‰Î… ’HÎ ¿Ëı »ı. ±Î¿Îfl‹Î_ ±ı
Â_¬ ‰√ÎÕu˘ ±ıÀ·ı ¿˙fl‰ ÁıfiÎfiÎ_ Â_¬ ‰√ıflı ÁC΂Î_ ‰ÎΩ_ ·Î¿Õ΋Î_◊Ì ⁄fiΉı·Ì œ˘·¿Ì …ı‰_ ˢ› »ı. ±ı ‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì
±ı¿ÁÎ◊ı ‰Î√Ì ∂ÃuÎ_. ⁄fiı·_ ±fiı «Î‹ÕÎ◊Ì ‹œı· ˢ› »ı ±fiı ËÎ◊◊Ì ‰√ÎՉ΋Î_
“Â_¬” Á‹ƒ‹Î_◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ı Ãο˘fl∞fiÌ ±Î‰ı »ı. “√˘‹¬” flHÎgÂ√Îfiı ¿Ëı »ı. ±Î¿Îfl‹Î_ ±ı ÁÎ’
Áı‰Î’ÒΩ‹Î_ flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı ±Îfl÷Ì µ÷Îfl‰Ì ‰√ıflı …ı‰_ ‰Î_¿<_ ˢ› »ı fiı ±ıfi_ ‹˘œ<_ √ΛfiÎ …ı‰_ ˢ› »ı.
¿Î‹˘‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‹Î_√Ï·¿ ¿Î›˘˝‹Î_ ÷◊Î ›©fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±ı ‹˘œÎ◊Ì e_¿Ìfiı ‰√ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı »ı.
±ı‹Î_ ‹˘œÎ◊Ì e_¿ ‹ÎflÌfiı ‰√ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. “¤ıflÌ” “ÁËÁˆ‰ÎP›ËL›L÷”1 ó ¿˙fl‰Áıfi΋Î_ µIÁÎË CÎH΢
fi√ÎflÎfiı ¿Ëı »ı (…ı ‹˘ÀÎ_ fi√ÎflÎ_ »ı, ±ıfiı fi˘⁄÷ ¿Ëı … Ë÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹fi˘ Â_¬ ‰Î√÷Î_fiÌ
»ı.) ±ı fi√ÎflÎ_ ·˘œÎfiÎ_ ⁄fiı·Î ˢ› »ı ±fiı ’ÎÕÎfiÎ ÁÎ◊ı … ¿˙fl‰ÁıfiÎfiÎ_ ⁄‘Î_ ‰ÎΩ_ ±fiΛÎÁı … ±ı¿ÁÎ◊ı
«Î‹ÕÎ◊Ì ‹œı·Î_ ˢ› »ı, ÷◊Î ·Î¿ÕÎfiÎ ÿÎ_ÏÕ›Î◊Ì ‰Î√Ì ∂ÃuÎ_. ±ı‹fiÎ ‰Î√‰Î‹Î_ ‰Îfl fi ·Î√Ì ±fiı ±ı‹fiı
‰√ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı ‹_Ïÿfl˘‹Î_ ±fiı flÎΩfiÎ Ï¿S·Î±˘‹Î_ ‰√ÎՉ΋Î_ ’Ïfll‹ ’HÎ ◊›˘ fiÏË.
flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. µIÁ‰ ±fiı ‹Î_√Ï·¿ ¿Î›˘˝‹Î_ ±ı ¬ÎÁ “Á ÂOÿV÷‹·˘û¤‰÷Ô˚” ó …\ÿÎ …\ÿΠω¤Î√˘‹Î_,
‰√ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. flÎΩ±˘fiı I›Î_ ±ı ÿflfl˘… ‰√ÎՉ΋Î_ À<¿Õ̱˘‹Î_ ∂¤ı·Ì ¿˙fl‰ ÁıfiÎfiÎ_ Â_¬ ‰√ıflı ‰ÎΩ_±˘fi˘
±Î‰ı »ı. “’HΉ” œ˘·fiı ¿Ëı »ı. ±ı ·˘œÎ ¿ı ·Î¿ÕÎfiÎ_ ±‰Î… CÎH΢ ¤›_¿fl ◊›˘ ±◊ν÷˚ ±ı‹fi˘ ±‰Î… CÎHÎÎ
⁄fiı·Î_ ˢ› »ı ±fiı ⁄¿flÎfiÎ «Î‹ÕÎ◊Ì ‹œı·Î_ ˢ› »ı, Ωıfl◊Ì √Ò_…÷˘ flè΢.
óáó
Á_⁄_‘ — ±Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ … K≤÷flÎpˇı Á_…›fiı ’Ò»u_ Ë÷_ ¿ı ›©ZÎıh΋Î_ ‹ÎflÎ ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÎ ’h΢±ı
Â_ ¿›*? ±Î◊Ì Á_…›ı ⁄ÌΩ f·˘¿◊Ì ÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì “K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢±ı Â_ ¿›* ó ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±ÎM›˘.
ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì Á_…› “’Î_Õ<fiÎ ’h΢±ı Â_ ¿›* ó ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±Î’ı »ı.

÷÷— rı÷ˆËÛ›ˆ›˝@÷ı ‹ËÏ÷ V›Lÿfiı „V◊÷˙ –– 14––

‹Î‘‰— ’ÎHՉ爉 ÏÿT›˙ Â∆Ô˚¬˙ ≠ÿK‹÷— –– 14––
1. ¿‹˝fiı ±I›_÷ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿fi_ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı F›Î_ ¿‹˝ ‰√ıflıfiı … ¿÷ν ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiı “¿‹˝¿I≤˝” ≠›˘√ ¿Ëı‰Î› »ı. …ı‹
¿˘¥ ·Î¿Õ<_ «Ìflı »ı, ÷˘ ±Î ¿‹˝fiı ÁËı·_ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı “·Î¿Õ<_ «ÌflÎ¥ flèÎ_ »ı” ±ı‰˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ
“‰ÎΩ_ ‰√ÎÕuÎ_” ±ı‰˘ ≠›˘√ ˢ‰˘ Ωı¥±ı; ’fl_÷ ‰ÎΩ_ ‰√ÎÕ‰Îfi_ ÁËı·_ »ı ÷ı‹ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±fiı ÁıfiÎfi˘ µIÁÎË ÿÂ퉉Îfiı ‹ÎÀı
“‰ÎΩ_ ‰Î√Ì ∂ÃuÎ_” ±ı‰˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
÷÷— = I›Îfl ’»Ì V›Lÿfiı
rı÷—ˆ = rı÷ „V◊÷˙
Ë›ˆ— = ±r˘ ‹Î‘‰—
›@÷ı = ΩıÕı·Î
‹ËÏ÷ = µk΋ « = ±fiı
ÀÌ¿Î ó “÷÷— rı÷ˆËÛ›ˆ›˝@÷ı” ó Ï«hÎfl◊ fi΋fiÎ √_‘‰ı˝
±…\˝fifiı ±ı¿ Á˘ ÏÿT› C΢ÕÎ ±ÎM›Î Ë÷Î. ÷ı C΢Õα˘‹Î_
±ı ωÂıÊ÷Î Ë÷Ì ¿ı ·ÕÎ¥‹Î_ ±ı ’ˆ¿Ì √‹ı ÷ıÀ·Î C΢ÕÎ
¿ı‹ fi ‹Î›Î˝ Ω›, ÷˘ ’HÎ ±ı Á_A›Î‹Î_ ’ÒflÎ Á˘ …
flËı÷Î Ë÷Î, CÎÀ÷Î fi Ë÷Î. ±ı M≤J‰Ì, V‰√˝ ‰√ıflı ¿˘¥
’HÎ V◊‚ı …¥ ¿÷Î Ë÷Î. ±ı … Á˘ C΢Õα˘‹Î_◊Ì Á_ÿfl
±fiı ÁÎflÌ ÷η̋ ’΋ı·Î «Îfl ÁŒıÿ C΢ÕÎ ±…\˝fifiÎ fl◊‹Î_
ΩıÕΛı·Î Ë÷Î.
“‹ËÏ÷ V›Lÿfiı „V◊÷˙” ó ›i΢‹Î_ ±ÎËÏ÷ w’ı
±Î’ı·_ CÎÌ ¬Î÷Î_ ¬Î÷Î_ ±„BÔfifiı ±∞Hν ◊¥ √›_ Ë÷_.
±Î◊Ì ±„BÔfiÿı‰ ¬Î_Õ‰‰fifiÌ Ï‰ÏÂp …ÕÌ⁄|̱˘ ¬Î¥fiı
(⁄΂Ìfiı) ’˘÷Îfi_ ±∞Hν ÿÒfl ¿fl‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. ’fl_÷
ÿı‰÷α˘ ¶ÎflÎ ¬Î_Õ‰‰fifi_ flZÎHÎ ◊¥ flèÎ_ Ë÷_, …ıfiı ¿ÎflHÎı
±„BÔfiÿı‰ ’˘÷ÎfiÎ ¿Î›˝‹Î_ ÁŒ‚ ◊÷Î fi Ë÷Î. ±ı F›Îflı
F›Îflı ¬Î_Õ‰‰fifiı Á‚√Ή÷Î Ë÷Î, I›Îflı I›Îflı ≥Lƒ ‰flÁÎÿ
‰flÁΉÌfiı ±ıfiı (±„BÔfifiı) ±˘·‰Ì fiά÷Î Ë÷Î. ±Î¬flı
±…\˝fifiÌ ‹ÿÿ◊Ì ±„BÔfi±ı ±Î¬Î ‰fifiı ⁄΂Ìfiı ’˘÷Îfi_
±∞Hν ÿÒfl ¿›* ±fiı ±„BÔfi±ı ≠ÁLÔfi ◊¥fiı ±…\˝fifiı ±Î
CÎH΢ … ‹˘À˘ fl◊ ±ÎM›˘. fi‰ ⁄‚ÿ√ÎÕα˘‹Î_ …ıÀ·Î_
±VÔhÎ-ÂVÔhÎ Á‹Î¥ ¿ı, ±ıÀ·Î_ ±VÔhÎÂVÔhÎ ±ı fl◊‹Î_ flËÌ
¿÷Î_ Ë÷Î_. ±ı Á˘fiÎ◊Ì ‹œı·˘ ±fiı ÷ıΩı‹› Ë÷˘. ±ıfiÎ_
’ˆÕÎ_ CÎHÎÎ_ … ‹…⁄Ò÷ ±fiı ωÂ΂ Ë÷Î_. ±ıfiÌ ‘Ω ‰Ì…‚Ì
Á‹Îfi «‹¿÷Ì Ë÷Ì. ±ı ‘Ω ±ı¿ ›˘…fi («Îfl √ε)
Á‘Ì Œfl¿÷Ì Ë÷Ì. ±ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı‹Î_
‰…fi fi Ë÷_, ±ı @›Î_› ±À¿÷Ì fi Ë÷Ì ±fiı T≤ZÎ ‰√ıflı‹Î_
@›Î_› ±À‰Î÷Ì fi Ë÷Ì. ±ı ‘Ω µ’fl Ëfi‹Îfi∞
Ï⁄flÎ…‹Îfi Ë÷Î.
“„V◊÷˙” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı Á_ÿfl ±fiı
÷ı…V‰Ì fl◊ µ’fl ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ±ı‹fiÎ
Ï≠› ¤@÷ ±…\˝fi Ï⁄flÎ…‹Îfi ◊›ı·Î ˢ‰Î◊Ì ±ı fl◊fiÌ
¢¤Î ±fiı ÷ı… CÎb_ … ‰‘Ì √›_ Ë÷_.
“‹Î‘‰— ’ÎHՉ爉” ó “‹Î” ·Z‹Ìfi_ fi΋ »ı ±fiı
“‘‰” ’Ï÷fi_ fi΋ »ı. ±Î◊Ì “‹Î‘‰” fi΋ ·Z‹Ì’Ï÷fi_
»ı. ±ËŸ ’Î_Õ‰ fi΋ ±…\˝fifi_ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±…\˝fi ⁄‘Î
15
= fl◊‹Î_ ’ÎHÕ‰— = ’Î_Õ<’hÎ ±…\˝fiı
= ⁄ı÷
ı Î ±ı‰ = ’HÎ
ÏÿT›˙ = ±·˙Ï¿¿
= ·Z‹Ì’Ï÷ Âî˙ = Â_¬
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ≠ÿK‹÷— = ¬Ò⁄ Ωıfl◊Ì
‰√ÎÕuÎ.
’Î_Õ‰˘‹Î_ ‹A› »ı ó “’ÎHÕ‰ÎfiÎ_ ‘fiG…›—” (±.
10/37).
±…\˝fi “fifl”fi˘ ±fiı lÌ¿ÚWHÎ “fiÎflΛHΔfi˘ ±‰÷Îfl
Ë÷Î. ‹ËΤÎfl÷fiÎ ÿflı¿ ’‰˝fiÌ Âw±Î÷‹Î_ fifl (±…\˝fi)
±fiı fiÎflΛHÎ (¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ)fiı fi‹V¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›Î »ı ó “fiÎflΛHÎ_ fi‹V¿ÚI› fifl_ «ˆ‰ fifl˘k΋‹Ô˚” –
±Î ºÏp±ı ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ±…\˝fi
ó ±ı ⁄LÔfiı ‹A› Ë÷Î. Á_…›ı ’HÎ √Ì÷ÎfiÎ ±_÷‹Î_ ¿èÎ_
»ı ¿ı “F›Î_ ›˘√ırfl ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı √Î_Õ̉
‘fiW›‘ÎflÌ ±…\˝fi flËıÂı, I›Î_ … ·Z‹Ì, ω…›, ω¤ÒÏ÷
±fiı ±«‚ fiÌÏ÷ flËıÂı.” (±. 18/78).
“ÏÿT›˙ Â∆Ô˚¬˙ ≠ÿK‹÷—” ó ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı
±…\˝fifiÎ ËÎ◊‹Î_ …ı Â_¬˘ Ë÷Î, ÷ı ÷ı…V‰Ì ±fiı ±·˙Ï¿¿
Ë÷Î. ±ı Â_¬˘fiı ±ı‹HÎı ¬Ò⁄ Ωıfl◊Ì ‰√ÎÕuÎ.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı ¿˙fl‰’Z΋Î_ ‹A› ÁıfiÎ’Ï÷
¤ÌW‹ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fi_ Á˙≠◊‹ Â_¬ ‰√ÎÕ‰_, ±ı
›˘B› … »ı; ’fl_÷ ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ ‹A› ÁıfiÎ’Ï÷ K≤pzQÔfi
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁÎflÏ◊ ⁄fiı·Î ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı Á˙◊Ì
’Ëı·Î_ Â_¬ ¿ı‹ ‰√ÎÕu˘? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi
ÁÎflÏ◊ ⁄fiı ¿ı ‹ËÎflÏ◊ ⁄fiı, ±ı‹fi_ ±√˛ıÁfl’b_ ¿ÿÌ›ı ‹ÀÌ
¿÷_ fi◊Ì. ±ı …ı ¿˘¥ ’HΠˢtÎ µ’fl flËı, »÷Î_ Ëo‹ıÂÎ_
Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ … ⁄fiÌ flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ±E›÷ »ı, ¿ÿÌ
E›÷ ◊÷Î … fi◊Ì. ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ … ‹A›
Ë÷Î ±fiı ±ı … ⁄‘Îfi_ Á_«Î·fi ¿fl÷Î Ë÷Î. F›Îflı ÷ı±˘
⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ Ë÷Î, I›Îflı ’HÎ fi_ÿ, µ’fi_ÿ ‰√ıflı ±ı‹fiÌ
‰Î÷ V‰Ì¿Îfl÷Î Ë÷Î. ÷ı◊Ì … ÷˘ ÷ı‹HÎı ⁄΂¿ lÌ¿ÚWHÎfiÎ
¿Ëı‰Î◊Ì ’fl_’flÎ√÷ «Î·Ì ±Î‰÷Ì ∫ƒ’ÒΩfiı »˘ÕÌfiı
√˘‰‘˝fifiÌ ’ÒΩ ¿fl‰ÎfiÌ Âw±Î÷ ¿flÌ. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
¤√‰Îfi …ı ¿˘¥ ±‰V◊΋Î_, …ı ¿˘¥ V◊Îfi µ’fl ±fiı F›Î_
@›Î_› ’HÎ flËı »ı, I›Î_ ÷ı±˘ ‹A› … flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfiı ’Î_Õ‰Áıfi΋Î_ Á˙◊Ì ’Ëı·Î_ Â_¬ ‰√ÎÕu˘.
…ı ’˘÷ı fiÎfi˘ ˢ›, ÷ı ¨«Î V◊Îfi µ’fl Ïfi‹Î‰Î◊Ì
÷ıfiı ‹˘À˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì …ı ¨«Î V◊Îfifiı
·Ì‘ı ’˘÷Îfiı ‹˘À˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı ’˘÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ fiÎfi˘ …
16 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

ˢ› »ı. ’fl_÷ …ı ’˘÷ı ‹˘À˘ ˢ› »ı, ÷ı √‹ı I›Î_ flËı÷˘ …ı‹¿ı, ¤√‰Îfi ±ËŸ ÁÎflÏ◊ ⁄L›Î »ı, ÷˘ ±ı‹fiı ·Ì‘ı
ˢ›, ÷˘’HÎ ÷ıfiı ·Ì‘ı ÷ı V◊Îfi ’HÎ ‹˘À<_ ‹fiΛ »ı. ±ı ÁÎflÏ◊fi_ V◊Îfi (’ÿ) ’HÎ ¨«_ ◊¥ √›_.
óáó
Á_⁄_‘ — ˉı Á_…› ±Î√‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ’Ò‰˝f·˘¿fi˘ ¬·ÎÁ˘ ¿fl÷Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÎ Â_¬‰Îÿfifi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
’ÎG«…L›_ xÏÊ¿ı¢ ÿı‰ÿkÎ_ ‘fiG…›— –– 15––
’˙HÕˇ_ ÿK‹˙ ‹ËÎÂ∆Ô˚¬_ ¤Ì‹¿‹Î˝ T≤¿˘ÿfl— –– 15––
xÊÌ¿ı— = ±_÷›Î˝‹Ì ‘fiG…›— = ‘fi_…› ±…\˝fiı ¿flfiÎfl
¤√‰Îfi ÿı‰ÿk΋Ô˚ = ÿı‰ÿkÎ fi΋fi˘ T≤¿˘ÿfl— = T≤¿˘ÿfl ¤Ì‹Áıfiı
lÌ¿ÚWHÎı (Â_¬ ‰√ÎÕu˘ ’˙HÕˇ‹˚Ô = ’˙HÕˇ fi΋fi˘
’ÎG«…L›‹Ô˚ = ’Î_«…L› fi΋fi˘ ±fiı) ‹ËÎÂî‹Ô̊ = ‹ËÎÂ_¬
(÷◊Î) ¤Ì‹¿‹Î˝ = ¤›Îfi¿ ¿‹˝ ÿK‹˙ = ‰√ÎÕu˘.
ÀÌ¿Î ó “’ÎG«…L›_ xÏÊ¿ı—” ó ⁄‘ÎfiÎ ±_÷›Î˝‹Ì Ë÷˘. ±Î Â_¬fi˘ ±‰Î… ¬Ò⁄ Ωıfl◊Ì ◊÷˘ Ë÷˘, …ı◊Ì ÂhÎ±˘fiÌ
±◊ν÷Ô˚ ⁄‘ÎfiÎ ‹fifiÌ ‰Î÷ ΩHÎfiÎflÎ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi ÁıfiÎ √¤flÎ¥ …÷Ì Ë÷Ì. ±Î Â_¬ ±…\˝fiı ‰√ÎÕu˘.
lÌ¿ÚWHÎı ’Î_Õ‰˘fiÎ ’Z΋Î_ ∂¤Î flËÌfiı “’Î_«…L›” fi΋fi˘ “’˙HÕˇ_ ÿK‹˙ ‹ËÎÂ∆Ô˚¬_ ¤Ì‹¿‹Î˝T≤¿˘ÿfl—” ó
Â_¬ ‰√ÎÕu˘. ¤√‰Îfiı ’_«…fi fi΋fiÎ Â_¬fi_ w’ ‘ÎflHÎ ÏËÏÕQ⁄ÎÁfl, ⁄¿ÎÁfl, …ÀÎÁfl ‰√ıflı flÎZÎÁ˘fiı ÷◊Î ¿Ì«¿,
¿flı·Î flÎZÎÁfiı ‹ÎflÌfiı ±ıfi˘ Â_¬ w’ı V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ Ë÷˘, …flÎÁ_‘ ‰√ıflı ⁄‚‰Îfi ‰Ìfl˘fiı ‹Îfl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¤Ì‹Áıfifi_
±ıÀ·ı ±ı Â_¬fi_ fi΋ “’Î_«…L›” ’Õu_. fi΋ “¤Ì‹¿‹Î˝” ’ÕÌ √›_. ±ı‹fiÎ ’ıÀ‹Î_ …Ãfl΄BÔfi ÏÁ‰Î›
“ÿı‰ÿkÎ_ ‘fiG…›—” ó flÎ…ÁÒ› ›iÎ ‰¬÷ı ±…\˝fiı CÎHÎÎ “T≤¿” fi΋fi˘ ±ı¿ ωÂıÊ ±„BÔfi Ë÷˘, …ıfiÎ◊Ì CÎb_ …
flÎΩ±˘fiı ∞÷Ìfiı ⁄Ë … ‘fi ±ı¿Ã<_ ¿›* Ë÷_. ±Î◊Ì ±…\˝fifi_ ±Ï‘¿ ¤˘…fi ’«÷_ Ë÷_. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±ı‹fi_ fi΋
fi΋ “‘fi_…›” ’ÕÌ √›_.1 Ïfi‰Î÷¿‰« ‰√ıflı flÎZÎÁ˘fiÌ Á΋ı “T≤¿˘ÿfl” ’ÕÌ √›_. ±ı‰Î ¤Ì‹¿‹Î˝ T≤¿˘ÿfl ¤Ì‹Áıfiı ⁄Ë
›© ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ≥Lƒı ±…\˝fifiı “ÿı‰ÿkΔ fi΋fi˘ Â_¬ ±ÎM›˘ … ‹˘ÀÎ ±Î¿Îfl‰Î‚˘ ’˙ÓÕˇ fi΋fi˘ Â_¬ ‰√ÎÕu˘.
óáó

±fiL÷ω…›_ flÎΩ ¿<L÷Ì’h΢ ›Ï‘„WÔÃfl— –– 16––

fi¿<·— ÁËÿı‰ç ÁCÎ˘Ê‹ÏHÎ’W’¿˙ –– 16––
¿<L÷Ì’hΗ = ¿<L÷Ì’hÎ fi΋fi˘ (Â_¬ ÁËÿı‰— = ÁËÿı‰ı
flÎΩ = flÎΩ ‰√ÎÕu˘ ÷◊Î) ÁC΢Ê- = ÁCÎ˘Ê ±fiı
›Ï‘„WÔÃfl— = ›Ï‘„WÔÃflı fi¿<·— = fi¿<‚ ‹ÏHÎ’W’¿˙ ‹ÏHÎ’W’¿ fi΋fiÎ
±fiL÷ω…›‹Ô˚ = ±fiL÷ω…› « = ÷◊Î (Â_¬ ‰√ÎÕuÎ.)
ÀÌ¿Î ó “±fiL÷ω…›_ flÎΩ... ÁCÎ˘Ê‹ÏHÎ’W’¿˙” …÷Î_ ’Ëı·Î_ ›Ï‘„WÔÃfl ’˘÷ÎfiÎ ±Õ‘Î flÎF› (≥Lƒ≠V◊)fiÎ
ó ±…\˝fi, ¤Ì‹ ±fiı ›Ï‘„WÔÃfl ó ±ı hÎHÎ ¿<_÷ÌfiÎ ’h΢ flÎΩ Ë÷Î, ±fiı Ïfi›‹ ‹…⁄ ⁄Îfl ‰Ê˝ ‰fi‰ÎÁ ±fiı
»ı ÷◊Î fi¿<‚ ±fiı ÁËÿı‰ ó ±ı ⁄_fiı ‹ÎƒÌfiÎ ’h΢ »ı. ±ı¿ ‰Ê˝ √MÔ÷‰ÎÁ ’»Ì ÷ı±˘ flÎΩ ⁄fi‰Î Ωı¥÷Î Ë÷Î.
±Î ω¤Î√ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı … ±ËŸ ›Ï‘„WÔÃfl ‹ÎÀı “¿<_÷Ì’hΔ “flÎΩ” ωÂıÊHÎ ±Î’Ìfiı Á_…› ±ı ’HÎ Á_¿ı÷ ¿fl‰Î ‹Î√ı
ωÂıÊHÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. »ı ¿ı ±Î√‚ …÷Î_ ‘‹˝flÎ… ›Ï‘„WÔÃfl … Á¿‚ M≤J‰Ì‹_Õ‚fiÎ
›Ï‘„WÔÃflfiı “flÎΩ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰fi‰ÎÁ flÎΩ ◊Âı.
óáó

1. Á‰Î˝G…fi’ÿ΄G…I‰Î ωk΋ÎÿΛ ¿ı‰·‹Ô˚ – ‹K›ı ‘fiV› Ï÷WÔÃÎÏ‹ ÷ıfiÎË‹Î* ‘fiG…›‹Ô˚ –– (‹ËΤÎfl÷, ωflÎÀ. 44/13)
f·˘¿ 17, 18, 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 17

¿ÎU›ç ’fl‹ıW‰ÎÁ— ϬHÕÌ « ‹ËÎfl◊— –– 17––

K≤pzQÔfi˘ ωflÎÀç ÁÎI›Ï¿çÎ’flÎÏ…÷— –– 17––
ƒ’ÿ˘ ƒ˙’ÿı›Îç Á‰˝Â— M≤Ï◊‰Ì’÷ı –– 18––
Á˙¤ƒç ‹ËÎ⁄ÎË— Â∆Ô˚¬ÎLÿK‹— M≤◊@M≤◊¿Ô˚ –– 18––
M≤Ï◊‰Ì’÷ı = Ëı flÎ…fiÔ˚! ÁÎI›Ï¿— = ÁÎI›Ï¿, Á˙¤ƒ— = Á¤ƒÎ’hÎ
’fl‹ıW‰ÎÁ— = lıWÔà ‘fi‘νflÌ ƒ’ÿ— = flÎΩ ƒ’ÿ ±Ï¤‹L› ó
¿ÎU›—, « = ¿ÎÏÂflÎ… ±fiı « = ±fiı (±Î Á˙±ı)
‹ËÎfl◊— = ‹ËÎfl◊Ì ƒ˙’ÿı›Î— = ƒ˙’ÿÌfiÎ ’Î_«ı› Á‰˝Â— = ⁄‘Ì ⁄Î…\±ı◊Ì
ϬHÕÌ, « = ϬHÕÌ ±fiı ’h΢ M≤◊¿Ô˚-M≤◊¿Ô˚ = …\ÿÎ …\ÿÎ
K≤pzQfiÔ —, « = K≤pzQÔfi ±fiı « = ±fiı (’˘÷’˘÷ÎfiÎ)
ωflÎÀ—, « = flÎΩ ωflÎÀ ±fiı ‹ËÎ⁄ÎË— = ·Î_⁄Ì-·Î_⁄Ì ÂîÎfiÔ˚ = Â_¬˘
±’flÎÏ…÷— = ±…ı› ¤Ω±˘‰Î‚Î ÿK‹— = ‰√ÎÕuÎ.
ÀÌ¿Î ó “¿ÎU›ç ’fl‹ıW‰ÎÁ—... Â∆Ô˚¬ÎfiÔ˚ ÿK‹— ÁıfiÎfiÎ » ‹ËÎfl◊̱˘±ı ±ıfiı ±L›Î›’Ò‰˝¿ CÎıflÌ ·¥fiı
M≤◊@M≤◊¿Ô˚” ó ‹ËÎfl◊Ì Ï¬_ÕÌ CÎH΢ … ÂÒfl‰Ìfl Ë÷˘. ±ıfiÎ µ’fl ÂVÔhÎÎVÔh΢ «·ÎT›Î_. ÿ—ÂÎÁfifiÎ ’hÎ ¶ÎflÎ ‹Î◊Î
÷ı ’Ò‰˝…L‹‹Î_ VÔhÎÌ (¿ÎÂÌflÎ…fiÌ ’hÎÌ ±_⁄Î) Ë÷˘ ±fiı µ’fl √ÿÎfi˘ ≠ËÎfl ◊‰Î◊Ì ±ıfi_ Q≤I› ◊¥ √›_.
±Î …L‹‹Î_ ’HÎ flÎΩ ƒ’ÿfiı ’hÎÌw’ı ‹‚ı·˘ Ë÷˘. ±Î√‚ Á_…›ı Â_¬‰ÎÿfifiÎ ‰Hνfi‹Î_ ¿˙fl‰ÁıfiÎfiÎ ÂÒfl‰Ìfl˘‹Î_◊Ì
…÷Î_ ±Î … Ϭ_ÕÌ V◊ÒHÎοHν fi΋fiÎ ›ZÎ ¶ÎflÎ ’vÊI‰ ‹ÎhÎ ¤ÌW‹∞fi_ … fi΋ ·Ì‘_ ±fiı ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ ÂÒfl‰Ìfl˘‹Î_◊Ì
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ’vÊ ⁄L›˘. ¤ÌW‹∞ ±Î ⁄‘Ì ‰Î÷˘fiı ΩHÎ÷Î ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ, ±…\˝fi, ¤Ì‹ ‰√ıflı ±œÎfl ‰Ìfl˘fiÎ_ fi΋
Ë÷Î, ±fiı Ϭ_ÕÌfiı VÔhÎÌ … Á‹…÷Î Ë÷Î. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ·Ì‘Î_. ±ıfiÎ◊Ì ±ı‰Ì ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı ¿ı Á_…›fiÎ ‹fi‹Î_
÷ı±˘ ±ıfiÎ µ’fl ⁄ÎHÎ «·Î‰÷Î fi Ë÷Î. ±…\˝fiı ›©fiı ±‘‹˝fiÎ ’ZÎ (¿˙fl‰ÁıfiÎ)fi˘ ±Îÿfl fi◊Ì. ±ıÀ·ı ±ı ±‘‹˝fiÎ
‰¬÷ı ±ıfiı … ±Î√‚ ¿flÌfiı ¤ÌW‹∞ µ’fl ⁄ÎHÎ «·ÎT›Î_ ’ZÎfi_ ±Ï‘¿ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ ›˘B› ‹Îfi÷Î fi◊Ì. ’fl_÷ ±ı‹fiÎ
±fiı ±ı‹fiı fl◊ µ’fl◊Ì fiÌ«ı ’ÎÕÌ fiÎA›Î. ‹fi‹Î_ ‘‹˝fiÎ ’ZÎ (’Î_Õ‰ÁıfiÎ)fi˘ ±Îÿfl ˢ‰Î◊Ì ±fiı
±…\˝fifi˘ ’hÎ ±Ï¤‹L› ⁄Ë … ÂÒfl‰Ìfl Ë÷˘. ›© ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ÷◊Î ’Î_Õ‰˘ ≠I›ı ±Îÿfl¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘
Á‹›ı ±ıHÎı ƒ˘HÎΫΛı˝ fl«ı·Î «øT›ÒË‹Î_ CÎÒÁÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ±ı‹fiÎ ’ZÎfi_ … ‰‘Îflı ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ ›˘B› ‹Îfiı »ı, ±fiı
’flÎø‹◊Ì CÎHÎÎ ⁄‘Î ‰Ìfl˘fi˘ Á_ËÎfl ¿›˘˝. »ıS·ı ¿˙fl‰- ±ı‹fiÎ ’ZÎfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ … ±ı‹fiı ±Îfi_ÿ ±Î‰Ì flè΢ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ Â_¬‰ÎÿfifiÌ ¿˙fl‰ÁıfiÎ µ’fl Â_ ±Áfl ◊¥ ó ÷ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.
Á CÎ˘Ê˘ ‘Î÷˝flÎpˇÎHÎÎ_ xÿ›ÎÏfi T›ÿÎfl›÷Ô˚ –– 19––
fi¤ç M≤Ï◊‰Ÿ «ˆ‰ ÷‹·˘ T›fifiÎÿ›fiÔ˚ –– 19––
« = ±fiı fi¤— = ±Î¿Î ‘Î÷˝flÎpˇÎHÎ΋Ô˚ = ±L›Î›’Ò‰˝¿ flÎF›
Á— = (’Î_Õ‰-ÁıfiÎfiÎ « = ±fiı ’ÕÎ‰Ì ·ıfiÎflÎ
Â_¬˘fiÎ) ÷ı M≤Ï◊‰Ì‹Ô̊ = M≤J‰Ìfiı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÎ_
÷‹·
 — = ¤›Îfi¿ ±ı‰ = ’HÎ xÿ›ÎÏfi = xÿ›
CÎ˘Ê— = fiÎÿı T›fifiÎÿ›fiÔ˚ = √Ω‰÷Î T›ÿÎfl›÷Ô˚ = «ÌflÌ fiÎA›Î_.

 ˘ T›fifiÎÿ›fiÔ”˚ ±fiı ¤›_¿fl ◊›˘ ¿ı ±ı (K‰Ïfi≠Ï÷-K‰Ïfi)◊Ì M≤J‰Ì ±fiı

ÀÌ¿Î ó “Á CÎ˘Ê˘ ‘Î÷˝flÎpˇÎHÎÎ_... ÷‹·
ó ’Î_Õ‰ÁıfiÎfi˘ ±ı Â_¬K‰Ïfi ±ıÀ·˘ ωÂ΂, ¨Õ˘, ¨«˘ ±Î¿Î ‰E«ıfi˘ ¤Î√ √Î∞ ∂Ãu˘. ±ı ÂOÿ◊Ì ±L›Î›’Ò‰˝¿
18 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

flÎF› ËÕ’ ¿flfiÎflÎ ±fiı ÷ı‹fiı ‹ÿÿ ¿fl‰Î (±ı‹fiÎ ’ZÎı) ˢ› »ı. ’Î_Õ‰˘±ı ‰fi‰ÎÁ ’Ëı·Î_ ’HÎ L›Î› ±fiı ‘‹˝’Ò‰˝¿
∂¤Î flËı·Î flÎΩ±˘fiÎ_ xÿ›˘ Ï«flÎ¥ √›Î_. ÷ÎI’›˝ ±ı flÎF› ¿›* Ë÷_ ±fiı ‰fi‰ÎÁ ’»Ì ’HÎ Ïfi›‹ ±fiÁÎfl ¿˙fl‰˘
»ı ¿ı xÿ›fiı ¿˘¥ ±VÔhÎÂVÔhÎ ¶ÎflÎ «Ìfl‰Î◊Ì …ı‰Ì ’ÌÕÎ ’ÎÁı L›Î›’Ò‰˝¿ flÎF›fiÌ ‹Î√HÎÌ ¿flÌ Ë÷Ì. ±Î◊Ì ±ı‹fiÎ
◊Λ »ı, ±ı‰Ì … ’ÌÕÎ ±ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ Â_¬K‰Ïfi◊Ì ◊¥ xÿ›‹Î_ ¤› fi Ë÷˘, ’fl_÷ µIÁÎË Ë÷˘, ÂÒfl‰Ìfl÷Î Ë÷Ì.
√¥. ±ı Â_¬K‰Ïfi±ı ¿˙fl‰ÁıfiÎfiÎ xÿ›‹Î_ ›©fi˘ …ı µIÁÎË ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Î_Õ‰˘fi˘ ’ZÎ ‘‹˝fi˘ Ë÷˘. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì
Ë÷˘, ⁄‚ Ë÷_, ±ıfiı ¿‹Ωıfl ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘_, …ı◊Ì ±ı‹fiÎ ¿˙fl‰˘fiÌ ±Ï√›Îfl ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎfiÎ ‰ÎΩ_fiÎ ±‰Î…fiÌ
xÿ›‹Î_ ’Î_Õ‰ÁıfiÎfi˘ ¤› µI’LÔfi ◊¥ √›˘. ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ µ’fl ¿_¥ ±Áfl ◊¥ fiÏË. ’fl_÷ …ı ±‘‹˝,
Á_…› ±Î ‰Î÷˘ K≤÷flÎpˇfiı Á_¤‚Î‰Ì flèÎÎ »ı. ’Î’, ±L›Î› ‰√ıflı ¿flı »ı ±ı‹fiÎ_ xÿ› ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı Ïfi⁄˝‚
K≤÷flÎpˇfiÌ … Á‹ZÎ “K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢ ±◊‰Î Á_⁄_‘̱˘fiÎ_ ˢ› »ı. ±ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ Ïfi¤˝›÷Î ±fiı Â_¿ÎωËÌfi÷Î flËı÷Î_
xÿ›˘fiı «ÌflÌ fiÎA›Î_”” ±ı‰_ Á_…›fi_ ¿Ëı‰_ ω‰ı¿’ÒHν ±fiı fi◊Ì. ±ı‹fiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿flı·Î_ ’Î’ ±fiı ±L›Î› … ±ı‹fiÎ
›„@÷Á_√÷ …HÎÎ÷_ fi◊Ì. ‹ÎÀı Á_…›ı “‘Î÷˝flÎpˇÎHÎ΋Ô˚” fiËŸ xÿ›fiı Ïfi⁄˝‚ ¿flÌ ÿı »ı. ±‘‹˝ ±‘‹afiı ¬Î¥ Ω› »ı.
¿Ëı÷Î_ “÷Ή¿ÌfiÎfi΋Ô˚” (±Î’fiÎ ’h΢ ±◊‰Î Á_⁄_‘̱˘fiÎ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı±ı ’Î_Õ‰˘fiı ±L›Î›’Ò‰˝¿ ‹Îfl‰ÎfiÎ CÎHÎÎ …
- ±ı‹) ¿Ëı‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹ ¿Ëı‰_ ±ı … ≠›IÔfi˘ ¿›Î˝ Ë÷Î. ±ı‹HÎı »‚¿’À◊Ì ±L›Î›’Ò‰˝¿ ’Î_Õ‰˘fi_
ω‰ı¿ »ı. ±ı ºÏp±ı ±ËŸ “‘Î÷˝flÎpˇÎHÎ΋Ô˚” ’ÿfi˘ ±◊˝ flÎF› »Ìfi‰Ì ·Ì‘_ Ë÷_ ±fiı ±ı‹fiı ⁄Ë … ¿p ±ÎM›_ Ë÷_.
“…ı‹HÎı ±L›Î›’Ò‰˝¿ flÎF›fiı ‘ÎflHÎ ¿›*.”1 ó ±ı‰˘ ·ı‰˘ ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±ı‹fiÎ_ xÿ› ¿‹Ωıfl, Ïfi⁄˝‚ ◊¥ √›Î_ Ë÷Î_.
… ›„@÷Á_√÷ ±fiı ÁP›÷Î’ÒHν …HÎΛ »ı. ±L›Î›fi˘ ’ZÎ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˙fl‰˘fi˘ ’ZÎ ±‘‹˝fi˘ Ë÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
·ı‰Î◊Ì … ±ı‹fiÎ_ xÿ› Ï«flÎ¥ √›Î_ ó ±ı ºÏp±ı ’HÎ ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁÎ÷ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎfiÎ Â_¬K‰Ïfi◊Ì ±ı‹fiÎ_ xÿ›
±Î ±◊˝ ·ı‰˘ … ›„@÷Á_√÷ …HÎΛ »ı. «ÌflÎ¥ √›Î_, ±ı‹fiı CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ’ÌÕÎ ◊¥ √¥.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¿˙fl‰˘fiÌ ±Ï√›Îfl ±ZÎ˙ÏËHÎÌ2 ±Î ≠Á_√◊Ì ÁΑ¿ı ÁΉ‘Îfi ◊‰_ Ωı¥±ı ¿ı, ÷ıfiÎ
ÁıfiÎfiÎ_ Â_¬ ‰√ıflı ‰ÎΩ_ ‰ÎB›Î_ ÷˘ ±ı‹fiÎ ±‰Î…fiÌ ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl, ‹fi ±fiı ‰ÎHÎÌ◊Ì ¿ÿÌ ’HÎ ¿˘¥
’Î_Õ‰ÁıfiÎ µ’fl ¿o¥ ’HÎ ±Áfl ◊¥ fiÏË, ’fl_÷ ’Î_Õ‰˘fiÌ ±L›Î› ±fiı ±‘‹˝fi_ ±Î«flHÎ fi ◊¥ Ω›. ±L›Î› ±fiı
ÁÎ÷ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎfiÎ Â_¬ ‰ÎB›Î ÷˘ ±ı‹fiÎ ±‰Î…◊Ì ±‘‹˝‰Î‚Î ±Î«flHÎ◊Ì ‹fiW›fi_ xÿ› ¿‹Ωıfl, Ïfi⁄˝‚ ◊¥
¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎfiÎ_ xÿ›˘ ¿ı‹ Ï«flÎ¥ √›Î_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi Ω› »ı. ±ıfiÎ xÿ›‹Î_ ¤› ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. µÿÎËflHÎ
±ı »ı ¿ı …ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ±‘‹˝, ’Î’ ¿ı ±L›Î› fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷flÌ¿ı, ·_¿ÎÏ‘’Ï÷ flΉHÎ◊Ì hÎHÎı› ·˘¿ Õfl÷Î Ë÷Î. ÷ı …
…ı±˘ ‘‹˝’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı »ı, ±ı‹fiÎ_ xÿ› flΉHÎ F›Îflı ÁÌ÷Î∞fi_ ËflHÎ ¿fl‰Î Ω› »ı I›Îflı ¤›¤Ì÷
‹…⁄Ò÷ ˢ› »ı ±fiı ±ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ¤› ’ıÿÎ ◊÷˘ fi◊Ì. ◊¥fiı ±Î‹÷ı‹ …\±ı »ı.3 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¿ÿÌ ’HÎ
L›Î›fi˘ ’ZΠˢ‰Î◊Ì ±ı‹fi΋Î_ µIÁÎË Ë˘› »ı ±fiı ÂÒfl‰Ìfl÷Î ±L›Î›Ì ÷◊Î ±‘‹˝‰Î‚_ ±Î«flHÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı fiÏË.
óáó
1. “±L›Î›ıfi K≤÷_ flÎpˇ_ ›ˆV÷ı K≤÷flÎpˇÎ—” ±ı‰˘ ⁄Ë‰˛ÌÏË Á‹ÎÁ ¿›Î˝ ’»Ì “K≤÷flÎpˇ ±ı‰” ±ı ω√˛Ë‹Î_ V‰Î◊˝‹Î_ ÷϶÷fi˘ “±HÎÔ˚”
≠I›› ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, …ıfiÎ◊Ì “‘Î÷˝flÎpˇÎ—” ±ı‰_ w’ ⁄L›_. ±ËŸ »ßÌ Ï‰¤„@÷fiÎ ≠›˘√fiÌ …wfl ˢ‰Î◊Ì »ßÌ‹Î_ ó “‘Î÷˝flÎpˇÎHÎ΋Ô˚”
±ı‰˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
2. ÿ›˘˝‘fifiÎ ’Z΋Î_ ±Ï√›Îfl ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiΠˢ‰Îfi˘ Á_¤‰ … fiˢ÷˘; ’fl_÷ F›Îflı ’Î_Õ‰˘ ‰fi‰ÎÁ ‹ÎÀı √›Î, I›Îflı ÿ›˘˝‘fiı ‘‹˝flÎ…
›Ï‘„WÔÃflfiÌ flÎF› ¿fl‰ÎfiÌ fiÌÏ÷ V‰Ì¿ÎflÌ. …ı‰Ì flÌ÷ı ›Ï‘„WÔÃfl ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› Á‹∞fiı ≠Ωfiı Á¬Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‘‹˝ ±fiı L›Î›’Ò‰˝¿
flÎF› ¿fl÷Î Ë÷Î, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÿ›˘˝‘fiı ’HÎ ’˘÷Îfi_ flÎF› V◊ÎÏ’÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±fiı ’˘÷Îfi˘ ≠¤Î‰ …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı ≠Ω ÁÎ◊ı
›Ï‘„WÔÃflfiÎ …ı‰˘ ‰÷ν‰ ¿›˘˝. ÷ıfl ‰flÁ Á‘Ì ≠Ω ÁÎ◊ı ÁÎfl˘ ‰÷ν‰ ¿fl‰Î◊Ì ›©fiı Á‹›ı CÎHÎÌ ÁıfiÎ ±ı¿ÏhÎ÷ ◊¥, …ı ’Ëı·Î_
’Î_Õ‰˘fiÎ ’Z΋Î_ Ë÷Ì. ±fiı ’Î_Õ‰˘fiı «ÎË÷Ì Ë÷Ì. ±Î flÌ÷ı fi‰ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎ ÷˘ ≠ΩfiÌ ÁÎ◊ı ÁÎflÎ ‰÷ν‰fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÿ›˘˝‘fifiÎ
’Z΋Î_ ◊¥ √¥, ±fiı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÌ ±ı¿ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfiı ÷◊Î ‹ƒflÎ… ÂS›fiÌ ±ı¿ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎfiı ÿ›˘˝‘fiı
«Î·Î¿Ì◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ’Z΋Î_ ·Î‰Ì ÿÌ‘Ì, …ı ’Î_Õ‰˘fiÎ ’Z΋Î_ Ë÷Ì. ±Î◊Ì ÿ›˘˝‘fifiÎ ’Z΋Î_ ±Ï√›Îfl ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎ ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÎ
’Z΋Î_ ÁÎ÷ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁıfiÎ Ë÷Ì.
3. ÁÒfi ⁄Ì« ÿÁ¿o‘fl ÿı¬Î – ±Î‰Î Ïfi¿À …÷Ì ¿ıÓ ‰ıÊÎ –– (‹ÎfiÁ 3/28/4-5)
Ω¿ıÓ Õfl Áfl-±Áfl ÕıflÎËŸ – ÏfiÏÁ fi fiŸÿ Ïÿfi ±¯Î fi ¬ÎËŸ –– (‹ÎfiÁ 3/28/4-5)
Á˘ ÿÁÁÌÁ V‰Îfi ¿Ì fiÎπ – ≥÷ µ÷ Ï«÷≥ «·Î ¤ÏÕ$ËÎπ –– (‹ÎfiÁ 3/28/4-5)
≥Ï‹ ¿<’_◊ ’√ ÿı÷ ¬√ıÁÎ – flË fi ÷ı… ÷fi ⁄Ï‘ ⁄· ·ıÁÎ –– (‹ÎfiÁ 3/28/4-5)
f·˘¿ 20, 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 19

Á_⁄_‘ — K≤÷flÎpˇı ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ ±_√ı ≠ffi ¿›˘˝ Ë÷˘. ±ıfi˘ µkÎfl Á_…›ı ⁄ÌΩ
f·˘¿◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ±Î’Ì ÿÌ‘˘. ˉı ¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎfiÎ ≠οÀufiÎ ≠Á_√fi˘ Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì
±Îfl_¤ ¿flı »ı.
±◊ T›‰„V◊÷ÎLºp˚‰Î ‘Î÷˝flÎpˇL¿Ï’K‰…— –– 20––
≠T≤kÎı ÂjÎÁQ’Î÷ı ‘fivzQ› ’ÎHÕ‰— –– 20––
xÊÌ¿ıÂ_ ÷ÿÎ ‰Î@›Ï‹ÿ‹ÎË ‹ËÌ’÷ı –– 21––
‹ËÌ’÷ı = Ëı flÎ…fi! ¿fl‰Î‰Î‚Î ‘fi— = (’˘÷Îfi_) √Î_Õ̉
±◊ = ˉı flÎΩ±˘ ±fiı ‘fiW›
ÂjÎÁQ’Î÷ı = ÂVÔh΢ ÷ı‹fiÎ ÁÎ◊̱˘fiı µzQ› = µÃÎ‰Ì ·Ì‘_
«·Î‰‰ÎfiÌ T›‰„V◊÷ÎfiÔ˚ = T›‰„V◊÷w’ı ±fiı
≠T≤kÎı = ÷ˆ›ÎflÌ ◊¥ flËÌ Á΋ı ∂¤ı·Î xÊÌ¿ı‹Ô˚ = ±_÷›Î˝‹Ì ¤√‰Îfi
Ë÷Ì ºp˚‰Î = Ωı¥fiı lÌ¿ÚWHÎfiı
÷ÿÎ = ÷ı Á‹›ı ¿Ï’K‰…— = ¿Ï’K‰… ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î
‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ˚ = ±L›Î›’Ò‰˝¿ ’ÎHÕ‰— = ’Î_Õ<’hÎ ‰Î@›‹Ô˚ = ‰«fi
flÎF›fiı ‘ÎflHÎ ±…\fi ˝ ı ±ÎË = ⁄˘S›Î.

ÀÌ¿Î ó “±◊” ó ±Î ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ˉı
Á_…› ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ±…\˝fifiÎ Á_‰Îÿw’
“¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Δfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı. ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ
«_‹˘÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “¥Ï÷” ’ÿ◊Ì ±Î Á_‰Îÿ ’Òfl˘
◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfi˘ ±Îfl_¤
±ıfiÎ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿◊Ì ◊Λ »ı ±fiı
±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ »ÎÁËΠf·˘¿‹Î_ ±Î µ’ÿı ’Òfl˘
◊Λ »ı.
“≠T≤kÎı ÂVÔhÎÁ_’Î÷ı” ó Ωı¿ı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ı ›©fiÎ
±Îfl_¤fiÌ C΢ÊHÎÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı Â_¬ ‰√ÎÕu˘ fi Ë÷˘, ’fl_÷
¿ı‰‚ ÿ›˘˝‘fifiı ¬ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … Â_¬ ‰√ÎÕu˘ Ë÷˘,
÷ı‹ »÷Î_ ¿˙fl‰˘ ±fiı ’Î_Õ‰˘fiÌ Áıfiαı ±ıfiı ›©fiÎ
±Îfl_¤fiÌ C΢ÊHÎÎ … ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì ±fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_
±VÔhÎÂVÔhÎ ËÎ◊‹Î_ µÃΉÌfiı ÷ˆ›Îfl ◊¥ √›Î. ±Î flÌ÷ı
Áıfiαı ÂVÔh΢ µÃΉı·Î_ Ωı¥fiı ‰Ìfl÷΋Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ±…\˝fiı
’HÎ ’˘÷Îfi_ √Î_Õ̉ ‘fiW› ËÎ◊‹Î_ µÃÎ‰Ì ·Ì‘_.
“T›‰„V◊÷ÎfiÔ˚ ‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ˚ ºpÔ˚‰Î” ó ±Î ’ÿ˘◊Ì
Á_…›fi_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ±Î’fiÎ ’hÎ ÿ›˘˝‘fiı
’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥, I›Îflı ÷ı ÿ˘Õ÷˘ ÿ˘Õ÷˘ ƒ˘HÎΫΛ˝
’ÎÁı √›˘. ’fl_÷ F›Îflı ±…\˝fiı ¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎfiı Ωı¥,
I›Îflı ±ıfi˘ ËÎ◊ ÁÌ‘˘ √Î_Õ̉ ‘fiW› µ’fl … √›˘ ó
“‘fivzQ›.” ±Î◊Ì …HÎÎ¥ ±Î‰ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fifiÎ ±_÷fl‹Î_
¤› »ı ±fiı ±…\˝fifiΠˈ›Î‹Î_ Ïfi¤˝›÷Î »ı, µIÁÎË »ı
÷◊Î ‰Ìfl÷Î »ı.
“¿Ï’K‰…—” ó ±…\˝fifiı ‹ÎÀı “¿Ï’K‰…” ωÂıÊHÎ
‰Î’flÌfiı Á_…› K≤÷flÎpˇfiı ±…\˝fifiÎ fl◊fiÌ ‘Ω µ’fl
Ï⁄flÎ…ı·Î Ëfi‹Îfi∞fi_ V‹flHÎ ¿flΉı »ı. F›Îflı ’Î_Õ‰˘
‰fi‹Î_ flËı÷Î Ë÷Î, I›Îflı ±ı¿ Ïÿ‰Á ‰Î›ÿı‰ı ±¿V‹Î÷Ô˚
±ı¿ ÏÿT› ËΩfl ’Î_¬Õ̱˘‰Î‚_ ¿‹‚ ·Î‰Ì ƒ˙’ÿÌ ±Î√‚
fiÎA›_. ±ıfiı Ωı¥fiı ƒ˙’ÿÌ ⁄Ë … ≠ÁLÔfi ◊¥ √›Î_ ±fiı
÷ı‹HÎı ¤Ì‹Áıfifiı ¿èÎ_ ¿ı, “Ëı ’flÎø‹Ì±˘‹Î_ lıWÔÃ! ±Î’
±Î‰Î_ CÎHÎÎ_ ¿‹‚˘ ·Î‰Ì ±Î’˘.” ƒ˙’ÿÌfiÌ ≥E»Î ’ÒHν
¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤Ì‹Áıfi I›Î_◊Ì «Î·Ì fiÌ¿Y›Î. F›Îflı ÷ı±˘
¿ÿ·Ì‰fi‹Î_ ’ˢÓE›Î, I›Îflı I›Î_ ±ı‹fiı Ëfi‹Îfi∞fi˘ ‹ı‚Î’
◊¥ √›˘. ±ı ⁄LÔfiı›fiÌ ±Î’Á‹Î_ ¿ıÀ·Ì›ı ‰Î÷˘ ◊¥. »ı‰Àı
Ëfi‹Îfi∞±ı ¤Ì‹Áıfifiı ‰flÿÎfi ‹Î√‰Î ±Î√˛Ë ¿›˘˝ I›Îflı
¤Ì‹Áıfiı ¿èÎ_ ¿ı, “‹ÎflÎ µ’fl ±Î’fiÌ ¿Ú’Î ¿Î›‹ flËı.”
±ıfiÎ …‰Î⁄‹Î_ Ëfi‹Îfi∞±ı ¿èÎ_ ¿ı, “Ëı ‰Î›’hÎ! F›Îflı
÷‹ı ⁄ÎHÎ ±fiı „@÷fiÎ ±ÎCÎÎ÷◊Ì T›Î¿<‚ ⁄fiı·Ì
ÿU‹fi˘fiÌ Áıfi΋Î_ ’ıÁÌ …¥fiı gÁË√…˝fiÎ ¿fl¢, ÷ı ‰¬÷ı
Ë_ ‹ÎflÌ √…˝fiÎ◊Ì ±ı gÁË√…˝fiÎfiı ‰‘ÎflÌfiı CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ
⁄fiÎ‰Ì ÿ¥Â. ±ı µ’flÎ_÷ Ë_ ±…\˝fifiÎ fl◊fiÌ ‘Ω µ’fl
⁄ıÁÌfiı ±ı‰Ì ¤›_¿fl √…˝fiÎ ¿›Î˝ ¿flÌÂ, …ı ÂhÎ±˘fiÎ
≠ÎH΢fi_ ËflHÎ ¿flfiÎflÌ ⁄fiÂı ±fiı …ı◊Ì ÷‹ı ÷‹ÎflÎ
20 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

ÂhÎ±˘fiı Á√‹÷Î◊Ì ‹ÎflÌ Â¿Â˘.1 ±Î‰Ì flÌ÷ı …ı‹fiÎ “xÏÊ¿ıÂ_ ÷ÿÎ ‰Î@›Ï‹ÿ‹ÎË ‹ËÌ’÷ı” ó ’Î_Õ‰˘fiÌ
fl◊fiÌ ‘Ω µ’fl Ëfi‹Îfi∞ Ï⁄flÎ…ı·Î »ı, ÷ı‹fi˘ ω…› ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı ÿ›˘˝‘fi ÷˘ √v ƒ˘HÎΫΛ˝ ’ÎÁı …¥fiı
ÏfiÏç÷ »ı. «Î·Î¿Ì◊Ì ¤flı·Î_ ‰«fi˘ ⁄˘·ı »ı; ’fl_÷ ±…\˝fi ¿˙fl‰˘fiÌ
“’ÎHÕ‰—” ó K≤÷flÎpˇı ’˘÷ÎfiÎ ≠ffi‹Î_ “’ÎHՉΗ” ÁıfiÎfiı Ωı¥fiı …ı …√ÿÔ˚√v »ı, ±_÷›Î˝‹Ì »ı, ‹fi⁄Ï©
’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ Ë÷˘. ±ıÀ·ı Á_…› K≤÷flÎpˇfiı ’Î_Õ‰˘fiÌ ‰√ıflıfiÎ ≠ıfl¿ »ı ó ±ı‰Î ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ÂÒfl‰Ìfl÷Î,
›Îÿ ±’Ή‰Î ‹ÎÀı ‰Îfl_‰Îfl (±. 1/14‹Î_ ±fiı ±ËŸ) µIÁÎË ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì ¤flı·Î_ (±Î√‚ ¿Ëı‰ÎÂı
“’ÎHÕ‰—” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı. ÷ı) ‰«fi˘ ⁄˘·ı »ı.
óáó
±…\˝fi µ‰Î«
ÁıfiΛ˘v¤›˘‹˝K›ı fl◊_ V◊Î’› ‹ıûE›÷ –– 21––
›Î‰ÿı÷ÎϯÎflÌZÎıûËo ›˘©¿Î‹Îfi‰„V◊÷ÎfiÔ˚ –– 22––
¿ˆ‹˝›Î ÁË ›˘©T›‹„V‹LÔflHÎÁ‹z‹ı –– 22––
±…\˝fi⁄˘S›Î ó
±E›÷ = Ëı ±E›÷! V◊Î’› =∂¤˘ flά˘ ÏfiflÌZÎı = ÁÎflÌ ’ıÃı Ωı¥
µ¤›˘— = ⁄LÔfiı ›Î‰÷Ô˚ =F›Î_ Á‘Ì‹Î_ fi ·™; (¿ı)
Áıfi›˘— = Áıfiα˘fiÌ ±Ë‹Ô˚ =Ë_ (›© ZÎıh΋Î_) ±„V‹fiÔ˚ = ±Î
‹K›ı = ‹K›‹Î_ ±‰„V◊÷ÎfiÔÔ˚ =∂¤Î flËı·Î flHÎÁ‹z‹ı = ›©fiÌ ≠T≤Ïk΋Î_
‹ı = ‹ÎflÎ ±ı÷ÎfiÔ̊ =±Î (ω’ZÎÌ)ı ‹›Î = ‹Îflı
fl◊‹Ô˚ = fl◊fiı ›˘©¿Î‹ÎfiÔ˚ =›©fiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ ¿ˆ— = ¿˘fiÌ ¿˘fiÌ
(±Î’ I›Î_ flάfiÎflÎ ÁË = ÁÎ◊ı
Á‘Ì) ›˘©Î±˘fiı ›˘©T›‹Ô˚ = ›© ¿fl‰_ ›˘B› »ı.
ÀÌ¿Î ó “±E›÷ Áıfi›˘v¤›˘‹˝K›ı fl◊_ V◊Î’›” ó ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı (±. 1/21), ’»Ì ¤√‰Îfi ⁄LÔfiı
⁄LÔfiı Áıfiα˘ F›Î_ ›© ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı¿⁄ÌΩfiÌ Á΋ı Áıfiα˘fiÌ ‰E«ı fl◊ ∂¤˘ flάÌfiı ¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı‰Îfiı
∂¤Ì Ë÷Ì, I›Î_ ±ı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰E«ı ±ıÀ·_ ±_÷fl ‹ÎÀı ¿Ëı »ı (±. 1/24) ±fiı ±_÷ı ÷ı±˘ ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ
Ë÷_, …ı◊Ì ±ı¿ ÁıfiÎ ⁄Ì∞ ÁıfiÎ µ’fl ⁄ÎHÎ ‰√ıflı ‹ÎflÌ ‰«‹Î_ … ωÊÎÿ‹BÔfi ±…\˝fifiı √Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ±Î’ı »ı
¿ı. ±ı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fi˘ ‹K›¤Î√ ⁄_fiı ⁄Î…\◊Ì ‹K›‹Î_ (±. 2/10). ±Î flÌ÷ı ’Ëı·Î_ ±…\˝fi‹Î_ ⁄ËÎÿflÌ Ë÷Ì,
Ë÷˘ ó (1) Áıfiα˘ …ıÀ·Ì ’ˢ‚Ì ∂¤Ì Ë÷Ì, ÷ı ‰«‹Î_ ¿<À<_⁄̱˘fiı Ωı¥fiı ‹˘Ëfiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fiÌ ›©◊Ì
’ˢ‚Î¥fi˘ ‹K›¤Î√ ±fiı (2) ⁄LÔfiı Áıfiα˘fi˘ ‹K›¤Î√, µÿÎÁÌfi÷Î ◊¥ √¥ ±fiı ±_÷‹Î_ ±ı‹fiı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ
F›Î_◊Ì ¿˙fl‰ÁıfiÎ …ıÀ·Ì ÿÒfl ∂¤Ì Ë÷Ì, ÷ıÀ·Ì … ÿÒfl √Ì÷Îfi˘ ‹ËÎfi µ’ÿı ‹Y›˘, …ı◊Ì ±ı‹fi˘ ‹˘Ë ÿÒfl
’Î_Õ‰ÁıfiÎ ∂¤Ì Ë÷Ì. ±ı‰Î ‹K›¤Î√‹Î_ fl◊ ∂¤˘ flά‰Î ◊¥ √›˘. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı ¤Î‰ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ‹fiW› F›Î_
‹ÎÀı ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ¿Ëı »ı, F›Î_◊Ì ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiı @›Î_› ±fiı …ı ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ „V◊÷ ˢ›, I›Î_ …
ÁËı·Î¥◊Ì Ωı¥ ¿Λ. flËÌfiı ÷ı ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌfiı ÏfiW¿Î‹
“Áıfi›˘v¤›˘‹˝K›ı” ’ÿ √Ì÷΋Î_ hÎHÎ ‰Îfl ±ÎT›_ ⁄fiÌ Â¿ı »ı ±fiı I›Î_ ±ıfiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥
»ı ó ±ËŸ (±. 1/21‹Î_), ±Î … ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î ¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Ì … ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ Ëo‹ıÂÎ_
f·˘¿‹Î_ ±fiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_. hÎHÎ ‰Îfl ±ı¿w’ı flËı »ı.
±Î‰‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Ëı·Î_ ±…\˝fi ⁄ËÎÿflÌ◊Ì “›Î‰ÿı÷ÎϯÎflÌZÎıûËo... flHÎÁ‹z‹ı” ó ⁄ı Áıfiα˘fiÌ
’˘÷Îfi˘ fl◊ ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‹K›‹Î_ ∂¤˘ flά‰ÎfiÌ ‰E«ı fl◊ @›Î_ Á‘Ì ∂¤˘ flάı? ±ı ±_√ı ±…\˝fi ¿Ëı »ı
1. ÷ÿÎËo O≤_ËÏ›W›ÎÏ‹ V‰fl‰ıHÎ fl‰_ ÷‰ – ω…›V› K‰…V◊ç fiÎÿÎfiÔ˚ ‹˘Z›ÎÏ‹ ÿÎvHÎÎfiÔ˚ ––
ÂhÎÒHÎÎ_ ›ı ≠ÎHÎËflΗ Á¬_ ›ıfi ËÏfiW›◊ – (‹ËΤÎfl÷, ‰fi. 151/17-18)
f·˘¿ 23, 24, 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 21

¿ı ›©fiÌ ≥E»Îfiı ·¥fiı ¿˙fl‰Áıfi΋Î_ ±Î‰ı·Î ÁıfiÎÁÏË÷
…ıÀ·Î flÎΩ±˘ ∂¤ı·Î »ı, ±ı ⁄‘Îfiı F›Î_ Á‘Ì Ë_ Ωı¥
fiÎ ·™, I›Î_ Á‘Ì ±Î’ fl◊fiı I›Î_ … ∂¤˘ flά˘. ±Î
›©fiÎ µz˘√‹Î_ ‹Îflı ¿˘fiÌ ¿˘fiÌ ÁÎ◊ı ›© ¿fl‰Îfi_ »ı,
±ı‹Î_ ¿˘HÎ ‹ÎflÎ◊Ì ‰‘Îflı ⁄‚‰Î‚Î »ı, ±ı‹Î_ ¿˘HÎ ‹ÎflÎ
…ıÀ·Î ⁄‚‰Î‚Î »ı, ¿˘HÎ ‹ÎflÎ◊Ì ±˘»Î ⁄‚‰Î‚Î »ı ±ı
óáó
⁄‘Îfiı Ë_ …flÎ Ωı¥ ·™.
±ËŸ “›˘©¿Î‹ÎfiÔ˚” ’ÿ◊Ì ±…\˝fi ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı
±‹ı ÷˘ Á_Ï‘fiÌ ‰Î÷ … ω«ÎflÌ Ë÷Ì, ’HÎ ±ı‹HÎı Á_Ï‘fiÌ
‰Î÷ V‰Ì¿ÎflÌ fiËŸ; ¿ı‹¿ı ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ›© ¿fl‰ÎfiÌ
‰‘Îflı ≥E»Î »ı. ±ıÀ·ı ±ı‹fiı Ë_ Ωı™ ¿ı ¿ıÀ·_ ⁄‚ ·¥fiı
÷ı±˘ ›© ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î flάı »ı.

›˘IV›‹ÎfiÎfi‰ıZÎıûËo › ±ı÷ıûhÎ Á‹Î√÷Η –– 23––

‘Î÷˝flÎpˇV› ÿ⁄˝©ı›˝©ı Ï≠›Ï«¿ÌÊ˝‰— –– 23––
ÿ⁄©
̋ —ı = ÿ⁄Ï˝ © ›ı = …ı ›˘IV›‹ÎfiÎfiÔ˚ = ›© ¿fl‰Î µ÷Ή‚Î
‘Î÷˝flÎpˇV› = ÿ›ÎıÛ‘fifi_ ±ı÷ı = ±Î flÎΩ±˘ ◊›ı·Î (±Î ⁄‘Îfiı)
›©ı = ›©‹Î_ ±hÎ = ±Î ÁˆL›‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_
Ï≠›Ï«¿ÌÊ˝‰— = ÏË÷ ≥E»fiÎflÎ Á‹Î√÷Η = ±ÎT›Î »ı, ±‰ıZÎı = Ωı¥ ·™.
ÀÌ¿Î ó “‘Î÷˝flÎpˇV›1ÿ⁄˝©ı›˝©ı Ï≠›Ï«¿ÌÊ˝‰—”ó ‹Î√ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fifi_ ¤·_ ¿¥ ‰Î÷‹Î_ »ı;
±ËŸ ÿ›˘˝‘fifiı ÿp⁄Ï©‰Î‚˘ ¿ËÌfiı ±…\˝fi ±ı‹ ⁄÷Ή‰Î ±ıfiı ¿¥ flÌ÷ı flÎF› ’HÎ ‹‚Âı ±fiı ±ıfi˘ ’fl·˘¿ ’HÎ
‹Î√ı »ı ¿ı ±Î ÿ›˘˝‘fiı ±‹Îfl˘ fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î… ¿¥ flÌ÷ı Á‘flÂı ó ±Î ‰Î÷˘fi˘ ÷ı±˘ ω«Îfl … fi◊Ì
Á‘Ì ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ_ ÊÕ˚›_h΢ flE›Î_ »ı. ±‹fiı ±’‹ÎÏfi÷ ¿flÌ flèÎÎ. Ωı ±Î flÎΩ±˘ ±ıfiı ±ı‰Ì Á·ÎË ±Î’÷, ¿ı
¿fl‰Î ±fiı¿Ï‰‘ ≠T≤Ïkα˘ ¿flÌ »ı. Ïfi›‹ ≠‹ÎHÎı ±fiı ¤Î¥! ±˘»Î‹Î_ ±˘»\_ ±fl‘_ flÎF› ÷‹ı flά˘ ±fiı ’Î_Õ‰˘fi_
L›Î›fiÌ flÌ÷ı ±‹ı ±fl‘Î flÎF›fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »Ì±ı, ’HÎ ±fl‘_ flÎF› ’Î_Õ‰˘fiı ±Î’Ì ÿ˘ ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ÿ›˘˝‘fifi_ ±fl‘_
±ıfiı› ±ı ËÕ’ ¿flÌ …‰Î ‹Î√ı »ı ±fiı ±Î’‰Î ‹Î√÷˘ flÎF› ’HÎ flËı÷ ±fiı ±ıfi˘ ’fl·˘¿ ’HÎ Á‘fl÷.
fi◊Ì. ±ı‰Ì ÷˘ ±ıfiÌ ÿp⁄Ï© »ı; ±fiı ±ËŸ ±Î‰ı·Î “›˘IV›‹ÎfiÎfi‰ıZÎıûËo › ±ı÷ıûhÎ Á‹Î√÷Η” ó ±Î
flÎΩ±˘ ±ıfi_ ›©‹Î_ Ï≠› ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı! ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ ›©fiı ‹ÎÀı µ÷Ή‚Î ◊fiÎflα˘fiı …flÎ Ωı¥ ÷˘ ·™! ±ı‹HÎı
Ï‹h΢fi_ ±ı ¿÷˝T› »ı ¿ı ÷ı±˘ ±ı‰_ ¿Î‹ ¿flı, ±ı‰Ì ‰Î÷ ±‘‹˝fi˘ ±fiı ±L›Î›fi˘ ’ZÎ ·Ì‘˘ »ı, ±ıÀ·ı ±ı ±‹ÎflÌ
⁄÷Ήı, …ı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ Ï‹hÎfi_ ±Î ·˘¿‹Î_ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ Á΋ı À¿Ì fiÏË Â¿ı, fiΠ’΋Âı.
¤·_ ◊Λ. ’fl_÷ ±Î flÎΩ±˘ ÿ›˘˝‘fifiÌ ÿp⁄Ï©fiı Â© “›˘IV›‹ÎfiÎfiÔ˚” ó ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı‹fiÎ
fiÏË ¿fl÷Î_ ∂·ÀÌ ±ıfiı ‰‘Îfl‰Î ‹Î√ı »ı ±fiı ÿ›˘˝‘fifiı ‹fi‹Î_ ›©fiÌ ÷Õ’ ‰‘Îflı ±Î‰Ì flËÌ »ı, ±ıÀ·ı Ωı™
›© ¿flΉÌfiı, ›©‹Î_ ±ıfiı ‹ÿÿ ¿flÌfiı ±ıfi_ ’÷fi … ¿fl‰Î ÷˘ ¬fl˘ ¿ı ±ı »ı ¿˘HÎ?
óáó
Á_⁄_‘ — ±…\˝fifiÎ ±Î‹ ¿Ëı‰Î◊Ì ¤√‰Îfiı Â_ ¿›* ó ±ıfiı Á_…› ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı »ı.
ÁG…› µ‰Î«
±ı‰‹@÷˘ xÊÌ¿ı¢ √ÕοıÂıfi ¤Îfl÷ –– 24––
Áıfi›˘v¤›˘‹˝K›ı V◊Î’Ï›I‰Î fl◊˘k΋‹Ô˚ –– 24––
¤ÌW‹ƒ˘HÎ≠‹¬÷— Á‰ıÛÊÎ_ « ‹ËÌÏZÎ÷΋Ô˚ –– 25––
µ‰Î« ’Î◊˝ ’U›ˆ÷ÎLÁ‹‰ı÷ÎL¿<wÏfiÏ÷ –– 25––
1. “‘Î÷˝flÎpˇ” ’ÿfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó (1) K≤÷flÎpˇfiÎ ’hÎ ±◊‰Î Á_⁄_‘Ì (2) ±L›Î›’Ò‰˝¿ flÎpˇ (flÎF›)fiı ‘ÎflHÎ ¿flfiÎflÎ. ±ËŸ
K≤÷flÎpˇfiÎ ’hÎ ó ÿ›˘˝‘fifiı ‹ÎÀı … “‘Î÷˝flÎpˇV›” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
22 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

Á_…› ⁄˘S›Îó
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ Áıfi›˘— = Áıfiα˘fiÌ fl◊˘k΋‹Ô̊ = µk΋ fl◊fiı
flÎ…fiÔ̊! ‹K›ı = ‹K›‹Î_ V◊Î’Ï›I‰Î = ∂¤˘ flάÌfiı
√ÕοıÂıfi = ÏfiƒÎω…›Ì ±…\˝fi ¤ÌW‹ƒ˘HÎ≠‹¬÷— = Ï’÷Î‹Ë ≥Ï÷ = ±Î ≠‹ÎHÎı
¶ÎflÎ ¤ÌW‹ ±fiı µ‰Î« = ¿èÎ_, ¿ı
±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠¿Îflı ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ’Î◊˝ = ““Ëı ’Î◊˝!
µ@÷— = ¿Ëı‰Î◊Ì Á΋ı ±ı÷ÎfiÔ̊ = ±Î
xÊÌ¿ı— = ±_÷›Î˝‹Ì « = ÷◊Î Á‹‰ı÷ÎfiÔ˚ = ±ı¿ÃÎ ◊›ı·Î
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı Á‰ıÊ
Û Î‹Ô˚ = Á‹V÷ ¿<wfiÔ˚ = ¿˙fl‰˘fiı
µ¤›˘— = ⁄¯Îı ‹ËÌÏZÎ÷΋Ô˚ = flÎΩ±˘fiÌ Á΋ı ’U› = Ωı.””
ÀÌ¿Î ó “√ÕοıÂıfi” ó “√Õοı” ÂOÿfiÎ ⁄ı ±◊˝ “µ‰Î« ’Î◊˝ ’U›ˆ÷ÎLÁ‹‰ı÷ÎL¿<wÏfiÏ÷” ó “¿<v”
◊Λ »ı ó (1) “√ÕΔ √˘‚οÎflfiı ¿Ëı »ı ±fiı “¿ı” ’ÿ‹Î_ K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢ - ±ı ⁄_fiı Á‹Î¥
‰Î‚fiı ¿Ëı »ı. …ıfiÎ ‹Î◊ÎfiÎ ‰Î‚ √˘‚οÎfl ±◊ν÷Ô˚ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±ı ⁄_fiı› ¿<v‰_ÂfiÎ »ı. “›©fiı ‹ÎÀı ±ı¿ÃÎ
‰Î_¿Ï՛Π»ı, ±ıfi_ fi΋ “√Õοı” »ı. (2) “√ÕοΔ ÏfiƒÎfiı ◊›ı·Î ±Î ¿<vfiÎ ‰_ÂΩıfiı Ωı” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
¿Ëı »ı ±fiı “¥Â” V‰Î‹Ìfiı ¿Ëı »ı. …ı ÏfiƒÎfi˘ V‰Î‹Ì ±ı »ı ¿ı ¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı¥fiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı ¤Î‰
»ı ±◊ν÷˚ ÏfiƒÎ ·ı, «ÎËı fi ·ı ó ±ı‰˘ …ıfi˘ ÏfiƒÎ µ’fl ’ıÿÎ ◊¥ Ω› ¿ı ±‹ı ⁄‘Î ±ı¿ … »Ì±ı fiı! ±Î ’ZÎfiÎ
±Ï‘¿Îfl »ı, ±ıfi_ fi΋ “√Õοı” »ı. ±…\˝fifiÎ ‰Î‚ ˢ› ¿ı ’ı·Î ’ZÎfiΠˢ›; ¤·Î ˢ› «ÎËı ⁄ÒflΠˢ›;
‰Î_¿Ï՛ΠË÷Î ±fiı ÏfiƒÎ µ’fl ÷ı‹fi˘ ¿Î⁄Ò Ë÷˘; ±Î◊Ì ÁÿΫÎflÌ Ë˘› «ÎËı ÿflΫÎflÌ Ë˘›; ’HÎ ⁄‘Î »ı ÷˘ ±Î’HÎÎ_
÷ı‹fiı “√Õοı” ¿èÎÎ »ı. … ¿<À<_⁄̱˘. ±Î ¿ÎflHÎı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ »\’Λı·˘ ¿<À<_⁄fiÌ
“±ı‰‹@÷—” ó …ı ÏfiƒÎ-±Î‚ÁfiÎ Á¬fi˘ √·Î‹ ‹‹÷Ή΂˘ ‹˘Ë Ω√˛÷ ◊¥ Ω› ±fiı ‹˘Ë Ω√˛÷ ◊‰Î◊Ì
⁄fi÷˘ fi◊Ì ±fiı ωʛ¤˘√˘fi˘ ÿÎÁ ⁄fi÷˘ fi◊Ì, ¿ı‰‚ ±…\˝fi Ï…iÎÎÁ ⁄fiÌ Ω›, …ı◊Ì ±…\˝fifiı ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiΉÌfiı
¤√‰Îfifi˘ … ÿÎÁ (¤@÷) ˢ› »ı, ±ı ¤@÷fiÌ ‰Î÷ ¤Îω ¿Ï‚›√fiÎ ∞‰˘fiÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı √Ì÷Îfi˘ ‹ËÎfi
¤√‰Îfi ÁÎ_¤‚ı »ı; ‹ÎhÎ ÁÎ_¤‚÷Î … fi◊Ì, ±ıfiÌ ±ÎiÎÎfi_ µ’ÿı ±Î’Ì Â¿Î› - ±ı ¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ “’U›ˆ÷ÎfiÔ˚
’ηfi ’HÎ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ Ï‹hÎ ¤@÷ ±…\˝fiı Á‹‰ı÷ÎfiÔ˚ ¿<wfiÔ˚” ¿èÎ_ »ı. fiÏË÷fl ¤√‰Îfi “’U›ˆ÷ÎfiÔ˚
±ÎiÎÎ ±Î’Ì ±ıÀ·ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ˚ Á‹ÎÏfiÏ÷” ó ±ı‹ ’HÎ ¿ËÌ Â¿÷. ’fl_÷ ±ı‰_
‰«‹Î_ ±…\˝fifi˘ fl◊ ∂¤˘ flÎA›˘. ¿Ëı‰Î◊Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›© ¿fl‰Îfi˘ …\VÁ˘ ±Î‰Ì Ω÷,
“xÊÌ¿ı—” ó ≥„Lƒ›˘fiı “xÊÌ¿” ¿Ëı »ı. …ı ∫σ›˘fiÎ …ı◊Ì √Ì÷ÎfiÎ ≠οÀufi˘ ±‰Áfl … fi ±Î‰÷! ±fiı
¥Â ±◊ν÷Ô˚ V‰Î‹Ì »ı, ÷ı‹fiı ∑ÏÊ¿ı ¿Ëı »ı. ’Ëı·Î_ ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ »\’Λı·˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë ’HÎ ÿÒfl fi ◊Î÷,
±ı¿‰ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ±fiı ±ËŸ “xÊÌ¿ı” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ …ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ‹Îfiı »ı.
±ı »ı ¿ı …ı ‹fi, ⁄Ï©, ∫σ›˘ ‰√ıflı ⁄‘ÎfiÎ ≠ıfl¿ »ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ √Ò‹Õ<_ ◊Λ ÷˘ ‰ˆz ’Ëı·Î_ ±ıfiı ’¿‰‰ÎfiÌ
±fiı ⁄‘Îfiı ±ÎiÎÎ ±Î’fiÎflÎ »ı, ±ı … ±_÷›Î˝‹Ì ¤√‰Îfi «ıpÎ ¿flı »ı ±fiı F›Îflı ±ı ’Î¿Ì Ω›, I›Îflı ±ı‹Î_ «Ìfl˘
±ËŸ ±…\˝fifiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flfiÎflÎ ⁄fiÌ √›Î »ı. ¿flÌfiı ÁÎŒ ¿flÌ ÿı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ¤@÷fiÎ
±Î ±ı‹fiÌ ±…\˝fi µ’fl ¿ıÀ·Ì ‹˘ÀÌ ¿Ú’Î »ı! ‹fi‹Î_ »\’Λı·Î ‹˘Ëfiı ≠◊‹ Ω√˛÷ ¿flÌfiı ’»Ì ±ıfiı
“Áıfi›˘v¤›˘‹˝K›ı V◊Î’Ï›I‰Î fl◊˘k΋‹Ô˚” ó ⁄_fiı ÿÒfl ¿flı »ı. ±ËŸ ’HÎ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ »\’Λı·Î
Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ F›Î_ ¬Î·Ì …B›Î Ë÷Ì, I›Î_ ¤√‰Îfiı ‹˘Ëfiı “¿<wfiÔ˚ ’U›” ¿ËÌfiı Ω√˛÷ ¿flÌ flèÎÎ »ı, …ıfi˘ ±Î√‚
±…\˝fifiÎ lıWÔà fl◊fiı ∂¤˘ ¿flÌ ÿÌ‘˘. µ’ÿı ±Î’Ìfiı fiΠ¿flÌ fiάÂı.
“¤ÌW‹ƒ˘HÎ≠‹¬÷— Á‰ı˝ÊÎ_ « ‹ËÌÏZÎ÷΋Ô˚” ó ÷ı ±…\˝fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı, “±ı‹fiı Ë_ Ωı¥ ·™” ó “ÏfiflÌZÎı”
fl◊fiı ’HÎ ¤√‰Îfiı ±ÿÔ˚¤÷ «÷flÎ¥◊Ì ±ı‰Ì …√αı ∂¤˘ (±. 1/22), “±‰ıZÎı” (±. 1/23); ±Î◊Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı
flÎA›˘, ¿ı F›Î_◊Ì ±…\˝fifiı ¿˙À<_Ï⁄¿ Á_⁄_‘‰Î‚Î Ï’÷Î‹Ë “’U›” (“÷_ Ωı¥ ·ı”) ó ±ı‹ ¿Ëı‰ÎfiÌ …wfl … fi Ë÷Ì.
¤ÌW‹, ωzÎfiÎ Á_⁄_‘‰Î‚Î ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎ ±fiı ¿˙fl‰ÁıfiÎfiÎ ¤√‰Îfiı ÷˘ Œ@÷ fl◊ ∂¤˘ flά‰Îfi˘ Ë÷˘. ’fl_÷ ¤√‰Îfiı
‹A› ‹A› flÎΩ±˘ Á΋ı ÿı¬Î¥ ¿ı. fl◊ ∂¤˘ flάÌfiı ±…\˝fifiÎ ‹˘Ëfiı Ω√˛÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı …
f·˘¿ 26, 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 23

“¿<wfiÔ˚ ’U›” (±Î ¿<vfiÎ ‰_ÂΩıfiı Ωı) ó ±ı‹ ¿èÎ_ »ı. ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹‹Î_ ¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË‹Î_
¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹ ó ±ı ⁄ı‹Î_ CÎH΢ Œıfl ‹Òœ÷Î (‹˘Ë)fi_ ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹‹Î_ ±ÎI‹Ì›÷Îfi_ ≠ΑÎL›
»ı. ¿<À<_⁄‹Î_ ‹‹÷Ή΂˘ VfiıË ◊¥ Ω› »ı I›Îflı ¿<À<_⁄fiÎ flËı »ı. ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË‹Î_ ±_‘Îv_ ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹‹Î_ ≠¿ÎÂ
±‰√H΢ ÷flŒ fi…fl …÷Ì … fi◊Ì; ’fl_÷ “±Î ‹ÎflÎ »ı” ó flËı »ı. ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË‹Î_ ‹fiW› ¿÷˝T›E›÷ ◊¥ Ω› »ı
±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷‹Î_ ¬ÎÁ ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹‹Î_ ÷S·Ìfi÷Îfiı ¿ÎflHÎı ¿÷˝T›fiÎ ’ηfifi_
VfiıË ◊¥ Ω› »ı I›Îflı ¤@÷fiÎ ±‰√H΢ ÷flŒ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰V‹flHÎ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤@÷ ¿ÿÌ› ¿÷˝T›E›÷
fi…fl …÷Ì … fi◊Ì. ’fl_÷ “±Î ‹Îfl˘ … »ı” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘. ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË‹Î_ ¿<À<_⁄̱˘fi_ ±fiı ¤√‰÷Ô˚≠ı‹‹Î_
flËı »ı. ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË‹Î_ Ïø›Î ÷◊Î ’ÿÎ◊˝ (ÂflÌfl ‰√ıflı)fi_ ¤√‰Îfifi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı‰Îfiı ¿èÎ_. ±ı ’»Ì Â_ ◊›_ ó ±ıfi_ ‰Hνfi
Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.
÷hÎÎ’U›„IV◊÷ÎL’Î◊˝— Ï’I≤Úfi◊ Ï’÷΋ËÎfi˚ –– 26––
±Î«Î›Î˝L‹Î÷·ÎL¤˛ÎI≤L’
Ú hÎÎfiÔ˚’˙hÎÎLÁ¬ŸV÷◊Î –– 26––
rÂflÎLÁxÿ爉 Áıfi›˘v¤›˘flÏ’ –– 27––
±◊ = I›Îfl ’»Ì Ï’I≤Ú fiÔ˚ = Ï’÷α˘fiı ÷◊Î = ÷ı‹…
’Î◊˝— = M≤◊Î’hÎ ±…\˝fiı Ï’÷΋ËÎfiÔ̊ = Ï’÷΋ˢfiı, Á¬ÌfiÔ˚ = Ï‹h΢fiı,
÷hÎ = I›Î_ ±Î«Î›Î˝fiÔ˚ = √v±˘fiı, rÂflÎfiÔ˚ = ÁÁflα˘fiı
µ¤›˘— = ⁄¯Îı ‹Î÷·ÎfiÔ˚ = ‹Î‹Î±˘fiı, « = ±fiı
±ı‰ = … ¤ÎI≤Ú fiÔ˚ = ¤Î¥±˘fiı, Áxÿ— = Áxÿ˘fiı
Áıfi›˘— = Áıfiα˘‹Î_ ’hÎÎfiÔ˚ = ’h΢fiı, ±Ï’ = ’HÎ
„V◊÷ÎfiÔ˚ = flËı·Î ’˙hÎÎfiÔ̊ = ’˙h΢fiı, ±’U›÷Ô˚ = Ωı›Î.
ÀÌ¿Î ó “÷hÎÎ’U›÷Ô˚..... Áıfi›˘v¤›˘flÏ’” ó F›Îflı ¿<Ïfi ‰√ıflı ‹Î‹Î±˘ ∂¤Î »ı. ¤Ì‹, ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ¤Î¥±˘
¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î flHΤÒÏ‹‹Î_ ±ı¿ÃÎ ◊›ı·Î ∂¤Î »ı. ±Ï¤‹L›, CÎÀ˘I¿«, ·Z‹HÎ (ÿ›˘˝‘fifi˘ ’hÎ) ‰√ıflı
¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı, I›Îflı ±…\˝fifiÌ ºÏp ⁄LÔfiı Áıfiα˘‹Î_ ∂¤ı·Î ‹ÎflÎ ±fiı ‹ÎflÎ ¤Î¥±˘fiÎ ’h΢ ∂¤Î »ı. ·Z‹HÎ ‰√ıflıfiÎ
’˘÷ÎfiÎ_ ¿<À<_⁄̱˘ µ’fl √¥. ±ı‹HÎı Ωı›_ ¿ı ±ı Áıfiα˘‹Î_ ’h΢ ∂¤Î »ı, …ı±˘ ‹ÎflÎ ’˙h΢ »ı, ÿ›˘˝‘fifiÎ ±rI◊΋Î
›© ‹ÎÀı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi µ’fl ¤ÒÏfll‰Î ‰√ıflı Ï’÷Î∞fiÎ ‰√ıflı Ï‹h΢ ∂¤Î »ı ±fiı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfiÎ Ï‹h΢
¤Î¥ ∂¤Î »ı, …ı ‹Îflı ‹ÎÀı Ï’÷Î Á‹Îfi »ı. ¤ÌW‹, Á˘‹ÿkÎ ’HÎ ∂¤Î »ı. ƒ’ÿ, ˆO› ‰√ıflı ÁÁflα˘ ∂¤Î »ı. ¿˘¥ ’HÎ
‰√ıflı Ï’÷Î‹Ë ∂¤Î »ı. ƒ˘HÎ, ¿Ú’ ‰√ıflı ±Î«Î›˘˝ (ωzÎ ¿ÎflHÎ ‰√fl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfi_ ¤·_ ≥E»fiÎflÎ ÁÎI›Ï¿,
¤HÎΉfiÎflÎ ±fiı ¿<·√v) ∂¤Î »ı. ’vÏ…÷, ¿<_Ï÷¤˘…, ÂS›, ¿Ú÷‰‹Î˝ ‰√ıflı Áxÿ˘ ’HÎ ∂¤Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ’˘÷ÎfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿<À<_⁄̱˘fiı Ωı›Î ’»Ì ±…\˝fiı Â_ ¿›* ó ±ıfiı ±Î√‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı »ı.
÷ÎLÁ‹ÌZ› Á ¿˙L÷ı›— Á‰Î˝L⁄L‘Òfi‰„V◊÷ÎfiÔ˚ –– 27––
¿Ú’›Î ’fl›Îωp˘ ωÊÌÿϯÎÿ‹⁄˛‰Ì÷Ô˚ –– 28––
±‰„V◊÷ÎfiÔ˚ = ’˘÷’˘÷ÎfiÌ …√Î Á‹ÌZ› = Ωı¥fiı ¿Ú’›Î = ¿flÔHÎÎ◊Ì
µ’fl „V◊÷ Á— = ÷ı ±Îωp— = CÎıflÎ¥fiı
÷ÎfiÔ˚ = ÷ı ¿˙L÷ı›— = ¿<L÷Ì’hΠωÊÌÿfiÔ˚ = ωÊÎÿ ¿fl÷Î_
Á‰Î˝fi˚Ô = ÁC΂Π±…\fi˝ ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (‰«fi˘)
⁄L‘Òfi˚Ô = ⁄Î_‘‰˘fiı ’fl›Î = ±I›_÷ ±⁄˛‰Ì÷Ô˚ = ⁄˘S›Î.
24 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

ÀÌ¿Î ó “÷ÎfiÔ˚ Á‰Î˝L⁄L‘Òfi‰„V◊÷ÎfiÔ˚ Á‹ÌZ›” ó ¿ËÌfiı ±ıfi˘ V‰Ì¿Îfl ’HÎ ¿›˘˝ »ı.
±√εfiÎ f·˘¿˘‹Î_ ¿èÎÎ ‹…⁄ ±…\˝fiı …ı±˘fiı Ωı›Î »ı, ±…\˝fi ¿Î›fl÷Îfiı ‰Â ⁄L›˘ »ı ó “¿Ú’›Îωp—”
÷ı±˘fiÎ µ’flÎ_÷ ±…\˝fiı ⁄ÎËÔ˚·Ì¿ ‰√ıflı ≠Ï’÷΋Ë; ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±Î ¿Î›fl÷Î ’Ëı·Î_ fi Ë÷Ì, ’fl_÷
K≤pzQÔfi, Ϭ_ÕÌ, Áfl◊ ‰√ıflı Á΂α˘; …›ƒ◊ ‰√ıflı ⁄fiı‰Ì Ë‹HÎÎ_ ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı ±Î√_÷¿ ÿ˘Ê »ı. ±Î√_÷¿
÷◊Î ⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î› Á_⁄_‘̱˘fiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘‹Î_ ∂¤ı·Î ˢ‰Î◊Ì ±ı ¿Î›fl÷Î À¿Âı fiÏË, ’fl_÷ ÂÒfl‰Ìfl÷Î ±…\˝fi‹Î_
Ωı›Î. V‰Î¤Îω¿ »ı; ±Î◊Ì ±ı ÷˘ flËıÂı ….
“Á ¿˙L÷ı›— ¿Ú’›Î ’fl›Îωp—” - ±Î ’ÿ˘‹Î_ “Á ±I›_÷ ¿Î›fl÷Î ¿˘fiı ¿Ëı‰Î›? ¿˘¥ ¿ÎflHΠωfiÎ
¿˙L÷ı›—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı - ‹Î÷Î ¿<_÷̱ı …ı‹fiı Ïfi_ÿÎ, Ï÷flV¿Îfl ±fiı ±’‹Îfi ¿flfiÎflÎ, ÿ—¬ ±Î’fiÎflÎ,
›© ¿fl‰Î ‹ÎÀı Á_ÿı¢ ‹˘¿S›˘ Ë÷˘ ±fiı …ı‹HÎı ÂÒflÎ÷fi‹Î_ ‰ıfl¤Î‰ flάfiÎflÎ, fiΠ¿fl‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿flfiÎflÎ; ÿ›˘˝‘fi,
±Î‰Ì …¥fiı, “‹ÎflÌ Á΋ı ËÎ◊ µ√΋fiÎflÎ ¿˘HÎ »ı?” ±ı‰_ ÿ—ÂÎÁfi, ¿<Ïfi ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÌ Á΋ı ›© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ∂¤ı·Î
¿ËıfiÎfl˘ ±fiı …ıHÎı ‹A› - ‹A› ›˘©Î±˘fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı Ωı¥fiı ’HÎ ±ı‹fiı ‹Îfl‰Îfi˘ ω«Îfl fi ◊‰˘, ±ı‹fiÎ fiÎÂ
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ⁄_fiı Áıfiα˘ ‰E«ı ’˘÷Îfi˘ fl◊ ∂¤˘ ‹ÎÀı ≠T≤ÏkÎ fi ¿fl‰Ì - ±ı ±I›_÷ ¿Î›fl÷Îw’ ÿ˘Ê »ı.
flά‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flÌ Ë÷Ì, ±ı … ¿<_÷Ì’hÎ ±…\˝fi ±I›_÷ ±ËŸ ±…\˝fifiı ¿Î›fl÷Îw’Ì ÿ˘Êı ±ı‰Î CÎıflÌ ·Ì‘Î »ı ¿ı
¿Î›fl÷Ή΂Π⁄fiÌ Ω› »ı! …ı ±…\˝fi ‰√ıflıfi_ ±Ïfip ≥E»fiÎflÎ ±fiı ‰¬÷˘‰¬÷
⁄_fiı› Áıfiα˘‹Î_ ’Ïfl‰ÎflfiÎ ±fiı ωzÎfiÎ Á_⁄_‘̱˘- ±Ïfip ¿fl‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿flfiÎflÎ »ı, ±ı ±‘‹a±˘-’Β̱˘
…-Á_⁄_‘̱˘ Ωı‰Î◊Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı ω«Îfl ±ÎT›˘ µ’fl ’HÎ ±…\˝fifiı ÿ›Î ±Î‰Ì flËÌ »ı. (√Ì÷Î ±. 1/35,
¿ı, “›©‹Î_ ±Î ’ZÎfiÎ ·˘¿˘ ‹flı ¿ı ’ı·Î ’ZÎfiÎ ·˘¿˘ 46) ±fiı ±ı ZÎÏhΛfiÎ ¿÷˝T›w’Ì ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝◊Ì ‰_Ï«÷
‹flı, fi¿ÁÎfi ÷˘ ±‹Îv_ … ◊Âı, ¿<‚ ÷˘ ±‹Îv_ … fiΠ◊¥ flèÎÎ »ı.
’΋Âı, Á_⁄_‘̱˘ ÷˘ ±‹ÎflÎ … ËHÎÎÂı! ±Î‰˘ ω«Îfl “ωÊÌÿ„LÔfiÿ‹⁄˛‰Ì÷Ô˚” ó ›©fiı ’ÏflHÎ΋ı ¿<À<_⁄fiÌ,
±Î‰‰Î◊Ì ±…\˝fifiÌ ›©fiÌ ≥E»Î ÷˘ fip ◊¥ √¥ ±fiı ¿<‚fiÌ ±fiı ÿıÂfiÌ ¿ı‰Ì Ëη÷ ◊Âı ó ±ıfiΠω«Îfl◊Ì
ˈ›Î‹Î_ ¿Î›fl÷Î ±Î‰Ì √¥. ±ı ¿Î›fl÷Îfiı ¤√‰Îfiı ±Î√‚ ±…\˝fi CÎHÎÎ … ÿ—¬Ì ◊¥ flèÎÎ »ı ±fiı ±ı ±‰V◊΋Î_
(±. 2/2-3)‹Î_ “¿U‹·‹Ô˚” ÷◊Î “xÿ›ÿ˙⁄˝S›‹Ô˚” ¿ËÌ ÷ı±˘ …ı ‰«fi˘ ¿Ëı »ı, ÷ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
»ı ±fiı ±…\˝fiı (±. 2/7‹Î_) “¿Î’˝H›ÿ˘Ê˘’Ë÷V‰¤Î‰—” ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
óáó
±…\˝fi µ‰Î«
ºp˚‰ı‹_ V‰…fi_ ¿ÚWHÎ ››IÁ_ Á‹’„V◊÷‹Ô˚ –– 28––
ÁÌÿ„L÷ ‹‹ √ÎhÎÎÏHÎ ‹¬_ « ’ÏflÂW›Ï÷ –– 29––
‰ı’◊ç ÂflÌflı ‹ı fl˘‹ËÊ˝ç Ω›÷ı –– 29––
√ÎHÕ̉_ ôÎ_Á÷ı ËV÷Îk‰@«ˆ‰ ’ÏflÿèÎ÷ı –– 30––
fi « Â@fi˘Q›‰V◊Î÷_ ¤˛‹÷̉ « ‹ı ‹fi— –– 30––
±…\˝fi ⁄˘S›Î ó
¿ÚWHÎ = Ëı ¿ÚWHÎ! √ÎhÎÎÏHÎ = ±_√˘ ÂflÌflı = ÂflÌfl‹Î_
››IÁ‹˚Ô = ›© ¿fl‰Î ≥E»÷Î ÁÌÿ„L÷, « = ÏÂÏ◊· ◊¥ flèÎÎ_ ‰ı’◊— = ¿o’Îfl˘ (±Î‰Ì flè΢
≥‹‹Ô˚ = ±Î »ı ±fiı »ı)
V‰…fi‹Ô˚ = V‰…fiÁ‹ÿΛfiı ‹¬‹Ô˚ = ‹¬ « = ±fiı
Á‹’„V◊÷‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÌ Á΋ı ∂¤ı·Î ’ÏflÂW›Ï÷ = Á¿Î¥ flèÎ_ »ı fl˘‹ËÊ˝— = v_‰ÎÕÎ_ ∂¤Î_
ºp˚‰Î = Ωı¥fiı « = ÷◊Î Ω›÷ı = ◊¥ flèÎÎ_ »ı.
‹‹ = ‹ÎflÎ_ ‹ı = ‹ÎflÎ ËV÷Î÷Ô̊ = ËÎ◊‹Î_◊Ì
f·˘¿ 31] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 25

√ÎHÕ̉‹Ô˚ = √Î_Õ̉ ‘fiW› ’ÏflÿèÎ÷ı = ⁄‚Ì flËÌ »ı « = ÷◊Î (Ë_)

ôÎ_Á÷ı « = ÁflÌ flèÎ_ »ı ±fiı ‹ı = ‹ÎflÔ_
I‰¿Ô˚ = «Î‹ÕÌ ‹fi— = ‹fi
±ı‰ = ’HÎ ¤˛‹Ï÷, ≥‰ = ΩHÎı ¤‹ı »ı,
ÀÌ¿Î ó “ºpÔ‰˚ ‹
ı _ V‰…fi_ ¿ÚWHÎ ››I Á_ Á‹’„V◊÷‹Ô”˚
ó ±…\˝fifiı “¿ÚWHΔ fi΋ CÎb_ … Ï≠› Ë÷_. ±Î Á_⁄˘‘fi
√Ì÷΋Î_ fi‰ ‰¬÷ ±ÎT›_ »ı. ¤√‰Îfi ¿ÚWHÎfiı ‹ÎÀı
⁄Ì…\_ ¿˘¥ Á_⁄˘‘fi ±ıÀ·Ì ‰Îfl ±ÎT›_ fi◊Ì. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ±…\˝fifi_ “’Î◊˝” fi΋ CÎb_ Ï≠› Ë÷_.
±ıÀ·ı ¤√‰Îfi ±fiı ±…\˝fi ’flV’flfiÌ ‰Î÷«Ì÷‹Î_ ±ı
fi΋˘ ·ı÷Î Ë÷Î ±fiı ±ı ‰Î÷ ·˘¿˘‹Î_ ’HÎ ≠ÏÁ©
Ë÷Ì. ±Î ºÏp±ı Á_…›ı √Ì÷ÎfiÎ ±_÷ı “¿ÚWHΔ ±fiı “’Î◊˝”
fi΋fi˘ µS·ı¬ ¿›˘˝ »ı ó “›hÎ ›˘√ırfl— ¿ÚWH΢ ›hÎ
’Î◊˘˝ ‘fi‘˝fl—” (±. 18/78).
K≤÷flÎpˇı ’Ëı·Î_ “Á‹‰ı÷Î ››IÁ‰—” ¿èÎ_ Ë÷_ ±fiı
±ËŸ ±…\˝fiı ’HÎ “››IÁ_ Á‹’„V◊÷‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı, ’fl_÷
⁄_fiıfiÌ ºÏp‹Î_ CÎH΢ Œıfl »ı. K≤÷flÎpˇfiÌ ºÏp‹Î_ ÷˘ ÿ›˘˝‘fi
‰√ıflı ‹ÎhÎ ’h΢ »ı ±fiı ›Ï‘„WÔÃfl ‰√ıflı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢
»ı ó ±ı‰˘ ¤ıÿ »ı; ±ıÀ·ı K≤÷flÎpˇı I›Î_ “‹Î‹¿Î—” ±fiı
“’ÎHՉΗ” ¿èÎ_ »ı. ’fl_÷ ±…\˝fifiÌ ºÏp‹Î_ ±ı ¤ıÿ¤Î‰
fi◊Ì; ±Î◊Ì ±…\˝fiı ±ËŸ “V‰…fi‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı, …ı‹Î_ ⁄_fiı
’Z΢fiÎ ·˘¿˘ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı K≤÷flÎpˇfiı
÷˘ ›©‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ’h΢fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì ¤› »ı,
¢¿ »ı; ’fl_÷ ±…\˝fifiı ⁄_fiı ÷flŒfiÎ_ ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ
±ÎÂ_¿Î◊Ì Â˘¿ ◊¥ flè΢ »ı, ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ÷flŒfiÎ ¿˘¥
’HÎ ‹flı ’HÎ ±ı ±_÷ı »ı ÷˘ ±‹ÎflÎ … ¿<À<_⁄Ì.
±I›Îfl Á‘Ì “ºpÔ˚‰Î” ’ÿ hÎHÎ ‰Îfl ±ÎT›_ »ıó “ºp˚‰Î
÷ ’ÎHÕ‰ÎfiÌ¿‹Ô”˚ (±. 1/2), “T›‰„V◊÷ÎLºp˚‰Î ‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ”˚
(±. 1/20) ±fiı ±ËŸ “ºp˚‰ı‹_ V‰…fi‹Ô˚” (±. 1/28).
óáó
±‰V◊Î÷‹˚Ô = ∂¤˘ flËı‰Îfiı
« = ’HÎ
fi Â@fi˘Ï‹ = Á‹◊˝ fi◊Ì.
±Î hÎHÎıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fifi_ Ωı‰_ ÷˘ ±ı¿ …
Ω÷fi_ flèÎ_ ±◊ν÷Ô˚ ÿ›˘˝‘fifi˘ ÷˘ ›©fi˘ … ±ı¿ ¤Î‰ flè΢;
’fl_÷ ±…\˝fifi_ Ωı‰Îfi_ ⁄ı ≠¿Îflfi_ Ë÷_. ’Ëı·Î_ ÷˘ ±…\˝fi
K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢fiı Ωı¥fiı ÂÒflÎ÷fi‹Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ›© ‹ÎÀı
‘fiW› µÃΉÌfiı ∂¤Î ◊¥ Ω› »ı ±fiı ˉı V‰…fi˘fiı Ωı¥fiı
¿Î›fl÷Îfiı ‰Â ◊¥ flèÎÎ »ı, ›©◊Ì µ’fl÷ ◊¥ flèÎÎ »ı
±fiı ±ı‹fiÎ ËÎ◊‹Î_◊Ì ‘fiW› Áfl¿Ì flèÎ_ »ı.
“ÁÌÿ„L÷ ‹‹ √ÎhÎÎÏHÎ.... ¤˛‹÷̉ « ‹ı ‹fi—” ó
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›©fiÎ_ ¤Îω ’ÏflHÎ΋fiΠω«Îfl◊Ì g«÷Î
◊¥ flËÌ »ı, ÿ—¬ ◊¥ flèÎ_ »ı. ±ı g«÷Î ±fiı ÿ—¬fiÌ
±Áfl ±…\˝fifiÎ ±Î¬Î ÂflÌfl µ’fl ’ÕÌ flËÌ »ı. ±ı ±Áflfiı
±…\˝fi V’p ÂOÿ˘‹Î_ ¿ËÌ flèÎÎ »ı, ¿ı ‹ÎflÎ ÂflÌflfiÎ_ ËÎ◊,
’√, ‹˘œ<_ ‰√ıflı ±ı¿ı±ı¿ ±_√ (±‰›‰) ÏÂÏ◊· ◊¥ flèÎÎ_
»ı. ‹˘œ<_ Á¿Î¥ flèÎ_ »ı, …ı◊Ì ⁄˘·‰Îfi_ ’HÎ ‹U¿ı· ⁄fiÌ
flèÎ_ »ı! ±Î¬_ ÂflÌfl ◊fl◊fl ¿o’Ì flèÎ_ »ı! ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_
… v‰Î_ÀÎ_ ∂¤Î_ ◊¥ flèÎÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‹√˛ ÂflÌfl‹Î_ fl˘‹Î_«
◊¥ flè΢ »ı! …ı √Î_Õ̉ ‘fiW›fiÌ ’HλfiÎ Ào¿Îfl◊Ì ÂhÎ±˘
¤›¤Ì÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı … √Î_Õ̉ ‘fiW› ±Î…ı ‹ÎflÎ
ËÎ◊‹Î_◊Ì Áfl¿Ì flèÎ_ »ı. I‰«Î‹Î_ ó ±Î¬Î ÂflÌfl‹Î_
⁄‚÷flÎ ◊¥ flËÌ »ı.1 ‹Îv_ ‹fi ¤‹Ì flèÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚
‹Îflı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±ı ’HÎ ÁÒ{÷_ fi◊Ì! ±ËŸ
flHΤÒÏ‹‹Î_ fl◊ µ’fl ∂¤˘ flËı‰Î‹Î_ ’HÎ Ë_ ±Á‹◊˝ ⁄fiÌ
flè΢ »\_. ±ı‰_ ·Î√ı »ı ¿ı Ë_ ‹ÒE»Î˝‹Î_ ±Î‰Ìfiı √⁄ÕÌ ’ÕÌÂ!
±Î‰Î ±fi◊˝ ¿flfiÎflÎ ›©‹Î_ ∂¤Î flËı‰_ ±ı ’HÎ ΩHÎı
±ı¿ ’Î’ ˢ› ±ı‹ …HÎÎ¥ flèÎ_ »ı.

Á_⁄_‘ — ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ ¢¿◊Ì µI’LÔfi ◊›ı·Î_ ±Îà ϫé˘fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ±…\˝fi
¤Îω ’ÏflHÎ΋fiı ÿÂν‰fiÎflΠ¿<fi˘fiÌ ºÏp±ı ›© ¿fl‰_ ±ı ±›˘B› »ı ±ı‹ ÿÂν‰ı »ı.

ÏfiÏ‹kÎÎÏfi « ’U›ÎÏ‹ ω’flÌ÷ÎÏfi ¿ı‰ –– 31––

fi « lı›˘ûfi’U›ÎÏ‹ ËI‰Î V‰…fi‹Îˉı –– 31––
1. Ï«L÷Î Ï«÷ÎÁ‹Î èÎ@÷Î Ï⁄Lÿ‹ÎhÎ_ ωÂıÊ÷— – Á∞‰_ ÿË÷ı Ï«L÷Î Ïfi∞˝‰_ ÿË÷ı Ï«÷Î ––
“g«÷Îfiı Ï«÷Î Á‹Îfi ¿ËÌ »ı, ÷ı‹Î_ ‹ÎhÎ ±ı¿ … g⁄ÿ ‰‘Îflı »ı. g«÷Î ∞‰÷Î ’vÊfiı ⁄΂ı »ı ±fiı Ï«÷Î ‹flı·Î ’vÊfiı
⁄΂ı »ı.
26 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

¿ı‰ = Ëı ¿ı‰! (Ë_) ’U›ÎÏ‹ = Ωı™ »\_ (±fiı) lı›— = ¿S›ÎHÎ

ÏfiÏ‹kÎÎÏfi = ·ZÎH΢ (Â¿fi˘)fiı ±Îˉı = ›©‹Î_ « = ’HÎ
« = ’HÎ V‰…fi‹Ô˚ = V‰…fi˘fiı fi = fi◊Ì
ω’flÌ÷ÎÏfi = ±‰‚Î_ … ËI‰Î = ‹ÎflÌfiı ±fi’U›ÎÏ‹ = Ωı÷˘.
ÀÌ¿Î ó “ÏfiÏ‹kÎÎÏfi « ’U›ÎÏ‹ ω’flÌ÷ÎÏfi ¿ı‰” ⁄flÎ⁄fl ◊›Î fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ËηfiÎ ±fiı ±√εfiÎ ±ı
ó Ëı ¿ı‰! Ë_ ¿<fi˘fiı1 ’HΠω’flÌ÷ … Ωı¥ flè΢ ⁄_fiı› ¿<fi˘ ÷flŒ fi…fl fiά_ »\_, ÷˘ ‹fiı ±ı ⁄_fiı› ¿<fi˘
»\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î›˝fiÌ Âw±Î÷‹Î_ ‹fi‹Î_ ω’flÌ÷ ±◊ν÷Ô˚ ¤Îω ±ÏfipfiÎ … ÁÒ«¿ …HÎΛ »ı.
…ıÀ·˘ ‰‘Îflı µIÁÎË (ËÊ˝) ˢ› »ı, ±ı µIÁÎË ÷ı ¿Î›˝fiı “fi « lı›˘ûfi’U›ÎÏ‹ ËI‰Î V‰…fi‹Îˉı” ó ›©‹Î_
±ıÀ·_ … ÏÁ© ¿flfiÎfl˘ ⁄fiı »ı. ’fl_÷ ¿Î›˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄̱˘fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ±‹fiı ¿˘¥ ·Î¤ ◊Âı ó
… Ωı µIÁÎˤ_√ ◊¥ …‰Î› »ı, ‹fi‹Î_ ±›˘B› ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì. ±Î ›©fiÎ Œ‚V‰w’ı ±‹Îflı ‹ÎÀı
Á_¿S’ω¿S’ ∂Ã÷Î flËı »ı, ÷˘ ±ı ¿Î›˝fi_ ’ÏflHÎ΋ ÁÎv_ ±Î ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿ ó ⁄_fiı› ¤·_ ¿flfiÎflÎ ⁄fiı ±ı‹
fi◊Ì ±Î‰÷_. ±ı … ¤Î‰◊Ì ±…\˝fi ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ±I›Îflı …HÎÎ÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fi˘ fiΠ¿flı »ı,
‹ÎflÎ ÂflÌfl‹Î_ ±‰›‰˘ œÌ·Î ’Õ‰Î, ‘˛ΩflÌ ±Î‰‰Ì, ‹˘œ<_ ÷ı ±I›_÷ ’Î’Ì Ë˘› »ı. ±Î◊Ì ¿<‚fi˘ fiΠ¿fl‰Î◊Ì ±‹fiı
Á¿Î‰_ ‰√ıflı …ı ·ZÎH΢ ÿı¬Î¥ flèÎÎ_ »ı, ÷ı T›„@÷√÷ ¿<fi˘ ’Î’ … ·Î√Âı, …ıfiı ’ÏflHÎ΋ı ±‹Îflı fifl¿‹Î_ …‰_ ’ÕÂı.
’HÎ ›˘B› ◊¥ flèÎÎ fi◊Ì.2 ±ı ÏÁ‰Î› ±Î¿Î‹Î_◊Ì ±Î f·˘¿‹Î_ “ÏfiÏ‹kÎÎÏfi ’U›ÎÏ‹” ó ±fiı “lı›—
µS¿Î’Î÷ ◊‰˘, ¿Á‹›ı √˛ËHÎ ◊‰_, ‘fl÷Ì¿o’ ◊‰˘, ±fi’U›ÎÏ‹” ó3 ±Î ⁄ı ‰Î@›˘◊Ì ±…\˝fi ±ı ¿Ëı‰Î ‹Î√ı
’Â’ZÎ̱˘ ¶ÎflÎ ¤›_¿fl ⁄˘·Ì ⁄˘·‰Ì, «_ƒ‹Î‹Î_ flËı·˘ »ı ¿ı Ë_ ¿<fi˘ Ωı™ ±◊‰Î Ω÷ı ω«Îfl ¿v_, ⁄_fiı› flÌ÷ı
¿Î‚˘ ÿÎ√ ΩHÎı …÷˘ flè΢ ˢ›, ‰Îÿ‚˘‹Î_◊Ì ·˘ËÌfi˘ ›©fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ ±‹Îflı ‹ÎÀı ÷ı‹ …
‰flÁÎÿ ’Õ‰˘ ‰√ıflı …ı ¿<fi˘ ±√ε ◊›Î »ı, ÷ı ’HÎ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ÏË÷¿Îfl¿ fi◊Ì …HÎÎ÷_.
óáó

Á_⁄_‘ — …ı‹Î_ Â¤ ¿<fi ÿı¬Î÷Î fi◊Ì ±fiı lı› ’HÎ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì, ±ı‰˘ ±Ïfip ¿flfiÎfl˘ ω…›
‹ı‚‰‰ÎfiÌ ±ÏfiE»Î ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ≠√À ¿flı »ı.

fi ¿Î∆˚ZÎı ω…›_ ¿ÚWHÎ fi « flÎF›_ Á¬ÎÏfi « –– 32––

Ï¿o fi˘ flÎF›ıfi √˘Ï‰Lÿ g¿ ¤˘√ˆ∞˝Ï‰÷ıfi ‰Î –– 32––
¿ÚWHÎ = Ëı ¿ÚWHÎ! (Ë_) « (fi) = ±fiı fi Ï¿‹Ô˚ = ¢ ·Î¤?
fi = fi (÷˘) Á¬ÎÏfi = Á¬ (’HÎ ≥E»\_ ¤˘√ˆ— = ¤˘√˘◊Ì (¢
ω…›‹Ô˚ = ω…› »\)_ ·Î¤?)
¿Î∆˚ZÎı = ≥E»\_ »\_ √˘Ï‰Lÿ = Ëı √˘Ï‰_ÿ! ‰Î = ±◊‰Î
fi = fi fi— = ±‹Îflı (±Î‰Î) ∞ω÷ıfi = ∞‰fi◊Ì (’HÎ)
flÎF›‹Ô˚ = flÎF› (≥E»\_ »\_) flÎF›ıfi = flÎF›◊Ì Ï¿‹Ô˚ = ¢ ·Î¤?

1. …ıÀ·Î ’HΠ¿<fi˘ ◊Λ »ı, ÷ı ¿˘¥ ÁÎflÌ ¿ı ¬flÎ⁄ CÎÀfiÎ ⁄fi‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ ◊÷Î fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¿˘¥ CÎÀfiÎfiÎ Ïfi‹Î˝÷Î
fi◊Ì Ë˘÷Î, ’fl_÷ ¤Îω CÎÀfiÎfiÎ Á_¿ı÷˘ ±Î’fiÎflΠˢ› »ı. ¿<fi ⁄÷Ή‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎÌ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿<fi˘fiı ⁄÷Ή÷Î_ fi◊Ì;
’fl_÷ ±ı‹fiÌ V‰Î¤Îω¿ «ıpÎ◊Ì Â¿<fi˘ ÁÒÏ«÷ ◊Λ »ı.
2. Ωı¿ı ±…\˝fi ÂflÌfl‹Î_ ◊fiÎflÎ_ ·ZÎH΢fiı ’HΠ¿<fi ‹ÎfiÌ flèÎÎ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ¿<fi˘ fi◊Ì. ±ı ÷˘ ¢¿fiı ¿ÎflHÎı
≥„Lƒ›˘, ÂflÌfl, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_ ◊fiÎfl ω¿Îfl˘ »ı.
3. ±ËŸ “’U›ÎÏ‹” Ïø›Î ¤Ò÷¿Î‚fiÎ ±fiı ‰÷˝‹Îfi¿Î‚fiΠ¿<fi˘fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±fiı “±fi’U›ÎÏ‹” Ïø›Î ¤Ï‰W›fiÎ ’ÏflHÎ΋fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_
±Î‰Ì »ı.
f·˘¿ 33, 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 27

ÀÌ¿Î ó “fi ¿Î∆Ô˚ZÎı ω…›_ ¿ÚWHÎ fi « flÎF›_ Á¬ÎÏfi ¤˘√‰÷Î √‹ı ÷ıÀ·Î_›ı ‰Ê˘˝ Á‘Ì ∞‰÷Î flË̱ı, ÷˘’HÎ
«” ó ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı ›©‹Î_ ±‹Îfl˘ ω…› ◊¥ Ω›, ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ±‹fiı Â_ ·Î¤? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı ω…›,
ω…› ◊‰Î◊Ì Á‹√˛ M≤J‰Ì µ’fl ±‹Îv_ flÎF› …¥ ◊Âı, flÎF› ±fiı ¤˘√ I›Îflı … Á¬ ±Î’Ì Â¿ı »ı, ¿ı F›Îflı
±Ï‘¿Îfl ◊¥ …Âı. M≤J‰Ìfi_ flÎF› ‹‚‰Î◊Ì ±‹fiı ±fiı¿ ‹fi‹Î_ ±ıfiÌ ¿Î‹fiΠˢ›, ±ı Ï≠› ·Î√÷_ ˢ› ±fiı ±ıfi_
Ω÷fiÎ_ Á¬ ‹‚Âı. ’fl_÷ ±ı ’ˆ¿Ì Ë_ ¿Â_ … ≥E»÷˘ fi◊Ì ‹Ëk‰ ˢ›. ’fl_÷ ±‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ÷˘ ±ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ …
±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ω…›, flÎF› ¿ı Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ fi◊Ì. fi◊Ì. ±Î◊Ì ±ı ±‹fiı Â_ Á¬ ±Î’Ì Â¿ı? ±Î ¿<À<_⁄̱˘fiı
“g¿ fi˘ flÎF›ıfi √˘Ï‰Lÿ g¿ ¤˘√ˆ∞˝Ï‰÷ıfi ‰Î” ó ‹ÎflÌfiı ±‹ÎflÌ ∞‰‰ÎfiÌ ’HÎ ≥E»Î fi◊Ì; ¿ı‹¿ı F›Îflı
F›Îflı ±‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ (ω…›, flÎF› ±fiı ±‹ÎflÎ ¿<À<_⁄̱˘ ‹flÌ …Âı I›Îflı ±ı flÎF› ±fiı ¤˘√
Á¬fiÌ) ¿Î‹fiÎ … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì √‹ı ÷ıÀ·_› ‹˘À<_ flÎF› ¿˘fiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰Âı? flÎF›, ¤˘√ ‰√ıflı ÷˘ ¿<À<_⁄fiı ‹ÎÀı
¿ı‹ fi ‹‚Ì Ω›, ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì ±‹fiı Â_ ·Î¤? √‹ı ˢ› »ı, ’HÎ F›Îflı ±ı … ‹flÌ …Âı, ÷˘ ±ı‹fiı ¿˘HÎ
÷ıÀ·Î›ı Á_ÿfl Á_ÿfl ¤˘√˘ ‹‚Ì Ω› ’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ±‹fiı ¤˘√‰Âı? ¤˘√‰‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ÿÒfl flËÌ, ∂·À<_ ±‹fiı
Â_ ·Î¤? ±◊‰Î ¿<À<_⁄̱˘fiı ‹ÎflÌfiı ±‹ı flÎF›fi_ Á¬ ‰‘Îflı g«÷Î ◊Âı, ¢¿ ◊Âı!
óáó
Á_⁄_‘ — ±…\˝fi ω…› ‰√ıflı ¿ı‹ ≥E»÷Î fi◊Ì, ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›ıÊ΋◊ıÛ ¿Î∆˚ÏZÎ÷_ fi˘ flÎF›_ ¤˘√Η Á¬ÎÏfi « –– 33––
÷ ≥‹ıû‰„V◊÷Î ›©ı ≠ÎHÎÎ_VI›@I‰Î ‘fiÎÏfi « –– 33––
›ıÊ΋Ô˚ = …ı‹fiÎ « = ±fiı ‘fiÎÏfi = ‘fifiÌ
±◊ıÛ = ‹ÎÀı Á¬ÎÏfi = Á¬fiÌ « = ±fiı
≠ÎHÎÎfiÔ˚ = ≠ÎH΢fiÌ ±ÎÂÎfi˘
fi— = ±‹ı ¿Î∆˚ÏZÎ÷‹Ô̊ = ≥E»Î »ı, I›@I‰Î = I›Î√ ¿flÌfiı
flÎF›‹Ô˚ = flÎF›, ÷ı = ÷ı (…) ›©ı = ›©‹Î_
¤˘√Η = ¤˘√ ≥‹ı = ±Î ·˘¿˘ ÷˘ ±‰„V◊÷Η = ∂¤Î »ı!
ÀÌ¿Î ó “›ıÊ΋◊ı˝ ¿ÎÏ∆Ô˚ZÎ÷_ fi˘ flÎF›_ ¤˘√Η Á¬ÎÏfi ≠ÎH΢fi˘ ‹˘Ë ¿ı fi◊Ì ‘fifiÌ I≤WHÎÎ; ±‹ı ⁄ı¿ ‹flÌ
«” ó ±‹ı flÎF›, Á¬, ¤˘√ ‰√ıflı …ı ¿o¥ ≥E»Ì±ı »Ì±ı, …¥±ı, ’HÎ ›©‹Î_◊Ì ËÃÌÂ_ fiÏË. Ωı ±Î ⁄‘Î ‹flÌ …
÷ı ⁄‘_ ’˘÷ÎfiÎ T›„@÷√÷ Á¬fiı ‹ÎÀı ≥E»÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ …Âı, ÷˘ ’»Ì ±‹Îflı flÎF› ¿˘fiÎ ‹ÎÀı Ωı¥±ı? Á¬
±Î ¿<À<_⁄̱˘, ≠ı‹Ì±˘, Ï‹h΢ ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı … ≥E»Ì±ı ¿˘fiÎ ‹ÎÀı Ωı¥±ı? ‘fi ¿˘fiÎ ‹ÎÀı Ωı¥±ı? ±◊ν÷Ô˚ ±Î
»Ì±ı. ±Î«Î›˘˝, Ï’÷α˘, Ï’÷΋ˢ, ’h΢ ‰√ıflıfiı Á¬ ⁄‘ÎfiÌ ≥E»Î ±‹ı ¿˘fiÎ ‹ÎÀı ¿fḻı?
±fiı ±Îfl΋ ’ˢӫı, ±ı‹fiÌ Áı‰Î ◊¥ ¿ı, ±ı ≠ÁLÔfi “≠ÎHÎÎ_VI›@I‰Î ‘fiÎÏfi «”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘
flËı - ±ıfiı ‹ÎÀı … ±‹ı ›© ¿flÌfiı flÎF› ·ı‰Î ≥E»Ì±ı ≠ÎH΢fiÌ ±fiı ‘fifiÌ ±ÎÂÎfiı »˘ÕÌfiı ∂¤Î »ı ±◊ν÷Ô˚
»Ì±ı, ¤˘√Á΋√˛Ì ±ı¿ÃÌ ¿fl‰Î ‹Î√̱ı »Ì±ı. ±‹ı ∞‰÷Î flËÌÂ_ ±fiı ±‹fiı ‘fi ‹‚Âı - ±ı‰Ì ≥E»Îfiı
“÷ ≥‹ıû‰„V◊÷Î ›©ı ≠ÎHÎÎ_VI›@I‰Î ‘fiÎÏfi «” ó »˘ÕÌfiı ÷ı±˘ ∂¤Î »ı. Ωı ±ı‹fiı ≠ÎH΢fiÌ ±fiı ‘fifiÌ
’fl_÷ ±ı … ±Î ÁC΂ı-ÁC΂Π’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fiÌ ±fiı ‘fifiÌ ≥E»Î ˢ÷, ÷˘ ÷ı±˘ ‹fl‰Î ‹ÎÀı ›©‹Î_ ¿ı‹ ∂¤Î flËı÷?
±ÎÂÎ I›∞fiı ›© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±‹ÎflÌ Á‹ZÎ flHΤÒÏ‹‹Î_ ±Î◊Ì ±ËŸ ≠ÎHÎ ±fiı ‘fifi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı‹fiÌ
∂¤Î »ı. ±ı‹HÎı ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı ¿ı, fi◊Ì ±‹fiı ±ÎÂÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ … »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — …ı‹fiı ‹ÎÀı ±‹ı flÎF›, ¤˘√˘ ±fiı Á¬ ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ÷ı ·˘¿˘ ¿˘HÎ »ı ó ±ıfi_ ‰Hνfi ±…\˝fi
±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.
±Î«Î›Î˝— Ï’÷fl— ’hÎÎV÷◊ˆ‰ « Ï’÷΋ËΗ –– 34––
‹Î÷·Î— rÂflΗ ’˙hÎΗ U›Î·Î— ÁQ⁄„L‘fiV÷◊Î –– 34––
28 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

±ı÷ίΠËL÷Ï‹E»ÎÏ‹ CÔfi÷˘ûÏ’ ‹‘ÁÒÿfi –– 35––

±Ï’ hΈ·˘@›flÎF›V› Ëı÷˘— g¿ fi ‹ËÌ¿Ú÷ı –– 35––
±Î«Î›Î˝—1 = √fl…Ô fi˘, …ıÀ·Î ’HÎ) (‹fiı)
Ï’÷fl— = Ï’÷Î, ÁQ⁄„L‘fi— = Á_⁄_‘̱˘ »ı ÷ı hΈ·˘@›flÎF›V›= hÎHÎı ·˘¿fi_ flÎF›
’hÎΗ, « = ’h΢ ±fiı (‹ÎflÎ ’fl) Ëı÷˘— = ‹‚÷_ ˢ›
÷◊Î, ±ı‰ = ÷◊Î CÎ#÷— = ≠ËÎfl ¿fl‰Î ±Ï’ = ÷˘ ’HÎ (Ë_ ±Î
Ï’÷΋ËΗ = Ï’÷΋Ë, ±Ï’ = »÷Î_ ’HÎ (Ë_) ⁄‘Îfiı ‹Îfl‰Î
‹Î÷·Î— = ‹Î‹Î, ±ı÷ÎfiÔ̊ = ±Î ⁄‘Îfiı ≥E»÷˘ fi◊Ì)
rÂflΗ = ÁÁflÎ, ËL÷‹˚Ô = ËHΉΠfi = ’»Ì
’˙hÎΗ = ’˙h΢, fi = fi◊Ì ‹ËÌ¿Ú÷ı = M≤J‰ÌfiÎ ‹ÎÀı ÷˘
U›Î·Î— = Á΂Π≥E»ÎÏ‹ = ≥E»÷˘, (±fiı) Ë_ ±Î‹fiı ‹Îv_ …
÷◊Î = ÷◊Î (⁄ÌΩ ⁄‘Î Ëı ‹‘ÁÒÿfi = Ëı ‹‘ÁÒÿfi! Ï¿‹Ô˚ = ÂÎ ‹ÎÀı?
ÀÌ¿Î ó [¤√‰Îfi ±Î√‚ Á˘‚‹Î ±K›Î›fiÎ ¿fl‰Î ≥E»ı ÷˘’HÎ Ë_ ‹ÎflÎ ±ÏfipfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ‹ÎÀı ø˘‘‹Î_
±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿ËıÂı ¿ı ¿Î‹, ø˘‘ ±fiı ·˘¤ - ±Î ±Î‰Ìfiı ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î ≥E»÷˘ fi◊Ì. Ωı ±ı ’˘÷ÎfiÌ ≥p
hÎHÎı› fifl¿fiÎ ÿfl‰ÎΩ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ ¿Î‹fiÎfiÎ_ … ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı flÎF›fiÎ ·˘¤fiı ‰Â ◊¥fiı ‹fiı ‹Îfl‰Î ≥E»ı,
±ı hÎHÎ w’˘ »ı. ±Î hÎHÎı› ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘, T›„@÷±˘ ÷˘’HÎ Ë_ ‹ÎflÌ ≥p ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ·˘¤fiı ‰Â ◊¥fiı ±ı‹fiı
‰√ıflıfiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ¿Î‹ ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfl‰Î ≥E»÷˘ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ø˘‘ ±fiı ·˘¤‹Î_
¿Î‹fiÎfiÌ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ïø›Î±˘ ˢ› »ı ó ≥pfiÌ ≠΄MÔ÷ ±Î‰Ì …¥fiı ‹Îflı fifl¿fi˘ ÿfl‰ÎΩı Ωı‰˘ fi◊Ì.
±fiı ±ÏfipfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ. ±ı ’ˆ¿Ì ≥pfiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ⁄ı ±ËŸ ⁄ı ‰Îfl “±Ï’” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±…\˝fifi˘
≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı - Á_√˛Ë ¿fl‰˘ ±fiı Á¬ ¤˘√‰‰_. Á_√˛ËfiÌ ±Î› ±ı‰˘ »ı ¿ı ±ı‹fiÎ V‰Î◊˝‹Î_ Ë_ ωCÔfi … fi fiά_
≥E»Îfi_ fi΋ “·˘¤” »ı ±fiı Á¬ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi_ ÷˘ ±ı ‹fiı ‹ÎflÂı … ÂÎ ‹ÎÀı? »÷Î_ ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı “’Ëı·Î_
fi΋ “¿Î‹” »ı. ±ÏfipfiÌ ÏfiT≤Ïk΋Î_ ωCÔfi ’Õ‰Î◊Ì “ø˘‘” ±ÎHÎı (±Î ‹ÎHÎÁı) ±‹ÎflÎ V‰Î◊˝‹Î_ ωCÔfi fiÎA›_ »ı”
±Î‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√˘fiÌ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi ±ı‰Î ω«Îfl◊Ì ±ı ‹ÎflÎ ÂflÌflfi˘ fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı ≠T≤kÎ
fiάfiÎflα˘ µ’fl ±◊‰Î ±‹Îv_ ±Ïfip ¿flfiÎflα˘ µ’fl ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ (CÔfi÷˘ûÏ’) Ë_ ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î ≥E»÷˘
±fiı ±‹ÎflÎ ÂflÌflfi˘ fiΠ¿flfiÎflα˘ µ’fl ø˘‘ ±Î‰ı fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ‹fiı hÎHÎı› ·˘¿fi_ flÎF›
»ı, …ı◊Ì ±Ïfip ¿flfiÎflα˘fi˘ fiΠ¿fl‰ÎfiÌ Ïø›Î ◊Λ ‹‚Ì Ω›, ±ıfiÌ ÷˘ Á_¤Î‰fiÎ »ı … fiÏË, »÷Î_ ‹ÎfiÌ
»ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ›©‹Î_ ‹fiW›fiÌ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ … ·¥±ı ¿ı ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ‹fiı hÎHÎı ·˘¿fi_ flÎF› ‹‚‰Îfi_
≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı - ±ÏfipfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiΠˢ›, ÷˘’HÎ (±Ï’ hΈ·˘@›flÎF›V› Ëı÷˘—) Ë_ ±ı‹fiı
“ø˘‘fiı” ÁŒ‚ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ±fiı ≥pfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ‹Îfl‰Î ≥E»÷˘ fi◊Ì.
±◊ν÷Ô˚ “·˘¤”fiÌ ’ÒÏ÷˝ ‹ÎÀı. ’fl_÷ ±…\˝fi ±ËŸ ±ı ⁄LÔfiı “‹‘ÁÒÿfi”2 Á_⁄˘‘fifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’ ÷˘
‰Î÷˘fi˘ ÏfiÊı‘ ¿flÌ flèÎÎ »ı.] flÎZÎÁ˘fiı ‹ÎflfiÎflÎ »˘, ’HÎ ±Î ƒ˘HÎ ‰√ıflı ±Î«Î›˝ ±fiı
“±Î«Î›Î˝— Ï’÷fl—........... g¿ fi ‹ËÌ¿Ú÷ı” ó Ωı ¤ÌW‹ ‰√ıflı Ï’÷Î‹Ë ¿o¥ flÎZÎÁ˘ ◊˘ÕÎ … »ı, …ı◊Ì Ë_
±‹ÎflÎ ±Î ¿<À<_⁄Ì…fi˘ ’˘÷ÎfiÎ ±ÏfipfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ‹ÎÀı ±ı‹fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿v_? ±ı ÷˘ ±‹ÎflÎ CÎHÎÎ …
ø˘‘‹Î_ ±Î‰Ìfiı ‹ÎflÎ µ’fl ≠ËÎfl ¿flÌfiı ‹Îfl˘ ‰‘ ’HÎ fi∞¿fiÎ ¬ÎÁ Á_⁄_‘̱˘ »ı.
1. »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Ï’I≤fi◊ Ï’÷΋ËÎfiÔ˚.......” ¿ËÌfiı Á˙≠◊‹ Ï’÷α˘ ±fiı Ï’÷΋ˢfiÎ_ fi΋˘ ·ı‰Î›Î_ »ı, ±fiı ±ËŸ “±Î«Î›Î˝—
Ï’÷fl—......” ¿ËÌfiı Á˙≠◊‹ ±Î«Î›˘˝fiÎ_ fi΋ ·ı‰Î›Î_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı I›Î_ ÷˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıËfi_ ≠ΑÎL› »ı, ±ıÀ·ı I›Î_
Ï’÷Îfi_ fi΋ Á˙≠◊‹ ·Ì‘_ »ı; ±fiı ±ËŸ fiÏË ‹Îfl‰Îfi˘ ωʛ «Î·Ì flè΢ »ı, ‹ÎÀı ±ËŸ Á˙≠◊‹ ±ÎÿflHÎÌ› ’ÒF› ±Î«Î›˘˝-
√v…fi˘fiÎ_ fi΋˘ ·Ì‘Î_ »ı, ¿ı …ı±˘ ∞‰fiÎ ‹˘ÀÎ ÏË÷ıE»\ ˢ› »ı.
2. “‹‘” fi΋fiÎ flÎZÎÁfiı ‹Îfl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfifi_ fi΋ “‹‘ÁÒÿfi” ’Õu_ Ë÷_.
f·˘¿ 36] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 29

“±Î«Î›Î˝—” ó ±Î ¿<À<_⁄̱˘‹Î_ …ı ƒ˘HÎΫΛ˝ ‰√ıflı ’Õı, ’fl_÷ ±ı‹fiı Á¬ ‹‚ı, ±Îfl΋ ‹‚ı, ±ı‹fiÌ Áı‰Î ◊Λ.
ÁÎ◊ı ±‹Îflı ωzÎfi˘ ±fiı ¿S›ÎHÎfi˘ Á_⁄_‘ »ı, ±ı‰Î ’ÒF› “‹Î÷·Î—” ó …ı ±‹ÎflÎ ‹Î‹Î±˘ »ı, ÷ı±˘ ±‹Îv_
±Î«Î›˘˝fiÌ ‹Îflı Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı ¿ı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ·ÕÎ¥ ’ηfi-’˘ÊHÎ ¿flfiÎflÌ ‹Î÷α˘fiÎ … ¤Î¥±˘ »ı. ±Î◊Ì
¿fl‰Ì Ωı¥±ı? ±Î«Î›˝fiÎ_ «flH΢‹Î_ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ÷ı±˘ ‹Î÷α˘fiÌ …ı‹ … ’ÒF› √HÎΉΠΩı¥±ı.
±fiı ’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fiı ’HÎ Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı‰Î Ωı¥±ı. ±ı “rÂflΗ” ó ±Î …ı ±‹ÎflÎ ÁÁflα˘ »ı, ±ı ‹ÎflÌ
… ±‹Îflı ‹ÎÀı ›˘B› »ı. ±fiı ‹ÎflÎ ¤Î¥±˘fiÌ ’IÔfi̱˘fiÎ ’ÒF› Ï’÷Îḻ˘ »ı.
“Ï’÷fl—” ó ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì …ı Ï’÷Î ‰√ıflı ·˘¿˘ ±Î◊Ì ÷ı±˘ ±‹Îflı ‹ÎÀı ’HÎ Ï’÷Î Á‹Îfi … »ı. ±ı‹fiı
»ı, ±ı‹fi_ … ÷˘ w’ ±Î ±‹Îv_ ÂflÌfl »ı. ÂflÌfl◊Ì ±ı‹fi_ Ë_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfl‰Î ≥E»\_?
V‰w’ ˢ‰Î◊Ì ±‹ı ø˘‘ ±◊‰Î ·˘¤‹Î_ ŒÁÎ¥fiı ±‹ÎflÎ “’˙hÎΗ” ó ±‹ÎflÎ ’h΢fiÎ …ı ’h΢ »ı, ±ı ÷˘ ’h΢◊Ì
±ı Ï’÷α˘fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfḻı? ’HÎ ‰‘Îflı ’ηfi’˘ÊHÎ ¿fl‰Î ›˘B› »ı.
“’hÎΗ” ó ±‹ÎflÎ ±fiı ±‹ÎflÎ ¤Î¥±˘fiÎ …ı ’h΢ “U›Î·Î—” ó ±‹ÎflÎ …ı Á΂α˘ »ı, ÷ı±˘ ’HÎ
»ı. ±ı ÷˘ Ëo‹ıÂÎ_ ’ηfi ¿fl‰Î ›˘B› »ı. ±ı ±‹ÎflÌ ±‹ÎflÌ ’Ifi̱˘fiÎ ‰ËηΠ¤Î¥±˘ »ı. ±ı‹fiı ’HÎ ¿ı‰Ì
ωv© ¿˘¥ ¿Î‹ ¿flÌ ’HÎ ⁄ıÁı, ÷˘’HÎ ±ı‹fi_ ’ηfi flÌ÷ı ‹Îfl‰Î‹Î_ ±Î‰ı?
¿fl‰_ ±ı … ±‹Îfl˘ ‘‹˝ »ı. “ÁQ⁄„L‘fi—” ó ±Î …ıÀ·Î Á_⁄_‘̱˘ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
“Ï’÷΋ËΗ” ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı Ï’÷΋ˢ »ı, ±ı flèÎÎ »ı ±fiı ±ı‹fiÎ µ’flÎ_÷ ’HÎ …ıÀ·Î ’HÎ Á_⁄_‘̱˘
F›Îflı ±‹ÎflÎ Ï’÷Î∞fiÎ ’HÎ ’ÒF› »ı, ÷˘ ±‹Îflı ‹ÎÀı »ı, ±ı‹fi_ ’ηfi’˘ÊHÎ ±fiı Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı ¿ı ±ı‹fiı
÷˘ ’fl‹ ’ÒF› … »ı. ±ı ±‹fiı ŒÀ¿ÎflÌ Â¿ı »ı, ±‹fiı ‹Îfl‰Î Ωı¥±ı? ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì Ωı ±‹fiı hÎHÎı› ·˘¿fi_
‹ÎflÌ ’HΠ¿ı »ı. ’fl_÷ ±‹ÎflÌ ÷˘ ±ı‰Ì … «ıpΠˢ‰Ì flÎF› ’HÎ ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ Â_ ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î ±ı ›˘B›
Ωı¥±ı, ¿ı …ı◊Ì ±ı‹fiı ¿˘¥ ≠¿Îflı ÿ—¬ fiÎ ◊Λ, ¿p fiÎ »ı? ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î ±ı ÷˘ ⁄‘Ì … flÌ÷ı ±›˘B› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı V‰…fi˘fiı fi ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı ⁄ı ¿ÎflH΢ ⁄÷ÎT›Î_. ˉı ’ÏflHÎ΋fiÌ
ºÏp±ı ’HÎ V‰…fi˘fiı fiÏË ‹Îfl‰Îfi_ ÏÁ© ¿flı »ı.
ÏfiËI› ‘Î÷˝flÎpˇÎ¯Î— ¿Î ≠ÌÏ÷— V›ÎF…fiÎÿ˝fi –– 36––
’Î’‹ı‰Îl›ıÿV‹ÎfiÔ˚ ËI‰ˆ÷ÎfiÎ÷÷ÎÏ›fi— –– 36––
…fiÎÿ˝fi = Ëı …fiÎÿ˝fi! ¿Î = ¿›˘ ËI‰Î = ËHÎÌfiı ÷˘
(±Î) ≠ÌÏ÷— = ±Îfi_ÿ ±V‹ÎfiÔ˚ = ±‹fiı
‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ˚ = K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢fiı V›Î÷Ô˚ = ‹‚Âı? ’Î’‹Ô˚ = ’Î’
ÏfiËI› = ËHÎÌfiı ±ı÷ÎfiÔ̊ = ±Î ±ı‰ = …
fi— = ±‹fiı ±Î÷÷ÎÏ›fi— = ±Î÷÷Λ̱˘fiı ±Îl›ı÷Ô̊ = ·Î√Âı.

ÀÌ¿Î ó “ÏfiËI› ‘Î÷˝flÎpˇÎ¯Î—...............
ËI‰ˆ÷ÎfiÎ÷÷ÎÏ›fi—” ó K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢ ±fiı ±ı‹fiÎ
ÁË›˘√Ì ⁄ÌΩ …ıÀ·Î ’HÎ ÁˆÏfi¿˘ »ı, ±ı‹fiı ‹ÎflÌfiı
ω…› ‹ı‚‰‰Î◊Ì ±‹fiı ¿¥ ≠ÁLÔfi÷Î ◊Âı? ±‹ı Ωı
ø˘‘ ±◊‰Î ·˘¤fiÎ ±Î‰ı√‹Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ±ı‹fiı ‹ÎflÌ
fiά̱ı, ÷˘ ±ı ‰ı√ ÂÎ_÷ ◊÷Î_ ±‹Îflı flÕ‰_ … ’ÕÂı
±◊ν÷Ô˚ ø˘‘ ±fiı ·˘¤‹Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ±‹ı ¿ı‰˘ ±fi◊˝
¿flÌ ⁄ıÃÎ ó ±ı‰˘ ’çÎkÎÎ’ … ¿fl‰˘ ’ÕÂı. ¿<À<_⁄̱˘fiÌ
›Îÿ ±Î‰÷Î_ ±ı‹fiÌ √ıflËÎ…flÌ ‰Îfl_‰Îfl ¬À¿Âı. Ï«k΋Î_
±ı‹fiÎ V‹flHÎfi˘ ¢¿ Á÷Ή÷˘ flËıÂı. ±ı‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
±‹fiı ¿ÿÌ› ≠ÁLÔfi÷Î ◊¥ ¿ı ¬flÌ? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ±‹ı ±Î ·˘¿‹Î_ F›Î_ Á‘Ì ∞‰÷Î
flËÌÂ_ I›Î_ Á‘Ì ±‹ÎflÎ Ï«k΋Î_ ¿ÿÌ› ≠ÁLÔfi÷Î ◊Âı
fiÏË ±fiı ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ±‹fiı …ı ’Î’ ·Î√Âı, ±ı
±‹fiı ’fl·˘¿‹Î_ ¤›_¿fl ÿ—¬ ±Î’fiÎv_ ⁄fiÂı.
±Î÷÷Î›Ì » ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı - ±Î√ ·√ÎÕfiÎfl˘,
{ıfl ±Î’fiÎfl˘, ËÎ◊‹Î_ ÂVÔhÎ ·¥fiı ‹Îfl‰Î ÷ˆ›Îfl ◊›ı·˘,
‘fi »Ìfi‰Ì ·ıfiÎfl˘, …‹Ìfi (flÎF›) »Ìfi‰Ì ·ıfiÎfl˘ ±fiı
30 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

VÔhÎÌfi_ ËflHÎ ¿flfiÎfl˘.1 ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı‹Î_ ±Î »›ı ·ZÎH΢ gËÁÎ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı fiÏË ó “fi gËV›ÎIÁ‰Î˝ ¤Ò÷ÎÏfi;”
CÎÀ÷Î_ Ë÷Î_. ±ı‹HÎı ’Î_Õ‰˘fiı ·ÎZÎÎB≤Ë‹Î_ ±Î√ ·√ÎÕÌfiı gËÁÎ fi ¿fl‰Ì ±ı ‹ËÎfi ‘‹˝ »ı ó “±gËÁÎ ’fl‹˘
‹Îfl‰Îfi_ ≥E»u_ Ë÷_. ¤Ì‹Áıfifiı {ıfl ¬‰ÕÎ‰Ì ’ÎHÎÌ‹Î_ ‘‹˝—”2 ±Î◊Ì ø˘‘ ±fiı ·˘¤fiı ‰Â ◊¥fiı ¿<À<_⁄̱˘fiÌ
ŒıÓ¿Ì ÿÌ‘˘ Ë÷˘. ËÎ◊‹Î_ ÂVÔhÎ ·¥fiı ’Î_Õ‰˘fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı gËÁÎfi_ ¿Î›˝ ±‹ı ¿ı‹ ¿fḻı?
÷ˆ›Îfl … Ë÷Î. …\√ÎflfiÌ fl‹÷‹Î_ »‚¿’À ¿flÌfiı ±ı‹HÎı ±Î÷÷Î›Ì Ë˘‰Î◊Ì ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ‹Îfl‰Îfiı ·Î›¿
’Î_Õ‰˘fiÎ_ ‘fi ±fiı flÎF› ·¥ ·Ì‘Î_ Ë÷Î_. ƒ˙’ÿÌfiı ¤flÌ … »ı; ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄Ì Ë˘‰Î◊Ì ±ı‹fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ±‹fiı
Á¤Î‹Î_ ·Î‰Ì “‹ıÓ ÷fiı ∞÷Ì ·Ì‘Ì »ı, ÷_ ‹ÎflÌ ÿÎÁÌ ’Î’ … ·Î√Âı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÂÎVÔh΢‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı ’˘÷ÎfiÎ
◊¥ √¥ »ı.” ‰√ıflı ÂOÿ˘◊Ì ÿ›˘˝‘fiı ÷ı‹fi_ C΢fl ±’‹Îfi ¿<‚fi˘ fiΠ¿flı »ı, ÷ı ±I›_÷ ’Î’Ì Ë˘› »ı ó “Á ±ı‰
¿›* Ë÷_ ±fiı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÌ ≠ıflHÎÎ◊Ì …›ƒ◊ ƒ˙’ÿÌfi_ ’ÎÏ’WÔÃ÷‹˘ ›— ¿<›Î˝I¿<·fiÎÂfi‹Ô˚.” ±Î◊Ì …ı ±Î÷÷Λ̱˘
ËflHÎ ¿flÌfiı ·¥ √›˘ Ë÷˘. ’˘÷ÎfiÎ ¬ÎÁ ¿<À<_⁄Ì »ı, ±ı‹fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎflÌ Â¿Î›?
ÂÎVÔhÎfiÎ_ ‰«fi˘ ≠‹ÎHÎı ±Î÷÷ΛÌfiı ‹Îfl‰Î◊Ì ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰˘, ±ı‹fiÎ◊Ì
‹ÎflfiÎflfiı ¿˘¥ ’HÎ ÿ˘Ê (’Î’) ·Î√÷˘ fi◊Ìó ω¬ÒÀÎ ◊¥ …‰_ ±ı ÷˘ ÁÎv_ … »ı, ’HÎ ±ı‹fiı ‹ÎflÌ
“fiÎ÷÷ÎÏ›‰‘ı ÿ˘Ê˘ ËL÷¤˝‰Ï÷ ¿çfi” (‹fiVQ≤Ï÷ 8/351). fiά‰Î ±ı ÃÌ¿ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, ’˘÷Îfi˘ ÿÌ¿fl˘ …
’fl_÷ ±Î÷÷ΛÌfiı ‹Îfl‰Îfi_ ›˘B› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹Îfl‰ÎfiÌ ±Î÷÷Î›Ì ⁄fiÌ Ω› ÷˘ ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿Î’Ì
Ïø›Î ÁÎflÌ fi◊Ì. ÂÎVÔhÎ ’HÎ ¿Ëı »ı ¿ı ‹fiW›ı ¿ÿÌ ¿˘¥fiÌ Â¿Î› »ı, ’fl_÷ ±ıfiı ‹ÎflÌ ÷˘ fi … fi¬Î› fiı!
óáó
Á_⁄_‘ — ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ›©fi_ ÿW’ÏflHÎ΋ ⁄÷ΉÌfiı ˉı ±…\˝fi ›© ¿fl‰Îfi_ ⁄‘Ì … flÌ÷ı ±fiÏ«÷
ˢ‰Îfi_ …HÎΉı »ı.
÷V‹Î¯ÎÎËν ‰›_ ËL÷_ ‘Î÷˝flÎpˇÎLV‰⁄ÎL‘‰ÎfiÔ˚ –– 37––
V‰…fi_ ÏË ¿◊_ ËI‰Î ÁϬfi— V›Î‹ ‹Î‘‰ –– 37––
÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı ËL÷‹˚Ô = ËHΉΠ‹ÎÀı V‰…fi‹Ô˚ = ±‹ÎflÎ V‰…fi˘fiı …
V‰⁄ÎL‘‰ÎfiÔ˚ = ’˘÷ÎfiÎ … ⁄Î_‘‰ ‰›‹Ô˚ = ±‹ı ËI‰Î = ËHÎÌfiı (±‹ı)
±ı‰Î (±Î) fi, ±Ëν— = ›˘B› fi◊Ì; ¿◊‹Ô˚ = ¿ı‹
‘Î÷˝flÎpˇÎfiÔ˚ = K≤÷flÎpˇfiÎ ÏË = ¿ı‹¿ı ÁϬfi— = Á¬Ì
Á_⁄_‘̱˘fiı ‹Î‘‰ = Ëı ‹Î‘‰! V›Î‹ = ◊¥Â?_
ÀÌ¿Î ó “÷V‹Î¯ÎÎËν ‰›_ ËL÷_ ‘Î÷˝flÎpˇÎLV‰ó »ı, ±fiÏ«÷ »ı. ±‹ÎflÎ …ı‰Î ÁÎflÎ ‹ÎHÎÁ˘ ±Î‰_ ±fiÏ«÷
⁄ÎL‘‰ÎfiÔ˚” ó ±I›Îfl Á‘Ì (±. 1/28 ◊Ì ‹Î_ÕÌ ±ËŸ ¿Î›˝ ¿flÌ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
Á‘Ì) ‹ıÓ ¿<À<_⁄̱˘fiı fiÏË ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı …ıÀ·Ì ›„@÷±˘, “V‰…fi_ ÏË ¿◊_ ËI‰Î ÁϬfi— V›Î‹ ‹Î‘‰”ó Ëı
ÿ·Ì·˘ ¿flÌ »ı, …ıÀ·Î ω«Îfl˘ ≠√À ¿›Î˝ »ı, ±ı ⁄‘Î ‹Î‘‰! ±Î ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹flHÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì … ‹˘À<_ ÿ—¬
ωz‹Îfi ˢ‰Î »÷Î_ ±‹ı ±ı‰Î ±fi◊˝¿ÎflÌ ¿Î›˝‹Î_ ¿ı‰Ì ◊¥ flèÎ_ »ı, Á_÷Î’ ◊¥ flè΢ »ı. ÷˘ ’»Ì ø˘‘ fiı ·˘¤fiı
flÌ÷ı ≠T≤kÎ ◊¥ ¿̱ı? ’˘÷ÎfiÎ ⁄Î_‘‰˘ ±Î K≤÷flÎpˇfiÎ ‰Â ◊¥fiı ±‹ı ±ı‹fiı ‹ÎflÌ fiÎ_¬Ì±ı ÷˘ ¿ıÀ·_ ÿ—¬ ◊Âı!
Á_⁄_‘̱˘fiı ‹Îfl‰Îfi_ ¿Î›˝ ±‹Îflı ‹ÎÀı Á‰˝◊Î … ±›˘B› ±ı‹fiı ‹ÎflÌfiı ±‹ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Á¬Ì ◊¥Â_?
1. ±„BÔfiÿ˘ √flÿ爉 ÂVÔhÎ’ÎÏHΑ˝fiÎ’Ë— – ZÎıhÎÿÎflÎ’Ë÷ν « ÊÕı÷ı èÎÎ÷÷ÎÏ›fi— –– (‰ÏÂWÔÃVQ≤Ï÷ 3/19)
“±Î√ ·√ÎÕfiÎfl˘, {ıfl ±Î’fiÎfl˘, ËÎ◊‹Î_ ÂVÔhÎ ·¥fiı ‹Îfl‰Î ÷ˆ›Îfl ◊›ı·˘, ‘fifi_ ËflHÎ ¿flfiÎfl˘, …‹Ìfi {Ò_À‰Ì ·ıfiÎfl˘ ±fiı
VÔhÎÌfi_ ËflHÎ ¿flfiÎfl˘ó±ı »›ı ±Î÷÷Î›Ì »ı.”
2. ±Î÷÷ΛÌfiı ‹ÎflÌ fiά‰˘ó±ı ±◊˝ÂÎVÔhÎ »ı ±fiı ¿˘¥fiÌ ’HÎ gËÁÎ fiÏË ¿fl‰Ì ó ±ı ‘‹˝ÂÎVÔhÎ »ı. …ı‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝
(‹÷·⁄) flËı »ı ÷ı “±◊˝ÂÎVÔhΔ ¿Ëı‰Î› »ı; ±fiı …ı‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝ flËı÷˘ fi◊Ì, ÷ı “‘‹˝ÂÎVÔhΔ ¿Ëı‰Î› »ı. ±◊˝ÂÎVÔhÎfiÌ
Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ ‘‹˝ÂÎVÔhÎ ⁄‚‰Îfi ˢ› »ı. ±Î◊Ì ÂÎVÔh΢‹Î_ F›Î_ ±◊˝ÂÎVÔhÎ ±fiı ‘‹˝ÂÎVÔhÎ-⁄ı‹Î_ ωfl˘‘ ±Î‰ı, I›Î_ ±◊˝ÂÎVÔhÎfi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ‘‹˝ÂÎVÔhÎfiı … V‰Ì¿Îfl‰_ Ωı¥±ı ó
VQ≤I›˘Ï‰˝fl˘‘ı L›Î›V÷ ⁄·‰ÎLT›‰ËÎfl÷— – ±◊˝ÂÎVÔhÎÎkÎ ⁄·‰©‹˝ÂÎVÔhÎÏ‹Ï÷ „V◊Ï÷— –– (›ÎiΉS¿›VQ≤Ï÷ 2/21)
f·˘¿ 38, 39] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 31

±ËŸ ±ı ±‹ÎflÎ CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘Ì »ı”ó±ı‰Î ‹‹÷Î- ˢ› »ı, I›Î_ ‹fiW›fi˘ ω‰ı¿ Á‰˝◊Î ÿ⁄Î¥ Ω› »ı. ω‰ı¿
…Ïfi÷ ‹˘Ëfiı ·Ì‘ı ’˘÷ÎfiÎ ZÎÏhΛfiı »Î…ı ±ı‰Î ¿÷˝T› ÿ⁄Î¥ …‰Î◊Ì ‹˘ËfiÌ ≠⁄‚÷Î ◊¥ Ω› »ı. ‹˘ËfiÎ ≠⁄‚
÷flŒ ±…\˝fifiÌ ºÏp … fi◊Ì …¥ flËÌ. ¿ÎflHοı F›Î_ ‹˘Ë ◊‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ V’p ¤Îfi fi◊Ì ◊÷_.
óáó
Á_⁄_‘ — ˉı ±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÷‹Îflı ‹ÎÀı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı V‰…fi »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ‹ÎÀı
’HÎ ÷‹ı V‰…fi »˘. V‰…fifiÌ ºÏp±ı ÷‹ı ÷˘ ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊‰Îfi_ ω«ÎflÌ flèÎÎ »˘, ’HÎ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ
◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ … fi◊Ì Ï‰«ÎflÌ flèÎÎ ó ±ıfi_ Â_ ¿ÎflHÎ »ı? ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ±Î’ı »ı.
›zM›ı÷ı fi ’U›„L÷ ·˘¤˘’Ë÷«ı÷Á— –– 38––
¿<·ZΛ¿Ú÷_ ÿ˘Ê_ Ï‹h΃˘Ëı « ’Î÷¿‹Ô˚ –– 38––
¿◊_ fi iÎı›‹V‹ÎϤ— ’Î’ÎÿV‹ÎϯΉÏ÷˝÷‹Ô˚ –– 39––
¿<·ZΛ¿Ú÷_ ÿ˘Ê_ ≠’U›Ï§…˝fiÎÿ˝fi –– 39––
›zÏ’ = Ωı¿ı « = ÷◊Î ÿ˘Ê‹Ô̊ = ÿ˘Êfiı
·˘¤˘’Ë÷«ı÷Á— = ·˘¤fiı ·Ì‘ı Ï‹h΃˘Ëı = Ï‹h΢fi˘ ¶ıÊ ≠’U›Ï§— = ÁÎflÌ flÌ÷ı
…ı‹fi˘ ω‰ı¿- ¿fl‰Î◊Ì ΩHÎfiÎflÎ
ω«Îfl ·MÔ÷ ◊¥ ◊fiÎflÎ ±V‹ÎϤ— = ±‹Îflı
√›˘ »ı, ±ı‰Î ’Î÷¿‹Ô˚ = ’Î’fiı ±V‹Î÷Ô˚ = ±Î
±ı÷ı = ±Î fi ’U›„L÷ = Ωı÷Î fi◊Ì; ’Î’Î÷Ô˚ = ’Î’‹Î_◊Ì
(ÿ›˘˝‘fi ±ÎÏÿ) (»÷Î_ ’HÎ) Ïfi‰Ï÷˝÷‹˚Ô = ⁄«‰Î ‹ÎÀı
¿<·ZΛ¿Ú÷‹Ô˚ = ¿<‚fiÎ fiÎÂ◊Ì …fiÎÿ˝fi = Ëı …fiÎÿ˝fi! ¿◊‹Ô˚ = ¿ı‹
µI’¯Î ◊fiÎflÎ ¿<·ZΛ¿Ú÷‹Ô˚ = ¿<‚-fiÎÂfiÎ fi = fi
ÿ˘Ê‹Ô̊ = ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎı ·Î√÷Î iÎı›‹Ô˚ = ω«Îfl‰_?

ÀÌ¿Î ó “›zM›ı÷ı fi ’U›„L÷... Ï‹h΃˘Ëı « ’Î÷¿‹Ô̊”
ó ±ÎÀ·_ ‹‚Ì √›_, ±ÎÀ·_ ‰‘Îflı ‹‚Ì Ω›, ’»Ì ±ı‹
‹‚÷_ … flËı ó ±ı‰Ì ‘fi, …‹Ìfi, ‹¿Îfi, ±Îÿfl, ≠Â_ÁÎ,
’ÿ, ±Ï‘¿Îfl ‰√ıflıfiÌ ÷flŒ ‰‘÷Ì …÷Ì T≤ÏkÎfi_ fi΋ “·˘¤”
»ı. ±Î ·˘¤T≤ÏkÎfiı ¿ÎflHÎı ±ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÌ Ï‰‰ı¿Â„@÷
fip ◊¥ √¥ »ı, ±ıÀ·ı ÷ı±˘ ±Î ω«Îfl fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î
¿ı …ı flÎF›fiı ‹ÎÀı ±‹ı ±ÎÀ·_ ‹˘À<_ ’Î’ ¿fl‰Î ÷ˆ›Îfl
◊¥ flèÎÎ »Ì±ı, ¿<À<_⁄̱˘fi˘ fiΠ¿fl‰Î …¥ flèÎÎ »Ì±ı;
÷ı flÎF› ±‹ÎflÌ ’ÎÁı ¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á flËıÂı ±fiı ±‹ı ±ıfiÌ
ÁÎ◊ı ¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á flËÌÂ_? ±‹ÎflÎ ∞‰÷Î_ … ±ı flÎF›
«ÎS›_ …Âı ÷˘ ±‹ÎflÌ ÂÌ ÿÂÎ ◊Âı ±fiı flÎF› flËı‰Î
»÷Î_ ±‹ÎflÎ_ ÂflÌfl «ÎS›Î_ …Âı ÷˘ ¿ı‰Ì ÿÂÎ ◊Âı? ¿ı‹
¿ı ‹fiW› Á_›˘√fi_ …ıÀ·_ Á¬ ·ı »ı, ±ıÀ·_ ÿ—¬ ÷ıfiÎ
ω›˘√fi_ ÷ıHÎı ¤˘√‰‰_ … ’Õı »ı. Á_›˘√‹Î_ ±ıÀ·_ Á¬
fi◊Ì ◊÷_ ¿ı …ıÀ·_ ω›˘√‹Î_ ÿ—¬ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ±_÷—¿flH΋Î_ ·˘¤ »‰Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fiı flÎF›
… ÿı¬Î¥ flèÎ_ »ı. ¿<‚fi˘ fiΠ¿fl‰Î◊Ì ¿ıÀ·_ ¤›_¿fl ’Î’
◊Âı, ÷ı ÷ı±˘fiı ÿı¬Î¥ … fi◊Ì flèÎ_.
F›Î_ ·ÕÎ¥ ◊Λ »ı I›Î_ Á‹›, Á_’ÏkÎ ±fiı „@÷fi˘
fiΠ◊¥ Ω› »ı. Ω÷Ω÷fiÌ g«÷α˘ ±fiı ‹ÁÌ⁄÷˘ ±Î‰Ì
Ω› »ı. ⁄ı Ï‹h΢‹Î_ ’HÎ ’flV’fl‹Î_ ¬À’À ‹«Ì Ω› »ı,
‹fi ‹Ï·fi ◊¥ Ω› »ı, ¿ıÀ·Ì›ı Ω÷fiÎ ‹÷¤ıÿ ◊¥ Ω›
»ı. ‹÷¤ıÿ ◊‰Î◊Ì ‰ıfl¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ ƒ’ÿ ±fiı
ƒ˘HÎ - ⁄¯Îı ⁄΂’HÎfiÎ Ï‹h΢ Ë÷Î, ’fl_÷ flÎF› ‹‚‰Î◊Ì
ƒ’ÿı ±ı¿ Ïÿ‰Á ƒ˘HÎfi_ ±’‹Îfi ¿flÌfiı ±ı Ï‹hÎ÷Îfiı Ã˘¿fl
‹ÎflÌ. ±Î◊Ì flÎΩ ƒ’ÿ ±fiı ƒ˘HÎΫΛ˝fiÌ ‰E«ı ÿU‹fiΉÀ
◊¥ √¥. ’˘÷ÎfiÎ ±’‹Îfifi˘ ⁄ÿ·˘ ·ı‰Î ‹ÎÀı flÎΩ ƒ’ÿfiı
‹ÎflÌ ‹ÎflŒ÷ ËflΉÌfiı ƒ˘HÎΫΛı˝ ±ıfi_ ±fl‘_ flÎF› ·¥
·Ì‘_. ±Î◊Ì ƒ˘HÎΫΛ˝fi˘ fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı ƒ’ÿı ±ı¿ ›iÎ
¿flÎT›˘, …ıfiÎ Œ‚V‰w’ı K≤pzQÔfi ±fiı ƒ˙’ÿÌ ⁄¯Îı µI’LÔfi
◊›Î_. ±Î flÌ÷ı Ï‹h΢fiÌ ÁÎ◊ı ‰ıfl¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ¿ıÀ·_ ¤›_¿fl
’Î’ ◊Âı, ±ı ÷flŒ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı Ωı÷Î … fi◊Ì!
32 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

ωÂıÊ ‰Î÷ ’fl_’flÎfiı Ωı‰Ì … Ωı¥±ı. […ıfi_ ‰Hνfi ±…\˝fi ±Î√‚

«Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì «_‹Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿flÂı]; ¿ÎflHοı
Ëη …ı ‰V÷±˘ ±‹ÎflÌ ’ÎÁı fi◊Ì, ±ı ‰V÷±˘ ±‹ı ¿<‚fi˘ ZΛ ◊‰Î◊Ì ◊fiÎflÎ ÿ˘Ê˘fiı ’HÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı
ωfiÎ ’HÎ ±‹Îv_ ¿Î‹ «Î·Ì flèÎ_ »ı, ±‹ı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎ̱ı »Ì±ı ±fiı Ï‹h΢fiÌ ÁÎ◊ı ƒ˘Ë (‰ıfl, ¶ıÊ)◊Ì ◊fiÎflÎ
∞‰Ì flèÎÎ »Ì±ı. ’fl_÷ ±ı ‰V÷±˘ F›Îflı ±‹fiı ‹Y›Î ’Î’fiı ’HÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎ̱ı »Ì±ı. Ωı ±ı Ï‹h΢ ±‹fiı
’»Ì »^ÀÌ Ω› »ı I›Îflı ±ıfiÌ √ıflËÎ…flÌfi_ ¤Îflı ÿ—¬ ÿ—¬ ±Î’ı ÷˘ ÷ı ÿ—¬ ±‹Îflı ‹ÎÀı ±Ïfip ¿flfiÎv_ fi◊Ì.
◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ’Ëı·Î_ ‰V÷±˘fi˘ …ı ±¤Î‰ ¿ÎflHοı ÿ—¬◊Ì ÷˘ ±‹ÎflÎ_ ’Ò‰˝fiÎ_ ’Î’˘fi˘ … fiΠ◊Âı,
Ë÷˘, ±ı ±ıÀ·˘ ÿ—¬ÿÎ›Ì fi Ë÷˘ ¿ı …ıÀ·˘ ‰V÷±˘fi˘ ±‹ÎflÌ ÂÏ© ◊Âı. ’fl_÷ ±‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ƒ˘Ë-‰ıfl¤Î‰ ◊Âı,
Á_›˘√ ◊›Î ’»Ì ±ıfi˘ ω›˘√ ◊‰Î◊Ì ÿ—¬ÿÎ›Ì ⁄fiı »ı. ÷˘ ÷ı ‹flHÎ ’»Ì ’HÎ ±‹ÎflÌ ÁÎ◊ı flËıÂı ±fiı
±Î‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı …ı ‰V÷±˘fi˘ …L‹…L‹Î_÷fl Á‘Ì ±‹fiı ’Î’ ¿fl‰Î ≠ıflHÎÎ ±Î’÷˘ flËıÂı,
±¤Î‰ ‹Îfiı »ı, ÷ı ‰V÷±˘fiı ’˘÷ı, ·˘¤fiı ·Ì‘ı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ …ı◊Ì ±‹Îv_ ’÷fi fiı ’÷fi … ◊Âı. ±ı‰Î ±fi◊˝ ¿flfiÎflÎ
«ıpÎ ¿fl÷˘ flËı »ı. ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ …ı ‰V÷±˘fi˘ Ëη ±fiı Ï‹h΢ ÁÎ◊ı ƒ˘Ë ’ıÿÎ ¿flfiÎflÎ ±Î ›©w’Ì ’Î’◊Ì
±¤Î‰ »ı, ÷ı ‰V÷±˘ ≠ÎflO‘◊Ì ¿ÿΫ ‹‚Ì Ω› ÷˘ ⁄«‰Îfi˘ ω«Îfl ¿ı‹ fi ¿fl‰˘ Ωı¥±ı? ±◊ν÷Ô˚ ω«Îfl
’HÎ »ı‰Àı ±ıfi˘ ±¤Î‰ … flËı‰Îfi˘. ±Î◊Ì ±‹ÎflÌ ÷˘ ¿flÌfiı ±‹Îflı ±Î ’Î’◊Ì ±‰U› ⁄«‰_ … Ωı¥±ı.
±ı … ÿÂÎ flËÌ ¿ı …ı ‰V÷±˘ ‹‚‰Î ’Ëı·Î_ Ë÷Ì. ‰«‹Î_ ±ËŸ ±…\˝fifiÌ ºÏp ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÎ ·˘¤fiÌ ÷flŒ
·˘¤fiı ·Ì‘ı ÷ı ‰V÷±˘ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‹Ëıfi÷ fiı ‹Ëıfi÷ ÷˘ …¥ flËÌ »ı, ’fl_÷ ±ı ’˘÷ı ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË (‹˘Ë‹Î_)
… ’S·ı ’ÕÌ, ÿ—¬ fiı ÿ—¬ … ¤˘√‰‰_ ’Õu_. ‰«‹Î_ ⁄_‘Î¥fiı ⁄˘·Ì flèÎÎ »ı ó ±ı ⁄Î⁄÷ ’fl ±ı‹fiÌ ºÏp fi◊Ì
‰V÷±˘fiÎ Á_›˘√◊Ì …ı ◊˘Õ<_¿ Á¬ ◊›_, ÷ı ÷˘ ‹ÎhÎ ·˘¤fiı …¥ flËÌ. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiı Á‹∞ flèÎÎ
¿ÎflHÎı … ◊›_. Ωı ±_÷fl‹Î_ ·˘¤ w’Ì ÿ˘Ê fi ˢ›, ÷˘ fi◊Ì. ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÌ ºÏp ⁄ÌΩ±˘fiÎ
‰V÷±˘fiÎ Á_›˘√◊Ì Á¬ Á_¤‰Ì … ¿ı fiÏË. ±ı‰Ì … ÿ˘Ê˘ ÷flŒ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±ıfiı ’˘÷Îfi˘ ÿ˘Ê ÿı¬Î÷˘
flÌ÷ı ‹˘Ë w’Ì ÿ˘Ê fi ˢ›, ÷˘ ¿<À<_⁄̱˘◊Ì Á¬ ‹‚Ì fi◊Ì, ∂·À<_ ±ı¿ ≠¿Îflfi_ ±Ï¤‹Îfi ±Î‰ı »ı ¿ı ±ı‹fi΋Î_
… fiΠ¿ı. ·Î·« w’Ì ÿ˘Ê fi ˢ›, ÷˘ Á_CÎfl˘ ¿fl‰Îfi_ ÷˘ ±Î ÿ˘Ê »ı ’fl_÷ ±‹Îfl΋Î_ ±Î ÿ˘Ê fi◊Ì. ±ı‰Ì ÿÂ΋Î_
Á¬ ‹‚Ì … fiΠ¿ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎflfi_ Á¬ ±ı ω«ÎflÌ … fi◊Ì Â¿÷˘ ¿ı Ωı ±ı‹fi΋Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê »ı
¿˘¥ fiı ¿˘¥ ÿ˘Ê◊Ì … ‹‚ı »ı. ¿˘¥ ’HÎ ÿ˘Ê fi flËı ÷˘ ±‹Îfl΋Î_ ¿˘¥ ⁄ÌΩı ÿ˘Ê ˢ¥ ¿ı »ı. ⁄ÌΩı ÿ˘Ê
÷˘ Á_ÁÎflfi_ Á¬ ‹‚Ì … fi◊Ì Â¿÷_. ’fl_÷ ·˘¤fiı ¿ÎflHÎı Ωı fi ’HΠˢ›, ÷˘’HÎ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÿ˘Ê Ωı‰Î-±ı ÿ˘Ê
‹fiW› ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘. ±ı ·˘¤ ±ıfiÎ ÷˘ »ı …. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÿ˘Ê Ωı‰Î ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_
ω‰ı¿Ï‰«Îflfi˘ fiΠ¿flÌ ÿı »ı. ÁÎflÎ’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi ¿fl‰_ó±ı ⁄¯Îı ÿ˘Ê˘ ÁÎ◊ı … flËı
“¿◊_ fi iÎı›‹V‹ÎϤ—... ≠’U›Ï§…˝fiÎÿ˝fi” ó ˉı »ı. ±…\˝fifiı ’HÎ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı‹Î_ ÿ˘Ê ÿı¬Î¥ flèÎÎ »ı ±fiı
±…\˝fi ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı ¿ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fiÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ÁÎflÎ’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi ◊¥ flèÎ_ »ı. (ÁÎflÎ’HÎÎfiÎ
fiÎÂ◊Ì ◊fiÎflÎ ÿ˘Êfiı ±fiı Ï‹hÎÿ˘Ë◊Ì ◊fiÎflÎ ’Î’fiı fi◊Ì ±Ï¤‹ÎfifiÌ »Î›Î‹Î_ ‹ÎhÎ ÿ˘Ê flËı »ı), ±ıÀ·ı ±ı‹fiı
Ωı÷Î, ÷˘’HÎ ±‹Îflı ¿<‚fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì ◊÷Ì ±fi◊˝fiÌ ’˘÷Îfi΋Î_ ‹˘Ëw’Ì ÿ˘Ê ÿı¬Î¥ flè΢ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ — ¿<‚fi˘ fiΠ¿fl‰Î◊Ì ◊fiÎflÎ …ı ÿ˘Ê˘fiı ±‹ı ΩHÎ̱ı »Ì±ı, ±ı ÿ˘Ê˘ ¿›Î »ı? ±ı ÿ˘Ê˘fiÌ ’fl_’flÎ
±Î√‚fiÎ ’Î_« f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
¿<·ZΛı ≠HÎU›„L÷ ¿<·‘‹Î˝— ÁfiÎ÷fiΗ –– 40––
‘‹ı˝ fipı ¿<·_ ¿ÚIVfi‹‘‹˘˝ûϤ¤‰I›÷ –– 40––
¿<·ZΛı = ¿<‚fi˘ fiΠ◊÷Î_ µ÷ = ±fiı ¿ÚIVfi‹Ô˚ = Á‹V÷
ÁfiÎ÷fiΗ = ÁfiÎ÷fi ‘‹ıÛ = ‘‹˝ ¿<·‹Ô˚ = ¿<‚fiı
¿<·‘‹Î˝— = ¿<‚‘‹ÎıÛ fipı = fiΠ’΋÷Î_ ±‘‹˝— = ’Î’
≠HÎU›„L÷ = fip ◊¥ Ω› »ı (⁄«ı·Î) ±Ï¤¤‰Ï÷ = ÿ⁄Î‰Ì ÿı »ı.
f·˘¿ 41] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 33

ÀÌ¿Î ó “¿<·ZΛı ≠HÎU›„L÷ ¿<·‘‹Î˝— ÁfiÎ÷fiΗ”ó
F›Îflı ›© ◊Λ »ı, I›Îflı ±ı‹Î_ ¿<‚ (‰_Â)fi˘ fiΠ(ˡÎÁ)
◊Λ »ı. F›Îfl◊Ì ¿<‚fi˘ ±Îfl_¤ ◊›˘ »ı, I›Îfl◊Ì ¿<‚fiÎ
‘‹˘˝ ±◊ν÷Ô˚ ¿<‚fiÌ ’ωhÎ ’fl_’flα˘, ’ωhÎ flÌ÷˘,
‹›Î˝ÿα˘ ’HÎ ’fl_’flÎ◊Ì «Î·÷Ì ±Î‰Ì »ı. ’fl_÷ F›Îflı
¿<‚fi˘ fiΠ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Ëo‹ıÂÎ_ ¿<‚fiÌ ÁÎ◊ı flËıfiÎflÎ
‘‹˘˝ ’HÎ fiΠ’΋ı »ı ±◊ν÷Ô˚ …L‹ ‰¬÷ı, ϶ΩÏ÷
Á_V¿ÎflfiÎ Á‹›ı, ω‰ÎËfiÎ Á‹›ı, Q≤I›fiÎ Á‹›ı ±fiı Q≤I›
’»Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î …ı …ı ÂÎVÔhÎÌ› ’ωhÎ flÌ÷-Ïfl‰ÎΩı
»ı ¿ı …ı ∞‰÷Î ±fiı ‹flHÎ ’΋ı·Î ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ±Î
·˘¿‹Î_ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎflÎ »ı, ±ı fip ◊¥
Ω› »ı. ¿ÎflHοı F›Îflı ¿<‚fi˘ … fiΠ◊¥ Ω› »ı,
I›Îflı ¿<‚fiÎ ±Î‘Îflı À¿fiÎflÎ ‘‹˘˝ ¿˘fiı ±Î‘Îflı flËıÂı?
“‘‹ı˝ fipı ¿<·_ ¿ÚIVfi‹‘‹˘˝ûÏ‹¤‰I›÷” ó F›Îflı
¿<‚fiÌ ’ωhÎ ‹›Î˝ÿα˘, ’ωhÎ ±Î«flH΢ fiΠ’΋ı »ı,
I›Îflı ‘‹˝fi_ ’ηfi fiÏË ¿fl‰_ ±fiı ‘‹˝◊Ì Ï‰v© ¿Î‹
óáó
¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚ ¿fl‰Î ›˘B› ¿Î›˝ fiÏË ¿fl‰_ ±fiı fiÏË ¿fl‰Î
›˘B› ¿Î›˝ ¿fl‰Î w’Ì ±‘‹˝ Á‹√˛ ¿<‚fiı ÿ⁄Î‰Ì ÿı »ı
±◊ν÷Ô˚ Á‹√˛ ¿<‚‹Î_ ±‘‹˝ »‰Î¥ Ω› »ı.
ˉı ±ËŸ ±ı Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı F›Îflı ¿<‚fi˘ fiÎÂ
◊¥ …Âı, ¿<‚ flËıÂı … fiÏË, I›Îflı ±‘‹˝ ¿˘fiı ÿ⁄ΉÌ
ÿıÂı? ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±ı »ı ¿ı ·Õ‰Î ›˘B› …ı ’vÊ˘ »ı
÷ı ÷˘ ›©‹Î_ ‹Î›Î˝ Ω› »ı; ’fl_÷ …ı ·ÕÎ¥fiı ›˘B› fi◊Ì
ˢ÷Î_, ±ı‰Î_ ⁄΂¿˘ ±fiı VÔhÎ̱˘ ’λ‚ ⁄«Ì Ω› »ı,
±ı‹fiı ±‘‹˝ ÿ⁄Î‰Ì ÿı »ı. ¿ÎflHοı F›Îflı ÂVÔhÎ, ÂÎVÔhÎ,
T›‰ËÎfl ‰√ıflıfiÎ ΩHοÎfl ±fiı ±fi¤‰Ì ’vÊ˘ ›©‹Î_
‹flHÎ ’΋ı »ı, I›Îflı ’λ‚ ⁄«Ì √›ı·Î ·˘¿˘fiı ÁÎv_
ÏÂZÎHÎ ±Î’fiÎflÎ, ±ı‹fi΋Î_ ÏÂV÷ ·Î‰fiÎflÎ flËı÷Î fi◊Ì.
±Î◊Ì ‹›Î˝ÿÎfi_, T›‰ËÎflfi_ iÎÎfi fi ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ ‹fi‹ÎL›_
±Î«flHÎ ¿fl‰Î ‹_ÕÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ¿fl‰Î ›˘B›
¿Î›˝ ÷˘ ¿fl÷Î_ fi◊Ì ±fiı fiÏË ¿fl‰Î ›˘B› ¿Î›˝ ¿fl‰Î
‹_ÕÌ Ω› »ı. ±ıÀ·ı ±ı‹fi΋Î_ ±‘‹˝ Œı·Î¥ Ω› »ı.

±‘‹Î˝Ï¤¤‰ÎI¿ÚWHÎ ≠ÿW›„L÷ ¿<·ÏjΛ— –– 41––

jÎÌÊ ÿpÎÁ ‰ÎWHÎıÛ› Ω›÷ı ‰HνÁìfl— –– 41––
¿ÚWHÎ = Ëı ¿ÚWHÎ! ≠ÿW›„L÷ = ÿÒÏÊ÷ ◊¥ Ω› ÿpÎÁ = ÿÒÏÊ÷ ◊Λ »ı
±‘‹Î˝Ï¤¤‰Î÷˚ = ±‘‹˝ CÎH΢ »ı (±fiı) I›Îflı
‰‘Ì …÷Î_ ‰ÎWHÎıÛ› = Ëı ‰ÎWHÎıÛ›! ‰HνÁìfl— = ‰HνÁ_¿fl ≠Ω
¿<·ÏjΛ— = ¿<‚fiÌ jÎ̱˘ jÎÌÊ = (F›Îflı) jÎ̱˘ Ω›÷ı = …L‹ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “±‘‹Î˝Ï¤¤‰ÎI¿ÚWHÎ ≠ÿW›„L÷ “VÔhÎÌÊ ÿpÎÁ ‰ÎWHÎı˝› Ω›÷ı ‰HνÁìfl—” ó VÔhÎ̱˘
¿<·„VÔhΛ—”ó ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±_÷—¿flHÎ Â© ◊¥ ÿÒÏÊ÷ ◊‰Î◊Ì ‰HνÁ_¿fl ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı.1 ’vÊ ±fiı
Ω› »ı. ±_÷—¿flHÎ Â© ⁄fi‰Î◊Ì ⁄Ï© Á΄k‰¿ ⁄fiı VÔhÎÌ ó ⁄¯Îı …\ÿÌ …\ÿÌ Ω÷fiÎ_ ˢ‰Î◊Ì ±ı‹fiÎ◊Ì …ı Á_÷Îfi˘
»ı. Á΄k‰¿ ⁄Ï©‹Î_ Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı Â_ fiÏË ¿fl‰_ …L‹ı »ı, ÷ı ‰HνÁ_¿fl ¿Ëı‰Î› »ı.
Ωı¥±ı ó ±ıfi˘ ω‰ı¿ Ω√˛÷ flËı÷˘ ˢ› »ı, ’fl_÷ ±…\˝fi ±ËŸ “¿ÚWHΔ Á_⁄˘‘fi ±Î’Ìfiı ±ı ¿ËÌ flèÎÎ
F›Îflı ±‘‹˝ ‰‘Ì Ω› »ı, I›Îflı ±Î«flH΢ ±Â© ◊‰Î »ı ¿ı ±Î’ ⁄‘Îfiı ¬ıÓ«fiÎflΠˢ‰Î◊Ì “¿ÚWHΔ ¿Ëı‰Î±˘ »˘,
·Î√ı »ı, …ı◊Ì ±_÷—¿flHÎ ±Â© ◊¥ Ω› »ı. ±_÷—¿flHÎ ÷˘ ±Î’ ±ı ⁄÷Ή˘ ¿ı ±‹ÎflÎ ¿<‚fiı ±Î’ ¿¥ ÷flŒ
±Â© ◊‰Î◊Ì ⁄Ï© ÷΋ÁÌ ◊¥ Ω› »ı. ⁄Ï© ÷΋ÁÌ ¬ıӫ¢ ±◊ν÷Ô˚ @›Î_ ·¥ …¢?
◊‰Î◊Ì ‹fiW› ±¿÷˝T›fiı ¿÷˝T› ±fiı ¿÷˝T›fiı ±¿÷˝T› “‰ÎWHÎı˝›” Á_⁄˘‘fi ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ±Î’
‹Îfi‰Î ·Î√Ì Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi΋Î_ ÂÎVÔhÎfiÌ ‹›Î˝ÿÎfiÌ T≤„WHΉ_‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı‰Îfiı ¿ÎflHÎı “‰ÎWHÎı˝›” ¿Ëı‰Î±˘ »˘.
ωv© ω«Îfl˘ ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı. ±Î ω’flÌ÷ ⁄Ï©fiı ’fl_÷ F›Îflı ±‹ÎflÎ ¿<‚(‰_Â)fi˘ fiΠ◊¥ …Âı, I›Îflı
¿ÎflHÎı ¿<‚fiÌ VÔhÎ̱˘ ÿÒÏÊ÷ ±◊ν÷Ô˚ T›Ï¤«ÎÏflHÎÌ ⁄fiÌ ±‹ÎflÎ ‰_ÂΩı ¿›Î ¿<‚fiÎ ¿Ëı‰ÎÂı? ±Î◊Ì ¿<‚fi˘ fiÎÂ
Ω› »ı. ¿fl‰˘ ›˘B› fi◊Ì.
óáó
1. ’flV’fl ωv© √H΢fiÎ Ï‹lHÎ◊Ì …ı «Ì… ⁄fiı »ı, ÷ıfiı “Á_¿fl” ¿Ëı »ı. F›Îflı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi◊Ì ◊÷_, I›Îflı ‘‹˝Á_¿fl,
‰HνÁ_¿fl, ΩÏ÷Á_¿fl, ¿<‚Á_¿fl, ‰ıÂÁ_¿fl, ¤ÎÊÎÁ_¿fl, ±ÎËÎflÁ_¿fl ‰√ıflı ±fiı¿ Á_¿flÿ˘Ê˘ ±Î‰Ì Ω› »ı.
34 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

Áìfl˘ fifl¿Î›ˆ‰ ¿<·CÎ#ÎfiÎ_ ¿<·V› « –– 42––

’÷„L÷ Ï’÷fl˘ èÎıÊÎ_ ·MÔ÷Ï’HÕ˘ÿ¿Ïø›Î— –– 42––
Áìfl— = ‰HνÁ_¿fl …fiÎflÎ ±ıÊ΋Ô˚ = ±Î (¿<·CÎÎÏ÷±˘)fiÎ
¿<·CÎ#Îfi΋Ô̊ = ¿<‚fiÎ ËHÎfiÎflα˘fiı ±ı‰ = … (ˢ› »ı); Ï’÷fl— = Ï’I≤±˘
« = ÷◊Î ·ÅÏ’HÕ˘- = Ï’_Õ ±fiı ÏË = ’HÎ (’˘÷ÎfiÎ
¿<·V› = ¿<‚fiı ÿ¿Ïø›Î— ÷’˝HÎÏø›Î◊Ì V◊Îfi◊Ì)
fifl¿Î› = fifl¿‹Î_ ·¥ ‰_Ï«÷ ’÷„L÷ = ±‘˘√Ï÷fiı ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “Áìfl˘ fifl¿Î›ˆ‰ ¿<·CÔÔfiÎfiÎ_ ¿<·V› «” ó fiÏË ‹‚‰Î◊Ì ±ı Ï’I≤±˘fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHοı
Ï‹l ΩÏ÷◊Ì …L‹ı·Î ‰HνÁ_¿fl (Á_÷Îfi)‹Î_ ‘ÎÏ‹˝¿ ⁄Ï© F›Îflı Ï’I≤±˘fiı g’Õ’ÎHÎÌ ‹‚÷_ flËı »ı, I›Îflı ÷ı±˘ ±ı
ˢ÷Ì fi◊Ì. ÷ı ‹›Î˝ÿα˘fi_ ’ηfi fi◊Ì ¿fl÷˘; ¿ı‹ ¿ı ’H›fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ Ïfi‰ÎÁ ¿flı »ı, ’fl_÷ F›Îflı
÷ı ’˘÷ı … ‹›Î˝ÿÎfiÎ ±¤Î‰‹Î_ …L‹ı·˘ »ı. ±ıÀ·ı ±ıfi˘ ±ı‹fiı g’Õ’ÎHÎÌ ‹‚÷_ ⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı‹fi_
’˘÷Îfi˘ ¿<‚‘‹˝ fiÏË Ë˘‰Î◊Ì ÷ı ±ıfi_ ’ηfi ¿fl÷˘ fi◊Ì, I›Î_◊Ì ’÷fi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fi_ V◊Îfi ±ı ·˘¿˘‹Î_
∂·ÀÎfi_ ¿<‚‘‹˝ ±◊ν÷Ô˚ ¿<‚fiÌ ‹›Î˝ÿÎfiÌ Ï‰v©fi_ ±Î«flHÎ flËı÷_ fi◊Ì.
¿flı »ı. Ï’I≤±˘fiı g’Õ-’ÎHÎÌ fi ‹‚‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı
…ı‹HÎı ›©‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fi˘ Á_ËÎfl ¿flÌ fiÎA›˘ ‰HνÁ_¿fl˘fiÌ ’Ò‰˝Ωı ≠I›ı ±Îÿfl⁄Ï© ˢ÷Ì fi◊Ì. ±Î◊Ì
»ı, ±ı‹fiı “¿<‚CÎÎ÷Ì” ¿Ëı »ı. ‰HνÁ_¿fl ±ı‰Î ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiı ÷ı±˘‹Î_ Ï’I≤±˘ ‹ÎÀı lΩ-÷’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ … ˢ÷Ì
fifl¿‹Î_ ·¥ Ω› »ı. ‹ÎhÎ ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiı … fiÏË, ∂·ÀÎfiÎ fi◊Ì. ¿ÿΫ ·˘¿·Î…ı ÷ı±˘ lΩ-÷’˝HÎ ¿flı, ÷˘’HÎ ÂÎVÔhÎfiÌ
¿<‚fiÌ ’fl_’flÎfi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì Á‹√˛ ¿<‚fiı ’HÎ ÷ı fifl¿˘‹Î_ ωϑ ≠‹ÎHÎı ±ı‹fi˘ lΩ-÷’˝H΋Î_ ±Ï‘¿Îfl fiÏË Ë˘‰Î◊Ì
·¥ Ω› »ı. ±ı g’Õ-’ÎHÎÌ Ï’I≤±˘fiı ‹‚÷_ … fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı F›Îflı
“’÷„L÷ Ï’÷fl˙ èÎıÊÎ_ ·MÔ÷Ï’HÕ˘ÿ¿Ïø›Î—” ó …ı‹HÎı Ï’I≤±˘fiı ±Îÿfl¤Î‰’Ò‰˝¿ ±fiı ÂÎVÔhÎfiÌ Ï‰Ï‘ ≠‹ÎHÎı g’Õ-
’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fi˘ fiΠ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ±ı‰Î ±ı ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiÎ ’ÎHÎÌ ‹‚÷_ fi◊Ì, I›Îflı ±ı‹fi_ ’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi‹Î_◊Ì ’÷fi
Ï’I≤±˘fiı ‰HνÁ_¿fl ¶ÎflÎ g’Õ ±fiı ’ÎHÎÌ (lΩ ±fiı ÷’˝HÎ) ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ï’I≤±˘‹Î_ ±ı¿ “±ÎΩfi” Ï’I≤ ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ “‹I›˝” (‹flı·Î) Ï’I≤ ˢ› »ı. Ï’I≤·˘¿‹Î_
flËıfiÎflÎ Ï’I≤±˘ “±ÎΩfi” »ı ±fiı ‹fiW›·˘¿‹Î_◊Ì Q≤I› ’΋Ìfiı √›ı·Î Ï’I≤±˘ “‹I›˝” »ı. lΩ ±fiı ÷’˝HÎ fi ‹‚‰Î◊Ì
‹I›˝ Ï’I≤±˘fi_ ’÷fi ◊Λ »ı. ’÷fi ±ı … Ï’I≤±˘fi_ ◊Λ »ı, …ı ¿<À<_⁄ ÁÎ◊ı, Á_÷Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ
’ÎÁı lΩ-÷’˝HÎfiÌ ±ÎÂÎ flάı »ı.
óáó

ÿ˘Êˆflı÷ˆ— ¿<·CÎ#ÎfiÎ_ ‰HνÁìfl¿Îfl¿ˆ— –– 43––

µIÁÎzL÷ı ΩÏ÷‘‹Î˝— ¿<·‘‹Î˝ç ÂÎr÷Η –– 43––
±ı÷—ˆ = ±Î ¿<·CÎ#Îfi΋Ô̊ = ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiÎ ΩÏ÷‘‹Î˝— = ΩÏ÷‘‹ÎıÛ
‰HνÁìfl¿Îfl¿ˆ— = ‰HνÁ_¿fl ’ıÿÎ ÂÎr÷Η = ÁfiÎ÷fi
µIÁÎzL÷ı = fip ◊¥
¿flfiÎflÎ ¿<·‘‹Î˝— = ¿<‚‘‹ÎıÛ
ÿ˘Êˆ— = ÿ˘Ê˘◊Ì « = ±fiı Ω› »ı.

ÀÌ¿Î ó “ÿ˘Êˆflı÷ˆ— ¿<·CÎ#Îfi΋Ô̊....¿<·‘‹Î˝ç ÂÎr÷Η” ÿÒÏÊ÷ ◊¥ Ω› »ı. VÔhÎ̱˘ ÿÒÏÊ÷ ◊‰Î◊Ì ‰HνÁ_¿fl …L‹ı
ó ›©‹Î_ ¿<‚fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì ¿<‚fiÌ ÁÎ◊ı «Î·÷Î ±Î‰ı·Î »ı. ±Î flÌ÷ı ±Î ‰HνÁ_¿fl ’ıÿÎ ¿flfiÎflÎ ÿ˘Ê˘◊Ì ¿<‚fi˘
¿<‚‘‹˘˝fi˘ fiΠ◊¥ Ω› »ı. ¿<‚‘‹˘˝fiÎ fiÎÂ◊Ì ¿<‚‹Î_ fiΠ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ ΩÏ÷‘‹˘˝ (Ô‰Hν‘‹˘˝) fiΠ’΋ı »ı.
±‘‹˝fi˘ ‰‘Îfl˘ ◊¥ Ω› »ı. ±‘‹˝ ‰‘‰Î◊Ì VÔhÎ̱˘ ¿<‚‘‹˘˝ ±fiı ΩÏ÷‘‹˘˝ Â_ »ı? ±ı¿ … ΩÏ÷‹Î_ ±ı¿
f·˘¿ 44, 45] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 35

¿<‚fiÌ …ı ’˘÷ÎfiÌ …\ÿÌ-…\ÿÌ ’fl_’flα˘ »ı, …\ÿÌ-…\ÿÌ
‹›Î˝ÿα˘ »ı, …\ÿÎ_-…\ÿÎ_ ±Î«flH΢ »ı, ±ı ⁄‘Î ±ı ¿<‚fiÎ
“¿<‚‘‹˘˝” ¿Ëı‰Î› »ı. ±ı¿ … ΩÏ÷fiÎ_ ⁄‘Î_ … ¿<‚˘fiÎ
Á‹ÿΛfiı ·Z›‹Î_ flάÌfiı …ıfiı ‘‹˝ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±ı
óáó
⁄‘Î_ “ΩÏ÷‘‹˘˝” ±◊ν÷Ô˚ “‰Hν‘‹˘˝” ¿Ëı‰Î› »ı, ¿ı …ı
Á΋ÎL› ‘‹˘˝ »ı ±fiı ÂÎVÔhÎωϑ◊Ì fiyÌ ¿flı·Î »ı. ±Î
¿<‚‘‹˘˝fi_ ±fiı ΩÏ÷‘‹˘˝fi_ ’ηfi fiÏË ◊‰Î◊Ì ±ı ‘‹˘˝
fiΠ’΋ı »ı.

µIÁ¯Î¿<·‘‹Î˝HÎÎ_ ‹fiW›ÎHÎÎ_ …fiÎÿ˝fi –– 44––

fifl¿ıûÏfi›÷_ ‰ÎÁ˘ ¤‰÷ÌI›fiÂl‹ –– 44––
…fiÎÿ˝fi = Ëı …fiÎÿ˝fi! ‹fiW›ÎHÎ΋Ô̊ = ‹fiW›˘fi˘ ¤‰Ï÷ = ◊Λ »ı,
µIÁ¯Î¿<·- = …ı‹fiÎ ¿<‚‘‹ÎıÛ ±Ïfi›÷‹Ô̊ = CÎHÎÎ ¿Î‚ Á‘Ì ≥Ï÷ = ±ı‰_
‘‹Î˝HÎ΋Ô˚ fip ◊¥ √›Î ˢ› fifl¿ı = fifl¿‹Î_ ±fiÂl
 ‹
 = ±‹ı ÁÎ_¤‚÷Î
±ı‰Î ‰ÎÁ— = ‰ÎÁ ±ÎT›Î »Ì±ı.
ÀÌ¿Î ó “µIÁ¯Î¿<·‘‹Î˝HÎ΋Ô˚... ±fiÂl‹1” ó ±fiı Ï÷flV¿Îfl ◊Λ »ı ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ÿ√˝Ï÷, fifl¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷
¤√‰Îfiı ‹fiW›fiı ω‰ı¿ ±ÎM›˘ »ı, fi‰_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ◊Λ »ı. ’˘÷ÎfiÎ_ ’Î’˘fiı ·Ì‘ı ÷ı‹fiı ·Î_⁄Î Á‹› Á‘Ì
±Ï‘¿Îfl ±ÎM›˘ »ı. ±Î ¿ÎflHÎı ±ı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±◊‰Î fiÏË fifl¿˘fi_ ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ ’Õı »ı. ±Î‰_ ±‹ı ’fl_’flÎ◊Ì ‹˘ÀÎ
¿fl‰Î‹Î_, ÁÎv_ ¿fl‰Î‹Î_ ¿ı ¬flÎ⁄ ¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ »ı. ±Î◊Ì ±fiı T≤© √v…fi˘ ’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤‚÷Î ±ÎT›Î »Ì±ı.
±ıHÎı Ëo‹ıÂÎ_ ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı. “‹fiW›ÎHÎ΋Ô˚” ’ÿ‹Î_ ¿<‚CÎÎ÷̱˘ ±fiı ±ı‹fiÎ ¿<‚fiÎ
’fl_÷ ‹ÎHÎÁ˘ Á¬¤˘√ ‰√ıflıfiÎ ·˘¤‹Î_ ±Î‰Ìfiı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‘Î ‹fiW›˘fi˘ Á‹Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ±◊ν÷Ô˚
ω‰ı¿fi˘ ±fiÎÿfl ¿flÌ ÿı »ı ±fiı flÎ√¶ıÊfiı ‰Â ◊¥ Ω› ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiÎ ’Ëı·Î_ …ı±˘ ◊¥ √›Î »ı ó ÷ı (Ï’I≤±˘)fi˘,
»ı, …ı◊Ì ±ı‹fiÎ_ ±Î«flH΢ ÂÎVÔhÎ ±fiı ¿<‚fiÌ ‹›Î˝ÿÎfiÌ Ï‰v© ’˘÷Îfi˘ ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ◊fiÎflÎ (‰_Â)fi˘ Á‹Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_
◊‰Î ·Î√ı »ı. Œ‚V‰w’ı ±Î ·˘¿‹Î_ ±ı‹fiÌ Ïfi_ÿÎ, ±’‹Îfi ±ÎT›˘ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ — ›©◊Ì ◊fiÎflÌ ±fi◊˝-’fl_’flÎfiÎ ‰HνfifiÌ ±…\˝fifiÎ ’˘÷ÎfiÎ µ’fl Â_ ±Áfl ’ÕÌ? ±ıfiı ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
±Ë˘ ⁄÷ ‹ËI’Î’_ ¿÷* T›‰ÏÁ÷Î ‰›‹Ô˚ –– 45––
›ƒÎF›Á¬·˘¤ıfi ËL÷_ V‰…fi‹z÷Η –– 45––
±Ë˘ = ±Î ‹˘ÀÎ ±Îç›˝ (±fiı) ¿÷‹
˝ ˚Ô = ¿fl‰Î V‰…fi‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÎ
⁄÷ = ÿ—¬fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı T›‰ÏÁ÷Η = ÷I’fl ◊›Î »Ì±ı, V‰…fi˘fiı
‰›‹Ô˚ = ±‹ı ·˘¿˘ ›÷Ô˚ = (±fiı ÷ı ’HÎ) ¿ı …ı ËL÷‹˚Ô = ËHΉÎ
‹Ë÷Ô˚ = ‹˘À<_ flÎF›Á¬·˘¤ıfi = flÎF› ±fiı µz÷Η = ÷ˆ›Îfl ◊›Î
’Î’‹Ô˚ = ’Î’ Á¬fiÎ ·˘¤ı »Ì±ı!
ÀÌ¿Î ó “±Ë˘ ⁄÷... V‰…fi‹z÷Η” ó ±Î ÿ›˘˝‘fi ±‹ı C΢fl ’Î’ ¿fl‰Îfi˘ Ïfiç›óω«Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı.
‰√ıflı ÿp »ı. ±ı‹fiÌ ‘‹˝ µ’fl ºÏp fi◊Ì. ±ı‹fiÎ µ’fl ±ıÀ·_ … fiÏË, ›©‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ V‰…fi˘fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı ±VÔhÎ-
·˘¤ Á‰Îfl ◊¥ √›˘ »ı. ±Î ¿ÎflHÎı ±ı ›© ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ÂVÔhÎ ·¥fiı ÷ˆ›Îfl ◊¥ √›Î »Ì±ı! ±Î ±‹Îflı ‹ÎÀı CÎHÎÎ
◊¥ Ω› ±ı ¿˘¥ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. ’fl_÷ ±‹ı ÷˘ ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ±fiı ¬ıÿ (ÿ—¬)fiÌ ‰Î÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Ì
‘‹˝-±‘‹˝fi,ı ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fiı ±fiı ’Î’-’H›fiı ΩHΉΉ΂ΠflÌ÷ı ±fiÏ«÷ ‰Î÷ »ı.
»Ì±ı. ±ı‰Î ΩHοÎfl ˢ‰Î »÷Î_ ±ΩH›Î ‹ÎHÎÁ˘fiÌ …ı‹ ±‹ÎflÌ …ı ΩHοÎflÌ »ı, ±‹ı ÂÎVÔh΢◊Ì …ı ÁÎ_¤Y›_
1. ¢¿‹BÔfi ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı … ±…\˝fiı ±ËŸ “±fiÂl‹” ó ±ı‰Ì Ï·ÀÔ˚fiÌ ’fl˘ZÎ Ïø›Îfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
36 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

»ı, √v…fi˘ ‹ÎflŒ÷ı …ı ÏÂZÎHÎ ‹ı‚T›_ »ı, ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiı
Á‘Îfl‰Îfi˘ …ı ω«Îfl ¿›˘˝ »ı, ±ı ⁄‘Îfi˘ ±fiÎÿfl ¿flÌfiı
±Î…ı ±‹ı ›© w’Ì ’Î’ ¿fl‰Îfi˘ ω«Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı
ó ±ı CÎb_ ‹˘À<_ ’Î’ »ıó “‹ËI’Î’‹Ô˚.”
±Î f·˘¿‹Î_ “±Ë˘” ±fiı “⁄÷” ±ı ⁄ı ’ÿ˘ ±Î‰ı·Î_
»ı. ±ı‹Î_ “±Ë˘” ’ÿ ±Îç›˝ ⁄÷Ήı »ı. ±Îç›˝ ±ı »ı
¿ı ›©◊Ì ◊fiÎflÌ ±fi◊˝fiÌ ’fl_’flÎfiı ΩHÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ±‹ı ›© w’Ì CÎb_ ‹˘À<_ ’Î’ ¿fl‰Îfi˘ ’ο˘ Ïfiç›
¿flÌ ·Ì‘˘ »ı! ⁄Ì…\_ “⁄÷” ’ÿ ¬ıÿfi_, ÿ—¬fi_ ‰Î«¿ »ı.
ÿ—¬ ±ı »ı ¿ı ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á˘ ‹ÎÀı flËıfiÎflÎ flÎF› ±fiı
Á¬fiÎ ·˘¤‹Î_ ±Î‰Ìfiı ±‹ı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿<À<_⁄̱˘fiı ‹Îfl‰Î
÷ˆ›Îfl ◊¥ √›Î »Ì±ı!
’Î’ ¿fl‰ÎfiÎ Ïfi盋Î_ ±fiı V‰…fi˘fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı
÷ˆ›Îfl ◊‰Î‹Î_ ‹ÎhÎ flÎF›fi˘ ±fiı Á¬fi˘ ·˘¤ … ¿ÎflHÎ
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ›©‹Î_ ±‹Îfl˘ ω…› ◊Âı ÷˘
±‹fiı flÎF› ±fiı ‰ˆ¤‰ ‹‚Ì …Âı, ±‹Îfl˘ ±Îÿfl-ÁI¿Îfl
◊Âı, ±‹Îv_ √˙fl‰ ‰‘Ì …Âı, Á‹√˛ flÎF› µ’fl ±‹Îfl˘
≠¤Î‰ flËıÂı, ⁄‘Ì …√αı ±‹Îfl˘ Ë¿‹ «Î·Âı, ±‹ÎflÌ
’ÎÁı ‘fi ˢ‰Î◊Ì ±‹ı ‹fi‰Î_Ï»÷ ¤˘√Á΋√˛Ì ±ı¿ÃÌ ¿flÌ
·¥Â_, ’»Ì ¬Ò⁄ ±Îfl΋ ¿flÌÂ_, Á¬ ¤˘√‰ÌÂ_ó±Î ≠‹ÎHÎı
±‹ÎflÌ µ’fl flÎF› ±fiı Á¬fi˘ ·˘¤ »‰Î¥ √›˘ »ı,
…ı ±‹ÎflÎ …ı‰Î ‹ÎHÎÁ˘ ‹ÎÀı ⁄‘Ì flÌ÷ı ±›˘B› »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ±ı ¿Ëı‰Î ‹Î_√ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
ÁÎflΠω«Îfl˘fi˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±Îÿfl ¿fl‰Î◊Ì
… ÂÎVÔhÎ, √v…fi˘ ‰√ıflıfiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ◊¥ ¿ı »ı.
’fl_÷ …ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ÁÎflΠω«Îfl˘fi˘ ±fiÎÿfl ¿flı
»ı, ÷ı ÂÎVÔh΢fiÌ, √v…fi˘fiÌ ±fiı ÏÁ©Î_÷˘fiÌ ÁÎflÌ ÁÎflÌ
‰Î÷˘fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ’HÎ ±ıfiı ‘ÎflHÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘. ’˘÷ÎfiÎ
ÁÎflΠω«Îfl˘fi˘ ‰Îfl_‰Îfl ±fiÎÿfl ±fiı Ï÷flV¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì
ÁÿÔ˚ω«Îfl˘fiÌ V≤Ïp ⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ‹fiW›fiı ÿ√˝HÎ-
óáó
Á_⁄_‘ — ±Îç›˝ ±fiı ¬ıÿ‹Î_ Õ>⁄ı·Î ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ÿ·Ì·˘fi˘ ±Î¬flÌ ÏfiHν› …HÎΉı »ı.
ÿflΫÎfl◊Ì fl˘¿‰Î‰Î‚_ ˢ› »ı … ¿˘HÎ? ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±Î’HÎı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±Îÿfl ¿flÌÂ_ fiÏË ÷˘
’»Ì ±Î’HÎfiı ±fi◊˝’fl_’flÎ◊Ì ¿˘HÎ fl˘¿Ì ¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚
¿˘¥ fl˘¿Ì fi◊Ì Â¿÷_.
±ËŸ ±…\˝fifiÌ ºÏp ›©w’Ì Ïø›Î ÷flŒ »ı. ÷ı±˘ ›©w’Ì
Ïø›Îfiı ÿ˘Ê‰Î‚Ì Á‹∞fiı ±ıfiÎ◊Ì ËÃÌ …‰Îfi_ ≥E»ı »ı; ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ÿ˘Ê Â_ »ı ó ±ı ÷flŒ ±…\˝fifiÌ ºÏp fi◊Ì. ›©‹Î_
¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë, V‰Î◊˝¤Î‰ ±fiı ¿Î‹fiÎ … ÿ˘Ê »ı, ’fl_÷ ±ı
⁄Î…\ ºÏp fiÏË …‰Î◊Ì ±…\˝fi ±ËŸ ±Îç›˝ ±fiı ¬ıÿ ≠¿À
¿flÌ flèÎÎ »ı, ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿˘¥ ’HΠω«ÎflÂÌ·, ‘‹Î˝I‹Î
±fiı ÂÒfl‰Ìfl ZÎÏhΛ˘fiı ‹ÎÀı ›˘B› fi◊Ì.
[±…\˝fiı ’Ëı·Î_ ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiÎ
›©‹Î_ ≠T≤kÎ ◊‰Î‹Î_, ¿<‚fiÎÂfiÎ ÿ˘Ê‹Î_ ±fiı Ï‹h΃˘ËfiÎ
’Î’‹Î_ ·˘¤fiı ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›_; ±fiı ±ËŸ ’HÎ ’˘÷Îfiı
flÎF› ±fiı Á¬fiÎ ·˘¤fiı ·Ì‘ı ‹ËÎfi ’Î’ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
÷ˆ›Îfl ◊›ı·˘ ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
±…\˝fi ’Î’ ◊‰Î‹Î_ “·˘¤”fiı … ≠ıfl¿ ÷k‰ ‹Îfiı »ı. ±Î‹
»÷Î_ ’HÎ ±Î√‚ hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ »hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı
“‹fiW› fi «ÎË÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î’fi_ ±Î«flHÎ ¿ı‹
¿flÌ ⁄ıÁı »ı” ó ±ı‰˘ ≠ffi ¿ı‹ ¿›˘˝? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi
±ı »ı ¿ı ±ËŸ ÷˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ëfiı ·Ì‘ı ±…\˝fi ›©◊Ì
ÏfiT≤kÎ ◊‰Îfiı ‘‹˝ ±fiı ›©‹Î_ ≠T≤kÎ ◊‰Îfiı ±‘‹˝ ‹ÎfiÌ
flèÎÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÌ ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ·¥fiı ‹ÎhÎ ·˙Ï¿¿
ºÏp »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ›©‹Î_ V‰…fi˘fiı ‹Îfl‰Î‹Î_
·˘¤fiı ¿ÎflHÎ ‹ÎfiÌ flèÎÎ »ı. ’fl_÷ ±Î√‚ √Ì÷Îfi˘ µ’ÿıÂ
ÁÎ_¤‚÷Î_-ÁÎ_¤‚÷Î_ ÷ı‹fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ lı›-¿S›ÎHÎfiÌ
≥E»Î Ω√˛÷ ◊¥ √¥ (±. 3/2). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ¿÷˝T›fiı
I›∞fiı fiÏË ¿fl‰Î ›˘B› ¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊‰Î‹Î_ Â_ ¿ÎflHÎ
»ı ó ±ı‰_ ’Ò»ı »ı ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ (±. 3/36‹Î_) ±…\˝fi
¿÷˝T›fiÌ ºÏp◊Ì, ÁΑ¿fiÌ ºÏp◊Ì ’Ò»ı »ı.]

›Ïÿ ‹Î‹≠÷Ì¿Îfl‹ÂjÎ_ ÂjÎ’ÎHΛ— –– 46––

‘Î÷˝flÎpˇÎ flHÎı ËL›V÷L‹ı ZÎı‹÷fl_ ¤‰ı÷Ô˚ –– 46––
›Ïÿ = Ωı (±Î) flHÎı = flH΋Î_ ËL›— = ËHÎÌ fiάı (÷˘) ’HÎ
ÂjÎ’ÎHΛ— = ËÎ◊‹Î_ ÂjÎ ±≠÷Ì¿Îfl‹Ô˚ = Á΋fi˘ fi ¿flfiÎfl ÷÷Ô˚ = ÷ı
·Ì‘ı·Î ±ı‰Î ‹ı = ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
‘Î÷˝flÎpˇÎ— = K≤÷flÎpˇfiÎ ±Âj΋Ô̊ = ÂjÎflÏË÷ ZÎı‹÷fl‹Ô˚ = ‰‘ ¿S›ÎHοÎfl¿
’ZÎ’Î÷Ì ·˘¿˘ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ¤‰ı÷˚Ô = ◊Âı.
f·˘¿ 46] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó “›Ïÿ ‹Î‹Ô˚.... ZÎı‹÷fl_ ¤‰ı÷Ô˚” ó ±…\˝fi ¿Ëı
»ı ¿ı Ωı Ë_ ›©◊Ì ⁄‘Ì flÌ÷ı ÏfiT≤kÎ ◊¥ …¥Â, ÷˘ ¿ÿΫ
±ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ’HÎ ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ
¿ı ±‹ı ¿Â_ ≥E»ÌÂ_ … fiÏË ±fiı ·ÕÌÂ_ ’HÎ fiÏË ÷˘
’»Ì ±Î ·˘¿˘ ›© ¿flÂı … ÂÎ ‹ÎÀı? ’fl_÷ ¿ÿΫ ±Î‰ı‹Î_
±Î‰ı·Î ÷◊Î ËÎ◊˘‹Î_ ÂVÔh΢fiı ‘ÎflHÎ ¿flı·Î ±ı K≤÷flÎpˇfiÎ
’ZÎ’Î÷Ì ·˘¿˘ “¿Î›‹ ‹ÎÀı ±‹ÎflÎ flV÷Îfi˘ ¿Î_À˘ fiÌ¿‚Ì
Ω›, ÿU‹fi Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›” ó ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı
Á΋fi˘ fiÏË ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷◊Î ÂVÔhÎ ‰√flfiÎ ±ı‰Î ‹fiı
‹ÎflÌ ’HÎ fiάı, ÷˘ ±ı‹fi_ ±ı ‹Îfl‰_ ‹Îflı ‹ÎÀı ÏË÷
¿flfiÎv_ … ⁄fiÂı. ¿ÎflHοı ‹ıÓ ›©‹Î_ √v…fi˘fiı ‹ÎflÌfiı
CÎb_ ¤Îflı ’Î’ ¿fl‰Îfi˘ …ı Ïfiç› ¿›˘˝ Ë÷˘, ÷ı Ïfiç›w’Ì
’Î’fi_ ≠ΛÏçkÎ ◊¥ …Âı. ±ı ’Î’◊Ì Ë_ Â© ◊¥ …¥Â.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ ›© fiÏË ¿v_, ÷˘ Ë_ ’HÎ ’Î’◊Ì
⁄«Ì ±fiı ‹ÎflÎ ¿<‚fi˘ ’HÎ fiΠ◊Âı fiÏË.
[…ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı …ı ¿˘¥ ⁄Î⁄÷fi_ ‰Hνfi
¿flı »ı, ±ı ⁄Î⁄÷fiÌ ±ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ µ’fl ±Áfl ’Õı »ı.
±…\˝fiı ’HÎ F›Îflı ¢¿‹BÔfi ◊¥fiı ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì
⁄˘·‰Îfi_ Âw ¿›*, I›Îflı ±ı ±ıÀ·Î ¢¿‹BÔfi fiÏË Ë÷Î,
¿ı …ıÀ·Î ±ı ±I›Îflı ¢¿‹BÔfi »ı. ’Ëı·Î_ ±…\˝fi ›©◊Ì
ÏfiT≤kÎ ◊›Î fi Ë÷Î, ’HΠ¢¿‹BÔfi ◊¥fiı ⁄˘·÷Î-⁄˘·÷Î
±_÷ı ±ı ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ⁄ÎHÎ ÁÏË÷
‘fiW› I›∞fiı ⁄ıÁÌ Ω› »ı. ¤√‰Îfiı ±ı ω«Î›* ¿ı
±…\˝fifi˘ ⁄˘·‰Îfi˘ ∂¤fl˘ fiÌ¿‚Ì Ω› ÷˘ Ë_ ⁄˘·_ ±◊ν÷Ô˚
⁄˘·‰Î◊Ì ±…\˝fifi˘ ¢¿ ⁄ËÎfl ±Î‰Ì Ω›, ‹fi‹Î_ ¿o¥
… ¢¿ ⁄Î¿Ì fi flËı, I›Îflı … ‹ÎflÎ_ ‰«fi˘fiÌ ±ıfiÎ µ’fl
±Áfl ◊Âı, ±ıÀ·ı ¤√‰Îfi ‰E«ı ¿Â_ … ⁄˘S›Î fiÏË.]
ωÂıÊ ‰Î÷
±I›Îfl Á‘Ì ±…\˝fiı ’˘÷Îfiı ‘‹Î˝I‹Î ‹ÎfiÌ ›©◊Ì
ÏfiT≤kÎ ◊‰Î ‹ÎÀı …ıÀ·Ì ÿ·Ì·˘ ¿flÌ »ı ±fiı ›„@÷±˘
±Î’Ì »ı, ±ı ⁄‘Ì ±…\˝fifiÌ ÿ·Ì·˘fiı … Á_ÁÎfl‹Î_
flE›Î’E›Î flËı·Î ·˘¿˘ ÁÎ«Ì Á‹…Âı ±fiı ˉı ’»Ì
¤√‰Îfi ±…\˝fifiı …ı ‰Î÷˘ Á‹Ω‰Âı, ±ı‹fiı ÁÎ«Ì fiÏË
‹Îfiı! ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı …ı ‹fiW› …ı „V◊Ï÷‹Î_ ˢ›
»ı, ±ı „V◊Ï÷fiÌ, ±ı ¿ZÎÎfiÌ ‰Î÷fiı … ±ı ÁÎ«Ì Á‹…ı
»ı; ±ıfiÎ◊Ì ¨«Ì ¿ZÎÎfiÌ ‰Î÷ ÷ı±˘ Á‹∞ … fi◊Ì Â¿÷Î.
±…\˝fifiΠˈ›Î‹Î_ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë »ı ±fiı ±ı ‹˘Ë‹Î_ ⁄_‘Î¥fiı
… ‘‹˝fiÌ ±fiı ÁΑ÷ÎfiÌ ÁÎflÌ ÁÎflÌ ‰Î÷˘ ¿ËÌ flèÎÎ
»ı. ±ıÀ·ı …ı ·˘¿˘fiΠˈ›Î‹Î_ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë ˢ› »ı, ±ı
·˘¿˘fiı … ±…\˝fifiÌ ‰Î÷˘ ÁÎflÌ ·Î√Âı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ
37
ºÏp ∞‰fiÎ ¿S›ÎHÎ ÷flŒ … ˢ› »ı, ¿ı ±ıfi_ ¿S›ÎHÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ¤√‰ÎfifiÌ ±Î ¨«Ì ¿ZÎÎfiÌ ºÏpfiı ±ı
(·˙Ï¿¿ ºÏp‰Î‚Î) ·˘¿˘ Á‹∞ … fi◊Ì Â¿÷Î. ±ıÀ·ı
±ı ¤√‰ÎfifiÌ ‰Î÷˘fiı ⁄flÎ⁄fl fiÏË ‹Îfiı, ’fl_÷ ±ı‰_ ‹ÎfiÂı
¿ı ±…\˝fi ‹ÎÀı ›©w’Ì ’Î’◊Ì ⁄«‰_ ±ı ⁄Ë … ÁΫ_
Ë÷_; ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ÷ı‹fiı ›©‹Î_ ΩıÕÌ ⁄flÎ⁄fl fiÎ ¿›*!
‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fi ’ÎÁı ›© ¿flÎT›_ fi◊Ì,
’fl_÷ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ iÎÎfi ¿flÎT›_ »ı. ›© ÷˘
±…\˝fifiı ¿÷˝T›w’ı ±Î’‹ı‚ı … ‹Y›_ Ë÷_. ±ıÀ·ı ›©fi˘
ω«Îfl ÷˘ ±…\˝fifi˘ ’˘÷Îfi˘ … Ë÷˘; ÷ı±˘ ’˘÷ı … ›©
‹ÎÀı ≠T≤kÎ ◊›Î Ë÷Î ±fiı ÷ı◊Ì … ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı
±Î‹_hÎHÎ ±Î’Ìfiı ·ÎT›Î Ë÷Î. ’fl_÷ ±ı ω«Îflfiı ’˘÷ÎfiÌ
⁄Ï©◊Ì ±Ïfip¿Îfl¿ Á‹∞fiı ÷ı±˘ ›©◊Ì ÿÒfl …¥ flèÎÎ
Ë÷Î ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÎ ’ηfi‹Î_◊Ì ËÃÌ flèÎÎ Ë÷Î.
±Î◊Ì … ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î …ı ÷_ ›© fiÏË ¿fl‰Î ≥E»ı
»ı, ±ı ÷Îfl˘ ‹˘Ë »ı. ±Î◊Ì Á‹› ’fl …ı ¿÷˝T› ±Î’‹ı‚ı
≠ÎMÔ÷ ◊›_ »ı, ±ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ›˘B› fi◊Ì.
±ı¿ ‹ÎHÎÁ ⁄ƒÌfiÎflΛHÎ …¥ flè΢ Ë÷˘; ’fl_÷ flV÷΋Î_
±ıfiı ÏÿÂΤ˛‹ ◊¥ √›˘ ±ıÀ·ı ¿ı ±ıHÎı ÿÏZÎHÎfiı µkÎfl ±fiı
µkÎflfiı ÿÏZÎHÎ ÏÿÂÎ Á‹∞ ·Ì‘Ì. ±Î◊Ì ±ı ⁄ƒÌfiÎflΛHÎ
÷flŒ fiÏË «Î·÷Î_ ∂·ÀÌ ÏÿÂÎ ÷flŒ «Î·‰Î ·ÎB›˘. Á΋ı
±ıfiı ±ı¿ ‹ÎHÎÁ ‹‚Ì √›˘. ±ı ‹ÎHÎÁı ’Ò»u_, “¤Î¥! @›Î_
…¥ flèÎÎ »˘?” ÷ıHÎı ¿èÎ_, “⁄ƒÌfiÎflΛHÎ.” ±ı ‹ÎHÎÁ ⁄˘S›˘,
“¤Î¥! ⁄ƒÌfiÎflΛHÎ ±Î ⁄Î…\ fi◊Ì, ’ı·Ì ⁄Î…\ »ı. ±Î’ ÷˘
∂·ÀÎ …¥ flèÎÎ »˘!” ±ıÀ·ı ±ı ‹ÎHÎÁ ±ıfiı ⁄ƒÌfiÎflΛHÎ
‹˘¿·fiÎfl˘ fi Ë÷˘; ’fl_÷ ±ıfiı ÏÿÂÎfi_ iÎÎfi ¿flΉÌfiı ±ıfiı
ÁΫ˘ ‹Î√˝ ⁄÷ΉfiÎfl˘ Ë÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ iÎÎfi ¿flÎT›_ »ı, ›© ¿flÎT›_ fi◊Ì.
V‰…fi˘fiı Ωı¥fiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı ‰Î÷ ±Î‰Ì Ë÷Ì
¿ı Ë_ ›© fiÏË ¿v_ ó “fi ›˘IV›ı” (±. 2/9), ’HÎ ¤√‰Îfifi˘
µ’ÿı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ±…\˝fiı ±ı‰_ fi◊Ì ¿èÎ_ ¿ı Ë_ ›© fiÏË
¿v_; ’fl_÷ ±ı‰_ ¿èÎ_ ¿ı Ë_ ±Î’fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flÌÂó
“¿ÏflW›ı ‰«fi_ ÷‰” (18/73) ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿flÌÂ. ±…\˝fifiÎ_ ±Î ‰«fi˘◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ iÎÎfi ¿flÎT›_ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ›© ◊‰Îfi_ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷_; ¿ÎflHοı ⁄‘Îfi_
±Î›W› ’Òv_ ◊¥ «Ò@›_ Ë÷_. ±ıfiı ¿˘¥ ’HÎ ÀÎ‚Ì Â¿‰Îfi_
fi Ë÷_. ¤√‰Îfiı ’˘÷ı ωrw’ ÿ½fi ‰¬÷ı ±…\˝fifiı ¿èÎ_
»ı, “Ë_ T≤Ï© ’΋ı·˘ ¿Î‚ »\_ ±fiı ⁄‘Îfi˘ fiΠ¿fl‰Î
‹ÎÀı ±ËŸ ±ÎT›˘ »\_. ±ıÀ·ı ÷_ ›© fiÏË ¿flı ÷˘’HÎ ±Î
ωfl˘‘’Z΋Î_ ∂¤ı·Î ›˘©Î±˘ ⁄«Âı fiÏË.” (±. 11/32).
38 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

±ıÀ·ı ±Î fiflÁ_ËÎfl ±‰U› ◊‰Îfi˘ … Ë÷˘. ±Î fiflÁ_ËÎfl ¿˙fl‰˘ ÁÎ◊ı ›© ¿flÂı.1 ±Î flÌ÷ı ±ı‰Î_ ¿ıÀ·Î_› ¿ÎflH΢
±…\˝fi ›© fiÎ ¿fl÷, ÷˘’HÎ ◊Î÷. Ωı ±…\˝fi ›© fiÎ Ë÷Î_, …ı◊Ì ›©fiı À΂‰Îfi˘ Á_¤‰ fi Ë÷˘.
¿fl÷, ÷˘ …ı‹HÎı ‹Î÷ÎfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ƒ˙’ÿÌfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ◊fiÎflfiı fl˘¿‰Îfi_ ‹fiW›fiÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì; ’fl_÷
ÁÏË÷ ’Î_«ı› ¤Î¥±˘fi˘ ω‰ÎË ¿fl‰Îfi_ V‰Ì¿ÎflÌ ·Ì‘_ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÌfiı ‹fiW› ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ
Ë÷_, ±ı ›Ï‘„WÔÃfl ÷˘ ‹Î÷ÎfiÌ ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ±‰U› ¿ı »ı ±fiı ¿÷˝T›◊Ì ËÃÌ …¥fiı ’˘÷Îfi_ ’÷fi ¿flÌ Â¿ı
›© ¿fl÷ …. ¤Ì‹Áıfi ’HÎ ›©◊Ì ¿ÿÌ ’λ˘ fi ËÃ÷; »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› ’˘÷Îfi_ ≥p-±Ïfip ¿fl‰Î‹Î_
¿ı‹¿ı ±ı‹HÎı ¿˙fl‰˘fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ flÎ¬Ì Ë÷Ì. V‰÷_hÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿÷˝T›fi_ iÎÎfi
ƒ˙’ÿ̱ı ÷˘ I›Î_ Á‘Ì ¿ËÌ ÿÌ‘_ Ë÷_ ¿ı Ωı ‹ÎflÎ ’Ï÷ ¿flΉÌfiı ‹fiW›‹ÎhÎfiı µ’ÿı ±ÎM›˘ »ı ¿ı ±ıHÎı ÂÎVÔhÎfiÌ
(’Î_Õ‰˘) ¿˙fl‰˘ ÁÎ◊ı ›© fiÏË ¿flı ÷˘, ‹ÎflÎ Ï’÷Î (ƒ’ÿ), ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÎ ’ηfi‹Î_ ÷I’fl flËı‰_
¤Î¥ (K≤pzQÔfi) ±fiı ‹ÎflÎ ’Î_«ı› ’h΢ ÷◊Î ±Ï¤‹L› Ωı¥±ı, ±ı‹Î_◊Ì ¿ÿÌ ËÃÌ …‰_ Ωı¥±ı fiÏË.
óáó
Á_⁄_‘ — ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ’˘÷ÎfiÌ ÿ·Ì·˘fi˘ ±_Ï÷‹ ÏfiHν› Á_¤‚Î‰Ì ÿÌ‘˘. I›Îfl ’»Ì ±…\˝fiı
Â_ ¿›* ó ±ı ‰Î÷ Á_…› ˉı ’»ÌfiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.
ÁG…› µ‰Î«
±ı‰‹@I‰Î…\˝fi— Á∆˚A›ı fl◊˘’V◊ µ’ÎωÂ÷Ô˚ –– 47––
ωV≤F› ÁÂfl_ «Î’_ ¢¿Á_ωBÔfi‹ÎfiÁ— –– 47––
Á_…› ⁄˘S›Îó
±ı‰‹Ô˚ = ±Î‹ ±…\fi˝ — = ±…\fi˝ Á∆Ô˚A›ı = flHΤÒÏ‹‹Î_
µ@I‰Î = ¿ËÌfiı ÁÂfl‹Ô˚ = ⁄ÎHÎÁÏË÷ fl◊˘’V◊ı = fl◊fiÎ ‹K›
¢¿Á_ωBÔfi - = ¢¿◊Ì µÏ¶√# «Î’‹Ô˚ = ‘fiW› ¤Î√‹Î_
‹ÎfiÁ— ‹fi‰Î‚ΠωV≤F› = I›∞fiı µ’ÎωÂ÷Ô˚ = ⁄ıÁÌ √›Î.
ÀÌ¿Î ó “±ı‰‹@I‰Î…\˝fi—.................... Ωı¥fiı ±…\˝fifiÌ ±_ÿfl »\’Λı·Î ‹˘Ëfi_ Ω√˛÷ ◊‰_. ‹˘Ë
¢¿Á_ωBÔfi‹ÎfiÁ—” ó ›© ¿fl‰_ ±ı ⁄‘Î ±fi◊˘˝fi_ ‹Ò‚ Ω√˛÷ ◊÷Î_ ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı ›©‹Î_ ±‹ÎflÎ ¿<À<_⁄̱˘
»ı. ›© ¿fl‰Î◊Ì ±ËŸ ¿<À<_⁄̱˘fi˘ fiΠ◊Âı, ’fl·˘¿‹Î_ ‹flÎÂı. ¿<À<_⁄̱˘fi_ ‹fl‰_ ±ı … ‹˘ÀÎ fi¿ÔÁÎfifiÌ ‰Î÷
fifl¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Âı ‰√ıflı ‰Î÷˘fiı ÷¿Û ±fiı ≠‹ÎHÎ◊Ì ¿ËÌfiı »ı. ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ÷˘ ·˘¤fiı ·Ì‘ı fi¿ÁÎfi ÷flŒ Ωı÷Î
¢¿◊Ì ±I›_÷ T›Î¿<‚ ‹fi‰Î‚Î ±…\˝fiı ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ›©◊Ì ¿ıÀ·Ì ±fi◊˝fiÌ ’fl_’flα˘ Âw ◊Âı
’ο˘ ÏfiHν› ¿flÌ ·Ì‘˘. …ı flHΤÒÏ‹‹Î_ ÷ı ËÎ◊‹Î_ ‘fiW› - ±ı ÷flŒ K›Îfi ±Î’Ìfiı ±‹Îflı ±ı‰Î ’Î’◊Ì ÏfiT≤kÎ
·¥fiı µIÁÎË ÁÎ◊ı ±ÎT›Î Ë÷Î, ±ı … flHΤÒÏ‹‹Î_ ÷ı‹HÎı ◊¥ …‰_ … Ωı¥±ı. ±‹ı ·˘¿˘ flÎF› ±fiı Á¬fiÎ ·˘¤◊Ì
’˘÷ÎfiÎ ÕÎ⁄Î ËÎ◊‹Î_◊Ì √Î_Õ̉ ‘fiW›fiı ±fiı …‹HÎÎ ¿<‚fi˘ Á_ËÎfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı flHΤÒÏ‹‹Î_ ∂¤Î ◊¥ √›Î »Ì±ı
ËÎ◊‹Î_◊Ì ⁄ÎHÎfiı fiÌ«ı ‹Ò¿Ì ÿÌ‘_; ±fiı ’˘÷ı fl◊fiÎ ‹K› ó ±ı ±‹ı CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ¤Ò· ¿flÌ! ‹ÎÀı ›© fiÏË ¿fl÷Î
¤Î√‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ⁄¯Îı Áıfiα˘fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı F›Î_ ∂¤Î ±ı‰Î ÂVÔhÎflÏË÷ ‹fiı Ωı Á΋ı ∂¤ı·Î ›˘©Î±˘ ‹ÎflÌ ’HÎ
Ë÷Î, I›Î_ … ¢¿‹ƒÎ‹Î_ ⁄ıÁÌ √›Î. fiάı, ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ‹Îv_ ¿S›ÎHÎ … ◊Âı. ±Î flÌ÷ı
±…\˝fifiÌ ±ı‰Ì ¢¿◊Ì T›Î¿<‚ ÿÂÎ ◊‰Î‹Î_ ‹A› ±_÷—¿flH΋Î_ ‹˘Ë »‰Î¥ …‰Îfiı ·Ì‘ı ±…\˝fi ›©◊Ì µ’fl÷
¿ÎflHÎ »ı ó ¤√‰Îfifi_ ¤ÌW‹ ±fiı ƒ˘HÎfiÌ Á΋ı fl◊ ∂¤˘ ◊‰Î‹Î_ ±fiı ’˘÷ı ‹flÌ …‰Î‹Î_ ’HÎ ÏË÷ …\±ı »ı ±fiı
flάÌfiı ±…\˝fifiı ¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰_, ±fiı ±ı‹fiı ±_÷ı ±ı … ‹˘Ëfiı ¿ÎflHÎı ⁄ÎHÎÁÏË÷ ‘fiW›fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı

1. ›Ïÿ ¤Ì‹Î…\˝fi˙ ¿ÚWHÎ ¿Ú’H΢ Á„L‘¿Î‹¿˙ – Ï’÷Î ‹ı ›˘IV›÷ı T≤©— ÁË ’hΈ‹˝ËÎfl◊ˆ— ––

’G« «ˆ‰ ‹ËÎ‰Ì›Î˝— ’hÎÎ ‹ı ‹‘ÁÿÒ fi – ±Ï¤‹L›_ ’flV¿ÚI› ›˘IV›L÷ı ¿<vϤ— ÁË ––
(‹ËΤÎfl÷, µz˘√. 82/37-38)
f·˘¿ 47] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 39

ωÊÎÿ‹BÔfi ◊¥fiı ⁄ıÁÌ Ω› »ı. ±Î ‹˘Ëfi˘ … ‹ÏË‹Î ÷ı … ±…\˝fi ‘fiW› fiÌ«ı ‹Ò¿Ì ÿ¥fiı ¢¿◊Ì ±I›_÷ T›Î¿<‚
»ı ¿ı …ı ±…\˝fi ‘fiW› µÃΉÌfiı ÷ˆ›Îfl ◊¥ flèÎÎ Ë÷Î, ◊¥ flèÎÎ »ı!
óáó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹§√‰®Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎjÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿıû…\˝fiωÊÎÿ›˘√˘ fi΋ ≠◊‹˘ûK›Î›— –– 1––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚-±ı ¤√‰ÎfifiÎ fi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ ÁÎ◊ı ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿw’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “±…\˝fiωÊÎÿ›˘√” fi΋fi˘ ’Ëı·˘ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 1 ––
ÿflı¿ ±K›Î›fiÌ Á‹Î„MÔ÷‹Î_ ‹ËÏÊ˝ ‰ıÿT›ÎÁ∞±ı …ı ±ı‹Î_ ÁC΂Î_ µ’ÏfiÊÿ˘fi_ ÁÎfl÷k‰ Á_B≤ËÌ÷ »ı, ±fiı
µ’fl ‹…⁄fiÌ ’„W’¿Î ·¬Ì »ı, ±ı‹Î_ lÌ‹ÿÔ-˚ ¤√‰ÿÔ√
˚ Ì÷ÎfiÎ ±ı ’˘÷ı ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚‰ÎHÎÌ Ë˘‰Î◊Ì µ’ÏfiÊÿÔ˚V‰w’ »ı.
ωÂıÊ ‹ÎËÎIQ›fiı ±fiı ≠¤I‰fiı … ≠√À ¿›* »ı. ÷ı◊Ì ±ıfiı “µ’ÏfiÊÿ” ¿Ëı‰Î›_ »ı.
“ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚”1 ±ı hÎHÎı› Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘ ±Î√˛Ë fiÏË flάÌfiı
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ ’ωhÎ fi΋˘ »ı. ±ı ‹ÎhÎ ∞‰˘fi_ ¿S›ÎHÎ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎflÌ Á‰˝lıWÔà ωzΠˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¿flfiÎflÎ_ »ı ±fiı ±ıfi_ µE«ÎflHÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁL‹¬ ¿flı ±ıfi_ fi΋ “⁄˛õωzΔ »ı. ±Î ⁄˛õωzÎV‰w’ √Ì÷΋Î_
»ı ±fiı ÂÎVÔh΋Î_ …HÎΉı·Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiÎ ±_√¤Ò÷ÿ˘Ê˘fiı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, K›Îfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ›˘√
ÿÒfl ¿flı »ı. ÷ı◊Ì √Ì÷ÎfiÎ ±K›Î›fi˘ ’Îà ¿fl‰Î‹Î_ f·˘¿, ÁΑfi˘fi_ ÏÂZÎHÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, …ı◊Ì ÁΑ¿fiı
’ÿ ±fiı ±ZÎfl˘fiÎ µE«Îfl‹Î_ …ı …ı ¤Ò·˘ ◊¥ »ı, ±ıfi_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ıfiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›.
ÂÏ©¿flHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ’Ò‰˝¿ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Îfiı “›˘√ÂÎVÔhΔ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
¤√‰IÁ_⁄_‘fiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î ‹ÎÀı ÿflı¿ ±K›Î›fiı ±_÷ı ±Î ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’vÊ˘k΋ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı
“ü ÷IÁ÷Ô˚”fi_ µE«ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ¤@÷˘‹Î_ ‹A› ±ı‰Î ±…\˝fifi˘ Á_‰Îÿ »ı. ±…\˝fiı Ïfi—Á_¿˘«
‹ËÏÊ˝ ‰ıÿT›ÎÁ∞ ¶ÎflÎ ±K›Î›fiı ±_÷ı “ü”fiÎ ¤Î‰◊Ì ‰Î÷˘ ’Ò»Ì »ı ±fiı ¤√‰Îfiı µÿÎfl÷Î’Ò‰˝¿ ±ı‹fiÎ
µE«ÎflHÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ fl«fiÎfiÎ ±_√¤Ò÷ÿ˘Ê˘ …‰Î⁄˘ ±ÎM›Î »ı. ±Î ⁄¯Îı›fiÎ ¤Î‰ ±ı‹Î_ »ı. ±Î
ÿÒfl ◊Λ, “÷÷Ô˚”fiÎ µE«ÎflHÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ ¿ÎflHÎ◊Ì ±ı ⁄¯Îı›fiÎ fi΋◊Ì ±Î √Ì÷ÎÂÎVÔhÎfi_ ωÂıÊ
fl«fiÎ ¤√‰÷Ô˚≠ı‹ ‹ÎÀıfiÌ ⁄fiı, ±fiı “Á÷Ô˚”fiÎ µE«ÎflHÎfi_ ‹Ëk‰ ˢ‰Î◊Ì ±ıfiı “lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ” ±ı‰Î fi΋◊Ì
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ fl«fiÎ Á÷Ô˚ ±ıÀ·ı ¿ı ±Ï‰fiÎÂÌ ±˘‚¬ÎT›_ »ı.
Œ‚ ±Î’fiÎflÌ ⁄fiı. “≥Ï÷” ó ⁄Á, ‹Îv_ ±Î … ≠›˘…fi ±Î ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fifiΠωÊÎÿfi_ ‰Hνfi »ı.
»ı. ±ı ÏÁ‰Î› ‹Îv_ T›„@÷√÷ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì. ±Î ωÊÎÿ ’HÎ ¤√‰Îfi ±◊‰Î Á_÷˘fi˘ Á_√ ◊¥ …‰Î◊Ì
…ı “lÌ‹÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝Â˘¤ÎÁ_’LÔfi »ı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì ‰ˆflÎB› µI’LÔfi ¿flΉÌfiı ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎfl˘ ◊¥
…ıfi΋Î_ Á_’ÒHν ±ˆr›˝, ‘‹˝, ›Â, lÌ, iÎÎfi ±fiı ‰ˆflÎB› Ω› »ı. Ωı¿ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiı ’HΠωÊÎÿ ◊›˘ »ı, ÷˘’HÎ
ó ±ı » “¤√” ÏfiI› ωz‹Îfi flËı »ı, ±ı‰Î ±ı‹fi΋Î_ ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fi˘
¤√‰Îfifiı ‹¬ı◊Ì fiÌ¿‚ı·Ì ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Îfiı “lÌ‹÷Ô˚ ωÊÎÿ “›˘√” fi ⁄L›˘. ‹ÎhÎ ±…\˝fifi˘ ωÊÎÿ …
¤√‰÷Ô˚” ¿Ëı‰Î›ı· »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı “›˘√” ±◊ν÷˚Ô
F›Îflı ‹fiW› ‹V÷Ì‹Î_, ±Îfi_ÿ‹Î_ ˢ› »ı, I›Îflı ¤√‰ÎfifiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ
±ıfiÎ ‹¬‹Î_◊Ì ±Î’˘±Î’ √Ì÷ fiÌ¿‚ı »ı. ¤√‰Îfiı √›˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ±K›Î›fi_ fi΋ “±…\˝fiωÊÎÿ›˘√”
±ıfiı ‹V÷Ì‹Î_ ±Î‰Ìfiı √Î¥ »ı, ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±ıfi_ flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
fi΋ “√Ì÷Δ »ı. Ωı¿ı Á_V¿Ú÷ T›Î¿flHÎfiÎ Ïfi›‹ ≠‹ÎHÎı ÿflı¿ ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ’„W’¿Î ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ıfi_ fi΋ “√Ì÷‹Ô˚” ˢ‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_. »÷Î_ ’HÎ ±ı ±ı »ı ¿ı Ωı ÁΑ¿ ±ı¿ ±K›Î›fi_ ’HÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı
µ’ÏfiÊÿÔ˚V‰w’ ˢ‰Î◊Ì jÎÌ·Ÿ√ ÂOÿ “√Ì÷Δfi˘ ≠›˘√ ‹fifi-g«÷fi ¿flı ÷˘ ÷ı ±ı¿ … ±K›Î›◊Ì ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ◊¥ …Âı.
óáó

1. Ωı‰Î ›˘B› - √Ì÷Î ±. 17/23-27

40 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 1

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — √Ì÷ÎfiÌ ’„W’¿Î‹Î_ “⁄˛õωzΛ΋Ô˚”, “›˘√ÂÎVÔhÎı” ±fiı “lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı” ó ±Î hÎHÎ

’ÿ ÷˘ ±ı¿‰«fi‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı, ’fl_÷ “lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁ” ÷◊Î “µ’ÏfiÊÿIÁ” ±Î ⁄ı ’ÿ ⁄Ë‰«fi‹Î_ ±ÎT›Î_
»ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ¤√‰ÿÔ˚‰ÎHÎÌ ⁄‘Î … µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î ’HÎ ±ı¿ µ’ÏfiÊÿ »ı, …ı‹Î_ “⁄˛õωzΔ
(iÎÎfi›˘√) “›˘√ÂÎVÔhΔ (¿‹˝›˘√) ±fiı “lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ” (¤„@÷›˘√) hÎHÎı ±ÎT›Î »ı.
√Ì÷΋Î_ “lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ”fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ¤„@÷‹Î_ … ◊›˘ »ı. ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fi g¿¿÷˝T›Ï‰‹Òœ ◊¥fiı
¤√‰ÎfifiÌ ÂflH΋Î_ Ω› »ı. “ÏÂW›V÷ıûËo ÂÎÏ‘‹Î_ I‰Î_ ≠’LÔfi‹Ô˚” (2-7) ±fiı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ “‹Î‹ı¿o
ÂflHÎ_ ‰˛…” ’ÿ˘◊Ì ’ÒHν’HÎı ÂflHÎÎ√Ï÷fiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’‰Î◊Ì ±…\˝fi ’ÒHν ÂflHÎÎ√÷ ⁄fiÌ Ω› »ı - “¿ÏflW›ı ‰«fi_
÷‰” (18-73). ±…\˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µ’Λ ’Ò»u˘ Ë÷˘. (2-7, 3-2, 5-1), ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_
“iÎÎfi›˘√” ±fiı “¿‹˝›˘√”fi_ ’HÎ ‰Hνfi ¿›* »ı.
óáó

’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ≠◊‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ,
“K≤÷flÎpˇ µ‰Î«”, “Á_…› µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ ⁄Îfl,
f·˘¿˘fiÎ_ ’Î_«Á˘ ±ßΉfi ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı.
±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ’Î_«Á˘ »uÎÁÌ »ı.
(2) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ≠◊‹˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷,
“K≤÷flÎpˇ µ‰Î«” “Á_…› µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ÁÎÕhÎÌÁ,
f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl ’Î_«Á˘ «Îfl ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ
±Õ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î ≠¿Îflı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘
±ı¿ ËΩfl ’Î_«Á˘ »¯Î_ »ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄‘Î … f·˘¿˘
⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
óáó
(3) ±Î ±K›Î›‹Î_ » “µ‰Î«” »ı - ±ı¿ “K≤÷flÎpˇ
µ‰Î«”, hÎHÎ “Á_…› µ‰Î«” ±fiı ⁄ı “±…\˝fi µ‰Î«” »ı.
’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ
±Î ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ f·˘¿˘ ’ˆ¿Ì ’Î_«‹Î
±fiı ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î ÷ı÷΂ÌÁ‹Î
f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì
“2-ω’·Î” ±fiı ’E«ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
÷◊Î fi‰‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘
ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»oÿ »ı. ⁄οÌfiÎ
⁄ı÷΂ÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ ±fip’ »oÿfiÎ_
·ZÎH΢‰Î‚Î »ı.
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

⁄ÌΩı ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î
ÿ›˘˝‘fiı ƒ˘HÎΫΛ˝fiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ, »÷Î_ ƒ˘HÎΫΛ˝ ¿o¥ ’HÎ ⁄˘S›Î fiÏË. ±ıÀ·ı ÿ›˘˝‘fi ÿ—¬Ì
◊¥ √›˘. I›Îflı ÿ›˘˝‘fifiı ≠ÁLÔfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤ÌW‹∞±ı Ωıfl◊Ì Â_¬ ‰√ÎÕu˘. ¤ÌW‹∞fi˘ Â_¬ ‰ÎB›Î ’»Ì
¿˙fl‰ ±fiı ’Î_Õ‰ÁıfiÎfiÎ_ ‰Îg…h΢ ‰ÎB›Î_. ÷ı ’»Ì (‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì) lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ±…\˝fifi˘ Á_‰Îÿ Âw ◊›˘.
±…\˝fiı ¤√‰Îfifiı ’˘÷Îfi˘ fl◊ ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‹K›‹Î_ ∂¤˘ flά‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_. ¤√‰Îfiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ
‰E«ı, ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflıfiÌ Á΋ı fl◊ ∂¤˘ flάÌfiı ±…\˝fifiı ¿<vfiÎ ‰_ÂΩıfiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_. ⁄LÔfiı Áıfiα˘‹Î_
’˘÷ÎfiÎ_ … V‰…fi˘-Á_⁄_‘̱˘fiı Ωı¥fiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë Ω√˛÷ ◊›˘, …ıfiı ’ÏflHÎ΋ı ±…\˝fi ›©
¿fl‰Îfi_ »˘ÕÌfiı ⁄ÎHÎÁÏË÷ ‘fiW› »˘ÕÌ ÿ¥fiı fl◊fiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ ⁄ıÁÌ √›Î.
±ı ’»Ì ωÊÎÿ‹BÔfi ±…\˝fifiı ¤√‰Îfiı Â_ ¿èÎ_ ó ±ı ‰Î÷ K≤÷flÎpˇfiı Á_¤‚Ή‰Î ‹ÎÀı Á_…› ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
ωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
ÁG…› µ‰Î«
÷_ ÷◊Î ¿Ú’›Îωp‹l’ÒHÎν¿<·ıZÎH΋Ô˚ –– 1––
ωÊÌÿL÷Ï‹ÿo ‰Î@›‹‰Î« ‹‘ÁÒÿfi— –– 1––
Á_…› ⁄˘S›Îó
÷◊Î = ±Î ≠‹ÎHÎı ±l’HÒ Îν- = ±Î_Á±˘fiı ·Ì‘ı ‹‘ÁÒÿfiı
¿Ú’›Î = ¿flÔHÎÎ◊Ì ¿<·Zı ÎH΋Ô˚ …ı‹fiÎ_ fiıh΢fiÌ ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (±Î√‚
±Îωp‹Ô˚ = CÎıflΛı·Îs Ωı‰ÎfiÌ Â„@÷ ¿Ëı‰ÎÂı)
÷‹Ô˚ = ÷ı ±…\˝fifiı v_‘Î¥ flËÌ »ı, ‰Î@›‹Ô˚ = ‰Î@›
ωÊÌÿL÷‹Ô̊ = ¢¿ ¿fl÷Î (±fiı) ‹‘ÁÿÒ fi— = ¤√‰Îfi µ‰Î« = ¿èÎ_.
ÀÌ¿Î ó “÷_ ÷◊Î ¿Ú’›Îωp‹Ô˚” ó ±…\˝fi fl◊‹Î_ ¿Î›fl÷Îw’Ì ÿ˘Ê◊Ì, ¢¿◊Ì T›Î¿<‚ ◊¥fiı fl◊fiÎ ‹K›
ÁÎflÏ◊ w’ı ⁄ıÃı·Î ¤√‰Îfifiı ±ı‰Ì ±ÎiÎÎ ¿flı »ı ¿ı, ¤Î√‹Î_ ⁄ıÁÌ …‰_! ‹˘ÀÎ ±Îç›˝ ÁÎ◊ı Á_…› ±ı ¤Î‰
Ëı ±E›÷! ‹ÎflÎ fl◊fiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ ∂¤˘ µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ‰Õı …HÎÎ‰Ì flèÎÎ »ı.
flά˘, ¿ı …ı◊Ì Ë_ ±ı Ωı¥ ·™ ¿ı ±Î ›©‹Î_ ‹ÎflÌ ’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ Á_…›ı
Á΋ı ËÎ◊ µ√΋fiÎflÎ ¿˘HÎ »ı? ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ …ı‰Î ±…\˝fi ‹ÎÀı “¿Ú’›Î ’fl›Îωp—” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ Ë÷˘.
ÂÒfl‰ÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÁÎËÁ ¿flÌfiı ¿›Î ¿›Î ›˘©Î ·Õ‰Î “±l’ÒHÎν¿<·ıZÎH΋Ô˚” ó ±…\˝fi …ı‰Î ‹ËÎfi
±ÎT›Î »ı? ’˘÷Îfi_ ‹flHÎ Á΋ı Ωı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹ÎflÌ ÂÒfl‰ÌflfiÎ ‹fi‹Î_ ’HÎ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë »‰Î¥ √›˘ ±fiı
ÁÎ◊ı ·Õ‰ÎfiÌ ±ı‹fiÌ gË‹÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥? ±Î flÌ÷ı ±Î_¬˘‹Î_ ±Î_Á ¤flÎ¥ ±ÎT›Î_! ±Î_Á ’HÎ ±ıÀ·Î_ ‰‘Îflı
±…\˝fi‹Î_ ›© ¿fl‰Îfi˘ …ı ±Ï÷› µIÁÎË Ë÷˘, ‰Ìfl÷Î ¤flÎ¥ ±ÎT›Î_ ¿ı fiıh΢◊Ì ÁÎflÌ flÌ÷ı Ωı¥ ’HΠ¿÷Î
Ë÷Ì, ÷ı … ±…\˝fi ⁄LÔfiı Áıfiα˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄̱˘fiı fi Ë÷Î.
Ωı¥fiı ±ı‹fiÎ ‹flHÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì ‹˘Ë√˛V÷ ◊¥fiı ±ıÀ·Î “ωÊÌÿL÷Ï‹ÿo ‰Î@›‹‰Î« ‹‘ÁÒÿfi—” ó ±Î flÌ÷ı
¢¿Î÷fl ◊¥ √›Î »ı ¿ı ±ı‹fi_ ÂflÌfl œÌ·_ ◊‰Î ·ÎB›_ ¿Î›fl÷Îfiı ·Ì‘ı ¬ıÿ ¿fl÷Î ±…\˝fifiı ‹‘ÁÒÿfiı ±Î‰Î_
»ı, ‹˘œ<_ Á¿Î‰Î ·ÎB›_ »ı, ÂflÌfl‹Î_ ‘˛ΩflÌ ±Î‰Ì flËÌ (±Î√‚ ⁄ÌΩ-hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ_) ‰«fi˘ ¿èÎÎ_.
»ı. w‰Î_ÀÎ_ ∂¤Î_ ◊¥ flèÎÎ_ »ı, ËÎ◊‹Î_◊Ì ‘fiW› ’ÕÌ ±ËŸ “ωÊÌÿL÷‹‰Î«” ¿Ëı‰Î◊Ì … ¿Î‹ «Î·Ì
flèÎ_ »ı, «Î‹ÕÌ ⁄‚Ì flËÌ »ı, ∂¤Î flËı‰ÎfiÌ ’HΠ„@÷ ¿÷_ Ë÷_. “¥ÿ_ ‰Î@›‹Ô˚” ¿Ëı‰ÎfiÌ …wfl … fi Ë÷Ì;
fi◊Ì ±fiı ‹fi ’HÎ ¤˛Ï‹÷ ◊¥ flèÎ_ »ı. @›Î_ ±…\˝fifi˘ ¿ı‹ ¿ı “µ‰Î«” Ïø›ÎfiÌ ±_ÿfl … “‰Î@›‹Ô˚” ’ÿ ±Î‰Ì
±ı V‰¤Î‰ ¿ı “fi ÿˆL›_ fi ’·Î›fi‹Ô˚” ±fiı @›Î_ ±…\˝fifi_ Ω› »ı. ÷˘’HÎ “‰Î@›‹Ô˚” ’ÿ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
42 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¿ı ¤√‰ÎfifiÎ_ ±Î ‰«fi˘, ±Î ‰ÎHÎÌ CÎHÎÌ ±ÿÔ˚¤÷ »ı. ‰ÎHÎÌfiÎ ≠¤Î‰◊Ì … ±…\˝fi ¤√‰Îfifi_ ÏÂW›I‰ V‰Ì¿ÎflÌfiı
±…\˝fi‹Î_ ‘‹˝fi˘ ‰ÎC΢ ’ËıflÌfiı …ı ¿÷˝T›I›Î√ w’Ì ⁄ÒflÎ¥ ±ı‹fiı ÂflHÎı Ω› »ı. (±. 2/7)
±Î‰Ì √¥ Ë÷Ì, ±ıfiÎ µ’fl ±Î ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ ÁÌ‘˘ Á_…› ¶ÎflÎ “‹‘ÁÒÿfi—” ’ÿ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
±ÎCÎÎ÷ ’ˢӫÎÕfiÎflÌ »ı. ±…\˝fifi˘ ›©◊Ì µ’fl΋ ◊‰Îfi˘ »ı ¿ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ “‹‘ fi΋fiΔ flÎZÎÁfiı ‹ÎflfiÎflÎ
…ı ÏfiHν› Ë÷˘, ±ı‹Î_ ¬‚¤‚ÎÀ ‹«Î‰fiÎflÌ »ı. ±…\˝fifiı ±◊ν÷Ô˚ ÿp V‰¤Î‰‰Î‚α˘fi˘ Á_ËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı.
’˘÷ÎfiÎ ÿ˘Êfi_ ¤Îfi ¿flΉÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ÿp V‰¤Î‰‰Î‚Î ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfi˘ fiÎÂ
Ω√˛÷ ¿flÎ‰Ì ÿıfiÎflÌ »ı. ±Î √_¤Ìfl ±◊˝◊Ì ¤flı·Ì ¿flÎT›Î ωfiÎ flËıÂı … fiÏË.
óáó
Á__⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ±…\˝fi ≠I›ı ¿›Î_ ‰«fi˘ ¿èÎÎ_ ó ±ıfiı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
¿<÷VI‰Î ¿U‹·Ï‹ÿo ωʋı Á‹’„V◊÷‹Ô˚ –– 2––
±fiΛ˝…\p‹V‰B›˝‹¿ÌÏ÷˝¿fl‹…\˝fi –– 2––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Î1ó

±…\fi
˝ = Ëı ±…\˝fi! ¿U‹·‹Ô˚ = ¿Î›fl÷Î ±V‰B›˝‹˚Ô = (¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı) fi ÷˘
ωʋı = ±Î ωʋ ±‰Áfl ¿<÷— = @›Î_◊Ì V‰√˝ ±Î’fiÎflÌ »ı
’fl Á‹’„V◊÷‹Ô˚ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥, (¿ı …ıfi_) (±fiı)
I‰Î = ÷fiı ±fiΛ˝…p \ ‹Ô˚ = lıWÔà ’vÊ Áı‰fi ±¿ÌÏ÷˝¿fl‹Ô˚ = fi ÷˘ ›Â
≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ¿fl÷Î fi◊Ì. ±Î’fiÎflÌ ’HÎ »ı.

ÀÌ¿Î ó “±…\˝fi” ó ±Î Á_⁄˘‘fi ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ “¿÷—” ó ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹Ò‚‹Î_ ±Î

±ı »ı ¿ı ÷_ V‰E», Ïfi‹˝‚ ±_÷—¿flHΉ΂˘ »ı. ÷ı◊Ì ÷ÎflÎ ¿Î›fl÷Î w’Ì ÿ˘Ê ÷Îfl΋Î_ (V‰›_‹Î_) fi◊Ì. ±Î ÷˘
V‰¤Î‰‹Î_ ±Î ⁄ÎÏ·Â÷Î, ¿Î›fl÷Îfi_ ±Î‰‰_ ±ı Ï⁄·¿<· ±Î√_÷¿ ÿ˘Ê »ı, …ı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì.
∂·ÀÌ ‰Î÷ »ı. »÷Î_ ±ı ÷Îfl΋Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰Ì √¥? “Á‹’„V◊÷‹Ô˚” ó ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î
“¿<÷VI‰Î ¿U‹·Ï‹ÿo ωʋı Á‹’„V◊÷‹Ô”˚ ó ¤√‰Îfi ¿Î›fl÷Î ¿ı‰‚ ÷ÎflÎ ¤Î‰˘‹Î_ ±fiı ‰«fi˘‹Î_ … fi◊Ì
±Îç›˝ ≠√À ¿fl÷Î_ ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î‰Î ›©fiÎ ±Î‰Ì; ’fl_÷ ÷ÎflÌ Ïø›Î±˘‹Î_ ’HÎ ±Î‰Ì √¥ »ı. ±ı
≠Á_√ı ÷Îfl΋Î_ ÂÒfl‰Ìfl÷Î, µIÁÎË ±Î‰‰Î_ Ωı¥÷Î_ Ë÷Î_, ÷ÎflÎ µ’fl ÁÎflÌ flÌ÷ı »‰Î¥ √¥ »ı, …ıfiı ¿ÎflHÎı ÷_
’fl_÷ ±Î ¿Á‹›ı ÷Îfl΋Î_ ±Î ¿Î›fl÷Î @›Î_◊Ì ±Î‰Ì ‘fiW›-⁄ÎHÎ »˘ÕÌfiı fl◊fiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ ⁄ıÁÌ √›˘ »ı.
√¥? “±fiΛ˝…\p‹Ô˚”2 ó Á‹…ÿÎfl, lıWÔà ‹fiW›˘‹Î_ …ı
±Îç›˝ ⁄ı flÌ÷ı ◊Λ »ı ó ’˘÷ı fiÏË ΩHΉÎfiı ¤Î‰˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÎ µtıU›fiı ·¥fiı
¿ÎflHÎı ±fiı ⁄ÌΩfiı «ı÷‰HÎÌ ±Î’‰Î ‹ÎÀı. ¤√‰Îfifi_ … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ¤√‰Îfi
±ËŸ …ı ±Îç›˝’Ò‰˝¿ ⁄˘·‰_ »ı ÷ı ¿ı‰‚ ±…\˝fifiı «ı÷‰HÎÌ Á˙◊Ì ’Ëı·Î_ µ’›˝@÷ ’ÿ ±Î’Ìfiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷Îfl΋Î_
±Î’‰Î ‹ÎÀı … »ı, …ı◊Ì ±…\˝fifi_ K›Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› …ı ¿Î›fl÷Î ±Î‰Ì »ı, ÷ı ¿Î›fl÷Îfi˘ lıWÔà ’vÊ˘ V‰Ì¿Îfl
÷flŒ «ÎS›_ Ω›. ¿fl÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ÎflÌ ±Î ¿Î›fl÷΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ
1. ±ËŸ “¤√‰ÎfiÔ˚” ’ÿ‹Î_ “¤√” ÂOÿ‹Î_ …ı “‹÷’Ô˚” ≠I›› ·√ÎÕu˘ »ı, ±ı ÏfiI››˘√‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹√˛ ±ˆr›˝,
‘‹˝, ›Â, lÌ, iÎÎfi ±fiı ‰ˆflÎB›ó±Î »›ı “¤√” ¤√‰Îfi‹Î_ Ëo‹ıÂÎ_ flËı »ı.
2. “±fiΛ˝…\p‹Ô̊” ’ÿ‹Î_ …ı “fiGÎÔ˚” Á‹ÎÁ »ı, ÷ı “±Î›ˆ˝…\˝p‹Î›˝…\p‹Ô̊” ó ±ı I≤÷̛ΠÁ‹ÎÁ ’»Ì … ¿fl‰˘ Ωı¥±ı; …ı‹¿ı ó “fi ±Î›˝…\p‹Ô̊
±fiΛ˝…\p‹Ô˚” Ωı “fiGÎÔ˚” Á‹ÎÁ I≤÷̛ΠÁ‹ÎÁfiÌ ’Ëı·Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı “fi ±Î›Î˝ ±fiΛν— ±fiΛˆ˝…\˝p‹fiΛ˝…\p‹Ô˚” ÷˘ ±ËŸ
±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ◊÷_ … fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ±fiΛ˝ ’vÊ˘fiÎ ¶ÎflÎ …ı‰_ Áı‰fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ‹ÎÀı ±Îÿ½ fi◊Ì ⁄fi÷˘.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 43

¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ Ï⁄·¿<· fi◊Ì. ¿S›ÎHÎ ≥E»fiÎflÎ lıWÔÃ
‹fiW›˘ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiı‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘
… µtıU› flάı »ı. ±ı‹fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ≠I›ı ¿Î›fl÷Î
µI’LÔfi ◊÷Ì fi◊Ì. ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠‹ÎHÎı ±ı‹fiı …ı ¿÷˝T›
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ±ıfiı ÷ı±˘ ¿S›ÎHÎ≠΄MÔ÷fiÎ µtıU›◊Ì µIÁÎË
±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ÁÎ_√˘’Î_√ ¿flı »ı. ÷ı±˘ ÷ÎflÌ …ı‹
¿Î›fl ◊¥fiı ›©◊Ì ±◊‰Î ⁄ÌΩ ¿˘¥ ¿÷˝T›¿‹˝◊Ì µ’fl΋
◊÷Î fi◊Ì. ÷ı◊Ì ›© w’Ì ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›¿‹˝◊Ì µ’fl΋
◊‰_ ±ı ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ¿S›ÎHοÎfl¿ fi◊Ì.
“±V‰B›˝‹Ô˚” ó ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ Á΋ı fiÏË flά÷Î_
Ωı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ºÏp◊Ì ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ Á_ÁÎfl ¿fl÷Î_
V‰√˝·˘¿ ¨«˘ »ı. ’fl_÷ ÷ÎflÌ ±Î ¿Î›fl÷Î V‰√˝fiı
±Î’fiÎflÌ ’HÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›fl÷Î’Ò‰˝¿ ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ
◊‰Îfi_ Œ‚ V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì.
“±¿ÌÏ÷˝¿fl‹Ô˚” ó Ωı V‰√˝ ‹ı‚‰‰Îfi_ ’HÎ ·Z›
fi ˢ›, ÷˘ ÁÎfl˘ √HÎÎ÷˘ ’vÊ ±ı … ¿Î‹ ¿flı »ı,
…ıfiÎ◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ÌÏ÷˝ ‹‚ı. ’fl_÷ ÷ÎflÌ ±Î …ı ¿Î›fl÷Î
»ı, ÷ı ±Î ·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿ÌÏ÷˝ (›Â) ±Î’fiÎflÌ fi◊Ì.
≠I›÷ ±’¿ÌÏ÷˝ (±’›Â) ±Î’‰Î‰Î‚Ì »ı. ÷ı◊Ì ÷Îfl΋Î_
óáó
¿Î›fl÷Î ±Î‰‰Ì ±ı ⁄‘Ì … flÌ÷ı ±›˘B› »ı.
¤√‰Îfiı ±ËŸ “±fiΛ˝…\p‹Ô˚” “±V‰B›˝‹Ô˚” ±fiı
“±¿ÌÏ÷˝¿fl‹Ô˚” ó ±ı‰˘ ø‹ flάÌfiı hÎHÎ ≠¿ÎflfiÎ ‹fiW›˘
⁄÷ÎT›Î »ı ó (1) …ı ω«ÎflÂÌ· ‹fiW›˘ ˢ› »ı,
÷ı±˘ ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ … ≥E»ı »ı. ±ı‹fi_ K›ı›
‹ÎhÎ ¿S›ÎHÎ … ˢ› »ı. (2) …ı ’H›ÎI‹Î ‹fiW›˘
ˢ› »ı, ÷ı±˘ Â¤ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ≥E»ı »ı.
÷ı±˘ V‰√˝fiı … lıWÔà ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ … µtıU›
flάı »ı. (3) …ı ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘ ˢ› »ı, ÷ı±˘ Á_ÁÎflfiı
… ‹Îfi ±Î’ı »ı, ±ıÀ·ı ÷ı±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ¿ÌÏ÷˝
≥E»ı »ı ±fiı ±ı ¿ÌÏ÷˝fiı … ’˘÷Îfi_ K›ı› ‹Îfiı »ı.
µ’›˝@÷ hÎHÎı› ’ÿ˘ ‰Î’flÌfiı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı
ÁΉ‘Îfi ¿flı »ı ¿ı ÷Îfl˘ …ı ±Î ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ ÏfiHν›
»ı, ÷ı ω«ÎflÂÌ· ±fiı ’H›ÎI‹Î ‹fiW›˘fiÎ K›ı›ó¿S›ÎHÎ
±fiı V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉfiÎfl˘ ’HÎ fi◊Ì, ÷◊Î ÁΑÎflHÎ
‹fiW›˘fiÎ_ K›ı›-¿ÌÏ÷˝fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flΉfiÎfl˘ ’HÎ fi◊Ì. ±ıÀ·ı
‹˘Ëfiı ·Ì‘ı ÷Îfl˘ ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ ÏfiHν› ¬Ò⁄ …
÷E» »ı ¿ı …ı ÷Îv_ ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘, ÷fiı fifl¿‹Î_ ·¥
…fiÎfl˘ ±fiı ÷ÎflÌ ±’¿ÌÏ÷˝ ¿flΉfiÎfl˘ ◊Âı.

Á_⁄_‘ ó ¿Î›fl÷Î ±ÎT›Î ’»Ì ˉı Â_ ¿fl‰_? ±Î Ï…iÎÎÁÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó

@·ˆO›_ ‹Î V‹ √‹— ’Î◊˝ fiˆ÷k‰R›’’z÷ı –– 3––

ZÎƒ_ xÿ›ÿ˙⁄˝S›_ I›@I‰˘ÏkÎWÔà ’flL÷’ –– 3––
’Î◊˝ = Ëı ≠◊Îfi_ÿfi I‰Ï› = ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ZÎƒ‹Ô̊- = xÿ›fiÌ ±Î
±…\fi˝ ! ±ı÷÷Ô˚ = ±ı ÷E»
@·ˆO›‹Ô˚ = ±Î fi’_Á¿÷Îfiı fi µ’’z÷ı = µÏ«÷ fi◊Ì; xÿ›ÿ˙⁄˝S›‹Ô˚ ÿ⁄˝‚÷Îfiı
‹Î V‹ √‹— = ≠ÎMÔ÷ fi ◊Î; ’flL÷’ = Ëı ÂhÎ±˘fiı I›@I‰Î = I›∞fiı (›© ‹ÎÀı)
(¿ı‹¿ı) ÷’ΉfiÎfl! µÏkÎWÔà = ∂¤˘ ◊¥ Ω.

ÀÌ¿Î ó “’Î◊˝”1 ó ‹Î÷Î M≤◊Î (¿<_÷Ì)fiÎ Á_ÿıÂÎfiÌ ›Îÿ ±’ΉÌfiı ±…\˝fifiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ZÎÏhΛfiı »Î…ı ±ı‰˘
1. “M≤◊Δ (¿<L÷Ì)fiÎ ’hΠˢ‰Î◊Ì ±…\˝fifi_ ±ı¿ fi΋ “’Î◊˝” ’HÎ »ı. “’Î◊˝ Á_⁄˘‘fi ¤√‰ÎfifiÌ ±…\˝fi ÁÎ◊ıfiÌ ±ÎI‹Ì›÷Î ±fiı
Ïfi¿À÷Îfi_ z˘÷¿ »ı. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ±ÎÕhÎÌÁ ‰¬÷ “’Î◊˝” Á_⁄˘‘fifi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±…\˝fifiÎ_ ⁄ÌΩ ⁄‘Î_ Á_⁄˘‘fi˘fiÌ
÷·fi΋Î_ “’Î◊˝” Á_⁄˘‘fifi˘ µ’›˘√ ‰‘Îflı ◊›˘ »ı. ±ıfiÎ ’»Ì Á˙◊Ì ‰‘Îflı µ’›˘√ “¿˙L÷ı›” Á_⁄˘‘fifi˘ ◊›˘ »ı, …ıfi_ ’fiflΉ÷˝fi
¿<· «˘‰ÌÁ ‰¬÷ ◊›_ »ı.
¤√‰Îfifiı F›Îflı ±…\˝fifiı ¿˘¥ ¬ÎÁ ‰Î÷ ¿Ëı‰ÎfiÌ Ë˘› »ı ±◊‰Î ±ÎrÎÁfi ±Î’‰Îfi_ ˢ› »ı ±◊‰Î ±ı‹fiÎ ≠I›ı
¤√‰Îfifi˘ ωÂıÊ w’◊Ì ≠ı‹ µ¤flÎ¥ Ω› »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ±ı‹fiı “’Î◊˝” ¿ËÌfiı ⁄˘·Î‰ı »ı. ±Î Á_⁄˘‘fifiÎ µ’›˘√◊Ì
ΩHÎı ±ı ›Îÿ ¿flΉ÷Πˢ› »ı ¿ı ÷_ ‹ÎflÌ Œ˘¥ (M≤◊Î-¿<_÷Î)fi˘ ÿÌ¿fl˘ ÷˘ »ı …, ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ‹Îfl˘ Ï≠› ¤@÷ ±fiı Á¬Î
’HÎ »ı (√Ì÷Î ±. 4/3). ÷ı◊Ì Ë_ ÷fiı ¬ÎÁ √MÔ÷ flά‰Î ›˘B› ‰Î÷˘ …HÎΉ_ »\_ ±fiı …ı ¿o¥ ’HÎ ¿Ë_ »\_, ÷ı ÁI› ±fiı
‹ÎhÎ ÷ÎflÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿Ë_ »\_.
44 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

‰Ìfl÷Îfi˘ ¤Î‰ Ω√˛÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı “’Î◊˝”
fi΋◊Ì Á_⁄˘Ï‘÷ ¿flı »ı.1 ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷Îfi΋Î_
¿Î›fl÷Î ·Î‰Ìfiı ÷Îflı ‹Î÷ÎfiÌ ±ÎiÎÎfi_ µS·_CÎfi fiÎ ¿fl‰_
Ωı¥±ı.
“@·ˆO›_ ‹Î V‹ √‹—” ó ±…\˝fi ¿Î›fl÷Îfiı ¿ÎflHÎı
›© ¿fl‰Î‹Î_ ±‘‹˝ ±fiı ›© fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ‘‹˝
‹ÎfiÌ flèÎÎ Ë÷Î. ÷ı◊Ì ±…\˝fifiı «ı÷‰HÎÌ ±Î’‰Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ›© fiÏË ¿fl‰_ ±ı ‘‹˝fiÌ ‰Î÷
fi◊Ì, ±Î ÷˘ fi’_Á¿÷Î »ı. ±Î◊Ì ÷_ ±Î fi’_Á¿÷Îfiı
»˘ÕÌ ÿı.
“fiˆ÷k‰R›’’z÷ı” ó ÷Îfl΋Î_ ±Î‰Ì fi’_Á¿÷Î fi
±Î‰‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷_ ¿<_÷Ì …ı‰Ì ‰Ìfl ZÎÏhΛÎHÎÌ
‹Î÷Îfi˘ ’hÎ »ı ±fiı Ω÷ı ’HÎ ÂÒfl‰Ìfl »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı …L‹◊Ì ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’HÎ ±Î fi’_Á¿÷Î
÷Îfl΋Î_ ⁄‘Ì flÌ÷ı ±›˘B› »ı.
“’fl_÷’” ó ÷_ ’˘÷ı “’fl_÷’” »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂhÎ±˘fiı
÷’ΉfiÎfl˘, fiÁÎÕÌ ‹Ò¿fiÎfl˘ »ı, ÷˘ Â_ ÷_ ±Î Á‹›ı
›©◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ÂhÎ±˘fiı ¬ ¿flÌÂ?
“ZÎƒ_xÿ›ÿ˙⁄˝S›_ I›@I‰˘ÏkÎWÔÔ ó ±ËŸ “ZÎƒ‹Ô˚”
’ÿfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó (1) xÿ›fiÌ ÿ⁄˝‚÷Î ÷E»÷Îfiı
±’ΉfiÎflÌ ±◊ν÷Ô˚ ‹„@÷, V‰√˝ ¿ı ¿ÌÏ÷˝fiı ±Î’fiÎflÌ fi◊Ì.
Ωı ÷_ ±Î ÷E»÷Îfi˘ I›Î√ fiÏË ¿flı ÷˘ ÷_ ’˘÷ı ÷E»
⁄fiÌ …¥Â; ±fiı (2) xÿ›fiÌ ±Î ÿ⁄˝‚÷Î ÷E» ‰V÷
»ı. ÷ÎflÎ …ı‰Î ÂÒfl‰Ìflfiı ‹ÎÀı ±ı‰Ì ÷E» ‰V÷fi˘ I›Î√
¿fl‰˘ ±ı ¿˘¥ ¿ÏÃfi ¿Î‹ fi◊Ì.
÷_ …ı ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ¿ı Ë_ ‘‹Î˝I‹Î »\_ ±fiı ›©w’Ì
’Î’ ¿fl‰Î ‹Î√÷˘ fi◊Ì ÷˘ ±ı ÷ÎflÎ xÿ›fiÌ ÿ⁄˝‚÷Î
»ı, ¿‹ΩıflÌ »ı. ±ıfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ÷_ ›© ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl
◊¥ Ω ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl.
±ËŸ ±…\˝fifiÌ Á΋ı ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ »ı. ±Î
¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı “∂Ã, ∂¤˘ ◊¥ Ω ±fiı
›©w’Ì ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl.” ¤√‰ÎfifiÎ ‹fi‹Î_ ±…\˝fifiÎ
¿÷˝T›fiΠωʛ‹Î_ …flÎ …ıÀ·˘ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì. ÷ı±˘
ΩHÎı »ı ¿ı ⁄‘Ì … ºÏp±ı ±…\˝fifiı ‹ÎÀı ›© ¿fl‰_ ±ı
… ¿÷˝T› »ı. ±ıÀ·ı ±…\˝fifiÌ ’Ëı·Ì ÿ·Ì·˘fiÌ ’fl‰Î
fiËŸ ¿flÌfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı
{À ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ¿ı ’ÒflÌ ÷ˆ›ÎflÌ ÁÎ◊ı ›© ¿fl‰Î
‹ÎÀı ∂¤˘ ◊¥ Ω.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î ‰Î÷fi˘ ωV÷Îfl ¤√‰Îfiı ±Î√‚ ±ı¿hÎÌÁ◊Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î_ f·˘¿ Á‘Ì @›˘˝ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fiı ›© fiÏË ¿fl‰Î ωÊı CÎHÎÌ›ı ›„@÷±˘ (ÿ·Ì·˘) ¿flÌ Ë÷Ì. ±ı ÿ·Ì·˘ ≠I›ı
…flÎ ’HÎ ±Îÿfl ¿›Î˝ ωfiÎ ¤√‰Îfiı ±ı¿Î±ı¿ ±…\˝fifiı ¿Î›fl÷Î w’Ì ÿ˘Ê ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ {ÎÀ¿HÎÌ ¿ÎœÌ ±fiı ›© ‹ÎÀı
∂¤Î ◊¥ …‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì. ±Î◊Ì ±…\˝fi ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ÿ·Ì·˘fi_ Á‹Î‘Îfi fiÏË ‹‚÷Î_ ±ı¿Î±ı¿ µkÎıÏ…÷
◊¥fiı ⁄˘·Ì ∂ÃuÎ ó
±…\˝fi µ‰Î«
¿◊_ ¤ÌW‹‹Ëo Á∆A›ı ƒ˘HÎ_ « ‹‘ÁÒÿfi –– 4––
≥ÊϤ— ≠Ï÷ ›˘IV›ÎÏ‹ ’ÒΩËν‰ÏflÁÒÿfi –– 4––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
‹‘ÁÿÒ fi = Ëı ‹‘ÁÒÿfi! ƒ˘H΋Ô˚ = ƒ˘HÎΫΛ˝ (¿ı‹¿ı)
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ≠Ï÷ = ÁÎ◊ıı ±ÏflÁÒÿfi = Ëı ±ÏflÁÒÿfi!
Á∆Ô˚A›ı = flHΤÒÏ‹‹Î_ ≥ÊϤ— = ⁄ÎH΢◊Ì (÷ı±˘)
¤ÌW‹‹Ô˚ = ¤ÌW‹Ï’÷Î‹Ë ¿◊‹Ô˚ = ¿¥ flÌ÷ı ’ÒΩË˙˝ = ⁄¯Îı›
« = ±fiı ›˘IV›ÎÏ‹ = ›© ¿v_? ’Ò…fiÌ› »ı.
1. ¿<_÷Ìfi˘ Á_ÿı¢ Ë÷˘ ó
±ı÷ÿÔ˚ ‘fiG…›˘ ‰ÎE›˘ ÏfiI›˘z@Ô÷˘ T≤¿˘ÿfl— – ›ÿ◊* ZÎÏhΛΠÁÒ÷ı ÷V› ¿Î·˘û›‹Î√÷— –– (‹ËÎ. µz˘. 137/9-10)
“÷‹ı ±…\˝fifiı ÷◊Î ›© ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ_ ÷ˆ›Îfl flËıfiÎflÎ ¤Ì‹fiı ±ı ¿ËıΩı, ¿ı …ı ¿Î›˝fiı ‹ÎÀı ZÎÏhΛ ‹Î÷Î ’hÎfiı …L‹ ±Î’ı »ı, ÷ıfi˘
Á‹› ˉı ±Î‰Ì √›˘ »ı.”
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 45

ÀÌ¿Î ó “‹‘ÁÒÿfi” ±fiı “±ÏflÁÒÿfi” ó ±Î ⁄ı Ï’÷Î∞” ¿Ëı÷˘, I›Îflı ÷ı±˘ ≠ı‹◊Ì ¿Ëı÷Î ¿ı “Ë_ ÷˘ ÷ÎflÎ
Á_⁄˘‘fi˘ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’ ÿˆI›˘ ±fiı Ï’÷Îfi˘ ’HÎ Ï’÷Î »\_” ±Î flÌ÷ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ µ’fl CÎH΢
ÂhÎ±˘fiı ‹ÎflfiÎflÎ »˘ ±◊ν÷Ô˚ …ı ÿp V‰¤Î‰‰Î‚Î, … ≠ı‹ ±fiı ‰Ëη flά÷Î ±ÎT›Î »ı. ωzÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì
±‘‹˝‹› ±Î«flHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ÿÏfi›Îfiı ¿p ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎ ±‹ÎflÎ ’Ò…fiÌ› »ı. ÷ı±˘ ‹ÎflΠωzÎ√v
±Î’‰Î‰Î‚Î ‹‘-¿ˆÀ¤ ‰√ıflı ÿˆI›˘ »ı, ÷ı‹fiı ±Î’ı ‹Î›Î˝ »ı. ±ı‹fi˘ ‹ÎflÎ µ’fl ±ıÀ·˘ VfiıË »ı ¿ı ÷ı‹HÎı ¬ÎÁ
»ı; ±fiı …ı±˘ ωfiÎ ¿ÎflHÎ ¶ıÊ flάı »ı, ±Ïfip ¿flı ’˘÷ÎfiÎ ’hÎ ±rI◊΋Îfiı ’HÎ ‹ÎflÎ …ı‰_ ¤HÎÎT›˘ fi◊Ì.
»ı, ±ı‰Î ÂhÎ±˘fiı ’HÎ ±Î’ı ‹Î›Î˝ »ı. ’fl_÷ ‹ÎflÌ Á΋ı ±ı‹HÎı ⁄˛õÎVÔhÎ ‰Î’fl‰Îfi_ ÷˘ ⁄LÔfiıfiı Ϭ‰ÎÕu_, ’fl_÷
÷˘ Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ±fiı ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎ ∂¤Î »ı, …ı±˘ ⁄˛õÎVÔhÎfiı ’λ\_ ‰Î‚‰Îfi_ ÷˘ ‹fiı … Ϭ‰ÎÕu_, ’˘÷ÎfiÎ
±Î«flH΢‹Î_ ⁄‘Ì flÌ÷ı lıWÔà »ı, ‹ÎflÎ µ’fl ±I›_÷ ≠ı‹ ’hÎfiı fiÏË. ±ı‹HÎı ‹fiı ±ı ‰flÿÎfi ’HÎ ±ÎM›_ »ı ¿ı
flά‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ‹fiı ωzÎ ±Î’‰Î‰Î‚Î “‹ÎflÎ ÏÂW›˘‹Î_ ±VÔhÎ-ÂVÔhÎfiÌ ¿·Î‹Î_ ÷ÎflÎ◊Ì «ÏÕ›Î÷˘
»ı. ±ı‰Î ‹ÎflÎ ’fl‹ ÏË÷ıE»\ ÿÎÿÎ∞ ±fiı ωzÎ√vfiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ◊Âı fiÏË.” ±ı‰Î ’Ò…fiÌ› Ï’÷Î‹Ë ±fiı
Ë_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îv_? ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎfiÌ Á΋ı ÷˘ ‰ÎHÎÌ◊Ì “flı”, “÷_” ±ı‰_ ¿Ëı‰_
“¿◊_1 ¤ÌW‹‹Ëo Á∆A›ı ƒ˘HÎ_ «” ó Ë_ ¿Î›fl÷Îfiı ±ı ’HÎ ±ı‹fiÌ ËI›Î ¿fl‰Î Á‹Îfi ’Î’ »ı, ’»Ì
¿ÎflHÎı ›©◊Ì Ï‰‹¬ fi◊Ì ◊¥ flè΢, ≠I›÷ ‘‹˝fiı Ωı¥fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ⁄ÎH΢◊Ì ›© ¿fl‰_ ±ı
›©◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ flè΢ »\_; ’fl_÷ ±Î’ ¿ËÌ flèÎÎ »˘ ¿ıÀ·Î ¤Îflı ’Î’fiÌ ‰Î÷ »ı!
¿ı ±Î ¿Î›fl÷Î, ±Î fi’_Á¿÷Î ÷Îfl΋Î_ @›Î_◊Ì ±Î‰Ì “≥ÊϤ— ≠Ï÷ ›˘IV›ÎÏ‹ ’ÒΩË˙˝” ó Á_⁄_‘‹Î_ ‹˘ÀÎ
√¥? ±Î’ …flΠω«Îfl˘ ¿ı Ë_ Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ±fiı ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹ ±fiı ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎó ±ı
±Î«Î›˝ ƒ˘HÎ ÁÎ◊ı ⁄ÎH΢◊Ì ›© ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿v_? ‹ËÎflÎ…! ⁄LÔfiı› ±ÎÿflHÎÌ› ±fiı ’Ò…fiÌ› »ı. ±ı‹fi˘ ‹ÎflÎ µ’fl
±Î ‹ÎflÌ ¿Î›fl÷Î fi◊Ì. ¿Î›fl÷Î ÷˘ I›Îflı ¿ËÌ Â¿Î› ’ÒHν ±Ï‘¿Îfl »ı. ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ÷˘ ‹ÎflÎ µ’fl CÎÎ ¿flÌ
¿ı F›Îflı Ë_ ‹fl‰Î◊Ì Õv_. Ë_ ‹fl‰Î◊Ì ÕflÌ flè΢ fi◊Ì, ¿ı »ı, ’fl_÷ Ë_ ÷ı±˘fiÎ µ’fl ⁄ÎH΢◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ËÎfl
∂·À<_ ‹Îfl‰Î◊Ì ÕflÌ flè΢ »\_. ¿v_? ±ı‹fi˘ ≠Ï÷¶L¶Ì ◊¥fiı ›© ¿fl‰_ ±ı ÷˘ ‹ÎflÎ
Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ı … ≠¿ÎflfiÎ Á_⁄_‘˘ ‹A› »ı ó …L‹fi˘ ‹ÎÀı ‹˘ÀÎ ’Î’fiÌ ‰Î÷ »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ⁄LÔfiı› ‹ÎflÎ
Á_⁄_‘ ±fiı ωzÎfi˘ Á_⁄_‘. …L‹fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ÷˘ Ï’÷Î‹Ë ¶ÎflÎ Áı‰Î ¿fl‰Î ·Î›¿ »ı ±fiı Áı‰Î◊Ì ’HÎ ‰‘Ìfiı ’ÒΩ
¤ÌW‹ ±‹ÎflÎ ’ÒF› »ı. ⁄΂’HÎ◊Ì … Ë_ ±ı‹fiÌ √˘ÿ‹Î_ ¿fl‰Îfiı ›˘B› »ı. ±ı‰Î ’ÒF›…fi˘fiı Ë_ ⁄ÎH΢◊Ì ¿ı‰Ì
∂»flı·˘ »\_. ⁄΂’H΋Î_ F›Îflı Ë_ ±ı‹fiı “Ï’÷Î∞- flÌ÷ı ‹Îv_?
óáó
Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı µkÎıÏ…÷ ◊¥fiı ¤√‰Îfifiı ’˘÷Îfi˘ ÏfiHν› ¿ËÌ ÿÌ‘˘. ˉı ¤√‰ÎfifiÌ
‰ÎHÎÌfiÌ ±Áfl ◊‰Î◊Ì ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ÏfiHν›fi_ Á_÷·fi ¿flÌfiı ¿Ëı »ı ó
√wfiËI‰Î ÏË ‹ËÎfi¤Î‰ÎfiÔ˚ lı›˘ ¤˘@÷_ ¤ˆZ›‹’ÌË ·˘¿ı –– 5––
ËI‰Î◊˝¿Î‹Î_V÷ √wÏfiˈ‰ ¤G∞› ¤˘√ÎLvÏ‘fl≠ÏÿB‘ÎfiÔ˚ –– 5––
‹ËÎfi¤Î‰ÎfiÔ˚ = ‹ËÎfi¤Î‰ ±Ï’ = ’HÎ flÔÏ‘fl≠ÏÿB‘ÎfiÔ˚ = ·˘ËÌ◊Ì
√wfiÔ̊ = √fl…
Ô fi˘fiı lı›— = ¿S›ÎHοÎflÌ ¬flÕΛı·Î
±ËI‰Î = fiÏË ËHÎÌfiı (Á‹…\_ »\_;) (÷◊Î)
≥Ë = ±Î ÏË = ¿ı‹¿ı ±◊˝¿Î‹ÎfiÔ̊ = ±◊˝ ±fiı ¿Î‹w’
·˘¿ı = ·˘¿‹Î_ (Ë_) √wfiÔ̊ = √fl…
Ô fi˘fiı ¤˘√ÎfiÔ˚ ±ı‰ = ¤˘√˘fiı …
¤ˆZ›‹Ô̊ = ϤZÎÎfi_ ±¯Î ËI‰Î = ËHÎÌfiı ÷ = ÷˘
¤˘@÷‹˚Ô = ¬Î‰Îfi_ ≥Ë = ±Î ·˘¿‹Î_ ¤G∞› = ¤˘√‰Ì fiı!

1. ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “¿<÷—” ’ÿ◊Ì ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ÷Îfl΋Î_ ±Î ¿Î›fl÷Î @›Î_◊Ì ±Î‰Ì √¥? ±ı “¿÷—” ’ÿfiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ … ±…\˝fi ±ËŸ
“¿◊‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
46 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÀÌ¿Î ó [±Î f·˘¿◊Ì ±ı‰_ V’p ◊Λ »ı ¿ı ⁄ÌΩ- ±ËŸ ±ı ≠ffi ◊¥ ¿ı ¿ı ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı
hÎÌΩ f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿Ëı·Î_ ‰«fi˘ ˉı ±…\˝fifiÎ √v…fi˘ ‘fi ¶ÎflÎ … ¿˙fl‰˘ ÁÎ◊ı ⁄_‘Λı·Î Ë÷Î. ±ıÀ·ı
ˈ›Î‹Î_ ±Áfl ¿flÌ flèÎÎ_ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ËŸ “±◊˝¿Î‹ÎfiÔ˚” ’ÿfiı “√wfiÔ˚” ’ÿfi_ ωÂıÊHÎ ‹ÎfiÌ
±ı ω«Îfl ±Î‰Ì flè΢ »ı ¿ı ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı √v…fi˘fiı ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ Â_ ‰Î_‘˘ »ı? ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±ı »ı ¿ı
‹Îfl‰Î ±ı ‘‹˝›@÷ fi◊Ì - ±ı‰_ ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ “±◊˝fiÌ ¿Î‹fiΉ΂Π√v…fi˘” ±ı‰˘ ±◊˝ ¿fl‰˘ ›˘B›
¤√‰Îfi ‹fiı ¿˘¥ ’HÎ Á_ÿıË ‰√fl ›©fiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ï’÷Î‹Ë ¤ÌW‹, ±Î«Î›˝ ƒ˘HÎ ‰√ıflı
±Î’Ì flèÎÎ »ı, ÷˘ ‹ÎflÌ Á‹…‹Î_ … ¿o¥ fiı ¿o¥ ¤Ò· √v…fi˘ ‘fifiÌ ¿Î‹fiΉ΂Πfi Ë÷Î. ÷ı±˘ ÷˘ ÿ›˘˝‘fifiÎ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ˉı ±√εfiÎ f·˘¿fiÌ ‹ÎŒ¿ T≤ÏkΤ˘√Ì Ë÷Î, ±ı‹HÎı ÿ›˘˝‘fifi_ ±LÔfi ¬Î‘_ Ë÷_, ±ıÀ·ı
µkÎıÏ…÷ ◊¥fiı ⁄˘·÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ fifl‹ÎÂ◊Ì ⁄˘·ı »ı.] ›©fiı Á‹›ı ÿ›˘˝‘fifi˘ ÁÎ◊ fiÏË »˘Õ‰Îfi_ ¿÷˝T› ‹ÎfiÌfiı
“√wfiËI‰Î.... ¤ˆZ›‹’ÌË ·˘¿ı” ó ˉı ±…\˝fi … ÷ı±˘ ¿˙fl‰˘fiÎ ’Z΋Î_ ∂¤Î flèÎÎ Ë÷Î.
’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfiı fi…fl Á‹ZÎ flάÌfiı ¿Ëı »ı ¿ı Ωı Ë_ ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±…\˝fiı ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı ‹ÎÀı
¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı ’ÒF›…fi˘fiÌ ÁÎ◊ı ›© fiÏË ¿v_, ÷˘ “‹ËÎfi¤Î‰ÎfiÔ˚” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ıÀ·ı ±ı‰Î lıWÔÃ
ÿ›˘˝‘fi ’HÎ ±ı¿·˘ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ›© fiÏË ¿flı. ±Î flÌ÷ı ¤Î‰‰Î‚α˘fiı ‘fifiÌ ¿Î‹fiΉ΂Π¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ Â¿Î›?
›© fi ◊‰Î◊Ì ‹fiı flÎF› fiÏË ‹‚ı, …ı◊Ì ‹Îflı ÿ—¬ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı±˘ ‹ËÎfi¤Î‰ »ı, ÷ı±˘ ±◊˝fiÌ
¤˘√‰‰_ ’ÕÂı. ‹Îfl˘ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ’HÎ ‹U¿ı·Ì◊Ì ◊Âı. ¿Î‹fiΉ΂Πˢ¥ ¿÷Î fi◊Ì, ±fiı …ı±˘ ±◊˝fiÌ
÷ı ±ıÀ·ı Á‘Ì ¿ı ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı …ı ϤZÎÎT≤ÏkÎfi˘ ÏfiÊı‘ ¿Î‹fiΉ΂Π»ı, ÷ı±˘ ‹ËÎfi¤Î‰ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î. ±ıÀ·ı
»ı, ÷ıfi˘ ’HÎ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ ’ÕÌ ±ËŸ “±◊˝¿Î‹ÎfiÔ˚” ’ÿ “¤˘√ÎfiÔ˚” ’ÿfi_ … ωÂıÊHÎ ⁄fiÌ
¿ı »ı. ’fl_÷ √v…fi˘fiı ‹Îfl‰Î ¿fl÷Î_ Ë_ ÷ı ¿pÿÎ›Ì Â¿ı »ı.
ϤZÎÎT≤ÏkÎfiı ’HÎ V‰Ì¿Îfl‰Îfi_ lıWÔà ‹Îfi_ »\_.
ωÂıÊ ‰Î÷
“≥Ë ·˘¿ı” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı¿ı ϤZÎÎ
‹Î√Ìfiı ¬Î‰Î◊Ì ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ ‹Îv_ ±’‹Îfi ±fiı ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ-hÎÌΩ f·˘¿˘‹Î_ ±…\˝fifiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ
Ï÷flV¿Îfl ◊Âı, ·˘¿˘ ‹ÎflÌ Ïfi_ÿÎ ¿flÂı, ÷˘’HÎ √v…fi˘fiı ºÏp◊Ì … ±ı‹fiı ¿Î›fl÷Î I›∞fiı ›© ‹ÎÀı ∂¤Î ◊‰ÎfiÌ
‹Îfl‰Î ¿fl÷Î_ ϤZÎÎ ‹Î√‰Ì ±ı µk΋ »ı. ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì. ’fl_÷ ±…\˝fi ¨‘_ … Á‹F›Î ¿ı ¤√‰Îfi
“±Ï’” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹Îflı ‹ÎÀı flÎF› ¤˘√‰‰ÎfiÌ ºÏp◊Ì … ›©fiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.1
√v…fi˘fiı ‹Îfl‰Îfi˘ ’HÎ ÏfiÊı‘ »ı ±fiı ϤZÎÎ ‹Î√‰Îfi˘ ’Ëı·Î_ ÷˘ ±…\˝fifi˘ ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ ±ı¿ … ’ZÎ Ë÷˘,
’HÎ ÏfiÊı‘ »ı; ’fl_÷ ±ı ⁄ı ’ˆ¿Ì ’HÎ √v…fi˘fiı ‹Îfl‰Î‹Î_ …ı◊Ì ÷ı±˘ ‘fiW›-⁄ÎHÎ »˘ÕÌfiı ±fiı ¢¿‹BÔfi ◊¥fiı fl◊fiÎ
‹fiı ‰‘Îflı ÏfiÊı‘ …HÎΛ »ı. ‹K›¤Î√‹Î_ ⁄ıÁÌ √›Î Ë÷Î (±. 1/47). ’fl_÷ ›©
“ËI‰Î◊˝¿Î‹Î_V÷.... vÏ‘fl≠ÏÿB‘ÎfiÔ˚” ó ˉı ¿fl‰ÎfiÌ ÷flŒıHÎ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ¿Ëı‰Î◊Ì … ◊¥ »ı. ÷ÎI’›˝
¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘ ÷flŒ ºÏp ¿fl÷Î_ ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı ±ı »ı ¿ı ±…\˝fifi_ ‹Îfi‰_ Ë÷_ ¿ı ±‹ı ·˘¿˘ ÷˘ ‘‹˝fiı
Ωı Ë_ ±Î’fiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ›© ¿v_ ÷˘ ›©‹Î_ ΩHÎ̱ı »Ì±ı, ’fl_÷ ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı ‘‹˝fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î,
√v…fi˘fiÌ ËI›ÎfiÎ ’ÏflHÎ΋ w’ı Ë_ ±ı‹fiÎ ·˘ËÌ◊Ì ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ‘fi ±fiı flÎF›fiÎ ·˘¤◊Ì ›© ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
¬flÕΛı·Î ±fiı …ı‹Î_ ‘fi ‰√ıflıfiÌ ¿Î‹fiÎ … ‹A› »ı, ÷ˆ›Îfl ◊¥fiı ∂¤Î »ı. ˉı ±ı … ‰Î÷ ±…\˝fi ±ËŸ ’˘÷Îfiı
±ı‰Î ¤˘√˘ … ÷˘ ¤˘√‰ÌÂ! ‹fiı ¤˘√˘ … ÷˘ ‹‚Âı. ‹ÎÀı ¿Ëı »ı ¿ı Ωı Ë_ ’HÎ ±Î’fiÌ ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı ›©
±ı ¤˘√˘ ‹‚‰Î◊Ì ‹„@÷ ◊˘ÕÌ … ◊Âı! ÂÎ_Ï÷ ◊˘ÕÌ ¿v_, ÷˘ ±ıfiÎ Œ‚V‰w’ı √v…fi˘fiÎ ·˘ËÌ◊Ì ¬flÕΛı·Î
… ‹‚‰ÎfiÌ »ı! ‘fi, flÎF› ‰√ıflıfiı … ÷˘ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌÂ! ±Î flÌ÷ı ±…\˝fifiı
1. ‹ÎhÎ ¤˙Ï÷¿ ºÏp flάfiÎflÎ ‹fiW›˘ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ω«ÎflÌ … fi◊Ì Â¿÷Î. F›Î_ Á‘Ì ¤˙Ï÷¿ ’ÿÎ◊˘˝ ÷flŒ … ºÏp flËı
»ı, I›Î_ Á‘Ì ±ÎK›Î„I‹¿ ºÏp Ω√˛÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ±ËŸ ±…\˝fifiÌ ºÏp‹Î_ ÂflÌfl ‰√ıflı ¤˙Ï÷¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ≠ΑÎL› ⁄fiÌ flèÎ_
»ı. ÷ı±˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë ±fiı ‹‹÷΋Î_ ŒÁÎ¥fiı ‘‹˝fiı ’HÎ ¤˙Ï÷¿ ºÏp◊Ì … Ωı¥ flèÎÎ »ı. ¤˙Ï÷¿ (≠οÚ÷) ºÏp◊Ì ±I›_÷
ω·ZÎHÎ ±ı‰Ì ±ÎK›Î„I‹¿ ºÏp ÷flŒ Ë…\ ±…\˝fifi_ K›Îfi √›_ fi◊Ì. ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ºÏp ¤˙Ï÷¿ flÎF›◊Ì ’fl ◊¥ flËÌ fi◊Ì
±fiı ÷ı±˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë ±fiı ‹‹÷ÎfiÎ ≠‰ÎË‹Î_ ÷HÎÎ¥ flèÎÎ »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ±ı‰_ Á‹∞ flèÎÎ »ı ¿ı ›©‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flΉÌfiı
¤√‰Îfi ‹fiı flÎF› ±’Ή‰Îfiı ≥E»ı »ı, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi ±ı‹fi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı.
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 47

›© ¿fl‰Î‹Î_ ‹ÎhÎ ⁄ÒflÎ¥ … ⁄ÒflÎ¥ ÿı¬Î¥ flËÌ »ı. Á‹› ·Î√Ì flè΢ »ı.
…ı ⁄ÒflÎ¥, ⁄ÒflÎ¥fiÎ w’‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ıfiı ÿÒfl ±Î…¿Î· Á‹Î…‹Î_ ±ı¿÷Îfiı ⁄ËÎfiı ‰HÎνl‹fiÌ
¿fl‰Îfi_ CÎb_ Á√‹ ◊Λ »ı. ’fl_÷ …ı ⁄ÒflÎ¥ ¤·Î¥fiÎ ‹›Î˝ÿÎfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ¿˘Ï ¿flÎ¥ flËÌ »ı. ±ıÀ·ı ±Î
w’‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ıfiı Ï‹ÀΉ‰Îfi_ CÎb_ ‹U¿ı· ⁄fiı »ı. ⁄ÒflÎ¥ ±ı¿÷Î w’Ì ¤·Î¥fiÎ ‰ı‹Î_ ±Î‰‰Î◊Ì ⁄ÒflÎ¥fiÎ
…ı‰Ì flÌ÷ı ÁÌ÷Î∞fiÌ Á‹ZÎ flΉHÎ ±fiı Ëfi‹Îfi∞fiÌ w’ı ÿı¬Î¥ flËÌ fi◊Ì. ±ıÀ·ı ‰HÎνl‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ÷ÒÀ‰Îfiı
Á‹ZÎ ¿Î·fiıÏ‹ flÎZÎÁ ±ÎT›˘ I›Îflı ±ı‹fiı ÁÌ÷Î∞ ±fiı ’ÏflHÎ΋ı ·˘¿˘fi_ ¿ıÀ·_ ’÷fi ◊Âı ±fiı ·˘¿˘‹Î_ ¿ıÀ·Ì
Ëfi‹Îfi∞ ±˘‚¬Ì Â@›Î fiÏË; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ⁄LÔfiıfi˘ ±ÎÁflÌ ¤Î‰fiÎ ±Î‰Âı - ±ı ⁄Î…\ ºÏp … …÷Ì fi◊Ì.
‰ı ÁΑ±˘fi˘ Ë÷˘. ±…\˝fifiÌ ‹ÎL›÷Î ≠‹ÎHÎı ›©w’Ì ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‘fifiı ⁄ËÎfiı ·˘¿˘ …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ,
¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ⁄ÒflÎ¥ »ı ±fiı ›© fiÏË ¿fl‰_ ±ı Ã√Î¥, ωrÎÁCÎÎ÷ ‰√ıflı-‰√ıflı ÿ˘Ê˘fiı ’HÎ ÿ˘Ê w’ı
¤·Î¥ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ‘‹˝ w’Ì (gËÁÎfiÎ Á‹…÷Î fi◊Ì. ±ËŸ ±…\˝fi‹Î_ ‘‹˝fiÎ w’‹Î_ ⁄ÒflÎ¥ ±Î‰Ì
I›Î√ w’Ì) ¤·Î¥fiÎ w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÎ I›Î√ w’Ì »ı ¿ı ±‹ı ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı ‹ËÎfi¤Î‰˘fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı
⁄ÒflÎ¥ ±Î‰Ì »ı. ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÎ I›Î√w’Ì ‹ÎflÌ Â¿Ì±ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ±‹ı ‘‹˝fiı ΩHÎfiÎflÎ »Ì±ı.
⁄ÒflÎ¥, ⁄ÒflÎ¥fiÎ w’‹Î_ ÿı¬Î¥ flËÌ fi◊Ì ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiÎ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±…\˝fiı …ıfiı ¤·Î¥ ‹ÎfiÌ »ı ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_
ˈ›Î‹Î_ ÂflÌfl˘fiı ¿ÎflHÎı ‹˘Ë »ı, ±ıÀ·ı ±ı ⁄ÒflÎ¥ ÿÒfl ⁄ÒflÎ¥ … »ı; ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ‹ÎL›÷Î ¤·Î¥fiÌ Ë˘‰Î◊Ì ÷ı
¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ’HÎ CÎb_ Ωıfl ’ÕÌ flèÎ_ »ı ±fiı ⁄ÒflÎ¥fiÎ w’‹Î_ ÿı¬Î¥ flËÌ fi◊Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “‹ËÎfi¤Î‰ÎfiÔ˚” ó ¤ÌW‹, ƒ˘HÎ ‰√ıflı √v…fi˘ fi˘ ‹ÏË‹Î, ±_ÿflfi˘ ¤Î‰ lıWÔà »ı, Â©
»ı, ¿ı‹¿ı ›© ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘‹Î_ ±ı‰Ì ω·ZÎHÎ÷Î »ı ¿ı ÷ı ±…\˝fifiÌ ±_ÿfl ’˘÷Îfi˘ ≠¤Î‰ ’ÎÕ÷Î Ω› »ı, …ı◊Ì
±…\˝fifiı ’˘÷ÎfiÎ ›© fiÏË ¿fl‰ÎfiÎ ÏfiHν› ±_√ı ±Ï‘¿ Á_ÿıË ◊÷˘ …¥ flè΢ »ı. ±ı‰Ì ±‰V◊Îfiı ’΋ı·˘ ±…\˝fi ¿Ëı »ı ó

fi «ˆ÷϶•— ¿÷fl¯Î˘ √flÌ›˘ ›¶Î …›ı‹ ›Ïÿ ‰Î fi˘ …›ı›— –– 6––

›Îfiı‰ ËI‰Î fi Ï…∞ωÊ΋V÷ıû‰„V◊÷Η ≠‹¬ı ‘Î÷˝flÎpˇÎ— –– 6––
±ı÷÷Ô˚ = (±‹ı) ±ı ›÷Ô˚ ‰Î = ±◊‰Î (±‹ı ±ı‹fiı) fi, = ∞‰‰Î ’HÎ
« = ’HÎ …›ı‹Ô = ∞÷ÌÂ_ Ï…∞ωÊ΋— ‹Î√÷Î fi◊Ì
fi ω•— = ΩHÎ÷Î fi◊Ì (¿ı) ›Ïÿ ‰Î = ¿ı (÷ı±˘) ÷ı = ÷ı
fi— = ±‹ÎflÎ ‹ÎÀı (›© fi— = ±‹fiı ±ı‰ =…
‘Î÷˝flÎpˇÎ— = K≤÷flÎpˇfiÎ Á_⁄_‘̱˘
¿fl‰_ ¿ı fi ¿fl‰_ - ±ı) …›ı›— = ∞÷Âı.
≠‹¬ı = ±‹ÎflÌ Á΋ı
¿÷fl÷Ô˚ = ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ¿›_ ›ÎfiÔ˚ = …ı‹fiı (›© ‹ÎÀı)
√flÌ›— = ±I›_÷ lıWÔà »ı; ËI‰Î = ËHÎÌfiı (±‹ı) ±‰„V◊÷Η = ∂¤Î »ı!
ÀÌ¿Î ó “fi «ˆ÷϶•— ¿÷fl¯Î˘ √flÌ›—” ó Ë_ ›© “›¶Î …›ı‹ ›Ïÿ ‰Î fi˘ …›ı›—” ó Ωı ±Î’fiÌ
¿v_ ±◊‰Î fi ¿v_ ó ±ı ⁄ı ⁄Î⁄÷˘ ±_√ı Ë_ ÏfiHν› ±ÎiÎÎ ≠‹ÎHÎı ›© ’HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ±‹ı ±ı‹fiı
¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’fiÌ ºÏp±ı ÷˘ ›© ¿fl‰_ ∞÷ÌÂ_ ¿ı ÷ı±˘ (ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflı) ±‹fiı ∞÷Âı ó ±ıfiÌ
±ı … µk΋ »ı, ’fl_÷ ‹ÎflÌ ºÏp±ı √v…fi˘fiı ‹Îfl‰Î ’HÎ ±‹fiı ¬⁄fl fi◊Ì.
±ı ’Î’ ˢ‰Î◊Ì ›© fiÏË ¿fl‰_ ±ı … µk΋ »ı. ±Î ±ËŸ ±…\˝fifiı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚ µ’fl ±Ï‰rÎÁ fi◊Ì,
⁄LÔfiı ⁄Î…\±˘fiı Á΋ı flάÌfiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ¿¥ ⁄Î…\ ±I›_÷ ’fl_÷ ¤Ï‰W› µ’fl ±Ï‰rÎÁ »ı; ¿ı‹¿ı ¤Ï‰W›‹Î_ Â_
lıWÔà »ı ó ±ı Ë_ Á‹∞ ¿÷˘ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı µ’›˝@÷ ◊‰Îfi_ »ı ó ±ıfiÌ ¿˘fiı ÂÌ ¬⁄fl?
’ÿ˘‹Î_ ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ’ZÎ ±fiı ’˘÷Îfi˘ “›Îfiı‰ ËI‰Î fi Ï…∞ωÊ΋—” ó ±‹ı ÷˘
’ZÎ ⁄LÔfiı Á‹¿ZÎ ⁄fiÌ √›Î »ı. ¿<À<_⁄̱˘fiı ‹ÎflÌfiı ∞‰‰ÎfiÌ ’HÎ ≥E»Î flά÷Î fi◊Ì;
48 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ±fiı flÎF› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı Ë¿‹ ’Á_ÿ ¿fl÷Î fi◊Ì.
«·Î‰‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ⁄Ë … ÿÒfl flËÌ! ¿ı‹¿ı Ωı “÷ıû‰„V◊÷Η ≠‹¬ı ‘Î÷˝flÎpˇÎ—” ó ±‹ı …ı‹fiı
±‹ÎflÎ ¿<À<_⁄̱˘ ‹Î›Î˝ Ω› ÷˘ ±‹ı ∞‰Ìfiı Â_ ‹ÎflÌfiı ∞‰‰Îfi_ ’HÎ «ÎË÷Î fi◊Ì, ±ı … K≤÷flÎpˇfiÎ
¿flÌÂ_? ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊◊Ì ¿<À<_⁄fi˘ fiΠ¿flÌfiı ⁄ıÃÎ- Á_⁄_‘̱˘ ±‹ÎflÌ Á΋ı ∂¤Î »ı. K≤÷flÎpˇfiÎ ⁄‘Î …
⁄ıÃÎ g«÷Î ±fiı ¢¿ … ¿flÌÂ_ fiı! g«÷Î ±fiı ¢¿ Á_⁄_‘̱˘ ±‹ÎflÎ ¿<À<_⁄̱˘ … ÷˘ »ı fiı. ±ı ¿<À<_⁄̱˘fiı
¿flÌfiı ÷◊Πω›˘√fi_ ÿ—¬ ¤˘√‰Ìfiı ±‹ı ∞‰‰Îfi_ ‹ÎflÌfiı ±‹ÎflÎ ∞‰‰Îfiı Ï‘yÎfl »ı!
óáó
Á_⁄_‘ ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘ ÏfiHν› ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ±Á‹◊˝ ΩHÎÌfiı ˉı ±…\˝fi T›Î¿<‚÷Î’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifiı
≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.
¿Î’˝H›ÿ˘Ê˘’Ë÷V‰¤Î‰— M≤E»ÎÏ‹ I‰Î_ ‘‹˝Á_‹Òœ«ı÷Η –– 7––
›E»ı̌›— V›ÎϯÎÏç÷_ ⁄˛ÏÒ Ë ÷L‹ı ÏÂW›V÷ıûËo ÂÎÏ‘ ‹Î_ I‰Î_ ≠’LÔfi‹Ô˚ –– 7––
¿Î’˝H›- ¿Î›fl÷Îw’Ì I‰Î‹Ô˚ = ±Î’fiı ⁄˛ÒÏË = ¿Ë˘; (¿ı‹¿ı)
ÿ˘Ê˘’Ë÷- = ÿ˘Êfiı ·Ì‘ı M≤E»ÎÏ‹ = ’Ò»\_ »\_ (¿ı) ±Ë‹Ô˚ = Ë_
V‰¤Î‰— Ï÷flV¿Îflfiı ’ÎhÎ ›÷Ô˚ = …ı ÷ı = ±Î’fi˘
V‰¤Î‰‰Î‚˘ ÏfiÏç÷‹Ô̊ = ÏfiÏç÷ w’ı ÏÂW›— = ÏÂW› »\_.
(÷◊Î) lı›— = ¿S›ÎHοÎflÌ (‰Î÷) I‰Î‹Ô˚ = ±Î’fiı
‘‹˝Á_‹Òœ«ı÷Η = ‘‹˝fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ V›Î÷Ô˚ = ˢ›, ≠’¯Î‹Ô˚ = ÂflHÎı ±Î‰ı·Î
‹˘ÏË÷Ï«kÎ ÷÷Ô˚ = ÷ı (‰Î÷) ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
◊›ı·˘ (Ë_) ‹ı = ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ÂÎÏ‘ = µ’ÿı ±Î’˘.
ÀÌ¿Î ó “¿Î’˝H›ÿ˘Ê˘’Ë÷V‰¤Î‰— M≤E»ÎÏ‹ I‰Î_ ⁄Ï©◊Ì ‘‹˝fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿˘¥ ÏfiHν› ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì.
‘‹˝Á_‹Òœ«ı÷Η”1 ó Ωı¿ı ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ ‹fi‹Î_ ›©◊Ì ‹ÎflÌ ⁄Ï©‹Î_ ±ı‰Ì ‹Òœ÷Î »‰Î¥ √¥ »ı ¿ı ‘‹˝fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_
⁄‘Ì flÌ÷ı µ’fl΋ ◊‰Îfi_ Á‰˝lıWÔà ‹Îfi÷Î fi Ë÷Î, »÷Î_ ‹ÎflÌ ⁄Ï© ¿o¥ ’HÎ ¿Î‹ ¿fl÷Ì fi◊Ì!
’HÎ ’Î’◊Ì ⁄«‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ›©◊Ì µ’fl΋ ◊‰Î ÏÁ‰Î› hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı V’pw’ı ±ÎiÎÎ
⁄ÌΩı ¿˘¥ µ’Λ ’HÎ ÿı¬Î÷˘ fi Ë÷˘. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ›©◊Ì ±Î’Ì ÿÌ‘Ì Ë÷Ì ¿ı “xÿ›fiÌ ÷E» ÿ⁄˝‚÷Îfiı ±fiı
µ’fl΋ ◊‰Îfi_ ≥E»÷Î Ë÷Î, ±fiı µ’fl΋ ◊‰Îfiı √HÎ ¿Î›fl÷Îfiı »˘ÕÌfiı ›© ‹ÎÀı ∂¤˘ ◊¥ Ω.” ±ıfiÎ◊Ì
… ‹Îfi÷Î Ë÷Î, ¿Î›fl÷Î w’ ÿ˘Ê fiÏË. ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ‘‹˝ (¿÷˝T›)fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË flËı‰˘
±…\˝fifiÌ ±ı µ’flÏ÷fiı ¿Î›fl÷Î ±fiı xÿ›fiÌ ÷E» ÿ⁄˝‚÷Î Ωı¥÷˘ fi Ë÷˘. »÷Î_ ’HÎ Á_ÿıË flËı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ËÌ, ±ıÀ·ı ¤√‰ÎfifiÎ_ ±ı ±Á_ÏÿB‘ ‰«fi˘◊Ì ±…\˝fifiı ¿ı ±ı¿ ⁄Î…\ ›©‹Î_ ¿<À<_⁄fi˘ fiΠ¿fl‰˘ ±fiı ’ÒF›…fi˘fiı
±ı‰˘ ω«Îfl ±ÎT›˘ ¿ı ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊‰_ ±ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ‹Îfl‰Î‹Î_ ±‘‹˝ (’Î’) ÿı¬Î› »ı, ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ›©
›˘B› fi◊Ì. ±Î ÷˘ ±ı¿ Ω÷fiÌ ¿Î›fl÷Î … »ı, …ı ‹ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ZÎÏhΛfi˘ ‘‹˝ ÿı¬Î› »ı. ±Î flÌ÷ı ¿<À<_⁄̱˘fiı
V‰¤Î‰fiÌ Ï⁄·¿<· ωv© »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÎ ZÎÎhÎV‰¤Î‰‹Î_ Ωı÷Î_ ›© fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı ZÎÎhΑ‹˝fiÌ ºÏp±ı
ÿÌfi÷Î ±fiı ›©‹Î_ ’·Î›fi (’Ìà ⁄÷Ή‰Ì) - ±ı ⁄LÔfiı› ›© ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±Î ⁄ı ⁄Î⁄÷˘fiı ·¥fiı ±…\˝fi
fi◊Ì.2 ±Î ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î›ı·Î ¿Î›fl÷Î w’ ‘‹˝Á_¿À‹Î_ ’ÕÌ √›Î. ±ı‹fiÌ ⁄Ï© ‘‹˝fi˘ ÏfiHν› ¿fl‰Î‹Î_
ÿ˘Êfi˘ ’˘÷Îfi΋Î_ V‰Ì¿Îfl ¿fl÷Î ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ¿Ëı ¿<_ÏÃ÷ ◊¥ √¥. ±Î‹ ◊÷Î_ “ˉı ±Î Á‹›ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
»ı ¿ı ±ı¿ ÷˘ ¿Î›fl÷Î w’ ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎı ZÎÎhÎV‰¤Î‰ ±ı¿ ¬ÎÁ ¿÷˝T› Â_ »ı? ‹Îfl˘ ‘‹˝ Â_ »ı?” ±ıfi˘ ÏfiHν›
flÌ÷ı ÿ⁄Î¥ √›˘ »ı; ±fiı ⁄Ì∞ ‰Î÷, Ë_ ‹ÎflÌ ’˘÷ÎfiÌ ¿flΉ‰Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ’Ò»ı »ı.
1. ±ËŸ “«ı÷ÁÔ˚” ÂOÿ ⁄Ï©fi˘ ‰Î«¿ »ı.
2. ±…\˝fiV› ≠Ï÷iÎı ¶ı fi ÿˆL›_ fi ’·Î›fi‹Ô˚ –
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
“›E»ˇı›— V›ÎϯÎÏç÷_ ⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” ó ±Î ±K›Î›fiÎ
⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ÷_ …ı ¿Î›fl÷Îfiı
·Ì‘ı ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ flè΢ »ı, ÷ı ÷Îv_ ±Î«flHÎ
“±fiΛ˝…\p” »ı, ±◊ν÷Ô˚ lıWÔà ’vÊ ±ı‰_ ±Î«flHÎ fi◊Ì
¿fl÷Î. ÷ı±˘ ÷˘ …ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHΠˢ› ±ı … ±Î«flHÎ
¿flı »ı. ±Î ‰Î÷ ÁÎ_¤‚Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ◊›_ ¿ı ‹Îflı
’HÎ ±ı … ¿fl‰_ Ωı¥±ı, …ı lıWÔà ’vÊ˘ ¿flı »ı. ±Î
flÌ÷ı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î Ω√˛÷ ◊¥ √¥
±fiı ±ıfiı ·Ì‘ı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷
’Ò»ı »ı ¿ı …ıfiÎ◊Ì ‹Îv_ ÏfiÏç÷ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›, ±ı‰Ì
‰Î÷ ‹fiı ¿Ë˘.
±…\˝fifiÎ xÿ›‹Î_ ¬‚¤‚ÎÀ (ωÊÎÿ) ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹
… ±ËŸ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò»‰Î◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ‹fiW› …ı „V◊Ï÷‹Î_ »ı, ÷ı … „V◊Ï÷‹Î_ Ωı ÷ı
Á_÷˘Ê ¿fl÷˘ flËı »ı ÷˘ ±ıfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‹Ò‚ µtıU›fiÌ
ΩB≤Ï÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ‰ÎV÷ω¿ µtıU›-¿S›ÎHÎfiÌ ΩB≤Ï÷
I›Îflı ◊Λ »ı ¿ı, F›Îflı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ‰÷˝‹Îfi „V◊Ï÷◊Ì
±Á_÷p ◊¥ Ω› ±fiı ±ı „V◊Ï÷‹Î_ flËÌ fi ¿ı.
“ÏÂW›V÷ıûË‹Ô˚” ó ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò»‰Î◊Ì
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊›˘ ¿ı ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷
÷˘ √vfiı ’Ò»‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÁÎflÏ◊fiı ’Ò»‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì
fi◊Ì. ±Î ‰Î÷fiı ·¥fiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ …ı fl◊Ì’HÎÎ (fl◊‹Î_
⁄ıÁÌfiı ·ÕfiÎfl ›˘©ÎfiÌ …ı‹ ‹ÎÏ·¿ ÷flÌ¿ı)fi˘ ¤Î‰ Ë÷˘,
±fiı …ıfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì flèÎÎ Ë÷Î
¿ı “Ëı ±E›÷! ‹ÎflÎ fl◊fiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ ∂¤˘
flά˘”, ÷ı ¤Î‰ fiΠ’΋ı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ
‰Î÷ ’Ò»‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ¤√‰ÎfifiÎ ÏÂW› ⁄fiÌ Ω› »ı;
±fiı ¿Ëı »ı ¿ı “‹ËÎflÎ…! Ë_ ±Î’fi˘ ÏÂW› »\_, µ’ÿıÂ
·ı‰Îfiı ’ÎhÎ »\_, ±Î’ ‹ÎflÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ë˘.”
“ÂÎÏ‘ ‹Î_ I‰Î_ ≠’¯Î‹Ô˚” ó √v ÷˘ µ’ÿı ±Î’Ì
ÿıÂı, …ı ‹Î√˝fi_ iÎÎfi fi◊Ì ÷ıfi_ iÎÎfi ¿flÎ‰Ì ÿıÂı, ’Òfl˘
≠¿Î ±Î’Ì ÿıÂı ±fiı ’ÒflÌ ‰Î÷ ⁄÷Î‰Ì ÿıÂı, ’fl_÷
‹Î√˝ µ’fl ÷˘ ÏÂW›ı ’˘÷ı … «Î·‰_ ’ÕÂı. ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
÷˘ ÏÂW›ı ’˘÷ı … ¿fl‰_ ’ÕÂı. Ë_ ÷˘ ±ı‰_ ≥E»÷˘ fi◊Ì
¿ı ¤√‰Îfi µ’ÿı ±Î’ı ±fiı Ë_ ±ıfi˘ ±Îfl_¤ ¿v_; ¿ı‹
¿ı ±ıfiÎ◊Ì ‹Îv_ ¿Î‹ fiÏË «Î·ı. ±ıÀ·ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ
…‰Î⁄ÿÎflÌ Ë_ ’˘÷ÎfiÎ µ’fl ÂÎ ‹ÎÀı flά_? √v µ’fl
… ¿ı‹ fi »˘ÕÌ ÿ™? …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎhÎ ‹ÎfiÎ ÿÒ‘ µ’fl
… flËıfiÎv_ ⁄΂¿ ⁄Ì‹Îfl ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfiÌ ⁄Ì‹ÎflÌ
‹ÀÎՉΠ‹ÎÀı ÿ‰Î ‹Î±ı Ω÷ı ¬Î‰Ì ’Õı »ı, ⁄΂¿ı fiÏË.
óáó
49
±ı‰Ì flÌ÷ı Ë_ ’HÎ Á‰˝ flÌ÷ı √vfiı … ÂflHÎı ◊¥ Ω™
±fiı √v µ’fl … Ïfi¤˝fl ◊¥ Ω™, ÷˘ ‹ÎflÎ ¿S›ÎHÎfiÌ
Á_’ÒHν …‰Î⁄ÿÎflÌ √v µ’fl … ±Î‰Ì …Âı ±fiı √v±ı
Ω÷ı … ‹Îv_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰_ ’ÕÂı - ±Î‰Î ¤Î‰◊Ì ±…\˝fi
¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ±Î’fiı ÂflHÎı ±ÎT›˘ »\_, ‹fiı µ’ÿı ±Î’˘.”
±ËŸ ±…\˝fi “I‰Î_ ≠’¯Î‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı
◊¥ …‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ¿Ëı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_’ÒHν’HÎı
ÂflHÎı ◊›Î fi◊Ì. Ωı ÷ı±˘ ⁄‘Ì flÌ÷ı ÂflHÎı ◊¥ √›Î
ˢ÷, ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ ¶ÎflÎ “ÂÎÏ‘ ‹Î‹Ô˚” “‹fiı µ’ÿıÂ
±Î’˘” ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ⁄fi÷ fiÏË; ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄‘Ì flÌ÷ı
ÂflHÎı ◊¥ √›Î ’»Ì ÏÂW›fi_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ¿÷˝T› flËı÷_
… fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±Î√‚ fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ¿Ëı
»ı ¿ı, “Ë_ ›© fiÏË ¿v_” ó “fi ›˘IV›ı.” ±…\˝fifiÌ ±ı
‰Î÷ ’HÎ ÂflHÎÎ√Ï÷fiÌ Ï‰v©fiÌ »ı. ¿ÎflHοı ÂflHÎÎ√÷
◊›Î ’»Ì “Ë_ ›© ¿flÌ ±◊‰Î fiÏË ¿v_, Â_ ¿flÌÂ
±fiı Â_ fiÏË ¿v_” ó ±ı ‰Î÷ flËı÷Ì … fi◊Ì. ±ıfiı
±ıfi˘ A›Î· … flËı÷˘ fi◊Ì ¿ı ÂflHÎÿÎ÷Î Â_ ¿flΉÂı
±fiı Â_ fiÏË ¿flΉı. ±ıfi˘ ÷˘ ±Î … ±ı¿ ¤Î‰ flËı
»ı ¿ı ˉı ÂflHÎÿÎ÷Î …ı ¿flΉÂı, ÷ı … ¿flÌÂ. ±…\˝fifiÌ
±Î ¬Î‹Ì ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ±Î√‚ …÷Î_ ¤√‰Îfiı “‹Î‹ı¿o
ÂflHÎ_ ‰˛…” (±. 18/66) “±ı¿ ‹ÎflÎ ÂflH΋Î_ ±Î‰Ì
Ω” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰_ ’Õu_. ’»Ì ±…\˝fiı ’HÎ “¿ÏflW›ı ‰«fi_
÷‰” (±. 18/73) “±Î’fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flÌ” ó
±ı‹ ¿ËÌfiı ’ÒHν ÂflHÎÎ√Ï÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝.
±Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı «Îfl ‰Î÷˘ ¿ËÌ »ı ó (1)
“¿Î’˝H›ÿ˘Ê˘... ‘‹˝Á_‹Òœ«ı÷Η” (2) “›E»ı̌›— V›ÎϯÎÏç÷_
⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” (3) “ÏÂW›V÷ıûË‹Ô˚ (4) “ÂÎÏ‘ ‹Î_ I‰Î_
≠’¯Î‹Ô˚.” ±Î ’ˆ¿Ì ’Ëı·Ì ‰Î÷‹Î_ ±…\˝fi ‘‹˝ ±_√ı ’Ò»ı
»ı, ⁄Ì∞ ‰Î÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı,
hÎÌ∞ ‰Î÷‹Î_ ÏÂW› ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı «˘◊Ì ‰Î÷‹Î_
ÂflHÎÎ√÷ ◊¥ Ω› »ı. ˉı ±Î «Îflı› ‰Î÷˘ µ’fl ω«Îfl
¿fḻı, ÷˘ ’Ëı·Ì ‰Î÷‹Î_ ‹fiW› …ıfiı ’Ò»ı »ı, ÷ı ¿Ëı‰Î‹Î_
±◊‰Î fiÏË ¿Ëı‰Î‹Î_ V‰÷_hΠˢ› »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷‹Î_,
…ıfiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı …‰Î⁄ ±Î’‰˘ ±ı ¿÷˝T›
⁄fiÌ Ω› »ı. hÎÌ∞ ‰Î÷‹Î_, …ı‹fi˘ ÏÂW› ⁄fiÌ Ω›
»ı, ÷ı √v µ’fl ÏÂW›fiı ¿S›ÎHÎfi˘ ‹Î√˝ ⁄÷Ή‰ÎfiÌ
ωÂıÊ …‰Î⁄ÿÎflÌ ±Î‰Ì Ω› »ı. «˘◊Ì ‰Î÷‹Î_, …ıfiı
ÂflHÎı Ω› »ı, ÷ı ÂflHÎÿÎ÷αı ÂflHÎÎ√÷fi˘ µ©Îfl ¿fl‰˘
… ’Õı »ı. ±◊ν÷Ô˚ ±ıfiÎ µ©Îflfi˘ ≠›IÔfi (’vÊÎ◊˝)
ÂflHÎÿÎ÷αı ’˘÷ı ¿fl‰˘ ’Õı »ı.
50 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ¤√‰ÎfifiÎ ÂflHÎÎ√÷ ÷˘ ⁄fiÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ω«Îfl ±Î‰ı
»ı ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ÷˘ ›© ¿flΉ‰Îfi˘ … ¤Î‰ »ı, ’fl_÷ ›© ¿fl‰_ ±ıfiı Ë_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ‘‹˝›@÷ ‹Îfi÷˘ fi◊Ì. ±ı‹HÎı
’Ëı·Î_ …ı‰Ì flÌ÷ı “µÏkÎWÔÔ ¿ËÌfiı ›©fiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ¿flÌ, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı±˘ ˉı ’HÎ ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì
ÿıÂı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ¿ÿΫ Ë_ ‹ÎflÎ xÿ›fiÎ ¤Î‰˘ ¤√‰Îfi Á‹ZÎ ’Òflı’ÒflÌ flÌ÷ı fl…^ ¿flÌ Â@›˘ fi◊Ì. ±Î ‰Î÷˘fiı ·Ì‘ı
±…\˝fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ›© fiÏË ¿fl‰ÎfiÌ ÷flŒıH΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ÿÂÎfi_ V’pw’ı ‰Hνfi ¿flı »ı.

fi ÏË ≠’U›ÎÏ‹ ‹‹Î’fizÎzE»˘¿‹E»˘ÊHÎÏ‹„Lƒ›ÎHÎ΋Ô˚ –– 8––

±‰ÎM› ¤Ò‹Î‰Á’IÔfiQ≤©_ flÎF›_ ÁflÎHÎ΋ϒ «ÎÏ‘’I›‹Ô˚ –– 8––
ÏË = ¿ı‹¿ı ÁflÎHÎ΋Ô˚ = ÿı‰÷α˘fi_ ‹‹ = ‹Îfl˘
¤Ò‹˙ = M≤J‰Ìfi_ (V‰√˝fi_) ›÷Ô˚ = …ı
∑©‹Ô˚ = (‘fi‘ÎL›◊Ì) ±ÎÏ‘’I›‹Ô˚ = ±ÎÏ‘’I› ¢¿‹Ô˚ = ¢¿ »ı, (÷ı)
Á_’LÔfi (±fiı) ±‰ÎM› = ‹‚Ì Ω› ±’fizÎ÷Ô̊ = ÿÒfl ◊¥ Ω›
±Á’IÔfi‹Ô˚ = ÂhÎflÏË÷ ±Ï’ = ÷˘ ’HÎ (-±ı‰_ Ë_)
flÎF›‹Ô˚ = flÎF› ≥„Lƒ›ÎHÎ΋Ô̊ = ≥„Lƒ›˘fiı fi = fi◊Ì
« = ÷ı‹… µE»˘ÊH΋Ô̊ = ÁÒ¿‰fiÎfl˘ ≠’U›ÎÏ‹ = Ωı÷˘.

ÀÌ¿Î ó [±…\˝fi ω«ÎflÌ flèÎÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ±ı‰_
Á‹…÷Î ËÂı ¿ı ±…\˝fi ›© ¿flÂı ÷˘ ±ıfi˘ ω…› ◊Âı,
±fiı ω…› ◊‰Î◊Ì ±ıfiı flÎF› ‹‚Âı, …ı◊Ì ±ıfiÌ g«÷Î
±fiı ¢¿ ÿÒfl ◊Âı ÷ı‹ … Á_÷˘Ê ◊¥ …Âı. ’fl_÷ ¢¿fiı
·Ì‘ı ‹ÎflÌ ±ı‰Ì ÿÂÎ ◊¥ √¥ »ı ¿ı ω…› ◊‰Î »÷Î_
’HÎ ‹Îfl˘ ¢¿ ÿÒfl ◊¥ Ω› ±ı‰Ì ‰Î÷ ‹fiı ÿı¬Î÷Ì
fi◊Ì.]
“±‰ÎM› ¤Ò‹Î‰Á’IÔfiQ≤©_ flÎF›‹Ô˚” ó Ωı ‹fiı
‘fi‘ÎL›◊Ì ¤fl’Òfl ±fiı ÏfiW¿oÀ¿ flÎF› ‹‚Ì Ω›, ±◊ν÷Ô˚
…ı flÎF›‹Î_ ≠Ω ¬Ò⁄ Á¬Ì ˢ›, ≠Ω ’ÎÁı ¬Ò⁄ ‘fi-
‘ÎL› ˢ›, ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ±»÷ fi ˢ› ±fiı flÎF›‹Î_
¿˘¥ ÿU‹fi ’HÎ fi ˢ› ±ı‰_ flÎF› ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ
‹Îfl˘ ¢¿ ÿÒfl fiÏË ◊¥ ¿ı.
“ÁflÎHÎ΋ϒ «ÎÏ‘’I›‹Ô˚” ó ±Î M≤J‰ÌfiÎ ÷E»
¤˘√˘‰Î‚Î flÎF›fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_, ∫ƒfiÎ ÏÿT› ¤˘√˘‰Î‚_
flÎF› ’HÎ ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ ‹Îfl˘ ¢¿, ⁄‚÷flÎ ±fiı
g«÷Î ÿÒfl fiÏË ◊¥ ¿ı.
±…\˝fiı ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±ı ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì ¿ı
Ë_ fi◊Ì Ï‰…› ≥E»÷˘, fi◊Ì flÎF› ≥E»÷˘ ±fiı fi◊Ì
Á¬ ≥E»÷˘; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı flÎF›◊Ì Â_ ◊Âı? ±ı ¤˘√˘◊Ì
Â_ ◊Âı? ±fiı ±ı ∞‰‰Î◊Ì Â_ ◊Âı? …ı±˘fiÎ ‹ÎÀı ±‹ı
flÎF›, ¤˘√ ±fiı Á¬ ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ÷ı±˘ … ‹fl‰Î
óáó
‹ÎÀı Á΋ı ∂¤Î »ı (±. 1/32-33). ±ËŸ ±…\˝fi
¿Ëı »ı ¿ı M≤J‰Ìfi_ ‘fi‘ÎL› Á_’LÔfi ±fiı ÏfiW¿oÀ¿ flÎF›
‹‚Ì Ω› ÷◊Î ÿı‰÷α˘fi_ ±ÎÏ‘’I› ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ
‹Îfl˘ ¢¿ ÿÒfl fiÏË ◊¥ ¿ı, Ë_ ±ı‹fiÎ◊Ì Á¬Ì fiÏË
◊¥ ¿<_. ±√ε (±. 1/32-33‹Î_) ÷˘ ¿˙À<_Ï⁄¿
‹‹÷ÎfiÌ T≤ÏkÎ ‰‘Îflı ˢ‰Î◊Ì ±…\˝fifiÌ ›©◊Ì µ’flÏ÷
◊¥ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ ±ı‹fiÌ …ı µ’flÏ÷ ◊¥ flËÌ »ı,
÷ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ T≤ÏkÎ µI’LÔfi ◊‰Î◊Ì ◊¥ flËÌ
»ı. ÷ı◊Ì ±√εfiÌ µ’flÏ÷ ±fiı ±ËŸfiÌ µ’flÏ÷ ‰E«ı
CÎb_ ±_÷fl »ı.
“fi ÏË ≠’U›ÎÏ‹ ‹‹Î’fizÎzE»˘¿‹E»˘ ó
ÊHÎÏ‹„Lƒ›ÎHÎ΋Ô˚” ó F›Îflı ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì
… ‹fiı ±ÎÀ·˘ ¢¿ ◊¥ flè΢ »ı, I›Îflı ÷ı±˘fi_ ‹flHÎ
◊÷Î_ ‹fiı ¿ıÀ·˘ ¢¿ ◊Âı! Ωı ‹fiı flÎF›fiÎ ‹ÎÀı …
¢¿ ◊÷˘ ˢ÷ ÷˘ ÷ı ¢¿ flÎF›fiÎ ‹‚‰Î◊Ì ‹ÀÌ Ω÷;
’fl_÷ ¿<À<_⁄fiÎ fiÎÂfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì ◊fiÎfl˘ ¢¿ flÎF›
‹‚‰Î◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÀÌ …Âı? ¢¿fi_ fiΠ’΋‰_ ÷˘
⁄Î…\±ı flèÎ_, ∂·ÀÎfi˘ ¢¿ ±ı◊Ì›ı ‰‘Âı; ¿ÎflHÎ ¿ı ›©‹Î_
⁄‘Î ‹flÎ¥ …Âı ÷˘ ‹‚ı·Î flÎF›fiı ¿˘HÎ ¤˘√‰Âı? ±ı
¿˘fiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰Âı? ±ıÀ·ı M≤J‰Ìfi_ flÎF› ±fiı V‰√˝fi_
±ÎÏ‘’I› ‹‚‰Î »÷Î_ ’HÎ ≥„Lƒ›˘fiı ÁÒ¿‰Ì fiάfiÎfl˘
¢¿ ÿÒfl fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
f·˘¿ 9, 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 51

Á_⁄_‘ ó ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ’HÎ ‹Îfl˘ ¢¿ ÿÒfl ◊¥ Ω› ±ı‰_ Ë_ Ωı÷˘ fi◊Ì. ±ı‰_ ¿èÎÎ ’»Ì
±…\˝fiı Â_ ¿›*? ±ı ⁄Î⁄÷fi_ ‰Hνfi Á_…› ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
ÁG…› µ‰Î«
±ı‰‹@I‰Î xÊÌ¿ıÂ_ √Õοı— ’fl_÷’ –– 9––
fi ›˘IV› ≥Ï÷ √˘Ï‰Lÿ‹@I‰Î ÷ÒWHΟ ⁄¤Ò‰ Ë –– 9––
Á_…› ⁄˘S›Îó
’flL÷’ = Ëı ÂhÎ÷Î’fi ±…\fi ˝ ≥Ï÷ = ±ı‹
K≤÷flÎpˇ! xÊÌ¿ı‹Ô˚ = ±_÷›Î˝‹Ì Ë = V’p
±ı‰‹Ô˚ = ±Î‹ ¤√‰Îfi µ@I‰Î = ¿ËÌfiı
µ@I‰Î = ¿ËÌfiı (’»Ì) √˘Ï‰Lÿ‹Ô˚ = lÌ√˘Ï‰_ÿfiı ÷ÒWHÎÌ‹Ô˚ = «’
√Õοı— = ÏfiƒÎfiı ∞÷fiÎflÎ fi, ›˘IV›ı = “Ë_ ›© fiËŸ ¿flÔ_” ⁄¤Ò‰ = ◊¥ √›Î.
ÀÌ¿Î ó “±ı‰‹@I‰Î xÊÌ¿ı‹Ô.˚ .. ⁄¤Ò‰ Ë”ó ±…\fi
˝ ı Ωı¿ı ±…\˝fi ¤√‰ÎfifiÌ ‰Î÷fi˘ ±Îÿfl ¿flı »ı ±fiı
’˘÷Îfi˘ ±fiı ¤√‰Îfifi˘ ±ı‹ ⁄LÔfiıfiÎ ’Z΢fiı Á΋ı ±ıfiı ‹Îfi‰Î ’HÎ ≥E»ı »ı; ’fl_÷ ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ›©
flάÌfiı ÷ıfiÎ µ’fl ω«Îfl ¿›˘˝, ÷˘ ±_÷ı ÷ı±˘ ±ı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÃÌ¿-ÃÌ¿ w«÷Ì fi◊Ì. ±ıÀ·ı ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ
ÏfiHν› µ’fl ’ˢÓE›Î ¿ı ›© ¿fl‰Î◊Ì ⁄Ë ⁄Ë ÷˘ flÎF› ‹fi‹Î_ ÃÁı·Ì ‰Î÷fiı … ±ËŸ V’pw’ı ±fiı «˘A¬Î
‹‚Ì …Âı, ‹Îfi ‹‚Ì …Âı ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ›Â ‹‚Ì ÂOÿ˘‹Î_ ¿ËÌ ÿı »ı ¿ı “Ë_ ›© ¿flÌ fiÏË.” ±Î flÌ÷ı
…Âı; ’fl_÷ ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_ …ı ¢¿ »ı, g«÷Î »ı ±fiı F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ±fiı ’˘÷Îfi˘ ÏfiHν› ¤√‰Îfifiı ÁÎŒ-
ÿ—¬ »ı ÷ı ÿÒfl fiÏË ◊Λ. ±ıÀ·ı ±…\˝fifiı ›© fiÏË ÁÎŒ ¿ËÌ ÿÌ‘˘, I›Îflı ¤√‰Îfifiı ¿Ëı‰Îfi_ ¿Â_ ⁄Î¿Ì flèÎ_
¿fl‰_ ±ı … ÁÎv_ …HÎΛ_. fiÏË; ±ıÀ·ı ÷ı±˘ «’ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó F›Îflı ±…\˝fiı ›© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁÎŒ fiÎ ’ÎÕÌ ÿÌ‘Ì, I›Îfl ’»Ì Â_ ◊›_ ó ±ı Á_…› ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
÷‹‰Î« xÊÌ¿ı— ≠ËÁϯΉ ¤Îfl÷ –– 10––
Áıfi›˘v¤›˘‹˝K›ı ωÊÌÿL÷Ï‹ÿo ‰«— –– 10––
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ K≤÷flÎpˇ! ωÊÌÿL÷‹Ô̊ = ¢¿ ¿fl÷Î ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (±Î√‚
µ¤›˘— = ⁄¯Îı ÷‹Ô˚ = ÷ı ±…\˝fi ≠I›ı ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ)
Áıfi›˘— = Áıfiα˘fiÎ ≠ËÁfiÔ˚, ≥‰ = ‹·¿÷Πˢ› ±ı‹ ‰«— = ‰«fi
‹K›ı = ‹K›¤Î√‹Î_ xÊÌ¿ı— = ¤√‰Îfi xÏÊ¿ı µ‰Î« = ⁄˘S›Î.
ÀÌ¿Î ó “÷‹‰Î« xÊÌ¿ı—....ωÊÌÿL÷Ï‹ÿo ‰«—” √›Î. ±Î◊Ì Ë‰ı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ … ¤√‰Îfi
ó ±…\˝fiı CÎHÎÌ ÂÒfl‰Ìfl÷Î ±fiı µIÁÎË’Ò‰˝¿ ›˘©Î±˘fiı ¢¿‹BÔfi ±…\˝fifiı µ’ÿı ±Î’‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
Ωı‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ fl◊ ∂¤˘ “≠ËÁϯΉ” ó (¬ÎÁ ≠¿Îflı ËÁ÷Πˢ› ÷ı‹)
flά‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ Ë÷_, ˉı I›Î_ … ±ıÀ·ı ¿ı ⁄LÔfiı ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±…\˝fifi˘ ¤Î‰ ⁄ÿ·Î›ı·˘ Ωı¥fiı
Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ ±…\˝fi ωÊÎÿ‹BÔfi ◊¥ √›Î! ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ±√ε …ı ›© ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ Ë÷˘, ÷ı ˉı
◊‰_ ±ı Ωı¥÷_ Ë÷_ ¿ı ÷ı±˘ …ı Ëı÷ ‹ÎÀı ±ÎT›Î Ë÷Î, ωÊÎÿ‹Î_ ⁄ÿ·Î¥ √›˘ ó ±ı Ωı¥fiı ¤√‰Îfifiı ËÁ‰_
÷ı Ëı÷ ≠‹ÎHÎı ›© ‹ÎÀı ∂¤Î ◊¥ …‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_. ±Î‰Ì √›_. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±…\˝fiı ±√ε (±. 2/7‹Î_)
’fl_÷ ±ı µtıU›fiı »˘ÕÌfiı ±…\˝fi g«÷Î ±fiı ¢¿‹Î_ ŒÁÎ¥ ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı Ë_ ±Î’fiı ÂflHÎı ±ÎT›˘ »\_. ‹fiı µ’ÿıÂ
52 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±Î’˘ ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ›© ¿v_ ¿ı fi ¿v_, ‹Îflı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ÷flŒ … …\±ı »ı. ±Îfiı ·Ì‘ı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ_ “Ë_ ›©
ó ÷ıfi˘ µ’ÿı ±Î’˘; ’fl_÷ ±ËŸ ‹ÎflÎ ¿o¥ ¿èÎΠωfiÎ fiÏË ¿v_” ±ı ‰«fi˘ ÷flŒ K›Îfi fiÏË ±Î’Ìfiı (±Î√‚fiÎ
’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … Ïfiç› ¿flÌ ·Ì‘˘ ¿ı “Ë_ ›© ¿flÌ f·˘¿◊Ì) µ’ÿı ±Î’‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
fiÏË” ó ±Î Ωı¥fiı ¤√‰Îfifiı ËÁ‰_ ±Î‰Ì √›_. ¿ÎflHÎ …ı ‰«fi ‹ÎhÎ◊Ì ’HÎ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊¥ Ω›
¿ı ÂflHÎÎ√÷ ◊‰Î◊Ì “Ë_ Â_ ¿v_ ±fiı Â_ fiÎ ¿v_” ‰√ıflı »ı, ÷ıfi˘ ¤√‰Îfi V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ¿flÌ ·ı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ
¿o¥ … ω«Îfl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl flËı÷˘ fi◊Ì. ±ıfiı ÷˘ ±ıÀ·˘ xÿ›‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ≠I›ı ¿ıÀ·Ì ÿ›Î‚÷Î »ı!
… ±Ï‘¿Îfl flËı »ı ¿ı ÂflHÎÿÎ÷Î …ı ¿Î‹ ¿Ëı »ı, ÷ı “xÊÌ¿ı” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi
… ¿Î‹ ¿flı. ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊›Î ’»Ì “Ë_ ›© ±_÷›Î˝‹Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±_ÿflfiÎ ¤Î‰˘fiı
fiÏË ¿v_” ±ı‰_ ¿ËÌfiı ±ı¿ flÌ÷ı ÂflHÎÎ√÷ ◊‰Î‹Î_◊Ì ΩHΉΉ΂Π»ı. ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ±_ÿflfiÎ ¤Î‰˘fiı ΩHÎı
¬ÁÌ √›Î. ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı ¤√‰Îfifiı ËÁ‰_ ±Î‰Ì √›_. »ı ¿ı Ë‹HÎÎ_ ÷˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘ËfiÎ ‰ı√fiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹ …
“≥‰”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωıfl◊Ì ËÁ‰_ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ flÎF› ‹‚‰Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ ¢¿ ‹À÷˘ fi Ωı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¤√‰Îfi „V‹÷ ¿fl÷Î … ⁄˘S›Î. ÷ı ¿ËÌ flè΢ »ı ¿ı “Ë_ ›© fiÏË ¿v_” ’fl_÷ F›Îflı ±ıfiı
F›Îflı ±…\˝fiı ±ı‹ ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿ı “Ë_ ›© fiÏË ¿v_” V‰›_-ˢ ±Î‰Âı, I›Îflı ±Î ‰Î÷ À¿Âı fiÏË ±fiı Ë_
I›Îflı ¤√‰Îfiı ±ı‰_ ¿Ëı‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_ ¿ı …ı‹ ÷ÎflÌ ‹fl∞‹Î_ …ı‹ ¿ËÌÂ, ÷ı‹ … ÷ı ¿flÂı.
±Î‰ı ÷ı‹ ¿fl ó “›◊ıE»ÏÁ ÷◊Î ¿<v” (±. 18/63). “≥ÿo ‰«— µ‰Î«” ó ’ÿ˘ ’ˆ¿Ì ¿ı‰‚ “µ‰Î«” ¿Ëı‰Î◊Ì
’fl_÷ ¤√‰Îfi ±ı‰_ Á‹F›Î ¿ı ‹fiW› F›Îflı g«÷Î ±fiı … ¿Î‹ «Î·Ì ¿÷_ Ë÷_, ¿ÎflHÎ ¿ı “µ‰Î«”fiÌ ±_ÿfl …
¢¿◊Ì T›Î¿<‚ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘ “‰«—” ’ÿ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ’fiv„@÷ ÿ˘Ê …HÎΛ »ı. ’fl_÷
ÏfiHν› fiÏË ¿flÌ Â¿‰Îfiı ¿ÎflHÎı @›Îflı¿ ±ı¿ ±fiı @›Îfl¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ’fiv„@÷ÿ˘Ê fi◊Ì, ∂·ÀÎfi˘ ±ı‹Î_ ±ı¿
⁄Ì…\_ ⁄˘·Ì ∂Ãı »ı. ±Î‰Ì ÿÂÎ ±…\˝fifiÌ ◊¥ flËÌ »ı. ωÂıÊ ¤Î‰ Á‹Î›ı·˘ »ı. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì ¤√‰Îfi
±ıÀ·ı ¤√‰ÎfifiÎ xÿ›‹Î_ ±…\˝fi ≠I›ı ±Ï÷ ±Ï‘¿ VfiıË …ı flËV›‹› iÎÎfifiı ≠√À ¿flÌfiı ÷ıfiı Áfl‚÷Î◊Ì ±fiı
ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ¿vHÎÎ ∂¤flÎ¥ ’ÕÌ. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi Á⁄˘‘ ¤ÎÊ΋Î_ Á‹Ω‰÷Î_ ⁄˘·Âı, ÷ıfiÌ ÷flŒ ·Z› ¿fl‰Î
ÁΑ¿fiÎ_ ‰«fi˘ ÷flŒ K›Îfi fiÏË ÿ¥fiı ÷ıfiÎ ¤Î‰fiÌ ‹ÎÀı ±ËŸ “‰«—” ’ÿ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‘‹˝¤ÒÏ‹ ¿<vZÎıhÎfiÎ ±ı¿ ¤Î√‹Î_ ¿˙fl‰˘fiÌ ÁıfiÎ ∂¤Ì »ı ±fiı ⁄ÌΩ ¤Î√‹Î_ ’Î_Õ‰˘fiÌ ÁıfiÎ
∂¤Ì »ı. ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ ÁŒıÿ C΢Õα˘◊Ì ›@÷ ±ı¿ ‹ËÎfi fl◊ ∂¤˘ »ı. ±ı fl◊fiÎ ±ı¿ ¤Î√‹Î_ ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎ ⁄ıÃÎ »ı ±fiı ±ı¿ ¤Î√‹Î_ ±…\˝fi! ±…\˝fifiı ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiÎ‰Ì ‹fiW› ‹ÎhÎfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ
ÏÿT› µ’ÿıÂfi˘ ≠Îfl_¤ ¿flı »ı ±fiı Á‰˝≠◊‹ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ (±ÎI‹Î)fiΠω¤Î√fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
óá ó
Á_⁄_‘ ó ¢¿‹BÔfi ±…\˝fifiı ¢¿fiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı µ’ÿı ±Î’‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ˉı ’»Ìfi_ ≠¿flHÎ ¿Ëı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
±Â˘E›ÎfiL‰Â˘«VI‰_ ≠iÎΉÎÿÎ_ç ¤ÎÊÁı –– 11––
√÷ÎÁÒfi√÷ÎÁÒ_ç fiÎfi¢«„L÷ ’„HÕ÷Η –– 11––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
I‰‹Ô˚ = ÷_ ≠iÎΉÎÿÎfiÔ˚ = iÎÎfiÌ…fi˘fiÎ_ …ı‰Î_ « = ±fiı
±Â˘E›ÎfiÔ˚ = …ı‹fiÎ ‹ÎÀı ¢¿ ‰«fi˘ ±√÷ÎÁÒfiÔ̊ = …ı‹fiÎ ≠ÎHÎ
¿fl‰˘ ›˘B› fi◊Ì ¤ÎÊÁı = ⁄˘·ı »ı; (’fl_÷) fi◊Ì √›Î
÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı √÷ÎÁÒfiÔ˚ = …ı‹fiÎ ≠ÎHÎ …÷Î ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı
±L‰Â˘«— = ¢¿ ¿flı »ı flèÎÎ »ı ÷ı‹fiÎ ’„HÕ÷Η = iÎÎfiÌ…fi˘
« = ±fiı ‹ÎÀı fi, ±fi¢«„L÷ = ¢¿ fi◊Ì ¿fl÷Î.
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó ‹fiW›fiı ¢¿ I›Îflı ◊Λ »ı, ¿ı F›Îflı
÷ı Á_ÁÎflfiÎ ≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˘˝fiı ⁄ı ω¤Î√‹Î_ ‰ËıÓ«Ì fiάı
»ı ¿ı ±Î ‹ÎflÎ »ı ±fiı ±Î ‹ÎflÎ fi◊Ì; ±Î ‹ÎflÎ
’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄̱˘ »ı ±fiı ±Î ‹ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄̱˘
fi◊Ì; ±Î ±‹ÎflÎ ‰Hν (ΩÏ÷)fiÎ »ı ±fiı ±Î ±‹ÎflÎ
‰Hν (ΩÏ÷)fiÎ fi◊Ì; ±Î ±‹ÎflÎ ±Îl‹fiÎ »ı ±fiı
±Î ±‹ÎflÎ ±Îl‹fiÎ fi◊Ì; ±Î ±‹ÎflÎ ’ZÎfiÎ »ı ±fiı
±Î ±‹ÎflÎ ’ZÎfiÎ fi◊Ì. …ı ±‹ÎflΠˢ› »ı ±ı‹fi΋Î_
‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ, ≠ÌÏ÷ ±fiı ±ÎÁ„@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î
‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı … ¢¿, g«÷Î, ¤›, µ¶ı√,
¬‚¤‚ÎÀ, Á_÷Î’ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ı‰Î
¿˘¥ ’HÎ ÿ˘Ê ±fiı ±fi◊˝ fi◊Ì, …ı ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ
‰√ıflı◊Ì ’ıÿÎ fi ◊÷Πˢ› ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı.
√Ì÷΋Î_ ⁄‘Î◊Ì ’Ëı·_ K≤÷flÎpˇı ¿èÎ_ ¿ı ‹ÎflÎ ±fiı
’Î_Õ<fiÎ ’h΢±ı ›©¤ÒÏ‹‹Î_ Â_ ¿›*? Ωı¿ı ’Î_Õ‰˘ K≤÷flÎpˇfiı
’˘÷ÎfiÎ Ï’÷Î ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘Îflı ±Îÿfl¤Î‰◊Ì Ωı÷Î Ë÷Î,
÷˘’HÎ K≤÷flÎpˇfiÎ ‹fi‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ’h΢ ≠I›ı ‹‹÷Î Ë÷Ì.
±ıÀ·ı ±ı‹fi˘ ’˘÷ÎfiÎ ’h΢‹Î_ ±fiı ’Î_Õ<fiÎ ’h΢‹Î_
¤ıÿ¤Î‰’Ò‰˝¿fi˘ ’ZÎ’Î÷ Ë÷˘ ¿ı ±Î ‹ÎflÎ »ı ±fiı ±Î
‹ÎflÎ fi◊Ì.
…ı ‹‹÷Î K≤÷flÎpˇ‹Î_ Ë÷Ì, ÷ı … ‹‹÷Î ±…\˝fi‹Î_
’HÎ µI’LÔfi ◊¥. ’fl_÷ ±…\˝fifiÌ ±ı ‹‹÷Î K≤÷flÎpˇfiÌ
‹‹÷Î …ı‰Ì fi Ë÷Ì. ±…\˝fi‹Î_ K≤÷flÎpˇfiÌ …ı‹ ’ZÎ’Î÷
fi Ë÷˘; ±Î◊Ì ±ı ⁄‘Îfiı V‰…fi ¿Ëı »ıó “ºpÔ̊‰ı‹_ V‰…fi‹Ô̊”
(±. 1/28), ±fiı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiı ’HÎ V‰…fi ¿Ëı »ı
ó “V‰…fi_ ÏË ¿◊_ ËI‰Î ÁϬfi— V›Î‹ ‹Î‘‰” (±.
1/37). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±…\˝fifiÌ ¿<v‰_Â̱˘‹Î_ ’Òflı’ÒflÌ
‹‹÷Î Ë÷Ì ±fiı ±ı ‹‹÷Îfiı ¿ÎflHÎı … ±ı‹fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ
±ÎÂ_¿Î◊Ì ±…\˝fifiı ¢¿ ◊¥ flè΢ Ë÷˘. ±Î ¢¿fiı ÿÒfl
¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı √Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ±ÎM›˘ »ı,
…ıfi˘ ±Î ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿◊Ì ±Îfl_¤ ◊Λ »ı. ±ıfiı ±_÷ı
¤√‰Îfi ±ı … ¢¿fiı ±fiÏ«÷ ⁄÷Ή÷Î_ ¿ËıÂı ¿ı ÷_ ¿ı‰‚
‹Îfl˘ … ±Îl› ·ı ±fiı ¢¿ fiÎ ¿fló “‹Î Â«—” (±.
18/66). ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì … ¢¿ ◊Λ
»ı ±fiı ±fiL›¤Î‰◊Ì ‹Îfl˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ÷Îfl˘ ¢¿,
g«÷Î ‰√ıflı ⁄‘_ … fiΠ’΋Âı.
“±Â˘E›ÎfiL‰Â˘«VI‰‹Ô˚” ó ±Î Á_ÁÎfl ‹Îh΋Î_ ⁄ı
‰V÷±˘ »ı ó Á÷ ±fiı ±Á÷. ÂflÌflÌ ±fiı ÂflÌfl. ±Î
⁄ıµ‹Î_ ÂflÌflÌ ÷˘ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı ±fiı ÂflÌfl ωfiÎÂÌ
»ı. ±Î ⁄LÔfiı› ±Â˘E› »ı. ±Ï‰fiÎÂÌfi˘ ¿ÿÌ Ï‰fiÎÂ
◊÷˘ fi◊Ì, ±Î◊Ì ±ıfiÎ ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰Îfi_ ⁄fi÷_ … fi◊Ì
53
±fiı ωfiÎÂÌfi˘ ωfiΠ◊Λ »ı …, ÷ı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ
V◊Î›Ì w’ı flËı÷_ fi◊Ì, ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±ıfiÎ ‹ÎÀı ’HÎ
¢¿ ¿fl‰Îfi_ ›˘B› fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¢¿ ¿fl‰˘
±ı fi ÷˘ ÂflÌflÌfiı ¿ÎflHÎı ›˘B› »ı ±fiı fi ÷˘ ÂflÌfl˘fiı
¿ÎflHÎı ›˘B› »ı. ¢¿ ◊‰Î‹Î_ ÷˘ ¿ı‰‚ ±Ï‰‰ı¿ ±◊ν÷Ô˚
(‹Ò¬˝÷Î) … ¿ÎflHÎ »ı.
‹fiW› Á‹ZÎ …L‹‰_, ‹fl‰_, ·Î¤, ËÎÏfi ‰√ıflıfiÎ
w’‹Î_ …ı ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, ÷ı ≠ÎflO‘fi_ ±◊ν÷Ô˚
’˘÷ÎfiÎ_ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fi_ … Œ‚ »ı. ±ı ±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ¢¿ ¿fl‰˘ ±fiı Á¬Ì ¿ı ÿ—¬Ì ◊‰_
±ı ¿ı‰‚ ‹Ò¬˝÷Î … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’Ïfl„V◊Ï÷ «ÎËı ±fi¿>‚
±Î‰ı ¿ı «ÎËı ≠Ï÷¿>‚ ±Î‰ı, ÷ıfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷
ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ’Ïfl„V◊Ï÷ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Ì ±fiı
±_÷‹Î_ ’HÎ flËıÂı fiÏË. …ı ’Ïfl„V◊Ï÷ ±ÎÏÿ‹Î_ ±fiı
±_÷‹Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ±ı ‰«‹Î_ ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ V◊Î›Ì fi◊Ì
ˢ÷Ì. Ωı V◊Î›Ì Ë˘÷ ÷˘ ±ıfi˘ ±_÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰÷?
±fiı ±_÷‰Î‚Ì »ı, ÷˘ V◊Î›Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿Ëı‰Î›? ±Î‰Ì
≠Ï÷ZÎHÎ fiΠ’΋‰Î‰Î‚Ì ±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷fiı ¿ÎflHÎı ËÊ˝ ¿ı ¢¿ ¿fl‰˘ ±fiı Á¬Ì ¿ı ÿ—¬Ì
◊‰_ ±ı ¿ı‰‚ ‹Ò¬˝÷Î »ı.
“≠iÎΉÎÿÎ_ç ¤ÎÊÁı” ó ±ı¿ ÷flŒ ÷˘ ÷_
’_ÏÕ÷Î¥fiÌ ‰Î÷˘fi˘ ‰CÎÎfl ¿flÌ flè΢ »ı, ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ
¢¿ ’HÎ ¿flÌ flè΢ »ı. ±Î◊Ì ÷_ ‹ÎhÎ ‰Î÷˘ … ¿flı
»ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷_ ’_ÏÕ÷ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı±˘ ’_ÏÕ÷ ˢ›
»ı, ÷ı±˘ ¿˘¥fiı› ‹ÎÀı ¿ÿÌ Â˘¿ ¿fl÷Î fi◊Ì.
¿<‚fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì ¿<‚fiÎ ‘‹˘˝ fiΠ’Î‹Ì …Âı,
‘‹˝fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì VÔhÎ̱˘ ÿÒÏÊ÷ ◊¥ …Âı, …ıfiÎ◊Ì
‰HνÁ_¿fl ≠Ω ’ıÿÎ ◊Âı. ±ı ‰HνÁ_¿fl ≠Ω ¿<‚CÎÎ÷̱˘fiı
±fiı ±ı‹fiÎ ¿<‚fiı fifl¿‹Î_ ·¥ …Âı. g’Õ ±fiı ÷’˝HÎ
fiÏË ‹‚‰Î◊Ì ±ı‹fiÎ Ï’I≤±˘fi_ ’HÎ ’÷fi ◊¥ …Âı
ó ±Î‰Ì ÷ÎflÌ ’_ÏÕ÷Î¥fiÌ ‰Î÷˘◊Ì ’HÎ ±ı ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ÂflÌfl fiΉÎfi »ı ±fiı ÂflÌflÌ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı.
Ωı ÂflÌflÌ ’˘÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ fi ˢ÷, ÷˘ ¿<‚CÎÎ÷̱˘ ±fiı
¿<‚fi˘ fifl¿‹Î_ …‰Îfi˘ ¤› ◊Î÷ fiÏË ±fiı Ï’I≤±˘fi_
’÷fi ◊‰ÎfiÌ g«÷Î ◊Î÷ fiÏË. Ωı ÷fiı ¿<‚fiÌ ±fiı
Ï’I≤±˘fiÌ g«÷Î ◊÷Ì Ë˘› ±fiı ±ı‹fi_ ’÷fi ◊‰Îfi˘
¤› ·Î√÷˘ ˢ›, ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÂflÌfl
fiΉ_÷ »ı ±fiı ±ı‹Î_ flËıfiÎfl˘ ÂflÌflÌ ÏfiI› »ı. ±Î◊Ì
ÂflÌfl˘fiÎ fiÎÂfiı ·Ì‘ı ÷Îflı ¢¿ ¿fl‰˘ ±fiÏ«÷ »ı.
“√÷ÎÁÒfi√÷ÎÁÒ_ç” ó ⁄‘Î_fiÎ g’Õ-≠ÎHÎfi˘ ω›˘√
±‰U›_¤Î‰Ì »ı. ±ı‹fi΋Î_◊Ì ¿˘¥¿fiÎ g’Õ-≠ÎHÎfi˘
54 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ω›˘√ ◊¥ √›˘ »ı ±fiı ¿˘¥¿fi˘ ◊‰Îfi˘ »ı. ±Î◊Ì fi◊Ì «ÎS›Î √›Î, ÷ı±˘ “±√÷ÎÁÒfiÔ˚” »ı. “g’Õ ±fiı …‚
±ı‹fiı ‹ÎÀı ¢¿ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ÷ıÓ …ı ¢¿ ¿›˘˝ fiÏË ‹‚‰Î◊Ì Ï’I≤±˘fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı” (±. 1/42)
»ı, ÷ı ÷ÎflÌ ¤Ò· »ı. ó ±Î ±…\˝fifiÌ “√÷ÎÁÒfiÔ˚”fiÌ g«÷Î »ı; ±fiı “…ı‹fiı
…ı±˘ ‹flÌ √›Î »ı, ±ı‹fiı ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ ±ı ‹ÎÀı ±‹ı flÎF›, ¤˘√ ±fiı Á¬ ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ÷ı±˘
÷˘ ‹ËÎfi ¤Ò· »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹flHÎ ’΋ı· ≠ÎHÎ̱˘fiı … ≠ÎH΢fiÌ ±fiı ‘fifiÌ ±ÎÂÎ »˘ÕÌfiı ›©‹Î_ ∂¤Î »ı”
‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰Î◊Ì ±ı ≠ÎHÎ̱˘fiı ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ ’Õı »ı. (±. 1/33) - ±Î ±…\˝fifiÌ “±√÷ÎÁÒfiÔ˚”fiÌ g«÷Î »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı Q≤÷ÎI‹Îfiı ‹ÎÀı …ı g’Õ ±fiı …‚ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î ⁄LÔfiı g«÷α˘ ÂflÌflfiı ·¥fiı … ◊¥ flËÌ »ı; ±Î◊Ì
±Î‰ı »ı, ÷ı ±ıfiı ’fl·˘¿‹Î_ ‹‚Ì Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı ⁄LÔfiı g«÷α˘ ‘Î÷w’◊Ì ±ı¿ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
Q≤÷ÎI‹Îfiı ‹ÎÀı …ı±˘ ¿Œ ±fiı ±Î_Á ‰ËΉı »ı, ÷ı “√÷ÎÁÒfiÔ˚” ±fiı “±√÷ÎÁÒfiÔ˚” ⁄LÔfiı› fiΉ_÷ »ı.
Q≤÷ÎI‹Îfiı ’fl‰Â ◊¥fiı ¬Î‰Î_-’̉Î_ ’Õı »ı.1 …ı±˘ Ë…\ “√÷ÎÁÒfiÔ˚” ±fiı “±√÷ÎÁÒfiÔ˚” ó ±Î ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı
∞‰Ì flèÎÎ »ı, ±ı‹fiı ‹ÎÀı ’HΠ¢¿ fiÎ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı g«÷ÎfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. “√÷ÎÁÒfiÔ˚”fiı ‹ÎÀı
±ı‹fi_ ÷˘ ’ηfi’˘ÊHÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı T›‰V◊Î ¿fl‰Ì g’Õ ±fiı ’ÎHÎÌ ±Î’‰Î_, lΩ-÷’˝HÎ ¿fl‰_ ó ±ı ¿÷˝T›
Ωı¥±ı. ±ı‹fiÌ ÂÌ ÿÂÎ ◊Âı! ±ı‹fi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ¿ı‰Ì »ı, ±fiı “±√÷ÎÁÒfiÔ˚”fiı ‹ÎÀı Ïfi‰Î˝ËfiÌ T›‰V◊Î ¿fl‰Ì ó
flÌ÷ı ◊Âı! ±ı‹fiı ‹ÿÿ ¿˘HÎ ¿flÂı! ‰√ıflı g«÷Î ±fiı ±ı ¿÷˝T› »ı. ¿÷˝T› ±ı g«÷Îfi˘ ωʛ fi◊Ì Ë˘÷˘, ∂·ÀÎfi˘
¢¿ ¿ÿÌ› fiÎ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı g«÷Î ±fiı ¢¿ ω«ÎflHÎÎfi˘ ωʛ ˢ› »ı. ω«ÎflHÎÎ◊Ì ¿÷˝T›fi˘ ⁄˘‘
¿fl‰Î◊Ì ¿˘¥ ·Î¤ ◊÷˘ fi◊Ì. ◊Λ »ı, ±fiı g«÷Î◊Ì Ï‰«Îfl fiΠ’΋ı »ı.
‹ÎflÎ ÂflÌflfiÎ_ ±_√˘ ÏÂÏ◊· ◊¥ flèÎÎ_ »ı, ‹¬ “fiÎfi¢«„L÷ ’„HÕ÷Η” ó Á÷-±Á÷fiΠω‰ı¿‰Î‚Ì
Á¿Î¥ flèÎ_ »ı, ‰√ıflı ω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊‰Î‹Î_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ⁄Ï©fi_ fi΋ “’HÕΔ »ı. ±ı “’HÕΔ …ıfiÌ Ï‰¿ÏÁ÷ ◊¥
»ı ó ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹Îfi‰Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌflfiÌ √¥ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹fiı Á÷-±Á÷fi˘ V’p’HÎı ω‰ı¿ ◊¥
ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì … ÂflÌflfi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ √›˘ »ı, ÷ı±˘ ’_ÏÕ÷ »ı. ±Î‰Î ’_ÏÕ÷˘fiı Á÷-±Á÷fiı
¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Î’b_ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı ¿ÎflHÎı ¢¿ ◊÷˘ fi◊Ì; ¿ı‹ ¿ı Á÷Ôfiı Á÷Ô ‹Îfi‰Î◊Ì ’HÎ
’˘÷Î’HÎÎfiı ¿ÎflHÎı … ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì Â˘¿ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı ±Á÷fiı ±Á÷ ‹Îfi‰Î◊Ì ’HΠ¢¿
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ g«÷Î ±fiı ¢¿ ◊¥ flèÎÎ_ »ı, ÷◊Î fi◊Ì ◊÷˘. ’˘÷ı Á÷-V‰w’ »ı, ±fiı ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚_ ÂflÌfl
g«÷Î ±fiı ¢¿◊Ì … ±…\˝fifiÎ ÂflÌfl‹Î_ µ’›˝@÷ ω¿Îfl˘ ±Á÷-V‰w’ »ı. ±Á÷fiı Á÷ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì … ¢¿
≠√À ◊¥ flèÎÎ »ı. ±ı‹Î_ ¤√‰Îfiı “√÷ÎÁÒfi˚” ±fiı ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı ±Î‰Î_ … ¿Î›‹ flËı,
“±√÷ÎÁÒfiÔ˚”fiΠ¢¿fiı … Ëı÷ ⁄÷ÎT›˘ »ı. …ı‹fiÎ ≠ÎHÎ ‹flı fiÏË - ±Î ‰Î÷fiı ¿ÎflHÎı … ¢¿ ◊Λ »ı. Á÷fiı
«ÎS›Î √›Î »ı, ÷ı±˘ “√÷ÎÁÒfiÔ˚” »ı ±fiı …ı‹fiÎ ≠ÎHÎ ¿ÎflHÎı ¿ÿÌ g«÷Î ±fiı ¢¿ ◊÷Î_ … fi◊Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ ω¤Î√ ÂflÌflfi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ ÂflÌflÌ (ÂflÌfl‰Î‚Îfi˘)fi˘ »ı. ⁄LÔfiı ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì
Á‰˝◊Î (⁄‘Ì flÌ÷ı) Á_⁄_‘ - flÏË÷ »ı. ⁄LÔfiıfi˘ V‰¤Î‰ … ±·√-±·√ »ı. ±ı¿ …Õ »ı, ±ı¿ «ı÷fi, ±ı¿
fiΉÎfi »ı, ±ı¿ ±Ï‰fiÎÂÌ, ±ı¿ ω¿ÎflÌ »ı, ±ı¿ Ïfiω˝¿Îfl. ±ı¿‹Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ ±fi_÷¿Î‚
Á‘Ì …ı‹-fi˘-÷ı‹ … flËı »ı “¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›‹Ô˚” (√Ì÷Î 8-19), “Á√ı˝ûÏ’ fi˘’Ω›L÷ı ≠·›ı fi T›◊„L÷
«” (√Ì÷Î 14-2).
ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ ⁄LÔfiı ±Â˘E› »ı. ÂflÌflfi˘ Ïfifl_÷fl ωfiΠ◊Λ »ı, ÷ı◊Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ µÏ«÷
fi◊Ì ±fiı ÂflÌflÌfi˘ ωfiΠ@›Îflı› ◊÷˘ fi◊Ì; ÷ı◊Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ’HΠ¢¿ ¿fl‰˘ µÏ«÷ fi◊Ì. ¢¿ ‹ÎhÎ ±iÎÎfi÷Î
1. (1) U·ıW‹Îl ⁄ÎL‘‰ˆ‹˝@Ô÷_ ≠ı÷˘ ¤∆Ô˚@÷ı ›÷˘û‰Â— –– (’G«÷_hÎ Ï‹hΤıÿ 365)
÷V‹Î¯Î fl˘Ïÿ÷T›_ ÏË Ïø›Î— ¿Î›Î˝ç „@÷÷— –– (’G«÷_hÎ Ï‹hΤıÿ 365)
“Q≤÷ÎI‹Î±ı ’˘÷ÎfiÎ ¤Î¥¤Î_Õ<±˘ ¶ÎflÎ I›…ı·Î_ ¿Œ›@÷ ±Î_Á±˘fiı ω‰Â ◊¥fiı ¬Î‰Î_-’̉Î_ ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fl˘‰_ Ωı¥±ı
fiÏË, ∂·ÀÎfi_ ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ±fiÁÎfl Q≤÷ÎI‹ÎfiÌ ±˙K‰˝ÿˆÏË¿ (‹flHÎ Ïø›Îfiı ·√÷Ì) Ïø›Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.”
(2) Q≤÷ÎfiÎ_ ⁄ÎL‘‰Î ›ı ÷ ‹G«LI›lÒÏHÎ ¤Ò÷·ı –– (V¿Lÿ’flÎHÎ, ⁄˛Îõ. Áı÷. 48/42)
Ï’⁄LI›lÒÏHÎ ÷ÎL›©Î Q≤÷Η ≠ı÷Η ’flhÎ ‰ˆ –– (V¿Lÿ’flÎHÎ, ⁄˛Îõ. Áı÷. 48/42)
“Q≤÷ÎI‹ÎfiÎ ¤Î¥¤Î_Õ< ¤Ò÷‚ ’fl …ı ±Î_Á±˘fi˘ I›Î√ ¿flı »ı, ÷ı ±Î_Á±˘fiı Q≤÷ÎI‹Î ’fl·˘¿‹Î_ ’̱ı »ı.”
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 55

(‹Ò¬˝÷Î)◊Ì ◊Λ »ı. ÂflÌflfiÌ Ïfifl_÷fl ÁË… ÏfiT≤ÏkÎ »ı ±fiı ÂflÌflÌ Ïfifl_÷fl ⁄‘Îfiı ≠ÎMÔ÷ »ı. ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfiÎ
±Î ω¤Î√fiı ΩHΉΉ΂Πω‰ı¿Ì ‹fiW›˘ ‹flı·Î_ ¿ı ∞‰÷Î_, ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı ‹ÎÀı @›Îflı› ¢¿ ¿fl÷Î fi◊Ì.
÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ’Ïfl‰Ï÷˝÷ ◊fiÎflÎ ÂflÌflfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı ±fiı ±’Ïfl‰Ï÷˝÷ flËıfiÎflÎ ÂflÌflÌ ±◊ν÷Ô˚ V‰w’fiÌ
ÁkÎÎfi˘ ω¤Î√ ’HÎ ±·√ »ı.
√Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfiÎ ¤ıÿ◊Ì ±Îfl_¤ ◊Λ »ı. ⁄ÌΩ ÿνÏfi¿ √˛_◊ ÷˘ ±ÎI‹Î ±fiı ±fiÎI‹Îfi_
÷κ (≥ÿo÷Î) ‰Hνfi ¿flı »ı. ±Î √Ì÷ÎfiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î »ı! ÁΑ¿ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı ÷˘ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Á‰˝≠◊‹
±ı ΩHΉ_ ±Î‰U›¿ »ı ¿ı, “Ë_ ¿˘HÎ »\_.” ±…\˝fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µ’Λ ’Ò»u˘ »ı ó “›E»ˇı›— V›Î„LÔfiÏç÷_
⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” (2-7). ÿıË ±fiı ÿıËÌfiÎ ¤ıÿfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì … ¿S›ÎHÎ ◊¥ ¿ı »ı. F›Î_ Á‘Ì “Ë_ ÂflÌfl
»\_”ó ±Î ¤Î‰ flËıÂı, I›Î_ Á‘Ì √‹ı ÷ıÀ·˘ µ’ÿı ÁÎ_¤Y›Î ¿fl˘, Á_¤‚Ή÷Î flˢ, ±fiı ÁΑfiÎ ’HÎ ¿›Î˝
¿fl˘, ¿S›ÎHÎ ◊Âı fiËŸ.
…ı ‰V÷ ±Î’HÎÌ fi ˢ›, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı‰Ì ±fiı …ı ‰V÷ ¬flı¬fl ±Î’HÎÌ Ë˘› ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ
fi ‹Îfi‰Ì ±ı ⁄Ë ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ±ı … ˢ¥ ¿ı »ı, …ı Ëo‹ıÂÎ_ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı ±fiı ±Î’HÎı
Ëo‹ıÂÎ_ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı flË̱ı. ÂflÌfl ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı÷_ fi◊Ì ±fiı ’fl‹ÎI‹Î Ïfifl_÷fl ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı
flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌflfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı »ı ±fiı ±Î’H΢ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflÌfi˘ Á_⁄_‘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı »ı. ÷ı◊Ì
ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ‹Îfi‰_ ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹Îfi‰Î Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. ±Î ¤Ò·fiı Á‘Îfl‰Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi √Ì÷΋Î_ Á‰˝≠◊‹ ÂflÌfl-ÂflÌflÌfiÎ ¤ıÿfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı ±fiı ÁΑ¿fiı µÿÔ˚⁄˘‘fi ¿flı »ı ¿ı, …ıfi_ Q≤I›
◊Λ »ı ±ı ÷‹ı fi◊Ì, ±◊ν÷Ô˚ ÷‹ı ÂflÌfl fi◊Ì. ÷‹ı iÎÎ÷Î (ΩHΉΉ΂Î) »˘. ÂflÌfl iÎı› (ΩHΉ΋Î_ ±Î‰fiÎv_)
»ı. (√Ì÷Î - ÷ıfl‹Î ±K›Î›fi˘ ’Ëı·˘ f·˘¿). ÷‹ı Á‰˝ÿıÂÌ› »˘ - “ÏfiI›— Á‰˝√÷—” (√Ì÷Î-2-24), “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo
÷÷‹Ô˚” (√Ì÷Î 2-17), ÂflÌfl ±ı¿ÿıÂÌ› »ı. ÷‹ı Ï«L‹› ·˘¿‹Î_ flËıfiÎflÎ »˘, ÂflÌfl …Õ Á_ÁÎfl‹Î_ flËıfiÎv_ »ı.
÷‹ı ‹… ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±_ »˘. “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î 15-7), ÂflÌfl ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ »ı ó “‹fi—ÊWÔÃÎfiÌ„Lƒ›ÎÏHÎ
≠¿ÚÏ÷V◊ÎÏfi.” (√Ì÷Î 15-7). ÷‹ı Ïfifl_÷fl ±‹fl÷΋Î_ flˢ »˘, ÂflÌfl Ïfifl_÷fl Q≤I›‹Î_ flËı »ı. ÂflÌflfiÌ ZÎÏ÷◊Ì
÷‹ÎflÌ ÁËı… ’HÎ ZÎÏ÷ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÂflÌflfiı ‹ÎÀı ÷‹fiı ¢¿, g«÷Î, ¤› ‰√ıflı ◊‰˘ Ωı¥±ı fiËŸ.
ÂflÌflÌ ¿˘¥ ÂflÌfl ÁÎ◊ı Ï·MÔ÷ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ÷ıfiı Á‰˝T›Î’Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı - “Á‰˝√÷—” (√Ì÷Î 2-24),
“›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚” (√Ì÷Î 2-17). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fi_ V‰w’ ÁkÎ΋ÎhÎ »ı; ÷ı◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ÂflÌflÌ
(ÂflÌfl‰Î‚˘) fi◊Ì, ’fl_÷ ±ÂflÌflÌ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÷ıfiı ±T›@÷ ’HÎ ¿è΢ »ı ó “±T›@÷—” (2-25), “±T›@÷ÎÿÌÏfi
¤Ò÷ÎÏfi” (2-28). ÂflÌfl ≠Ï÷ZÎHÎ fip ◊fiÎv_ ±fiı ±Á÷ »ı. ±Á÷fiÌ ÁkÎΠωz‹Îfi fi◊Ì - “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı
¤Î‰—” (2-16). …ıfiÌ ÁkÎΠωz‹Îfi fi◊Ì, ±ı‰Î ±Á÷ ÂflÌfl ‹ÎÀı ÁΑ¿ ÂflÌflÌ (ÂflÌfl‰Î‚˘) ¿¥ flÌ÷ı
◊¥ ¿ı? ÷ı◊Ì ÁΑ¿ ÂflÌfl ’HÎ fi◊Ì ±fiı ÂflÌflÌ ’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ ±Î ≠¿flH΋Î_ ¤√‰Îfiı ÁΑ¿˘fiı Á‹Ω‰‰ÎfiÌ
ºÏp◊Ì ±ı ÁkÎ΋ÎhÎ V‰w’fiı “ÂflÌflÌ” (ÿıËÌ) fi΋ ±ÎM›_ »ı. ÂflÌflÌ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı … …HÎΉ‰Îfi_ »ı ¿ı
÷‹ı ÂflÌfl fi◊Ì.
…ı Á‹›ı ±Î’HÎı ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfi˘ ω«Îfl ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı Á‹›ı ’HÎ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ ±ı‰Î …
»ı ±fiı …ı Á‹›ı ω«Îfl ¿fl÷Î fi◊Ì, ÷ı Á‹›ı ’HÎ ÷ı ÷ı‰Î … »ı. ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‰V÷„V◊Ï÷‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿
’Õ÷˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ÁΑ¿fi˘ ‹˘Ë fiΠ’΋ı »ı, ÷ıfi˘ ‹fiW› …L‹ ÁŒ‚ ◊¥ Ω› »ı.
‹fiW› ω‰ı¿≠‘Îfi »ı. ÷ı◊Ì “Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì” - ±Î‰˘ ω‰ı¿ ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ … ◊¥ ¿ı »ı. ÂflÌflfiı
Ë_ - ‹Îv_ ‹Îfi‰_ ±ı ‹fiW›⁄Ï© fi◊Ì, ’fl_÷ ’Â⁄Ï© »ı. ÷ı◊Ì lÌÂ¿ÿı‰∞ ‹ËÎflÎ… ’flÌÏZÎ÷ flÎΩfiı ¿Ëı »ı ó
I‰_ ÷ flÎ…fiÔ˚ ‹ÏflW›ıÏ÷ ’Â⁄Ï©Ï‹‹Î_ …ÏË ––
fi Ω÷— ≠Î√¤Ò÷˘ûz ÿıˉk‰_ fi fi∆Ô˚Z›ÏÁ ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 12/5-2)
“Ëı flÎ…fiÔ˚! ˉı ÷‹ı ±Î ’Â⁄Ï© »˘ÕÌ ÿ˘ ¿ı Ë_ ‹flÌ …¥Â. …ı‹ ÂflÌfl ’Ëı·Î_ fi Ë÷_, ’λ‚◊Ì ’ıÿÎ ◊›_
±fiı ’λ\_ ‹flÌ …Âı, ±ı‹ ÷‹ı ’Ëı·Î fi Ë÷Î, ’λ‚◊Ì ’ıÿÎ ◊›Î ±fiı ’λΠ‹flÌ …¢ ó ±Î‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì.”
óá ó
56 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Á_⁄_‘ ó Á÷-÷k‰fiı ¿ÎflHÎı ¢¿ ¿fl‰˘ ±fiÏ«÷ ÂÎ ‹ÎÀı »ı ó ±Î Â_¿ÎfiÎ Á‹Î‘Îfi ‹ÎÀı ±Î√‚fiÎ
⁄ı f·˘¿ ¿Ëı »ı.
fiI‰ı‰ÎËo Ω÷ fiÎÁ_ fi I‰_ fiı‹ı …fiÎÏ‘’Η –– 12––
fi «ˆ‰ fi ¤Ï‰W›Î‹— Á‰ıÛ ‰›‹÷— ’fl‹Ô˚ –– 12––
Ω÷ = ¿˘¥ ¿Î‚‹Î_ …fiÎÏ‘’Η = flÎΩ·˘¿ ‰›‹Ô˚ = (Ë_, ÷_ ±fiı flÎΩ-
±Ë‹Ô˚ = Ë_ fi = fi (Ë÷Î), ·˘¿-) ±Î’HÎı
fi = fi fi, ÷, ±ı‰ = ±Î ‰Î÷ ’HÎ Á‰ıÛ = ⁄‘Î
±ÎÁ‹Ô˚ = Ë÷˘ (±fiı) fi◊Ì; fi = fiËŸ
I‰‹Ô˚ = ÷_ « = ±fiı ¤Ï‰W›Î‹— = flË̱ı,
fi = fi (Ë÷˘) ±÷— = ±Î ±ı‰ = (±ı‰Ì ‰Î÷) ’HÎ
≥‹ı = (÷◊Î) ±Î ’fl‹Ô˚ = ’»Ì (¤Ï‰W›‹Î_) fi = fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó [Á_ÁÎfl‹Î_ ‹ÎhÎ ⁄ı … ‰V÷±˘ »ı ó ÂflÌflÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±¤Î‰ ˢ¥ ¿÷˘ fi◊Ì.
(Á÷) ±fiı ÂflÌfl (±Á÷). ±Î ⁄LÔfiı› ±Â˘E› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ±ËŸ “±Ë‹Ô˚” ’ÿ ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı ±ı¿ ω·ZÎHÎ
¢¿ fi◊Ì ÂflÌflÌ - (ÂflÌfl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î) fiı ¿ÎflHÎı ◊¥ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ±Î√‚ «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_
¿÷˘ ±fiı fi◊Ì ÂflÌflfiı ¿ÎflHÎı ’HÎ ◊¥ ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ »ı ¿ı “‹ÎflÎ ±fiı ÷ÎflÎ CÎHÎΛ …L‹
¿ı ÂflÌflÌfi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ ˢ÷˘ … fi◊Ì ±fiı ÂflÌfl ¿ÿÌ ◊›Î »ı, ’HÎ ±ıfiı Ë_ Ωb_ »\_, ÷_ fi◊Ì ΩHÎ÷˘.” ±Î
flËÌ Â¿÷_ … fi◊Ì. ±Î ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi_ ¥rfl’b_ ≠√À ¿flÌfiı ∞‰˘◊Ì
“±Â˘E›ÎfiÔ˚” ’ÿ ±ÎM›_ »ı, ±ıfiÌ À̿Πˉı ÂflÌflÌfiÌ ’˘÷Îfiı ϤLÔfi ⁄÷ÎT›Î »ı. ’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi ∞‰˘fiÌ
ÏfiI›÷Î ±fiı ÂflÌflfiÌ ±ÏfiI›÷ÎfiÎ w’‹Î_ ¿flı »ı.] ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
“fi I‰ı‰ÎËo Ω÷...... …fiÎÏ‘’Η” ó ·˘¿˘fiÌ ºÏp±ı »ı ¿ı I›Î_ (±. 4/5‹Î_) ¤√‰Îfifi˘ ±Î› ’˘÷ÎfiÌ ‹ËkÎÎ
‹ıÓ F›Î_ Á‘Ì ±‰÷Îfl ·Ì‘˘ fi Ë÷˘, I›Î_ Á‘Ì Ë_ ±Î ±fiı ωÂıÊ÷Î ≠√À ¿fl‰Îfi˘ »ı ±fiı ±ËŸ ¤√‰Îfifi˘
w’◊Ì (¿ÚWHÎw’◊Ì) ⁄‘ÎfiÌ Á‹ZÎ ≠√À fi Ë÷˘ ±fiı ±Î› ÷΄k‰¿ ºÏp◊Ì ÏfiI›÷k‰fiı …HÎΉ‰Îfi˘ »ı.
÷Îfl˘ F›Î_ Á‘Ì …L‹ ◊›˘ fi Ë÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷_ ’HÎ “fi «ˆ‰... ‰›‹÷— ’fl‹Ô˚” ó ¤Ï‰W›‹Î_ ÂflÌfl˘fiÌ
±Î w’◊Ì (±…\˝fiw’◊Ì) ⁄‘ÎfiÌ Á‹ZÎ ≠√À fi Ë÷˘ ±Î ±‰V◊α˘ flËıÂı fiÏË ±fiı ±ı¿ Ïÿ‰Á ±Î ÂflÌfl˘
÷◊Î ±Î flÎΩ±˘fi˘ ’HÎ F›Î_ Á‘Ì …L‹ ◊›˘ fi Ë÷˘ ’HÎ flËıÂı fiÏË; ’fl_÷ ±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ⁄‘Î
I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘ ’HÎ ±Î w’◊Ì (flÎΩw’◊Ì) ⁄‘ÎfiÌ Á‹ZÎ fiÏË flË̱ı ó ±Î ‰Î÷ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±Î’HÎı ⁄‘Î …wfl
≠√À fi Ë÷Î. ’fl_÷ Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ ·˘¿˘ ±Î flËÌÂ_. ¿ÎflHÎ ¿ı ÏfiI›÷k‰fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ Ë÷˘ fiÏË
w’◊Ì ≠√À fiÏË Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î ó ±ı‰Ì ±fiı ËÂı ’HÎ fiÏË.
‰Î÷ fi◊Ì. Ë_, ÷_ ±fiı flÎΩ·˘¿˘ ó ±Î’HÎı ⁄‘Î ’Ëı·Î_ Ë÷Î
±ËŸ “Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ Ë÷Δ ±ı‰_ fiÏË, ±Î ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì, ±fiı ±Î√‚Ô flËÌÂ_ fiÏË,
¿Ëı‰Î◊Ì ’HÎ ¿Î‹ «Î·Ì ¿÷_ Ë÷_, ’fl_÷ ±ı‰_ fi ¿Ëı÷Î_ ±Î ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì ó ±Î flÌ÷ı ¤Ò÷ ±fiı ¤Ï‰W›fiÌ
“Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ Ë÷Î fiÏË, ±ı‰Ì ‰Î÷ ‰Î÷ ÷˘ ¤√‰Îfiı ¿ËÌ ÿÌ‘Ì, ’fl_÷ ‰÷˝‹ÎfifiÌ ‰Î÷
fi◊Ì” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ¿ËÌ fiÏË. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl˘fiÌ ºÏp±ı
“’Ëı·Î_ Ë÷Î fiÏË, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì.” ±ı‰_ ¿Ëı‰Î◊Ì “’Ëı·Î_ ÷˘ ±Î’HÎı ⁄‘Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ≠I›ZÎ … »Ì±ı. ±ı‹Î_ ¿˘¥
±‹ı ⁄‘Î …wfl Ë÷Δ ó ±Î ‰Î÷ ºœ ⁄fiÌ Ω› »ı. Á_ÿıË fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “±Î’HÎı ⁄‘Î ±I›Îflı fi◊Ì,
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÏfiI› ÷k‰ ÁÿΛ ÏfiI› »ı. ±ıfi˘ ¿ÿÌ ±Î ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. Ωı
±¤Î‰ Ë÷˘ … fiÏË. “Ω÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷΄k‰¿ ºÏp◊Ì Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ±Î’HÎı ⁄‘Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_
¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi ¿Î‚‹Î_ ÷◊Î ¿˘¥ ’HÎ V◊‚, »Ì±ı ±fiı ±Î ÂflÌfl˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î¥ flèÎÎ_ »ı ó
’Ïfl„V◊Ï÷, ±‰V◊Î, CÎÀfiÎ, ‰V÷ ‰√ıflı‹Î_ ÏfiI›÷k‰fi˘ ±Î flÌ÷ı ÂflÌfl˘◊Ì …\ÿÎ¥fi˘ ±fi¤‰ ±Î’HÎı ‰÷˝‹Îfi‹Î_
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 57

… ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¤Ò÷ flËı ó ÷ıfiÎ◊Ì ÂflÌfl˘fiÌ ±ÏfiI›÷Î ÏÁ© ◊¥ ±fiı ±Î’HÎı
±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì, ±ı‰Ì … ⁄‘Î ’Ëı·Î_ Ë÷Î ±fiı ±Î√‚ flËÌÂ_ ó ÷ıfiÎ◊Ì ⁄‘Î_fiÎ
flÌ÷ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì ó V‰w’fiÌ ÏfiI›÷Î ÏÁ© ◊¥. ±Î ⁄ı ‰Î÷˘◊Ì ±Î ±ı¿
±ıfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ÏÁ©Î_÷ ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ flËı »ı,
…ı‰Ì flÌ÷ı ≠I›ı¿ ≠ÎHÎÌfiı ¨C΋Î_◊Ì Ω√÷Î_ ’Ëı·Î_ ÷ı ‹K›‹Î_ ’HÎ flËı »ı; ÷◊Î …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ fi◊Ì
’HÎ ±Î ±fi¤‰ ◊Λ »ı ¿ı “±I›Îflı ±Î’HÎı »Ì±ı” flËı÷_, ÷ı ‹K›‹Î_ ’HÎ fi◊Ì flËı÷_.
±fiı ¨C΋Î_◊Ì ΩB›Î ’»Ì ’HÎ ±Î ±fi¤‰ ◊Λ ¿ı …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ fi◊Ì flËı÷_, ÷ı ‹K›‹Î_ ¿ı‰Ì
“±I›Îflı ±Î’HÎı »Ì±ı” ÷˘ ¨CÎfiÌ ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ±Î’HÎı flÌ÷ı fi◊Ì flËı÷_; ¿ı‹¿ı ÷ı ÷˘ ±Î’HÎfiı ÿı¬Î› »ı? ±ıfi˘
÷ı‰Î fiı ÷ı‰Î … Ë÷Î. ¿ı‰‚ ⁄ËÎflfi_ ΩHΉÎfiÌ Á΋√˛Ìfi˘ …‰Î⁄ ±Î »ı ¿ı …ı ºÏp◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …ı ‹fi, ⁄Ï© ±fiı
±¤Î‰ Ë÷˘, ±Î’H΢ ±¤Î‰ fi Ë÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘◊Ì ºU›fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ flè΢ »ı, ÷ı ‹fi-⁄Ï©-
Ë_, ÷_ ±fiı flÎΩ·˘¿˘ - ±Î’HÎÎ ⁄‘ÎfiÎ_ ÂflÌfl˘ ’Ëı·Î_ ≥„Lƒ›˘ÁÏË÷ ÷ı ºU› ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î¥ flËı· »ı. ÷ı±˘
’HÎ fi Ë÷Î_ ±fiı ’»Ì ’HÎ flËıÂı fiÏË ±fiı ±I›Îflı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ V◊Î›Ì fi◊Ì. ±ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı
’HÎ ÂflÌfl ≠Ï÷ZÎHÎ fiÎÂfiÌ ÷flŒ …¥ flèÎÎ_ »ı, ’fl_÷ ’˘÷ı ºU›fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ºpÎ
±Î’HÎÌ ÁkÎÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷Ì, ’»Ì ’HÎ flËıÂı ±fiı ±◊ν÷Ô˚ Ωı‰Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ Ω› »ı. F›Îflı Ωı‰ÎfiÎ_ ÁΑfi˘
±I›Îflı ’HÎ ±ı‰Ì fiı ±ı‰Ì … »ı. (‹fi-⁄Ï©-≥„Lƒ›˘) ±fiı ºU› (‹fi-⁄Ï©-≥„Lƒ›˘fiÎ
±Î’HÎÌ ÁkÎÎ ¿Î‚Î÷Ì÷ ÷k‰ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ωʛ˘) ó ±ı ⁄‘Î_ ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ V◊Î›Ì fi◊Ì, ÷˘
±ı ¿Î‚fiÎ ’HÎ iÎÎ÷Î »Ì±ı ±◊ν÷Ô˚ ¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı Ωı‰Î‰Î‚˘ V◊Î›Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁ© ◊Âı? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
‰÷˝‹Îfi ó ±ı hÎHÎı ¿Î‚ ±Î’HÎÎ ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. ¿ı Ωı‰Î‰Î‚ÎfiÌ Á_iÎÎ ÷˘ ºU› ±fiı ÿ½fifiÎ Á_⁄_‘◊Ì
±ı ¿Î‚Î÷Ì÷ ÷k‰fiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı ±Î … »ı. ºU› ±fiı ÿ½fi◊Ì Á_⁄_‘ fiΠˢ› ÷˘ Ωı‰Î‰Î‚ÎfiÌ
f·˘¿ ¿è΢ »ı. ¿˘¥ Á_iÎÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ∂·ÀÎfi_ ÷ıfiÎ ±Î‘Îflw’ …ı
ÏfiI›÷k‰ »ı, ÷ı … flËÌ Ω› »ı. ±ı ÏfiI›÷k‰fiı ±Î’HÎı
ωÂıÊ ‰Î÷
⁄‘Î_fiÌ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·›fi_ ±Î‘Îfl ±fiı ÁC΂Ì
“Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î ó ±ı‰Ì ≠÷ÌÏ÷±˘fi_ ≠¿Î¿ ¿ËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ’fl_÷ ±ı ±Î‘Îfl
‰Î÷ fi◊Ì ±fiı ±Î√‚ fiÏË flËı ó ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ ±fiı ≠¿Î¿ fi΋ ’HÎ ±Î‘ı› ±fiı ≠¿ÎU›fiÎ Á_⁄_‘◊Ì
fi◊Ì,” ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ±Î ÂflÌfl˘ … »ı. ±Î‘ı› ±fiı ≠¿ÎU› fiÏË flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ıfiÌ
fi Ë÷Î_, I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎı ⁄‘Î Ë÷Î ±fiı F›Îflı ±Î ÁkÎÎ …ı‰Ì »ı ÷ı‰Ì … flËı »ı. ÁI›-÷k‰fiÌ ÷flŒ …ıfiÌ
ÂflÌfl˘ fiÏË flËı I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎı flËÌÂ_ ±◊ν÷Ô˚ ±Î ºÏp »ı, ÷ıfiı ¢¿ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì
⁄‘Î_ ÂflÌfl˘ ÷˘ »ı fiΉ_÷ ±fiı ±Î’HÎı ⁄‘Î »Ì±ı ◊¥ ¿÷˘. ±Î … ºÏp◊Ì Ë_, ÷_ ±fiı flÎΩ·˘¿˘ V‰w’◊Ì
±Ï‰fiÎÂÌ. ±Î ÂflÌfl˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î_ ±fiı ±Î√‚ fiÏË ±Â˘E› »Ì±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î f·˘¿‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ±fiı ∞‰ÎI‹ÎfiÎ Á‹Îfi √HΑ‹˘˝‰Î‚Πˢ‰Îfi_ ‰Hνfi »ı. ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ¿ÚWHÎw’◊Ì, ÷_ ±…\˝fiw’ı ÷◊Î ⁄‘Î ·˘¿˘ flÎΩw’◊Ì ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Î ±fiı ±Î√‚ ’HÎ flËıÂı
fiËŸ, ’fl_÷ ÁkÎÎw’ı ±Î’HÎı ⁄‘Î ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷Î ±fiı ±Î√‚ ’HÎ flËÌÂ_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_, ÷_ ±fiı flÎΩ±˘
- ±Î hÎHÎı› ÂflÌflfiÌ ºÏp±ı ÷˘ …\ÿÎ - …\ÿÎ »Ì±ı, ’fl_÷ ÁkÎÎw’ı ±ı¿ »Ì±ı. ÂflÌfl ÷˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Î_
±fiı ’»Ì ’HÎ flËıÂı fiËŸ, ’fl_÷ V‰w’ (V‰›_)fiÌ ÁkÎÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷Ì, ’»Ì ’HÎ flËıÂı ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_
»ı …. F›Îflı ±Î ÂflÌfl fi Ë÷Î_, I›Îflı ’HÎ ÁkÎÎ Ë÷Ì ±fiı F›Îflı ±Î ÂflÌfl fiËŸ flËı I›Îflı ’HÎ ÁkÎÎ flËıÂı.
±ı¿ ÁkÎÎ ÏÁ‰Î› ¿Â_ fi◊Ì.
Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ±˘ - ±ı‹ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ±fiı ∞‰fiÌ ÁkÎÎ ±ı¿ … »ı
±◊ν÷Ô˚ “»ı” ±fiı “»\_” ó ⁄LÔfiı‹Î_ ±ı¿ … Ï«L‹› ÁkÎÎ »ı. “Ë_” (±Ë‹Ô˚)fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ … “»\_” »ı. Ωı “Ë_” (±Ë‹Ô˚)fi˘
Á_⁄_‘ fi flËı ÷˘ “»\_” flËıÂı fiËŸ. ≠I›÷ “»ı” … flËıÂı. ÷ı “»ı” ±◊ν÷Ô˚ Ï«L‹› ÁkÎ΋ÎhÎ … ±Î’b_ V‰w’
»ı, ÂflÌfl ±Î’b_ V‰w’ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÂflÌflfiı ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı fiËŸ.
¤Ò÷¿Î‚ ±fiı ¤Ï‰W›¿Î‚fiÌ CÎÀfiÎ …ıÀ·Ì ÿÒfl ÿı¬Î› »ı, ÷ıÀ·˘ … ÿÒfl ‰÷˝‹Îfi ’HÎ »ı. …ı‹ ¤Ò÷ ±fiı
58 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¤Ï‰W› ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‰÷˝‹Îfi ÁÎ◊ı ’HÎ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi◊Ì. F›Îflı Á_⁄_‘ … fi◊Ì
÷˘ ’»Ì ¤Ò÷-¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¢ Œfl¿ ’Õı? ±ı hÎHÎı ¿Î‚fiÌ ±_÷√˝÷ »ı. F›Îflı ±Î’b_ V‰w’ ¿Î·Î÷Ì÷
»ı. ¿Î‚fi˘ ÷˘ ¬_Õ (¤Î√) ˢ› »ı ’fl_÷ V‰w’ (ÁkÎÎ) ±¬_Õ »ı. ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹Îfi‰Î◊Ì … ¤Ò÷,
¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ Œfl¿ ÿı¬Î› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤Ò÷-¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi ωz‹Îfi »ı … fiËŸ.
±fiı¿ ›√ ⁄ÿ·Î¥ Ω› ÷˘ ’HÎ ÂflÌflÌ ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì ÷ı ÷˘ »ı ÷ı‰˘ fiı ÷ı‰˘ flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. ’fl_÷ ÂflÌfl ⁄ÿ·Î÷_ … flËı »ı, ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ±ı „V◊fl flËı÷_ fi◊Ì.
óáó

ÿıÏËfi˘û„V‹L›◊Î ÿıËı ¿˙‹Îfl_ ›˙‰fi_ …flÎ –– 13––

÷◊Î ÿıËÎL÷fl≠΄MÔ÷‘aflV÷hÎ fi ‹èÎÏ÷ –– 13––
ÿıÏËfi— = ÿıË‘Îfḻ˘fiÎ ›˙‰fi‹Ô̊ = ›‰ÎfiÌ (±fiı) ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
±„V‹fiÔ˚ = ±Î …flÎ = T≤©Î‰V◊Î ≠ÎMÔ÷ ÷hÎ = ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_
ÿıËı = ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ ◊Λ »ı, ‘Ìfl— = ‘Ìfl ’flÔÊ
›◊Î = …ı‹ ÷◊Î = ÷ı … ≠‹ÎHÎı fi, ‹èÎÏ÷ = ‹˘ÏË÷ ◊÷˘
¿˙‹Îfl‹Ô˚ = ⁄΂’HÎ, ÿıËÎL÷fl≠΄MÔ÷— = ⁄ÌΩ ÂflÌflfiÌ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “ÿıÏËfi˘û„V‹L›◊Î ÿıËı1 ¿˙‹Îfl_ ›˙‰fi_ ‘ÎflHÎ ¿fl‰_) ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ ±‰V◊Î »ı.
…flΔ ó ÿıË‘ÎflÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’Ëı·Î_ ⁄ÎS›Î‰V◊Î ±Î‰ı V◊Ò‚-ÂflÌflfiÎ flËı÷Î_-flËı÷Î_ ¿<‹Îfl ‰√ıflı ±‰V◊α˘fi_
»ı, ’»Ì ›‰Î‰V◊Î ±Î‰ı »ı ±fiı ’»Ì T≤©Î‰V◊Î ±Î‰ı ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı. ±Î ÷˘ V◊Ò‚ ºÏp »ı. ÁÒZ‹ ºÏp◊Ì
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ÂflÌfl‹Î_ ¿ÿÌ ±ı¿ ±‰V◊Î fi◊Ì flËı÷Ì, Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±‰V◊α˘fiÌ ‹ÎŒ¿ V◊Ò‚-ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ
±ı‹Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ …ı ÂflÌfl Ë÷_, ÷ı
±ËŸ “ÿıË‘ÎflÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Î◊Ì ÏÁ© ›‰Î‰V◊΋Î_ fi◊Ì Ë˘÷_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰Ì ¿˘¥ ’HÎ ZÎHÎ fi◊Ì,
◊Λ »ı ¿ı ÂflÌflÌ Ï¤LÔfi »ı ±fiı ÂflÌfl ϤLÔfi »ı. ÂflÌflÌ ¿ı …ı ZÎH΋Î_ V◊Ò‚-ÂflÌflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi fiÎ ◊÷_ ˢ›. ±ı‰Ì
ºpÎ »ı ±fiı ÂflÌfl ºU› »ı. ±Î◊Ì ÂflÌfl‹Î_ ⁄΂’HÎ ‰√ıflı … flÌ÷ı ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fi
±‰V◊α˘fi_ …ı ’Ïfl‰÷˝fi »ı, ÷ı ’Ïfl‰÷˝fi ÂflÌflÌ‹Î_ fi◊Ì. ◊÷_ flËı »ı, …ı ÿıËÎL÷w’◊Ì V’p Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.2
“÷◊Î ÿıËÎL÷fl≠΄MÔ÷—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÌ ¿<‹Îfl, ˉı ω«Îfl ±Î ¿fl‰Îfi˘ »ı ¿ı V◊Ò‚-ÂflÌflfi_ ÷˘
›‰Î ‰√ıflı ±‰V◊α˘ ◊Λ »ı ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÿıËÎL÷flfiÌ ±Î’HÎfiı iÎÎfi ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfi_
±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ ÂflÌflfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı V◊Ò‚- ±Î’HÎfiı iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_. ±Î◊Ì F›Îflı ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-
ÂflÌfl ⁄΂¿‹Î_◊Ì ›‰Îfi ±fiı ›‰Îfi‹Î_◊Ì CÎflÕ<_ ◊¥ Ω› ÂflÌflfi_ iÎÎfi ’HÎ fi◊Ì ◊÷_, ÷˘ ±ıfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifi_ iÎÎfi
»ı, I›Îflı ±ı ±‰V◊α˘fiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ¿ÎflHÎı ¿˘¥ ¢¿ ±Î’HÎfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ±ıfi˘ µkÎfl ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì
◊÷˘ fi◊Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÂflÌflÌ ±ı¿ ÂflÌfl‹Î_◊Ì ⁄ÌΩ flÌ÷ı V◊Ò‚-ÂflÌflfi_ iÎÎfi ±ıfiÌ ±‰V◊α˘fiı ¿ÎflHÎı ◊Λ »ı,
ÂflÌfl‹Î_ Ω› »ı, ÷˘ ±Î ωʛ‹Î_ ’HΠ¢¿ fiÏË ◊‰˘ ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfi_ iÎÎfi ’HÎ ±ıfiÌ
Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı V◊Ò‚-ÂflÌflfiÎ flËı÷Î_-flËı÷Î_ ¿<‹Îfl, ›‰Î ±‰V◊α˘fiı ¿ÎflHÎı ◊Λ »ı. V◊Ò‚-ÂflÌflfiÌ “ΩB≤÷”, ÁÒZ‹-
‰√ıflı ±‰V◊α˘ ◊Λ »ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ- ÂflÌflfiÌ “V‰MÔfi” ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ “ÁÊ„MÔ÷” ±‰V◊Î
ÂflÌflfiÎ flËı÷Î_-flËı÷Î_ ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ ’˘÷Îfiı
…ı‰Ì flÌ÷ı ⁄΂’HÎ, ›‰ÎfiÌ ‰√ıflı V◊Ò‚ÂflÌflfiÌ ±‰V◊α˘ V‰MÔfi‹Î_ ⁄΂¿ …\±ı »ı, ›‰Î‰V◊΋Î_ V‰MÔfi‹Î_ ›‰Îfi …\±ı
»ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ (Q≤I› ’»Ì ⁄Ì…\_ ÂflÌfl »ı ±fiı T≤©Î‰V◊΋Î_ V‰MÔfi‹Î_ T≤© …\±ı »ı. ±Î◊Ì ÏÁ©
1. ¿<‹Îfl, ›‰Î ±fiı T≤©Î‰V◊Î ÷˘ ‹ÎhÎ ÂflÌfl‘Îfḻ˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ Ë˘› »ı; ’fl_÷ ±ËŸ “±„V‹fiÔ˚ ÿıËı” ’ÿ˘‹Î_ “ÿıË” ÂOÿ ‹fiW›ÂflÌflfi˘
‰Î«¿ ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı.
2. ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ V◊Ò‚-ÂflÌfl ÷˘ »^ÀÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ‹„@÷ ’Ëı·Î_ ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl fi◊Ì »^À÷Î_. F›Î_ Á‘Ì ‹„@÷ ◊Λ
fiÏË I›Î_ Á‘Ì ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î· flËı »ı.
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 59

◊¥ √›_ ¿ı V◊Ò‚-ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ÁÒZ‹-ÂflÌflfi_ ’HÎ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ·¿‰Î ◊‰Î◊Ì, ±Ï‘¿ T≤©Î‰V◊Î ◊‰Î◊Ì
’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÊ„MÔ÷-±‰V◊Î ⁄Ï©‹Î_ ’Ëı·Î_ …ı‰_ iÎÎfi fi◊Ì flËı÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Q≤I›
⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ ‰‘Îflı ˢ› »ı, ›‰Î‰V◊΋Î_ ±˘»Ì ˢ› »ı Á‹›ı ÷◊Î …L‹ Á‹›ı ⁄Ë … ‹˘À˘ ±ÎCÎÎ÷ ·Î√‰Î◊Ì
±fiı T≤©Î‰V◊΋Î_ ÷ı ⁄Ë … ±˘»Ì ◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ’Ò‰˝…L‹fiÌ VQ≤Ï÷ flËı÷Ì fi◊Ì.2 ’fl_÷ …ı‹fiÎ ‹flH΋Î_
÷ıfiÎ◊Ì ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ’HÎ ÏÁ© ◊¥ √›_. ⁄Ì∞ ±ı‰_ ¿p ◊÷_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiÌ ±‰V◊Î_÷flfiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ
‰Î÷, ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ ±fiı ›‰Î‰V◊΋Î_ ¨CÎ ·ı‰Î◊Ì ÂflÌfl …ı‹ ±fiΛÎÁ … ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÌ
±fiı ≥„Lƒ›˘‹Î_ …ı‰Ì ÷Î…√Ì ±Î‰ı »ı, ÷ı‰Ì ÷Î…√Ì ⁄Ï©‹Î_ ’Ò‰˝…L‹fiÌ VQ≤Ï÷ flËÌ Â¿ı »ı.3
T≤©Î‰V◊΋Î_ ¨CÎ ·ı‰Î◊Ì fi◊Ì ±Î‰÷Ì ±◊ν÷Ô˚ T≤©Î‰V◊΋Î_ ˉı ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı …ı‰_ iÎÎfi ±‰V◊Î_÷flfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
⁄ÎS› ±fiı ›‰Î‰V◊Î …ı‰˘ ωl΋ fi◊Ì ‹‚÷˘. ±Î flÌ÷ı ◊Λ »ı, ÷ı‰_ iÎÎfi ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ fi◊Ì ◊÷_; ’fl_÷
’HÎ ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ÏÁ© ◊Λ »ı. “Ë_ »\_” ±ı ≠¿ÎflfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi_ iÎÎfi ÷˘ ⁄‘Î_fiı
…ıfiı ⁄Ì…\_ ó ÿı‰÷Î, ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflıfi_ ÂflÌfl ‹‚ı flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ÁÊ„MÔ÷ (√Îœ ÏfiƒÎ)‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿o¥
»ı, ÷ıfiı ÷ı ÂflÌfl‹Î_ ÿıËÎK›ÎÁfiı ¿ÎflHÎı “Ë_ ±Î … »\_” ’HÎ iÎÎfi fi◊Ì flËı÷_, ’fl_÷ Ω√Ìfiı ‹fiW› ¿Ëı »ı ¿ı
ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı, ÷˘ ±Î ÁÒZ‹ÂflÌflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ±ı‰Ì √Îœ ÏfiƒÎ ±Î‰Ì ¿ı ‹fiı ¿o¥ A›Î· fiÎ flè΢,
◊¥ √›_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl‹Î_ V‰¤Î‰ (≠¿ÚÏ÷) “÷˘ ¿o¥ A›Î· fiÎ flè΢.” ±ıfi_ iÎÎfi ÷˘ »ı …. ÁÒ÷Î_
flËı »ı, …ıfiı V◊Ò‚ ºÏp±ı Àı‰ ¿Ëı »ı. ÷ı Àı‰ ÿı‰÷ÎfiÌ ’Ëı·Î_ Ë_ …ı Ë÷˘, ÷ı … Ë_ ΩB›Î ’»Ì »\_, ÷˘ ÁÊ„MÔ÷fiı
…\ÿÌ Ë˘› »ı ÷◊Î ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflıfiÌ …\ÿÌ Ë˘› »ı, ÷˘ Á‹›ı ’HÎ Ë_ ÷ı … Ë÷˘ ó ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi_
±Î ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ √›_. iÎÎfi ±¬_Õ w’ı Ïfifl_÷fl flËı »ı. ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfiÎ ±¤Î‰fi_
Ωı ÂflÌflÌ(ÿıËÌ)fi_ ’Ïfl‰÷˝fi ˢ÷, ÷˘ ±‰V◊α˘fiÎ iÎÎfi ¿ÿÌ ¿˘¥fiı ◊÷_ fi◊Ì. ÂflÌfl‘ÎflÌfiÌ ÁkÎÎfi˘ ÁÿÔ˚¤Î‰
⁄ÿ·Î‰Î◊Ì ’HÎ “Ë_ ÷ı … »\_.”1 ó ±ı‰_ iÎÎfi fiÎ ◊Î÷. ±¬_Õw’◊Ì flËı »ı, I›Îflı ÷˘ ‹„@÷ ◊Λ »ı ±fiı ‹@÷-
’fl_÷ ±‰V◊α˘fiÎ ⁄ÿ·Î‰Î »÷Î_ ’HÎ “…ı ’Ëı·Î_ ⁄΂¿ ±‰V◊΋Î_ ÷ı flËı »ı. ËÎ, ∞‰fi‹@÷-±‰V◊΋Î_ ±ıfiı
Ë÷˘, ›‰Îfi Ë÷˘, ÷ı … Ë_ ±I›Îflı »\_” ó ±ı‰_ iÎÎfi ÂflÌflÎ_÷fl˘fi_ iÎÎfi ¤·ı fiÎ ’HΠˢ›, ’fl_÷ Ë_ hÎHÎı
◊Λ »ı. ÷ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÂflÌflÌ‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl˘◊Ì Ï¤LÔfi »\_ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ÷˘ ◊Λ »ı ….
’˘÷Îfi΋Î_ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊›_. “‘ÌflV÷hÎ fi ‹èÎÏ÷” ó ‘Ìfl ±ı »ı, …ıfiı Á÷-
±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı V◊Ò‚-ÂflÌflfiÌ ±Á÷fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ √›˘ »ı. ±ı‰˘ ‘Ìfl ‹fiW› ±ı ωʛ‹Î_
±‰V◊α˘ ⁄ÿ·Î‰Î◊Ì ÷˘ ±ı‹fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿ÿÌ ‹˘Ë ’΋÷˘ fi◊Ì, ±ıfiı ¿ÿÌ› Á_ÿıË ◊÷˘ fi◊Ì.
ÂflÌflÎ_÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ’Ëı·Î_fiÎ ÂflÌflfi_ iÎÎfi ¿ı‹ ◊÷_ ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ±ı ‘Ìfl ‹fiW›fiı ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷
fi◊Ì? ’Ëı·Î_fiÎ_ ÂflÌflfi_ iÎÎfi fiÏË ◊‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ ±Î ◊Λ »ı. ¨«fiÌ« ›˘Ïfi›˘‹Î_ …L‹ ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ √H΢fi˘
»ı ¿ı Q≤I› ±fiı …L‹fiÎ Á‹›ı CÎb_ … ‰‘Îflı ¿p ◊Λ Á_√ »ı, ±fiı √H΢◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ‘Ìfl ‹fiW›fiı
»ı. ±ı ¿pfiı ¿ÎflHÎı ⁄Ï©‹Î_ ’Ò‰˝…L‹fiÌ VQ≤Ï÷ flËı÷Ì ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ … ¿÷Ì fi◊Ì.
1. ÂÎVÔh΋Î_ ±Î iÎÎfifiı “≠I›Ï¤iÎΔ (“±Ï¤iÎÎfi”) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
“÷kÎıÿL÷Ή√ÎÏË iÎÎfi_ ≠I›Ï¤iÎΔ –
2. Ï‹˛›÷ı vÿ÷Î_ V‰Îfi΋v‰ıÿfi›ÎV÷‘Ì— –– (lÌ‹§Î. 3/30/18)
“‹fiW› flÕÌ flËı·Î V‰…fi˘fiÌ ‰E«ı ±I›_÷ ‰ıÿfiÎ◊Ì ±«ı÷ ◊¥fiı Q≤I›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.”
ωÏfiWø΋Ï÷ ¿ÚE»ˇıHÎ ÏfivE»Ô˚‰ÎÁ˘ Ë÷VQ≤Ï÷— –– (lÌ‹§Î. 3/31/23)
“…L‹fiı Á‹›ı ÷ıfiÎ rÎÁfiÌ √Ï÷ fl˘¿Î¥ Ω› »ı ±fiı ’Ò‰˝VQ≤Ï÷ fip ◊¥ Ω› »ı.”
3. ›ı Q≤÷Η ÁËÁÎ ‹I›Î˝ Ω›L÷ı ÁËÁÎ ’fi— – ÷ıÊÎ_ ’˙flÎÏHο˘ûP›ÎÁ— ¿„G«÷Ô˚ ¿Î·_ ÏË Ï÷WÔÃÏ÷ ––
÷V‹ÎFΩÏ÷V‹flÎ ·˘¿ı Ω›L÷ı ⁄˘‘Á_›÷Η – ÷ıÊÎ_ ω‰‘˝÷Î_ Á_iÎÎ V‰MÔfi‰÷Ô˚ ÁÎ ≠HÎU›Ï÷ ––
(‹ËΤÎfl÷, ±fiÂÎÁfi. 145)
“…ı ‹fiW›˘ ±ı¿ÿ‹ Q≤I›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı ’»Ì @›Î_¿ ±ı¿ÿ‹ …L‹ ·¥ ·ı »ı, ÷ı‹fi˘ ’Ò‰˝fi˘ ±P›ÎÁ ±◊‰Î Á_V¿Îfl˘
¿ıÀ·Î¿ Á‹› Á‘Ì ÷ÎΩ flËı »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı±˘ …√÷‹Î_ ’Ò‰˝…L‹fiÌ ‰Î÷˘fiÎ iÎÎfi◊Ì ›@÷ ◊¥fiı …L‹ ·ı »ı
±fiı ΩÏ÷V‹fl ¿Ëı‰Î› »ı. ’»Ì …ı‹ …ı‹ ÷ı±˘ ‹˘ÀÎ ◊÷Î Ω› »ı, ÷ı‹ ÷ı‹ ÷ı‹fiÌ V‰MÔfi …ı‰Ì ÷ı ’Ò‰˝fiÌ VQ≤Ï÷
fip ◊‰Î ·Î√ı »ı.”
60 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±ËŸ “÷hΔ ’ÿfi˘ ±◊˝ “ÿıËÎL÷fl ≠΄MÔ÷fiΠωʛ‹Î_” Â_ »ı? Á÷ Â_ »ı? ω¿ÎflÌ Â_ »ı? ±Ï‰¿ÎflÌ Â_ »ı? ó
fi◊Ì, ’fl_÷ “ÿıË-ÿıËÌfiΠωʛ‹Î_” »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı ωʛ‹Î_ ÷ı ‹˘Ë fi◊Ì ’΋÷˘. ÿıË ±fiı ÿıËÌ Á‰˝◊Î
ÂflÌfl Â_ »ı? ÿıËÌ Â_ »ı? ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Â_ »ı? ϤLÔfi »ı ó ±Î ωʛ‹Î_ ±ıfiı ¿ÿÌ ‹˘Ë fi◊Ì ◊÷˘.
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Â_ »ı? ±ÏfiI› Â_ »ı? ÏfiI› Â_ »ı? ±Á÷ ±ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ±Á_√÷Îfi_ ±¬_Õ iÎÎfi flËı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÂflÌfl @›Îflı› ±ı¿w’ flËı÷_ … fi◊Ì ±fiı ÁkÎÎ @›Îflı› ±fiı¿w’ ◊÷Ì … fi◊Ì. ÂflÌfl
…L‹◊Ì ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷_, Q≤I› ’»Ì ’HÎ flËıÂı fiËŸ ÷◊Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎ ‹flÌ flèÎ_ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
√¤˝‹Î_ ±Î‰÷Î_ … ÂflÌflfiÎ ‹fl‰Îfi˘ ø‹ (’Ïfl‰÷˝fi) Âw ◊¥ Ω› »ı. ⁄ÎS›Î‰V◊Î ‹flÌ Ω› ÷˘ ›‰Î‰V◊Î
±Î‰Ì Ω› »ı, ›‰Î‰V◊Î ‹flÌ Ω› ÷˘ T≤©Î‰V◊Î ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı T≤©Î‰V◊Î ‹flÌ Ω› ÷˘ ÿıËÎL÷fl-±‰V◊Î
±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ ÂflÌflfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ⁄‘Ì ±‰V◊α˘ ÂflÌflfiÌ »ı. ⁄΂’HÎ, ›‰ÎfiÌ ±fiı T≤©Î‰V◊Î ó
±Î hÎHÎı ±‰V◊α˘ V◊Ò‚-ÂflÌflfiÌ »ı ±fiı ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ÁÒZ‹-ÂflÌfl ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ »ı. ’fl_÷ V‰w’fiÌ
Ï«L‹› ÁkÎÎ ±Î ⁄‘Ì ±‰V◊α˘◊Ì ±÷Ì÷ »ı. ±‰V◊α˘ ⁄ÿ·Î› »ı, V‰w’ ±ı … flËı »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ÂflÌfl-
ω¤Î√ ±fiı ÁkÎÎω¤Î√fiı ±·√-±·√ ΩHÎfiÎfl ÷k‰iÎ ’vÊ @›Îflı› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ‹˘ÏË÷ ◊÷˘ fi◊Ì.
∞‰ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˝fiÎ_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ Ω› »ı, fifl¿ ±fiı V‰√˝‹Î_ Ω› »ı - ±Î‰_
¿Ëı‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘ »^ÀÌ Ω› »ı, V‰√˝ ±fiı fifl¿ »^ÀÌ Ω› »ı, ’HÎ V‰›_
ÂflÌflÌ ÷ı … flËı »ı. ›˘Ïfi›˘ (ÂflÌfl) ⁄ÿ·ı »ı, ∞‰ (ÂflÌflÌ) fi◊Ì ⁄ÿ·Î÷˘. ∞‰ ±ı¿ flËı »ı, I›Îflı ÷˘
÷ı ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ±fiı¿ ·˘¿‹Î_ Ω› »ı. …ı ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı V‰›_ ¿˘¥ ÁÎ◊ı Ï·MÔ÷ ◊÷˘ fi◊Ì.
@›Î_› ŒÁÎ÷˘ fi◊Ì. Ωı ÷ı Ï·MÔ÷ ◊¥ Ω›, ŒÁÎ¥ Ω› ÷˘ ’»Ì «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘fiı ¿˘HÎ ¤˘√‰Âı? V‰√˝
±fiı fifl¿‹Î_ ¿˘HÎ …Âı? ‹@÷ ¿˘HÎ ◊Âı?
…L‹‰_ ±fiı ‹fl‰_ ±ı ±Î’H΢ ‘‹˝ fi◊Ì, ’fl_÷ ÂflÌflfi˘ ‘‹˝ »ı. ±Î’b_ ±Î›W› ±fiÎÏÿ ±fiı ±fi_÷
»ı, …ıfiÌ ±_÷√˝÷ ±fiı¿ ÂflÌfl µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı ‹flı »ı. …ı‹ ±Î’HÎı ±fiı¿ ‰VÔh΢ ⁄ÿ·Ì±ı »Ì±ı, ’fl_÷
‰VÔh΢ ⁄ÿ·‰Î »÷Î_ ±Î’HÎı ⁄ÿ·Î÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ±ıfiÎ ±ı … flË̱ı »Ì±ı. (√Ì÷Î 2-22) ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ …‰Î »÷Î_ ±Î’HÎÌ ÁkÎÎ ÏfiI› Ïfifl_÷fl …ı‹fiÌ ÷ı‹ flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’HÎÌ V‰÷_hÎ÷Î
±fiı ±Á_√÷Î V‰÷— ÏÁ© »ı. ±Î’b_ ∞‰fi ¿˘¥ ±ı¿ ÂflÌflfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì. ±Á_√ ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ±Î’HÎı
±fiı¿ ÂflÌfl˘‹Î_ …‰Î »÷Î_ ±ı … flË̱ı »Ì±ı, ’fl_÷ ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î’HÎı ±fiı¿ ÂflÌfl
‘ÎflHÎ ¿fl÷Î flË̱ı »Ì±ı. ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·_ ÷ÎÿÎIQ› ÷˘ À¿÷_ fi◊Ì ÷ı‹ »÷Î_ ±Î’HÎı fi‰_ fi‰_ ÷ÎÿÎIQ› ¿fl÷Î
flË̱ı »Ì±ı. Ωı fi‰_ ÷ÎÿÎIQ› (Á_√) fi ¿fḻı ÷˘ ‹„@÷ (±Á_√÷Î), V‰Î‘Ìfi÷Î V‰÷— ÏÁ© »ı.
óá ó
Á_⁄_‘ ó ±ÏfiI› ‰V÷ ó ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¿ÎflHÎı …ı ¢¿ ◊Λ »ı, ±ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ‹ÎÀı ¿Ëı »ıó

‹ÎhÎÎV’ÂνV÷ ¿˙L÷ı› ÂÌ÷˘WHÎÁ¬ÿ—¬ÿΗ –– 14––

±Î√‹Î’ÎÏ›fi˘ûÏfiI›ÎV÷Î_„V÷Ï÷ZÎV‰ ¤Îfl÷ –– 14––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! (≠Ï÷¿>‚÷Î) ±ÏfiI›Î— = ±ÏfiI› »ı;
‹ÎhÎÎV’Âν— = ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ ¶ÎflÎ Á¬-ÿ—¬ (‹ÎÀı)
(…Õ ’ÿÎ◊˘˝) ÿıfiÎflÎ »ı ¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ
÷ = ÷˘ (÷◊Î) ±…\fi˝ !
ÂÌ÷˘WHÎ- = ÃoÕÌ (±fi¿>‚÷Î) ±Î√‹Î’ÎÏ›fi— = ±Î‰‰Î ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı‹fiı (÷_)
Á¬ÿ—¬ÿΗ ±fiı √fl‹Ì …‰Î‰Î‚Î (±fiı) Ï÷Ï÷ZÎV‰ = ÁËfi ¿fl.
ÀÌ¿Î ó [±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ±Î «˙ÿ‹Î- ’»ÌfiÎ (16 ◊Ì 30 Á‘Ì) ÿıËÌ ±fiı ÿıË ó ±Î ⁄ıµfi˘
’_ÿfl‹Î f·˘¿˘fiÌ ±√ε (11 ◊Ì 13 Á‘Ì) ±fiı ˉı … ωʛ »ı. ’»Ì ‰«‹Î_ “‹ÎhÎÎV’½”fiÎ ±Î ⁄ı f·˘¿
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
(ωʛ◊Ì …\ÿÎ) ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±ÎT›Î? ±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±Î
»ı ¿ı, …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁC΂Π∞‰˘fiÎ
ÏfiI›-V‰w’fiı ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı “¿˘¥ Á‹›ı Ë_ fi Ë÷˘,
±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì” ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ’˘÷Îfiı ±ı‹fiÌ Ëfl˘‚‹Î_
flÎ¬Ì ÿÌ‘Î, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflı ‹ÎhÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı
±ÏfiI›, ωfiÎÂÌ ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfiı ±ËŸ “‹ÎhÎÎV’½”fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.]
“÷” ó ÏfiI›÷k‰◊Ì ÿıË ‰√ıflı ±ÏfiI› ‰V÷±˘fiı
ϤLÔfi ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
“‹ÎhÎÎV’Âν—” ó …ı‹fiÎ◊Ì ‹Î’-÷˘· ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚
…ı‹fiÎ◊Ì iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı (iÎÎfifiÎ_ ÁΑfi˘) ≥„Lƒ›˘ ±fiı
±_÷—¿flHÎfi_ fi΋ “‹ÎhÎΔ »ı. ‹ÎhÎÎ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘ ±fiı
±_÷—¿flHÎ◊Ì …ı‹fi˘ Á_›˘√ ◊Λ »ı, ÷ı‹fi_ fi΋ “V’½”
»ı. ±Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ◊Ì …ı‹fi_ iÎÎfi ◊Λ
»ı, ±ı‰Î V≤ÏpfiÎ ÷‹Î‹ ’ÿÎ◊˘˝ “‹ÎhÎÎV’Âν—” »ı.
±ËŸ “‹ÎhÎÎV’Âν—” ’ÿ◊Ì ¿ı‰‚ ’ÿÎ◊˘˝ … ¿ı‹
·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‹ fiÎ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı? Ωı
±Î’HÎı ±ËŸ “‹ÎhÎÎV’Âν—” ’ÿ◊Ì ¿ı‰‚ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_⁄_‘
… ·¥±ı, ÷˘ ±ı Á_⁄_‘fiı “±Î√‹Î’ÎÏ›fi—” (±Î‰‰Î-
…‰Î‰Î‚˘)fiÎ ¿ËÌ Â¿Ì±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı Á_⁄_‘fiÌ V‰Ì¿ÚÏ÷ ¿ı‰‚
±_÷—¿flH΋Î_ fiÏË ◊¥fiı V‰›_‹Î_ (±Ë‹Ô˚‹Î_) ◊Λ »ı. V‰›_
ÏfiI› »ı. ±Î◊Ì ±ı‹Î_ …ı V‰Ì¿ÚÏ÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ’HÎ
ÏfiI› …ı‰Ì … ◊¥ Ω› »ı. V‰›_ F›Î_ Á‘Ì ±ı V‰Ì¿ÚÏ÷fiı
»˘Õ÷˘ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ±ı V‰Ì¿ÚÏ÷ …ı‰Ì Ë÷Ì ÷ı‰Ì «Î·
flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ω›˘√ ◊¥ …‰Î »÷Î_ ’HÎ, ’ÿÎ◊˘˝
fiÏË flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ, ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_⁄_‘ «Î· flËı »ı.1
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ VÔhÎÌ Ï‰‘‰Î ◊¥ √¥ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi˘ ’Ï÷◊Ì
ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ω›˘√ ◊¥ √›˘ »ı, ’fl_÷ ’«ÎÁ ‰Ê˝ ’»Ì
’HÎ ±ıfiı ¿˘¥ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ±‹¿fiÌ VÔhÎÌ »ı, ÷˘ ±ıfiÎ
¿Îfi ÀÀÎfl ◊¥ Ω› »ı! ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı Á_⁄_‘Ì(’Ï÷)fiÎ
fiÏË flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ ÁÿÎ «Î·
flËı »ı. ±Î ºÏp±ı ±ı Á_⁄_‘fiı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚˘ ¿Ëı‰_
⁄fi÷_ fi◊Ì; ±Î◊Ì ±ËŸ “‹ÎhÎÎV’Âν—” ’ÿ◊Ì ’ÿÎ◊˘˝fi˘
Á_⁄_‘ fiÏË ·ı÷Î_ ‹ÎhÎ ’ÿÎ◊˘˝ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
“ÂÌ÷˘WHÎÁ¬ÿ—¬ÿΗ” ó ±ËŸ “ÂÌ÷” ±fiı “µWHΔ
ÂOÿ˘ ±fi¿>‚÷Î ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ ‰Î«¿ »ı. Ωı ±ı‹fi˘
±◊˝ ÃoÕÌ ±fiı √fl‹Ì ·ı‰Î‹Î _±Î‰ı ÷˘ ±ı ¿ı‰‚
1. ±Î ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ±V‰Ì¿ÚÏ÷◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷΋Î_ fiÏË ‹Îfi‰Î◊Ì … fiΠ’΋ı »ı. ’˘÷ÎfiÎ Á÷V‰w’‹Î_ Á_⁄_‘ »ı fiÏË, ◊›˘
fi◊Ì ±fiı ◊¥ ¿÷˘ ’HÎ fi◊Ì; ’fl_÷ ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiÌ ±V‰Ì¿ÚÏ÷ ωfiÎ √‹ı ÷ıÀ·˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, √‹ı ÷ıÀ·_ ¿p ¤˘√‰‰Î‹Î_
±Î‰ı, ÂflÌfl‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ Ω›, √‹ı ÷ıÀ·Ì ÷’ç›Î˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘’HÎ ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ fiΠ’΋÷˘ fi◊Ì, ∂·ÀÎfi˘
…ı‰˘ Ë÷˘ ÷ı‰˘ … «Î· flËı »ı.
61
I‰Ï√„Lƒ›(I‰«Î)fiΠωʛ˘ ⁄fiÌ …Âı, ¿ı …ı ±ı¿ÿıÂÌ›
»ı. ±Î◊Ì “ÂÌ÷”fi˘ ±◊˝ ±fi¿>‚÷Î ±fiı “µWHΔfi˘ ±◊˝
≠Ï÷¿>‚÷Î ·ı‰˘ ±ı … ›˘B› ·Î√ı »ı.
‹ÎhÎ ’ÿÎ◊˘˝ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î ¶ÎflÎ Á¬ ÿ—¬
±Î’fiÎflÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹fiı ±Î’HÎı ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ±ı‰Ì
±fi¿>‚ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ, V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfiÎ
‹‚‰Î◊Ì Á¬ ◊Λ »ı; ±fiı …ı‹fiı ±Î’HÎı fi◊Ì ≥E»÷Î,
±ı‰Ì ≠Ï÷¿>‚ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ ‹‚‰Î◊Ì
ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±ËŸ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î ±ı ¿ÎflHÎ »ı ±fiı
Á¬-ÿ—¬ ±ı ¿Î›˝ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±Î
’ÿÎ◊˘˝‹Î_ Á¬-ÿ—¬ ±Î’‰Îfi_ Á΋J›˝ fi◊Ì. ‹fiW› ±Î‹fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ±Î‹fi΋Î_ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ
¤Î‰fiÎ ¿flÌ ·ı »ı, …ı◊Ì ±ı ’ÿÎ◊˘˝ Á¬-ÿ—¬ ±Î’‰Î‰Î‚Î
ÿı¬Î› »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ “Á¬ÿ—¬ÿΗ” ¿èÎÎ »ı.
“±Î√‹Î’ÎÏ›fi—” ó ’ÿÎ◊˘˝ ‹ÎhÎ ±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î,
µI’ÏkÎ, ωfiÎÂÂÌ· ±fiı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı±˘
flËı‰Î‰Î‚Î (V◊ΛÌ) fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ µI’ÏkÎfiÌ
’Ëı·Î_ fi Ë÷Î ±fiı ωfiÎÂfiÌ ’»Ì ’HÎ fiÏË flËı. ±Î◊Ì
÷ı±˘ “±Î√‹Î’Λ̔ »ı.
“±ÏfiI›Î—” ó Ωı ¿˘¥ ¿Ëı ¿ı ÷ı±˘ µI’ÏkÎfiÌ ’Ëı·Î_
±fiı ωfiÎÂfiÌ ’»Ì ¤·ı fi ’HΠˢ›, ’fl_÷ ‹K›‹Î_
÷˘ flËı÷Î … ËÂı. ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±ÏfiI› ˢ‰Î◊Ì
÷ı±˘ ‹K›‹Î_ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Î. ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷Î flËı
»ı. ±ıÀ·Ì {Õ’◊Ì ⁄ÿ·Î÷Î flËı »ı ¿ı ÷ı‹fiı ÷ı … w’‹Î_
⁄Ì∞ ‰Îfl ¿˘¥ ÿı¬Ì … fi◊Ì Â¿÷_; ¿ÎflHÎ ¿ı ’Ëı·Ì
ZÎHÎı …ı‰Î Ë÷Î, ÷ı‰Î ⁄Ì∞ ZÎHÎı flËı÷Î … fi◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı “±ÏfiI›Î—” ¿èÎÎ »ı.
¿ı‰‚ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ … ±ÏfiI› ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
»ı ±ı‹ fi◊Ì, ‰‘Îfl΋Î_ …ı‹fiÎ ‰Õı ±ı ’ÿÎ◊˘˝fi_ iÎÎfi
◊Λ »ı, ÷ı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
»ı. ±ı‹fiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Á‹∞ ¿Λ? …ı‰Ì
flÌ÷ı Ïÿ‰Áı ¿Î‹ ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ ÁÎ_… Á‘Ì ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı‹Î_
◊¿Î‰À ±Î‰Ì Ω› »ı, ±fiı flÎhÎı I≤„MÔ÷’Ò‰˝¿ ¨CÎ ·ı‰Î◊Ì
Á‰Îflı ±ı‹fi΋Î_ …ı ÷Î…√Ì ±Î‰Ì Ë÷Ì, ÷ı ÁÎ_… Á‘Ì
flËı÷Ì fi◊Ì. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ŒflÌ◊Ì ¨CÎ ·ı‰Ì ’Õı »ı, …ı◊Ì
≥„Lƒ›˘fiÌ ◊¿Î‰À ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ÷Î…√Ìfi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ΩB≤÷-±‰V◊΋Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ ◊¿Î‰À
62 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±Î‰÷Ì flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¨C΋Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ ÷Î…√Ì ‰√ıflı ω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊‰Î ±ı … ÿ˘Ê›@÷ »ı. ±Î◊Ì
±Î‰÷Ì flËı »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı‹Î_ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Îfi_ iÎÎfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ flÎ√-¶ıÊÎÏÿ
≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ω¿Îfl˘fiı µI’LÔfi fiÏË ◊‰Î ÿı‰Î ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎhÎÎV’Âν‹Î_
[±ËŸ ’ÿÎ◊˘˝ ‹ÎhÎfiı V◊Ò‚ w’◊Ì “±Î√‹Î’ÎÏ›fi—” Ïfiω˝¿Îfl flËı‰_ ±ı … ±ı‹fiı “ÁËfi ¿fl‰_” ±ı‹ ¿Ëı
±fiı ÁÒZ‹ w’◊Ì “±ÏfiI›Î—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±Î‹fiı »ı. ±Î ÁËfi ¿fl‰Îfiı … ¤√‰Îfiı “Ï÷Ï÷ZÎV‰” ¿èÎ_ »ı.
±ÏfiI›◊Ì ’HÎ ÁÒZ‹ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚ Á˘‚‹Î_ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±Î »ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ
f·˘¿‹Î_ ±Î‹fiı “±Á÷Ô˚” ¿ËıÂı, ±fiı ’Ëı·Î_ …ı ÏfiI›÷k‰fi_ ‰√ıflıfiÌ Ïø›Î±˘fi˘ ±fiı ±‰V◊α˘fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷
‰Hνfi ◊›_ »ı, ±ıfiı “Á÷Ô˚” ¿ËıÂı.] ˢ› »ı ±fiı ÷ı±˘fi˘ ¤Î‰ ±fiı ±¤Î‰ ˢ› »ı. ÷ı Ïø›Î±˘
“÷Î_„V÷Ï÷ZÎV‰” ó ±Î …ıÀ·Î ‹ÎhÎÎV’½ ±◊ν÷Ô˚ ±fiı ±‰V◊α˘ ÷Îfl΋Î_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷_ ÷ı‹fiı ΩHΉΉ΂˘
≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ »ı, ±ı‹fiÌ Á΋ı ±Î‰‰Î◊Ì “±Î ±fi¿>‚ »ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì Ï¤LÔfi »ı. ÷_ ’˘÷ı …ı‰˘ fiı ÷ı‰˘ flËı »ı.
»ı ±fiı ±Î ≠Ï÷¿>‚ »ı” ó ±ı‰_ iÎÎfi ◊›_ ±ı ÿ˘Ê›@÷ ±Î◊Ì ÷ı Ïø›Î±˘‹Î_ ±fiı ±‰V◊α˘‹Î_ ÷_ Ïfiω˝¿Îfl flËı.
fi◊Ì, ∂·À<_ ±ıfiı ·¥fiı ±_÷—¿flH΋Î_ flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝Â˘¿ ±Î‹Î_ Ïfiω˝¿Îfl flËı‰_ ±ı … Ï÷Ï÷ZÎÎ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı‹ ÂflÌfl @›Îflı› ±ı¿w’ flËı÷_ fi◊Ì. ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷_ flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘-‹fi-
⁄Ï©◊Ì …ı‹fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î … ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ (‹ÎhÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝) ’HÎ @›Îflı› ±ı¿w’ flËı÷Î
fi◊Ì. ÷ı‹fi˘ Á_›˘√ ±fiı ω›˘√ ◊÷˘ flËı »ı. …ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ±Î’HÎı ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ÷ı‹fiÎ Á_›˘√◊Ì Á¬ ◊Λ »ı
±fiı ω›˘√◊Ì ÿ—¬ ◊Λ »ı. …ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ±Î’HÎı fi◊Ì ≥E»÷Î, ÷ı‹fiΠω›˘√◊Ì Á¬ ◊Λ »ı ±fiı Á_›˘√◊Ì ÿ—¬
◊Λ »ı. ’ÿÎ◊˘˝ ’HÎ ±Î‰‰Î - …‰Î‰Î‚Î ±fiı ±ÏfiI› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ıfiÎ◊Ì ’ÿÎ◊˘˝fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı ≥„Lƒ›˘
±fiı ±_÷—¿flHÎ ’HÎ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î ÷◊Î ±ÏfiI› »ı, ±fiı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ◊fiÎv_ Á¬-ÿ—¬ ’HÎ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚_ ±fiı
±ÏfiI› »ı. ’fl_÷ V‰›_ (’˘÷ı) Ëo‹ıÂÎ_ …ı‹fi˘ ÷ı‹ flËı‰Î‰Î‚˘, Ïfiω˝¿Îfl ±fiı ÏfiI› »ı. ÷ı◊Ì ÷ı‹fiı (Á¬-ÿ—¬fiı ÁËÌ
·ı‰Î_ Ωı¥±ı. ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ Á_›˘√-ω›˘√◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi ◊‰_ Ωı¥±ı, ∂·ÀÎfi_ Ïfiω˝¿Îfl flËı‰_ Ωı¥±ı. Á¬ ±fiı
ÿ—¬ ⁄LÔfiı ±·√-±·√ ˢ› »ı, ’fl_÷ ±ıfiı ΩıfiÎfl˘ ±ı¿ … ˢ› »ı ±fiı ÷ı ⁄LÔfiı◊Ì ±·√ (Ïfiω˝¿Îfl) ˢ› »ı.
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiı Ωı‰Î◊Ì V‰›_ (V‰w’)fiÌ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·÷Î (Ïfiω˝¿Îfl÷Î)fi˘ ±fi¤‰ ±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı.
±ËŸ “ÂÌ÷” ÂOÿ ±fi¿>‚÷ÎfiÎ ±fiı “µWHΔ ÂOÿ ≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰‘Îflı ÃoÕÌ ’Õ‰Î◊Ì
’HÎ T≤ZÎ Á¿Î¥ Ω› »ı ±fiı ‰‘Îflı √fl‹Ì ’Õ‰Î◊Ì ’HÎ T≤ZÎ Á¿Î¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÃoÕÌ ±fiı √fl‹Ì
⁄LÔfiı ±ı¿ … »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±fi¿>‚÷Î ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î ’HÎ ±ı¿ … »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ±ı ⁄LÔfiıfiı ÁËfi ¿fl‰ÎfiÌ
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ◊Ì µ’fl ∂ÉÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
Á¬-ÿ—¬, ËÊ˝-¢¿, flÎ√-¶ıÊ, ¿Î‹-ø˘‘ ‰√ıflı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î, ⁄ÿ·Î÷Î flËıfiÎflÎ »ı, ’fl_÷ V‰›_-’˘÷Îfi_
V‰w’ …ı‹fi_ ÷ı‹ flËı‰Î‰Î‚_ »ı. ÁΑ¿◊Ì ±Î ⁄Ë ‹˘ÀÌ ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ⁄ÿ·fiÎflÌ „V◊Ï÷fiı …\±ı »ı, ’fl_÷
’˘÷Îfiı Ωı÷˘ fi◊Ì. ±Î‰Ì ’Õı·Ì „V◊Ï÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı, ’fl_÷ V‰›_fi˘ (’˘÷Îfi˘) V‰Ì¿Îfl ¿fl÷˘ fi◊Ì. ≠ÎMÔ÷
„V◊Ï÷ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Ì ±fiı ’»Ì flËı‰ÎfiÌ ’HÎ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ‰E«ı (‰÷˝‹Îfi‹Î_) ÿı¬Î› »ı ÷ı ’HÎ »ı fiËÌ.
’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ-V‰›_‹Î_, ±ÎÏÿ-‹K› ¿ı ±_÷ »ı … fiËŸ. ÿÂÎ („V◊Ï÷) @›Îflı› ±ı¿w’ flËı÷Ì … fi◊Ì ±fiı V‰›_
(’˘÷ı) @›Îflı› ±fiı¿w’ ◊÷˘ … fi◊Ì. …ı ÿı¬Î› »ı, ±ı ’HÎ ÿÂÎ („V◊Ï÷) »ı ±fiı …ı Ωı‰Î‰Î‚Ì (⁄Ï©) »ı,
÷ı ’HÎ „V◊Ï÷ … »ı. ΩHΉ΋Î_ ±Î‰fiÎflÌ ’HÎ „V◊Ï÷ … »ı ±fiı ΩHÎfiÎflÌ ’HÎ „V◊Ï÷ … »ı. V‰›_ (’˘÷ı) fi
ÿı¬ÎfiÎfl˘ »ı, fi ÿı¬fiÎfl˘ »ı, fi ΩHΉ΋Î_ ±Î‰fiÎfl˘ »ı ±fiı fi ΩHΉΉ΂˘ »ı. ±Î ÿı¬ÎfiÎfl˘ ±fiı ÿı¬fiÎfl˘
‰√ıflı ⁄‘Î … ÿÂÎ („V◊Ï÷)fiÌ ±_÷√˝÷ »ı. ÿı¬ÎfiÎfl˘ ±fiı ÿı¬fiÎfl˘ ÷˘ flËıÂı fiËŸ, ’fl_÷ V‰›_ flËıÂı, ¿ÎflHÎ ¿ı
ÿÂÎ („V◊Ï÷) ÷˘ ⁄ÿ·Î¥ …Âı. ’fl_÷ V‰›_ flËÌ …Âı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ÿı¬ÎfiÎfl (ºU›)fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì
… V‰›_ “ÿı¬fiÎfl” (ºpÎ) ¿Ëı‰Î› »ı. Ωı ÿı¬ÎfiÎfl (ºU›)fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi flËı ÷˘ V‰›_ flËıÂı, ’fl_÷ ÷ıfi_ fi΋
“ÿı¬fiÎfl” fiËŸ ˢ›. ±ı … ≠‹ÎHÎı “ÂflÌfl” ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì (Ï«L‹› ÁkÎÎ) “ÂflÌflÌ” ¿Ëı‰Î› »ı. Ωı ÂflÌfl
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi flËı ÷˘ V‰›_ flËıÂı, ’fl_÷ ÷ıfi_ fi΋ “ÂflÌflÌ” fiËŸ ˢ›. (√Ì÷Î 13-1). ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ‹ÎhÎ ‹fiW›˘fiı
Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı … “ÂflÌflÌ” fi΋ ¿èÎ_ »ı.
óáó
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 63

Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ‹ÎhÎÎV’¢˝fiÌ Ï÷Ï÷ZÎÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ. ˉı ±ı‰Ì Ï÷Ï÷ZÎÎ◊Ì Â_ ◊Âı ó ±Îfiı
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›_ ÏË fi T›◊›LI›ı÷ı ’vÊ_ ’vÊÊ˝¤ –– 15––
Á‹ÿ—¬Á¬_ ‘Ìfl_ Á˘ûQ≤÷I‰Î› ¿S’÷ı –– 15––
ÏË = ¿ı‹¿ı ‘Ìfl‹Ô˚ = ⁄Ï©‹Îfi fi◊Ì ¿fl÷Î,
’flÊ
Ô Ê˝¤ = Ëı ’flÔÊlıWÔà ’flÊÔ ‹Ô˚ = ’flÔÊfiı Á— = ÷ı
±…\fi ˝ ! ±ı÷ı ı = ±Î ‹ÎhÎÎV’½ ±Q≤÷I‰Î› = ±‹fl ◊‰Îfiı
Á‹ÿ—¬- = ÿ—¬-Á¬‹Î_ Á‹ (’ÿÎ◊˘˝) ¿S’÷ı = Á‹◊˝ ◊¥ Ω› »ı
Á¬‹Ô˚ flËıfiÎfl fi T›◊›„L÷ = ω«Ï·÷ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ±‹fl
›‹Ô˚ = …ı (Á¬Ì-ÿ—¬Ì) ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “’vÊÊ˝¤” ó ‹fiW› CÎb_ ¿flÌfiı “Á˘ûQ≤÷I‰Î› ¿S’÷ı” ó ±ı‰˘ ‘Ìfl ‹fiW› ±‹fl÷Îfiı
’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiı ⁄ÿ·‰Îfi˘ … ω«Îfl ¿flı »ı, …ı ¿ÿÌ ‹ÎÀı ›˘B› ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi΋Î_ ±‹fl÷Î ≠ÎMÔ÷
⁄ÿ·Ì ¿Î÷Ì fi◊Ì ±fiı …ı‹fiı ⁄ÿ·‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ ±Î‰Ì Ω› »ı. Á΋J›˝ ±fiı ›˘B›÷Î
›© w’Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ±…\˝fiı ±ıfiı ⁄ÿ·‰Îfi˘ ±Î‰‰Î◊Ì ÷ı ±‹fl ⁄fiÌ … Ω› »ı, ±ı‹Î_ ω·_⁄fiı
ω«Îfl fiÏË ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ ω«Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ ¿˘¥ V◊Îfi fi◊Ì. ¿ÎflHοı ±ıfiÌ ±‹fl÷Î ÷˘ V‰÷—ÏÁ©
»ı. ±Î ¿S›ÎHÎfi˘ ω«Îfl ¿fl‰˘ ±ı … ‹fiW›˘‹Î_ ÷ı‹fiÌ »ı. ¿ı‰‚ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_›˘√-ω›˘√◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_ …ı ω¿Îfl
lıWÔÃ÷Î »ı. ‹Îfi÷˘ Ë÷˘, ±ı … ¤Ò· Ë÷Ì.
“Á‹ÿ—¬Á¬_ ‘Ìfl‹Ô˚” ó ‘Ìfl ‹fiW› Á¬ÿ—¬‹Î_
ωÂıÊ ‰Î÷
Á‹Îfi flËı »ı. ±_÷—¿flHÎfiÌ T≤ÏkÎ◊Ì … Á¬ ±fiı ÿ—¬
ó ±Î ⁄LÔfiı …\ÿÎ_ …\ÿÎ_ ÿı¬Î› »ı. Á¬-ÿ—¬fiÎ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ‹fiW››˘Ïfi Á¬-ÿ—¬ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı fi◊Ì ‹‚Ì,
’vÊ («ı÷fi) ¿ÎflHÎ »ı, ±fiı ÷ı ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ∂·À<_ Á¬-ÿ—¬◊Ì µ’fl ∂ÃÌfiı ‹ËÎfi ±Îfi_ÿ ±fiı ’fl‹
„V◊÷ ◊‰Î◊Ì (√Ì÷Î ±. 13/20-21). F›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ‹‚Ì »ı, …ı ±Îfi_ÿ ±fiı Á¬ÂÎ_Ï÷
V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Á¬ÿ—¬fiı ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ≠ÎMÔ÷ ◊›Î ’»Ì ⁄Ì…\_ ¿Â_ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì
¿˘¥ flËı÷˘ fi◊Ì. ±Î‹ ’˘÷ı ’˘÷΋Î_ „V◊÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı flËı÷_ (√Ì÷Î ±. 6/22). Ωı ±fi¿>‚ ‰V÷, T›„@÷,
Á¬-ÿ—¬‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … Á‹Îfi ⁄fiÌ Ω› »ı. ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiΠˢ‰Î‹Î_ ±◊‰Î ±ı‹fiÌ Á_¤Î‰fi΋Î_
“›_ ÏË fi T›◊›LI›ı÷ı ’vÊ‹Ô˚” ó ‘Ìfl ‹fiW›fiı ±Î’HÎı Á¬Ì ◊¥Â_ ±◊ν÷Ô˚ ±Î’HÎÎ ±_÷fl‹Î_ ±fi¿>‚ ‰V÷,
÷ı ‹ÎhÎÎV’½ ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ’ÿÎ◊˝‹ÎhÎ T›◊Î ’ˢӫÎÕ÷Î T›„@÷ ‰√ıflıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ±fiı ·˘·’÷Î flËıÂı
fi◊Ì. ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_›˘√◊Ì …ı Á¬ ◊Λ »ı, ÷ı ÷˘ ±Î’HÎı ±fi¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ fiÏË ¿flÌ Â¿Ì±ı.
’HÎ T›◊Î »ı ±fiı ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiΠω›˘√◊Ì …ı ÿ—¬ ◊Λ ±fi¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ ±fiı „@÷
»ı, ÷ı ’HÎ T›◊Î »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ ºÏp Á‹÷Î ÷flŒ »ı, ±Î’HÎfiı ≠ÎMÔ÷ fiÏË ◊¥ ¿ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±fi¿>‚÷Îfi˘
÷ıfiı ÷ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ Á¬Ì-ÿ—¬Ì ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì. Áÿ’›˘√ ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ±fi¿>‚÷Îfiı ¤˘√‰‰Î‹Î_ ‰’flÎ¥
Á‹÷ÎfiÌ ÷flŒ ºÏp flËı‰Î◊Ì ±fi¿>‚÷Îfiı ·Ì‘ı ±ı Á¬fi_ …Âı, …ı◊Ì ±fi¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ fiÏË ◊Λ; ’fl_÷
iÎÎfi ÷˘ ◊Λ »ı, ’HÎ ÷ıfi˘ ¤˘√ fiÏË ◊‰Î◊Ì µ’¤˘√ … ◊Âı. ±Î … flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚ ‰V÷, T›„@÷,
±_÷—¿flH΋Î_ ±ı Á¬fi˘ V◊Î›Ì w’◊Ì Á_V¿Îfl fi◊Ì ’Õ÷˘. ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ, Ïø›Î ‰√ıflıfiÎ ±Î‰‰Î◊Ì ±◊‰Î ±ıfiÌ
±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚÷Î ±Î‰÷Î_ ±ı ÿ—¬fi_ iÎÎfi ÷˘ ±ÎÂ_¿Î◊Ì ±Î’HÎı ÿ—¬Ì ◊¥Â_ ÷˘ ≠Ï÷¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√
◊Λ »ı, ’HÎ ÷ıfi˘ ¤˘√ fiÏË ◊‰Î◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ±ı fiÏË ◊Λ; ’fl_÷ µ’¤˘√ … ◊Âı. ÿ—¬fiı ÁËfi ¿fl‰Îfi_
ÿ—¬fi˘ V◊Î›Ì w’◊Ì Á_V¿Îfl fi◊Ì ’Õ÷˘. ±Î flÌ÷ı Á¬- Á΋J›˝ ±Î’HÎ΋Î_ fiÏË flËı. ±Î◊Ì ±Î’HÎı ≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ
ÿ—¬fiÎ_ Á_V¿Îfl fiÏË ’Õ‰Î◊Ì ÷ı T›Ï◊÷ fi◊Ì ◊÷˘. ÷ÎI’›˝ µ’¤˘√‹Î_ … ŒÁΛı·Î flËÌÂ_ ±fiı ÿ—¬Ì ◊÷Î flËÌÂ_.
±Î ◊›_ ¿ı ±_÷—¿flH΋Î_ Á¬-ÿ—¬fi_ iÎÎfi ◊‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷ı Ωı ±fi¿>‚ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflı
Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi◊Ì ◊÷˘. ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ Á¬-Á΋√˛Ìfi˘ ’˘÷ÎfiÎ Á¬, ±Îfl΋ ±fiı
64 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Áω‘Î ‹ÎÀı µ’›˘√ ¿fḻı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì flÎ∞ ◊¥±ı »ı ’HÎ ÷ı ¿Î_À˘ ¿Îœ‰Î‰Î‚Îfiı ±ı‹ ¿ÿÌ fi◊Ì ¿Ëı÷˘
÷˘ ±ı ±fi¿>‚÷Îfi˘ µ’¤˘√ ◊›˘ √HÎΛ. ’fl_÷ Ïfi‰Î˝Ë- ¿ı “¤Î¥! ÷‹ı flËı‰Î ÿ˘, ¿Î_À˘ ¿ÎœÂ˘ fiÏË. ¿Î_À˘ fiÌ¿‚Ì
⁄Ï©◊Ì µ’›˘√ ¿fl÷Î flËÌfiı ±ı Á¬Á΋√˛Ìfiı ±¤Î‰√˛V÷˘fiÌ …Âı ±fiı Ëo‹ı ‹ÎÀı ’ÌÕÎ ÿÒfl ◊¥ …Âı” ó ±Î ‰Î÷fiı
Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±ı ±fi¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ·Ì‘ı ÷ı ±Î ’ÌÕÎfiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ÁËÌ ·ı »ı. ±Î …ı
◊›˘ √HÎΛ. ±Î‹ Á¬Á΋√˛Ìfiı ÿϬ›Î±˘fiÌ … Á‹…‰Ì. Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ÿ—¬fiı ±fiı ’ÌÕÎfiı
±ıfiÎ µ’fl ÿϬ›Î±˘fi˘ … ±Ï‘¿Îfl »ı. ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ÁËı‰Îfi_ »ı, ±ı ≠Ï÷¿>‚÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ »ı.
±Î’HÎı ·¬’Ï÷ »Ì±ı, ÷˘ ±Î’HÎfiı ·¬’Ï÷ ˢ‰Îfi_ Á¬ Ωı ÷ı ¿Õ‰Ì ÿ‰Î ·ı‰Î◊Ì ±fiı ¿Î_À˘ ¿Îœ‰ÎfiÌ ’ÌÕÎ◊Ì
◊Λ »ı, ±Ï¤‹Îfi ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄‘_ I›Îflı ◊Λ ÿ—¬Ì ◊¥ Ω›, ÷˘ ±ı ≠Ï÷¿>‚÷Îfi˘ µ’¤˘√ »ı, …ıfiÎ◊Ì
»ı, ¿ı F›Îflı ±Î’HÎÌ Á΋ı ¿˘¥ ·¬’Ï÷ fiΠˢ›. Ωı ÷ıfiı ¤›_¿fl ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ ’ÕÂı.
±Î’HÎÌ Á΋ı, ±Î’HÎÎ Ωı‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ …ı±˘ ±Î‰ı »ı, Ωı ±Î’HÎı Á¬ÿ—¬fi˘ µ’¤˘√ ¿fl÷Î flËÌÂ_, ÷˘
÷ı ÁC΂ıÁC΂Π¿fl˘Õ’Ï÷ ˢ›, ÷˘ Â_ ±Î’HÎfiı ·¬’Ï÷ ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î’HÎı ¤˘√›˘Ïfi±˘‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ V‰√˝, fifl¿
ˢ‰Îfi_ Á¬ ‹‚Âı? Ï⁄·¿<· fiÏË ‹‚ı. ±Î◊Ì ±Î’HÎfiı ‰√ıflı‹Î_ …‰_ … ’ÕÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á¬ÿ—¬ ¤˘√‰‰ÎfiÎ_
·¬’Ï÷ ˢ‰Îfi_ Á¬ ÷˘ ±¤Î‰√˛V÷˘±ı ±fiı ÿÏflƒ˘±ı V◊Îfi ±ı V‰√˝, fifl¿ ‰√ıflı … »ı. Ωı ±Î’HÎı Á¬-
… ±ÎM›_ »ı. Ωı ±Î’HÎı ‹‚ı·Ì Á¬-Á΋√˛Ì◊Ì ÿ—¬fi˘ µ’¤˘√ ¿fḻı, Á¬-ÿ—¬‹Î_ Á‹Îfi fiÎ flË̱ı
±¤Î‰√˛V÷˘fiÌ Áı‰Î fiÏË ¿flÌfiı ’˘÷ı … Á¬ ¤˘√‰Ì±ı, ±fiı Á¬-ÿ—¬◊Ì ¨«ı fiÎ ∂Ã̱ı, ÷˘ ±Î’HÎı ‹„@÷fiı
÷˘ ±Î’HÎı ¿Ú÷CÔfiÌ ◊¥±ı »Ì±ı. ±ıfiÎ◊Ì ⁄‘Î ±fi◊˘˝ ’ıÿÎ ’ÎhÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥Â_? fiÏË ◊¥ ¿̱ı.
◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı Á¬Á΋√˛Ì »ı, ÷ı «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿
⁄‘Ì ÿ—¬Ì ·˘¿˘±ı … ±Î’ı·Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı Á¬-Á΋√˛Ìfiı ’ÿÎ◊˘˝ ‰√ıflı ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î ¶ÎflÎ Á¬ÿ—¬
ÿ—¬Ì±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flÌ ÿı‰Ì ±ı ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı. ±Î’‰Î‰Î‚Î ±fiı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı, ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Î
ˉı ω«Îfl ±Î ¿fl‰Îfi˘ »ı ¿ı ≠Ï÷¿>‚÷Îfi˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ±ÏfiI› ±fiı ZÎHΤ_√fl »ı. ±ı‹fiÌ
Áÿ’›˘√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı? ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı … ZÎHÎ◊Ì ±ı‹fi˘ fiΠ◊‰Îfi_
≥E»Î ±fiı ±ÎÂÎ … »ı. ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÿ—¬ÿÎ›Ì Âw ◊¥ Ω› »ı. ±ı‹fi˘ Á_›˘√ ◊÷Î_ … ±ı‹fiÎ◊Ì Ï‰›˘√
I›Îflı … ⁄fiı »ı, ¿ı F›Îflı ±_÷fl‹Î_ Á¬fiÌ ≥E»Î flËı ◊‰Îfi_ Âw ◊¥ Ω› »ı. ÷ı±˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î, ’»Ì
»ı. Ωı ±Î’HÎı ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ ±fiı fiÏË flËı ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ±¤Î‰‹Î_ …¥
Á¬fiÌ ±ÎÂÎfi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿ¥±ı, ÷˘ ’»Ì ±Î’HÎfiı flèÎÎ »ı. ±ı‹fiı ¤˘√‰Ìfiı ±Î’HÎı ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi˘ V‰¤Î‰
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÿ—¬ fi◊Ì ◊¥ ¿÷_ ±◊ν÷Ô˚ ⁄√ÎÕÌ flèÎÎ »Ì±ı ±fiı Á¬ÿ—¬fiÎ ¤˘√Ì ⁄fi÷Î …¥
±Î’HÎfiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÿ—¬Ì fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Ì. …ı‰Ì flèÎÎ »Ì±ı. Á¬ÿ—¬fiÎ ¤˘√Ì ⁄fiÌfiı ±Î’HÎı ¤˘√›˘Ïfifiı
flÌ÷ı, fl˘√Ìfiı ¿Õ‰Î‹Î_ ¿Õ‰Ì ÿ‰Î ·ı‰Ì ’Õı, ÷˘’HÎ ÷ıfiı … ’ÎhÎ ⁄fi÷Î …¥ flèÎÎ »Ì±ı. ’»Ì ±Î’HÎfiı ‹„@÷
ÿ—¬ ◊÷_ fi◊Ì, ∂·À<_ ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚Âı? ±Î’HÎfiı ¤„@÷ (¤˘√)fiÌ … vÏ«
»ı ¿ı ±Î ÿ‰Î◊Ì ‹Îfl˘ fl˘√ fiΠ’Î‹Ì flè΢ »ı. ±ı‰Ì »ı, ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfi ±Î’HÎfiı ‹„@÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’Âı?
… flÌ÷ı ’√‹Î_ ¨Õ˘ ¿Î_À˘ ‰Î√ı ±fiı ¿Î_À˘ ¿Îœ‰Î‰Î‚˘ ±Î flÌ÷ı Ωı ±Î’HÎı Á¬-ÿ—¬fi˘ µ’¤˘√ fiÏË ¿flÌfiı
÷ıfiı ¿Îœ‰Î ‹ÎÀı Á˘›◊Ì ¨Õ˘ CÎÎ ¿flı ÷˘ ¤Îflı ’ÌÕÎ ±ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌÂ_, ÷˘ ±Î’HÎı Á¬ÿ—¬◊Ì µ’fl ∂ÃÌ
◊Λ »ı. ÷ı ’ÌÕÎ◊Ì ÷ı ÏÁÁ¿Îfl˘ ¿flı »ı ±fiı √¤flΛ …¥Â_ ±fiı ‹ËÎfi ±Îfi_ÿfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·¥Â_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — V‰w’ ÁkÎÎw’ »ı. ÁkÎ΋Î_ ¿˘¥ T›◊Î fi◊Ì. ÂflÌfl ÁÎ◊ıfiÎ ÷ÎÿÎIQ›◊Ì … T›◊Î ◊Λ
»ı. ÷ı◊Ì “ÂflÌfl ÷ı Ë_ »\_” ±ı‰_ ‹ÎfifiÎfl ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› T›◊ÎflÏË÷ ˢ¥ ¿ı fiËŸ. T›◊ÎflÏË÷ ˢ‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı, Ï≠›fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ËÏÊ˝÷ fi ◊‰_ ±fiı ±Ï≠›fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ÿ—¬Ì fi ◊‰_ (√Ì÷Î-5-20) T›◊ÎÏflË÷
◊‰Î◊Ì ‹fiW›fiÌ ⁄Ï© „V◊fl ◊¥ Ω› »ı. “„V◊fl⁄Ï©flÁQ‹Òœ—” (√Ì÷Î 5-20)
Á¬-ÿ—¬ÿ ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı … T›Ï◊÷ ◊‰_ »ı. Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı Á¬-ÿ—¬fi˘ ¤˘√ »ı
±fiı ¤˘√Ì T›„@÷ @›Îflı› Á¬Ì flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ÁΑ¿ı Á¬-ÿ—¬fi˘ ¤˘√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı fiËŸ, ∂·ÀÎfi_ Á¬-
ÿ—¬fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. Á¬ÿ-ÿ—¬ÿ ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎflO‘◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı ±ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ÁΑfiÁ΋√˛Ì
‹ÎfiÌfiı ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ ±ı ‰ÎV÷ω¿ ’vÊÎ◊˝ »ı. ±Î ’vÊÎ◊˝◊Ì ±‹fl÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. Á¬fi˘ Áÿ’›˘√
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 65

»ıó⁄ÌΩfiı Á¬ ±Î’‰_, ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ±fiı ÿ—¬fi˘ Áÿ’›˘√ »ı - Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘. ÿ—¬fi˘
Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿ ÿ—¬fiÎ ¿ÎflHÎfiÌ Â˘‘ ¿flı »ı. ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ »ı Á¬fiÌ ≥E»Î. “›ı ÏË Á_V’½Ω ¤˘√Î
ÿ—¬›˘fi› ±ı‰ ÷ı” (√Ì÷Î 5-22). …ı ‹fiW› Á¬-ÿ—¬fi˘ ¤˘√ ¿flı »ı ÷ı ¤˘√Ìfi_ ’÷fi ◊Λ »ı ±fiı …ı
Á¬-ÿ—¬fi˘ Áÿ’›˘√ ¿flı »ı, ÷ı ›˘√Ì Á¬-ÿ—¬◊Ì µ’fl ∂ÃÌfiı ±‹fl÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±I›Îfl Á‘Ì ÿıË-ÿıËÌfi_ …ı ω‰ı«fi ◊›_ »ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfi ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_ ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_
¿Ëı »ı.
fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷— –– 16––
µ¤›˘flÏ’ ºp˘ûL÷VI‰fi›˘V÷k‰ÿÏÂ˝Ï¤— –– 16––
±Á÷— = ±Á÷fi˘ ÷˘ Á÷— = Á÷fi˘ ±fi›˘— = ±Î (flÌ÷ı)
¤Î‰— = ÁkÎÎ ±¤Î‰— = ±¤Î‰ µ¤›˘—, ±Ï’ = ⁄¯Îı›fi_
(¤Î‰) fi, ωz÷ı = ωz‹Îfi fi◊Ì. ±L÷— = ÷k‰
fi, ωz÷ı = ωz‹Îfi fi◊Ì ÷k‰ÿÏÂ˝Ï¤— = ÷k‰iÎÎfiÌ ºp— = Ωı›_ ±◊ν÷
÷ = ±fiı ’flÔ ÊÔ ˘±ı ±fi¤‰ @›* »ı.
ÀÌ¿Î ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” ó ÂflÌfl …L‹ flËıÂı ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÿıËfiÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î »÷Î_
’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷_, Q≤I› ’»Ì ’HÎ fiÏË flËı ±fiı ’HÎ ÿıËÌ ÷ı‹Î_ …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı »ı. ±ı … flÌ÷ı F›Îflı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ±ıfi˘ ZÎHÎ-≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰ ◊¥ flè΢ Á_ÁÎfl µI’LÔfi fiˢ÷˘ ◊›˘, ÷ı Á‹›ı ’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ÂflÌfl ¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi- Ë÷_, Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰ flËıÂı
±Î hÎHÎı› ¿Î‚‹Î_ ¿ÿÌ ¤Î‰w’◊Ì flËı÷_ fi◊Ì, ±Î◊Ì ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ Á_ÁÎfl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
±Î ±Á÷ »ı. ±Î… flÌ÷ı ±Î Á_ÁÎflfi˘ ’HÎ ¤Î‰ fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÷ı‹Î_ …ı‰_ »ı ÷ı‰_ … flËı »ı.
±Î ’HÎ ±Á÷ »ı. ±Î ÂflÌfl ÷˘ Á_ÁÎflfi˘ ±ı¿ fiÎfi¿Õ˘
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
fi‹Òfi˘ »ı; ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÂflÌflfiÎ ’Ïfl‰÷˝fi◊Ì Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ
’Ïfl‰÷˝fifi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ¿ı ±Î Á_ÁÎflfi˘ ’Ëı·Î_ Á_ÁÎflfiı ±Î’HÎı ±ı¿ … ‰Îfl Ωı¥ ¿̱ı »Ì±ı,
’HÎ ±¤Î‰ Ë÷˘ ±fiı ’»Ì ’HÎ ±¤Î‰ ◊Âı ±fiı ⁄Ì∞ ‰Îfl fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ±¤Î‰ ◊¥ flè΢ »ı. »ı; ±Î◊Ì ±ı¿ ZÎHÎ ’Ëı·Î_ ‰V÷ …ı‰Ì Ë÷Ì, ÷ı‰Ì ÷ı ⁄Ì∞
Á_ÁÎfl‹ÎhÎ ¿Î‚ w’Ì ±„BÔfi‹Î_ ·Î¿ÕÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ZÎHÎı fi◊Ì flËı÷Ì; …ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁfiı‹Î Ωı÷Ì ‰¬÷ı ’flÿÎ
Ïfifl_÷fl Á‚√Ì flè΢ »ı. ·Î¿ÕÎfiÎ ⁄Y›Î ’»Ì ÷˘ ¿˘·ÁÎ µ’fl ºU› „V◊fl ÿı¬Î› »ı; »÷Î_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ
±fiı flά ⁄«Ì flËı »ı, ’HÎ Á_ÁÎflfiı ¿Î‚ w’Ì ±„BÔfi ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ›_hÎ µ’fl ÏŒS‹ {Õ’◊Ì Œfl‰Îfiı
±ı‰Ì ω·ZÎHÎ flÌ÷ı ⁄΂ı »ı ¿ı ¿˘·ÁÎ ±◊‰Î flά ¿ÎflHÎı ±ı ’Ïfl‰÷˝fi ±ıÀ·Ì {Õ’◊Ì ◊Λ »ı ¿ı ÷ıfiı ±Î’HÎÌ
¿Â_ ’HÎ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ÷ı Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ … ±Î_¬˘ ’¿ÕÌ Â¿÷Ì fi◊Ì.1 ±ı◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±¤Î‰ ¿flÌ fiάı »ı. ±Î◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ±Î »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl ±ı¿ ‰Îfl ’HÎ fi◊Ì ÿı¬Î÷˘.
±Á÷fiÌ ÁkÎÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı …ı ¿flH΢◊Ì
“fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” ó …ı Á÷ ‰V÷ »ı, ÷ıfi˘ ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiı Ωı¥±ı »Ì±ı ó ±fi¤‰Ì±ı »Ì±ı, ÷ı
±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘ ±◊ν÷Ô˚ F›Îflı ÿıËfi˘ …L‹ ◊›˘ fi ¿ÎflH΢ ’HÎ Á_ÁÎflfiÎ_ … »ı. ±Î‹ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl ‰Õı
Ë÷˘, I›Îflı ’HÎ ÿıËÌ Ë÷˘, ÿıË fip ◊›Î ’»Ì ’HÎ ÿıËÌ … Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı. …ı ÂflÌfl-Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘ flÏË÷
1. ÏfiI›ÿÎ èÎï ¤Ò÷ÎÏfi ¤‰„L÷ fi ¤‰„L÷ « –– (lÌ‹§Î. 11/22/42)
¿Î·ıfiηZ›‰ı√ıfi ÁÒZ‹I‰ÎkίΠºU›÷ı –– (lÌ‹§Î. 11/22/42)
“Ωı¿ı ≠Ï÷ZÎHÎı … ÂflÌfl˘fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı fiΠ◊÷˘ flËı »ı, ÷˘’HÎ ¿Î‚fiÌ √Ï÷ ±I›_÷ ÁÒZ‹ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ıfi_ ≠Ï÷ZÎHÎ µI’LÔfi
±fiı fip ◊‰_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì.
66 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

»ı, ÷ı V‰w’ ‰Õı Á_ÁÎfl ¿ÿÌ ÿı¬Î÷˘ … fi◊Ì! ÷ÎI’›˝ … »ı. Á÷fiÌ ÁkÎÎ◊Ì … ±Á÷ ÁkÎΉ΂_ ≠÷Ì÷ ◊Λ
±ı »ı ¿ı V‰w’‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ≠÷ÌÏ÷ fi◊Ì. Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì »ı. ±Î … Á÷fiı “’flÎ ≠¿ÚÏ÷” (√Ì÷Î ±. 7/5), “ZÎıhÎiΔ
… Á_ÁÎflfiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı V‰w’fi˘ (√Ì÷Î. ±. 13/1-2). “’vÊ” (√Ì÷Î ±. 13/19)
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË. ±fiı “±ZÎfl” (√Ì÷Î ±. 15/16) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı;
⁄Ì∞ ‰Î÷, Á_ÁÎfl (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ⁄Ï©)fiÌ ÷◊Î ±Á÷fiı “±’flÎ ≠¿ÚÏ÷”, “ZÎıhΔ, “≠¿ÚÏ÷” ±fiı “ZÎfl”
ÁËΛ÷ΠωfiÎ «ı÷fi V‰w’ ¿o¥ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı Ïø›Î ‹ÎhÎ Á_ÁÎfl‹Î_ … »ı, V‰w’‹Î_ ±…\˝fi ’HÎ ÂflÌfl˘fiı ‹ÎÀı ¢¿ ¿flÌ flèÎÎ »ı ¿ı
fiÏË. V‰w’fi˘ Ïø›Î ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË. ›© ¿fl‰Î◊Ì ±ı ⁄‘Î ‹flÌ …Âı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı
Á_ÁÎflfi_ V‰w’ »ı ó Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝. F›Îflı »ı ¿ı Â_ ›© fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ÷ı±˘ fiÏË ‹flı? ±Á÷ ÷˘
V‰w’fi˘ fi ÷˘ Ïø›Î ÁÎ◊ı ±fiı fi ÷˘ ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ‹flÂı … ±fiı Ïfifl_÷fl ‹flÌ … flèÎ_ »ı, ’fl_÷ ±Î‹Î_
Á_⁄_‘ »ı, I›Îflı ±ı ÏÁ© ◊¥ √›_ ¿ı ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘- …ı Á÷-w’◊Ì »ı, ÷ıfi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ ◊Âı fiÏË. ±ıÀ·Î
‹fi-⁄Ï© ÁÏË÷ Á_’ÒHν Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ »ı. ¿ı‰‚ ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ ±ı ÷ÎflÌ fiÎÁ‹… … »ı.
’fl‹ÎI‹Î÷k‰fi˘ … ¤Î‰ (ÁkÎÎ) »ı, …ı ÏfiÏ·˝MÔ÷w’ı Á‰˝fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ı±˘ ‹flÌ √›Î
≠¿Î¿ ±fiı ±Î‘Îfl »ı. »ı ±fiı …ı±˘ ∞‰Ì flèÎÎ »ı, ±ı ⁄LÔfiıfiÎ ‹ÎÀı ’_ÏÕ÷…fi˘
“µ¤›˘flÏ’... ºp˘ûL÷VI‰fi-›˘V÷k‰ÿÏÂ˝Ï¤—” ó ¢¿ fi◊Ì ¿fl÷Î. ⁄Îfl‹Î-÷ıfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ÿıËÌfiÌ
±Î ⁄LÔfiıfiÎ ±◊ν÷Ô˚ Á÷-±Á÷ ±fiı ÿıËÌ-ÿıËfiÎ ÷k‰fiı ÏfiI›÷Îfi_ ‰Hνfi »ı ±fiı ±ı‹Î_ “‘Ìfl” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı.
ΩHΉΉ΂Π‹ËÎ’vÊ˘±ı ±Î ÷k‰fiı Ωı›_ »ı, ±ıfi˘ Ïfi«˘Õ «˙ÿ‹Î-’_ÿfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ±ÏfiI›÷Îfi_ ‰Hνfi
¿Îœu˘ »ı ¿ı ¿ı‰‚ ±ı¿ Á÷Ô˚-÷k‰ … ωz‹Îfi »ı. ±ÎT›_ »ı, ÷˘ ±ı‹Î_ ’HÎ “‘Ìfl” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı. ±ı‰Ì
±Á÷ ‰V÷fi_ ÷k‰ ’HÎ Á÷ »ı ±fiı Á÷ ‰V÷fi_ … flÌ÷ı ±ËŸ (Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_) Á÷-±Á÷fi_ ω‰ı«fi
÷k‰ ’HÎ Á÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄LÔfiıfi_ ÷k‰ ±ı¿ “Á÷” … ±ÎT›_ »ı, ÷˘ ±ı‹Î_ “÷k‰ÿÂa”1 ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı. ±Î
»ı, ⁄LÔfiıfi_ ÷k‰ ¤Î‰ w’ı ±ı¿ … »ı. ±Î‹ Á÷ ±fiı f·˘¿˘‹Î_ “’„HÕ÷,” “‘Ìfl” ±fiı “÷k‰ÿÂa” ’ÿ ±Î’‰Îfi_
±Á÷ - ±ı ⁄LÔfiıfiÎ ÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Π‹ËÎ’vÊ˘ ¶ÎflÎ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı±˘ ω‰ı¿Ì ˢ› »ı ±fiı Á‹…ÿÎfl
ΩHΉ΋Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚_ ±ı¿ Á÷-÷k‰ … »ı. ±Á÷fiÌ Ë˘› »ı, ÷ı‹fiı ¢¿ ◊÷˘ fi◊Ì. Ωı ¢¿ ◊÷˘ ˢ›,
…ı ÁkÎÎ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ÷ı ÁkÎÎ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á÷fiÌ ÷˘ ÷ı±˘ ω‰ı¿Ì fi◊Ì ±fiı Á‹…ÿÎfl fi◊Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁkÎÎ ‹ÎhÎ “Á÷” »ı ±fiı ÁkÎÎ ÏÁ‰Î›fi_ …ı ¿o¥ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ (Ïø›Î
±fiı ’ÿÎ◊˝) »ı, ÷ı “±Á÷” ±◊ν÷Ô˚ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. …ı ’vÊ˘±ı Á÷ ±fiı ±Á÷-⁄LÔfiıfiÎ ÷k‰fiı ΩH›_ »ı
±◊ν÷Ô˚ …ı‹fiı ÁkÎÎ ‹Îh΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ı‹fiÌ ºÏp (±fi¤‰)‹Î_ ±Á÷fiÌ
ÁkÎΠωz‹Îfi »ı … fiËŸ ±fiı Á÷fi˘ ±¤Î‰ ωz‹Îfi »ı … fiËŸ ±◊ν÷Ô˚ ÁkÎÎ ‹ÎhÎ (Á÷-÷k‰)fiÎ ÏÁ‰Î›
¿Â_ … fi◊Ì.
¤√‰Îfiı 14‹Î ±fiı 15‹Î f·˘¿‹Î_ ÂflÌflfiÌ ±ÏfiI›÷Îfi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_, ÷ıfiı ±ËŸ “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı
¤Î‰—” ’ÿ˘◊Ì ¿èÎ_ »ı ±fiı 12‹Î - 13‹Î f·˘¿˘‹Î_ ÂflÌflÌfiÌ ÏfiI›÷Îfi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_ ÷ıfiı ±ËŸ “fiÎ ¤Î‰˘
ωz÷ı Á÷—” ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¿èÎ_ »ı.
“fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—”
±Î Á˘‚ ±ZÎfl˘‹Î_ ⁄‘Î … ‰ıÿ-’flÎH΢ ÂÎVÔh΢fi_ ÷ÎI’›˝ ¤›* »ı! ±Á÷ ±fiı Á÷ ±Î ⁄LÔfiıfiı … ≠¿ÚÏ÷
±fiı ’vÊ, ZÎfl ±fiı ±ZÎfl, ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ, ±ÏfiI› ±fiı ÏfiI›, fiΉÎfi ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ‰√ıflı ±fiı¿
fi΋˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, Á‹…‰Î, g«÷fi ¿fl‰Î, Ïfiç› ¿fl‰Î ‰√ıflı‹Î_ …ı ¿o¥ ’HÎ ±Î‰ı
»ı ÷ı ⁄‘_ “±Á÷” »ı. …ıfiÎ ¶ÎflÎ Ωı¥±ı, ÁÎ_¤‚̱ı, g«÷fi ‰√ıflı ¿fḻı »Ì±ı ÷ı ’HÎ “±Á÷” »ı ±fiı …ı
ÿı¬Î› »ı ÷ı ’HÎ “±Á÷” »ı.

1. “fiÎfi¢«„L÷ ’„HÕ÷Η” (±. 2/11), “‘ÌflV÷hÎ fi ‹èÎÏ÷” (±. 2/13), “Á‹ÿ—¬Á¬_ ‘Ìfl‹Ô˚” (±. 2/15) ó ±Î hÎHÎ …B›Î±ı
…ı‹fiı “’_ÏÕ÷” ±fiı “‘Ìfl” ¿èÎÎ »ı, ÷ı±˘fiı ±ËŸ “÷k‰ÿÂa” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı.
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 67

±Î f·˘¿fiÎ ±‘ν ¤Î√‹Î_ (16 ±ZÎfl˘‹Î_) hÎHÎ ‘Î÷±˘fi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı-
(1) “¤Ò ÁkÎΛ΋” - …ı‹ ¿ı “±¤Î‰—” ±fiı “¤Î‰—” –
(2) “±ÁÔ˚ ¤ω” - …ı‹ ¿ı “±Á÷—” ±fiı “Á÷—” –
(3) “ωÿÔ˚ ÁkÎΛ΋” - …ı‹ ¿ı “ωz÷ı” ±fiı “fi ωz÷ı” –
Ωı¿ı ±Î hÎHÎı› ‘Î÷±˘fi˘ ‹Ò‚ ±◊˝ ±ı¿ “ÁkÎΔ … »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ÁÒZ‹w’ı ±Î hÎHÎı› ’˘÷Îfi˘ V‰÷_hÎ
±◊˝ ’HÎ flάı »ı; …ı‹ ¿ı - “¤Ò” ‘Î÷fi˘ ±◊˝ “µI’ÏkΔ »ı, “±ÁÔ˚” ‘Î÷fi˘ ±◊˝ ÁkÎÎ (ˢ‰Î’b_) »ı ±fiı
“ωÿÔ˚” ‘Î÷fi˘ ±◊˝ “ωz‹Îfi÷Δ (‰÷˝‹ÎfifiÌ ÁkÎÎ) »ı.
“fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ »ı - “±Á÷— ¤Î‰— fi ωz÷ı” ±◊ν÷Ô˚ ±Á÷fiÌ ÁkÎΠωz‹Îfi fi◊Ì,
⁄S¿ı ±Á÷fi˘ ±¤Î‰ … ωz‹Îfi »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi˘ Ïfifl_÷fl ±¤Î‰ (’Ïfl‰÷˝fi) ◊÷_ … flËı »ı. ±Á÷ ‰÷˝‹Îfi
fi◊Ì. ±Á÷ ËÎ…fl fi◊Ì. ±Á÷ ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì. ±Á÷ ‹‚ı·_ fi◊Ì. ±Á÷ ‹˘…^ÿ fi◊Ì. ±Á÷ ¿Î›‹ fi◊Ì. …ı
‰V÷ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ÷ıfi˘ fiΠ±‰U› ◊Λ »ı ó ±Î Ïfi›‹ »ı. µI’LÔfi ◊÷Î_ … ÷ı ‰V÷fi˘ fiΠÂw
◊¥ Ω› »ı. ÷ıfi˘ fiΠ±ıÀ·˘ {Õ’◊Ì ◊Λ »ı ¿ı ÷ıfiı ⁄Ì∞ ‰Îfl ¿˘¥ Ωı¥ ¿÷_ fi◊Ì. ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ ‰Îfl
Ωı›Î ’»Ì ⁄Ì∞ ‰Îfl ÷ı … „V◊Ï÷‹Î_ Ωı¥ ¿Î÷Ì fi◊Ì. ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı …ı ‰V÷fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ZÎHÎı ±¤Î‰
»ı, ÷ıfi˘ Ëo‹ıÂÎ_ ±¤Î‰ … »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎflfi˘ ÁÿÎ ±¤Î‰ … »ı. Á_ÁÎflfiÎ ±„V÷I‰fiı √‹ı ÷ıÀ·_ V‰Ì¿Îfḻı,
÷ıfiı ¿ıÀ·_› ‹Ëk‰ ±Î’̱ı ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ωz‹Îfi »ı … fiËŸ. ±Á÷ ≠ÎMÔ÷ »ı … fiËŸ, @›Îflı› ≠ÎMÔ÷
◊›_ … fi◊Ì, @›Îflı› ≠ÎMÔ÷ ◊Âı ’HÎ fiËŸ. ±Á÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ Á_¤‰ … fi◊Ì.
“fiÎ ¤Î‰˘ ωz÷ı Á÷—” - “Á÷Ô— ±¤Î‰— fi ωz÷ı” ±◊ν÷Ô˚ Á÷fi˘ ±¤Î‰ ωz‹Îfi fi◊Ì, ⁄S¿ı Á÷fi˘
¤Î‰ … ωz‹Îfi »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ıfi˘ @›Îflı› ±¤Î‰ (’Ïfl‰÷˝fi) ◊÷˘ … fi◊Ì. …ıfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› ÷ıfiı
Á÷Ô ¿Ëı‰Î› … fiËŸ. Á÷fiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) Ïfifl_÷fl ωz‹Îfi »ı. Á÷ Ïfifl_÷fl ‰÷˝‹Îfi »ı. Á÷ Ïfifl_÷fl µ’„V◊÷
»ı. Á÷ Ïfifl_÷fl ≠ÎMÔ÷ »ı. Á÷ Ïfifl_÷fl ‹‚ı·_ »ı. Á÷ Ïfifl_÷fl ‹˘…^ÿ (ωz‹Îfi) »ı. Á÷ Ïfifl_÷fl ¿Î›‹ »ı.
¿˘¥ ’HÎ ÿıÂ, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, Ïø›Î, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, ±‰V◊Î ‰√ıflı‹Î_ Á÷fi˘ ±¤Î‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ÿı ¿Î‚, ‰V÷ ‰√ıflı ÷˘ ±Á÷ (±¤Î‰w’ ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·) »ı, ’fl_÷ Á÷ ÁÿÎ …ı‹fi_ ÷ı‹
flËı »ı. ÷ı‹Î_ @›Îflı› g¿Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ fi◊Ì. ¿˘¥ ∂HÎ’ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ÷ı◊Ì Á÷fi˘ ÁÿÔ˚¤Î‰
»ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ √‹ı ÷ıÀ·˘ ±V‰Ì¿Îfl ¿fḻı, ÷ıfiÌ ¿ıÀ·Ì›ı µ’ıZÎÎ ¿fḻı, ÷ıfiÎ◊Ì ¿ıÀ·Î› ω‹¬ ◊¥ …¥±ı,
÷ıfi˘ ¿ıÀ·˘› Ï÷flV¿Îfl ¿fḻı, ÷ıfi_ ¿ıÀ·Ì›ı ›„@÷±˘◊Ì ¬_Õfi ¿fḻı ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ωz‹Îfi »ı
… fiËŸ. Á÷fi˘ ±¤Î‰ ◊‰˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. Á÷fi˘ ±¤Î‰ ¿˘¥ @›Îflı› ¿flÌ Â¿÷_ … fi◊Ì. (√Ì÷Î 2-17)
“µ¤›˘flÏ’ ºp—” ó ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊ˘±ı Á÷-÷k‰fiı µI’LÔfi ¿›* fi◊Ì, ’fl_÷ Ωı›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi¤‰
¿›˘˝ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±Á÷fi˘ ±¤Î‰ ±fiı Á÷fi˘ ¤Î‰-⁄LÔfiıfiÎ ÷k‰ (ÏfiW¿Ê˝)fiı ΩHÎfiÎflÎ ∞‰fi‹@÷, ÷k‰iÎ
‹ËÎ’vÊ˘ ±ı¿ Á÷-÷k‰fiı … …\±ı »ı ±◊ν÷˚ V‰÷—-V‰Î¤Îω¿ ±ı¿ “»ı”fi˘ … ±fi¤‰ ¿flı »ı. ±Á÷fi_ ÷k‰
’HÎ Á÷ »ı ±fiı Á÷fi_ ÷k‰ ’HÎ Á÷ »ı - ±Î‰_ ΩHÎÌ ·ı‰Î◊Ì ÷ı ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ Á÷-÷k‰ “»ı”fiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿˘¥fiÌ ’HÎ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ flËı÷Ì … fi◊Ì.
±Á÷fiÌ ÁkÎΠωz‹Îfi fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ±¤Î‰ ±fiı Á÷fi˘ ±¤Î‰ ωz‹Îfi fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ¤Î‰
ÏÁ© ◊›˘. ÏfiW¿Ê˝ ±ı fiÌ¿Y›˘ ¿ı ±Á÷ »ı … fiËŸ, ⁄S¿ı Á÷-…-Á÷ »ı. ±ı Á÷-÷k‰‹Î_ ÿıË ±fiı ÿıËÌfi˘
ω¤Î√ fi◊Ì.
F›Î_ Á‘Ì ±Á÷fiÌ ÁkÎÎ »ı, I›Î_ Á‘Ì Ï‰‰ı¿ »ı. ±Á÷fiÌ ÁkÎÎ ¬÷‹ ◊›Î ’»Ì ω‰ı¿ … ÷k‰iÎÎfi‹Î_
w’Î_÷fl ◊¥ Ω› »ı. “µ¤›˘flÏ’ ºp˘ûL÷VI‰fi›˘V÷k‰ÿÏÂ˝Ï¤—” ó ±Î‹Î_ “µ¤›˘flÏ’”‹Î_ ω‰ı¿ »ı, “±L÷—”‹Î_
÷k‰iÎÎfi »ı ±fiı “ºp—”‹Î_ ±fi¤‰ »ı ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿ iÎÎfi‹Î_ w’Î_÷fl ◊¥ √›_ ±fiı ÁkÎ΋ÎhÎ … ÂıÊ flËÌ
√¥. ±ı¿ ÁkÎÎfiÎ ÏÁ‰Î› ¿Â_ … fi◊Ì - ±Î iÎÎfi‹Î√˝fiÌ Á‰˘˝’Ïfl ‰Î÷ »ı.
±Á÷fiÌ ÁkÎÎ fi◊Ì - ±Î ’HÎ ÁI› »ı ±fiı Á÷fi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì-±Î ’HÎ ÁI› »ı. ÁI›fi˘ V‰Ì¿Îfl
¿fl‰˘ ±ı ÁΑ¿fi_ ¿Î‹ »ı. ÁΑ¿fiı ±fi¤‰ ˢ› ±◊‰Î fi ˢ›, ÷ıHÎı ÷˘ ÁI›fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı. “»ı”fi˘
V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı ±fiı “fi◊Ì” fi˘ ±V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı. ±Î … ‰ıÿÎ_÷ »ı, ‰ıÿ˘fi˘ ¬ÎÁ Ïfi«˘Õ »ı.
68 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Á_ÁÎfl‹Î_ ¤Î‰ ±fiı ±¤Î‰ - ⁄Lfiı ÿı¬Î÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ “±¤Î‰” ‹A› (ωÂıÊw’ı) flËı »ı. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
¤Î‰ ±fiı ±¤Î‰ ⁄LÔfiı ÿı¬Î÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ “¤Î‰” ωÂıÊw’ı flËı »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ “±¤Î‰”fiÌ ±_÷√˝÷ ¤Î‰-±¤Î‰
»ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¤Î‰fiÌ ±_÷√˝÷ ¤Î‰-±¤Î‰ »ı. ⁄Ì∞ flÌ÷ı, Á_ÁÎfl‹Î_ “ÏfiI›Ï‰›˘√”fiÌ ±_÷√˝÷ Á_›˘√-
ω›˘√ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ “ÏfiI››˘√”fiÌ ±_÷√˝÷ ›˘√-ω›˘√ (‹‚‰_ - …\ÿÎ ’Õ‰_) »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ±¤Î‰
… flè΢ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¤Î‰ … flè΢.
óáó
Á_⁄_‘ ó Á÷ ±fiı ±Á÷ Â_ »ı ó ±Îfiı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

±Ï‰fiÎÏ ÷ ÷϶ϩ ›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚ –– 17––

ωfi΋T››V›ÎV› fi ¿ÏçI¿÷˝‹ËÛÏ÷ –– 17––
±Ï‰fiÎÏ = fiÎÂflÏË÷ ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ±T››V› = ±Ï‰fiÎÂÌfi˘
÷ = ÷˘ (÷_) Á‰˝‹˚Ô = Á¿‚ ωfi΋Ô˚ = ωfiÎÂ
÷÷Ô˚ = ÷ıfiı (…√÷-ºU›‰√˝) ¿Ïç÷Ô˚ = ¿˘¥ ’HÎ
ωϩ = ΩHÎ, ÷÷‹Ô˚ = T›ÎMÔ÷ »ı. ¿÷‹
˝ ˚Ô = ¿flÌ
›ıfi = …ıfiÎ◊Ì ±V› = ±Î fi ±ËÛÏ÷ = ¿÷_ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “±Ï‰fiÎÏ ÷ ÷϶ϩ” ó ±√εfiÎ “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚”1 ó …ıfiı ’fl˘ZÎ ¿èÎ_ »ı, ÷ıfi_
f·˘¿‹Î_ …ı Á÷-±Á÷fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì, ±ı ’ˆ¿Ì ’Ëı·Î_ ‰Hνfi ¿flı »ı ¿ı ±Î ÁC΂ıÁC΂˘ Á_ÁÎfl ±ı ÏfiI› ÷k‰◊Ì
“Á÷”fiÌ ÀÌ¿Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. T›ÎMÔ÷ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fiÎfiÎ_ ⁄fiı·Î_ CÎflıHÎÎ_±˘‹Î_ Á˘fi_,
“÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ ÷k‰fiı ÷_ Á‹…” ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı ·˘œÎ‹Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ ±VÔhÎ-ÂVÔh΢‹Î_ ·˘œ<_, ‹ÎÀÌfiÎ_ ⁄fiı·Î_
÷ı ÷k‰fiı ’fl˘ZÎ ⁄÷ÎT›_ »ı. ’fl˘ZÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ÷ÎI’›˝ ‰ÎÁH΢‹Î_ ‹ÎÀÌ ±fiı ’ÎHÎÌ◊Ì ⁄fiı·Î ⁄flŒ‹Î_ ’ÎHÎÌ …
±ı »ı ¿ı ¥ÿo÷Î (‹‚÷Î’HÎÎ)◊Ì ÿı¬Î‰Î‰Î‚Î ±Î Á_’ÒHν T›ÎMÔ÷ (’Ïfl’ÒHν) »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ı Á÷-
Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ı ’fl˘ZÎ ÷k‰ … T›ÎMÔ÷ »ı ±fiı ’Ïfl’ÒHν »ı. ÷k‰ … T›ÎMÔ÷ »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ı
‰ÎV÷‰‹Î_ …ı ’Ïfl’ÒHν »ı, ÷ı “ωz‹Îfi »ı” ±fiı …ı ≠I›ZÎ Á÷-÷k‰ … ΩHΉΠ›˘B› »ı.
Á_ÁÎfl ÿı¬Î¥ flè΢ »ı, ÷ı “ωz‹Îfi fi◊Ì.” “ωfi΋T››V›ÎV› fi ¿ÏçI¿÷˝‹ËÛÏ÷” ó ±Î
±ËŸ “÷÷Ô˚” ’ÿ ‰Õı Á÷-÷k‰fiı ’fl˘ZÎ flÌ÷ı ¿Ëı‰Îfi_ ÂflÌflÌ ±T››2 ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ±Î ±Ï‰fiÎÂÌfi˘
÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ı ÷k‰ ⁄Ë ÿÒfl »ı, ’fl_÷ ÷ı ≥„Lƒ›˘ ¿˘¥ ωfiΠ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ’fl_÷ ÂflÌfl ωfiÎÂÌ
±fiı ±_÷—¿flHÎfi˘ ωʛ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ±ıfiı ’fl˘ZÎ flÌ÷ı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ωfiΠ÷flŒ …¥ flèÎ_
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. »ı. ±Î◊Ì ±Î ωfiÎÂÌfiΠωfiÎÂfiı ¿˘¥ fl˘¿Ì … fi◊Ì

1. “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚” ó ±Î ’ÿ˘ √Ì÷΋Î_ hÎHÎ ‰Îfl ±ÎT›Î_ »ı. ±ı ’ˆ¿Ì ±ËŸ (±. 2/17‹Î_) ±Î ’ÿ˘ ÂflÌflÌfiÎ ‹ÎÀı ±ÎT›Î_ »ı
¿ı ±Î ÂflÌflÌ◊Ì ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı. ±Î ‰Î÷ ÁÎ_A››˘√fiÌ ºÏp±ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ⁄Ì∞ ‰Îfl ±Î ’ÿ˘ ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ
⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. I›Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ı ¥rfl◊Ì ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı. ÷ı ±fiL›¤„@÷◊Ì ‹‚ı »ı. ±Î◊Ì
¤„@÷fi_ ‰Hνfi ˢ‰Î◊Ì µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ¥rflfiΠωʛ‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. hÎÌ∞ ‰Îfl ±Î ’ÿ˘ ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ »ıÓ÷ηÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±ÎT›Î_ »ı. I›Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ıfiÎ◊Ì ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı, ÷ıfi_ «Îflı ‰H΢˝±ı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ’Ò…fi ¿fl‰_. ±Î
‰Hνfi ’HÎ ¤„@÷fiÌ ºÏp±ı ◊›_ »ı.
fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ fl΅ωzÎfi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfiı “‹›Î ÷÷Ï‹ÿo Á‰˝‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl
‹ÎflÎ◊Ì T›ÎMÔ÷ »ı. ±Î flÌ÷ı hÎHÎ …√αı ÷˘ “›ıfi” ’ÿ ±Î’Ìfiı ±ı ÷k‰fiı ’fl˘ZÎ w’◊Ì ¿èÎ_ »ı, ±fiı ±ı¿ …B›Î±ı “±V‹÷Ô˚” ÂOÿ
- “‹›Î” ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ı ≠I›ZÎ w’ı ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
2. ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ±fiı¿ …B›Î±ı ÂflÌflÌfiı ’HÎ ±T›› ¿è΢ »ı ±fiı ’˘÷Îfiı ’HÎ ±T›› ¿èÎÎ »ı. V‰w’◊Ì ⁄LÔfiı ±T›› ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ¤√‰Îfi ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ flάÌfiı (V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿) ≠√À ±fiı ±_÷‘νfi ◊Λ »ı, ±fiı ±Î ÂflÌflÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â
◊¥fiı …L‹÷˘ ±fiı ‹fl÷˘ flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıHÎı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ flÎA›_ »ı.
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 69

¿÷_. ÷_ ω«Îflı »ı ¿ı Ë_ ›© fiÏË ¿v_ ÷˘ ÷ı±˘ fiÏË ±ËŸ “±V›” ’ÿ◊Ì Á÷-÷k‰fiı ≥ÿo÷Î◊Ì ¿Ëı‰Îfi_
‹flı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ÎflÎ ›© ¿fl‰Î◊Ì ±◊‰Î fiÏË ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î‰Î‚Î_ ÂflÌfl˘‹Î_ …ı ÁkÎÎ
¿fl‰Î◊Ì ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ωfiÎÂÌ ÷k‰‹Î_ ¿˘¥ Œıfl ÿı¬Î› »ı, ÷ı ±Î Á÷-÷k‰fiÌ … »ı. “‹Îv_ ÂflÌfl »ı ±fiı
fiÏË ’Õı ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰fiÎÂÌ ÷˘ flËıÂı … ±fiı ωfiÎÂÌfi˘ Ë_ ÂflÌfl‘ÎflÌ »\_” ±ı‰_ …ı ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi_ iÎÎfi »ı, ±ıfiı
fiΠ◊Âı …. ·Z›‹Î_ flάÌfiı ¤√‰Îfiı ±ËŸ “±V›” ’ÿ ±ÎM›_ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — T›‰ËÎfl‹Î_ ±Î’HÎı ¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı, “±Î ‹fiW› »ı, ±Î ’Â »ı, ±Î T≤ZÎ »ı, ±Î ‹¿Îfi
»ı” ‰√ıflı, ÷˘ ±ı‹Î_ “‹fiW›, ’Â, T≤ZÎ, ‹¿Îfi” ‰√ıflı ÷˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Î_, ’»Ì ’HÎ flËı‰ÎfiÎ fi◊Ì ÷◊Î
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰‹Î_ (fiΠ÷flŒ) …¥ flèÎÎ_ »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄‘΋Î_ “»ı” w’◊Ì …ı ÁkÎÎ »ı, ÷ı
Ëo‹ıÂÎ_ …ı‹fiÌ ÷ı‹ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, “‹fiW›, ’Â, T≤ZÎ, ‹¿Îfi ‰√ıflı ÷˘ Á_ÁÎfl (±Á÷) »ı ±fiı “»ı”
±Ï‰fiÎÂÌ ±ÎI‹÷k‰ (Á÷) »ı. ÷ı◊Ì “‹fiW›, ’Â, T≤ZÎ, ‹¿Îfi” ‰√ıflı ÷˘ …\ÿÎ …\ÿÎ ◊›Î ’fl_÷ ±ı ⁄‘΋Î_
“»ı” ±ı¿ … flè΢. ±Î … ≠‹ÎHÎı Ë_ ‹fiW› »\_, Ë_ ’Â_ »\_, Ë_ ÿı‰ »\_ ‰√ıflı‹Î_ ÂflÌfl ÷˘ ϤLÔfi ϤLÔfi ◊›Î_
’fl_÷ “»\_” ±◊‰Î “»ı” ±ı¿ … flè΢.
“›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚” ±Î ’ÿ˘ ±ËŸ ∞‰ÎI‹ÎfiÎ ‹ÎÀı ±Î‰ı·Î_ »ı ±fiı 8‹Î ±K›Î›fiÎ 22‹Î f·˘¿‹Î_
÷◊Î 18‹Î ±. fiÎ 46‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î … ’ÿ˘ ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹ÎÀı ±Î‰ı·Î_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ∞‰ÎI‹Îfi_
Á‰˝T›Î’¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÁΑQ›˝ (Á‹Îfi √HÎ-‘‹˝ ˢ‰Î) »ı. ÷ı◊Ì …ı‹ ’fl‹ÎI‹Î Á_ÁÎfl◊Ì ±Á_√ »ı ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ∞‰ÎI‹Î ’HÎ ÂflÌfl-Á_ÁÎfl◊Ì V‰÷— V‰Î¤Îω¿ ±Á_√ »ı - “±Á_√˘ èΛ_ ’vÊ—” (O≤ËÿÎ. 4-3-15)
“ÿıËıû„V‹L’vÊ— ’fl—” (√Ì÷Î 13-22). ∞‰ÎI‹ÎfiÌ „V◊Ï÷ ¿˘¥ ±ı¿ ÂflÌfl‹Î_ fi◊Ì. ÷ı ¿˘¥ ÂflÌfl ÁÎ◊ı «˘ÓÀı·˘
fi◊Ì. ’fl_÷ ±Î ±Á_√÷Îfi˘ ±fi¤‰ fi ˢ‰Î◊Ì … …L‹-‹flHÎ ◊¥ flèÎ_ »ı.
óáó

±L÷‰L÷ ≥‹ı ÿıËÎ ÏfiI›V›˘@÷Η ÂflÌÏflHΗ –– 18––

±fiÎÏÂfi˘û≠‹ı›V› ÷V‹ÎzK›V‰ ¤Îfl÷ –– 18––
±fiÎÏÂfi— = fiÎÂflÏË÷, ÂflÌÏflHΗ = ∞‰ÎI‹ÎfiÎ_ ÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı
±≠‹ı›V› = ΩHΉ΋Î_ fi ≥‹ı = ±Î (ÁC΂Î_) ¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ
±Î‰fiÎflÎ ÿıËΗ = ÂflÌfl˘ ±…\fi ˝ !
(±fiı) ±L÷‰L÷— = fiΉ_÷ (÷_)
ÏfiI›V› = ÏfiI›V‰w’ µ@÷Η = ¿Ëı‰Î›Î_ »ı. ›K›V‰ = ›© ¿fl.
ÀÌ¿Î ó “±fiÎÏÂfi—” ó ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_, ¿˘¥ ˢ› »ı ÷ı ÷ı … ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷fiÎ_ ‰«fi˘fiı ‹Îfiı »ı.
’HÎ ¿ÎflHÎ◊Ì, ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ …ı‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±Î ÷k‰ ¿ı‰‚ l©Îfi˘ ωʛ »ı,1 ≠‹ÎHÎfi˘
◊÷_, …ıfiÌ ZÎÏ÷ fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı …ıfi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘, ωʛ fiÏË.
±ıfi_ fi΋ “±fiÎÂÌ” ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷ ¿˘¥fiı Œfl… fi◊Ì ’ÎÕ÷Î_ ¿ı ÷‹ı
“±≠ı‹›V›” ó …ı ≠‹Î (≠‹ÎHÎ)fi˘ ωʛ fi◊Ì ±‹Îfl΋Î_ l©Î flά˘. l©Î flά‰Î ±◊‰Î fiÏË
±◊ν÷˚ …ı ±_÷—¿flHÎ ±fiı ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ fi◊Ì ±ıfiı flά‰Î‹Î_ ‹fiW› V‰÷_hÎ »ı. Ωı ÷ı ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷fiÎ_
“±≠‹ı›” ¿Ëı »ı. ‰«fi˘‹Î_ l©Î flάÂı ÷˘ ±Î ÷k‰ ±ıfiÌ l©Îfi˘ ωʛ
…ı‹Î_ ±_÷—¿flHÎ ±fiı ≥„Lƒ›˘ ≠‹ÎHÎ fi◊Ì ◊÷Î_, »ı; ±fiı Ωı ÷ı l©Î fiÏË flάı, ÷˘ ±Î ÷k‰ ±ıfiÌ
÷ı‹Î_ ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷ - ‹ËÎ’vÊ … ≠‹ÎHΠˢ› »ı. l©Îfi˘ ωʛ fi◊Ì.
ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷ - ‹ËÎ’vÊ ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı ≠‹ÎHÎ ⁄fiı “ÏfiI›V›” ó ±Î ÷k‰ ÏfiI› Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚_
»ı, …ı±˘ l©Î‚ »ı. …ıfiÌ …ı ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷‹Î_ l©Î »ı. ¿˘¥ ¿Î‚‹Î_ ±Î flËı÷_ fi ˢ› ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì
1. ±Îfl_¤‹Î_ ÷˘ ±Î ÷k‰ l©Îfi˘ ωʛ »ı, ’fl_÷ ±Î√‚ …÷Î_ F›Îflı ±ıfi˘ ≠I›ZÎ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±Î l©Îfi˘ ωʛ
fi◊Ì flËı÷˘.
70 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±◊ν÷Ô˚ ±Î Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ ÁÿΛ flËı »ı.
“±L÷‰L÷ ≥‹ı ÿıËÎ µ@Ô÷Η ÂflÌÏflHΗ” ó ±Î
±Ï‰fiÎÂÌ, ±≠‹ı› ±fiı ÏfiI› ÂflÌflÌfiÎ_ Á_’ÒHν Á_ÁÎfl‹Î_
…ıÀ·Î_ ’HÎ ÂflÌfl˘ »ı, ÷ı±˘ ⁄‘Î_ ±_÷‰Î‚Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›Î_ »ı. ±_÷‰Î‚Î_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı‹fi˘
≠I›ı¿ ZÎHÎı ±_÷ ◊¥ flè΢ »ı. ±ı‹Î_ ±_÷ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_
¿Â_ »ı fiÏË, ¿ı‰‚ ±_÷ … ±_÷ »ı.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ÂflÌflÌfiı ‹ÎÀı ÷˘ ±ı¿‰«fi ‰Î’›*
»ı ±fiı ÂflÌfl˘fiı ‹ÎÀı ⁄Ë‰«fi ‰Î’›* »ı. ±ıfi_ ±ı¿
¿ÎflHÎ ÷˘ ±ı »ı ¿ı ≠I›ı¿ ≠ÎHÎÌfiı V◊Ò‚Ô, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ - ±ı hÎHÎ ÂflÌfl˘ ˢ› »ı. ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ı Á_ÁÎflfiÎ_ ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘‹Î_ ±ı¿ … ÂflÌflÌ T›ÎMÔ÷ »ı.
±Î√‚ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ±Îfiı “Á‰˝√÷—” ’ÿ◊Ì
Á‰˝‹Î_ T›Î’¿ ⁄÷ΉÂı. ±Î ÂflÌflÌ ÷˘ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı
±fiı ±ıfiÎ_ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ_ ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘ fiΉ_÷ »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı ±Ï‰fiÎÂÌfi˘ ¿˘¥ ωfiΠ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı fiΉ_÷fiı ¿˘¥ ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ⁄fiÎ‰Ì Â¿÷_.
fiΉ_÷fi_ ÷˘ ωfiÎÂÌ’b_ … ÏfiI› flËıÂı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi˘
÷˘ fiΠ… ◊Âı.
ωÂıÊ ‰Î÷
±ËŸ “±L÷‰L÷ ≥‹ı ÿıËΗ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ±Î …ı ÂflÌfl˘ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı±˘ ÁC΂ıÁC΂Î_
fiΉ_÷ »ı. ’fl_÷ ±Î ÂflÌfl˘ ¿˘fiÎ_ »ı? “ÏfiI›V›,”
“±fiÎÏÂfi—” ó ÷ı ÂflÌfl˘ ÏfiI›fiÎ_ »ı, ±Ï‰fiÎÂÌfiÎ_ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÏfiI›÷k‰, ¿ı …ıfi˘ ¿ÿÌ fiΠ◊÷˘
fi◊Ì, ÷ıHÎı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌ flÎA›Î_ »ı. ’˘÷ÎfiÎ_
‹Îfi‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷Îfiı ÂflÌfl˘‹Î_ flÎ¬Ì ÿÌ‘˘
±fiı ÂflÌfl˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ÿÌ‘Î_. ’˘÷Îfiı ÂflÌfl‹Î_
flά‰Î◊Ì “±Ëo÷Δ ±◊ν÷Ô˚ “Ë_”’b_ ’ıÿÎ ◊¥ √›_ ±fiı
ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi΋Î_ flά‰Î◊Ì “‹‹÷Δ ±◊ν÷Ô˚ “‹ÎflΔ’b_
’ıÿÎ ◊¥ √›_.
±Î V‰›_ …ı …ı «ÌΩı‹Î_ ’˘÷Îfiı flά÷˘ «ÎS›˘
Ω› »ı, ÷ı ÷ı «ÌΩı‹Î_ “Ë_”’b_ ◊÷_ … «ÎS›_ Ω› »ı;
…ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷Îfiı ‘fi‹Î_ flÎA›˘ ÷˘ “Ë_ ‘fi‰Îfi »\_”;
’˘÷Îfiı flÎF›‹Î_ flÎ¬Ì ÿÌ‘˘ ÷˘ “Ë_ flÎΩ »\_” ’˘÷Îfiı
1. ±ËŸ “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿ ›„@÷ Á‹…‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±◊ν÷Ô˚ ›„@÷ Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì √¥ ÷˘ ˉı ›© ¿fl˘. ±Î flÌ÷ı √Ì÷΋Î_ “÷V‹Î÷Ô˚”
’ÿfi˘ ≠›˘√ CÎb_ ¿flÌfiı ωʛfiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊÷Î_ ±◊‰Î ›„@÷fiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊÷Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; …ı‹ ¿ı - ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î,
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î, ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î ÷◊Î ÁkÎΉÌÁ‹Î ‰√ıflı f·˘¿˘‹Î_ “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿ ωʛfiÌ Á‹Î„MÔ÷ ‹ÎÀı ±ÎT›_
»ı; ±fiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ’«ÌÁ‹Î, ÁkÎΉÌÁ‹Î, ÁÎÕhÎÌÁ‹Î, ±ÕÁËΠ÷◊Î ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î ‰√ıflı f·˘¿˘‹Î_ “÷V‹Î÷Ô̊”
’ÿ ›„@÷fiÌ Á‹Î„MÔ÷fiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı.
ωz΋Î_ flÎ¬Ì ÿÌ‘˘ ÷˘ “Ë_ ω¶Îfi »\_”; ’˘÷Îfiı ⁄Ï©‹Î_
flÎ¬Ì ÿÌ‘˘ ÷˘ “Ë_ ⁄Ï©‹Îfi »\_”; ’˘÷Îfiı ÏÁÏ©±˘‹Î_
flÎ¬Ì ÿÌ‘˘ ÷˘ “Ë_ ÏÁ© »\_”; ’˘÷Îfiı ÂflÌfl‹Î_ flάÌ
ÿÌ‘˘ ÷˘ “Ë_ ÂflÌfl »\_”; ‰√ıflı ‰√ıflı.
±Î V‰›_ …ı …ı «ÌΩıfiı ’˘÷Îfi΋Î_ flά÷˘ «ÎS›˘
Ω› »ı, ÷ı ÷ı «ÌΩı‹Î_ “Ë_” ’b_ ◊÷_ … «ÎS›_ Ω›
»ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ó ¿<À<_⁄fiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ·Ì‘_ ÷˘ “¿<À<_⁄
‹Îv_ »ı”; ‘fifiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ·Ì‘_ ÷˘ “‘fi ‹Îv_
»ı”; ⁄Ï©fiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ·Ì‘Ì ÷˘ “⁄Ï© ‹ÎflÌ »ı”;
ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ·Ì‘_ ÷˘ “ÂflÌfl ‹Îv_ »ı”;
‰√ıflı ‰√ıflı.
…Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflÎ’b_” ◊‰Î◊Ì … ‹ÎhÎ
ω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl ±fiı Ë_
(V‰›_) - ⁄LÔfiı ϤLÔfi ϤLÔfi »ı. ±Î ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰
fiÏË ±Î’‰Î◊Ì … ‹ÎhΠω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’fl_÷
…ı±˘ ±Î ω‰ı¿fi˘ ±Îÿfl ¿flı »ı ±fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı
»ı ÷ı±˘ ’_ÏÕ÷ ˢ› »ı. ±ı‰Î ’_ÏÕ÷ ·˘¿˘ ¿ÿÌ Â˘¿
¿fl÷Î fi◊Ì. ¿ı‹¿ı Á÷ ±ı Á÷ »ı ±fiı ±Á÷ ±ı ±Á÷
… »ı - ±Îfi˘ ±ı‹fiı ⁄flÎ⁄fl ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
“÷V‹Î÷Ô1˚ ›K›V‰” ó ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ‹ÎÀı
±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ¿ı Á÷-±Á÷fiı ⁄flÎ⁄fl Á‹∞fiı ÷_ ›©
¿fl. ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÂflÌfl ÷˘ ±_÷‰Î‚_ »ı ±fiı ÂflÌflÌ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı.
±Î ⁄LÔfiı - ÂflÌfl-ÂflÌflÌfiÌ ºÏp±ı ¢¿ ˢ¥ … ¿ı
fiÏË. ±Î◊Ì Â˘¿ I›∞fiı ›© ¿fl.
ωÂıÊ ‰Î÷
±ËŸ ÁkÎfl‹Î ±fiı ±œÎfl‹Î ±Î ⁄LÔfiı f·˘¿˘‹Î_
ωÂıÊ flÌ÷ı Á÷-÷k‰fi_ … ω‰ı«fi ◊›_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
±Î Á‹√˛ ωʛ‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ·Z› Á÷fi˘ ⁄˘‘
¿flΉ‰Îfi_ … »ı. Á÷fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ …‰Î◊Ì ±Á÷fiÌ
ÏfiT≤ÏkÎ ±Î’˘±Î’ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¿˘¥ Ω÷fi˘ …flÎ
’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì flËı÷˘. ±Î flÌ÷ı Á÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌfiı
Ïfi—Á_ÿıË ⁄fiÌfiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ±Î
ω‰ı«fi◊Ì ±Î ⁄Î⁄÷ ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√ ÷ı‹…
¿‹˝›˘√‹Î_ ¿˘¥ ωÂıÊ ‰Hν ±fiı ±Îl‹fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 71

fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı «ÎËı ÁÎ_A››˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ’hÎÿÎflB≤ËÎÏÿÊ” (±. 13/9) ¿ËÌfiı ’hÎ, VÔhÎÌ, CÎfl
¿flı ¿ı «ÎËı ¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿flı, ±ı‹Î_ ‹fiW›fiÌ ‰√ıflı‹Î_ ±ÎÁ„@÷fi˘ ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı. Ωı Á_L›ÎÁÌ …
’ÒHν V‰÷_hÎ÷Î »ı, ’fl_÷ T›Î‰ËÎÏfl¿ ¿Î›˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ‰Hν ÁÎ_A››˘√fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ Ë˘÷ ÷˘ ’hÎ, VÔhÎÌ, CÎfl ‰√ıflı‹Î_
±fiı ±Îl‹ ±fiÁÎfl ÂÎVÔhÎfiΠω‘ÎfifiÌ ’fl‹ ±Î‰U›¿÷Î ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊‰Îfi_ ¿Ëı‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î … fi Ë÷Ì;
»ı, ÷ı◊Ì … ÷˘ ±ËŸ ÁÎ_A››˘√ ±fiÁÎfl Á÷-±Á÷fi_ ¿ı‹ ¿ı Á_L›ÎÁÌfiı ’hÎ, VÔhÎÌ ‰√ıflı ˢ÷Î_ … fi◊Ì.
ω‰ı«fi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ¿÷˝T›¿‹˝ ±Î flÌ÷ı √Ì÷Î µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ÁÎ_A››˘√
¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ÷ı‹ … ¿‹˝›˘√ - ⁄LÔfiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ_ V‰÷_hÎ ÁΑfi˘
÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Î_ iÎÎfifiÎ_ ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı. ÷ı ¿˘¥ ‰Hν ±fiı ±Îl‹ µ’fl
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, I›Î_ ’HÎ “±Á„@÷flfiϤW‰ï— g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±‰·_Ï⁄÷ fi◊Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfiÌ Âw±Î÷‹Î_ “√÷ÎÁÒfi” (Q≤÷) ±fiı “±√÷ÎÁÒfi” (∞ω÷) -
≠ÎHÎ̱˘fiı ±Â˘E› ¿èÎÎ_ »ı. ’»Ì ⁄Îfl‹Î - ÷ıfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ “√÷ÎÁÒfi”fiı ±Â˘E› ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı “Á÷” (ÏfiI›)fi_
‰Hνfi ¿›* ±fiı «˙ÿ‹Î-’_ÿfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ “±√÷ÎÁÒfi”fiı ±Â˘E› ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı “±Á÷” (±ÏfiI›)fi_ ‰Hνfi ¿›*.
’»Ì Á÷ ±fiı ±Á÷-⁄LÔfiıfi_ ‰Hνfi Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¿›*. ±ıfiÎ ’»Ì Á÷fiÎ ¤Î‰ (ˢ‰Î’b_) ±fiı ±Á÷fiÎ
±¤Î‰fi_ ω‰ı«fi ωÂıÊw’ı ÁkÎfl‹Î - ±œÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿flÌfiı ±ı¿ ≠¿flHÎ ’Ò fl_ ¿flı »ı.
Ωı¿ı ¤Î‰ (ˢ‰Î’b_) ±ÎI‹Îfi˘ … »ı, ÂflÌflfi˘ fi◊Ì, ÷ı‹ »÷Î_ ‹fiW›fiÌ ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı, ÷ı ’Ëı·Î_
ÂflÌflfiı Ωı¥fiı ’»Ì ÷ı‹Î_ ±ÎI‹Îfiı …\±ı »ı. ’Ëı·Î_ ±Î¿ÚÏ÷fiı Ωı¥fiı ’»Ì ¤Î‰fiı …\±ı »ı. µ’fl µ’fl◊Ì ⁄√ÎÕı·Ì
’Î"Ï·Â («‚¿ÎÀ) @›Î_ Á‘Ì À¿Âı? ÁΑ¿ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı, ±ÎI‹Î ’Ëı·Î_ Ë÷˘ ¿ı ÂflÌfl ’Ëı·Î_ Ë÷_?
ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±ÎI‹Î ≠◊‹ »ı, ÂflÌfl ’»Ì »ı; ¤Î‰ ≠◊‹ »ı, ±Î¿ÚÏ÷ ’»Ì »ı ÷ı◊Ì ÁΑ¿fiÌ
ºÏp ’Ëı·Î_ ¤Î‰w’ ±ÎI‹Î ±◊ν÷Ô˚ V‰›_ ÷flŒ …‰Ì Ωı¥±ı, ÂflÌfl ÷flŒ fiËŸ.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ f·˘¿ Á‘Ì ÂflÌflÌfiı ±Ï‰fiÎÂÌ ΩHΉΉ΂α˘fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ. ˉı ÷ı … ‰Î÷fiı ±L‰›
±fiı T›Ï÷flı¿fiÌ flÌÏ÷◊Ì ºœ ¿fl‰Î ‹ÎÀı, …ı±˘ ÂflÌflÌfiı ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ΩHÎ÷Î ±ı‹fiÌ ‰Î÷ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¿Ëı »ı.
› ±ıfi_ ‰ıÏkÎ ËL÷Îfl_ ›çˆfi_ ‹L›÷ı Ë÷‹Ô˚ –– 19––
µ¤˙ ÷˙ fi ωΩfiÌ÷˘ fiΛ_ Ë„L÷ fi ËL›÷ı –– 19––
›— = …ı ‹fiW› ±ıfi‹Ô˚ = ±ıfiı ±›‹Ô˚ = ±Î (±ÎI‹Î
±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ Ë÷‹Ô˚ = ËHÎΛı· ‰ÎV÷‰‹Î_)
±ÎI‹Îfiı ‹L›÷ı = ‹Îfiı »ı, fi = fi◊Ì (¿˘¥fiı)
ËL÷Îfl‹Ô˚ = ËHÎfiÎfl ÷˙ = ÷ı Ë„L÷ = ËHÎ÷˘ (±fiı)
‰ıÏkÎ = Á‹…ı »ı µ¤˙ = ⁄¯Îı› (±Îfiı) fi = fi◊Ì
« = ÷◊Î fi = fi◊Ì (¿˘¥fiÎ ¶ÎflÎ)
›— = …ı ‹fiW› ωΩfiÌ÷— = ΩHÎ÷Î; (¿ı‹¿ı) ËL›÷ı = ËHÎÎ÷˘.
ÀÌ¿Î ó “› ±ıfi_1 ‰ıÏkÎ ËL÷Îfl‹Ô˚” ó …ı ±Î ωfiÎ ÷ı ¿Î›˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ÂflÌflÌ
ÂflÌflÌfiı ‹Îfl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı; ÷ı ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì Á‹…÷˘ ÂflÌfl ωfiÎ ’˘÷ı ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘. ±Î◊Ì ÷ıfl‹Î
¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌflÌ‹Î_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ⁄‘Ì … Ω÷fiÌ Ïø›Î±˘
¿ÎflÌ√fl √‹ı ÷ıÀ·˘ «÷fl ¿ı‹ fiΠˢ› »÷Î_ ±˘Ωfl ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı ó ±ı‰˘ …ı ‹fiW› ±fi¤‰
1. ±ËŸ “±ıfi‹Ô˚” ’ÿ ±L‰Îÿı‹Î_ ±ÎT›_ »ı. …ıfi_ ’Ëı·Î ‰Hνfi ◊¥ «Ò@›_ »ı, ±ıfiı ⁄Ì∞‰Îfl ¿Ëı‰_ ±ıfiı “±L‰Îÿı” ¿Ëı‰Î› »ı. ’Ëı·Î_
ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±ı¿ ωʛfiı ·¥fiı …ıfi_ “±V›” ’ÿ◊Ì ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ı ÷k‰fiı ˉı ±ËŸ ⁄ÌΩı ωʛ ·¥fiı ⁄Ì∞ ‰Îfl ¿ËÌ
flèÎÎ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “±ıfi‹Ô˚” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
72 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¿flı »ı, ÷ı ÂflÌflÌfiÎ ±¿÷ν’HÎÎfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı (±. ÷ı±˘ ⁄LÔfiı› fi◊Ì ΩHÎ÷Î ±◊ν÷Ô˚ …ı ±Î ÂflÌflÌfiı
13/29). ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÂflÌflÌ‹Î_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì, ‹Îfl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı ’HÎ ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì ΩHÎ÷˘ ±fiı
’fl_÷ ±Î ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌfiı ±fiı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı …ı ±Îfiı ‹fl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı ’HÎ ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì ΩHÎ÷˘.
ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±ËŸ ≠ffi ◊Λ »ı ¿ı …ı ±Î ÂflÌflÌfiı ‹Îfl‰Î‰Î‚˘
Ωı ±Î ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fiÎ ΩıÕı, ÷˘ ±Î ±fiı ‹fl‰Î‰Î‚˘ ⁄LÔfiı ‹Îfiı »ı, ÷ı Â_ ⁄flÎ⁄fl ΩHÎı »ı?
¿˘¥ ’HÎ Ïø›Îfi˘ ¿÷ν fi◊Ì. ±ıfi˘ …‰Î⁄ ±ı »ı ¿ı ÷ı ’HÎ ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì ΩHÎ÷˘.
“›çˆfi_ ‹L›÷ı Ë÷‹Ô˚” ó …ı ±ıfiı ‹flı·˘ ‹Îfiı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÂflÌflÌ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰˘ fi◊Ì. ±ı fiÎÂ
÷ı ’HÎ ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì Á‹…÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ÂflÌflÌ ¿flfiÎfl˘ ’HÎ fi◊Ì ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚˘ ’HÎ fi◊Ì. ±ı
‹Îfl‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ‹fl‰Î‰Î‚˘ ’HÎ Ïfiω˝¿Îfl w’◊Ì ÏfiI›Ïfifl_÷fl …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı‰Î‰Î‚˘
fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. …ı‹Î_ »ı. ±Î◊Ì ±Î ÂflÌflÌfiı ¿ÎflHÎı ¢¿ fiÎ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
ω¿ÚÏ÷ ±Î‰ı »ı ±fiı ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ±…\˝fi Á‹ZÎ ›©fi˘ ≠Á_√ ˢ‰Î◊Ì … ±ËŸ
µI’ÏkÎωfiÎÂÂÌ· ˢ› »ı, ÷ı … ‹flÌ Â¿ı »ı. ÂflÌflÌfiı ‹fl‰Î-‹Îfl‰ÎfiÌ Ïø›Î◊Ì flÏË÷ ÿÂν‰‰Î‹Î_
“µ¤˙ ÷˙ fi ωΩfiÌ÷˘ fiΛ_ Ë„L÷ fi ËL›÷ı” ó ±ÎT›˘ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘◊Ì flÏË÷ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î ÂflÌflÌ fi ÷˘ ¿˘¥fiı ‹Îflı »ı ±fiı fi ¿˘¥fiÎ◊Ì ‹flΛ »ı - ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÂflÌflÌ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Îfi˘ ¿÷ν ’HÎ fi◊Ì ±fiı ¿‹˝ ’HÎ fi◊Ì ±fiı ±ı‹Î_ ¿˘¥ ω¿Îfl ’HÎ ±Î‰÷˘ fi◊Ì.
…ı ‹fiW›˘ ÂflÌflfiÌ …ı‹ ÂflÌflÌfiı ’HÎ ‹Îfl‰Î‰Î‚˘ ÷◊Î ‹fl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfiÎ
ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’÷Î fi◊Ì. ÷ı‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î fi◊Ì, ∂·ÀÎfi_ ±Ï‰‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î ÂflÌflÌ ‹Îfl‰Î‰Î‚˘ ÂÎ ‹ÎÀı fi◊Ì? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¿Ëı »ı ó
fi Ω›÷ı Ï‹˛›÷ı ‰Î ¿ÿÎÏ«¯ÎΛ_ ¤ÒI‰Î ¤Ï‰÷Î ‰Î fi ¤Ò›— –– 20––
±Ωı ÏfiI›— ÂÎr÷˘û›_ ’flÎH΢ fi ËL›÷ı ËL›‹Îfiı ÂflÌflı –– 20––
±›‹Ô˚ = ±Î (±ÎI‹Î) ¤ÒI‰Î = µI’¯Î ◊¥fiı flËı‰Î‰Î‚˘,
fi, Ω›÷ı = fi …L‹ı »ı ¤Ò›— = ŒflÌ◊Ì ÂÎr÷— = ÂÎr÷ (±fiı)
‰Î = ±fiı fi, ¤Ï‰÷Î = ◊‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì. ’flÎHΗ = ±fiÎÏÿ »ı.
¿ÿÎÏ«÷Ô̊ = ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ ±›‹Ô˚ = ±Î ÂflÌflı = ÂflÌflfiÎ
fi Ï‹˛›÷ı = fi ‹flHÎ ’΋ı »ı ±…— = ±…L‹Î, ËL›‹Îfiı = ËHÎΉΠ»÷Î_ (’HÎ ±Î)
‰Î = ÷ı‹… (±Î) ÏfiI›— = ÏfiI› Ïfifl_÷fl fi, ËL›÷ı = ËHÎÎ÷˘ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó [ÂflÌfl‹Î_ » ω¿Îfl˘ ˢ› »ı ó µI’LÔfi »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı ∞‰¤Ò÷— ÁfiÎ÷fi—” (±.
◊‰_, ±„V÷I‰ ÿı¬Î‰_, ⁄ÿ·Î‰_, ‰‘‰_, CÎÀ‰_ ±fiı fip 15/7).
◊‰_.1 ±Î ÂflÌflÌ ±Î »›ı ω¿Îfl˘◊Ì flÏË÷ »ı ó ±Î ±Î ÂflÌflÌ ¿ÿÌ ‹fl÷˘ ’HÎ fi◊Ì. ‹flHÎ ÷ı ’΋ı
… ‰Î÷ ¤√‰Îfi ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı. ] 2 »ı, …ı …L‹ı »ı, ±fiı “Ï‹˛›÷ı”fi˘ ≠›˘√ ’HÎ I›Î_ ◊Λ
“fi Ω›÷ı Ï‹˛›÷ı ‰Î ¿ÿÎÏ«¯Î” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌfl »ı, F›Î_ g’Õ-≠ÎHÎfi˘ ω›˘√ ◊Λ »ı. g’Õ-≠ÎHÎfi˘ ω›˘√
µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ÂflÌflÌ ¿ÿÌ ’HÎ, ¿˘¥ ÂflÌfl‹Î_ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÂflÌflÌ‹Î_ Á_›˘√-ω›˘√ ⁄LÔfiı›
’HÎ Á‹›ı µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷˘. ±ı ÷˘ ÁÿΛfi˘ »ı. ¤√‰Îfiı fi◊Ì ◊÷Î. ÷ı …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı »ı. ±ıfi_ ‹flHÎ ◊÷_
±Î ÂflÌflÌfiı ’˘÷Îfi˘ ±_ ⁄÷Ή÷Î_ ±ıfiı “ÁfiÎ÷fi” ¿è΢ … fi◊Ì.
1. Ω›÷ıû„V÷ ω’ÏflH΋÷ı ‰‘˝÷ıû’ZÎÌ›÷ı ωfiU›Ï÷ (Ïfiv@÷ 1/1/2)
2. ±Î ÂflÌflÌ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷˘ ó “fi Ω›÷ı”, “±…—”, µI’LÔfi ◊¥fiı ω¿ÎflÌ ±„V÷I‰‰Î‚˘ fi◊Ì ◊÷˘ ó “±›_ ¤ÒI‰Î ¤Ï‰÷Î ‰Î
fi ¤Ò›—”, ±ı ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì ó “ÂÎr÷—”, ±ı ‰‘÷˘ fi◊Ì ó “’flÎHΗ” ±ı ZÎÌHÎ fi◊Ì ◊÷˘ ó “ÏfiI›—”, ±fiı ±ı ‹fl÷˘ fi◊Ì ó
“fi Ï‹˛›÷ı”, “fi ËL›÷ı ËL›‹Îfiı ÂflÌflı.”
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 73

⁄‘Πω¿Îfl˘‹Î_ …L‹‰_ ±fiı ‹fl‰_ ó ±ı ⁄ı ω¿Îfl˘ fi◊Ì ◊÷Ì.

… ‹A› »ı; ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ±ı‹fi˘ ⁄ı ‰Îfl ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ “ÂÎr÷—” ó ±Î ÏfiI›÷k‰ Ïfifl_÷fl ±ı¿w’ ±fiı
»ı ó …ıfiı ’Ëı·Î_ “fi Ω›÷ı” ¿è΢, ÷ıfiı … ⁄Ì∞ ‰Îfl ±ı¿flÁ flËı‰Î‰Î‚_ »ı. ±ı‹Î_ ±‰V◊Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ fi◊Ì
“±…—” ¿è΢ »ı; ±fiı …ıfiı ’Ëı·Î_ “fi Ï‹˛›÷ı” ¿è΢; ÷ıfiı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¿ÿÌ ⁄ÿ·Î÷_ fi◊Ì. ±ıfi΋Î_ ⁄ÿ·Î‰ÎfiÌ
… ⁄Ì∞ ‰Îfl “fi ËL›÷ı ËL›‹Îfiı ÂflÌflı” ¿è΢ »ı. ›˘B›÷Î »ı … fiÏË.
“±›_ ¤ÒI‰Î ¤Ï‰÷Î ‰Î fi ¤Ò›—” ó ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ “’flÎHΗ” ó ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ÷k‰ ’flÎHÎ ±◊ν÷Ô˚
ÏfiI›÷k‰ ’ıÿÎ ◊¥fiı ŒflÌ Ë˘‰Î‰Î‚_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı ±fiÎÏÿ »ı. ±ı ±ıÀ·_ ≠ΫÌfi »ı ¿ı ±ı ¿ÿÌ ’ıÿÎ ◊›_
V‰÷—ÏÁ© Ïfiω˝¿Îfl »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ⁄΂¿ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, … fi◊Ì. µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘‹Î_ ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ’ıÿÎ ◊›Î ’»Ì ÷ı ±„V÷I‰‹Î_ ±Î‰ı »ı. F›Î_ Á‘Ì »ı ¿ı …ı ‰V÷ ’flÎHÎÌ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ŒflÌ◊Ì ‰‘÷Ì
÷ı √¤˝‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_, I›Î_ Á‘Ì “⁄΂¿ »ı” ±ı‹ ÷ıfi_ fi◊Ì, ∂·ÀÎfiÌ fip ◊÷Ì Ω› »ı; ÷˘ ’»Ì ±Î ÷˘
±„V÷I‰ (ˢ‰Î’b_) ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì ¿Ëı÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı ±fiI’LÔfi ÷k‰ »ı, ÷ıfi΋Î_ T≤Ï© w’Ì Ï‰¿Îfl ¿ı‰Ì flÌ÷ı
»ı ¿ı ⁄΂¿fi_ ±„V÷I‰ ÷ıfiÎ ’ıÿÎ ◊›Î ’»Ì … ◊Λ ˢ¥ ¿ı? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı T≤Ï© w’Ì Ï‰¿Îfl ÷˘ µI’LÔfi
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ω¿ÎflÌ ±„V÷I‰fiÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘‹Î_ … ˢ› »ı. ±Î ÏfiI› ÷k‰‹Î_ fiÏË.
ˢ› »ı, ’fl_÷ ±Î ÏfiI›÷k‰fi_ ±„V÷I‰ V‰÷—ÏÁ© ±fiı “fi ËL›÷ı ËL›‹Îfiı ÂflÌflı” ó ÂflÌflfi˘ fiΠ◊‰Î
Ïfiω˝¿Îfl »ı; ¿ı‹¿ı ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ÁkÎÎfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı »÷Î_ ’HÎ ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ÂflÌflÌfi˘ fiΠfi◊Ì ◊÷˘. ±ËŸ
±_÷ fi◊Ì Ë˘÷˘. “ÂflÌflı” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ÂflÌfl fip
“±…—” ó ±Î ÂflÌflÌfi˘ ¿ÿÌ …L‹ fi◊Ì ◊÷˘. ◊fiÎv_ »ı. ±Î fip ◊‰Î‰Î‚Î ÂflÌfl‹Î_ … » ω¿Îfl˘
±Î◊Ì ÷ı “±…” ±◊ν÷Ô˚ …L‹flÏË÷ ¿Ëı‰Î›˘ »ı. ◊Λ »ı, ÂflÌflÌ‹Î_ fiÏË.
“ÏfiI›—” ó ±Î ÂflÌflÌ ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚˘ ±Î ’ÿ˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfi_ …ı‰_ V’p
»ı; ±Î◊Ì ±ıfi˘ ¿ÿÌ Ï‰fiΠfi◊Ì ◊÷˘. ωfiΠ÷˘ ‰Hνfi ¿›* »ı, ±ı‰_ V’p ‰Hνfi √Ì÷΋Î_ ⁄Ì∞ …B›Î±ı
±ÏfiI› ‰V÷fi˘ ◊Λ »ı, ¿ı …ı Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì. fi◊Ì ±ÎT›_.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ±fl‘Ì ™‹fl ‰ÌI›Î ’»Ì ÂflÌfl CÎÀ‰Î ·Î√ı ±…\˝fi ›©‹Î_ ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹fl‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì
»ı, ⁄‚ ZÎÌHÎ ◊‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ Â„@÷ ±˘»Ì ωÂıÊ Â˘¿ ¿flÌ flè΢ Ë÷˘. ±ı ¢¿fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
◊‰Î ·Î√ı »ı. ±ı ≠¿Îflı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÂflÌflfiÎ ‹fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î ÂflÌflÌfi_
‰√ıflıfi˘ ÷˘ ωfiΠ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÂflÌflÌfi˘ ωfiΠ‹flHÎ fi◊Ì ◊÷_ ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘. ±ıÀ·Î
fi◊Ì ◊÷˘. ±Î ÏfiI›÷k‰‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ ±fiÏ«÷ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î’H΢ (’˘÷Îfi˘) ±fiı ÂflÌflfi˘ V‰¤Î‰ ÷tfi ±·√-±·√ »ı. ±Î’HÎı ÂflÌfl ÁÎ◊ı
«˘ÓÀı·Î fi◊Ì. ÂflÌfl ÁÎ◊ı ±ı¿w’ fi◊Ì. ÂflÌfl ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı «˘ÓÀı·_ fi◊Ì. ÷ı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ±ı¿w’ fi◊Ì. ÷ı◊Ì
ÂflÌfl fi flËı‰Î »÷Î_ ±Î’b_ ¿o¥ ⁄√Õ÷_ fi◊Ì. ±I›Îfl Á‘Ì ±Î’HÎı ±fiı¿ ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı »˘ÕÌ «Ò@›Î
»Ì±ı, ’HÎ ÷ı◊Ì ±Î’HÎÌ ÁkÎ΋Î_ Â_ Œfl¿ ’Õu˘? ±Î’b_ Â_ fi¿ÁÎfi ◊›_? ±Î’HÎı ÷˘ …ı‰Î Ë÷Î ±ı‰Î …
flèÎÎ. “¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›_ ¤ÒI‰Î ¤ÒI‰Î ≠·Ì›÷ı” (√Ì÷Î 8-19). ±ı … ≠‹ÎHÎı ±Î ÂflÌfl »^ÀÌ √›Î ’»Ì
’HÎ ±Î’HÎı ’˘÷ı …ı‹fiÎ ÷ı‹ … flËÌÂ_.
…ı‹ ËÎ◊, ’√, fiο ‰√ıflı ÂflÌflfiÎ_ ±_√˘ »ı ±ı‹ ÂflÌfl, ÂflÌflÌfi_ ±_√ ’HÎ fi◊Ì ÷ı Á÷÷ ‰ËıfiÎv_ (±„V◊fl)
±fiı ω¿ÎflÌ »ı, ÷ı “±_√” ˢ¥ ¿ı fiËŸ.1 …ı‹ - ¿Œ, ‹ÒhÎ ‰√ıflı ‰ËıfiÎflÎ ±fiı √Ò‹ÕÎ_ ‰√ıflı ω¿ÎflÌ Ë˘‰Î◊Ì
ÂflÌflfiÎ_ ±_√ fi◊Ì, ±ı … flÌ÷ı ÂflÌfl ‰ËıfiÎv_ (’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·) ±fiı ω¿ÎflÌ Ë˘‰Î◊Ì ÂflÌflÌfi_ ±_√ fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı ±Î ÂflÌflÌ ‹Îfl÷˘ › fi◊Ì ±fiı ‹fl÷˘ › fi◊Ì. ±ı
’ˆ¿Ì ‹fl‰Îfi˘ ÏfiÊı‘ ÷˘ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿flÌ ÿÌ‘˘, ˉı ‹Îfl‰Îfi˘ ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.

1. ±ƒ‰_ ‹ÒÏ÷˝‹÷Ô˚ V‰Îï_ ≠ÎÏHÎV◊‹Ï‰¿Îfl…‹Ô˚ – ±÷VI◊_ ÷hÎ ºp_ « ÷ıfi «ı÷kÎ◊Λ÷‹Ô˚ ––

74 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

‰ıÿÎωfiÎÏÂfi_ ÏfiI›_ › ±ıfi‹…‹T››‹Ô˚ –– 21––

¿◊_ Á ’vÊ— ’Î◊˝ ¿o CÎÎ÷›Ï÷ Ë„L÷ ¿‹Ô˚ –– 21––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ÏfiI›‹Ô̊ = ÏfiI›, ¿◊‹Ô˚ = ¿¥ flÌ÷ı
›— = …ı ±…‹Ô˚ = ±…L‹Î (÷ı‹…) ¿‹Ô˚ = ¿˘fiı
’flÊ
Ô — = ’flÔÊ ±T››‹Ô˚ = ±T›› Ë„L÷ = ËHÎı »ı? (±fiı)
±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±ÎI‹Îfiı ‰ıÿ = ΩHÎı »ı, ¿‹Ô˚ = (¿¥ flÌ÷ı) ¿˘fiı
±Ï‰fiÎÏÂfi‹Ô˚ = fiÎÂflÏË÷, Á— = ÷ı (’flÔÊ) CÎÎ÷›Ï÷ = ËHÎΉı »ı?
ÀÌ¿Î ó “‰ıÿÎωfiÎÏÂfi‹Ô˚... CÎÎ÷›Ï÷ Ë„L÷ ¿‹Ô˚” ó ω¿Îflfi˘ ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÂflÌflÌ‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ
±Î ÂflÌflÌfi˘ ¿ÿÌ fiΠfi◊Ì ◊÷˘, ±ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ Ïø›Î◊Ì Ï¿g«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ω¿Îfl fi◊Ì ◊÷˘.
’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_, ±ıfi˘ ¿ÿÌ …L‹ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı Ωı ¤√‰Îfiı “fi ËL›÷ı ËL›‹Îfiı ÂflÌflı” ±fiı “¿o
±ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ ¿˘¥ ∂HÎ’ fi◊Ì ±Î‰÷Ì - CÎÎ÷›Ï÷ Ë„L÷ ¿‹Ô˚” ±Î ’ÿ˘‹Î_ ÂflÌflÌfiı ¿÷ν ±fiı ¿‹˝
±ı‰˘ …ı ⁄flÎ⁄fl ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı, ÷ı ’vÊ ¿ı‰Ì ⁄fiΉ‰Îfi˘ … ÏfiÊı‘ ¿fl‰˘ Ë÷˘, ÷˘ ’»Ì ±ËŸ ¿fl‰Î
flÌ÷ı ¿˘fiı ‹Îflı ±fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘fiı ‹flΉı? ±◊ν÷Ô˚ fiÏË ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ fiÏË ¿ËÌfiı ‹fl‰Î‹Îfl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÂÎ
⁄ÌΩ±˘fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ±fiı ‹flΉ‰ÎfiÌ ±ı ’vÊfiÌ ≠T≤ÏkÎ ‹ÎÀı ¿ËÌ? ±ıfi˘ µkÎfl ±ı »ı ¿ı ›©fi˘ ≠Á_√ ˢ‰Î◊Ì
fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷Ì. ÷ı ¿˘¥ Ïø›Îfi˘ fi ÷˘ ¿÷ν ⁄fiÌ ±ËŸ ±ı ¿Ëı‰_ …wflÌ »ı ¿ı ÂflÌflÌ ›©‹Î_ ‹Îfl‰Î‰Î‚˘
¿ı »ı ±fiı fi ÷˘ ¿flΉfiÎfl ⁄fiÌ Â¿ı »ı. fi◊Ì ⁄fi÷˘; ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi΋Î_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì. F›Îflı ÂflÌflÌ
±ËŸ ¤√‰Îfiı ÂflÌflÌfiı ±Ï‰fiÎÂÌ, ÏfiI›, ±… ±fiı ‹Îfl‰Î‰Î‚˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿÷ν fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷˘, I›Îflı ±ı
±T›› ¿ËÌfiı ÷ıfi΋Î_ »›ı ω¿Îfl˘fi˘ ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı; ‹fl‰Î‰Î‚˘ ±◊ν÷˚ Ïø›Îfi˘ ωʛ (¿‹˝) ’HÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
…ı‹¿ı ó “±Ï‰fiÎÂÌ” ¿ËÌfiı Q≤I› w’ ω¿Îflfi˘, “ÏfiI›” ⁄fiÌ Â¿ı »ı? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ÂflÌflÌ ¿˘¥ ’HÎ
¿ËÌfiı ±‰V◊ÎL÷fl ◊‰Î ±fiı T≤Ï© ’΋‰Î w’ ω¿Îflfi˘, Ïø›Îfi˘ ¿÷ν ±fiı ¿‹˝ fi◊Ì ⁄fi÷˘. ±Î◊Ì ‹fl‰Î-
“±…” ¿ËÌfiı …L‹ ◊‰ÎfiÎ ±fiı …L‹ ⁄Îÿ ◊‰Î‰Î‚Î ‹Îfl‰Î‹Î_ ¢¿ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı, ∂·À<_ ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎ
±„V÷I‰fiΠω¿Îflfi˘, ÷◊Î “±T››” ¿ËÌfiı ZΛ w’Ì ±fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — µI’LÔfi ◊fiÎfl ‰V÷ ÷˘ ±Î’‹ı‚ı … fiΠ’΋ı »ı, ÷ıfi˘ fiΠ¿fl‰˘ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷
…ı ‰V÷ µI’LÔfi ◊÷Ì fi◊Ì, ÷ı @›Îflı› fiΠ’΋÷Ì … fi◊Ì. ±Î’HÎı «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿›Î* ’fl_÷
¿˘¥ ’HÎ ÂflÌfl ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi flèÎ_ ±fiı ±Î’HÎı ¿˘¥ ’HÎ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı fi flèÎÎ; ’fl_÷ ±Î’HÎı …ı‹fiÎ
÷ı‹ ±·√ flèÎÎ. ±Î ΩHΉÎfiÌ Â„@÷ ⁄ÌΩ_ ÂflÌfl˘‹Î_ fi Ë÷Ì. ’fl_÷ ±Î ‹fiW›-ÂflÌfl‹Î_ … »ı. Ωı ±Î’HÎı
±ıfiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ±Î’ı·Î ω‰ı¿fi˘ ÏfiflÎÿfl ¿fḻı »Ì±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ f·˘¿˘‹Î_ ÿıËÌfiÌ Ïfiω˝¿Îfl÷Îfi_ …ı ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ıfi_ ±Î√‚fiÎ f·˘¿˘‹Î_ ºpÎ_÷ w’ı ‰Hνfi »ı.
‰ÎÁÎ_ÏÁ ∞HÎνÏfi ›◊ΠωËΛ fi‰ÎÏfi B≤ËÔ˚HÎÎÏ÷ fifl˘û’flÎÏHÎ –– 22––
÷◊Î ÂflÌflÎÏHΠωËΛ ∞HÎνL›L›ÎÏfi Á_›ÎÏ÷ fi‰ÎÏfi ÿıËÌ –– 22––
fifl— = ‹ÎHÎÁ fi‰ÎÏfi = fi‰Î_ (‰j΢) ωËΛ = I›∞fiı
›◊Î = …ı‹ B≤ùÎÏ÷ = √˛ËHÎ ¿flı »ı, ±L›ÎÏfi = ⁄ÌΩ_
∞HÎνÏfi = …^fiÎ_ ÷◊Î = ÷ı … ≠‹ÎHÎı
‰ÎÁÎ_ÏÁ = ‰j΢ ÿıËÌ = ∞‰ÎI‹Î fi‰ÎÏfi = fi‰Î_
ωËΛ = I›∞fiı ∞HÎνÏfi = …^fiÎ_ (ÂflÌfl˘‹Î_)
±’flÎÏHÎ = ⁄ÌΩ_ ÂflÌflÎÏHÎ = ÂflÌfl˘ Á_›ÎÏ÷ = «ÎS›˘ Ω› »ı.
f·˘¿ 22]
ÀÌ¿Î ó “‰ÎÁÎ_ÏÁ ∞HÎνÏfi... Á_›ÎÏ÷ fi‰ÎÏfi ÿıËÌ”
ó ±Î … ±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ÁÒhÎ w’ı ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ Ë÷_ ¿ı ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ‘Ìfl ’vÊ˘
¢¿ ¿fl÷Î fi◊Ì. ˉı ±ı … ⁄Î⁄÷fiı µÿÎËflHÎ ±Î’Ìfiı
V’pw’ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı …^fiÎ_ ¿’ÕÎ_fiÎ
’Ïfl‰÷˝fifiı ·Ì‘ı ‹fiW›fiı ¢¿ fi◊Ì ◊÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
ÂflÌfl˘fiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ·Ì‘ı ’HΠ¢¿ fiÎ ◊‰˘ Ωı¥±ı.
‰VÔh΢ ‹fiW›˘ … ⁄ÿ·ı »ı, ’Â-’ZÎÌ fiÏË; ÷ı◊Ì ±ËŸ
¿’ÕÎ_ ⁄ÿ·‰ÎfiÎ µÿÎËflH΋Î_ “fifl—” ’ÿ ±ÎM›_ »ı. ±Î
“fifl—” ’ÿ ‹fiW››˘Ïfifi_ ‰Î«¿ »ı ±fiı ±ı‹Î_ VÔhÎÌ-’vÊ,
»˘¿flÎ-»˘¿fḻ˘, ›‰Îfi-T≤© ‰√ıflı ⁄‘Î_ … ±Î‰Ì Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› …^fiÎ_ ‰VÔh΢ I›∞fiı ⁄ÌΩ_ fi‰Î_
‰VÔh΢fiı ‘ÎflHÎ ¿flı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ÿıËÌ …^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiı
I›∞fiı ⁄ÌΩ_ fi‰Î_ ÂflÌfl˘fiı ‘ÎflHÎ ¿flı »ı. …^fiÎ ÂflÌflfiı
»˘Õ‰_ ±ıfiı “‹fl‰_” ¿ËÌ ÿı »ı, ±fiı fi‰Î ÂflÌflfiı ‘ÎflHÎ
¿fl‰_ ±ıfiı “…L‹‰_” ¿ËÌ ÿı »ı. F›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±Î ÿıËÌ …^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiı »˘ÕÌfiı
¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ±◊‰Î ±_÷¿Î‚fiÎ g«÷fi ±fiÁÎfl fi‰Î_-
fi‰Î_ ÂflÌfl˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷˘ flËı »ı.
±ËŸ “ÂflÌflÎÏHΔ ’ÿ‹Î_ ⁄Ë‰«fi ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ÂflÌflÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fi_
›◊Î◊˝ iÎÎfi ◊÷_ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ±Î ÂflÌflÌ ±fi_÷¿Î‚
Á‘Ì ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿fl÷˘ … flËı »ı. ±Î… Á‘Ì ÷ıHÎı
¿ıÀ·Î_ ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿›Î* »ı, ÷ıfiÌ √HÎ÷flÌ ’HÎ Á_¤‰
fi◊Ì. ±Î ‰Î÷fiı ·Z›‹Î_ flάÌfiı “ÂflÌflÎÏHΔ ’ÿ‹Î_
⁄Ë‰«fifi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ÷◊Î ÁC΂Π∞‰˘fi_
K›Îfi ¬ıÓ«‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “ÿıËÌ” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
±ËŸ f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ÷˘ …^fiÎ_ ‰VÔh΢fiÌ ‰Î÷
¿ËÌ »ı ±fiı µkÎflΑ˝‹Î_ …^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ. …^fiÎ_ ‰VÔh΢fi_
ºpÎ_÷ ÂflÌfl˘fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·Î√ ’ÕÂı? ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl
÷˘ ⁄΂¿˘ ±fiı …‰Îfi˘fiÎ_ ’HÎ ‹flÌ Ω› »ı. ¿ı‰‚
T≤©˘fiÎ_ ∞Hν ÂflÌfl˘ ‹flÌ …÷Î_ ˢ›, ±ı‰Ì ‰Î÷ ÷˘ fi◊Ì!
±ıfi˘ µkÎfl ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl ÷˘ ±Î›W› ’Ò fl_ ◊Λ I›Îflı
… ‹flÌ Ω› »ı, ±fiı ±Î›W›fi_ ’Ò fl_ ◊‰_ ±ı … ÂflÌflfi_
∞Hν ◊‰_ »ı.1 ÂflÌfl «ÎËı ⁄΂¿fi_ ˢ›, «ÎËı …‰Îfifi_
ˢ› ¿ı «ÎËı T≤©fi_ ˢ›, ±Î›W› ’Ò fl_ ◊÷Î_ ±ı ⁄‘Î_
∞Hν … ¿Ëı‰ÎÂı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ’ÿ
1. ω‰ı¿Ï‰«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±Î›W› ≠I›ı¿ ZÎHÎı Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ flèÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ≠I›ı¿ ZÎHÎı ∞Hν ◊¥ flèÎ_ »ı, ≠I›ı¿ ZÎHÎı ‹flÌ flèÎ_
»ı. ±ı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ „V◊fl fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ›‰Îfi ⁄fi‰Î◊Ì ⁄΂’HÎ ‹flÌ Ω› »ı, ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ⁄΂’HÎ Ïfifl_÷fl ‹fl÷_ … flËı »ı. ’fl_÷
±ı ÷flŒ ºÏp fiÏË Ë˘‰Î◊Ì ≠I›ı¿ ZÎHÎı ◊‰Î‰Î‚Î Q≤I›fiÌ ÷flŒ K›Îfi fi◊Ì …÷_. ±Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄ıˢÂÌ »ı.
Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 75
±Î’Ìfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› …^fiÎ_ ‰VÔh΢fiı I›∞fiı
fi‰Î_ ‰VÔh΢ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ÿıËÌ
…^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiı I›∞fiı fi‰Î_ ÂflÌfl˘‹Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı.
±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿<‹Îfl, ›‰Î ±fiı
T≤© ±‰V◊α˘ ±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
ÿıËÎL÷flfiÌ ≠΄MÔ÷ ±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı (±. 2/13) ó
±ËŸ ÷˘ “›◊Δ (…ı‰Ì flÌ÷ı ±fiı “÷◊Δ (÷ı‰Ì flÌ÷ı)
⁄_‘ ⁄ıÁÌ Ω› »ı; ’fl_÷ (±Î f·˘¿‹Î_) …^fiÎ_ ‰VÔh΢fiı
I›…‰Î‹Î_ ±fiı fi‰Î_ ‰VÔh΢fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ‹fiW›fiÌ
V‰÷_hÎ÷Î »ı, ’fl_÷ …^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiı I›…‰Î‹Î_ ±fiı fi‰Î_
ÂflÌfl˘fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÿıËÌfiÌ V‰÷_hÎ÷Î fi◊Ì. ±Î
¿ÎflHÎ◊Ì ±ËŸ “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ’ÿ˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄_‘
⁄ıÁÂı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ±ËŸ ¤√‰Îfifi˘ ±Î›
V‰÷_hÎ÷Î - ’fl÷_hÎ÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿fl‰Îfi˘ fi◊Ì, ’fl_÷
ÂflÌfl˘fiΠω›˘√◊Ì ◊‰Î‰Î‚Π¢¿fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı …^fiÎ_ ‰VÔh΢ I›∞fiı fi‰Î_ ‰VÔh΢ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î
»÷Î_ ’HÎ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ (‹fiW›) ÷ı‰˘ … flËı »ı,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı …^fiÎ_ ÂflÌfl˘fiı I›∞fiı fi‰Î_ ÂflÌfl˘‹Î_ «ÎS›˘
…‰Î »÷Î_ ’HÎ ÿıËÌ …ı‹ »ı ÷ı‹ ÏfiÏ·˝MÔ÷ w’ı flËı »ı;
±Î◊Ì Â˘¿ ¿fl‰ÎfiÌ ¿˘¥ ‰Î÷ »ı … fiÏË. ±Î ºÏp±ı
±Î ºpÎ_÷ ⁄flÎ⁄fl … »ı.
⁄Ì∞ Â_¿Î ±Î ◊Λ »ı ¿ı …^fiÎ_ ‰VÔh΢ I›…‰Î‹Î_
±fiı fi‰Î_ ‰VÔh΢ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ Á¬ ◊Λ »ı, ’fl_÷
…^fiÎ_ ÂflÌfl˘ I›…‰Î‹Î_ ±fiı fi‰Î_ ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_
ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
⁄_‘ ⁄ıÁÂı? ±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±Î »ı ¿ı ÂflÌfl˘fiÎ ‹fl‰Îfi_
…ı ÿ—¬ ◊Λ »ı, ÷ı ‹fl‰Î◊Ì fi◊Ì ◊÷_. ⁄S¿ı ∞‰‰ÎfiÌ
≥E»Î◊Ì ◊Λ »ı. “Ë_ ∞‰÷˘ flË_” - ±ı‰Ì ∞‰‰ÎfiÌ
≥E»Î ±_÷fl‹Î_ flËı »ı ±fiı ‹fl‰_ ’Õı »ı, I›Îflı ÿ—¬
◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±Î ◊›_ ¿ı F›Îflı ‹fiW› ÂflÌflfiÌ
±ı¿ÎI‹÷Î ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ±ı ÂflÌflfiÎ ‹fl‰Îfiı ’˘÷Îfiı
‹fl‰_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ’fl_÷ …ı ÂflÌfl
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿ÎI‹÷Î fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷ıfiı ‹fl‰Îfi_ ÿ—¬
fi◊Ì ◊÷_, ⁄S¿ı ±Îfi_ÿ ◊Λ »ı! …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ‰VÔh΢
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿ÎI‹÷Î fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷˘ ‰VÔh΢fiı
⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±ıfiı ÿ—¬ fi◊Ì ◊÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı I›Î_ ±ıfi˘
±Î ω‰ı¿ V’p’HÎı Ω√˛÷ flËı »ı ¿ı ‰VÔh΢ ϤLÔfi »ı
±fiı Ë_ ϤLÔfi »\_. ’fl_÷ ±ı … ‰VÔh΢ Ωı fiÎfiÎ ⁄΂¿fiÎ_
76 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı …^fiÎ_ ‰VÔh΢ µ÷Îfl÷Ì ‰¬÷ı ±fiı »ı ¿ı “Ë_ ›‰Îfi ⁄fiÌ √›˘ »\_” ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’˘÷ı
fi‰Î_ ‘ÎflHÎ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ flÕı »ı. ÷ıfi_ ±Î ÿ—¬ ›‰Îfi fi◊Ì ◊›˘, ∂·ÀÎfi_ ±ıfi_ ÂflÌfl ›‰Îfi ◊›_ »ı.
¿ı‰‚ ‹Ò¬˝÷Î◊Ì ±fiı ±HÎÁ‹…◊Ì ◊Λ »ı. ±Î ‹Ò¬˝÷Îfi˘ ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ ÷ı …ı Ë÷˘, ›‰Î‰V◊΋Î_ ’HÎ
fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı ±ËŸ “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ÷ı, ÷ı … »ı. ’fl_÷ ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı
’ÿ ±Î’Ìfiı ‰VÔh΢fi_ ºpÎ_÷ ±ÎM›_ »ı. ÷ı ÂflÌflfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ’˘÷Îfi΋Î_ ±Îfl˘Ï’÷ ¿flÌ ·ı »ı.
±ËŸ ¤√‰Îfiı ‰VÔh΢ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ “B≤ùÎÏ÷” ±Î‹ı› ±Î‰‰_ - …‰_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌflfi˘ ‘‹˝ »ı, ’HÎ
(‘ÎflHÎ ¿flı »ı) Ïø›Î ÿÂν‰Ì, ’fl_÷ ÂflÌfl˘fiı ‘ÎflHÎ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ ±Î‰‰_ …‰_
¿fl‰Î‹Î_ “Á_›ÎÏ÷” ó (Ω› »ı) Ïø›Î ÿÂν‰Ì »ı, ±ı‰˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿıËÌfi_ @›Î_› ’HÎ ±Î‰‰_
Ïø›Î¤ıÿ ¤√‰Îfiı ÂÎ ‹ÎÀı ¿›˘˝? ·˙Ï¿¿ ºÏp±ı …‰_ fi◊Ì Ë˘÷_, ¿ı‰‚ ÂflÌfl˘fiÎ ÷ÎÿÎIQ›fiı ¿ÎflHÎı ±ıfi_
±HÎÁ‹…fiı ¿ÎflHÎı ±ı‰_ ÿı¬Î› »ı ¿ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ±Î‰‰_ - …‰_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
…√αı flËÌfiı … ‰VÔh΢fiı ‘ÎflHÎ ¿flı »ı ±fiı ÿıËÎL÷flfiÌ Ë‰ı ±Î ≠ffi ◊Λ »ı ¿ı ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì …ı …L‹-
≠΄MÔ÷‹Î_ ÿıËÌfiı ÷ı ÷ı ÂflÌfl˘‹Î_ …‰_ ’Õı »ı. ±Î ·˙Ï¿¿‹flHÎ «Î·÷_ ±Î‰Ì flèÎ_ »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÎflHÎ Â_ »ı? ¿‹˘˝fiÌ
ºÏpfiı ·Ì‘ı … ¤√‰Îfiı Ïø›Î¤ıÿ ¿›˘˝ »ı. ºÏp±ı ÷˘ Â¤ÎÂ¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı …L‹-
‹flHÎ ◊Λ »ı, iÎÎfifiÌ ºÏp±ı ±iÎÎfifiı ¿ÎflHÎı …L‹-
ωÂıÊ ‰Î÷
‹flHÎ ◊Λ »ı ±fiı ¤„@÷fiÌ ºÏp±ı ¤√‰ÎfifiÌ
√Ì÷΋Î_ “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚” (±. 2/17), “ÏfiI›— ω‹¬÷Îfiı ¿ÎflHÎı …L‹-‹flHÎ ◊Λ »ı. ±Î hÎHÎı‹Î_ ’HÎ
Á‰˝√÷— V◊Îb—” (±. 2/24) ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ÿıËÌfiı Á‰˝hÎ ‹A› ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ∞‰˘fiı …ı V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì
T›Î’ı·˘, ÏfiI›, Á‰˝√÷ ±fiı „V◊fl V‰¤Î‰‰Î‚˘ ⁄÷ÎT›˘ »ı, ÷ıfi˘ ÿv’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì … …L‹-‹flHÎ ◊¥ flèÎ_ »ı.
÷◊Î “Á_›ÎÏ÷ fi‰ÎÏfi ÿıËÌ” (±. 2/22), “ÂflÌfl_ ˉı ±Î …L‹-‹flHÎ ÿÒfl ◊Λ ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ‹‚ı·Ì
›ÿ‰ÎMÔfi˘Ï÷” (±. 15/8) ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ÿıËÌfiÌ ⁄ÌΩ V‰÷_hÎ÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì …L‹-‹flHÎ ÿÒfl ◊Âı.
ÂflÌfl‹Î_ …‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì …ı Á‰˝√÷ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì …L‹-
»ı ±fiı Á‰˝hÎ T›Î’ı·˘ »ı, ±ıfi_ …‰Îfi_-±Î‰‰Îfi_ ¿ı‰Ì ‹flHÎ ◊›Î_ »ı; ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
flÌ÷ı? ¿ÎflHÎ ¿ı …ı, …ı V◊‚‹Î_ fiΠˢ›, ÷ı V◊‚‹Î_ «ÎS›˘ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì …L‹-‹flHÎfi˘ ±_÷
Ω›, ÷˘ ±ıfiı “…‰_” ¿Ëı »ı, ±fiı …ı ⁄ÌΩ V◊‚‹Î_ ±Î‰Âı. ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±fiÎÿfl ¿fl‰Î◊Ì1 …L‹-
ˢ›, ÷ı ±Î V◊‚‹Î_ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ±ıfiı “±Î‰‰_” ¿Ëı ‹flHÎ ◊›Î_ »ı; ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±Îÿfl ¿fl‰Î◊Ì
»ı. ’fl_÷ ÿıËÌfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷˘ ±Î ⁄LÔfiı ‰Î÷˘ ⁄_‘ fi◊Ì …L‹-‹flHÎfi˘ ±_÷ ±Î‰Âı. ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰Îfiı
⁄ıÁ÷Ì! ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±Î »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥fiÌ ¿ÎflHÎı …L‹-‹flHÎ ◊›Î_ »ı; ±Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬
⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_◊Ì ›‰Î‰V◊Î ◊¥ Ω› »ı I›Îflı ÷ı ¿Ëı ◊‰Î◊Ì …L‹-‹flHÎ À‚Ì …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fiW› fi‰Ì-fi‰Ì ‰V÷±˘ ≥E»ı »ı ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ıfiı fi‰Ì-fi‰Ì ‰V÷ (ÂflÌfl ‰√ıflı
Á΋√˛Ì) ±Î’÷Î flËı »ı. ÂflÌfl T≤© ◊¥ Ω› »ı ÷˘ ¤√‰Îfi ±ıfiı fi‰_ ÂflÌfl ±Î’ı »ı, ÷ı◊Ì fi‰Ì-fi‰Ì ≥E»Î±˘
… …L‹-‹flH΋Î_ ¿ÎflHÎ »ı. fi‰Ì-fi‰Ì ≥E»Î ¿flfiÎflα˘fiı ±_÷¿Î‚ Á‘Ì fi‰Ì-fi‰Ì ‰V÷±˘ ‹‚÷Ì … flËıÂı. ‹fiW›‹Î_
±ı¿ ≥E»Î„@÷ »ı, ±ı¿ ≠ÎH΄@÷ »ı. ≥E»Î„@÷ ˢ› I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ≠ÎH΄@÷ fip ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı fi‰˘
…L‹ ◊Λ »ı. Ωı ≥E»Î„@÷ fi flËı ÷˘ ≠ÎH΄@÷ fip ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fi…˝L‹ ◊÷˘ fi◊Ì.
¿˘¥ ’HÎ ºpÎ_÷ ‹ÎhÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ·Î√ ’Õı »ı. ±ËŸ …^fiÎ_ ¿’ÕÎ_ µ÷ÎflÌfiı fi‰Î_ ¿’ÕÎ ⁄ÿ·‰Îfi_ ºpÎ_÷
‹ÎhÎ ±ı ±_‹Î_ »ı ¿ı …ı‹ ‹fiW› ±fiı¿ ¿’ÕÎ_ ⁄ÿ·ı ÷˘ ’HÎ ÷ı ±ıfi˘ ±ı … flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ı ±fiı¿
›˘Ïfi›˘‹Î_ ±fiı¿ ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ±ıfi˘ ±ı … flËı »ı. …ı‹ …^fiÎ_ ¿’ÕÎ_ »˘ÕÌ ÿı‰Î◊Ì ±Î’HÎı ‹flÌ …÷Î
fi◊Ì ±fiı fi‰Î_ ¿’ÕÎ_ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎı µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷Î, ±ı‰Ì … flÌ÷ı …^fiÎ_ ÂflÌflfiı »˘Õ‰Î◊Ì ±Î’HÎı
1. ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±fiÎÿfl ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’HÎı …ıÀ·_ ΩHÎ̱ı »Ì±ı, ÷ıfiÎ ≠‹ÎHÎı ¿Î›˝ fi ¿fl‰_. …ı‹ ¿ı, ÁI› ⁄˘·‰_ ±ı ÁÎv_
»ı, …^Ã<_ ⁄˘·‰_ ±ı ÁÎv_ fi◊Ì - ±ı‰_ ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ V‰Î◊˝ ‹ÎÀı …^Ã<_ ⁄˘·Ì±ı »Ì±ı. ÿı »ı. ¿˘¥ ±Î’HÎfiı Á¬ ±Î’ı ÷˘ ÁÎv_ ·Î√ı »ı ±fiı
ÿ—¬ ±Î’ı ÷˘ ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı - ±ı ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı ⁄ÌΩ±˘fiı ÿ—¬ ±Î’ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î’HÎı ΩHÎ̱ı »Ì±ı ¿ı
ÂflÌfl ‰√ıflı ⁄‘_ …‰Î‰Î‚_ »ı, flËı‰Î‰Î‚_ fi◊Ì, »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘‹Î_ ‹˘Ë-‹‹÷Î ¿fḻı »Ì±ı. ±Î … ’˘÷ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi˘ ±fiÎÿfl »ı.
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 77

‹flÌ …÷Î fi◊Ì ±fiı fi‰_ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎı µI’LÔfi ◊÷Î fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl ‹flı »ı, ±Î’HÎı
fi◊Ì ‹fl÷Î. Ωı ±Î’HÎı ‹flÌ …¥±ı ÷˘ ’»Ì ’H›-’Î’fi_ Œ‚ ¿˘HÎ ¤˘√‰Âı? ⁄Ì∞ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ¿˘HÎ …Âı? ⁄_‘fi
±fiı ‹„@÷ ¿˘fiÌ ◊Âı?
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ëı·Î_ ºpÎ_ w’ı ÂflÌflÌfiÌ Ïfiω˝¿Îfl÷Îfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ±ıfi_ ≠¿ÎflÎ_÷fl◊Ì
‰Hνfi ¿flı »ı.
fiˆfi_ Ï»Lÿ„L÷ ÂjÎÎÏHÎ fiˆfi_ ÿËÏ÷ ’Ή¿— –– 23––
fi «ˆfi_ @·ıÿ›LI›Î’˘ fi Â˘Ê›Ï÷ ‹ÎflÔ÷— –– 23––
±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±ÎI‹Îfiı ’Ή¿— = ±„BÔfi fi, @·ıÿ›„L÷ = ¤Ÿ…‰Ì ¿÷_ fi◊Ì
ÂjÎÎÏHÎ = Âj΢ fi, ÿËÏ÷ = ⁄Î‚Ì Â¿÷˘ fi◊Ì, « = ±fiı
fi, Ï»Lÿ„L÷ = »ıÿÌ Â¿÷Î_ fi◊Ì, ±ıfi‹Ô˚ = ±Îfiı ‹ÎflÔ÷ — = ’‰fi (±Îfiı)
±ıfi‹Ô˚ = ±Îfiı ±Î’— = ’ÎHÎÌ fi, Â˘Ê›Ï÷ = ÁÒ¿‰Ì ¿÷˘ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “fiˆfi_ Ï»Lÿ„L÷ ÂVÔhÎÎÏHΔ ó ±Î ÂflÌflÌfiı ’fl_÷ ’Î_«‹Î ‹ËΤÒ÷ ±Î¿ÎÂfiÌ ¿˘¥ ««Î˝ … fi◊Ì
ÂVÔh΢ fi◊Ì »ıÿÌ Â¿÷Î_; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ≠οÚ÷ ÂVÔh΢ I›Î_ ¿flÌ. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±Î¿Î‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î
Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷Î_. ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ fi◊Ì. Ïø›Î (ω¿ÚÏ÷) ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ÷˘
…ıÀ·Î_ ’HÎ ÂVÔh΢ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ M≤J‰Ì÷k‰◊Ì µI’LÔfi ±Î «Îfl ‹ËΤÒ÷˘‹Î_ … »ı. ±Î¿Î ÷˘ ±ı ⁄‘Î_fiı ‹ÎhÎ
◊Λ »ı. ±Î M≤J‰Ì÷k‰ ±Î ÂflÌflÌ‹Î_ ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ ¿˘¥ ±‰¿Î ±Î’ı »ı.
ω¿Îfl ’ıÿÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_. ±ıÀ·_ … fiÏË, M≤J‰Ì÷k‰ M≤J‰Ì, …‚, ÷ı… ±fiı ‰Î› - ±Î «Îflı› ÷k‰˘
±Î ÂflÌflÌ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷_, ’»Ì ω¿ÚÏ÷ ±Î¿Î‹Î_◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ
¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ÿÒfl … flËÌ! ¿ÎflHΤÒ÷ ±Î¿Î‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ Ω÷fi˘ ω¿Îfl ’ıÿÎ fi◊Ì
“fiˆfi_ ÿËÏ÷ ’Ή¿—” ±„BÔfi ±Î ÂflÌflÌfiı ⁄Î‚Ì fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ M≤J‰Ì ±Î¿ÎÂfi_ »ıÿfi fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Ì,
¿÷˘; ¿ı‹ ¿ı ±„BÔfi I›Î_ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷˘. …‚ ¤Ìfi_ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_, ±„BÔfi ⁄Î‚Ì fi◊Ì Â¿÷˘
F›Îflı I›Î_ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷˘, I›Îflı ±ıfiÎ ±fiı ‰Î› Á¿‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘. F›Îflı ±Î «Îflı› ÷k‰˘
¶ÎflÎ ⁄΂‰Îfi_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı Á_¤‰Ì ¿ı? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ’˘÷ÎfiÎ ¿ÎflHΤÒ÷ ±Î¿ÎÂfiı, ±Î¿ÎÂfiÎ ¿ÎflHΤÒ÷ ‹ËkÎk‰fiı
¿ı ±„BÔfi÷k‰ ±Î ÂflÌflÌ‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ Ω÷fi˘ ω¿Îfl ±fiı ‹Ë÷k‰fiÎ ¿ÎflHΤÒ÷ ≠¿ÚÏ÷fiı ’HÎ ¿˘¥ ZÎÏ÷ fi◊Ì
µI’LÔfi ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ’ˢӫÎÕÌ Â¿÷Î_, I›Îflı ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á‰˝◊Î ’fl ±ı‰Î ÂflÌflÌ
“fi «ˆfi_ @·ıÿ›LI›Î’—” ó …‚ ±ıfiı ¤Ÿ…‰Ì fi◊Ì Á‘Ì ÷ı±˘ ’Ë˘Ó«Ì … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ±Î √HΑ‹˘˝‰Î‚Î
¿÷_; ¿ı‹¿ı …‚Ô I›Î_ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷_. ÷ÎI’›˝ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±ı Ïfi√˝HÎ÷k‰‹Î_ ’ˢӫ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥
±ı »ı ¿ı …‚÷k‰ ±Î ÂflÌflÌ‹Î_ ¿˘¥ Ω÷fi˘ ω¿Îfl ¿ı? fiÎ … ˢ¥ ¿ı (√Ì÷Î ±. 13/31).
’ıÿÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_. ÂflÌflÌ ÏfiI›÷k‰ »ı. M≤J‰Ì ‰√ıflı «Îflı› ÷k‰˘fiı
“fi Â˘Ê›Ï÷ ‹Îv÷—” ó ‰Î› ±ıfiı Á¿‰Ì fi◊Ì ±ıfiÎ◊Ì ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹‚ı »ı. ±Î◊Ì …ıfiÎ◊Ì ±Î ÷k‰˘fiı
¿÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ‰Î›‹Î_ ±Î ÂflÌflfiı Á¿‰‰Îfi_ Á΋J›˝ fi◊Ì; ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹‚ı »ı, ÷ıfiı ÷ı±˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ω¿Ú÷ ¿flÌ Â¿ı?
¿ı‹¿ı ‰Î› I›Î_ Á‘Ì ’ˢӫ÷˘ … fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ±Î ÂflÌflÌ Á‰˝T›Î’¿ »ı ±fiı M≤J‰Ì ‰√ıflı «Îflı› ÷k‰˘
¿ı ‰Î›÷k‰ ±Î ÂflÌflÌ‹Î_ ¿˘¥ Ω÷fiÌ Ï‰¿ÚÏ÷ ’ıÿÎ fi◊Ì T›ÎM› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflÌfiÌ ±_÷√˝÷ »ı. ±Î◊Ì T›ÎM›
¿flÌ Â¿÷_. ‰V÷ T›Î’¿fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı fi¿ÁÎfi ’ˢӫÎÕÌ Â¿ı? ±ıfiı
M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ‰Î› ±fiı ±Î¿Î ó ±Î ’Î_« fi¿ÁÎfi ’ˢӫÎÕ‰_ Á_¤Ï‰÷ … fi◊Ì.
‹ËΤÒ÷˘ ¿Ëı‰Î› »ı. ¤√‰Îfiı ±Î‹Î_◊Ì «Îfl … ±ËŸ ›©fi˘ ≠Á_√ »ı. “±Î ⁄‘Î Á_⁄_‘̱˘ ‹flÌ
‹ËΤÒ÷˘fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ¿ı ±Î M≤J‰Ì, …‚, ÷ı… ±fiı …Âı” ó ±Î ⁄Î⁄÷fiı ·Ì‘ı ±…\˝fi ¢¿ ¿flÌ flèÎÎ »ı.
‰Î› ±Î ÂflÌflÌ‹Î_ ¿˘¥ Ω÷fiÌ Ï‰¿ÚÏ÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_; ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ⁄‘Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹flÌ …Âı?
78 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¿ı‹¿ı I›Î_ Á‘Ì ±VÔhÎÂVÔh΢fiÌ Ïø›Î ’ˢӫ÷Ì … fi◊Ì ÂflÌfl Á¿Î¥ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÂflÌflÌ fi◊Ì Á¿Î÷˘ ÷ÎI’›˝
±◊ν÷Ô˚ ÂVÔhÎ ¶ÎflÎ ÂflÌfl ¿’Î¥ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÂflÌflÌ ±ı »ı ¿ı ±VÔhÎ-ÂVÔh΢ ¶ÎflÎ ÂflÌfl ‹flÌ …‰Î »÷Î_ ’HÎ
fi◊Ì ¿’Î÷˘, ±BL›ÎVÔhÎ ¶ÎflÎ ÂflÌfl ⁄‚Ì …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÂflÌflÌ fi◊Ì ‹fl÷˘, ⁄S¿ı, …ı‹ »ı ÷ı‹ Ïfiω˝¿Îfl flËı
ÂflÌflÌ fi◊Ì ⁄‚÷˘, ‰vHÎÎVÔhÎ ¶ÎflÎ ÂflÌfl ¤ŸΩ¥ …‰Î »ı. ±Î◊Ì ±ıfiı ·Ì‘ı ¢¿ ¿fl‰˘ ±ı ÷ÎflÌ Ï⁄·¿<·
»÷Î_ ’HÎ ÂflÌflÌ fi◊Ì ¤ŸΩ÷˘ ±fiı ‰Î›T›ÎVÔhÎ ¶ÎflÎ ±HÎÁ‹… … »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î’HÎı ¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı “ÂflÌfl »ı” ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fi ÂflÌfl‹Î_ ◊Λ »ı. “»ı” (ÂflÌflÌ)‹Î_
fi◊Ì ◊÷_. …ı‹, “·Î¿Õ<_ »ı” ÷˘ ω¿ÚÏ÷ ·Î¿Õ΋Î_ ◊Λ »ı, “»ı”‹Î_ ◊÷Ì fi◊Ì. ·Î¿Õ<_ ¿’Λ »ı, “»ı” fi◊Ì ¿’Î÷˘.
·Î¿Õ<_ ⁄‚ı »ı, “»ı” fi◊Ì ⁄‚÷˘, ·Î¿Õ<_ ¤Ìfi_ »ı, “»ı” ¤Ìfi˘ fi◊Ì ◊÷˘. ·Î¿Õ<_ Á¿Î› »ı, “»ı” fi◊Ì Á¿Î÷˘.
·Î¿Õ<_ @›Îflı› ±ı¿w’ flËı÷_ fi◊Ì ±fiı “»ı” @›Îflı› ±fiı¿w’ ◊÷˘ fi◊Ì.
óáó

±E»ız˘û›‹ÿÎè΢û›‹@·ız˘û¢W› ±ı‰ « –– 24––

ÏfiI›— Á‰˝√÷— V◊Îbfl«·˘û›_ ÁfiÎ÷fi— –– 24––
±›‹Ô˚ = ±Î (±ÎI‹Î) ¿Î÷˘ fi◊Ì ±fiı ÏfiI›— = ÏfiI›,
±E»ız— = »ıÿÌ Â¿÷˘ fi◊Ì, «, ±ı‰ = ÷◊Î ÷ıfiı Á‰˝√÷— = ⁄‘Î_‹Î_ ’Ïfl’ÒHν,
±›‹Ô˚ = ±Î ±Â˘W›— = ÁÒ¿‰Ì ’HΠ¿Î÷˘ ±«·— = ±«‚,
±ÿÎèΗ = ⁄Î‚Ì Â¿Î÷˘ fi◊Ì, fi◊Ì (¿ı‹¿ı) V◊Îb— = „V◊fl V‰¤Î‰‰Î‚˘
±@·ız— = ±Îfiı ¤Ÿ…‰Ì ±›‹Ô˚ = ±Î ÁfiÎ÷fi— = ÁfiÎ÷fi »ı.
ÀÌ¿Î ó [ÂVÔh΢ ‰√ıflı ±Î ÂflÌfl‹Î_ ω¿Îfl ¿ı‹ ÂÎ’, ±˙ÊÏ‘ ‰√ıflı◊Ì ±Î ¤Ìfi˘ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. …ı‰Ì
fi◊Ì ¿fl÷Î_ - ±Î ‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.] flÌ÷ı, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı “‹Î·¿˘Â” flÎ√ √‰Î‰Î◊Ì
“±E»ız˘û›‹Ô˚” ó ÂVÔh΢ ±Î ÂflÌflÌfi_ »ıÿfi fi◊Ì ’J◊fl ’HÎ ’Ì√‚Ì Ω› »ı; «_ƒ‹Îfiı Ωı¥fiı «_ƒ¿Î_÷ ‹ÏHÎ
¿flÌ Â¿÷Î_. ±ıfi˘ ‹÷·⁄ ±ı fi◊Ì ¿ı ÂVÔh΢fi˘ ±¤Î‰ ¤ŸΩ¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ±Î ÿıËÌ flÎ√flÎÏ√HÎÌ ‰√ıflı◊Ì
»ı ±◊‰Î ÂVÔh΢ «·Î‰‰Î‰Î‚Î ±›˘B› »ı, ’fl_÷ »ıÿfiw’Ì ¤ŸΩ‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ fi◊Ì.
Ïø›Î ÂflÌflÌ‹Î_ ≠ωp … fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì, ±Î »ıÿfi “±Â˘W›—” ó ±Î ÿıËÌ ±Â˘W› »ı. ‰Î›◊Ì ±ıfi_
◊‰Î ›˘B› »ı … fiËŸ. ¢ÊHÎ ◊¥ Ω›, ±ı ±ı‰Ì ‰V÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfi΋Î_
ÂVÔhÎ ÏÁ‰Î› ‹_hÎ, ÂÎ’ ‰√ıflı◊Ì ’HÎ ±Î ÂflÌflfi_ ¢ÊHÎÏø›Îfi˘ ≠‰ı … fi◊Ì ◊÷˘. ‰Î›◊Ì ÷◊Î ‹_hÎ,
»ıÿfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. …ı‰Ì flÌ÷ı, ›ÎiΉS¿›fiÎ ≠ffifi˘ ÂÎ’, ±˙ÊÏ‘ ‰√ıflı◊Ì ±Î ÿıËÌ Á¿Î¥ fi◊Ì Â¿÷˘. …ı‰Ì
µkÎfl fiÏË ±Î’Ì Â¿‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiÎ ÂÎ’◊Ì ÂοS›fi_ flÌ÷ı ±√VI› ∑ÏÊ Á‹ƒfi_ ¢ÊHÎ ¿flÌ √›Î, ±ı‰Ì flÌ÷ı
‹Î◊_ ¿’Î¥fiı ’ÕÌ √›_ (O≤ËÿÎflH›¿). ±Î flÌ÷ı ÂflÌfl ±Î ÿıËÌfi_ ¿˘¥ ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷◊Ì Â˘ÊHÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_.
÷˘ ‹_h΢◊Ì ±fiı ‰ÎHÎÌ◊Ì ¿’Î¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÿıËÌ Á‰˝◊Î “±ı‰ «” ó fiÎÂfiÌ Á_¤Î‰fiÎfiı ·Ì‘ı ±…\˝fi ¢¿
±E»ız »ı. ¿flÌ flèÎÎ Ë÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌflÌfiı ±E»ı›, ±ÿÎèÎ,
“±ÿÎè΢û›‹Ô˚” ó ±Î ÂflÌflÌ ±ÿÎèÎ »ı; ¿ÎflHÎ ±¿·ız ±fiı ±Â˘W› ¿ËÌfiı ¤√‰Îfi “±ı‰ «” ’ÿ˘◊Ì
¿ı ÷ı ⁄‚‰Î ›˘B› … fi◊Ì. ±„BÔfi ÏÁ‰Î› ‹_hÎ, ÂÎ’ ωÂıÊ ¤Îfl ÿ¥fiı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ÂflÌflÌ ÷˘ ±ı‰˘ …
‰√ıflı◊Ì ’HÎ ±Î ÿıËÌ ⁄‚Ì fi◊Ì Â¿÷˘. …ı‹, ÿ‹›_÷ÌfiÎ »ı. ÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Îfi˘ ≠‰ı fi◊Ì ◊÷˘. ±Î◊Ì
ÂÎ’◊Ì T›Î‘, ±„BÔfi ωfiÎ ⁄‚Ìfiı ¤V‹ ◊¥ √›˘ Ë÷˘. ±Î ÂflÌflÌ Â˘¿ ¿fl‰Î ›˘B› »ı … fiÏË.
±Î flÌ÷ı ±„BÔfi, ÂÎ’ ‰√ıflı◊Ì ÷ı … ⁄‚Ì Â¿ı »ı, …ı “ÏfiI›—” ó ±Î ÿıËÌ ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚˘ »ı.
⁄‚‰Î ›˘B› ˢ› »ı. ±Î ÿıËÌ‹Î_ ÷˘ ÿËfiÏø›Îfi˘ ≠‰ı ±Î ¿˘¥ ¿Î‚‹Î_ fi Ë÷˘ ±fiı ¿˘¥ ¿Î‚‹Î_ fiÏË flËı
… fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì; ’fl_÷ ±Î Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl
“±@·ız—” ó ±Î ÿıËÌ ¤Ÿ…‰Î›˘B› fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı‰Î‰Î‚˘ »ı.
÷ıfi΋Î_ ¤ŸΩ‰ÎfiÌ ’ÎhÎ÷Î … fi◊Ì. …‚◊Ì ÷ı‹ … ‹_hÎ, “Á‰˝√÷—” ó ±Î ÿıËÌ Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ …ı‹ »ı ÷ı‹
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 79

… flËı »ı, ÷˘ ±ı ¿˘¥ V◊‚‹Î_ flËı÷˘ ËÂı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ Ωı‰Î‹Î_, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_, ‰Î_«‰Î‹Î_ ±fiı Á‹…‰Î‹Î_
¿Ëı »ı ¿ı ±Î ÿıËÌ ÁCÎ‚Ì T›„@÷, ‰V÷, ÂflÌfl ‰√ıflı‹Î_…ı ¿o¥ ≠οÚ÷ Á_ÁÎfl ±Î‰ı »ı, ÷ı‹Î_ …ı ⁄‘Ì …√αı
±ı¿w’◊Ì Ï⁄flÎ…‹Îfi »ı. ’Ïfl’ÒHν ÷k‰ »ı, ÷ıfiÌ ÷flŒ ·Z› ¿flΉ‰Îfi_ “Á‰˝√÷—”
“±«·—” ó ±Î Á‰˝√÷ »ı, ÷˘ ±ı @›Î_¿ ±Î‰÷˘ ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
…÷˘ ’HÎ ËÂı? ±ı ωÊı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ÿıËÌ „V◊fl Á_ÁÎfl‹Îh΋Î_ …ı ¿o¥ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı
V‰¤Î‰‰Î‚˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi΋Î_ ¿ÿÌ¿ ±ËŸ›Î_ ±fiı ¿ÿÌ¿ »ı ÷ı ÁC΂ıÁC΂Π«·Î›‹Îfi »ı. ÷ı «·Î›‹Îfi ‰V÷,
I›Î_ ó ±Î flÌ÷fiÌ ±Î‰‰Î-…‰ÎfiÌ Ïø›Î fi◊Ì. T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı‹Î_ …ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ¿ÿÌ
“V◊Îb—” ó ±Î „V◊fl V‰¤Î‰‰Î‚˘ »ı, @›Î_› «·Î›‹Îfi (ω«Ï·÷) fi◊Ì ◊÷_, ±ı ÷k‰fiÌ ÷flŒ ·Z›
±Î‰÷˘-…÷˘ fi◊Ì - ±Î ‰Î÷ ⁄flÎ⁄fl »ı, ’fl_÷ ÷ıfi΋Î_ ¿flΉ‰Îfi_ “±«·—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
¿o’fi ÷˘ ◊÷_ ËÂı? …ı‰Ì flÌ÷ı T≤ZÎ ±ı¿ …√αı … flËı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ≠I›ı¿ ZÎHÎı
Ïø›Î ◊÷Ì flËı »ı ±fiı ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ±ı‰Î
»ı, @›Î_› ±Î‰÷_-…÷_ fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı ±ı¿ …√αı flËı·_
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ëηı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ÿıËÌ‹Î_ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎfl‹Î_ …ı Ïø›ÎflÏË÷, ’Ïfl‰÷˝fiflÏË÷
Ëη‰ÎfiÌ Ïø›Î ◊÷Ì ËÂı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ±fiı V◊Î›Ì V‰¤Î‰‰Î‚_ ÷k‰ »ı, ÷ıfiÌ ÷flŒ ·Z›
ÿıËÌ V◊Îb »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi΋Î_ Ëη‰ÎfiÌ Ïø›Î fi◊Ì. ¿flΉ‰Îfi_ “V◊Îb—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
“ÁfiÎ÷fi—” ó ±Î ÿıËÌ ±«‚ »ı, V◊Îb »ı ó ±ı ÁC΂Π≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î
‰Î÷ ÷˘ ⁄flÎ⁄fl »ı, ’fl_÷ ±ı ¿ÿÌ ’ıÿÎ ’HÎ ◊÷˘ ËÂı? »ı, ÷◊Î ÷ı±˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Î ±fiı ’»Ì ’HÎ fiÏË
±ı ωÊı ¿Ëı »ı ¿ı ±ı ÁfiÎ÷fi »ı, ±fiÎÏÿ »ı ±fiı ÁÿΛ◊ÌflËı. ’fl_÷ …ı fi ÷˘ µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı fi ÷˘ fip
»ı. ±ı ¿˘¥ Á‹›ı fi Ë÷˘, ±ı‰˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. ◊Λ »ı, ÷◊Î …ı ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷_ ±fiı ’»Ì ’HÎ Ëflÿ‹
flËıÂı ó ±ı ÷k‰ (ÿıËÌ)fiÌ ÷flŒ ·Z› ¿flΉ‰Îfi_
ωÂıÊ ‰Î÷
“ÁfiÎ÷fi—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
±Î Á_ÁÎfl ±ÏfiI› »ı, ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ „V◊fl µ’›˝@÷ ’Î_«ı› ωÂıÊH΢fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl-
flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı, …ıfi΋Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fiı ÂflÌfl-
¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_, ±ı ÿıËÌfiÌ ÂflÌfl̤Ήfi˘ ϤLÔfiϤLÔfi ±fi¤‰ fiÏË Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷flŒ ·Z› ¿flΉ‰Îfi_ “ÏfiI›—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. ÂflÌflÌ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ±ı¿flÁ ±fiı ±ı¿w’ flËı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “Á‰˝√÷—” V‰›_ ÿıË√÷ fi◊Ì ⁄S¿ı Á‰˝√÷ »ı - ±Î‰˘ ±fi¤‰ ◊‰˘ ±ı … ∞‰fi‹„@÷
»ı. …ı‹ ÂflÌfl Á_ÁÎfl‹Î_ »ı, ±ı‹ ±Î’HÎı ÂflÌfl‹Î_ ⁄ıÃı·Î fi◊Ì. ÂflÌfl ÁÎ◊ı ±Î’b_ ±ı¿I‰ @›Îflı› ◊›_ …
fi◊Ì, »ı … fiËŸ, ◊‰Îfi_ ’HÎ fi◊Ì. ◊¥ ¿÷_ … fi◊Ì. ÂflÌfl ±Î’HÎÎ◊Ì ¬Ò⁄ ÿÒfl »ı. ’fl_÷ ¿Î‹fiÎ ‹‹÷Î-
÷ÎÿÎIQ›fiı ·Ì‘ı ±Î’HÎfiı ÂflÌfl ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌflÌfiı ÂflÌflfiÌ …wfl÷ »ı … fiËŸ. ÂflÌfl ωfiÎ ’HÎ ÂflÌflÌ ‹˘…◊Ì flËı »ı.
óáó

±T›@÷˘û›‹Ï«LI›˘û›‹Ï‰¿Î›ÎıÛû›‹E›÷ı –– 25––
÷V‹Îÿı‰_ ωÏÿI‰ˆfi_ fiÎfiÂ˘Ï«÷‹Ë˝ÏÁ –– 25––
±›‹Ô˚ = ±Î (±ÎI‹Î) ±Ï‰¿Î›˝— = ω¿ÎflflÏË÷ ωÏÿI‰Î = ΩHÎÌfiı (÷_)
±T›@÷— = ≠I›ZÎ ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì, µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı. ±fiÂ˘Ï«÷‹˚Ô = ¢¿ ¿fl‰Îfiı
±›‹Ô˚ = ±Î ÷V‹Î÷Ô˚ = ÷ı◊Ì fi, ±ËÛÏÁ = ›˘B› fi◊Ì (±ıÀ·ı
±Ï«LI›— = g«÷fifi˘ ωʛ fi◊Ì ±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±ÎI‹Îfiı ¿ı ÷Îflı ¢¿ ¿fl‰˘
±›‹Ô˚ = (±fiı) ±Î ±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı µÏ«÷ fi◊Ì).
ÀÌ¿Î ó “±T›@÷˘û›‹Ô˚” …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌfl-Á_ÁÎfl w’ı ÿı¬‰Î‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı V◊Ò‚ V≤Ïp◊Ì
V◊Ò‚ w’ı ÿı¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ÂflÌflÌ V◊Ò‚ flÏË÷ »ı.
80 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

“±Ï«LI›˘û›‹Ô˚” ó ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı Ωı‰Î‹Î_ ÷˘ - ±ı ±Îà ωÂıÊH΢ ¶ÎflÎ ±Î ÿıËÌfi_ ÏfiÊı‘ÎI‹¿ w’ı ±fiı
fi◊Ì ±Î‰÷Î_, ’fl_÷ g«÷fi‹Î_ ±Î‰ı … »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ÏfiI›, Á‰˝√÷, V◊Îb ±fiı ÁfiÎ÷fi-±ı «Îfl ωÂıÊH΢ ¶ÎflÎ
⁄‘Î_ g«÷fifi˘ ωʛ »ı. ’fl_÷ ±Î ÿıËÌ g«÷fifi˘ ’HÎ ±Î ÿıËÌfi_ Ë¿ÎflÎI‹¿ w’ı ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’fl_÷
ωʛ fi◊Ì; ¿ı‹ ¿ı ±ı ÁÒZ‹ V≤Ïp◊Ì flÏË÷ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ıfi_ ‰Hνfi ◊¥ fi◊Ì Â¿÷_; ¿ı‹ ¿ı ±ı ‰ÎHÎÌfi˘
“±Ï‰¿Î›˘˝û›‹E›÷ı” ó ±Î ÿıËÌfiı ω¿ÎflflÏË÷ ωʛ fi◊Ì. …ıfiÎ ‰Õı ‰ÎHÎÌ ‰√ıflı ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ÿıËÌfiı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi΋Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÷ı±˘ ⁄‘Î_ ≠¿ÎÏÂ÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿ı? ±Î◊Ì ±Î ÿıËÌfi˘
’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. ⁄‘Îfi_ ¿ÎflHÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı, ÷ı ¿ÎflHΤÒ÷ ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı … ÷ıfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î ⁄flÎ⁄fl »ı.
≠¿ÚÏ÷‹Î_ ’HΠω¿ÚÏ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±Î ÿıËÌ‹Î_ ¿˘¥ Ω÷fiÌ “÷V‹Îÿı‰_ ωÏÿI‰ˆfi_ fiÎfiÂ˘Ï«÷‹ËÛÏÁ” ó ±ıÀ·Î
ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, ¿ı‹¿ı ±ı ¿ÎflHÎV≤Ïp◊Ì flÏË÷ »ı. ‹ÎÀı ±Î ÿıËÌfiı ±E»ız, ±Â˘W›, ÏfiI›, ÁfiÎ÷fi,
±ËŸ «˘‰ÌÁ‹Î-’«ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ±E»ız, ±ÿÎèÎ, ±Ï‰¿Î›˝ ‰√ıflı ΩHÎÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±◊ν÷˚ ±ı‰˘ ±fi¤‰
±¿·ız, ±Â˘W›, ±«·, ±T›@÷, ±g«I› ±fiı ±Ï‰¿Î›˝ ¿flÌ ·ı, ÷˘ ’»Ì ¢¿ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘.
óáó
Á_⁄_‘ ó Ωı ÂflÌflÌfiı Ïfiω˝¿Îfl fiÏË ‹ÎfiÌfiı ω¿ÎflÌ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı (¿ı …ı ÏÁ©Î_÷fiÌ Ï‰v© »ı), ÷˘’HÎ
¢¿ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘ ó ±Î ‰Î÷ ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı »ı.
±◊ «ˆfi_ ÏfiI›Ω÷_ ÏfiI›_ ‰Î ‹L›Áı Q≤÷‹Ô˚ –– 26––
÷◊ÎÏ’ I‰_ ‹ËÎ⁄Îˢ fiˆ‰_ Â˘Ï«÷‹ËÛÏÁ –– 26––
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ‰Î = ÷◊Î ÷◊ÎÏ’ = ÷˘ ’HÎ
±◊ = ’HÎ Ωı ÏfiI›‹Ô̊ = ÁÿÎ I‰‹Ô˚ = ÷Îflı
±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±ÎI‹Îfiı Q≤÷‹Ô˚ = Q≤I› ’΋fiÎfl ±ı‰‹Ô˚ = ±Î‰Ì flÌ÷ı
(÷_) « = ’HÎ Â˘Ï«÷‹˚Ô = ¢¿ ¿fl‰˘
ÏfiI›Ω÷‹Ô˚ = ÁÿÎ …L‹ ·ıfiÎfl ‹L›Áı = ‹Îfi÷˘ ˢ›, fi, ±ËÛÏÁ = fi Ωı¥±ı.
ÀÌ¿Î ó “±◊ «ˆfi_...Â˘Ï«÷‹ËÛÏÁ” ó ¤√‰Îfi √›_ ±fiı ±_÷ı ±Î›W› Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÷ı Á¿Î¥ √›_.
±ËŸ ’ZÎÎ_÷fl‹Î_ “±◊ «” ±fiı “‹L›Áı” ’ÿ ±Î’Ìfiı ±Î flÌ÷ı ⁄Ì… ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±ı¿w’ı fiÎ flèÎ_, ⁄S¿ı
¿Ëı »ı ¿ı Ωı¿ı ÏÁ©Î_÷fiÌ ±fiı ÁÎ«Ì ‰Î÷ ±Î … ≠Ï÷ZÎHÎı ⁄ÿ·Î÷_ flèÎ_. Ωı ⁄Ì… ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±ı¿w’ı
»ı ¿ı ÿıËÌ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì flËı÷_ ˢ›, ÷˘ T≤ZÎfiÎ Á¿Î‰Î Á‘ÌfiÌ Ïø›Î ¿ı‰Ì
(√Ì÷Î ±. 2/20), ÷˘’HÎ Ωı ÷_ ÏÁ©Î_÷◊Ì Ï⁄·¿<· flÌ÷ı ◊Î÷? ±ıHÎı ’Ëı·Î w’fiı »˘Õu_ ó ±ı ÷ıfi_
ωv© ‰Î÷ ’HÎ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı ÿıËÌ ÏfiI› …L‹‰Î‰Î‚˘ ‹fl‰_ ◊›_, ±fiı ⁄ÌΩ w’fiı ‘ÎflHÎ ¿›* ó ±Î
±fiı ÏfiI› ‹fl‰Î‰Î‚˘ »ı, ÷˘’HÎ ÷fiı ¢¿ fiÎ ◊‰˘ ÷ıfi˘ …L‹ ◊›˘. ±Î flÌ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎı … …L‹÷_ -
Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı …L‹Âı, ÷ı ‹flÂı … ±fiı …ı ‹fl÷_ flèÎ_. ⁄Ì…fiÌ … …ı‹ ±Î ÂflÌfl »ı. ⁄Ë
‹flÂı, ÷ı …L‹Âı … - ±Î Ïfi›‹fiı ¿˘¥ ÀÎ‚Ì fi◊Ì … ÁÒZ‹w’◊Ì ‰Ì›˝fi_ …_÷ fl…fiÌ ÁÎ◊ı ¤Y›_. ÷ı ‰‘÷_
¿÷_. ‰‘÷_ ⁄΂¿fiÎ w’‹Î_ ⁄fiÌ √›_ ±fiı ’»Ì …LQ›_.
Ωı ⁄Ì…fiı M≤J‰Ì‹Î_ ‰Î‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı …L‹ ’»Ì ÷ı T≤Ï© ’ÎQ›_, ’»Ì CÎÀu_ ±fiı ±_÷ı
∂√Ìfiı ±_¿<fl ±Î’Ì ÿı »ı ±fiı ÷ı … ±_¿<fl ø‹Â— ‹flHÎ ’ÎQ›_. ±Î flÌ÷ı ÂflÌfl ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±ı¿w’ı
‰‘Ìfiı T≤ZÎw’ ◊¥ Ω› »ı. ±Î‹Î_ ÁÒZ‹ ºÏp±ı fiÏË flËı÷Î_ ⁄ÿ·Î÷_ flèÎ_ ±◊ν÷Ô˚ ≠Ï÷ZÎHÎı …L‹÷_-
Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı Â_ ÷ı ⁄Ì… ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±ı¿w’ı ‹fl÷_ flèÎ_.
flèÎ_? M≤J‰Ì‹Î_ ÷ı ≠◊‹ ’˘÷Îfi_ ¿ÃHÎw’ I›∞fiı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ÷_ ÂflÌflfiÌ …ı‹ ÂflÌflÌfiı
¿˘‹‚w’ ⁄fiÌ √›_, ’»Ì ¿˘‹‚w’fiı I›∞fiı ±_¿<flw’ ’HÎ ÏfiI› …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚˘ ‹ÎfiÌ ·ı ÷˘’HÎ ±Î
⁄fiÌ √›_, I›Îfl⁄Îÿ ±_¿<flw’fiı I›∞fiı T≤ZÎw’ ⁄fiÌ Â˘¿fi˘ ωʛ fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷˘.
óáó
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 81

Ω÷V› ÏË ‘˛‰˘ Q≤I›‘˛˝‰_ …L‹ Q≤÷V› « –– 27––

÷V‹Îÿ’ÏflËΛıÛû◊ıÛ fi I‰_ Â˘Ï«÷‹ËÛÏÁ –– 27––
ÏË = ¿ı‹ ¿ı Q≤÷V› = ‹flı·Îfi˘ ωfiÎfiÎ
Ω÷V› = …L‹ı·Îfi_ …L‹ = …L‹ ±◊ıÛ = ωʛ‹Î_
Q≤I›— = Q≤I› ‘˛‰ ‹Ô˚ = ÏfiÏç÷ »ı. I‰‹Ô˚ = ÷Îflı
‘˛‰ — = ÏfiÏç÷ »ı ÷V‹Î÷Ô˚ = ÷ı◊Ì (±Î) Â˘Ï«÷‹˚Ô = ¢¿ ¿fl‰˘
« = ±fiı ±’ÏflËΛıÛ = µ’Λ fi, ±ËÛÏÁ = ›˘B› fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “Ω÷V› ÏË ‘˛‰˘ Q≤I›‘˛˝‰_ …L‹ Q≤÷V› «” ±ıfi˘ µÿ› ◊Âı …. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›˘ ÁÒ›˝fi˘ ±V÷
ó ’Ò‰˝ f·˘¿ ±fiÁÎfl Ωı ÂflÌflÌfiı ÏfiI› …L‹‰Î ±fiı ◊÷Î_ ¢¿-g«÷Î fi◊Ì ¿fl÷Î. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Ëı ±…\˝fi!
‹fl‰Î‰Î‚˘ ’HÎ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘’HÎ ÷ı ¢¿fi˘ Ωı ÷_ ±ı‰_ ‹Îfi÷˘ ˢ› ¿ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ±Î ¤ÌW‹,
ωʛ fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfi˘ …L‹ ◊¥ √›˘ ƒ˘HÎ ‰√ıflı ⁄‘Î ‹flÌ …Âı, ÷˘ ’»Ì ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı …L‹Âı
»ı, ÷ı …wfl ‹flÂı ±fiı …ı ‹flÌ √›˘ »ı, ÷ı …wfl …L‹Âı. ’HÎ ¬flÎ. ‹ÎÀı ±Î ºÏp±ı ’HΠ¢¿ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
“÷V‹Îÿ’ÏflËΛı˝û◊ı˝ fi I‰_ Â˘Ï«÷‹ËÛÏÁ” ó ±ıÀ·Î ¤√‰Îfiı ±Î ⁄ı (»T‰ÌÁ‹Î-ÁkÎΉÌÁ‹Î) f·˘¿˘‹Î_
‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ±Î …L‹‹flHÎ w’Ì ≠‰ÎËfi˘ ’ÏflËÎfl …ı ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ±ı ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ‰ÎV÷ω¿ ÏÁ©Î_÷
(Ïfi‰ÎflHÎ) fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı ±Î‹Î_ ¿˘¥fi_ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì. ‹ÎÀı “±◊ «” ’ÿ ‰Î’flÌfiı ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ÂflÌfl-
‘Λ* fi◊Ì ◊÷_. ±Î …L‹-Q≤I›w’Ì ≠‰ÎË ÷˘ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì ÂflÌflÌfiı ±ı¿ ‹Îfi‰Î‰Î‚Î) ’ZÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ¿ı ±ı‰˘
«Î·÷˘ ±Î‰Ì flè΢ »ı ±fiı ±fi_÷¿Î‚ Á‘Ì «Î·÷˘ flËıÂı. ±Î ÏÁ©Î_÷ ÷˘ fi◊Ì, »÷Î_ Ωı ÷_ ±ı‰_ ’HÎ ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘’HÎ
ºÏp±ı ÷Îflı ‹ÎÀı ¢¿ ¿fl‰˘ ±ı µÏ«÷ fi◊Ì. ¢¿ ¿fl‰˘ ±ı ›˘B› fi◊Ì.
±Î K≤÷flÎpˇfiÎ ’h΢ …LQ›Î »ı, ÷˘ …wfl ‹flÂı. ±Î ⁄ı f·˘¿˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ÁC΂Ì
÷ÎflÌ ’ÎÁı ±ı‰˘ ¿˘¥ µ’Λ fi◊Ì, …ıfiÎ ‰Õı ÷_ ±ı‹fiı «ÌΩı ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î◊Ì ’Ëı·_ w’ »˘ÕÌfiı
⁄«Î‰Ì ¿ı. …ı±˘ ‹flÌ …Âı, ÷ı±˘ …wfl …L‹Âı. ±ı‹fiı ⁄ÌΩ w’fiı ‘ÎflHÎ ¿fl÷Ì flËı »ı. ±ı‹Î_ ’Ëı·Î w’fiı
’HÎ ÷_ fl˘¿Ì fiÏË Â¿ı. ’»Ì ¢¿ ¿¥ ‰Î÷fi˘? »˘Õ‰_ - ±Î ‹fl‰_ ◊›_ ±fiı ⁄ÌΩ w’fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰_
¢¿ µÁÌ¿Î ¿ÌÏ…›ı, Ωı ±fiˢfiÌ Ë˘› –– ó ±Î …L‹‰_ ◊›_. ±Î flÌ÷ı …ı …L‹ı »ı, ÷ıfi_ ‹flHÎ
±fiˢfiÌ Ë˘÷Ì fiËŸ, ˢfiÌ Ëˆ Á˘ ˢ› –– ◊Λ »ı ±fiı …ıfi_ ‹flHÎ ◊Λ »ı, ÷ı ŒflÌ◊Ì …L‹ı »ı
…ı‹, ±Î ‰Î÷fiı ⁄‘Î … ΩHÎı »ı ¿ı ÁÒ›˝fi˘ µÿ› - ±Î ≠‰ÎË ÷˘ Ëflÿ‹ «Î·÷˘ … flËı »ı. ±Î ºÏp±ı
◊›˘ »ı, ÷˘ ±ıfi˘ ±V÷ ◊Âı … ±fiı ±V÷ ◊Âı ÷˘ ’HÎ Â_ ¢¿ ¿fl‰˘?
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿˘¥ Ï≠›…fifi_ Q≤I› ◊¥ Ω›, Á_’ÏkÎ fiΠ’΋ı ÷˘ ‹fiW›fiı ¢¿ ◊Λ »ı. ±ı …
≠‹ÎHÎı ¤Ï‰W› ‹ÎÀı ’HÎ g«÷Î ◊Λ »ı ¿ı Ωı VÔhÎÌ ‹flÌ …Âı ÷˘ Â_ ◊Âı? ’hÎ ‹flÌ …Âı ÷˘ Â_ ◊Âı? ‰√ıflı.
±Î ¢¿-Ï«_÷Î ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰Î◊Ì ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊‰_. ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ŒıflŒÎfl ◊‰˘
…wflÌ »ı. Ωı ’Ïfl„V◊Ï÷ fiËŸ ⁄ÿ·Î› ÷˘ Á_ÁÎfl ¿¥ flÌ÷ı «Î·Âı? ‹ÎHÎÁ ⁄΂¿‹Î_◊Ì ›‰Îfi ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı?
‹Ò¬˝◊Ì Ï‰¶Îfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? fl˘√Ì‹Î_◊Ì Ïfifl˘√Ì ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ⁄Ì…fi_ T≤ZÎ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ’Ïfl‰÷˝fi ωfiÎ
Á_ÁÎfl „V◊fl «ø …ı‰˘ ⁄fiÌ …Âı! ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹flfiÎfl (’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·) … ‹flı »ı, flËı‰Î‰Î‚˘ @›Îflı› ‹fl÷˘ fi◊Ì.
±Î ⁄‘Î_fi˘ ≠I›ZÎ ±fi¤‰ »ı ¿ı, Q≤I› ◊‰Î◊Ì ÂflÌfl ÷˘ ±Î’HÎÌ Á΋ı ’ÕÌ flËı »ı, ’fl_÷ ÂflÌflfi˘ ‹ÎÏ·¿
(∞‰ÎI‹Î) «ÎS›˘ Ω› »ı. Ωı ±Î ±fi¤‰ ÷flŒ K›Îfi ±Î’̱ı ÷˘ ’»Ì g«÷Î-¢¿ ◊¥ … fi ¿ı. ⁄ÎÏ·fiÎ
Q≤I› ’»Ì ¤√‰Îfi lÌfl΋ ±Î … ±fi¤‰ ÷flŒ ÷ÎflÎ (⁄ÎÏ·fiÌ ’IÔfiÌ)fi_ K›Îfi ¬ıÓ«ı »ı ó
÷ÎflΠω¿· ÿı¬Ì flCÎflΛΠ– ÿÌLË iÎÎfi ËÏfl ·ÌLËÌ ‹Î›Î ––
Ï»Ï÷ …· ’Ή¿ √√fi Á‹ÌflÎ – ’_« flÏ«÷ ±Ï÷ ±‘‹ ÂflÌflÎ ––
≠√À Á˘ ÷fi ÷‰ ±Î√ı Á˘‰Î – ∞‰ ÏfiI› ¿ıÏË ·Ï√ ÷QË fl˘‰Î ––
µ’Ω iÎÎfi «flfi ÷⁄ ·Î√Ì – ·ÌLËıÏÁ ’fl‹ ¤√Ï÷ ⁄fl ‹Î_√Ì ––
(‹ÎfiÁ, Ï¿„W¿o‘Î, 11/2-3)
82 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı Ωı «Î›Î˝ÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ÂflÌfl fi flèÎ_, ÷˘ ’»Ì ±Î ÂflÌfl ¿¥ flÌ÷ı
flËıÂı? F›Îflı «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ÂflÌfl Ë_ó‹ÎflÎ_ fi ◊›Î_, ÷˘ ’»Ì ±Î ÂflÌfl Ë_ó‹Îv_ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ±Î‰˘ ω‰ı¿ ‹fiW›
ÂflÌfl‹Î_ … ◊¥ ¿ı »ı, ⁄ÌΩ_ ÂflÌfl˘‹Î_ ◊Λ fiËŸ.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ’ZÎÎ_÷flfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ Ï⁄·¿<· ÁΑÎflHÎ ºÏpfiÌ
‰Î÷ ¿Ëı »ı.
±T›@÷ÎÿÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi T›@÷‹K›ÎÏfi ¤Îfl÷ –– 28––
±T›@÷Ïfi‘fiÎL›ı‰ ÷hÎ ¿Î ’Ïflÿı‰fiÎ –– 28––
¤Îfl÷ = Ëı ¤Îfl÷! ±T›@÷- = ‹›Î˝ ’»Ì ’HÎ … ≠√À ÿı¬Î›
¤Ò÷ÎÏfi = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ Ïfi‘fiÎÏfi ±≠√À ◊¥ »ı, (÷˘ ’»Ì)
±T›@÷ÎÿÌÏfi = …L‹ ’Ò‰ıÛ …Âı, ÷hÎ = ±Î‰Ì „V◊Ï÷‹Î_
±≠√À Ë÷Î_ T›@÷‹K›ÎÏfi, = (¿ı‰‚) ’Ïflÿı‰fiÎ = ¢¿ ¿fl‰ÎfiÌ
(±fiı) ±ı‰ ‰«√΂΋Î_ ¿Î = ‰Î÷ … ÂÌ »ı?
ÀÌ¿Î ó “±T›@÷ÎÿÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi” ó Ωı‰Î‹Î_, ÂflÌfl˘fi˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ ±¤Î‰ Ë÷˘ ±fiı ’»Ì ’HÎ ±¤Î‰
ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Î_ …ıÀ·Î_ ’HÎ flËıÂı. ’fl_÷ ‰«‹Î_ ¤Î‰w’ı ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_
≠ÎHÎÌ (ÂflÌfl ‰√ıflı) »ı, ÷ı±˘ ÁC΂ı-ÁC΂Î_ …L‹÷Î_ ÷ı‹fi˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰ ◊¥ flè΢ »ı.
±√ε ±≠√À Ë÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÿı¬Î÷Î_ fi Ë÷Î_. “÷hÎ ¿Î ’Ïflÿı‰fiΔ ó …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ fi◊Ì
“±T›@÷Ïfi‘fiÎL›ı‰” ó ±Î ÁC΂Î_ ≠ÎHÎÌ ‹flHΠˢ÷_, ÷ı ‰«‹Î_ ’HΠˢ÷_ fi◊Ì ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı.1
’ÎQ›Î ’»Ì ±≠√À ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi˘ fiΠ◊›Î ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ÂflÌfl˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î_, ±fiı ’»Ì fiÏË
’»Ì ÷ı±˘ ⁄‘Î_ “fiÏË”‹Î_ «ÎS›Î_ …Âı, ÿı¬ÎÂı fiÏË. flËı; ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘ ‰«‹Î_ ’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ ±Î
“T›@Ô÷‹K›ÎÏfi” ó ±Î ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‰«‹Î_ ÂflÌflÌ ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷˘ ±fiı ’»Ì ’HÎ flËıÂı; ±Î◊Ì
±◊ν÷Ô˚ …L‹ ’»Ì ±fiı Q≤I› ’Ëı·Î_ ≠√À ÿı¬Î ÿı »ı. ÷ı ‰«‹Î_ ’HÎ flËıÂı. ÏfiW¿Ê˝ ±Î fiÌ¿Y›˘ ¿ı ÂflÌfl˘fi˘
…ı‰Ì flÌ÷ı Á҉Π’Ëı·Î_ ’HÎ V‰MÔfi fi Ë÷_ ±fiı ΩB›Î ÁÿÎ ±¤Î‰ »ı ±fiı ÂflÌflÌfi˘ ¿ÿÌ ’HÎ ±¤Î‰ fi◊Ì.
’»Ì ’HÎ V‰MÔfi fiÎ flèÎ_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ⁄LÔfiıfiÎ ‹ÎÀı ¢¿ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ fi◊Ì, ÷ıfi_ fiËŸ’b_ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl »ı, ÷ı ±Á÷ ÂflÌfl »ı ±fiı …ıfi_ “»ı” ’b_ ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl »ı2, ÷ı “Á÷” (ÂflÌflÌ) »ı. ±Á÷fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ÏfiI› ω›˘√ »ı ±fiı Á÷fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ÏfiI››˘√ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ÂflÌflÌfiÌ ±·˙Ï¿¿÷Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±Îç›˝‰I’U›Ï÷ ¿Ïçÿıfi‹Îç›˝‰¶ÿÏ÷ ÷◊ˆ‰ «ÎL›— –– 29––
±Îç›˝‰E«ˆfi‹L›— f≤H΢Ï÷ lI‰ÎM›ıfi_ ‰ıÿ fi «ˆ‰ ¿Ïç÷Ô˚ –– 29––
1. ±ÎÿΉL÷ı « ›¯Î΄V÷ ‰÷˝‹ÎfiûÏ’ ÷kÎ◊Î – (‹ÎHÕ>@›¿ÎÏfl¿Î 4/31)
2. (1) ›V÷ ›V›ÎÏÿflL÷r Á ‰ˆ ‹K›_ « ÷V› ÁfiÔ˚ – (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/24/17)
“…ıfiÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ …ı »ı, ÷ı … ‹K›‹Î_ ’HÎ »ı ±fiı ÷ı … ÁI› »ı.”
(2) ±ÎzL÷›˘flV› ›ÿı‰ ¿ı‰·_ ¿Î·ç Ëı÷ç ÷ÿı‰ ‹K›ı –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/28/18)
“±Î Á_ÁÎflfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ …ı Ë÷_ ÷◊Î ±_÷‹Î_ …ı flËıÂı, …ı ±Îfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ±fiı ≠¿Î¿ »ı, ÷ı … ’fl‹ÎI‹Î ‹K›‹Î_ ’HÎ »ı.
(3) fi ›÷Ô˚ ’flV÷Îÿ÷ ›hÎ ’çÎL‹K›ı « ÷LÔfi T›’ÿı‹Îh΋Ô˚ – (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/28/21)
“…ı µIÔ’ÏkÎ◊Ì ’Ëı·Î_ fi Ë÷_ ±fiı ≠·› ’»Ì flËıÂı fiËŸ, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±ı‰_ ÏfiÏç÷ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı ¿ı, ÷ı ‹K›‹Î_ fi◊Ì,
‹ÎhÎ ¿S’fi΋ÎhÎ, fi΋‹ÎhÎ … »ı.”
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 83

¿ÏçÿÔ̊ = ¿˘¥ ±Îç›˝‰÷Ô̊ = (±Îfi_) « = ±fiı

±ıfi‹Ô˚ = ±Î ±ÎI‹Îfiı ±Îç›˝fiÌ …ı‹ ±ıfi‹Ô˚ = ±Îfiı
±Îç›˝‰÷Ô̊ = ±Îç›˝fiÌ ‰ÿÏ÷ = ‰Hνfi ¿flı »ı lI‰Î = ÁÎ_¤‚Ìfiı
…ı‹ « = ÷◊Î ±Ï’ = ’HÎ
’U›Ï÷ = …\±ı »ı ±L›— = ⁄ÌΩı (¿˘¥) ¿Ïç÷, ±ı‰ = ¿˘¥
« = ±fiı ±ıfi‹Ô˚ = ±Îfiı fi, ‰ıÿ = ΩHÎ÷˘ fi◊Ì.
÷◊Î, ±ı‰ = ÷ı … flÌ÷ı ±Îç›˝‰÷Ô̊ = ±Îç›˝fiÌ ’ıÃı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ΩHÎÌ
±L›— = ⁄ÌΩı (¿˘¥) f≤H΢Ï÷ = ÁÎ_¤‚ı »ı ¿Λ ±ı‰˘ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “±Îç›˝‰I’U›Ï÷ ¿Ïçÿıfi‹Ô˚” ó ±Î ÿıËÌfiı ±Î‰U›¿÷Î fiÏË ’Õı; ¿ı‹¿ı ÿ̉˘ ’˘÷ı ≠¿Î »ı. ÷ı ’˘÷ı
¿˘¥¿ ±Îç›˝fiÌ …ı‹ ΩHÎı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì ’˘÷Îfiı Ω÷ı … ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı
flÌ÷ı ⁄Ì∞ ‰V÷±˘ Ωı‰Î‹Î_, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_, ‰Î_«‰Î‹Î_ ±fiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ¿˘¥ ⁄ÌΩ ≠¿ÎÂfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì; ¿ı‹ ¿ı ±Î
ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ÿıËÌfiı ΩHΉÎfi˘ fi◊Ì ÿıËÌ (V‰w’) V‰›_-≠¿Î »ı. ±Î◊Ì ±ı ’˘÷ı-’˘÷ÎfiÎ◊Ì …
ˢ÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ì∞ ‰V÷±˘ ≥ÿo÷Î◊Ì (“±Î” ¿flÌfiı) ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩHÎı »ı.
ΩHÎ̱ı »Ì±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ΩHΉÎfi˘ ωʛ ⁄fiı »ı, V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ - ±Î hÎHÎ ÂflÌfl˘ »ı.
’fl_÷ ±Î ÿıËÌ ≥„Lƒ›, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fi˘ ωʛ fi◊Ì. ±LÔfi…‚◊Ì ⁄fiı·_ “V◊Ò‚-ÂflÌfl” »ı. ±Î V◊Ò‚-ÂflÌfl
±ıfiı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì, ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … ΩHÎÌ Â¿Î› »ı. ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ »ı. ±Î V◊Ò‚ÂflÌflfiÌ ±_ÿfl ’Î_«
’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı …ı ΩHΉÎfi_ ˢ› »ı, ÷ı ΩHΉÎfi_ ·˙Ï¿¿ iÎÎfiı„Lƒ›˘, ’Î_« ¿‹ı˝„Lƒ›˘, ’Î_« ≠ÎHÎ, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ±Î
iÎÎfifiÌ …ı‹ fi◊Ì Ë˘÷_, ⁄S¿ı ⁄Ë … ω·ZÎHΠˢ› »ı. ÁkÎfl ÷k‰˘◊Ì ⁄fiı·_ “ÁÒZ‹ÂflÌfl” »ı. ±Î ÁÒZ‹ÂflÌfl
“’U›Ï÷” ’ÿfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó fiıhÎ ‰Õı Ωı‰_ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄Ï©fi˘ ωʛ »ı. …ı ⁄Ï©fi˘
±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı ’˘÷Îfiı ΩHΉ_. ±ËŸ “’U›Ï÷” ’ÿ ’HΠωʛ fi◊Ì, …ı‹Î_ ≠¿ÚÏ÷-V‰¤Î‰ flËı »ı, ÷ı “¿ÎflHÎ-
’˘÷ÎfiÎ ‰Õı ’˘÷Îfiı ΩHΉÎfiÎ ±◊˝‹Î_ ±ÎT›_ »ı. (√Ì÷Î ÂflÌfl” »ı. ±Î hÎHÎı ÂflÌfl˘ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
±. 2/55; 6/20 ‰√ıflı). ÷˘ ±Î V◊Ò‚ÂflÌfl ‹Îv_ V‰w’ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ≠Ï÷ZÎHÎı
F›Î_ fiıhÎ ‰√ıflı ¿flH΢◊Ì Ωı‰Îfi_ (ΩHΉÎfi_) ˢ› ⁄ÿ·Î› »ı ±fiı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. ÁÒZ‹ÂflÌfl ’HÎ
»ı, I›Î_ ºpÎ (ÿı¬‰Î‰Î‚˘), ºU› (ÿı¬‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì ‰V÷) ⁄ÿ·Î› »ı ±fiı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı; ÷ı◊Ì ±ı ’HÎ ‹Îv_
±fiı ÿ½fi (ÿı¬‰ÎfiÌ Â„@÷) ó ±Î ÏhÎ’ÀÌ Ë˘› »ı. V‰w’ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl ≠¿ÚÏ÷V‰w’ »ı, ’HÎ ÿıËÌ
±Î ÏhÎ’ÀÌ◊Ì … ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Ωı‰Îfi_-ΩHΉÎfi_ ˢ› »ı. (V‰w’) ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’HÎ ±÷Ì÷ »ı; ÷ı◊Ì ¿ÎflHÎÂflÌfl ’HÎ
’fl_÷ V‰›_fiÎ iÎÎfi‹Î_ ±Î ÏhÎ’ÀÌ fi◊Ì Ë˘÷Ì ±◊ν÷Ô˚ V‰›_fi_ ‹Îv_ V‰w’ fi◊Ì. ±Î ÿıËÌ F›Îflı ≠¿ÚÏ÷fiı I›∞fiı ’˘÷ÎfiÎ
iÎÎfi ¿flHÎ ÁÎ’ıZÎ fi◊Ì. V‰›_fi_ iÎÎfi ÷˘ V‰›_ ¶ÎflÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı ’˘÷ı-’˘÷ÎfiÎ◊Ì …
… ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı iÎÎfi ¿flHÎ Ïfifl’ıZÎ »ı. …ı‹, “Ë_ ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩHÎÌ ·ı »ı. ±Î ΩHΉ_ ±ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiı
»\_” ó ±ı‰_ …ı ’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎfi_ iÎÎfi »ı, ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ΩHΉÎfiÌ ±’ıZÎαı Á‰˝◊Πω·ZÎHΠˢ› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
≠‹ÎHÎfiÌ ±◊‰Î ¿˘¥ ¿flHÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ±Î ±Îfiı “±Îç›˝‰÷Ô˚ ’U›Ï÷” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎfiı “≥ÿo÷Δ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ºU› w’◊Ì fi◊Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fi˘ ±fi¤‰
ÿı¬Ì ¿Î÷_. ±ıfi_ iÎÎfi ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı … ◊Λ »ı. ±Î ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥ ±ı¿ … ˢ› »ı ó “¿Ïç÷Ô˚” ±fiı ±Î√‚
iÎÎfi ≥„Lƒ…L› ±◊‰Î ⁄Ï©…L› fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı V‰›_fiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ’HÎ ±Î … ‰Î÷ ¿ËÌ »ı
(’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı) ΩHΉÎfi_ ±Îç›˝ …ı‰_ ˢ› »ı. ¿ı ¿˘¥ ±ı¿ ‹fiW› … ‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı ó “¿ÏçL‹Î_ ‰ıÏkÎ
…ı‰Ì flÌ÷ı ±_‘ÎflÎ ±˘flÕ΋Î_ ±Î’HÎı ¿˘¥ ‰V÷ ·ı‰Î ÷k‰÷—”. ±Î ’ÿ˘◊Ì ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ
…¥±ı, I›Îflı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ≠¿Î ’HΠˢ‰˘ Ωı¥±ı ±fiı fiıh΢ ÷k‰fiı ΩHΉ_ CÎb_ ¿ÏÃfi »ı ±fiı ÿ·˝¤ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
’HΠˢ‰Î_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ±_‘ÎflÎ ±˘flÕ΋Î_ ≠¿ÎÂfiÌ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ±Î ÷k‰fiı ΩHΉ_ ±ı ¿ÏÃfi fi◊Ì ±fiı ÿ·˝¤
‹ÿÿ◊Ì ±Î’HÎı ±ı ‰V÷fiı fiıh΢◊Ì Ωı¥Â_, I›Îflı ÷ıfiı ·Î‰ÌÂ_. fi◊Ì, ∂·ÀÎfi_ ±Î ÷k‰fiı ÁΫΠxÿ›◊Ì ΩHΉΉ΂α˘fiÌ
’fl_÷ @›Î_¿ ÿ̉˘ Á‚√Ì flè΢ ˢ› ±fiı ±Î’HÎı ±ı ÿ̉Îfiı ±fiı ±ı ÷flŒ ·Î√‰Î‰Î‚α˘fiÌ ±»÷ »ı. ±Î ±»÷
Ωı‰Î …¥Â_ ÷˘ ±ı ÿ̉Îfiı Ωı‰Î ‹ÎÀı ±Î’HÎfiı ⁄ÌΩ ÿ̉ÎfiÌ ΩHΉÎfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ±˘»Ì ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı »ı.
84 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“±Îç›˝‰¶ÿÏ÷ ÷◊ˆ‰ «ÎL›—” ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩı
’vÊ ±Î ÿıËÌfi_ ±Îç›˝fiÌ …ı‹ ‰Hνfi ¿flı »ı; ¿ı‹ ¿ı
±Î ÷k‰ ‰ÎHÎÌfi˘ ωʛ fi◊Ì. …ıfiÎ ‰Õı ‰ÎHÎÌ ’HÎ
≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ‰ÎHÎÌ ÷ıfi_ ‰Hνfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ
¿ı? …ı ‹ËÎ’vÊ ±Î ÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı, ÷ı ÷˘ ÂάÎ-
«_ƒL›Î›fiÌ …ı‹ ‰ÎHÎÌ◊Ì ±ıfi˘ ¿ı‰‚ Á_¿ı÷ … ¿flı »ı,
…ı◊Ì ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚Îfi_ ±ı ÷flŒ ·Z› ◊¥ Ω›. ±Î◊Ì
±ıfi_ ‰Hνfi ±Îç›˝fiÌ …ı‹ … ˢ› »ı.
±ËŸ …ı “±L›—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
fi◊Ì ¿ı …ı ΩHΉΉ΂˘ »ı, ±ıfiÎ◊Ì ±Î ¿Ëı‰Î‰Î‚˘ ⁄ÌΩı
»ı; ¿ı‹¿ı …ı V‰›_ ΩHÎÂı … fiÏË, ÷ı ‰Hνfi Â_ ¿flÂı?
±Î◊Ì ±Î ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıÀ·Î ΩHΉΉ΂Î
»ı, ÷ı±˘‹Î_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥ ±ı¿ … ˢ› »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ⁄‘Î … ±fi¤‰Ì ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ˘±ı ÷k‰fi_
ω‰ı«fi ¿flÌfiı ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚α˘fiı ±ı ÷k‰ Á‘Ì fi◊Ì
’ˢӫÎÕÌ Â¿÷Î. ±ıfiı ±_√ıfiÌ Â_¿Î±˘fi_ ±fiı ÷¿˘˝fi_
’Òflı’ÒflÌ flÌ÷ı Á‹Î‘Îfi ¿fl‰ÎfiÌ Z΋÷Î ÷ı±˘ fi◊Ì
‘flΉ÷Î. ±Î◊Ì ‰Hνfi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ Ï‰·ZÎHÎ Z΋÷Î
µ’fl ≠¿Î ’ÎՉΠ‹ÎÀı … ±Î “±L›—” ’ÿ ±Î’‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı.
“±Îç›˝‰E«ˆfi‹L›— fÎÚH΢Ï÷” ó ⁄ÌΩı ¿˘¥ ±Î
ÿıËÌfiı ±Îç›˝fiÌ …ı‹ ÁÎ_¤‚ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘ ÂÎVÔh΢fiÌ, ·˘¿·˘¿Î_÷fl˘fiÌ …ıÀ·Ì ‰Î÷˘
ÁÎ_¤‚÷˘ ±ÎT›˘ »ı, ±ı ⁄‘Ì ‰Î÷˘◊Ì ±Î ÿıËÌfiÌ ‰Î÷
ω·ZÎHÎ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ì…\_ …ı ¿o¥ ÁÎ_¤Y›_
»ı, ÷ı ’Òflı’Òfl˘ ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfi˘ ωʛ »ı;
’fl_÷ ±Î ÿıËÌ ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfi˘ ωʛ fi◊Ì, ∂·À<_ ÷ı
≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiΠωʛfiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ±Î
ÿıËÌfiÌ Ï‰·ZÎHÎ ‰Î÷ ÷ı ±Îç›˝fiÌ …ı‹ ÁÎ_¤‚ı »ı.
±ËŸ “±L›—” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
ΩHΉΉ΂˘ ±fiı ¿Ëı‰Î‰Î‚˘ - ±Î ⁄LÔfiı◊Ì ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘
(÷k‰fi˘ Ï…iÎÎÁ) ϤLÔfi »ı.
“lI‰ÎM›ıfi_ ‰ıÿ fi «ˆ‰ ¿Ïç÷Ô˚” ó ±Îfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı
’HÎ ¿˘¥ fi◊Ì ΩHÎ÷˘. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ıHÎı
ÁÎ_¤‚Ì ·Ì‘_, ÷˘ ˉı ÷ı ΩHÎÂı … fiÏË. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ÁÎ_¤‚Ìfiı (ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎhÎ◊Ì) ±ıfiı ¿˘¥
1. ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì … ’˘÷Îfiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ √Ì÷΋Î_ ¿ıÀ·Ì› …√αı ±Î‰Ì »ı; …ı‹ ¿ı ó
(1) ±ÎI‹L›ı‰ÎI‹fiÎ ÷p— „V◊÷≠iÎV÷ÿ˘E›÷ı –– (2/55)
(2) ›VI‰ÎI‹flÏ÷flı‰ V›ÎÿÎI‹I≤MÔ÷ç ‹Îfi‰— – ±ÎI‹L›ı‰ « Á_÷pV÷V› ¿Î›* fi ωz÷ı –– (3/17)
(3) ›hÎ «ˆ‰ÎI‹fiÎI‹Îfi_ ’U›LÔfiÎI‹Ïfi ÷W›Ï÷ –– (6/20)
(4) ›÷L÷˘ ›˘Ï√fiçˆfi_ ’U›LI›ÎI‹L›‰„V◊÷‹Ô˚ – (15/11)
[±K›Î› 2
’HÎ fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘. ÁÎ_¤Y›Î ’»Ì F›Îflı ÷ı ’˘÷ı
±ı‹Î_ „V◊÷ ◊Âı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì … ’˘÷ı ’˘÷Îfiı
ΩHÎÂı.1
±ËŸ ¿˘¥ ¿Ëı ¿ı ÂÎVÔh΢ ±fiı √v…fi˘ ’ÎÁı◊Ì
ÁÎ_¤‚Ìfiı iÎÎfi ÷˘ ◊Λ »ı …, ’»Ì ±ËŸ “ÁÎ_¤‚Ìfiı
’HÎ ¿˘¥ fi◊Ì ΩHÎ÷˘” ±ı‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_
»ı? ±Î ωʛ µ’fl ◊˘Õ<_ √_¤Ìfl÷Î◊Ì Ï‰«ÎflÌfiı …\±˘
¿ı ÂÎVÔh΢ µ’fl l©Î, ÂÎVÔh΢ ’˘÷ı fi◊Ì ¿flΉ÷Î_, ±fiı
√v…fi˘ µ’fl l©Î √v…fi˘ ’˘÷ı fi◊Ì ¿flΉ÷Î; ’fl_÷
ÁΑ¿ ’˘÷ı … ÂÎVÔhÎ ±fiı √v…fi˘ µ’fl l©Î-ωrÎÁ
¿flı »ı, ’˘÷ı … ÷ı±˘fiÌ ÁL‹¬ ◊Λ »ı. Ωı ’˘÷ı ÁL‹¬
◊›Î ωfiÎ … iÎÎfi ◊¥ …÷_ ˢ÷, ÷˘ ±Î… Á‘Ì
¤√‰ÎfifiÎ CÎHÎÎ … ±‰÷Îfl˘ ◊Λ »ı ±fiı ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ
∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘ ◊›Î »ı, ±ı‹fiÌ Á΋ı ¿˘¥ ±iÎÎfiÌ
flËı‰˘ … fiˢ÷˘ Ωı¥÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Îfiı ÷k‰iÎÎfi ◊¥
…‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_! ’fl_÷ ±ı‰_ Ωı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_. l©Î-
ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î‹Î_ ÁËΛ÷Î
÷˘ …wfl ‹‚ı »ı, ’fl_÷ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ÷˘ ’˘÷ı … ◊Λ
»ı. ±Î◊Ì µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ÷k‰iÎÎfifiı ±Á_¤‰
⁄÷Ή‰Î‹Î_ fi◊Ì, ∂·À<_ ÷ıfiı ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
»ı. ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ÷k‰fiı ΩHΉÎfi˘ ≠›IÔfi ¿ı‹
fiÎ ¿flı, ’fl_÷ ±_÷‹Î_ ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì … ’˘÷ı ’˘÷Îfiı
ΩHÎÂı. l‰HÎ, ‹fifi ‰√ıflı ÁΑfi˘ ÷k‰fiÎ iÎÎfi‹Î_
’fl_’flÎ√÷ ÁΑfi˘ ‹ÎfiÌ Â¿Î› »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘
¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ (’˘÷ı-’˘÷ÎfiÎ◊Ì) … ◊Λ »ı.
’˘÷ı-’˘÷ÎfiÎ◊Ì ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩHΉ_ ±ı Â_ ˢ› »ı?
±ı¿ ˢ› »ı ¿fl‰_, ±ı¿ ˢ› »ı Ωı‰_ ±fiı ±ı¿ ˢ›
»ı ΩHΉ_. ¿fl‰Î‹Î_ ¿‹ı˝„Lƒ›˘, Ωı‰Î‹Î_ iÎÎfiı„Lƒ›˘ ±fiı
ΩHΉ΋Î_ V‰›_ ‹A› ˢ› »ı.
iÎÎfiı„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ΩHΉÎfi_ fi◊Ì Ë˘÷_, ∂·ÀÎfi_
Ωı‰Îfi_ ˢ› »ı, …ı T›‰ËÎfl‹Î_ µ’›˘√Ì »ı. ’˘÷ÎfiÎ
¶ÎflÎ …ı ΩHΉÎfi_ ˢ› »ı, ±ı ⁄ı ≠¿Îflfi_ ˢ› »ı -
±ı¿ ÷˘ ÂflÌfl Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ‹ÎflÌ ÁÿΠϤLÔfi÷Î »ı;
±fiı ⁄Ì…\_, ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ‹ÎflÌ ÁÿÎ ±Ï¤LÔfi÷Î »ı.
⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· fiΉ_÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı
‹Îfl˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì ±fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 85

±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfl˘ ÏfiI› Á_⁄_‘ »ı. ±ı‰_ ±fi¤‰fi_ ‰ÎHÎÌ◊Ì ‰Hνfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. I›Î_ ÷˘ ⁄Ï©
ΩH›Î ’»Ì ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ±ı ’HÎ «’ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÂflÌflÌfiı ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±P›ÎÁ ¶ÎflÎ ΩHÎÌ Â¿Î› fiËŸ, ’fl_÷ Ï…iÎÎÁÎ’Ò‰˝¿
÷k‰iÎ, ±fi¤‰Ì ‹ËÎ’vÊ˘ ’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤‚Ìfiı ΩHÎÌ Â¿Î› »ı - “›÷÷΋ϒ ÏÁ©ÎfiÎ_ ¿ÏçL‹Î_ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷—” (√Ì÷Î
7-3). “±Îç›˝‰¶ÿÏ÷ ÷◊ˆ‰ «ÎL›—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ’HÎ ‰Hνfi ¿flfiÎfl
¿˘¥ ±ı¿ … ˢ› »ı. ±fi¤‰ ¿flfiÎflÎ ⁄‘Î … ±ıfi_ ‰Hνfi ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì.
…ı‹ Á_ÁÎfl‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ·BÔfi ◊÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı VÔhÎÌ ±fiı ’vÊ ±ı¿-⁄ÌΩfiı ’Ï÷-’IÔfiÌw’ı V‰Ì¿Îfl
¿flı »ı, I›Îflı ·BÔfi ◊Λ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ¿˘¥ ΩHÎÌ Â¿÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÁÎ_¤Y›Î
’»Ì V‰›_ ÷ıfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÂı ±◊‰Î ÷ı‹Î_ „V◊÷ ◊Âı, I›Îflı ’˘÷ı ÷ıfiı ΩHÎÌ Â¿Âı. ÷ı◊Ì ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎhÎ◊Ì
‹fiW› iÎÎfifiÌ ‰Î÷˘ ÂÌ¬Ì Â¿ı »ı, ⁄ÌΩfiı ¿ËÌ Â¿ı »ı, ·¬Ì ¿ı »ı, ≠‰«fi ±Î’Ì Â¿ı »ı, ω‰ı«fi ¿flÌ
¿ı »ı, ’fl_÷ ±fi¤‰ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ‹ÎhÎ ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì … ΩHÎÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÁÎ_¤‚Ìfiı µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î◊Ì ΩHÎÌ Â¿Î›
»ı - “lI‰ÎL›ıP› µ’ÎÁ÷ı” (√Ì÷Î 13-25) Ωı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿flfiÎfl ±fi¤‰Ì ˢ› ±fiı ÁÎ_¤‚fiÎfl
l©Î‚ ÷◊Î Ï…iÎÎÁ ˢ› ÷˘ ÷fl÷ … iÎÎfi ◊¥ ¿ı »ı.
óá ó
Á_⁄_‘ ó ±I›Îfl Á‘Ì ÿıË ±fiı ÿıËÌfi˘ …ı ωʛ «Î·Ì flè΢ Ë÷˘, ÷ıfi˘ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.

ÿıËÌ ÏfiI›‹‰K›˘û›_ ÿıËı Á‰˝V› ¤Îfl÷ –– 30––

÷V‹ÎIÁ‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi fi I‰_ Â˘Ï«÷‹ËÛÏÁ –– 30––
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ ±…\˝fi! ÏfiI›‹Ô̊ = Ëo‹ıÂÎ_ ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ
Á‰˝V› = Á˙fiÎ_ ±‰K›— = ±‰K› »ı. ≠ÎHÎÌ ‹ÎÀı
ÿıËı = ÂflÌfl˘‹Î_ (flËı·˘) ÷V‹Î÷Ô˚ = ±ı ¿ÎflHÎı I‰‹Ô˚ = ÷Îflı
±›‹Ô˚ = ±Î Á‰Î˝ÏHÎ = Á‹V÷ Â˘Ï«÷‹˚Ô = ¢¿ ¿fl‰˘
ÿıËÌ = ±ÎI‹Î ¤Ò÷ÎÏfi = ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı fi, ±ËÛÏÁ = µÏ«÷ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “ÿıËÌ ÏfiI›‹‰K›˘û›_ ÿıËı Á‰˝V› ¤Îfl÷” Ωı¥±ı, ¿ı‹¿ı ±Î ÿıËÌfi˘ ωfiΠ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘
ó ‹fiW›, ÿı‰÷Î, ’Â, ’ZÎÌ, ¿ÌÀ, ’÷_√ ‰√ıflı V◊Ήfl- ±fiı ωfiÎÂÌ ÿıË ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ „V◊fl fi◊Ì flËı÷˘.
…_√‹ ÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ÂflÌfl˘‹Î_ ±Î ÿıËÌ ÏfiI› ±‰K› ±ËŸ “Á‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi” ’ÿ˘‹Î_ ⁄Ë‰«fi ‰Î’fl‰Îfi˘
±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ±Î› ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ⁄Î¿Ì fi flËı ±◊ν÷Ô˚
“±‰K›—” ó ÂOÿfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı ‹ÎÀı ¢¿ fiÎ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
(1) ±Îfi˘ ‰‘ fiÎ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı, ±fiı (2) ±Îfi˘ ÂflÌfl ωfiÎÂÌ … »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfi˘ V‰¤Î‰ …
‰‘ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. …ı‹ √Λ ±‰K› »ı ±◊ν÷Ô˚ fiΉÎfi »ı. ±ı ≠Ï÷ZÎHÎı … fip ◊¥ flèÎ_ »ı. ’fl_÷
¿ÿÌ ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ √Λfiı fiÎ ‹Îfl‰Ì Ωı¥±ı; …ı ’˘÷Îfi_ ÏfiI›-V‰w’ »ı, ÷ıfi˘ ¿ÿÌ fiΠ◊÷˘ … fi◊Ì.
¿ı‹¿ı √Λfiı ‹Îfl‰Î‹Î_ CÎH΢ ¤Îflı ÿ˘Ê »ı, ’Î’ »ı. ’fl_÷ Ωı ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ΩHÎÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ’»Ì ¢¿
ÿıËÌfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ “ÿıËÌfi˘ ‰‘ fiÎ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı” ±ı‰Ì ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì.
‰Î÷ fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î ÿıËÌfi˘ ‰‘ (fiÎÂ) ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı
≠¿flHÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı ¿˘¥ ¿flÌ ’HÎ fi◊Ì Â¿÷_.
ó “ωfi΋T››V›ÎV› fi ¿ÏçI¿÷˝‹ËÛÏ÷” (±. 2/17). ±ËŸ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ìfi_ …ı
“÷V‹ÎIÁ‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi fi I‰_ Â˘Ï«÷‹Ë˝ÏÁ” ó ≠¿flHÎ »ı, ±ı ωÂıÊw’ı ÿıËÌ-ÿıË, ÏfiI›-±ÏfiI›, Á÷-
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷Îflı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı ‹ÎÀı ¢¿ fiÎ ¿fl‰˘ ±Á÷, ±Ï‰fiÎÂÌ-ωfiÎÂÌ - ±Î ⁄LÔfiıfiΠω‰ı¿fiı ‹ÎÀı
86 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±◊ν÷Ô˚ ±Î ⁄LÔfiıfiı ϤLÔfiϤLÔfi ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı … »ı. ¿ÎflHÎ ’vÊ, …Õ-«ı÷fi ‹Î›Î-±Ï‰zÎ ‰√ıflı ÿνÏfi¿ ÂOÿ˘fi˘
¿ı F›Î_ Á‘Ì “ÿıËÌ Ï¤LÔfi »ı ±fiı ÿıË Ï¤LÔfi »ı” ó ±Î µ’›˘√ fi◊Ì ¿›˘˝.1 ¿ÎflHÎ ¿ı ·˘¿˘ ÿνÏfi¿ ⁄Î⁄÷˘fiı
ω‰ı¿ Ω√˛÷ fiÏË ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, ¿ı‰‚ Â̬‰Î ‹ÎÀı … »ı ±ı‰_ Á‹∞ ⁄ıÃÎ »ı, ÷ı ⁄Î⁄÷˘fiı
¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ›˘√fi˘ ±Îfl_¤ fiÏË ◊Λ. ¿ı‰‚ ¤HΉÎfi˘ ωʛ Á‹∞ ⁄ıÃÎ »ı. ±Îfiı ºÏp‹Î_
±ıÀ·_ … fiÏË, V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ’HÎ flάÌfiı ¤√‰Îfiı ±Î ωʛ‹Î_ ÿνÏfi¿ ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√
ÿıËÌ-ÿıËfiÎ ¤ıÿfiı Á‹…‰˘ ±Î‰U›¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÿıË◊Ì fiÏË ¿flÌfiı ÿıË-ÿıËÌ, ÂflÌfl-ÂflÌfl, ±Á÷-Á÷ ±fiı
ϤLÔfi ÿıËÌ fiΠˢ›, ÷˘ ÿıËfi_ ‹flHÎ ◊÷Î_ V‰√˝‹Î_ ¿˘HΠωfiÎÂÌ-±Ï‰fiÎÂÌ ÂOÿ˘fi˘ … ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. …ı ±Î
…Âı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ıÀ·Î ’HÎ ±Î„V÷¿ ÿνÏfi¿˘ »ı, ÷ı±˘ ⁄LÔfiıfiÎ ¤ıÿfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ıfiı ¿ÿÌ
¤·ı ±¶ˆ÷‰ÎÿÌ Ë˘› ¿ı ¶ˆ÷‰ÎÿÌ Ë˘›; ¿˘¥ ’HÎ ‹÷fiÎ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠ¢¿ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. …ı±˘ ¿ı‰‚
¿ı‹ fiΠˢ›, ⁄‘Î ÂflÌflÌ-ÂflÌflfiÎ ¤ıÿfiı ‹Îfiı … »ı. ÿνÏfi¿ ‰Î÷˘ ÂÌ¬Ì ·ı »ı, ÷ı‹fi˘ ¢¿ ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì.
±ËŸ ¤√‰Îfi ±Î … ¤ıÿfiı V’p ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı. »›ı ÿ½fi˘fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰˘ ±ı ±ı¿ ‰Î÷ »ı
±Î ωʛ‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ÷ı CÎb_ ±fiı ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı ⁄Ì∞ ‰Î÷ »ı. ±Î ⁄LÔfiı ⁄Î⁄÷˘
¿flÌfiı ⁄‘Î ‹fiW›˘fiÎ ±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ »ı. …ı‹¿ı, ÿıË Ï¤LÔfi-ϤLÔfi »ı ±fiı ±ı‹Î_ CÎb_ ‹˘À<_ ±_÷fl »ı. ¤HΉ΋Î_
⁄ÿ·Î› »ı ±fiı ÿıËÌ fi◊Ì ⁄ÿ·Î÷˘. Ωı ±Î ÿıËÌ ⁄ÿ·Î÷˘ ⁄˛õ, ¥rfl, ∞‰, ≠¿ÚÏ÷ ±fiı Á_ÁÎfl - ±ı ⁄‘Î iÎÎfifiÎ
ˢ› ÷˘ ÿıËfiÎ ⁄ÿ·Î‰Îfiı ¿˘HÎ ΩHÎ÷? ’Ëı·Î_ ωʛ ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤HΉΉ΂˘ ÷˘ iÎÎ÷Πˢ› »ı
⁄ÎS›Î‰V◊Î Ë÷Ì, ’»Ì …‰ÎfiÌ ±Î‰Ì; @›Îflı¿ ⁄Ì‹ÎflÌ ±fiı ⁄˛õ, ¥rfl ‰√ıflı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎfiΠωʛ
±Î‰Ì, @›Îflı¿ ⁄Ì‹ÎflÌ …÷Ì flËÌ - ±Î flÌ÷ı ±‰V◊α˘ ˢ› »ı. ¤HΉΉ΂˘ ÷˘ ΩHοÎflÌ ‰‘Îfl‰Î ‹Î√ı »ı,
÷˘ ⁄ÿ·Î÷Ì flËı »ı, ’fl_÷ ±Î ⁄‘Ì ±‰V◊α˘fiı ωzÎfi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı, ’fl_÷ …ı ÁΑ¿, ‹‹ZÎ,
ΩHΉΉ΂˘ ÿıËÌ ÷ı … flËı »ı. ‹ÎÀı ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚˘ ±fiı Ï…iÎÎÁ ±fiı ¤@÷ ˢ› »ı, ÷ı ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹Î√ı
fiÏË ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚˘ - ±Î ⁄LÔfiı ¿ÿÌ ±ı¿ fi◊Ì Ë˘¥ »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ±fiı
¿÷Î - ±Îfi˘ ⁄‘Îfiı ≠I›ZÎ ±fi¤‰ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ı, ’˘÷Îfiı ΩHÎÌfiı ⁄˛õfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰
¤√‰Îfiı ±Î ωʛ‹Î_ ±ÎI‹Î-±fiÎI‹Î, ⁄˛õ-∞‰, ≠¿ÚÏ÷- ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı, ¥rflfiı ÂflHÎı …‰Î ‹Î√ı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı 11◊Ì 30‹Î f·˘¿ Á‘Ì ÿıË-ÿıËÌfiΠω‰ı¿fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ±Î ≠¿flH΋Î_
¤√‰Îfiı ⁄˛õ-∞‰, ≠¿ÚÏ÷-’vÊ, ‹Î›Î-±Ï‰zÎ ±ÎI‹Î-±fiÎI‹Î ‰√ıflı ¿˘¥ ÿνÏfi¿ ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ fi◊Ì.
±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı, ¤√‰Îfi ±Îfiı flÀÌ fiά‰Îfi˘ ±◊ν÷Ô˚ Â̬‰Îfi˘ ωʛ fi ⁄fiΉÌfiı ±fi¤‰fi˘ ωʛ
⁄fiΉ‰Î ≥E»ı »ı ±fiı ±ı ÏÁ© ¿fl‰Î ≥E»ı »ı ¿ı, ÿıË-ÿıËÌfiÎ …\ÿÎ’HÎÎfi˘ ±fi¤‰ ‹fiW› ‹ÎhÎ ¿flÌ Â¿ı »ı.
±ı‹Î_ ¿˘¥ ¤HÎ÷flfiÌ ¿ı ›˘B› ±Ï‘¿ÎflÌ ⁄fi‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì.
Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ‹fiW› Ωı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl ’fl ¿flı »ı ÷˘ ÷ı ÁΑ¿ ⁄fiı »ı ±fiı Á_ÁÎfl ’fl ¿flı
»ı ÷˘ ω¶Îfi ◊Λ »ı. ’˘÷Îfiı ±·√ flάÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ¿flfiÎfl ‹fiW› (Â̬ı·˘) iÎÎfiÌ
÷˘ ◊¥ Ω› »ı ’HÎ ÷ıfiı ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ‰ÎV÷ω¿
(±fi¤‰Ì) iÎÎfiÌ ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Á_ÁÎfl‹Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ‹ÎhÎ ’_ÏÕ÷Î¥ ‹ÎÀı »ı. F›Îflı
√Ì÷Î ’_ÏÕ÷Î¥ ‹ÎÀı fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÿνÏfi¿ ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ fi ¿flÌfiı ÿıË-ÿıËÌ, ÂflÌfl-ÂflÌflÌ …ı‰Î
Á΋ÎL› ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. …ı Á_ÁÎfl‹Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω«Îfl ¿flı »ı, ÷ı ’˘÷Îfiı ±·√ flάÌfiı ’˘÷Îfiı
iÎÎfifi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ ⁄fiΉı »ı. ’fl_÷ V‰›_‹Î_ ÿıË-ÿıËÌfi˘ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW›‹ÎhÎ iÎÎfi ≠΄MÔ÷fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı.
±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿıË-ÿıËÌfi_ ω‰ı«fi µ’›˘√Ì »ı ±fiı Â̬‰Î ‹ÎÀı ÷k‰fi_ ω‰ı«fi µ’›˘√Ì »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿
±fi¤‰ ¿fl‰Î ≥E»÷˘ ˢ› ÷˘ Á‰˝≠◊‹ ÷ıHÎı ÂflÌfl◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ÂflÌfl,
ÂflÌflÌfiÎ Á_⁄_‘◊Ì flÏË÷ »ı ±fiı ÂflÌflÌ ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì flÏË÷ »ı. ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì.” ÷ıHÎı …ıÀ·Ì ¬flÎ
Ïÿ·◊Ì, ºœ÷Î◊Ì, ωrÎÁ◊Ì ±fiı Á_ÿıË Ï‰fiÎ ÂflÌflfiÌ ÁkÎÎ-‹ËkÎÎ ‹ÎfiÌ »ı ÷ıÀ·Ì … ¬flÎ ±_÷fl◊Ì, ºœ÷Î◊Ì,
ωrÎÁ◊Ì ±fiı Á_ÿıË Ï‰fiÎ V‰›_ (V‰w’)fiÌ ÁkÎÎ-‹ËkÎÎ ‹ÎfiÌ ·ı ±fiı ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı.
1. Ωı¿ı ±Î ωʛ‹Î_ (’_ÿfl‹Î ±fiı ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_) ⁄ı ‰Îfl “’vÊ” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, ÷˘’HÎ ÷ı ÿνÏfi¿ “≠¿ÚÏ÷-
’vÊ”fiÎ ±◊˝‹Î_ fiÏË ≠›˘Ω÷Î_ “‹fiW›”fiÎ ±◊˝‹Î_ … ≠›˘Ω›˘ »ı.
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 87

ÂflÌfl ‹ÎhÎ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ ÁΑfi »ı ±fiı ¿‹˝ ‹ÎhÎ Á_ÁÎfl ‹ÎÀı ◊Λ »ı. …ı‹ ¿˘¥ ·ı¬¿ F›Îflı ·¬‰Î ⁄ıÁı
»ı, I›Îflı ÷ı ¿·‹fiı ’¿Õı »ı ±fiı F›Îflı ·¬‰Îfi_ ⁄_‘ ¿flı »ı I›Îflı ¿·‹fiı ›◊ÎV◊Îfiı ‹Ò¿Ì ÿı »ı, ±ı … flÌ÷ı ÁΑ¿ı
¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÂflÌflfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ¿‹˝ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ … ÂflÌflfiı Ë÷_ ÷ı‹fi_ ÷ı‹ flÎ¬Ì ÿı‰_ Ωı¥±ı.
÷ıfiÎ◊Ì ±Á_√ ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ±Î’HÎı ¿o¥ … fi ¿fḻı ÷˘ ÂflÌflfiÌ …wfl Â_?
ÁΑ¿ ‹ÎÀı ¬ÎÁ ‰Î÷ »ı - ΩHÎÌ ·Ì‘ı·Î ±Á÷fi˘ I›Î√. ÁΑ¿ …ıfiı ±Á÷ Á‹…ı »ı ÷ıfi˘ ÷ı I›Î√ ¿flÌ ÿı ÷˘
÷ıfiÌ ÁΑfiÎ ÁË…, Á√‹ ◊¥ …Âı ±fiı …·ÿÌ ÏÁ© ⁄fiÌ …Âı. ÁΑ¿fiÌ …ı ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfi΋Î_ ≠ÌÏ÷ »ı ÷ı … ÁΑfiÎ
¿Ëı‰Î› »ı, ÷ı ≠ÌÏ÷ ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, ›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ‰√ıflı ¶ÎflÎ ±◊‰Î ¿˘¥ ±P›ÎÁ ¶ÎflÎ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÁÎK›
≠Ï÷ ‹‹I‰ (’˘÷Î’b_) ˢ‰Î◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ÁΑ¿ …ıfiı ’˘÷Îfi˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ÷ıfiÎ ≠Ï÷ ÷ıfiÌ ≠ÌÏ÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω›
»ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ’˘÷Î’b_ ±ı ‰V÷fiÎ ≠Ï÷ ◊Λ »ı …ı‹Î_ fiÌ«ıfiÌ «Îfl ‰Î÷˘ ˢ› ó
(1) …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ (Á‘‹˝÷Î) V‰w’√÷ ±ı¿÷Πˢ›.
(2) …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ÏfiI› flËı‰Îfi˘ ˢ›.
(3) …ıfiÌ ’ÎÁı ±Î’HÎı ¿Â_ ≥E»÷Î fi ˢ¥±ı.
(4) ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı ¿o¥ »ı, ÷ı ⁄‘_ …ıfiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿ¥±ı.
±Î ‰Î÷˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Î√ ◊¥ ¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚˘
fi◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ V‰w’√÷ ±ı¿÷Î ’HÎ fi◊Ì. ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·fiÎflÎfiÌ ÁÎ◊ı @›Îflı› fi ⁄ÿ·ÎfiÎflÎfiÌ
±ı¿÷Î ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ ÷˘ ±ı¿÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı ÁÎ«Ì fi◊Ì. ⁄S¿ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì »ı. ‹ÎfiÌ
·Ì‘ı·Ì ±ı¿÷Î ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì ±ı¿÷Î »ı, ÷ıfiÌ
Áı‰Î ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Î’b_ (±ÎI‹Ì›÷Î) ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì.
ΩHÎÌ ·Ì‘ı·Î ±Á÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı …wflÌ »ı ¿ı ÁΑ¿ ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì ÁΑfifi˘ I›Î√ ¿flı. …ıfiÌ ÁÎ◊ı
fi ÷˘ ±Î’H΢ ÏfiI› Á_⁄_‘ »ı ±fiı fi V‰w’√÷ ±ı¿÷Î … »ı, ÷ıfiı ’˘÷Îfi_ ±fiı ’˘÷Î ‹ÎÀı ‹Îfi‰_ ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì
Á_⁄_‘ »ı. ±Î ºÏp±ı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ±fiı ’˘÷Î ‹ÎÀı ‹Îfi‰_ ±ı ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì »ı. ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì Á_⁄_‘ ˢ› I›Î_
Á‘Ì ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿ ÏÁ© ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› flάÌfiı ¿˘¥ √‹ı ÷ıÀ·_ ÷’ ¿flı, Á‹ÎÏ‘ ·√Ήı,
·˘¿-’fl·˘¿‹Î_ ŒflÌ ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÎ ‹˘Ëfi˘ fiΠ÷◊Î ÁI› ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì. ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì Á_⁄_‘fi˘
I›Î√ ◊÷Î_ … ‹˘Ëfi˘ fiΠ◊¥ Ω› »ı ÷◊Î ÁI› ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì Ï‰‰ı¿ ωfl˘‘Ì Á_⁄_‘fi˘ I›Î√
¿›Î˝ ωfiÎ ÁΑ¿ı ÂÎ_Ï÷◊Ì ⁄ıÁ‰_ fi Ωı¥±ı. Ωı ±Î’HÎı ÂflÌfl ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î ω‰ı¿ ωfl˘‘Ì Á_⁄_‘fi˘ I›Î√
fiËŸ ¿fḻı ÷˘ ’HÎ ÂflÌfl ±Î’H΢ I›Î√ ¿flÌ ÿıÂı. …ı ±Î’H΢ I›Î√ ±‰U› ¿flÂı, ÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ @›Î_ ‹U¿ı·Ì
»ı? ÷ı◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‹Î√˝fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿ ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ıHÎı ±Î ÁI›fiı V‰Ì¿Îfl‰_ … ’ÕÂı ¿ı ÂflÌfl Ë_ fi◊Ì, ÂflÌfl
‹Îv_ fi◊Ì ±fiı ÂflÌfl ‹ÎflÎ ‹ÎÀı fi◊Ì, ¿ı‹¿ı Ë_ ±ÂflÌflÌ »\_, ‹Îv_ V‰w’ ±T›@÷ »ı.
F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿fi˘ ÂflÌfl ÁÎ◊ı Ë_ó‹ÎflÎ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ flËı »ı I›Î_ Á‘Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏÁÏ© ‹‚÷Ì
fi◊Ì ±fiı ÷ı Â¤ ¿‹˘˝◊Ì, ÁÎ◊˝¿ g«÷fi◊Ì ±fiı „V◊Ï÷fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÁÎ◊ı ⁄_‘Λı·˘ flËı »ı. ÷ı ›iÎ, ÷’, ÿÎfi ‰√ıflı
‹˘ÀÎ_ ‹˘ÀÎ_ Â¤ ¿‹˘˝ ¿flı, ±ÎI‹Î ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ¿flı ±◊‰Î Á‹ÎÏ‘‹Î_ ’HÎ „V◊÷ ◊¥ Ω› ÷˘ ’HÎ
÷ıfi_ ⁄_‘fi Á‰˝◊Î »^À÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘ ±ı … ‹Ò‚ ⁄_‘fi »ı, ‹Ò‚ ÿ˘Ê »ı, …ıfiÎ◊Ì
⁄‘Î … ÿ˘Ê˘fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı. Ωı ÁΑ¿fi˘ ÂflÌfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ Á‰˝◊Î »^ÀÌ Ω› ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Â¤
¿‹˝ ÷˘ ◊Âı … fiËŸ, Â¤ ¿‹˘˝‹Î_ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ flËıÂı fiËŸ. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Ïfifl◊˝¿ g«÷fi ÷˘ ◊Âı … fiËŸ, ÁÎ◊˝¿
g«÷fi‹Î_ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ fiËÌ flËı. ÷ıfi΋Î_ «_«‚÷Î ÷˘ flËıÂı … fiËŸ, Á‹ÎÏ‘‹Î_ „V◊fl÷΋Î_ ±◊‰Î Ïfiω˝¿S’ „V◊Ï÷‹Î_
’HÎ ±ÎÁ„@÷ flËıÂı fiËŸ. ±Î ≠‹ÎHÎı V◊Ò‚-ÂflÌfl◊Ì ◊fiÎflÎ_ ¿‹˝‹Î_, V◊Ò‚-ÂflÌfl◊Ì ◊fiÎflÎ g«÷fi‹Î_ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl◊Ì
◊fiÎflÌ „V◊fl÷΋Î_ ±ÎÁ„@÷fi˘ fiΠ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ÁΑfiÎ ÏÁ© ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ‹˘Ë fip ◊¥ …Âı ±fiı ÁI›
÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfiÎ ≠Îfl_¤‹Î_ ÂflÌfl ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ’Òflı’Òfl˘ ¬÷‹ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
ÂflÌfl-ÂflÌflÌfiΠω‰ı¿fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı.
óá ó
88 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Á_⁄_‘ ó ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿<À<_⁄̱˘fiÎ ‹fl‰Îfi˘ ¢¿ Ë÷˘ ±fiı √v…fi˘fiı ‹Îfl‰ÎfiÎ ’Î’fi˘ ¤› Ë÷˘
±◊ν÷Ô˚ ±ËŸ ¿<À<_⁄̱˘fi˘ ω›˘√ ◊¥ …Âı ÷˘ ±ı‹fiÎ ±¤Î‰‹Î_ ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ ’ÕÂı - ±Î ¢¿ Ë÷˘, ±fiı
’fl·˘¿‹Î_ ’Î’fiı ¿ÎflHÎı fifl¿ ‰√ıflıfi_ ÿ—¬ ¤˘√‰‰ _’ÕÂı ó ±Î ¤› Ë÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifi˘
¢¿ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Ï√›Îfl‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ìfi_ ≠¿flHÎ ¿èÎ_ ±fiı ˉı ±…\˝fifi˘ ¤› ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
ZÎÎhΑ‹˝-ωʛ¿ ±Î√‚fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
V‰‘‹˝‹Ï’ «Î‰ıZ› fi ω¿„Q’÷‹ËÛÏÁ –– 31––
‘Q›Î˝Ï© ›©ÎE»ˇı›˘ûL›IZÎÏhΛV› fi ωz÷ı –– 31––
« = ±fiı ω¿„Q’÷‹˚Ô = ω¿oÏ’÷ ±◊ν÷Ô˚ ›©Î÷Ô̊ = ›©◊Ì ‰‘Ìfiı
V‰‘‹˝‹˚Ô = V‰‘‹˝fiı (’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›-¿‹˝◊Ì Ï‰«Ï·÷ ZÎÏhΛV› = ZÎÏhΛ ‹ÎÀı
ZÎÎhÎ ‘‹˝fiı) fi, ±ËÛÏÁ = fi ◊‰_ Ωı¥±ı; ±L›÷Ô̊ = ⁄Ì…\_ (¿˘¥)
±‰ıZ› = Ωı÷Î_ ÏË = ¿ı‹¿ı lı›— = ¿S›ÎHοÎflÌ (¿‹˝)
±Ï’ = ’HÎ (÷Îflı) ‘Q›Î˝÷Ô˚ = ‘‹˝›@÷ fi, ωz÷ı = fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó [’Ëı·Î ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ›©◊Ì ◊fiÎflÎ ·Î¤fi_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ωı V‰‘‹˝fiı ·¥fiı
‰Hνfi ¿flı »ı.] Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ ZÎÎhΑ‹˝ ±fiÁÎfl ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ›©
“V‰‘‹˝‹Ï’ «Î‰ıZ› fi ω¿„Q’÷‹ËÛÏÁ” ó ±Î ¿fl‰_ ±ı … ¿÷˝T› »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì ÷Îflı ¿ÿÌ Ï‰‹¬
V‰›_ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. F›Îflı ±ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı.
÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ±Î “V‰”fiı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ı ’˘÷Îfiı “‘Q›Î˝Ï© ›©ÎE»ˇı›˘ûL›IZÎÏhΛV› fi ωz÷ı” ó
…ı ¿o¥ ‹Îfi÷˘ ˢ›, ÷ıfi_ ¿÷˝T› “V‰‘‹˝” ¿Ëı‰Î› »ı. ‘‹˝‹› ›©◊Ì ‰‘Îflı ‹˘À<_ ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ⁄Ì…\_ ¿˘¥
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ’˘÷ı ’˘÷Îfiı ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ±◊‰Î ¿S›ÎHοÎfl¿ ¿‹˝ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ZÎÏhΛfiÎ
ÂÒƒ ‹Îfi÷˘ ˢ›, ÷˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ‰H΢˝Ï«÷ ¿÷˝T›˘fi_ ¿÷˝T›fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰_ ±ı … ¬ÎÁ ¿Î‹ »ı (√Ì÷Î
’ηfi ¿fl‰_ ±ı ÷ıfi˘ V‰‘‹˝ »ı. ¿˘¥ ’˘÷Îfiı ÏÂZο ±. 18/43). [±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄˛ÎõHÎ, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒfiı
±◊‰Î fi˘¿fl ‹Îfi÷˘ ˢ› ÷˘ ÏÂZο ±◊‰Î fi˘¿flfiÎ_ ‹ÎÀı ’HÎ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î ÏÁ‰Î›
¿÷˝T›˘fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±ı ÷ıfi˘ V‰‘‹˝ »ı. ¿˘¥ ’˘÷Îfiı ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿S›ÎHοÎflÌ ¿‹˝ fi◊Ì]
¿˘¥fi˘ Ï’÷Î ±◊‰Î ¿˘¥fi˘ ’hÎ ‹Îfi÷˘ ˢ›, ÷˘ ’hÎ ±…\˝fiı ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ Ë÷Ì ¿ı ±Î’
±◊‰Î Ï’÷Î ≠I›ı ¿fl‰ÎfiÎ_ ¿÷˝T›˘fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ÏfiÏç÷ lı›fiÌ ‰Î÷ ¿Ë˘. ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_
÷ıfi˘ V‰‘‹˝ »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı lı› (¿S›ÎHÎ) ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_
±ËŸ ZÎÏhΛfiÎ ¿÷˝T›-¿‹˝fiı ‘‹˝ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì … ◊Âı. ¿˘¥ ’HÎ ºÏp±ı ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi˘
1
»ı. ZÎÏhΛfi_ ¬ÎÁ ¿÷˝T›-¿‹˝ »ı ó ›©◊Ì Ï‰‹¬ fiÏË I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ¿S›ÎHοÎfl¿ fi◊Ì. ‹ÎÀı ÷Îflı ’˘÷ÎfiÎ
◊‰_. ±…\˝fi ZÎÏhΛ »ı; ‹ÎÀı ›© ¿fl‰_ ±ı ÷ıfi˘ V‰‘‹˝ ›©w’Ì ‘‹˝◊Ì Ï‰‹¬ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÿıË-ÿıËÌfiΠω‰ı¿fi_ ‰Hνfi ¿›Î˝ ’»Ì ˉı ¤√‰Îfi ±ËŸ◊Ì 38‹Î f·˘¿ Á‘Ì ÿıËÌfiÎ
V‰‘‹˝ ’ηfi (¿÷˝T›’ηfi)fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÿıË-ÿıËÌfiΠω‰ı¿◊Ì …ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ÷ı …
÷k‰ ÿıËfiÎ Áÿ’›˘√◊Ì, V‰‘‹˝ ’ηfi◊Ì ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ω‰ı¿‹Î_ “ΩHΉ_” ‹A› »ı ±fiı V‰‘‹˝’ηfi‹Î_
“¿fl‰_” ‹A› »ı. Ωı¿ı ‹fiW› ‹ÎÀı ω‰ı¿ ‹A› »ı, …ı ‰Ëı‰Îfl ±fiı ’fl‹Î◊˝‹Î_, ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ⁄‘ı ¿Î‹
±Î‰ı »ı, ’fl_÷ …ı ‹fiW› ÿıË-ÿıËÌfiΠω‰ı¿fiı fi Á‹∞ ¿ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¤√‰Îfi V‰‘‹˝’ηfifiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı,
÷ı◊Ì ÷ı ‹ÎhÎ ‰Î«¿ iÎÎfiÌ fi ◊¥fiı ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ Â¿ı.
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ‹fiW› ’fl‹ÎI‹ ÷k‰fiı ΩHΉΠ≥E»ı »ı, ’fl_÷ ÷ÌZHÎ ⁄Ï© ±fiı ºœ ‰ˆflÎB› fi ˢ‰Îfiı
1. ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Î_ (±. 18/42-48‹Î_) «Îflı› ‰H΢˝fiÎ_ ¿÷˝T› ¿‹˘˝fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı. I›Î_ ‰«‹Î_ “‘‹˝” ÂOÿ ’HÎ ±ÎT›˘
»ı ó “lı›ÎfiV‰‘‹˘˝ ω√HΗ ’fl‘‹Î˝IV‰fi„WÔÃ÷Î÷Ô˚” (18/47). ±ÎfiÎ◊Ì “¿‹˝” ±fiı “‘‹˝” ÂOÿ˘ ’›Î˝›‰Î«Ì ÏÁ© ◊Λ »ı.
f·˘¿ 32, 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 89

¿ÎflHÎı iÎÎfi›˘√◊Ì fi ΩHÎÌ Â¿ı ÷˘ ÷ı ¿‹˝›˘√◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfi›˘√◊Ì …ı ±fi¤‰
◊Λ »ı, ÷ı … ¿‹˝›˘√◊Ì ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı (√Ì÷Î 5/4-5).
±…\˝fi ZÎÏhΛ Ë÷Î ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±Î ≠¿flH΋Î_ ZÎÎhΑ‹˝fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ËŸ ZÎÎhΑ‹˝ «Îflı
‰H΢˝fi˘ µ’·ZÎHÎ »ı. ÷ı◊Ì ⁄˛ÎõHÎÎÏÿ ±L› ‰H΢˝±ı ’HÎ ±ËŸ ’˘÷’˘÷Îfi˘ ‘‹˝ (¿÷˝T›) Á‹∞ ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
(√Ì÷Î 18/42-43-44).
[“V‰‘‹˝”fiı … V‰¤Î‰… ¿‹˝, ÁË… ¿‹˝, V‰¿‹˝ ‰√ıflı fi΋˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. (√Ì÷Î 18/41◊Ì
48‹Î_ f·˘¿ Á‘Ì) V‰Î◊˝, ±Ï¤‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı.
V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ±ı … ¿‹˝›˘√ »ı.]
óá ó

›ºE»›Î «˘’’¯Î_ V‰√˝¶Îfl‹’ÎT≤÷‹Ô˚ –– 32––

ÁϬfi— ZÎÏhΛΗ ’Î◊˝ ·¤L÷ı ›©‹ÌºÂ‹Ô˚ –– 32––
›ºE»›Î = ±Î’‹ı‚ı « = ’HÎ »ı. ¥ºÂ‹Ô̊ = …ı‹fiı ±Î‰Î
µ’’¯Î‹Ô˚ = ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·_ (›©) ’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ≠¿Îflfi_
±’ÎT≤÷‹Ô˚ = ∂CÎÕı·_ ÁϬfi— = (÷ı) ¤ÎB›ÂÎ‚Ì ›©‹Ô˚ = ›©
V‰√˝¶Îfl‹Ô˚ = V‰√˝fi_ ¶Îfl ZÎÏhΛΗ = ZÎÏhΛ˘ »ı ·¤L÷ı = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ºE»›Î «˘’’¯Î_ V‰√˝¶Îfl‹’ÎT≤÷‹Ô˚” ó ÿ›˘˝‘fiı ’Î_Õ‰˘ ÁÎ◊ı Á_Ï‘ V‰Ì¿ÎflÌ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
’Î_Õ‰˘ ÁÎ◊ı …\√Îfl fl‹‰Î‹Î_ ÿ›˘˝‘fiı ±Î Âfl÷ flÎ¬Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ›© ÷‹fiı ·˘¿˘fiı ’˘÷ÎfiÌ
Ë÷Ì ¿ı Ωı ±Î‹Î_ ÷‹ı ËÎflÌ …¢, ÷˘ ÷‹Îflı ⁄Îfl ‰Ê˝fi˘ ‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ◊›_ »ı. ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ‘‹˝‹›
‰fi‰ÎÁ ±fiı ±ı¿ ‰Ê˝fi˘ ±iÎÎ÷‰ÎÁ ¤˘√‰‰˘ ’ÕÂı. ›©‹Î_ …ı ZÎÏhΛ ÂÒfl‰Ìfl÷Î◊Ì ·Õ÷Î_ ·Õ÷Î_ ‹flı »ı, ÷ıfiı
÷ıfl‹Î ‰Ê˝ ’»Ì ÷‹fiı ÷‹Îv_ flÎF› ‹‚Ì …Âı. ’fl_÷ ‹ÎÀı V‰√˝fi˘ ÿfl‰ÎΩı ¬S·˘ flËı »ı.
±iÎÎ÷‰ÎÁ‹Î_ Ωı ±‹ı ·˘¿˘ ÷‹fiı ¬˘‚Ì ¿ÎœÌ±ı ÷˘ “ÁϬfi— ZÎÏhΛΗ ’Î◊˝ ·¤L÷ı ›©‹ÌºÂ‹Ô˚” ó
÷‹Îflı ⁄Ì∞ ‰Îfl ⁄Îfl ‰Ê˝fi˘ ‰fi‰ÎÁ ¤˘√‰‰˘ ’ÕÂı. ±Î‰_ ‘‹˝‹› ›© …ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›_ »ı, ÷ı ZÎÏhΛ˘ CÎHÎÎ
…\√Îfl‹Î_ ËÎflÌ …‰Î◊Ì Âfl÷ ≠‹ÎHÎı ’Î_Õ‰˘±ı ⁄Îfl ‰Ê˝fi˘ Á¬Ì »ı. ±ËŸ Á¬Ì ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
‰fi‰ÎÁ ±fiı ±ı¿ ‰Ê˝fi˘ ±iÎÎ÷‰ÎÁ ¤˘√‰Ì ·Ì‘˘. I›Îfl ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ …ı Á¬ »ı, ÷ı Á¬ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
’»Ì F›Îflı ±ı‹HÎı ’˘÷Îfi_ flÎF› ‹ÎB›_, I›Îflı ÿ›˘˝‘fiı ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î‹Î_ fi◊Ì. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi_ Á¬ ÷˘
¿èÎ_ ¿ı Ë_ ›© ¿›Î˝ ωfiÎ Á˘›fiÌ ±HÎÌ …ıÀ·Ì …‹Ìfi ’Â-’ZÎ̱˘fiı ’HÎ ‹‚ı »ı. ‹ÎÀı …ı‹fiı ¿÷˝T›’ηfifi˘
’HÎ fiÏË ±Î’_. ÿ›˘˝‘fifiÎ ±Î‰_ ¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î_Õ‰˘ ±‰Áfl ≠ÎMÔ÷ ◊›˘ »ı, ÷ı‹fiı ‹˘ÀÎ ¤ÎB›ÂÎ‚Ì ‹Îfi‰Î
÷flŒ◊Ì ‰Îfl_‰Îfl Á_Ï‘fi˘ ≠V÷Ή ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, ’fl_÷ Ωı¥±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ›© fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ¿¥ ËÎÏfi ◊Λ »ı ó ±ıfi_ ±Î√‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±◊ «ık‰Ï‹‹_ ‘Q›* Á∆√˛Î‹_ fi ¿ÏflW›ÏÁ –– 33––
÷÷— V‰‘‹* ¿ÌÏ÷* « ÏËI‰Î ’Î’‹‰ÎMV›ÏÁ –– 33––
±◊ = ˉı Á_√β ‹‹Ô˚ = ›© « = ±fiı
«ı÷˚Ô = Ωı fi = fiËŸ ¿ÌÏ÷˝‹˚Ô = ¿ÌÏ÷˝fiı
I‰‹Ô˚ = ÷_ ¿ÏflW›ÏÁ = ¿flı ÏËI‰Î = √‹Î‰Ìfiı
≥‹‹Ô˚ = ±Î ÷÷— = ÷˘ ’Î’‹Ô˚ = ’Î’fiı
‘Q›˝‹˚Ô = ‘‹˝›@÷ V‰‘‹˝‹˚Ô = V‰‘‹˝ ±‰ÎMV›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥Â.
90 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÀÌ¿Î ó “±◊ «ık‰Ï‹‹_... ’Î’‹‰ÎMV›ÏÁ” ó ±ËŸ
“±◊” ±T›› ’ZÎÎ_÷fl‹Î_ ±ÎT›_ »ı ±fiı “«ı÷Ô˚” ±T››
Á_¤Î‰fiÎfiÎ ±◊˝‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı¿ı
÷_ ›© ¿›Î˝ ωfiÎ flËÌ fiÏË Â¿ı, ’˘÷ÎfiÎ ZÎÎhÎV‰¤Î‰fiı
’fl‰Â ◊›ı·˘ ÷_ ›© ¿flÂı … (√Ì÷Î ±. 18/60), ÷˘’HÎ
Ωı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı ÷_ ›© fiÏË ¿flı, ÷˘ ÷ÎflÎ ¶ÎflÎ
ZÎÎhΑ‹˝fi˘ I›Î√ ◊¥ …Âı. ZÎÎhΑ‹˝fi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì ÷fiı
óáó
’Î’ ·Î√Âı ±fiı ÷ÎflÌ ¿ÌÏ÷˝fi˘ ’HÎ fiΠ◊Âı.
±Î’˘±Î’ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ‘‹˝w’Ì ¿÷˝T›fi˘ I›Î√
¿flÌfiı ÷_ Â_ ¿flÂı? ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ÷Îflı
’fl‘‹˝fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ ’ÕÂı, …ı◊Ì ÷fiı ’Î’ ·Î√Âı.
›©fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ⁄ÌΩ ·˘¿˘ ±ı‰_ ‹ÎfiÂı ¿ı ±…\˝fi
…ı‰˘ ÂÒfl‰Ìfl ’HÎ ‹fl‰Î◊Ì ¤›¤Ì÷ ◊¥ √›˘! ±ÎfiÎ◊Ì
÷ÎflÌ ¿ÌÏ÷˝fi˘ fiΠ◊Âı.

±¿ÌÏ÷* «ÎÏ’ ¤Ò÷ÎÏfi ¿◊Ï›W›„L÷ ÷ıûT››Î‹Ô˚ –– 34––

ÁQ¤Îω÷V› «Î¿ÌÏ÷˝‹˝flHÎÎÿÏ÷ÏflE›÷ı –– 34––
« = ÷◊Î ±¿ÌÏ÷˝‹˚Ô = ±’¿ÌÏ÷˝ ‹ÎÀı
¤Ò÷ÎÏfi = ⁄‘Î ·˘¿˘ ¿◊Ï›W›„L÷ = ¿ËıÂı ±◊ν÷Ô˚ ±¿ÌÏ÷˝— = ±’¿ÌÏ÷˝
±Ï’ = ’HÎ (÷ÎflÌ) ‹flHÎÎ÷Ô̊, « = ‹flHÎ◊Ì ’HÎ
÷ı = ÷ÎflÌ Ïfi_ÿÎ ¿flÂı. ±Ï÷ÏflE›÷ı = ‰‘Ìfiı ÿ—¬ÿΛÌ
±T››Î‹Ô˚ = ÁÿÎ flËıfiÎflÌ ÁQ¤Îω÷V› = √˙fl‰ÂÎ‚Ì ’flÔÊ Ë˘› »ı.
ÀÌ¿Î ó “±¿ÌÏ÷* «ÎÏ’ ¤Ò÷ÎÏfi ¿◊Ï›W›„L÷ “ÁQ¤Îω÷V› «Î¿ÌÏ÷˝‹˝flHÎÎÿÏ÷ÏflE›÷ı” ó ±Î
÷ıûT››Î‹Ô˚” ó ‹fiW›, ÿı‰÷Î, ›ZÎ, flÎZÎÁ ‰√ıflı …ı f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁΑÎflHÎ ≠ÎHÎ̱˘ ¶ÎflÎ
≠ÎHÎ̱˘fi˘ ÷ÎflÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …ı‹fiÌ ÷ÎflÌ ±…\˝fifiÌ Ïfi_ÿÎ ◊Âı ±ı‰Ì ‰Î÷ ⁄÷ΉÌ. ˉı f·˘¿fiÎ
ÁÎ◊ı fi◊Ì Ï‹hÎ÷Î ±fiı fi◊Ì ÂhÎ÷Î, ±ı‰Î_ ÁΑÎflHÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı ·Î√ ◊‰Î‰Î‚Ì Á΋ÎL› ‰Î÷
≠ÎHÎ̱˘ ’HÎ ÷ÎflÌ ±’¿ÌÏ÷˝ ±fiı ±’›Âfi_ ¿◊fi ¿flÂı ¿Ëı »ı.
¿ı …\±˘! ±…\˝fi ¿ı‰˘ ¤Ìv Ë÷˘, ¿ı …ı ’˘÷ÎfiÎ ZÎÎhΑ‹˝◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ºÏp±ı …ı lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ıfiı
ω‹¬ ◊¥ √›˘. ÷ı ¿ıÀ·˘ ÂÒfl‰Ìfl Ë÷˘, ’HÎ ›©fiÎ ·˘¿˘ CÎHÎÌ ¨«Ì ºÏp±ı …\±ı »ı, ±ı‰Î ‹fiW›fiÌ F›Îflı
≠Á_√ı ÷ıfiÌ ¿Î›fl÷Î ≠√À ◊¥ √¥, ¿ı …ıfiÌ ⁄ÌΩ±˘fiı ±’¿ÌÏ÷˝ ◊Λ »ı, I›Îflı ±ı ±’¿ÌÏ÷˝ ÷ıfiı ‹ÎÀı ‹flHÎ◊Ì
ΩHÎ … fi Ë÷Ì; ‰√ıflı-‰√ıflı. ’HÎ ‰‘Îflı ¤›_¿fl ÿ—¬ÿÎ›Ì ⁄fiı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fl‰Î‹Î_
“÷ı” ¿Ëı‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı V‰√˝, Q≤I› ±fiı ’Î÷΂ ÷˘ ±Î›W› Á‹ÎMÔ÷ ◊›_ »ı, ÷ıHÎı ¿˘¥ ±’flΑ ÷˘ ¿›˘˝
·˘¿‹Î_ ’HÎ …ıfiÌ ‘ο Ω‹ı·Ì »ı, ±ı‰Î ÷ÎflÌ ±’¿ÌÏ÷˝ ◊Âı. fi◊Ì, ’fl_÷ ±’¿ÌÏ÷˝ ◊‰Î‹Î_ ÷˘ ÷ı ’˘÷ı ‘‹˝‹›Î˝ÿÎ◊Ì
“±T››Î‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ‹ÎHÎÁ lıWÔÃ÷Îfiı ±fiı ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ·˘¿˘‹Î_
·Ì‘ı …ıÀ·˘ ‰‘Îflı ≠ÏÁ© ˢ› »ı, ÷ıfiÌ ¿ÌÏ÷˝ ±fiı ±’¿ÌÏ÷˝ lıWÔà ‹fiΉΉ΂˘ ‹fiW› Ωı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊Λ,
’HÎ ±ıÀ·Ì … ‰‘Îflı V◊Î›Ì flËı‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı. ÷˘ ÷ıfi˘ CÎH΢ ¤›_¿fl ±’›Â ◊Λ »ı.
óáó

¤›ÎƒHÎÎÿ’fl÷_ ‹_V›L÷ı I‰Î_ ‹ËÎfl◊Η –– 35––

›ıÊÎ_ « I‰_ ⁄Ë‹÷˘ ¤ÒI‰Î ›ÎV›ÏÁ ·ÎCΉ‹Ô˚ –– 35––
« = ÷◊Î µ’fl÷˚ = fiÎÁÌ √›ı·˘ ⁄Ë‹÷— = ⁄Ë ÁQ‹ÎÏfi÷
‹ËÎfl◊Η = ‹ËÎfl◊̱˘ ‹_V›L÷ı = ‹ÎfiÂı. ¤ÒI‰Î = ◊¥ «Ò@›˘ »ı
I‰Î‹Ô˚ = ÷fiı ›ıÊ΋Ô˚ = …ı‹fiÌ (÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_)
¤›Î÷Ô˚ = ¤›fiÎ ¿ÎflHÎı (‘ÎflHÎ΋Î_) ·ÎCΉ‹Ô˚ = (÷_) ÷E»÷Îfiı
flHÎÎ÷Ô˚ = ›©◊Ì I‰‹Ô˚ = ÷_ ›ÎV›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …¥Â.
f·˘¿ 36, 37] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 91

ÀÌ¿Î ó “¤›ÎƒHÎÎÿ’fl÷_ ‹_V›L÷ı I‰Î_ ‹ËÎfl◊Η” ó
÷_ ±ı‰_ Á‹…ı »ı ¿ı Ë_ ÷˘ ¿ı‰‚ ‹Îv_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
›©◊Ì µ’fl÷ ◊›˘ »\_; ’fl_÷ Ωı ±ı‰Ì … ‰Î÷ ˢ÷ ±fiı
›©fiı ÷_ ’Î’ Á‹…÷˘ ˢ÷, ÷˘ ’Ëı·ı◊Ì … ±ı¿Î_÷‹Î_ flËÌfiı
¤…fi-V‹flHÎ ¿fl÷˘ ˢ÷ ±fiı ÷ÎflÌ ›©fiı ‹ÎÀı ≠T≤ÏkÎ ’HÎ
fiÎ ◊Î÷. ’fl_÷ ÷_ ±ı¿Î_÷‹Î_ fiÏË flËÌfiı ›©‹Î_ ≠T≤kÎ ◊›˘
»ı. ˉı Ωı ÷_ ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊Âı, ÷˘ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ‹ËÎfl◊Ì
·˘¿˘ ±ı‰_ … ‹ÎfiÂı ¿ı ›©‹Î_ Q≤I›fiÎ ¤›◊Ì … ±…\˝fi
›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊›˘ »ı. Ωı ÷_ ‘‹˝fi˘ ω«Îfl ¿fl÷˘ ˢ÷ ÷˘
›©◊Ì ÏfiT≤kÎ fiÎ ◊Î÷; ¿ÎflHÎ ¿ı ›© ¿fl‰_ ±ı ZÎÏhΛfi˘ ‘‹˝
óáó
»ı. ±Î◊Ì ÷_ ‹fl‰ÎfiÎ ¤›◊Ì … ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ flè΢ »ı.
“›ıÊÎ_ « I‰_ ⁄Ë‹÷˘ ¤ÒI‰Î ›ÎV›ÏÁ ·ÎCΉ‹Ô˚” ó
¤ÌW‹, ƒ˘HÎΫΛ˝, ¿Ú’ΫΛ˝, ÂS› ‰√ıflı …ı±˘ ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ
‹ËÎfl◊̱˘ »ı, ÷ı±˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷_ ⁄Ë‹ÎL› ◊¥ «Ò@›˘
»ı. ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ±Î ±ı¿ ωrÎÁ »ı ¿ı ›©
¿fl‰Î‹Î_ fi΋Î_Ï¿÷ ÂÒfl‰Ìfl ÷˘ ±…\˝fi … »ı. ÷_ ›©‹Î_
±fiı¿ ÿˆI›˘, ÿı‰÷α˘, √_‘‰˘˝ ‰√ıflıfiı ËflÎ‰Ì «Ò@›˘ »ı.
Ωı ˉı ÷_ ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ …Âı, ÷˘ ÷ı ‹ËÎfl◊̱˘fiÌ
Á΋ı ÷_ ·CÎ÷Î (÷E»÷Î)fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fiÌ
ºÏp‹Î_ ÷_ Ë·¿˘ ⁄fiÌ …Âı.

±‰ÎE›‰ÎÿÎ_ç ⁄ËÒL‰ÏÿW›„L÷ ÷‰ÎÏË÷Η –– 36––

ÏfiLÿL÷V÷‰ Á΋J›* ÷÷˘ ÿ—¬÷fl_ fi Ï¿‹Ô˚ –– 36––
÷‰ = ÷ÎflÎ (÷fiı) ‰ÏÿW›„L÷ = ¿ËıÂı.
±ÏË÷Η = ‰ıfḻ˘ ⁄ËÒfiÔ̊ = CÎHÎÎ_ ⁄‘Î_ ÷÷— = ±ıfiÎ◊Ì
÷‰ = ÷ÎflÎ ±‰ÎE›‰ÎÿÎfiÔ˚ = fi ¿Ëı‰Î …ı‰Î_ ÿ—¬÷fl‹Ô˚ = ‰‘Îflı ÿ—¬fiÌ ‰Î÷
Á΋J›˝‹˚Ô = Á΋J›˝fiÌ ‰«fi˘ fi, Ï¿‹Ô˚ = (⁄Ì∞)
ÏfiLÿL÷— = Ïfi_ÿÎ ¿fl÷Î_ « = ’HÎ Â_ ËÂı?
ÀÌ¿Î ó “±‰ÎE›‰ÎÿÎ_ç....... ÏfiLÿL÷V÷‰ Á΋J›˝‹”˚Ô “÷÷˘ ÿ—¬÷fl_ fi Ï¿‹Ô˚” ó ±ÎfiÎ◊Ì ‹˘À<_ ±I›_÷
ó “±ÏË÷” fi΋ ÂhÎfi_ »ı, ±ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Îfi_ »ı. ÷ÎflÎ ¤›_¿fl ÿ—¬ ¿›_ ËÂı? ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı
…ı ÿ›˘˝‘fi, ÿ—ÂÎÁfi, ¿Hν ‰√ıflı ÂhÎ±˘ »ı, ÷ÎflÎ ÷flŒ◊Ì ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ÷E» ‹ÎHÎÁ˘ ¶ÎflÎ Ï÷flV¿Ú÷ ◊Λ
‰ıfl fiÏË flά‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ Ω÷ı ÷ÎflÌ ÁÎ◊ı ‰ıfl flάÌfiı I›Îflı ’˘÷Îfi˘ Ï÷flV¿Îfl ÁËÌ fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ
÷Îv_ ±ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı±˘ ÷ÎflÎ Á΋J›˝fiı ΩHÎı »ı ›˘B›÷Î◊Ì, ’˘÷ÎfiÌ ÂÒfl‰Ìfl÷Î◊Ì ‰‘Îflı ¿Î‹ ¿flÌfiı ‹flÌ
¿ı ±Î CÎH΢ ‹˘À˘ ÂÒfl‰Ìfl »ı. ±ı‰_ ΩHÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ŒÌÀı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ÂhÎ±˘ ¶ÎflÎ ÷Îfl˘ Á‰˝◊Î
’HÎ ÷ı±˘ ÷ÎflÎ Á΋J›˝fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿flÂı ¿ı “±Î ÷˘ fi’_Á¿ ±fiÏ«÷ Ï÷flV¿Îfl ◊¥ …Âı, I›Îflı ±ıfiı ÷_ ÁËÌ fiÏË
»ı. …\±˘! ±ı ›©fiÎ ≠Á_√ı ¤Î√Ì √›˘fiı! ±ı Â_ ±‹ÎflÌ Â¿ı ±fiı …\VÁ΋Î_ ±Î‰Ìfiı ›© ‹ÎÀı ¿>ÿÌ ’ÕÂı. ÷ÎflÎ◊Ì
Á΋ı À¿Ì ¿ı »ı? ±ı Â_ ±‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ›© ¿flÌ Â¿ı »ı?” ›© ¿›Î˝ ωfiÎ fiÏË flËÌ Â¿Î›. Ë‹HÎÎ_ ÷˘ ÷_ ›©◊Ì
±Î flÌ÷ı ÷fiı ÿ—¬Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀı, ÷ÎflÎ ±_÷fl‹Î_ ⁄‚÷flÎ µ’fl÷ ◊¥ flè΢ »ı, ’HÎ F›Îflı ÷_ Á‹› ±ÎT›ı ›©fiı
’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı fi ΩHÎı ¿ıÀ·Î_› fi ¿Ëı‰Î ·Î›¿ ‰«fi˘ ‹ÎÀı ¿>ÿÌ ’ÕÂı, I›Îflı ÷ÎflÌ ¿ıÀ·Ì Ïfi_ÿÎ ◊Âı? ÷ı Ïfi_ÿÎfiı
¿ËıÂı. ÷ı±˘fiÎ_ ‰«fi˘fiı ÷_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÁËÌ Â¿Âı? ÷_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÁËfi ¿flÌ Â¿Âı?
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ›© fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ◊÷Ì ËÎÏfi ⁄÷ΉÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_
›© ¿fl‰Î◊Ì ◊fiÎflÎ ·Î¤ ⁄÷Ήı »ı.
Ë÷˘ ‰Î ≠ÎMV›ÏÁ V‰√* Ï…I‰Î ‰Î ¤˘Z›Áı ‹ËÌ‹Ô˚ –– 37––
÷V‹ÎÿÏkÎWÔà ¿˙L÷ı› ›©Î› ¿Ú÷Ïfiç›— –– 37––
‰Î = Ωı (÷_ ›©‹Î_) ≠ÎMV›ÏÁ = ≠΄MÔ÷ ◊Âı (±fiı) Ï…I‰Î = ∞÷Ì …¥Â (÷˘)
Ë÷— = ‹Î›˘˝ …¥Â (÷˘) ‰Î = ±◊‰Î ÷˘ ‹ËÌ‹Ô˚ = ¤Ò‹_Õ‚fi_ flÎF›
V‰√˝‹˚Ô = (÷fiı) V‰√˝fiÌ (Á_√˛Î‹‹Î_ ÷_) ¤˘Z›Áı = ¤˘√‰ÌÂ.
92 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı (÷_) ¿Ú÷Ïfiç›— = Ïfiç› ¿flÌfiı

¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ìfi_ÿfi! ›©Î› = ›© ‹ÎÀı µÏkÎWÔà = ∂¤˘ ◊¥ Ω.
ÀÌ¿Î ó “Ë÷˘ ‰Î ≠ÎMV›ÏÁ V‰√* Ï…I‰Î ‰Î ‹˘Z›Áı ¿<_÷̱ı ÷‹Îflı ‹ÎÀı (’Î_Õ‰˘ ‹ÎÀı) ±Î Á_ÿı¢ ‹˘¿S›˘ Ë÷˘
‹ËÌ‹Ô˚” ó ±Î … ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı, “÷‹ı ›© ¿fl˘.” ±Î◊Ì ÷Îflı ›©◊Ì ÏfiT≤kÎ fiÎ ◊‰_ Ωı¥±ı,
¿ı, “±‹fiı ·˘¿˘fiı ±ıfiÌ ’HÎ ¬⁄fl fi◊Ì ¿ı ›©‹Î_ ±‹ı ∂·À<_ ›©fi˘ Ïfiç› ¿flÌfiı ∂¤Î ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı.
±ı‹fiı ∞÷ÌÂ_ ¿ı ÷ı±˘ ±‹fiı ∞÷Âı.” ±…\˝fifiÎ ±Î Á_ÿıËfiı ±…\˝fifi˘ ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ Ïfiç› Ë÷˘ ±fiı
·Ì‘ı ¤√‰Îfi ±ËŸ V’p ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ›©‹Î_ ÷_ ¿Hν ‰√ıflıfiÎ ¤√‰Îfiı ±Î … ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ›© ¿fl‰ÎfiÌ
¶ÎflÎ ‹Î›˘˝ ’HÎ …¥Â ÷˘ V‰√˝fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥Â ±fiı Ωı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì. ±ıfiÎ◊Ì ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ Á_ÿıË ◊›˘
›©‹Î_ ÷ÎflÌ ∞÷ ◊¥ …Âı ÷˘ ±ËŸ M≤J‰Ìfi_ flÎF› ¿ı ›© ¿fl‰_ ±ı ÁÎv_ »ı ¿ı fiÎ ¿fl‰_ ±ı ÁÎv_ »ı. ±Î◊Ì
¤˘√‰ÌÂ. ±Î flÌ÷ı ÷ÎflÎ ÷˘ ⁄LÔfiı› ËÎ◊˘‹Î_ ·ÎÕ< »ı. ÷ÎI’›˝ ±ËŸ ¤√‰Îfi ±ı Á_ÿıËfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_
±ı »ı ¿ı ›© ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ ÷fiı ⁄LÔfiı ÷flŒ◊Ì ·Î¤ … ·Î¤ ›© ¿fl‰Îfi˘ ±ı¿ Ïfiç› ¿flÌ ·ı, ±ı‹Î_ Á_ÿıË fiÎ flά.
»ı ±fiı ›© fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ⁄LÔfiı ÷flŒ◊Ì ËÎÏfi … ËÎÏfi ±ËŸ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı‰_ …HÎΛ »ı ¿ı ‹fiW›ı
»ı. ±Î◊Ì ÷Îflı ›©‹Î_ ≠T≤kÎ ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı. ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›fi˘ I›Î√ fiÎ ¿fl‰˘
“÷V‹ÎÿÏkÎWÔà ¿˙L÷ı› ›©Î› ¿Ú÷Ïç›—” ó ±ËŸ Ωı¥±ı, ∂·ÀÎfi_ µIÁÎË ±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ
“¿˙L÷ı›” Á_⁄˘‘fi ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı Ë_ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_
Á_Ï‘fi˘ ≠V÷Ή ·¥fiı ¿˙fl‰˘ ’ÎÁı √›˘ Ë÷˘, I›Îflı ‹Î÷Î … ‹fiW›fiÌ ‹fiW›÷Î »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ·˘¿-’fl·˘¿ ⁄LÔfiı Á‘flÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
±fiı ±¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ±Î ·˘¿‹Î_ ’HÎ ÏÁÏ© ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı ’fl·˘¿ ’HÎ Á‘flÌ Ω› »ı.
óáó

Á¬ÿ—¬ı Á‹ı ¿ÚI‰Î ·Î¤Î·Î¤˙ …›Î…›˙ –– 38––

÷÷˘ ›©Î› ›F›V‰ fiˆ‰_ ’Î’‹‰ÎMV›ÏÁ –– 38––
…›Î…›˙ = …›-’flÎ…›, ¿ÚI‰Î = ¿flÌfiı ±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı (›©
·Î¤Î·Î¤˙ = ·Î¤-ËÎÏfi (±fiı) ÷÷— = ’»Ì ¿fl‰Î◊Ì ÷_)
Á¬ÿ—¬ı = Á¬-ÿ—¬fiı ›©Î› = ›© ‹ÎÀı ’Î’‹Ô˚ = ’Î’fiı
Á‹ı = Á‹Îfi ›F›V‰ = ¿ÏÀ⁄© ◊¥ Ω. fi ±‰ÎMV›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ fiËŸ ◊Λ.
ÀÌ¿Î ó [±…\˝fifiı ±Î Â_¿Î Ë÷Ì ¿ı ›©‹Î_ ¿<À<_⁄̱˘fiı ◊‰ÎfiÎ_ …. ±Î◊Ì ÷_ ’Ëı·ı◊Ì ±Î ω«Îfl ¿flÌ ·ı ¿ı, “‹Îflı
‹Îfl‰Î◊Ì ±‹fiı ’Î’ ·Î√Ì …Âı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿Ëı ÷˘ ¿ı‰‚ ‹ÎflÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ »ı, …›-’flÎ…› ‰√ıflı
»ı ¿ı ’Î’fi_ ≠ıfl¿ ÷k‰ (Ëı÷) ›© fi◊Ì, (’fl_÷) ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ’HÎ ‹÷·⁄ fi◊Ì.” ’»Ì ›© ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ fiÏË
¿Î‹fiÎ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ÷_ ›©fiı ‹ÎÀı ·Î√ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfi_ ⁄_‘fi fiÏË ◊Λ.
∂¤˘ ◊¥ Ω.] Á¿Î‹ ±fiı ÏfiW¿Î‹ - ⁄LÔfiı› ¤Î‰˘◊Ì ’˘÷ÎfiÎ
“Á¬ÿ—¬ı Á‹ı ¿ÚI‰Î... ÷÷˘ ›©Î› ›F›V‰” ó ¿÷˝T›-¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. …ıfi˘ Á¿Î‹ ¤Î‰
›©‹Î_ Á˙≠◊‹ …› ±fiı ’flÎ…› ◊Λ »ı, …›-’flÎ…›fi_ »ı, ÷ıHÎı ÷˘ ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ Ï⁄·¿<·
’ÏflHÎ΋ ˢ› »ı ó ·Î¤ ±fiı ËÎÏfi ÷◊Î ·Î¤-ËÎÏfifi_ fiÏË ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı, ∂·À<_ ÷I’fl÷Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ÏflHÎ΋ ˢ› »ı ó Á¬ ±fiı ÿ—¬. …›-’flÎ…›‹Î_ ±fiı ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. …ıfi˘ ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰ »ı, …ı ’˘÷Îfi_
·Î¤-ËÎÏfi‹Î_ Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı ÷Îfl˘ µtıU› fi◊Ì. ÷Îfl˘ ¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı, ÷ıHÎı ’HÎ ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
µtıU› ÷˘ ±Î hÎHÎı‹Î_ Á‹Îfi ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
¿fl‰Îfi˘ »ı. Á¬ ±Î‰ı I›Îflı ÁÎv_ ·Î√ı »ı ±fiı Ω› I›Îflı ¬flÎ⁄
›©‹Î_ …›-’flÎ…›, ·Î¤ ËÎÏfi ±fiı Á¬-ÿ—¬ ÷˘ ·Î√ı »ı ÷◊Î ÿ—¬ ±Î‰ı I›Îflı ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı ±fiı Ω›
f·˘¿ 38] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 93

I›Îflı ÁÎv_ ·Î√ı »ı. ±Î◊Ì ±ı‹Î_ ¿˘HÎ ÁÎv_ »ı ±fiı ¿˘HÎ Á‹Î‘Îfi ¿›* »ı; …ı‹¿ı ±…\˝fi ¿Ëı »ı ó Ë_ ›© ¿fl‰Î‹Î_
¬flÎ⁄? ±◊ν÷Ô˚ ⁄LÔfiı› Á‹Îfi »ı ±fiı ⁄flÎ⁄fl »ı. ±Î ¿S›ÎHÎ fi◊Ì Ωı÷˘ (±. 1/31), ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
flÌ÷ı Á¬-ÿ—¬‹Î_ Á‹⁄Ï© flά÷Î flËÌfiı ÷Îflı ’˘÷ÎfiÎ ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ‘‹˝‹› ›©◊Ì ‰‘Îflı ‹˘À<_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿S›ÎHÎfi_
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ÁΑfi fi◊Ì (±. 2/31) ±…\˝fi ¿Ëı »ı ó ›© ¿flÌfiı
÷ÎflÌ Á¬fiÎ ·˘¤◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ fi ˢ ±‹ı Á¬Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥Â_? (±. 1/37) ÷˘ ¤√‰Îfi
±fiı ÿ—¬fiÎ ¤›◊Ì ÏfiT≤ÏkÎ fi ˢ. ¿‹˘˝‹Î_ ÷ÎflÌ ≠T≤ÏkÎ ¿Ëı »ı ó …ı ZÎÏhΛ˘fiı ±Î‰_ ›© ‹‚Ì Ω› »ı, ÷ı … ZÎÏhΛ˘
±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ÂÎVÔhÎ ±fiÁÎfl … ˢ (√Ì÷Î ±. 16/24). Á¬Ì »ı. (±. 2/32), ±…\˝fi ¿Ëı »ı ó ›©fiÎ ’ÏflHÎ΋‹Î_
“fiˆ‰_ ’Î’‹‰ÎMV›ÏÁ” ó ±ËŸ “’Î’” ÂOÿ ’Î’ ±fiı fifl¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Âı (±. 1/44) ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
’H›-⁄LÔfiıfi˘ ‰Î«¿ »ı, …ıfi_ Œ‚ »ı - V‰√˝ ±fiı fifl¿fiÌ ›© ¿fl‰Î◊Ì V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Âı. (±. 2/32, 37). ±…\˝fi
≠΄MÔ÷ w’Ì ⁄_‘fi, …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎ◊Ì ‰_Ï«÷ ¿Ëı »ı ó ›© ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ ·Î√Âı (±. 1/36), ÷˘
flËÌ Ω› »ı ±fiı ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı »ı. ¤√‰Îfi ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó ›© fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ ·Î√Âı (±.
¿Ëı »ı ¿ı Ëı ±…\˝fi! Á‹÷΋Î_ „V◊fl flËÌfiı ›© w’Ì 2/33). ±…\˝fi ¿Ëı »ı - ›© ¿fl‰Î◊Ì ’ÏflHÎ΋‹Î_ ‘‹˝fi˘
¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷fiı ’Î’ ±fiı ’H›-⁄LÔfiı› fiÏË ⁄Î_‘ı. fiΠ◊Âı (±. 1/40), ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı - ›© fiÏË
¿fl‰Î◊Ì ‘‹˝fi˘ fiΠ◊Âı (±. 2/33).
≠¿flHÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
(3) ±…\˝fifi˘ ±ı‰˘ ±Î√˛Ë Ë÷˘ ¿ı ›© w’Ì C΢fl
¤√‰Îfiı ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘ÌfiÎ ¿‹˝fiı »˘ÕÌfiı ϤZÎÎ◊Ì Ïfi‰Î˝Ë ¿fl‰˘ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı lı›V¿fl
±Îà f·˘¿˘‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ωϫhÎ ¤Î‰˘ ≠√À ¿›Î˝ »ı; …ı‰Î ¿ı ó »ı (±. 2/5), ÷˘ ÷ı‹fiı ¤√‰Îfiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ
(1) ¿˘¥±ı T›ÎA›Îfi ±Î’‰Îfi_ ˢ› ±fiı ¿˘¥ ±Î’Ì (±. 2/38); ±fiı µ©‰∞fiÎ ‹fi‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ
ωʛfiı Á‹Ω‰‰˘ ˢ›, ÷˘ ¤√‰Îfi ±Î ±Îà f·˘¿˘‹Î_ ÁÎ◊ı flËı‰ÎfiÌ ≥E»Î Ë÷Ì, ÷˘ ±ı‹fiı ¤√‰Îfiı µkÎflά_Õ‹Î_
±ıfiÌ ¿‚Î ⁄÷Ήı »ı. …ı‹¿ı, “¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ±fiı …¥fiı ÷’ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷
±¿÷˝T›¿‹˝ fiÏË ¿fl‰_ ó ±ı‰Î_ ωϑ-ÏfiÊı‘fiÎ_ T›ÎA›Îfi 11/29/41). ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‹fifi˘
±Î’‰Î_ ˢ› ÷˘ ±ı‹Î_ ’Ëı·Î_ ωϑfi_, ‰«‹Î_ ÏfiÊı‘fi_ ±fiı ±Î√˛Ë »˘ÕuΠωfiÎ ¿S›ÎHÎ fi◊Ì ◊÷_, ÷ı ±Î√˛Ë √‹ı ÷ı
±_÷ı ŒflÌ◊Ì Ï‰Ï‘fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı T›ÎA›Îfi Á‹ÎMÔ÷ ¿fl‰_ flÌÏ÷fi˘ ˢ›, ’HÎ ÷ı µ©Îfl fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷˘.
Ωı¥±ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ ±ËŸ ’Ëı·Î_ ±ı¿hÎÌÁ‹Î-⁄hÎÌÁ‹Î (4) ¤√‰Îfiı ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ-hÎÌΩ f·˘¿˘‹Î_
⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÎ ·Î¤fi_ ‰Hνfi ¿›*, ’»Ì …ı ⁄Î⁄÷˘ Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌ Ë÷Ì, ÷ı‹fiı … ±ËŸ ωV÷Îfl◊Ì
‰E«ı ÷ıhÎÌÁ◊Ì »hÎÌÁ‹Î Á‘ÌfiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿ËÌ »ı; …ı‹ ¿ı - I›Î_ “±fiΛ˝…\p‹Ô˚” ¿èÎ_ ÷˘ ±ËŸ “‘Q›Î˝Ï©
fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ◊÷Î fi¿ÁÎfifi_ ‰Hνfi ¿›*, ±fiı ±_÷‹Î_ ›©ÎE»ˇı›˘ûL›÷Ô˚” ¿èÎ_. I›Î_ “±V‰B›˝‹Ô˚” ¿èÎ_ ÷˘ ±ËŸ
ÁÎÕhÎÌÁ‹Î ±ÎÕhÎÌÁ‹Î ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì “V‰√˝¶Îfl‹’ÎT≤÷‹Ô˚” ¿èÎ_. I›Î_ “±¿ÌÏ÷˝¿fl‹Ô˚” ¿èÎ_ ÷˘ ±ËŸ
◊÷Î ·Î¤fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. “±¿ÌÏ÷* «ÎÏ’ ¤Ò÷ÎÏfi ¿◊Ï›W›„L÷ ÷ıûT››Î‹Ô˚” ¿èÎ_. I›Î_
(2) ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fiı ’˘÷ÎfiÌ ºÏp◊Ì …ı ›©fiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ó “I›@I‰˘ÏkÎWÔà ’fl_÷’”, ÷˘ ÷ı
ÿ·Ì·˘ ¿flÌ Ë÷Ì, ÷ı‹fi_ ¤√‰Îfiı ±Î ±Îà f·˘¿˘‹Î_ … ±ÎiÎÎ ±ËŸ ±Î’ı »ı ó “÷÷˘ ›©Î› ›F›V‰”.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — √Ì÷Î ‰Ëı‰Îfl‹Î_ ’fl‹Î◊˝fiÌ ±ÿÔ˚¤÷ ¿‚Î ⁄÷Ήı »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› Ëfl ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
flËÌfiı ÷◊Î ÂÎVÔhΠωÏË÷ ÷‹Î‹ ‰Ëı‰Îfl ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı. ⁄ÌΩ √˛_◊˘ ÷˘ CÎb_ ¿flÌfiı
±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»÷Πˢ ÷˘ ⁄‘_ … »˘ÕÌfiı Á_L›ÎÁÌ ◊¥ Ω±˘, ±ı¿Î_÷‹Î_ «ÎS›Î Ω±˘;
¿ÎflHÎ ¿ı T›‰ËÎfl ±fiı ’fl‹Î◊˝ - ⁄LÔfiı ±ı¿ÁÎ◊ı «Î·Ì ¿÷Î_ fi◊Ì, ’fl_÷ √Ì÷Î ¿Ëı »ı ¿ı ÷‹ı F›Î_ »˘,
…ı ‹÷fiı ‹Îfi˘ »˘, …ı ÏÁ©Î_÷fiı ‹Îfi˘ »˘, …ı ‘‹˝ - Á_≠ÿΛ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiı ‹Îfi˘ »˘, ÷ıfiı … ‹ÎfiÌfiı
√Ì÷ÎfiÎ µ’ÿı ≠‹ÎHÎı «Î·˘ ÷˘ ¿S›ÎHÎ ◊¥ …Âı. ±ı¿Î_÷‹Î_ flËÌfiı ‰Ê˘˝ Á‘Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î◊Ì ∑ÏÊ-‹Ïfi›˘fiı
…ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ±ı … ÷k‰fiÌ √Ì÷ÎfiÎ µ’ÿı ≠‹ÎHÎı ‰Ëı‰Îfl ¿fl‰Î◊Ì ◊¥ …Âı. ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_
Á‹Îfi flËÌfiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿÷˝T› ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … √Ì÷ÎfiÎ µ’ÿı ≠‹ÎHÎı T›‰ËÎfl ¿fl‰˘ »ı.
›©◊Ì ‰‘Îflı ¤›_¿fl ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı ≠T≤ÏkÎ ⁄Ì∞ ¿¥ ËÂı? F›Îflı ›© …ı‰Ì ¤›_¿fl ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı ≠T≤Ïk΋Î_
’HÎ ‹fiW› ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı, ÷˘ ’»Ì ⁄Ì∞ ±ı‰Ì ¿¥ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı ≠T≤ÏkÎ ËÂı, …ı‹Î_ flËÌfiı
94 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

‹fiW› ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ fi ¿flÌ Â¿ı? √Ì÷ÎfiÎ µ’ÿı ≠‹ÎHÎı ±ı¿Î_÷‹Î_ ±ÎÁfi ·√ΉÌfiı K›Îfi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ
¿S›ÎHÎ ◊¥ ¿ı »ı (√Ì÷Î 6/10 ◊Ì 13) ±fiı ›© ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ¿S›ÎHÎ ◊¥ ¿ı »ı.
±…\˝fi fi ÷˘ V‰√˝ ≥E»÷Î Ë÷Î ±fiı fi flÎF›. (√Ì÷Î-±. 1fi˘ 32, 35‹˘ ±fiı ±. 2fi˘ 8‹˘ f·˘¿).
÷ı±˘ ‹ÎhÎ ›©◊Ì ◊fiÎflÎ ’Î’◊Ì ⁄«‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î (√Ì÷Î - 1 ·Î. ±. 36, 39 ±fiı 45‹˘ f·˘¿).
÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ±ı‰_ ¿Ëı »ı ¿ı “Ωı ÷_ V‰√˝ ±fiı flÎF› ≥E»÷˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ’Î’◊Ì ⁄«‰Î ‹Î√ı »ı ÷˘ ›©w’Ì
¿÷˝T›¿‹˝fiı Á‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl, ÷˘ ÷fiı ’Î’ fiËŸ ·Î√ı - “fiˆ‰_ ’Î’‹‰ÎMV›ÏÁ.” ¿ÎflHÎ ¿ı ’Î’ ·Î√‰Î‹Î_ ›©
Ëı÷ fi◊Ì ⁄S¿ı, ωʋ÷Î (’ZÎ’Î÷), ¿Î‹fiÎ, V‰Î◊˝, ±Ëo¿Îfl ‰√ıflı »ı. ›© ¿fl‰_ ±ı ÷˘ ÷Îv_ ¿÷˝T› (‘‹˝)
»ı. ¿÷˝T› fi ¿fl‰Î◊Ì ±fiı ±¿÷˝T› ¿fl‰Î◊Ì … ’Î’ ·Î√ı »ı.
±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ±ı‹ ¿èÎ_ ¿ı, Ωı ÷_ flÎF› ±fiı V‰√˝ ≥E»÷˘ ˢ›
÷˘ ’HÎ ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ … ›˘B› »ı, ±fiı ‹Îfi˘ ¿ı ±Î f·˘¿‹Î_ ±ı‰_ ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ÷_ flÎF›
±fiı V‰√˝ fi ≥E»÷˘ ˢ› ÷˘ ’HÎ ÷ÎflÎ ‹ÎÀı Á‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ … ›˘B› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı, ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ µÏ«÷ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı Á‹÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ÷ıfiı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ
±Î’÷Î_ ÷ıfiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±ıÊÎ ÷ıûϤÏË÷Î ÁÎ∆˚A›ı ⁄Ï©›˘˝√ı „I‰‹Î_ f≤b –– 39––
⁄©uÎ ›@÷˘ ››Î ’Î◊˝ ¿‹˝⁄L‘_ ≠ËÎV›ÏÁ –– 39––
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! ±Ï¤ÏË÷Î = ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ⁄©uÎ = Á‹⁄Ï©◊Ì
±ıÊÎ = ±Î ÷ = ±fiı (ˉı ÷_) ›@÷— = ›@÷ ◊›ı·˘ (÷_)
⁄Ï©— = Á‹⁄Ï© ≥‹Î‹Ô˚ = ±ıfiı ¿‹˝⁄L‘‹Ô˚ = ¿‹ÎıÛfiÎ ⁄_‘fifiı
÷ı = ÷Îflı ‹ÎÀı ›˘√ı = ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ ≠ËÎV›ÏÁ = ÁÎflÌ ’ıÃı I›∞ ÿ¥Â
(’Ëı·Î_) f≤b = ÁÎ_¤‚; (±ıÀ·ı ¿ı ¿‹˝⁄_‘fi-
ÁÎ_A›ı = ÁÎ_A››˘√‹Î_ ››Î = …ı ‹Î_◊Ì »^ÀÌ …¥Â).
ÀÌ¿Î ó “±ıÊÎ ÷ıûϤÏË÷Î ÁÎ∆˚A›ı ⁄Ï©›˘˝√ı„I‰‹Î_ ±Î ⁄Ï©fiı ›˘√fiΠωʛ‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı.
fÎÚb” ó ±ËŸ “÷” ’ÿ ωʛfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î “⁄©Ô˚›Î ›@÷˘ ››Î ’Î◊˝ ¿‹˝⁄L‘_ ≠ËÎV›ÏÁ” ó
‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’Ëı·Î_ ÁÎ_A›fi˘ ωʛ ¿ËÌ ÿÌ‘˘, ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›© ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ ·Î√‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ
ˉı ›˘√fi˘ ωʛ ¿Ëı »ı. Ë÷Ì (±. 1/36, 45). ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ‹÷ı ¿‹˘˝‹Î_
±ËŸ “±ıÊΔ ’ÿ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰Î›ı· Á‹⁄Ï©fiı ωʋ⁄Ï© (flÎ√-¶ıÊ) ˢ‰Î◊Ì … ’Î’ ·Î√ı »ı. Á‹⁄Ï©
‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı. ±Î Á‹⁄Ï©fi_ ‰Hνfi ’Ëı·Î_ ÁÎ_A››˘√‹Î_ ˢ‰Î◊Ì ’Î’ ·Î√÷_ … fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á_ÁÎfl‹Î_ ’Î’
(±Ï√›Îfl◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ÁÎflÌ flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ’H›fiÌ ±fiı¿ Ïø›Î±˘ ◊÷Ì flËı »ı, ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì
±ÎT›_ »ı. ÿıË-ÿıËÌfi˘ ÃÌ¿-ÃÌ¿ ω‰ı¿ ◊›Î ’»Ì Á‹÷΋Î_ ±Î’HÎfiı ’Î’-’H› fi◊Ì ·Î√÷Î_; ¿ı‹¿ı ÷ıfi΋Î_ ±Î’HÎÌ
’˘÷ÎfiÌ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ Á‹⁄Ï© flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi΋Î_ ±Î’H΢ ¿˘¥ ’ZÎ’Î÷,
¿ı ÿıË‹Î_ flÎ√ flËı‰Î◊Ì … ωʋ÷Î ±Î‰ı »ı. ±Î flÌ÷ı ±Î√˛Ë ¿ı flÎ√-¶ıÊ fi◊Ì flËı÷Î. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷_ Á‹⁄Ï©◊Ì
ÁÎ_A››˘√‹Î_ ÷˘ Á‹⁄Ï©fi_ ‰Hνfi ◊¥ «Ò@›_ »ı. ˉı ›@÷ flËıÂı ÷˘, ÷fiı ’HÎ ±Î ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ fiÏË ◊Λ.
±Î … Á‹⁄Ï©fiı ÷_ ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ ÁÎ_¤‚. ±Î … ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ’˘÷ÎfiÎ
“≥‹Î‹Ô̊” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ˉı ±Î Á‹⁄Ï©fiı ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò»Ì Ë÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿S›ÎHÎfiÎ_
¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ ¿Ëı‰ÎfiÌ »ı ¿ı ±Î Á‹⁄Ï© ‹A›-‹A› ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfiı
¿‹˝›˘√‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı? ±ıfi_ V‰w’ ¿ı‰_ ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi ⁄÷ΉÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î µ’fl ¬Ò⁄
»ı? ±ıfi˘ ‹ÏË‹Î ¿ı‰˘ »ı? ±Î ‰Î÷˘fiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ¤Îfl ‹Ò¿Ìfiı ¿èÎ_ ¿ı ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ‘‹˝w’Ì ›©◊Ì ‹˘À<_
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 95

lı›fi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÁΑfi fi◊Ì (±. 2/31). ’»Ì ¿èÎ_ (Á‹÷Î) ⁄÷Ήı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ±ı¿hÎÌÁ◊Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î
¿ı Á‹⁄Ï©◊Ì ›© ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ’Î’ fi◊Ì ·Î√÷_ Á‘ÌfiÎ ±Îà f·˘¿˘ ±Î’‰Îfi_ ±Á_√÷ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı.
(±. 2/38). ˉı ÷ı … Á‹⁄Ï©fiı ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ »÷Î_ ’HÎ ±Î ±Îà f·˘¿˘fiı ±ËŸ ±Î’‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı
¿Ëı »ı. »ı ¿ı ¿‹˝›˘√‹Î_ Á‹÷Î ¿Ëı÷Î_ ’Ëı·Î_ ¿÷˝T› Â_ »ı ±fiı
¿‹˝›˘√Ì ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı ó ±¿÷˝T› Â_ »ı ó ±ı ωʛfi_ ‰Hνfi ◊‰_ ±Î‰U›¿ »ı.
“·˘¿Á_√˛Ë‹ı‰ÎÏ’ Á_’U›L¿÷˝‹ËÛÏÁ” (√Ì÷Î ±. 3/20). ±…\˝fifiı ‹ÎÀı ›© ¿fl‰_ ±ı ¿÷˝T› »ı ±fiı ›© fiÏË
·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ¿fl‰_ ±ı ±¿÷˝T› »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi_
·˘¿‹›Î˝ÿÎ ÁflÏZÎ÷ flά‰Îfiı ‹ÎÀı, ·˘¿˘fiı µL‹Î√˝◊Ì ‰Hνfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı … µ’›˝@÷ ±Îà f·˘¿˘ (±. 2/31-
(¿<‹Î√˝◊Ì) ËÃΉÌfiı ÁL‹Î√˝‹Î_ ≠T≤kÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝ 38) ¿èÎÎ »ı, ±fiı ’»Ì Á‹÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ÷ÎI’›˝
¿fl‰Î◊Ì Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ Á√‹÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. ±ı »ı ¿ı ’Ëı·Î_ ±Ï√›Îfl‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì Á÷Ô˚-
Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ±Á÷Ô˚fiÎ ‰Hνfi◊Ì Á‹÷Î ⁄÷Î‰Ì ¿ı Á÷Ô˚ Á÷Ô˚ … »ı ±fiı
»^ÀÌ Ω› »ı. ±Á÷Ô˚ ±Á÷Ô˚ … »ı. ±ı‹Î_ ¿˘¥ ¿Â_ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì
±Î (±˘√HΫ΂ÌÁ‹˘) f·˘¿ hÎÌÁ‹Î f·˘¿ ’»Ì ¿flÌ Â¿÷_. ’»Ì ±ı¿hÎÌÁ‹Î◊Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
… ÃÌ¿ ⁄_‘ ⁄ıÁı »ı; ±fiı ±Î I›Î_ ±Î‰‰˘ Ωı¥÷˘ Ë÷˘. ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄ı ÏfiWÔÃα˘fi_ ‰Hνfi »ı. ±¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ±fiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ¿‹˘˝fiÌ
’Ëı·Î_ ±Ï√›Îfl‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ÁÎ_A››˘√◊Ì ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ±fiı Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ Á‹÷Îfi_
ÏfiWÔÃÎ (Á‹÷Î) ⁄÷Î‰Ì ±fiı ˉı ¿‹˝›˘√◊Ì ÏfiWÔÃÎ ‰Hνfi ¿flı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿‹˝ ›˘√fiÎ ⁄ı ω¤Î√ »ı - ¿÷˝T› ωiÎÎfi ±fiı ›˘√ ωiÎÎfi. ¤√‰Îfiı 31 ◊Ì 37‹Î
f·˘¿ Á‘Ì ¿÷˝T›Ï‰iÎÎfifiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, …ı‹Î_ ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ·Î¤ ±fiı fi ¿fl‰Î◊Ì fi¿ÁÎfifi_ ‰Hνfi ¿›*.
ˉı ±ËŸ◊Ì 53‹Î f·˘¿ Á‘Ì ›˘√-ωiÎÎfifiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı Á‹÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ »ı, ÷ı ÁÎ_A› ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄LÔfiı ÁΑfi˘ ¶ÎflÎ
≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfiΠω¤Î√fiı ΩHÎÌfiı ÂflÌfl ω¤Î√◊Ì Á_⁄_‘ ¿Î’Ì fiά‰˘ ±ı “ÁÎ_A››˘√”
»ı ±fiı ¿÷˝T› ±fiı ±¿÷˝T›fiΠω¤Î√fiı ΩHÎÌfiı ±¿÷˝T› ω¤Î√fi˘ I›Î√ ±fiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±ı “¿‹˝›˘√”
»ı. ‹fiW›ı ±Î ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ±ı¿ ÁΑfifi_ ±Î«flHÎ ¿flÌfiı ±Î Á‹÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ
¿ı Á‹÷Î ±Î‰‰Î◊Ì ‹fiW› ¿‹˝-⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ ◊¥ Ω› »ı.
±ı¿ ‘‹˝ÂÎVÔhÎ (’Ò‰˝‹Ì‹Î_ÁÎ) »ı ±fiı ±ı¿ ‹˘ZÎÂÎVÔhÎ (µkÎfl‹Ì‹Î_ÁÎ) »ı. ±ËŸ 31‹Î f·˘¿◊Ì 37‹Î
f·˘¿ Á‘Ì ‘‹˝ÂÎVÔhÎfiÌ ±fiı 39‹Î f·˘¿◊Ì 53‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‹˘ZÎÂÎVÔhÎfiÌ ‰Î÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ‘‹˝◊Ì
·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ - ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÌ µLÔfiÏ÷ ◊Λ »ı.1 ‘‹˝ÂÎVÔh΋Î_ ¿÷˝T›’ηfi ‹A› »ı. ‘‹˝ ¿Ë˘ «ÎËı
¿÷˝T› ¿Ë˘, ±ı¿ … ‰Î÷ »ı.
…ı ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±ı fi ¿fl‰_ ’HÎ ±¿÷˝T› »ı ±fiı …ı fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı ÷ı ¿fl‰_, ±ı ’HÎ ±¿÷˝T› »ı.
…ı‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩfiı Á¬ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±fiı …ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ ’HÎ ÏË÷ ◊Λ
±fiı ⁄ÌΩfi_ ’HÎ ÏË÷ ◊Λ, ±ı ¿÷˝T› ¿Ëı‰Î› »ı. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì “›˘√”fiÌ ≠΄MÔ÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω›
»ı. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿›Î˝ ωfiÎ ‹fiW› ›˘√Îwœ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì (√Ì÷Î 6-3). ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÷k‰iÎÎfi
±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı, …ı ¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√ ⁄Lfiıfi_ ’ÏflHÎ΋ »ı. (√Ì÷Î, 5/4-5).
óáó

fiıËÎϤø‹fi΢û„V÷ ≠I›‰Î›˘ fi ωz÷ı –– 40––

V‰S’‹M›V› ‘‹˝V› hÎΛ÷ı ‹Ë÷˘ ¤›Î÷Ô˚ –– 40––
1. “›÷˘ûP›ÿ›Ïfi—lı›ÁÏÁÏ©— Á ‘‹˝—” (‰ˆÂıÏÊ¿. 1-3)
96 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
≥Ë = ‹fiW›·˘¿‹Î_
±V› = ±Î Á‹⁄Ï©w’
‘‹˝V› = ‘‹˝fiÎ ≠I›‰Î›— = ±‰‚_ Œ‚
±Ï¤ø‹fiΗ = ±Îfl_¤fi˘ ±◊ν÷Ô˚
⁄Ì…fi˘ fiΠfi, ωz÷ı = fi◊Ì ◊÷_
fi, ±„V÷ = ◊÷˘ fi◊Ì
ÀÌ¿Î ó “fiıËÎϤø‹fi΢û„V÷” ó ±Î Á‹⁄Ï©
(Á‹÷Î)fi˘ ¿ı‰‚ ±Îfl_¤ … ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı ±Îfl_¤fi˘
’HÎ fiΠfi◊Ì ◊÷˘. ‹fi‹Î_ Á‹÷Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ …ı
·Î·ÁÎ ±fiı µI¿oÃÎ Ω√Ì »ı, ±ı … ±ı Á‹÷Îfi˘ ±Îfl_¤
◊‰˘ »ı. ±Î ±Îfl_¤fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘; ¿ı‹¿ı
ÁI› ‰V÷fiÌ ·Î·ÁÎ ’HÎ ÁI› … ˢ› »ı.
±ËŸ “≥Ë” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î
‹fiW›·˘¿‹Î_ ±Î ‹fiW› … ±Î Á‹⁄Ï©fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘
±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ‹fiW› ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ⁄‘Ì ¤˘√-›˘Ïfi±˘
»ı. ±Î◊Ì ÷ı ›˘Ïfi±˘‹Î_ ωʋ÷Î (flÎ√-¶ıÊ)fi˘ fiÎÂ
¿fl‰Îfi˘ ±‰Áfl … fi◊Ì ¿ı‹¿ı ¤˘√ flÎ√-¶ıÊ’Ò‰˝¿ …
◊Λ »ı. Ωı flÎ√-¶ıÊ fiΠˢ› ÷˘ ¤˘√ ◊Âı … fiÏË,
∂·ÀÎfi_ ÁΑfi … ◊Âı.
“≠I›‰Î›˘ fi ωz÷ı” ó Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝‹Î_ Ωı ‹_hÎ-µE«ÎflHÎ ›iÎωϑ ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥
¬Î‹Ì flËÌ Ω› ÷˘ ÷ıfi_ ω’flÌ÷ Œ‚ ‹‚ı »ı. …ı‹¿ı,
¿˘¥ ’hÎ-≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ’hÎıÏp ›iÎ ¿fl÷˘ ˢ›, ÷˘ ±ı‹Î_
ωϑfiÌ hÎÏÀ ◊¥ …‰Î◊Ì ’hÎ ◊‰Îfi_ ÷˘ ÿÒfl flèÎ_, CÎfl‹Î_
¿˘¥fi_ Q≤I› ◊¥ Ω› »ı; ±◊‰Î ωϑfiÌ ¬Î‹Ì flËı‰Î◊Ì
±ıÀ·_ ∂·À<_ Œ‚ fi ’HÎ ‹‚ı, ÷˘’HÎ ’hÎ ’ÒHν ±_√˘‰Î‚˘
fi◊Ì …L‹÷˘! ’fl_÷ …ı ‹fiW› ±Î Á‹⁄Ï©fiı ’˘÷ÎfiÎ
±fiWÔÃÎfi‹Î_ ·Î‰‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ≠›IÔfifi_ ¿ı
±fiWÔÃÎfifi_ ¿ÿÌ ’HΠω’flÌ÷ Œ‚ fi◊Ì ±Î‰÷_. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ıfiÎ ±fiWÔÃÎfi‹Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. F›Î_ Á‘Ì
Œ‚ıE»Î flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì Á‹÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì ±fiı Á‹÷Î
±Î‰÷Î_ Œ‚ıE»Î fi◊Ì flËı÷Ì. ±Î◊Ì ±ıfiÎ ±fiWÔÃÎfifi_
ω’flÌ÷ Œ‚ ±Î‰÷_ … fi◊Ì, ±Î‰‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì.
ω’flÌ÷ Œ‚ Â_ »ı? Á_ÁÎfl‹Î_ ωʋ÷Îfi_ ˢ‰_ ±ı
… ω’flÌ÷ Œ‚ »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ flÎ√ ˢ‰˘
±fiı ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ ¶ıÊ Ë˘‰˘ ±ı … ωʋ÷Î »ı, ±fiı
±Î … ωʋ÷Î◊Ì …L‹-‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi ◊Λ »ı. ’fl_÷
‹fiW›‹Î_ F›Îflı Á‹÷Î ±Î‰ı »ı, I›Îflı flÎ√-¶ıÊ fi◊Ì
flËı÷Î ±fiı flÎ√-¶ıÊ fiÏË flËı‰Î◊Ì Ï‰Ê‹÷Î fi◊Ì flËı÷Ì,
÷˘ ’»Ì ÷ıfi_ ω’flÌ÷ Œ‚ ±Î‰‰Îfi_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ …
fi◊Ì flËı÷_.
[±K›Î› 2
(±fiı ÷ıfiÎ V‰S’‹Ô˚ = ◊˘Õ<_
±fiWÔÃÎfifi_) ±Ï’ = ’HÎ (±Î«flHÎ)
‹Ë÷— = (…L‹-Q≤I›w’Ì)
(’HÎ) ‹ËÎfi
¤›Î÷Ô˚ = ¤›‹Î_◊Ì
(±fiı ±Îfi_) hÎΛ÷ı = flZÎHÎ ¿flı »ı.
“V‰S’‹M›V› ‘‹˝V› hÎΛ÷ı ‹Ë÷˘ ¤›Î÷Ô˚” ó ±Î
Á‹⁄Ï©w’Ì ‘‹˝fi_ ◊˘Õ<_¿ ’HÎ ±fiWÔÃÎfi ◊¥ Ω›, ◊˘ÕÌ
’HÎ Á‹÷Î ∞‰fi‹Î_ ¿ı ±Î«flH΋Î_ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ‹fiW›
±Î …L‹‹flHÎ w’Ì ‹˘ÀÎ ¤›◊Ì flZÎHÎ ¿flÌ ·ı »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı Á¿Î‹ ¿‹˝ Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì
flÌ÷ı ±Î Á‹÷Î ‘fiÁ_’ÏkÎ ‰√ıflı ¿˘¥ Œ‚ ±Î’Ìfiı fip
fi◊Ì ◊÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi_ Œ‚ fiΉÎfi ‘fiÁ_’ÏkÎ ‰√ıflıfiÌ
≠΄MÔ÷‹Î_ fi◊Ì Ë˘÷_. ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±fi¿>‚-
≠Ï÷¿>‚ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ …ıÀ·Ì
Á‹÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı, ÷ıÀ·Ì Á‹÷Î ±À· ⁄fiÌ Ω›
»ı. ±Î Á‹÷Îfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ fiΠfi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ›˘√¤˛pfiÌ ÁΑfi±‰V◊΋Î_ …ıÀ·Ì Á‹÷Î
±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı …ıÀ·Ì ÁΑfi-Á΋√˛Ì ‹‚Ì Ω›
»ı, ÷ıfi˘ V‰√˝ ‰√ıflı ¨«Î ·˘¿‹Î_ CÎHÎÎ_ ‰Ê˘˝ Á‘Ì Á¬
¤˘√‰‰Î »÷Î_ ’HÎ fiΠfi◊Ì ◊÷˘ (√Ì÷Î ±. 6/41,
44). ±Î Á‹÷Î, ÁΑfi-Á΋√˛Ì ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
¬«Î˝¥ fi◊Ì …÷Ì ⁄S¿ı Ëo‹ıÂÎ_ …ı‹ »ı ÷ı‹ ÁflÏZÎ÷
flËı »ı; ¿ı‹¿ı ±ı Á÷ »ı, ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì »ı.
“‘‹˝”fiÎ ⁄ı ≠›˘…fi »ı ó (1) ÿÎfi ¿fl‰_, ’fl⁄
‹Î_Õ‰Ì, ±LÔfiZÎıhÎ ¬˘·‰_ ‰√ıflı ’fl˘’¿ÎflfiÎ_ ¿Î›˘˝ ¿fl‰Î_
±fiı (2) ‰HÎνl‹ ≠‹ÎHÎı ÂÎVÔh΢‹Î_ …HÎΉı·Î_ ’˘÷ÎfiÎ_
¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ÷I’fl÷Î◊Ì ’ηfi ¿fl‰_. ±Î ‘‹˘˝fi_
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì Á‹÷Îw’Ì ‘‹˝ ±Î’˘±Î’
±Î‰Ì Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±Î Á‹÷Îw’Ì ‘‹˝ ’˘÷Îfi˘ ‘‹˝
±◊Î÷Ô˚ V‰w’ »ı. ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı ±ËŸ Á‹⁄Ï©fiı ‘‹˝
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
Á‹÷ÎÁ_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
·˘¿˘fiΠˈ›Î‹Î_ CÎb_ ¿flÌfiı ±Î ‰Î÷ ⁄ıÃı·Ì »ı
¿ı ‹fi ·Î√‰Î◊Ì … ¤…fi-V‹flHÎ ◊Λ »ı. ‹fi fi ·Î√ı
÷˘ fl΋fl΋ ¿fl‰Î◊Ì Â_ ·Î¤? ’fl_÷ √Ì÷ÎfiÌ ºÏp±ı
‹fi ·Î√‰_ ±ı ¿˘¥ ¨«Ì «Ì… fi◊Ì. √Ì÷ÎfiÌ ºÏp±ı
¨«Ì «Ì… »ı - Á‹÷Î. ⁄ÌΩ_ ·ZÎH΢ ±Î‰ı ›Î fi ±Î‰ı,
…ıfi΋Î_ Á‹÷Î ±Î‰Ì √¥, ÷ıfiı √Ì÷Î ÏÁ© ¿ËÌ ÿı »ı.
…ıfi΋Î_ ⁄ÌΩ_ ⁄‘Î_ ·ZÎH΢ ±Î‰Ì Ω› ±fiı Á‹÷Î fi
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 97

±Î‰ı, ÷ıfiı √Ì÷Î ÏÁ© fi◊Ì ¿Ëı÷Ì. ‰√ıflı fi ◊Λ (√Ì÷Î ±. 5/20). ±Î Á‹÷Îfi˘ ¿ÿÌ
Á‹÷Î ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı - ±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷Î fiΠfi◊Ì ◊÷˘. ¿S›ÎHÎ ÏÁ‰Î› ±Î Á‹÷Îfi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥
±fiı V‰w’fiÌ Á‹÷Î. Á‹w’ ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Ì …√αı Œ‚ ˢ÷_ … fi◊Ì.
’Ïfl’ÒHν »ı. ±ı Á‹w’ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ …ı „V◊÷ ◊¥ √›˘, ‹fiW› ÷’, ÿÎfi, ÷Ì◊˝, ‰˛÷ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ’H›
÷ıHÎı Á‹√˛ Á_ÁÎfl µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘˘, ÷ı ¿‹˝ ¿flı, ÷ı ¿‹˝, Œ‚ ±Î’Ìfiı fiΠ’΋ı »ı, ’fl_÷ ÁΑfi
∞‰fi‹@÷ ◊¥ √›˘, ’fl_÷ ±ıfiÌ ±˘‚¬ÎHÎ ±_÷—¿flHÎfiÌ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ±_÷—¿flH΋Î_ ◊˘ÕÌ ’HÎ Á‹÷Î (Ïfiω˝¿Îfl÷Î)
Á‹÷Î◊Ì ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 5/19). ±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷Î ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ÷ı fip fi◊Ì ◊÷Ì, ±fiı ¿S›ÎHÎ ¿flÌ
»ı ó ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ flËı‰_ (√Ì÷Î ±. 2/48). ÿı »ı. ‹ÎÀı ÁΑfi‹Î_ Á‹÷Î …ıÀ·Ì ¨«Ì «Ì… »ı, ‹fifiÌ
≠Â_ÁÎ ◊¥ Ω› ±◊‰Î Ïfi_ÿÎ ◊¥ Ω›, ¿Î›˝ ÁŒ‚ ±ı¿Î√˛÷Î ±ıÀ·Ì ¨«Ì «Ì… fi◊Ì. ‹fi ±ı¿Î√˛ ◊‰Î◊Ì
◊¥ Ω› ±◊‰Î ±ÁŒ‚ ◊¥ Ω›, ·Î¬˘ wÏ’›Î ±Î‰Ì ÏÁÏ©±˘ ÷˘ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¿S›ÎHÎ fi◊Ì ◊÷_.
Ω› ±◊‰Î ·Î¬˘ wÏ’›Î «ÎS›Î Ω› ’fl_÷ ±ıfiÎ◊Ì ’fl_÷ Á‹÷Î ±Î‰‰Î◊Ì ‹fiW› Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì Á¬’Ò‰˝¿
±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ Ë·«· fiÎ ◊Λ; Á¬-ÿ—¬, ËÊ˝-¢¿ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 5/3).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á‹÷Îfi˘ ‹ÏË‹Î ¤√‰Îfiı 39-40‹Î_ f·˘¿˘‹Î_ «Îfl ≠¿Îflı ¿è΢ »ı ó
(1) “¿‹˝ ⁄L‘_ ≠ËÎV›ÏÁ” ó Á‹÷Î ¶ÎflÎ ‹fiW› ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
(2) “fiıËÎϤø‹fi΢û„V÷” ó ±ÎfiÎ ±Îfl_¤fi˘ ’HÎ fiΠ◊÷˘ fi◊Ì.
(3) “≠I›‰Î›˘ fi ωz÷ı” ó ±ÎfiÎ ±Î«flHÎfi_ ω’flÌ÷ Œ‚ ’HÎ ◊÷_ fi◊Ì.
(4) “V‰S’‹M›V› ‘‹˝V› hÎΛ÷ı ‹Ë÷˘ ¤›Î÷” ó ±Îfi_ ◊˘Õ<_ ’HÎ ±Î«flHÎ …L‹-Q≤I›w’Ì ‹ËÎfi ¤›◊Ì
flZÎÎ ¿flı »ı.
Ωı¿ı ’Ëı·Ì ‰Î÷‹Î_ … ⁄οÌfiÌ hÎHÎı ‰Î÷˘ ±Î‰Ì Ω› »ı ÷˘ ’HÎ ⁄‘Ì ‰Î÷˘‹Î_ ◊˘Õ˘ Œfl¿ »ı, …ı‹¿ı ó
(1) ¤√‰Îfi ’Ëı·Î_ Á΋ÎL› flÌ÷◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı, Á‹÷Λ@÷ ‹fiW› ¿‹˝-⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı. ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ
√H΢fi˘ Á_√ ±◊ν÷Ô˚ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÷ıfiÎ ¿Î›˝ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ (√Ì÷Î-13/21). Á‹÷Î ±Î‰‰Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷
±fiı ±ıfiÎ ¿Î›˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı÷˘ fi◊Ì; ÷ı◊Ì ‹fiW› ¿‹˝-⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı. …ı‹¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiı¿ Â¤ÎÂ¤
¿‹˝ ◊›Î ¿flı »ı, ’fl_÷ ÷ı ¿‹˝ ±Î’HÎfiı ⁄Î_‘÷Î fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ±Î’H΢ ¿˘¥ Á_⁄_‘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ±ı
… ≠‹ÎHÎı Á‹÷Λ@÷ ‹fiW›fi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ±ı … ≠‹ÎHÎı Á‹÷Λ@÷ ‹fiW›fi˘ ±Î ÂflÌfl◊Ì ◊fiÎflÎ_
¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ’HÎ ¿˘¥ Á_⁄_‘ ˢ÷˘ fi◊Ì.
(2) Á‹÷ΤΉfi˘ ‹ÎhÎ ±Îfl_¤ ◊¥ Ω› ±◊ν÷˚ Á‹I‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ µtıU› Ï…iÎÎÁÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω›
÷˘ ±Î ±Îfl_¤fi˘ @›Îflı› fiΠ◊÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ï‰fiÎÂÌfi˘ µtıU› ’HÎ ±Ï‰fiÎÂÌ … ˢ› »ı. F›Îflı fiΉÎfifi˘
µtıU› ’HÎ fiΉÎfi ˢ› »ı. fiΉÎfifi˘ µtıU› ÷˘ fiΠ(’÷fi) ¿flı »ı, ’fl_÷ Á‹I‰fi˘ µtı ÷˘ ¿S›ÎHÎ …
¿flı »ı - “Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V› ÂOÿ ⁄˛õÎÏ÷‰÷˝÷ı” - (√Ì÷Î 6-44).
(3) Á‹Îfi÷ÎfiÎ ±Î«flHÎfi_ ±‰‚_ Œ‚ ◊÷_ fi◊Ì. Á¿Î‹¤Î‰ı ¿flı·Î ¿‹˝‹Î_ Ωı ‹_h΢E«Îfl, ±fiWÔÃÎfi ωϑ
‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥ ¤Ò· ¿ı ∂HÎ’ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfi_ ±‰‚_ (ω’flÌ÷) Œ‚ ◊¥ Ω› »ı.1 ’fl_÷ …ıÀ·Ì Á‹÷Î ±fiWÔÃÎfi‹Î_,
∞‰fi‹Î_ ±Î‰Ì √¥ »ı, ÷ı‹Î_ Ωı ‰Ëı‰Îfl ‰√ıflıfiÌ ¿˘¥ ¤Ò· ◊¥ Ω›, ÁΉ‘ÎfiÌ‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ flËÌ Ω› ÷˘
1. ±ı‰Ì ¿◊Î ±Î‰ı »ı ¿ı I‰pαı ≥Lƒfi˘ ‰‘ ¿flfiÎfl ’hÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ±ı¿ ›iÎ ¿›˘˝. ±ı ›i΋Î_ ∑ÏÊ›˘±ı “≥LƒÂhÎ_ ω‰‘˝V‰” ±Î
‹_hÎ ÁÎ◊ı ˉfi ¿›*. “≥LƒÂhÎ” ÂOÿ‹Î_ Ωı ÊWÔÃÌ÷I’vÊ Á‹ÎÁ ˢ› ÷˘ ±ıfi˘ ±◊˝ ◊Âı ó ≥LƒV› ÂhÎ— (≥Lƒfi˘ ÂhÎ) ±fiı Ωı
⁄Ë‰˛ÌÏË Á‹ÎÁ ˢ› ÷˘ ±ıfi˘ ±◊˝ ◊Âı ó “≥Lƒ— ÂhÎ›˝V›” (…ıfi˘ ≥Lƒ ÂhÎ »ı). Á‹ÎÁ‹Î_ Œfl¿ ◊‰Î◊Ì V‰fl‹Î_ ’HÎ Œfl¿ ’ÕÌ
Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÊWÔÃÌ-÷I’vÊ Á‹ÎÁ‰Î‚Î “≥LƒÂhÎ” ÂOÿfi_ µE«ÎflHÎ ±LI›˘ÿÎkÎ ◊Âı ±◊ν÷Ô˚ ±_Ï÷‹ ±ZÎfl “hÎ”fi_ µE«ÎflHÎ µÿÎkÎ
V‰fl◊Ì ◊Âı; ±fiı ⁄Ë⁄˛ÌÏË Á‹ÎÁ‰Î‚Î “≥LƒÂhÎ” ÂOÿfi_ µE«ÎflHÎ ±Îz˘ÿÎkÎ ◊Âı ±◊ν÷Ô˚ ≠◊‹ ±ZÎfl “≥”fi_ µE«ÎflHÎ µÿÎkÎ V‰fl◊Ì
◊Âı. ∑ÏÊ›˘fi˘ µtı ÷˘ ÊWÔÃÌ÷I’vÊ Á‹ÎÁ‰Î‚Î “≥LƒÂhÎ” ÂOÿfi_ ±LI›˘ÿÎkÎ µE«ÎflHÎ ¿fl‰Îfi˘ Ë÷˘ ’fl_÷ ÷ı‹HÎı ÷ıfi_ ±Îz˘ÿÎkÎ
µE«ÎflHÎ ¿›*. ±Î ≠‹ÎHÎı V‰fl¤ıÿ ◊¥ …‰Î◊Ì ‹LÔh΢E«ÎflHÎfi_ Œ‚ ω’flÌ÷ ◊¥ √›_. ÷ı◊Ì ≥Lƒ … I‰pÎfiÎ ’hÎ (T≤hÎÎÁfl)fi˘ ‰‘
¿flfiÎfl ◊›˘. ÷ı◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ó
‹LÔh΢ ËÌfi— V‰fl÷˘ ‰Hν÷˘ ‰Î Ï‹J›Î ≠›@÷˘ fi ÷‹◊˝‹ÎË – Á ‰ÎBÔfiÆı ›…‹Îfi_ ÏËfi„V÷ ›◊ıLƒÂhÎ— V‰fl÷˘û’flΑÎ÷Ô˚ ––
(’ÎÏHÎfiÌ›ÏÂZÎÎ)
98 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

÷ıfi_ ±‰‚_ Œ‚ (⁄_‘fi) ◊÷_ fi◊Ì. …ı‹ ¿ı ¿˘¥ ±Î’HÎı I›Î_ fi˘¿flÌ ¿fl÷˘ ˢ› ±fiı ±_‘Îfl΋Î_ ŒÎfiÁ Á‚√Ή÷Î_
@›Îflı¿ ÷ıfiÎ ËÎ◊ı ŒÎfiÁ ’ÕÌ Ω› ±fiı ÷ÒÀÌ Ω› ÷˘ ±Î’HÎı ÷ıfiÎ ’fl fiÎflÎ… ◊¥±ı »Ì±ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ …√αı
ŒÎfiÁ Á‚√ΉfiÎfl ±Î’H΢ Ï‹hΠˢ›, …ı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı @›Îflı› ¿˘¥ ±’ıZÎÎ flά÷˘ fi◊Ì ÷ıfiÎ ËÎ◊ı◊Ì ŒÎfiÁ
’ÕÌ fiı ÷ÒÀÌ Ω› ÷˘ ±Î’HÎı ÷ıfiÎ ’fl fiÎflÎ… ◊÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ıfiı ¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı, “±‹ÎflÎ ËÎ◊ı ’HÎ ‰V÷
÷ÒÀÌ Ω› »ı, ÷‹ÎflÎ ËÎ◊ı ÷ÒÀÌ √¥ ÷ı‹Î_ Â_ ◊›_? ¿˘¥ g«÷Î fiËŸ.” ±Î‹ …ı Á¿Î‹ ¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ
¿‹˝fi_ ÷˘ ±‰‚_ Œ‚ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ …ıfiı ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎ_ Œ‚fiÌ ±’ıZÎÎ … fi◊Ì ÷ıfiÎ ±Î«flHÎfi_ ±‰‚_ Œ‚
¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ◊¥ … fi ¿ı.
(4) Á‹÷Îfi_ ◊˘Õ<_ ’HÎ ±Î«flHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ◊˘Õ˘ ’HÎ Á‹÷Îfi˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı …L‹-Q≤I›w’Ì
‹ËÎfi ¤›◊Ì flZÎÎ ¿flı »ı ±◊ν÷˚ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ ÿı »ı. …ı‹ Á¿Î‹ ¿‹˝, Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì flÌ÷ı
±Î ◊˘ÕÌ‹ÎhÎ ’HÎ Á‹÷Î Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊÷Ì fi◊Ì. ⁄S¿ı ÷ıfi˘ µ’›˘√ ‹ÎhÎ ¿S›ÎH΋Î_ … ◊Λ »ı. ›iÎ, ÿÎfi,
÷’ ‰√ıflı Â¤¿‹˝ Ωı Á¿Î‹¤Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹fi_ fiΉÎfi Œ‚ (‘fi-Á_’ÏkÎ ±fiı V‰√˝ ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷)
ˢ› »ı ±fiı Ωı ÷ı ¿‹˝ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹fi_ Œ‚ ±Ï‰fiÎÂÌ (‹˘ZÎ) ˢ› »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ›iÎ,
ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝fiÎ_ ÷˘ ⁄ı-⁄ı Œ‚ ˢ¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ Á‹÷Îfi_ ±ı¿ … Œ‚ ¿S›ÎHΠˢ› »ı. …ı‹ ¿˘¥
‹ÁÎŒfl flV÷΋Î_ «Î·÷˘ «Î·÷˘ fl˘¿Î¥ Ω› ±◊‰Î ÁÒ¥ Ω› ÷˘ ÷ı F›Î_◊Ì fiÌ¿Y›˘ Ë÷˘, I›Î_ ’λ˘ «ÎS›˘
…÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı F›Î_ Á‘Ì ÷ı ’Ë˘Ó«Ì √›˘, I›Î_ Á‘Ìfi˘ flV÷˘ ÷˘ ¿’Î¥ … √›˘. ±ı … ≠‹ÎHÎı ∞‰fi‹Î_ …ıÀ·Ì
Á‹÷Î ±Î‰Ì √¥ ÷ıfi˘ fiΠ@›Îflı› ◊÷˘ fi◊Ì.
“V‰S’‹M›V› ‘‹˝V› hΛ÷ı ‹Ë÷˘ ¤›Î÷” ó ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ◊˘ÕΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ÁI› »ı ±fiı ¤› ‹ËÎfi
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ÁI› »ı. …ı‹ ±ı¿ ‹HÎ wfiı ⁄΂‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ ‹HÎ ±„BÔfifiÌ …wfl fi◊Ì. w ±ı¿ ‹HΠˢ› ¿ı Á˘
‹HÎ, ÷ıfiı ⁄΂‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ ÿ̉ÎÁ‚Ì ’›Î˝MÔ÷ »ı. ±ı¿ ÿ̉ÎÁ‚Ì ·√ÎÕ÷Î_ … ÷ı w V‰›_ ÿ̉ÎÁ‚Ì ±◊ν÷Ô˚ ±„BÔfi ◊¥
…Âı. w ’˘÷ı ÿ̉ÎÁ‚Ìfiı ‹ÿÿ ¿flÂı. ±„BÔfi wfiÌ ÁÎ◊ı ˢ÷˘ fi◊Ì ’fl_÷ w V‰›_ ±„BÔfifiı ’¿ÕÌ ·ıfiÎfl ’ÿÎ◊˝ ˢ‰Î◊Ì
±„BÔfi‹› ⁄fiÌ …Âı. ±Î … ≠‹ÎHÎı ±Á_√÷÷Î ±„BÔfi »ı ±fiı Á_ÁÎfl w »ı. Á_ÁÎfl◊Ì ±Á_√ ◊÷Î_ … Á_ÁÎfl ±Î’‹ı‚ı
¬÷‹ ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Ò‚‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) fi ˢ‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı @›Îflı› Á_√ ◊›˘ … fi◊Ì.
◊˘Õ΋Î_ ◊˘Õ˘ I›Î√ ’HÎ Á÷ »ı ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÌ Ïø›Î ’HÎ ±Á÷ »ı. Ïø›Îfi˘ ÷˘ ±_÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷
I›Î√ ±fiL÷ »ı. ÷ı◊Ì ›iÎ, ÷’, ÿÎfi ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ÷˘ Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î 8-28). ’fl_÷
I›Î√ @›Îflı› fip ◊÷˘ fi◊Ì. “I›Î√ÎE»Î„L÷flfiL÷fl‹Ô˚” (√Ì÷Î-12-12). ±ı¿ ±Ë‹Ô˚fiÎ I›Î√◊Ì ±fi_÷ V≤Ïpfi˘
I›Î√ ◊¥ Ω› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ë‹Ô˚ ¶ÎflÎ … Á‹√˛ V≤Ïp ‘ÎflHÎ ¿flΛı·Ì »ı. (√Ì÷Î 7-5).
…ı‹, ¿ıÀ·Ì›ı CÎÎÁ ˢ›, Â_ ±„BfifiÌ ’ÎÁı À¿Ì ¿ı »ı? ¿ıÀ·_› ±_‘Îv_ ˢ› Â_ ≠¿ÎÂfiÌ Á΋ı À¿Ì ¿ı
»ı? ±_‘Îv_ ±fiı ≠¿ÎÂfiÌ ·ÕÎ¥ ◊Λ ÷˘ Â_ ±_‘Îv_ ∞÷Ì …Âı? ±ı … ≠‹ÎHÎı ±iÎÎfi ±fiı iÎÎfifiÌ ·ÕÎ¥ ◊¥
Ω› ÷˘ Â_ ±ÎiÎÎfi ∞÷Ì …Âı? ‹ËÎfi‹Î_ ‹ËÎfi ¤› ’HÎ Â_ ±¤›fiÌ Á΋ı À¿Ì ¿ı »ı? Á‹÷Î ◊˘ÕÌ Ë˘›
÷˘ ’HÎ ’ÒflÌ »ı, ±fiı ¤› ‹ËÎfi ˢ› ÷˘ ’HÎ ±‘Òfl˘ »ı. g¿Ï«÷Ô˚ Á‹÷Î ’HÎ ‹ËÎfi »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ÁΫÌ
»ı ±fiı ‹ËÎfi ¤› ’HÎ V‰S’ ( ÁkÎÎËÌfi) »ı; ¿ı‹ ¿ı ÷ı ¿Î«˘ »ı.
Á‹÷Îfiı, ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiı “V‰S’” ¿Ëı‰Îfi_ Â_ ≠›˘…fi »ı? ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ÷˘ ‹ËÎfi »ı, ’fl_÷ ±Î’HÎÌ Á‹…‹Î_,
±Î’HÎÎ ±fi¤‰‹Î_ ◊˘Õ˘ ±Î‰‰Î◊Ì ÷ıfiı V‰S’ (◊˘Õ˘) ¿ËÌ ÿÌ‘˘. ¬flı¬fl ÷˘ ±Î’HÎÌ Á‹… ◊˘ÕÌ »ı, Á‹÷Î
◊˘ÕÌ fi◊Ì. ÷ı ÷flŒ ±Î’HÎÌ ºÏp ±˘»Ì √¥ »ı ÷ı ÷˘ ±Î’HÎÌ ºÏp‹Î_ ∂HÎ’ »ı, ÷k‰‹Î_ ∂HÎ’ fi◊Ì. ±ı …
≠‹ÎHÎı ±Î’HÎı ±Á÷fiı ‰‘Îflı ‹Ëk‰ ±Î’Ì ÿÌ‘_ ÷˘ ±Á÷ ‹ËÎfi fi ◊›_. ⁄S¿ı ±Î’H΢ ±Îÿfl ‹ËÎfi ◊›˘.
÷ı◊Ì ±Î’HÎı Ωı Á÷fi˘ ‰‘Îflı ±Îÿfl ¿fḻı ÷˘ Á÷ ‹ËÎfi ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ‹ËkÎÎfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı,
±fiı ±Á÷fi˘ ±Îÿfl fi ¿fḻı ÷˘, ±Á÷ V‰S’ ◊¥ …Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Á÷ ‹ËÎfi ˢ› ¿ı V‰S’, ÷ıfiÌ ÁkÎÎ
… fi◊Ì - “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” ±fiı Á÷ ‹ËÎfi ˢ› ¿ı V‰S’, ÷ıfiÌ ÁkÎÎ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ωz‹Îfi »ı - “fiÎ
¤Î‰˘ ωz÷ı Á÷—”. ÷ı◊Ì µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ±b◊Ì ’HÎ ±b ±fiı ‹ËÎfi◊Ì ’HÎ ‹ËÎfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_
»ı. “±H΢flHÎÌ›Îfi˚ ‹Ë÷˘ ‹ËÌ›Îfi˚” (¿Ã. 1/2/20; rı÷Îr÷fl. 3/20.)
óá ó
f·˘¿ 41, 42, 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 99

Á_⁄_‘ ó ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı Á‹⁄Ï©fiı ›˘√fiΠωʛ‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ Ë÷_, ÷ı
… Á‹⁄Ï©fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ ÁΑfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©flı¿ıË ¿<vfiLÿfi –– 41––
⁄ËÂάΠèÎfiL÷Îç ⁄©›˘ûT›‰ÁÎÏ›fi΋Ô˚ –– 41––
¿<vfiLÿfi = Ëı ¿<vfi_ÿfi! ⁄Ï©— = ⁄Ï© ⁄©›— = ⁄Ï©±˘
≥Ë = ±Î (Á‹⁄Ï©fiÌ ±ı¿Î = ±ı¿ … (ˢ› »ı). ±fiL÷Η = ±fi_÷
≠΄M÷)fiÎ ±T›‰- = …ı‹fi˘ ±ı¿ « = ±fiı
ωʛ‹Î_ ÁÎÏ›fi΋Ô˚ Ïfiç› fi◊Ì, ⁄ËÂάΗ = CÎHÎÎ ≠¿ÎflfiÌ
T›‰ÁΛ΄I‹¿Î = Ïfiç›Î„I‹¿Î ±ı‰Î ‹ÎHÎÁ˘fiÌ ÏË = … (ˢ› »ı).
ÀÌ¿Î ó “T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©flı¿ıË ¿<vfiLÿfi” ó ⁄˘‘ ◊Λ »ı, ’»Ì ±ıfiÎ ’ÏflHÎ΋V‰w’ ⁄Ï© ±Î’˘±Î’ ±ı¿
¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿fi_ K›ı› (·Z›) …ı Á‹÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ Ïfiç›‰Î‚Ì ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√ ÷◊Î ¤„@÷›˘√‹Î_
flËı »ı, ÷ı Á‹÷Î ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹V‰w’ ’Ëı·Î_ ⁄Ï©fi˘ ±ı¿ Ïfiç› ◊Λ »ı, ’»Ì V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊Λ
Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷Î ÁΑfi »ı, »ı. ±Î◊Ì iÎÎfi›˘√‹Î_ iÎÎfi ‹A› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√ ÷◊Î
±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷΋Î_ Á_ÁÎflfi˘ flÎ√ ⁄Α¿ »ı. ±ı flÎ√fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ ±ı¿ Ïfiç› ‹A› »ı.
ËÀΉ‰Îfi˘ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ …ı ±ı¿ “⁄ËÂάΠèÎfiL÷Îç ⁄©›˘û-T›‰ÁÎÏ›fi΋Ô˚” ó
Ïfiç› »ı, ±ıfi_ fi΋ »ı ó T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©. ±T›‰ÁÎ›Ì ÷ı±˘ ˢ› »ı, …ı±˘fiÎ ±_÷fl‹Î_ Á¿Î‹¤Î‰
T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ±ı¿ ¿ı‹ ˢ› »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹Î_ ˢ› »ı ±fiı …ı±˘ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ@÷ ˢ›
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı. ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ±ı‰Î ‹fiW›˘fiÌ ⁄Ï©±˘ ±fi_÷ ˢ›
»ı. ±Î I›Î√ ±ı¿ … ˢ› »ı. «ÎËı ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ »ı ±fiı ÷ı ⁄Ï©±˘ ’HÎ ±fi_÷ Âάα˘‰Î‚Ì Ë˘› »ı
I›Î√ ¿fl˘, «ÎËı ‹Îfi-⁄ÕÎ¥fiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl˘. ±◊ν÷Ô˚ ≠I›ı¿ ⁄Ï©fiÌ ’HÎ ±fi_÷ Âάα˘ ˢ› »ı …ı‹¿ı,
’fl_÷ √˛ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı¿ «ÌΩı ˢ› »ı; ¿ı‹¿ı ≠I›ı¿ ’hÎ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı - ±Î ±ı¿ ⁄Ï© ◊¥ ±fiı ’hÎ≠΄MÔ÷fiı
«Ì… ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ±ı¿ … ‹ÌÃÎ¥ ‹ÎÀı ¿˘¥ ±˙Ê‘Ìfi_ Áı‰fi ¿flı, ¿˘¥ ‹_hÎfi˘ …’ ¿flı,
±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı. ±Î◊Ì ÷ı «ÌΩıfiÌ ¿Î‹fiα˘ ¿˘¥ ±fiWÔÃÎfi ¿flı, ¿˘¥ Á_÷fi˘ ±ÎÂÌ‰Î˝ÿ ·ı ‰√ıflı µ’Λ˘
’HÎ ±fiı¿ ±fiı ±fi_÷ ˢ› »ı. ±ı ⁄Ï©fiÌ ±fi_÷ Âάα˘ ◊¥. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‘fi≠΄MÔ÷
√Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√ (≠V÷÷ f·˘¿) ±fiı ¤„@÷›˘√ (±. ¿fl‰Ì »ı - ±Î ±ı¿ ⁄Ï© ◊¥ ±fiı ‘fi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
9/30)fiΠωʛ‹Î_ ÷˘ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ ‰ı’Îfl ¿flı, fi˘¿flÌ ¿flı, «˘flÌ ¿flı, ·Ò_À ¿flı, ÿ√˘ ÿı,
»ı, ’fl_÷ iÎÎfi›˘√fiΠωʛ‹Î_ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©fi_ ‰Hνfi Ã√Î¥ ¿flı ‰√ıflı ±ı ⁄Ï©fiÌ ±fi_÷ Âάα˘ ◊¥. ±ı‰Î
fi◊Ì ±ÎT›_. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı iÎÎfi›˘√‹Î_ ’Ëı·Î_ V‰w’fi˘ ‹fiW›˘fiÌ ⁄Ï©‹Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ Ïfiç› fi◊Ì Ë˘÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰ÎV÷ω¿ µtı ±ı¿ … ˢ› »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fi˘ ±ı¿ µtı fi◊Ì Ë˘÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±ıfiÎ
±fi_÷ µtı flËı »ı ±fiı ±ı¿-±ı¿ µtıÂfiÌ ±fiı¿ Âάα˘ (±_√) ˢ› »ı. ÷ıfiÌ ±fi_÷ ¿Î‹fiα˘ ˢ› »ı ±fiı
±ı¿ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ‹ÎÀı µ’Λ ’HÎ ±fiı¿ ˢ› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±T›‰ÁÎ›Ì ‹fiW›˘fiÌ ⁄Ï©±˘ ±fi_÷ ÂÎ ‹ÎÀı ˢ› »ı ó ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›ÎÏ‹‹Î_ ’„W’÷Î_ ‰Î«_ ≠‰ÿLI›Ï‰’Ïç÷— –– 42––
‰ıÿ‰Îÿfl÷Η ’Î◊˝ fiÎL›ÿV÷ÌÏ÷ ‰ÎÏÿfi— –– 42––
¿Î‹ÎI‹Îfi— V‰√˝’flÎ …L‹¿‹˝Œ·≠ÿ΋Ô˚ –– 43––
Ïø›ÎωÂıÊ⁄Ë·Î_ ¤˘√ˆr›˝√Ï÷_ ≠Ï÷ –– 43––
100 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

’Î◊˝ = Ëı ≠◊Îfi_ÿfi! ÏÁ‰Î›) ⁄Ì…\_ ¿Â_ ‰Î«‹Ô˚ = ‰ÎHÎÌ

¿Î‹ÎI‹Îfi— = …ı±˘ ¿Î‹fiα˘‹Î_ fi, ±„V÷ = »ı … fiËŸ ó ≠‰ÿ„L÷ = ⁄˘S›Î ¿flı »ı
÷L‹› ◊›ı·Î »ı, ≥Ï÷ = ±ı‹ (¿ı …ı)
V‰√˝’flΗ = …ı‹fiÌ ⁄Ï©‹Î_ ‰ÎÏÿfi— = ⁄˘·fiÎflÎ »ı, (±ı‰Î) …L‹¿‹˝Œ·- = …L‹w’Ì ¿‹˝Œ‚
±ı¿‹ÎhÎ V‰√˝ … ±Ï‰’Ïç÷— = ±Ï‰‰ı¿Ì ‹ÎHÎÁ˘ ≠ÿ΋Ô˚ ÿıfiÎflÌ »ı (÷ı‹…)
lıWÔà ‰V÷ »ı, ≥‹Î‹Ô˚ = ±Î ≠¿ÎflfiÌ ¤˘√ˆr›˝- = ¤˘√ ÷◊Î ±ˆr›˝-
‰ıÿ‰Îÿfl÷Η = …ı±˘ ¿‹˝Œ‚fiÎ_ ›Î‹Ô̊ = …ı √Ï÷_, ≠Ï÷ fiÌ ≠΄MÔ÷ ±◊ıÛ
≠Â_Á¿ ‰ıÿ‰Î@›˘‹Î_ ’„W’÷΋Ô˚ = ’„W’÷ ±ıÀ·ı ¿ı ‹ÎhÎ Ïø›ÎωÂıÊ- = ωω‘ Ω÷fiÌ CÎHÎÌ-
… ≠ÌÏ÷ Áı‰ı »ı, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ … ‹‘fl ⁄Ë·Î‹Ô˚ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘fi_ ‰Hνfi
±L›÷Ô̊ = (±fiı …ı±˘ ¤˘√˘ ±fiı ‹fi˘Ëfl ¿flfiÎflÌ »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿Î‹ÎI‹fi—” ó ÷ı±˘ ¿Î‹fiα˘‹Î_ ±ıÀ·Î ’fl‹ÎI‹Î, ÷k‰iÎÎfi, ‹„@÷, ¤√‰÷Ô˚≠ı‹ ‰√ıflı ¿˘¥ «Ì…
flE›Î’E›Î flËı »ı ¿ı ÷ı±˘ ¿Î‹fiÎ w’ … ⁄fiÌ Ω› »ı … fiÏË. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ¤˘√˘‹Î_ … flE›Î’E›Î flËı
»ı. ÷ı±˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ±fiı ¿Î‹fi΋Î_ ¤ıÿ … fi◊Ì ÿı¬Î÷˘. »ı. ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Îfi_ ±ı‹fi_ ‹A› ·Z› flËı »ı.
÷ı±˘fi˘ ÷˘ ±Î … ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ¿Î‹fiΠωfiÎ ±Îÿ‹Ì “›ÎÏ‹‹Î_ ’„W’÷Î_ ‰Î«_ ≠‰ÿLI›Ï‰’Ïç÷—” ó
∞‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ¿Î‹fiΠωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹ fi◊Ì …ı±˘fi΋Î_ Á÷-±Á÷, ÏfiI›-±ÏfiI›, ±Ï‰fiÎÂÌ-ωfiÎÂÌfi˘
◊¥ ¿÷_, ¿Î‹fiΠωfiÎ ±Îÿ‹Ì ’J◊flfiÌ …ı‹ …Õ ◊¥ ω‰ı¿ fi◊Ì, ÷ı‰Î ±Ï‰‰ı¿Ì ‹fiW›˘ ‰ıÿ˘fiÌ …ı ‰ÎHÎÌ‹Î_
Ω› »ı, ÷ıfi΋Î_ «ı÷fiÎ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±ı‰Î ¤Î‰‰Î‚Î Á_ÁÎfl ±fiı ¤˘√˘fi_ ‰Hνfi »ı, ÷ı ¢¤Î‰Î‚Ì ’„W’÷
’vÊ˘ “¿Î‹ÎI‹fi—” »ı. ‰ÎHÎÌfiı ¿èÎÎ ¿flı »ı.
’˘÷ı ÷˘ ÏfiI›Ïfifl_÷fl …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ ±ËŸ “’„W’÷΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤˘√
‰‘-CÎÀ fi◊Ì ◊÷Ì, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎ ±Î‰÷Ì-…÷Ì flËı »ı ±fiı ±fiı ±ˆr›˝fiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‰Î‚Ì ‰ÎHÎÌ ¿ı‰‚ e·-
‰‘÷Ì-CÎÀ÷Ì flËı »ı. ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ ’Î_ÿÕÌ … »ı, Œ‚ fi◊Ì. I≤„MÔ÷ Œ‚◊Ì … ◊Λ »ı, e·-
Á_ÁÎflfiÎ ±_Âfiı ·Ì‘ı »ı. ‹ÎÀı ’˘÷ı ±fiı ¿Î‹fiÎ - ±ı ’Î_ÿÕÌfiÌ Â˘¤Î◊Ì fiÏË. ÷ı ‰ÎHÎÌ V◊Î›Ì Œ‚ ±Î’fiÎflÌ
⁄LÔfiı ±·√-±·√ »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fi΋Î_ flE›Î’E›Î ·˘¿˘fiı fi◊Ì. ÷ı ‰ÎHÎÌfi_ …ı Œ‚-V‰√˝ ‰√ıflıfiÎ ¤˘√˘ »ı, ÷ı ¿ı‰‚
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi_ ±·√ ¤Îfi … fi◊Ì ◊÷_. Ωı‰Î‹Î_ … Á_ÿfl …HÎΛ »ı, ÷ı‹Î_ V◊Λ̒b_ fi◊Ì.
“V‰√˝’flΗ” ó V‰√˝‹Î_ ÁÎfl΋Î_ ÁÎflÎ ÏÿT› ¤˘√˘ “…L‹¿‹˝Œ·≠ÿ΋Ô˚” ó ÷ı ’„W’÷ ‰ÎHÎÌ …L‹ w’Ì
‹‚ı »ı, ‹ÎÀı ÷ı±˘fiÎ ·Z›‹Î_ V‰√˝ … Á‰˝lıWÔÃ Ë˘› »ı. ¿‹˝Œ‚fiı ±Î’fiÎflÌ »ı, ¿ı‹¿ı ÷ı‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiı …
±fiı ÷ı±˘ ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … flÎ÷Ïÿ‰Á ·ÎB›Î flËı »ı. ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷ı ¤˘√˘fi˘ flÎ√ … ±Î√‚
±ËŸ “V‰√˝’flΗ” ’ÿ◊Ì ÷ı ‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ …L‹ ◊‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı (√Ì÷Î ±. 13-21).
±Î‰Ì »ı, …ı±˘ ‰ıÿ˘‹Î_ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ ‰Hν‰ı·Î V‰√˝ “Ïø›ÎωÂıÊ⁄Ë·Î_ ¤˘√ˆç›˝√g÷ ≠Ï÷” ó ÷ı
‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ ±ÎV◊Î flά‰Î‰Î‚Î »ı. ’„W’÷ ±◊ν÷Ô˚ ÿı¬Î‰fiÌ Â˘¤Î›@÷ ‰ÎHÎÌ ¤˘√ ±fiı
“‰ıÿ‰Îÿfl÷Η ’Î◊˝ fiÎL›ÿV÷ÌÏ÷ ‰ÎÏÿfi—” ó ÷ı±˘ ±ˆf‰›˝fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı …ı Á¿Î‹ ±fiWÔÃÎfi˘fi_ ‰Hνfi
‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝‹Î_ ≠ÌÏ÷ flά‰Î‰Î‚Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿flı »ı, ÷ı±˘‹Î_ Ïø›Î±˘fi_ ⁄ÎËS› flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı
‰ıÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¤˘√˘‹Î_ ±fiı V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ±fiWÔÃÎfi˘‹Î_ ±fiı¿ Ω÷fiÌ Ï‰Ï‘±˘ ˢ› »ı, ±fiı¿
‹Îfiı »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı±˘ “‰ıÿ‰Îÿfl÷Η” »ı. ÷ı±˘fiÌ Ω÷fiÌ Ïø›Î±˘ ¿fl‰Ì ’Õı »ı, ±fiı¿ Ω÷fiÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
‹ÎL›÷΋Î_ ±ËŸfiÎ ±fiı V‰√˝fiÎ ¤˘√˘ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ …wfl ’Õı »ı, ÷ı‹ … ÂflÌfl ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfll‹ ’HÎ ‰‘Îflı
»ı … fiÏË ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fiÌ ºÏp‹Î_ ¤˘√˘ ÏÁ‰Î› ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 18/24).
óáó

¤˘√ˆr›˝≠Á@÷ÎfiÎ_ ÷›Î’x÷«ı÷Á΋Ô˚ –– 44––

T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©— Á‹Î‘˙ fi ω‘Ì›÷ı –– 44––
f·˘¿ 44] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 101

÷›Î = ÷ı ·˘¤Î‹HÎÌ ‰ÎHÎÌ √›_ »ı (±fiı …ı) Á‹Î‘˙ = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_

¶ÎflÎ ¤˙√ˆr›˝- = ¤˘√ ±fiı T›‰ÁΛ΄I‹¿Î = Ïfiç›Î„I‹¿Î
±’x÷- = …ı‹fi_ Ï«kÎ ≠Á@÷Îfi΋Ô˚ ±ˆr›˝‹Î_ ±I›_÷ ⁄Ï©— = ⁄Ï©
«ı÷Á΋Ô˚ ËflΛı·_ »ı, ±◊ν÷Ô˚ ±ÎÁ@÷ »ı, fi = fi◊Ì
¤˘√˘ ÷flŒ ¬ıÓ«Î¥ (±ı‰Î ‹ÎHÎÁ˘fiÌ) ω‘Ì›÷ı = ˢ÷Ì.
ÀÌ¿Î ó “÷›Î’x÷«ı÷Á΋Ô˚” ó ’Ò‰˝f·˘¿˘‹Î_ …ı ωÂıÊ ‰Î÷
’„W’÷ ‰ÎHÎÌfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı ‰ÎHÎÌ ‰Õı
…ı‹fi_ Ï«kÎ ËflÎ¥ √›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ V‰√˝‹Î_ CÎb_ ‹˘À<_ Á¬ ’fl‹ÿ›Î‚ ≠¤±ı ¿Ú’Î ¿flÌfiı ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_
»ı, ÏÿT› fi_ÿfi‰fi »ı, ±MÔÁflα˘ »ı, ±Q≤÷ »ı ó ±ı‰Ì ±ı¿ ±ı‰Ì ω·ZÎHΠω‰ı¿Â„@÷ ±Î’Ì »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı
‰ÎHÎÌ◊Ì …ı‹fi_ Ï«kÎ ÷ı ¤˘√˘ ÷flŒ ¬ıÓ«Î¥ √›_ »ı. Á¬-ÿ—¬◊Ì ¨«˘ ∂ÃÌ Ω›, ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı
“¤˘√ˆr›˝≠Á@÷Îfi΋Ô˚” ó ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı ⁄‘Î_fiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı ¤√‰Îfifiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_
±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_« ωʛ˘, ÂflÌflfi˘ ±Îfl΋, ‹Îfi ¿flÌ ·ı! ±ı‹Î_ ‹fiW›-ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊˝¿÷Î »ı. ’fl_÷ ≠¤±ı
±fiı fi΋fiÌ ‹˘ÀÎ¥-±Î‹fiÎ ¶ÎflÎ Á¬ ·ı‰Îfi_ fi΋ ÿÌ‘ı·Ì ±Î ω‰ı¿Â„@÷fi˘ ±fiÎÿfl ¿flÌfiı fiΉÎfi ¤˘√
“¤˘√” »ı. ¤˘√˘fiı ‹ÎÀı ’ÿÎ◊˝, wÏ’›Î-’ˆÁÎ, ‹¿Îfi ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ@÷ ⁄fiÌ …‰_ ±ı ’Â⁄Ï© »ı. ¿ÎflHÎ
‰√ıflıfi˘ …ı Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ıfi_ fi΋ “±ˆr›˝” ¿ı ’Âó’ZÎ̱˘ ’HÎ ¤˘√˘‹Î_ ·Î√ı·Î_ flËı »ı, ÷˘ ’Â-
»ı. ±Î ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_ …ı‹fiÌ ±ÎÁ„@÷ »ı, ≠ÌÏ÷ ’ZÎ̱˘‹Î_ ±fiı ‹fiW›˘‹Î_ ±_÷fl … Â_ flèÎ_?
»ı, ¬ıÓ«ÎHÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ …ı±˘fiÌ ‹Ëk‰⁄Ï© »ı, ÷ı‹fiı ’Â-’ZÎÌ ÷˘ ¤˘√›˘Ïfi »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘fiÌ Á‹ZÎ
“¤˘√ˆr›˝≠Á@÷Îfi΋Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ¿÷˝T›fi˘ ≠ffi … fi◊Ì. ’fl_÷ ‹fiW›…L‹ ÷˘ ¿ı‰‚
…ı±˘ ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_ … ·Î√ı·Î flËı »ı, ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÌfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı
±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂Πˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı “±Á” fi΋ ≠ÎH΢fi_ ‹ÎÀı … ‹Y›˘ »ı, ¤˘√˘ ¤˘√‰‰Îfiı ‹ÎÀı fiÏË. ±ıÀ·Î
»ı ±fiı ±ı ≠ÎH΢fiı …ı±˘ ÁΫ‰Ì flά‰Î ‹Î√ı »ı, ÷ı‰Î ‹ÎÀı ‹fiW›fiÌ Á΋ı …ı ¿Î_¥ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
≠ÎHÎ’˘ÊHÎ’flΛHÎ ·˘¿˘fi_ fi΋ “±Áfl” »ı. ÷ı±˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ÁΑfi-Á΋√˛Ì »ı, ¤˘√óÁ΋√˛Ì fi◊Ì.
ÂflÌflfiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı ·Ì‘ı ±ËŸfiÎ ±◊‰Î V‰√˝fiÎ ¤˘√ …ı±˘ ÷ıfiı ¤˘√óÁ΋√˛Ì ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷ı±˘fiÌ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
¤˘√‰‰Î ‹Î√ı »ı.1 T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© fi◊Ì ◊÷Ì.
“T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©— Á‹Î‘˙ fi ω‘Ì›÷ı” ó …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ «Î·‰Î‹Î_
‹fiW›…L‹fi_ ‹Ò‚ K›ı› »ı, …ıfiı ‹ÎÀı ‹fiW›-ÂflÌfl ‹Y›_ ⁄ΑΠ∂¤Ì ¿fl÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ …ı ¤˘√˘fi_ ‹Ëk‰
»ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı … ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î »ı ó ±ı‰Ì ±_÷—¿flH΋Î_ flËı·_ »ı, ÷ı … ⁄ΑΠ∂¤Ì ¿flı »ı. ¤˘√˘
T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ÷ı ·˘¿˘‹Î_ ˢ÷Ì fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı ±ıÀ·Î fi◊Ì ±À¿Î‰÷Î, …ıÀ·_ ¤˘√˘fi_ ‹Ëk‰ ±À¿Î‰ı
»ı ¿ı …ı ¤˘√˘ ¤˘√‰Î¥ «Ò@›Î »ı, …ı ¤˘√˘ ¤˘√‰Ì »ı. ±À¿Î‰‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ vÏ« ±fiı ÿÎfi÷fiÌ ≠‘Îfi÷Î
¿Λ »ı, …ı ¤˘√˘fiı ÁÎ_¤‚Ì flÎA›Î »ı ±fiı …ı ¤˘√˘ »ı. ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ vÏ« flάÌfiı ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹Îfiı
ÁÎ_¤‚Ì Â¿Î› »ı, ÷ı±˘fiÎ Á_V¿Îfl˘fiı ¿ÎflHÎı ⁄Ï©‹Î_ …ı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ≥E»ı, ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ ÿÒfl flËÌ,
‹Ï·fi÷Î flËı »ı, ÷ı ‹Ï·fi÷Îfiı ¿ÎflHÎı Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ±ı¿ Ïfiç› ’HÎ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ¿ÎflHÎ
ωfl@÷ ⁄fiÌfiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·‰_ »ı ó ±ı‰˘ ¿ı F›Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·‰ÎfiÌ vÏ« »ı, I›Î_ …
ºœ Ïfiç› fi◊Ì ◊÷˘. ±ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ±fiı¿ ωzα˘, ¤˘√˘fiÌ vÏ« ’HÎ »ı. F›Î_ Á‘Ì ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_,
¿‚α˘ ‰√ıflıfi˘ …ı Á_√˛Ë »ı, ÷ıfiÎ◊Ì “Ë_ ω¶Îfi »\_”, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥ ±fiı ±Îfl΋‹Î_ vÏ« »ı, I›Î_ Á‘Ì ¿˘¥ ’HÎ,
“Ë_ ΩHοÎfl »\_” ó ±ı‰˘ …ı ±Ï¤‹Îfi…L› Á¬fi˘ ¤˘√ ±ı¿ Ïfiç› ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√Ì Â¿÷˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ±ÎÁ@÷ ‹fiW›˘fiı ’HÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ ÷ıfi_ ±_÷—¿flHÎ ¤˘√˘fiÌ vÏ« ¶ÎflÎ ËflÎ¥ ·ı‰Î›_ »ı, ±ıfiÌ
±ı¿ Ïfiç› fi◊Ì ◊÷˘. …ı „@÷ Ë÷Ì, ÷ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ·Î√Ì √¥ »ı.
1. ±ËŸ …ı flÎ…ÁÌ ‹fiW›˘fi_ ‰Hνfi ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı±˘fiı ¤√‰Îfiı Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂α˘fiΠωʛ‹Î_ “¿Î‹˘’¤˘√’fl‹Î
±ı÷ΉÏÿÏ÷ ÏfiÏç÷Η” (±. 16/11), “≠Á@÷Η ¿Î‹¤˘√ıÊ” (±. 16/16) ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ¿èÎÎ »ı. ±Î◊Ì …ı±˘ ¿ı‰‚ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î
≥E»ı »ı, ÷ı±˘ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂Π»ı.
102 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎH΋Î_ Ωı ¿˘¥ ±‰fl˘‘ »ı ÷˘ ÷ı »ı ó ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝ (Á_√˛Ë)fiÌ ≥E»Î.
…ı‹ Ω‚‹Î_ ŒÁΛı·Ì ‹Î»·Ì ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿÷Ì fi◊Ì, ±ı … flÌ÷ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ŒÁΛı·Î ‹fiW›fiÌ
ºÏp ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ‰‘Ì Â¿÷Ì fi◊Ì. ±ıÀ·_ … fiËŸ, ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ@÷ ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Îfi˘ Ïfiç› ’HÎ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì.
…ı Á_ÁÎflfiı ÁI› ‹Îfiı »ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ …·ÿÌ ÏÁÏ© ±Î’fiÎfl »ı. ¿‹˝›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝
¶ÎflÎ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠I›ı¿ ¿‹˝ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ‹ÎhÎ ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı … ¿flı »ı. ÷ı ⁄ÌΩfiÎ
Á¬‹Î_ Á¬Ì ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬Ì Ωı¥fiı ≠ÁLÔfi ◊‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ “¤˘√”fiÌ ≥E»Î
flËı÷Ì fi◊Ì ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı ÿ—¬Ì Ωı¥fiı ÿ—¬Ì ◊‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ “Á_√˛Ë”fiÌ ¤Î‰fiÎ flËı÷Ì fi◊Ì.1
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿˘¥ ‰Î÷fiı ’p ¿fl‰Ì ˢ›, ÷˘ ’Ëı·Î_ ±ıfiÎ ⁄LÔfiı ’Z΢ Á΋ı flάÌfiı ’»Ì ±ıfiı ’p ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı. ±ËŸ ¤√‰Îfi ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰fiı ’p ¿fl‰Î ≥E»ı »ı; ±Î◊Ì ±√εfiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ Á¿Î‹¤Î‰‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi
¿flÌfiı ˉı ±Î√Ô‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÏfiW¿Î‹ ⁄fi‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’ı »ı.
hΈ√H›Ï‰Ê›Î ‰ıÿÎ ÏfijΈ√H›˘ ¤‰Î…\˝fi –– 45––
Ïfi¶˝L¶˘ ÏfiI›Ák‰V◊˘ Ïfi›ÎıÛ√ZÎı‹ ±ÎI‹‰ÎfiÔ˚ –– 45––
‰ıÿΗ = ‰ıÿ ¤‰ = ◊¥ Ω, (◊¥ Ω, ÷ı‹…)
hΈ√H›- = hÎHÎı› √H΢fiÎ Ïfi¶˝L¶— = flÎ√-¶ıÊÎÏÿ ¶L¶˘◊Ì Ïfi›ÎıÛ√ZÎı‹— = ›˘√ZÎı‹fiÌ ≥E»Î
ωʛΗ ¿Î›˝fi_ … ‰Hνfi flÏË÷ (⁄fiÌ Ω), ’HÎ fi ¿fl (±fiı)
¿flfiÎflÎ »ı; ÏfiI›Ák‰V◊— = (ÏfiflL÷fl)
±…\fi
˝ = Ëı ±…\˝fi! (÷_) ÏfiI›‰V÷ ±ÎI‹‰ÎfiÔ˚ = ’fl‹ÎI‹-’flΛHÎ
ÏfijΈ√H› — = hÎHÎı √H΢◊Ì flÏË÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω.
ÀÌ¿Î ó “hΈ√H›Ï‰Ê›Î ‰ıÿΗ” ó ±ËŸ ‰ıÿ˘ ÁÎ◊ı “ÏfiVÔhΈ√H›˘ ¤‰Î…\˝fi” ó Ëı ±…\˝fi! ÷_ hÎHÎı
÷ÎI’›˝ ‰ıÿ˘fiÎ ±ı ¤Î√ ÁÎ◊ı »ı, ¿ı …ı‹Î_ hÎHÎı √H΢fi_ fiı √H΢fiÎ ¿Î›˝ w’ Á_ÁÎflfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ±Á_ÁÎflÌ
hÎHÎı √H΢fiÎ ¿Î›˝, V‰√˝ ‰√ıflı ¤˘√-¤ÒÏ‹±˘fi_ ‰Hνfi »ı. ◊¥ Ω ±◊ν÷˚ Á_ÁÎfl◊Ì ’fl ◊¥ Ω.
±ËŸ µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ‰ıÿ˘fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿fl‰Îfi_ “Ïfi¶˝L¶—” ó Á_ÁÎfl◊Ì ’fl ◊‰Î ‹ÎÀı flÎ√-¶ıÊ ‰√ıflı
fi◊Ì, ⁄S¿ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ËÌflÎfiÎ ¶L¶˘◊Ì flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ¬Ò⁄ …wfl »ı; ¿ı‹¿ı ±ı … ‰ÎV÷‰‹Î_
‰HνfifiÌ ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ¿Î«fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±ıfi_ ‹fiW›fiÎ ÂhÎ±˘ »ı ±◊ν÷˚ ±ıfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁΉfiÎflÎ
÷ÎI’›˝ ¿Î«fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì, ∂·À<_ ËÌflÎfi˘ ‹ÏË‹Î »ı (√Ì÷Î ±. 3/34)2 ‹ÎÀı ÷_ ÁC΂Π¶L¶˘◊Ì flÏË÷
⁄÷Ή‰Îfi_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ÏfiW¿Î‹¤Î‰fi˘ ‹ÏË‹Î ◊¥ Ω.
⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı … ‰ıÿ˘fiÎ Á¿Î‹¤Î‰fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ÂÎ
Ïfi_ÿÎ ‹ÎÀı fiÏË ‰ıÿ˘ ¿ı‰‚ hÎHÎı √H΢fiÎ ¿Î›˝ Á_ÁÎflfi_ ‹ÎÀı ±Î’Ì flèÎÎ »ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ¶L¶˘◊Ì Á_‹˘Ë ◊Λ »ı,
… ‰Hνfi ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı, ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì. ‰ıÿ˘‹Î_ Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁ΋HÎÌ ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 7/27). F›Îflı
’fl‹ÎI‹Î ±fiı ±ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ_ ÁΑfi˘fi_ ’HÎ ‰Hνfi ÁΑ¿ Ïfi¶˝L¶ ⁄fiı »ı, I›Îflı … ÷ı ºœ ⁄fiÌfiı ¤…fi ¿flÌ
◊›_ »ı. ¿ı »ı (√Ì÷Î ±. 7/28). Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰Î◊Ì ÁΑ¿
1. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ«Ì Áı‰Î I›Î√Ì ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı. ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì … ÁÎ«Ì Áı‰Î ◊Λ »ı. ±L›◊Î
fi¿·Ì (⁄fiΉÀÌ) Áı‰Î ◊Λ »ı. ’fl_÷ µtı ÁΫ˘ (⁄‘ÎfiÎ ÏË÷fi˘) ˢ‰Î◊Ì fi¿·Ì Áı‰Î ’HÎ ±Á·Ì‹Î_ Œıfl‰Î¥ Ω› »ı.
2. ±ı¿ … ωʛ‹Î_, ±ı¿ … ‰V÷‹Î_ ⁄ı ¤Î‰˘ ¿flÌ ·ı‰Î ±ı “¶L¶” »ı. ’fl_÷ F›Î_ ωʛ ±fiı ‰V÷ ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı, I›Î_ ¶L¶
fi◊Ì ◊÷˘; …ı‹ ¿ı ó “≠¿ÚÏ÷” ±fiı “’vÊ”, “…Õ” ±fiı “«ı÷fi” ó ±Î ⁄_fiıfiı ϤLÔfi-ϤLÔfi Á‹…‰Î ±ı ¶L¶ fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ⁄fiÌ …‰_ ±ı ¶L¶ fi◊Ì. ’fl_÷ ¿ı‰‚ Á_ÁÎfl‹Î_ … ⁄ı ¤Î‰˘ (flÎ√-¶ıÊ, ËÊ˝-¢¿, Á¬-
ÿ—¬ ‰√ıflı) ◊¥ Ω›, ÷˘ ±ı ¶L¶ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ±Î … ¶L¶‹Î_ ‹fiW› ŒÁΛ »ı.
f·˘¿ 46] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 103

Á¬’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. ◊Âı. µ’flÏ÷‹Î_ flÎ√-¶ıÊ Á‰˝◊Î fiΠ’΋ı »ı. ±Î ø‹‹Î_
5/3). Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰Î◊Ì ‹Òœ÷Î «Î·Ì Ω› »ı (√Ì÷Î ±. Ωı ÁÒZ‹÷Î◊Ì Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ µ’ıZÎ΋Î_ flÎ√-¶ıÊfiÎ
15/5). Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰Î◊Ì ÁΑ¿ ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á_V¿Îfl˘ flËı »ı, µÿÎÁÌfi÷΋Î_ flÎ√-¶ıÊfiÌ ÁkÎÎ flËı »ı
⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì (√Ì÷Î ±. 4/22). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fiÌ ±fiı µ’flÏ÷‹Î_ flÎ√-¶ıÊfiÎ fi ÷˘ Á_V¿Îfl flËı »ı ±fiı
ÁΑfiÎ Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰Î◊Ì … ºœ ◊Λ »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì fi ÷˘ ÁkÎÎ flËı »ı; ’fl_÷ flÎ√¶ıÊfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥
¤√‰Îfi ±…\˝fifiı Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. Ω› »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, Ωı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, T›„@÷ “ÏfiI›Ák‰V◊—” ó ¶L¶˘◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfi˘ µ’Λ
‰√ıflı‹Î_ flÎ√ ËÂı, ÷˘ ⁄Ì∞ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ¶ıÊ ±ı »ı ¿ı …ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Î Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν
◊¥ …Âı - ±Î Ïfi›‹ »ı. ±ı‰_ ◊‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ µ’ıZÎÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı, ±ı‹Î_ ÷_ Ïfifl_÷fl „V◊÷ flËı.
◊¥ …Âı ó ±Î ’HÎ ±ı¿ ≠¿Îflfi˘ ¶ıÊ »ı. ’fl_÷ F›Îflı “Ïfi›˘˝√ZÎı‹—” ó1 ÷_ ›˘√ ±fiı ZÎı‹fiÌ2 ≥E»Î
ÁΑ¿fi˘ ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊¥ …Âı, I›Îflı Á_ÁÎflfi˘ ¶ıÊ ’HÎ fiÎ flά; ¿ı‹¿ı …ı±˘ ¿ı‰‚ ‹Îfl΋Î_ ’flΛHÎ ⁄fiı
fiÏË ◊Λ, ∂·À<_ Á_ÁÎfl◊Ì V‰Î¤Îω¿ µ’flÏ÷ ◊¥ …Âı. »ı, ÷ı±˘fiÎ ›˘√ZÎı‹fi_ ‰Ëfi Ë_ Ω÷ı … ¿v_ »\_. (√Ì÷Î
µ’flÏ÷ ◊÷Î_ ±√εfiÌ ±‰V◊Î ±ı ËÂı ¿ı ÁΑ¿fiı ±. 9/22).
≠Ï÷¿>‚÷΋Î_ ¶ıÊ fiÏË ◊Λ; ’fl_÷ ±ıfiÌ µ’ıZÎÎ ◊Âı. “±ÎI‹‰ÎfiÔ˚” ó ÷_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Îfiı ’flΛHÎ ◊¥
µ’ıZÎÎ ’»Ì µÿÎÁÌfi÷Î ◊Âı ±fiı µÿÎÁÌfi÷Î ’»Ì µ’flÏ÷ Ω. ±ı¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi_ … ·Z› flά.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰ÎV÷‰‹Î_ …Õ-«ı÷fi, Á÷-±Á÷Ô, ÏfiI›-±ÏfiI›, fiΉÎfi-±Ï‰fiÎÂÌ ‰√ıflıfi˘ ¤ıÿ ’HÎ ¶_¶ »ı.
›˘√ ±fiı ZÎı‹fiÌ ≥E»Î ’HÎ ¶_¶ »ı. ¶_¶ ˢ‰Î◊Ì “⁄‘_ … ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ⁄‘_ … ¤√‰Îfi … »ı, ÷˘ ’»Ì …Õ-«ı÷fi ‰√ıflıfi˘ ¶_¶ ¿¥ flÌ÷ı flËı? ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±Q≤÷ ±fiı
Q≤I›, Á÷ ±fiı ±Á÷ ⁄LÔfiıfiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¿èÎ_ »ı ó “±Q≤÷_ «ˆ‰ Q≤I›ç ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” (√Ì÷Î 9-19).
óáó
Á_⁄_‘ ó hÎHÎı √H΢◊Ì flÏË÷, Ïfi¶˝L¶ ‰√ıflı ⁄fiÌ …‰Î◊Ì Â_ ◊Âı ó ±ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ Á‹Ω‰ı »ı.
›Î‰Îfi◊˝ µÿ’Îfiı Á‰˝÷— ÁQM·÷˘ÿ¿ı –– 46––
÷ΉÎLÁ‰ı˝Ê ‰ıÿıÊ ⁄˛ÎõHÎV› ωΩfi÷— –– 46––
Á‰˝÷— = ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì ›Î‰ÎfiÔ˚ = …ıÀ·_ ⁄˛ÎõHÎV› = ⁄˛õiÎÎfiÌfi_
ÁQM·÷˘ÿ¿ı = ¤fl’Òfl …‚Λ ±◊˝— = ≠›˘…fi (flËı »ı) Á‰ıÊÛ  = ÁC΂Î
(‹‚Ì …÷Î_) ±◊ν÷Ô˚ ¿Â_ … ‰ıÿıÊ = ‰ıÿ˘‹Î_
µÿ’Îfiı = fiÎfi¿ÕÎ ≠›˘…fi flËı÷_ fi◊Ì, ÷ΉÎfiÔ˚ = ±ıÀ·_ (… ≠›˘…fi
¬Î⁄˘Ï«›Î‹Î_ flËı·Î ωΩfi÷— = (‰ıÿ˘ ±fiı ÂÎVÔh΢fiı) flËı »ı). ±◊ν÷Ô˚ ¿Â_ …
…‚‹Î_ (‹fiW›fi_) ÷k‰◊Ì ΩHÎfiÎfl ≠›˘…fi flËı÷_ fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “›Î‰Îfi◊˝ µÿ’Îfiı Á‰˝÷— Á_M·÷˘ÿ¿ı” ó ÷ı …‚Ô VÔfiÎfifiı ·Î›¿ fi◊Ì flËı÷_; ±fiı Ωı ÷ı‹Î_ VÔfiÎfi
…‚◊Ì Á‰˝◊Î ’Ïfl’ÒHν, V‰E», Ïfi‹˝‚ ±fiı ‹ËÎfi Áfl˘‰fl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı …‚ ¿’ÕÎ_ ‘˘‰Îfiı ·Î›¿ fi◊Ì
≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ‹fiW›fiı fiÎfiÎ_-fiÎfiÎ_ …‚Λ˘fiÌ ¿o¥ ’HÎ flËı÷_, ±fiı Ωı ÷ı‹Î_ ¿’ÕÎ_ ‘˘‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı …‚
±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì flËı÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı fiÎfi¿ÕÎ …‚Λ‹Î_ ’̉Îfiı ·Î›¿ fi◊Ì flËı÷_. ’fl_÷ ‹ËÎfi Áfl˘‰fl ‹‚‰Î◊Ì
Ωı ËÎ◊’√ ‘˘‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ‹ÎÀÌ ±˘√‚Ì …‰Î◊Ì ±ı‹Î_ ⁄‘_ … ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿o¥ … Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘

1. ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷fiı “›˘√” ¿Ëı »ı ±fiı ≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ flZÎÎfiı “ZÎı‹” ¿Ëı »ı.
2. Ωı¿ı ±ËŸ ¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ »ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ “Ïfi›˘˝√ZÎı‹—” ’ÿ ¤„@÷›˘√fi_ ‰Î«¿ ‹Îfi‰_ ⁄flÎ⁄fl ·Î√ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı
Ãı¿ÎHÎıÃı¿ÎHÎı ¤@÷ ⁄fi‰Îfiı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı ±fiı ±…\˝fifi˘ ¤@÷w’ı V‰Ì¿Îfl ’HÎ ¿›˘˝ »ı (±. 4/3). ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ¤@÷˘fiÎ ›˘√ZÎı‹fi_
‰Ëfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ’HÎ ⁄÷ÎT›Î »ı (±. 9/22).
104 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±◊ν÷Ô˚ ±ıfiÌ V‰E»÷Î, Ïfi‹˝‚÷Î ±fiı ’ωhÎ÷Î …ı‰Ì ˢ› ¿o¥ ’HΠω¿ÚÏ÷ ’ıÿÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î.
»ı ÷ı‰Ì … ⁄fiÌ flËı »ı. …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ΩHΉΉ΂˘ »ı ±fiı ‰ıÿ˘ ÷◊Î
“÷ΉÎLÁ‰ı˝Ê ‰ıÿıÊ ⁄˛ÎõHÎV› ωΩfi÷—” ó ±ı‰Ì ÂÎVÔh΢fiÎ ÷k‰fiı ’HÎ ΩHΉΉ΂˘ »ı, ÷ı ‹ËÎ’vÊfiı ±ËŸ
… flÌ÷ı …ı ‹ËÎ’vÊ˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ «Ò@›Î “⁄˛ÎõHÎV› ωΩfi÷—” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
»ı. ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ ›iÎ, ÿÎfi, ÷’, ÷Ì◊˝, “÷ΉÎfiÔ˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
‰˛÷ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ ’H›¿ÎflÌ ¿Î›˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘΋Î_ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı hÎHÎı √H΢◊Ì flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ı
÷ı‹fi˘ ¿o¥ … ‹÷·⁄ fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ’H›¿ÎflÌ Ïfi¶˝L¶ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi΋Î_ flÎ√¶ıÊ ‰√ıflı fi◊Ì
¿Î›˘˝ ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı fiÎfiÎ_-fiÎfiÎ_ …‚Λ˘fiÎ_ …ı‰Î_ ⁄fiÌ flËı÷Î. ÷ı ÏfiI› ÷k‰‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı Ïfi›˘˝√ZÎı‹
Ω› »ı. ±ı‰_ … ºpÎ_÷ ±Î√‚ ÏÁkÎıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±ÎM›_ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ‰V÷ ‹‚Ì Ω› ±fiı ‹‚ı·Ì
»ı ¿ı ÷ı iÎÎfiÌ ‹ËÎI‹Î Á‹ƒfiÌ …ı‹ √_¤Ìfl ˢ› »ı. ‰V÷fi_ flZÎHÎ ◊÷_ flËı - ±ı‰˘ ±ıfi΋Î_ ¤Î‰ ’HÎ fi◊Ì
÷ıfiÌ Á΋ı √‹ı ÷ıÀ·Î ¤˘√ ±Î‰Ì Ω›, ’HÎ ÷ı ÷ı‹Î_ flËı÷˘ ÷ı ÁÿΛ ’fl‹ÎI‹’flΛHÎ flËı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì. ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ±fi_÷ ≠¿ÎflfiÎ ¤˘√ »ı. ’fl_÷
÷ı‹fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿ¥±ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì ±Á_√ ◊¥ …¥±ı ÷˘ ÷ı‹fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿Î‹fiα˘ ’HÎ
±fi_÷ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿ¥±ı, ÏfiW¿Î‹ ◊¥ …¥±ı ÷˘ ÷ı‹fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı Á‹⁄Ï© (Á‹÷Î)fiı ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fifiı ±ÎiÎÎ
±Î’Ì Ë÷Ì, ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
¿‹˝H›ı‰ÎÏ‘¿ÎflV÷ı ‹Î Œ·ıÊ ¿ÿΫfiÔ –– 47––
‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝‹Î˝ ÷ı Áï˘ûVI‰¿‹˝ÏHÎ –– 47––
¿‹˝ÏHÎ = ¿÷˝T› ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ¿ÿΫfi = ¿ÿÌ›ı ÷ı = ÷ÎflÌ
±ı‰ = … ‹Î = fiËŸ; (‹ÎÀı ÷_) ±¿‹˝ÏHÎ = ¿‹˝ fi ¿fl‰Î‹Î_ (’HÎ)
÷ı = ÷Îfl˘ ¿‹˝Œ·Ëı÷— = ¿‹ÎıÛfiÎ Œ‚fi˘ Ëı÷ Áï— = ±ÎÁ„@÷
±Ï‘¿Îfl— = ±Ï‘¿Îfl »ı, (’HÎ) ‹Î = fi
Œ·ıÊ = Œ‚˘‹Î_ ‹Î, ¤Ò— = ◊Î ‹Î; (÷◊Î) ±V÷ = ◊α˘.
ÀÌ¿Î ó “¿‹˝H›ı‰ÎÏ‘¿ÎflV÷ı” ó ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T› ¿‹˝fi_ µ©Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ±Î ±_Ï÷‹ ‹fiW›…L‹ ±ÎM›˘
’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ … ÷Îfl˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. ±ı‹Î_ ÷_ V‰÷_hÎ »ı. Ωı ±ı ¿‹˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿flÂı ÷˘ ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› ¿‹˝›˘Ïfi »ı. ‹fiW› ÏÁ‰Î›fiÌ …Âı, ±fiı Ωı ¿‹˘˝fiı fiÏË ¿flÌfiı ±Î‚Á-≠‹Îÿ‹Î_ ’Õu˘
⁄Ì∞ ¿˘¥ ’HÎ ›˘Ïfi fi‰_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì. flËıÂı ÷˘ ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËıÂı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi
’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı …_√‹ ±fiı T≤ZÎ, ·÷Î ‰√ıflı V◊Ήfl ¿Ëı »ı ¿ı ÷Îfl˘ ¿ı‰‚ Áı‰Îw’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ …
≠ÎHÎ̱˘ fi‰Î_ ¿‹˘˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_. ÿı‰÷α˘ ‰√ıflı‹Î_ ±Ï‘¿Îfl »ı.
fi‰_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ ÷˘ »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ±√ε “¿‹˝ÏHΔ ’ÿ‹Î_ ±ı¿‰«fi ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
¿flı·Î_ ›iÎ, ÿÎfi ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı »ı ¿ı ‹fiW›fiÌ Á‹ZÎ ÿıÂ, ¿Î‚, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷
… »ı. ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiΠω‘Îfi ±fiÁÎfl ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝ ÷˘ ϤLÔfiϤLÔfi ËÂı,
¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Á΋√˛Ì ±Î’Ì Â¿ı »ı, ’fl_÷ ¿ı‰‚ ’fl_÷ ±ı¿ Á‹›‹Î_ ±ı¿ ‹fiW› ¿˘¥ ±ı¿ ¿‹˝fiı …
Á¬¤˘√‹Î_ … Ï·MÔ÷ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ’˘÷ı fi‰_ ¿‹˝ fi◊Ì ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿flÌ Â¿ı »ı. …ı‹¿ı, ZÎÏhΛ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¿flÌ Â¿÷Î. fiÎfl¿Ì› ∞‰˘ ’HÎ ¤˘√›˘Ïfi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±…\˝fifiı ‹ÎÀı ›© ¿fl‰_, ÿÎfi ±Î’‰_ ‰√ıflı ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_
’˘÷ÎfiÎ_ ÿW¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚ ¤˘√‰ı »ı, fi‰_ ¿‹˝ fi◊Ì ¿flÌ Ï‰‘Îfi »ı, ’fl_÷ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ›©fiÎ Á‹›ı ÷ı ±ı¿
¿÷Î. fi‰_ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ¿ı‰‚ ‹fiW›fi˘ … ±Ï‘¿Îfl ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ … ¿flÌ Â¿ı »ı, ÿÎfi ‰√ıflı ¿÷˝T›
»ı. ¤√‰Îfiı Áı‰Î w’Ì fi‰_ ¿‹˝ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi˘ ¿‹˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
f·˘¿ 47] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ⁄ı ⁄Î⁄÷˘ »ı ó …^fiÎ_ ¿‹˘˝fi˘ Œ‚
¤˘√ ±fiı fi‰˘ ’vÊÎ◊˝. ⁄Ì∞ ›˘Ïfi±˘‹Î_ ¿ı‰‚ …^fiÎ_
¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚ ¤˘√‰‰ÎfiÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ÌÀ-’÷_√, ’Â-’ZÎÌ,
ÿı‰÷Î ±fiı ⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÌ ›˘Ïfi±˘ ¤˘√-›˘Ïfi±˘ »ı.
±Î◊Ì ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı “±Î‹ ¿fl˘ ±fiı ±Î‹ fiÎ ¿fl˘” ó
±Î ω‘Îfi fi◊Ì. ’Â-’ZÎÌ, ¿ÌÀ-’÷_√ ‰√ıflı …ı ¿o¥
’HÎ ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı‹fi_ ÷ı ¿‹˝ ’HÎ Œ‚¤˘√ … »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘fiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ¿‹˘˝ ÷ı±˘fiÎ
≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ±√ε◊Ì … fl«Î›ı·Î_ »ı. ÷ı±˘fiÎ
∞‰fi‹Î_ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ …ı ¿o¥ ¤˘√ ˢ›
»ı, ÷ı ¤˘√ ’HÎ Œ‚¤˘√ … »ı, ’fl_÷ ‹fiW›ÂflÌfl ÷˘
¿ı‰‚ fi‰Î ’vÊÎ◊˝fiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı, …ı◊Ì ÷ı ’˘÷Îfi˘
µ©Îfl ¿flÌ Â¿ı.
±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ⁄ı ω¤Î√˘ »ı ó ±ı¿ ÷˘ ÷ıfiÌ
Á‹ZÎ …^fiÎ_ ¿‹˘˝fiÎ Œ‚w’ı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
±Î‰ı »ı; ±fiı ⁄Ì…\_ ±ı fi‰˘ ’vÊÎ◊˝ (fi‰Î_ ¿‹˘˝) ¿flı
»ı. fi‰Î_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl … ÷ıfiÎ ¤Ï‰W›fi_ Ïfi‹Î˝HÎ ◊Λ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂÎVÔhÎ, Á_÷-‹ËÎ’vÊ˘fiΠωϑ-ÏfiÊı‘,
flÎF› ‰√ıflıfi_ ÂÎÁfi ¿ı‰‚ ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı;
¿ı‹¿ı ‹fiW›‹Î_ ’vÊÎ◊˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, fi‰Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ
V‰÷_hÎ÷Î »ı. ’fl_÷ ±√εfiÎ_ ¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚V‰w’ı ‹‚‰Î‰Î‚Ì
±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±ı ’fl÷_hÎ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ ±fiı
Œ‚≠΄MÔ÷‹Î_ ’fl÷_hÎ »ı. ’fl_÷ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ w’◊Ì
≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌfiı ‹fiW› ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ
µ©ÎflfiÌ ÁΑfi-Á΋√˛Ì ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ‹fiW›ÂflÌfl
’˘÷ÎfiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹Î_
fi‰˘ ’vÊÎ◊˝ ’HÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı »ı ±fiı …^fiÎ_ ¿‹˘˝fiÎ_
Œ‚w’ı ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷ ’HÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı … »ı.
±Î‹Î_ ±ı¿ ωÂıÊ Á‹…‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±Î
‹fiW›∞‰fi‹Î_ ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl …ı ¿o¥ Â¤ ±◊‰Î ±Â¤
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, ±ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ‹fiW› Á¬ÿÎ›Ì ±◊‰Î
ÿ—¬ÿÎ›Ì ÷˘ ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ±ı ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì Á¬Ì ±◊‰Î ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı ¿‹˘˝fi_
Œ‚ fi◊Ì, ∂·ÀÎfi_ ±ı ‹Ò¬˝÷Îfi_ Œ‚ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’Ïfl„V◊Ï÷
÷˘ ⁄ËÎfl◊Ì ⁄fiı »ı ±fiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊Λ »ı ±ı ’˘÷ı.
1. ±_÷—¿flH΋Î_ ¤˘@I≤I‰ (Œ‚ıE»Î, Œ‚ÎÁ„@÷) ‰‘Îflı flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ‹fiW› ¤√I≠΄MÔ÷, ÷k‰iÎÎfi, ≠ı‹≠΄MÔ÷ ‰√ıflı‹Î_ ¿‹˘˝fiı ¿ÎflHÎ
‹Îfiı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰I≠΄MÔ÷ ‰√ıflı ¿‹˘˝ µ’fl Ïfi¤˝fl fi◊Ì, ⁄S¿ı ¤Î‰ ±fiı ⁄˘‘ µ’fl … Ïfi¤˝fl »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±≠ÎMÔ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
≠΄MÔ÷ ÷˘ ¿‹˘˝ µ’fl Ïfi¤˝fl »ı, ’fl_÷ ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿‹˘˝ ’fl Ïfi¤˝fl fi◊Ì.
105
±ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌfiı … ±ı Á¬ÿ—¬fi˘
¤˘@÷Î ⁄fiı »ı. Ωı ‹fiW› ±ı ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
fiÏË ¿flÌfiı ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿flı, ÷˘ ÷ı … ’Ïfl„V◊Ï÷ ÷ıfi˘
µ©Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁΑfiÁ΋√˛Ì ⁄fiÌ …Âı. Á¬ÿΛÌ
’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ »ı ó ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì; ±fiı
ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ »ı ó Á¬¤˘√fiÌ
≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘.
ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ ‹fiW›ı ¿ÿÌ ’HÎ
√¤flΉ_ fiÎ Ωı¥±ı, ⁄S¿ı ±ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı
±‹ı ’Ëı·Î_ Á¬¤˘√fiÌ ≥E»Î◊Ì … ’Î’ ¿›Î* Ë÷Î_, ±fiı
÷ı … ’Î’ ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷fiÎ w’‹Î_ ±Î‰Ìfiı fip
◊¥ flèÎÎ_ »ı. ±Î‹Î_ ±ı¿ ·Î¤ ±ı »ı ¿ı ÷ı ’Î’˘fi_ ≠ΛÏçkÎ
◊¥ flèÎ_ »ı ±fiı ±Î’HÎfiı ±ı ‰Î÷fiÌ «ı÷‰HÎÌ ‹‚ı »ı
¿ı ˉı Ωı ±Î’HÎı Á¬¤˘√fiı ‹ÎÀı ’Î’ ¿flÌÂ_ ÷˘ ±Î√‚
’HÎ ±Î … flÌ÷ı ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á¬¤˘√fiÌ ≥E»Î◊Ì Ë‰ı ¿˘¥ ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_ … fi◊Ì, ⁄S¿ı
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’Â-’ZÎÌ, ¿ÌÀ-’÷_√ ‰√ıflı
›˘Ïfi±˘fiı ‹ÎÀı …^fiÎ_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ±fiı fi‰_ ¿‹˝ - ±ı ⁄LÔfiı›
¤˘√ w’ı »ı, ±fiı ‹fiW›fiı ‹ÎÀı …^fiÎ_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ±fiı
fi‰_ ¿‹˝ (’vÊÎ◊˝) - ±ı ⁄LÔfiı› µ©ÎflfiÎ_ ÁΑfi »ı.
“‹Î Œ·ıÊ ¿ÿΫfi” ó Œ‚‹Î_ ÷Îfl˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ÷ÎflÌ V‰÷_hÎ÷Î
fi◊Ì; ¿ı‹¿ı Œ‚fi_ ω‘Îfi ÷˘ ‹Îflı ±Î‘Ìfi »ı. ‹ÎÀı
Œ‚fiÌ ≥E»Î fiÏË flάÌfiı ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl. Ωı ÷_ Œ‚fiÌ
≥E»Î flάÌfiı ¿‹˝ ¿flÂı ÷˘ ÷_ ⁄_‘Î¥ …Âı. ó “Œ·ı
Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı” (√Ì÷Î ±. 5/12). ¿ÎflHÎ ¿ı Œ‚ıE»Î
±◊ν÷Ô˚ ¤˘@I≤I‰ ’fl … ¿I≤˝I‰ À¿ı·_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤˘¿I≤I‰◊Ì
… ¿I≤˝I‰ ±Î‰ı »ı. Œ‚ıE»Î Á‰˝◊Î fiΠ’΋‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰
fiΠ’΋ı »ı ±fiı ¿I≤˝I‰ fiΠ’΋‰Î◊Ì ‹fiW› ¿‹˝
¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_
¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW› ¿I≤˝I‰‹Î_ ±ıÀ·˘ ŒÁΛı·˘ fi◊Ì, …ıÀ·˘
Œ‚ıE»Î ±◊ν÷Ô˚ ¤˘@I≤I‰‹Î_ ŒÁΛı·˘ »ı.1
⁄Ì∞ ‰Î÷, …ıÀ·Î_ ’HÎ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î_
≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı T›„@÷±˘fiÎ Á_√Ãfi◊Ì … ◊Λ »ı.
’ÿÎ◊˘˝ ±fiı T›„@÷±˘fiÎ Á_√Ãfi ωfiÎ V‰›_ ¿‹˝ ¿flÌ
… fi◊Ì Â¿÷˘; ±Î◊Ì ±ı‹fiÎ Á_√Ãfi ¶ÎflÎ ¿flı·Î ¿‹˝fi_
Œ‚ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ≥E»‰_ ±ı ≠΋ÎÏHο÷Î fi◊Ì. ‹ÎÀı
106 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿‹˝fi_ Œ‚ ≥E»‰_ ‹fiW›fiı ‹ÎÀı ÏË÷¿Îfl¿ fi◊Ì.
Œ‚‹Î_ ÷Îfl˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì - ±ÎfiÎ◊Ì ±ı ‰Î÷
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı Œ‚fiÌ Á΋ı Á_⁄_‘ ΩıՉ΋Î_ ±◊‰Î
fiÏË ΩıՉ΋Î_ ‹ÎhÎ ‹fiW› V‰÷_hÎ »ı, Á⁄‚ »ı. ±ı‹Î_
÷ı ’flΑÌfi ±fiı Ïfi⁄˝‚ fi◊Ì.
“Œ·ıÊ” ’ÿ‹Î_ ⁄Ë‰«fi ‰Î’fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ‹fiW› ¿‹˝ ÷˘ ±ı¿ ¿flı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝fiÎ_ Œ‚ ±fiı¿
≥E»ı »ı. …ı‹ ¿ı, Ë_ ±‹¿ ¿‹˝ ¿flÌ flè΢ »\_ ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì
‹fiı ’H› ‹‚Ì Ω›, Á_ÁÎfl‹Î_ ‹ÎflÌ ¿ÌÏ÷˝ ◊¥ Ω›,
·˘¿˘ ‹fiı ÁÎfl˘ Á‹…ı, ‹Îfl˘ ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ¿flı, ‹fiı
±ÎÀ·_ ‘fi ‹‚ı ‰√ıflı-‰√ıflı.
ÏfiW¿Î‹ ⁄fi‰ÎfiÎ µ’Λ˘ ó (1) ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi
◊‰Î◊Ì ±¤Î‰ ◊Λ »ı, ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊‰Î◊Ì ’fl÷_hÎ÷Î
±fiı ’ÒÏ÷˝ fiÏË ◊‰Î◊Ì ÿ—¬Ì ◊Λ »ı, ÷◊Î ¿Î‹fiÎfiÌ
’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ ·ı‰Î◊Ì fi‰Ì ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı
Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ fi‰Î_-fi‰Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ vÏ« ‰‘÷Ì «Î·ı
»ı - ±ı‰_ ⁄flÎ⁄fl Á‹∞ ·ı‰Î◊Ì ±Î’˘±Î’ ÏfiW¿Î‹÷Î
±Î‰Ì Ω› »ı.
(2) ¿‹˘˝ ÏfiI› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷ ˢ› »ı ÷◊Î ±ı ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’HÎ ÏfiI› fi◊Ì; ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ı±˘fi˘ ’HÎ Á_›˘√ ±fiı ω›˘√ ˢ› »ı. ’fl_÷ ’˘÷ı
ÏfiI› »ı. ±ÏfiI› ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚◊Ì ÏfiI› V‰w’fiı
¿˘¥ ·Î¤ fi◊Ì ◊÷˘. ±ı‰_ ⁄flÎ⁄fl Á‹∞ ·ı‰Î◊Ì
ÏfiW¿Î‹÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı. ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘
»^ÀÌ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˘˝‹Î_ ÏfiW¿Î‹ ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿‹Î_ ÷̉˛ ω‰ı¿
’HΠˢ‰˘ Ωı¥±ı ±fiı Áı‰Î¤Î‰ ’HΠˢ‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı
±Î ⁄LÔfiıfiΠˢ‰Î◊Ì … ¿‹˝›˘√ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±Î«flH΋Î_
±Î‰Âı, fiËŸ ÷˘ “¿‹˝” ◊¥ …Âı, ’HÎ “›˘√” fiÏË ◊Λ.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ Á¬-±Îfl΋fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_
÷˘ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰_ Ωı¥±ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬-
±Îfl΋ ’ˢӫÎՉ΋Î_ “Áı‰Î¤Î‰”fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰_ Ωı¥±ı.
“‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” ó ÷_ ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ ’HÎ
fi ◊Î. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı
¿‹˝Á΋√˛ÌfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹‹÷Î fiÎ
flά‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘‹Î_ ‹‹÷Πˢ‰Î◊Ì ‹fiW›
¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î√‚ ’Î_«‹Î
±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ‹fi, ⁄Ï©
±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ ÁÎ◊ı “¿ı‰·ˆ—” ’ÿ ±Î’Ìfiı ⁄÷ÎT›_ »ı
¿ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹‹÷Î fiΠˢ‰Ì
Ωı¥±ı.
[±K›Î› 2
Â¤ Ïø›Î±˘‹Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Î fiÏË Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ
“‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥fi˘ µ’¿Îfl ◊¥ √›˘, ¿˘¥fi_ ÏË÷ ◊¥
√›_, ¿˘¥fiı Á¬ ’ˢÓE›_” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› ÷˘
±ı ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ⁄fi‰Î ⁄flÎ⁄fl »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰˘
¤Î‰ ◊‰Î◊Ì Â¤ ¿‹˝fiÌ ÁÎ◊ı ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfi˘
ÁÎ◊-Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ±Á÷fi˘ Á_√ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
±_÷—¿flHÎ, ⁄ÏË—¿flHÎ ±fiı Ïø›Î±˘fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ¿˘¥
Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±ı‹fi˘ Á_⁄_‘ Á‹Ïp ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ⁄Ì∞ ¿˘¥ T›„@÷ ¶ÎflÎ ⁄Ì∞ ¿˘¥ T›„@÷fi_
ÏË÷ ◊Λ »ı, ÷˘ ÷ı‹Î_ ±Î’HÎı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì ‹Îfi÷Î,
÷ı‹Î_ ’˘÷Îfiı ÏfiÏ‹kÎ fi◊Ì ‹Îfi÷Î. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ
¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ÂflÌfl ‰√ıflı◊Ì ¿˘¥fi_ ÏË÷ ◊¥ Ω›, ÷˘ ±ı‹Î_
’˘÷Îfiı ÏfiÏ‹kÎ fiÎ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı. F›Îflı ’˘÷Îfiı ¿˘¥
’HÎ Ïø›Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ Ëı÷ fiÏË ‹Îfi̱ı, I›Îflı ¿‹˝Œ‚fiÌ
≥E»Î‰Î‚Î ’HÎ fiÏË ⁄fi̱ı.
“‹Î ÷ı Áï˘ûVI‰¿‹˝ÏHΔ ó ¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ
÷ÎflÌ ±ÎÁ„@÷ fiÎ ◊‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝ fiÏË
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊‰Î◊Ì ±Î‚Á, ≠‹Îÿ ‰√ıflı ◊Âı.
¿‹˝Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flËı‰Î◊Ì …ı‰_ ⁄_‘fi ◊Λ »ı, ÷ı‰_
… ⁄_‘fi ¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‚Á, ≠‹Îÿ ‰√ıflı flËı‰Î◊Ì
◊Λ »ı. ¿ı‹¿ı ±Î‚Á, ≠‹Îÿfi˘ ’HÎ ±ı¿ ¤˘√ ˢ›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi_ ’HÎ ±ı¿ Á¬ ˢ› »ı, …ı ÷‹˘√HÎ
»ı ó “ÏfiƒÎ·V›≠‹Îÿ˘I◊_ ÷kÎ΋Á‹ÿÎx÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ±.
18/39) ±fiı …ıfi_ Œ‚ ±‘˘√Ï÷ ˢ› »ı ó
“±‘˘√E»„L÷ ÷΋ÁΗ” (√Ì÷Î ±. 14/18). ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı flÎ√, ±ÎÁ„@÷ @›Î_› ’HÎ ËÂı ÷˘ ÷ı ⁄_‘fi¿Îfl¿
⁄fiÌ … …Âı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á”
(√Ì÷Î ±. 13/21).
¿‹˝flÏË÷ ◊‰Î◊Ì ±Î’HÎfiı ·˙Ï¿¿ ·Î¤ ◊Âı,
Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î’HÎÌ ≠ÏÁÏ© ◊Âı ‰√ıflı ¿˘¥ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≠›˘…fi
’HÎ fiΠˢ‰_ Ωı¥±ı; ±fiı Á‹ÎÏ‘ ·Î√Ì …‰Î◊Ì
±ÎK›Î„I‹¿ ÷k‰‹Î_ ±Î’HÎÌ „V◊Ï÷ ◊Âı ‰√ıflı ¿˘¥
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≠›˘…fi ’HÎ fiΠˢ‰_ Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı “¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µLÔfiÏ÷
◊Âı” ó ±Î ’HÎ ¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎÁ„@÷ »ı; ¿ı‹¿ı
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ ¿‹˝ ¿fl‰Î ±fiı fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ±÷Ì÷ »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ±ı ÷ÎI’›˝ ÿı¬Î› »ı ¿ı
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, Ïø›Î, CÎÀfiÎ,
’Ïfl„V◊Ï÷, ±‰V◊Î, V◊Ò‚-ÁÒZ‹-¿ÎflHÎ-ÂflÌfl ‰√ıflı ÁÎ◊ı
ÁΑ¿fiÌ Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Πˢ‰Ì Ωı¥±ı. ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ Á_⁄_‘ fiΠˢ‰˘ Ωı¥±ı.
f·˘¿ 48] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 107

±Î f·˘¿fiÎ_ «Îfl «flH΢‹Î_ «Îfl ‰Î÷˘ ±Î‰Ì »ı ±Î‚Á ‰√ıflı “÷΋ÁÌ T≤ÏkΔfiÌ ÁÎ◊ı ÷Îfl˘ Á_⁄_‘ ◊¥
ó (1) ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ … ÷Îfl˘ ±Ï‘¿Îfl »ı, (2) Œ‚‹Î_ …Âı. ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì ÷Îfl˘
¿ÿÌ ÷Îfl˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì, (3) ÷_ ¿‹˝fiÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ “flÎ…ÁÌ T≤ÏkÎfiÌ” ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ …Âı. ≠‹Îÿ, ±Î‚Á,
’HÎ fiÎ ⁄fi; ±fiı (4) ¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ÷ÎflÌ ¿‹˝, ¿‹˝Œ‚ ‰√ıflı ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fiÏË flËı‰Î◊Ì …ı ω‰ı¿…L›
±ÎÁ„@÷ fi ◊α˘. ±Î‹Î_ ’Ëı·Î ±fiı «˘◊Î «flHÎfiÌ Á¬ ˢ› »ı, ≠¿Î ‹‚ı »ı, iÎÎfi ‹‚ı »ı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı
‰Î÷ ±ı¿ »ı, ÷◊Î ⁄ÌΩ ±fiı hÎÌΩ «flHÎfiÌ ‰Î÷ ±ı¿ Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì “Á΄k‰¿Ì T≤ÏkΔfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ …Âı.
»ı. ’Ëı·Î «flH΋Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Ï‘¿Îfl ⁄÷ÎT›˘ »ı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊‰˘ ±ı … …L‹‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ »ı.
±fiı «˘◊Î «flH΋Î_ ¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ˢ‰Îfi˘ ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¿‹˝, ¿‹˝Œ‚ ±fiı ÷ı±˘fiÎ I›Î√fi_ Á¬ -
ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı. ⁄ÌΩ «flH΋Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ ÏfiÊı‘ ±Î ’ˆ¿ÌfiÎ ¿˘¥fiÌ ’HÎ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fiÎ ΩıÕ‰˘
¿›˘˝ »ı ±fiı hÎÌΩ «flH΋Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ ⁄fi‰Îfi˘ Ωı¥±ı ±fiı ±ı‹fi΋Î_ flÎ√ ±◊‰Î ±ÎÁ„@÷ fiÎ ¿fl‰Ì
ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı. Ωı¥±ı. ¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fiÎ flά‰˘
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±¿‹˝H›÷΋Î_ vÏ« ◊‰Î◊Ì ≠‹Îÿ, ±ı … ¿‹˝›˘√ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ ¿‹˝-ω¤Î√ »ı ±fiı ±ı¿ Œ‚-ω¤Î√ »ı. ‹fiW›fi˘ ±Ï‘¿Îfl ¿‹˝ ω¤Î√‹Î_ … »ı,
Œ‚-ω¤Î√‹Î_ fiËŸ. ¿ÎflHÎ ¿ı fi‰˘ ’vÊÎ◊˝ ˢ‰Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ‹fiW›fiÎ ±Î‘Ìfi »ı ±fiı ’Ò‰ı˝ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fi˘
¤˘√ ˢ‰Î◊Ì Œ‚ ‹‚‰_ ≠ÎflO‘fiı ±Î‘Ìfi »ı. ¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ ‹fiW›fiı …ı ÁΑfi-Á΋√˛Ì (‰V÷,
›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝) ‹‚Ì »ı, ÷ı ≠ÎflO‘ »ı ±fiı ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Î ‹ÎÀı
fi ‹ÎfiÌfiı, ⁄S¿ı ⁄ÌΩfiÎ_ ±fiı ⁄ÌΩ ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Î_ “’vÊÎ◊˝” »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ‹A› ‰Î÷ »ı ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ¶ÎflÎ ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿Îflfi_ flZÎHÎ ¿fl‰_ ±fiı ¿‹˝Œ‚fi˘ ±◊ν÷Ô˚
’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îflfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘. ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î◊Ì ‹fi‹Î_ flËı·˘ …^fi˘ flÎ√ (±ÎÁ„@÷) ZÎÌHÎ
◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îflfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì fi‰˘ flÎ√ µI’LÔfi ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î ≠‹ÎHÎı …^fi˘ flÎ√
fiΠ’΋‰Î◊Ì ±fiı fi‰˘ flÎ√ ’ıÿÎ fi ◊‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì Ï‰÷flÎ√ ⁄fiÌ Ω› »ı. ω÷flÎ√ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiı ÷k‰iÎÎfi
◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷k‰iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ fiΉÎfi ±Á÷ ‰V÷±˘fi˘ flÎ√ … ⁄Α¿ »ı.
flÎ√˘ g·√‹⁄˘‘V› Ï«kÎT›Î›Î‹¤ÒÏ‹Ê – ¿<÷— Âζ·÷Î ÷V› ›V›Î„BÔfi— ¿˘Àflı ÷fl˘— ––
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î‹Î_ ‹fifi˘ …ı flÎ√, ¬ıÓ«ÎHÎ »ı, ±ı ±iÎÎfi÷Îfi_ ωÂıÊ Ï«ËÔ˚fi
»ı. …ı‹ ¿˘¥ T≤ZÎfiÌ ⁄¬˘·‹Î_ ±Î√ ·Î√Ì Ë˘› ÷˘ ÷ı T≤ZÎ ·Ì·_»‹ flËı÷_ fi◊Ì, Á¿Î¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì …
flÌ÷ı …ıfiÌ ±_ÿfl flÎ√w’Ì ±„BÔfi ¤¤Ò¿ı »ı ÷ıfiı ÂÎ_Ï÷ @›Î_◊Ì ‹‚Ì Â¿ı?
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±ÎM›Î ’»Ì ˉı ¤√‰Îfi ¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı Á‹Îfi flËı‰ÎfiÌ flÌ÷ ⁄÷Ήı »ı.
›˘√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHÎ Áï_ I›@I‰Î ‘fiG…› –– 48––
ÏÁ©uÏÁ©u˘— Á‹˘ ¤ÒI‰Î Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı –– 48––
‘fiG…› = Ëı ‘fi_…›! (÷_) Á‹— = Á‹⁄Ï© ¿<v = ¿fl; (¿ı‹¿ı,)
Áï‹Ô˚ = ±ÎÁ„@÷ ¤ÒI‰Î = flάÌfiı Á‹I‰‹Ô˚ = “Á‹I‰” (±ı …)
I›@I‰Î = I›∞fiı (÷◊Î) ›˘√V◊— = ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥ ›˘√— = ›˘√
ÏÁ©uÏÁ©u˘— = ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ ¿‹Î˝ÏHÎ = ¿÷˝T›¿‹ÎıÛ µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó “Áï_ I›@I‰Î” ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝‹Î_, ¿˘¥ ’HÎ Ωı ÷_ ¿‹˝, Œ‚ ‰√ıflı ¿Â΋Î_ ’HÎ ·’ÀÎ¥ …Âı, ÷˘
¿‹˝fiÎ Œ‚‹Î_, ¿˘¥ ’HÎ V◊‚, ¿Î‚, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËıÂı? ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î flèÎΠωfiÎ
±_÷—¿flHÎ, ⁄ÏË—¿flHÎ ‰√ıflı ≠οÚ÷ ‰V÷‹Î_ ÷ÎflÌ ±ÎÁ„@÷ ÷ı ¿‹˝ ‹„@÷ÿΛ¿ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı?
fiÎ ◊Λ ÷˘ … ÷_ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿flÌ Â¿ı »ı. “ÏÁ©uÏÁ©u˘— Á‹˘ ¤ÒI‰Î” ó ±ÎÁ„@÷fiÎ I›Î√fi_
108 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

’ÏflHÎ΋ Â_ ËÂı? ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹÷Î ◊¥ …Âı. »ı; ÷ı◊Ì ÷ı±˘fiÌ „V◊Ï÷ ⁄˛õ‹Î_ … »ı.”
¿‹˝fi_ ’Ò fl_ ◊‰_ ±◊‰Î fi ◊‰_, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ºÏp±ı “Á‹÷Îfi_ fi΋ ›˘√ »ı” ó ±Î ›˘√fiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ
±ıfi_ Œ‚ ±fi¿>‚ ◊‰_ ±◊‰Î ≠Ï÷¿>‚ ◊‰_, ÷ı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì »ı. ±Îfiı … ±Î√‚ »ßÎ ±K›Î›fiÎ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±Îÿfl-ÏfiflÎÿfl ¿ı ≠Â_ÁÎ Ïfi_ÿÎ ◊‰Ì, ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© ¿ËıÂı ¿ı “ÿ—¬˘fiÎ Á_›˘√fi˘ …ı‹Î_ ω›˘√ »ı, ÷ıfi_ fi΋
◊‰Ì ±◊‰Î fiÎ ◊‰Ì ‰√ıflı ‰√ıflı …ı ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ© ›˘√ »ı.” ±Î ⁄LÔfiı ’Ïfl¤ÎÊα˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ … »ı.
»ı ÷ı‹Î_ Á‹Îfi flËı‰_ Ωı¥±ı.1 …ı‰Ì flÌ÷ı ÿflÎ…fiÌ ⁄Ì‹ÎflÌ‹Î_ ¬_…‰Î‚‰Îfi_ Á¬ ◊Λ
¿‹˝›˘√ÌfiÌ ±ıÀ·Ì Á‹÷Î ±◊ν÷Ô˚ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ »ı ±fiı ⁄‚÷flÎfi_ ÿ—¬ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±Î ⁄LÔfiı› ⁄Ì‹ÎflÌ
ˢ‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ¿‹˘˝fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊Λ ¿ı fi ◊Λ, Œ‚fiÌ Ë˘‰Î◊Ì ÿ—¬w’ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊fiÎv_
≠΄MÔ÷ ◊Λ ¿ı fi ◊Λ, ’˘÷ÎfiÌ ‹„@÷ ◊Λ ¿ı fi ◊Λ, Á¬ ±fiı ÿ—¬ ó ±ı ⁄LÔfiı› ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿ—¬ w’ »ı.
‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ »ı. ÁΑ¿fiı ±fiÎÁ„@÷ ±ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿfi_ fi΋ … “ÿ—¬-Á_›˘√-
(±Á_√÷Î)fi˘ ±fi¤‰ fi ◊›˘ ˢ›, ÷ıfi΋Î_ Á‹÷Î fi ω›˘√” »ı. ±Î◊Ì «ÎËı ÷˘ ÿ—¬˘fiÎ Á_›˘√fi˘ ω›˘√
±Î‰Ì ˢ›, ÷˘’HÎ ÷ıfi˘ µtı ±Á_√ (±fiÎÁ@÷) ◊‰Îfi˘ ±◊ν÷Ô˚ Á¬-ÿ—¬◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfi_ ¿Ë˘, «ÎËı ÏÁÏ©-
±fiı Á‹ (Á‹Îfi) ⁄fi‰Îfi˘ … ˢ›. …ı ‰Î÷ µtı‹Î_ ±ÏÁÏ©‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á¬-ÿ—¬‹Î_ Á‹ flËı‰Îfi_ ¿Ë˘, ±ı ±ı¿
±Î‰Ì Ω› »ı ÷ı … ±_÷‹Î_ ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì … ‰Î÷ »ı.
ÁΑfi w’Ì Á‹÷Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷Î◊Ì ÁÎK› ±Î f·˘¿fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
w’Ì Á‹÷Î ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì Ω› »ı ó “÷ÿÎ ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘fiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ
›˘√‹‰ÎMV›ÏÁ” (±. 2/53). Áı‰Îw’ı ¿fl‰ÎfiÌ »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË, ±Î‹ ¿fl‰Î◊Ì
“›˘√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ ó ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ … Á‹÷Î ±Î‰Âı.
⁄L›Î ’»Ì ±ı Á‹÷΋Î_ Ïfifl_÷fl ±À·, „V◊fl flËı‰_ ±ı
… “›˘√V◊” ◊‰Îfi_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ¿Î›˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ⁄Ï© ±fiı Á‹÷Î-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
√HÎıÂ∞fi_ ’Ò…fi ¿flı »ı, ÷˘ ÷ı ’Ò…fifiı ¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ⁄Ï© ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ó ±T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ±fiı
Ëflÿ‹ ÁÎ◊ı fi◊Ì flά÷Î, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ±ı‹ fi T›‰ÁΛ΄I‹¿Î. …ı‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬, ¤˘√, ±Îfl΋, ‹Îfi
Á‹∞ ·ı ¿ı ±Îfl_¤‹Î_ ±ı¿ ‰Îfl ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ ⁄ÕÎ¥ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ K›ı› ˢ› »ı, ÷ı ⁄Ï©
⁄fiÌ √›Î ÷˘ ˉı ±ı Á‹÷Îfiı Ëflÿ‹ ÁÎ◊ı fi◊Ì “±T›‰ÁΛ΄I‹¿Î” ˢ› »ı (√Ì÷Î ±. 2/44). …ı‹Î_
flά‰ÎfiÌ, ±fiı flÎ√¶ıÊ ¿fl÷Î flËı‰Îfi_ »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi˘, ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ …
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Á‹÷΋Î_ Ëflÿ‹ „V◊fl flËÌfiı … µtı flËı »ı, ÷ı ⁄Ï© “T›‰ÁΛ΄I‹¿Î” ˢ› »ı (√Ì÷Î
¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ±. 2/41). ±T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ±fi_÷ ˢ› »ı ±fiı
“Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” ó Á‹÷Î … ›˘√ »ı ±◊ν÷Ô˚ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ±ı¿ ˢ› »ı, …ıfiÌ ⁄Ï©
Á‹÷Î ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı. ÷ı Á‹÷Î ±_÷—¿flH΋Î_ ±T›‰ÎÁΛ΄I‹¿Î ˢ› »ı, ÷ı ’˘÷ı ±T›‰ÁÎ›Ì (±T›‰ÏÁ÷)
Ïfifl_÷fl «Î· flËı‰Ì Ωı¥±ı. ±Î√‚ ’Î_«‹Î ±K›Î›fiΠˢ› »ı ó “⁄©›˘ûT›‰ÁÎÏ›fi΋Ô˚” (±. 2/41) ÷◊Î
±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ¿ËıÂı ¿ı “…ı±˘fi_ ‹fi ÷ı Á_ÁÎflÌ Ë˘› »ı. …ıfiÌ ⁄Ï© T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ˢ› »ı,
Á‹÷΋Î_ „V◊fl ◊¥ √›_ »ı, ±ı ·˘¿˘±ı ∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ ÷ı ’˘÷ı T›‰ÁÎ›Ì (T›‰ÏÁ÷) ˢ› »ı ó “T›‰ÏÁ÷˘
… Á_ÁÎflfiı ∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı; ¿ı‹¿ı ⁄˛õ Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Á‹ ÏË Á—” (±. 9/30) ÷◊Î ÷ı ÁΑ¿ ˢ› »ı.
1. ±Î ωʛ‹Î_ ¤√‰Îfi Â_¿flΫΛ˝∞ (√Ì÷Î ±. 2/48fiÌ ÀÌ¿Î ¿fl÷Î_) ¿Ëı »ı ¿ı ó
“›˘√V◊— ÁfiÔ˚ ¿<v ¿‹Î˝ÏHÎ ¿ı‰·‹ÌrflÎ◊* ÷hÎÎ’Ìrfl˘ ‹ı ÷W›„I‰Ï÷ Áï_ I›@I‰Î ‘fiG…›! Œ·I≤WHÎÎÂÒL›ıfi Ïø›‹ÎHÎı ¿‹Î˝ÏHÎ
Ák‰ÂÏ©Ω iÎÎfi≠΄MÔ÷·ZÎHÎÎ ÏÁÏ©V÷ÿÔ˚ ω’›˝›Ω ±ÏÁÏ©V÷›˘— ÏÁ©›ÏÁ©›˘flÏ’ Á‹V÷S›˘ ¤ÒI‰Î ¿<v ¿‹˝ÏHÎ – ¿˘ûÁ˙ ›˘√˘
›hÎV◊— ¿<ω˝I›@÷Ï‹ÿ‹ı‰ ÷÷Ô˚ ÏÁ©›ÏÁ©u˘— Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” –
“Ëı ‘fi_…›! ›˘√‹Î_ „V◊fl flËÌfiı ¿ı‰‚ ¥rflfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl. ÷ı‹Î_ ’HÎ “¥rfl ‹ÎflÎ µ’fl ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω›” ó ±Î Á_√ (¿Î‹fiÎ)fiı
»˘ÕÌfiı ¿‹˝ ¿fl. Œ‚I≤WHÎÎflÏË÷ ’vÊ ¶ÎflÎ ¿‹˝ ¿flΉÎ◊Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ©◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì iÎÎfi≠΄MÔ÷ ±ı ÏÁÏ© »ı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì
ω’flÌ÷ (iÎÎfi≠΄MÔ÷ fi ◊‰Ì) ±ı ±ÏÁÏ© »ı. ±Î‰Ì ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi ◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ ⁄LÔfiıfiı Áfl¬Î_ Á‹∞fiı ¿‹˝ ¿fl. ÷ı ¿›˘
›˘√ »ı, ¿ı …ı‹Î_ „V◊fl ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı? ±Î … …ı ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi ◊‰Îfi_ »ı, ÷ıfiı ›˘√ ¿Ëı »ı.”
f·˘¿ 49] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 109

Á‹÷Î ’HÎ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ó ÁΑfi w’Ì ÷ı Á_ÁÎflÌ Ë˘› »ı. ÷ıfiÌ ±ı¿ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©
Á‹÷Î ±fiı ÁÎK› w’Ì Á‹÷Î. ÁΑfi w’Ì Á‹÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì, ∂·ÀÎfiÌ ¿Î‹fiÎw’Ì Âάα˘‰Î‚Ì ±fi_÷
±_÷—¿flHÎfiÌ Ë˘› »ı ±fiı ÁÎK› w’Ì Á‹÷Î ⁄Ï©±˘ ˢ› »ı.
’fl‹ÎI‹V‰w’fiÌ Ë˘› »ı. ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©, ±fi¿>‚÷Î- ‹Îflı ÷˘ Á‹÷ÎfiÌ ≠΄M÷ … ¿fl‰Ì »ı, √‹ı ÷ı
≠Ï÷¿>‚÷Î ‰√ıflı‹Î_ Á‹ flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ±_÷—¿flH΋Î_ ◊¥ Ω› ó ±Î‰˘ Ïfiç› ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î
flÎ√¶ıÊfi_ fi ˢ‰_ ±ı ÁΑfi w’Ì Á‹÷Î »ı, …ıfi_ ‰Hνfi ⁄Ï© ˢ› »ı. ±Î‰˘ ÁΑ¿ F›Îflı T›‰ËÎfl ZÎıh΋Î_ ±Î‰ı
√Ì÷΋Î_ ‰‘Îflı ◊›_ »ı. ±Î ÁΑfi w’Ì Á‹÷Î◊Ì …ı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ Á΋ı ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©, ·Î¤ËÎÏfi, ±fi¿>‚-
V‰÷—ÏÁ© Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ÁÎK› w’Ì Á‹÷Î ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ±Î‰÷Î_ ÷ı±˘‹Î_ ÷ı Á‹ flËı
»ı, …ıfi_ ‰Hνfi ±Î ±K›Î›fiÎ hÎı’fi‹Î_ f·˘¿‹Î_ “÷ÿÎ »ı, flÎ√¶ıÊ fi◊Ì ¿fl÷˘. ±Î ÁΑfi w’Ì Á‹÷Î◊Ì ÷ı
›˘√‹‰ÎMV›ÏÁ” ’ÿ˘◊Ì ◊›_ »ı. Á_ÁÎfl◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı ó “≥ˈ‰ ÷ˆÏ…˝÷— Á√˘˝ ›ıÊÎ_
ˉı ±Î «Îflı› ¤ıÿ˘fiı ±ı‰Ì flÌ÷ı Á‹Ωı ¿ı ÁÎQ›ı „V◊÷_ ‹fi—” ó (√Ì÷Î ±. 5/19fi˘ ’Ò‰Î˝‘˝) ÁΑfi
±ı¿ Á_ÁÎflÌ Ë˘› »ı ±fiı ±ı¿ ÁΑ¿ ˢ› »ı, ±ı¿ w’Ì Á‹÷Î◊Ì V‰÷—ÏÁ© Á‹ w’Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
ÁΑfi ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ ÁÎK› ˢ› »ı. ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ◊¥ Ω› »ı ó “Ïfiÿ˘˝Ê_ ÏË Á‹_ ⁄˛õ ÷V‹ÎÿÔ˚-⁄˛õÏHÎ
±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰˘ ó ±ı … …ıfi˘ µtı ˢ› »ı, ÷ı „V◊÷Η” (√Ì÷Î ±. 5/19fi˘ µkÎflΑ˝).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ Ï«kÎT≤ÏkÎÏfifl˘‘-w’ ÁΑfifiı “›˘√” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ó
“›˘√ÏçkÎT≤ÏkÎÏfifl˘‘—” (1-2). ±Î ›˘√fiÎ ’ÏflHÎ΋ V‰w’ ƒpÎfiÌ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı ó “÷ÿÎ ƒp—
V‰w’ıû‰V◊Îfi‹Ô˚” (1-3) ±Î ≠‹ÎHÎı ’Î÷_…·›˘√ ÿ½fi‹Î_ ›˘√fi_ …ı ’ÏflHÎ΋ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfiı … √Ì÷Î
“›˘√” ¿Ëı »ı ó “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı,” “÷_ ωzÎÿÔ˚ÿ—¬Á_›˘√ω›˘√_ ›˘√Á„GiÎ÷‹Ô˚” (6-23) ¤Î‰Î◊˝ ±ı »ı ¿ı,
“√Ì÷Î_ Ï«kÎT≤ÏkΛ˘◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ’Ò‰˝¿ V‰÷—ÏÁ© Á‹V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fiı ›˘√ ¿Ëı »ı. ±Î ›˘√
±◊‰Î Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ˢ‰Î◊Ì ’»Ì @›Îflı› ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰›˘√ ±◊ν÷Ô˚ T›I◊Îfi ◊÷_ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ±Îfiı ÏfiI››˘√ ’HÎ
¿Ëı »ı. Ï«kÎT≤ÏkΛ˘fi˘ Ïfifl˘‘ ◊‰Î◊Ì ÷˘ “Ïfiω˝¿S’ ±‰V◊Δ ◊Λ »ı, ’fl_÷ Á‹÷΋Î_ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰
◊‰Î◊Ì “Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘” (ÁËΩ‰V◊Î) ◊Λ »ı. Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘ ±‰V◊Î fi◊Ì. ⁄S¿ı ⁄‘Ì … ±‰V◊α˘◊Ì ±÷Ì÷
÷◊Î ÷ı‹fi_ ≠¿Î¿ ÷◊Î Á_’ÒHν ›˘√-ÁΑfiα˘fi_ Œ‚ »ı. ±‰V◊Î ÷˘ Ïfiω˝¿S’ ±fiı Áω¿S’ ⁄LÔfiı ◊Λ »ı, ’fl_÷
⁄˘‘ Ïfiω˝¿S’ … ◊Λ »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı √Ì÷Îfi˘ ›˘√ ’Î÷_…· ›˘√ÿ½fifiÎ ›˘√◊Ì ⁄Ë ω·ZÎHÎ »ı.
’Î÷_…·›˘√ÿ½fifiÎ ›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ ÷ı »ı, …ı ‹Ò¬˝ ±fiı T›√˛Ï«kÎ T≤ÏkΉ΂˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ⁄‘Î … ‹fiW›˘ √Ì÷ÎfiÎ ›˘√fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ±ıÀ·_ … fiËŸ, …ı ‹fiW› ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ëfiı
‹Ëk‰ fi ±Î’Ìfiı ±Î ›˘√fiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı ±fiı ±ıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı ó ±ı‰˘ ›˘√ Ï…iÎÎÁ ’HÎ ‰ıÿ˘‹Î_
‰Hν‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝fi_ µS·_CÎfi ¿flÌ Ω› »ı ó “Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V› ÂOÿ⁄˛õÎÏ÷‰÷˝÷ı” (√Ì÷Î 6-44).
óáó

Á_⁄_‘ ó ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î◊Ì ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì …ı Á‹⁄Ï©fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, Á¿Î‹¿‹˝fiÌ ±’ıZÎαı
÷ı Á‹⁄Ï©fiÌ lıWÔÃ÷Î ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

ÿÒflıHÎ èΉfl_ ¿‹˝ ⁄Ï©›˘√ΩfiG…› –– 49––

⁄©˙ ÂflH΋„L‰E» ¿Ú’HÎΗ Œ·Ëı÷‰— –– 49––
⁄Ï©›˘√Î÷Ô˚ = ⁄Ï©›˘√ (Á‹÷Î) ±‰fl‹Ô˚ = fiÌ«·Ì ¿ZÎÎfi_ »ı. ±„L‰E» = ·ı;
¿fl÷Î_ (±÷—) ÏË = ¿ı‹¿ı
¿‹˝ = Á¿Î‹ ¿‹˝ ‘fiG…› = Ëı ‘fi_…›! (÷_) Œ·Ëı÷‰— = Œ‚fi˘ Ëı÷
ÿÒflıHÎ = ÿÒfl◊Ì ⁄©˙ = Á‹⁄Ï©fi˘ (…) ⁄fifiÎflÎ
(±I›_÷) … ÂflH΋Ô˚ = ±Îl› ¿Ú’HÎΗ = ±I›_÷ ÿÌfi »ı.
110 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÀÌ¿Î ó “ÿÒflıHÎ èΉfl_ ¿‹˝ ⁄Ï©›˘√Î÷Ô˚” ó ⁄Ï©›˘√ ≠¿Î ±fiı ±_‘¿Îfl ¿ÿÌ Á‹¿ZÎ fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷Î, ±ı‰Ì
±◊ν÷Ô˚ Á‹÷ÎfiÌ ±’ıZÎαı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … flÌ÷ı ⁄Ï©›˘√ ±fiı Á¿Î‹¿‹˝ ’HÎ ¿ÿÌ Á‹¿ZÎ fi◊Ì
±I›_÷ … Ïfi¿Úp »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝ ’HÎ µI’LÔfi ±fiı ˢ¥ ¿÷Î_. ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ flÎ÷-Ïÿ‰Á …ıÀ·_ ‹˘À<_ ±_÷fl
fip ◊Λ »ı ÷◊Î ÷ı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fi˘ ’HÎ Á_›˘√ ±fiı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ï©›˘√ ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚˘
ω›˘√ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ›˘√ (Á‹÷Î) ÏfiI› »ı; ÷ıfi˘ ¿ÿÌ »ı ±fiı Á¿Î‹¿‹˝ …L‹-‹flHÎ ±Î’‰Î‰Î‚_ »ı.
ω›˘√ fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ±Î◊Ì “⁄©˙ ÂflH΋„L‰E»” ó ÷_ ⁄Ï© (Á‹÷Î)fi_ ÂflHÎ
Á‹÷ÎfiÌ ±’ıZÎαı Á¿Î‹¿‹˝ ±I›_÷ … Ïfi¿Úp »ı. ·ı. Á‹÷΋Î_ Ïfifl_÷fl „V◊fl flËı‰_ ±ı … ±ıfi_ ÂflHÎ ·ı‰_
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝‹Î_ Á‹÷Î … lıWÔà »ı. Á‹÷ΠωfiÎ »ı. Á‹÷΋Î_ „V◊fl flËı‰Î◊Ì … ÷fiı V‰w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
÷˘ ÷‹Î‹ ∞‰˘ ¿‹˝ ¿fl÷Î … flËı »ı ÷◊Î ÷ı ¿‹˘˝fiÎ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊Âı.
’ÏflHÎ΋‹Î_ …L‹÷Î-‹fl÷Î ±fiı ÿ—¬ ¤˘√‰÷Î flËı »ı. “¿Ú’HÎΗ Œ·Ëı÷‰—” ó ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î
¿ÎflHÎ ¿ı Á‹÷ΠωfiÎ ¿‹˘˝‹Î_ µ©Îfl ¿fl‰ÎfiÌ ÷οÎ÷ ⁄fi‰_ ±ı ±I›_÷ Ïfi¿Úp »ı. ¿‹˝, ¿‹˝Œ‚, ¿‹˝Á΋√˛Ì ±fiı
fi◊Ì. ¿‹˘˝‹Î_ Á‹÷Î ±ı … ¿<‚÷Î »ı. Ωı ¿‹˘˝‹Î_ Á‹÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ¿flH΢fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı‰˘
fiÏË flËı ÷˘ ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ◊¥ …Âı, ±fiı ±ıfiı … ¿‹˝Œ‚fi˘ Ëı÷ ⁄fi‰_ ¿Ëı »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı
ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Πˢ‰Ì ±ı … ’Â⁄Ï© »ı. ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” ¿ËÌfiı ¿‹˘˝fiÎ
¤Î√‰÷‹Î_ Â¿ÿı‰∞±ı flÎΩ ’flÌÏZÎ÷fiı ¿èÎ_ »ı ¿ı “I‰_ Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ⁄fi‰Îfi˘ ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı.
÷ flÎ…fiÔ˚ ‹ÏflW›ıÏ÷ ’Â⁄Ï©Ï‹‹Î_ …ÏË” (12/5/2) ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı ÷◊Î ±ı
±◊ν÷Ô˚ Ëı flÎ…fiÔ˚! ˉı ÷‹ı ±Î ’Â⁄Ï© »˘ÕÌ ÿ˘ ¿ı ⁄LÔfiı◊Ì flÏË÷ …ı ÏfiI› ÷k‰ »ı, ÷ıfi˘ ω¤Î√ ±·√
Ë_ ‹flÌ …¥Â. »ı. ÷ı ÏfiI› ÷k‰ ±ÏfiI› ¿‹˝Œ‚fi_ ±ÎÏl÷ ⁄fiÌ Ω›
“ÿÒflıHΔ ó ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ó ±ıfiÎ Áfl¬Ì Ïfi¿Úp÷Î ⁄Ì∞ ¿¥ ËÂı?
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ›˘√fiÌ ±’ıZÎÎ ¿‹˝ ÿÒfl◊Ì … ÏfiW¿Úp »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿S›ÎHοÎflÌ fi◊Ì. …ı‹ ’ËÎÕ◊Ì ±b
⁄Ë ÿÒfl »ı (⁄LÔfiı‹Î_ ‹˘À˘ ÷ŒÎ‰÷ »ı) ±◊ν÷Ô˚ ±bfiı ’‰˝÷ ’ÎÁı ‹Ò¿Ìfiı ⁄LÔfiıfiÌ ÷·fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì fi◊Ì,
±ı … flÌ÷ı ›˘√◊Ì ¿‹˝ ⁄Ë ÿÒfl »ı. ±◊ν÷Ô˚ ›˘√ ±fiı ¿‹˝fiÌ ÷·fiÎ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì. ¿‹˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î
»ı - “›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” (√Ì÷Î 2-50), ÷ı◊Ì ›˘√ ωfiÎ ¿‹˝ ÏfiW¿Úp »ı, Ïfifl◊˝¿ »ı.1 ±fiı ⁄Α¿ »ı
- “¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—”,
¿‹˝›˘√‹Î_ “¿‹˝” ¿flHÎÁÎ’ıZÎ »ı, ’fl_÷ “›˘√” ¿flHÎÏfifl’ıZÎ »ı. ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿‹˝◊Ì ◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı Áı‰Î,
I›Î√◊Ì ◊Λ »ı, ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√ ¿‹˝ fi◊Ì. ¿‹˝›˘√ ¿flHÎÏfifl’ıZÎ ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿-≠‘Îfi ÁΑfi »ı. Ωı Áı‰Î, I›Î√fiÌ
≠‘Îfi÷Î fi ˢ› ÷˘ ¿‹˝ ◊Âı ’HÎ ¿‹˝›˘√ ◊Âı … fiËŸ.
Á‹÷Î ÷˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉfiÎflÌ »ı, ’fl_÷ Á¿Î‹ ¿‹˝ …L‹-‹flHÎ ±Î’‰Î‰Î‚Î_ »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ı
Á‹÷Îfi˘ … ±ÎÂfl˘ ·ı‰˘ Ωı¥±ı, Á‹÷΋Î_ … „V◊÷ flËı‰_ Ωı¥±ı. Á‹÷΋Î_ „V◊÷ flËı‰Î◊Ì ÷ı ·Î«Îfl (ÿÌfi)
fiËŸ flËı, ⁄S¿ı ¿Ú÷¿ÚI›, iÎÎ÷iÎÎ÷T› (ΩHΉΠ›˘B› …ıHÎı ΩHÎÌ ·Ì‘_ »ı) ±fiı ≠ÎMÔ÷ ≠ÎMÔ÷T› (≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î
›˘B› …ıHÎı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘_ »ı) ◊¥ …Âı, ’fl_÷ …ı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì (’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı) ¿‹˝ ¿flı »ı ÷ı Ëo‹ıÂÎ_ ·Î«Îfl,
’flΑÌfi … flËı »ı.
√Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√ ‹ÎÀı hÎHÎ ÂOÿ ±ÎT›Î »ı - ⁄Ï©, ›˘√ ±fiı ⁄Ï©›˘√. ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿‹˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î (‹Ëk‰)
fi◊Ì ⁄S¿ı “›˘√”fi_ ‹Ëk‰ »ı. ›˘√, ⁄Ï© ±fiı ⁄Ï©›˘√ - hÎHÎıfi˘ ±ı¿ … ±◊˝ »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ Ïfiç›Î„I‹¿Î
⁄Ï©fiÌ ≠‘Îfi÷Πˢ‰Î◊Ì ÷ıfiı “⁄Ï©” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ω‰ı¿’Ò‰˝¿ I›Î√fiÌ ≠‘Îfi÷Πˢ‰Î◊Ì ÷ıfiı “›˘√”
±◊‰Î “⁄Ï©›˘√” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
K›Îfi›˘√‹Î_ “‹fi”fi_ ±fiı ¿‹˝›˘√‹Î_ “⁄Ï©”fi_ ‹Ëk‰ »ı. ‹fifiÎ Ïfifl˘‘‹Î_ „V◊fl÷Î ±fiı «_«‚÷Î ⁄LÔfiı
⁄Ë ÿÒfl Á‘Ì flËı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹Î_ ÁΑ¿ ‹fifiı Á_ÁÎfl◊Ì ËÀΉ‰Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıՉΠ‹Î√ı »ı. ‹fifiı
1. ›˘√ ωfiÎ ¿‹˝ ±fiı iÎÎfió⁄LÔfiı Ïfifl◊˝¿ »ı, ’HÎ ¤„@÷ Ïfifl◊˝¿ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤„@÷‹Î_ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı; ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi
’˘÷ı ¤@÷fiı ›˘√ ≠ÿÎfi ¿flı »ı ó “ÿÿÎÏ‹ ⁄Ï©›˘√_ ÷‹Ô˚” (√Ì÷Î-10-10).
f·˘¿ 50] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 111

Á_ÁÎfl◊Ì ËÀΉ‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) flËı »ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı, F›Î_ Á‘Ì ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î
flËı »ı I›Î_ Á‘Ì ‹fifi˘ ’Òflı’Òfl˘ Ïfifl˘‘ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì Á‹ÎÏ‘ Á‘Ì ’ˢÓE›Î ’»Ì ’HÎ Á‹ÎÏ‘ ±fiı
T›I◊Îfi (Á‹ÎÏ‘‹Î_◊Ì ∂É_ ÷ı) - ±Î ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘ flËı »ı, ’fl_÷ ⁄Ï©fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı ÷˘ ¿‹˝›˘√‹Î_
ω‰ı¿fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı. ω‰ı¿‹Î_ Á÷ ±fiı ±Á÷ - ⁄LÔfiı flËı »ı. ¿‹˝›˘√Ì ±Á÷ ‰V÷±˘fiı Áı‰Î-Á΋√˛Ì
Á‹∞fiı ÷ıfiı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flı »ı, …ıfiÎ◊Ì ±Á÷fi˘ I›Î√ ÂÌCβ ±fiı ÁË…÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı.
‹fifi˘ Ïfifl˘‘ Ïfifl_÷fl ◊÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı @›Îflı¿-@›Îflı¿ ±fiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ◊Λ »ı, ’fl_÷ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï©
±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©fi˘ Ïfiç› Ïfifl_÷fl flËı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ …ı ⁄Ï©fiÎ ±Îl›fiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌ, ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÷ı … ⁄Ï©fiÎ ±Îl›fi_ Œ‚
⁄÷Ήı »ı.
⁄Ï©›@÷˘ …ËÎ÷ÌË µ¤ı Á¿Ú÷ÿW¿Ú÷ı –– 50––
÷V‹Îz˘√Λ ›F›V‰ ›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚ –– 50––
⁄Ï©›@÷— = Á‹⁄Ï©›@÷ µ¤ı = ⁄ı›fiı (¿ı‹ ¿ı)
‹ÎHÎÁ …ËÎÏ÷ = I›Î√Ì ÿı »ı. ¿‹˝Á = ¿‹ÎıÛ‹Î_
≥Ë = ±Î ·˘¿‹Î_ ÷V‹Î÷Ô˚ = ±Î◊Ì (÷_) ›˘√— = Á‹I‰w’ ›˘√
(∞ω÷ ±‰V◊΋Î_) ›˘√Λ = Á‹I‰w’ ›˘√‹Î_ (±ı …)
Á¿÷Ú ÿW¿Ú÷ı = ’H› ±fiı ’Î’ ›F›V‰ = ΩıÕÎ¥ Ω, ¿˙·‹Ô˚ = ¿<‚÷Î »ı.
ÀÌ¿Î ó “⁄Ï©›@÷˘ …ËÎ÷ÌË µ¤ı Á¿Ú÷ÿW¿Ú÷ı” ó Á‹÷΋Î_ … „V◊fl flËı »ı. ¿ı‰‚ flÎ√-¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı ÷fiı ÷ı
Á‹÷Ή΂˘ ‹fiW› ∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ … ’H›-’Î’fi˘ I›Î√ Á‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. Ωı ÷_ Ëflÿ‹ Á‹÷΋Î_ „V◊fl
¿flÌ ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’H›-’Î’ fi◊Ì ·Î√÷Î_, ÷ı ÷ı‹fiÎ◊Ì fiÎ flËı÷˘ ˢ÷, ÷˘ Á¬ ±fiı ÿ—¬fi_ iÎÎfi ÷fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı
flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ’H›-’Î’ ◊÷Î_ ◊Î÷? ¿ı‹¿ı ±ı ⁄LÔfiı› ±·√-±·√ »ı. F›Îflı ±ı ⁄_fiıfi_
… flËı »ı. ’HÎ Á‰˝T›Î’Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷ı ’H›-’Î’ fi◊Ì ÷fiı iÎÎfi ◊Λ »ı, I›Îflı ÷_ ÷ı±˘fiÎ ±Î‰‰Î-…‰Î‹Î_ ÁÿÎ
·Î√÷Î_, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı Á‹÷΋Î_ Ïfifl_÷fl „V◊fl flËı »ı, Á‹w’◊Ì flËı »ı. ±ı … Á‹÷Îfi˘ ÷_ ±fi¤‰ ¿fl.
÷ıfiı ’H›-’Î’ fi◊Ì ·Î√÷Î_ (√Ì÷Î ±. 2/38). Á‹÷Î “›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” ó ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ ±ı …
±ı¿ ±ı‰Ì ωzÎ »ı …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› Á_ÁÎfl‹Î_ flËı÷˘ ˢ‰Î ¿<‚÷Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ±fiı ÷ı ¿‹˘˝fiÎ
»÷Î_ Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌ Â¿ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ Á‹ flËı‰_ ±ı … ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î
¿‹‚fi_ ’Îfi …‚◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı …‚‹Î_ … »ı. µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥
flËı »ı, »÷Î_ ÷ı …‚◊Ì Ï·MÔ÷ fi◊Ì ◊÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹Ëk‰fiÌ «Ì… fi◊Ì.
Á‹÷Λ@÷ ’vÊ Á_ÁÎfl‹Î_ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á_ÁÎfl◊Ì ±Î ’ÿ˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ›˘√fiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ fi◊Ì ⁄÷ΉÌ,
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı. ’H›-’Î’ ±ıfi˘ V’½ fi◊Ì ¿fl÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ’fl_÷ ›˘√fi_ ‹Ëk‰ ⁄÷ÎT›_ »ı. Ωı ±Î ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ “¿‹˘˝‹Î_
÷ı ’H›-’Î’‹Î_ ±Á_√ ◊¥ Ω› »ı. ¿<‚÷Î ±ı … ›˘√ »ı” ±ı‰˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿¥ ±Î’ÏkÎ
‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î V‰›_ («ı÷fi-V‰w’) ’H›-’Î’◊Ì ◊Âı? Ωı ±ı‰˘ ±◊˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …ı CÎHÎÌ ¿<‚÷Î◊Ì
flÏË÷ »ı …. ¿ı‰‚ ±Á÷Ô˚ ’ÿÎ◊˘˝ ó ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ «˘flÌ ¿flı »ı, ÷ıfi_ ÷ı «˘flÌ w’Ì ¿‹˝ ’HÎ
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ’H›-’Î’ ·Î√ı »ı. Ωı ±ı ±Á÷Ô˚ ›˘√ ◊¥ …Âı. ±Î◊Ì ±ı‰˘ ±◊˝ ¿fl‰˘ ±ı ±fiÏ«÷ »ı.
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fiÎ ΩıÕı, ÷˘ ±ı ±Î¿ÎÂfiÌ …ı‹ ¿˘¥ ¿ËÌ Â¿ı »ı ¿ı ±‹ı ÷˘ ωÏË÷ ¿‹˘˝fiı … ¿<‚÷Î’Ò‰˝¿
Ïfi·ı˝’ flËıÂı, ÷ıfiı ’H›-’Î’ ·Î√Âı fiÏË. ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷fiı ›˘√ ‹Îfi̱ı »Ì±ı. ’fl_÷ ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì
“÷V‹Îz˘√Λ ›F›V‰” ó ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷_ ›˘√‹Î_ ‹fiW› ¿<‚÷Î’Ò‰˝¿ ÁÎ_√˘’Î_√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ
ΩıÕÎ¥ Ω. ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl_÷fl Á‹÷΋Î_ „V◊fl ◊¥ Ω. Œ‚‹Î_ ⁄_‘Î¥ …Âı, …ı◊Ì ÷ıfiÌ „V◊Ï÷ Á‹÷΋Î_ fiÏË flËı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Á‹÷Î ÷Îv_ V‰w’ »ı. ±Î◊Ì ÷_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl ±Î◊Ì ±ËŸ “¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ ±ı … ¿<‚÷Î »ı” ó ±ı‰˘
112 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±◊˝ ·ı‰˘ ±ı … µÏ«÷ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËı‰Î ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±√εfiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ÷◊Î ±Î
»÷Î_ ’HÎ …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ Á‹÷Î flËı »ı, ÷ı ¿‹˝ ±fiı f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ’HÎ ›˘√ (Á‹÷Î)fi˘ … ≠Á_√ »ı,
÷ıfiÎ Œ‚‹Î_ ⁄_‘ÎÂı fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ¿<‚÷Îfi˘ ≠Á_√ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’HÎ “¿‹˘˝‹Î_
¿‹˘˝fiı ¿fl÷Î flËÌfiı Á‹ flËı‰_ ±ı … ¿<‚÷Î »ı, ±ı … ›˘√ ±ı … ¿<‚÷Î »ı” ó ±ı ±◊˝ ·ı‰˘ ≠Á_√ ±fiÁÎfl
⁄Ï©‹kÎÎ »ı. ›„@÷›@÷ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” ’ÿ˘ ’fl ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ ±ıfiÎ ⁄ı ±◊˝
·¥ ¿Λ »ı ó
(1) “¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚ ›˘√—” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î … ›˘√ »ı.
(2) “¿‹˝Á ›˘√ ¿˙·‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î »ı.
Ωı ’Ëı·˘ ±◊˝ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı, “¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î … ›˘√ »ı” ÷˘ …ı ¬Ò⁄ … ¿<‚÷Î◊Ì, ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿
«˘flÌ, Ã√Î¥ ‰√ıflı ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ıfi_ ¿‹˝ “›˘√” ◊¥ …Âı. ’fl_÷ ±Î‰Ì ‹ÎL›÷Î ›˘B› fi◊Ì ±fiı ±ËŸ ÏfiÏÊ©
¿‹˘˝fi˘ ≠Á_√ fi◊Ì. Ωı ±ËŸ Â¤ ¿‹˘˝fiı … ¿<‚÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl‰Îfi_ fi΋ “›˘√” ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‹fiW› ¿<‚÷Î’Ò‰˝¿
ÁÎ_√˘’Î_√ ¿flı·Î Â¤ ¿‹˘˝fiÎ Œ‚◊Ì ⁄_‘Î¥ …Âı - “Œ·ı Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı” (√Ì÷Î 5-12). ±Î◊Ì ÷ıfiÌ „V◊Ï÷
Á‹÷΋Î_ fiËŸ flËı ±fiı ÷ıfiÎ_ ÿ—¬˘fi˘ fiΠfiËŸ ◊Λ.
ÂÎVÔh΋Î_ ¿Ëı‰Î›_ »ı ó “¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—” - ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝◊Ì ‹ÎHÎÁ ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì …ı ¿‹˝ V‰¤Î‰◊Ì
… ‹fiW›fiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î »ı, ÷ı … ¿‹˘˝ ‹„@÷ ±Î’fiÎfl ⁄fiÌ Ω› ó ±Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î »ı.
‹„@÷, ›˘√ (Á‹÷Î)◊Ì ◊Λ »ı, ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î◊Ì ◊÷Ì fi◊Ì. ›˘√ (Á‹÷Î)fi˘ ±ÎÏÿ-±_÷ ˢ÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷
¿‹˝ ¿ıÀ·Î› Á_ÿfl ˢ›, ÷ıfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚fi˘ ’HÎ Á_›˘√-ω›˘√ ◊Λ »ı. …ıfi˘
±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ Á_›˘√ ÷◊Πω›˘√ ◊Λ »ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ‹„@÷ ¿¥ flÌ÷ı ‹‚Âı? fiΉÎfi ¶ÎflÎ ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ
≠΄MÔ÷ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? Á‹÷Î ÷˘ ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı - “Ïfiÿ˘˝Ê_ ÏË Á‹_ ⁄˛õ” ó (√Ì÷Î 5-19). ÷ı◊Ì ‹Ëk‰
›˘√fi_ »ı, ¿‹˘˝fi_ fi◊Ì.
Ωı ’Ëı·˘ ±◊˝ ⁄flÎ⁄fl »ı ±ı‹ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ “¿<‚÷ΔfiÌ ±_÷√˝÷ Á‹÷Î, ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiı ’HÎ
·ı‰˘ ’ÕÂı. Ωı ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î … ›˘√ »ı, ÷˘ ¿<‚÷Î Â_ »ı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ±Î ¿Ëı‰_ … ’ÕÂı ¿ı (Á‹÷Î)
… ¿<‚÷Î »ı. ±Î‰Ì „V◊Ï÷‹Î_ “¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î »ı” ±ı‰˘ ÁÌ‘˘ ±◊˝ ¿ı‹ fi ·ı‰˘? F›Î_ “›˘√— ¿‹˝Á
¿˙·‹Ô˚” ’ÿ˘‹Î_ ›˘√ ÂOÿ ±ÎT›˘ … »ı ÷˘ ’»Ì “¿<‚÷Δfi˘ ±◊˝ ›˘√ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl … fi◊Ì.
Ωı ±Î ≠¿flHÎ ’fl ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ ›˘√ (Á‹÷Î)fi_ … ≠¿flHÎ «Î·Ì flèÎ_ »ı, ¿‹˘˝fiÌ ¿<‚÷Îfi_ fiËŸ.
¤√‰Îfi “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” ¿ËÌfiı ›˘√fiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ ’HÎ …HÎÎ‰Ì «Ò@›Î »ı. ÷ı◊Ì ±Î ≠¿flH΋Î_ ›˘√ …
ω‘ı› »ı. ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Πω‘ı› fi◊Ì. ›˘√ … ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î »ı, ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı xÿ›‹Î_ Á‹÷Î
flËı, flÎ√-¶ıÊ fi flËı - ±Î … ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î »ı. ÷ı◊Ì “›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” ó ±Î ›˘√fiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ fi◊Ì,
⁄S¿ı ›˘√fi˘ ‹ÏË‹Î »ı.
±Î (50‹Î) f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı, Á‹÷Î◊Ì ›@÷ ‹fiW› ’H› ±fiı ’Î’ ⁄Lfiı◊Ì flÏË÷
(±·√) ◊¥ Ω› »ı. Ωı ‹fiW› ’H› ±fiı ’Î’ ⁄Lfiı◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω› ÷˘ ’»Ì ¿›_ ¿‹˝ ¿<‚÷Î◊Ì ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰Âı? ÷ı◊Ì ’H› ±fiı ’Î’◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfi˘ ±ı ±◊˝ fi◊Ì ¿ı ÷ı ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ¿fl÷˘ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ¿˘¥
’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. (√Ì÷Î 3-5). ÷ı◊Ì ±ËŸ
’H› ±fiı ’Î’ ⁄LÔfiı◊Ì flÏË÷ ˢ‰Îfi˘ ±◊˝ »ı - ÷ıfiÎ Œ‚◊Ì ‹@÷ ◊‰_. ±Î√‚ ±ı¿Î‰fi‹Î_ f·˘¿‹Î_ ’HÎ
¤√‰Îfiı “Œ·_ I›¿I‰Î” - ’ÿ˘◊Ì Œ‚fiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ ¿flÌ »ı.
√Ì÷΋Î_ “¿<·” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ◊›˘ »ı. I›Î_ “±¿<‚ ¿‹˝”fiÌ
±_÷√˝÷ Á¿Î‹ ¤Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ ±fiı ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¿‹˘˝fiÌ ‰Î÷ »ı. ÷◊Î “¿<‚ ¿‹˝”fiÌ ±_÷√˝÷ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝fiÌ ‰Î÷ »ı. ±¿<‚ ±fiı ¿<‚ ¿‹˘˝fi˘ ÷˘ ±ÎÏÿ-±_÷ ◊Λ »ı ’fl_÷ “›˘√”fi˘
±ÎÏÿ-±_÷ ◊÷˘ fi◊Ì. ⁄_‘fi‹Î_ fiάfiÎflÎ flÎ√-¶ıÊ »ı, ¿<‚-±¿<‚ ¿‹˘˝ fiËŸ. ÷ı◊Ì flÎ√’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
¿‹˘˝ √‹ı ÷ıÀ·Î_ lıWÔà ¿ı‹ fi ˢ› ⁄_‘fi‹Î_ fiÎ_¬fiÎflÎ_ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ⁄˛õ·˘¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥
f·˘¿ 51] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 113

Ω› ÷˘ ’HÎ I›Î_◊Ì ŒflÌfiı ’λ\_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı (√Ì÷Î 8-16). ÷ı◊Ì …ı ‹fiW› ±¿<Â‚Ô ¿‹˝fi˘ I›Î√ ¶ıÊ’Ò‰˝¿
¿fl÷˘ fi◊Ì ±fiı ¿<‚ ¿‹˝fi_ ±Î«flHÎ flÎ√’Ò‰˝¿ ¿fl÷˘ fi◊Ì ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ I›Î√Ì, ⁄Ï©‹Îfi, Á_›flÏË÷, ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’‹Î_ „V◊÷ »ı. (√Ì÷Î 18-10).
µ’›˝@÷ ω‰ı«fi◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı “›˘√-¿‹˝Á ¿˙·‹” ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ “¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î »ı - ±ı‰_ …
‹Îfi‰_ Ωı¥±ı. ¤√‰Îfi ’HÎ ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı - “›˘√V◊ ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (2-48)
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˘˝fi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì, ⁄S¿ı ›˘√ (Á‹÷Î)fi_ … ‹Ëk‰ »ı. ÷ı◊Ì ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±√εfiÎ f·˘¿fiı ’p ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ µÿÎËflHÎ ±Î’ı »ı.
¿‹˝…_ ⁄Ï©›@÷Î ÏË Œ·_ I›@ÔI‰Î ‹fiÌÏÊHΗ –– 51––
…L‹⁄L‘ωÏfi‹˝@÷Η ’ÿo √E»LI›fi΋›‹Ô˚ –– 51––
ÏË = ¿ı‹¿ı Œ·‹Ô˚ = Œ‚fi˘ ±◊ν÷Ô˚ ωÏfi‹̋@÷Η ‹@÷ ◊¥fiı
⁄Ï©›@÷Η = Á‹⁄Ï©◊Ì ›@÷ Á_ÁÎfl ‹ÎhÎfi˘ ±fi΋›‹Ô˚ = Ïfiω˝¿Îfl
‹fiÌÏÊHΗ = iÎÎfiÌ ÁΑ¿˘ I›@I‰Î = I›Î√ ¿flÌfiı ’ÿ‹Ô˚ = ’ÿfiı
¿‹˝…‹Ô˚ = ¿‹ÎıÛ◊Ì µI’¯Î ◊fiÎfl …L‹⁄L‘- = …L‹w’Ì ⁄_‘fi◊Ì √E»„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿‹˝…_ ⁄Ï©›@÷Î ÏË Œ·_ I›@I‰Î ‹fiÌÏÊHΗ” ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ “±T›› ’ÿ” ±fiı ±œÎfl‹Î
ó …ı±˘ Á‹÷Î◊Ì ›@÷ »ı, ÷ı±˘ … ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiÌÊÌ ±◊ν÷˚Ô ±K›Î›fiÎ »M’fi‹Î f·˘¿‹Î_ “ÂÎr÷ ±T›› ’ÿ” fi΋◊Ì
⁄Ï©‹Îfi »ı. ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿èÎ_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
»ı ¿ı …ı ‹fiW› ±¿<‚ ¿‹˘˝◊Ì ¶ıÊ fi◊Ì ¿fl÷˘ ±fiı ¿<‚ Ωı¿ı √Ì÷΋Î_ Ák‰√HÎfiı ’HÎ ±fi΋› ¿Ëı‰Î‹Î_
¿‹˘˝‹Î_ flÎ√ fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ı ‹ı‘Î‰Ì (⁄Ï©‹Îfi) »ı. ±ÎT›˘ »ı (±. 14/6), ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±fi΋›
¿‹˝ ÷˘ Œ‚fiÎ w’‹Î_ ’ÏflH΋ı … »ı. ±ıfiÎ Œ‚fi˘ (Ïfiω˝¿Îfl) ÷˘ ’˘÷Îfi_ V‰w’ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰ …
I›Î√ ¿˘¥ ¿flÌ … ¿÷_ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ¬ı÷Ì‹Î_ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı √HÎÎ÷Ì÷ ÷k‰ »ı, …ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı ’»Ì
ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ⁄Ì… ‰Î‰ı, ÷˘ Â_ ¬ı÷Ì‹Î_ ±fiÎ… fiÏË ¿˘¥fiı ’HÎ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ fi◊Ì ±Î‰‰_ ’Õ÷_.
∂√ı? ‰ÎT›_ »ı ÷˘ ’ıÿÎ ±‰U› ◊Âı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ Ëı÷ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfiı Ák‰√HÎfiı
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷˘ ±ıfiı ¿‹˝fi_ Œ‚ ÷˘ ’HÎ ±fi΋› ¿ËÌ ÿÌ‘˘ »ı.
‹‚Âı …. ±Î◊Ì ±ËŸ ¿‹˝…L› Œ‚fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ±fi΋› ’ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ±ı Â_ »ı? ≠¿ÚÏ÷
±◊˝ »ı ó ¿‹˝…L› Œ‚fiÌ ≥E»Î, ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ω¿ÎflÂÌ· »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfi_ ¿Î›˝ ÂflÌfl-Á_ÁÎfl ’HÎ
‰ÎÁfiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘. ±ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ ⁄‘Î … ω¿ÎflÂÌ· »ı. ’˘÷ı Ïfiω˝¿Îfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı
Á‹◊˝ »ı. ±Î ω¿ÎflÌ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı
“…L‹⁄L‘ωÏfi‹̋@÷Η” ó Á‹÷Λ@÷ ‹fiÌÊÌ ÁΑ¿˘ ±ı ’˘÷Îfiı ’HΠω¿ÎflÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷ F›Îflı ±Î
…L‹w’ ⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹÷΋Î_ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı
„V◊fl ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ flÎ√¶ıÊ, ¿Î‹fiÎ, ‰ÎÁfiÎ, ‹‹÷Î »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ÁË… Ïfiω˝¿Îfl V‰w’fi˘ ±fi¤‰
‰√ıflı ÿ˘Ê˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Î. ±Î◊Ì ÷ı±˘fiÎ ◊¥ Ω› »ı. ±Î V‰Î¤Îω¿ Ïfiω˝¿Îfl÷Îfi˘ ±fi¤‰
’fi…˝L‹fi_ ¿ÎflHÎ … fi◊Ì flËı÷_; ÷ı±˘ …L‹‹flHÎ w’ ◊‰Îfiı … ±ËŸ ±fi΋›’ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_
⁄_‘fi◊Ì ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ÎT›_ »ı.
“’ÿo √E»LI›fi΋›‹Ô˚” ó “±Î‹›” fl˘√fiı ¿Ëı »ı. ±Î f·˘¿‹Î_ “⁄Ï©›@÷Η” ±fiı “‹fiÌÏÊHΗ” ’ÿ‹Î_
fl˘√ ±ı¿ ω¿Îfl »ı. …ı‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ’HÎ ⁄Ë‰«fi ‰Î’fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ¿˘¥ ’HÎ Á‹÷΋Î_
≠¿Îflfi˘ ω¿Îfl fi ˢ›, ÷ıfiı “±fi΋›” ±◊ν÷Ô˚ Ïfiω˝¿Îfl „V◊÷ ⁄fiÌ Ω› »ı, ÷ı ⁄‘Î_ … ±fi΋› ’ÿfiı ≠ÎMÔ÷
¿Ëı »ı. Á‹÷Λ@÷ ‹fiÌÊÌ ·˘¿˘ ±ı‰Î Ïfiω˝¿Îfl ’ÿfiı ◊¥ Ω› »ı ±fiı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı‹fi΋Î_◊Ì ¿˘¥
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … Ïfiω˝¿Îfl ’ÿfiı ’_ÿfl‹Î ’HÎ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı Á‹÷Î ±fi΋› ’ÿfiÌ
114 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

≠΄MÔ÷fi˘ ±«Ò¿ µ’Λ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±ı Ïfi›‹ ÏÁ© ◊Λ Ω› »ı. ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ’Ïfll‹ fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘;
»ı ¿ı F›Îflı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿ı‹¿ı ÷ı Ïfiω˝¿Îfl÷Îfi_ Ïfi‹Î˝HÎ fi◊Ì ¿fl‰_ ’Õ÷_, ÷ı ÷˘
fi◊Ì flËı÷˘, I›Îflı V‰÷—ÏÁ© Ïfiω˝¿Îfl÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ V‰÷— V‰Î¤Îω¿ … »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ (Á‹÷Î) … ¿<‚÷Î ¿ı‹ »ı ó ±ıfi_ ¿ÎflHÎ “ÏË” ’ÿ◊Ì ±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi
⁄÷Ήı »ı.
Á΄k‰¿ ¿‹˝fi_ Œ‚ Ïfi‹˝‚ »ı, flÎ…Á ¿‹˝fi_ Œ‚ ÿ—¬ »ı ±fiı ÷΋Á ¿‹˝fi_ Œ‚ ‹Òœ÷Î »ı (√Ì÷Î 14-16)
- ±Î hÎHÎı ≠¿ÎflfiÎ_ Œ‚˘fi˘ Á‹÷Λ@÷ ‹fiW› I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ¿‹˝…L› Œ‚fiÎ I›Î√fiÎ ⁄ı ±◊˝ »ı ó Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘
I›Î√ ¿fl‰˘ ±fiı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚-’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi ◊‰_.
‰ÎV÷‰‹Î_ µI’ÏkÎ - ωfiÎÂÂÌ· Á_’ÒHν Á_ÁÎfl ¿‹˝Œ‚ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Î_¥ … fi◊Ì. ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿flÌ
ÿı‰Î◊Ì ¿˘¥ ⁄_‘fi ÂıÊ flËı÷_ fi◊Ì.
“‹fiÌÊÌ” ÂOÿfi˘ ±◊˝ »ı - ⁄Ï©‹Îfi. ±Î√‚fiÎ f·˘¿ ≠‹ÎHÎı Á‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … ⁄Ï©‹ÎfiÌ
»ı ó “Á ⁄Ï©‹Îfi ‹fiW›ıÊ” (√Ì÷Î 4-18).
“’ÿo √E»LI›fi΋›‹Ô˚” ó “√E»„L÷” ’ÿfiÎ hÎHÎ ±◊˝ ◊Λ »ı — (1) iÎÎfi ◊‰_, (2) …‰_ ±fiı (3) ≠ÎMÔ÷
◊‰_. ±ËŸ Ïfiω˝¿Îfl ’ÿfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ±◊˝ »ı - …L‹-‹flHÎ◊Ì flÏË÷’HÎÎfi˘ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl ’ÿfiÌ V‰÷—ÏÁ© ≠΄MÔ÷fi_
iÎÎfi ◊¥ …‰_. ¿ÎflHÎ ¿ı ÏfiI›-ÏfiT≤ÏkÎfiÌ … ÏfiT≤ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı ÏfiI› ≠΄MÔ÷fiÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
±Î f·˘¿◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, ¿‹˝›˘√ ‹„@÷fi_ ¿S›ÎHÎ≠΄MÔ÷fi_ V‰÷_hÎ ÁΑfi »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì Á_ÁÎflfiÌ
ÏfiT≤ÏkÎ ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ - ⁄LÔfiı ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …HÎΉı·Î ±fi΋› ’ÿfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ø‹ Â_ »ı ó ÷ıfiı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›ÿÎ ÷ı ‹˘Ë¿Ï··_ ⁄Ï©T›˝Ï÷÷ÏflW›Ï÷ –– 52––
÷ÿÎ √L÷ÎÏÁ Ïfi‰ıÛÿo l˘÷T›V› l÷V› « –– 52––
›ÿÎ = F›Îflı ±˘‚_√Ì …Âı, flËı·Î (±Î ·˘¿
÷ı = ÷ÎflÌ ÷ÿÎ = ÷ı … ‰¬÷ı (÷_) ÷ı‹… ’fl·˘¿ Á_⁄_‘Ì
⁄Ï©— = ⁄Ï© l÷V› = ÁÎ_¤‚ı·Î ⁄‘Λ ¤˘√˘) ≠I›ı
‹˘Ë¿Ï··‹Ô˚ = ‹˘Ëw’Ì ¿‚HÎfiı « = ±fiı Ïfi‰ıÛÿ‹Ô̊ = ‰ˆflÎB›fiı
T›Ï÷÷ÏflW›Ï÷ = ÁÎflÌ flÌ÷ı l˘÷T›V› = ÁÎ_¤‚‰Î ⁄Î¿Ì √L÷ÎÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …¥Â.
ÀÌ¿Î ó “›ÿÎ ÷ı ‹˘Ë¿Ï··_ ⁄Ï©T›˝Ï÷÷ÏflW›Ï÷” ±ı ’˘÷ı «ı÷fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÂflÌfl ‰√ıflı …Õ
ó ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î ±fiı ‹‹÷Î ¿fl‰Ì ÷◊Î ÂflÌfl-Á_⁄_‘Ì ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î flάÌfiı ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
‹Î÷Î-Ï’÷Î, ¤Î¥-¤Î¤Ì, VÔhÎÌ-’hÎ, ‰V÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı‹Î_ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı …ı …ı «ÌΩıfiÌ
‹‹÷Î ¿fl‰Ì ±ı ‹˘Ë »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı‹Î_ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕı »ı, ÷ı «ÌΩı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ÁÿÎ fi◊Ì flËÌ
±Ëo÷Î-‹‹÷Î »ı … fiÏË, ¿ı‰‚ ±Î’HÎÌ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì ¿÷Ì ±fiı ±ı ’HÎ ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı ÁÿÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘.
»ı. ±fi¿>‚ ’ÿÎ◊˝, ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ’fl_÷ ‹˘Ëfiı ¿ÎflHÎı ±ıfiÌ ±ı ÷flŒ ºÏp … fi◊Ì …÷Ì,
◊‰Î◊Ì ≠ÁLÔfi ◊‰_ ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’ÿÎ◊˝, ‰V÷, T›„@÷, ⁄S¿ı ±ı ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ fi‰Î-fi‰Î Á_⁄_‘˘ ΩıÕÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_
CÎÀfiÎ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì µÏ¶BÔfi ◊‰_, Á_ÁÎfl‹Î_- ‰‘Îflı fiı ‰‘Îflı ŒÁÎ÷˘ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ flÎËÿÎflÌ
’Ïfl‰Îfl‹Î_ ωʋ÷Î, ’ZÎ’Î÷, ‹ÎIÁ›˝ ‰√ıflı ω¿Îfl˘ ◊‰Î ’˘÷Îfiı …‰ÎfiÎ V◊Îfi ’fl ’ˢӫ÷Î_ ’Ëı·Î_ … flV÷΋Î_
±ı ⁄‘_ … “¿Ï··” ±◊ν÷Ô˚ ¿Îÿ‰ »ı. ±Î ‹˘Ë w’Ì ’˘÷Îfi˘ ’ÕΉ fiάÌfiı ¬ı·¿>ÿ, ËÁÌ-‹Ω¿ ‰√ıflı‹Î_
¿Îÿ‰‹Î_ F›Îflı ⁄Ï© ŒÁÎ¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹fiW› ’˘÷Îfi˘ Á‹› ω÷Î‰Ì ÿı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW› ±ËŸfiÎ
g¿¿÷˝T›Ï‰‹Òœ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’»Ì ÷ıfiı ¿Â_ ÁÒ{÷_ fi◊Ì. fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ±ı‹fiÎ◊Ì Á¬
f·˘¿ 53] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 115

·ı‰Î‹Î_ ÷◊Î T›„@÷, ’Ïfl‰Îfl ‰√ıflı‹Î_ ‹‹÷Î flάÌfiı Á¬-±Îfl΋fiÌ ≥E»Î Á√‹÷Î◊Ì ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î
±ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω›, ±ı … ÷ıfiÌ ⁄Ï©fi_ ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√fiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝›˘√fiı lıWÔà (±.
‹˘Ëw’Ì ¿Îÿ‰‹Î_ ŒÁΉ_ ¿Ëı‰Î›. 5/2), Á√‹ (±. 5/3) ÷ı‹ … …·ÿÌ ÏÁÏ© ±Î’fiÎfl˘
±Î’HÎı ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î flάÌfiı ÷◊Î (±. 5/6) ⁄÷ÎT›˘ »ı.
’Ïfl‰Îfl‹Î_ ‹‹÷Î flάÌfiı ±ËŸ ◊˘Õ<_ … ⁄ıÁÌ flËı‰Îfi_ “÷ÿÎ √L÷ÎÏÁ Ïfi‰ı˝ÿo l˘÷T›V› l÷V› «” ó
»ı? ±ı‹fi΋Î_ … ŒÁΛı·Î flËÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ‰ÎV÷ω¿ ‹fiW›ı …ıÀ·Î ¤˘√˘fiı ÁÎ_¤‚Ì ·Ì‘Î »ı, ¤˘√‰Ì ·Ì‘Î
µLÔfiÏ÷ (¿S›ÎHÎ)◊Ì ‰_Ï«÷ ’HÎ ◊˘ÕÎ … flËı‰Îfi_ »ı? »ı ±fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ±fi¤‰Ì ·Ì‘Î »ı, ÷ı ⁄‘Î ¤˘√˘
±Î’HÎı ÷˘ ±ı‹fi΋Î_ fi ŒÁÎ÷Î_ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi_ ±ËŸ “l÷V›” ’ÿ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. V‰√˝·˘¿, ⁄˛õ·˘¿
»ı ó ±Î‰˘ ºœ Ïfiç› ◊¥ …‰˘ ±ı … ⁄Ï©fi_ ‹˘Ë ‰√ıflıfiÎ …ıÀ·Î ¤˘√ 1
ÁÎ_¤‚Ì Â¿Î› »ı, ÷ı ⁄‘Î ¤˘√
w’Ì ¿Îÿ‰◊Ì ÷flÌ …‰_ ¿Ëı‰Î›. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰˘ ºœ ω«Îfl ±ËŸ “l˘÷T›V›” ’ÿ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. F›Îflı ÷ÎflÌ
◊‰Î◊Ì ⁄Ï© Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘˘fiı ·Ì‘ı ±À¿Âı fiÏË, ⁄Ï© ‹˘Ë w’Ì ¿Îÿ‰fiı ÷flÌ …Âı, I›Îflı ±Î “l÷” ó
Á_ÁÎfl‹Î_ «˘ÓÀÂı fiÏË. ±Î·˘¿fiÎ ±fiı “l˘÷T›”ó ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘◊Ì ±fiı
ωʛ˘◊Ì ÷fiı ‰ˆflÎB› ◊¥ …Âı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı
‹˘Ëw’Ì ¿Îÿ‰◊Ì ÷fl‰ÎfiÎ ⁄ı µ’Λ˘ »ı ó ω‰ı¿ ⁄Ï© ‹˘Ë w’Ì ¿Îÿ‰fiı ’Îfl ¿flÌ Ω› »ı, I›Îflı ⁄Ï©‹Î_
±fiı Áı‰Î. ω‰ı¿ (…ıfi_ ‰Hνfi ±. 2/11◊Ì 30Á‘Ì ÷̉˛ ω‰ı¿ ΩB≤÷ ◊¥ Ω› »ı ¿ı Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷˘
◊›_ »ı) ÷ı … ˢ› »ı …ı ±Á÷Ô˚ ωʛ˘◊Ì ±vÏ« ¿flÎ‰Ì flËı »ı ±fiı Ë_ ÷ı … flË_ »\_; ±Î◊Ì ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ ‹fiı
ÿı »ı. ‹fi‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ, ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ÂÎ_Ï÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚Ì Â¿ı »ı? ‹Îfl˘ ±¤Î‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ ‘fi ·Î√Ì Ω›, ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ Á¬-±Îfl΋fi˘ ÿÒfl ◊¥ ¿ı »ı? I›Îflı “l÷” ±fiı “l˘÷T›” …ıÀ·Î ωʛ˘
I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ »ı, ÷ı ⁄‘Î◊Ì ±Î’˘±Î’ ‰ˆflÎB› ±Î‰Ì Ω› »ı.
’ˢӫÎÕ‰Îfi˘ ¤Î‰ …ıÀ·˘ ÷ı… ◊Âı, ÷ıÀ·˘ … ’˘÷ÎfiÎ ±ËŸ ¤√‰Îfiı “l÷”fiı ⁄ÿ·ı “¤@÷” ±fiı “l˘÷T›”fiı
Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊Âı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÏÂW›fiÌ √vfiı ⁄ÿ·ı “¤˘@÷T›” ¿Ëı‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_. ’fl_÷ ±ı‰_ fiÏË ¿Ëı‰Îfi_
‹ÎÀı, ’hÎfiÌ ‹Î÷Î-Ï’÷Îfiı ‹ÎÀı, fi˘¿flfiÌ ‹ÎÏ·¿fiı ‹ÎÀı ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ’fl˘ZÎ ±fiı ≠I›ZΠωʛ˘fi_
Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı±˘fiÌ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı, ÷ı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹Î_
’˘÷ÎfiÎ Á¬-±Îfl΋fiÌ ≥E»Î ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊¥ Ω› ÁÎ_¤‚‰Îfi_ … ‹A› »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ωʛ˘◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı
»ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ¿‹˝›˘√Ìfiı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ Áı‰Î F›Î_ iÎÎfi‹Î√˝ ±fiı ¤„@÷‹Î√˝fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_
¿fl‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ’˘÷ÎfiÎ Á¬¤˘√fiÌ »ı, I›Î_ ’HÎ “l‰HΔfiı … ‹A› ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
≥E»Î ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√‰Î‹Î_
ω‰ı¿-ω«Îfl ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ ¤˘√ıE»Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Îfi_ … ‹A› »ı.
◊˘ÕÌ¿ ‹U¿ı·Ì ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ω‰ı¿-ω«Îfl ±I›_÷ ±ËŸ “›ÿΔ ±fiı “÷ÿΔ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
ºœ fiΠˢ›, ÷˘ ÷ı I›Î_ Á‘Ì … ¿Î‹ ±Î’ı »ı, F›Î_ ¿ı ±Î “l÷” ±fiı “l˘÷T›” ωʛ◊Ì ±ÎÀ·Î_ ‰Ê˘˝‹Î_,
Á‘Ì ¤˘√˘ Á΋ı fiÎ ±Î‰ı. F›Îflı ¤˘√˘ Á΋ı ±Î‰ı ±ÎÀ·Î ‹ÏËfiα˘‹Î_ ±fiı ±ÎÀ·Î Ïÿ‰Á˘‹Î_ ‰ˆflÎB› ◊Âı
»ı, I›Îflı ÁΑ¿ CÎb_ ¿flÌfiı ÷ı±˘fiı Ωı¥fiı ω«Ï·÷ ◊¥ ±ı‰˘ ¿˘¥ Ïfi›‹ fi◊Ì, ’fl_÷ …ı ZÎHÎı ⁄Ï© ‹˘Ë w’Ì
Ω› »ı. ’fl_÷ …ıfi΋Î_ Áı‰Î¤Î‰ ˢ› »ı, ÷ıfiÌ Á΋ı ¿Îÿ‰fiı ’Îfl ¿flÂı, ÷ı … ZÎHÎı “l÷” ±fiı “l˘÷T›”
¨«Î‹Î_ ¨«Î ¤˘√˘ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ±ı ¤˘√˘fiı ωʛ˘◊Ì ±fiı ¤˘√˘◊Ì ‰ˆflÎB› ◊¥ …Âı. ±ı‹Î_ ω·_⁄fiÌ
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÎ ¿˘¥ ‰Î÷ … fi◊Ì.
óáó

lÏ÷ω≠Ï÷’¯ÎÎ ÷ı ›ÿÎ V◊ÎV›Ï÷ Ïfiç·Î –– 53––

Á‹Î‘Ή«·Î ⁄Ï©V÷ÿÎ ›˘√‹‰ÎMV›ÏÁ –– 53––
1. ±ËŸ “l÷V›” ±fiı “l˘÷T›V›” ’ÿ ÂOÿ, V’½, w’ flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_«ı› ωʛ˘fiÎ µ’·ZÎHÎ »ı.
116 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

›ÿÎ = F›Îflı ⁄Ï©— = ⁄Ï© ±«·Î = ±«‚ (◊¥ …Âı),

lÏ÷ω≠Ï÷- = ÂÎVÔhÎÌ› ‹÷¤ıÿ˘◊Ì Ïfiç·Î = Ïfiç‚ ÷ÿÎ = I›Îflı (÷_)
’¯ÎΠω«Ï·÷ ◊›ı·Ì. V◊ÎV›Ï÷ = ◊¥ …Âı (±fiı) ›˘√‹Ô˚ = ›˘√fiı
÷ı = ÷ÎflÌ Á‹Î‘˙ = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±‰ÎMV›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı.
ÀÌ¿Î ó [·˙Ï¿¿ ‹˘Ëw’Ì ¿Îÿ‰fiı ’Îfl ¿flÌ √›Î ¿Ú’Î◊Ì ÷ıfiÌ ⁄Ï© Ïfiç· ⁄fiÌ Ω› »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷,
»÷Î_ ’HΠωω‘ ≠¿ÎflfiÎ ÂÎVÔhÎÌ› ‹÷¤ıÿ˘fiı ·Ì‘ı …ı ÁC΂Î_ ÂÎVÔh΢, Á_≠ÿΛ˘ ‰√ıflı‹Î_ ∞‰, Á_ÁÎfl ±fiı
‹˘Ë ◊Λ »ı, ÷ıfiı ÷flÌ …‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î f·˘¿‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î - ±Î hÎHÎıfi_ ϤLÔfi-ϤLÔfi w’˘◊Ì ‰Hνfi
≠ıflHÎÎ ±Î’ı »ı.] ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î‹Î_ ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
“lÏ÷ω≠Ï÷’¯ÎÎ ÷ı... ÷ÿÎ ›˘√‹‰ÎMV›ÏÁ” ó ∞‰fi_ V‰w’ ¤·ı √‹ı ÷ı‰_ ˢ›, ’fl_÷ ∞‰ Ë_ »\_ ó
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±Î “lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkΔ (ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ⁄‘Î ±ı¿‹÷ »ı; ±fiı Á_ÁÎflfi_ V‰w’ ¤·ı
ω’flÌ÷ ◊›ı·_ iÎÎfi) »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ √v…fi˘fi˘ ±fiı √‹ı ÷ı‰_ ˢ›, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiı »˘Õ‰Îfi˘ »ı ó ±Î‹Î_
’˘÷ÎfiÎ ¿<À<_⁄fi˘ fiΠ¿fl‰˘ ±ı ’HÎ µÏ«÷ fi◊Ì ±fiı ⁄‘Î ±ı¿‹÷ »ı; ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ ¤·ı √‹ı ÷ı‰_
’˘÷ÎfiÎ ZÎÎhΑ‹˝ (›© ¿fl‰Î)fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ’HÎ µÏ«÷ ˢ›, ’fl_÷ ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ »ı - ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ⁄‘Î
fi◊Ì. ±ı¿ ÷flŒ ¿<À<_⁄fi_ flZÎHÎ ¿fl‰_ ±fiı ±ı¿ ÷flŒ ±ı¿‹÷ »ı. ±Î‰˘ ÏfiHν› ¿flÌ ·ı‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ ⁄Ï©
ZÎÎhΑ‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ó ±Î‹Î_ Ωı ¿<À<_⁄fi_ flZÎHÎ ¿flı Ïfiç· ⁄fiÌ Ω› »ı. ‹Îflı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Îfiı … ≠ÎMÔ÷
÷˘ ›© fiÏË ◊Λ ±fiı ›© ¿flı ÷˘ ¿<À<_⁄fi_ flZÎHÎ fiÏË ¿fl‰Î »ı - ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ◊‰Î◊Ì ⁄Ï© ±«· ⁄fiÌ
◊Λ ó ±Î ⁄LÔfiı ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ±…\˝fifiÌ lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkÎ Ω› »ı. I›Îflı ÁΑ¿ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ›˘√-’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
»ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© ω«Ï·÷ ◊¥ flËÌ »ı.1 ±Î◊Ì ÁÎ◊ıfiÎ ÏfiI››˘√fiı ≠ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰Îfi ÂÎVÔhÎÌ› ‹÷¤ıÿ˘‹Î_ ⁄Ï©fiı Ïfiç· ±fiı ÂÎVÔhÎÌ› ÏfiHν› ¿fl‰Î‹Î_ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÎ
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiΠωʛ‹Î_ ⁄Ï©fiı ±«· ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ Ïfi盋Î_ …ıÀ·Ì ∂HÎ’ flËı »ı, ÷ıÀ·Ì … ‰Îfl ·Î√ı
±Î’ı »ı. »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ F›Îflı ⁄Ï© Ïfiç· ±fiı ±«·
≠◊‹ ÷˘ ÁΑ¿fiı ±Î ⁄Î⁄÷fiı ·Ì‘ı Á_ÿıË ◊Λ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ıfiÎ ÏfiI››˘√fi˘
»ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ T›‰ËÎfl ⁄flÎ⁄fl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı? ’»Ì ÷ıfi˘ ±ı‰˘ ÏfiHν› Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄Ï© “Ïfiç·”
◊Λ »ı ¿ı ‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì »ı ±fiı ˢ‰Ì Ωı¥±ı, …ıfiı »ßÎ ±K›Î›fiÎ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ¿Â_ … ·ı‰_ fi◊Ì. ±ı‰˘ ÏfiHν› ◊÷Î_fiÌ “ÿ¬Á_›˘√ω›˘√‹Ô˚” ’ÿ◊Ì …HÎΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı; ±fiı
ÁÎ◊ı … ÁΑ¿fiÌ ¤˘√˘◊Ì µ’flÏ÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıՉΠ‹ÎÀı ⁄Ï© “±«·” ˢ‰Ì
‰ˆflÎB› ◊‰Î ·Î√ı »ı. ±Î‰_ ◊›Î ’»Ì F›Îflı ÁΑ¿ Ωı¥±ı, …ıfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ÁÎK› ±fiı “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” ’ÿ˘◊Ì …HÎΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
ÁΑfi ωÊıfiÎ Ω÷-Ω÷fiÎ ÂÎVÔhÎÌ› ‹÷¤ıÿ˘ ±Î‰ı »ı. ±ËŸ “÷ÿÎ ›˘√‹‰ÎMV›ÏÁ” ’ÿ˘ ‰Õı …ı ›˘√fiÌ
÷ı◊Ì “‹Îflı” ¿›Î ÁÎK›fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ≠΄M÷ ⁄÷Î‰Ì »ı, ÷ı ›˘√ ±ı‰˘ fi◊Ì ¿ı ’Ëı·Î_ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
¿¥ ÁΑfi’©Ï÷±ı «Î·‰_ Ωı¥±ı” - ±ıfi˘ ÏfiHν› ¿fl‰˘ ω›˘√ Ë÷˘, ÷ı ω›˘√fiı ÿÒfl ¿›˘˝ ±ıÀ·ı ›˘√ ◊¥ √›˘,
CÎH΢ ‹U¿ı· ⁄fiÌ Ω› »ı, ’fl_÷ F›Îflı ÁΑ¿ ÁIÁ_√ ’HÎ ±Á÷Ô˚ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ¤Ò·◊Ì ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fi˘
¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ vÏ«, l©Î-ωrÎÁ ±fiı ›˘B›÷Îfi˘ ÏfiHν› Á‰˝◊Πω›˘√ ◊¥ …‰˘ ±ıfi_ fi΋ “›˘√” »ı ±◊ν÷˚Ô
¿flÌ ·ı »ı ±◊‰Î ÏfiHν› fiÏË ◊¥ ¿‰ÎfiÌ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ‹fiW›fiÌ ÁÿÎ◊Ì …ı ‰ÎV÷ω¿ „V◊Ï÷ (’fl‹ÎI‹Î◊Ì
¤√‰Îfifiı ÂflHÎı …¥fiı ÷ıfiı ’˘¿Îflı »ı, I›Îflı ¤√‰÷Ô˚ ÏfiI››˘√) »ı, ÷ı „V◊Ï÷‹Î_ „V◊fl flËı‰_ ±ı ›˘√ »ı.
1. Ω‚ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ »ı ó Á_ÁÎflfiÌ ±fiı ÂÎVÔhÎÌ›. Á_ÁÎflfiÎ ‹˘Ë w’Ì ¿Îÿ‰‹Î_ ŒÁÎ¥ …‰_ ±ı Á_ÁÎflfiÌ Ω‚‹Î_ ŒÁΉΠ…ı‰_ »ı. ±fiı
ÂÎVÔh΢fiÎ, Á_≠ÿΛ˘fiÎ ¶ˆ÷-±¶ˆ÷ ‰√ıflı ±fiı¿ ‹÷-‹÷Î_÷fl˘‹Î_ √Ò_«‰Î¥ …‰_ ±ı ÂÎVÔhÎÌ› Ω‚‹Î_ ŒÁΉΠ…ı‰_ »ı. Á_ÁÎflfiÌ Ω‚ ÷˘
√Ò_«‰Î›ı·Î »ÀÎ_¿ ÁÒ÷fl Á‹Îfi »ı ±fiı ÂÎVÔhÎÌ› Ω‚ √Ò_«‰Î›ı·Î Á˘ ‹HÎ ÁÒ÷fl Á‹Îfi »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ±ËŸ ±ı ⁄÷Ήı »ı ¿ı
Á_ÁÎflÌ ±fiı ÂÎVÔhÎÌ› - ±Î ⁄LÔfiı Ω‚˘‹Î_◊Ì fiÌ¿‚‰Î ‹ÎÀı ⁄Ï© Ïfiç· (±ı¿ Ïfi盉΂Ì) ˢ‰Ì Ωı¥±ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ⁄Ï©
±«· ˢ‰Ì Ωı¥±ı ¿ı ±‹Îflı ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı, ¤·ı √‹ı ÷ı ◊¥ Ω›.
f·˘¿ 54] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 117

÷ı ‰ÎV÷ω¿ „V◊Ï÷ ±ı‰Ì ω·ZÎHÎ »ı ¿ı ÷ıfiÎ◊Ì ¿ÿÌ (Áı‰Î) ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ “¿‹˝›˘√”, ω‰ı¿-ω«Îfl
ω›˘√ ◊÷˘ … fi◊Ì, ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. ÷ı‹Î_ Á_›˘√, ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ “iÎÎfi›˘√”, ≠ı‹ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_
ω›˘√, ›˘√ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ÂOÿ ·Î√ fi◊Ì ’Õ÷˘. ±Î‰ı ÷˘ “¤„@÷›˘√”, Á_ÁÎflfiÎ ·›g«÷fi ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_
¿ı‰‚ ±Á÷Ô ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fiÎ I›Î√fiı … ±ËŸ ±Î‰ı ÷˘ “·››˘√”, ≠ÎHÎΛ΋ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
“›˘√” Á_iÎÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ›˘√ “ËÛ˘√” ±fiı ›‹-Ïfi›‹ ‰√ıflı ±Îà ±_√˘ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_
ÏfiI››˘√fi˘ ‰Î«¿ »ı. ±Î ÏfiI››˘√fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ¿‹˘˝ ±Î‰ı ÷˘ “±pÎ_√›˘√” ¿Ëı‰Î› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹˘ËfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı - “‹˘Ë¿Ï··” ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹˘Ë ±fiı “lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkΔ ±◊ν÷Ô˚
ÂÎVÔhÎÌ› (ÿνÏfi¿) ‹˘Ë. ÂflÌfl, VÔhÎÌ-’hÎ, ‘fi-Á_’ÏkÎ ‰√ıflı‹Î_ flÎ√ ◊Λ ±ı “ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹˘Ë” »ı ±fiı ¶ˆ÷,
±¶ˆ÷, ωÏÂpζˆ÷, ¶ˆ÷ζˆ÷ ‰√ıflı ÿνÏfi¿ ‹÷¤ıÿ˘‹Î_ ŒÁÎ¥ …‰_ “ÂÎVÔhÎÌ› ‹˘Ë” »ı. ±Î ⁄LÔfiıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì
‹fiW›fiı ¤˘√˘‹Î_ ‰ˆflÎB› ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiÌ ⁄Ï© „V◊fl ◊¥ Ω› »ı. ⁄Ï© „V◊fl ◊‰Î◊Ì ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±_÷fl flËı÷_ fi◊Ì, ±fiı ω¿À÷Î ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì Ïfi¿À÷Î ±Î‰ı »ı.
iÎÎfi›˘√◊Ì ±¤ıÿ÷Î ±fiı ¤„@÷›˘√◊Ì ±Ï¤LÔfi÷Î ±Î‰ı »ı. ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ - ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ±ı¿ ÏÁ© ◊‰Î◊Ì
ÁΑ¿fiı ⁄LÔfiıfi_ Œ‚ ‹‚ı »ı. (√Ì÷Î 5/4-5)
‹fiW›fi˘ ‹ÎhÎ ’˘÷ÎfiÎ … ¿S›ÎHÎfi˘ µtı ˢ› ±fiı ‘fi-Á_’ÏkÎ, ¿<À<_⁄-’Ïfl‰Îfl ‰√ıflı ÁÎ◊ı ¿˘¥ V‰Î◊˝fi˘
Á_⁄_‘ fi ˢ› ÷˘ ÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹˘Ë◊Ì ÷flÌ Ω› »ı. ’V÷¿˘ ‰Î_«‰Îfi˘, ÂÎVÔh΢fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚‰Îfi˘, µtıÂ
fi ˢ›, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfi˘ µtı ˢ› ÷˘ ÷ı ÂÎVÔhÎÌ› ‹˘Ë◊Ì ÷flÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı, ÁΑ¿ı fi ÷˘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹˘Ë flά‰Îfi˘ »ı ±fiı fi ÂÎVÔhÎÌ› (ÿνÏfi¿) ‹÷¤ıÿ‹Î_ ’Õ‰_ ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥
’HÎ ‹÷, Á_≠ÿΛfi˘ ±Î√˛Ë flά‰˘ fiËŸ. ±Î‰_ ◊÷Î_ ÷ı ÁΑ¿ ›˘√fi˘, ‹„@÷fi˘ ±◊‰Î ¤„@÷fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ
⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì Ï‰ÂıÊ ¿Î_¥ ‰‘Îflı ¬ÎÁ ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ‹˘Ë w’Ì ¿Îÿ‰ ±fiı lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkÎ (ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ◊›ı·_ ω’flÌ÷ iÎÎfi) ÿÒfl ◊‰Î◊Ì ›˘√fiı ≠ÎMÔ÷
◊›ı·Î „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚Î ’vÊ Ï‰Êı ±…\˝fi ≠ffi ¿flı »ı.
±…\˝fi µ‰Î«
„V◊÷≠iÎV› ¿Î ¤ÎÊÎ Á‹ÎÏ‘V◊V› ¿ı‰ –– 54––
„V◊÷‘Ì— g¿ ≠¤ÎÊı÷ Ï¿‹ÎÁÌ÷ ‰˛…ı÷ Ï¿‹Ô˚ –– 54––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
¿ı‰ = Ëı ¿ı‰! „V◊÷‘Ì— = „V◊fl⁄Ï©fi˘ ±ÎÁÌ÷ = ⁄ıÁı »ı
Á‹ÎÏ‘V◊V› = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ ’flÔÊ (÷◊Î)
„V◊÷≠iÎV› = „V◊fl⁄Ï©fiÎ ’flÔÊfi_ Ï¿‹Ô˚ = ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ï¿‹Ô˚ = ¿ı‰Ì flÌ÷ı
¿Î = Â_ ≠¤ÎÊı÷ = ⁄˘·ı »ı, ‰˛…÷ı = «Î·ı »ı ±◊ν÷Ô˚
¤ÎÊÎ = ·ZÎHÎ »ı? (÷ı) Ï¿‹Ô˚ = ¿ı‰Ì flÌ÷ı T›‰ËÎfl ¿flı »ı?
ÀÌ¿Î ó [±ËŸ ±…\˝fiı „V◊÷≠iÎfiΠωʛ‹Î_ …ı ◊¥ …¥Â, „V◊÷≠iÎ ⁄fiÌ …¥Â I›Îflı ‹ÎflÎ_ ·ZÎH΢
≠ffi˘ ¿›Î˝ »ı, ÷ı ≠ffi˘fiÌ ±√ε ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ¿‹˝ ¿ı‰Î_ ËÂı? ±Î◊Ì ±…\˝fiı ±Î ’˘÷ÎfiÌ T›„@÷√÷ Â_¿Î
±fiı “⁄Ï©” (±. 2/47-50)fiı ±_√ı Â_¿Î ◊¥ Ë÷Ì. ωÊı ’Ëı·Î_ ’Ò»Ì ·Ì‘_ ±fiı ¿‹˝ ÷◊Î ⁄Ï©fiı ωÊı ±◊ν÷Ô̊
’fl_÷ ¤√‰Îfiı ⁄Ήfi‹Î-hÎı’fi‹Î_ f·˘¿˘‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı F›Îflı ÏÁ©Î_÷fiı ωÊı …ı ⁄Ì∞ Â_¿Î Ë÷Ì, ÷ıfiı ±…\˝fiı „V◊÷≠iÎfiÎ_
÷ÎflÌ ⁄Ï© ‹˘Ë w’Ì ¿Îÿ‰ ±fiı lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkÎfiı ’Îfl ·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ◊¥ √›Î ’»Ì (±. 3/1-2)‹Î_ ’Ò»Ì
¿flÌ …Âı, I›Îflı ÷_ ›˘√fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı ó ±Î ÁÎ_¤‚Ìfiı ·Ì‘Ì. Ωı ±…\˝fi ÏÁ©Î_÷ ωÊıfi˘ ≠ffi ±ËŸ «˘’fi‹Î
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ Â_¿Î ◊¥ ¿ı F›Îflı Ë_ ›˘√fiı ≠ÎMÔ÷ f·˘¿‹Î_ … ’Ò»Ì ·ı÷ ÷˘ „V◊≠iÎfiı ωÊı ≠ffi ¿fl‰ÎfiÌ
118 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

÷¿ ⁄Ë ‹˘ÕÌ ‹‚÷.]
“Á‹ÎÏ‘V◊V›”1 ó …ı ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
◊¥ «Ò@›˘ »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “Á‹ÎÏ‘V◊” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
“„V◊÷≠iÎV›” ó ±Î ’ÿ ÁΑ¿ ±fiı ÏÁ© ⁄LÔfiıfi_
‰Î«¿ »ı. …ıfi˘ ω«Îfl ºœ »ı, …ı ÁΑfi◊Ì ¿ÿÌ Ï‰«Ï·÷
fi◊Ì ◊÷˘, ±ı‰˘ ÁΑ¿ ’HÎ „V◊÷≠iÎ („V◊fl ⁄Ï©‰Î‚˘)
»ı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì …ıfiÌ ⁄Ï© „V◊fl
⁄fiÌ √¥ »ı, ÷ı‰˘ ÏÁ© ’HÎ „V◊÷≠iÎ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ
“„V◊÷≠iΔ ÂOÿ◊Ì ÁΑ¿ ±fiı ÏÁ© ⁄LÔfiı Á‹…‰Î‹Î_
±ÎT›Î »ı. ±√ε ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î◊Ì Ï’V÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘Ì ±fiı ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î◊Ì hÎı’fi‹Î f·˘¿ Á‘Ì ÁΑ¿˘fi_
‰Hνfi ◊›ı·_ »ı; ±Î◊Ì ±Î√‚fiÎ f·˘¿˘‹Î_ ÏÁ©fiÎ_
·ZÎH΢‹Î_ ÁΑ¿˘fi_ ’HÎ ‰Hνfi ◊›_ »ı.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ±…\˝fiı ÷˘ “Á‹ÎÏ‘V◊V›”
’ÿ ¶ÎflÎ „V◊÷≠iÎfiÌ ‰Î÷ … ’Ò»Ì Ë÷Ì, ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfiı
„V◊÷≠iÎfiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ÁΑ¿˘fiÌ ‰Î÷ ÂÎ ‹ÎÀı ¿ËÌ? ±Îfi_
Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı iÎÎfi›˘√Ì ÁΑ¿fiÌ ÷˘ CÎb_ ¿flÌfiı
ÁΑfi-±‰V◊΋Î_ … ¿‹˘˝◊Ì µ’flÏ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÏÁ©-
±‰V◊΋Î_ ÷ı ¿‹˘˝◊Ì Ï‰ÂıÊ µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı.
¤„@÷›˘√Ì ÁΑ¿fiÌ ’HÎ ÁΑfi-±‰V◊΋Î_ …’, K›Îfi,
ÁIÁ_√, V‰ÎK›Î› ‰√ıflı ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ vÏ«
ˢ› »ı ±fiı ±ı‹fiÌ ±Ï‘¿÷Î ’HΠˢ› »ı. ÏÁ©-
±‰V◊΋Î_ ÷˘ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿‹˘˝ ωÂıÊ÷Î◊Ì ◊Λ »ı.
óáó
±Î flÌ÷ı iÎÎfi›˘√Ì ±fiı ¤„@÷›˘√Ì ⁄_fiıfiÌ ÁΑfi ±fiı
ÏÁ©-±‰V◊α˘‹Î_ ±_÷fl ’ÕÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ
ÁΑfi ±fiı ÏÁ© ±‰V◊΋Î_ ±_÷fl fi◊Ì ’Õ÷_. ÷ıfi˘ ⁄LÔfiı
±‰V◊α˘‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ≠‰ÎË …ı‹ »ı ÷ı‹ … «Î·
flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁΑfi-±‰V◊΋Î_ ÷ıfi˘ ¿‹˘˝ ¿fl‰Îfi˘
≠‰ÎË flè΢ »ı ±fiı ÷ıfiÎ ›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_ ’HÎ ¿‹˘˝
… ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ flèÎÎ_ »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ÏÁ©fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_,
ÁΑ¿ …ı flÌ÷ı ÏÁ© ⁄fiÌ Â¿ı, ÷ıfiÎ_ ÁΑfi˘ ’HÎ ⁄÷ΉÌ
ÿÌ‘Î_ »ı ±fiı …ı±˘ ÏÁ© ◊¥ √›Î »ı, ÷ı±˘fiÎ_ ·ZÎH΢
’HÎ ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Î_ »ı.
“¿Î ¤ÎÊΔ2 ó ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚Î
‹fiW›fiı ¿›Î ÂOÿ˘‹Î_ ‰Hν‰Ì ¿Λ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ_ ¿›Î_
·ZÎH΢ ˢ› »ı? (±Îfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
±ÎM›˘ »ı.)
“„V◊÷‘Ì— g¿ ≠¤ÎÊı÷” ó ÷ı „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚˘
‹fiW› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˘·ı »ı? (±Îfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı
»M’fi‹Î - ÁkÎΉfi‹Î f·˘¿‹Î_ ±ÎM›˘ »ı.)
“Ï¿‹ÎÁÌ÷” ó ÷ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ıÁı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl◊Ì
¿ı‰Ì flÌ÷ı µ’fl΋ ◊Λ »ı? (±Îfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı
±ßΉfi‹Î_ f·˘¿◊Ì hÎıÓÁËÎ_ f·˘¿ Á‘Ì ±ÎM›˘ »ı.)
“‰˛…ı÷ Ï¿‹Ô˚” ó ÷ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·ı »ı ±◊ν÷Ô˚
T›‰ËÎfl ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flı »ı? (±Îfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı
«˘ÁËÎ_◊Ì ≥¿˘÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ±ÎM›˘ »ı.)

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÎ ’Ëı·Î ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«

≠…ËÎÏ÷ ›ÿÎ ¿Î‹ÎLÁ‰Î˝L’Î◊˝ ‹fi˘√÷ÎfiÔ˚ –– 51––

±ÎI‹L›ı‰ÎI‹fiÎ ÷p— „V◊÷≠iÎV÷ÿ˘E›÷ı –– 55––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ≠…ËÎÏ÷ = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı I›∞ ÿı ±ı‰ =…
›ÿÎ = …ı ‰¬÷ı »ı (±fiı) ÷p— = Á_÷p flËı »ı,
(ÁΑ¿) ±ÎI‹fiÎ = ±ÎI‹Î◊Ì
÷ÿÎ = I›Îflı (÷ı)
‹fi˘√÷ÎfiÔ˚ = ‹fi‹Î_ ±Î‰ı·Ì (’˘÷ı-’˘÷Î◊Ì)
Á‰Î˝fi˚Ô = ÁCÎ‚Ì ±ÎI‹Ïfi = ±ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷≠iΗ = „V◊÷≠iÎ
¿Î‹ÎfiÔ̊ = ¿Î‹fiα˘fiı (’˘÷ı-’˘÷Îfi΋Î_) µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.

1. ±ËŸ “Á‹ÎÏ‘” ’ÿ ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Î«¿ »ı. ÷ıfiı ±√ε «_‹Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Á‹Î‘˙ fi ω‘Ì›÷ı” ±Î ’ÿ˘ ‰Õı ÿÂνT›_ »ı.
2. ¿›Î ¤ÎʛΠ(‰ÎH›Î) ¤ÎW›÷ ≥Ï÷ ¤ÎÊÎ –
f·˘¿ 55] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó [√Ì÷ÎfiÌ ±Î ±ı¿ ˆ·Ì »ı ¿ı ÁΑ¿ …ı
ÁΑfi (¿‹˝›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı)fiÎ ¶ÎflÎ ÏÁ© ⁄fiı »ı,
÷ı … ÁΑfi◊Ì ÷ıfiÌ ’ÒHν÷Îfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
…ı‹¿ı ¤„@÷›˘√‹Î_ ÁΑ¿ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_
»ı … fiÏË ó ±ı‰Î ±fiL››˘√◊Ì µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı (±.
12/6); ±Î◊Ì ÏÁ©-±‰V◊΋Î_ ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_
¶ıʤΉ◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı (±. 12/13). iÎÎfi›˘√‹Î_
ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı √H΢◊Ì Á‰˝◊Î ±Á_⁄© ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ …\±ı
»ı (±. 14/19); ±Î◊Ì ÏÁ©-±‰V◊΋Î_ ÷ı ÁC΂Π√H΢◊Ì
Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ ⁄fiÌ Ω› »ı (±. 14/22-25). ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ ‹A› ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı; ±Î◊Ì ÏÁ©-±‰V◊΋Î_ ÷ı ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘
I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı ó ±Î ⁄Î⁄÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.]
“≠…ËÎÏ÷ ›ÿÎ ¿Î‹ÎLÁ‰Î˝L’Î◊˝ ‹fi˘√÷ÎfiÔ˚” ó ±Î
’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿Î‹fiÎ fi ÷˘ ’˘÷Îfi΋Î_ »ı
±fiı fi ÷˘ ‹fi‹Î_ … »ı! ¿Î‹fiÎ ÷˘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Ì
»ı ±fiı ’˘÷ı Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚˘ »ı; ±Î◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_
¿Î‹fiÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ‹fi ±ı¿ ¿flHÎ »ı ±fiı ÷ı‹Î_
’HÎ ¿Î‹fiÎ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ±Î‰ı »ı ó
“‹fi˘√÷ÎfiÔ˚”; ±Î◊Ì ‹fi‹Î_ ’HÎ ¿Î‹fiÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥
¿ı? ’fl_÷ ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi⁄Ï© ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ˢ‰Îfiı
¿ÎflHÎı ‹fiW› ‹fi‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Ì ¿Î‹fiα˘fiı ’˘÷΋Î_
‹ÎfiÌ ·ı »ı.
“…ËÎÏ÷” Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı “≠” µ’Á√˝ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı,
¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹fiÎfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ±_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì
flËı÷˘.
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ¿ÿÌ ’HÎ I›Î√ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı
…ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ÷ıfi˘ ’HÎ I›Î√
fi◊Ì ◊÷˘. I›Î√ ÷ıfi˘ ◊Λ »ı, …ı ’˘÷Îfi_ fi◊Ì Ë˘÷_,
»÷Î_ ÷ıfiı ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿Î‹fiÎ
±Î’HÎ΋Î_ fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î’HÎ΋Î_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı. ±Î
‹ÎL›÷Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ … ±ËŸ “≠…ËÎÏ÷” ’ÿ◊Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
±ËŸ “¿Î‹ÎfiÔ˚” ÂOÿ‹Î_ ⁄Ë‰«fi ˢ‰Î◊Ì “Á‰Î˝fiÔ˚”
’ÿ ÷ıfiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı, »÷Î_ ’HÎ “Á‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ
±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹fiÎ fi flËı ±fiı
¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹fiÎfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ±_ ⁄Î¿Ì fi flËı.
“±ÎI‹L›ı‰ÎI‹fiÎ ÷p—” ó …ı Á‹›ı ⁄‘Ì …
¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı ±fiı ±ÎI‹Î◊Ì ±ÎI‹Î‹Î_
… Á_÷p flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ÁË… V‰Î¤Îω¿
119
Á_÷˘Ê ◊Λ »ı.
Á_÷˘Ê ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı ó ±ı¿ Á_÷˘Ê √HÎ
»ı ±fiı ⁄ÌΩı Á_÷˘Ê V‰w’ »ı. ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ
¿˘¥ ’HÎ ≥E»Î fi ˢ‰Ì ó ±Î Á_÷˘Ê √HÎ »ı; ±fiı
’˘÷Îfi΋Î_ ±Á_÷˘Êfi˘ …ı ±I›_÷ ±¤Î‰ »ı ó ±Î Á_÷˘Ê
V‰w’ »ı. ±Î V‰w’¤Ò÷ Á_÷˘Ê ±Î’˘±Î’ Á‰˝ÿÎ flËı
»ı. ±Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ±P›ÎÁ ±◊‰Î ω«Îfl fi◊Ì ¿fl‰˘
’Õ÷˘. V‰w’¤Ò÷ Á_÷˘Ê‹Î_ ≠iÎÎ(⁄Ï©) ±Î’˘±Î’ „V◊fl
flËı »ı.
“„V◊÷≠iÎV÷ÿ˘E›÷ı” ó ’˘÷ı F›Îflı ⁄ËÂάα˘‰Î‚Ì
±fi_÷ ¿Î‹fiα˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹Îfi÷˘ Ë÷˘, ÷ı Á‹›ı ’HÎ
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹fiα˘ ’˘÷Îfi΋Î_ fi Ë÷Ì ±fiı ’˘÷ı „V◊÷≠iÎ
… Ë÷˘. ’fl_÷ ÷ı Á‹›ı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿Î‹fiα˘fiı ‹Îfi‰Îfiı
¿ÎflHÎı ⁄Ï© „V◊fl fiÏË Ë˘‰Î◊Ì ÷ı „V◊÷≠iÎ ¿Ëı‰Î÷˘ fiˢ÷˘
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ „V◊÷≠iÎ÷Îfi˘ ±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊÷˘.
ˉı ÷ıHÎı ’˘÷Îfi΋Î_◊Ì ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘
±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiα˘ ‹Îfl΋Î_ »ı ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Îfiı ËÃÎ‰Ì ÿÌ‘Ì,
I›Îflı ÷ı „V◊÷≠iÎ ¿Ëı‰Î›˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ
„V◊÷≠iÎ÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
ÁΑ¿ ÷˘ ⁄Ï©fiı „V◊fl ⁄fiΉ‰Î ≠›IÔfi ¿flı »ı,
’fl_÷ ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ◊÷Î_ ⁄Ï©fiı „V◊fl ⁄fiΉ‰Ì
fi◊Ì ’Õ÷Ì, ÷ı ±Î’˘±Î’ V‰Î¤Îω¿ „V◊fl ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ÁΑ¿fi˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ‰‘Îflı Á_⁄_‘ flËı
»ı. ÷ıfiı ‹ÎÀı ›˘√‹Î_ ±Îwœ ◊‰Î‹Î_ ’HÎ ¿‹˝ ÁΑfi »ı
ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” (√Ì÷Î ±. 6/3).
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ÁΑ¿-
±‰V◊΋Î_ ’HÎ flËı »ı ±fiı ÏÁ©Î‰V◊΋Î_ ’HÎ flËı »ı.
ÏÁ©Î‰V◊΋Î_ ¿‹˝›˘√Ì ¶ÎflÎ ‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ¿‹˘˝ ◊÷Î_
flËı »ı, …ı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ±Îÿ½ ⁄fiı »ı (√Ì÷Î ±.
3/21). ±Î … ‰Î÷fiı ¤√‰Îfiı «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ¿ËÌ
»ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˘˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı ±fiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı … ¿‹˘˝ ¿flı »ı ó “¿‹˝H›¿‹˝ ›—
’U›ıÿ¿‹˝ÏHÎ « ¿‹˝ ›—” (±. 4/18).
¤√‰Îfiı hÎı’fi‹Î f·˘¿‹Î_ ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Ï©fiÌ
⁄ı ‰Î÷˘ ¿ËÌ Ë÷Ì ó Á_ÁÎfl◊Ì ËÉ΋Î_ ÷˘ ⁄Ï© Ïfiç·
ˢ› ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√‰Î‹Î_ ⁄Ï© ±«· ˢ› ±◊ν÷Ô˚
Ïfiç· ¿ËÌfiı Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ±«· ¿ËÌfiı
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ÷ı … ⁄ı ‰Î÷˘fiı ·¥fiı ±ËŸ
“›ÿΔ ±fiı “÷ÿΔ ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı F›Îflı
ÁΑ¿ ¿Î‹fiα˘◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’‹Î_ … Á_÷p flËı »ı, I›Îflı ÷ı „V◊÷≠iÎ ¿Ëı‰Î› »ı.
120 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ¿Î‹fiÎfi˘ ±_ flËı »ı, I›Î_ ±ÎÁÌ÷ ‹I’fl—” ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ.
Á‘Ì ±ı ÁΑ¿ ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı F›Îflı ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î ⁄ÎÁËÎ◊Ì ’Î_ÁËΠf·˘¿ Á‘Ì ’Ëı·Î Á_ÁÎflfi˘ I›Î√
±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ÏÁ© ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î … ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “⁄Ï©— ’›˝‰Ï÷WÔÃ÷ı” ’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
⁄ı ‰Î÷˘fi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfiı ±Î ±K›Î›fiÌ Á‹Î„MÔ÷ Á‘Ì „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. »ÎÁËÎ◊Ì ±ÕÁËΠf·˘¿ Á‘Ì ’Ëı·Î_
¿›* »ı; …ı‹ ¿ı ó ±ËŸ “≠…ËÎÏ÷ ›ÿÎ ¿Î‹ÎLÁ‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ˘ Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ
‰Õı Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “±ÎI‹L›ı‰ÎI‹fiÎ ’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ±√H›˘ÏÁkÎıfl‹Î
÷p—” ’ÿ˘ ‰Õı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. f·˘¿‹Î_ “›Î ÏfiÂÎ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚” ÷◊Î “›V›Î_ Ω√˛Ï÷
»M’fi‹Î f·˘¿fiÎ ’Ëı·Î ¤Î√‹Î_ (hÎHÎ «flH΢‹Î_) ¤Ò÷ÎÏfi” ’ÿ˘◊Ì Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı “÷V›Î_
Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ±fiı “„V◊÷‘Ì‹˝Ïfi—” ’ÿ◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Ω√Ï÷˝ Á_›‹Ì” ÷◊Î “ÁÎ ÏfiÂÎ ’U›÷˘ ‹fiı—” ’ÿ˘◊Ì
„V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ÁkÎΉfi‹Î ±fiı ±ßΉfi‹Î f·˘¿‹Î_ ’Ëı·Î ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ÁÌkÎıfl‹Î ±fiı ≥¿˘÷ıfl‹Î
Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ f·˘¿‹Î_ ’Ëı·Î Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “Á
’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ±˘√HÎÁÎËΠf·˘¿fiÎ Â΄L÷‹Ï‘√E»Ï÷” ’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ.
’Ëı·Î ¤Î√‹Î_ Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı “’fl_ ºpÔ˚‰Î” ⁄˘Ó÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ “fiˆfiÎ_ ≠ÎM› ω‹èÎÏ÷” ’ÿ˘◊Ì Á_ÁÎflfi˘
’ÿ˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ÁÎËΠ±fiı ±ı¿ÁËΠI›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı “⁄˛õÏfi‰Î˝HÎQ≤E»Ï÷” ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì
f·˘¿‹Î_ ’Ëı·Î Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ’»Ì “›@÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊Ï÷ ⁄÷ΉÌ.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ ω¤Î√ ±„V◊fl ⁄Ï©‰Î‚α˘fi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚α˘fi˘ »ı. ±„V◊fl
⁄Ï©‰Î‚α˘fiÌ ‰Î÷ ÷˘ ’Ëı·Î_ ±ı¿÷ηÌÁ◊Ì «_‰Î·ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿ËÌ ÿÌ‘Ì, ˉı „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚α˘fiÌ ‰Î÷
’_«Î‰fi◊Ì ≥¿˘÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿Ëı »ı, …ı Á‹›ı ÁΑ¿ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ vÏ«fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷
◊Λ »ı ÷ı Á‹›ı ±ı „V◊fl ⁄Ï©‰Î‚˘ ¿Ëı‰Î› »ı.
…ıfi˘ µtı ’fl‹ÎI‹Î »ı ÷ıfiÌ ⁄Ï© ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì Ë˘› »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ’HÎ ±ı¿ »ı. ’fl_÷ …ıfi˘
µtı Á_ÁÎfl »ı, ÷ıfiÌ ⁄Ï© ±Á_A› ¿Î‹fiα˘‰Î‚Ì Ë˘› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı¿ »ı. (√Ì÷Î 2-41).
Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î ¬Ò⁄ ±Î‰U›¿ »ı. ’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ ÷˘ ‹fifiÌ „V◊fl÷Î (T≤ÏkÎ
Ïfifl˘‘)fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ’fl_÷ √Ì÷Î, ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î (µtıÂfiÌ ºœ÷Î)fiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı, ¿S›ÎHÎ ≠΄MÔ÷‹Î_ ‹fifiÌ „V◊fl÷Îfi_ ±ıÀ·_ ‹Ëk‰ fi◊Ì. …ıÀ·_ ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Îfi_ ‹Ëk‰ »ı. ‹fifiÌ „V◊fl÷Î◊Ì
·˙Ï¿¿ ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î◊Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ÏÁÏ© (¿S›ÎHÎ ≠΄MÔ÷) ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_
⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î … ‹A› »ı. Ωı ‹fi „V◊fl ◊¥ …Âı ÷˘ ¿‹˝›˘√Ì ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿¥ flÌ÷ı ¿flÂı? ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fi
„V◊fl ◊‰Î◊Ì ⁄ËÎflfiÌ Ïø›Î±˘ ±À¿Ì Ω› »ı. ¤√‰Îfi ’HÎ ›˘√ (Á‹÷Î)‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ
±Î’ı »ı ó “›˘√V◊ ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (2-48).
“≠FËÎÏ÷” ±fiı “¿Î‹ÎLÁ‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿Î‹fiÎ fi flËı, ’Òflı’Òfl˘ I›Î√ ◊¥
Ω›, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ¿Î‹fiÎ … ’fl‹ÎI‹Î≠΄MÔ÷‹Î_ ωÂıÊ ⁄Α¿ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ “„V◊÷≠iÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˘·ı »ı?” ó ±Î ⁄ÌΩ ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
ÿ—¬ıW‰fi϶BÔfi‹fiΗ Á¬ıÊ ω√÷VM≤Ë— –– 56––
‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘— „V◊÷‘Ì‹˝ÏfivE›÷ı –– 56––
ÿ—¬ıÊ = ÿ—¬˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ω√÷VM≤Ë— = …ıfiÎ ‹fi‹Î_ VM≤ËÎ ’ÎQ›Î_ »ı, (±ı‰˘)
±fi϶√#‹fiΗ = …ıfiÎ ‹fi‹Î_ µ¶ı√ fi◊Ì ◊÷Ì (÷◊Î) ‹Ïfi— = ‹fifiÂÌ· ‹fiW›
fi◊Ì ◊÷˘, (±fiı) ‰Ì÷flÎ√- = …ıfiÎ flÎ√, ¤› „V◊÷‘Ì— = „V◊fl⁄Ï©
Á¬ıÊ = Á¬˘ ‹‚÷Î_ ¤›ø˘‘— ±fiı ø˘‘ fiΠµE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
f·˘¿ 56] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó [±…\˝fiı ÷˘ “„V◊÷≠iÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˘·ı »ı”
ó ±ı‰˘ Ïø›ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı ·¥fiı ≠ffi ¿›˘˝ Ë÷˘, ’HÎ
¤√‰Îfi ¤Î‰fiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı ·¥fiı …‰Î⁄ ±Î’ı »ı; ¿ı‹
¿ı Ïø›Î±˘‹Î_ ¤Î‰ … ‹A› »ı. Ïø›Î‹ÎhÎ ¤Î‰’Ò‰˝¿ …
◊Λ »ı. ¤Î‰ ⁄ÿ·Î‰Î◊Ì Ïø›Î ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
⁄ËÎfl◊Ì Ïø›Î ÷ı‰Ì … ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ Ïø›Î
÷ı‰Ì fi◊Ì flËı÷Ì. ±ı … ¤Î‰fiÌ ‰Î÷ ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿ËÌ
flèÎÎ »ı.1]
“ÿ¬Wı ‰fi϶BÔfi‹fiΗ” ó ÿ—¬˘ ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fi΋Î_
±fiı ÷ı‹fiÎ ±Î‰‰Î‹Î_ ’HÎ …ıfiÎ ‹fi‹Î_ µ¶ı√ fi◊Ì ◊÷˘
±◊ν÷Ô˚ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ωCÔfi ±Î‰‰_,
Ïfi_ÿÎ-±’‹Îfi ◊‰_, ¿‹˝fi_ Œ‚ ≠Ï÷¿>‚ ±Î‰‰_ ‰√ıflı-
‰√ıflı ≠Ï÷¿>‚÷α˘ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ µ¶ı√
fi◊Ì ◊÷˘.
¿‹˝›˘√ÌfiÎ ‹fi‹Î_ µ¶ı√ ±fiı ¬‚¤‚ÎÀ fiÏË ◊‰Îfi_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÷ıfi_ ‹A› ¿÷˝T› ˢ› »ı ó ⁄ÌΩ±˘fiÎ
¤·Î ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_, ¿‹˘˝ ÁÎ_√˘’Î_√ ¿fl‰Î_, ¿‹˘˝fiÎ Œ‚‹Î_
@›Î_› ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ fi ◊¥ Ω› ó ±ı
⁄Î⁄÷‹Î_ ÁΉ‘Îfi flËı‰_. ±Î‹ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ±ı¿
≠ÁLÔfi÷Î flËı »ı. ÷ı ≠ÁLÔfi÷Îfiı ¿ÎflHÎı √‹ı ÷ıÀ·Ì
≠Ï÷¿>‚÷Î ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ µ¶ı√ fi◊Ì ◊÷˘.
“Á¬ıÊ ω√÷VM≤Ë—” ó Á¬˘ ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fi΋Î_
±fiı Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ …ıfiΠˈ›Î‹Î_ ÷ıfiÌ VM≤ËÎ
fi◊Ì ◊÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿‹˘˝ ÁÎ_√˘’Î_√ Á_’LÔfi ◊‰Î_,
÷ÎI¿ÎÏ·¿ ±Îÿfl ±fiı ≠Â_ÁÎ ◊‰Ì, ±fi¿>‚ Œ‚ ‹‚Ì …‰_
‰√ıflı-‰√ıflı ±fi¿>‚÷α˘ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_
“±Î ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Ì … ¿Î›‹ flËı; ±Î‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÿÎ
≠ÎMÔ÷ ◊÷Ì flËı” ó ±ı‰Ì VM≤ËÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ …flÎ ’HÎ ±Áfl fi◊Ì ◊÷Ì.
“‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘—” ó Á_ÁÎflfiÎ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ‹fi ’fl
…ı fl_√ ·Î√Ì Ω› »ı ÷ıfiı “flÎ√” ¿Ëı »ı. ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ flÎ√
◊‰Î◊Ì Ωı ¿˘¥ Á⁄‚ T›„@÷ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ fiΠ¿flı,
÷ı‹fiÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flΉı, ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi fiάı,
÷˘ ‹fi‹Î_ “¤›” ◊Λ »ı. Ωı ÷ı‰ ωCÔfi fiάfiÎfl T›„@÷
Ïfi⁄˝‚ ˢ›, ÷˘ ÷ıfiÎ ≠Ï÷ ‹fi‹Î_ “ø˘‘” ◊Λ »ı. ’fl_÷
óáó
1. √Ì÷΋Î_ ±…\˝fiı F›Î_ @›Î_› ’HÎ Ïø›ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı ·¥fiı ≠ffi ¿›˘˝ »ı, I›Î_ ÷ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı ¤Î‰ ±fiı ⁄˘‘fiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı
·¥fiı ±ÎM›˘ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î±˘‹Î_ ¤Î‰ ±fiı ⁄˘‘ … ‹A› »ı. ¤Î‰ ±fiı ⁄˘‘ ±fiÁÎfl … Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı. …ı‹¿ı,
±…\˝fiı «˙ÿ‹Î ±K›Î›‹Î_ ’Ò»u_ ¿ı √HÎÎ÷Ì÷ ’vÊfiÎ_ ±Î«flHÎ ¿ı‰Î_ ˢ› »ı? ÷˘ ¤√‰Îfiı ¤Î‰fiÌ ≠‘Îfi÷Îfiı ·¥fiı …‰Î⁄
±ÎM›˘ ¿ı ÷ıfiÎ_ ±Î«flHÎ Á‹÷Î’Ò‰˝¿fiÎ_ ˢ› »ı.
121
…ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi˘, ÷ı±˘fi_ ÏË÷
¿fl‰Îfi˘ ±fiı ÷ı±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ΩB≤÷ ◊¥
Ω› »ı, ÷ıfi˘ flÎ√ V‰Î¤Îω¿ … ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. flÎ√
ÿÒfl ◊‰Î◊Ì ¤› ±fiı ø˘‘ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Î. ±Î◊Ì ÷ı
flÎ√, ¤› ±fiı ø˘‘◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı.
F›Î_ Á‘Ì ±Î_Ï¿ w’◊Ì µ¶ı√, VM≤ËÎ, flÎ√, ¤›
±fiı ø˘‘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ÁΑ¿ ˢ› »ı. ±ı‹fiÎ◊Ì
Á‰˝◊Î flÏË÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı ÏÁ© ⁄fiÌ Ω› »ı.
[‰ÎÁfiÎ, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflı ÁC΂ÔÎ_ ±ı¿ flÎ√fiÎ_ … V‰w’˘
»ı. ¿ı‰‚ ‰ÎÁfiÎfi_ ÷Îfl÷Q› (±˘»Î_-‰kÎÎ’b_) ˢ‰Î◊Ì ÷ıfiÎ_
ϤLÔfiϤLÔfi fi΋˘ ˢ› »ı; …ı‹¿ı ±_÷—¿flH΋Î_ …ı »\’Λı·˘
flÎ√ flËı »ı, ÷ıfi_ fi΋ “‰ÎÁfiΔ »ı. ÷ı ‰ÎÁfiÎfi_ … ⁄Ì…\_
fi΋ “±ÎÁ„@÷” ±fiı ≠ÌÏ÷ »ı. ‹fiı ±‹¿ ‰V÷ ‹‚Ì
Ω› - ±ı‰Ì …ı ≥E»Î ◊Λ »ı, ÷ıfi_ fi΋ “¿Î‹fiΔ »ı.
¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊‰ÎfiÌ …ı Á_¤Î‰fiÎ »ı, ÷ıfi_ fi΋ “±ÎÂΔ
»ı. ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’ÿÎ◊˘˝fiı ‰‘Îfl‰ÎfiÌ ÷◊Î
’ÿÎ◊˘˝ ‰‘Îflı ‹‚‰ÎfiÌ …ı ≥E»Î ˢ› »ı. ÷ıfi_ fi΋ “·˘¤”
»ı. ·˘¤fi_ ≠‹ÎHÎ ⁄Ë ‰‘Ì …‰Îfi_ fi΋ “I≤WHÎΔ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ …ı ¬ıÓ«ÎHÎ
»ı, lıWÔà ±fiı ‹Ëk‰⁄Ï© »ı, ÷ıfiı ‰ÎÁfiÎ, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflı
fi΋˘◊Ì ÿÂν‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.]
“„V◊÷‘Ì‹˝ÏfivE›÷ı” ó ±Î‰Î ‹fifiÂÌ· ¿‹˝›˘√ÌfiÌ
⁄Ï© „V◊fl ±fiı ±À· ⁄fiÌ Ω› »ı. “‹Ïfi” ÂOÿ ‰ÎHÎÌfiı
·Î√ ’Õı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı “g¿ ≠¤ÎÊı÷”fiÎ µkÎfl‹Î_
“‹Ïfi” ÂOÿ ¿ËÌ ÿÌ‘˘ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ “‹Ïfi” ÂOÿ
¿ı‰‚ ‰ÎHÎÌ µ’fl … ±‰·_Ï⁄÷ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
ÁkÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ “‹˙fi” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ‹ÎfiÏÁ¿ ÷’‹Î_
¿›˘˝ »ı, ‰ÎHÎÌfiÎ ÷’‹Î_ fiÏË (±. 17/16).
¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ ‹fifiÂÌ· ¿‹˝›˘√Ìfiı
‹Ïfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ‹fifiÂÌ·÷Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó
ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ‹fifi, ¿ı …ı◊Ì ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ¿Î‹fiÎ-±ÎÁ„@÷
fiÎ ±Î‰Ì Ω›. Ïfifl_÷fl ±fiÎÁ@÷ flËı‰_ ±ı …
ÏÁ©¿‹˝›˘√ÌfiÌ ÁΉ‘ÎfiÌ »ı; ¿ı‹¿ı ±√ε ÁΑ¿-
±‰V◊΋Î_ ÷ıfiÌ ±ı‰Ì ÁΉ‘ÎfiÌ flËÌ »ı (√Ì÷Î ±. 3/19)
±fiı ±ıfiÎ◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›˘ »ı.
122 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

›— Á‰˝hÎÎfiϤVfiıËV÷kÎI≠ÎM› Â¤ÎÂ¤‹Ô˚ –– 57––

fiÎϤfiLÿÏ÷ fi ¶ıÏp ÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Î –– 57––
Á‰˝hÎ = Á‰˝hÎ Â¤ÎÂ¤‹Ô̊
±fiϤVfiıË— = ±ÎÁ„@÷ flÏË÷ ≠ÎM›
◊›ı·˘
fi = fi ÷˘
›— = …ı ’flÔÊ
÷÷Ô˚, ÷÷Ô˚ = ÷ı - ÷ı ±Ï¤fiLÿÏ÷
ÀÌ¿Î ó [±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ¿÷˝T›¿‹˘˝
¿fl÷Î flËÌfiı Ïfiω˝¿Îfl flËı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌ. ˉı
±Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎflÌ ±fi¿>‚-
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ Á‹ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl flËı‰ÎfiÌ
‰Î÷ ⁄÷Ήı »ı.]
“›— Á‰˝hÎÎfiϤVfiıË—” ó …ı ÁCÎ‚Ì …√αı
VfiıËflÏË÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÌ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ÷ı‹ … VÔhÎÌ, ’hÎ, CÎfl, ‘fi ‰√ıflı
’ˆ¿ÌfiÎ ¿˘¥‹Î_ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ ¿ı ‰‚√HÎ fi◊Ì flèÎÎ_.
‰V÷±˘ ‰√ıflı ÁflÏZÎ÷ flËı ÷˘ Ë_ ÁflÏZÎ÷ »\_ ±fiı
‰V÷±˘ ⁄√ÕÌ √¥ ÷˘ Ë_ ⁄√ÕÌ √›˘, ‘fi ±Î‰‰Î◊Ì
Ë_ ‹˘À˘ ◊¥ √›˘ ±fiı ‘fi …÷_ flËı‰Î◊Ì Ë_ ‹Î›˘˝
√›˘ ó ±Î‹ ‰V÷±˘ ‰√ıflı‹Î_ …ı ±ı¿ÎI‹÷ÎfiÌ …ı‹ VfiıË
»ı, ÷ıfi_ fi΋ “±Ï¤VfiıË” »ı. „V◊÷≠iÎ ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ¿˘¥
’HÎ ‰V÷ ‰√ıflı‹Î_ ±Î ±Ï¤VfiıË Ï⁄·¿<· fi◊Ì flËı÷˘.
⁄ËÎfl◊Ì ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfi˘ Á_›˘√ flËı‰Î »÷Î_
’HÎ ÷ı ±_÷fl‹Î_ Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı.
“÷kÎI≠ÎM› Â¤ÎÂ¤_ fiÎϤfiLÿÏ÷ fi ¶ıÏp” ó
F›Îflı ÷ı ‹fiW›fiÌ Á‹ZÎ ≠ÎflO‘‰ÂÎ÷Ô˚ Â¤-±Â¤,
ÁLÿfló±ÁLÿfl, ÁÎflÌ-¬flÎ⁄, ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ≠ÁLÔfi fi◊Ì
◊÷˘ ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ¶ıÊ fi◊Ì ¿fl÷˘.
±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ‹fi‹Î_ …ı ≠ÁLfi÷Î ±Î‰ı
»ı ±fiı ‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ ’HÎ ≠ÁLÔfi÷Î ≠√À ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı ÷◊Î ⁄ËÎfl◊Ì ’HÎ ±ıfi˘ µ»Î‚˘ ÿı¬ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı
»ı ó ±Îfiı ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷fi_ ±Ï¤fi_ÿfi ¿fl‰_ ±ı‹ ¿Ëı
»ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ‹fi‹Î_ …ı
ÿ—¬ ◊Λ »ı ±fiı ϬLÔfi÷Î ◊Λ »ı ¿ı ±Î‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
±fiı ÂÎ ‹ÎÀı ◊¥ √›_! ±Î‰_ fiÎ ◊›_ ˢ÷ ÷˘ ÁÎv_
Ë÷_. ˉı ±Î …·ÿÌ ÿÒfl ◊Λ ÷˘ ÁÎv_ »ı ó ±Îfiı
÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ ¶ıÊ ¿fl‰˘ ±ı‹ ¿Ëı »ı. Á‰˝hÎ VfiıËflÏË÷
±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ ◊›ı·˘ ‹fiW› ±fi¿>‚÷Îfiı ·Ì‘ı ±Ï¤fi_ÿfi
= Â¤ ¿ı ±Â¤fiı fi = fi
= ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ¶ıÏp = ¶ıÊ ¿flı »ı,
÷V› = ÷ıfiÌ
≠iÎÎ = ⁄Ï©
= ≠Á¯Î ◊Λ »ı (¿ı) ≠Ï÷„WÔÃ÷Î = „V◊fl »ı.
fi◊Ì ¿fl÷˘ ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ·Ì‘ı ¶ıÊ fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÷ıı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ¿ı ÁÎflÎ-‹ÎÃÎ ±‰Áfl ≠ÎMÔ÷
◊÷Î flËı ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ÁÿÎ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î flËı÷Ì
ˢ› »ı.
“÷÷Ô˚, ÷÷Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı …ı ±fi¿>‚
±fiı ≠Ï÷¿>‚ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı◊Ì
ω¿Îfl ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı, ±fiı ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘‹Î_
ω¿Îfl ◊÷˘ ˢ› »ı, ÷ı ÷ı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ‰V÷ ‰√ıflı
@›Î_› ’HÎ, @›Îflı› ’HÎ ±fiı ¿˘¥ flÌ÷ı ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î
»÷Î_ ÷ıfiı ËÊ˝ ¿ı ¶ıÊ fi◊Ì ◊÷˘.
“÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ ó ÷ıfiÌ ⁄Ï© ≠Ï÷„WÔÃ÷ »ı,
±ı¿flÁ ±fiı ±ı¿w’ »ı. ÁΑfiΉV◊΋Î_ ÷ıfiÌ …ı
T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© Ë÷Ì, ÷ı ˉı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±«·-
±À· ⁄fiÌ √¥ »ı. ÷ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ ±Î ω‰ı¿, ’ÒHν w’ı
Ω√˛÷ ◊¥ √›˘ »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÁÎflÎ-‹ÎÃÎ ÁÎ◊ı ‰ÎV÷‰‹Î_
‹Îfl˘ ¿˘¥ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÁÎflÎ-‹ÎÃÎ
±‰Áfl˘ ÷˘ ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Î »ı, ’fl_÷ ‹Îv_ V‰w’
⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚_ fi◊Ì; ±Î◊Ì ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚ÎfiÌ ÁÎ◊ı fiÏË
⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Œfl¿ fi ÷˘ V‰w’‹Î_
’Õı »ı ±fiı fi ÷˘ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_.
¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi_ …ı V‰w’ »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ …flÎ ’HÎ,
¿˘¥ ’HÎ Ω÷fi_ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_; ±fiı ≠¿ÚÏ÷ ÷◊Î
≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ ÂflÌfl ‰√ıflı V‰Î¤Îω¿ … ⁄ÿ·Î÷Î_ flËı
»ı. ÷˘ Œfl¿ @›Î_ ’Õı »ı? ÂflÌfl ‰√ıflı ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ⁄Ï©‹Î_ Œfl¿ ’Õı »ı. F›Îflı ±Î ÷ÎÿÎIQ›
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ⁄Ï©‹Î_ …ı Œfl¿ ’Õ÷˘ Ë÷˘,
÷ı ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ⁄Ï© ≠Ï÷„WÔÃ÷ ◊¥ Ω› »ı.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥fiÌ ⁄Ï© √‹ı ÷ıÀ·Ì
÷̉˛ ¤·ıfiı ˢ› ±fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï© ‰Õı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
⁄Î⁄÷‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·˘ ω«Îfl ¤·ıfiı ¿flı, ’HÎ ÷ı
’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©fiÌ ±_÷√˝÷ fi◊Ì ·Î‰Ì ¿÷˘.
f·˘¿ 58, 59] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 123

¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ï© ÁÌÏ‹÷ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ±ÁÌ‹-±fi_÷ ¿‹˝›˘√Ì Ïø›ÎÂÌ· ˢ› »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı
»ı. ’fl_÷ ÷ı ±ÁÌ‹ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ F›Îflı ⁄Ï© ·Ìfi ◊¥ »M’fi‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ÏfiVM≤Ë ±fiı
Ω› »ı, I›Îflı ±ı ÁÌÏ‹÷ ⁄Ï©‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ µ¶ı√flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ, ÷◊Î ±Î f·˘¿‹Î_ ≠ÎflO‘
¿˘¥ ÁkÎÎ … fi◊Ì flËı÷Ì ó ±Î … ⁄Ï©fi_ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ≠‹ÎHÎı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷
≠Ï÷„WÔÃ÷ ◊‰_ »ı. ◊÷Î_ ±Ï¤fi_ÿfi ±fiı ¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì “„V◊÷≠iÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ıÁı »ı?” ±ı hÎÌΩ ≠ffifiÎ µkÎflfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
›ÿÎ Á_Ëfl÷ı «Î›_ ¿>‹ÎıÛûïÎfỉ Á‰˝Â— –– 58––
≥„Lƒ›ÎHÎÌ„Lƒ›Î◊ıÛP›V÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Î –– 58––
¥‰, « = …ı flÌ÷ı (±ı … flÌ÷ı) ≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘fiı (⁄‘Ì flÌ÷ı
¿>‹—˝ = ¿Î«⁄˘ ›ÿÎ = F›Îflı ËÃÎ‰Ì ·ı »ı, I›Îflı)
Á‰˝Â— = ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì (’˘÷ÎfiÎ_) ±›‹Ô˚ = ±Î ÷V› = ÷ıfiÌ
±ïÎÏfi = ±_√˘fiı (¿‹˝›˘√Ì) ≠iÎÎ = ⁄Ï©
Á_Ëfl÷ı = Á‹ıÀÌ ·ı »ı, ≥„Lƒ›Î◊ıÛP›— = ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘◊Ì ≠Ï÷„WÃ÷Î = „V◊fl ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ÿÎ Á_Ëfl÷ı... ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ ó ±ËŸ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±fi¤‰ ¿˘¥ Ïø›Î ±◊‰Î I›Î√fi_
¿Î«⁄Îfi_ ºpÎ_÷ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ¿Î«⁄˘ Œ‚ fi◊Ì ±fiı ÷ı ±fi¤‰, µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ ’HÎ
«Î·ı »ı I›Îflı ÷ıfiÎ_ » ±_√˘ ÿı¬Î› »ı ó «Îfl ’√, fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±ËŸ ¿Î‚‰Î«¿ ’ÿ “÷ÿΔ ’ÿ ±Î’‰ÎfiÌ
±ı¿ ’Ò_»ÕÌ ±fiı ±ı¿ ‹V÷¿ ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ_ …wfl fi◊Ì. ÷ıfiÌ …wfl ÷˘ I›Î_ ˢ› »ı, F›Î_ ¿˘¥ ‰V÷
±_√˘fiı Á‹ÀÌ ·ı »ı, I›Îflı ¿ı‰‚ ÷ıfiÌ ’Ìà … ÿı¬Î› ¿˘¥ ‰V÷fiı ±Î‘Ìfi ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î‹Î_ ÁÒ›˝
»ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı „V◊÷≠iÎ ’HÎ ’Î_« ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿flÌ ÿı‰Î◊Ì ÁÒ›˝ fi◊Ì ÿı¬Î÷˘
‹fi ó ±Î »›ıfiı ’˘÷-’˘÷ÎfiΠωʛ˘◊Ì ËÃÎ‰Ì ·ı »ı. ±fiı ±Î_¬˘ ¬˘·÷Î_fiÌ ÁÎ◊ı … ÁÒ›˝ ÿı¬Î› »ı, ÷˘ ±ËŸ
Ωı ÷ıfi˘ ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹ÎfiÏÁ¿ ÁÒ›˝ ±fiı ±Î_¬˘‹Î_ ¿Î›˝-¿ÎflHÎfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
Á_⁄_‘ «Î· flËı, ÷˘ ÷ı „V◊÷≠iÎ fi◊Ì. ±Î_¬˘ ¬˘·‰Î◊Ì ÁÒ›˝ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊›˘. ÁÒ›˝ ÷˘ ’Ëı·ı◊Ì
±ËŸ “Á_Ëfl÷ı” Ïø›Î ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰˘ Ë÷˘ ÷ı‰˘ … »ı. ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿fl÷Î_ ’Ëı·Î_ ’HÎ
÷ı „V◊÷≠iΠωʛ˘◊Ì ≥„Lƒ›˘fiı ËÃÎ‰Ì ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁÒ›˝ ÷ı‰˘ … »ı ±fiı ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ ÁÒ›˝
÷ı ‹fi◊Ì ’HΠωʛ˘fi_ g«÷fi fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ı‰˘ … »ı. ¿ı‰‚ ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎfiı ÷ıfi˘
±Î f·˘¿‹Î_ “›ÿΔ ’ÿ ÷˘ ±ÎM›_ »ı, ’HÎ “÷ÿΔ ±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊›˘. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ≥„Lƒ›˘fiı
’ÿ fi◊Ì ±ÎM›_. Ωı¿ı “›kÎÿ˘Ïfi˝I›ÁQ⁄L‘—” ≠‹ÎHÎı F›Î_ ωʛ˘◊Ì ËÃΉ÷Î_ V‰÷—ÏÁ© ’fl‹ÎI‹Îfi˘ …ı ±fi¤‰ ◊›˘
“›ÿΔ ±Î‰ı »ı, I›Î_ “÷ÿΔfi˘ ±K›ÎËÎfl ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ±fi¤‰ ‹fiÁÏË÷ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝
»ı ±◊ν÷Ô˚ “›ÿΔ ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ … “÷ÿΔ ’ÿ ±Î‰Ì ±ı »ı ¿ı ÷ı V‰÷—ÏÁ© ÷k‰ ¤˘√˘ (ωʛ˘)fiÌ ÁÎ◊ı
Ω› »ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ “÷ÿΔ ’ÿfi˘ µ’›˘√ fiÏË ¿fl‰Îfi_ Á_⁄_‘ flά‰Î »÷Î_ ±fiı ¤˘√˘fiı ¤˘√‰÷Πˢ‰Î »÷Î_
±ı¿ √Ëfi ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘fiÎ ’˘÷-’˘÷ÎfiÎ ’HÎ ÷ı‰_ … »ı, ’fl_÷ ¤˘√˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ w’Ì ’Õÿ˘
ωʛ˘◊Ì Á‰˝◊Î ËÃÌ …‰Î◊Ì V‰÷—ÏÁ© ÷k‰fi˘ …ı flËı‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘, ±fiı ±Î ’Õÿ˘ ËÃÌ
±fi¤‰ ◊Λ »ı, ÷ı ¿Î‚fiı ±Î‘Ìfi, ¿Î‚fiÌ ‹›Î˝ÿ΋Î_ …÷Î_fiÌ ÁÎ◊ı … ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿ı‰‚ ≥„Lƒ›˘fi_ ωʛ˘◊Ì ËÃÌ …‰_ ±ı … „V◊÷≠iÎfi_ ·ZÎHÎ fi◊Ì ó ±Îfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
ωʛΠωÏfi‰÷˝L÷ı ÏfiflÎËÎflV› ÿıÏËfi— –– 59––
flÁ‰…* flÁ˘ûM›V› ’fl_ ºp˚‰Î Ïfi‰÷˝÷ı –– 59––
124 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÏfiflÎËÎflV› = ÏfiflÎËÎflÌ (’fl_÷) ’flÔÊfiÌ (÷˘)

(≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘◊Ì flÁ‰…˝‹˚Ô = flÁ ÏfiT≤kÎ flÁ— = flÁ
ËÃΉ‰Î‰Î‚Î) fi◊Ì ◊÷˘; (’fl_÷) ±Ï’ = ’HÎ
ÿıÏËfi— = ’flÔÊfiÎ (’HÎ) ’fl‹Ô˚ = ’fl‹Î‹÷k‰fi˘ Ïfi‰÷˝÷ı = ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı.
ωʛΗ = ωʛ˘ ÷˘ ºp˚‰Î = ÁÎZÎÎI¿Îfl ¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ Á_ÁÎfl‹Î_
ωÏfi‰÷˝L÷ı = ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı, ±V› = ±Î „V◊÷≠iÎ flÁ⁄Ï© flËı÷Ì fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “ωʛΠωÏfi‰÷˝L÷ı ÏfiflÎËÎflV› ÿıÏËfi— ÁΑfiΉV◊΋Î_ … ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ …ı±˘ ÷̉˛
flÁ‰…˝‹Ô˚” ó ‹fiW› ÏfiflÎËÎfl ⁄ı flÌ÷ı ◊Λ »ı ó (1) ‰ˆflÎB› ωfiÎ … ω«Îfl’Ò‰˝¿ ÁΑfi΋Î_ ·Î√Ì √›Î »ı; ÷ı‰Î
’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ¤˘…fifi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ ±◊‰Î … ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±Î ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ωʛ˘fi˘ I›Î√
⁄Ì‹ÎflÌ ±Î‰‰Î◊Ì ¤˘…fifi˘ I›Î√ ◊¥ …‰˘ ±fiı (2) ¿flÌ ÿı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÌ flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ fi◊Ì ◊÷Ì.
ÁC΂Πωʛ˘fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁ‰_ ±◊ν÷Ô˚ “flÁ˘ûM›V› ’fl_ ºpÔ˚‰Î Ïfi‰÷˝÷ı” ó ±Î „V◊÷≠iÎfiÌ
≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘◊Ì ËÃÎ‰Ì ·ı‰Ì. flÁ⁄Ï© ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …‰Î◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥
±ËŸ ≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘◊Ì ËÃΉ‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiı Ω› »ı. flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı „V◊÷≠iÎ ◊¥ …
‹ÎÀı … “ÏfiflÎËÎflV›” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. Ω› »ı ó ±Î Ïfi›‹ fi◊Ì. ’fl_÷ „V◊÷≠iÎ ◊‰Î◊Ì
fl˘√ÌfiÎ ‹fi‹Î_ ±Î ‰Î÷ flËı »ı ¿ı Â_ ¿v_, ÂflÌfl‹Î_ flÁ⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì ó ±Î Ïfi›‹ »ı.
’ÿÎ◊˘˝fi_ Áı‰fi ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ fi◊Ì, ±ı‹Î_ ‹ÎflÌ “flÁ˘ûM›V›” ó ’ÿ◊Ì ±Î ÷ÎI’›˝ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı
’fl‰Â÷Î »ı; ’fl_÷ F›Îflı Ë_ ÁÎΩı ◊¥ …¥Â, ÂflÌfl‹Î_ flÁ⁄Ï© ÁΑ¿fiÌ ±Ëo÷΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ “Ë_” ’HÎ΋Î_ flËı »ı.
„@÷ ±Î‰Ì …Âı, I›Îflı Ë_ ’ÿÎ◊˘˝fi_ Áı‰fi ¿flÌÂ. ±Î ±Î flÁ⁄Ï© V◊Ò‚ w’ı flÎ√fi_ w’ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı »ı.
flÌ÷ı ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ flÁ⁄Ï© flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘fiı ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ±Ëo÷΋Î_◊Ì … flÁfiı ¿ÎœÌ fiά‰˘
ωʛ˘◊Ì ËÃΉ÷Î_ ωʛ˘ ÷˘ ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı, ’HÎ Ωı¥±ı ¿ı “Ë_ ÷˘ ÏfiW¿Î‹ »\_; flÎ√ flά‰˘, ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì
ÁΑ¿fiÌ ±_ÿfl ωʛ˘ ≠I›ı …ı flÁ⁄Ï© fiı Á¬⁄Ï© flËı· ±ı ‹Îv_ ¿Î‹ fi◊Ì.” ±Î flÌ÷ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ±Î‰Ì …‰Î◊Ì
»ı, ÷ı …·ÿÌ ÏfiT≤kÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±◊‰Î ÏfiW¿Î‹ ◊‰Îfi˘ µtıU› ◊‰Î◊Ì flÁ⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì,
…ı‹fi˘ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ωʛ˘‹Î_ flÎ√ fi◊Ì ±fiı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì flÁfiÌ Á‰˝◊Î
…ı±˘ ÷̉˛ ‰ˆflÎB›‰Îfi »ı, ÷ı‰Î ÁΑ¿˘fiÌ flÁ⁄Ï© ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤˘√˘fiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ¤˘√˘fiÎ ≠Ï÷ ±ı¿ ÁÒZ‹ ¬ıÓ«ÎHÎ, ≠ı‹,
‹ÌÃΠ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ıfi_ fi΋ “flÁ” »ı. ¿˘¥ ·˘¤Ì ‹ÎHÎÁfiı wÏ’›Î ‹‚Ì Ω› ±fiı ¿Î‹Ì T›„@÷fiı VÔhÎÌ
‹‚Ì Ω›, ÷˘ ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ≠ÁLÔfi÷Î …L‹ı »ı, ±ı … “flÁ” »ı. ¤˘√ ¤˘√T›Î ’»Ì ‹ÎHÎÁ ¿Ëı »ı ¿ı “¬Ò⁄
‹Ω ±Î‰Ì” - ±Î ±ı flÁfiÌ VQ≤Ï÷ »ı. ±Î flÁ ±Ë‹Ô˚ (Ï«F…Õ√˛„L◊)‹Î_ flËı »ı. ±Î flÁfi_ V◊Ò‚w’ flÎ√,
Á¬ÎÁ„@÷ »ı.
F›Î_ Á‘Ì Á_›˘√…L› Á¬‹Î_ flÁ⁄Ï© flËı »ı I›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ ¿Î›˝ (Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ±fiı T›„@÷)fiÌ
’flÎÏ‘fi÷Î flËı … »ı. flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊‰Î◊Ì ’flÎÏ‘fi÷Î Á_’ÒHν’HÎı fip ◊¥ Ω› »ı, ¤˘√˘fiÎ Á¬fiÌ ’fl‰Â÷Î
flËı÷Ì fi◊Ì, ±_ÿfl◊Ì ¤˘√˘fiÌ √·Î‹Ì flËı÷Ì fi◊Ì.
F›Î_ Á‘Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ÁËı… ’HÎ ¤˘√˘fiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹Ëk‰ flËı »ı, ¤˘√˘‹Î_ flÁT≤ÏkÎ flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±·˙Ï¿¿ flÁ ≠√À ◊÷˘ fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±·˙Ï¿¿ flÁfiÌ ÷˘ ‰Î÷ … @›Î_ »ı, ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı - ±Î‰˘ Ïfiç› ’HÎ ◊÷˘ fi◊Ì. (√Ì÷Î 2-44) ⁄ËÎfl◊Ì ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ˘ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ±_ÿfl flËı·Ì flÁT≤ÏkÎ …÷Ì fi◊Ì. ÷k‰⁄˘‘ ◊‰Î◊Ì ±Î flÁT≤ÏkÎ Á¿Î¥
Ω› »ı. ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı ó “’fl_ºW‰ÎÏfi‰÷˝÷ı.” ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, F›Îflı Á_ÁÎfl◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Î ±fiı
’fl‹ÎI‹Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı I›Îflı fiΉÎfi (Á_›˘√…L›) flÁfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω›
»ı. fiΉÎfi flÁfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊÷Î_ ±Ï‰fiÎÂÌ (±¬_Õ) flÁ ΩB≤÷ ◊¥ Ω› »ı.
÷k‰⁄˘‘ ◊÷Î_ ÷˘ flÁ Á_’ÒHν’HÎı fip ◊¥ … Ω› »ı, ’fl_÷ ÷k‰⁄˘‘ ◊‰ÎfiÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ◊Ì,
f·˘¿ 60] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 125

ω«Îfl◊Ì, ÁIÁ_√◊Ì, Á_÷¿Ú’Î◊Ì ’HÎ flÁ ÏfiT≤kÎ ◊¥ ¿ı »ı. …ı‹fiÌ flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊¥ «Ò¿Ì »ı ±ı‰Î ÷k‰iÎÎfiÌ
‹ËÎ’vÊfiÎ Á_√◊Ì ’HÎ flÁT≤ÏkÎ ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ÷◊Î ¤„@÷›˘√ - hÎHÎ ÁΑfi˘◊Ì fiΉÎfi flÁfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ …ı‹
¿‹˝›˘√‹Î_ Áı‰Îfi˘ flÁ, iÎÎfi›˘√‹Î_ ÷k‰fiÎ ±fi¤‰fi˘ flÁ ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ ≠ı‹fi˘ flÁ ‹‚‰Î ·Î√ı »ı. ÷ı‹
- ÷ı‹ fiΉÎfi flÁ ±Î’‹ı‚ı »^À‰Î ‹Î_Õı »ı, …ı‹ ¿ı ⁄΂’H΋Î_ fl‹¿ÕÎ_‹Î_ flÁ ’Õ÷˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ‹˘ÀÎ ◊÷Î_
F›Îflı wÏ’›Î-’ˆÁ΋Î_ flÁ ’ՉΠ‹Î_Õı »ı I›Îflı fl‹¿ÕÎ_fi˘ flÁ ±Î’‹ı‚ı »^ÀÌ Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı ÁΑfi΋Î_
flÁ ’Õ÷Î_, ¤˘√˘fi˘ flÁ ±Î’‹ı‚ı »^ÀÌ Ω› »ı.
flÁ⁄Ï©fiÎ ±„V÷I‰‹Î_ F›Îflı ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı I›Îflı ‹ÎHÎÁfi_ ‹fi ’Ì√‚Ì Ω› »ı, ÷◊Î ÷ı
¤˘√˘fiı ‰Â ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊›Î ’»Ì F›Îflı ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı I›Îflı ÷k‰iÎ
‹ËÎ’vÊfiÎ ‹fi‹Î_ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ω¿Îfl ’ıÿÎ ◊÷˘ fi◊Ì. (√Ì÷Î 2-70). ÷ıfiÌ ±_ÿfl ±ı‰Ì ¿˘¥ T≤ÏkÎ
’ıÿÎ ◊÷Ì fi◊Ì ¿ı ¤˘√˘ ÷ıfiı ’˘÷Î ÷flŒ ¬ıÓ«Ì Â¿ı. …ı‹ ’ÂfiÌ ±Î√‚ wÏ’›Îfi˘ ◊ı·˘ ‹Ò¿Ì ÿ˘ ÷˘ ÷ı‹Î_
·˘¤T≤ÏkÎ ’ıÿÎ fiËŸ ◊Λ ±fiı Á_ÿfl VÔhÎÌfiı Ωı¥fiı ÷ı‹Î_ ¿Î‹T≤ÏkÎ ’ıÿÎ fiËŸ ◊Λ. ’Â ÷˘ wÏ’›Î ¿ı VÔhÎÌ,
¿˘¥fiı ΩHÎ÷_ … fi◊Ì, ’fl_÷ ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ÷˘ wÏ’›Îfiı ’HÎ ΩHÎı »ı ±fiı VÔhÎÌfiı ’HÎ ΩHÎı (√Ì÷Î 2-
69) »ı »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi΋Î_ ·˘¤T≤ÏkÎ ¿ı ¿Î‹T≤ÏkÎ ’ıÿÎ ◊÷Ì fi◊Ì. …ı‹ ±Î’HÎı ±Î_√‚Ì◊Ì ÂflÌflfiÎ ¿˘¥
¤Î√fiı ¬_…‰Î‚̱ı »Ì±ı ÷˘ ¬…·Ì ‹ÀuÎ ’»Ì ±Î_√‚Ì‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ω¿ÚÏ÷ ±Î‰÷Ì
fi◊Ì. ±ı … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘◊Ì Ï‰Ê›˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î »÷Î_ ÷k‰iÎfiÎ Ï«k΋Î_ ¿˘¥ ω¿Îfl ◊÷˘ fi◊Ì, ÷ı …ı‹fi˘
÷ı Ïfiω˝¿Îfl flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı flÁT≤ÏkÎ ÏfiT≤kÎ ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ‹ÎÀı ¿˘¥ ωʛ‹Î_ ≠T≤kÎ ◊÷˘
… fi◊Ì. ÷ıfiÌ ÿflı¿ ≠T≤ÏkÎ ⁄ÌΩfiÎ_ ÏË÷ ±fiı Á¬ ‹ÎÀı … ˢ› »ı. ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_
ωʛ˘fi_ Ï«_÷fi ’HÎ ’÷fi ¿flfiÎv_ ⁄fiÌ Ω› »ı. (√Ì÷Î 2/62-63). ±fiı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ
Á¬ ‹ÎÀı fi ˢ› ÷˘ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊÷_ fi◊Ì. (√Ì÷Î 2-64/65)
fiΉÎfi flÁ ÷fl÷ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±fiı ‰‘Îflı Á‹› À¿÷˘ fi◊Ì. VÔhÎÌ, ‘fi ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷ Á‹›ı …ı
flÁ ’Õı »ı, ÷ı ’»Ì flËı÷˘ fi◊Ì. ¤˘…fi ‹‚ı I›Îflı …ı flÁ ’Õı »ı ÷ı ≠I›ı¿ ¿˘Ï‚›ı ±˘»˘ ◊÷˘ Ω› »ı
±fiı »ı‰Àı ’Òflı’Òfl˘ …÷˘ flËı »ı ±fiı ¤˘…fi◊Ì ±ÎvÏ« ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±Ï‰fiÎÂÌ flÁ @›Îflı› ±˘»˘ ◊÷˘
fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı‹fi˘ ÷ı‹ (±¬_Õ) flËı »ı. fiΉÎfi flÁfi˘ ¤˘√ ¿fl‰Î◊Ì ’ÏflHÎ΋ı …Õ÷Î, ±¤Î‰, ¢¿, fl˘√,
¤›, µ¶ı√ ‰√ıflı ±fiı¿ ω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î ω¿Îfl˘◊Ì ¤˘√Ì ‹ÎHÎÁ ⁄«Ì ¿÷˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î
¤˘√˘fi_ ±‰U›_¤Îω (±’ÏflËΛ˝) ’ÏflHÎ΋ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÿ—¬˘fi_ ÿ½fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı -
“ÿ—¬ÿ˘ÊÎfiÿ½fi‹Ô˚” (√Ì÷Î 13-8). ¿Î‹ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘◊Ì ‹@÷ ◊›Î ’»Ì … ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi_ ±Î«flHÎ
¿flÌ Â¿ı »ı (√Ì÷Î 16/21-22).
óáó

Á_⁄_‘ ó flÁfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ fi ◊Λ ÷˘ ¿¥ ±Î’ÏkÎ ±Î‰ı »ı? ±Îfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

›÷÷˘ èÎÏ’ ¿˙L÷ı› ’vÊV› ω’Ïç÷— –– 60––

≥„Lƒ›ÎÏHÎ ≠‹Î◊ÌÏfi Ëfl„L÷ ≠Á¤_ ‹fi— –– 60––
ÏË = ¿ÎflHÎ ¿ı ω’Ïç÷— = ⁄Ï©‹Îfi (±Î)
¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! ’flÔÊV›, ±Ï’ = ‹fiW›fiÌ ’HÎ ≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘
(flÁ⁄Ï© ≠‹Î◊ÌÏfi = ‹_◊fi ¿flÌ ‹fi— = (÷ıfiÎ) ‹fifiı
flËı‰Î◊Ì) fiά‰ÎfiÎ ≠Á¤‹Ô˚ = ⁄‚’Ò‰¿˝
›÷÷— = ›IÔfi ¿fl‰Î »÷Î_ V‰¤Î‰fiÌ Ëfl„L÷ = ËflÌ ·ı »ı.
126 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÀÌ¿Î ó “›÷÷˘ èÎÏ’... ≠Á¤_ ‹fi—”1 ó …ı ’˘÷ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ⁄Ï© Á‰˝◊Î ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ≠Ï÷„WÔÃ÷
›IÔfi ¿flı »ı, ÁΑfiÎ ¿flı »ı, ÿflı¿ ¿Î‹fiı ω‰ı¿’Ò‰˝¿ („V◊÷) fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄Ï©‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ …flÎ ’HÎ ÁkÎÎ
¿flı »ı, ±ÎÁ„@÷ ±fiı Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿flı »ı, ⁄ÌΩ±˘fi_ flËı »ı, ωʛı„Lƒ› Á_⁄_‘◊Ì Á¬ ◊Λ »ı, ¤˘√‰ı·Î
ÏË÷ ◊Λ, ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫı, ⁄ÌΩ±˘fi_ ¿S›ÎHÎ ¤˘√˘fiÎ Á_V¿Îfl˘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÁΑfi’flΛHÎ ⁄Ï©‹Îfi
◊Λ ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flάı »ı ±fiı ±ı‰Ì Ïø›Î ’HÎ ¿flı ω‰ı¿Ì ’vÊfiÌ ’HÎ ≥„Lƒ›˘ Á‰˝◊Î ‰Â‹Î_ fi◊Ì flËı÷Ì.
»ı, …ı V‰›_ ¿÷˝T›-±¿÷˝T› ±fiı ÁÎfl-±ÁÎflfiı ΩHÎı »ı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ Á΋ı ±Î‰÷Î_ ¤˘√‰ı·Î ¤˘√˘fiÎ
±fiı ¿›Î_ ¿›Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfi_ Â_ Â_ ’ÏflHÎ΋ ±Î‰ı Á_V¿Îfl˘fiı ¿ÎflHÎı ≥„Lƒ›˘ ‹fi⁄Ï©fiı ’flÎHÎı ωʛ˘fiÌ ÷flŒ
»ı ó ÷ıfiı ’HÎ ΩHΉΉ΂˘ »ı, ±ı‰Î ω¶Îfi ’vÊfiı ¬ıÓ«Ìfiı ·¥ Ω› »ı. ±ı‰Î ±fiı¿ ∑Ïʱ˘fiÎ_ µÿÎËflH΢
‹ÎÀı ±ËŸ “›÷÷˘ èÎÏ’ ’vÊV› ω’Ïç÷—” ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ ’HÎ ±Î‰ı »ı, …ı±˘ ωʛ˘ Á΋ı ±Î‰÷Î_ ω«Ï·÷ ◊¥
»ı. ≠›IÔfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±ı‰Î ω¶Îfi ’vÊfiÌ ’HÎ √›Î ˢ›. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ≥„Lƒ›˘ µ’fl ¿ÿÌ ’HÎ
≠‹◊fiÂÌ· ≥„Lƒ›˘ ÷ıfiÎ ‹fifiı ⁄‚’Ò‰˝¿ ËflÌ ·ı »ı, “‹ÎflÌ ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ »ı” ±ı‰˘ ωrÎÁ fiÏË ¿fl‰˘
ωʛ˘fiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«Ì ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ωʛ˘fiÌ ÷flŒ Ωı¥±ı.2 ±fiı ¿ÿÌ ’HÎ ±Î ±Ï¤‹Îfi fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı
¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı, ±Î¿Êν¥ Ω› »ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı “Ë_ Ï…÷ı„Lƒ› ⁄fiÌ √›˘ »\_.”
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±ı ⁄÷ÎT›_ ¿ı flÁ⁄Ï© flËı‰Î◊Ì ›IÔfi ¿flfiÎfl ω¶Îfi ‹fiW›fiÌ ’HÎ ≥„Lƒ›˘ ÷ıfiÎ ‹fifiı
ËflÌ ·ı »ı, …ı◊Ì ÷ıfiÌ ⁄Ï© ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ≠Ï÷„WÔÃ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì flÁ⁄Ï©fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı - ÷ıfi˘
µ’Λ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
÷ÎÏfi Á‰Î˝ÏHÎ Á_›Q› ›@÷ ±ÎÁÌ÷ ‹I’fl— –– 61––
‰Âı ÏË ›V›ı„Lƒ›ÎÏHÎ ÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Î –– 61––
›@÷— = ¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿ı ‹I’fl— = ‹ÎflÎ’flΛHÎ ◊¥fiı ≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘
÷ÎÏfi = ±ı ±ÎÁÌ÷ = ⁄ıÁ‰;_ ‰Âı = ‰Â‹Î_ ˢ› »ı,
÷V› = ÷ıfiÌ (…)
Á‰Î˝ÏHÎ = Á‹V÷ ≥„Lƒ›˘fiı ÏË = ¿ı‹¿ı ≠iÎÎ = ⁄Ï©
Á_›Q› = ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı ›V› = …ı ÁΑ¿fiÌ ≠Ï÷„WÔÃ÷Î = „V◊fl »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷ÎÏfi Á‰Î˝ÏHÎ Á_›Q› ›@÷ ±ÎÁÌ÷ ≥„Lƒ›˘fi_ Á_›‹fi ¿fl‰Î‹Î_ ¿ÿÌ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi_
‹I’fl—” ó …ı ⁄‚’Ò‰˝¿ ‹fifi_ ËflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ≥„Lƒ›˘ ±Ï¤‹Îfi fiÎ ¿fl‰_, ÷ı‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ≠›IÔfifiı ¿ÎflHÎ fiÎ
»ı, ÷ı ⁄‘Ìfiı ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ÁΩ√÷Î’Ò‰˝¿ ÷ı±˘fiı ‹Îfi‰_, ∂·À<_ ¿ı‰‚ ¤√‰I¿Ú’Îfiı … ¿ÎflHÎ ‹Îfi‰_ ¿ı
¿ÿÌ ’HΠωʛ˘‹Î_ ω«Ï·÷ fiÏË ◊‰Î ÿ¥fiı V‰›_ ‹ÎflÎ ‹fiı ≥„Lƒ›˘fiÎ Á_›‹fi‹Î_ …ı ÁŒ‚÷Î ‹‚Ì »ı, ÷ı ¿ı‰‚
’flΛHÎ ◊¥ …‰_. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı F›Îflı ÁΑ¿ ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì … ‹‚Ì »ı. ±Î flÌ÷ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı
≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿flı »ı I›Îflı ÷ıfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi_ ’flΛHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ÁΑfiÎ ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
±Ï¤‹Îfi flËı »ı ¿ı ‹ıÓ ≥„Lƒ›˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ¿flÌ ±ËŸ “‹I’fl—” ¿Ëı‰Îfi˘ Ëı÷ ±ı »ı ¿ı ‹Îfi‰ÂflÌflfi_
»ı. ±Î ±Ï¤‹Îfi ÁΑ¿fiı µLÔfi÷ fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷_ ±fiı ‹‚‰_, ÁΑfi΋Î_ vÏ« ◊‰Ì, ÁΑfi΋Î_ ΩıÕΉ_, ÁΑfiÎfi_
÷ıfiı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ÏÁ© ◊‰_ - ±ı ⁄‘Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î µ’fl … Ïfi¤˝fl
1. ±ËŸ ¤√‰Îfiı ≥„Lƒ›˘fiı “≠‹Î◊ÌÏfi” ¿ËÌ »ı ±fiı »ßÎ ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ‹fifiı “≠‹ÎÏ◊” ¿èÎ_ »ı. ±Î◊Ì ≥„Lƒ›˘
±fiı ‹fi ⁄LÔfiı ≠‹◊fiÂÌ· »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ⁄÷ÎT›_ ¿ı ≥„Lƒ›˘ ‹fifiı ËflÌ ·ı »ı ±fiı ±Î√‚ ±Î … ±K›Î›fiÎ ÁÕÁËÎ
f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ‹fi ⁄Ï©fiı ËflÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ËŸ ÷˘ ≥„Lƒ›˘fiÌ ≠⁄‚÷Î ⁄÷Î‰Ì »ı ±fiı I›Î_ ‹fifiÌ ≠⁄‚÷Î ⁄÷Î‰Ì »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ÁΑ¿ı ±Î ⁄LÔfiıfi_ Á_›‹fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı, I›Îflı … ÷ı Á_›‹Ì ⁄fiÌ Â¿ı »ı.
2. ‹ÎhÎÎ V‰ôÎÎ ÿÏËhÎÎ ‰Î fi ωω@÷ÎÁfi˘ ¤‰ı÷Ô˚ –– ⁄·‰ÎÏfi„Lƒ›√˛Î‹˘ ω¶Î_Á‹Ï’ ¿Ê˝Ï÷ –– (‹fiVQ≤Ï÷ 2/215)
“‹fiW›ı ‹Î÷Î, ⁄Ëıfi ±◊‰Î ’hÎÌfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁ‰_ Ωı¥±ı fiÏË; ¿ı‹¿ı ⁄‚‰Îfi ≥„Lƒ›Á‹ÒË Ï‰¶Îfifiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_
¿flÌ ·ı »ı.”
f·˘¿ 62, 63] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 127

»ı. ’fl_÷ ±Ï¤‹Îfifiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›fi_ ±ı ÷flŒ K›Îfi …ı‹¿ı …ıÀ·Î ’HÎ ›˘√̱˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î ›˘√̱˘‹Î_ l©Î-
±˘»\_ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ … ≠‘Îfi÷Î ≠ı‹’Ò‰˝¿ ‹ÎflÎ ’flΛHÎ ◊¥fiı ‹Îv_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î
flËı »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ÷ı ’˘÷Îfi˘ … ’vÊÎ◊˝ ‹Îfi÷˘ flËı lıWÔà »ı (√Ì÷Î ±. 6/47) ‰√ıflı ‰√ıflı.
»ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿fiı “‰Âı ÏË ›V›ı„Lƒ›ÎÏHÎ ÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ ó
‹ÎÀı ’HÎ ’˘÷Îfiı ’flΛHÎ ⁄fi‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı. ’Ëı·Î_ ±˘√HÎÁÎËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı‰_ ¿èÎ_ ¿ı
¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ ⁄fi‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı - ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ˘◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ‹Ëk‰⁄Ï© ˢ› ¿ı ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ „V◊÷≠iÎ÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ±fiı ±Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı
»ı ±fiı Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_. Á_ÁÎfl ‹Îfl˘ fi◊Ì Ë_ Á_ÁÎflfi˘ …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı „V◊÷≠iÎ »ı. ±Îfi_
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi … Ïfifl_÷fl ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı flËı »ı; ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı I›Î_ (±. 2/59)‹Î_ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ˘◊Ì
Á_ÁÎfl ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı flËı÷˘ … fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ÁΑ¿fi_ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_÷fl‹Î_ flÁ⁄Ï© flËı·Ì
“Ë_ ’b_” ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Î√ı·_ flËı. »ı; ÷ı◊Ì ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ fi◊Ì. ’fl_÷ ±ËŸ „V◊÷≠iÎ
¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√ ’vÊfiÌ ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ »ı ±fiı ÷ıfiÌ flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ
≠‹ÎHÎı µ’Λ ⁄÷Ή‰˘ Ωı¥÷˘ Ë÷˘. ’fl_÷ √Ì÷Îfi_ ◊¥ √¥ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı Ïfi›‹ fi◊Ì ¿ı ≥„Lƒ›˘fi˘
±K››fi ¿fl‰Î◊Ì ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı ÁΑfifiÌ Ï‰Ê›˘◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ÷ı „V◊÷≠iÎ ◊¥ … …Âı;
ÁŒ‚÷΋Î_ ‹ÎhÎ ¤√‰I’flΛHÎ÷Î … ¿ÎflHÎ »ı. ±Î◊Ì ¿ı‹¿ı ÷ıfi΋Î_ flÁ⁄Ï© flËÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ±Î Ïfi›‹
√Ì÷΋Î_ ¤√‰I’flΛHÎ÷Îfi˘ CÎH΢ … ‹ÏË‹Î √‰Î›˘ »ı; »ı ¿ı „V◊÷≠iÎ ◊‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ◊¥ … …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿ ‹ÎÀı ’HÎ ¤√‰Îfiı “‹I’fl—” ’ÿ◊Ì ’˘÷Îfiı ’flΛHÎ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ
»ı, ±Î ¤„@÷fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi ◊›Î ωfiÎ ≥„Lƒ›˘fi_ Á‰˝◊Î ‰Â‹Î_ ◊‰_ ‹U¿ı· »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ I›Î√ »ı ±fiı I›Î√◊Ì ÂÎ_Ï÷, Á¬ ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ±Î ≠΄MÔ÷fi_ Á¬ fi◊Ì. ⁄S¿ı ÿ—¬ (±ÂÎ_Ï÷)
‹ÀÌ √›_ ÷ıfi_ Á¬ »ı, F›Îflı ¤„@÷‹Î_ ≠΄MÔ÷fi_ Á¬ ‹‚ı »ı. ÷ı◊Ì ¤„@÷fi_ (≠ı‹fi_) Á¬ ‹Y›Î ωfiÎ ≥„Lƒ›˘
’ÒflÌ flÌ÷ı ‰Â‹Î_ ◊÷Ì fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ¿‹˝›˘√‹Î_ ±I›_÷ ‰ˆflÎB› ◊‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î_
(¤√‰Îfi - ’flΛHÎ ◊‰Î◊Ì) ±˘»Î ‰ˆflÎB›◊Ì ’HÎ ≥„Lƒ›˘ ÁËı·Î¥◊Ì ‰Â‹Î_ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı “‹I’fl—”
’ÿ ±ÎM›_ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ ◊‰Î◊Ì ÷˘ ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ◊¥fiı flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊¥ … …Âı, ’fl_÷ ¤√‰ÿÔ˚ó
’flΛHÎ fiÏË ◊‰Î◊Ì Â_ ◊Λ »ı ó ±ı ωÊı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘ ¿Ëı »ı.
K›Î›÷˘ ωʛÎL’_Á— ÁïV÷ıÊÒ’Ω›÷ı –– 62––
ÁïÎIÁ_Ω›÷ı ¿Î‹— ¿Î‹ÎIø˘‘˘ûϤΩ›÷ı –– 62––
ø˘‘Χ‰Ï÷ ÁQ‹˘Ë— ÁQ‹˘ËÎIVQ≤Ï÷ω¤˛‹— –– 63––
VQ≤Ï÷¤˛_ÂÎÿ˚⁄Ï©fi΢ ⁄Ï©fiÎÂÎI≠HÎU›Ï÷ –– 63––
ωʛÎfiÔ˚ = ωʛ˘fi_ ¿Î‹Î÷Ô˚ = ¿Î‹fi΋Î_ Ω› »ı.
K›Î›÷— = Ï«_÷fi ¿flfiÎflÎ (ωCÔfi ±Î‰‰Î◊Ì) VQ≤Ï÷¤˛_ÂÎ÷Ô˚ = VQ≤Ï÷ ¤˛p
’Á
_ — = ‹fiW›fiÌ ø˘‘— = ø˘‘ ◊‰Î◊Ì
÷ıÊ = ÷ı ωʛ˘‹Î_ ±Ï¤Ω›÷ı = …L‹ı »ı. ⁄Ï©fiΗ = ⁄Ï© ±◊ν÷Ô˚
Áï— = ±ÎÁ„@÷ ø˘‘Î÷Ô˚ = ø˘‘◊Ì Ï‰‰ı¿ fiÎÂ
µ’Ω›÷ı = …L‹ı »ı, ÁQ‹˘Ë— = ‹˘Ë (‹Òœ÷Î) ’΋ı »ı.
ÁïÎ÷Ô˚ = ±ÎÁ„@÷◊Ì ¤‰Ï÷ = ±Î‰ı »ı. ⁄Ï©fiÎÂÎ÷Ô˚ = ⁄Ï©fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì
¿Î‹— = ¿Î‹fiÎ ÁQ‹˘ËÎ÷Ô˚ = ‹Òœ÷Î◊Ì (‹fiW›fi_)
ÁGΩ›÷ı = µI’LÔfi ◊Λ »ı VQ≤Ï÷ω¤˛‹— = VQ≤Ï÷ ¤˛p ◊¥ ≠HÎU›Ï÷ = ’÷fi ◊Λ »ı.
128 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “K›Î›÷˘ ωʛÎL’_Á— Á_ïV÷ıÊÒ’Ω›÷ı” ó
¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ fiÏË ◊‰Î◊Ì, ¤√‰Îfifi_ g«÷fi fiÏË
◊‰Î◊Ì Ï‰Ê›˘fi_ … g«÷fi ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰fiÌ
±ı¿ ÷flŒ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ Á_ÁÎfl »ı. F›Îflı
÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±Îl› »˘ÕÌ ÿı »ı, I›Îflı ÷ı Á_ÁÎflfi˘
±Îl› ·¥fiı Á_ÁÎflfi_ … g«÷fi ¿flı »ı; ¿ı‹ ¿ı Á_ÁÎfl
ÏÁ‰Î› g«÷fifi˘ ¿˘¥ ⁄ÌΩı ωʛ flËı÷˘ … fi◊Ì. ±Î
flÌ÷ı g«÷fi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ‹fiW›fiÌ ÷ı ωʛ˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷,
flÎ√ ±fiı ≠ÌÏ÷ µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ±ÎÁ„@÷ ’ıÿÎ
◊‰Î◊Ì ‹fiW› ÷ı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿flı »ı. ωʛ˘fi_ Áı‰fi
«ÎËı ‹ÎfiÏÁ¿ ˢ› ¿ı «ÎËı ÂÎflÌÏfl¿ ˢ›, ÷ıfiÎ◊Ì …ı
Á¬ ◊Λ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰Ê›˘‹Î_ ≠ÌÏ÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
≠ÌÏ÷◊Ì ÷ı ωʛ˘fi_ ‰Îfl_‰Îfl g«÷fi ◊‰Î ·Î√ı »ı. ˉı
÷ı ωʛfi_ Áı‰fi ¿flı ¿ı «ÎËı fi ¿flı, ’fl_÷ ωʛ˘‹Î_
flÎ√ ’ıÿÎ ◊¥ … Ω› »ı - ±Î Ïfi›‹ »ı.
“ÁïÎIÁGΩ›÷ı ¿Î‹—” ó ωʛ˘‹Î_ flÎ√ ’ıÿÎ
◊‰Î◊Ì ÷ı ωʛ˘fiı (¤˘√˘fiı) ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ
’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ÷ı ¤˘√˘, ‰V÷±˘ ‹fiı ‹‚ı.
“¿Î‹ÎIø˘‘˘ûϤΩ›÷ı” ó ¿Î‹fiÎfiı ±fi¿>‚ ’ÿÎ◊˘˝
‹‚÷Î flËı‰Î◊Ì “·˘¤” ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı; ±fiı
¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiÌ Á_¤Î‰fiÎ ◊¥ flËÌ Ë˘›, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ¿˘¥
ωCÔfi fiάı »ı, ÷˘ ÷ıfiÎ µ’fl “ø˘‘” ±Î‰Ì Ω› »ı.
¿Î‹fiÎ ±ı¿ ±ı‰Ì «Ì… »ı, …ı‹Î_ ωCÔfi ’Õ‰Î◊Ì
ø˘‘ ’ıÿÎ ◊¥ … Ω› »ı. ‰Hν, ±Îl‹, √HÎ, ›˘B›÷Î
‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ’˘÷Îfi΋Î_ …ı ÁÎflÎ’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi flËı
»ı, ÷ı ±Ï¤‹Îfi‹Î_ ’HÎ ’˘÷Îfi˘ ±Îÿfl, ÁL‹Îfi ‰√ıflıfiÌ
¿Î‹fiÎ flËı »ı; ÷ı ¿Î‹fi΋Î_ ¿˘¥ T›„@÷ ¶ÎflΠωCÔfi
’Õ‰Î◊Ì ’HÎ ø˘‘ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı.
“¿Î‹fiΔ flΩı√HÎÌ T≤ÏkÎ »ı, “Á_‹˘Ë” ÷‹˘√HÎÌ T≤ÏkÎ
»ı ±fiı “ø˘‘” flΩı√HÎ ÷◊Î ÷‹˘√HÎfiÌ ‰E«ıfiÌ T≤ÏkÎ »ı.
@›Î_› ’HÎ ¿˘¥ ’HÎ ‰Î÷fiı ·Ì‘ı ø˘‘ ±Î‰ı, ÷˘
÷ıfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ¿o¥ fiı ¿o¥ flÎ√ ±‰U› ˢ› »ı. …ı‹¿ı,
fiÌÏ÷-L›Î›fiÌ Ï‰v© ¿Î‹ ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı Ωı¥fiı ø˘‘ ±Î‰ı,
÷˘ fiÌÏ÷-L›Î›‹Î_ flÎ√ »ı. ±’‹Îfi-Ï÷flV¿Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î
µ’fl ø˘‘ ±Î‰ı ÷˘, ‹Îfi-ÁI¿Îfl‹Î_ flÎ√ »ı. Ïfi_ÿÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î µ’fl ø˘‘ ±Î‰ı, ÷˘ ≠Â_Á΋Î_ flÎ√ »ı.
ÿ˘ÊÎfl˘’HÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î µ’fl ø˘‘ ±Î‰ı, ÷˘ Ïfiÿ˘˝Ê÷ÎfiÎ
±Ï¤‹Îfi‹Î_ flÎ√ »ı; ‰√ıflı-‰√ıflı.
“ø˘‘Χ‰Ï÷ Á_‹˘Ë—” ó ø˘‘◊Ì Á_‹˘Ë ◊Λ »ı
±◊ν÷Ô˚ ‹Òœ÷Î »‰Î¥ Ω› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ¿Î‹, ø˘‘, ·˘¤ ±fiı ‹‹÷Î - ±Î «Îflı›◊Ì Á_‹˘Ë
óáó
[±K›Î› 2
◊Λ »ı; …ı‹¿ı ó
(1) ¿Î‹◊Ì …ı Á_‹˘Ë ◊Λ »ı; ÷ı‹Î_ ω‰ı¿Â„@÷
œo¿Î¥ …‰Î◊Ì ‹fiW› ¿Î‹fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı fiÏË ¿fl‰Î
›˘B› ¿Î›˝ ’HÎ ¿flÌ ⁄ıÁı »ı.
(2) ø˘‘◊Ì …ı Á_‹˘Ë ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ
Ï‹h΢ ÷◊Î ’ÒF›…fi˘fiı ’HÎ ∂·ÀÌ-ÁÌ‘Ì ‰Î÷˘ ¿ËÌ ⁄ıÁı
»ı ±fiı fiÏË ¿fl‰Î ›˘B› ‰÷ν‰ ’HÎ ¿flÌ ⁄ıÁı »ı.
(3) ·˘¤◊Ì …ı Á_‹˘Ë ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ‹fiW›fiı
ÁI›-±ÁI›, ‘‹˝-±‘‹˝ ‰√ıflıfi˘ ω«Îfl flËı÷˘ fi◊Ì, ±fiı
÷ı ¿’À ¿flÌfiı ·˘¿˘fiı Ã√Ì ·ı »ı.
(4) ‹‹÷Î◊Ì …ı Á_‹˘Ë ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ Á‹¤Î‰
fi◊Ì flËı÷˘, ∂·ÀÎfi˘ ’ZÎ’Î÷ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı.
Ωı ¿Î‹, ø˘‘, ·˘¤ ±fiı ‹‹÷Î ó ±Î «Îflı›◊Ì
Á_‹˘Ë ◊Λ »ı, ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ ¿ı‰‚ ø˘‘fi_
… fi΋ ÂÎ ‹ÎÀı ·Ì‘_? ±Î‹Î_ ¨ÕÎHÎ◊Ì Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ¿Î‹, ·˘¤ ±fiı ‹‹÷Î-±Î‹Î_ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ Á¬¤˘√
±fiı V‰Î◊˝fiÌ T≤ÏkÎ Ω√˛÷ flËı »ı, ’fl_÷ ø˘‘‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fi_
±Ïfip ¿fl‰ÎfiÌ T≤ÏkÎ Ω√˛÷ flËı »ı. ±Î◊Ì ø˘‘◊Ì …ı
Á_‹˘Ëfi ◊Λ »ı, ÷ı ¿Î‹, ·˘¤ ±fiı ‹‹÷Î◊Ì ◊fiÎflÎ
Á_‹˘Ë◊Ì ¤›_¿fl ˢ› »ı. ±Î ºÏp±ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ
¿ı‰‚ ø˘‘◊Ì … Á_‹˘Ëfi ◊‰Îfi_ …HÎÎT›_ »ı.
“Á_‹˘ËÎIVQ≤Ï÷ω¤˛‹—” ó ‹Òœ÷Î »‰Î¥ …‰Î◊Ì
VQ≤Ï÷ fip ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂÎVÔh΢◊Ì ±fiı ÁÿÔ˚ω«Îfl˘◊Ì
…ı Ïfiç› ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘ ¿ı, “±Î’HÎı ÷˘ ±Î‰_ ¿Î‹
¿fl‰_ »ı, ±Î‰_ ÁΑfi ¿fl‰_ »ı, ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰˘ »ı”
÷ıfiÌ VQ≤Ï÷ fip ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÌ ›Îÿ fi◊Ì flËı÷Ì.
“VQ≤Ï÷¤˛_ÂÎÿÔ˚⁄Ï©fiΗ” ó VQ≤Ï÷ fip ◊‰Î◊Ì
⁄Ï©‹Î_ ≠√À ◊‰Î‰Î‚˘ ω‰ı¿ ·MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚Ô
‹fiW›‹Î_ fi‰˘ ω«Îfl ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ fi◊Ì flËı÷Ì.
“⁄Ï©fiÎÂÎI≠HÎU›Ï÷” ó ω‰ı¿ ·MÔ÷ ◊¥ …‰Î◊Ì
‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷◊Ì fiÌ«ı ’ÕÌ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ±Î
’÷fi◊Ì ⁄«‰Î ‹ÎÀı ⁄‘Î ÁΑ¿˘±ı ¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ
◊‰ÎfiÌ CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
±ËŸ ωʛ˘fi_ ‹ÎhÎ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì flÎ√, flÎ√◊Ì
¿Î‹, ¿Î‹◊Ì ø˘‘, ø˘‘◊Ì Á_‹˘Ë, Á_‹˘Ë◊Ì VQ≤Ï÷fiÎÂ,
VQ≤Ï÷fiÎÂ◊Ì ⁄Ï©fiΠ±fiı ⁄Ï©fiÎÂ◊Ì ’÷fi - ±Î …ı
ø‹ ⁄÷ÎT›˘ »ı, ÷ıfi_ ω‰ı«fi ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ Á‹› ·Î√ı
»ı, ’fl_÷ ±Î ⁄‘Ì T≤Ïkα˘ ’ıÿÎ ◊‰Î‹Î_ ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì
‹fiW›fi_ ’÷fi ◊‰Î‹Î_ Á‹› fi◊Ì ·Î√÷˘. ‰Ì…‚ÌfiÎ
≠‰ÎËfiÌ …ı‹ ±Î ÁCÎ‚Ì T≤Ïkα˘ ÷I¿Î‚ ’ıÿÎ ◊¥fiı
‹fiW›fi_ ’÷fi ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
f·˘¿ 64, 65] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 129

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ “„V◊÷≠iÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·ı »ı?” ó ±Î «˘◊Î ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
flÎ√¶ıÊω›@÷ˆV÷ ωʛÎÏfi„Lƒ›ˆçflfiÔ˚ –– 64––
±ÎI‹‰U›ˆÏ‰˝‘ı›ÎI‹Î ≠ÁÎÿ‹Ï‘√E»Ï÷ –– 64––
≠ÁÎÿı Á‰˝ÿ—¬ÎfiÎ_ ËÎÏfiflV›˘’Ω›÷ı –– 65––
≠Á¯Î«ı÷Á˘ èÎÎÂ ⁄Ï©— ’›˝‰Ï÷WÔÃ÷ı –– 65––
÷ = ’fl_÷ «flfiÔ˚ = Áı‰fi ¿fl÷˘ flËÌfiı µ’Ω›÷ı = ◊¥ Ω› »ı
ω‘ı›ÎI‹Î = V‰Î‘Ìfi ≠ÁÎÿ‹Ô˚ = (±L÷—¿flHÎfiÌ) (±fiı ±ı‰Î)
±L÷—¿flHÎ- fi˘ Ïfi‹˝‚÷Îfiı ≠Á¯Î«ı÷Á— = Â© Ï«kÎfiÎ
(¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿) ±Ï‘√E»Ï÷ = ’΋ı »ı. ¿‹˝›˘√ÌfiÌ
flÎ√¶ıÊ Ï‰›@÷ˆ— = flÎ√¶ıÊ Ï‰fiÎfiÌ ≠ÁÎÿı = (±L÷—¿flHÎ) ⁄Ï©— = ⁄Ï©
±ÎI‹‰U›ˆ— = ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ Ïfi‹˝‚ ◊÷Î_ ÏË = Ïfi—Á_ÿıË
¿flı·Ì ±V› = ÁΑ¿fiÎ ±ÎÂ = ÷I¿Î‚
≥„Lƒ›ˆ— = ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ Á‰˝ÿ—¬Îfi΋Ô̊ = Á‰˝ ÿ—¬˘fi˘ ’›˝‰Ï÷WÔÃ÷ı = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
ωʛÎfiÔ˚ = ωʛ˘fi_ ËÎÏfi— = fiΠ„V◊fl◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷” ó ±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ωʛ˘fiÎ V‰Ì¿Îfl ±fiı I›Î√fi_ ±ıÀ·_ ‹Ëk‰ fi◊Ì, …ıÀ·_
¿ı ±ÎÁ„@÷fiÌ ÁÎ◊ı ωʛ˘fi_ ‹ÎhÎ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ’÷fi ‹Ëk‰ ≥„Lƒ›˘‹Î_ flÎ√ ±fiı ¶ıÊ fiÏË ◊‰Î ÿı‰Îfi_ »ı.
◊¥ Ω› »ı, ±fiı ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ±ÎÁ„@÷ I›∞fiı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î◊Ì µI◊Îfi ◊¥ Ω› »ı. I›Î_ ÷˘ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ÁΉ‘ÎfiÌfiÌ ‰Î÷ …HÎÎ‰Ì »ı ¿ı “≠I›ı¿
⁄Ï©fi˘ fiΠ⁄÷ÎT›˘ ±fiı ±ËŸ ⁄Ï©fi_ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ ≥„Lƒ›fiΠωʛ‹Î_ flÎ√ ±fiı ¶ıÊ flËı »ı. ÁΑ¿ ÷ı±˘fiı
ˢ‰Îfi_ ⁄÷ÎT›_. ±Î flÌ÷ı ±√ε ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ωʛ ‰Â̤Ò÷ fiÎ ◊Λ; ¿ı‹¿ı ±ı ⁄LÔfiı› ÁΑ¿fiÎ ÂhÎ±˘ »ı.”
¿fl÷Î_ ±ËŸfiΠωʛfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı
’ÿ ±ÎT›_ »ı. “…ı ÁΑ¿ flÎ√¶ıÊ ‰√ıflı ¶L¶˘◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı,
“ω‘ı›ÎI‹Î” ó ÁΑ¿fi_ ±_÷—¿flHÎ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ÷ı Á¬’Ò‰˝¿ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.”
flËı‰_ Ωı¥±ı. ±_÷—¿flHÎfiı ‰Â̤Ò÷ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿‹˝›˘√fiÌ “ωʛÎfiÔ˚ «flfiÔ˚” ó …ıfi_ ±_÷—¿flHÎ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_
ÏÁÏ© fi◊Ì ◊÷Ì, ∂·ÀÎfi_ ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ωʛ˘‹Î_ »ı ±fiı …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ÷◊Î ’˘÷ÎfiÎ
flÎ√ ◊‰ÎfiÌ ±fiı ’÷fi ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ‰Â‹Î_ ¿flı·Ì »ı, ±ı‰˘ ÁΑ¿ ≥„Lƒ›˘◊Ì Ï‰Ê›˘fi_ Áı‰fi
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±_÷—¿flHÎfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Ì Ω÷fi˘ T›‰ËÎfl ÷˘ ¿flı »ı, ’fl_÷ ωʛ˘fiı
flά‰Îfi_ ÿflı¿ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ »ı. ¿‹˝›˘√Ìfiı ¤˘√‰÷˘ fi◊Ì. ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¿flı·_ ωʛÁı‰fi … ’÷fifi_
‹ÎÀı ÷˘ ÷ıfiÌ Ï‰ÂıÊ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı. ±Î ¤˘√⁄Ï©fi˘ ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı …
“±ÎI‹‰U›ˆ— flÎ√¶ıÊω›@÷ˆ— ≥„Lƒ›ˆ—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ±ËŸ “ω‘ı›ÎI‹Î”, “±ÎI‹‰U›ˆ—” ‰√ıflı ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı.
“ω‘ı›ÎI‹Î” ’ÿ ±_÷—¿flHÎfiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ “≠ÁÎÿ‹Ï‘√E»Ï÷” ó flÎ√ ¶ıÊflÏË÷ ◊¥fiı
‰’flΛ_ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı “±ÎI‹‰U›ˆ—” ’ÿ ≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿ ±_÷—¿flHÎfiÌ ≠ÁLÔfi÷Î
‰Â‹Î_ ¿fl‰ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ ‰’flΛ_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı (V‰E»÷Îfiı) ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı. ±Î ≠ÁLÔfi÷Î ‹ÎfiÏÁ¿ ÷’
T›‰ËÎfl ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ≥„Lƒ›˘ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ˢ‰Ì »ı (√Ì÷Î ±. 17/16), …ı ÂÎflÌÏfl¿ ±fiı ‰ÎÏ«¿ ÷’◊Ì
Ωı¥±ı, ±fiı ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ˢ‰Î ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘fi_ flÎ√- ¨«_ »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı fi ÷˘ flÎ√’Ò‰˝¿ ωʛ˘fi_ Áı‰fi
¶ıÊflÏË÷ ⁄fi‰_ …wflÌ »ı. ±Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ¿˘¥ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı fi ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ωʛ˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘
ωʛfi˘ V‰Ì¿Îfl flÎ√’Ò‰˝¿ fiÏË ◊‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ¿˘¥ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı flÎ√ ±fiı ¶ıÊ ó ±Î ⁄LÔfiı›◊Ì Á_ÁÎflfiÌ
ωʛfi˘ I›Î√ ¶ıÊ’Ò‰˝¿ fiÏË ◊‰˘ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕΛ »ı.
130 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ≥„Lƒ›˘◊Ì Ï‰Ê›˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î◊Ì (V‰E») Ï«kΉ΂ÎfiÌ ⁄Ï© ⁄Ë … …·ÿÌ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊fl
…ı ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, ÷ıfi˘ Ωı Á_√ fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁΑ¿ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊fl ◊¥
¤˘√ fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ≠ÁLÔfi÷Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Ω› »ı, ÷ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì flËı÷˘.
≠΄MÔ÷ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
“≠ÁÎÿı Á‰˝ÿ—¬ÎfiÎ_ ËÎÏfiflV›˘’Ω›÷ı” ó Ï«kÎfiÌ
≠ÁLÔfi÷Î (V‰E»÷Î) ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÁC΂Î_ ÿ—¬˘fi˘ fiΠ¤√‰ÿÔ˚ωʛ¿ ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ ±◊‰Î ¤√‰Îfifiı
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ÿ—¬ fi◊Ì flËı÷_; ¿ÎflHÎ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı T›Î¿<‚÷Î ◊Λ ó ±Î ⁄ı‹Î_◊Ì ¿˘¥
¿ı flÎ√ ˢ‰Î◊Ì … Ï«k΋Î_ ϬLÔfi÷Î ◊Λ »ı. ϬLÔfi÷Î ±ı¿ ’HÎ, Ωı ⁄Ë ‰‘Ì Ω›, ÷˘ ÷ı …·ÿÌ … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
◊÷Î_ … ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì … ≠΄MÔ÷ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¤√‰ÎfifiÌ ’ÎÁı …¥
ÁC΂Î_ ÿ—¬˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ F›Îflı flÎ√ ÿÒfl ◊Λ flËı·Ì √˘’̱˘fiı ‹Î÷ÎÏ’÷Î, ¤Î¥, ’Ï÷ ‰√ıflı±ı fl˘¿Ì
»ı, I›Îflı Ï«k΋Î_ ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı. ÷ı ≠ÁLÔfi÷Î◊Ì ÁC΂Î_ ·Ì‘Ì, ‹¿Îfi‹Î_ ’ÒflÌ ÿÌ‘Ì, I›Îflı ÷ı √˘’̱˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı
ÿ—¬˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ‹‚‰ÎfiÌ …ı T›Î¿<‚÷Î ◊¥, ÷ıfiÎ◊Ì ±ı‹fiÎ_ flΩı√HÎ-
…ıÀ·Î_ ’HÎ ÿ—¬˘ »ı, ÷ı ÁC΂ı ÁC΂Î_ ≠¿ÚÏ÷fi_ ÷‹˘√HÎ fip ◊¥ √›Î_ ±fiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì
¿Î›˝ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ◊Λ »ı, ±fiı Á¬fiÌ …ı ≠ÁLÔfi÷Î ◊¥, ÷ıfiÎ◊Ì ±ı‹fi˘ Ák‰√HÎ fiΠ’ÎQ›˘.
·Î·ÁÎ◊Ì ÂflÌfl-Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘ ◊Λ »ı. Á¬fiÌ ·Î·ÁÎ ±Î flÌ÷ı √H΢fiÎ Á_√◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ÷ı±˘ ÂflÌflfiı I›Î_
◊Λ »ı ϬLÔfi÷Î◊Ì. ’fl_÷ F›Îflı ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, I›Îflı … I›∞fiı ⁄‘Î_◊Ì ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfifiı …¥ ‹‚Ì.1 ’fl_÷
ϬLÔfi÷Î ÿÒfl ◊Λ »ı. ϬLÔfi÷Î ÿÒfl ◊‰Î◊Ì Á¬fiÌ ·Î·ÁÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ωʛ˘fiı ·Ì‘ı …ı ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ϬLÔfi÷Î ◊Λ
fi◊Ì flËı÷Ì. Á¬fiÌ ·Î·ÁÎ fiÏË flËı‰Î◊Ì ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ »ı, ÷ı ⁄LÔfiı›‹Î_ ¤˘√˘fiÎ Á_V¿Îfl ºœ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘ ±fiı Á_⁄_‘ fiÏË flËı‰Î◊Ì ÁC΂Î_ Á_ÁÎflfi_ ⁄_‘fi ºœ ◊Λ »ı. ±ıfiÎ_ µÿÎËflHÎ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ_
ÿ—¬˘fi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı ó “Á‰˝ÿ—¬ÎfiÎ_ ËÎÏfi—”. Á΋ÎL› ≠ÎHÎ̱˘ »ı, …ı±˘ ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ϬLÔfi÷Îfiı
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠ÁLÔfi÷Î◊Ì ⁄ı ⁄Î⁄÷˘ ⁄fiı »ı ó Á_ÁÎfl◊Ì ·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁΛı·Î_ »ı.
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î. ±Î … ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı T›Î¿<‚÷Î (ϬLÔfi÷Î)‹Î_ ±_÷—¿flHÎ
‰Î÷ ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ hÎı’fi‹Î f·˘¿‹Î_ “Ïfiç·Î” ±fiı ƒÏ‰÷ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ì√‚ı·Î ‹ÌH΋Î_ fl_√
“±«·Î” ’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ »ı ¿ı ÷ıfiÌ ⁄Ï© Á_ÁÎfl‹Î_ Ïfiç· fiÎ_¬‰Î◊Ì ‹ÌH΋Î_ ÷ı fl_√ V◊Î›Ì ⁄fiÌ Ω› »ı, ÷ı‰Ì
±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±«· ◊¥ Ω› »ı. … flÌ÷ı ±_÷—¿flHÎ ’Ì√‚Ì …‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì
±ËŸ “Á‰˝ÿ—¬ÎfiÎ_ ËÎÏfi—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ıfiÌ ±◊‰Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿ - …ı ¿˘¥ ¤Î‰˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı V◊ΛÌ
Á΋ı ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Âı … fiÏË, ∂·ÀÎfi_ ÷ıfi_ ⁄fiÌ Ω› »ı. V◊Î›Ì ⁄fiÌ …÷Î_ ÷ı ¤Î‰˘ µI◊Îfi ±◊‰Î
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ≠‹ÎHÎı ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ÿ—¬ÿÎ›Ì CÎÀfiÎ ’÷fi ¿flfiÎflÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ±ı
±fiı ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Ì ¿ı »ı; ’fl_÷ ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÿ—¬, µÏ«÷ »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÌ Ï≠›‹Î_ Ï≠› ‰V÷ ‹‚÷Î_ ’HÎ
Á_÷Î’, ¬‚¤‚ÎÀ ‰√ıflı ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷Ì. ≠ÁLÔfi fiÎ ◊‰_ ±fiı ±Ï≠›‹Î_ ±Ï≠› ‰V÷ ‹‚‰Î◊Ì
“≠Á¯Î«ı÷Á˘ èÎÎÂ ⁄Ï©— ’›˝‰Ï÷WÔÃ÷ı” ó ≠ÁLÔfi µÏ¶BÔfi fiÎ ◊‰_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ ω¤Î√ ¤˘√fi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ ›˘√fi˘ »ı. flÎ√-¶ıÊ◊Ì ›@÷ “¤˘√Ì” ‹fiW›
Ωı ωʛ˘fi_ g«÷fi ’HÎ ¿flı ÷˘ ±ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î 2/62-63) ’fl_÷ flÎ√-¶ıÊ◊Ì ‹@÷ ›˘√Ì
‹fiW› Ωı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ’HÎ ¿flı ÷˘ ÷ıfi_ ’÷fi ◊÷_ fi◊Ì. ⁄S¿ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
flÎ√-¶ıÊ◊Ì ‹@÷ ‹fiW› ¤˘√⁄Ï©◊Ì Ï‰Ê›˘fi_ Áı‰fi ¿fl÷˘ fi◊Ì. ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√…L› Á¬ (flÁ) fi◊Ì ·ı÷˘;
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÷ıfi_ K›ı› fi◊Ì ÷ı ¤˘√˘fiı flÎ√’Ò‰˝¿ fi ¤˘√‰Ìfiı I›Î√’Ò‰˝¿ ¤˘√‰ı »ı. (√Ì÷Î - 3/34) ÷ı◊Ì
1. ±L÷B≤˝Ë√÷Η ¿ÎÏçÿÔ˚ √˘M›˘û·O‘ωÏfi√˝‹Î— – ¿ÚWHÎ_ ÷§Î‰fiΛ@÷Î ÿK›‹aÏ·÷·˘«fiΗ ––
ÿ—ÁË≠ıWÃÔ Ï‰flË÷̉˛÷Î’‘÷ÎÂ¤Î— – K›Îfi≠ÎMÔ÷ÎE›÷ÎU·ıÊÏfiT≤˝I›Î ZÎÌH΋ï·Î— ––
÷‹ı‰ ’fl‹ÎI‹Îfi_ Ωfl⁄©˚›ÎÏ’ Áï÷Η – …Ë√˝H΋›_ ÿıËo Áz— ≠ZÎÌHÎ⁄L‘fiΗ ––
(lÌ‹ÿÔ˚ 10/29/9-11)
(ó±Î U·˘¿fiÌ Ï‰√÷‰Îfl T›ÎA›Î ‹ÎÀı √Ì÷Î ≠ıÁı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı· ’V÷¿ “±·˙Ï¿¿ ≠ı‹” ’V÷¿ ‰Î_«‰ Ωı¥±ı)
f·˘¿ 66] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 131

÷ıfi_ ±_÷—¿flHÎ Ïfi‹˝‚ ◊¥ Ω› »ı. I›Î√’Ò‰˝¿ ¤˘√, ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤˘√ »ı … fiËŸ. ·˘¿ ºÏp‹Î_ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¤˘√˘fi_
±Î«flHÎ ÿı¬Î› »ı. ÷ı◊Ì ±ËŸ “ωʛÎfiÔ˚ «flfiÔ˚” ’ÿ ±Î‰ı·Î »ı.
flÎ√-¶ıÊ◊Ì ‹@÷ ◊‰Î◊Ì “≠ÁÎÿ”fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. Ëo‹ıÂÎ_ ≠ÁLÔfi÷Î flËı, @›Îflı› ϬLÔfi÷Î fi ±Î‰ı, ÏfiflÁ÷Î
fi ±Î‰ı ó ±Îfi_ fi΋ “≠ÁÎÿ” »ı. ±Î ≠ÁÎÿfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ’HÎ Á_÷˘Ê fi ◊¥, ÷ıfi˘ µ’¤˘√ fi ¿flı ÷˘
¬Ò⁄ … …·ÿÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±√εfiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ …ı ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ÷ıfiı ˉı ’»ÌfiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ’p ¿flı »ı.
fi΄V÷ ⁄Ï©fl›@÷V› fi «Î›@÷V› ¤Î‰fiÎ –– 66––
fi «Î¤Î‰›÷— Â΄L÷flÂÎL÷V› ¿<÷— Á¬‹Ô˚ –– 66––
±›@÷V› = …ı ’flÔÊı ‹fi ±fiı ±›@÷V› = (Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© ˢ‰Î◊Ì (÷ıfiı)
≥„Lƒ›˘ ∞I›Î_ fi◊Ì, fi ˢ‰Î◊Ì) ÷ı ±›@÷ Â΄L÷— = ÂÎ_Ï÷
÷ıfi΋Î_ ‹ÎHÎÁ‹Î_ fi = fi◊Ì ‹‚÷Ì.
⁄Ï©— = (Ïfiç›Î„I‹¿Î) ¤Î‰fiÎ = ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰ ±◊‰Î « = ’»Ì
⁄Ï© ¿÷˝T› ’flΛHÎ÷Îfi˘ ±ÂÎL÷V› = ÂÎ_Ï÷ ωfiÎfiÎ
fi = fi◊Ì ¤Î‰ ‹ÎHÎÁfiı
±„V÷ = ˢ÷Ì fi = fi◊Ì Ë˘÷˘ Á¬‹Ô˚ = Á¬
« = ÷ı‹… ±¤Î‰›÷— = ÏfiW¿Î‹¤Î‰ fi ¿<÷— = @›Î_◊Ì (‹‚ı)?
ÀÌ¿Î ó [±ËŸ ¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ “fi «Î›@÷V› ¤Î‰fiΔ ó …ıfiÌ ⁄Ï©
‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ¿fl‰˘ ±ı ‹A› ˢ› »ı. T›‰ÁΛ΄I‹¿Î fi◊Ì Ë˘÷Ì, ÷ıfiÌ “‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ
ω‰ı¿’Ò‰˝¿ Á_›‹ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿Î‹fiÎ fip fi◊Ì ◊÷Ì. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ »ı ±fiı Œ‚fiÌ ≥E»Î, ¿Î‹fiÎ,
¿Î‹fiÎ fip ◊›Î ωfiÎ ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì ±ÎÁ„@÷ ‰√ıflıfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ »ı” ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ fi◊Ì
¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿ı ’Ëı·Î_ ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ¿fl‰˘ ˢ÷Ì. ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ fiÏË Ë˘‰Îfi_ ¿ÎflHÎó ’˘÷Îfi_ K›ı›
Ωı¥±ı. ’fl_÷ …ıfiÎ_ ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ Á_›Ï‹÷ fi◊Ì, „V◊fl fiÏË Ë˘‰_ ÷ı »ı.
÷ıfiÌ ‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.] “fi «Î¤Î‰›÷— Â΄L÷—” ó …ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiı
“fi΄V÷ ⁄Ï©fl›@÷V›” ó …ıfiÎ_ ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ ’flΛHÎ fi◊Ì flËı÷˘, ÷ıfiı ÂÎ_Ï÷ fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷Ì. …ı‰Ì
Á_›Ï‹÷ fi◊Ì, ±ı‰Î ±›@÷ (±Á_›‹Ì) ’vÊfiÌ “‹Îflı flÌ÷ı ÁΑ, ÏÂZο, ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ÂÒƒ ‰√ıflı Ωı
¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ … ¿fl‰Ì »ı” ó ±ı‰Ì ±ı¿ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›‹Î_ ÷I’fl fiÎ flËı, ÷˘ ÷ı±˘fiı ÂÎ_Ï÷
Ïfiç›‰Î‚Ì ⁄Ï© fi◊Ì Ë˘÷Ì.1 ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ fi◊Ì ‹‚÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÎ ’ηfi‹Î_ ºœ÷Î
Á_›Ï‹÷ fiÏË Ë˘‰Î◊Ì ÷ı µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· ÁÎ_ÁÎÏfl¿ fiÏË flËı‰Î◊Ì … ±ÂÎ_Ï÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
¤˘√˘ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ … ·ÎB›˘ flËı »ı. ÷ı ¿ÿÌ¿ ‹Îfi “±ÂÎL÷V› ¿<÷— Á¬‹Ô˚” ó …ı ±ÂÎ_÷ »ı, ÷ı Á¬Ì
≥E»ı »ı, ¿ÿÌ¿ Á¬-±Îfl΋ ≥E»ı »ı, ¿ÿÌ¿ ‘fi ≥E»ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÎ xÿ›‹Î_ Ëflÿ‹
»ı ÷˘ ¿ÿÌ¿ ¤˘√ ≥E»ı »ı ó ±Î flÌ÷ı ÷ıfiÌ ±_ÿfl ¬‚¤‚ÎÀ ◊÷˘ flËı »ı. ⁄ËÎfl◊Ì ÷ıfiı √‹ı ÷ıÀ·Î ±fi¿>‚
±fiı¿ Ω÷fiÌ ¿Î‹fiα˘ ◊÷Ì flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ¤˘√˘ ‰√ıflı ‹‚Ì Ω› ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ xÿ›fi˘ ¬‚¤‚ÎÀ
⁄Ï© ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì. ÿÒfl fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı Á¬Ì fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
óáó

1. ±Ëo÷Î (“Ë_” ’HÎÎ)fi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊›Î ωfiÎ ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿›Î˝ ωfiÎ ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì ⁄Ï© fi◊Ì
◊÷Ì. Ωı ±Ëo÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ Ω› ¿ı “Ë_ ÁΑ¿ »\_ ±fiı ÁΑfiÎ ¿fl‰Îfi_ ‹Îv_ ¿Î‹ »ı” ÷˘ ‹fi-≥„Lƒ›˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ‰Â‹Î_
◊¥ Ω› »ı, ÷ı±˘fiı ‰Â ¿fl‰Î_ fi◊Ì ’Õ÷Î_.
132 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

Á_⁄_‘ ó ±›@÷ ’vÊfiÌ ⁄Ï© ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì ÂÎ ‹ÎÀı fi◊Ì ◊÷Ì ó ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
≥„Lƒ›ÎHÎÎ_ ÏË «fl÷Î_ ›L‹fi˘ûfiω‘Ì›÷ı –– 67––
÷ÿV› ËflÏ÷ ≠iÎÎ_ ‰Î›fiν‰Ï‹‰ÎQ¤ÏÁ –– 67––
ÏË = ¿ÎflHÎ ¿ı ›÷Ô˚ = …ı fiΉ‹Ô˚ = fi˙¿Îfiı
«fl÷΋Ô˚ = (’˘÷’˘÷ÎfiÎ ‹fi— = ‹fifiı ‰Î›— = ‰Î› ËflÌ ·ı »ı
ωʛ˘‹Î_) ±fiω‘Ì›÷ı = ’˘÷Îfi˘ ±fi√Î‹Ì ≥‰ = ÷ı‹
ω«fl÷Ì ⁄fiÎ‰Ì ·ı »ı, ±V› = ±ıfiÌ
≥„Lƒ›ÎHÎ΋Ô̊ = ≥„Lƒ›˘‹Î_◊Ì ÷÷Ô˚ = ÷ı (±ı¿·_ ‹fi) ≠iÎ΋Ô˚ = ⁄Ï©fiı
(±ı¿ … ≥„Lƒ›) ±Q¤ÏÁ = …‚‹Î_ ËflÏ÷ = ËflÌ ·ı »ı.
ÀÌ¿Î ó [‹fiW›fiı ±Î …L‹ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı “÷ÿV› ËflÏ÷ ≠iÎ΋Ô˚” ó F›Îflı ‹fi‹Î_ ωʛfi_
‹ÎÀı … ‹Y›˘ »ı. ±Î◊Ì ‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ‹Ëk‰ ÃÁÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ±ı¿·_ ‹fi … ÁΑ¿fiÌ
… ¿fl‰Ì »ı, ¤·ı √‹ı ÷ı ◊¥ Ω› ó ±ı‰_ ’˘÷Îfi_ ⁄Ï©fiı ËflÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁΑ¿‹Î_ ¿÷˝T›’flΛHÎ÷Î fiÏË
K›ı› ºœ ˢ‰_ Ωı¥±ı. K›ı› ºœ ⁄fi‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ flËÌfiı ¤˘√⁄Ï© ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı ¤˘√⁄Ï© ◊‰Î◊Ì
±Ëo÷΋Î_◊Ì ¤˘√˘fi_ ‹Ëk‰ «ÎS›_ Ω› »ı. ‹Ëk‰ «ÎS›_ ÁΑ¿‹Î_ “‹Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı” ó ±ı‰Ì
…‰Î◊Ì T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ºœ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’fl_÷ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì. ±Î Ω÷fi_ ω‰ı«fi
F›Î_ Á‘Ì T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© ºœ fi◊Ì ⁄fi÷Ì, I›Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ‰Îfl ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ⁄Ï© ω«Ï·÷ ◊‰Î‹Î_
Á‘Ì ÷ıfiÌ ¿ı‰Ì ÿÂÎ ◊Λ »ı ó ÷ıfi_ ‰Hνfi ±ËŸ ¿flÌ ‰Îfl fi◊Ì ·Î√÷Ì ±◊ν÷Ô˚ F›Î_ ≥„Lƒ›ı ‹fifiı ’˘÷Îfi_
flèÎÎ »ı.] ±fi√Î‹Ì ⁄fiÎT›_ ¿ı ÷fl÷ ‹fi‹Î_ ¤˘√⁄Ï© ’ıÿÎ ◊¥
“≥„Lƒ›ÎHÎÎ_ ÏË «fl÷Î_ ›L‹fi˘ûfiω‘Ì›÷ı”1 ó Ω› »ı ±fiı ÷ı … Á‹›ı ⁄Ï© ‹ÎflÌ Ω› »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ ¿Î›˝ZÎıh΋Î_ ⁄‘Ì Ω÷fi˘ T›‰ËÎfl ¿flı »ı, “‰Î›fiν‰Ï‹‰ÎQ¤ÏÁ” ó ±Î ⁄Ï©fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ËflÌ
I›Îflı ≥„Lƒ›˘fiÌ Á΋ı ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘ ±Î‰Ì … Ω› ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó ÷ıfiı ºpÎ_÷ w’ı Á‹Ω‰ı »ı ¿ı ’ÎHÎÌ‹Î_
»ı. ÷ı±˘‹Î_◊Ì …ı ≥„Lƒ›fi˘ ’˘÷ÎfiΠωʛ‹Î_ flÎ√ ◊¥ «Î·÷Ì fi˙¿Îfiı …ı‰Ì flÌ÷ı ‰Î› ËflÌ ·ı »ı, ÷ı‰Ì …
Ω› »ı, ÷ı ≥„Lƒ› ‹fifiı ’˘÷Îfi_ ±fi√Î‹Ì ⁄fiÎ‰Ì ·ı flÌ÷ı ‹fi ⁄Ï©fiı ËflÌ ·ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ‹fiW›
»ı, ‹fifiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ·¥ ·ı »ı. ±Î◊Ì ‹fi ÷ı ωʛfi˘ fi˙¿Î ¶ÎflÎ fiÿÌ ±◊‰Î Á‹ƒfiı ’Îfl ¿fl÷˘ ¿fl÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
Á¬¤˘√ ·ı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ‹fi‹Î_ Á¬⁄Ï© √_÷T›V◊Îfi ÷flŒ …¥ flè΢ ˢ› ÷ı ‰¬÷ı Ωı fi˙¿Î◊Ì
±fiı ¤˘√⁄Ï© ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı; ‹fi‹Î_ ÷ı ωʛfi˘ ωv© ÏÿÂ΋Î_ ‰Î› e_¿Î‰Î ‹Î_Õı, ÷˘ ÷ı ‰Î› fi˙¿Îfiı
fl_√ Ω‹Ì Ω› »ı, ÷ıfi_ ‹Ëk‰ Ω‹Ì Ω› »ı. …ı‰Ì √_÷T›V◊ÎfifiÌ Ï‰v© ÏÿÂ΋Î_ ·¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
flÌ÷ı, ¤˘…fi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝fi˘ V‰Îÿ ±Î‰ı, ÁΑ¿ T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï© w’Ì fi˙¿Î µ’fl ±Îwœ ◊¥fiı
÷˘ ∞¤ ÷ı‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ÎÁ@÷ ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎflÁÎ√flfiı ’Îfl ¿fl÷˘ ¿fl÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·ı
∞¤ ‹fifiı ’HÎ ¬ıÓ«Ì ·ı »ı, ÷˘ ‹fi ±ı V‰Îÿ‹Î_ ≠ÁLÔfi »ı, I›Îflı …ı ±ı¿ ≥„Lƒ›, ‹fifiı ’˘÷Îfi_ ±fi√Î‹Ì ⁄fiΉı
◊¥ Ω› »ı, flÎ∞ ◊¥ Ω› »ı. »ı, ÷ı ±ı¿·_ ‹fi … ⁄Ï© w’Ì fi˙¿Îfiı ËflÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô̊
1. ±Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¿‹˝¿÷Ú˝-≠›˘√ ¿fl÷Î_ ’Ëı·Î_ ¿I≤˝‰ÎE› Ë÷˘ ±◊ν÷Ô˚ “«fl÷΋Ô˚ ≥„Lƒ›ÎHÎ΋Ô˚ ≥„Lƒ›‹Ô˚ ›÷Ô˚ ‹fi— ±fiωÿ‘ÎÏ÷”
±ı‰_ ‰Î@› Ë÷_. ±Î ‰Î@›‹Î_ ≥„Lƒ› ¿÷ν Ë÷Ì ±fiı ‹fi ¿‹˝ Ë÷_. ’fl_÷ F›Îflı ‰Î@›fiı Áfl‚ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı “¿‹˝¿I≤˝”fi˘ ≠›˘√
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝fiı ¿÷ν ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Îflı I›Î_ ±ı ¿÷νfi˘ ¿‹˝‰ÿÔ˚¤Î‰ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ¿‹˝ ¶ÎflÎ
…ı ¿Î›˘˝ ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ¿Î›˘˝ ¿÷ν ¶ÎflÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±ËŸ ‹fifiÌ ≠‘Îfi÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘ ωfiÎ ‹fi … ⁄‘_
¿flı »ı ó ±Î ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝ w’ ‹fifiı ¿÷ν ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘_ »ı. ‹fi ≠◊‹ ’vÊ Ë˘‰Î◊Ì ≠◊‹ ’vÊ “±fiω‘Ì›÷ı” Ïø›Î±˘fi˘
≠›˘√ ◊›˘ »ı. ˉı …ı ¿I≤˝‰ÎE›fi˘ ¿÷ν ≥„Lƒ› Ë÷Ì, ÷ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fiÏË Ë˘‰Î◊Ì ÷ı ¿÷ν ÿÒfl ◊›˘, ÷˘ ’Ò fl_ ‰Î@› ◊›_ ó “≥„Lƒ›ÎHÎÎ_
ÏË «fl÷Î_ ›L‹fi˘ûfiω‘Ì›÷ı” ¿ı …ı µ’›˝@÷ f·˘¿‹Î_ »ı. ±Î ¿‹˝¿I≤˝fi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı‰_ ◊›_ ¿ı ≥„Lƒ›˘ …ı ωʛ˘‹Î_
ω«flı »ı, ÷ı ωʛ˘‹Î_◊Ì ‹fi …ı ¿˘¥ ωʛ‹Î_ ¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı, flÁ ·ı‰Î ‹_ÕÌ Ω› »ı, ÷ı ±ı¿·_ ‹fi … ⁄Ï©fiı ËflÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚
‹fi‹Î_ ωʛ¤˘√fiÌ ≠‘Îfi÷Î ⁄fiÌ Ω› »ı.
f·˘¿ 68] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 133

÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ ·¥ Ω› »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÁΑ¿fiÌ ·¥ …‰Î‹Î_ ÁËΛ ¿flı »ı ó ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘fi_
ωʛ˘‹Î_ Á¬⁄Ï© ±fiı ÷ıfiı µ’›˘√Ì ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï© ±fi√Î‹Ì ⁄fiı·_ ‹fi ⁄Ï©fiı ⁄ı flÌ÷ı ω«Ï·÷ ¿flı »ı
◊¥ Ω› »ı. ó ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ Ïfiç›fiı ÿ⁄ΉÌfiı ¤˘√⁄Ï© ’ıÿÎ
‰Î› fi˙¿Îfiı ⁄ı flÌ÷ı ω«Ï·÷ ¿flı »ı ó fi˙¿Îfiı ¿flÌ ÿı »ı ±◊‰Î ÏfiÏÊ© ¤˘√˘‹Î_ ΩıÕÌfiı ’÷fi ¿flΉÌ
’◊¤˛p ¿flÌ ÿı »ı ±◊‰Î ’ÎHÎÌ‹Î_ Õ<⁄ÎÕÌ ÿı »ı. ’fl_÷ ÿı »ı. ’fl_÷ …ıfiÎ_ ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ˢ› »ı,
¿˘¥ «÷fl fiÎω¿ ˢ› ÷˘ ÷ı ‰Î›fiÌ Ïø›Îfiı ’˘÷Îfiı ÷ıfiÌ ⁄Ï©fiı ‹fi ω«Ï·÷ fi◊Ì ¿fl÷_, ∂·ÀÎfi_
±fi¿>‚ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı, …ı◊Ì ‰Î› fi˙¿Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Î√˝◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ’ÎÁı ’ˢӫÎՉ΋Î_ ÁËΛ ¿flı »ı. (±.
ÿÒfl fi◊Ì ·¥ …¥ ¿÷˘, ∂·À<_ ÷ıfiı √_÷T›V◊Îfi Á‘Ì 2/64-65).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı, ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “›÷Ô˚” ±fiı “÷÷Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ≥„Lƒ›˘fiÎ
⁄ÿ·Î‹Î_ ‹fifiÌ ‰Î÷ ¿ı‹ ¿flÌ »ı? ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘fiı ⁄Ï©fi_ ËflHÎ ¿flfiÎflÌ fi ¿ËÌfiı ‹fifiı ⁄Ï©fi_ ËflHÎ ¿flfiÎfl
¿ı‹ ⁄÷ÎT›_ »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı, ±Î … ±K›Î›fiÎ ÁÎËΠf·˘¿‹Î_ ≥„Lƒ›˘fiı ‹fifi_ ËflHÎ ¿flfiÎflÌ
¿ËÌ »ı ±fiı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ≥„Lƒ›˘fiı ‹fi◊Ì ±fiı ‹fi◊Ì ⁄Ï©fiı ’fl (ÁÒZ‹, lıWÔÃ, ⁄‚‰Îfi)
√HÎÎ‰Ì »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, ≥„Lƒ›˘ ‹fifi_ ËflHÎ ¿flı »ı ±fiı ‹fi ⁄Ï©fi_ ËflHÎ ¿flı »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷,
⁄Ï©fiı Ëfl‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ‹fi … ‹A› »ı, ≥„Lƒ›˘ fiËŸ. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ¿˘¥ ≥„Lƒ›fiÌ ÁÎ◊ı ‹fi flËı÷_
fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ≥„Lƒ›fiı ’˘÷ÎfiΠωʛfi_ ’HÎ iÎÎfi ◊÷_ fi◊Ì. “±Ï‘WÔÃΛ ‹fiçΛ_ ωʛÎfiÁı‰÷ı” (√Ì÷Î
15-9). lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ÿkÎÎhÎı›∞ ‹ËÎflÎ… ¿Ëı »ıó
÷ÿˆ‰‹ÎI‹L›‰v©Ï«k΢ fi ‰ıÿ Ï¿„G«ÿÔ˚ ⁄ÏËflL÷fl_ ‰Î –
›◊ıÊ¿Îfl˘ L≤’g÷ ‰˛…L÷Ï‹Ê˙ √÷ÎI‹Î fi ÿÿ½ ’Îrı˝ ––
(11-9-13)
“…ıfi_ Ï«kÎ ±ÎI‹Î‹Î_ … „V◊÷ (Ïfiv©) ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı ±_ÿfl-⁄ËÎfl @›Î_› ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝fi_ ¤Îfi flËı÷_
fi◊Ì. ‹ıÓ Ωı›_ Ë÷_ ¿ı ±ı¿ ⁄ÎHÎ ⁄fiΉfiÎfl˘ ¿ÎflÌ√fl ⁄ÎHÎ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ıÀ·˘ ÷L‹› (·Ìfi) ◊¥ √›˘ Ë÷˘
¿ı ÷ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì … ·Î‰·U¿fl ÁÎ◊ı flÎΩfi˘ ‰flCÎ˘Õ˘ fiÌ¿‚Ì √›˘ ±fiı ±ıfiı ¬⁄fl ÁK‘Î_ fi ’ÕÌ.”
⁄ÎHÎ ⁄fiΉfiÎflfiÎ ¿Îfi ’HÎ Ë÷Î ±fiı ÷ıfi˘ (¿HÎı˝„Lƒ›fi˘) ωʛ ÂOÿ ’HÎ Ë÷˘, ’HÎ ‹fi ±ı ÷flŒ
fi ˢ‰Î◊Ì ÷ı ÷ıfiı Á_¤‚Λ_ fiËŸ. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ‹fi ÁÎ◊ı ˢ› ÷˘ … ≥„Lƒ›fiı ÷ıfiΠωʛfi_ iÎÎfi ◊Λ
»ı. F›Îflı ‹fi ÁÎ◊ı fiˢ› ÷˘ ≥„Lƒ›fiı ’˘÷ÎfiΠωʛfi_ ’HÎ iÎÎfi ◊÷_ fi◊Ì, ’»Ì ÷ı ≥„Lƒ› ‹fifiı ¿¥
flÌ÷ı ËflÌ Â¿ı? ±◊ν÷Ô˚ ËflÌ Â¿÷Ì fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±›@÷ ’vÊfiÌ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© ¿ı‹ fi◊Ì ◊÷Ì, ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ÷˘ ±√εfiÎ f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘_.
ˉı …ı ›@÷ »ı, ÷ıfiÌ „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
÷V‹ÎzV› ‹ËÎ⁄Îˢ ÏfiB≤ËÌ÷ÎÏfi Á‰˝Â— –– 68––
≥„Lƒ›ÎHÎÌ„Lƒ›Î◊ıÛP›V÷V› ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Î –– 68––
÷V‹Î÷Ô˚ = ÷ı◊Ì ≥„Lƒ›Î◊ıÛP›— = ≥„Lƒ›˘fiÎ ÷V› = ±ıfiÌ (…)
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ωʛ˘◊Ì
≠iÎÎ = ⁄Ï©
›V› = …ı ’flÔÊfiÌ Á‰˝Â— = Á‰˝ ≠¿Îflı
≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘ ÏfiB≤ËÌ÷ÎÏfi = ‰Â‹Î_ »ı, ≠Ï÷„WÔÃ÷Î = „V◊fl »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷V‹ÎzV›... ≠iÎÎ ≠Ï÷„WÔÃ÷Δ ó ÁÎËΠfi◊Ì flèÎ_, ÷ıfiÌ ⁄Ï© ≠Ï÷„WÔÃ÷ »ı.
f·˘¿◊Ì ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Îfi˘ …ı ωʛ ±ËŸ “Á‰˝Â—” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
«Î·÷˘ ±ÎT›˘ »ı, ÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_ “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı T›‰ËÎfl ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±◊‰Î ±ı¿Î_÷‹Î_
‰Õı ¿Ëı »ı ¿ı …ıfiÎ_ ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘‹Î_ Á_ÁÎflfi_ ±Î¿Ê˝HÎ g«÷fi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ó ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ÷ıfiÌ ≥„Lƒ›˘
134 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

¤˘√˘‹Î_ ¿ı ωʛ˘‹Î_ ≠T≤kÎ fi◊Ì ◊÷Ì. T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ’fiÎ ÿÎ_÷ ¿ÎœÌ fiά‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ’»Ì
√‹ı ÷ıÀ·Î ωʛ˘ ÷ıfiÎ Á_’¿Û‹Î_ ¤·ıfiı ±Î‰ı, ’HÎ ÷ı ÷ı‹Î_ {ıfl fi◊Ì flËı÷_. ÷ı ¿˘¥fiı ¿flÕı ÷˘’HÎ ÷ıfiÌ ¿Î_¥
ωʛ˘ ÷ıfiı ω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ÷ıfi_ ‹fi ’HÎ … ±Áfl fi◊Ì ◊÷Ì. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘fiı flÎ√-¶ıÊ◊Ì
≥„Lƒ›˘fiÌ ÁÎ◊ı ‹‚Ìfiı ÷ıfiÌ ⁄Ï©fiı ω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ flÏË÷ ¿flÌ ÿı‰Ì ±ı … ÷ı±˘fiÎ {ıflÌ·Î ÿÎ_÷ ¿ÎœÌ fiά‰Î
¿÷_. …ı‰Ì flÌ÷ı ’‰˝÷fiı ¿˘¥ Õ√Î‰Ì fi◊Ì Â¿÷_, ÷ı‰Ì ⁄flÎ⁄fl »ı. ’»Ì ÷ı ≥„Lƒ›˘‹Î_ ±ı ÷οÎ÷ fi◊Ì flËı÷Ì
… flÌ÷ı ÷ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ ±ıÀ·Ì ºœ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı ¿ı ¿ı ÷ı±˘ ÁΑ¿fiı ’÷fifiı ‹Î√ı˝ ·¥ Ω›.
÷ıfiı ‹fi ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ Õ√Î‰Ì fi◊Ì Â¿÷_. ¿ÎflHÎ ±Î f·˘¿fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ı ºœ÷Î◊Ì ±ı
¿ı ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ωʛ˘fi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì flèÎ_. Ïfiç› ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ‹Îv_ ·Z› ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
“ÏfiB≤ËÌ÷ÎÏfi” ófi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘ ¿fl‰Îfi_ »ı, ¤˘√˘ ¤˘√‰‰Îfi_ ±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰Îfi_ ‹Îv_
ωʛ˘◊Ì ’Òflı’ÒflÌ flÌ÷ı ‰Â‹Î_ ¿flı·Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ωʛ˘‹Î_ ·Z› fi◊Ì. Ωı ±ı‰Ì ÁΉ‘ÎfiÌ ÁΑ¿‹Î_ Ïfifl_÷fl …‚‰Î¥
÷ıfi_ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ flÎ√, ±ÎÁ„@÷ ¿ı ¬ıÓ«ÎHÎ fi◊Ì flèÎ_. flËı, ÷˘ ÷ıfiÌ ⁄Ï© „V◊fl ◊¥ …Âı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ⁄‘Ì flÌ÷ı ‰Â‹Î_ »ı, ÷ıfi΋Î_ ±fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW›‹Î_ Â_ ±_÷fl (÷ŒÎ‰÷) »ı ó ÷ıfiı
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›Î ÏfiÂÎ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ÷V›Î_ Ω√Ï÷˝ Á_›‹Ì –– 69––
›V›Î_ Ω√˛Ï÷ ¤Ò÷ÎÏfi ÁÎ ÏfiÂÎ ’U›÷˘ ‹fiı— –– 69––
Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚ = Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı Ω√Ï÷˝ = Ω√ı »ı; ·Î√ı·Î »ı.)
›Î = …ı (±fiı) ÁÎ = ÷ı
ÏfiÂÎ = flÎÏhÎ (’fl‹ÎI‹Î◊Ì ›V›Î‹Ô˚ = …ı‹Î_ ‹fi—ı = (÷k‰fiı
ω‹¬÷Î) »ı, ¤Ò÷ÎÏfi = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ΩHÎfiÎfl) ‹ÏfifiÌ
÷V›Î‹Ô˚ = ÷ı‹Î_ Ω√˛Ï÷ = Ω√ı »ı ’U›÷— = ºÏp‹Î_
Á_›‹Ì = Á_›‹Ì ‹fiW› (¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ÏfiÂÎ = flÎÏhÎ »ı.
ÀÌ¿Î ó “›Î ÏfiÂÎ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚” ó …ı‹fiÌ ≥„Lƒ›˘ ·ÎB›Î_ flËı »ı; ±fiı ‹fiW›‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì ÷ı
±fiı ‹fi ‰Â‹Î_ fi◊Ì, …ı±˘ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ »ı, ÷ı±˘ ω‰ı¿Â„@÷ Ω√˛÷ »ı, …ı◊Ì ÷ı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı
⁄‘Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ºÏp±ı ÁÒ÷ı·Î »ı. ’fl‹ÎI‹Î Â_ »ı? »ı, ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÌ Áı‰Î ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
÷k‰iÎÎfi Â_ »ı? ±‹ı ÿ—¬Ì ÂÎ ‹ÎÀı ◊¥ flèÎÎ »Ì±ı? ≠΄MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
Á_÷Î’-⁄‚÷flÎ ¿ı‹ ◊¥ flËÌ »ı? ±‹ı …ı ¿o¥ ¿flÌ flèÎÎ ’fl_÷ ±ı ω‰ı¿Â„@÷fi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ‹fiW›˘
»Ì±ı, ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ Â_ ±Î‰Âı? ó ±Î ÷flŒ Ï⁄·¿<· ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ±ı‹fi˘ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‹Î_
fiÎ Ωı‰_ ±ı … ÷ı±˘fiÌ flÎÏhÎ »ı, ±ı‹fiı ‹ÎÀı Ï⁄·¿<· ·ÎB›Î flËı »ı, …ı◊Ì Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ÷ı±˘ ’Â±˘◊Ì ’HÎ
±_‘Îv_ »ı. ‰‘Îflı ÿ—¬ÿÎ›Ì ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’Â-’ZÎÌ ÷˘
±ËŸ “¤Ò÷Îfi΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì Ï⁄«ÎflÎ_ …ıÀ·Î◊Ì ’ıÀ ¤flÎ¥ Ω› ÷ıÀ·_ … ¬Î› »ı, Á_√˛Ë
flÌ÷ı ’Â’ZÎÌ ‰√ıflı ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ¬Î‰Î-’̉΋Î_ … ·Î√ı·Î_ fi◊Ì ¿fl÷Î_; ’fl_÷ ‹fiW›fiı ÷˘ @›Î_› ’HÎ …ı ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝
flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ‹fiW›˘ flÎ÷-Ïÿ‰Á ¬Î‰Î-’̉΋Î_, ‰√ıflı ‹‚Ì Ω›, ÷˘ ÷ı ÷ıfiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰ı ¿ı fi ±Î‰ı
Á¬-±Îfl΋‹Î_, ¤˘√˘ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ÷ı‹ … ‘fi ¿‹Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ÷ı Á_√˛Ë ÷˘ ¿flÌ … ·ı »ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ
’λ‚ … ‹_ÕuÎ flËı »ı, ÷ı‰Î ‹fiW›˘fiÌ √HÎ÷flÌ ’HÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰‰Î‹Î_ ÷ı ωCÔfi fiÎ¬Ì ÿı »ı.
’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı‹Î_ … ◊Λ »ı. ¿ÎflHοı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ “÷V›Î_ Ω√Ï÷˝ Á_›‹Ì” ó ‹fiW›fiÌ …ı flÎÏhÎ »ı
ºÏp±ı ÷˘ ÁÒ÷ı·Î_ … »ı. ËÎ, Ωı ¿˘¥ ±_÷fl ˢ› ÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒfiÌ, ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÎ ÷flŒfiÌ …ı
÷ı ±ıÀ·_ … »ı ¿ı ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı‹Î_ ω‰ı¿Â„@÷ ±ıÀ·Ì ω‹¬÷Î »ı, ÷ı‹Î_ Á_›‹Ì ‹fiW› Ω√ı »ı. …ıHÎı ≥„Lƒ›˘
Ω√˛÷ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ¬Î‰Î-’̉Π‰√ıflı‹Î_ … ±fiı ‹fifiı ‰Â ¿›Î* »ı, …ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ@÷
f·˘¿ 69] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 135

fi◊Ì, …ıfi_ K›ı› ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î »ı, ÷ı Á_›‹Ì ‹fiW› ÷ı±˘fiÌ ’ÎÁı flËıÂı? ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_
»ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ±fiı Á_ÁÎflfiı ·Î√ı·Î ‹fiW›˘ ¤˘√˘fiı ‹ÎÀı ·ÕÎ¥-{CÎÕÎ, …^Ã-¿’À,
›◊Î◊˝w’ı ΩHΉ_ ±ı … ±ı‹fi_ flÎÏh΋Î_ Ω√‰_ ¿Ëı‰Î›. ⁄ı¥‹ÎfiÌ ‰√ıflı ¿flı »ı ±fiı ±ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı flÎ∞
“›V›Î_ Ω√˛Ï÷ ¤Ò÷ÎÏfi” ó …ı±˘ ¤˘√ ±fiı ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¬ÂÌ ‹fiΉı »ı ¿ı ±‹ı CÎH΢ …
Á_√˛Ë‹Î_ CÎHÎÎ ÁΉ‘Îfi flËı »ı, ±ı¿ı±ı¿ ’ˆÁÎfi˘ ÏËÁÎ⁄ ·Î¤ ·¥ ·Ì‘˘. ’fl_÷ Á_ÁÎflfiı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı
flάı »ı, …‹ÌfifiÎ ±ı¿ı±ı¿ ∫«fi˘ A›Î· flάı »ı; …ıÀ·Î ΩHΉΉ΂˘ ‹fifiÂÌ· ±fiı Á_›‹Ì ‹fiW› V’p …\±ı
wÏ’›Î ±Ï‘¿Îfl‹Î_ ±Î‰Ì Ω›, ÷ı «ÎËı L›Î›’Ò‰˝¿fiΠˢ› »ı ¿ı ¤˘√˘ ‹‚Ì √›Î ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ◊¥ √›˘, Á¬-
¿ı ±L›Î›’Ò‰˝¿fiΠˢ›, ÷ı‹Î_ ÷ı±˘ CÎHÎÎ ¬ ◊Λ »ı ±Îfl΋ ◊¥ √›Î_, ¬Î¥-’Ì ·Ì‘_ ±fiı CÎHÎÎ … f≤_√Îfl
¿ı ±ÎÀ·Ì ’Ò_∞ ÷˘ ±‹ı ·¥ … ·Ì‘Ì »ı, ±ÎÀ·˘ ·Î¤ ¿flÌ ·Ì‘Î, ’HÎ ÷ı◊Ì Â_ ◊¥ √›_? ±ı‹Î_ ‹fiW›˘fiı Â_
÷˘ ±‹fiı ◊¥ … √›˘ »ı - ±Î flÌ÷ı ÷ı±˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹Y›_? ±ı‹Î_◊Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Â_ …Âı? ÷ı±˘ @›Î_ Á‘Ì ±ı
ZÎHΤ_√fl ¤˘√˘fiı ±ı¿hÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ±Îÿfl-ÁI¿Îfl, ¤˘√˘fiı ÁÎ◊ı flÎ¬Ì Â¿Âı? ±Î ¤˘√˘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì I≤„MÔ÷
‹Îfi-⁄ÕÎ¥ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ·ÎB›Î flËı »ı, ÷ı‹Î_ ¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì À¿Âı? ±Î flÌ÷ı ÷ıfiÌ ºÏp±ı
CÎHÎÎ ÁΉ‘Îfi flËı »ı, ±ı … ÷ı ·˘¿˘fi_ Ω√‰_ ¿Ëı‰Î›. ≠ÎHÎ̱˘fi_ Ω√‰_ ±fiı flÎÏhÎ Á‹Îfi »ı.
“ÁÎ ÏfiÂÎ ’U›÷˘ ‹fiı—” ó …ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ÷ı ‹fifiÂÌ· Á_›‹Ì ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Îfiı, ’˘÷ÎfiÎ
¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW›˘ ’˘÷Îfiı ¤Îflı ⁄Ï©‹Îfi V‰w’fiı ±fiı Á_ÁÎflfiÎ ’ÏflHÎ΋fiı ÷˘ ΩHÎı … »ı, ÷ı
±fiı «÷fl ‹Îfiı »ı ±fiı ÷ı‹Î_ … flÎ∞ ◊Λ »ı, ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’HÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎı »ı ¿ı ¿›˘ ’ÿÎ◊˝ ¿˘fiÎ
⁄‘_ Á_ÁÎfl ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Π‹fifiÂÌ· ¿Î‹‹Î_ ±Î‰Ì ¿ı »ı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı ¿ıÀ·˘
Á_›‹Ì ‹fiW›fiÌ ºÏp±ı flÎÏhÎ Á‹Îfi »ı, Ï⁄·¿<· ±_‘ÎflÎ ·Î¤ ◊Âı. ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ …√αı ÁÎflÌ flÌ÷ı
Áfl¬_ »ı. Áÿ’›˘√ ¿flı »ı. ÷ı‹fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flı »ı.
…ı‹, ⁄΂¿˘ fl‹÷Î_ ˢ› I›Îflı ¿Î_¿flÎ, ’J◊fl ±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı fiıh΢‹Î_ ¬Î‹Ì ˢ‰Î◊Ì F›Îflı ±Î’HÎı
¿Î«fiÎ ·Ì·Î-’Ì‚Î À<¿Õα˘ ‹ÎÀı ‹Î_ˢ‹Î_Ëı ·Õı »ı. Ωı ±Î¿ÎÂfiı Ωı¥±ı »Ì±ı, I›Îflı ÷ı‹Î_ Ω‚Î_ …ı‰_ ÿı¬Î›
±ı ⁄‘_ ‹‚Ì Ω› ÷˘ flÎ∞ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ‹ıÓ CÎH΢ »ı, ±fiı ±Î_¬˘ ‹Ÿ«Ì ·ı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹˘fl’Ÿ»fiÌ …ı‹
‹˘À˘ ·Î¤ ·¥ ·Ì‘˘, ±fiı Ωı ÷ı fiÎ ‹‚ı ÷˘ ÿ—¬Ì ÷ı Ω‚Î_ ÿı¬Î› »ı; ’fl_÷ ÷ı ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ
◊¥ Ω› »ı ¿ı ‹fiı CÎb_ ‹˘À<_ fi¿ÁÎfi ◊¥ √›_. ’fl_÷ ⁄Ï©‹Î_ ±ı‰˘ ±À· ωrÎÁ flËı »ı ¿ı ±Î¿Î‹Î_ Ω‚Î_
…ıfiÎ ‹fi‹Î_ ¿Î_¿flÎ-’◊flÎ ‰√ıflıfi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì, ±ı‰Ì fi◊Ì. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ ¶ÎflÎ Á_ÁÎfl
Á‹…ÿÎfl T›„@÷ Á‹…ı »ı ¿ı ±Î ¿Î_¿flÎ-’◊flÎ ‹‚‰Î◊Ì ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fifiÂÌ· Á_›‹Ì ‹fiW›fiÌ ⁄Ï©‹Î_
Â_ ·Î¤ ◊›˘ ±fiı fiÏË ‹‚‰Î◊Ì Â_ ËÎÏfi ◊¥? ±Î ±ı‰˘ ±À· Ïfiç› flËı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl fi◊Ì,
⁄΂¿˘fiı ¿Î_¿flÎ-’◊flÎ ‹‚Ì ’HÎ Ω›, ÷˘ ±ı @›Î_ Á‘Ì ¿ı‰‚ ≠÷ÌÏ÷‹ÎhÎ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ·˘¿˘ flÎ÷-Ïÿ‰Á ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ … ·Î√ı·Î flËı »ı, ÷ıfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı
»ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˘˝‹Î_ ¬Ò⁄ ÁΉ‘Îfi ±fiı Ïfi’HΠˢ› »ı, Ω÷-Ω÷fi_ ¿‚Î-¿˙ÂS› Â̬ı »ı, Ω÷Ω÷fiÌ Â˘‘˘
¿flı »ı, ·˙Ï¿¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … ’˘÷ÎfiÌ µLÔfiÏ÷ ‹Îfiı »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ‹˘À˘ ‹ÏË‹Î √Λ »ı, Ëo‹ıÂÎ_
∞‰÷Î flËÌfiı Á¬ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ‹˘ÀÌ-‹˘ÀÌ ÷’V›Î ¿flı »ı. ÿı‰˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ‹_hÎ-…’ ¿flı »ı, ‰√ıflı-
‰√ıflı. ’fl_÷ ∞‰fi‹@÷, ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ˘ ±fiı ÁΫΠÁΑ¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷ı ÷tfi flÎ÷ »ı, ±_‘¿Îfl »ı, ÷ıfi_
·ı‹ÎhÎ ’HÎ ‹Ëk‰ fi◊Ì ¿ÎflHÎ ¿ı ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ºÏp±ı ⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì Á_’ÒHν Á_ÁÎfl ωz‹Îfi »ı …
fiËŸ - “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” (√Ì÷Î 2-16). “±Î ⁄˛õ ¤‰fiÎS·˘¿Î— ’fiflΉÏ÷fi˘û…\˝fi” (√Ì÷Î 8-16).
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ·˘¿˘ ÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ … flE›Î-’E›Î flËı »ı ±fiı ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ¿ı …ı ¿Î_¥ »ı ÷ı ⁄‘_ ±Î …
»ı ó “fiÎL›ÿV÷ÌÏ÷‰ÎÏÿfi—” (√Ì÷Î 2-42) “¿Î‹˘’¤˘√’fl‹Î ±ı÷ΉÏÿÏ÷ ÏfiÏç÷Η” (√Ì÷Î 16-11) ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
ωʛ‹Î_ ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© …÷Ì … fi◊Ì, ’fl_÷ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ÁΑ¿˘ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ωʛ˘fiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı Á_ÁÎflfiı ’HÎ ΩHÎı
»ı, ÷ı◊Ì ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı “’U›÷—” ’ÿ ±ÎM›_ »ı. Á_ÁÎflÌ ·˘¿˘ ÷˘ ‹ÎhÎ flÎ÷fiı … …\±ı »ı, Ïÿ‰Áfiı Ωı÷Î …
fi◊Ì, ’fl_÷ ›˘√Ì Ïÿ‰Áfiı ’HÎ …\±ı »ı ±fiı flÎ÷fiı ’HÎ ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ±_÷fl »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı - ⁄΂¿ı
‹ÎhÎ ⁄΂’HÎ … Ωı›_ »ı, ›‰ÎfiÌ fi◊Ì Ωı¥, ’fl_÷ T≤© ’vÊı T≤©Î‰V◊ÎfiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ⁄΂’HÎ ±fiı ›‰ÎfiÌ
136 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

’HÎ Ωı¥ »ı. wÏ’›Î ¤ı√Î ¿flfiÎfl ‹ÎHÎÁ wÏ’›ÎfiÎ I›Î√fiı ΩHÎ÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ wÏ’›Îfi˘ I›Î√ ¿flfiÎfl ‹fiW›
wÏ’›ÎfiÎ Á_√˛Ëfiı ’HÎ ΩHÎı »ı. ±fiı I›Î√fiı ’HÎ ΩHÎı »ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı, Á_ÁÎfl‹Î_ Õ>⁄ı·˘ ‹ÎHÎÁ Á_ÁÎflfiı
ΩHÎÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. Á_ÁÎfl◊Ì ±·√ ◊¥fiı … ÷ı Á_ÁÎflfiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì ±·√
»ı. ±ı … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ◊¥fiı … ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ±ı¿ »ı.
…ı “»ı”‹Î_ „V◊÷ »ı ÷ı “»ı” ±fiı “fi◊Ì” - ⁄LÔfiıfiı ΩHÎı »ı, ’fl_÷ …ı “fi◊Ì”‹Î_ „V◊÷ »ı, ÷ı “fi◊Ì”fiı
’HÎ ›◊Î◊˝w’ı ±◊ν÷Ô˚ “fi◊Ì”fiÎ w’‹Î_ ΩHÎÌ Â¿÷˘, ’»Ì ÷ı “»ı”fiı ¿¥ flÌ÷ı ΩHÎÌ Â¿Âı? ÷ıfi΋Î_ ΩHΉÎfi_
Á΋J›˝ … fi◊Ì. “»ı”fiı ΩHÎfiÎflÎfi˘ ÷˘ “fi◊Ì”fiı ‹Îfi‰Î‰Î‚Î ÁÎ◊ı ωfl˘‘ fi◊Ì, ’fl_÷ “fi◊Ì”, fiı ‹ÎfifiÎflÎfi˘
“»ı”fiı ΩHÎfiÎfl ÁÎ◊ı ωfl˘‘ ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ‹fifiÂÌ· Á_›‹Ì ‹fiW›fiı Á_ÁÎfl flÎÏhÎ …ı‰˘ ÿı¬Î› »ı. ÷ı ±_√ı ±Î ≠ffi ∂Ãı »ı ¿ı Â_ ÷ı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷˘ … fi◊Ì? Ωı fi◊Ì ±Î‰÷˘ ÷˘ ÷ıfi˘ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ »ı? ±fiı
Ωı ±Î‰ı »ı ÷˘ ÷ıfiÌ „V◊Ï÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËı »ı? ±Î ⁄Î⁄÷˘fi_ ω‰ı«fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.

±Î’Ò›˝‹ÎH΋«·≠Ï÷WÔÃ_ Á‹ƒ‹Î’— ≠ω„L÷ ›¶÷Ô˚ –– 70––

÷¶I¿Î‹Î ›_ ≠ω„L÷ Á‰ıÛ Á Â΄L÷‹Î´˘Ï÷ fi ¿Î‹¿Î‹Ì –– 70––
›¶÷Ô̊ = …ı ≠‹ÎHÎı (⁄‘Ì Ï‰fiÎ …) ω¿Îfl µI’LÔfi ¿›Î˝
… fiÿ̱˘fiÎ_) ≠ω„L÷ = ±Î‰Ìfiı Á‹Î¥ ωfiÎ …)
±Î’— = ’ÎHÎÌ Ω› »ı, ≠ω„L÷ = Á‹Î¥ Ω› »ı,
˝ ÎH΋Ô˚ = ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì …‚
±Î’Ò›‹ ÷¶÷Ô˚ = ÷ı … ≠‹ÎHÎı Á— = ÷ı … ’flÔÊ
¶ÎflÎ ¤fl’Òfl Á‰ıÛ = Á‰˝ Â΄L÷‹Ô˚ = ’fl‹ ÂÎ_Ï÷fiı
±«·≠Ï÷WÔËÔ˚ = ±«‚ ≠Ï÷WÔÃΉ΂Π¿Î‹Î— = ¤˘√-’ÿÎ◊˘˝ ±Î´˘Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı,
Á‹ƒ‹Ô˚ = Á‹ƒ‹Î_ (÷ıfiı ›‹Ô˚ = …ı „V◊÷≠iÎ ’flÔÊ‹Î_ ¿Î‹¿Î‹Ì = ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiΉ΂˘
ω«Ï·÷ ¿›Î˝ (¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘ fi = fiËŸ.
ÀÌ¿Î ó “±Î’Ò›˝‹ÎH΋«·≠Ï÷WÔÃo Á‹ƒ‹Î’— I›Î√ fi◊Ì ¿fl÷˘.
≠ω„L÷ ›¶÷Ô˚” ó ‰Êν¿Î‚‹Î_ fiÎfiÌ-‹˘ÀÌ fiÿ̱˘fi_ …‚ “÷¶I¿Î‹Î1 ›_ ≠ω„L÷ Á‰ı˝ Á Â΄L÷‹ÎMÔfi˘Ï÷”
¬Ò⁄ … ‰‘Ì Ω› »ı, ¿ıÀ·Ì›ı fiÿ̱˘‹Î_ ’Òfl ±Î‰Ì Ω› ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÎ ÁC΂Π¤˘√˘ ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı
»ı; ’fl_÷ ÷ı …‚ F›Îflı «Îflı› ⁄Î…\±ı◊Ì …‚ ¶ÎflÎ ’Ïfl’ÒHν ΩHΉΉ΂ΠÁ_›‹Ì ‹fiW›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÌ
Á‹ƒ‹Î_ ±Î‰Ìfiı ‹‚ı »ı, I›Îflı Á‹ƒ µ¤flÎ÷˘ fi◊Ì, Á΋ı ±Î‰ı »ı, ’HÎ ÷ı ÷ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl‹Î_ ±fiı
’˘÷ÎfiÌ ‹›Î˝ÿ΋Î_ … flËı »ı. ’fl_÷ F›Îflı µfi΂΋Î_ ±_÷—¿flH΋Î_ Á¬ÿ—¬ w’Ì Ï‰¿Îfl˘ ’ıÿÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î.
fiÿ̱˘ ±fiı fiÿ˘fi_ ’ÎHÎÌ CÎb_ ±˘»\_ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±Î◊Ì ÷ı ’fl‹ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ÷ıfiÌ …ı ÂÎ_Ï÷
Á‹ƒ CÎÀ÷˘ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı fiÿÌ-fiÿ˘fi_ ’ÎHÎÌ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ¿ÎflHÎı »ı, ¤˘√’ÿÎ◊˘˝fiı ¿ÎflHÎı fi◊Ì
‰‘Îflı ±Î‰‰Î◊Ì ±◊‰Î ±˘»\_ ±Î‰‰Î◊Ì ¿ı fiÏË (√Ì÷Î ±. 2/46).
±Î‰‰Î◊Ì ÷◊Î ‰Õ‰Îfi· (…‚‹Î_ ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚˘ ±„BÔfi) ±ËŸ …ı Á‹ƒ ±fiı fiÿ̱˘fiÎ …‚fi_ ºpÎ_÷
±fiı ÁÒ›˝ ¶ÎflÎ ’ÎHÎÌfi_ ¢ÊHÎ ◊‰Î◊Ì Á‹ƒ‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı „V◊÷≠iÎ Á_›‹Ì ‹fiW›fiÌ
fi◊Ì ’Õ÷˘, ÷ı ‰‘÷˘ ¿ı CÎÀ÷˘ fi◊Ì. ÷ıfiı fiÿÌ-fiÿ˘fiÎ ⁄Î⁄÷‹Î_ ⁄flÎ⁄fl ⁄_‘ fi◊Ì ⁄ıÁ÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹ƒ ±fiı
’ÎHÎÌfiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ÷ı ÷˘ ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ …ı‹ »ı fiÿ̱˘fiÎ …‚‹Î_ ÷˘ ÁΩ÷Ì›÷Î »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı …‚
÷ı‹ … ’Ïfl’ÒHν flËı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹›Î˝ÿÎfi˘ ¿ÿÌ Á‹ƒ‹Î_ ¤flı·_ »ı, ÷ı … Ω÷fi_ …‚ fiÿ̱˘‹Î_◊Ì ±Î‰ı
1. ±ËŸ “¿Î‹Î—” ’ÿ ¿Î‹fiα˘fi_ ‰Î«¿ fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¤˘√’ÿÎ◊˘˝fi_ ‰Î«¿ »ı.
f·˘¿ 71] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 137

»ı, ±fiı fiÿ̱˘‹Î_◊Ì …ı …‚ ±Î‰ı »ı, ÷ı … Ω÷fi_ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ±fiı ±_÷—¿flHÎ Á‘Ì … ’ˢӫı »ı. ±Î◊Ì
…‚ Á‹ƒ‹Î_ ¤flı·_ »ı. ’fl_÷ „V◊÷≠iÎ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á‹ƒfi_ ºpÎ_÷ ¿ı‰‚ ÷ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ±fiı ±_÷—¿flHÎfiÌ
¤˘√’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ıÀ·˘ Œfl¿ »ı ¿ı ÷ıfiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı „V◊Ï÷ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı … ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷ıfiÎ
flÎ÷-Ïÿ‰Á ±fiı ±Î¿ÎÂ-’Î÷΂fi_ ºpÎ_÷ ’HÎ ⁄_‘ fi◊Ì ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı ÿÂν‰fiÎv_ ºpÎ_÷ fi◊Ì.
⁄ıÁÌ Â¿÷_! ¿ÎflHÎ ¿ı „V◊÷≠iÎ ‹fiW› …ı ÷k‰‹Î_ „V◊÷ “fi ¿Î‹¿Î‹Ì” ó …ı±˘fiÎ ‹fi‹Î_ ¤˘√ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
◊›ı· »ı, ÷ı ÷k‰ «ı÷fi »ı, ÏfiI› »ı, ÁI› »ı, ±ÁÌ‹ ¿Î‹fiÎ »ı, …ı±˘ ’ÿÎ◊˘˝fiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı, …ı±˘fiÌ
»ı, ±fi_÷ »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝ …Õ »ı, ±ÏfiI› ºÏp ’ÿÎ◊˘˝ ÷flŒ … »ı, ÷ı±˘fiı √‹ı ÷ıÀ·Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿
»ı, ±Á÷Ô˚ »ı, ÁÌÏ‹÷ »ı ±fiı ±_÷‰Î‚Î »ı. ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ ÷ı±˘fiı I≤„MÔ÷ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì;
⁄ÌΩı ÷ŒÎ‰÷ ±ı »ı ¿ı Á‹ƒ‹Î_ ÷˘ fiÿ̱˘fi_ …‚ ÷ı±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ, ⁄‚÷flÎ ±fiı Á_÷Î’ ÿÒfl fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î_,
’ˢӫı »ı, ’fl_÷ „V◊÷≠iÎ …ı ÷k‰‹Î_ „V◊÷ »ı, I›Î_ ±Î ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘fiı ÂÎ_Ï÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚Ì Â¿ı? ¿ÎflHÎ ¿ı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝ ’ˢӫ÷Î_ … fi◊Ì, ’HÎ ¿ı‰‚ ÷ıfiÎ «ı÷fiV‰w’fiÌ I≤„MÔ÷ …Õ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı ±Î Á_ÁÎfl …Õ ÿı¬Î› »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ ±Î (Á_ÁÎfl) Ï«L‹›
’fl‹ÎI‹Î … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î 7-19). “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” (√Ì÷Î 9-19) ÷ı◊Ì F›Îflı ‹ÎHÎÁ
¿Î‹fiÎ-flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ ’fl ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω› »ı. ‰V÷±˘ ≠ÁLÔfi ◊¥ √¥, ±ıfiÌ
±˘‚¬ ±ı »ı ¿ı ÷ı ÏfiW¿Î‹ ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı ±Î‰U›¿ ‰V÷±˘ ±Î’˘±Î’ ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı. ÷ıfiÌ ’ÎÁı ±Î‰Ìfiı
ÁŒ‚ ◊‰Î ‹ÎÀı ‰V÷±˘ ·Î·ÎÏ›÷ (··«Î‰_) flËı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Î◊Ì ‰V÷±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ±fiı
≠ÎMÔ÷ fi ◊‰Î »÷Î_ ÷ıfiÌ ±_ÿfl ¿˘¥ ω¿Îfl (ËÊ˝ ‰√ıflı) ’ıÿÎ ◊÷Î fi◊Ì. ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ ‰V÷±˘fi_ ¿˘¥ ‹ÒS›
(‹Ëk‰) »ı … fiËŸ. ±Î◊Ì Ï‰’flÌ÷ ¿Î‹fiΉ΂Π‹fiW›fiı ‰V÷±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ ±◊‰Î fi ◊Λ, ÷ıfiÌ ±_ÿfl
Ëo‹ıÂÎ_ ±ÂÎ_Ï÷ «Î· flËı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ “„V◊÷≠iÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·ı »ı?” ó ±Î ≠ffifiÎ µkÎflfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.
ωËΛ ¿Î‹ÎL›— Á‰Î˝L’‹Î_çflÏ÷ Ïfi—VM≤Ë— –– 71––
Ïfi‹˝‹˘ ÏfiflËo¿Îfl Á Â΄L÷‹Ï‘√E»Ï÷ –– 71––
›— = …ı Ïfi—VM≤Ë— = VM≤ËΠωfiÎfi˘ ◊¥fiı
’‹ÎfiÔ˚ = ‹fiW› (◊¥fiı) «flÏ÷ = ω«flı »ı,
Á‰Î˝fi˚Ô = ÁCÎ‚Ì Ïfi‹˝‹— = ‹‹÷ΠωfiÎfi˘ Á— = ÷ı (…)
¿Î‹ÎfiÔ̊ = ¿Î‹fiα˘fiı (±fiı) Â΄L÷‹Ô˚ = ÂÎ_Ï÷fiı
ωËΛ = »˘ÕÌfiı ÏfiflËìÎfl— = ±Ëo¿Îfl ωfiÎfi˘ ±Ï‘√E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “ωËΛ ¿Î‹ÎL›— Á‰Î˝L’‹Î_çflÏ÷ Ïfi—VM≤Ë—” flËı ±◊‰Î fi flËı, ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë «ÎËı ◊Λ ±◊‰Î fi
ó ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ≥E»Îfiı “¿Î‹fiΔ ¿Ëı »ı. „V◊÷≠iÎ ◊Λ - ÷ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ⁄ı’fl‰Î flËı »ı. ±Î ÷ıfi_ Ïfi—VM≤Ë
‹ËÎ’vÊ ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ◊‰_ »ı.
¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘Î »÷Î_ ’HÎ ÂflÌflfiÎ Ïfi—VM≤Ë ◊‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ı Ïfi‰Î˝ËfiÌ
Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰V÷±˘fi_ Áı‰fi ¿fl÷˘ … fi◊Ì. ÷ı Ïfi‰Î˝ËfiÌ ‰V÷±˘fi_
‰√ıflıfiÌ …ı ±Î‰U›¿÷Î ÿı¬Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ëfiı Áı‰fi ’HÎ ¿flı »ı, ’J›-¿<’J›fi_ ’HÎ K›Îfi flάı »ı ±◊ν÷Ô˚
‹ÎÀı ≠ÎMÔ÷ ±fiı ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷ ‰√ıflıfiÌ …ı …wfl …HÎΛ ±√ε ÁΑfiΉV◊΋Î_ ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı …ı‰˘ T›‰ËÎfl
»ı, ÷ıfiı “VM≤ËΔ ¿Ëı »ı. „V◊÷≠iÎ ’vÊ ±Î VM≤ËÎfi˘ ¿fl÷˘ Ë÷˘, ÷ı‰˘ … T›‰ËÎfl Ëη ’HÎ ¿flı »ı; ’fl_÷
’HÎ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfiÎ ‹ÎÀı ÂflÌfl ‹Y›_ ÂflÌfl ∞‰÷_ flËı ÷˘ ÁÎv_ »ı, ∞‰fiÏfi‰Î˝ËfiÌ ‰V÷±˘
Ë÷_ ±fiı …ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î Ë÷Ì, ÷ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ‹‚÷Ì flËı ÷˘ ÁÎv_ »ı - ±ı‰Ì ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ¿˘¥ ’fl‰Î
√¥, ÷ı ±Î‰U›¿÷Î ’ÒflÌ ◊¥ √¥. ˉı ÂflÌfl «ÎËı fi◊Ì Ë˘÷Ì.
138 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±Î … ±K›Î›fiÎ ’_«Î‰fi‹Î f·˘¿‹Î_ “≠…ËÎÏ÷
›ÿÎ ¿Î‹ÎLÁ‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ˘ ‰Õı ¿Î‹fiÎfiÎ I›Î√fiÌ …ı ‰Î÷
¿ËÌ Ë÷Ì, ÷ı … ‰Î÷ ±ËŸ “ωËΛ ¿Î‹ÎL›— Á‰Î˝fiÔ˚”
’ÿ˘ ‰Õı ¿ËÌ »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√‹Î_
ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿˘¥ „V◊÷≠iÎ fi◊Ì
⁄fiÌ Â¿÷˘; ¿ı‹ ¿ı ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı … Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ΩıÕΛı·˘ »ı. ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËÌ … fi◊Ì Â¿÷˘.
“Ïfi‹˝‹—” ó „V◊÷≠iÎ ‹ËÎ’vÊ ‹‹÷Îfi˘ Á‰˝◊Î
I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ‹fiW› …ı ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı
»ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì. ⁄S¿ı Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ‹‚ı·Ì
»ı. ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Ì ±ı ¤Ò· »ı. ±Î ¤Ò·
ÿÒfl ◊÷Î_ „V◊÷≠iÎ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘
‰√ıflı‹Î_ ‹‹÷ÎflÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı.
“ÏfiflËo¿Îfl—” ó ±Î ÂflÌfl Ë_ … »\_ ó ±Î‰Ì Ω÷fi_
ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ‹Îfi‰_ ±ı ±Ëo¿Îfl »ı. „V◊÷≠i΋Î_ ±Î
±Ëo¿Îfl fi◊Ì flËı÷˘. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ⁄‘Î_
… ¿˘¥ ≠¿Î‹Î_ ÿı¬Î› »ı, ±fiı …ı “Ë_”’b_ »ı, ÷ıfi_ ’HÎ
¿˘¥ ≠¿Î‹Î_ ¤Îfi ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ≠¿ÎÂfiÌ ºÏp±ı ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ±Ëo÷Î (Ë_ ’b_) ó ±Î ⁄‘Î_ ºU› »ı.
ºpÎ ºU›◊Ì ±·√ ˢ› »ı ó ±Î Ïfi›‹ »ı. ±Î‰˘ ±fi¤‰
◊¥ …‰Î◊Ì „V◊÷≠iÎ ÏfiflËo¿Îfl ⁄fiÌ Ω› »ı.
“Á Â΄L÷‹Ï‘√E»Ï÷” ó „V◊÷≠iÎ ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±Ëo÷Î◊Ì flÏË÷
◊‰Î◊Ì ÂÎ_Ï÷ ±Î‰Ìfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì,
⁄S¿ı ÂÎ_Ï÷ ÷˘ ‹fiW› ‹Îh΋Î_ V‰÷—ÏÁ© »ı. ¿ı‰‚ µI’LÔfi
±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘◊Ì Á¬ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ
¿fl‰Î◊Ì, ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ‹‹÷Îfi˘ Á_⁄_‘ flά‰Î◊Ì …
±ÂÎ_Ï÷ ◊Λ »ı. F›Îflı Á_ÁÎflfiÌ ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î
±fiı ±Ëo÷Î Á‰˝◊Î »^ÀÌ ◊Λ »ı, I›Îflı V‰÷—ÏÁ© ÂÎ_Ï÷fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±Ëo÷Îó
±Î «Îflı› ±Ëo÷Î … ‹A› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ±Ëo÷ÎfiÎ
ÏfiÊı‘◊Ì ⁄‘Îfi˘ ÏfiÊı‘ ◊¥ Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ Ωı “Ë_”
’b_ fiÏË flËı, ÷˘ ’»Ì “‹ÎflΔ ’b_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËıÂı
±fiı ¿Î‹fiÎ ’HÎ ¿˘HÎ ¿flÂı ±fiı ÂÎ ‹ÎÀı ¿flÂı?
F›Îflı “ÏfiflËo¿Îfl—” ¿Ëı‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfi˘
I›Î√ ÷ıfiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì …÷˘ Ë÷˘, ÷˘ ’»Ì ¿Î‹fiÎ
‰√ıflıfiÎ I›Î√fi_ ‰Hνfi ÂÎ ‹ÎÀı ¿›*? ±Îfi˘ µkÎfl ±ı
»ı ¿ı ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±Ëo÷Î ó ±Î «Îflı›‹Î_
¿Î‹fiÎ V◊Ò‚ »ı. ¿Î‹fiÎ◊Ì ÁÒZ‹ VM≤ËÎ, VM≤ËÎ◊Ì ÁÒZ‹
[±K›Î› 2
‹‹÷Î ±fiı ‹‹÷Î◊Ì ÁÒZ‹ ±Ëo÷Î ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘ »˘Õ‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ Á‰˝ ≠◊‹ ¿Î‹fiÎfi˘
I›Î√ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ’»Ì ⁄οÌfiÎ hÎHÎfi˘ I›Î√
¿fl‰Îfi_ Á√‹ ◊¥ …Âıı.
ÂÎVhÎÌ› ƒÏp±ı ’Ëı·Î_ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√, ’»Ì VM≤ËÎ,
‹‹÷Î ±fiı ±Ëo¿Îflfi˘ I›Î√ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷
ÁΑ¿fiÌ ºÏp◊Ì ’Ëı·Î_ ‹‹÷Îfi˘ I›Î√, ’»Ì ¿Î‹fiÎ,
VM≤ËÎ ±fiı ±Ëo¿Îflfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ … ›˘B› »ı. ‹‹÷Î
≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ±fiı ¿Î‹fiÎ ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ◊Λ »ı. Á˙◊Ì
’Ëı·Î_ ‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ Á√‹ ◊Λ »ı. ‹fiW› ’Ëı·Î_
‹‹÷Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÎ Á_⁄‘‹Î_ … ŒÁΛ »ı.
’Ëı·Î_ ‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ÏfiW¿Î‹ ◊‰Îfi_ Á΋J›˝
±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı VM≤ËÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ÏfiflËo¿Îfl
◊‰Îfi_ Á΋J›˝ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÂÎVhÎÌ› ºÏp ≠‹ÎHÎı
«Î·‰Î◊Ì ‹fiW› ’_ÏÕ÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ÁΑ¿fiÌ ºÏp
≠‹ÎHÎı «Î·‰Î◊Ì ‹fiW›fiı ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±Ëo÷Î-‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfi˘ µ’Λ
¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı ó “‹Îv_ ¿o¥ fi◊Ì”, ¿ı‹¿ı ‹Îfl˘
¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ, ±‰V◊Î ‰√ıflı µ’fl
V‰÷_hÎ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. F›Îflı ‹Îv_ ¿Â_ fi◊Ì ÷˘ “‹Îflı
¿Â_ fi◊Ì Ωı¥÷_”, ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ÂflÌfl ‹Îv_ ˢ› ÷˘ ‹Îflı
±LÔfi, …‚, ‰VÔhÎ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËı ’HÎ F›Îflı
ÂflÌfl ‹Îv_ »ı … fiÏË, ÷˘ ‹Îflı ¿ÂÎfiÌ …flÎ ’HÎ
±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. F›Îflı ‹Îv_ ¿Â_ fi◊Ì ±fiı ‹Îflı ¿Â_
Ωı¥÷_ fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì “Ë_” @›Î_ flè΢? ¿ı‹¿ı “Ë_ˇ” ÷˘ ¿˘¥
‰V÷, ÂflÌfl, „V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ’¿Õ‰Î◊Ì … ◊Λ »ı.
‹Îv_ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ÂflÌfl ‰√ıflıfi˘ Á_ÁÎfl ‹ÎhÎ ÁÎ◊ı
Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi Á_⁄_‘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î
ÂflÌfl ‰√ıflı ¶ÎflÎ …ı ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ »ı, ÷ı ⁄‘_ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿fl‰Îfi_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı “‹Îflı ¿Â_ Ωı¥±ı
… fiÏË” ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊‰Î◊Ì “Ë_”fi_ ±ı¿ÿıÂÌ›’b_ ±Î’˘±Î’
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ±Ëo÷Î ‹‹÷Î◊Ì flÏË÷
◊¥ Ω› »ı.
“ÁÎ_A››˘√fiÌ ºÏp±ı” ó ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı “Ë_ »\_” ±ı
flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ V‰÷—ÏÁ© ÁkÎÎ (ˢ‰Î’b_)fi_ iÎÎfi
flËı »ı. ÷ı‹Î_ “Ë_” ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ »ı ±fiı “»\_” ÁkÎÎ
»ı. ±Î “»\_” ‰ÎV÷‰‹Î_ “Ë_”fiı ·Ì‘ı »ı. Ωı “Ë_” fiÎ flËı,
÷˘ “»\_” fiÏË flËı, ⁄S¿ı “»ı” flËıÂı.
“Ë_” »\_, “÷_” »ı, “±Î” »ı ±fiı “÷ı” »ı ó ±Î
«Îflı› T›„@÷ ±fiı V◊‚¿Î‚fiı ·Ì‘ı »ı. Ωı ±Î «Îflı›fiı
f·˘¿ 71] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 139

±◊ν÷Ô˚ T›„@÷ ±fiı V◊‚¿Î‚fiı ’¿Õ̱ı fiÏË ÷˘ ¿ı‰‚ ÷ıfiÎ µ’fl ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. ÷ı …ı flÌ÷ı ‰V÷fiı flάı »ı,
“»ı” … flËıÂı ó “»ı”‹Î_ … „V◊Ï÷ flËıÂı. “»ı”‹Î_ „V◊Ï÷ …ı‰Ì flά‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı‰_ … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±Î ⁄‘_
◊‰Î◊Ì ÁÎ_A››˘√Ì ±Ëo÷Î-‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı. … ¤√‰Îfifi_ … »ı. ±ıfiı ≠¤fiÌ … Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Îfi_
¤„@÷›˘√fiÌ ºÏp±ı ó …ıfiı “Ë_” ±fiı “‹Îv_” ¿Ëı »ı. ‹ÎflÌ ’ÎÁı …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© »ı, ±ı
»ı, ÷ı ⁄‘_ ≠¤fi_ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÌ ¿Ëı‰Î÷Ì ‰V÷ ’HÎ ÷ı‹fi_ … »ı ±fiı Ë_ ’HÎ ÷ı‹fi˘ … »\_. ±Î‰˘ ¤Î‰
µ’fl ‹Îfl˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì; ’fl_÷ ≠¤fi˘ ◊÷Î_ ¤„@÷›˘√Ì ±Ëo÷Î-‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’Ëı·Î_ “Á˘ûQ≤÷I‰Î› ¿S’÷ı” (2-15) ¿ËÌfiı iÎÎfi›˘√fiÌ ÏÁÏ© (’ÒHν÷Î) ⁄÷Î‰Ì Ë÷Ì,
ˉı “Á Â΄L÷‹Ï‘√E»Ï÷” ¿ËÌfiı ¿‹˝›˘√fiÌ ÏÁÏ© ⁄÷Ήı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Ï«L‹›÷Î (V‰w’)‹Î_ „V◊Ï÷
◊‰Î◊Ì ±Q≤÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı …Õ÷Î (±Ëo÷Î)fiÎ I›Î√◊Ì ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄M÷ ◊Λ »ı.
±Ëo÷Î ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı fiËŸ. Ωı ±ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ˢ÷ ÷˘ ±Î’HÎı @›Îflı›
Ïfifl_¿Îfl ◊¥ ¿÷Î … fiËŸ ±fiı ¤√‰Îfi ’HÎ ÏfiflËo¿Îfl ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ë÷Î fiËŸ. ’fl_÷ ¤√‰Îfi “ÏfiflËo¿Îfl—”
¿Ëı »ı. ±Î◊Ì ±Î’HÎı ±Ëo¿Îfl flÏË÷ ◊¥ ¿̱ı »Ì±ı. ±Î’H΢ ±fi¤‰ ’HÎ »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ V‰w’ ±Ëo¿ÎflflÏË÷
»ı. ÁÊ„MÔ÷fiÎ Á‹›ı ±Ëo¿ÎflfiÎ ±¤Î‰fi˘ ±fiı V‰›_ (’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi˘) ±fi¤‰ ⁄‘Î_fiı ◊Λ »ı, …ıfi˘ V’p
⁄˘‘ ΩB›Î ’»Ì ◊Λ »ı. ÁÊ„MÔ÷‹Î_ ±Ë‹Ô˚ ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ V‰›_ flËı »ı. ÷ı◊Ì ÁÊ„MÔ÷‹Î_◊Ì
ΩB›Î ’»Ì (÷ıfiÌ VQ≤Ï÷◊Ì) ±Î’HÎı ¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı, “Ë_ ±ı‰˘ ÂÎ_Ï÷◊Ì ÁÒ÷˘ ¿ı ‹fiı ¿ÂÌ … ¬⁄fl fi Ë÷Ì.”
±Î VQ≤Ï÷◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, Á¬fi˘ ±fi¤‰ ¿flfiÎfl ±fiı “¿ÂÌ ¬⁄fl fi Ë÷Ì” ±Î‰_ ¿ËıfiÎfl ÷˘ Ë÷˘ …!
fiËŸ ÷˘, Á¬fi˘ ±fi¤‰ ¿˘fiı ◊›˘? ±fiı “¿ÂÌ ¬⁄fl fi Ë÷Ì” - ±Î ‰Î÷ ¿˘HÎı ΩHÎÌ? ÷ı◊Ì “¿oÂÌ ¬⁄fl
fi Ë÷Ì” ±Î ±Ë‹Ô˚fi˘ ±¤Î‰ »ı ±fiı ±ıfi_ iÎÎfi …ıfiı »ı, ÷ı ±Ë‹Ô˚flÏË÷ V‰w’ »ı.
±ı¿ VÔhÎÌfiÌ fiοfiÌ fi◊ ¿>‰Î‹Î_ ’ÕÌ √¥. ÷ıfiı ¿Îœ‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ ‹ÎHÎÁ ¿>‰Î‹Î_ ∂÷›˘˝ ±fiı ’ÎHÎÌ‹Î_
…¥fiı ÷ı fi◊fiı ¢‘‰Î ·ÎB›˘. ¢‘÷Î_-¢‘÷Î_ ÷ı fi◊ ÷ıfiÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰Ì √¥ ÷˘ ÷ıfiı ¬Ò⁄ ¬ÂÌ ◊¥. ’fl_÷
÷ı ‰¬÷ı ÷ı ¿Î_¥ ⁄˘·Ì Â@›˘ fiËŸ, ¿ı‹¿ı ‰ÎHÎÌ (±„BÔfi) ±fiı …‚fi˘ ’flV’fl ωfl˘‘ »ı. ÷ı◊Ì ’ÎHÎÌ‹Î_◊Ì
⁄ËÎfl ±Î‰Ìfiı … ÷ı ⁄˘·Ì Â@›˘ ¿ı “fi◊ ‹‚Ì √¥!” ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÊ„MÔ÷‹Î_ ±Ë‹Ô˚ fi flËı‰Î◊Ì ‹ÎHÎÁ
Á¬fi˘ ±fi¤‰ ÷˘ ¿flı »ı, ’HÎ ÷ıfiı T›@÷ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄˘·‰Îfi_ ÁΑfi Ë÷_ fiËŸ. ÁÊ„MÔ÷‹Î_◊Ì
ΩB›Î ’»Ì … ÷ıfiı Á¬fiÌ VQ≤Ï÷ ◊Λ »ı. VQ≤Ï÷ ±fiÔ¤‰…L› ◊Λ »ı. “±fi¤‰…L›_ iÎÎfi_ VQ≤Ï÷—–”
±Î ≠‹ÎHÎı ÁÊ„MÔ÷‹Î_ ±Ë‹fi˘ ±¤Î‰ ±fi¤‰ ÷˘ ⁄‘Îfiı ◊Λ »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ @›Îflı›
¿˘¥fiı ◊÷˘ fi◊Ì. ±Ëo¿Îfl ±Î’HÎΠωfiÎ flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î’HÎı (’˘÷ı) ±Ëo¿Îfl ωfiÎ flËÌ Â¿Ì±ı
»Ì±ı ±fiı flË̱ı … »Ì±ı. ±Î’b_ V‰w’ Ï«L‹› ÁkÎ΋ÎhÎ »ı. ±Î ÏfiI› ÁkÎÎfiı ¿˘¥fiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì, ’fl_÷
ÁkÎÎ (±„V÷I‰)fiÌ ±’ıZÎÎ ⁄‘Î_fiı »ı. Ωı ±Î’HÎı ±Ë‹Ô˚◊Ì …\ÿÎ fi ˢ÷ ÷˘, ±Ëo¿Îflw’ … ˢ÷ ÷˘ ÁÊ„MÔ÷‹Î_
±Ëo¿ÎflfiÎ ·Ìfi ◊›Î ’»Ì ±Î’HÎı ’HÎ flËı÷ fiËŸ. ÷ı◊Ì ±Ëo¿Îfl ωfiÎ ’HÎ ±Î’b_ ±„V÷I‰ ÏÁ© ◊Λ »ı.
Ω√˛÷ ±fiı V‰MÔfi‹Î_ ±Ë‹Ô˚ ≠√À flËı »ı ±fiı ÁÊ„MÔ÷‹Î_ ±Ë‹Ô˚ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î’HÎı V‰›_ Ïfifl_÷fl flË̱ı
»Ì±ı. …ı ≠√À ±fiı ·Ìfi ◊÷_ fi◊Ì ±ı … ±Î’b_ V‰w’ »ı.
¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ÂflÌfl Ïfi‰Î˝Ë ‹ÎÀı ¿o¥ fiı ¿o¥ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î
flËı »ı. …ıfiı “VM≤ËΔ ¿Ëı »ı. „V◊÷≠iÎ ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ÂflÌfl Ïfi‰Î˝Ë ‹ÎhÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_, ÂflÌflfiÌ
’HÎ ±Î‰U›¿÷Î flËı÷Ì fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌflfiÌ ±Î‰U›¿÷Î … ‹fiW›fiı ’flΑÌfi ⁄fiΉı »ı. ±Î‰U›¿÷Î I›Îflı
’ıÿÎ ◊Λ »ı, F›Îflı ‹fiW› ±ı ‰V÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı, …ı ±Î’HÎÌ fi◊Ì. ¿‹˝›˘√Ì ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ
±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ‹Îfi÷˘ fi◊Ì. ⁄S¿ı Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ‹Îfiı »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfiı ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
ˢ÷Ì fi◊Ì.
“¿Î‹fiÎ ±fiı V’ÚËΔ ó ⁄LÔfiıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ’HÎ fi ◊Λ ±fiı Ïfi‰Î˝Ë
‹ÎhÎfiÌ ¿Î‹fiÎ (ÂflÌflfiÌ ±Î‰U›¿÷Î) ’HÎ fi ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïfi‰ÎÛË ‹ÎhÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ’HÎ Á¬¤˘√ … »ı.
±ıÀ·_ … fiÏË, ÂÎ_Ï÷, ‹„@÷, ÷k‰iÎÎfi ‰√ıflıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ’HÎ ¿Î‹fiÎ »ı, ÷ı◊Ì ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰ı ‹„@÷fiÌ
’HÎ ¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
140 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

±Î f·˘¿‹Î_ ±’flÎ ≠T≤ÏkÎfi˘ ÏfiÊı‘ »ı. ∞‰ı ±Ëo¿Îflfiı ¿ÎflHÎı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ (…√÷)fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ »ı
ó “››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷” ó (√Ì÷Î 7/5) ÷ı◊Ì ÏfiflËo¿Îfl÷Î ±Î‰Ì …‰Î◊Ì ±’flÎ≠¿ÚÏ÷fi˘ ÏfiÊı‘ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ)
◊¥ Ω› »ı ±fiı ∞‰ …L‹-Q≤I›fiÎ ⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ⁄‘Îfi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ ±Ëo¿Îfl flËÌ
Ω› »ı, ’fl_÷ ±Ëo¿Îflfi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì ⁄‘Îfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±Ëo÷Î◊Ì flÏË÷ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ¿ı‰Ì „V◊Ï÷ ◊Λ »ı ó ÷ıfi_ ‰Hνfi
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ±Î ωʛfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.
±ıÊÎ ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷— ’Î◊˝ fiˆfiÎ_ ≠ÎM› ω‹èÎÏ÷ –– 72––
„V◊I‰ÎV›Î‹L÷¿Î·ıûÏ’ ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎQ≤E»Ï÷ –– 72––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! (›˘√Ì ¿ÿÌ) „V◊I‰Î = „V◊÷ ◊¥ Ω›
±ıÊÎ = ±Î fi, ω‹èÎÏ÷ = ‹˘ÏË÷ fi◊Ì ◊÷˘. (÷˘) ÷ıfiı
⁄˛ÎõÌ = ⁄˛ÎõÌ ±V›Î‹Ô˚ = ±Î ⁄˛ÎõÌ ⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚ = Ïfi‰Î˝HÎ (ÂÎLÔ÷)
„V◊Ï÷— = „V◊Ï÷ »ı. „V◊Ï÷‹Î_ (Ωı) ⁄˛õfiÌ
±ıfi΋Ô˚ = ±Îfiı ±L÷¿Î·ı = ±_÷¿Î‚ı ∑E»Ï÷ = ≠΄MÔ÷ ◊¥
≠ÎM› = ’΋Ìfiı ±Ï’ = ’HÎ (¿˘¥ ÁΑ¿) Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “±ıÊÎ ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷— ’Î◊˝” ó ±Î ⁄˛ÎõÌ ±ÎT›_ »ı.
„V◊Ï÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ‹fiW›fiÌ „V◊Ï÷ “fiˆfiÎ_ ≠ÎM› ω‹èÎÏ÷” ó F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl‹Î_
»ı. ±Ëo¿ÎflflÏË÷ ◊‰Î◊Ì F›Îflı T›„@÷I‰ ÿÒfl ◊¥ Ω› ±Ëo¿Îfl flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ‹˘ÏË÷ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı
»ı, I›Îflı ÷ıfiÌ „V◊Ï÷ ±Î’˘±Î’ … ⁄˛õ‹Î_ ◊Λ »ı. »ı. ’fl_÷ F›Îflı ±Ëo¿Îflfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ⁄˛õ‹Î_
¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î◊Ì … T›„@÷I‰ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı T›„@÷I‰
Ë÷_. ±ı Á_⁄_‘fiı Á‰˝◊Î »˘ÕÌ ÿı‰Î◊Ì ›˘√ÌfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÷ÒÀ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ’»Ì ¿ÿÌ ‹˘ÏË÷ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ fi◊Ì
¿˘¥ T›„@÷√÷ „V◊Ï÷ fi◊Ì flËı÷Ì. flËı÷Ì.
±I›_÷ fi∞¿fi_ ‰Î«¿ ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ “±ıÊΔ ’ÿ Á÷Ô˚ ±fiı ±Á÷Ô˚fiı ⁄flÎ⁄fl fiÏË ΩHΉ_ ±ı … ‹˘Ë
±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î_ “ωËΛ ¿Î‹ÎfiÔ˚”, “Ïfi—VM≤Ë—”, »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ı Á÷Ô˚ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Á÷Ô˚fiÌ
“Ïfi‹˝‹—” ±fiı “ÏfiflËìÎfl—” ’ÿ˘fi˘ Ïfiÿı˝Â ¿flı »ı. ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfi÷Î flËı‰_ ±ı … ‹˘Ë »ı. F›Îflı
¤√‰Îfifiı ‹¬ı◊Ì “÷ÎflÌ ⁄Ï© F›Îflı ‹˘Ë w’Ì ÁΑ¿ ±Á÷Ô˚fiı ⁄flÎ⁄fl ΩHÎÌ ·ı »ı, I›Îflı ±Á÷Ô˚◊Ì ÷ıfi˘
¿Îÿ‰ ±fiı lÏ÷ω≠Ï÷’ÏkÎ (ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì Ï‰’flÌ÷ ◊›ı· Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.1 ±fiı Á÷Ô˚‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
iÎÎfi) fiı ’Îfl ¿flÌ …Âı, I›Îflı ÷_ ›˘√fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ‰ÎV÷ω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î „V◊Ï÷fi˘
…Âı.” ó ±Î‰_ ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ±ı‰Ì Ï…iÎÎÁÎ ±fi¤‰ ◊¥ …÷Î_, ’»Ì ¿ÿÌ ‹˘Ë fi◊Ì ◊÷˘ (√Ì÷Î.
◊¥ ¿ı ÷ı „V◊Ï÷ ¿ı‰Ì ËÂı? ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ±…\˝fiı ±. 4/35).
„V◊÷≠iÎfiı ωÊı «Îfl ≠ffi˘ ’Ò»uÎ. ÷ı «Îflı› ≠ffi˘fi˘ “„V◊I‰ÎV›Î‹L÷¿Î·ıûÏ’ ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ-Q≤E»Ï÷” ó
µkÎfl ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ÷ı „V◊Ï÷ ⁄÷Î‰Ì ¿ı ÷ı ±Î ‹fiW›ÂflÌfl ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı.
⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı T›„@÷√÷ „V◊Ï÷ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î ÷¿ ±Î’ı »ı ¿ı ÁΑÎflHÎ◊Ì›ı
fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ T›„@÷I‰ fi◊Ì flËı÷_. ÷ı ÏfiI››˘√fiÌ ÁΑÎflHÎ ±fiı ’Î’Ì◊Ì›ı ’Î’Ì T›„@÷ ¿ı‹ fiΠˢ›, ’HÎ
≠΄MÔ÷ »ı. ÷ı‹Î_ ±ı¿ … ÷k‰ flËı »ı. ±Î ⁄Î⁄÷ ≠I›ı Ωı ÷ı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¿flÌ
K›Îfi ÿ˘fl‰Î ‹ÎÀı … ±ËŸ “’Î◊˝” Á_⁄˘‘fi ±Î’‰Î‹Î_ ·ı ±◊ν÷Ô˚ …Õ÷Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ ·ı, ÷˘
1. ±Á÷fiı ΩHΉÎ◊Ì ±Á÷fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Á÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË. Á÷ ‰Õı … ±Á÷fiı ÁkÎÎ ‹‚ı »ı.
Ωı ±Á÷fiı ΩHΉÎ◊Ì ±Á÷fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ fiÎ ◊Λ ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Á÷fiı ΩH›_ … fi◊Ì; ’HÎ ÂÌA›_ »ı. Â̬ı·Î iÎÎfi◊Ì ±Á÷fiÌ
ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı ‹fi‹Î_ ±Á÷Ô˚fiÌ ÁkÎÎ flËı »ı.
f·˘¿ 72]
÷ıfiı ’HÎ Ïfi‰Î˝HÎ (ÂÎL÷) ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı, ÷ı
…L‹-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ ◊¥ …Âı. ±Î‰Ì … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı ¿ı “±Ï‘¤Ò÷,
±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı ó ±ı‰_
≠›ÎHο΂ı ’HÎ ‹fiı …ı±˘ ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ı±˘ ‹fiı ›◊Î◊˝
w’ı ΩHÎÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.” ±ÎËÎ
±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “±_÷¿Î‚‹Î_ ‹Îv_
V‹flHÎ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ¿˘¥ ≠ÎHÎ »˘Õı, ÷˘ ÷ı ‹fiı … ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ Á_ÿıË fi◊Ì.”
⁄Ì∞ ‰Î÷, µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfi ÷ı ⁄˛ÎõÌ
„V◊Ï÷fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı ¿ı ±Î‹Î_ Ωı ±_÷¿Î‚‹Î_
’HÎ ¿˘¥ „V◊÷ ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı ÂÎ_÷ ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á‹⁄Ï©fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_
¿ı ÷ıfi_ ◊˘Õ<_ ’HÎ ±fiWÔÃÎfi ‹ËÎfi ¤›◊Ì flZÎHÎ ¿flÌ ÿı
»ı (±. 2/40), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ±_÷¿Î‚‹Î_
’HÎ ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷ ◊¥ Ω›, …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥
Ω›, ÷˘ Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î „V◊Ï÷fi˘
±fi¤‰ ◊‰Î‹Î_ …Õ÷Îfi˘ flÎ√ … ⁄Α¿ »ı. ±Î flÎ√
±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ »˘ÕÌ ÿı ÷˘ ÷ıfiı ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ
V‰÷—ÏÁ© ‰ÎV÷ω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı …ı ±fi¤‰ ±Î¬Ì
g…ÿ√Ì‹Î_ fi◊Ì ◊›˘, ÷ı ±_÷¿Î‚‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±◊ν÷Ô˚
V‰V◊ ±‰V◊΋Î_ ÷˘ ÁΑ¿fiÌ ⁄Ï© V‰V◊ ËÂı, ±ıfi΋Î_
ω«Îfl„@÷ ËÂı ±fiı ÁΉ‘ÎfiÌ ËÂı ÷˘ ÷ı ⁄˛ÎõÌ
„V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ıÂı; ’fl_÷ ±_÷¿Î‚‹Î_ ≠ÎHÎ
fiÌ¿‚÷Ì ‰¬÷ı ⁄Ï© ±Á‹◊˝ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ÁΉ‘ÎfiÌ
fi◊Ì flËı÷Ì ó ±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı Q≤I› Á‹›ı
F›Îflı ≠ÎHÎ fiÌ¿‚ı »ı, I›Îflı ÷ıfi˘ ÂflÌfl ‰√ıflı◊Ì
±Î’˘±Î’ … Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. Ωı ÷ı Á‹›ı
÷ı V‰÷—ÏÁ© ÷k‰ ÷flŒ ·Z› ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfi˘ ±fi¤‰
Á√‹÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHοı Ïfiω˝¿S’ ±‰V◊ÎfiÌ
≠΄MÔ÷‹Î_ ÷˘ ⁄Ï©, ω‰ı¿ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËı »ı,
’HÎ ±‰V◊Î÷Ì÷ ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ÷˘ ¿ı‰‚ ·Z›fiÌ
±Î‰U›¿÷Î flËı »ı.1 ÷ı ·Z› «ÎËı ’Ëı·Î_fiÎ ±P›ÎÁ◊Ì
ÏÁ© ◊¥ Ω›, «ÎËı ¿˘¥ Â¤ Á_V¿Îfl◊Ì ÏÁ© ◊¥ Ω›
¿ı «ÎËı ¤√‰Îfi ±◊‰Î Á_÷fiÌ ±Ëˆ÷¿Ì ¿Ú’Î◊Ì ÏÁ©
◊¥ Ω›; ·Z› ÏÁ© ◊‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ±Î’˘±Î’
1. Ïfiω˝¿S’ ±‰V◊ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … ±P›ÎÁ, ω«Îfl, ÏfiÏÿK›ÎÁfi ‰√ıflı ¿Î‹ ¿flı »ı ’fl_÷ Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘ (±‰V◊Î÷Ì÷ ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷)fiÌ
≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Ï© ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷Ì. ÷ı‹Î_ ⁄Ï© »^ÀÌ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘ ¿flHÎÏfifl’ıZÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ¿flHÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ±’ıZÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ¿flHÎ◊Ì Á_⁄_‘ωE»ıÿ ¿ÎflHÎ »ı.
Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 141
◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ “±Ï’” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±_÷¿Î‚ ±√ε
±◊ν÷Ô˚ ∞ω÷-±‰V◊΋Î_ ±Î „V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı ÷˘
÷ı ∞‰fi‹@÷ ◊¥ Ω› »ı; ’fl_÷ Ωı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ
±Î „V◊Ï÷ ⁄fiÌ Ω› ±◊ν÷Ô˚ Ïfi‹˝‹-ÏfiflËo¿Îfl ⁄fiÌ Ω›
÷˘ ÷ı ’HÎ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ±Î „V◊Ï÷ ÷I¿Î‚ ⁄fiÌ Ω› »ı. „V◊Ï÷fiı ‹ÎÀı ±P›ÎÁ
¿fl‰ÎfiÌ, K›Îfi ¿fl‰ÎfiÌ ¿ı Á‹ÎÏ‘ ·√Ή‰ÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì.
¤√‰Îfiı ±ËŸ ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ “⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚”
’ÿ ‰Î’›* »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
ÁÎ_A››˘√Ìfiı Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±.
5/24-26), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ìfiı ’HÎ Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiÌ
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î
f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√Ì ¶ÎflÎ …ı V◊Îfi ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı … V◊Îfi ¿‹˝›˘√Ì ¶ÎflÎ ’HÎ ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
…Õ ±fiı «ı÷fi ó ±ı ⁄ı ’ÿÎ◊˘˝ »ı. ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_
V‰w’ «ı÷fi »ı, ’fl_÷ ÷ıHÎı …Õfi˘ Á_√ ¿flı·˘ »ı. …ÕfiÌ
÷flŒ ±Î¿Ê˝HÎ ◊‰_ ±ıÀ·ı ’÷fi ÷flŒ …‰_ ±fiı Ï«L‹›
÷k‰fiÌ ÷flŒ ±Î¿Ê˝HÎ ◊‰_ ±ıÀ·ı µI◊Îfi ÷flŒ …‰_ ±fiı
’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î›. …ÕfiÌ ÷flŒ …‰Î‹Î_
“‹˘Ë”fiÌ ≠‘Îfi÷Πˢ› »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÷flŒ
…‰Î‹Î_ “ω‰ı¿”fiÌ ≠‘Îfi÷Πˢ› »ı.
Á‹…‰ÎfiÌ ºÏp±ı ‹˘Ë ±fiı ω‰ı¿fiÎ ⁄ı ⁄ı ω¤Î√
¿flÌ Â¿Î› »ı — (1) ±Ëo÷Î-‹‹÷Λ@÷ ‹˘Ë ±fiı
¿Î‹fiΛ@÷ ‹˘Ë (2) Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ±fiı ¿÷˝T›-
±¿÷˝T›fi˘ ω‰ı¿.
≠ÎMÔ÷ ‰V÷, ÂflÌfl ‰√ıflı‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ¿fl‰Ì
±ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Λ@÷ ‹˘Ë »ı; ±fiı ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷, CÎÀfiÎ,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì ó ±ı ¿Î‹fiΛ@÷ ‹˘Ë
»ı. ÂflÌflÌ (ÂflÌfl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚˘) ±·√ »ı ±fiı ÂflÌfl
±·√ »ı, ÂflÌflÌ Á÷ »ı ±fiı ÂflÌfl ±Á÷ »ı, ÂflÌflÌ
«ı÷fi »ı ±fiı ÂflÌfl …Õ »ı ó ±Îfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ±·√-
±·√ Á‹…‰Î_ ±ı Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ »ı; ±fiı ¿÷˝T›
Â_ »ı, ±¿÷˝T› Â_ »ı, ‘‹˝ Â_ »ı, ±‘‹˝ Â_ »ı - ±Îfiı
142 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 2

ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹∞fiı ÷ı ≠‹ÎHÎı ¿÷˝T› ¿fl‰_ ±fiı ±¿÷˝T›fi˘ T≤©Î‰V◊Î ó ±Î ±‰V◊α˘ ⁄ÿ·Î› »ı, ±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı
I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi˘ ω‰ı¿ »ı. ‹fiW› …^fiÎ_ ‰VÔh΢fiı I›∞fiı fi‰Î_ ‰VÔh΢ ‘ÎflHÎ ¿flı »ı,
’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fifiı ’HÎ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ‹˘Ë ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ∞‰ ’Ëı·_ ÂflÌfl »˘ÕÌfiı ⁄Ì…\_ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ
◊¥ √›˘ Ë÷˘, …ı‹Î_ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ ŒÁΛı·Î_ »ı. ±Ëo÷Îfiı ¿flı »ı. ±Î ÷˘ ÀÎ‚Ì Â¿Î› fiÏË ÷ı‰˘ Ïfi›‹ »ı. ±Î‹Î_
·Ì‘ı “±‹ı ÿ˘Ê˘fiı ΩHΉΉ΂Π‘‹Î˝I‹Î »Ì±ı” ±fiı g«÷ÎfiÌ ±fiı ¢¿fiÌ ‰Î÷ … @›Î_ »ı?
‹‹÷Îfiı ·Ì‘ı “±Î ¿<À<_⁄̱˘ ‹flÌ …Âı” ó ±Î ±Ëo÷Î- ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi˘ ω‰ı¿ ⁄÷Ή÷Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı
‹‹÷Ή΂˘ ‹˘Ë ◊›˘. ±‹fiı ’Î’ fiÎ ·Î√ı, ¿<‚fiÎ ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ›©◊Ì ‹˘À˘ ¿˘¥ ‘‹˝ fi◊Ì. ±fiΛÎÁı
fiÎÂfi˘ ÿ˘Ê fiÎ ·Î√ı, Ï‹hÎÿ˘Ëfi_ ’Î’ fiÎ ·Î√ı, fifl¿˘‹Î_ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·_ ›© ±ı V‰√˝≠΄MÔ÷fi˘ ¬S·˘ ÿfl‰ÎΩı »ı.
fiÎ …‰_ ’Õı, ±‹ÎflÎ Ï’I≤±˘fi_ ’÷fi fiÎ ◊Λ - ±Î ÷_ ›© w’Ì V‰‘‹˝fi_ ’ηfi fiÏË ¿flı ÷˘ ÷fiı ’Î’
¿Î‹fiΛ@÷ ‹˘Ë ◊›˘. ·Î√Âı. Ωı ÷_ …›-’flÎ…›, ·Î¤-ËÎÏfi ÷ı‹… Á¬-ÿ—¬fiı
µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÎ ‹˘Ëfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı Á‹Îfi Á‹∞fiı ›© ¿flÌ ÷˘ ÷fiı ’Î’ fiÏË ·Î√ı.
¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ω‰ı¿ ⁄÷ÎT›˘ »ı ÷Îfl˘ ÷˘ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ … ±Ï‘¿Îfl »ı. Œ‚‹Î_ ¿ÿÌ
ó ÂflÌflÌ-ÂflÌflfi˘ ±fiı Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ (±. 2/11- fiÏË. ÷_ ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ ’HÎ fi ◊Î ±fiı ¿‹˝ fiÏË
30) ±fiı ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi˘ ω‰ı¿ (±. 2/31-53 Á‘Ì). ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ÷ÎflÌ ±ÎÁ„@÷ fi ◊α˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷_
ÂflÌflÌ-ÂflÌflfi˘ ω‰ı¿ ⁄÷Ή÷Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ¿‹˘˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi ◊¥fiı ±fiı Á‹÷΋Î_
Ë_, ÷_ ±fiı ±Î flÎΩ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î_ - ±Î ‰Î÷ „V◊÷ flËÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl; ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹÷Î ±ı … ›˘√
’HÎ fi◊Ì ±fiı ’»Ì fiÏË flËı - ±ı ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì »ı. …ı ‹fiW› Á‹⁄Ï©◊Ì ›@÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı
±◊ν÷Ô˚ ±Î’HÎı ⁄‘Î ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷Î ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ … ’H›-’Î’◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı.
’HÎ flËÌÂ_ ÷◊Î ±Î ÂflÌfl˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷Î_ ±fiı F›Îflı ÷ÎflÌ ⁄Ï© ‹˘Ëw’Ì ¿Îÿ‰fiı ±fiı lÏ÷-
¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ fiÏË flËı ÷◊Î ‰«‹Î_ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHΠω≠Ï÷’ÏkÎ (ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì Ï‰’flÌ÷ ◊›ı·Î iÎÎfi)fiı ’Îfl
⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌfl‹Î_ ¿<‹Îfl, ›‰Î ±fiı ¿flÌ …Âı, I›Îflı ÷_ ›˘√fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ïfi‹˝‹ ±fiı ÏfiflËo¿Îfl ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿fi˘ ±Á÷ ‰V÷±˘◊Ì Á_⁄_‘ »^ÀÌ Ω› »ı ±fiı Á÷
±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰÷— V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiı “⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷” ¿Ëı »ı. ±Î ⁄˛ÎõÌ
„V◊Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÂflÌflfi˘ ¿˘¥ ‹ÎÏ·¿ flËı÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiı “Ë_-‹Îv_” ¿ËıfiÎfl ¿˘¥ flËı÷_ fi◊Ì.
T›„@÷I‰ ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’b_ ±„V÷I‰ ±Ëo¿Îfl ’fl Ïfi¤˝fl fi◊Ì. ±Ëo¿Îfl fi flËı‰Î
»÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ „V◊Ï÷ (±„V÷I‰) flËı »ı. …ı “⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷” ¿Ëı‰Î› »ı. ±ı¿ ‰Îfl ±Î ⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷ (ÏfiI››˘√)fi˘
±fi¤‰ ◊›Î ’»Ì @›Îflı› ‹˘Ë ◊÷˘ fi◊Ì (√Ì÷Î. 4-35) Ωı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ‹fiW› Ïfi‹˝‹-ÏfiflËo¿Îfl ◊¥fiı
⁄˛ÎõÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı ÷˘ ÷ıfiı ÷fl÷ ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
Ïfi‹˝‹-ÏfiflË_¿Îfl ◊‰Î◊Ì ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ó÷k‰iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì ‹fiW› ‹‹÷ÎflÏË÷, ¿Î‹fiÎflÏË÷ ±fiı
¿I≤˝I‰flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰ı ±Ë‹Ô˚fiı ·Ì‘ı … …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flı·_ »ıó±Ë∆Ô˚¿Îfl ω‹ÒœÎI‹Î
¿÷νËÏ‹Ï÷‹L›÷ı” (√Ì÷Î 3/27). ““∞‰¤Ò÷Î_ ‹ËÎ⁄Îˢ ››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷” (√Ì÷Î 7-5) Ωı ÷ı ±Ë‹Ô˚fi˘ I›Î√
¿flÌ ÿı ÷˘ ’»Ì …√÷Ô˚ flËıÂı fiËŸ. ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊›Î ’»Ì (Ωı ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl ˢ› ÷˘) Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı, ¿ı‹¿ı Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Î ⁄˛õfiÌ ≠Ï÷WÔÃÎ »ı.
‹Îv_ ¿Â_ fi◊Ì - ±Îfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› “Ïfi‹˝‚” ◊¥ Ω› »ı, ‹Îflı ¿Â_ fi Ωı¥±ı. ±Îfiı V‰Ì¿Îfl
¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› “ÏfiW¿Î‹ ⁄fiÌ Ω› »ı. ‹Îflı ‹ÎflÎ V‰›_ ‹ÎÀı ¿Â_ ¿fl‰_ fi◊Ì - ±Îfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›
“ÏfiflËo¿Îfl” ⁄fiÌ Ω› »ı.
óáó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎjÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı ÁÎ_A››˘√˘ fi΋ ϶÷Ì›˘ûK›Î›— –– 2––
±Î flÌ÷ı ü ÷÷Ô˚ Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿw’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “ÁÎ_A››˘√” fi΋fi˘ ⁄ÌΩı ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘ –– 2 ––
f·˘¿ 72] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 143

¿‹˝›˘√, ÁÎ_A››˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ÁΑfi˘‹Î_ (3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ÁÎ÷ “µ‰Î«” »ı. ⁄ı “Á_…›
ω‰ı¿fiÌ ‹˘ÀÌ ±Î‰U›¿÷Î flËı »ı. ÁÎ_A››˘√‹Î_ ±Î µ‰Î«”, hÎHÎ “l̤√‰Îfi‰Î«” ±fiı ⁄ı “±…\˝fi µ‰Î«” »ı.
ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› »ı ±fiı ÁÎ_A››˘√◊Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ
⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ
µ’ÿıÂfi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ »ı; ±Î◊Ì ±Î ±K›Î›fi_ fi΋
“ÁÎ_A››˘√” flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄˘Ó÷ıfl f·˘¿˘ ’ˆ¿Ì ’Î_«‹˘, »ß˘,
ÁÎ÷‹˘, ±Îˢ, ‰ÌÁ‹˘, ⁄ΉÌÁ‹˘, ±˘√HÎhÎÌÁ‹˘ ±fiı
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
ÏÁkÎıfl‹˘ - ±Î ±Îà f·˘¿˘ “µ’ΩÏ÷” »oÿ‰Î‚Î »ı. ±Î
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ϶÷Ì›˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, ±K›Î›‹Î_ ⁄Ήfi‹Î ±fiı ÁÕÁËΠf·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
“Á_…› µ‰Î«”, “l̤√‰Îfi‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ «˙ÿ, “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î”; ⁄Îfl‹Î, »T‰ÌÁ‹Î
f·˘¿˘fiÎ_ fi‰Á˘ ÁkÎΉfi ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±fiı ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î ±ı¿ÁËΠ±fiı
±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ fi‰Á˘ ÏÁI›ÎÁÌ »ı. “hÎıÓÁËΠf·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘
ˢ‰Î◊Ì “fl-ω’·Î”; »hÎÌÁ‹Î ±fiı »M’fi‹Î_ f·˘¿fiÎ ≠◊‹
(2) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ϶÷Ì›˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷, «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î”;
“Á_…› µ‰Î«”, “l̤√‰Îfi‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ Ï’V÷΂ÌÁ, ≥¿˘÷ıfl‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ±fiı ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ
f·˘¿˘fiÎ ⁄ı ËΩfl «ÎflÁ˘ hÎHÎ ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “‹√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “‹-ω’·Î”,
Ï’V÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ »ıÓ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “Á√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘
⁄ı ËΩfl ’Î_«Á˘ »ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄˘Ó÷ıfl f·˘¿˘ ’ˆ¿Ì ˢ‰Î◊Ì “Á-ω’·Î”; ’Î_hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ ±fiı I≤÷Ì›
’Î_«‹˘, ÁÎ÷‹˘, ±Îˢ, ‰ÌÁ‹˘, ⁄ΉÌÁ‹˘ ±fiı «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “ΩÏ÷’ZÎ-ω’·Î”
ÏÁkÎıfl‹˘ ó ±Î » f·˘¿˘ «_‹Î‚ÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ, »ß˘ ±fiı ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “¤√HΔ ÷◊Î
f·˘¿ »ıÓ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘fi˘ ±fiı ±˘√HÎÌÁ‹˘ f·˘¿ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “Á_¿ÌHν-ω’·Î”
Ï’V÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘fi˘ »ı. ⁄οÌfiÎ «˘Áà f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ Á_iÎΉ΂Π»oÿ˘ »ı. ÂıÊ ±˘√HÎ’«ÎÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl
±ZÎfl˘fiÎ »ı. “’J◊Λ‰@ÔhΔ ±fip’ »oÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

hÎÌΩı ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ‹fiW›‹ÎhÎfiÎ ±fi¤‰ µ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ »ı. ±ÎfiÎ ÏÿT› µ’ÿıÂfi˘
(±. 2/11◊Ì) ±Îfl_¤ ¿fl÷Î_ ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfi ±ı V’p ¿flı »ı ¿ı ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì
Á‰˝◊ΠϤLÔfi »ı. ÂflÌfl ±ÏfiI›, ±Á÷, ±ı¿ÿıÂÌ› ±fiı fiΉ_÷ »ı ÷◊Î ÂflÌflÌ ÏfiI›, Á÷, Á‰˝T›Î’Ì
±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ±Î◊Ì fiΉ_÷ ‰V÷±˘fi˘ ωfiΠΩı¥fiı ÿ—¬Ì fiÏË ◊‰Îfiı ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ‰V÷fi_
±Ï‰fiÎÂÌ’b_ Ωı¥fiı ÷ıfiı ¿Î›‹ flά‰ÎfiÌ ≥E»Î fiÏË ¿fl‰Îfiı “ω‰ı¿” ¿Ëı »ı. ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı
¤„@÷›˘√ ó hÎHÎı› ›˘√‹Î√˘˝‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ‹˘ÀÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. “Ë_ ÂflÌfl◊Ì Á‰˝◊ΠϤLÔfi »\_” ó ±ı‰˘
ω‰ı¿ ◊‰Î◊Ì … ‹„@÷fiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷ ◊Λ »ı. ‹„@÷fiÌ ‰Î÷ ÷˘ ÿÒfl flËÌ, V‰√˝ ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ
¿Î‹fiÎ ’HÎ ’˘÷Îfiı ÂflÌfl◊Ì Ï¤LÔfi ‹Îfi‰Î◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfi˘
±Îfl_¤ ¿fl÷Î_ … ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ω‰ı¿fi_ … ‰Hνfi ¿›* »ı.
√Ì÷Îfi˘ µ’›˝@÷ ω‰ı¿fi˘ ωʛ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿◊Ì Âw ◊¥fiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿ı
Á‹ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ω‰ı¿fiÎ ±Î ωʛ‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ÎI‹Î, ±fiÎI‹Î, ≠¿ÚÏ÷, ’vÊ, ⁄˛õ, ±Ï‰zÎ, ¥rfl,
∞‰, …√÷, ‹Î›Î ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ÿνÏfi¿ ÂOÿfi˘ ≠›˘√ fi◊Ì ¿›˘˝, ’fl_÷ ⁄‘Î ‹fiW›˘ Áfl‚÷Î◊Ì
Á‹∞ ¿ı, ±ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ÷ıfi_ ω‰ı«fi ¿›* »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW›‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ
±Ï‘¿ÎflÌ »ı; ¿ı‹¿ı ‹fiW›ÂflÌfl ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ‹‚ı·_ »ı. ±Î◊Ì µ’›˝@÷ ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı
‹fiW›‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
±Î ≠¿flH΋Î_ ¤√‰Îfiı “⁄Ï©” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ’HÎ fi◊Ì ¿›˘˝. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÏfiI› ±fiı ±ÏfiI›, Á÷
±fiı ±Á÷, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ωfiÎÂÌ, ÂflÌflÌ ±fiı ÂflÌflfiı ϤLÔfi-ϤLÔfi Á‹…‰Î ‹ÎÀı “ω‰ı¿”fiÌ … ±Î‰U›¿÷Î
»ı, ⁄Ï©fiÌ fiÏË. ω‰ı¿ ⁄Ï©◊Ì ’fl »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’vÊ ±fiÎÏÿ »ı (√Ì÷Î ±. 13/19),
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı‹fiÌ Ï¤LÔfi÷Îfiı ≠√À ¿flfiÎfl˘ ω‰ı¿ ’HÎ ±fiÎÏÿ »ı. ±Î … ω‰ı¿ ⁄Ï©‹Î_ ≠√À ◊Λ
»ı. ±Î ¤√‰I≠ÿkΠω‰ı¿ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı. ’Â-’ZÎÌ ’HÎ ¬Îz-±¬Îz ’ÿÎ◊˘˝fiÌ Ï¤LÔfi÷Îfiı
ΩHÎı »ı. ·÷Î-T≤Z΋Î_ ’HÎ ÂflÿÌ-√fl‹Ì ±fiı ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Îfi_ iÎÎfi flËı »ı. ⁄Ï©≠‘Îfi
ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ‹fiW›fiı ±Î ω‰ı¿ ωÂıÊw’ı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·˘ »ı. ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı‹Î_ ÷˘ ‹ÎhÎ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ‹ÎÀı
…Õ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ω‰ı¿ flËı »ı, ’fl_÷ ‹fiW› ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿◊Ì ÁÿÎfiı ‹ÎÀı …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi◊Ì ‹@÷
⁄fiÌfiı ÂÎr÷ ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î … ‹fiW›fiΠω‰ı¿fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı.
ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌfiÌ Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ÁÏË÷ Á_ÁÎflfi˘ Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı; ±fiı ⁄Ï©,
Â© ÷◊Î Á‹ (Á‹Îfi) ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©fi˘ ωʋ¤Î‰ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄Ï©fiÎ ±ı¿ Ïfiç›fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı ó “T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©flı¿ıË” (√Ì÷Î ±. 2/41).1
‹fiW›fi˘ F›Îflı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ … ±ı¿ Ïfiç› ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiı ±fi¿>‚÷Î
±fiı ≠Ï÷¿>‚÷ΠωCÔfi fi◊Ì ’ˢӫÎÕ÷Î_ ±fiı ±Î flÌ÷ı ¿o¥ ¿›Î˝ ωfiÎ … ÷ıfiÌ ⁄Ï© ±Î’˘±Î’ Á‹ ⁄fi‰Î
·Î√ı »ı. ⁄Ï©fiı Á‹ ¿fl‰Î ‹ÎÀı I›Î_ Á‘Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, F›Î_ Á‘Ì ⁄Ï©‹Î_ Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰, ±Î¿Ê˝HÎ
±fiı ¬ıÓ«ÎHÎ flËı »ı. ±ı¿ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© ◊¥ …‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰, ±Î¿Ê˝HÎ ±fiı ¬ıÓ«ÎHÎ ±Î’˘±Î’
ÿÒfl ◊‰Î ·Î√ı »ı. ±Î‰Ì Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© ◊‰Î‹Î_ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ‹ËÎfi ⁄Α¿ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı (√Ì÷Î ±. 2/44).

1. ÁÎ_A››˘√‹Î_ ω‰ı¿fi_, ¤„@÷›˘√‹Î_ l©Î-ωrÎÁfi_ ±fiı ¿‹˝›˘√‹Î_ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï©fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ ω‰ı¿ ÷◊Î
l©Î-ωrÎÁ fi◊Ì Ë˘÷Î ó ±ı‰_ fi◊Ì; ’fl_÷ ≠ΑÎL› ±ı¿ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï©fi_ flËı »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_
’HÎ ±ı¿ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© flËı »ı.
146 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

±Î flÌ÷ı ¿‹˝›˘√‹Î_ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï©fiÌ ±I›_÷ ±Î‰U›¿÷Î ⁄÷ÎT›Î ’»Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı Á‹¤Î‰’Ò‰˝¿
¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ωÂıÊ w’ı ¿Ëı »ı; …ı‹ ¿ı ó “¿‹˝H›ı‰ÎÏ‘¿ÎflV÷ı” (±. 2/47), “›˘√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ
(±. 2/48) “÷Îfl˘ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ … ±Ï‘¿Îfl »ı”, “Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊¥fiı ÷_ ¿‹˘˝ ¿fl.” ±ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı‹
’HÎ ¿Ëı »ı ¿ı “ÿflıHÎ èΉfl_ ¿‹˝ ⁄Ï©›˘√Î÷Ô˚” (±. 2/49) “⁄Ï©›˘√” (Á‹÷Î)◊Ì Á¿Î‹¿‹˝ ±I›_÷ ÷E»
»ı, ±Î√‚ ¿Ëı »ı ó “⁄©˙ ÂflH΋„L‰E»” (±. 2/49), “⁄Ï©›@÷˘ …ËÎ÷ÌË µ¤ı Á¿Ú÷ÿW¿Ú÷ı – ÷V‹Îz˘√Λ
›F›V‰ ›˘√— ¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” (±. 2/50) “÷_ Á‹⁄Ï©fi˘ ±Îl› √˛ËHÎ ¿fl,” “Á‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘
’vÊ ’Î’ ±fiı ’H›-⁄LÔfiıfi˘ ±ËŸ ∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ … I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷_ Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı … ≠›IÔfi ¿fl; ¿ı‹¿ı Á‹÷Î … ¿‹˘˝‹Î_ ¿<‚÷Î »ı.”
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘ ±Î√˛Ë ’Ëı·ı◊Ì … Ë÷˘. ’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±…\˝fi ¿Ëı »ı ó “›©‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿<‚fiı ‹ÎflÌfiı Ë_ ’˘÷Îfi_ ÏË÷ fi◊Ì Ωı÷˘” ó “fi « lı›˘ûfi’U›ÎÏ‹
ËI‰Î V‰…fi‹Îˉı.” ’»Ì Ï’V÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÷ı±˘ ¿Ëı »ı ó “±Ë˘! ¬ıÿ »ı ¿ı ±‹ı ·˘¿˘ ⁄Ï©‹Îfi
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ›©w’Ì ‹ËÎfi ’Î’ ¿fl‰Îfiı ÷ˆ›Îfl ◊¥ √›Î »Ì±ı” ó “±Ë˘ ⁄÷ ‹ËI’Î’_ ¿÷* T›‰ÏÁ÷Î
‰›‹Ô˚”. ±Î√‚ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ¿Ëı »ı ó “Ë_ ϤZÎÎfi_ ±LÔfi ¬Î‰Îfi_ lıWÔà Á‹…\_
»\_, ’HÎ ›© ¿fl‰Îfi_ fiÏË” ó “lı›˘ ¤˘@÷_ ¤ˆZ›‹ËÌ’ ·˘¿ı” ±fiı fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ
(“µÏkÎWÔà ’fl_÷’” ±. 2/3)fiÌ Ï‰v© ’˘÷Îfi˘ ÏfiHν› … Á_¤‚Î‰Ì ÿı »ı ¿ı “Ë_ ›© fiÏË ¿v_” ó “fi
›˘IV›ı” (√Ì÷Î ±. 2/9).
±Î Ïfi›‹ »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘ ±Î√˛Ë flά‰Î◊Ì l˘÷Î ‰@÷ÎfiÌ ‰Î÷˘fi˘ ±Î› ÁÎflÌ flÌ÷ı fi◊Ì Á‹∞
¿÷˘. ±Î … ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘ (›© fiÏË ¿fl‰Îfi˘) ±Î√˛Ë flά‰Î◊Ì ±…\˝fi ’HÎ µ’›˝@÷ ωʛ‹Î_
¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘fi˘ ±Î› ÁÎflÌ flÌ÷ı fiÎ Á‹∞ Â@›Î. ±Î◊Ì ±…\˝fifiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘ Ï‹l …ı‰Î_
·Î√‰Î ·ÎB›Î_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ Â_ »ı? ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı ¿›_ ÁΑfi lıWÔà Á‹…ı
»ı ó ±Îfi˘ ¬·ÎÁ˘ ¿flΉ‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı ≠ffi ¿flı »ı.

±…\˝fi µ‰Î«
F›Î›ÁÌ «ıI¿‹˝HÎV÷ı ‹÷Î ⁄Ï©…˝fiÎÿ˝fi –– 1––
÷„I¿o ¿‹˝ÏHÎ C΢flı ‹Î_ Ïfi›˘…›ÏÁ ¿ı‰ –– 1––
T›ÎÏ‹lıHÎı‰ ‰Î@›ıfi ⁄Ï©_ ‹˘Ë›Á̉ ‹ı –– 2––
÷ÿı¿o ‰ÿ ÏfiÏçI› ›ıfi lı›˘ûˋδ›Î‹Ô˚ –– 2––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
…fiÎÿ˝fi = Ëı …fiÎÿ˝fi! ›©w’Ì) ‹˘Ë›ÏÁ, ¥‰ = ΩHÎı ‹˘ÏË÷
«ı÷˚Ô = Ωı C΢flı = C΢fl ¿flÌ flèÎÎ »˘,
÷ı = ÷‹ı ¿‹˝ÏHÎ = ¿‹˝‹Î_ (÷ı◊Ì ±Î’)
¿‹˝HΗ = ¿‹˝ ¿fl÷Î_ Ï¿‹Ô˚ = ¿ı‹ ÏfiÏçI› = ÏfiÏç÷ ¿flÌfiı
⁄Ï©— = iÎÎfifiı Ïfi›˘…›ÏÁ = ΩıÕ˘ »˘? ÷÷Ô˚ = ÷ı
F›Î›ÁÌ = «Ïœ›Î÷_ T›ÎÏ‹lıHÎ, ≥‰ = (÷‹ı) ±ı¿‹Ô˚ = ±ı¿ ‰Î÷fiı
‹÷Î = ‹Îfi˘ »˘ Ï‹l …ı‰Î_ ‰ÿ, ›ıfi = ¿Ë˘, ¿ı …ıfiÎ◊Ì
÷÷Ô˚ = ÷˘ ’»Ì ‰Î@›ıfi = ‰«fi˘◊Ì ±Ë‹Ô˚ = Ë_
¿ı‰ = Ëı ¿ı‰! ‹ı = ‹ÎflÌ lı›— = ¿S›ÎHÎfiı
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı (±Î ⁄Ï©‹Ô˚ = ⁄Ï©fiı ±Î´›Î‹Ô˚ = ≠ÎMÔ÷ ◊Ι.
f·˘¿ 1, 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó “…fiÎÿ˝fi” ±Î ’ÿ ‰Õı ±…\˝fi ΩHÎı ¿ı
±ı ¤Î‰ ≠√À ¿flı »ı ¿ı Ëı lÌ¿ÚWHÎ! ±Î’ ⁄‘Î_fiÌ ›Î«fiÎ
’ÒHν ¿fl‰Î‰Î‚Î »˘; ±Î◊Ì ‹ÎflÌ ›Î«fiÎ ÷˘ ±‰U› …
’ÒflÌ ¿fl¢.
“F›Î›ÁÌ «ıI¿‹˝HÎV÷ı.... Ïfi›˘…›ÏÁ ¿ı‰” ó
‹fiW›fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±ı¿ ¿‹ΩıflÌ flËı »ı ¿ı ÷ı ≠ffi
¿flÌfiı µkÎflfiÎ w’‹Î_ ’HÎ ‰@÷Î ’ÎÁı◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷
±◊‰Î ÏÁ©Î_÷fi_ … Á‹◊˝fi ≥E»ı »ı. ±Îfiı ¿‹ΩıflÌ ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ¿ı ‰@÷ÎfiÎ Ïfiÿı˝Âfi_, ’»Ì ¤·ı
÷ı ‹fifiı ±fi¿>‚ ˢ› ±◊‰Î Á‰˝ flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚ ˢ›,
’ηfi ¿fl‰ÎfiÎ Ïfi盋Î_ … ÂÒfl‰Ìfl÷Î »ı, ⁄οÌfi_ ⁄‘_
¿‹ΩıflÌ ±◊‰Î ¿Î›fl÷Î … ¿Ëı‰ÎÂı. ±Î ¿‹ΩıflÌfiı ¿ÎflHÎı
… ‹fiW›fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î ÁËfi ¿fl‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Îfi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı. F›Îflı ÷ı ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ÁËfi fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘,
I›Îflı ÷ı ÁÎflÎ’HÎÎfi˘ ‰ÎC΢ ’ËıflÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ I›Îflı ¤·Î¥fiÎ
‰ı‹Î_ ⁄ÒflÎ¥ ±Î‰ı »ı. …ı ⁄ÒflÎ¥ ¤·Î¥fiÎ ‰ı‹Î_ ±Î‰ı
»ı, ÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ CÎb_ ¿ÏÃfi ˢ› »ı. ±ËŸ ±…\˝fi‹Î_
’HÎ gËÁÎI›Î√ w’Ì ¤·Î¥fiÎ ‰ı‹Î_ ¿÷˝T›I›Î√w’Ì ⁄ÒflÎ¥
±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl÷Î_ iÎÎfifiı lıWÔà ‹ÎfiÌ
flèÎÎ »ı. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı±˘ ±ËŸ ≠ffi ¿flı »ı ¿ı
Ωı ±Î’ ¿‹˝ ¿fl÷Î_ iÎÎfifiı lıWÔà ‹Îfi˘ »˘, ÷˘ ’»Ì ‹fiı
›©w’Ì C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘?
¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“⁄Ï©›˘˝√ı” ’ÿ ‰Õı Á‹⁄Ï© (Á‹÷Î)fiÌ … ‰Î÷ ¿ËÌ
Ë÷Ì; ’fl_÷ ±…\˝fiı ±ıfiı iÎÎfi Á‹∞ ·Ì‘_. ±Î◊Ì ÷ı±˘
¤√‰Îfifiı ¿Ëı »ı ¿ı Ëı …fiÎÿ˝fi! ±Î’ı ±√ε ¿èÎ_ ¿ı
“‹ıÓ ÁÎ_A›‹Î_ ±Î ⁄Ï© ¿ËÌ ÿÌ‘Ì, ÷ıfiı … ÷_ ›˘√fiÎ
ωʛ‹Î_ ÁÎ_¤‚. ±Î ⁄Ï©◊Ì ›@÷ ◊›ı·˘ ÷_ ¿‹˝⁄_‘fifiı
»˘ÕÌ ÿıÂı.” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ …¥Â. ’fl_÷ ¿‹˝⁄_‘fi
I›Îflı … »^ÀÂı, ¿ı F›Îflı iÎÎfi ◊Âı. ±Î’ı ±ı ’HÎ ¿ËÌ
ÿÌ‘_ ¿ı “⁄Ï©›˘√ ±◊ν÷Ô˚ iÎÎfi ¿fl÷Î_ ¿‹˝ ±I›_÷ Ïfi¿Úp
»ı” (±. 2/49). Ωı ±Î’fiÌ ‹ÎL›÷΋Î_ ¿‹˝ ¿fl÷Î_
iÎÎfi lıWÔà ±fiı µk΋ ˢ›, ÷˘ ’»Ì ‹fiı ÂÎVÔhÎωÏË÷
›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝‹Î_ ’HÎ ΩıÕ‰˘ fiÎ Ωı¥±ı,
¿ı‰‚ iÎÎfi‹Î_ … ΩıÕ‰˘ Ωı¥±ı ’fl_÷ ÷ıfiÌ Ï‰v© ±Î’
‹fiı ›© …ı‰_ ±I›_÷ øÒfl ¿‹˝, …ı‹Î_ Ïÿ‰Á¤fl ‹fiW›˘fiÌ
ËI›Î ¿fl‰Ì ’Õı, ÷ı‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘?
’Ëı·Î_ ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›© ¿fl‰Îfi˘ …\VÁ˘ ±Î‰ı·˘
Ë÷˘ ±fiı ÷ı‹HÎı ±ı … …\VÁ΋Î_ ±Î‰Ì …¥fiı ¤√‰Îfifiı
¿èÎ ¿ı “Ëı ±E›÷! ⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‹K›‹Î_ ‹ÎflÎ fl◊fiı
∂¤˘ ¿flÌ ÿ˘, …ı◊Ì Ë_ ±ı Ωı¥ ·™ ¿ı ±ËŸ ‹ÎflÌ
147
Á΋ı ËÎ◊ µ√΋fiÎflÎ ¿˘HÎ »ı?” ’fl_÷ ¤√‰Îfiı F›Îflı
⁄LÔfiı Áıfiα˘fiÌ ‰«‹Î_ ¤ÌW‹ ±fiı ƒ˘HÎfiÌ Á΋ı ÷◊Î
flÎΩ±˘fiÌ Á΋ı fl◊fiı ∂¤˘ flάÌfiı ¿èÎ_ ¿ı “÷_ ±Î
¿<v‰_Â̱˘fiı Ωı”, I›Îflı ±…\˝fifi˘ ¿˙À<_Ï⁄¿ ‹˘Ë Ω√˛÷
◊¥ √›˘. ‹˘Ë Ω√˛÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ T≤ÏkÎ ›©◊Ì, ¿‹˝◊Ì
µ’fl΋ ◊¥fiı iÎÎfi ÷flŒÌ ◊¥ √¥; ¿ı‹¿ı iÎÎfi‹Î_ ›©
…ı‰Î_ C΢fl ¿‹˝ fi◊Ì ¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_. ±Î◊Ì ±…\˝fi ¿Ëı »ı
¿ı ±Î’ ‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘?
±ËŸ “⁄Ï©—” ’ÿfi˘ ±◊˝ “iÎÎfi” ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
Ωı ±ËŸ “⁄Ï©—” ’ÿfi˘ ±◊˝ “Á‹⁄Ï©” (Á‹÷Î) ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ T›ÎÏ‹l ‰«fi ÏÁ© fiÏË ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ÌΩ
±K›Î›fiÎ ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ›˘√
(Á‹÷Î)‹Î_ „V◊÷ flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı.
T›ÎÏ‹l ‰«fi I›Îflı … ÏÁ© ◊Λ, ¿ı F›Îflı ±…\˝fifiÌ
‹ÎL›÷΋Î_ ⁄ı ‰Î÷˘ ˢ›; ±fiı I›Îflı … ±Î ≠ffi ◊¥
¿ı ¿ı Ωı ±Î’fiÌ ‹ÎL›÷΋Î_ ¿‹˝ ¿fl÷Î_ iÎÎfi lıWÔÃ Ë˘›,
÷˘ ’»Ì ‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘? ⁄Ì∞ ‰Î÷,
¤√‰Îfiı ±Î√‚ ±…\˝fifiÎ ≠ffifiÎ µkÎfl‹Î_ ⁄ı ÏfiWÔÃα˘
¿ËÌ »ı ó iÎÎfi̱˘fiÌ ÏfiWÔÃÎ iÎÎfi›˘√◊Ì ±fiı ›˘√̱˘fiÌ
ÏfiWÔÃÎ ¿‹˝›˘√◊Ì. ±Î◊Ì ’HÎ ±…\˝fifiÎ ≠ffi˘‹Î_ “⁄Ï©—”
’ÿfi˘ ±◊˝ “iÎÎfi” ·ı‰˘ ›„@÷Á_√÷ ·Î√ı »ı.
¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿ l©Î’Ò‰˝¿ ’Ò»‰Î◊Ì … ’˘÷ÎfiÎ
≠ffifi˘ ÁΫ˘ µkÎfl ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±ÎZÎı’’Ò‰˝¿ Â_¿Î
±Î‰‰Î◊Ì ÁΫ˘ µkÎfl ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿‰˘ Á_¤‰ fi◊Ì.
±…\˝fifiÌ ¤√‰Îfi µ’fl ’ÒHν l©Î »ı; ±Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ
¿Ëı‰Î◊Ì ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ›© …ı‰Î C΢fl
¿‹˝‹Î_ ’HÎ ≠T≤kÎ ◊¥ ¿ı »ı ó ±ı‰˘ ¤Î‰ µ’›˝@÷
≠ffi◊Ì ≠√À ◊Λ »ı.
“T›ÎÏ‹lıHÎı‰ ‰Î@›ıfi ⁄Ï©_ ‹˘Ë›Á̉ ‹ı” ó ±Î
’ÿ˘‹Î_ ±…\˝fifi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı @›Îflı¿ ÷˘ ±Î’ ¿Ë˘
»˘ ¿ı ¿‹˝ ¿fl ó “¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (±. 2/48) ±fiı @›Îflı¿
±Î’ ¿Ë˘ »˘ ¿ı iÎÎfifi˘ ±Îl› ·ı ó “⁄©˙
ÂflH΋„L‰E»” (±. 2/49). ±Î’fiÎ_ ±Î Ï‹l …ı‰Î_
‰«fi˘ ‰Õı ‹ÎflÌ ⁄Ï© ‹˘ÏË÷ …ı‰Ì ◊¥ flËÌ »ı ±◊ν÷˚Ô
Ë_ ±Î V’p fi◊Ì Á‹∞ ¿÷˘ ¿ı ‹Îflı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_
Ωı¥±ı ¿ı iÎÎfifi_ ÂflHÎ ·ı‰_ Ωı¥±ı.
±ËŸ ⁄ı ‰Îfl “≥‰” ’ÿfiÎ ≠›˘√◊Ì ¤√‰Îfi µ’fl
±…\˝fifiÌ l©Îfi_ ÿ½fi ◊¥ flèÎ_ »ı. l©Îfiı ¿ÎflHÎı ±…\˝fi
¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘ ÁΫÎ_ ‹ÎfiÌ flèÎÎ »ı ±fiı ±ı ’HÎ
Á‹∞ flèÎÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ‹ÎflÌ ⁄Ï©fiı ‹˘ÏË÷ fi◊Ì
¿flÌ flèÎÎ. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı fiÏË
148 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

Á‹…‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±…\˝fifiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘ Ï‹l …ı‰Î_ ¿S›ÎHÎ, ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ◊Âı ¿ı iÎÎfi◊Ì ◊Âı ó ÷ı ’ˆ¿Ì
·Î√ı »ı ±fiı ÷ı‹fiı ±ı‰_ …HÎÎ¥ flèÎ_ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ±Î’ fiyÌ ¿flÌfiı ‹Îflı ‹ÎÀı ±ı¿ ‰Î÷ ¿Ë˘, …ı◊Ì ‹Îv_
’˘÷ÎfiÎ_ ‰«fi˘ ¶ÎflÎ ‹ÎflÌ ⁄Ï©fiı ‹˘ÏË÷ …ı‰Ì ¿flÌ flèÎÎ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›. ‹ıÓ ±√ε ’HÎ ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı …ıfiÎ◊Ì
»ı. Ωı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÌ ⁄Ï© ‹˘ÏË÷ ¿fl÷Πˢ÷, ÷˘ ‹Îv_ ÏfiÏç÷ ¿S›ÎHÎ ◊Λ, ±ı ‰Î÷ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ¿Ë˘
’»Ì ±…\˝fifiÎ ‹˘Ëfiı ÿÒfl ¿fl÷ … ¿˘HÎ? ó “›E»ˇı›— V›ÎÏLÔfiÏç÷_ ⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” (±. 2/7) ±fiı
“÷ÿı¿o ‰ÿ ÏfiÏçI› ›ıfi lı›˘ûˋδ›Î‹Ô˚” ó ‹Îv_ ±I›Îflı ’HÎ Ë_ ±ı … ‰Î÷ ¿ËÌ flè΢ »\_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi̱ı »Ì±ı, I›Î_ Á‘Ì ¿‹˝ ¤›_¿fl ±◊‰Î Á˙Q› ÿı¬Î›
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı, Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì ºÏp ¿‹˝ ÷flŒ flËı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ÷flŒ flËı÷Ì fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›
÷flŒ ºÏp flËı‰Î◊Ì ¿‹˝ ¤›_¿fl (C΢fl) ±◊‰Î Á˙Q› ·Î√÷_ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚ hÎHÎ (hÎÌΩ «˘◊Î ±fiı ’Î_«‹Î) f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı “T›ÎÏ‹lıHÎı‰ ‰Î@›ıfi” (Ï‹l
…ı‰Î_ ‰«fi˘) ’ÿ˘fi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
·˘¿ıû„V‹„L¶Ï‰‘Î ÏfiWÔÃÎ ’flÎ ≠˘@÷Î ‹›ÎfiCÎ –– 3––
iÎÎfi›˘√ıfi ÁÎ_A›ÎfiÎ_ ¿‹˝›˘√ıfi ›˘Ï√fi΋Ô˚ –– 3––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
±fiCÎ = Ëı ÏfiW’Î’ ‹›Î = ‹ÎflÎ ‰Õı iÎÎfi›˘√ıfi = iÎÎfi›˘√ ¶ÎflÎ
±…\fi˝ ! ’flÎ = ’Ëı·Î_ (±fiı)
±„V‹fiÔ˚ = ±Î ≠˘@÷Î = ¿Ëı‰Î¥ «¿Ì »ı; ›˘Ï√fi΋Ô˚ = ›˘√̱˘fiÌ
·˘¿ı = ‹fiW› ·˘¿‹Î_ (±ı‹fi΋Î_◊Ì) (ÏfiWÔÃÎ)
϶ω‘Î = ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ÁÎ∆Ô˚A›Îfi΋Ô˚ = iÎÎÏfi›˘fiÌ ¿‹˝›˘√ıfi = ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ
ÏfiWÔÃÎ = ÏfiWÔÃÎ (ÏfiWÔÃÎ) (◊Λ »ı.)
ÀÌ¿Î ó [±…\˝fi ›© ¿fl‰Î ≥E»÷Î fi Ë÷Î, ±Î◊Ì “ÏfiWÔÃΔ ó ±◊ν÷Ô˚ Á‹¤Î‰‹Î_ „V◊Ï÷ ±ı¿ … »ı,
÷ı‹HÎı Á‹÷ΉΫ¿ “⁄Ï©” ÂOÿfi˘ ±◊˝ “iÎÎfi” Á‹∞ …ıfiı ⁄ı flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿Î› »ı ó iÎÎfi›˘√◊Ì ±fiı
·Ì‘˘. ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ “⁄Ï©” ±fiı “⁄Ï©›˘√” ¿‹˝›˘√◊Ì. ±Î ⁄ıµ ›˘√˘fiÎ ±·√-±·√ ω¤Î√ ¿fl‰Î
ÂOÿ˘◊Ì Á‹÷Îfi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_. (±. 2/39, 49 ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
‰√ıflı); ±Î◊Ì ±ËŸ ’HÎ ¤√‰Îfi iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Î Á‹⁄Ï©fiı ‹ıÓ ÁÎ_A››˘√fiΠωʛ‹Î_
ó ⁄LÔfiı› ¶ÎflÎ ≠Î’HÎÌ› (≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ›˘B›) Á‹÷Îfi_ (±Ï√›Îfl‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ¿ËÌ ÿÌ‘Ì »ı, ˉı
‰Hνfi ¿flÌ flèÎÎ »ı.] ÷ıfiı ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ (±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î◊Ì hÎı’fi‹Î
“±fiCΔ ó ±…\˝fi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ lı› (¿S›ÎHÎ)fiÌ ‰Î÷ f·˘¿ Á‘Ì) ÁÎ_¤‚. ó “±ıÊÎ ÷ıûϤÏË÷Î ÁÎ_A›ı
’һΥ …‰Ì ±ı … ÷ı‹fiÌ ÏfiW’Î’÷Î »ı; ¿ı‹¿ı ’˘÷ÎfiÎ ⁄Ï©›˘˝√ı „I‰‹Î_ f≤b –”
¿S›ÎHÎfiÌ ÷̉˛ ≥E»Î ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÎ_ ’Î’ fip ◊¥ Ω› »ı. “’flΔ ’ÿfi˘ ±◊˝ “±fiÎÏÿ¿Î‚” ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı
“·˘¿ıû„V‹„L¶Ï‰‘Î ÏfiWÔÃÎ ’flÎ ≠˘@÷Î ‹›Î” ó “Ëη◊Ì ◊˘Õ˘ ±√ε” ’HÎ ◊Λ »ı. ±ËŸ ±ı ’ÿfi˘
±ËŸ “·˘¿ı” ’ÿfi˘ ±◊˝ ‹fiW›ÂflÌfl Á‹…‰˘ Ωı¥±ı; ±◊˝ »ı ó Ëη◊Ì ◊˘Õ˘ ±√ε ±◊ν÷Ô˚ ±√εfi˘ ±K›Î›,
¿ı‹¿ı iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÎ_ ÁΑfi˘fiı ¿ı …ıfiÎ µ’fl ±…\˝fifiı Â_¿Î »ı. Ωı¿ı ⁄LÔfiı ÏfiWÔÃα˘
¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ±◊‰Î ÁΑ¿ ⁄fi‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ±√εfiÎ ±K›Î›‹Î_ ϤLÔfi-ϤLÔfi ¿Ëı‰Î¥ «Ò¿Ì »ı, ÷˘’HÎ
‹fiW›-ÂflÌfl‹Î_ … »ı. ¿˘¥ ’HÎ ÏfiWÔÃ΋Î_ ¿‹˝I›Î√fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±ËŸ ¤√‰Îfiı ⁄ı ÏfiWÔÃα˘ ⁄÷Î‰Ì »ı ó ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ
(iÎÎfi›˘√) ±fiı ›˘√ÏfiWÔÃÎ (¿‹˝›˘√). …ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ÏfiWÔÃα˘ »ı ó “·˘¿ıû„V‹„L¶Ï‰‘Î ÏfiWÔÃΔ
÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ ’vÊ˘ »ı ó “¶Îω‹˙
’vÊ˙ ·˘¿ı” (√Ì÷Î ±. 15/16); ÷ı »ı ó ZÎfl (fiΉÎfi
Á_ÁÎfl) ±fiı ±ZÎfl (±Ï‰fiÎÂÌ V‰w’). ZÎflfiÌ ÏÁÏ©-
±ÏÁÏ©, ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ Á‹ flËı‰_ ±ı “¿‹˝›˘√” »ı
±fiı ZÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ⁄fiÌfiı ±ZÎfl‹Î_ „V◊÷ ◊‰_ ±ı “iÎÎfi›˘√”
»ı. ’fl_÷ ZÎfl ±fiı ±ZÎfl ó ⁄LÔfiı◊Ì µk΋ ’vÊ ÷˘
…\ÿ˘ … »ı, …ıfiı ’fl‹ÎI‹Î fi΋◊Ì ±˘‚¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı ó “µk΋— ’vÊVI‰L›— ’fl‹ÎI‹›ıI›ÿÎx÷—” (±.
15/17). ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ZÎfl◊Ì ÷˘ ±÷Ì÷ »ı ±fiı ±ZÎfl◊Ì
µk΋ »ı; ±Î◊Ì ÂÎVÔhÎ ±fiı ‰ıÿ‹Î_ ÷ı “’vÊ˘k΋” fi΋◊Ì
≠ÏÁ© »ı (±. 15/18). ±Î‰Î ’fl‹ÎI‹Îfiı Á‰˝◊Î
Á‰˝¤Î‰◊Ì ÂflHÎı …‰_ ±ı “¤√‰ÏLÔfiWÔÃΔ (¤„@÷›˘√) »ı.
±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ZÎflfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ¿‹˝›˘√, ±ZÎflfiÌ
≠‘Îfi÷Î◊Ì iÎÎfi›˘√ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì
¤„@÷›˘√ «Î·ı »ı.1
ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ ±fiı ›˘√ÏfiWÔÃÎ ó ±Î ⁄LÔfiı ÁΑ¿˘fiÌ
’˘÷ÎfiÌ ÏfiWÔÃα˘ »ı; ’fl_÷ ¤√‰ÏLÔfiWÔÃÎ ÁΑ¿˘fiÌ
’˘÷ÎfiÌ ÏfiWÔÃÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ ±fiı
›˘√ÏfiWÔÃ΋Î_ ÁΑ¿fiı “Ë_ »\_” ±fiı “Á_ÁÎfl »ı” ó ÷ıfi˘
±fi¤‰ ◊Λ »ı; ±Î◊Ì iÎÎfi›˘√Ì Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊Λ »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì
Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷ (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_
ΩıÕÌfiı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flı »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÏLÔfiWÔÃ΋Î_
ÁΑ¿fiı ’Ëı·Î “¤√‰Îfi »ı” ÷ıfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘;
’fl_÷ ÷ıfi˘ ωrÎÁ ˢ› »ı ¿ı V‰w’ ±fiı Á_ÁÎfl ó
±Î ⁄LÔfiı◊Ì ’HΠω·ZÎHÎ ¿˘¥ ÷k‰ (¤√‰Îfi) »ı. ±Î◊Ì
÷ı l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifiı ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
¤√‰Îfifiı Á‹’˝HÎ ¿flÌ ÿı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ
±fiı ›˘√ÏfiWÔÃ΋Î_ ÷˘ “ΩHΉ_” (ω‰ı¿) ‹A› »ı ±fiı
¤√‰ÏLÔfiWÔÃ΋Î_ “‹Îfi‰_” (l©Î-ωrÎÁ) ‹A› »ı.
ΩHΉ_ ±fiı ‹Îfi‰_ ó ±Î ⁄ı‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì.
…ı‰Ì flÌ÷ı “ΩHΉ_” Á_ÿıËflÏË÷ (ºœ) ˢ› »ı, ÷ı‰Ì …
flÌ÷ı “‹Îfi‰_” ’HÎ Á_ÿıËflÏË÷ ˢ› »ı. ‹Îfiı·Ì ‰Î÷‹Î_
1. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄LÔfiı ›˘√˘‹Î_ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ±Î ⁄LÔfiıfiΠω‘Λ¿ ¤√‰Îfi … »ı. ¿‹˝›˘√
±fiı iÎÎfi›˘√◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊‰Îfi_ ω‘Îfi ÷˘ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ◊›_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√Ì ó ⁄LÔfiı ¤√‰ÎfifiÎ
‹÷ (ÏÁ©Î_÷)fi_ … ’ηfi ¿flı »ı. ¿ı‰‚ ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ’flΛHÎ÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
149
ω«Îfl‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ fi◊Ì flËı÷Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, “±‹¿
‹ÎflÌ ‹Î »ı” ó ±Î ¿ı‰‚ ‹Îfiı·_ »ı, ’fl_÷ ±ı ‹Îfiı·Î‹Î_
¿ÿÌ Á_ÿıË fi◊Ì ◊÷˘, ¿ÿÌ Ï…iÎÎÁÎ fi◊Ì ◊÷Ì, ¿ÿÌ Ï‰«Îfl
fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷΋Î_ ¤„@÷›˘√fiÌ
⁄Î⁄÷‹Î_ F›Î_ ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, ÷ıfiı ‹Îfi‰ÎfiÎ
±◊˝‹Î_ … ·ı‰Ì Ωı¥±ı. ±Î … flÌ÷ı iÎÎfi›˘√ ±fiı
¿‹˝›˘√fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ F›Î_ ‹Îfi‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, ÷ıfiı
ΩHΉÎfiÎ ±◊˝‹Î_ … ·ı‰Ì Ωı¥±ı.
ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ ±fiı ›˘√ÏfiWÔÃÎ ÷˘ ÁΑfi-ÁÎK› »ı
±fiı ÁΑ¿ µ’fl Ïfi¤˝fl »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÏLÔfiWÔÃÎ ÁΑfi-
ÁÎK› fi◊Ì. ¤√‰ÏLÔfiWÔÃ΋Î_ ÁΑ¿ ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÌ
¿Ú’Î µ’fl … Ïfi¤˝fl »ı.
¤√‰ÏLÔfiWÔÃÎfi_ ‰Hνfi √Ì÷΋Î_ Ãı¿ÎHÎı-Ãı¿ÎHÎı ±ÎT›_
»ı; …ı‹¿ı ó ±Î ±K›Î›‹Î_ ≠◊‹ ⁄ı ÏfiWÔÃα˘fi_ ‰Hνfi
¿flÌfiı ’»Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î “‹Ï› Á‰Î˝ÏHÎ ¿‹Î˝ÏHÎ
Á_L›V›” ’ÿ˘ ‰Õı ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı;
’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ ’HÎ ⁄ı ÏfiWÔÃα˘fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ÿÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ “⁄˛õH›Î‘Λ ¿‹Î˝ÏHΔ ±fiı ±_÷‹Î_ “¤˘@÷Îfl_
›iÎ÷’Á΋Ô˚...” ‰√ıflı ’ÿ˘ ‰Õı ¤„@÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı, ‰√ıflı - ‰√ıflı.
“iÎÎfi›˘√ıfi ÁÎ_A›Îfi΋Ô˚” ó ≠¿ÚÏ÷◊Ì µI’LÔfi
ÁC΂Π√H΢ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı, ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
√H΢‹Î_, ≥„Lƒ›˘‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı (√Ì÷Î ±. 3/28)
±fiı ‹Îfl˘ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ … Á_⁄_‘ fi◊Ì ó ±ı‰_
Á‹∞fiı Á‹V÷ Ïø›Î±˘‹Î_ ¿÷ν’HÎÎfiÎ ±Ï¤‹Îfifi˘
Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ ±ı “iÎÎfi›˘√” »ı.
√Ì÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ … ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√
(iÎÎfi›˘√)fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ fiΉÎfi ÂflÌfl ±fiı
±Ï‰fiÎÂÌ ÂflÌflÌfi_ ω‰ı«fi ¿›* »ı, …ıfiı √Ì÷Î (±.
2/16‹Î_) ±Á÷ ±fiı Á÷ fi΋˘◊Ì ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
“¿‹˝›˘√ıfi ›˘Ï√fi΋Ô˚” ó ‰Hν, ±Îl‹, V‰¤Î‰ ±fiı
’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiÁÎfl …ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì
Ω›, ÷ıfiı (÷ı ¿‹˝ ÷◊Î ÷ıfiÎ Œ‚‹Î_) ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı
±ÎÁ„@÷fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı ¿fl‰_ ÷◊Î ¿‹˝fiÌ ÏÁÏ©
±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ flËı‰_ ±ı “¿‹˝›˘√” »ı.
¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î
150 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

±fiı ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ‹A› w’◊Ì ¿›* »ı. ÷ı‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ±fiı ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√fiı ±fiWÃÔ Îfi‹Î_
’HÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√fi˘ ÏÁ©Î_÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ·Î‰‰ÎfiÌ Ï‰Ï‘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ±Î ⁄LÔfiı ÏfiWÔÃα˘ ·˘¿‹Î_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı “·˙Ï¿¿” »ı. “·˘¿ıû„V‹fiÔ˚
϶ω‘Î ÏfiWÔÃÎ.” ¿‹˝›˘√‹Î_ “ZÎfl” (Á_ÁÎfl)fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı ±fiı iÎÎfi›˘√‹Î_ “±ZÎfl” (∞‰ÎI‹Î)fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. ZÎfl
±fiı ±ZÎfl ’HÎ ·˘¿‹Î_ … »ı ó “¶Îω‹˙ ’vÊ˙ ·˘¿ı ZÎflçÎZÎfl ±ı‰ «” (√Ì÷Î 15-16) ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√
- ⁄LÔfiı ÏfiWÔÃα˘ ·˙Ï¿¿ … »ı.
∞‰ ±fiı …√÷fiı ≠‘Îfi÷Î ±Î’‰Î◊Ì … ±Î ⁄LÔfiı ÏfiWÔÃα˘ ◊¥ »ı. Ωı ∞‰ ±fiı …√÷fiı ≠‘Îfi÷Î
fi ±Î’Ìfiı ‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı … ≠‘Îfi÷Î ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ⁄ı ÏfiWÔÃα˘ fiËŸ flËı, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ±·˙Ï¿¿ ¤√‰„LÔfiWÔÃÎ
±◊ν÷Ô˚ ¤„@÷ … flËıÂı.
·˙Ï¿¿ ÏfiWÔÃÎ (¿‹˝›˘√ - iÎÎfi›˘√)‹Î_ ÁΑ¿fi˘ ’˘÷Îfi˘ ≠›IÔfi ‹A› ˢ› »ı. ÷ı ÁΑfi΋Î_ ’˘÷Îfi˘ ’vÊÎ◊˝
‹Îfiı »ı, ’fl_÷ F›Îflı ÁΑ¿ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› flάÌfiı ÁΑfiÎ ¿flı »ı, ’˘÷Îfi˘ ≠›IÔfi ‹A› fi◊Ì ‹Îfi÷˘, I›Îflı
÷ıfiÌ ÏfiWÔÃÎ ±·˙Ï¿¿ ˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ ◊‰Î◊Ì ⁄‘_ ±·˙Ï¿¿ ◊¥ Ω› »ı. F›Î_ Á‘Ì ¤√‰Îfifi˘
Á_⁄_‘ fi◊Ì ◊÷˘ I›Î_ Á‘Ì ⁄‘_ ·˙Ï¿¿ … ˢ› »ı. ¿˘¥fiı ÏfiQÔfi fi ‹Îfi‰˘, ¿˘¥fi_ ±ÏË÷ fi ≥E»Ì±ı ±fiı ¿˘¥fi_
±ÏË÷ fi ¿fḻı ÷˘ “¿‹˝›˘√” ≠Îfl_¤ ◊¥ Ω› »ı. ‹Îv_ ¿Â_ … fi◊Ì, ‹Îflı ¿Â_ fi Ωı¥±ı ±fiı ‹Îflı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
¿Â_ ¿fl‰_ fi◊Ì ó ±Î ÁI›fiı V‰Ì¿ÎflÌ ·ı ÷˘ “iÎÎfi›˘√”fi˘ ±Îfl_¤ ◊¥ Ω› »ı.
óáó

fi ¿‹˝HÎ΋fiÎflQ¤ÎLÔfiˆW¿Q›* ’vÊ˘ûUfi÷ı –– 4––

fi « Á_L›ÁfiÎÿı‰ ÏÁÏ©_ Á‹Ï‘√E»Ï÷ –– 4––
’flÊ
Ô — = ‹ÎHÎÁ fiˆW¿Q›˝‹Ô̊ = ÏfiW¿‹˝÷Îfi˘ I›Î√‹ÎhÎ◊Ì
fi = fi (÷˘) ±ffi÷ı = ±fi¤‰ ¿flı »ı ÏÁÏ©‹Ô˚ = ÏÁÏ©fiı
¿‹˝HÎ΋Ô˚ = ¿‹ÎıÛfi˘ «, fi = ±fiı fi ÷˘ ±ı‰ =…
±fiÎflQ¤Î÷Ô˚ = ±Îfl_¤ ¿›Î˝ ωfiÎ Á¯›ÁfiÎ÷Ô˚, = (¿‹ÎıÛfiÎ) Á‹Ï‘√E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.

ÀÌ¿Î ó “fi ¿‹˝HÎ΋fiÎflQ¤ÎLÔfiˆW¿Q›* ’vÊ˘ûffi÷ı” “ÏfiW¿‹˝÷Δ ¿Ëı »ı.

ó ±Î ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰_ ±I›_÷ ±Î‰U›¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿Î‹fiÎ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝‹Î_
¿ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ¿‹˝›˘√fiÌ ÏÁÏ© ◊Λ Œ‚ ±Î’‰ÎfiÌ Â„@÷fi˘ ±ı‰Ì flÌ÷ı Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥
»ı.1 ±Î ÏÁÏ© ‹fiW›fiı ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷Ì. Ω› »ı, …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄Ì…fiı Âı¿‰Î◊Ì ±◊‰Î ⁄ÎŒ‰Î◊Ì
‹fiW›fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ …ı ‰ı√ ÷ı‹Î_◊Ì ŒflÌ◊Ì ±_¿<fl eÀ‰ÎfiÌ Â„@÷ Á‰˝◊Î fip ◊¥
ωz‹Îfi flËı »ı, ÷ıfiı ÂÎ_÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÏfiW¿Î‹ ‹fiW›fiÎ_ ¿‹˘˝‹Î_ ŒflÌ◊Ì …L‹-
¿flÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. ¿Î‹fiÎ flάÌfiı ¿‹˝ ‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ CÎ‹Î‰‰ÎfiÌ Â„@÷ fi◊Ì flËı÷Ì.
¿fl‰Î◊Ì ±Î ‰ı√ ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‰‘ı »ı. ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ I›Îflı … ◊¥ ¿ı »ı, ¿ı F›Îflı
“fiˆW¿Q›˝‹Ô˚ ±ffi÷ı” ó ’ÿ˘fi˘ ±Î› ±ı »ı ¿ı ⁄‘Î_ … ¿‹˘˝ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ’˘÷Îfiı
¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ¿‹˘˝fiı ¿fl÷˘ flËÌfiı ‹ÎÀı fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝‹ÎhÎfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı »ı
… ÏfiW¿‹˝÷Îfiı ’΋ı »ı. …ı „V◊Ï÷‹Î_ ‹fiW›fiÎ_ ¿‹˘˝ ±¿‹˝ ±fiı ’˘÷Îfi˘ (V‰w’fi˘) Á_⁄_‘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı »ı.
⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘fi¿÷ν fi◊Ì ◊÷Î_, ÷ı „V◊Ï÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿‹˝fi˘ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
1. …ı ›˘√wœ ◊‰Îfiı ≥E»ı »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ Á‹÷Î ·Î‰‰Î ≥E»ı »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı (¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı) ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_
±Î‰U›¿ »ı ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” (√Ì÷Î ±. 6/3). Ωı ÷ı ¿‹˝ ¿flÂı … fiÏË ÷˘ ÷ıfiı ±ıfiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
¬⁄fl ’ÕÂı ¿ı Ë_ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ flè΢ ¿ı ω«Ï·÷ ◊¥ √›˘?
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 151

F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flÌÂ_, I›Î_ Á‘Ì ¿Î‹fiÎfi˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ¿‹˝›˘√Ì,
I›Î√ fiÏË ◊Λ; ±fiı F›Î_ Á‘Ì ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ fiÏË Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ flËÌfiı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
◊Λ, I›Î_ Á‘Ì ÏfiW¿‹˝÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fiÏË ◊Λ. ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˘˝ ‰√ıflıfiı Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷ Á‹∞fiı Á_ÁÎflfiÌ
“fi « Á_L›ÁfiÎÿı‰ ÏÁÏ©_ Á‹Ï‘√E»Ï÷” ó ±Î Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flı »ı ±fiı ¿‹˘˝ ÷◊Î ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı ¿èÎ_ ¿ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì ‹Îfi÷˘ (√Ì÷Î ±. 5/11). iÎÎfi›˘√‹Î_
¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿‹˝›˘√Ìfiı ÏfiW¿‹˝÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ Á÷-±Á÷fiΠω‰ı¿fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı. ±Î◊Ì …
fi◊Ì ◊÷Ì. ˉı f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ÁÎ_A››˘√fiÌ ºÏp±ı iÎÎfi›˘√◊Ì ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ¿ı √H΢ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ
¿Ëı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌ ÿı‰Î◊Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ¶ÎflÎ … ¿‹˘˝
ÁÎ_A››˘√Ìfiı ÏÁÏ© ±◊ν÷Ô˚ ÏfiW¿‹˝÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ◊¥ flèÎÎ_ »ı. ‹Îfl˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘
ÏÁÏ©fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÷ıHÎı ¿÷ν’HÎÎ (±Ëo÷Î)fi˘ I›Î√ fi◊Ì (√Ì÷Î ±. 3/28; 5/8, 9).
¿fl‰˘ ±Î‰U›¿ »ı. ±Î◊Ì ÁÎ_A››˘√Ìfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝fi˘ CÎb_ ¿flÌfiı ⁄‘Î ÁΑ¿˘fiÎ ±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı
V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰˘ ‹A› fi◊Ì, ’fl_÷ ±Ëo÷Îfi˘ I›Î√ ¿S›ÎHÎfiÌ ÷̉˛ ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷ ◊÷Î_ … ¿‹˝, ’ÿÎ◊˝
… ‹A› »ı. ±fiı T›„@÷ (’Ïfl‰Îfl)◊Ì ÷ı±˘fiÌ ±vÏ« ◊‰Î ·Î√ı »ı.
ÁÎ_A››˘√‹Î_ ¿‹˘˝ ¿flÌ Â¿Î› »ı ±fiı ¿˘¥ ‹›Î˝ÿÎ ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ±Î
Á‘Ì ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ’HÎ ¿flÌ Â¿Î› »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√‹Î_ ±Îfl΋-ωl΋fiÌ ≥E»Î … »ı, …ı ÁΑ¿fiÌ µLÔfiÏ÷‹Î_
ÏÁÏ©fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ ˢ› »ı (√Ì÷Î ⁄Α¿ »ı. ÁΑ¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ¿‹˝,
±. 6/3). ’ÿÎ◊˝ ±fiı T›„@÷fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì … ±Î’HÎı
’fl‹Î◊˝ ‹Î√˝‹Î_ ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı. ’fl_÷
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ fiÏË ¿fl÷Î_ ÷ı‹Î_fiÌ
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î ‹fiW›fiı T›‰ËÎfl‹Î_ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı … ±Î‰U›¿ »ı. ÁÎ_A››˘√‹Î_
’fl‹Î◊˝ÏÁÏ©fiÌ ¿‚ΠϬ‰ÎÕı »ı. ÷ıfi˘ ±Î› ¿÷˝T›- µI¿À ‰ˆflÎB› ωfiÎ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ¿ÏÃfi ˢ›
¿‹˝ ¿flΉ‰Î‹Î_ »ı, »˘ÕΉ‰Î‹Î_ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√‹Î_ ‰ˆflÎB›fiÌ ∂HÎ’ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ - ⁄LÔfiı› ÁΑfi˘‹Î_ ¿‹˝ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√
¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥ Ω› »ı.
±Î ±ı¿ V‰Î¤Îω¿ ‰Î÷ »ı ¿ı F›Îflı ÁΑ¿ ’˘÷Îfi_ √Ì÷αı ±ı¿Î_÷‹Î_ flËÌfiı ÁΑfi ¿fl‰Îfi˘ ’HÎ ±Îÿfl
¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı, I›Îflı ÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿‹˘˝◊Ì √¤flΉο›˘˝ »ı; ’fl_÷ ±ı¿Î_÷‹Î_ Á΄k‰¿ ’vÊ ÷˘ ÁΑfi-¤…fi‹Î_
·Î√ı »ı ±fiı ÷ı‹fiı »˘Õ‰Î ‹Î√ı »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±…\˝fi
’˘÷Îfi˘ Á‹› ω÷Ήı »ı, ’HÎ flÎ…Á ’vÊ Á_¿S’-
’HÎ ¿‹˘˝◊Ì √¤flÎ¥ …¥fiı ¤√‰Îfifiı ’Ò»ı »ı ¿ı F›Îflı ω¿S’˘‹Î_ ±fiı ÷΋Á ’vÊ, ÏfiƒÎ, ±Î‚Á ÷◊Î ≠‹Îÿ‹Î_
¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ - ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÎ ÁΑfi˘fi_ ÷ÎI’›˝
’˘÷Îfi˘ Á‹› ω÷Ήı »ı, …ı ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı. ±ıÀ·Î
Á‹÷Î ÁÎ◊ı »ı, ÷˘ ’»Ì ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î’ ÂÎ ‹ÎÀı ÁΑ¿fiÌ vÏ« ÷˘ ±ı¿Î_÷fiÌ … flËı‰Ì Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚
‹ÎÀı ¿Ë˘ »˘? ‹fiı ›© …ı‰Î C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î›˘˝ ¿fl‰Î‹Î_
»˘? ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ⁄LÔfiı› ≠¿ÎflfiÎ_ ÁΑfi˘‹Î_ ±…\˝fifiı
… ÷ıfiÌ ≠T≤ÏkÎ flËı‰Ì Ωı¥±ı. ’fl_÷ ¿÷˝T›w’ı …ı ¿‹˘˝
¿‹˝ ¿fl‰Î ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı; …ı‹ ¿ı ó ¿‹˝›˘√‹Î_ “›˘√V◊—
Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ıfiı ÷ı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿flı. ±ı ¿‹˘˝‹Î_
¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (√Ì÷Î ±. 2/48) ±fiı ÁÎ_A››˘√‹Î_ ±ıfi˘ flÎ√ fi ˢ‰˘ Ωı¥±ı. flÎ√ fi ÷˘ …fi-Á‹ÿΛ‹Î_
“÷V‹ÎzK›V‰ ¤Îfl÷” (√Ì÷Î 2/18). ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ ˢ‰˘ Ωı¥±ı ±fiı fi ±¿‹˝H›÷΋Î_ ’HÎ. @›Î_› ’HÎ
»ı ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ ¿‹˘˝fiı V‰w’◊Ì »˘ÕΉ‰Î‹Î_ flÎ√ fiÏË flËı‰Î◊Ì ÁΑ¿fi_ ⁄Ë … …·ÿÌ ¿S›ÎHÎ ◊¥
fi◊Ì, ’fl_÷ ¿‹˝ ¿flΉ‰Î‹Î_ »ı. ËÎ, ¤√‰Îfi ¿‹˘˝‹Î_ …ı
Ω› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌflfiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ·¥ …‰Îfiı … ±ı¿Î_÷
{ıflÌ·˘ ±_ ó ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷ »ı, ÷ıfi˘ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı ¤Ò· »ı; ¿ı‹¿ı ÂflÌfl Á_ÁÎflfi˘ … ±ı¿
I›Î√ ¿flÌfiı … ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ±_ »ı. ±Î◊Ì ÂflÌfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_
¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ÁΑ¿ı ÷ı‹fiÌ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î fi flËı‰Î_ ÷ı … ‰ÎV÷ω¿ ±ı¿Î_÷ »ı.
152 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı ’˘÷Îfi_ »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ »ı ±fiı ±I›Îflı »ı, ÷ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿o¥ ¿fl‰Î◊Ì ◊÷Ì fi◊Ì;
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ±≠΄MÔ÷ @›Îflı› ◊÷Ì … fi◊Ì. ±Î’HÎı ¿o¥ ¿flÌÂ_, I›Îflı ≠΄MÔ÷ ◊Âı ó ±Î ¤Î‰ ÿıËÎϤ‹Îfifiı
’p ¿flfiÎfl˘ »ı. ≠I›ı¿ Ïø›Îfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı; ÷ı◊Ì …ı ωz‹Îfi fi◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ Ïø›Î ¿fl‰Î◊Ì
◊Âı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ÿflı¿ ≠ÎHÎÌ‹Î_ Ïø›Îfi˘ ‰ı√ flËı »ı, …ı ÷ıfiı Ïø›ÎflÏË÷ ◊‰Î ÿı÷˘ fi◊Ì.
Ïø›Îfi˘ ‰ı√ ÂÎ_÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı …wflÌ »ı ¿ı, …ı fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ı fi ¿fl‰_ ±fiı …ı ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ı ‹‹÷ÎflÏË÷
±fiı ÏfiW¿Î‹ ⁄fiÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿Â_ fi ¿fl‰_, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ±L›fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı … ¿fl‰_. ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı
¿fl‰Î◊Ì Ïø›Îfi˘ ‰ı√ @›Îflı› Á‹ÎMÔ÷ fiËŸ ◊Λ; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’b_ V‰w’ ÏfiI› »ı ±fiı ¿‹˝ ±ÏfiI› »ı. ÷ı◊Ì
ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì Ïø›Îfi˘ ‰ı√ ÂÎ_÷ ◊¥fiı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ …Âı ±fiı
Á‹√˛ ÿıÂ, ¿Î‚ ‰√ıflı‹Î_ ωz‹Îfi ’fl‹ÎI‹÷k‰ ≠√À ◊¥ …Âı, ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
óáó

fi ÏË ¿Ïç÷Ô˚ ZÎH΋ϒ Ω÷ Ï÷WÔÃI›¿‹˝¿Ú÷Ô˚ –– 5––

¿Î›˝÷ı èΉ— ¿‹˝ Á‰˝— ≠¿ÚÏ÷…ˆ√˝HΈ— –– 5––
¿Ïç÷Ô˚ ÏË = ¿˘¥ ’HÎ ±¿‹˝¿÷Ú ˚Ô = ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ Á‰˝— = ±Î¬Î›
(‹ÎHÎÁ) fi = fi◊Ì ‹fiW›Á‹ÿΛfiı
Ω÷ = ¿˘¥ ’HÎ Ï÷WÔÃÏ÷ = flËÌ Â¿÷˘; ≠¿ÚÏ÷…ˆ— = ≠¿ÚÏ÷…Ïfi÷
±‰V◊΋Î_ ÏË = ¿ı‹¿ı √HΈ— = √H΢
ZÎH΋Ô˚ = ZÎH΋ÎhÎ ±‰Â— = ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ¿‹˝ = ¿‹˝
±Ï’ = ’HÎ ◊¥fiı ¿Î›˝÷ı = ¿flΉ̷ı »ı.

ÀÌ¿Î ó “fi ÏË ¿Ïç÷Ô˚ ZÎH΋ϒ Ω÷ Ï÷WÔÃI›¿‹˝¿Ú÷Ô˚”
ó ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó ¿˘¥ ’HÎ ‹Î√˝‹Î_
ÁΑ¿ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘. ±ËŸ “¿Ïç÷Ô˚”,
“ZÎH΋Ô˚” ±fiı “Ω÷” ó ±Î hÎHÎı› ω·ZÎHÎ ’ÿ˘ »ı. ±ı‹Î_
“¿Ïç÷Ô˚” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ¿˘¥
’HÎ ‹fiW› ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËı÷˘, ’»Ì ¤·ı ÷ı
iÎÎfiÌ Ë˘› ¿ı ±iÎÎfiÌ. Ωı¿ı iÎÎfiÌfi˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î
ÂflÌfl ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î
ÂflÌfl◊Ì ’HÎ Ëflÿ‹ Ïø›Î ◊÷Ì flËı »ı. “ZÎH΋Ô˚” ’ÿfi˘
≠›˘√ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ωı¿ı ‹fiW› “Ë_ Ëflÿ‹
¿‹˝ ¿v_ »\_”, ÷ı‰_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷˘’HÎ F›Î_ Á‘Ì ÷ı ÂflÌfl
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ±ı¿ ZÎHÎ ‹ÎÀı
’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËı÷˘. “Ω÷” ’ÿfi˘ ≠›˘√
¿flÌfiı ¤√‰Îfi ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı Ω√˛÷, V‰MÔfi, ÁÊ„MÔ÷,
‹ÒE»Î˝ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ‹fiW› ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ
fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfi ±Î … f·˘¿fiÎ
µkÎflΑ˝‹Î_ “±‰Â—” ’ÿ ‰Õı ⁄÷Ήı »ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıHÎı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ … ’Õı »ı. ≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ÁΑ¿ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ … fi◊Ì ¿fl‰Îfi_.
…ı ωÏË÷ ¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ıfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ÏË÷fiÌ ºÏp◊Ì ¿fl‰ÎfiÎ_ »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtı ˢ‰Î◊Ì
ÁΑ¿ ÏfiÏÊ©¿‹˝ ÷˘ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘.
CÎHÎΛı ‹fiW›˘ ‹ÎhÎ V◊Ò‚ ÂflÌflfiÌ Ïø›Î±˘fiı …
¿‹˝ ‹Îfiı »ı, ’fl_÷ √Ì÷Î ‹fifiÌ Ïø›Î±˘fiı ’HÎ ¿‹˝ ‹Îfiı
»ı. √Ì÷αı ÂÎflÌÏfl¿, ‰ÎÏ«¿ ±fiı ‹ÎfiÏÁ¿ w’◊Ì ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Ì ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘fiı ¿‹˝ ‹ÎL›_ »ı ó “ÂflÌfl-
‰Î∆Ô˚‹fi˘Ï¤›˝I¿‹˝ ≠Îfl¤÷ı fifl—” (√Ì÷Î ±. 18/15).
…ı ÂÎflÌÏfl¿ ±◊‰Î ‹ÎfiÏÁ¿ Ïø›Î±˘fiÌ ÁÎ◊ı ‹fiW›
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ±ı … ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ “¿‹˝”
⁄fiÌfiı ÷ıfiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Ì ◊Λ »ı, ⁄Ì∞ Ïø›Î±˘ fiÏË.
‹fiW›˘fiÌ ±ı¿ ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î ◊¥ √¥ »ı, …ıfiÎ
±fiÁÎfl ÷ı±˘ ⁄΂¿˘fi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ ÷◊Î ±Î∞ω¿Î
ó ‰ı’Îfl, fi˘¿flÌ, ±K›Î’fi ‰√ıflıfiı ¿‹˝ ‹Îfiı »ı ±fiı
÷ı µ’flÎ_÷ ¬Î‰_, ’̉_, ÁÒ‰_, ⁄ıÁ‰_, g«÷fi ¿fl‰_ ‰√ıflıfiı
¿‹˝ fi◊Ì ‹Îfi÷Î. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ¿ıÀ·Î¿ ‹fiW›˘ ‰ı’Îfl
‰√ıflı ¿‹˘˝fiı I›∞fiı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ¿ı Ë_ ¿‹˝ fi◊Ì
¿flÌ flè΢. ’fl_÷ ±ı ±ı‹fiÌ ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë
Á_⁄_‘Ì V◊Ò‚ ÂflÌflfiÌ Ïø›Î±˘; ÏfiƒÎ, g«÷fi ‰√ıflı ÁÒZ‹-
ÂflÌflfiÌ Ïø›Î±˘ ±fiı Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ
Ïø›Î±˘ - ±Î ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ … »ı. F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl‹Î_
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±Ëo÷Î-‹‹÷Î »ı, I›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ÷‹Î‹
Ïø›Î±˘ “¿‹˝” »ı. ¿ÎflHοı ÂflÌfl ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı
≠¿ÚÏ÷ ¿ÿÌ Ïfi„Wø› fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±Î◊Ì ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î-
‹‹÷Î flËı‰Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_
ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘, ¤·ı
÷ı ±‰V◊Î ≠T≤ÏkÎfiÌ Ë˘› ¿ı ÏfiT≤ÏkÎfiÌ Ë˘›.
“¿Î›˝÷ı x‰Â— ¿‹˝ Á‰˝— ≠¿ÚÏ÷…ˆ√̋HΈ—” ó ≠¿ÚÏ÷…L›
√H΢ (≠¿ÚÏ÷)fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ¶ÎflÎ ¿‹˝ ¿flΉı
»ı. ’fl‰Â ◊‰Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢ ¶ÎflÎ ¿‹˘˝ ¿flΉΛ
»ı; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ √H΢ Ïfifl_÷fl Ïø›ÎÂÌ· »ı
(√Ì÷Î ±. 3/27; 13/29). Ωı¿ı ±ÎI‹Î V‰›_ Ïfi„Wø›,
±Á_√, ±Ï‰fiÎÂÌ, Ïfiω˝¿Îfl ÷◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı, ÷˘’HÎ
F›Î_ Á‘Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ_ ¿Î›˝ ó V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ ÂflÌfl˘ ’ˆ¿Ì ¿˘¥ ’HÎ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Á¬ ≥E»ı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı
’fl‰Â flËı »ı (√Ì÷Î ±. 14/5). ±Î ’fl‰Â÷Îfiı ±ËŸ
“±‰Â—” ’ÿ ‰Õı …HÎÎ‰Ì »ı. fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ
f·˘¿‹Î_ ±fiı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
’HÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ’fl‰Â ◊›ı·Î ∞‰˘
¶ÎflÎ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
V‰¤Î‰ ⁄fiı »ı T≤Ïkα˘◊Ì, T≤Ïkα˘ ⁄fiı »ı √H΢◊Ì
±fiı √H΢ ’ıÿÎ ◊Λ »ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì. ±Î◊Ì «ÎËı V‰¤Î‰fiı
’fl‰Â ¿Ë˘, «ÎËı √H΢fiı ’fl‰Â ¿Ë˘, ¿ı «ÎËı ≠¿ÚÏ÷fiı
’fl‰Â ¿Ë˘, ⁄‘Ì ±ı¿ … ‰Î÷ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄‘ÎfiÎ
‹Ò‚‹Î_ ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ’fl‰Â÷Î … »ı. ±Î
’fl‰Â÷Î◊Ì ⁄‘Ì ’fl‰Â÷α˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì
≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ’fl‰Â÷Îfiı … @›Î_¿ ¿Î‚fiÌ, @›Î_¿
V‰¤Î‰fiÌ @›Î_¿ ¿‹˝fiÌ ±fiı @›Î_¿ √H΢fiÌ ’fl‰Â÷Î
¿ËÌ ÿÌ‘Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ∞‰ F›Î_ Á‘Ì
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ √H΢◊Ì ±÷Ì÷ fi◊Ì ⁄fi÷˘, ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ fi◊Ì ¿flÌ ·ı÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷ı √HÎ, ¿Î‚, V‰¤Î‰
‰√ıflıfiı ±‰Â (’fl‰Â) … flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ∞‰ F›Î_
Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı, ≠¿ÚÏ÷‹Î_ „V◊÷
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı @›Îflı¿ ¿Î‚fiı, @›Îflı¿ ¤˘√˘fiı
±fiı @›Îflı¿ V‰¤Î‰fiı ’fl‰Â ◊÷˘ flËı »ı, ¿ÿÌ V‰‰Â
(V‰÷_hÎ) fi◊Ì flËı÷˘. ±Î ÏÁ‰Î› ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷, T›„@÷,
VÔhÎÌ, ’hÎ, ‘fi, ‹¿Îfi ‰√ıflıfiı ’HÎ ’fl‰Â ◊÷˘ flËı
»ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı √H΢◊Ì ±÷Ì÷ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘
±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îfl ’»Ì
÷ıfiÌ ’flÔ‰Â÷Î fi◊Ì flËı÷Ì ±fiı ÷ı V‰÷—ÏÁ© V‰÷_hÎ÷Îfiı
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
153
ωÂıÊ ‰Î÷
≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÏø› (V◊Ò‚) ±fiı Ïfi„Wø› (ÁÒZ‹) ±ı‹
⁄ı ±‰V◊α˘ ˢ› »ı; …ı‹¿ı ¿Î›˝ ¿fl‰_ ±ı ÁÏø› ±‰V◊Î
»ı ±fiı ¿Î›˝ fiÏË ¿fl‰_ (ÏfiƒÎ ‰√ıflı) Ïfi„Wø› ±‰V◊Î
‰ÎV÷‰‹Î_ ±‰V◊΋Î_ Ïfi„Wø› ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ fi◊Ì flËı÷Ì,
⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ÁÒZ‹ w’ı ÁÏø› flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥
ÁÒ÷ı·Î ‹fiW›fiı Ω√‰ÎfiÎ Á‹› ±√ε … …√ÎÕ‰Î◊Ì
÷ı ¿Ëı »ı ¿ı ‹fiı ¿Î«Ì ¨C΋Î_◊Ì …√ÎÕÌ ÿÌ‘˘. ±Î◊Ì
±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÏfiƒÎfiÌ Ïfi„Wø› ±‰V◊΋Î_ ’HÎ
ÏfiƒÎ ’ο‰ÎfiÌ Ïø›Î ◊¥ flËÌ Ë÷Ì. F›Îflı ÏfiƒÎ ·Ì‘Î
’»Ì ‹fiW› Ω√ı »ı, I›Îflı µ’›˝@÷ ‰Î÷ fi◊Ì ¿Ëı÷˘;
¿ı‹¿ı ÏfiƒÎ ’ο‰ÎfiÌ Ïø›Î ’ÒflÌ ◊¥ √¥ »ı. ±ı …
flÌ÷ı Á‹ÎÏ‘, ≠·›, ‹ËÎ≠·› ‰√ıflıfiÌ ±‰V◊α˘‹Î_ ’HÎ
ÁÒZ‹w’ı Ïø›Î ◊÷Ì flËı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ¿ÿÌ Ïfi„Wø›
±‰V◊Î ◊÷Ì … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ÿflı¿ ZÎHÎı ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Ì
»ı. V‰›_ ±ÎI‹Î‹Î_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì; ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ÂflÌfl
‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â
⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î … ’fl‰Â÷Îfiı ¿ÎflHÎı ’˘÷ı ±¿÷ν ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹Îfi÷˘ flËı »ı. ‰V÷÷— ±ÎI‹Î‹Î_
¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fiw’Ì Ïø›Î fi◊Ì ◊÷Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷
¶ÎflÎ Á‹V÷ V≤ÏpfiÌ Ïø›Î±˘ V‰Î¤Îω¿ w’ı ◊¥ flËÌ »ı,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ⁄΂’HÎ, ›‰ÎfiÌ ‰√ıflı ±‰V◊α˘
÷ı‹ … ¤˘…fifi_ ’Ϋfi, rÎÁ˘fi_ ±Î‰Î√‹fi ‰√ıflı Ïø›Î±˘
÷◊Î ±ı … flÌ÷ı Ωı‰_, ÁÎ_¤‚‰_ ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ’HÎ
V‰Î¤Îω¿ w’ı … ◊¥ flËÌ »ı. ’fl_÷ ∞‰ÎI‹Î ¿ıÀ·Ì¿
Ïø›Î±˘‹Î_ ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹ÎfiÌfiı ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı.
≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı, ’fl_÷ Â© V‰w’‹Î_
¿ÿÌ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠οÚÏ÷¿
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷Î …÷Î
’_… (Á‹ÒË)fi_ fi΋ … ’ÿÎ◊˝ »ı. ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_
ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘. Ωı ÁΑ¿
±ı‰˘ ‰ÎV÷ω¿ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı ¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
’ÿÎ◊˘˝‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ‹Îfl˘
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì ÷˘ ÷ı ’fl‰Â÷Î◊Ì ‹@÷
◊¥ ¿ı »ı. ¿‹˝›˘√Ì ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ±Î
’fl‰Â÷Îfiı ÿÒfl ¿flı »ı.
¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿‹Î_ …ı ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ÷ı … ‰Î÷
154 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

÷ı‹HÎı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿ËÌ ‹fiW› ¿‹˘˝fi˘ Á_’ÒHν÷Î◊Ì I›Î√ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘ ó
»ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi÷˘ flËÌfiı ¿˘¥ ’HÎ “fi ÏË ÿıËP≤÷Î Â@›_ I›@÷_ ¿‹Î˝H›ÂıÊ÷— –”
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ïø›Î‹ÎhÎ Œ@÷ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ÷ÎÿÎIQ› V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰Î◊Ì ‹fiW›
≠¿ÚÏ÷…L› √H΢fiı ±Î‘Ìfi ◊¥ Ω› »ı ó “±‰Â—”. ÷◊Î ÷ıfi˘ Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ‹ÎfifiÎfl ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› Ω√˛÷, V‰MÔfi, ÁÊ„MÔ÷, ‹Ò»Î˝, Á‹ÎÏ‘ ÷◊Î Á√˝-‹ËÎÁ√˝, ≠·›-‹ËÎ≠·› ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊΋Î_ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì.
ÁÊ„MÔ÷, ‹Ò»Î˝ ±fiı Á‹ÎÏ‘ ±‰V◊΋Î_ Ïø›Î ¿¥ flÌ÷ı ◊Λ »ı? ‹ÎHÎÁ ÁÒ÷˘ ˢ› ±fiı ¿˘¥ ÷ıfiı ‰E«ı …√ÎÕÌ ÿı I›Îflı
÷ı ¿Ëı »ı ¿ı, “‹fiı ¿Î«Ì ¨C΋Î_ …√ÎÕÌ ÿÌ‘˘.” ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÁÊ„MÔ÷fiÎ Á‹›ı ’HÎ ¨CÎ ’Ïfl’@‰ ◊‰ÎfiÌ Ïø›Î ◊¥
flËÌ Ë÷Ì. ±ı … ≠‹ÎHÎı ‹Ò»Î˝ ±fiı Á‹ÎÏ‘fiÎ Á‹›ı ’HÎ Ïø›Î ◊Λ »ı. ’Î÷_…· ›˘√ÿ½fi‹Î_ ±Î Ïø›Îfiı “’ÏflHÎ΋” fi΋◊Ì
¿ËÌ »ı1 “’ÏflHÎ΋”fi˘ ±◊˝ »ı ó ’Ïfl‰÷˝fifiÌ ‘ÎflÎ ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÿ·Î‰Îfi˘ ≠‰ÎË2 ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Á‹ÎÏ‘fiÎ ±Îfl_¤◊Ì ·¥fiı
T›I◊Îfi (Á‹ÎÏ‘‹Î_◊Ì ∂É_) ◊÷Î_ Á‘Ì Ïø›Î ◊÷Ì flËı »ı. Ωı Ïø›Î fi ◊Λ ÷˘ T›I◊Îfi ◊¥ … ¿ı fiËŸ. Á‹ÎÏ‘¿Î‚‹Î_
’ÏflHÎ΋ ◊Λ »ı ±fiı Á‹ÎÏ‘fiÎ ±_÷‹Î_ T›I◊Îfi ◊Λ »ı.
ÁËΩ‰V◊Î ±◊ν÷Ô˚ ÁË… Á‹ÎÏ‘. ≠¿ÚÏ÷fiÌ Á_’ÒHν ±‰V◊α˘◊Ì ±÷Ì÷ »ı. ÁËΩ‰V◊Î V‰w’fiÌ ◊Λ »ı, …ı‹Î_ ·ı‹ÎhÎ
’HÎ Ïø›Î fi◊Ì, Ïø›Îfi_ ◊‰_ Á_¤‰ … fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÁËΩ‰V◊΋Î_ ’ÏflHÎ΋ ÷◊Î T›I◊Îfi @›Îflı› ◊÷_ … fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î±˘
≠¿ÚÏ÷ ω¤Î√‹Î_ … »ı, V‰w’-ω¤Î√‹Î_ fi◊Ì.
“¿Î›˝÷ı èΉ— ¿‹˝” ó ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ±Î’HÎı ’fl÷_hÎ »Ì±ı, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ flÎ√¶ıÊ ¿fl‰Î‹Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î’HÎı
V‰÷_hÎ »Ì±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ·Î f·˘¿‹Î_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝
¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËı÷˘. ±Î ±_√ı ±ı Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı ‹fiW› ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fiı ⁄‚’Ò‰˝¿ fl˘¿Ìfiı ’HÎ ’˘÷Îfiı
Ïfi„Wø› ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı. ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
¿‹ıÛ„Lƒ›ÎÏHÎ Á_›Q› › ±ÎV÷ı ‹fiÁÎ V‹flfiÔ˚ –– 6––
≥„Lƒ›Î◊ν„L‰‹ÒœÎI‹Î Ï‹J›Î«Îfl— Á µE›÷ı –– 6––
›— = …ı ≥„Lƒ›Î◊νfiÔ˚ = ≥„Lƒ›˘fiΠω‹ÒœÎI‹Î = ‹Òœ⁄Ï©fi˘
¿‹ıÛ„Lƒ›ÎÏHÎ = ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiı ωʛ˘fi_ ‹fiW›
(⁄‘Ì ≥„Lƒ›˘fiı) V‹flfiÔ˚ = Ï«_÷fi ¿fl÷˘ Ï‹J›Î«Îfl— = Ï‹J›Î«ÎflÌ
Á_›Q› = (ËÃ’Ò‰˝¿) fl˘¿Ìfiı ±ÎV÷ı = flËı »ı, ±◊ν÷Ô˚ ÿo¤Ì
‹fiÁÎ = ‹fi◊Ì Á— = ÷ı µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿‹ı˝„Lƒ›ÎÏHÎ Á_›Q›... Ï‹J›Î«Îfl— Á µE›÷ı” ¿‹˘˝ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î_. ÷ı ÏÁ‰Î› ¿ı‰‚ ËÎ◊, ’√ ‰√ıflı
ó ±ËŸ “¿‹ı˝„Lƒ›ÎÏHΔ ’ÿfi˘ ±Ï¤≠Λ ’Î_« ¿‹ı˝„Lƒ›˘ ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiı fl˘¿‰Î◊Ì ÷◊Î ±Î_¬, ¿Îfi ‰√ıflı iÎÎfiı„Lƒ›˘fiı fiÏË
(‰ÎHÎÌ, ËÎ◊, ’√, µ’V◊ ±fiı √ÿÎ) ±ıÀ·˘ … fiÏË, ’fl_÷ fl˘¿‰Î◊Ì ’Òfl˘ Ï‹J›Î«Îfl ’HÎ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷˘.
÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı ’Î_« iÎÎfiı„Lƒ›˘ (l˘hÎ, I‰«Î, fiıhÎ, flÁfiÎ ±fiı √Ì÷΋Î_ ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiÌ ±_÷√˝÷ … iÎÎfiı„Lƒ›˘fiı √HÎÌ
CβÎHÎ) ’HÎ ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı iÎÎfiı„Lƒ›˘ ωfiÎ ¿ı‰‚ ¿‹ı˝„Lƒ›˘◊Ì ·Ì‘Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷΋Î_ “¿‹ı˝„Lƒ›” ÂOÿ ÷˘ ±Î‰ı
1. T›I◊ÎfiÏfifl˘‘Á_V¿Îfl›˘flϤ¤‰≠Îÿ¤Î˝‰˙ Ïfifl˘‘ZÎHÎÏ«÷ÎL‰›˘ Ïfifl˘‘’ÏflHÎ΋— –– 9 ––
Á‰Î˝◊˝÷ˆ¿Î√˛÷›˘— ZΛ˘ÿ›˙ Ï«kÎV› Á‹ÎÏ‘’ÏflHÎ΋— –– 11 ––
÷÷— ’fi— ÂÎL÷˘Ïÿ÷˙ ÷S›≠I››˙ Ï«kÎV›ˆ¿Î√˛÷Î’ÏflHÎ΋— –– 12 –– (ω¤ÒÏ÷’Îÿ)
2. ±◊ ¿˘û›_ ’ÏflHÎ΋—? ±‰„V◊÷V› ƒT›V› ’Ò‰˝‘‹˝ÏfiT≤kÎ˙ ‘‹Î˝L÷fl˘I’ÏkΗ ’ÏflHÎ΋— ›˘√ÿ½fi, ω¤ÒÏ÷. 13fi_ T›ÎÁ¤ÎW›) “±Î
’ÏflHÎ΋ Â_ »ı? ±‰„V◊÷ ƒT›fiÎ ’Ò‰˝ ‘‹˝fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥fiı ±L› ‘‹˝fiÌ µI’ÏkÎ (±‰V◊ÎL÷fl) … ’ÏflHÎ΋ »ı.”
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 155

»ı, ’HÎ “iÎÎfiı„Lƒ›” ÂOÿ @›Î_› fi◊Ì ±Î‰÷˘. ’Î_«‹Î w’‹Î_ ωʛ¤˘√ w’Ì ¿‹˝ ÷˘ «Î·Ì … flèÎ_ »ı.
±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ-fi‰‹Î f·˘¿˘‹Î_ Ωı‰_, ÁÎ_¤‚‰_, V’½ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiı ⁄ËÎfl◊Ì ’HÎ ¤˘√‰Ì ¿Λ »ı
¿fl‰˘ ‰√ıflı iÎÎfiı„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fiı ’HÎ ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiÌ ±fiı ‹fi◊Ì ’HÎ. ⁄ËÎfl◊Ì flÎ√’Ò‰˝¿ ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î◊Ì
Ïø›Î±˘fiÌ ÁÎ◊ı Á΋ı· ¿flÌ »ı, …ı◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±_÷—¿flH΋Î_ ¤˘√˘fiÎ …ı‰Î Á_V¿Îfl˘ ’Õı »ı, ÷ı‰Î …
√Ì÷Î iÎÎfiı„Lƒ›˘fiı ’HÎ ¿‹ı˝„Lƒ›˘ … ‹Îfiı »ı. √Ì÷Î ‹fifiÌ Á_V¿Îfl˘ ‹fi◊Ì ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ flÎ√’Ò‰˝¿
Ïø›Î±˘fiı ’HÎ ¿‹˝ ‹Îfiı »ı ó “ÂflÌfl‰Î∆Ô˚‹fi˘Ï¤›˝I¿‹˝ ¤˘√˘fi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ’Õı »ı. ⁄ËÎfl◊Ì ¤˘√˘fi˘
≠Îfl¤÷ı fifl—” (±. 18/15). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷‹ÎhÎ I›Î√ ÷˘ ‹fiW› ω«Îfl◊Ì, ·˘¿·FΩ◊Ì ±fiı T›‰ËÎfl‹Î_
Ïø›ÎÂÌ· ˢ‰Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝‹ÎhÎ Ïø›ÎÂÌ· »ı. √fl⁄Õ ◊‰ÎfiÎ ¤›◊Ì ’HÎ ¿flÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ‹fi◊Ì
Ωı¿ı “Á_›Q›” ’ÿfi˘ ±◊˝ ◊Λ »ıó≥„Lƒ›˘fi_ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ⁄ËÎfl◊Ì ¿˘¥ ±Õ«HÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
ÁÎflÌ flÌ÷ı Ïfi›‹fi ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı ‰Â ¿fl‰Ì, ÷˘’HÎ ±ËŸ ±Î◊Ì ÷ı ‹fi◊Ì ¤˘√˘fiı ¤˘√‰÷˘ flËı »ı ±fiı Ï‹J›Î
±ı ’ÿfi˘ ±◊˝ ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Ì ÷ı‰˘ fiÏË Ë˘¥ ±Ï¤‹Îfi ¿flı »ı ¿ı Ë_ ¤˘√˘fi˘ I›Î√Ì »\_. ‹fi◊Ì ¤˘√
÷ı‹fiı ⁄‚’Ò‰˝¿ ⁄ËÎfl◊Ì fl˘¿‰Ì ±ı‰˘ … ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¤˘√‰‰Î◊Ì Ï‰ÂıÊ ËÎÏfi ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ Áı‰fifiÌ
¿ı ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiı Ï‹J›Î«Îfl ¿ËÌ fiΠ¿Λ. ‰‘ ÷¿ ‹‚ı »ı, ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ±ı Ωı‰_ Ωı¥±ı ¿ı …ı‰Ì
‹Òœ ⁄Ï©‰Î‚˘ (Á÷-±Á÷fiΠω‰ı¿◊Ì flÏË÷) flÌ÷ı ÷ı ⁄ËÎflfiÎ ¤˘√˘◊Ì ’˘÷Îfiı ⁄«Î‰ı »ı ±fiı ÷ı‹fi˘
‹fiW› ⁄ËÎfl◊Ì ÷˘ ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fiı ⁄‚’Ò‰˝¿ fl˘¿Ì I›Î√ ¿flı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı ‹fi◊Ì ’HÎ ¤˘√˘fiÎ
ÿı »ı, ’fl_÷ ‹fi◊Ì ±ı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘fi_ g«÷fi ¿fl÷˘ g«÷fifi˘ ωÂıÊ ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì I›Î√ ¿flı.
flËı »ı ±fiı ÷ı‰Ì „V◊Ï÷fiı Ïø›ÎflÏË÷ ˢ‰Îfi_ ‹ÎfiÌ ·ı ±…\˝fi ’HÎ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı »ı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı Ï‹J›Î«ÎflÌ ±◊ν÷Ô˚ Ï‹J›Î ±Î«flHÎ ±fiı ¤√‰Îfifiı ’Ò»ı »ı ¿ı ±Î’ ‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı
¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿Ëı‰Î› »ı. ΩıÕ˘ »˘? ÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı …ı ‹fiW›
Ωı¿ı ÷ıHÎı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘fiı ⁄ËÎfl◊Ì I›∞ ÿÌ‘Î ±Ëo÷Î, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflı flάÌfiı ¿ı‰‚
»ı ±fiı ±ı‰_ Á‹…ı »ı ¿ı Ë_ ¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷˘’HÎ ⁄ËÎfl◊Ì ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷Îfiı Ïø›ÎflÏË÷ ‹Îfiı »ı,
±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ÷ı ‰V÷÷— ¿‹˝flÏË÷ fi◊Ì ◊›˘. ÷ıfi_ ±Î«flHÎ Ï‹J›Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ı ¿‹˘˝fi˘
¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ËÎfl◊Ì Ïø›ÎflÏË÷ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ëo÷Î, V‰w’◊Ì I›Î√ fiÏË ¿flÌfiı ÷ıHÎı ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷◊Ì
‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı flÎ√’Ò‰˝¿ ωʛg«÷fifiÎ flÏË÷ ⁄fiÌfiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√˘fiı ⁄ËÎfl◊Ì ’HÎ ¤˘√‰Ì ¿Λ »ı ó ±fiı ‹fi◊Ì ’HÎ. ⁄ËÎfl◊Ì ¤˘√‰‰Î ±fiı ‹fi◊Ì
÷ıfiÎ g«÷fifi˘ flÁ (Á¬) ·ı‰˘ ó ⁄LÔfiı‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì. ⁄ËÎfl◊Ì flÎ√’Ò‰˝¿ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î◊Ì …ı‰Î Á_V¿Îfl ’Õı »ı, ÷ı‰Î
… Á_V¿Îfl ‹fi◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ‹fi ‰Õı ¤˘√˘fiÎ g«÷fi‹Î_ flÁ ·ı‰Î◊Ì ’Õı »ı. ¤˘√˘fiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ›Îÿ‹Î_◊Ì
flÁ ·¥±ı »Ì±ı, I›Îflı ¿ıÀ·Î_› ‰Ê˘˝ ‰Ì÷Ì √›Î ’»Ì ’HÎ ÷ı ¤˘√ …ı‹fiÎ ÷ı‹ ÷ÎΩ ⁄fiÌ flËı »ı. ÷ı◊Ì ¤˘√fiÎ g«÷fi◊Ì ’HÎ
±ı¿ ‰‘Îflı ¤˘√ ◊Λ »ı! ±ıÀ·_ … fiËŸ, ‹fi ¶ÎflÎ ¤˘√˘fiÎ g«÷fifi_ Á¬ ·ı‰Î◊Ì ‰‘Îflı fi¿ÁÎfi ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ·˘¿-
·Î…◊Ì, T›‰ËÎfl‹Î_ √Õ⁄Õ ◊‰ÎfiÎ ¤›◊Ì ‹fiW› ⁄ËÎfl◊Ì ÷˘ ¤˘√˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ‹fi◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‹Î_
⁄ËÎfl◊Ì ¿˘¥ ±Õ«HÎ ±Î‰÷Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì ‹fi◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Îfi˘ ωÂıÊ ‹˘¿˘ ‹‚ı »ı. ÷ı◊Ì ‹fi◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ±ı ÁΑ¿fiı
‹ÎÀı ¬Ò⁄ fi¿ÁÎfi¿Îfl¿ »ı. ¬flı¬fl ÷˘ ‹fi◊Ì ¤˘√˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı … ‰ÎV÷ω¿ I›Î√ »ı (√Ì÷Î 2-64).
óáó
Á_⁄_‘ ó «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√ ±fiı ÁÎ_A››˘√ ⁄LÔfiıfiÌ ºÏp±ı ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ±fiΉU›¿ ⁄÷ÎT›˘
’»Ì ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘.
»ßÎ f·˘¿‹Î_ ⁄‚’Ò‰˝¿ ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fiı fl˘¿Ìfiı ’˘÷Îfiı Ïø›ÎflÏË÷ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î‰Î‚Îfi_ ±Î«flHÎ Ï‹J›Î ⁄÷ÎT›_.
±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌ ÿı‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ÷ıfi˘ ‰ÎV÷ω¿ I›Î√ fi◊Ì ◊÷˘. ±Î◊Ì ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfi ‰ÎV÷ω¿ I›Î√fiÌ ±˘‚¬ÎHÎ ¿flΉı »ı.
›„VI‰„Lƒ›ÎÏHÎ ‹fiÁÎ Ïfi›Q›Îfl¤÷ıû…\˝fi –– 7––
¿‹ıÛ„Lƒ›ˆ— ¿‹˝›˘√‹Á@÷— Á ωÏÂW›÷ı –– 7––
156 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

÷ = ’fl_÷ Ïfi›Q› = ‰Â‹Î_ ¿flÌ ¿‹˝›˘√‹Ô˚ = ¿‹˝›˘√fi_

±…\fi ˝ = Ëı ±…\˝fi! ±Á@÷— = ±fiÎÁ@÷ ◊¥fiı ±Îfl¤÷ı = ±Î«flHÎ
›— = …ı (’flÔÊ) (ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰ı) ¿flı »ı,
‹fiÁÎ = ‹fi ‰Õı ¿‹ı„Û Lƒ›ˆ— = ¿‹ı˝„Lƒ›˘ (ÁCÎ‚Ì Á— = ÷ı …
≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘fiı ≥„Lƒ›˘) ¶ÎflΠωÏÂW›÷ı = lıWÔà »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷” ó ±ËŸ ±fiÎÁ@÷ ⁄fiÌfiı ¿‹˝ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì … ›˘√ ÏÁ© ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ¿‹˘˝fi˘
¿fl‰Î‰Î‚Îfiı Ï‹J›Î«ÎflÌfiÌ ±’ıZÎαı … fiÏË, ∂·ÀÎfi_ I›Î√ fiÏË ¿flÌfiı ÷ı‹Î_fiÌ ±ÎÁ„@÷fi˘ … I›Î√ ¿fl‰˘
ÁÎ_A››˘√ÌfiÌ ±’ıZÎαı ’HÎ lıWÔà ⁄÷Ή‰ÎfiÌ ºÏp±ı “÷” Ωı¥±ı. ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ÁΉ‘ÎfiÌ ±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿
’ÿ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ±Î«flHÎ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘fi˘
“±…\˝fi” ó “±…\˝fi” ÂOÿfi˘ ±◊˝ ◊Λ »ı ó ωE»ıÿ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
“V‰E»”. ±ËŸ ¤√‰Îfiı “±…\˝fi” Á_⁄˘‘fifi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ÁΑ¿ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ I›Îflı … ◊¥ ¿ı »ı, ¿ı F›Îflı
±ı ¤Î‰ ÿÂνT›˘ »ı ¿ı ÷_ Ïfi‹˝‚ ±_÷—¿flHÎ◊Ì ›@÷ ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı “‹ÎflÌ” ±◊‰Î “‹ÎflÎ
»ı. ±Î◊Ì ÷ÎflÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿÷˝T›¿‹˝Ï‰Ê›¿ ±Î Á_ÿıË ‹ÎÀı” fiÏË ‹ÎfiÌfiı, ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı
¿ı‰˘? ±◊ν÷Ô˚ ±Î Á_ÿıË ÷Îfl΋Î_ „V◊fl flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. … ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝fi_
“›„VI‰„Lƒ›ÎÏHÎ ‹fiÁÎ Ïfi›Q›” ó ±ËŸ “‹fiÁΔ ±Î«flHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω›. F›Îflı ÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
’ÿ Á_’ÒHν ±_÷—¿flHÎ (‹fi, ⁄Ï©, Ï«kÎ ±fiı ±Ëo¿Îfl)fi_ ¿˘¥ ¿‹˝ fiÏË ¿fl÷Î_ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÁC΂Î_
‰Î«¿ »ı, ±fiı “≥„Lƒ›ÎÏHΔ ’ÿ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î ¿‹˘˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ Œ‚ÎÁ„@÷ ±Î’˘±Î’
“¿‹ı˝„Lƒ›ÎÏHΔ ’ÿfiÌ …ı‹ ÿÁı› ≥„Lƒ›˘fi_ ‰Î«¿ »ı. fiΠ’΋ı »ı.
‹fi◊Ì ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹ı˝„Lƒ›˘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ÁΑÎflHÎ Ïø›Î±˘◊Ì ·¥fiı
ω‰ı¿‰_÷Ì ⁄Ï© ¶ÎflÎ “‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ g«÷fi ÷◊Î Á‹ÎÏ‘ Á‘ÌfiÌ Á‹V÷ Ïø›Î±˘fi˘ ±Î’HÎÎ
¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘. ‹fi◊Ì V‰w’ ÁÎ◊ı ¿o¥ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì (√Ì÷Î ±. 5/11). ’fl_÷
≥„Lƒ›˘fi_ Ïfi›‹fi ¿fl‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘fi˘ ’˘÷Îfi˘ V‰÷_hÎ V‰w’◊Ì ±fiÎÁ@÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î ∞‰ÎI‹Î ’˘÷ı
±Î√˛Ë fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı F›Î_ ΩıÕ‰Îfi_ ≥E»˘, ±ÎÁ„@÷ ¿flÌfiı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ⁄Î_‘Ì ÿı »ı.
I›Î_ ÷ı ΩıÕÎ¥ Ω› »ı ±fiı F›Î_◊Ì ÷ı‹fiı ËÃΉ‰Î ≥E»˘ ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ‰ÎV÷ω¿ ‹ÏË‹Î ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊‰Î‹Î_
I›Î_◊Ì ÷ı ËÃÌ Ω› »ı. … »ı. ¿‹˘˝◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î ¿˘¥ ’HÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î fiÏË
≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ I›Îflı ◊Λ »ı, ¿ı F›Îflı ÷ı‹fiÌ flά‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ◊Ì Á‰˝◊Î ±Á_√ ◊¥ …‰_ ±ıfiı …
ÁÎ◊ı ‹‹÷Î (‹ÎflÎ’HÎÎ)fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊Λ »ı. ⁄Îfl‹Î ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊‰_ ¿Ëı‰Î› »ı.
±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎfiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı
≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı ó “Á‰˝¿‹˝Œ·I›Î√_ … ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ÁΑ¿ ±ÎÁ„@÷fiÎ
÷÷— ¿<v ›÷ÎI‹‰ÎfiÔ˚”. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰Â‹Î_ ¿flı·Ì I›Î√fi˘ µtı flάÌfiı … ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı.
≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ … ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ◊Λ »ı. ±ı‰Î ÁΑ¿fiı … ±ËŸ “±Á@÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’λ·Î (»ßÎ) f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “Á_›Q›” ’ÿ ‰Õı F›Îflı iÎÎfi›˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ⁄LÔfiı› Œ‚fiÌ ≥E»Î
Ï‹J›Î«ÎflfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ≥„Lƒ›˘fiı ⁄‚’Ò‰˝¿ fl˘¿‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flı »ı, I›Îflı iÎÎfi›˘√fiÌ ±’ıZÎαı
¿flÌ Ë÷Ì; ’fl_÷ ±ËŸ “Ïfi›Q›” ’ÿ◊Ì ÂÎVÔh΋›Î˝ÿÎ ¿‹˝›˘√ ±Ï‘¿ Á√‹ ÏÁ© ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√Ìfiı
±fiÁÎfl ≥„Lƒ›˘fi_ Ïfi›‹fi ¿fl‰Î (ÏfiÏÊ©◊Ì ËÃΉÌfiı ’»Ì ¿˘¥ ±L› ÁΑfiÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì flËı÷Ì, F›Îflı
÷ı‹fiı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˘˝‹Î_ ·√ÎÕ‰Î)fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. iÎÎfi›˘√Ìfiı ÿıËÎϤ‹Îfi ±fiı Ïø›Î-’ÿÎ◊˝fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl
Ïfi›‹fi ¿fl‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ (ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î)fiÌ
“±Á@÷—” ó ±ÎÁ„@÷ ⁄ı …B›Î±ı ◊Λ »ı ó ±Î‰U›¿÷Î flËı »ı (±. 5/6; ±. 15/11). ¿‹˝›˘√‹Î_
(1) ¿‹˝‹Î_; ±fiı (2) ÷ıfiÎ_ Œ‚‹Î_. ÁC΂Πÿ˘Ê˘ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ‹A› »ı, …ıfiÎ◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfiı Á‹⁄Ï©fiÌ
±ÎÁ„@÷‹Î_ … flËı »ı, ¿‹˝ ÷◊Î ÷ıfiÎ_ Œ‚‹Î_ fiÏË. ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı
±ÎÁ„@÷ flËı‰Î◊Ì ›˘√ ÏÁ© fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ±ÎÁ„@÷fi˘ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ⁄S¿ı ±ÎÁ„@÷flÏË÷
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 157

◊¥fiı ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ … ±Î‰U›¿÷Î »ı. ’ˢӫÎՉ΋Î_ ÷◊Î Á‹Î…‹Î_ Á‘Îfl˘ ¿fl‰ÎfiÌ ‰‘Îflı vÏ«
¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı fiÏË ó ±Î Ωı‰Îfi˘ »ı, …ı◊Ì ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ◊Λ »ı ¿ı ±‹¿-±‹¿ ¿Î‹˘
‰V÷÷— √Ì÷Îfi˘ ÏÁ©Î_÷ … fi◊Ì. √Ì÷Î ≠‹ÎHÎı ¿‹˘˝‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ CÎHÎα˘fiÌ Áı‰Î ◊¥ ¿ı »ı, Á‹Î…fi˘
±ÎÁ„@÷ … (ÿ˘Ê ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı) I›ÎF› »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ Á‘Îfl˘ ◊¥ ¿ı »ı, ‰√ıflı. ÷ı‰˘ ÁΑ¿ Ωı, fi‰Î_-fi‰Î_
“¿‹˝” Ëo‹ıÂÎ_ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ˢ› »ı ±fiı “›˘√” ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ ÿı, ÷˘ ¿˘¥ Ëfl¿÷ fi◊Ì. ËÎ, fi‰Î_
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı. ±…\˝fi ¿‹˝fiı “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ‹Îfiı ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿ı‰‚ ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ÿÒfl ¿fl‰Î
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¤›_¿fl ÿı¬Î¥ ‹ÎÀı … ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
flèÎ_ »ı. ±Î ±_√ı ¤√‰Îfi ±ı V’p ¿flı »ı ¿ı ±ÎÁ„@÷ √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘
… ¤›_¿fl ˢ› »ı, ¿‹˝ fiÏË. Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¿èÎ_ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±…\˝fi‹Î_
“¿‹ı˝„Lƒ›ˆ— ¿‹˝›˘√‹Ô˚ ±Îfl¤÷ı” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î ‹A› Ë÷Ì. (√Ì÷Î ±. 2/7
f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “≥„Lƒ›ÎÏHΔ ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ÿÁı ±. 3/2 ±fiı ±. 5/1).
≥„Lƒ›˘ ÁÎ◊ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ “¿‹ı˝„Lƒ›ˆ—” ’ÿfiı “Á ωÏÂW›÷ı” ó …ı ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fi˘ ±fiı Œ‚fiÌ
ÿÁı ≥„Lƒ›˘fi_ ‰Î«¿ Á‹…‰_ Ωı¥±ı. Ωı “¿‹ı˝„Lƒ›ˆ—” ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ‹ÎhÎ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝
’ÿ◊Ì ËÎ◊, ’√, ‰ÎHÎÌ ‰√ıflıfiı ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ Ωı›Î ¿flı »ı, ÷ı lıWÔà »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fi˘
ωfiÎ, ÁÎ_¤Y›Î ωfiÎ ±fiı ‹fi◊Ì Ï‰«Îfl ¿›Î˝ ωfiÎ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ±Î’˘±Î’
¿‹˘˝ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±Î◊Ì ±ËŸ ⁄‘Î_ ¿flH΢ ±◊ν÷Ô˚ ±fiÎÁ„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
±_÷—¿flHÎ ±fiı ⁄ÎèοflH΢fiı ’HÎ ¿‹ı˝„Lƒ›˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ÁΑ¿fi˘ F›Îflı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ ω«Îfl ˢ›
±ÎT›Î_ »ı, ¿ı‹¿ı ±ı ⁄‘Î_ ‰Õı ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. »ı, I›Îflı ÷ı ¿‹˘˝fiı ÁΑfi΋Î_ ωCÔfi Á‹∞fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì
…ı ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı µ’fl΋ ◊‰Î ≥E»ı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±ı
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¿‹˝›˘√ ¿Ëı‰Î› »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ÿ˘Ê fi◊Ì, ’fl_÷ ¿‹˘˝‹Î_ ¿Î‹¤Î‰ ˢ‰˘ ±ı … ÿ˘Ê »ı.
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿‹˝ ÷◊Î ¿‹˝Œ‚ ÁÎ◊ı ◊¥ ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ⁄ËÎfl◊Ì ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ¿flÌfiı
Ω› »ı, ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ fiÏË ¿fl÷Î_ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ‹fi‹Î_ ωʛ˘fi_ g«÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Î Ï‹J›Î«ÎflÌ ’vÊfiÌ
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝ ÷◊Î ¿‹˝Œ‚fi˘ Á_⁄_‘ ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÁÎ◊ı ±’ıZÎαı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝
÷◊Î ’fl‹ÎI‹Îfi˘ Á_⁄_‘ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ¿fl‰Î‰Î‚˘ lıWÔà »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ï‹J›Î«ÎflÌ ’vÊfiÌ
Ëo‹ıÂ◊Ì »ı. ±Î flÌ÷ı V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ±fiÁÎfl ±’ıZÎαı V‰√˝ ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˝
≠ÎMÔ÷ ◊›ı· ¿÷˝T›¿‹˝fiı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ¿fl‰_ ÷ı ¿‹˝›˘√fi˘ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ’HÎ lıWÔà »ı, ÷˘ ’»Ì ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿S›ÎHÎfiı
±Îfl_¤ »ı. ¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿˘ ⁄ı Ω÷fiΠˢ› »ı ó ‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿‹˝›˘√Ì lıWÔà »ı
(1) …ıfiÎ xÿ›‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√, ±ÎÁ„@÷ - ÷ı‹Î_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_! ’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Îflı ±…\˝fiı
±fiı vÏ« ÷˘ »ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ≠ffi ¿›˘˝ ¿ı Á_L›ÎÁ ±fiı ›˘√ - ±ı ⁄ı‹Î_ lıWÔà Â_ »ı,
‹A› »ı, ÷ı‰Î ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı fi‰Î_-fi‰Î_ ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ I›Îflı ¤√‰Îfiı µkÎfl‹Î_ ⁄LÔfiı›fiı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î
¿fl‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿ı‰‚ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Ì ⁄÷ΉÌfiı ¿‹˝Á_L›ÎÁfiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝›˘√fiı lıWÔà ¿è΢.
’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰ÎfiÌ … …wfl »ı. ±ËŸ ’HÎ ±ı … ±Î›◊Ì V‰Î◊˝¤Î‰fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
(2) …ıfiÎ xÿ›‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿‹˝›˘√Ìfiı lıWÔÃ
‹A› fi◊Ì, ±fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_, ÷ıfiı Á¬ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’˘÷Îfi΋Î_ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î ˢ›, V‰¤Î‰‹Î_ µÿÎfl÷Πˢ› ±fiı xÿ›‹Î_ ¿vHÎΠˢ› ±◊ν÷Ô̊
⁄ÌΩfiÎ Á¬‹Î_ Á¬Ì (≠ÁLÔfi) ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊‰_ ±Î hÎHÎı ⁄Î⁄÷˘ ˢ› ÷˘ ‹fiW› ¿‹˝›˘√fi˘
±Ï‘¿ÎflÌ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ …¥ …‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊Λ »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ±ı¿ ω¤Î√ “¿‹˝” (¿÷˝T›)fi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ ›˘√fi˘ »ı. ≠ÎMÔ÷ ‰V÷, Á΋J›˝ ±fiı ›˘B›÷Îfi˘
Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ ±fiı T›„@÷±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì - ±Î ¿÷˝T› »ı. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_›˘√fi˘
ω›˘√ ◊¥ Ω› »ı ó ±Îfiı ›˘√ ¿Ëı »ı. ¿÷˝T›fi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı »ı ±fiı ›˘√fi˘ Á_⁄_‘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı »ı.
óáó
158 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

Á_⁄_‘ ó √Ì÷Î ’˘÷ÎfiÌ Âˆ·Ì ±fiÁÎfl ≠◊‹ ≠V÷÷ ωʛfi_ ω‰ı«fi ¿flı »ı ±fiı ’»Ì, ¿fl‰Î◊Ì ·Î¤ ±fiı
fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ËÎÏfi ⁄÷Ήı »ı. ÷ı ’»Ì ÷ıfi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ±ËŸ ’HÎ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ≠ffi
(‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘?)fi˘ µkÎfl ±Î’÷Î_ ’Ëı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ Á‰˝◊Î I›Î√fiı ±Á_¤‰ ⁄÷Ήı »ı. ’»Ì ¿‹˘˝fi˘
V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı ‹fi◊Ì Ï‰Ê›-g«÷fi ¿fl‰Îfiı Ï‹J›Î«Îfl ⁄÷ΉÌfiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiı lıWÃ
⁄÷Ήı »ı. ˉı ±Î√‚ÔfiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
Ïfi›÷_ ¿<v ¿‹˝ I‰_ ¿‹˝ F›Î›˘ èο‹˝HΗ –– 8––
ÂflÌfl›ÎhÎÎÏ’ « ÷ı fi ≠ÏÁ©uıÿ¿‹˝HΗ –– 8––
I‰‹Ô˚ = ÷_ ÏË = ¿ı‹¿ı ±¿‹˝HΗ = ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì
Ïfi›÷‹Ô˚ = ÂÎjÎωϑ±ı (Ïfi›÷ ±¿‹˝HΗ = ¿‹˝ fi ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ÷ı = ÷Îfl˘
¿flı·Î_) ¿‹˝ = ¿‹˝ ¿fl‰_ ÂflÌfl›ÎhÎÎ = ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë
¿‹˝ = ¿÷˝T›¿‹˘˝ F›Î›— = lıWÔà »ı, ±Ï’ = ’HÎ
¿<v = ¿fl; « = ÷◊Î fi ≠ÏÁ©uı÷Ô˚ = ÏÁ© fiËŸ ◊Λ.
ÀÌ¿Î ó “Ïfi›÷_ ¿<v ¿‹˝ I‰‹Ô˚” ó ÂÎVÔh΢‹Î_ ωÏË÷ ’HÎ ›© ‰Hν‘‹˝ ±fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷ ¿‹˝ »ı; ’fl_÷ ÷ı ±L›Î›@÷
÷◊Î Ïfi›÷ - ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ_ ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’‰Î‹Î_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Ïfi›÷¿‹˝◊Ì ±·√ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ›©
±Î‰Ì »ı. ωÏË÷ ¿‹˝fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó Á΋ÎL› w’ı ¿flÌfiı ±L›Î›’Ò‰˝¿ flÎF› »Ìfi‰Ì ·ı‰Î ≥E»ı »ı. ±Î◊Ì
ÂÎVÔh΢‹Î_ ⁄÷Ήı·_ ±ÎiÎÎ w’Ì ¿‹˝; …ı‰Î_ ¿ı ó ‰˛÷, ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı ±Î ›© Ïfi›÷ ÷◊Î ‘‹˝›@÷ ¿‹˝ fi◊Ì.
µ’‰ÎÁ, µ’ÎÁfiÎ ‰√ıflı. ±Î ωÏË÷ ¿‹˘˝fiı Á_’ÒHνw’ı “¿‹˝ F›Î›˘ èο‹˝HΗ” ó ±Î … ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î
¿fl‰Î_ ±ı ±ı¿ T›„@÷fiı ‹ÎÀı ¿ÏÃfi »ı. ’fl_÷ ÏfiÏÊ© f·˘¿‹Î_ (±…\˝fifiÎ ≠ffi‹Î_) ±Î‰ı·Î “F›Î›ÁÌ” ’ÿfi˘
¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ Á√‹ »ı. ωÏË÷ ¿‹˘˝fiı fiÏË ¿flÌ µkÎfl ¤√‰Îfi ±ËŸ “F›Î›—” ’ÿ◊Ì … ±Î’Ì flèÎÎ »ı.
¿‰Î‹Î_ ±ıÀ·˘ ÿ˘Ê fi◊Ì, ¿ı …ıÀ·˘ ÏfiÏÊ© ¿‹˝fi˘ I›Î√ I›Î_ ±…\˝fifi˘ ≠ffi »ı ¿ı Ωı ±Î’fiı ¿‹˝fiÌ ±’ıZÎαı
¿fl‰Î‹Î_ ·Î¤ »ı; …ı‹¿ı …\ß_ fiÏË ⁄˘·‰_, «˘flÌ fiÏË iÎÎfi lıWÔà ‹ÎL› »ı ÷˘ ‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘
¿fl‰Ì, gËÁÎ fiÏË ¿fl‰Ì ‰√ıflı-‰√ıflı. ÏfiÏÊ© ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ »˘? ÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ¿‹˝ fiÏË
◊‰Î◊Ì Ï‰ÏË÷ ¿‹˝ ±Î’˘-±Î’ ◊‰Î ·Î√ı »ı. Ïfi›÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … ‹fiı lıWà ‹ÎL› »ı.
¿‹˝fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ‰Hν, ±Îl‹, V‰¤Î‰, ÷ı‹ … ±Î flÌ÷ı ±…\˝fifi˘ ω«Îfl ›© w’Ì C΢fl ¿‹˝◊Ì ÏfiT≤kÎ
’Ïfl„V◊Ï÷ ≠‹ÎHÎı ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›¿‹˝; …ı‹¿ı ¤˘…fi ¿fl‰_, ◊‰Îfi˘ »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ ω«Îfl ±…\˝fifiı ›© w’Ì
‰ı’Îfl ¿fl‰˘, ‹¿Îfi ⁄fiΉflΉ‰_, ‹Î√˝ ¤Ò·ı· T›„@÷fiı Ïfi›÷¿‹˝‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flΉ‰Îfi˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î√‚
‹Î√˝ ⁄÷Ή‰˘ ‰√ıflı. ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÿ˘Ê›@÷ ˢ‰Î
¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı …ı ‰Hν‘‹Î˝fi¿>‚ ÂÎVÔhÎωÏË÷ »÷Î_ ’HÎ ÁË… (Ïfi›÷) ¿‹˝fi˘ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
¿÷˝T›¿‹˝ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ı ¤·ı C΢fl ˢ› ¿ı Á˙Q›, “ÁË…_ ¿‹˝ ¿˙L÷ı› Áÿ˘Ê‹Ï’ fi I›…ı÷Ô˚” (±. 18/48).
Ïfi›÷¿‹˝ … »ı. ±ËŸ “Ïfi›÷_ ¿<v ¿‹˝” ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÎ I›Î√◊Ì ÿ˘Ê ·Î√ı »ı ÷ı‹ … ¿‹˘˝fiÌ
±…\˝fifiı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ZÎÏhΛ ˢ‰ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ’HÎ «Î· flËı »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝fi˘
‰Hν‘‹˝ ±fiÁÎfl ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì ≠ÎMÔ÷ ›© ¿fl‰_ ±ı ÷Îv_ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı Ïfi›÷¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … lıWÔà »ı.
V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝ »ı (√Ì÷Î ±. 18/43). ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ’»Ì ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ⁄fiÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì
›©w’Ì gËÁÎI‹¿ ¿‹˝ C΢fl ÿı¬Î÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰V÷÷— ’HÎ lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ◊Ì ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı
C΢fl fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı Ïfi›÷¿‹˝ … »ı. ⁄ÌΩ Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ±Î
±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı V‰‘‹˝fiÌ ºÏp±ı ’HÎ ›© f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ±…\˝fifiı ±fiÎÁ@÷¤Î‰ı Ïfi›÷¿‹˝
¿fl‰_ ±ı ÷ÎflÎ ‹ÎÀı Ïfi›÷¿‹˝ »ı ó “V‰‘‹˝‹Ï’ «Î‰ıZ› ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ±fiı µkÎflΑ˝‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı
fi ω¿„Q’÷‹ËÛÏÁ” (±. 2/31). ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ V‰‘‹˝ »ı ¿ı ¿‹˝ ωfiÎ ÷Îfl˘ ∞‰fi-Ïfi‰ÎÛË ’HÎ fiÏË ◊Λ.
±fiı Ïfi›÷¿‹˝ ⁄LÔfiı ±ı¿ … »ı. Ωı¿ı ÿ›˘˝‘fi ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√‹Î_ “¿‹˝ F›Î›˘ èο‹˝HΗ” ó ±Î ¤√‰Îfifi˘
f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‹A› ÏÁ©Î_÷ »ı. ÷ıfiı ¤√‰Îfiı “‹Î ÷ı Áï˘ûVI‰¿‹˝ÏHΔ
(√Ì÷Î ±. 2/47) ’ÿ˘◊Ì V’p ¿›* »ı ¿ı ±…\˝fi! ÷ÎflÌ
¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ◊α˘. ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ı ¿÷˝T›-¿‹˘˝‹Î_ ÏfiWÔÃΫ˘fl ‹fiW› ≠‹Îÿ, ±Î‚Á ±fiı
ÏfiƒÎ‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ±‹ÒS› Á‹› fip ¿flÌ ÿıÂı ±◊‰Î
ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¿‹˝ ¿flÂı, …ı◊Ì ÷ıfi_ ’÷fi ◊Âı.
V‰w’◊Ì ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˘˝
¿fl÷Î flËÌfiı … ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰˘ lıWÔà »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ, ‰ÎÁfiÎ, Œ‚ÎÁ„@÷, ’ZÎ’Î÷ ‰√ıflı ’HÎ
¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ⁄Î_‘Ì ÿı »ı, «ÎËı ‹fiW› ¿‹˝ ¿flı ±◊‰Î
fi ¿flı. ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfiÎ I›Î√fi˘ µtı flάÌfiı ¿‹˝›˘√fi_
±Î«flHÎ ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfi˘ I›Î√ CÎHÎÌ Á√‹÷Î◊Ì
◊¥ Ω› »ı.
“ÂflÌfl›ÎhÎÎÏ’ « ÷ı fi ≠ÏÁ©uıÿ¿‹˝HΗ” ó ±…\fi ˝ fiÎ
‹fi‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ µI’LÔfi ◊¥ √›˘ Ë÷˘ ¿ı Ωı ¿‹˝
… fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿‹˘˝◊Ì ±Î’˘-±Î’ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊¥ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ωω‘ ≠¿ÎflfiÌ ›„@÷±˘
¶ÎflÎ ÷ı‹fiı ¿‹˝ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ≠ıÏfl÷ ¿flı »ı. ÷ı … ›„@÷±˘
’ˆ¿Ì ±ı¿ ±Î ›„@÷fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı
±…\˝fi! ÷Îflı ¿‹˘˝ ÷˘ ¿fl‰Î_ … ’ÕÂı. ⁄ÌΩfiÌ ÷˘ ‰Î÷
… @›Î_ »ı, ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ ÷Îfl˘ ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë (¬Î‰_-
’̉_ ‰√ıflı) ’HÎ ±Á_¤‰ ⁄fiÌ …Âı.
…ı‰Ì flÌ÷ı iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿ ¶ÎflÎ Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊Λ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ÃÌ¿-
ÃÌ¿ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω›
»ı. ±Î◊Ì iÎÎfi›˘√fiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝›˘√fiı ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflı
±˘»˘ fiÏË ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı. ¿‹˝›˘√Ì ÂflÌflfiı Á_ÁÎflfi_
… ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚
ÂflÌfl‹Î_ ÷ıfi_ ¿o¥ ’˘÷Î’b_ fi◊Ì flËı÷_. ÷ı V◊Ò‚, ÁÒZ‹
±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ ±ı¿÷Î ø‹Â— V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ-Á_ÁÎfl◊Ì ¿flı »ı, F›Îflı iÎÎfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î
⁄˛õ◊Ì ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì …Õ÷k‰fiÌ ±ı¿÷Î ¿flı
»ı ±fiı iÎÎfi›˘√Ì «ı÷fi÷k‰fiÌ ±ı¿÷Î ¿flı »ı.
ÁΑfi-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±…\˝fifiÌ ¿‹˘˝◊Ì ±vÏ« »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ ‹fi‹Î_
¿‹˝ fiÏË ¿fl‰Îfi˘ ±Î√˛Ë »ı. ¿ı‰‚ ±…\˝fifiÌ … ‰Î÷
fi◊Ì, ⁄S¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝fiÎ ±L› ÁΑ¿˘ ’HÎ ≠Λ—
±Î ωʛ‹Î_ ±ı‰Ì … ‹˘ÀÌ ¤Ò· ¿flı »ı. Ωı¿ı ÷ı±˘fiÌ
≥E»Î ÁΑfiÎ ¿fl‰ÎfiÌ flËı »ı, ±fiı ÁΑfiÎ ¿flı ’HÎ
»ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹fi‰Î_Ï»÷ ’Ïfl„V◊Ï÷, ±fi¿>‚÷Î
159
±fiı Á¬⁄Ï© ’HÎ ÁÎ◊ı flάı »ı, …ı ÷ı‹fiÌ ÁΑfi΋Î_
±I›_÷ ⁄Α¿ ◊Λ »ı.
…ı ÁΑ¿ ÷k‰≠΄MÔ÷‹Î_ Á√‹÷Î ¬˘‚ı »ı ±fiı ÷ıfiı
ÂÌCβ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬fi˘ ≠ı‹Ì
»ı, fiÏË ¿ı ÁΑfiÎfi˘ ≠ı‹Ì. …ı Á√‹÷Î◊Ì ÷k‰≠΄MÔ÷
«ÎËı »ı, ÷ıfiı ¿ÏÃfi÷Î ÁËı‰Ì ’Õı »ı ±fiı …ı ÂÌCβ÷Î◊Ì
÷k‰≠΄MÔ÷ «ÎËı »ı, ÷ıHÎı ω·_⁄ ÁËı‰˘ ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı Á√‹÷Î ±fiı ÂÌCβ÷ÎfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ ºÏp
“ÁΑfiΔ ’fl fiÏË flËÌfiı “Œ‚” ’fl «Î·Ì Ω› »ı, …ı◊Ì
ÁΑfi΋Î_ ¿oÀ΂˘ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ±fiı ÁÎK›fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
ω·_⁄ ’HÎ ◊Λ »ı, …ıfi˘ ±ı ºœ Ïfiç› ¿ı µtı ˢ›
»ı ¿ı «ÎËı √‹ı ÷ı ◊Λ, ‹fiı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Ì …
Ωı¥±ı, ÷ıfiÌ ºÏp±ı Á√‹÷Î ±fiı ÂÌCβ÷Î ’fl fi◊Ì …÷Ì.
÷I’fl÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿Î›˝‹Î_ ·Î√ı· ‹fiV‰Ì T›„@÷ F›Îflı
’˘÷ÎfiÎ µtıÂfiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿‹fl ¿ÁÌfiı ·Î√Ì Ω›
»ı, I›Îflı ÷ı Á¬ ±fiı ÿ—¬fiÌ ÷flŒ fi◊Ì Ωı÷˘. “‹fiV‰Ì
¿Î›Î˝◊a fi √HΛÏ÷ ÿ—¬_ fi « Á¬‹Ô˚”
(¤I≤˝ËÏflfiÌÏ÷Â÷¿). ÁΑ¿fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … @›Î_ »ı, ±ı¿
ÁΑÎflHÎ ·˘¤Ì ‹fiW› ’HÎ ÿ—¬ ÷flŒ fi◊Ì Ωı÷˘. ≠Λ—
Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ’flÁı‰˘ ±Î‰Ì flè΢ »ı, ¤Ò¬÷flÁ
·Î√Ì »ı ±◊‰Î Â˙« …‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î …HÎΛ »ı,
»÷Î_ ’HÎ Ωı ‹Î·fi_ ωÂıÊ ‰ı«ÎHÎ ◊¥ flèÎ_ ˢ› ÷◊Î
’ˆÁÎ ±Î‰Ì flèÎΠˢ› ÷˘ ÷ı ·˘¤Ì ‰ı’ÎflÌ ⁄‘Î_ ¿p˘
ÁËÌ ·ı »ı. ⁄flÎ⁄fl ±ı … flÌ÷ı ·˘¤Ì T›„@÷fiÌ …ı‹
ÁΑ¿fiÌ ÁÎK›‹Î_ ÏfiWÔÃΠˢ‰Ì Ωı¥±ı. ÷ıfiÎ◊Ì ÁÎK›fiÌ
≠΄MÔ÷ ωfiÎ «ıfi◊Ì fiÎ flËı‰Î›, ∞‰fi ¤Îflw’ ≠÷Ì÷
◊‰Î ·Î√ı, ¬Î‰_-’̉_, ±Îfl΋ ‰√ıflı ¿o¥ ’HÎ ÁÎv_ fi
·Î√ı ±fiı xÿ›‹Î_ ÁΑfiÎ ≠I›ı ±Îÿfl ±fiı ÷I’fl÷Î
flËı! ÁÎK›fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ µI¿oÃÎ ◊‰Î◊Ì Ï‰·_⁄ ÷˘
±ÁèÎ ◊Λ »ı, »÷Î_ ÷ı …·ÿÌ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› ó ±ı‰Ì
≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
µI¿oÃÎ ⁄Ì∞ ‰Î÷ »ı ÷ı‹ … ÂÌCβ ‹‚‰ÎfiÌ ≥E»Î
⁄Ì∞ ‰Î÷ »ı. ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿ ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ÁΑ¿
ÁΑfi΋Î_ Á¬¤˘√ ¿flı »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ω·_⁄ ±◊‰Î ωCÔfi
±Î‰‰Î◊Ì ÷ıfiı ø˘‘ ±Î‰ı »ı ÷ı‹ … ÷ı ÁΑfi΋Î_ ÿ˘ÊºÏp
¿flı »ı. ’fl_÷ ±Îÿfl ±fiı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘
ÁΑ¿ ÁΑfi΋Î_ ω·_⁄ ±◊‰Î ωCÔfi ±Î‰÷Î_ ±Î÷˝¤Î‰◊Ì
fl˘‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÷ıfiÌ µI¿oÃÎ ‰‘Îflı ÷ı∞·Ì ⁄fiı »ı.
±Î ÂÌCβ÷Î ±fiı µI¿oÃ΋Î_ ±_÷fl »ı. ÂÌCβ÷΋Î_ ÁΑ¿fi˘
Á¬-Áω‘Îfi˘ ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ÂÌCβ ◊¥
Ω› ÷˘ ’λ‚◊Ì ±Îfl΋ ¿flÌÂ_! ±Î flÌ÷ı Œ‚ ÷flŒ
160 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

ºÏp flËı‰Î◊Ì ÁΑfiÎ ≠I›ıfi˘ ±Îÿfl ±˘»˘ ◊¥ Ω› …L‹ ¿˘ÏÀ ·Ï√ fl√fl Ë‹ÎflÌ ––
»ı. ’fl_÷ µI¿oÃ΋Î_ ÁΑ¿ ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfi΋Î_ … ±Îfl΋ ⁄flµn Á_¤ fi ÷ fl˵n ¿<±ÎflÌ ––
‹Îfiı »ı ¿ı ÁΑfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿fl‰Îfi_› Â_ »ı? ±ÎfiÎ◊Ì ÷…µn fi fiÎflÿ ¿fl µ’ÿıÁÒ ––
‹˘À<_ ⁄Ì…\_ ¿Î‹ … Â_ »ı, ¿ı …ı ¿fḻı? ±Î◊Ì ±Î … ±Î’ ¿ËgË Á÷ ⁄Îfl ‹ËıÁÒ ––
¿Î‹ (ÁΑfiÎ) ¿fl‰_ »ı, «ÎËı Á√‹÷Î◊Ì ◊Λ ¿ı (‹ÎfiÁ 1/81/5)
¿ÏÃfi÷Î◊Ì, ÂÌCβ÷Î◊Ì ◊Λ ¿ı ω·_⁄◊Ì ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ‹Î÷Î ’Ή˝÷ÌfiÎ ¤Î‰˘‹Î_ ÂÌCβ÷Î fi◊Ì. ÷ı‹Î_ ÷˘
⁄‘Ì Â„@÷ ÁΑfi΋Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfiı ÁΑfiÎfiı ÁÎK›◊Ì ’HÎ ±Ï‘¿ ±Îÿfl ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
ÂÌCβ÷Î◊Ì ÷k‰≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ÂÌCβ÷Î◊Ì ÏÁÏ© ≠V÷÷ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiΉÌfiı
≥E»fiÎfl˘ ÁΑ¿ ÁÎK›fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ω·_⁄ ·Î√‰Î◊Ì ÁΑ¿˘fiı ÁΉ‘Îfi ¿flı »ı ¿ı ÷ı±˘±ı ’˘÷ÎfiÌ ±fi¿>‚÷Î
ÏfiflΠ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ÁÎK›◊Ì ’HÎ ÷◊Î Á¬⁄Ï© (¿ı …ı ÁΑfi΋Î_ ‹Ò‚ ωCÔfi »ı)fi˘ I›Î√
‰‘Îflı ±Îÿfl ÁΑfiÎfiı ±Î’‰˘ Ωı¥±ı, …ı‹ ¿ı ‹Î÷Î ¿flÌfiı ¿÷˝T›¿‹˘˝fiı ¿fl‰Î‹Î_ ¤Îflı ÷I’fl÷Î◊Ì ·Î√Ì …‰_
’Ή˝÷̱ı ¿èÎ_ »ı ¿ı ó Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿flfiÎfl ¿‹˝›˘√Ì ‹ÎhÎ V‰w’◊Ì ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿flfiÎflα˘◊Ì ±◊‰Î Á¿Î‹¤Î‰ı
¿‹˝ ¿flfiÎflα˘◊Ì … lıWÔà fi◊Ì ⁄S¿ı iÎÎfi›˘√Ì◊Ì ’HÎ lıWÔà »ı ó “÷›˘V÷ ¿‹˝ÁLÔL›ÎÁÎ÷Ô˚ ¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı”
(√Ì÷Î - 5-2) ±ı◊Ì ¤√‰Îfi ±Î ≠¿flH΋Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ‹Ò¿Ì flèÎÎ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’λ·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë ’HÎ fiÏË ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ. ±Î◊Ì ÏÁ©
◊Λ »ı ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰_ ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı. ’fl_÷ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ ‹fiW› ⁄_‘Λ »ı ó “¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—”, ÷˘
’»Ì ‹fiW›ı ⁄_‘fi◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ÷ıfiı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

›iÎÎ◊νI¿‹˝H΢ûL›hÎ ·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄L‘fi— –– 9––

÷ÿ◊* ¿‹˝ ¿˙L÷ı› ‹@÷Áï— Á‹Î«Îfl –– 9––
›iÎÎ◊ν÷Ô˚ = ›iÎ (¿÷˝T›’ηfi) ±Î‰÷Î_) ¿‹˘˝‹Î_ ¿˙L÷ı› = Ëı ¿<_÷Ìfi_ÿfi! (÷_)
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ (·Î√ı·˘) ‹@÷Áï— = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfi˘
±Î‰÷Î_ ±›‹Ô˚ = ±Î ◊¥fiı
¿‹˝HΗ = ¿‹ÎıÛ◊Ì ·˘¿— = ‹fiW›-Á‹ÿΛ ÷ÿ◊˝‹Ô̊ = ÷ı ›iÎÏfiÏ‹kÎı (…)
±L›hÎ = ⁄ÌΩ_ (’˘÷ÎfiÎ ¿‹˝⁄L‘fi— = ¿‹ÎıÛ◊Ì ⁄_‘Λ »ı, ¿‹˝ = ¿÷˝T›¿‹˝
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ (‹ÎÀı) Á‹Î«fl = ¿fl.
ÀÌ¿Î ó “›iÎÎ◊ν÷Ô˚ ¿‹˝H΢ûL›hΔ ó √Ì÷Î ±fiÁÎfl V‰›_ ÷˘ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊÷Î_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ’Ò‰˝Á_Ï«÷ ¿‹˝Á‹ÒËfiı
¿÷˝T›‹ÎhÎfi_ fi΋ “›iΔ »ı. “›iΔ ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ ›iÎ, ’HÎ Á‹ÎMÔ÷ ¿flÌ ÿı »ı.
ÿÎfi, ÷’, ˢ‹, ÷Ì◊˝-Áı‰fi, ‰˛÷, ‰ıÿÎK››fi ‰√ıflı Á‹V÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›fiÌ „V◊Ï÷ ÷ıfiÎ µtı ±fiÁÎfl
ÂÎflÌÏfl¿, T›Î‰ËÎÏfl¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ Ïø›Î±˘ ±Î‰Ì Ω› ˢ› »ı, Ïø›Î ±fiÁÎfl fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰ı’ÎflÌfi˘ ‹A›
»ı. ¿÷˝T› ‹ÎfiÌfiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ‰ı’Îfl, fi˘¿flÌ, µtı ‘fi ¿‹Î‰Îfi˘ flËı »ı; ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ıfiÌ „V◊Ï÷
±K››fi, ±K›Î’fi ‰√ıflı ⁄‘Î_ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝fi_ fi΋ ‘fi‹Î_ … flËı »ı ±fiı ÿ¿Îfi ⁄_‘ ¿fl÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ T≤ÏkÎ
’HÎ ›iÎ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎՉΠ÷◊Î ÷ı±˘fi_ ‘fifiÌ ÷flŒ «Î·Ì Ω› »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝
ÏË÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …ı ’HÎ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ¿‹˝›˘√ÌfiÌ „V◊Ï÷ ’˘÷ÎfiÎ µtı -
⁄‘Î_ ›iÎÎ◊˝ ¿‹˘˝ »ı. ›iÎÎ◊˝ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ÎÁ„@÷ ⁄Ë ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … flËı »ı ±fiı ¿‹˝ Á‹ÎMÔ÷ ¿fl÷Î_ … ÷ıfiÌ
… ÂÌCβ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ÷◊Î ¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ T≤ÏkÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·Ì Ω› »ı.
fip ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 4/23) ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿‹˘˝ ⁄‘Î ‰H΢˝fiı ‹ÎÀı ±·√-±·√ ¿‹˘˝ »ı. ±ı¿ ‰Hνfiı
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ V‰‘‹˝ »ı ÷˘ ±ı … ⁄ÌΩ ‰H΢˝fiı ‹ÎÀı
(ωÏË÷ fi ˢ‰Î◊Ì) ’fl‘‹˝ ±◊ν÷Ô˚ ±L›hÎ ¿‹˝ ⁄fiÌ
Ω› »ı; …ı‹ ¿ı - ϤZÎÎ◊Ì ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë ¿fl‰Îfi_
⁄˛ÎõHÎfiı ‹ÎÀı V‰‘‹˝ »ı, ’HÎ ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ’fl‘‹˝ »ı.
±ı … flÌ÷ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ‹fiW›fi˘ V‰‘‹˝
»ı ±fiı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ’fl‘‹˝ »ı. …ıÀ·Î_
’HÎ Á¿Î‹ ±fiı ÏfiÏÊ© ¿‹˝ »ı ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂Î_ “±L›hÎ
¿‹˝”fiÌ lıHÎÌ‹Î_ … ±Î‰ı »ı. ’˘÷Îfi_ Á¬, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥,
±Îfl΋, ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı …ıÀ·Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı ÁC΂ı-
ÁC΂Î_ ’HÎ “±L›hο‹˝” »ı.1 ±Î◊Ì fiÎfi΋Î_ fiÎfi_ ÷◊Î
‹˘À΋Î_ ‹˘À<_ …ı ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı‹Î_ ÁΑ¿ı
ÁΉ‘Îfi flËı‰_ Ωı¥±ı ¿ı @›Î_› ¿˘¥ V‰Î◊˝fiÌ ¤Î‰fiÎ◊Ì
÷˘ ¿‹˝ fi◊Ì ◊¥ flèÎ_ fiı! ÁΑ¿ ÷ıfiı ¿Ëı »ı, …ı Ïfifl_÷fl
ÁΉ‘Îfi flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ
≠Ï÷ Á÷¿Û ±fiı ΩB≤÷ flËı‰_ … Ωı¥±ı.
“±L›hÎ-¿‹˝”fiΠωʛ‹Î_ ⁄ı √M÷ ¤Î‰˘ ó (1)
¿˘¥ ±Î‰ı I›Îflı …ı ¿˘¥ ‹fiW› ÷ıfiÎ ≠I›ı “±Î‰˘! ⁄ıÁ˘!”
‰√ıflı ±ÎÿflÁÒ«¿ ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿flı, ’HÎ ±_ÿfl◊Ì
’˘÷Îfi΋Î_ ÁF…fi÷Îfi_ ±Îfl˘’HÎ ¿flı ±◊‰Î “±Î‰_
¿Ëı‰Î◊Ì ±Î‰fiÎfl T›„@÷ ’fl ‹ÎflÌ ÁÎflÌ »Î’ ’ÕÂı”
ó ±ı‰Î ¤Î‰◊Ì ¿Ëı÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ı‹Î_ V‰Î◊˝fiÌ ¤Î‰fiÎ
»^’Ì flËı‰Î◊Ì ±ı “±L›hο‹˝” … »ı, ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝ fiÏË.
(2) ÁIÁ_√, Á¤Î ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥ T›„@÷ ‹fi‹Î_ ±ı‰Î
¤Î‰fiı flάÌfiı ≠ffi ¿flı ¿ı ‰@÷Î ±fiı l˘÷Î√HÎ ‹fiı
ÁÎfl˘ ΩHοÎfl Á‹…Âı ÷◊Î ÷ı±˘fiÎ µ’fl ‹ÎflÌ ÁÎflÌ
±Áfl ’ÕÂı, ÷˘ ±ı “±L›hο‹˝” … »ı, ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝ fiÏË.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ¿‹˝ ÷˘ ¿flı, ’HÎ ÷ı‹Î_
V‰Î◊˝, ¿Î‹fiÎ, ‰√ıflıfi˘ ¤Î‰ fiÏË flËı‰˘ Ωı¥±ı. ¿‹˝fi˘
ÏfiÊı‘ fi◊Ì, ’fl_÷ Á¿Î‹¤Î‰fi˘ ÏfiÊı‘ »ı.
ÁΑ¿ı ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝⁄Ï©◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ fiÏË
¿fl‰_ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±ı‰Ì ⁄Ï©‹Î_ ¤˘√ÎÁ„@÷ ±fiı ¿Î‹fiÎ
flËı »ı, …ı◊Ì ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. Ïfi‰Î˝Ë-
⁄Ï©◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ flËı÷Ì
ˢ› »ı. ±Î◊Ì Ïfi‰Î˝Ë-⁄Ï© ’HÎ ÷ÎF› »ı. ÁΑ¿ı ¿ı‰‚
ÁΑfi-⁄Ï©◊Ì … ≠I›ı¿ ¿‹˝ ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ⁄‘Î◊Ì µk΋
ÁΑ¿ ÷˘ ÷ı »ı, …ı ’˘÷ÎfiÌ ‹„@÷fiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘¥
¿‹˝ fi ¿fl÷Î_ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿flı
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi_ ÏË÷ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
◊Λ »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì fiÏË. ⁄ÌΩ±˘fiÎ
1. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì Á¿Î‹¤Î‰ flËı »ı, ±fiı Á¿Î‹¤Î‰ flËı‰Î◊Ì ÏfiÏÊ© ¿‹˝ ◊‰ÎfiÌ ’ÒHν Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı.
161
ÏË÷‹Î_ … ’˘÷Îfi_ ÏË÷ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷◊Ì ’˘÷Îfi_
ÏË÷ ±·√ ‹Îfi‰_ ±ı … ¤Ò· »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·˙Ï¿¿
÷◊Î ÂÎVÔhÎÌ› …ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂Î_
¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ◊‰Î_ Ωı¥±ı.
’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ¿‹˝ ÷˘
⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı …, ’˘÷ÎfiÎ T›„@÷√÷ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·_ ¿‹˝ ’HÎ ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ÏË÷fiÌ
÷flŒ ºÏp flά‰Î◊Ì T›„@÷I‰ ⁄fiÌ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
⁄Ì…\_ ÷˘ Â_ ’HÎ …’, ÷’, g«÷fi, K›Îfi ±fiı Á‹ÎÏ‘
’HÎ ¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿fl‰Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ó hÎHÎı› ÂflÌfl˘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … ¿fl‰Ì, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
fiÏË. “¿‹˝” Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı »ı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ıfi˘ “›˘√” ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı »ı. ±Îfi_
fi΋ »ı ó ¿‹˝›˘√.
“·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄_‘fi—” ó ¿÷˝T›¿‹˝ (›iÎ) ¿fl‰Îfi˘
±Ï‘¿Îfl ‹A› w’ı ‹fiW›fiı … »ı. ±ıfi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfiı
±Î√‚ V≤Ïp«øfiÎ ≠Á_√ (±. 3/14-16)‹Î_ ’HÎ ¿›*
»ı. …ıfi˘ µtıU› ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ¿fl‰Îfi˘ ±fiı ÷ı‹fiı
Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi˘ ˢ› »ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ◊›Î
¿flı »ı. F›Îflı ‹fiW› ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ fi
¿fl÷Î_ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ı
⁄_‘Î¥ Ω› »ı.
±ÎÁ„@÷ ±fiı V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … ⁄_‘fifi_
¿ÎflHÎ »ı. ±ÎÁ„@÷ ±fiı V‰Î◊˝ fi flËı‰Î◊Ì ±Î’˘±Î’ ⁄‘ÎfiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. ⁄_‘fi ¤Î‰◊Ì ◊Λ »ı Ïø›Î◊Ì
fiÏË. ‹fiW› ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘, ’HÎ ¿‹˘˝‹Î_ ÷ı …ı ±ÎÁ„@÷
±fiı V‰Î◊˝¤Î‰ flάı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì … ⁄_‘Λ »ı.
“÷ÿ◊* ¿‹˝ ¿˙L÷ı› ‹@÷Áï— Á‹Î«Îfl” ó ±ËŸ
“‹@÷Áï—” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfifi_ ±ı ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ¿‹˘˝‹Î_,
’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ÷◊Î …ı‹fiÎ◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ÂflÌfl,
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı Á΋√˛Ì‹Î_ ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ ◊‰Î◊Ì …
⁄_‘fi ◊Λ »ı. ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ flËı‰Î◊Ì ¿÷˝T›-¿‹˝ ’HÎ
V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ÷ı‹ … ÁÎflÌ flÌ÷ı fi◊Ì ◊÷Î_. ‹‹÷Î-
±ÎÁ„@÷ fi flËı‰Î◊Ì ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ±Î’˘±Î’
±Î«flHÎ ◊Λ »ı ±fiı Ωı ¿÷˝T›¿‹˝ ≠ÎMÔ÷ fi ◊Λ ÷˘
±Î’˘±Î’ Ïfiω˝¿S’÷΋Î_ ±fiı V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı.
’ÏflHÎ΋V‰w’ ÁΑfiÎ Ïfifl_÷fl ◊Λ »ı ±fiı ±ÁΑfiÎfiÌ
„V◊Ï÷ ¿ÿÌ flËı÷Ì fi◊Ì.
162 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿfiı ¿ÎflHÎı Ïfi›÷¿‹˝fi˘ I›Î√
¿fl‰˘ “÷΋Á I›Î√” ¿Ëı‰Î› »ı (√Ì÷Î ±. 18/7),
…ıfi_ Œ‚ ‹Òœ÷Î ±◊ν÷Ô˚ ‹Òœ ›˘Ïfi±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ »ı ó
“±iÎÎfi_ ÷‹Á— Œ·‹Ô˚” (√Ì÷Î ±. 14/16). ¿‹˘˝fiı ÿ—¬
w’ Á‹∞fiı ÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı “flÎ…Á I›Î√” ¿Ëı‰Î›
»ı (√Ì÷Î ±. 18/8) …ıfi_ Œ‚ ÿ—¬˘fiÌ ≠΄M÷ »ı ó
“fl…ÁV÷ Œ·_ ÿ—¬‹Ô˚” (√Ì÷Î ±. 14/16). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì
¿Ëı÷Î, ’fl_÷ V‰Î◊˝, ‹‹÷Î, Œ‚ÎÁ„@÷, ¿Î‹fiÎ, ‰ÎÁfiÎ,
’ZÎ’Î÷ ‰√ıflı◊Ì ‹@÷ ◊¥fiı ÂÎVÔhÎωϑ ±fiÁÎfl ¬Ò⁄
ÁÎflÌ flÌ÷ı µÿÎfl÷Î’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiı ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı
»ı, …ı “Á΄k‰¿ I›Î√” ¿Ëı‰Î› »ı (√Ì÷Î ±. 18/9).
V‰›_ ¤√‰Îfi ’HÎ ±Î√‚ «Î·Ìfiı ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì, »÷Î_ ’HÎ Ë_ ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿
¿‹˝ ¿v_ »\_ (√Ì÷Î ±. 3/22-23).
¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±Î«flHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ⁄ı
¿ÎflH΢fiı ·Ì‘ı ÏÂÏ◊·÷Î ±Î‰ı »ı ó
(1) ‹fiW›fi˘ V‰¤Î‰ »ı ¿ı ÷ı ’Ëı·Î_ Œ‚fiÌ
¿Î‹fiÎ ¿flÌfiı … ¿‹˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı. F›Îflı ÷ı …\±ı
»ı ¿ı ¿‹˝›˘√ ±fiÁÎfl Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ fi◊Ì flά‰ÎfiÌ,
I›Îflı ÷ı ω«Îfl ¿flı »ı ¿ı ¿‹˝ … ÂÎ ‹ÎÀı ¿v_?
(2) ¿‹˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿›Î˝ ’»Ì F›Îflı ±_÷ı ±ıfiı ¬⁄fl
’ÕÌ Ω› ¿ı ±Îfi_ Œ‚ ω’flÌ÷ ±Î‰Âı, I›Îflı ÷ı ω«Îfl
¿flı »ı ¿ı ±‹ı ¿‹˝ ÷˘ ÁÎfl΋Î_ ÁÎv_ ¿fḻı, »÷Î_ Œ‚
ω’flÌ÷ ‹‚‰Îfi_ ˢ› ÷˘ ’»Ì ¿‹˝ ÂÎ ‹ÎÀı ¿fḻı?
¿‹˝›˘√Ì fi ¿˘¥ ¿Î‹fiÎ ¿flı »ı ±fiı fi ¿˘¥
fiΉ_÷ Œ‚ ’HÎ ≥E»ı »ı, ÷ı ÷˘ ‹ÎhÎ Á_ÁÎflfi_ ÏË÷
Á΋ı flάÌfiı … ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı »ı. ±Î◊Ì µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı
¿ÎflH΢◊Ì ÷ıfiÎ ¿÷˝T›-¿‹˝‹Î_ ÏÂÏ◊·÷Î fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷Ì.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
‹fiW›fi˘ ≠Λ— ±ı‰˘ V‰¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı ¿ı …ı‹Î_
÷ıfiı ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¿‹˝fiı ÷ı CÎHÎÌ
÷I’fl÷Î◊Ì ¿flı »ı. ’fl_÷ ÷ı … ¿‹˝ ÷ıfiı ‹ÎÀı ⁄_‘fi¿Îfl¿
⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±Î ⁄_‘fi◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ¿‹˝›˘√
±fiÁÎfl ±Î«flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ CÎHÎÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÎÏ’ fiÏË. ⁄ÌΩ ¿˘HÎ-¿˘HÎ »ı?
- ±ıfiı Á‹…‰Îfi_ ’HÎ ⁄Ë …wflÌ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl
ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˝ ÷˘ ⁄ÌΩ »ı …, ’HÎ ±Î
’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ V◊Ò‚ÂflÌfl, ÁÒZ‹ÂflÌfl, (≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï©, ≠ÎHÎ) ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl (…ı‹Î_ ‹Îfiı·˘ “±Ëo” »ı)
’HÎ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ⁄ÌΩ_ … »ı.1 ¿ÎflHÎ ¿ı V‰›_ (∞‰ÎI‹Î)
«ı÷fi ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ó ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˝
…Õ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±_ »ı. Á‹V÷ Ïø›Î±˘ …Õ‹Î_ ±fiı …Õfiı
‹ÎÀı … ◊Λ »ı. «ı÷fi‹Î_ ±fiı «ı÷fifiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ ¿˘¥
Ïø›Î fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì “¿fl‰Îfi_” ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı »ı …
fiÏË, ¿ÿÌ ◊›_ fi◊Ì ±fiı ◊¥ ¿÷_ ’HÎ fi◊Ì. ËÎ,
Á_ÁÎfl◊Ì ‹‚ı·Î ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiı «ı÷fi
…ıÀ·Î ±_Âı “Ë_”, “‹Îv_” ±fiı “‹ÎflÎ ‹ÎÀı” ‹ÎfiÌ ·ı »ı,
÷ıÀ·Î ±_Âı ÷ıfi˘ V‰¤Î‰ “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ¿fl‰Îfi˘ ◊¥
Ω› »ı. ÷ı◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹‹÷Î-
±ÎÁ„@÷ Á√‹÷Î◊Ì ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
ÂflÌflfiÌ ±‰V◊α˘ (⁄΂’HÎ, …‰ÎfiÌ ‰√ıflı)
⁄ÿ·Î‰Î »÷Î_ ’HÎ “Ë_ ÷ı … »\_” ó ±Î w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
±ı¿ Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì ÁkÎÎfi˘ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ±fi¤‰
◊Λ »ı. ±Î ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÁkÎÎ (’˘÷Îfi_ ˢ‰Î’b_)fiÌ
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÁÎ◊ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î »ı ±fiı
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î »ı. ±Î’HÎÎ ¶ÎflÎ …ı
¿˘¥ Ïø›Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı
¶ÎflÎ … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; ¿ı‹¿ı Ïø›Î‹ÎhÎfi˘ Á_⁄_‘ ≠¿ÚÏ÷
±fiı ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı »ı, V‰›_ (’˘÷ÎfiÎ
V‰w’)fiÌ ÁÎ◊ı fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘ ωfiÎ
±Î’HÎı ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ±ÎfiÎ◊Ì ±Î
‰Î÷ ÏfiÏç÷ w’◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±Î’HÎı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl‰_; …ı ¿o¥ ¿fl‰_ »ı, ÷ı Á_ÁÎflfiı
‹ÎÀı … ¿fl‰_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı “¿fl‰_” ÷ıfiÎ µ’fl ·Î√ ◊Λ
»ı, …ı ’˘÷ı ¿flÌ Â¿ı »ı, …ı ’˘÷ı ¿o¥ ¿flÌ … fi◊Ì
¿÷˘, ÷ıfiı ‹ÎÀı “¿fl‰_”fi_ ω‘Îfi »ı … fiÏË. …ı ¿o¥

1. …ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl “’fl” »ı ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ’HÎ “’fl” ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ_ … »ı, ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì
±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹ÎfiÌfiı ±ı‹fiÌ ’HÎ Áı‰Î ¿flı »ı. ÂflÌflfiı ÏfiƒÎ‚, ±Î‚Á, ≠‹ÎÿÌ, fi¿Î‹_ ±fiı ¤˘√Ì fi ⁄fi‰Î ÿı‰_
±ı “ÂflÌfl”fiÌ Áı‰Î »ı. ≥„Lƒ›˘fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘‹Î_ fi ·Î√‰Î ÿı‰Ì ±ı “≥„Lƒ›˘”fiÌ Áı‰Î »ı. ‹fifiı ¿˘¥fi_ ±ÏË÷ ω«Îfl‰Î‹Î_,
ωʛ˘fiÎ g«÷fi‹Î_ ÷◊Î T›◊˝ g«÷fi‹Î_ fi ·Î√‰Î ÿı‰_ ±ı “‹fi”fiÌ Áı‰Î »ı. ⁄Ï©fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿÷˝T› ωÊı ω«Îfl fi ¿fl‰Î
ÿı‰˘, ⁄ÌΩı Â_ ¿flı »ı, Â_ fiÏË - ±ı fi ω«Îfl‰Î ÿı‰_ ±ı “⁄Ï©”fiÌ Áı‰Î »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌfl ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ fi flά‰Ì ±ı … ±ı‹fiÌ Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ Áı‰Î »ı.
f·˘¿ 10, 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 163

¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ÁËΛ◊Ì … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±Î’HÎı ¿o¥ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
»ı. ±Î◊Ì “¿fl‰_” Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_. ’˘÷ÎfiÎ Á÷V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥
¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Λ »ı ó “›iÎÎ◊ν÷Ô˚ ∂HÎ’ fi◊Ì ±Î‰÷Ì ±fiı ∂HÎ’ ±ÎT›Î ωfiÎ ¿˘¥ ≥E»Î
¿‹˝H΢ûL›hÎ ·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄L‘fi—”. fi◊Ì ◊÷Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fiÏË Ωı¥±ı.
ωfiÎÂÌ ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ±Î flÌ÷ı F›Îflı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ◊¥ Ω› »ı (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı), I›Îflı Ωı iÎÎfifiÎ Á_V¿Îfl
V‰w’fi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfi_ ±fiı ˢ› ÷˘ V‰w’fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊¥ Ω› »ı, ±fiı Ωı
’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿Â_ ’HÎ fi◊Ì. ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁËΛ ωfiÎ ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl ˢ› ÷˘ ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ ¿‹˝ (±L›hÎ-
¿‹˝)◊Ì ⁄_‘Λ »ı (√Ì÷Î 3-13) ÷ı◊Ì “›iÎÎ◊νI¿‹H΢ûL›hÎ ·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄_‘fi—” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ’˘÷ÎfiÎ
‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰_ fiËŸ.
‹fiW› ¿‹˝ ⁄_‘fi◊Ì I›Îflı … ‹@÷ ◊¥ ¿ı »ı, F›Îflı ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì ‹‚ı·Î ÂflÌfl, ‰V÷, ›˘B›÷Î ±fiı
Á΋J›˝ („@÷) Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı ±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ¿o¥ ’HÎ fi ≥E»ı, ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl ±Î’HÎfiı
÷ı ‰V÷ ±Î’Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ÷ı ±Î’HÎı ¬flı¬fl ≥E»Ì±ı »Ì±ı. ±Î’HÎı Á¬ «ÎË̱ı »Ì±ı, ±‹fl÷Î «ÎË̱ı
»Ì±ı, ÏfiÏç_÷÷Î «ÎË̱ı »Ì±ı, Ïfi¤˝›÷Î «ÎË̱ı »Ì±ı, V‰Î‘Ìfi÷Î «ÎË̱ı »Ì±ı. ’fl_÷ ±Î ⁄‘_ ±Î’HÎfiı Á_ÁÎfl
’ÎÁı◊Ì fiËŸ ‹‚ı, ⁄S¿ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ÷˘Õ‰Î◊Ì ‹‚Âı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ‹ÎÀı ±ı …wflÌ »ı ¿ı,
±Î’HÎfiı …ı Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹Y›_ »ı, ÷ı ‹ÎhÎ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ … ±’˝HÎ ¿flÌ ÿ¥±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ›iÎ (¿÷˝T›¿‹˝)fiÎ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ¿‹˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±Î
⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊‰Î ‹ÎÀı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ fi ¿flÌfiı ¿÷˝T›⁄Ï©◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. ˉı ¿‹˘˝fiÌ ±‰U›¿÷˝T›÷Îfiı
’p ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩı ’HÎ Ëı÷ ÿÂν‰ı »ı.
ÁË›iÎΗ ≠Ω— V≤p˚‰Î ’fl˘‰Î« ≠Ω’Ï÷— –– 10––
±fiıfi ≠ÁωW›K‰‹ıÊ ‰˘û„VI‰p¿Î‹‘¿Ô˚ –– 10––
ÿı‰ÎfiÔ˚¤Î‰›÷Îfiıfi ÷ı ÿı‰Î ¤Î‰›L÷ ‰— –– 11––
’flV’fl_ ¤Î‰›L÷— lı›— ’fl‹‰ÎMV›◊ –– 11––
≠Ω’Ï÷— = ≠Ω’Ï÷ ⁄˛õÎ∞±ı ±ıÊ— = ±Î (¿÷˝T› ÷ı = ÷ı
’flÎ = V≤ÏpfiÎ ±Îfl_¤ı ¿‹˝w’Ì ›iÎ) ÿı‰Î— = ÿı‰÷α˘
ÁË›iÎΗ = ¿÷˝T› ¿‹˘˝fiÌ ‰— = ÷‹fiı ⁄‘Î_fiı (’˘÷ÎfiÎ_
ω‘Îfi ÁÏË÷ ≥p¿Î‹‘¿˚Ô = ¿÷˝T› ’ηfifiÌ ¿÷˝T›¿‹˝ ¶ÎflÎ)
≠Ω— = ≠Ω ±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì ‰— = ÷‹fiı ⁄‘Î_fiı
(‹fiW› ‰√ıflı)fiÌ ±Î’fiÎfl ¤Î‰›L÷ = µ¯Î÷ ¿flı;
V≤p˚‰Î = fl«fiÎ ¿flÌfiı ±V÷ = ◊α˘. (±Î ≠‹ÎHÎı)
(÷ı‹fiı ¬ÎÁ ±fiıfi = ±Î (’˘÷ÎfiÎ_ ’flV’fl‹Ô˚ = ±ı¿-⁄ÌΩ_fiı
¿flÌfiı ‹fiW›˘fiı) ¿÷˝T›¿‹˝) ‰Õı ¤Î‰›L÷— = µLÔfi÷ ¿fl÷Î_
µ‰Î« = ¿èÎ_ ¿ı (÷‹ı ·˘¿˘) (÷‹ı ·˘¿˘) flËÌfiı ÷‹ı ⁄‘Î_
±fiıfi = ±Î ¿÷˝T›¿‹˝ ¶ÎflÎ ÿı‰ÎfiÔ˚ = ÿı‰÷α˘fiı ’fl‹Ô˚ = ’fl‹
≠ÁωW›K‰‹Ô˚ = ⁄‘Î_fiÌ T≤Ï© ¿fl˘ ¤Î‰›÷ = µ¯Î÷ ¿fl˘ lı›— = ¿S›ÎHÎfiı
(±fiı) (±fiı) ±‰ÎMV›◊ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …¢.
164 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

ÀÌ¿Î ó “ÁË›iÎΗ ≠Ω— V≤pÔ˚‰Î ’fl˘‰Î« ≠Ω’Ï÷—” ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ (Ïfi—V‰Î◊˝-
ó ⁄˛õÎ∞ ≠Ω (V≤Ïp)fiÎ fl«Ï›÷Î ÷ı‹ … ÷ıfiÎ V‰Î‹Ì ¤Î‰◊Ì ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î)fiÌ ’fl_’flÎ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì …
»ı; ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı±˘ «Î·÷Ì ±Î‰Ì flËÌ »ı. ±Î ¿˘¥ fi‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì.
≠ΩfiÌ flZÎÎ ÷◊Î ÷ıfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ ω«Îfl ¿fl÷Î flËı »ı. «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ («˘‰ÌÁ‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì)
¿ÎflHÎ ¿ı …ı …ıfiı µI’LÔfi ¿flı »ı, ÷ıfiÌ flZÎÎ ¿fl‰Îfi_ ÷ıfi_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ_ …ıÀ·Î_ ÁΑfi˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı, ÷ı
¿÷˝T› ⁄fiÌ Ω› »ı. ⁄˛õÎ∞ ≠ΩfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÌ ⁄‘Î_ “›iΔfiÎ fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı; …ı‹¿ı
flZÎ΋Î_ ÷I’fl flËı »ı ÷◊Î ÁÿÎ ÷ıfiÎ ÏË÷fiÌ ‰Î÷ ω«Îflı ƒT››iÎ, ÷’›iÎ, ›˘√›iÎ, ≠ÎHÎΛ΋ ‰√ıflı. ≠Λ— “›iΔ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ “≠Ω’Ï÷” ¿Ëı‰Î› »ı. ÂOÿfi˘ ±◊˝ ˉfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î‰Î‚Ì Ïø›Îfiı ‹ÎÀı …
V≤Ïp ±◊ν÷˚Ô Á√˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ⁄˛õÎ∞±ı ¿÷˝T›¿‹˘˝fiÌ ≠ÏÁ© »ı; ’fl_÷ √Ì÷΋Î_ “›iΔ ÂOÿ ÂÎVÔhÎωϑ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_
›˘B›÷Î ±fiı ω‰ı¿ÁÏË÷ ‹fiW›˘fiÌ fl«fiÎ ¿flÌ »ı.1 ±Î‰÷Ì ÁCÎ‚Ì Ï‰ÏË÷ Ïø›Î±˘fi˘ ‰Î«¿ ’HÎ »ı. ’˘÷ÎfiÎ
±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿S›ÎHÎ ‰Hν, ±Îl‹, ‘‹˝, ΩÏ÷, V‰¤Î‰, ÿıÂ, ¿Î‚ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl
¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄˛õÎ∞±ı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T› ¿‹˝ “›iΔfiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı »ı. ±L›fiÎ ÏË÷fiÌ
’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ ω‰ı¿ ÁÎ◊ı ±Î’Ìfiı … ¤Î‰fiÎ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ’HÎ ±ËŸ “›iΔ … »ı.
‹fiW›˘fiÌ fl«fiÎ ¿flÌ »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ›iÎ (¿÷˝T›)fi_ ÿÎÏ›I‰ ‹fiW› ’fl … »ı.
Á÷-±Á÷fi˘ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝ ’Â, ’ZÎÌ, “±fiıfi ≠ÁωW›K‰‹ıÊ ‰˘û„VI‰p¿Î‹‘¿Ô˚”2ó
T≤ZÎ ‰√ıflı ¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿ ’fl˘’¿Îfl (¿÷˝T›’ηfi) ◊Λ ⁄˛õÎ∞ ‹fiW›˘fiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›-
»ı; ’fl_÷ ‹fiW›fiı ÷˘ ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì Ï‰ÂıÊ Ï‰‰ı¿ „@÷ ’ηfi ¶ÎflÎ ⁄‘ÎfiÌ T≤Ï© ¿fl˘, µLÔfiÏ÷ ¿fl˘. ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì
‹‚ı·Ì »ı. ±Î◊Ì Ωı ÷ı ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷‹fiı ·˘¿˘fiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ µ’›˘√Ì Á΋√˛Ì ≠ÎMÔ÷
±¿÷˝T› ¿‹˘˝ fi ¿flı ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ’HÎ V‰Î¤Îω¿ ·˘¿- ◊÷Ì flËı, ÷ıfiÌ ¿ÿÌ ∂HÎ’ fi flËı.
ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˘˝ ◊¥ ¿ı »ı. ±…\˝fifiÌ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î‹Î_ …ı vÏ« Ë÷Ì, ÷ıfiı ÿÒfl
ÿı‰÷Î, ∑ÏÊ, Ï’I≤±˘, ‹fiW›˘ ÷◊Î ±L› (’Â, ’ZÎÌ, ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ≠Ω’Ï÷ ⁄˛õÎ∞fiÎ_ ‰«fi˘◊Ì
T≤ZÎ ‰√ıflı) ⁄‘Î_ ≠ÎHÎÌ “≠Ω” »ı. ÷ı±˘‹Î_ ’HÎ ›˘B›÷Î, ’HÎ ÷Îflı ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ ÏÂZÎHÎ ·ı‰_ Ωı¥±ı.
±Ï‘¿Îfl ±fiı ÁΑfifiÌ Ï‰ÂıÊ÷Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› µ’fl ±L› ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ÷ÎflÌ ·˙Ï¿¿
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ’ηfifiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ±fiı ’Îfl·˙Ï¿¿ µLÔfiÏ÷ ◊¥ ¿ı »ı.
“≠Ω—” ’ÿ ωÂıÊw’ı ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı … ≠›@÷ ◊›_ »ı. ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿ı‰‚ ¿÷˝T›-’ηfifiΠω«Îfl◊Ì ¿‹˝
¿‹˝›˘√ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì «Î·÷˘ ±Î‰Ì flè΢ »ı. «˘◊Î ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ‹@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝
±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “’flÎ÷fi—” ’ÿ ‰Õı ’HÎ ¤√‰Îfi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı. ≠V÷÷ ≠¿flH΋Î_
¿Ëı »ı ¿ı ±Î ¿‹˝›˘√ CÎHÎÎ ‰¬÷◊Ì ≠Λ— ·MÔ÷ ◊¥ √›˘ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ω‰ı«fi
Ë÷˘, …ıfiı ‹ıÓ ÷fiı ŒflÌ◊Ì ¿è΢ »ı. ÷ı … ‰Î÷fiı ±ËŸ ’HÎ «Î·Ì flèÎ_ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “≥p¿Î‹” ’ÿfi˘ ±◊˝ “≥„E»÷
“’flΔ ’ÿ ‰Õı ÷ı±˘ ⁄Ì∞ flÌ÷ı ¿Ëı »ı ¿ı “‹ıÓ … fiÏË, ¤˘√Á΋√˛Ì” (…ı Á¿Î‹¤Î‰fi_ ÁÒ«¿ »ı) ·ı‰˘ µÏ«÷ ≠÷Ì÷
’fl_÷ ⁄˛õÎ∞±ı ’HÎ Á√˝fiÎ ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ ¿÷˝T›ÁÏË÷ fi◊Ì ◊÷˘. ±ËŸ ±Î ’ÿfi˘ ±◊˝ »ı ó ›iÎ (¿÷˝T›¿‹˝)
≠Ωfiı fl«Ìfiı ÷ı‹fiı ÷ı … ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì.3
1. ±ËŸ ±Î Á‹∞ ·ı‰_ Ωı¥±ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÌ … „@÷◊Ì ⁄˛õÎ∞ ≠ΩfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_
V≤ÏpfiÎ ‹Ò‚ fl«Ï›÷Î ¤√‰Îfi … »ı (√Ì÷Î ±. 4/13; ±. 17/23).
2. “≥p” ÂOÿ “›…Ô˚” ‘Î÷fiı ¿ÚÿoL÷fi˘ “@÷” ≠I›› ·√ÎÕ‰Î◊Ì ⁄fiı »ı, …ı ›iÎ (¿÷˝T›-¿‹˝)fi˘ ‰Î«¿ »ı, ±fiı “¿Î‹” ÂOÿ
“¿‹” ‘Î÷fiı “±HÎÔ˚” ≠I›› ·√ÎÕ‰Î◊Ì ⁄fiı »ı, …ı ’ÿÎ◊˝ (Á΋√˛Ì)fi˘ ‰Î«¿ »ı.
3. ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ›iÎ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ±L› ¿‹˘˝‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ¿‹˘˝‹Î_ ·Î√ı·˘ ‹fiW› ⁄_‘Î¥
Ω› »ı; ±fiı ±Î√‚ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı±˘ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷˚ Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı ’Î’Ì ·˘¿˘ ’Î’fi_
… ¤ZÎHÎ ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ’λ‚fiÎ ±fiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿˘fiı Ωı¥±ı ÷˘ ⁄LÔfiı› …√αı Á¿Î‹¤Î‰fiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì
‰E«ıfiÎ ±Î (ÿÁ‹Î, ±Ï√›Îfl‹Î ±fiı ⁄Îfl‹Î) f·˘¿˘‹Î_ ’HÎ Á¿Î‹¤Î‰fiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ … ±Î‰‰Ì µÏ«÷ »ı. Ωı ±ËŸ “≥p¿Î‹”
’ÿfi˘ ±◊˝ “≥„E»÷ ’ÿÎ◊˘˝” ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ (ωʛfiÌ Ï‰v© ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı) ÿ˘Ê ±Î‰ı »ı, ¿ı‹¿ı ≥„E»÷ ’ÿÎ◊˘˝ ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝ ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. ±Î◊Ì “≥p¿Î‹” ’ÿfi˘ ±◊˝ “¿÷˝T›fiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì” … »ı.
f·˘¿ 10, 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿‹˝›˘√Ì ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ±◊‰Î ÏË÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
ÁÿΛ ÷I’fl flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠Ω’Ï÷ ⁄˛õÎ∞fiÎ
ω‘Îfi ±fiÁÎfl ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ Á΋√˛Ì, Á΋J›˝
±fiı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝ËfiÌ ±Î‰U›¿ ‰V÷±˘fiÌ ÷ıfiı ¿ÿÌ ¿‹Ì
fi◊Ì flËı÷Ì. ÷ıfiı ÷ı µ’›˘√Ì ‰V÷±˘ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ‹‚÷Ì
flËı »ı. ⁄˛õÎ∞fiΠω‘Îfi ±fiÁÎfl ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
Á΋√˛Ì …ıfiı - …ıfiı …ı …ı ’HÎ ‹‚ı·Ì »ı, ÷ı ¿÷˝T› ’ηfi
¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ıfiı - ÷ıfiı ’Òflı’ÒflÌ ≠ÎMÔ÷ »ı. ¿÷˝T›-’ηfifiÌ
Á΋√˛Ì ¿ÿÌ ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı ±‘ÒflÌ fi◊Ì Ë˘÷Ì. ⁄˛õÎ∞fiÎ
ω‘Îfi‹Î_ ¿ÿÌ Œfl¿ fi◊Ì ’ÕÌ Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı F›Îflı ÷ı‹HÎı
¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ ω‘Îfi ÏfiÏç÷ ¿flı·_ »ı, I›Îflı
¿÷˝T›’ηfi ◊¥ ¿ı, ÷ıÀ·Ì Á΋√˛Ì ±Î’‰Îfi_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ
’fl … Ïfi¤˝fl »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›ÂflÌfl ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı »ı …
fiÏË ó “±ıÏË ÷fi ¿fl Œ· Ï⁄Ê› fi ¤Î¥” (‹ÎfiÁ
7/44/1). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬˘fiı ¤˘√‰˘” ó
±ı‰Ì ±ÎiÎÎ ¿ı ω‘Îfi ¿˘¥ ’HÎ Á÷-ÂÎVÔh΢‹Î_ fi◊Ì.
Á‹Î… ’HÎ V‰E»oÿı ¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ fi◊Ì ±Î’÷˘.
±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿ı
ω‘Îfi ÂÎVÔhÎ ±fiı Á‹Î… ⁄LÔfiı› ±Î’ı »ı. …ı‹¿ı, Ï’÷Îfiı
‹ÎÀı ±ı‰_ ω‘Îfi ÷˘ ‹‚ı »ı ¿ı ÷ı ’hÎfi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ
¿flı, ’fl_÷ ±ı‰_ ω‘Îfi @›Î_› ’HÎ fi◊Ì ‹‚÷_ ¿ı ’hÎ
’ÎÁı◊Ì Ï’÷Î Áı‰Î ·ı …. ±Î … flÌ÷ı ’hÎ, ’IÔfiÌ ‰√ıflı
±L› Á_⁄_‘˘fiı ‹ÎÀı ’HÎ Á‹…‰_ Ωı¥±ı.
¿‹˝›˘√Ì ÁÿÎ ±Î’‰Îfi˘ … ¤Î‰ flάı »ı, ·ı‰Îfi˘
fiÏË; ¿ı‹¿ı ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ … ⁄Î_‘‰Î‰Î‚˘ »ı. ·ı‰Îfi˘
¤Î‰ flά‰Î◊Ì ¿S›ÎHÎ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi ·Î√‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı
… ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ’HΠωCÔfi µ’„V◊÷ ◊¥
Ω› »ı. ≠Λ— ⁄‘Îfi˘ ±fi¤‰ »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ·ı‰Îfi˘
¤Î√ flά‰Î‰Î‚Îfiı ¿˘¥ ±Î’‰Î fi◊Ì «ÎË÷_. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ⁄˛õÎ∞ ¿Ëı »ı ωfiÎ ¿o¥ ≥E»›ı, Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì
¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ µLÔfiÏ÷ (¿S›ÎHÎ)
¿flÌ Â¿ı »ı.
“ÿı‰ÎfiÔ˚ ¤Î‰›÷Îfiıfi” ó ±ËŸ “ÿı‰” ÂOÿ µ’·Zο
(≠÷Ì¿) »ı; ±Î◊Ì ±Î ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ‹fiW›, ÿı‰÷Î,
∑ÏÊ, Ï’I≤±˘ ‰√ıflı Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fiı Á‹…‰Î_ Ωı¥±ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√Ìfi˘ µtı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-¿‹˘˝◊Ì
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi˘ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ
⁄˛õÎ∞ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µLÔfiÏ÷fiı ‹ÎÀı ‹fiW›˘fiı
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›-¿‹˝w’Ì ›iÎfiÎ ’ηfifi˘ ±Îÿı ±Î’ı »ı.
’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›fi_ ±Î’˘±Î’
165
¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 18/45). ¿÷˝T›¿‹˝fi_
’ηfi ¿fl‰ÎfiÎ µ’ÿıÂfi˘ ’ÒHν ±Ï‘¿ÎflÌ ‹fiW› … »ı.
‹fiW›˘fiı … ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ V‰÷_hÎ÷Î ‹‚ı·Ì »ı; ±Î◊Ì
÷ı‹HÎı ±Î V‰÷_hÎ÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
“÷ı ÿı‰Î ¤Î‰›L÷ ‰—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı T≤ZÎ, ·÷Î
‰√ıflı‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … e·-Œ‚ ±Î‰ı »ı; ’fl_÷ Ωı
÷ı‹fiı ¬Î÷fl ±fiı ’ÎHÎÌ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹fi΋Î_
e·-Œ‚ ωÂıÊ÷Î◊Ì ±Î‰ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ›…fi-’Ò…fi◊Ì
ÿı‰÷α˘fiÌ ’Ïp ◊Λ »ı, …ı◊Ì ÿı‰÷α˘fiÎ_ ¿Î‹ ωÂıÊ
L›Î›≠ÿ ⁄fiı »ı. ’fl_÷ F›Îflı ‹fiW›˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-
¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ÿı‰÷α˘fiÎ_ ›…fi-’Ò…fi fi◊Ì ¿fl÷Î, I›Îflı
ÿı‰÷α˘fiı ’Ïp fi◊Ì ‹‚÷Ì, …ı◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ∂HÎ’ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı±˘fiÎ
¿÷˝T›’ηfi‹Î_ ∂HÎ’ ±Î‰‰Î◊Ì … Á_ÁÎfl‹Î_ ωMÔ·‰
±◊ν÷˚ ±fiÎT≤Ïp - ±Ï÷T≤Ïp ‰√ıflı ◊Λ »ı.
“’flV’fl_ ¤Î‰›L÷—” ó ±Î ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ±ı‰˘ fiÏË
Á‹…‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±Î’HÎÌ Áı‰Î ¿flı ÷˘ ±Î’HÎı ÷ıfiÌ
Áı‰Î ¿fḻı, ⁄S¿ı ±ı‹ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ⁄ÌΩı ±Î’HÎÌ
Áı‰Î ¿flı ¿ı fiÎ ¿flı, ±Î’HÎı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ¶ÎflÎ
÷ıfiÌ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ … »ı. ⁄ÌΩı Â_ ¿flı »ı, Â_ fi◊Ì
¿fl÷˘; ±Î’HÎfiı Á¬ ±Î’ı »ı ¿ı ÿ—¬ ±ı ‰Î÷˘ ÁÎ◊ı
±Î’HÎı ¿˘¥ Á_⁄_‘ fiÏË flά‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_
¿÷˝T›˘fiı Ωı‰Î‰Î‚˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›˘◊Ì E›÷ ◊¥ Ω›
»ı. ’ÏflHÎ΋V‰w’ ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ
¿÷˝T›’ηfi ¿flΉ‰ÎfiÌ ±Î’HÎÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ ‰Î÷ ’HÎ
fi◊Ì. ±Î’HÎı ⁄‘Îfi_ ÏË÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿fl‰Îfi_ »ı ±fiı ÷ı ¶ÎflÎ ⁄‘Îfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi_
»ı. Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Á‹…, Á΋J›˝, Á‹› ±fiı
Á΋√˛Ìfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ◊˘ÕÌ¿ ’HÎ ⁄«Î‰Ìfiı flά‰ÎfiÌ
fi◊Ì. I›Îflı … …Õ÷Î◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊Âı.
±Î’HÎÎ_ …ıÀ·Î_ ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á_⁄_‘Ì ó ‹Î÷Î-
Ï’÷Î, jÎÌ-’hÎ, ¤Î¥-¤Î¤Ì ‰√ıflı »ı, ÷ı ⁄‘Î_fiÌ ±Î’HÎı
Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ’˘÷Îfi_ Á¬ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı Á_⁄_‘
fi◊Ì. ±Î’H΢ …ı‹fiÌ ÁÎ◊ı …ı‰˘ Á_⁄_‘ »ı, ÷ı … ±fiÁÎfl
÷ı±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Îfi_, ‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ÷ı±˘fiı Á¬
’ˢӫÎÕ‰Îfi_ ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı. ÷ı±˘fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿˘¥ ±ÎÂÎ
flά‰Ì ±fiı ÷ı±˘fiÎ µ’fl ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ‹Îfi‰˘ ±ı
⁄Ë … ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. ±Î’HÎı ÷ı±˘fiÎ ∑HÎÌ »Ì±ı ±fiı
∑HÎ µ÷Îfl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı‹fiı I›Î_ ±Î’H΢ …L‹ ◊›˘ »ı.
±Î◊Ì Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ÷ı Á_⁄_‘̱˘fiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı ±Î’HÎı
±Î’b_ ∑HÎ «Ò¿‰Ì ÿ¥±ı ó ±Î ±Î’b_ Á‰˝≠◊‹
166 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±Î‰U›¿ ¿÷˝T› »ı. Áı‰Î ÷˘ ±Î’HÎı ⁄‘ÎfiÌ ¿fl‰ÎfiÌ
»ı; ’fl_÷ …ı±˘fiÌ ±Î’HÎÎ µ’fl …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı, ÷ı
Á_⁄_‘̱˘fiÌ Áı‰Î ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ_
fi◊Ì ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ’HÎ fi◊Ì ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı.
±Î◊Ì ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Î’˘±Î’
±ı¿⁄ÌΩfiÌ µLÔfiÏ÷ ◊Λ »ı.
¿÷˝T› ±fiı ±Ï‘¿Îfl-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
¿‹˝›˘√ I›Îflı ◊Λ »ı, ¿ı F›Îflı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷˘ flËÌfiı ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ
¿flı »ı. …ı‹¿ı, ‹Î÷Î-Ï’÷ÎfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı ’hÎfi_ ¿÷˝T›
»ı ±fiı ‹Î÷Î-Ï’÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. …ı ⁄ÌΩfi˘ ±Ï‘¿Îfl
ˢ› »ı, ÷ı … ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı. ±Î◊Ì ≠I›ı¿ ‹fiW›ı
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›’ηfi ¶ÎflÎ ⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ
¿fl‰ÎfiÌ »ı ÷◊Î ⁄ÌΩfi_ ¿÷˝T› fi◊Ì Ωı‰Îfi_. ⁄ÌΩfi_
¿÷˝T› Ωı‰Î◊Ì ‹fiW› ’˘÷ı ¿÷˝T›E›÷ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı
⁄ÌΩfi_ ¿÷˝T› Ωı‰_ ±ı ±Î’b_ ¿÷˝T› fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl‰Îfi_ »ı ó ±ı ±Î’b_ ¿÷˝T› »ı
±fiı ⁄ÌΩfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı. Ωı¿ı ±Ï‘¿Îfl ¿÷˝T›fiı …
±Î‘Ìfi »ı, ÷˘’HÎ ‹fiW›ı ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl Ωı‰Îfi˘ …
fi◊Ì, ⁄S¿ı ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îflfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ¿ı‰‚
⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿fl‰Îfi_ »ı. ⁄ÌΩfi_ ¿÷˝T› Ωı‰Îfi_ ±fiı ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl
…‹Î‰‰Îfi_ ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ‹ËÎfi ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚_
»ı. ‰÷˝‹Îfi Á‹›‹Î_ ’Ïfl‰Îfl‹Î_ ±fiı Á‹Î…‹Î_ …ı ±ÂÎ_Ï÷,
¿·Ë ±fiı Á_CÎÊ˝ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flè΢ »ı, ÷ı‹Î_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ
±Î … »ı ¿ı ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ ‹Î√ ÷˘ ¿flı
»ı, ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi◊Ì ¿fl÷Î! ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ⁄˛õÎ∞ ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹fiW›˘fiı µ’ÿı ±Î’ı »ı
¿ı ±ı¿-⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl‰_ ±ı ÷‹ÎflÎ ·˘¿˘fi_ ¿÷˝T› »ı.
“lı›— ’fl‹‰ÎMV›◊” ó ≠Λ— ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ ⁄fiı·Ì
»ı ¿ı ±ËŸ ’fl‹ ¿S›ÎHÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ¿◊fi ±Ï÷›˘„@÷
»ı, ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰_ fi◊Ì. Ωı ÷ı‹Î_ ¿˘¥fiı Á_ÿıË
ˢ› ÷˘ ÷ı ±ı‰_ ¿flÌfiı ’˘÷ı Ωı¥ ¿ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
±fi΋÷ flά‰Î‰Î‚ÎfiÌ ±fi΋÷ ÷ıfiı ’Î»Ì ±Î’Ì ÿı‰Î◊Ì
±fi΋÷ flά‰Î‰Î‚Î ÁÎ◊ı ÷◊Î ±ı ±fi΋÷ ÁÎ◊ı ±Î’H΢
¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ
‰V÷ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ±fiı
Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘.
Á_ÁÎfl◊Ì ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ ωE»ıÿ ◊÷Î_ … Ï«L‹›÷Îfi˘
[±K›Î› 3
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ≠Ω’Ï÷ ⁄˛õÎ∞fiÎ_ ‰«fi˘‹Î_
±Ï÷›˘„@÷fiÌ ¿S’fiÎ ¿fl‰Ì ±fiÏ«÷ »ı.
±Î ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
¿‹˝ ¿flı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ¿‹˝fiÌ Á‹Î„M÷ fi◊Ì ◊÷Ì
±fiı ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Î÷˘ … Ω› »ı. ¿Ú÷¿ÚI› ÷˘ ÷ı …
◊Λ »ı ¿ı, …ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ ¿Â_ … fi◊Ì ¿fl÷˘.
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fiÏË ¿fl‰Î◊Ì ’Î’fi_ ±Î«flHÎ
’HÎ fi◊Ì ◊÷_; ¿ı‹¿ı ’Î’fi_ ±Î«flHÎ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı
… ◊Λ »ı (±. 3/37). ‹ÎÀı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
≥E»‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿ı ÂÎVÔh΢fiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl Œ‚fiÌ
≥E»Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿÷˝T› ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_
÷I’fl ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı, ’»Ì ¿S›ÎHÎ ÷˘ V‰÷—ÏÁ© »ı.
’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ÏË÷
◊¥ Ω› »ı. …ı ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿
¤˘√ ¤˘√‰ı »ı, ÷ı ’˘÷ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ gËÁÎ (’÷fi) ¿flı
… »ı, ’HÎ ÷ı ÁÎ◊ı … …ıfiÌ ’ÎÁı ¤˘√-Á΋√˛Ìfi˘ ±¤Î‰
»ı, ÷ıfiÌ ’HÎ gËÁÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿ—¬ ±Î’ı »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ¤˘√-Á΋√˛Ì‰Î‚Î ‹fiW›fiı Ωı¥fiı ±¤Î‰√˛V÷ ‹fiW›fiı
÷ı ¤˘√-Á΋√˛ÌfiÎ ±¤Î‰fi_ ÿ—¬ ◊‰_ V‰Î¤Îω¿ »ı.
±Î flÌ÷ı ’˘÷ı Á¬ ¤˘√‰‰Î‰Î‚Ì T›„@÷ gËÁÎ◊Ì ¿ÿÌ
⁄«Ì fi◊Ì Â¿÷Ì. ⁄flÎ⁄fl ±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
‹Î√˝ ’fl «Î·‰Î‰Î‚Ì T›„@÷fiı Ωı¥fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
±Î’˘±Î’ ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı; ¿ı‹¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ Á_’ÏkÎ µ’fl
⁄‘Îfi˘ Á‹Îfi ±Ï‘¿Îfl »ı. ÏfiW¿Ê˝ ±ı fiÌ¿Y›˘ ¿ı ‹fiW›
¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›-
¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl÷˘ flËı ÷˘ ⁄˛õÎ∞fiÎ ¿◊fiÎfiÁÎfl ÷ı
’fl‹ ¿S›ÎHÎfiı ±‰U› … ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ±ı‹Î_ ¿˘¥
Á_ÿıË fi◊Ì.
±ËŸ ’fl‹ ¿S›ÎHÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹A›I‰ı ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı
… ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÿı‰÷α˘fiı ‹ÎÀı fiÏË. ¿ÎflHÎ
¿ı ÿı‰›˘Ïfi ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ⁄fiΉ‰Î‹Î_
±Î‰Ì fi◊Ì. ‹fiW› …ı ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl
Œ‚ ±Î’‰Î, ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Á΋√˛Ì ±Î’‰Î ÷◊Î
’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ Â¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ÿı‰÷α˘
⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÷ı±˘ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
Á΋√˛Ì ±Î’÷Πˢ›, ÷ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ’fl_÷ ÷ı ÿı‰÷α˘‹Î_
’HÎ Ωı ¿˘¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î ◊¥ Ω›, ÷˘
÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ fiÏË ◊Λ ±ı‰_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ωı ¿˘¥ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Îfi_ ≥E»ı, ÷˘ ¿flÌ Â¿ı »ı. F›Îflı ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì
‹fiW›fiı ‹ÎÀı ’HÎ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰ÎfiÌ ‹fiÎ¥ fi◊Ì,
÷˘ ’»Ì ÿı‰÷α˘fiı ‹ÎÀı (¿ı …ı ’H››˘Ïfi »ı) ’˘÷Îfi˘
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 167

µ©Îfl ¿fl‰ÎfiÌ ‹fiÎ¥ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı? ±ı‰_ ˢ‰Î »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘‹Î_ ≠Λ— ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î
»÷Î_ ’HÎ ÿı‰÷α˘fi˘ µtıU› ¤˘√ ¤˘√‰‰Îfi˘ … flËı fi◊Ì Ë˘÷Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fiW› ¿‹˝›˘Ïfi »ı ±fiı «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘, ÿı‰÷α˘, fifl¿fiÎ ∞‰˘ ‰√ıflı ¤˘√›˘Ïfi›˘
»ı. Á¿Î‹¤Î‰‰Î‚Î ‹fiW›˘ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı … V‰√˝‹Î_ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÿı‰÷α˘ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ fi flά÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ
…‰Î⁄ÿÎflÌfi_ ’ηfi ¿flı »ı, Œfl… ⁄Ω‰ı »ı. ÷ı◊Ì ±ËŸ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ‹fiW›˘ ‹ÎÀı … Á‹…‰Ì Ωı¥±ı.
‹„@÷ V‰Î¤Îω¿ ±fiı ⁄_‘fi ±V‰Î¤Îω¿ »ı. ‹fiW››˘Ïfi ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … »ı. ÷ı◊Ì …ı ‹fiW›
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı »ı, ÷ıfi_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ¿S›ÎHÎ ◊Λ »ı ó “’flV’fl_ ¤Î‰›L÷— lı›— ’fl‹‰ÎMV›◊.”
¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı fi‰_ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı ¿Î‹ ¿fḻı »Ì±ı ÷ıfiı … V‰Î◊˝, ±Ï¤‹Îfi ±fiı Œ‚fiÌ
≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷fiÎ ‹ÎÀı ¿fḻı ÷˘ ¿S›ÎHÎ ±‰U› ◊¥ …Âı. ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ωfiÎ ’HÎ ‹ÎhÎ
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì V‰√νÏÿ ’H› ·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, …ı V‰√˝fiÌ ≠ÎÏMÔ÷ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ›i΢
¿fl‰Î◊Ì ◊Λ »ı ÷ıfiÌ … ≠΄MÔ÷ ZÎÏhΛ ‹ÎhÎ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T›-¿‹˝ ±◊ν÷Ô˚ ›© ¿flÌfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
…ı‹ ⁄˛õÎ∞±ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹fiW›˘ ‹ÎÀı ’flV’fl ±ı¿⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı
«Îflı› ‰Hν ‹ÎÀı ’HÎ ’flV’fl ±ı¿⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ Á‹…‰Ì Ωı¥±ı. «Îflı ‰Hν ’flV’fl ±ı¿⁄ÌΩfiÎ ÏË÷
‹ÎÀı ’˘÷’˘÷Îfi_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı ÷˘ ÷ı±˘ ’fl‹ ¿S›ÎHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı.
Á_’ÒHν V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ … ±Î ≠¿Îflı ◊¥ »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ (‰V÷ ±fiı Ïø›Î) fi◊Ì. ⁄ÌΩfiÎ ‹ÎÀı
… »ı ó “≥ÿo ⁄˛õHÎı fi ‹‹.” …ı‹ ’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌ ’Ï÷ ‹ÎÀı … ˢ› »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ÷Ì fi◊Ì. VÔhÎÌfiÎ_ ±_√˘
’vÊfiı Á¬ ±Î’ı »ı, ’fl_÷ VÔhÎÌfiı Á¬ ±Î’÷Î_ fi◊Ì. ’vÊfiÎ_ ±_√˘ VÔhÎÌfiı Á¬ ±Î’ı »ı, ’fl_÷ ’vÊfiı Á¬ ±Î’÷Î_
fi◊Ì. ‹Îfi_ ÿÒ‘ ⁄΂¿ ‹ÎÀı … ˢ› »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì ±fiı ⁄΂¿fiÌ «ıpÎ ‹Îfiı Á¬ ±Î’ı »ı, ⁄΂¿fiı fiËŸ.
‹Î÷Î-Ï’÷Î Á_÷Îfi ‹ÎÀı ˢ› »ı ±fiı Á_÷Îfi ‹Î÷Î-Ï’÷Î ‹ÎÀı ˢ› »ı. l˘÷Î ‰@÷Î ‹ÎÀı ±fiı ‰@÷Î l˘÷Î ‹ÎÀı
ˢ› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Á¬ ’˘÷ı fi ¤˘√‰ı ⁄S¿ı ⁄ÌΩfiı ±Î’ı. V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı fi◊Ì ⁄S¿ı
µ©Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı »ı.
ÿı‰˘ ’HÎ V‰Î◊˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ÷ı◊Ì ÿı‰÷α˘‹Î_ ’HÎ fiÎflÿ …ı‰Î ∑ÏÊ ◊›Î
»ı. Ωı¿ı ¤√‰Îfi ÷flŒ◊Ì ¿˘¥fiı ‹fiÎ¥ fi◊Ì, ÷ı‹ »÷Î_ ¿S›ÎHÎfi˘ ‹A› ±fiı V‰›_ ±Ï‘¿ÎflÌ ‹fiW› … »ı.
±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ±Î’HÎı ÷˘ ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fḻı, ’fl_÷ ⁄ÌΩı ±Î’b_ ÏË÷ fi ¿flÌfiı ±ÏË÷ ¿flı
÷˘ “’flV’fl_ ¤Î‰›L÷—” ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı, ±Î’HÎı ÷˘ ⁄ÌΩfi_ ¤·_ ¿flÌÂ_ ÷˘ ⁄ÌΩı ±Î’b_
⁄Ò fl_ ¿flÌ Â¿Âı … fiËŸ. ÷ıfi΋Î_ ±Î’b_ ±ÏË÷ ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ … fiËŸ flËı. ÷ı‹ »÷Î_ Ωı ÷ı ⁄Ò fl_ ¿flÂı ÷˘
’λ‚◊Ì ’V÷ÎÂı... flÕÂı. Ωı ÷ı ±Î’b_ ±ÏË÷ ¿flÂı ÷˘ ±Î’b_ ¤·_ ¿flfiÎflÎ, ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ÁËÎfi¤ÒÏ÷ flάfiÎflÎ
¿ıÀ·Î›ı ’ıÿÎ ◊Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿˘¥fi_ ±ÏË÷ ¿fl‰Îfi_ ω‘Îfi @›Î_› fi◊Ì. ‹fiW› … ¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı … ⁄ÌΩfi_ ±ÏË÷
¿flı »ı. “’flV’fl_ ¤Î‰›L÷—” ó ±Î ‹fiW›÷ÎfiÌ ‰Î÷ »ı. ±Î ‹fiW›÷Î fi ˢ‰Î◊Ì … ·˘¿˘ ÿ—¬ ¤˘√‰ı »ı.
óáó

≥pÎL¤˘√΄LË ‰˘ ÿı‰Î ÿÎV›L÷ı ›iΤÎω÷Η –– 12––

÷ˆÿ˝kÎÎfi≠ÿΛˆP›˘ ›˘ ¤∆Ô˚@÷ı V÷ıfi ±ı‰ Á— –– 12––
›iΤÎω÷Η = ›iÎ ‰Õı ’p ◊›ı·Î ÿÎV›L÷ı = ±Î’÷Î flËıÂı; ±≠ÿΛ = fiËŸ ±Î’Ìfiı
ÿı‰Î— ÏË = ÿı‰÷α˘ ’HÎ (±Î flÌ÷ı) (’˘÷ı)
‰— = ÷‹fiı ⁄‘Î_fiı ÷ˆ— = ÷ı ÿı‰÷α˘ ¶ÎflÎ ¤∆˚@Ô ÷ı = ¤˘√‰ı »ı,
(‰H΋ÎB›ı …) ÿkÎÎfiÔ˚ = ±’Λı·Ì Á΋√˛Ìfiı Á— = ÷ı
≥pÎfiÔ˚- = ¿÷˝T› ’ηfifiÌ ›— = …ı ’flÔÊ V÷ıfi— = «˘fl
¤˘√ÎfiÔ˚ ≥„E»÷ Á΋√˛Ì ±ıP›— = ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±ı‰ = … »ı.
168 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “≥pÎL¤˘√΄LË ‰˘ ÿı‰Î ÿÎV›L÷ı
›iΤÎω÷Η” ó ±ËŸ ’HÎ “≥p¤˘√” ÂOÿfi˘ ±◊˝
≥„E»÷ ’ÿÎ◊˝ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ±√εfiÎ
(±Ï√›Îfl‹Î) f·˘¿‹Î_ ’fl‹ ¿S›ÎHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ
‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, ±fiı ÷ı Ëı÷ ‹ÎÀı ±Î ⁄Îfl‹˘ f·˘¿
»ı. ¤˘√˘fiÌ ≥E»Î flËı ÷˘ ’fl‹ ¿S›ÎHÎ ¿ÿÌ ◊¥
… fi◊Ì Â¿÷_. ±Î◊Ì ±ËŸ “≥p” ÂOÿ “›…Ô˚” ‘Î÷◊Ì
ÏfiW’LÔfi ◊›ı· ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î “¤˘√”1 ÂOÿfi˘ ±◊˝
±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì ˢ‰Î◊Ì µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ◊Âı ó
÷ı ÿı‰÷α˘ ÷‹fiı ·˘¿˘fiı ›iÎ (¿÷˝T›-¿‹˝) ¿fl‰ÎfiÌ
±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì ÿı÷Î flËıÂı.
±ËÌ_ “›iΤÎω÷Η ÿı‰Î—” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÿı‰÷α˘ ÷˘ ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl Á‹∞fiı ‹fiW›˘fiı
±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì ≠ÿÎfi ¿flı … »ı, ¿ı‰‚ ‹fiW›˘±ı …
’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› Ïfi¤Î‰‰Îfi_ »ı.
“÷ˆÿ˝kÎÎfi≠ÿΛˆP›˘ ›˘ ¤∆Ô˚@÷ı” ó ⁄˛õÎ∞±ı
ÿı‰÷α˘fiı ‹ÎÀı “÷ı ÿı‰Î—” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı; ¿ı‹¿ı
÷ı‹fiÌ Á‹ZÎ ‹fiW›˘ Ë÷Î, ÿı‰÷Î fiÏË. ’fl_÷ ±ËŸ
“±ıP›—” ’ÿ (…ı “≥ÿ‹Ô˚” ÂOÿ◊Ì ⁄fiı »ı)fi˘ ≠›˘√ ◊›˘
»ı, …ı Á‹Ì’÷Îfi_ z˘÷¿ »ı. ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ⁄‘Î Á‹Ì’
… »ı (√Ì÷Î ±. 7/26). ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ˉı
±ËŸ◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘fi˘ ±Îfl_¤ ◊Λ »ı.
±ËŸ “¤∆Ô˚@÷ı”2 ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ¿ı‰‚ ¤˘…fi ¿fl‰Î
ÁÎ◊ı … fi◊Ì, ’fl_÷ ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝ËfiÌ Á‹V÷ ±Î‰U›¿
Á΋√˛Ì (¤˘…fi, ‰VÔhÎ, ‘fi, ‹¿Îfi ‰√ıflı)fiı ’˘÷ÎfiÎ
Á¬fiı ‹ÎÀı ¿Î‹‹Î_ ·Î‰‰Î ÁÎ◊ı »ı.
±Î ÂflÌfl ‹Î÷ÎÏ’÷Î◊Ì ‹‚ı·_ »ı ±fiı ÷ıfi_ ’ηfi-
’˘ÊHÎ ’HÎ ÷ı‹fiÎ … ¶ÎflÎ ◊›_ »ı. ωzÎ √v…fi˘ ’ÎÁı◊Ì
‹‚Ì »ı. ÿı‰÷Î ⁄‘Îfiı ¿÷˝T›-¿‹˝fiÌ Á΋√˛Ì ±Î’ı »ı. ∑ÏÊ
⁄‘Îfiı iÎÎfi ±Î’ı »ı, Ï’I≤±˘ ‹fiW›fiÌ Á¬-Áω‘ÎfiÎ
µ’Λ ⁄÷Ήı »ı. ’Â-’ZÎÌ, T≤ZÎ, ·÷Î ‰√ıflıfiÌ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
Á¬ ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı »ı (Ωı¿ı ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflıfiı
±Î iÎÎfi fi◊Ì flËı÷_ ¿ı ±‹ı ’fl˘’¿Îfl ¿flÌ flèÎÎ_ »Ì±ı.)
±Î flÌ÷ı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı ¿o¥ ’HÎ Á΋√˛Ì ⁄‚, ›˘B›÷Î,
’ÿ, ±Ï‘¿Îfl, ‘fi, Á_’ÏkÎ ‰√ıflı »ı, ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂Ì
±Î’HÎfiı ⁄ÌΩ±˘ ’ÎÁı◊Ì … ‹‚Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiı
⁄ÌΩ±˘fiÌ … Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰ÎfiÌ »ı.
1. “¤…Ô˚ ’ηfiÎP›‰ËÎfl›˘—” (ÏÁ©ÎL÷¿˙‹ÿÌ 1548) - “¤…Ô˚” ‘Î÷fiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı - ’ηfi ±fiı ¤ZÎHÎ. ±ËŸ “’ηfi”
±◊˝ ·ı‰˘ … µÏ«÷ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
2. ±ËŸ ±fi‰fiÎ◊˝¿ “¤…Ô˚” ‘Î÷ ‰Õı “¤∆Ô˚@÷ı” ’ÿ ÏfiW’LÔfi ◊›ı·_ »ı. “±fi‰fi”fi˘ ±◊˝ »ı ó ¤ZÎHÎ ±◊ν÷Ô˚ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÎ
¿Î‹‹Î_ ·ı‰Ì.
[±K›Î› 3
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝
±Î’HÎfiı Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹Y›Î »ı. ±ı ¿ÿÌ ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì
±fiı ’˘÷ÎfiÎ ◊Âı ’HÎ fiÏË. ±Î◊Ì ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı
’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ¤˘√‰‰_ ±ı …
⁄_‘fi »ı. ±Î ⁄_‘fi◊Ì »^À‰Îfi˘ ±Î … Áfl‚ µ’Λ
»ı ¿ı …ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ±ı ’ÿÎ◊˘˝ ±Î’HÎfiı ‹Y›Î »ı, ÷ı‹fiı
÷ı‹fiÎ … ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ … Áı‰Î‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿
‰Î’flÌ ÿı‰Î. ±Î … ±Î’b_ ’fl‹ ¿÷˝T› »ı.
ÁΑ¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ≠Λ— ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ ’ıÿÎ ◊¥
Ω› »ı ¿ı Ωı ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿flÌÂ_ ÷˘ ±ı‹Î_
±Î’HÎÌ ±ÎÁ„@÷ ◊¥ …Âı ±fiı ±Î’HÎı Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁÎ¥
…¥Â_! ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
ŒÁΉÎfi_ ¿ÎflHÎ Áı‰Î fi◊Ì, ’HÎ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ
·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ »˘ÕÌfiı
ÿı‰÷α˘fiÌ …ı‹ ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi_ …
‹fiW›‹ÎhÎfi_ ’fl‹ ¿÷˝T› »ı.
¿‹˝›˘√fiÎ ÏÁ©Î_÷‹Î_ ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì, Á΋J›˝, Á‹›
÷◊Î Á‹…ÿÎflÌfi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi_ … ω‘Îfi »ı. ≠ÎMÔ÷
Á΋√˛Ì ‰√ıflı◊Ì ‰‘ÎflÎfiÌ (fi‰Ì-fi‰Ì Á΋√˛Ì ‰√ıflıfiÌ)
¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì ±ı ¿‹˝›˘√fiÎ ÏÁ©Î_÷fiÌ Ï‰v© »ı. ±Î◊Ì
≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì ‰√ıflıfiı … ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷‹Î_ ‰Î’fl‰ÎfiÌ
»ı. g¿Ï«÷Ô̊‹ÎhÎ ’HÎ ±Ï‘¿fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ›„@÷Á_√÷
‰Î÷ ±ı »ı ¿ı …ıfi΋Î_ …ıÀ·Ì „@÷ ˢ› »ı, ÷ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì
÷ıÀ·Ì … ±ÎÂÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’»Ì ¤√‰Îfi ±◊‰Î
ÿı‰÷Î ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ‰‘ÎflıfiÌ ±ÎÂÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿ı?
“V÷ıfi ±ı‰ Á—” ó ±ËŸ “Á— V÷ıfi—” ’ÿ˘‹Î_
±ı¿‰«fi ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ⁄‘Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì
Á΋√˛Ì (±LÔfi, …‚, ‰VÔhÎ ‰√ıflı)fi˘ ¤˘√ ⁄ÌΩ±˘fiı
ÿ̑ΠωfiÎ … ±ı¿·˘ ’˘÷ı ·¥ ·ı »ı. ±Î◊Ì ÷ı
«˘fl … »ı.
…ı ‹fiW› ⁄ÌΩ±˘fiı ÷ı‹fi˘ ¤Î√ fi ±Î’Ìfiı ’˘÷ı
±ı¿·˘ … ¤˘√‰ı »ı, ÷ı «˘fl »ı …, ’HÎ …ı ‹fiW›
¿˘¥ ’HÎ ±_‹Î_ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÏÁ© ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı »ı
±◊ν÷Ô˚ Á΋√˛Ìfiı Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flÌfiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ‹Îfi-⁄ÕÎ¥
‰√ıflı «ÎËı »ı, ÷ı ’HÎ ÷ıÀ·Î ±_‹Î_ «˘fl … »ı. ±ı‰Î
‹fiW›fi_ ±_÷—¿flHÎ ¿ÿÌ Â© ±fiı ÂÎ_÷ flËÌ Â¿÷_ fi◊Ì.
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±Î T›Ïp ÂflÌfl Á‹Ïp Á_ÁÎfl◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflı
±·√ fi◊Ì ±fiı ±·√ ◊¥ ¿÷_ ’HÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
Á‹Ïpfi˘ ±_ … T›Ïp ¿Ëı‰Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı T›Ïp
(ÂflÌfl)fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Ì ±fiı Á‹Ïp (Á_ÁÎfl)fiı
’˘÷ÎfiÌ fi ‹Îfi‰Ì ±ı … flÎ√¶ıÊ ‰√ıflı ¶L¶˘fi_ ¿ÎflHÎ
»ı ÷ı‹ … ±Î … ±Ëo¿Îfl, T›„@÷I‰ ±◊‰Î ωʋ÷Î
»ı.1 ¿‹˝›˘√fiÎ ±fiWÔÃÎfi◊Ì ±Î ⁄‘_ (flÎ√-¶ıÊ ‰√ıflı)
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ±ı‰˘
¤Î‰ flËı »ı ¿ı Ë_ …ı ¿o¥ ’HÎ ¿flÌ flè΢ »\_, ÷ı ⁄‘_
‹Îfl ‹ÎÀı fiËŸ, ⁄·¿ı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ¿flÌ flè΢ »\_.
±ı‹Î ’HÎ ±ı¿ ‹˘ÀÌ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì
’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘¥ ¿‹˝ fi ¿flÌfiı
Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÎ µtıU›◊Ì … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ⁄‘ÎfiÎ ¿S›ÎHÎ◊Ì ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ±·√ ‹Îfi‰_
±ı ’HÎ T›„@÷I‰ ±fiı ωʋ÷Îfiı …L‹ ±Î’‰Î …ı‰_
»ı, …ı ÁΑ¿fiÌ µLÔfiÏ÷‹Î_ ⁄Α¿ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘
‹fi ⁄Ï© ‰√ıflı …ı ¿o¥ ’HÎ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı »ı, ÷ı ÁC΂ı-
ÁC΂_ ±Î’HÎfiı Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·_ »ı. Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì
‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fiÌ ÏÁÏ© ‹ÎÀı ‰Î’fl‰Ì
±ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ fi◊Ì.
¿÷˝T›-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
gËÿ Á_V¿ÚÏ÷fi˘ ±ı¿‹ÎhÎ µtıU› ‹fiW›fi_ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Îfi˘ »ı. ±Î µtıU›◊Ì ⁄˛õÎ∞ (V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_)
‹fiW›fiı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ¶ÎflÎ
±ı¿⁄ÌΩfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı (√Ì÷Î
±. 3/10).
’Ïfl‰Îfl‹Î_ ¤Î¥, ⁄Ëıfi˘, ‹Î÷α˘ ‰√ıflı ÁC΂ı
ÁC΂Î_ ¿‹˝ ¿flı … »ı; ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ◊Ì CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ¤Ò·
±ı ◊Λ »ı ¿ı ÷ı±˘ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, V‰Î◊˝
‰√ıflıfiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ·˙Ï¿¿ ±fiı
’Îfl·˙Ï¿¿ ⁄LÔfiı› ·Î¤ ÷ı‹fiı fi◊Ì ◊÷Î, ⁄S¿ı ËÎÏfi
… ◊Λ »ı. V‰Î◊˝fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì … ±Î ·˘¿‹Î_ ·ÕÎ¥, ¬À’À, ¥W›Î˝ ‰√ıflı ◊Λ
»ı ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ÿ√˝Ï÷ ◊Λ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı
⁄ÿ·Î‹Î_ ¿o¥ ’HÎ ≥E»‰Î◊Ì ‰V÷±˘ ±fiı T›„@÷±˘fiÌ
ÁÎ◊ı ‹fiW›fi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω› »ı. ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝fiÌ
ÁÎ◊ı V‰Î◊˝fi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝ ÷E» ±fiı
⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊¥ Ω› »ı. V‰Î◊a ‹fiW›fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥
1. ±ÎI‹ÎÏ’ «Î›_ fi ‹‹ Á‰Î˝ ‰Î M≤Ï◊‰Ì ‹‹ –– (‹ËÎ. ±Îr‹ıÏ‘¿. 32/11)
“±Î ÂflÌfl ’HÎ ‹Îv_ fi◊Ì ±◊‰Î ±Î ±Î¬Ì M≤J‰Ì … ‹ÎflÌ »ı.”
169
ÁÎfl˘ fi◊Ì ¿Ëı÷_. ≥E»Î flά‰Î‰Î‚Îfiı ¿˘¥ ‰‘Îflı
±Î’‰Îfi_ fi◊Ì ≥E»÷_. ≠Λ— ±ı‰_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı
CÎfl‹Î_ ’HÎ flÎ√Ì ÷◊Î ¤˘√Ì T›„@÷◊Ì ‰V÷±˘ »\’Ή‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı. ÷ı◊Ì Ï‰’flÌ÷ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ıÀ·Ì Á‹…, Á‹›,
Á΋J›˝ ±fiı Á΋√˛Ì »ı, ÷ıÀ·Î◊Ì … ±Î’HÎı ⁄ÌΩ±˘fiÌ
Áı‰Î ¿fḻı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ¿S›ÎHÎ ÷˘ ◊Λ … »ı, ’HÎ
÷ı ÏÁ‰Î› ‰V÷, ±Îfl΋, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ‰√ıflı
fi ≥E»‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı, ’HÎ ÷ı ÏÁ‰Î›
‰V÷, ±Îfl΋, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ‰√ıflı fi ≥E»‰Î
»÷Î_ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ‹Îfi-
⁄ÕÎ¥ ‰√ıflıfiÌ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‰Ì ≥E»Î
±fiı Á¬¤˘√ … ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı.
“‹fiı Á¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚ı?” ó ¿ı‰‚ ±Î … «ÎËfiÎfiı
¿ÎflHÎı ‹fiW› ¿÷˝T›E›÷ ±fiı ’Ï÷÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì
“⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚ı?” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ ¿‹˝›˘√̱ı
ÁÿΛ flά‰˘ Ωı¥±ı. CÎfl‹Î_ ‹Î÷Î-Ï’÷Î, ¤Î¥-⁄Ëıfi,
VÔhÎÌ-’hÎ ‰√ıflı …ıÀ·Ì T›„@÷±˘ »ı, ÷ı ⁄‘̱ı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ
ÏË÷fiÌ ‰Î÷ ω«Îfl‰Ì Ωı¥±ı. ≠Λ— Áı‰Î ¿fl‰Î‰Î‚Î◊Ì
±ı¿ ¤Ò· ◊¥ Ω› »ı ¿ı ÷ı “Ë_ Áı‰Î ¿v_ »\_”, “Ë_ ‰V÷±˘
±Î’_ »\_” ó ±ı‹ ‹ÎfiÌfiı T›◊˝ ±Ï¤‹Îfi ¿flÌ ⁄ıÁı »ı.
‰V÷÷— Áı‰Î ¿fl‰Î‰Î‚Ì T›„@÷ ÁıT›fiÌ ‰V÷ … ÁıT›fiı
±Î’ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfi_ ÿÒ‘ ÷ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı fi ˢ¥fiı
⁄΂¿fiı ‹ÎÀı … »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ ’ÎÁı …ıÀ·Ì
’HÎ Á΋√˛Ì »ı, ÷ı ÷ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı fi ˢ¥ ⁄ÌΩ±˘fiı
‹ÎÀı … »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›fiı ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì‹Î_ ‹‹÷Î ¿fl‰Îfi˘
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ ‹Îfi‰Îfi˘
±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. ‹‹÷Î ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì ÷˘
ÁÿÎ flËıÂı fiÏË, ¿ı‰‚ ‹‹÷Î w’Ì ⁄_‘fi flËÌ …Âı. ±Î
… ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı
V‰›_ ÷ıfiı ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› «˘fl … »ı.
ÿı‰÷Î, ∑ÏÊ, Ï’I≤±˘, ’Â-’ZÎÌ, T≤ZÎ-·÷Î ‰√ıflı
⁄‘Îfi˘ V‰¤Î‰ … ’fl˘’¿Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı. ‹fiW› ÁÿÎ
÷ı‹fi˘ ÁË›˘√ ‹ı‚‰‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fi˘ ∑HÎÌ »ı. ±Î
∑HÎ◊Ì ‹@÷ ◊‰Î ‹ÎÀı … ’_«‹ËΛiÎ (∑ÏÊ›iÎ, ÿı‰›iÎ,
¤Ò÷›iÎ, Ï’I≤›iÎ ±fiı ‹fiW››iÎ)fi_ ω‘Îfi »ı. ‹fiW› …
±ı¿ ±ı‰_ ≠ÎHÎÌ »ı, …ı ⁄Ï©’Ò‰˝¿ ⁄‘Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-
¿‹˘˝◊Ì I≤MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ÷ıfiı ±ı‰Ì V‰÷_hÎ÷Î ‹‚Ì »ı,
…ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌfiı ÷ı ’fl‹ lı›fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
ÿı‰÷Î ‰√ıflı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı … »ı.
170 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

Ωı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fiÎ ¿flı ÷˘ ÿı‰÷α˘‹Î_
… fiÏË, ’fl_÷ Ïhη˘¿¤fl‹Î_ ¬‚¤‚ÎÀ µI’LÔfi ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ’ÏflHÎ΋V‰w’ı ±Ï÷T≤Ïp, ±fiÎT≤Ïp, ¤Ò¿o’, ÿ¿Î‚
‰√ıflı ≠οÚÏ÷¿ ≠¿˘’ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ¤√‰Îfi ’HÎ (√Ì÷Î
±. 3/23-24)‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı “Ωı Ë_ ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›fi_
’ηfi fi ¿v_ ÷˘ Á‹V÷ ·˘¿ fip-¤˛p ◊¥ Ω›.” …ı‰Ì
flÌ÷ı √Ï÷ÂÌ· ⁄‚ÿ√ÎÕÌfi_ ¿˘¥ ±ı¿ ’ˆÕ<_ ’HÎ ¬_ÏÕ÷ ◊¥
Ω› ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ±Î¬Î ⁄‚ÿ√ÎÕÎfiı {ÎÀ¿˘ ·Î√ı »ı. ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı √Ï÷ÂÌ· V≤Ïp«ø‹Î_ Ωı ±ı¿ T›„@÷ ’HÎ ¿÷˝T›E›÷
◊Λ »ı ÷˘ ÷ıfi˘ ω’flÌ÷ ≠¤Î‰ Á_’ÒHν V≤Ïp µ’fl ’Õı
»ı. ÷ı◊Ì Ï‰’flÌ÷ …ı‹ ÂflÌflfi_ ±ı¿ ’HÎ ’ÌÏÕ÷ (fl˘√Ì)
±_√ ÃÌ¿ ◊‰Î◊Ì Á_’ÒHν ÂflÌflfi_ ±Î’˘±Î’ ÏË÷ ◊Λ »ı,
÷ı‹ … ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ÃÌ¿-ÃÌ¿ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›
¶ÎflÎ Á_’ÒHν V≤Ïpfi_ ±Î’˘±Î’ ÏË÷ ◊Λ »ı.
≠Ω’Ï÷ ⁄˛õÎ∞±ı ÿı‰÷Î ±fiı ‹fiW› - ⁄LÔfiıfiı
’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı.
ÿı‰÷Î ‰√ıflı ⁄‘Î ‹›Î˝ÿÎ◊Ì «Î·ı »ı. ¿ı‰‚ ‹fiW› …
’˘÷ÎfiÌ ⁄ıÁ‹…◊Ì ‹›Î˝ÿÎfi˘ ¤_√ ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiı
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı …ı Á΋√˛Ì ‹‚Ì »ı, ÷ıfiÎ
µ’fl ÷ı ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl Á‹∞ ⁄ıÁı »ı. ±fi_÷ …L‹˘fiÎ
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^À¿Îfl˘ ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı ‹fiW›fiı V‰÷_hÎ÷Î ‹‚Ì
»ı; g¿÷ ÷ı ÷ıfi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚‹Î_
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ ¿flÌ ⁄ıÁı »ı. Œ‚V‰w’ı fi‰_ ⁄_‘fi µI’LÔfi
¿flÌfiı ÷ı ’˘÷ı ŒÁÎ¥ Ω› »ı ±fiı ±Î√‚ ±fiı¿ …L‹˘
Á‘Ì ÿ—¬ ’΋‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÌ ·ı »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›fiı
…ı ¿o¥ Á΋√˛Ì ‹‚ı »ı, ÷ıfiÎ ‰Õı ÷ıHÎı Ïhη˘¿fiÌ Áı‰Î
¿fl‰Ì Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı Á΋√˛Ìfiı ÷ı ¤√‰Îfi, ÿı‰÷Î,
∑ÏÊ, Ï’I≤ ‰√ıflı Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flı.
Â_¿Î ó …ı ¿o¥ Á΋√˛Ì ≠ÎMÔ÷ ◊¥ »ı, ÷ı ÁC΂ı-
ÁCÎ‚Ì ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flÌ ÿı‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfi˘
∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿Âı?
Á‹Î‘Îfi ó ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î Â_¿Î ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiı … ’˘÷Îfi_ V‰w’
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “›iÎ ¤Îω÷Η” ’ÿfi˘ ±◊˝ »ı ó ›iÎ◊Ì ’p ◊›ı·Î, ’ÒΩ›ı·Î, T≤Ï© ’΋ı·Î ‹fiW›
‹K›·˘¿‹Î_ ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı µ’flfiÎ ±fiı fiÌ«ıfiÎ ⁄‘Î ·˘¿˘‹Î_ flËıfiÎflÎ_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’p ¿flÌ Â¿ı »ı. ⁄‘Îfi_
ÏË÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ‹fiW›˘fiı ‹K›·˘¿‹Î_ ‰ÁÎT›Î »ı ÷ı◊Ì ‹fiW› ¿S›ÎHÎfi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı.
óáó
‹Îfi‰Î◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì ÂflÌfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
¿˘¥ Á_⁄_‘ ‹Îfi÷˘ … fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ıfiı Á_ÁÎflfi_ ±fiı Á_ÁÎflfiı
‹ÎÀıfi_ … ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı. ÷ıfiÌ ºÏp
±Ï‰fiÎÂÌ V‰w’ µ’fl flËı »ı, fiΉÎfi ÂflÌfl ’fl fiÏË.
…ıfiÌ ºÏp ÂflÌfl µ’fl flËı »ı, ÷ı … ±Î‰Ì Â_¿Î ¿flÌ
¿ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı?
F›Î_ Á‘Ì ¤˘√ıE»Î flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ∞‰‰ÎfiÌ
≥E»Î ÷◊Î ‹fl‰Îfi˘ ¤› flËı »ı. ¤˘√ıE»Î ¿‹˝›˘√Ì‹Î_
flËı÷Ì … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi
ˢ¥fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ‹ÎÀı … ˢ› »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì
’˘÷ÎfiÎ ∞‰‰ÎfiÌ ’fl‰Î fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ±Î
≠ffi … fi◊Ì ∂Ã÷˘ ¿ı ‹Îfl˘ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊Âı? ‰ÎV÷‰‹Î_ …ıfiÎ xÿ›‹Î_ …√÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì
flËı÷Ì, ÷ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î …√÷fiı flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …√÷
÷ıfiÎ Ïfi‰Î˝Ëfi˘ ±Î’˘±Î’ ≠⁄_‘ ¿flı »ı.
…ı‹fi_ ∞‰fi ’fl˘’¿Îflfiı ‹ÎÀı … Á‹Ï’˝÷ »ı, ±ı‰Î_
’Â-’ZÎÌ, ¿ÌÀ-’÷_√ T≤ZÎ-·÷Î ‰√ıflı ⁄‘Î_ ÁΑÎflHÎ
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ’HÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ëfi˘ F›Îflı ≠⁄_‘ ◊›ı· »ı,
I›Îflı ÂflÌflÁÏË÷ ‹‚ı·Ì ⁄‘Ì Á΋√˛Ìfiı ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
ÏË÷‹Î_ T›› ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ëfi˘ ≠⁄_‘
fi ◊Λ, ±ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Á_¤‰Ì ¿ı »ı?
⁄‘Îfi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ¤√‰ÎfifiÌ ±ÁÌ‹ ¿Ú’Î◊Ì
∞‰fi-Ïfi‰Î˝ËfiÌ Á΋√˛Ì Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fiı Á‹Îfiw’ı
‹‚ı·Ì »ı. ÷ıfi_ ≠I›ZÎ µÿÎËflHÎ ÁËfiÌ Á΋ı »ı. ‹Î÷ÎfiÎ
ÂflÌfl‹Î_ F›Î_ ·˘ËÌ … ·˘ËÌ flËı »ı, I›Î_ ’HÎ ⁄΂¿fiÎ
∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı ‹ÌÃ<_ ±fiı ’Ïp¿fl ÿÒ‘ ±Î’˘±Î’
’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì «ÎËı ≠ÎflO‘◊Ì ‹Îfi˘, «ÎËı
¤√‰I¿Ú’Î◊Ì, ‹fiW›fiÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝ËfiÌ Á΋√˛Ì ÷ıfiı ‹‚ı
… »ı. ÷ı‹Î_ Á_ÿıË, g«÷Î, ¢¿ ÷ı‹ … ω«Îfl ◊‰Î_
… fiÏË Ωı¥±ı. ¤√‰ÎfifiÎ flÎF›‹Î_ F›Îflı ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì
÷ı‹ … fi΄V÷¿‹Î_ fi΄V÷¿ ’vÊfi˘ ’HÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë
◊Λ »ı, I›Îflı ¿‹˝›˘√ÌfiÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ë‹Î_ Â_ ωCÔfi ±Î‰Ì
¿ı »ı? ±Î◊Ì ±Î ≠ffi µÃΉ‰˘ ±ı … ¤Ò· »ı.

Á_⁄_‘ ó fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›iÎfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ¿‹˘˝ ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì ◊÷Î_” ó ±ı‰_ ⁄÷ΉÌfiı ›iÎfiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ÷ı ±ÎiÎÎfiı ⁄˛õÎ∞fiÎ_ ‰«fi˘ ¶ÎflÎ ’p ¿flÌfiı fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ ‰«fi˘ ÁÎ◊ı
±ı¿‰Î@›÷Î ¿fl÷Î flËÌfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ›iÎ (¿÷˝T›¿‹˝) ¿fl‰ÎfiÎ ±fiı fi ¿fl‰ÎfiÎ Œ‚fi_ V’p ω‰ı«fi ¿flı »ı.
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 171

›iÎÏÂpÎÏÂfi— ÁL÷˘ ‹E›L÷ı Á‰˝Ï¿„S⁄ʈ— –– 13––

¤G…÷ı ÷ı I‰CÎ_ ’Î’Î ›ı ’«LI›ÎI‹¿ÎflHÎÎ÷Ô˚ –– 13––
›iÎÏÂpÎÏÂfi— = ›iÎÂıÊ ÷ = ’flL÷ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı,
(›˘√)fi˘ ±fi¤‰ ›ı = …ı ÷ı = ÷ı
¿fl‰Î‰Î‚Î ±ÎI‹¿ÎflHÎÎ÷Ô˚ = ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ ’ΒΗ = ’Β̱˘
ÁL÷— = lıWÔà ’flÔÊ˘ ’˘ÊHÎ ‹ÎÀı … ÷ = ÷˘
Á‰˝Ï¿„S⁄ʈ— = Á‰˝ ’Î’˘◊Ì ’«„L÷ = (±¯Î) ±C΋Ô˚ = ’Î’fiı (…)
‹E›L÷ı = ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. flÎ_‘ı »ı, ¤G…÷ı = ¬Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó “›iÎÏÂpÎÏÂfi— ÁL÷—” ó ¿÷˝T›-¿‹˘˝fi_ ±Î‰ı·Î_ ’H›¿‹˘˝ ’HÎ (Œ‚…fi¿ ˢ‰Î◊Ì) ⁄_‘fi¿Îfl¿
ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì (›iÎÂıÊfiÎ ◊Λ »ı, ›iÎÂıÊ (Á‹÷Î)fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ ±fiı
w’‹Î_) ›˘√ ±◊‰Î Á‹÷Î … ÂıÊ flËı »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ ’H›-⁄LÔfiı› fi◊Ì flËı÷Î_ ó “⁄Ï©›@÷˘ …ËÎ÷ÌË µ¤ı
±Î ¬ÎÁ ‰Î÷ »ı ¿ı Á_ÁÎfl◊Ì ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì ¶ÎflÎ … Á¿Ú÷ÿW¿Ú÷ı” (√Ì÷Î. ±. 2/50).
¿‹˝ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì … ˉı ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı ⁄_‘fifi_ ‰ÎV÷ω¿ ¿ÎflHÎ Â_
÷ı ¿‹˝ “›iΔ ÏÁ© ◊Λ »ı. ›iÎfiÌ ÏÁÏ© ’»Ì ±Î’˘±Î’ »ı? ±Î‰_ ◊‰_ Ωı¥±ı. ±fiı ±Î‰_ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı ó
ÂıÊ flËı‰Î‰Î‚˘ “›˘√” ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı. ±Î ›˘√ ±Î ¿Î‹fiÎ◊Ì … ⁄_‘fi ◊Λ »ı. ±Î ¿Î‹fiÎ ÁC΂Î_
(Á‹÷Î) … ›iÎÂıÊ »ı, …ıfiı ¤√‰Îfiı «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ’Î’˘fiÌ …Õ »ı (√Ì÷Î ±. 3/37). ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘
“±Q≤÷” ¿è΢ »ı ó “›iÎÏÂpÎQ≤÷¤…—” (±. 4/31). I›Î√ ¿fl‰˘ ±I›_÷ ±Î‰U›¿ »ı.
“‹E›L÷ı Á‰˝Ï¿„S⁄ʈ—” ó ±ËŸ “Ï¿„S⁄ʈ—” ’ÿ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ¿Î‹fiÎ
⁄Ë‰«fiÎ_÷ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ »ı ó ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±¤Î‰◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı ±ıfiı “V‰›_” (Á÷V‰w’)‹Î_
⁄_‘fi˘◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ±Î ’ÿfiÌ ÁÎ◊ı “Á‰˝” ’ÿ ’HÎ ¿˘¥ Ω÷fi˘ ±¤Î‰ »ı … fiÏË ±fiı ˢ¥ ¿ı ’HÎ
±ÎM›_ »ı, …ıfi_ ωÂıÊ ÷ÎI’›˝ ±Î ◊¥ Ω› »ı ¿ı ›iÎÂıÊfi˘ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “V‰›_”‹Î_ ¿Î‹fiÎ »ı … fiÏË. ¿ı‰‚
±fi¤‰ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi_ ⁄_‘fi fi◊Ì ¤Ò·◊Ì ÂflÌfl ‰√ıflı ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î
flËı÷_. ÷ıfiÎ ÁC΂Î_ (Á_Ï«÷, ≠ÎflO‘ ±fiı Ïø›‹ÎHÎ) ¿‹˘˝ ‹ÎfiÌfiı ‹fiW› ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ ±¤Î‰‹Î_ ’˘÷Îfi΋Î_
ω·Ìfi ◊¥ Ω› »ı1 (√Ì÷Î ±. 4/23). ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ±¤Î‰ ‹Îfi‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÷ı ±¤Î‰fiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı
ω·Ìfi ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ıfiı ÁfiÎ÷fi ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√ı »ı. ÁΑ¿ı ±Î ‰Î÷fiÌ
Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 4/31). ÷flŒ A›Î· flά‰˘ Ωı¥±ı ¿ı µI’ÏkÎ ±fiı fiΠ◊‰Î‰Î‚Ì
±Î … ±K›Î›fiÎ fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ›iÎÎ◊˝ Ïø›Î±˘◊Ì µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î ’ÿÎ◊˘˝ … ÷˘
¿‹˝◊Ì ±L›hÎ ¿‹˝fiı ⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄÷ÎT›_ ±fiı «˘◊Î ‹‚Âı. ±Î‰Î µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ‹fiW›fiÎ
±K›Î›fiÎ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±¤Î‰fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. F›Îflı ±Î
‹fiW›fiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ω·Ìfi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ. ±Î ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ±¤Î‰fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊‰Îfi˘ ≠ffi … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì
⁄LÔfiı f·˘¿˘ (±. 3/9 ÷◊Î ±. 4/23)‹Î_ …ı ‰Î÷ ±Î ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì ’HÎ ¤Ò· … »ı. ±Î‰˘ ›◊Î◊˝
±Î‰Ì »ı, ÷ı … ‰Î÷ ±ËŸ “Á‰˝Ï¿„S⁄ʈ—” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ÁË… ◊¥ ¿ı »ı.
±Î‰Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ›iÎÂıÊfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ËÎ, ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ¿ÿÌ
‹fiW› ÁC΂Î_ ⁄_‘fiw’ ¿‹˘˝◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ÷◊Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ
’Î’¿‹˘˝ ÷˘ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ … »ı, Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ Áı‰Î‹Î_ ’fl˘‰Ì ÿı‰Î◊Ì ±Î ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ±Î’˘±Î’ Á_⁄_‘-

1. ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Î◊Ì Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ ω·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ±fi¿>‚ ≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì ÷ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiÌ ÷ıfiÎ µ’fl ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì ó
±Î ≠ÎflO‘ ¿‹˘˝fi_ ω·Ìfi ◊‰_ »ı. Œ‚ıE»Î fi flËı‰Î◊Ì Ïø›Î‹HÎ ¿‹˘˝ ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚ ±Î’‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì
◊÷Î_ ó ±Î Ïø›Î‹HÎ ¿‹˘˝fi_ ω·Ìfi ◊‰_ »ı.
172 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷I¿Î‚ ’˘÷ÎfiÎ ÁIV‰w’fi˘ ‹fiW›ı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’˘÷ı … ¤˘√‰‰_ ’Õı
⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¿˘¥ ±¤Î‰ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷˘. »ı; ’fl_÷ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fi˘ ≠¤Î‰
…ıfiÎ ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎ ±¤Î‰fiÌ ‹ÎL›÷Î (¿Î‹fiÎ) Á‹V÷ Á_ÁÎfl µ’fl ’Õı »ı. “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘
fi◊Ì flËı÷Ì, ÷ı ‹fiW› ∞‰÷Î-∞‰ı … Á_ÁÎfl◊Ì ‹@÷ »ı. ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
“›ı ’«LI›ÎI‹¿ÎflHÎÎ÷Ô˚” ó ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊÷Î_ … ÿı‹Î_ ±¿Î‚, M·ı√, Q≤I› ‰√ıflı
≥E»‰Îfi˘ ¤Î‰ ±◊ν÷Ô˚ V‰Î◊˝, ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ‹ËÎfi ¿p˘ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›fiı ‹ÎÀı ±ı µÏ«÷
÷ı‹… ’˘÷Îfiı ÁÎfl˘ ¿Ëı‰ÕΉfiÎfl˘ ◊˘Õ˘¿ ’HÎ ¤Î‰ »ı ¿ı ÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi ¿flı, ’˘÷Îfi_ ¿o¥
“±ÎI‹¿ÎflHÎÎ÷Ô˚” ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ‹fiW›‹Î_ ’HÎ fi ‹Îfiı ÷◊Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi ≥E»ı.
V‰Î◊˝⁄Ï© …ıÀ·Ì ‰‘Îflı ˢ› »ı, ÷ı ÷ıÀ·˘ … ‰‘Îflı ¿‹˝Œ‚ (µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷‹ÎhÎ)fi˘
’Î’Ì Ë˘› »ı. ±Îl› ·ı‰˘ ±ı “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flÎ_‘‰Î”fiÌ ±_÷√˝÷ »ı.
±ËŸ “’«„L÷” ’ÿ µ’·Zο (≠÷Ì¿) »ı, …ıfi˘ ±◊˝ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı »ßÎ ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_
¿ı‰‚ “flÎ_‘‰Î” ÁÎ◊ı … fiÏË Ë˘¥fiı ¬Î‰_, ’̉_, «Î·‰_, “±fiÎÏl÷— ¿‹˝Œ·‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfiı ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl›
⁄ıÁ‰_ ‰√ıflı Á‹V÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Ïø›Î±˘fiÌ ÏÁÏ© ÁÎ◊ı »ı. fi ·ı‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı. Á‰˝◊Î ±fiÎÏl÷ ◊¥ …‰Î◊Ì …
’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ≥E»‰Î‰Î‚Ì T›„@÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flÎ_‘ı ‹fiW› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿Î_¥ fi◊Ì ¿fl÷˘, …ı◊Ì ÷ı ›˘√‹Î_
(¿Î›˝ ¿flı) ±◊‰Î ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı.
‹ÎÀı … flÎ_‘ı »ı. ÷ı◊Ì Ï‰’flÌ÷ ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝¤Î‰fi˘ I›Î√ “¤G…÷ı ÷ı I‰CÎ_ ’ΒΗ” ó ±Î ’ÿ˘‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿flÌfiı ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ÁΑ¿ ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ¿˘‹‚ ¤ÎÊ΋Î_ Ïfi_ÿÎ
ÂflÌflfiı ‹ÎÀı flÎ_‘ı ±◊‰Î ⁄ÌΩfiı ‹ÎÀı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ⁄ÌΩfiı ¿flÌ »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿flı·Î_ ¿‹˘˝◊Ì ÷ı ±ıÀ·˘ ’Î’Á_√˛Ë
‹ÎÀı … flÎ_‘ı »ı. Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ±Î’HÎfiı …ı ¿o¥ ’HÎ ¿flÌ ·ı »ı ¿ı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘ ÷ı‹ … fifl¿˘fi_ ÿ—¬
Á΋√˛Ì ‹‚Ì »ı, ÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ fi ‰Î’flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¤˘√‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ¬÷‹ fi◊Ì ◊÷_, ⁄S¿ı Á_Ï«÷fiÎ w’‹Î_
Á¬¤˘√‹Î_ ‰Î’fḻı ±ı … ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flÎ_‘‰_ ¿Ëı‰Î› ⁄Î¿Ì flËÌ Ω› »ı. ‹fiW››˘Ïfi ±ı¿ ±ı‰_ ±ÿÔ˚¤÷ ¬ı÷fl
»ı. Á_ÁÎflfiÎ fiÎfi΋Î_ fiÎfiÎ ±_ ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ±fiı »ı, …ı‹Î_ …ı ¿o¥ ’Î’ ¿ı ’H›fi_ ⁄Ì… ‰Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfi_ ‹Îfi‰_ ±ı ‹ËÎfi ’Î’ »ı. ’fl_÷ ÂflÌflfiı ÷ı ±fiı¿ …L‹˘ Á‘Ì Œ‚ ±Î’ı »ı.1 ±Î◊Ì ‹fiW›ı ÷fl÷
’˘÷Îfi_ fi ‹ÎfiÌfiı ±ıfiı ±Î‰U›¿÷Î ±fiÁÎfl ±LÔfi, …‚, … ±Î Ïfiç› ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı “ˉı Ë_ ’Î’ (’˘÷Îfiı
‰VÔhÎ ‰√ıflı ±Î’‰_ ±fiı ±ıfiı ±Î‚Á, ≠‹ÎÿÌ ±fiı ¤˘√Ì ‹ÎÀı ¿‹˝) fiÏË ¿v_.” ±Î Ïfi盋Î_ CÎHÎÌ ¤Îflı „@÷ »ı.
fiÏË ◊‰Î ÿı‰_ ±ı ±Î ÂflÌflfiÌ Áı‰Î »ı, …ı◊Ì ÂflÌfl‹Î_ ÁI› ÷˘ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·‰Îfi˘ ºœ Ïfiç›
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ fi◊Ì flËı÷Ì. ◊‰Î◊Ì ’Î’ ◊‰Îfi_ ±Î’˘±Î’ ⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fiW›fiÌ ’ÎÁı ÂflÌfl, ›˘B›÷Î, ’ÿ, ±Ï‘¿Îfl, ωzÎ, ⁄‚ ‰√ıflı …ı ¿Î_¥ »ı ÷ı ⁄‘_ Á_ÁÎfl‹Î_◊Ì
‹‚ı·_ »ı ±fiı «ÎS›_ …‰Î‰Î‚_ »ı, ÷ı◊Ì ÷ı ±Î’b_ fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î ‹ÎÀı »ı. ±Î
‰Î÷‹Î_ ±Î’HÎÌ ¤Îfl÷Ì› Á_V¿ÚÏ÷fi˘ ’Òfl˘ ÏÁ©Î_÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. …ı‹ ¿ı ±Î’HÎÎ ÂflÌflfiÎ ⁄‘Î ±‰›‰˘ ÂflÌflfiÎ
ÏË÷ ‹ÎÀı »ı, ±ı … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÎ ⁄‘Î ‹fiW›˘ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı »ı. ¿˘¥ ‹fiW› √‹ı ÷ı ÿıÂ, ‰ıÂ, ‰Hν, ±Îl‹fi˘
¿ı‹ fi ˢ›, ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı Áfl‚÷Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı.
±Î’HÎ΋Î_ …ı ¿o¥ ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı ⁄ÌΩ ‹ÎÀı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı fi◊Ì. Ωı ⁄‘Î ‹fiW›˘ ±Î flÌ÷ı ‰÷˝‰Î ·Î√ı
÷˘ ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝⁄_‘fi‹Î_ fiËŸ ’Õı, ⁄‘Î ∞‰L‹@÷ ◊¥ …Âı. ≠ÎMÔ÷ ◊›ı· ‰V÷fiı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿flÌ ÿÌ‘Ì
÷˘ ÷ı‹Î_ ±Î’HÎÎ ’˘÷Îfi_ Â_ ¬«˝ ◊›_? ¿S›ÎHÎ ‹Œ÷‹Î_ ◊Âı. ±Î ÏÁ‰Î› ‹„@÷ ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl … fi◊Ì.
…ıÀ·_ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı »ı ÷ıfiı Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı, ÷ı◊Ì ‰‘Îflı ¿˘¥ …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı … fiËŸ. ÷ıfiÎ◊Ì
‰‘Îflı ‹fiW› ¿flÌ Â¿÷˘ ’HÎ fi◊Ì ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ıÀ·Ì ‰V÷, ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝ »ı ÷ı ⁄‘_ … Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ
¿flÌ ÿ¥Â_ ÷˘ ¿S›ÎHÎ ’HÎ ’Òflı’Ò fl_ ◊Âı.

1. ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›…L‹ … ⁄‘Î …L‹˘fi˘ ±ÎÏÿ ÷◊Î ±_Ï÷‹ …L‹ »ı. Ωı ‹fiW› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿flÌ ·ı ÷˘ ±_Ï÷‹ …L‹
’HÎ ±Î … »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ fi ¿flı ÷˘ ±fi_÷ …L‹˘fi˘ ±ÎÏÿ …L‹ ’HÎ ±Î … »ı.
f·˘¿ 14, 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 173

‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌfl ¶ÎflÎ Á_ÁÎflfi_ … ¿Î‹ ◊Λ »ı, ’˘÷Îfi_ ¿Î‹ ◊÷_ … fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı
»ı … fiËŸ. ¿o¥ fiı ¿o¥ ¿Î‹ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ÂflÌflfiÌ …wfl ’Õı »ı. Ωı ¿Â_ … fi ¿fḻı ÷˘ ÂflÌflfiÌ Â_ …wfl?
÷ı◊Ì ÂflÌfl ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰_ ±ı … ÿ˘Ê »ı. ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Ì ‰V÷ ¶ÎflÎ ±Î’HÎı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿Â_ ¿flÌ
¿÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ÂflÌfl Á_ÁÎflfi˘ ÏËVÁ˘ »ı, ÷ı◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ …ı
¿o¥ ◊Âı, ÷ı Á_ÁÎfl ‹ÎÀı … ◊Âı. Á_ÁÎfl◊Ì ±Î√‚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© …¥ ¿÷Î_ … fi◊Ì. ÷ı‹fiı Á_ÁÎfl◊Ì
±·√ ¿flÌ Â¿÷Î … fi◊Ì. ÷ı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ‹fiW›I‰ fi◊Ì, ⁄S¿ı ±ÎÁflÌ T≤ÏkÎ »ı. ¬flı¬fl
‹fiW› ÷ı … »ı, …ı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı. ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flfiÎflÎ_ ’Î’ … ¬Î› »ı. ±◊ν÷Ô˚
Ëo‹ıÂÎ_ ÿ—¬Ì flËı »ı ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flfiÎflÎ_ ⁄‘Î_ … ’Î’˘◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ Ëo‹ıÂfiı ‹ÎÀı
Á¬Ì ◊¥ Ω› »ı ó “›iÎÏÂpÎQ≤÷¤Ωı ›Î„L÷ ⁄˛õ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” ó (√Ì÷Î 4-31).
óáó
Á_⁄_‘ ó “‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘?” ó ±…\˝fifiÎ ±Î ≠ffifiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ±fiı¿ ¿ÎflH΢ ±Î’÷Î_
±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ V≤Ïp«øfiÌ ÁflZÎÎfiı ‹ÎÀı ’HÎ ›iÎ (¿÷˝T›¿‹˝) ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_ ≠Ï÷’Îÿfi ¿flı »ı.
±LÔfiΧ‰„L÷ ¤Ò÷ÎÏfi ’…˝L›ÎÿLÔfiÁ_¤‰— –– 14––
›iÎΧ‰Ï÷ ’…˝L›˘ ›iΗ ¿‹˝Á‹§‰— –– 14––
¿‹˝ ⁄˛õ˘§‰_ ωϩ ⁄˛õÎZÎflÁ‹§‰‹Ô˚ –– 15––
÷V‹ÎIÁ‰˝√÷_ ⁄˛õ ÏfiI›_ ›iÎı ≠Ï÷„WÔÃ÷‹Ô˚ –– 15––
¤Ò÷ÎÏfi = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ›iΗ = ›iÎ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ≠√À
±¯ÎÎ÷Ô˚ = ±¯Î◊Ì ¿‹˝Á‹§‰— = ¿‹ÎıÛ◊Ì Á_’LÔfi ◊›ı·Î (ΩHÎ).
¤‰„L÷ = µI’¯Î ◊Λ »ı. ◊Λ »ı. ÷V‹Î÷Ô˚ = ±Î◊Ì (÷ı)
±¯ÎÁQ¤‰— = ±¯ÎfiÌ µI’ÏkÎ ¿‹˝ = ¿‹˘˝fiı (÷_) Á‰˝√÷‹Ô˚ = Á‰˝T›Î’Ì
’…˝L›Î÷Ô̊ = ‰flÁÎÿ◊Ì ⁄˛õ˘§‰‹Ô˚ = ‰ıÿ◊Ì µI’LÔfi ⁄˛õ = ’fl‹ÎI‹Î
◊Λ »ı. ◊›ı·Î_ ›iÎı = ›iÎ
’…˝L›— = ‰flÁÎÿ ωϩ = ΩHÎ; (±fiı) (¿÷˝T›¿‹˝)‹Î_
›iÎÎ÷Ô˚ = ›iÎ◊Ì ⁄˛õ = ‰ıÿfiı ÏfiI›‹Ô̊ = ÁÿΛ
¤‰Ï÷ = ◊Λ »ı. ±ZÎflÁ‹§‰‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ ≠Ï÷„WÔÃ÷‹Ô˚ = ≠Ï÷„WÔÃ÷ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±LÔfiΧ‰„L÷ ¤Ò÷ÎÏfi” ó ≠ÎH΢fiı ‘ÎflHÎ ◊Λ »ı ±fiı µI’LÔfi ◊¥fiı ±LÔfi◊Ì … ∞ω÷ flËı »ı.2
¿fl‰Î ‹ÎÀı …ı ¬Î‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı “±LÔfi”1 ¿Ëı‰Î› »ı. “’…˝L›ÎÿLÔfiÁQ¤‰—” ó Á‹V÷ ¬Îz ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
…ı ≠ÎHÎÌfi˘ …ı ¬˘flο »ı, …ıfiı √˛ËHÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÎ µI’ÏkÎ …‚◊Ì ◊Λ »ı. CÎÎÁ-’Îfi, ±fiÎ… ‰√ıflı ÷˘ …‚◊Ì
ÂflÌflfiÌ µI’ÏkÎ, ’˘ÊHÎ ±fiı ’Ïp ◊Λ »ı, ÷ıfiı … ±ËŸ ◊Λ … »ı, ‹ÎÀÌfiÎ µI’LÔfi ◊‰Î‹Î_ ’HÎ …‚ … ¿ÎflHÎ
“±LÔfi”fiı fi΋ı ±˘‚¬ÎT›_ »ı; …ı‹¿ı - ‹ÎÀÌfi˘ ¿ÌÕ˘ ‹ÎÀÌ »ı. ±LÔfi, …‚, ‰VÔhÎ, ‹¿Îfi ‰√ıflı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝ËfiÌ ⁄‘Ì
¬Î¥fiı ∞‰ı »ı ÷˘ ‹ÎÀÌ … ±ıfiı ‹ÎÀı ±LÔfi »ı. Á΋√˛Ì V◊Ò‚ ¿ı ÁÒZ‹ w’ı …‚ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάı »ı
…flΛ… (‹fiW›, ’Â ‰√ıflı), µÿÔ˚ϤF… (T≤ZÎ ±fiı …‚fi˘ ±Î‘Îfl ‰Êν »ı.
‰√ıflı), ±_Õ… (’ZÎÌ, Á’˝, ¿ÌÕÌ ‰√ıflı) ±fiı V‰ıÿ… (…^ “›iÎΧ‰Ï÷ ’…˝L›—” ó “›iΔ ÂOÿ ‹A› w’ı
‰√ıflı) ó ±Î «Îflı› ≠¿ÎflfiÎ_ ≠ÎHÎ̱˘ ±LÔfi◊Ì … µI’LÔfi ±ÎËÏ÷ ±Î’‰ÎfiÌ Ïø›Îfi˘ ‰Î«¿ »ı, ’fl_÷ √Ì÷ÎfiÎ
1. “±ÿ ¤ZÎHÎı” ‘Î÷ ‰Õı “@÷” ¿fl‰Î◊Ì “±ÿ˘ûfiLÔfiı” (±pÎ. 3/2/68) ÁÒhÎfiÎ Ïfi’Î÷fi◊Ì “±LÔfi” ÂOÿ ⁄fiı »ı, ±L›◊Î “±ÿ˘
…„B‘S›˝„MÔ÷ Ï¿Ï÷.” (±pÎ. 2/4/36)◊Ì “…B‘” ÂOÿ ⁄fiÂı.
2. “±LÔfiΩÔ˚›ı‰ ¬„S‰‹ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi Ω›L÷ı – ±LÔfiıfi Ω÷ÎÏfi ∞‰„L÷ –” (÷ˆÏkÎflÌ›˘’ÏfiÊÿÔ˚ 3/2)
174 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÏÁ©Î_÷ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÎ ≠V÷÷ ≠¿flHÎ ±fiÁÎfl ±ËŸ
“›iΔ ÂOÿ ÁC΂Î_ ¿÷˝T›-¿‹˘˝fi˘ µ’·Zο »ı. ›i΋Î_
I›Î√fiÌ … ≠‘Îfi÷Πˢ› »ı. ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±LÔfi,
CÎÌ ‰√ıflı «ÌΩıfi˘ I›Î√ »ı, ÿÎfi ¿fl‰Î‹Î_ ‰V÷fi˘ I›Î√
»ı, ÷’ ¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ Á¬¤˘√fi˘ I›Î√ »ı, ¿÷˝T›-
¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝, ±Îfl΋ ‰√ıflıfi˘ I›Î√ »ı.
±Î◊Ì “›iΔ ÂOÿ ›iÎ (ˉfi), ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı ÁC΂Ì
ÂÎVÔhÎωÏË÷ Ïø›Î±˘fi˘ µ’·Zο »ı.
O≤ËÿÎflH›¿ µ’ÏfiÊÿ‹Î_ ±ı¿ ¿◊Î ±Î‰ı »ı. ≠Ω’Ï÷
⁄˛õÎ∞±ı ÿı‰÷Î, ‹fiW› ±fiı ±Áfl - ±Î hÎHÎıfiı fl«Ìfiı
÷ı±˘fiı “ÿ” ±Î ±ZÎflfi˘ µ’ÿı ÿÌ‘˘. ÿı‰÷α˘fiÌ ’ÎÁı
¤˘√-Á΋√˛ÌfiÌ ±Ï‘¿÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ “ÿ”fi˘ ±◊˝
“ÿ‹fi ¿fl˘” Á‹F›Î. ‹fiW›˘‹Î_ Á_√˛ËfiÌ ≠T≤ÏkÎ ±Ï‘¿
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ “ÿ”fi˘ ±◊˝ “ÿÎfi ¿fl˘” Á‹F›Î.
±Áfl˘‹Î_ ÏËoÁÎ (⁄ÌΩ±˘fiı ¿p ±Î’‰_)fi˘ ¤Î‰ ±Ï‘¿
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ “ÿ”fi˘ ±◊˝ “ÿ›Î ¿fl˘” Á‹F›Î. ±Î
flÌ÷ı ÿı‰÷Î, ‹fiW› ±fiı ±Áfl hÎHÎıfiı ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î
µ’ÿıÂfi_ ÷ÎI’›˝ ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿fl‰Î‹Î_ … »ı. ‰ÊνfiÎ
Á‹›ı ‹ıCÎ …ıfiÌ √…˝fiÎ ¿flı »ı ÷ı ±Î…ı ’HÎ ⁄˛õÎ∞fiÎ
µ’ÿı (ÿ‹fi ¿fl˘, ÿÎfi ¿fl˘, ÿ›Î ¿fl˘)fiÎ w’ı ¿÷˝T›-
¿‹˘˝fiÌ ›Îÿ ÿı‰ÕΉı »ı (O≤ËÿÎflH›¿ 5/2/1-3).
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ‰Êν ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊Âı? ‰«fifiÌ ±’ıZÎαı ’˘÷ÎfiÎ ±Î«flHÎfiÌ ±Áfl
⁄ÌΩ±˘ µ’fl V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±Ï‘¿ ’Õı »ı ó
“›zÿΫÏfl÷ lıWÔÃV÷kÎÿı‰ı÷fl˘ …fi—” (√Ì÷Î ±. 3/21).
‹fiW› ’˘÷-’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-¿‹˘˝fi_ ’ηfi ¿flÂı ÷˘ ÷ıfiÌ
±Áfl ÿı‰÷α˘ µ’fl ’HÎ ’ÕÂı, …ı◊Ì ÷ı±˘ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÂı, ‰Êν ‰flÁΉÂı (√Ì÷Î ±. 3/11).
±Î ωÊı ±ı¿ ‰Î÷ν »ı. ¬ıÕ>÷fiÎ_ «Îfl ⁄΂¿˘ Ë÷Î_. ±ÊÎœ
‹ÏËfi˘ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰Êν fiÎ ◊¥ ÷˘ ÷ı‹HÎı ω«Îfl
¿›˘˝ ¿ı ¬ı÷fl ¬ıÕ‰Îfi˘ Á‹› ±Î‰Ì √›˘ »ı; ‰Êν fiÎ
◊¥ ÷˘ ¿o¥ fiÏË, ±Î’HÎı ÷˘ Á‹›Áfl ±Î’HÎÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿flÌ ÿ¥±ı. ±ı‰_ ω«ÎflÌfiı ÷ı‹HÎı ¬ı÷fl‹Î_ …¥fiı
Ë‚ «·Î‰‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_. ‹˘fl˘±ı ÷ı‹fiı Ë‚ «·Î‰÷Î
Ωı›Î ÷˘ ω«Î›* ¿ı ‰Î÷ ÂÌ »ı? ‰Êν ÷˘ Ë…\ ◊¥
fi◊Ì, ’»Ì ±Î Ë‚ ÂÎ ‹ÎÀı «·Î‰Ì flèÎÎ »ı? F›Îflı
÷ı±˘fiı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ÷ı±˘ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿flÌ flèÎÎ »ı, I›Îflı ω«Î›* ¿ı ±‹ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
1. ‰ˆ‰ÎÏË¿˘ ωϑ— jÎÌHÎÎ_ Á_V¿Îfl˘ ‰ˆÏÿ¿— VQ≤÷ – ’Ï÷Áı‰Î √fl˙ ‰ÎÁ˘ B≤ËÎ◊˘˝û„BÔfi’ÏflÏø›Î –– (‹fiVQ≤Ï÷ 2/67)
“jÎ̱˘fiı ‹ÎÀı ‰ˆ‰ÎÏË¿ ωϑfi_ ’ηfi ±ı … ‰ˆÏÿ¿ Á_V¿Îfl (›i΢’ω÷), ’Ï÷fiÌ Áı‰Î ±ı … √v¿<· Ïfi‰ÎÁ (‰ıÿÎK››fi) ±fiı
B≤˿Λ˝ ±ı … ±„BfiˢhÎ (›iÎ) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.”
[±K›Î› 3
’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ’λ‚ ¿ı‹ flË̱ı? ±ı‰_ ω«ÎflÌfiı ‹˘fl
’HÎ ÀË¿‰Î ·Î√Ì √›Î. ‹˘fl˘fi˘ ±‰Î… ÁÎ_¤‚Ìfiı ‹ıC΢±ı
ω«Îfl ¿›˘˝ ¿ı ±Î…ı ±‹ÎflÌ √…˝fiÎ ÁÎ_¤Y›Î ωfiÎ ‹˘fl
¿ı‰Ì flÌ÷ı ÀË¿Ì flèÎÎ »ı? ⁄‘Ì ‰Î÷fiÌ ¬⁄fl ’Õ÷Î_
÷ı±˘±ı ω«Î›* ¿ı ±‹ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ’ηfi‹Î_◊Ì ¿ı‹
’λΠËÃ̱ı? ±fiı ÷ı±˘±ı ’HÎ √…˝fiÎ ¿fl‰Ì Âw ¿flÌ
ÿÌ‘Ì. ‹ıC΢fiÌ √…˝fiÎ ÁÎ_¤‚Ìfiı ≥Lƒı ω«Î›* ¿ı ÂÌ ‰Î÷
»ı? F›Îflı ÷ıfiı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿flÌ flèÎÎ »ı, I›Îflı ÷ıHÎı ω«Î›* ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ Ë_ ’λ‚ ¿ı‹ flË_? ±ı‰_ ω«ÎflÌfiı ≥Lƒı
’HÎ ‹ıC΢fiı ‰Êν ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ÿ¥ ÿÌ‘Ì!
“›iΗ ¿‹˝Á‹§‰—” ó ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰fiÎflÎ_ ·˙Ï¿¿ ±fiı ÂÎVÔhÎÌ› ⁄‘Î_ ωÏË÷ ¿‹˘˝fi_ fi΋
“›iΔ »ı. ⁄˛õ«ÎflÌfiı ‹ÎÀı ±„BÔfiˢhÎ ¿fl‰˘ ±ı “›iΔ
»ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı VÔhÎÌ›˘fiı ‹ÎÀı flÁ˘¥ ⁄fiΉ‰Ì ±ı “›iΔ
»ı.1 ±Î›‰ı˝ÿfi˘ iÎÎ÷Î ¿ı‰‚ ·˘¿˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ‰ˆÿ¿
¿‹˝ ¿flı ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı … “›iΔ »ı. ±Î … flÌ÷ı ωzÎ◊a
’˘÷ÎfiÎ ±K››fifiı ±fiı ‰ı’ÎflÌ ’˘÷ÎfiÎ ‰ı’Îflfiı (Ωı ÷ı
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘) “›iΔ ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı. ±Î flÌ÷ı ‰Hν, ±Îl‹, V◊‚
±fiı ¿Î‚fiÌ ‹›Î˝ÿÎ flάÌfiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
⁄‘Î_ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T› ¿‹˘˝ “›iΔ w’ ˢ› »ı. ›iÎ
¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘ ˢ›, Ïø›Î…L› … ˢ› »ı.
Á_Ϭ›Î (Á˘‹· - ±I›_÷ {ıflÌ ’ÿÎ◊˝) Ϥ·Î‹_ ‰√ıflı
Ï‰Ê˘fiı ’HÎ ‰ˆz ·˘¿˘ F›Îflı Â© ¿flÌfiı ±˙Ê‘w’ı ±Î’ı
»ı, I›Îflı ÷ı Ï‰Ê ’HÎ ±Q≤÷fiÌ …ı‹ ⁄fiÌ …¥fiı ±ÁÎK›
fl˘√˘fiı ’HÎ ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ÁŒ‚ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î …
flÌ÷ı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, ’ZÎ’Î÷, ωʋ÷Î, V‰Î◊˝,
±Ï¤‹Îfi ‰√ıflı - ±Î ⁄‘Î_ ¿‹˘˝‹Î_ Ï‰Ê Á‹Îfi »ı. ¿‹˘˝fiÎ
±Î ωʛ@÷ ¤Î√fiı ¿ÎœÌ fiά‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝ ±Q≤÷‹›
⁄fiÌfiı …L‹-‹flHÎ w’Ì ‹ËÎfi fl˘√fiı ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ⁄fiÌ
Ω› »ı. ±Î‰Î_ ±Q≤÷‹› ¿‹˘˝ … “›iΔ ¿Ëı‰Î› »ı.
“¿‹˝ ⁄˛õ˘§‰_ ωϩ” ó ‰ıÿ˘ ¿÷˝T›-¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ
ωϑ ÿÂν‰ı »ı (√Ì÷Î ±. 4/32). ‹fiW›fiı ¿÷˝T›¿‹˝
¿fl‰ÎfiÌ Ï‰Ï‘fi_ iÎÎfi ‰ıÿ˘◊Ì ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ¿‹˘˝fiı
‰ıÿ˘◊Ì µI’LÔfi ◊›ı·Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı.
“‰ıÿ” ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ ∑B‰ıÿ, ›…\˝‰ıÿ, Á΋‰ıÿ ±fiı
±◊‰˝‰ıÿfiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı VQ≤Ï÷, ’flÎHÎ, ≥Ï÷ËÎÁ (fl΋ΛHÎ
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 175

±fiı ‹ËΤÎfl÷) ÷ı‹ … ϤLÔfi-ϤLÔfi Á_≠ÿΛfiÎ Â_¿Î ó ’fl‹ÎI‹Î F›Îflı Á‰˝T›Î’Ì »ı, I›Îflı ÷ı‹fiı
±Î«Î›˘˝fiÎ_ ±fi¤‰-‰«fi˘ ‰√ıflı Á‹V÷ ‰ıÿÎfi¿>‚ Á÷- ¿ı‰‚ ›i΋Î_ ÏfiI› ≠Ï÷„WÔÃ÷ ¿ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı?
ÂÎVÔh΢fiı Á‹…‰Î_ Ωı¥±ı. Â_ ÷ı ⁄Ì∞ …√αı ÏfiI› ≠Ï÷„WÔÃ÷ fi◊Ì?
“⁄˛õÎZÎflÁ‹§‰‹Ô˚” ó ±ËŸ “⁄˛õ” ’ÿ ‰ıÿfi_ ‰Î«¿ Á‹Î‘Îfi ó ’fl‹ÎI‹Î ÷˘ ⁄‘Ì …√αı Á‹Îfiw’ı
»ı. ‰ıÿ˘ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Î ¶ÎflÎ … ≠√À ◊›Î »ı ÏfiI› ωz‹Îfi »ı. ÷ı±˘ ±ÏfiI› ±fiı ±ı¿ÿıÂÌ› fi◊Ì.
(√Ì÷Î ±. 17/23). ±Î flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Îfi_ ‹Ò‚ ◊›Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ±ËŸ “Á‰˝√÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
’fl‹ÎI‹Î ¶ÎflÎ ‰ıÿ˘ ≠√À ◊Λ »ı. ‰ıÿ˘ ¿÷˝T›- ›iÎ (¿÷˝T›¿‹˝)‹Î_ ÏfiI› ≠Ï÷„WÔÃ÷ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
’ηfifiÌ Ï‰Ï‘ ÿÂν‰ı »ı. ‹fiW› ÷ı ¿÷˝T›fi_ ωϑ’Ò‰˝¿ ’ηfi »ı ¿ı ›iÎ ÷ı±˘fi_ µ’·„O‘ V◊Îfi »ı. …‹Ìfi‹Î_ Á‰˝hÎ
¿flı »ı. ¿÷˝T›-¿‹˘˝fiÎ ’ηfi◊Ì ›iÎ ◊Λ »ı ±fiı ›iÎ◊Ì ‰Êν …‚ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ¿>‰Î ‰√ıflı◊Ì … µ’·O‘ ◊Λ
◊Λ »ı. ‰Êν◊Ì ±LÔfi ◊Λ »ı, ±LÔfi◊Ì ≠ÎHÎ̱˘ ◊Λ »ı ±fiı »ı, ⁄‘Ì …√αı◊Ì fiÏË. ’Î¥’‹Î_ Á‰˝hÎ …‚ flËı‰Î
÷ı … ≠ÎHÎ̱˘‹Î_◊Ì ‹fiW› ¿÷˝T›-¿‹˘˝fiÎ ’ηfi◊Ì ›iÎ ¿flı »÷Î_ ’HÎ I›Î_◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, F›Î_ À˘ÀÌ ¿ı Ï»ƒ ˢ›
»ı.1 ±Î flÌ÷ı ±Î V≤Ïp«ø «Î·Ì flèÎ_ »ı. »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á‰˝√÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î
“÷V‹ÎIÁ‰˝√÷_ ⁄˛õ ÏfiI›_ ›iÎı ≠Ï÷„WÔÃ÷‹Ô˚” ó ±ËŸ ›iÎ◊Ì … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
“⁄˛õ” ’ÿ ±ZÎfl (Á√HÎ ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹Î)fi_ ‰Î«¿ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷◊Î …Õ÷Î (ÂflÌfl
»ı. ±Î◊Ì Á‰˝√÷ (Á‰˝T›Î’Ì) ’fl‹ÎI‹Î »ı, ‰ıÿ fiÏË. ‰√ıflı)fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì Á‰˝T›Î’Ì
Á‰˝T›Î’Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î ωÂıÊ w’◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi ±Î‰Ì Ω› »ı.
“›iΔ (¿÷˝T›¿‹˝)‹Î_ ÁÿΠωz‹Îfi flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ
»ı ¿ı F›Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ¿÷˝T›-¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Î ωCÔfi ËÃÌ Ω› »ı ±fiı
»ı, I›Î_ ’fl‹ÎI‹Î flËı »ı. ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ≥E»Î‰Î‚Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±Î’˘±Î’ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
‹fiW›˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ÷ı‹fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fi, ¿ı …ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı ó “V‰¿‹˝HÎÎ ÷‹P›E›˝ ÏÁg© ωLÿÏ÷ ËÃÌ …‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î, ÷ı‹fiı ±fiı¿ ›„@÷±˘◊Ì ¿÷˝T›fi_
‹Îfi‰—” (√Ì÷Î ±. 18/46). ’ηfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ωÂıÊ Ωıfl ÿ¥ flèÎÎ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó V≤Ïp«øfiÎ ±fiÁÎfl «Î·‰ÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ‹fiW› ’fl …
»ı. ±Î◊Ì …ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ıfiÌ ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î¿flÌ ÀÌ¿Î ¿flı »ı.
±ı‰_ ≠‰Ï÷˝÷_ «ø_ fiÎfi‰÷˝›÷ÌË ›— –– 16––
±CÎΛÏfl„Lƒ›Îfl΋˘ ‹˘CÎ_ ’Î◊˝ Á ∞‰Ï÷ –– 16––
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! fi, ±fi‰÷˝›Ï÷ = fi◊Ì ±fiÁfl÷˘ ¤˘√˘‹Î_ fl‹fiÎfl˘
›— = …ı ‹fiW› ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ±CÎΛ— = ±CÎΛ (’Î’‹›
≥Ë = ±Î ·˘¿‹Î_ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ∞‰fi ‰Ì÷ΉfiÎfl)
±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı fi◊Ì ¿fl÷˘, ‹fiW›
≠‰Ï÷˝÷‹Ô˚ = (’fl_’flÎ◊Ì) ≠«Ï·÷ Á— = ÷ı ‹˘C΋Ô˚ = (Á_ÁÎfl)‹Î_ T›◊˝ …
«ø‹Ô˚ = V≤Ïp«øfiı ≥„Lƒ›Îfl΋— = ≥„Lƒ›˘ ‰Õı ∞‰Ï÷ = ∞‰ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “’Î◊˝” ó fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ≠Îfl_¤ ¿flı·Î ¿flÌfiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿›* Ë÷_. ±Î◊Ì ÷ÎflÎ◊Ì
ωʛfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ±ËŸ ±…\˝fifiı ‹ÎÀı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fiÌ ±‰Ëı·fiÎ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı. …ı
“’Î◊˝” Á_⁄˘‘fi ¿flÌfiı ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ÷_ ›©fiı ÷_ C΢fl ¿‹˝ ¿ËÌ flè΢ »ı, ÷ı ÷ÎflÎ ‹ÎÀı C΢fl
÷ı … M≤◊Î (¿<_÷Ì)fi˘ ’hÎ »ı, …ıHÎı ±Î∞‰fi ¿p ÁËfi ¿‹˝ fi◊Ì, ’HÎ ›iÎ (¿÷˝T›) »ı. ±ıfi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±ı
1. ‹fiW›◊Ì ≥÷fl ⁄‘Î_ V◊Ήfl …_√‹ ≠ÎHÎ̱˘ ¶ÎflÎ ±Î’‹ı‚ı ›iÎ (’fl˘’¿Îfl) ◊÷˘ flËı »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ ›iÎfi_ ±fiWÔÃÎfi ⁄Ï©’Ò‰˝¿
fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_. ⁄Ï©’Ò‰˝¿ ›iÎfi_ ±fiWÔÃÎfi ‹fiW› … ¿flÌ Â¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ‹ÎÀıfiÌ ›˘B›÷Î ±fiı ±Ï‘¿Îfl ‹fiW›˘fiı … »ı.
176 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

… V≤Ïp«ø ±fiÁÎfl ‰÷˝‰_ ¿Ëı‰Î› ±fiı ±ıfi_ ’ηfi ’fl ƒ˘ËÌ ’fl ÿÎfl fl÷ ’fl ‘fi ’fl ±’⁄Îÿ
fi ¿fl‰_ ±ı V≤Ïp«ø ±fiÁÎfl fi ‰÷˝‰_ ¿Ëı‰Î›. ÷ı fifl ’Î_‰fl ’Î’‹› ÿıË ‘flıÓ ‹fiΩÿ
“±ı‰_ ≠‰Ï÷˝÷_ «ø_ fiÎfi‰÷˝›÷ÌË ›—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı (‹ÎfiÁ 7/39)
fl◊fiÎ ’ˆÕÎfi˘ fiÎfi¿Õ˘ ¤Î√ ’HÎ ÷ÒÀÌ …‰Î◊Ì fl◊fiÎ “‹˘CÎ_ ’Î◊˝ Á ∞‰Ï÷” ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
ÁC΂Π¤Î√˘fiı ÷ı‹ … ÷ıfiÎ µ’fl ⁄ıÃı·Î fl◊Ì ±fiı fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiÌ ÁP› ¤ÎÊ΋Î_ Ïfi_ÿÎ ¿ı ÀÌ¿Î ¿fl÷Î_
ÁÎflÏ◊fiı ‘y˘ ·Î√ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ‹fiW› «˙ÿ‹Î ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±ı‰˘ ‹fiW› Á_ÁÎfl‹Î_ T›◊˝ … ∞‰ı
- ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ V≤Ïp«ø ±fiÁÎfl fi◊Ì «Î·÷˘, »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ‹flÌ Ω› ÷˘ ÁÎv_ »ı! ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
÷ı Á‹Ïp V≤ÏpfiÎ Á_«Î·fi‹Î_ ωCÔfi fiÎ¬Ì flè΢ »ı. Ωı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÌfiı V≤Ïpfiı Á¬ fiÎ
Á_ÁÎfl ±fiı T›„@÷ ⁄ı (ωΩ÷Ì›) ‰V÷±˘ fi◊Ì. ’ˢӫÎÕı ÷˘ ¿‹ Áı ¿‹ ÿ-¬ ÷˘ fiÎ ’ˢӫÎÕı. …ı‰Ì flÌ÷ı
…ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfi˘ ±_√˘fiÌ ÁÎ◊ı ±fiı ±_√˘fi˘ ÂflÌflfiÌ ¤√‰Îfi lÌfl΋fiÎ ‰fi‰ÎÁ Á‹›ı ±›˘K›Î‰ÎÁ̱˘fiı
ÁÎ◊ı CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfi˘ T›„@÷fiÌ Ï«hο>À ±Î‰÷Î_ ¿˘·, Ï¿flÎ÷, ¤Ì· ‰√ıflı …_√·Ì ·˘¿˘±ı
ÁÎ◊ı ±fiı T›„@÷fi˘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı. ÷ı±˘fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ±‹ı ±Î’fiÎ_ ‰VÔh΢ ±fiı ‰ÎÁH΢ ‰√ıflı
F›Îflı T›„@÷ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Ëo÷Îfi˘ fi◊Ì «˘flÌ ·ı÷Î, ±ı … ±‹ÎflÌ CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ Áı‰Î »ı ó
I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ◊Ì ›Ë Ë‹ÎflÌ ±Ï÷ ⁄ÕÌ Áı‰¿Î¥ ––
Á‹V÷ V≤Ïp‹Î_ ±Î’˘-±Î’ Á¬ ’ˢӫı »ı. ·ıgË fi ⁄ÎÁfi ⁄Áfi «˘flÎ¥ ––
“≥„Lƒ›Îfl΋—” ó …ı ‹fiW› ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, (‹ÎfiÁ 2/251/2)
±ÎÁ„@÷ ‰√ıflı◊Ì ›@÷ ◊¥fiı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ¤˘√ ¤˘√‰ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿fl‰Î‰Î‚˘
»ı, ÷ıfiı ±ËŸ ¤˘√˘‹Î_ fl‹HÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ ‹fiW› ¿‹ Áı ¿‹ V≤Ïp«ø‹Î_ ωCÔfi fi fiάı ÷˘ ±ı
»ı. ±ı‰˘ ‹fiW› ’Â◊Ì ’HÎ ËS¿˘ »ı; ¿ı‹¿ı ’Â fi‰Î_ ÷ıfiÌ Áı‰Î … »ı.
’Î’ fi◊Ì ¿fl÷Î_; ⁄S¿ı ’Ëı·Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ’Î’˘fi_ V≤Ïp«øfiÎ ±fiÁÎfl fi «Î·‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiı ‹ÎÀı
… Œ‚ ¤˘√‰Ìfiı Ïfi‹˝‚÷ÎfiÌ ÷flŒ Ω› »ı; ’fl_÷ ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ “V÷ıfi ±ı‰ Á—” (±. 3/12) “÷ı «˘fl …
“≥„Lƒ›Îfl΋” ‹fiW› fi‰Î_-fi‰Î_ ’Î’ ¿flÌfiı ’÷fi ÷flŒ »ı” ±fiı “¤G…÷ı ÷ı I‰C΋Ô˚” (±. 3/13) “÷ı±˘ ÷˘ ’Î’fiı
Ω› »ı ±fiı ÁÎ◊ı … V≤Ïp«ø‹Î_ ωCÔfi µI’LÔfi ¿flÌfiı … ¬Î› »ı” ó ±ı flÌ÷ı ¿èÎ_ »ı ±fiı ˉı ±Î f·˘¿‹Î_
Á‹V÷ V≤Ïpfiı ÿ—¬ ’ˢӫÎÕı »ı. “±CÎΛÏfl„Lƒ›Îfl΋—” ÷ı “’ΒΛ ±fiı ≥„Lƒ›Îfl΋ »ı” ó
“±CÎΛ—” ó V≤Ïp«ø ±fiÁÎfl fi «Î·‰Î‰Î‚Î ±ı‰_ ¿ËÌfiı ÷ıfiÎ ∞‰‰Îfiı ’HÎ T›◊˝ ⁄÷Ήı »ı.
‹fiW›fi_ ±Î›W›, ÷ıfi_ ∞‰fi ¿ı‰‚ ’Î’‹› »ı. ¿ÎflHÎ √˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ‹ËÎflÎ…ı ’HÎ ¿èÎ_ »ı ó
¿ı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ÷ı… ¿ÚÁÎfi fl˘Ê ‹ÏËÊıÁÎ ––
gËÁÎw’Ì ’Î’◊Ì ⁄«Ì … fi◊Ì Â¿÷˘. V‰Î◊a, ±Ï¤‹ÎfiÌ ±CÎ ±‰√fi ‘fi ‘fiÌ ‘fiıÁÎ ––
±fiı ¤˘√ ÷◊Î Á_√˛Ëfiı ≥E»‰Î‰Î‚Î ‹fiW› ¶ÎflÎ µÿ› ¿ı÷ Á‹ ÏË÷ Á⁄ËÌ ¿ı ––
⁄ÌΩ±˘fi_ ±ÏË÷ ◊Λ »ı; ±Î◊Ì ±ı‰Î ‹fiW›fi_ ∞‰fi ¿<_¤¿flfi Á‹ Á˘‰÷ fiÌ¿ı ––
’Î’‹› ◊Λ »ı. √˘V‰Î‹Ì lÌ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ¿Ëı »ı ó (‹ÎfiÁ 1/4/3)
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — fi‰‹Î f·˘¿◊Ì ±ËŸ Á‘Ì …ı ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝ Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰ı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î
¿fl‰Î‹Î_ … »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı …ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ı ‹fiW›fiÌ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_
±Î¿flÌ ÀÌ¿Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ’fl_÷ …ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÌfiı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı, ÷ı
‹ËÎ’vÊfiÌ „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.

›VI‰ÎI‹flÏ÷flı‰ V›ÎÿÎI‹I≤MÔ÷ç ‹Îfi‰— –– 17––

±ÎI‹L›ı‰ « Á_÷pV÷V› ¿Î›* fi ωz÷ı –– 17––
f·˘¿ 17] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 177

÷ = ’fl_÷ « = ±fiı V›Î÷Ô˚ = »ı,

›— = …ı ±ÎI‹I≤Å— = ±ÎI‹Î‹Î_ (…) I≤MÔ÷ ÷V› = ÷ıfiÎ ‹ÎÀı
‹Îfi‰— = ‹ÎHÎÁ « = ÷ı‹… ¿Î›˝‹˚Ô = ¿˘¥ ¿÷˝T› (⁄οÌ)
±ÎI‹flÏ÷—, = ±ÎI‹Î‹Î_ … ±ÎI‹Ïfi ±ı‰ = ±ÎI‹Î‹Î_ … fi = fi◊Ì
±ı‰ fl‹fiÎfl˘ ÁL÷p— = Á_÷p
 ωz÷ı = flËı÷_.
 V÷V›” ó ±ËŸ “÷” I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïpfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ¬˘‚‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÷ıfiı
ÀÌ¿Î ó “›VI‰ÎI‹flÏ÷flı‰... Á_÷p
’ÿ ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ‹ÎÀı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√ı »ı. ¿Î‹fiÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW› ¿fl÷Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¶ÎflÎ ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ¿›Î˝ ’»Ì F›Îflı ÷ı ‰V÷ (‘fi ‰√ıflı) ‹‚ı »ı, I›Îflı
‹ËÎ’vÊfiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ≠›@÷ ◊›_ »ı. ‹fi‹Î_ flËı·Ì ¿Î‹fiÎ fiÌ¿‚Ì √›Î ’»Ì (⁄Ì∞ ¿Î‹fiÎ
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı ’ıÿÎ ◊÷Î_ ’Ëı·Î_) ÷ıfiÌ ±‰V◊Î ÏfiW¿Î‹ ◊¥ Ω› »ı
»ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ’˘÷ÎfiÌ “flÏ÷” (≠ÌÏ÷) ≥„Lƒ›˘fiÎ ±fiı ÷ı … ÏfiW¿Î‹÷Îfi_ ÷ıfiı Á¬ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ÷ı
¤˘√˘◊Ì ÷ı‹ … VÔhÎÌ, ’hÎ, ’Ïfl‰Îfl ‰√ıflı◊Ì, “I≤„MÔ÷” Á¬fiı ‹fiW› ¤Ò·◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì µI’LÔfi
¤˘…fi (±LÔfi-…‚)◊Ì ÷◊Î “Á_÷Ïp” ‘fi◊Ì ‹Îfiı »ı. ◊›ı·_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ÷◊Î ÷ı Á¬fiı … ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı
’fl_÷ ±ÎfiÎ◊Ì ÷ıfiÌ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp fi ÷˘ Á_÷Ïpfiı fi΋ı ±˘‚¬ı »ı. Ωı ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì ÷ı Á¬
¿ÿÌ ’ÒHν ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı fi Ïfifl_÷fl flËı ’HÎ »ı. ◊÷_ ˢ÷, ÷˘ ÷ıfiÎ ‹Y›Î ’»Ì ÷ı ‰V÷ flËı÷Î_ ÁÿÎ
¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·, …Õ ±fiı Á¬ flËı÷, ÿ—¬ ¿ÿÌ fi ◊Î÷ ±fiı ŒflÌ◊Ì ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ
fiΉÎfi »ı ÷◊Î “V‰›_” ÁÿÎ »ı ÷ı‰˘ … flËı‰Î‰Î‚˘, µI’LÔfi fi ◊Î÷. ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘◊Ì ¿ÿÌ ’HÎ
«ı÷fi ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “V‰›_”fi˘ ’ÒHν (ÁÿÎfiı ‹ÎÀı) ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp ≠ÎMÔ÷ fi
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ·ı‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±Î◊Ì V‰›_fiÌ ◊¥ ¿‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷◊Î Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹‹÷Îfi˘ Á_⁄_‘
≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp Á_ÁÎfl◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? «Î· flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ŒflÌ◊Ì fi‰Ì fi‰Ì ¿Î‹fiα˘ ¿fl‰Î
¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›fiÌ ≠ÌÏ÷ Á_ÁÎfl‹Î_ ÁÿÎ fi◊Ì flËı÷Ì ·Î√ı »ı. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ ’˘÷Îfi΋Î_ ±¤Î‰fi˘ ÷◊Î
±Î ⁄‘Îfi˘ ±fi¤‰ »ı. ·BÔfi Á‹›ı VÔhÎÌ ±fiı ’vÊ‹Î_ ¿ÎQ› ‰V÷ ‹‚÷Î_ ’˘÷Îfi΋Î_ ’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
…ı “≠ÌÏ÷” ¿ı ±Î¿Ê˝HÎ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ÷ı ±ı¿-⁄ı Á_÷Îfi˘ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiΉ΂˘ ‹fiW› ÁÿÎ ÿ—¬Ì flËı »ı.
◊›Î ’»Ì fi◊Ì flËı÷Î_. @›Î_¿-@›Î_¿ ÷˘ VÔhÎ̱˘ ’˘÷ÎfiÎ ±ËŸ ±ı ‰Î÷ K›Îfi ±Î’‰Î …ı‰Ì »ı ¿ı ÁΑ¿
T≤© ’Ï÷fiı ‹ÎÀı I›Î_ Á‘Ì ¿ËÌ ÿı »ı ¿ı “Õ˘Á˘ ‹flÌ ÷˘ ÷ı Á¬fi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ÏfiW¿Î‹÷Îfiı ‹Îfiı »ı ±fiı ÿ—¬˘fi_
Ω› ÷˘ ÁÎv_ »ı!” ¤˘…fi ¿fl‰Î◊Ì ≠ÎMÔ÷ “I≤„MÔ÷” ’HÎ ¿ÎflHÎ ¿Î‹fiÎfiı ‹Îfiı »ı; ’fl_÷ Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ@÷ ‹fiW›
◊˘ÕÎ Á‹› ‹ÎÀı … ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ‹fiW›fiı ‘fi-≠΄MÔ÷‹Î_ ‰V÷±˘fiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì Á¬ ‹Îfiı »ı ±fiı ‰V÷±˘fiÌ
…ı “Á_÷Ïp” ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ÷ı ’HÎ ZÎÏHο ˢ› »ı; ±≠΄MÔ÷◊Ì ÿ—¬ ‹Îfiı »ı. Ωı ±ÎÁ@÷ ‹fiW› ’HÎ
¿ı‹¿ı ‘fifiÌ ·Î·ÁÎ ÁÿÎ µkÎfl˘kÎfl ‰‘÷Ì … flËı »ı. ÁΑ¿fiÌ …ı‹ … ›◊Î◊˝ ºÏp◊Ì …\±ı ÷˘ ÷ıfiı ÂÌCβ …
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ∂HÎ’ Ïfifl_÷fl «Î· flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı V‰÷—ÏÁ© ÏfiW¿Î‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ ¿ı »ı.
»ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp ¿ÿÌ V◊Î›Ì Á¿Î‹ ‹fiW›fiı ¿‹˝›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ ¿Ëı‰Î‹Î_
fi◊Ì flËÌ Â¿÷Ì. ±ÎT›˘ »ı ó “¿‹˝›˘√V÷ ¿ÎÏ‹fi΋Ԕ˚ (lÌ‹§Î. 11/20/7).
‹fiW›fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘‹Î_ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á¿Î‹ ‹fiW›˘fiÌ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp Á_ÁÎfl‹Î_ ˢ›
Á_÷ÏpfiÌ ¿ı‰‚ ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ◊÷Ì fi◊Ì, »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ÏÁ© ÏfiW¿Î‹ ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ
Ωı ◊÷Ì Ë˘÷ ÷˘ ŒflÌ◊Ì ±flÏ÷, ±I≤„MÔ÷ ÷ı‹ … ±Á_÷Ïp „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ı±˘fiÌ ≠ÌÏ÷,
fiÎ ◊Î÷. V‰w’◊Ì ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp V‰÷—ÏÁ© I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp Á¿Î‹ ‹fiW›˘fiÌ …ı‹ Á_ÁÎfl‹Î_ fi
»ı. V‰w’ Á÷ »ı. Á÷‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘ ó ˢ¥fiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ (V‰w’)‹Î_ … ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
“fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ±. 2/16) ±fiı ±¤Î‰ ±. 2/55), …ı V‰w’÷— ’Ëı·ı◊Ì … »ı.
ωfiÎ ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı V‰w’‹Î_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp - hÎHÎı› ±·√-
ÏfiW¿Î‹÷Î V‰÷—ÏÁ© »ı. ’fl_÷ F›Îflı ∞‰ ¤Ò·◊Ì ±·√ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±·√-±·√
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ≠ÌÏ÷, ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_
178 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

÷ı ‹ËÎ’vÊfiÌ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp - hÎHÎı› ±ı¿ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ÷ıfi_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› ÂıÊ
… ÷k‰ (V‰w’)‹Î_ Á‹Î¥ Ω› »ı. fi◊Ì flËı÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î fi◊Ì
¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄ı ‰Îfl ÷◊Î ±Î√‚fiÎ ◊÷Ì, …ı ¿o¥ Ïø›Î ◊Λ »ı, ÷ı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì …
(±œÎfl‹Î) f·˘¿‹Î_ ±ı¿ ‰Îfl “±ı‰” ±fiı “«” ’ÿ˘fi˘ ◊Λ »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷ ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ±Î ¤Î‰ ≠√À ◊Λ »ı ¿ı …ı±˘fi˘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı, ÷ı±˘fiı ‹ÎÀı ¿÷˝T› »ı.
¿‹˝›˘√ÌfiÌ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp‹Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ ¿‹˝ I›Îflı ◊Λ »ı F›Îflı ¿o¥ fiı ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ
¿‹Ì fi◊Ì flËı÷Ì ÷ı‹ … ÷k‰ ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı, ±fiı ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊Λ »ı ó ±¤Î‰◊Ì.
’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì (√Ì÷Î ±. 6/22). ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ¿˘¥ ±¤Î‰ ˢ÷˘ … fi◊Ì, ’»Ì ÷ı‹fiı
“÷V› ¿Î›* fi ωz÷ı” ó ‹fiW›fiı ‹ÎÀı …ı ¿˘¥ ‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_ ¿ı‰_?
¿÷˝T›¿‹˝fi_ ω‘Îfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi˘ µtıU› ’fl‹ ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiÌ flÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı
¿S›ÎHÎV‰w’ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ … »ı. ¿˘¥ ’HÎ Á_÷Ïp F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … Á‹Î¥ Ω› »ı, I›Îflı
ÁΑfi (¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±◊‰Î ¤„@÷›˘√) ¶ÎflÎ ¿Ú÷¿ÚI›, iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ±fiı ≠ÎMÔ÷-≠ÎMÔ÷T› ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı
µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ◊¥ …÷Î_ ‹fiW›fiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_, ωϑ-ÏfiÊı‘◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı. Ωı¿ı ÷ıfiÎ µ’fl ÂÎVÔhÎfi_
ΩHΉÎfi_ ±◊‰Î ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_, …ı ‹fiW› ÂÎÁfi fi◊Ì flËı÷_, ÷˘’HÎ ÷ıfiÌ Á‹V÷ Ïø›Î±˘ V‰Î¤Îω¿
∞‰fifiÌ ’fl‹ ÁŒ‚÷Î »ı. … ÂÎVÔhÎÎfi¿>‚ ÷◊Î ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ±Îÿ½w’ ˢ› »ı.
‹fiW›fiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ±¤Î‰ ±ËŸ “÷V› ¿Î›* fi ωz÷ı” ó ’ÿ˘fi˘ ±Ï¤≠Λ
fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Î_ Á‘Ì ÷ı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiı ¿ÎflHÎı ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ı ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ¿˘¥ Ïø›Î ◊÷Ì … fi◊Ì.
’˘÷Îfi΋Î_ ±¤Î‰ Á‹∞fiı ±fiı ÂflÌflfiı “Ë_” ÷◊Î “‹Îv_” ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ÂıÊ fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ‹ËÎ’vÊ
‹ÎfiÌfiı “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ¿‹˝ ¿fl÷˘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı Ïø›Î±˘ ±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı. …ı‰Ì
‹ÎÀı ¿÷˝T› ÂıÊ flËı … »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flÌ÷ı ’Î_’H΢fi_ fiÌ«_-¨«_ ◊‰_, rÎÁ˘fi_ ±Î‰‰_-…‰_,
¿o¥ ’HÎ fi ¿flÌfiı “⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı” ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ¤˘…fifi_ ’«‰_ ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ±Î’˘±Î’ (≠¿ÚÏ÷‹Î_) ◊Λ
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ≠ÎH΢fiı ‹ÎÀı, ‹Î÷Î, Ï’÷Î, VÔhÎÌ, »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ⁄‘Ì ÂÎVÔhÎÎfi¿>‚
’hÎ, ’Ïfl‰Îflfiı ‹ÎÀı; Á‹Î…fiı ‹ÎÀı, ÿıÂfiı ‹ÎÀı ±fiı ±Îÿ½w’ Ïø›Î±˘ ’HÎ (¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi ˢ‰Îfiı
…√÷fiı ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfi˘ Á_ÁÎfl◊Ì ¿ÎflHαı) ±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿‹˝›˘√Ì Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˝ ¿flı »ı. …ı‹ √_√Î…‚◊Ì … √_√Î∞fi_
’Ò…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı‹ … Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·Î ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹Ô˚fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_
·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì Ï«L‹› V‰w’ ÂıÊ flËÌ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfiÌ ≠ÌÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp V‰w’‹Î_ … ◊Λ »ı.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ωϑ ±fiı ÏfiÊı‘ ó ⁄LÔfiı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÏfiÊı‘ … »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı, ÷ı ⁄LÔfiı› flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì. ÷ı◊Ì Á_ÁÎfl◊Ì
Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊›Î ’»Ì ¿‹˝›˘√Ì ‹ÎÀı ¿˘¥ ωϑ-ÏfiÊı‘ flËı÷_ … fi◊Ì ó “÷V›¿Î›* fi ωz÷ı.”
óáó

fiˆ‰ ÷V› ¿Ú÷ıfiÎ◊ÎıÛ fiοÚ÷ıfiıË ¿çfi –– 18––

fi «ÎV› Á‰˝¤Ò÷ıÊ ¿Ïçÿ◊˝T›’Îl›— –– 18––
÷V› = ÷ı (¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ±◊˝— = ≠›˘…fi (flËı »ı ±fiı) (¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ
◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊfi_) fi = fi (÷˘) ÁÎ◊ı)
≥Ë = ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ ±¿Ú÷fiı - = ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ±V› = ±Î (‹ËÎ’flÔÊfi˘)
fi = fi (÷˘) ±ı‰ (¿Â_ ≠›˘…fi flËı »ı); ¿Ïç÷Ô˚ = ·ı‹ÎhÎ (’HÎ)
¿Ú÷fi
ı = ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì « = ÷ı‹… ±◊˝T›’Îl›— = V‰Î◊˝fi˘ Á_⁄_‘
¿çfi = ¿Â_ ı 
Á‰˝¤÷Ò Ê = ÁC΂Π≠ÎHÎ̱˘‹Î_ fi = fi◊Ì flËı÷˘.
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 179

ÀÌ¿Î ó “fiˆ‰ ÷V› ¿Ú÷ıfiÎ◊˝—” ó ≠I›ı¿ ‹fiW›fiÌ
¿o¥ fiı ¿o¥ ¿fl‰ÎfiÌ ≠T≤ÏkΠˢ› »ı. F›Î_ Á‘Ì ±Î
¿fl‰ÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ¿˘¥ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ˢ›
»ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı “¿fl‰Îfi_” ÂıÊ flËı …
»ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fiı ¿o¥ ‹ıÔ‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì …
‹fiW› ⁄_‘Λ »ı. ±Î ≥E»ÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝
¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
¿‹˝ ⁄ı ≠¿Îflı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ‹ÎÀı
±fiı ¿Î‹fiÎ ÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı. ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ÷˘
¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı, ’HÎ ¿‹˝›˘√Ì
¿Î‹fiÎÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√◊Ì
ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
÷ıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T› ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì
flËı÷˘. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì Á‹V÷ V≤ÏpfiÎ ÏË÷
‹ÎÀı ±Î’˘±Î’ ¿÷˝T› ¿‹˘˝ ◊÷Î_ flËı »ı.
¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfi˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
(T›„@÷√÷ Á¬ ±Îfl΋fiı ‹ÎÀı) ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘.
±Î ‹ËÎ’vÊfi˘ ±ı ±fi¤‰ ˢ› »ı ¿ı ’ÿÎ◊˝, ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ ‰√ıflı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ_ »ı ±fiı Á_ÁÎfl
’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·Î_ »ı, T›„@÷√÷ fiÏË. ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ
¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ ˢ› »ı, ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı fiÏË. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ÁËΛ ωfiÎ ¿˘¥
’HÎ ¿‹˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷_. ÷ı µ’flÎ_÷ ‹‚ı·Ì ¿‹˝Á΋√˛Ìfi˘
Á_⁄_‘ ’HÎ Á‹Ïp Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı … »ı, ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı
fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfi_ ¿o¥ fi◊Ì. T›Ïpfiı ‹ÎÀı Á‹Ïp
ˢ¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. ‹fiW›fiÌ ±Î … ¤Ò· ◊Λ »ı
¿ı ÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı Á‹Ïpfi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı.
÷ıfiÎ◊Ì ±ıfiı ±ÂÎ_Ï÷ ◊Λ »ı. Ωı ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfi˘ Á‹Ïp ‹ÎÀı µ’›˘√ ¿flı ÷˘
÷ıfiı ‹ËÎfi ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ©
‹ËÎ’vÊ‹Î_ ±Î … ωÂıÊ÷Î flËı »ı ¿ı ÷ıfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfi˘ µ’›˘√ ‹ÎhÎ
Á_ÁÎflfiÎ ‹ÎÀı … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ
Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_. ≠›˘…fi
fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿ …
·˘¿˘fiı ‹ÎÀı ±Îÿ½w’ µk΋ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. ’fl_÷ …ıfi_
¿‹˝ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ≠›˘…fi flËı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ±Îÿ½ ¿‹˘˝
fi◊Ì ◊÷Î_ ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı.
“fiοÚ÷ıfiıË ¿çfi” ó …ı ‹fiW› ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı ±fiı ±Î‚Á
≠‹Îÿ ‰√ıflı‹Î_ vÏ« flάı »ı, ÷ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î fi◊Ì ≥E»÷˘;
¿ı‹¿ı ÷ıfi_ ≠›˘…fi ≠‹Îÿ, ±Î‚Á, ±Îfl΋ ‰√ıflı◊Ì
µI’LÔfi ÷΋Á Á¬ flËı »ı (√Ì÷Î ±. 18/39). ’fl_÷
±Î ‹ËÎ’vÊ, …ı Á΄k‰¿ Á¬◊Ì ’HÎ ’fl ◊¥ «Ò@›˘
»ı, ÷ı ÷΋Á Á¬‹Î_ ≠T≤kÎ ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ¿ı‹¿ı
÷ıfi˘ ÂflÌfl ‰√ıflı◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘,
’»Ì ±Î‚Á-±Îfl΋ ‰√ıflı‹Î_ vÏ« flËı‰Îfi˘ ÷˘ ≠ffi
… fi◊Ì ∂Ã÷˘.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
≠Λ— ÁΑ¿˘ ¿‹˘˝ fi ¿fl‰Îfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı.
÷ı±˘ ¿‹˘˝◊Ì µ’fl÷ ◊¥fiı Á‹ÎÏ‘‹Î_ „V◊÷ ◊‰Îfi_ ≥E»ı
»ı, …ı◊Ì ¿˘¥ ’HÎ g«÷fi ⁄Î¿Ì fi flËı. ±Î ‰Î÷ lıWÔÃ
±fiı ·Î¤≠ÿ ÷˘ »ı, ’HÎ ÏÁ©Î_÷ fi◊Ì. Ωı¿ı ≠T≤ÏkÎ
(¿Î‹fiÎ)fiÌ ±’ıZÎαı ÏfiT≤ÏkÎ (fi ¿fl‰_) lıWÔà »ı, ÷◊ÎÏ’
±Î ÷k‰ fi◊Ì.
≠T≤ÏkÎ (¿fl‰_) ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ (fi ¿fl‰_) ó ⁄LÔfiı›
≠¿ÚÏ÷fiÎ flÎF›‹Î_ »ı. Ïfiω˝¿S’ Á‹ÎÏ‘ Á‘Ì ⁄‘_ ≠¿ÚÏ÷fi_
flÎF› »ı; ¿ı‹¿ı Ïfiω˝¿S’ Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ T›I◊Îfi ◊Λ
»ı. Ïø›Î‹ÎhÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı “≠¿Êı˝HÎ ¿flHÎ_ (¤Î‰ı
S›ÀÔ˚) ≥Ï÷ ≠¿ÚÏ÷—”, ±fiı Ïø›Î ◊›Î ωfiÎ T›I◊Îfi ◊‰_
Á_¤‰ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı «Î·‰_, ⁄˘·‰_, ÿı¬‰_,
ÁÎ_¤‚‰_ ‰√ıflıfiÌ …ı‹ ÁÒ‰_, ⁄ıÁ‰_, ∂¤Î flËı‰_, ‹˙fi
◊‰_, ‹Ò„E»Û÷ ◊‰_ ±fiı Á‹ÎÏ‘V◊ ◊‰_ ’HÎ Ïø›Î »ı.1
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ («ı÷fi V‰w’‹Î_) ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ
- ⁄LÔfiı› fi◊Ì. ÷ı ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ - ⁄LÔfiıfi_ ÏfiÏ·˝MÔ÷
≠¿Î¿ »ı.
ÂflÌfl◊Ì ÷ÎÿÎIQ› ◊÷Î_ … (ÂflÌflfiı ·Ì‘ı) “¿fl‰_”
±fiı “fi ¿fl‰_” ó ±Î ⁄ı ω¤Î√ (¶L¶) ◊Λ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
“¿fl‰_” ±fiı “fi ¿fl‰_” ⁄LÔfiıfiÌ ±ı¿ … ΩÏ÷ »ı. ÂflÌfl

1. ≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl Ïø›ÎÂÌ· »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάÌfiı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ZÎH΋ÎhÎ ¿‹˝ ¿›Î˝
ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷_ (√Ì÷Î ±. 3/5; 18/11). ±Î◊Ì F›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷fi˘ Á_⁄_‘ »ı, I›Î_ Á‘Ì Á‹ÎÏ‘ ’HÎ ¿‹˝ …
»ı, …ı‹Î_ Á‹ÎÏ‘ ±fiı T›I◊Îfi ó ±Î ⁄ı ±‰V◊α˘ ˢ› »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ⁄ı ±‰V◊α˘ fi◊Ì
◊÷Ì, ’fl_÷ “ÁË… Á‹ÎÏ‘” ±◊‰Î “ÁËΩ‰V◊Δ ◊Λ »ı, …ı‹Î_◊Ì ¿ÿÌ T›I◊Îfi fi◊Ì ◊÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı ±‰V◊Τıÿ ≠¿ÚÏ÷‹Î_
»ı, V‰w’‹Î_ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁËΩ‰V◊Îfiı ⁄‘Î◊Ì µk΋ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
µk΋ΠÁËΩ‰V◊Î ‹K›‹Î K›Îfi‘ÎflHÎÎ – ¿ÏfiWÔÃÎ ÂÎVÔhÎÏ«L÷Î « ÷Ì◊˝›ÎhÎÎû‘‹Îû‘‹Î ––
180 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάÌfiı “fi ¿fl‰_” ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ “¿fl‰_” …
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı “√E»Ï÷” (Ω› »ı) Ïø›Î »ı, ÷ı‰Ì …
flÌ÷ı “Ï÷WÔÃÏ÷” (∂¤˘ »ı) ’HÎ Ïø›Î … »ı. Ωı¿ı V◊Ò‚
ºÏp±ı “√E»Ï÷”‹Î_ Ïø›Î V’p ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı ±fiı
“Ï÷WÔÃÏ÷”‹Î_ Ïø›Î fi◊Ì ÿı¬Î¥ ±Î‰÷Ì. ÷˘’HÎ ÁÒZ‹
ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …ı ÂflÌfl‹Î_ “…‰Î”fiÌ Ïø›Î
Ë÷Ì, ÷ı‹Î_ ˉı “∂¤Î flËı‰Î”fiÌ Ïø›Î »ı. ±Î flÌ÷ı ¿˘¥
¿Î‹fiı “¿fl‰_” ±fiı “fi ¿fl‰_” ó ±ı ⁄LÔfiı‹Î_ ’HÎ Ïø›Î
»ı. ±Î◊Ì …ı‰Ì flÌ÷ı Ïø›Î±˘fi_ V◊Ò‚ w’ı ÿı¬Î¥ ±Î‰‰_
(≠T≤ÏkÎ) ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … »ı, ÷ı … flÌ÷ı V◊Ò‚ ºÏp±ı Ïø›Î±˘fi_
ÿı¬Î¥ fi ±Î‰‰_ (ÏfiT≤ÏkÎ) ’HÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … »ı. …ıfi_
≠¿ÚÏ÷ ÷ı‹ … ÷ıfiÎ ¿Î›˝ ÁÎ◊ı ¤˙Ï÷¿ ÷◊Î ±ÎK›Î„I‹¿
±fiı ·˙Ï¿¿ ÷◊Î ’Îfl·˙Ï¿¿ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_,
÷ı ‹ËÎ’vÊfi˘ ¿fl‰Î ÷ı‹ … fi ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ¿˘¥ V‰Î◊˝
fi◊Ì flËı÷˘.
…Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı‰Î◊Ì … ¿fl‰Îfi˘ ±fiı
fi ¿fl‰Îfi˘ ≠ffi ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ωfiÎ ¿˘¥ Ïø›Î ◊÷Ì … fi◊Ì. ±Î ‹ËÎ’vÊfi˘ …Õ÷Î
ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ≠T≤ÏkÎ ÷ı‹
… ÏfiT≤ÏkÎ-⁄LÔfiı◊Ì ±÷Ì÷ ÁË…-ÏfiT≤ÏkÎ-÷k‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿fiı
…Õ÷Î (ÂflÌfl‹Î_ ±Ëo÷Î ±fiı ‹‹÷Î)◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿fl‰ÎfiÌ … ±Î‰U›¿÷Î »ı. ÷k‰ ÷˘ ÁÿÎ …ı‰_ »ı ÷ı‰_
ωz‹Îfi »ı ….
“fi «ÎV› Á‰˝¤Ò÷ıÊ ¿Ïçÿ◊˝T›’Îl›—” ó ÂflÌfl
÷◊Î Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰Î◊˝fi˘ Á_⁄_‘ fi
flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ‹ËÎ’vÊfiÌ Á‹V÷ Ïø›Î±˘ ±Î’‹ı‚ı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_
±_√˘ ±Î’˘±Î’ ÂflÌflfiÎ ÏË÷‹Î_ ·Î√ı·Î_ flËı »ı, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ÷ı ‹ËÎ’vÊfi_ ’˘÷Îfi_ ¿Ëı‰Î÷_ ÂflÌfl (…ı Á_ÁÎflfi_
±ı¿ fiÎfi¿Õ<_ ±_√ »ı) ±Î’˘±Î’ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷‹Î_ ·Î√ı·_
flËı »ı. ÷ıfi˘ ¤Î‰ ±fiı ÷ıfiÌ ÁCÎ‚Ì «ıpα˘ Á_ÁÎflfiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊ ‰Õı
’˘÷Îfi_ ‹˘œ<_ ‘˘÷Ì ‰¬÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ V‰Î◊˝, ≠I›’¿Îfl
±◊‰Î ±Ï¤‹Îfifi˘ ¤Î‰ fi◊Ì ±Î‰÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ¶ÎflÎ Á_ÁÎflfi_ ÏË÷ ◊÷Î_ ÷ı
‹ËÎ’vÊ‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰Î◊˝, ≠I›’¿Îfl ±◊‰Î
±Ï¤‹Îfifi˘ ¤Î‰ fi◊Ì ±Î‰÷˘.
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_
¿ı ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› fi◊Ì ó “÷V› ¿Î›* fi ωz÷ı”
ó ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ή÷Î_ ¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿‹Î_ ÷ı
[±K›Î› 3
‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı hÎHÎ ‰Î÷˘ ¿ËÌ »ı ó (1) ¿‹˝ ¿fl‰Î
ÁÎ◊ı ÷ıfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_. (2) ¿‹˝ fi ¿fl‰Î
ÁÎ◊ı ’HÎ ÷ıfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_; ±fiı (3) ¿˘¥
’HÎ ≠ÎHÎÌ ±fiı ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰Î◊˝fi˘
Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿o¥ ‹ı‚‰‰Î ÁÎ◊ı ’HÎ ÷ıfi_
¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_.
‰V÷÷— V‰w’‹Î_ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Îfi_ ¿˘¥
≠›˘…fi fi◊Ì ±fiı ¿˘¥ T›„@÷ ÷◊Î ‰V÷fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥
Á_⁄_‘ ’HÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Â© V‰w’ ¶ÎflÎ ¿˘¥ Ïø›Î
◊÷Ì … fi◊Ì. …ı ¿˘¥ Ïø›Î ◊Λ »ı, ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı
≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ ω‘Îfi … fi◊Ì.
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›‹Î_ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√, ‹ı‚‰‰ÎfiÌ
≥E»Î, ∞‰‰ÎfiÌ ±ÎÂÎ ±fiı ‹fl‰Îfi˘ ¤› flËı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ µ’fl ¿÷˝T›fiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ flËı »ı. ’fl_÷
…ıfi΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ¿fl‰Îfi˘ ±◊‰Î fi ¿fl‰Îfi˘
¿˘¥ flÎ√ fi◊Ì, Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ‰√ıflıfiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì, ∞ω÷ flËı‰ÎfiÌ ¿˘¥ ≥E»Î fi◊Ì
±fiı Q≤I›◊Ì ¿˘¥ ¤› fi◊Ì, ÷ıHÎı ¿÷˝T› ¿fl‰_ fi◊Ì
’Õ÷_, ⁄S¿ı ÷ıfiÎ◊Ì ±Î’‹ı‚ı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ◊÷Î_ flËı »ı.
F›Î_ ±¿÷˝T› ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiΠˢ›, I›Î_ ¿÷˝T›’ηfifiÌ
≠ıflHÎÎ flËı »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
√Ì÷΋Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ±ı‰Ì ˆ·Ì flËÌ »ı ¿ı ÷ı±˘
ϤLÔfiϤLÔfi ÁΑfi˘◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ «Î·‰Î‰Î‚Î
ÁΑ¿˘fiÎ_ ϤLÔfi-ϤLÔfi ·ZÎH΢ ±fiÁÎfl … ’fl‹ÎI‹Îfiı
≠ÎMÔ÷ ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ_ ·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. ±ËŸ
ÁkÎfl‹Î-±œÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ’HÎ ±ı … ˆ·Ìfi˘ ≠›˘√
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
…ı ÁΑfifi˘ F›Î_◊Ì ≠Îfl_¤ ◊Λ »ı, ±_÷‹Î_ I›Î_
… ÷ıfiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊Λ »ı. √Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√fiΠωʛfi˘
Ωı¿ı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ≠Îfl_¤
◊Λ »ı, ÷˘’HÎ ¿‹˝›˘√fiÎ ‹Ò‚ ÁΑfifi_ ω‰ı«fi
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_
»ı. ÷ı f·˘¿ (2/47)fiÎ_ «Îfl «flH΢‹Î_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı ó
(1) “¿‹˝H›ı‰ÎÏ‘¿ÎflV÷ı” ó (÷Îfl˘ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ …
±Ï‘¿Îfl »ı.)
(2) “‹Î Œ·ıÊ ¿ÿΫfi” ó (¿‹˝Œ‚˘‹Î_ ÷Îfl˘ ¿ÿÌ ’HÎ
±Ï‘¿Îfl fi◊Ì.
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 181

(3) “‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” ó (÷_ ¿‹˝Œ‚fiı ≥E»fiÎfl˘ fiÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_
⁄fi.) ¤√‰Îfiı “‹˘CÎ_ ’Î◊˝ Á ∞‰Ï÷” ’ÿ˘ ‰Õı ¿÷˝T›’ηfi fi
(4) “‹Î ÷ı Áï˘ûVI‰¿‹˝ÏHΔ ó ÷ÎflÌ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î‹Î_ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiÎ ∞‰‰Îfi_ Ïfifl◊˝¿ ⁄÷ÎT›_ Ë÷_; ±Î◊Ì
±ÎÁ„@÷ fi ◊α˘.) ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “›— ÷” ’ÿ˘ ·¥fiı ±ı‹ ⁄÷Ήı »ı ¿ı
≠V÷÷ f·˘¿ (±. 3/18)‹Î_ ⁄flÎ⁄fl µ’›˝@÷ Ωı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿flı ÷˘ ÷ıfi_ ∞‰‰_ Ïfifl◊˝¿
ÁΑfiÎfiÌ ÏÁÏ©fiÌ ‰Î÷ »ı. I›Î_ (±. 2/47)‹Î_ ⁄ÌΩ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹ËÎfi ÁÎ◊˝¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹HÎı ‹fiW› …L‹fiÎ
±fiı hÎÌΩ «flH΋Î_ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı …ı ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì µtıU›fiı ’Òfl˘ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ˉı ¿o¥
»ı, ÷ı ≠V÷÷ f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷_.
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ¿ı ÷ı‹fi˘ ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ±fiı ’ÿÎ◊˝ …ı „V◊Ï÷‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T› ÂıÊ fi◊Ì flËı÷_, ÷ı
ÁÎ◊ı ¿˘¥ V‰Î◊˝fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. I›Î_ ’Ëı·Î ±fiı „V◊Ï÷fiı ÁΑÎflH΋Î_ ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ’HÎ ≠I›ı¿
«˘◊Î «flH΋Î_ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı …ı ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ±‰V◊΋Î_ ÷I’fl÷Î ÷ı‹ … ·√fi’Ò‰˝¿ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì
»ı, ÷ı ≠V÷÷ f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ¿ı ÷ı‹fi_ ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î ⁄‘Î V‰÷_hÎ ±fiı ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ¿÷˝T›fi˘ Á_⁄_‘ ≠I›ı¿
- ⁄LÔfiı›‹Î_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_. ±Î flÌ÷ı ÁkÎfl‹Î ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠I›ı¿
±œÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ “¿‹˝›˘√”◊Ì ÏÁ© ◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊfiÎ_ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ¿÷˝T› √˘Ã‰Î›ı·_ flËı »ı. ¿ı‰‚ Á¬·˘·’÷Î◊Ì
·ZÎH΢fi_ … ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. … ‹fiW› ¿÷˝T›fiı ¤Ò·ı »ı. Ωı ÷ı Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰◊Ì
¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑfifiÌ ºÏp±ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±œÎfl‹˘ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÌ Á¬·˘·’÷Î ÿÒfl ¿flÌ
f·˘¿ ’Ëı·Î_ ÷◊Î ÁkÎfl‹˘ f·˘¿ ’»Ì ±Î‰‰˘ Ωı¥±ı. ÿı, ÷˘ ∞‰fifiÎ_ ⁄‘Î_ ÿ—¬˘◊Ì »\À¿Îfl˘ ‹ı‚‰Ìfiı ’fl‹
¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊfi_ ¿‹˝ ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ±Î ’fl‹ ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
¿fl‰Î‹Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_ ÷◊Î ⁄‘Îfi˘ Á‹Îfi ±Ï‘¿Îfl »ı. Á_ÁÎflfiÎ Á‰˘˝’Ïfl ’ÿÎ◊˝,
÷ı‹fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰Î◊˝fi˘ ’ÿ ‰√ıflı ⁄‘Îfiı Á‹Îfi w’ı ‹‚‰Îfi˘ Á_¤‰ fi◊Ì; ’fl_÷
Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, I›Îflı ÷ı‹fiÌ flÏ÷, I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp ’fl‹ ÂÎ_Ï÷ ⁄‘Îfiı Á‹Îfi w’ı … ‹‚ı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á_ÁÎfl‹Î_ “¿fl‰_” ±fiı “fi ¿fl‰_” ó ⁄LÔfiı ÁÎ’ıZÎ »ı. ÷ı◊Ì “‹Îflı ¿Â_ ¿fl‰_ fi◊Ì” ó
±Î “¿fl‰_” … »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ “fi ¿fl‰_” Ïfifl’ıZÎ »ı, V‰Î¤Îω¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ï«L‹› ÁkÎÎfi˘ fi
÷˘ Ïø›Î ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı ±fiı fi Ïø›Î fi ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı. ÷ı◊Ì ’fl‹ÎI‹ ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î
¿‹˝›˘√Ì ‹ËÎ’vÊfi˘ fi ÷˘ ¿˘¥ ‰V÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı, ¿ı fi ¿˘¥ T›„@÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı ±fiı fi
Ïø›Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı ó “›˘û‰Ï÷WÔÃÏ÷fiıï÷ı” (√Ì÷Î 14-23) ÷ı◊Ì ºÏp‹Î_ ±ı¿ Ï«L‹› ÁkÎÎ ÏÁ‰Î› ¿o¥
flËı÷_ fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ‰Hν‰ı·Ì ‹ËÎ’vÊfiÌ „V◊Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ıó ÷ıfiÎ
µ’fl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÁΑfi ⁄÷Ήı »ı.

÷V‹ÎÿÁ@÷— Á÷÷_ ¿Î›* ¿‹˝ Á‹Î«fl –– 19––

±Á@÷˘ èÎΫflL¿‹˝ ’fl‹ÎMÔfi˘Ï÷ ’Ò flÊ— –– 19––
÷V‹Î÷Ô˚ = ±Î◊Ì (÷_) Á‹Î«fl = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı ¿fl÷˘ ¿‹˝ = ¿‹˝
Á÷÷‹Ô˚ = Ïfifl_÷fl flËı, ±Î«flfiÔ˚ = ¿flfiÎfl
±Á@÷— = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfi˘ ÏË = ¿ı‹¿ı ’ÒvÊ— = ‹fiW›
(◊¥fiı) ±Á@÷— = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfi˘ ’fl‹Ô˚ = ’fl‹ÎI‹Îfiı
¿Î›˝‹Ô˚ ¿‹˝ = ¿÷˝T›¿‹ÎıÛfiı (◊¥fiı) ±Î´˘Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
182 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “÷V‹ÎÿÁ@÷— Á÷÷_ ¿Î›* ¿‹˝ Á‹Î«fl”
ó ’Ò‰˝f·˘¿˘ ÁÎ◊ı ±Î f·˘¿fi˘ Á_⁄_‘ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı
±ËŸ “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ’Ò‰˝f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
»ı ¿ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ Ïø›Î±˘
◊›Î ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fifiı ’HÎ ÷ı … ≠‹ÎHÎı
(ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰ı) ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ÿı‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿfi˘ ≠›˘√
¿›˘˝ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ “V‰”fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
±fiı fi ¿fl‰Î◊Ì ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì Áfl÷_. ¿‹˝ Áÿˆ‰
“’fl” (⁄ÌΩ±˘)fiı ‹ÎÀı ˢ› »ı, “V‰”fiı ‹ÎÀı fiÏË. ±Î◊Ì
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ ÿÒfl ◊Λ
»ı ±fiı V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı.
’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì Ï‰Ω÷Ì› (…Õ) ’ÿÎ◊˘˝ ≠Ï÷
±Î¿Ê˝HÎfiı “±ÎÁ„@÷” ¿Ëı »ı. ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ⁄fi‰Îfiı
‹ÎÀı ±ÎÁ„@÷fiÎ ¿ÎflHÎfiı ΩHΉ_ ±Î‰U›¿ »ı. “Ë_ ÂflÌfl
»\_” ±fiı “ÂflÌfl ‹Îv_ »ı” ó ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ÂflÌfl ‰√ıflı
fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ ±_÷—¿flH΋Î_ ±_Ï¿÷ ◊¥ Ω›
»ı. ±Î ¿ÎflHÎı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±ÎÁ„@÷ … ’÷fi ¿flΉ‰Î‰Î‚Ì »ı, ¿‹˝ fiÏË.
±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı … ‹fiW› ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
‰√ıflı …Õ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ÎfiÎ
±Îfl΋ ±fiı Á¬¤˘√fiı ‹ÎÀı Ω÷Ω÷fiÎ_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
±Î flÌ÷ı …Õ÷Î ÁÎ◊ı ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿ ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ …
‹fiW›fiÎ ‰Îfl_‰Îfl …L‹‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı ó “¿ÎflHÎ_
√HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ±. 13/21).
±ÎÁ„@÷-flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ωE»ıÿ
◊¥ Ω› »ı.
±ÎÁ„@÷‰Î‚˘ ‹fiW› ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ fi◊Ì ¿flÌ
¿÷˘, F›Îflı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ‹fiW›◊Ì ±Î’‹ı‚ı V‰Î¤Îω¿
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ◊Λ »ı. ÷ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷Î◊ı˝ ◊Λ »ı.
Á_ÁÎfl◊Ì ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛Ì (ÂflÌfl ‰√ıflı)◊Ì ±Î’HÎı
±I›Îfl Á‘Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı … ¿‹˘˝ ¿›Î* »ı. ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ
… Á¬¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë ‹ÎÀı ›˘F›Î_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á_ÁÎflfi_ ±Î’HÎÎ µ’fl ∑HÎ »ı, …ıfiı «Ò¿‰‰Î ‹ÎÀı ¿ı‰‚
Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı (Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ flάÌfiı) ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì …^fi_ ∑HÎ
÷˘ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷_ fi◊Ì, ’HÎ ‰‘Îfl΋Î_ fi‰_ ∑HÎ µI’LÔfi
◊¥ Ω› »ı. ∑HÎ◊Ì ‹@÷ ◊‰Î ‹ÎÀı ‰Îfl_‰Îfl Á_ÁÎfl‹Î_
±Î‰‰_ ’Õı »ı. ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
[±K›Î› 3
¿fl‰Î◊Ì …^fi_ ∑HÎ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿o¥ fi ¿fl‰Î◊Ì ÷◊Î ¿o¥ fi ≥E»‰Î◊Ì fi‰_ ∑HÎ
µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷_. ±Î flÌ÷ı F›Îflı …^fi_ ∑HÎ Á‹ÎMÔ÷
◊¥ Ω› »ı ±fiı fi‰_ ∑HÎ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷_, I›Îflı
⁄_‘fifi_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi flËı‰Î◊Ì ‹fiW› ±Î’˘±Î’ ‹@÷
◊¥ Ω› »ı.
¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_, ’fl_÷ ±ÎÁ„@÷
(±_÷—¿flHÎ)‹Î_ Ïfifl_÷fl flèÎÎ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
“Á÷÷‹Ô˚ ±Á@÷—” ’ÿ˘ ‰Õı Ïfifl_÷fl ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ⁄fi‰Î
‹ÎÀı ¿Ëı »ı. “‹Îflı @›Î_› ’HÎ ±ÎÁ@÷ fi◊Ì ◊‰Îfi_”
ó ±ı‰Ì ΩB≤Ï÷ ÁΑ¿ı Ïfifl_÷fl flά‰Ì Ωı¥±ı. Ïfifl_÷fl
±ÎÁ„@÷flÏË÷ flËÌfiı …ı ωÏË÷¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì Ω›,
÷ıfiı ¿÷˝T›‹ÎhÎ Á‹∞fiı ¿flÌ ÿı‰_ Ωı¥±ı ó ±ı‰˘ µ’›˝@÷
’ÿ˘fi˘ ¤Î‰ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿˘¥fiÎ ’HÎ ±_÷—¿flH΋Î_
±ÎÁ„@÷ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷Ì. F›Îflı Á_ÁÎfl Ïfifl_÷fl fi◊Ì
flËı÷˘, ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷˘ flËı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ ±ÎÁ„@÷
Ïfifl_÷fl ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı? ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹Îfiı·Î
“±Ëo”fiÌ ÁÎ◊ı ±ÎÁ„@÷ Ïfifl_÷fl flËı÷Ì ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
“¿Î›˝‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ¿÷˝T› ÷ıfiı ¿Ëı »ı, …ıfiı ¿flÌ
¿̱ı »Ì±ı ±fiı …ıfiı ±‰U› ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ⁄ÌΩ
ÂOÿ˘‹Î_ ¿÷˝T›fi˘ ±◊˝ ◊Λ »ı ó ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÌ
÷ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ L›Î››@÷ ‹Î√fiı ’ÒflÌ ¿fl‰Ì, …ıfiı ’ÒflÌ
¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ ±Î’HÎ΋Î_ »ı. ±Î flÌ÷ı ¿÷˝T›fi˘ Á_⁄_‘
’flÏË÷ ÁÎ◊ı »ı.
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ⁄‘Î V‰÷_hÎ ±fiı Á‹◊˝
»ı, ¿˘¥ ’flΑÌfi ±fiı ±Á‹◊˝ fi◊Ì. ËÎ, ≠‹Îÿ ±fiı
±Î‚Áfiı ¿ÎflHÎı ±¿÷˝T› ¿fl‰Îfi˘ ¬flÎ⁄ ±P›ÎÁ
(±Îÿ÷) ◊¥ …‰Î◊Ì ÷◊Î Œ‚fiÌ ≥E»Î flËı‰Î◊Ì …
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿÷˝T›’ηfi ¿ÏÃfi ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı, ±L›◊Î
¿÷˝T›’ηfifiÎ Áfl¬_ Á√‹ ¿Â_ fi◊Ì. ¿÷˝T›fi˘ Á_⁄_‘
’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiÁÎfl ˢ› »ı. ‹fiW› ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿fl‰Î◊Ì … ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±¿÷˝T› ¿fl‰Î◊Ì
±fiı ¿÷˝T› fi ¿fl‰Î◊Ì ±ÎÁ„@÷ ‰‘Îflı ‰‘ı »ı. ¿÷˝T›
±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‰÷˝‹ÎfifiÌ
±ÎÁ„@÷ ±fiı ¿o¥ fi ≥E»‰Î◊Ì ¤Ï‰W›fiÌ ±ÎÁ„@÷
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
“Á‹Î«fl” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ⁄Ë
… ÁΉ‘ÎfiÌ, µIÁÎË ÷◊Î ÷I’fl÷Î◊Ì Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î_
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Ωı¥±ı. ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ◊˘ÕÌ ’HÎ ±ÁΉ‘ÎfiÌ ◊÷Î_
¿‹˝›˘√fiÌ ÏÁÏ©‹Î_ ωCÔfi ±Î‰Ì ¿ı »ı.
‰Hν, ±Îl‹, ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰) ±fiı ’Ïfl„V◊Ï÷
±fiÁÎfl …ı ‹fiW›fiı ‹ÎÀı …ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˝
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±‰Áfl ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı
… “ÁË… ¿‹˝” ⁄fiı »ı. ÁË… ¿‹˝‹Î_ Ωı ¿˘¥ ÿ˘Ê
ÿı¬Î¥ ±Î‰ı, ÷˘’HÎ ÷ıfi˘ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı (√Ì÷Î
±. 18/48); ¿ı‹¿ı ÁË… ¿‹˝fiı ¿fl÷˘ flËÌfiı ‹fiW›
’Î’fiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘ (√Ì÷Î ±. 18/47). ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı
¿ı ÷_ ZÎÏhΛ »ı; ±Î◊Ì ›© ¿fl‰_ (C΢fl ÿı¬Î‰Î »÷Î_
’HÎ) ÷Îv_ ÁË… ¿‹˝ »ı; C΢fl ¿‹˝ fi◊Ì. ±Î◊Ì Á΋ı
±Î‰ı·Î ÁË… ¿‹˝fiı ±fiÎÁ@÷ ◊¥fiı ¿flÌ ÿı‰_ Ωı¥±ı.
±fiÎÁ@÷ ◊‰Î◊Ì … Á‹÷Î ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
F›Îflı ∞‰ ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ …L‹ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı
ÂflÌfl, ‘fi, …‹Ìfi, ‹¿Îfi ‰√ıflı ⁄‘Ì Á΋√˛Ì ‹‚ı »ı;
±fiı F›Îflı ÷ı ±ËŸ◊Ì Ω› »ı, I›Îflı ⁄‘Ì Á΋√˛Ì ±ËŸ
flËÌ Ω› »ı. ±Î ÁÌ‘Ì ÁÎÿÌ ‰Î÷◊Ì ±ı ÁË… flÌ÷ı
… ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ⁄‘Ì Á΋√˛Ì ‹‚ı·Ì
»ı, ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
¿˘¥ ¿Î›Î˝·› (±Î"ÏŒÁ)‹Î_ Ω› »ı I›Îflı ÷ıfiı ¬flÂÌ,
‹ı… ¿Î√‚ ‰√ıflı ⁄‘Ì Á΋√˛Ì ¿Î›Î˝·›fi_ ¿Î‹ ¿fl‰Î
‹ÎÀı … ‹‚ı »ı, ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı CÎıfl ·¥ …‰Î ‹ÎÀı
fiÏË. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW›fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ÂflÌfl ‰√ıflı ⁄‘Ì
Á΋√˛Ì Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ (Áı‰Î) ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ‹‚Ì »ı.
’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Îfiı ‹ÎÀı fiÏË. ‹fiW› ÷I’fl÷Î ±fiı
µIÁÎË’Ò‰˝¿ ¿Î›Î˝·›fi_ ¿Î‹ ¿flı ÷˘ ÷ı ¿Î‹fiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_
÷ıfiı ‰ı÷fi ‹‚ı »ı. ¿Î‹ ¿Î›Î˝·›fiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı ±fiı
‰ı÷fi ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı. ±ı … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_
¿Î‹ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı
±fiı ›˘√ (’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› Á_⁄_‘)fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. “¿‹˝” ±fiı “›˘√” ⁄LÔfiı ‹‚Ìfiı
¿‹˝›˘√ ¿Ëı‰Î› »ı. ¿‹˝ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı ±fiı
›˘√ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı. ±Î ›˘√ ±ı … ‰ı÷fi »ı.$
Á_ÁÎfl ÁΑfiÎfi_ ZÎıhÎ »ı. ±ËŸ ≠I›ı¿ Á΋√˛Ì
ÁΑfiÎfiı ‹ÎÀı ‹‚ı »ı, ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿ÿÎÏ’
fiÏË. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á΋√˛Ì ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı »ı
… fiÏË. ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ó ’fl‹ÎI‹-÷k‰ ‹Y›Î ’»Ì
±L› ¿˘¥ ‰V÷ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì flËı÷Ì (√Ì÷Î
183
±. 6/22). ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘ «ÎËı √‹ı ÷ıÀ·Ì
≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω›, ’HÎ ÷ıfiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿ÿÌ ÿÒfl
◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı ‰‘Îflı ‰‘ı »ı.
F›Îflı ‹fiW› ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀıfiÌ Ë˘‰Îfi_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±Î ¤Ò·fiı
¿ÎflHÎı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ±Î ¤Ò·fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√fi_
±fiWÔÃÎfi … Á√‹ ±fiı lıWÔà µ’Λ »ı. ¿‹˝›˘√Ì ¿˘¥
’HÎ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ Ë˘‰Îfi_ fiÏË
‹ÎfiÌfiı ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ (÷ı‹fiÌ … ‹ÎfiÌfiı) ·√ÎÕÌ
ÿı »ı. ±Î◊Ì ÷ı Á√‹÷Î’Ò‰Û¿ Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥
Ω› »ı.
¿‹˝ ÷˘ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ¿›Î˝ ¿flı »ı, ’HÎ ÁΑÎflHÎ
≠ÎHÎÌ ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝‹Î_ CÎb_
‹˘À<_ ±_÷fl ˢ› »ı. ÁΑÎflHÎ ‹fiW› (¿‹˝ ¿flfiÎfl)
±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfiı ÁÎ◊ı flάÌfiı ¿‹˝ ¿flı
»ı, ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfiı »˘ÕÌfiı
¿‹˝ ¿flı »ı. ¿‹˝ ¿flfiÎflfiÎ_ ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ
ˢ› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flfiÎfl ⁄_‘Λ »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ‹@÷
◊Λ »ı.
“±Á@÷˘ èÎΫflL¿‹˝” ó ‹fiW› … ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕı »ı, Á_ÁÎfl fiÏË. ±Î◊Ì
‹fiW›fi_ ¿÷˝T› »ı ¿ı ÷ı Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_
¿‹˘˝ ¿flı ±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ÷ı‹fi_ ¿˘¥ Œ‚ fi ≥E»ı. ±Î
flÌ÷ı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ±◊ν÷˚ ‹Îflı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì
¿Â_ fiÎ Ωı¥±ı, ±ı‰Î ¤Î‰◊Ì Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ıfi˘ ±Î’˘±Î’ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√Ì Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì ‰÷˝‹ÎfifiÌ ‰V÷±˘
ÁÎ◊ı ±fiı ¿o¥ fi ≥E»‰Î◊Ì ¤Ï‰W›fiÌ ‰V÷±˘ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flı »ı.
‹ı‚΋Î_ V‰›_Áı‰¿˘ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› Á‹∞fiı Ïÿ‰Á
±Î¬˘ ›ÎhÎ̱˘fiÌ Áı‰Î ¿flı »ı ±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ¿˘¥fiÌ
’ÎÁı◊Ì ¿Â_ … fi◊Ì ≥E»÷Î; ±Î◊Ì flÎhÎı ÁÒ÷Ì ‰¬÷ı
÷ı‹fiı ¿˘¥fiÌ ›Îÿ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Áı‰Î ¿fl÷Ì
‰¬÷ı ÷ı‹HÎı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿Â_ ≥E»u_ fiˢ÷_. ±Î flÌ÷ı
…ı Áı‰Î¤Î‰◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı
±fiı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥ ‰√ıflı ¿o¥ fi◊Ì ≥E»÷˘,
÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ ›Îÿ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ÷ı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿
Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝ ÷˘ ⁄‘Î ¿›Î˝ ¿flı »ı, ’HÎ ¿‹˝›˘√Ì I›Îflı
◊Λ »ı, ¿ı F›Îflı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı
184 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ÎÁ„@÷ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì … ÿÒfl ◊¥ ¿ı »ı ó “‘‹˝ ÷ıÓ Ï⁄flÏ÷” (‹ÎfiÁ
3/16/1) ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ‘ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ÎÁ„@÷ ¿ÿÌ fi◊Ì
ÿÒfl ◊¥ ¿÷Ì.
“’fl‹ÎMÔfi˘Ï÷ ’Ò flÊ—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ
«˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “’fl‹Ô̊” ’ÿ ¶ÎflÎ ÁÎ_A››˘√ÌfiÌ
’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎM÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ
“’fl‹Ô˚” ’ÿ ¶ÎflÎ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ
‰Î÷ ¿Ëı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ (vÏ«, ωrÎÁ
±fiı ›˘B›÷Î ±fiÁÎfl) ¿˘¥ ’HÎ ‹Î√˝ - ¿‹˝›˘√,
iÎÎfi›˘√ ¿ı ¤„@÷›˘√ ’fl ¤·ıfiı «Î·ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
≠ÎMÔ÷T› ‰V÷ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı (√Ì÷Î ±. 5/4-
5). ÷ı ≠ÎMÔ÷T› ÷k‰ ÷ı … ˢ¥ ¿ı »ı, ¿ı …ıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
ω¿S’, Á_ÿıË ±fiı ÏfiflÎÂÎ fi ˢ› ÷◊Î …ı ÁÿΠˢ›,
⁄‘Î V◊‚ı ˢ›, ⁄‘Î ¿Î‚‹Î_ ˢ›, ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı ˢ›,
⁄‘Îfi_ ’˘÷Îfi_ ˢ› ±fiı …ı ÷k‰◊Ì ¿˘¥ ¿ÿÌ ¿˘¥
±‰V◊΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±·√ fi ◊¥ ¿ı ±◊ν÷Ô˚
…ı ⁄‘Îfiı ÁÿÎ ±Ï¤LÔfi w’◊Ì ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ˢ›.
Â_¿Î ó ¿‹˝ ¿fl÷Î ¿‹˝›˘√Ìfi_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ÿÒfl ◊¥ ¿ı »ı? ¿ı‹¿ı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ÿÒfl ◊›Î ωfiÎ
’fl‹ÎI‹-÷k‰fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
Á‹Î‘Îfi ó ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿flı »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›‹Î_
¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi flËı »ı. ¿‹˝›˘√Ì ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ı ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ¿ı Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝, wÏ’›Î ‰√ıflı …ı ¿o¥
Á΋√˛Ì ‹‚Ì »ı, ÷ı ⁄‘Ì Á_ÁÎflfiÌ … »ı, ’˘÷ÎfiÌ fiÏË.
F›Îflı ’HÎ ±‰Áfl ‹‚ı »ı, I›Îflı ÷ı Á΋√˛Ì, Á‹›,
Á΋J›˝ ‰√ıflıfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı. ÷ı‹fiı
Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı÷˘ ¿‹˝›˘√Ì ±ı‰_ ‹Îfiı »ı
¿ı Ë_ Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ flè΢ »\_ ±◊ν÷Ô˚
Á΋√˛Ì, Á‹›, Á΋J›˝ ‰√ıflı ÷ı‹fiÎ_ »ı, ¿ı …ı±˘fiÌ Áı‰Î
◊¥ flËÌ »ı. ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi◊Ì flËı÷_.
¿I≤˝I‰‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı ó ¤˘@I≤I‰. ¿‹˝›˘√Ì ¤˘√fiÌ
±ÎÂÎ flάÌfiı ¿‹˝ ¿fl÷˘ … fi◊Ì. ¤˘√fiÌ ±ÎÂΉ΂˘
‹fiW› ¿‹˝›˘√Ì fi◊Ì ◊÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊ ‰Õı
’˘÷Îfi_ … ‹¬ ‘˘÷Ì ‰¬÷ı ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ fi◊Ì ◊÷Ì ¿ı
‹ıÓ ‹˘À˘ µ’¿Îfl ¿›˘˝ »ı, ¿ı‹¿ı ‹fiW› ËÎ◊ ±fiı ‹¬
⁄LÔfiıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ … ±_√˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì
’HÎ ÂflÌflfiı Á_ÁÎflfi_ … ±_√ ‹Îfiı »ı. ±Î◊Ì Ωı ±_√ı
±_√ÌfiÌ … Áı‰Î ¿flÌ Ë˘› ÷˘ ÷ı‹Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ¿ı‰_?
[±K›Î› 3
±ı‰˘ Ïfi›‹ »ı ¿ı ‹fiW› …ı µtıU›fiı ·¥fiı ¿‹˝‹Î_
≠T≤kÎ ◊Λ »ı, ¿‹˝fiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊÷Î_ … ÷ı ÷ı … ·Z›‹Î_
÷S·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰ı’ÎflÌ ‘fifiÎ µtıU›◊Ì
… ‰ı’Îfl ¿flı »ı, ÷ı◊Ì ÿ¿Îfi ⁄_‘ ¿fl÷Î_ … ÷ıfi_ K›Îfi
±Î’˘±Î’ wÏ’›ÎfiÌ ÷flŒ … Ω› »ı ±fiı ÷ı wÏ’›Î
√HΉΠ·Î√ı »ı. ÷ıfi_ K›Îfi ±ı ÷flŒ fi◊Ì …÷_ ¿ı ±Î…ı
¿›Î-¿›Î √˛ÎË¿˘ ±ÎT›Î? ¿¥-¿¥ ΩÏ÷fiÎ ±ÎT›Î? ‰√ıflı-
‰√ıflı. ¿ÎflHÎ ¿ı √˛ÎË¿˘ ÁÎ◊ı ÷ıfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì.
Á_ÁÎflfi˘ µtıU› flάÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› Á_ÁÎfl‹Î_
√‹ı ÷ıÀ·˘ ÷S·Ìfi ¿ı‹ fi ◊¥ Ω›, ’HÎ ÷ıfiÌ Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı … fiÏË. Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
±fiı …Õ »ı, F›Îflı “’˘÷ı” (’˘÷Îfi_ V‰w’) ±«· ±fiı
«ı÷fi »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ µtıU› flάÌfiı ¿‹˝
¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ◊¥ … Ω› »ı (¤·ı
ÁΑ¿fiı ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ˢ› ¿ı fi ˢ›); ¿ı‹¿ı “V‰›_”fiÌ
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ıfiÌ V‰÷—ÏÁ© (÷΄k‰¿) ±ı¿÷Î »ı. ±Î
flÌ÷ı F›Îflı ¿÷ν “¿÷˝T›” ⁄fiÌfiı ’˘÷ÎfiÎ µtıU› (’fl‹ÎI‹-
÷k‰)fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘
≠ffi … fi◊Ì flËı÷˘.
¿‹˝›˘√Ì …ı µtıU› ó ’fl‹ÎI‹-÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı (’fl‹ÎI‹-÷k‰)‹Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi
±◊‰Î ¿I≤˝I‰ (¿÷ν’b_) fi◊Ì. ±Î◊Ì ≠I›ı¿ Ïø›ÎfiÎ ±ÎÏÿ
±fiı ±_÷‹Î_ ÷ı µtıU›fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊‰Îfiı
¿ÎflHÎı ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi◊Ì flËı÷_.
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ ¶ÎflÎ ¿flı·Î ≠I›ı¿ ¿‹˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷ ˢ› »ı. ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_. ±Î◊Ì
¿˘¥fi_› ¿I≤˝I‰ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_, ⁄S¿ı ¿‹˝fi˘ ±_÷
◊‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı … ¿I≤˝I‰fi˘ ’HÎ ±_÷ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷
‹fiW›fiÌ ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı F›Îflı ÷ı ¿˘¥ Ïø›Î ¿flı
»ı, I›Îflı ÷˘ ’˘÷Îfiı ±ı Ïø›Îfi˘ ¿÷ν ‹Îfiı … »ı, ’fl_÷
F›Îflı ÷ı Ïø›Îfiı fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Îflı ’HÎ ’˘÷Îfiı ÷ı‰˘
… ¿÷ν ‹Îfi÷˘ flËı »ı. ±Î flÌ÷ı ’˘÷Îfiı Ïfifl_÷fl ¿÷ν
‹Îfi÷Î flËı‰Î◊Ì ÷ıfi_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ÿÒfl ◊÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı
ºœ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ’vÊ T›ÎA›Îfi ±Î’÷Ì
‰¬÷ı ÷˘ ‰@÷Î (T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î) ˢ› »ı, ’HÎ F›Îflı
⁄ÌΩ Á‹›ı ’HÎ ÷ı ’˘÷Îfiı ‰@÷Î ‹Îfi÷˘ flËı »ı, I›Îflı
÷ıfi_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ÿÒfl fi◊Ì ◊÷_. ’˘÷Îfiı Ïfifl_÷fl
T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì … ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ ±Î‰ı
»ı ¿ı “l˘÷Î ‹ÎflÌ Áı‰Î ¿flı, ‹Îfl˘ ±Îÿfl ¿flı, ‹ÎflÌ
±Î‰U›¿÷α˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿flı”; ±fiı “Ë_ ±Î ÁΑÎflHÎ
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 185

‹ÎHÎÁ˘fiÌ ’ÎÁı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ıÁÌ Â¿<_, Ë_ ÁΑÎflHÎ ¿Î‹ ⁄fiı· T›„@÷ ËÏflç_ƒfiÌ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿<_” ‰√ıflı. ±Î flÌ÷ı ÷ıfi˘ T›ÎA›Îfi w’Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfiı ÷ı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν (‰ÎV÷ω¿ ËÏflç_ƒ)
¿‹˝fiÌ ÁÎ◊ıfi˘ Ïfifl_÷fl Á_⁄_‘ «Î· flËı »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ÂÎVÔhÎωÏË÷ ÁC΂Î_
»ı - T›ÎA›Îfi w’Ì ¿‹˝◊Ì ‘fi, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥, ±Îfl΋ ¿‹˘˝fiı ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfiı ÷ı
‰√ıflı ¿o¥ fiı ¿o¥ ‹ı‚‰‰Îfi˘ ¤Î‰ ˢ‰˘. Ωı ’˘÷Îfiı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν fi◊Ì ‹Îfi÷˘. ¿‹˝›˘√Ì ÂflÌfl ‰√ıflı
‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ‹ı‚‰‰Îfi˘ ¤Î‰ fi flËı ÷˘ ¿÷ν’b_ ¿ı‰‚ ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝fiı V‰Î_√fiÌ ‹ÎŒ¿ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı
¿‹˝ ¿fl÷Î_ Á‘Ì … ÁÌÏ‹÷ flËı »ı ±fiı ¿‹˝ Á‹ÎMÔ÷ ‹ÎÀıfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘fiı (Á_ÁÎflfiÎ ‹Îfi÷˘ flËÌfiı)
◊÷Î_ … ¿÷ν’b_ ’˘÷ÎfiÎ µtıU›‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕı »ı. ±Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊΋Î_ ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ¤˘…fi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı … ’˘÷Îfiı
fi◊Ì flËÌ Â¿÷_.
÷ıfi˘ ¤˘@÷Î ±◊ν÷Ô˚ ¤˘…fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı, ¤˘…fi
¿›Î˝ ⁄Îÿ fiÏË, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ¿˘¥ Ïø›Îfiı ¿fl÷Ì ¿‹˝›˘√Ì …ı‰Ì flÌ÷ı ¿I≤˝I‰fiı ’˘÷Îfi΋Î_ Ïfifl_÷fl fi◊Ì
‰ı‚αı … ’˘÷Îfiı ÷ı Ïø›Îfi˘ ¿÷ν ‹Îfiı »ı, ±L› Á‹›ı ‹Îfi÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹Î÷ÎÏ’÷Î, jÎÌ-’hÎ, ¤Î¥-¤˘Ω¥
fiÏË. …ı‹, ¿‹˝›˘√Ì T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Πˢ› ±fiı ·˘¿˘‹Î_ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ’HÎ Ïfifl_÷fl fi◊Ì ‹Îfi÷˘.
÷ıfiÌ ⁄Ë ≠Ï÷WÔÃΠˢ› ’fl_÷ ¿ÿÌ T›ÎA›Îfi ÁÎ_¤‚‰Îfi˘ ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl÷Ì ‰¬÷ı … ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
Á‹› ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ÷ı √‹ı I›Î_ ’HÎ ⁄ıÁÌfiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ (Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı …) ‹Îfiı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Ωı ¿˘¥
T›ÎA›Îfi ÁÎ_¤‚Ì Â¿ı »ı. ÷ı Á‹›ı ÷ıfiı fi◊Ì ±ÎÿflfiÌ ’Ï÷ ˢ› ÷˘ ÷ı ’IÔfiÌfiı ‹ÎÀı ’Ï÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’IÔfiÌ
±Î‰U›¿÷Πˢ÷Ì ¿ı fi◊Ì ¨«Î ±ÎÁfifiÌ; ¿ı‹¿ı I›Îflı ¿¿ÛÂΠˢ›, ¿<w’ ˢ›, ¿·Ë ¿fl‰Î‰Î‚Ì Ë˘›, ’HÎ Ωı
÷ı ’˘÷Îfiı l˘÷Î ‹Îfi÷˘ ˢ› »ı, T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î fiÏË. ÷ıfi˘ ’IÔfiÌfiÎ w’‹Î_ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ ˢ›, ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ
¿ÿÌ¿ T›ÎA›Îfi ÿÌ‘Î ’»Ì ÷ıfiı ¿˘¥ ±˘flÕ˘ ÁÎŒ ¿fl‰Îfi_ ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝ ±fiÁÎfl ÷ıfi_ ¤flHÎ’˘ÊHÎ ¿fl‰Îfi_
¿Î‹ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı ±ı ¿Î‹fiı ÷ı‰Ì … ÷I’fl÷Î◊Ì ’Ï÷fi_ ¿÷˝T› »ı. ’Ï÷ ÷flÌ¿ıfi˘ Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ÷ıfiı
¿flı »ı, ¿ı …ı‰Ì ÷I’fl÷Î◊Ì ÷ı T›ÎA›Îfi ±Î’‰Îfi_ ¿Î›˝ Á‘Îfl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷ıHÎı ¿Ëı‰ÎfiÌ »ı, «ÎËı ÷ı ‹Îfiı ¿ı fi
¿flı »ı. ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ◊˘Õ˘ ’HÎ ±ı‰˘ ¤Î‰ fi◊Ì ±Î‰÷˘ ‹Îfiı. ÿflı¿ ‰¬÷ı ÷ıHÎı ’˘÷Îfiı ’Ï÷ fi◊Ì ‹Îfi‰Îfi˘;
¿ı “±ÎÀ·˘ ‹˘À˘ T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î ◊¥fiı Ë_ ±Î ±˘flÕÎfiÌ ¿ı‹¿ı ±Î ÷ı ’Ò‰˝…L‹‹Î_ ÷ıfiÌ ’IÔfiÌ Ë÷Ì, ÷ıfiÌ ¿˘fiı
ÁŒÎ¥fi_ ÷E» ¿Î‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿v_! ·˘¿˘ Â_ ¿ËıÂı! ‹ÎflÌ ¬⁄fl? ±fiı Q≤I› ’»Ì ’HÎ ÷ı ’IÔfiÌ flËıÂı, ±ıfiÌ ’HÎ
±Î⁄w ‘Ò‚‹Î_ ‹‚Ì …Âı” ‰√ıflı. ÷ı ’˘÷Îfiı T›ÎA›Îfi ÂÌ ¬Î÷flÌ? ÷◊Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ÷ı ¿˘¥fiÌ ‹Î »ı,
ÿı÷Ì ‰¬÷ı T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î, ¿◊Î l‰HÎfiÎ Á‹›ı l˘÷Î ¿˘¥fiÌ ’hÎÌ »ı, ¿˘¥fiÌ ⁄Ëıfi »ı, ¿˘¥fiÌ ¤Î¤Ì »ı,
±fiı ±˘flÕ˘ ÁÎŒ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±˘flÕ˘ ÁÎŒ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥fiÌ fiHÎ_ÿ »ı, ‰√ıflı-‰√ıflı. ÷ı ÁÿÎ ’IÔfiÌ ÷˘ »ı …
‹Îfiı »ı. ±Î◊Ì ÷ıfi_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_. fiÏË. ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î
…ı ‰V÷ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ ⁄ÿ·Î÷Ì flËı »ı, ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı “¿ı‰‚ ¤flHÎ’˘ÊHÎ (Áı‰Î)
÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì ±fiı ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ ’HÎ Ïfifl_÷fl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ’IÔfiÌ »ı”, ±Î ‹ÎL›÷Î ºœ ◊Λ »ı.
fi◊Ì flËı÷˘ ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. ±Î ÏÁ©Î_÷ ’fl ºÏp ±Î flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ìı Á_ÁÎfl‹Î_ Ï’÷Î, ’hÎ, ’Ï÷, ¤Î¥
…÷Î_ … ÁΑ¿fiı ‰ÎV÷ω@÷Î (¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi◊Ì flÏË÷ ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ …ı V‰Î_√ ‹Y›˘ »ı, ÷ıfiı ÷ı ÃÌ¿-ÃÌ¿ Ïfi¤Î‰ı
V‰w’)fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. »ı. ⁄ÌΩı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı »ı ¿ı fiÏË, ±ı
÷flŒ ÷ı fi◊Ì Ωı÷˘. ’˘÷Îfi΋Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ˢ‰Î◊Ì
¿‹˝›˘√Ì ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ÷ı … ¤Î‰◊Ì ¿flı »ı,
… ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿÷˝T› µ’fl ºÏp Ω› »ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ
¿ı …ı ¤Î‰◊Ì fiÎÀ¿‹Î_ ±ı¿ V‰Î_√‘ÎflÌ ’ÎhÎ Œflı »ı.
¿÷˝T› µ’fl ºÏp …÷Î_ ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì ’ÕÌ
…ı‰Ì flÌ÷ı fiÎÀ¿‹Î_ ËÏflçLƒfi˘ V‰Î_√ fiÎÀ¿fiı ‹ÎÀı …
Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ⁄ÌΩfi_ ¿÷˝T› Ωı‰Îfi_ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› fi◊Ì.
ˢ› »ı, ±fiı fiÎÀ¿ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ … ËÏflç_ƒw’Ì V‰Î_√fi˘
fiÎÀ¿fiÌ ÁÎ◊ı … I›Î√ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì Á_ÁÎflfiÎ_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı
¿‹˝›˘√Ìfi_ ¿÷ν’b_ ’HÎ V‰Î_√fiÌ …ı‹ ¿ı‰‚ Ïø›Î ¿fl‰Î ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ Ïfifl_÷fl ˢ‰Îfi_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷ı‰Ì …
Á‘Ì … ÁÌÏ‹÷ flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı fiÎÀ¿‹Î_ ËÏflç_ƒ flÌ÷ı ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷, Á_≠ÿΛ, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷
186 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ Ïfifl_÷fl ˢ‰Îfi_ fi◊Ì »ı ’HÎ ‹‚÷_ fi◊Ì, ÷ıfiı “≠÷ÌÏ÷” ¿Ëı »ı; ±fiı …ı ‹‚ı
‹Îfi÷˘. …ı ‰V÷ Ïfifl_÷fl fi◊Ì, ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ±Î’˘±Î’ »ı, ’HÎ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì, ÷ıfiı “≠ÎMÔ÷” ¿Ëı »ı. ÿı¬Î‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î
»ı. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfi_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊¥ ‰√ıflı‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚˘ ≠÷ÌZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎfl
Ω› »ı. “≠÷ÌÏ÷” »ı, ±fiı Á‰˝hÎ ÏfiI› ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹-÷k‰
“≠ÎMÔ÷” »ı. ’fl‹ÎI‹-÷k‰ ⁄˛õÎ◊Ì ¿ÌÕÌ ’›*÷ ⁄‘Îfiı
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
Á‹Îfi w’ı ±Î’˘±Î’ ≠ÎMÔ÷ »ı.
…ıfi΋Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì, ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÌ ÷κU›÷Î◊Ì ÿı¬Î‰Î‰Î‚Ì ≠÷ÌÏ÷fi˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰
V‰÷—ÏÁ© ±ı¿÷Î »ı. ÁΑ¿◊Ì ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ◊¥ flè΢ »ı. ºU›‹ÎhÎ ≠Ï÷ZÎHÎ ±ºU›‹Î_ …¥ flèÎ_ »ı.
±Î ‰ÎV÷ω¿÷Î ÷flŒ K›Îfi fi◊Ì ±Î’÷˘. …ı‹fiÎ◊Ì ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı
…ı‰Ì flÌ÷ı ËŸ«¿˘ √‹ı ÷ıÀ·Ì {Õ’◊Ì ±Î√‚-’λ‚ ’HÎ ≠÷ÌÏ÷ … »ı. ÏfiI› ±«· flËı‰Î‰Î‚Î “V‰›_”fiı
¤·ı fiı Ω›, ÿflı¿ ‰¬÷ı ÷ı Á‹÷΋Î_ (Á‹„V◊Ï÷‹Î_) ≠÷ÌÏ÷fiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ÁÿÎ ⁄‘Î_‹Î_ flËı‰Î‰Î‚_
±Î‰ı … »ı ±◊ν÷Ô˚ F›Î_◊Ì ËŸ«¿Îfi_ ÿ˘flÕ<_ ⁄Î_‘ı·_ »ı, ’fl‹ÎI‹-÷k‰ “V‰›_”fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıfiÌ ÁÌ‘‹Î_ (±Î√‚-’λ‚ …÷Ì ‰¬÷ı) ±ı¿ ‰Îfl ±Î‰ı “≠÷ÌÏ÷” ±¤Î‰ w’ ±fiı “≠ÎMÔ÷” ¤Î‰w’ »ı ó “fiÎÁ÷˘
… »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠I›ı¿ Ïø›Î ’»Ì ±Ïø› ±‰V◊Πωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ±. 2/16).
(Á‹÷Î) ±Î‰ı … »ı. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, ’Ëı·Ì Ïø›Îfi˘ ›Î‰L‹ÎhÎ (ÁC΂Î) ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î “≠÷ÌÏ÷” »ı.
±_÷ ÷◊Î ⁄Ì∞ Ïø›ÎfiÎ ±Îfl_¤fiÌ ‰E«ı ±fiı ≠I›ı¿ Á_¿S’ Ïø›Î‹ÎhÎ ±Ïø›÷΋Î_ ·Ìfi ◊Λ »ı. ≠I›ı¿ Ïø›ÎfiÎ ±ÎÏÿ
÷◊Πω¿S’fiÌ ‰E«ı Á‹÷Î flËı »ı. ±fiı ±_÷‹Î_ ÁË… (V‰÷—ÏÁ©) ±Ïø› ÷k‰ ωz‹Îfi
⁄Ì∞ ‰Î÷, Ωı ‰ÎV÷ω¿ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı flËı »ı. …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı ‹K›‹Î_ ’HÎ
÷˘ ËŸ«¿˘ «Î·÷Ì ‰¬÷ı (ωʋ ÿı¬Î‰Î »÷Î_) ’HΠˢ› »ı ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. ±Î◊Ì Ïø›Îfiı Á‹›ı ’HÎ
Ïfifl_÷fl Á‹÷΋Î_ … flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ËŸ«¿˘ ±Î√‚- ±¬_Õ ±fiı ÁË… ±Ïø› ÷k‰ …ı‹ »ı ÷ı‹ ωz‹Îfi
’λ‚ …÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ Ïfifl_÷fl (F›Î_◊Ì ËŸ«¿Îfi_ ÿ˘flÕ<_ flËı »ı. ÷ı ÁË… ±Ïø› ÷k‰ («ı÷fiV‰w’ ±◊‰Î
⁄Î_‘ı·_ »ı, ÷ıfiÌ) ÁÌ‘‹Î_ … flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰) ±Ïø› ±fiı ÁÏø› ó ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘fiı
∞‰ ’HÎ ≠I›ı¿ Ïø›Î‹Î_ Á‹÷΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı. ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ÷ıfiÌ ±ı¿÷Î Ïfifl_÷fl flËı »ı. Ïø›Î (¿fl‰_ ±fiı fi ¿fl‰_) ⁄LÔfiı◊Ì ’fl »ı.
¿fl÷Ì ‰¬÷ı Á‹÷΋Î_ „V◊÷ fi ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠÷ÌÏ÷ (V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, Ïø›Î ‰√ıflı)
‰ÎV÷‰‹Î_ Á‹÷Î flËı … »ı, …ıfi˘ ¿˘¥ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘ ±◊ν÷Ô˚ ±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı …
≥E»ı ÷˘ Ïø›Î Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ … (÷ı Á‹÷Îfi˘) ±fi¤‰ ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹-÷k‰fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ±ÎÁ„@÷fi˘
◊¥ Ω› »ı. Ωı ÁΑ¿ ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ Ïfifl_÷fl ÁΉ‘Îfi fiΠ◊÷Î_ … ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹-÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥
flËı ÷˘ ÷ıfiı Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì Á‹÷Îfi˘ ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎΩ› »ı. ±Î◊Ì ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ≠÷ÌÏ÷ (’˘÷ÎfiÎ
ÁÎ◊ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝)fiı ≠÷ÌÏ÷ (Á_ÁÎfl-‹ÎhÎ)fiÌ
F›Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì. Áı‰Î‹Î_ ·√Î‰Ì ÿı‰Î◊Ì ≠÷ÌÏ÷ (ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝)fi˘
‹Îfiı·Î ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ≠÷ÌÏ÷ ≠‰ÎË ≠÷ÌÏ÷ (Á_ÁÎfl)fiÌ ÷flŒ … ◊¥ Ω› »ı ±fiı
±fiı ≠ÎMÔ÷fi˘ ¤ıÿ Á‹∞ ·ı‰˘ ±Î‰U›¿ »ı. …ı ÿı¬Î› ±Î’˘±Î’ ≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÂıÊ flËÌ Ω› »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì Â_ ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
◊¥ «Ò@›_ »ı? ÷ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.

¿‹˝HΈ‰ ÏË Á_ÏÁÏ©‹Î„V◊÷Î …fi¿Îÿ›— –– 20––

·˘¿Á_√˛Ë‹ı‰ÎÏ’ Á_’U›L¿÷˝‹ËÛÏÁ –– 20––
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
…fi¿Îÿ›— = flÎΩ …fi¿ ±ı‰
…ı‰Î ±fiı¿ Á_ÏÁÏ©‹Ô˚
‹ËÎ’vÊ˘ ±Î„V◊÷Η =
ÏË = ’HÎ ·˘¿Á∆˚√
Ô Ë ˛ ‹Ô˚ =
¿‹˝HÎÎ = ¿‹˝ (¿‹˝›˘√) ÁQ’U›fiÔ˚
¶ÎflÎ ±Ï’
ÀÌ¿Î ó “¿‹˝HΈ‰ ÏË Á_ÏÁÏ©‹Î„V◊÷Î …fi¿Îÿ›—”
ó “±ÎÏÿ” ’ÿ “≠P≤Ï÷” (±Îfl_¤) ÷◊Î “≠¿Îfl” ⁄LÔfiıfi_
‰Î«¿ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Ωı ±ËŸ ±Î‰ı·Î “±ÎÏÿ”
’ÿfiı “≠P≤Ï÷”fi_ ‰Î«¿ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ “…fi¿Îÿ›—”
’ÿfi˘ ±◊˝ ◊Âı - …ı±˘fiÎ ±ÎÏÿ (±Îfl_¤)‹Î_ flÎΩ …fi¿
»ı ±◊ν÷Ô˚ flÎΩ …fi¿ ÷◊Î ÷ı±˘fiÎ ’»Ì ◊‰Î‰Î‚Î
‹ËÎ’vÊ˘. ’fl_÷ ±ËŸ ±ı‰˘ ±◊˝ ‹Îfi‰˘ ›˘B› ≠÷Ì÷
◊÷˘ fi◊Ì. ¿ı‹¿ı flÎΩ …fi¿fiÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ ±fiı¿
‹ËÎ’vÊ˘ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ’fl‹ ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ «Ò@›Î
Ë÷Î; …ı‹¿ı ÁÒ›˝, ‰ˆ‰V‰÷ ‹fi, flÎΩ ≥Z‰Î¿< ‰√ıflı (√Ì÷Î
±. 4/1-2). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “±ÎÏÿ” ’ÿfiı “≠¿Îfl”fi_
‰Î«¿ ‹Îfi‰_ … µÏ«÷ »ı, …ıfiÎ ±fiÁÎfl “…fi¿Îÿ›—”
’ÿfi˘ ±◊˝ »ı ó flÎΩ …fi¿ …ı‰Î B≤ËV◊Îl‹‹Î_ flËÌfiı
ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ’fl‹ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷
◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊ˘, …ı±˘ flÎΩ …fi¿fiÎ ’Ëı·Î_ ÷◊Î ⁄Îÿ‹Î_
(±Î… Á‘Ì) ◊¥ «Ò@›Î »ı.
¿‹˝›˘√ ⁄Ë ’flÎ÷fi ›˘√ »ı, …ıfiÎ ¶ÎflÎ flÎΩ
…fi¿ …ı‰Î ±fiı¿ ‹ËÎ’vÊ˘ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ «Ò@›Î
»ı. ±Î◊Ì ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ Ωı ¿˘¥
¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ≥E»ı ÷˘ ÷ıHÎı
÷ı ‹‚ı·Ì ≠οÚ÷ ‰V÷±˘ (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiı ¿ÿÌ ’˘÷ÎfiÌ
±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fiÏË ‹Îfi‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ »ı … fiÏË;
’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀıfiÌ … »ı. ±Î
‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎfl◊Ì ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘fiı Á_ÁÎflfiÌ
… Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿‹˝›˘√ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi_ Á√‹, lıWÔÃ, ±fiı V‰÷_hÎ ÁΑfi
»ı ó ±ı‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì.
±ËŸ “¿‹˝HÎÎ ±ı‰” ’ÿ˘fi˘ Á_⁄_‘ ’Ò‰˝f·˘¿fiÎ
“±Á@÷˘ èÎΫflL¿‹˝” ’ÿ˘◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı
¿‹˝ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı »ı; ¿ı‹¿ı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊Λ »ı, ¿ı‰‚ ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì fiÏË. ¿ı‰‚ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ ≠ÎHÎÌ ⁄_‘Λ »ı ó
“¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—” (‹ËÎ. Â΄L÷. 241/7)
187
= … ¿÷‹
˝ ˚Ô = (ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı) ¿‹˝
= ’fl‹ ÏÁÏ©fiı ¿fl‰Îfiı
’ÎQ›Î Ë÷Î. ÷ı◊Ì ±ı‰ =…
·˘¿Á_√˛Ëfiı ±ËÛÏÁ = ›˘B› »ı ±◊ν÷Ô˚
= Ωı÷Î_ ±‰U› ¿fl‰_
= ’HÎ (÷_) Ωı¥±ı.
√Ì÷ÎfiÌ ±Î ˆ·Ì »ı ¿ı ¤√‰Îfi ’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_
‰ÏHν÷ ωʛfiÌ ‹A› ‰Î÷fiı (…ı ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ωÂıÊ
µ’›˘√Ì Ë˘› »ı) Á_ZÎı’◊Ì ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ŒflÌ◊Ì
¿ËÌ ÿı »ı, …ı‹ ’λ‚fiÎ (±˘√HÎÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_
±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ÿ¥fiı ±Î
‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÷ı … ‰Î÷fiı Á_ZÎı’‹Î_ “¿‹˝HÎÎ ±ı‰”
’ÿ˘◊Ì ¿Ëı »ı. ±ı … flÌ÷ı ±Î√‚ ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ
»ßÎ f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ωʛfiÌ ‹A› ‰Î÷fiı ÁÎ÷‹Î
f·˘¿‹Î_ Á_ZÎı’◊Ì “‹R›Î‰ıÏÂ÷«ı÷Á΋Ô˚” (‹Îfl΋Î_ Ï«kÎ
·√ÎÕfiÎflÎ ¤@÷) ’ÿ◊Ì ŒflÌ◊Ì ¿ËıÂı.
±ËŸ ¤√‰Îfi “¿‹˝HÎÎ ±ı‰”fiı V◊Îfiı “›˘√ıfi ±ı‰”
’HÎ ¿ËÌ Â¿÷Î Ë÷Î. ’fl_÷ ±…\˝fifi˘ ±Î√˛Ë ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì
I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î (±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰fiÎflÎ_) ¿‹˘˝fi˘ … ≠Á_√ «Î·‰Îfiı ¿ÎflHÎı “¿‹˝HÎÎ ±ı‰”
’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ±ı ’ÿ˘fi˘
±Ï¤≠Λ (’Ò‰˝f·˘¿fiÎ ±fiÁÎfl) ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ¿‹˝›˘√ ÁÎ◊ı … »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ï«L‹› ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ …Õ ¿‹˘˝◊Ì
fi◊Ì ◊÷Ì. ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î‹Î_ …ı
ωCÔfi˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν V‰÷—ÏÁ©
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÎ
±fi¤‰‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Î_ ωCÔfi˘fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ËŸ
¿‹˝ ¶ÎflÎ ’fl‹ÏÁÏ© (’fl‹ÎI‹-÷k‰)fiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ ‰Î÷
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
’fl‹ÎI‹-≠΄M÷ Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
‹fiW›˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄M÷fiÌ …ı‹ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷fiı ’HÎ ¿‹˝…L› ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ÷ı±˘ ±ı‰˘ ω«Îfl
¿flı »ı ¿ı F›Îflı ¿˘¥ ‹˘ÀÎ (µE« ’ÿÎÏ‘¿ÎflÌ) ‹fiW›fiı
‹‚‰Î ‹ÎÀı ’HÎ ±ÎÀ·˘ ’Ïfll‹ ¿fl‰˘ ’Õı »ı, I›Îflı
±fi_÷¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_ÕfiΛ¿ ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹‚‰Î ‹ÎÀı ÷˘ ⁄Ë
… ’Ïfll‹ (÷’, ‰˛÷ ‰√ıflı) ¿fl‰Î_ ’ÕÂı. ‰V÷÷— ±Î
… ÁΑ¿fiÌ ÁË◊Ì ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı.
‹fiW››˘Ïfifi˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı. ±ıÀ·Î
188 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‹ÎÀı ‹fiW››˘Ïfifiı “¿‹˝Á_√Ì” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷‰Î‚Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ó “fl…ÏÁ ≠·›_ √I‰Î ¿‹˝ÁÏïÊ
Ω›÷ı” (√Ì÷Î ±. 14/15). ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ¿‹˘˝‹Î_
‹fiW›fiÌ Ï‰ÂıÊ ≠T≤ÏkÎ flËı »ı ±fiı ÷ı ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ …
±¤Ìp (‹fi√‹÷Ì) ‰V÷±˘fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı.
≠ÎflO‘fi˘ ÁÎ◊ flËı‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ … ±¤Ìp ÁÎ_ÁÎÏfl¿
‰V÷±˘fiı ≠ÎMÔ÷ ’HÎ ¿flÌ ·ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfiÌ ±ı ‘ÎflHÎÎ
’p ◊Λ »ı ¿ı ≠I›ı¿ ‰V÷ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ‹‚ı »ı
±fiı ‹‚Ì Â¿ı »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiΠωʛ‹Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ±Î
… ¤Î‰ flËı »ı ±fiı ÷ı «ı÷fi ’fl‹ÎI‹Îfiı ’HÎ …Õ
¿‹˘˝ ¶ÎflÎ … ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿flı »ı. ’fl_÷
‰ÎV÷ω¿÷Î ±ı … »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ
fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î ωʛfiı ⁄Ë … √_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ Á‹…‰˘
Ωı¥±ı.
¿‹˘˝◊Ì fiΉÎfi ‰V÷ (Á_ÁÎfl)fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı,
±Ï‰fiÎÂÌ ‰V÷ (’fl‹ÎI‹Î)fiÌ fiÏË; ¿ı‹¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝
fiΉÎfi (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı)fiÎ Á_⁄_‘◊Ì …
◊Λ »ı, F›Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fiΉÎfi◊Ì Á‰˝◊Î
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ◊Λ »ı.
≠I›ı¿ ¿‹˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿‹˝fiÎ Œ‚ w’ı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ ’HÎ µI’LÔfi
±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı. ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ÷ı … ‰V÷fiÌ
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, …ı V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfiÌ ºÏp±ı ÿÒfl
(±≠ÎM›) ˢ›. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷ ±ı¿ V◊‚, ¿Î‚Ô ‰√ıflı‹Î_
flËı‰Î‰Î‚Ì, µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì ÷ı‹ … ≠Ï÷ZÎHÎ
⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Ì »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿‹˝ÁÎK› »ı, ’fl_÷
’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Î V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl’ÒHν
(ÏfiI›≠ÎMÔ÷)1 ÷ı‹ … µI’ÏkÎ, ωfiΠ±fiı ’Ïfl‰÷˝fi◊Ì
Á‰˝◊Î flÏË÷ »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ V‰÷—ÏÁ© »ı,
¿‹˝ÁÎK› fi◊Ì. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷
g«÷fi◊Ì fi◊Ì ◊÷Ì, F›Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ g«÷fi
‹A› »ı. g«÷fi◊Ì ÷ı … ‰V÷ ≠ÎMÔ÷ ◊ ¿ı »ı, …ı
Á‹Ì’‹Î_ Á‹Ì’ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ g«÷fi w’ Ïø›Î◊Ì ’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì.
’fl‹ÎI‹Îfi_ Ï«_÷fi ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊˝¿÷Î ⁄ÌΩ (Á_ÁÎflfiÎ)
g«÷fifi˘ I›Î√ ¿flΉ‰Î‹Î_ … »ı. Á_ÁÎflfi_ g«÷fi Á‰˝◊Î
»^À÷Î_ … ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
Á‰˝T›Î’Ì ’fl‹ÎI‹Îfi_ ±Î’HÎÎ◊Ì ±_÷fl »ı … fiÏË
±fiı ˢ¥ ¿ı ’HÎ fiÏË. …ıfiÎ◊Ì ±Î’HÎı ±_÷fl fi◊Ì
1. ÿıÁ ¿Î· ÏÿÏÁ Ï⁄ÏÿÏÁË ‹ÎËŸ – ¿ËË Á˘ ¿ËÎn …ËÎn ≠¤ fiÎËŸ –– (‹ÎfiÁ 1/185/3)
[±K›Î› 3
‹Îfi÷Î, ÷ı “Ë_”’HÎÎ◊Ì ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î ±I›_÷ Á‹Ì’ »ı.
“Ë_” ’b_ ÷˘ ’Ïfl„E»LÔfi(±ı¿ÿıÂÌ›) »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î
’Ïfl„E»LÔfi fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±I›_÷ Á‹Ì’V◊,
ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÁÎ_ÁÎÏfl¿
‰V÷±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ …ı‰Î_ ÷¿Û ÷◊Î ›„@÷±˘ ·√ÎÕ‰Î_ ±ı
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‘˘¬˘ ÿı‰Î …ı‰_ … »ı.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ≥E»Î‹ÎhÎ◊Ì fi◊Ì ◊÷Ì;
’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ ‹ÎhÎ◊Ì ◊¥ Ω›
»ı. ±Î µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷ ◊‰Î‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√
±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î … ⁄Α¿ »ı, ⁄Ì…\_ ¿o¥ ⁄Α¿ »ı …
fiÏË. Ωı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ Ëη Ω√˛÷
◊¥ Ω›, ÷˘ Ëη … ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›.
‹fiW›∞‰fifi˘ µtıU› ¿‹˝ ¿fl‰_ ±fiı ÷ıfi_ Œ‚
¤˘√‰‰_ ±ı fi◊Ì. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»ÎfiÎ
I›Î√’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ I›Îflı …
Ω√˛÷ ◊¥ ¿ı »ı, F›Îflı ÁΑ¿fi˘ ∞‰fi¤flfi˘ ±ı¿
… µtıU›-’fl‹ÎI‹≠΄M÷ ¿fl‰Îfi˘ ◊¥ Ω›. ’fl‹ÎI‹Îfiı
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥ ’HÎ ¿Î›˝fi_ ¿˘¥ ‹Ëk‰
fi flËı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ÏÁ‰Î› ‹fiW›∞‰fifi_
±L› ¿˘¥ ≠›˘…fi »ı … fiÏË. ±Î‰U›¿÷Î ¿ı‰‚ ±Î
≠›˘…fi ¿ı µtıU›fiı ±˘‚¬Ìfiı ÷ıfiı ’ÒHν ¿fl‰ÎfiÌ … »ı.
±ËŸ µtıU› ±fiı Œ‚ıE»Î - ⁄LÔfiıfi˘ ¤ıÿ Á‹∞
·ı‰˘ ±Î‰U›¿ »ı. ÏfiI› ’fl‹ÎI‹-÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘
“µtıU›” ˢ› »ı, ±fiı ±ÏfiI› (µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ·)
’ÿÎ◊˘˝fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ “Œ‚ıE»Î” ˢ› »ı. µtıU› ÷˘
’Òfl˘ ◊Λ »ı, ’fl_÷ Œ‚ıE»Î fip ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı.
V‰w’⁄˘‘ ±fiı ¤√‰I≠΄MÔ÷ - ±Î ⁄LÔfiı µtıU› »ı, Œ‚
fiÏË. µtıU›fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ¿‹˝ Á¿Î‹
fi◊Ì ¿Ëı‰Î÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹ ’vÊ (¿‹˝›˘√Ì)fiÎ_
⁄‘Î_ ¿‹˘˝ µtıU›fiı ¿ÎflHÎı ˢ› »ı, Œ‚ıE»Îfiı ¿ÎflHÎı fiÏË.
¿‹˝›˘√‹Î_ ¿‹˘˝ (…Õ÷Î) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿfi˘
µtıU› flάÌfiı ÂÎVÔhÎωÏË÷ Â¤ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
Á¿Î‹ ’vÊ Œ‚fiÌ ≥E»Î flάÌfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı
»ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ (Áı‰Î) ¿flı »ı. ¿‹˝ … Œ‚w’‹Î_ ’ÏflHÎ÷
◊Λ »ı. ±Î◊Ì Œ‚fi˘ Á_⁄_‘ ¿‹˝ ÁÎ◊ı ˢ› »ı. µtıU›fi˘
Á_⁄_‘ ¿‹˝ ÁÎ◊ı fi◊Ì Ë˘÷˘. ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì “’fl‹ÎI‹Î ÿÒfl »ı”
±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 189

“·˘¿Á_√˛Ë‹ı‰ÎÏ’ Á_’U›L¿÷˝‹ËÛÏÁ” ó “·˘¿” V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷, ±‰Áfl, ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ
ÂOÿfiÎ hÎHÎ ±◊˝ ◊Λ »ı ó (1) ‹fiW›·˘¿ ‰√ıflı ‰√ıflı ±fiÁÎfl …ı ¿÷˝T›¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ı ¿‹˝
·˘¿, (2) ÷ı ·˘¿‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘, ±fiı (3) ‹˘À<_ ˢ› »ı. ¿‹˝fiÎ V‰w’ ±fiı Œ‚fiÌ ºÏp◊Ì … ¿‹˝
ÂÎVÔhÎ (‰ıÿ˘fiÎ ±Ï÷Ïfl@÷ ⁄‘Î_ ÂÎVÔh΢). ‹fiW›·˘¿fiÌ, fiÎfi_ ¿ı ‹˘À<_, C΢fl ¿ı Á˙Q› ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.1 Œ‚ıE»Îfi˘
÷ı‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ±fiı ÂÎVÔh΢fiÌ ‹›Î˝ÿÎ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ⁄fiÌ
±fiÁÎfl Á‹V÷ ±Î«flH΢ (∞‰fi«›Î˝‹ÎhÎ) ◊‰Î_ ±ı Ω› »ı. ±Î◊Ì …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î‹Î_ fiÎfiÎ_‹˘ÀÎ_
“·˘¿Á_√˛Ë” ¿Ëı‰Î› »ı. ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ Áfl¬Î_ »ı.
·˘¿Á_√˛Ëfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ÁflÏZÎ÷ ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›fi_ ∞‰fi ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÁËΛ ωfiÎ
flά‰Î ‹ÎÀı, ·˘¿˘fiı ±Á÷◊Ì Ï‰‹¬ ¿flÌfiı Á÷fiÌ ÁL‹¬ fi◊Ì «Î·Ì ¿÷_. ÂflÌfl ‹Î÷Î-Ï’÷Î ¶ÎflÎ ‹‚ı·_ »ı ±fiı
¿fl‰Î ‹ÎÀı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰_. ±Îfiı √Ì÷΋Î_ ωzÎ, ›˘B›÷Î, ÏÂZÎHÎ ‰√ıflı √v…fi˘ ¶ÎflÎ ‹‚ı »ı.
“›iÎÎ◊˝ ¿‹˝”fiÎ fi΋ı ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’˘÷ÎfiÎ_ …ı ±LÔfi √˛ËHÎ ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ µI’LÔfi
±Î«flH΢ ÷ı‹ … ‰«fi˘◊Ì ·˘¿˘fiı ±Á÷◊Ì Ï‰‹¬ ¿flÌfiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ˢ› »ı; …ı ‰VÔh΢ ’Ëıfḻı »Ì±ı, ÷ı
Á÷fiÌ ÁL‹¬ ¿flÌ ÿı‰Î ±ı ⁄Ë ‹˘ÀÌ Áı‰Î »ı; ¿ı‹¿ı ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ˢ› »ı, …ı ‹¿Îfi‹Î_
Á÷fiÌ ÁL‹¬ ◊‰Î◊Ì ·˘¿˘fi˘ Á‘Îfl ÷ı‹ … µ©Îfl V‰÷— flË̱ı »Ì±ı ÷ıfi_ Ïfi‹Î˝HÎ ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_
◊¥ Ω› »ı. ˢ› »ı; …ı ÁÕ¿ µ’fl «Î·Ì±ı »Ì±ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ
·˘¿˘fiı ÿı¬ÎՉΠ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ˢ› »ı, ‰√ıflı-‰√ıflı. ±Î flÌ÷ı ≠I›ı¿
±ı ·˘¿Á_√˛Ë fi◊Ì. ¿˘¥ ÿı¬ı ¿ı fi ÿı¬ı, ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ‹fiW›fi˘ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ⁄ÌΩ±˘fiı ±ÎÏl÷ »ı. ±Î◊Ì ÿflı¿
’˘÷’˘÷ÎfiÎ (‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflı ±fiÁÎfl) ‹fiW› µ’fl ⁄ÌΩ±˘fi_ ∑HÎ »ı, …ıfiı µ÷Îfl‰Î ‹ÎÀı
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ·˘¿Á_√˛Ë ±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı. ›◊΄@÷ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı Áı‰Î (ÏË÷) ¿fl‰Ì
¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T›¿‹˝ fiÎfi_ ¿ı ‹˘À<_ fi◊Ì Ë˘÷_. ±Î‰U›¿ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ÁC΂Î
fiÎfi΋Î_ fiÎfi_ fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘À<_ ¿‹˝, ¿÷˝T›‹ÎhÎ Á‹∞fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı
(Áı‰Î¤Î‰◊Ì) ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı I›Îflı ÷ı Áfl¬Î_ … »ı. ‹ÎÀıfiÎ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ‹fiW› ∑HÎ◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ ±Î‰ı·Î_ “¿‹˝HΈ‰ ËÌ Á_ÏÁÏ©‹Î„V◊÷Η” ’ÿ˘◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, ¿‹˝›˘√ ‹„@÷fi_
V‰÷_hÎ ÁΑfi »ı. …fi¿ÎÏÿ flÎΩ±˘±ı ’HÎ ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ … ’fl‹ÏÁÏ© ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Ë÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı, ÷ı‹HÎı Œ@÷
⁄ÌΩfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı, ÷ı‹fiı Á¬ ±Î’‰Î ‹ÎÀı … flÎF› ¿›*, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flÎF› fi◊Ì ¿›*.
“·˘¿Á∆Ô√˛Ë‹ı‰ÎÏ’ ÁQ’U›L¿÷˝‹ËÛÏÁ” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ÷Îflı ·˘¿˘‹Î_ ¿‹˝›˘√fi˘ ±Î ±Îÿ½ V◊ÎÏ’÷
¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı, ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ÏÁÏ©fiÌ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ·˘¿Á_√˛Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ »ı ó ÷ıfi_ ω‰ı«fi ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
›zÿΫflÏ÷ lıWÔÃV÷kÎÿı‰ı÷fl˘ …fi— –– 21––
Á ›I≠‹ÎHÎ_ ¿<v÷ı ·˘¿V÷ÿfi‰÷˝÷ı –– 21––
lıWÃÔ — = lıWÔà ’flÔÊ ÷÷Ô˚, ÷÷Ô˚ = ÷ı‰-_ ÷ı‰_ ¿<v÷ı = ¿flÌ ±Î’ı »ı,
›÷Ô˚, ›÷Ô˚ = …ı …ı ±ı‰ = … (±Î«flHÎ ¿flı »ı.) ·˘¿— = ⁄ÌΩ ‹fiW›˘
±Î«flÏ÷ = ±Î«flHÎ ¿flı »ı, Á— = ÷ı ÷÷Ô˚ = ÷ı
≥÷fl— = ±L› ›÷Ô˚ = …ı ¿o¥ ±fi‰÷˝÷ı = ≠‹ÎHÎı ±Î«flHÎ
…fi— = ‹ÎHÎÁ˘ (’HÎ) ≠‹ÎH΋Ô˚ = ≠‹ÎHÎ ¿flı »ı.
1. µÿÎËflHÎÎ◊ı˝ ó ¿‹˝fiÎ V‰w’fiÌ ºÏp±ı ÁΉflHÎÌ◊Ì ‰Î‚‰_ ±ı fiÎfi_ ¿‹˝ ±fiı T›ÎA›Îfi ±Î’‰_ ±ı ‹˘À<_ ¿‹˝ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ÷ı‹
… ¿‹˝Œ‚fiÌ ºÏp±ı ±˘»\_ ÿÎfi ¿fl‰Îfi_ ±˘»\_ ’H› ±fiı ‰‘Îflı ÿÎfi ¿fl‰Îfi_ ‰‘Îflı ’H› ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
190 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “›zÿΫflÏ÷ lıWÔÃV÷kÎÿı‰ı÷fl˘ …fi—” ó
lıWÔà ’vÊ ÷ı »ı, …ı “Á_ÁÎfl” (ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝)fiı
±fiı “V‰›_” (’˘÷ÎfiÎ V‰w’)fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı. ÷ıfi˘
±ı¿ V‰Î¤Îω¿ ±fi¤‰ ˢ› »ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï©, ‘fi, ¿<À<_⁄, …‹Ìfi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝ Á_ÁÎflfiÎ »ı,
’˘÷ÎfiÎ fiÏË. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı lıWÔà ’vÊ I›Î√, ‰ˆflÎB›,
≠ı‹, iÎÎfi, ÁÿÔ˚√HÎ ‰√ıflıfiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì ‹Îfi÷˘;
¿ı‹¿ı ÷ı‹fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î◊Ì T›„@÷I‰ ’p ◊Λ
»ı, …ı ÷k‰≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Α¿ »ı. “Ë_ I›Î√Ì »\_”, “Ë_ ‰ˆflÎ√Ì
»\_”, “Ë_ ÁΑ¿ »\_”, “Ë_ ¤@÷ »\_” ‰√ıflı ¤Î‰˘ ’HÎ
T›„@÷I‰fiı ’p ¿fl‰Î‰Î‚Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷k‰≠΄MÔ÷‹Î_
⁄Α¿ ⁄fiı »ı. lıWÔà ’vÊ‹Î_ (…Õ÷ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì
◊‰Î‰Î‚˘) “T›Ïp ±Ëo¿Îfl”fi˘ ˢ÷˘ … fi◊Ì, ±fiı “Á‹Ïp
±Ëo¿Îfl” T›‰ËÎfl‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı, …ı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_
·Î√ı·˘ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ±Ëo¿Îfl ’HÎ Á_ÁÎflfi˘ … »ı (√Ì÷Î
±. 7/4; ±. 13/5).
Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ÂflÌfl, ‘fi, ’Ïfl‰Îfl, ’ÿ, ›˘B›÷Î,
±Ï‘¿Îfl ‰√ıflı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î ±◊ν÷Ô˚
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ‹Y›Î »ı; µ’¤˘√ ¿fl‰Î
±◊‰Î ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı fiÏË. …ı ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘fi˘ µ’›˘√ ¿flı
»ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfi «˘fl ¿Ëı »ı ó “›˘ ¤∆Ô˚@÷ı V÷ıfi ±ı‰
Á—” (√Ì÷Î ±. 3/12). ±Î ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ Á‹ÏpfiÎ …
»ı, T›ÏpfiÎ ¿ÿÌ ¿˘¥ ≠¿Îflı fiÏË. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ’ÿÎ◊˘˝
ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. lıWÔà ’vÊfiÎ ’˘÷ÎfiÎ
¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝ (Á_ÁÎflfiΠˢ‰Î◊Ì) ±Î’˘±Î’-
V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·Î√ı »ı. ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÏË÷‹Î_ ÷ıfiÌ V‰Î¤Îω¿ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı.
“±Î’‰ÎfiΔ ¤Î‰◊Ì Á‹Î…‹Î_ ±ı¿÷Î ±fiı ≠ı‹
µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı “·ı‰ÎfiΔ ¤Î‰◊Ì Á_CÎÊ˝ µI’LÔfi
◊Λ »ı. “±Î’‰Îfi˘” ¤Î‰ µ©Îfl ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±fiı
“·ı‰Îfi˘” ¤Î‰ ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ◊Λ »ı. ÂflÌflfiı “Ë_”,
“‹Îv_” ±◊‰Î “‹ÎflÎ ‹ÎÀı” ‹Îfi‰Î◊Ì … “·ı‰Î”fi˘ ¤Î‰
µI’LÔfi ◊Λ »ı. ÂflÌfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi
‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı lıWÔà ’vÊ‹Î_ “·ı‰Î”fi˘ ¤Î‰ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ≠I›ı¿ Ïø›Î ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷
¿fl‰Î‰Î‚Ì … ˢ› »ı. ±ı‰Î lıWÔà ’vÊfiÎ_ ÿ½fi, V’½,
‰Î÷ν·Î’, g«÷fi ‰√ıflı◊Ì ±Î’˘±Î’ ·˘¿˘fi_ ÏË÷ ◊Λ
»ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ıfiÎ ÂflÌflfiı V’½ ¿flÌfiı ‰Ëı‰Î‰Î‚Î
‰Î›◊Ì ’HÎ ·˘¿˘fi_ ÏË÷ ◊Λ »ı.
±ı‰Î lıWÔà ’vÊ˘ ⁄ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó (1)
[±K›Î› 3
±‰‘Ò÷ ¿˘ÏÀfiÎ ±fiı (2) ±Î«Î›˝ ¿˘ÏÀfiÎ. ±‰‘Ò÷
¿˘ÏÀfiÎ lıWÔà ’vÊ˘ ±‰‘Ò÷˘fiı ‹ÎÀı … ±Îÿ½ ˢ› »ı,
ÁΑÎflHÎ …fi÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË. ’fl_÷ ±Î«Î›˝ ¿˘ÏÀfiÎ lıWÔÃ
’vÊ˘ ‹fiW›‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ±Îÿ½ ˢ› »ı. ±ËŸ ±Î«Î›˝
¿˘ÏÀfiÎ lıWÔà ’vÊ˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, …ı‹fiÎ_
±Î«flHÎ ÁÿÎ ÂÎVÔh΋›Î˝ÿÎfiı ±fi¿>‚ … ˢ› »ı. ¿˘¥
ÿı¬ı ¿ı fi ÿı¬ı, ±Ëo÷Î-‹‹÷Î fi flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘fiÎ
¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ◊Λ »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı, …_√·‹Î_ ¿˘¥ ’W’ ¬ÌS›_ ±fiı ◊˘ÕÎ Á‹› ⁄Îÿ
Ï«‹‚Î¥ √›_ ±fiı Á¿Î¥fiı ¬flÌ ’Õu_. ÷ıfiı ¿˘¥±ı Ωı›_
fiÏË, »÷Î_ ’HÎ ÷ıHÎı («Îflı ⁄Î…\) ’˘÷ÎfiÌ Á√_‘ Œı·Î‰Ìfiı
ÿ√*‘fi˘ fiΠ¿›˘˝ … »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı lıWÔà ’vÊ
¶ÎflÎ (’flÏË÷fi˘ ±ÁÌ‹ ¤Î‰ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı) Á_ÁÎfl‹ÎhÎ
µ’fl V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … CÎHÎÎ … µ’¿Îfl ◊›Î ¿flı »ı,
«ÎËı ¿˘¥ Á‹…ı ¿ı fi Á‹…ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı T›„@÷I‰
(±Ëo÷Î-‹‹÷Î) ÿÒfl ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰ÎfifiÌ ±ı
’ηfi„@÷fiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‹fiÌ ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ
¶ÎflÎ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ◊¥ flèÎ_ ˢ› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ±ı¿ … ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_ ±_√˘ ϤLÔfi-
ϤLÔfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı¿ … »ı (…ı‹ - ¿˘¥ ’HÎ
±_√‹Î_ ’ÌÕÎ ◊÷Î_ ‹fiW› ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ’ÌÕÎ ‹Îfiı »ı),
÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÎ_ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ±ı¿ … »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfi_ ¿˘¥ ’HÎ ’ÌÏÕ÷
(fl˘√Ì) ±_√ ÃÌ¿ ◊¥ …÷Î_ Á‹√˛ ÂflÌflfi_ ÏË÷ ◊Λ
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹›Î˝ÿ΋Î_ flËÌfiı ≠ÎMÔ÷ ‰V÷, Á‹›,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW› ¶ÎflÎ Á‹√˛ Á_ÁÎflfi_ ±Î’˘±Î’ ÏË÷
◊Λ »ı.
lıWÔà ’vÊfiÎ_ ±Î«flH΢ ±fiı ‰«fi˘fi˘ ≠¤Î‰
(V◊Ò‚ ÂflÌfl ¶ÎflÎ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı) V◊Ò‚ flÌ÷ı ’Õı »ı,
…ı ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı. ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ ¤Î‰˘fi˘ ≠¤Î‰ ÁÒZ‹
flÌ÷ı ’Õı »ı, …ı ±ÁÌ‹ ˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı “Ïø›Î”
÷˘ ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı, ’HÎ “¤Î‰” ±ÁÌ‹ ˢ› »ı.
lıWÔà ’vÊ …ı ¤Î‰˘fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢‹Î_ ·Î‰ı
»ı, ÷ı ¤Î‰˘fi˘ ⁄ÌΩ ‹fiW›˘ µ’fl CÎH΢ … ≠¤Î‰ ’Õı
»ı. ’˘÷ÎfiÎ ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiÎ ±Î«flH΢fi_
ÁÎflÌ flÌ÷ı ’ηfi ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¿Ëı·Î_
‰«fi˘fi˘ ⁄ÌΩ ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiÎ ·˘¿˘ µ’fl
’HÎ CÎH΢ … ≠¤Î‰ ’Õı »ı.
Ωı¿ı lıWÔà ‹fiW› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ±Î«flHÎ fi◊Ì
¿fl÷˘ ±fiı ÷ıfi΋Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi◊Ì Ë˘÷_, ÷˘’HÎ
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷ı ±Î«flHÎ ¿fl÷˘ ˢ‰Îfi_ ÿı¬Î‰Îfiı ¿ÎflHÎı
±ËŸ “±Î«flÏ÷” Ïø›Îfi˘ ≠›˘√ ◊Λ »ı. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
⁄‘ÎfiÎ µ’¿Îflfiı ‹ÎÀı ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ Ïø›Î±˘ ◊Λ
»ı. ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝ fi flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÌ fiÎfiÌ-
‹˘ÀÌ ≠I›ı¿ Ïø›Î ·˘¿˘fi_ ±Î’˘±Î’ ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Ì
ˢ› »ı. Ωı¿ı ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› fi◊Ì ó “÷V› ¿Î›*
fi ωz÷ı” (√Ì÷Î ±. 3/17) ±fiı ÷ıfi΋Î_ ¿fl‰Îfi_
±Ï¤‹Îfi ’HÎ fi◊Ì ó “Ïfi‹˝‹˘ ÏfiflËo¿Îfl—” (√Ì÷Î ±.
2/71), ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ Á«Îv
w’ı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ ·˘¿Á_√˛Ë ◊Λ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
≠Λ— Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı …ı Á‹Î…, Á_≠ÿΛ, ΩÏ÷,
‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflı‹Î_ …ı ‹fiW› lıWÔà ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı
…ı‹fiı ·˘¿˘ lıWÔà ‹ÎfiÌfiı ±ÎÿflfiÌ ºÏp±ı …\±ı »ı, ÷ı±˘
…ı‰_ ±Î«flHÎ ¿flı »ı, ÷ı Á‹Î…, Á_≠ÿΛ, ΩÏ÷ ‰√ıflıfiÎ
·˘¿˘ ’HÎ ÷ı‰_ … ±Î«flHÎ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı.
±_÷—¿flH΋Î_ ‘fi ±fiı ’ÿfi_ ‹Ëk‰ ÷ı‹ … ·˘¤
flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ·˘¿˘ ±Ï‘¿ ‘fi‰Î‚Î (·¬’Ï÷, ¿fl˘Õ’Ï÷)
÷◊Î ¨«Î ’ÿ‰Î‚Î (fiı÷Î, ‹_hÎÌ ‰√ıflı) ’vÊ˘fiı lıWÔÃ
‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ÷ı±˘fiı CÎHÎÎ … ±ÎÿflfiÌ ºÏp±ı …\±ı
»ı. …ı±˘fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ …Õ ‰V÷±˘ (‘fi, ’ÿ ‰√ıflı)fi_
‹Ëk‰ »ı, ÷ı ‹fiW›˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ fi ÷˘ ’˘÷ı lıWÔÃ Ë˘›
»ı ±fiı fi ÷˘ lıWÔà T›„@÷fiı Á‹∞ ’HΠ¿ı »ı. …ıfiı
÷ı±˘ lıWÔà Á‹…ı »ı, ÷ı ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ lıWÔà fi◊Ì Ë˘÷˘.
Ωı ÷ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ‘fifi˘ ±Ï‘¿ ±Îÿfl ˢ› ÷˘ ÷ı‹fiÎ
µ’fl ±Ï‘¿ ‘fi‰Î‚α˘fi˘ … ≠¤Î‰ ’Õı »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı
ó «˘fl˘ µ’fl «˘fl˘fiÎ ÁflÿÎflfi˘ … ≠¤Î‰ ’Õı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ lıWÔà fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘ ¶ÎflÎ lıWÔà ‹ÎfiÌ
·ı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ‘Ïfi¿ ÷◊Î µE« ’ÿÎÏ‘¿ÎflÌ ’vÊ˘fiÎ_
±Î«flH΢fi˘ Á‹Î…‹Î_ ±Î’˘±Î’ ≠«Îfl ◊¥ Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ‘fifiı ¿ÎflHÎı …ı lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
÷ı ’vÊ˘ …ı …ı µ’Λ˘◊Ì ‘fi ¿‹Î› »ı ±fiı ¤ı√_ ¿flı
»ı, ÷ı ÷ı µ’Λ˘fi˘ ·˘¿˘‹Î_ ±Î’˘±Î’ ≠«Îfl ◊¥ Ω›
»ı, «ÎËı ÷ı µ’Λ˘ √‹ı ÷ıÀ·Î √MÔ÷ ¿ı‹ fi ˢ›! ±Î
… ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ …^Ã, ¿’À, ±≠΋ÎÏHο÷Î,
ÿ√˘, «˘flÌ ‰√ıflı ⁄ÒflÎ¥±˘fi˘ Á‹Î…‹Î_, ¿˘¥ ’ÎÃÂ΂΋Î_
ϬT›Î ωfiÎ … ±Î’˘±Î’ ≠«Îfl ◊÷˘ flè΢ »ı.
±ı ÿ—¬ ±fiı ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_
·˘¿˘ ·¬’Ï÷fiı ÷˘ lıWÔà ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’HÎ ≠Ï÷Ïÿfi
191
¤√‰LÔfi΋fi˘ ·Î¬ …’ ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı lıWÔà fi◊Ì
‹Îfi÷Î. ÷ı±˘ ω«Îfl … fi◊Ì ¿fl÷Î ¿ı ·¬’Ï÷fi_
‹flHÎ ◊÷Î_ ±ı¿ ¿˘ÕÌ ’HÎ ÁÎ◊ı fiÏË Ω›, F›Îflı
¤√‰LÔfi΋fi˘ …’ ¿fl‰Î‰Î‚Îfi_ ‹flHÎ ◊÷Î_ ’Òflı’Ò fl_
¤√LÔfi΋ w’Ì ‘fi ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı …Âı, ±ı¿ ’HÎ
¤√‰LÔfi΋ ’λ‚ fiÏË flËı!
’˘÷’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi ¿ı ZÎıh΋Î_ …ı ’vÊ˘ ‹A› ¿Ëı‰Î›
»ı, ÷ı ±K›Î’¿, T›ÎA›ÎfiÿÎ÷Î, ±Î«Î›˝, √v, fiı÷Î, ÂÎÁ¿,
‹Ëo÷, ¿◊ΉΫ¿, ’ÒΩflÌ ‰√ıflı ⁄‘αı ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢‹Î_
ωÂıÊ ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰ÎfiÌ ⁄Ë ±Î‰U›¿÷Î »ı, …ı◊Ì
⁄ÌΩ±˘ µ’fl ÷ı‹fi˘ ÁÎfl˘ ≠¤Î‰ ’Õı. ±ı … flÌ÷ı
’Ïfl‰ÎflfiÌ ‹A› T›„@÷ (‰ÕÌ·) ±ı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_
±Î«flH΢‹Î_ ’ÒflÌ ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ‹A› T›„@÷fiÌ ÷flŒ … ⁄‘ÎfiÌ ºÏp flËı »ı.
flı·√ÎÕÌ‹Î_ ⁄ıÃı·Ì ±L› T›„@÷±˘ ÁÒ÷ı·Ì ’HÎ flËÌ Â¿ı
»ı, ’fl_÷ «Î·¿ı ÁÿÎ Ω√˛÷ flËı‰_ ’Õı »ı. ÷ıfiÌ ◊˘ÕÌ
’HÎ ±ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ÿCνÀfiÎ ◊¥ …‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_ÁÎfl‹Î_ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ZÎıh΋Î_ lıWÔÃ
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î ⁄‘Î ’vÊ˘±ı ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢ µ’fl
ωÂıÊ K›Îfi flά‰ÎfiÌ CÎHÎÌ … ±Î‰U›¿÷Î »ı.
“Á ›I≠‹ÎHÎ_ ¿<v÷ı ·˘¿V÷ÿfi‰÷˝÷ı” ó …ıfiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, V‰Î◊˝, ’ZÎ’Î÷
‰√ıflı ÿ˘Ê fi◊Ì, ±fiı fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ ¿ı ¿Â_
’HÎ ·ı‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ fi◊Ì, ±ı‰Î ‹fiW› ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î›ı·Î_
‰«fi˘fi˘ ≠¤Î‰ ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ±Î’˘±Î’ ’Õı »ı ±fiı
÷ı±˘ ÷ıfiÎ ‰«fi ±fiÁÎfl Ω÷ı ±Î«flHÎ ¿fl‰Î ’HÎ ·Î√Ì
Ω› »ı.
±ËŸ ±ı‰Ì Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı F›Îflı ±Î«flHÎfiÌ
‰Î÷ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì, I›Îflı ≠‹ÎHÎfiı ¿Ëı‰ÎfiÌ ÂÌ ±Î‰U›¿÷Î
»ı ±fiı ≠‹ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î …÷Î_ ±Î«flHÎfiı ¿Ëı‰ÎfiÌ
ÂÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı Ωı¿ı
±Î«flHÎ ‹A› ˢ› »ı, ÷˘’HÎ ±ı¿ … ‹fiW› ¶ÎflÎ
⁄‘Î ‰H΢˝, ±Îl‹˘, Á_≠ÿΛ˘ ‰√ıflıfiÎ ¤Î‰˘fi_ ±Î«flHÎ
¿fl‰_ Â@› fi◊Ì. ±Î◊Ì lıWÔà ‹fiW› ’˘÷ı …ı ‰Hν,
±Îl‹ ‰√ıflı‹Î_ ˢ› »ı, ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ÷˘ ÷ı ÁÎ_√˘’Î_√
±Î«flHÎ ¿flı … »ı ±fiı ±L› ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ
‰√ıflıfiÎ ·˘¿˘fiı ‹ÎÀı ’HÎ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ_ ‰«fi˘◊Ì ÂÎVÔhÎ,
≥Ï÷ËÎÁ, ‰√ıflıfiÎ ≠‹ÎHÎ◊Ì ±ı‰_ ÏÂZÎHÎ ±Î’ı »ı ¿ı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fiÏË ¿flÌfiı, ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÏË÷fiÌ
¤Î‰fiÎ◊Ì ’˘÷’˘÷ÎfiÎ (‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflı
±fiÁÎfl) ¿÷˝T›fi _’ηfi ¿fl‰_ ±ı ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀıfi_ Á√‹
192 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

±fiı lıWÔà ÁΑfi »ı (√Ì÷Î ±. 18/45). ÷ıfiÎ_
‰«fi˘◊Ì ≠¤Îω÷ ◊¥fiı ⁄ÌΩ ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ
‰√ıflıfiÎ ·˘¿˘ ÷ıfiÎ ¿èÎÎ ±fiÁÎfl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›˘fi_
’ηfi ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. Ωı¿ı ±Î«flHÎfi_ ZÎıhÎ ÁÌÏ‹÷
±fiı ≠‹ÎHÎ (‰«fi˘)fi_ ZÎıhΠωVI≤÷ ˢ› »ı, ÷˘’HÎ
¤√‰Îfi ¶ÎflÎ lıWÔà ’vÊfiÎ ±Î«flH΋Î_ ’Î_« ’ÿ ó
“›÷Ô˚” “›÷Ô˚”, “÷÷Ô˚”, “÷÷Ô˚” ±fiı (ωÂıÊ w’◊Ì) “±ı‰”
±Î’‰Îfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÎ ±Î«flHÎfi˘ ≠¤Î‰
Á‹Î… µ’fl ’Î_« √H΢ (‰‘Îflı) ’Õı »ı ±fiı ≠‹ÎH΋Î_
⁄ı ’ÿ - “›÷Ô˚” ±fiı “÷÷Ô˚” ±Î’‰Îfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı
»ı ¿ı ≠‹ÎHÎfi˘ ≠¤Î‰ Á‹Î… µ’fl ¿ı‰‚ ⁄ı √H΢
(±’ıZÎÎ ¿fl÷Î_ ±˘»˘) ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T› ¿‹˘˝fi_
’ηfi ¿fl‰Î µ’fl … ωÂıÊ w’ı ¤Îfl ‹Ò@›˘ »ı.
Ωı lıWÔà ‹fiW› ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflı
±fiÁÎfl ±Î«flHÎ fi ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ≠‹ÎHÎ ±Î’ı, ÷˘ ÷ıfi˘
·˘¿˘ µ’fl ωÂıÊ ≠¤Î‰ fiÏË ’Õı. ÷ı‹Î_ ·˘¿˘fi˘ ±ı‰˘
¤Î‰ ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ±ı ‰Î÷˘ ÷˘ ¿ı‰‚ ¿Ëı‰Î-ÁÎ_¤‚‰ÎfiÌ
»ı; ¿ı‹¿ı ¿Ëı‰Î‰Î‚˘ ’˘÷ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi
fi◊Ì ¿flÌ flè΢. ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊÷Î_ ·˘¿˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›
≠I›ı ±l©Î ±fiı ±vÏ« ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı lıWÔà ’vÊ ’˘÷ı ±Î«flHÎ ¿flÌfiı ±fiı ≠‹ÎHÎ
±Î’Ìfiı-⁄LÔfiı› ≠¿Îflı ·˘¿˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›’ηfi‹Î_
óáó
·√ÎÕÌfiı ÷ı±˘fi_ ÏË÷ ¿flı »ı.
lıWÔà ’vÊfiÎ_ ±Î«flH΢fi_ ±fi‰÷˝fi (±fiÁflHÎ)
÷ı … ·˘¿˘ ¿flı »ı …ı ÷ıfiı lıWÔà ‹Îfiı »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_
lıWÔÃ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ Ωı ¿˘¥ ‹fiW› ÷ıfiı lıWÔà fi◊Ì
‹Îfi÷˘, ÷˘ ÷ı lıWÔà ’vÊfiÎ_ ±Î«flH΢ ±fiı ‰«fi˘
±fiÁÎfl ±Î«flHÎ fiÏË ¿flÌ Â¿ı.
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ (¤√‰IÁ_⁄_‘Ì) ¤Î‰˘fi˘
≠«Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı¿Îfiı¿ ’vÊ˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘
’fl ÷ı ¤Î‰˘fi˘ ≠¤Î‰ ⁄Ë … ◊˘Õ˘ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı.
±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ≠Λ— ‰@÷Î …ı‰_ ¿Ëı »ı, ÷ı‰_
÷ı ’˘÷ı ’Ò fl_ ±Î«flHÎ fi◊Ì ¿fl÷˘. ’˘÷ı ±Î«flHÎ ¿flÌfiı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ‰Î÷ √˘‚Ì◊Ì ¤flı·Ì ⁄_ÿÒ¿ Á‹Îfi »ı,
…ı √˘‚ÌfiÎ »^À÷Î_ ±‰Î…fiÌ ÁÎ◊ıÁÎ◊ı ≠ËÎfl ’HÎ ¿flı
»ı. ±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷, ±Î«flH΋Î_ ‹Ò¿uΠωfiÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰ı·Ì ‰Î÷ ¿ı‰‚ ÿÎw◊Ì ¤flı·Ì ⁄_ÿÒ¿ Á‹Îfi »ı, …ı
¿ı‰‚ ±‰Î… ¿flÌfiı … ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı. ËÎ, ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
‰Î÷˘ ±ı‹ … ¬÷‹ fi◊Ì ◊¥ …÷Ì, ⁄S¿ı ¿o¥ fiı
¿o¥ ≠¤Î‰ ’ÎÕı … »ı. ¤√‰E««Î˝, ¿◊Î ¿Ì÷˝fi ‰√ıflıfi˘
¿˘¥ fiı ¿o¥ ≠¤Î‰ ⁄‘Î µ’fl ’Õı … »ı. Ωı
ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚΋Î_ l©Î ˢ› ±fiı ÷ı±˘ ÁΑfiÎ ¿fl÷Î
ˢ› ±◊‰Î ¿fl‰Î ≥E»÷Πˢ›, ÷˘ ÷ı±˘fiÎ µ’fl
(’˘÷ÎfiÌ l©Î ±fiı ÁΑfiÎfiÌ vÏ«fiı ¿ÎflHÎı) ‰«fi˘fi˘
≠¤Î‰ ‰‘Îflı ’Õı »ı.

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ’˘÷Îfi_ µÿÎËflHÎ ÿ¥fiı ·˘¿Á_√˛ËfiÌ ’Ïp ¿flı »ı.

fi ‹ı ’Î◊ν„V÷ ¿÷˝T›_ ÏhÎÊ ·˘¿ıÊ Ï¿G«fi –– 22––

fiÎfi‰ÎMÔ÷‹‰ÎMÔ÷T›_ ‰÷˝ ±ı‰ « ¿‹˝ÏHÎ –– 22––
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! ¿÷˝T›‹Ô˚ =
¿÷˝T› (‰V÷)
‹ı = ‹Îflı ±„V÷ =
»ı ±fi‰ÎÅ‹Ô˚ = ±≠ÎMÔ÷ »ı,
ÏhÎÊ = hÎHÎı› « =
±fiı ¿‹˝ÏHÎ = (»÷Î_› Ë_)
·˘¿ıÊ = ·˘¿˘‹Î_ fi =
fi ¿÷˝T› ¿‹˝‹Î_
fi = fi (÷˘) (¿ÂÌ›ı) ±ı‰ = …
Ï¿G«fi = ¿Â_ ±‰ÎÅT›‹Ô˚ = ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î …ı‰Ì ‰÷ıÛ = ≠T≤kÎ flË_ »\_.

ÀÌ¿Î ó “fi ‹ı ’Î◊ν„V÷... fiÎfi‰ÎMÔ÷‹‰ÎMÔ÷T›‹Ô˚” ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı Ïhη˘¿‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T› ÂıÊ
ó ¤√‰Îfi ¿˘¥ ±ı¿ ·˘¿‹Î_ ÁÌÏ‹÷ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiı ¿o¥ ’HÎ ‹ı‚‰‰Îfi_ ÂıÊ fi◊Ì. ¿o¥
÷ı hÎHÎı› ·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ¿÷˝T› fi ˢ‰ÎfiÌ ‰Î÷ fiı ¿o¥ ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı … ⁄‘Î (‹fiW›, ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı)
¿ËÌ flèÎÎ »ı. ¿‹˝ ¿flı »ı. ¤√‰Îfi µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ⁄Ë … ω·ZÎHÎ
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_
ÂıÊ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ¿‹˝ ¿v_ »\_!
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ±‰÷Îfl ·ı »ı
±fiı ÁΑ ’vÊ˘fi˘ µ©Îfl, ’Î’Ì ’vÊ˘fi˘ ωfiΠ÷◊Î
‘‹˝fiÌ Á_V◊Î’fiÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı (√Ì÷Î ±.
4/8). ±‰÷Îfl ÏÁ‰Î› ¤√‰ÎfifiÌ V≤Ïpfl«fiÎ ’HÎ
∞‰‹ÎhÎfiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. V‰√˝·˘¿ ’H›¿‹˘˝fi_
Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı »ı ±fiı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘ ÷ı‹
… fifl¿ ’Î’¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı »ı. ‹fiW››˘Ïfi
’H› ±fiı ’Î’-⁄LÔfiı◊Ì ’fl ◊¥fiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
¿flΉ‰Î ‹ÎÀı »ı. ±ı‰_ I›Îflı … Á_¤Ï‰÷ ⁄fiı »ı, F›Îflı
‹fiW› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fiÎ ¿flı. ÷ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ -
V◊Ò‚ ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì “Ïø›Î”, ÁÒZ‹ ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚_
“g«÷fi” ±fiı ¿ÎflHÎ ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì “„V◊fl÷Δ ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿flı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË. ¿ÎflHÎ
¿ı …ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı V◊Ò‚, ÁÒZ‹
±fiı ¿ÎflHÎ ó hÎHÎı› ÂflÌfl˘ Á_ÁÎflfiÎ_ »ı, ’˘÷ÎfiÎ_ fiÏË.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝
‰√ıflı ÁCÎ‚Ì Á΋√˛Ìfiı (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ … »ı)
Á_ÁÎflfiÌ … ‹Îfiı »ı ±fiı ÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕı
»ı. Ωı ‹fiW› Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ fi
·√ÎÕÌfiı ’˘÷ÎfiÎ Á¬¤˘√‹Î_ ·√ÎÕı, ÷˘ ÷ı CÎHÎÌ ¤Îflı
¤Ò· ¿flı »ı. Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì
… Œ‚fiÌ ≥E»Î ◊Λ »ı ±fiı Œ‚≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ◊Λ
»ı. ±Î flÌ÷ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ¿o¥¿ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì
¿‹˝ ¿flı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T› ±◊ν÷Ô˚ “¿fl‰Îfi_”
ÂıÊ flËı »ı.
√_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …HÎΛ »ı
¿ı ‹fiW›‹ÎhÎfi_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› »ı … fiÏË.
¿ÎflHÎ ¿ı ≠ÎMÔ› ‰V÷ (’fl‹ÎI‹-÷k‰) ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı
’˘÷ı (V‰w’◊Ì) ’HÎ ÏfiI› »ı, F›Îflı ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚
±ÏfiI› ±◊ν÷Ô˚ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚_ »ı. ±ÏfiI›
(¿‹˝ ±fiı Œ‚)fi˘ Á_⁄_‘ ÏfiI› (V‰›_)fiÌ ÁÎ◊ı ˢ¥
… ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ¿‹˝fi˘ Á_⁄_‘ “’fl” (ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl)
ÁÎ◊ı »ı, “V‰” ÁÎ◊ı fiÏË. ¿‹˝ Áÿˆ‰ “’fl”fiÎ ¶ÎflÎ ±fiı
“’fl”fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥
¿fl‰Îfi_ »ı … fiÏË. F›Îflı ‹fiW›‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T›
fi◊Ì, I›Îflı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› ˢ¥ … ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ¿ı?
¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
193
±Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎÎfl‹Î-±œÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı
÷ı ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÌ flÏ÷,
I≤„MÔ÷ ±fiı Á_÷Ïp ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ıfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ¿˘¥
≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_ ÷◊Î ÷ıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ÁÎ◊ı
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰Î◊˝fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. ±ı‰_ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı ‹ËÎ’vÊ ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ ¿‹˝ ¿flı »ı. ±ı
… flÌ÷ı ±ËŸ ¤√‰Îfi ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı »ı ¿ı ¿˘¥
’HÎ ¿÷˝T› fi ˢ‰Î ÷◊Î ¿Â_ ’HÎ ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄οÌ
fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ ¿‹˝ ¿v_ »\_. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊfiÌ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î
ˢ› »ı ó “‹‹ ÁΑQ›˝‹Î√÷Η” (√Ì÷Î ±. 14/2).
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi Ïhη˘¿‹Î_ ±Îÿ½ ’vÊ »ı (√Ì÷Î
±. 3/23; ±. 4/11), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÷k‰iÎ
’vÊ ’HÎ ±Îÿ½ »ı (√Ì÷Î ±. 3/25).
“‰÷˝ ±ı‰ « ¿‹˝ÏHΔ ó ±ËŸ “±ı‰” ’ÿ◊Ì
¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ µIÁÎË ÷ı‹ … ÷I’fl÷Î◊Ì
±Î‚ÁflÏË÷ ◊¥fiı, ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿, ÁÎ_√˘’Î_√ flÌ÷ı
¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿v_ »\_. ¿‹˘˝fi˘ fi ÷˘ I›Î√ ¿v_ »\_, fi ÷˘
µ’ıZÎÎ.
…ı‰Ì flÌ÷ı ±ı„L…fifiÎ ’ˆÕÎ_±˘fiÎ «Î·‰Î◊Ì ±"„L…fi
ÁÎ◊ı ΩıÕı·Î ÕO⁄α˘ ’HÎ «Î·÷Î flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰Îfi ±fiı Á_÷˘ ÷◊Î ‹ËÎ’vÊ˘ (…ı‹fi΋Î_ ¿fl‰ÎfiÌ
±fiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì) ±ı„L…fifiÌ …ı‹ ¿÷˝T›¿‹˝
¿flı »ı, …ı◊Ì ≥÷fl ‹fiW›˘ ’HÎ ÷ı‹fi_ ±fiÁflHÎ ¿flı
»ı. ≥÷fl ‹fiW›˘‹Î_ ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı
»ı. ±ı ≥E»Î±˘ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì …
ÿÒfl ◊Λ »ı. Ωı ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷ ÷◊Î ‹ËÎ’vÊ˘
¿÷˝T›¿‹˘˝ fiÎ ¿flı ÷˘ ⁄ÌΩ ‹fiW›˘ ’HÎ ¿÷˝T›¿‹˘˝ fiÏË
¿flı, …ı◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ≠‹Îÿ-±Î‚Á ±Î‰Ì …Âı ±fiı ÷ı±˘
±¿÷˝T› ¿fl‰Î ‹_ÕÌ ’ÕÂı! ’»Ì ÷ı ‹fiW›˘fiÌ ≥E»Î±˘
¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ◊Âı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷‹Î‹ ‹fiW›˘fiÎ ÏË÷fiı
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷˘ ÷◊Î ‹ËÎ’vÊ˘ ¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿
flÌ÷ı … ¿÷˝T›¿‹˘˝ ◊Λ »ı.
¤√‰Îfi Áÿˆ‰ ¿÷˝T›’flΛHÎ flËı »ı, ¿ÿÌ ¿‹˝E›÷
fi◊Ì ◊÷Î. ±Î◊Ì ¤√‰I’flΛHÎ ÁΑ¿ı ’HÎ ¿ÿÌ ¿÷˝T›-
E›÷ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı. ¿÷˝T›E›÷ ◊‰Î◊Ì … ÷ı
¤√‰÷k‰fiÎ ±fi¤‰◊Ì ‰_Ï«÷ flËı »ı. ÏfiI› ¿÷˝T›’flΛHÎ
flËı‰Î◊Ì ÁΑ¿fiı ¤√‰÷k‰fi˘ ±fi¤‰ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥
¿ı »ı.
194 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹ËΤÎfl÷‹Î_ ¤√‰Îfiı µkÎ_√ ∑ÏÊfiı ’HÎ hÎHÎı ·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› ⁄÷ÎT›_ »ı ó
‘‹˝Á_flZÎHÎÎ◊ν› ‘‹˝Á_V◊Î’fiΛ « –– (‹ËÎ. ±Îr. 54/13-14)
÷ˆV÷ˆ‰ı˝Êˆç w’ˆç ÏhÎÊ ·˘¿ıÊ ¤Î√˝‰ – (‹ËÎ. ±Îr. 54/13-14)
““Ë_ ‘‹˝fiÌ flZÎÎ ±fiı V◊Î’fiÎ ‹ÎÀı hÎHÎı ·˘¿˘‹Î_ CÎHÎÌ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ±‰÷Îfl ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ÷ı ÷ı w’˘ ±fiı ‰ı¢
¶ÎflÎ ÷ÿfiw’ ‰÷ν‰ ¿v_ »\_.””
óáó

›Ïÿ èÎËo fi ‰÷ıÛ›_ Ω÷ ¿‹˝H›÷„Lƒ÷— –– 23––

‹‹ ‰I‹Î˝fi‰÷˝L÷ı ‹fiW›Î— ’Î◊˝ Á‰˝Â— –– 23––
µIÁÌÿı›Ïfl‹ı ·˘¿Î fi ¿<›Î* ¿‹˝ «ıÿË‹Ô˚ –– 24––
Á_¿flV› « ¿÷ν V›Î‹’ËL›ÎÏ‹‹Î— ≠Ω— –– 24––
ÏË = ¿ı‹¿ı ‹fiW›Î— = ‹fiW›˘ ≥‹ı = ±Î
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! Á‰˝Â— = ⁄‘Ì flÌ÷ı ·˘¿Î— = ⁄‘Î ‹fiW›˘
›Ïÿ = Ωı ‹‹ = ‹ÎflÎ (…) µIÁÌÿı›— = fip-¤˛p ◊¥ Ω›
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ‰I‹˝ = ‹Î√˝fi_ « = ±fiı (Ë_)
Ω÷ = ¿˘¥ ‰Îfl ±fi‰÷˝L÷ı = ±fiÁflHÎ ¿flı »ı. ÁìflV› = ‰HνÁ_¿fl÷Îfi˘
±÷„Lƒ÷— = ÁΉ‘Îfi ◊¥fiı «ı÷˚Ô = Ωı ¿÷ν = ¿flfiÎfl
¿‹˝ÏHÎ = ¿÷˝T›¿‹˝ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ V›Î‹Ô̊ = ⁄fi_ (÷◊Î)
fi = fi ¿‹˝ = ¿‹˝ ≥‹Î— = ±Î
‰÷ı›Û ‹Ô˚ = ¿v_, (÷˘ ¤Îflı ËÎÏfi fi = fi ≠Ω— = Á‹V÷ ≠Ωfiı
◊¥ Ω›, ¿ÎflHοı) ¿<›Î˝‹˚Ô = ¿flÔ_ (÷˘) µ’ËL›Î‹Ô˚ = fip ¿flfiÎfl˘ ⁄fi_.

ÀÌ¿Î ó [⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±L‰›flÌÏ÷◊Ì ÿı »ı.

¿÷˝T›’ηfifiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_ ≠Ï÷’Îÿfi ¿›* ±fiı ±Î
f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi T›Ï÷flı¿flÌÏ÷◊Ì ¿÷˝T›’ηfi fi ¿fl‰Î◊Ì
◊‰Î‰Î‚Ì ËÎÏfifi_ ≠Ï÷’Îÿfi ¿flı »ı.]
“›Ïÿ èÎËo fi ‰÷ı˝›_ Ω÷ ¿‹˝H›÷„Lƒ÷—” ó ’Ò‰˝
f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î_ “‰÷˝ ±ı‰ « ¿‹˝ÏHΔ ’ÿ˘fiÌ ’Ïpfiı ‹ÎÀı
±ËŸ “ÏË” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ¿‹˝ fi ¿v_
ó ±ı‰_ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_; ’fl_÷ “Ωı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·˘”
¿ı Ë_ ¿‹˝ fi ¿v_ ó ±Î ±◊˝‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ËŸ “›Ïÿ
Ω÷” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
“±÷„Lƒ÷—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿÷˝T›¿‹˝
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ fiÏË ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı, ’fl_÷
÷ı‹fiı ⁄Ë ÁΉ‘ÎfiÌ ±fiı ÷I’fl÷Î◊Ì ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı.
ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ±Î‚Á ±fiı
≠‹Îÿfiı ‰Â ◊¥ …¥fiı ’˘÷Îfi_ ±‹ÒS› ∞‰fi fip ¿flÌ
¿‹˘˝‹Î_ ÏÂÏ◊·÷Î (±Î‚Á-≠‹Îÿ) fi ·Î‰Ìfiı ÷ı‹fiı
ÁΉ‘ÎfiÌ ÷ı‹ … ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î◊Ì … ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı T≤ZÎfiÌ ¿ÃHÎ ÕÎ‚Ì …·ÿÌ
÷ÒÀÌ Ω› »ı, ’fl_÷ …ı ±‘ÒflÌ ÷ÒÀ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ·À¿Ì flËÌ
»ı, ÷ı‰Ì ÏÂÏ◊· (œÌ·Ì) ÕÎ‚Ì …·ÿÌ fi◊Ì ÷ÒÀ÷Ì, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ÁΉ‘ÎfiÌ ±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝◊Ì
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, ’HÎ ±Î‚Á-≠‹Îÿ’Ò‰˝¿
(ÏÂÏ◊·÷Î’Ò‰˝¿) ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì
◊÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“Á‹Î«fl” ’ÿfi˘ ÷◊Î ±Î f·˘¿‹Î_ “±÷„Lƒ÷—” ’ÿfi˘
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
Ωı ¿˘¥ ¿‹˝fiÌ ‰Îfl_‰Îfl ›Îÿ ±Î‰÷Ì Ë˘›, ÷˘
±ı‹ … Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ hÎÏÀ (¿Î‹fiÎ,
±ÎÁ„@÷, ±’ÒHν÷Î, ±Î‚Á, ≠‹Îÿ, µ’ıZÎÎ ‰√ıflı) ◊¥
»ı, …ıfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ¿‹˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì ◊›˘. ¿‹˝◊Ì
f·˘¿ 23, 24] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 195

Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fiÌ ±ËŸ “«ı÷Ô˚” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
›Îÿ ±Î‰ı »ı. ±Î ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW›fiÌ ¿‹˝ fi
“‹‹ ‰I‹Î˝fi‰÷˝L÷ı ‹fiW›Î— ’Î◊˝ Á‰˝Â—” ó ±Î ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ fiÏË Ë˘‰Ì Ωı¥±ı ó “‹Î ÷ı
’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ‹Î√˝fi_ Áï˘ûVI‰¿‹˝ÏHΔ (√Ì÷Î ±. 2/47). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±fiÁflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW› ¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi_ µÿÎËflHÎ ±Î’÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
›˘B› »ı. …ı±˘ ‹fiı ±Îÿ½ fi ‹ÎfiÌfiı ±Î‚Á-≠‹Îÿ ¿o¥ ’HÎ ≠ÎM÷T› fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ¿‹˝ ¿v_ »\_.
‰Â ¿÷˝T›¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷Î ±fiı ±Ï‘¿Îfl ≥E»ı »ı, ÷ı±˘ Ωı Ë_ (…ı ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflı‹Î_ ‹ıÓ ±‰÷Îfl ·Ì‘˘ »ı,
±Î¿ÚÏ÷◊Ì ‹fiW› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW› ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl) ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿v_ ÷˘ ÁC΂Î
¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı ›˘B› fi◊Ì. ‹fiW›˘ fip-¤˛p ◊¥ Ω› ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ Ω›.
±Î … ±K›Î›fiÎ ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ‹fiW›˘‹Î_
Ë÷_ ¿ı lıWÔà ’vÊ˘fiÎ ±Î«flHÎ ±fiı ≠‹ÎHÎ ±fiÁÎfl ÷΋Á ¤Î‰ ±Î‰Ì Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı‹fiÌ ±‘˘√Ï÷
⁄‘Î ‹fiW›˘ ÷ı‹fi_ ±fiÁflHÎ ¿flı »ı ±fiı ±Î f·˘¿‹Î_ ◊Λ »ı ó “±‘˘ √E»„L÷ ÷΋ÁΗ” (√Ì÷Î ±.
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹fiW›˘ Á‰˝ ≠¿Îflı ‹ÎflÎ ‹Î√˝fi_ 14/18).
±fiÁflHÎ ¿flı »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı lıWÔà ’vÊ ¤√‰Îfi Ïhη˘¿‹Î_ ±Îÿ½ ’vÊ »ı ±fiı ÁC΂Î_
÷˘ ±ı¿ … ·˘¿ (‹fiW› ·˘¿)‹Î_ ±Îÿ½ ’vÊ »ı, ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘ ÷ı‹fiÎ … ‹Î√˝fi_ ±fiÁflHÎ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î
Ë_ hÎHÎı› ·˘¿‹Î_ ±Îÿ½ ’vÊ »\_. ‹ÎÀı Ωı ¤√‰Îfi ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fiÏË ¿flı ÷˘ Ïhη˘¿‹Î_
‹fiW›ı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËı‰_ Ωı¥±ı ó ±Î ’HÎ ¿˘¥ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fiÏË ¿flı. ’˘÷ÎfiÎ
‰Î÷ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ‹fiW›·˘¿‹Î_ ±‰÷Ïfl÷ ◊Λ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı … ’÷fi
»ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı flËı‰Îfi_ … fi◊Ì ó ±Î … ◊¥ …Âı.
Á_ÁÎfl‹Î_ flËı‰ÎfiÌ Ï‰zÎ »ı. Á_ÁÎfl ‰V÷÷— ±ı¿ ωzη› “Á_¿flV› « ¿÷ν V›Î‹’ËL›ÎÏ‹‹Î— ≠Ω—” ó Ωı
»ı, F›Î_ ±Î’HÎı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, V‰Î◊˝ ‰√ıflıfiÎ I›Î√’Ò‰˝¿ Ë_ ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿v_ ÷˘ ⁄‘Î ·˘¿˘ fip¤˛p ◊¥ …Âı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl÷Î_ Â̬‰Îfi_ »ı ±fiı ±fiı ÷ı‹fiÎ fip ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Ë_ … ⁄fiÌÂ, Ωı¿ı ±ı‰_
÷ı ±fiÁÎfl ¿‹˝ ¿flÌfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı. ⁄fi‰_ Á_¤Ï‰÷ fi◊Ì.
Á_ÁÎflfiÎ ⁄‘Î Á_⁄_‘̱˘ ±ı¿⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î (ÏË÷) ¿fl‰Îfiı ’flV’fl ωv© ⁄ı ‘‹˘˝ (¤Î‰˘) ±ı¿‹Î_ ‹‚Ì Ω›
‹ÎÀı … ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ï’÷Î, ’hÎ, ’Ï÷, ’IÔfiÌ, ÷˘ ÷ı “Á_¿fl” ¿Ëı‰Î› »ı.
¤Î¥, ⁄Ëıfi ‰√ıflı ⁄‘αı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ ±Ï‘¿ÎflfiÌ flZÎÎ ’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ «Î‚ÌÁ‹Î ±fiı ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î
¿fl÷Î flËÌfiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı “Ωı Ë_ ›© ¿flÌ ÷˘ ¿<‚fi˘
±fiı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. fiΠ◊¥ …Âı; ¿<‚fiÎ fiÎÂ◊Ì ÁfiÎ÷fi ¿<‚‘‹˝ fip ◊¥
“µIÁÌÿı›Ïfl‹ı ·˘¿Î fi ¿<›Î* ¿‹˝ «ıÿË‹Ô˚” ó Ω› »ı; ‘‹˝fiÎ fip ◊‰Î◊Ì Á‹√˛ ¿<‚‹Î_ ’Î’ Œı·Î¥
¤√‰Îfiı ÷ı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›Ïÿ èÎËo fi ‰÷ı˝›_ Ω÷ Ω› »ı; ’Î’fiÎ ⁄Ë ‰‘‰Î◊Ì jÎ̱˘ ÿÒÏÊ÷ ◊¥ Ω›
¿‹˝H›÷„Lƒ÷—” ’ÿ˘ ‰Õı ¿‹˘˝‹Î_ ÁΉ‘ÎfiÌ fi flά‰Î◊Ì »ı, ±fiı VÔhÎ̱˘fiÎ ÿÒÏÊ÷ ◊‰Î◊Ì ‰HνÁ_¿fl ≠Ω µI’LÔfi
◊‰Î‰Î‚Ì ËÎÏfifiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ ±fiı ˉı ±Î («˘‰ÌÁ‹Î) ◊Λ »ı.” ±Î flÌ÷ı ±…\˝fifi˘ ¤Î‰ ±ı Ë÷˘ ¿ı ›© ¿fl‰Î◊Ì
f·˘¿‹Î_ µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ‰Õı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ‰HνÁ_¿fl÷Î µI’LÔfi ◊Âı.1 ’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi ÷ıfiÎ◊Ì
ËÎÏfifiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. ω’flÌ÷ ‰Î÷ ¿Ëı »ı ¿ı ›© w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì
Ωı¿ı ±ı‰_ ◊¥ … fiΠ¿ı ¿ı Ë_ ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿v_, ‰HνÁ_¿fl÷Î µI’LÔfi ◊Âı. ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi_
÷˘’HÎ Ωı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı - ±Î ±◊˝‹Î_ ¤√‰Îfiı µÿÎËflHÎ ±Î’ı »ı ¿ı Ωı Ë_ ¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿v_ ÷˘ ¿‹˝,
1. ±…\˝fifiÌ ÿ·Ì· ±fiÁÎfl ’HÎ Ωı ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿fl‰_ ±ı … ‰HνÁ_¿fl÷Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı. ›©‹Î_
¿<‚fi˘ fiΠ◊÷Î_ VÔhÎ̱˘fi_ ÿÒÏÊ÷ ◊‰_ ±ı ÷ı‹fi_ ¿÷˝T›E›÷ ◊‰_ ±ı‹ … »ı ±fiı ¿÷˝T›E›÷ ◊‰Î◊Ì … ‰HνÁ_¿fl÷Î ±Î‰ı »ı. Ωı
VÔhÎ̱˘‹Î_ ±ı ¤Î‰ flËı ¿ı ±‹ÎflÎ ’Ï÷±˘±ı ›©w’Ì ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_ ’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘
I›Î√ fiÎ ¿›˘˝, ’»Ì ±‹ı ±‹ÎflÎ ¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ÂÎ ‹ÎÀı ¿fḻı? ÷˘ ±Î‹ ÷ı±˘ ¿÷˝T›E›÷ fiÏË ◊Λ. ¿÷˝T›E›÷ fi ◊‰Î◊Ì
÷ı±˘fi_ Á÷ÌI‰ ÁflÏZÎ÷ flËıÂı, …ı◊Ì ‰HνÁ_¿fl÷Î ±Î‰Âı … fiÏË.
196 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

‘‹˝, µ’ÎÁfiÎ, ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷ ‰√ıflı ⁄‘΋Î_ ¿‹˝‹Î_ ΩıÕΛı·˘ flË_ »\_, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Îflı ‹ÎÀı
±Î’˘±Î’ Á_¿fl÷Î ±Î‰Ì …Âı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿÷˝T›¿‹˝ Ïhη˘¿‹Î_ ¿o¥ ’HÎ ¿÷˝T› ÷ı‹ … ≠ÎMÔ÷T› fi◊Ì.
fi ¿fl‰Î◊Ì … Á_¿fl÷Î µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ±ı ‰Î÷fi˘ Á_¿ı÷ ¿flı »ı ¿ı ÷_
¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ ›© w’Ì fl◊Ì ⁄fiı ±fiı Ë_ ÁÎflÏ◊ ⁄fi_; ÷˘ Ωı, ZÎÏhΛ ˢ‰Î
¿÷˝T›¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì … ‰HνÁ_¿fl µI’LÔfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »÷Î_ ’HÎ ±Î…ı Ë_ ÷Îfl˘ ÁÎflÏ◊ ⁄fiı·˘ »\_ ±fiı ±Î
⁄fiÌÂ, fiÏË ¿ı ›© ¿fl‰Î◊Ì (¿ı …ı‰_ ÷_ ‹Îfiı »ı). flÌ÷ı V‰Ì¿Îfl ¿flı·Î ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ÁΉ‘ÎfiÌ ±fiı
÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿flÌ flè΢ »\_. ‹ÎflÎ ±Î ¿÷˝T›’ηfifi˘
ωÂıÊ ‰Î÷
’HÎ Ïhη˘¿ µ’fl ≠¤Î‰ ’ÕÂı; ¿ı‹¿ı Ë_ Ïhη˘¿‹Î_ ±Îÿ½
±…\˝fifiÎ ‹Ò‚ ≠ffi (‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ ’vÊ »_. ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎflÎ … ‹Î√˝fi_ ±fiÁflHÎ
»˘)fi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ⁄ΉÌÁ‹Î, ÷ı‰ÌÁ‹Î ±fiı «˘‰ÌÁ‹Î ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ÷Îflı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›¿‹˝fiÌ µ’ıZÎÎ
ó hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ µÿÎËflHÎ◊Ì ±Î’ı »ı ¿ı Ë_ ÷fiı fiÏË ¿flÌfiı ‹ÎflÌ ‹ÎŒ¿ ÷ıfi_ ÁΉ‘ÎfiÌ ÷ı‹ …
… ¿‹˝‹Î_ ΩıÕ<_ »\_, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì ⁄S¿ı Ë_ ’˘÷ı ’HÎ ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰Îfi_ ‰Hνfi ¿›*,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı.
Á@÷Η ¿‹˝H›Ï‰¶Î_Á˘ ›◊Î ¿<‰˝„L÷ ¤Îfl÷ –– 25––
¿<›Î˝Ï¶¶Î_V÷◊ÎÁ@÷Ïç¿ÌÊ˝·˘˝¿Á_√˛Ë‹Ô˚ –– 25––
fi ⁄Ï©¤ıÿo …fi›ıÿiÎÎfiÎ_ ¿‹˝ÁÏïfi΋Ô˚ –– 26––
ΩıÊ›ıIÁ‰˝¿‹Î˝ÏHΠω¶ÎL›@÷— Á‹Î«flfiÔ˚ –– 26––
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ ±…\˝fi! ·˘¿Á∆Ô√˛ ‹Ô˚ = ·˘¿Á_√˛ËfiÌ
˚ Ë ±iÎÎfi΋Ô̊ = ±iÎÎfiÌ
¿‹˝ÏHÎ = ¿‹˝‹Î_ Ï«¿ÌÊ̋— = ≥E»Î flά÷˘ ‹fiW›˘fiÌ
⁄Ï©¤ıÿ‹Ô˚ = ⁄Ï©‹Î_ ¤˛‹
Á@÷Η = ±ÎÁ@÷ ◊›ı·Î ÷◊Î = ÷ı … ≠‹ÎHÎı fi, …fi›ı÷Ô˚ = fi µI’LÔfi ¿flı;
±Ï‰¶Î_Á— = ±iÎÎfiÌ…fi˘ ¿<›Î˝÷Ô̊ = (¿‹˝) ¿flı. (’fl_÷ ’˘÷ı)
›◊Î = …ı ≠‹ÎHÎı ›@÷— = ÁΉ‘Îfi Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ = ÁC΂Î_ ¿‹ÎıÛfiı
¿<‰„˝ L÷ = (¿‹˝) ¿flı »ı, ω¶ÎfiÔ˚ = ÷k‰iÎ ‹ËÎ’flÔÊ Á‹Î«flfiÔ˚ = ÁÎflÌ ’ıÃı ¿fl÷˘ flËÌ
±Á@÷— = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfi˘ ¿‹˝- = ¿‹ÎıÛ‹Î_ ΩıÊ›ı÷Ô˚ = (±ı‹fiÌ ’ÎÁı ’HÎ
ω¶ÎfiÔ˚ = ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ÁÏïfi΋Ô˚ ±ÎÁ„@÷ ÷ı … ≠‹ÎHÎı ¿‹ÎıÛ)
(’HÎ) flάfiÎflÎ ¿flΉı.
ÀÌ¿Î ó “Á@÷Η ¿‹˝H›Ï‰¶Î_Á˘ ›◊Î ¿<‰˝„L÷ ¤Îfl÷” ÂÎVÔhÎiÎ ÷˘ »ı, ’fl_÷ ÷k‰iÎ fi◊Ì. ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ’˘÷Îfiı
ó …ı ‹fiW›˘fiı ÂÎVÔhÎ, ÂÎVÔhÎ-’©Ï÷ ±fiı ÂÎVÔhÎ-ωÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±iÎÎfiÌ ¿Ëı‰Î› »ı.
Â¤¿‹˘˝ ’fl ’ÒflÌ l©Î »ı ÷ı‹ … ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝fi_ ±ı‰Î ±Ï‰¶Îfi ‹fiW›˘ ¿‹˘˝‹Î_ ¿ÿÌ ≠‹Îÿ, ±Î‚Á
Œ‚ ±‰U› ‹‚ı »ı - ±ı ‰Î÷ µ’fl ’Òfl˘ ωrÎÁ »ı; ‰√ıflı fi flάÌfiı ÁΉ‘ÎfiÌ ±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ÁÎ_√˘’Î_√
…ı±˘ fi ÷˘ ÷k‰iÎ »ı ±fiı fi ÷˘ ÿflΫÎflÌ »ı; ’fl_÷ ωϑ◊Ì ¿‹˘˝ ¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÌ ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î flËı
¿‹˘˝, ¤˘√˘ ÷ı‹ … ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ »ı, ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ ±Î‰Ì …‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ
‹ÎÀı ±ËŸ “Á@÷Η, ±Ï‰¶Î_Á—” ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı. ÂÎVÔh΢fiÎ Œ‚‹Î_ ’HÎ ∂HÎ’ ±Î‰Ì Ω› »ı. ¤√‰Îfi ÷ı±˘fiÌ ±Î
iÎÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿ı‰‚ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ≠¿Îflı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ flÌÏ÷fiı ±Îÿ½ ‹ÎfiÌfiı Á‰˝◊Î
±Ï‰¶Îfi (±iÎÎfiÌ) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±Î‰Î ’vÊ˘ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ω¶Îfifiı ‹ÎÀı ’HÎ ±ı … flÌÏ÷◊Ì
f·˘¿ 25, 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı.
“¿<›Î˝Ï¶¶Î_V÷◊ÎÁ@÷Ïç¿ÌÊ˝·˘˝¿Á_√˛Ë‹Ô˚” ó …ıfi΋Î_
¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, ‰ÎÁfiÎ ’ZÎ’Î÷, V‰Î◊˝ ‰√ıflıfi˘
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı ±fiı ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹˘Ë fi◊Ì flè΢, ±ı‰Î ÷k‰iÎ
‹ËÎ’vÊfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “±Á@÷—, ω¶ÎfiÔ˚” ’ÿ˘ ±ÎT›Î »ı.1
‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “·˘¿Á_√˛Ë‹ı‰ÎÏ’ Á_’U›fiÔ˚” ¿ËÌfiı
’»Ì ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ıfiÌ T›ÎA›Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì, ÷ıfiı
±ËŸ “·˘¿Á_√˛Ëo Ï«¿ÌÊ˝—” ’ÿ˘ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
lıWÔà ‹fiW› (±ÎÁ„@÷flÏË÷ ω¶Îfi)fiÎ_ ⁄‘Î_
±Î«flH΢ V‰Î¤Îω¿ … ›iÎfiı ‹ÎÀı, ‹›Î˝ÿÎ ÁflÏZÎ÷
flά‰Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤˘√Ì ‹fiW›fiÌ
¤˘√˘‹Î_ ‹˘ÏË÷ ‹fiW›fiÌ ¿<À<_⁄‹Î_ ±fiı ·˘¤Ì ‹fiW›fiÌ
‘fi‹Î_ flÏ÷ ˢ› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı lıWÔà ‹fiW›fiÌ
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷‹Î_ flÏ÷ ˢ› »ı. ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_
“Ë_ ·˘¿ÏË÷ ¿v_ »\_” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘, ⁄S¿ı
±ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î’˘±Î’ V‰Î¤Îω¿ ·˘¿ÏË÷ ◊Λ »ı. ≠οÚ÷
’ÿÎ◊˝‹ÎhÎ◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
‰√ıflı ’HÎ “·˘¿Á_√˛Ë” ’ÿ‹Î_ ±Î‰ı·Î “·˘¿” ÂOÿfiÌ
±_÷√˝÷ ±Î‰ı »ı.
⁄ÌΩ ·˘¿˘fiı ±ı‰Î iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘ ·˘¿Á_√˛ËfiÌ
≥E»Î‰Î‚Î ÿı¬Î› »ı, ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘‹Î_ ·˘¿Á_√˛ËfiÌ
’HÎ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ Á_ÁÎfl◊Ì ≠ÎMÔ÷
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ’ÿÎ◊˝, ’ÿ, ±Ï‘¿Îfl, ‘fi,
›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ‰√ıflıfiı ÁΑfiΉV◊΋Î_◊Ì … ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ fi◊Ì
‹Îfi÷Î, ⁄S¿ı Á_ÁÎflfiÎ ±fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ‹ÎÀıfiÎ_ …
‹Îfiı »ı, ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı. ÷ı … ≠‰ÎË flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
ÏÁ©Î‰V◊΋Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˝
±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı, ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ ≥E»Î ωfiÎ
Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·Î√ı·Î flËı »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ’ÿ˘ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÎ
≠¿ÎflfiÎ ±◊˝‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı flÌ÷ı
±iÎÎfiÌ (Á¿Î‹) ’vÊ ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fiı ‹ÎÀı ÁΉ‘ÎfiÌ
±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿Î‹ ¿flı »ı, ÷ı … flÌ÷ı iÎÎfiÌ ’vÊ
’HÎ ·˘¿Á_√˛Ë ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı.
1. Ωı¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÁÎ_A››˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ó ⁄LÔfiı ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 5/4-5) ÷˘’HÎ ÁΑfiΉV◊΋Î_
⁄LÔfiıfiÌ ÁΑfi≠HÎη̋Î_ ±_÷fl flËı‰Î◊Ì ÏÁ©Î‰V◊΋Î_ ’HÎ ÷ı±˘fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ±fiı V‰¤Î‰‹Î_ ◊˘Õ<_ ±_÷fl flËı »ı. ÁÎ_A››˘√ÌfiÌ ÷˘
¿‹˘˝◊Ì Ï‰ÂıÊ µ’flÏ÷ flËı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ¿‹˘˝‹Î_ ωÂıÊ ÷I’fl÷Î flËı »ı; ¿ı‹¿ı ±√ε ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ’ÕÌ √›ı·˘
ˢ› »ı. ±Î‰_ ±_÷fl ’HÎ @›Î_¿-@›Î_¿ ˢ› »ı.
197
iÎÎfiÌ ’vÊı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fi˘ ¤Î‰ flάÌfiı Á_’ÒHν’HÎı
·˙Ï¿¿ ±fiı ‰ˆÏÿ¿ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ±Î«flHÎ ¿fl÷Î flËı‰_
Ωı¥±ı. ⁄‘Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ó ±Î ¤Î‰◊Ì
¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ·˘¿‹Î_ ÁÎflÌ ¤Î‰fiα˘fi˘ ≠«Îfl
±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı.
±iÎÎfiÌ ’vÊ ÷˘ Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁΉ‘ÎfiÌ
±fiı ÷I’fl÷Î◊Ì Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı »ı, ’fl_÷ iÎÎfiÌ
’vÊfiÌ Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì Ë˘÷Ì ±fiı ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥
¿÷˝T› ’HÎ fi◊Ì Ë˘÷_. ±Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿‹˝fiÌ µ’ıZÎÎ
◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÎ
ωʛ‹Î_ iÎÎfiÌ ’vÊfiı ’HÎ ±iÎÎfiÌ (Á¿Î‹) ’vÊfiÌ
…ı‹ … ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÷˘ ω¶Îfifiı “±Îÿ½” ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±ÎT›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ±ËŸ ÷ıfiı “±fi›Î›Ì” ⁄÷ÎT›˘ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ω¶Îfi «ÎËı ±Îÿ½ ˢ ±◊‰Î ±fi›Î›Ì,
÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î’‹ı‚ı ·˘¿Á_√˛Ë ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi
lÌfl΋ ≠Ωfiı µ’ÿı ’HÎ ±Î’ı »ı ±fiı Ï’÷Î∞fiÌ
±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flÌfiı ‰fi‰ÎÁ ‹ÎÀı ’HÎ Ω› »ı. ⁄LÔfiı›
’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ·˘¿Á_√˛Ë ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı
÷ı‹fi_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ¿˘¥
≠›˘…fi fi Ë÷_.
F›Îflı ω¶Îfi ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ⁄fiÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı
»ı, I›Îflı ±ÎÁ„@÷›@÷ Ï«kΉ΂Π’vÊ˘fiÎ ±_÷—¿flHÎ
µ’fl ’HΠω¶ÎfifiÎ_ ¿‹˘˝fi˘ ±Î’˘±Î’ ≠¤Î‰ ’Õı »ı,
«ÎËı ±ı‰Î ’vÊ˘fiı “±Î ‹ËÎ’vÊ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝
¿flÌ flËı· »ı” ó ±ı‰_ ≠I›ZÎ ÿı¬Î› ¿ı fi ÿı¬Î›. ‹fiW›fiÌ
ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰fiα˘fi˘ ⁄ÌΩ±˘ µ’fl V‰Î¤Îω¿’HÎı
≠¤Î‰ ’Õı »ı ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ÎÁ„@÷flÏË÷ ω¶ÎfifiÌ ¤Î‰fiα˘ ±fiı ±Î«flH΢fi˘
≠¤Î‰ ‹fiW›˘ µ’fl … fiÏË, ’fl_÷ ’Â’ZÎÌ ‰√ıflı µ’fl
’HÎ ’Õı »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
‹fiW› F›Î_ Á‘Ì ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ωÏË÷¿‹˝ fi◊Ì
¿fl÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ_ …L‹-‹flHÎ À‚Ì Â¿÷Î_ fi◊Ì. ÷ı
F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¿Ú÷¿ÚI›
fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ “¿fl‰_” Á‹ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷_. ¿ÎflHÎ
198 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿ı “’˘÷ı” ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı ¿‹˝ ÷ı‹ … ÷ıfi_
Œ‚ fip ◊‰Î‰Î‚_ »ı. ±Î◊Ì ≠I›ı¿ ‹fiW›fiı ‹ÎÀı V‰Î◊˝
I›Î√’Ò‰˝¿ (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı
‹ÎÀı) ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ¬Ò⁄ … ±Î‰U›¿÷Î »ı.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹ÒS›‰Îfi Á‹…‰Îfiı ¿ÎflHÎı …
¿‹˝›˘√ (ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝)fiÎ ’ηfi‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î
≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±Î’HÎı ⁄ÌΩ±˘ ’ÎÁı◊Ì ¿Â_ fi ≥E»Ìfiı
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÎ_ »ı
ó ±Î ‰Î÷fi˘ Ωı V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·¥±ı ÷˘ ±Î…ı …
¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi Á√‹ ◊¥ Ω›.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹ËkÎÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ fiÏË, ’fl_÷ ±Î«flHÎ
(÷ıfiÎ µ’›˘√)fiÌ … ˢ› »ı. ±Î«flHÎfiÌ ‹ËkÎÎ ’HÎ
I›Îflı ˢ›, F›Îflı ±_÷—¿flH΋Î_ ’ÿÎ◊˝fiÌ ‹ËkÎÎ fi ˢ›.
¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝ T›„@÷√÷ fi◊Ì; ¿ı‰‚ µ’›˘√fiı ‹ÎÀı
… T›„@÷√÷ »ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı T›„@÷√÷ ‹Îfi‰Î◊Ì …
’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ÷ıfi˘ I›Î√ ¿ÏÃfi ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ¿˘¥
’HÎ ’ÿÎ◊˝ ¿ı Ïø›Î ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì, ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ …
⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı.
ω¶Îfi ’vÊ˘ ‰Õı ’HÎ ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
◊Λ »ı, ’fl_÷ ±ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘‹Î_ “Ë_ ·˘¿Á_√˛Ë
¿flÌ flè΢ »\_” ó ±ı‰_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì flËı÷_. ¿ÎflHÎ ±ı
»ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ωzÎ, ›˘B›÷Î, ’ÿ ‰√ıflı
⁄‘Î_ Á_ÁÎflfiÎ_ »ı ±fiı Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ‹‚ı·Î_ »ı. Á_ÁÎfl
¶ÎflÎ ‹‚ı·Ì Á΋√˛Ìfiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Ì
±ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ »ı. ±ı Á΋√˛Ìfiı ⁄Ë … ÁE«Î¥◊Ì ±fiı
≥‹ÎfiÿÎflÌ◊Ì Á_ÁÎflfiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰ÎfiÌ »ı. ±Î ±’˝HÎ
¿fl‰Îfi_ ¿Î‹ ¿˘¥ ‹˘À<_ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥±ı ±Î’HÎÌ
’ÎÁı ◊Î’HÎ w’ı wÏ’›Î ‹Ò¿uÎ ±fiı ◊˘Õο Á‹› ’»Ì
÷ıfiÎ ‹Î√‰Î◊Ì ±Î’HÎı ÷ıfiÎ wÏ’›Î ÷ıfiı ’λΠ±Î’Ì ÿÌ‘Î,
÷˘ ±ı‹Î_ ¿›_ ‹˘À<_ ¿Î‹ ¿›* ¿Ëı‰Î›? ËÎ, ±Î’HÎÌ
…‰Î⁄ÿÎflÌ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ √¥ ±fiı ±Î’HÎı ∑H΋@÷ ◊¥
√›Î. ±Î … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷ Á_ÁÎflfiı ±’˝HÎ ¿flÌ
ÿı‰Î◊Ì ±Î’HÎÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Î’HÎı
∑H΋@÷ ⁄fiÌ …¥±ı »Ì±ı ó …L‹flHÎfiÎ ⁄_‘fi◊Ì ÁÿÎfiı
‹ÎÀı »^ÀÌ …¥±ı »Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı
Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flÌfiı ¿˘¥ ÿÎfi’H› fi◊Ì ¿fl‰Îfi_,
⁄S¿ı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì g’Õ »˘ÕΉ‰Îfi˘ »ı.
“fi ⁄Ï©¤ıÿo... ω¶ÎL›@÷— Á‹Î«flfiÔ˚” ó ’«ÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ “±Á@÷—, ω¶ÎfiÔ˚” ’ÿ ‰Õı …ıfi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı,
÷ı … ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ω¶Îfifiı ±ËŸ “›@÷—, ω¶ÎfiÔ˚” ’ÿ˘
‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
[±K›Î› 3
…ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±Î’˘±Î’ - V‰Î¤Îω¿ Á‹÷Î
»ı, …ıfiÌ „V◊Ï÷ Ïfiω˝¿Îfl »ı, …ıfiÌ Á‹V÷ ≥„Lƒ›˘ ÁÎflÌ
flÌ÷ı ‰Â‹Î_ »ı ±fiı …ıfiı ‹ÎÀı ‹ÎÀÌ, ’J◊fl ±fiı Á˘fi_
Á‹Îfi »ı, ±ı‰˘ ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ … “›@÷—, ω¶ÎfiÔ˚”
¿Ëı‰Î› »ı (√Ì÷Î ±. 6/8).
’λ‚fiÎ (’«ÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ “Á@÷Η, ±Ï‰¶Î_Á—”
’ÿ˘ ‰Õı …ı‹fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ı … ÂÎVÔhÎωÏË÷
Â¤¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷‰Î‚Î ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fiı ±ËŸ
“¿‹˝ÁÏïfi΋Ô˚, ±iÎÎfi΋Ô˚” ’ÿ˘ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝ ’˘÷ÎfiÎ (Á¬¤˘√, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥
‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı) ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ’vÊ˘fiı “¿‹˝Á_ïÌ”
±fiı “±iÎÎfiÌ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
lıWÔà ’vÊ µ’fl ωÂıÊ …‰Î⁄ÿÎflÌ Ë˘› »ı, ¿ı‹¿ı
⁄ÌΩ ·˘¿˘ V‰Î¤Îω¿ … ÷ı‹fi_ ±fiÁflHÎ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ‰Õı ω¶Îfifiı ±ÎiÎÎ ±Î’ı
»ı ¿ı ÷ıHÎı ±ı‰_ ¿˘¥ ±Î«flHÎ fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı
±ı‰Ì ¿˘¥ ‰Î÷ fi ¿Ëı‰Ì Ωı¥±ı, …ı◊Ì ±iÎÎfiÌ
(¿Î‹fiΛ@÷) ’vÊ˘fi_ ‰÷˝‹Îfi „V◊Ï÷◊Ì ’÷fi ◊¥ Ω›.
±iÎÎfiÌ ’vÊ˘ Ëη …ı „V◊Ï÷‹Î_ »ı, ÷ı „V◊Ï÷◊Ì ÷ı‹fiı
ω«Ï·÷ ¿fl‰Î (fiÌ«ı ’ÎÕ‰Î) ±ıfiı … ÷ı‹fi΋Î_ “⁄Ï©¤ıÿ”
µI’LÔfi ¿fl‰˘ ±ı‹ ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î◊Ì Ï‰¶Îfiı ÏË÷fiÌ
¤Î‰fiÎ flάÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰HÎνl‹‘‹˝ ≠‹ÎHÎı ÂÎVÔhÎωÏË÷
Â¤¿‹˘˝fi_ ±Î«flHÎ ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı, …ıfiÎ◊Ì ⁄ÌΩ
’vÊ˘fiı ’HÎ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ
‹‚÷Ì flËı. Á‹Î… ÷ı‹ … ’Ïfl‰ÎflfiÌ ‹A› T›„@÷±˘
’fl ’HÎ ±Î … ‰Î÷ ·Î√ ’Õı »ı, ÷ı‹HÎı ’HÎ
ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›-¿‹˘˝fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±Î«flHÎ
¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı, …ıfiÎ◊Ì Á‹Î… ±fiı ’Ïfl‰Îfl µ’fl
ÁÎfl˘ ≠¤Î‰ ’Õı.
⁄Ï©¤ıÿ ’ıÿÎ ¿fl‰ÎfiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ µÿÎËflH΢ ±Î
≠¿Îflı »ıó
(1) “¿‹˘˝‹Î_ Â_ flάı·_ »ı? ¿‹˘˝◊Ì ÷˘ ∞‰ ⁄_‘Λ
»ı; ¿‹˝ Ïfi¿Úp »ı; ¿‹˝ »˘ÕÌfiı iÎÎfi‹Î_ ·Î√‰_ Ωı¥±ı.”
‰√ıflı µ’ÿı ÿı‰˘ ±◊‰Î ±Î ≠¿ÎflfiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢
±fiı ‰«fi˘ ‰Õı ⁄ÌΩ±˘‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ≠I›ı ±l©Î,
±Ï‰rÎÁ ’ıÿÎ ¿fl‰Î_.
(2) “F›Î_ ÿı¬˘ I›Î_ V‰Î◊˝ »ı; V‰Î◊˝ ωfiÎ ¿˘¥
flËÌ fi◊Ì Â¿÷˘; ⁄‘Î V‰Î◊˝fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı; ‹fiW›
¿˘¥ ¿‹˝ ¿flı ÷˘ Œ‚fiÌ ≥E»Î flËı … »ı; Œ‚fiÌ ≥E»Î
fiÎ flËı ÷˘ ÷ı ¿‹˝ ¿flı … ÂÎ ‹ÎÀı?” ‰√ıflı µ’ÿıÂ
ÿı‰˘.
f·˘¿ 25, 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 199

(3) “Œ‚fiÌ ≥E»Î flάÌfiı (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı) ¿‹˝ ÷˘ ÁÏ‹flfi fiÎgË” ÷ıfi˘ ’HÎ ±Î … ±◊˝ »ı ¿ı ‹fi
¿fl‰Î◊Ì (Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı) ‰Îfl_‰Îfl …L‹ ·ı‰˘ ’Õı fi ·Î√‰Î◊Ì ±ı “ÁÏ‹flfi” (V‹flHÎ) fi◊Ì, ’HÎ “…’”
»ı” ‰√ıflı µ’ÿı ÿı‰˘. ÷˘ »ı …. ËÎ, ‹fi ·√ÎÕÌfiı K›Îfi’Ò‰˝¿ fi΋…’ ¿fl‰Î◊Ì
±Î ≠¿ÎflfiÎ µ’ÿı¢◊Ì ¿Î‹fiΉ΂Π’vÊ˘fi˘ ⁄Ë … …·ÿÌ ·Î¤ ◊Λ »ı.
¿‹˝Œ‚ ’fl ωrÎÁ fi◊Ì flËı÷˘. Œ‚V‰w’ı ÷ı‹fiÌ (Œ‚‹Î_) ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› Á‰˝◊Î √HÎflÏË÷ fi◊Ì Ë˘÷˘.
±ÎÁ„@÷ ÷˘ »^À÷Ì fi◊Ì, ’HÎ Â¤ ¿‹˝ ±‰U› »^ÀÌ ÷ıfi΋Î_ ¿o¥ fiı ¿o¥ √HÎ flËı … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷k‰iÎ
Ω› »ı. ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ ±ÎÁ„@÷ … »ı, ¿‹˝ fiÏË. ±Î ‹ËÎ’vÊı Ωı ¿˘¥ T›„@÷fiı (÷ıfiÌ µLÔfiÏ÷fiı ‹ÎÀı) ¿˘¥
≠¿Îflı ·˘¿˘‹Î_ ⁄Ï©¤ıÿ µI’LÔfi ¿flÌfiı ÷k‰iÎ ’vÊı ÏÂZÎHÎ ±Î’‰_ ˢ›, ¿˘¥ ‰Î÷ Á‹Ω‰‰Ì ˢ› ÷˘ ÷ı
’˘÷ÎfiÎ ‰HÎνl‹ ‘‹˝ ±fiÁÎfl ’˘÷ı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±fiı T›„@÷fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿ı ±’‹Îfi fi ¿flÌfiı ÷ıfiÎ √H΢fiÌ ≠Â_ÁÎ
⁄ÌΩ±˘ ’ÎÁı ’HÎ ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿flΉ‰Î_ Ωı¥±ı. ÷ıHÎı ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. √H΢fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl÷Î flËÌfiı ±Îÿfl’Ò‰˝¿
’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢ ±fiı ‰«fi˘ ¶ÎflÎ ±iÎÎfi̱˘fiÌ ⁄Ï©‹Î_ ÷ıfiı …ı ÏÂZÎHÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı, ÷ı ÏÂZÎHÎfiÌ ÷ıfiÎ µ’fl
¤˛‹ ’ıÿÎ fi ¿flÌfiı ÷ı‹fiı ‰÷˝‹Îfi „V◊Ï÷◊Ì ø‹Â— ¨«ı ωÂıÊ ±Áfl ’ÕÂı. Á‹Î… ±fiı ’Ïfl‰ÎflfiÌ ‹A›
µÃΉ‰Î Ωı¥±ı. …ı ÂÎVhÎωÏË÷ Â¤¿‹˘˝fiı ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘ T›„@÷±˘±ı ’HÎ ±Î flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiı ÏÂZÎHÎ ±Î’‰_
Ëη ¿flÌ flèÎÎ »ı, ÷ı‹fiÌ ÷ıHÎı ωÂıÊ w’ı ≠Â_ÁÎ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
±fiı ÷ı‹fiÎ_ ¿‹˘˝‹Î_ ◊fiÎflÌ hÎÀ̱˘fiÌ ÷ı‹fiı ΩHÎ ¿fl‰Ì, “Á‹Î«flfiÔ˚” ±fiı “ΩıÊ›ı÷Ô˚” ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi
…ı◊Ì ÷ı±˘ ±ı hÎÀ̱˘fiı ÿÒfl ¿flÌfiı ÁÎ_√˘’Î_√ ωϑ◊Ì Ï‰¶Îfifiı ⁄ı ±ÎiÎα˘ ±Î’ı »ı ó (1) ’˘÷ı ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿
¿‹˝ ¿flÌ Â¿ı. ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı … iÎÎfiÌ ’vÊ ÷ı‹fiı ±ı‰˘ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ¿flı ±fiı (2) ¿‹˘˝‹Î_
µ’ÿı ±Î’ı ¿ı ›iÎ, ÿÎfi, ’ÒΩ, ’Îà ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝ ±ÎÁ@÷ ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘ ’ÎÁı ’HÎ ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝ ¿flΉı.
¿fl‰Î_ ±ı ÷˘ ⁄Ë … ÁÎv_ »ı, ’HÎ ÷ı ¿‹˘˝‹Î_ Œ‚fiÌ ·˘¿˘fiı ÿı¬ÎÕ‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı “ÿQ¤” »ı, …ı ’÷fi
≥E»Î flά‰Ì µÏ«÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ËÌflÎfiı ¿Î_¿flÎ-’◊flÎfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ ·ZÎHÎ »ı (√Ì÷Î ±. 16/4).
⁄ÿ·Î‹Î_ ‰ı«‰Î ±ı ⁄Ï©‹kÎÎ fi◊Ì. ±Î◊Ì Á¿Î‹¤Î‰fi˘ ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ·˘¿˘fiı ÿı¬ÎÕ‰Îfiı ‹ÎÀı fiÏË, ’fl_÷
I›Î√ ¿flÌfiı Â¤¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ⁄Ë … …·ÿÌ ·Î¤ ◊Λ ·˘¿Á_√˛Ë ‹ÎÀı … ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
»ı. ±Î ≠¿Îflı Á¿Î‹¤Î‰‹Î_◊Ì ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ÷flŒ …‰_ ÷k‰iÎ ’vÊfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi
±ı ⁄Ï©¤ıÿ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‰ÎV÷ω¿÷Î »ı. fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıHÎı Á‹V÷ ¿÷˝T›¿‹˘˝ Á«Îv w’ı
±Î flÌ÷ı µ’ÎÁfiÎfiΠωʛ‹Î_ ’HÎ ÷k‰iÎ ’vÊı ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı, …ı◊Ì ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ ’vÊ˘fiÌ
⁄Ï©¤ıÿ ’ıÿÎ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ⁄Ë‘Î ·˘¿˘ ÏfiW¿Î‹¿‹˘˝ ≠I›ı ‹Ëk‰⁄Ï© Ω√˛÷ ◊Λ ±fiı ÷ı±˘ ’HÎ
¿èÎÎ ¿flı »ı ¿ı fi΋…’ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î ·Î√ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı
fi ·Î√ı ÷˘ fi΋…’ ¿fl‰˘ T›◊˝ »ı. ’fl_÷ ÷k‰iÎ ’vÊı ‹ËÎ’vÊfiÎ_ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ±Î«flH΢fiı ÿı¬Ìfiı ±L› ’vÊ
±ı‰_ fi ¿ËÌfiı ±ı‰˘ µ’ÿı ÿı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı fi΋…’ ’HÎ ÷ı‰_ … ±Î«flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Î ·Î√Âı.
¿ÿÌ T›◊˝ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î_; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ≠I›ı ¿o¥ ±Î flÌ÷ı iÎÎfiÌ ’vÊı ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ ’vÊ˘fiı
fiı ¿o¥ ¤Î‰ flËı‰Î◊Ì … fi΋…’ ◊Λ »ı. ¤Î‰ ωfiÎ ±Îÿfl’Ò‰˝¿ Á‹Ω‰Ìfiı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ÏfiÏÊ© ¿‹˘˝fi˘
fi΋…’‹Î_ ≠T≤ÏkÎ … fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì fi΋…’fi˘ ¿˘¥ V‰w’◊Ì (Á‰˝◊Î) I›Î√ ¿flΉ‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ωÏË÷
’HÎ ±‰V◊΋Î_ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. …ı ±Î‹ ¿‹˘˝‹Î_◊Ì Á¿Î‹¤Î‰fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’‰Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı “‹fi‰În ÷˘ «Ën ÏÿÏÁ ÏŒflˆ, ›Ë Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ±fiı ¤√‰Îfi - ⁄Lfiı‹Î_› ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ˢ÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ·˘¿Á_√˛Ëfiı
‹ÎÀı … ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿flı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı fiËŸ. ÁΑ¿ı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’‹Î_
¿I≤˝I‰ fi◊Ì. ·˘¿˘fiı ¬˘ÀÎ ‹Î√ı˝◊Ì fl˘¿Ìfiı ÁÿÔ˚‹Î√ı˝ ‰Î‚‰Î ±ı ·˘¿Á_√˛Ë »ı. ·˘¿Á_√˛Ëfi˘ µ’Λ »ı ó ÂÎVÔhÎ
≠‹ÎHÎı ›˘B› ±Î«flHÎ ¿fl‰_, ±fiı ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ±_ÿfl ±ı‰˘ ¤Î‰ flά‰˘ ¿ı, ‹Îflı ‹ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿Â_
¿fl‰_ fi◊Ì ±fiı ÷ıHÎı (ÁΑ¿ı) ·˘¿˘fiı ±ı‹ ’HÎ ¿Ëı‰Îfi_ fi◊Ì ¿ı “Ë_ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ¿Â_ ¿fl÷˘ fi◊Ì.”
óáó
200 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

Á_⁄_‘ ó iÎÎfiÌ ±fiı ±iÎÎfiÌ‹Î_ Â_ ±_÷fl »ı ó ÷ıfiı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
≠¿Ú÷ı— Ïø›‹ÎHÎÎÏfi √HΈ— ¿‹ÎÛÏHÎ Á‰˝Â— –– 27––
±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î ¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı –– 27––
¿‹Î˝ÏHÎ = ÁC΂Î_ ¿‹ÎıÛ Ïø›‹ÎHÎÎÏfi = ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±iÎÎfiÌ ‹fiW›
Á‰˝Â— = Á‰˝ ≠¿Îflı (»÷Î_ ’HÎ) ±Ë‹Ô˚, ¿÷ν = Ë_ ¿÷ν »\_
≠¿Ú÷—ı = ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±ËìÎfl- = ±Ëo¿Îfl ¶ÎflÎ ‹˘ÏË÷ ≥Ï÷ = ±ı‹
√HΈ— = √H΢ ‰Õı ω‹ÒœÎI‹Î ◊›ı·Î ±L÷—¿flHÎfi˘ ‹L›÷ı = ‹Îfiı »ı.

ÀÌ¿Î ó “≠¿Ú÷ı— Ïø›‹ÎHÎÎÏfi √HΈ— ¿‹Î˝ÏHÎ Á‰˝Â—”
ó …ı Á‹Ïp „@÷◊Ì ÂflÌfl, T≤ZÎ ‰√ıflı ’ıÿÎ ◊Λ »ı
±fiı ‰‘ıCÎÀı »ı, √_√Î ‰√ıflı fiÿ̱˘ ≠‰ÎÏË÷ ◊Λ »ı,
‹¿Îfi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ÷ı … Á‹Ïp
„@÷◊Ì ‹fiW›fiÌ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, ¬Î‰Î’̉Î, ‰√ıflıfiÌ
⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ‹fiW› ±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷
⁄fiÌfiı, ±iÎÎfi‰Â ±ı¿ … Á‹Ïp „@÷ ‰Õı ◊‰Î‰Î‚Ì
Ïø›Î±˘fiÎ ⁄ı ω¤Î√ ¿flÌ ·ı »ı - ±ı¿ ÷˘ ±Î’‹ı‚ı
◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘ …ı‰Ì ¿ı ó ÂflÌflfi_ ⁄fi‰_, ¤˘…fifi_
’«‰_ ‰√ıflı ±fiı ⁄Ì∞, iÎÎfi’Ò‰˝¿ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘,
…ı‰Ì ¿ı ó “Ωı‰_, ⁄˘·‰_, ¤˘…fi ¿fl‰_ ‰√ıflı. iÎÎfi’Ò‰˝¿
◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiı ‹fiW› ±iÎÎfi‰Â ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı.
≠¿ÚÏ÷◊Ì µI’LÔfi √H΢ (Ák‰, fl… ±fiı ÷‹)fi_
¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ⁄Ï©, ±Ëo¿Îfl, ‹fi, ’_«‹ËΤÒ÷, ÿÁ
≥„Lƒ›˘ ±fiı ≥„Lƒ›˘fiÎ ÂOÿ ‰√ıflı ’Î_« ωʛ˘ - ±ı
’HÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢ ¿Ëı‰Î› »ı. µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ¤√‰Îfi
V’p÷Î ¿flı »ı ¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ («ÎËı Á‹ÏpfiÌ Ë˘›
¿ı T›ÏpfiÌ) ≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢ ¶ÎflÎ … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
V‰w’ ¶ÎflÎ fiÏË.
“±Ëo¿Îfl ω‹ÒœÎI‹Î” ó “±Ëo¿Îfl” ±_÷—¿flHÎfiÌ
±ı¿ T≤ÏkÎ »ı. “’˘÷ı” (V‰w’) ÷ı T≤ÏkÎfi˘ iÎÎ÷Î »ı. ’fl_÷
¤Ò·◊Ì ’˘÷Îfiı ÷ı T≤ÏkÎ ÁÎ◊ı ¤ı‚‰‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı T≤ÏkÎfiı
… ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ±Î ‹fiW› ω‹ÒœÎI‹Î
¿Ëı‰Î› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌfl “≥ÿ‹Ô˚” (±Î) »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
±Ëo¿Îfl ’HÎ “≥ÿ‹Ô˚” (±Î) »ı. “≥ÿ‹Ô˚” (±Î) ¿ÿÌ
“±Ë‹Ô˚” (Ë_) fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷˘ ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. F›Îflı
‹fiW› ¤Ò·◊Ì “≥ÿ‹Ô˚” fiı “±Ë‹Ô˚” ±◊ν÷˚ “±Î” fiı “Ë_”
‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı “±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î” ¿Ëı‰Î› »ı.
±Î ‹Îfiı·˘ ±Ëo¿Îfl ≠›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ÿÒfl fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı
≠›IÔfi ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ±Ëo¿Îfl flËı »ı. ‹Îfiı·˘ ±Ëo¿Îfl
ÿÒfl ◊Λ »ı ó ±V‰Ì¿ÚÏ÷◊Ì ±◊ν÷Ô˚ “fi ‹Îfi‰Î◊Ì.”
ωÂıÊ ‰Î÷
“±Ë‹Ô˚” ⁄ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó
(1) ‰ÎV÷ω¿ (±Î‘Îfl w’) “±Ë‹Ô˚”1 …ı‹ ¿ı ó “Ë_
»\_” (’˘÷ÎfiÌ ÁkÎ΋ÎhÎ).
(2) ±‰ÎV÷ω¿ (‹Îfiı·˘) “±Ë‹Ô˚”; …ı‹¿ı ó “Ë_ ÂflÌfl
»\._ ”
“‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” V‰Î¤Îω¿ ÷ı‹ … ÏfiI› ±fiı
“±‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” ±V‰Î¤Îω¿ ÷ı‹ … ±ÏfiI› ˢ›
»ı. ±Î◊Ì “‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” ωVQ≤÷ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı,
’fl_÷ ÿÒfl fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘; ±fiı “±‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚”
≠÷Ì÷ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı ’HÎ À¿Ì fi◊Ì Â¿÷˘. ‹fiW›fiÌ
¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı ÷ı “‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” (’˘÷ÎfiÎ V‰w’)fiı
ωVQ≤÷ ¿flÌfiı “±‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” (Ë_ ÂflÌfl »\_)fiı …
ÁI› ‹ÎfiÌ ·ı »ı.
“¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı” ó Ωı¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ⁄‘Ì flÌ÷ı
≠¿ÚÏ÷…L› √H΢ ¶ÎflÎ … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷˘’HÎ

1. …ıfiı ±ËŸ “‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” ¿è΢ »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ “±Ëo” fi◊Ì, ’fl_÷ Á÷-w’ ±fiı g«÷Ô˚-w’ ÷k‰ »ı. ÷ıfiı “‰ÎV÷ω¿
±Ë‹Ô˚” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿è΢ »ı ¿ı ÷ı ¿ÿÌ ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì, F›Îflı “±‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” ⁄ÿ·Î› »ı. …ı‹¿ı, ¿˘¥ T›„@÷ ¤HÎı·
√HÎı· fi ˢ›, ÷˘ ÷ı ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ‹Ò¬˝ »\_, ±¤HÎ »\_” ó ±fiı ¤HÎÌ√HÎÌfiı ÷ı … T›„@÷ ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ “ω¶Îfi »\_,
¤HÎı·˘√HÎı·˘ »\_. ±Î flÌ÷ı “±Ë‹Ô˚”fiÎ ⁄ÿ·Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ (“Ë_ »\_”) fi◊Ì ⁄ÿ·Î÷Ì. ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚”fiÌ ÁÎ◊ı
ÁÿÎ flËı‰Î◊Ì … ÷ı ÁkÎÎfiı “‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” ¿Ëı »ı. ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚”fi˘ ÁÎ◊ ÿÒfl ◊÷Î_ … ±◊ν÷Ô˚ I›Î_◊Ì ºÏp ËÀ÷Î_ …
÷ı “‰ÎV÷ω¿ ±Ë‹Ô˚” Á„E«ÿÎfi_ÿV‰w’ ⁄fiÌ Ω› »ı.
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 201

±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷ ±_÷—¿flHΉ΂˘ ±iÎÎfiÌ ‹fiW› ¿ıÀ·Î_¿
¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±Ëo¿Îflfiı
… ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ⁄ıÁı »ı. ±Ëo¿Îflfiı ¿ÎflHÎı …
‹fiW› ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı‹Î_ “Ë_” ’b_ ¿flÌ ·ı
»ı ±fiı ÷ı (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiÌ Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı
‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î ω’flÌ÷ ‹ÎL›÷Î ‹fiW› ’˘÷ı … ¿flÌ
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ÿÒfl ’HÎ ÷ı … ¿flÌ Â¿ı »ı. ÷ıfiı
ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ÷ıfiı ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿ fi
‹Îfi‰Ì; ¿ı‹¿ı ‹ÎL›÷Î ‰Õı … ‹ÎL›÷Î ¿’Λ »ı.
±ı¿ “¿fl‰_” ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ “fiÎ ¿fl‰_” ˢ›
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı “¿fl‰_” ±ı Ïø›Î »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı “fiÎ
¿fl‰_” ’HÎ Ïø›Î … »ı. ÁÒ‰_, Ω√‰_, ⁄ıÁ‰_, «Î·‰_,
Á‹ÎÏ‘V◊ ◊‰_ ‰√ıflı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ … »ı. Ïø›Î‹ÎhÎ
≠¿ÚÏ÷‹Î_ ◊Λ »ı. ’˘÷ÎfiÎ («ı÷fi V‰w’‹Î_) ¿fl‰_ ±fiı
fi ¿fl‰_ ó ⁄LÔfiı› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ±Î ⁄LÔfiı›◊Ì ’fl
»ı. ÷ı ÁÏø› ±fiı ⁄‘Îfi˘ ≠¿Î¿ »ı. Ωı “’˘÷Îfi΋Î_”
’HÎ Ïø›Î ◊Î÷, ÷˘ ÷ı Ïø›Î (ÂflÌfl ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi
w’ Ïø›Î±˘)fi˘ iÎÎ÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Î÷? ¿fl‰_ ±fiı fi
¿fl‰_ I›Î_ ˢ› »ı, F›Î_ “±Ë‹Ô˚” (Ë_) flËı »ı. “±Ë‹Ô˚”
fi flËı‰Î◊Ì Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. ¿fl‰_
±fiı fiÎ ¿fl‰_ - ⁄ıµ …ıfiÎ◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ±Ïø›
÷k‰ (’˘÷ÎfiÎ V‰w’)‹Î_ ‹fiW›‹ÎhÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷
»ı, ’fl_÷ “±Ë‹Ô˚”fiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì
Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ≠¿ÚÏ÷ (…Õ)
ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ … “±Ë‹Ô˚” ¿Ëı‰Î› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
…ı‰Ì flÌ÷ı Á‹ƒfi˘ … ±_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ·Ëıfl
±fiı Á‹ƒ‹Î_ Ω÷Ì› ±ı¿÷Î »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ΩÏ÷fiÌ ·Ëıfl
»ı, ÷ı … ΩÏ÷fi˘ Á‹ƒ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfi˘ …
±_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÂflÌflfiÌ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Ω÷Ì› ±ı¿÷Î
»ı. ‹fiW› Á_ÁÎflfiı ÷˘ “Ë_” fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ’HÎ ¤Ò·◊Ì
“ÂflÌfl”fiı “Ë_” ‹ÎfiÌ ·ı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı Á‹ƒ ωfiÎ ·Ëıflfi_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥
V‰÷_hÎ ±„V÷I‰ fi◊Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl ωfiÎ
ÂflÌflfi_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ±„V÷I‰ fi◊Ì. ’fl_÷ ±Ëo¿Îfl◊Ì
‹˘ÏË÷ ±_÷—¿flHΉ΂˘ ‹fiW› F›Îflı ÂflÌflfiı “Ë_”
(’˘÷Îfi_ V‰w’) ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ ±fiı¿
≠¿ÎflfiÌ ¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ◊‰Î ·Î√ı »ı; …ı‹¿ı -
‹fiı jÎÌ, ’hÎ, ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚Ì Ω›, ·˘¿˘
‹fiı ÁÎfl˘ Á‹…ı, ‹Îv_ ±Îÿfl-ÁL‹Îfi ¿flı, ‹fiı ±fi¿>‚
◊¥fiı «Î·ı ‰√ıflı ÷ıfi_ ±ı ⁄Î…\ K›Îfi … fi◊Ì …÷_
¿ı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌfiı Ë_ ’Ëı·ı◊Ì … ⁄_‘Î¥
⁄ıÃ˘ »\_. ˉı ¿Î‹fiα˘ ¿flÌfiı ‰‘ ⁄_‘fi ‰‘ÎflÌ flè΢
»\_ ó ’˘÷Îfiı ‰‘ ω’Ïk΋Î_ fiÎ¬Ì flè΢ »\_.
ÁΑfi¿Î‚‹Î_ “Ë_ (’˘÷ı) ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢◊Ì Á‰˝◊Î
±÷Ì÷ »\_” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ fi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı
ÁΑ¿ ±ı‹ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfi˘ ÷ı‰˘ … ±fi¤‰
◊¥ Ω› »ı. ±Î ≠¿Îflı …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ı ¬˘ÀÌ ‹ÎL›÷Î
¿flÌfiı ⁄_‘Λ˘ Ë÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¬flÌ ‹ÎL›÷Î ¿flÌfiı
÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ‹Îfiı·Ì ‰Î÷ fi ‹Îfi‰Î◊Ì
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ó ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ¤√‰Îfiı
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ó “fiˆ‰ g¿Ï«÷Ô˚
¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚” ’ÿ˘‹Î_ “‹L›ı÷” ’ÿ
‰Õı ≠√À ¿flÌ »ı ¿ı “Ë_ ¿÷ν »\_” ó ±Î ±‰ÎV÷ω¿
‹ÎL›÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı “Ë_ ¿Â_ ’HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘”
ó ±ı‰Ì ‰ÎV÷ω¿ ‹ÎL›÷Î ¿fl‰Ì ’ÕÂı.
“Ë_ ÂflÌfl »\_, Ë_ ¿÷ν »\_” ‰√ıflı ±ÁI› ‹ÎL›÷α˘
’HÎ ±ıÀ·Ì ºœ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ÷ıfiı »˘Õ‰Ì ¿ÏÃfi ◊¥
’Õı »ı; ’»Ì “Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì; Ë_ ±¿÷ν »\_” ‰√ıflı ÁI›
‹ÎL›÷α˘ ºœ ¿ı‹ fi ◊Λ? ±fiı ±ı¿ ‰Îfl ºœ ◊¥
Ω› ’»Ì »^Àı ’HÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı?

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ⁄‘Ì … Ïø›Î±˘ …Õ-ω¤Î√‹Î_ … ◊Λ »ı. «ı÷fi ω¤Î√‹Î_ @›Îflı› ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥
Ïø›Î ◊÷Ì fi◊Ì. ±Ëo¿Îfl◊Ì ±_÷—¿flHÎ ‹˘ÏË÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±iÎÎfiÌ ‹fiW› “Ë_ ¿÷ν »\_” ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı
»ı. ±Ëo¿Îfl◊Ì ±_÷—¿flHÎ ‹˘ÏË÷ ◊‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ¿ı, “±Î … Ë_ »\_.” ±Îfiı … ÷ÎÿÎIQ› ¿Ëı »ı.
’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹ÎfifiÎfl ÷˘ «ı÷fi »ı, ’fl_÷ ÷ı …Õ ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı
»ı ¿ı ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfifiÎfl˘, ’˘÷Îfiı ±ı¿ÿıÂÌ› ‹ÎfifiÎfl˘ V‰›_ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. ÷ı V‰›_‹Î_ ¿÷ν’b_
Á_¤‰ … fi◊Ì (√Ì÷Î 13-29) ‰ÎV÷‰‹Î_ V‰›_, ÂflÌfl ÁÎ◊ı ‹‚Ì Â¿÷˘ … fi◊Ì - “ÂflÌflV◊˘ûÏ’ ¿˙L÷ı›
fi ¿fl˘Ï÷ fi Ï·M›÷ı” (√Ì÷Î 13-31) ’fl_÷ ‹fiW› ‹‚ı·˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ó “¿÷νËÏ‹Ï÷‹L›÷ı.” ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ÎÿÎIQ›
◊÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ÎÿÎIQ› ‹ÎfiÌ ·ı‰Î› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, V‰›_ ¿÷ν ⁄fi÷˘ fi◊Ì ‹ÎhÎ ±Ï‰‰ı¿’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi΋Î_
202 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

¿÷ν’HÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ¿flÌ ·ı »ı ó “‹L›÷ı.” ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı÷Î_ … ÷ıfiÎ ’fl ÂÎVÔhÎÌ› ωϑ-ÏfiÊı‘ ·Î√
◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiı ¿‹˝Œ‚fi˘ ¤˘@÷Î ⁄fi‰_ ’Õı »ı.
V‰w’ (V‰›_)‹Î_ ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì. Ïø›Î I›Î_ … ◊Λ »ı F›Î_ ¿˘¥ ¬Î·Ì …√Πˢ›. Á_’ÒHν Ã˘Á V‰w’‹Î_
Ïø›Î ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ …ı Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕı »ı ÷ı
Ïø›Î ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Œ‚ ±Î’fiÎflÌ “¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı, …ıfi_ Œ‚ ÷ıHÎı ¤˘√‰‰_ … ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ¿÷ν ˢ›
»ı ÷ı … ¤˘@÷Πˢ› »ı.
V‰w’fi˘ ¿Îfl¿ (¿flfiÎfl) ‹ÎhÎ◊Ì Á_’ÒHν Á_⁄_‘-ωE»ıÿ »ı. ÷ı◊Ì V‰w’‹Î_ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì. ¿I≤˝I‰fi˘
ω¤Î√ … ±·√ »ı. ±Î… Á‘Ì ÿı‰÷Î, ‹fiW›, ’Â, ’ZÎÌ, ›ZÎ, flÎZÎÁ ‰√ıflı ±fiı¿ ÂflÌfl˘(›˘Ïfi›˘)‹Î_ …ı
’HÎ ¿‹˝ ¿flı·Î_ »ı, ÷ı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ V‰w’ Á‘Ì ’ˢÓE›_ fi◊Ì ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ÂflÌfl V‰w’ Á‘Ì ’ˢÓE›_
fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝ ±fiı ’ÿÎ◊˝ (ÂflÌfl)fi˘ ω¤Î√ … ±·√ »ı ±fiı V‰w’fi˘ ω¤Î√ ’HÎ ±·√ »ı, ’fl_÷
±Î ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰Îfiı ·Ì‘ı ‹fiW› ¿‹˝ ±fiı Œ‚‹Î_ ⁄_‘Î¥ Ω› »ı.
F›Î_ Á‘Ì “¿Î›˝” »ı I›Î_ Á‘Ì ±Ëo¿ÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ëo¿Îfl (¿÷ν’b_) ωfiÎ “¿Î›˝” ÏÁ©
◊÷_ fi◊Ì. ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ◊÷Î_ … ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ◊¥ Ω› »ı. ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ˢ‰Î◊Ì ¿Î›˝ ◊Λ »ı ±fiı ¿Î›˝
¿fl‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ’p ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı· ÁΑfiÎ◊Ì ÁΑ¿ @›Îflı› ±Ëo¿ÎflflÏË÷ ◊¥ … ¿÷˘
fi◊Ì. ±Ëo¿Îfl ÁÎ◊ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ¿‹˝ @›Îflı› ¿S›ÎHοÎflÌ ◊÷_ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄‘Î_ … ±fi◊˘˝fi_, …L‹-
‹flHÎfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ±Ëo¿Îfl … »ı. ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿o¥ fi ¿fl‰Î◊Ì ±Ëo¿ÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı÷˘ fi◊Ì. ±◊ν÷Ô˚
≠¿ÚÏ÷‹ÎhÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ı Ïø›Îfiı ‹Ëk‰ fi ±Î’÷Î_ ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰_
Ωı¥±ı. ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì Ï‰‰ı¿ V‰÷— V’p ◊÷˘ Ω› »ı ±fiı ÁΑ¿fiı ‹Î√˝ÿ½fi ±Î’÷˘ flËı »ı.
±Î√‚ …÷Î_ ±Î ω‰ı¿ … ÷k‰iÎÎfi‹Î_ w’Î_÷Ïfl÷ ◊¥ Ω› »ı.
óáó

÷k‰Ï‰kÎ ‹ËÎ⁄Îˢ √Hο‹˝Ï‰¤Î√›˘— –– 28––

√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ ≥Ï÷ ‹I‰Î fi ÁF…÷ı –– 28––
÷ = ’fl_÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚ = ÷k‰fiı ΩHÎfiÎfl ‰÷˝L÷ı = ‰÷a flèÎÎ »ı”ó
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ‹ËÎ’vÊ (÷˘) ≥Ï÷ = ±ı‹
√Hο‹˝- = √HÎ-ω¤Î√ ±fiı √HÎΗ = “Á‹V÷ √H΢ (…) ‹I‰Î = Á‹∞fiı (±ı‹fi΋Î_)
ω¤Î√›˘— ¿‹˝-ω¤Î√fiÎ √HÎıÊ = √H΢‹Î_ fi, ÁF…÷ı = ±ÎÁ@÷ fi◊Ì ◊÷˘.

ÀÌ¿Î ó “÷k‰Ï‰kÎ ‹ËÎ⁄Îˢ √Hο‹˝ ó ω¤Î√›˘—”
ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ “±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î—” ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_
‰ÏHν÷ “±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î” (±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷
±_÷—¿flHΉ΂˘ ’vÊ)◊Ì ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊfiı Á‰˝◊ΠϤLÔfi
±fiı ω·ZÎHÎ ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “÷_” ’ÿfi˘ ≠›˘√
◊›˘ »ı.
Ák‰, fl… ±fiı ÷‹ ó ±Î hÎHÎı √H΢ ≠¿ÚÏ÷…L›
»ı. ±Î hÎHÎı √H΢fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì Á‹V÷ V≤Ïp,
ÏhÎ√HÎ΄I‹¿Î »ı. ±Î◊Ì ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎÌ,
’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı ⁄‘Î_ √H΋› … »ı. ±Î “√HÎω¤Î√” ¿Ëı‰Î›
»ı. ±Î (ÂflÌfl ‰√ıflı)◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î “¿‹˝Ï‰¤Î√”
¿Ëı‰Î› »ı.
√H΢ ±fiı ¿‹˘˝ ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ Ïfifl_÷fl
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ’ÿÎ◊˘˝ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î
»ı ÷◊Î Ïø›Î±˘ ±Îfl_¤ ±fiı Á‹ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ±Î‰˘
ÃÌ¿-ÃÌ¿ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ıfiı … √HÎ ±fiı ¿‹˝Ï‰¤Î√fiı
÷k‰◊Ì ΩHΉ_ ¿Ëı‰Î› »ı. «ı÷fi (V‰w’)‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥
Ïø›Î fi◊Ì ◊÷Ì. ÷ı ÁÿÎ ÏfiÏ·˝MÔ÷ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl flËı
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ı‰˘ ÃÌ¿-ÃÌ¿ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ıfiı
… «ı÷fifiı ÷k‰◊Ì ΩHΉ_ ¿Ëı‰Î› »ı.
±iÎÎfiÌ ’vÊ F›Îflı ±Î √HÎω¤Î√ ±fiı ¿‹˝Ï‰¤Î√
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ⁄_‘Î¥ Ω›
»ı. ÂÎVÔhÎÌ› ºÏp±ı ÷˘ ±Î ⁄_‘fifi_ ‹A› ¿ÎflHÎ “±iÎÎfi”
f·˘¿ 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
»ı, ’HÎ ÁΑ¿fiÌ ºÏp±ı “flÎ√” … ‹A› ¿ÎflHÎ »ı. flÎ√
“±Ï‰‰ı¿”◊Ì ◊Λ »ı. ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊÷Î_ flÎ√ fip ◊¥
Ω› »ı. ±Î ω‰ı¿ ‹fiW›‹Î_ ωÂıÊ w’ı »ı. ±Î‰U›¿÷Î
¿ı‰‚ ±Î ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı Ω√˛÷ ¿fl‰ÎfiÌ »ı.
±Î◊Ì ÁΑ¿ı (ω‰ı¿ Ω√˛÷ ¿flÌfiı) ωÂıÊ w’ı flÎ√fiı
… ÿÒfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
÷k‰fiı ΩHΉÎfiÌ ≥E»Î flά‰Î‰Î‚˘ ÁΑ¿ ’HÎ
Ωı √HÎ (’ÿÎ◊˝) ±fiı ¿‹˝ (Ïø›Î) ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥
Á_⁄_‘ fi ‹Îfiı, ÷˘ ÷ı ’HÎ √HÎω¤Î√ ±fiı ¿‹˝Ï‰¤Î√fiı
÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı. «ÎËı √HÎω¤Î√ ±fiı ¿‹˝Ï‰¤Î√fiı
÷k‰◊Ì ΩHÎı, «ÎËı ’˘÷Î («ı÷fi V‰w’)fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎı.
⁄LÔfiıfi_ ’ÏflHÎ΋ ±ı¿ … ËÂı.
√HÎ-¿‹˝-ω¤Î√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi˘ µ’Λ
(1) ÂflÌfl‹Î_ flËÌfiı ’HÎ «ı÷fi÷k‰ (V‰w’) Á‰˝◊Î
±Ïø› ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı (√Ì÷Î ±. 13/31). ≠¿ÚÏ÷fi_
¿Î›˝ (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı) “≥ÿ‹Ô˚” (±Î)
¿Ëı‰Î› »ı. “≥ÿ‹Ô˚” (±Î) ¿ÿÌ “±Ë‹Ô˚” (Ë_) fi◊Ì Ë˘÷_.
F›Îflı “±Î” (ÂflÌfl ‰√ıflı) “Ë_” fi◊Ì, I›Îflı “≥ÿ‹Ô˚”
(±Î)‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î “‹ÎflÌ” ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥? ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ⁄‘Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_
¿Î›˝ »ı ±fiı “’˘÷ı” ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î ±Á_⁄© ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷
»ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν “’˘÷ı” ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı »ı? ±Î flÌ÷ı ’˘÷Îfiı ’ÿÎ◊˝ ÷ı‹ …
Ïø›Î±˘◊Ì ±·√ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ⁄_‘fi‹Î_ fi◊Ì
’Õ÷˘. ⁄‘Ì ±‰V◊α˘‹Î_ “fiˆ‰ Ï¿„G«I¿fl˘‹ÌÏ÷” (√Ì÷Î
5/8) “Ë_ ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘
±ıfiı … ’˘÷Îfiı Ïø›Î±˘◊Ì ±·√ ΩHΉ˘ ±◊ν÷Ô˚ ±fi¤‰
¿fl‰˘ ¿Ëı‰Î› »ı.
(2) ÿı¬‰_, ÁÎ_¤‚‰_, ¬Î‰_, ’̉_ ‰√ıflı ⁄‘Ì
Ïø›Î±˘ »ı ±fiı ÿı¬‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ‰√ıflıfiΠωʛ˘, ¬Î‰Î-
’̉ÎfiÌ Á΋√˛Ì ‰√ıflı ⁄‘Î “’ÿÎ◊˘˝” »ı. ±Î Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ±Î’HÎı ≥„Lƒ›˘ (±Î_¬, ¿Îfi, ‹¬ ‰√ıflı)
‰Õı ΩHÎ̱ı »Ì±ı. ≥„Lƒ›˘fiı “‹fi” ‰Õı, ‹fifiı “⁄Ï©”
‰Õı ±fiı ⁄Ï©fiı ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚” (Ë_’HÎÎ) ‰Õı ΩHÎ̱ı
»Ì±ı. ±Î “±Ë‹Ô˚” ’HÎ ±ı¿ Á΋ÎL› ≠¿Î («ı÷fi)
‰Õı ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı. ÷ı Á΋ÎL› ≠¿Î … ⁄‘Îfi˘
iÎÎ÷Î, ⁄‘Îfi˘ ≠¿Î¿ ±fiı ±Î‘Îfl »ı.
1. ±fi¤Ò÷ωʛÎÁQ≠‹˘Ê— VQ≤Ï÷— – (›˘√ÿ½fi 1/11)
2. µÿÎËflHÎÎ◊ı˝ ó ‰ÎHÎÌ “’ÿÎ◊˝” »ı, ⁄˘·‰ÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ “Ïø›Î” »ı ±fiı ⁄˘·‰Îfi_ Á‹Ïp „@÷◊Ì ◊¥ flèÎ_ »ı. ±◊ν÷Ô˚ √H΢ … √H΢‹Î_
‰÷a flèÎÎ »ı, ’fl_÷ ‹fiW› ±iÎÎfi‰Â ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ı “¿÷ν” ⁄fiÌ Ω› »ı.
203
“±Ë‹Ô˚”◊Ì ’fl ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ («ı÷fi)fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı
ΩHΉ_? √Îœ ÏfiƒÎ‹Î_ Ωı¿ı ⁄Ï© ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊¥
Ω› »ı, »÷Î_ ’HÎ ‹fiW› Ω√Ì …÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_”
⁄Ë … Á¬ı◊Ì ¨C›˘.” ±Î flÌ÷ı ΩB›Î ⁄Îÿ “Ë_ »\_”fi˘
±fi¤‰ ⁄‘Îfiı ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
ÁÊ„MÔ÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ Ë÷Ì. Ωı ±ı‰_ fiΠˢ÷
÷˘ “Ë_ ⁄Ë … Á¬ı◊Ì ¨C›˘; ‹fiı ¿o¥ ’HÎ ¬⁄fl fi
Ë÷Ì” ó ±ı‰Ì VQ≤Ï÷ ¿ı iÎÎfi fi ◊Î÷. VQ≤Ï÷ ±fi¤‰…L›
ˢ› »ı.1 ÷ı◊Ì … ⁄‘Îfiı ≠I›ı¿ ±‰V◊΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ
ÁkÎÎfi˘ ±¬_Õ ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_
’˘÷ÎfiÎ ±¤Î‰fi˘ (“Ë_ fi◊Ì” ó ±ı‰˘) ±fi¤‰ fi◊Ì
◊÷˘. …ı±˘±ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î “±Ë‹Ô˚” (Ë_’HÎÎ) ÁÎ◊ı ’HÎ
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ (»ı)fi˘ ⁄˘‘ ¿flÌ
·Ì‘˘ »ı, ÷ı±˘ “÷k‰Ï‰÷Ô˚” ¿Ëı‰Î› »ı.
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢
V‰÷—ÏÁ© ÏfiI› Á_⁄_‘ »ı. ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı
±Î’H΢ Á_⁄_‘ ‰V÷÷— »ı fiÏË, ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı.
≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fiı Ωı ω«Îfl ¶ÎflÎ ÿÒfl
¿fḻı ÷˘ ÷ıfiı “iÎÎfi›˘√” ¿Ëı »ı; ±fiı Ωı ÷ı … Á_⁄_‘fiı
’flÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˝ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ÿÒfl ¿fḻı ÷˘ ÷ıfiı “¿‹˝›˘√”
¿Ëı »ı. ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ … “›˘√” (’fl‹ÎI‹Î
ÁÎ◊ı ÏfiI› Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰) ◊Λ »ı, ±L›◊Î ¿ı‰‚
“iÎÎfi” ±fiı “¿‹˝” … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› Á_⁄_‘fiı
±˘‚¬‰Î‰Î‚˘ … “÷k‰Ï‰÷Ô˚” »ı.
“√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı” ó ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢◊Ì µI’LÔfi
◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ’HÎ “√H΢”
… ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı.
±Ï‰‰ı¿fiı ¿ÎflHÎı ±iÎÎfiÌ ’vÊ ±Î √H΢fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ±ı‹fiÎ◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı
‹ÎfiÌ ·ı »ı.2 ’fl_÷ “’˘÷ÎfiΔ (Á΋ÎL› ≠¿Î ó
«ı÷fi)‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ “Ë_
¿÷ν »\_” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ ±Î‰Ì … fi◊Ì Â¿÷˘.
flı·√ÎÕÌfi_ ±ı„L…fi «Î·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ Ïø›Î ◊Λ
»ı, ’fl_÷ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ Â„@÷ ±ı„L…fi ±fiı «Î·¿fiÎ Á_›˘√◊Ì
±Î‰ı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ Â„@÷ ÷˘ ±ı„L…fifiÌ …
»ı, ’HÎ «Î·¿ ¶ÎflÎ Á_«Î·fi ¿fl‰Î◊Ì … ÷ı √_÷T› V◊Îfi
’fl ’Ë˘Ó«Ì Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı„L…fi‹Î_ ≥„Lƒ›˘, ‹fi
204 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±fiı ⁄Ï© fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı
⁄Ï©‰Î‚Î «Î·¿ (‹fiW›)fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’Õı »ı. ’fl_÷
‹fiW› ’ÎÁı ÂflÌfl w’Ì ±ı„L…fi ’HÎ »ı ÷◊Î Á_«Î·fifiı
‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ±fiı ⁄Ï© ’HÎ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï© ó ±Î «Îflı› ±ı¿ Á΋ÎL› ≠¿Î («ı÷fi)
‰Õı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹ı‚‰Ìfiı … ¿Î›˝ ¿fl‰Î‹Î_ Á‹◊˝ ◊Λ »ı.
Á΋ÎL› ≠¿Î (iÎÎfi)fi_ ≠Ï÷g⁄⁄ ⁄Ï©‹Î_ ±Î‰ı »ı,
⁄Ï©fiÎ iÎÎfifiı ‹fi √˛ËHÎ ¿flı »ı, ‹fifiÎ iÎÎfifiı ≥„Lƒ›˘
√˛ËHÎ ¿flı »ı, ±fiı ’»Ì ÂflÌfl w’Ì ±ı„L…fifi_ Á_«Î·fi
◊Λ »ı. ⁄Ï©, ‹fi, ≥„Lƒ›˘, ÂflÌfl ó ±ı ÁC΂ı-ÁC΂Î
√H΢ »ı ±fiı ÷ı‹fiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı
ÁkÎÎVeÏ÷˝ ±Î’‰Î‰Î‚˘ “’˘÷ı” ±Î √H΢◊Ì ±Á_⁄© ±fiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Π√H΢ … √H΢‹Î_
‰÷a flèÎÎ »ı.
lıWÔà ’vÊfiÎ_ ±Î«flH΢fi_ ⁄‘Î ·˘¿˘ ±fiÁflHÎ ¿flı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ·˘¿Á_√˛Ë
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ »ı ó ÷ıfi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı …ı‰Ì
flÌ÷ı ÷ı ‹ËÎ’vÊ “ÁC΂Π√H΢ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ
»ı” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿flÌfiı ÷ı±˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi◊Ì ◊÷˘,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ı ’HÎ ÷ı‰_ … ‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘‹Î_ ±ÎÁ@÷
fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı.
≠¿ÚÏ÷-’vÊ-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±Î¿Ê˝HÎ ÁÿÎ ÁΩ÷Ì›÷΋Î_ … ◊Λ »ı; …ı‹¿ı
¿Îfi˘fi_ ÂOÿ˘‹Î_, I‰«Îfi_ V’½‹Î_, fiıh΢fi_ w’‹Î_, Ï…ËÔ˚‰Îfi_
flÁ‹Î_ ±fiı fiÎÏÁ¿Îfi_ √_‘‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. ±Î
flÌ÷ı ’Î_«ı ≥„Lƒ›˘fi_ ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘‹Î_ … ±Î¿Ê˝HÎ
◊Λ »ı. ±ı¿ ≥„Lƒ›fi_ ⁄Ì∞ ≥„Lƒ›fiΠωʛ‹Î_ ¿ÿÌ
±Î¿Ê˝HÎ ◊÷_ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı ‰V÷fi_ ⁄Ì∞
‰V÷ ≠I›ı ±Î¿Ê˝HÎ ◊‰Î‹Î_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ±ı ⁄LÔfiıfiÌ
ÁΩ÷Ì›÷Î … »ı.
±Î¿Ê˝HÎ, ≠T≤ÏkÎ ÷ı‹ … ≠T≤ÏkÎfiÌ ÏÁÏ© ÁΩ÷Ì›÷΋Î_
… ◊Λ »ı. ωΩ÷Ì› ‰V÷±˘‹Î_ fi ÷˘ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ
»ı, fi ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı fi ≠T≤ÏkÎfiÌ ÏÁÏ© ’HÎ ◊Λ
»ı, ÷ı◊Ì ±Î¿Ê˝HÎ, ≠T≤ÏkÎ ±fiı ≠T≤ÏkÎfiÌ ÏÁÏ© ÁΩ÷Ì›÷Îfiı
¿ÎflHÎı “≠¿ÚÏ÷”‹Î_ … ◊Λ »ı; ’fl_÷ ’vÊ («ı÷fi)‹Î_
ωΩ÷Ì› ≠¿ÚÏ÷ (…Õ)fi_ …ı ±Î¿Ê˝HÎ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı,
÷ı‹Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ … ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÷flŒ
±Î¿ÏÊ˝÷ ◊Λ »ı. ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ¤˘√‰‰ÎfiÌ Ïø›Î
≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı, ’vÊ‹Î_ fiÏË. ’vÊ ÷˘ ÁÿÎ
Ïfiω˝¿Îfl, ÏfiI›, ±«· ÷◊Î ±ı¿flÁ flËı »ı.
[±K›Î› 3
÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ÂflÌfl‹Î_ „V◊÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’vÊ ‰V÷÷—
fi ÷˘ ¿o¥ ¿flı »ı ±fiı fi ÷˘ Ï·M÷ ◊Λ »ı ó
“ÂflÌflV◊˘ûÏ’ ¿˙L÷ı› fi ¿fl˘Ï÷ fi Ï·MÔ›÷ı.” ’vÊ ÷˘
¿ı‰‚ “≠¿ÚÏ÷V◊” ◊‰Î ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á¬—ÿ¬fiÎ ¤˘¿I≤I‰‹Î_ ¿ÎflHÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı ó “’vÊ— Á¬ÿ—¬ÎfiÎ_ ¤˘@I≤I‰ı Ëı÷vE›÷ı”
(√Ì÷Î ±. 13/20) ±fiı “’vÊ— ≠¿ÚÏ÷V◊˘ ÏË ¤∆Ô˚@÷ı
≠¿ÚÏ÷ΩL√HÎÎfiÔ˚” (√Ì÷Î ±. 13/21). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı Ωı¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘, Ïø›Î±˘fiÌ ÏÁÏ© ±fiı ±Î¿Ê˝HÎ
≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı, »÷Î_ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›fiı
¿ÎflHÎı ’vÊ “Ë_ Á¬Ì »\_”, “Ë_ ÿ—¬Ì »\_” ó ±ı‹ ‹ÎfiÌfiı
¤˘¿I≤I‰‹Î_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì
◊‰Îfi˘ ±fi¤‰ ≠¿ÚÏ÷ (…Õ)fiΠωfiÎ ¿ı‰‚ ’vÊ («ı÷fi)
Á¬-ÿ—¬fi˘ ¤˘@÷Î ⁄fiÌ … fi◊Ì Â¿÷˘.
’vÊ‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ’Ïfl‰÷˝fi w’Ì Ïø›Î ¿ı ω¿Îfl
fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ıfi΋Î_ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰ÎfiÌ ±◊‰Î fi ‹Îfi‰ÎfiÌ
›˘B›÷Î ÷˘ »ı …. ÷ı ’J◊flfiÌ ‹ÎŒ¿ …Õ fiÏË, ’fl_÷
iÎÎfiV‰w’ »ı. Ωı ’vÊ‹Î_ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰ÎfiÌ ±◊‰Î fi
‹Îfi‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î fi ˢ÷, ÷˘ ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfi÷? ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÌ
Ïø›Î±˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfi÷? ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_
¿I≤˝I‰-¤˘¿I≤I‰fi˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı V‰Ì¿Îfl ¿fl÷? Á_⁄_‘fiı
‹Îfi‰˘ ±◊‰Î fi ‹Îfi‰˘ ±ı “¤Î‰” »ı, “Ïø›Î” fiÏË.
’vÊ‹Î_ Á_⁄_‘ ΩıՉΠ±◊‰Î fi ΩıÕ‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î
÷˘ »ı …, ’HÎ Ïø›Î ¿fl‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î ÷ıfi΋Î_ fi◊Ì.
Ïø›Î ¿fl‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î ÷ıfi΋Î_ ˢ› »ı, …ıfi΋Î_ ’Ïfl‰÷˝fi
(ω¿Îfl) ˢ› »ı. ’vÊ‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fifi˘ V‰¤Î‰ fi◊Ì,
F›Îflı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fifi˘ V‰¤Î‰ »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷‹Î_
Ïø›ÎÂÌ·÷Î V‰Î¤Îω¿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ΩıÕ‰Î◊Ì … ’vÊ ’˘÷Îfi΋Î_ Ïø›Î ‹ÎfiÌ ·ı »ı ó
“¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı” (√Ì÷Î ±. 3/27).
’vÊ‹Î_ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. ±Î (’Ïfl‰÷˝fifi_
fi ◊‰_) ±ı ÷ıfiÌ ¿˘¥ ±Â„@÷ ¿ı ∂HÎ’ fi◊Ì, ⁄·¿ı
÷ıfiÌ ‹ËkÎÎ »ı. ÷ı Ïfifl_÷fl ±ı¿flÁ ±fiı ±ı¿w’
flËı‰Î‰Î‚˘ »ı. ’Ïfl‰÷˝fi ◊‰_ ±ı ÷ıfi˘ V‰¤Î‰ … fi◊Ì;
…ı‹¿ı ó ⁄flŒ‹Î_ √fl‹ ◊‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ¿ı ›˘B›÷Î fi◊Ì.
’Ïfl‰÷˝fiw’ Ïø›Î ◊‰Ì ±ı ≠¿ÚÏ÷fi˘ V‰¤Î‰ »ı, ’vÊfi˘
fiÏË. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ‹Îfi‰ÎfiÌ
÷ıfi΋Î_ ’ÒflÌ ›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ±fiı V‰÷_hÎ÷Î »ı; ¿ı‹¿ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ‹Ò‚‹Î_ fi◊Ì.
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 205

≠¿ÚÏ÷fiÎ ±_ ÂflÌflfiı ’vÊ F›Îflı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ÿÌ‘˘ »ı; …ı‹¿ı - “¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿›Î˝ ωfiÎ ‹fiW›
‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ÷ı ±_‹Î_ (ÁΩ÷Ì› ≠¿ÚÏ÷fi_) ÏfiW¿‹˝÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘” (√Ì÷Î ±. 3/4), “›˘√‹Î_
±Î¿Ê˝HÎ, Ïø›Î±˘ ±fiı ÷ı‹fiÎ Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Ì flËı ±Îwœ ◊‰ÎfiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ‹fifiÂÌ· ’vÊfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_
»ı, ÷ıfi˘ Á_¿ı÷ ±ËŸ “√HÎΗ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı” ’ÿ˘◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ı … ÁΑfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı (√Ì÷Î ±. 6/3). ¿‹˝›˘√Ì
±ÎT›˘ »ı. √H΢‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ‹ÎfiÌfiı ’vÊ («ı÷fi) ¿‹˘˝ ÷˘ ¿flı »ı, ’HÎ ÷ı‹fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË, ⁄S¿ı
Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊÷˘ flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬-ÿ—¬fiÌ ±·√ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ±ı ¿‹˘˝fi˘
ÁkÎÎ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi √H΢ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î ¤˘@÷Î fi◊Ì ⁄fi÷˘. ¤˘@÷Î fi ⁄fi‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤˘¿I≤I‰fi˘
Á_⁄_‘fi˘ ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ωÂıÊ ¤Îfl ÿı »ı. fiΠ◊‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰fi˘ fiΠ±Î’˘±Î’ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝
÷΄k‰¿ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ±ı »ı ¿ı ¿I≤˝I‰‹Î_ …ı ¿÷ν’b_ »ı, ÷ı Œ‚fiı ‹ÎÀı … »ı.
’Ëı·ı◊Ì (ÁÿÎ◊Ì) … »ı. ¿ı‰‚ ¤Ò·◊Ì Á_⁄_‘ ‹Îfiı·˘ »ı. Œ‚fi˘ µtıU› fi flËı÷Î_, ¿I≤˝I‰ fi◊Ì flËı÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±Î◊Ì ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ ±V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı ¿ı‰‚ “√H΢ … ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ ¿÷ν fi◊Ì ⁄fi÷˘.
√H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı” ±ı ‰ÎV÷ω¿÷Î ±˘‚¬‰ÎfiÌ »ı. ÁÎ_A››˘√Ì‹Î_ ω‰ı¿-ω«ÎflfiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı. ÷ı
“≥Ï÷ ‹I‰Î fi ÁF…÷ı” ó ±ËŸ “‹I‰Î” ’ÿ “≠¿ÚÏ÷…L› √H΢ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı.” ±ı‰_ ΩHÎÌfiı
“ΩHΉΔfiÎ ±◊˝‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ≠¿ÚÏ÷ ’˘÷Îfiı ±ı Ïø›Î±˘fiÎ ¿÷ν fi◊Ì ‹Îfi÷˘. ±Î … ‰Î÷fiı
(…Õ) ±fiı ’vÊ («ı÷fi)fiı V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ±·√- ¤√‰Îfi ±Î√‚ ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±·√ ΩHÎı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢‹Î_ ¿ËıÂı ¿ı …ı ’vÊ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı Á‰˝ ≠¿Îflı ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ
±ÎÁ@÷ fi◊Ì ◊÷˘. … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ …\±ı »ı, ±fiı “’˘÷Δ (±ÎI‹Î)fiı
¤√‰Îfi “‹I‰Î” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ΩHÎı ÁΑ¿˘fiı ±¿÷ν …\±ı »ı, ÷ı … ›◊Î◊˝ …\±ı »ı. ±Î flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√Ì
±ı‰Ì ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ¿ı ÷ı±˘ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢fiı ¿I≤˝I‰fi˘ fiΠ¿flı »ı. ¿I≤˝I‰fi˘ fiΠ◊÷Î_ ¤˘@I≤I‰fi˘
±·√ ‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi ◊Λ. fiΠ±Î’˘±Î’ ◊¥ Ω› »ı.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤◊Ì … ¤√‰Îfiı ¿ıÀ·Î_¿
ωÂıÊ ‰Î÷
µÿÎËflH΢ ÷ı‹ … ºÏp¿˘H΢◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î µ’fl … ¤Îfl
¿‹˝›˘√Ì ±fiı ÁÎ_A››˘√Ì ó ⁄LÔfiıfiÌ ÁΑfiÎ ÿÌ‘˘ »ı; …ı‹¿ı - …fi¿ ‰√ıflı ‹ËÎ’vÊ˘ ’HÎ
≠HÎη̋Î_ ±ı¿÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. “¿‹˝›˘√Ì” √H΢ (ÂflÌfl ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿flÌfiı ’fl‹ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›Î »ı
‰√ıflı) ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Ì ±ı¿÷Îfiı ÿÒfl ¿flΉÎfiÌ «ıpÎ ¿flı »ı, (±. 3/20); “Ë_ ’HÎ ¿‹˝ ¿v_ »\_” (±. 3/22); iÎÎfiÌ
±ıÀ·Î ‹ÎÀı lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ “¿‹˝›˘√V÷ ¿ÎÏ‹fi΋Ô˚” ‹ËÎ’vÊ ’HÎ ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fiÌ …ı‹ ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ ¿‹˝
(11/20/7) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿flı »ı.” (±. 3/25-26). ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ≠I›ı¿
¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ºÏp±ı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … lı›V¿fl »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı ±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊÷˘ fi◊Ì ÷ı “÷k‰Ï‰÷Ô˚” ˢ› »ı. ±Î ÷k‰Ï‰÷Ô˚fiı … ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ “÷k‰ÿÂa ¿è΢ »ı. ÷k‰Ï‰÷Ô˚ √HÎ-ω¤Î√ ±fiı ¿‹˝-ω¤Î√◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î◊Ì Á‰˝◊Î
±÷Ì÷ ◊¥ Ω› »ı.
F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿fi˘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËıÂı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı “÷k‰Ï‰÷Ô˚” ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάfiÎfl ¿˘¥ Á_ÁÎflfiı ΩHÎÌ … fi◊Ì Â¿÷_. Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î ±·√ ◊¥fiı … Á_ÁÎflfiı ΩHÎÌ Â¿Î› »ı
ó ±Î Ïfi›‹ »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±·√ ◊¥fiı ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı
±ı¿ ◊¥fiı … ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎÌ Â¿Î› »ı ó ±Î Ïfi›‹ »ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’HÎı Á_ÁÎfl◊Ì ±·√
»Ì±ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±ı¿ »Ì±ı. ÂflÌflfiÌ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı, ±Î’HÎÌ ’˘÷ÎfiÌ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı.
óáó

≠¿Ú÷ı√˝HÎÁQ‹ÒœÎ— ÁF…L÷ı √Hο‹˝Á –– 29––

÷Îfi¿ÚIVfiωÿ˘ ‹LÿÎL¿ÚIVfiωLÔfi ω«Î·›ı÷Ô˚ –– 29––
206 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

≠¿Ú÷—ı = ≠¿ÚÏ÷fiÎ ÁF…L÷ı = ±ÎÁ@÷ flËı »ı. ±iÎÎfi̱˘fiı

√HÎÁQ‹ÒœÎ— = √H΢◊Ì ±I›_÷ ÷ÎfiÔ˚ = ±ı‰Î
‹˘ÏË÷ ◊›ı·Î ±¿ÚIVfiωÿ— = Á_’ÒHν’HÎı fi
±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘ Á‹…fiÎflÎ
√Hο‹˝Á = √H΢ ±fiı ¿‹ÎıÛ‹Î_ ‹LÿÎfiÔ˚ = ‹_ÿ⁄Ï©fiÎ
ÀÌ¿Î ó “≠¿Ú÷ı√˝HÎÁQ‹ÒœÎ— ÁF…L÷ı √Hν¿‹˝Á” ó
Ák‰, fl…, ±fiı ÷‹ ±Î hÎHÎı ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢ ‹fiW›fiı
⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î »ı. Ák‰√HÎ Á¬ ±fiı iÎÎfifiÌ ±ÎÁ„@÷
‰Õı, flΩı√HÎ ¿‹˝fiÌ ±ÎÁ„@÷ ‰Õı ±fiı ÷‹˘√HÎ ≠‹Îÿ,
±Î‚Á ÷◊Î ÏfiƒÎ ‰Õı ‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı (√Ì÷Î ±.
14/6-8). µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ÷ı ±iÎÎfi̱˘fi_ ‰Hνfi »ı,
…ı±˘ ≠¿ÚÏ÷…L› √H΢ ‰Õı ±I›_÷ ‹˘ÏË÷ ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘Λı·Î
»ı; ’fl_÷ …ı±˘fi˘ ÂÎVÔh΢‹Î_, ÂÎVÔhÎωÏË÷ Â¤¿‹˘˝‹Î_ ÷◊Î
¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚˘‹Î_ l©Î-ωrÎÁ »ı. ±Î … ±K›Î›fiÎ
’«ÌÁ‹Î-»T‰ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ±ı‰Î ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fi_
“Á@÷Η, ±Ï‰¶Î_Á—” ±fiı “¿‹˝ÁÏïfi΋Ô˚ ±iÎÎfi΋Ԕ˚ fi΋˘◊Ì
‰Hνfi ◊›_ »ı. ·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl·˙Ï¿¿ ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎfiı
¿ÎflHÎı ±ı ’vÊ˘ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ flËı »ı.
±Î ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’fl ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÷ı±˘ Á‹∞ ¿÷Î
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ±iÎÎfiÌ ¿èÎÎ »ı.
“÷Îfi¿ÚIVfiωÿ˘ ‹LÿÎfiÔ̊” ó ±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘ Â¤¿‹˘˝
÷˘ ¿flı »ı, ’HÎ ÏfiI›Ïfifl_÷fl fi flËı‰Î‰Î‚Ì fiΉÎfi
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿flı »ı. ‘fi ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
÷ı±˘ ‹‹÷Î flάı »ı ±fiı ±≠ÎMÔ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ
¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ ‰Õı ⁄_‘Λı·Î flËı‰Îfiı
¿ÎflHÎı ÷ı±˘ √H΢ (’ÿÎ◊˘˝) ±fiı ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fiı ’ÒHνw’ı
fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î.
±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝ ±fiı ÷ı‹fiÌ
ωϑ±˘fiı ÷˘ ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎı »ı, ’fl_÷ √H΢ ±fiı ¿‹˘˝fiÎ
÷k‰fiı ›˘B› flÌ÷ı fi ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiı “±¿ÚIVfiωÿ—”
(’ÒHνw’ı fi ΩHΉΉ΂Î) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ±fiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ÷◊Î Á_√˛Ë‹Î_ vÏ« ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiı
“‹LÿÎfiÔ˚” (‹_ÿ⁄Ï©) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
“¿ÚIVfiωLÔfi ω«Î·›ı÷Ô˚” ó √HÎ ±fiı ¿‹˝Ï‰¤Î√fiı
’ÒHνw’ı ΩHΉΉ΂Π÷◊Î ¿Î‹fiÎ-‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ iÎÎfiÌ
’vÊı ÷ı ’Ò‰˝‰ÏHν÷ (Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ Â¤¿‹˘˝‹Î_ ·Î√ı·Î)
¿ÚIVfiω÷Ô˚ = Á_’ÒHν’HÎı ΩHÎfiÎfl
iÎÎfiÌ ‹fiW›
fi, ω«Î·›ı÷Ô˚ = ω«Ï·÷
fi ¿flı.
±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fiı Â¤ ¿‹˘˝◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi ¿fl‰Î Ωı¥±ı,
…ı◊Ì ÷ı ‹_ÿ⁄Ï© ’vÊ˘ ’˘÷ÎfiÌ ‰÷˝‹Îfi „V◊Ï÷◊Ì fiÌ«Î
fi ’ÕÌ Ω›. ±Î … ±K›Î›fiÎ ’«ÌÁ‹Îó»T‰ÌÁ‹Î
f·˘¿˘‹Î_ ±ı‰Î iÎÎfiÌ ’vÊ˘fi_ “±Á@÷— ω¶ÎfiÔ˚” ±fiı
“›@÷—ω¶ÎfiÔ˚” fi΋˘◊Ì ‰Hνfi ◊›_ »ı.
¤√‰Îfiı ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊfiı ’«ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“¿<›Î˝÷Ô˚” ’ÿ◊Ì ’˘÷ı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ÷◊Î »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“ΩıÊ›ı÷Ô˚” ’ÿ◊Ì ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fiı ’HÎ ÷ı‰Î_ … ¿‹˘˝
¿flΉ‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì. ’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfiı “fi
ω«Î·›ı÷Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ÷ı‰Ì ±ÎiÎÎ fi ÿ¥fiı ΩHÎı ÷ı‹Î_ ¿o¥¿
»^À ±Î’Ì »ı ¿ı iÎÎfiÌ ’vÊ ‰‘Îflı fiÏË ÷˘ ±˘»Î‹Î_
±˘»\_ ’˘÷ÎfiÎ_ Á_¿ı÷, ‰«fi ±fiı Ïø›Î ‰Õı ±iÎÎfiÌ ’vÊ˘fiı
ω«Ï·÷ fi ¿flı. ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘ ’fl
¤√‰Îfi ±fiı ÂÎVÔhÎ ’˘÷Îfi_ ÂÎÁfi fi◊Ì «·Î‰÷Î. ÷ı‹fiÎ
¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰Õı ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿’HÎı ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝
Ïø›Î±˘ ◊›Î ¿flı »ı.1
÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ¿‹˝›˘√Ì Ë˘› ±◊‰Î iÎÎfi›˘√Ì
ó Á‹V÷ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ¿‹˘˝ ±fiı
’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ Á_⁄_‘ ±Î’‹ı‚ı fi◊Ì flËı÷˘,
…ı ‰V÷÷— Ë÷˘ … fiÏË.
±iÎÎfiÌ ‹fiW› V‰√˝≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı Â¤¿‹˘˝ ¿›Î˝ ¿flı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ω«Ï·÷ fi
¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ÿÌ‘Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ‹ËÎ’vÊ ’˘÷ÎfiÎ_ Á_¿ı÷,
‰«fi ±fiı Ïø›Î ‰Õı ±ı‰Ì ¿˘¥ ‰Î÷ ≠¿À fi ¿flı, …ıfiÎ◊Ì
÷ı Á¿Î‹ ’vÊ˘fiÌ ÂÎVÔhÎωÏË÷ Â¤¿‹˘˝‹Î_ ±l©Î,
±Ï‰rÎÁ ¿ı ±vÏ« ’ıÿÎ ◊¥ Ω› ±fiı ÷ı±˘ ÷ı ¿‹˘˝fi˘
I›Î√ ¿flÌ ÿı; ¿ı‹¿ı ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ ¿ı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‰Î ’vÊ˘fiı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì Ï‰«Ï·÷
¿fl‰ÎfiÎ »ı, ÂÎVÔhÎÌ› ¿‹˘˝◊Ì fiÏË. …L‹-‹flHÎw’Ì ⁄_‘fi◊Ì
»\À¿Îfl˘ ±’Ή‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì Ï‰«Ï·÷
¿fl‰Îfi_ µÏ«÷ ±fiı ±Î‰U›¿ ’HÎ »ı.

1. Ïø›Î ±fiı ¿‹˝ - ±Î ⁄ıµ‹Î_ ’HÎ ¤ıÿ »ı. Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı F›Îflı “Ë_ ¿÷ν »\_” ±ı‰˘ ±Ëo¤Î‰ flËı »ı, I›Îflı ÷ı Ïø›Î “¿‹˝
◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfi_ ≥p, ±Ïfip ±fiı Ï‹Ïl÷ - hÎHÎ ≠¿Îflfi_ Œ‚ ‹‚ı »ı (√Ì÷Î ±. 18/12). ’fl_÷ F›Î_ “Ë_ ¿÷ν
fi◊Ì” ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı, I›Î_ ÷ı Ïø›Î “¿‹˝” fi◊Ì ⁄fi÷Ì ±◊ν÷Ô˚ Œ‚ÿΛ¿ fi◊Ì ◊÷Ì. ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ Œ‚ÿΛ¿
¿‹˘˝ fi◊Ì ◊÷Î_, ’fl_÷ ¿ı‰‚ Ïø›Î±˘ («ıp΋ÎhÎ) ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 3/33).
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 207

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fifi˘ ≠ffi Ë÷˘ ¿ı, ‹fiı ¤›_¿fl ¿‹˝‹Î_ ¿ı‹ ·√Ή˘ »˘? ÷ı ≠ffifi˘ …‰Î⁄ ¤√‰Îfi ±fiı¿
flÌ÷ı ±Î’ı »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ‹Îfl˘ µtı C΢fl¿‹˝‹Î_ ·√Ή‰Îfi˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfi˘ »ı.
¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¿‹˝›˘√ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› ¿‹˘˝‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı, ÷ı ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı
ó ±ıfiı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
‹Ï› Á‰Î˝ÏHÎ ¿‹Î˝ÏHÎ Á_L›V›ÎK›ÎI‹«ı÷ÁÎ –– 30––
ÏfiflÎÂÌÏfi˝‹˝‹˘ ¤ÒI‰Î ›K›V‰ ω√÷F‰fl— –– 30––
±K›ÎI‹- = (÷_) ω‰ı¿ÂÌ· ⁄Ï© ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ ω√÷F‰fl— = Á_÷Î’ flÏË÷
«ı÷ÁÎ ¶ÎflÎ Á¯›V› = Á‹’afiı ¤ÒI‰Î = ◊¥fiı
Á‰Î˝ÏHÎ = ÁC΂Î_ ÏfiflÎÂÌ— = ¿Î‹fiÎ flÏË÷, ›K›V‰ = ›©w’Ì ¿÷˝T› ¿‹˝fiı
¿‹Î˝ÏHÎ = ¿÷˝T› ¿‹ÎıÛfiı Ïfi‹˝‹— = ‹‹I‰ flÏË÷ (±fiı) ¿fl.
ÀÌ¿Î ó “‹Ï› Á‰Î˝ÏHÎ ¿‹Î˝ÏHÎ Á_L›V›ÎK›ÎI‹«ı÷ÁΔ ±ÎK›Î„I‹¿ ˢ‰˘ Ωı¥±ı, ·˙Ï¿¿ fiÏË. ‰ÎV÷‰‹Î_ µtıU›
ó ⁄Ë‘Î ÁΑ¿˘ ±ı‰_ ω«Îflı »ı ¿ı, ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ ¿ı ±Î‰U›¿÷Î Áÿˆ‰ ÏfiI›÷k‰fiÌ (±ÎK›Î„I‹¿) ˢ› »ı
»ı ±fiı ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿˘¥ flËÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì; ±ıÀ·Î ±fiı ¿Î‹fiÎ Áÿˆ‰ ±ÏfiI›÷k‰ (µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ·
‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ “Ë_ ⁄_‘Î¥ …¥Â!” ±Î◊Ì ¿‹˘˝ ‰V÷)fiÌ Ë˘› »ı. ÁΑ¿‹Î_ µtıU› ˢ‰˘ Ωı¥±ı, ¿Î‹fiÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı, …ı◊Ì ¿‹˝, ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi ◊Λ, fiÏË. µtıU›‰Î‚_ ±_÷—¿flHΠω‰ı¿-ω«Îfl›@÷ … flËı »ı.
⁄S¿ı ‹„@÷ÿΛ¿ ⁄fiÌ Ω› ó ±ıfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ÿνÏfi¿ ±◊‰Î ‰ˆiÎÎÏfi¿, ¿˘¥ ’HÎ ºÏp±ı ÏÁ©
¿Ëı »ı ¿ı ÷_ ±K›ÎI‹Ï«kÎ (ω‰ı¿-ω«Îfl›@÷ fi◊Ì ◊¥ ¿÷_ ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ¤˙Ï÷¿ ’ÿÎ◊˘˝ ’˘÷ÎfiÎ
±_÷—¿flHΉ΂˘) ◊¥ ÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ’ÿÎ◊˘˝ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı »ı
ÿı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi ‹Îfi. … fiÏË, ’fl_÷ ¿ı‰‚ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‹‚ı·Î »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ fi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷ı‹fiÎ µ’fl ¿˘¥fi_ ±ÎÏ‘’I›
‹ÎflÌ Â„@÷ … ¿Î‹ ¿flÌ flËÌ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ’ÿÎ◊˝ fi◊Ì «Î·÷_.
‰√ıflı ’HÎ ‹ÎflÎ »ı ±fiı „@÷ ’HÎ ‹ÎflÌ »ı. ±ıÀ·Î Á_ÁÎfl‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ »ı; ’fl_÷ ∞‰ ¤Ò·◊Ì
‹ÎÀı “Á‰˝ ¿o¥ ¤√‰Îfifi_ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ »ı” ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ±ıÀ·Î
ó √_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ±Î‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı F›Îflı ÷_ ¿÷˝T›¿‹˝ ‹ÎÀı ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì Ï‰‰ı¿-ω«Îfl ¶ÎflÎ
¿flÂı, I›Îflı ÷ı ¿‹˘˝ ÷fiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ fiÏË ◊Λ, ⁄S¿ı ±Î ¤Ò·fiı ÿÒfl ¿flÌfiı ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝fiı
µ©Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ◊¥ …Âı. ±K›ÎI‹÷k‰ (’fl‹ÎI‹Î)fiΠˢ‰Îfi_ V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰_ ±ıfiı
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı µ’fl ’˘÷Îfi˘ … ±K›ÎI‹Ï«kÎ ¶ÎflÎ ÷ı‹fi_ ±’˝HÎ ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î› »ı.
¿˘¥ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì «Î·÷˘ ó ±Î ‹fiW›‹ÎhÎfi˘ ±fi¤‰ ±Î f·˘¿‹Î_ “±K›ÎI‹«ı÷ÁΔ ’ÿ ‹A›w’ı ±ÎT›_
»ı. ±ı ⁄‘Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ »ı ó “≠¿ÚÏ÷V◊ÎÏfi” ±fiı “’˘÷ı” »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Ï‰‰ı¿◊Ì … µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ·
’fl‹ÎI‹Îfi˘ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î ±. 15/7). ÂflÌfl (Á_ÁÎfl) ’˘÷Îfi_ ÿı¬Î› »ı. Ωı ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿
±Î◊Ì ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ¤Ò·◊Ì ‹Îfiı·Î ’˘÷Î’HÎÎfiı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÂflÌfl ¿ı Á_ÁÎfl ’˘÷Îfi˘ fiÏË …HÎΛ,
ËÃΉÌfiı ÷ı‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ … ‹Îfi‰Î (¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄S¿ı ±ı¿ ±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … ’˘÷Îfi_ …HÎÎÂı.
»ı) ±ıfiı “±’˝HΔ ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ Á_ÁÎflfiı ’˘÷Îfi˘ Ωı‰˘ ±ı … ’÷fi »ı ±fiı ’˘÷Îfi˘
±Î’Ìfiı ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ‹Ò¬˝÷Ή ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ fi Ωı‰˘ ±ı … µI◊Îfi »ı ó
I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı … ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. ¶Ô˚›ZÎflV÷ ¤‰ıLQ≤I›VÔh›ZÎfl_ ⁄˛õ ÂÎr÷‹Ô˚ ––
“±K›ÎI‹«ı÷ÁΔ ó ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfifi_ ±ı ÷ÎI’›˝ ‹‹ıÏ÷ « ¤‰ıLQ≤I›fi˝ ‹‹ıÏ÷ « ÂÎr÷‹Ô˚ ––
»ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹Î√˝fi˘ ÁΑ¿ ˢ›, ÷ıfi˘ µtıU› (‹ËÎ. ÂÎg÷. 13/4 ±Îr‹ıÏ‘¿. 51/29)
208 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

“⁄ı ±ZÎfl˘fi˘ “‹‹” (±Î ‹Îv_ »ı - ±ı‰˘ ¤Î‰) K›Îfi fi◊Ì ÿı÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi_ ±’˝HÎ ±‘Ò fl_ flËÌ
Q≤I› »ı ±fiı hÎHÎ ±ZÎfl˘fi˘ “fi ‹‹” (±Î ‹Îv_ fi◊Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ¿flHÎ, µ’¿flHÎ, Ïø›Î ±fiı “’˘÷ı”
ó ±ı‰˘ ¤Î‰) ±Q≤÷ - ÁfiÎ÷fi ⁄˛õ »ı.” - ⁄‘Î_fiı ±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÎ_ … ‹ÎfiÌ ·ı‰Î_ Ωı¥±ı,
…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹fiÎ_ … »ı.
±’˝HÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ±’˝HÎ
¤√‰Îfiı “‹Ï› Á‰Î˝ÏHÎ ¿‹Î˝ÏHÎ Á_L›V›” ’ÿ˘ ‰Õı fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷fiı ¤√‰ÎfifiÌ … ‹Îfi‰Ì ±ı
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ËÌ ‰ÎV÷ω¿ ±’˝HÎ »ı. …ı ‹fiW› ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi÷˘
»ı ¿ı ‹fiW›ı ¿flHÎ (ÂflÌfl, ≥ÏLƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ≠ÎHÎ), flËÌfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ ¤√‰Îfi
µ’¿flHÎ (¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ µ’›˘√Ì Á΋√˛Ì) ÷◊Î Ïø›Î±˘fiı ÷ıfiı ⁄Ë … ‰V÷±˘ ±Î’ı »ı; …ı‹¿ı - M≤J‰Ì‹Î_ …ıÀ·Î_
¤Ò·◊Ì ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î_, …ı ⁄Ì… ‰Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ıfiÎ◊Ì ±fiı¿√b_ ±Ï‘¿ ±LÔfi
¿ÿÌ ÷ıfiÎ_ Ë÷Î_ fiÏË, »ı fiÏË, ◊Âı fiÏË ±fiı ◊¥ ¿÷Î_ M≤J‰Ì ±Î’ı »ı; ’fl_÷ ±fiı¿√b_ ‹‚‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı
’HÎ fi◊Ì. µI’ÏkΠωfiÎÂ‰Î‚Ì ‰V÷±˘ ÁÎ◊ı ±Ï‰fiÎÂÌfi˘ ÁÌÏ‹÷ … ‹‚ı »ı. ’fl_÷ …ı ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı
Â_ Á_⁄_‘? ±Î◊Ì ¿‹˘˝fiı «ÎËı Á_ÁÎflfiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿ˘, (¤√‰ÎfifiÌ … ‹Îfi÷Î flËÌfiı) ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı
«ÎËı ≠¿ÚÏ÷fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿ˘ ±fiı «ÎËı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ »ı, ¤√‰Îfi ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ’HÎ ±Î’Ì ÿı »ı ±fiı
¿flÌ ÿ˘ ó hÎHÎıfi_ ±ı¿ … ’ÏflHÎ΋ ◊Âı; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl ÷ıfiÎ ∑HÎÌ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰V÷fiı
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ≠¿ÚÏ÷fiÎ V‰Î‹Ì »ı. ±Î ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı ±Î’‰Î◊Ì (±_÷—¿flH΋Î_ ‰V÷fi_ ‹Ëk‰
ºÏp±ı Á_ÁÎfl ±fiı ≠¿ÚÏ÷ ⁄LÔfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ »ı. ±Î◊Ì Ë˘‰Î◊Ì) ÷ı ‰V÷fi_ ‹ÒS› ‰V÷‹Î_ … ‹‚ı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ
“Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ‹ÎflÌ ¿Ëı‰Î÷Ì ⁄‘Ì ‰V÷±˘ fi ‹ÎfiÌfiı ±Î’‰Î◊Ì V‰›_ ¤√‰Îfi ‹‚ı »ı.
¤√‰ÎfifiÌ »ı” ±Î ≠¿Îflı ⁄‘_ … ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ‰ÎV÷ω¿ ±’˝HÎ◊Ì ¤√‰Îfi ±I›_÷ ≠ÁLÔfi ◊Λ
ÿı‰_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ ‹‹÷Î »˘ÕÌ ÿı‰Ì Ωı¥±ı. »ı. ±Îfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ¤√‰Îfifiı
±ı‰_ ¿›Î˝ ’»Ì ŒflÌ◊Ì ÁΑ¿ı Á_ÁÎfl ¿ı ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì ¿˘¥ ÁËΛ ‹‚ı »ı; ’fl_÷ ±’˝HÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
¿Â_ ’HÎ ‹Î√‰_ fi◊Ì ’Õ÷_; ¿ı‹¿ı …ı ÷ıfiı Ωı¥±ı, ÷ıfiÌ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı‹Î_ … ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Î
T›‰V◊Î ¤√‰Îfi ±Î’˘±Î’ ¿flı »ı. ±’˝HÎ ¿›Î˝ ’»Ì »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı fiÎfi_ ⁄΂¿ ±Î_√HÎ΋Î_ ’Õı·Ì «Î‰Ì
ŒflÌ◊Ì ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝ ’˘÷ÎfiÎ ≠÷Ì÷ fiÏË ◊‰Î Ï’÷Î∞fiı Á˘Ó’Ì ÿı »ı ÷˘ Ï’÷Î∞ ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω› »ı,
Ωı¥±ı. Ωı ’˘÷ÎfiÎ ≠÷Ì÷ ◊÷Πˢ› ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±’˝HÎ Ωı¿ı fiÎfi˘ ⁄΂¿ ’HÎ Ï’÷Î∞fi˘ »ı, ±Î_√b_ ’HÎ
◊›_ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ω‰ı¿-ω«Îfl›@÷ Ï’÷Î∞fi_ »ı ±fiı «Î‰Ì ’HÎ Ï’÷Î∞fiÌ »ı. ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_
Ï«kÎ◊Ì ±’˝HÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı, …ı◊Ì ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Î Ï’÷Î∞ «Î‰Ì ‹‚‰Î◊Ì fiÏË, ’fl_÷ ⁄΂¿fi˘ (±Î’‰Îfi˘)
›˘B› flÌ÷ı Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ¿ı ±ı ’ÿÎ◊˘˝ ¤√‰ÎfifiÎ_ ¤Î‰ ÿı¬Ìfiı ≠ÁLÔfi ◊Λ »ı ±fiı ËÎ◊ ¨«˘ ¿flÌfiı
… »ı, ’˘÷ÎfiÎ »ı … fiÏË. ⁄΂¿fiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ ±ÎÀ·˘ ‹˘À˘ ◊¥ Ω! ±◊ν÷Ô˚
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎfiÌ ‰Î÷ ±ı‰Ì ω·ZÎHÎ »ı ¿ı ¿˘¥ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ’HÎ ¨«˘ (‹˘À˘) ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı. ±ı
flÌ÷ı (¤Î‰ı-±¤Î‰ı ’HÎ) ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘’HÎ … flÌ÷ı ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝, ÂflÌfl ÷◊Î ÂflÌflÌ (’˘÷ı)
·Î¤ … ·Î¤ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝ ±fiı ‰V÷±˘ ’˘÷ÎfiÌ ¤√‰ÎfifiÎ … »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ µ’fl◊Ì ’˘÷Î’b_ ËÃΉ‰Î
»ı … fiÏË. ¿‹˘˝ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ ÷ı‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ Â¿Î› ±fiı ÷ı‹fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ÿı¬Ìfiı …
»ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ±’˝HÎ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘- ÷ı±˘ (¤√‰Îfi) ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiÎ ∑HÎÌ
ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ◊Λ »ı. ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘- ⁄fiÌ Ω› »ı.
ωE»ıÿ I›Îflı … ◊Λ »ı, F›Îflı ±ı ‰Î÷ ÃÌ¿-ÃÌ¿
¿Î‹fiÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ¿ı ¿flHÎ (ÂflÌfl ‰√ıflı), µ’¿flHÎ
(ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝), ¿‹˝ ±fiı “’˘÷ı” - ±ı ⁄‘Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ ’fl‹ÎI‹Î±ı ‹fiW› ÂflÌflfiÌ fl«fiÎ ⁄Ë ωϫhÎ
… »ı. CÎb_ ¿flÌfiı ÁΑ¿◊Ì ±ı ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı flÌ÷ı ¿flÌ »ı. ‹fiW›fiÎ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ±fiı ÁΑfifiı ‹ÎÀı
µ’¿flH΢fiı ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ_ ‹Îfi‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿flı »ı, ’fl_÷ …ı …ı ±Î‰U›¿ Á΋√˛Ì »ı, ÷ı ÷ıfiı ≠«fl ‹ÎhÎ΋Î_ ≠ÎMÔ÷
“¿flHÎ ÷◊Î ’˘÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ »ı” ó ±ıfiÎ µ’fl »ı. ÷ıfi΋Î_ ¤√‰I≠ÿkΠω‰ı¿ ’HΠωz‹Îfi »ı. ÷ı
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ÿ¥fiı F›Îflı ‹fiW› ≠ÎMÔ÷ ‰V÷±˘fi˘
›˘B› flÌ÷ı Áÿ’›˘√ fi◊Ì ¿fl÷˘, ⁄S¿ı ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ
‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ÷ı‹fi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Î ÷ı‹… ≠ÎMÔ÷
‰V÷±˘‹Î_ ‹‹÷Î ÷◊Î ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î
·Î√ı »ı, I›Îflı ÷ı …L‹-‹flHÎfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı.
‰÷˝‹Îfi‹Î_ …ı ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ, ›˘B›÷Î,
„@÷, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ≠ÎHÎ, ⁄Ï© ‰√ıflı ‹‚ı·Î_ ÿı¬Î›
»ı, ÷ı ’Ëı·Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı fi Ë÷Î_ ±fiı ’»Ì ’HÎ
ÁÿÎ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı fiÏË flËı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¿ÿÌ ±ı¿ w’
fi◊Ì flËı÷Î_, ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı, ±ı ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı
‹fiW› ΩHÎı »ı. Ωı ‹fiW› …ı‰_ ΩHÎı »ı, ÷ı‰_ … ‹ÎfiÌ
·ı ±fiı ÷ı‰_ … ±Î«flH΋Î_ ‹Ò¿ı ÷˘ ±ıfi˘ µ©Îfl ◊‰Î‹Î_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fiÎ flËı. …ı‰_ ΩHÎı »ı, ÷ı‰_ ‹ÎfiÌ
·ı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ
±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fi ‹Îfiı, ÷ı‹fi˘ ±ÎÏl÷ fi flËı
±fiı ÷ı‹fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷ı‹fiÌ ’flΑÌfi÷Îfi˘ V‰Ì¿Îfl
fi ¿flı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰_ ±ı ‹ËÎfi ¤Ò· »ı. ÷ı‹fiÌ
≠΄MÔ÷◊Ì ’˘÷Îfiı ¿Ú÷Î◊˝ ‹Îfi‰˘ ±ı ‹ËÎfi ⁄_‘fi »ı.
fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì … fi‰Ì-fi‰Ì
¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ, ÁC΂Î_ ’Î’, ÷Î’,
ÿ—¬, ±fi◊˝ ±fiı fifl¿˘ ‰√ıflıfiÌ …Õ »ı. ¿Î‹fiÎ◊Ì ’ÿÎ◊˘˝
‹‚÷Î fi◊Ì ±fiı ≠ÎflO‘‰ÂÎ÷Ô˚ ‹‚Ì ’HÎ Ω› ÷˘ À¿÷Î
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ’ÿÎ◊˘˝ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı “’˘÷ı”
ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ‹fiW›ı
¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ¿Î‹fiΠωfiÎ ¿‹˘˝‹Î_
≠T≤ÏkÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎfiÌ
’ÒÏ÷˝ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ
»ı. ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤kÎ
◊Λ »ı ±fiı ÁΑ¿ ±ÎI‹ÂÏ©Ëı÷ ¿Î‹fiÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı
‹ÎÀı (√Ì÷Î ±. 5/11). ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ
¿Î‹fiÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı … »ı, ¿Î‹fiÎ◊Ì ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı
fiÏË.
‹fiW›ÂflÌfl µtıU›fiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı.
µtıU›fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_ ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷_.
¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ÷ı … ‹fiW›˘fiÌ
◊Λ »ı, …ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿ µtıU› (ÏfiI›÷k‰
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷)fiı ¤Ò·ı·Î »ı. ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ¤√‰Îfiı
“¿Ú’HΔ (ÿÌfi ¿ı ÿ›Îfiı ’ÎhÎ) ¿èÎÎ »ı ó “¿Ú’HÎΗ
Œ·Ëı÷‰—” (√Ì÷Î ±. 2/49). ±ÎfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ …ı
‹fiW›˘ µtıU›fiı Á΋ı flάÌfiı (¿Î‹fiÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı)
209
¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı, ÷ı±˘fiı ¤√‰Îfiı “‹fiÌÊÌ”
(⁄Ï©‹Îfi ¿ı iÎÎfiÌ) ¿èÎÎ »ı ó “Œ·_ I›@I‰Î ‹fiÌÏÊHΗ”
(√Ì÷Î ±. 2/51). Áı‰Î, V‰w’⁄˘‘ ±fiı ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘
¤Î‰ ±ı … µtıU› »ı, ¿Î‹fiÎ fiÏË. fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
≠΄MÔ÷fi˘ ¤Î‰ … ¿Î‹fiÎ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiΠωfiÎ ¿‹˘˝‹Î_
≠T≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì - ±ı‹ ‹Îfi‰_ ±ı ¤Ò· »ı. µtıU›fiÌ
’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿‹˝ Á«Îvw’ı ◊Λ »ı.
’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ⁄fiÌfiı Á_ÁÎfl
(…Õ÷Î) ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì … ±Î‰U›¿÷Î
±fiı ¿Î‹fiÎ ⁄LÔfiı›fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ◊÷Î_ ±Î‰U›¿÷ÎfiÌ ’ÒÏ÷˝
±fiı ¿Î‹fiÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı.
“ÏfiflÎÂÌÏfi˝‹˝‹˘ ¤ÒI‰Î ›K›V‰ ω√÷F‰fl—” ó
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ (¿‹˝Á΋√˛Ì)fiı ¤√‰ÿ’˝HÎ ¿›Î˝
’»Ì ’HÎ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı Á_÷Î’fi˘ ¿o¥¿ ±_ ÂıÊ
flËÌ Â¿ı »ı. µÿÎËflHÎÎ◊ı˝ ó ±Î’HÎı ¿˘¥fiı ’V÷¿ ±ÎM›_.
÷ıfiı ÷ı ’V÷¿ ‰Î_«÷˘ Ωı¥fiı ±Î’HÎÎ ‹fi‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰
±Î‰Ì Ω› »ı ¿ı ÷ı ‹Îv_ ’V÷¿ ‰Î_«Ì flè΢ »ı. ±Î
… ±Î_Ï¿ ‹‹÷Î »ı, …ı ’V÷¿ ±’˝HÎ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ
ÂıÊ flËı »ı. ±Î ±_Âfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ fi‰Ì ‰V÷fiÌ “¿Î‹fiΔ fi ¿fl,
≠ÎMÔ÷ ‰V÷‹Î_ “‹‹÷Δ fi ¿fl ±fiı fip ‰V÷fi˘ “Á_÷Î’”
fi ¿fl. ⁄‘_ … ‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ¿Á˘ÀÌ ±ı »ı ¿ı
¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı Á_÷Î’fi˘ ±_ ’HÎ fi flËı.
…ı ÁΑ¿˘fiı ⁄‘_ … ¤√‰ÿ’˝HÎ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ
’Ò‰˝Á_V¿Îfl‰Â ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ÷◊Î
Á_÷Î’ ÿı¬Î› »ı, ÷ı±˘±ı ¿ÿÌ ÏfiflΠfiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı.
¿ÎflHÎ ¿ı …ıfi΋Î_ ¿Î‹fiÎ ÿı¬Î› »ı ÷ı … ¿Î‹fiÎflÏË÷
◊Λ »ı, …ıfi΋Î_ ‹‹÷Î ÿı¬Î› »ı ÷ı … ‹‹÷ÎflÏË÷ ◊Λ
»ı ±fiı …ıfi΋Î_ Á_÷Î’ ÿı¬Î› »ı, ÷ı … Á_÷Î’flÏË÷ ◊Λ
»ı. ±Î flÌ÷ı …ı ÿıËfiı “±Ë‹Ô˚” (Ë_) ‹Îfiı »ı, ÷ı … ωÿıË
(±Ëo÷ÎflÏË÷) ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›‹ÎhÎ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î,
±fiı Á_÷Î’flÏË÷ ◊‰Îfi˘ ’Òfl˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı.
√Ì÷΋Î_ “F‰fl” ÂOÿ ¿ı‰‚ ±ËŸ ±ÎT›˘ »ı. ›©‹Î_
¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıË ‰√ıflı◊Ì Á_÷Î’ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı.
±Î◊Ì ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ωÂıÊ ÁΉ‘Îfi
flËı‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi “ω√÷F‰fl—” ’ÿ ¶ÎflÎ ±…\˝fifiı
¿Ëı »ı ¿ı ÷_ Á_÷Î’flÏË÷ ◊¥fiı ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl.
±…\˝fifiÌ Á΋ı ›©fiÎ w’‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ Ë÷_. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi “›K›V‰” ’ÿ ‰Õı ÷ı‹fiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ
±Î’ı »ı. ±Î‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ›© ¿fl‰Î ÁÎ◊ı fiÏË,
210 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

’fl_÷ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰¬÷˘‰¬÷ w’◊Ì ‹fifiÌ «_«‚÷Î µ’fl … flËı »ı ±fiı ÷ı K›ı›‹Î_
…ı ¿÷˝T›¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ıfiı ÁΑ¿ı ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ‹fi ·Î√‰Î‹ÎhÎ◊Ì K›ÎfifiÌ ÁŒ‚÷Î ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷
÷◊Î Ïfi—Á_÷Î’ ◊¥fiı ¤√‰ÿ’˝HÎ ⁄Ï©◊Ì ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ‹fifiÌ «_«‚÷Î ÏÁ‰Î›fiÌ ⁄Ì∞ ∂HÎ’˘ (¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î
÷ıfiÎ ’ÏflHÎ΋ (ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©)fiÌ ÷flŒ fiÎ Ωı‰_ Ωı¥±ı. ‰√ıflı)fiÌ ÷flŒ ÷ıfiÌ ºÏp I›Îflı … Ω› »ı, ¿ı F›Îflı
ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©. ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î ‰√ıflı‹Î_ Á‹ flËı‰_ ÷ı ¿‹˝ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ≠V÷÷ f·˘¿‹Î_
±ı “ω√÷F‰fl—” ◊‰_ ¿Ëı‰Î›; ¿ı‹¿ı ±fi¿>‚÷Î◊Ì “›K›V‰” ’ÿ◊Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
◊‰Î‰Î‚Ì ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì µÏ¶BÔfi÷Î …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
⁄¯Îı› F‰fl (Á_÷Î’) »ı. flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝Â˘¿, ¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ¤√‰Îfiı ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi ◊¥fiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
ω¿Îfl˘ ’HÎ F‰fl »ı. Á_ZÎı’‹Î_ flÎ√¶ıÊ, Ï«L÷Î, µ¶ı√, ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ (hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_)
¬‚¤‚ÎÀ ‰√ıflı …ıÀ·Ì ’HÎ ‹ÎfiÏÁ¿ ω¿ÚÏ÷±˘ (ω¿Îfl) ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı Ïfi—Á_÷Î’ ◊¥fiı ›© ±◊ν÷˚Ô
»ı, ÷ı ⁄‘Î F‰fl »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì flÏË÷ ◊‰_ ±ı … ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. F›Îflı ›© …ı‰_ C΢fl
“ω√÷F‰fl—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. (øÒfl) ¿‹˝ ’HÎ Á‹¤Î‰◊Ì ¿flÌ Â¿Î› »ı, I›Îflı ±ı‰_
⁄Ì…\_ ¿›_ ¿‹˝ »ı, …ı Á‹¤Î‰◊Ì fi ¿flÌ Â¿Î÷_ ˢ›?
ωÂıÊ ‰Î÷
Á‹¤Î‰ I›Îflı … ◊Λ »ı, F›Îflı “ÂflÌfl Ë_ fi◊Ì, ‹Îv_
F›Îflı ÁΑ¿fi˘ ±ı¿‹ÎhÎ µtıU› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ fi◊Ì ±fiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı fi◊Ì” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω›.
◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ ’ÎÁı …ı ¿˘¥ Á΋√˛Ì (‰V÷, (±fiı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ±Î’b_ »ı … fiËŸ).
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı) ˢ› »ı, ÷ı ⁄‘Ì ÁΑfi w’ (ÁΑfi- ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi I›Îflı … Á_¤‰ı »ı, F›Îflı
Á΋√˛Ì) ⁄fiÌ Ω› »ı. ’»Ì ÷ı Á΋√˛Ì‹Î_ µk΋ ±fiı ÁΑ¿fi˘ µtıU› Á_ÁÎflfi˘ fi flËı÷Î_ ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfi˘
Ë·¿Ì ó ±ı ⁄ı ω¤Î√ fi◊Ì flËı÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á΋√˛Ì … ◊¥ Ω› »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ µtıU›◊Ì ÁΑ¿ …ı‹
…ı »ı ±fiı …ı‰Ì »ı, ÷ı … ±fiı ÷ı‰Ì … ¤√‰Îfifiı …ı‹ ¿÷˝T›’flΛHÎ ◊Λ »ı, ÷ı‹ ÷ı‹ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î,
±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ¤√‰Îfiı …ı‰_ ±ÎM›_ »ı, ÷ı‰_ … ÷ı‹fiı ±ÎÁ„@÷ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊÷Î Ω› »ı ±fiı
’λ\_ ±Î’‰Îfi_ »ı. Á‹÷΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ Ω›
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ »ı. Á‹÷΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fi˘ ’ÒHν ±fi¤‰ ◊÷Î_ …
’˘÷Îfi΋Î_ …ı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı Á_÷Î’ ≠÷Ì÷ ◊Λ ¿÷ν’b_ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı µtıU›fiÌ ÁÎ◊ı
»ı, ÷ı‹fiı ’HÎ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰ÎfiÎ_ »ı. ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı. ±Î Ïfi›‹ »ı ¿ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ¤√‰ÏLÔfiWÔà ◊¥ Ω› »ı. ’HÎ ‹ı‚‰‰Î ¿ı ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î fi flËı÷Î_ “±Ë‹Ô˚”
›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ıfiı … ÁΑfi ¿Ëı‰Î‹Î_ (T›„@÷I‰) ±Î’˘±Î’ fip ◊¥ Ω› »ı.
±Î‰ı »ı ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” (√Ì÷Î ±…\˝fi lı› (¿S›ÎHÎ) ÷˘ ≥E»ı »ı, ’HÎ ›© w’Ì
±. 6/3). ¿ÎflHÎ ¿ı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ÁΑ¿fiı ¬⁄fl ¿÷˝T›¿‹˝◊Ì ËÃÌ …¥fiı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ¶ÎflÎ ’˘÷Îfi_
’Õı »ı ¿ı ‹Îfl΋Î_ Â_ ±fiı @›Î_ ∂HÎ’ (¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î lı› ’Ò»Î÷Î_ ¤√‰Îfi ÷ı‹fiı ›© w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
‰√ıflı) »ı?1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ©Î_÷ ≠‹ÎHÎı ¿÷˝T›¿‹˝
f·˘¿‹Î_ K›ÎfifiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝Œ‚I›Î√ (¿‹˝›˘√)fiı lıWÔà ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝›˘√◊Ì ’HÎ lı›fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ¿ı‹¿ı K›Îfi‹Î_ ÁΑ¿fiÌ ºÏp ωÂıÊ ±fiı iÎÎfi›˘√ ÷ı‹ … ¤„@÷›˘√◊Ì ’HÎ ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±I›Îfl Á‘Ì ÷˘ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifi˘ ≠ffi (‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ¿ı‹ ·√Ή˘ »˘?)fi˘ … …\ÿÌ
…\ÿÌ flÌ÷ı µkÎfl ±ÎM›˘. ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰„LÔfiWÔÃÎ ≠‹ÎHÎı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷Ήı »ı.
⁄‘Î_ … ¿‹˘˝ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı ó ±Î‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
‹ÎÀı fi ‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÎ ±fiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı … ‹Îfi. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi Á‹√˛ »ı ±fiı ⁄‘Î_ … ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ (±Ï‘¤Ò÷)
⁄‘Î_ … ¤√‰ÎfifiÎ … ±_÷√˝÷ »ı. (√Ì÷Î 7/29-30) ÷ı Á‹√˛ ¤√‰Îfi ‹ÎÀı … ±ËŸ “‹›Ì” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
1. µÿÎËflHÎÎ◊ı˝ ó ±ı¿ T›„@÷ ¿˘¥ Áı‰Î ÁÏ‹Ï÷‹Î_ ‹fi ·√ÎÕÌfiı Áı‰Î¿Î›˝ ¿flı »ı, ’HÎ F›Îflı ¿˘¥ ÷ıfi˘ ±Îÿfl ¿flı »ı ±◊‰Î ÷ıfiı
’flV¿Îfl ±Î’ı »ı I›Îflı ÷ıfiı ÷ı‹Î_ flÁ ±Î‰Ì ¿ı »ı ó ±Î ÷ıfi΋Î_ ∂HÎ’ ◊¥. ±ı‰Ì ∂HÎ’˘fiÌ ¬⁄fl ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ’Õı »ı.
f·˘¿ 31] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 211

±Î f·˘¿‹Î_ “‹Ï›Á‰Î˝ÏHÎ ¿‹Î*ÏHÎ Á¯›V›” ’ÿ˘‹Î_ ¤„@÷›˘√fiÌ, “±K›ÎI‹«ı÷ÁΔ ’ÿ‹Î_ iÎÎfi›˘√fiÌ ±fiı
“ÏfiflÎÂÌÏfi˝‹˝‹˘ ¤ÒI‰Î ›K›V‰ ω√÷F‰fl—” ’ÿ˘‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ ‰Î÷ ±Î‰ı·Ì »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ‹÷ (ÏÁ©Î_÷) ⁄÷ΉÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‹÷fiÌ
’Ïp ¿flı »ı.
›ı ‹ı ‹÷Ï‹ÿo ÏfiI›‹fiÏ÷WÔÄL÷ ‹Îfi‰Î— –– 31––
l©Î‰L÷˘ûfiÁÒ›L÷˘ ‹E›L÷ı ÷ıûÏ’ ¿‹˝Ï¤— –– 31––
›ı = …ı ‹ı = ‹ÎflÎ ±fiÏ÷WÔÄL÷ = ±fiÁflı »ı,
‹Îfi‰Î— = ‹ÎHÎÁ˘ ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ÷ı = ÷ı±˘
±fiÁÒ›L÷— = ÿ˘ÊºÏp ¿Ëı‰Î›ı·Î) ±Ï’ = ’HÎ
flÏË÷ ◊¥fiı ‹÷‹Ô˚ = ‹÷fiı ¿‹˝Ï¤— = Á‰˝ ¿‹ÎıÛ◊Ì
l©Î‰L÷— = l©Î’Ò‰˝¿ ÏfiI›‹Ô̊ = ÁÿÎ ‹E›L÷ı = »^ÀÌ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ı ‹ı ‹÷Ï‹ÿo... l©Î‰L÷˘ûfiÁÒ›L÷˘” ó ÁÎ◊ı “±fiÁÒ›L÷—” ’ÿ ’HÎ ±Î’Ìfiı ‹fiW›fiı ÿ˘ÊºÏp◊Ì
¿˘¥ ’HÎ ‰Hν, ±Îl‹, ‘‹˝, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ Á‰˝◊Î flÏË÷ (’ÒHν l©Î‰Îfi) ◊‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı. ±Î
‹fiW› Ωı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊‰Î ≥E»÷˘ ˢ›, ÷˘ ÷ıHÎı … flÌ÷ı √Ì÷Î l‰HÎfi_ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷Ή÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı
±Î ÏÁ©Î_÷fiı ‹ÎfiÌfiı ±ıfi_ ±fiÁflHÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ÂflÌfl, “l©Î‰ÎfifiÁÒ›ç” (√Ì÷Î ±. 18/71) ’ÿ ±Î’Ìfiı
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝, ¿‹˝ ‰√ıflı ¿o¥ ’HÎ ’˘÷Îfi_ l˘÷Îfiı ‹ÎÀı l©Î›@÷ ±fiı ÿ˘ÊºÏp◊Ì ‹@÷ ◊‰ÎfiÌ
fi◊Ì ó ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ΩHÎÌ ·ı‰Î‰Î‚Î ÁC΂Π‹fiW›˘ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı. ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÎ ‹÷‹Î_ “¤√‰Îfifi˘ ‹÷ ÷˘ µk΋ »ı, ’HÎ ¤√‰Îfi ¿ıÀ·Ì
≠I›ZÎfiÌ …ı‹ Ïfi—Á_ÿıË ºœ ωrÎÁ ±fiı ’ÒF›¤Î‰◊Ì ±ÎI‹f·ÎCÎÎ ±fiı ±Ï¤‹ÎfifiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı ¿ı Á‰˝ ¿o¥
›@÷ ‹fiW›fiı “l©Î‰L÷—” ’ÿ ‰Õı ¿Ëı‰Î›˘ »ı. ‹fiı … ±’˝HÎ ¿flÌ ÿ˘” ±◊‰Î “±Î ‹÷ ÷˘ ÁÎfl˘ »ı,
ÂflÌfl ‰√ıflı …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ’HÎ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ¤√‰I≠΄MÔ÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ¿‹˘˝
‹ÎÀıfiÎ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ‹fiW› ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ó ±Î ÷˘ …Õ ±fiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ ˢ› »ı” ‰√ıflı-‰√ıflı ¤Î‰
‰ÎV÷ω¿÷Î ’fl l©Î ◊‰Î◊Ì …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î ±Î‰‰Î ±ı … ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷‹Î_ ÿ˘ÊºÏp ¿fl‰Î …ı‰_
Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ Á√‹ ◊¥ Ω› »ı. »ı. ÁΑ¿ı ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fi˘ ‹÷ - ⁄LÔfiı›‹Î_ ÿ˘ÊºÏp
l©Î‰Îfi ÁΑ¿ … Á÷-ÂÎVÔhÎ, Á÷-««Î˝ ±fiı fiÏË ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
ÁIÁ_√fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚ı »ı ±fiı ÷ıfiı ±Î«flH΋Î_ ‹Ò¿ı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Á‰˝ ¿o¥ ¤√‰Îfifi_ … »ı; ’fl_÷ ‹fiW›
‹fiW›ÂflÌfl ’fl‹ÎI‹-≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı. ¤Ò·◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı ⁄_‘Î¥ Ω›
±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı … ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±ı¿‹ÎhÎ µI¿À »ı ±fiı ‹‹÷Î ÷◊Î ¿Î‹fiÎfiı ‰Â ◊¥fiı ÿ—¬ ’΋÷˘
±Ï¤·ÎÊÎ ◊÷Î_ ÁΑ¿‹Î_ l©Î, ÷I’fl÷Î, ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ flËı »ı. ±Î◊Ì ±Î ’˘÷Î’HÎÎfi˘ I›Î√ ¿flΉÕΉÌfiı
‰√ıflı ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ‹A›w’ı ‹fiW›fi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı (…ı◊Ì ÷ı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı Á¬Ì
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ±Ï¤·ÎÊÎfiı … ÷̉˛ ⁄fiΉ‰Ì Ωı¥±ı. ◊¥ Ω›) ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ÁË… ¿vHÎÎ◊Ì Á‰˝ ¿o¥
’λ‚fiÎ (hÎÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi˘ …ı ’˘÷Îfiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. ±Î◊Ì ±Î ωʛ‹Î_
‹÷ ⁄÷ÎT›˘ »ı, ÷ı‹Î_ ÿ˘ÊºÏp fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ ÿ˘ÊºÏp ¿fl‰Ì ±fiÏ«÷ »ı. ±Î ÷˘ ¤√‰Îfifi_ ’fl‹
“±fiÁÒ›L÷—” ’ÿ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. √H΢‹Î_ ÿ˘Ê Á˙ËÎÿ˝, ¿ÎvH› ±fiı ‰ÎIÁS› … »ı ¿ı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥
ÿı¬‰˘ ±ıfiı “±ÁқΔ ¿Ëı »ı. ±ÁқΠ(ÿ˘ÊºÏp)◊Ì flÏË÷ ±’ÒHν÷Î (∂HÎ’) ±fiı ±Î‰U›¿÷Î fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
‹fiW›˘fiı ±ËŸ “±fiÁÒ›L÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ¿ı‰‚ ‹fiW›fiÎ ¿S›ÎHÎÎ◊ı˝ ÷ı±˘ Á‹V÷ ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı ±’˝HÎ
F›Î_ l©Î flËı »ı, I›Î_ ’HÎ ¿˘¥ ±_‹Î_ ÿ˘ÊºÏp ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı.
flËÌ Â¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı “l©Î‰L÷—” ’ÿfiÌ ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ … ·˘¿‹Î_ ÏÁ©Î_÷ ¿Ëı‰Î› »ı.
212 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
Á‰˘˝’Ïfl ÏÁ©Î_÷fiı … ±ËŸ “‹÷‹Ô˚” ’ÿ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı. ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁË… Áfl‚÷Î ÷ı‹ …
ÏfiflÎϤ‹Îfi÷Îfiı ¿ÎflHÎı Á‰˘˝’Ïfl ÏÁ©Î_÷fiı “‹÷” fi΋◊Ì
¿è΢ »ı. ±Î ‹÷ ¿ı ÏÁ©Î_÷ Ïhο΂‹Î_ ±ı¿ …ı‰˘ flËı
»ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_, «ÎËı ¿˘¥
l©Î ¿flı ¿ı fi ¿flı.
±ËŸ “ÏfiI›‹Ô˚” ’ÿ “‹÷‹Ô˚”fi_ ωÂıÊHÎ fi◊Ì, ’fl_÷
“±fiÏ÷WÔÄL÷” ’ÿfi_ … ωÂıÊHÎ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi
ÏfiI› »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ◊Ì Á_⁄_Ï‘÷ Á‹V÷ ‰V÷±˘ ’HÎ
ÏfiI› … »ı. ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ ’HÎ ÏfiI› »ı. ¤√‰Îfifi˘
‹÷ Á‰˘˝’Ïfl ÏÁ©Î_÷ »ı, ±fiı ÏÁ©Î_÷ ÷ı … ˢ› »ı,
…ı ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ ÷˘ ÏfiI›
»ı …. ÷ıfi_ ±fiWÔÃÎfi ÏfiI› ◊‰_ Ωı¥±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ËŸ Ïø›ÎωÂıÊHÎ “ÏfiI›‹Ô˚” ’ÿ ‹Ò¿‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ó ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ ±_√ı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl (ÁÿÎ) „V◊÷
flËı‰_ ÷◊Î ÷ıfiı ±fiÁÎfl ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰_.
≠ffi ó ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ ¢ »ı? ±fiı ÷ıfi_ ÁÿÎ
±fiWÔÃÎfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı?
µkÎfl ó ‹‚ı·Ì ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì ó
±Î ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ,
‘fi, Á_’ÏkÎ, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı Á‰˝ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˘˝ »ı ±fiı
Á_ÁÎfl ’HÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ‰V÷±˘fiÌ
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı ÷◊Î V‰›_ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì
“’˘÷ΔfiÌ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı. ±Î◊Ì ±ı ‰V÷±˘
T›„@÷√÷ (’˘÷ÎfiÌ) fi◊Ì, Ωı¿ı ±ı‹fiÎ µ’›˘√fi˘
±Ï‘¿Îfl T›„@÷√÷ »ı. ±ı ÏÁ‰Î› ÁÿÔ˚√v, ÁÿΫÎfl, I›Î√
‰ˆflÎB›, ÿ›Î, Z΋Π‰√ıflı ’HÎ T›„@÷√÷ fi◊Ì, ’fl_÷
¤√‰ÎfifiÎ_ »ı. ±ı ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎ ±◊ν÷˚ ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÌ
Á_’ÏkÎ (’Ò_∞) ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ_ … »ı. Ωı ±ı ÁÿÔ˚√HÎ,
ÁÿΫÎfl ‰√ıflı ’˘÷ÎfiΠˢ÷ ÷˘ ±ı‹fiÎ µ’fl ±Î’H΢
’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl ˢ÷ ±fiı ±Î’HÎÌ Á_‹Ï÷ ωfiÎ ¿˘¥
⁄ÌΩfiı ±ıfiÌ ≠΄MÔ÷ fi ◊Î÷. ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î◊Ì
÷˘ ±Ï¤‹Îfi … ◊Λ »ı, …ı ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ ‹Ò‚ »ı.
…ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Î◊Ì ±fiı
÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ »ı. ÂflÌfl
‰√ıflı ‰V÷±˘ “’˘÷ÎfiÌ” ÷˘ »ı … fiÏË, “’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ”
’HÎ fi◊Ì. Ωı ±ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ Ë˘÷, ÷˘ ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì
±Î’HÎfiı ’ÒHν I≤„MÔ÷ ¿ı Á_÷˘Ê ◊¥ Ω÷, ’ÒHν÷Îfi˘ ±fi¤‰
◊¥ Ω÷. ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘ ¿ıÀ·Ì›ı ¿ı‹ fi ‹‚Ì
Ω›, ¿ÿÌ I≤„MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. I≤„MÔ÷ ¿ı ’ÒHν÷Îfi˘ ±fi¤‰
÷ı ‰V÷ (¤√‰Îfi)fiÎ ‹‚‰Î◊Ì ◊Λ »ı, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_
[±K›Î› 3
’˘÷ÎfiÌ »ı. ’˘÷ÎfiÌ ‰ÎV÷ω¿ ‰V÷ ‹‚Ì …÷Î_, ’»Ì
V‰MÔfi΋Î_ ’HÎ ¿o¥ … ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì flËı÷Ì.
…ı‹ ¿ı, Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ ’hΉ÷Ì VÔhÎ̱˘ ‹Î÷α˘ … »ı,
’fl_÷ ⁄΂¿fiı ±ı ⁄‘Ì ‹Î÷α˘ ‹‚‰Î◊Ì Á_÷˘Ê fi◊Ì
◊÷˘, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ‹Î÷Î ‹‚‰Î◊Ì … Á_÷˘Ê ◊Λ »ı.
±ı … flÌ÷ı F›Î_ Á‘Ì ‰‘ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ±ı‹ … Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ‹‚Ì
… fi◊Ì. ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘fiı ¤Ò·◊Ì ¤·ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ
·ı, ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ’˘÷ÎfiÌ »ı … fiÏË ±fiı ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’˘÷ÎfiÌ I≤„MÔ÷ ’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì ‹‚ı·Ì
¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi◊Ì.
ÂflÌfl ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ‰V÷±˘fiı fi ÷˘ ±Î’HÎı ±Î’HÎÌ
ÁÎ◊ı ·ÎT›Î Ë÷Î ±fiı fi ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ·¥ …¥
¿̱ı »Ì±ı ÷◊Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ±ı ±Î’HÎÎ◊Ì ≠Ï÷ZÎHÎ
ω¬ÒÀÌ ’ÕÌ flËÌ »ı. ‰÷˝‹Îfi‹Î_ …ı ±ı ’˘÷ÎfiÌ ≠÷Ì÷
◊Λ »ı, ÷ı ’HÎ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ÏË÷‹Î_ ‰Î’fl‰Î ‹ÎÀı, fiÏË ¿ı ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl …‹Î‰‰Î
‹ÎÀı. ±Î◊Ì ±Î’HÎfiı ≠ÎMÔ÷ ‰V÷±˘fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘
… ±Ï‘¿Îfl »ı, ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Îfi˘ fiÏË. ¤√‰Îfiı
‹fiW›fiı ±ı ‰V÷±˘ ±ıÀ·Ì µÿÎfl÷Î’Ò‰˝¿ ±fiı ±ı‰Ì flÌ÷ı
±Î’Ì »ı ¿ı ‹fiW›fiı ±ı ‰V÷±˘ ’˘÷ÎfiÌ … ÿı¬Î‰Î
·Î√ı »ı. ±ı ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı‰Ì ±ı ¤√‰ÎfifiÌ
µÿÎfl÷Îfi˘ ÿv’›˘√ ¿fl‰˘ ¿Ëı‰Î›. …ı ‰V÷±˘ ’˘÷ÎfiÌ
fi◊Ì, ’HÎ …ıfiı ¤Ò·◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı, ÷ı ¤Ò·fiı
ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ ±K›ÎI‹Ï«kÎ◊Ì ¨Õ˘ ω«Îfl ¿flÌfiı
÷ı‹fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı ±◊ν÷Ô˚ ¤Ò·◊Ì ‹Îfiı·_
’˘÷Î’b_ ËÃÎ‰Ì ÿı.
…ıfi˘ ±ı¿ ‹ÎhÎ µtıU› ±K›ÎI‹÷k‰ (’fl‹ÎI‹Î)fiÌ
≠΄MÔ÷fi˘ »ı, ±ı‰˘ ÁΑ¿ Ωı √_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ω«Îfl ¿flı
÷˘ ÷ıfiı V’pw’ı Á‹Ω¥ ±Î‰Ì …Âı ¿ı ‹‚ı·Ì ¿˘¥ ’HÎ
‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ’fl_÷ ω¬ÒÀÌ ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘›
»ı. ÂflÌfl, ’ÿ, ±Ï‘¿Îfl, ÏÂZÎÎ, ›˘B›÷Î, ‘fi, Á_’ÏkÎ,
…‹Ìfi ‰√ıflı …ı ¿o¥ ‹Y›_ »ı, ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì … ‹Y›_ »ı
±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … »ı. ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘fiı «ÎËı Á_ÁÎfl
(¿Î›˝)fiÌ ‹Îfi˘, «ÎËı ≠¿ÚÏ÷ (¿ÎflHÎ)fiÌ ‹Îfi˘ ±fiı «ÎËı
¤√‰Îfi (V‰Î‹Ì)fiÌ ‹Îfi˘, ’fl_÷ ÁÎfl (‹A›) ‰Î÷ ±ı
… »ı ¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì. …ı ‰V÷±˘ ’˘÷ÎfiÌ fiΠˢ›,
÷ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
ÁΑ¿ı fi ÷˘ ¿˘¥ “‰V÷” ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰ÎfiÌ »ı
±fiı fi ¿˘¥ ¿‹˝ ’HÎ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_ »ı. ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı (√Ì÷Î
f·˘¿ 32] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 213

±. 3/9) ±◊ν÷Ô˚ ›iÎ (ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı Á‰˝V‰ ¤√‰ÿ’˝HÎ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ·Î¤-ËÎÏfi, ‹Îfi-
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝)fiÎ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ±L› (’˘÷Îfiı ±’‹Îfi, Á¬-ÿ—¬ ‰√ıflı …ı ¿o¥ ±Î‰ı ÷ıfiı ’HÎ ÁΑ¿
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_) ¿‹˘˝ ‹fiW›fiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ ◊Λ ¤√‰ÎfifiÎ_ … ‹Îfiı ±fiı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ¿˘¥
»ı. ›iÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝, ≠›˘…fi fi flάı. ¿÷˝T›‹ÎhÎ ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±fiw’
Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ ’HΠω·Ìfi ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. ˢ› »ı. ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±fiw’ ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ
4/23). ¤√‰Îfi Á‹V÷ ·˘¿˘fiÎ ‹ËÎfi ¥rfl (V‰Î‹Ì) ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î flËı‰_. ±Î … ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷fi_
»ı ó “Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” (√Ì÷Î ±. 5/29). F›Îflı ÁÿÎ ±fiÁflHÎ ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î›.
‹fiW› ’˘÷Îfiı ‰V÷±˘fi˘ V‰Î‹Ì ‹Îfiı »ı, ÷ıfiı ÷ı … “‹E›L÷ı ÷ıûÏ’ ¿‹˝Ï¤—” ó ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı
‰V÷±˘fi_ g«÷fi ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfifiı … ωrfiÎ ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ÷fiı ÷˘ Á‰˝V‰ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı
±ı¿‹ÎhÎ V‰Î‹Ì ‹ÎfiÌfiı ÁΑ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ Áı‰¿fiÌ …ı‹ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ V’p ±ÎiÎÎ ÿ¥ flè΢ »\_, ±Î◊Ì ‹ÎflÌ
flËı‰_ Ωı¥±ı. Áı‰¿ ’˘÷ÎfiÎ V‰Î‹ÌfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿Î›˘˝ ¿fl‰Î ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ÷Îflı ‹@÷ ◊‰Î‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË
»÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfiı ¿ÿÌ V‰Î‹Ì fi◊Ì ‹Îfi÷˘. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı fi◊Ì; ’fl_÷ …ı‹fiı Ë_ ±Î ≠¿Îflı V’p ±ÎiÎÎ fi◊Ì ÿı÷˘,
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ÷ı±˘ ’HÎ Ωı ±Î ‹÷ (‹‚ı·Îfiı ’˘÷Îfi_ fi ‹ÎfiÌfiı
‹ÎfiÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ_ ‹Îfi÷Î flËÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_)fiı ±fiÁflÌfiı «Î·Âı, ÷˘ ÷ı±˘
’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiÌ …‰_ ’HÎ ‹@÷ ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ‹÷ … ±ı‰˘ »ı
Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ V‰Î‹Ì’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi ¿fl‰_ ¿ı «ÎËı ‹fiı ‹Îfiı ¿ı fi ‹Îfiı, ¿ı‰‚ ±Î ‹÷fi_ ’ηfi
Ωı¥±ı fiÏË. ¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ … ‰ÎV÷ω¿ ±fiı Á‰˘˝’Ïfl “ÏÁ©Î_÷” »ı, …ıfiÎ ±_÷√˝÷ ⁄‘Î_ … ‹÷-‹÷ÎL÷fl
±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±Ï¤‹Îfi fi ¿fl÷Î_ ¬Ò⁄ … Áfl‚÷Î◊Ì, fi‹˛÷Î◊Ì ÏÁ©Î_÷fiı “‹÷” fi΋◊Ì ¿Ëı »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ±◊‰Î ⁄ÌΩ ¿˘¥fiÎ ’HÎ ‹÷fi˘ ±Î√˛Ë flÎA›˘ fi◊Ì. ⁄S¿ı ÏfiW’ZÎ ⁄fiÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷
≠V÷÷ ¿flÌ »ı.
‹÷ Á‰˘˝’Ïfl ˢ÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı T›„@÷√÷ ˢ› »ı. ÿflı¿ T›„@÷ ’˘÷’˘÷Îfi˘ ‹÷ ≠√À ¿flÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷
ÏÁ©Î_÷ Á‰˘˝’Ïfl ˢ› »ı, …ı ⁄‘αı V‰Ì¿Îfl‰˘ ’Õı »ı. ÷ı◊Ì √v-ÏÂW›‹Î_ ’HÎ ‹÷¤ıÿ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÏÁ©Î_÷¤ıÿ
◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ∑ÏÊ-‹Ïfi, ÿνÏfi¿ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ‹÷fiı ’HÎ “ÏÁ©Î_÷” fi΋◊Ì ¿Ëı »ı, ’fl_÷ √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ
ÏÁ©Î_÷fiı ’HÎ “‹÷” fi΋◊Ì ¿Ëı »ı. ∑ÏÊ‹Ïfi, ÿνÏfi¿, ±Î«Î›˝ ‰√ıflıfiÎ ‹÷˘‹Î_ ÷˘ ¤ıÿ (‹÷¤ıÿ) ˢ› »ı, ’fl_÷
¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ ±◊ν÷Ô˚ ÏÁ©Î_÷‹Î_ ¿˘¥ ‹÷¤ıÿ fi◊Ì.
óáó

›ı I‰ı÷ÿP›ÁÒ›L÷˘ fiÎfiÏ÷WÔÄL÷ ‹ı ‹÷‹Ô˚ –– 32––

Á‰˝iÎÎfiω‹ÒœÎ_V÷΄L‰Ï© fipÎfi«ı÷Á— –– 32––
÷ = ’fl_÷ ‹÷‹Ô˚ = ‹÷ ±«ı÷Á— = ±Ï‰‰ı¿Ì
›ı = …ı ‹ÎHÎÁ˘ fi, ±fiÏ÷WÔÄL÷ = ±fiÁÎfl fi◊Ì ‹fiW›˘fiı
±P›ÁÒ›L÷— = ÿ˘ÊºÏp «Î·÷Î, fipÎfiÔ˚ = fip ◊›ı·Î (…)
¿flÌfiı ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı ωϩ = Á‹Ωı ±◊ν÷Ô˚
‹ı = ‹ÎflÎ Á‰˝iÎÎfiω‹ÒœÎfiÔ̊ = Á‰˝ iÎÎfi˘‹Î_ ÷ı‹fi_ ’÷fi …
±ı÷÷Ô˚ = ±Î ‹˘ÏË÷ (±fiı) ◊Λ »ı,
ÀÌ¿Î ó “›ı I‰ı÷ÿP›ÁÒ›L÷˘ fiÎfiÏ÷WÔÄL÷ ‹ı ‹÷‹Ô̊” ¿fl‰ÎfiÎ Ëı÷◊Ì ±ËŸ “÷” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı.
ó hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl …ı‹ Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ V‰Î◊a ‹fiW›˘ ≥E»ı »ı ¿ı ±‹fiı
«Î·‰Î‰Î‚α˘fiÎ ·Î¤fi_ ‰Hνfi ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿›Î˝ … ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚ı, ±‹fiı … ·Î¤ ◊Λ, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
⁄Îÿ ±ı ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl fi «Î·‰Î‰Î‚α˘fiÌ ±·√÷Î ¤√‰Îfi ’HÎ ≥E»ı »ı ¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ‹fiı … ±’˝HÎ
214 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ‹fiı … V‰Î‹Ì ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ó ±Î
flÌ÷ı ‹Îfi‰_ ±ı “¤√‰Îfi” ’fl ÿ˘ÊÎfl˘’HÎ ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î›.
¿Î‹fiΠωfiÎ Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝ ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·Âı?
‹‹÷Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ÷˘ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘; flÎ√¶ıÊ ‰√ıflı
ω¿Îfl˘◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfi_ ±Á_¤‰ »ı ó ±Î ≠¿Îflı ‹Îfi‰_ ±ı
¤√‰ÎfifiÎ “‹÷” ’fl ÿ˘ÊÎfl˘’HÎ ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î› »ı.
¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î‰Î‚Î …ı ‹fiW›˘ ÂflÌfl
‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹Îfiı »ı
±fiı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı, ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ
‹÷ ±fiÁÎfl fi◊Ì «Î·÷Î.
“Á‰˝iÎÎfiω‹ÒœÎfiÔ˚ ÷ÎfiÔ˚” ó …ı ‹fiW›˘ ¤√‰ÎfifiÎ
‹÷fi_ ±fiÁflHÎ fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷ı±˘ Á‰˝ ≠¿ÎflfiÎ_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
iÎÎfi˘ (ωzα˘, ¿·Î±˘ ‰√ıflı)‹Î_ ‹˘ÏË÷ flËı »ı. ÷ı±˘
‹˘Àfl, ˉΥ …ËÎ…, flıÏÕ›˘, ÀıϷω{fi ‰√ıflı
±ÎωW¿Îfl˘‹Î_, ÷ı‹fiÎ ¿·Î¿˙·fiı ΩHΉ΋Î_ ÷◊Î fi‰Î-
fi‰Î ±Ï‰W¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_ … flE›Î-’E›Î flËı »ı. …‚ µ’fl
÷fl‰Î‹Î_, ‹¿Îfi ‰√ıflı ⁄fiΉ‰Î‹Î_, Ï«hο΋ ‰√ıflı
ÏÂS’¿‚α˘‹Î_; ‹_hÎ, ÷_hÎ, ›_hÎ ‰√ıflıfiÌ ΩHοÎflÌ ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Î‹Î_ ÷◊Î ÷ı‹fiÎ ¶ÎflΠω·ZÎHÎ «‹I¿Îfl ÿı¬ÎՉ΋Î_,
ÿıÂωÿıÂfiÌ ¤ÎÊα˘, Ï·Ï’±˘, flÌ÷Ïfl‰ÎΩı, ¬Îfi’Îfi
‰√ıflıfiÌ ΩHοÎflÌ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ÷ı±˘ T›V÷ flËı
»ı. …ı ¿o¥ »ı, ÷ı ±Î … »ı ó ±ı‰˘ ±ı‹fi˘ Ïfiç›
ˢ› »ı. (√Ì÷Î ±. 16/11). ±ı‰Î ·˘¿˘fiı ±ËŸ ÁC΂Î_
iÎÎfi˘‹Î_ ‹˘ÏË÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
“±«ı÷Á—” ó ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷fi_ ±fiÁflHÎ fi
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘‹Î_ Á÷-±Á÷, ÁÎfl-±ÁÎfl, ‘‹˝-±‘‹˝,
⁄_‘fi-‹˘ZÎ ‰√ıflı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‰Î÷˘fi_ ’HÎ iÎÎfi (ω‰ı¿)
fi◊Ì Ë˘÷_. ÷ı‹fi΋Î_ «ı÷fi÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì, ÷ı±˘ ’ÂfiÌ
…ı‹ ⁄ıˢ flËı »ı. ÷ı±˘ T›◊˝ ±ÎÂÎ, T›◊˝ ¿‹˝ ±fiı
T›◊˝ iÎÎfi‰Î‚ΠωÏZÎM÷Ï«kÎ ‹Òœ ’vÊ˘ ˢ› »ı ó “‹˘CÎÎÂÎ
‹˘Cο‹Î˝H΢ ‹˘CÎiÎÎfiΠω«ı÷Á—” (√Ì÷Î ±. 9/12).
“ωϩ fipÎfiÔ˚” ó ‹fiW›ÂflÌflfiı ’΋Ìfiı ’HÎ …ı
¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ ±fiÁÎfl fi◊Ì «Î·÷Î, ÷ı ‹fiW›˘fiı fip
◊›ı·Î … Á‹…‰Î Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ‹fiW›˘
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ ±fiÁÎfl ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı ó ±ı‰_ ¿ı‹? ±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
ÁºÂ_ «ıp÷ı V‰V›Î— ≠¿Ú÷ıiÎνfi‰ÎfiÏ’ –– 33––
≠¿ÚÏ÷_ ›Î„L÷ ¤Ò÷ÎÏfi Ïfi√˛Ë— g¿ ¿ÏflW›Ï÷ –– 33––
[±K›Î› 3
…L‹‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ … ’ÕuÎ flËıÂı.
‹fiW›∞‰fi‹Î_ ±_÷¿Î‚ Á‘Ì ‹„@÷fiÌ Á_¤Î‰fiÎ
flËı »ı (√Ì÷Î ±. 8/5). ±Î◊Ì …ı ‹fiW›˘ ‰÷˝‹Îfi‹Î_
¤√‰ÎfifiÎ ‹÷fi_ ±fiÁflHÎ fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷ı±˘ ’HÎ
¤Ï‰W›‹Î_ ÁIÁ_√ ‰√ıflıfiÎ ≠¤Î‰◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷fi_
±fiÁflHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı, …ı◊Ì ÷ı‹fiÌ ‹„@÷ ◊¥ ¿ı »ı.
’fl_÷ Ωı ÷ı ‹fiW›˘fiÌ ¤Î‰fiÎ …ı‰Ì ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ˢ›,
÷ı‰Ì … ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ «Î· flËı ÷˘ ÷ı‹fiı (¤√‰÷Ô˚-
≠΄MÔ÷◊Ì ‰_Ï«÷ flËÌ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı) fip ◊›ı·Î …
Á‹…‰Î Ωı¥±ı. ±Î ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfiı ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı
“fipÎfiÔ˚ ωϩ” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ‹÷fi_ ±fiÁflHÎ fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW›
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ flÎ√ ±◊‰Î ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ¿flı »ı. flÎ√ ±fiı ¶ıÊ
ó ⁄LÔfiı› ‹fiW›fiÎ ‹ËÎfi ÂhÎ±˘ »ı ó “÷˙ xV›
’Ïfl’„L◊fi˙” (√Ì÷Î ±. 3/34). fiΉÎfi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝ ÷˘ ÁÿÎ ÁÎ◊ı fi◊Ì flËı÷Î_, ’HÎ
flÎ√¶ıÊ’Ò‰˝¿ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›˘ ÷ÎÿÎIQ›, ‹‹÷Î ±fiı
¿Î‹fiÎ◊Ì ±Î⁄© ◊¥fiı ‰Îfl_‰Îfl fiÌ« ›˘Ïfi±˘ ±fiı
fifl¿˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‰Î
‹fiW›˘fiı fip ◊›ı·Î … Á‹…‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
±ı¿hÎÌÁ‹Î ±fiı ⁄hÎÌÁ‹Î ó ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ©Î_÷ ≠‹ÎHÎı ±Î«flHÎ ¿flfiÎflÎ ‹fiW›˘
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı fi ¿flfiÎflÎ ‹fiW›˘fi_
’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±ı ÷ÎI’›˝ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ‹fiW›
¤√‰Îfifiı ‹Îfiı ¿ı fi ‹Îfiı, ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ±Î√˛Ë
fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ıHÎı ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ (ÏÁ©Î_÷)fi_ ’ηfi
±‰U› ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ »ı. Ωı
÷ı ±ı‰_ fiÏË ¿flı ÷˘ ÷ıfi_ ’÷fi ±‰U› ◊¥ …Âı. ËÎ,
Ωı ÁΑ¿ ¤√‰Îfifiı ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÎ ≠‹ÎHÎı ±Î«flHÎ
¿flı ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ’HÎ ±Î’Ì ÿıÂı. ’fl_÷
¤√‰Îfifiı fi ‹ÎfiÌ ¿ı‰‚ ÷ı‹fiÎ ‹÷fi_ ±Î«flHÎ ¿flı
÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ÿıÂı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
¤√‰Îfifiı ‹Îfi‰Î‰Î‚Îfiı “≠ı‹”fiÌ ≠΄MÔ÷ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ
‹÷ı ‹Îfi‰Î‰Î‚Îfiı “‹„@÷”fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
f·˘¿ 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 215

¤Ò÷ÎÏfi = Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘ ±Ï’ = ’HÎ «ıp÷ı = «ıpÎ ¿flı »ı.

≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı V‰V›Î— = ’˘÷ÎfiÌ (’»Ì ±ı‹Î_ ¿˘¥fi˘)
Ïfi√˛Ë— = ÿflÎ√˛Ë
›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ≠¿Ú÷—ı = ≠¿ÚÏ÷ Ï¿‹Ô˚ = ÂÎ
iÎÎfi‰ÎfiÔ˚ = iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ÁºÂ‹Ô̊ = ±fiÁÎfl ¿ÏflW›Ï÷ = ¿Î‹fi˘?
ÀÌ¿Î ó “≠¿Úg÷ ›Î„L÷ ¤Ò÷ÎÏfi” ó …ıÀ·Î_ ’HÎ ¿‹˝ Ω› »ı.
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı V‰¤Î‰ ±fiı ÏÁ©Î_÷1 Á΋ı flάÌfiı Ωı¿ı Ïø›Î‹ÎhÎ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ ◊Λ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. V‰¤Î‰ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı ó flÎ√- »ı, ÷˘’HÎ ±iÎÎfiÌ ’vÊ Ïø›Î±˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
¶ıÊflÏË÷ ±fiı flÎ√-¶ıÊ›@÷. …ı‰Ì flÌ÷ı, flV÷΋Î_ «Î·÷Î_ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfiı ÷ı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı »ı (√Ì÷Î
¿˘¥ ’ÎÏÀ›_ Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ±fiı ÷ıfiÎ µ’fl ·¬ı·_ ‰Î_«Ì ±. 3/27). ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
·Ì‘_ ÷˘ ±ı ‰Î_«‰_ fi ÷˘ flÎ√-¶ıÊ◊Ì ◊›_ ±fiı fi ¿˘¥ ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı … flÎ√¶ıÊ µI’LÔfi ◊Λ »ı, …ı‹fiÎ◊Ì
ÏÁ©Î_÷◊Ì, ’fl_÷ flÎ√-¶ıÊflÏË÷ V‰¤Î‰◊Ì ±Î’‹ı‚ı ◊›_. …L‹-‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi ◊Λ »ı, ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
¿˘¥ Ï‹hÎfi˘ ’hÎ ±Î‰÷Î_ ÷ıfiı flÎ√’Ò‰˝¿ ‰Î_«Ì±ı ±fiı fi ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı ÁÿÎ ±¿÷ν … …\±ı »ı
ÂhÎfi˘ ’hÎ ±Î‰÷Î_ ÷ıfiı ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ‰Î_«Ì±ı, ÷˘ ±Î ‰Î_«‰_ (√Ì÷Î ±. 13/29).
flÎ√-¶ıÊ›@÷ V‰¤Î‰◊Ì ◊›_. √Ì÷Î, fl΋ΛHÎ ‰√ıflı Á÷ V‰¤Î‰‹Î_ ‹A› ÿ˘Ê ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ flÎ√ …
ÂÎVÔh΢fiı ‰Î_«‰Î_ ±ı “ÏÁ©Î_÷”◊Ì ‰Î_«‰_ ◊›_. ‹fiW›…L‹ »ı. F›Î_ Á‘Ì V‰¤Î‰‹Î_ flÎ√ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±Â©
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı »ı; ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ µtıU›◊Ì ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı flÎ√ … ⁄_‘fifi_
¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ’HÎ ÏÁ©Î_÷fiÎ ±fiÁÎfl ¿‹˝ ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î›. ‹A› ¿ÎflHÎ »ı.
±Î flÌ÷ı Ωı‰_, ÁÎ_¤‚‰_ ÁÒ_CΉ_, V’½ ¿fl‰˘ ‰√ıflı flÎ√ ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚”‹Î_ flËı »ı ±fiı ÷ı ‹fi, ⁄Ï©,
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ V‰¤Î‰ ±fiı ÏÁ©Î_÷ - ⁄ıµ◊Ì ◊Λ »ı. ≥„Lƒ›˘ ÷ı‹ … ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘‹Î_ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı.
flÎ√-¶ıÊflÏË÷ V‰¤Î‰ ÿ˘Ê‰Î‚˘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ’fl_÷ flÎ√- “±Ë‹Ô˚” ⁄ı ≠¿Îflfi˘ »ı ó
¶ıÊ›@÷ V‰¤Î‰ ÿ˘Ê‰Î‚˘ ˢ› »ı. flÎ√-¶ıÊ’Ò‰˝¿ ◊‰Î‰Î‚Ì (1) «ı÷fi ¶ÎflÎ …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘◊Ì
Ïø›Î±˘ ‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ◊Ì V‰¤Î‰ ±Â© ◊‰Î‰Î‚˘ ÷ÎÿIQ›w’ “±Ë‹Ô˚”.
◊Λ »ı ±fiı ÏÁ©Î_÷◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘ µ©Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Ì (2) …Õ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ‘Î÷w’ “±Ë‹Ô˚” ó “‹ËΤÒ÷Î-
◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ◊Ì V‰¤Î‰ Â© ◊Λ »ı. V‰¤Î‰ L›Ëo¿Îfl—” (√Ì÷Î ±. 13/5).
±Â© ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı … Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ ωE»ıÿ …Õ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‘Î÷w’ “±Ë‹Ô˚”‹Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê fi◊Ì;
fi◊Ì ◊÷˘. V‰¤Î‰ Â© ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ ¿ı‹¿ı ±Î “±Ë‹Ô˚” ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ …ı‹ ±ı¿
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ¿flHÎ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁC΂Πÿ˘Ê˘ ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚”‹Î_
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ¶ÎflÎ … »ı. iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ÷ÎÿÎIQ› w’ “±Ë‹Ô˚”fi˘ Á‰˝◊Î
±Î’‹ı‚ı Ïø›Î±˘ ◊›Î ¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfi΋Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±¤Î‰ ˢ› »ı; ±Î◊Ì ÷ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ¶ÎflÎ
fi◊Ì Ë˘÷_. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiÌ ◊‰Î‰Î‚Ì ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‘Î÷w’ “±Ë‹Ô˚”◊Ì
Ïø›Î±˘ ÏÁ©Î_÷fiÎ ±fiÁÎfl ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ·˘¤Ì … ◊Λ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ Á‰˝ Ïø›Î±˘
’vÊ ÁÿÎ ÁΉ‘Îfi flËı »ı ¿ı @›Î_› ¿˘¥ ¬˘À fiÎ ±Î ‘Î÷w’ “±Ë‹Ô˚”◊Ì … ◊Λ »ı; ’fl_÷ …Õ ÂflÌflfiı
±Î‰Ì Ω›, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ Ïfifl_÷fl ÁΉ‘Îfi flËı “Ë_” ±fiı “‹Îv_” ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ ±iÎÎfiÌ ’vÊ ÷ı Ïø›Î±˘fiı
»ı ¿ı @›Î_› ¿˘¥ Ïø›Î flÎ√-¶ıÊ’Ò‰˝¿ fi ◊¥ Ω›. ±ı‰Ì ’˘÷ÎfiÌ ÷◊Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ⁄_‘Î¥
ÁΉ‘ÎfiÌ ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿fi˘ V‰¤Î‰ ÷fl÷ … Â© ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ
Ω› »ı ±fiı ’ÏflHÎ΋V‰w’ ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ ‹Îfi‰Î◊Ì … flÎ√ µI’LÔfi ◊Λ »ı.2
1. ÏÁ©Î_÷ ÷ı »ı, …ı ÂÎVÔhÎ ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ˢ›. ÂÎVÔhÎ ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ ÏÁ©Î_÷ ‹ÎL› fi◊Ì.
2. ÂflÌflfiÎ ‰‘‰Î, ⁄ÿ·‰Î ‰√ıflı Ïø›Î±˘fiÌ …ı‹ ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝ËfiÌ T›Î‰ËÎÏfl¿ Ïø›Î±˘ ’HÎ V‰Î¤Îω¿ w’ı ◊Λ »ı, ’fl_÷ flÎ√-
¶ıÊ flËı‰Î◊Ì ÁΑÎflHÎ ’vÊ˘fiÌ ÷˘ ±Î (T›Î‰ËÎÏfl¿) Ïø›Î±˘‹Î_ Ï·MÔ÷÷Î flËı »ı, ’fl_÷ flÎ√-¶ıÊ fi flËı‰Î◊Ì iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ
Ï·MÔ÷÷Î fi◊Ì flËı÷Ì.
216 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“ÁºÂ_ «ıp÷ı V‰V›Î— ≠¿Ú÷ıiÎνfi‰ÎfiÏ’” ó Ωı¿ı
±_÷—¿flH΋Î_ flÎ√¶ıÊ fi flËı‰Î◊Ì iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ ≠¿ÚÏ÷
Ïfiÿ˘˝Ê ˢ› »ı ±fiı ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â̤Ò÷ fi◊Ì ◊÷˘,
÷˘’HÎ ÷ı «ıpÎ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰)fiÎ ±fiÁÎfl
… ¿flı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ±_√˛ı∞ ¤ÎÊÎ
fi ΩHÎ÷˘ ˢ› ±fiı ÷ıfiı ±_√˛ı∞ ⁄˘·‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ⁄˘·Ì fiÏË Â¿ı. ÷ı …ı ¤ÎÊÎ ΩHÎ÷˘ ˢ›
÷ı … ¤ÎÊ΋Î_ ⁄˘·Âı.
¤√‰Îfi ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰)fiı ‰Â ◊¥fiı
…ı ›˘Ïfi‹Î_ ±‰÷Îfl ·¥ ·ı »ı, ÷ı … ›˘ÏfifiÎ V‰¤Î‰
±fiÁÎfl «ıpÎ ¿flı »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ó ¤√‰Îfi fl΋ ¿ı
¿ÚWHÎw’ı ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı »ı ÷◊Î ‹IV›, ¿E»’,
‰flÎË ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı »ı ÷˘ I›Î_ ÷ı ÷ı
›˘Ïfi ±fiÁÎfl … «ıpÎ ¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ_
±‰÷ÎflÌ ÂflÌfl˘‹Î_ ’HÎ ‰Hν ±fiı ›˘Ïfi ±fiÁÎfl
V‰¤Î‰fiÌ Ï¤LÔfi÷Î flËı »ı, ’HÎ ’fl‰Â÷Î fi◊Ì flËı÷Ì.
’fl_÷ …ı ‹fiW›˘fi˘ ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì ◊›˘,
÷ı±˘‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ϤLÔfi÷Î ±fiı ’fl‰Â÷Î - ⁄ıµ
flËı »ı.
±ËŸ “V‰V›Î—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı iÎÎfiÌ
‹ËÎ’vÊfiÌ ≠¿ÚÏ÷ Ïfiÿ˘˝Ê ˢ› »ı. ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â fi◊Ì
◊÷˘, ⁄S¿ı ≠¿ÚÏ÷ ÷ıfiı ‰Â ◊Λ »ı. ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’ıÿÎ
◊‰Îfi_ ‹Ò‚ ⁄Ì… ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı V‰Î◊˝⁄Ï© »ı. iÎÎfiÌ
‹ËÎ’vÊ‹Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı V‰Î◊˝ ⁄Ï© fi◊Ì Ë˘÷Ì.
÷ıfiÎ ¶ÎflÎ «ıp΋ÎhÎ ◊Λ »ı. ⁄_‘fi¿Îfl¿ ÷˘ ¿‹˝ ⁄fiı
»ı, «ıpÎ ¿ı Ïø›Î fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “«ıp÷ı” ’ÿ
±ÎT›_ »ı. ±ıfi˘ V‰¤Î‰ ±ıÀ·˘ Â© ˢ› »ı ¿ı ÷ıfiÎ
¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘ ’HÎ ‹ËÎfi Â© ÷ı‹ … ÁΑ¿˘fiı
‹ÎÀı ±Îÿ½ ˢ› »ı.
’λ·Î ±fiı ‰÷˝‹Îfi …L‹fiÎ Á_V¿Îfl, ‹Î÷Î-
Ï’÷ÎfiÎ Á_V¿Îfl, ‰÷˝‹Îfifi˘ Á_√, ÏÂZÎHÎ, ‰Î÷ΉflHÎ,
±K››fi, µ’ÎÁfiÎ, g«÷fi, Ïø›Î, ¤Î‰ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl
V‰¤Î‰ ⁄fiı »ı. ±Î V‰¤Î‰ ⁄‘Î ‹fiW›˘‹Î_ ϤLÔfi-
ϤLÔfi ˢ› »ı ±fiı ÷ıfiı Ïfiÿ˘˝Ê ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ⁄‘Î ‹fiW›˘
V‰÷_hÎ »ı. T›„@÷√÷ V‰¤Î‰fiÌ Ï¤LÔfi÷Î iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘‹Î_
’HÎ flËı »ı. «ı÷fi‹Î_ ϤLÔfi÷Πˢ÷Ì … fi◊Ì ±fiı ≠¿ÚÏ÷
(V‰¤Î‰)‹Î_ V‰Î¤Îω¿ ϤLÔfi÷Î flËı »ı. ≠¿ÚÏ÷ »ı …
ωʋ. …ı‰Ì flÌ÷ı ±ı¿ ΩÏ÷fiΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î_⁄Î
‰√ıflıfiÎ_ T≤Z΢‹Î_ ±‰ÎL÷fl ¤ıÿ flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰) Â© ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘‹Î_
≠¿ÚÏ÷fi˘ ¤ıÿ flËı »ı.
[±K›Î› 3
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfi˘ V‰¤Î‰ Â© (flÎ√¶ıÊflÏË÷)
ˢ› »ı; ±Î◊Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â fi◊Ì Ë˘÷˘. ±Î◊Ì ∂·À<_
±Â© (flÎ√¶ıÊ›@÷) V‰¤Î‰‰Î‚Î ‹fiW›˘ ’˘÷ı ⁄fiΉı·Ì
’fl‰Â÷Î◊Ì ⁄_‘Î¥fiı ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
“Ïfi√˛Ë— g¿ ¿ÏflW›Ï÷” ó …ı‹fi˘ V‰¤Î‰ ‹ËÎÂ©
÷ı‹ … lıWÔà »ı, ÷ı‹fiÌ Ïø›Î±˘ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷
±fiÁÎfl ◊›Î ¿flı »ı, ’»Ì …ı‹fi˘ V‰¤Î‰ ±Â©
(flÎ√¶ıÊ›@÷) »ı, ÷ı ’vÊ˘fiÌ Ïø›Î±˘ ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ
±fiÁÎfl ◊Âı …. ±Î ωʛ‹Î_ Ëà ÷ı‹fiÎ ¿Î‹‹Î_ fiÏË
±Î‰ı. …ıfi˘ …ı‰˘ V‰¤Î‰ »ı, ÷ıfi˘ ÷ıfiÎ … ±fiÁÎfl ¿‹˘˝
¿fl‰Î_ ’ÕÂı. Ωı V‰¤Î‰ ±Â© ˢ› ÷˘ ÷ı ±Â© ¿‹˘˝‹Î_
±fiı Â© ˢ› ÷˘ ÷ı Â© ¿‹˘˝‹Î_ ‹fiW›fiı ΩıÕÌ ÿıÂı.
±…\˝fi ’HÎ F›Îflı ËÃ’Ò‰˝¿ ›© w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝fi˘
I›Î√ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ÷ı‹fiı ±Î …
¿Ëı »ı ¿ı ÷Îfl˘ V‰¤Î‰ ÷fiı ⁄‚’Ò‰˝¿ ›©‹Î_ ΩıÕÌ ÿıÂı
ó “≠¿ÚÏ÷VI‰Î_ Ïfi›˘Z›Ï÷” (±. 18/59); ¿ı‹¿ı ÷ÎflÎ
V‰¤Î‰‹Î_ ZÎÎhο‹˝ (›© ‰√ıflı) ¿fl‰Îfi˘ ≠‰ÎË »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Λı·˘ ÷_ ’fl‰Â ⁄fiÌfiı ›©
¿flÂı ±◊ν÷Ô˚ ±Î‹Î_ ÷ÎflÌ Ëà ¿Î‹ fiÏË ±Î‰ı ó
“¿ÏflW›V›‰Â˘ûÏ’ ÷÷Ô˚” (±. 18/60).
…ı‰Ì flÌ÷ı ÿfl ¿·Î¿ı Á˘ ‹Î¥·fiÌ √Ï÷◊Ì
«Î·‰Î‰Î‚Ì ‹˘Àfl ’˘÷ÎfiÌ Ïfi›÷ Z΋÷Î◊Ì ‰‘Îflı fiÏË
«Î·ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ
Â© ≠¿ÚÏ÷fiÌ Ï‰v© «ıpÎ fiÏË ◊Λ. …ı±˘fiÌ ≠¿ÚÏ÷
±Â© »ı, ÷ı±˘fiÌ ≠¿ÚÏ÷ ⁄√Õı·Ì ‹˘Àfl Á‹Îfi »ı.
⁄√Õı·Ì ‹˘Àflfiı Á‘Îfl‰Î ‹ÎÀı ⁄ı ‹A› µ’Λ »ı ó
(1) ‹˘Àflfiı Ω÷ı ÃÌ¿ ¿fl‰Ì ±fiı (2) ‹˘Àflfiı
¿Îfl¬Îfi΋Î_ ’ˢӫÎÕÌ ÿı‰Ì. ±Î … flÌ÷ı ±Â© ≠¿ÚÏ÷fiı
Á‘Îfl‰ÎfiÎ ’HÎ ⁄ı ‹A› µ’Λ »ı ó (1) flÎ√¶ıÊ◊Ì
flÏË÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰_ (√Ì÷Î ±. 3/34) ±fiı (2)
¤√‰ÎfifiÎ ÂflH΋Î_ «ÎS›Î …‰_ (√Ì÷Î ±. 18/62).
Ωı ‹˘Àfl ⁄flÎ⁄fl «Î·÷Ì Ë˘› ÷˘ ±Î’HÎı ‹˘ÀflfiÎ ‰Â‹Î_
fi◊Ì, ±fiı Ωı ‹˘Àfl ⁄√Õı·Ì ˢ› ÷˘ ±Î’HÎı ‹˘ÀflfiÎ
‰Â‹Î_ »Ì±ı. ±ı‰Ì flÌ÷ı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ≠¿ÚÏ÷ Â©
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı ±iÎÎfiÌ ’vÊ
≠¿ÚÏ÷ ±Â© ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â ◊Λ »ı.
…ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ …Õ÷Î (ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë)fi_
… ‹Ëk‰ »ı, ±ı‰˘ ‹fiW› ¿ıÀ·˘› ω¶Îfi ¿ı‹ fi ˢ›,
÷ıfi_ ’÷fi ±‰U›_¤Î‰Ì »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ …Õ÷Îfi_
‹Ëk‰ fi◊Ì ±fiı ¤√‰I≠΄MÔ÷ … …ıfi˘ µtıU› »ı, ±ı‰˘
‹fiW› ω¶Îfi fi ’HΠˢ›, ÷˘’HÎ ÷ıfi_ µI◊Îfi
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 217

±‰U›_¤Î‰Ì »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfi˘ µtıU› ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ÎfiÎ◊Ì
fi ˢ¥fiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ … »ı, ÷ıfiÎ_ ∂·À<_ ±Îÿ½fiı Á΋ı fi flάÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW›
Á‹V÷ ¤Î‰, ω«Îfl, ¿‹˝ ‰√ıflı ÷ıfiÌ µLÔfiÏ÷‹Î_ ÁËΛ¿ flÎ√’Ò‰˝¿ … Á‰˝ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, …ı◊Ì flÎ√¶ıÊ ’p ◊¥
⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı Á‰˝≠◊‹ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ Ω› »ı ±fiı ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı ó “fipÎfiÔ˚ ωϩ”
µtıU› flÎ¬Ì ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ’»Ì ÷ı µtıU›fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı (√Ì÷Î ±. 3/32).
flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı. flÎ√¶ıÊ◊Ì …ı‰Ì flÌ÷ı fiÿÌfiÎ ≠‰ÎËfiı ±Î’HÎı fl˘¿Ì ÷˘ fi◊Ì
flÏË÷ ◊‰Îfi˘ Á√‹ µ’Λ »ı ó ‹‚ı·Î ÂflÌfl ‰√ıflı ¿÷Î, ’HÎ fiËıfl ⁄fiΉÌfiı ‰Î‚Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı, ÷ı‰Ì
’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fi ‹Îfi÷Î flËÌfiı … flÌ÷ı ¿‹˘˝fiÎ ≠‰ÎËfiı fl˘¿Ì ÷˘ fi◊Ì Â¿÷Î, ’HÎ ÷ıfi˘
⁄ÌΩ_±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎՉΠ±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ⁄ÌΩ±˘ ≠‰ÎË ‰Î‚Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı. ÏfiV‰Î◊˝ ¤Î‰ı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_
’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ’HÎ fi ≥E»‰_. ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±ıfiı … ¿‹˘˝fiÎ ≠‰ÎËfiı ‰Î‚‰˘
≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â fi ◊‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¿˘¥ ±Îÿ½fiı ¿Ëı‰Î› »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
Á΋ı flάÌfiı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı. ±Îÿ½ ⁄ı ˢ¥ ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ‰‚Âı fiÏË. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿ı‰‚
¿ı »ı ó (1) ¤√‰Îfifi˘ ‹÷ (ÏÁ©Î_÷) ±fiı (2) ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË
lıWÔà ‹ËÎ’vÊ˘fi_ ±Î«flHÎ. ±Îÿ½fiı Á΋ı flάÌfiı ¿‹˝ Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÁΑ¿ ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiÌ ≠¿ÚÏ÷ Â© ◊¥ Ω› »ı ±fiı ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ’HÎ F›Îflı T›‰ËÎfl ¿flı »ı ÷˘ V‰¤Î‰ ±fiÁÎfl … ¿flı »ı. ¿ı‹¿ı ¿ÎflH΢
ωfiÎ ¿˘¥ T›‰ËÎfl ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì. …ı‹ ¿ı ±Î«Î›˝ ⁄΂¿ …ı‰Î ⁄fiÌfiı … ‰Hν‹Î‚Î (¿-¬-√) Ϭ‰ÎÕı »ı ±ı
… ≠‹ÎHÎı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ’HÎ ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiÌ „V◊Ï÷‹Î_ ±Î‰Ìfiı … ÷ıfiı Ϭ‰ÎÕı »ı, T›‰ËÎfl ¿flı »ı.
“«ıp÷ı” ’ÿfi˘ ±◊˝ »ı ÷ı ¿‹˝ ¿fl÷˘ fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±fiÁÎfl V‰÷— Ïø›Î ◊Λ »ı. …ı‹ T≤ZÎfiÎ_
’Î_ÿÕÎ_ Ëηı »ı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ¿˘¥ Œ‚ÿÎ›Ì ¿‹˝ (’Î’-’H›) ◊÷_ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı
÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥ Â¤-±Â¤ ¿‹˝ ◊÷_ fi◊Ì.
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ’HÎ ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷‹Î_ ·Î√ı·Î flËı »ı, ¿ı‹¿ı ÁΑfiΉV◊΋Î_ … ÷ı‹fi˘ V‰¤Î‰ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷
¿fl‰Îfi˘ … flè΢ »ı ó “Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η” (√Ì÷Î 5-25, 12-4) ÷ı◊Ì ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰_, ΩHΉ_ ±fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_
ÂıÊ fi flËı‰Î »÷Î_ ÷ı‹fi˘ ⁄‘Î_fi_ ÏË÷ ¿fl‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ˢ› »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ F›Îflı
÷ı‹fi˘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_’ÒHν Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı‹fiı ÏË÷ ¿fl‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì ⁄S¿ı ’Ëı·Î_fiÎ ≠¤Î‰fiı ·Ì‘ı
÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ V‰÷— ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ≠I›ı¿ ‹fiW›fi˘ ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ÁÎ◊ı ·¥fiı … …L‹ ◊Λ »ı; ±Î◊Ì ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ±fiÁÎfl
¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ … ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiı Â© ¿fl‰Îfi˘ µ’Λ ⁄÷Ήı »ı.

≥„Lƒ›V›ı„Lƒ›V›Î◊ı˝ flÎ√¶ıÊ˙ T›‰„V◊÷˙ –– 34––

÷›˘fi˝ ‰Â‹Î√E»ıkÎ˙ èÎV› ’Ïfl’„L◊fi˙ –– 34––
≥„Lƒ›V›, = ≥„Lƒ›-≥„Lƒ›fiÎ T›‰„V◊÷˙ = T›‰V◊Î◊Ì ±Î√E»ı÷Ô˚ =
◊‰_ Ωı¥±ı;
≥„Lƒ›V› (±fi¿>‚÷Î ±fiı ÏË =
¿ı‹¿ı
±◊ıÛ = ±◊˝‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ·¥fiı) ÷˙ =
÷ı ⁄¯Îı›
(≠I›ı¿ ≥„Lƒ›fiÎ „V◊÷ »ı. ±V› =
±ıfiÎ
≠I›ı¿ ωʛ‹Î_) ÷›˘— = ‹fiW›ı ±ı ⁄¯Îıfiı (¿S›ÎH΋Î√˝‹Î_)
flÎ√¶ıÊ˙ = (‹fiW›fiÎ) flÎ√ ‰Â‹Ô˚ = ‰Â ’Ïfl’„L◊fi˙ = ωCfi˘ fiάfiÎflÎ
±fiı ¶ıÊ fi =fi ÂhÎ »ı.
218 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “≥„Lƒ›V›ı„Lƒ›V›Î◊ı˝ flÎ√¶ıÊ˙ T›‰„V◊÷˙”
ó ≠I›ı¿ ≥„Lƒ›fiÎ ≠I›ı¿ ωʛ‹Î_ flÎ√¶ıÊfiı ±·√-
±·√ flËı·Î ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “≥„Lƒ›V›” ’ÿ ⁄ı
‰Îfl ≠›˘Ω›_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠I›ı¿ ≥„Lƒ› (l˘hÎ,
I‰«Î, fiıhÎ, flÁfiÎ ±fiı CβÎHÎ)fiÎ ≠I›ı¿ ωʛ (ÂOÿ,
V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘)‹Î_ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ
‹ÎL›÷Îfiı ·Ì‘ı ‹fiW›fiÎ flÎ√¶ıÊ „V◊fl flËı »ı. ≥„Lƒ›fiÎ
ωʛ‹Î_ ±fi¿>‚÷Îfi˘ ¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ‹fiW›fi˘ ÷ı ωʛ‹Î_
“flÎ√” ◊¥ Ω› »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Îfi˘ ¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ÷ı
ωʛ‹Î_ “¶ıÊ” ◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ flÎ√¶ıÊ ≥„Lƒ›˘fiÎ
ωʛ˘‹Î_ fi◊Ì flËı÷Î. Ωı ωʛ˘‹Î_ flÎ√¶ıÊ „V◊fl ˢ÷
÷˘ ±ı¿ … ωʛ ⁄‘Îfiı Á‹Îfi w’ı Ï≠› ±◊‰Î ±Ï≠›
·Î√÷. ’fl_÷ ±ı‰_ ˢ÷_ fi◊Ì; …ı‹¿ı ó ‰Êν Ï¿ÁÎfifiı
÷˘ Ï≠› ·Î√ı »ı, ’HÎ ¿<_¤Îflfiı ±Ï≠›. ±ı¿ ‹fiW›fiı
’HÎ ¿˘¥ ωʛ ÁÿÎ Ï≠› ¿ı ±Ï≠› fi◊Ì ·Î√÷˘; …ı‹
¿ı - ÃoÕÌ Ë‰Î √fl‹Ì‹Î_ Ï≠› ·Î√ı »ı, ’HÎ ÂflÿÌ‹Î_
±Ï≠›. ±Î flÌ÷ı ⁄‘Πωʛ˘ ’˘÷ÎfiÎ ±fi¿>‚÷Î ¿ı
≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ ¤Î‰◊Ì … Ï≠› ±◊‰Î ±Ï≠› ·Î√ı »ı
±◊ν÷Ô˚ ‹fiW› ωʛ˘‹Î_ ’˘÷Îfiı ±fi¿>‚ ±◊‰Î ≠Ï÷¿>‚
¤Î‰ flάÌfiı ÷ıfiı ÁÎfl˘ ¿ı ¬flÎ⁄ ‹ÎfiÌfiı flÎ√¶ıÊ flάı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı flÎ√¶ıÊfiı ≠I›ı¿ ≥„Lƒ›fiÎ ≠I›ı¿
ωʛ‹Î_ flËı·Î ⁄÷ÎT›Î »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ flÎ√¶ıÊ ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚” (Ë_’HÎÎ)‹Î_ flËı
»ı.1 ÂflÌfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ … “±Ë‹Ô˚” ¿Ëı‰Î› »ı.
±Î◊Ì F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì ÷ı‹Î_ flÎ√ ¶ıÊ flËı »ı ±fiı ÷ı … flÎ√¶ıÊ ⁄Ï©, ‹fi,
≥„Lƒ›˘ ÷◊Î ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘‹Î_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±Î
… ±K›Î›fiÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î◊Ì ÷ıÓ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
¤√‰Îfiı ÷ı … flÎ√¶ıÊfiı “¿Î‹” ±fiı “ø˘‘”fiÎ fi΋ı ¿èÎÎ
»ı. flÎ√ ±fiı ¶ıÊfi_ … V◊Ò‚ w’ ¿Î‹ ±fiı ø˘‘ »ı.
«Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ±Î “¿Î‹” ≥„Lƒ›˘, ‹fi
±fiı ⁄Ï©‹Î_ flËı »ı. ωʛ˘fiÌ …ı‹ ÷ı±˘‹Î_ (≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_) “¿Î‹”fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı …
¤√‰Îfiı ÷ı‹fiı “¿Î‹”fi_ Ïfi‰ÎÁV◊Îfi ⁄÷ÎT›_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
ωʛ˘‹Î_ flÎ√¶ıÊfiÌ ≠÷ÌÏ÷‹ÎhÎ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_ ’HÎ flÎ√¶ıÊfiÌ ≠÷ÌÏ÷‹ÎhÎ »ı. ÷ı ≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï© ÷˘ ¿ı‰‚ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÎ_ ¿flHÎ (±˘Ωfl)
»ı. ÷ı±˘‹Î_ ¿Î‹, ø˘‘ ±◊‰Î flÎ√¶ıÊ »ı … @›Î_? ±Î
1. ¤√‰Îfiı “flÁ‰…* flÁ˘ûM›V›” (√Ì÷Î ±. 2/59) ’ÿ˘‹Î_ “±V›” ’ÿ ‰Õı ±ı ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı flÎ√¶ıÊ ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚”‹Î_ (ÁΑ¿‹Î_)
flËı »ı.
[±K›Î› 3
ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÁÎËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflΠωʛ˘fiı √˛ËHÎ fi ¿fl‰Î‰Î‚Î
’vÊfiΠωʛ˘ ÷˘ ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı, ’HÎ ÷ı±˘‹Î_
flËı‰Î‰Î‚˘ ÷ıfi˘ flÎ√ ÏfiT≤kÎ fi◊Ì ◊÷˘. ±Î flÎ√
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊÷Î_ ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı.
“÷›˘fi˝ ‰Â‹Î√E»ı÷Ô˚” ó ±Î ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi
ÁΑ¿fiı ±ÎrÎÁfi ±Î’ı »ı ¿ı flÎ√¶ıÊfiÌ T≤ÏkÎ µI’LÔfi
◊÷Î_ ÷ıHÎı ÁΑfiÎ ±fiı ÁÎK›◊Ì ¿ÿÌ ÏfiflΠfiÏË ◊‰_
Ωı¥±ı. ‰‚Ì flÎ√¶ıÊfiÌ T≤ÏkÎfiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ÷ıHÎı ¿˘¥
¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ ±◊‰Î ÏfiT≤kÎ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı. ¿‹˘˝‹Î_
≠T≤ÏkÎ ¿ı ÏfiT≤ÏkÎ ÂÎVÔhÎÎfiÁÎfl … ˢ‰Ì Ωı¥±ı (√Ì÷Î
±. 16/24). Ωı flÎ√¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı … ÁΑ¿fiÌ ¿‹˘˝‹Î_
≠T≤ÏkÎ ¿ı ÏfiT≤ÏkÎ ◊÷Ì Ë˘› ÷˘ ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊Λ
»ı ¿ı ÁΑ¿ flÎ√-¶ıÊfiı ‰Â ◊¥ √›˘ »ı. flÎ√’Ò‰˝¿ ≠T≤ÏkÎ
¿ı ÏfiT≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì “flÎ√” ’p ◊Λ »ı ±fiı ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ≠T≤ÏkÎ
¿ı ◊‰Î◊Ì “¶ıÊ” ’p ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı flÎ√¶ıÊ ’p
◊‰ÎfiÎ Œ‚V‰w’ı ’÷fi ◊Λ »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝ »˘ÕÌfiı ¤…fi‹Î_ ·Î√ı
»ı, I›Îflı Á_ÁÎflfiÌ ±fiı¿ ÁÎflÌ ±fiı ¬flÎ⁄ VdflHÎα˘
µI’LÔfi ◊‰Î ·Î√ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı √¤flÎ¥ Ω› »ı. ±ËŸ
¤√‰Îfi ÁΑ¿fiı ΩHÎı ±ÎrÎÁfi ±Î’ı »ı ¿ı ÷ıHÎı ÷ı
VdflHÎα˘◊Ì √¤flΉ_ fiÏË Ωı¥±ı. ±ı VdflHÎα˘fiÌ
‰ÎV÷‰‹Î_ ÁkÎÎ … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı µI’LÔfi ◊Λ »ı; ±fiı
±ı‰˘ ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ fip ◊‰Î‰Î‚Ì
ˢ› »ı. ±Î◊Ì Ï‰«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ VdflHÎα˘
±Î‰Ì fi◊Ì flËÌ, ⁄S¿ı …¥ flËÌ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı »ı
¿ı Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÷¿ fi ‹‚‰Î◊Ì VdflHÎα˘
ÿ⁄Λı·Ì flËı »ı ±fiı Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝ »˘Õ÷Î_ … ÷¿ ‹‚‰Î◊Ì
…^fiÎ Á_V¿Îfl˘ VdflHÎα˘fiÎ w’‹Î_ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î ·Î√ı
»ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ±Î ÁÎflÌ ¿ı ¬flÎ⁄ VdflHÎα˘fi˘ ’HÎ
flÎ√¶ıÊ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ⁄S¿ı ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ÷ı‹fiÌ
µ’ıZÎÎ ¿fl÷Î flËÌfiı ’˘÷ı ÷ÀV◊ flËı‰_ Ωı¥±ı. ±Î flÌ÷ı
÷ıHÎı ’ÿÎ◊˝, T›„@÷, ωʛ ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ flÎ√¶ıÊ fiÏË
¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
flÎ√-¶ıÊ µ’fl ω…› ‹ı‚‰‰ÎfiÎ µ’Λ˘
flÎ√¶ıÊfiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ ’p
(≠⁄‚) ◊Λ »ı ±fiı ±Â© ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰)fi_ w’ ‘ÎflHÎ
¿flÌ ·ı »ı. ≠¿ÚÏ÷ ±Â© ◊÷Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±‘Ìfi÷Î flËı
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
»ı. ±ı‰Ì ±Â© ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±‘Ìfi÷Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î_ ¿‹˘˝
‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı. ±Î◊Ì flÎ√¶ıÊfiı ‰Â‹Î_ ◊¥fiı ¿˘¥
≠T≤ÏkÎ ¿ı ÏfiT≤ÏkÎ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı ó ±Î µ’Λ ±ËŸ
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±ÎfiÎ ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfi ¿ËÌ «Ò@›Î
»ı ¿ı …ı ‹ÎflÎ ‹÷fi_ ±fi¿flHÎ ¿flı »ı ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
»^ÀÌ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 3/31). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı flÎ√¶ıÊfiÌ
T≤ÏkÎfiı ‰Â fi ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ ±fiÁÎfl ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ±fiı ’˘÷Îfiı ’HÎ ÁÎflÌ
flÌ÷ı ¤√‰ÿ’˝HÎ ¿flÌ ÿı ±fiı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı ¿‹˘˝
‹ÎflÎ ‹ÎÀı fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı … »ı; …ı‹fiÎ
‰Õı ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı
’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ_ … »ı; ±fiı Ë_ ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ … »\_.
’»Ì ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı Ïfi—Á_÷Î’ ◊¥fiı ¿÷˝T›¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘
‹÷ ±◊ν÷Ô˚ ÏÁ©Î_÷ Á΋ı flάÌfiı … ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ
¿ı ÏfiT≤kÎ ◊‰_ Ωı¥±ı.
Á¿‚ V≤Ïp ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı ÂflÌfl V≤Ïpfi˘
±ı¿ ±_ »ı. F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl ≠I›ı ‹‹÷Î flËı »ı;
I›Î_ Á‘Ì flÎ√¶ıÊ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW› vÏ« ¿ı
±vÏ«’Ò‰˝¿ ‰V÷±˘fi_ √˛ËHÎ ±fiı I›Î√ ¿flı »ı. ±Î vÏ«-
±vÏ« … flÎ√¶ıÊfi_ ÁÒZ‹ w’ »ı. flÎ√¶ıÊ’Ò‰˝¿ ≠T≤ÏkÎ
¿ı ÏfiT≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ ’p ◊Λ »ı; ’fl_÷ ÂÎVÔhÎfiı
Á΋ı flάÌfiı ¿˘¥ ¿‹˝‹Î_ ≠T≤kÎ ¿ı ÏfiT≤kÎ ◊‰Î◊Ì flÎ√
¶ıÊ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂÎVÔhÎ ±fiÁÎfl «Î·‰Î◊Ì
’˘÷ÎfiÌ vÏ« ±fiı ±vÏ«fiÌ ≠‘Îfi÷Î fi◊Ì flËı÷Ì. Ωı
¿˘¥ ‹fiW› ÂÎVÔhÎfiı fi ΩHÎ÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎÀı ‹ËÏÊ˝
‰ıÿ T›ÎÁ∞fiÎ_ ‰«fi˘ »ı ó
lÒ›÷Î_ ‘‹˝Á‰˝V‰_ lI‰Î «ˆ‰Î‰‘Λ˝÷΋Ô˚ –
±ÎI‹fi— ≠Ï÷¿>·ÎÏfi ’flıÊÎ_ fi Á‹Î«ıfl÷Ô˚ ––
(’•’flÎHÎ, V≤Ïp. 11/355-56)
“Ëı ‹fiW›˘! ÷‹ı ·˘¿˘ ‘‹˝fi˘ ÁÎfl ÁÎ_¤‚˘ ±fiı
ÁÎ_¤‚Ìfiı ‘ÎflHÎ ¿fl˘ ¿ı …ı ±Î’HÎı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì
≥E»÷Î, ÷ı ⁄ÌΩ±˘ ≠I›ı fiÎ ¿fl˘.
∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ ’HÎ ÂÎVÔh΋›Î˝ÿÎfiı … ±Îÿfl
±Î’ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı lΩ‹Î_ g’ÕÿÎfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı
Ï’÷Î∞fi˘ ËÎ◊ ≠I›ZÎ ÿı¬Î ÿı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤ÌW‹
1 …ı ’vÊ ‘‹˝fi˘ ¿ÿÌ ’ÏflI›Î√ fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ıfi_ ±_÷—¿flHÎ ’HÎ Â© ◊¥ Ω› »ı. flÎΩ ÿW›L÷fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ‹Ëοω
¿ÎÏ·ÿÎÁı ·A›_ »ı ó
Á÷Î_ ÏË ÁLÿıË’ÿıÊ ‰V÷Ê ≠‹ÎH΋L÷— ¿flHÎ≠T≤kΛ— –– (±Ï¤iÎÎfiÂο<L÷·‹Ô˚ 1/21)
“F›Î_ Á_ÿıË ◊Λ, I›Î_ ÁI’vÊfiÎ ±_÷—¿flHÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ … ≠‹ÎHΠˢ› »ı.”
219
Ï’÷΋Ëı ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎfiÁÎfl ÿ¤˝ µ’fl … g’ÕÿÎfi ¿›*
(‹ËΤÎfl÷ ±fiÂÎÁfi, 84/15-20). ±Î◊Ì ÁΑ¿ı
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎfiÁÎfl … ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı.
flÎ√¶ıÊ ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ≥E»\¿ ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ÷˘ ¿‹˝
¿fl‰Î‹Î_ ÂÎVÔhÎ≠‹ÎHÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËı »ı, ’fl_÷
flÎ√¶ıÊ◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ‹ËÎ’vÊfi_ ±_÷—¿flHÎ ±ıÀ·_ Â©
±fiı Ïfi‹˝‚ ˢ› »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ±Î’˘±Î’ ‰ıÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝
≠¿À ◊¥ Ω› »ı, «ÎËı ÷ı ¤HÎı·˘-√HÎı·˘ ˢ› ¿ı fi
ˢ›. ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ …ı ‰Î÷ ±Î‰ı »ı, ÂÎVÔhÎÎfi¿>‚
… ˢ› »ı.1 flÎ√¶ıÊfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
±ı ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© Ïø›Î±˘ ¿ÿÌ ◊÷Ì …
fi◊Ì. ÷ıfi˘ V‰¤Î‰ ±Î’‹ı‚ı ÂÎVÔhÎfiÎ ±fiÁÎflfi˘ ⁄fiÌ
Ω› »ı. ±Î … ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ±ı‰Î ‹ËÎ’vÊfiÎ_ ±Î«flHÎ
±fiı ‰«fi ⁄ÌΩ ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ±Îÿ½ ˢ› »ı (√Ì÷Î
±. 3/21). ±Î◊Ì ÷ı ‹ËÎ’vÊfiÎ_ ±Î«flH΢ ±fiı
‰«fi˘fi_ ±fiÁflHÎ ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÎ flÎ√¶ıÊ ’HÎ ÿÒfl
◊¥ Ω› »ı.
¿ıÀ·Î¿ ·˘¿˘ ±ı‰_ ‹Îfi÷Πˢ› »ı ¿ı flÎ√¶ıÊ
±_÷—¿flHÎfiÎ ‘‹˘˝ »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹fiı ÿÒfl fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷Î.
’fl_÷ ±Î ‰Î÷ ›„@÷Á_√÷ fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ flÎ√¶ıÊ
±_÷—¿flHÎfiÎ ±Î√_÷¿ ω¿Îfl˘ »ı, ‘‹˝ fi◊Ì. Ωı ÷ı±˘
±_÷—¿flHÎfiÎ ‘‹˝ ˢ÷ ÷˘ …ı Á‹›ı ±_÷—¿flHÎ Ω√˛÷
flËı »ı, ÷ı Á‹›ı flÎ√¶ıÊ ’HÎ flËı÷ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ÁÿΛ
≠÷ÌÏ÷ ◊Λ. ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ÁÿÎ fi ◊¥fiı @›Îflı¿
@›Îflı¿ … ◊Λ »ı. ÁΑfi ¿fl‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ µkÎfl˘kÎfl
CÎÀ÷Πˢ› »ı ó ±Î‰˘ ÁΑ¿˘fi˘ ±fi¤‰ »ı. CÎÀ‰Î‰Î‚Ì
‰V÷ ÿÒfl ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı. ±Î◊Ì ’HÎ ÏÁ© ◊Λ »ı
¿ı flÎ√¶ıÊ ±_÷—¿flHÎfiÎ ‘‹˝ fi◊Ì. ¤√‰Îfiı flÎ√¶ıÊfiı
“‹fi˘√÷” ¿èÎÎ »ı ó “¿Î‹ÎfiÔ˚ Á‰Î˝fiÔ˚ ’Î◊˝ ‹fi˘√÷ÎfiÔ˚”
(√Ì÷Î ±. 2/55) ±◊ν÷Ô˚ ±ı ‹fi‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Î »ı,
ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì. ±Î µ’flÎ_÷ ¤√‰Îfiı ‰‘Îfl΋Î_
flÎ√¶ıÊfiı ω¿Îfl˘ ¿èÎÎ »ı (√Ì÷Î ±. 13/6) ±fiı Ï≠›-
±Ï≠›fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ Ï«kÎfi_ ÁÿÎ Á‹Îfi flËı‰_ ÷ıfiı ÁΑfi
¿èÎ_ »ı (√Ì÷Î ±. 13/9). Ωı flÎ√¶ıÊ ±_÷—¿flHÎfiÎ
‘‹˘˝ ˢ÷ ÷˘ ±Î Á‹Ï«kÎ÷Î w’Ì ÁΑfi ⁄fiÌ … fiÏË
¿÷. ‘‹˝ V◊Î›Ì flËı »ı ±fiı ω¿Îfl˘ ±V◊Î›Ì ±◊ν÷Ô˚
±Î‰‰Î…‰Î‰Î‚Πˢ› »ı. flÎ√¶ıÊ ±_÷—¿flH΋Î_ ±Î‰‰Î-
220 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

…‰Î‰Î‚Î »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘fiı ÿÒfl ¿flÌ Â¿Î› »ı.
≠¿ÚÏ÷ (…Õ) ±fiı ’vÊ («ı÷fi) ó ⁄LÔfiı ϤLÔfi-
ϤLÔfi »ı. ±Î ⁄ıµfi˘ ω‰ı¿ V‰÷—ÏÁ© »ı. ’vÊ ±Î
ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’Ìfiı ≠¿ÚÏ÷…L› ÂflÌfl ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î
¿flÌ ·ı »ı ±fiı ’˘÷Îfiı ±ı¿ÿıÂÌ› ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î
…Õ «ı÷fifi_ ÷ÎÿÎIQ› … “±Ë‹Ô˚” (Ë_) ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı
÷ı‹Î_ flÎ√¶ıÊ flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Ëo÷Î (Ë_’HÎÎ)‹Î_
flÎ√¶ıÊ »ı ±fiı flÎ√¶ıÊ◊Ì ±Ëo÷Î ’p ◊Λ »ı. ±Î …
flÎ√¶ıÊ ⁄Ï©‹Î_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, …ı◊Ì ⁄Ï©‹Î_ ÏÁ©Î_÷
‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î Ï≠› ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ
‹ÎL›÷Î ±Ï≠› ·Î√ı »ı. ’»Ì ±Î flÎ√¶ıÊ ‹fi‹Î_ ≠÷Ì÷
◊Λ »ı, …ı◊Ì ‹fifiı ±fi¿>‚ ‰Î÷˘ Ï≠› ±fiı ≠Ï÷¿>‚
‰Î÷˘ ±Ï≠› ·Î√ı »ı. ’»Ì ±Î flÎ√¶ıÊ ≥„Lƒ›˘‹Î_ ≠÷Ì÷
◊Λ »ı, …ı◊Ì ≥„Lƒ›˘fiı ±fi¿>‚ ωʛ Ï≠› ±fiı ≠Ï÷¿>‚
ωʛ ±Ï≠› ·Î√ı »ı. ±Î … flÎ√¶ıÊ ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘
(ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘)‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±fi¿>‚
±fiı ≠Ï÷¿>‚ ¤Î‰fiÎfiı ·Ì‘ı ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì
…Õ«ı÷fifiÌ √˛_◊Ì w’Ì ±Ëo÷Î (Ë_’HÎÎ)fiÎ ÿÒfl ◊‰Î◊Ì
flÎ√¶ıÊfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±Ëo÷Î µ’fl
… flÎ√¶ıÊ À¿ı·Î »ı.
Ë_ Áı‰¿ »\_; Ë_ Ï…iÎÎÁ_ »\_; Ë_ ¤@÷ »\_ ó ±Î
Áı‰¿, Ï…iÎÎÁ ±fiı ¤@÷ …ı “Ë_”‹Î_ flËı »ı, ÷ı … “Ë_”‹Î_
flÎ√¶ıÊ ’HÎ flËı »ı. flÎ√¶ıÊ fi ÷˘ ¿ı‰‚ …Õ‹Î_ flËı
»ı ±fiı fi ¿ı‰‚ «ı÷fi‹Î_ … flËı »ı, ’fl_÷ …Õ-«ı÷fifiÎ
‹Îfiı·Î Á_⁄_‘‹Î_ flËı »ı. …Õ-«ı÷fifiÎ ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘‹Î_
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı flÎ√¶ıÊ ≠‘Îfi÷— …Õ‹Î_ flËı »ı.
…Õ-«ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIQ›‹Î_ …Õfi_ ±Î¿Ê˝HÎ …Õ ±_‹Î_ …
◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ÎÿÎIQ›fiı ¿ÎflHÎı ÷ı «ı÷fi‹Î_ ÿı¬Î› »ı.
…Õfi_ ±Î¿Ê˝HÎ … flÎ√ »ı. ±Î◊Ì F›Îflı ÁΑ¿ ÂflÌfl
(…Õ)fiı … ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ±ıfiı flÎ√¶ıÊfiı
ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ
«ı÷fiV‰w’fiÌ ÷flŒ ºÏp flËı‰Î◊Ì ÷ıfiı flÎ√¶ıÊfiı ÿÒfl
¿fl‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ≠÷Ì÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı flÎ√¶ıÊ
V‰÷—ÏÁ© fi◊Ì, ’fl_÷ …Õ (±Á÷)fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … µI’LÔfi
◊‰Î‰Î‚Î »ı.
Ωı ÁIÁ_√, ¤…fi, K›Îfi ‰√ıflı‹Î_ “flÎ√” ◊Âı ÷˘
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ¶ıÊ ◊Âı; ’fl_÷ “≠ı‹” ◊÷Î_ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ¶ıÊ
fiÏË ◊Λ, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ µ’ıZÎÎ (ω‹¬÷Î) ◊Âı.1
Á_ÁÎflfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ωʛ‹Î_ “flÎ√” ◊‰Î◊Ì ⁄ÌΩ ωʛ‹Î_
¶ıÊ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
‰ˆflÎB› ◊Λ »ı. ‰ˆflÎB› ◊÷Î_ Á_ÁÎfl◊Ì Á¬ ·ı‰ÎfiÌ
¤Î‰fiÎ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ±Î’‹ı‚ı
Áı‰Î ◊Λ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÌ
ÁÎ◊ı “±Ë‹Ô˚” ’HÎ ±Î’‹ı‚ı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω›
»ı. ’ÏflHÎ΋ V‰w’ ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ıÁÎ◊ı “±Ë‹Ô˚”◊Ì
’HÎ Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊÷Î_ ÷ı‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î flÎ√¶ıÊ Á‰˝◊Î
fip ◊¥ Ω› »ı.
‹fiW›fiÌ Ïø›Î±˘ V‰¤Î‰ ±◊‰Î ÏÁ©Î_÷fiı ·Ì‘ı
◊Λ »ı. ¿ı‰‚ ±ÎK›Î„I‹¿ µLÔfiÏ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı
ÏÁ©Î_÷fiı ·Ì‘ı ¿‹˝ ¿fl‰_ »ı. V‰¤Î‰ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ›
»ı ó flÎ√¶ıÊflÏË÷ (Â©) ±fiı flÎ√¶ıÊ›@÷ (±Â©).
V‰¤Î‰fiı ÿÒfl ÷˘ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î, ’fl_÷ ÷ıfiı Â© ±◊ν÷Ô˚
flÎ√¶ıÊflÏË÷ ±‰U› ⁄fiÎ‰Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
√_√Î √_√˘hÎÌ◊Ì fiÌ¿‚ı »ı; √_√˘hÎÌ …ıÀ·Ì ¨«Î¥ µ’fl
»ı, Ωı ÷ıfiÎ …ıÀ·˘ ±◊‰Î ÷ıfiÎ◊Ì ‰‘Îflı ¨«˘ ⁄_‘
⁄Î_‘‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ √_√ÎfiÎ ≠‰ÎËfiı fl˘¿Ì ¿Λ »ı.
’fl_÷ ±ı‹ ¿fl‰_ Áfl‚ ¿Î›˝ fi◊Ì. ËÎ, √_√΋Î_◊Ì fiËıfl˘
¿ÎœÌfiı ÷ıfi˘ ≠‰ÎË ⁄ÿ·Î‰Ì ¿Λ »ı. ±ı … flÌ÷ı
V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fiÎ ≠‰ÎËfiı ÿÒfl ÷˘ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î,
’fl_÷ ÷ıfiı ⁄ÿ·Ì ¿̱ı »Ì±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı flÎ√¶ıÊflÏË÷
⁄fiÎ‰Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı ó ±Î √Ì÷Îfi˘ ‹ÎÏ‹˝¿ ÏÁ©Î_÷
»ı. flÎ√¶ıÊfiı ·Ì‘ı …ı Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ≠T≤ÏkÎ
±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ±ıÀ·Ì ⁄Α¿ fi◊Ì, …ıÀ·Î flÎ√¶ıÊ ⁄Α¿
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı flÎ√¶ıÊfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı

1 ÁΑ¿fi˘ ÁIÁ_√ ‰√ıflı‹Î_ flÎ√ »ı ¿ı ≠ı‹, ÷ıfiı ±Î µÿÎËflHÎ◊Ì ΩHÎÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı ó ÁIÁ_√, ¤…fi, K›Îfi ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥
ωCÔfi ’ˢӫÎÕı, ÷˘ ±ıfiÎ µ’fl ø˘‘ ±Î‰‰Î◊Ì Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ÁIÁ_√ ‰√ıflı‹Î_ “flÎ√” »ı; ±fiı (÷ıfiÎ µ’fl ø˘‘ fi
±Î‰Ìfiı) flÕ‰_ ±Î‰Ì Ω› ÷˘ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ÁIÁ_√ ‰√ıflı‹Î_ ≠ı‹ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi΋Î_ ·√fiÌ (ºœ÷Î)fiÌ ∂HÎ’
ˢ‰Î◊Ì ÁΑfi΋Î_ ωCÔfi …HÎΛ »ı. ±Î‹ ωCÔfi …HÎÎ÷Î_ ’˘÷Îfi΋Î_ ·√fiÌfiÌ ∂HÎ’ ÿı¬Ìfiı ÁΑ¿fiı flÕ‰_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩ Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiÌ T›„@÷ ±Î’HÎfiı ÁÎflÌ fi ·Î√ı ÷˘ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝, Á_≠ÿΛ ‰√ıflı‹Î_
±Î’H΢ “flÎ√” »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ÁIÁ_√ ¤…fi, K›Îfi ‰√ıflı‹Î_ flÎ√ ˢ‰˘ ±ı ’HÎ ±ıÀ·_ ¬flÎ⁄ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı «ÎËı ÷ı‰Ì flÌ÷ı ˢ›, ¤√‰Îfi‹Î_
·√fiÌ ÁÎflÌ … »ı ó
“÷V‹Î÷Ô˚ ¿ıfiÎM›’Λıfi ‹fi— ¿ÚWHÎı Ïfi‰ı›ı÷Ô˚” (lÌ‹ÿÔ˚ 7/1/31).
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
… ÁΫ˘ I›Î√Ì ¿è΢ »ı (√Ì÷Î ±. 18/10). flÎ√¶ıÊfiÌ
÷flŒ ‹˘ÀÎ ¤Î√ı ÁΑ¿fi_ K›Îfi fi◊Ì …÷_, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıfiÌ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ flÎ√¶ıÊ’Ò‰˝¿ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì
flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfiı ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ÏÁ©Î_÷ Á΋ı flάÌfiı
… Á‹V÷ Ïø›Î±˘ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ’»Ì ±ıfi˘ V‰¤Î‰
±Î’‹ı‚ı ÏÁ©Î_÷fiı ±fiw’ ±fiı Â© ⁄fiÌ …Âı.
flÎ√¶ıÊ›@÷ VdflHÎÎ µI’LÔfi ◊÷Î_, ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ ’p ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
¿‹˝ fi ¿fl‰ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷ ≠‹ÎHÎı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì flÎ√-¶ıÊ
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
‹fifiÌ Â¤ ±fiı ±Â¤ VdflHÎα˘‹Î_ flÎ√¶ıÊ fiÏË
ˢ‰Î Ωı¥±ı. ÁΑ¿ı ‹fi‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì VdflHÎα˘fiı
’˘÷Îfi΋Î_ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘
Á_⁄_‘ fiÏË ΩıÕ‰˘ Ωı¥±ı; ÷ı‹fi_ fi ÷˘ Á‹◊˝fi ¿fl‰_
¿ı fi ÷ıfi˘ ωfl˘‘ ¿fl‰˘.
Ωı ÁΑ¿ flÎ√¶ıÊfiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷Îfiı ±Á‹◊˝
±fi¤‰÷˘ ˢ›, ÷˘ ÷ıHÎı Á‰˝Á‹◊˝ ’fl‹ Áxÿ ≠¤fiÎ
ÂflH΋Î_ «ÎS›Î …‰_ Ωı¥±ı. ’»Ì ≠¤fiÌ ¿Ú’Î◊Ì ÷ıfiÎ
flÎ√¶ıÊ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 7/14) ±fiı ’fl‹
ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄M÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 18/62). ‹Îfiı·Î
“±Ëo” ÁÏË÷ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ±fiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ÁC΂ı-ÁC΂Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ … »ı ó ±ı‰_
‹Îfi‰_ ±ı … ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊‰_ ¿Ëı‰Î›. ’»Ì
¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı, ¤√‰Îfiı ±Î’ı·Ì Á΋√˛Ì◊Ì
¤√‰ÎfifiÎ … …fi˘fiÌ ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ »ı ±fiı
⁄ÿ·Î‹Î_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÂÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì flά‰ÎfiÌ
⁄ÿ·Î‹Î_ ¿ÂÌ ’HÎ ≥E»Î flά‰Î◊Ì …ÕfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
⁄_‘Î¥ Ω› »ı.
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı flÎ√¶ıÊfiı
ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ±«Ò¿ µ’Λ »ı. ±Î’HÎÌ ’ÎÁı V◊Ò‚, ÁÒZ‹
±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‹Îfiı·Î “±Ëo” Á‘Ì …ı ¿o¥
»ı, ÷ıfiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ΩıÕÌ ÿı‰ÎfiÎ_ »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ±ı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ÷k‰÷— Á_ÁÎfl◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı. ÷ı‹fiı
Á_ÁÎfl◊Ì Ï¤LÔfi (’˘÷ÎfiÎ) ‹Îfi‰Î ±ı … ⁄_‘fi »ı. V◊Ò‚-
ÂflÌfl◊Ì Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi_ Á¬, ÁÒZ‹-ÂflÌfl◊Ì
g«÷fifi_ Á¬ ±fiı ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl◊Ì „V◊fl÷Îfi_ Á¬ fi◊Ì
·ı‰Îfi_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›ÂflÌfl ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı »ı
… fiÏË.
±ıÏË ÷fi ¿fl Œ· Ï⁄Ê› fi ¤Î¥ – (‹ÎfiÁ 7-
44/1). ⁄Ì∞ ‰Î÷, …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ’ÿÎ◊˝
‰√ıflı◊Ì Áı‰Î ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ Á_ÁÎflfiÎ_ … ±_ »ı.
221
F›Îflı Á_ÁÎfl … ’˘÷Îfi˘ fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ÷ıfi˘ ±_ ’˘÷Îfi˘
¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı? ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ
‹Îfi‰Î◊Ì ÁÎ«Ì Áı‰Î ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ◊Ì
‹‹÷Î ±fiı V‰Î◊˝¤Î‰ µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±Î ’ÿÎ◊˘˝fiı …ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı‹fiÎ … ‹Îfi‰Î
Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤@÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı ¤√‰ÎfifiÎ … ‹ÎfiÌfiı
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı ó “I‰ÿÌ›_ ‰V÷ √˘Ï‰Lÿ
÷P›‹ı‰ Á‹’˝›ı”, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ’ÿÎ◊˘˝fiı
Á_ÁÎflfiÎ … ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiı ±’˝HÎ ¿flı »ı.
Áı‰Î-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
Áı‰Î ÷ı … ¿flÌ Â¿ı »ı, …ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ
¿Â_ fi◊Ì ≥E»÷˘. Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
≥E»Î ÷˘ ¿Î‹fiÎ »ı …, Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ’HÎ ¿Î‹fiÎ
… »ı; ¿ı‹¿ı Áı‰ÎfiÌ ≥E»Î ˢ‰Î◊Ì … ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±‰Áfl ≠ÎM÷ ◊Λ ±fiı
›˘B›÷Πˢ› ÷˘ Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı, ’fl_÷ Áı‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ
fiÏË ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
⁄ÌΩfiı Á¬ ’ˢӫÎÕÌfiı Á¬Ì ◊‰_, “‹ÎflÎ ¶ÎflÎ
·˘¿˘fiı Á¬ ‹‚ı »ı” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flά‰˘, Áı‰ÎfiÎ
⁄ÿ·Î‹Î_ ◊˘ÕÌ¿ ’HÎ ‹Îfi-⁄ÕÎ¥ ≥E»‰Ì ±fiı ‹Îfi-
⁄ÕÎ¥ ‹‚÷Î_ flÎ∞ ◊‰_ ±ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤˘√ »ı, Áı‰Î
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì Áı‰Î Á¬ ±fiı ¤˘√‹Î_
’ÏflH΋ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Áı‰Î ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀıfiÌ ⁄fiÌ
Ω› »ı. Ωı Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ◊˘ÕÎ ’HÎ Á¬fiÌ ≥E»Î
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı Á¬ ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï©
’ıÿÎ ¿flÌ ÿı »ı, …ı◊Ì ø‹Â— ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎfiÌ µI’ÏkÎ
◊Λ »ı.
“Ë_ ¿˘¥fiı ¿o¥ ±Î’_ »\_” ó ±ı‰˘ …ıfi˘ ¤Î‰ »ı,
÷ıfiı ±ı ‰Î÷ Á‹…‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì ÷◊Î ±ıfiı ¿˘¥
ÁËı·Î¥◊Ì Á‹Ω‰Ì ’HÎ fi◊Ì Â¿÷_ ¿ı Áı‰Î‹Î_ ›˘Ω÷Î
’ÿÎ◊˘˝ …ıfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ıfiÎ »ı. ÷ıfiÌ …
‰V÷ ÷ıfiı … ±Î’Ì ÿÌ‘Ì, ÷ı ’»Ì ⁄ÿ·Î‹Î_ ¿o¥ ‹ı‚Ô‰‰Îfi˘
±Î’HÎfiı ±Ï‘¿Îfl … @›Î_ »ı? ÷ıfiÌ … ◊Î’HÎ ÷ıfiı …
±Î’‰Î‹Î_ ±ËıÁÎfi ¿ı‰_? ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊ ‰Õı ’˘÷Îfi_ ‹¬
‘˘÷Î_ ⁄ÿ·Î‹Î_ Â_ ±Î’HÎı ¿o¥ ≥E»Ì±ı »Ì±ı?
Â_¿Î ó Áı‰Î ÷˘ ‘fi ‰√ıflı ‰V÷±˘ ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı.
‰V÷±˘ ωfiÎ Áı‰Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ±Î‰Ì Áı‰Î ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı ’HÎ ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î fi ¿fl‰Îfi_ Â_ ÷ÎI’›˝ »ı?
Á‹Î‘Îfi ó V◊Ò‚ ‰V÷±˘◊Ì Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı ÷˘
⁄Ë … V◊Ò‚ ‰Î÷ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Áı‰Î ¤Î‰ »ı, ¿‹˝
222 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
fiÏË. ¿‹˝◊Ì ⁄_‘fi ±fiı Áı‰Î◊Ì ‹„@÷ ◊Λ »ı. Áı‰Îfi˘
¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı …ı ‰V÷±˘ »ı, ÷ı ±Î’‹ı‚ı
Áı‰Î‹Î_ ›˘Ω› »ı. ¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ıÀ·Ì
‰V÷±˘ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ’ÒHν Áı‰Î ◊¥ Ω› »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
‰‘Îflı ‰V÷±˘fiı ≥E»‰Î◊Ì ±Î‰U›¿÷Î … fi◊Ì.
‰ÎV÷ω¿ Áı‰Î ‰V÷±˘‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï© fi flËı‰Î◊Ì …
◊¥ ¿ı »ı. ‰V÷±˘◊Ì ’HÎ ÷ı … Áı‰Î ¿flÌ Â¿ı »ı, …ıfiÌ
‰V÷±˘‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï© fi◊Ì. ‰V÷±˘‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï© flάÌfiı
Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì Áı‰Îfi_ ±Ï¤‹Îfi ±Î‰Ì Ω› »ı, F›Î_ Á‘Ì
±_÷—¿flH΋Î_ ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì Áı‰¿‹Î_
¤˘√⁄Ï© flËı … »ı, «ÎËı ¿˘¥ ΩHÎı ¿ı fi ΩHÎı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Áı‰Î, ¤Î‰◊Ì ◊Λ »ı, ‰V÷±˘◊Ì fiÏË.
‰V÷±˘◊Ì ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, Áı‰Î fiÏË. ±Î◊Ì ‰V÷±˘ ±Î’Ì
ÿı‰Î◊Ì … Áı‰Î fi◊Ì ¿Ëı‰Î÷Ì. ‰V÷±˘ ÷˘ ÿ¿ÎfiÿÎfl
’HÎ ±Î’ı »ı, ’HÎ ÁÎ◊ı ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ flËı‰Î◊Ì ÷ıfiı ’H›
fi◊Ì ◊÷_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠Ω flÎΩfiı ¿fl w’ı ‘fi ±Î’ı
»ı, ’fl_÷ ÷ı ÿÎfi fi◊Ì Ë˘÷_. ¿˘¥fiı …‚ Ï’‰ÕΉ‰Î◊Ì
“‹ıÓ …‚ Ï’‰ÕÎT›_, I›Îflı ÷ı Á¬Ì ◊›˘” ó ±ı‰˘ ¤Î‰
flËı‰˘ ±ı ÿ¿ÎfiÿÎflÌ … ¿Ëı‰Î›. ±Î’HÎı ‹Îfi⁄ÕÎ¥ fi◊Ì
≥E»÷Î, ’fl_÷ “…‚ Ï’‰ÕΉ‰Î◊Ì ’H› ◊Âı” ±◊‰Î “ÿÎfi
¿fl‰Î◊Ì ’H› ◊Âı” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı÷Î_ ’HÎ Œ‚fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±_÷—¿flH΋Î_ …‚, ‘fi ‰√ıflı
‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ ±_Ï¿÷ ◊¥ Ω› »ı. ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰
±_Ï¿÷ ◊›Î ’»Ì ‰ÎV÷ω¿ Áı‰Î fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı ·ı‰Îfi˘
¤Î‰ flËı‰Î◊Ì ±Á÷fiÌ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ⁄_‘Λı·˘ flËı »ı,
«ÎËı ΩH›ı ¿ı ±ΩH›ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰V÷±˘fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ
Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌfiı ÿÎfi’H› fi◊Ì ¿fl‰Îfi_, ’fl_÷ ÷ı ‰V÷±˘
ÁÎ◊ıfi˘ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ÷˘Õ‰Îfi˘ »ı.
±Î’HÎÎ ¶ÎflÎ, …ıfi˘ ÷ı ‰V÷ µ’fl ±Ï‘¿Îfl »ı
±◊ν÷Ô˚ ‰ÎV÷‰‹Î_ …ıfiÌ ÷ı ‰V÷ »ı ÷ıfiı ÷ı ‰V÷ ‹‚Ì
¿ı »ı. ÷ıfiı ‰V÷ ±Î’‰Î◊Ì ±Î’b_ ∑HÎ ∂÷flı »ı.
Ωı ⁄ÌΩ±˘fiı ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ±Î’HÎÎ ¿fl÷Î_ ±Ï‘¿
±Î‰U›¿÷Î ¤Ò¬ ˢ›, ÷˘ ÷ı ‰V÷fi˘ ÷ı … ±Ï‘¿ÎflÌ
»ı. ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îfl (Ë¿)fiÌ … ‰V÷ ·ı »ı. ±Î’HÎÎ
±Ï‘¿ÎflfiÌ ‰V÷ ⁄ÌΩı ·¥ … fi◊Ì Â¿÷˘.
±ı¿ ‰Î÷ ¬ÎÁ K›Îfi ÿı‰ÎfiÌ »ı ¿ı ÁΫΠxÿ›◊Ì
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì, …ıfiÌ ÷ı Áı‰Î ¿flı »ı, ÷ı
(ÁıT›)fiÎ xÿ›‹Î_ ’HÎ Áı‰Î¤Î‰ Ω√˛÷ ◊Λ »ı ó ±Î
Ïfi›‹ »ı. ÁΫΠxÿ›◊Ì Áı‰Î ¿fl‰Î‰Î‚˘ ’vÊ V◊Ò‚
ºÏp±ı ÷˘ ’ÿÎ◊˘˝fiı ÁıT›fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕı »ı, ’fl_÷ ÁÒZ‹
ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı ÁıT›fiÎ xÿ›‹Î_ Áı‰Î¤Î‰
[±K›Î› 3
Ω√˛÷ ¿flı »ı. Ωı ÁıT›fiÎ xÿ›‹Î_ Áı‰Î¤Î‰ Ω√˛÷ fi
◊Λ, ÷˘ ÁΑ¿ı Á‹∞ ·ı‰_ Ωı¥±ı ¿ı Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_
¿˘¥ hÎÏÀ (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ¿ı ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î)
»ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ±Î ωʛ‹Î_ ωÂıÊ ÁΉ‘ÎfiÌ flάÌfiı
… ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ hÎÏÀ±˘fiı
¢‘Ìfiı, …^fl ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ⁄ÌΩ±˘ ‹fiı ÁÎfl˘ ¿Ëı ó
±ı‰˘ ¤Î‰ Áı‰Î‹Î_ Ï⁄·¿<· fiÏË flά‰˘ Ωı¥±ı. ±ı‰˘
¤Î‰ ±Î‰÷Î_ … ÷ıfiı ÷fl÷ ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı, ¿ı‹¿ı
±Î ¤Î‰ ±Ï¤‹Îfi ‰‘Îfl‰Î‰Î‚˘ »ı.
≠I›ı¿ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı Á_ÁÎfl ¿ı‰‚ ¿÷˝T›’ηfifi_ ZÎıhÎ
»ı. Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰Îfi_ ZÎıhÎ fi◊Ì. Á_ÁÎfl Áı‰Îfiı ‹ÎÀı »ı.
Á_ÁÎfl‹Î_ ÁΑ¿ı Áı‰Î … ¿fl‰ÎfiÌ »ı. Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ÁË◊Ì
’Ëı·Î_ ÁΑ¿fi˘ ±ı ¤Î‰ ◊‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥fi_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±ÏË÷ fi ◊Λ. Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ≠ÎHÎ̱˘
ÿ—¬Ì flËı »ı ±fiı ¿ıÀ·Î_¿ ≠ÎHÎ̱˘ Á¬Ì flËı »ı. ÿ—¬Ì
≠ÎHÎ̱˘fiı Ωı¥fiı ÿ—¬Ì ◊¥ …‰_ ±fiı Á¬Ì ≠ÎHÎ̱˘fiı
Ωı¥fiı Á¬Ì ◊¥ …‰_ ±ı ’HÎ Áı‰Î »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfiÎ◊Ì ÿ—¬Ì
±fiı Á¬Ì ó ⁄LÔfi›ı T›„@÷±˘fiı Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ±fiı
÷ı‹fiı ⁄‚ ‹‚ı »ı ¿ı ±‹Îfl˘ ’HÎ ¿˘¥ ÁÎ◊Ì »ı! ⁄ÌΩı ÿ—¬Ì
ˢ› ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı ’HÎ xÿ›◊Ì ÿ—¬Ì ◊¥ …¥±ı ¿ı
÷ıfi_ ÿ—¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ◊Λ? ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ‰Î÷ ¿fl‰Ì
±fiı ÁÎ_¤‚‰Ì. ÷ıfiı ¿Ëı‰_ ¿ı “≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_
√¤flΉ_ fiÏË Ωı¥±ı; ±Î‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ÷˘ ¤√‰Îfi lÌfl΋
÷ı‹ … flÎΩ fi‚, ËÏflç_ƒ ‰√ıflı ±fiı¿ ‹˘À΋˘ÀÎ ’vÊ˘ µ’fl
’HÎ ±Î‰Ì »ı; ±Î…¿Î· ÷˘ ±fiı¿ ·˘¿˘ ÷‹ÎflÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı
ÿ—¬Ì »ı; ±‹ÎflÎ ·Î›¿ ¿˘¥ ¿Î‹ ˢ› ÷˘ ¿ËıΩı;” ‰√ıflı.
±Î‰Ì ‰Î÷˘◊Ì ÷ı flÎ∞ ◊¥ …Âı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á¬Ì T›„@÷fiı
‹‚Ìfiı ±Î’HÎı ’HÎ xÿ›◊Ì Á¬Ì ◊¥ …¥±ı ¿ı ⁄Ë … ÁÎv_
◊›_, ÷˘ ÷ı flÎ∞ ◊¥ …Âı. ±Î flÌ÷ı ±Î’HÎı ÿ—¬Ì ±fiı Á¬Ì
- ⁄LÔfiı T›„@÷±˘fiÌ Áı‰Î ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ⁄ÌΩfiÎ_ ÿ—¬
±fiı Á¬ - ⁄LÔfiı‹Î_ ÁË‹÷ ◊¥fiı ±Î’HÎı ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬
’ˢӫÎÕÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fi˘ ¤Î‰
Ïfifl_÷fl flά‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. …ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÿ—¬◊Ì
ÿ—¬Ì ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ Á¬◊Ì Á¬Ì ◊Λ »ı, ÷ı±˘ Á_÷ »ı.
√˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ‹ËÎflÎ…ı Á_÷˘fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ¿èÎ_ »ı
ó “’fl ÿ—¬ ÿ—¬ Á¬ Á¬ ÿı¬ı’fl” ó (‹ÎfiÁ 7/38/1).
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı Ωı ±Î’HÎı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÿ—¬◊Ì
ÿ—¬Ì ◊‰Î ·Î√̱ı ÷˘ ’»Ì ±Î’b_ ÿ—¬ ¿ÿÌ ÿÒfl ◊Âı
… fiÏË; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÿ—¬Ì ÷˘ ‹‚÷Î … flËıÂı! ±ıfi_
Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’HÎÎ µ’fl ¿˘¥ ÿ—¬
±Î‰‰Î◊Ì ±Î’HÎı ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿fḻı »Ì±ı,
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩfiı ÿ—¬Ì Ωı¥fiı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ±fiÁÎfl
÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ≠›IÔfi ◊‰˘ Ωı¥±ı. ÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl
¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ«Ì ¤Î‰fiΠˢ‰Ì Ωı¥±ı. ±Î◊Ì ⁄ÌΩfiÎ
ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰
÷◊Î ≠›IÔfi ¿fl‰Î‹Î_ »ı, …ı◊Ì ±Î’HÎfiı ≠ÁLÔfi÷Î … ◊Âı,
ÿ—¬ fiÏË ◊Λ. ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊÷Î_ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı
„@÷, ›˘B›÷Î, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı …ı ¿o¥ ’HÎ »ı, ÷ı ⁄‘_
±Î’˘±Î’ ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬fiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ·Î√Ì …Âı ÿ—¬Ì
T›„@÷fiı Á¬Ì ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰ÎfiÌ ÷˘ ±Î’HÎÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷
fi◊Ì, ’HÎ ÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ Á¬Á΋√˛Ìfiı
÷ıfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰ÎfiÌ ±Î’HÎÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ »ı.
Á¬Á΋√˛ÌfiÎ I›Î√fiÌ ÷I¿Î· ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
Áı‰Î ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ó Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_. ÁΑ¿fi˘
¤Î‰ “‹Î ¿ÏçÿÔ˚ ÿ—¬¤ÎB¤‰ı÷Ô˚” (¿˘¥fiı ·ı‹ÎhÎ ’HÎ
ÿ—¬ fi ◊α˘) ˢ‰Î◊Ì ÷ı ⁄‘Îfiı Á¬ ’ˢӫÎÕı »ı ±◊ν÷Ô˚
⁄‘ÎfiÌ Áı‰Î ¿flı »ı. ÁΑ¿ ¤·ıfiı ⁄‘Îfiı Á¬Ì fiÎ ¿flÌ
¿ı, ’HÎ ÷ı ±ı‰˘ ¤Î‰ ÷˘ ¿ı‚‰Ì … ¿ı »ı. ¤Î‰
¿ı‚‰‰Î‹Î_ ⁄‘Î V‰÷_hÎ »ı, ¿˘¥ ’flΑÌfi fi◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı Áı‰Î ¿fl‰Î ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì,
’fl_÷ Áı‰Î¤Î‰fiÌ … ±ÎÔ‰U›¿÷Î »ı. Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝
«ÎËı √‹ı ÷ıÀ·Î ˢ›, ÁÌÏ‹÷ … ˢ› »ı. ÁÌÏ‹÷ Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı Áı‰Î ’HÎ ÁÌÏ‹÷ … ◊Λ »ı; ’»Ì
ÁÌÏ‹÷ Áı‰Î◊Ì ±ÁÌ‹ ÷k‰ (’fl‹ÎI‹Î)fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ’fl_÷ ¤Î‰ ±ÁÌ‹ ˢ› »ı. ±ÁÌ‹ ¤Î‰◊Ì
Áı‰Î ’HÎ ±ÁÌ‹ ◊Λ »ı ±fiı ±ÁÌ‹ ˢ‰Î◊Ì ±ÁÌ‹
÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Áı‰Î ¤Î‰‰Î‚Ì
T›„@÷fiÌ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ±˘»Î ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ıfiÌ Áı‰Î ±˘»Ì fiÏË Á‹…‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfi˘ ¤Î‰
±ÁÌ‹ ˢ› »ı.
Ωı¿ı ÁΑ¿fiÎ ¿÷˝T›’ηfifi_ ZÎıhÎ ÁÌÏ‹÷ … ˢ›
»ı, ÷˘ ’HÎ ÷ı‹Î_ …ıfiÌ-…ıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ T›‰ËÎfl ◊Λ
»ı, ÷ı±˘‹Î_ ÷ı Á¬Ìfiı Ωı¥fiı Á¬Ì ÷ı‹ … ÿ—¬Ìfiı Ωı¥fiı
ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ’ÿÎ◊˝, ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiı
…ı ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷ı … ⁄ÌΩ±˘fiÎ Á¬‹Î_ Á¬Ì
÷ı‹ … ÿ—¬‹Î_ ÿ¬Ì ◊¥ ¿ı »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi
‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ »ı … fiÏË - ±Î
‰ÎV÷ω¿÷Î »ı. V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ›˘B›÷Î, Á΋J›˝
‰√ıflı ¿o¥ ’HÎ T›„@÷√÷ fi◊Ì. ±Î ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ¤Ò·◊Ì
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á¬-ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ ⁄ÌΩfiı ‹Îfi‰Î◊Ì … flÎ√-¶ıÊ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiı Á¬ ±Î’fiÎfl ‹Îfi̱ı
»Ì±ı, ÷ı‹Î_ flÎ√ ◊¥ Ω› »ı ±fiı …ıfiı ÿ—¬ ±Î’fiÎfl ‹Îfi̱ı »Ì±ı, ÷ı‹Î_ ¶ıÊ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì flÎ√-¶ıÊ ’˘÷ÎfiÌ
¤Ò·◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì. flÎ√-¶ıÊ ◊‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı … Á_ÁÎfl ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì,
223
‹Îfiı·Î ’˘÷Î’HÎÎfi˘ I›Î√ ≠I›ı¿ ‹fiW› ¿flÌ Â¿ı »ı,
«ÎËı ÷ı ÿÏflƒ‹Î_ ÿÏflƒ ˢ› ±◊‰Î ‘Ïfi¿‹Î_ ‘Ïfi¿,
¤HÎı·-√HÎı· ˢ› ±◊‰Î ±¤HÎ. ±Î I›Î√‹Î_ ÁC΂ı-
ÁC΂ΠV‰Î‘Ìfi ÷◊Î Á‹◊˝ »ı.
ÁΫΠÁı‰¿fiÌ T≤ÏkÎ fiΉÎfi ‰V÷±˘ µ’fl …÷Ì
… fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì
ˢ÷_. ±_÷—¿flH΋Î_ ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ ◊÷Î_ … ‰V÷±˘
T›„@÷√÷ (’˘÷ÎfiÌ) ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ÁΑ¿ı ’Ëı·ı◊Ì …
±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı ¿ı ‰V÷±˘ ‹ÎflÌ fi◊Ì ±fiı ‹Îflı
‹ÎÀı ’HÎ fi◊Ì. ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ
‹Îfi‰Î◊Ì ¤˘√ … ◊Λ »ı, Áı‰Î fiÏË. ±Î flÌ÷ı ‰V÷±˘fiı
’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı ÁıT›fiÌ … ‹Îfi÷Î
flËÌfiı Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ÿÒfl
◊¥ Ω› »ı.
“÷˙ èÎV› ’Ïfl’„L◊fi˙” ó ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_
flÎ√¶ıÊ … ÁΑ¿fiÌ ÁΑfi-Á_’ÏkÎfiı ·Ò_À‰Î‰Î‚Î ‹A›
ÂhÎ±˘ »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄Î…\ ≠Λ— ÁΑ¿ K›Îfi fi◊Ì
±Î’÷˘. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿fiÌ
…ıÀ·Ì ±ÎK›Î„I‹¿ µLÔfiÏ÷ ◊‰Ì Ωı¥±ı, ÷ıÀ·Ì ◊÷Ì fi◊Ì.
‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ÁΑ¿˘fiÌ ±ı‰Ì ŒÏfl›Îÿ flËı »ı ¿ı ÁΑfi΋Î_
‹fi fi◊Ì ·Î√÷_; ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fifi_ fi ·Î√‰_ ±ıÀ·_
⁄Α¿ fi◊Ì, …ıÀ·Î ⁄Α¿ flÎ√¶ıÊ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı
‹fifiÌ ±ı¿Î√˛÷Îfiı ‹Ëk‰ fiÏË ±Î’‰_ Ωı¥±ı ±fiı F›Î_-
F›Î_ flÎ√¶ıÊ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı I›Î_ I›Î_◊Ì ÷ı‹fiı ÷I¿Î‚ ËÃΉÌ
ÿı‰Î Ωı¥±ı. flÎ√¶ıÊ ËÃÎ‰Ì ÿı‰Î◊Ì ‹fi ·Î√‰Îfi_ ’HÎ
Á√‹ ◊¥ …Âı.
V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ÷˘ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷
fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı ¿‹˘˝fiı flÎ√¶ıÊ’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î_ ¿ı fi ¿fl‰Î_ ±ı
÷˘ ÷tfi ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ »ı. ÁΑ¿ …ı ¿flÌ Â¿ı »ı, ÷ı …
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ¿ı flÎ√¶ıÊ›@÷ VdflHÎÎ
µI’LÔfi ◊Λ ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿‹˝ fiÎ ¿fl˘; ¿ı‹¿ı
÷ı ⁄LÔfiı› ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝fiÎ ·ÀÎflÎ »ı. ±ı‹ ¿fl‰Î‹Î_
ÁΑ¿ V‰÷_hÎ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ flÎ√¶ıÊ ±Î’‹ı‚ı fip ◊÷Î
flËı »ı, ’fl_÷ ÁΑ¿ ÷ı flÎ√¶ıÊfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiı
ÁkÎÎ ±Î’Ì ÿı »ı ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿‹˝ ¿fl‰Î ·Î√ı
»ı. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı (flÎ√¶ıÊ) ÿÒfl fi◊Ì ◊÷Î. Ωı ÁΑ¿
flÎ√¶ıÊfiı ’˘÷Îfi΋Î_ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿‹˝ fi
¿flı, ÷˘ ÷ı ±Î’‹ı‚ı fip …¥ …Âı.
224 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

⁄S¿ı …Õ ±fiı fiΉÎfi ÿı¬Î› »ı. Ωı flÎ√-¶ıÊ fi ˢ› ÷˘ …Õ÷Î »ı … fiËŸ, ⁄S¿ı ⁄‘_ … Ï«L‹› ’fl‹ÎI‹Î
… »ı. “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î 7-19)
Ωı ‹fi-⁄Ï©‹Î_ flÎ√-¶ıÊÎÏÿ ¿˘¥ ÿ˘Ê µI’LÔfi ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÎ ‰Â‹Î_ ◊‰_ fi Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
¿˘¥ ÏfiÏÊ© Ïø›Î ¿fl‰Ì fi Ωı¥±ı. ÷ıfiÎ ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı Ïø›Î ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ÿ˘Ê ºœ ◊¥ …Âı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ‰Â̤Ò÷
◊¥fiı Ïø›Î fi ¿fl‰Î◊Ì ±ı¿ µIÁÎË ’ıÿÎ ◊Âı. …ı‹, ¿˘¥±ı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ±Ï≠› ‰Î÷ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì, ’fl_÷ ±Î’HÎfiı
ø˘‘ fi ±ÎT›˘ ÷˘ ±Î’HÎÌ ±_ÿfl ±ı¿ µIÁÎË, ≠ÁLÔfi÷Î ±Î‰Âı ¿ı ±Î…ı ÷˘ ±Î’HÎı ⁄«Ì √›Î, ±L›◊Î ø˘‘fiÎ
‰Â‹Î_ ◊¥ √›Î ˢ÷! ±Î ≠‹ÎHÎı ÁΑ¿ı @›Îflı ’HÎ ¿˘¥ ÿ˘Ê ÿı¬Î› ÷˘ ÷ı ÷ıfiÎ ‰Â̤Ò÷ fi ◊Λ ±fiı ÷ıfiı
’˘÷Îfi΋Î_ ’HÎ fi Á‹…ı. Ωı flÎ√-¶ıÊ ’˘÷Îfi΋Î_ ˢ÷ ÷˘ F›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎÌ ÁkÎÎ flËı÷Ì Ë˘› I›Î_ Á‘Ì flÎ√-
¶ıÊ ’HÎ flËı÷. ’fl_÷ ±Î ⁄‘Îfi˘ ±fi¤‰ »ı ¿ı, ±Î’HÎı ÷˘ Ëfl-Ëo‹ı flË̱ı »Ì±ı ’fl_÷ flÎ√-¶ıÊ Ïfifl_÷fl flËı÷Î
fi◊Ì, ⁄S¿ı ±Î‰ı »ı ±fiı Ω› »ı. ÁkÎÎw’ V‰›_‹Î_ flÎ√-¶ıÊ ±Î‰Ì … ¿÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎÎ V‰›_fi˘
ω¤Î√ ±·√ »ı ±fiı flÎ√-¶ıÊfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı, …ıfiı flÎ√-¶ıÊfiÎ ±Î‰‰Î-…‰Îfi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı flÎ√-¶ıÊ◊Ì
±·√ ˢ› »ı, ÷ı◊Ì flÎ√-¶ıÊ ±Î’HÎÎ◊Ì ’HÎ ±·√ »ı ±fiı …ı‹Î_ ±ı ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ÷ı ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı◊Ì ’HÎ
±·√ »ı. “‹fi˘√÷ÎfiÔ˚” (√Ì÷Î 2-55)
“≥„Lƒ›V›ı„Lƒ›V›Î◊ı˝ flÎ√¶ıÊ˙ T›‰„V◊÷˙” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±fi¿>‚÷Î - ≠Ï÷¿>‚÷Î ⁄LÔfiı‹Î_ flÎ√ fi ¿fl‰˘
⁄S¿ı ÷ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘. ±◊ν÷Ô˚ ±fi¿>‚÷΋Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷΋Î_ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Îfi˘
I›Î√ ¿fl‰˘. “÷›˘fi˝‰Â‹Î√E»ı÷Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷΋Î_ Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi ◊‰_. Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_
±ı Œ‚‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊‰_ »ı ±fiı Œ·ÎÁ@÷ ‹fiW› ⁄_‘fi‹Î_ ’Õı »ı ó “Œ·ı Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı” (√Ì÷Î 5-12)
óáó
Á_⁄_‘ ó flÎ√¶ıÊfiı ‰Â fi ◊¥fiı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı Â_ fiÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ÷ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
lı›ÎLV‰‘‹ÎıÛ Ï‰√HΗ ’fl‘‹Î˝IV‰fi„WÔÃ÷Î÷Ô˚ –– 35––
V‰‘‹ıÛ Ïfi‘fi_ lı›— ’fl‘‹ÎıÛ ¤›Î‰Ë— –– 35––
V‰fi„WÔÃ÷Î÷Ô̊ = ÁÎflÌ flÌ÷ı V‰‘‹˝— = ’˘÷Îfi˘ ‘‹˝ lı›— = ¿S›ÎHοÎflÌ »ı
±Î«fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î lı›ÎfiÔ˚ = lıWÔà »ı. (±fiı)
’fl‘‹Î˝÷˚Ô = ±L›fiÎ ‘‹˝ ¿fl÷Î_ V‰‘‹ıÛ = ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝‹Î_ (÷˘) ’fl‘‹˝— = ±L›fi˘ ‘‹˝
ω√HΗ = √H΢fiÌ ¿‹Ì‰Î‚˘ Ïfi‘fi‹Ô˚ = ‹fl‰_ (’HÎ) ¤›Î‰Ë— = ¤›≠ÿ »ı.
ÀÌ¿Î ó “lı›ÎfiÔ˚1 V‰‘‹˘˝ ω√HΗ ’fl‘‹Î˝÷Ô˚ ˢ›, ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ‹fi ’HÎ fi ·Î√÷_ ˢ›, ‘fi-
V‰fi„WÔÃ÷Î÷Ô˚” ó ±L› ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfi˘ ‘‹˝ (¿÷˝T›) ‰ˆ¤‰, Á¬-Áω‘Î, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥ ‰√ıflı ’HÎ fi ‹‚÷Î_ ˢ›,
⁄ËÎfl◊Ì ÿı¬‰Î‹Î_ √HÎÁ_’LÔfi ˢ›, ÷ıfiÎ ’ηfi‹Î_ ’HÎ ±fiı ÷ıfi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ∞‰fi¤fl ¿p ’HÎ ÁËfi ¿fl‰_
Á√‹÷Πˢ›, ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ‹fi ’HÎ ·Î√÷_ ˢ›, ’Õ÷_ ˢ›, ÷˘’HÎ ÷ı V‰‘‹˝fi_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ’ηfi ¿fl‰_
‘fi-‰ˆ¤‰, Á¬-Áω‘Î, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥ ‰√ıflı ’HÎ ‹‚÷Î_ ±ı ’ÏflHÎ΋‹Î_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı
ˢ› ±fiı ∞‰fi¤fl Á¬-±Îfl΋◊Ì ’HÎ flËÌ Â¿Î÷_ ˢ›, ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi˘ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘
÷˘’HÎ ÷ı ’fl‘‹˝fi_ ’ηfi ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ωÏË÷ fi ˢ‰Î◊Ì Ωı¥±ı, ⁄S¿ı ÏfiW¿Î‹, ‹‹÷ÎflÏË÷ ±fiı ±fiÎÁ@÷ ◊¥fiı
’ÏflHÎ΋‹Î_ ¤› (ÿ—¬)fiı ±Î’‰Î‰Î‚_ »ı. ±Î◊Ì Ï‰’flÌ÷ V‰‘‹˝fi_ … ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
’˘÷ÎfiÎ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfi˘ ‘‹˝ ⁄ËÎfl◊Ì ÿı¬‰Î‹Î_ ‹fiW›fiı ‹ÎÀı V‰‘‹˝fi_ ’ηfi V‰Î¤Îω¿ »ı, ÁË…
√H΢fiÌ ∂HÎ’‰Î‚˘ ˢ›, ÷ıfiÎ ’ηfi‹Î_ ’HÎ ¿ÏÃfiÎ¥ »ı. ‹fiW›fi˘ “…L‹” ¿‹˘˝fiÎ ±fiÁÎfl ◊Λ »ı ±fiı

1 ±…\˝fifiÎ ‹Ò‚ ≠ffi‹Î_ ±Î‰ı·˘ “F›Î›ÁÌ” (±. 3/1) ±fiı ±ËŸ ±Î‰ı·˘ “lı›ÎfiÔ˚” ó ⁄LÔfiı ÂOÿ˘ ±ı¿ … »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı‰Ì
¬⁄fl »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl ‹A›I‰ı ±Î f·˘¿‹Î_ ±ÎM›˘ »ı.
f·˘¿ 35] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
…L‹fiÎ ±fiÁÎfl ¤√‰Îfiı “¿‹˝” Ïfi›÷ ¿›Î* »ı, (√Ì÷Î
±. 18/41). ±Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ_ Ïfi›÷ ¿‹˘˝fi_ ’ηfi
¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 18/45). ±Î◊Ì
ÿ˘Ê›@÷ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ Ïfi›÷ ¿‹˝ ±◊ν÷Ô˚ V‰‘‹˝fi˘
I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı (√Ì÷Î ±. 18/48).
±…\˝fi ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ϤZÎÎfi_ ±LÔfi ¬Î¥fiı
∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰Îfi_ lıWÔà Á‹…ı »ı (√Ì÷Î ±. 2/5).
’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ Á‹Ω‰ı »ı ¿ı
ϤZÎÎfiÎ ±LÔfi◊Ì ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰Îfi˘ ϤZÎ¿fiı ‹ÎÀı
V‰‘‹˝ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷Îflı ‹ÎÀı ’fl‘‹˝ »ı; ¿ı‹¿ı ÷_
B≤ËV◊ ZÎÏhΛ »ı, ϤZÎ¿ fi◊Ì. ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ’HÎ
F›Îflı ±…\˝fiı ¿èÎ_ ¿ı ›© ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ … ·Î√Âı ó
“’Î’‹ı‰Îl›ı÷Ô˚” (±. 1/36) I›Îflı ’HÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
¿ı ‘‹˝‹› ›© fi ¿fl‰Î◊Ì ÷_ V‰‘‹˝ ±fiı ¿ÌÏ÷˝fiı ¬˘¥fiı
’Î’fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Âı (±. 2/33). ’»Ì ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_
¿ı …›-’flÎ…›, ·Î¤-ËÎÏfi ±fiı Á¬-ÿ—¬fiı Á‹Îfi
Á‹∞fiı ›© ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› (V‰‘‹˝)fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ fi◊Ì ·Î√÷_
(±. 2/38). ±Î√‚ ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı
±Î … ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ¿ı V‰¤Î‰Ïfi›÷ V‰‘‹˝ w’ ¿÷˝T›fiı
¿fl÷˘ flËÌfiı ‹fiW› ’Î’fiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘ (±. 18/47).
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı V‰‘‹˝fiÎ ’ηfi‹Î_ flÎ√¶ıÊ flËı‰Î◊Ì …
’Î’ ·Î√ı »ı, ±L›◊Î fiÏË. flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı V‰‘‹˝fi_
ÁÎflÌ flÌ÷ı ±Î«flHÎ ¿fl‰Î◊Ì “Á‹÷Δ (›˘√)fi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı ±fiı Á‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ ÿ—¬˘fi˘ fiΠ◊¥
Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 6/23). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ‰Îfl_‰Îfl
±…\˝fifiı flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ›© w’Ì V‰‘‹˝fi_ ’ηfi
¿fl‰Î µ’fl ¤Îfl ‹Ò¿ı »ı.
¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ Á‹Ω‰ı »ı ¿ı
ZÎÏhΛ¿<‚‹Î_ …L‹ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ZÎÎhΑ‹˝fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ›©
¿fl‰_ ±ı ÷Îfl˘ V‰‘‹˝ (¿÷˝T›) »ı; ±Î◊Ì ›©‹Î_ …›-
’flÎ…›, ·Î¤ËÎÏfi ±fiı Á¬ÿ—¬fiı Á‹Îfi Ωı‰ÎfiÎ_ »ı;
±fiı ›© w’Ì Ïø›Îfi˘ Á_⁄_‘ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı fi◊Ì ó ±ı‰_
Á‹∞fiı ¿ı‰‚ ¿‹˘˝fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝
¿fl‰Îfi_ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı.
‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰ı ’ηfi ¿fl‰_ ±ı … “V‰‘‹˝” »ı.
±Î„V÷¿…fi˘ …ıfiı “‘‹˝” ¿Ëı »ı, ÷ıfi_ … fi΋ “¿÷˝T›”
»ı. V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
225
¿fl‰_ ±ı¿ … ‰Î÷ »ı.
¿÷˝T› ÷ıfiı ¿Ëı »ı, …ıfiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿flÌ Â¿Ì±ı
»Ì±ı, …ı ±‰U› ¿fl‰Î ›˘B› »ı ±fiı …ıfiı ¿fl‰Î◊Ì
≠ÎMÔ÷T›fiÌ ≠΄MÔ÷ ±‰U› ◊Λ »ı. ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_
Á√‹ ˢ› »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¿÷˝T› ˢ› »ı. ±ı Ïfi›‹ »ı
¿ı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_ ÃÌ¿-ÃÌ¿ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›fiı
‰ˆflÎB› ◊¥ Ω› »ı ó “‘‹˝ ÷ıÓ Ï⁄flÏ÷...” (‹ÎfiÁ
3/16/1) ¿ı‰‚ ¿÷˝T›‹ÎhÎ Á‹∞fiı ‘‹˝fi_ ’ηfi
¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ≠¿ÚÏ÷‹Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı ±fiı
±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿‹˘˝fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘.
‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl Á‰˝ ‹fiW›˘fi_
’˘÷’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› (V‰‘‹˝) ¿S›ÎHÎ≠ÿ »ı. ’fl_÷ ⁄ÌΩ
‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfi_ ¿÷˝T› Ωı‰Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› ±’ıZÎÎ
¿fl÷Î_ ±˘»Î √H΢‰Î‚_ ÿı¬Î› »ı; …ı‹¿ı ó ⁄˛ÎõHÎfiÎ_
¿÷˝T›˘ (‹, ÿ‹, ÷’, Z΋Π‰√ıflı)fiÌ ±’ıZÎαı ZÎÏhΛfiÎ_
¿÷˝T› (›© ¿fl‰_ ‰√ıflı)‹Î_ ±gËÁÎ ‰√ıflı √H΢fiÌ ∂HÎ’
ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “ω√HΗ” ’ÿ ±Î’‰Îfi˘
Ëı÷ ±ı »ı ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ¿÷˝T› ¿fl÷Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›‹Î_
√H΢fiÌ ∂HÎ’ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› … ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Î‰Î‚_ »ı. ±Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi˘ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl ⁄ËÎfl◊Ì ÷˘ ¿‹˝
±·√-±·√ (¤›_¿fl ¿ı Á˙Q›) ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ w’Ì µtıU› ±ı¿ … ˢ› »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘
µtıU› fi flËı‰Î◊Ì ÷◊Î ±_÷—¿flH΋Î_ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰
flËı‰Î◊Ì … ¿‹˝ ¤›_¿fl ¿ı Á˙Q› ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
“V‰‘‹˝ı Ïfi‘fi_ lı›—” ó V‰‘‹˝’ηfi‹Î_ Ωı ÁÿÎ
Á¬-±Îfl΋, ‘fiÁ_’ÏkÎ, ‹Îfi⁄ÕÎ¥, ±ÎÿflÁI¿Îfl ‰√ıflı
… ‹‚÷Î_ ˢ› ÷˘ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ‘‹Î˝I‹Î±˘fiÎ_ À˘‚Î_ Ωı‰Î‹Î_
±Î‰÷. ’fl_÷ V‰‘‹˝fi_ ’ηfi Á¬ ±◊‰Î ÿ—¬fiı Ωı¥fiı
fi◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±◊‰Î ÂÎVÔhÎfiÌ
±ÎiÎÎfiı Ωı¥fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı V‰‘‹˝ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_
Ωı ¿˘¥ ¿p ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ÷ı ¿p ’HÎ µLÔfiÏ÷ ¿fl‰Î‰Î‚_
ˢ› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ¿p fiÏË, ’fl_÷ ÷’ ˢ› »ı.
÷ı ¿p◊Ì ÷’fiÌ ±’ıZÎαı ’HÎ ⁄Ë … …·ÿÌ µLÔfiÏ÷
◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷’ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı
±fiı ¿÷˝T› ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı. ΩHÎÌfiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î
÷’◊Ì ±ıÀ·˘ ·Î¤ fi◊Ì ◊÷˘, …ıÀ·˘ ·Î¤ ±Î’‹ı‚ı
±Î‰ı·Î ¿pw’Ì ÷’◊Ì ◊Λ »ı. …ı‹HÎı V‰‘‹˝’ηfi‹Î_
¿p ÁËfi ¿›* ±fiı …ı±˘ V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_
226 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‹flÌ √›Î ÷ı ‘‹Î˝I‹Î ’vÊ˘ ±‹fl ◊¥ √›Î. ·˙Ï¿¿
ºÏp±ı ’HÎ …ı ¿p ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝
(¿÷˝T›) µ’fl ºœ flËı »ı, ÷ıfiÌ ⁄Ë … ≠Â_ÁÎ ±fiı
‹ÏË‹Î √‰Î› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ÿıÂfiı V‰÷_hÎ ⁄fiΉ‰Îfiı
‹ÎÀı …ı ’vÊ˘±ı ¿p ÁèÎÎ_, ‰Îfl_‰Îfl …ı· √›Î ±fiı
ŒÎ_ÁÌ µ’fl ·À¿Ì √›Î, ÷ı‹fiÌ ±Î…ı ’HÎ ⁄Ë … ≠Â_ÁÎ
±fiı ‹ÏË‹Î √‰Î› »ı. ±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ flÌ÷ı ¬flÎ⁄
¿‹˘˝ ¿flÌfiı …ı·‹Î_ …‰Î‰Î‚ÎfiÌ ⁄‘Ì …√αı Ïfi_ÿÎ ◊Λ
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_
’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ¿p ±Î‰Ì Ω› ±◊‰Î Q≤I› ’HÎ
◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì …√÷‹Î_ ≠Â_ÁÎ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_
¿S›ÎHÎ … ◊Λ »ı.
V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiÌ ºÏp ‘‹˝
µ’fl flËı »ı. ‘‹˝ µ’fl ºÏp flËı‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ‘‹˝fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ flËı »ı. ±Î◊Ì ‘‹˝’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ Ωı Q≤I›
’HÎ ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfi˘ µ©Îfl ◊¥ Ω› »ı.
Â_¿Î ó V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ‹fl‰Î◊Ì
¿S›ÎHÎ … ◊Λ »ı, ±ı‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfi̱ı?
Á‹Î‘Îfi ó √Ì÷Î ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ »ı.
±Î◊Ì ±ı‹Î_ Â_¿ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ … fi◊Ì. ⁄Ì…\_, ±Î
«‹˝«ZÎ±˘fi˘ ≠I›ZΠωʛ fi◊Ì, ’fl_÷ l©Î-ωrÎÁfi˘
ωʛ »ı. ÷˘’HÎ ±Î ωʛ‹Î_ ¿ıÀ·Ì¿ ‰Î÷˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı —
(1) …ı ωʛfiÌ ±Î’HÎfiı ¬⁄fl fi◊Ì, ÷ıfiÌ ¬⁄fl
ÂÎVÔhÎ◊Ì … ’Õı »ı.1 ÂÎVÔh΋Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ı ‘‹˝fiÌ
flZÎÎ ¿flı »ı ÷ıfiÌ flZÎÎ (¿S›ÎHÎ) ‘‹˝ ¿flı »ı ó “‘‹˘˝
flZÎÏ÷ flÏZÎ÷—” (‹fiVQ≤Ï÷ 8/15). ±Î◊Ì …ı ‘‹˝fi_ ’ηfi
¿flı »ı, ÷ıfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ ¤Îfl ‘‹˝ µ’fl ±fiı ‘‹˝fiÎ
µ’ÿı¿ ¤√‰Îfi, ‰ıÿ˘, ÂÎVÔh΢, ∑Ïʱ˘, ‹Ïfi±˘ ‰√ıflı
µ’fl ˢ› »ı ÷◊Î ÷ı‹fiÌ … „@÷◊Ì ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊Λ
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’HÎÎ_ ÂÎVÔh΢‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ’Ï÷‰˛÷‘‹˝fi_
’ηfi ¿fl‰Î◊Ì jÎÌfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ I›Î_
’Ï÷‰˛÷‘‹˝fiÌ ±ÎiÎÎ ÿı‰Î‰Î‚Î ¤√‰Îfi, ‰ıÿ, ÂÎVÔhÎ
‰√ıflıfiÌ Â„@÷◊Ì … ¿S›ÎHÎ ◊Λ »ı, ’Ï÷fiÌ Â„@÷◊Ì
fiÏË. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi,
1. ±fiı¿Á_›˘E»ıÏÿ ’fl˘ZÎÎ◊˝V› ÿ½¿‹Ô˚ –
Á‰˝V› ·˘«fi_ ÂÎVÔhÎ_ ›V› fiÎVI›L‘ ±ı‰ Á— ––
“…ı ±fiı¿ Á_ÿıˢfiı ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚_ ±fiı ’fl˘ZÎ (±≠I›ZÎ) ωʛfiı ÿı¬ÎՉΉ΂_ »ı, ÷ı ÂÎVÔhÎ Á‰˝fi_ fiıhÎ »ı. ±Î◊Ì …ıfiı ÂÎVÔhÎfi_
iÎÎfi fi◊Ì, ÷ı ±Î_‘‚˘ … »ı.”
2. Ωı‰Î ›˘B› - ‹Î¿ÛHÕı›’flÎHÎ, ÿı‰Ì¤Î√‰÷ ‰√ıflı.
3. Ωı‰Î ›˘B› ó “¿S›ÎHΔ ‹ÎÏÁ¿’hÎfiÎ 43‹Î ‰Ê˝ (1968)fi˘ ωÂıÊÎ_¿ “’fl·˘¿ ±fiı ’fi…˝L‹Îì”.
[±K›Î› 3
‰ıÿ˘, ÂÎVÔh΢, ∑ÏÊ‹Ïfi±˘ ±fiı Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ±ÎiÎÎ
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‘‹˝’ηfi ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ Q≤I› ◊Λ ÷˘
÷ı µ’ÿı¿˘fiÌ Â„@÷◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‹Î_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì.
(2) ’flÎH΢ ±fiı ≥Ï÷ËÎÁ˘ ‰Õı ’HÎ ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Îfi_ ¿S›ÎHÎ ◊Λ
»ı. …ı‹¿ı, ±fiı¿ ¿p, Ïfi_ÿÎ, ±’‹Îfi ‰√ıflıfiÎ ±Î‰‰Î
»÷Î_ ’HÎ flÎΩ ËÏflç_ƒ ’˘÷ÎfiÎ “ÁI›” ‘‹˝◊Ì Ï‰«Ï·÷
fi ◊›Î; ±Î◊Ì ÷ıfiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ı Á‹V÷ ≠Ωfiı ÁÎ◊ı
·¥fiı ’fl‹‘΋ √›Î.2 ±fiı ±Î…ı ’HÎ ÷ı‹fiÌ ⁄Ë …
≠Â_ÁÎ ±fiı ‹ÏË‹Î »ı.
(3) ‰÷˝‹Îfi Á‹›‹Î_ ’fi…˝L‹ Á_⁄_‘Ì ±fiı¿ ÁI›
CÎÀfiα˘ Ωı‰Î‹Î_, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±fiı ‰Î_«‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
…ıfiÎ◊Ì Q≤I› ’»Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ÁÿÔ˚√Ï÷-ÿ√˝Ï÷fiÌ ¬⁄fl ’Õı
»ı.3
(4) Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ÃÌ¿-ÃÌ¿
’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Î„V÷¿fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ ¿fl‰Ì,
’fl·˘¿fiı fi ‹Îfi‰Î‰Î‚Î fi΄V÷¿fiÎ ’HÎ Ï«k΋Î_ Á΄k‰¿
≠ÁLÔfi÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Î ≠ÁLÔfi÷Î ¿S›ÎHÎfiÌ z˘÷¿
»ı; ¿ı‹¿ı ¿S›ÎHÎfi_ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ “’fl‹ÂÎ_Ï÷” »ı. ±Î◊Ì
’˘÷ÎfiÎ ±fi¤‰◊Ì ’HÎ ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±¿÷˝T›fi˘ Á‰˝◊Î
I›Î√ ¿flÌfiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊Λ »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰_, ±ı… ‰ÎV÷‰‹Î_ V‰‘‹˝ »ı. ’˘÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÎ
‹Îfi‰˘ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ fi
‹Îfi‰˘, ’˘÷Îfiı Ï…iÎÎÁ ‹Îfi‰˘, ’˘÷Îfiı Áı‰¿ ‹Îfi‰˘.
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ⁄‘Î ÁΫΠ‘‹˝ »ı, ¬ÎÁ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝
»ı, ‹fi⁄Ï©fiÎ ‘‹˝ fi◊Ì. ⁄Î¿Ì ‰Hν, ±Îl‹, ÂflÌfl
‰√ıflıfiı ¿ÎflHÎı …ıÀ·Î ’HÎ ‘‹˝ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›’ηfifiı ‹ÎÀı V‰‘‹˝ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‘‹˝ …
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ⁄‘Î ‘‹˝ ‹Îfiı·Î »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì.
÷ı ⁄‘Î … ‘‹˘˝‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ±Îl›fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ’fl÷_hÎ÷Î flËı »ı; ’fl_÷ …ı ’˘÷Îfi˘
f·˘¿ 35] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‹Ò‚ ‘‹˝ »ı, ÷ı‹Î_ ¿˘¥fiÌ ÁËΛfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì
ˢ÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ V‰÷_hÎ÷Î flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠ı‹Ì
ˢ› »ı ÷˘ ’˘÷ı ˢ› »ı, Ï…iÎÎÁ ˢ› »ı ÷˘ ’˘÷ı
ˢ› »ı ±fiı Áı‰¿ ˢ› »ı ÷˘ ’˘÷ı ˢ› »ı. ±Î◊Ì
≠ı‹Ì ≠ı‹ w’ı ≠ı‹ÎV’ÿfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ⁄fiÌ Ω› »ı, Ï…iÎÎÁ
Ï…iÎÎÁÎ ⁄fiÌfiı iÎÎ÷T› ÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ⁄fiÌ Ω›
»ı ±fiı Áı‰¿ Áı‰Î ⁄fiÌfiı ÁıT›fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ⁄fiÌ Ω›
»ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿‹ÎhÎ ÁΑfiÎ◊Ì ±ı¿ ⁄fiÌfiı
ÁÎK›V‰w’ ⁄fiÌ Ω› »ı.
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ≥E»‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiı ‘fi, ‹Îfi,
⁄ÕÎ¥, ±Îÿfl, ±Îfl΋ ‰√ıflı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‘fi, ‹Îfi ‰√ıflı fi ‹‚‰Î◊Ì ÷ıfiı ¿˘¥ g«÷Î
fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı Ωı ≠ÎflO‘‰Â ±ı ‹‚Ì Ω› ÷˘ ÷ıfiı
¿˘¥ ≠ÁLÔfi÷Î fi◊Ì ◊÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi_ K›ı› ¿ı‰‚
’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ … ˢ› »ı, ‘fi, ‹Îfi ‰√ıflı
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿÷˝T› w’ı ≠ÎMÔ÷ ·˙Ï¿¿
¿Î›˝ ’HÎ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Á«Îv w’◊Ì ±fiı ’ωhÎ÷Î’Ò‰˝¿
◊Λ »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› ˢ‰Î◊Ì ÷ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
’fl‹ÎI‹Îfiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. …ı‹¿ı, ‘fi ≠΄MÔ÷fi_ K›ı›
ˢ‰Î◊Ì ‰ı’ÎflÌ, ±Îfl΋fi˘ I›Î√ ¿flı »ı ±fiı ¿p ÁËfi
¿flı »ı ±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı ÕÎ"@Àfl ¶ÎflÎ √Ò‹ÕÎ µ’fl «Ìfl˘
¿fl÷Ì ‰¬÷ı, “±Îfi_ ’ÏflHÎ΋ ÁÎv_ ±Î‰Âı” ±ı ÷flŒ ºÏp
ˢ‰Î◊Ì fl˘√Ìfi_ ±_÷—¿flHÎ ≠ÁLÔfi flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi_ ·Z› flËı‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ’flÎ…›, ËÎÏfi,
¿p ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_
V‰Î¤Îω¿ ≠ÁLÔfi÷Î flËı »ı. ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ‰√ıflı ‹ÎhÎ
’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ÁΑfiÁ΋√˛Ì ˢ› »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ … ºœ Ïfiç›
¿flÌfiı V‰‘‹˝ (’˘÷ÎfiÎ_ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝)fiÎ ’ηfi‹Î_
÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ·Î√ı·˘ flËı »ı, I›Îflı ¿˘¥ ¿p, ÿ—¬,
¿ÏÃfi÷Î ‰√ıflı ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ ÷ı V‰‘‹˝◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi◊Ì
◊÷˘. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı ¿p, ÿ—¬ ‰√ıflı ÷ıfiı ‹ÎÀı
÷’ç›Î˝fiÎ w’‹Î_ ≠ÁLÔfi÷Î ±Î’‰Î‰Î‚Î_ ⁄fiı »ı.
ÂflÌflfiı “Ë_” ±fiı “‹Îv_” ‹Îfi‰Î◊Ì … Á_ÁÎfl‹Î_
flÎ√¶ıÊ ◊Λ »ı. flÎ√¶ıÊ flËı‰Î◊Ì ‹fiW›fiı V‰‘‹˝-
’fl‘‹˝fi_ iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_. Ωı ÂflÌfl “Ë_” (V‰w’) ˢ÷
÷˘ “Ë_” flËı÷Î_ ÂflÌfl ’HÎ flËı÷ ±fiı ÂflÌfl fi flËı÷Î_
“Ë_” ’HÎ fi flËı÷. Ωı ÂflÌfl “‹Îv_” ˢ÷ ÷˘ ÷ıfiı ‹ı‚T›Î
⁄Îÿ ⁄Ì…\_ ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi flËı÷. Ωı ≥E»Î
flËı÷Ì Ë˘› ÷˘ ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ “‹ÎflÌ”
(’˘÷ÎfiÌ) ‰V÷ Ë…\ fi◊Ì ‹‚Ì ±fiı ‹‚ı·Ì ‰V÷ (ÂflÌfl
227
‰√ıflı) “‹ÎflÌ” fi◊Ì. ÂflÌflfiı ÁÎ◊ı ·ÎT›Î fi◊Ì, ÁÎ◊ı
·¥ ¿÷Î fi◊Ì, ÷ı‹Î_ ≥E»ÎfiÁÎfl ’Ïfl‰÷˝fi ¿flÌ Â¿÷Î
fi◊Ì, ’»Ì ÷ı “‹Îv_” ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ±Î flÌ÷ı “ÂflÌfl Ë_
fi◊Ì ±fiı ‹Îv_ fi◊Ì” ÷ıfi_ iÎÎfi (ω‰ı¿) ⁄‘Î ÁΑ¿˘fiı
flËı »ı. ’fl_÷ ±Î iÎÎfifiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ
flÎ√¶ıÊ ÿÒfl ◊÷Î fi◊Ì. Ωı ÂflÌfl‹Î_ ¿ÿÌ Ë_’b_ ±fiı
‹ÎflÎ’b_ ÿı¬Î¥ ’HÎ Ω›, ÷˘’HÎ ÁΑ¿ı ÷ıfiı ‹Ëk‰
fi ±Î’Ìfiı ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı … ‹Ëk‰ ±Î’‰_ Ωı¥±ı
±◊ν÷Ô˚ “ÂflÌfl Ë_ fi◊Ì ±fiı ÷ı ‹Îv_ fi◊Ì” ±ı … ‰Î÷
µ’fl ºœ flËı‰_ Ωı¥±ı. ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ⁄˘‘ ◊÷Î_ flÎ√¶ıÊ
fi◊Ì flËı÷Î. flÎ√¶ıÊ fi flËı÷Î_ ±_÷—¿flH΋Î_ V‰‘‹˝-
’fl‘‹˝fi_ iÎÎfi ±Î’‹ı‚ı ≠√À ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
±Î’‹ı‚ı ‰÷˝fi ◊Λ »ı.
“’fl‘‹˘˝ ¤›Î‰Ë—” ó Ωı¿ı ’fl‘‹˝fi_ ’ηfi
‰÷˝‹Îfi‹Î_ Á√‹ ÿı¬Î› »ı, ÷◊ÎÏ’ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÷ı
ÏÁ©Î_÷fiÌ flÌ÷ı Ωı÷Î_ ¤›≠ÿ »ı. Ωı ‹fiW› “V‰Î◊˝¤Î‰”fi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿flı, ÷˘ ÷ıfiı
‹ÎÀı @›Î_› ¿˘¥ ¤› fi◊Ì.
Â_¿Î ó ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î, ÷ı÷΂ÌÁ‹Î
±fiı «_‹Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ø‹Â— ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU›
±fiı ÂÒƒfiÎ_ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ¤√‰Îfiı
ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ’HÎ ±Î … ‰Î÷ “lı›ÎfiÔ˚
V‰‘‹˘˝ ω√HΗ ’fl‘‹Î˝IV‰fi„WÔÃ-÷Î÷Ô˚” ¿ËÌ »ı. ±Î◊Ì
F›Îflı ±ËŸ (≠V÷÷ f·˘¿‹Î_) ⁄ÌΩfiÎ_ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fiı
¤›Î‰Ë ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı, I›Îflı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ
⁄ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î_ ⁄˛ÎõHÎfiÎ_ “V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝”
’HÎ ⁄ÌΩ (ZÎÏhΛ ‰√ıflı)fiı ‹ÎÀı ¤›Î‰Ë ˢ‰Î_ Ωı¥±ı,
F›Îflı ÂÎVÔh΢‹Î_ ⁄‘Î ‹fiW›˘fiı ÷ı‹fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ
±ÎiÎÎ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
Á‹Î‘Îfi ó ‹fifi˘ Ïfi√˛Ë, ≥„Lƒ›˘fi_ ÿ‹fi ‰√ıflı
÷˘ “Á΋ÎL› ‘‹˝” »ı (√Ì÷Î ±. 13/7-11; ±. 16/1-
3), …ı‹fi_ ’ηfi ⁄‘αı ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ¿ı‹¿ı ÷ı ⁄‘ÎfiÎ
V‰‘‹˝ »ı. ±ı Á΋ÎL› ‘‹˝ ⁄˛ÎõHÎfiı ‹ÎÀı “V‰Î¤Îω¿
¿‹˝” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı ¿ı ÷ı‹fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ÷ı‹fiı
’Ïfll‹ fi◊Ì ◊÷˘; ’fl_÷ ⁄ÌΩ ‰H΢˝fiı ÷ı‹fi_ ’ηfi
¿fl‰Î‹Î_ ◊˘Õ˘ ’Ïfll‹ ◊¥ ¿ı »ı. V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝ ±fiı
Á΋ÎL› ‘‹˝-⁄LÔfiı› “V‰‘‹˝”fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı »ı. Á΋ÎL›
‘‹˝ ÏÁ‰Î› ’˘÷ÎfiÎ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝‹Î_ ’Î’ ÿı¬Î÷_ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’Î’ fi◊Ì Ë˘÷_; …ı‹¿ı ó ¿ı‰‚
’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› Á‹∞fiı (V‰Î◊˝, ¶ıÊ ‰√ıflı ωfiÎ)
228 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÂÒfl‰Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ›© ¿fl‰_ ZÎÏhΛfi_ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝ ˢ‰Î◊Ì
÷ı‹Î_ ’Î’ ÿı¬Î÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’Î’ fi◊Ì
ˢ÷_ ó “V‰¤Î‰Ïfi›÷_ ¿‹˝ ¿<‰˝LfiÔ Î´˘Ï÷ Ï¿„S⁄Ê‹Ô̊” (√Ì÷Î
±. 18/47).
Á΋ÎL› ‘‹˝ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩfi_ V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝
(’fl‘‹˝) ¤›Î‰Ë »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfi_ ±Î«flHÎ ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ©
±fiı ⁄ÌΩfiÌ ±Î∞ω¿Îfiı »Ìfi‰Ì ·ı‰Î‰Î‚_ »ı. ⁄ÌΩfi˘
‘‹˝ ¤›Î‰Ë ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı ¿ı ÷ıfi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì
’Î’ ·Î√ı »ı ±fiı ÷ı V◊Îfi-ωÂıÊ ÷◊Î ›˘Ïfi-ωÂıÊ
fifl¿w’Ì ¤›fiı ÿı‰Î‰Î‚_ ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ϤZÎÎfiÎ ±LÔfi◊Ì
∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰˘ ±ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±Î∞ω¿Îfi_ ËflHÎ
¿fl‰Î‰Î‚˘ ÷◊Î ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ÏfiÏÊ© ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷Îflı
‹ÎÀı lı›V¿fl fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷Îflı ‹ÎÀı ›©w’ı ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷
V‰Î¤Îω¿ ¿‹˝fi_ ’ηfi … lı›V¿fl »ı.
V‰‘‹˝ ±fiı ’fl‘‹˝-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
’fl‹ÎI‹Î ±fiı ÷ı‹fi˘ ±_ (∞‰ÎI‹Î) “V‰›_” »ı
÷◊Î ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfi_ ¿Î›˝ (ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl) ’flΛ_
(±L›) »ı. ’˘÷Îfi˘ ‘‹˝ “V‰‘‹˝” ±fiı ±L›fi˘ ‘‹˝
“’fl‘‹Û” ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î◊Ì ÁÒZ‹ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ Ïfiω˝¿Îfl÷Î, Ïfiÿ˘˝Ê÷Î, ±Ï‰fiÎÏÂ÷Î, ÏfiI›÷Î, ÏfiW¿Î‹fiÎ,
Ïfi‹˝‹÷Î ‰√ıflı …ıÀ·Î ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î “V‰‘‹˝”
»ı. µI’LÔfi ◊‰_, µI’LÔfi ◊¥fiı flËı‰_, ⁄ÿ·Î‰_, ‰‘‰_,
ZÎÌHÎ ◊‰_ ÷◊Î fip ◊‰_1 ÷ı‹ … ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ
≥E»Î, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥fiÌ ≥E»Î ‰√ıflı …ıÀ·Î ÂflÌflfiÎ ±fiı
Á_ÁÎflfiÎ ‘‹˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î “’fl‘‹˝” »ı ó “Á_ÁÎfl
‘‹ı˝flω‹è΋Îfi—” (lÌ‹ÿÔ˚ 11/2/49). ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥
’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi˘ fiΠfi◊Ì ◊÷˘;
’fl_÷ ÂflÌfl‹Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıfi˘ fiΠ◊Λ »ı. ±Î ºÏp±ı V‰‘‹˝ ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı
’fl‘‹˝ fiΉÎfi »ı.
I›Î√ (¿‹˝›˘√), ⁄˘‘ (iÎÎfi›˘√) ±fiı ≠ı‹
(¤„@÷›˘√) ó ±ı hÎHÎı› V‰÷—ÏÁ© ˢ‰Î◊Ì V‰‘‹˝ »ı.
V‰‘‹˝‹Î_ ±P›ÎÁfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, ¿ı‹¿ı ±P›ÎÁ
ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊Λ »ı ±fiı ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î
⁄‘Î ’fl‘‹˝ »ı.
›˘√Ì ⁄fi‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı ±fiı ¤˘√Ì ⁄fi‰_ ±ı
’fl‘‹˝ »ı. ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı ±fiı Ï·MÔ÷ ⁄fi‰_
1. “Ω›÷ıû„V÷ ω’ÏflH΋÷ı ‰‘˝÷ıû’ZÎÌ›÷ı ωfiU›Ï÷...” (Ïfiv@÷ 1/1/2).
[±K›Î› 3
±ı ’fl‘‹˝ »ı. Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı V‰‘‹˝ »ı ±fiı ¿o¥ ’HÎ
≥E»‰_ ±ı ’fl‘‹˝ »ı. ≠ı‹Ì ⁄fi‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı ±fiı
flÎ√Ì ⁄fi‰_ ±ı ’fl‘‹˝ »ı. ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı
±fiÎÁ@÷ ⁄fi‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı ÷ı‹ … ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î
±fiı ±ÎÁ„@÷ ¿fl‰Ì ±ı ’fl‘‹˝ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘ ωfiÎ (’˘÷Îfi΋Î_) ◊‰Î‰Î‚_ Á‰˝ ¿o¥
“V‰‘‹˝” »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ Á‰˝ ¿o¥
“’fl‘‹˝” »ı. V‰‘‹˝ Ï«L‹›‘‹˝ ±fiı ’fl‘‹˝ …Õ‘‹˝ »ı.
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ (ÂflÌflÌ) “V‰” »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷fi˘
±_ (ÂflÌfl) “’fl” »ı “V‰”fiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó ±ı¿
÷˘ “V‰›_” ±fiı ⁄ÌΩı “V‰¿Ì›” ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î. ±Î
ºÏp±ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ ⁄˘‘fiÌ ≥E»Î ÷◊Î “V‰¿Ì›”
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ó ⁄LÔfiı› “V‰‘‹˝” »ı.
’vÊ («ı÷fi)fi˘ ‘‹˝ »ı ó V‰÷—ÏÁ© V‰Î¤Îω¿
„V◊Ï÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷ (…Õ)fi˘ ‘‹˝ »ı ó V‰÷—ÏÁ©
V‰Î¤Îω¿ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·÷Î. ’vÊfi˘ ‘‹˝ “V‰‘‹˝” ±fiı
≠¿ÚÏ÷fi˘ ‘‹˝ “’fl‘‹˝” »ı.
‹fiW›‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ≥E»Î flËı »ı ó “ÁÎ_ÁÎÏfl¿”
±◊ν÷Ô˚ ¤˘√ ÷ı‹ … Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î ±fiı “’Îfl‹ÎÏ◊˝¿”
±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î. ±Î‹Î_ ¤˘√ ±fiı
Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î “’fl‘‹˝” ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfi˘ ‘‹˝ »ı; ¿ı‹¿ı
±Á÷ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ¤˘√ ±fiı
Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î ◊Λ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î “V‰‘‹˝”
»ı; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı, Á_ÁÎflfiÌ fiÏË.
V‰‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW› V‰÷_hÎ »ı, ¿ı‹¿ı
’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fiÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰ÎfiÌ
±Î‰U›¿÷Î »ı. ’fl_÷ ’fl‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW›
’fl÷_hÎ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© V◊‚,
¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ
ÁËΛ ωfiÎ ’fl‘‹˝fi_ ’ηfi ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_.
’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı ÂflÌfl Á_ÁÎflfi˘
±_ »ı. F›Îflı ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌ ·ı
»ı, I›Îflı ÷ı ÷ıfiı ‹ÎÀı “V‰‘‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı, ±fiı F›Îflı
ÂflÌfl ÷◊Î Á_ÁÎflfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ÷ıfiı
‹ÎÀı “’fl‘‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı, ¿ı …ı ÂflÌfl‘‹˝ »ı. F›Îflı
‹fiW› ÂflÌfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ‹ÎfiÌfiı
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁΑfi ¿flı »ı, I›Îflı ÷ı ÁΑfi
f·˘¿ 36] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 229

÷ıfi˘ “V‰‘‹˝” »ı. ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiΠ¿ı »ı. V‰‘‹˝fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı … ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı.
V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î_ ⁄‘Î_ ÁΑfi˘ “V‰‘‹˝” »ı ’fl‘‹˝ ÷˘ ±L› ›˘Ïfi±˘‹Î_ ÷◊Î ¤˘√≠‘Îfi V‰√˝ ‰√ıflı
±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ ·¥ …‰Î‰Î‚Î_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ “’fl‘‹˝” ·˘¿˘‹Î_ ’HÎ »ı. V‰‘‹˝‹Î_ ‹fiW›‹ÎhÎ Á⁄‚, ’ÎhÎ ±fiı
»ı. ±Î ºÏp±ı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó V‰Î‘Ìfi »ı ÷◊Î ’fl‘‹˝‹Î_ ‹fiW›‹ÎhÎ Ïfi⁄˝‚, ±’ÎhÎ ±fiı
hÎHÎı› ›˘√‹Î√˘˝ ‹fiW›‹ÎhÎfiÎ “V‰‘‹˝” »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ’flΑÌfi »ı. ≠¿ÚÏ÷…L› ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì ±¤Î‰fi_ ÿ—¬
ω’flÌ÷ flÌ÷ı ÂflÌfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ¤˘√ ◊Λ »ı ±fiı ‰V÷ ‹‚÷Î_ ÷ı ‰V÷fiÌ ’flΑÌfi÷Î ◊Λ
±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ·Î√‰_ ±ı ‹fiW›‹ÎhÎfi˘ “’fl‘‹˝” »ı. »ı, ¿ı …ı “’fl‘‹˝” »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷…L› ‰V÷±˘fiÌ
V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ó hÎHÎı ÂflÌfl˘ ‰Õı ¿fl‰Î‹Î_ ¿Î‹fiα˘fi˘ fiΠ◊÷Î_ ±¤Î‰ ±fiı ’flΑÌfi÷Î ÁÿÎfiı
±Î‰÷Î_ ÷Ì◊˝, ‰˛÷, ÿÎfi, ÷’, g«÷fi, K›Îfi, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı ‹ÎÀı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı “V‰‘‹˝” »ı. ±Î V‰‘‹˝‹Î_
Á‹V÷ Â¤¿‹˘˝ Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı „V◊÷ flËı‰Î‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·_ ¿p ±Î‰Ì Ω›, I›Î_ Á‘Ì ¿ı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ “’fl‘‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ÂflÌfl ’HÎ »^ÀÌ Ω›, ÷˘’HÎ ÷ı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı.
±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ “V‰‘‹˝” ⁄fiÌ ’fl_÷ ’fl‘‹˝fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ Á¬Áω‘Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı
Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’ ÏfiW¿Î‹ »ı ±fiı Á¿Î‹¤Î‰ ¤›Î‰Ë ±◊ν÷Ô˚ ‰Îfl_‰Îfl …L‹-‹flH΋Î_ fiά‰Î‰Î‚Î_ »ı.
≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiΠˢ‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ …ıÀ·Î_ ’HÎ ÿ—¬ ¢¿, g«÷Î ‰√ıflı »ı,
“’fl‘‹˝” ⁄fiı »ı. V‰‘‹˝ ‹@÷ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±fiı ’fl‘‹˝ ÷ı ⁄‘Î_ ’fl‘‹˝fi˘ ±Îl› ·ı‰Îfiı ¿ÎflHÎı … »ı. ’fl‘‹˝fi˘
⁄Î_‘‰Î‰Î‚˘ ˢ› »ı. ±Îl› »˘ÕÌfiı V‰‘‹˝fi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì Áÿˆ‰, Á‰˝◊Î,
‹fiW›fi_ ¬ÎÁ ¿Î‹ »ı ó ’fl‘‹˝◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ Á‰˝ÿÎ flËı‰Î‰Î‚Î ±Îfi_ÿfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı
±fiı V‰‘‹˝fiÌ ÁL‹¬ ◊‰_. ±Î‹ ¿ı‰‚ ‹fiW› … ¿flÌ V‰÷— ÏÁ© »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁΑ¿ …L‹ ±fiı ¿‹˝ ±fiÁÎfl “V‰”fiı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı …ı ‹Îfiı »ı, ÷ıfi˘ ‘‹˝ (¿÷˝T›)
÷ıfiÎ ‹ÎÀı “V‰‘‹˝” »ı ±fiı …ı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ÏfiÏÊ© »ı, ÷ı “’fl‘‹˝” »ı, …ı‹, ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı ¿˘¥ ‰Hν ±fiı ±Îl‹fi˘
‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı ‰Hν ±fiı ±Îl‹fi˘ ‘‹˝ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı V‰‘‹˝ »ı. ÷ı ’˘÷Îfiı ωzÎ◊a ±◊‰Î ÏÂZο ‹Îfiı »ı ÷˘
¤HΉ_ ±fiı ¤HÎΉ‰_ ±ı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı V‰‘‹˝ »ı. ÷ı ’˘÷Îfiı Áı‰¿, Ï…iÎÎÁ ±◊‰Î ¤@÷ ‹Îfiı »ı ÷˘ Áı‰Î, Ï…iÎÎÁÎ,
±◊‰Î ¤„@÷ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı V‰‘‹˝ »ı. …ı‹Î_ ⁄ÌΩfi_ ±ÏË÷fi˘, ±Ïfipfi˘ ¤Î‰ ˢ› »ı, ÷ı «˘flÌ, gËÁÎ ‰√ıflı
¿‹˘˝ ¿˘¥fiÎ ’HÎ V‰‘‹˝ fi◊Ì ⁄S¿ı ¿<‘‹˝ ±◊‰Î ±‘‹˝ »ı.1
ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰◊Ì ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ (¿‹˝›˘√) V‰‘‹˝ »ı. V‰‘‹˝fiı … √Ì÷΋Î_ ÁË… ¿‹˝, V‰¿‹˝
±fiı V‰¤Î‰ … ¿‹˝ fi΋◊Ì ¿èÎÎ »ı. ¿÷˝T›fiΠωv© ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı … ±¿÷˝T› »ı ±fiı ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi
¿fl‰_ ’HÎ ±¿÷˝T› »ı (√Ì÷Î 2-33).
óáó

Á_⁄_‘ ó “V‰‘‹˝ ¿S›ÎHοÎfl¿ ±fiı ’fl‘‹˝ ¤›Î‰Ë »ı ó ±ı‰_ ΩHÎ÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ ‹fiW› V‰‘‹˝‹Î_
≠T≤kÎ ¿ı‹ fi◊Ì ◊÷˘?” ±Î ωÊı ±…\˝fi ≠ffi ¿flı »ı.

±…\˝fi µ‰Î«

±◊ ¿ıfi ≠›@÷˘û›_ ’Î’_ «flÏ÷ ’Ò flÊ— –– 36––

±ÏfiE»LÔfiÏ’ ‰ÎWHÎıÛ› ⁄·ÎÏÿ‰ Ïfi›˘Ï…÷— –– 36––
1. ≠I›ı¿ ‘‹˝‹Î_ ¿<‘‹˝, ±‘‹˝ ±fiı ’fl‘‹˝ ó ±Î hÎHÎı ˢ› »ı. ⁄ÌΩfiÎ ±Ïfipfi˘ ¤Î‰, ¿>ÀfiÌÏ÷ ‰√ıflı “‘‹˝‹Î_ ¿<‘‹˝” »ı. ›i΋Î_
’Â⁄Ï· ±Î’‰˘ ‰√ıflı “‘‹˝‹Î_ ±‘‹˝” »ı. …ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ÏfiÏÊ© »ı, ±ı‰˘ ⁄ÌΩ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfi˘ ‘‹˝ “‘‹˝‹Î_ ’fl‘‹˝”
»ı. ¿<‘‹˝, ±‘‹˝, ±fiı ’fl‘‹˝ - ±Î hÎHÎı◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊÷_ fi◊Ì. ¿S›ÎHÎ ÷ı ‘‹˝◊Ì ◊Λ »ı …ı‹Î_ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÷◊Î ±Ï¤‹Îfifi˘
I›Î√ ±fiı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ ÏË÷ ◊÷_ ˢ›.
230 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
‰ÎWHÎıÛ› = Ëı ‰ÎWHÎı˝›! ±ÏfiE»fiÔ˚
±◊ = ÷˘ ’»Ì ±Ï’
±›‹Ô˚ = ±Î ⁄·Î÷Ô˚
’ÒvÊ— = ‹fiW› (’˘÷ı) Ïfi›˘Ï…÷—
ÀÌ¿Î ó “±◊ ¿ıfi ≠›@÷˘û›_... ⁄·ÎÏÿ‰
Ïfi›˘Ï…÷—” ó ›ÿ¿<‚‹Î_ “T≤„WHΔ fi΋fi˘ ±ı¿ ‰_ Ë÷˘.
÷ı … T≤„WHΉ_‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı‰Î◊Ì ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfi_
±ı¿ fi΋ “‰ÎWHÎı˝›” »ı. ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı V‰‘‹˝-
’ηfifiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌ »ı. ‘‹˝, “‰Hν” ±fiı “¿<‚”fi˘ ˢ›
»ı; ±Î◊Ì ±…\˝fi ’HÎ ¿<‚ (‰_Â)fiÎ fi΋◊Ì ¤√‰Îfifiı
Á_⁄˘Ï‘÷ ¿flÌfiı ≠ffi ¿flı »ı.
ω«Îfl‰Îfi ’vÊ ’Î’ fi◊Ì ¿fl‰Î ≥E»÷˘; ¿ı‹¿ı
’Î’fi_ ’ÏflHÎ΋ ÿ—¬ ˢ› »ı ±fiı ÿ—¬fiı ¿˘¥ ’HÎ
≠ÎHÎÌ ≥E»÷_ fi◊Ì.
±ËŸ “±ÏfiE»fiÔ˚” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ
≥E»Îfi˘ I›Î√ fiËŸ, ’fl_÷ ’Î’ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î … Á‹V÷ ’Î’˘fi_
‹Ò‚ »ı, …ı fi flËı÷Î_ ’Î’ ◊÷Î_ … fi◊Ì.
ω«ÎflÂÌ· ‹fiW› ’Î’ ¿fl‰Îfi_ ÷˘ fi◊Ì ≥E»÷˘,
’fl_÷ ÷ıfiÎ xÿ›‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î
flËı‰Î◊Ì ÷ı ¿fl‰Î›˘B› ¿÷˝T›¿‹˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘ ±fiı
fi ¿fl‰Î›˘B› ’Î’¿‹˝ ¿flÌ ⁄ıÁı »ı.
“±ÏfiE»fiÔ˚” ’ÿfiÌ ≠⁄‚÷Îfiı ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı
±…\˝fi “⁄·ÎÏÿ‰ Ïfi›˘Ï…÷—” ’ÿ˘fiı ¿Ëı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ’Î’T≤ÏkÎfiÎ µI’LÔfi ◊‰Î◊Ì Ï‰«ÎflÂÌ· ’vÊ ÷ı
’Î’fiı ΩHÎ÷˘ ˢ¥fiı ÷ıfiÎ◊Ì Á‰˝◊Î ÿÒfl flËı‰Î ≥E»ı
»ı; »÷Î_ ’HÎ ÷ı ±ı ’Î’‹Î_ ±ı‰Ì flÌ÷ı ·Î√Ì Ω› »ı,
¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ÷ıfiı …⁄fl…V÷Ì◊Ì ’Î’‹Î_ ΩıÕÌ flèÎ_
ˢ›. ±Î◊Ì ±ı‰_ …HÎΛ »ı ¿ı ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flfiÎv_
¿˘¥ ⁄‚‰Îfi ¿ÎflHÎ »ı.
’Î’˘‹Î_ ≠T≤ÏkÎfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ »ı ó “¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ. ’fl_÷ ±Î ¿ÎflHÎ
÷flŒ ºÏp fi flËı‰Î◊Ì ‹fiW›fiı ±ı‰Ì ¬⁄fl fi◊Ì ’Õ÷Ì
¿ı ’Î’ ¿flΉfiÎfl ¿˘HÎ »ı. ÷ı ±ı‹ Á‹…ı »ı ¿ı Ë_
÷˘ ’Î’fiı ΩHÎ÷˘ ˢ¥ ÷ı‹Î_◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊‰Î ≥E»\_ »\_,
’fl_÷ ‹fiı ¿˘¥ ⁄‚’Ò‰˝¿ ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flı »ı; …ı‹
ÿ›˘˝‘fi ¿èÎ_ »ı ó
[±K›Î› 3
= fi ≥E»÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ≥‰ = ±ı‹
= ’HÎ ¿ıfi = ¿˘fiÎ◊Ì
≠›@÷— = ≠ıflÎ¥fiı
= ’flÎHÎı ’Î’‹Ô˚ = ’Î’fi_
= ΩıÕu˘ ˢ› «flÏ÷ = ±Î«flHÎ ¿flı »ı?
ΩfiÎÏ‹ ‘‹* fi « ‹ı ≠T≤ÏkÎΩ˝fiÎQ›‘‹* fi « ‹ı ÏfiT≤ÏkΗ ––
¿ıfiÎÏ’ ÿı‰ıfi xÏÿ „V◊÷ıfi ›◊Î Ïfi›@÷˘û„V‹ ÷◊Î ¿fl˘Ï‹ ––
(√√˝Á_ÏË÷Î, ±r‹ı‘. 50/36)
“Ë_ ‘‹˝fiı Ωb_ »\_, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ‹ÎflÌ ≠T≤ÏkÎ fi◊Ì
◊÷Ì ±fiı ±‘‹˝fiı ’HÎ Ωb_ »\_, ’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ‹ÎflÌ
ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_ flËı·˘ ¿˘¥ ÿı‰ »ı,
…ı ‹ÎflÌ ’ÎÁı …ı‰_ ¿flΉÕΉı »ı, ÷ı‰_ … Ë_ ¿v_ »\_!”
ÿ›˘˝‘fi ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î›ı·˘ ±ı “ÿı‰” ‰V÷÷— “¿Î‹”
(¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î) … »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹fiW›
ω«Îfl’Ò‰˝¿ ΩHÎ÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ ‘‹˝fi_ ’ηfi ±fiı
±‘‹˝fi˘ I›Î√ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
“¿ıfi ≠›@÷˘û›_ ’Î’_ «flÏ÷” ’ÿ˘ ‰Õı ’HÎ
“±ÏfiE»fiÔ˚” ’ÿfiÌ ≠⁄‚÷Î ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ω«Îfl‰Îfi ‹fiW› ’˘÷ı ’Î’ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì ≥E»÷˘;
¿˘¥ ⁄ÌΩı … ÷ıfiı …⁄fl…V÷Ì◊Ì ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flΉÌ
ÿı »ı. ÷ı ⁄ÌΩı ¿˘HÎ »ı? ó ±Î ±…\˝fifi˘ ≠ffi »ı.
¤√‰Îfiı Ë‹HÎÎ_ Ë‹HÎÎ_ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_
¿ı flÎ√ ±fiı ¶ıÊ (…ı ¿Î‹ ±fiı ø˘‘fiÎ_ … ÁÒZ‹ w’˘
»ı) ÁΑ¿fiÎ ‹ËÎfi ÂhÎ±˘ ±◊ν÷Ô˚ ±ı ⁄LÔfiı ’Î’fiÎ_
¿ÎflHÎ »ı. ’fl_÷ ÷ı ‰Î÷ Á΋ÎL› flÌ÷ı ¿Ëı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
±…\˝fi ÷ıfiı ’¿ÕÌ fiÏË Â@›Î. ±Î◊Ì ÷ı±˘ ≠ffi ¿flı
»ı ¿ı ‹fiW› ω«Îfl’Ò‰˝¿ ’Î’ ¿fl‰Îfi_ fi ≥E»÷˘ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ¿˘fiÎ◊Ì ≠ıÏfl÷ ◊¥fiı ’Î’fi_ ±Î«flHÎ ¿flı »ı?
±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ ±Ï¤≠Λ ±Î »ı ¿ı (±ı¿hÎÌÁ‹Î◊Ì
·¥fiı ’Î_hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì Ωı÷Î_) ±l©Î, ±ÁÒ›Î,
ÿpÏ«kÎ÷Î, ‹Òœ÷Î, ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰)fiÌ ’fl‰Â÷Î, flÎ√
¶ıÊ V‰‘‹˝‹Î_ ±vÏ« ±fiı ’fl‘‹˝‹Î_ vÏ« - ±Î ’ˆ¿Ì
¿›_ ¿ÎflHÎ »ı, …ıfiı ·Ì‘ı ‹fiW› ω«Îfl’Ò‰˝¿ fi ≥E»÷˘
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı? ±ıfiÎ ÏÁ‰Î›
¥rfl, ≠ÎflO‘, ›√, ’Ïfl„V◊Ï÷, ¿‹˝, ¿<Á_√, Á‹Î…,
flÌ÷Ïfl‰Î…, Áfl¿ÎflÌ ¿Î›ÿ˘ ‰√ıflı‹Î_◊Ì ’HÎ ¿›Î ¿ÎflHÎ◊Ì
‹fiW› ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı?
óáó
f·˘¿ 37] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 231

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
¿Î‹ ±ıÊ ø˘‘ ±ıÊ flΩı√HÎÁ‹§‰— –– 37––
‹ËÎÂfi˘ ‹ËÎ’ÎM‹Î ω©uıfiÏ‹Ë ‰ˆÏflH΋Ô˚ –– 37––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

flΩı√HÎ- = flΩı√H΋Î_◊Ì ±ıÊ— = ±Î (¿Î‹ …) ≥Ë = ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ (÷_)

Á‹§‰— µI’LÔfi ø˘‘— = ø˘‘ (‹Î_ w’Î_÷fl
±ıfi‹Ô˚ = ±Îfiı (…)
±ıÊ— = ±Î ◊Λ) »ı.
¿Î‹— = ¿Î‹ (±◊ν÷Ô˚) ‹ËÎÂfi— = (±Î) CÎb_ ¬ÎfiÎfl˘ ‰ˆÏflH΋Ô˚ = ‰ıflÌ
¿Î‹fiÎ (… ’Î’fi_ (±fiı)
¿ÎflHÎ »ı) ‹ËÎ’ÎM‹Î = ‹ËÎ’Î’Ì »ı. ωϩ = ΩHÎ.

ÀÌ¿Î ó “flΩı√HÎÁ‹ÿÔ˚¤‰—” ±Î√‚ «˙ÿ‹Î Á‹V÷ ’Î’˘fi_ ‹Ò‚ »ı.2 ¿Î‹fi΋Î_ ωCÔfi ±Î‰÷Î_ ¿Î‹
±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ¿ËıÂı ¿ı I≤WHÎÎ … ø˘‘‹Î_ ’ÏflH΋ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±Î ¿Î‹fiÎfiı
(¿Î‹fiÎ) ±fiı ±ÎÁ„@÷◊Ì flΩı√HÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı … ’Î’˘fi_ ‹Ò‚ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ±ı¿‰«fifi˘
±ËŸ ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı flΩı√HÎ◊Ì ¿Î‹ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
±Î◊Ì ±ı‹ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı flÎ√◊Ì ¿Î‹ µI’LÔfi ◊Λ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_ “·˘¤” µI’LÔfi ◊Λ »ı3 ±fiı
»ı. ±fiı ¿Î‹◊Ì flÎ√ ‰‘ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹fi΋Î_ ωCÔfi ’ˢӫ÷Î_ (ωCÔfi ’ˢӫÎÕfiÎflÎ µ’fl)
’ÿÎ◊˘˝fiı Á¬ÿÎ›Ì ‹Îfi‰Î◊Ì flÎ√ µI’LÔfi ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì “ø˘‘” µI’LÔfi ◊Λ »ı. Ωı ωCÔfi ’ˢӫÎՉΉ΂˘
±_÷—¿flH΋Î_ ÷ıfi_ ‹Ëk‰ ºœ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ±ı … ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±Ï‘¿ ⁄‚‰Îfi ˢ› ÷˘ ø˘‘ µI’LÔfi fi ◊¥fiı
’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ÷ıfiÎ ‰Õı Á¬ ·ı‰ÎfiÌ “¤›” µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷΋Î_ @›Î_¿-@›Î_¿
¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ŒflÌ◊Ì ¿Î‹fiÎ◊Ì ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ flÎ√ ¿Î‹fiÎ ±fiı ø˘‘fiÌ ÁÎ◊ıÁÎ◊ı ¤›fiÌ ’HÎ ‰Î÷ ±Î‰Ì
‰‘ı »ı. ±Î ø‹ F›Î_ Á‘Ì «Î·ı »ı, I›Î_ Á‘Ì ’Î’ »ı; …ı‹¿ı ó “‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘Η” (±. 4/10) ±fiı
¿‹˝◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì. “ω√÷ıE»Î¤›ø˘‘—” (±. 5/28).
“¿Î‹ ±ıÊ ø˘‘ ±ıÊ—” ó ‹Îv_ ‹fi√‹÷_ ◊α˘
¿Î‹fiÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
ó ±Î … ¿Î‹fiÎ »ı.1 µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ
Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î, Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ≥E»Î, Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ, ⁄‘Î_ … ’Î’˘, Á_÷Î’˘, ÿ—¬˘ ‰√ıflıfiÌ …Õ
±ÎÁ„@÷ - ±Î ⁄‘Î_ ¿Î‹fiÎ_ … w’˘ »ı. »ı. ¿Î‹fiΛ@÷ T›„@÷fiı Ω√˛÷‹Î_ Á¬ ‹‚‰Îfi_ ÷˘ ÿÒfl
’Î’¿‹˝ @›Î_¿ ÷˘ “¿Î‹” fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ±fiı flèÎ_, V‰MÔfi‹Î_ ’HÎ ¿ÿÌ Á¬ fi◊Ì ‹‚÷_ ó “¿Î‹ ±»÷
@›Î_¿ “ø˘‘”fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ÿı¬Î› Á¬ Á’fiıËn fiÎËŸ” (‹ÎfiÁ 7/90/1). …ı ≥E»ı »ı,
»ı. ⁄LÔfiı◊Ì ±·√-±·√ ’Î’˘ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı fi ◊Λ ±fiı …ı fi◊Ì ≥E»÷Î, ÷ı ◊¥ Ω› - ±ıfiı
⁄LÔfiı ’ÿ˘ ±ÎM›Î_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹ ±◊ν÷˚ µI’ÏkÎ- ÿ—¬ ¿Ëı »ı. Ωı “≥E»‰Î” ±fiı “fiÏË ≥E»‰Î”fiı »˘ÕÌ
ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ, ≠ÌÏ÷ ±fiı ±Î¿Ê˝HÎ … ÿı, ÷˘ ’»Ì ÿ—¬ »ı … @›Î_?
1. “≥ÿo ‹ı V›ÎÏÿÿo ‹ı V›ÎÏÿ÷ÌE»Î ¿Î‹Â„Oÿ÷Δ
“±Î ‹fiı ‹‚Ì Ω›, ±Î ‹fiı ‹‚Ì Ω›” - ±Î ≠¿ÎflfiÌ ≥E»Î “¿Î‹” ¿Ëı‰Î› »ı.
2. Ωı¿ı ¤√‰Îfiı ±Î’ı·Î ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰_ ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ ±ı ’Î’ ◊‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ “¿Î‹”fiı
… ’Î’fi_ ¿ÎflHÎ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ¿ı ±Î (hÎÌΩı) ±K›Î› “¿‹˝›˘√”fi˘ »ı ±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ≠‘Îfi ·Z›
¿Î‹fiÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ »ı.
3. “Ï…Ï‹ ≠Ï÷ ·Î¤ ·˘¤ ±Ï‘¿Î¥” (‹ÎfiÁ 1/180/1; 6/102/1).
232 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≥E»Î … ¿Î‹fiÎ ¿Ëı‰Î› »ı.
±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ¿Î‹fiÎ …ı‰Ì ≠÷Ì÷ ◊÷Ì
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ “¿Î‹fiΔ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿ÿÌ ’ÒflÌ fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı
‰‘÷Ì … flËı »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î (’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷
◊÷Î_) ’ÒflÌ ◊¥ Ω› »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ¿Î‹fiÎ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì
ϤLÔfi ‰V÷fiÌ ◊Λ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±Ï¤LÔfi
»ı. ±ı … flÌ÷ı Áı‰Î (¿‹˝›˘√), ÷k‰iÎÎfi (iÎÎfi›˘√)
±fiı ¤√‰I≠ı‹ (¤„@÷›˘√)fiÌ ≥E»Î ’HÎ “¿Î‹fiΔ fi◊Ì.
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»Î ‰ÎV÷‰‹Î_ ∞‰fifiÌ ‰ÎV÷ω¿
±Î‰U›¿÷Î (¤Ò¬) »ı. ∞‰fiı ±Î‰U›¿÷Î ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
»ı, ’fl_÷ ω‰ı¿ ÿ⁄Î¥ …÷Î_ ÷ı fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ
¿fl‰Î ·Î√ı »ı.
±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ¿Î‹fiΠωfiÎ Á_ÁÎflfi_
¿Î›˝ ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·Âı? ±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿
¿Î›˝ ‰V÷±˘◊Ì ±fiı Ïø›Î±˘◊Ì «Î·ı »ı, ‹fifiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì
fiÏË. ‰V÷±˘fi˘ Á_⁄_‘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ˢ› »ı, «ÎËı ÷ı ¿‹˘˝
’Ò‰˝fiÎ_ (≠ÎflO‘) ˢ› ±◊‰Î ‰÷˝‹Îfi(µz˘√)fiÎ_. ¿‹˝
⁄ËÎflfiÎ_ ˢ› »ı ±fiı ¿Î‹fiα˘ ±_ÿflfiÌ. ⁄ËÎflfiÎ_
¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚ ’HÎ (‰V÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_)
⁄ËÎflfiÎ_ ˢ› »ı.
¿Î‹fiÎfi˘ Á_⁄_‘ Œ‚ (’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı)fiÌ
≠΄MÔ÷fiÌ ÁÎ◊ı »ı … fiÏË. …ı ‰V÷ ¿‹˝fiı ±Î‘Ìfi »ı,
÷ı ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı? Á_ÁÎfl‹Î_
Ωı¥±ı … »Ì±ı ¿ı ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘fiÌ
ÿÏflƒ÷Î fi◊Ì ‹À÷Ì. ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘ ÏÁ‰Î› ⁄οÌfiÌ
⁄‘Ì … T›„@÷‹Î_ ∞‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiΠˢ‰Î »÷Î_ ‹flı »ı.
¿Î‹fiÎ ¿flı ¿ı fiÎ ¿flı, …ı Œ‚ ‹‚‰Î‰Î‚_ »ı, ÷ı ÷˘ ‹‚Âı
…. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ◊‰Î‰Î‚_ »ı, ÷ı ÷˘ ◊¥fiı …
flËıÂı ±fiı …ı fi◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ ÷ı ¿ÿÌ fiÏË ◊Λ, «ÎËı
÷ıfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl˘ ¿ı fiÎ ¿fl˘, …ı‰Ì flÌ÷ı ¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Î
»÷Î_ ’HÎ ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Ì Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ’HÎ ±Î‰Âı
…. fl˘√fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿›Î˝ ωfiÎ ’HÎ fl˘√ ±Î‰ı »ı ±fiı
¿Î‹fiÎ ¿›Î˝ ωfiÎ ’HÎ fiÌfl˘Ï√÷Î flËı »ı. Ïfi_ÿÎ-±’‹ÎfifiÌ
¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ Ïfi_ÿÎ-±’‹Îfi ◊Λ »ı ±fiı
¿Î‹fiÎ ¿›Î˝ ωfiÎ ’HÎ ≠Â_ÁÎ-ÁL‹Îfi ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±fi¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷ ’HÎ ¿‹˘˝fi_ … Œ‚ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰V÷,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfi_ ≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ±◊‰Î fi ◊‰_ ±ı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ flάı »ı, ¿Î‹fiÎ ÁÎ◊ı fiÏË.
[±K›Î› 3
¿Î‹fiÎ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Á¬fiÌ ’HΠˢ› »ı ±fiı ¤Îω
Á¬fiÌ ’HÎ. ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î ±ı ÷ÎI¿ÎÏ·¿
Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ »ı ±fiı ¿‹˝Œ‚≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»Î ±ı ¤Î‰Ì
Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ »ı. ±Î ⁄LÔfiı› ¿Î‹fiα˘‹Î_ ÿ—¬ … ÿ—¬
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ ¿ı‰‚ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ … ÿ—¬ fi◊Ì
ÿı÷Ì, ’fl_÷ ¤Îω …L‹‹Î_ ¿ÎflHΠˢ‰Î◊Ì ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ
ÿ—¬ ±Î’ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ⁄Lfiı› ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√
¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
¿‹˝ ±fiı ω¿‹˝ (ÏfiÏÊ© ¿‹˝) ó ⁄LÔfiı› ¿Î‹fiÎfiı
¿ÎflHÎı ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı “¿‹˘˝” ◊Λ »ı ±fiı
¿Î‹fiÎfiÌ T≤Ï© ◊‰Î◊Ì “ω¿‹˘˝” ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı
… ±Á÷‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ºœ ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Î◊Ì
±Á÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.
¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊¥ …÷Î_ ±Î’HÎı ÷ı … ±‰V◊΋Î_ ±Î‰Ì
…¥±ı »Ì±ı …ı ±‰V◊΋Î_ ±Î’HÎı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_
’Ëı·Î_ Ë÷Î. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥fiÎ ‹fi‹Î_ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi
◊¥ ¿ı ‹fiı Á˘ wÏ’›Î ‹‚Ì Ω›. ±ıfiÎ ’Ëı·Î_ ÷ıfiÎ
‹fi‹Î_ Á˘ wÏ’›Î ‹ı‚Ô‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ fi Ë÷Ì; ±Î◊Ì
±fi¤‰◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. F›Î_
Á‘Ì Á˘ wÏ’›ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi fiˢ÷Ì ◊¥, I›Î_ Á‘Ì
“ÏfiW¿Î‹÷ΔfiÌ „V◊Ï÷ Ë÷Ì. ≠›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì Ωı ≠ÎflO‘‰ÂÎ÷Ô˚
Á˘ wÏ’›Î ‹‚Ì Ω› ÷˘ ÷ı … “ÏfiW¿Î‹÷ΔfiÌ „V◊Ï÷
ŒflÌ◊Ì ±Î‰Ì Ω› »ı. ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı
÷ı „V◊Ï÷ À¿÷Ì fi◊Ì ±fiı fi‰Ì ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω›
»ı ¿ı ‹fiı ËΩfl wÏ’›Î ‹‚Ì Ω›. ±Î flÌ÷ı fi ÷˘ ¿Î‹fiÎ
’ÒflÌ ◊Λ »ı ±fiı fi ’ÒflÌ I≤„MÔ÷›ı ◊Λ »ı. ¿˘flÎ ’Ïfll‹
ÏÁ‰Î› ¿Â_ ËÎ◊ fi◊Ì ·Î√÷_.
“¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√
¿fl‰˘ ¿ÏÃfi fi◊Ì. ◊˘Õ˘ ¨Õ˘ ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
¿Î‹fiÎ »^À÷Ì … fi◊Ì ±◊‰Î À¿÷Ì … fi◊Ì! ¬⁄fl
’ÕÂı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹fiÎ À¿÷Ì … fi◊Ì. ÷ı ÷˘ Ïfifl_÷fl
ÿÒfl ◊÷Ì … Ω› »ı; ’fl_÷ ‹fiW› fi‰Ì-fi‰Ì ¿Î‹fiα˘
¿flÌfiı ÷ı‹fiı «Î· … flάı »ı. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı
±fiı µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷fi_ ÿÒfl ◊‰_ ±‰U›_¤Î‰Ì »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎ ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊Λ »ı. Ωı ‹fiW›
fi‰Ì ¿Î‹fiÎ fiÎ ¿flı ÷˘ …^fiÌ ¿Î‹fiÎ @›Îflı¿ ’ÒflÌ ◊¥fiı
±fiı @›Îflı¿ ’ÒflÌ fi ◊¥fiı ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı ±fiı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı fi◊Ì;
’fl_÷ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı ±fiı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ ±ÏfiI› ±fiı I›Î√ ÏfiI› »ı. ÏfiW¿Î‹
◊‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ¿ı‰Ì? ±Î’HÎı ‹‹÷Î flÏË÷ fi◊Ì ◊÷Î,
f·˘¿ 37] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 233

±ı … ¿ÏÃfi÷Î »ı. Ωı ±Î’HÎı Ïfi‹˝‹ ◊¥ …¥±ı ÷˘
ÏfiW¿Î‹ ⁄fi‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì …Âı ±fiı ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î◊Ì
±Á_√ ◊‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì …Âı. F›Îflı Ïfi‹˝‹÷Î,
ÏfiW¿Î‹÷Î ±fiı ±Á_√÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı, I›Îflı Ïfiω˝¿Îfl÷Î,
ÂÎ_Ï÷ ±fiı V‰Î‘Ìfi÷Î ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì Ω› »ı.
±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ µ’fl K›Îfi ±Î’˘. ±Î’HÎı
¿Î‹fiα˘fi˘fiÌ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ⁄Ë ¿ÏÃfi ‹Îfi̱ı »Ì±ı.
’fl_÷ ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı Ωı ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ¿ÏÃfi
ˢ› ÷˘ Â_ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿fl‰Îfi_ Á√‹ »ı? ⁄‘Ì
¿Î‹fiα˘ ’ÒÏ÷˝ Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î… Á‘Ì ¿˘¥fiÌ fi◊Ì ◊¥.
±Î’HÎÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_, ¤√‰ÎfifiÎ ⁄Î’ (ÿÂfl◊∞)fiÌ
’HÎ ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ fi◊Ì ◊¥! ±Î◊Ì ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝
◊‰Ì ±Á_¤‰ »ı. ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±Á_¤‰
fi◊Ì. Ωı ±Î’HÎı ±ı‰_ ‹Îfi÷Πˢ¥±ı ¿ı ¿Î‹fiα˘fi˘
I›Î√ ¿fl‰˘ ¿ÏÃfi »ı, ÷˘ ¿ÏÃfi ‰Î÷ ’HÎ ±Á_¤‰ ‰Î÷
(¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝)fiÌ Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ Á√‹ … ’Õı »ı;
¿ı‹¿ı ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷
¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝fiÌ Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√
¿fl‰˘ Á√‹ … »ı. ¤Ò· ±ı … ◊Λ »ı ¿ı …ı ¿Î›˝
¿flÌ fi◊Ì Â¿÷Î, ÷ıfiı ‹ÎÀı ≠›IÔfi ¿fḻı »Ì±ı ±fiı
…ı ¿Î›˝ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿Â_ ¿fl÷Î … fi◊Ì.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı,
¿ı …ı ÷ı ¿flÌ Â¿ı »ı.
¿Î‹fiα˘fiÎ «Îfl ¤ıÿ »ı ó
(1) ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiÌ ±Î‰U›¿ ¿Î‹fiα˘fiı
’ÒflÌ ¿flÌ ÿı‰Ì.1
(2) …ı ¿Î‹fiÎ T›„@÷√÷ ÷ı‹ … L›Î››@÷ ˢ›
±fiı …ıfiı ’ÒflÌ ¿fl‰Îfi_ ±Î’HÎÎ Á‹ÎJ›˝fiÌ ⁄ËÎfl ˢ›,
÷ıfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰Ì.2
(3) ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÷ı ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ¿flÌ ÿı‰Ì, …ı
L›Î››@÷ ±fiı ÏË÷¿ÎflÌ Ë˘› ÷◊Î …ıfiı ’ÒflÌ ¿fl‰Îfi_
Á΋J›˝ ±Î’HÎ΋Î_ ˢ›. ±Î flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ
¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎ΋Î_ ¿Î‹fiÎI›Î√fi_ Á΋J›˝ ±Î‰Ì Ω› »ı.
(4) µ’›˝@÷ hÎHÎı ≠¿ÎflfiÌ ¿Î‹fiα˘ ÏÁ‰Î›fiÌ
⁄Ì∞ ⁄‘Ì ¿Î‹fiα˘fiı ω«Îfl ¶ÎflÎ ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰Ì.
“‹ËÎÂfi˘ ‹ËÎ’ÎM‹Î” ó ¿˘¥ ‰ıflÌ ±ı‰˘ ˢ›
»ı, …ı ¤ıÀ’ÒΩ ±◊‰Î ±fifi›-ωfi›◊Ì ÂÎ_÷ ◊¥ Ω›
»ı, ’fl_÷ “¿Î‹” ±ı‰˘ ‰ıflÌ »ı, …ı ¿ÂÎ◊Ì ’HÎ ÂÎ_÷
fi◊Ì ◊÷˘. ±Î ¿Î‹fiÌ ¿ÿÌ I≤„MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ìó
⁄{ˆ fi ¿Î‹ ±Ï√Ïfi ÷·ÁÌ ¿Ën,
Ï⁄Ê›-¤˘√ ⁄Ë CÎÌ ÷ı ––
(ωfi›’ÏhοΠ198)
…ı‰Ì flÌ÷ı ‘fi ‹‚÷Î_ ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Ì …
Ω› »ı; ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı‹ …ı‹ ¤˘√ ‹‚÷Î Ω› »ı,
÷ı‹ ÷ı‹ ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Ì … Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎfiı
“‹ËÎÂfi—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
¿Î‹fiÎ … ÁC΂Î_ ’Î’˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı. «˘flÌ, ·Ò_À,
gËÁÎ ‰√ıflı Á‹V÷ ’Î’˘ ¿Î‹fiÎ◊Ì … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿Î‹fiÎfiı “‹ËÎ’ÎM‹Î” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
¿Î‹fiÎ µI’Lfi ◊÷Î_ … ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì,
’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ≥p (¤√‰Îfi)◊Ì Ï‰‹¬
◊¥ Ω› »ı ±fiı fiΉÎfi Á_ÁÎflfiÌ ÁL‹¬ ◊¥ Ω›
»ı. fiΉÎfifiÎ ÁL‹¬ ◊‰Î◊Ì ’Î’˘ ◊Λ »ı ±fiı ’Î’˘fiÎ
Œ‚V‰w’ı fifl¿˘fiÌ ÷◊Î fiÌ« ›˘Ïfi±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì … Á_ÁÎfl ÁI› ≠÷Ì÷
◊Λ »ı ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝
„V◊fl ÿı¬Î› »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı „V◊fl ‹Îfi‰Î◊Ì …
‹fiW› ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ¤˘√‰ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ≥E»Î ¿flı
»ı. Á¬¤˘√fiÎ Á‹›ı Á_ÁÎflfiÌ ZÎHΤ_√fl÷ÎfiÌ ÷flŒ ºÏp

1. ±ı‰Ì ¿Î‹fi΋Î_ «Îfl ‰Î÷˘fi_ ˢ‰_ ±Î‰U›¿ »ı ó

(1) …ı ¿Î‹fiÎ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ µI’LÔfi ◊¥ ˢ› (…ı‹¿ı, ¤Ò¬ ·Î√÷Î_ ¤˘…fifiÌ ¿Î‹fiÎ).
(2) …ıfiÌ ’ÒÏ÷˝fiÌ ÁΑfiÁ΋√˛Ì ‰÷˝‹Îfi‹Î_ µ’·O‘ ˢ›.
(3) …ıfiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿›Î˝ ωfiÎ ∞ω÷ flËı‰_ Á_¤‰ fi ˢ›.
(4) …ıfiÌ ’ÒÏ÷˝◊Ì ’˘÷Îfi_ ÷◊Î ⁄ÌΩ±˘fi_ - ¿˘¥fi_ ’HÎ ±ÏË÷ fi ◊÷_ ˢ›.
ó ±Î ≠¿Îflı ÂflÌfl Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiÌ ±Î‰U›¿ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿flÌ ·ı‰Ì Ωı¥±ı. ±Î‰U›¿ ¿Î‹fiα˘fiı ’ÒflÌ ¿fl‰Î◊Ì ±fiΉU›¿
¿Î‹fiα˘fiÎ I›Î√fi_ ⁄‚ ±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ±Î‰U›¿ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ fiÏË ·ı‰_; ¿ı‹¿ı ’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ ·ı‰Î◊Ì
fi‰Ì-fi‰Ì ¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ◊÷Ì flËıÂı, …ıfi˘ ¿ÿÌ ±_÷ fiÏË ±Î‰ı.
2. µÿÎËflHÎÎ◊˝ ó “Á_ÁÎfl‹Î_ ±L›Î›-±I›Î«Îfl fi ◊Λ” ó ±ı‰Ì ÷̉˛ T›„@÷√÷ ¿Î‹fiÎ L›Î››@÷ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ Á΋J›˝fiÌ
⁄ËÎfl »ı. ±Î◊Ì ±ı‰Ì ¿Î‹fiÎfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı ÏfiÏç_÷ …¥ …‰_. ±ı‰Ì ¤√‰ÿÏ’˝÷ ¿Î‹fiÎ ¤Ï‰W›‹Î_ (¤√‰Îfi
≥E»ı ÷˘) ’ÒflÌ ◊¥ Ω› »ı.
234 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
fi◊Ì …÷Ì ±fiı ‹fiW› ¤˘√fiı ÷◊Î ’˘÷Îfiı ’HÎ „V◊fl
Á‹…ı »ı. …ı (Á_ÁÎfl) ≠Ï÷ZÎHÎ ‹flÌ flè΢ »ı ó “fip
◊¥ flè΢ »ı, ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì Á¬ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊¥ ¿ı? ’fl_÷ “Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎ ‹flÌ flè΢ »ı” ±Î
ΩHοÎflÌfi˘ Ï÷flV¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì … ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬¤˘√fiÌ
≥E»Î ◊Λ »ı. «·Ï«hÎ (ÏÁfiı‹Î)‹Î_ ’οı·Ì ƒÎZÎ Ωı‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ¬Î‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì ◊÷Ì, Ωı ◊÷Ì Ë˘›
÷˘ ÏÁ© ◊›_ ¿ı ±Î’HÎı ÷ıfiı „V◊fl ‹ÎL›_ »ı. ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
Á_ÁÎflfiı „V◊fl ‹Îfi‰Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ …ı „V◊fl ÷k‰ »ı,
÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÷flŒ ºÏp
…÷Ì … fi◊Ì. ÷ı ⁄Î…\ ºÏp fi …‰Î◊Ì ‹fiW› ÷ıfiÎ◊Ì
ω‹¬ ◊¥fiı fiΉÎfi Á¬¤˘√‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰◊Ì Ï‰‹¬ ◊›Î ωfiÎ
¿˘¥ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ¤˘√‰Ì … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı flÎ√’Ò‰˝¿
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î◊Ì ‹fiW› ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬
◊¥ … Ω› »ı.
¤˘√⁄Ï©◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ‹fiW›
gËÁÎ w’Ì ’Î’◊Ì ⁄«Ì … fi◊Ì Â¿÷˘. ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ’HÎ
gËÁÎ (’÷fi) ¿flı »ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ’HÎ. …ı‰Ì flÌ÷ı,
¿˘¥ ‹fiW› ‘fifi˘ Á_√˛Ë ¿flÌfiı ÷ıfiÎ◊Ì ¤˘√˘fiı ¤˘√‰ı
»ı, ÷˘ ÷ıfiı ÿı¬Ìfiı Ïfi‘˝fi˘fiÎ xÿ›‹Î_ ‘fi ±fiı ¤˘√˘fiÎ
±¤Î‰fi_ ωÂıÊ ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±Î ÷ı‹fiÌ gËÁÎ ◊¥.
¤˘√˘fiı ¤˘√‰Ìfiı ÷ı ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÌ ’HÎ gËÁÎ (’÷fi)
¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ «ı÷fi ±_ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ …Õ (‘fi)fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì ÷ı ‰V÷÷— …Õfi˘
ÿÎÁ ⁄fiÌ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı.
Á_ÁÎflfiÎ ⁄‘Î ¤˘√ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı; ±Î◊Ì ‹fiW›
…ıÀ·˘ ¤˘√ ¤˘√‰ı »ı, ÷ıÀ·˘ ¤˘√ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¤Î√‹Î_◊Ì
… ±Î‰ı »ı. ËÎ, ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ’ÿÎ◊˘˝fi˘
V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›fiı ’Î’ fi◊Ì ·Î√÷_. ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë
‹ÎÀı ’HÎ ÂÎVÔh΢‹Î_ ¿ı‰‚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¤˘√ ¤˘√‰‰Îfi˘
ÏfiÊı‘ »ı. ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝ËfiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Î÷Î,
Ï’÷Î, √v, ⁄΂¿, VÔhÎÌ, T≤© ‰√ıflıfiı ±Î’Ìfiı ’»Ì ’˘÷ı
·ı‰Î Ωı¥±ı.
¤˘√⁄Ï©◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ’vÊ ’˘÷Îfi_ ÷˘
’÷fi ¿flı »ı, ¤˘B› ‰V÷±˘fi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ÷ı‹fi˘
fiΠ¿flı »ı, ±fiı ±¤Î‰√˛V÷ ’vÊ˘fiÌ gËÁÎ ¿flı »ı;
’fl_÷ ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±Î ‰Î÷ ·Î√
fi◊Ì ’Õ÷Ì. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ gËÁÎ w’Ì ’Î’ fi◊Ì ◊÷_, ¿ı‹¿ı
÷ıfi΋Î_ ¤˘√⁄Ï© fi◊Ì Ë˘÷Ì ±fiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì
Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ÂÎVÔhÎωÏË÷ Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı (√Ì÷Î
[±K›Î› 3
±. 4/21, ±. 18/17). ÷ı ‹ËÎ’vÊfiÎ µ’›˘√‹Î_
±Î‰‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘fi˘ ω¿ÎÁ ◊Λ »ı, fiΠfiÏË ±◊ν÷Ô̊
÷ıfiÌ ’ÎÁı ±Î‰÷Î_ ‰V÷±˘fi˘ Áÿ’›˘√ ◊Λ »ı, …ı◊Ì
÷ı ÁÎ◊˝¿ ◊¥ Ω› »ı. F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ı ‹ËÎ’vÊfi_
¿Ëı‰Î‰Î‚_ ÂflÌfl flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î’‹ı‚ı-
V‰Î¤Îω¿’HÎı ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl µ’¿Îfl ◊Λ »ı.
ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î “‹ËÎÂfi—” ±fiı
“‹ËÎ’ÎM‹Î” fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiÌ
±Î‰U›¿÷Î “¿Î‹fiΔ fi◊Ì. ±Î‰U›¿÷ÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊Λ »ı;
…ı‹¿ı - ¤Ò¬ ·Î√Ì ±fiı ¤˘…fi ¿fl‰Î◊Ì I≤„MÔ÷ ◊¥
ô.
“ω©Ô˚›ıfiÏ‹Ë ‰ˆÏflH΋Ô˚” ó Ωı¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ◊÷Î_ … Á¬ÂÎ_Ï÷fi˘ ±fi¤‰
◊Λ »ı, ÷˘’HÎ ‹fiW› ±iÎÎfi‰Â ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á¬ ◊Λ
»ı, ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î flÌ÷ı ‹fiW›ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎfiı
Á¬fi_ ¿ÎflHÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‹hÎ ±fiı ÏË÷ˆÊÌ
‹ÎfiÌ flÎ¬Ì »ı. ±Î ‹ÎL›÷Îfiı ¿ÎflHÎı ¿Î‹fiÎ ¿ÿÌ ÿÒfl
◊÷Ì fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î
¿Î‹fiÎfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‹hÎ fiÏË, ⁄S¿ı ‰ıflÌ ‹Îfi˘. ¿Î‹fiÎ
‹fiW›fiÌ ‰ıflÌ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı ¿ı ÷ı ‹fiW›fiΠω‰ı¿fiı
œÎ_¿Ìfiı ÷ıfiı ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flı »ı.
Á_ÁÎflfiÎ_ ÁC΂Î_ ’Î’˘, ÿ—¬˘, fifl¿˘ ‰√ıflıfiÎ ‹Ò‚‹Î_
±ı¿ ¿Î‹fiÎ … »ı. ±Î ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ F›Î_ @›Î_›
¿˘¥ ÿ—¬ ’Î‹Ì flèÎ_ »ı, ÷ı‹Î_ ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ
… ¿ÎflHÎ »ı. ¿Î‹fiÎ◊Ì Á‰˝ ≠¿ÎflfiÎ_ ÿ—¬˘ ◊Λ »ı
±fiı Á¬ …ı‰_ ¿Î_¥ ’HÎ flËı÷_ fi◊Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
¿Î‹fiÎfiı fip ¿fl‰Îfi˘ ‹A› Áfl‚ µ’Λ »ı »ıó
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì, ÷ı‹fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_. ±L›
ÂflÌfl‘ÎflÌ ÷˘ ⁄ÌΩ »ı …, ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î. ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ≠ÎHÎ ’HÎ ⁄ÌΩ_ … »ı. ±Î◊Ì
÷ı‹fi˘ Ïfi‰Î˝Ë ’HÎ Áı‰Î⁄Ï©◊Ì ¿fl‰Îfi˘ »ı, ¤˘√⁄Ï©◊Ì
fiÏË. ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ fi◊Ì ·ı‰Îfi_.
¿‹˝›˘√‹Î_ V◊Ò‚ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì “Ïø›Î”, ÁÒZ‹
ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ “g«÷fi” ±fiı ¿ÎflHÎ ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì
“„V◊fl÷Δ - hÎHÎı› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı
… »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı V◊Ò‚ÂflÌflfiÌ V◊Ò‚Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı,
ÁÒZ‹ÂflÌflfiÌ ÁÒZ‹-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±fiı ¿ÎflHÎÂflÌflfiÌ
¿ÎflHÎ-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı. ±Î◊Ì ÂflÌfl, ’ÿÎ◊˝ ±fiı
Ïø›Î◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ÷˘ µÏ«÷ »ı, ’fl_÷
f·˘¿ 38] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 235

’˘÷Îfi΋Î_ Áı‰¿’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi ¿fl‰_ ±ı ±fiÏ«÷ »ı. ∞‰ Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄_‘Λ »ı. ÷ÎÿÎIQ›◊Ì ’Ïfl„E»LÔfi÷Î,
ÁÒZ‹ÂflÌfl◊Ì ’flÏË÷ g«÷fi ¿fl‰_ ÷˘ µÏ«÷ »ı, ’fl_÷ ‹‹÷Î◊Ì Ï‰¿Îfl ±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì ±ÂÎ_Ï÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰_ ±ı ±fiÏ«÷ »ı. ¿ÎflHÎ-ÂflÌfl◊Ì „V◊fl ¿Î‹fiÎfiÎ I›Î√◊Ì ‹‹÷Î ±fiı ‹‹÷ÎfiÎ I›Î√◊Ì ÷ÎÿÎIQ›
◊‰_ ÷˘ µÏ«÷ »ı, ’fl_÷ „V◊fl÷Îfi_ Á¬ ·ı‰_ ±ı ±fiÏ«÷ ÿÒfl ◊Λ »ı. ¿‹˝›˘√Ì ÏÁ©Î_÷◊Ì ±Î‹Î_fiÎ ¿˘¥fiÌ ’HÎ
»ı.1 ±Î flÌ÷ı Á¬ fi ·ı‰Î◊Ì Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊¥ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì ‹Îfi÷˘; ¿ı‹¿ı ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
Ω› »ı. Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊÷Î_ ¿‹˝fiÌ ±ÎÁ„@÷ ‹fi, ⁄Ï©, ±Ë‹Ô˚, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı ¿˘¥fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ »^ÀÌ Ω› »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÷ı ±Î ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¿ı‰‚
‹Îfl˘ ±Îÿı «Î·ı; ±‹¿ T›„@÷ ‹ÎflÌ ±ÎiÎ΋Î_ Á_ÁÎflfiÎ ±fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀıfiÎ … ‹Îfiı »ı, ¿ı
flËı, ±‹¿ ‰V÷ ‹ÎflÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰Ì Ω›; ‹ÎflÌ ‰Î÷ …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı.
flËı ó ±ı ⁄‘Î_ ¿Î‹fiÎfiÎ … V‰w’ »ı. µI’ÏkÎ- ¿˘¥fiı ’HÎ ÿ—¬ fi ÿı‰Îfi˘ ¤Î‰ ◊÷Î_ Áı‰Îfi˘
ωfiÎÂÂÌ· (±Á÷) Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ·ı‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ±Îfl_¤ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ “¿˘¥fiı
‹ËÎfi ±fi◊˝ ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÌ L›Î››@÷ ’HÎ ÿ—¬ fi ◊α˘” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ Ïfifl_÷fl flËı‰˘ Ωı¥±ı.
¿Î‹fiÎ (…ı‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ˢ› ±fiı …ıfiı ’ÒHν ¿fl‰Îfi_ ¤Ò·◊Ì ’˘÷Îfiı ¿ÎflHÎı ¿˘¥fiı ÿ—¬ ◊¥ ’HÎ Ω› ÷˘
Á΋J›˝ ±Î’HÎ΋Î_ ˢ›)fiı ’ÒflÌ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ÷ıfiÌ ’ÎÁı Z΋Π‹Î√Ì ·ı‰Ì Ωı¥±ı. ÷ı Z΋Πfi ¿flı
¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ⁄‚ ±Î‰Ì Ω› »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÷˘ ’HÎ ¿o¥ ‰Î_‘˘ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁΫΠxÿ›◊Ì
¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ fi ’HÎ ¿flÌ Â¿Ì±ı ÷˘’HÎ xÿ›‹Î_ ’ÒflÌ ‹Î√‰Î‰Î‚Îfiı ¤√‰Îfi ÷flŒ◊Ì Z΋Π±Î’˘±Î’ ‹‚ı »ı.
¿fl‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ flËı‰Ì … Ωı¥±ı. Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ÁΑ¿ ÁΉ‘Îfi flËı ¿ı @›Î_› Áı‰ÎfiÎ
÷ÎÿÎIQ› ó ±Ëo÷Î (’˘÷Îfiı ÂflÌfl ‹Îfi‰_), ‹‹÷Î ⁄ÿ·Î‹Î_ ¿o¥ ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ ÷ıfi΋Î_ fi ±Î‰Ì Ω›. ±Î
(ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î) ±fiı ¿Î‹fiÎ flÌ÷ı Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì “¿Î‹w’Ì” ‰ıflÌ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ fip ◊¥
(±‹¿ ‰V÷ ‹‚Ì Ω› ±ı‰˘ ¤Î‰) ó ±Î hÎHÎı›◊Ì Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î◊Ì Á¬ ≥E»‰_ ÷ıfi_ fi΋ “¿Î‹” »ı. ±Î ¿Î‹w’Ì ±ı¿ ÿ˘Ê‹Î_
±fi_÷ ÿ˘Ê, ±fi_÷ω¿Îfl, ±fi_÷ ’Î’ flËı·Î_ »ı. ÷ı◊Ì F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÌ ±_ÿfl ¿Î‹ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı Á’ÒHν’HÎı
Ïfiÿ˘˝Ê, Ïfiω˝¿Îfl, ÏfiW’Î’ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ‹ÎÀı ¿o¥¿ ≥E»‰Î◊Ì … ⁄ÒflÎ¥ …L‹ı »ı. …ı ¿˘¥fiÌ
’ÎÁı◊Ì ¿Â_ ≥E»÷˘ fi◊Ì ÷ı ⁄ÒflÎ¥±˘◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝Œ‚ hÎHÎ ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó ¥p, ±Ïfip ±fiı Ï‹l (√Ì÷Î 18-12) hÎHÎı‹Î_ ¿Î‹fi_ ‹ÎhÎ ±Ïfip
Œ‚ … ‹‚ı »ı.
ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¿‹˝ ≠ÎflO‘◊Ì ◊÷_ fi◊Ì. ⁄S¿ı ¿Î‹fiÎ◊Ì ◊Λ »ı. ≠ÎflO‘◊Ì Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
≥E»Î ÷˘ ◊¥ …Âı, ’fl_÷ ÏfiÏÊ© ¿‹˝ fiËŸ ◊Λ; ¿ÎflHÎ ¿ı ≠ÎflO‘fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ÏfiÏÊ© ±Î«flHÎfiÌ
…wfl÷ … fi◊Ì.
“¿Î‹” flΩı√HÎ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ’Î’˘fi_ ¿ÎflHÎ ÷˘ flΩı√HÎ »ı ±fiı ¿Î›˝ ÷‹˘√HÎ »ı. ⁄‘Î_ ’Î’
flΩı√HÎ◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó “±Î ’Î’ »ı” ó ±ı‰Ì ΩHοÎflÌ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW› ’Î’‹Î_ ≠T≤kÎ ◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ±Î ΩHοÎflÌfi˘
≠¤Î‰ ±Î«flH΋Î_ fi ±Î‰‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ »ı? ±ıfi_ ω‰ı«fi ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.

‘Ò‹ıfiÎω˛›÷ı ‰Ïé›˝◊ÎÿÂÎıÛ ‹·ıfi « –– 38––

›◊˘S⁄ıfiÎT≤÷˘ √¤˝V÷◊Î ÷ıfiıÿ‹ÎT≤÷‹Ô˚ –– 38––
1. Áı‰Î ’flÏË÷g«÷fi, „V◊fl÷Î ‰√ıflıfi_ Á¬ ·ı‰_ ±fiı ÷ı‹fiÌ «Î· flËı‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Ì ±ı ’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Α¿ »ı (√Ì÷Î
±. 14/6). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á-hÎHÎı› √H΢◊Ì ±Á_√ ◊‰Îfi_ »ı, ¿ı‹¿ı V‰w’ ±Á_√ »ı.
236 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

›◊Î = …ı‹ ±Îω˛›÷ı = œo¿Î¥ Ω› »ı ÷◊Î = ÷ı‹…

‘Ò‹fiı = ‘‹ÎÕÎ◊Ì
‰Ïé— = ±„BÔfi ›◊Î
« = ±fiı µS⁄ıfi
‹·ıfi = ‹ı·◊Ì √¤˝—
±Îÿ½— = ÿ’˝HÎ ±ÎT≤÷—
ÀÌ¿Î ó “‘Ò‹ıfiÎω˛›÷ı ‰Ïé—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ‘‹ÎÕÎ◊Ì
±„BÔfi œo¿Î›ı·˘ flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿Î‹fiÎ◊Ì ‹fiW›fi˘
ω‰ı¿ œo¿Î›ı·˘ flËı »ı, ±◊ν÷Ô˚ V’p ≠÷Ì÷ fi◊Ì ◊÷˘.
ω‰ı¿, ⁄Ï©‹Î_ ≠√À ◊Λ »ı. ⁄Ï© hÎHÎ ≠¿ÎflfiÌ
ˢ› »ı ó Á΄k‰¿, flÎ…ÁÌ ±fiı ÷΋ÁÌ. Á΄k‰¿ ⁄Ï©‹Î_
¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi_ ’Òflı’Ò fl_ iÎÎfi ˢ› »ı, flÎ…ÁÌ ⁄Ï©‹Î_
¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi_ ’Òflı’Ò fl_ iÎÎfi fi◊Ì Ë˘÷_ ±fiı ÷΋ÁÌ
⁄Ï©‹Î_ Á‰˝ ‰V÷±˘fi_ ω’flÌ÷ iÎÎfi ˢ› »ı (√Ì÷Î
±. 18/30-32). ¿Î‹fiÎ µI’Lfi ◊÷Î_ Á΄k‰¿ ⁄Ï©
’HÎ ‘‹ÎÕÎ◊Ì ±„BfifiÌ …ı‹ œo¿Î¥ Ω› »ı, ’»Ì flÎ…ÁÌ
±fiı ÷΋ÁÌ ⁄Ï©fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ ¿fl‰Ì!
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≥E»Î µI’LÔfi ◊÷Î_ … ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_
‘‹ÎÕ˘ ◊¥ Ω› »ı. Ωı ±Î ±‰V◊΋Î_ ÁΉ‘ÎfiÌ fi
flËÌ ÷˘ ¿Î‹fiÎ CÎHÎÌ ‰‘Îflı ‰‘Ì Ω› »ı. ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Î_
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_ ±_‘Îv_ … ◊¥ Ω› »ı.
µI’ÏkÎωfiÎÂÂÌ· …Õ ‰V÷±˘‹Î_ ≠ÌÏ÷, ‹ËkÎÎ,
Á¬⁄Ï©, Á_ÿfl÷Î, ωÂıÊ÷Î ‰√ıflı ÿı¬Î‰Îfiı ¿ÎflHÎı …
÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î ¿Î‹fiÎ ‹Ò‚‹Î_ ω‰ı¿fiı
œÎ_¿‰Î‰Î‚Ì »ı. ±L› ÂflÌfl˘fiÌ ÷·fi΋Î_ ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_
ω‰ı¿, ωÂıÊ w’◊Ì ≠√À »ı; ’fl_÷ …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ω‰ı¿ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷˘. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi
◊÷Î_ … ω‰ı¿ ‘Ò_‘‚˘ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‘‹ÎÕÎ◊Ì
œo¿Î›ı·˘ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±„BÔfi ¿Î‹ ¿flÌ Â¿ı »ı, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı Ωı ÁΑ¿ ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊÷Î_ … ÁΉ‘Îfi ◊¥
Ω› ÷˘ ÷ıfi˘ ω‰ı¿ ¿Î‹ ¿flÌ Â¿ı »ı.
≠◊‹Î‰V◊΋Î_ … ¿Î‹fiÎfiı fip ¿fl‰Îfi˘ Áfl‚
µ’Λ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ … ÁΑ¿ı ω«Îfl
¿fl‰˘ ¿ı ±Î’HÎı …ı ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı
‰V÷ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì. ÷ı ‰V÷ ’Ëı·Î_
’HÎ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi Ë÷Ì ±fiı ’»Ì ’HÎ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı
fiÏË flËı ÷◊Î ‹K›‹Î_ ’HÎ ÷ı ‰V÷fi˘ ±Î’HÎÎ◊Ì Ïfifl_÷fl
ω›˘√ ◊¥ flè΢ »ı. ±Î‰˘ ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ fi◊Ì
flËı÷Ì.
“›◊Îÿ¢˝ ‹·ıfi «” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ı·◊Ì œo¿Î¥
…‰Î◊Ì ÿ’˝H΋Î_ ≠Ï÷g⁄⁄ ÿı¬Î‰Îfi_ ⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı,
(÷◊Î) ÷ıfi = ±ı ¿Î‹fiÎ ‰Õı
= …ı‹
= ±˘fl◊Ì ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚
= √¤˝ ω‰ı¿)
= œo¿Î›ı·˘ flËı »ı, ±ÎT≤÷‹Ô̊ = œo¿Î›ı·_ flËı »ı.
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿Î‹fiÎfi˘ ‰ı√ ‰‘÷Î_ “Ë_ ÁΑ¿ »\_. ‹Îv_
±Î ¿÷˝T› ±fiı ±Î ±¿÷˝T› »ı” ó ±ıfi_ iÎÎfi fi◊Ì
flËı÷_. ±_÷—¿flH΋Î_ fiΉÎfi ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ ‰‘Îflı ◊¥
…‰Î◊Ì ‹fiW› ÷ı … ‰V÷±˘fiÎ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ
¿fl‰Î ·Î√ı »ı. ±Î ¿Î‹fiÎ …ı‹ …ı‹ ‰‘ı »ı, ÷ı‹ ÷ı‹
… ‹fiW›fi_ ’÷fi ◊Λ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Ëk‰ ‰V÷fi_ fiÏË, ’fl_÷ ÷ıfiÎ µ’›˘√fi_
ˢ› »ı. wÏ’›Î, ωzÎ, ⁄‚ ‰√ıflı ’˘÷ı ¿˘¥ ‹Ëk‰fiÌ
‰V÷±˘ fi◊Ì, ÷ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ … ‹Ëk‰fi˘ »ı ó ±Î
‰Î÷ Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì …÷Î_, ’»Ì ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ fi◊Ì
flËı÷Ì; ¿ı‹¿ı …ıÀ·Ì ‰V÷±˘ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı »ı, ÷ı‹fiÎ
… Áÿ’›˘√fiÌ ±Î’HÎÎ µ’fl …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı. ÷ı ‰V÷±˘fiı
’HÎ Áÿ’›˘√‹Î_ ·√ÎÕ‰ÎfiÌ »ı, ’»Ì ±Ï‘¿fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì
Â_ ‰‚ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fi΋ÎhÎ◊Ì ‰V÷±˘ ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì
◊÷Ì.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ …ı‹ …ı‹ ±˘»\_ ◊Âı,
÷ı‹ ÷ı‹ … ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‹Ëk‰ ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_
‰‘Âı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ Á‰˝◊Î fip ◊÷Î_
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı ±fiı ¿Î‹fiÎ Á‰˝◊Î fip
◊¥ …Âı.
“›◊˘O·ıfiÎT≤÷˘ √¤˝—” ó ÿ’˝HÎ µ’fl ‹ı· ·Î√‰Î◊Ì
÷ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ ‹¬ ÷˘ fi◊Ì ÿı¬Î÷_, ’fl_÷ “±Î ÿ’˝HÎ »ı”
±ı‰_ iÎÎfi ÷˘ flËı … »ı. ’fl_÷ …ı‹ ±˘fl◊Ì œo¿Î›ı·Î
√¤˝fiÌ ±ı ¬⁄fl fi◊Ì ’Õ÷Ì ¿ı »˘¿fl˘ »ı ¿ı »˘¿flÌ,
÷ı‹ … ¿Î‹fiÎfiÌ I≤÷̛ΉV◊΋Î_ ¿÷˝T›-±¿÷˝T›fiÌ ¬⁄fl
fi◊Ì ’Õ÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿ ’ÒflÌ flÌ÷ı œo¿Î¥ Ω› »ı. ω‰ı¿
œo¿Î¥ …‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘ ‰ı√ ‰‘Ì Ω› »ı.
¿Î‹fi΋Î_ ωCÔfi ±Î‰‰Î◊Ì ø˘‘ µI’LÔfi ◊Λ »ı.
’»Ì ÷ıfiÎ◊Ì Á_‹˘Ë µI’LÔfi ◊Λ »ı. Á_‹˘Ë◊Ì ⁄Ï© fip
◊¥ Ω› »ı. ⁄Ï© fip ◊¥ …÷Î_ ‹fiW› ¿fl‰Î›˘B›
¿Î›˝ fi◊Ì ¿fl÷˘ ±fiı …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ, ±L›Î›, ’Î’,
±I›Î«Îfl ‰√ıflı fi ¿fl‰Î›˘B› ¿Î›˝ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω›
»ı. ±ı‰Î ·˘¿˘fiı ¤√‰Îfi “‹fiW›” ’HÎ fi◊Ì ¿Ëı‰Î
≥E»÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Î_ ±ı‰Î ·˘¿˘fi_
‰Hνfi ◊›_ »ı, I›Î_ ¤√‰Îfiı (±ÎËÎ◊Ì ±œÎfl‹Î f·˘¿
f·˘¿ 38] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 237

Á‘Ì) ‹fiW›‰Î«¿ ¿˘¥ ÂOÿ fi◊Ì ±ÎM›˘. V‰√˝·˘¿fiÌ @›Î_◊Ì ±Î‰÷? ±Î◊Ì …ı flÌ÷ı ‘‹ÎÕÎ◊Ì œo¿Î›ı· ˢ‰Î
¿Î‹fiΉ΂Π·˘¿˘fiı ’HÎ ¤√‰Îfiı “¿Î‹ÎI‹Îfi—” (√Ì÷Î »÷Î_ ’HÎ ±„BÔfi ˢ‰Îfi_ iÎÎfi, ‹ı·◊Ì œo¿Î›ı·Î ˢ‰Î
±. 2/43) ¿èÎÎ »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‰Î ·˘¿˘ ¿Î‹fiÎfi_ … »÷Î_ ’HÎ ÿ’˝HΠˢ‰Îfi_ iÎÎfi ±fiı ±˘fl◊Ì œo¿Î›ı·˘ flËı‰Î
V‰w’ ˢ› »ı. ¿Î‹fi΋Î_ … ÷ÿοÎfl ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹fi˘ »÷Î_ ’HÎ √¤˝ ˢ‰Îfi_ iÎÎfi Á‰˝‹Î_ flËı »ı, ÷ı … flÌ÷ı
Ïfiç› Ë˘› »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬◊Ì ‰‘Ìfiı ⁄Ì…\_ ¿Â_ ¿Î‹◊Ì œo¿Î›ı·˘ flËı‰Î »÷Î_ ’HΠω‰ı¿ (¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi_
»ı … fiÏË (√Ì÷Î ±. 16/11). iÎÎfi) Á‰˝‹Î_ flËı »ı, ’HÎ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı µ’›˘√‹Î_
[Ωı¿ı ¿Î‹fiÎfiÌ ±Î I≤÷̛ΉV◊΋Î_ ‹fiW›fiÌ ºÏpfi◊Ì ±Î‰÷_.
’˘÷ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿ µtıU› (’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷)fiÎ ÷flŒ fi◊Ì ÂÎVÔh΢fiÎ ±fiÁÎfl ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ hÎHÎ ÿ˘Ê˘
…÷Ì, ÷˘’HÎ ¿˘¥ ’Ò‰˝Á_V¿Îfl˘◊Ì, ‰÷˝‹ÎfifiÎ ¿˘¥ ÁÎflÎ ⁄Α¿ »ı ó ‹‚, ωZÎı’ ±fiı ±Î‰flHÎ. ±ı ÿ˘Ê˘ ±Á÷
Á_√◊Ì ±◊‰Î ±L› ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ µtıU›fiÌ (Á_ÁÎfl)fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±Á÷fi˘ Á_⁄_‘
ΩB≤Ï÷ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı.] ¿Î‹fiÎ◊Ì ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ‹Ò‚ ÿ˘Ê ¿Î‹fiÎ … »ı.
“÷◊Î ÷ıfiıÿ‹ÎT≤÷‹Ô˚” ó ±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı¿
¿Î‹fiÎfi˘ Á‰˝◊Î fiΠ◊÷Î_ … ±Á÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘óωE»ıÿ
‹ÎhÎ ¿Î‹fiÎ ¶ÎflΠω‰ı¿fiı œÎ_¿‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ hÎHÎ ºpÎ_÷
◊¥ Ω› »ı ±fiı ω‰ı¿ ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ±Á÷
±ÎM›Î_ »ı. ±Î◊Ì µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı¿
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊÷Î_ … ÁC΂Πÿ˘Ê˘ ÿÒfl ◊¥ Ω›
¿Î‹fiÎ ¶ÎflΠω‰ı¿ œo¿Î¥ …‰Î◊Ì … ÷ıfiÌ hÎHÎı ±Î‰V◊α˘
»ı ±fiı ω‰ı¿ ≠√À ◊¥ Ω› »ı.
Ω√˛÷ ◊Λ »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ ‹A› ωCÔfi »ı ó ÁÎ_ÁÎÏfl¿
¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ ÷ıfiÌ ±ı hÎHÎ ±‰V◊α˘ ’ÿÎ◊˘˝fiı fiΉÎfi ‹Îfi÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiı ‹Ëk‰
ÁËfiÎ xÿ›‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷ …ı ‹fiW›˘ ¿Î‹fiÎfiı … ±Î’‰_. F›Î_ Á‘Ì ±_÷—¿flH΋Î_ fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰
Á¬fi_ ¿ÎflHÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfi˘ ±Îl› ·ı »ı ±fiı ¿Î‹fiÎfiı »ı ±fiı ÷ı±˘ ÁI›, Á_ÿfl ±fiı Á¬ÿ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı,
I›ÎF› fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ÷ı±˘ ¿Î‹fiÎfiı ±˘‚¬Ì … fi◊Ì I›Î_ Á‘Ì ‹‚, ωZÎı’ ±fiı ±Î‰flHÎ - ±Î hÎHÎı ÿ˘Ê˘
¿÷Î. ’fl_÷ ’fl‹Î◊˝‹Î_ vÏ« flά‰Î‰Î‚Î ÷◊Î ÁΑfi flËı »ı. ±Î hÎHÎı‹Î_ ’HÎ ‹‚ ÿ˘Êfiı ‰‘Îflı ±Ï‘¿ ⁄Α¿
¿fl‰Î‰Î‚Î ’vÊ˘ ±Î ¿Î‹fiÎfiı ±˘‚¬Ì ·ı »ı. …ı ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‹‚ÿ˘Ê (’Î’)fi_ ‹A› ¿ÎflHÎ, ¿Î‹fiÎ
¿Î‹fiÎfiı ±˘‚¬Ì ·ı »ı, ÷ı … ¿Î‹fiÎfiı fip ’HÎ ¿flÌ … »ı; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎ◊Ì … ⁄‘Î_ ’Î’˘ ◊Λ »ı. …ı Á‹›ı
¿ı »ı. ÁΑ¿ ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ¿flÌ ·ı »ı ¿ı “Ë_ ˉı ’Î’
¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ hÎHÎ ±‰V◊α˘fi_ fiÏË ¿v_”, ÷ı … Á‹›ı ⁄‘Î ÿ˘Ê˘fiÌ …Õ ¿’Î¥ Ω›
‰Hνfi ÷ıfi˘ fiΠ¿fl‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì … ¿›* »ı, ÷ıfiÌ »ı ±fiı ‹‚ÿ˘Ê ÿÒfl ◊‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. Á‰˝◊Î ÏfiW¿Î‹
±ÎiÎÎ ÷ı‹HÎı ±Î√‚ ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î ±fiı ÷ı÷΂ÌÁ‹Î ◊÷Î_ ‹‚ÿ˘Ê Á‰˝◊Î fip ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿‹Î_ ±Î’Ì »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊›Î ⁄Îÿ lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿Î‹fiΉ΂Π’vÊfiÎ
÷ı ±ıÀ·Ì ÷ı∞◊Ì ‰‘ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ µ’›˝@÷ hÎHÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µ’Λ ¿‹˝›˘√ (ÏfiW¿Î‹¿‹˝) ⁄÷ÎT›˘ »ı ó
±‰V◊α˘fiı ¿Ëı‰Î‹Î_ ÷˘ ‰Îfl ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎfiı“¿‹˝›˘√V÷ ¿ÎÏ‹fi΋Ô˚” (lÌ‹ÿÔ˚ 11/20/7). ±Î◊Ì
‰‘‰Î‹Î_ ÷˘ ¿˘¥ ‰Îfl fi◊Ì ·Î√÷Ì. ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Î_ ÷˘ ¿Î‹fiΉ΂Π’vÊ˘±ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÏfiflÎÂ
±fi◊˝fiÌ ’fl_’flÎ Âw ◊¥ Ω› »ı. ÁC΂Î_ ’Î’, Á_÷Î’ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı …ıfi΋Î_ ¿Î‹fiÎ ±Î‰Ì »ı, ÷ı
‰√ıflı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì … ‹fiW›ı ’˘÷ÎfiÎ
… ÏfiW¿Î‹ ◊Âı. ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ¿Î‹fiα˘fi˘ fiÎÂ
ω‰ı¿fiı Ω√˛÷ flάÌfiı ¿Î‹fiÎfiı µI’LÔfi … fiÏË ◊‰Î Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥ Ω› »ı. fiÎfi΋Î_ fiÎfiÌ ±fiı ‹˘À΋Î_
ÿı‰Ì Ωı¥±ı. Ωı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ ÷ıfiı ‹˘ÀÌ ≠I›ı¿ ·˙Ï¿¿ ¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ Ïø›Î ¿fl‰Î‹Î_ “Ë_ ÂÎ
≠◊‹ ¿ı ϶÷Ì› ±‰V◊΋Î_ … fip ¿flÌ ÿı‰Ì. ÷ıfiı I≤÷Ì› ‹ÎÀı ¿v_ »\_ ±fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿v_ »\_?” ó ±ı‰Ì ÁΉ‘ÎfiÌ
±‰V◊΋Î_ ÷˘ ¿ÿÌ ±Î‰‰Î … fiÎ ÿı‰Ì. ◊¥ Ω›, ÷˘ µtıU›fiÌ ΩB≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. Ïfifl_÷fl
µtıU› µ’fl ºÏp flËı‰Î◊Ì ±Â¤ ¿‹˘˝ ÷˘ ◊÷Î_ … fi◊Ì
ωÂıÊ ‰Î÷
±fiı Â¤ ¿‹˘˝fiı ’HÎ ±ÎÁ„@÷ ÷◊Î Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√
‘‹ÎÕ˘ ÿı¬Î ÿı‰Î◊Ì ±ı ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı ¿ı I›Î_ ¿flÌfiı ¿fl‰Î◊Ì ÏfiW¿Î‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
±„BÔfi »ı; ¿ı‹¿ı Ωı I›Î_ ±„BÔfi fi ˢ÷ ÷˘ ‘‹ÎÕ˘ ‹fiW›fi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı.
238 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄M÷‹Î_ ¿Î‹fiÎ … ‹A› ⁄Α¿ »ı. …ı‹, ’ÎHÎÌ◊Ì ¤flı·˘ CÎÕ˘ »ı ±fiı ÷ı‹Î_
±Î’HÎı ⁄ı ¿Î‹ ¿fl‰Î_ »ı ó ÷ıfi_ ¬Î·Ì ¿fl‰˘ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ±Î¿Î ¤fl‰_ »ı. ’fl_÷ ¬flı¬fl ±Î’HÎı ⁄ı ¿Î‹ ¿fl‰ÎfiÎ_
fi◊Ì. ⁄S¿ı ±ı¿ … ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_ »ı - CÎÕÎfiı ¬Î·Ì ¿flÌ ÿı‰˘. CÎÕ΋Î_◊Ì ’ÎHÎÌ ¬Î·Ì ¿flÌ ÿı‰Î◊Ì ±Î¿Î ’˘÷ÎfiÌ
‹ı‚ı ÷ı‹Î_ ¤flÎ¥ …Âı, ÷ı … ≠‹ÎHÎı ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î. ±Î ⁄ı ¿Î‹ fi◊Ì. ¿Î‹fiÎfi˘
I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ …Âı. ‹ÎhÎ ¿Î‹fiÎfiı ·Ì‘ı … ’fl‹ÎI‹Î ±≠ÎMÔ÷ ·Î√ı »ı.
óáó

±ÎT≤÷_ iÎÎfi‹ı÷ıfi iÎÎÏfifi˘ ÏfiI›‰ˆÏflHÎÎ –– 39––

¿Î‹w’ıHÎ ¿˙L÷ı› ÿW’ÒflıHÎÎfi·ıfi « –– 39––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿˙L÷ı›! ÿW’ÒflHı Î = I≤MÔ÷ fi ◊fiÎflÎ ÏfiI›‰ˆÏflHÎÎ = ÏfiI› ‰ıflÌ ‰Õı
±ı÷fiı = ±Î « = ±fiı (‹ÎHÎÁfi_)
±fi·ıfi = ±„BÔfifiÌ iÎÎÏfifi— = ω‰ı¿Ì±˘fiÎ iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi (ω‰ı¿)
(’ıÃı ¿ÿÌ) ¿Î‹w’ıHÎ = ¿Î‹w’Ì ±ÎT≤÷‹Ô̊ = œo¿Î›ı·_ »ı.

ÀÌ¿Î ó “±ı÷ıfi” ó ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
’Î’ ¿flΉ‰Î‹Î_ ‹A› ¿ÎflHÎ “¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎfiı
⁄÷ÎT›˘ Ë÷˘. ±ı … ¿Î‹fiÎfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “±ı÷ıfi” ’ÿ
±ÎT›_ »ı.
“ÿW’ÒflıHÎÎfi·ıfi «” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ±„BÔfi‹Î_ CÎÌfiÌ
ÁËÎÏ÷ ÁËÎÏ÷ (±fi¿>‚) ±ÎËÏ÷ ±Î’÷Î flËı‰Î◊Ì ±„BÔfi
¿ÿÌ I≤MÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘, ⁄S¿ı ‰‘÷˘ … Ω› »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı
¿Î‹fiÎfiı ±fi¿>‚ ¤˘√ ¤˘√‰÷Î flËı‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ ¿ÿÌ
I≤MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı ±Ï‘¿ÎÏ‘¿ ‰‘÷Ì … flËı »ı.1
…ı ¿˘¥ ‰V÷ Á΋ı ±Î‰÷Ì flËı »ı, ¿Î‹fiÎ ±„BÔfifiÌ
…ı‹ ÷ıfiı ¬Î÷Ì flËı »ı.
¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿ÿÌ ’ÒflÌ ◊÷Ì … fi◊Ì.
…ıÀ·Î ’HÎ ¤˘√ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚÷Î flËı »ı, ÷ıÀ·Ì
… ¤Ò¬ ‰‘ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ …ÕfiÌ … ˢ› »ı,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ÕfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ÷ı ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı
±Ï‘¿ÎÏ‘¿ ‰‘ı »ı. Á_ÿflÿÎÁ∞ ·¬ı »ıó
Ωı ÿÁ ⁄ÌÁ ’«ÎÁ ¤›ı Á÷, ˢ≥ ËΩfl ÷˘ ·Î¬ ‹n√ˆ√Ì ––
¿˘ÏÀ ±flO⁄ ¬flO⁄ ±Á_A›, M≤J‰Ì’Ï÷ ˢfi ¿Ì «ÎË …√ˆ√Ì ––
V‰√˝ ’÷η¿˘ flÎ… ¿fl˙, I≤WÔfiÎ ±CÎ¿Ì ±Ï÷ ±Î√ ·√ˆ√Ì ––
“ÁLÿfl” ±ı¿ Á_÷˘Ê Ï⁄fiÎ ÁÃ, ÷ıflÌ ÷˘ ¤Ò¬ ¿¤Ì fi ¤√ˆ√Ì ––
…ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘ wÏ’›Î ‹‚÷Î_ ËΩfl wÏ’›ÎfiÌ ¤Ò¬
’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı fi‰ Á˘ wÏ’›Îfi_
fi¿ÁÎfi ◊›_ »ı. ËΩfl wÏ’›Î ‹‚÷Î_ ’»Ì ÁÌ‘Ì ÿÁ
ËΩfl wÏ’›ÎfiÌ ¤Ò¬ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ±Î fi‰
ËΩfl wÏ’›Îfi_ fi¿ÁÎfi ◊›_ »ı. ·Î¬ wÏ’›Î ‹‚÷Î_
’»Ì ÿÁ ·Î¬ wÏ’›Î◊Ì Á_÷˘Ê fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷ ÁÌ‘Ì
¿fl˘Õ wÏ’›ÎfiÌ ¤Ò¬ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÏÁ© ◊›_
¿ı fiT‰Îb_ ·Î¬ wÏ’›Îfi_ fi¿ÁÎfi ◊›_ »ı. ±Î flÌ÷ı
ÿı¬Î› »ı ¿ı ·Î¤ ‰‘Ì √›˘, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ fi¿ÁÎfi
… ‰K›_ »ı. …ıÀ·_ ‘fi ‹‚ı »ı, ÷ıÀ·Ì … ÿÏflƒ÷Î (‘fifiÌ
¤Ò¬) ‰‘ı »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿÏflƒ÷Î ÷ıfiÌ … ÿÒfl ◊Λ »ı,
…ıfiı ‘fifiÌ ¤Ò¬ fi◊Ì.
«ÎË √›Ì Ï«L÷Î Ï‹ÀÌ ‹fi±În ⁄ı’fl‰ÎË ––
Ï…fi¿˘ ¿»^ fi «ÎÏË›ı, Á˘ ÁÎËfi’Ï÷ ÁÎË ––
‰ÎV÷‰‹Î_ ‘fi ±ıÀ·_ ⁄Α¿ fi◊Ì, …ıÀ·Ì ⁄Α¿
÷ıfiÌ ¿Î‹fiÎ »ı. ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ «ÎËı ‘fi‰Îfi‹Î_ ˢ›
¿ı Ïfi‘˝fi‹Î_, ⁄LÔfiıfiı ÷ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷◊Ì ‰_Ï«÷ flάı »ı.
¿Î‹fiÎ ¿˘¥fiÌ› ’HÎ ¿ÿÌ ’ÒflÌ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı ±ı
’ÒflÌ ◊‰Î‰Î‚Ì «Ì… … fi◊Ì. ¿Î‹fiÎ◊Ì ‹@÷ ÷˘ ¿Î‹fiÎ
ÿÒfl ◊Λ ÷˘ … ◊¥ ¿ı »ı.
“¿Î‹w’ıHΔ ó …ÕfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Á¬fiÌ
≥E»Îfiı “¿Î‹” ¿Ëı »ı. fiΉÎfi Á_ÁÎfl‹Î_ ◊˘ÕÌ ’HÎ
‹Ëk‰⁄Ï© ◊‰Ì ±ı “¿Î‹” »ı.
±≠ÎMÔ÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ±ı “¿Î‹fiΔ »ı.

1. fi Ω÷ ¿Î‹— ¿Î‹Îfi΋’¤˘√ıfi ÂÎQ›Ï÷ –

ËωÊÎ ¿ÚWHΉI‹ı˝‰ ¤Ò› ±ı‰ÎϤ‰‘˝÷ı ––
(lÌ‹ÿÔ˚ 9/19/14; ‹fiVQ≤Ï÷ 2/94)
f·˘¿ 39] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±_÷—¿flH΋Î_ …ı ±fiı¿ ÁÒZ‹ ¿Î‹fiα˘ ÿ⁄Λı·Ì flËı »ı,
÷ı‹fiı “‰ÎÁfiΔ ¿Ëı »ı. ‰V÷±˘fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ≠÷Ì÷
◊‰Ì ±ı “VM≤ËΔ »ı. ‰V÷‹Î_ µk΋÷Î ±fiı ≠ÌÏ÷ ÿı¬Î‰Ì
±ı “±ÎÁ„@÷” »ı. ‰V÷ ‹‚‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flά‰Ì ±ı
“±ÎÂΔ »ı, ±fiı ±Ï‘¿ ‰V÷ ‹‚Ì Ω› ó ±ı “·˘¤”
¿ı “I≤WHÎΔ »ı. ‰V÷fiÌ ≥E»Î ±Ï‘¿ ‰‘‰Î◊Ì “›Î«fiΔ
◊Λ »ı. ±Î ⁄‘Î_ ¿Î‹fiÎ_ … w’˘ »ı.
“iÎÎÏfifi˘ ÏfiI›‰ˆÏflHÎΔ ó ±ËŸ “iÎÎÏfifi—” ’ÿ
ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·Î ω‰ı¿ÂÌ· ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ω‰ı¿ÂÌ· ÁΑ¿ … ±Î ¿Î‹ w’Ì ‰ıflÌfiı ±˘‚¬ı
»ı ±fiı ÷ıfi˘ fiΠ¿flı »ı. ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄ÌΩ
·˘¿˘ ÷˘ ±ıfiı ±˘‚¬÷Î … fi◊Ì, ⁄S¿ı ±ıfiı Á¬ÿΛÌ
Á‹…ı »ı.
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±Î “¿Î‹” ω‰ı¿ÂÌ· ÁΑ¿˘fi˘
ÏfiI› ‰ıflÌ »ı. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ … ω‰ı¿ÂÌ· ÁΑ¿fiı
ω«Îfl ±Î‰ı »ı ¿ı ˉı ¿˘¥¿ fiı ¿˘¥¿ ±ÎŒ÷ ±Î‰Âı.
¿Î‹fi΋Î_ Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ ±fiı ±Îl› flËı »ı, …ı
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_ ‹ËÎfi ⁄Α¿ »ı. ω‰ı¿Ì ÁΑ¿fiı
¿Î‹fiÎ ±Îfl_¤◊Ì … Õo¬÷Ì flËı »ı. ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÷˘ ¿Î‹fiÎ
Á‰˝fiı ÿ—¬ ÿı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ÁΑ¿fiÌ ÏfiI›
(Ïfifl_÷fl) ‰ıflÌ »ı.
¤˘√˘‹Î_ ·Î√ı·Î ±iÎÎfi̱˘fiı ±Î ¿Î‹fiÎ Ï‹hÎ
…ı‰Ì …HÎΛ »ı; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … ¤˘√˘‹Î_ Á¬
≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ fiΠˢ› ÷˘ ¤˘√ ’ÿÎ◊˘˝ Á¬
fi◊Ì ±Î’Ì Â¿÷Î. ’fl_÷ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÷ı‹fiı ÿ—¬, Á_÷Î’,
⁄_‘fi, fifl¿ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰ÎV÷‰‹Î_
±Î ¿Î‹fiÎ ±iÎÎfi̱˘fiÌ ’HÎ ÏfiI› ‰ıflÌ »ı. ’fl_÷
±iÎÎfi̱˘fiı ΩB≤Ï÷ fi◊Ì flËı÷Ì, F›Îflı ω‰ı¿ÂÌ·
ÁΑ¿˘fiı ΩB≤Ï÷ flËı »ı.
“±ÎT≤÷_ iÎÎfi‹Ô˚” ó ω‰ı¿ ≠ÎHÎÌ‹Îh΋Î_ »ı. ’Â’ZÎÌ
‰√ıflı ‹fiW›ı÷fl ›˘Ïfi±˘‹Î_ ±Î ω‰ı¿ ω¿ÏÁ÷ fi◊Ì
ˢ÷˘ ±fiı ¿ı‰‚ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë Á‘Ì ÁÌÏ‹÷ flËı »ı. ’fl_÷
‹fiW›‹Î_ Ωı ¿Î‹fiÎ fi ˢ› ÷˘ ±Î ω‰ı¿ ω¿ÏÁ÷
◊¥ ¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … ‹fiW›fi˘ ω‰ı¿
œo¿Î›ı·˘ flËı »ı. ω‰ı¿ œo¿Î›ı·˘ flËı‰Î◊Ì ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ
·Z› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ÏÿÂ΋Î_ ±Î√‚ ‰‘Ì fi◊Ì Â¿÷˘,
¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎ ÷ıfiı Ï«L‹›÷k‰fiÌ ÷flŒ fi◊Ì …‰Î ÿı÷Ì,
⁄S¿ı …Õ ÷k‰‹Î_ … ΩıÕÌ flάı »ı.
±Î’HÎÎ ≠Ï÷ ¿˘¥ ±Ï≠› ÷ı‹ … ±ÁI› ⁄˘·ı
÷˘ ÷ı ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı ±fiı Ï≠› ÷ı‹ … ÁI› ⁄˘·ı
÷˘ ÁÎv_ ·Î√ı »ı. ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı ◊›˘ ¿ı ÁÎv_-¬flÎ⁄,
239
ÁÿÔ˚√HÎ-ÿ√˝HÎ, ¿÷˝T›-±¿÷˝T› ‰√ıflıfi_ iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿
±Î’HÎ΋Î_ »ı. ’fl_÷ ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿Î‹fiÎ√˛V÷
‹ÎHÎÁ ±Ï≠› ±fiı ±ÁI› ⁄˘·ı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷˘ ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı … »ı ¿ı ¿Î‹fiαı
÷ıfiΠω‰ı¿fiı œÎ_¿Ì ÿÌ‘˘ »ı.
¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … “I›Î√‹Î_ Á¬ »ı” ó ±Î iÎÎfi
¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷_. ‹fiW›fiı ≠÷Ì÷ ÷˘ ±ı‰_ ◊Λ »ı ¿ı
±fi¿>‚ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝ ‹‚‰Î◊Ì Á¬ ◊Λ »ı, ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬ ÷ı‹fiÎ I›Î√◊Ì ◊Λ »ı. ±Î ⁄‘Îfi˘
±fi¤‰ »ı ¿ı Ω√˛÷ ±fiı V‰MÔfi‹Î_ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ flËı÷Î_ Á¬ ±fiı ÿ—¬ ⁄LÔfiı ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÁÊ„MÔ÷
(√Îœ ÏfiƒÎ)‹Î_ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝fiÌ g¿Ï«÷Ô˚ ’HÎ VQ≤Ï÷ fi flËı‰Î
»÷Î_ Á¬ ◊Λ … »ı, ÿ—¬ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Îœ
ÏfiƒÎ‹Î_◊Ì Ω√÷Î_ ÷ı ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ⁄Ë … Á¬ı◊Ì ¨C›˘.”
±ı ÏÁ‰Î› Ω√˛÷ ±fiı V‰MÔfi◊Ì ◊ο ·Î√ı »ı, F›Îflı
ÁÊ„MÔ÷◊Ì ◊ο ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ÷Î…√Ì ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ¤˘√’ÿÎ◊˘˝fiÎ I›Î√‹Î_ … Á¬ »ı.
‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ ◊÷Î_ … ‘fi ‹fi ¶ÎflÎ ’¿ÕÎ¥ Ω›
»ı. F›Îflı ⁄ËÎfl◊Ì ‘fi ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, I›Îflı ‹fi ‰Õı
’¿Õı·Î ‘fifi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı ±fiı Á¬fiÌ ≠÷ÌÏ÷
◊Λ »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ⁄ËÎfl◊Ì ‘fi
‹‚÷Î_ fi◊Ì ◊¥, ’fl_÷ ‹fi◊Ì ’¿Õı·Î ‘fifiÎ I›Î√◊Ì
… ◊¥ »ı. Ωı ‘fi ‹‚‰Î◊Ì … Á¬ ‹‚÷_ ˢ÷ ÷˘
÷ı ‘fi flËı÷Î_ ¿ÿÌ ÿ—¬ fi ±Î‰÷; ’fl_÷ ÷ı ‘fi flËı÷_
ˢ‰Î »÷Î_ ÿ—¬ ±Î‰Ì Ω› »ı.
F›Îflı ‹fiW› ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿flı »ı, I›Îflı
÷ı ’flΑÌfi ⁄fiÌ Ω› »ı. …ı‹¿ı, ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ CÎÏ՛΂fiÌ
¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊¥. ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊÷Î_ … CÎÏ՛΂ÔfiÎ
±¤Î‰fi_ ÿ—¬ ◊‰Î ·Î√ı ÷˘ ±ı CÎÏ՛΂fiÌ ’flΑÌfi÷Î
¿Ëı‰Î›. ÷ı ω«Îflı »ı ¿ı Ωı wÏ’›Î ‹‚Ì Ω› ÷˘ ±I›Îflı
… CÎÏ՛΂ ¬flÌÿÌ ·™ ±◊ν÷Ô˚ wÏ’›Î ˢ‰Î◊Ì ’˘÷Îfiı
V‰Î‘Ìfi ±fiı fi ˢ‰Î◊Ì ’˘÷Îfiı ’flΑÌfi ‹Îfiı »ı. ±Î
‹ÎL›÷Î Ï⁄·¿<· ¬˘ÀÌ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ wÏ’›Î ‹‚‰Î◊Ì
CÎÏ՛΂fiÌ ’flΑÌfi÷Î ÷˘ fi flËÌ, ’fl_÷ wÏ’›ÎfiÌ
’flΑÌfi÷Î ÷˘ ±Î‰Ì … √¥, ¿ı‹¿ı wÏ’›Î ’HÎ “’fl”
»ı, “V‰” fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı ‰V÷fiı
’flΑÌfi ◊›˘. ’flΑÌfi÷Î ÷˘ ÷ı‰Ì fiı ÷ı‰Ì … flËÌ!
’fl_÷ ω‰ı¿ œo¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›fiı ‰V÷fiÌ
’flΑÌfi÷Îfi˘ ÷˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı, ’fl_÷ wÏ’›ÎfiÌ
’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘, ⁄S¿ı wÏ’›Îfiı ¿ÎflHÎı
V‰Î‘Ìfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı. …ı ’flΑÌfi÷Î V‰Î‘Ìfi÷ÎfiÎ
240 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

w’‹Î_ ÿı¬Î ÿı »ı, ÷ı ’flΑÌfi÷Î◊Ì »^À‰_ ⁄Ë ¿ÏÃfi ¿ı ⁄ÿ‹ÎÂfiı Œ…ı÷Ì (⁄ÿfi΋Ì) ±‰U› ‹‚ı »ı. ±ı …
ˢ› »ı. flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÎ fiΉÎfi ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î
Á_ÁÎfl‹ÎhÎ ZÎHΤ_√fl »ı. ÂflÌfl, ‘fi, …‹Ìfi, ‹¿Îfi ‹fiW›fiÌ ’ÎÁı ÿ—¬ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … ±Î‰Ì Ω› »ı.
‰√ıflı …ıÀ·Ì ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁCÎ‚Ì ‹fiW› ÿ—¬◊Ì ÷˘ ⁄«‰Î ≥E»ı »ı, ’fl_÷ ÿ—¬˘fi_
≠Ï÷ZÎHΠωfiΠ÷flŒ …¥ flËÌ »ı ±fiı ±Î’HÎÎ◊Ì Ï‰¬ÒÀÌ ¿ÎflHÎ “¿Î‹” (¿Î‹fiÎ)fiı fi◊Ì »˘Õ÷˘. ¿Î‹fiÎ flËı‰Î◊Ì
’HÎ ◊¥ flËÌ »ı. ’fl_÷ ¤˘√ ¤˘√‰÷Ì ‰¬÷ı ÷ı‹fiÌ V‰MÔfiı ’HÎ Á¬ fi◊Ì ‹‚÷_ ó “¿Î‹ ±»÷ Á¬ Á’fiıËn
ZÎHΤ_√fl÷Îfi_ iÎÎfi fi◊Ì flËı÷_. ’ÿÎ◊˝fiı ÏfiI› ±fiı „V◊fl fiÎ_ËÌ” (‹ÎfiÁ 7/90/1). ¤√‰Îfi “±fi·ıfi, ÿW’ÒflıHΔ
‹ÎL›Î ωfiÎ Á¬¤˘√ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ÁΑÎflHÎ ’ÿ˘ ‰Õı ±ı ⁄÷Ήı »ı ¿ı ¤˘√ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ¿Î‹fiÎ
‹fiW›˘fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_. ÁΑ¿ ’HÎ ¤˘√˘fiı ÏfiI› ¿ÿÌ ’ÒflÌ fi◊Ì ◊÷Ì. …ı‹ …ı‹ ¤˘√ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚ı
±fiı „V◊fl ‹ÎfiÌfiı … ±ı‹Î_ ŒÁΛ »ı. ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ¿Î‹fiÎ »ı, ÷ı‹ fiı ÷ı‹ … ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ ‰‘ı »ı ±fiı …ı‹-
¶ÎflΠω‰ı¿ œo¿Î¥ …‰˘ ±ı … »ı. …ı‹ ¿Î‹fiÎ ‰‘ı »ı, ÷ı‹ fiı ÷ı‹ … ±¤Î‰fi˘ ±Ï‘¿
±fi¤‰ ◊Λ »ı ÷ı‹ … ±¤Î‰fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ‹fiW›
ωÂıÊ ‰Î÷
’Î’¿‹˘˝‹Î_ ≠T≤kÎ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ
‹fiW›fiı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ‹ËÎfi ⁄fiΉ‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì µI’LÔfi ◊÷Î_ ‹fiW› ‘fifiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ L›Î›-±L›Î›fi˘
¤√‰Îfi ¿Î‹fiÎfiı “ÏfiI›‰ıflÌ” ⁄÷ΉÌfiı ÷ıfiÎ◊Ì ⁄«‰Î ω«Îfl fi◊Ì ¿fl÷˘. ’»Ì ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Î_ (϶÷̛ΉV◊΋Î_)
‹ÎÀı ÁΉ‘Îfi ¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎ … ÁC΂Î_ ’Î’˘ ÷ı «˘flÌ, ·Ò_À ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ·Î√Ì Ω› »ı. ’»Ì ±ı◊Ì›ı
±fiı ÿ—¬˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı. ±ı¿ ‹ÎHÎÁ ’˘÷ÎfiÌ VÔhÎÌfiı ¢‘Ì ⁄Ë ±Ï‘¿ ¿Î‹fiÎ ‰‘÷Î_ (I≤÷̛ΉV◊΋Î_) ÷ı ‘fifiı ‹ÎÀı
flè΢ Ë÷˘. ·˘¿˘±ı ’Ò»u_ ó ÷‹ÎflÌ VÔhÎÌfi_ fi΋ Â_ »ı? ⁄ÌΩ±˘fiı Ωfi◊Ì ’HÎ ‹ÎflÌ fiάı »ı. ±Î flÌ÷ı fiΉÎfi
÷ıHÎı ¿èÎ_ ó Œ…ı÷Ì. ·˘¿˘±ı ¿èÎ_ ó √¤fl΢ fiÏË. ⁄Ë Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ·˘¿ ±fiı
’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌ »ı, ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … ±Î‰Ì …Âı! ¿ÎflHÎ ’fl·˘¿ ó ⁄LÔfiıfiı ‹ËÎfi ÿ—¬ıw’ ⁄fiÎ‰Ì ·ı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁΑ¿ ‹ÎÀı ‹A› ±‰fl˘‘ »ı ó Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ. ±Î ±‰fl˘‘ ÁΑfi΋Î_
·Î_⁄Î ¿Î‚ Á‘Ì flËı »ı. ÁΑ¿ F›Î_ ’HÎ Á¬ ·ı »ı, I›Î_ … ±À¿Ì Ω› »ı. I›Î_ Á‘Ì ¿ı ÷ı Á‹ÎÏ‘fi_ ’HÎ
Á¬ ·ı ÷˘ I›Î_ ±À¿Ì Ω› »ı.1 Á΄k‰¿ Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ, ±ÎÁ„@÷ ’HÎ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊¥ Ω› »ı ó “Á¬Áïıfi
⁄KÔfiÎÏ÷” (14-6).2 ÷ı◊Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎfiı ω‰ı¿Ì ÁΑ¿˘fi˘ ÏfiI›‰ıflÌ ⁄÷Î‰Ì »ı ó
“fi ÷ıÊ fl‹÷ı ⁄‘—” (5-22), “ÿ—¬‹ı‰ Á‰* ω‰ıÏ¿fi—” (›˘√ÿ½fi 2/15).
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿˘¥ ÂhÎfiı fip ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ_ flËı‰ÎfiÎ_ V◊Îfi˘fiÌ ΩHοÎflÌ Ë˘‰Ì ±Î‰U›¿ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ iÎÎfi̱˘fiÎ ÏfiI›‰ıflÌ “¿Î‹”fiÎ_ flËı‰ÎfiÎ_ V◊Îfi ⁄÷Ήı »ı.

≥„Lƒ›ÎÏHÎ ‹fi˘ ⁄Ï©flV›ÎÏ‘WÔÃÎfi‹E›÷ı –– 40––

±ı÷ˆÏ‰˝‹˘Ë›I›ıÊ iÎÎfi‹ÎT≤I› ÿıÏËfi‹Ô˚ –– 40––
≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘, µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı. ±ÎT≤I› = œÎ_¿Ì ÿ¥fiı
‹fi— = ‹fi (±fiı) ±ıÊ— = ±Î ¿Î‹fiÎ ÿıÏËfi‹Ô˚ = ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ
⁄Ï©— = ⁄Ï©ó(±ı Á‰˝) ±ı÷—ˆ = ±Î (≥„Lƒ›˘, ‹fi ‹fiW›fiı
±V› = ±Î ¿Î‹fiÎfiÎ ±fiı ⁄Ï©) ¶ÎflΠω‹˘Ë›Ï÷ = ‹˘ÏË÷
±Ï‘WÔÃÎfi‹Ô˚ = Ïfi‰ÎÁ-V◊Îfi iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfifiı ¿flı »ı.

1. ¤˘√˘fi_ Á¬ Á_›˘√…L› ±fiı Á‹ÎÏ‘fi_ Á¬ ω›˘√…L› »ı. Á_›˘√…L› Á¬ ·ı‰Î◊Ì ’÷fi ◊Λ »ı ±fiı ω›˘√…L› Á¬
·ı‰Î◊Ì ÁΑ¿ ±À¿Ì Ω› »ı.
2. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ ‹Î√˝‹Î_ Á΄k‰¿ Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷ ±À¿Î‰ı »ı ±fiı flÎ…Á-÷΋Á Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷ ’÷fi ¿flı »ı.
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó “≥„Lƒ›ÎÏHÎ ‹fi˘ ⁄Ï©flV›ÎÏ‘WÔÃÎfi‹E›÷ı”
ó ¿Î‹ ’Î_« V◊Îfi˘‹Î_ ÿı¬Î› »ı ó (1) ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
(√Ì÷Î ±. 3/34), (2) ≥„Lƒ›˘‹Î_, (3) ‹fi‹Î_, (4)
⁄Ï©‹Î_ ±fiı (5) ‹Îfiı·Î_ ±Ë‹Ô˚ (“Ë_”) ±◊ν÷Ô˚ ¿÷ν‹Î_
(√Ì÷Î ±. 2/59). ±Î ’Î_« V◊Îfi˘‹Î_ ÿı¬Î‰Î »÷Î_
’HÎ ¿Î‹ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Îfiı·Î “±Ë‹Ô˚” (Ï«F…Õ√˛_Ï◊)‹Î_
… flËı »ı. ’fl_÷ µ’›˝@÷ ’Î_« V◊Îfi˘‹Î_ ÿı¬Î¥ ±Î‰‰Îfiı
¿ÎflHÎı … ÷ı ±Î ¿Î‹fiÎ_ Ïfi‰ÎÁV◊Îfi ¿Ëı‰Î› »ı.
Á‹V÷ Ïø›Î±˘ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©
¶ÎflÎ … ◊Λ »ı. ±Î «Îflı› ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÎ_ ÁΑfi˘ »ı.
Ωı ÷ı‹Î_ ¿Î‹ flËı÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿‹˘˝ fi
◊‰Î ÿı÷. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı
±fiÎÁ@÷ ◊¥fiı ÂflÌfl ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ¶ÎflÎ
±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ©fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı (√Ì÷Î ±. 5/11).
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹ ±Ë‹Ô˚ (…Õ-«ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIQ›)‹Î_
… flËı »ı. ±Ë‹Ô˚ ±◊ν÷Ô˚ “Ë_”’b_ ¿ı‰‚ ‹Îfiı·_ »ı. Ë_
±‹¿ ‰Hν, ±Îl‹ ±fiı Á_≠ÿΛ‰Î‚˘ »\_ - ±ı ¿ı‰‚
‹ÎL›÷Î »ı. ‹ÎL›÷Î ÏÁ‰Î› ±ıfi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ≠‹ÎHÎ
fi◊Ì. ±Î ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘‹Î_ … ¿Î‹fiÎ flËı »ı. ¿Î‹fiÎ◊Ì
… ⁄‘Î_ ’Î’˘ ◊Λ »ı. ’Î’˘ ÷˘ Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊¥
Ω› »ı, ’fl_÷ “±Ë‹Ô˚”‹Î_◊Ì ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ◊›Î ωfiÎ fi‰Î_-
fi‰Î_ ’Î’˘ ◊÷Î_ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎ … ∞‰fiı
⁄Î_‘‰Î‰Î‚Ì »ı. ‹ËΤÎfl÷‹Î_ ¿èÎ_ »ı ó
¿Î‹⁄L‘fi‹ı‰ˆ¿o fiÎL›ÿV÷ÌË ⁄L‘fi‹Ô˚ –
¿Î‹⁄_‘fi‹@Ô÷˘ ÏË ⁄˛õ¤Ò›Î› ¿S’÷ı ––
(ÂÎ_Ï÷’‰˝ 251/7)
“…√÷‹Î_ ¿Î‹fiÎ … ±ı¿‹ÎhÎ ⁄_‘fi »ı, ⁄Ì…\_ ¿˘¥
⁄_‘fi fi◊Ì. …ı ¿Î‹fiÎfiÎ ⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı, ÷ı
⁄˛õ¤Î‰ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ Á‹◊˝ ◊¥ Ω› »ı.”
“±ı÷ˆÏ‰˝‹˘Ë›I›ıÊ iÎÎfi‹ÎT≤I› ÿıÏËfi‹Ô˚” ó ¿Î‹fiÎfiı
¿ÎflHÎı ‹fiW›ı …ı ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ı fi◊Ì ¿fl÷˘ ±fiı …ı
fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ı ¿flÌ ⁄ıÁı »ı. ±Î flÌ÷ı ¿Î‹fiÎ
ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ ’vÊfiı ‹˘ÏË÷ ¿flÌ ÿı »ı.
⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿Î‹fiÎ◊Ì ø˘‘
µI’LÔfi ◊Λ »ı, “¿Î‹Î÷Ô˚ ø˘‘˘ûϤΩ›÷ı” (2/62) ±fiı
1. flÎ√Î÷Ô˚ ¿Î‹— ≠¤‰Ï÷ ¿Î‹ÎS·˘¤˘ûϤΩ›÷ı ––
·˘¤Î§‰Ï÷ ÁQ‹˘Ë— ÁQ‹˘ËÎ÷Ô˚ VQ≤Ï÷ω¤˛‹— ––
VQ≤Ï÷¤˛_ÂÎÿÔ˚ ⁄Ï©fi΢ ›Ï©fiÎÂÎ÷Ô˚ ≠HÎU›Ï÷ ––
2. ÷‹˘√HÎ, flΩı√HÎ ±fiı Ák‰√HÎ - hÎHÎı‹Î_ ’flV’fl (ø‹Â— 1, 10 ±fiı 100 ±Î_¿ÕÎfiÌ …ı‹) ÿÁ √HÎÎfi_ ±_÷fl »ı.
÷˘’HÎ ÷‹˘√HÎ (1)◊Ì flΩı√HÎ (10) fi∞¿ »ı ±fiı Ák‰√HÎ (100) ±Î ⁄LÔfiı◊Ì ÿÒfl ’Õı »ı.
241
ø˘‘◊Ì Á_‹˘Ë (±I›_÷ ‹Òœ¤Î‰) µI’LÔfi ◊Λ »ı ó
“ø˘‘Χ‰Ï÷ ÁQ‹˘Ë—” (2/63). ±ÎfiÎ◊Ì ±ı Á‹…‰_
Ωı¥±ı ¿ı ¿Î‹fi΋Î_ ωCÔfi ’ˢӫ÷Î_ ÷˘ ø˘‘ µI’LÔfi
◊Λ »ı, ’fl_÷ Ωı ¿Î‹fi΋Î_ ωCfi fi ’ˢӫı, ÷˘ ¿Î‹fiÎ◊Ì
·˘¤ ±fiı ·˘¤◊Ì Á_‹˘Ë µI’LÔfi ◊Λ »ı.1 ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ¿Î‹fiÎ◊Ì ’ÿÎ◊˝ fiÎ ‹‚ı ÷˘ “ø˘‘” µI’LÔfi ◊Λ
»ı ±fiı ’ÿÎ◊˝ ‹‚ı ÷˘ “·˘¤” µI’LÔfi ◊Λ »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì
’»Ì “‹˘Ë” µI’LÔfi ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ flΩı√HÎfi_ ¿Î›˝
»ı ±fiı ‹˘Ë ÷‹˘√HÎfi_ ¿Î›˝. flΩı√HÎ ±fiı ÷‹˘√HÎ
’ÎÁı-’ÎÁı flËı »ı.2 ±Î◊Ì ¿Î‹, ø˘‘, ·˘¤ fiı ‹˘Ë
’ÎÁı-’ÎÁı … flËı »ı. ¿Î‹ ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÎ
¶ÎflÎ ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ ’vÊfiı ‹˘ÏË÷ (⁄ıˢÂ) ¿flÌ ÿı »ı.
±Î flÌ÷ı “¿Î‹” flΩı√HÎfi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷‹˘√HÎfi_
¿Î›˝ “‹˘Ë” ⁄fiÌ Ω› »ı.
¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ ‹fiW› ’Ëı·Î_ “≥„Lƒ›˘ ‰Õı
¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿flı »ı. ’Ëı·Î_ ÷˘ ¤˘√’ÿÎ◊˘˝
‹‚÷Î fi◊Ì ±fiı ‹‚Ì ’HÎ Ω› ÷˘ À¿÷Î fi◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiı ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı ‹fi‹Î_
¤Î÷¤Î÷fiÌ ¿Î‹fiα˘ ¿flı »ı. ⁄Ï©‹Î_ ÷ı‹fiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤Î÷¤Î÷fiÎ µ’Λ˘ ω«Îflı »ı. ±Î flÌ÷ı
¿Î‹fiÎ ’Ëı·Î_ ≥„Lƒ›˘fiı Á_›˘√…L› Á¬fiÎ ≠·˘¤fi‹Î_
·√ÎÕı »ı ’»Ì ≥„Lƒ›˘ ‹fifiı ’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«ı »ı
±fiı I›Îfl ’»Ì ≥„Lƒ›˘ ±fiı ‹fi ‹‚Ìfiı ⁄Ï©fiı ’HÎ
’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«Ì ·ı »ı. ±Î flÌ÷ı ¿Î‹ ÿıËÎϤ‹ÎfiÌfiÎ
iÎÎfifiı œÎ_¿Ìfiı ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÎ ¶ÎflÎ ÷ıfiı ‹˘ÏË÷
¿flÌ ÿı »ı ÷◊Î ÷ıfiı ’÷fifiÎ ¬ÎÕ΋Î_ fiÎ¬Ì ÿı »ı.
±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı fi˘¿fl ÁÎfl˘ ˢ›, ’fl_÷ ‹ÎÏ·¿
Ï÷flV¿Îfl’Ò‰˝¿ ÷ıfiı ¿ÎœÌ ‹Ò¿ı ÷˘ ’»Ì ÷ıfiı ÁÎfl˘ fi˘¿fl fiÏË
‹‚ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹ÎÏ·¿ ÁÎfl˘ ˢ›, ’HÎ fi˘¿fl ÷ıfi˘
Ï÷flV¿Îfl ¿flÌ ÿı ’»Ì ÷ıfiı ÁÎfl˘ ‹ÎÏ·¿ fiÏË ‹‚ı. ±ı
… flÌ÷ı ‹fiW› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿›Î˝ ωfiÎ ÂflÌflfiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿
¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ … ¬˘¥ ÿı ÷˘ ’»Ì ÷ıfiı ‹fiW›ÂflÌfl
fiÏË ‹‚ı. ÁÎflÌ ‰V÷fi˘ Ï÷flV¿Îfl ◊Λ »ı ±_÷—¿flHÎ ±Â©
◊‰Î◊Ì ±fiı ±_÷—¿flHÎ ±Â© ◊Λ »ı ¿Î‹fiÎ◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ¿Î‹fiÎfi˘ fiΠ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
(‹Î¿ÛHÕı›’flÎHÎ 3/71-72)
(‹Î¿ÛHÕı›’flÎHÎ 3/71-72)
(‹Î¿ÛHÕı›’flÎHÎ 3/71-72)
242 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

“ÿıÏËfi‹Ô˚ ω‹˘Ë›Ï÷” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹
ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ ’vÊfiı … ‹˘ÏË÷ ¿flı »ı. ÂflÌflfiı “Ë_” ±fiı
“‹Îv_” ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ … ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ Ë˘› »ı. ¤√‰Îfiı
’˘÷ÎfiÎ µ’ÿıÂfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ … ÿıË (ÂflÌfl) ±fiı ÿıËÌ
ÂflÌflÌ-±ÎI‹Î)fi_ ω‰ı«fi ¿›* »ı (√Ì÷Î ±. 2/11-
30). ÿıË ±fiı ÿıËÌ ⁄LÔfiı ±·√-±·√ »ı ó ±Î ⁄‘Îfi˘
±fi¤‰ »ı. ±Î ¿Î‹ iÎÎfifiı œÎ_¿Ìfiı ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ (ÿıË
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î‰Î‚Î)fiı ⁄Î_‘ı »ı, ÿıËÌ (Â©
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Î‹fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ flÌ÷ ⁄÷Ή÷Î flËÌfiı ÷ıfiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
V‰w’)fiı fiÏË. …ı ÿıËfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì
‹Îfi÷˘, ÷ıfiı ±ı ⁄Î_‘Ì fi◊Ì Â¿÷˘. ÿıËfiı “Ë_” “‹Îfl˘”
±fiı “‹Îflı ‹ÎÀı” ‹Îfi‰Î◊Ì … ‹fiW› µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ·
…Õ ‰V÷±˘fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı; …ı◊Ì ÷ı‹Î_ …Õ÷Îfi˘ flÎ√
µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. flÎ√ µI’LÔfi ◊÷Î_ …Õ÷Î ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊÷Î_ … ¿Î‹fiÎ
µI’LÔfi ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ ∞‰ ‹˘ÏË÷ ⁄fiÌfiı
Á_ÁÎflfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ⁄_‘Î¥ Ω› »ı.

÷V‹Îk‰Ï‹„Lƒ›ÎH›Îÿ˙ Ïfi›Q› ¤fl÷Ê˝¤ –– 41––

’ÎM‹Îfi_ ≠…ÏË èÎıfi_ iÎÎfiωiÎÎfifiÎÂfi‹Ô˚ –– 41––
÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı ≥„Lƒ›ÎÏHÎ
¤fl÷Ê˝¤ = Ëı ¤fl÷‰_Â̱˘‹Î_ Ïfi›Q›
lıWÔà ±…\˝fi! ±ıfi‹Ô˚
I‰‹Ô˚ = ÷_ iÎÎfiωiÎÎfi-
±Îÿ˙ = Á˙◊Ì ’Ëı·Î_
ÀÌ¿Î ó “÷V‹Îk‰Ï‹„Lƒ›ÎH›Îÿ˙ Ïfi›Q› ¤fl÷Ê˝¤”
ó ≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘‹Î_ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ≠T≤kÎ fi ◊‰Î ÿı‰Ì,
’fl_÷ ¿ı‰‚ Ïfi‰Î˝Ë ⁄Ï©◊Ì ±◊‰Î ÁΑfi⁄Ï©◊Ì ≠T≤kÎ
◊‰Î ÿı‰Ì ±ı … ÷ı‹fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Ì ¿Ëı‰Î›. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘fiÌ Ï‰Ê›˘‹Î_ flÎ√’Ò‰˝¿ ≠T≤ÏkÎ fi ◊Λ
±fiı ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ÏfiT≤ÏkÎ fi ◊Λ (√Ì÷Î ±. 18/10)
flÎ√’Ò‰˝¿ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ¶ıÊ’Ò‰˝¿ ÏfiT≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì flÎ√¶ıÊ
’p ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı fi ≥E»÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›fiı
’÷fifiÌ ÷flŒ ·¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠T≤ÏkÎ ±fiı
ÏfiT≤ÏkÎ ±◊‰Î ¿÷˝T› ±fiı ±¿÷˝T›fiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı ÂÎVÔhÎ
… ≠‹ÎHÎ »ı (√Ì÷Î ±. 16/24). ÂÎVÔhÎfiÎ ±fiÁÎfl
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ±fiı ±¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘
‰Â‹Î_ ◊¥ Ω› »ı.
“¿Î‹”fiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ≥„Lƒ›˘fi_
Ïfi›‹fi ¿fl‰_ ±‹ ¿Ëı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì
‹fiW› ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ºÏp ÷k‰fiÌ
⁄Î…\ fi◊Ì …÷Ì; fiı ÷k‰fiÌ ⁄Î…\ ºÏp √›Î ωfiÎ ±◊ν÷Ô˚
÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊›Î ωfiÎ “¿Î‹”fi˘ Á‰˝◊Î fiΠfi◊Ì
◊÷˘.
‹fiW›fiÌ ≠T≤ÏkÎ ≥„Lƒ›˘ ‰Õı … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘‹Î_ … ŒÁΛ
= ≥„Lƒ›˘fiı fiÎÂfi‹Ô˚ fiΠ¿flfiÎflÎ
= ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı ’ÎM‹Îfi‹Ô˚ = ‹ËÎ’Î’Ì ¿Î‹fiı
= ±Î ÏË = …wfl
= iÎÎfi ±fiı ≠…ÏË = ⁄‚’Ò‰¿˝
ωiÎÎfifi˘ ËHÎÌ fiά.
»ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfi΋Î_ ÷ı ωʛ˘fiÌ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥
Ω› »ı. ¿Î‹fiÎ ÁÏË÷ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› Á_’ÒHν flÌ÷ı
≥„Lƒ›˘fiÎ ‰Â‹Î_ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì ÷ıfi_ ’÷fi
◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ …ı ‹fiW› ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â ¿flÌfiı
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ıfi˘ ÂÌCβ … µ©Îfl
◊¥ Ω› »ı.
“±ıfi‹Ô˚ iÎÎfiωiÎÎfifiÎÂfi‹Ô˚” ó “iÎÎfi” ’ÿfi˘ ±◊˝
ÂÎVÔhÎÌ› iÎÎfi ’HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; …ı‹¿ı ó ⁄˛ÎõHÎfiÎ_
V‰Î¤Îω¿ ¿‹˘˝fiÌ ±_÷√˝÷ “iÎÎfi‹Ô˚” ’ÿ ÂÎVÔhÎÌ› iÎÎfifiıı
‹ÎÀı … ±ÎT›_ »ı (√Ì÷Î ±. 18/42). ’fl_÷ ±ËŸ
≠Á_√fiÎ ±fiÁÎfl “iÎÎfi”fi˘ ±◊˝ ω‰ı¿ (¿÷˝T›-±¿÷˝T›fiı
±·√-±·√ ΩHΉ_) ¿fl‰˘ ±ı … µÏ«÷ ≠÷Ì÷ ◊Λ
»ı. “ωiÎÎfi” ’ÿfi˘ ±◊˝ ωÂıÊ iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ÷k‰iÎÎfi
(±fi¤‰iÎÎfi, ‹Ò‚ iÎÎfi ¿ı ⁄˘‘) »ı.
ω‰ı¿ ±fiı ÷k‰iÎÎfi ó ⁄LÔfiı› V‰÷—ÏÁ© »ı. ÷k‰-
iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ÷˘ ⁄‘Îfiı fi◊Ì, ’HΠω‰ı¿fi˘ ±fi¤‰
⁄‘Îfiı »ı. ‹fiW›‹Î_ ±Î ω‰ı¿ ωÂıÊ w’◊Ì »ı. ±…\˝fifiÎ
≠ffi (‹fiW› fi ≥E»÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î’ ¿ı‹ ¿flı
»ı?)‹Î_ ±Î‰ı·Î “±ÏfiE»LÔfiÏ’” ’ÿ◊Ì ’HÎ ±Î … ÏÁ©
◊Λ »ı ¿ı ‹fiW›‹Î_ ω‰ı¿ »ı ±fiı ±Î ω‰ı¿◊Ì …
÷ı ’Î’ ±fiı ’H› - ⁄LÔfiıfiı ΩHÎı »ı ±fiı ’Î’ fi◊Ì
f·˘¿ 42, 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 243

¿fl‰Î ≥E»÷˘. ’Î’ fi ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ω‰ı¿ ωfiÎ fi◊Ì
◊÷Ì. ’fl_÷ ±Î “¿Î‹” ÷ı ω‰ı¿fiı œÎ_¿Ì ÿı »ı ±fiı ÷ıfiı
Ω√˛÷ fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷˘.
ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊‰Î◊Ì ‹fiW› ¤Ï‰W› µ’fl ±◊ν÷Ô˚
’ÏflHÎ΋ µ’fl ºÏp flάÌfiı … ⁄‘Î_ ¿Î›˘˝ ¿flı »ı. ’fl_÷
¿Î‹fiÎ◊Ì Ï‰‰ı¿ œo¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ’ÏflHÎ΋ ÷flŒ ºÏp
… fi◊Ì …÷Ì. ’ÏflHÎ΋ ÷flŒ ºÏp fi …‰Î◊Ì … ÷ı
’Î’ ¿flı »ı.
±Î flÌ÷ı …ıfi˘ ±fi¤‰ ⁄‘Îfiı »ı, ÷ı ω‰ı¿fiı ’HÎ
F›Îflı ±Î “¿Î‹” Ω√˛÷ fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷˘, I›Îflı …ıfi˘
±fi¤‰ ⁄‘Îfiı fi◊Ì, ÷ı ÷k‰iÎÎfifiı ÷˘ Ω√˛÷ ◊‰Î …
¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿıÂı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “¿Î‹”fiı iÎÎfi (ω‰ı¿)
±fiı ωiÎÎfi (⁄˘‘)-⁄ıµfi˘ fiΠ¿fl‰Î‰Î‚˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î “¿Î‹” iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfifi˘ fiÎÂ
(±¤Î‰) fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ±ı ⁄ıµfiı œÎ_¿Ì ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚
≠√À fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷˘. ÷ı‹fiı œÎ_¿Ì ÿı‰Îfiı … ±ËŸ ÷ı‹fi˘
fiΠ¿fl‰˘ ±ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfi-
ωiÎÎfifi˘ ¿ÿÌ fiΠ◊÷˘ … fi◊Ì. fiΠ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_
“¿Î‹”fi˘ … ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı fiıh΢fiÌ Á΋ı ‰Îÿ‚ ±Î‰÷Î_
“‰Îÿ‚˘±ı ÁÒ›˝fiı œÎ_¿Ì ÿÌ‘˘” ±ı‰_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÒ›˝ fi◊Ì œo¿Î¥ …÷˘, ’fl_÷ fiıhÎ œo¿Î¥ Ω›
»ı, ±ı … flÌ÷ı “¿Î‹fiαı iÎÎfi-ωiÎÎfifiı œÎ_¿Ì ÿÌ‘Î_” ±ı‰_
¿Ëı‰Î‹Î_ ÷˘ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfi-ωiÎÎfi œo¿Î¥
fi◊Ì …÷Î_, ’fl_÷ ⁄Ï© œo¿Î¥ Ω› »ı.
“’ÎM‹Îfi_ ÏË ≠…ÏË” ó ¿Î‹fiÎ, ÁC΂Î_ ’Î’˘fiÌ
…Õ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊‰Î◊Ì ’Î’ ◊‰ÎfiÌ
Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±Î√‚ «Î·Ìfiı ¿Î‹fiÎ ‹fiW›fiÎ
ω‰ı¿fiı œÎ_¿Ì ÷ıfiı ±Î_‘‚˘ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfiı
’Î’-’H›fi_ iÎÎfi … fi◊Ì flËı÷_ ±fiı ÷ı ’Î’˘‹Î_ … ·Î√Ì
Ω› »ı. ±ı◊Ì ±ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ¿Î‹fiÎfiı ‹ËÎ’Î’Ì ⁄÷ΉÌfiı ÷ıfiı ±‰U› …
‹ÎflÌ fiά‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
óáó
“B≤ËV◊∞‰fi ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì, ÁΑ ⁄fiÌ …¥±ı,
±ı¿Î_÷‹Î_ «ÎS›Î …¥±ı” ó ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı ‹fiW›
¿Î›˝fiı ÷˘ ⁄ÿ·‰Î ≥E»ı »ı, ’fl_÷ ¿ÎflHÎ “¿Î‹fiΔfiı fi◊Ì
»˘Õ÷˘; ÷ıfiı »˘Õ‰Îfi˘ ω«Îfl … fi◊Ì ¿fl÷˘. Ωı ÷ı
¿Î‹fiÎfiı »˘ÕÌ ÿı ÷˘ ±ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿Î‹ ±Î’˘±Î’ ⁄fiÌ
Ω›. F›Îflı ‹fiW› ∞‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ÁÎ◊ı ÷◊Î ±L›
¿Î‹fiα˘fiı »˘ÕuΠωfiÎ Q≤I› ’΋ı »ı, I›Îflı ÷ı
¿Î‹fiα˘ ÷ıfiÎ ’»ÌfiÎ …L‹fi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ Ω› »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›‹Î_ ¿Î‹fiÎ flËı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ÷ı …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi‹Î_ ’Õu˘ flËı »ı.
±Î flÌ÷ı ⁄_‘fifiÎ ÏÁ‰Î› ¿Î‹fiÎ ⁄ÌΩ ¿˘¥ ¿Î‹‹Î_
fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
F›Îflı ‹fiW›fi_ …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÷flŒ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ
»ı, I›Îflı ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi
◊÷Î_ … ω‰ı¿ºÏp ÿ⁄Î¥ Ω› »ı ±fiı ≥„Lƒ›ºÏpfi_
≠ΑÎL› ◊¥ Ω› »ı. ≥„Lƒ›˘ ‹fiW›fiı ¿ı‰‚ ÂOÿ ‰√ıflı
ωʛ˘fiÎ Á¬¤˘√‹Î_ … ·√ÎÕı »ı. ’Â-’ZÎ̱˘fiÌ ’HÎ
≠T≤ÏkÎ ≥„Lƒ›˘ ‰Õı ‹‚‰Î‰Î‚Î Á¬ Á‘Ì … flËı »ı.
’fl_÷ ¿Î‹fiÎ◊Ì Ï‰‰ı¿ œo¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›
≥„Lƒ›…L› Á¬fiı ‹ÎÀı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√ı
»ı ±fiı ’»Ì ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹ÎÀı wÏ’›ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√Ì
Ω› »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ıfiÌ ºÏp wÏ’›Î◊Ì ’HÎ ËÃÌfiı
wÏ’›ÎfiÌ √HÎ÷flÌ (Á_√˛Ë)fiÌ … ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÷ı
wÏ’›ÎfiÌ √HÎ÷flÌ ‰‘Îfl‰Î‹Î_ … ·Î√Ì Ω› »ı.
Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎ ‹ÎÀı wÏ’›ÎfiÌ ±’ıZÎαı ÷ı‹fi˘ Á_√˛Ë ±Ï‘¿
’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı Á_√˛ËfiÌ ±’ıZÎαı ’HÎ wÏ’›ÎfiÌ
√HÎ÷flÌ ‹ËÎfi ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı. Á_’ÏkÎ ‰‘Îfl‰Îfiı
‹ÎÀı ÷ı …^Ã, ¿’À, ÿ√˘, «˘flÌ ‰√ıflı ’Î’¿‹˘˝ ’HÎ ¿fl‰Î
·Î√Ì Ω› »ı ±fiı Á_’ÏkÎ ‰‘Ì …÷Î_ ÷ıfi΋Î_ ±Ï¤‹Îfi
’HÎ ±Î‰Ì Ω› »ı, …ı ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ ‹Ò‚ »ı. ±Î
flÌ÷ı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ‹ËÎfi ’÷fi ÷flŒ «ÎS›˘
Ω› »ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î ‹ËÎfi ’Î’fi_ ¿ÎflHÎ
±ı‰Ì ¿Î‹fi˘ Á_’ÒHν’HÎı fiΠ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.

≥„Lƒ›ÎÏHÎ ’flÎH›ÎËÏfl„Lƒ›ıP›— ’fl_ ‹fi— –– 42––

‹fiÁV÷ ’flÎ ⁄Ï©›˘˝ ⁄©ı— ’fl÷V÷ Á— –– 42––
±ı‰_ ⁄©ı— ’fl_ ⁄ÿÔ˚K‰Î Á_V÷P›ÎI‹Îfi‹ÎI‹fiÎ –– 43––
…ÏË ÂhÎ_ ‹ËÎ⁄Îˢ ¿Î‹w’_ ÿflÎÁÿ‹Ô˚ –– 43––
244 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ≥„Lƒ›˘fiı ’flÎ = ’fl ’fl‹Ô˚ = ’fl (¿Î‹)fiı

(V◊Ò‚ ÂflÌfl ¿fl÷Î_) ⁄Ï©—
’flÎÏHÎ = ’fl (lıWÔÃ, Á⁄‚, ÷
≠¿Î¿, T›Î’¿ ›—
÷ı‹… ÁÒZ‹)
⁄©—ı
±ÎË— = ¿Ëı »ı.
≥„Lƒ›ıP›— = ≥„Lƒ›˘ ¿fl÷Î_ ’fl÷—
’fl‹Ô˚ = ’fl Á—
‹fi— = ‹fi »ı, ±ı‰‹Ô˚
‹fiÁ—, ÷ = ‹fi ¿fl÷Î_ ’HÎ ⁄©—ı
ÀÌ¿Î ó “≥„Lƒ›ÎÏHÎ ’flÎH›ÎË—” ó ÂflÌfl ±◊‰Î
ωʛ˘◊Ì ≥„Lƒ›˘ ’fl »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ
ωʛ˘fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ’fl_÷ ωʛ˘ ¶ÎflÎ ≥„Lƒ›˘fi_
iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_. ≥„Lƒ›˘ ωʛ˘ ωfiÎ ’HÎ flËı »ı, ’fl_÷
≥„Lƒ›˘ ωfiΠωʛ˘fiÌ ÁkÎÎ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷Ì. ωʛ˘‹Î_
±ı Á΋J›˝ fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘ ≥„Lƒ›˘fiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı, ⁄S¿ı
≥„Lƒ›˘ ωʛ˘fiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı. ≥„Lƒ›˘ ÷ı … flËı
»ı, ’fl_÷ ωʛ˘ ⁄ÿ·÷Î flËı »ı. ≥„Lƒ›˘ T›Î’¿ »ı
±fiı ωʛ˘ T›ÎMÔ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ωʛ˘ ≥„Lƒ›˘fiÌ ±_÷√˝÷
±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ≥„Lƒ›˘ ωʛ˘fiÌ ±_÷√˝÷ fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
ωʛ˘fiÌ ±’ıZÎαı ≥„Lƒ›˘ ÁÒZ‹ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ωʛ˘fiÌ ±’ıZÎαı ≥„Lƒ›˘ lıWÔÃ, Á⁄‚, ≠¿Î¿, T›Î’¿
±fiı ÁÒZ‹ »ı.
“≥„Lƒ›ıP›— ’fl_ ‹fi—” ó ≥„Lƒ›˘ ‹fifiı fi◊Ì
ΩHÎ÷Ì, ’fl_÷ ‹fi ⁄‘Ì ≥„Lƒ›˘fiı ΩHÎı »ı. ≥„Lƒ›˘‹Î_
’HÎ ≠I›ı¿ ≥„Lƒ› ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛfiı … ΩHÎı »ı, ±L›
≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘fiı fiÏË; …ı‹¿ı - ¿Îfi ¿ı‰‚ ÂOÿfiı
ΩHÎı »ı, ’fl_÷ V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î;
I‰«Î ¿ı‰‚ V’½fiı ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ÂOÿ, w’, flÁ ±fiı
√_‘fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Ì; fiıh΢ ¿ı‰‚ w’fiı ΩHÎı »ı, ’fl_÷
ÂOÿ, V’½ flÁ ±fiı √_‘fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î_; flÁfiÎ ¿ı‰‚
flÁfiı ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ÂOÿ, V’½, w’ ±fiı √_‘fiı fi◊Ì
ΩHÎ÷Ì; ±fiı fiÎÏÁ¿Î ¿ı‰‚ √_‘fiı ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ÂOÿ,
V’½, w’ ±fiı flÁfiı fi◊Ì ΩHÎ÷Ì; ’fl_÷ ‹fi ’Î_«ı
iÎÎfiı„Lƒ›˘fiı ÷◊Î ÷ı‹fiΠωʛ˘fiı ΩHÎı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
‹fi ≥„Lƒ›˘ ¿fl÷Î_ lıWÔÃ, Á⁄‚, ≠¿Î¿, T›Î’¿ ±fiı
ÁÒZ‹ »ı.
“‹fiÁV÷ ’flÎ ⁄Ï©—” ó ‹fi ⁄Ï©fiı fi◊Ì ΩHÎ÷_,
’fl_÷ ⁄Ï© ‹fifiı ΩHÎı »ı. ‹fi ¿ı‰_ »ı? ÂÎ_÷ »ı ¿ı
T›Î¿<‚? ÁÎv_ »ı ¿ı fiÃÎv_? ‰√ıflı ‰Î÷˘fiı ⁄Ï© ΩHÎı
= ⁄Ï© »ı (±fiı) ⁄ÿÔ˚K‰Î = ±˙‚¬Ìfiı
= ±fiı ±ÎI‹fiÎ = ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ
= …ı ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfiı
Á_V÷P› = ‰Â ¿flÌfiı
= ⁄Ï© ¿fl÷Î_ (’HÎ)
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! (÷_ ±Î)
= ’fl »ı, ¿Î‹w’‹Ô˚ = ¿Î‹w’Ì
= ÷ı (¿Î‹) »ı. ÿflÎÁÿ‹Ô̊ = ÿ…›˝
= ±Î ≠‹ÎHÎı ÂhÎ‹˚Ô = ÂhÎfiı
= ⁄Ï© ¿fl÷Î_ …ÏË = ËHÎÌ fiά.
»ı. ≥„Lƒ›˘ ÁÎv_ ¿Î‹ ¿flı »ı ¿ı fiÏË? ó ÷ıfiı ’HÎ
⁄Ï© ΩHÎı »ı, ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄Ï© ‹fifiı ÷◊Î ÷ıfiÎ
Á_¿S’˘fiı ’HÎ ΩHÎı »ı ±fiı ≥„Lƒ›˘fiı ÷◊Î ÷ı‹fiÎ
ωʛ˘fiı ’HÎ ΩHÎı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘◊Ì ’fl …ı
‹fi »ı, ÷ı ‹fi◊Ì ’HÎ ⁄Ï© ’fl (lıWÔÃ, ⁄‚‰Îfi, ≠¿Î¿,
T›Î’¿ ±fiı ÁÒZ‹) »ı.
“›— ⁄©ı— ’fl÷V÷ Á—” ó ⁄Ï©fi˘ V‰Î‹Ì “±Ë‹Ô˚”
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı ó “‹ÎflÌ ⁄Ï©”. ⁄Ï© ¿flHÎ
±fiı “±Ë‹Ô˚” ¿÷ν »ı. ¿flHÎ ’fl÷_hΠˢ› »ı, ’fl_÷ ¿÷ν
V‰÷_hΠˢ› »ı. ÷ı “±Ë‹Ô˚”‹Î_ …ı …Õ ±_ »ı, ÷ı‹Î_
“¿Î‹” flËı »ı. …Õ ±_ÂfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
÷ı ¿Î‹ V‰w’ («ı÷fi)‹Î_ flËı÷˘ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ “±Ë‹Ô˚”‹Î_ … “¿Î‹” flËı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı
… ¤˘√˘fiÌ ≥E»Î ¿flı »ı ±fiı Á¬ÿ—¬fi˘ ¤˘@÷Î ⁄fiı
»ı. ¤˘@÷Î, ¤˘√ ±fiı ¤˘B› ó ±Î hÎHÎı‹Î_ ÁΩ÷Ì›÷Î
(Ω÷Ì› ±ı¿÷Î) »ı. ±Î‹Î_ ÁΩ÷Ì›÷Î fi ˢ› ÷˘
¤˘@÷΋Î_ ¤˘B›fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿ı ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_.
¤˘@÷Î’HÎÎfi˘ …ı ≠¿Î¿ »ı, …ıfiÎ ≠¿Î‹Î_ ¤˘@÷Î, ¤˘√
±fiı ¤˘B› - ±Î hÎHÎıfiÌ ÏÁÏ© ◊Λ »ı, ÷ı ’fl‹ ≠¿Î¿
(Â© «ı÷fi)‹Î_ ¿Î‹ fi◊Ì. “±Ë‹Ô˚” Á‘Ì ⁄‘˘ ≠¿ÚÏ÷fi˘
±_ »ı. ÷ı “±Ë‹Ô˚”◊Ì ’HÎ ±Î√‚ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘
±_ “’˘÷ı” »ı, …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹Ô˚-
±Î ⁄‘Îfi˘ ±Îl›, ±Î‘Îfl, ¿ÎflHÎ ±fiı ≠ıfl¿ »ı ÷◊Î
lıWÔÃ, ⁄‚‰Îfi, ≠¿Î¿, T›Î’¿ ±fiı ÁÒZ‹ »ı.
…Õ (≠¿ÚÏ÷)fi˘ ±_ … Á¬ÿ—¬fiÎ w’‹Î_ ’ÏflH΋ı
»ı ±◊ν÷Ô˚ Á¬ÿ—¬w’Ì Ï‰¿ÚÏ÷ …Õ‹Î_ … ◊Λ »ı. «ı÷fi‹Î_
ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı «ı÷fi ω¿ÚÏ÷fi˘ iÎÎ÷Î »ı; ’fl_÷ …Õ
ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î◊Ì Á¬ÿ—¬fi˘ ¤˘@÷Î «ı÷fi … ⁄fiı
»ı ±◊ν÷Ô˚ «ı÷fi … Á¬Ìÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ¿ı‰‚ …Õ‹Î_
Á¬Ìÿ—¬Ì ◊‰Îfi_ fi◊Ì ⁄fi÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “±Ëo”‹Î_
f·˘¿ 42, 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 245

…ı …Õ ±_ »ı, ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı‰Î◊Ì «ı÷fi
’HÎ ’˘÷Îfiı “Ë_ ¤˘@÷Î »\_” ±ı‹ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ’fl‹ÎI‹-
÷k‰fi˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚¿Îfl ◊÷Î_ … flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω›
»ı ó “flÁ˘ûM›V› ’fl_ ÿpÔ˚‰Î Ïfi‰÷˝÷ı” (√Ì÷Î ±.
2/59). ±Î‹Î_ “±V›” ’ÿ ¤˘@÷Î ⁄fiı·Î “±Ë‹Ô˚”fi_
‰Î«¿ »ı ±fiı …ı ¤˘@÷Î’HÎÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ ÷k‰ »ı, ÷ı
’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Î«¿ “’fl‹Ô˚” ’ÿ »ı. ÷ıfiÎ iÎÎfi◊Ì flÁ ±◊ν÷Ô˚
flÁ⁄Ï© ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á¬fiı ‹ÎÀı …
¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı ±fiı V‰w’ ÁË…Á¬flÎÏ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊‰Î◊Ì “¿Î‹” (Á_›˘√…L›
Á¬fiÌ ≥E»Î) Á‰˝ÿÎ ±fiı Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
V◊Ò‚ ÂflÌfl “ωʛ” »ı, ≥„Lƒ›˘ “⁄ÏË—¿flHΔ »ı
±fiı ‹fi-⁄Ï© “±_÷—¿flHΔ »ı. V◊Ò‚ ÂflÌfl◊Ì ≥„Lƒ›˘
’fl (lıWÔÃ, ⁄‚‰Îfi, ≠¿Î¿, T›Î’¿ ±fiı ÁÒZ‹) »ı ÷◊Î
≥„Lƒ›˘◊Ì ⁄Ï© ’fl »ı. ⁄Ï©◊Ì ’HÎ ’fl “±Ë‹Ô˚” »ı,
…ı ¿÷ν »ı. ±Î “±Ë‹Ô˚” (¿÷ν)‹Î_ ¿Î‹ ±◊ν÷Ô˚ ·˙Ï¿¿
≥E»Î flËı »ı.
’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ (ˢ‰Î’b_) ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi_ V‰w’
«ı÷fi, Ïfiω˝¿Îfl ±fiı Á÷-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿw’ »ı. F›Îflı ÷ı
…Õ (≠¿ÚÏ÷…L› ÂflÌfl)fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı,
I›Îflı “±Ë‹Ô˚” µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı V‰w’ “¿÷ν” ⁄fiÌ
Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ¿÷ν‹Î_ ±ı¿ …Õ ±_ ˢ› »ı ±fiı
±ı¿ «ı÷fi ±_Â. …Õ ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì Á_ÁÎfl ≠I›ı
±fiı «ı÷fi ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı ±Î¿Ê˝HÎ
◊Λ »ı.1 ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹Î_ …Õ ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì
·˙Ï¿¿ (Á_ÁÎflfiÌ) ≥E»Î±˘ flËı »ı ±fiı «ı÷fi ±_ÂfiÎ
≠ΑÎL›◊Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ (’fl‹ÎI‹fiÌ) ≥E»Î flËı »ı. …Õ
±_ ÿÒfl ◊‰Î‰Î‚˘ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ ÿÒfl
◊‰Î‰Î‚Ì »ı ±fiı «ı÷fi ±_ ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ’ÒflÌ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ (¿Î‹fiα˘)fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
≥E»Î (Á_ÁÎfl◊Ì ÿÒfl ◊‰ÎfiÌ ≥E»Î, V‰w’⁄˘‘fiÌ Ï…iÎÎÁÎ
±fiı ¤√‰I≠ı‹fiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ)fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊Λ »ı. ·˙Ï¿¿
≥E»Î±˘ µI’LÔfi ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ À¿Ì fi◊Ì Â¿÷Ì.
’fl_÷ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ÿ⁄Î¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÿÒfl fi◊Ì
◊¥ ¿÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ ±‰ÎV÷ω¿ ±fiı
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ‰ÎV÷ω¿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı fi
÷˘ ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘fiÌ ’ÒÏ÷˝fiÌ ±ÎÂÎ flά‰Ì Ωı¥±ı ±fiı
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»ÎfiÌ ±’ÒÏ÷˝◊Ì ÏfiflΠ’HÎ fi ◊‰_ Ωı¥±ı.
‰V÷÷— ‹Ò‚‹Î_ ≥E»Î ±ı¿ … »ı, …ı ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ »ı. ’fl_÷ …ÕfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±Î ≥E»ÎfiÎ ⁄ı ¤ıÿ
◊¥ Ω› »ı ±fiı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ‰ÎV÷ω¿ ≥E»ÎfiÌ ’ÒÏ÷˝
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· …Õ Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
≥E»Î±˘ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı, …ı ÷ıfiÌ ¤Ò· »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ “’fl‘‹˝” ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î “V‰‘‹˝”
»ı. ’fl_÷ ÁΑ¿‹Î_ ·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ó ⁄LÔfiı ≥E»Î±˘
flËı‰Î◊Ì ¶L¶ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. ¶L¶ ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿‹Î_ ¤…fi,
K›Îfi, ÁIÁ_√ ‰√ıflıfiı Á‹›ı ÷˘ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î Ω√˛÷
flËı »ı, ’fl_÷ ±L› Á‹›ı ÷ıfiÌ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ÿ⁄Î¥
Ω› »ı ±fiı ·˙Ï¿¿ (¤˘√ ÷ı‹ … Á_√˛ËfiÌ) ≥E»Î±˘
µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ flËı÷Ì Ë˘¥fiı
ÁΑ¿‹Î_ ÁΑfiÎ ¿fl‰Îfi˘ ±ı¿ Ïfiç› „V◊fl fi◊Ì flËÌ
¿÷˘. ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î Ω√˛÷ ◊›Î ωfiÎ ÁΑ¿fiÌ
µLÔfiÏ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. F›Îflı ÁΑ¿fi˘ ±ı¿ ‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷
¿fl‰Îfi˘ ºœ µtıU› ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±Î ¶L¶ ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı ±fiı ÁΑ¿‹Î_ ±ı¿ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î … ≠⁄‚
flËÌ Ω› »ı. ±ı¿ … ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ≠⁄‚ flËı‰Î◊Ì
ÁΑ¿ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı (√Ì÷Î ±.
5/3). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl·˙Ï¿¿ ≥E»Îfi_ ¶L¶
ÿÒfl ¿fl‰_ ±ı ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı CÎb_ … ±Î‰U›¿ »ı.
Â© V‰w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı
±Î’‹ı‚ı ±ı¿ ±Î¿Ê˝HÎ ¿ı vÏ« ωz‹Îfi flËı »ı, …ıfiı
“≠ı‹” ¿Ëı »ı. F›Îflı ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı “≠ı‹” ÿ⁄Î¥ Ω› »ı ±fiı “¿Î‹”
µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. F›Î_ Á‘Ì “¿Î‹” flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì “≠ı‹” Ω√˛÷ fi◊Ì ◊÷˘. F›Î_ Á‘Ì “≠ı‹” Ω√˛÷

1. …Õ «ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIQ› ±fiı ±Î¿Ê˝HÎfiı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ ºpÎ_÷ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. «Îfl ¬ÒHÎΉ΂Π¿˘¥ ·˘¬_Õfi_ ±„BÔfi ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
±◊ν÷Ô˚ Á_⁄_‘ ◊÷Î_ ·˘¬_Õ‹Î_ ⁄΂‰ÎfiÌ Â„@÷ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ⁄΂‰Î‰Î‚_ ◊¥ Ω› »ı; ±fiı ±„BÔfi «Îfl ¬ÒHÎΉ΂˘ fi ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ «Îfl ¬ÒHÎΉ΂˘ ◊¥ Ω› »ı. ±„BÔfi ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ «_⁄¿ ≠I›ı ·˘œ<_ … ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊Λ »ı, ±„BÔfi fiÏË;
¿ı‹¿ı «_⁄¿fiÌ ÁÎ◊ı ·˘œÎfiÌ ÁΩ÷Ì›÷Î »ı. ±„BÔfi ’˘÷ÎfiÎ ÁΩ÷Ì› ÏfiflοÎfl ±„BÔfi÷k‰ ≠I›ı ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı
±Î’˘±Î’ ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … flÌ÷ı …Õ ±fiı «ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIQ›‹Î_ …Õ ±_ Á_ÁÎfl ≠I›ı ±fiı «ı÷fi ±_ ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı
±Î¿ÏÊ˝÷ ◊Λ »ı. «ı÷fi ±_ ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊÷Î_ …Õ ±_ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı …Õ ±ÏfiI› »ı, ’fl_÷ …Õ ±_ÂfiÎ
Á_ÁÎfl ≠I›ı ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ «ı÷fi ±_ ÿÒfl fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı «ı÷fi ÏfiI› »ı.
246 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
fi◊Ì ◊÷˘ I›Î_ Á‘Ì “¿Î‹”fi˘ Á‰˝◊Î fiΠfi◊Ì ◊÷˘.
…Õ ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì …ıfi΋Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiÌ ≥E»Î
(¿Î‹) flËı »ı, ÷ı‹Î_ … «ı÷fi ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ’HÎ flËı »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ “¿Î‹”fi˘
Ïfi‰ÎÁ …Õ ±_‹Î_ … »ı, ’fl_÷ ÷ı ’HÎ «ı÷fifiÎ Á_⁄_‘◊Ì
… »ı. «ı÷fifi˘ Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊÷Î_ … “¿Î‹”fi˘ fiΠ◊¥
Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı «ı÷fi ¶ÎflÎ …Õ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿fl÷Î_ … …Õ-«ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIQ› w’Ì “±Ë‹Ô˚”fi˘
fiΠ◊¥ Ω› »ı ±fiı “±Ë‹Ô˚”fi˘ fiΠ◊÷Î_ … “¿Î‹”
’HÎ fip ◊¥ Ω› »ı.
“±Ë‹Ô˚”‹Î_ …ı …Õ ±_ »ı, ÷ı‹Î_ ¿Î‹ flËı »ı ó
±ıfiÌ ≠⁄‚ ›„@÷ ±ı »ı ¿ı ºU›w’ı ÿı¬Î‰Î‰Î‚˘ Á_ÁÎfl,
÷ıfiı ΩıfiÎflÌ ≥„Lƒ›˘ ÷◊Î ⁄Ï© ±fiı ÷ıfiı ΩıfiÎfl V‰›_
¤˘@÷Δ ó ±Î hÎHÎı‹Î_ Ω÷Ì› (‘Î÷√÷) ±ı@÷ΠωfiÎ
¤˘@÷Îfi_ ¤˘B› ≠I›ı ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_. ¿ÎflHÎ
¿ı ±Î¿Ê˝HÎ ÁΩ÷Ì›÷΋Î_ … ◊Λ »ı, ωΩ÷Ì›÷΋Î_ fiÏË;
…ı‹¿ı ó fiıh΢fi_ w’fiÎ ≠I›ı … ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı, ÂOÿ˘fiÎ
≠I›ı fiÏË. ±Î … ‰Î÷ ÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘‹Î_ ·Î√ ’Õı »ı.
⁄Ï©fi_ ’HÎ Á‹…‰ÎfiΠωʛ (ω‰ı¿-ω«Îfl)‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ
◊Λ »ı, ÂOÿÎÏÿ ωʛ˘‹Î_ fiÏË (Ωı ◊Λ ÷˘ ≥„Lƒ›˘fiı
ÁÎ◊ı ·ı‰Î◊Ì … ◊Λ »ı.) ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ı («ı÷fi)fiÌ
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ÷΄k‰¿ ±ı¿÷Î »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “’˘÷Δfi_
’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. ±Î ÷΄k‰¿ ±ı¿÷Î
…Õ ±_Âfi˘ Á‰˝◊ΠωE»ıÿ ¿fl‰Î◊Ì … ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı
»ı. ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰÷Î_ … “≠ı‹” Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı.
≠ı‹‹Î_ …Õ÷Î (±Á÷)fi˘ ±_ ’HÎ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚
…Õ÷Îfi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı.
≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ‹Ë÷k‰ (Á‹Ïp ⁄Ï©)fi˘ ±I›_÷
ÁÒZ‹ ±_Âı “¿ÎflHÎÂflÌfl” … “±Ë‹Ô˚”fi˘ …Õ ±_ »ı. ±Î
¿ÎflHÎÂflÌfl‹Î_ … “¿Î‹” flËı »ı. ¿ÎflHÎÂflÌflfiÎ ÷ÎÿÎIQ›◊Ì
“¿Î‹” ’˘÷Îfi΋Î_ ÿı¬Î› »ı. ÷ÎÿÎIQ› ÿÒfl ◊÷Î_ …ı‹Î_
“¿Î‹”fi˘ ·ı ’HÎ fi◊Ì, ±ı‰Î ’˘÷ÎfiÎ Â© V‰w’fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …÷Î_ “¿Î‹”
Á‰˝◊Î ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı.
“±ı‰_ ⁄©ı— ’fl_ ⁄ÿÔ˚K‰Î” ó ’Ëı·Î_ ÂflÌfl◊Ì ’fl
≥„Lƒ›˘, ≥„Lƒ›˘◊Ì ’fl ‹fi, ‹fi◊Ì ’fl ⁄Ï© ±fiı ⁄Ï©◊Ì
’fl “¿Î‹”fiı ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ˉı µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_
⁄Ï©◊Ì ’fl “¿Î‹” ΩHΉΠ‹ÎÀı ¿Ëı‰Îfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı
»ı ¿ı ±Î “¿Î‹” “±Ëo”‹Î_ flËı »ı. ’˘÷ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿
V‰w’‹Î_ ¿Î‹ fi◊Ì. Ωı V‰w’‹Î_ “¿Î‹” ˢ÷ ÷˘ ¿ÿÌ
ÿÒfl ◊Î÷ fiÏË. fiΉÎfi …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı‰Î◊Ì
[±K›Î› 3
… “¿Î‹” µI’LÔfi ◊Λ »ı. ÷ÎÿÎIQ›‹Î_ ’HÎ “¿Î‹” flËı÷˘
ˢ› ÷˘ ÷ı …Õ‹Î_ … »ı, ’fl_÷ ÿı¬Î› »ı. V‰w’‹Î_.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Ï©◊Ì ’fl flËı‰Î‰Î‚Î ±Î “¿Î‹”fiı ΩHÎÌfiı
÷ıfi˘ fiΠ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı.
“Á_V÷P›ÎI‹Îfi‹ÎI‹fiΔ ó ⁄Ï©◊Ì ’fl “±Ëo”‹Î_
flËı‰Î‰Î‚Î “¿Î‹”fiı ‹Îfl‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚
’˘÷ÎfiÎ Â© V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı flά‰˘, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı. »ßÎ ±K›Î›fiÎ
’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ “µ©flıÿÎI‹fiÎI‹Îfi‹Ô˚” ’ÿ ‰Õı ±fiı »ßÎ
f·˘¿‹Î_ “›ıfiÎI‹ˆ‰ÎI‹fiÎ Ï…÷—” ’ÿ˘ ‰Õı ’HÎ ±Î …
‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
V‰w’ (’˘÷ı) ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’Îfl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© Á_ÁÎflfiÎ_ ±_ »ı. F›Îflı V‰w’
’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ≠¿ÚÏ÷ (Á_ÁÎfl)fiÌ
ÁL‹¬ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı‹Î_ ¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ◊¥
Ω› »ı. ¿Î‹fiα˘ ±¤Î‰◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı ±¤Î‰
Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl ±¤Î‰ w’ …
»ı ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” (√Ì÷Î ±. 2/16). Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ¿Î‹fiα˘fi˘ fiΠ◊¥ Ω›
»ı, ¿ı‹¿ı V‰w’‹Î_ ±¤Î‰ fi◊Ì ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—”
(√Ì÷Î ±. 2/16).
’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰fiÌ ‰ÎV÷ω¿ ≥E»Î
(±Î‰U›¿÷Î ¿ı ¤Ò¬) ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ … ˢ› »ı. “Ë_ ÁÿÎ ∞‰÷˘ flË_; Ë_ Á‰˝ ¿o¥
ΩHÎÌ Ω™. Ë_ ÁÿÎfiı ‹ÎÀı Á¬Ì ⁄fiÌ Ω™” ó ±Î
w’‹Î_ ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á÷-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿ-V‰w’ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
… ≥E»Î ¿flı »ı, ’fl_÷ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı
÷ı ¤Ò·◊Ì ±Î ≥E»Î±˘fiı Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ … ’ÒflÌ ¿fl‰Îfi_
≥E»ı »ı ó ±Î … “¿Î‹” »ı. ±Î “¿Î‹”fiÌ ’ÒÏ÷˝ ÷˘
¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î “¿Î‹”fi˘ fiÎÂ
÷˘ ¿fl‰˘ … ’ÕÂı.
…ıHÎı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕu˘ »ı, ÷ı …
÷ıfiı ÷˘ÕÌ ’HΠ¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ
¶ÎflÎ … Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı “¿Î‹”fiı
‹Îfl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı.
’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‰Â ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥
±P›ÎÁ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±P›ÎÁ Á_ÁÎfl (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï©)fiÌ ÁËΛ ‰Õı … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±P›ÎÁ‹Î_ Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiÌ ÁËΛ ·ı‰Ì ’Õı »ı.
f·˘¿ 42, 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 247

‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ “…ÏË ÂhÎ_ ‹ËÎ⁄Îˢ ¿Î‹w’_ ÿflÎÁÿ‹Ô˚” ó
≠΄MÔ÷ Á_ÁÎflfiÌ ÁËΛ ‰Õı fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı Á_ÁÎflfiÎ “‹ËÎ⁄Îˢ”fi˘ ±◊˝ »ı - ‹˘ÀÌ ±fiı ⁄‚‰Îfi ¤Ω±˘-
I›Î√ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ)◊Ì, ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ◊Λ »ı. ‰Î‚˘ ±◊ν÷Ô˚ ÂÒfl‰Ìfl, ±…\˝fifiı “‹ËÎ⁄Îˢ” ±◊ν÷Ô˚ ÂÒfl‰Ìfl
¿ËÌfiı ¤√‰Îfi ±ı ·Z› ÁΑı »ı ¿ı ÷_ ±Î “¿Î‹” w’Ì
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
ÂhÎfi_ ÿ‹fi ¿fl‰Î‹Î_ Á‹◊˝ »ı.
F›Îflı «ı÷fi ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά÷Î flËÌfiı “¿Î‹”fi˘ fiÎÂ
»ı, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ Á_ÁÎfl (¤˘√)fiÌ ’HÎ ≥E»Î ◊Λ »ı ¿fl‰˘ ⁄Ë … ¿ÃHÎ »ı. ±Î “¿Î‹” ‹˘À΋˘Àα˘fiÎ ’HÎ
±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ’HÎ. …Õ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ∞‰fiÌ Ï‰‰ı¿fiı œÎ_¿Ìfiı ÷ı‹fiı ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ¿flÌ ÿı »ı. …ıfiÎ◊Ì
±Î … ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı Á÷-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿ-V‰w’ ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÷ıfiı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î - ±Ï¤·ÎÊÎfiı Á_ÁÎfl◊Ì … ’ÒflÌ ¿fl‰Î ÿ…˝› ÂhÎ ¿è΢ »ı.
‹ÎÀı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î ·Î√ı »ı. “¿Î‹”fiı ÿ…˝› ÂhÎ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ÷ıfiÎ◊Ì ‰‘Îflı
’ÏflHÎ΋V‰w’ ÷ıfiÌ ±ı ⁄LÔfiı› ≥E»Î±˘ (V‰w’ ⁄˘‘ ÁΉ‘Îfi flËı‰Îfi_ »ı, ÷ıfiı ÿ…˝› Á‹∞fiı ÏfiflΠ◊‰Îfi_
ωfiÎ) ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷Ì fi◊Ì. fiÏË.
Á_ÁÎflfiı ΩHΉΠ‹ÎÀı Á_ÁÎfl◊Ì ±·√ ◊‰_ ±fiı ¿˘¥ ±ı¿ ¿Î‹fiÎfiÌ µI’ÏkÎ, ’ÒÏ÷˝, ±’ÒÏ÷˝ ±fiı
’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHΉΠ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±Ï¤LÔfi ◊‰_ ÏfiT≤ÏkÎ ◊Λ »ı, ÷ı◊Ì ‹ÎhÎ ¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ±fiı fip
±Î‰U›¿ »ı; ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ “’˘÷ΔfiÌ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ’fl_÷ “’˘÷ı” Ïfifl_÷fl flËı »ı ±fiı
ϤLÔfi÷Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î »ı. ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘fiÎ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Îfiı ΩHÎı »ı. ±Î◊Ì
Á_ÁÎflfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î◊Ì “’˘÷ı” Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiα˘ ÁÎ◊ı ÷ı Á√÷Î’Ò‰˝¿ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ Â¿ı
±Ï¤LÔfi÷Î ¿ı Á‹Ì’÷Î ‹ÎfiÌ ·ı »ı, …ı ¿ÿÌ Á_¤Ï‰÷ »ı; ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı
fi◊Ì; ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î◊Ì “’˘÷ı” ’fl‹ÎI‹Î ¿Î‹fiα˘◊Ì ¿ÿÌ √¤flΉ_ fiÏË Ωı¥±ı. Ωı ÁΑ¿fi˘
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Î ¿ı ±_÷fl (ω‹¬÷Î) ‹ÎfiÌ ·ı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ ’ο˘ µtıU› ˢ›.2 ÷˘ ÷ı “¿Î‹”fiı
»ı, ’fl_÷ ±ıfiÌ Á_¤Î‰fiÎ … fi◊Ì. ËÎ, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ‹ÎflÌ Â¿ı »ı.
≥E»Î±˘fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ¿fl‰Ì ⁄Ë ¿Î‹fiα˘fiÎ I›Î√‹Î_ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
… µ’›˘√Ì »ı. Ωı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ÷̉˛ ◊¥ Ω› ⁄‘Î V‰÷_hÎ, ±Ï‘¿ÎflÌ, ›˘B› ±fiı Á‹◊˝ »ı. ’fl_÷
÷˘ ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ·˙Ï¿¿ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝‹Î ¿˘¥ ’HÎ V‰÷_hÎ, ±Ï‘¿ÎflÌ, ›˘B›
≥E»Î±˘ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ …÷Î_ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ≥E»Î ’ÒflÌ ±fiı Á‹◊˝ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI› ≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ … fiÏË. ’fl‹ÎI‹Î±ı ‹Îfi‰ÂflÌfl ’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
◊¥ Ω› »ı.1 ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÁÿÎÁ‰˝hÎ … ±ÎM›_ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ¿ÏÃfi fi◊Ì.
ωz‹Îfi »ı, ’fl_÷ ·˙Ï¿¿ ≥E»Î±˘ flËı‰Î◊Ì ÷ı‹fi˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ÿı‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ¿Î‹fiÎfi˘
±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. I›Î√ ¿ÏÃfi …HÎÎ¥ ±Î‰ı »ı.

1. ›ÿÎ Á‰ı˝ ≠‹E›L÷ı ¿Î‹Î ›ıûV› xÏÿ Ïl÷Η – ±◊ ‹I›˘˝ûQ≤÷˘ ¤‰I›hÎ ⁄˛õ Á‹Ufi÷ı ––
(¿Ã. 2/3/14; O≤ËÿÔÎ. 4/4/7)
“ÁΑ¿fiÎ xÿ›‹Î_ flËı·Ì ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘ F›Îflı Á‹Ò‚Ì fip ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹flHΑ‹a ‹fiW› ±‹fl ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ±ËŸ (‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ …) ⁄˛õfi˘ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı.”
ω‹G«Ï÷ ›ÿÎ ¿Î‹ÎfiÔ˚ ‹Îfi‰˘ ‹fiÏÁ „V◊÷ÎfiÔ˚ – ÷ËÔ˚›ı˝‰ ’HÕflÌ¿ÎZÎ ¤√‰k‰Î› ¿S’÷ı –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 7/10/9)
“¿‹·fi›fi! …ı Á‹›ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ‹fi‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Ì Á‹V÷ ¿Î‹fiα˘fi˘ ’ÏflI›Î√ ¿flÌ ÿı »ı, ÷ı … Á‹›ı ÷ı ¤√‰IV‰w’fiı
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.”
2. µtıU› ¿ı ·Z› Áÿˆ‰ ±Ï‰fiÎÂÌ («ı÷fi÷k‰ ’fl‹ÎI‹Î)fi_ … ˢ› »ı, fiΉÎfi (Á_ÁÎfl)fi_ fiÏË. fiΉÎfifiÌ ¿Î‹fiα˘ …
ˢ› »ı, µtıU› fi◊Ì Ë˘÷˘; µtıU› ÷ı ˢ› »ı, …ıfiı ‹fiW› Ïfifl_÷fl ≥E»ı »ı. «ÎËı ÂflÌflfiÎ À<¿ÕıÀ<¿ÕÎ … ¿ı‹ fi ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_
±Î‰ı, ÷˘’HÎ ÷ı µtıU›fiı … ≥E»ı »ı. µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ±‰U› ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘fiÌ ÏÁÏ© fi◊Ì ◊÷Ì; ⁄S¿ı fiÎÂ
◊Λ »ı. µtıU› ÁÿÎ ±ı¿ … flËı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘ ⁄ÿ·Î÷Ì flËı »ı.
248 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 3

Á¬ (±fi¿>‚÷Î)fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfi ‹ÎÀı ÷ı ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿flı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
‰Îfl_‰Îfl ÿ—¬ (≠Ï÷¿>‚÷Î) ‹˘¿·ı »ı ¿ı Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎ ±Î… Á‘Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ¿˘≥fiÌ ∂HÎ’fiÌ ’ÒÏ÷˝
fiÎ ¿fl˘; ¿Î‹fiÎ ¿fl¢ ÷˘ ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ … ’ÕÂı. ◊¥ fi◊Ì, ◊Âı fiÏË ±fiı ◊¥ ¿÷Ì ’HÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiΉ΂˘ ‹fiW› ÿ—¬◊Ì ¿ÿÌ ⁄«Ì ¿ı ’˘÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ fiΉÎfi »ı. ’˘÷ı
… fi◊Ì Â¿÷˘ ó ±Î Ïfi›‹ »ı; ¿ı‹¿ı Á_›˘√…L› ¤˘√ ±Ï‰fiÎÂÌ Ë˘¥fiı ’HÎ fiΉÎfifiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î◊Ì ·Î¤
… ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ »ı (√Ì÷Î ±. 5/22). ÷˘ ¿o¥ ◊÷˘ fi◊Ì ±fiı ËÎÏfi ¿o¥ ’HÎ ⁄Î¿Ì flËı÷Ì
V‰›_ (V‰w’)‹Î_ ±fi_÷ ⁄‚ »ı. ÷ıfiÌ ÁkÎÎ ±fiı fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Î‹fiÎfiı ÂhÎ ⁄÷ΉÌfiı ÷ıfiı
⁄‚fiı ‹ı‚‰Ìfiı … ⁄Ï©, ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘ ÁkÎΉÎfi ‹ÎflÌ fiά‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
±fiı ⁄‚‰Îfi ⁄fiı »ı, ’fl_÷ …Õ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Îfiı ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ±Î ¿Î‹fiÎfi˘ fiΠÁ√‹÷Î◊Ì ◊¥
¿ÎflHÎı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fiı ¤Ò·Ì flè΢ »ı ±fiı ’˘÷Îfiı Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√fi˘ ÁΑ¿ Á_ÁÎflfiÌ fiÎfi΋Î_
⁄Ï©, ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘fiı ±Î‘Ìfi ‹ÎfiÌ flè΢ »ı. ÷ı◊Ì fiÎfiÌ ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÌ ≠I›ı¿ Ïø›Î ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘
… ¿Î‹ w’Ì ÂhÎfiı ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ΩHÎ‰Ì µtıU› flάÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı, ¿Î‹fiÎ◊Ì ’ÒÏ÷˝fiı
±fiı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fiı ±˘‚¬Ô‰_ CÎb_ … ±Î‰U›¿ »ı. ‹ÎÀı fiÏË. ÷ı ≠I›ı¿ Ïø›Î ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ÷ı‹ …
“¿Î‹” …ÕfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±fiı …Õ‹Î_ … ˢ› »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷ ±fiı Á¬fiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı, ’˘÷Îfiı
÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. …Õfi˘ ‹ÎÀı ¿ÿÌ ¿Â_ ¿fl÷˘ fi◊Ì. ÷ıfiÌ ’ÎÁı …ı Á‹›, Á‹…,
Á_⁄_‘ fi flËı ÷˘ “¿Î‹” »ı … fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ Á΋√˛Ì ±fiı Á΋J›˝ »ı, ÷ı ⁄‘_ ’˘÷Îfi_ fi◊Ì, ’fl_÷
“¿Î‹”fiı ‹Îfl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ‰V÷÷— “¿Î‹”fi˘ ±¤Î‰ ‹‚ı·_ »ı ±fiı ÷ı «ÎS›_ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ÷ıfiı ’˘÷Îfi_
⁄÷Ή‰Îfi_ … »ı. ±ÎfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ Ωı “¿Î‹”fiı ±◊ν÷Ô˚ ¿ÿÌ fiÏË ‹ÎfiÌfiı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı (Á_ÁÎflfi_ … ‹ÎfiÌfiı)
¿Î‹fiÎfiÌ ÁkÎÎfiı ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Î‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı. ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı ⁄«Î‰Ìfiı
±Î‰ı ÷˘ ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ◊‰Ì ¿ÏÃfi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ fi◊Ì flά÷˘. ’˘÷Îfi_ fi ‹Îfi‰Î◊Ì … ÷ı ’Òflı’Ò fl_ Áı‰Î‹Î_
¿Î‹fiÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË. ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ ·Î√ı »ı, ±L›◊Î fiÏË.
»ı ±fiı µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ fip ◊Âı … - ±ı Ïfi›‹ ¿‹˝›˘√Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl÷˘ … fi◊Ì, ’˘÷Îfiı
»ı. fi‰Ì ¿Î‹fiÎ fi ¿flı ÷˘ ’Ëı·Î_fiÌ ¿Î‹fiα˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎÀı ¿o¥ ≥E»÷˘ … fi◊Ì ±fiı ’˘÷Îfi_ ¿o¥ ‹Îfi÷˘ …
Ω÷ı fip ◊¥ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹fiÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ¿Î‹fiα˘fi˘ fiΠÁ√‹÷Î’Ò‰˝¿
÷ÎI’›˝ »ı ó fi‰Ì ¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Ì. ◊¥ Ω› »ı. ¿Î‹fiα˘fiÎ Á‰˝◊Î fiΠ◊÷Î_ ÷ıfiÎ µtıU›fiÌ
ÂflÌfl ‰√ıflı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı “Ë_”, “‹Îv_” ±fiı ’ÒÏ÷˝ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±ÎI‹V‰w’‹Î_ ¿Ú÷¿ÚI›,
“‹Îflı ‹ÎÀı” ‹Îfi‰Î◊Ì … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ ∂HÎ’fi˘ iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ±fiı ≠ÎMÔ÷-≠ÎMÔ÷T› ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô̊
±fi¤‰ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ‹fiW› ¤Ò·◊Ì ÷ı ∂HÎ’fiÌ ’ÒÏ÷˝ ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_, ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_
’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı … ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı »ı. ±ıÀ·Î ÂıÊ fi◊Ì flËı÷_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fi_ fi΋ ÷˘ ·Ì‘_ »ı, ’fl_÷ “±Ë‹Ô˚”fi_ fi΋ ·Ì‘_ fi◊Ì.
±Ë‹Ô˚ ⁄Ï©◊Ì ’fl »ı. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ⁄Ï© ’»Ì ±Ë‹Ô˚ √HÎÎT›˘ »ı ó “¤ÒÏ‹flÎ’˘ûfi·˘
‰Î›— ¬_ ‹fi˘ ⁄©flı‰ «. ±ËìÎfl ≥÷Ì›_ ‹ı.” ÷ı◊Ì ±ËŸ ’HÎ “Á—” ’ÿ◊Ì ±Ë‹Ô˚‹Î_ flËıfiÎflÎ “¿Î‹”fiı ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
F›Î_ Á‘Ì V‰w’fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊÷˘ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ±Ë‹Ô˚‹Î_ ¿Î‹ flËı »ı. V‰w’fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊‰Î◊Ì
±Ë‹Ô˚‹Î_ ¿Î‹ flËı÷˘ fi◊Ì ó “’fl_ ºp‰Î Ïfi‰÷˝÷ı” (√Ì÷Î 2-59) Á¬ ÷˘ V‰w’‹Î_ »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎfiı ·Ì‘ı
‹fiW› …Õ÷Îfiı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ≥E»ı »ı. F›Î_ Á‘Ì …Õ÷Îfi˘ Á_⁄_‘ »ı, I›Î_ Á‘Ì “¿Î‹”
»ı, …Õ÷Î◊Ì Á_’ÒHν’HÎı Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊›Î ’»Ì “≠ı‹” ◊Λ »ı.
“¿Î‹” ’˘÷Îfi΋Î_ »ı ó “flÁ˘ûM›V›” (√Ì÷Î 2-59) ’˘÷Îfi΋Î_ ˢ‰Î◊Ì … ¿Î‹ ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ⁄Α¿ ⁄fiı
»ı. Ωı ÷ı ±Î’HÎ΋Î_ fi ˢ÷, ⁄ÌΩ (‹fi-⁄Ï©-≥„Lƒ›˘)‹Î_ ˢ÷ ÷˘ ±Î’HÎfiı ¿¥ Ëfl¿÷ Ë÷Ì? ’˘÷Îfi΋Î_ … ¿Î‹
ˢ‰Î◊Ì V‰›_ Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊Λ »ı, ¿÷ν-¤˘@÷Î ◊Λ »ı. ‰ÎV÷ω¿ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿Î‹ ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌ
·Ì‘ı·˘ »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ »ı fiËŸ, I›Îflı … ±ı fip ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹ ±Î’HÎ΋Î_ »ı, ’fl_÷ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı.
f·˘¿ 42, 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 249

±Ë‹Ô˚‹Î_ flËıfiÎflÌ ‰V÷fiı ‹fiW› ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ’˘÷Îfi΋Î_ ±Ë‹Ô˚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı ±fiı ÷ı ±Ë‹Ô˚‹Î_
¿Î‹ flËı »ı, ÷ı◊Ì F›Î_ Á‘Ì ±Ë‹Ô˚ »ı I›Î_ Á‘Ì ±Ë‹Ô˚fiÌ ΩÏ÷fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±◊ν÷Ô˚ “¿Î‹” ˢ› »ı ±fiı F›Îflı
±Ë‹Ô˚ flËı÷˘ fi◊Ì I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ΩÏ÷fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±◊ν÷˚ “≠ı‹” ˢ› »ı. ¿Î‹‹Î_ Á_ÁÎfl ÷flŒ ±fiı ≠ı‹‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î
÷flŒ ±Î¿Ê˝HΠˢ› »ı.
Á_’ÒHν Ïhη˘¿, ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ “ωʛ” »ı. ωʛ ≥„Lƒ›˘fiÎ ±ı¿ ÿı‹Î_ »ı, ≥„Lƒ›˘ ‹fifiÎ ±ı¿ ÿı‹Î_
»ı, ‹fi, ⁄Ï©fiÎ ±ı¿ ÿı‹Î_ »ı, …ıfiÌ ±_÷√˝÷ Á_’ÒHν Ïhη˘¿, ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ Ï‰z‹Îfi »ı, ’fl_÷ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ
±ı¿ ±_ ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ΩıÕ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ‹fiW› ’˘÷Îfiı ¬Ò⁄ fiÎfi˘ (±ı¿ÿıÂÌ›) Á‹…ı »ı.
óáó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹§√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_
›˘√ÂÎjÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı ¿‹˝›˘√˘ fi΋ I≤÷Ì›˘ûK›Î›— –– 3––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰ÎLÔfi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿ w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “¿‹˝›˘√” fi΋fi˘ hÎÌΩı ±K›Î› ’ÒHν ◊›˘. –– 3 ––

hÎÌΩ ±K›Î›fi_ fi΋ “¿‹˝›˘√” »ı; ¿ı‹¿ı ¿‹˝›˘√fi_ µ‰Î«” ±fiı ⁄ı l̤√‰Îfi‰Î«.
…ıÀ·_ ωÂÿ ‰Hνfi hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ »ı, ÷ıÀ·_ √Ì÷ÎfiÎ
⁄ÌΩ ±K›Î›˘‹Î_ fi◊Ì. hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ

hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î« ±Î ±K›Î›fiÎ ÷ı÷΂ÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ó ’Ëı·Î ±fiı
ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î ±Ï√›Îfl‹Î
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ I≤÷Ì›˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fl-
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ ±ÎÃ, f·˘¿˘fiÎ_ ’Î_«Á˘ ω’·Î”; ’Î_«‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fi√HΔ
⁄ı÷΂ÌÁ ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î”; ±˘√HÎÌÁ‹Î, »T‰ÌÁ‹Î
’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ’Î_«Á˘ »ÎÁà »ı. ±fiı ’Î_hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î ±ÎËΠ±fiı
(2) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ I≤÷Ì›˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷ ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ »T‰ÌÁ, f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î”. ±fiı ÁÎ÷‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹
hÎHÎÁ˘ »˘Ó÷ıfl ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ Ï’V÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î «flH΋Î_ “fi√HΔ ±fiı I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘
flÌ÷ı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl «ÎflÁ˘ «˘’fi ˢ‰Î◊Ì “Á_¿ÌHν-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»_ÿ »ı. ÂıÊ ÁÎÕhÎÌÁ
»ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄‘Î f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı. f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ ±fip’ »oÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì
(3) ±Î ±K›Î›‹Î_ «Îfl µ‰Î« »ı ó ⁄ı “±…\˝fi ›@÷ »ı.

óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

«˘◊˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

lÌ ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiı ¿èÎ_ ¿ı iÎÎfi›˘√‹Î_ ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿
±fiÁÎfl ω«Îfl’Ò‰˝¿ «Î·‰Î◊Ì …ı Á‹⁄Ï©fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ıfiı … ÷_ ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ ÁÎ_¤‚ ±◊ν÷Ô˚
¿‹˝›˘√‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ’flÏË÷Î◊ı˝ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±Î Á‹⁄Ï© ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ıfiı ÁÎ_¤‚ ó
“±ıÊÎ ÷ıûϤÏË÷Î ÁÎ_A›ı ⁄Ï©›˘˝√ı „I‰‹Î_ f≤b.” ’»Ì ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ≠Á_√ÎfiÁÎfl ±…\˝fiı ≠ffi
¿fl‰Î◊Ì „V◊÷≠iÎfiÎ_ ·ZÎH΢ ⁄÷ΉÌfiı ±K›Î›fi˘ ωʛ Á‹ÎMÔ÷ ¿›˘˝.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ≠ffi ¿›˘˝ ¿ı ±Î’fiı ‹÷ı F›Îflı ⁄Ï© lıWÔà ‹ÎL› »ı, ÷˘ ’»Ì
±Î’ ‹fiı C΢fl ¿‹˝(›©)‹Î_ ¿ı‹ ΩıÕ˘ »˘? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı «˘◊Î f·˘¿◊Ì ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘Ì Ï‰Ï‰‘ flÌ÷ı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi_ ≠Ï÷’Îÿfi ¿fl÷Î flËÌfiı ÏÁ© ¿›* ¿ı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
… Á‹⁄Ï© ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ’»Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰ÏLÔfiWÔÃÎ ±fiÁÎfl ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ Ï‰Ï‘
⁄÷Î‰Ì ¿ı ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı ÷◊Î ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı Ïfi—Á_÷Î’ ◊¥fiı ÂÎVÔhÎωÏË÷
¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı. ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î ωϑfiı “’˘÷Îfi˘ ‹÷” ¿Ëı÷Î_ ¤√‰Îfiı ±ı¿hÎÌÁ‹Î-⁄hÎÌÁ‹Î
f·˘¿˘‹Î_ ±L‰› ±fiı T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ±Î ‹÷fiÌ ’Ïp ¿flÌ ÷◊Î ’Î_hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î flÌÏ÷fiÎ
’ηfi ±_√ı ωÂıÊ ¤Îfl ÿı÷Î_ ¿èÎ_ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ‹fl‰_ ’HÎ lı›V¿fl »ı ó “V‰‘‹ı˝
Ïfi‘fi_ lı›—”. ±Î ±_√ı ±…\˝fiı »hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ≠ffi ¿›˘˝ ¿ı ‹fiW› fi ≥E»÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿˘fiÎ◊Ì
≠ıÏfl÷ ◊¥fiı ’Î’ (±¿÷˝T›) ¿flÌ ⁄ıÁı »ı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı “¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎfiı … ⁄‘Î_ ’Î’˘
±fiı ±fi◊˘˝fi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷ΉÌfiı ±_÷‹Î_ ¿Î‹ w’Ì ÂhÎfiı ‹ÎflÌ fiά‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì.
Ωı¿ı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ¤√‰Îfi ·√Î÷Îfl µ’ÿı ÿ¥ flèÎÎ »ı, ÷˘’HÎ ÷ı÷ηÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ‹ËÏÊ˝ ‰ıÿT›ÎÁ∞ hÎÌΩ ±K›Î›fiÌ Á‹Î„MÔ÷ ¿flı »ı ±fiı
fi‰Î («˘◊Î) ±K›Î›fi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı‰_ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı ¿ı ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl Á‹ÎMÔ÷
◊÷Î_ ¤√‰Îfi ¿ıÀ·Î¿ Á‹›fiı ‹ÎÀı fl˘¿Î¥ Ω› »ı; ’»Ì ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î-±Õ÷ηÌÁ‹Î f·˘¿˘◊Ì
…ı ¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ «Î·Ì flè΢ Ë÷˘, ÷ıfi˘ «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ “¥‹‹Ô˚” ’ÿ ‰Õı ŒflÌ◊Ì ±Îfl_¤
¿flı »ı. ±Î◊Ì «˘◊˘ ±K›Î› hÎÌΩ ±K›Î›fi_ … ’ÏflÏÂp ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄ı ‰Î÷˘ ‹A› »ı (1) ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ±Î«flHÎ ±fiı (2) ¿÷˝T›¿‹˘˝fiΠωʛ‹Î_ ωÂıÊ
ΩHοÎflÌ. ±…\˝fi ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfifiı
¿Ëı »ı ¿ı ±Î’ ‹fiı C΢fl ¿‹˝‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ΩıÕ˘ »˘? ±Î◊Ì hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfi ±fiı¿ flÌ÷ı
¿÷˝T›¿‹˘˝fiÎ_ ±Î«flHÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î µ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ÿı »ı ±fiı ÁÎ◊ı … ¿‹˝›˘√fiı Á‹…‰ÎfiÌ ÷΄k‰¿
‰Î÷˘ ’HÎ ¿Ëı »ı; ’fl_÷ ±Î «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ ÷΄k‰¿ ‰Î÷˘fiı Á‹…‰Î µ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ÿ¥fiı
¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Îfi_ ±Î‰U›¿ ⁄÷Ήı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı hÎÌΩ ±fiı «˘◊Î ó ⁄LÔfiı› ±K›Î›˘‹Î_
µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ‰Î÷˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı; ’fl_÷ hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiÎ_ ±Î«flHÎfiÌ ‰Î÷ ‹A› »ı
±fiı «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiΠωʛ‹Î_ Á‹… (ΩHοÎflÌ)fiÌ ‰Î÷ ‹A› »ı ó “÷kÎı ¿‹˝ ≠‰Z›ÎÏ‹
›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚” (4/16).
…ı ¿‹˝›˘√ ±fiÎÏÿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î ¤Ò‹_Õ· µ’fl ΩHΉΉ΂ΠωÂıÊ ’vÊ˘fiÎ fi flËı‰Î◊Ì
Ï«fl¿Î‚◊Ì ·MÔ÷≠ÎMÔ› ◊¥ √›˘ Ë÷˘, ÷ı … ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ŒflÌ◊Ì ±Îfl_¤ ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ’Ëı·Î hÎHÎ
f·˘¿˘‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ ’fl_’flÎ ⁄÷ΉÌfiı ÷ıfiÌ ±fiÎÏÿ÷Î ÏÁ© ¿flı »ı.
252 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

l̤√‰Îfi‰Î«
≥‹_ ω‰V‰÷ı ›˘√_ ≠˘@÷‰ÎfiË‹T››‹Ô˚ –– 1––
ω‰V‰ÎfiÔ˚ ‹fi‰ı ≠ÎË ‹fiÏflZ‰Î¿‰ıû⁄˛‰Ì÷Ô˚ –– 1––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
±Ë‹Ô˚ = ‹ıÓ Ï‰‰V‰÷ı = ÁÒ›˝fiı ≠ÎË = ¿è΢ (±fiı)
≥‹‹Ô˚ = ±Î ≠˘@÷‰ÎfiÔ˚ = ¿è΢ Ë÷˘ (’»Ì) ‹fi— = ‹fi±ı (’˘÷ÎfiÎ ’hÎ)
±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ Ï‰‰V‰ÎfiÔ˚ = ÁÒ›ıÛ (’˘÷ÎfiÎ ’hÎ) ≥Z‰Î¿‰ı = flÎΩ ≥Z‰Î¿<fiı
›˘√‹Ô˚ = ›˘√ (¿‹˝›˘√) ‹fi‰ı = (‰ˆ‰V‰÷) ‹fifiı ±⁄˛‰Ì÷Ô˚ = ¿è΢.

ÀÌ¿Î ó “≥‹_ ω‰V‰÷ı ›˘√_ ≠˘@÷‰ÎfiË‹T››‹Ô˚”
ó ¤√‰Îfiı …ı ÁÒ›˝, ‹fi ±fiı ≥Z‰Î¿< flÎΩ±˘fi˘ µS·ı¬
¿›˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î B≤ËV◊ Ë÷Î ±fiı ÷ı±˘±ı B≤ËV◊Îl‹‹Î_
flËÌfiı … ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ’fl‹ÏÁÏ© ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Ë÷Ì; ±Î◊Ì
±ËŸfiÎ_ “≥‹‹Ô˚, ±T››‹Ô˚, ›˘√‹Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ’Ò‰˝
≠¿flHÎfiÎ ±fiÁÎfl ÷◊Î flÎF› ’fl_’flÎfiÎ ±fiÁÎfl
“¿‹˝›˘√” ·ı‰Îfi_ … µÏ«÷ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
Ωı¿ı ’flÎH΢‹Î_ ±fiı µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√fi_
‰Hνfi ±Î‰ı »ı, ÷˘’HÎ ÷ı √Ì÷΋Î_ ‰Hν‰ı·Î ¿‹˝›˘√fiÌ
…ı‹ ÁÎ_√˘’Î_√ ±fiı ωVI≤÷ fi◊Ì. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı
ωω‘ ›„@÷±˘ ‰Õı ¿‹˝›˘√fi_ Áfl‚ ±fiı ÁÎ_√˘’Î_√
ω‰ı«fi ¿›* »ı. ¿‹˝›˘√fi_ ±ÎÀ·_ ωÂÿ ‰Hνfi ’flÎH΢
±fiı µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì.
¤√‰Îfi ÏfiI› »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ±_ ∞‰ÎI‹Î ’HÎ
ÏfiI› »ı ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ Á_⁄_‘ ’HÎ ÏfiI›
»ı. ±Î◊Ì ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÎ ÁC΂Π‹Î√˘˝ (›˘√‹Î√˝,
iÎÎfi‹Î√˝, ¤„@÷‹Î√˝ ‰√ıflı) ’HÎ ÏfiI› »ı.1 ±ËŸ
“±T››‹Ô˚” ’ÿ ‰Õı ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiÌ ÏfiI›÷Îfi_
≠Ï÷’Îÿfi ¿flı »ı.
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ V‰÷—ÏÁ© Á_⁄_‘
(ÏfiI››˘√) »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎ̱ı ’Ï÷fiÌ ◊‰Î
‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ’Ï÷fiÌ ÷˘ »ı …,
±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ◊‰Î ‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_ ¿o¥
… fi◊Ì, ÷ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ »ı …; ’fl_÷ ±ÏfiI› Ïø›Î,
’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı F›Îflı ÷ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ
·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı “ÏfiI››˘√” ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷ÎfiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ±Î◊Ì ÷ı
±ÏfiI›fiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì
1. √Ì÷ÎfiÎ ±ÎËΠ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ ó ⁄LÔfiı √Ï÷±˘fiı ’HÎ ÏfiI› ⁄÷Î‰Ì »ı ó
Â@·¿ÚWHÎı √÷Ì x›ı÷ı …√÷— ÂÎr÷ı ‹÷ı – (√Ì÷Î ±. 8/26).
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ‹‚ı·Ì Á‹V÷ ‰V÷±˘fiı
Á_ÁÎflfiÌ … ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı. ÷ı
‹Îfiı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‘Ò‚fi˘ fiÎfi΋Î_ fiÎfi˘ ¿HÎ ’HÎ
ωÂ΂ M≤J‰Ìfi˘ … ±ı¿ ±_ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î
ÂflÌfl ’HΠωÂ΂ ⁄˛õÎ_Õfi˘ … ±ı¿ ±_ »ı. ±ı‰_
‹Îfi‰Î◊Ì “¿‹˝” ÷˘ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ◊Âı, ’fl_÷ “›˘√”
(ÏfiI››˘√) ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ◊Âı ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI››˘√fi˘
±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
¤√‰Îfi “ω‰V‰÷ı ≠˘@÷‰ÎfiÔ˚” ’ÿ˘ ‰Õı ÁΑ¿˘fi_
ΩHÎı ±ı ÷flŒ ·Z› ÿ˘flı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝ ÁÿÎ
«Î·÷Î … flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ¿fl÷Î … flËı »ı ±fiı
ÁËfiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷ı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿˘±ı ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiÁÎfl
’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ’ηfi ’˘÷ı ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı
(√Ì÷Î ±. 3/19) ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı ’HÎ ¿‹˝›˘√fiÌ ÏÂZÎÎ
ÿ¥fiı ·˘¿Á_√˛Ë ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı; ’fl_÷ ’˘÷ı ÷ı‹fiÎ◊Ì
ÏfiÏ·˝MÔ÷ (ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı ±fiÎÁ@÷) flËı‰_ Ωı¥±ı.
V≤Ïp‹Î_, ÁÒ›˝ ÁËfiÎ ±ÎÏÿ »ı. V≤ÏpfiÌ fl«fiÎfiÎ
Á‹›ı ’HÎ ÁÒ›˝ …ı‰Î ’Ò‰˝¿S’‹Î_ Ë÷Î, ÷ı‰Î … ≠√À
◊›Î ó “ÁÒ›Î˝«Lƒ‹Á˙ ‘Î÷Î ›◊Î’Ò‰˝¿‹S’›÷Ô˚” – ÷ı
(ÁËfiÎ ±ÎÏÿ) ÁÒ›˝fiı ¤√‰Îfiı ±Ï‰fiÎÂÌ ¿‹˝›˘√fi˘
µ’ÿı ÿÌ‘˘. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ¤√‰Îfi ÁËfiÎ ±ÎÏÿ√v
»ı ±fiı ÁÎ◊ı … ¿‹˝›˘√ ’HÎ ±fiÎÏÿ »ı. ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı
ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ÷fiı ¿‹˝›˘√fiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌ
flè΢ »\_, ÷ı ¿˘¥ ±Î…fiÌ fi‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. …ı ›˘√ V≤ÏpfiÎ
±ÎÏÿ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÁÿÎ◊Ì »ı, ÷ı … ›˘√fiÌ ‰Î÷ Ë_ ÷fiı
⁄÷Î‰Ì flè΢ »\_.
≠ffi ó ¤√‰Îfiı V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ ÁÒ›˝fiı
f·˘¿ 1] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 253

¿‹˝›˘√fi˘ µ’ÿı ¿ı‹ ÿÌ‘˘?
µkÎfl ó (1) V≤ÏpfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁÒ›˝fiı
… ¿‹˝›˘√fiÎ ‰ÎV÷ω¿ ±Ï‘¿ÎflÌ ΩHÎÌfiı ÷ı‹fiı Á‰˝≠◊‹
±Î ›˘√fi˘ µ’ÿı ÿÌ‘˘.
(2) V≤Ïp‹Î_ …ı Á‰˝≠◊‹ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ÷ıfiı
… µ’ÿı ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; …ı‹¿ı ó ⁄˛õÎ∞±ı V≤ÏpfiÎ
±ÎÏÿ‹Î_ ≠Ω±˘fiı µ’ÿı ÿÌ‘˘ (√Ì÷Î ±. 3/10).
µ’ÿı ÿı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ¿÷˝T›fi_ iÎÎfi ¿flΉ‰_, V≤Ïp‹Î_
Á‰˝≠◊‹ ÁÒ›˝fiÌ µI’ÏkÎ ◊¥, ’»Ì ÁÒ›˝◊Ì Á‹V÷ ·˘¿˘
µI’LÔfi ◊›Î. ⁄‘Îfiı µI’LÔfi ¿fl‰Î‰Î‚Î1 ÁÒ›˝fiı Á‰˝≠◊‹
¿‹˝›˘√fi˘ µ’ÿı ÿı‰Îfi˘ Ëı÷ ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ µI’LÔfi Á‹V÷
V≤Ïpfiı ’fl_’flÎ ‰Õı ¿‹˝›˘√ Á·¤ ¿flÎ‰Ì ÿı‰Îfi˘ Ë÷˘.
(3) ÁÒ›˝ Á‹V÷ …√÷fi_ fiıhÎ »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì …
ÁËfiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ µÏÿ÷ ◊÷Î_ ⁄Ë‘Î
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_
¿‹˘˝‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. ÁÒ›˝◊Ì … ‹fiW›˘‹Î_ ¿÷˝T›’flΛHÎ÷Î
±Î‰ı »ı. ÁÒ›˝fiı Á‹V÷ …√÷fi˘ ±ÎI‹Î ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı ó “ÁÒ›˝ ±ÎI‹Î …√÷V÷V◊Êç–”2 ±Î◊Ì ÁÒ›˝fiı
…ı µ’ÿı ≠ÎMÔ÷ ◊Âı, ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’HÎ ±Î’‹ı‚ı
≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı Á‰˝≠◊‹ ÁÒ›˝fiı
… µ’ÿı ÿÌ‘˘.
‰ÎV÷‰‹Î_ fiÎflΛHÎfiÎ w’‹Î_ µ’ÿı ÿı‰˘ ±fiı
ÁÒ›˝fiÎ w’‹Î_ µ’ÿı √˛ËHÎ ¿fl‰˘ ±ıfiı …√÷LfiÎÀu-
ÁÒhΑÎfl ¤√‰ÎfifiÌ ±ı¿ ·Ì·Î … Á‹…‰Ì Ωı¥±ı, …ı
Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ⁄Ë … ±Î‰U›¿ Ë÷Ì. …ı flÌ÷ı
±…\˝fi ‹ËÎfi iÎÎfiÌ fifl-∑ÏÊfiÎ ±‰÷Îfl Ë÷Î; ’fl_÷
·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ’HÎ µ’ÿı ·ı‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î
◊¥, ⁄flÎ⁄fl ÷ı … flÌ÷ı ¤√‰Îfiı V‰›_ iÎÎfiV‰w’ ÁÒ›˝fiı
µ’ÿı ÿÌ‘˘, …ıfiÎ Œ‚V‰w’ı Á_ÁÎfl µ’fl ‹ËÎfi µ’¿Îfl
◊›˘ »ı, ◊¥ flè΢ »ı ±fiı ◊÷˘ flËıÂı.
“ω‰V‰ÎfiÔ˚ ‹fi‰ı ≠ÎË ‹fiÏflZ‰Î¿‰ıû⁄˛‰Ì÷Ô˚” ó
¿‹˝›˘√ B≤ËV◊˘fiÌ ¬ÎÁ ωzÎ »ı. ⁄˛õ«›˝, B≤ËV◊,
‰Îfi≠V◊ ±fiı Á_L›ÎÁ ó ±Î «Îflı› ±Îl‹˘‹Î_
B≤ËV◊Îl‹ … ‹A› »ı; ¿ı‹¿ı B≤ËV◊Îl‹◊Ì … ±L›
±Îl‹˘ ⁄fiı »ı ±fiı ’‚Λ »ı. ‹fiW› B≤ËV◊Îl‹‹Î_
flËÌfiı … ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ’ηfi ¿flÌfiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı
±Îl‹ ⁄ÿ·‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ¤√‰Îfiı ÁÒ›˝, ‹fi, ≥Z‰Î¿<
‰√ıflı flÎΩ±˘fiÎ_ fi΋˘ ·¥fiı ±ı ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ¿S’fiÎ
±ÎÏÿ‹Î_ B≤ËV◊˘±ı … ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰zÎfiı ΩHÎÌ ±fiı
B≤ËV◊Îl‹‹Î_ flËÌfiı … ÷ı‹HÎı ¿Î‹fiα˘fi˘ fiΠ¿flÌfiı
’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿›*. V‰›_ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı
±…\˝fi ’HÎ B≤ËV◊ Ë÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ
‹ÎK›‹ ¶ÎflÎ ΩHÎı ⁄‘Î … B≤ËV◊˘fiı ÁΉ‘Îfi (µ’ÿıÂ)
¿flı »ı ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ CÎflfiÌ Ï‰zÎ “¿‹˝›˘√”fi_
’ηfi ¿flÌfiı CÎfl‹Î_ flËÌfiı … ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
¿˘ »˘, ÷‹Îflı ⁄Ì∞ …√αı …‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì.
B≤ËV◊ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±…\˝fi ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›¿‹˝
(›©)fiı »˘ÕÌfiı ϤZÎÎfiÎ ±LÔfi◊Ì ∞ω¿Î «·Î‰‰Îfi_ lıWÔÃ
‹Îfiı »ı (√Ì÷Î ±. 2/5) ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı
‹ÎÀı B≤ËV◊Îl‹fiÌ ±’ıZÎαı Á_L›ÎÁÎl‹fiı lıWÔà Á‹…ı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı‹
⁄÷Ήı »ı ¿ı ÷_ ’HÎ flÎ…‰Ì ¿<À<_⁄fi˘ lıWÔà B≤ËV◊ »ı
¿‹˝›˘√ ÷ÎflÎ CÎflfiÌ ¬ÎÁ ωzÎ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıfi_
’ηfi ¿fl‰_ ±ı ÷ÎflÎ ‹ÎÀı lı›V¿fl »ı. Á_L›ÎÁÌ ¶ÎflÎ
…ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı … ÷k‰

1. ÂÎVÔh΢‹Î_ ÁÒ›˝fiı “Áω÷Δ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. …ıfi˘ ±◊˝ »ı ó µI’LÔfi ¿fl‰Î‰Î‚˘. ’ÎçÎI› ωiÎÎfi ’HÎ ÁÒ›˝fiı Á‹V÷ V≤Ïpfi_ ¿ÎflHÎ
‹Îfiı »ı.
2. ‹ËΤÎfl÷‹Î_ ÁÒ›˝fiÎ ≠I›ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
I‰_ ¤Îfi˘ …√÷çZÎVI‰‹ÎI‹Î Á‰˝ÿıÏËfi΋Ô˚ – I‰_ ›˘Ïfi— Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ I‰‹Î«Îfl— Ïø›Î‰÷΋Ô˚ ––
I‰_ √Ï÷— Á‰˝ÁÎ_A›ÎfiÎ_ ›˘Ï√fiÎ_ I‰_ ’flΛH΋Ô˚ – ±fiÎT≤÷Î√˝·¶Îfl_ I‰_ √Ï÷VI‰_ ‹‹ZÎ÷΋Ô˚ ––
I‰›Î Á_‘Λ˝÷ı ·˘¿VI‰›Î ·˘¿— ≠¿ÎU›÷ı – I‰›Î ’ωhÎÌÏø›÷ı ÏfiT›Î˝…_ ’ÎS›÷ı I‰›Î ––
(‰fi’‰˝ 3/36-38)
“ÁÒ›˝ÿı‰! ±Î’ Á‹V÷ …√÷fiÎ fiıhÎ ÷◊Î Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎI‹Î »˘. ±Î’ … ÁË ∞‰˘fi_ µI’ÏkÎV◊Îfi ±fiı ¿‹Î˝fiWÔÃÎfi‹Î_
·Î√ı·Î ’vÊ˘fiÎ ÁÿΫÎfl (fiÎ ≠ıfl¿) »˘.”
“ÁC΂ΠÁÎ_A››˘√̱˘fi_ ≠ÎMÔ÷T› V◊Îfi ’HÎ ±Î’ … »˘. ±Î’ … ÁË ¿‹˝›˘√̱˘fiÎ ±Îl› »˘. ±Î’ … ‹˘ZÎfi_ µCÎÎÕ<_
¶Îfl »˘ ±fiı ±Î’ … ‹‹ZÎ±˘fiÌ √Ï÷ »˘.”
“±Î’ … Á‹V÷ …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿fl˘ »˘. ±Î’ ‰Õı … ±Î ·˘¿ ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı. ±Î’ … ±ıfiı ’ωhÎ ¿fl˘ »˘ ±fiı ±Î’fiÎ
… ¶ÎflÎ Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰ı ±ıfi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.”
254 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿‹˝›˘√Ì B≤ËV◊Îl‹‹Î_ flËÌfiı ’HÎ V‰Î‘Ìfi÷Î’Ò‰˝¿ ≠ÎMÔ÷
¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√ B≤ËV◊˘fiÌ ÷˘ ‹A› ωzÎ
»ı, ’fl_÷ Á_L›ÎÁ ‰√ıflı ±L› ±Îl‹‰Î‚α˘ ’HÎ ±Îfi_
’ηfi ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ≠ÎMÔ÷
’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ … ¿‹˝›˘√ »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√fi_
’ηfi ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ, V◊‚, ¿Î‚
‰√ıflı‹Î_ ¿flÌ Â¿Î› »ı.
¿˘¥ ωz΋Î_ lıWÔà ±fiı ≠¤Î‰ÂÎ‚Ì ’vÊ˘fi_ fi΋
·ı‰Î◊Ì ÷ı ωzÎfi˘ ‹ÏË‹Î ≠√À ◊Λ »ı, …ı◊Ì ⁄ÌΩ
·˘¿˘ ’HÎ ÷ı‰_ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı µIÁÎÏË÷ ◊Λ »ı. …ı ·˘¿˘fiÎ
xÿ›‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ »ı, ÷ı‹fiÎ µ’fl
±ˆr›˝ÂÎ‚Ì flÎΩ±˘fi˘ ±Ï‘¿ ≠¤Î‰ ’Õı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Î ÁÒ›˝fi_ ÷◊Î ‹fi
‰√ıflı ≠¤Î‰ÂÎ‚Ì flÎΩ±˘fiÎ_ fi΋˘ ·¥fiı ¿‹˝›˘√fi_
’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ flÎ√ ˢ‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
B≤ËV◊‹Î_ flËı÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘◊Ì ±vÏ«
(µ’flÏ÷ ±◊‰Î ¿Î‹fiÎfi˘ ±¤Î‰) ◊Λ »ı. ¿˘¥ ’HÎ
¤˘√fiı ¤˘√‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ±_÷‹Î_ ÷ı ¤˘√◊Ì ±vÏ«
±‰U› µI’LÔfi ◊Λ »ı ó ±ı Ïfi›‹ »ı. ±Îfl_¤‹Î_ ¤˘√fiÌ
…ıÀ·Ì vÏ« (¿Î‹fiÎ) flËı »ı, ¤˘√ ¤˘√‰÷Ì ‰¬÷ı ÷ı
±ıÀ·Ì fi◊Ì flËÌ …÷Ì, ∂·ÀÎfiÌ ø‹Â— CÎÀ÷Î_-CÎÀ÷Î_
Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı; …ı‹¿ı ó ‹ÌÃÎ¥ ¬Î‰ÎfiÎ ±Îfl_¤‹Î_
÷ıfiÌ …ı vÏ« ˢ› »ı. ÷ı ÷ıfiı ¬Î‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı CÎÀ÷Ì
Ω› »ı ±fiı ±_÷ı ÷ıfiÎ◊Ì ±vÏ« ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷
‹fiW› ¤Ò· ±ı ¿flı »ı ¿ı ÷ı ±ı ±vÏ«fiı ‹Ëk‰ ÿ¥fiı
÷ıfiı V◊Î›Ì fi◊Ì ⁄fiΉ÷˘. ÷ı ±vÏ«fiı … I≤„MÔ÷ (Œ‚)
‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±vÏ«‹Î_ ◊ο ±◊ν÷Ô˚
¤˘√‰‰ÎfiÌ Â„@÷fi˘ ±¤Î‰ … ˢ› »ı.
…ı vÏ« ¿ı ¿Î‹fiÎfi˘ ¿˘¥ ’HÎ Á‹›ı ±¤Î‰ ◊Λ
»ı, ÷ı vÏ« ¿ı ¿Î‹fiÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì Ë˘÷Ì.
…ıfiÎ◊Ì @›Îflı› ’HÎ ±vÏ« ◊Λ »ı, ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢
‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘. …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ‰ÎV÷ω¿
Á_⁄_‘ »ı, ÷ı Á÷V‰w’ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÷flŒ «Î·‰Î‹Î_
¿ÿÌ ±vÏ« fi◊Ì ◊÷Ì, ∂·ÀÎfiÌ vÏ« ‰‘÷Ì … Ω›
»ı ó I›Î_ Á‘Ì ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î »÷Î_
’HÎ “≠ı‹”fiÎ w’‹Î_ ÷ı vÏ« ‰‘÷Ì … flËı »ı. “’˘÷ı”
’HÎ Á÷V‰w’ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ±¤Î‰fiÌ vÏ«
[±K›Î› 4
’HÎ ¿˘¥fiÌ fi◊Ì Ë˘÷Ì.
¿‹˝, ¿flHÎ (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı) ±fiı
µ’¿flHÎ (’ÿÎ◊˝ ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ µ’›˘√Ì Á΋√˛Ì)
ó ±ı hÎHÎı› µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î_ »ı, ’»Ì ÷ı‹fiÎ◊Ì
‹‚‰Î‰Î‚_ Œ‚ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÏfiI› ËÂı? ÷ı ÷˘ fiΉÎfi
… ËÂı. ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì …ı I≤„MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı
fiΉÎfi Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı? ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¿‹˝, ¿flHÎ ±fiı µ’¿flHÎ-hÎHÎı›◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ I›Îflı ◊Âı,
F›Îflı ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fiÏË ¿flı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
¿o¥ fiÏË ≥E»ı ±fiı ’˘÷Îfi_ ¿Â_ fiÏË ‹Îfiı; ∂·ÀÎfi_
’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ¿‹˘˝, ¿flHÎ ±fiı µ’¿flHÎ ó ±Î hÎHÎı◊Ì
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı Á_ÁÎflfiÎ_ …
‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ΩıÕÌ ÿıÂı.
¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ¿‹˘˝‹Î_
¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ’fl_÷ ÷ı‹fi΋Î_
≠ÌÏ÷ ±fiı ÷I’fl÷Πˢ› »ı. ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ÷◊Î
±ÎÁ„@÷ ±’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı ±fiı ≠ÌÏ÷ ÷◊Î ÷I’fl÷Î
’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı. ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ÷◊Î ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿
¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ’÷fi ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ fiÎÂ
◊Λ »ı ÷◊Î ÷ı ¿‹˝fiÌ ‰Îfl_‰Îfl ›Îÿ ±Î‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚
±ı ¿‹˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î· flËı »ı. ’fl_÷ ≠ÌÏ÷ ÷◊Î
÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ µLÔfiÏ÷ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘
Áÿ’›˘√ ◊Λ »ı, fiΠfiÏË; ÷◊Î ÷ı ¿‹˝fiÌ ŒflÌ◊Ì
›Îÿ ’HÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¿‹˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ó
ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ÏfiI›≠ÎMÔ÷ V‰w’ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿
‹ÎfiÌ Â¿ı »ı ¿ı …ı ¿o¥ ‹ÎflÌ ’ÎÁı »ı, ÷ı ‹Îv_ fi◊Ì,
’fl_÷ ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·_ »ı; …ı‹¿ı ó ÂflÌfl ‹Î÷Î-
Ï’÷Î ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·_ »ı, ωzÎ-›˘B›÷Î √v…fi˘ ’ÎÁı◊Ì
‹‚ı·Ì »ı ‰√ıflı-‰√ıflı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı¿-⁄ÌΩfiÌ
ÁËΛ◊Ì ÁËfi_ ∞‰fi «Î·ı »ı. lÌ‹_÷◊Ì ’HÎ lÌ‹_÷
T›„@÷fi_ ∞‰fi ⁄ÌΩfiÌ ÁËΛ ωfiÎ fi◊Ì «Î·Ì ¿÷_.
±Î’HÎı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ·Ì‘_ »ı ÷˘ ¿˘¥fiı ±Î’‰_, ¿˘¥fiı
ÁËΛ ¿fl‰Ì ±fiı Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı ±Î’b_ ’HÎ ’fl‹
¿÷˝T› »ı. ±Îfi_ fi΋ ¿‹˝›˘√ »ı. ±ıfi_ ’ηfi ‹fiW›‹ÎhÎ
¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ±ıfiÎ ’ηfi‹Î_ ¿ÿÌ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ
±Á‹◊˝÷Î ÷◊Î ’flΑÌfi÷Î fi◊Ì.
¿÷˝T› ÷ıfiı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ıfiı Á¬’Ò‰˝¿ ¿flÌ
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 255

¿̱ı »Ì±ı, …ıfiı ±‰U› ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ¿fl‰Î
›˘B› »ı ±fiı …ıfiı ¿fl‰Î◊Ì µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ±‰U› ◊Λ
»ı. …ı fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î, ÷ıfiı ¿fl‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ¿˘¥fiÎ
µ’fl fi◊Ì ±fiı …ıfiı fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ıfiı ¿fl‰Îfi_
… fi◊Ì. …ıfiı fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ıfiı fi ¿fl‰Î◊Ì ⁄ı
±‰V◊α˘ ±Î’‹ı‚ı »ı ó Ïfiω˝¿S’-±‰V◊Î ±◊ν÷Ô˚ ¿o¥
fi ¿fl‰_ ±◊‰Î …ı ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÷ı ¿fl‰_.
¿÷˝T› ÁÿÎ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ±fiı ’flÏË÷fiÌ ºÏp±ı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ¿‹˝
⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ¿fl‰Îfi_ … fi◊Ì.
ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎv_ ¿‹˝ Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì
flÏË÷ ˢ› »ı, µtıU›◊Ì flÏË÷ fiÏË. µtıU›flÏË÷ «ıpÎ
÷˘ ’Î√·fiÌ Ë˘› »ı. Œ‚ ±fiı µtıU› ó ⁄LÔfiı‹Î_ ±_÷fl
ˢ› »ı. Œ‚ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚_ ˢ› »ı, ’fl_÷
µtıU› ÏfiI› ˢ› »ı. ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±fi¤‰fi˘
ˢ› »ı, …ıfiÎ ‹ÎÀı ‹fiW›…L‹ ◊›˘ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘.
Á¿Î‹¤Î‰, ≠‹Îÿ, ±Î‚Á ‰√ıflı flËı‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_
’ηfi ¿ÏÃfi ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ’Ïfll‹ fi◊Ì.
¿÷˝T›¿‹˝ ÁË… ±fiı V‰Î¤Îω¿ ˢ› »ı; ¿ı‹¿ı ±ı V‰‘‹˝
»ı. ’Ïfll‹ I›Îflı ◊Λ »ı, F›Îflı ±Ëo÷Î, ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î
±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì ›@÷ ◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ¿‹˝ ¿fḻı
»Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı flÎ…Á ¿‹˝fiı ’Ïfll‹›@÷
⁄÷ÎT›_ »ı (√Ì÷Î ±. 18/24).
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ◊Λ
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ’HÎ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ
óáó
ÏË÷‹Î_ Ïfifl_÷fl ·Î√ı·Ì »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î‰ÎHÎÌ-¿ıLƒ
¶ÎflÎ ≠ÁÎÏfl÷ ωÂıÊ Â„@÷›@÷ K‰Ïfi ⁄‘Ì …√αı Œı·Î¥
Ω› »ı, ’fl_÷ flıÏÕ›˘ ¶ÎflÎ …ı fi_⁄fl ’fl ÷ı K‰Ïfi ÁÎ◊ı
±ı¿÷Î (ÁΩ÷Ì›÷Î) ◊Λ »ı, ÷ı fi_⁄fl µ’fl ÷ı K‰Ïfi
’¿Õ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı F›Îflı ¿‹˝›˘√Ì
V‰Î◊˝¤Î‰fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÌ
¤Î‰fiÎ◊Ì … Á‹V÷ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, I›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ
Á‰˝T›Î’Ì ÏË÷ˆÏÊHÎÌ Â„@÷ ÁÎ◊ı ÷ıfiÌ ±ı¿÷Î ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝‹Î_ ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı.
¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ◊‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ¤√‰ÎfifiÌ
„@÷ … ¿Î‹ ¿flı »ı ±fiı ÷ı „@÷ ¶ÎflÎ … ·˘¿˘fi_
ÏË÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ fi ÷˘
¿˘¥ ωCÔfi ±Î‰ı »ı ±fiı fi ’Ïfll‹fi˘ ±ËıÁÎÁ ’HÎ
◊Λ »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ’flÎl›fiÌ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. …ı
’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ı‹Î_ … ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi
¿fl‰Îfi_ »ı. ¿‹˝›˘√ ±fiÁÎfl ¿˘¥fiÎ ¿Î›˝‹Î_ ±Î‰U›¿÷Î
∂¤Ì ◊÷Î_ ÁËΛ ¿flÌ ÿı‰Ì ±ı “Áı‰Î” »ı; …ı‹¿ı - ¿˘¥fiÌ
√ÎÕÌ ¬flÎ⁄ ◊¥ √¥ ±fiı ÷ı ÷ıfiı ‘y˘ ‹Îfl‰ÎfiÌ ¿˘ÏÂÂ
¿flÌ flè΢ »ı; ±Î◊Ì ±Î’HÎı ’HÎ ±ı ¿Î‹‹Î_ ÷ıfiı ÁËΛ
¿fḻı, ÷˘ ±ı “Áı‰Î” »ı. …ı ΩHÎÌ⁄Ò∞fiı ¿Î›˝fiı ¬˘‚Ì-
¬˘‚Ìfiı Áı‰Î ¿flı »ı ÷ı ¿‹˝ ¿flı »ı, Áı‰Î fiÏË; ¿ı‹¿ı
±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfi˘ µtıU› ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ fi flËÌfiı ·˙Ï¿¿
◊¥ Ω› »ı. Áı‰Î ÷ı »ı, …ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±fiw’ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı. ¿‹˝›˘√Ì fi ÷˘ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ⁄ÿ·ı »ı ±fiı fi
’Ïfl„V◊Ï÷fiı ¢‘ı »ı. ÷ı ÷˘ ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√
¿flı »ı. ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ … ¿‹˝›˘√ »ı.

±ı‰_ ’flQ’flÎ≠ÎMÔ÷Ï‹‹_ flÎ…Ê˝›˘ ωÿ— –– 2––

Á ¿Î·ıfiıË ‹Ë÷Î ›˘√˘ fip— ’flL÷’ –– 2––
’flL÷’ = Ëı ’fl_÷’! flÎ…Ê˝›— = flÎ…ÏÊ˝±˘±ı Á— = ÷ı
±ı‰‹Ô˚ = ±Î‹ ωÿ— = ΩH›˘ (’fl_÷) ›˘√— = ›˘√
’flQ’flÎ≠ÎÅ‹Ô˚ = ’fl_’flÎ◊Ì ≠ÎMÔ÷ ‹Ë÷Î = CÎH΢ ≥Ë = ±Î M≤J‰Ì·˘¿‹Î_
≥‹‹Ô˚ = ±Î ›˘√fiı ¿Î·ıfi = Á‹› ‰Ì÷Ì …‰Î◊Ì fip— = ·MÔ÷≠Λ ◊¥ √›˘.

ÀÌ¿Î ó “±ı‰_ ’flQ’flÎ≠ÎMÔ÷Ï‹‹_ flÎ…Ê˝›˘ ωÿ—” ±Î ¿‹˝›˘√fiÌ ’fl_’flÎ «Î·Ì. ±Î flÎΩ±˘ (ZÎÏhΛ˘)fiÌ
ó ÁÒ›˝, ‹fi, ¥Z‰Î¿< ‰√ıflı flÎΩ±˘±ı ¿‹˝›˘√fiı ÁÎflÌ ¬ÎÁ (’˘÷ÎfiÌ) ωzÎ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠I›ı¿ flÎΩ±ı
flÌ÷ı ΩHÎÌfiı ÷ıfi_ ’˘÷ı ’HÎ ±Î«flHÎ ¿›* ±fiı ≠Ω ±Î ωzÎ ΩHÎ‰Ì Ωı¥±ı. ±Î … flÌ÷ı ’Ïfl‰Îfl, Á‹Î…,
’ÎÁı ’HÎ ÷ı‰_ ±Î«flHÎ ¿flÎT›_. ±Î flÌ÷ı flÎ…ÏÊ˝±˘‹Î_ √΋ ‰√ıflıfiÌ …ı ‹A› T›„@÷±˘ ˢ› ÷ı‹HÎı ’HÎ ±Î
256 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

ωzÎ ±‰U› ΩHÎ‰Ì Ωı¥±ı.
≠ΫÌfi ¿Î‚‹Î_ ¿‹˝›˘√fiı ΩHΉΉ΂ΠflÎΩ·˘¿˘
flÎF›fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊›Î ωfiÎ Á«Îv w’◊Ì
flÎF›fi_ Á_«Î·fi ¿fl÷Î Ë÷Î. ≠ΩfiÎ ÏË÷‹Î_ ÷ı‹fiÌ
V‰Î¤Îω¿ ≠T≤ÏkÎ flËı÷Ì Ë÷Ì. ÁÒ›˝‰_ÂÌ flÎΩ±˘fiÌ
⁄Î⁄÷‹Î_ ‹Ëοω ¿ÎÏ·ÿÎÁ ·¬ı »ı ó
≠Ωfi΋ı‰ P≤I›◊* Á ÷ÎP›˘ ⁄Ï·‹√˛ËÌ÷Ô˚ ––
ÁËôÎ√H΋IôÎp‹ÎÿkÎı ÏË flÁ_ flω— ––
(flCÎ‰_ 1/18)
“÷ı flÎΩ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÌ ≠ΩfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ≠Ω
’ÎÁı◊Ì ±ı flÌ÷ı ¿fl ·Ì‘Î ¿fl÷Î Ë÷Î, …ı flÌ÷ı ÁËôÎ
√b_ ⁄fiΉÌfiı ‰flÁΉ‰Î ‹ÎÀı … ÁÒ›˝ M≤J‰Ì ’ÎÁı◊Ì …‚
·Ì‘Î ¿flı »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı flÎΩ·˘¿˘ ≠Ω ’ÎÁı◊Ì ¿fl ‰√ıflıfiÎ
w’‹Î_ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ‘fifiı ≠ΩfiÎ … ÏË÷ ‹ÎÀı
‰Î’fl÷Î Ë÷Î, ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝‹Î_ ◊˘Õ˘ ’HÎ ¬«˝ fiˢ÷Î
¿fl÷Î. ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±·√ ¬ı÷Ì
‰√ıflı ¿Î‹ ¿flΉ÷Î Ë÷Î. ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı
÷ı flÎΩ±˘fiı ω·ZÎHÎ iÎÎfi ±fiı ¤„@÷ ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷
Ë÷Î_. ±Î … ¿ÎflHÎ Ë÷_ ¿ı ≠ΫÌfi¿Î‚‹Î_ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ
∑Ïʱ˘ ’HÎ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı flÎΩ±˘fiÌ ’ÎÁı
√›Î ¿fl÷Î Ë÷Î. l̉ıÿT›ÎÁ∞fiÎ ’hÎ Â¿ÿı‰∞ ’HÎ
iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı flÎ…ÏÊ˝ …fi¿fiÌ ’ÎÁı √›Î Ë÷Î.
»Î_ÿ˘B› µ’ÏfiÊÿfiÎ ’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ ’HÎ ±Î‰ı »ı
¿ı ⁄˛õωzÎ Â̬‰Îfiı ‹ÎÀı » ∑Ïʱ˘ ±ı¿ÁÎ◊ı ‹ËÎflÎ…
±r’Ï÷fiÌ ’ÎÁı √›Î Ë÷Î.1
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …fi¿ ‰√ıflı
flÎΩ±˘fiı ±fiı ±ËŸ ÁÒ›˝, ‹fi, ≥Z‰Î¿< ‰√ıflı flÎΩ±˘fiı
¿‹˝›˘√Ì ⁄÷ΉÌfiı ¤√‰Îfi ±…\˝fifi_ ΩHÎı ±ı ÷flŒ ·Z›
ÿ˘flı »ı ¿ı B≤ËV◊ ±fiı ZÎÏhΛ ˢ‰ÎfiÎ Á_⁄_‘ı ÷Îflı ’HÎ
’˘÷ÎfiÎ ’Ò‰˝Ωıfi_ (‰_Â’fl_’flÎfiÎ) ±fiÁÎfl ¿‹˝›˘√fi_
’ηfi ±‰U› ¿fl‰_ Ωı¥±ı (√Ì÷Î ±. 4/15). Ωı¿ı,
’˘÷ÎfiÎ ‰_ÂfiÌ ‰Î÷ (¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰zÎ) ’˘÷Îfi΋Î_
±Î‰‰Ì Á√‹ ’HÎ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î‰‰Ì … Ωı¥±ı.
“Á ¿Î·ıfiıË ‹Ë÷Î ›˘√˘ fip—” ó ’fl‹ÎI‹Î ÏfiI›
»ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ_ ÁΑfi˘ ó ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√,
1. ±ı ≠Á_√‹Î_ ‹ËÎflÎ… ±r’Ï÷fiÎ_ ±Î ‰«fi˘ K›Îfi ÿı‰Î ›˘B› »ı ó
fi ‹ı V÷ıfi˘ …fi’ÿı fi ¿ÿ›˘˝ fi ‹z’— – fiÎfiÎÏË÷΄BÔfifiÎ˝Ï‰¶Î˚fi V‰ˆflÌ V‰ˆÏflHÎÌ ¿<÷— ––
“‹ÎflÎ flÎF›‹Î_ fi ÷˘ ¿˘¥ «˘fl »ı, fi ¿˘¥ ¿Ú’HÎ »ı, fi ¿˘¥ ‹z› (‹ÏÿflÎ ’̉Ή΂Î) »ı, fi ¿˘¥ ±fiÎÏË÷΄BÔfi (±„BÔfiˢhÎ
fi ¿fl‰Î‰Î‚˘) »ı, fi ¿˘¥ ±Ï‰¶Îfi »ı ±fiı fi ¿˘¥ ’flVÔhÎÌ√Î‹Ì ’HÎ »ı, ’»Ì ¿<·ÀÎ VÔhÎÌ (‰ıU›Î) ÷˘ ËÂı … ¿ı‰Ì flÌ÷ı?”
¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î ¶ÎflÎ ÏfiÏç÷ ¿flı·Î_
ˢ‰Î◊Ì ÏfiI› »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘
ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ±. 2/16). ±ı
±Î«flH΋Î_ ±Î‰÷Î_ ˢ‰Îfi_ fiÏË ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏfiI›
flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ±Î‰ı·Î “fip—” ’ÿfi˘ ±◊˝
·MÔ÷, ±≠√À ◊‰Îfi˘ … »ı, ±¤Î‰ ◊‰Îfi˘ fiÏË.
’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√fiı “±T››‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚
±Ï‰fiÎÂÌ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “fip—” ’ÿfi˘
±◊˝ Ωı ¿‹˝›˘√fi˘ ±¤Î‰ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ⁄LÔfiı
⁄Î…\◊Ì Ï‰fl˘‘ µI’LÔfi ◊Âı ¿ı Ωı ¿‹˝›˘√ ±Ï‰fiÎÂÌ
»ı ÷˘ ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ √›˘? ±fiı Ωı ÷ıfi˘
±¤Î‰ ◊¥ √›˘ ÷˘ ÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ±Î µ’flÎ_÷
±Î√‚fiÎ (hÎÌΩ) f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiı ŒflÌ◊Ì
≠√À ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. Ωı ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ √›˘
ˢ÷ ÷˘ ŒflÌ◊Ì ≠√À fi ◊Î÷. ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘‹Î_
ωfl˘‘ ’HÎ fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “≥Ë
fip—” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ¿‹˝›˘√fiÎ
÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‰Î‚Î √˛_◊˘fi˘ ±fiı ÷ıfiÎ ÷k‰fiı
ΩHΉΉ΂Π÷◊Î ±ıfiı ±Î«flH΋Î_ ·Î‰‰Î‰Î‚Î lıWÔÃ
’vÊ˘fi˘ ±Î ·˘¿‹Î_ ΩHÎı ±¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı.
F›Î_◊Ì …ı ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Î_◊Ì ÷ı
’fl_’flÎ◊Ì …ıÀ·Ì ÿÒfl «Î·Ì Ω› »ı, ÷ıÀ·_ … ÷ı‹Î_
±Î’‹ı‚ı ±_÷fl ’Õ÷_ «ÎS›_ Ω› »ı ó ±Î Ïfi›‹ »ı.
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ¿S’fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ‹ıÓ ±Î ¿‹˝›˘√ ÁÒ›˝fiı
¿è΢ Ë÷˘, ’»Ì ’fl_’flÎ◊Ì ÷ıfiı flÎ…ÏÊ˝±˘±ı ΩH›˘. ±Î◊Ì
÷ı‹Î_ ±_÷fl ’Õ÷_ … √›_ ±fiı CÎH΢ Á‹› ‰Ì÷Ì …‰Î◊Ì
Ëη ±Î ›˘√ ±Î ‹fiW›·˘¿‹Î_ ·MÔ÷≠Λ ◊¥ √›˘
»ı. ±Î … ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±Î ¿‹˝›˘√fiÌ ‰Î÷
ÁÎ_¤‚‰Î ÷◊Î ÿı¬‰Î‹Î_ ⁄Ë … ±˘»Ì ±Î‰ı »ı.
¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ·MÔ÷≠Λ ◊‰Î »÷Î_ ÷ıfi˘
ÏÁ©Î_÷ (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi ¿fl‰_) Áÿˆ‰ flËı »ı; ¿ı‹¿ı
±Î ÏÁ©Î_÷fiı ±’fiÎT›Î ωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ›˘√ (iÎÎfi›˘√,
¤„@÷›˘√ ‰√ıflı)fi_ Ïfifl_÷fl ÁΑfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. ¿‹˝
÷˘ ‹fiW›‹ÎhÎfiı ¿fl‰Î_ … ’Õı »ı. ËÎ, iÎÎfi›˘√Ì Ï‰‰ı¿
¶ÎflÎ ¿‹˘˝fiı fiΉÎfi ‹ÎfiÌfiı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿flı »ı; ±fiı ¤„@÷›˘√Ì ¿‹˘˝fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı
(»ÎLÿ˘B›. 5/11/5)
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 257

¿‹˘˝ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flı »ı. ±Î◊Ì iÎÎfi›˘√Ì ±fiı
¤„@÷›˘√Ìfiı ¿‹˝›˘√fi˘ ÏÁ©Î_÷ ÷˘ ±’fiΉ‰˘ … ’ÕÂı.
¤·ıfiı ÷ı±˘ ¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi fi ¿flı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿‹˝›˘√ ·MÔ÷≠Λ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏÁ©Î_÷fiÎ
w’‹Î_ ωz‹Îfi … »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿‹˝›˘√‹Î_ “¿‹˝” ·MÔ÷
fi◊Ì ◊›Î_, ’fl_÷ (¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ˢ‰Î◊Ì)
“›˘√” … ·MÔ÷ ◊›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
Á_ÁÎflfiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹‚ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹Î ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ‹‚Âı ó ±Î ‰Î÷
ÁΑ¿˘fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±ıÀ·Ì ºœ÷Î◊Ì ⁄ıÁÌ √¥ »ı ¿ı
“’fl‹ÎI‹Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı” ó ±Î ‰ÎV÷ω¿÷ÎfiÌ ÷flŒ
÷ı‹fi_ K›Îfi … fi◊Ì …¥ flèÎ_. “¿‹˝” Áÿˆ‰ Á_ÁÎflfiı
‹ÎÀı ◊Λ »ı ±fiı “›˘√” Áÿˆ‰ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı.
“›˘√”fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì Ë˘÷_, ÷ı ÷˘ V‰÷—ÏÁ©
óáó
»ı.1 ±Î◊Ì ›˘√fiı ‹ÎÀı ±ı ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ¿ı ÷ı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
◊Âı. ±Î … “›˘√”fi_ ·MÔ÷ ◊‰_ ¿Ëı‰Î›.
‹fiW›ÂflÌfl ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚
⁄ÌΩ±˘fiÌ Ïfi—V‰Î◊˝ Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı.
’fl_÷ ±Î…ı ‹fiW› flÎ÷Ïÿ‰Á ’˘÷ÎfiÌ Á¬-Áω‘Î,
ÁL‹Îfi ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … ·Î√ı·˘ »ı, V‰Î◊˝ ±Ï‘¿
‰‘Ì …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ÷flŒ ±ıfi_ K›Îfi
… fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı …ıfiı ‹ÎÀı ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı, ÷ıfiı
¤Ò·Ì …‰_ ±ıfiı … ¿‹˝›˘√fi_ ·MÔ÷ ◊‰_ ¿Ëı‰Î›.
‹fiW› Áı‰Î ¶ÎflÎ ’Â-’ZÎÌ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‹fiW›,
ÿı‰÷Î, Ï’I≤±˘, ∑ÏÊ, Á_÷-‹ËÎI‹Î ±fiı ¤√‰Îfi ’HÎ
’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ¿flÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ Áı‰Î¤Î‰fiı ¤Ò·Ìfiı
‹fiW› ’˘÷ı ¤˘√˘fiı ‰Â ◊¥ √›˘, …ıfiı ’ÏflHÎ΋ı fifl¿˘‹Î_
÷◊Î «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ ’Õ‰Îfi_ ◊Λ »ı. ±Î
… ¿‹˝›˘√fi_ ±ºU› ◊‰_ »ı.

Á ±ı‰Î›_ ‹›Î ÷ıûz ›˘√— ≠˘@÷— ’flÎ÷fi— –– 3––

¤@÷˘ûÏÁ ‹ı Á¬Î «ıÏ÷ flËV›_ èÎı÷ÿk΋‹Ô˚ –– 3––
‹ı = (÷_) ‹Îfl˘ Á—, ±ı‰ = ÷ı … ÷ı = ÷fiı
¤@÷— = ¤@÷ ±›‹Ô˚ = ±Î ≠˘@÷— = ¿è΢ »ı;
« = ±fiı ’flÎ÷fi— = ’flÎ÷fi ÏË = ¿ı‹¿ı
Á¬Î = (Ï≠›) Á¬Î ›˘√— = ›˘√ ±ı÷÷Ô˚ = ±Î
±ÏÁ = »ı, ±z = ±Î…ı µk΋‹Ô˚ = CÎb_ µk΋
≥Ï÷ = ‹ÎÀı ‹›Î = ‹ıÓ flËV›‹Ô˚ = flËV› »ı.

ÀÌ¿Î ó “¤@÷˘ûÏÁ ‹ı Á¬Î «ıÏ÷” ó ±…\˝fi …ı ‰Î÷ Á¬Îfiı ’HÎ ¿Ëı‰Î÷Ì fi◊Ì, ÷ı ‰Î÷ ’HÎ
¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ Ï≠› Á¬Î ’Ëı·ı◊Ì … ‹Îfi÷Î Ë÷Î ÂflHÎÎ√÷ ÏÂW›fiÌ ÁÎ◊ı ≠√À ¿flÌ ÿı‰Î› »ı. ±…\˝fi
(√Ì÷Î ±. 11/41-42) ’fl_÷ ¤@÷ Ëη (√Ì÷Î ±. ¤√‰Îfifiı ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ±Î’fi˘ ÏÂW› »\_, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
2/7)‹Î_ ◊›Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ±…\˝fi Á¬Î¤@÷ ÷˘ ’flÎHÎÎ ±Î’fiı ÂflHÎı ◊›ı·Î ±ı‰Î, ‹fiı ⁄˘‘ ±Î’˘.” ±ıÀ·Î
»ı, ’fl_÷ ÿÎV›¤@÷ fi‰Î »ı. ±Îÿı ±◊‰Î µ’ÿıÂ, ÿÎÁ ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÌ Á΋ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À ¿flÌ
±◊‰Î ÏÂW›fiı … ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, Á¬Îfiı fiÏË. ±…\˝fi ÿı »ı, flËV›fiı ¬˘·Ì ÿı »ı.
ˉı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı √›Î I›Îflı … ¤√‰ÎfifiÎ µ’ÿıÂfi˘ ±…\˝fifi˘ ¤√‰Îfi ≠I›ı CÎH΢ … ωÂıÊ ¤Î‰ Ë÷˘,
±Îfl_¤ ◊›˘. I›Îflı ÷˘ ÷ı‹HÎı ‰ˆ¤‰ ±fiı ±VÔhÎ-ÂVÔh΢◊Ì ÁÁ„F…÷
1. ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› (V‰‘‹˝)fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì “›˘√” ÏÁ© ◊Λ »ı; ±Î◊Ì ±Î “¿fl‰_” ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ fi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚
“¿fl‰_” Á‹ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” (√Ì÷Î ±. 6/3). “¿fl‰Îfi˘ ‰ı√” ¿Îœ‰Îfiı ‹ÎÀı …
¿ı‰‚ Áı‰Î¤Î‰◊Ì ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı. Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì “¿fl‰Îfi˘ ‰ı√” ‰‘ı »ı, ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì “¿fl‰Îfi˘ ‰ı√” Á‹ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î◊Ì … “¿fl‰_” Á‹ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿fl‰Î◊Ì “¿fl‰_” ÂıÊ flËı »ı. “¿fl‰_” Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ V‰÷—ÏÁ© “›˘√”fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
258 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“fiÎflΛHÎÌ ÁıfiΔfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı Ïfi—ÂVÔhÎ ¤√‰Îfifi˘
’˘÷ÎfiÎ “ÁÎflÏ◊”fiÎ w’‹Î_ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝.1
ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘ ¤√‰ÎfifiÌ ±Î’ı·Ì ‰V÷±˘fiı ÷˘
’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı »ı (…ı ’˘÷ÎfiÌ »ı … fiÏË) ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı
’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì ‹Îfi÷Î (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ »ı). ÷ı
·˘¿˘ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì ¤√‰Îfifiı fi Ωı÷Î_ ÷ı‹fiÎ ‰ˆ¤‰fiı …
…\±ı »ı. ‰ˆ¤‰fiı … ÁΫ˘ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© ±ıÀ·Ì
¤˛p ◊¥ Ω› »ı ¿ı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi˘ ±¤Î‰ … ‹ÎfiÌ
·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi ÷flŒ ±ı‹fiÌ ºÏp …÷Ì … fi◊Ì.
¿ıÀ·Î¿ ·˘¿˘ ‰ˆ¤‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı … ¤√‰Îfifi_ ¤…fi
¿flı »ı. ¤√‰Îfifiı «ÎˉÎ◊Ì ÷˘ ‰ˆ¤‰ ’HÎ ’λ‚ ±Î‰ı
»ı, ’fl_÷ ‰ˆ¤‰fiı «ÎˉÎ◊Ì ¤√‰Îfi fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷Î.
‰ˆ¤‰ ÷˘ ¤@÷fiÎ «flH΢‹Î_ ±Î‚˘Àı »ı; ’fl_÷ ÁΫÎ
¤@÷˘ ‰ˆ¤‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi fi◊Ì ¿fl÷Î.
÷ı±˘ ‰ˆ¤‰fiı fi◊Ì «ÎË÷Î, ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı … «ÎËı
»ı. ‰ˆ¤‰fiı «ÎˉΉ΂Π‹fiW›˘ ‰ˆ¤‰fiÎ ¤@÷ (ÿÎÁ)
ˢ› »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı «ÎˉΉ΂Π‹fiW›˘ ¤√‰ÎfifiÎ
¤@÷ ˢ› »ı. ±…\˝fiı ‰ˆ¤‰ (fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎ)fi˘ I›Î√
¿flÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ±’fiÎT›Î, ÷˘ flHΤÒÏ‹‹Î_ ¤ÌW‹,
ƒ˘HÎ, ›Ï‘„WÔÃfl ‰√ıflı ‹ËÎ’vÊ˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ √Ì÷Îfi˘
‹ËÎfi ÏÿT› µ’ÿı ¿ı‰‚ ±…\˝fifiı … ≠ÎMÔ÷ ◊›˘, ±fiı
’»Ì flÎF› ’HÎ ±…\˝fifiı ‹‚Ì √›_!
“Á ±ı‰Î›_ ‹›Î ÷ıûz ›˘√— ≠˘@÷— ’flÎ÷fi—” ó
±Î ’ÿ˘fi_ ±ı ÷ÎI’›˝ fi◊Ì ¿ı ‹ıÓ ¿‹˝›˘√fiı ’ÒHν flÌ÷ı
¿ËÌ ÿÌ‘˘ »ı, ’fl_÷ ±ı ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ¿o¥ ¿èÎ_
»ı, ÷ı ’ÒHν »ı. ±Î√‚ ¤√‰ÎfifiÎ …L‹fiΠωʛ‹Î_ ±…\˝fi
¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı
ŒflÌ◊Ì ÷ı … ¿‹˝›˘√fiÎ ‰Hνfifi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ »ı.
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ‹ıÓ ÁÒ›˝fiı …ı
¿‹˝›˘√ ¿è΢ Ë÷˘, ÷ı … ±Î…ı ‹ıÓ ÷fiı ¿è΢ »ı. CÎH΢
Á‹› ‰Ì÷Ì …‰Î◊Ì ÷ı ›˘√ ±≠√À ◊¥ √›˘ Ë÷˘,
±fiı Ë_ ’HÎ ±≠√À … Ë÷˘. ˉı Ë_ ’HÎ ±‰÷Îfl ·¥fiı
≠√À ◊›˘ »\_ ±fiı ›˘√fiı ’HÎ ŒflÌ◊Ì ≠√À ¿›˘˝ »ı.
±Î◊Ì ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì …ı ¿‹˝›˘√ ‹fiW›˘fiı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
‹@÷ ¿fl÷˘ ±Î‰Ì flè΢ »ı, ÷ı ±Î…ı ÷fiı ’HÎ ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
‹@÷ ¿flÌ ÿıÂı.
“flËV›_ èÎı÷ÿk΋‹Ô˚” ó …ı flÌ÷ı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ
1. ±ı‰‹@÷V÷ ¿ÚWHÎıfi ¿<L÷Ì’h΢ ‘fi_…›— – ±›K›‹Îfi_ Á_√˛Î‹ı ‰fl›Î‹ÎÁ ¿ı‰‹Ô˚ ––
“lÌ¿ÚWHÎfiÎ ±ı‹ ¿Ëı‰Î◊Ì ¿<_÷Ì’hÎ ‘fi_…›ı Á_√˛Î‹¤ÒÏ‹‹Î_ (±VÔhÎÂVÔh΢◊Ì ÁÁ„F…÷ ±ı¿ ±Z΢ÏËHÎÌ fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfiı »˘ÕÌfiı) ›©
fi ¿fl‰Î‰Î‚Î Ïfi—ÂVÔhÎ ÷ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı … (’˘÷ÎfiÎ ÁËΛ¿) ’Á_ÿ ¿›Î˝.”
[±K›Î› 4
»ÎÁËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fi Á‹ZÎ “Á‰˝√èÎ÷‹”
‰Î÷ ≠√À ¿flÌ ¿ı “÷_ ‹ÎflÎ ÂflH΋Î_ ±Î‰Ì Ω, Ë_ ÷fiı
ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì ‹@÷ ¿flÌ ÿ¥Â,” ÷ı … flÌ÷ı ±ËŸ “µk΋
flËV›” ≠√À ¿flı »ı ¿ı “‹ıÓ … V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ÁÒ›˝fiı
µ’ÿı ±ÎM›˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ı … µ’ÿı Ë_ ±Î…ı ÷fiı
±Î’Ì flè΢ »\_.”
¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ÷Îfl˘ ÁÎflÏ◊
⁄fiÌfiı ÷ÎflÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ◊¥fiı ’HÎ Ë_
±Î…ı ÷fiı ÷ı … µ’ÿı ÿ¥ flè΢ »\_, …ı µ’ÿı ‹ıÓ
V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ÁÒ›˝fiı ÿÌ‘˘ Ë÷˘. Ë_ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ÷ı …
»\_ ±fiı ±I›Îflı ±‰÷Îfl ·¥fiı √MÔ÷ flÌ÷ı ≠√À ◊›˘
»\_ ó ±Î CÎHÎÌ … flËV›fiÌ ‰Î÷ »ı. ±Î flËV›fiı ±Î…ı
Ë_ ÷ÎflÌ Á‹ZÎ ≠√À ¿flÌ flè΢ »\_; ¿ı‹¿ı ÷_ ‹Îfl˘ ¤@÷
±fiı Ï≠› Á¬Î »ı.”
ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ, ÁΑ¿fiÌ ºÏp
’HÎ µ’ÿı ≠I›ı ‰‘Îflı ±fiı µ’ÿı¿ ≠I›ı ±˘»Ì Ω›
»ı. ±Î ≠Á_√fiı ‰Î_«‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì µ’Ïÿp “›˘√” ’fl
÷˘ ºÏp Ω› »ı, ’fl_÷ µ’ÿıpÎ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ …
±ÎÏÿ fiÎflΛHÎ »ı ó ±ı µ’fl ⁄Ë‘Î ºÏp fi◊Ì …÷Ì.
…ı ‰Î÷ ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ’¿Õ‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ÷ı flËV›fiÌ
ˢ› »ı. ¤√‰Îfi ±ËŸ “flËV›‹Ô˚” ’ÿ ‰Õı ’˘÷Îfi˘
’Ïfl«› ±Î’ı »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fiÌ ºÏp
Á‰˝◊Î ¤√‰Îfi ÷flŒ … flËı‰Ì Ωı¥±ı.
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı “±ÎÏÿ µ’ÿıpΔ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfi
ΩHÎı ’˘÷Îfiı ∞‰‹ÎhÎfiÎ “√v” ˢ‰Îfi_ ≠√À ¿flı »ı.
fiÎÀ¿ ¤…‰÷Ì ‰¬÷ı …fi÷ÎfiÌ Á΋ı ±Ï¤fiı÷Î ’˘÷ÎfiÎ
±Á·Ì V‰w’fiı ≠√À fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ¿˘¥ ±_√÷
‹ÎHÎÁ Á‹ZÎ ÷ı ’˘÷Îfiı ≠√À ’HÎ ¿flÌ ÿı »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ‹fiW›-±‰÷ÎflfiÎ Á‹›ı ’HÎ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÌ
Á‹ZÎ ’˘÷Îfi˘ ¥rfl¤Î‰ ≠√À ¿flÌ ÿı »ı. ±Î … µk΋
flËV› »ı.
¿‹˝›˘√fiı ’HÎ µk΋ flËV› ‹ÎfiÌ Â¿Î› »ı. …ı
¿‹˘˝ ‰Õı ∞‰ ⁄_‘Λ »ı (¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—) ÷ı …
¿‹˘˝ ‰Õı ÷ıfiÌ ‹„@÷ ◊¥ Ω› »ı ó ±ı µk΋ flËV›
»ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
⁄_‘fi ◊Λ »ı, ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ fiÏË ‹ÎfiÌfiı
(⁄ÌΩ±˘fiÎ ‹ÎfiÌfiı) ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
(‹ËΤÎfl÷ µz˘√. 7/21)
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰’Ò‰˝¿ Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì ‹„@÷ ◊Λ »ı. ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Î, lÌ‹_÷Î¥-Ïfi‘˝fi÷Î, V‰V◊÷Î-vBHÎ÷Î ‰√ıflı
¿ı‰Ì› ’Ïfl„V◊Ï÷ ¿ı‹ fi ˢ›, ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±Î
¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥ ¿ı »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_
flËV›fiÌ hÎHÎ ‰Î÷˘ ‹A› »ı ó
(1) ‹Îv_ ¿Â_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Îv_ V‰w’ Á÷
(±Ï‰fiÎÂÌ) »ı ±fiı …ı ¿o¥ ‹Y›_ »ı, ÷ı ⁄‘_ ±Á÷
(fiΉÎfi) »ı, ’»Ì ±Á÷ ‹Îv_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
±ÏfiI›fi˘ ÏfiI›fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
(2) ‹Îflı ‹ÎÀı ¿o¥ fiÏË Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’
(Á÷)‹Î_ ±’ÒÏ÷˝ ¿ı ∂HÎ’ ¿ÿÌ Ë˘÷Ì … fi◊Ì, ’»Ì ¿¥
‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı? ±fiI’LÔfi ±Ï‰fiÎÂÌ
÷k‰fiı ‹ÎÀı µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì fiΉÎfi ‰V÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
¿Î‹‹Î_ ±Î‰Ì ¿ı?
(3) ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_. ±ı‹Î_ ’Ëı·_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ı «ı÷fi ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı
¿‹˝ …Õ »ı. ’˘÷ı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl flËı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝fi˘
±fiı ÷ıfiÎ Œ‚fi˘ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î_ ¿‹˝ ±fiı Œ‚
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕΛ »ı. ¿‹˝ ±fiı Œ‚fi˘ ÷˘ ±_÷
◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ÷ıfi˘ Á_√ ±_ÿfl flËÌ Ω› »ı, …ı
…L‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV›
ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ±. 13/21).
⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı “¿fl‰Î”fiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ÷ıfiÎ
µ’fl ±Î‰ı »ı, …ı ±ÿÎ ¿flÌ Â¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfi΋Î_
¿fl‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î »ı ±fiı …ı ¿o¥¿ ‹ı‚‰‰Î ≥E»ı »ı.
Ïfi„Wø›, Ïfiω˝¿Îfl, ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı ’ÒHν ˢ‰Îfiı
¿ÎflHÎı «ı÷fiV‰w’ ÂflÌflfiÎ Á_⁄_‘ ωfiÎ ¿o¥ ¿flÌ …
fi◊Ì Â¿÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ω‘Îfi ‹Îfi‰_ ’ÕÂı ¿ı
V‰w’ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_.
hÎÌ…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı V‰w’ Á÷ »ı ±fiı ’ÒHν
»ı; ÷ı◊Ì ÷ı‹Î_ @›Îflı› ∂HÎ’ ±Î‰÷Ì … fi◊Ì, ∂HÎ’
±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ ’HÎ fi◊Ì ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—”
(√Ì÷Î 2-16). ∂HÎ’ fi ±Î‰‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ÷ı‹Î_ ¿Â_
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ’HÎ ◊÷Ì fi◊Ì. ±Î◊Ì V‰÷— ÏÁ©
◊¥ Ω› »ı ¿ı V‰w’ ’fl “¿fl‰Î”fiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ fi◊Ì
±◊ν÷Ô˚ ÷ıHÎı V‰›_fiÎ ‹ÎÀı ¿Â_ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì.
¿‹˝›˘√‹Î_ “¿‹˝” ÷˘ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı ±fiı
“›˘√” ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı. ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì “›˘√”fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ›˘√fi˘ ±fi¤‰
I›Îflı ◊Âı, F›Îflı ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ’Òflı’Òfl˘ Á_ÁÎfl ≠I›ı
259
… ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝,
‘fi, Á_’ÏkÎ ‰√ıflı …ı ¿o¥ ’HÎ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı »ı, ÷ı ÁC΂ı-
ıÁC΂_ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ … ΩıÕ‰Îfi_ »ı. ±Î◊Ì ’ÿÎ◊˝
±fiı Ïø›Î w’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘óωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
… ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Îfi_ »ı. ±Î … ¿‹˝›˘√ »ı.
¿‹˝›˘√ ÏÁ© ◊÷Î_ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√, ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ·Î·ÁÎ,
∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı Q≤I›fi˘ ¤› ó ±ı ⁄‘_ ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝fiÎ ≠¿Î‹Î_ ·˘¿˘ ±fiı¿ ¿‹˘˝ ¿flı
»ı, ’fl_÷ ÁÒ›˝fi˘ ÷ı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿o¥ ’HÎ Á_⁄_‘
fi◊Ì Ë˘÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı “V‰›_”fiÎ («ı÷fifiÎ) ≠¿Î‹Î_
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, ’fl_÷ “’˘÷Δfi˘ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ¿o¥
’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘; ¿ı‹¿ı “’˘÷ı” «ı÷fi ÷◊Î
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı ¿‹˝ …Õ ÷◊Î ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı.
’fl_÷ F›Îflı “’˘÷ı” ¤Ò·◊Ì ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı
◊˘Õ˘ ’HÎ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_
±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ı ¿‹˘˝ ±‰U›
÷ıfiı ⁄Î_‘Ì ÿı »ı.
Ïfi›÷¿‹˝fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ I›Î√ fi ¿fl‰˘
÷◊Î Ïfi›÷ Á‹›ı ¿Î›˝fiı ‹ÎÀı ÷I’fl flËı‰ÎfiÌ ’HÎ
ÁÒ›˝fiÌ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î »ı. ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ ÁÒ›˝fiÌ
…ı‹ ’˘÷ÎfiÎ_ Ïfi›÷¿‹˘˝fiı Ïfi›÷ Á‹›ı ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
ÁÿÎ ÷I’fl flËı »ı.
¿‹˝›˘√fi_ ⁄flÎ⁄fl ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Ωı
¿‹˝›˘√Ì‹Î_ iÎÎfifiÎ Á_V¿Îfl ˢ› ÷˘ ÷ıfiı iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷,
±fiı Ωı ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ¤„@÷fiÌ ≠΄MÔ÷
±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷Îfi_
… fiÏË, ’fl_÷ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ’fl‹ ÏË÷ ◊Λ »ı. ⁄ÌΩ
·˘¿˘ ÿı¬ı ¿ı fi ÿı¬ı, Á‹…ı ¿ı fi Á‹…ı, ‹Îfiı ¿ı fi
‹Îfiı, ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ⁄flÎ⁄fl ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ⁄ÌΩ
·˘¿˘fiı ¿÷˝T›’ηfifiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’‹ı‚ı ‹‚ı »ı ±fiı ±ı
flÌ÷ı ÁËfiÌ Áı‰Î ’HÎ ◊¥ Ω› »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı µ’ÿıÂfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‹fiW›‹ÎhÎfiÎ
±fi¤‰ (ω‰ı¿)fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ±Î ‹fiW›‹ÎhÎfi˘ …
±fi¤‰ fi◊Ì, ’fl_÷ ∞‰‹ÎhÎfi˘ ’HÎ ±fi¤‰ »ı; ¿ÎflHÎ
¿ı “Ë_ »\_” ó ±ı‰Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ (ˢ‰Î’HÎÎ)fi˘ ±fi¤‰
V◊Ήfl-…_√‹ ÁË ≠ÎHÎ̱˘fi˘ »ı. T≤ZÎ, ’‰˝÷ ‰√ıflıfiı
’HÎ ±ıfi˘ ±fi¤‰ »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ ±ıfiı T›@÷ fi◊Ì
260 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿flÌ Â¿÷Î_. ’Â-’ZÎ̱˘‹Î_ ÷˘ ≠I›ZÎ Ωı‰Î‹Î_ ’HÎ ±Î‰ı
»ı; …ı‹¿ı ó ’Â-’ZÎÌ ’flV’fl‹Î_ ·Õı »ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ
ÁkÎÎfiı ·¥fiı … ·Õı »ı, Ωı ’˘÷ÎfiÌ ±·√ ÁkÎÎfi˘
±fi¤‰ fiΠˢ› ÷˘ ÷ı ·Õı … ÂÎ ‹ÎÀı? ‹fiW›fiı ÷˘
±ıfi˘ ≠I›ZÎ ±fi¤‰ »ı …; ’fl_÷ ÷ı fi ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
±fi¤‰ ≠I›ı ºÏp fiάı »ı ±fiı fi ±ıfi˘ ±Îÿfl ’HÎ
¿flı »ı. ±Î ±fi¤‰fiı … ω‰ı¿ ¿ı Ïfi…-iÎÎfi ¿Ëı »ı.
±Î ω‰ı¿ ⁄‘΋Î_ ±Î’‹ı‚ı »ı, ±fiı ¤√‰I≠ÿkÎ »ı.
≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ±_ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ iÎÎfi ≠¿ÚÏ÷…L› »ı. ÂÎVÔh΢fiı
‰Î_«Ì-ÁÎ_¤‚Ìfiı ±Î ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ¶ÎflÎ …ı
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı iÎÎfi ’HÎ ±ı¿ flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷…L›
… »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰, ±Î ≠¿ÚÏ÷…L› iÎÎfifiÌ ±’ıZÎαı
±I›_÷ ω·ZÎHÎ »ı. ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı Ïfi…-iÎÎfi
(’˘÷Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ iÎÎfi) ‰Õı … ΩHÎÌ Â¿Î› »ı. Ïfi…-
iÎÎfi ±◊ν÷˚ ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì … “Ë_ ¿˘HÎ »\_?
‹Îv_ Â_ »ı? …Õ ±fiı «ı÷fi Â_ »ı? ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î
Â_ »ı?” ó ±Î ⁄‘_ ΩHΉÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
±Î … ω‰ı¿ ¿‹˝›˘√‹Î_ ’HÎ ¿Î‹ ±Î‰ı »ı ó ±Î ‹ÎÏ‹˝¿
‰Î÷ »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ⁄ı ‰Î÷˘ ‹A› »ı ó (1)
’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎ (“Ë_ »\_”)‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì, ±fiı
(2) ±I›Îflı …ı ‰V÷±˘ ‹‚ı·Ì »ı, ÷ı‹fiÎ µ’fl ’˘÷Îfi_
¿˘¥ ±ÎÏ‘’I› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÌ fi Ë÷Ì
±fiı ’»Ì ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ fiÏË flËı. Ë_ (’˘÷ı) Ïfifl_÷fl
flË_ »\_ ±fiı ±Î ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘ ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflı Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î÷Ì flËı »ı ±fiı ±ı‹fi˘ Ïfifl_÷fl
ω›˘√ ◊÷˘ flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı
Á‹Î„MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı‹fiÎ Œ‚fi˘ Á_›˘√
±fiı ω›˘√ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘
Á_⁄_‘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı »ı, ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı fiÏË. ±Î flÌ÷ı ω‰ı¿
Ω√˛÷ ◊÷Î_ … ¿Î‹fiÎfi˘ fiΠ◊¥ Ω› »ı. ¿Î‹fiÎfi˘
fiΠ◊÷Î_ V‰÷—ÏÁ© ÏfiW¿Î‹÷Î ≠√À ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
¿‹˝›˘√ ’ÒHν flÌ÷ı ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
¿Î‹fiÎ◊Ì Ï‰‰ı¿ œo¿Î¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 3/38-
39). V‰Î◊˝⁄Ï©, ¤˘√⁄Ï© ±fiı Á_√˛Ë⁄Ï© flά‰Î◊Ì
‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi˘ ⁄flÎ⁄fl ÏfiHν› fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
÷ı √Ò_«‰H΢fiı √Ò_«‰HÎ ‰Õı … ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
1. ÁfiË ¤fl÷ ¤Î‰Ì ≠⁄· Ï⁄·Ï¬ ¿Ëıµ ‹ÏfifiÎ◊ – ËÎÏfi ·Î¤ ∞‰fi ‹flfi …Á ±’…Á Ï⁄Ï‘ ËÎ◊ ––
[±K›Î› 4
‹fi ±fiı ⁄Ï© ‰Õı … µ¿ı·‰Îfi_ ≥E»ı »ı ±fiı ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı ‰÷˝‹Îfi ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ⁄ÿ·‰Îfi˘ … µz˘√ ¿flı
»ı. ’fl_÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ⁄ÿ·‰Ì ±ı ’˘÷ÎfiÎ ‰ÂfiÌ ‰Î÷
fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ò_«‰HÎ ∂¿·‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ‰‘ fiı
‰‘ √Ò_«‰Î÷Ì «Î·Ì Ω› »ı. ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊÷Î_ F›Îflı
V‰Î◊˝⁄Ï©, ¤˘√⁄Ï© ±fiı Á_√˛Ë⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı
’˘÷Îfi_ ¿÷˝T› V’p ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı ⁄‘Î
≠¿ÎflfiÌ √Ò_«‰H΢ ±Î’‹ı‚ı ∂¿·Ì Ω› »ı.
⁄ËÎflfiÌ ’Ïfl„V◊Ï÷ ¿‹˘˝fiÎ ±fiÁÎfl … ⁄fiı »ı
±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿‹˘˝fi_ … Œ‚ »ı. lÌ‹_÷Î¥-Ïfi‘˝fi÷Î, Ïfi_ÿÎ-
V÷Ï÷, ±Îÿfl-±fiÎÿfl, ›Â-±’›Â, ·Î¤-ËÎÏfi, …L‹-
‹flHÎ, V‰V◊÷Î-vBHÎ÷Î ‰√ıflı ⁄‘Ì ’Ïfl„V◊ϱ˘ ¿‹˘˝fiı
±Î‘Ìfi »ı.1 Â¤ ±fiı ±Â¤ ¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ı ±fi¿>‚
±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ Á΋ı ±Î‰÷Ì flËı »ı; ’fl_÷ ±ı
’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı - ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı
Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı ‹Ò¬˝÷Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±fi¿>‚
±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fi_ ±Î‰‰_ ±ı ÷˘ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ »ı,
±fiı ÷ıfiÎ◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı ’˘÷ÎfiÌ ±iÎ÷Î-‹Ò¬˝÷Îfi_
Œ‚ »ı. ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ ÷˘ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì,
’fl_÷ ‹Ò¬˝÷Î ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ ÷˘ ÁΉ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ »ı, …ıfiı
ÿÒfl ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ÷ı ‹Ò¬˝÷Îfiı ÷˘ ÿÒfl ¿fl÷Î fi◊Ì
±fiı …ıfiı ⁄ÿ·Ì ¿÷Î fi◊Ì ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ⁄ÿ·‰Îfi˘
µz˘√ ¿fḻı »Ì±ı - ±Î ‹ËÎfi ¤Ò· »ı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ÿ¥fiı ‹Ò¬˝÷Îfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰Ì
Ωı¥±ı ±fiı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fi˘ Áÿ’›˘√
¿fl÷Î flËÌfiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’fl ◊¥ …‰_ ±◊ν÷Ô˚ ±Á_√ ◊¥
…‰_ Ωı¥±ı. …ı ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fiÏË
ΩıÕÌfiı ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿flı »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÿ—¬Ì
fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ Á¬fiÌ ≥E»Î fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ı
Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
…ıfiı ‹fiW› fi◊Ì ≥E»÷˘, ÷ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
’Ëı·Î_ ¿flı·Î_ ±Â¤ (’Î’) ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ˢ› »ı. ±Î◊Ì
’Î’¿‹˘˝ ÷˘ ¿fl‰Î_ … fiÏË Ωı¥±ı. ¿˘¥fiı ¿p ’ˢӫı,
±ı‰_ ¿Î‹ ÷˘ V‰MÔfi‹Î_ ’HÎ fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷
‰÷˝‹Îfi‹Î_ (fi‰Î_) ’Î’¿‹˘˝ fi ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ’flÎHÎÎ_
’Î’¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ı F›Îflı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı, I›Îflı ±_÷—¿flH΋Î_ g«÷Î, ¢¿, ¤› ‰√ıflı ’HÎ
(‹ÎfiÁ 2/171)
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 261

±Î‰Ì Ω› »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±Î’HÎı g«÷Î- ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfi˘ »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬˘fiı
¢¿fiı ±Ï‘¿ ’ÏflÏ«÷ ⁄fiÎ‰Ì ·Ì‘Î »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰ı«ı·Ì fiÏË ¤˘√‰Ìfiı ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ±Î Ïfiç›Î„I‹¿Î
√Λ …^fiÎ V◊Îfi◊Ì ’ÏflÏ«÷ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‰Îfl_‰Îfl I›Î_ ⁄Ï©fiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬˘fi_ ‹Ëk‰
… ±Î‰Ì Ω› »ı. ’fl_÷ ÷ıfiı ‰Îfl_‰Îfl fi‰Î V◊Îfi µ’fl fi◊Ì flËı÷_. ’»Ì “¤˘√˘‹Î_ Á¬ »ı” ó ±ı‰Î ¤˛‹‹Î_
’ˢӫÎÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’»Ì ÷ı …^fiÎ V◊Îfi µ’fl ÷ıfiı ¿˘¥ fiÎ¬Ì fi◊Ì Â¿÷_. ±Î◊Ì ±Î ±ı¿ Ïfiç›fiı
±Î‰‰Îfi_ »˘ÕÌ ÿı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î…ı ±fiı ±I›Îflı ±À· flά‰Î◊Ì … ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı. ÁIÁ_√-
±ı ºœ ω«Îfl ¿flÌ ·˘ ¿ı ±Î‰‰Î…‰Î‰Î‚Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ V‰ÎK›Î› ‰Õı ±ı‰Ì Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï©fiı ⁄‚ ‹‚ı »ı.
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı g«÷΢¿ ¿fl‰Î_ ±ı ¤Ò· »ı, ±Î ±Î◊Ì ÿflı¿ ÁΑ¿ı ±˘»Î‹Î_ ±˘»˘ ±ı‰˘ ¿S›ÎHοÎflÌ
¤Ò· ˉı ±‹ı fiÏË ¿fḻı, ÷˘ ’»Ì ±ı g«÷΢¿ Ïfiç› ±‰U› … ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ±ı‰˘ Ïfiç› ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰‰Îfi_ »˘ÕÌ ÿıÂı. ⁄‘Î V‰Î‘Ìfi »ı, ¿˘¥ ’flΑÌfi fi◊Ì, ±Î‹Î_ ¿˘¥fiÌ
ω‰ı¿fiÌ ’ÒHν ΩB≤Ï÷ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ …flÎ ’HÎ ÁËΛfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ’˘÷ı
±ı¿ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© flËı »ı ¿ı …ı ’˘÷Îfi_ fi◊Ì, ÷ıfiÌ ⁄‚‰Îfi »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ‹ıÓ … V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ÿÌ‘˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ı … µ’ÿı Ë_ ±Î…ı ÷fiı ÿ¥ flè΢ »\_ ó
±Î ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fi‹Î_ V‰Î¤Îω¿ ±ı‰Ì Ï…iÎÎÁÎ Ω√˛÷ ◊Λ »ı ¿ı …ı ±I›Îflı ‹ÎflÌ Á΋ı ⁄ıÃÎ »ı, ±ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı
V≤ÏpfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÌ‘˘ Ë÷˘? ±Î◊Ì ±ıfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfifiı ≠ffi ¿flı »ı.
±…\˝fi µ‰Î«
±’fl_ ¤‰÷˘ …L‹ ’fl_ …L‹ ω‰V‰÷— –– 4––
¿◊‹ı÷϶ΩfiÌ›Î_ I‰‹Îÿ˙ ≠˘@÷‰ÎÏfiÏ÷ –– 4––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
¤‰÷— = ±Î’fi˘ …L‹ = …L‹ (÷˘) ±ı÷÷Ô˚ = ±Î ›˘√
…L‹ = …L‹ (÷˘) ’fl‹Ô˚ = CÎH΢ ’Ëı·Î_fi˘ »ı; ≠˘@÷‰ÎfiÔ˚ = ¿è΢ Ë÷˘ -
±’fl‹Ô˚ = ±‰Î˝«ÌfióËηfi˘ »ı, (÷ı◊Ì) ≥Ï÷ = ±ı ‰Î÷ (Ë_)
(F›Îflı) I‰‹Ô˚ = ÷‹ı (…) ¿◊‹Ô˚ = ¿ı‹
ω‰V‰÷— = ÁÒ›˝fi˘ ±Îÿ˙ = ¿S’fiÎ ±Îfl_¤ı (ÁÒ›˝fiı) ωΩfi̛΋Ô˚ = Á‹…\?_
ÀÌ¿Î ó “±’fl_ ¤‰÷˘ …L‹ ’fl_ …L‹ ω‰V‰÷—” ±Î’fiı V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ µ’ÿı ÿı‰Î‰Î‚Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωb_?
ó ±Î’fi˘ …L‹ ÷˘ ±I›Îflı ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˘˝ ’Ò‰ı˝ ±…\˝fifiÎ ≠ffifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ÿÌ‘Î
l̉Áÿı‰∞fiı CÎıfl ◊›˘ »ı, ’fl_÷ ÁÒ›˝fi˘ …L‹ V≤ÏpfiÎ ’»Ì◊Ì ÁÒ›˝‰_ÂfiÌ (‹fi, ≥Z‰Î¿< ‰√ıflı) ¿ıÀ·Ì› ’ıœÌ±˘
±Îfl_¤‹Î_ ◊›˘ Ë÷˘. ±Î◊Ì ±Î’ı ÁÒ›˝fiı ¿‹˝›˘√ ¿ı‰Ì ‰Ì÷Ì «Ò¿Ì »ı ±fiı ±Î’fi˘ ±‰÷Îfl ±I›Îflfi˘ »ı; ±Î◊Ì
flÌ÷ı ¿è΢ Ë÷˘? ±Î’ı V≤ÏpfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÌ‘˘ Ë÷˘
±…\˝fifiÎ ±Î ≠ffi‹Î_ ÷¿Û ¿ı ±ÎZÎı’ fi◊Ì, ’fl_÷ ó ±Î ‰Î÷ Ë_ ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹…‰Î ≥E»\_ »\_. ÁÒ›˝ ÷˘
Ï…iÎÎÁÎ »ı. ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ …L‹-Á_⁄_‘Ì flËV›fiı ±I›Îflı ’HÎ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ±I›Îflı ’HÎ µ’ÿı ÿ¥
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ Á‹…‰ÎfiÌ ºÏp±ı … ≠ffi ¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ¿Λ »ı. ’fl_÷ ±Î’ı ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ÿÌ‘Î ’»Ì ÁÒ›˝‰_ÂfiÌ
’˘÷ÎfiÎ …L‹-Á_⁄_‘Ì flËV›fiı ≠√À ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰Îfi ’fl_’flÎfi_ ’HÎ ‰Hνfi ¿›* »ı, …ıfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
… Á‰˝◊Î Á‹◊˝ »ı. ±Î’ı ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ±I›Îflı ÷˘ ±ÎM›˘ fi◊Ì. ÷˘ ±Î’ı
“¿◊‹ı÷϶ΩfiÌ›Î_ I‰‹Îÿ˙ ≠˘@÷ΉÎÏfiÏ÷” ó Ë_ ÁÒ›˝fiı ¿S’fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı µ’ÿı ÿÌ‘˘ Ë÷˘?
óáó
262 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

Á_⁄_‘ ó ±…\˝fifiÎ ≠ffifiÎ µkÎfl‹Î_ ’˘÷Îfi_ ±‰÷Îfl-flËV› ≠√À ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÌ Á‰˝iÎ÷Îfi_
ÏÿBÿ½fi ¿flΉı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
⁄ËÒÏfi ‹ı T›÷Ì÷ÎÏfi …L‹ÎÏfi ÷‰ «Î…\˝fi –– 5––
÷ÎL›Ëo ‰ıÿ Á‰Î˝ÏHÎ fi I‰_ ‰ıI◊ ’flL÷’ –– 5––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
’flL÷’ = Ëı ’fl_÷’! ⁄ËÒÏfi = CÎHÎÎ ⁄‘Î ±Ë‹Ô˚ = Ë_
±…\fi
˝ = ±…\fi˝ ! …L‹ÎÏfi = …L‹˘ ‰ıÿ = Ωb_ »\_. (’fl_÷)
‹ı = ‹ÎflÎ T›÷Ì÷ÎÏfi = ◊¥ «@›Î »ı. I‰‹Ô˚ = ÷_
« = ±fiı ÷ÎÏfi = ÷ı fi = fi◊Ì
÷‰ = ÷ÎflÎ Á‰Î˝ÏHÎ = ⁄‘Îfiı ‰ıI◊ = ΩHÎ÷˘.
ÀÌ¿Î ó [hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ’˘÷Îfi˘ …L‹˘ ◊›Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ±·√-±·√ ≠¿ÎflfiÎ »ı.
¤@÷ ±fiı Ï≠› Á¬Î ¿è΢ Ë÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’λ‚fiÎ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı
f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ Ïfi—Á_¿˘« ◊¥fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı Ë_ (¤√‰Îfi) ±fiı ÷_ ÷◊Î ±Î flÎΩ ·˘¿˘
’Ò»ı »ı. ±…\˝fi‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ …L‹-flËV›fiı ΩHΉÎfiÌ (∞‰) ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î ±fiı ’»Ì fiÏË flËı ó ±ı‹
≠⁄‚ Ï…iÎÎÁÎ µI’LÔfi ◊¥ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fi˘ ±_ ∞‰ÎI‹Î-
÷ı‹fiÌ Á‹ZÎ Ï‹hÎ÷Îfiı fiÎ÷ı ’˘÷ÎfiÎ …L‹fi_ flËV› ⁄LÔfiı› ±fiÎÏÿ ±fiı ÏfiI› »ı.
≠√À ¿flÌ ÿı »ı. ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı l˘÷ÎfiÌ ≠⁄‚ “÷ÎL›Ëo ‰ıÿ Á‰Î˝ÏHΔ ó Á_ÁÎfl‹Î_ ±ı‰Î “ΩÏ÷V‹fl”
Ï…iÎÎÁÎ ◊÷Î_ ‰@÷Î ’˘÷Îfiı »\’ΉÌfiı fi◊Ì flÎ¬Ì ∞‰˘ ’HΠˢ› »ı, …ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ’Ò‰˝…L‹˘fi_ iÎÎfi ˢ›
¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘ ’HÎ ’˘÷Îfi΋Î_ »ı. ±ı‰Î ‹ËÎ’vÊ˘ “›GΩfi ›˘√Ì” ¿Ëı‰Î› »ı, …ı±˘
ωÂıÊ l©Î flά‰Î‰Î‚α˘fiÌ Á‹ZÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ÁΑfiÎ ¿flÌfiı ÏÁ© ⁄fiı »ı. ÁΑfi΋Î_ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_-
≠√À ¿flÌ Â¿ı »ı.1 ¿fl÷Î_ ±ı‹fiÌ T≤ÏkÎ ±ıÀ·Ì ÷ı… ◊¥ Ω› »ı ¿ı ÷ı±˘
√Òœ$µ ÷k‰ fi ÁΑ ÿflΉgË –– F›Î_ T≤ÏkÎ ΩıÕı »ı, I›Î_fi_ iÎÎfi ±ı‹fiı ◊¥ Ω› »ı.
±Îfl÷ ±Ï‘¿ÎflÌ …Ë' ’ΉgË –– ±ı‰Î ›˘√̱˘ ¿˘¥¿ ÁÌ‹Î Á‘Ì … ’˘÷ÎfiÎ ’flÎHÎÎ
(‹ÎfiÁ 1/110/1)] …L‹˘fiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı, ÁC΂Π…L‹˘fiı fiÏË. ±Î◊Ì
“⁄ËÒÏfi ‹ı T›÷Ì÷ÎÏfi …L‹ÎÏfi ÷‰ «Î…\˝fi” ó ω’flÌ÷ ¤√‰Îfi “›@÷ ›˘√Ì” ¿Ëı‰Î› »ı, …ı ÁΑfiÎ
Á‹›óÁ‹›ı ‹ÎflÎ ±fiı ÷ÎflÎ CÎHÎÎ … …L‹˘ ◊¥ «Ò@›Î ¿›Î˝ ωfiÎ V‰÷—ÏÁ© ±fiı ÏfiI› ›˘√Ì »ı. …L‹˘fiı ΩHΉÎ
»ı. ’fl_÷ ‹Îfl˘ …L‹ …\ÿÎ ≠¿Îflfi˘ »ı (…ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı T≤ÏkÎ fi◊Ì ΩıÕ‰Ì ’Õ÷Ì. ⁄S¿ı ÷ı‹fi΋Î_
»ßÎ f·˘¿‹Î_ ¿flÂı) ±fiı ÷Îfl˘ (∞‰fi˘) …L‹ …\ÿÎ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ∞‰˘fiÎ ’HÎ ÁC΂Π…L‹˘fi_ ±Î’˘±Î’
≠¿Îflfi˘ »ı (…ıfi_ ‰Hνfi ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î V‰Î¤Îω¿ iÎÎfi ÁÿÎ flËı·_ ˢ› »ı. ÷ı‹fiÎ iÎÎfi‹Î_ ¤Ò÷,
±fiı ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ı¿‰ÌÁ‹Î ÷ı‹… »T‰ÌÁ‹Î ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfifi˘ ¤ıÿ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fiÎ ±¬_Õ
f·˘¿˘‹Î_ ¿flÂı). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ±fiı ÷ÎflÎ CÎHÎΛı iÎÎfi‹Î_ Á‰˝ ¿o¥ ÁÿÎ ‰÷˝‹Îfi … flËı »ı (√Ì÷Î ±.
1. Á_÷‹ËÎI‹Î ’HÎ ’˘÷ı »\’Î flËı »ı ±fiı ÁËfiÌ Á΋ı ≠√À fi◊Ì ◊÷Î. ’fl_÷ fiÌ«ı ·¬ı·Î hÎHÎ ±‰Áfl˘ ‰ı‚Î ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ≠√À ¿flÌ ÿı »ı ó
(1) F›Îflı ¿˘¥ ±I›Ï‘¿ l©Î‚ Á΋ı ‹‚Ì Ω› ±fiı ÷ıfi΋Î_ ÷ı‹fiı (Á_÷-‹ËÎI‹Îfiı) ΩHΉÎfiÌ µI¿À ±Ï¤·ÎÊΠˢ›.
(2) F›Îflı ’˘÷ÎfiÎ ¿˘¥ ≠ı‹Ìfi_ ÂflÌfl »^À‰Îfi_ ˢ›.
(3) F›Îflı Á_÷-‹ËÎI‹Îfi_ ’˘÷Îfi_ ¿Ëı‰Î÷_ ÂflÌfl »^ÀÌ flèÎ_ ˢ›.
⁄ÌΩ ±fiı hÎÌΩ ±‰Áflı Á_÷-‹ËÎI‹Î ÷ı T›„@÷fiÌ Á‹ZÎ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À ¿flÌ ÿı »ı, ¿ı …ıfi΋Î_ ±ıÀ·Ì ‰‘Îflı
l©Î ÷˘ fi◊Ì, ’HÎ ÷ı ÷ı Á_÷-‹ËÎI‹Îfi˘ xÿ›◊Ì ±Îÿfl ¿flı »ı ±fiı ÷ı‹fiı ΩHΉΠ≥E»ı »ı.
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 263

7/26). ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi Á‹V÷ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ’ÒHν w’ı ωz‹Îfi flËı÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î L›ÎflÎ flËı »ı.
[“Ë_ ÷ı ⁄‘Îfiı Ωb_ »\_” ó ¤√‰ÎfifiÎ ±Î ‰«fi◊Ì
ÁΑ¿˘fiı ±ı¿ ωÂıÊ ±Îfi_ÿ ±Î‰‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±‹ı
¤√‰ÎfifiÌ ΩHοÎflÌ‹Î_ »Ì±ı, ¤√‰Îfi ±‹fiı Ïfifl_÷fl
ÏfiËÎ‚Ì flèÎÎ »ı! ±‹ı √‹ı ÷ı‰Î ¿ı‹ fi ˢ¥±ı, ’HÎ
»Ì±ı ¤√‰ÎfifiÌ ΩH΋Î_.]
“fi I‰_ ‰ıI◊ ’fl_÷’” ó …L‹˘fiı fi ΩHΉ΋Î_ ‹Ò‚
¿ÎflHÎ »ı ó ±_÷—¿flH΋Î_ fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±fiı
‹Ëk‰ ˢ‰_. ±ıfiÎ ¿ÎflHÎı ‹fiW›fi_ iÎÎfi ω¿ÏÁ÷ fi◊Ì
◊÷_. ±…\˝fifiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_ ±fiı
T›„@÷±˘fi_ ‹Ëk‰ Ë÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ¿<À<_⁄̱˘fiÎ
‹fl‰ÎfiÎ ¤›◊Ì ›© fiÏË ¿fl‰Îfi_ ≥E»÷Î Ë÷Î. ’Ëı·Î
±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı …ı‹fiı
‹ÎÀı ±‹ÎflÌ flÎF›, ¤˘√ ±fiı Á¬fiÌ ≥E»Î »ı, ÷ı …
±Î ¿<À<_⁄̱˘ ≠ÎH΢fiÌ ±fiı ‘fifiÌ ±ÎÂÎ »˘ÕÌfiı ›©‹Î_
∂¤Î »ı ó ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±…\˝fi flÎF›, ¤˘√
±fiı Á¬ ≥E»÷Î Ë÷Î. ±Î◊Ì fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ’Ò‰˝…L‹˘fiı fiˢ÷Î ΩHÎ÷Î.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ‹ÎflÎ ±fiı ÷ÎflÎ CÎHÎΛı …L‹˘ ◊¥ «Ò@›Î »ı. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ …L‹ (±‰÷Îfl)fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ήı »ı.
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷’Ò‰¿˝ ’˘÷ÎfiÎ Á¬¤˘√ ±fiı ±Îfl΋fiı
‹ÎÀı ‘fi ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰˘ ±ıfiı “’Ïfl√˛Ë”
¿Ëı‰Î› »ı. ’Ïfl√˛Ëfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ
Á¬, ±Îfl΋ ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fi˘ Á_√˛Ë fi
¿fl‰˘ ±ı “±’Ïfl√˛Ë” ¿Ëı‰Î› »ı. ±’Ïfl√˛ËfiÌ ºœ÷Î
◊÷Î_ ’Ò‰˝…L‹˘fi_ iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı ó
±’Ïfl√˛ËV◊ˆ›ı˝ …L‹¿◊L÷ÎÁ_⁄˘‘— –
(’Î÷G…·›˘√ÿ½fi 2/39).
Á_ÁÎfl (Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝) Áÿˆ‰ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
±fiı ±Á÷ »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹Î_ ±¤Î‰ (∂HÎ’) ◊‰˘ ±ı
ÏfiÏç÷ »ı. ±¤Î‰ w’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Îfiı
¿ÎflHÎı ‹fiW›fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ’HÎ ±¤Î‰ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì
Ω› »ı. ±¤Î‰ ÿı¬Î‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹Î_ ±ı‰Ì ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ
◊¥ Ω› »ı ¿ı, ‹ÎflÎ ±¤Î‰fiÌ ÷˘ ’ÒÏ÷˝ ◊¥ Ω› ±fiı
’»Ì fi‰_ ‰‘Îflı ‹‚ı. ±Î ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝‹Î_ … ÷ı ÏÿfiflÎ÷
·Î√ı·˘ flËı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊‰ÎfiÌ fi◊Ì.
¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ⁄ıˢ …ı‰˘ ◊¥ Ω› »ı.
±Î◊Ì ±ı‰Î ‹fiW›fiı ±fiı¿ …L‹˘fi_ iÎÎfi ÷˘ ÿÒfl flèÎ_,
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿÷˝T›fi_ ’HÎ iÎÎfi (Â_ ¿flÌ flè΢ »\_ ±fiı
Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı) fi◊Ì ◊÷_.

±ΩıûÏ’ ÁLÔfiT››ÎI‹Î ¤Ò÷Îfi΋Ìrfl˘ûÏ’ ÁfiÔ˚ –– 6––

≠¿Úg÷ V‰Î‹Ï‘WÔÃΛ Á_¤‰ÎQ›ÎI‹‹Î››Î –– 6––
±…— = (Ë_) ±…L‹Î ¤Ò÷Îfi΋Ô̊ = ⁄‘Î_› ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı
(±fiı) ¥rfl— = ¥rfl ±Ï‘WÔÃΛ = ±Î‘Ìfi ¿flÌfiı
±T››ÎI‹Î = ±Ï‰fiÎÂÌV‰w’ ÁfiÔ˚ = ˢ‰Î »÷Î_ ±ÎI‹‹Î››Î = ’˘÷ÎfiÌ
ÁfiÔ˚ = ˢ‰Î »÷Î_ ±Ï’ = ’HÎ ›˘√‹Î›Î◊Ì
±Ï’ = ’HÎ (±fiı) V‰Î‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÌ ÁQ¤‰ÎÏ‹ = ≠√À ◊Ι »\_.
ÀÌ¿Î ó [±Î »ß˘ f·˘¿ »ı ±fiı ±ı‹Î_ » ‰Î÷˘fi_ ‰Î÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷fiÌ »ı ±fiı ±ı¿ ‰Î÷ ¤√‰ÎfifiÎ
… ‰Hνfi ◊›_ »ı. ±…, ±T›› ±fiı ¥rfl - ±ı hÎHÎ ≠√À ◊‰ÎfiÌ »ı]
‰Î÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ »ı;1 ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ›˘√‹Î›Î ó ±ı ⁄ı “±ΩıûÏ’ ÁLÔfiT››ÎI‹Î” ó ±Î ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi

1. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ±…, ±T›› ±fiı ¥rfl ó ±ı hÎHÎı w’˘fiı ΩHΉΠ±fiı fi ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı; …ı‹¿ı ó
(1) “±…” - V‰w’fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ -
›˘ ‹Î‹…‹fiÎgÿ « ‰ıÏkÎ ·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚ – ±Á_‹Òœ— Á ‹I›ı˝Ê Á‰˝’Î’ˆ— ≠‹E›÷ı –– (±. 10/3)
fi ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ó
‹Òœ˘Õu_ fiÎϤΩfiÎÏ÷ ·˘¿˘ ‹Î‹…‹T››‹Ô˚ – (±. 7/25)
264 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±ı ⁄÷Ήı »ı ¿ı ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘fiÌ …ı‹ fi ÷˘ ‹Îfl˘
…L‹ »ı ±fiı fi ‹Îv_ Q≤I› ’HÎ »ı. ‹fiW›˘ …L‹ ·ı
»ı ±fiı ‹flÌ Ω› »ı; ’fl_÷ Ë_ “±…L‹Î” ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ≠√À ◊¥ Ω™ »\_ ±fiı “±Ï‰fiÎÂÌ” ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ±_÷‘νfi ◊¥ Ω™ »\_. ≠√À ◊‰_ ±fiı ±_÷‘νfi
◊‰_ ó ⁄LÔfiı› ‹ÎflÌ ±·˙Ï¿¿ ·Ì·Î±˘ »ı.
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ …L‹ ’Ëı·Î_ ±≠√À (±T›@÷)
Ë÷Î_ ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì ’HÎ ±≠√À (±T›@÷) ◊¥
…‰Î‰Î‚Î_ »ı ¿ı‰‚ ‰«‹Î_ … ≠√À (T›@÷) »ı (√Ì÷Î
±. 2/28). ’fl_÷ ÁÒ›˝fiÌ …ı‹ ¤√‰Îfi ÁÿΛ ≠√À
flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝ µÿ› ◊‰Î
’Ëı·Î_ ’HÎ …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı »ı ±fiı ±V÷ ◊›Î ’»Ì
’HÎ …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁÒ›˝ ÷˘ ÁÿΛ flËı
»ı; ’fl_÷ V◊ÎfiωÂıÊfiÎ ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷ıfi˘ µÿ› ±fiı
±V÷ ◊÷˘ ÿı¬Î› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi_ ≠√À
◊‰_ ±fiı ±_÷‘νfi ◊‰_ ±ı ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_
¤√‰Îfi ÁÿΛ ≠√À flËı »ı.
⁄ÌΩ_ ≠ÎHÎ̱˘ …ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹˘˝fiı ’fl÷_hÎ ◊¥fiı
…L‹ ·ı »ı, ¤√‰Îfifi˘ …L‹ ÷ı‰Ì flÌ÷ı fi◊Ì ◊÷˘. ¿‹˘˝fiÌ
’fl÷_hÎ÷Îfiı ·Ì‘ı …L‹ ◊‰Î◊Ì ⁄ı ‰Î÷˘ ◊Λ »ı ó ±Î›W›
±fiı Á¬ÿ—¬fi˘ ¤˘√. ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î ⁄LÔfiı› fi◊Ì Ë˘÷Î.
⁄ÌΩ ·˘¿˘ …L‹ı »ı ÷˘ ’Ëı·Î_ ÂflÌfl ⁄΂¿ ˢ›
»ı, ’»Ì ‹˘À<_ ◊¥fiı ›‰Îfi ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì T≤© ◊¥
Ω› »ı ±fiı ‹flÌ Ω› »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î ’Ïfl‰÷˝fi
fi◊Ì ◊÷Î_. ÷ı±˘ ±‰÷Îfl ·¥fiı ⁄΂·Ì·Î ¿flı »ı ±fiı
Ï¿Â˘fl-±‰V◊Î (’_ÿfl ‰Ê˝fiÌ ±‰V◊Î) Á‘Ì ‰‘‰ÎfiÌ ·Ì·Î
¿flı »ı. Ï¿Â˘fl-±‰V◊Î Á‘Ì ’ˢÓE›Î ⁄Îÿ ’»Ì ÷ı±˘ ÏfiI›
Ï¿Â˘fl … flËı »ı. ÁıÓ¿Õ˘ ‰Ê˘˝ ‰Ì÷‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi
÷ı‰Î … Á_ÿflV‰w’ı flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ_ …ıÀ·Î
Ï«hÎ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹Î_ ÷ı‹fiÌ ÿÎœÌ ‹Ò»˘ fi◊Ì
ˢ÷Ì (ˉı ¿˘¥ ⁄fiÎ‰Ì ÿı ÷˘ ±·√ ‰Î÷ »ı!). ±Î flÌ÷ı
⁄ÌΩ_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ …ı‹ fi ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ …L‹ ◊Λ »ı,
(2) “±T››” ó V‰w’fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ó
¤…LI›fiL›‹fiÁ˘ iÎÎI‰Î ¤Ò÷ÎÏÿ‹T››‹Ô˚ –– (±. 9/13)
fi ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ó
’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ÎT››‹fik΋‹Ô˚ –– (±. 7/24)
(3) “¥rfl” ó V‰w’fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ó
¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’ÁÎ_ Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚ – Áxÿo Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ iÎÎI‰Î ‹Î_ Â΄L÷Q≤E»Ï÷ –– (±. 5/29)
fi ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ó
±‰Ωfi„L÷ ‹Î_ ‹ÒœÎ ‹ÎfiÊŸ ÷fi‹ÎÏl÷‹Ô˚ – ’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ ¤Ò÷‹Ëırfl‹Ô˚ –– (±. 9/11)
1. Á_Ï‘fiÌ„@÷ “Á÷” V‰w’Î, Á_ω÷Ô˚„@÷ “Ï«÷Ô˚” V‰w’Î ±fiı ±ÎËÔ˚·ÎÏÿfiÌ Â„@÷ “±Îfi_ÿ” V‰w’Î »ı.
[±K›Î› 4
fi ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ±fiı fi Q≤I› ’HÎ ◊Λ »ı.
“¤Ò÷Îfi‹Ìrfl˘ûÏ’ ÁfiÔ˚” ó ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ±ı¿‹ÎhÎ
¥rfl (‹ËÎfi ÂÎÁ¿) flËı÷Πˢ¥fiı ’HÎ ¤√‰Îfi
±‰÷ÎflfiÎ Á‹›ı fiÎfi¿ÕÎ ⁄΂¿ ⁄fiÌ Ω› »ı; ’fl_÷
⁄΂¿ ⁄fiÌ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ ¥rfl¤Î‰ (ÂÎÁ¿I‰)-
‹Î_ …flΛ ∂HÎ’ fi◊Ì ±Î‰÷Ì; …ı‰Ì flÌ÷ı ó ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎı »ßÌfiı Ïÿ‰Áı … ’Ò÷fiÎ flÎZÎÁÌfiı ‹ÎflÌ fiάÌ.
’Ò÷fiÎfi_ ÂflÌfl ±œÌ ›˘…fifi_ ±fiı ‹ËÎ ¤›_¿fl Ë÷_.
Ωı ÷ı‹fi΋Î_ ¥rfl¤Î‰ fi ˢ÷ ÷˘ »ßÌfiı Ïÿ‰Áı ’Ò÷fiÎfiı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎflÌ fiά÷? ¤√‰Îfiı hÎHÎ ‹ÏËfiÎfiÌ
±‰V◊΋Î_ ¿ÀÎÁflfiı, ±ı¿ ‰Ê˝fiÌ ±‰V◊΋Î_ I≤HÎΉ÷˝fiı
±fiı ’Î_« ‰Ê˝fiÌ ±‰V◊΋Î_ ±CÎÎÁflfiı ‹ÎflÌ fiÎA›˘.
±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ … ±fiı¿ flÎZÎÁ˘fiı ‹ÎflÌ
fiÎA›Î. ÁÎ÷ ‰Ê˝fiÌ ±‰V◊΋Î_ … ÷ı‹HÎı √˘‰‘˝fi ’‰˝÷fiı
±ı¿ ±Î_√‚Ì µ’fl µÃÎ‰Ì ·Ì‘˘!
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ¥rfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi
±‰÷Îflfiı Á‹›ı fiÎfi΋Î_ fiÎfiÎ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı
fiÎfi΋Î_ fiÎfi_ ¿Î‹ ’HÎ ¿flÌ ÿı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î …
¤√‰ÎfifiÌ ¤√‰kÎÎ »ı. ¤√‰Îfi ±…\˝fifi˘ fl◊ ËÎ_¿ı »ı
±fiı ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flı »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfifi˘ ±…\˝fi µ’fl ±fiı ⁄ÌΩ ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl
¥rfl¤Î‰ ÷ı‰˘ fiı ÷ı‰˘ … »ı. ÁÎflÏ◊ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ı±˘ ±…\˝fifiı √Ì÷Îfi˘ ‹ËÎfi µ’ÿı ±Î’ı »ı. Ï’÷Î
ÿÂfl◊∞fiÌ ±ÎiÎÎfiı ¤√‰Îfi lÌfl΋, À΂÷Î fi◊Ì ±fiı
«˙ÿ ‰Ê˝ ‹ÎÀı ‰fi‹Î_ «ÎS›Î Ω› »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfifi˘ ÿÂfl◊∞ µ’fl ±fiı ⁄ÌΩ_ ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl
¥rfl¤Î‰ ÷ı‰˘ fiı ÷ı‰˘ … »ı.
“≠¿Úg÷ V‰Î‹Ï‘WÔÃΛ” ó …ı Ák‰, fl… ±fiı ÷‹
ó ±Î hÎHÎı √H΢◊Ì ±·√ »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ Â© ≠¿ÚÏ÷
»ı. ±Î Â© ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfifi_ ’˘÷Îfi_ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi
V‰w’ »ı. ±ıfiı … Á_Ï‘fiÌ-„@÷, Á_ω÷Ô˚-„@÷ ±fiı
±ÎËÔ˚·ÎÏÿfiÌ-„@÷ ¿Ëı »ı.1 ±ıfiı …ı Ï«L‹›-„@÷,
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 265

¿Ú’΄@÷ ‰√ıflı fi΋˘◊Ì ±˘‚¬Î› »ı. lÌflΑÎ∞1, lÌ
ÁÌ÷Î∞ ‰√ıflı ’HÎ ±ı … »ı. ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
¿flΉ‰Î‰Î‚Ì “¤„@÷” ±fiı “⁄˛õωzΔ ’HÎ ±ı … »ı.
≠¿ÚÏ÷ ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ±„BÔfi‹Î_
⁄ı „@÷±˘ flËı »ı ó ≠¿ÎÏ¿Π±fiı ÿÎÏË¿Î. ≠¿ÎÏ¿Î
„@÷ ±_‘¿Îflfiı ÿÒfl ¿flÌfiı ≠¿Î ±Î’ı »ı ÷◊Î ¤›
’HÎ ÿÒfl ¿flı »ı. ÿÎÏ˿Π„@÷ ⁄΂ı »ı ÷◊Î ‰V÷fiı
flÎ_‘ı »ı. ÷ı‹ … ÃoÕ¿ ’HÎ ÿÒfl ¿flı »ı. ±Î ⁄LÔfiı „@÷±˘
±„BÔfi◊Ì Ï¤LÔfi ’HÎ fi◊Ì ±fiı ±Ï¤LÔfi ’HÎ fi◊Ì. ϤLÔfi
±ıÀ·Î ‹ÎÀı fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘ ±„BÔfiw’ … »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı
±„BÔfi◊Ì ±·√ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷Ì, ±fiı ±Ï¤LÔfi ±ıÀ·Î
‹ÎÀı fi◊Ì ¿ı ±„BfifiÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹_hÎ, ±˙Ê‘
‰√ıflı◊Ì ±„BÔfifiÌ ÿÎÏ˿΄@÷ ¿<_ÏÃ÷ ¿flÌ Â¿Î› »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ …ı „@÷ flËı »ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfi◊Ì
ϤLÔfi ±fiı ±Ï¤LÔfi - ⁄LÔfiı› fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÿ̉ÎÁ‚Ì‹Î_ ±„BÔfifiÌ ÁkÎÎ ÷˘ ÁÿÎ
flËı … »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ≠¿ÎÏ¿Π±fiı ÿÎÏ˿Π„@÷
»\’Λı·Ì flËı »ı; ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi Á‹V÷ V◊‚,
¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ÁÿÎ flËı »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ
„@÷ »\’Λı·Ì flËı »ı. ÷ı „@÷fiı ±Î‘Ìfi ¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚
’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfi ≠√À ◊Λ
»ı. …ı‹¿ı, F›Î_ Á‘Ì ±„BÔfi ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÎÏ¿Π±fiı
ÿÎÏ˿Π„@÷fiÌ ÁËΛ◊Ì ≠√À fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì
ÁÿÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì ±ı‰Ì … flÌ÷ı
F›Î_ Á‘Ì ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷fiÌ ÁËΛ◊Ì ≠√À
fi◊Ì ◊÷Î, I›Î_ Á‘Ì ¤√‰Îfi ÁÿÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
ÿı¬Î÷Î fi◊Ì.
flΑÎ∞, ÁÌ÷Î∞, v„@‹HÎÌ∞ ‰√ıflı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ
’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› „@÷±˘ »ı. ¤√‰Îfi Á΋ÎL› w’ı ⁄‘Ì
…√αı flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿˘¥ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷Î. F›Îflı
¿flı »ı, I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› „@÷fiÌ ÁËΛ◊Ì … ¿flı
»ı. ÷ı ÏÿT› „@÷ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfi ωϫhÎ-ωϫhÎ ·Ì·Î±˘
¿flı »ı. ÷ı‹fiÌ ·Ì·Î±˘ ±ıÀ·Ì ωϫhÎ ±fiı ±·˙Ï¿¿
ˢ› »ı ¿ı ÷ı‹fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı, √Î¥fiı ±fiı ›Îÿ ¿flÌfiı
’HÎ ∞‰ ’ωhÎ ◊¥fiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı »ı.
Ïfi√˝HÎ µ’ÎÁfi΋Î_ ÷ı … „@÷ “⁄˛õωzΔ ⁄fiÌ
Ω› »ı, ±fiı Á√HÎ µ’ÎÁfi΋Î_ ÷ı … „@÷ “¤„@÷”
⁄fiÌ Ω› »ı. ∞‰ ¤√‰Îfifi˘ … ±_ »ı. F›Îflı ‹fiW›
÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ‹Îfiı·Ì ‹‹÷Îfiı ËÃΉÌfiı ±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÌ
V‰÷—ÏÁ© ‰ÎV÷ω¿ ±ÎI‹Ì›÷Îfiı Ω√˛÷ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı
¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ÷ıfi΋Î_ ¤„@÷ w’ı ≠√À ◊¥ Ω›
»ı. ÷ı ¤„@÷ ±ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ »ı ¿ı ÏfiflοÎfl ¤√‰Îfifiı
’HÎ ÁοÎfl w’ı ≠√À ¿flÌ ÿı »ı, ¤√‰Îfifiı ’HÎ ¬ıÓ«Ì
·ı »ı. ÷ı ¤„@÷ ’HÎ ¤√‰Îfi … ±Î’ı »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ w’Ì Â„@÷fiÎ_ ⁄ı w’˘ »ı ó
ωflË ±fiı Ï‹·fi. ¤√‰Îfi ωflË ’HÎ ‹˘¿·ı »ı,2
±fiı Ï‹·fi ’HÎ F›Îflı ¤√‰Îfi ωflË ‹˘¿·ı »ı, I›Îflı
¤@÷ ¤√‰Îfi ωfiÎ T›Î¿<‚ ◊¥ Ω› »ı. T›Î¿<‚÷ÎfiÎ
±„BÔfi‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷ ⁄‚Ì Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi
≠√À ◊¥ Ω› »ı. iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ’Ëı·Î_
µI¿À Ï…iÎÎÁÎfiÎ w’‹Î_ ±Î‰ı »ı (…ı◊Ì ÷k‰fiı ΩH›Î
ωfiÎ ÁΑ¿◊Ì flËÌ fi◊Ì Â¿Î÷_) ±fiı ’»Ì ⁄˛õωzÎ
w’ı ∞‰fiÎ ±iÎÎfifi˘ fiΠ¿flÌfiı ÷ıfiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı
≠¿ÎÏÂ÷ ¿flÌ ÿı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÷ı ÏÿT› „@÷,
…ıfiı ¤√‰Îfi ωflË w’ı ‹˘¿·ı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ⁄Ë
… ω·ZÎHÎ »ı. ¤√‰Îfi @›Î_ »ı? Â_ ¿v_? @›Î_ Ω™?
- ±Î flÌ÷ı ¤@÷ T›Î¿<‚ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ±Î T›Î¿<‚÷Î
⁄‘Î_ ’Î’˘fi˘ fiΠ¿flÌfiı ¤√‰Îfifiı ÁοÎfl w’ı ≠√À
¿flÌ ÿı »ı. T›Î¿<‚÷Î◊Ì …ıÀ·_ …·ÿÌ ¿Î‹ ⁄fiı »ı, ÷ıÀ·_
ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ÁΑfi ‰Õı ◊÷_ fi◊Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ ±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı
Ω÷Ω÷fiÌ ±·˙Ï¿¿ ·Ì·Î±˘ ¿flı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±„BÔfi
’˘÷ı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ıfiÌ ≠¿ÎÏ¿Π„@÷ ≠¿Î ¿flÌ
ÿı »ı, ÿÎÏ˿Π„@÷ ⁄Î‚Ì ‹Ò¿ı »ı; ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi
’˘÷ı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷ı‹fiÌ ÏÿT› „@÷ … ⁄‘_ ¿Î‹
¿flÌ ÿı »ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ÁÌ÷Î∞ ¿Ëı »ı ó
“flΉHÎfiı ‹Îfl‰˘ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ¿Î‹˘ ‹ıÓ ¿›Î* »ı, fl΋∞±ı
¿o¥ fi◊Ì ¿›*.”

1. ±‰÷Îflfiı Á‹›ı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Â© ≠¿ÚÏ÷ w’Ì Â„@÷±˘ ÁÏË÷ ±‰÷Ïfl÷ ◊Λ »ı ±fiı ±‰÷Îfl¿Î‚‹Î_ ±Î „@÷±˘ ’ÎÁı◊Ì
¿Î‹ ·ı »ı. lÌflΑÎ∞ ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ±fi√ÎÏ‹fiÌ ±fiı¿ Á¬Ì±˘ »ı, …ı Á‰˝ ¤„@÷w’Î »ı ±fiı ¤„@÷ ≠ÿÎfi
¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı. ¤„@÷flÏË÷ ‹fiW›˘ ±ı‹fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ±ı‹fiı ¤√‰Îfi ±fiı flΑÎ∞fiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ΩHÎÌ Â¿ı »ı.
2. Á_÷˘fiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ±ÎT›_ »ıó“ÿÏfl›Î ËÏfl Ï¿fl’Î ¿flÌ, Ï⁄flËÎ Ïÿ›Î ’ÃΛ –”
±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı ‹Îflı ‹ÎÀı ωflË ‹˘¿·Ì ÿÌ‘˘!
266 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ±fiı ÷ıfiÌ Â„@÷ (÷οÎ÷) »ı,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ±fiı ±ı‹fiÌ Â„@÷ »ı. ÷ı „@÷fiı
¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ’HÎ fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î ±fiı ±ı¿ ’HÎ
fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î. ‹fiW›‹Î_ …ı „@÷ »ı, ÷ıfiı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì
±·√ ¿flÌfiı fi◊Ì ÿı¬ÎÕÌ Â¿÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ±ıfiÎ◊Ì
±·√ fi◊Ì. ‹fiW› flËı »ı, ’HÎ ÷ıfiÌ Â„@÷ CÎÀ÷Ì-
‰‘÷Ì flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ‹fiW›◊Ì ±ı¿ ’HÎ fi◊Ì.
Ωı ÷ıfiÌ ‹fiW› ÁÎ◊ı ±ı¿÷Πˢ÷ ÷˘ ÷ı ÷ıfiÎ V‰w’fiÌ
ÁÎ◊ı ⁄flÎ⁄fl flËı÷, CÎÀ÷-‰‘÷ fiÏË. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi
±fiı ±ı‹fiÌ Â„@÷fiı ϤLÔfi ±◊‰Î ±Ï¤LÔfi ¿o¥ ’HÎ
fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î. ÿνÏfi¿˘±ı ϤLÔfi ’HÎ fi◊Ì ¿ËÌ ±fiı
±Ï¤LÔfi ’HÎ fi◊Ì ¿ËÌ. ÷ı „@÷ ±Ïfi‰«˝fiÌ› »ı.
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÎ µ’ÎÁ¿˘ ÷ı „@÷fiı lÌ∞ (flΑÎ∞)fiÎ
fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰ı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ’vÊ ±fiı VÔhÎÌ ⁄ı ˢ› »ı, ±ı‰Ì flÌ÷ı
lÌ¿ÚWHÎ ±fiı lÌ∞, ⁄ı fi◊Ì. iÎÎfi‹Î_ ÷˘ ¶ˆ÷fi_ ±¶ˆ÷
◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄ı ˢ¥fiı ’HÎ ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı, ±fiı
¤„@÷‹Î_ ±¶ˆ÷fi_ ¶ˆ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ ˢ¥fiı ’HÎ
⁄ı ◊¥ Ω› »ı. ∞‰ ±fiı ⁄˛õ ±ı¿ ◊¥ Ω› ÷˘ “iÎÎfi”
◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ … ⁄˛õ ⁄ı w’ı ◊¥ Ω› ÷˘ “¤„@÷”
◊Λ »ı. ±ı¿ … ±¶ˆ÷÷k‰ ≠ı‹fiÌ ·Ì·Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı,
≠ı‹fi_ ±ÎV‰Îÿfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı, ÁC΂Π∞‰˘fiı ≠ı‹fi˘ ±Îfi_ÿ
ÿı‰Î ‹ÎÀı lÌ¿ÚWHÎ ±fiı lÌ∞ - ±Î ⁄ı w’˘‹Î_ ≠√À
◊Λ »ı.1 ⁄ı w’˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄ı‹Î_ ¿˘HÎ ‹˘À<_ »ı
±fiı ¿˘HÎ fiÎfi_, ¿˘HÎ ≠ı‹Ì »ı ±fiı ¿˘HÎ ≠ı‹ÎV’ÿ?
÷ı ΩHÎÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì. ⁄LÔfiı› ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì ‰‘Ìfiı ω·ZÎHÎ
ÿı¬Î› »ı. ⁄LÔfiı ±ı¿⁄ÌΩ ≠I›ı ±Î¿Úp ◊Λ »ı. lÌ∞fiı
ÿı¬Ìfiı ¤√‰Îfi ≠ÁLÔfi ◊Λ »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı Ωı¥fiı
lÌ∞. ⁄LÔfiıfiÌ ’flV’fl ≠ı‹·Ì·Î◊Ì flÁfiÌ T≤Ï© ◊Λ
»ı. ±ıfiı flÎÁ ¿Ëı »ı.
¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷±˘ ±fi_÷ »ı ±fiı ±’Îfl »ı.
±ı‹fiÌ ÏÿT› „@÷±˘‹Î_ ±ˆr›˝Â„@÷ ’HÎ »ı ±fiı
‹Î‘›˝Â„@÷ ’HÎ. ±ˆr›˝Â„@÷ ‰Õı ¤√‰Îfi ±ı‰Î_ ωϫhÎ
±fiı ‹ËÎfi ¿Î›˘˝ ¿flı »ı, …ı ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿flÌ … fi◊Ì
¿÷_. ±ˆr›˝Â„@÷fiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fi΋Î_ …ı ‹ËkÎÎ,
ω·ZÎHÎ÷Î ±fiı ±·˙Ï¿¿÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı ±ı‹fiÎ ÏÁ‰Î›
⁄ÌΩ ¿˘¥fi΋Î_ Ωı‰Î - ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
‹Î‘›˝Â„@÷‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ±ˆr›˝fiı ¤Ò·Ì Ω› »ı.
1. ›ı›_ flΑΠ›ç ¿ÚWH΢ flÁ΄O‘ÿı˝Ë爿— øÌÕfiÎ◊˝ ϶‘ΤÒ÷Ô˚ – (lÌ flΑÎ÷Î’fiÌ›˘’ÏfiÊÿÔ˚)
“…ı ±Î flΑΠ±fiı …ı ±Î ¿ÚWHÎ flÁfiÎ ÁÎ√fl »ı, ÷ı±˘ ±ı¿ … »ı, ’fl_÷ ·Ì·Îfiı ‹ÎÀı ⁄ı w’ı ⁄fiı·Î »ı.”
[±K›Î› 4
¤√‰Îfifiı ’HÎ ‹˘ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ‹Î‘›˝Â„@÷‹Î_ ±ı¿
‹‘fl÷Î, ‹ÌÃΠˢ› »ı, …ıfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfi ⁄Ë ‹‘fl
±fiı Ï≠› ·Î√ı »ı. F›Îflı ¤√‰Îfi B‰Î·⁄΂˘fiÌ ÁÎ◊ı
¬ı·ı »ı, I›Îflı ‹Î‘›˝Â„@÷ ≠√À ◊Λ »ı. Ωı ÷ı Á‹›ı
±ˆr›˝Â„@÷ ≠√À ◊¥ Ω› ÷˘ ⁄‘˘ ¬ı· ⁄√ÕÌ Ω›;
B‰Î·⁄΂ ÕflÌ Ω› ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ¬ı·Ì ’HÎ
fiΠ¿ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi @›Î_¿ Ï‹hÎ w’ı, @›Î_¿
’hÎ ±fiı @›Î_¿ ’Ï÷ w’ı ≠√À ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÷ı
Á‹›ı ±ı‹fiÌ ±ˆr›˝Â„@÷ »\’Ì flËı »ı ±fiı ‹Î‘›˝Â„@÷
≠√À ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ¤@÷˘fiÎ ¤Î‰˘
±fiÁÎfl ÷ı‹fiı ±Îfi_ÿ ÿı‰Î ‹ÎÀı … ’˘÷ÎfiÌ ±ˆr›˝Â„@÷fiı
»\’ΉÌfiı ‹Î‘›˝Â„@÷ ≠√À ¿flÌ ÿı »ı.
…ı Á‹›ı ‹Î‘›˝Â„@÷ ≠√À ◊Λ »ı, ÷ı Á‹›ı
±ˆr›˝Â„@÷ ≠√À fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı …ı Á‹›ı ±ˆr›˝Â„@÷
≠√À ◊Λ »ı, ÷ı Á‹›ı ‹Î‘›˝Â„@÷ ≠√À fi◊Ì ◊÷Ì.
±ˆr›˝Â„@÷ ¿ı‰‚ I›Îflı ≠√À ◊Λ »ı, F›Îflı ‹Î‘›˝
¤Î‰‹Î_ ¿˘¥ Â_¿Î ’ıÿÎ ◊¥ Ω›. …ı‹¿ı, ‹Î‘›˝Â„@÷
≠√À ◊÷Î_ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ‰Î»flÕÎ_±˘fiı ¬˘‚ı »ı. ’fl_÷
“‰Î»flÕÎ_ @›Î_ √›Î_?” ±ı Â_¿Î ’ıÿÎ ◊÷Î_ … ±ˆr›˝Â„@÷
≠√À ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi ÷I¿Î‚ ΩHÎÌ Ω›
»ı ¿ı ‰Î»flÕÎ_±˘fiı ⁄˛õÎ∞ ·¥ √›Î »ı.
¤√‰Îfi‹Î_ ±ı¿ Á˙Óÿ›˝Â„@÷ ’HΠˢ› »ı, …ıfiÎ◊Ì
ÿflı¿ ≠ÎHÎÌ ±ı‹fi΋Î_ ±Î¿Úp ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎfiÎ Á˙Óÿ›˝fiı ÿı¬Ìfiı ‹◊flÎ’fl‰ÎÏÁfiÌ VÔhÎ̱˘
’flV’fl ¿Ëı »ı ó
√˘M›V÷’— Ï¿‹«flfiÔ˚ ›ÿ‹W› w’_
·Î‰H›ÁÎfl‹Á‹˘K‰˝‹fiL›ÏÁ©‹Ô˚ ––
ÿÔÚ„B¤— Ï’⁄LI›fiÁ‰ÎϤfi‰_ ÿflÎ’‹Ô˚
±ı¿ÎL÷‘΋ ›ÂÁ— Ïl› ±ˆrflV› ––
(lÌ‹§Î. 10/44/14)
“±Î ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfi_ w’ Á_’ÒHν Á˙Óÿ›˝fi˘ ÁÎfl
»ı, V≤Ïp‹Îh΋Î_ ¿˘¥fi_ ’HÎ w’ ±ı‹fiÎ w’fiÌ ⁄flÎ⁄flÌ
¿flı ±ı‰_ fi◊Ì. ±ı‹fi_ w’ ¿˘¥fiÎ ÁF‰Î-ÁΩ‰‰Î◊Ì
±◊‰Î ‰VÔhÎ-±Î¤ÒÊHÎ◊Ì fiÏË, ’fl_÷ V‰›_ÏÁ© »ı. ±ı
w’fiı Ωı÷Î_-Ωı÷Î_ I≤„MÔ÷ ’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı ±ı ÏfiI›
fi‰Ìfi … flËı »ı. Á‹√˛ ›Â, Á˙Óÿ›˝ ±fiı ±ˆr›˝ ±ı
w’fi_ ±ÎÏl÷ »ı. ±ı w’fiÎ_ ÿ½fi ⁄Ë … ÿ·˝¤ »ı.
¿˘fiı ¬⁄fl √˘’̱˘±ı ¿›_ ÷’ ¿›* Ë÷_? …ı ’˘÷ÎfiÎ_
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 267

fiıh΢fiÎ_ ’Ï՛Π‰Õı ÁÿÎ ±ı‹fiÌ w’ ‹Î‘flÌfi_ ’Îfi ¿›Î˝ fiÎ√ ±Áfl Áfl fifl ‹Ïfi …ı÷ı ––
¿flı »ı!” ÿı¬ı Ï…÷ı Ë÷ı Ë‹ ¿ı÷ı ––
Â¿ÿı‰∞ ¿Ëı »ı ó Ë‹ ¤Ïfl …L‹ ÁfiË Á⁄ ¤Î¥ ––
ÏfiflÌZ› ÷Îÿk΋’Ò flÊ˙ …fiÎ ÿı¬Ì figË ±ÏÁ Á_ÿfl÷Î¥ ––
‹G«„V◊÷Î fiÎ√flflÎpˇ¿Î L≤’ –– (‹ÎfiÁ 3/19/2)
≠ËÊ˝‰√ı ˘I¿Ï·÷ıZÎHÎÎfifiΗ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÿT› Á˙Óÿ›˝fiÌ ÷flŒ
’’fi˝ I≤MÔ÷Î fi›fiˆV÷ÿÎfifi‹Ô˚ –– ≠ı‹Ì, ωfl@÷, iÎÎfiÌ, ‹Ò¬˝, ‰ıflÌ, ±Áfl ±fiı flÎZÎÁ Á‘ÌfiÎ_
Ï’⁄L÷ ≥‰ «ZÎP›Î* Ï·ËL÷ ≥‰ Ï…ú›Î –– ⁄‘ÎfiÎ_ ‹fi ±Î¿Úp ◊¥ Ω› »ı.
Ï…CβL÷ ≥‰ fiÎÁÎP›Î_ „U·W›L÷ ≥‰ ⁄ÎËϤ— –– “ÁQ¤‰ÎQ›ÎI‹‹Î››Î” ó …ı ‹fiW›˘ ¤√‰Îfi◊Ì
(lÌ‹§Î. 10/43/20-21) ω‹¬ flËı »ı, ÷ı‹fiÌ Á΋ı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ›˘√‹Î›Î‹Î_
“Ëı ’flÌÏZÎ÷! ‹_«’fl …ıÀ·Î ·˘¿˘ ⁄ıÃÎ Ë÷Î, ÷ı±˘ »\’Λı·Î flËı »ı ±fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiÎ …ı‰Î … ÿı¬Î›
‹◊flÎfiÎ fiÎ√Ïfl¿ ±fiı flÎpˇfiÎ …fiÁ‹ÿΛ ’vÊ˘k΋ »ı. ‹fiW› …ı‹-…ı‹ ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊÷˘ Ω› »ı,
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ⁄·fl΋∞fiÎ ÿ½fi ¿flÌfiı ±ıÀ·Î ÷ı‹÷ı‹ ¤√‰Îfi ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ≠√À ◊÷Î Ω› »ı. ±Î
≠ÁLÔfi ◊›Î ¿ı ÷ı‹fiÎ_ fiıhÎ ±fiı ‹¬¿‹‚ ¬Ì·Ì ∂ÃuÎ_, … ›˘√‹Î›Îfi˘ ±Îl› ·¥fiı ¤√‰Îfi ωϫhÎ-ωϫhÎ
µI¿oÃÎ◊Ì ¤flÎ¥ √›Î_. ÷ı±˘ fiıh΢ ¶ÎflÎ ±ı‹fiÌ ‹¬‹Î‘flÌfi_ ·Ì·Î±˘ ¿flı »ı.1
’Îfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ I≤MÔ÷ … fiˢ÷Î ◊÷Î; ΩHÎı ÷ı±˘ ±ı‹fiı ¤√‰ÿÔ˚ω‹¬ ‹Òœ ’vÊfiÌ ±Î√‚ ⁄ı ’flÿÎ flËı
fiıh΢ ‰Õı ’Ì flèÎΠˢ›, Ï…ËÔ˚‰Î ‰Õı «ÎÀÌ flèÎΠˢ›, »ı ó ±ı¿ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹Òœ÷Îfi˘ ±fiı ⁄ÌΩı ¤√‰ÎfifiÌ
fiÎÏÁ¿Î ‰Õı ÁÒ_CÎÌ flèÎΠˢ›, ±fiı ¤Ω±˘ ‰Õı ’¿ÕÌfiı ›˘√‹Î›Îfi˘ (√Ì÷Î ±. 7/25). ’˘÷ÎfiÌ ‹Òœ÷Î flËı‰Îfiı
xÿ› ÁÎ◊ı «Î_’Ì flèÎΠˢ›!” ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfifi˘ ≠¤Î‰ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ Á΋ı ≠√À ˢ‰Î »÷Î_
¤√‰Îfi lÌfl΋fiÎ Á˙Óÿ›˝fiı Ωı÷Î_ … flÎΩ …fi¿ ’HÎ ÷ı ±ıfiı Á‹∞ fi◊Ì Â¿÷˘; …ı‹¿ı - ƒ˙’ÿÌfiÎ_ «Ìfl-
’HΠωÿıË ±◊ν÷Ô˚ ÿıËfiÌ ÁÒ‘-⁄Ò‘ ¬˘¥ ⁄ıÁı »ı ó ËflHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿ—ÂÎÁfi ’˘÷Îfi_ ⁄‘_ ⁄‚ ‰Î’flı »ı,
‹Òfl÷Ì ‹‘fl ‹fi˘Ëfl ÿı¬Ì –– ÷ıfiÌ ¤Ω±˘ ◊Î¿Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ÁÎÕÌfi˘ ±_÷ fi◊Ì
¤›µ Ï⁄ÿıË Ï⁄ÿıË Ï⁄ÁıÊÌ –– ±Î‰÷˘ ó
(‹ÎfiÁ 1/215/4) ƒ’ÿ Á÷Î Ïfifl⁄· ¤≥ ÷Î Ïÿfi, ––
±fiı ¿Ëı »ı ó ÷Ï… ±Î›ı Ïfi… ‘΋ ––
ÁË… Ï⁄flÎ√w’ ‹fi ‹˘flÎ –– ÿVÁÎÁfi ¿Ì ¤Ω ◊Ï¿÷ ¤¥, ––
◊Ï¿÷ ˢ÷ Ï…Ï‹ «_ÿ «¿˘flÎ –– ⁄Áfi-w’ ¤±ı V›Î‹ ––
(‹ÎfiÁ 1/216/2) ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı Á¤ÎfiÌ ±_ÿfl ’˘÷Îfi_ ±ˆr›˝
‰fi‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î ¿˘·¤Ì· ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ≠√À ¿flÌ ÿÌ‘_. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ‹Òœ÷Îfiı ¿ÎflHÎı
ω√˛Ëfiı ÿı¬Ìfiı ‹B‘ ⁄fiÌ Ω› »ı ó ÿ—ÂÎÁfi, ÿ›˘˝‘fi, ¿Hν ‰√ıflı µ’fl ±Î ‰Î÷fiÌ ¿˘¥
¿flgË ΩıËÎw ¤ıÓÀ ‘Ïfl ±Î√ı –– ±Áfl … fiÎ ’ÕÌ ¿ı ƒ˙’ÿÌ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfifiı ’˘¿Îfl‰Î
≠¤ÏË Ï⁄·˘¿gË ±Ï÷ ±fiflÎ√ı –– ‹ÎhÎ◊Ì ¿ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ÷Î ≠√À ◊¥ √¥! ±ı¿ VÔhÎÌfi_
Ï«hÎ Ï·¬ı …fi …Ë' ÷nË ÃÎœ$ı –– «ÌflËflHÎ ’HÎ fiÎ ¿flÌ Â@›Î ÷˘ ‰‘Îflı Â_ ¿flÌ Â¿ı
’·¿ ÁflÌfl fi›fi …· ⁄Îœ$ı –– »ı! ó ±Î ÷flŒ ÷ı‹fiÌ ºÏp … fiÎ √¥. ¤√‰Îfifi˘
(‹ÎfiÁ 2/135/3) ≠¤Î‰ Á΋ı ÿı¬÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ÷ıfiı ΩHÎÌ
≠ı‹Ì±˘fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_ ¿v_? ‰ıfl¤Î‰ flά‰Î‰Î‚Î fiÎ Â@›Î.
¬fl ÿÒÊHÎ …ı‰Î flÎZÎÁ˘ ’HÎ ¤√‰ÎfifiΠω√˛ËfiÌ Ωı ∞‰ ’˘÷ÎfiÌ ‹Òœ÷Î (±iÎÎfi) ÿÒfl ¿flÌ ÿı ÷˘
Á_ÿfl÷Îfiı ÿı¬Ìfiı «Ï¿÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿Ëı »ı ó ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ÷˘
1. ›˘√ ‹Î›Îfi˘ ±Îl› ·¥fiı … ¤√‰Îfi flÎÁ·Ì·Î ¿flı »ı ó
¤√‰ÎfiÏ’ ÷Î flÎhÎÌ— Âflÿ˘IdS·‹„S·¿Î— – ‰ÌZ› flL÷_ ‹fiU«øı ›˘√‹Î›Î‹’ÎÏl÷— ––
(lÌ‹§Î. 10/29/1)
268 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi fi◊Ì ◊÷Î_.1
¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi I›Îflı ◊Λ »ı, F›Îflı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ
›˘√‹Î›Îfi˘ ’flÿ˘ ËÃÎ‰Ì ÿı »ı. ’˘÷Îfi_ ±iÎÎfi ÿÒfl ¿fl‰_
±ı ÷˘ ∞‰fiÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ »ı, ’fl_÷ ›˘√‹Î›Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Ì
±ı ÷ıfiÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. ÷ı Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı
◊¥ Ω› ÷˘ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ‰Õı ÷ıfi_ ±iÎÎfi
’HÎ ÿÒfl ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ÿ½fi ’HÎ ±Î’Ì Â¿ı »ı.
¤√‰Îfi …ıÀ·Ì ·Ì·Î±˘ ¿flı »ı, ⁄‘Ì ›˘√‹Î›Îfi˘
±Îl› ·¥fiı … ¿flı »ı. ±Î ¿ÎflHÎ◊Ì ±ı‹fiÌ ·Ì·Îfiı
ÿı¬Ì ¿̱ı »Ì±ı ±fiı ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı.
Ωı ÷ı±˘ ›˘√‹Î›Îfi˘ ±Îl› fi ·ı ÷˘ ±ı‹fiÌ ·Ì·Îfiı
¿˘¥ ÿı¬Ì … fi◊Ì Â¿÷_, ÷ıfi_ ±ÎV‰Îÿfiı ¿˘¥ ¿flÌ …
fi◊Ì Â¿÷_.
±‰÷Îfl-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
±‰÷Îflfi˘ ±◊˝ »ı ó fiÌ«ı ∂÷fl‰_. Á‰˝ …√αı
’Ïfl’ÒHν flËı‰Î‰Î‚Î Á„E«ÿÎfi_ÿV‰w’ ’fl‹ÎI‹Î ’˘÷ÎfiÎ
±fiL› ¤@÷˘fiÌ ≥E»Î ’ÒflÌ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±Ï÷-ωÂıÊ
¿Ú’Î◊Ì ±ı¿ V◊ÎfiωÂıÊ‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı fiÎfiÎ
⁄fiÌ Ω› »ı. ⁄ÌΩ ·˘¿˘fi˘ ≠¤Î‰ ¿ı ‹Ëk‰ ÷˘ ‹˘ÀÎ
◊¥ …‰Î◊Ì ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ≠¤Î‰ ¿ı ‹Ëk‰
fiÎfiÎ ◊¥ …‰Î◊Ì ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±’Îfl, ±ÁÌ‹
±fiı ±fi_÷ ˢ¥fiı ’HÎ ¤√‰Îfi fiÎfiÎ Áfl¬Î ⁄fiÌ Ω›
»ı ó ±Î ±ı‹fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î … »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¤√‰Îfi
±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiı ‘ÎflHÎ ¿flı »ı; ’fl_÷ ±ı¿ ’‰˝÷fiı ‘ÎflHÎ
¿fl‰Î◊Ì ¤√‰Îfi “Ï√Ïfl‘ÎflÌ” fi΋◊Ì ≠ÏÁ© ◊¥ √›Î!
±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ …ı‹fiÎ fl˘‹fl˘‹‹Î_ flËı·Î_ »ı,2 ±ı‰Î
’fl‹ırfl ±ı¿ ’‰˝÷fiı µÃÎ‰Ì ·ı - ±ı ¿˘¥ ‹˘ÀÌ ‰Î÷
fi◊Ì, ∂·ÀÎfiÌ fiÎfiÌ ‰Î÷ »ı. ’fl_÷ fiÎfiÌ ‰Î÷‹Î_ …
¤√‰ÎfifiÌ ‹˘ÀÌ ‰Î÷ ˢ› »ı. ±ı … flÌ÷ı ±‰÷Îfl
·ı‰Î‹Î_ … ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı.
ÁΑÎflHÎ ±Îÿ‹Ì …ı ¤ÒÏ‹¿Î µ’fl ˢ› »ı, ÷ı …
¤ÒÏ‹¿Î µ’fl ±Î‰Ìfiı ¤√‰Îfi ÷ı‰Ì … ·Ì·Î ¿flı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfi ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁËΛ◊Ì … Ïø›Î (·Ì·Î) ¿flı »ı. ÷ı◊Ì ÁÌ÷Î∞ ¿Ëı »ı ¿ı, ±Î ⁄‘Î_ ¿Î›˝
‹ıÓ ¿›Î* »ı, ¤√‰Îfi fl΋ı ¿o¥ ¿›* fi◊Ì (±K›ÎI‹fl΋ΛHÎ, ⁄η0 ’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ 32◊Ì 43‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ’fl_÷
¤√‰Îfi ‹fiW›fiÌ …ı‹ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±Î‘Ìfi fi◊Ì Ë˘÷Î ó “≠¿Úg÷ V‰Î‹Ï‘WÔÃΛ.” ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ‹ÎÀı ≠¿ÚÏ÷ “’fl”
Ï⁄·¿<· ¤·Î¤˘‚Î ÁΑÎflHÎ ⁄΂¿fiÎ …ı‰Î ⁄fiÌfiı ·Ì·Î
¿flı »ı. B‰Î·⁄΂¿˘ ÁÎ◊ı fl‹÷Ì ‰¬÷ı ÷ı±˘ ⁄ÌΩ
B‰Î·⁄΂˘◊Ì ËÎflÌ ’HÎ Ω› »ı. …ı B‰Î·⁄΂¿˘ ∞÷Ì
Ω› »ı I›Îflı ¤√‰Îfi CÎ˘Õ˘ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı
B‰Î·⁄΂¿˘ ÷ı‹fi˘ µ’fl ⁄ıÁı »ı. ±Î ±ı‹fiÌ Ï‰ÂıÊ
‹ËkÎÎ »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ≠¤Î‰fiı ΩHΉΉ΂ΠiÎÎfiÌ ‹ËÎI‹Î
·˘¿˘ ÷˘ ±ı‹fiÎ V‰w’‹Î_ ‹BÔfi flËı »ı; ’fl_÷ ¤@÷˘fiı
±ı‹fiÌ ÁΑÎflHÎ ±iÎÎfi ⁄΂¿fiÎ …ı‰Ì ¤·Ì¤˘‚Ì ·Ì·Î
⁄Ë ωϫhÎ ±fiı ‹‘fl ·Î√ı »ı. I›Î_ iÎÎfi̱˘fi_ iÎÎfi
fi◊Ì «Î·÷_. iÎÎfi̱˘fiÎ ÏÂfl˘‹ÏHÎ ⁄˛õÎ∞ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ
·Ì·Îfiı ÿı¬Ìfiı ¤˛Ï‹÷ ◊¥ √›Î! ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ∑ÏÊ-‹Ïfi±˘
›˘√Ì-÷’V‰Ì±˘, Á_÷‹ËÎI‹Î±˘ ’HÎ ±ı‹fiÌ ·Ì·Î±˘fiÎ
flËV›fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î ±fiı ±ı ωʛ‹Î_ ‹˙fi ⁄fiÌ
Ω› »ı. ¤√‰Îfi … ¿Ú’Î ¿flÌfiı …ı ÷ı‹fiÎ ‰ËηΠ±_÷fl_√
¤@÷˘fiı …HÎΉ‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı±˘ … ±ı‹fiÌ ·Ì·ÎfiÎ ÷k‰fiı
ΩHÎÌ Â¿ı »ı ó “Á˘≥ Ωfi≥ …ıÏË ÿıË …fiÎ¥” (‹ÎfiÁ
2/127/2). √Λ˘ «flΉ÷Ì ‰¬÷ı ±fiı B‰Î·⁄΂¿˘ ÁÎ◊ı
fl‹÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ ¤√‰Îfi ±I›_÷ ≠¤Î‰ÂÎ‚Ì ¿Î›˘˝ ¿flı
»ı. ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ⁄‚‰Îfi flÎZÎÁ˘fiı ’HÎ «’ÀÌ ‰√ÎÕ÷Î_‹Î_
… ¬÷‹ ¿flÌ ÿı »ı. fiÎfi¿ÕÎ ⁄΂¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
±ı‹fi˘ ≠¤Î‰ ÷ı‰˘ fiı ÷ı‰˘ … flËı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ⁄Ë … ‹˘À˘ ω¶Îfi ¿˘¥ ⁄΂¿fiı
⁄ÎflάÕÌ Ï¬‰ı »ı, ÷˘ ÷ı ⁄΂¿fi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌfiı ÷ıfiÌ
’ÎÁı “¿, ¬, √...” ·¬Î‰ı »ı ±fiı ‹¬◊Ì ’HÎ ÷ı‰_
… ⁄˘·ı »ı; ’fl_÷ ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı‰˘ fi◊Ì ¿ı ÷ı ω¶Îfi
’˘÷ı … ⁄ÎflάÕÌ Â̬ı »ı. ÷ı ÷˘ ⁄΂¿fiÌ ¤ÒÏ‹¿Î±ı
±Î‰Ìfiı ÷ıfiı Ϭ‰ÎÕı »ı, …ı◊Ì ÷ı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ Â̬Ì
Ω›. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±fi_÷⁄˛õÎ_ÕfiΛ¿ ¤√‰Îfi ±Î’HÎÎ
·˘¿˘fiÌ ‰E«ı ±Î’HÎÌ Á‹ZÎ ±Î‰ı »ı ±fiı ±Î’HÎÎ …ı‰Î
… ⁄fiÌfiı ±Î’HÎfiı ⁄˘‘ ±Î’ı »ı. ±ı‹fiÌ ‹˘ÀÌ ±·˙Ï¿¿
ωϫhÎ-ωϫhÎ ·Ì·Î±˘ ˢ› »ı, …ı‹fi_ l‰HÎ, ’Ãfi
±fiı √Îfi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ·˘¿˘fi˘ µ©Îfl ◊¥ Ω› »ı.

1. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊÷Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi ◊¥ Ω› ó ±ı‰˘ Ïfi›‹ fi◊Ì. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎo ÿ½fi ◊÷Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ⁄˘‘
’HÎ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
‹‹ ÿflÁfi Œ· ’fl‹ ±fiÒ’Î – ∞‰ ’Ή Ïfi… ÁË… Áw’Î –– (‹ÎfiÁ 3/36/5)
2. “fl˘‹ fl˘‹ ≠Ï÷ ·Î√ı ¿˘ÏÀ ¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ” (‹ÎfiÁ 1/201).
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 269

fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fiÎ◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı (√Ì÷Î 7/4-5) ¤√‰Îfifiı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ „V◊÷ ‹fiW›˘fiÌ Á΋ı ±Î‰‰_ »ı, ÷ı◊Ì ÷ı±˘
≠¿ÚÏ÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı ≠√À ◊Λ »ı, I›Îflı ‹fiW›˘ ÷ı‹fiı Ωı¥ ¿ı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±‰÷Îflfi˘ ≠Á_√ ⁄÷Ήı »ı.
›ÿÎ ›ÿÎ ÏË ‘‹˝V› B·ÎÏfi¤˝‰Ï÷ ¤Îfl÷ –– 7––
±P›I◊Îfi‹‘‹˝V› ÷ÿÎI‹Îfi_ V≤ΩQ›Ë‹Ô˚ –– 7––
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ ±‘‹˝V› = ±‘‹˝fiÌ ±Ë‹Ô˚ = Ë_
±…\fi˝ ! ±P›I◊Îfi‹Ô̊ = T≤Ï© ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÎ
›ÿÎ, ›ÿÎ = F›Îflı-F›Îflı ¤‰Ï÷ = ◊Λ »ı, w’fiı
‘‹˝V› = ‘‹˝fiÌ ÷ÿÎ = I›Îflı-I›Îflı V≤ΩÏ‹ = (ÁοÎfl w’ı)
B·ÎÏfi— = ËÎÏfi (±fiı) ÏË = … ≠√À ¿v_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “›ÿÎ ›ÿÎ ÏË ‘‹˝V›... ±P›I◊Îfi‹Ô˚ ·Î√ı »ı. ·˘¿˘fiÌ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ …ı‹-
‘‹˝V›” ó ¤√‰÷Ô˚≠ı‹Ì, ‘‹Î˝I‹Î, ÁÿΫÎflÌ, Ïfifl’flΑ …ı‹ ±ÎÁ„@÷ ‰‘ı »ı, ÷ı‹-÷ı‹ … Á‹Î…‹Î_ ±‘‹˝ ‰‘ı
±fiı Ïfi⁄˝‚ ‹fiW›˘ µ’fl fi΄V÷¿, ’Î’Ì, ÿflΫÎflÌ ±fiı »ı ±fiı …ı‹-…ı‹ ±‘‹˝ ‰‘ı »ı, ÷ı‹-÷ı‹ … Á‹Î…‹Î_
⁄‚‰Îfi ‹fiW›˘fiÎ ±I›Î«Îfl ‰‘Ì …‰Î ÷◊Î ·˘¿˘‹Î_ ’Î’fi_ ±Î«flHÎ, ¿·Ë, ωƒ˘Ë ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ ‰‘ı »ı.
ÁÿÔ˚√HÎ ±fiı ÁÿΫÎflfiÌ ±I›_÷ ¿‹Ì ÷◊Î ÿ√˝HÎ ±fiı ÁI››√, hÎı÷Λ√, ¶Î’fl›√ ±fiı ¿Ï·›√ - ±Î
ÿflΫÎfl˘fiÌ ±I›_÷ T≤Ï© ◊¥ …‰Ì ±ı ‘‹˝fiÌ ËÎÏfi ±fiı «Îflı› ›√˘ ÷flŒ ºÏp ¿flÌ›ı ÷˘ …HÎΛ »ı ¿ı ⁄‘Î ›√˘‹Î_
±‘‹˝fiÌ T≤Ï©fi_ V‰w’ »ı. ø‹Â— ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ ◊Λ »ı. ÁI››√‹Î_ ‘‹˝fiÎ_ «Îflı› «flHÎ
“›ÿÎ ›ÿΔ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı - F›Îflı flËı »ı, hÎı÷Λ√‹Î_ ‘‹˝fiÎ_ hÎHÎ «flHÎ flËı »ı, ¶Î’fl‹Î_
±Î‰U›¿÷Î ’Õı »ı, I›Îflı I›Îflı ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı. ‘‹˝fiÎ_ ⁄ı «flHÎ flËı »ı ±fiı ¿Ï·›√‹Î_ ‘‹˝fi˘ ¿ı‰‚ ±ı¿
±ı¿ ›√‹Î_ ’HÎ …ıÀ·Ì ‰Îfl ±Î‰U›¿÷Î ±fiı ±‰Áfl … «flHÎ ⁄Î¿Ì flËı »ı. F›Îflı ›√fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ıÀ·Ì ‰Îfl ±‰÷Îfl ·¥ ¿ı »ı. ‰‘Îflı ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ‘‹˝fiÌ
µÿÎËflHÎÎ◊˝, Á‹ƒ‹_◊fifiı Á‹›ı ¤√‰Îfiı ±Ï…÷w’ı ŒflÌ◊Ì V◊Î’fiÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±‰÷Îfl ·ı »ı.
Á‹ƒ‹_◊fi ¿›*, ¿E»’w’ı ‹_ÿflΫ‚fiı ‘ÎflHÎ ¿›˘˝ ÷◊Î “÷ÿÎI‹Îfi_ V≤ΩQ›Ë‹Ô˚” ó F›Îflı-F›Îflı ‘‹˝fiÌ
ÁËôÎ⁄ÎËw’ı ‹_flΫ‚fiı µ’fl◊Ì ÿ⁄Î‰Ì flÎA›˘. ’»Ì ZÎÏ÷ ±fiı ±‘‹˝fiÌ T≤Ï© ◊Λ »ı, I›Îflı I›Îflı ¤√‰Îfi
ÿı‰÷α˘fiı ±Q≤÷ ‰ËıÓ«‰Î ‹ÎÀı ‹˘ÏËfiÌw’ ‘ÎflHÎ ¿›*. ±‰÷Îfl √˛ËHÎ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfifi_ ±‰÷Îfl ·ı‰Îfi_
±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ±ı¿ÁÎ◊ı ±fiı¿ w’ ‘ÎflHÎ ¿›Î*. ‹A› ≠›˘…fi »ı ó ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ ¿fl‰Ì ±fiı ±‘‹˝fi˘
±‘‹˝fiÌ T≤Ï© ±fiı ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ ◊‰Îfi_ ‹A› ¿ÎflHÎ fiΠ¿fl‰˘.
»ı ó fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝ ÷flŒfi_ ±Î¿Ê˝HÎ. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹Î÷Î ‘‹˝fiÌ ËÎÏfi ±fiı ±‘‹˝fiÌ T≤Ï© ◊÷Î_ ·˘¿˘fiÌ
±fiı Ï’÷Î◊Ì ÂflÌfl ⁄fiı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠T≤ÏkÎ ±‘‹˝‹Î_ ◊¥ Ω› »ı. ±‘‹˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì
’fl‹ÎI‹Î◊Ì V≤Ïp ⁄fiı »ı. ±ı‹Î_ ≠¿ÏÚ÷ ±fiı ÷ıfi_ ¿Î›˝ V‰Î¤Îω¿ ’÷fi ◊Λ »ı. ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ’fl‹
Á_ÁÎfl ÷˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı, ¿ÿÌ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ Áxÿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·˘¿˘fi_ ’÷fi ◊÷_ fl˘¿‰Îfiı ‹ÎÀı
±ı¿w’ı fi◊Ì flËı÷Î_ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÷◊Î ±ı‹fi˘ ±_ ÷ı±˘ ’˘÷ı ±‰÷Îfl ·ı »ı.
∞‰ÎI‹Î - ⁄LÔfiı Á‹V÷ V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflı‹Î_ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ¿‹˘˝‹Î_ Á¿Î‹¤Î‰ µI’LÔfi ◊‰˘ ±ı … ‘‹˝fiÌ ËÎÏfi
flËı »ı, ±Î‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. »ı ±fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊¥fiı ÏfiÏÊ© ±Î«flH΢
F›Îflı ∞‰ ±ÏfiI›, µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ¿fl‰Î_ ±ı … ±‘‹˝fi_ ±P›I◊Îfi »ı! “¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚
‰Õı Á¬ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì … ÁC΂ı-ÁC΂Î_ ±‘‹˘˝, ’Î’˘, ±L›Î› ‰√ıflı
≠΄MÔ÷‹Î_ Á¬ ‹Îfi‰Î ·Î√ı »ı, I›Îflı ÷ıfi_ ’÷fi ◊‰Î ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 3/37). ±Î◊Ì ±Î “¿Î‹”fi˘ fiÎÂ
270 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷◊Î ÏfiW¿Î‹¤Î‰fi_ ωV÷flHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı ¿ı ‰÷˝‹Îfi Á‹›‹Î_ ‘‹˝fi˘
ˡÎÁ ±fiı ±‘‹˝fiÌ T≤Ï© ⁄Ë … ◊¥ flËÌ »ı, ÷˘ ’»Ì
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ¿ı‹ fi◊Ì ·ı÷Î? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı
»ı ¿ı ›√fiÎ ≠¤Î‰fiı Ωı÷Î_ Ë…\ ±ı‰˘ Á‹› fi◊Ì ±ÎT›˘,
…ı◊Ì ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı. hÎı÷Λ√‹Î_ flÎZÎÁ˘±ı ∑ÏÊ‹Ïfi±˘fiı
‹ÎflÌfiı ÷ı‹fiÎ_ ËÎÕ¿Î_fiÎ œ√·Î ¿flÌ ÿÌ‘Î_ Ë÷Î_. ±Î ÷˘
hÎı÷Λ√◊Ì ’HÎ ÏfiQÔfi ¿˘ÏÀfi˘ ¿Ï·›√ »ı, ’fl_÷ Ë…\
‘‹Î˝I‹Î ’vÊ˘ ∞‰Ì flèÎÎ »ı, ÷ı‹fi˘ ¿˘¥ fiΠfi◊Ì
¿fl÷_. ⁄Ì∞ ‰‘ÎflÎfiÌ ±ı¿ ‰Î÷ »ı, F›Îflı ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ
±fiı ±‘‹˝fiÌ T≤Ï© ◊Λ »ı I›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì
óáó
Á_÷˘ ±Î M≤J‰Ì µ’fl ±Î‰ı »ı ±◊‰Î ±ËŸ ωÂıÊ ÁΑ¿
’vÊ˘ ≠√À ◊¥ Ω› »ı ±fiı ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ ¿flı »ı.
¿˘¥¿-¿˘¥¿ ‰ı‚Î ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ¿Îfl¿ ‹ËÎ’vÊ˘
’HÎ Á_ÁÎflfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±Î‰ı »ı. ÁΑ¿ ±fiı
Á_÷ ’vÊ˘ …ı ÿı‹Î_ flËı »ı, ÷ı ÿı‹Î_ ±‘‹˝fiÌ ⁄Ë
T≤Ï© fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ ◊Λ »ı.
F›Îflı ÁΑ¿˘ ±fiı Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fiı ’HÎ ·˘¿˘ fi◊Ì
‹Îfi÷Î, ∂·ÀÎfi˘ ÷ı‹fi˘ ωfiΠ¿fl‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ
ÿı »ı ±fiı F›Îflı ‘‹˝fi˘ ≠«Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄Ë … ±˘»Î
flËı »ı ÷◊Î …ı ›√‹Î_ …ı‰˘ ‘‹˝ ˢ‰˘ Ωı¥±ı, ÷ıfiÌ
±’ıZÎαı CÎH΢ … ‰‘Îflı ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı
¤√‰Îfi ’˘÷ı ±‰÷Îfl ·¥fiı ±Î‰ı »ı.

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±‰÷Îflfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ±‰÷Îflfi_ ≠›˘…fi ⁄÷Ήı »ı.

’ÏflhÎÎHÎΛ ÁΑÒfiÎ_ ωfiÎÂΛ « ÿW¿Ú÷΋Ô˚ –– 8––

‘‹˝Á_V◊Î’fiÎ◊ν› ÁQ¤‰ÎÏ‹ ›√ı ›√ı –– 8––
ÁΑÒfi΋Ô˚ = ÁΑ ’flÔÊ˘fiÌ ¿flfiÎflα˘fi˘ fiÎ◊ν› V◊Î’fiÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
(¤@÷˘fiÌ) ωfiÎÂΛ = ωfiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı (Ë_)
’ÏflhÎÎHÎΛ = flZÎÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı, « = ±fiı ›√ı, ›√ı = ›√-ı ›√ı
ÿW¿Ú÷΋Ô˚ = ’Î’ ¿‹˝ ‘‹˝ÁV_ ◊Î’- = ‘‹˝fiÌ ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı ÁQ¤‰ÎÏ‹ = ≠¿À ◊Ι »\_.

ÀÌ¿Î ó “’ÏflhÎÎHÎΛ ÁΑÒfi΋Ô˚” ó ÁΑ ‹fiW›˘ µ’¿Îfl ◊Λ »ı.

¶ÎflÎ … ±‘‹˝fi˘ fiΠ±fiı ‘‹˝fi˘ ≠«Îfl ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı.
⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿fl‰_ ±ı … …ı‹fi˘ V‰Î¤Î‰ »ı
±fiı …ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋, w’, √HÎ, ≠¤Î‰, ·Ì·Î
‰√ıflıfi_ l©Î-≠ı‹’Ò‰˝¿ V‹flHÎ, ¿Ì÷˝fi ‰√ıflı ¿flı »ı ±fiı
·˘¿˘‹Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ≠«Îfl ¿flı »ı, ±ı‰Î ¤√‰ÎfifiÎ ±ÎÏl÷
¤@÷˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ “ÁΑÒfi΋Ô˚” ’ÿ ±ÎM›_ »ı. …ıfi˘ ±ı¿
‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› »ı, ÷ı ÁΑ »ı1 ±fiı …ıfi˘
fiΉÎfi Á_ÁÎflfi˘ µtıU› »ı, ÷ı ±ÁΑ »ı.
±Á÷ ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‰V÷‹Î_ ÁÿÔ˚¤Î‰ ¿fl‰Î◊Ì
±fiı ÷ıfiı ‹Ëk‰ ÿı‰Î◊Ì ¿Î‹fiα˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. …ı‹-
…ı‹ ¿Î‹fiα˘ fip ◊Λ »ı, ÷ı‹-÷ı‹ ÁΑ÷Î ±Î‰ı »ı
±fiı …ı‹-…ı‹ ¿Î‹fiα˘ ‰‘ı »ı, ÷ı‹ - ÷ı‹ ÁΑ÷Î
·MÔ÷ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ÁΑ÷Îfi˘ ‹Ò‚ Ëı÷ ¿Î‹fiÎ
… »ı. ÁΑ÷Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ±fiı ·˘¿˘fi˘ ±Î’‹ı‚ı
ÁΑ ’vÊfiÎ ¤Î‰˘ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ’Â, ’ZÎÌ,
T≤ZÎ, ’‰˝÷, ‹fiW›, ÿı‰÷Î, Ï’I≤, ∑ÏÊ, ‹Ïfi ‰√ıflı ÁËfi_
ÏË÷ Á‹Î›ı·_ »ı.
Ëı÷ flÏË÷ …√ …\√ µ’¿ÎflÌ ––
÷QË ÷QËÎfl Áı‰¿ ±ÁflÎflÌ ––
(‹ÎfiÁ 7/47/3)
Ωı ·˘¿˘ ÷ı‹fiÎ ‹fifiÎ ¤Î‰˘fiı ΩHÎÌ Ω› ÷˘
÷ı±˘ ÷ı‹fiÎ «flH΢fiÎ ÿÎÁ ⁄fiÌ Ω›. ±Î◊Ì Ï‰’flÌ÷
Ωı ·˘¿˘ ÿp ’vÊfiÎ ‹fifiÎ ¤Î‰˘fiı ΩHÎÌ Ω› ÷˘
Ïÿ‰Á‹Î_ ¿ıÀ·Ì¿ ‰Îfl ·˘¿˘ ‰Õı ÷ıfiÌ ‹Îfl’ÌÀ ◊Λ.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı Ωı ¤√‰Îfi ÁΑ ’flÊ˘fi_
flZÎHÎ ¿›Î˝ ¿flı »ı ÷˘ ’»Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ÁΑ ’vÊ˘ ÿ—¬
’΋÷Πˢ‰Îfi_ ¿ı‹ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi
±ı »ı ¿ı ÁΑ ’vÊ˘fiÌ flZÎÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı‹fiÌ
¤Î‰fiα˘fiÌ flZÎÎ »ı; ÂflÌfl, ‘fiÁ_’ÏkÎ, ‹Îfi-⁄ÕÎ¥

1. ÁΑflı‰ Á ‹L÷T›— ÁQ›BT›‰ÏÁ÷˘ ÏË Á— –– (√Ì÷Î ±. 9/30)

f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
‰√ıflıfiÌ flZÎÎ fiÏË; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘±ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı
‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷Î. ¤√‰Îfi ’HÎ ±Î ‰V÷±˘fiı ‹Ëk‰
fi◊Ì ±Î’÷Î; ¿ı‹¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì
… ±ÁΑ÷Î ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
¤@÷˘‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ ±fiı µtıU›
ˢ÷Î_ … fi◊Ì; I›Îflı ÷˘ ÷ı±˘ ¤@÷ »ı. ¤@÷·˘¿˘
≠Ï÷¿>‚÷Î (ÿ—¬ÿÎ›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷)‹Î_ ωÂıÊ ≠ÁLÔfi ◊Λ
»ı; ¿ı‹¿ı ≠Ï÷¿>‚÷Î◊Ì …ıÀ·˘ ±ÎK›Î„I‹¿ ·Î¤ ◊Λ »ı,
÷ıÀ·˘ ¿˘¥ ⁄Ì∞ ÁΑfiÎ◊Ì fi◊Ì ◊÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤„@÷
’HÎ ≠Ï÷¿>‚÷΋Î_ … ‰‘ı »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ flÎ√ ±fiı
±ÎÁ„@÷◊Ì … ’÷fi ◊Λ »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î◊Ì ÷ı flÎ√
÷ÒÀı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ ¤@÷˘fiı ‹ÎÀı ≠Ï÷¿>‚÷Î
‹˘¿·‰Ì ±ı ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤@÷˘fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Ì »ı.
“ωfiÎÂΛ « ÿW¿Ú÷΋Ô˚” ó ÿp ‹fiW›˘ ±‘‹˝fi˘
≠«Îfl ±fiı ‘‹˝fi˘ fiΠ¿flı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fi˘
ωfiΠ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı.
…ı ‹fiW›˘ ±I›_÷ ¿Î‹fiÎfiı ‰Â ◊¥ …^Ã, ¿’À,
»‚, ±≠΋ÎÏHο÷Î ‰√ıflı ÿ√˝HÎ-ÿflΫÎfl˘‹Î_ ·Î√ı·Î »ı;
…ı±˘ Ïfifl’flΑ, ÁÿÔ˚√HÎÌ ±fiı ÁÿΫÎflÌ ÁΑ±˘ µ’fl
±I›Î«Îfl ¿›Î˝ ¿flı »ı; …ı±˘ ⁄ÌΩ±˘fi_ ±ÏË÷ ¿fl‰Î‹Î_
… ·Î√ı·Î flËı »ı; …ı±˘ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎfiı fi◊Ì
ΩHÎ÷Î; ¤√‰Îfi ±fiı ‰ıÿÂÎVÔh΢fi˘ ωfl˘‘ ¿fl‰Îfi˘ …
…ı‹fi˘ V‰¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı; ±ı‰Î ±ÎÁflÌ Á_’Ïk΋Î_
±Ï‘¿ flE›Î’E›Î flËÌfiı ÷ı‰_ … ¬flÎ⁄ ±Î«flHÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ “ÿW¿Ú÷΋Ô˚” ’ÿ ±ÎM›_
»ı. ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·¥fiı ±ı‰Î … ÿp ‹fiW›˘fi˘
ωfiΠ¿flı »ı.
Â_¿Î ó ¤√‰Îfi ÷˘ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi »ı
±fiı ±ı‹fi˘ ¿˘¥ ‰ıflÌ fi◊Ì ó (“Á‹˘ûËo Á‰˝¤Ò÷ıÊ
fi ‹ı ¶ıW›—” √Ì÷Î 9/29,) ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ ÿp˘fi˘ ωfiÎÂ
¿ı‹ ¿flı »ı?
Á‹Î‘Îfi ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ’fl‹ ÁxÿÔ Ë˘‰Îfiı
¿ÎflHÎı ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ‰ıflÌ fi◊Ì; ’fl_÷ …ı ‹fiW›
¤@÷˘fi˘ ±’flΑ ¿flı »ı, ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ‰ıflÌ ◊Λ »ı ó
Áfi ÁflıÁ flCÎfiÎ◊ Á¤Î∂ ––
Ïfi… ±’flΑ ÏflÁÎgË fi ¿Î∂ ––
1. 1. “±ÏflË¿ ±fi¤· ¿ÌLË fi fl΋Δ (‹ÎfiÁ 2/183/3)
2. ›ı ›ı Ë÷Îçø‘flıHÎ flÎ…_VÔhΈ·˘@›fiÎ◊ıfi …fiνÿfiıfi – ÷ı ÷ı √÷ΠωWb’flŸ ≠›Î÷Η ø˘‘˘ûÏ’ ÿı‰V› ‰flıHÎ ÷S›— ––
“Ëı flÎ…fi! hΈ·˘@›ÎÏ‘’Ï÷ «ø‘ÎflÌ ¤√‰Îfi …fiÎÿ˝fi ¶ÎflÎ …ı ·˘¿˘ ‹flÎ¥ √›Î, ÷ı ⁄‘ΠωWb·˘¿‹Î_ «ÎS›Î √›Î. ±Î
ÿı‰fi˘ ø˘‘ ’HÎ ‰flÿÎfifiÌ …ı‹ … ¿S›ÎHÎ≠ÿ »ı.”
271
Ωı ±’flΑ ¤√÷ ¿fl ¿fl¥ ––
fl΋ fl˘Ê ’Ή¿ Á˘ …fl¥ ––
(‹ÎfiÁ 2/218/2-3)
¤√‰Îfifi_ ±ı¿ fi΋ “¤@÷¤„@÷‹ÎfiÔ˚” (lÌ‹§Î.
10/86/59) »ı. ±Î◊Ì ¤@÷˘fiı ¿p ÿı‰Î‰Î‚Î ÿp˘fi˘
ωfiΠ¤√‰Îfi Ω÷ı ¿flı »ı. ’Î’fi˘ ωfiΠ¤@÷ ¿flı
»ı ±fiı ’Î’Ìfi˘ ωfiΠ¤√‰Îfi ¿flı »ı.
ÁΑ±˘fi_ Á_flZÎHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ …ıÀ·Ì ¿Ú’Î
»ı, ÷ıÀ·Ì … ¿Ú’Î ÿp˘fi˘ ωfiΠ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ »ı1! ωfiÎÂ
¿flÌfiı ¤√‰Îfi ÷ı‹fiı Â© ±fiı ’ωhÎ ⁄fiΉı »ı.
Á_÷-‹ËÎI‹Î ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ ÷˘ ¿flı »ı, ’fl_÷
ÿp˘fiΠωfiÎÂfi_ ¿Î›˝ ÷ı±˘ fi◊Ì ¿fl÷Î. ÿp˘fi˘ ωfiÎÂ
¿fl‰Îfi_ ¿Î›˝ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊‹Î_ flάı »ı; …ı‹¿ı
ó ÁΑÎflHÎ ‹·‹’|Ì ¿fl‰Îfi_ ¿Î‹ ÷˘ ¿Q’εLÕfl ¿flı
»ı, ’HÎ ‹˘À<_ ±Î"’flıÂfi ¿fl‰Îfi_ ¿Î‹ ÏÁω· Á…˝fi Ω÷ı
¿flı »ı, ⁄ÌΩ fiÏË.
‹Î÷Î ±fiı Ï’÷Î - ⁄LÔfiı Á‹Îfi w’◊Ì ⁄΂¿fi_
ÏË÷ «ÎËı »ı. ⁄΂¿ ¤HÎ÷˘ fi ˢ› ±fiı µt_Õ÷Î ¿flı,
÷˘ ÷ıfiı ‹Î÷Î ’HÎ Á‹Ω‰ı »ı ±fiı Ï’÷Î ’HÎ Á‹Ω‰ı
»ı. ⁄΂¿ ’˘÷ÎfiÌ µt_Õ÷Î fi »˘Õı ÷˘ Ï’÷Î ±ıfiı ‹Îflı’ÌÀı
»ı. ’fl_÷ ⁄΂¿ F›Îflı √¤flÎ¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹Î÷Î,
Ï’÷Îfiı ‹Îfl‰Î-’ÌÀ‰Î◊Ì fl˘¿ı »ı. Ωı¿ı ‹Î÷Î ’Ï÷‰˛÷Î
»ı, ’Ï÷fi_ ±fiÁflHÎ ¿fl‰_ ÷ıfi˘ ‘‹˝ »ı, ÷˘’HÎ ±ıfi˘
±ı‰˘ ±◊˝ fi◊Ì ¿ı ’Ï÷ ⁄΂¿fiı ‹Îflı ÷˘ ÷ı ’HÎ ÁÎ◊ı
‹Îfl‰Î ·Î√Ì Ω›. Ωı ÷ı ±ı‰_ ¿flı ÷˘ ⁄΂¿ Ï⁄«Îfl˘
@›Î_ …Âı? ⁄΂¿fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÷ıfi˘ ’Ï÷‰˛÷Α‹˝ fip
fi◊Ì ◊÷˘; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Ï’÷Î ’HÎ ⁄΂¿fiı ‹Îfl‰Î-
’ÌÀ‰Îfi_ fi◊Ì ≥E»÷Î, ∂·ÀÎfiÎ ÷ıfiÎ ÿ√˝HÎ-ÿflΫÎfl˘fiı
ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi Ï’÷Î Á‹Îfi
»ı ±fiı ÷ı‹fiÎ ¤@÷˘ ‹Î÷Î Á‹Îfi »ı. ¤√‰Îfi ±fiı
Á_÷ ‹ËÎI‹Î ‹fiW›˘fiı Á‹Ω‰ı »ı. ’»Ì ’HÎ ‹fiW›˘
’˘÷ÎfiÌ ÿp÷Î fi »˘Õı ÷˘ ÷ı‹fi˘ ωfiΠ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
¤√‰Îfifiı ±‰÷Îfl ·¥fiı Ω÷ı ±Î‰‰_ ’Õı »ı. Ωı ÷ı±˘
’˘÷ÎfiÌ ÿp÷Î »˘ÕÌ ÿı ÷˘ ÷ı‹fiı ‹Îfl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î
… fi flËı.
Ïfi√˝HÎ ⁄˛õ, ≠¿ÚÏ÷, ‹Î›Î, ±iÎÎfi ‰√ıflıfi_ ωfl˘‘Ì
(’ÎHÕ‰√Ì÷Î)
272 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
fi◊Ì, ∂·ÀÎfi_ ÷ı‹fiı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ±Î’‰Î‰Î‚_ ÷◊Î ÷ı‹fi_
’˘Ê¿ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷, ‹Î›Î ‰√ıflı‹Î_ …ı
¿o¥ Á΋J›˝ »ı, ÷ı ⁄‘_ ÷ı Ïfi√˝HÎ ⁄˛õfi_ … »ı. ±ı
… flÌ÷ı Á√HÎ ¤√‰Îfi ’HÎ ¿˘¥ ∞‰fiÌ ÁÎ◊ı ¶ıÊ, ‰ıfl
¿ı ωfl˘‘ fi◊Ì flά÷Î, ’fl_÷ Á‹Îfi flÌ÷ı ⁄‘Îfiı Á΋J›˝
±Î’ı »ı, ÷ı‹fi_ ’˘ÊHÎ ¿flı »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ¤√‰ÎfifiÌ
fl«ı·Ì M≤J‰Ì ’HÎ flËı‰Îfiı ‹ÎÀı ⁄‘Îfiı ⁄flÎ⁄fl V◊Îfi
±Î’ı »ı. ÷ıfi˘ ±ı‰˘ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì ¿ı ‹ËÎI‹Îfiı ÷ı ωÂıÊ
V◊Îfi ±Î’ı; ±fiı ÿpfiı V◊Îfi fi ±Î’ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±LÔfi ⁄‘Î_fiÌ ¤Ò¬ ⁄flÎ⁄fl ÿÒfl ¿flı »ı, …‚ ⁄‘Î_fiÌ
÷flÁ Á‹Îfiw’ı ÿÒfl ¿flı »ı, ‰Î› ⁄‘Î_fiı ≠ÎHΉΛ
±ı¿Áfl¬˘ ±Î’ı »ı, ÁÒ›˝ ⁄‘Î_fiı ≠¿Î ±ı¿Áfl¬˘ ±Î’ı
»ı ‰√ıflı. Ωı M≤J‰Ì, ±LÔfi, …‚ ‰√ıflı ÿp˘fiı V◊Îfi, ±LÔfi,
…‚ ‰√ıflı ±Î’‰Îfi_ ⁄_‘ ¿flÌ ÿı ÷˘ ÿp˘ ∞‰Ì … fiÎ
¿ı. ±Î flÌ÷ı F›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ¿Î›˝
¿flfiÎflÎ M≤J‰Ì, ±LÔfi, …‚, ‰Î›, ÁÒ›˝ ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ±ıÀ·Ì
µÿÎfl÷Î ±fiı Á‹÷Î »ı, I›Îflı ±Î ω‘ÎfifiΠω‘Λ¿
(¤√‰Îfi)‹Î_ ¿ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ µÿÎfl÷Î ±fiı Á‹÷Î ËÂı!
÷ı±˘ ÷˘ µÿÎfl÷ÎfiÎ ÁÎ√fl … »ı. Ωı ω‘Λ¿ (¤√‰Îfi)
±fiı ÷ı‹fiΠω‘ÎfifiÌ ÷flŒ ◊˘Õ˘ ’HÎ ºÏp’Î÷ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ ‹fiW› √ÿÔ˚√ÿ ◊¥ Ω› ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ_
«flH΢‹Î_ ÷ıfi˘ ≠ı‹ ◊¥ Ω›!
ÿp ’vÊ˘ ÁÎ◊ı ¤√‰Îfifi˘ ωfl˘‘ fi◊Ì, ’fl_÷
÷ı‹fiÎ_ ÿW¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ωfl˘‘ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ÿW¿‹˘˝ Á_ÁÎflfi_
÷◊Î ÷ı ÿp˘fi_ ’HÎ ±ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı. ¤√‰Îfi Á‰˝fiÎ
Áxÿ »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘ Á_ÁÎflfi_ ÷◊Î ÷ı ÿp˘fi_ ’HÎ ÏË÷
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ÿp˘fi˘ ωfiΠ¿flı »ı. ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ …ı
ÿp˘ ‹Î›Î˝ Ω› »ı, ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ … ‘΋‹Î_
‹˘¿·Ì ÿı »ı ó ±Î ÷ı‹fiÌ ¿ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ µÿÎfl÷Î »ı!
±ËŸ ≠ffi ◊¥ ¿ı »ı ¿ı Ωı ±Î’HÎı ’Î’¿‹˝
… ¿fl÷Î flË̱ı, ÷˘ Â_ ±Î’HÎfiı ’HÎ ‹Îfl‰Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfifiı ±Î‰‰_ ’ÕÂı? Ωı ±ı‰Ì ‰Î÷ »ı ÷˘ ¤√‰Îfi
¶ÎflÎ ‹fl‰Î◊Ì ±Î’b_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ … …Âı; ’»Ì …ıfiÎ
±Î«flH΋Î_ Á_›‹ ¿fl‰˘ ’Õı »ı, ±ı‰Î l‹ÁÎK› ÁÿÔ˚√HÎ
ÁÿΫÎflfi_ ’ηfi ÂÎ ‹ÎÀı ¿fḻı? ±ıfi˘ µkÎfl ±ı »ı
¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi ±ı … ’Β̱˘fiı ‹Îfl‰Îfiı ‹ÎÀı
±Î‰ı »ı, …ı±˘ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿˘¥◊Ì ‹flÌ …
1. (1) “lÏ÷ Áı÷ ’η¿ fl΋ ÷QË” (‹ÎfiÁ 2/126)
(2) “‘‹˝V› ≠¤flE›÷—” (‹ËΤÎfl÷, ±fi. 149/137)
2. …ı ‹ËÎ’vÊ˘ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ «Ò@›Î »ı ±fiı ¤√ÿÔ˚‘΋‹Î_ Ï⁄flÎ…ı »ı, ÷ı±˘ “¿Îfl¿ ’vÊ” ¿Ëı‰Î› »ı.
[±K›Î› 4
fi◊Ì Â¿÷Î. ⁄Ì∞ ‰Î÷, Â¤¿‹˘˝‹Î_ …ıÀ·Î ·Î√ÌÂ_, ÷ıÀ·_
÷˘ ’H› ◊¥ … …Âı, ’HÎ ±Â¤¿‹˘˝‹Î_ ·Î√ı·Î flËı‰Î◊Ì
Ωı ‰«‹Î_ … ‹flÌ …¥Â_ ±◊‰Î ¿˘¥ ⁄ÌΩı ‹ÎflÌ fiάÂı
÷˘ ‹U¿ı·Ì ◊¥ …Âı! “¤√‰Îfifiı ËÎ◊ı ‹flÌfiı ‹„@÷
‹ı‚‰‰ÎfiÌ ·Î·ÁÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’ÒflÌ ◊Âı?” ±Î‰Î ω«Îfl◊Ì
±Â¤¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı fiËŸ.
“‘‹˝Á_V◊Î’fiÎ◊ν›” ó ÏfiW¿Î‹¤Î‰fi˘ µ’ÿıÂ,
±Îÿı ±fiı ≠«Îfl … ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı
ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiÌ ∂HÎ’◊Ì ±fiı ±Á÷ ‰V÷fi_ ±„V÷I‰
V‰Ì¿ÎflÌfiı ÷ıfiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì … ±‘‹˝ ‰‘ı »ı, …ıfiÎ◊Ì
‹fiW›˘ ÿp V‰¤Î‰‰Î‚Î ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·¥fiı ±Î«flHÎ ¶ÎflÎ ÏfiW¿Î‹¤Î‰fi˘
≠«Îfl ¿flı »ı. ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiÎ ≠«Îfl◊Ì ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ
±Î’˘±Î’ ◊¥ Ω› »ı.
‘‹˝fi˘ ±Îl› ¤√‰Îfi »ı1 (√Ì÷Î ±. 14/27),
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂÎr÷ ‘‹˝fiÌ Á_V◊Î’fiÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı. Á_V◊Î’fiÎ ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ó
ÁQ›¿ (›˘B›) V◊Î’fiÎ ¿fl‰Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‘‹˝fi˘
¿ÿÌ fiΠfi◊Ì ◊÷˘, ¿ı‰‚ ˡÎÁ ◊Λ »ı. ‘‹˝fi˘ ˡÎÁ
◊÷Î_ ¤√‰Îfi ŒflÌ◊Ì ÷ıfiÌ ÁÎflÌ flÌ÷ı V◊Î’fiÎ ¿flı »ı
(√Ì÷Î ±. 4/1-3).
“ÁQ¤‰ÎÏ‹ ›√ı ›√”ı ó ±Î‰U›¿÷Î ’Õ÷Î_ ¤√‰Îfi
≠I›ı¿ ›√‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı »ı. ±ı¿ ›√‹Î_ ’HÎ …ıÀ·Ì
‰Îfl …wfl ’Õı »ı, ÷ıÀ·Ì ‰Îfl ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı.
“¿Îfl¿ ’vÊ”2 ±fiı Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fiÎ w’‹Î_ ’HÎ
¤√‰Îfifi˘ ±‰÷Îfl ◊›Î ¿flı »ı. ¤√‰Îfi ±fiı ¿Îfl¿
’vÊfi˘ ±‰Î÷fl ÷˘ “fiˆÏ‹Ïkο” »ı, ’HÎ Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘fi˘
±‰÷Îfl “ÏfiI›” ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ÷˘ Á‰˝Á‹◊˝ »ı,
’»Ì Á_÷˘fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Ì, ÿp˘fi˘ ωfiΠ¿fl‰˘ ±fiı
‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ ¿fl‰Ì ó ±ı ¿Î‹˘ Â_ ÷ı±˘ ±‰Î÷fl
·Ì‘ΠωfiÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı
¿ı ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·Ì‘ΠωfiÎ ±ı ¿Î‹˘ ¿flÌ Â¿÷Î
fi◊Ì, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. Ωı¿ı ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·Ì‘ΠωfiÎ
±fiΛÎÁ … ±Î ⁄‘_ … ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ¿fl÷Î ’HÎ
flËı »ı, ÷˘’HÎ ∞‰˘ µ’fl ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ÷ı‹fi_ ¿o¥¿
‰‘Îflı ÏË÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ’˘÷ı ±‰÷ÌHν ◊Λ
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 273

»ı.1 ±‰÷Îfl ¿Î‚‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi, V’½, ‰Î÷ν·Î’
‰√ıflı◊Ì, ¤Ï‰W›‹Î_ ÷ı‹fiÌ ÏÿT› ·Ì·Î±˘fiÎ_ l‰HÎ, g«÷fi
±fiı K›Îfi◊Ì ÷◊Î ÷ı‹fiÎ µ’ÿı¢ ±fiÁÎfl ±Î«flHÎ
¿fl‰Î◊Ì ·˘¿˘fi˘ ÁË… … µ©Îfl ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı
·˘¿˘fi˘ ÁÿÎ µ©Îfl ◊÷˘ … flËı, ±ı‰Ì ±ı¿ ≠HÎηÌ
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·¥fiı … «·Î‰ı »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ¿ıÀ·Î› ±ı‰Î ≠ı‹Ì ¤@÷˘ ˢ› »ı,
…ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı fl‹‰ÎfiÌ ÷ı‹fiÎ Á΄LfiK›fiÌ ≥E»Î
flάı »ı. ÷ı‹fiÌ ≥E»Î ’ÒflÌ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ ¤√‰Îfi
±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ Á‹ZÎ ±Î‰Ìfiı, ÷ı‹fiÎ …ı‰Î
⁄fiÌfiı fl‹ı »ı.
…ı ›√‹Î_ …ıÀ·_ ¿Î›˝ ±Î‰U›¿ ˢ› »ı, ¤√‰Îfi
÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ±‰÷Îfl ·¥fiı ÷ı ¿Î›˝fiı ’Ò fl_ ¿flı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ±‰÷Îfl˘‹Î_ ÷˘ ¤ıÿ ˢ› »ı,
’fl_÷ V‰›_ ¤√‰Îfi‹Î_ ¿˘¥ ¤ıÿ fi◊Ì Ë˘÷˘. ¤√‰Îfi
⁄‘Î … ±‰÷Îıfl˘‹Î_ ’ÒHν »ı ±fiı ’ÒHν … flËı »ı.
¤√‰Îfi ‹ÎÀı fi ÷˘ ¿˘¥ ¿÷˝T› »ı ±fiı fi ÷ı‹HÎı
¿o¥ ‹ı‚‰‰Îfi_› ⁄Î¿Ì »ı (√Ì÷Î ±. 3/22), »÷Î_ ’HÎ
÷ı±˘ Á‹› - Á‹› µ’fl ±‰÷Îfl ·¥fiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfi_
óáó
ÏË÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı
’HÎ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_
Ωı¥±ı.
«˘◊Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î ±…\˝fifiÎ ≠ffifiÎ µkÎfl‹Î_
¤√‰Îfiı ‹fiW›˘fiÎ …L‹ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ …L‹ (±‰÷Îfl)‹Î_
hÎHÎ ‹˘ÀÎ_ ±_÷fl ⁄÷ÎT›Î_ »ı ó
(1) ΩHΉ΋Î_ ±_÷fl ó ‹fiW›˘fiÎ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ
CÎHÎΛ …L‹˘ ◊¥ «Ò@›Î »ı. ±ı ⁄‘Î …L‹˘fiı ‹fiW›˘
÷˘ fi◊Ì ΩHÎ÷Î, ’HÎ ¤√‰Îfi ΩHÎı »ı (±. 4/5).
(2) …L‹‹Î_ ±_÷fl ó ‹fiW› ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ⁄fiÌfiı,
’˘÷ÎfiÎ_ ¿flı·Î_ ’Î’-’H›˘fiÎ_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ±fiı
Œ‚-¤˘√’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …L‹ ·ı
»ı, ’HÎ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ±Î‘Ìfi ¿flÌfiı
V‰Î‘Ìfi÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÌ ›˘√‹Î›Î◊Ì ’˘÷ı ≠√À ◊Λ »ı
(±. 4/6).
(3) ¿Î›˝‹Î_ ±_÷fl ó ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ
¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿Î›˝ ¿flı »ı, ¿ı …ı ‹fiW›…L‹fi_
K›ı› fi◊Ì, ’HÎ ¤√‰Îfi ¿ı‰‚ ∞‰‹ÎhÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı
¿Î›˝ ¿flı »ı (±. 4/7-8).

Á_⁄_‘ ó «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î ±…\˝fifiÎ ≠ffifiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ …L‹fiÌ ÏÿT›÷ÎfiÎ ‰Hνfifi˘ ±Îfl_¤
¿›˘˝ Ë÷˘. ˉı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ÏfiW¿Î‹¿‹˝ (¿‹˝›˘√)fi_ ÷k‰ ⁄÷Ή‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì ’˘÷ÎfiÎ …L‹fiÌ ÏÿT›÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı-
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ¿‹˝fiÌ ÏÿT›÷Îfiı ΩHΉÎfi_ ’HÎ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷Ήı »ı.
…L‹ ¿‹˝ « ‹ı ÏÿT›‹ı‰_ ›˘ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷— –– 9––
I›@I‰Î ÿıËo ’fi…˝L‹ fiˆÏ÷ ‹Î‹ıÏ÷ Á˘û…\˝fi –– 9––
±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! (‹ÎflÎ …L‹ ¿‹˘˝fiı) ÿıË‹Ô˚ = ÿıË
‹ı = ‹ÎflÎ ›— = …ı ‹ÎHÎÁ I›@I‰Î = »˘ÕÌfiı
…L‹ = …L‹ ÷k‰÷— = ÷k‰◊Ì ’fi—, …L‹ = ’fi…˝L‹fiı
« = ±fiı ‰ıÏkÎ = ΩHÎÌ ·ı »ı fi, ±ıÏ÷ = ’΋÷˘ fi◊Ì,
¿‹˝ = ¿‹˘˝ ±◊ν÷Ô˚ ºœ÷Î ’Ò‰˝¿ (’HÎ)
ÏÿT›‹Ô˚ = ÏÿT› »ı. ‹Îfiı »ı, ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
±ı‰‹Ô˚ = ±Î‰_ Á— = ÷ı ±ıÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “…L‹ ¿‹˝ « ‹ı ÏÿT›‹Ô˚” ó ¤√‰Îfi fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı±˘ ¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ∞‰‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
…L‹Q≤I›◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ - ±…L‹Î ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ‹fiW› ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ …L‹‘ÎflHÎfiÌ ·Ì·Î
»ı. ÷ı‹fi˘ ‹fiW›w’‹Î_ ±‰÷Îfl ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘fiÌ …ı‹ ¿flı »ı. ÷ı‹fi˘ …L‹ ¿‹˘˝fiı ’fl‰Â fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı±˘

1. ±fi√˛ËΛ ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÊ_ ÿıˋ΄V◊÷— – ¤…÷ı ÷κÂÌ— øÌÕÎ ›Î— lÚI‰Î ÷I’fl˘ ¤‰ı÷Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 10/33/37)
“¤√‰Îfi ∞‰˘ µ’fl ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ’˘÷Îfiı ‹fiW›w’‹Î_ ≠√À ¿flı »ı ±fiı ±ı‰Ì ·Ì·Î±˘ ¿flı »ı, …ıfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı
⁄‘Î ∞‰˘ ¤√‰I’flΛHÎ ◊¥ Ω›.”
274 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿flı »ı.1
¤√‰Îfifi˘ ÁοÎfl ω√˛Ë ∞‰˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ …ı‹
ËÎÕ‹Î_Áfi˘ fi◊Ì Ë˘÷˘. ∞‰˘fiÎ_ ÂflÌfl ÷˘ ’Î’’H›‹›,
±ÏfiI›, fl˘√√˛V÷, ·˙Ï¿¿, ω¿ÎflÌ, ’Î_«¤˙Ï÷¿ ±fiı fl…-
‰Ì›˝◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Î_ ˢ› »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ω√˛Ë
’Î’-’H›◊Ì flÏË÷, ÏfiI›, ±fi΋›, ±·˙Ï¿¿, ω¿ÎflflÏË÷,
’fl‹ ÏÿT› ±fiı ≠√À ◊‰Î‰Î‚˘ ˢ› »ı. ±L› ∞‰˘fiÌ
±’ıZÎαı ÷˘ ÿı‰÷α˘fiÎ_ ÂflÌfl˘ ’HÎ ÏÿT› ˢ› »ı, ’fl_÷
¤√‰Îfifi_ ÂflÌfl ÷ı‹fiÎ◊Ì ’HÎ ±I›_÷ ω·ZÎHΠˢ›
»ı, …ıfi_ ÿı‰÷η˘¿˘ ’HÎ ÁÿÎ ÿ½fi ≥E»÷Î flËı »ı (√Ì÷Î
±. 11/52).
¤√‰Îfi F›Îflı lÌfl΋ ÷◊Î lÌ¿ÚWHÎfiÎ w’‹Î_ ±Î
M≤J‰Ì µ’fl ±ÎT›Î, I›Îflı ÷ı±˘ ‹Î÷Î ¿˙ÂS›Î∞ ±fiı
ÿı‰¿Ì∞fiÎ √¤˝◊Ì µI’LÔfi fi◊Ì ◊›Î. ’Ëı·Î_ ÷ı‹HÎı
’˘÷ÎfiÎ Â_¬, «ø, √ÿÎ, ’•‘ÎflÌ V‰w’fi_ ÿ½fi ±Î’Ìfiı
’»Ì ÷ı±˘ ‹Î÷ÎfiÌ ≠Î◊˝fiÎ◊Ì ⁄΂w’‹Î_ ·Ì·Î ¿fl‰Î
·ÎB›Î. ¤√‰Îfi lÌfl΋fiı ‹ÎÀı √˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞
¿Ëı »ı ó
¤±ı ≠√À ¿Ú’ηΠÿÌfiÿ›Î·Î ¿˙ÁS›Î ÏË÷¿ÎflÌ ––
ËflÏÊ÷ ‹Ë÷ÎflÌ ‹Ïfi ‹fi ËÎflÌ ±§÷ w’ Ï⁄«ÎflÌ ––
·˘«fi ±Ï¤fl΋Π÷fi CÎfiV›Î‹Î Ïfi… ±Î›‘¤… «ÎflÌ ––
¤ÒÊfi ⁄fi‹Î·Î fi›fi Ï⁄ÁηΠÁ˘¤ÎÏÁ_‘ ¬flÎflÌ ––
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ––
‹Î÷Î ’Ïfi ⁄˘·Ì Á˘ ‹Ï÷ Õ˘·Ì ÷…Ë ÷Î÷ ›Ë w’Î ––
¿Ì…ˆ ÏÁÁ·Ì·Î ±Ï÷ Ï≠›ÁÌ·Î ›Ë Á¬ ’fl‹ ±fiÒ’Î ––
ÁÏfi ⁄«fi ÁΩfiÎ fl˘ÿfi ÃÎfiΠˢ≥ ⁄η¿ ÁÒfl¤Ò’Î ––
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı ó
µ’Á_Ëfl ωrÎI‹LÔfiÿ˘ w’‹·˙Ï¿¿‹Ô˚ ––
Â∆Ô˚¬«ø√ÿÎ’•Ïl›Î …\p_ «÷¤˝…‹Ô˚ ––
(lÌ‹§Î. 10/3/30)
‹Î÷Î ÿı‰¿Ì±ı ¿èÎ_ ó “Ëı ωrÎI‹fiÔ˚! Â_¬, «ø,
√ÿÎ ±fiı ’•fiÌ Â˘¤Î◊Ì ›@÷ ±Î «Îfl ¤Ω‰Î‚Î
’˘÷ÎfiÎ ±·˙Ï¿¿ ÏÿT› w’fiı ˉı »\’Î‰Ì ·˘!” I›Îflı
1. (1) “Ïfi… ≥E»În ≠¤ ±‰÷fl≥” (‹ÎfiÁ 4/26)
(2) Ï⁄≠ ‘ıfi Áfl Á_÷ ÏË÷ ·ÌLË ‹fi… ±‰÷Îfl – Ïfi… ≥E»Î ÏfiÏ‹˝÷ ÷fi ‹Î›Î √fi √˘ ’Îfl ––
(3) µ©‰∞ ¤√‰Îfiı ¿Ëı »ı ó
I‰_ ⁄˛õ ’fl‹_ T›˘‹ ’vÊ— ≠¿Ú÷ı— ’fl— – ±‰÷ÌH΢˝ûÏÁ ¤√‰fiÔ˚ V‰ıE»˘’ÎkÎM≤◊B‰’— ––
“±Î’ ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’fl ’vÊ˘k΋ ÷ı‹ … Ï«ÿοÎÂV‰w’ ⁄˛õ »˘. »÷Î_ ’HÎ ±Î’ı V‰ıE»Î◊Ì … ±Î ±·√ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı
±‰÷Îfl ·Ì‘˘ »ı.”
[±K›Î› 4
¤√‰Îfiı ‹Î÷Î-Ï’÷ÎfiÌ Á΋ı … ’˘÷ÎfiÌ ‹Î›Î◊Ì ÷I¿Î‚
±ı¿ ÁΑÎflHÎ ÏÂÂfi_ w’ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·Ì‘_ó
Ï’h΢— ÁQ’U›÷˘— Áz˘ ⁄¤Ò‰ ≠οÚ÷— ÏÂÂ— ––
(lÌ‹§Î. 10/3/46)
F›Îflı ¤√‰Îfi lÌfl΋ F›Îflı Ïfi…‘΋‹Î_ ’‘Λν
I›Îflı ÷ı±˘ ±_÷‘νfi ◊¥ √›Î. ∞‰˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ …ı‹
±ı‹fi_ ÂflÌfl ±ËŸ ’ÕÌ fiÎ flèÎ_, ’fl_÷ ÷ı±˘ ±ı …
ÂflÌfl◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ‘΋‹Î_ ’‘ÎflÌ √›Îó
Ï’÷΋ˉ«— lI‰Î ωÏfiÏçI› ‹Ë΋Ï÷— ––
ω‰ı ‰ˆWHΉ_ ÷ı…— ÁÂflÌfl— ÁËÎfi…— ––
(‰ÎS‹ÌÏ¿fl΋ΛHÎ, µkÎfl. 110/12)
“‹Ë΋Ï÷ ¤√‰Îfi lÌfl΋ı Ï’÷Î‹Ë ⁄˛õÎ∞fiÎ_
‰«fi˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ±fiı ÷ÿfiÁÎfl Ïfiç› ¿flÌfiı hÎHÎı
¤Î¥±˘ ÁÏË÷ ’˘÷ÎfiÎ ±ı … ÂflÌfl◊Ì ‰ˆWHΉ ÷ı…‹Î_
≠‰ı ¿›˘˝.
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ‹ÎÀı ’HÎ ±ı‰Ì … ‰Î÷ ±Î‰Ì
»ıó
·˘¿ÎϤfl΋Î_ V‰÷fi_ ‘ÎflHÎÎK›Îfi‹ï·‹Ô˚ ––
›˘√‘ÎflHΛÎûûBÔfiıR›ÎÿBK‰Î ‘΋ÎωÂ÷Ô˚ V‰¿‹Ô˚ ––
(lÌ‹§Î. 11/31/6)
“‘ÎflHÎÎ ±fiı K›Îfifiı ‹ÎÀı ±Ï÷ ‹_√· w’ ’˘÷ÎfiÌ
·˘¿‹fi˘Ëfl ‹˘ÏËfiÌ ‹ÒÏ÷˝fiı ›˘√‘ÎflHÎÎ…Ïfi÷ ±„BÔfi ¶ÎflÎ
¤V‹ ¿›Î˝ ωfiÎ … ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ‘΋‹Î_ ÁÂflÌfl
≠‰ı ¿›˘˝.”
¤√‰ÎfifiΠω√˛Ë (ÏÿT› ÂflÌfl)fiΠωʛ‹Î_
‹Ë΋Ïfi ‰ÎS‹ÌÏ¿∞ ¤√‰Îfi lÌfl΋fiı ¿Ëı »ı ó
Ï«ÿÎfi_ÿ‹› ÿıË ÷QËÎflÌ ––
Ï⁄√÷ Ï⁄¿Îfl Ωfi ±Ï‘¿ÎflÌ ––
fifl ÷fi ‘flıË Á_÷ Áfl ¿ÎΩ ––
¿ËË ¿flË …Á ≠οÚ÷ flÎΩ ––
(‹ÎfiÁ. 2/127/3)
±ı¿ ‰Îfl Áfi¿ÎÏÿ ∑ÏÊ ‰ˆ¿<_Ñ΋‹Î_ …¥ flèÎÎ
Ë÷Î. I›Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ¶Îfl’η˘±ı ÷ı‹fiı ±_ÿfl …÷Î
(‹ÎfiÁ 1/192)
(lÌ‹§Î. 11/11/28)
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
fl˘@›Î, I›Îflı Áfi¿ÎÏÿ±ı ÷ı‹fiı ÂÎ’ ÿ¥ ÿÌ‘˘. ’˘÷ÎfiÎ
±fi«fl˘ ¶ÎflÎ Áfi¿ÎÏÿfi_ ±’‹Îfi ◊›_ ΩHÎÌfiı ¤√‰Îfi
’˘÷ı I›Î_ ’‘Λν. ÷ı Á‹›ı ¤√‰Îfifi_ ÿ½fi ¿fl‰Î◊Ì
÷ı‹fiÌ ¤Îflı ω·ZÎHÎ ÿÂÎ ◊¥. ÷ı‹HÎı ¤√‰ÎfifiÎ_
«flH΢‹Î_ ≠HÎ΋ ¿›Î˝ ó
÷V›ÎflωLÿfi›fiV› ’ÿÎflωLÿÏ¿G…S¿
Ï‹l÷·ÁÌ‹¿flLÿ‰Î›— ––
±L÷√÷˝— V‰Ï‰‰flıHÎ «¿Îfl ÷ıÊÎ_
Á_Z΢¤‹ZÎfl…\Ê΋ϒ Ï«kÎ÷L‰˘— ––
(lÌ‹§Î. 3/15/43)
“≠HÎ΋ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ¿‹·fi›fi ¤√‰ÎfifiÎ_
«flHο‹‚fiÎ ’flÎ√ ÁÎ◊ı ‹‚ı·Ì ÷·ÁÌ-‹_…flÌfiÎ ‰Î›±ı
÷ı‹fiÎ_ fiÎÏÁ¿Î-Ï»ƒ˘‹Î_ ≠‰ı ¿flÌfiı ÷ı ±ZÎfl ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
ÏfiI› „V◊÷ flËı‰Î‰Î‚Î iÎÎfiÌ ‹ËÎI‹Î±˘fiÎ_ ’HÎ Ï«kÎ
±fiı ÂflÌflfiı ZÎO‘ ¿flÌ ÿÌ‘Î_.
ÂOÿ ‰√ıflı ωʛ˘‹Î_ √_‘ ¿˘¥ ±ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ
«Ì… fi◊Ì, …ı‹Î_ ‹fi ±Î¿Úp ◊¥ Ω›. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ_
«flHο‹‚˘fiÌ √_‘◊Ì ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ’fl‹ÎI‹V‰w’‹Î_
‹BÔfi flËı‰Î‰Î‚Î Áfi¿ÎÏÿfiÎ Ï«k΋Î_ ’HÎ Ë·«· ’ıÿÎ
◊¥ √¥; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı M≤J‰ÌfiÌ Ï‰¿Îfl w’Ì √_‘ fi Ë÷Ì,
’fl_÷ ÏÿT› √_‘ Ë÷Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiΠω√˛ËfiÌ
≠I›ı¿ ‰V÷ (‰VÔhÎ, ±Î¤ÒÊHÎ, ±Î›‘ ‰√ıflı) ÏÿT›, Ï«L‹›
±fiı ±I›_÷ ω·ZÎHÎ »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î±˘fiı ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î, V‹flHÎ
¿fl‰Î ‰√ıflı◊Ì ·˘¿˘fi_ ±_÷—¿flHÎ Ïfi‹˝‚ ±fiı ’ωhÎ ⁄fiÌ
Ω› »ı ÷◊Î ÷ı‹fi_ ±iÎÎfi ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ó ±Î
¤√‰ÎfifiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Î »ı. iÎÎfiV‰w’ ¤√‰Îfi Â_¿fl,
⁄˛õÎ∞, Áfi¿ÎÏÿ¿ ∑ÏÊ, ÿı‰ÏÊ˝ fiÎflÿ ‰√ıflı ’HÎ ÷ı‹fiÌ
·Ì·Î±˘fiı √Î¥fiı ±fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ‹BÔfi ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ±‰÷ÎflfiÎ_ …ı ·Ì·ÎV◊‚˘ »ı, ÷ı V◊Îfi˘‹Î_
±Î„V÷¿¤Î‰◊Ì, l©Î≠ı‹’Ò‰˝¿ Ïfi‰ÎÁ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹ …
÷ı‹fi_ ÿ½fi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ‹fiW›fi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ∞‰‹ÎhÎfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰ÎfiÎ
µtıU›◊Ì … ±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı ·Ì·Î±˘ ¿flı »ı; ±Î◊Ì
÷ı‹fiÌ ·Ì·Î±˘fi_ √HÎ-√Îfi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ‹fifi-g«÷fi
¿fl‰Î◊Ì V‰Î¤Îω¿ … ±ı µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ◊¥ Ω› »ı.
«˘◊Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¤√‰Îfifiı ¿ı‰‚ ÷ı‹fiÎ
“…L‹”fiΠωʛ‹Î_ ’Ò»u_ Ë÷_; ’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfiı
±…\˝fifiÎ ’Ò»uΠωfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì “¿‹˝”fiΠωʛ‹Î_
¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ ÿÌ‘˘! ±ı‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Î
±Ï¤≠Λ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎflÎ_ ¿‹˘˝ ÏÿT›
275
»ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ÷ÎflÎ_ ¿‹˘˝ ’HÎ ÏÿT› ˢ‰Î_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ‹fiW›fi˘ …L‹ ÷˘ ÏÿT› fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷˘, ’fl_÷ ÷ıfiÎ_
¿‹˘˝ ±‰U› ÏÿT› ◊¥ ¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfiÎ … ‹ÎÀı
÷ıfi˘ …L‹ ◊›˘ »ı. ¿‹˘˝‹Î_ ÏÿT›÷Î (ÂÏ©) ›˘√◊Ì ±Î‰ı
»ı. …ı ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿÷ν ˢ› »ı, ÷ı‹Î_ ÏÿT›÷Î ±Î‰‰Î◊Ì
÷ı … ¿‹˘˝ ‹„@÷ ÿıfiÎflÎ_ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿‹˝ ÏÿT› (Œ·ıE»Î,
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷◊Ì flÏË÷) ◊÷Î_ ¿÷ν ±ı¿ ÷˘ ÷ı ¿‹˘˝◊Ì
⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì; ⁄Ì…\_, ±ı …^fiÎ_ ¿‹˘˝◊Ì ’HÎ ‹@÷ ◊¥
Ω› »ı; ±fiı hÎÌ…\_, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ¿‹˘˝◊Ì ⁄ÌΩfi_
’HÎ ÏË÷ ±Î’‹ı‚ı ◊÷_ flËı »ı.
√_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ω«Îfl ¿flÌfiı Ωı¥±ı, ÷˘ µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì …
¿‹˘˝‹Î_ ‹Ï·fi÷Î ±Î‰ı »ı ±fiı ÷ı ⁄_‘fi¿÷ν ⁄fiı »ı.
ωfiÎÂÌ ±Á÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ±_÷—¿flHÎ,
¿‹˝ ±fiı ’ÿÎ◊˝ - hÎHÎı› ‹Ï·fi ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı
ωfiÎÂÌ (±Á÷) ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ »^ÀÌ …‰Î◊Ì ±ı
hÎHÎı ±Î’‹ı‚ı ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì Ï‰fiÎÂÌ ÁÎ◊ı
‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ … ‹Ò‚ ωCÔfi »ı.
“±ı‰_ ›˘ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷—” ó ±…L‹Î ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ
ˢ‰Î »÷Î_ ÷◊Î ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ¥rfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ‹ÎhÎ ∞‰˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı
±Î‘Ìfi ¿flÌfiı V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ›√ı›√ı ‹fiW›w’ı ±fiı
±L›w’‹Î_ ±‰÷Îfl ·ı »ı ó ±Î ÷k‰fiı ΩHΉ_ ±◊ν÷˚Ô
ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰_ ±ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ …L‹˘fiÌ ÏÿT›÷Îfiı
ΩHÎ‰Ì ±ı‹ ¿Ëı‰Î›.
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi
±¿÷ν … »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fi΋Î_ ¿fl‰Îfi_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì
(√Ì÷Î ±. 4/13) ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝Œ‚‹Î_ ±ı‹fiÌ
VM≤ËÎ (Œ‚ıE»Î) fi◊Ì (√Ì÷Î ±. 4/14) ó ±Î ÷k‰fiı
ΩHΉ_ ±ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Îfiı ΩHÎ‰Ì ±ı‹
¿Ëı‰Î›.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ …L‹‹Î_ V‰Î¤Îω¿ …
∞‰‹ÎhÎfiÌ ÏË÷ˆÏÊ÷Î ±fiı ¿‹˝‹Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ‹fiW›‹Î_ ’HÎ ∞‰‹ÎhÎfiÌ ÏË÷ˆÏÊ÷Î ±fiı ¿‹˘˝‹Î_
ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î ±Î‰Ì …‰Ì ±ıfiı … ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ
…L‹ ±fiı ¿‹˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉ_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î›.
“I›@I‰Î ÿıËo ’fi…˝L‹ fiˆÏ÷” ó ¤√‰Îfifiı Ïhη˘¿‹Î_
fi ÷˘ ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì »ı ±fiı fi ¿o¥ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_
’HÎ ⁄Î¿Ì »ı (√Ì÷Î ±. 3/22). »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ¿ı‰‚
∞‰‹ÎhÎfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ±Î ¤Ò‹_Õ‚ µ’fl
±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı ÷flıË ÷flıËfiÌ ±·˙Ï¿¿ ·Ì·Î±˘ ¿flı
276 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
»ı. ÷ı ·Ì·Î±˘fiı √ΉÎ◊Ì, ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì, ‰Î_«‰Î◊Ì ±fiı
÷ı‹fi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω›
»ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ÷Î_ Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ »^ÀÌ
Ω› »ı. Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ »^À÷Î_ ’fi…˝L‹ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚
‹fiW› …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì Ë˘÷Î_. ¿‹˘˝‹Î_ …ı
⁄Î_‘‰ÎfiÌ Â„@÷ »ı, ÷ı ¿ı‰‚ ‹fiW›fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ⁄fiΉı·Ì
(¿Î‹fiÎ) »ı. ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı flÎ√’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Î¥ Ω› »ı.
’»Ì …ı‹-…ı‹ ¿Î‹fiÎ ‰‘ı »ı, ÷ı‹ ÷ı‹ ÷ı ’Î’˘‹Î_ ≠T≤kÎ
◊‰Î ·Î√ı »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ±I›_÷ ‹Ï·fi ◊¥
Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı ‰Îfl_‰Îfl fiÌ« ›˘Ïfi±˘ ±fiı fifl¿˘‹Î_
’Õ÷˘ flËı »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Îfiı
‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝‹Î_
ÏÿT›÷Î ±fiı ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰÷Ì Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı
¿Î‹fiÎfi˘ Á‰˝◊Î fiΠ◊÷Î_ ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ÏÿT› ⁄fiÌ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì ◊÷Î_; ’»Ì ÷ıfiÎ ’fi…˝L‹fi˘
≠ffi … fi◊Ì flËı÷˘.
“‹Î‹ıÏ÷ Á˘û…\˝fi” ó fiΉÎfi ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Î ’HÎ ±≠ÎMÔ÷
≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı
‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹ÎhÎ ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË ¿ı‰‚
Á_ÁÎfl ÷flŒ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰ÎfifiÎ …L‹‹Î_ ∞‰˘ µ’fl ‹ËÎfi ¿Ú’Î … ¿ÎflHÎ
»ı ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ …L‹fiÌ ÏÿT›÷Îfiı ΩHΉÎ◊Ì
‹fiW›fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı.1 ¤„@÷◊Ì
¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰ÎfifiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ
ÏÿT›÷Îfiı ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW›fiÎ_ ¿‹˘˝ ’HÎ ÏÿT› ⁄fiÌ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi ⁄fiÌfiı ’˘÷Îfi_ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fi_
¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ’Ò‰˝¿ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ »ı (±fiı ¿‹˝fiÎ
Œ‚V‰w’ı …ı ¿o¥ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ’HÎ ±ÏfiI› ±fiı
fiΉÎfi ˢ› »ı); ’fl_÷ ’˘÷ı (∞‰ÎI‹Î) ÏfiI›Ïfifl_÷fl
flËı‰Î‰Î‚˘ »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥
Á_⁄_‘ »ı … fiÏË, ⁄S¿ı ‹Îfiı·˘ »ı. ±Î◊Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝
1. µ‹Î fl΋ Á¤Îµ …ıgË ΩfiÎ – ÷ÎÏË ¤…fi ÷Ï… ¤Î‰ fi ±ÎfiÎ –– (‹ÎfiÁ 5/34/2)
[±K›Î› 4
¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ »ı …
fiÏË ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿flı ÷˘ ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ÏÿT› ◊¥ Ω›
»ı ó ±Î ¿‹˘˝fi_ ÷k‰ »ı. ±Î … ¿‹˝›˘√ »ı.
Ïø›ÎÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı
‹fiW›‹Îh΋Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ flËı »ı. ÷ı ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ
¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ fi◊Ì flËı÷˘ (√Ì÷Î ±. 3/5). Á_ÁÎfl‹Î_
÷ı …\±ı »ı ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ÏÁÏ© (‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷)
◊Λ »ı. ±Î … ¿ÎflHÎı ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ¿‹˘˝
¶ÎflÎ … ¿fl‰Î ≥E»ı »ı; ’fl_÷ ±ı ÷ıfiÌ ‹ËÎfi ¤Ò·
»ı; ¿ÎflHÎ ¿ı fiΉÎfi ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ fiΉÎfi ‰V÷fiÌ …
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı; ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì.
±Ï‰fiÎÂÌfiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì
… ◊Λ »ı. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿‹˝›˘√‹Î_
(iÎÎfi›˘√fiÌ ±’ıZÎαı ’HÎ) Áfl‚÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√‹Î_ V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ó hÎHÎı›
ÂflÌfl˘ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ÁC΂ÔÎ_ ¿‹˘˝ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚
Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ◊‰Î◊Ì ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎflfiÌ
÷flŒ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷Îfi˘ ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ ¤√‰Îfiı “‹Î‹Ô˚ ±ıÏ÷” ’ÿ˘◊Ì ±Î ¤Î‰ ≠√À
¿›˘˝ »ı ¿ı ‹fiW› ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ …ıfiÌ ÏÁÏ© «ÎËı »ı, ÷ı
’fl‹ÎI‹÷k‰ V‰÷—ÏÁ© (ÏfiI›≠ÎMÔ÷) »ı. V‰÷—ÏÁ© ‰V÷fiı
‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_ ¿ı‰_? …ı ‰V÷ ≠ÎMÔ÷ »ı, ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ
¿ı‰Ì? ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ ÷ı ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, …ı ’Ëı·Î_
±≠ÎMÔ÷ Ë÷Ì.
±ı¿ µI’ÏkΠˢ› »ı ±fiı ±ı¿ ¢‘¬˘‚ ˢ› »ı.
µI’ÏkÎ ÷ıfiÌ ◊Λ »ı, …ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì; …ıfi˘
’Ëı·Î_ ±¤Î‰ »ı ±fiı ’»Ì◊Ì …ıfi˘ ωfiΠ◊¥ Ω›
»ı. ¢‘¬˘‚ ÷ıfiÌ ◊Λ »ı, …ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı; …ı
’Ëı·ı◊Ì Ï‰z‹Îfi »ı ±fiı ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı »ı; ’fl_÷
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ w’Ì Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì
÷ı »\’Î¥ √›_ »ı. F›Îflı ‹fiW› Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı »ı, I›Îflı Ïø›Î’ÿÎ◊˝
w’Ì Á_ÁÎfl◊Ì ±Î’‹ı‚ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ±fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î …
ÏfiI›≠ÎMÔ÷fiÌ Â˘‘¬˘‚ »ı.
¿÷˝T›¿‹˘˝fiı fiÏË ¿flÌfiı ≠‹Îÿ-±Î‚Á ¿fl‰Î_ ±fiı
¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿flÌfiı ÷ıfiÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î flά‰Ì ó ±Î ⁄LÔfiı
¿ÎflH΢ ‹fiW›fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‹Î_
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 277

ωCÔfiw’ »ı. ±Î ωCÔfifiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó Œ‚fiÌ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
≥E»Î fiÏË flάÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰ÎfiÎ w’ı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı …ı ±Î’H΢ V‰÷—ÏÁ©
¿fl‰Î_. Œ‚fiÌ ≥E»Î fiÏË flάÌfiı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ÏfiI›Á_⁄_‘ »ı, ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ‹ÎhÎ ±L› ·˘¿˘fiÎ_ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿‹˝ (Áı‰Î) ¿fl‰Î◊Ì ±◊‰Î ¤√‰Îfifiı
‹ÎÀı ¿‹˝ (’ÒΩ) ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝ ÏÿT›-‹„@÷ÿΛ¿ ⁄fiÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎ’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î
¿‹˝ ‹Ï·fi, ⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄fiÌ Ω› »ı.
¿‹˘˝‹Î_ ¿÷ν¤Î‰ fi ˢ‰˘ ±ı … ÏÿT›÷Î »ı. ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿Â_ fi ¿fl‰Î◊Ì ¿÷ν¤Î‰ flËı÷˘ fi◊Ì.
¤√‰ÎfifiÌ fiÎfi΋Î_ fiÎfiÌ ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÌ ≠I›ı¿ Ïø›Î “·Ì·Î” ˢ› »ı. ·Ì·Î‹Î_ ¤√‰Îfi Á΋ÎL›
‹fiW›˘ …ı‰Ì Ïø›Î ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ Ïfi·ı˝’ flËı »ı (√Ì÷Î ±. 4-13) ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î ÏÿT› ˢ› »ı. ±Î
ÏÿT›÷Î ÿı‰÷α˘fiÌ ÏÿT›÷Î◊Ì ’HΠω·ZÎHΠˢ› »ı. ÿı‰÷α˘fiÌ ÏÿT›÷Î ‹fiW›˘fiÌ ÷·fiÎ◊Ì Ë˘‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı
ÁÎ’ıZÎ ±fiı ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÏÿT›÷Î Ïfifl’ıZÎ ±fiı ±ÁÌ‹ ˢ› »ı. Ωı¿ı, ∞‰fi‹@÷, ÷k‰iÎ,
¤√‰÷Ô˚≠ı‹Ì ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ Ïø›Î±˘ ’HÎ ÏÿT› ˢ› »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ÷ı ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î …ı‰Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì.
¤√‰ÎfifiÌ Á΋ÎL› ·Ì·Î ’HÎ ±I›_÷ ±·˙Ï¿¿ ˢ› »ı. …ı‹ ¿ı, ¤√‰ÎfifiÌ flÎÁ·Ì·Î ·˙Ï¿¿ …HÎΛ »ı, ’fl_÷
÷ıfiı ‰Î_«‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ ¿Î‹-T≤ÏkÎ fip ◊¥ Ω› »ı. (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷ V¿o‘-10, ±. 33, f·˘¿ 40)
±Î Á_ÁÎfl ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÏÿ ±‰÷Îfl »ı ó “±Îz˘û‰÷Îfl— ’vÊ— ’flV›” (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷ 2/6/41). ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi … …√÷w’ı ≠√À ◊›Î »ı. ’fl_÷ ∞‰ı ¤˘√ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı …√÷fiı ¤√‰ÿÔ˚w’ı fi V‰Ì¿ÎflÌfiı
fiΉÎfi …√÷w’ı … ‘ÎflÌ ·Ì‘_ »ı - “∞‰¤Ò÷Î_ ‹ËÎ⁄Îˢ ››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” (√Ì÷Î 7-5). ±Î ‘ÎflHÎÎfiı
ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ±ı‰_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı ¿ı, …ı ºU›‹Îfi (ÿı¬Î›) »ı ÷ı ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ±fiı
…ı ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î »ı. ±Î‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì (V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰Î◊Ì) …√÷, …√÷w’‹Î_ flËıÂı fiËŸ ±fiı
“¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿o¥ fi◊Ì” - ±ıfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_ ¿Ë̱ı ÷˘, Á_ÁÎfl ±ºU› (·MÔ÷) ◊¥
…Âı ±fiı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi flËÌ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠I›ı¿ ‰V÷ ±fiı T›„@÷fiı ¤√‰Îfifi_ V‰w’ ±fiı ≠I›ı¿ Ïø›Îfiı
¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î ‹Îfi‰Î◊Ì ¤˘√ÎÁ„@÷ ±fiı flÎ√-¶ıÊ flËıÂı fiËŸ. ¤˘√Á„@÷ fip ◊÷Î_, …ı Ïø›Î±˘ ’Ëı·Î_ ·˙Ï¿¿
ÿı¬Î÷Ì Ë÷Ì, ÷ı … Ïø›Î±˘ ±·˙Ï¿¿, ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Îw’ı ÿı¬Î‰Î ·Î√Âı ±fiı F›Î_ ’Ëı·Î_ ¤˘√ÎÁ„@÷ Ë÷Ì,
I›Î_ ¤√‰÷˚≠ı‹ ◊¥ …Âı.
¤√‰Îfi …ı‰_ w’ ‘ÎflHÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ±fiw’ ·Ì·Î ¿flı »ı.1 F›Îflı ÷ı±˘ ±«Î˝‰÷Îfl ±◊ν÷Ô˚ ‹ÒÏ÷˝w’
‘ÎflHÎ ¿flı »ı I›Îflı ÷ı±˘ ‹ÒÏ÷˝fiÌ …ı‹ … ±«· flËı‰ÎfiÌ ·Ì·Î ¿flı »ı. Ωı ÷ı±˘ ±«· fiËŸ flËı ÷˘ ±«Î˝‰fiÎfl

1. ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ µ÷H¿ ∑ÏÊfiı ¿Ëı »ı ó

‘‹˝Á_flZÎHÎÎ◊ν› ‘‹˝Á_V◊Î’fiΛ « ––
÷ˆV÷ˆ‰ı˝Êˆç w’ˆç ÏhÎÊ ·˘¿ıÊ ¤Î√˝‰ –
(‹ËÎ. ±Îr. 54/13-14)
““Ë_ ‘‹˝fiÌ flZÎÎ ±fiı V◊Î’fiÎ ‹ÎÀı hÎHÎı ·˘¿‹Î_ CÎHÎÌ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ±‰÷Îfl ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ÷ı - ÷ı w’ ±fiı ‰ıÊ ¶ÎflÎ ÷ıfiÎ ±fiw’
‰÷ν‰ ¿v_ »\_.””
›ÿÎ I‰Ëo ÿı‰›˘fi˙ ‰÷Î˝Ï‹ P≤√fi_ÿfi – ÷ÿÎËo ÿı‰‰÷Ô˚ Á‰˝‹Î«flÎÏ‹ fi Á_›— ––
›ÿÎ √_‘‰˝›˘fi˙ ‰Î ‰÷Î˝Ï‹ P≤√fi_ÿfi – ÷ÿÎ √_‘‰˝‰÷Ô˚ Á‰˝‹Î«flÎÏ‹ fi Á_›— ––
fiÎ√›˘fi˙ ›ÿÎ «ˆ‰ ÷ÿÎ ‰÷Î˝Ï‹ fiÎ√‰÷Ô˚ – ›ZÎflÎZÎÁ›˘L›˘V÷ ›◊Ή÷Ô˚ ω«flÎQ›Ë‹Ô˚ ––
(‹ËΤÎfl÷, ±Îr. 54/17-19)
“P≤√fi_ÿfi! F›Îflı Ë_ ÿı‰›˘Ïfi‹Î_ ±‰÷Îfl ·™ »\_ I›Îflı ÿı‰÷α˘fiÌ …ı‹ … ⁄‘Î … ±Î«Îfl-ω«Îflfi_ ’ηfi ¿v_ »\_, ±ı‹Î_ Á_›
fi◊Ì.
F›Îflı Ë_ √_‘‰˝ ›˘Ïfi‹Î_ ≠√À ◊Ι »\_, I›Îflı ‹ÎflÎ ⁄‘Î … ±Î«Îfl-ω«Îfl √_‘‰˝ ›˘Ïfi …ı‰Î … ˢ› »ı, ÷ı‹Î_ Á_ÿıË fi◊Ì.
F›Îflı Ë_ fiÎ√ ›˘Ïfi‹Î_ …L‹ ·™ »\_, I›Îflı fiÎ√fiÌ …ı‹ … ‰÷ν‰ ¿v_ »\_. ›Z΢ ±fiı flÎZÎÁ ›˘Ïfi‹Î_ ≠√À ◊Ι I›Îflı ÷ı‹fiÎ …
±Î«Îfl-ω«Îflfi_ ÷ı w’fiÎ ±fiÁÎfl … ’ηfi ¿v_ »\_.
278 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

¿¥ flÌ÷ı flËıÂı? ¤√‰Îfiı fl΋, ¿ÚWHÎ ‰√ıflı w’ ’HÎ ·Ì‘Î_ ±fiı ‹IV›, ¿E»’ ‰√ıflı w’ ’HÎ ‘ÎflHÎ ¿›Î˝.
÷ı‹HÎı …ı‰_ w’ ‘ÎflHÎ ¿›*, ÷ı‰Ì … ·Ì·Î ¿flÌ. …ı‹ ¿ı, ‰flÎË ±‰÷Îfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁÒ‰fl ⁄fiÌfiı ·Ì·Î ¿flÌ
±fiı ‰Î‹fi ±‰÷Îfl‹Î_ ⁄˛õ«ÎflÌ ⁄˛ÎõHÎ ⁄fiÌfiı ·Ì·Î ¿flÌ. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ±ı Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı, Ë‹HÎÎ ’HÎ
…ı ◊¥ flèÎ_ »ı, ±ı ⁄‘_ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î … ◊¥ flËÌ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ¤√‰ÎfifiÎ …L‹¿‹˝fiÌ ÏÿT›÷Îfiı ΩHΉΉ΂Π¿ı‰Î ˢ› »ı ó ÷ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.

‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘Î ‹L‹›Î ‹Î‹’ÎÏl÷Η –– 10––

⁄ˉ˘ iÎÎfi÷’ÁÎ ’Ò÷Î
‰Ì÷flÎ√- = flÎ√, ¤› ÷◊Î ø˘‘◊Ì ‹Î‹Ô˚ = ‹Îflı (…)
¤›ø˘‘Η Á_’ÒHν’HÎı flÏË÷, µ’ÎÏl÷Η = ±Îl›ı flËıfiÎflÎ
‹L‹›Î— = ‹Îfl΋Î_ ±fiL› (÷◊Î)
≠ı‹¤Î‰ı „V◊÷, iÎÎfi÷’ÁÎ = iÎÎfiw’Ì ÷’ ‰Õı
ÀÌ¿Î ó “‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘Η” ó ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬
◊÷Î_ fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ “flÎ√” ◊¥ Ω› »ı. flÎ√◊Ì
’»Ì ≠ÎMÔ÷‹Î_ “‹‹÷Δ ±fiı ±≠ÎMÔ÷fiÌ “¿Î‹fiΔ µI’LÔfi
◊Λ »ı. flÎ√‰Î‚Î (Ï≠›) ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ÷˘
“·˘¤” ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi ’ˢӫ‰Î◊Ì
(ωCÔfi ’ˢӫÎՉΉ΂Πµ’fl) “ø˘‘” ◊Λ »ı. Ωı ωCÔfi
’ˢӫÎÕ‰Î‰Î‚Ì T›„@÷ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ‰‘Îflı ⁄‚‰Îfi ˢ›
±fiı ÷ıfiÎ µ’fl ’˘÷Îfi˘ ‰Â fi «Î·Ì ¿÷˘ ˢ› ÷◊Î
Á‹› ±Î‰÷Î_ ÷ı ±Î’b_ ±Ïfip ¿flÌ ÿıÂı ó ±ı‰Ì
Á_¤Î‰fiΠˢ› ÷˘ “¤›” ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı fiΉÎfi
’ÿÎ◊˘˝fiÎ flÎ√◊Ì … ¤›, ø˘‘, ·˘¤, ‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ
‰√ıflı ÁC΂Πÿ˘Ê˘fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı. flÎ√ ÿÒfl ◊÷Î_
±Î ⁄‘Î ÿ˘Ê˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fiÏË ‹ÎfiÌfiı, ⁄ÌΩ±˘fiÎ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ¶ÎflÎ ±L›fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì
flÎ√ ÿÒfl ◊Λ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î
ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË.
’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fiÏË flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ¿ı‰‚ ±Î’HÎÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı … ±‰÷Îfl ·ı
»ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ’fl‹ Áxÿ »ı ±fiı
÷ı‹fiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ‹ÎhÎ ∞‰˘fiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı …
◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ’fl‹ Ï‹hÎ÷Î ’fl ºœ
ωrÎÁ ◊‰Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi_ ±Î¿Ê˝HÎ (flÎ√)
±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. …ı‹¿ı, ⁄«’H΋Î_ ⁄΂¿˘fi_
¿Î_¿flÎ-’◊flα˘‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ÷ı±˘
‹§Î‰‹Î√÷Η –– 10––
’Ò÷Η = ’ωhÎ ◊¥fiı
⁄ˉ— = CÎHÎΛ ¤@÷˘
‹§Î‰‹Ô˚ = ‹ÎflÎ V‰w’fiı
±Î√÷Η = ’Î‹Ì «@›Î »ı.
fl‹ı »ı. fl‹÷‹Î_ ÷ı±˘ ¿Î_¿flÎ-’◊flα˘fiı ‹ÎÀı ·ÕÌ ’Õı
»ı. ±ı¿ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ‹Îfl˘ »ı ±fiı ⁄ÌΩı ¿Ëı »ı
¿ı ±Î ‹Îfl˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÂıflÌ‹Î_ ’Õı·Î_ ¿Î_¿flÎ-’◊flα˘‹Î_
… ÷ı‹fiı ‹ËkÎÎ ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı±˘ ‹˘ÀÎ_ ◊¥
Ω› »ı, I›Îflı ¿Î_¿flÎ-’◊flα˘‹Î_◊Ì ÷ı‹fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ÿÒfl
◊¥ Ω› »ı ±fiı wÏ’›Î‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ Ω› »ı.
wÏ’›Î‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊÷Î_ ÷ı‹fiı ¿Î_¿flÎ-’◊flα˘‹Î_ ±◊‰Î
fl‹¿Õ΋Î_ ¿˘¥ ‹ËkÎÎ fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı
‹fiW›fiÌ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·√fiÌ ·Î√Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiı
‹ÎÀı Á_ÁÎflfiÎ wÏ’›Î ±fiı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ±Î¿Ê˝¿ fiÏË
flËÌfiı ŒÌ¿Î ’ÕÌ Ω› »ı. ÷ıfi_ Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ¿ı
flÎ√ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. flÎ√ ÿÒfl ◊÷Î_ … ¤› ±fiı ø˘‘
- ⁄LÔfiı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, ¿ı‹¿ı ±ı ⁄LÔfiı flÎ√fiı …
±ÎÏl÷ flËı »ı.
“‹L‹›Î—” ó ¤√‰ÎfifiÎ …L‹ ±fiı ¿‹˝fiÌ
ÏÿT›÷Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW›˘fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ÌÏ÷
◊¥ Ω› »ı, ≠ÌÏ÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı … ÂflHÎı
◊¥ Ω› »ı ±fiı ÂflHÎı ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ ±Î’‹ı‚ı “‹L‹›Î—”
±◊ν÷Ô˚ ¤√‰L‹› ⁄fiÌ Ω› »ı.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘‹Î_ ±Î¿Ê˝HΉ΂Π‹fiW›˘ ¤˘√˘fiÌ
¿Î‹fiα˘‹Î_ ÷L‹› ⁄fiÌ Ω› »ı ó “¿Î‹ÎI‹Îfi—” (√Ì÷Î
±. 2/43) ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Ê˝HΉ΂Π‹fiW›˘
¤√‰Îfi‹Î_ ÷L‹› ⁄fiÌ Ω› »ı ó “÷L‹›Î—”
(fiÎflÿ¤„@÷ÁÒhÎ 70). ÷ı±˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ¤√‰Îfi‹Î_ …
÷S·Ìfi flËı »ı. ÷ı‹fiΠω«Îfl˘, ±Î«flH΢ ‰√ıflı‹Î_
¤√‰Îfifi_ … ≠ΑÎL› flËı »ı. ≠ı‹fiÌ ±Ï‘¿÷Îfiı ¿ÎflHÎı
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 279

÷ı±˘ ¤√‰IV‰w’ ⁄fiÌ Ω› »ı, ΩHÎı ±ı‹fiÌ ’˘÷ÎfiÌ
¿˘¥ ±·√ ÁkÎÎ … fi ˢ›.1
“‹Î‹’ÎÏl÷Η” ó “‰Ì÷flÎ√¤›ø˘‘Η”‹Î_ Á_ÁÎfl◊Ì
’˘÷Îfi˘ Á_⁄‘_ -ωE»ıÿ »ı ±fiı “‹L‹›Î— ‹Î‹Ô˚ µ’ÎÏl÷Η”‹Î_
¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi÷Î »ı.
¿˘¥ fiı ¿˘¥fi˘ ±Îl› ·Ì‘ΠωfiÎ ‹fiW› flËÌ
… fi◊Ì Â¿÷˘. ¤√‰Îfifi˘ ±_ ∞‰ ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬
⁄fiÌfiı ⁄ÌΩfi˘ ±Îl› ·ı »ı ÷˘ ±ı ±Îl› À¿÷˘ fi◊Ì,
⁄S¿ı ÿÒfl ◊÷˘ Ω› »ı. ‘fi ‰√ıflı fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi˘
±Îl› ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ› »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, Â¤¿‹˘˝
¿fl‰Î‹Î_ ⁄Ï©fi˘, ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÎ_ ÁΑfi˘fi˘ ÷◊Î ¤˘√
±fiı Á_√˛ËfiÎ I›Î√fi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ’HÎ ¤√‰I≠΄MÔ÷‹Î_
ω·_⁄ ·Î√ı »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ’˘÷ı (V‰w’◊Ì) ¤√‰Îfifi˘
±ÎÏl÷ fi◊Ì ⁄fiÌ …÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ’flΑÌfi÷Î ÿÒfl
fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı ÷ı ÿ—¬ ’΋÷˘ … flËı »ı.
Á_ÁÎflfiÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ‹fiW›fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±fiı ±Îl›
±·√-±·√ ˢ› »ı, …ı‹¿ı ó ‹fiW›fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ÷˘
VÔhÎÌ, ’hÎ ‰√ıflı‹Î_ ˢ› »ı ±fiı ±Îl› ‹˘Àα˘fi˘ ˢ›
»ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√ı·Î ‹fiW›fi_ ¤√‰Îfi‹Î_ …
±Î¿Ê˝HΠˢ› »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› ˢ› »ı;
¿ı‹¿ı Ï≠›‹Î_ Ï≠› ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÎ
’HÎ ¤√‰Îfi »ı.
“⁄ˉ˘ iÎÎfi÷’ÁÎ ’Ò÷Î ‹§Î‰‹Î√÷Η” ó Ωı¿ı
iÎÎfi›˘√ (ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ)◊Ì ’HÎ ‹fiW› ’ωhÎ ◊¥ ¿ı
»ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ ¤√‰ÎfifiÎ …L‹ ±fiı ¿‹˝fiÌ ÏÿT›÷Îfiı
÷k‰◊Ì ΩHΉÎfiı “iÎÎfi” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î iÎÎfi◊Ì
‹fiW› ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ’ωh΢◊Ì
’HÎ ’ωhÎ »ı ó “’Ï‰hÎÎHÎÎ_ ’ωhÎ_ ›—” ¤√‰Îfifi˘ …
±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰‹Î_ ’HÎ ±Î’‹ı‚ı ó V‰Î¤Îω¿ ’ωhÎ÷Î
»ı ó “«ı÷fi ±‹· ÁË… Á¬ flÎÁÌ” (‹ÎfiÁ
7/117/1). fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ÿı‰Î◊Ì, ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ±ı ±’ωhÎ ⁄fiı »ı; ¿ı‹¿ı fiΉÎfi
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ‹‹÷Î … ‹‚ (±’ωhÎ÷Î) »ı.2 ¤√‰ÎfifiÎ
…L‹¿‹˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉÎ◊Ì F›Îflı fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fi_
±Î¿Ê˝HÎ ±fiı ÷ı ≠I›ıfiÌ ‹‹÷Î Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω›
»ı, I›Îflı ÁCÎ‚Ì ‹Ï·fi÷Î fip ◊¥ Ω› »ı ±fiı ‹fiW›
’fl‹ ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√fi˘ ≠Á_√ ˢ‰Î◊Ì µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰ı·Î
“iÎÎfi” ÂOÿfi˘ ±◊˝ ¿‹˝›˘√fi_ iÎÎfi ’HÎ ‹ÎfiÌ Â¿Î›
»ı. ¿‹˝›˘√fi_ iÎÎfi »ı ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©,
’ÿ, ›˘B›÷Î, ±Ï‘¿Îfl, ‘fi, …‹Ìfi ‰√ıflı ‹‚ı·Ì ÁC΂Ì
‰V÷±˘ Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … »ı, ’˘÷ÎfiÌ
±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰›_ (V‰w’) ÏfiI›
»ı; ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±ÏfiI› ‰V÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı
»ı ÷◊Î ÷ıfiÎ ¿Î‹‹Î_ ’HÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı »ı?
ÂflÌfl ‰√ıflı ‰V÷±˘ …L‹ ’Ëı·Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı
fi Ë÷Ì ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì ’HÎ fiÏË flËı ÷◊Î ±Î Á‹›ı
’HÎ ÷ı‹fi˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ±Î’HÎÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ flè΢
»ı. ±Î ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ … ±Ï‘¿Îfl
»ı, ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. ±ı ‰V÷±˘
Á_ÁÎflfiÌ … »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹fiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_
·√ÎÕ‰ÎfiÌ »ı. ±Î … ÷ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ »ı. ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ ‹Îfi‰Ì ±ı … ‰ÎV÷‰‹Î_
⁄_‘fi ¿ı ±’ωhÎ÷Î »ı.
±Î flÌ÷ı fiΉÎfi ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀıfiÌ fi ‹Îfi‰Ì ±ı “iÎÎfi÷’” »ı; …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› ’fl‹
’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. …ıÀ·Î_ ’HÎ ÷’ »ı, ÷ı ⁄‘Î_◊Ì
‰‘Ìfiı “iÎÎfi÷’” »ı. ±Î iÎÎfi÷’◊Ì …Õ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î
Á_⁄_‘fi˘ Á‰˝◊ΠωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›
…ÕfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi÷˘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì
⁄Ì∞ ÷’V›Î◊Ì ÷ıfiÌ ±ıÀ·Ì ’ωhÎ÷Î fi◊Ì ◊÷Ì, …ıÀ·Ì
’ωhÎ÷Î iÎÎfi÷’◊Ì …Õfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î◊Ì ◊Λ
»ı. ±Î iÎÎfi÷’◊Ì ’ωhÎ ◊¥fiı ‹fiW› ¤√‰ÎfifiÎ ¤Î‰
(ÁkÎÎ)fiı ±◊ν÷Ô˚ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ ÏfiI›

1. √Ï÷„V‹÷≠ıZÎHΤÎÊHÎÎÏÿÊ Ï≠›Î— Ï≠›V› ≠Ï÷wœ‹Ò÷˝›— ––

±ÁΉËo „I‰I›⁄·ÎV÷ÿ΄I‹¿Î L›‰ıÏÿÊ— ¿ÚWHÎωËÎflω¤˛‹Î— ––
(lÌ‹§Î. 10/30/3)
“’˘÷ÎfiÎ Ï≠›÷‹ ¿ÚWHÎfi_ «Î·‰_-Œfl‰_, ËÎV›, ±‰·˘¿fi, µE«ÎflHÎ ‰√ıflı‹Î_ lÌ¿ÚWHÎfiÌ M›ÎflÌ √˘’̱˘ ±ı‹fiÎ …ı‰Ì … ⁄fiÌ √¥;
÷ı±˘fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ ÷ı … √Ï÷-‹Ï÷ ±fiı ÷ı … ËΉ-¤Î‰ ∂÷flÌ ±ÎT›Î_. ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı Á‰˝◊Î ¤Ò·Ìfiı lÌ¿ÚWHÎV‰w’ ⁄fiÌ √¥
±fiı ±ı‹fiÎ … ·Ì·Îω·ÎÁfi_ ±fi¿flHÎ ¿fl÷Ì-¿fl÷Ì “Ë_ lÌ¿ÚWHÎ … »\_” ó ±ı flÌ÷ı ¿Ëı‰Î ·Î√Ì.”
2. “‹‹÷Î ‹· …Ïfl Ω¥” (‹ÎfiÁ 7/117 ¿);
“‹‹÷΋ıK›ÿÒÏÊ÷—” (›˘√‰ÎÏÂWÔà 6/2/53/11)
280 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

Ïfifl_÷fl flËı »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi ÏfiÏ·˝MÔ÷ - Ïfiω˝¿Îfl
flËı »ı; ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı ’HÎ ÏfiÏ·˝MÔ÷ - Ïfiω˝¿Îfl flËı
»ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ÂıÊ
fi◊Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ıfiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ ÂıÊ fi◊Ì
flËı÷_. iÎÎfi‹Î√˝ ‰Õı ’HÎ ‹fiW› ±Î … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ
¤Î‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 14/19).
óáó
’Ëı·Î_ ’HÎ CÎHÎΛ ¤@÷˘ iÎÎfi÷’◊Ì ’ωhÎ ⁄fiÌfiı
¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ «Ò@›Î »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿˘±ı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ … iÎÎfi÷’◊Ì ’ωhÎ ⁄fiÌfiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
¿flÌ ·ı‰Î Ωı¥±ı. ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ⁄‘Î V‰÷_hÎ
»ı, ¿˘¥ ’fl÷_hÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Îfi‰ÂflÌfl ¤√‰I≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı.

Á_⁄_‘ ó …L‹fiÌ ÏÿT›÷Îfi_ ‰Hνfi ÷˘ ◊¥ √›_, ˉı ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Î Â_ ˢ› »ı ó ±ı ωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚ –– 11––
‹‹ ‰I‹Î˝fi‰÷˝L÷ı ‹fiW›Î— ’Î◊˝ Á‰˝Â— –– 11––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ‹fiW›Î— = Á˙ ‹fiW›˘
›ı = …ı ¤@÷˘ ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı‹fiı Á‰˝Â— = Á‰˝ flÌ÷ı
‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_ ÷◊Î, ±ı‰ = ±ı‰Î … ¤Î‰◊Ì ‹‹ = ‹ÎflÎ
›◊Î = …ı‰Î ¤Î‰◊Ì ¤ΩÏ‹ = ±Îl› ±Î’_ »\_; ‰I‹˝ = ‹Î√˝fi_
≠’zL÷ı = ÂflHÎ ·ı »ı, (¿ı‹ ¿ı)ı ±fi‰÷˝L÷ı = ±fiÁflHÎ ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô̊” »ı, ±Î ±ı‹fiÌ ¿ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ µÿÎfl÷Î, ÿ›Î‚÷Î ±fiı
ó ¤@÷ ¤√‰Îfifi_ …ı ¤Î‰◊Ì, …ı Á_⁄_‘◊Ì, …ı flÌ÷ı ’˘÷Î’b_ »ı?
ÂflHÎ ·ı »ı; ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ıfiı ÷ı … ¤Î‰◊Ì, ÷ı … ¤√‰Îfi ωÂıÊw’ı ¤@÷˘fiı ‹ÎÀı … ±‰÷Îfl ·ı
Á_⁄_‘◊Ì, ÷ı … flÌ÷ı ±Îl› ±Î’ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤@÷ »ı ó ±ı‰_ ≠V÷÷ ≠¿flHÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı. ¤@÷·˘¿˘
¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ √fl ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà √v …ı ¤Î‰◊Ì, …ı w’‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ≥E»ı »ı,
⁄fiÌ Ω› »ı, ÏÂW› ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà ÏÂW› ⁄fiÌ ¤√‰Îfifiı ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ±ı … w’‹Î_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı. …ı‹¿ı,
Ω› »ı, ‹Î÷Î-Ï’÷Î ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà ‹Î÷Î-Ï’÷Î µ’ÏfiÊÿ‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó “±ı¿Î¿Ì fi fl‹÷ı” (O≤ËÿÎflH›¿.
⁄fiÌ Ω› »ı, ’hÎ ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà ’hÎ ⁄fiÌ 1/4/3) - ±ı¿·Î ¤√‰Îfifi_ ‹fi fi ·ÎB›_, ÷˘ ±ı
Ω› »ı, ¤Î¥ ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà ¤Î¥ ⁄fiÌ Ω› … ¤√‰Îfi ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À ◊¥fiı ¬ı· ¬ı·‰Î ·ÎB›Î.
»ı, Á¬Î ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà Á¬Î ⁄fiÌ Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ¤@÷˘fiÎ ‹fi‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
fi˘¿fl ‹Îfiı »ı ÷˘ ÷ı±˘ lıWÔà fi˘¿fl ⁄fiÌ Ω› »ı. ¬ı· ¬ı·‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ÷ı‹fiÌ
¤@÷ ¤√‰Îfi ωfiÎ T›Î¿<‚ ◊¥ Ω› »ı ÷˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ¬ı· ¬ı·‰Î (·Ì·Î ¿fl‰Î)fiı ‹ÎÀı ≠√À ◊¥ Ω›
’HÎ ¤@÷ ωfiÎ T›Î¿<‚ ◊¥ Ω› »ı. »ı. ¤@÷ ¤√‰Îfi ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘ ÷˘ ¤√‰Îfi
±…\˝fifi˘ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ≠I›ı Á¬Î¤Î‰ Ë÷˘ ’HÎ ¤@÷ ωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷Î.
÷◊Î ÷ı±˘ ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ÁÎflÏ◊ ⁄fiΉ‰Î «ÎË÷Î Ë÷Î; ±ËŸ ±Î‰ı·Î “›◊Δ ±fiı “÷◊Δ ó ±Î ≠¿Îfl‰Î«¿
±Î◊Ì ¤√‰Îfi Á¬Î¤Î‰◊Ì ÷ı‹fiÎ ÁÎflÏ◊ ⁄fiÌ √›Î. ’ÿ˘fi˘ ±Ï¤≠Λ “Á_⁄_‘”, “¤Î‰” ±fiı “·√fi” ÁÎ◊ı »ı.
ωrÎÏ‹hÎ ∑Ïʱı ¤√‰Îfi fl΋fiı ’˘÷ÎfiÎ ÏÂW› ‹ÎfiÌ ¤@÷ ±fiı ¤√‰Îfifi˘ ≠¿Îfl ±ı¿ …ı‰˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
·Ì‘Î ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı‹fiÎ ÏÂW› ⁄fiÌ √›Î. ±Î flÌ÷ı ±ı‹Î_ ±ı¿ ⁄Ë … ‹˘À<_ ±_÷fl ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ¤@÷fiÌ
¤@÷˘fiÎ l©Î¤Î‰ ±fiÁÎfl ¤√‰Îfifi˘ ÷ı‰Î … ⁄fi‰Îfi˘ «Î·◊Ì fi◊Ì «Î·÷Î, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ «Î· („@÷)◊Ì
V‰¤Î‰ »ı. «Î·ı »ı.1 ¤√‰Îfi Á‰˝hΠωz‹Îfi, Á‰˝Á‹◊˝, Á‰˝iÎ,
±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÎ V‰Î‹Ì ¤√‰Îfi ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ … ’fl‹ Áxÿ ±fiı ÁI›Á_¿S’ »ı. ¤@÷ı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÌ
⁄fiΉı·Î ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiÎ ¤Î‰˘ ±fiÁÎfl ‰÷ν‰ ¿flı ’ÒflÌ Â„@÷ ·√ÎÕÌ ÿı‰ÎfiÌ »ı, ’»Ì ¤√‰Îfi ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ
1. ÿÏfl›Î ÿÒÊHÎ ÿÎÁ ‹ıÓ, fiËŸ fl΋ ‹ıÓ ÿ˘Ê – …fi «Î·ı ≥¿ ’În‰Õ$˘, ËÏfl «Î·ı Á˙ ¿˘Á ––
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
’ÒflÌ Â„@÷◊Ì ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÁΑ¿ ’˘÷ı ¤√‰I≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi fiάı »ı; ¿ı‹¿ı
¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÷ı Á‹…, Á΋√˛Ì, Á‹› ±fiı
Á΋J›˝fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiı ’ÒflÌ flÌ÷ı fi◊Ì ›˘…÷˘,
’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı ⁄«Î‰Ìfiı flÎ¬Ì ‹Ò¿ı »ı. Ωı ÷ı ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ_ fiÏË ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiı ’ÒflÌ flÌ÷ı ›˘∞ ÿı ÷˘ ÷ıfiı
÷fl÷ … ¤√‰I≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î Á‹…,
Á΋√˛Ì ‰√ıflı ÷ıfiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì; ’fl_÷ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì
‹‚ı·Î_ »ı; ¤√‰ÎfifiÎ_ »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î_
±ı … ωCÔfi »ı. ÁΑ¿ ’˘÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ … ±_Â
»ı. ÷ıHÎı ’˘÷ı ’˘÷Îfiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ‹ÎL›˘ »ı,
¤√‰Îfiı fiÏË.
¤„@÷ (≠ı‹) ¿‹˝…L› ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ÁΑfi-ωÂıÊfi_
Œ‚ fi◊Ì. ¤√‰Îfifiı Á‰˝◊Î ÂflHÎ ◊‰Î‰Î‚Îfiı ¤„@÷
±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ÿÎV›, ÁA›, ‰ÎIÁS›, ‹Î‘›˝
‰√ıflı ¤Î‰˘‹Î_ Á‰˝◊Ì lıWÔà ÂflHÎÎ√Ï÷¤Î‰ »ı. ±ËŸ
¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ÷‹ı ’˘÷Îfi_
Á‰˝ ¿o¥ ‹fiı ±’a ÿı¢ ÷˘ Ë_ ’HÎ ’˘÷Îfi_ Á‰˝ ¿o¥
÷‹fiı ±Î’Ì ÿ¥Â ±fiı ÷‹ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‹fiı ÿ¥
ÿı¢ ÷˘ Ë_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ÷‹fiı ±Î’Ì ÿ¥Â.
¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ ¿ıÀ·˘ Áfl‚ ±fiı ÁV÷˘ Á˘ÿ˘ »ı!
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤√‰E«flH΢‹Î_ Á‹Ï’˝÷ ¿›Î˝ ⁄Îÿ
¤√‰Îfi ¤@÷fiÌ ’flÎHÎÌ hÎÏÀ±˘fiı ›Îÿ ÁK‘Î_ ¿fl÷Î
fi◊Ì. ÷ı±˘ ÷˘ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÁΑ¿fiÎ xÿ›fi˘ ºœ ¤Î‰
ÿı¬ı »ı ó
flËÏ÷ fi ≠¤ Ï«÷ «Ò¿ Ï¿±ı ¿Ì ––
¿fl÷ ÁflÏ÷ Á› ⁄Îfl Ï˱ı ¿Ì ––
(‹ÎfiÁ 1/29/3)
±Î (±Ï√›Îfl‹Î) f·˘¿‹Î_ ¶ˆ÷-±¶ˆ÷, Á√HÎ-
Ïfi√˝HÎ, ÁΛF›-Á΋ÌM› ‰√ıflı ÂÎVÔhÎÌ› ωʛfi_ ‰Hνfi
fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfiÎ ’˘÷Î’HÎÎfi_ … ‰Hνfi »ı.
…ı‹¿ı, fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ …L‹¿‹˝fiÌ ÏÿT›÷Îfiı
ΩHΉÎ◊Ì ¤√‰I≠΄MÔ÷ ◊‰Îfi_ ‰Hνfi »ı. “¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
… ‹ÎflÎ »ı ±fiı Ë_ ¤√‰Îfifi˘ … »\_, ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ’HÎ
‹Îv_ fi◊Ì ±fiı Ë_ ¿˘¥fi˘ ’HÎ fi◊Ì” ó ±Î flÌ÷ı
¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷Î’b_ ¿fl‰Î◊Ì ±ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ÂÌCβ ±fiı
Á√‹÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_
1. ¿Î‹ÎÿÔ˚ ¶ıÊÎÿÔ˚ ¤›Î÷Ô˚ VfiıËÎÿÔ˚ ›◊Î ¤@I›ırflı ‹fi— – ±Î‰ıU› ÷ÿCÎ_ ÏËI‰Î ⁄ˉV÷ÿÔ˚√g÷ √÷Η ––
“±fiı¿ ‹fiW›˘ ¿Î‹◊Ì, ¶ıÊ◊Ì, ¤›◊Ì ±fiı VfiıË◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiı ¤√‰Îfi‹Î_ ·√ÎÕÌfiı ÷ı‹ … ’˘÷ÎfiÎ_ ⁄‘Î_ ’Î’˘ ‘˘¥fiı ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, …ı‰Ì flÌ÷ı ¤@÷˘ ¤„@÷◊Ì.”
281
… ’˘÷Î’b_ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı), «ÎËı
Á‹…‹Î_ ±Î‰ı ±◊‰Î fi ±Î‰ı. ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì F›Îflı
Á_ÁÎflfiÎ …^ÃÎ Á_⁄_‘˘ ’HÎ ÁΫΠ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı,
’»Ì …ı ¤√‰Îfifi˘ ÁÿΛ◊Ì … ÁΫ˘ Á_⁄_‘ »ı, ÷ı
±fi¤‰‹Î_ ¿ı‹ fiÏË ±Î‰ı? ±◊ν÷Ô˚ ±‰U› ±Î‰Âı.
Â_¿Î ó …ı±˘ ¤√‰Îfifi˘ …ı‰Î ¤Î‰◊Ì V‰Ì¿Îfl
¿flı »ı, ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‰Î … ¤Î‰◊Ì ‰÷ν‰
¿flı »ı, ÷˘ ’»Ì Ωı ¿˘¥ ¤√‰Îfifi˘ ¶ıÊ, ‰ıfl ‰√ıflı
¤Î‰◊Ì V‰Ì¿Îfl ¿flÂı ÷˘ Â_ ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı
÷ı‰Î … (¶ıÊ ‰√ıflı) ¤Î‰◊Ì ‰÷ν‰ ¿flÂı?
Á‹Î‘Îfi ó ±ËŸ “≠’zL÷ı” ’ÿ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ
≠’ÏkÎ ±◊ν÷Ô˚ ÂflHÎÎ√Ï÷fi˘ … ωʛ »ı; ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
¶ıÊ, ‰ıfl ‰√ıflıfi˘ ωʛ fi◊Ì. ±Î◊Ì ±ËŸ ±ı ωʛ‹Î_
Â_¿Î ¿fl‰Ì ±V◊Îfiı »ı. »÷Î_ ’HÎ ±ÎfiÎ µ’fl ◊˘Õ˘
ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
»ı ó ¿S›ÎHÎ ¿fl‰_. …ı ¤√‰Îfifi˘ …ı‰Î ¤Î‰◊Ì V‰Ì¿Îfl
¿flı »ı, ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‰_ … ±Î«flHÎ ¿flÌfiı
±_÷‹Î_ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ … ¿flı »ı.1 ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ
’fl‹ Áxÿ »ı. (√Ì÷Î ±. 5/29), ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ıfi_
…ıfi΋Î_ ÏË÷ ˢ› »ı, ¤√‰Îfi ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ÷ı‰˘ … ≠⁄_‘
¿flÌ ÿı »ı. ‰ıfl-¶ıÊ flά‰Î‰Î‚α˘fi_ ’HÎ …ıfiÎ◊Ì ¿S›ÎHÎ
◊¥ Ω›, ÷ı‰_ … ¤√‰Îfi ¿flı »ı. [‰ıfl-¶ıÊ flά‰Î‰Î‚Î
¤√‰Îfifi_ ⁄√ÎÕÌ ’HÎ Â_ ¿Âı? ±_√ÿ∞fiı flΉHÎfiÌ
Á¤Î‹Î_ ‹˘¿·÷Ì ‰¬÷ı ¤√‰Îfi lÌfl΋ ¿Ëı »ı ¿ı “÷‹ı
÷ı … ‰Î÷ ¿ËıΩı, …ıfiÎ◊Ì ±‹Îv_ ¿Î‹ ’HÎ ◊Λ ±fiı
flΉHÎfi_ ÏË÷ ’HÎ ◊Λ” ó “¿Î…\ Ë‹Îfl ÷ÎÁ ÏË÷
ˢ¥” (‹ÎfiÁ 6/17/4).
¤√‰Îfi ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı Ï‹hÎ÷Î flάı ±ı‹Î_ ÷˘
¿Ëı‰_ … Â_? ÷ı‹fiÎ ¤@÷˘ ’HÎ Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
Áxÿ ˢ› »ı ó “Áxÿ— Á‰˝óÿıÏËfi΋Ô˚” (lÌ‹§Î.
3/25/21). F›Îflı ¤@÷˘◊Ì ’HÎ ¿˘¥fi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ±ÏË÷ fi◊Ì ◊÷_, ÷˘ ¤√‰Îfi◊Ì ¿˘¥fi_ ±ÏË÷
¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ ’HÎ
Á_⁄_‘ ΩıՉ΋Î_ ±Î‰ı, ÷ı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ … ⁄fiı
»ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ’fl‹ ÿ›Î‚, ’fl‹ Áxÿ ±fiı Ï«L‹›
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı √_√΋Î_ VÔfiÎfi ‰ˆÂά ‹ÎÁ‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ±◊‰Î ‹Ë΋ÎÁ‹Î_, ⁄LÔfiı›fi_ ‹ÎËÎIQ› ±ı¿Áfl¬_
(lÌ‹§Î. 7/1/29)
282 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

»ı, ’fl_÷ Ô‰ˆÂάfiÎ VÔfiÎfi‹Î_ …ı‰Ì ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, fiÏË; ±◊ν÷Ô˚ ¿o¥ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ‹Î÷Î-Ï’÷Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_
÷ı‰Ì ≠ÁLÔfi÷Î ‹ËÎfiÎ VÔfiÎfi‹Î_ fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î … flÌ÷ı fi ‹ÎfiÌfiı ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_
¤„@÷≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıՉΉ΂α˘fiı ‹Îfi˘. ±ı‰_ ‹Îfi‰_ ±ı … ¤√‰ÎfifiÎ ‹Î√˝fi_ ±fiÁflHÎ
…ı‰˘ ±Îfi_ÿ ◊Λ »ı, ÷ı‰˘ ±Îfi_ÿ ‰ıfl-¶ıÊ’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfi ¿fl‰_ »ı. ±Ï¤‹ÎfiflÏË÷ ◊¥fiı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ÷ı‹fi΋Î_◊Ì
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıՉΉ΂α˘fiı fi◊Ì ◊÷˘. Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì ÂÌCβ … ⁄ÌΩfiÌ ‹‹÷Î »^ÀÌfiı ¤√‰Îfi‹Î_
“‹‹ ‰I‹Î˝fi‰÷˝L÷ı ‹fiW›Î— ’Î◊˝ Á‰˝Â—” ó lıWÔà ≠ı‹ ◊¥ …Âı, …ıfiÎ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı.
’vÊ …ı‰_ ±Î«flHÎ ¿flı »ı, ⁄ÌΩ ·˘¿˘ ’HÎ ÷ıfiÎ …
ωÂıÊ ‰Î÷
±fiÁÎfl ±Î«flHÎ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı (√Ì÷Î ±.
3/21). ¤√‰Îfi Á‰˝◊Ì lıWÔà (Á‰˘˝’Ïfl) »ı, ±ıÀ·Î ±Ëo¿ÎflflÏË÷ ◊¥fiı Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰◊Ì @›Î_› ’HÎ
‹ÎÀı ⁄‘Î ·˘¿˘ ±ı‹fiÎ ‹Î√˝fi_ ±fiÁflHÎ ¿flı »ı. hÎÌΩ ≠ı‹ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ≠ı‹ ±Î’‹ı‚ı ≠ı‹‹› ¤√‰ÎfifiÎ
±K›Î›‹Î_ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ’HÎ ±Î … ‰Î÷ ÷flŒ «ÎS›˘ Ω› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi˘ ±Ëo¿Îfl ±fiı
(µ’›˝@÷ ’ÿ˘◊Ì …) ¿Ëı‰Î¥ √¥ »ı. V‰Î◊˝ … ¤√‰I≠ı‹‹Î_ ωCÔfiw’ »ı. ±Î ⁄ıµfiı ¿ÎflHÎı
ÁΑ¿ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı …ı ≠¿Îflfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı ‹fiW›fi˘ ≠ı‹¤Î‰ ÁÌÏ‹÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ÷ı◊Ì ±Ëo¿Îfl
»ı, ¤√‰Îfi ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‰˘ … Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı ‹ÎÀı ±fiı V‰Î◊˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ±Î’H΢ ≠ı‹¤Î‰ T›Î’¿ ⁄fiÌ
÷ˆ›Îfl flËı »ı. ‹ËÎflÎ… ÿÂfl◊∞ ¤√‰Îfi lÌfl΋fi˘ Ω› »ı. ≠ı‹¤Î‰ T›Î’¿ ◊‰Î◊Ì ±Î’HÎÎ ‹Îfiı·Î ⁄‘Î
’hΤΉı V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı‹fiÎ ÁΫΠ’hÎ ⁄fiΉÀÌ Á_⁄_‘˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘
⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı Á΋J›˝‰Îfi ˢ¥fiı ’HÎ “Ï’÷Δ V‰Î¤Îω¿ ÏfiI› Á_⁄_‘ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÿÂfl◊∞fiÎ_ ‰«fi˘fiı À΂‰Î‹Î_ ’˘÷Îfiı ±Á‹◊˝ ‹Îfiı »ı.1 ∞‰‹ÎhÎfi˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’‹ı‚ı ÏfiI›Á_⁄_‘
±Î flÌ÷ı ±Î«flH΢◊Ì ¤√‰Îfi ±ı flËV› ≠√À ¿flı »ı »ı (√Ì÷Î ±. 15/7). ’fl_÷ F›Î_ Á‘Ì ∞‰ ±Î Á_⁄_‘fiı
¿ı Ωı ÷‹ÎflÌ Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘fiÌ w±ı ≠ÌÏ÷ ±˘‚¬÷˘ fi◊Ì ±fiı ⁄ÌΩı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı »ı, I›Î_ Á‘Ì
ˢ› ÷˘ ÷ı … Á_⁄_‘ ÷‹ı ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ΩıÕÌ ÿ˘ …ı‹¿ı ÷ı …L‹-‹flHÎfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ’Õu˘ flËı »ı. ÷ıfi_ ±Î ⁄_‘fi
ó ‹Î÷΋Î_ ≠ÌÏ÷ ˢ› ÷˘ ‹fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Î÷Î ‹ÎfiÌ ⁄ı ⁄Î…\◊Ì Ë˘› »ı - ±ı¿ ÷˘ ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ
·˘, Ï’÷΋Î_ ≠ÌÏ÷ ˢ› ÷˘ ‹fiı ’˘÷Îfi˘ Ï’÷Î ‹ÎfiÌ ÏfiI›Á_⁄_‘fiı ±˘‚¬÷˘ fi◊Ì ±fiı ⁄Ì…\_. …ıfiÌ ÁÎ◊ı
·˘; ’h΋Î_ ≠ÌÏ÷ ˢ› ÷˘ ‹fiı ’˘÷Îfi˘ ’hÎ ‹ÎfiÌ ·˘, ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ÷ıfiÎ Á_⁄_‘fiı ÏfiI› ‹ÎfiÌ
‰√ıflı. ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ‹Îfl΋Î_ ‰ÎV÷ω¿ ≠ÌÏ÷ ◊¥ …Âı ·ı »ı. F›Îflı ∞‰ “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı”fiÎ ±fiÁÎfl
±fiı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥ …Âı. ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô̊
⁄Ì∞ ‰Î÷, ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flH΢◊Ì ±ı ±˘‚¬Ì ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ
ÏÂZÎHÎ ±Î’ı »ı ¿ı …ı …ı‰˘ Á_⁄_‘ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı »ı, ÏfiI›Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
÷ıfiı ‹ÎÀı Ë_ ’HÎ ÷ı‰˘ … ⁄fiÌ Ω™ »\_, ÷ı … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fiı ±˘‚¬‰˘ ±ı … ¤√‰Îfifiı
÷‹ÎflÌ ÁÎ◊ı …ı …ı‰˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı, ÷‹ı ’HÎ ÷ıfiÎ ÂflHÎı ◊‰_ ¿Ëı‰Î›. ÂflHÎı ◊‰Î◊Ì ¤@÷ g«÷Î, ¤›, ¢¿
‹ÎÀı ÷ı‰Î … ⁄fiÌ Ω±˘; …ı‹¿ı - ‹Î÷Î-Ï’÷Îfiı ‹ÎÀı ±fiı Â_¿Î-¿<Â_¿Î◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı, ±fiı ’»Ì ÷ıfiÎ
÷‹ı Á’hÎ ⁄fiÌ Ω±˘ »˘, ’IÔfiÌfiı ‹ÎÀı ÷‹ı Á›˘B› ¶ÎflÎ ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎfiÌ Ï‰v© ¿˘¥ Ïø›Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı
’Ï÷ ⁄fiÌ Ω±˘ »˘, ⁄Ëıfifiı ‹ÎÀı ÷‹ı lıWÔà ¤Î¥ ⁄fiÌ ◊¥ ¿ı ? ÷ıfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ
Ω±˘ »˘ ‰√ıflı. ’fl_÷ ⁄ÿ·Î‹Î_ ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ≥E»˘ ±fiÁÎfl … ◊Λ »ı ó “‹‹ ‰I‹Î˝fi‰÷˝L÷ı”.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ωı¿ı ±Î Á_ÁÎfl ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı, ÷˘’HÎ …ı ±ıfiı ±ı w’◊Ì …\±ı »ı, ÷ıfiÎ
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ÷ı … w’ı ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ±Î’HÎı ’˘÷Îfiı ÂflÌfl ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
Á‹∞±ı »Ì±ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ≥E»Î ¿fḻı »Ì±ı ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiÎ w’‹Î_ ±Î’HÎÌ Á΋ı ±Î‰ı »ı,
1. ±Ëo ÏË ‰«fiÎÿÔ˚ flÎiΗ ’÷ı›‹Ï’ ’Ή¿ı – ¤ZΛı›_ ωÊ_ ÷ÌZHÎ_ ’÷ı›‹Ï’ «ÎHν‰ı ––
(‰ÎS‹ÌÏ¿. ±›˘K›Î. 18/28-29)
¤√‰Îfi lÌfl΋ ¿Ëı »ı ó “Ë_ ‹ËÎflÎ… Ï’÷Î∞fiÎ ¿Ëı‰Î◊Ì ±Î√‹Î_ ’HÎ ≠‰ı ¿flÌ Â¿<_ »\_. ÷ÌZHΠωÊfi_ ’HÎ ¤ZÎHÎ ¿flÌ
¿<_ »\_ ±fiı Á‹ƒ‹Î_ ’HÎ ¿>ÿÌ Â¿<_ »\_.”
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 283

±Î’HÎı ±Á÷‹Î_ flËÌfiı Ωı¥±ı »Ì±ı ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ ±Á÷ w’ı … ÿı¬Î› »ı. …ı‹ ¿ı, ⁄΂¿ fl‹¿Õ<_ ≥E»ı
»ı ÷˘ Ï’÷Î ÷ıfiı ’ˆÁÎ ¬«afiı ’HÎ fl‹¿Õ<_ ·Î‰Ì ±Î’ı »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ±Î’HÎı …ı ≥E»Ì±ı »Ì±ı, ’fl‹ ¿Ú’΂
¤√‰Îfi (V‰›_ Ëo‹ıÂÎ_ Á÷-V‰w’ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ) ÷ı … w’ı ±Î’HÎÌ Á΋ı ±Î‰ı »ı. Ωı ±Î’HÎı ¤˘√˘fiÌ
≥E»Î fi ¿fḻı ÷˘ ¤√‰Îfifiı ¤˘√w’ı ÂÎ ‹ÎÀı ±Î‰‰_ ’Õı? ⁄fiΉÀÌ w’ ÂÎ ‹ÎÀı ·ı‰_ ’Õı?
¤√‰ÎfifiÎ V‰¤Î‰‹Î_ “…ıfiÎ ÁÎ◊ı ÷ı‰Î (›◊Î-÷◊Î)” ◊÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰ ’fl ÷ı‹fiÌ ⁄Ë ¤Îflı
¿Ú’Î »ı; ¿ı‹¿ı @›Î_ ∞‰ ±fiı @›Î_ ¤√‰Îfi! ±Ï¤‹Îfi ÏÁ‰Î› ∞‰‹Î_ ⁄Ì…\_ ¿›_ Á΋J›˝ »ı? ÷ı‹ »÷Î_ ∞‰fi_
¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı ÷˘ ¤√‰Îfifi_ ’HÎ ∞‰‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. …ı‹ ¿ı ωÿfl∞fiÎ ’IÔfiÌ (Á·¤Î∞)
¤√‰Îfifiı Ωı¥fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÒ‘-⁄Ò‘ ¬˘¥ ⁄ıÃÎ_ ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ V‰›_ ’˘÷Îfiı ¤Ò·Ì √›Î ±fiı ¿ı‚ÎfiÌ »Î·
¬Î¥fiı ÷ı‹Î_ … ±Îfi_ÿ ‹ÎHΉΠ·ÎB›Î!
¤√‰ÎfifiÎ V‰¤Î‰‹Î_ “›◊Î-÷◊Δ ‹ÎhÎ Ïø›Î‹Î_ »ı, ¤Î‰‹Î_ fi◊Ì. ¤√‰Îfifi˘ ±Î„V÷¿‹Î_ ±Î„V÷¿ T›„@÷fiÎ
≠Ï÷ …ı VfiıË »ı, ¿Ú’Î »ı, ÷ı‰˘ … VfiıË, ¿Ú’Î fi΄V÷¿‹Î_ fi΄V÷¿ T›„@÷fiÎ ≠Ï÷ ’HÎ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ
“›◊Î-÷◊Δ‹Î_ V‰Î◊˝¤Î‰ fi◊Ì. ⁄S¿ı ±Î … ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı ¿ı @›Î_ ∞‰ ±fiı @›Î_ ¤√‰Îfi! ÷ı‹
»÷Î_ ÷ı±˘ ∞‰fiı ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ ⁄fiΉı »ı. ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ …ı‰˘ ÿflFΩı ±Î’ı »ı! ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi΋Î_ ‹˘ÀÎ¥fi˘
¤Î‰ flά÷Î fi◊Ì. ±Î ÷ı‹fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı …ı ‹fiı …ı ¤Î‰◊Ì V‰Ì¿Îflı »ı, Ë_ ’HÎ ÷ıfiı ÷ı … ¤Î‰◊Ì V‰Ì¿Îv_
»\_ ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ⁄Ë … Áfl‚ ±fiı Á√‹ »ı. ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ¿ı‹ fi◊Ì ·ı÷Î
ó ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

¿Î∆˚ZÎL÷— ¿‹˝HÎÎ_ ÏÁÏ©_ ›…L÷ ≥Ë ÿı‰÷Η –– 12––

ÏZÎ≠_ ÏË ‹ÎfiÊı ·˘¿ı ÏÁÏ©¤˝‰Ï÷ ¿‹˝Ω –– 12––
¿‹˝HÎ΋Ô˚ = ¿‹ÎıÛfiÎ ›…L÷ı = ’Ò…fi ¿fl÷Î flËı »ı; ¿‹˝Ω = ¿‹ÎıÛ◊Ì µI’¯Î ◊fiÎflÌ
ÏÁÏ©‹Ô˚ = Œ‚fiı (ÏÁÏ©fiı) ÏË = ¿ı‹¿ı ÏÁÏ©— = ÏÁÏ©
¿Î∆Ô˚ZÎL÷— = ≥E»fiÎflÎ (‹ÎHÎÁ˘) ≥Ë = ±Î ÏZÎ≠‹Ô̊ = ÁI‰flı
ÿı‰÷Η = ÿı‰÷α˘fi_ ‹ÎfiÊı, ·˘¿ı = ‹fiW›·˘¿‹Î_ ¤‰Ï÷ = ‹‚Ì Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿Î∆Ô˚ZÎL÷— ¿‹˝HÎÎ_ ÏÁÏ©_ ›…L÷ ≥Ë ÿı‰÷Η” ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰I≠΄MÔ÷‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
ó ‹fiW›fiı fi‰Ìfi ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ‹‚ı·˘ »ı. ¿‹˝ ‰V÷±˘fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ Ïfi›‹ fi◊Ì «Î·Ì ¿÷˘. ¤√‰÷Ô˚≠΄MÔ÷
¿fl‰Î◊Ì … ÏÁÏ© ◊Λ »ı ó ±ı‰_ ≠I›ZÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı‰‚ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ◊Ì ◊Λ »ı. µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ Ω√˛÷
»ı. ±Î ¿ÎflHÎı ‹fiW›fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±Î ‰Î÷ ºœ ◊¥ fi ◊‰Î‹Î_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎ … »ı.
√¥ »ı ¿ı ¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ fi◊Ì ‹‚÷Ì. ¤√‰Îfi ÷˘ Ï’÷Î Á‹Îfi »ı ±fiı ÿı‰÷Î ÿ¿ÎfiÿÎfl
÷ı±˘ ±ı‰_ Á‹…ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ …ı‹ Á‹Îfi »ı. Ωı ÿ¿ÎfiÿÎfl ‰V÷ fi ±Î’ı, ÷˘ ÷ıfiı ’ˆÁÎ
¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ¿‹˝ (÷’, K›Îfi, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı) ·ı‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì; Ï’÷Îfi˘ ’ˆÁÎ ·ı‰Îfi˘ ’HÎ
¿fl‰Î◊Ì … ◊Λ »ı. fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiα˘fiı ±Ï‘¿Îfl »ı, ±fiı ‰V÷ ±Î’‰Îfi˘ ’HÎ. ⁄΂¿fiı Ï’÷Î
¿ÎflHÎı ÷ı‹fiÌ ºÏp ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Î ÷flŒ …÷Ì … fi◊Ì ’ÎÁı◊Ì ¿˘¥ ‰V÷ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ‹ÒS› fi◊Ì ±Î’‰_
¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘ ¿‹˝…L› »ı, ±ı¿ÿıÂÌ› »ı, ±Î’HÎfiı ’Õ÷_. ’fl_÷ ÿ¿ÎfiÿÎfl ’ÎÁı◊Ì ‰V÷ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ‹ÒS›
ÏfiI› ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì, ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ »ı ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±Î’‰_ ’Õı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì ¿o¥
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±Î‰U›¿ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ‹ÒS› ±Î’‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì; ’fl_÷
»ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ¿‹˝…L› fi◊Ì, Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν »ı, ÿı‰÷α˘ ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ‹ı‚‰‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ωϑ’Ò‰˝¿
±Î’HÎfiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı, ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ fi◊Ì ±fiı ¿fl‰Î_ ’Õı »ı. ÿ¿ÎfiÿÎfl ’ÎÁı◊Ì ⁄΂¿ ÿ̉ÎÁ‚Ì, «Î¿<
284 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‰√ıflı ËÎÏfi¿Îfl¿ ‰V÷±˘ ’HÎ ’ˆÁÎ ±Î’Ìfiı ¬flÌÿÌ Â¿ı
»ı; ’fl_÷ Ωı ÷ı Ï’÷Î ’ÎÁı◊Ì ±ı‰Ì ËÎÏfi¿Îfl¿ ‰V÷±˘
‹Î√ı ÷˘ ÷ı±˘ ÷ıfiı fiÏË ±Î’ı ±fiı ’ˆÁÎ ’HÎ ·¥
·ıÂı. Ï’÷Î ±ı … ‰V÷ ±Î’ı »ı, …ı‹Î_ ⁄΂¿fi_ ÏË÷
ˢ›. ±ı … flÌ÷ı ÿı‰÷Î ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ µ’ÎÁ¿˘fiı
(±ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ ÁÎ_√˘’Î_√ ◊÷Î_) ÷ı‹fiÎ ÏË÷-±ÏË÷fi˘
ω«Îfl ¿›Î˝ ωfiÎ ÷ı‹fiÌ ≥„E»÷ ‰V÷±˘ ±Î’Ì ÿı
»ı; ’fl_÷ ’fl‹ Ï’÷Î ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷˘fiı ’˘÷ÎfiÌ
≥E»Î◊Ì ÷ı … ‰V÷±˘ ±Î’ı »ı, …ı‹Î_ ÷ı‹fi_ ’fl‹
ÏË÷ ˢ›. ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ±S’⁄Ï©‰Î‚Î
‹fiW›˘ ¤√‰ÎfifiÌ ‹ËkÎÎ ±fiı Ï‹hÎ÷Îfiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±iÎÎfi‰Â ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı
»ı. (√Ì÷Î ±. 7/20-23; 9/23-24).
“ÏZÎ≠_ ÏË ‹ÎfiÊı ·˘¿ı ÏÁÏ©¤˝‰Ï÷ ¿‹˝Ω” ó ±Î
‹fiW›·˘¿ ¿‹˝¤ÒÏ‹ »ı ó “¿‹Î˝fi⁄L‘ÌÏfi ‹fiW›·˘¿ı”
(√Ì÷Î ±. 15/2). ±ıfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ·˘¿ (V‰√˝-
fifl¿ ‰√ıflı) ¤˘√¤ÒÏ‹±˘ »ı. ‹fiW›·˘¿‹Î_ ’HÎ fi‰_
¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ‹fiW›fiı … »ı, ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflıfiı
fiÏË. ‹fiW›-ÂflÌfl‹Î_ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ … ·˘¿ ÷◊Î
’fl·˘¿‹Î_ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
‹fiW›·˘¿‹Î_ ¿‹˘˝fiÌ ±ÎÁ„@÷‰Î‚Î ‹fiW›˘ flËı
»ı ó “¿‹˝ÁÏïÊ Ω›÷ı” (√Ì÷Î ±. 14/15). ¿‹˘˝fiÌ
±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ¿‹˝…L› ÏÁÏ© ’fl … ±ÎÁ@÷
◊Λ »ı. ¿‹˘˝◊Ì …ı ÏÁÏ© ◊Λ »ı, ÷ı Ωı¿ı ÂÌCβ ‹‚Ì
Ω› »ı, ÷˘’HÎ ÷ı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı, I›Îflı ÷ı‹fiÎ◊Ì
◊‰Î‰Î‚Ì ÏÁÏ© (Œ‚) ÁÿÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı »ı?
±ıÀ·Î ‹ÎÀı fiΉÎfi ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’HÎ fiΉÎfi …
ˢ› »ı. ’fl_÷ ¿Î‹fiΉ΂Π‹fiW›fiÌ ºÏp ÂÌCβ
‹‚‰Î‰Î‚Î Œ‚ µ’fl ÷˘ Ω› »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ fiÎÂfiÌ
÷flŒ fi◊Ì …÷Ì. ωϑ’Ò‰˝¿ ÁÎ_√˘’Î_√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
¿‹˘˝fi_ Œ‚ ÿı‰÷α˘ ’ÎÁı◊Ì ÂÌCβ ‹Y›Î ¿flı »ı; ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘fi_ … ÂflHÎ ·ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ
±ÎflΑfiÎ ¿flı »ı. ¿‹˝…L› Œ‚ ≥E»‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ fi◊Ì ◊÷Î ±fiı ’ÏflHÎ΋V‰w’ı ‰Îfl_‰Îfl
…L‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±‰÷ÎflfiÎ µtıU›fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ
ÏÿT›÷Îfiı ΩHΉÎfi_ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷ÎT›_. ¿‹˝…L› ÏÁÏ© ≥E»‰Î◊Ì … ¿‹˘˝‹Î_ ±ÏÿT›÷Î (‹Ï·fi÷Î) ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì
[±K›Î› 4
…ı ‰ÎV÷ω¿ ÏÁÏ© »ı, ÷ı ¿‹˝…L› fi◊Ì. ‰ÎV÷ω¿
ÏÁÏ© “¤√‰I≠΄MÔ÷” »ı. ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÎ_ ÁΑfi˘ó¿‹˝›˘√,
iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ’HÎ ¿‹˝…L› fi◊Ì. ›˘√fiÌ
ÏÁÏ© ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı ¿‹˘˝fiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì
◊Λ »ı.
Â_¿Î ó ¿‹˝›˘√fiÌ ÏÁÏ© ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì …
⁄÷ΉΥ √¥ »ı ó “±ÎvvZ΢‹̋fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı”
(√Ì÷Î ±. 6/3), ÷˘ ’»Ì ¿‹˝›˘√ ¿‹˝…L› ¿ı‰Ì flÌ÷ı
fi◊Ì?
Á‹Î‘Îfi ó ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿‹˘˝◊Ì ±fiı ¿‹˝Á΋√˛Ì◊Ì
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
›˘√ (’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÏfiI›Á_⁄_‘) ÷˘ V‰÷—ÏÁ© ±fiı
V‰Î¤Îω¿ »ı. ±Î◊Ì ›˘√ ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿‹˝…L›
fi◊Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝ ÁI› fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ
ÁΑfi w’ ¿‹˘˝fi_ ω‘Îfi ÁI› »ı. ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ F›Îflı
Á÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ Á÷
ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝fi_ fi΋ ’HÎ Á÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “¿‹˝
«ˆ‰ ÷ÿ◊a›_ ÁÏÿI›ı‰ÎϤ‘Ì›÷ı” (√Ì÷Î ±. 17/27).
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … “›˘√” (’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ÏfiI››˘√)fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ¿‹˝›˘√‹Î_
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı fiÏË ó “¿‹˝H›ı‰ÎÏ‘¿ÎflV÷ı
‹Î Œ·ıÊ ¿ÿΫfi” (√Ì÷Î ±. 2/47). ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ⁄_‘Λ »ı (√Ì÷Î ±. 3/9) ±fiı
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
±. 4/23). ¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝ ±fiı Œ‚ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω›
»ı, …ı “›˘√”fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Î‹Î_ Ëı÷ »ı.
¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ “’fl” ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝, T›„@÷, V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
‰V÷±˘fiÌ ÁËΛ ·ı‰Ì ’Õı »ı. “’fl”fiÌ ÁËΛ ·ı‰Ì
±ı ’fl÷_hÎ÷Î »ı. V‰w’ …ı‰_ »ı ÷ı‰_ … »ı. ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ
¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ±fi¤ÒÏ÷‹Î_
“’fl” ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiÎ ÁË›˘√fiÌ ·ı‹ÎhÎ
’HÎ ±’ıZÎÎ ±fiı ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. “’fl” ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î
Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì V‰w’‹Î_ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 13, 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 285

¿‹˘˝‹Î_ ÏÿT›÷Î (’ωhÎ÷Î) ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰ı »ı ó ±ıfiı ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ˉı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Îfi_
ωÂıÊ ‰Hνfi ¿flı »ı.
«Î÷‰˝H›* ‹›Î V≤p_ √Hο‹˝Ï‰¤Î√— –– 13––
÷V› ¿÷νfl‹Ï’ ‹Î_ ω©u¿÷νfl‹T››‹Ô˚ –– 13––
fi ‹Î_ ¿‹Î˝ÏHÎ Ï·Q’„L÷ fi ‹ı ¿‹˝Œ·ı VM≤ËÎ –– 14––
≥Ï÷ ‹Î_ ›˘ûϤΩfiÎÏ÷ ¿‹˝Ï¤fi˝ Á ⁄K›÷ı –– 14––
‹›Î = ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ‹Î‹Ô˚ = ‹… ¿‹Î˝ÏHÎ = ¿‹ÎıÛ
√Hο‹˝- = √HÎ ±fiı ¿‹ÎıÛfiÎ ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ fi, Ï·Q’„L÷ = Ï·MÔ÷ fi◊Ì ¿fl÷Î_.
ω¤Î√— ω¤Î√ ’Ò‰˝¿ ’fl‹ırflfiı (÷_) ≥Ï÷ = ±Î ≠‹ÎHÎı
«Î÷‰H˝ ›˝‹˚Ô = «Îflı› ‰H΢˝fiÌ ±¿÷νfl‹Ô˚ = ±¿÷ν ›— = …ı
V≤p‹Ô˚ = fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ωϩ = ΩHÎ! (¿ÎflHÎ ¿ı) ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
±Î‰Ì »ı. ¿‹˝Œ·ı = ¿‹ÎıÛfiÎ_ Œ‚‹Î_ ±Ï¤ΩfiÎÏ÷ = ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı,
÷V› = ±ı (V≤Ïpfl«fiÎ ‹ı = ‹ÎflÌ Á— = ÷ı (’HÎ)
‰√ıflı)fi˘ VM≤ËÎ = VM≤ËÎ ¿‹˝Ï¤— = ¿‹ÎıÛ◊Ì
¿÷νfl‹Ô˚ = ¿÷ν ˢ‰Î »÷Î_ fi = fi◊Ì, (‹ÎÀı) fi = fi◊Ì
±Ï’ = ’HÎ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ⁄K›÷ı = ⁄_‘Î÷˘.
ÀÌ¿Î ó “«Î÷‰˝H›˝1 ‹›Î V≤p_ √Hο‹˝-ω¤Î√—” ¿ı »ı ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿‹˘˝ ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘
’Ò‰˝…L‹˘‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl Ák‰, fl… ±Ï‘¿Îfl ‹fiW›˘fiı … »ı.
±fiı ÷‹ - ±Î hÎHÎı √H΢‹Î_ L›ÒfiÎÏ‘¿÷Î (±˘»Î‰kÎÎ’b_) «Îflı ‰H΢˝fiÌ fl«fiÎ ‹ıÓ … ¿flÌ »ı ó ±ıfiÎ◊Ì
flËı »ı. V≤Ïpfl«fiÎfiı Á‹›ı ÷ı √H΢ ±fiı ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ¤√‰Îfifi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰ ’HÎ »ı ¿ı ±ı¿ ÷˘ ±Î ‹ÎflÎ
¤√‰Îfi ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒ - ±Î «Îflı ‰H΢˝fiÌ … ±_¢ »ı; ±fiı ⁄Ì…\_, Ë_ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi˘ Áxÿ »\_, ±ıÀ·Î
fl«fiÎ ¿flı »ı2 ‹fiW›˘ ÏÁ‰Î› ÿı‰, Ï’I≤±˘, Ï÷›˝¿ ‰√ıflı ‹ÎÀı Ë_ ÁÿÎ ÷ı‹fiÎ ÏË÷fi˘ … ω«Îfl ¿v_ »\_. ±ÎfiÌ
⁄Ì∞ ›˘Ïfi±˘fiÌ fl«fiÎ ’HÎ ¤√‰Îfi √H΢ ±fiı ¿‹˘˝ ωv© «Îflı ‰HνfiÎ ·˘¿˘ fi ÷˘ ÿı‰÷α˘fiÎ ±__¢ »ı
±fiÁÎfl … ¿flı »ı. ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±fiı fi ÿı‰÷α˘ ÷ı ⁄‘ÎfiÎ Áxÿ ’HÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ωʋ÷Î fi◊Ì. ‹fiW›ı ’˘÷ÎfiÎ ‰Hν ±fiÁÎfl Á‹V÷ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ‰Õı ‹Îv_
“«Î÷‰˝H›‹Ô˚” ’ÿ, ≠ÎHÎÌ ‹ÎhÎfi_ µ’·ZÎHÎ »ı. ±ıfi_ … ’Ò…fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. (√Ì÷Î ±. 18/46).
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW›˘ … «Îfl ≠¿ÎflfiÎ fi◊Ì Ë˘÷Î, “÷V› ¿÷νfl‹Ï’ ‹Î_ ω©Ô˚›¿÷νfl‹T››‹Ô˚” ó
’HÎ ’Â, ’ZÎÌ, T≤ZÎ ‰√ıflı ’HÎ «Îfl ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı; “±¿÷νfl‹Ô”˚ ’ÿ ¿‹˘˝ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘
…ı‹¿ı - ’ZÎ̱˘‹Î_ ¿⁄Ò÷fl ‰√ıflı ⁄˛ÎõH΢, ⁄Î… ‰√ıflı ±¤Î‰ ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı. V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ, ’ηfi,
ZÎÏhΛ, Á‹ÕÌ ‰√ıflı ‰ˆU› ±fiı ¿Î√Õ˘ ‰√ıflı ÂÒƒ ’ZÎ̱˘ Á_ËÎfl ‰√ıflı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi
»ı. ±Î … flÌ÷ı T≤Z΢‹Î_ ’Ì’‚˘ ‰√ıflı ⁄˛ÎõHÎ, ·Ì‹Õ˘ ÷ı ¿‹˘˝◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ … flËı »ı.
‰√ıflı ZÎÏhΛ, ±Î‹·Ì ‰√ıflı ‰ˆU› ±fiı ⁄Ής›˘ ‰√ıflı V≤ÏpfiÌ fl«fi΋Î_ ¤√‰Îfi … µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ »ı
ÂÒƒ T≤Z΢ »ı. ’fl_÷ ±ËŸ “«Î÷‰˝H›˝‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ‹fiW›˘fiı ±fiı ÷ı±˘ … ÏfiÏ‹kÎ ¿ÎflHÎ »ı. ‹ÎÀÌ◊Ì ⁄fiı·Î ’Îh΋Î_
… ·ı‰Î Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ‰HÎ˝Ï‰¤Î√fiı ‹fiW›˘ … Á‹∞ ‹ÎÀÌ µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ »ı ±fiı ¿<_¤Îfl ÏfiÏ‹kÎ ¿ÎflHÎ »ı.
1. “«I‰Îfl˘‰HÎνçÎ÷‰˝H›˝‹Ô˚” ±ËŸ ±Î√‚ “«÷‰˝HÎνÿÌfiÎ_ V‰Î◊ı˝ µ’Á_A›Îfi‹Ô˚” ±Î ω‰ı«fi‰Î‚Ì ÀÌ¿Î◊Ì V‰Î◊ı˝ “W›GÎÔ˚ ≠I››”
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
2. Ák‰√HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ⁄˛ÎõH΢fiÌ, flΩı√H ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î ÷◊Î Ák‰√HÎfiÌ √˙HÎ÷Î◊Ì ZÎÏhΛ˘fiÌ, flΩı√H ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î ÷◊Î ÷‹˘√HÎfiÌ
√˙HÎ÷Î◊Ì ‰ˆU›˘fiÌ ±fiı ÷‹˘√HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ÂÒƒ˘fiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
286 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‹ÎÀÌ◊Ì ’ÎhÎ ⁄fi‰Î‹Î_ ‹ÎÀÌfi˘ T›› (¬«˝) ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ÷ıfiı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ¿<_¤ÎflfiÌ Â„@÷ ’HÎ ¬«˝ ◊¥
Ω› »ı, ’fl_÷ V≤ÏpfiÌ fl«fi΋Î_ ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ’HÎ
T›› fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı±˘ …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ı‹fiı “±T››‹Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
∞‰ ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ±T›› … »ı.
ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ÁCÎ‚Ì ‰V÷±˘ Á_ÁÎflfiÌ
… »ı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì … ‹‚ı·Ì »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiı Á_ÁÎflfiÌ
… Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ Â_ T›› ◊›˘? ±Î’HÎı
÷˘ (V‰w’÷—) ±T›› … flèÎÎ. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı ÁΑ¿
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ‘fi, Á_’ÏkÎ ‰√ıflı ‹‚ı·Î
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fi ‹Îfiı,
÷˘ ’»Ì ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ±T››÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
±ËŸ “ωϩ” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ
ÏÿT›÷Îfiı Á‹…‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı. ¿‹˘˝ ¿fl÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ¿‹˝, ¿‹˝Á΋√˛Ì ±fiı ¿‹˝Œ‚ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
¿˘¥ Á_⁄_‘ fi flËı‰˘ ±ı … ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Î »ı.
“fi ‹Î_ ¿‹Î˝ÏHÎ Ï·Q’„L÷ fi ‹ı ¿‹˝Œ·ı VM≤ËΔ ó
ωrfl«fiÎ ‰√ıflı Á‹V÷ ¿‹˘˝ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfifi˘ ÷ı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ¿o¥ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±ı‹fiÎ_
¿‹˘˝‹Î_ ωʋ÷Î, ’ZÎ’Î÷ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì.
±ı‹fiÎ ¿‹˝Œ‚‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î ¿ı
¿Î‹fiÎ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı Ï·MÔ÷ fi◊Ì
¿fl÷Î_.
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷‹ÎhÎ ¿‹˝Œ‚ »ı. ¤√‰Îfi
±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎflÌ ¿‹˝Œ‚‹Î_ VM≤ËÎ fi◊Ì,
±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ÎflÌ ¿‹˝Œ‚‹Î_ VM≤ËÎ fiÏË Ë˘‰Ì Ωı¥±ı.
¿‹˝Œ‚‹Î_ VM≤ËÎ fi flËı‰Î◊Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷_ ¿‹˘˝◊Ì fiËŸ ⁄_‘Λ.
’λ‚fiÎ (÷ıfl‹Î) f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı
V≤Ïpfl«fiÎ ‰√ıflı Á‹V÷ ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ˢ¥fiı ’HÎ Ë_ ±¿÷ν
»\_ ±◊ν÷Ô˚ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi◊Ì ±fiı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı
»ı ¿ı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ‹ÎflÌ VM≤ËÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfl΋Î_
¤˘@I≤I‰ÎϤ‹Îfi ’HÎ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ’HÎ ±Î ⁄ıµ◊Ì
flÏË÷ (’fl) ◊‰_ Ωı¥±ı. Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰ ±fiı ¤˘@I≤I‰-⁄LÔfiı›
fi◊Ì flËı÷Î_. ¿I≤˝I‰-¤˘@I≤I‰ … Á_ÁÎfl »ı. ±Î◊Ì ±ı‹fiÎ
fi flËı‰Î◊Ì ‹„@÷ V‰÷—ÏÁ© … »ı.
“≥Ï÷ ‹Î_ ›˘ûϤΩfiÎÏ÷” ó ‹fiW›‹Î_ F›Îflı
¿Î‹fiα˘ µI’LÔfi ◊Λ »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ ºÏp µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝ µ’fl flËı »ı. µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ·
[±K›Î› 4
(±ÏfiI›) ’ÿÎ◊˘˝ µ’fl ºÏp flËı‰Î◊Ì ÷ı ÏfiI› ¤√‰Îfifiı
÷k‰◊Ì fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘. ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘ ÿÒfl ◊‰Î◊Ì
F›Îflı ±_÷—¿flHÎ Â© ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ
÷flŒ ±Î’‹ı‚ı ºÏp Ω› »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ ºÏp …÷Î_
‹fiW› ΩHÎÌ Ω› »ı ¿ı ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ’fl‹
Áxÿ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ÁC΂Ì
Ïø›Î±˘ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. ¤√‰Îfi
÷˘ ∞‰˘fiı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ÷ı‹fiı
‹fiW›ÂflÌfl ±Î’ı »ı, ’fl_÷ ±Î ‰Î÷fiı fi Á‹…‰Îfiı
¿ÎflHÎı ∞‰ ¿‹˘˝◊Ì fi‰Î-fi‰Î Á_⁄_‘˘ ⁄Î_‘Ìfiı ‰‘Îflı ⁄_‘fi
µI’LÔfi ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿÷ν’b_ ±fiı Œ‚ıE»Î fi
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ∞‰˘fiı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
‹@÷ ¿flÌfiı ÷ı‹fi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … V≤Ïpfl«fiÎfi_
¿Î›˝ ¿flı »ı. ¤√‰Îfifiı ±Î flÌ÷ı ΩHÎÌ ·ı‰Î◊Ì ‹fiW›
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı ó
µ‹Î fl΋ Á¤Îµ …ıÏË ΩfiÎ ––
÷ÎÏË ¤…fi ÷Ï… ¤Î‰ fi ±ÎfiÎ ––
(‹ÎfiÁ 5/34/2)
“¿‹˝Ï¤fi˝ Á ⁄K›÷ı” ó ¤√‰ÎfifiÎ_ ¿‹˘˝ ÷˘ ÏÿT›
»ı …, Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘fiÎ_ ¿‹˘˝ ’HÎ ÏÿT› ˢ› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘ … fiÏË, ‹fiW›‹ÎhÎ ’˘÷ÎfiÎ_
¿‹˘˝fiı ÏÿT› ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı »ı. F›Îflı ¿‹˘˝‹Î_ ‹Ï·fi÷Î
(¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ‰√ıflı) ˢ› »ı, I›Îflı ÷ı ¿‹˘˝
⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄fiÌ Ω› »ı. F›Îflı ‹Ï·fi÷Î ÿÒfl ◊¥ …÷Î_
¿‹˘˝ ÏÿT› ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ¿‹˘˝ ÷ıfiı ⁄Î_‘÷Î_
fi◊Ì, ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı ¿‹˘˝ ÷ı ¿÷νfiı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
’HÎ (÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ±Î«flHÎ ¿fl‰Î◊Ì) ‹@÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î_
⁄fiÌ Ω› »ı.
’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiı ÏÿT› ⁄fiΉ‰Îfi˘ Áfl‚ µ’Λ »ı
ó Á_ÁÎfl◊Ì ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ
fi ‹ÎfiÌfiı (Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀıfiÌ ‹Îfi÷Î
flËÌfiı) Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı‰Ì.
ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı ÂflÌfl ‰√ıflı
…ıÀ·Ì ’HÎ ⁄ÎèÎ ‰V÷±˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ìfiı ±Î’HÎı ÁÎ◊ı
·ÎT›Î fi◊Ì ±fiı …¥±ı I›Îflı ÁÎ◊ı ·¥ …¥ ¿÷Î
fi◊Ì, ÷ı‹fiÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘‹Î_ ≥E»ÎfiÁÎfl
’Ïfl‰÷˝fi ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ÷ı‹fiı ≥E»ÎfiÁÎfl flÎ¬Ì Â¿÷Î
fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ µ’fl ±Î’b_ ¿˘¥ ±ÎÏ‘’I› fi◊Ì.
±ı … flÌ÷ı …L‹-…L‹Î_÷fl˘◊Ì ÁÎ◊ı ±Î‰ı·Î_ ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ ÂflÌfl˘ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˘˝
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi◊Ì.
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 287

÷ı ‰V÷±˘ “’˘÷Îfiı ‹ÎÀı” ’HÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ‹‚ı »ı ±Î’HÎfiı Ωı¥±ı ±fiı ±Î’HÎÎ ÏË÷fiÌ »ı, ÷ı ¤√‰Îfiı
÷˘ ’HÎ “‰‘Îflı ‹‚ı” ±ı‰Ì ≥E»Î flËı »ı. Ωı ÷ı ‰V÷±˘ ±Î’HÎfiı ’Ëı·ı◊Ì … ωfiÎ ‹ÎB›ı ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı; ±fiı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ÷ ÷˘ ‰‘Îflı ‹‚‰ÎfiÌ ≥E»Î fi flËı÷. ‰‘Îflı ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı, ±˘»Ì fiÏË. ±Î’HÎÌ …wÏfl›Î÷fiı
±ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı …ıÀ·Ì ¤√‰Îfi Á‹…ı »ı, ÷ıÀ·Ì ±Î’HÎı Á‹∞ ’HÎ
‹ÎÀıfiÌ ‹Îfi‰Ì ±ı ¿ıÀ·Ì ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı? ÷ı ‰V÷±˘‹Î_ fi◊Ì Â¿÷Î; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ µÿÎfl÷Î ±’Îfl »ı. ÷ıfiÌ
… ’˘÷Î’b_ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿ı‰‚ ÷ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ Á΋ı ±Î’HÎÌ Á‹… ÷˘ ⁄Ë … ±S’ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı »ı, ÷ı‹fiÎ µ’fl ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl …‹Î‰‰Îfiı ±ı‹fiÌ ’ÎÁı ‹Î√‰_ ÂÎ ¿Î‹fi_? …ı ¿o¥ ±Î’HÎfiı ‹Y›_
‹ÎÀı fi◊Ì. »ı, ÷ıfi˘ … ±Î’HÎı Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ‰V÷±˘fiı
Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÷˘ ⁄‘Î ’˘÷ÎfiÎ »ı, ’fl_÷ ·ı‰Î ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿
‹ÎÀı ¿˘¥ ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì. Á_ÁÎflfiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ »ı, ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷‹Î_ ±’a ÿı‰Ì ±ı … ‰V÷±˘fi˘ Áÿ’›˘√
¤√‰Îfi ’HÎ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi »ı. ±ıfiÎ◊Ì ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊¥
’ÎÁı◊Ì ’HÎ ¿o¥ ·ı‰Îfi_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı … Ω› »ı ±fiı ‹ËÎfi ±Îfi_ÿV‰w’ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰
¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ‰V÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı‹ ¿ı V≤Ïp - fl«fiÎ ‰√ıflı ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifi_ ±¿÷ν’b_ ±¿⁄_‘ flËı »ı,
±ı … ≠‹ÎHÎı ∞‰fi_ ’HÎ V‰w’◊Ì ±¿÷ν’b_ V‰÷— ÁflÏZÎ÷ flËı »ı ó “ÂflÌflV◊˘ûÏ’ ¿˙L÷ı› fi ¿fl˘Ï÷ fi
Ï·M›÷ı” (√Ì÷Î - 13/31). ’fl_÷ ‹fiW› ‹Ò¬˝÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿÷ν’HÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı »ı - “±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î
¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı” (√Ì÷Î 3/27)
¿‹˝, Ïø›Î ±fiı ·Ì·Î - hÎHÎı ±ı¿ …ı‰Î ÿı¬Î÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ Á_’ÒHν’HÎı ϤLÔfi »ı. …ı Ïø›Î ¿÷ν’HÎÎfiÎ
±Ï¤‹Îfi ÁÎ◊ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷◊Î ±fi¿>‚ - ≠Ï÷¿>‚ Œ‚ ±Î’‰Î‰Î‚Ì Ë˘›, ÷ı Ïø›Î “¿‹˝” ¿Ëı‰Î› »ı. …ı
¿÷ν’HÎÎfiÎ ±Ï¤‹Îfi ÁÎ◊ı fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷◊Î …ı Œ‚ ±Î’fiÎflÌ ’HÎ fi ˢ›, ÷ı Ïø›Î ¿Ëı‰Î› »ı …ı‹¿ı
- rÎÁfi_ ±Î‰‰_- …‰_, ±Î_¬fi_ ¬Ò·‰_ ±fiı ⁄_‘ ◊‰_, fiÎÕ̱˘fi_ ‘⁄¿‰_, xÿ›fi_ ‘Õ¿‰_ ‰√ıflı. Ïø›Î ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi
±fiı Œ‚ıE»Î ωfiÎ ◊Λ »ı. ±fiı …ı ÏÿT› ÷◊Î ÿÏfi›ÎfiÎ Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı ÏË÷¿fl ˢ› »ı, ÷ı “·Ì·Î” ¿Ëı‰Î›
»ı. Á_ÁÎflfiÎ ·˘¿˘ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı ÷ı “¿‹˝” »ı, ‹@÷ ’vÊ˘ ¶ÎflÎ ◊Λ ÷ı “Ïø›Î” »ı1 ±fiı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ◊Λ
»ı ÷ı “·Ì·Î” »ı ó “·˘¿‰kÎ ·Ì·Î¿ˆ‰S›‹Ô˚” (⁄˛õÁÒhÎ 2/1/33). ±◊ν÷Ô˚ …ı‹ Á_ÁÎfl fi ˢ‰Î »÷Î_ ÿı¬Î› »ı.
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi_ V≤Ïp-fl«fiÎ ±ÎÏÿ ¿Î›˝ ’HÎ ·Ì·Î‹ÎhÎ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ¤√‰Îfi ¿÷ν fi ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ·Ì·Î◊Ì ¿÷ν ÿı¬Î› »ı.
“«Î÷‰˝H›_ ‹›Î V≤p_ √Hο‹˝ ω¤Î√—” ’ÿ˘◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, √Ì÷Î …L‹fiÎ ±Î‘Îflı ΩÏ÷ (‰Hν)‹Î_
‹Îfiı »ı. …ı ‹fiW› …ı ‰Hν‹Î_ …ı ΩÏ÷fiÎ_ ‹Î-⁄Î’◊Ì µI’LÔfi ◊›˘ »ı, ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı ÷ıfiÌ ΩÏ÷ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı. “ΩÏ÷” ÂOÿ … “…fiÌ ≠Îÿ¤Î˝‰ı” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı »ı …ı …L‹◊Ì ΩÏ÷fiı ÏÁ© ¿flı »ı. ¿‹˝◊Ì ÷˘ “¿ÚÏ÷” ÂOÿ
⁄fiı »ı …ı “Õ<¿Ú{Ô˚¿flHÎı” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı »ı. ËÎ, ΩÏ÷fiÌ ’ÒHν flZÎÎ ÷ı ≠‹ÎHÎı (ΩÏ÷ ≠‹ÎHÎı) ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
… ◊Λ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi_ µÿÎËflHÎ ±ÎM›_, ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ‹‹ZÎ ’vÊ˘fi_ µÿÎËflHÎ
±Î’Ìfiı ±…\˝fifiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ¿flı »ı.

±ı‰_ iÎÎI‰Î ¿Ú÷_ ¿‹˝ ’Ò‰ˆ˝flÏ’ ‹‹ZÎϤ— –– 15––

¿<v ¿‹ˆ˝‰ ÷V‹Îk‰_ ’Ò‰ˆ˝— ’Ò‰˝÷fl_ ¿Ú÷‹Ô˚ –– 15––
1. ±Îfiı √Ì÷αı “«ıpΔ ’HÎ ¿ËÌ »ı ó “ÁºÂ «ıp÷ı” (3/33).
288 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
’Ò‰ˆ˝— = ’Ò‰˝¿Î‚fiÎ ¿‹˝
‹‹ZÎϤ— = ‹‹ZÎ±˘±ı ¿Ú÷‹Ô˚
±Ï’ = ’HÎ ÷V‹Î÷Ô˚
±ı‰‹Ô̊ = ±Î ≠‹ÎHÎı I‰‹Ô˚
iÎÎI‰Î = ΩHÎÌfiı ’Ò‰ˆ˝—
ÀÌ¿Î ó [fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ
ÏÿT›÷ÎfiÎ …ı ≠Á_√fi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ Ë÷˘, ÷ıfi˘ ±ËŸ
µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.]
“±ı‰_ iÎÎI‰Î ¿Ú÷_ ¿‹˝ ’Ò‰ˆ˝flÏ’ ‹‹ZÎϤ—” ó ±…\˝fi
‹‹ZÎ Ë÷Î ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»÷Î Ë÷Î. ’fl_÷
›© w’ı ≠ÎMÔ÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›¿‹˝fiı ¿fl‰Î‹Î_ ÷ı‹fiı ’˘÷Îfi_
¿S›ÎHÎ fi◊Ì ÿı¬Î÷_, ⁄S¿ı ÷ı±˘ ÷ıfiı C΢fl¿‹˝ Á‹∞fiı
÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı »ı (√Ì÷Î ±. 3/1). ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ’Ò‰˝¿Î‚fiÎ ‹‹ZÎ ’vÊ˘fi_
µÿÎËflHÎ ±Î’ı »ı ¿ı ÷ı‹HÎı ’HÎ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_
’ηfi ¿flÌfiı ¿S›ÎHÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flÌ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷Îflı ’HÎ ÷ı‹fiÌ …ı‹ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰_
Ωı¥±ı.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …fi¿ÎÏÿfi_
µÿÎËflHÎ ±Î’Ìfiı ÷◊Î ±Î («˘◊Î) ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î-
⁄ÌΩ f·˘¿˘‹Î_ ω‰V‰Îfi, ‹fi, ≥Z‰Î¿< ‰√ıflıfiÎ_ µÿÎËflH΢
±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı …ı ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì, ÷ı … ‰Î÷ ±Î
f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿ËÌ flèÎÎ »ı.
ÂÎVÔh΢‹Î_ ±ı‰Ì ≠ÏÁÏ© »ı ¿ı ‹‹ZÎÎ Ω√˛÷ ◊÷Î_
¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ‹‹ZÎÎ
⁄Îÿ ‹fiW› ¿‹˝fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi◊Ì flËı÷˘; ’fl_÷ iÎÎfifi˘
±Ï‘¿ÎflÌ ◊¥ Ω› »ı.1 ’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı
¿ı ‹‹ZÎ±˘±ı ’HÎ ¿‹˝›˘√fi_ ÷k‰ ΩHÎÌfiı ¿‹˘˝ ¿›Î*
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹‹ZÎI‰ Ω√˛÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_
¿÷˝T›¿‹˘˝fi˘ I›Î√ fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı, ’fl_÷
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı.
¿‹˝›˘√fi_ ÷k‰ »ı ó ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ›˘√‹Î_
„V◊fl flËı‰_ ±fiı ›˘√‹Î_ „V◊fl flËÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_. ¿‹˘˝
Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ±fiı ›˘√ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı. ¿‹˘˝fiı
¿fl‰Î_ ±fiı fi ¿fl‰Î_ ó ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘ »ı. ±Î◊Ì ≠T≤ÏkÎ
(¿‹˝ ¿fl‰_) ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ (¿‹˝ fi ¿fl‰_) ó ⁄LÔfiı› ≠T≤ÏkÎ
(¿‹˝ ¿fl‰_) »ı. ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ - ⁄ıµ◊Ì ’fl ◊¥
1. “÷Ή÷Ô˚ ¿‹Î˝ÏHÎ ¿<‰a÷ fi Ïfiω˝zı÷ ›Î‰÷Î –– ‹I¿◊Îl‰HÎÎÿ˙ ‰Î l©Î ›Î‰LÔfi Ω›÷ı ––
“I›Î_ Á‘Ì ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı, F›Î_ Á‘Ì ‰ˆflÎB› fi ◊¥ Ω› ±◊‰Î F›Î_ Á‘Ì ‹ÎflÌ (¤√‰ÎfifiÌ) ¿◊ÎfiÎ l‰HÎ ‰√ıflı‹Î_ l©Î
µI’LÔfi fi ◊¥ Ω›.”
[±K›Î› 4
= ¿‹ÎıÛ ’Ò‰˝÷fl‹Ô˚, = Áÿο΂◊Ì
= ¿›Î* »ı, ¿Ú÷‹Ô˚ ±Î«fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
= ‹ÎÀı ¿‹˝ = ¿‹ÎıÛfiı
= ÷_ (’HÎ) ±ı‰ = … (÷ı‹fiÌ …ı‹)
= ’Ò‰˝Ωı ‰Õı ¿<v = ¿fl.
…‰_ ±ı ›˘√ »ı, …ı ’ÒHν ÏfiT≤ÏkÎ »ı. ’ÒHν ÏfiT≤ÏkÎ ¿˘¥
±‰V◊Î fi◊Ì.
«˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ‹ÎflÌ
VM≤ËÎ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiı ¿‹˘˝ fi◊Ì ⁄Î_‘÷Î_. …ı ‹fiW›
¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î ωzÎ (¿‹˝›˘√)fiı ΩHÎÌfiı Œ‚ıE»Îfi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘,
¿ÎflHÎ ¿ı Œ‚ıE»Î◊Ì … ‹fiW› ⁄_‘Λ »ı ó “Œ·ı Á@÷˘
Ïfi⁄K›÷ı” (√Ì÷Î ±. 5/12). Ωı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ
Á¬¤˘√fiı ‹ÎÀı ±◊‰Î ‘fi, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥, V‰√˝ ‰√ıflıfiÌ
≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flı, ÷˘ ÷ı ¿‹˘˝ ÷ıfiı ⁄Î_‘ı »ı (√Ì÷Î
±. 3/9). ’fl_÷ Ωı ÷ıfi_ ·Z› µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· Á_ÁÎfl
fiΠˢ›, ’HÎ ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
Ïfi—V‰Î◊˝ Áı‰Î¤Î‰◊Ì ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿flı, ÷˘ ÷ı ¿‹˘˝ ÷ıfiı ⁄Î_‘÷Î fi◊Ì (√Ì÷Î ±. 4/23).
¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË
Á_ÁÎfl ÷flŒ ◊¥ Ω› »ı, …ı◊Ì ¿‹˘˝fi˘ Á_⁄_‘ (flÎ√)
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı Œ‚ıE»Î fi flËı‰Î◊Ì fi‰˘ Á_⁄_‘
’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷˘.
“¿<v ¿‹ˆ˝‰ ÷V‹Îk‰_ ’Ò‰ˆ˝— ’Ò‰˝÷fl_ ¿Ú÷‹Ô˚” ó ±Î ’ÿ˘
‰Õı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì flèÎÎ »ı ¿ı ÷_ ‹‹ZÎ
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ëı·Î_ ±L› ‹‹ZÎ±˘±ı
·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˘˝ ¿›Î* »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷_ ’HÎ Á_ÁÎflfiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl.
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı ¿‹˝fiÌ ÁCÎ‚Ì Á΋√˛Ì
±Î’HÎÎ◊Ì Ï¤LÔfi ÷◊Î Á_ÁÎfl◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı. ÷ı Á_ÁÎflfiÌ
»ı ±fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … ‹‚Ì »ı. ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ
‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝fi˘ Á_⁄_‘ ’˘÷ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ◊¥ Ω› »ı. F›Îflı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ¿‹˘˝fi˘ Á_⁄_‘ ±Î’HÎÌ
ÁÎ◊ı fi◊Ì flËı÷˘. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_
“›˘√” ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÎ ÏfiI›ÏÁ©
Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ’Ëı·ı◊Ì … »ı.
(lÌ‹§Î. 11/20/9)
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 289

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÷ıfl‹Î-«˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı, ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Î »˘ÕÌfiı V≤Ïp-fl«fiÎ
±ÎÏÿ ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ⁄_‘fi¿÷ν ◊÷Î fi◊Ì. ±gË ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, ‹‹ZÎ±˘±ı ’HÎ ±Î
… ≠‹ÎHÎı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˝ ¿›Î* »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Î ˢ‰Î◊Ì
… ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄fiı »ı. ÷ı◊Ì ÷_ (Ëı ±…\˝fi!) ’HÎ ±ı … ≠‹ÎHÎı ¿‹˝ ¿fl.
iÎÎfi›˘√‹Î_ ≠◊‹ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’»Ì Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_
≠◊‹ Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’»Ì ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ I›Î√ Áfl‚÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ “±ı‰_ iÎÎI‰Î ¿Ú÷_ ¿‹˝” ’ÿ˘ ‰Õı ¿‹˘˝fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î¥ Ë÷Ì. ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ
f·˘¿◊Ì ¿‹˘˝fiı “÷k‰”◊Ì ΩHΉΠ‹ÎÀıfiÎ ≠¿flHÎfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
g¿ ¿‹˝ Ï¿‹¿‹ıÛÏ÷ ¿‰›˘ûM›hÎ ‹˘ÏË÷Η –– 16––
÷kÎı ¿‹˝ ≠‰Z›ÎÏ‹ ›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚ –– 16––
¿‹˝ = ¿‹˝ ¿‰›— = ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ’flÔÊ˘ ≠‰Z›ÎÏ‹ = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı ¿ËÌÂ,
Ï¿‹Ô˚ = Â_ »ı (±fiı) ±Ï’ = ’HÎ ›÷Ô˚ = …ıfiı
±¿‹˝ = ±¿‹˝ ‹˘ÏË÷Η = ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı (‹ÎÀı) iÎÎI‰Î = ΩHÎÌfiı (÷_)
Ï¿‹Ô˚ = Â_ »ı ó ÷÷Ô˚ = ÷ı ±Â¤Î÷Ô̊ = ±Â¤◊Ì ±ıÀ·ı ¿ı
≥Ï÷ = ±ı ≠‹ÎHÎı ¿‹˝ = ¿‹˝-÷k‰ (Ë_) ¿‹˝⁄_‘fi‹Î_◊Ì
±hÎ = ±Î ωʛ‹Î_ ÷ı = ÷fiı ‹˘Z›Áı = ‹@÷ ◊¥ …¥Â.
ÀÌ¿Î ó “g¿ ¿‹˝” ó ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ‹fiW›˘ ÂflÌfl ’HÎ ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝fiÎ ÷k‰fi˘ ›◊Î◊˝
±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fiı … ¿‹˝ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ÷◊Î ÂflÌfl ÏfiHν› fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. …ı Ïø›Îfiı ÷ı±˘ ¿‹˝ ‹Îfiı »ı
±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘ ⁄_‘ ◊‰Îfiı ±¿‹˝ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ÷ı ¿‹˝ ’HΠˢ¥ ¿ı »ı, ±¿‹˝ ’HΠˢ¥ ¿ı »ı ±fiı
’fl_÷ ¤√‰Îfiı ÂflÌfl, ‰ÎHÎÌ ±fiı ‹fifiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ï‰¿‹˝ ’HΠˢ¥ ¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿÷νfiÎ ¤Î‰ ±fiÁÎfl
÷‹Î‹ Ïø›Î±˘fiı ¿‹˝ ‹ÎfiÌ »ı ó ¿‹˝fi_ V‰w’ ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ΩHÎı
“ÂflÌfl‰Î∆Ô˚‹fi˘Ï¤›˝I¿‹˝ ≠Îfl¤÷ı fifl—” ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ‰ÎV÷ω¿ ¿‹˝ Â_ »ı? ÷ı ¿ı‹ ⁄Î_‘ı »ı?
(√Ì÷Î ±. 18/15). ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄Î_‘ı »ı? ±ıfiÎ◊Ì ¿¥ flÌ÷ı ‹@÷ ⁄fiÌ Â¿Î›
¤Î‰fiÎ ±fiÁÎfl … ¿‹˝fiÌ Á_iÎÎ (fi΋) ˢ› »ı. »ı? ó ±Î ⁄‘Îfi_ Ë_ ω‰ı«fi ¿flÌÂ, …ıfiı ΩHÎÌfiı ÷ı
¤Î‰ ⁄ÿ·Î¥ …÷Î_ ¿‹˝fiÌ Á_iÎÎ ’HÎ ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı. flÌ÷ı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝ ⁄Î_‘fiÎflÎ fiÏË ⁄fiı.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿‹˝, V‰w’ı Á΄k‰¿ ÿı¬Î÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ωı ‹fiW›‹Î_ ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ±fiı Œ‚ıE»Î ˢ›,
Ωı ¿÷νfi˘ ¤Î‰ flÎ…Á ¿ı ÷΋Á ˢ›, ÷˘ ÷ı ¿‹˝ ’HÎ ÷˘ ¿‹˝ fi ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ‰ÎV÷‰‹Î_
flÎ…Á ¿ı ÷΋Á ⁄fiÌ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ÿı‰ÌfiÌ ¿‹˝ … ◊÷_ flèÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Ï·MÔ÷÷Î »ı. ’fl_÷
µ’ÎÁfiÎ w’Ì ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ›, …ı V‰w’◊Ì Á΄k‰¿ »ı. Ωı ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ±fiı Œ‚ıE»Î fiΠˢ›, ÷˘ ¿‹˝
’fl_÷ Ωı ±ı‰Ì µ’ÎÁfiÎ ¿flfiÎfl˘ ÷ıfiı ¿˘¥ ¿Î‹fiÎfiÌ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˝ fi◊Ì ◊÷_ ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ
ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ¿flı, ÷˘ ÷ı ¿‹˝ flÎ…Á ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ¿÷ν ÏfiÏ·˝MÔ÷
¿˘¥fi˘ fiΠ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿flı, ÷˘ ÷ı … ¿‹˝ ÷΋Á ⁄fiÌ Ë˘› ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰_ ±◊‰Î fi ¿fl‰_ ó ⁄LÔfiı› ±¿‹˝
Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı Ωı ¿÷ν‹Î_ Œ‚ıE»Î, ‹‹÷Î ±fiı »ı ±fiı Ωı ¿÷ν Ï·MÔ÷ ˢ› ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰_ ±◊‰Î fi
±ÎÁ„@÷ fiΠˢ›, ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ “¿‹˘˝ ¿fl‰_ ó ⁄LÔfiı› ¿‹˝ »ı ±fiı ⁄Î_‘fiÎflÎ_ »ı.
“±¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚‹Î_ ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì “Ï¿‹¿‹ı˝Ï÷” ó ¤√‰Îfiı ¿‹˝fiÎ ⁄ı ¤ıÿ ⁄÷ÎT›Î
◊÷Î_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ⁄ËÎflfiÌ Ïø›Î ¿fl‰Î ±◊‰Î »ı ó ¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝. ¿‹˝◊Ì ∞‰ ⁄_‘Λ »ı ±fiı ±¿‹˝◊Ì
fi ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝fiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fi_ iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_. (⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì) ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±Î ωʛ‹Î_ ÂÎVÔh΢fiı ΩHΉΉ΂Π‹˘ÀÎ-‹˘ÀΠω¶Îfi˘ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±¿‹˝ fi◊Ì. ¤√‰Îfiı ‹˘Ë’Ò‰˝¿
290 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ I›Î√fiı “÷΋Á” ⁄÷ÎT›˘ »ı
(√Ì÷Î ±. 18/7). ÂÎflÌÏfl¿ ¿pfiÎ ¤›◊Ì ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Î ¿‹˘˝fiÎ I›Î√fiı “flÎ…Á” ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı
(√Ì÷Î ±. 18/8). ÷΋Á ±fiı flÎ…Á I›Î√‹Î_ ¿‹˘˝fi˘
V‰w’◊Ì I›Î√ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì
◊÷˘. ¿‹˘˝‹Î_ Œ‚ıE»Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ “Á΄k‰¿”
»ı (√Ì÷Î ±. 18/9). Á΄k‰¿ I›Î√‹Î_ V‰w’◊Ì ¿‹˝
¿fl‰_ ±ı ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±¿‹˝ »ı; ¿ı‹¿ı Á΄k‰¿ I›Î√‹Î_
¿‹˘˝◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±¿‹˝ »ı.
ÂÎVÔh΢fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Πω¶Îfi˘ ’HÎ ±¿‹˝
Â_ »ı ó ±ı ωʛ‹Î_ ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝
¿fl‰ÎfiÌ ±◊‰Î fi ¿fl‰ÎfiÌ ó ⁄ıµ ±‰V◊α˘‹Î_ …ıfiÎ◊Ì
∞‰ ⁄_‘Λ fiÏË, ÷ı ÷k‰fiı Á‹…‰Î◊Ì … ¿‹˝ Â_ »ı
±fiı ±¿‹˝ Â_ »ı ó ±ı ‰Î÷ Á‹…‹Î_ ±Î‰Âı. ±…\˝fi
›©w’Ì ¿‹˝fiı fi ¿fl‰Îfiı ¿S›ÎHοÎfl¿ Á‹…ı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ΩHÎı ¿ı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ›©w’Ì ¿‹˝fi˘
I›Î√ ¿fl‰Î‹ÎhÎ◊Ì ÷ÎflÌ ±¿‹˝-±‰V◊Î (⁄_‘fi◊Ì ‹„@÷)
fiÏË ◊Λ (√Ì÷Î ±. 3/4), ⁄S¿ı ›© ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ÷_ ±¿‹˝-±‰V◊Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı (√Ì÷Î ±.
2/38); ±Î◊Ì ±¿‹˝ Â_ »ı ó ±Î ÷k‰fiı ÷_ Á‹….
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î ¿‹˘˝ ¿fl÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ó ±Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ±¿‹˝-±‰V◊Î »ı.
“¿‰›˘ûM›hÎ ‹˘ÏË÷Η” ó ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘‹Î_
±ıÀ·_ Á΋J›˝ fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘ ¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝fi˘ ÷΄k‰¿
ÏfiHν› ¿flÌ Â¿ı. ÂÎVÔh΢fiÎ iÎÎ÷Î ‹˘ÀÎ-‹˘ÀΠω¶Îfi˘
’HÎ ±Î ωʛ‹Î_ ¤Ò· ¿flÌ ⁄ıÁı »ı. ¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝fi_
÷k‰ ΩHΉ΋Î_ ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© ’HÎ «yfl ¬Î¥ Ω› »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±ıfi_ ÷k‰ ¿Î_ ÷˘ ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ©
◊›ı·Î ±fi¤‰Ì ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ˘ ΩHÎı »ı ±◊‰Î
¤√‰Îfi ΩHÎı »ı.
“÷kÎı ¿‹˝ ≠‰Z›ÎÏ‹” ó ∞‰ ¿‹˘˝ ‰Õı ⁄_‘Λ˘ »ı
÷˘ ¿‹˘˝ ‰Õı … ‹@÷ ◊Âı. ±ËŸ ¤√‰Îfi ≠Ï÷iÎÎ ¿flı
»ı ¿ı Ë_ ÷ı ¿‹˝÷k‰fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ¿ËÌÂ, …ıfiÎ◊Ì ¿‹˝
¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi ⁄fiı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ı ωzÎ ⁄÷ΉÌÂ, …ıfiÎ◊Ì ÷_
¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ …L‹-‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi◊Ì
‹@÷ ◊¥ …Âı.
¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÎ ⁄ı ‹Î√˘˝ »ı ó ≠T≤ÏkÎ ‹Î√˝ ±fiı
ÏfiT≤Ïk΋Î√˝. ≠T≤Ïk΋Î√˝fiı “¿‹˝ ¿fl‰_” ±ı‹ ¿Ëı »ı ±fiı
ÏfiT≤Ïk΋Î√˝fiı “¿‹˝ fi ¿fl‰_” ±ı‹ ¿Ëı »ı. ±Î ⁄ıµ ‹Î√˘˝
[±K›Î› 4
⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î fi◊Ì. ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Ì ÷˘ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı
±ÎÁ„@÷ »ı, «ÎËı ±ı ≠T≤Ïk΋Î√˝‹Î_ ˢ›, ¿ı «ÎËı ±ı
ÏfiT≤Ïk΋Î√˝‹Î_ ˢ›. Ωı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷
fi ˢ› ÷˘ ‹fiW› ≠T≤Ïk΋Î√˝ ±fiı ÏfiT≤Ïk΋Î√˝ - ⁄ıµ‹Î_
±Î’‹ı‚ı ‹@÷ »ı. ±Î ‰Î÷fiı Á‹…‰Ì ±ı … ¿‹˝÷k‰fiı
Á‹…‰_ ±ı‹ √HÎΛ.
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ’«ÎÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›˘√—
¿‹˝Á ¿˙·‹Ô˚” ¿‹˘˝‹Î_ ›˘√ … ¿<‚÷Î »ı” ó ±ı‰_
¿ËÌfiı ¿‹˝÷k‰ ⁄÷ÎT›_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
»^À‰Îfi˘ ‰ÎV÷ω¿ µ’Λ “›˘√” ±◊ν÷Ô˚ Á‹÷Î … »ı.
’fl_÷ ±…\˝fi ±Î ÷k‰fiı ’¿ÕÌ fiÏË Â@›Î, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ±Î ÷k‰fiı ŒflÌ◊Ì Á‹Ω‰‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ
flèÎÎ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
¿‹˝›˘√ ¿‹˝ fi◊Ì, ’fl_÷ Áı‰Î »ı. Áı‰Î‹Î_ I›Î√fi_
≠ΑÎL› ˢ› »ı. Áı‰Î ±fiı I›Î√ - ±ı ⁄LÔfiı› ¿‹˘˝
fi◊Ì. ±Î ⁄ıµ‹Î_ ω‰ı¿fi_ … ≠ΑÎL› »ı.
±Î’HÎÌ ’ÎÁı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı
…ıÀ·Ì ’HÎ ‰V÷±˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‹‚ı·Ì »ı, ±fiı ω¬ÒÀÌ
◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Îfi˘ ±Î’HÎfiı
±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı Á_ÁÎflfiÌ …
Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕ‰Îfi˘ ±Î’HÎfiı ±Ï‘¿Îfl »ı. …ı ‰V÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ »ı, ÷ı (V‰w’ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î)fi˘ I›Î√
¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı …ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì, ÷ı
(ÂflÌfl ¿ı Á_ÁÎfl)fi˘ I›Î√ V‰÷—ÏÁ© »ı. ±Î◊Ì I›Î√
÷ıfi˘ ◊Λ »ı, …ı ’˘÷Îfi_ fi◊Ì, ’fl_÷ …ıfiı ¤Ò·◊Ì ’˘÷Îfi_
‹ÎfiÌ ·Ì‘_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Î’HÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Îfi˘ … I›Î√
◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı …ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ »ı … fiÏË, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ
fi ‹Îfi‰Ì ±ı I›Î√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ±Î ÷˘ ω‰ı¿ »ı.
¿‹˝Á΋√˛Ì (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı)
’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±fiı
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … »ı. ±ıfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı »ı.
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ıfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ’˘÷ı ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl Ïfiω˝¿Îfl w’ı ±ı¿flÁ flËı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝-Á΋√˛Ì
’Ëı·Î_ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı fi Ë÷Ì, ’λ‚◊Ì ’HÎ ±Î’HÎÌ
’ÎÁı fiÏË flËı ±fiı ±I›Îflı ’HÎ Ïfifl_÷fl ω¬ÒÀÌ ◊¥
flËÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıfiÎ ¶ÎflÎ …ı ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË.
±ı‹Î_ ±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı ¿ı ¿‹˝-Á΋√˛Ì ωfiÎ ¿˘¥
’HÎ ¿‹˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷_; …ı‹¿ı ó √‹ı ÷ıÀ·˘ ‹˘À˘
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 291

·ı¬¿ ¿ı‹ fi ˢ›, ÂÎËÌ, ¿·‹ ±fiı ¿Î√‚ ωfiÎ ÷ı ±‰V◊α˘ »ı. ±Î ⁄LÔfiı› ±‰V◊α˘‹Î_ ±Ëo÷Î flËı »ı.
¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ·¬Ì ¿÷˘. ±Î◊Ì F›Îflı ¿‹˝-Á΋√˛Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ “¿Î›˝” w’ı ±Ëo÷Î flËı »ı, ±fiı ¿‹˝ fi
ωfiÎ ¿o¥ ¿flÌ fi◊Ì Â¿Î÷_, I›Îflı ±Î ω‘Îfi ‹Îfi‰_ ¿fl‰Î‹Î_ “¿ÎflHΔ w’ı. F›Î_ Á‘Ì ±Ëo÷Î »ı, I›Î_ Á‘Ì
… ’ÕÂı ¿ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı ±fiı F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
¿‹˝-Á΋√˛Ìfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı »ı, ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±Ëo÷Î »ı. ’fl_÷ “›˘√” ⁄ıµ ±‰V◊α˘◊Ì
fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝-Á΋√˛Ì ±fiı ¿‹˝ ÁÿÎ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ±÷Ì÷ »ı. ±ı ›˘√fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Ëo÷Îfiı »˘Õ‰Ì
ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı, …ıfiı Áı‰Î ¿Ëı »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±Î‰U›¿ »ı. ±Ëo÷Îfiı »˘Õ‰Îfi˘ µ’Λ »ı ¿‹˝ ¿fl÷Î
… ‰V÷ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹‚Ì √¥ ÷˘ ÷ı Áı‰Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı? flËÌfiı ±◊‰Î fi ¿fl÷Î flËÌfiı ›˘√‹Î_ „V◊÷ flËı‰_ ±fiı
±Î ÷˘ ω‰ı¿ »ı. ›˘√‹Î_ „V◊÷ flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î_. ÷ÎI’›˝
±Î flÌ÷ı I›Î√ ±fiı Áı‰Î ó ±ı ⁄LÔfiı› ¿‹˝ÁÎK› ±ı »ı ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î_ ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘‹Î_
fi◊Ì; ’fl_÷ ω‰ı¿ÁÎK› »ı. ‹‚ı·Ì ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì, ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î flËı ó “›˘√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (√Ì÷Î ±.
⁄ÌΩ±˘fiÌ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎՉΠ‹ÎÀı … 2/48).
»ı ó ±Î ω‰ı¿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹Ò‚w’‹Î_ ¿‹˝›˘√ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì
¿‹˝ fi◊Ì, ’fl_÷ ω‰ı¿ »ı. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi÷Πˢ¥fiı
ω‰ı¿ ¿˘¥ ¿‹˝fi_ Œ‚ fi◊Ì, ’fl_÷ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı Á_ÁÎfl◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥fiı ±ı¿Î_÷‹Î_ K›Îfi ±fiı Á‹ÎÏ‘
±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ »ı. Ωı ω‰ı¿ ¿˘¥ Â¤¿‹˝fi_
·√Ή‰Ì, ±ı ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰_ … ¿Ëı‰Î›. ±ı¿Î_÷‹Î_ K›Îfi
Œ‚ ˢ÷, ÷˘ ω‰ı¿ ωfiÎ ÷ı Â¤¿‹˝fiı ¿˘HÎ ¿fl÷? ¿ı‹¿ı ±fiı Á‹ÎÏ‘ ·√Ή‰Î◊Ì ÷k‰fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊Âı ó ±Î
ω‰ı¿ ¶ÎflÎ … ‹fiW› Â¤ ±fiı ±Â¤ ¿‹˝fiÎ ¤ıÿfiı ΩHÎı flÌ÷ı ¤Ï‰W›‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ’HÎ
»ı ÷◊Î ±Â¤ ¿‹˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı Â¤ ¿‹˝fi_ ±Î«flHÎ ¿‹˝fi_ ÁÒZ‹ w’ »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ¿fl‰ÎfiÎ ±Î‘Îfl ’fl …
¿flı »ı. ±Î◊Ì Ï‰‰ı¿ Â¤¿‹˘˝fi_ ¿ÎflHÎ »ı, ¿Î›˝ fiÏË. ±Î
¤Ï‰W›‹Î_ ÷k‰≠΄MÔ÷fiÌ ±ÎÂÎ flËı »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰
ω‰ı¿ V‰÷—ÏÁ© »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ ’HÎ V‰÷—ÏÁ© ¿fl‰_ ±fiı fi ¿fl‰_ - ⁄LÔfiı◊Ì ±÷Ì÷ »ı.
»ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝›˘√‹Î_ ’Ïfll‹ fi◊Ì. ±Î … flÌ÷ı iÎÎfi›˘√‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ÷ı ¿‹˝÷k‰ ¿ËÌÂ, …ıfiı
’˘÷Îfi_ ±Á_√ V‰w’ V‰÷—ÏÁ© »ı ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ ΩHΉÎ◊Ì ÷I¿Î‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı. ±ıfiı
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ V‰÷—ÏÁ© »ı. ‹ÎÀı ¤Ï‰W›fiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÁC΂Î
“›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚” ó ∞‰ ’˘÷ı Â¤ »ı V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©,
±fiı ’Ïfl‰÷˝ÂÌ· Á_ÁÎfl ±Â¤ »ı. ∞‰ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ≠ÎHÎ ‰√ıflı‹Î_ Á‹Îfi w’ı ’Ïfl’ÒHν »ı. ‹fiW› ’˘÷Îfiı
ÏfiI› ±_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı F›Î_ ‹Îfiı »ı, ’fl‹ÎI‹Î I›Î_ »ı. ¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ±◊‰Î
±ÏfiI› Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁÎ¥ √›˘ »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı fi ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ⁄ıµ ±‰V◊α˘‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±Î’HÎÌ
Ë_ ÷ı ¿‹˝÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿flÌÂ, …ıfiı ΩHÎÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ …ı‰˘ »ı ÷ı‰˘ flËı »ı. ¿ı‰‚ ≠¿ÚÏ÷…L›
÷_ ±Â¤◊Ì ±◊ν÷˚ …L‹-‹flHÎ w’Ì Á_ÁÎfl-⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷ıfiÌ
◊¥ …Âı. ±fi¤ÒÏ÷ ◊÷Ì fi◊Ì.
[±Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˘˝fiı ΩHΉÎfiΠωʛfi˘ …ı ±Îfl_¤ ±Ëo÷Î’Ò‰˝¿ ¿flı·_ ÁΑfi ±fiı ÁΑfifi_ ±Ï¤‹Îfi
◊›˘ »ı, ÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “±ı‰_ iÎÎI‰Î F›Î_ Á‘Ì flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±Ëo÷Î ÿÒfl ◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı
ω‹˘Z›Áı”] ’ÿ˘ ‰Õı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.] ºœ ◊Λ »ı, «ÎËı ±ı ±Ëo÷Î V◊Ò‚ w’ı (¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı)
flËı ±◊‰Î ÁÒZ‹ w’ı (¿‹˝ fi ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı) flËı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
“Ë_ ¿v_ »\_” ó ±ı‹Î_ …ı‰Ì ±Ëo÷Î »ı, ÷ı‰Ì …
¿‹˝›˘√fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó “¿‹˝” Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı ±fiı ±Ëo÷Î “Ë_ fi◊Ì ¿fl÷˘” ó ±ı‹Î_ ’HÎ »ı. ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
“›˘√” ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı. ¿‹˝fiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó ¿fl‰_ ¿o¥ fi ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝‹ÎhÎ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
±fiı fi ¿fl‰_. ¿‹˝ ¿fl‰_ ±fiı fi ¿fl‰_ ó ±ı ⁄ıµ ≠οÚ÷ ¿fl‰Î◊Ì ±Ëo÷Î Á_ÁÎfl‹Î_ ω·Ìfi ◊¥ Ω› »ı.
óáó
292 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı.

¿‹˝H΢ èÎÏ’ ⁄˘©T›_ ⁄˘©T›_ « ω¿‹˝HΗ –– 17––

±¿‹˝HÎç ⁄˘©T›_ √ËfiÎ ¿‹˝H΢ √Ï÷— –– 17––
¿‹˝HΗ = ¿‹˘˝fi_ (V‰w’) ⁄˘©T›‹Ô̊ = ΩHΉ_ Ωı¥±ı ¿‹˝HΗ = ¿‹˝fiÌ
±Ï’ = ’HÎ « = ÷ı‹… √Ï÷— = √Ï÷
⁄˘©T›‹Ô̊ = ΩHΉ_ Ωı¥±ı ω¿‹˝HΗ = ω¿‹˝fi_ (V‰w’ ’HÎ) √ËfiÎ = ±Ï÷ √Ëfi »ı
« = ±fiı ⁄˘©T›‹Ô̊ = ΩHΉ_ Ωı¥±ı; ±◊ν÷Ô˚ Á‹…‰Ì ⁄Ë
±¿‹˝HΗ = ±¿‹˝fi_ (V‰w’ ’HÎ) ÏË = ¿ı‹¿ı ¿ÃHÎ »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿‹˝H΢ èÎÏ’ ⁄˘©T›‹Ô˚” ó ¿‹˝ ¿fl÷Πω¿‹˝fiÎ ◊‰Î‹Î_ ¿Î‹fiÎ … ¿ÎflHÎ »ı (√Ì÷Î ±. 3/36-
flËÌfiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±ı … ¿‹˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉ_ ¿Ëı‰Î›, 37).1 ±Î◊Ì Ï‰¿‹˝fi_ ÷k‰ »ı ó ¿Î‹fiÎ; ±fiı ω¿‹˝fiÎ
…ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚ ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “¿‹˝H›¿‹˝ ›— ÷k‰fiı ΩHΉ_ ±ıÀ·ı ó ω¿‹˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰˘
’U›ı÷Ô˚” ’ÿ˘ ‰Õı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷◊Î ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎw’ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘.
¿‹˝ V‰w’◊Ì ±ı¿ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_÷—¿flHÎfiÎ “√ËfiÎ ¿‹˝H΢ √Ï÷—” ó ¿›_ ¿‹˝ ‹@÷ ¿fl‰Î‰Î‚_
¤Î‰ ±fiÁÎfl ÷ıfiÎ hÎHÎ ≠¿ÎflfiÎ ⁄fiÌ Ω› »ı ó ¿‹˝, ±fiı ¿›_ ¿‹˝ ⁄Î_‘‰Î‰Î‚_ »ı ó ±ıfi˘ ÏfiHν› ¿fl‰˘ CÎH΢
±¿‹˝ ±fiı ω¿‹˝. Á¿Î‹ ¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ¿ÏÃfi »ı. ¿‹˝ Â_ »ıı, ±¿‹˝ Â_ »ı ±fiı ω¿‹˝ Â_ »ı
ÂÎVÔhÎωÏË÷ Ïø›Î “¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı. Œ‚ıE»Î, ‹‹÷Î ó ÷ıfi_ ›◊Î◊˝ ÷k‰ ΩHΉ΋Î_ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ÂÎVÔhÎiΠω¶Îfi˘
±fiı ±ÎÁ„@÷◊Ì flÏË÷ ⁄fiÌfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ±Á‹◊˝ ‹Îfiı »ı. ±…\˝fi ’HÎ ±Î
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ¿‹˝ “±¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı. ωÏË÷ ÷k‰fiı fi ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı ’˘÷ÎfiÎ ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝fiı
¿‹˝ ’HÎ Ωı ⁄ÌΩfi_ ±ÏË÷ ¿fl‰Î ±◊‰Î ÷ıfiı ÿ—¬ C΢fl ¿‹˝ ‹ÎfiÌ flèÎÎ »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝fiÌ √Ï÷ (iÎÎfi ¿ı
’ˢӫÎÕ‰ÎfiÎ ¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ˢ› ÷˘ ÷ı ’HÎ ÷k‰) ⁄Ë … √Ëfi »ı.
“ω¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı, ÏfiÏÊ© ¿‹˝ ÷˘ “ω¿‹˝” »ı …. Â_¿Î ó (±Î ÁkÎfl‹Î) f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “⁄˘©T›_
“±¿‹˝HÎç ⁄˘©T›‹Ô˚” ó ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰_ « ω¿‹˝HΗ” ’ÿ˘◊Ì ±ı ¿èÎ_ ¿ı ω¿‹˝fi_ ÷k‰ ’HÎ ΩHΉ_
±ı … ±¿‹˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉ_ ¿Ëı‰Î›, …ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ±˘√HÎÌÁ‹Î◊Ì ÷ı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘ÌfiÎ
±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “±¿‹˝ÏHÎ « ¿‹˝ ›—” ’ÿ˘◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ω¤Î√‹Î_ ¤√‰Îfiı “ω¿‹˝”fiΠωʛ‹Î_ ¿o¥ ¿èÎ_ … fiÏË!
±ÎT›_ »ı. ’»Ì ¿ı‰‚ ±Î f·˘¿‹Î_ … ω¿‹˝fiÌ ‰Î÷ ¿ı‹ ¿ËÌ?
“⁄˘©T›‹Ô˚ « ω¿‹˝HΗ” ó ¿Î‹fiÎ◊Ì ¿‹˘˝ ◊Λ Á‹Î‘Îfi ó ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ÷ı‰ÌÁ‹Î
»ı. F›Îflı ¿Î‹fiÎ ±Ï‘¿ ‰‘Ì Ω› »ı, I›Îflı ω¿‹˝ f·˘¿ Á‘ÌfiΠω¤Î√‹Î_ ¤√‰Îfiı ‹A› w’ı “¿‹˝‹Î_
(’Î’¿‹˝) ◊Λ »ı. ±¿‹˝”fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, …ı◊Ì ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ±¿‹˝ ◊¥ Ω›
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄_‘fi fi ◊Λ. ω¿‹˝,
⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı Ωı ›© …ı‰_ gËÁΛ@÷ C΢fl ¿‹˝ ’HÎ ÂÎVÔhÎfiÌ ¿‹˝fiÌ ⁄Ë fi∞¿ ’Õı »ı; ¿ı‹¿ı ¿‹˘˝‹Î_ ¿Î‹fiÎ … ω¿‹˝fi_
±ÎiÎÎ◊Ì ±fiı Á‹÷Î’Ò‰˝¿ (…›-’flÎ…›, ·Î¤-ËÎÏfi ±fiı ‹A› ¿ÎflHÎ »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
Á¬-ÿ—¬fiı Á‹Îfi Á‹∞fiı) ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ÷◊Πω¿‹˝fiı Ïfi¿Úp ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ω¿‹˝fi_
’Î’ fi◊Ì ·Î√÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˝ fi΋ ·Ì‘_ »ı.
¿fl‰Î◊Ì ÿı¬Î‰Î‹Î_ ω¿‹˝ ˢ¥fiı ’HÎ ÷ı “±¿‹˝” ⁄fiÌ …ı ¿Î‹fiÎ◊Ì “¿‹˝” ◊Λ »ı, ÷ı … ¿Î‹fiÎ ±Ï‘¿
Ω› »ı. ‰‘‰Î◊Ì “ω¿‹˝” ◊‰Î ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎ fip
ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¿‹˝fiı “ω¿‹˝” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ◊÷Î_ ÁC΂Î_ ¿‹˝ “±¿‹˝” ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î ≠¿flHÎfi_
1. Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Î_ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, I›Î_ ±ÎËΠf·˘¿◊Ì ÷ı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì “¿Î‹” ÂOÿ ¿<· fi‰ ‰¬÷
±ÎT›˘ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı “¿Î‹” ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎ … ÁCÎ‚Ì ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎ (ω¿‹˝)fi_ ¿ÎflHÎ »ı.
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 293

¬ÎÁ ÷ÎI’›˝ “±¿‹˝”fiı ΩHΉ΋Î_ … »ı ±fiı “±¿‹˝” ¤Î‰ ±Î ≠¿flH΋Î_ ‹A› w’ı ±ÎT›˘ »ı; …ı‹¿ı ó
⁄fiı »ı ¿Î‹fiÎfi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì. ¿Î‹fiÎfi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì “¿Î‹Á_¿S’‰Ï…˝÷Η” (±. 4/19), “I›@I‰Î ¿‹˝Œ·ÎÁï‹Ô”˚
ω¿‹˝ ◊÷_ … fi◊Ì; ±Î◊Ì Ï‰¿‹˝fiΠω‰ı«fifiÌ …wfl (±. 4/20), “ÏfiflÎÂÌ—” (±. 4/21), “Á‹—
… fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ≠¿flH΋Î_ ω¿‹˝fiÌ ‰Î÷ ÏÁ©Î‰ÏÁ©˙ «” (±. 4/22). “√÷ÁïV›”,
fi◊Ì ±Î‰Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ω¿‹˝, ’Î’…fi¿ ±fiı fifl¿˘fiÌ “›iÎΛΫfl÷—” (±. 4/23).
≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á‰˝◊Î I›ÎF› »ı. ±Î flÌ÷ı ω¿‹˝fiÎ ‹Ò‚ “¿Î‹fiΔfiÎ I›Î√fi_ ‰Hνfi
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’HÎ ±ıfi˘ ωV÷Îfl fi◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ±Î f·˘¿‹Î_ ω¿‹˝fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷
ËÎ, ω¿‹˝fiÎ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ “¿Î‹fiΔfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ±fiı ±L›fiÎ ‹ÎÀı, ±I›Îflı ±fiı ±Î¬fl‹Î_ ¿›Î ¿‹˝fi_ ¿ı‰_ Œ‚ ˢ› »ı ÷ı Á‹Ω‰_
⁄Ë ‹U¿ı· »ı. ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW› ’˘÷Îfi_ ÏË÷ Á‹…ı »ı, ’fl_÷ ◊¥ Ω› »ı ±ÏË÷! ÷ı ·Î¤ ‹ÎÀı ¿flı »ı
’HÎ ◊¥ Ω› »ı fi¿ÁÎfi! ÷ı Á¬fiı ‹ÎÀı ¿flı »ı, ’fl_÷ ‹‚ı »ı ÿ—¬! ¿ÎflHÎ ¿ı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Î (Á¬fiÌ
≥E»Î) ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ‹fiW› ¿‹˝fiÌ √Ï÷fiı Á‹∞ ¿÷˘ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Π‹fiW›fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flı »ı.
¿‹˝H›¿‹˝ ›— ’U›ıÿ¿‹˝ÏHÎ « ¿‹˝ ›— –– 18––
Á ⁄Ï©‹ÎL‹fiW›ıÊ Á ›@÷— ¿ÚIVÔfi¿‹˝¿Ú÷Ô˚ –– 18––
›— = …ı ‹fiW› ›— = …ı ⁄Ï©‹ÎfiÔ˚ = ⁄Ï©ÂÎ‚Ì »ı,
¿‹˝ÏHÎ = ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ÏHÎ = ±¿‹˝‹Î_ Á— = ÷ı
±¿‹˝ = ±¿‹˝ ¿‹˝ = ¿‹˝ (…\±ı »ı), ›@÷— = ›˘√Ì »ı (±fiı)
’U›ı÷˚Ô = …\±ı »ı Á— = ÷ı ¿ÚIVfi¿‹˝¿Ú÷Ô˚ = Á‹V÷ ¿‹ÎıÛ ¿flfiÎfl˘
« = ±fiı ‹fiW›ıÊ = ÁC΂Î_ ‹fiW›˘‹Î_ (¿Ú÷¿ÚI›) »ı.
ÀÌ¿Î ó “¿‹˝H›¿‹˝ ›— ’U›ı÷Ô˚” ó ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ flÎ√ fip ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı flÎ√ w’Ì ⁄_‘fi fi
Ωı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ¿‹˝ ¿fl÷Πˢ¥±ı ±◊‰Î fi ¿fl÷Î flËı‰Î◊Ì ÁΑ¿ Á‰˝◊Î ‰Ì÷flÎ√ ⁄fiÌ Ω› »ı. ‰Ì÷flÎ√
ˢ¥±ı. ÷ıfiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ⁄fi‰Î◊Ì ÁC΂Î_ ¿‹˝ ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı.
’HÎ ≠T≤ÏkÎ ¿ı ÏfiT≤ÏkÎ fi ¿fl‰Ì. ±‹¿ ¿‹˝ Ë_ ¿v_ »\_. ∞‰fi˘ …L‹ ¿‹˘˝fiÎ ±fi⁄_‘◊Ì ◊Λ »ı. …ı‹¿ı, …ı
±Î ¿‹˝fi_ ±‹¿ Œ‚ ‹fiı ‹‚ı ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flάÌfiı ’Ïfl‰Îfl‹Î_ …L‹ ·Ì‘˘ »ı, ÷ı ’Ïfl‰ÎflfiÎ ·˘¿˘ ÁÎ◊ı
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ‹fiW› ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Λ »ı. ≠I›ı¿ ¿‹˝fi˘ ∑HÎÎfi⁄_‘ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥fi_ ∑HÎ «Ò¿‰‰Îfi_ »ı ±fiı ¿˘¥fiÌ
±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi_ Œ‚ ’HÎ ’ÎÁı◊Ì ∑HÎ ‰ÁÒ· ¿fl‰Îfi_ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±fiı¿ …L‹˘‹Î_
±Îfl_¤ ±fiı ±_÷‰Î‚_ ˢ› »ı. ’fl_÷ ∞‰ ’˘÷ı ÏfiI›- ±fiı¿ ·˘¿˘ ’ÎÁı◊Ì ·Ì‘_ »ı ±fiı ±fiı¿ ·˘¿˘fiı ÿÌ‘_ »ı.
Ïfifl_÷fl flËı »ı. ±Î flÌ÷ı Ωı¿ı ∞‰ ’˘÷ı, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±Î ·ı‰Î-ÿı‰Îfi˘ T›‰ËÎfl ±fiı¿ …L‹˘◊Ì «Î·÷˘ ±Î‰Ì
¿‹˝ ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘flÏË÷ »ı, »÷Î_ ’HÎ flè΢ »ı. ÷ıfiı «Ò¿÷ı ¿›Î˝ ωfiÎ …L‹‹flHÎ◊Ì »\À¿Îfl˘ fi◊Ì
÷ı Œ‚fiÌ ≥E»Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ◊Ì ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹‚Ì Â¿÷˘. ÷ıfiı Áfl¤fl ¿fl‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ±√ε◊Ì
‹ÎÀı «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹fiı ¿‹˘˝ fi◊Ì ·ı‰Îfi_ ⁄_‘ ¿flÌ ÿı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îflfi˘ I›Î√
⁄Î_‘÷Î_; ¿ı‹¿ı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ‹ÎflÌ VM≤ËÎ fi◊Ì. Œ‚fiÌ VM≤ËÎ ¿flÌ ÿı‰˘ ±fiı ±Î’HÎÎ µ’fl …ı‹fi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı, ÷ı‹fiÌ
¿ı ≥E»Î … ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Ì »ı ó “Œ·ı Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı” Áı‰Î ¿fl‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ ÿı‰˘. ±Î flÌ÷ı fi‰_ ∑HÎ ·ı
(√Ì÷Î ±. 5/12). fiÏË ±fiı …^fi_ ∑HÎ (⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flÌfiı) «Ò¿‰Ì
Œ‚fiÌ ≥E»Î fi flά‰Î◊Ì fi‰˘ flÎ√ µI’LÔfi fi◊Ì ÿı, ÷˘ ∑HÎÎfi⁄_‘ (·ı‰Î-ÿı‰Îfi˘ T›‰ËÎfl) Á‹ÎMÔ÷ ◊¥
◊÷˘ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì …^fi˘ …Âı ±◊ν÷Ô˚ …L‹‹flHÎ À‚Ì …Âı (√Ì÷Î ±. 4/23).
294 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
…ı‹¿ı, ¿˘¥ ÿ¿ÎfiÿÎfl ’˘÷ÎfiÌ ÿ¿Îfi ⁄_‘ ¿fl‰Î ≥E»ı
»ı, ÷˘ ÷ı ⁄ı ¿Î‹ ¿flÂı - ’Ëı·_, …ıfiı ±Î’‰Îfi_ »ı, ÷ıfiı
±Î’Ì ÿıÂı. ±fiı “⁄Ì…\_, …ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì ·ı‰Îfi_ »ı, ÷ı ·¥
·ıÂı ±◊‰Î »˘ÕÌ ÿıÂı ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ÿ¿Îfi ⁄_‘ ◊¥
…Âı. Ωı ÷ı ±ı‰˘ ω«Îfl flάı ¿ı …ı ·ı‰Îfi_ »ı, ÷ı ÁC΂ı-
ÁC΂_ ·¥ ·™, ÷˘ ÿ¿Îfi ⁄_‘ ◊Âı fiÏË; ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_
Á‘Ì ÷ı ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ‰V÷±˘ ±Î’÷˘ flËıÂı, I›Î_ Á‘Ì
ÿ¿Îfi «Î· … flËıÂı, ⁄_‘ ◊Âı fiÏË.
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi ¿fl‰Î◊Ì ±fiı fi ≥E»‰Î◊Ì
±Á_√÷Î ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿flH΢
(ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ) ±fiı µ’¿flH΢ (¿‹˝
¿fl‰Î‹Î_ µ’›˘√Ì Á΋√˛Ì) Á_ÁÎflfiÎ_ »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÌ
Áı‰Î‹Î_ ·√ÎՉΠ‹ÎÀı … ‹Y›Î_ »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ (Áı‰Î, ¤…fi, …’, K›Îfi,
Á‹ÎÏ‘ ’HÎ) ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿fl‰Î◊Ì
¿‹˘˝fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ «ÎS›˘ Ω› »ı ±fiı ÁΑ¿
’˘÷ı ±Á_√ ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌ Ω› »ı. ±Î ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝
Ωı‰_ ¿Ëı‰Î›.
F›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı, I›Î_ Á‘Ì ¿‹˝
¿fl‰_ ±◊‰Î fi ¿fl‰_ ó ⁄LÔfiı› “¿‹˝” »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿fl‰Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î_ ó ⁄LÔfiı› ±‰V◊α˘‹Î_ ¿‹˝›˘√̱ı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ Ωı¥±ı. ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ »ı ó ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎfiı ÁÎv_ Œ‚ ‹‚Âı, ±‹fiı
·Î¤ ◊Âı, ±‹fiı ÏÁÏ© ‹‚Âı, ·˘¿˘ ±‹fiı ÁÎflÎ ‹ÎfiÂı,
±Î ·˘¿‹Î_ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ¤˘√˘ ‹‚Âı ó ±Î ≠¿ÎflfiÌ
¿˘¥ ’HÎ ≥E»Î fi ◊‰Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î‹Î_
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ±‹fiı
‹Îfi, ±Îÿfl, ¤˘√, ÂflÌflfi˘ ±Îfl΋ ‰√ıflı ‹‚Âı ó ±Î
≠¿ÎflfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥E»Î fi ◊‰Ì.
ÿ—¬ Á‹∞fiı ÷ı‹ … ÂÎflÌÏfl¿ @·ıÂfiÎ ¤›◊Ì
¿‹˝ fi ¿fl‰_ ±ı flÎ…Á I›Î√ »ı ±fiı ‹˘Ë, ±Î‚Á
±fiı ≠‹Îÿfiı ¿ÎflHÎı ¿‹˝ fi ¿fl‰_ ±ı ÷΋Á I›Î√ »ı.
±Î ⁄LÔfiı› I›Î√ Á‰˝◊Î I›ÎF› »ı. ±ı µ’flÎ_÷ ¿‹˝
fi ¿fl‰_ ±ı Ωı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰·ZÎHÎ „V◊Ï÷fiı ‹ÎÀı ˢ›,
Á‹ÎÏ‘fi_ Á¬ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ˢ›, ∞‰fi‹„@÷fi˘ ±Îfi_ÿ
·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ˢ›, ÷˘ ±Î I›Î√ ¶ÎflÎ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ıfi˘
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ¿‹˝ fi
¿fl‰Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı, I›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı
»ı. ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î_
±fiı fi ¿fl‰Î_ ó ±Î ⁄ıµ ±‰V◊α˘‹Î_ …ı‰˘ »ı ÷ı‰˘
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı.
[±K›Î› 4
“±¿‹˝ÏHÎ « ¿‹˝ ›—” ó ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ Ωı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ »ı ó ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î_.
¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±◊‰Î fi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı
’HÎ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_.
Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥ ¿Î›˝ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ≠T≤kÎ ◊Λ »ı ÷˘
÷ıfiÌ Á΋ı ≠T≤ÏkÎ (¿fl‰_) ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ (fi ¿fl‰_) ó
⁄ıµ ±Î‰ı »ı. ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı ¿˘¥
¿Î›˝◊Ì ÏfiT≤ÏkÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ≠T≤ÏkÎ ±fiı
ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄ıµ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î’Ò‰˝¿ ±fiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı
‹ÎÀı ◊Λ »ı. ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ⁄LÔfiı›◊Ì ÷ıfi_ ¿˘¥
≠›˘…fi fi◊Ì Ë˘÷_ ó “fiˆ‰ ÷V› ¿Ú÷ıfiÎ◊˘˝ fiοÚ÷ıfiıË
¿çfi” (√Ì÷Î ±. 3/18). Ωı ≠›˘…fi ˢ› ÷˘ ÷ı
¿‹˝›˘√Ì fiÏË, ’fl_÷ ¿‹a (¿‹˝ ¿flfiÎfl˘) »ı.
ÁΑ¿ F›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı
»ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ µLÔfiÏ÷
‹Îfiı »ı ±fiı ¿‹˘˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µLÔfiÏ÷
‹Îfiı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiı›
≠T≤ÏkÎ »ı; ¿ı‹¿ı ⁄LÔfiı›‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı Ëfl‰_-Œfl‰_, ¬Î‰_-’̉_ ‰√ıflı V◊Ò‚-ÂflÌflfiÌ
Ïø›Î±˘ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁÌ flËı‰_, g«÷fi
¿fl‰_, K›Îfi ¿fl‰_ ‰√ıflı ÁÒZ‹-ÂflÌflfiÌ Ïø›Î±˘ »ı ±fiı
Á‹ÎÏ‘ ·√Ή‰Ì ±ı ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ Ïø›Î »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı … ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÎ_
»ı. ±Î … ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ ¿Ëı‰Î›. ±Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›˘√V◊— ¿<v ¿‹Î˝ÏHΔ (›˘√ ±◊ν÷Ô̊
Á‹÷΋Î_ „V◊fl flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl) ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î›_ »ı.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiı “¿‹˝” »ı.
≠T≤ÏkÎ ±◊‰Î ÏfiT≤ÏkÎ ¿fl÷Î flËÌfiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±fiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı … ≠T≤ÏkÎ ±◊‰Î ÏfiT≤ÏkÎ ¿fl‰Ì ó ±Î
flÌ÷ı ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiı‹Î_ Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_
±ı “›˘√” »ı. ±Îfiı ¿‹˝›˘√ ¿Ëı »ı.
Â_¿Î ó ¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ±◊‰Î fi ¿fl÷Î flËÌfiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î
fi ¿fl‰Î_ - ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ “±¿‹˝” ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î
… ‹A› ◊¥; ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfiı ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı
±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ - ±Î ⁄ı ‰Î÷˘ ÂÎ ‹ÎÀı ¿ËÌ?
Á‹Î‘Îfi ó ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ ó
±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ±ı¿ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î ÁÎfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ëı·Î
(¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝)‹Î_ ¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ±◊‰Î fi ¿fl÷Î
flËÌfiı - ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi_
≠ΑÎL› »ı ±fiı ⁄ÌΩ (±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝)‹Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı÷Î
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
flËÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Îfi_ ≠ΑÎL› »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±fiı ¿‹˝ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı
»ı; ¿ı‹¿ı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘ Á_⁄_‘ “V‰” (V‰w’)fiÌ ÁÎ◊ı ±fiı
¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Îfi˘ Á_⁄_‘ “’fl” (ÂflÌfl ±fiı
Á_ÁÎflfiÌ) ÁÎ◊ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î V‰‘‹˝ ±fiı
¿‹˝ ¿fl‰Î_ ±◊‰Î fi ¿fl‰Î_ ±ı ’fl‘‹˝ »ı. ±Î ⁄LÔfiıfi˘
ω¤Î√ Á‰˝◊ΠϤLÔfi-ϤLÔfi ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı
µ’›˝@÷ ⁄ı ‰Î÷˘ ¿ËÌ »ı.
¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ ó ±Î ⁄LÔfiı ‰Î÷˘
¿‹˝›˘√fiÌ »ı, …ı‹fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ÷˘
Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› ±◊ν÷Ô˚ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi
¿fl‰Î ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi flËı ±fiı ·˘¿Á_√˛Ëfiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝fiı ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Îfi_ flËı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝
¿fl÷Î flËÌfiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ’HÎ
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î_ - ±Î ⁄LÔfiı› √Ì÷ÎfiÎ
ÏÁ©Î_÷˘ »ı.
≠T≤ÏkÎ (¿fl‰_) ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ (fiÎ ¿fl‰_) ⁄LÔfiı
≠¿ÚÏ÷fiÎ flÎF›‹Î_ … »ı. ≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠T≤ÏkÎfi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ˢ›
»ı ÷◊Î ÏfiT≤ÏkÎfi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı ’fl_÷
÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝ flÌ÷ı ±÷Ì÷ ’fl‹ÏfiT≤ÏkÎ÷k‰ - ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fi˘ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ fi◊Ì Ë˘÷˘. ÷ı ≠T≤ÏkÎ ±fiı
ÏfiT≤ÏkÎfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ’HÎ flËı »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ ±_÷‹Î_
’HÎ flËı »ı ÷◊Î ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤Ïkο΂‹Î_ ’HÎ …ı‹
»ı ÷ı‹ flËı »ı. ÷ı ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ - ⁄LÔfiıfi_ ≠¿Î¿
±fiı ±Î‘Îfl »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ fi ≠T≤ÏkÎ »ı ±fiı
fi ÏfiT≤ÏkÎ »ı - ±Î ÷k‰fiı Á‹…‰Îfiı ‹ÎÀı ±fiı ÷ı‹Î_
„V◊fl ◊¥fiı ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ (›iÎÎ◊ı˝) ¿‹˝ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ
¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ - ±Î ⁄ı ‰Î÷˘ ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı.
“Á ⁄Ï©‹ÎL‹fiW›ıÊ” ó …ı ’vÊ ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝
…\±ı »ı ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ …\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı, ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˝÷k‰fiı ΩHΉΉ΂˘
»ı. F›Î_ Á‘Ì ÷ı ÏfiÏ·˝MÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ±fiı
’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì
÷ı ¿‹˝÷k‰fiı Á‹F›˘ … fi◊Ì.
’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı
±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ’Õı »ı ±fiı Á_ÁÎflfiı ΩHΉÎ
‹ÎÀı ’˘÷Îfiı Á_ÁÎfl (Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝)◊Ì Á‰˝◊Î
ϤLÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
±Î’HÎı (V‰w’◊Ì) ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±Ï¤LÔfi ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì
295
ϤLÔfi »Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˘˝◊Ì ±·√ ◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚
ÏfiÏ·˝MÔ÷ ⁄fiÌfiı … ¿‹˝÷k‰fiı ΩHÎÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ¿‹˘˝
±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î_ »ı ±fiı Ë_ (’˘÷ı ∞‰) ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚˘
»\_. ±Î◊Ì Ë_ V‰w’◊Ì ¿‹˘˝◊Ì ±·√ (ÏfiÏ·˝MÔ÷) »\_ -
±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ıfiı … “ΩHΉ_”
¿Ëı‰Î›. ‰ÎV÷ω¿÷ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ⁄ıÃΠωfiÎ ΩHΉ_ ◊¥
… ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı »ı?
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿Î…‚fiÌ ¿˘ÀÕÌ‹Î_ ≠‰ı ¿flÌfiı ’HÎ
¿Î…‚◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ÁΑÎflHÎ ⁄Ï©‹Îfifi_ ¿Î‹
fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fiı ¿fl÷Î flËÌfiı ’HÎ
¿‹˘˝◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±ı ÁΑÎflHÎ ⁄Ï©‹ÎfifiÎ ‰Âfi_
¿Î‹ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ı‰Î ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹fiW›˘‹Î_
⁄Ï©‹Îfi ¿Ëı »ı. ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ
¤√‰Îfiı ÷ıfiı “‹ı‘Ή̔ (⁄Ï©‹Îfi) ¿è΢ »ı.
Ë‹HÎÎ_ ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝, ±¿‹˝ ±fiı
ω¿‹˝ ó hÎHÎıfi_ ÷k‰ Á‹…‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_ Ë÷_. ±ËŸ
“‹fiW›ıÊ ⁄Ï©‹ÎfiÔ˚” ’ÿ ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı ⁄÷Ήı
»ı ¿ı …ıHÎı ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝fiÎ ÷k‰fiı
ΩHÎÌ ·Ì‘_ »ı, ÷ıHÎı ⁄‘_ … ΩHÎÌ ·Ì‘_ »ı ±◊ν÷˚ ÷ı
iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ⁄fiÌ √›˘ »ı.
“Á ›@÷—” ó ¿‹˝›˘√Ì ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ flËı
»ı, ¿‹˝fi_ Œ‚ ‹‚ı ¿ı fiÎ ‹‚ı, ÷ıfi΋Î_ ¿ÿÌ Ï‰Ê‹÷Î
fi◊Ì ±Î‰÷Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıHÎı Œ‚ıE»Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ
ÿÌ‘˘ »ı. Á‹÷Îfiı ›˘√ ¿Ëı‰Î› »ı. ÷ı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl
Á‹÷΋Î_ „V◊fl »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ›˘√Ì »ı.
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi˘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı V‰÷—ÏÁ© ÏfiI››˘√
»ı. ’fl_÷ ‹fiW›ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘,
±ı◊Ì ÷ı ÏfiI››˘√fiı ¤Ò·Ì √›˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ÕfiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘ ±ıfiı … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› Á_⁄_‘fiı ¤Ò·‰˘ ±ı‹ ¿Ëı‰Î›. ¿‹˝›˘√Ì
Œ‚ıE»Î, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿flı »ı, …ı◊Ì ÷ıfi˘ …ÕfiÌ
ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ ÷ÒÀÌ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î
ÁÎ◊ıfiÎ V‰÷—ÏÁ© ÏfiI››˘√fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ›˘√Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
“›@÷—” ó ’ÿ‹Î_ ±ı ¤Î‰ »ı ¿ı ÷ıHÎı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î
›˘B› ÷k‰fiı ≠ÎM÷ ¿flÌ ·Ì‘_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ≠ÎMÔ÷-≠ÎMÔ÷T›
◊¥ «Ò@›˘ »ı.
“¿ÚIVfi¿‹˝¿Ú÷Ô˚” ó F›Î_ Á‘Ì ¿o¥ “‹ı‚‰‰Îfi_” ⁄οÌ
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì “¿fl‰Îfi_” ⁄Î¿Ì flËı … »ı ±◊ν÷Ô˚ F›Î_
Á‘Ì ¿o¥ fiı ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì
296 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

¿fl‰Îfi˘ flÎ√ ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì. ¿fl‰Î ÷◊Î fi ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_.
fiΉÎfi ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ‹‚‰Î‰Î‚_ Œ‚ ’HÎ fiΉÎfi ±ı‰˘ ¿‹˝›˘√Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı
… ˢ› »ı. F›Î_ Á‘Ì fiΉÎfi Œ‚fiÌ ≥E»Î »ı, I›Î_ ‹ÎÀı ˉı ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_, ÷ı ¿Ú÷¿ÚI› ⁄fiÌ
Á‘Ì (¿‹˘˝) ¿fl‰Îfi_ Á‹ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷_. ’fl_÷ F›Îflı √›˘ »ı.
fiΉÎfi◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘ »^ÀÌfiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ w’Ì ¿fl‰Îfi_, ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fiÏË
±Ï‰fiÎÂÌ Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı (¿‹˝) ¿fl‰Îfi_ flËı‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ±Â¤ Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥
ÁÿÎfiı ‹ÎÀı Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ìfi_ ¿‹˝ Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 4/16, 32).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ ω¤Î√ ¿‹˝fi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ ±¿‹˝fi˘ »ı. ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ±¿‹˝ … ÁÎfl ÷k‰
»ı. ÷ı◊Ì …ı ‹fiW› ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ …\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ÷ı‹Î_ Ïfi·ı˝’ flËı »ı ±fiı …ı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝
…\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Ïfi·ı˝’ flËÌfiı ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T›, ≠ÎMÔ÷T› ±fiı iÎÎ÷T› ÂıÊ flËı÷_ fi◊Ì. …ı‹
¿ı ¿˘¥ ¿‹˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ÷˘ √HÎ’Ï÷fi_ ’Ò…fi ¿fḻı »Ì±ı, ’fl_÷ ¿‹˝ ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ Ïfifl_÷fl ÷ı‹fi_ ’Ò…fi ¿fl÷Î
fi◊Ì, ±ı … ≠‹ÎHÎı ¿˘¥ ±ı‰_ fi ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı, ¿‹˝fiÎ ≠Îfl_¤‹Î_ ±ı¿ ‰Îfl Ïfi·ı˝’ ⁄fiÌ √›Î, ˉı ÷ı Ïfi·ı˝’÷Îfiı
¿Î›‹ fi◊Ì flά‰Ì, ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ µ’fl˘@÷ ⁄ı ‰Î÷˘ ¿ËÌ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±Î’HÎ΋Î_ @›Îflı› Ï·M÷÷Î
(Œ‚ıE»Î ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi) ±Î‰‰Ì Ωı¥±ı fiËŸ ±◊ν÷Ô˚ ËflËo‹ı Ïfi·ı˝’ flËı‰_ Ωı¥±ı.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ¿‹˝ ¿fl‰_ lıWÔà »ı - “¿‹˝ F›Î›˘
x›¿‹˝HΗ” ±fiı ±ËŸ …HÎΉı »ı, ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ’HÎ ±¿‹˝ (±¿I≤˝I‰)fiı Ωı‰_ lıWÔà »ı ±fiı ±ı flÌ÷ı ΩıfiÎfl
‹fiW›fiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰_, ΩHΉ_, ±◊‰Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı ¿ı, ‹fiW›‹Î_
Œ‚ıE»Î ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi flËı‰Î Ωı¥±ı fiËŸ; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ⁄LÔfiı◊Ì … ‹fiW› ⁄_‘fi‹Î_ ’Õı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ Ωı‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝fi_ ÷k‰
ΩHΉΉ΂ΠÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì ‹ËÎ’vÊfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
›V› Á‰ıÛ Á‹ÎflQ¤Î— ¿Î‹Á_¿S’‰Ï…˝÷Η –– 19––
iÎÎfi΄BÔfiÿB‘¿‹Î˝HÎ_ ÷‹ÎË— ’„HÕ÷_ ⁄‘Η –– 19––
›V› = …ıfiÎ_ ‰Ï…˝÷Η ωfiÎfiÎ »ı (÷◊Î) ÷‹Ô˚ = ÷ı ‹ËÎ’vÊfiı
Á‰ıÛ = Á_’ÒHν iÎÎfiÎÏ√#ÿB‘- = …ıfiÎ_ ⁄‘Î_› ¿‹ÎıÛ ⁄‘Η = iÎÎfiÌ…fi˘ (’HÎ)
Á‹ÎflQ¤Î— = ¿‹ÎıÛ (fi˘ ±Îfl_¤) ¿‹Î˝H΋Ô˚ iÎÎfiw’Ì ±„BÔfi ’„HÕ÷‹Ô˚ = ’_ÏÕ÷
¿Î‹ÁìS’- = ¿Î‹fiÎ ¿ı Á_¿S’ ‰Õı ⁄‚Ì √›Î_ »ı, ±ÎË— = ¿Ëı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›V› Á‰ı˝ Á‹ÎflQ¤Î— ¿Î‹Á_¿S’‰Ï…˝÷Η”1 Á_¿S’˘ ±fiı ω¿S’˘ ⁄Ï©‹Î_ ◊÷Î flËı »ı. F›Îflı ω¿S’
ó ωʛ˘fi_ ‰Îfl_‰Îfl g«÷fi ◊‰Î◊Ì, ÷ı‹fiÌ ‰Îfl_‰Îfl ›Îÿ ÿÒfl ◊¥fiı ¿ı‰‚ ±ı¿ Á_¿S’ flËÌ Ω› »ı, I›Îflı “±Î
±Î‰‰Î◊Ì ÷ı ωʛ˘‹Î_ “±Î ωʛ ÁÎflÎ »ı, ¿Î‹‹Î_ ωʛ’ÿÎ◊˘˝ ±‹fiı ‹‚‰Î Ωı¥±ı, ±Î ±‹ÎflÎ ◊‰Î
±Î‰fiÎflÎ »ı, ∞‰fi‹Î_ µ’›˘√Ì »ı ±fiı Á¬ ±Î’‰Î‰Î‚Î Ωı¥±ı” ó ±Î flÌ÷ı ±÷—¿flH΋Î_ ÷ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ
»ı ó ±ı‰Ì ÁQ›¿Ô˚⁄Ï© ◊‰Ì ±ıfiı “Á_¿S’” ¿Ëı »ı ±fiı …ı ≥E»Î ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı “¿Î‹” (¿Î‹fiÎ) ¿Ëı
“±Î ωʛ’ÿÎ◊˘˝ ±‹Îflı ‹ÎÀı ÁÎflÎ fi◊Ì, ËÎÏfi¿Îfl¿ »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊ‹Î_ Á_¿S’ ±fiı
»ı” ó ±ı‰Ì ⁄Ï© ◊‰Ì ±ıfiı “ω¿S’” ¿Ëı »ı. ±Î‰Î ¿Î‹fiÎ - ⁄LÔfiı› fi◊Ì flËı÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ fi ÷˘
1. F›Î_ ⁄LÔfiı ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ‹A› ˢ› »ı, I›Î_ “¶L¶Á‹ÎÁ” ◊Λ »ı. ±ËŸ “Á_¿S’” ±fiı “¿Î‹” ⁄LÔfiı ÂOÿ˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ ‹A›
»ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “Á_¿S’Îç ¿Î‹Îç” ó ±ı‰˘ ¶L¶Á‹ÎÁ ˢ‰Î◊Ì “Á_¿S’¿Î‹Î—” ó ±ı‰_ w’ ⁄L›_. ’fl_÷ ¶L¶Á‹ÎÁfiÎ …ı ’ÿ‹Î_
±˘»Î V‰fl ˢ› »ı, ÷ıfi˘ ’Ò‰˝≠›˘√ ◊Λ »ı. ±ËŸ ’HÎ “¿Î‹” ÂOÿ‹Î_ ±˘»Î V‰fl ˢ‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ’Ò‰˝≠›˘√ ◊›˘ »ı; ±Î◊Ì “¿Î‹-
Á_¿S’Η” ó ±ı‰_ w’ ⁄L›_. ˉı “¿Î‹Á_¿S’ˆ‰˝Ï…˝÷Η” ó ±ı‰˘ I≤÷̛ΠÁ‹ÎÁ ¿fl‰Î◊Ì ±Î¬_ ’ÿ “¿Î‹Á_¿S’‰Ï…˝÷Η” ⁄L›_.
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿Î‹fiα˘fi_ ¿ÎflHÎ Á_¿S’ flËı »ı ±fiı fi Á_¿S’˘fi_ ¿Î›˝
¿Î‹fiÎ ’HÎ flËı »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ …ı ¿o¥ ¿‹˘˝ ◊Λ
»ı, ÷ı ⁄‘Î_ Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì flÏË÷ ˢ› »ı.
Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ ó ±ı ⁄LÔfiı ¿‹˝fiÎ_ ⁄Ì… »ı.
Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ fi flËı÷Î_ ¿‹˝ ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı
±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝ ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì ⁄fi÷Î_. ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ‹Î_
’HÎ Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_
¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì ⁄fi÷Î_. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝,
¿÷˝T›’fl_’flÎfiÌ ÁflZÎÎ ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ı ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ±Î’‹ı‚ı ⁄‘Ì flÌ÷ı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı.
¤√‰Îfiı ¿˘¥¿ …√αı Á_¿S’˘fi˘ (±. 6/4),
¿˘¥¿ …√αı ¿Î‹fiα˘fi˘ (±. 2/55) ±fiı ¿˘¥¿
…√αı Á_¿S’˘ ÷◊Î ¿Î‹fiÎ ó ⁄LÔfiıfi˘ (±. 6/24-
25) I›Î√ ⁄÷ÎT›˘ »ı. ±Î◊Ì F›Î_ ¿ı‰‚ Á_¿S’˘fi˘
I›Î√ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, I›Î_ ¿Î‹fiα˘fi˘ ±fiı F›Î_
¿ı‰‚ ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, I›Î_
Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ ’HÎ Á‹∞ ·ı‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı Á_¿S’
¿Î‹fiα˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ Á_¿S’˘fi_ ¿Î›˝ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ı ÁC΂Î_ Á_¿S’˘ ±fiı ¿Î‹fiα˘fi˘
I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı.
‹˘ÀflfiÌ «Îfl ±‰V◊α˘ ˢ› »ıó
(1) ‹˘Àfl √ıflı…‹Î_ ∂¤Ì flËı÷Î_ fi ±ı„L…fi «Î·ı
»ı ±fiı fi ’ˆÕÎ_ «Î·ı »ı. (2) ‹˘Àfl «Î· ¿fl÷Î_ ±ı„L…fi
÷˘ «Î·‰Î ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ’ˆÕÎ_ fi◊Ì «Î·÷Î_. (3) ‹˘Àflfiı
I›Î_◊Ì fl‰ÎfiÎ ¿fl÷Î_ ±ı„L…fi ’HÎ «Î·ı »ı ±fiı ’ˆÕÎ_
’HÎ «Î·ı »ı. (4) ±Î’ÏkΠωfiÎfi˘ œÎ‚fi˘ ‹Î√˝ ±Î‰÷Î_
±ı„L…fifiı ⁄_‘ ¿flÌ ÿı »ı ±fiı ’ˆÕÎ_ «Î·÷Î flËı »ı.
±Î … flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ ’HÎ «Îfl ±‰V◊α˘ ˢ› »ıó
(1) fi ¿Î‹fiΠˢ› »ı ±fiı fi ¿‹˝ ◊Λ »ı.
(2) ¿Î‹fiΠˢ› »ı, ’fl_÷ ¿‹˝ fi◊Ì ◊÷_. (3) ¿Î‹fiÎ
’HΠˢ› »ı ±fiı ¿‹˝ ’HÎ ◊Λ »ı. (4) ¿Î‹fiÎ fi◊Ì
ˢ÷Ì ±fiı ¿‹˝ ◊Λ »ı.
‹˘ÀflfiÌ Á˙◊Ì µk΋ («˘◊Ì) ±‰V◊Î ±ı »ı ¿ı
±ı„L…fi fi «Î·ı ±fiı ’ˆÕÎ_ «Î·÷Î_ flËı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı·fi˘
’HÎ ¬«˝ fi ◊Λ ±fiı flV÷˘ ’HÎ ’ÁÎfl ◊¥ Ω›.
±ı … flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ Á˙◊Ì µk΋ ±‰V◊Î ±ı »ı ¿ı
¿Î‹fiÎ fi ˢ› ±fiı ¿‹˘˝ ◊÷Î_ flËı. ±ı‰Ì ±‰V◊Ή΂Î
‹fiW›fiı iÎÎfiÌ…fi˘ ’HÎ ’_ÏÕ÷ ¿Ëı »ı.
1. ±ËŸ “Á‹ÎflQ¤Î—” ’ÿ ÏÁ© ¿‹˝›˘√ÌfiÌ flÎ√¶ıÊflÏË÷ ÁÎ_√˘’Î_√ ≠T≤ÏkÎfi_ ‰Î«¿ »ı, «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î
“±ÎflQ¤” ’ÿfi_ ‰Î«¿ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı I›Î_ “≠T≤ÏkΔ ±fiı “±ÎflQ¤” ó ±ı ⁄ı ÂOÿ˘ ±ÎT›Î »ı; ±Î◊Ì I›Î_ ¿÷˝T›¿‹˝fiı ¿fl‰_ ±ıfiı
“≠T≤ÏkΔ ¿Ëı· »ı ÷◊Î ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÎ µtıU›◊Ì fi‰Î_-fi‰Î_ ¿‹˘˝fiı Âw ¿fl‰Î_ ±ıfiı “±Îfl_¤” ¿Ëı· »ı.
297
“Á‹ÎflQ¤Î—”1 ’ÿfi˘ ±ı ¤Î‰ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ ‰Õı
ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ÿflı¿ ¿‹˝ Á«Îv w’◊Ì, ÁÎ_√˘’Î_√
±fiı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ◊Λ »ı. ⁄ÌΩı ±ı¿ ±ı ¤Î‰ ’HÎ
»ı ¿ı ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ÂÎVÔhÎÁ_‹÷ ˢ› »ı. ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î
›˘B› ¿‹˘˝ … ◊Λ »ı. …ıfiÎ◊Ì ¿˘¥fi_ ±ÏË÷ ◊÷_ ˢ›,
÷ı‰_ ¿‹˝ ÷ıfiÎ◊Ì ¿ÿÌ fi◊Ì ◊÷_.
“Á‰ı˝” ’ÿfi˘ ±ı ¤Î‰ »ı ¿ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_
ÁC΂ı-ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì flÏË÷ ˢ› »ı.
¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ Á_¿S’ÁÏË÷ fi◊Ì ◊÷_. Á‰Îflı ∂ÉÎ◊Ì
‹Î_ÕÌfiı Á҉ΠÁ‘Ì Â˙«, VÔfiÎfi, ¬Î‰_, ’̉_, ’ÎÃ, ’ÒΩ,
…’, g«÷fi, K›Îfi, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë Á_⁄_‘Ì
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ Á_¿S’ ±fiı ¿Î‹fiÎ◊Ì flÏË÷ … ˢ› »ı.
“iÎÎfi΄BÔfiÿB‘¿‹Î˝H΋Ô˚” ó ¿‹˘˝fi˘ Á_⁄_‘ “’fl”
(ÂflÌfl-Á_ÁÎfl)fiÌ ÁÎ◊ı »ı, “V‰” (V‰w’)fiÌ ÁÎ◊ı fi◊Ì;
¿ı‹¿ı ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ V‰w’
ÁÿÎ …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı »ı ó ±Î ÷k‰fiı ÃÌ¿-ÃÌ¿ ΩHΉ_
±ıfiı … “iÎÎfi” ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î iÎÎfiw’Ì ±„BÔfi◊Ì ÁC΂Î_
¿‹˘˝ ¤V‹ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝‹Î_ Œ‚ ±Î’‰ÎfiÌ
(⁄Î_‘‰ÎfiÌ) „@÷ fi◊Ì flËı÷Ì (√Ì÷Î ±. 4/16,32).
‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌfl ±fiı Ïø›Î - ⁄ıµ Á_ÁÎfl◊Ì ±Ï¤LÔfi
»ı, ’fl_÷ ’˘÷ı Á‰˝◊ΠϤLÔfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤Ò·◊Ì ±ı‹fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. F›Îflı ‹ËÎ’vÊfi˘
’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì
flËı÷˘, I›Îflı …ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı,
±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl ¶ÎflÎ ⁄‘Î_, ¿‹˘˝ ◊Λ
»ı. ±Î flÌ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ ÷ı
‹ËÎ’vÊfiÎ_ ‰÷˝‹Îfi … fiËŸ, ’fl_÷ Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ ’HÎ
Á_’ÒHν’HÎı fip ◊¥ Ω› »ı. ≠ÎflO‘ ¿‹˘˝ ’HÎ ¿ı‰‚
±fi¿>‚ ¿ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiÎ w’‹Î_ ÷ıfiÌ Á΋ı ±Î‰Ìfiı
fip ◊¥ Ω› »ı; ’fl_÷ Œ‚◊Ì ±Á_√ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı
÷ı‹fi˘ ¤˘@÷Î fi◊Ì ⁄fi÷˘ ±◊ν÷Ô˚ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á¬Ì
¿ı ÿ—¬Ì fi◊Ì ◊÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠ÎflO‘ ¿‹˘˝ ’HÎ ‹ÎhÎ
±V◊Î›Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ µI’LÔfi ¿flÌfiı fip ◊¥ Ω› »ı.
“÷‹ÎË— ’„HÕ÷_ ⁄‘Η” ó …ı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√
¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√ı·˘ »ı, ÷ı ‹fiW›fiı Á‹…‰˘ ÷˘
Á√‹ »ı, ’fl_÷ …ı ¿‹˘˝◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Ï·MÔ÷ ◊›Î
ωfiÎ ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¿‹˘˝ ¿flÌ flè΢ »ı, ÷ıfiı Á‹…‰˘ ¿ÃHÎ
»ı. Á_÷˘fiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ¿èÎ_ »ı ó
298 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

I›Î√Ì Â˘¤Î …√÷ ‹ıÓ ¿fl÷Πˈ Á⁄ ¿˘› ––
ËÏfl›Î B≤ËV◊Ì Á_÷ ¿Î ¤ıÿÌ Ï⁄fl·Î ˢ› ––
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ (⁄ËÎfl◊Ì I›Î√
¿fl‰Î‰Î‚Î) I›Î√Ì ’vÊfi˘ ‹ÏË‹Î ÷˘ ⁄‘Î √Λ »ı,
’fl_÷ B≤ËV◊‹Î_ flËÌfiı ⁄‘Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ …ı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı, ÷ı (±_ÿflfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Î)
’vÊfiı Á‹…‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥ ωfl·˘ … ˢ› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹‚fi_ ’Îfi …‚‹Î_ … µI’LÔfi ◊¥fiı
±fiı …‚‹Î_ flËı÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ …‚◊Ì Ï·MÔ÷ fi◊Ì
óáó
◊÷_. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝›˘Ïfi (‹fiW›ÂflÌfl)‹Î_
… µI’LÔfi ◊¥fiı ±fiı ¿‹˝‹› …√÷‹Î_ flËÌfiı ¿‹˘˝
¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ï·MÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘.1 ¿‹˘˝◊Ì Ï·MÔ÷
fi ◊‰_ ±ı ¿˘¥ ÁΑÎflHÎ ⁄Ï©‹Îfifi_ ¿Î‹ fi◊Ì. ’λ‚fiÎ
±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı‰Î ¿‹˝›˘√Ìfiı “‹fiW›˘‹Î_
⁄Ï©‹Îfi” ¿è΢ »ı ±fiı ±ËŸ ¿èÎ_ »ı ¿ı ÷ıfiı iÎÎfiÌ…fi˘
’HÎ ’_ÏÕ÷ ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©‹Îfi ¿Ëı »ı. ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı
±ı‰˘ ¿‹˝›˘√Ì ’_ÏÕ÷˘fi˘ ’HÎ ’_ÏÕ÷ ±fiı iÎÎfi̱˘fi˘
’HÎ iÎÎfiÌ »ı.2

I›@ÔI‰Î ¿‹˝Œ·ÎÁï_ ÏfiI›I≤MÔ÷˘ ÏfiflÎl›— –– 20––

¿‹˝H›Ï¤≠T≤k΢ûÏ’ fiˆ‰ g¿Ï«I¿fl˘Ï÷ Á— –– 20––
¿‹˝Œ·Î- = (…ı) ¿‹˘˝ ÷ı‹… ÏfiI›I≤MÔ÷— = ÁÿΛ I≤MÔ÷ »ı, ±Ï’ = ’HÎ (‰ÎV÷‰‹Î_)
Áï‹Ô˚ Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷fi˘ Á— = ÷ı Ï¿oÏ«÷Ô˚ = ¿o¥
I›@I‰Î = I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˝ÏHÎ = ¿‹ÎıÛ‹Î_ ±ı‰ = …
ÏfiflÎl›— = ±Îl›◊Ì flÏË÷ ±Ï¤≠T≤kΗ = ÁÎflÌ flÌ÷ı ‰÷˝÷˘ fi = fi◊Ì
(÷◊Î) ˢ‰Î »÷Î_ ¿fl˘Ï÷ = ¿fl÷˘.
ÀÌ¿Î ó “I›@I‰Î ¿‹˝Œ·ÎÁï‹Ô˚” ó F›Îflı ¿‹˝ ¿fl÷Ì ¿‹˝Á΋√˛ÌfiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi
‰¬÷ı ¿÷νfi˘ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ¿‹˝Á΋√˛Ì ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹ËÎ’vÊfi˘ ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘
‹ÎflÌ »ı, Ë_ ¿‹˝ ¿v_ »\_, ¿‹˝ ‹Îv_ ±fiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı fi◊Ì Ë˘÷˘.
»ı ÷◊Î ±ıfi_ ‹fiı ±‹¿ Œ‚ ‹‚Âı, I›Îflı ÷ı ¿‹˝Œ‚fiÌ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı V‰w’fi˘ Á_⁄_‘ »ı …
≥E»Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’ «ı÷fi, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl
≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘óωE»ıÿfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ »ı; ’fl_÷ ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚ ó ⁄LÔfiı …Õ ÷◊Πω¿ÎflÌ
Ω› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Á΋√˛Ì‹Î_, ¿‹˝‹Î_ »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ±Îfl_¤ ÷◊Î ±_÷ ˢ› »ı. ÁÿÎ V‰w’fiÌ
÷◊Î ¿‹˝Œ‚‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ fi flËı‰Îfiı ÁÎ◊ı fi ÷˘ ¿˘¥ ¿‹˝ flËı »ı ÷◊Î fi ¿˘¥ Œ‚ ’HÎ
¿ÎflHÎı ÷ı ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚˘ fi◊Ì ⁄fi÷˘. flËı »ı. ±Î flÌ÷ı Ωı¿ı ¿‹˝ ±fiı Œ‚ ÁÎ◊ı V‰w’fi˘ ¿˘¥
ÁıfiΠω…›fiÌ ≥E»Î◊Ì ›© ¿flı »ı. ω…› ◊÷Î_ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ÷˘’HÎ ∞‰ı ¤Ò·◊Ì ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
ω…› ÁıfiÎfi˘ fiÏË, ’fl_÷ flÎΩfi˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘ »ı. ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ … ⁄_‘fifi_
¿ı‹¿ı flÎΩ±ı … ÁıfiÎfiÎ ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ëfi˘ ≠⁄_‘ ¿›˘˝ ¿ÎflHÎ »ı. Ωı ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊¥ Ω›,
»ı; ÷ıfiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ Á΋√˛Ì ±Î’Ì »ı ±fiı ÷ıfiı ›© ÷˘ ¿‹˝ ±fiı Œ‚ ÁÎ◊ıfiÌ ÷ıfiÌ V‰÷—ÏÁ© ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘
¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flÌ »ı ±fiı ÁıfiÎ ’HÎ flÎΩfiı ‹ÎÀı ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı.
… ›© ¿flı »ı. ±ı … flÌ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© “ÏfiflÎl›—” ó ÿıÂ, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷
‰√ıflı ¿‹˝Á΋√˛ÌfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ∞‰ ÷ı‹fiÎ ‰√ıflıfi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Îl› fi ·ı‰˘ ±ıfiı …
¶ÎflÎ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fi˘ ¤Î√ÌÿÎfl ⁄fiı »ı. “ÏfiflÎl›” ±◊ν÷Ô˚ ±Îl›◊Ì flÏË÷ ˢ‰_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î›.

1. ÏfiT≤ÏkÎflÏ’ ‹ÒœV› ≠T≤ÏkÎw’Ω›÷ı – ≠T≤ÏkÎflÏ’ ‘ÌflV› ÏfiT≤ÏkÎŒ·ÿÎÏ›fiÌ –– (±pΉø√Ì÷Î 18/61)

“‹Òœ ’vÊfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ’HÎ ≠T≤ÏkÎfiı µI’LÔfi ¿fl‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı ±fiı iÎÎfiÌ ’vÊfiÌ ≠T≤ÏkÎ ’HÎ ÏfiT≤ÏkÎ w’Ì Œ‚fiı ±Î’‰Î‰Î‚Ì
ˢ› »ı.”
2. B≤ËıÊ ’„HÕ÷Η ¿ıÏ«I¿ıÏ«L‹Ò¬ı˝Ê ’„HÕ÷Η – Á¤Î›Î_ ’„HÕ÷Η ¿ıÏ«I¿ıÏ«I’„HÕ÷’„HÕ÷Η ––
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 299

¿ıÀ·˘¿ ‹˘À˘ ‘fi‰Îfi ¿ı flÎΩ ‹ËÎflÎΩ ¿ı‹ fi ˢ›,
÷ıfiı V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfi˘ ±Îl› ·ı‰˘ … ’Õı »ı. ’fl_÷
¿‹˝›˘√ ‰Õı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfi˘ ¿˘¥
±Îl› fi◊Ì ‹Îfi÷˘. ±Îl› ‹‚ı ¿ı fiÎ ‹‚ı ó ÷ıfiÌ
÷ıfiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’fl‰Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ı ÏfiflÎl› ˢ› »ı.
“ÏfiI›I≤MÔ÷—” ó ∞‰ (±ÎI‹Î) ’fl‹ÎI‹Îfi˘
ÁfiÎ÷fi ±_ ˢ‰Î◊Ì Á÷V‰w’ »ı. Á÷fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰
fi◊Ì Ë˘÷˘ ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ±. 2/16).
’fl_÷ F›Îflı ÷ı ±Á÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ
·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ±¤Î‰ ±◊ν÷Ô˚ ∂HÎ’fi˘
±fi¤‰ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ÷ı ∂HÎ’fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√ı »ı. ≥„E»÷
‰V÷±˘fiÎ ‹‚‰Î◊Ì ±ı¿ I≤„MÔ÷ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ÷ı I≤„MÔ÷
À¿÷Ì fi◊Ì, ÷ı ZÎÏHο ˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ
≠I›ı¿ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ≠I›ı¿ ZÎHÎı
±¤Î‰fiÌ ÷flŒ …¥ flËÌ »ı; ±Î◊Ì ÷ı‹fiı ±Îl›ı
flËı‰Î‰Î‚Ì I≤„MÔ÷ V◊Î›Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı »ı? Á÷
‰V÷fiÌ I≤„MÔ÷ ±Á÷ ‰V÷ ‰Õı ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
±Î◊Ì ∞‰ F›Î_ Á‘Ì µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı ÷◊Î ÷ı‹fi˘
±ÎÏl÷ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiı V‰÷—ÏÁ© ÏfiI›I≤„MÔ÷fi˘
±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘.
¿‹˝›˘√ ‰Õı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ ÏfiflÎl› ±◊ν÷Ô˚
Á_ÁÎflfiÎ ±Îl›◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ˢ› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıfiı V‰÷—ÏÁ© ÏfiI›I≤„MÔ÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. hÎÌΩ
±K›Î›fiÎ ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “±ÎI‹I≤MÔ÷—” ’ÿ ¶ÎflÎ ’HÎ
±Î … ÏfiI›I≤„MÔ÷fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı.
“¿‹˝H›Ï¤≠T≤k΢ûÏ’ fiˆ‰ Ï¿„G«I¿fl˘Ï÷ Á—” ó
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›‹Î_ ¿I≤˝I‰ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¿flı »ı ÷˘ ’HÎ ¿flı »ı ±fiı fi◊Ì ¿fl÷˘ ÷˘ ’HÎ
¿flı »ı. ’fl_÷ ¿÷ν¤Î‰ fip ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı @›Îflı› ¿Î_¥ ¿fl÷˘ fi◊Ì.
óáó
“±Ï¤≠T≤kΗ” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ©
‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ÁÎ_√˘’Î_√ flÌ÷ı
◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ÷ıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±ÎÁ„@÷
fi◊Ì Ë˘÷Ì. ÷ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ_ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
ˢ› »ı.
…ıfiÌ ¿‹˝Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ˢ› »ı, ÷ı ÁÎ_√˘’Î_√
flÌ÷ı ¿‹˘˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ˢ‰Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ‰E«ı-‰E«ı Œ‚fi_ g«÷fi
◊‰Î◊Ì ÷ıfiÌ Â„@÷ T›◊˝ ¬«Î˝¥ Ω› »ı, …ı◊Ì ÷ıfiÌ
„@÷ ’ÒflÌ flÌ÷ı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ fi◊Ì ·Î√÷Ì.
“±Ï’” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_√˘’Î_√ flÌ÷ı ⁄‘Î_
¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ¿˘¥ ¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷˘; ¿ı‹¿ı Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ ˢ‰Îfiı
¿ÎflHÎı ¿‹˝fi˘ V’½ … fi◊Ì ◊÷˘. ÷ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˝, ±¿‹˝
⁄fiÌ Ω› »ı.
F›Îflı ÷ı ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Îflı ÷ı ¿‹˝Œ‚◊Ì
⁄_‘Î¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ
⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√
¿fl‰Î‰Î‚Î ¿‹˝›˘√Ìfiı ¿‹˝fi_ Œ‚ @›Î_› ’HÎ fi◊Ì ‹‚÷_
ó “fi ÷ Á_L›ÎÏÁfiÎ_ @‰Ï«÷Ô˚”
≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl Ïø›ÎÂÌ· »ı. ±Î◊Ì F›Î_ Á‘Ì
≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢ (Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı,
I›Î_ Á‘Ì ¿‹˝ fi ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›fi˘
¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. ≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ fi flËı÷Î_ ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷˘. ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfi˘ ≠¿ÚÏ÷…L›
√H΢ ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı
·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷˘.

Á_⁄_‘ ó ±˘√HÎÌÁ‹Î-‰ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿‹˝›˘√◊Ì ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiÌ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ıfiÌ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı
ˉı ¤√‰Îfi ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÏfiT≤ÏkÎ’flΛHÎ ±fiı ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ≠T≤ÏkÎ’flΛHÎ ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿fiÌ ¿‹˘˝
ÁÎ◊ıfiÌ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi_ ‰Hνfi »ı.

ÏfiflÎÂÌ›˝÷Ï«kÎÎI‹Î I›@÷Á‰˝’Ïfl√˛Ë— –– 21––

ÂÎflÌfl_ ¿ı‰·_ ¿‹˝ ¿<‰˝LÔfiÎMÔfi˘Ï÷ Ï¿„S⁄Ê‹Ô˚ –– 21––
300 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
›÷Ï«kÎÎI‹Î = …ıHÎı ÂflÌfl ±fiı
±_÷—¿flHÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı ÏfiflÎÂÌ—
‰Â‹Î_ ¿flı·_ »ı,
I›@÷- = …ıHÎı ⁄‘Ì ≠¿ÎflfiÎ ¿ı‰·‹Ô˚
Á‰˝’Ïfl√˛Ë— Á_√˛Ëfi˘ ’ÏflI›Î√ ÂÎflÌfl‹Ô˚
ÀÌ¿Î ó “›÷Ï«kÎÎI‹Î” ó Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÂÎ ¿ı ≥E»Î
flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı ‰Â‹Î_ fi◊Ì
◊÷Î_. ±Î f·˘¿‹Î_ “ÏfiflÎÂÌ—” ’ÿ◊Ì ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı
¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ±ÎÂÎ ¿ı ≥E»Î fi◊Ì flËı÷Ì. ±Î◊Ì ÷ıfiÎ_
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ ±Î’‹ı‚ı ‰Â‹Î_ flËı »ı.
÷ı‹fiÎ ‰Â‹Î_ flËı‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ fi¿Î‹Ì ¿˘¥ Ïø›Î
fi◊Ì ◊÷Ì.
“I›@÷Á‰˝’Ïfl√˛Ë—” ó ¿‹˝›˘√Ì Ωı Á_L›ÎÁÌ Ë˘›,
÷˘ ÷ı ⁄‘Ì Ω÷fiÌ ¤˘√Á΋√˛ÌfiÎ Á_√˛Ëfi˘ V‰w’◊Ì I›Î√
¿flÌ ÿı »ı. Ωı ÷ı B≤ËV◊ ˢ›, ÷˘ ÷ı ¤˘√⁄Ï©◊Ì (’˘÷ÎfiÎ
Á¬fiı ‹ÎÀı) ¿˘¥ ’HÎ Á΋√˛Ìfi˘ Á_√˛Ë fi◊Ì ¿fl÷˘.
÷ıfiÌ ’ÎÁı …ı ¿o¥ Á΋√˛Ì ˢ› ÷ıfiı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀıfiÌ
… ‹Îfiı »ı ÷◊Î Á_ÁÎflfiÎ Á¬‹Î_ … ÷ı Á΋√˛Ìfiı ›˘∞
ÿı »ı. ¤˘√⁄Ï©◊Ì Á_√˛Ëfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ÷˘
ÁΑ¿‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ »ı.
[±Î‰˘ ÏfiT≤ÏkÎ’fl¿ f·˘¿ √Ì÷΋Î_ ⁄Ì…ı @›Î_› fi◊Ì
±ÎT›˘. »ßÎ ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ K›Îfi›˘√Ìfiı ‹ÎÀı
±fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ hÎı’fi‹Î_ f·˘¿‹Î_ iÎÎfi›˘√Ìfiı
‹ÎÀı ’Ïfl√˛Ëfi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. ’fl_÷
÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ¨«Ì lıHÎÌfiÎ ’Ïfl√˛ËI›Î√fiÌ ‰Î÷
“I›@÷Á‰˝’Ïfl√˛Ë—” ’ÿ◊Ì ±ËŸ ±Î‰Ì »ı; ¿ı‹¿ı “’Ïfl√˛Ë”fiÌ
ÁÎ◊ı “Á‰˝” ÂOÿ ¿ı‰‚ ±ËŸ ±ÎT›˘ »ı. ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ
±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤„@÷›˘√Ìfiı ‹ÎÀı “±Ïfi¿ı÷—” ’ÿ
±ÎT›_ »ı, ’fl_÷ I›Î_ ÷ıfi˘ ±◊˝ Ïfi‰ÎÁV◊Îfi‹Î_ ‹‹÷Î-
±ÎÁ„@÷◊Ì flÏË÷ ˢ‰_ ±ı‰˘ »ı.]
“ÏfiflÎÂÌ—” ó ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ±ÎÂÎ, ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ,
‰ÎÁfiÎ ‰√ıflı fi◊Ì flËı÷Î_. ÷ı ⁄ËÎfl◊Ì … ¤˘√Á΋√˛ÌfiÎ
Á_√˛Ëfi˘ I›Î√ ¿fl÷˘ ˢ› ó ±ıÀ·Ì … ‰Î÷ fi◊Ì, ’fl_÷
÷ı ±_÷fl◊Ì ’HÎ ¤˘√Á΋√˛ÌfiÌ ±ÎÂÎ ¿ı ≥E»Îfi˘ I›Î√
¿flÌ ÿı »ı. ±ÎÂÎ ¿ı ≥E»Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ fi ◊‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ µtıU› ÷ı‹fiÎ I›Î√fi˘ … flËı »ı.
“ÂÎflÌfl_ ¿ı‰·_ ¿‹˝ ¿<‰˝fiÔ˚” ó “ÂÎflÌfl‹Ô˚ ¿‹˝” (ÂflÌfl
Á_⁄_‘Ì ¿‹˝)fiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó ±ı¿ ÷˘ ÂflÌfl◊Ì
◊‰Î‰Î‚Ô_ ¿‹˝, ±fiı ⁄Ì…\_ ÂflÌflÏfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_
[±K›Î› 4
¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı (±ı‰˘) ¿‹˝ = ¿‹˝
= ≥E»Î flÏË÷ ¿<‰fi
˝ ˚Ô = ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ (’HÎ)
(¿‹˝›˘√Ì) Ï¿„S⁄Ê‹Ô˚ = ’Î’fiı
= ¿ı‰‚ fi = fi◊Ì
= ÂflÌfl-Á_⁄_‘Ì ±Î´˘Ï÷ = ’΋÷˘.
±Î‰÷_ ¿‹˝. ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î ¿‹˝fiÌ ‰Î÷ ’Î_«‹Î
±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ±Î‰Ì »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı
⁄Ï© ¶ÎflÎ … ◊¥ flèÎÎ_ »ı, ‹Îfl˘ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥
’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı ¿‹˝›˘√Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ©
‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flı »ı. ’fl_÷ ±ËŸ ±Î‰ı·˘ f·˘¿ ÏfiT≤ÏkÎ’fl¿
»ı, ±ıÀ·ı ±ËŸ µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ÂflÌfl Ïfi‰Î˝Ë ‹ÎhÎfiı
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ±Î‰U›¿ ¿‹˘˝ (¬Î‰_, ’̉_, Â˙«,
VÔfiÎfi ‰√ıflı) ‹Îfi‰_ ±ı … ›˘B› ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
ÏfiT≤ÏkÎ’flΛHÎ ¿‹˝›˘√Ì ¿ı‰‚ ±ıÀ·Î_ … ¿‹˘˝ ¿flı »ı,
…ıÀ·Î‹Î_◊Ì ¿ı‰‚ ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë ◊¥ Ω›.
“fiÎMÔfi˘Ï÷ Ï¿„S⁄Ê‹Ô˚” ó …ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi
¿fl‰Î ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ flάı »ı, ÷ı
’Î’fiı ±◊ν÷Ô˚ …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fifiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı,
’fl_÷ ±ÎÂÎflÏË÷ ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿o¥ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì flά÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ı ’Î’fiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˝, ±¿‹˝
⁄fiÌ Ω› »ı.
ÏfiT≤ÏkÎ’flΛHΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√Ì ¿ÿÌ
±Î‚Á-≠‹Îÿ fi◊Ì ¿fl÷˘. ±Î‚Á-≠‹Îÿfi˘ ’HÎ ¤˘√
ˢ› »ı. ±ı¿Î_÷‹Î_ ±ı‹ … ’ÕuÎ flËı‰Î◊Ì ±Î‚Áfi˘
¤˘√ ◊Λ »ı ±fiı ÂÎVÔhÎωv© ÷◊Î Ïfifl◊˝¿ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì
≠‹Îÿfi˘ ¤˘√ ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı ÏfiT≤Ïk΋Î_ ±Î‚ÁfiÎ
Á¬fi˘ ±fiı ÂÎVÔhÎωv© ≠T≤Ïk΋Î_ ≠‹ÎÿfiÎ Á¬fi˘ ¤˘√
◊¥ ¿ı »ı. ±Î◊Ì ±Î‚Á-≠‹Îÿ◊Ì ‹fiW› ’Î’fiı ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı. ’fl_÷ ⁄Ë … ◊˘ÕÎ_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏfiT≤ÏkÎ-
’flΛHÎ ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‚Á-≠‹Îÿ fi◊Ì
±Î‰÷Î_. Ωı ÷ıfi΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‚Á-≠‹Îÿ ±Î‰ı,
÷˘ “Ï¿„S⁄Ê‹Ô˚ fi ±ÎMÔfi˘Ï÷” ¿Ëı‰Îfi_ ⁄fi÷ … fiÏË.
÷ı “›÷Ï«kÎÎI‹Î” »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ±fiı
±_÷—¿flHÎ ‰Â‹Î_ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi΋Î_ ±Î‚Á-≠‹Îÿ
±Î‰Ì … fi◊Ì Â¿÷Î_. ÂflÌfl ≥„Lƒ›˘ ÷◊Î ±_÷—¿flHÎ
‰Â‹Î_ ˢ‰Î◊Ì, ¤˘√-Á΋√˛Ìfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ÷◊Î
±ÎÂÎ, ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ‰√ıflı◊Ì flÏË÷ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
ÏfiÏÊ© Ïø›Î ◊¥ ¿÷Ì … fi◊Ì.
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 301

±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı F›Îflı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ’Î’Ïø›Î ¿Ëı »ı ¿ı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ’Î’fiı
◊¥ ¿÷Ì … fi◊Ì, I›Îflı ±ı‹ ÂÎ ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊÷˘. ⁄LÔfiıfi_ ±˙Ï«I› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿Ëı‰Î›?
¿ı ÷ı ’Î’fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷˘ fi◊Ì? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ¤˘√⁄Ï© »ı ±fiı
¿ı Ïø›Î‹ÎhÎfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±Ïfi‰Î›˝ ÿ˘Ê (’Î’) ‹‚Ì ¿‹˘˝ ÷◊Î ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flËı·Ì »ı, I›Î_ Á‘Ì ¿‹˘˝
±Î‰÷Î_ ˢ› »ı ó “Á‰Î˝flQ¤Î ÏË ÿ˘ÊıHÎ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ ·Î√ı … »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
‘Ò‹ıfi΄BÔfiÏfl‰ÎT≤÷Η” (√Ì÷Î ±. 18/48). ’fl_÷ ‹Ò‚‹Î_ I›Î_ “’«„L÷ ±ÎI‹¿ÎflHÎÎ÷Ô˚” ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı. ’fl_÷ ÷ı
±Á÷fi˘ Á_√ó ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷◊Ì … ’Î’ ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ¤˘√⁄Ï© fi◊Ì ±fiı ¿‹˘˝ ÷◊Î ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
·Î√ı »ı. ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷ ˢ÷Ì ±ÎÁ„@÷ ’HÎ fi◊Ì; ±Î◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiı
… fi◊Ì ±◊‰Î ÷ıfi˘ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Î’
µtıU› … fi◊Ì Ë˘÷˘; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi_ ¿‹˝ ¿fl‰Î ÁÎ◊ı fi◊Ì ·Î√÷_.
±◊‰Î fi ¿fl‰Î ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì Ë˘÷_. ±Î ≠ffi ó ±Î f·˘¿fiı Ωı ÁÎ_A››˘√Ìfi˘ ‹ÎfiÌ ·¥±ı
… ¿ÎflHÎı fi ÷˘ ÷ıfiı ¿‹˘˝‹Î_ flËı‰Î‰Î‚_ ±ÎfiÊ_Ï√¿ ’Î’ ÷˘ Â_ ‰Î_‘˘ »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ⁄‘Î_ ·ZÎH΢
·Î√ı »ı ±fiı fi ÷˘ ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝fiÎ I›Î√fi_ ’HÎ ÁÎ_A››˘√Ì‹Î_ ⁄_‘ ⁄ıÁı »ı.
’Î’ ·Î√ı »ı.
µkÎfl ó ’Ëı·Ì ‰Î÷ ÷˘ ±ı »ı ¿ı ±ËŸ ¿‹˝›˘√fi˘
⁄Ì∞ ±ı¿ Â_¿Î ±ı ◊¥ ¿ı »ı ¿ı hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ≠Á_√ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î f·˘¿ ‹A›w’ı ¿‹˝›˘√Ìfi˘
¤√‰Îfiı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı ’HÎ (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› … »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ÁÎ_A››˘√Ì ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹Îfi÷˘ …
⁄Î¿Ì fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ) ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÌ fi◊Ì. ÷ıfi΋Î_ “Ë_ ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘” (√Ì÷Î ±. 5/8)
≠ıflHÎÎ ¿flÌ »ı (±. 3/25-26). ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ ó ±ı‰˘ V’p ω‰ı¿ flËı÷˘ ˢ› »ı; ’»Ì ÷ıfiı ‹ÎÀı
¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı Ïhη˘¿‹Î_ ¿o¥ ’HÎ ¿÷˝T› ±fiı ≠ÎMÔ÷T› “¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Î’fiı fi◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊÷˘”
fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ ¿‹˘˝ ¿v_ »\_ (±. ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiÌ Â¿ı?
3/22-24). ±Î◊Ì ÂflÌflÏfi‰ÎÛË‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿‹Î_ ÷ı‰˘ V’p ω‰ı¿ Ω√˛÷ fi
¿fl‰Î‰Î‚Î ¿‹˝›˘√Ìfiı Â_ ·˘¿Á_√˛ËfiÎ I›Î√fi˘ ÿ˘Ê fiÏË Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ±ı Ïfiç› flËı÷˘ ˢ› »ı ¿ı “‹Îv_
·Î√ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ‰√ıflı ¿o¥ fi◊Ì; ‹Îflı ‹ÎÀı ¿o¥ fi Ωı¥±ı; ±fiı ‹Îflı ‹ÎÀı
fi flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ¿˘¥ ÿ˘Ê fi◊Ì ·Î√÷˘. Ωı¿ı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_.” ±Î hÎHÎ ‰Î÷˘fi˘ ºœ Ïfiç› flËı‰Îfiı
ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ‰√ıflıfi˘ ¿ÎflHÎı ÷ı ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ˢ› »ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ …ı ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı flËı »ı.
¿‹˘˝ ¿flı »ı, ±ı ±ı‹fiÌ ÿ›Î ±fiı ¿Ú’Î … »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
÷ı±˘ ·˘¿Á_√˛Ë ¿flı ±◊‰Î fi ¿flı, ÷ı‹Î_ ÷ı±˘ V‰÷_hÎ ·˘¿˘‹Î_ ≠Λ— ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì B≤ËV◊-
»ı, ±ıfiÌ ±ı‹fiÎ µ’fl ¿˘¥ …‰Î⁄ÿÎflÌ fi◊Ì (√Ì÷Î ±Îl‹‹Î_ ±fiı iÎÎfi›˘√Ì (ÁÎ_A››˘√Ì) Á_L›ÎÁ-±Îl‹‹Î_
±. 3/18). ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ’HÎ ÏfiT≤ÏkÎ’flΛHÎ ÁΑ¿˘fiı flËı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. …ıfiı ÂflÌfl◊Ì
‹ÎÀı ±ı¿ ·˘¿Á_√˛Ë … »ı. ·˘¿Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ fi◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ±·√ ÁkÎÎfi˘ V’p ω‰ı¿ »ı, ÷ı iÎÎfi›˘√Ì
±Î‰÷˘, ’fl_÷ ◊Λ »ı. »ı; «ÎËı ±ı B≤ËV◊-±Îl‹‹Î_ ˢ› ±◊‰Î Á_L›ÎÁ-
±Îl‹‹Î_. …ıfi΋Î_ ±ıÀ·˘ V’p ω‰ı¿ fi◊Ì, ’fl_÷
hÎÌ∞ ±ı¿ Â_¿Î ±ı ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı ¿ı hÎÌΩ µ’›˝@÷ hÎHÎ ‰Î÷˘fi˘ Ïfiç› ’ο˘ »ı, ÷ı ¿‹˝›˘√Ì …
±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfi_ »ı; «ÎËı ÷ı B≤ËV◊-±Îl‹‹Î_ ˢ› ±◊‰Î Á_L›ÎÁ-
’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiı ’Î’Ì ¿è΢ »ı ±fiı ±ËŸ ±Îl‹‹Î_.
óáó

›ºE»Î·Î¤Á_÷p˘ ¶L¶Î÷Ì÷˘ ω‹IÁfl— –– 22––

Á‹— ÏÁ©Î‰ÏÁ©˙ « ¿ÚI‰ÎÏ’ fi Ïfi⁄K›÷ı –– 22––
302 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
›ºE»Î- = ≥E»Î ωfiÎ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ √›˘ »ı,
·Î¤- ‹‚ı·Î ’ÿÎ◊˝‹Î_ …ı ¶L¶Î÷Ì÷— = ¶_¶˘◊Ì flÏË÷
ÁL÷p— ÁÿΛ Á_÷p flËı »ı (÷◊Î)
(±fiı) ÏÁ©˙ = ÏÁÏ©
ω‹IÁfl— = ±ÿı¬Î¥fi˘ …ıfi΋Î_ « = ÷◊Î
Á‰˝ flÌ÷ı ±¤Î‰ ±ÏÁ©˙ = ±ÏÁÏ©‹Î_
ÀÌ¿Î ó “›ÿÔ˚E»Î·Î¤Á_÷p—” ó ¿‹˝›˘√Ì ÏfiW¿Î‹
¤Î‰’Ò‰˝¿ ÁÎ_√˘’Î_√ flÌ÷ı ÁC΂Î_ ¿÷˝T› ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
Œ‚≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› fi flάÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î_ Œ‚fiÎ w’‹Î_
÷ıfiı ±fi¿>‚÷Î ¿ı ≠Ï÷¿>‚÷Î, ·Î¤ ¿ı ËÎÏfi, ‹Îfi ¿ı
±’‹Îfi, V÷Ï÷ ¿ı Ïfi_ÿÎ ‰√ıflı …ı ¿Î_¥ ‹‚ı »ı, ÷ıfiÎ◊Ì
÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ±Á_÷˘Ê ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷˘. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ÷ı ‰ı’Îfl ¿fl÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ‰ı’Îfl‹Î_ ·Î¤ ◊Λ
±◊‰Î ËÎÏfi, ÷ıfiÎ ±_÷—¿flHÎ µ’fl ÷ıfiÌ ¿˘¥ ±Áfl
fi◊Ì ’Õ÷Ì. ÷ı ÿflı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ Á‹Îfi w’ı Á_÷p flËı
»ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ‰ı’Îfl‹Î_ ÷ıfiı ·Î¤-ËÎÏfifi_ iÎÎfi ÷˘ ˢ› »ı
÷◊Î ÷ı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ›◊˘Ï«÷ «ıpÎ ’HÎ ¿flı »ı, ’fl_÷
’ÏflHÎ΋◊Ì ÷ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi◊Ì ◊÷˘. Ωı ÁΑ¿fiÎ
±_÷—¿flHÎ µ’fl ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ ◊˘ÕÌ ±Áfl ’ÕÌ
’HÎ Ω›, ÷˘’HÎ ÷ıHÎı √¤flΉ_ fiÏË Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı
ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÷ı ≠¤Î‰ V◊Î›Ì fi◊Ì flËı÷˘, …·ÿÌ
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰ı·˘ “·Î¤” ÂOÿ ≠΄MÔ÷fiÎ
±◊˝‹Î_ »ı, …ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿ı‰‚ ·Î¤ ¿ı ±fi¿>‚÷Î ‹‚‰Ì
±ı … “·Î¤” fi◊Ì, ’fl_÷ ·Î¤-ËÎÏfi, ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î
‰√ıflı …ı ¿o¥ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ı ⁄‘_ “·Î¤” … »ı.
“ω‹IÁfl—” - ¿‹˝›˘√Ì ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfiı »ı ó “Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î” (√Ì÷Î
±. 5/7). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ÁÎ◊ı
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥W›Î˝fi˘ ¤Î‰ fi◊Ì flËı÷˘.
“ω‹IÁfl—” - ’ÿ ±·√ ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı
¿ı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiÎ ≠I›ı g¿Ï«Ô÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
≥W›Î˝fi˘ ¤Î‰ fi ±Î‰Ì Ω›, ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿‹˝›˘√Ì ⁄Ë
… ÁΉ‘Îfi flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı; ±Î◊Ì Ωı ÷ıfi΋Î_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥W›Î˝fi˘ ¤Î‰ ËÂı, ÷˘ ÷ıfiÌ ÁC΂Ì
Ïø›Î±˘ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı fiÏË ◊¥ ¿ı.
≥W›Î˝ÿ˘Ê ⁄Ë … ÁÒZ‹ »ı. ⁄ı ÿ¿ÎfiÿÎfl˘ ˢ›
±fiı ’flV’fl‹Î_ Ï‹hÎ÷Î flά÷Πˢ›. ÷ı‹fi΋Î_ ±ı¿fiÌ
[±K›Î› 4
Á‹— = Á‹ »ı (÷ı)
¿ÚI‰Î = (¿‹˝) ¿fl÷˘ ˢ‰Î
»÷Î_
±Ï’ = ’HÎ
fi = (¿‹ÎıÛ◊Ì) fi◊Ì
Ïfi⁄K›÷ı = ⁄_‘Î÷˘.
ÿ¿Îfi ⁄ÌΩfiÌ ±’ıZÎαı ‰‘ «Î·ı, ÷˘ ⁄ÌΩfi΋Î_ ◊˘ÕÌ
≥W›Î˝ ’ıÿÎ ◊¥ …Âı ¿ı ÷ıfiÌ ÿ¿Îfi ‰‘ «Î·ı »ı, ±fiı
‹ÎflÌ ±˘»Ì «Î·ı »ı. ±Î flÌ÷ı ≥W›Î˝ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎı Ï‹hÎ◊Ì
’HÎ Ï‹hÎfiÌ µLÔfiÏ÷ ÁËfi fi◊Ì ◊÷Ì. F›Î_ ’flV’fl‹Î_
≠ı‹ »ı, ±ı¿÷Î »ı, Ï‹hÎ÷Î »ı, I›Î_ ’HÎ ≥W›Î˝ÿ˘Ê ±Î‰Ì
Ω› »ı; ’»Ì F›Î_ ‰ıfl, ϤLÔfi÷Î ‰√ıflı ˢ›, I›Î_fi_ ÷˘
¿Ëı‰_ … Â_? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ±Î ≠¿ÎflfiÎ ÿ˘Ê◊Ì
⁄«‰Îfiı ‹ÎÀı ωÂıÊ ÁΉ‘Îfi flËı‰_ Ωı¥±ı.
“¶L¶Î÷Ì÷—” ó ¿‹˝›˘√Ì ·Î¤-ËÎÏfi, ‹Îfi-±’‹Îfi,
V÷Ï÷-Ïfi_ÿÎ, ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î, Á¬-ÿ—¬ ‰√ıflı ¶L¶˘◊Ì
±÷Ì÷ ˢ› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÷ı ¶L¶˘◊Ì
◊‰Î‰Î‚Î flÎ√-¶ıÊ, ËÊ˝-¢¿ ‰√ıflı ω¿Îfl˘ fi◊Ì Ë˘÷Î.
¶L¶˘ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı …ı‹¿ı ó ¤√‰Îfifi_
Á√HÎ-ÁοÎfl w’ ÁÎv_ »ı ¿ı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl w’ ÁÎv_
»ı, ±¶ˆ÷ ÏÁ©Î_÷ ÁÎfl˘ »ı ¿ı ¶ˆ÷ ÏÁ©Î_÷ ÁÎfl˘ »ı,
¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ·ÎB›_ ¿ı fiÎ ·ÎB›_, ±ı¿Î_÷ ‹Y›_ ¿ı
fiÎ ‹Y›_, ÂÎ_Ï÷ ‹‚Ì ¿ı fiÎ ‹‚Ì, ÏÁÏ© ‹‚Ì ¿ı fi
‹‚Ì ‰√ıflı-‰√ıflı. ±Î ⁄‘Î ¶L¶˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi flËı‰Î◊Ì
… ÁΑ¿ Ïfi¶˝L¶ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı hÎÎ…‰_ ¿˘¥ ’HÎ
÷flŒ fi‹Ì Ω› ÷˘ ÷ı ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì ¿Ëı‰Î÷_, ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ ÷flŒ {˘¿ ◊¥
Ω› ÷˘ ÷ı ¶L¶Î÷Ì÷ fi◊Ì ¿Ëı‰Î÷˘.
¿‹˝›˘√Ì ⁄‘Î ≠¿ÎflfiÎ ¶L¶˘◊Ì ’fl ◊›ı·˘ ˢ›
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı Á¬’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl-⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥
Ω› »ı (√Ì÷Î ±. 5/3).
“Á‹— ÏÁ©Î‰ÏÁ©˙ «” ó ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T›¿‹˝fi_
Ïfiω˝CÔfiw’ı ’Ò fl_ ◊¥ …‰_ ±ı ÏÁÏ© »ı ±fiı ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎ
ωCÔfi ¿ı ⁄ΑÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi_ ’Ò fl_ fi ◊‰_ ±ı ±ÏÁÏ©
»ı. ¿‹˝fi_ Œ‚ ‹‚Ì …‰_ ±ı ÏÁÏ© »ı ±fiı fi ‹‚‰_
±ı ±ÏÁÏ© »ı. ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝Â˘¿
‰√ıflı ω¿Îfl˘fi_ fi ˢ‰_ ±ıfiı … ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi
flËı‰_ ¿Ëı‰Î›. ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“ÏÁ©Ô˚›ÏÁ©Ô˚›˘— Á‹˘ ¤ÒI‰Î” ’ÿ˘‹Î_ ’HÎ ±Î … ¤Î‰
±ÎT›˘ »ı.
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 303

’˘÷Îfi_ ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fiÎ ¿‹˝›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflı ±fiÁÎfl ¿÷˝T›˘fi_
Ωı¥±ı, ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_ ó ’ηfi ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı
±Î hÎHÎı ‰Î÷˘ ⁄flÎ⁄fl ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω›, I›Îflı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Ω÷fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì
ÏÁÏ© ±fiı ±ÏÁÏ©‹Î_ ’ÒHν flÌ÷ı Á‹÷Î ±Î‰Âı. ‹Îfi÷˘. ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Î V‰w’fiÌ
“¿ÚI‰ÎÏ’ fi Ïfi⁄K›÷ı” ó ±ËŸ “¿ÚI‰Î ±Ï’” ’ÿ˘fi_ ÁÎ◊ı flËı »ı, ≠Ï÷ZÎHÎı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı fiÏË.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ flËÌfiı ’HÎ fi◊Ì ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ „V◊Ï÷ V‰Î¤Îω¿ … Á‹÷΋Î_ flËı
⁄_‘Î÷˘, ’»Ì ¿‹˘˝ fi ¿fl÷˘ ˢ› I›Îflı ÷˘ ⁄_‘ΉÎfi˘ »ı. Á‹÷΋Î_ „V◊Ï÷ flËı‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
≠ffi … ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘‹Î_ ÏfiÏ·˝MÔ÷ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘.
flËı »ı. Ωı ωÂıÊ Ï‰«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Á‹÷Î
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎhÎ ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘ V‰÷—ÏÁ© »ı. ±ı ≠I›ı¿ ‹fiW›fi˘ ±fi¤‰ »ı ¿ı ±fi¿>‚
¿‹˝›˘√Ì ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±Î’HÎı …ı‰Î flË̱ı »Ì±ı, ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ±Î‰÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ÷ı‰Î … flË̱ı »Ì±ı. Ωı ±Î’HÎı
⁄_‘Î÷˘. ÷ı‰Î … (±ı¿ … ) fi flËı÷Πˢ÷, ÷˘ ⁄ı ±·√-±·√
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰_, (±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚) ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fi_ iÎÎfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı
±Ï‘¿ ¿fl‰_, ±˘»\_ ¿fl‰_ ±◊‰Î fi ¿fl‰_ ±ı ⁄_‘fi ±◊‰Î ◊Λ? ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ’Ïfl‰÷˝fi, ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ◊Λ
‹„@÷fi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì. ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı …ı Ï·MÔ÷÷Î (±ÎÁ„@÷) »ı, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiÎ
»ı, ÷ı … ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ »ı ±fiı …ı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î »ı, ÷ı ⁄ÿ·Î‰Î »÷Î_ ’HÎ V‰w’ı ±Î’HÎı Á‹Îfi (…ı‹ »Ì±ı
… ‹„@÷fi_ ¿ÎflHÎ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı fiÎÀ¿‹Î_ ±ı¿ T›„@÷ ÷ı‹) … flË̱ı »Ì±ı. ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı ±Î’HÎı
·Z‹HÎfi˘ ±fiı ⁄Ì∞ T›„@÷ ‹ıCÎfiÎÿfi_ ’ÎhÎ ¤…‰ı »ı ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiÌ ÷flŒ ÷˘ Ωı¥±ı »Ì±ı, ’fl_÷ V‰w’fiÌ
±fiı ⁄LÔfiı T›„@÷±˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ’ÎhÎfiı ÃÌ¿-ÃÌ¿ ¤…‰÷Î ÷flŒ fi◊Ì Ωı÷Î. ’˘÷ÎfiÎ Á‹ V‰w’fiÌ ÷flŒ fi Ωı‰Îfiı
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ¿ÎflHÎı … ±Î’HÎı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Ì ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ÁÎ◊ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ·Z‹HÎ ¿ı ‹ıCÎfiÎÿ fi◊Ì ‹Îfi÷Î. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹‚Ìfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊¥±ı »Ì±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ fi‰‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı “T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷”◊Ì ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ›iÎ ÏÁ‰Î›fiÎ_ ¿‹˘˝
‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı. ˉı hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ÷ı … ‰Î÷fiı “±L‰› flÌÏ÷”◊Ì flËı »ı.
√÷ÁïV› ‹@÷V› iÎÎfiΉ„V◊÷«ı÷Á— –– 23––
›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı –– 23––
√÷ÁïV› = …ıfiÌ ±ÎÁ„@÷ iÎÎfiΉ„V◊÷-= …ıfiÌ ⁄Ï© V‰w’fiÎ ±Î«fl÷— = ¿‹˝ ¿flfiÎfl ‹fiW›fiÎ_
Á‰˝◊Î fiΠ’Î‹Ì «ı÷Á— iÎÎfi‹Î_ „V◊÷ »ı, Á‹√˛‹˚Ô = Á‹V÷
«¿Ì »ı, (±ı‰Î ¿ı‰‚) ¿‹˝ = ¿‹ÎıÛ
‹@÷V› = …ı ‹@÷ ◊¥ √›˘ »ı, ›iÎΛ = ›iÎfiı ±◊ıÛ ≠ω·Ì›÷ı = fip ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó [¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ω·Ìfi ◊‰ÎfiÌ xÿ›fiÌ √Î_à »ı, ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄Î_‘fiÎflÌ ±◊‰Î …L‹-
‰Î÷ √Ì÷΋Î_ ¿ı‰‚ ±Î … f·˘¿‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ±ıÀ·Î ‹flHÎ ±Î’fiÎflÌ »ı (√Ì÷Î ±. 13/21). V‰Î◊˝¤Î‰fiı
‹ÎÀı ±Î ¿‹˝›˘√fi˘ ‹A› f·˘¿ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı «˘◊Î »˘ÕÌfiı ¿ı‰‚ ·˘¿˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı, ·˘¿Á_√˛ËÎ◊ı˝ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘
±K›Î›fi˘ »hÎÌÁ‹˘ f·˘¿ iÎÎfi›˘√fi˘ ±fiı ±œÎfl‹Î flËı‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì Ïø›Î±˘, ’ÿÎ◊˘˝ ‰√ıflı◊Ì ±Á_√ ◊¥ Ω›
±K›Î›fi˘ »ÎÁˢ f·˘¿ ¤„@÷›˘√fi˘ ‹A› f·˘¿ »ı.] »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ±ÎÁ„@÷ Á_’ÒHν’HÎı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
“√÷ÁïV›” ó Ïø›Î±˘fi˘, ’ÿÎ◊˘˝fi˘, CÎÀfiα˘fi˘, ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW› V‰w’◊Ì ±Á_√ … »ı ó
’Ïfl„V◊Ï÷±˘fi˘, T›„@÷±˘fi˘ …ı Á_√ »ı, ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı …ı “±Áï˘èΛ_ ’vÊ—” (O≤ËÿÎflH›¿. 4/3/15). ’fl_÷
304 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±Á_√ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©,
’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷, T›„@÷ ‰√ıflı ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı Á¬fiÌ
≥E»Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ÷ı ⁄© ◊¥ Ω› »ı. ‹Îv_ ‹fi√‹÷_
◊Λ ±◊ν÷Ô˚ …ı Ë_ ≥E»\_ »\_, ÷ı … ◊Λ ±fiı …ı Ë_
fi◊Ì ≥E»÷˘, ÷ı fiÎ ◊Λ ó ±ı‰˘ ¤Î‰ F›Î_ Á‘Ì
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±Î Á_√ ‰‘÷˘ … flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
…ı ◊Λ »ı ÷ı ◊‰Î‰Î‚_ … »ı. …ı ◊‰Î‰Î‚_ »ı ÷ıfiı ≥E»˘
¿ı fiÎ ≥E»˘, ÷ı ◊Âı …; ±fiı …ı fi◊Ì ◊‰Î‰Î‚_, ÷ıfiı
≥E»˘ ¿ı fiÎ ≥E»˘, ÷ı fiÏË ◊Λ. ±Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ‹fi√‹÷_
¿flÌfiı ‹fiW› T›◊˝‹Î_ (ωfiÎ ¿ÎflHÎ) ŒÁΛ »ı ±fiı ÿ—¬
’΋ı »ı.
¿‹˝›˘√Ì Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ‹‚ı·Ì ÂflÌfl ‰√ıflı
‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiı
Á_ÁÎflfiÌ … ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı
»ı. ÷ıfiÎ◊Ì ‰V÷±˘ ±fiı Ïø›Î±˘fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ
… ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷Îfi_ ±Á_√ V‰w’ …ı‹ »ı ÷ı‹
flËÌ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√Ìfi˘ “±Ë‹Ô˚” ’HÎ Áı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ “Ë_ Áı‰¿ »\_” ±ı ¤Î‰
’HÎ fi◊Ì flËı÷˘. ±ı ¤Î‰ ’HÎ ‹fiW›fiı Áı‰¿’HÎÎfiÎ
±Ï¤‹Îfi ‰Õı ⁄Î_‘Ì ÿı »ı. Áı‰¿’HÎÎfi_ ±Ï¤‹Îfi I›Îflı
… ◊Λ »ı, F›Îflı Áı‰ÎÁ΋√˛ÌfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Î’b_ ˢ›
»ı. Áı‰ÎfiÌ ‰V÷ ÷ıfiÌ … Ë÷Ì, ÷ıfiı … ±Î’Ì ÿÌ‘Ì
÷˘ Áı‰Î Â_ ◊¥? ±Î’HÎı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ∑H΋@÷ ◊›Î,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Áı‰¿ fi flèÎÎ, ¿ı‰‚ Áı‰Î flËÌ √¥. ±ı
¤Î‰ flËı ¿ı Áı‰ÎfiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ ‘fi, ‹Îfi, ‹˘ÀÎ¥, ’ÿ,
±Ï‘¿Îfl ‰√ıflı ¿o¥ ’HÎ ·ı‰_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ µ’fl
±Î’H΢ Ë¿ … fi◊Ì ·Î√÷˘, ÷ıfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ ±ı
÷˘ ±fiÏ‘¿Îfl «ıpÎ »ı. ·˘¿˘ ‹fiı Áı‰¿ ¿Ëı ó ±ı‰˘
¤Î‰ ’HÎ fi flËı ±fiı Ωı ÷ı±˘ ¿Ëı ÷˘ ÷ı‹Î_ flÎ∞
’HÎ fi ◊‰_. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ‰V÷±˘fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_
Á‰˝ flÌ÷ı ›˘∞ ÿı‰Î◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ±ı¿ ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ
»ı. ±ı ≠ÁLÔfi÷Îfi˘ ’HÎ ¤˘√ fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
V‰÷—ÏÁ© ±Á_√÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
“‹@÷V›” ó …ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì Á‰˝◊Î ±·√
»ı, ÷ı Ïø›Î±˘ ±fiı ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı
±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì
‹fiW› ⁄_‘Î¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ’flΑÌfi ◊¥ Ω› »ı.
1. ±ÎÿΉL÷ı « ›LÔfi΄V÷ ‰÷˝‹ÎfiıûÏ’ ÷kÎ◊Î – (‹ÎHÕ>@›¿ÎÏfl¿Î 4/31)
[±K›Î› 4
¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î◊Ì F›Îflı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘
(±‰ÎV÷ω¿) Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¿‹˝›˘√Ì
Á‰˝◊Î ±Á_√ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Á_√ ◊÷Î_ … ÷ı Á‰˝◊Î
‹@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ V‰Î‘Ìfi ⁄fiÌ Ω› »ı.
“iÎÎfiΉ„V◊÷«ı÷Á—” ó …ıfiÌ ⁄Ï©‹Î_ V‰w’fi_ iÎÎfi
ÏfiI›Ïfifl_÷fl Ω√˛÷ flËı »ı, ÷ı “iÎÎfiΉ„V◊÷ó«ı÷Á—” »ı.
V‰w’iÎÎfi ◊÷Î_ … ÷ıfiÌ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı,
…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’Ëı·ı◊Ì … Ë÷Ì.
‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfi Á_ÁÎflfi_ … ◊Λ »ı. V‰w’fi_ iÎÎfi
fi◊Ì ◊÷_; ¿ı‹¿ı V‰w’ ±Î’‹ı‚ı iÎÎfiV‰w’ »ı. Ïø›Î
±fiı ’ÿÎ◊˝ … Á_ÁÎfl »ı. Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fi˘ ω¤Î√
±·√ »ı ÷◊Î V‰w’fi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı ±◊ν÷Ô˚ Ïø›Î
±fiı ’ÿÎ◊˝fi˘ V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì.
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ …Õ »ı ÷◊Î V‰w’ «ı÷fi »ı. Ïø›Î
±fiı ’ÿÎ◊˝ ≠¿ÎU› »ı ÷◊Î V‰w’ ≠¿Î¿ »ı. ±Î flÌ÷ı
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fiÌ V‰w’ ÁÎ◊ıfiÌ Ï¤LÔfi÷Îfi_ ÁÎv_ ±ı‰_
iÎÎfi ◊÷Î_ … Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ w’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊¥fiı V‰÷—ÏÁ© ±Á_√ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰
◊¥ Ω› »ı.
“›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” ó “¿‹˝‹Î_
±¿‹˝” Ωı‰Îfi˘ … ±ı¿ ≠¿Îfl »ı ó “›iÎÎ◊˝ ¿‹˝” ±◊ν÷Ô˚
›iÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_. Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±ı “›iΔ »ı …ı ›iÎfiı ‹ÎÀı …
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› ±fiı
…ı ›iÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ fi◊Ì ¿fl÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿flı »ı, ÷ı ¿‹˘˝ ‰Õı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı ó “›iÎÎ◊νI¿‹˝H΢ûL›hÎ
·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄L‘fi—” (√Ì÷Î ±. 3/9).
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ó Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝. ±Î ⁄LÔfiı‹Î_
Ïø›Îfi˘ ’HÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı ÷◊Î ’ÿÎ◊˝fi˘
’HÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı. Ïø›Î ±Îfl_¤ ◊÷Î_ ’Ëı·Î_
’HÎ fi Ë÷Ì ±fiı Á‹ÎMÔ÷ ◊›Î ⁄Îÿ ’HÎ fiÏË flËı,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰«‹Î_ ’HÎ ÷ı fi◊Ì ó ±ı‰_ ÏÁ© ◊›_.
±Î … flÌ÷ı ’ÿÎ◊˝ µI’LÔfi ◊÷Î_ ’Ëı·Î_ ’HÎ fi Ë÷˘
±fiı fip ◊›Î ⁄Îÿ ’HÎ fiÏË flËı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰«‹Î_
’HÎ ÷ı fi◊Ì ó ±ı ÏÁ© ◊›_; ¿ı‹¿ı ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı
…ı ‰V÷ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ÷ı ‹K›
(‰÷˝‹Îfi)‹Î_ ’HÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì.1 ’fl_÷ «ı÷fi ¿ı V‰w’fi˘
±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ fi◊Ì Ë˘÷˘, ÷ı ÁÿÎ ±Ïø› w’ı …ı‹
»ı ÷ı‹ flËı »ı. ÷ı «ı÷fi÷k‰ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ ó ⁄LÔfiıfi_
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
≠¿Î¿ »ı. ±Î flÌ÷ı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ Á_⁄_‘ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı ÷ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı.
±Î ⁄_‘fi◊Ì »^À‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_.
Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ Ïø›Î±˘ ◊¥ flËÌ »ı ±fiı
±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ωz‹Îfi »ı. ’fl_÷ ‹fiW› …ı
Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î ±fiı
¿Î‹fiÎ’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı, ÷ı … Ïø›Î±˘ ±fiı
’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ÷ı ⁄_‘Λ »ı. F›Îflı ‹fiW› ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î
±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı
‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı ±fiı ‹‚ı·Î ’ÿÎ◊˘˝fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ
… ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î‹Î_ ›˘…ı »ı I›Îflı ¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ÁC΂Î_
(Ïø›‹ÎHÎ, Á_Ï«÷ ±fiı ≠ÎflO‘) ¿‹˘˝ ω·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ V‰÷—ÏÁ© ±Á_√÷Îfi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1) ¿÷ν, ¿flHÎ ±fiı ¿‹˝ ó ±Î hÎHÎıfiÎ ‹‚‰Î◊Ì
¿‹˘˝fi˘ Á_«› ◊Λ »ı (√Ì÷Î ±. 18/18). Ωı ¿÷ν’b_
fi flËı ÷˘ ¿‹˘˝fi˘ Á_√˛Ë fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı ¿flHÎ ±fiı
¿‹˝-⁄LÔfiı ¿÷νfiı … ±Î‘Ìfi »ı. ±Î◊Ì ¿‹˝Á_«›fi_ ‹A›
¿ÎflHÎ ¿÷ν’b_ … »ı.
ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿o¥ fiı ¿o¥
‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î µI’LÔfi ◊Λ »ı,
…ı◊Ì ¿÷ν’b_ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ¿÷ν’HÎÎ◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ
»ı. F›Îflı ‹fiW› ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfi_ ¿÷ν’b_ ºœ ◊¥ Ω› »ı. F›Îflı
¿‹˝›˘√Ì ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ›iÎfiı
‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı, I›Îflı
÷ıfi_ ¿÷ν’b_ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ˢ› »ı; ±ıfiÎ◊Ì ÷ıfiı
’˘÷ÎfiÌ ±Á_√÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ¿‹˘˝fi˘ Á_«› fi◊Ì ◊÷˘; ¿ÎflHÎ
¿ı F›Îflı ±Î‘Îfl (¿÷ν’b_) … fi flèÎ_, I›Îflı ¿‹˘˝ À¿Âı
… @›Î_?
¿‹˝›˘√‹Î_ “‹‹÷Δ (‹ÎflÎ’HÎÎ)fi˘ I›Î√ ±fiı
iÎÎfi›˘√‹Î_ “±Ëo÷Δ (Ë_’HÎÎ)fi˘ I›Î√ ‹A› »ı. ‹‹÷Îfi˘
I›Î√ ◊‰Î◊Ì ±Ëo÷Îfi˘ ±fiı ±Ëo÷Îfi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì
1. ±Ëo÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ ‹‹÷Î flËı »ı; …ı‹¿ı ó ‹Îfl˘ ±Ëo¿Îfl. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√‹Î_ ‹‹÷Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ◊÷Î_ ±Ëo÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’HÎ ‹‹÷Î fi◊Ì flËı÷Ì. ’»Ì ±Ëo÷Î (¿◊fi‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı) ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … flËÌ Ω› »ı.
305
‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿‹˝›˘√‹Î_ ’Ëı·Î_ “‹‹÷Δ ÿÒfl ◊Λ »ı, ’»Ì ±Ëo÷Î
±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı1 ±fiı iÎÎfi›˘√‹Î_ ’Ëı·Î_
“±Ëo÷Δ ÿÒfl ◊Λ »ı, ’»Ì “‹‹÷Δ ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı. ±Ëo÷Î ±fiı ‹‹÷Î ÿÒfl ◊÷Î_ ¿÷ν’b_ ±fiı
¤˘@÷Î’b_ ’HÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl÷˘ … fi◊Ì
±fiı ¿o¥ ≥E»÷˘ ’HÎ fi◊Ì; ±Î◊Ì ÷ı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fi˘
¤˘@÷Î ⁄fi÷˘ fi◊Ì …ı‰Ì flÌ÷ı, ±ı¿ T›„@÷fiı ±ËŸ ¿ıÀ·Ì¿
ÁΩ±˘ ¤˘√‰‰ÎfiÌ »ı. ’fl_÷ ÷ı ‹flÌ Ω› ÷˘ ±ËŸ
±ıfiÌ ⁄‘Ì … ÁΩ±˘ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı F›Îflı
¤˘√‰‰Î‰Î‚Ì T›„@÷ … fi◊Ì flËÌ, I›Îflı ÏÂZÎÎ ¤˘√‰Âı
… ¿˘HÎ? ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ¿‹˝›˘√Ìfi_ ¤˘@÷Î’b_
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı; ¿ı‹¿ı F›Îflı ¤˘@÷Î … fi◊Ì flè΢ I›Îflı ¿‹˘˝fi_
Œ‚ ¤˘√‰Âı ¿˘HÎ?
(2) ±Î … ±K›Î›fiÎ fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ ¿ı “‹ÎflÎ …L‹˘ ±fiı ¿‹˘˝ ÏÿT› »ı ó ±Î flÌ÷ı
…ı ‹fiW› ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ı ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.”
…L‹˘ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ … ÏÿT› ˢ› »ı, ’fl_÷ ¿‹˘˝
‹fiW›‹ÎhÎfiÎ_ ’HÎ (Ωı ÷ı ¿fl‰Î ≥E»ı ÷˘) ÏÿT› ◊¥
¿ı »ı. ±Î◊Ì ±Î ±K›Î›fiÎ «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi
’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ÏÿT›÷Îfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ήı »ı ¿ı ¿‹˘˝fiÎ
Œ‚‹Î_ ‹ÎflÌ VM≤ËÎ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiı ¿‹˘˝ Ï·MÔ÷
fi◊Ì ¿fl÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ_ ¿‹˝, ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î
flÌ÷ı ¿‹˘˝fi_ ÷k‰ ΩHÎÌfiı …ı ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ_ ’HÎ
¿‹˝ ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’»Ì ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ ¿ı ‹‹ZÎ±˘±ı ’HÎ ±Î … flÌ÷ı Á‹∞fiı ¿‹˘˝ ¿›Î*
»ı. ÷ıfiÎ ’»Ì Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fi_ ÷k‰
¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flı »ı, ±fiı ÁkÎfl‹Î f·˘¿ ¿Ëı »ı
¿ı ¿‹˝, ω¿‹˝ ±fiı ±¿‹˝ ó hÎHÎıfi_ ÷k‰ ΩHΉ_ Ωı¥±ı.
’»Ì ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ≠‘Îfiw’ı ¿‹˘˝fi_ ÷k‰
(±¿‹˝ ±◊‰Î ±fiÎÁ„@÷) ⁄÷ÎT›_.
¿Î‹fiÎ◊Ì “¿‹˝” ◊Λ »ı, ¿Î‹fiÎ ‰‘‰Î◊Ì “ω¿‹˝”
◊Λ »ı ±fiı ¿Î‹fiÎfi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì “±¿‹˝”
◊Λ »ı. ‹Ò‚‹Î_ ±Î (Á˘‚‹Î◊Ì ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘ÌfiÎ) ωʛfi_ ÷ÎI’›˝ “±¿‹˝”fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ …
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ¿‹˝ ±fiı ω¿‹˝ ó ⁄LÔfiıfiÎ
306 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

‹Ò‚ ¿ÎflHÎ “¿Î‹fiΔfiÎ I›Î√fi_ ÷◊Î “±¿‹˝”fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı1 ±fiı ±_÷‹Î_ ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î ωʛfi˘
±˘√HÎÌÁ‹Î◊Ì hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ≠I›ı¿ f·˘¿‹Î_ µ’Á_ËÎfl ¿›˘˝ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ı¿ “Ïø›Î” ˢ› »ı, ±ı¿ “¿‹˝” ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ “¿‹˝›˘√” ˢ› »ı. ÂflÌfl ⁄΂¿‹Î_◊Ì
›‰Îfi ±fiı ›‰Îfi◊Ì T≤© ◊Λ »ı - ±Î Ïø›Î »ı. Ïø›Î◊Ì fi ÷˘ ’Î’ ◊Λ »ı ¿ı fi ’H›; fi ⁄_‘fi ◊Λ
»ı, fi ‹„@÷. …ı‹ √_√Î∞fi_ ‰Ëı‰_ Ïø›Î »ı, ÷ı◊Ì ÷ı‹Î_ ¿˘¥ Õ>⁄Ìfiı ‹flÌ Ω› ±◊‰Î ¬ı÷Ì ‰√ıflı‹Î_ ÷ı ’ÎHÎÌ◊Ì
’fl˘’¿Îfl ◊¥ Ω› ÷˘ √_√Î∞fiı ’Î’-’H› ·Î√÷_ fi◊Ì. F›Îflı ‹fiW› Ïø›Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ¿÷ν ⁄fiÌ
Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı Ïø›Î ¿flı »ı I›Îflı ÷ı Ïø›Î Œ‚ÿÎ›Ì Ïø›Î ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿‹˝◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ
»ı. “›iÎÎ◊νI¿‹˝H΢ûL›hÎ ·˘¿˘›_ ¿‹˝ ⁄_‘fi—” (√Ì÷Î 3-9). ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı F›Îflı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı
¿Â_ ¿fl÷˘ fi◊Ì. ⁄S¿ı Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰ı ‹ÎhÎ ±L›fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ı “¿‹˝›˘√” ⁄fiÌ Ω›
»ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ⁄_‘fi ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı - “›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı.” ⁄_‘fi ¬÷‹ ◊÷Î_ ›˘√ ◊¥
Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI›-Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±Î ÷ı‰ÌÁ‹˘ f·˘¿ ¿‹˝›˘√fi˘ ‹A› f·˘¿ »ı. …ı‹ ¿ı ¤√‰Îfiı “iÎÎfi΄BÔfi Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ ¤V‹ÁÎI¿<v÷ı” (4-
37) ’ÿ˘ ¶ÎflÎ iÎÎfi΄BÔfi ¶ÎflÎ iÎÎfi›˘√ÌfiÎ Á_’ÒHν ’Î’ ¤V‹ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ±fiı “±Ëo I‰Î Á‰˝ ’Î’ıP›˘
‹˘ZÎÏ›W›ÎÏ‹” (18-66) ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¤@÷fiÎ ⁄‘Î_ … ’Î’ fip ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ±Î f·˘¿‹Î_
“›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” ’ÿ˘◊Ì ¿‹˝›˘√ÌfiÎ Á‹√˛ ¿‹˝ (’Î’) fip ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı ›iÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ω·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ÁΑ¿˘fiÌ
vÏ«, ωrÎÁ ±fiı ›˘B›÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÁΑfi ’HΠϤLÔfi-ϤLÔfi ≠¿ÎflfiÎ_ ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ˉı ±Î√‚fiÎ
ÁÎ÷ f·˘¿˘‹Î_ («˘‰ÌÁ‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ¤√‰Îfi ϤLÔfi-ϤLÔfi ≠¿ÎflfiÎ_ ÁΑfi˘fi_ “›iΔw’ı ‰Hνfi ¿flı »ı.
⁄˛õÎ’˝HÎ_ ⁄˛õ Ëω⁄˛˝õÎBÔfi˙ ⁄˛õHÎÎ Ë÷‹Ô˚ –– 24––
⁄˛õˆ‰ ÷ıfi √L÷T›_ ⁄˛õ¿‹˝Á‹ÎÏ‘fiÎ –– 24––
±’˝H΋Ô˚ = ±’˝HÎ ±ıÀ·ı …ıfiÎ ‰√ıflı) (’HÎ) Á‹ÎÏ‘fiÎ = …ı ‹fiW›fiÌ ⁄˛õ‹Î_
‰Õı ±’˝HÎ ¿flΛ »ı ⁄˛õ = ⁄˛õ »ı (÷◊Î) … ¿‹˝-Á‹ÎÏ‘ ◊¥
÷ı ôÎ¿Ô˚-ôÎ‰Î ±ÎÏÿ ⁄˛õHÎÎ = ⁄˛õw’Ì Ë˘÷Î ¶ÎflÎ √¥ »ı,
’Îh΢ (’HÎ) ⁄˛õÎ√#˙ = ⁄˛õw’Ì ±„BÔfi‹Î_ ÷ıfi = ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
⁄˛õ = ⁄˛õ »ı, Ë÷‹Ô˚ = ˢ‹‰Îw’Ì Ïø›Î √L÷T›‹Ô˚ = ‹‚‰Î ’ÎhÎ (Œ‚ ’HÎ)
Ëω— = ˉfi ¿fl‰Î ‹ÎÀıfi_ (’HÎ ⁄˛õ »ı), ⁄˛õ = ⁄˛õ
ƒT› (÷·, F‰, CÎÌ ⁄˛õ¿‹˝- (±Î‰˘ ›iÎ ¿flfiÎflÎ) ±ı‰ = … »ı.
ÀÌ¿Î ó [›i΋Î_ ±ÎËÏ÷ ‹A› ˢ› »ı. ÷ı ±ÎËÏ÷ …ıÀ·Î ’HÎ ›i΢ »ı, ÷ı‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰
I›Îflı ’ÒHν ◊Λ »ı, F›Îflı ÷ı ±„BÔfiw’ … ⁄fiÌ Ω› ¿fl‰˘ ±ı ¤Î‰fiÎ fi◊Ì, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿÷Î »ı. ¤Î‰fiÎ
±◊ν÷Ô˚ ËT› ’ÿÎ◊˝fiÌ ±„BÔfi◊Ì ±·√ ÁkÎÎ … fi flËı. ÷˘ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ »ı.
±ı … flÌ÷ı …ıÀ·Î_ ’HÎ ÁΑfi˘ »ı, ⁄‘Î_ ÁÎK›w’ ⁄fiÌ ±Î «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì …ı
Ω›, I›Îflı ÷ı ›iÎ ⁄fiı »ı.] ›i΢fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı ⁄‘Î “¿‹˝›˘√”fiÌ

1. µÿÎËflHÎÎ◊ı˝ ó ¿Î‹fiÎfiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ ±Î ’ÿ˘‹Î_ ±Î’Ì »ı ó “¿Î‹Á_¿S’‰Ï…˝÷Η” (±. 4/19); “I›@I‰Î ¿‹˝Œ·ÎÁï‹Ô˚” (±.
4/20); “ÏfiflÎÂÌ—” (±. 4/21); “›ºE»Î·Î¤Á_÷p—” (±. 4/22) ±fiı “√÷ÁïV›” (±. 4/23).
±¿‹˝fiÌ ‰Î÷ ±Î ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰Ì »ı ó “iÎÎfi΄BÔfiÿB‘¿‹Î˝‹Ô˚” (±. 4/19); “fiˆ‰ g¿Ï«I¿fl˘Ï÷ Á—” (±. 4/20); “¿‹˝ ¿<‰˝LÔfiÎMÔfi˘Ï÷
Ï¿„S⁄Ê‹Ô˚” (±. 4/21); “¿ÚI‰ÎÏ’ fi Ïfi⁄K›÷ı” (±. 4/22) ±fiı “¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” (±. 4/23).
f·˘¿ 24] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±_÷√˝÷ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı ±Î ωʛfiÎ µ’ø‹‹Î_
’HÎ “÷kÎı ¿‹˝ ≠‰Z›ÎÏ‹ ›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚” (±.
4/16) ó ±ı‹ ¿èÎ_ »ı; ±fiı µ’Á_ËÎfl‹Î_ ’HÎ
“¿‹˝Ω„L‰Ï© ÷ÎLÁ‰Î˝fiı‰_ iÎÎI‰Î ω‹˘Z›Áı” (4/32) ó
±ı‰_ ¿èÎ_ »ı ÷◊Î ‰«‹Î_ ’HÎ ¿èÎ_ »ı ó “›iÎΛΫfl÷—
¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” (4/23). ‹A› ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı
›iο÷νfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˝ “±¿‹˝” ◊¥ Ω›. ›iÎ ¿ı‰‚
›iÎ’fl_’flÎfiÎ flZÎHÎfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÁC΂ı -
ÁC΂Î_ ¿‹˝, ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±Î ⁄‘Î ›i΢‹Î_
“¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝”fi_ … ‰Hνfi »ı.]
“⁄˛õÎ’˝HÎ_ ⁄˛õ Ëω—” ó …ı ’ÎhÎ ‰Õı ±„BÔfi‹Î_
±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ôÎø˚, ôÎ‰Î («ÎÀ‰˘) ‰√ıflıfiı
±ËŸ “±’˝H΋Ô˚” ’ÿ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı ó “±M›˝÷ı
±fiıfi ≥Ï÷ ±’˝H΋Ô˚” ±ı ±’˝HÎfiı ⁄˛õ … ‹Îfi‰_.
÷·, …‰, CÎÌ ‰√ıflı …ı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ˉfi ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı, ÷ı ËT› ’ÿÎ◊˘˝fiı ’HÎ ⁄˛õ … ‹Îfi‰Î.
“⁄˛õÎBÔfi˙ ⁄˛õHÎÎ Ë÷‹Ô˚” ó ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‰Î‚˘
’HÎ ⁄˛õ … »ı (√Ì÷Î 13/2), …ı‹Î_ ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‹Î_
±Î‰Ì flËÌ »ı, ÷ı ±„BÔfi ’HÎ ⁄˛õ … »ı ±fiı ±ÎËÏ÷
±Î’‰Î w’Ì Ïø›Î ’HÎ ⁄˛õ … »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_.
“⁄˛õ¿‹˝Á‹ÎÏ‘fiΔ ó …ı‰Ì flÌ÷ı ˉfi ¿fl‰Î‰Î‚˘
’vÊ ôÎ‰Î Ëω, ±„BÔfi ‰√ıflı ⁄‘Îfiı ⁄˛õfi_ … V‰w’
‹Îfiı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠I›ı¿ ¿‹˝‹Î_ ¿÷ν, ¿flHÎ, ¿‹˝
±fiı ’ÿÎ◊˝ ⁄‘Îfiı ⁄˛õw’ … ±fi¤‰ ¿flı »ı, ÷ı ’vÊfiÌ
⁄˛õ‹Î_ … ¿‹˝-Á‹ÎÏ‘ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝‹Î_
⁄˛õ⁄Ï© ◊Λ »ı. ÷ıfiı ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ⁄˛õw’ … ⁄fiÌ
Ω› »ı. ⁄˛õfiÎ ÏÁ‰Î› ¿‹˘˝fi_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ±·√ V‰w’
flËı÷_ … fi◊Ì.
“⁄˛õˆ‰ ÷ıfi √L÷T›‹Ô˚” ó ⁄˛õ‹Î_ … ¿‹˝-Á‹ÎÏ‘
◊‰Î◊Ì …ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ⁄˛õw’ … ⁄fiÌ √›Î_ »ı, ÷ıfiı
Œ‚fiÎ w’‹Î_ Ïfi—Á_ÿıË ⁄˛õfiÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ ⁄˛õfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿˘¥fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ
flËı÷Ì … fi◊Ì.
±Î («˘‰ÌÁ‹Î) f·˘¿fiı ω¶Îfi˘ ¤˘…fifiÎ Á‹›ı
⁄˘·ı »ı, …ı◊Ì ¤˘…fiw’Ì ¿‹˝ ’HÎ ›iÎ ⁄fiÌ Ω›.
¤˘…fiw’Ì ¿‹˝‹Î_ ⁄˛õ⁄Ï© ±Î flÌ÷ı ¿flÌ Â¿Î› »ı ó
(1) …ıfiÎ ‰Õı ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ËÎ◊ ’HÎ
⁄˛õw’ »ı ó “Á‰˝÷— ’ÎÏHÎ’Îÿo ÷÷Ô”˚ (√Ì÷Î 13/13).
(2) ¤˘…fifiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ’HÎ ⁄˛õw’ »ı ó “±Ë‹ı‰ÎF›‹Ô˚”
(√Ì÷Î 9/16).
óáó
1. ≠¿Êı˝HÎ ¿flHÎ_ (¤Î‰ı S›ÀÔ˚) ≥Ï÷ ≠¿ÚÏ÷— – ÁQ›BÔflÌI›Î Áfl÷ÌÏ÷ Á_ÁÎfl— –
307
(3) ¤˘…fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ’HÎ ⁄˛õw’ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢
∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î 15/7).
(4) …Ãfl΄BÔfi ’HÎ ⁄˛õw’ »ı ó “±Ë‹Ô˚ ‰ˆrÎfifl—”
(√Ì÷Î 15/14).
(5) ¤˘…fi ¿fl‰Î w’Ì Ïø›Î ±◊ν÷Ô˚ …Ãfl΄BÔfi‹Î_
±LÔfifiÌ ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î w’Ì Ïø›Î ’HÎ ⁄˛õ »ı
ó “±Ë‹Ô˚ Ë÷‹Ô˚” (√Ì÷Î 9/16).
(6) ±Î flÌ÷ı ¤˘…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ ¶ÎflÎ ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Î ›˘B› Œ‚ ’HÎ ⁄˛õ … »ı ó “›iÎÏÂpÎQ≤÷-
¤Ωı ›Î„L÷ ⁄˛õ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” (√Ì÷Î 4/31).
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ±ı‰Î Á_ÁÎflfi_ V‰w’ »ı ó Ïø›Î
±fiı ’ÿÎ◊˝. ‰ÎV÷ω¿ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ≠¿ÚÏ÷
¿ı Á_ÁÎfl Ïø›Î w’ … »ı.1 ¿ÎflHÎ ¿ı ’ÿÎ◊˝ ±ı¿ ZÎHÎ
’HÎ „V◊fl fi◊Ì flËı÷˘; ÷ı‹Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı
»ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ’ÿÎ◊˝ ’Ïfl‰÷˝fiw’Ì Ïø›Îfi˘ ’_…
… »ı. ¿ı‰‚ “flÎ√”fiı ¿ÎflHÎı ’ÿÎ◊˝fi_ ≠ΑÎL› ÿı¬Î› »ı.
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ±¤Î‰‹Î_ …¥ flËÌ »ı. ±Î◊Ì Á_ÁÎfl
±¤Î‰w’ … »ı. ¤Î‰ w’ı ¿ı‰‚ ±ı¿ ±Ïø› ÷k‰ ⁄˛õ
… »ı, …ıfiÌ ÁkÎÎ◊Ì ±¤Î‰ w’Ì Á_ÁÎfl ’HÎ ÁkÎΉÎfi
≠÷Ì÷ ◊¥ flè΢ »ı. Á_ÁÎflfiÌ ±¤Î‰w’÷Îfiı ±Î flÌ÷ı
Á‹∞ ¿̱ı »Ì±ı ó
Á_ÁÎflfiÌ hÎHÎ ±‰V◊α˘ ÿı¬Î› »ı ó µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷
±fiı ≠·›; …ı‹¿ı ó ‰V÷ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ’»Ì flËı »ı
±fiı ±_÷ı fip ◊¥ Ω› »ı ±◊‰Î ‹fiW› …L‹ ·ı »ı,
’»Ì flËı »ı ±fiı ±_÷ı ‹flÌ Ω› »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±Î√‚ ω«Îfl
¿fḻı ÷˘ ¿ı‰‚ µI’ÏkÎ ±fiı ≠·›fi˘ … ø‹ »ı, „V◊Ï÷
‰V÷÷— »ı … fiÏË; …ı‹¿ı ó Ωı ‹fiW›fi_ ’Ò fl_ ±Î›W›
’«ÎÁ ‰Ê˝fi_ ˢ›, ÷˘ ‰ÌÁ ‰Ê˝ ‰ÌI›Î ’»Ì ÷ıfi_ ±Î›W›
hÎÌÁ ‰Ê˝fi_ … flËÌ Ω› »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±Î√‚ ω«Îfl ¿fḻı
÷˘ ¿ı‰‚ ≠·› … ≠·› (fiΠ… fiÎÂ) »ı, µI’ÏkÎ »ı
… fiÏË; …ı‹¿ı ó ±Î›W›fiÎ_ …ıÀ·Î_ ‰Ê˘˝ ‰Ì÷Ì √›Î_, ÷ıÀ·Î_
‰Ê˘˝ ‹fiW› ‹flÌ … √›˘. ±Î flÌ÷ı ‹fiW› ≠Ï÷ZÎHÎı …
‹flÌ flè΢ »ı, ÷ıfi_ ∞‰fi ≠Ï÷ZÎHÎı Q≤I›‹Î_ …¥ flèÎ_ »ı.
ºU›‹ÎhÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ±ºU›‹Î_ …¥ flèÎ_ »ı. ≠·›, ±¤Î‰fi_
… fi΋ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±¤Î‰ … ÂıÊ flè΢. ±¤Î‰fiÌ
ÁkÎÎ ¤Î‰w’Ì ⁄˛õ µ’fl … À¿Ì flËı·Ì »ı. ±Î◊Ì ¤Î‰
w’ı ±ı¿ ⁄˛õ … ÂıÊ flèÎ_ ó “Á‰* ¬„S‰ÿo ⁄˛õ” (»Î_ÿ˘B›.
3/14/1); “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î 7/19).
308 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

ÿˆ‰‹ı‰Î’flı ›iÎ_ ›˘Ï√fi— ’›˝’ÎÁ÷ı –– 25––

⁄˛õÎBÔfiΉ’flı ›iÎ_ ›iÎıfiˆ‰˘’…\úÏ÷ –– 25––
±’flı = ⁄ÌΩ ±ı‰ = … ›iÎıfi = (ω«Îflw’Ì) ›iÎ ¶ÎflÎ
›˘Ï√fi— = ›˘√Ì…fi˘ ’›̋’ÎÁ÷ı = ±fiWÔÃÎfi ¿flı »ı (±fiı) ±ı‰ = …
ÿˆ‰‹Ô˚ = ÿˆ‰ (¤√‰ÿ’˝HÎw’Ì) ±’flı = ±L› (›˘√Ì…fi˘) ›i΋Ô˚ = (∞‰ÎI‹Îw’Ì) ›iÎfi˘
›i΋Ô˚ = ›iÎfi_ ⁄˛õÎ√#˙ = ⁄˛õw’ ±„BÔfi‹Î_ µ’…\úÏ÷ = ˢ‹ ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “ÿˆ‰‹ı‰Î’flı ›iÎ_ ›˘Ï√fi— ’›˝’ÎÁ÷ı” ó ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı Á‰˝hÎ ⁄˛õÿ½fi w’Ì ›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±ÎÁ„@÷, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ fi flάÌfiı ÷ı‹fiı Á‰˝◊Î
ÁΑ¿fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfi “±’flı” ’ÿ ‰Õı ¤√‰ÎfifiÎ_ ‹Îfi‰Î_ ±ıfiı … ÿı‰›iÎfi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±fiWÔÃÎfi
÷ıfiÎ◊Ì Ï¤LÔfi ≠¿ÎflfiÎ ›i΢ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰_ ¿Ëı‰Î›.
¿flı »ı. “⁄˛õÎBÔfiΉ’flı ›iÎ_ ›iÎıfi‰ˆ ˘’…\úÏ÷” ó ±Î f·˘¿fiÎ
±ËŸ “›˘Ï√fi—” ’ÿ ›iÎfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ÿˆ‰›iÎ◊Ì Ï¤LÔfi ⁄ÌΩ ›iÎfi_
ÏfiW¿Î‹ ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı. ‰Hνfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “±’flı” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ÷◊Î ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı «ı÷fifi_ …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷ıfiı
‹ÎÀıfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı ¤√‰Îfi ∞‰ÎI‹Î ¿Ëı »ı. ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿ …Õ◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬
‹ÎÀıfiÎ … ‹Îfi‰Î ±ı “ÿˆ‰›iΔ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÿ’˝HÎ w’Ì ›iÎ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥ …‰Îfiı ±ËŸ ›iÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
»ı. ¤√‰Îfi ÿı‰˘fiÎ ’HÎ ÿı‰ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄‘_› ±ı‹fiı ±ÎT›˘ »ı. ·Ìfi ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı - ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì Ï¤LÔfi
±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰Îfiı … ±ËŸ “ÿˆ‰›iΔ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ fi flά‰Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “⁄˛õÎBÔfiΉ’flı ›iÎ_ ›iÎıfiˆ‰˘’-…\ËÔ˚‰Ï÷”fi˘ ±Î ±◊˝ ’HÎ ·¥ ¿Λ »ı - ⁄ÌΩ ›˘√Ì…fi˘
Á_ÁÎflw’Ì ⁄˛õfiÌ Áı‰Î ‹ÎÀı ‹ÎhÎ ·˘¿Á_√˛Ëw’Ì ›iÎfiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›-¿‹˝w’Ì ›iÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝ ¿flı
»ı. (√Ì÷Î ±. 3/9 ±fiı 4/23).
óáó

l˘hÎÎÿÌfiÌ„Lƒ›ÎH›L›ı Á_›‹Î„BÔfiÊ …\úÏ÷ –– 26––

ÂOÿÎÿÌ„L‰Ê›ÎfiL› ≥„Lƒ›Î„BÔfiÊ …\úÏ÷ –– 26––
±L›ı = ±L› ¿ıÀ·Î¿ ±„BÔfi±˘‹Î_ ÂOÿÎÿÌfiÔ˚ = ÂOÿ ‰√ıflı
(›˘√̱˘) …\úÏ÷ = ˉfi ¿›Î˝ ¿flı »ı ωʛÎfiÔ˚ = Á‰˝ ωʛ˘fiı
l˘hÎÎÿÌÏfi = l˘hÎ ‰√ıflı (±fiı) ≥„Lƒ›ÎÏ√#Ê = ≥„Lƒ›˘w’Ì
≥„Lƒ›ÎÏHÎ = ÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘fiı ±L›ı = ⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿ ±„BÔfi±˘‹Î_
Á_›‹ÎÏ√#Ê = Á_›‹w’Ì (›˘√Ì…fi˘) …\úÏ÷ = ˢ‹÷Î flËı »ı.
ÀÌ¿Î ó “l˘hÎÎÿÌfiÌ„Lƒ›ÎH›L›ı Á_›‹ÎÏBÔfiÊ …\úÏ÷” ‹fi, ⁄Ï© ÷◊Î ±Ë‹Ô˚ ó ±Î ⁄‘΋Î_◊Ì flÎ√ ±fiı
ó ±ËŸ Á_›‹ w’Ì ±„BÔfi±˘‹Î_ ≥„Lƒ›˘fiÌ ±ÎËÏ÷ ±ÎÁ„@÷fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ Ω› (√Ì÷Î 2/58/59
±Î’‰Îfiı ›iÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±fiı 68).
±ı¿Î_÷¿Î‚‹Î_ l˘hÎ, I‰«Î, fiıhÎ, flÁfiÎ ±fiı CβÎHÎ ó “ÂOÿÎÿÌ„L‰Ê›ÎfiL› ≥„Lƒ›Î„BÔfiÊ …\úÏ÷” ó
±Î ’Î_«ı› ≥„Lƒ›˘ ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘‹Î_ (ø‹Â— ÂOÿ, ÂOÿ, V’½, w’ flÁ ±fiı √_‘ ó ±ı ’Î_« ωʛ˘ »ı.
V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘) Ï⁄·¿<· ≠T≤kÎ fi ◊Λ. ≥„Lƒ›˘ ωʛ˘fi_ ≥„Lƒ› w’Ì ±„BÔfi±˘‹Î_ ˉfi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ›iÎ
Á_›‹ w’ … ⁄fiÌ Ω›. ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ ωʛ˘fi˘
’Òfl˘ Á_›‹ I›Îflı … Á‹…‰˘ Ωı¥±ı, F›Îflı ≥„Lƒ›˘, ≥„Lƒ›˘ ÁÎ◊ı Á_›˘√ ◊÷˘ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ≥„Lƒ›˘‹Î_
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿˘¥ ω¿Îfl µI’LÔfi fi ◊Λ (√Ì÷Î 2/64-65). ≥„Lƒ›˘
flÎ√-¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ⁄fiÌ Ω›. ≥„Lƒ›˘‹Î_ flÎ√-¶ıÊ µI’LÔfi
¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ωʛ˘‹Î_ flËı … fiÏË.
±Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÎ
›i΢‹Î_ flÎ√ ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊÷Î_ …
ÏÁÏ© (’fl‹ÎI‹-≠΄MÔ÷) ◊Λ »ı. flÎ√ ±fiı ±ÎÁ„@÷fiı
ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ≠Ïø›Î±˘fi_ ›iÎw’ı ‰Hνfi
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
’Ëı·Ì ≠Ïø›Î‹Î_ ÁΑ¿ ±ı¿Î_÷¿Î‚‹Î_ ≥„Lƒ›˘fi˘
Á‰Î˝HÎÌ„Lƒ›¿‹Î˝ÏHÎ
±ÎI‹Á_›‹›˘√ÎBÔfi˙
±’flı = ±L› (›˘√Ì…fi˘) « = ÷◊Î
Á‰Î˝ÏHÎ = Á_’ÒHν ≠ÎHο‹Î˝ÏHÎ
≥„Lƒ›-¿‹Î˝ÏHÎ = ¥„Lƒ±˘fiÌ
Ïø›Î±˘fiı iÎÎfiÿÌÏ’÷ı
ÀÌ¿Î ó “Á‰Î˝HÎÌ„Lƒ›¿‹Î˝ÏHÎ ≠ÎHο‹Î˝ÏHÎ «Î’flı” ó
±Î f·˘¿‹Î_ Á‹ÎÏ‘fiı ›iÎfi_ w’ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
¿ıÀ·Î¿ ›˘√Ì ·˘¿˘ ÿÁı› ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fi˘ Á‹ÎÏ‘‹Î_
ˉfi ¿›Î˝ ¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á‹ÎÏ‘ó±‰V◊΋Î_
‹fi⁄Ï© ÁÏË÷ ÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘ (iÎÎfiı„Lƒ›˘ ±fiı
¿‹ı˝„Lƒ›˘)fiÌ Ïø›Î±˘ ⁄_‘ ’ÕÌ Ω› »ı. ≥„Lƒ›˘ Á‰˝◊Î
Ïfiç· ±fiı ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı.
Á‹ÎÏ‘w’Ì ›i΋Î_ ≠ÎH΢fiÌ Ïø›Î±˘fi˘ ’HΠˉfi ◊¥
Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‹ÎÏ‘¿Î‚‹Î_ ≠ÎH΢fiÌ Ïø›Î ’HÎ ⁄_‘ ’ÕÌ
Ω› »ı. Á‹ÎÏ‘‹Î_ ≠ÎH΢fiÌ √Ï÷ fl˘¿‰ÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl˘ »ı.
±ı¿ ÷˘ ËÛ˘√fiÌ Á‹ÎÏ‘ ˢ› »ı, …ı‹Î_ ≠ÎH΢fiı
fl˘¿‰Îfiı ‹ÎÀı ¿<_¤¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿<_¤¿fi˘ ±P›ÎÁ
‰‘÷Î_-‰‘÷Î_ ≠ÎHÎ fl˘¿Î¥ Ω› »ı, …ı ¿·Î¿˘ Á‘Ì, Ïÿ‰Á˘
Á‘Ì fl˘¿Î›ı·˘ flËÌ Â¿ı »ı. ±Î ≠ÎHÎΛ΋◊Ì ±Î›W›
‰‘ı »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı ‰Êν ◊÷Î_ …‚ ‰Ëı‰Î ·Î√ı »ı ÷˘
…‚fiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı flı÷Ì ’HÎ ±Î‰Ì Ω› »ı, ÷ı flı÷Ì‹Î_
ÿıÕ¿˘ ÿ⁄Î¥ Ω› »ı. ‰Êν ‰Ì÷÷Î_ F›Îflı flı÷Ì Á¿Î¥
Ω› »ı, I›Îflı ÿıÕ¿˘ ÷ı flı÷Ì‹Î_ … «’«Î’ Á¿Î›ı·ÎfiÌ
…ı‹ ’Õu˘ flËı »ı, ÷ıfiÎ ≠ÎHÎ fl˘¿Î¥ Ω› »ı. ŒflÌ◊Ì
F›Îflı ‰Êν ±Î‰ı »ı, I›Îflı ‰Êνfi …‚ µ’fl ’Õ÷Î_ ÿıտ΋Î_
ŒflÌ◊Ì ≠ÎHÎfi˘ Á_«Îfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ÕˇÎ™ ÕˇÎ™
¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı.
309
Á_›‹ ¿flı »ı. ω‰ı¿, ω«Îfl, …’, K›Îfi ‰√ıflı◊Ì
≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ’Òfl˘ Á_›‹ ◊÷Î_ F›Îflı
flÎ√fi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı¿Î_÷¿Î‚ ±fiı
T›‰ËÎfl¿Î‚-⁄LÔfiı‹Î_ ÷ıfiÌ Á‹Îfi „V◊Ï÷ flËı »ı.
⁄Ì∞ ≠Ïø›Î‹Î_ ÁΑ¿ T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ flÎ√-
¶ıÊflÏË÷ ≥„Lƒ›˘ ‰Õı T›‰ËÎfl ¿fl÷˘ ˢ¥fiı ‹fi, ⁄Ï©
±fiı ±Ë‹Ô˚◊Ì ’HÎ flÎ√-¶ıÊfi˘ ±¤Î‰ ¿flÌ ÿı »ı. flÎ√fi˘
±¤Î‰ ◊÷Î_ T›‰ËÎfl¿Î‚ ±fiı ±ı¿Î_÷¿Î‚ - ⁄LÔfiı‹Î_ ÷ıfiÌ
Á‹Îfi „V◊Ï÷ flËı »ı.
óáó
≠ÎHο‹Î˝ÏHÎ «Î’flı –– 27––
…\úÏ÷ iÎÎfiÿÌÏ’÷ı –– 27––
±ÎI‹Á_›‹- = ±ÎI‹Á_›‹›˘√
= ≠ÎH΢fiÌ ›˘√Î√#˙ (Á‹ÎÏ‘›˘√)-
Ïø›Î±˘fiı w’Ì ±„BÔfi‹Î_
= iÎÎfi ‰Õı ≠F‰Ï·÷ …\úÏ÷ = ˢ‹Ì ÿı »ı.
⁄ÌΩ ≠¿Îfl‹Î_ ‹fifiı ±ı¿Î√˛ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
‹fi Á‰˝◊Î ±ı¿Î√˛ ◊÷Î_ rÎÁfiÌ √Ï÷ ±Î’˘±Î’ fl˘¿Î¥
Ω› »ı.
“iÎÎfiÿÌÏ’÷ı” ó Á‹ÎÏ‘ ±fiı ÏfiƒÎ ó ⁄LÔfiı‹Î_
¿ÎflHÎ-ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ËÎfl◊Ì
⁄LÔfiıfiÌ Á‹Îfi ±‰V◊Î ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı. ±ËŸ “iÎÎfiÿÌÏ’÷ı”
’ÿ◊Ì Á‹ÎÏ‘ ±fiı ÏfiƒÎ‹Î_ ’flV’fl ϤLÔfi÷Î ÏÁ©
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄ËÎfl◊Ì Á‹Îfi
ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ Á‹ÎÏ‘¿Î‚‹Î_ “±ı¿ Á„E«ÿÎfi_ÿfi
’fl‹ÎI‹Î … Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν »ı” ±ı‰_ iÎÎfi ≠¿ÎÏÂ÷
(Ω√˛÷) flËı »ı ±fiı ÏfiƒÎ¿Î‚‹Î_ T≤Ïkα˘ ±Ï‰z΋Î_
·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. Á‹ÎÏ‘¿Î‚‹Î_ rÎÁfiÌ √Ï÷ ⁄_‘ ’ÕÌ
Ω› »ı ±fiı ÏfiƒÎ¿Î‚‹Î_ rÎÁfiÌ √Ï÷ «Î·÷Ì flËı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÏfiƒÎ, Á‹ÎÏ‘‹Î_ ±‰fl˘‘¿ »ı.
“±ÎI‹Á_›‹›˘√ÎBÔfi˙ …\úÏ÷” ó Ï«kÎT≤ÏkÎ-Ïfifl˘‘
w’Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‹ÎÏ‘ w’Ì ›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ›˘√Ì ·˘¿˘
≥„Lƒ›˘ ÷◊Î ≠ÎH΢fiÌ Ïø›Î±˘fi˘ Á‹ÎÏ‘›˘√ w’Ì
±„BÔfi‹Î_ ˉfi ¿›Î˝ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi-⁄Ï©ÁÏË÷ ÁC΂Ì
≥„Lƒ›˘ ±fiı rÎÁfiÌ Ïø›Î±˘fiı fl˘¿Ìfiı Á‹ÎÏ‘‹Î_ „V◊fl
◊¥ Ω› »ı. Á‹ÎÏ‘¿Î‚‹Î_ ÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘ ±fiı ≠ÎHÎ
’˘÷ÎfiÌ «_«‚÷Î »˘ÕÌfiı ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı¿
Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Îfi_ iÎÎfi … Ω√˛÷ flËı »ı.
óáó
310 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

ƒT››iÎÎV÷’˘›iÎÎ ›˘√›iÎÎV÷◊Î’flı –– 28––

V‰ÎK›Î›iÎÎfi›iÎÎç ›÷›— Á_ÏÂ÷‰˛÷Η –– 28––
±’flı = ⁄ÌΩ (¿ıÀ·Î¿) ÷’˘›iÎΗ = (±fiı ¿ıÀ·Î¿) »ı
Á_ÏÂ÷‰˛÷Η = ÷ÌZHΉ˛÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷’˘›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î « = ÷◊Î (¿ıÀ·Î¿)
›÷›— = ≠›IÔfiÂÌ· ÁΑ¿˘ »ı V‰ÎK›Î›- = V‰ÎK›Î›w’Ì
ƒT››iÎΗ = ƒT›‹› ›iÎ ÷◊Î = ±fiı (⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿) iÎÎfi›iÎΗ iÎÎfi›iÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ›˘√›iÎΗ = ›˘√›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı.
ÀÌ¿Î ó “›÷›— Á_ÏÂ÷‰˛÷Η” ó ±gËÁÎ, ÁI›, ÁËÌ ·ı‰Î_ ±ı “÷’˘›iΔ »ı. ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ±ı¿ÎÿÂÌ ‰√ıflıfi_
±V÷ı›, («˘flÌfi˘ ±¤Î‰), ⁄˛õ«›˝ ±fiı ±’Ïfl√˛Ë ‰˛÷ flά‰_, ‹˙fi ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ ‰√ıflı ’HÎ “÷’˘›iΔ ±◊ν÷Ô˚
(¤˘√-⁄Ï©◊Ì Á_√˛Ëfi˘ ±¤Î‰) ó ±Î ’Î_« “›‹” »ı,1 ÷’V›Î w’Ì ›iÎ »ı. ’fl_÷ ≠Ï÷¿>‚◊Ì ’HÎ ≠Ï÷¿>‚
…ı‹fiı “‹ËΉ˛÷”fiı fi΋ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ ’Ïfl„V◊Ï÷, ‰V÷, T›„@÷ ±fiı CÎÀfiÎ ±Î‰÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿
±Î ‹ËΉ˛÷˘fiÌ ⁄Ë … ≠Â_ÁÎ ±fiı ‹ÏË‹Î »ı. ±Î ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷˘ flËı ó
‰˛÷˘fi˘ ÁÎfl ±ı … »ı ¿ı ‹fiW› Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì ◊˘Õ˘ ’HΠω«Ï·÷ fi ◊Λ ÷˘ ±ı ÁË◊Ì
Ω›. ±Î ‰˛÷˘fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ ‹˘ÀÌ ÷’V›Î »ı, …ı ÂÌCβ ÏÁÏ© ±Î’‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı.
“Á_ÏÂ÷‰˛÷Η” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ±Î¬Î √΋fiÌ √_ÿ¿Ì, ¿«flÎ’|Ì ⁄ËÎfl ±ı¿ …√αı
±ı ÏÁ‰Î› ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î «Îflı› ›i΢‹Î_ ±ı¿ÃÌ ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı; ’fl_÷ ÷ı …
…ı …ı ’ηfi ¿fl‰Î ›˘B› ‰˛÷˘ ±◊ν÷˚ Ïfi›‹˘ »ı, ÷ıfi_ ¿«flÎ’|Ì ¬ı÷fl‹Î_ ’ÕÌ Ω›, ÷˘ ¬ı÷Ìfiı ‹ÎÀı ¬Î÷fl
ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ’HÎ ⁄‘Î “Á_ÏÂ÷-‰˛÷Η” w’ı µk΋ Á΋√˛Ì ⁄fiÌ Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚÷Î
»ı. ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ›iÎfiÎ ±fiWÔÃÎfi‹Î_ ≠›IÔfiÂÌ· ˢ‰Îfiı ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı ±fiı ÷ıfiı ±Î’HÎı ¿«flÎ’|ÌfiÌ …ı‹ ŒıÓ¿Ì
¿ÎflHÎı ÷ı‹fiı “›÷›—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÿ¥±ı »Ì±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷Î; ’fl_÷ ÷ı
“Á_ÏÂ÷‰˛÷Η” ’ÿfiÌ ÁÎ◊ı (“ƒT››iÎΗ”, “÷’˘›iÎΗ”, … ≠Ï÷¿>‚÷Î ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T›’ηfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı µk΋
“›˘√›iÎΗ” ±fiı “iÎÎfi›iÎΗ”fiÌ …ı‹) “›iÎΗ” ’ÿ fiÏË Á΋√˛Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠Ï÷¿>‚◊Ì ’HÎ ≠Ï÷¿>‚
±Î’‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ±·√ ›iÎ fi◊Ì ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ÁËÊ˝ ÁËfi ¿fl‰Î Á‹Îfi ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÷’
“ƒT››iÎΗ” ó ‹ÎhÎ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiÎ µtıU›◊Ì ¿>‰˘, fi◊Ì. ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flËı‰Î◊Ì ±fi¿>‚÷Î ÁÎflÌ ±fiı
÷‚Ή, ‹_Ïÿfl, ‘‹˝Â΂Π‰√ıflı ⁄fiΉÕΉ‰Î_, ±¤Î‰√˛V÷ ≠Ï÷¿>‚÷Î ¬flÎ⁄ ·Î√ı »ı. ±Î ¿ÎflHÎı ≠Ï÷¿>‚÷Îfi_ ‹Ëk‰
·˘¿˘fiı ±LÔfi, …‚, ‰VÔhÎ, ±˙Ê‘, ’V÷¿ ‰√ıflı ±Î’‰Î_, Á‹Ω÷_ fi◊Ì.
ÿÎfi ¿fl‰_ ‰√ıflı ⁄‘Î “ƒT››iΔ »ı. ƒT› (hÎHÎı ÂflÌfl˘ÁÏË÷ “›˘√›iÎÎV÷◊Î’flı” ó ±ËŸ ±_÷—¿flHÎfiÌ Á‹÷Îfi_
ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝)fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ fiÏË ‹ÎfiÌfiı fi΋ ›˘√ »ı. Á‹÷Îfi˘ ±◊˝ »ı ó ¿Î›˝fiÌ ’ÒÏ÷˝ ±fiı
Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ÷ı‹fiÎ (Á_ÁÎflfiÎ) ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’ÒÏ÷˝‹Î_, Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷ ±fiı ±≠΄MÔ÷‹Î_, ±fi¿>‚ ±fiı
·√ÎÕ‰Î◊Ì ƒT››iÎ ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı. ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_, Ïfi_ÿÎ ±fiı V÷Ï÷‹Î_, ±Îÿfl ±fiı
ÂflÌfl ‰√ıflı …ıÀ·Ì ‰V÷±˘ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı »ı, ±fiÎÿfl‹Î_ Á‹ flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ±_÷—¿flH΋Î_ ÏË·«Î·
÷ı‹fiÎ◊Ì ›iÎ ◊¥ ¿ı »ı, ±Ï‘¿fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝-¢¿ ±fiı Á¬-ÿ—¬ fi ◊‰_. ±Î flÌ÷ı Á‹
‹fiW› ⁄΂¿ ’ÎÁı◊Ì ±ıÀ·Ì … ±ÎÂÎ flάı »ı, …ıÀ·_ ÷ı flËı‰_ ±ı … “›˘√›iΔ »ı.
¿flÌ Â¿ı »ı, ’»Ì Á‰˝iÎ ¤√‰Îfi ÷◊Î Á_ÁÎfl ±Î’HÎÌ “V‰ÎK›Î›iÎÎfi›iÎΗ” ó ¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷fiı ‹ÎÀı
’ÎÁı◊Ì ±Î’HÎÌ Z΋÷Î ¿fl÷Î_ ±Ï‘¿fiÌ ±ÎÂÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı √Ì÷Î, fl΋ΛHÎ, ¤Î√‰÷ ‰√ıflıfi_ ÷◊Î ‰ıÿ, µ’ÏfiÊÿ
flάÂı? ‰√ıflıfi_ ±Ï‘¿Îfl ≠‹ÎHÎı ‹fifi ω«Îfl’Ò‰˝¿ ‰Î_«‰_, ’Ãfi-
“÷’˘›iÎΗ” ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› (V‰‘‹˝)fiÎ ’ηfi‹Î_ ’ÎÃfi ¿fl‰_, ’˘÷ÎfiÌ T≤Ïkα˘fi_ ÷◊Î ∞‰fifi_ ±K››fi
…ı …ı ≠Ï÷¿>‚÷α˘, ¿ÏÃfiÎ¥±˘ ±Î‰ı, ÷ı‹fiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl‰_ ‰√ıflı ÁC΂Î_ V‰ÎK›Î› w’Ì “iÎÎfi›iΔ »ı.

1. ±ÏËoÁÎÁI›ÎV÷ı›⁄˛õ«›Î˝’Ïfl√˛ËÎ ›‹Î— –– (›˘√ÿ½fi 2/30)

f·˘¿ 29, 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 311

√Ì÷ÎfiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı ±Î ±ı »ı ¿ı √Ì÷Îfi˘ V‰ÎK›Î› “iÎÎfi›iΔ »ı. √Ì÷ÎfiÎ ¤Î‰˘‹Î_
√Ì÷ÎÂÎVÔhÎfi_ ±K››fi ¿flÂı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ Ë_ iÎÎfi›iÎ ‰Õı ¨ÕÎ ∂÷flÌfiı ω«Îfl ¿fl‰˘, ÷ıfiÎ ¤Î‰˘fiı Á‹…‰ÎfiÌ
’ÒΩ¥Â - ±ı‰˘ ‹Îfl˘ ‹÷ »ı (±. 18/70). ÷ÎI’›˝ «ıpÎ ¿fl‰Ì ‰√ıflı ÁC΂Î_ V‰ÎK›Î› w’Ì iÎÎfi›iÎ »ı.
óáó

±’Îfiı …\úÏ÷ ≠ÎHÎ_ ≠ÎHÎıû’Îfi_ ÷◊Î’flı –– 29––

≠ÎHÎÎ’Îfi√÷Ì vÿÔ˚K‰Î ≠ÎHÎΛ΋’flΛHÎΗ –– 29––
±’flı Ïfi›÷ÎËÎflΗ ≠ÎHÎÎL≠ÎHÎıÊ …\úÏ÷ –– 30––
Á‰ıÛûM›ı÷ı ›iÎωÿ˘ ›iÎZÎÏ’÷¿S‹ÊΗ –– 30––
±’flı = ⁄ÌΩ (¿ıÀ·Î›) (¿<_¤¿ ¿flÌfiı) ≠ÎHÎÎfiÔ˚ = ≠ÎH΢fiı
≠ÎHÎΛ΋- = ≠ÎHÎΛ΋-’flΛHÎ ≠ÎHÎı = ≠ÎHΉΛ‹Î_ ≠ÎHÎıÊ = ≠ÎH΢‹Î_
’flΛHÎΗ (›˘√̱˘) ±’Îfi‹Ô˚ = ±’Îfi‰Î›fiı …\úÏ÷ = ˢ‹ı »ı.
±’Îfiı = ±’Îfi‰Î›‹Î_ …\úÏ÷ = ˢ‹ı »ı, ±ı÷ı = ±Î
≠ÎH΋Ô˚ = ≠ÎHΉΛfiı (’Òfl¿ (flı«¿) ¿flı »ı; Á‰ıÛ, ±Ï’ = ÁC΂Π(ÁΑ¿˘)
¿flÌfiı) ÷◊Î = ÷ı‹… ›iÎZÎÏ’÷- = ›i΢ ¶ÎflÎ ’Î’˘fi˘
≠ÎHÎÎ’Îfi- = ≠ÎHÎ ±fiı ±’flı = ±L› (¿ıÀ·Î›) ¿S‹ÊΗ fiΠ¿flfiÎflÎ
√÷Ì ±’ÎfifiÌ √Ï÷fiı Ïfi›÷ÎËÎflΗ = Ïfi›‹ ≠‹ÎHÎı (÷ı‹…)
flÔ©
 ‰˚ Î = fl˘¿Ìfiı ±ÎËÎfl ¿flfiÎflÎ ›iÎωÿ— = ›i΢fiı ΩHÎfiÎflÎ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±’Îfiı …\úÏ÷... ≠ÎHÎΛ΋-’flΛHÎΗ”1 ó ±Î … ≠ÎHΉΛ‹Î_ ±’Îfi‰Î›fi˘ ˉfi ¿fl‰˘ ¿Ëı‰Î›.
≠ÎHÎfi_ V◊Îfi xÿ› (µ’fl) ÷◊Î ±’Îfifi_ V◊Îfi √ÿÎ ±Îfiı “flı«¿” ¿Ëı »ı. «Îfl ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋˘◊Ì ’Òfl¿, Á˘‚
(fiÌ«ı) »ı.2 rÎÁfiı ⁄ËÎfl ¿Îœ÷Ì ‰¬÷ı ‰Î›fiÌ √Ï÷ ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋˘◊Ì ¿<_¤¿ ±fiı ±Îà ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋˘◊Ì
µ’flfiÌ ⁄Î…\ ÷◊Î rÎÁfiı ±_ÿfl ·¥ …÷Ì ‰¬÷ı ‰Î›fiÌ flı«¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
√Ï÷ fiÌ«ıfiÌ ⁄Î…\ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı rÎÁfiı ⁄ËÎfl ±Î flÌ÷ı ›˘√Ì ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ «_ƒfiÎÕÌ◊Ì ’Òfl¿, ’»Ì
¿Îœ‰Îfi_ “≠ÎHΔfi_ ¿Î›˝ ±fiı f‰ÎÁfiı ±_ÿfl ·¥ …‰Îfi_ ¿<_¤¿ ±fiı ’»Ì ÁÒ›˝fiÎÕÌ◊Ì flı«¿ ¿flı »ı. I›Îfl ’»Ì
“±’Îfi”fi_ ¿Î›˝ »ı. ›˘√Ì ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ ⁄ËÎflfiÎ ‰Î›fiı ÕÎ⁄Ì ÁÒ›˝fiÎÕÌ◊Ì ’Òfl¿, ’»Ì ¿<_¤¿ ±fiı ’»Ì «_ƒfiÎÕÌ◊Ì flı«¿
fiÎÏÁ¿Î («_ƒfiÎÕÌ) ¶ÎflÎ ±_ÿfl ·¥ Ω› »ı. ÷ı ‰Î› xÿ›‹Î_ ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ‰Îfl_‰Îfl ’Òfl¿, ¿<_¤¿ ±fiı flı«¿ ¿fl‰˘
flËı·Î ≠ÎHΉΛfiı ÁÎ◊ı ·¥fiı fiÎϤ◊Ì ’ÁÎfl ◊¥fiı ±ı ≠ÎHÎΛ΋ w’Ì ›iÎ »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ µtıU›◊Ì
V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ±’Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Îfiı “’Òfl¿” ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ≠ÎHÎΛ΋fiı ’flΛHÎ ◊‰Î◊Ì ⁄‘Î_ ’Î’˘
¿Ëı »ı. ’»Ì ÷ı±˘ ≠ÎHΉΛ ±fiı ±’Îfi‰Î› ó ⁄LÔfiıfiÌ fip ◊¥ Ω› »ı.3
√Ï÷ fl˘¿Ì ÿı »ı. fi ÷˘ rÎÁ ⁄ËÎfl Ω› »ı ±fiı fi rÎÁ “±’flı Ïfi›÷ÎËÎflΗ ≠ÎHÎÎfiÔ˚ ≠ÎHÎıÊ …\ËÔ˚‰Ï÷” ó
±_ÿfl ±Î‰ı »ı. ±Îfiı “¿<_¤¿” ¿Ëı »ı. ±ıfiÎ ’»Ì ÷ı±˘ Ïfi›Ï‹÷ ±ÎËÎflωËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘ … ≠ÎH΢fi˘
±_ÿflfiÎ ‰Î›fiı …‹HÎÌ fiÎÏÁ¿Î (ÁÒ›˝fiÎÕÌ) ¶ÎflÎ ⁄ËÎfl ¿Îœı ≠ÎH΢‹Î_ ˉfi ¿flÌ Â¿ı »ı. ‰‘Îflı ¿ı ⁄Ë … ±˘»\_ ¤˘…fi
»ı. ÷ı ‰Î› V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ≠ÎHΉΛfiı ÷◊Î ±ıfiÌ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±◊‰Î Ï⁄·¿<· ¤˘…fi fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±Î
’λ‚-’λ‚ ±’Îfi‰Î›fiı ÁÎ◊ı ·¥fiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı. ≠ÎHÎΛ΋ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘ (√Ì÷Î 6/16-17).

1. ±Î (±˘√HÎhÎÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ “±’flı” ¿÷ν ±fiı “…\úÏ÷” Ïø›Î ±ı¿ … ±Î‰Ì »ı; ±Î◊Ì ±ËŸ ’Òfl¿, ¿<_¤¿ ±fiı flı«¿’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰fiÎfl˘ ±ı¿ … ≠ÎHÎΛ΋ w’Ì ›iÎ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
2. xÏÿ ≠ÎHΗ „V◊÷˘ ÏfiI›‹’Îfi˘ √ÿ‹HÕ·ı – (›˘√«ÒÕ΋H›’ÏfiÊÿÔ˚ 23)
3. √Ì÷ÎK››fiÂÌ·V› ≠ÎHÎΛ΋’flV› « – fiˆ‰ Á„L÷ ÏË ’Î’ÎÏfi ’Ò‰˝…L‹¿Ú÷ÎÏfi « ––
312 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
≠ÎH΢fi˘ ≠ÎH΢‹Î_ ˉfi ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó
≠ÎHÎfi˘ ≠ÎH΋Î_ ±fiı ±’Îfifi˘ ±’Îfi‹Î_ ˉfi ¿fl‰˘
±◊ν÷Ô˚ ≠ÎHÎ ±fiı ±’Îfifiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ V◊Îfi˘ µ’fl fl˘¿Ì
ÿı‰Î. fi rÎÁ ⁄ËÎfl ¿Îœ‰˘ ±fiı fi rÎÁ ±_ÿfl ·ı‰˘.
±Îfiı “V÷_¤T≤ÏkÎ ≠ÎHÎΛ΋” ’HÎ ¿Ëı »ı. ±Î ≠ÎHÎΛ΋◊Ì
V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … T≤Ïkα˘ ÂÎ_÷ ◊Λ »ı ±fiı ’Î’˘fi˘ fiÎÂ
◊¥ Ω› »ı. ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› flάÌfiı
≠ÎHÎΛ΋ ¿fl‰Î◊Ì ±_÷—¿flHÎ Ïfi‹˝‚ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
“Á‰ı̋ûM›ı÷ı ›iÎωÿ˘ ›iÎZÎÏ’÷¿S‹ÊΗ” ó «˘‰ÌÁ‹Î
f·˘¿◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝ Á‘Ì …ı ›i΢fi_ ‰Hνfi ◊›_
»ı, ÷ı‹fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ
“Á‰ı˝ûM›ı÷ı” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ±ı ›i΢fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl÷Î
flËı‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ_ ÁC΂Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ Ω› »ı ±fiı
±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Π›i΢ ¿ı‰‚ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı ó ±ı‰_ ΩHΉΉ΂Π… “›iÎω÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚
›iÎfiÎ ÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Π»ı. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘ó
ωE»ıÿ ◊÷Î_ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. …ı ·˘¿˘
±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ›iÎ fi◊Ì
¿fl÷Î, ⁄S¿ı ±Î ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿ (V‰√˝ ‰√ıflı)fiΠωfiÎÂÌ
¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ›iÎ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ›iÎfiÎ ÷k‰fiı
ΩHΉΉ΂Πfi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ωfiÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ …
⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ »ı ó “√÷Î√÷_ ¿Î‹¿Î‹Î·¤L÷ı” (√Ì÷Î
9/21). ±Î◊Ì ‹fi‹Î_ ¿Î‹fiÎ ±fiı ‰ÎÁfiÎ flάÌfiı
’Ïfll‹’Ò‰˝¿ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ›i΢ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ …L‹-
‹flHÎfi_ ⁄_‘fi «Î· flËı »ı.
Ï‹ÀÌ fi ‹fi¿Ì ‰ÎÁfiÎ, fi˙ ÷÷ ¤›ı fi fiÎÁ ––
÷·ÁÌ ¿ı÷ı ’« ‹›ı, ÿı ÿı ÷fi¿˘ hÎÎÁ ––
ωÂıÊ ‰Î÷
›iÎ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±„BÔfi‹Î_ ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı. ±ÎËÏ÷ ±’ÎfiÎflÌ ‰V÷±˘fiÎ_ w’˘ ’Ëı·Î_ ±·√-
±·√ ˢ› »ı, ’fl_÷ ±„BÔfi‹Î_ ±ÎËÏ÷ ±ÎM›Î ⁄Îÿ ÷ı‹fiÎ_
w’ ±·√-±·√ fi◊Ì flËı÷Î_, ’fl_÷ ⁄‘Ì ‰V÷±˘
±„BÔfiw’ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı …ı ÁΑfi˘fi_ ›iÎ w’ı ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı,
÷ı‹Î_ ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±Î … »ı ¿ı ±ÎËÏ÷
±’ÎfiÎflÌ ‰V÷±˘fiÌ ±·√ ÁkÎÎ flËı … fiÏË, ÁC΂_
V‰ÎËÎ ◊¥ Ω›. F›Î_ Á‘Ì ÷ı‹fiÌ ±·√ ÁkÎÎ ⁄fiÌ
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹fiÌ ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Î‹Î_
[±K›Î› 4
… fi◊Ì ±Î‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ›iÎfi_ ±fiWÔÃÎfi ◊›_ … fi◊Ì.
±Î … ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿◊Ì ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fiÎ
÷k‰ (¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝)fi_ ‰Hνfi ¿flÌ flèÎÎ »ı. ¿‹˘˝fi_ ÷k‰
»ı ó ¿‹˘˝ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì fiÏË ⁄_‘Ή_.
¿‹˘˝◊Ì fi ⁄_‘ΉÎfi_ … ±ı¿ ÁΑfi »ı ó ›iÎ. …ı‰Ì flÌ÷ı
±„BÔfi‹Î_ fiά÷Î_ ⁄‘Ì ‰V÷±˘ V‰ÎËÎ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
V‰ÎËÎ ◊¥ Ω› »ı ó “›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı”
(√Ì÷Î 4/23).
ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
ÁΑÎflH΋Î_ ÁΑÎflHÎ ¿‹˘˝ ’HÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
¿flΉfiÎflÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’fl_÷ Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Î_ ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÎ_ ¿‹˘˝◊Ì ’HÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì
◊÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ …
⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ »ı. ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î w’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›‹Îh΋Î_ ’ÿÎ◊˘˝
‹ı‚‰‰Îfi˘ ±fiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ flËı »ı ¿ı ‹fiı ¿o¥¿
fiı ¿o¥¿ ‹‚÷_ flËı ±fiı Ë_ ¿o¥¿ ¿fl÷˘ flË_. ±Îfiı …
“‹ı‚‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiΔ ÷◊Î “¿fl‰Îfi˘ ‰ı√” ¿Ëı »ı.
‹fiW›‹Î_ …ı ’΋‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ flËı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_
’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Îfiı … ’΋‰ÎfiÌ ¤Ò¬ »ı; ’fl_÷
’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÁL‹¬ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı
‹fiW› ±Î ¤Ò¬fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı … ÿÒfl ¿fl‰Îfiı
≥E»ı »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝ ωfiÎÂÌ »ı ±fiı ∞‰ ±Ï‰fiÎÂÌ
»ı. ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ ¤Ò¬ ωfiÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ÿÒfl ◊¥ … ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ¿ı? ’fl_÷ F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁL‹¬÷Î flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì ’΋‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ «Î· flËı »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›‹Î_
’΋‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi΋Î_ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√
«Î· flËı »ı. ±Î flÌ÷ı F›Î_ Á‘Ì ’΋‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ±fiı
¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ «Î· flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î ÁÎ◊ıfi˘
Á_⁄_‘ «Î· ˢ› »ı, I›Î_ Á‘Ì …L‹-‹flHÎ fi◊Ì »^À÷Î_.
÷ıfiÎ◊Ì »^À‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ¿o¥ ’HÎ ’΋‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ
fi flάÌfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_. ±Îfiı
… ·˘¿Á_√˛Ë, ›iÎÎ◊˝ ¿‹˝, ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˝ ‰√ıflı fi΋˘ ‰Õı
±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı.
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ »^ÀÌ Ω› »ı ±fiı ±fiÎÁ„@÷ ±Î‰Ì Ω›
»ı. Ωı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ »^ÀÌ …¥fiı ±fiÎÁ„@÷ ÷˘ ±Î‰Ì … Ω›
»ı, ’HÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ‰‘Îflı ω·ZÎHÎ ‰Î÷ ±ı ◊Λ »ı
¿ı ¤√‰Îfifi˘ “≠ı‹” ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı!
f·˘¿ 31] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 313

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÏfiV‰Î◊˝¤Î‰ı ‹ÎhÎ ±L›fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ÷ı “›iΔ »ı. ›iÎ◊Ì ⁄‘Î_ … ¿‹˝, ±¿‹˝
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊÷Î_ fi◊Ì. «˘‰ÌÁ◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿<· ⁄Îfl ≠¿ÎflfiÎ ›i΢ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î
»ı, …ı ±Î ≠‹ÎHÎı »ı —
1. ⁄˛õ ›iÎ ó ≠I›ı¿ ¿‹˝‹Î_ ¿÷ν, ¿flHÎ, Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı ÷‹Î‹fiı ⁄˛õw’ ‹Îfi‰Î.
2. ¤√‰ÿ’˝HÎw’ ›iÎ ó ⁄‘Ì … Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎÀıfiÎ … ‹Îfi‰Î.
3. ±Ï¤LÔfi÷Îw’ ›iÎ ó ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥ …‰_ ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
ϤLÔfi ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi flά‰Ì.
[¿÷˝T›-¿‹˝w’ ›iÎ - ‹ÎhÎ ⁄ÌΩ±˘ (±L›)fiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ÷‹Î‹ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î!]
4. Á_›‹w’ ›iÎ ó ±ı¿Î_÷¿Î‚‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘‹Î_ ≠T≤kÎ fi ◊‰Î ÿı‰Ì.
5. ωʛ-ˉfiw’ ›iÎ ó T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ˘ ÁÎ◊ı Á_›˘√ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ flÎ√-¶ıÊ ’ıÿÎ
fi ◊‰Î ÿı‰˘ (√Ì÷Î - ±. 2/64-65)
6. Á‹ÎÏ‘w’ ›iÎ ó ‹fi-⁄Ï© ÁÏË÷ ⁄‘Ì … ≥„Lƒ›˘ ±fiı rÎÁfiÌ Ïø›Î±˘fiı fl˘¿Ìfiı iÎÎfi◊Ì ≠¿ÎÏÂ÷ Á‹ÎÏ‘‹Î_
„V◊÷ ◊‰_.
7. ƒT› ›iÎ ó Á_’ÒHν ’ÿÎ◊˘˝fiı ÏfiV‰Î◊˝¤Î‰ı ±L›fiÌ Áı‰Î‹Î_ Á‹Ï’˝÷ ¿fl‰Î.
8. ÷’˘ ›iÎ ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›-’ηfi‹Î_ ±Î‰fiÎflÌ ‹U¿ı·Ì±˘fiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ÁËÌ ·ı‰Ì.
9. ›˘√ ›iÎ ó ¿Î›˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ÷◊Î Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ Á‹Îfi flËı‰_.
10. V‰ÎK›Î›w’ iÎÎfi ›iÎ ó ±L›fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı Á÷-ÂÎVÔh΢fi_ ’Ãfi-’ÎÃfi, fi΋-…’ ‰√ıflı ¿fl‰_.
11. ≠ÎHÎΛ΋w’ ›iÎ ó ’Òfl¿, ¿<Q¤¿ ±fiı flı«¿’Ò‰˝¿ ≠ÎHÎΛ΋ ¿fl‰˘.
12. V÷Q¤T≤ÏkÎ («÷◊˝) ≠ÎHÎΛ΋w’ ›iÎ ó Ïfi›Ï‹÷ (Á-≠‹ÎHÎ) ±ÎËÎflfi_ Áı‰fi ¿flÌfiı ≠ÎHÎ ±fiı ±’Îfifiı ’˘÷-
’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi‹Î_ fl˘¿Ì ÿı‰Î. (Á-≠‹ÎHÎ ±ÎËÎfl ·ıfiÎflfiı … ±Î ÏÁÏ© ‹‚ı »ı) ±Î ⁄‘Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
±Î’HÎÌ Á‹V÷ Ïø›Î±˘ ›iÎw’ … ⁄fiÌ …‰Ì Ωı¥±ı. ÷˘ … ∞‰fi ÁŒ‚ ◊Âı. ÷ÎM›˝ ±ı »ı ¿ı, ±Î’HÎı ±Î’HÎÎ
‹ÎÀı ¿Â_ ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì. Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı
»ı, …ı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ’fl »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝ Á‘Ì ¤√‰Îfiı ¿<· ⁄Îfl ≠¿ÎflfiÎ ›i΢fi_ ‰Hνfi ¿›* ±fiı
hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌ »ı. ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ›iÎ ¿fl‰Î◊Ì
◊fiÎflÎ ·Î¤ ±fiı fi ¿fl‰Î◊Ì ◊fiÎflÌ ËÎÏfi Â_ »ı ÷ıfi_ ⁄›Îfi ¿flı »ı.
›iÎÏÂpÎQ≤÷¤Ωı ›Î„L÷ ⁄˛õ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚ –– 31––
fiΛ_ ·˘¿˘ûVI››iÎV› ¿<÷˘ûL›— ¿<vÁk΋ –– 31––
¿<vÁk΋ = Ëı ¿<v‰_ϱ˘‹Î_ ⁄˛õ = ’fl⁄˛õ ’fl‹ÎI‹Îfiı ·˘¿— = ‹fiW›-·˘¿ ’HÎ
lıWÔà ±…\˝fi! ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, fi = (Á¬ÿΛ¿) fi◊Ì,
›iÎÏÂpÎ- = ›iÎÂıÊ ±Q≤÷fi˘ ±›iÎV› = ›iÎ fi ¿flfiÎfl ±L›— = (’»Ì) ’fl·˘¿
Q≤÷¤…— ±fi¤‰ ¿flfiÎflÎ ‹fiW› ‹ÎÀı ¿<÷— = ¿¥ flÌ÷ı
ÁfiÎ÷fi‹Ô̊ = ÁfiÎ÷fi ±›‹Ô˚ = ±Î (Á¬ÿÎ›Ì ◊Âı)?
ÀÌ¿Î ó “›iÎ ÏÂpÎQ≤÷¤Ωı ›Î„L÷ ⁄˛õ ÁfiÎ÷fi‹Ô̊” ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î 3/13).
ó ›iÎ ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ V‰w’◊Ì ‹fiW› ±‹fl »ı. ‹fl‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘fiÎ
’ˢӫÎÕ‰Î◊Ì Á‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …‰˘ ±ıfiı … Á_√◊Ì … ‹fiW›fiı Q≤I›fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ±Î ‰V÷±˘fiı
“›iÎÏÂp ±Q≤÷”fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ¿Ëı‰Î›. ±Q≤÷ ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷‹Î_ ·√ÎÕ‰Î◊Ì F›Îflı ‹fiW› ±Á_√ ⁄fiÌ Ω›
±‹fl÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁfiÎ÷fi ’fl⁄˛õ ’fl‹ÎI‹Îfiı »ı, I›Îflı ÷ıfiı V‰÷—ÏÁ© ±‹fl÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
314 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

¿÷˝T›‹ÎhÎ ¿ı‰‚ ¿÷˝T› Á‹∞fiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
÷˘ ÷ı ›iÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ¿‹˝ … ¿÷˝T› ˢ› »ı. …ı ¿‹˝ ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¿÷˝T› fi◊Ì Ë˘÷_, ’fl_÷ ‹ÎhÎ
¿‹˝ ˢ› »ı, …ıfiÎ ‰Õı “‹fiW›˘ ⁄_‘Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
›i΋Î_ ‹ÎhÎ ±Î’‰Îfi_ … ˢ› »ı, ·ı‰Îfi_ ¿ı‰‚ Ïfi‰Î˝Ëfiı
‹ÎÀı ˢ› »ı (√Ì÷Î 4/21). ÂflÌfl ›iÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
Á‹◊˝ flËı ó ±ı ºÏp±ı ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı
‰V÷±˘fi˘ µ’¤˘√ ¿fl‰˘ ±ı ’HÎ ›iÎfiÌ ±_÷√˝÷ »ı.
‹fiW›ÂflÌfl ›iÎfiı ‹ÎÀı … »ı. ÷ıfiı ‹Îfi, ‹˘ÀÎ¥, Á¬,
±Îfl΋, ‰√ıflı‹Î_ ·√ÎÕ‰_ ±ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. ¿ı‰‚ ›iÎfiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ⁄_‘fiflÏË÷ (‹@÷) ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ÷ıfiı ÁfiÎ÷fi ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
“fiΛ_ ·˘¿˘ûVI››iÎV› ¿<÷˘ûL›— ¿<vÁk΋” ó
…ı‰Ì flÌ÷ı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
¿ı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ÷Îfl˘ ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë ’HÎ ÏÁ© fiÏË ◊Λ,
±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ›iÎ fi ¿fl‰Î◊Ì ÷Îfl˘ ±Î
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î … ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˘˝fi_ ÷k‰ …HÎΉ‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ Ë÷Ì. ÷ıfi_ ωV÷Îfl◊Ì
‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.
·˘¿ ’HÎ ·Î¤ÿΛ¿ fiÏË flËı, ’»Ì ’fl·˘¿fi_ ÷˘ ¿Ëı‰_
… Â_? ¿ı‰‚ V‰Î◊˝¤Î‰ı (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı) ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ±Î
·˘¿‹Î_ Á_CÎÊ˝ µI’LÔfi ◊¥ …Âı ±fiı Á¬ÂÎ_Ï÷fi˘ ¤_√ ◊¥
…Âı, ÷◊Î ’fl·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿S›ÎHÎ fiÏË ◊Λ.
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿fl‰Î◊Ì CÎfl‹Î_ ’HÎ
¤ıÿ ±fiı Á_CÎÊ˝ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¬À’À ∂¤Ì
◊Λ »ı. CÎfl‹Î_ ¿˘¥ V‰Î◊a ±fiı ¬Îµ‘flÌ T›„@÷ ˢ›,
÷˘ CÎfl‰Î‚α˘fiı ±ıfi_ flËı‰_ √‹÷_ fi◊Ì. V‰Î◊˝I›Î√’Ò‰˝¿
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì ⁄‘Î_fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_ ±ı CÎfl‹Î_ ±◊‰Î
Á_ÁÎfl‹Î_ flËı‰ÎfiÌ Ï‰zÎ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿fl‰Î◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı ’HÎ ¿÷˝T›’ηfifiÌ ≠ıflHÎÎ ‹‚ı »ı.
±ıfiÎ◊Ì CÎfl‹Î_ ±ı¿÷Î ±fiı ÂÎ_Ï÷ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±Î‰Ì
Ω› »ı. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi fi ¿fl‰Î◊Ì ±Î
·˘¿‹Î_ Á¬’Ò‰˝¿ ∞‰‰Îfi_ ’HÎ ¿ÏÃfi ◊¥ Ω› »ı ÷˘
±L› ·˘¿˘fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ ¿fl‰Ì! ±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Î ·˘¿
±fiı ’fl·˘¿ ’HÎ Á¬ÿΛ¿ ⁄fiÌ Ω› »ı.

±ı‰_ ⁄Ëω‘Î ›iÎΠω÷÷Î ⁄˛õH΢ ‹¬ı –– 32––

¿‹˝Ω„L‰Ï© ÷ÎLÁ‰Î˝fiı‰_ iÎÎI‰Î ω‹˘Z›Áı –– 32––
±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı ω÷÷Η = ωV÷Îfl◊Ì Ï‰Ï© = ΩHÎ.
(⁄ÌΩ ’HÎ) ¿Ëı‰Î›ı·Î »ı. ±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı
⁄Ëω‘Η = ±fiı¿ Ω÷fiÎ ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı iÎÎI‰Î = ΩHÎÌfiı (±ı‹fiÎ
›iÎΗ = ›i΢ Á‰Î˝fi˚Ô = ⁄‘Î ›i΢fiı ±fiWÔÃÎfi ¶ÎflÎ ÷_)
⁄˛õHΗ = ‰ıÿfiÌ (÷_) ω‹˘Z›Áı = (¿‹˝⁄_‘fi◊Ì) ’ÒHν
‹¬ı = ‰ÎHÎÌ‹Î_ ¿‹˝ΩfiÔ˚ = ¿‹˝…L› flÌ÷ı »^ÀÌ …¥Â.
ÀÌ¿Î ó “±ı‰_ ⁄ËωzÎ ›iÎΠω÷÷Î ⁄˛õH΢ ‹¬ı” ‰Hν‰ı·Î_ Á¿Î‹ ±fiWÔÃÎfi˘ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ V‰√˝·˘¿‹Î_
ó «˘‰ÌÁ‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì …ı ⁄Îfl ›i΢fi_ ‰Hνfi Ω› »ı ±fiı ’H› ZÎÌHÎ ◊÷Î_ ŒflÌ◊Ì Q≤I›·˘¿‹Î_ ±Î‰Ì
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±ı ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ’HÎ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ı±˘ …L‹‹flHÎfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕuÎ
›i΢fi_ ‰ıÿfiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ flËı »ı (√Ì÷Î 9/21). ’fl_÷ ±ËŸ ÷ı Á¿Î‹ ±fiWÔÃÎfi˘fiÌ
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁΑ¿˘fiÌ ≠¿ÚÏ÷ ±fiÁÎfl ÷ı‹fiÌ ÏfiWÔÃα˘ ‰Î÷ fi◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì. ±ËŸ ÏfiW¿Î‹¿‹˝ w’Ì ±ı
’HÎ ±·√-±·√ ˢ› »ı ±fiı ÷ÿfiÁÎfl ÷ı‹fiÎ_ ÁΑfi˘ ›i΢fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, …ı‹fiÎ ±fiWÔÃÎfi◊Ì
’HÎ ±·√-±·√ ˢ› »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ó “›Î„L÷ ⁄˛õ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚”
‰ıÿ˘‹Î_ Á¿Î‹ ±fiWÔÃÎfi˘fi_ ’HΠωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi (√Ì÷Î 4/31).
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’fl_÷ ±ı ⁄‘Î_◊Ì fiΉÎfi Œ‚fiÌ ‰ıÿ˘‹Î_ ¿ı‰‚ V‰√˝≠΄MÔ÷fiÎ ÁΑfi w’Ì Á¿Î‹
… ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰ıÿ˘‹Î_ ±fiWÔÃÎfi˘fi_ … ‰Hνfi »ı, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ‰ıÿ˘‹Î_
f·˘¿ 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 315

’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ ÁΑfiw’Ì l‰HÎ, ‹fifi, ÏfiÏÿK›ÎÁfi,
≠ÎHÎΛ΋, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı ±fiWÔÃÎfi˘fi_ ’HÎ ‰Hνfi ◊›_
»ı. µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ÷ı … Á_ÿ¤˝‹Î_ »ı.
hÎÌΩ ±K›Î› «˙ÿ‹Î-’_ÿfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı‰Î¥
√›_ »ı ¿ı ›iÎ ‰ıÿ˘◊Ì µI’LÔfi ◊›Î »ı ±fiı Á‰˝T›Î’Ì
’fl‹ÎI‹Î ÷ı ›i΢‹Î_ ÏfiI› ≠Ï÷„WÔÃ÷ (Ï⁄flÎ…‹Îfi) »ı.
›i΢‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÏfiI› ≠Ï÷„WÔÃ÷ flËı‰Î◊Ì ÷ı ›i΢fi_
±fiWÔÃÎfi ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ¿fl‰_
Ωı¥±ı.
“¿‹˝Ω„L‰Ï© ÷ÎLÁ‰Î˝fiÔ˚” ó «˘‰ÌÁ‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î
f·˘¿ Á‘Ì …ı ⁄Îfl ›i΢fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı ÷◊Î ÷ı …
flÌ÷ı ‰ıÿ˘‹Î_ …ı ›i΢fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ı ⁄‘Î ›i΢fiı
‹ÎÀı ±ËŸ “÷ÎfiÔ˚ Á‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ ±ÎT›Î_ »ı.
“¿‹˝ΩfiÔ˚ ωϩ” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁC΂ı-ÁC΂Î
›i΢ ¿‹˝…L› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝ ‰Õı ◊‰Î‰Î‚Î »ı. ÂflÌfl ‰Õı
…ı Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ‰ÎHÎÌ ‰Õı …ı ¿◊fi ◊Λ »ı ±fiı ‹fi
‰Õı …ı Á_¿S’˘ ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿Ëı‰Î› »ı ó
“ÂflÌfl‰Î∆Ô˚‹fi˘Ï¤›˝I¿‹˝ ≠Îfl¤÷ı fifl—”
(√Ì÷Î 18/15).
±…\˝fi ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ÷˘ ≥E»ı »ı, ’fl_÷ ›©w’Ì
¿÷˝T›¿‹˝fiı ’Î’ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı “¿‹˝ΩfiÔ˚ ωϩ” ’ÿ˘ ‰Õı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ
≠I›ı ±ı‰˘ ¤Î‰ ≠√À ¿flÌ flèÎÎ »ı ¿ı ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝fi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ÷_ …ı ÁΑfi ¿flÂı,
÷ı ’HÎ ¿‹˝ … ËÂı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿S›ÎHÎ, ¿‹˝◊Ì fi◊Ì ◊÷_,
’fl_÷ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ◊Λ »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı ÷_ ›© w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝fiı ’HÎ ±ÎÁ„@÷
flÏË÷ ◊¥fiı ¿flÂı, ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ÷Îv_ ¿S›ÎHÎ ◊¥
…Âı; ¿ı‹¿ı ‹fiW›fiı ¿‹˘˝ fi◊Ì ⁄Î_‘÷Î_, ’fl_÷ (¿‹˝fiÌ
óáó
±fiı ÷ıfiÎ Œ‚fiÌ) ±ÎÁ„@÷ … ⁄Î_‘ı »ı (√Ì÷Î 6/4).
›© ÷˘ ÷Îv_ ÁË…¿‹˝ (V‰‘‹˝) »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ¿fl‰_
÷ÎflÎ ‹ÎÀı Á√‹ ’HÎ »ı.
“±ı‰_ iÎÎI‰Î ω‹˘Z›Áı” ó ¤√‰Îfiı ±Î …
±K›Î›fiÎ «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_ ¿ı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ‹ÎflÌ
VM≤ËÎ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiı ¿‹˘˝ fi◊Ì ⁄Î_‘÷Î_ ó ±Î
flÌ÷ı …ı ‹fiı ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ı ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıHÎı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì
±fiÎÁ@÷ flËı‰ÎfiÌ Ï‰zÎ (¿‹˝Œ‚‹Î_ VM≤ËÎ fi flά‰Ì)fiı
Â̬Ìfiı ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı, ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷
◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı … ‰Î÷fiı
“±ı‰_ iÎÎI‰Î” ’ÿ˘ ‰Õı ¿ËÌ. I›Î_ ’HÎ ±ı … ¤Î‰ »ı
¿ı ‹‹ZÎ ’vÊ˘ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ΩHÎÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î
±ÎT›Î »ı. Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˘˝◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰ÎfiÎ
±Î … ÷k‰fiı ωV÷Îfl◊Ì ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ≠Ï÷iÎÎ
¿flÌ ±fiı “›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚” ’ÿ˘ ‰Õı ÷ıfiı
ΩHΉÎfi_ Œ‚ ÷ı ‹@÷ ◊‰_, ±ı‹ ⁄÷ÎT›_. ˉı ±Î f·˘¿‹Î_
“±ı‰_ iÎÎI‰Î ω‹˘Z›Áı” ’ÿ˘ ‰Õı … ±ı ωʛfi˘ µ’Á_ËÎfl
¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷
◊¥ Ω› »ı.
Á_ÁÎfl‹Î_ ±Á_A› Ïø›Î±˘ ◊÷Ì flËı »ı; ’fl_÷ …ı
Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı ‹fiW› ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕı »ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì
÷ı ⁄_‘Λ »ı, Á_ÁÎfl‹Î_ @›Î_› ’HÎ ¿˘¥ Ïø›Î (CÎÀfiÎ)
◊Λ, ±fiı ‹fiW› ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı
»ı ó ÷ı‹Î_ flÎ∞ ¿ı fiÎflÎ… ◊Λ »ı, I›Îflı ÷ı ÷ı Ïø›Î◊Ì
⁄_‘Î¥ Ω› »ı, F›Îflı ÂflÌfl ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì ¿˘¥
’HÎ Ïø›Î ÁÎ◊ı ‹fiW›fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, I›Îflı ÷ı
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.

Á_⁄_‘ ó ›i΢fi_ ‰Hνfi ÁÎ_¤‚Ìfiı ±ı‰Ì Ï…iÎÎÁÎ ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ›i΢‹Î_◊Ì ¿›˘ ›iÎ lıWÔà »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi
¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.

lı›ÎLƒT›‹›ÎziÎÎFiÎÎfi›iΗ ’flL÷’ –– 33––

Á‰* ¿‹Î˝Ï¬·_ ’Î◊˝ iÎÎfiı ’ÏflÁ‹ÎM›÷ı –– 33––
’flL÷’, ’Î◊˝ = Ëı ’fl_÷’! ±…\˝fi! lı›ÎfiÔ˚ = lıWÔà »ı. iÎÎfiı = iÎÎfi
ƒT›‹›Î÷Ô˚ = ƒT›‹› Á‰˝‹˚Ô = ÁC΂Î_ (÷k‰)‹Î_
›iÎÎ÷Ô˚ = ›iÎfiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝ = ¿‹ÎıÛ (±fiı) ’ÏflÁ‹ÎM›÷ı = Á‹ÎMÔ÷
iÎÎfi›iΗ = iÎÎfi›iÎ ±Ï¬·‹Ô˚ = ’ÿÎ◊˘˝ (·Ìfi) ◊¥ Ω› »ı.
316 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “lı›ÎLƒT›‹›ÎziÎÎFiÎÎfi›iΗ ’fl_÷’” ó
…ı ›i΢‹Î_ ƒT›˘ (’ÿÎ◊˘˝) ÷◊Î ¿‹˘˝fiÌ ±Î‰U›¿÷Î flËı
»ı, ÷ı ⁄‘Î ›i΢ “ƒT›‹›” ˢ› »ı. “ƒT›” ÂOÿfiÌ ÁÎ◊ı
“‹›” ≠I›› ≠«fl÷ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎÀÌfiÎ
≠ΑÎL›‰Î‚_ ’ÎhÎ “Q≤L‹›” ¿Ëı‰Î› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
ƒT›fiÎ ≠ΑÎL›‰Î‚˘ ›iÎ “ƒT›‹›” ¿Ëı‰Î› »ı, ±ı‰Î
ƒT›‹› ›iÎ ¿fl÷Î_ iÎÎfi›iÎ lıWÔà »ı; ¿ı‹¿ı iÎÎfi›i΋Î_
ƒT› ±fiı ¿‹˝fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
⁄‘Î ›i΢fiı ¤√‰Îfiı ¿‹˝…L› ¿èÎÎ »ı (±.
4/32). ±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ iÎÎfi›i΋Î_
Á_’ÒHν ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ iÎÎfi›iÎ ¿‹˝…L› fi◊Ì, ’fl_÷
ω‰ı¿-ω«Îfl…L› »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ …ı iÎÎfi›iÎfiÌ ‰Î÷
±Î‰Ì »ı, ÷ı ±√ε ‰Hν‰ı·Î ⁄Îfl ›i΢fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı·Î
iÎÎfi›iÎ (±. 4/28)fi˘ ‰Î«¿ fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î√‚fiÎ
(«˘hÎÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı·Ì iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ
≠«Ï·÷ ≠Ïø›Îfi˘ ‰Î«¿ »ı. ±√ε ‰Hν‰ı·Î ⁄Îfl ›i΢fi˘
‰Î«¿ ±ËŸ “ƒT›‹› ›iÎ »ı. ƒT›‹› ›iÎ Á‹ÎMÔ÷ ¿flÌfiı
… iÎÎfi›iÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
Ωı ÁÒZ‹ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ iÎÎfi›iÎ ’HÎ
Ïø›Î…L› … »ı, ’fl_÷ ±ı‹Î_ ω‰ı¿Ï‰«Îflfi_ ≠ΑÎL›
flËı »ı.
“Á‰* ¿‹Î˝Ï¬·_ ’Î◊˝ iÎÎfiı ’ÏflÁ‹ÎM›÷ı” ó “Á‰˝‹Ô˚”
±fiı “±Ï¬·‹Ô˚” ó ⁄LÔfiı ÂOÿ˘ ’›Î˝›‰Î«¿ »ı ±fiı ÷ı‹fi˘
±◊˝ “ÁC΂Î_” ◊Λ »ı. ±ıÀ·ı ±ËŸ “Á‰˝‹Ô˚ ¿‹˝”fi˘ ±◊˝
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ (¿‹˝‹ÎhÎ) ±fiı “±Ï¬·‹Ô˚”fi˘ ±◊˝ ÁC΂Î_
ƒT›˘ (’ÿÎ◊˝‹ÎhÎ) ·ı‰˘ ±ı … ›˘B› ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı.
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flı »ı, I›Î_
Á‘Ì ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı «Î· flËı
»ı. F›Î_ Á‘Ì Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ±ÂÏ© flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿‹˘˝ fi ¿fl‰Î◊Ì … ±_÷—¿flHÎ Â© ◊Λ »ı.
±_÷—¿flH΋Î_ hÎHÎ ÿ˘Ê˘ flËı »ı ó ‹‚ (Á_Ï«÷
’Î’˘), ωZÎı’ (Ï«kÎfiÌ «_«‚÷Î) ±fiı ±Î‰flHÎ (±iÎÎfi).
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì F›Îflı ÁΑ¿fiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ flËı·Î ‹‚ ±fiı ωZÎı’ó⁄Lfiı ÿ˘Ê˘ ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı, I›Îflı ÷ı iÎÎfi≠΄MÔ÷ ¶ÎflÎ ±Î‰flHÎÿ˘Êfiı ÿÒfl ¿fl‰Î
‹ÎÀı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı √vfiÌ ’ÎÁı Ω› »ı.
÷ı Á‹›ı ÷ı ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÷ıfi_ ·Z› fi◊Ì flËı÷Î_, ⁄S¿ı ±ı¿ Ï«L‹›
1. …ı±˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ·Î√ı·Î »ı, ±ı‰Î ‹fiW›˘ ¶ÎflÎ “l‰HΔ ◊Λ »ı ÂÎVÔh΢fi_, “‹fifi” ◊Λ »ı ωʛ˘fi_, “ÏfiÏÿK›ÎÁfi”
◊Λ »ı wÏ’›Îfi_ ±fiı “ÁÎZÎÎI¿Îfl” ◊Λ »ı ÿ—¬˘fi˘!
[±K›Î› 4
÷k‰ … ÷ıfi_ ·Z› flËı »ı. ±Îfiı … ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ±fiı
’ÿÎ◊˘˝fi_ ÷k‰iÎÎfi‹Î_ Á‹ÎMÔ÷ ◊‰_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î› »ı.
iÎÎfi≠΄MÔ÷fiÌ ≠«Ï·÷ ≠Ïø›Î
ÂÎVÔh΢‹Î_ iÎÎfi≠΄MÔ÷fiÎ_ ±Îà ±_÷fl_√ ÁΑfi˘
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ó (1) ω‰ı¿, (2) ‰ˆflÎB›, (3)
‹ ‰√ıflı ÊÀÔ˚Á_’ÏkÎ (‹, ÿ‹, l©Î, µ’flÏ÷, Ï÷Ï÷ZÎÎ
±fiı Á‹Î‘Îfi), (4) ‹‹ZÎ÷Î, (5) l‰HÎ, (6) ‹fifi,
(7) ÏfiÏÿK›ÎÁfi ±fiı (8) ÷k‰’ÿÎ◊˝Á_¢‘fi.
±Î ⁄‘΋Î_ ’Ëı·_ ÁΑfi ω‰ı¿ »ı. Á÷ ±fiı
±Á÷fiı ±·√-±·√ ΩHΉΠ±ı “ω‰ı¿” ¿Ëı‰Î› »ı.
Á÷-±Á÷fiı ±·√-±·√ ΩHÎÌfiı ±Á÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘
±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ ±ı “‰ˆflÎB›” »ı. ±ıfiÎ ’»Ì
‹ ‰√ıflı ÊÀÔ˚Á_’ÏkÎ ±Î‰ı »ı. ‹fifiı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘◊Ì
ËÃΉ‰_ ±ı “‹” »ı. ≥„Lƒ›˘fiı ωʛ˘◊Ì ËÃΉ‰Ì ±ı
“ÿ‹” »ı. ¥rfl, ÂÎVÔhÎ ‰√ıflı µ’fl ’ÒF›¤Î‰’Ò‰˝¿
≠I›ZÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ωrÎÁ flά‰˘ ±ı “l©Î” »ı.
T≤Ïkα˘fi_ Á_ÁÎfl ÷flŒ◊Ì ËÃÌ …‰_ ±ı “µ’flÏ÷” »ı. ÂflÿÌ,
√fl‹Ì ‰√ıflı ¶L¶˘fiı ÁËfi ¿fl‰Î_, ÷ı‹fiÌ µ’ıZÎÎ ¿fl‰Ì
±ı “Ï÷Ï÷ZÎΔ »ı. ±_÷—¿flH΋Î_ Â_¿Î±˘ fi flËı‰Ì ±ı
“Á‹Î‘Îfi” »ı. ±ıfiÎ ’»Ì «˘◊_ ÁΑfi »ı ó ‹‹ZÎ÷Î.
Á_ÁÎfl◊Ì »^À‰ÎfiÌ ≥E»Î ±ı “‹‹ZÎ÷Δ »ı.
‹‹ZÎ÷Î Ω√˛÷ ◊›Î ⁄Îÿ ÁΑ¿ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı
¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı l˘ÏhΛ ±fiı ⁄˛õÏfiWÔÃ
√vfiÌ ’ÎÁı Ω› »ı. √vfiÌ ’ÎÁı Ïfi‰ÎÁ ¿fl÷Î flËÌfiı
ÂÎVÔh΢fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ÷ÎI’›˝fi˘ ÏfiHν› ¿fl‰˘ ÷◊Î ÷ıfiı
‘ÎflHÎ ¿fl‰˘ ±ıfiı “l‰HΔ ¿Ëı »ı. l‰HÎ◊Ì ≠‹ÎHÎ√÷
Á_› ÿÒfl ◊Λ »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ›„@÷≠›„@÷±˘◊Ì
g«÷fi ¿fl‰_ ±ı “‹fifi” »ı. ‹fifi◊Ì ≠‹ı›√÷ Á_›
ÿÒfl ◊Λ »ı. Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎfiı ‹Îfi‰Ì ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
ÁkÎÎ fi ‹Îfi‰Ì ±ı “ω’flÌ÷ ¤Î‰fiΔ ¿Ëı‰Î› »ı. ω’flÌ÷
¤Î‰fiÎfiı ËÃΉ‰Ì ±ı “ÏfiÏÿK›ÎÁfi” »ı. ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˝‹ÎhÎ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› ±fiı ¿ı‰‚ ±ı¿ Ï«L‹›÷k‰
ÂıÊ flËÌ Ω› ó ±ı “÷k‰’ÿÎ◊˝Á_¢‘fi” »ı. ±ıfiı …
÷k‰ÁÎZÎÎI¿Îfl ¿Ëı »ı.1
ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±Î ⁄‘Î_ ÁΑfi˘fi_
÷ÎI’›˝ »ı ó ±ÁΑfi ±◊ν÷Ô˚ ±Á÷fiÎ Á_⁄_‘fi˘ I›Î√
I›ÎF› ‰V÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì Ë˘÷Ì, ’fl_÷ I›Î√fi_
’ÏflHÎ΋ (÷k‰ÁÎZÎÎI¿Îfl) ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı.
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 317

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ƒT›‹› ›i΋Î_ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ÷ı◊Ì ÷ı ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ »ı. iÎÎfi›i΋Î_ ω‰ı¿-
ω«ÎflfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı; ÷ı◊Ì ÷ı ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı. ÷ı◊Ì ƒT›‹› ›iÎ◊Ì iÎÎfi›iÎ lıWÔà »ı. iÎÎfi›i΋Î_ Á_’ÒHν Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á_⁄_‘ »^ÀÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ ¿o¥ ’HÎ ¿fl‰_, ΩHΉ_ ±fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ ÂıÊ flËı÷_ fi◊Ì;
¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿ÂÎfi_ ±„V÷I‰ … flËı÷_ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±…\˝fi ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı; ±Î◊Ì ¿S›ÎHÎ≠΄MÔ÷fiΠωϤLÔfi ÁΑfi˘fi_ ›iÎ w’ı ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı
¤√‰Îfi iÎÎfi›iÎ ¶ÎflÎ ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

÷϶ϩ ≠ÏHÎ’Î÷ıfi ’Ïfl≠ffiıfi Áı‰›Î –– 34––

µ’ÿıZ›„L÷ ÷ı iÎÎfi_ iÎÎÏfifiV÷k‰ÿϽfi— –– 34––
÷÷Ô˚ = ±ı (÷k‰ iÎÎfi)fiı ÿoÕ‰÷Ô˚ ≠HÎ΋ ¿fl‰Î◊Ì, ÷k‰ÿϽfi— = ÷k‰ÿÂa
(÷_ ÷k‰ÿÂa iÎÎfiÌ Áı‰›Î = (±ı‹fiÌ) Áı‰Î (±fi¤‰Ì)
‹ËÎ’vÊ˘ ’ÎÁı ¿fl‰Î◊Ì (÷ı‹…) iÎÎÏfifi— = iÎÎfiÌ (ÂÎVÔhÎiÎ)
…¥fiı) ’Ïfl≠ëıfi = Áfl‚ ¤Î‰ı ≠ffi ‹ËÎ’vÊ
ωϩ = ΩHÎÌ ·ı; ’Ò»‰Î◊Ì iÎÎfi‹Ô˚ = (÷fiı ÷ı) ÷k‰iÎÎfifi˘
≠ÏHÎ’Î÷ıfi = (±ı‹fiı) ÁÎpÎ_√ ÷ı = ÷ı µ’ÿıZ›„L÷ = µ’ÿı ±Î’Âı.

ÀÌ¿Î ó “÷϶ϩ” ó ±…\˝fiı ’Ëı·Î_ ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı
›©‹Î_ V‰…fi˘fiı ‹ÎflÌfiı Ë_ ÏË÷ fi◊Ì Ωı÷˘ (√Ì÷Î
1/31); ±Î ±Î÷÷Λ̱˘fiı ‹Îfl‰Î◊Ì ÷˘ ’Î’ … ·Î√Âı
(√Ì÷Î 1/36). ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı Ë_ ϤZÎÎ ‹Î√Ìfiı
∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰Îfi_ lıWÔà Á‹…\_ »\_ (√Ì÷Î 2/5). ±Î
flÌ÷ı ±…\˝fi ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ lıWÔà ‹Îfiı
»ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ÎfiÁÎfl iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝fi˘
I›Î√ ¿fl‰˘ ±Î‰U›¿ fi◊Ì (3/20; 4/15). ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı
¿ı Ωı ÷_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı
… lıWÔà ‹Îfi÷˘ ˢ›, ÷˘ ÷_ ¿˘¥ ÷k‰ÿÂa iÎÎfiÌ
‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı ωϑ’Ò‰˝¿ iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl;
Ë_ ÷fiı ±ı‰˘ µ’ÿı fiÏË ±Î’_.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±ËŸ ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ ±…\˝fifiı
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı ‹˘¿·‰Îfi˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fiı
«ı÷‰‰Îfi˘ »ı ±ı‰_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥
‹ËÎ’vÊ ¿˘¥fiı ÷ıfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı, ’fl_÷
l©ÎfiÌ ∂HÎ’fiı ¿ÎflHÎı ÁÎ_¤‚fiÎflfiı ±ı ‰Î÷ fi◊Ì v«÷Ì,
÷˘ ÷ı ‹ËÎ’vÊ ÷ıfiı ¿ËÌ ÿı »ı ¿ı ÷_ ¿˘¥ ⁄ÌΩ
‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µ’Λ ’Ò»;
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı Ωı
÷fiı ‹ÎflÌ ‰Î÷ fi◊Ì v«÷Ì, ÷˘ ÷_ ¿˘¥ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ
’ÎÁı …¥fiı ≠«Ï·÷ ≠HÎÎ·Ì ‰Õı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl. iÎÎfi
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎÎ·Ì »ı ó ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì
I›Î√ ¿flÌfiı, Ï…iÎÎÁÎ’Ò‰˝¿ l˘ÏhΛ ±fiı ⁄˛õÏfiWÔà √vfiÌ
’ÎÁı …¥fiı ωϑ’Ò‰˝¿ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_.1
±Î√‚ «Î·Ìfiı ¤√‰Îfiı ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_
»ı ¿ı ±ı … ÷k‰iÎÎfi ÷fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl÷Î_-

1. ±Îÿ˘ V‰‰HÎνl‹‰ÏHν÷Η Ïø›Î— ¿ÚI‰Î Á‹ÎÁÎÏÿ÷Â©‹ÎfiÁ— ––(±K›ÎI‹fl΋ΛHÎ, µkÎfl 5/7)

Á‹ÎM› ÷I’Ò‰˝‹’ÎkÎÁΑfi— Á‹Îl›ı÷Ô˚ ÁÿÔ˚√v‹ÎI‹·O‘›ı –– (±K›ÎI‹fl΋ΛHÎ, µkÎfl 5/7)
“ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ‰Hν ±fiı ±Îl‹fiı ‹ÎÀı ÂÎVÔh΢‹Î_ ‰Hν‰ı·Ì Ïø›Î±˘fi_ ›◊Ή÷Ô˚ ’ηfi ¿flÌfiı Ï«kÎ Â©
◊¥ …÷Î_ ÷ı Ïø›Î±˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘, ’»Ì ‹, ÿ‹ ‰√ıflı ÁΑfi˘◊Ì Á_’LÔfi ◊¥fiı ±ÎI‹iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁÿÔ˚√vfiÎ
ÂflH΋Î_ …‰_.”
÷϶iÎÎfiÎ◊* Á √v‹ı‰ÎϤ√E»ı÷Ô˚ ÁÏ‹I’ÎÏHΗ l˘ÏhΛ_ ⁄˛õÏfiWÔËÔ˚ –– (‹HÕ¿. 1/2/12)
“÷ı iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÷ı Ï…iÎÎÁ ÁΑ¿ı ËÎ◊‹Î_ ÁÏ‹‘ ·¥fiı ωfi›’Ò‰˝¿ ‰ıÿÂÎVÔh΢fiÎ iÎÎ÷Î ±fiı ÷k‰iÎÎfiÌ
√vfiÌ ’ÎÁı …‰_.”
318 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿fl÷Î_ (¿‹˝›˘√ ÏÁ© ◊÷Î_ …) ⁄ÌΩ ¿˘¥ ÁΑfi ωfiÎ
±Î’˘±Î’ ’˘÷ÎfiÌ ±_ÿfl ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥
⁄ÌΩfiÌ ’ÎÁı …‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì.
“≠ÏHÎ’Î÷ıfi” ó iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı √vfiÌ ’ÎÁı
…¥fiı ±ı‹fiı ÁÎpÎ_√ ÿoÕ‰÷Ô˚ ≠HÎ΋ ¿fl‰Î. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı √vfiÌ ’ÎÁı fiÌ« ’vÊfiÌ …ı‹ flËı‰_ ó “fiÌ«‰÷Ô˚
Áı‰ı÷ ÁÿÔ˚√v‹Ô˚”, …ı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl◊Ì √vfi˘ ¿ÿÌ
±fiÎÿfl fiı Ï÷flV¿Îfl fi ◊¥ Ω›. fi‹˛÷Î, Áfl‚÷Î ±fiı
Ï…iÎÎÁ¤Î‰◊Ì ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı flËı‰_ ±fiı ±ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì.
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ±ı‹fiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı‰Ì; ±ı‹fiı ±Î‘Ìfi
◊¥ …‰_. ÂflÌfl ±fiı ‰V÷±˘ - ⁄LÔfiı ±ı‹fiı ±’˝HÎ
¿flÌ ÿı‰Î_. ÁÎpÎ_√ ÿoÕ‰÷Ô˚ ≠HÎ΋◊Ì ’˘÷Îfi_ ÂflÌfl ±fiı
Áı‰Î ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷±˘ ±ı‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰Ì.
“Áı‰›Î” ó ÂflÌfl ±fiı ‰V÷±˘ ‰Õı √vfiÌ Áı‰Î
¿fl‰Ì. …ıfiÎ◊Ì ÷ı±˘ ≠ÁLÔfi ◊Λ, ÷ı‰_ ¿Î‹ ¿fl‰_. ±ı‹fiÌ
≠ÁLÔfi÷Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Ì ˢ› ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Á‰˝◊Î
±ı‹fiı ±Î‘Ìfi ¿flÌ ÿı‰Ì. ±ı‹fiÎ ‹fifiı, Á_¿ı÷fiı ±fiı
±ÎiÎÎfiı ±fi¿>‚ ¿Î‹ ¿fl‰_. ±Î … ‰ÎV÷ω¿ Áı‰Î »ı.
Á_÷‹ËÎ’vÊfiÌ Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ Áı‰Î »ı ó ±ı‹fiÎ
ÏÁ©Î_÷˘ ±fiÁÎfl ’˘÷Îfi_ ∞‰fi ⁄fiΉ‰_ ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹fiı
ÏÁ©Î_÷˘ …ıÀ·Î Ï≠› ˢ› »ı, ±ıÀ·_ ’˘÷Îfi_ ÂflÌfl Ï≠›
fi◊Ì Ë˘÷_. ÏÁ©Î_÷fiÌ flZÎÎfiı ‹ÎÀı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl
ÁK‘Î_fi˘ ÁËÊ˝ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΫ˘ Áı‰¿
±ı‹fiÎ ÏÁ©Î_÷˘fi_ ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿flı »ı.
“’Ïfl≠ffiıfi” ó ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı,
Ï…iÎÎÁ¤Î‰ı Áfl‚÷Î ±fiı ωfi‹˛÷Î’Ò‰˝¿ √vfiı ≠ffi
¿fl‰˘. ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¶÷Î ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±◊‰Î ÷ı‹fiÌ
’flÌZÎÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ≠ffi fi ¿fl‰˘.
Ë_ ¿˘HÎ »_? Á_ÁÎfl Â_ »ı? ⁄_‘fi Â_ »ı? ‹˘ZÎ
Â_ »ı? ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı?
‹ÎflÌ ÁΑfi΋Î_ ¿›Î_-¿›Î_ ωCÔfi˘ »ı? ±ı ωCÔfi˘fiı ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı? ÷k‰ Á‹…‹Î_ ¿ı‹ fi◊Ì ±Î‰Ì
flèÎ_? ‰√ıflı-‰√ıflı ≠ffi˘ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ⁄˘‘fiı ‹ÎÀı (…ı‹
…ı‹ Ï…iÎÎÁÎ ◊Λ, ÷ı‹ - ÷ı‹) ¿fl‰Î.
“iÎÎÏfifiV÷k‰ÿϽfi—” ó “÷k‰ÿϽfi—” ó ’ÿfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ‹ËÎ’vÊfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰
◊¥ √›˘ ˢ›; ±fiı “iÎÎÏfifi—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ±ı‹fiı ‰ıÿ˘ ÷◊Î ÂÎVÔh΢fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı iÎÎfi ˢ›. ±ı‰Î
1. µk΋ ±Ï‘¿ÎflÌ ÷ı … »ı, …ıfi΋Î_ ÷k‰≠΄MÔ÷fiÌ ·√fiÌ Ë˘›, …ıfiı ÷k‰≠΄MÔ÷‹Î_ ¤Ï‰W› ÁÎv_ fi ·Î√ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ …
÷I¿Î‚ ÷k‰≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı.
[±K›Î› 4
÷k‰ÿÂa ±fiı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı … iÎÎfi
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© ±fiÁÎfl iÎÎfifiÎ ±Ï‘¿Îfḻ˘
hÎHÎ ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó µk΋, ‹K›‹ ±fiı ¿ÏfiWÔÃ.
µk΋ ±Ï‘¿ÎflÌfiı l‰H΋ÎhÎ◊Ì ÷k‰iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı.1
‹K›‹ ±Ï‘¿ÎflÌfiı l‰HÎ, ‹fifi ±fiı ÏfiÏÿK›ÎÁfi
¿fl‰Î◊Ì ÷k‰iÎÎfi ◊Λ »ı. ¿ÏfiWÔà ±Ï‘¿ÎflÌ ÷k‰fiı
Á‹…‰Î ‹ÎÀı ϤLÔfiϤLÔfi ≠¿ÎflfiÌ Â_¿Î±˘ ¿›Î˝ ¿flı
»ı. ±ı Â_¿Î±˘fi_ Á‹Î‘Îfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ‰ıÿ˘ ±fiı
ÂÎVÔh΢fi_ ÁÎv_ ±ı‰_ iÎÎfi ˢ‰_ ±Î‰U›¿ »ı; ¿ı‹¿ı I›Î_
¿ı‰‚ ›„@÷±˘◊Ì ÷k‰fiı Á‹Ω‰Ì ¿Î÷_ fi◊Ì. ±Î◊Ì
Ωı √v ÷k‰ÿÂa ˢ›, ’fl_÷ iÎÎfiÌ fi ˢ›, ÷˘ ÷ı
ÏÂW›fiÌ Ω÷Ω÷fiÌ Â_¿Î±˘fi_ Á‹Î‘Îfi fiÏË ¿flÌ Â¿ı.
Ωı √v ÂÎVÔh΢fiÎ iÎÎ÷Πˢ›, ’fl_÷ ÷k‰ÿÂa fi ˢ›
÷˘ ÷ı‹fiÌ ‰Î÷˘ ±ı‰Ì fiyfl fiÏË Ë˘›, …ıfiÎ◊Ì l˘÷Îfiı
iÎÎfi ◊¥ Ω›. ÷ı ‰Î÷˘ Á_¤‚Î‰Ì Â¿ı »ı, ’V÷¿˘
‰_«Î‰Ì ¿ı »ı, ’fl_÷ ÏÂW›fiı ⁄˘‘ fi◊Ì ¿flÎ‰Ì Â¿÷˘.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı √vfi_ ÷k‰ÿÂa ±fiı iÎÎfiÌ ⁄LÔfiı› ˢ‰_
⁄Ë … …wflÌ »ı.
“µ’ÿıZ›„L÷ ÷ı iÎÎfi‹Ô˚” ó ‹ËÎ’vÊfiı ÿoÕ‰÷Ô˚
≠HÎ΋ ¿fl‰Î◊Ì, ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì ±fiı ÷ı‹fiı
Áfl‚÷Î’Ò‰˝¿ ≠ffi˘ ’Ò»‰Î◊Ì ÷ı±˘ ÷fiı ÷k‰iÎÎfifi˘
µ’ÿı ±Î’Âı ó ±ıfi_ ±ı ÷ÎI’›˝ fi◊Ì ¿ı ÷ı ‹ËÎ’vÊfiı
±Î ⁄‘ÎfiÌ ±’ıZÎÎ flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹fiı ≠HÎ΋,
Áı‰Î ‰√ıflıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÷‹LÔfiÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±Î
⁄‘_ ¿Ëı‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ÁΑ¿ ±Î flÌ÷ı
Ï…iÎÎÁÎ ¿flı »ı ±fiı Áfl‚÷Î’Ò‰˝¿ ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı
flËı »ı, I›Îflı ±ı ‹ËÎ’vÊfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÷ıfiÎ ≠I›ı
ωÂıÊ ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÁΑ¿fiı ⁄Ë
… ·Î¤ ◊Λ »ı. Ωı ÁΑ¿ ±Î flÌ÷ı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı fi
flËı, ÷˘ iÎÎfi ‹‚ı ÷˘’HÎ ÷ı ÷ıfiı √˛ËHÎ fiÏË ¿flÌ Â¿ı.
“iÎÎfi‹Ô˚” ’ÿ ±ËŸ ÷k‰iÎÎfi ±◊‰Î V‰w’⁄˘‘fi_
‰Î«¿ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfi V‰w’fi_ fi◊Ì ◊÷_, ’fl_÷
Á_ÁÎflfi_ ◊Λ »ı. Á_ÁÎflfi_ iÎÎfi ◊÷Î_ … Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı V‰÷—ÏÁ© V‰w’fi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
“µ’ÿıZ›„L÷” ’ÿfi_ ±ı ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ‹ËÎ’vÊ
iÎÎfifi˘ µ’ÿı ÷˘ ±Î’ı »ı, ±ıfiÎ◊Ì ÁΑ¿fiı ⁄˘‘ ◊¥
f·˘¿ 35] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 319

… Ω›, ±ı‰_ ÏfiÏç÷ fi◊Ì. ±Î√‚ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î ¿’À’Ò‰˝¿ ’HÎ ¿flÌ Â¿Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ‹ËÎ’vÊ
f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı l©Î‰Îfi ’vÊ iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¶ÎflÎ ¿ı‰‚ iÎÎfifi˘ µ’ÿı ±Î’‰ÎfiÌ … ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_
¿flı »ı ó “l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi‹Ô˚” ¿ÎflHÎ ¿ı l©Î ±Î‰Ì »ı ±fiı ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ l©Î‰Îfi ÁΑ¿
±_÷—¿flHÎfiÌ ‰V÷ »ı; ’fl_÷ ≠HÎ΋, Áı‰Î, ≠ffi ‰√ıflı ¶ÎflÎ iÎÎfifiÎ ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ hÎHÎ (’Î_hÎÌÁ‹Î,
»hÎÌÁ‹Î ±fiı ÁÎÕhÎÌÁ‹Î) f·˘¿˘‹Î_ ÷k‰iÎÎfifi_ ‰ÎV÷ω¿ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷Ήı »ı.
›FiÎÎI‰Î fi ’fi‹˘˝Ë‹ı‰_ ›ÎV›ÏÁ ’ÎHÕ‰ –– 35––
›ıfi ¤Ò÷ÎL›ÂıÊıHÎ ƒZ›V›ÎI‹L›◊˘ ‹Ï› –– 35––
›÷Ô˚ = …ı (÷k‰iÎÎfifiı) ›ÎV›ÏÁ = ’΋ı, (÷ı‹…) ±ÎI‹Ïfi = ’˘÷Îfi΋Î_
iÎÎI‰Î = ΩH›Î ’»Ì (÷_) ’ÎHÕ‰ = Ëı ±…\˝fi! (±fiı)
’fi— = ŒflÌ◊Ì ›ıfi = …ı (÷k‰ iÎÎfi)◊Ì ±◊˘ = I›Îfl ’»Ì
±ı‰‹Ô˚ = ±Î flÌ÷ı ¤Ò÷ÎÏfi = (÷_) Á‹√˛ ¤Ò÷˘fiı ‹Ï› = ‹… Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi
‹˘Ë‹Ô˚ = ‹˘Ëfiı ±ÂıÊıHÎ = Ïfi—ÂıʤΉı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
fi = fiËŸ (’Ëı·Î_) ƒZ›ÏÁ = Ωı¥Â.
ÀÌ¿Î ó “›FiÎÎI‰Î fi ’fi‹˘˝Ë‹ı‰_ ›ÎV›ÏÁ ’ÎHÕ‰” “›ıfi ¤Ò÷ÎL›ÂıÊıHÎ ƒZ›V›ÎI‹Ïfi” ó ÷k‰iÎÎfi
ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÷ı ‹ËÎ’vÊ˘ ÷fiı ◊÷Î_ … ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ¿ı ‹ÎflÌ ÁkÎÎ Á‰˝hÎ
÷k‰iÎÎfifi˘ µ’ÿı ±Î’Âı; ’fl_÷ µ’ÿı ÁÎ_¤‚‰Î ’Ïfl’ÒHν »ı ±fiı ÷ı ÁkÎÎfiÌ ±_÷√˝÷ … ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘
‹ÎhÎ◊Ì ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ±◊ν÷Ô˚ V‰w’fi˘ ›◊Î◊˝ ±fi¤‰ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı V‰MÔfi‹Î_◊Ì Ω√ı·˘ ‹fiW› V‰MÔfifiÌ V≤Ïpfiı
fi◊Ì ◊÷˘. “lI‰ÎM›ıfi_ ‰ıÿ fi «ˆ‰ ¿Ïç÷Ô˚” (√Ì÷Î 2/29); ’˘÷Îfi΋Î_ … ÿı¬ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ ‹fiW›
±fiı ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘fi_ ‰Hνfi ’HÎ ¿˘¥ ¿flÌ fi◊Ì Â¿÷_. ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ (…√÷)fiı ’˘÷Îfi΋Î_ … ÿı¬ı »ı. »ßÎ
¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi, ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi
‰ÎHÎÌ ‰√ıflı◊Ì ’fl »ı. ±Î◊Ì ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ’˘÷ÎfiÎ «ÎI‹Ïfi” ’ÿ˘ ‰Õı ’HÎ ±ı … „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_
¶ÎflÎ … ’˘÷Îfiı ◊Λ »ı ±fiı ÷ı I›Îflı ◊Λ »ı, F›Îflı ±ÎT›_ »ı.
‹fiW› ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿ (…Õ-«ı÷fifiÎ ¤ıÿfi_ iÎÎfi)fiı ‹Ëk‰ “±◊˘ ‹Ï›” ó ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ …ı ≠«Ï·÷
±Î’ı »ı. ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì F›Îflı ±Ï‰‰ı¿ Á‰˝◊Î ≠Ïø›Î »ı, ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¤√‰Îfi ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı √v
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ω‰ı¿ … ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘‹Î_ ’ÎÁı◊Ì Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ (l‰HÎ, ‹fifi ±fiı ÏfiÏÿK›ÎÁfi’Ò‰˝¿)
’ÏflHÎ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘- ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl÷Î_ ÁΑ¿ ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_
ωE»ıÿ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı. ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ◊÷Î_ ŒflÌ◊Ì ¿ÿÌ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ÿı¬ı »ı ó ±Î “I‰‹Ô˚” ’ÿfi˘ ±fi¤‰
‹˘Ë fi◊Ì ◊÷˘. ◊›˘, ’»Ì ÷ı V‰w’fiı ÷◊Î ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ±ı¿
√Ì÷ÎfiÎ ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fifi˘ ‹˘Ë ≠√À ◊Λ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ÿı¬ı »ı ó ±Î “÷÷Ô˚” ’ÿfi˘
»ı ¿ı ›©‹Î_ ⁄‘Î ¿<À<_⁄Ì ±fiı Á√ÎÁ_⁄_‘Ì ·˘¿˘ ‹flÌ ±fi¤‰ ◊›˘. ±Î flÌ÷ı ÷ıfiı ’Ëı·Î_ “I‰‹Ô˚” (V‰w’)fi˘
…Âı ÷˘ ÷ı‹fiı g’Õ ±fiı …‚ ÿı‰Î‰Î‚Î ¿˘HÎ ËÂı? g’Õ ±fiı ’»Ì “÷÷Ô˚” (’fl‹ÎI‹÷k‰)fiÌ ÁÎ◊ı “I‰‹Ô˚”fiÌ
±fiı …‚ fi ÿı‰Î◊Ì ÷ı±˘ fifl¿˘‹Î_ ’ÕÌ …Âı. …ı ∞ω÷ ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ı¿ ‹ÎhÎ … ÂıÊ flËÌ
flËÌ …Âı, ÷ı VÔhÎ̱˘ ±fiı ⁄΂¿˘fi˘ Ïfi‰ÎÛË ±fiı ’ηfi Ω› »ı. ±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ºpÎ, ºU› ±fiı ÿ½fió±ı hÎHÎı›
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ‰√ıflı ‰√ıflı. ÷k‰iÎÎfi ◊›Î ⁄Îÿ ±Î‰˘ fi◊Ì flËı÷Î_. ’fl_÷ ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î
‹˘Ë fi◊Ì flËı÷˘. ⁄˘‘ ◊÷Î_ F›Îflı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Ë_- ±_÷—¿flH΋Î_ …ı ¤Î‰ ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiı ·Ì‘ı … ¤√‰Îfi
‹ÎflÎ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, I›Îflı ŒflÌ◊Ì ‹˘Ë ◊‰Îfi˘ ¿Ëı »ı ¿ı ÷ı ⁄‘Î_fiı ‹Îfl΋Î_ ÿı¬ı »ı.
≠ffi … fi◊Ì flËı÷˘. V◊Ò‚ ºÏp±ı Á‹ƒ ±fiı ‹˘Ω‹Î_ ϤLÔfi÷Î ÿı¬Î›
320 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

»ı. ‹˘Ω_ Á‹ƒ‹Î_ … ∂Ãı »ı ±fiı ·Ìfi ◊÷Î_ flËı »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ … µI’LÔfi ±fiı fip ◊÷Î_ flËı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
’fl_÷ ÁÒZ‹ ºÏp±ı Á‹ƒ ±fiı ‹˘Ω_fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. Á_ÁÎfl ±fiı ÂflÌflÁ‹ÿΛfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ÁkÎÎ ¿ı‰‚
ÁkÎÎ ¿ı‰‚ ±ı¿ …‚÷k‰fiÌ … »ı. …‚÷k‰‹Î_ fi Á‹ƒ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ … »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ fi Á_ÁÎfl »ı, fi
»ı, fi ‹˘Ω_. M≤J‰Ì ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á‹ƒ ÂflÌfl. ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á_ÁÎfl ’HÎ
’HÎ ‹›Î˝Ïÿ÷ »ı ±fiı ‹˘Ω_ ’HÎ; ’fl_÷ …‚÷k‰ ‹›Î˝Ïÿ÷ ‹›Î˝Ïÿ÷ »ı ±fiı ÂflÌfl ’HÎ. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ‹›Î˝Ïÿ÷
fi◊Ì. ±Î◊Ì Á‹ƒ ±fiı ‹˘Ω_fiı fi Ωı¥fiı ±ı¿ …‚÷k‰fiı fi◊Ì. ±Î◊Ì Á_ÁÎfl ±fiı ÂflÌfl˘fiı fi Ωı¥±ı ±ı¿
Ωı‰_ ±ı … ›◊Î◊˝ ºÏp »ı. ±Î … flÌ÷ı Á_ÁÎfl w’Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı Ωı‰_ ±ı … ›◊Î◊˝ ºÏp »ı (√Ì÷Î
Á‹ƒ ±fiı ÂflÌfl w’Ì ‹˘Ω‹Î_ ϤLÔfi÷Î ÿı¬Î› »ı. ÂflÌfl˘ 13/27).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÷k‰iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ±◊‰Î ±iÎÎfifiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ±ı¿ ‰Îfl … ◊Λ »ı ±fiı ÷ı Ëo‹ıÂfiı ‹ÎÀı ◊Λ
»ı. ‹÷·⁄ ¿ı ÷k‰iÎÎfi ‰Îfl_‰Îfl ≠ÎMÔ÷ ◊÷_ fi◊Ì. ±ı¿ ‰Îfl ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì √›_ ÷˘ ÷ı Ëo‹ıÂfiÎ ‹ÎÀı ±Î‰Ì …
√›_! ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ±iÎÎfifiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ’fi— ±iÎÎfi ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ÷ı◊Ì ÏfiI›-ÏfiT≤kÎ ±ı‰Î
±iÎÎfifiÌ … ÏfiT≤ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı ÏfiI›-≠ÎMÔ÷ ÷k‰iÎÎfifiÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
±Î’b_ V‰w’ V‰›_ ÁkÎÎw’ ±fiı ⁄˘‘V‰w’ »ı, ’fl_÷ ⁄˘‘ (iÎÎfi)fi˘ ±fiÎÿfl ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎı ±Á÷fi˘ V‰Ì¿Îfl
¿flÌ ·Ì‘˘ ±fiı ±Á÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±Ï‰‰ı¿ ◊›˘. ‹÷·⁄ ¿ı ⁄˘‘ (iÎÎfi)◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ±Î’HÎı ±Á÷fiı
ÁkÎÎ ±Î’‰Î◊Ì Ï‰‰ı¿fi˘ ±fiÎÿfl ◊›˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄˘‘fi˘ ±fiÎÿfl ¿›˘˝ fi◊Ì, ⁄S¿ı ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì ±fiÎÿfl »ı. Ωı
±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·¥±ı ¿ı ±Î’HÎı ⁄˘‘fi˘ ±fiÎÿfl ¿›˘˝ ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ±ı ÁÎÏ⁄÷ ◊Âı ¿ı, ’Ëı·Î_ ⁄˘‘fi˘ ±Îÿfl Ë÷˘. ÷ı◊Ì
ˉı ±Îÿfl ¿flÌÂ_ ÷˘ ŒflÌ◊Ì ’λ˘ ±fiÎÿfl ◊¥ …Âı. ’fl_÷ ±ı‰_ fi◊Ì, ⁄˘‘ ±ı¿ ‰Îfl ◊Λ »ı ±fiı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı
◊Λ »ı.
÷k‰iÎÎfi ◊›Î ’»Ì ‹˘Ë flËı÷˘ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹˘Ë »ı … fiËŸ. fiΠ±ıfi˘ ◊Λ »ı, …ı »ı …
fiËŸ, ±fiı ≠ÎMÔ÷ ±ı … ◊Λ »ı …ı ˢ› »ı.
…√÷ ∞‰fiÌ ±_÷√˝÷ »ı ±fiı ∞‰ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±_÷√˝÷ »ı, ÷ı◊Ì ÁΑ¿ …√÷fiı ’˘÷Îfi΋Î_ …\±ı »ı -
“ƒZ›V›ÎI‹Ïfi”, ’»Ì ’˘÷Îfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ …\±ı »ı ó “±◊˘ ‹Ï›”. “ƒZ›V›ÎI‹Ïfi”‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi (iÎÎfi) »ı ±fiı
“±◊˘ ‹Ï›”‹Î_ ’fl‹ÎI‹iÎÎfi (ωiÎÎfi) »ı. ±ÎI‹iÎÎfi‹Î_ ÏfiΩfi_ÿ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹iÎÎfi‹Î_ ’fl‹Îfi_ÿ »ı. ·˙Ï¿¿
ÏfiWÔÃÎ (¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√)◊Ì ±ÎI‹iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ±fiı ±·˙Ï¿¿ ÏfiWÔÃÎ (¤„@÷›˘√)◊Ì ’fl‹ÎI‹iÎÎfifi˘
±fi¤‰ ◊Λ »ı.
⁄‘_ … ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı - ±Î ≠¿Îflfi_ Á‹√˛fi_ iÎÎfi “’fl‹ÎI‹iÎÎfi” »ı. ±ÎI‹iÎÎfi◊Ì ‹„@÷ ÷˘ ◊¥ Ω›
»ı, ’fl_÷ ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚fiÌ √_‘ flËÌ Ω› »ı, ÷ı◊Ì ÿνÏfi¿˘ (÷k‰‰ıkÎα˘)‹Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ ÿ½fi‹Î_ ‹÷¤ıÿ flËı »ı.
Ωı ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚fiÌ √_‘ fi flËı ÷˘ ’»Ì ‹÷¤ıÿ ¿¥ flÌ÷ı ◊Λ? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì “±ÎI‹Ïfi” »ı, (ÁÒZ‹
±Ëo¿Îfl »ı) I›Î_ Á‘Ì ÿνÏfi¿ ‹÷¤ıÿ »ı. F›Îflı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›, ’»Ì ‹÷¤ıÿ flËı÷Î fi◊Ì,
I›Îflı “±◊˘ ‹Ï›” ◊¥ Ω› »ı.” “±◊˘ ‹Ï›”‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ … flËı÷Ì fi◊Ì.
óáó

±Ï’ «ıÿÏÁ ’Î’ıP›— Á‰ıÛP›— ’Î’¿Úk΋— –– 36––

Á‰* iÎÎfiM·‰ıfiˆ‰ T≤Ï…fi_ Á_÷ÏflW›ÏÁ –– 36––
«ı÷˚Ô = Ωı (÷_) ’Î’¿Úk΋— = ‰‘Îflı ’Î’ ¿flfiÎfl Á‰˝‹˚Ô = Á_’ÒHν
Á‰ıPÛ ›— = Á‹V÷ ±ÏÁ = ˢ›, (÷˘ ’HÎ ÷_) T≤Ï…fi‹Ô˚ = ’Î’-ÁÎ√flfiı
’Î’ıP›— = ’Β̱˘ ¿fl÷Î_ iÎÎfiM·‰ıfi = iÎÎfiw’Ì fi˙¿Î ¶ÎflÎ ÁL÷ÏflW›ÏÁ = ÁÎflÌ flÌ÷ı ’Îfl
±Ï’ = ’HÎ ±ı‰ = Ïfi—Á_ÿıË ¿flÌ …¥Â.
ÀÌ¿Î ó “±Ï’ «ıÿÏÁ ’Î’ıP›— Á‰ıP˝ ›— ’Î’¿Úk΋—” (1) “’Î’¿Ú÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚˘, (2) “’Î’¿ÚkÎfl”
ó ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ hÎHÎ lıHÎ̱˘ ˢ› »ı ó ±◊ν÷Ô˚ ⁄ı ’Β̱˘‹Î_ ±ı¿◊Ì ±Ï‘¿ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚˘
f·˘¿ 37] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 321

±fiı (3) “’Î’¿Úk΋” ±◊ν÷Ô˚ ÁC΂Π’Β̱˘‹Î_ Á˙◊Ì ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Î - ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ¿˘¥ ‹ËÎ’vÊfiÎ
±Ï‘¿ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚˘. ±ËŸ “’Î’¿Úk΋—” ’ÿfi˘ Á_√◊Ì ±◊‰Î ¿˘¥ CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, ‰Î÷ΉflHÎ ‰√ıflıfiÎ
≠›˘√ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ÷_ ÁC΂Π≠¤Î‰◊Ì Ωı ÷ı‹fi˘ ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ◊¥ Ω› ¿ı ˉı
’Β̱˘‹Î_ ’HÎ ±I›_÷ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ›, ÷˘’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ … »ı, ÷˘ ÷ı±˘ ’HÎ
÷k‰iÎÎfi ‰Õı ÷_ ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì ÷flÌ Â¿ı »ı. ÁC΂Π’Î’-Á‹ƒfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ÷flÌ Ω› »ı.
¤√‰Îfifi_ ±Î ¿◊fi ⁄Ë … ±ÎrÎÁfi ±Î’‰Î‰Î‚_ fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î-±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ’Î’˘fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ÁΑfi‹Î_ ¤√‰Îfiı ±fiL›¤Î‰ı ’˘÷Îfi_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ‹ÎÀı ±ı‰Ì
·Î√ı·˘ »ı, ±ıfi_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_? ’fl_÷ …ıHÎı ’Ëı·Î_ … ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ¿ı ‹ËÎfi ÿflΫÎflÌ ‹fiW› ’HÎ Ωı ±ı‰˘
⁄Ë … ’Î’˘ ¿›Î* ˢ›, ÷ıHÎı ’HÎ Ï…iÎÎÁÎ Ω√˛÷ ◊›Î Ïfiç› ¿flÌ ·ı ¿ı ˉı Ë_ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi … ¿flÌÂ,
⁄Îÿ ’˘÷ÎfiÎ µ©ÎflfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿ÿÌ ÏfiflΠfiÏË ◊‰_ ÷˘ ÷ıfi_ ’HÎ ⁄Ë … …·ÿÌ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı.
Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’Î’Ì‹Î_ ’HÎ ’Î’Ì ‹fiW› ’HÎ Ωı “Á‰* iÎÎfiM·‰ıfiˆ‰ T≤Ï…fi_ Á_÷ÏflW›ÏÁ” ó ≠¿ÚÏ÷fi_
≥E»ı ÷˘ ±Î … …L‹‹Î_ ±I›Îflı … ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ ¿Î›˝ ±ı‰Î ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ÁC΂Î_ ’Î’˘
¿ı »ı. ’flÎHÎÎ_ ’Î’˘ ±ıÀ·Î_ ⁄Α¿ fi◊Ì ◊÷Î_, …ıÀ·Î_ ◊Λ »ı. ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ F›Îflı ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-
‰÷˝‹ÎfifiÎ_ ’Î’˘ ⁄Α¿ ◊Λ »ı. Ωı ‹fiW› ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ’Î’˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı
’Î’ ¿fl‰Îfi_ »˘ÕÌ ÿı ±fiı Ïfiç› ¿flÌ ·ı ¿ı ˉı Ë_ »ı? “‹Ò·Î¤Î‰ı ¿<÷— ÂάΔ?
¿ÿÌ ’Î’ fiÏË ¿v_ ±fiı ¿ı‰‚ ÷k‰iÎÎfifiı … ≠ÎMÔ÷ ¿flÌÂ, ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ V‰÷—ÏÁ© iÎÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ◊‰_ ±ıfiı
÷˘ ÷ıfiÎ_ ’Î’˘fi˘ fiΠ◊‰Î‹Î_ ω·_⁄ fi◊Ì ·Î√÷˘. … “iÎÎfiM·‰” ±◊ν÷Ô˚ iÎÎfiw’Ì fi˙¿Îfi_ ≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ¿Ëı‰Î›.
Ωı ¿˘¥ …√αı Á˘ ‰Ê˘˝◊Ì √Îœ ±_‘¿Îfl »‰Î›˘ ‹fiW› √‹ı ÷ıÀ·˘›ı ’Î’Ì ¿ı‹ fiÎ flè΢ ˢ›, iÎÎfiw’Ì
ˢ› ±fiı I›Î_ ÿ̉˘ ’ıÀÎ‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ±_‘ÎflÎfiı fi˙¿Î ‰Õı ÷ı Á‹√˛ ’Î’-Á‹ƒfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ÷flÌ Ω›
ÿÒfl ¿flÌfiı ≠¿Î ¿fl‰Î‹Î_ ÿ̉Îfiı Á˘ ‰Ê˝ fi◊Ì ·Î√÷Î_, »ı. ±Î iÎÎfi w’Ì fi˙¿Î ¿ÿÌ ÷ÒÀ÷Ì-eÀ÷Ì fi◊Ì, ÷ı‹Î_
∂·ÀÎfi_ ÿ̉˘ ’ıÀΉ÷Î_ … ÷I¿Î‚ ±_‘Îv_ ÿÒfl ◊¥ Ω› ¿ÿÌ Ï»ƒ fi◊Ì ’Õ÷_ ±fiı ±ı ¿ÿÌ Õ>⁄÷Ì ’HÎ fi◊Ì.
»ı. ±ı … flÌ÷ı ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ … ’Ëı·Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ±ı ‹fiW›fiı ’Î’-Á‹ƒ◊Ì ’Îfl ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
ÁC΂Î_ ’Î’˘ ÷I¿Î‚ fip ◊¥ Ω› »ı. “iÎÎfi›iΔ (±. 4/33) ‰Õı … ±Î iÎÎfiw’Ì fi˙¿Î
“«ı÷Ô˚” (Ωı) ’ÿ ÿı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı CÎb_ ¿flÌfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ±Î iÎÎfi›iÎ ±Îfl_¤◊Ì … “ω‰ı¿”fiı ·¥fiı
±ı‰Î ’Î’Ì ‹fiW›˘ ’fl‹ÎI‹Îfi_ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿÷Î «Î·ı »ı ±fiı “÷k‰iÎÎfi”‹Î_ ÷ıfiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
fi◊Ì ’fl_÷ ±ı‰˘ Ïfi›‹ fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘ ’fl‹ÎI‹Îfi iÎÎfi Á‹Î„MÔ÷ ◊÷Î_ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ’Î’ fi◊Ì flËı÷_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ ¤√‰Îfiı “’Î’ıP›— Á‰ı˝P›— ’Î’¿Úk΋—” ’ÿ˘◊Ì ’Î’ÌfiÌ »ıS·Ì ÁÌ‹Î ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Ì »ı!
Ωı¿ı “’Î’ıP›—” ’ÿ ⁄Ë‰«fi ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Î_ … ’Β̱˘fiÎ ±◊˝‹Î_ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ¤√‰Îfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı “Á‰ı˝P›—” ’ÿ
‹Ò@›_ »ı. “Á‰ı˝P›—” ’ÿ ’HÎ Á_’ÒHν÷Îfi_ ‰Î«¿ »ı. ±Î ⁄ı ’ÿ ±ÎM›Î ’»Ì ’HÎ ¤√‰Îfiı “’Î’¿Úk΋—” ’ÿ ’HÎ ±ÎM›_
»ı, …ı ±Ï÷›÷Îfi˘ ⁄˘‘ ¿flΉı »ı. ≠◊‹ ‹fiW› “’Î’¿Ú÷” ◊Λ »ı ’»Ì “’Î’¿ÚkÎfl” ◊Λ »ı ±fiı ’»Ì “’Î’¿Úk΋”
◊Λ »ı. ±◊ν÷Ô˚ Á_’ÒHν Á_ÁÎfl‹Î_ …ıÀ·Î_ ’HÎ ’Β̱˘ ˢ¥ ¿ı »ı ÷ı ⁄‘Î_ … ’Β̱˘◊Ì ’HÎ …ı ±I›_÷ ’Î’Ì »ı
÷ıfiı ’HÎ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı ’Î’ √‹ı ÷ıÀ·Î ¿ı‹ fi ˢ›, »ı ÷˘ ÷ı ±Á÷ …. F›Îflı iÎÎfi Á÷
»ı. Á÷fiÌ ±Î√‚ ±Á÷ ¿¥ flÌ÷ı ∂¤_ flËÌ Â¿ı? ’Î’ ±’ωhÎ »ı, F›Îflı iÎÎfi ’fl‹’ωhÎ »ı (±Î … ±K›Î›fi˘
38‹˘ f·˘¿). ±’ωhÎ ‰V÷, ’ωhÎ ‰V÷fiı ¿¥ flÌ÷ı fl˘¿Ì ¿ı »ı? ÷ı◊Ì ’Î’‹Î_ iÎÎfifiı fl˘¿‰ÎfiÌ Â„@÷ fi◊Ì. iÎÎfi
≠΄MÔ÷‹Î_ ‹A› ±‰fl˘‘ »ı ó fiΉÎfi (…Õ) Á¬˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ (√Ì÷Î ±. 3/34 ◊Ì 41 Á‘Ì). ¤˘√˘Â„@÷fiı
·Ì‘ı ‹fiW›fiÌ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ωʛ‹Î_ vÏ« ◊÷Ì fi◊Ì ±fiı vÏ« fi ˢ‰Î◊Ì iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ¬Ò⁄ ¿ÃHÎ …HÎΛ »ı.
óáó

›◊ˆ‘Î_ÏÁ ÁÏ‹©˘û„BÔfi¤˝V‹ÁÎI¿<v÷ıû…\˝fi –– 37––

iÎÎfi΄BÔfi— Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ ¤V‹ÁÎI¿<v÷ı ÷◊Î –– 37––
322 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! ±ı‘Î_ÏÁ = ∫‘H΢fiı iÎÎfiÎÏ√#— = iÎÎfiw’Ì ±„BÔfi

›◊Î = …ı flÌ÷ı ¤V‹ÁÎ÷Ô˚ = Á‰˝◊Î ¤V‹ Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ = Á‹√˛ ¿‹ÎıÛfiı
ÁÏ‹©— = ¤Õ¤Õ÷˘ ¿<v÷ı = ¿flÌ fiάı »ı, ¤V‹ÁÎ÷Ô˚ = Á‰˝◊Î ¤V‹
±„BÔfi— = ±„BÔfi ÷◊Î = ÷ı … flÌ÷ı ¿<v÷ı = ¿flÌ fiάı »ı.

ÀÌ¿Î ó “›◊ˆ‘Î_ÏÁ ÁÏ‹©˘û„BÔfi¤˝V‹ÁÎ÷Ô˚ ¿<v-
÷ıû…\˝fi” ó ’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfiw’Ì fi˙¿Î
¶ÎflÎ ÁC΂Π’Î’-Á‹ƒfiı ÷fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ. ±ıfiÎ◊Ì ±ı
≠ffi ’ıÿÎ ◊Λ »ı ¿ı ’Î’-Á‹ƒ ÷˘ ÂıÊ flËı … »ı, ’»Ì
÷ıfi_ Â_ ◊Âı? ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ŒflÌ◊Ì ⁄Ì…\_ ºpÎ_÷ ±Î’÷Î
flËÌfiı ¿Ëı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ≠F‰Ï·÷ ±„BÔfi ¿ÎWÔà ‰√ıflı
ÁC΂Î_ ∫‘H΢fiı ±ı‰Ì flÌ÷ı ¤V‹ ¿flÌ ÿı »ı ¿ı ÷ı‹fi˘
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±_ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
iÎÎfiw’Ì ±„BÔfi ÁC΂Î_ ’Î’˘fiı ±ı‰Ì flÌ÷ı ¤V‹ ¿flÌ ÿı
»ı ¿ı ÷ı‹fi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±_ ÂıÊ fi◊Ì flËı÷˘.
iÎÎfi΄BÔfi— Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ ¤V‹ÁÎI¿<v÷ı ÷◊Î ó …ı‰Ì
flÌ÷ı ±„BÔfi ¿ÎWÔÃfiı ¤V‹ ¿flÌ ÿı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
÷k‰iÎÎfiw’Ì ±„BÔfi Á_Ï«÷, ≠ÎflO‘ ±fiı Ïø›‹ÎHÎ ó
hÎHÎı ¿‹˘˝fiı ¤V‹ ¿flÌ ÿı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±„BÔfi‹Î_ ¿ÎWÔÃfi˘
±I›_÷ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷k‰iÎÎfi‹Î_
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı iÎÎfi ◊÷Î_ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ±◊‰Î Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰
… ÂıÊ flËı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¶ÎflÎ … ◊Λ
»ı (√Ì÷Î ±. 13/29). ÷ı Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. fiÎÕ̱˘‹Î_ fl@÷≠‰ÎË ◊‰˘,
óáó
ÂflÌflfi_ ⁄΂¿◊Ì …‰Îfi ◊‰_, rÎÁ˘fi_ ±Î‰‰_-…‰_,
¤˘…fifi_ ’«‰_ ‰√ıflı Ïø›Î±˘ …ı Á‹Ïp ¿ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ◊Λ
»ı, ÷ı … ≠¿ÚÏ÷◊Ì ¬Î‰_, ’̉_, «Î·‰_, Ωı‰_, ⁄˘·‰_ ‰√ıflı
Ïø›Î±˘ ’HÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ‹fiW› ±iÎÎfi‰Â ÷ı Ïø›Î±˘
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ÷ı
Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì ÷ı Ïø›Î±˘ “¿‹˝”
⁄fiÌfiı ‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı. ±Î flÌ÷ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘◊Ì …
¿‹˘˝ ◊Λ »ı. ±L›◊Î Ïø›Î±˘ … ◊Λ »ı.
÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ ±fiı¿ …L‹˘fiÎ_ Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ Á‰˝◊Î
fip ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄‘Î_ Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ ±iÎÎfifiı
±Îl›ı flËı »ı; ±Î◊Ì iÎÎfi ◊÷Î_ … (±Îl›, ±Î‘Îflw’Ì
±iÎÎfi fi flËı‰Î◊Ì) ÷ı±˘ fip ◊¥ Ω› »ı. ÷k‰iÎÎfi
◊÷Î_ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi fi◊Ì flËı÷_; ±Î◊Ì ÁC΂Î_ Ïø›‹ÎHÎ
¿‹˝, ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚…fi¿ fi◊Ì flËı÷Î_.
≠ÎflO‘ ¿‹˘˝fiÌ CÎÀfiÎfi˘ ±_ (±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷)
÷˘ F›Î_ Á‘Ì ÂflÌfl flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì flËı »ı, ’fl_÷
iÎÎfiÌ µ’fl ÷ıfiÌ ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı
÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ ¤˘¿I≤I‰ fi◊Ì flËı÷_; ±Î◊Ì ±fi¿>‚-
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ Á΋ı ±Î‰÷Î_ ÷ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi◊Ì ◊÷˘.
±Î flÌ÷ı ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ Á_Ï«÷, ≠ÎflO‘ ±fiı Ïø›‹ÎHÎ-
hÎHÎı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. ¿‹˘˝
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi flËı‰Î◊Ì ¿‹˘˝ fi◊Ì flËı÷Î_; ¤V‹
flËÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁC΂Î_ ¿‹˝, ±¿‹˝ ◊¥ Ω› »ı.

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚ ¿Ëı·Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ÷k‰iÎÎfifi˘ ‹ÏË‹Î ⁄÷Ή÷Î flËÌfiı µkÎflΑ˝‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ
ωÂıÊ ‹ËkÎÎ ≠√À ¿flı »ı.

fi ÏË iÎÎfiıfi ÁºÂ_ ’ωhÎÏ‹Ë Ï‰z÷ı –– 38––

÷IV‰›_ ›˘√Á_ÏÁ©— ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi ωLÿÏ÷ –– 38––
≥Ë = ±Î ‹fiW› ·˘¿‹Î_ ÁΑfi) ÷÷Ô˚ = ±ı ÷k‰ iÎÎfifiı
iÎÎfiıfi = iÎÎfi fi ωz÷ı = fi◊Ì. ¿Î·ıfi = ±‰U› …
ÁºÂ‹Ô̊ = …ı‰_ ›˘√Á_ÏÁ©— = …ıfi˘ ›˘√ ÁÎflÌ V‰›‹Ô˚ = ±Î’‹ı‚ı
’ωh΋Ô˚ = ’ωhÎ ¿flfiÎflÔÔ_ flÌ÷ı ÏÁ© ◊¥ √›˘ ±ÎI‹Ïfi = ’˘÷Îfi΋Î_
ÏË = Ïfi—Á_ÿıË (⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı (÷ı ¿‹˝›˘√Ì) ωLÿÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.
f·˘¿ 38] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 323

ÀÌ¿Î ó “fi ÏË iÎÎfiıfi ÁºÂ_ ’ωhÎÏ‹Ë Ï‰z÷ı” ó
±ËŸ “≥Ë” ’ÿ ‹fiW›·˘¿fi_ ‰Î«¿ »ı; ¿ı‹¿ı ÁC΂ı-ÁC΂Ì
’ωhÎ÷Î ±Î ‹fiW›·˘¿‹Î_ … ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
’ωhÎ÷Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ±fiı ±‰Áfl ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_
… »ı. ±ı‰˘ ±Ï‘¿Îfl ¿˘¥ ±L› ÂflÌfl‹Î_ fi◊Ì. ±·√-
±·√ ·˘¿˘fiÎ ±Ï‘¿Îfl˘ ’HÎ ‹fiW›·˘¿◊Ì … ‹‚ı »ı.
Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfiı ‹Îfi‰Î◊Ì ÷◊Î ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
Á¬ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ÁC΂Πÿ˘Ê˘ ±fiı ’Î’˘ µI’LÔfi
◊Λ »ı (√Ì÷Î 3/37). ÷k‰iÎÎfi ◊÷Î_ F›Îflı Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì flËı÷Ì; I›Îflı ÁC΂Î_ ’Î’˘fi˘ Á‰˝◊Î
fiΠ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ ’ωhÎ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı Á_ÁÎfl‹Î_ iÎÎfifiÎ Á‹Îfi ’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥
ÁΑfi »ı … fiÏË.
Á_ÁÎfl‹Î_ ›iÎ, ÿÎfi, ÷’, ’ÒΩ ‰˛÷, µ’‰ÎÁ, …’,
K›Îfi, ≠ÎHÎΛ΋ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ÁΑfi˘ »ı ÷◊Î √_√Î, ›‹fiÎ,
√˘ÿΉflÌ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ÷Ì◊˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ‹fiW›fiÎ_ ’Î’˘fi˘
fiΠ¿flÌfiı ÷ıfiı ’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Î_‹Î_ ’HÎ
÷k‰iÎÎfi Á‹Îfi ’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÷Ì◊˝ ‰√ıflı
ÁΑfi fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı ⁄‘Î_ ÷k‰iÎÎfifiÎ_ ÁΑfi˘ »ı ±fiı
÷k‰iÎÎfi ±ı ⁄‘Î_fi_ ÁÎK› »ı.
’fl‹ÎI‹Î ’ωh΢fiÎ ’HÎ ’ωhÎ »ı ó “’Ï‰hÎÎHÎÎ_
’ωh΋Ô˚” (ωWbÁËôÎ0 10). ±ı … ’fl‹’ωhÎ
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Î‰Î‚_ ˢ‰Î◊Ì ÷k‰iÎÎfi ’HÎ
±I›_÷ ’ωhÎ »ı.
“›˘√Á_ÏÁ©—” ó …ıfi˘ ¿‹˝›˘√ ÏÁ© ◊¥ √›˘ »ı
±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ÁÎ_√˘’Î_√ ’ÒHν ◊¥ √›_ »ı,
÷ı ‹ËÎ’vÊfiı ±ËŸ “›˘√Á_ÏÁ©—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. »ßÎ
±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ÷ıfiı … “›˘√Îwœ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘
»ı. ›˘√Îwœ ◊‰_ ±ı ¿‹˝›˘√fiÌ ±_Ï÷‹ ±‰V◊Î »ı. ›˘√Îwœ
◊÷Î_ … ÷k‰⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ÷k‰⁄˘‘ ◊¥ …÷Î_ Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√fiÌ ‹A› ‰Î÷ »ı ó ’˘÷Îfi_ ¿o¥ ’HÎ fi ‹ÎfiÌfiı
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î_, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥
’HÎ fi ¿fl‰_. ±ı‹ ¿fl÷Î_ Á΋√˛Ì ±fiı Ïø›Î„@÷ ó ⁄LÔfiıfi˘
≠‰ÎË Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ◊¥ Ω› »ı. Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_
≠‰ÎË ◊÷Î_ “Ë_ Áı‰¿ »\_” ±ı‰˘ (±Ë‹Ô˚)fi˘ ¤Î‰ ’HÎ fi◊Ì
flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚ Áı‰¿ fi◊Ì flËı÷˘, ¿ı‰‚ Áı‰Î flËÌ Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı F›Îflı Áı‰¿ Áı‰Î ⁄fiÌfiı ÁıT›‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı, I›Îflı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ÂflÌfl ÷◊Î Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Πω›˘√
(Á_⁄_‘-ωE»ıÿ) ◊¥ Ω› »ı. ω›˘√ ◊÷Î_ Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì, ¿ı‰‚ Ïø›Î flËÌ Ω› »ı. ±ıfiı ›˘√fiÌ
Á_ÏÁÏ© ±◊ν÷Ô˚ ÁQ›¿˚ ÏÁÏ© ¿Ëı »ı.
¿‹˝ ±fiı Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı … “›˘√”fi˘
±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ıfi˘
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ V‰÷—ÏÁ© »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˘˝ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ÷˘
±ÏfiI› (±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î) »ı, ±fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ÏfiI›
»ı. ±ÏfiI› ¿‹˘˝◊Ì ÏfiI› V‰w’fiı Â_ ‹‚Ì Â¿ı »ı? ±ıÀ·Î
‹ÎÀı V‰w’fiı ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ¿o¥ ‹ı‚‰‰Îfi_ fi◊Ì ó ±Î
“¿‹˝Ï‰iÎÎfi” »ı. ¿‹˝Ï‰iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ ¿‹˝Œ‚ ÁÎ◊ı
’HÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚ ¿‹˝…L› Á¬ ·ı‰ÎfiÌ
±ÎÁ„@÷ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, …ı ÿÒfl ◊÷Î_ … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ V‰Î¤Îω¿ ÏfiI› Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›
»ı, …ı “›˘√ωiÎÎfi” »ı. ›˘√ωiÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊‰˘ ±ı
… ›˘√fiÌ Á_ÏÁÏ© »ı.
“÷IV‰›_ ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi ωLÿÏ÷” ó …ı ÷k‰iÎÎfi◊Ì
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¤V‹ ◊¥ Ω› »ı ±fiı …ıfiÎ Á‹Îfi ’ωhÎ
¿fl‰Î‰Î‚_ Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÁΑfi fi◊Ì, ¿‹˝›˘√Ì
›˘√Á_ÏÁ© ◊÷Î_ ⁄ÌΩ ¿˘¥ ÁΑfi ωfiÎ ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ’˘÷ÎfiÎ
±ÎI‹Î‹Î_ … ÷ı … ÷k‰iÎÎfifiı ÷I¿Î‚ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.
«˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ Ë÷_ ¿ı ≠«Ï·÷
≠HÎÎ·Ì ±fiÁÎfl ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı √vfiÌ ’ÎÁı …÷Î_
÷ı±˘ ÷k‰iÎÎfifi˘ µ’ÿı ±Î’Âı ó “µ’ÿıZ›„L÷ ÷ı iÎÎfi‹Ô˚”.
’fl_÷ √v ÷˘ µ’ÿı ÿ¥ ÿıÂı, ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì ÷k‰iÎÎfi ◊¥
… …Âı - ±ı‰_ ÏfiÏç÷ fi◊Ì. ’»Ì ’HÎ ¤√‰Îfi ±ËŸ
⁄÷Ήı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√fiÌ ≠HÎηÌ◊Ì ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›fiı
›˘√Á_ÏÁÏ© ‹‚Ì …÷Î_ ÷k‰iÎÎfi ◊¥ … Ω› »ı.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰ı·_ “¿Î·ıfi” ’ÿ ωÂıÊ K›Îfi
ÿı‰Î ›˘B› »ı. ¤√‰Îfiı T›Î¿flHÎfiÌ ºÏp±ı “¿Î·ıfi” ’ÿ
I≤÷̛΋Î_ ≠›˘∞fiı ±ı ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√◊Ì ±‰U› …
÷k‰iÎÎfi ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.1

1. “¿Î·ıfi” ó ±Î ÂOÿ “¿Î·ÎK‰fi˘flI›L÷Á_›˘√ı” (’ÎÏHÎÏfiÁÒhÎ 2/3/5) ó ±ıfiÎ◊Ì ≠ÎMÔ÷ ϶÷̛Πω¤„@÷fi˘ ÏfiÊı‘ ¿flÌfiı “±’‰√ı˝
I≤÷̛Δ (±ı … 2/3/6) - ±ıfiÎ◊Ì I≤÷̛Πω¤„@÷ ⁄fiÌ »ı. I≤÷̛Πω¤„@÷ I›Î_ … ◊Λ »ı. F›Î_ ±‰U› Œ‚≠΄MÔ÷fi_ ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝
±‰U› ÏÁ© ◊‰Îfi_ z˘÷fi ◊Λ »ı. ’fl_÷ F›Î_ ϶÷̛Πω¤„@÷ ˢ› »ı, I›Î_ ±‰U› Œ‚≠΄MÔ÷fi_ ≠¿ÎÂfi fi◊Ì ◊÷_; …ı‹ ¿ı - “‹ÎÁ‹Ô˚
±‘Ì÷ı” ’ÿ ϶÷̛΋Î_ ≠›˘Ω›, ÷˘ ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı‹ ◊Λ »ı ¿ı ±ı¿ ‹ÎÁ‹Î_ ’HÎ ’Ò fl_ fi ‰Î_«Ì Â@›˘. ’fl_÷ ±ı … ’ÿ Ωı “‹ÎÁıfi ±‘Ì÷ı”
±ı flÌ÷ı I≤÷̛΋Î_ ≠›˘Ω› ÷˘ ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı‹ ◊Λ ¿ı ±ı¿ ‹ÎÁ‹Î_ ’Ò fl ‰Î_«Ì ·Ì‘_. ±ı … flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ϶÷̛΋Î_ “¿Î·‹Ô˚” ’ÿ
fi ±Î’Ìfiı I≤÷̛΋Î_ “¿Î·ıfi” ’ÿ ±ÎM›_ »ı, …ıfiÎ◊Ì ±ı fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√◊Ì ±‰U› Œ‚≠΄MÔ÷ (ÏÁÏ©) ◊Λ »ı.
324 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

“V‰›‹Ô˚” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷k‰iÎÎfi ωÂıÊ ‰Î÷

≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ìfiı ¿˘¥ √vfiÌ, √˛_◊fiÌ ¿ı
⁄ÌΩ ¿˘¥ ÁΑfifiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì. ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰Ï‘◊Ì ±Î ±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î◊Ì ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËı‰Î◊Ì … ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ÷k‰iÎÎfi ¤√‰Îfiı iÎÎfifiÌ …ı ≠Â_ÁÎ ¿flÌ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì iÎÎfi›˘√fi˘
≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ωÂıÊ ‹ÏË‹Î {‚¿ı »ı; ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ıfiı iÎÎfi›˘√fi˘
… ‹ÏË‹Î ‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ±ı µÏ«÷ ·Î√÷_ fi◊Ì. ¨Õ˘
“±ÎI‹Ïfi ωLÿÏ÷” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±ı‹Î_ ±…\˝fifiÎ ≠I›ı ¤√‰Îfifi˘
÷k‰iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ìfiı ¿˘¥ ⁄Ì∞ ±ı¿ √Òœ ±Ï¤≠Λ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ¿ı …ı ÷k‰iÎÎfi ±ıÀ·_
…√αı …‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ¿‹˝›˘√ ÏÁ© ◊÷Î_ ÷ıfiı ‹ËÎfi ±fiı ’ωhÎ »ı, ÷◊Î …ı iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … V‰÷—ÏÁ© ÷k‰iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ë_ ÷fiı ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì
Ω› »ı. flè΢ »\_, ÷ı iÎÎfifiı ÷_ ’˘÷ı ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ±‰U›‹ı‰
’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Ì …√αı ’Ïfl’ÒHν ˢ‰Î◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı ó “÷IV‰›_ ›˘√Á_ÏÁ©— ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi
’HÎ »ı. F›Î_ ÁΑ¿ “Ë_ »\_-w’ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‹Îfiı ωLÿÏ÷” (√Ì÷Î 4/38). ±Î flÌ÷ı iÎÎfi›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎfiÎ
»ı, I›Î_ … ’fl‹ÎI‹Î Ï⁄flÎ…‹Îfi »ı; ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±Î f·˘¿˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠¿ÎflÎ_÷fl◊Ì ¿‹˝›˘√fiÌ … ωÂıÊ÷Î
ω‹¬ ◊¥fiı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰Îfiı ±fiı ‹ÏË‹Î ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı »ı. ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ
¿ÎflHÎı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ flËı·Î ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ±ı fi Ë÷˘ ¿ı ±…\˝fi iÎÎfi̱˘fiÌ ’ÎÁı …¥fiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷
◊÷˘. ¿‹˝›˘√fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î◊Ì F›Îflı ¿flı; ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı Ë÷˘ ¿ı …ı iÎÎfi ±ÎÀ·Ì
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿ·˝¤÷Î◊Ì, iÎÎfi̱˘fiÌ ’ÎÁı flËÌfiı ±ı‹fiÌ Áı‰Î ¿flÌfiı
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ıfiÎ_ ÷ÎÿÎIQ›, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ◊¥ ±fiı ωfi›’Ò‰˝¿ ≠ffi˘kÎflÌ ¿flÌfiı ÷◊Î ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … ÷k‰fi˘ Á¬’Ò‰˝¿ l‰HÎ, ‹fifi ±fiı ÏfiÏÿK›ÎÁfi ¿flÌfiı ÷_ ≠ÎMÔ÷ ¿flÂı,
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı ó “Ïfi¶˝L¶˘ ÏË ‹ËÎ⁄Îˢ Á¬_ ±ı … iÎÎfi ÷fiı ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰Ï‘◊Ì ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T› (›©)fi_
⁄L‘ÎI≠‹E›÷ı” (√Ì÷Î 5/3). ’ηfi ¿fl‰Î◊Ì … ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. …ı ÷k‰iÎÎfifiı ‹ÎÀı
’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ iÎÎfi ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹ıÓ ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ’ÎÁı …‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flÌ »ı,
÷ıfi˘ ±fi¤‰ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ‰Õı … ◊¥ ¿ı »ı, ≥„Lƒ›˘, ÷ı ÷k‰iÎÎfi I›Î_ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ … …Âı, ±ı ÏfiÏç÷ fi◊Ì;
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ¿flH΢◊Ì fiÏË. ÁΑ¿ ¿˘¥ ’HÎ µ’Λ ¿ı‹¿ı …ı ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¢ ÷ı ÷k‰ÿÂa … »ı ó ±ıfiÌ
‰Õı ÷k‰fiı ΩHΉÎfi˘ ≠›Ifi ¿ı‹ fi ¿flı, ’fl_÷ ±_÷‹Î_ ÂÌ ¬Î÷flÌ? ±fiı ±ı ‹ËÎ’vÊ ≠I›ı l©ÎfiÌ ∂HÎ’ ’HÎ
÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ‰Õı … ÷k‰fiı ΩHÎÂı. l‰HÎ, ‹fifi flËÌ Â¿ı »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±Î ≠Ïø›Î‹Î_ ’Ëı·Î_ ÁC΂Î_
‰√ıflı ÁΑfi˘ ÷k‰iÎÎfi ≠ÎM÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Á_¤Î‰fiÎ, ≠ÎHÎ̱˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ΩıÂı ±fiı ÷ı ’»Ì ÁC΂Î_
ω’flÌ÷ ¤Î‰fiÎ ‰√ıflı iÎÎfifiÌ ⁄Αα˘fiı ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ΩıÂı (√Ì÷Î 4/35).
’fl_’flÎ√÷ ÁΑfi˘ ‹ÎfiÌ ·¥ ¿Λ »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ±Î flÌ÷ı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î ≠Ïø›Î‹Î_ Á_› ÷◊Î
⁄˘‘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ‰Õı ◊Λ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fi, ⁄Ï© ω·_⁄fiÌ Á_¤Î‰fiÎ »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ±L› ’vÊfiÌ
‰√ıflı ⁄‘Î_ …Õ »ı. …Õ ¶ÎflÎ ÷ı Ï«L‹› ÁΑfifiı ¿ı‰Ì ±’ıZÎΠωfiÎ, ±‰U›‹ı‰ ±fiı ÷I¿Î‚ ÷ı ÷k‰iÎÎfifi˘
flÌ÷ı ΩHÎÌ Â¿Î›, …ı …Õ◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ »ı! ‰ÎV÷‰‹Î_ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√fiı
÷k‰fi˘ ±fi¤‰ …ÕfiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì ◊Λ »ı, …Õ ¶ÎflÎ … ›˘B› Á‹…\_ »\_; ±Î◊Ì ÷fiı ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfiÎ iÎÎfifi˘
fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı, ±Î_¬˘ ‰Õı Á_ÁÎflfiı ÷˘ Ωı¥ ¿Λ µ’ÿı Ë_ fiÏË ±Î’_.
»ı, ’fl_÷ ±Î_¬˘ ‰Õı ±Î_¬˘fiı fi◊Ì Ωı¥ ¿Î÷Ì. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÷˘ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ’HÎ ‹ËÎ’vÊ »ı. ±Î◊Ì
±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› »ı ¿ı …ıfiÎ ‰Õı Ωı¥±ı »Ì±ı, ÷ı … ÷ı±˘ ±…\˝fifiı ¿˘¥ ⁄ÌΩ ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı iÎÎfi
±Î_¬ »ı. ±ı … flÌ÷ı …ı ⁄‘Îfiı ΩHΉΉ΂˘ »ı, ÷ıfiı Â̬‰Îfiı ‹ÎÀı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ Â¿ı? ±Î√‚ ±Î …
¿˘fiÎ ¶ÎflÎ ΩHÎÌ Â¿Î› »ı? ó “ωiÎÎ÷Îfl‹flı ¿ıfi ±K›Î›fiÎ ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√fiÌ
ωΩfiÌ›Î÷Ô˚” (O≤ËÿÎflH›¿ 2/4/14). ’fl_÷ …ıfiÎ ‰Õı ≠Â_ÁÎ ¿flÌfiı ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiı Á‹÷΋Î_
ÁCÎ‚Ì ‰V÷±˘fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı … ’fl‹ÎI‹÷k‰ »ı. „V◊fl ◊¥fiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ V’pw’ı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı.
f·˘¿ 39] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 325

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “’ωhÎÏ‹Ë” ó ±’Ï‰hÎ÷Î Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±Î‰ı »ı. ÷k‰iÎÎfi ◊‰Î◊Ì F›Îflı Á_ÁÎfl◊Ì Á_’ÒHν
flÌ÷ı ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı I›Îflı ±’ωhÎ÷Î flËı‰Îfi˘ ≠ffi … flËı÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì iÎÎfi‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±’ωhÎ÷Î,
…Õ÷Î ±fiı ω¿Îfl fi◊Ì.
“¥Ë” ’ÿ “·˘¿”fi_ ‰Î«¿ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı, ÷k‰iÎÎfi ·˙Ï¿¿ »ı F›Îflı ’fl‹ÎI‹iÎÎfi ±·˙Ï¿¿ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ iÎÎfi≠΄MÔ÷fiÎ ’ÎhÎfi_ Ïfiw’HÎ ¿flı »ı.

l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi_ ÷I’fl— Á_›÷ı„Lƒ›— –– 39––

iÎÎfi_ ·OK‰Î ’flÎ_ Â΄L÷‹Ï«flıHÎÎÏ‘√E»Ï÷ –– 39––
Á_›÷ı„Lƒ›— = (…ı) Ï…÷ı„Lƒ› (÷◊Î) iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfifiı ±Ï«flıHÎ = ÷I¿Î‚
÷I’fl— = ÁΑfi’flΛHÎ »ı, ·¤÷ı = ’Î‹Ì Ω› »ı (±fiı) ’fl΋Ô˚ = ’fl‹
(±ı‰˘) iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfifiı Â΄L÷‹Ô˚ = Â΄L÷fiı
l©Î‰ÎfiÔ˚ = l©Î‰Îfi ‹fiW› ·OK‰Î = ’΋Ìfiı (÷ı) ±Ï‘√E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷I’fl— Á_›÷ı„Lƒ›—” ó ±Î f·˘¿‹Î_ fi◊Ì. ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË. ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
l©Î‰Îfi ’vÊfiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. ÁkÎÎ ‰Õı … ÷ı ÁkΉÎfi ÿı¬Î¥ flè΢ »ı. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ
’˘÷Îfi΋Î_ l©Î ±˘»Ì ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW› ¤Ò·◊Ì V‰÷_hÎ ÁkÎÎfiı fi ‹ÎfiÌfiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎfiı …
’˘÷Îfiı ‰‘Îflı l©Î‰Î‚˘ ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹Îfi‰Ì ±ı l©Î »ı. ±ı‰Ì l©Î ◊÷Î_ ÷I¿Î‚ iÎÎfi ◊¥
¤√‰Îfiı l©ÎfiÌ ±˘‚¬ ‹ÎÀı ⁄ı ωÂıÊH΢ ±ÎM›Î_ »ı Ω› »ı.
ó “Á_›÷ı„Lƒ›—” ±fiı “÷I’fl—”. F›Î_ Á‘Ì ≥„Lƒ›˘ ’fl Á_›‹ fi ˢ› ±fiı ÁΑfi‹Î_
…ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ’ÒHν÷›Î ‰Â‹Î_ »ı, ÷ı “Á_›÷ı„Lƒ›—” ÷I’fl÷Î fi ˢ›, I›Î_ Á‘Ì l©Î‹Î_ ∂HÎ’ Á‹…‰Ì
»ı ±fiı …ı ’˘÷ÎfiÎ ÁΑfi‹Î_ ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ·Î√ı·˘ »ı, Ωı¥±ı. Ωı ≥„Lƒ›˘ ωʛ˘ ÷flŒ Ω›, ÷˘ ÁΑfi‹Î_
÷ı “÷I’fl—” »ı. ÁΑfi‹Î_ ÷I’fl÷ÎfiÌ ¿Á˘ÀÌ »ı ó ÷I’fl÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ÁΑfi‹Î_ ÷I’fl÷Î fi ˢ‰Î◊Ì
≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ˢ‰˘. Ωı ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ fiΠˢ› ±L›fiÌ ’flΛHÎ÷Î, ±L›fi˘ ±Îÿfl ◊Λ »ı. F›Î_ Á‘Ì
±fiı ωʛ¤˘√˘ ÷flŒ Ω›, ÷˘ ÁΑfi ’flΛHÎ÷΋Î_ ÁΑfi’flΛHÎ÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì, I›Î_ Á‘Ì l©Î ’HÎ ’ÒflÌ
∂HÎ’ Á‹…‰Ì Ωı¥±ı. fi◊Ì Ë˘÷Ì. l©Î ’ÒflÌ fi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷k‰fiÎ
“l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi‹Ô˚” ó ’fl‹ÎI‹Î‹Î_, ‹ËÎ- ±fi¤‰‹Î_ Á‹› ·Î√ı »ı, ±L›◊Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ÷k‰fiÎ
’vÊ˘‹Î_, ‘‹˝‹Î_ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ ≠I›ZÎfiÌ …ı‹ ±Îÿfl’Ò‰˝¿ ±fi¤‰‹Î_ ω·_⁄fi_ ¿ÎflHΠˢ› … fiÏË.
ωrÎÁ ˢ‰˘ ÷ı “l©Î” ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î … ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
F›Î_ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ fi ◊Λ, I›Î_ √vfiÌ ’ÎÁı …¥fiı ωϑ’Ò‰˝¿ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ
Á‘Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ≠I›ZÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ωrÎÁ ˢ‰˘ ≠HÎηÌfi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î flËÌfiı hÎHÎ ÁΑfi˘ ⁄÷ÎT›Î_ ó
Ωı¥±ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfi_ ±_÷fl ÿoÕ‰÷Ô˚ ≠HÎ΋, ’Ïfl≠ffi ±fiı Áı‰Î. ±ËŸ ¤√‰Îfiı iÎÎfi
fi◊Ì, ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·_ ±_÷fl »ı. ±_÷fl ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ ±ı¿ ÁΑfi ⁄÷ÎT›_ »ı ó l©Î. «˘hÎÌÁ‹Î
… ’fl‹ÎI‹Î Á‰˝hΠωz‹Îfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fi¤‰‹Î_ f·˘¿‹Î_ “µ’ÿıZ›„L÷” ’ÿ ‰Õı √v ¶ÎflÎ ¿ı‰‚ iÎÎfifi˘
fi◊Ì ±Î‰Ì flèÎÎ. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “’fl‹ÎI‹Î ’˘÷Îfi΋Î_ »ı.” µ’ÿı ÿı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı; µ’ÿı ‰Õı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷
±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı‰Îfi_ fi΋ … l©Î »ı. ¿˘¥ ’HÎ T›„@÷ ◊¥ …Âı ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì ±Î‰Ì. ’fl_÷ ±Î f·˘¿‹Î_
¿ı‹ fi ˢ›, Ωı ÷ı ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı “·¤÷ı” ’ÿ ‰Õı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı.
≥E»ı ±fiı “’fl‹ÎI‹Î ’˘÷Îfi΋Î_ »ı” ±ı‰Ì l©Î‰Î‚Ì Ë˘›, ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î_ ÁΑfi˘ ‰Õı
÷˘ ÷ıfiı ±‰U› ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı. iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı ó ±ı‰_ ÏfiÏç÷ fi◊Ì; ’fl_÷ ±Î
Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎı …¥ flè΢ »ı, ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ „V◊fl f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î ÁΑfi◊Ì ÏfiÏç÷w’ı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›
326 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
»ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î_ ÁΑfi˘
⁄ÏËfl_√ ˢ‰Î◊Ì ¿’À¤Î‰◊Ì ±fiı ÁΑÎflHÎ ¤Î‰◊Ì ’HÎ
¿flÌ Â¿Î› »ı; ’fl_÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·_ ÁΑfi ±_÷fl_√
ˢ‰Î◊Ì ¿’À¤Î‰◊Ì ÷◊Î ÁΑÎflHÎ ¤Î‰◊Ì fi◊Ì ¿flÌ
¿Î÷_ (√Ì÷Î 17/3). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
l©Î ‹A› »ı.
±ı‰_ ±ı¿ ÷k‰ ¿ı ⁄˘‘ »ı, …ıfi˘ ±fi¤‰ ‹fiı
◊¥ ¿ı »ı ±fiı ±I›Îflı ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı ó ±Î …
‰ÎV÷‰‹Î_ l©Î »ı. ÷k‰ ’HΠωz‹Îfi »ı. Ë_ ’HÎ
ωz‹Îfi »\_ ±fiı ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfiı ’HÎ ≥E»\_
»\_, ’»Ì ω·_⁄ ¿¥ ‰Î÷fi˘?
ωÂıÊ ‰Î÷
‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı …ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl
ωz‹Îfi flËı »ı, ÷ı ÷˘ Ï≠› fi◊Ì ·Î√÷_ ±fiı …ı Ïfifl_÷fl
⁄ÿ·Î¥ flè΢ »ı, ±¤Î‰‹Î_ …¥ flè΢ »ı, ÷ı Á_ÁÎfl Ï≠›
·Î√ı »ı! ±ı‹Î_ ¿ÎflHÎ ±Î … »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ±ı¿ ZÎHÎ
’HÎ „V◊fl÷Î fi◊Ì, …ı Ïfifl_÷fl … ±¤Î‰‹Î_ …¥ flè΢
»ı, ÷ıfiı ±Î’HÎı V◊Î›Ì ‹ÎfiÌ ·¥±ı »Ì±ı. V◊ΛÌ
‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷ıfiÎ ‰Õı V◊Î›Ì Á¬ ·ı‰Îfiı ≥E»Ì±ı
»Ì±ı, …ı Á‰˝◊Î ±Á_¤Ï‰÷ »ı.
Á¬ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ±Î’HÎı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î
¿flÌ ·¥±ı »Ì±ı, ’fl_÷ Á_ÁÎfl ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ ’˘÷Îfi˘
fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ÷ı … »ı, …ı ±Î’HÎÎ◊Ì ¿ÿÌ ±·√
fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı …ıfiÎ◊Ì ±Î’HÎı ¿ÿÌ ±·√ fi◊Ì ◊÷Î.
Ωı Á_ÁÎfl ’˘÷Îfi˘ ˢ÷, ÷˘ ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î’HÎÌ
ÁÎ◊ı flËı÷. ’fl_÷ fi ÷˘ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı
»ı ±fiı fi ±Î’HÎı› ’Ïfl„V◊Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı flË̱ı »Ì±ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ »ı … fiÏË. …ı ±_÷—¿flHÎ ±fiı
≥„Lƒ›˘ ‰Õı ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiı Ωı¥±ı »Ì±ı, ÷ıfiı ’HÎ
±Î’HÎı ¤Ò·◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·¥±ı »Ì±ı. ’fl_÷ ±ı‹fiÎ
µ’fl ’HÎ ±Î’H΢ ¿˘¥ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì «Î·÷˘. ±_÷—¿flHÎ
±fiı ≥„Lƒ›˘ ÁÏË÷ ÁC΂˘ Á_ÁÎfl ≠·› ÷flŒ …¥ flè΢
»ı. ÷ıfiÌ ÁkÎÎ »ı … fiÏË.
Á_ÁÎflfiÌ ≠÷ÌÏ÷‹ÎhÎ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ
≠΄MÔ÷ ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. Á_ÁÎfl ±Î’HÎÎ V‰w’
Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷˘, ’fl_÷ V‰w’ ⁄‘Ì …√αı
ÁkÎÎw’ı ωz‹Îfi flËı »ı. Á_ÁÎflfi_ V‰÷_hÎ ±„V÷I‰ fi◊Ì,
’fl_÷ ’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı »ı. V‰w’fi˘
±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎfi˘ ≠I›ZÎ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
V‰w’ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. Ωı ÷ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ÷ ÷˘,
[±K›Î› 4
Á_ÁÎflfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ¿˘HÎ ÿı¬÷? ±Î’HÎfiı …ı‰Ì flÌ÷ı
Á_ÁÎflfiÎ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
»ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰
¿ÿÌ fi◊Ì ◊÷˘. ±Î‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi ÂflÌflfiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfiı ¤ı‚‰Ìfiı ÷ıfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ¤Ò·◊Ì ’˘÷Îfi_
’Ïfl‰÷˝fi ‹ÎfiÌ ·¥±ı »Ì±ı. ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı
ÂflÌfl ±‰V◊Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ±‰V◊Î ‹ÎfiÌ ·¥±ı »Ì±ı.
ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı Ωı ÂflÌflfiÌ ±‰V◊ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı ±ı¿
ˢ÷, ÷˘ ±‰V◊ÎfiÎ «ÎS›Î …÷Î_ ±Î’HÎı ’HÎ «ÎS›Î
√›Î ˢ÷. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı …‰Î‰Î‚Ì ±‰V◊Î
⁄Ì∞ »ı ±fiı ±Î’HÎı ⁄ÌΩ »Ì±ı. ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ
ÏfiI›ÏÁ© V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊‰˘ ÷ı “iÎÎfi” »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, ±Î ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “·¤÷ı”
’ÿ ±ÎT›_ »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı - …ı ‰V÷fi_ Ïfi‹Î˝HÎ fi◊Ì
◊÷_, ±ı‰Ì ÏfiI›ÏÁ© ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷. …ı ‰V÷fi_ Ïfi‹Î˝HÎ
◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ‰V÷ ’Ëı·Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì, ’fl_÷
⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷fiı “·¤÷ı” fi◊Ì
¿ËÌ Â¿÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ‰V÷ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Ì ÷◊Î ’»Ì◊Ì
’HÎ fiÏË flËı, ±ı‰Ì ‰V÷fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ÷˘ ◊Λ »ı, ’fl_÷
≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ≠÷Ì÷ ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷fiı ≠ÎM÷ ‹ÎfiÌ
·ı‰Ì ±ı ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fi˘ Á‰˝◊Î ±fiÎÿfl »ı.
…ı, Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎfiÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ flËı »ı, Á_ÁÎflfiÌ
(µI’LÔfi ◊¥fiı ˢ‰Î‰Î‚Ì) „V◊Ï÷‹Î_ ’HÎ flËı »ı ±fiı
Á_ÁÎflfiÎ fip ◊›Î ’»Ì ’HÎ flËı »ı, ÷ı ÷k‰ “»ı” (±ı‰Î)
fi΋◊Ì ±˘‚¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±fiı “»ı”fiÌ ≠΄MÔ÷fiı …
“·¤÷ı” ¿Ëı »ı. ’fl_÷ …ı ‰V÷ µI’LÔfi ◊‰Î ’Ëı·Î_ ’HÎ
fi Ë÷Ì ±fiı fip ◊›Î ⁄Îÿ ’HÎ fiÏË flËı ÷◊Î ‰«‹Î_
’HÎ Ïfifl_÷fl fiΠ÷flŒ …¥ flËÌ »ı, ÷ı ‰V÷ “fi◊Ì”
±ı‰Î fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. “fi◊Ì”fiÌ ≠÷ÌÏ÷
◊Λ »ı, ≠΄MÔ÷ fiÏË. …ı “»ı”, ÷ı ÷˘ »ı … ±fiı …ı
“fi◊Ì”, ÷ı »ı … fiÏË, “fi◊Ì”fiı “fi◊Ì” w’ı ‹Îfi÷Î flËÌfiı
“»ı” fiı “»ı” w’ı ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı l©Î »ı, …ıfiÎ◊Ì ÏfiI›ÏÁ©
iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ó “l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi‹Ô˚”.
“iÎÎfi_ ·OK‰Î ’flÎ_ Â΄L÷‹Ï«flıHÎÎÏ‘-√E»Ï÷” ó
fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÏfiÊı‘-‹¬◊Ì
¿èÎ_ »ı ¿ı l©ÎflÏË÷ ’vÊ˘ ‹fiı fi ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı …L‹-
‹flHÎ w’Ì Á_ÁÎfl«ø‹Î_ CÎÒ‹÷Î flËı »ı. ±ı … ‰Î÷fiı
±ËŸ ωϑ‹¬◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı l©Î‰Îfi ’vÊ ’fl‹ÂÎ_Ï÷fiı
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı …L‹‹flHÎ w’Ì
Á_ÁÎfl«ø◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı.
’fl‹ÂÎ_Ï÷fi˘ ÷I¿Î‚ ±fi¤‰ fi ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 327

ó …ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ »ı, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ ÂÎ_Ï÷fiÌ ¬˘…‹Î_ ¤À¿÷˘ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ÂÎ_Ï÷
fi ¢‘Ìfiı ⁄ËÎfl ⁄Ì∞ …√αı ¢‘‰Ì. ’fl‹ÂÎ_Ï÷ fi◊Ì ‹‚÷Ì. µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘‹Î_ ÂÎ_Ï÷ ‹‚Ì
≠ÎHÎÌ‹Îh΋Î_ V‰÷—ÏÁ© »ı. ’fl_÷ ‹fiW› ’fl‹ÂÎ_Ï÷V‰w’ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ÷k‰iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ F›Îflı ÿ—¬
’fl‹ÎI‹Î◊Ì ÷˘ ω‹¬ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ w’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı
‰V÷±˘‹Î_ ÂÎ_Ï÷ ¬˘‚ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±fiı¿ …L‹˘ Á‘Ì V‰÷—ÏÁ© ’fl‹ ÂÎ_Ï÷fi˘ ÷I¿Î‚ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi‹Ô˚ ó l©Î, ωrÎÁ ±fiı ω‰ı¿fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ⁄‘Î … ÁΑ¿˘ ‹ÎÀı »ı.
ËÎ, ¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ l©Î-ωrÎÁfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. ±Îfl_¤‹Î_ “÷k‰iÎÎfi
»ı” ÷ı‰Ì l©Î ◊Âı, I›Îflı ÁΑ¿ ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ÁΑfiÎ ¿flÂı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı iÎÎfi≠΄MÔ÷fi˘ ±’ÎhÎ »ı, ±ı‰Î ω‰ı¿ËÌfi Á_›ÎI‹Î ‹fiW›fiÌ ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
Ïfi_ÿÎ ¿flı »ı.
±iÎçÎlt‘Îfiç Á_›ÎI‹Î ωfiU›Ï÷ –– 40––
fiΛ_ ·˘¿˘û„V÷ fi ’fl˘ fi Á¬_ Á_›ÎI‹fi— –– 40––
±iΗ = ω‰ı¿ËÌfi, Á_›ÎI‹fi— = Á_›√˛V÷ ‹fiW› fi =fi
« = ÷ı‹… ‹ÎÀı ’fl— = ’fl·˘¿
±lt‘Îfi— = ±l©Î‚ fi = fi ÷˘ (ÏË÷¿Îfl¿) »ı
Á_›ÎI‹Î = Á_›√˛V÷ ‹ÎHÎÁfi_ ±›‹Ô˚ = ±Î « = ±fiı
ωfiU›Ï÷ = ’÷fi ◊¥ Ω› »ı ·˘¿— = ·˘¿ (ÏË÷¿Îfl¿) fi =fi
(±Î‰Î) ±„V÷ = »ı Á¬‹Ô˚ = Á¬ (’HÎ) »ı.
ÀÌ¿Î ó “±iÎçÎlt‘Îfiç Á_›ÎI‹Î ωfiU›Ï÷” ωʛ‹Î_ ¿o¥ … fi◊Ì Á‹…÷Î, ÷ı ωʛ‹Î_ Á_› ’ıÿÎ
ó …ı ’vÊfi˘ ω‰ı¿ ±I›Îflı Ω√˛÷ fi◊Ì ◊›˘ ÷◊Î fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı …ı ωʛfiı ’Òfl˘ Á‹∞±ı »Ì±ı, ÷ı
…ıÀ·˘ ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊›˘ »ı, ÷ıfiı ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷˘ ωʛ‹Î_ Á_› flËı÷˘ fi◊Ì. ±Î◊Ì Á_› ÁÿÎ ±‘ÒflÎ
±fiı ‰‚Ì …ı ±l©Î‚ »ı, ±ı‰Î Á_››@÷ ’vÊfi_ iÎÎfi‹Î_ … ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Îfiı ±iÎÎfi ¿Ëı »ı.1 ±ıÀ·Î
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝◊Ì ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_››@÷ ‹ÎÀı Á_›fi_ µI’LÔfi ◊‰_ ±ı ËÎÏfi¿Îfl¿ fi◊Ì, ⁄S¿ı
’vÊfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï© ÷˘ ≠οÚ÷ ó ±ÏÂÏZÎ÷ »ı ±fiı Á_›fiı «Î· flά‰˘ ±fiı ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ fi
÷ı ⁄ÌΩfiÌ ‰Î÷fi˘ ±Îÿfl fi◊Ì ¿fl÷˘, ’»Ì ±ı‰Î ’vÊfiÎ ¿fl‰Ì ±ı … ËÎÏfi¿Îfl¿ »ı. Á_›fiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ
Á_›˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı fip ◊¥ ¿ı? ±fiı Á_› fip ◊›Î fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı Á_› … “ÏÁ©Î_÷” ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ
ωfiÎ ÷ıfiÌ µLÔfiÏ÷ ’HÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ¿ı Á_› ÿÒfl fi ◊÷Î_ ‹fiW› ω«Îflı »ı ¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
±·√-±·√ ‰Î÷˘fiı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì “±Î ÃÌ¿ »ı ¿ı ‹Î√˝‹Î_ Á‰˝ ¿o¥ ±ÎÕo⁄fl »ı ±fiı ±ı‰_ ω«ÎflÌfiı ÷ıfiı
÷ı ÃÌ¿ »ı?” ±Î flÌ÷ı Á_ÿıË›@÷ ’vÊfi_ fi΋ Á_›ÎI‹Î »˘ÕÌ ÿı »ı ÷◊Î fi΄V÷¿ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’ÏflHÎ΋V‰w’
»ı. ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝ ’fl «Î·‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿‹Î_ Á_› ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ±_÷fl‹Î_
’ıÿÎ ◊‰˘ ±ı V‰Î¤Îω¿ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¿˘¥ ’HΠωʛfiı Á_› flËı ÷˘ ÁΑ¿fiı ±ı ¬À¿‰_ Ωı¥±ı. Á_›fi˘ ¬À¿˘
‰Î_«Âı ÷˘ ¿o¥¿ Á‹…Âı ±fiı ¿o¥¿ fiÏË Á‹…ı. …ı ·Î√ı ÷˘ Ï…iÎÎÁÎ Ω√˛÷ ◊Λ »ı, …ıfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_ Á_›-

1. ±iÎÎfifi˘ ±◊˝ iÎÎfifi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì. ±‘ÒflÎ iÎÎfifiı ’Ò fl_ iÎÎfi ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı … ±iÎÎfi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì
∞‰‹Î_ Á‰˝◊Î iÎÎfifi˘ ±¤Î‰ ˢ¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ¿ı‰‚ fiΉÎfi ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ‹Ëk‰ ±Î’Ì ÿı »ı, ±Á÷fiı
±Á÷ ‹ÎfiÌfiı ’HÎ ±Á÷◊Ì Ï‰‹¬ fi◊Ì ◊÷˘ ó ±ı … ±iÎÎfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›˘‹Î_ …ıÀ·_ iÎÎfi »ı, Ωı ÷ı iÎÎfifiÎ ±fiÁÎfl
÷ı ’˘÷Îfi_ ∞‰fi CÎÕÌ ·ı, ÷˘ ±iÎÎfi Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ …Âı ±fiı iÎÎfi ≠√À ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±iÎÎfi◊Ì V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË.
328 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

ωfiο iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. »ı. ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ Áxÿ »ı ó “Áxÿo Á‰˝¤Ò÷Îfi΋”
ÁΑ¿fi_ ·ZÎHÎ »ı ó ¬˘… ¿fl‰Ì. Ωı ÷ı ‹fi (√Ì÷Î 5/29), ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı Á_›fiı ·Ì‘ı ‹fiW›
±fiı ≥„Lƒ›˘ ‰Õı Ωı›ı·Ì ‰Î÷fiı … ÁI› ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘ T›Î¿<‚ ◊Λ ±fiı ÷ı T›Î¿<‚÷Î ÷ıfiı ±ÁèÎ ◊¥ Ω›,
I›Î_ … ±À¿Ì Ω› »ı, ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿÷˘ fi◊Ì. ÁΑ¿ı ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı Á_›fiı ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ó ÿÒfl ¿flÌ ÿı
Ïfifl_÷fl ±Î√‚ … ‰‘÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı flV÷ı »ı. ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı ‹fiW› …ıÀ·_ ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ıfiı
«Î·÷Ì ‰¬÷ı ‹fiW› ±ı fi …\±ı ¿ı ¿ıÀ·Î ‹Î¥· ±Î√‚ ’Ò fl_ Á‹∞fiı ±Ï¤‹Îfi ¿flı »ı ¿ı, Ë_ ⁄Ë Ωb_ »\_.
±Î‰Ì √›Î, ⁄S¿ı ±ı …\±ı ¿ı ¿ıÀ·Î ‹Î¥· Ë…\ ⁄Î¿Ì ±Î ±Ï¤‹Îfi ‹ËÎfi ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚_ ⁄fiÌ Ω› »ı.
flèÎÎ »ı, ÷˘ ÷ı ⁄flÎ⁄fl ’˘÷ÎfiÎ ·Z› Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì …Âı. “fiΛ_ ·˘¿˘û„V÷ fi ’fl˘ fi Á¬_ Á_›ÎI‹fi—” ó
±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ ±ı … …\±ı »ı ¿ı ¿ıÀ·_ ΩHÎÌ ·Ì‘_ ±Î f·˘¿‹Î_ ±ı‰Î Á_›ÎI‹Î ‹fiW›fi_ ‰Hνfi »ı, …ı
±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ΩHÎı·Î µ’fl Á_÷˘Ê fi ¿flı, ⁄S¿ı …ı “±iÎÎfiÌ” ±fiı “l©Î‚” »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±_÷fl‹Î_
ωʛfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı fi◊Ì ΩHÎ÷˘, ÷ıfiı ΩHΉÎfiÌ «ıpÎ Á_› flËı‰Î◊Ì ÷ı ‹fiW›fiÌ fi ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰‰ı¿‰Î‚Ì
¿fl÷˘ flËı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_› flËı·˘ ˢ‰Î »÷Î_ ¿ÿÌ ⁄Ï© »ı ±fiı fi ÷ı ⁄ÌΩfiÌ ‰Î÷fiı ‹Îfiı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á_÷˘Ê fiÏË Ë˘‰˘ Ωı¥±ı, ⁄S¿ı Ï…iÎÎÁÎ ±„BÔfifiÌ …ı‹ ÷ı Á_›ÎI‹Î ‹fiW›fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiı ‹ÎÀı fi
¤Õ¿ı ⁄‚÷Ì flËı‰Ì Ωı¥±ı. ±ı‹ ◊÷Î_ ÁΑ¿fi˘ Á_› ±Î ·˘¿ »ı, fi ’fl·˘¿ »ı ±fiı fi Á¬ ’HÎ »ı.1
Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘ ¶ÎflÎ ±◊‰Î √˛_◊˘ ¶ÎflÎ, ¿˘¥fiı ¿˘¥ flÌ÷ı Á_›ÎI‹Î ‹fiW›fi˘ ±Î ·˘¿‹Î_ T›‰ËÎfl ⁄√ÕÌ
ÿÒfl ◊¥ … Ω› »ı. Á_› ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿˘¥ fi ‹‚ı Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ≠I›ı¿ ωʛ‹Î_ Á_› ¿flı »ı,
÷˘ ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì Á_› ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ ¿ı ó ±Î ‹ÎHÎÁ ÁÎfl˘ »ı ¿ı fiÃÎfl˘ »ı? ±Î ¤˘…fi
ÁÎv_ »ı ¿ı ¬flÎ⁄ »ı? ±Î‹Î_ ‹Îv_ ÏË÷ »ı ¿ı ±ÏË÷
ωÂıÊ ‰Î÷
»ı? ‰√ıflı. ±ı Á_›ÎI‹Î ‹fiW›fiı ’fl·˘¿‹Î_ ’HÎ
∞‰ÎI‹Î ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ¿S›ÎHÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı ¿S›ÎH΋Î_ Ïfiç›Î„I‹¿Î
∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î 15/7). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı F›Îflı ÷ıfi΋Î_ ⁄Ï©fiÌ ±Î‰U›¿÷Πˢ› »ı ±fiı Á_›ÎI‹Î ‹fiW›
’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ¤Ò¬ Ω√˛÷ ϶ω‘΋Î_ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿˘¥ ±ı¿ Ïfiç› fi◊Ì ¿flÌ
◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÌ ’ÒÏ÷˝ fi ◊‰Îfi_ ÿ—¬ ◊Λ »ı, I›Îflı ¿÷˘; …ı‹¿ı …’ ¿v_ ¿ı V‰ÎK›Î› ¿v_? Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹
±ı ÿ—¬fiı ¤√‰Îfi ÁËÌ fi◊Ì Â¿÷Î. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿v_ ¿ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿v_? ‰√ıflı. ±_÷fl‹Î_ Á_› ¤flÎ¥
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ¿flı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ÁΑ¿fiı flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ’HÎ Á¬ÂÎ_Ï÷ fi◊Ì flËı÷Î_.
’˘÷ÎfiÎ ±_÷fl‹Î_ flËı·Î Á_›◊Ì T›Î¿<‚÷Î ¿ı ÿ—¬ ◊Λ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ω‰ı¿‰Î‚Ì ⁄Ï© ¶ÎflÎ Á_›fiı ±‰U› …
»ı, I›Îflı ÷ı ÿ—¬ ±ÁèÎ ◊Λ »ı. Á_› ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı.
‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ fi◊Ì ¿fl‰Ì ’Õ÷Ì, ’fl_÷ …ı ⁄ı ±·√-±·√ ‰Î÷˘ ‰Î_«‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì Á_›
Á_›fiı ·Ì‘ı ÁΑ¿fiı ÿ—¬ ◊¥ flèÎ_ ˢ›, ÷ı Á_›fiı ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ı Á_› ¿Î_ ÷˘ ω‰ı¿-ω«Îfl ¶ÎflÎ ÿÒfl
ÿÒfl ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ÷ıfi_ ÷ı ÿ—¬ ÿÒfl ¿flÌ ◊¥ ¿ı »ı ±◊‰Î ÂÎVÔhÎ ÷◊Î Á_÷-‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ‰Î÷˘fiı
ÿı »ı. Á_›ÎI‹Î ’vÊfi˘ ±ı¿ ’˘¿Îfl ◊Λ »ı, …ı ±Î’‹ı‚ı l©Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰Î◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_››@÷ ’vÊ‹Î_ Ωı
¤√‰Îfi Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì Ω› »ı. ±iÎÎfi ˢ› ÷˘ ÷ı ω‰ı¿-ω«Îflfiı ‰‘Îflı ±fiı Ωı ±l©Î
Á_›fiı ¿ÎflHÎı ÁΑ¿fiÌ ‰ÎV÷ω¿ µLÔfiÏ÷ fl˘¿Î¥ ˢ› ÷˘ l©Îfiı ‰‘Îflı; ¿ı‹¿ı ±Î ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿fiı
Ω› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_› ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ … ±ıfi_ ÏË÷ ωÂıÊ÷Î◊Ì ±’fiÎT›Î ωfiÎ Á_› ÿÒfl fi◊Ì ◊÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — iÎÎfi ◊‰Î◊Ì Á_› ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı “iÎÎfiÁ_Ï»LÔfiÁ_›‹Ô˚” (√Ì÷Î 4/41) ±fiı l©Î ˢ›
÷˘ ’HÎ Á_› flËı÷˘ fi◊Ì ó “l©Î‰ÎnS·¤÷ı iÎÎfi‹Ô˚” (√Ì÷Î 4/39) ’fl_÷ iÎÎfi ±fiı l©Î ó ±Î ⁄LÔfiı fi ˢ›
÷˘ Á_› ‹ÀÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì …ı Á_›ÎI‹Î ‹fiW›‹Î_ fi ÷˘ iÎÎfi (ω‰ı¿) »ı ±fiı fi l©Î ’HÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı
fi ÷˘ ’˘÷ı ΩHÎı »ı ±fiı fi ⁄ÌΩfiÌ ‰Î÷ ‹Îfiı »ı, ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı.
óáó
1. ¿<» l©Î, ¿<» ÿp÷Î, ¿<» Á_›, ¿<» iÎÎfi – CÎfl¿Î flËÎ fi CÎÎÀ¿Î, F›˘Ó ‘˘⁄Ì¿Î rÎfi ––
f·˘¿ 41] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 329

Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì iÎÎfi›˘√fi˘ ωʛ ±Îfl_¤ ¿flÌfiı iÎÎfi≠΄MÔ÷fi˘ µ’Λ ÷◊Î iÎÎfifi˘ ‹ÏË‹Î ⁄÷ÎT›˘.
…ı iÎÎfi √vfiÌ ’ÎÁı flËÌfiı ±ı‹fiÌ Áı‰Î ‰√ıflı ¿fl‰Î◊Ì ◊Λ »ı, ÷ı … iÎÎfi ¿‹˝›˘√ ‰Õı ÏÁ© ◊›ı·Î ‹fiW›fiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ó ±ı‰_ ⁄÷ΉÌfiı ¤√‰Îfiı iÎÎfi≠΄MÔ÷fiÎ ’ÎhÎ-±’ÎhÎfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ωʛfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿›˘˝.
ˉı ≠ffi ±ı ◊Λ »ı ¿ı ÏÁ© ◊‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√̱ı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı? ±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
±Î’ı »ı.
›˘√Á_L›V÷¿‹Î˝HÎ_ iÎÎfiÁ_Ï»LÔfiÁ_›‹Ô˚ –– 41––
±ÎI‹‰L÷_ fi ¿‹Î˝ÏHÎ Ïfi⁄KÔfi„L÷ ‘fiG…› –– 41––
‘fiG…› = Ëı ‘fi_…›! iÎÎfiÁ„G»¯Î- = …ıfi˘ ω‰ı¿-iÎÎfi ±L÷—¿flHΉ΂Î
›˘√- = ›˘√ (Á‹÷Î) ¶ÎflÎ Á_›‹Ô̊ ‰Õı Á¿‚ Á_›˘fi˘ ’flÔÊfiı
Á¯›V÷- …ıfi˘ Á_’ÒHν ¿‹˘˝◊Ì fiΠ◊¥ √›˘ »ı, ¿‹Î˝ÏHÎ = ¿‹ÎıÛ
¿‹Î˝H΋Ô˚ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ (±ı‰Î) fi = fi◊Ì
√›˘ »ı (±fiı) ±ÎI‹‰L÷‹Ô˚ = ‰Â ¿flı· Ïfi⁄‘#„L÷ = ⁄Î_‘÷Î_.
ÀÌ¿Î ó “›˘√Á_L›V÷¿‹Î˝H΋Ô˚” ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı, ’fl_÷ V‰w’ ÁÿÎ …ı‹ »ı ÷ı‹
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı …ı ‰V÷±˘ ±Î’HÎfiı ‹‚Ì »ı ±fiı flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝‹ÎhÎfi˘ Á_⁄_‘ “’fl” (Á_ÁÎfl)fiÌ
±Î’HÎÌ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘Ì ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … ÁÎ◊ı »ı, “V‰” (V‰w’)fiÌ ÁÎ◊ı Ï⁄·¿<· fi◊Ì. ±Î ºÏp±ı
»ı, ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı fi◊Ì. ±Î ºÏp±ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω›
F›Îflı ÷ı ‰V÷±˘fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ (÷ı‹fiÌ … »ı ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
‹ÎfiÌfiı) ±Î’Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ¿‹˘˝ ±fiı ¿fl‰Î◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ
‰V÷±˘fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ … ◊¥ Ω› »ı ±fiı »ı ¿ı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì …
’˘÷Îfi΋Î_ V‰÷—ÏÁ© Á‹÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ◊Λ »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ◊÷_ fi◊Ì.
±Î flÌ÷ı ›˘√ (Á‹÷Î) ¶ÎflÎ …ıHÎı ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘- “±ÎI‹‰L÷‹Ô˚” ó ¿‹˝›˘√Ìfi˘ µtıU› V‰w’⁄˘‘fiı
ωE»ıÿ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı, ÷ı ’vÊ “›˘√Á_L›V÷¿‹Î˝” »ı. ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ ˢ› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ÁÿÎ V‰w’fiı
F›Îflı ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝‹Î_ ±¿‹˝ ÷◊Î ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ ’flΛHÎ flËı »ı. ÷ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ Á_ÁÎflfiı ‹ÎÀı … ˢ›
…\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±◊‰Î fi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı »ı, Áı‰Î ÷˘ V‰w’◊Ì … ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı, ¬Î‰_,
ó ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘‹Î_ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ±Á_√ flËı »ı, I›Îflı ’̉_, ÁÒ‰_, ⁄ıÁ‰_ ‰√ıflı ∞‰fiÏfi‰Î˝ËfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ “›˘√Á_L›V÷¿‹Î˝” »ı. ’HÎ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı; ¿ı‹¿ı Ïø›Î‹ÎhÎfi˘ Á_⁄_‘
“iÎÎfiÁ_Ï»LÔfiÁ_›‹Ô˚” ó ‹fiW›fiÎ ±_÷fl‹Î_ ≠Λ— Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı »ı, V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı fi◊Ì.
±ı‰Î Á_›˘ flËı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı … ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı “fi ¿‹Î˝ÏHÎ Ïfi⁄Kfi„L÷” ó ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
fi ¿flı ÷˘ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ‰√ıflı. ’fl_÷ ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì
F›Îflı ÷ı ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎÌ ·ı »ı,1 I›Îflı Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î 4/23). ¿‹˝ V‰w’◊Ì
÷ıfiÎ ÁC΂ΠÁ_›˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiı ±ı ‰Î÷fi_ ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı … fiÏË. ¿‹˘˝‹Î_ Œ‚ıE»Î, ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷
V’p iÎÎfi ◊¥ Ω› »ı ¿ı ¿‹˘˝ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚fi˘ ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi … ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î_ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı iÎÎfi ¶ÎflÎ Á_›fi˘ fiΠ◊Λ »ı ±fiı Á‹÷Î ¶ÎflÎ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊Λ »ı. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi iÎÎfi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ Á_›fi˘ fiΠ¿flÌfiı Á‹÷΋Î_ „V◊fl ◊‰Îfiı
‹ÎÀı ±…\˝fifiı ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
1. ¿‹˘˝fiÎ ÷k‰fi_ ‰Hνfi ±Î … ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î◊Ì ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘ÌfiΠω¤Î√‹Î_ ωÂıÊ÷Î◊Ì ◊›_ »ı. ÷ı‹Î_ ’HÎ ±œÎfl‹˘
f·˘¿ ‹A› »ı.
330 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 4

÷V‹ÎÿiÎÎfiÁQ¤Ò÷_ xIV◊_ iÎÎfiÎÏÁfiÎI‹fi— –– 42––

Ï»k‰ˆfi_ Á_›_ ›˘√‹ÎÏ÷WÔÃ˘ÏkÎWÔà ¤Îfl÷ –– 42––
÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı ÁQ¤Ò÷‹Ô˚ = ±iÎÎfi…Ïfi÷ Ï»k‰Î = »ıÿÌfiı
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_ÂÌ ±…\˝fi! ±ÎI‹fi— = ’˘÷ÎfiÎ ›˘√‹Ô˚ = Á‹I‰w’ ¿‹˝›˘√‹Î_
xIV◊‹Ô˚ = xÿ›‹Î_ flËı·Î Á_›‹Ô̊ = Á_›fiı ±ÎÏ÷WÔà = „V◊÷ ◊¥ Ω
±ıfi‹Ô˚ = ±Î iÎÎfiÎÏÁfiÎ = ω‰ı¿iÎÎfiw’Ì (±fiı ›© ‹ÎÀı)
±iÎÎfi- ÷·‰Îfl ‰Õı µÏkÎWÔà = ∂¤˘ ◊¥ Ω.
ÀÌ¿Î ó “÷V‹ÎÿiÎÎfiÁ_¤Ò÷_... Ï»k‰ˆfi_ Á_›‹Ô˚” ó ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ıfiÎ Á‹V÷ Á_›˘fi˘ fiΠ◊¥ Ω› »ı.
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±Î ÏÁ©Î_÷ ⁄÷ÎT›˘ ¿ı …ıHÎı Á‹÷Î ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰zÎ »ı ó ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ¿fl‰Îfi_ …
¶ÎflÎ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı ±fiı fi◊Ì.
iÎÎfi ¶ÎflÎ Á‹V÷ Á_›˘fiı fip ¿flÌ ÿÌ‘Î »ı, ÷ı “›˘√‹ÎÏ÷WÔÃ˘ÏkÎWÔà ¤Îfl÷” ó ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ
±ÎI‹’flΛHÎ ¿‹˝›˘√Ìfiı ¿‹˘˝ fi◊Ì ⁄Î_‘÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ‘fiW›-⁄ÎHÎfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı fl◊fiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ ⁄ıÁÌ √›Î
…L‹-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ˉı ¤√‰Îfi “÷V‹Î÷Ô˚” Ë÷Î (±. 1/47). ÷ı‹HÎı ¤√‰Îfifiı ÁÎŒ ¿ËÌ ÿÌ‘_
’ÿ ‰Õı ±…\˝fifiı ’HÎ ÷ı‰_ … ΩHÎÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ë÷_ ¿ı “Ë_ ›© fiÏË ¿v_” ó “fi ›˘IV›ı” (√Ì÷Î 2/9).
≠ıflHÎÎ ¿flı »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı ›©fiı ‹ÎÀı
±…\˝fifiÎ xÿ›‹Î_ Á_› Ë÷˘ ó ›©w’Ì C΢fl ¿‹˝◊Ì ∂¤Î ◊¥ …‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ±Î … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı
‹Îv_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±fiı ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı Ë_ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›˘√V◊— ¿<v
¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿v_ ¿ı iÎÎfi›˘√fi_? ±Î f·˘¿‹Î_ ¿‹Î˝ÏHΔ (›˘√‹Î_ „V◊fl flËÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl) ’ÿ˘ ‰Õı
¤√‰Îfi ±ı Á_›fiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı; ¿ı‹¿ı ’HÎ ¿ËÌ Ë÷Ì. ›˘√fi˘ ±◊˝ “Á‹÷Δ »ı ó “Á‹I‰_ ›˘√
Á_› flËı÷˘ ˢ› ÷˘ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ›˘B› flÌ÷ı ◊¥ µE›÷ı” (√Ì÷Î 2/48).
¿÷_ fi◊Ì. ±…\˝fi ›©fiı ’Î’ Á‹…÷Î Ë÷Î (√Ì÷Î ±. 1/36,
“±iÎÎfiÁQ¤Ò÷‹Ô˚” ’ÿfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ⁄‘Î Á_›˘ 45). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı Á‹÷΋Î_ „V◊fl
±iÎÎfi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝fiÎ ±fiı ›˘√fiÎ ÷k‰fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı flËÌfiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı; ¿ı‹¿ı Á‹÷΋Î_
fi Á‹…‰Î◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı. Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı „V◊fl ◊¥fiı ›© ¿fl‰Î◊Ì ’Î’ fi◊Ì ·Î√÷_ (√Ì÷Î
’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹Îfi‰Î ±ı … ±iÎÎfi »ı. 2/38). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á‹÷΋Î_ „V◊fl ◊¥fiı ¿÷˝T›¿‹˝
±Î ±iÎÎfi F›Î_ Á‘Ì flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ¿fl‰_ ±ı … ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^À‰Îfi˘ µ’Λ »ı.
Á_› flËı »ı; ¿ı‹¿ı Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ωfiÎÂÌ »ı Á_ÁÎfl‹Î_ flÎ÷Ïÿ‰Á ±fiı¿ ¿‹˘˝ ◊÷Î_ flËı »ı, ’fl_÷
±fiı V‰w’ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ÷ı ¿‹˘˝‹Î_ flÎ√-¶ıÊ fi ˢ‰Î◊Ì ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiÎ_ ÷ı ¿‹˘˝
hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ‰Õı ⁄_‘Î÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flË̱ı »Ì±ı. …ı ¿‹˘˝‹Î_
«˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ¿‹˝›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ωÂıÊ ±Î’H΢ flÎ√ ¿ı ¶ıÊ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı … ¿‹˘˝ ±Î’HÎÎ
w’ı ±Î‰Ì »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ¿‹˝fiı ‹ÎÀı ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı flÎ√ ¿ı ¶ıÊ◊Ì ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı
ΩHΉÎfiÌ ’HÎ ⁄Ë … ±Î‰U›¿÷Î »ı. ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩH›Î ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω› »ı. F›Îflı flÎ√-¶ıÊ fi◊Ì flËı÷Î
ωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ µk΋ flÌ÷ı fi◊Ì ◊÷_. ±ıfiÎ ÏÁ‰Î› ±◊ν÷Ô˚ Á‹÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı, I›Îflı ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì …ı ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ Á_⁄_‘ fi◊Ì ΩıÕÎ÷˘; ±Î◊Ì ‹fiW› ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥
◊Λ »ı, ÷ı … ¿‹˘˝ ‹„@÷ÿΛ¿ ⁄fiÌ Ω› »ı (√Ì÷Î Ω› »ı.
4/16, 32). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı …\±ı ÷˘ ÷ı‹Î_ Á‹÷Î V‰÷—ÏÁ©
÷k‰◊Ì ΩHΉΠµ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ‹Ò@›˘ »ı. »ı. ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı ≠I›ı¿ ¿‹˝fi˘ ±Îfl_¤ ◊Λ »ı ±fiı
±√εfiÎ f·˘¿‹Î_ ’HÎ “iÎÎfiÁ_Ï»LÔfi-Á_›‹Ô˚” ’ÿ Á‹Î„M÷ ◊Λ »ı. ÷ı ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’HÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‰Î‚_
±Î … ±◊˝‹Î_ ±ÎT›_ »ı. …ı ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰zÎfiı ˢ› »ı. ’fl_÷ V‰w’ Ïfifl_÷fl …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı »ı. ¿‹˝
f·˘¿ 42] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 331

±fiı Œ‚ ±fiı¿ ˢ› »ı, ’fl_÷ V‰w’ ±ı¿ … flËı »ı. F›Îflı Ïø›Î-’ÿÎ◊˝w’Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
±Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi ¿fl‰Î◊Ì ±fiı ¿˘¥ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı V‰÷—ÏÁ© Á‹÷Îfi˘ ±Î’‹ı‚ı ±fi¤‰
’HÎ ’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷Îfi˘ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfi˘ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı.
óáó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎjÎı
lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı iÎÎfi¿‹˝Á_L›ÎÁ›˘√˘ fi΋ «÷◊˘˝ûK›Î›— –– 4––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷˚ ó ±Î ¤√‰LÔfi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿÔ˚w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “iÎÎfi¿‹˝Á_L›ÎÁ›˘√” fi΋fi˘ «˘◊˘ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 4 ––

÷k‰iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ ±fiı ÁÎ_A››˘√fi_ (3) ±Î ±K›Î›‹Î_ hÎHÎ µ‰Î« »ı ó ⁄ı
‰Hνfi ˢ‰Î◊Ì ±Î «˘◊Î ±K›Î›fi_ fi΋ “iÎÎfi¿‹˝ “l̤√‰Îfi‰Î«” ±fiı ±ı¿ “±…\˝fi µ‰Î«” »ı.
Á_L›ÎÁ›˘√” »ı.
«˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ
«˘◊Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
±Î ±K›Î›fiÎ ⁄ı÷΂ÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ó
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ «÷◊˘˝ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, ±ı¿hÎÌÁ‹Î ±fiı ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ », f·˘¿˘fiÎ_ ’Î_«Á˘ ÷◊Î ⁄ÌΩ, ÿÁ‹Î, ÷ıfl‹Î ±fiı «Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ
±Ï√›Îfl ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fi
’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ’Î_«Á˘ ÷ıhÎÌÁ »ı. ω’·Î”; »ßÎ f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fl√HΔ
(2) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ «÷◊˘˝ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷, ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fl ω’·Î” ±fiı «˘‰ÌÁ‹Î
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ‰ÌÁ, f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ËΩfl f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì›
hÎHÎÁ˘ «_‹Î‚ÌÁ ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ ’«ÎÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “¤ ω’·Î”
flÌ÷ı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl «ÎflÁ˘ ±ı¿‰ÌÁ Á_iÎΉ΂Π»oÿ˘ »ı. ÂıÊ ÷ıhÎÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl
»ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ÁC΂Πf·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı. “’J›Î‰@ÔhΔ ±fip’ »oÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

’Î_«‹˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

l̤√‰Îfiı «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î◊Ì ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿‹˘˝ ÷◊Î ’ÿÎ◊˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√
¿flÌfiı ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌ ±fiı ÷ıfiı
‹ÎÀı (±. 4/34‹Î_) ±…\˝fifiı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î ≠HÎη̋Î_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√
¿flÌfiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ‹fifi ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ’Ëı·Î_› ›©w’Ì ¿‹˝ fi ¿fl‰Îfi˘
¤Î‰ Ë÷˘; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ «ÎË÷Î Ë÷Î ±fiı ›©fiı ’Î’ Á‹…÷Î Ë÷Î. ±Î◊Ì ±…\˝fi ±ı‰_
Á‹F›Î ¿ı ¤√‰Îfi ‹Îflı ‹ÎÀı ±Î flÌ÷ı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁΑfi ¿fl‰Îfi_
¿Ëı »ı.

’»Ì «˘◊Î ±K›Î›fiÎ … ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÷ı … ÷k‰iÎÎfifiı ÁΑ¿, ¿‹˝›˘√
¶ÎflÎ ±‰U› … ’˘÷ÎfiÎ ±ÎI‹Î‹Î_ … ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı. ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ⁄ÌΩ_ ÁΑfi˘fiÌ ÷◊Î ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı …¥fiı Ïfi‰ÎÁ ¿fl‰ÎfiÌ ¿˘¥ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ±Î◊Ì
V’p flÌ÷ı … ÷k‰iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰ÂıÊw’ı ≠Â_ÁÎ ◊¥ »ı.

±Î flÌ÷ı ±…\˝fiı «˘◊Î ±K›Î›fiı ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfiÌ ≠Â_ÁÎ
ÁÎ_¤‚Ì ±fiı «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “ωϩ” ’ÿ◊Ì ÷ı ≠HÎηÌ◊Ì iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ωÂıÊ
±ÎiÎÎ ‹ÎfiÌ. ’»Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î ±fiı ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ ÁÎ_¤‚Ì. ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı “›˘√‹ÎÏ÷WÔÃ˘ÏkÎWÔÔ ’ÿ◊Ì ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰Ï‘◊Ì ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ±Î flÌ÷ı iÎÎfi›˘√
±fiı ¿‹˝›˘√ ⁄LÔfiıfiÌ ≠Â_ÁÎ ÁÎ_¤‚Ìfiı ÷◊Î ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ±…\˝fi ±ı ÏfiHν› fi ¿flÌ
Â@›Î ¿ı ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ¿›_ ÁΑfi ‹Îflı ‹ÎÀı lıWÔà »ı. ±Î◊Ì ÷ıfi˘ ÏfiHν› ¤√‰Îfi ’ÎÁı ¿flΉ‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì
±…\˝fi ≠ffi ¿flı »ı.

±…\˝fi µ‰Î«
Á_L›ÎÁ_ ¿‹˝HÎÎ_ ¿ÚWHÎ ’fi›ÎıÛ√_ « Â_ÁÏÁ –– 1––
›E»ˇı› ±ı÷›˘flı¿o ÷L‹ı ⁄˛ÒÏË ÁÏfiÏç÷‹Ô˚ –– 1––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó

¿ÚWHÎ = Ëı ¿ÚWHÎ! ›˘√‹Ô˚ = ¿‹˝›˘√fiÌ ±ı¿‹Ô˚ = ±ı¿

(÷‹ı ±ı¿ ⁄Î…\) Â_ÁÏÁ = ≠Â_ÁÎ ¿fl˘ »˘. ÁÏfiÏç÷‹Ô̊ = «˘yÁ’HÎı
¿‹˝HÎ΋Ô˚ = ¿‹ÎıÛfiÎ (÷˘) lı›— = ¿S›ÎHοÎflÌ Ë˘›,
Á_L›ÎÁ‹Ô˚ = Á_L›ÎÁfiÌ (I›Î√fiÌ) ±ı÷›˘— = ±Î ⁄¯Îı ÷÷Ô˚ = ÷ı
« = ±fiı ÁΑfi˘‹Î_◊Ì ‹ı = ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
’fi— = ‰‚Ì (⁄Ì∞ ⁄Î…\) ›÷Ô˚ = …ı ⁄˛ÒÏË = ¿Ë˘.
334
ÀÌ¿Î ó “Á_L›ÎÁ_ ¿‹˝HÎÎ_ ¿ÚWHΔ ó ¿˙À<_Ï⁄¿ VfiıËfiı
¿ÎflHÎı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ›© fi ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊¥
√›˘ Ë÷˘. ±ıfiÎ Á‹◊˝fi‹Î_ ±…\˝fiı ’Ëı·Î ±K›Î›‹Î_
¿ıÀ·Î¿ ÷¿Û ±fiı ›„@÷±˘ ’HÎ Á΋ı flάÌ. ÷ı‹HÎı ›©
¿fl‰_ ±ıfiı ’Î’ ⁄÷ÎT›_ (√Ì÷Î 1/45). ÷ı±˘ ›© fi
¿flÌfiı ϤZÎÎfiÎ ±LÔfi ‰Õı Ïfi‰Î˝Ë ¿fl‰Îfi_ lıWÔà Á‹…‰Î
·ÎB›Î (±. 2/5) ±fiı ÷ı‹HÎı Ïfiç› ¿flÌfiı ¤√‰Îfifiı
V’p ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿ı Ë_ ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ›© fiÏË
¿v_ (±. 2/9).
≠Λ— ‰@÷ÎfiÎ ÂOÿ˘fi˘ ±◊˝ l˘÷Î ’˘÷ÎfiÎ
ω«Îflfiı ±fiÁÎfl ¿›Î˝ ¿flı »ı. V‰…fi˘fiı Ωı¥fiı ±…\˝fifiÎ
xÿ›‹Î_ …ı ‹˘Ë ’ıÿÎ ◊›˘, ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ÷ı‹fiı ›©w’Ì
¿‹˝fiÎ I›Î√fiÌ ‰Î÷ µÏ«÷ ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√Ì. ±Î◊Ì
¤√‰ÎfifiÎ ÂOÿ˘fiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiΠω«Îflfiı ±fiÁÎfl
Á‹∞ flèÎÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı
≠«Ï·÷ ≠HÎÎ·Ì ±fiÁÎfl ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ …
≠Â_ÁÎ ¿flÌ flèÎÎ »ı.
“’fi›˘˝√_ « Â_ÁÏÁ” ó «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±ÎÕhÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿‹˝›˘√Ìfiı ⁄ÌΩ ¿˘¥ ÁΑfi ωfiÎ
±‰U›‹ı‰ ÷k‰iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ÷ıfiı
·Z› ⁄fiΉÌfiı ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı @›Îflı¿
÷˘ ±Î’ iÎÎfi›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ (±. 4/33) ¿fl˘ »˘ ±fiı
@›Îflı¿ ¿‹˝›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl˘ »˘ (±. 4/41).
“›E»ˇı› ±ı÷›˘flı¿o ÷L‹ı ⁄˛ÒÏË ÁÏfiÏç÷‹Ô˚” ó ±Î
Ω÷fi˘ ≠ffi ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ
“›E»ˇı›— V›ÎÏLÔfiÏç÷_ ⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” ’ÿ˘◊Ì ¿›˘˝ Ë÷˘. ÷ıfiÎ
µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î-
±Õ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÌ T›ÎA›Î ¿flÌfiı ÷ıfi_
±Î«flHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_. ’»Ì hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ
f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı “÷ÿı¿o ‰ÿ ÏfiÏçI› ›ıfi lı›˘ûË‹ÎMÔfi›Î‹Ô˚”
’ÿ˘◊Ì ŒflÌ◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò»Ì, …ıfiÎ µkÎfl‹Î_
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÏfiW¿Î‹, Ïfi‹˝‹ ±fiı
Ïfi—Á_÷Î’ ◊¥fiı ›© ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ÷◊Î ’Î_hÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‘‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Îfi_ ¿S›ÎHοÎflÌ
⁄÷ÎT›_.
±ËŸ µ’›˝@÷ ’ÿ˘◊Ì ±…\˝fiı …ı ‰Î÷ ’Ò»Ì »ı,
÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ lıWÔà »ı (±.
5/2), ¿‹˝›˘√Ì Á¬’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω›
1. ›˘√ÂÎVÔhΛ˘ ‹›Î ≠˘@÷Î L≤HÎÎ_ lı›˘Ï‰Ï‘IÁ›Î – ...............................................˚ ––
........................................................ – ÷ıWÔ‰Ïfiω˝HHÎÏ«kÎÎfiÎ_ ¿‹˝›˘√V÷ ¿ÎÏ‹fi΋Ô˚ ––
Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5
»ı; (5/3), ¿‹˝›˘√ ωfiÎ ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi ÏÁ© ◊‰_
¿ÏÃfi »ı; ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì ÂÌCβ … ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
·ı »ı (±. 5/6). ±Î flÌ÷ı ¿ËÌfiı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı
ΩHÎı ±ı ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ … ÷Îflı ‹ÎÀı ÂÌCβ÷Î
±fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉfiÎfl˘ »ı; ±Î◊Ì
÷_ ¿‹˝›˘√fi_ … ±fiWÔÃÎfi ¿fl.
±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ‹A›÷— ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ …
≥E»Î Ë÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ‰Îfl_‰Îfl ¤√‰ÎfifiÌ Á΋ı
lı›Ï‰Ê›¿ Ï…iÎÎÁÎ flάı »ı (±. 2/7; 3/2; 5/1).
¿S›ÎHÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ≥E»Îfi_ ≠ΑÎL› »ı. ÁΑfifiÌ
ÁŒ‚÷΋Î_ ω·_⁄fi_ ¿ÎflHÎ ’HÎ ±Î … »ı ¿ı ¿S›ÎHÎfiÌ
≥E»Î ’ÒflÌ flÌ÷ı Ω√˛÷ fi◊Ì ◊¥. …ı ÁΑ¿˘‹Î_ ÷̉˛
‰ˆflÎB› fi◊Ì, ÷ı±˘ ’HÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î Ω√˛÷ ◊÷Î_
¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿flÌ Â¿ı »ı.1 ±…\˝fifiÎ
xÿ›‹Î_ ¤˘√˘◊Ì ’ÒHν ‰ˆflÎB› fi◊Ì, ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ
¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ¿‹˝›˘√fiÎ
±Ï‘¿ÎflÌ »ı.
’Ëı·Î ±K›Î›fiÎ ⁄hÎÌÁ‹Î ÷◊Î ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
±ÎËΠf·˘¿fiı Ωı‰Î◊Ì …HÎΛ »ı ¿ı ±…\˝fi Q≤I›·˘¿fiÎ
flÎF›fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … Â_, Ïhη˘¿fi_ flÎF› ’HÎ fi◊Ì
≥E»÷Î. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±…\˝fi flÎF› ÷◊Î ¤˘√˘fiı Á‰˝◊Î
fi «ÎË÷Πˢ›, ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì. ÷ı±˘ ¿Ëı »ı
¿ı Ë_ ›©‹Î_ ¿<À<_⁄Ì…fi˘fiı ‹ÎflÌfiı flÎF› ÷◊Πω…› fi◊Ì
≥E»÷˘. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ¿<À<_⁄̱˘fiı ‹Î›Î˝
ωfiÎ flÎF› ‹‚Ì Ω› ÷˘ Ë_ ÷ıfiı ·ı‰Îfiı ÷ˆ›Îfl »\_.
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ±ı … ¿Ëı »ı
¿ı √v…fi˘fiı ‹ÎflÌfiı ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ±ı ›˘B› fi◊Ì.
±ıfiÎ◊Ì ±ı‰˘ K‰Ïfi ’HÎ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı √v…fi˘fiı ‹Î›Î˝
ωfiÎ flÎF› ‹‚Ì Ω› ÷˘ ÷ı V‰Ì¿Î›˝ »ı. ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ
»ßÎ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı ¿˘HÎ ∞÷Âı. ±ıfiÌ ±‹fiı
¬⁄fl fi◊Ì ±fiı ÷ı±˘fiı ‹ÎflÌfiı ±‹ı ∞‰‰Îfi_ ’HÎ fi◊Ì
≥E»÷Î. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ±‹Îfl˘ ω…› ÏfiÏç÷
ˢ› ÷◊Î ±ı‹fiı ‹Î›Î˝ ωfiÎ flÎF› ‹‚÷_ ˢ› ÷˘ Ë_
·ı‰Îfiı ÷ˆ›Îfl »\_. ±Î√‚ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷ÎflÎ ÷˘ ⁄LÔfiı
ËÎ◊˘‹Î_ ·ÎÕ< »ı; Ωı ›©‹Î_ ÷_ ‹Î›˘˝ √›˘ ÷˘ ÷fiı V‰√˝
‹‚Âı ±fiı ∞÷Ì √›˘ ÷˘ flÎF› ‹‚Âı. Ωı ±…\˝fifiÎ
‹fi‹Î_ V‰√˝ ±fiı Á_ÁÎflfiÎ flÎF›fiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
(lÌ‹§Î. 11/20/6-7)
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 335

≥E»Î fi ˢ› ÷˘ ¤√‰Îfi ¤ÎB›ı … ±ı‰_ ¿Ëı÷. ±Î◊Ì ’fl_÷ ÷ı‹fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î »ı …ı ±Î
±…\˝fifiÎ xÿ›‹Î_ ≠÷Ì÷ ◊‰Î‰Î‚˘ ‰ˆflÎB› ‰ÎV÷ω¿ fi◊Ì. f·˘¿‹Î_ ’HÎ ÿı¬Î¥ flËÌ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
Á_L›ÎÁ— ¿‹˝›˘√ç Ïfi—lı›Á¿flΉ¤˙ –– 2––
÷›˘V÷ ¿‹˝Á_L›ÎÁÎI¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı –– 2––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
Á¯›ÎÁ— = Á_L›ÎÁ (ÁÎ_A››˘√) Ïfi—lı›Á¿fl˙ = ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎflÎ »ı. (ÁÎ_A››˘√) ¿fl÷Î_
« = ±fiı ÷ = ’fl_÷ ¿‹˝›˘√— = ¿‹˝›˘√ (ÁΑfi‹Î_
¿‹˝›˘√— = ¿‹˝›˘√ ÷›˘— = ±ı ⁄¯Îı‹Î_ (’HÎ) Á√‹ ˢ‰Î◊Ì)
µ¤˙ = ⁄LÔfiı … ¿‹˝Á¯›ÎÁÎ÷Ô˚ = ¿‹˝Á_L›ÎÁ ωÏÂW›÷ı = lıWÔà »ı.
ÀÌ¿Î ó [¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl ÁÎ_A››˘√ flÎ√ ÿÒfl ◊›Î ωfiÎ Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰
±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ≠I›ı¿ ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ◊‰˘ ⁄Ë … ¿ÏÃfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
‰√ıflıfiÎ ‹fiW›˘ ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÏÁ©Î_÷ ¿˘¥ ÿıËÎϤ‹Îfi̱˘fiı ‹ÎÀı ±Î ÁΑfi @·ı›@÷ ⁄÷ÎT›_ »ı
‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı fi◊Ì. ±Î … (√Ì÷Î 12/5). ±Î ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ’HÎ
±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ¿›Î˝ ωfiÎ Á_L›ÎÁfi_
ωϑ’Ò‰˝¿ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfiı ÁΑfi ◊‰_ ¿ÏÃfi »ı; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl◊Ì flÎ√ ËÃΉ‰Îfiı
“¿‹˝Á_L›ÎÁ” fi΋◊Ì ±˘‚¬ÎT›˘ »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ … Á√‹ µ’Λ »ı.
ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl iÎÎfi≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁÎ_A››˘√fi_ ’ηfi “¿‹˝›˘√ç” ó ‹Îfi‰‹Îh΋Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√
≠I›ı¿ ‹fiW› V‰÷_hÎ÷Î◊Ì ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ÷ıfi_ ’ηfi ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì «Î·÷˘ ±Î‰Ì flè΢ »ı, …ıfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı
¿fl‰Î‹Î_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’HÎ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı (√Ì÷Î 5/3). ’fl_÷ ÷ı ¿‹˘˝
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ≠«Ï·÷ ‹÷fi˘ ’HÎ ±Îÿfl ¿›Î ¤Î‰ ±fiı µtıU›◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı …ı◊Ì
¿fl÷Πˢ¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω›, ±ı ¿÷˝T›¿‹˝fiı ¿fl‰ÎfiÌ
µkÎfl ±Î’ı »ı.] ¿‚Îfiı “¿‹˝›˘√” ¿Ëı »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿Î›˝ fiÎfi_ »ı ¿ı
“Á_L›ÎÁ—” ó ±ËŸ “Á_L›ÎÁ—” ’ÿfi˘ ±◊˝ ‹˘À<_, ÷ıfiÎ µ’fl ºÏp fi◊Ì flËı÷Ì. …ı ¿˘¥ ¿÷˝T›¿‹˝
“ÁÎ_A››˘√” »ı, ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ±ı‰˘ ±◊˝ fi◊Ì. Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ıfiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷
±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’Ì flËı·Î ¤√‰Îfi ¿‹˘˝fiÎ ‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_ »ı. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
I›Î√’Ò‰˝¿ Á_L›ÎÁfi_ ω‰ı«fi fi ¿flÌfiı ¿‹˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ±ı ±Î‰U›¿ »ı ¿ı ¿‹˘˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ fi ±Î‰ı.
iÎÎfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ …ı ÁÎ_A››˘√fi˘ ‹Î√˝ »ı, ÷ıfi_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ fi ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ó ¿‹˘˝fiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_
ω‰ı«fi ¿flı »ı. ÷ı ÁÎ_A››˘√ ¶ÎflÎ ‹fiW› ≠I›ı¿ ‰Hν, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi ˢ‰Ì. F›Î_
±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflı‹Î_ flËÌfiı ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı »ı, I›Î_
V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi_ Á‘Ì ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î· flËı »ı.
¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. “Ïfi—lı›Á¿flΉ¤˙” ó ±…\˝fifi˘ ≠ffi Ë÷˘ ¿ı
ÁÎ_A››˘√fiÌ ÁΑfi΋Î_ ω‰ı¿-ω«Îflfi_ ≠ΑÎL› ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ±Î ⁄LÔfiı ÁΑfi˘‹Î_ ¿›_ ÁΑfi
flËı »ı. ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ÷̉˛ ‰ˆflÎB›fiΠωfiÎ ±Î ÁΑfiÎ Ïfiç›’Ò‰Û¿ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı? µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı
ÁŒ‚ ◊÷Ì fi◊Ì. ±Î ÁΑfi΋Î_ Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ »ı ¿ı Ëı ±…\˝fi! ±Î ⁄LÔfiı› ÁΑfi˘ Ïfiç›’Ò‰˝¿ ¿S›ÎHÎ
±¤Î‰ ◊¥fiı ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰ µ’fl ºÏp flËı »ı. ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄LÔfiı ¶ÎflÎ ±ı¿ … Á‹I‰¤Î‰fiÌ
336 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±Î … ±K›Î›fiÎ «˘◊Î-’Î_«‹Î f·˘¿˘‹Î_
’HÎ ¤√‰Îfiı ±Î … ‰Î÷fiÌ ’Ïp ¿flÌ »ı. ÷ıfl‹Î
±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√
±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄ıµ◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊‰ÎfiÌ
‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ⁄LÔfiı› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ_
V‰÷_hÎ ÁΑfi˘ »ı (√Ì÷Î 3/3).
“÷›˘V÷ ¿‹˝Á_L›ÎÁÎ÷Ô˚” ó ±ı¿ … ÁÎ_A››˘√fiÎ
⁄ı ¤ıÿ »ı ó ±ı¿ ÷˘ «˘◊Î ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
¿Ëı·˘ ÁÎ_A››˘√, …ı‹Î_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ »ı; ±fiı
⁄ÌΩı, ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î◊Ì hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
¿Ëı·˘ ÁÎ_A››˘√, …ı‹Î_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ fi◊Ì. ±ËŸ
“¿‹˝Á_L›ÎÁÎ÷Ô˚” ’ÿ ⁄ı› ≠¿ÎflfiÎ ÁÎ_A››˘√fi_ ‰Î«¿ »ı.
“¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı” ó ±Î√‚fiÎ (hÎÌΩ) f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfiı ±Î ’ÿ˘fiÌ T›ÎA›Î ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì
ÏfiI›Á_L›ÎÁÌ Á‹…‰Î ›˘B› »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı Á¬’Ò‰˝¿
Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì »ßÎ f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ ωfiÎ ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi
⁄fi‰_ ¿ÏÃfi »ı ÷◊Î ¿‹˝›˘√Ì ÂÌCβ … ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
·ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√‹Î_ ÷˘ ¿‹˝›˘√fiÌ
±Î‰U›¿÷Î »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√‹Î_ ÁÎ_A››˘√fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄LÔfiı ÁΑfi˘ ¿S›ÎHοÎfl¿ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiı … lıWÔà ⁄÷Ήı »ı.
¿‹˝›˘√Ì ·˘¿Á_√˛Ëfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı ó “·˘¿-
Á_√Ë ˝ ËÛÏÁ” (√Ì÷Î 3/20). ·˘¿Á_√˲ fi_
˛ ‹ı‰ÎÏ’ Á_’U›L¿÷‹
÷ÎI’›˝ »ı ó Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ÁflÏZÎ÷ flά‰Î
‹ÎÀı, ·˘¿˘fiı µL‹Î√˝◊Ì ËÃΉÌfiı ÁL‹Î√˝ı ‰Î‚‰Î ‹ÎÀı
¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
¿fl‰Î_. ±Îfiı √Ì÷΋Î_ “›iÎÎ◊˝ ¿‹˝”fiÎ fi΋◊Ì ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı. …ı ¿ı‰‚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı ⁄_‘Î¥
Ω› »ı (±. 3/9, 13). ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰◊Ì
¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿flı »ı; ±Î◊Ì ÷ı
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (±. 4/23).
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ lıWÔà »ı.
¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±fiı ≠I›ı¿
T›„@÷ ¶ÎflÎ ¿flÌ Â¿Î› »ı, «ÎËı ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν,
±Îl‹, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘ ¿ı‹ fiΠˢ›. ’fl_÷ ±…\˝fi
…ı ¿‹˝Á_L›ÎÁfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı, ÷ı ±ı¿ ωÂıÊ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
¿flÌ Â¿Î› »ı (√Ì÷Î 4/34); ¿ı‹¿ı ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊfi_
‹‚‰_, ÷ı‹fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ l©Î ◊‰Ì ±fiı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı
1. ¿‹˝›˘√Ì Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÷˘ ⁄‘Î_fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfiı »ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥fiı› ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘.
[±K›Î› 5
…¥fiı Ïfi‰ÎÁ ¿fl‰˘ ó ±ı‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ÿflı¿ ‹fiW›fiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰Ì Á_¤‰ fi◊Ì. ±Î◊Ì ≠«Ï·÷ ≠HÎηÌfiÎ
ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi ±ı¿ ωÂıÊ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ … ÁÎK›
»ı, F›Îflı ¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±fiı ≠I›ı¿
T›„@÷fiı ‹ÎÀı ÁÎK› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√ lıWÔà »ı.
≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰˘ ±ı ¿‹˝›˘√
»ı. ›© …ı‰Ì C΢fl ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi
¿flÌ Â¿Î› »ı. ¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›
¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±Á‹◊˝ ±fiı ’flΑÌfi fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
¿‹˝›˘√‹Î_ ¿o¥ ’HÎ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊Λ »ı.
¿o¥ fiı ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı‰Î◊Ì … ¿÷˝T›¿‹˘˝
¿fl‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝÷Î ±fiı ’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
¿I≤˝I‰-¤˘@I≤I‰ … Á_ÁÎfl »ı. ÁÎ_A››˘√Ì ±fiı
¿‹˝›˘√Ì ó ±Î ⁄LÔfiı±ı … Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
¿fl‰Îfi˘ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄LÔfiı› ÁΑ¿˘±ı ¿I≤˝I‰ ±fiı
¤˘@I≤I‰ ó ±Î ⁄LÔfiıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
÷̉˛ ‰ˆflÎB› ±fiı ÷ÌZHÎ ⁄Ï© ˢ‰Î◊Ì ÁÎ_A››˘√Ì ¿I≤˝I‰fiı
ÿÒfl ¿flı »ı. ±ıÀ·˘ ÷̉˛ ‰ˆflÎB› ±fiı ÷ÌZHÎ ⁄Ï© fi
ˢ‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝
¿flÌfiı ¤˘@I≤˝I‰fiı ÿÒfl ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√Ì ¿I≤˝I‰fi˘
I›Î√ ¿flÌfiı Á_ÁÎfl◊Ì ‹@÷ ◊Λ »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì
¤˘@I≤I‰fi˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿o¥ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
‹@÷ ◊Λ »ı. ±ı Ïfi›‹ «ı ¿ı ¿I≤˝I‰fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì
¤˘@I≤I‰fi˘ I›Î√ ±fiı ¤˘¿I≤I‰fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì
¿I≤˝I‰fi˘ I›Î√ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. ¿o¥ fiı ¿o¥
‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ¿I≤˝I‰ ⁄fiı »ı. …ı ¿‹˝◊Ì ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎ ’HÎ Á¬¤˘√fiÌ ≥E»Î fi◊Ì, ÷ı
Ïø›Î‹ÎhÎ »ı, ¿‹˝ fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı ›_h΋Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì
flËı÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì flËı÷_.
ÁΑ¿fiı Á_ÁÎflfiÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_
V’p flÌ÷ı … ’˘÷Îfi˘ flÎ√ ÿı¬Î› »ı. ÷ı flÎ√fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ
⁄_‘fifi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ ‹Îfiı »ı ÷◊Î ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
«ıpÎ ’HÎ ¿flı »ı. ÷ı flÎ√fiı ÿÒfl ¿flΉfiı ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì
¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘,1
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷˘ ÷◊Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi◊Ì
≥E»÷˘. Ïø›Î±˘◊Ì Á¬ ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ fi flËı‰Î◊Ì
¿‹˝›˘√ÌfiÌ Ïø›Î±˘ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ⁄‘Îfi_ ÏË÷ ÷◊Î
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ⁄‘Î_fiÌ ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı Á¬ ‹ÎÀıfiÌ … ⁄fiÌ
Ω› »ı. Ïø›Î±˘◊Ì Á¬ ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì Ïø›Î±˘‹Î_
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±Ï¤‹Îfi (¿I≤˝I‰) ±fiı ‹‹÷Î ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷
÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ Á‰˝◊Î fi flËı‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰
Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î±˘ ÿ˘ÏÊ÷ fi◊Ì,
Ïø›Î…L› ±ÎÁ„@÷ ±fiı Ïø›Î±˘fiÎ Œ‚fiı ≥E»‰_ ±ı
… ÿ˘ÏÊ÷ »ı. F›Îflı ÁΑ¿ Ïø›Î…L› Á¬ fi◊Ì ·ı÷˘
÷◊Î Ïø›Î±˘fi_ Œ‚ fi◊Ì ≥E»÷˘ I›Îflı ¿I≤˝I‰ flËÌ …
¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı »ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ¿I≤˝I‰ À¿ı »ı ¤˘@I≤I‰ µ’fl.
¤˘@I≤I‰ fi flËı‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰ ’˘÷ÎfiÎ µtıU›‹Î_ (…ıfiÎ ‹ÎÀı
¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı‹Î_) ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı¿
’fl‹ÎI‹÷k‰ ÂıÊ flËÌ Ω› »ı.
¿‹˝›˘√Ìfi˘ “±Ë‹Ô˚” (T›„@÷I‰) ÂÌCβ ÷◊Î
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ fip ◊¥ Ω› »ı, F›Îflı iÎÎfi›˘√Ìfi˘
“±Ë‹Ô˚” ·Î_⁄Î Á‹› Á‘Ì ÁÎ◊ı flËı »ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ı “Ë_ Áı‰¿ »\_” (¿ı‰‚ ÁıT›fiı ‹ÎÀı Áı‰¿ »\_, ’˘÷Îfiı
‹ÎÀı fiÏË) ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfi˘ “±Ë‹Ô˚” ’HÎ
ÁıT›fiÌ Áı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı; ’fl_÷ “Ë_ ‹‹ZÎ »\_” ±ı‰_
‹Îfi‰Î◊Ì iÎÎfi›˘√Ìfi˘ “±Ë‹Ô˚” ÁÎ◊ı flËı »ı. ¿‹˝›˘√Ì
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ’fl_÷ iÎÎfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
ÁΑfi ¿flı »ı. ’˘÷ÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÁΑfi ¿fl‰Î◊Ì
“±Ë‹Ô˚” …ı‹ »ı ÷ı‹ «Î· flËı »ı.
iÎÎfi›˘√fiÌ ‹A› ‰Î÷ »ı ó Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ¿fl‰˘, ±fiı ¿‹˝›˘√fiÌ ‹A› ‰Î÷ »ı
ó flÎ√fi˘ ±¤Î‰ ¿fl‰˘. iÎÎfi›˘√Ì Ï‰«Îfl ¶ÎflÎ Á_ÁÎflfiÌ
ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ÷˘ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı, ’fl_÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
flÎ√ flËı÷˘ ˢ¥fiı ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ◊‰˘
⁄Ë … ¿ÏÃfi »ı. Ωı¿ı ω«Îfl¿Î‚‹Î_ iÎÎfi›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı
’ÿÎ◊˘˝fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ÿı¬Î› »ı, ÷˘’HÎ
T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√ı
»ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿fi_ ·Z› ⁄ÌΩ_±˘fiı Á¬
’ˢӫÎÕ‰Îfi_ flËı‰Î◊Ì ÷ıfi˘ flÎ√ ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊¥ Ω›
»ı. ±ı µ’flÎ_÷ ‹‚ı·Ì Á΋√˛Ìfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ¿‹˝›˘√Ìfiı
‹ÎÀı …ıÀ·_ Á√‹ ’Õı »ı, ±ıÀ·_ iÎÎfi›˘√Ìfiı ‹ÎÀı fiÏË.
iÎÎfi›˘√fiÌ ºÏp±ı ¿˘¥ ‰V÷fiı ‹Î›Î‹ÎhÎ Á‹∞fiı ±ı‰Ì
flÌ÷ı … ÷ıfi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰Îfi_ ¿ÏÃfi ◊¥ ’Õı »ı; ’fl_÷
±ı … ‰V÷ ¿˘¥fiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰÷Ì Ωı‰Î ‹‚ı ÷˘ ÷ıfi˘
I›Î√ ¿fl‰˘ Á√‹ ◊¥ ’Õı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ±Î’HÎÌ ’ÎÁı
¿Î‹‚Î (‘Î⁄ÕÎ) ’ÕuΠˢ› ÷˘ ÷ı ¿Î‹‚α˘fiı
1. ±Á÷fiı ±Á÷ ΩHΉÎ◊Ì ÷ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ I›Îflı … ◊Λ »ı, F›Îflı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊fl ◊¥fiı ±Á÷fiı ±Á÷w’ı ΩHÎ̱ı »Ì±ı.
V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı. ’fl_÷ ⁄Ï© ‰√ıflı ¿flH΢ ‰Õı ±Á÷fiı ±Á÷ ΩHΉÎ◊Ì ÷ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı ⁄Ï© ‰√ıflı
¿flH΢ ’HÎ ±Á÷ »ı. ±Î◊Ì ±Á÷ ¶ÎflÎ … ±Á÷fiı ΩHΉÎ◊Ì ÷ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı?
337
⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰÷Î ΩHÎÌfiı ÷ı‹fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘
±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ◊Ì ’˘÷Îfi˘ flÎ√ ËÃΉ‰˘ ±ı ÁΑÎflHÎ ‰Î÷
»ı; ’fl_÷ (Ωı ÷̉˛ ‰ˆflÎB› fi ˢ› ÷˘) ÷ı … ¿Î‹‚α˘fiı
ω«Îfl ¶ÎflÎ ±ÏfiI›, ZÎHΤ_√fl, V‰MÔfifiÎ ‹Î›Î‹› ’ÿÎ◊˝
Á‹∞fiı ±ı‹ … »˘ÕÌfiı «Î·Ì fiÌ¿‚‰Îfi_ ¿ÏÃfi »ı. ⁄Ì∞
‰Î÷, ‹Î›Î‹ÎhÎ Á‹∞fiı I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ (Ωı ÷̉˛ ‰ˆflÎB›
fi ˢ› ÷˘) …ı ‰V÷±˘‹Î_ ±Î’HÎÌ Á¬⁄Ï© fi◊Ì, ÷ı
¬flÎ⁄ ‰V÷±˘fi˘ I›Î√ ÷˘ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ◊¥ Ω› »ı,
’fl_÷ …ı‹Î_ ±Î’HÎÌ Á¬⁄Ï© »ı, ±ı ÁÎflÌ ‰V÷±˘fi˘
I›Î√ ¿ÏÃfi÷Î◊Ì ◊Λ »ı. ’fl_÷ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿Î‹‹Î_
±Î‰÷Ì ÿı¬Ìfiı …ı ‰V÷±˘‹Î_ ±Î’HÎÌ Á¬⁄Ï© »ı, ÷ı
‰V÷±˘fi˘ I›Î√ Á√‹÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı; …ı‹¿ı ó
¤˘…fifiı Á‹›ı ◊΂̋Î_◊Ì fl˘À·Ì ¿Îœ‰Ì ’Õı ÷˘ ÃoÕÌ,
‰ÎÁÌ ±fiı ÁÒ¿Ì fl˘À·Ì … ¿ÎœÌÂ_. ’fl_÷ Ωı ±ı … fl˘À·Ì
¿˘¥ ⁄ÌΩfiı ±Î’‰Ì ˢ› ÷˘ ÁÎflÌ fl˘À·Ì … ¿ÎœÌÂ_,
¬flÎ⁄ fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√fiÌ ≠HÎηÌ◊Ì flÎ√fiı
ÿÒfl ¿›Î˝ ωfiÎ ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi ◊‰_ ⁄Ë … ¿ÏÃfi
»ı. ω«Îfl ¶ÎflÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁkÎÎ fi ‹Îfi÷Πˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flÎ√ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¤˘√˘‹Î_
ŒÁÎ¥fiı ’÷fi ÁK‘Î_ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı.
¿ı‰‚ ±Á÷fiÎ iÎÎfi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±Á÷fiı ±Á÷ ΩHÎÌ
·ı‰Î◊Ì flÎ√fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì.1 …ı‰Ì flÌ÷ı, ÏÁfiı‹Î‹Î_
ÿı¬ÎfiÎflÎ ’ÿÎ◊˘˝ ‰√ıflıfiÌ ÁkÎÎ fi◊Ì ó ±ı‰_ ΩHÎ÷Î
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹Î_ flÎ√ ◊¥ Ω› »ı. ÏÁfiı‹Î Ωı‰Î◊Ì
«ÏflhÎ, Á‹›, fiıh΄@÷ ±fiı ‘fi - ±Î «Îflı›fi˘ fiÎÂ
◊Λ »ı ó ±ı‰_ ΩHÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı
ÏÁfiı‹Î …\±ı »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ‰V÷fiÌ ÁkÎÎ
fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹Î_ flÎ√ ±◊‰Î Á_⁄_‘ flËÌ Â¿ı
»ı. Ωı flÎ√ fi ˢ› ÷˘ ‰V÷fiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î »÷Î_
’HÎ ÷ı‹Î_ flÎ√ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿fi_
‹A› ¿Î‹ flÎ√fi˘ ±¤Î‰ ¿fl‰Îfi_ ˢ‰_ Ωı¥±ı. ÁkÎÎfi˘
±¤Î‰ ¿fl‰Îfi_ fiÏË; ¿ı‹¿ı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ flÎ√ ¿ı
Á_⁄_‘ … »ı, ÁkÎ΋ÎhÎ fiÏË. ’ÿÎ◊˝ «ÎËı Á÷ ˢ, «ÎËı
±Á÷ ˢ, «ÎËı Á÷-±Á÷Ô◊Ì Ï‰·ZÎHΠˢ, Ωı ÷ı‹Î_ flÎ√
ˢ› ÷˘ ÷ı ⁄Î__‘‰Î‰Î‚˘ ◊¥ … …Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’HÎfiı
¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝ fi◊Ì ⁄Î_‘÷˘. ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ⁄Î_‘ı »ı
±fiı ±ı Á_⁄_‘ flÎ√◊Ì ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±Î’HÎÎ µ’fl
flÎ√ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ … …‰Î⁄ÿÎflÌ »ı.
338 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ωı¿ı “›˘√” ωfiÎ ¿‹˝ ±fiı iÎÎfi-⁄LÔfiı› ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ıÀ·_ ’÷fi
fi◊Ì ◊÷_, …ıÀ·_ ‰ÎÏ«¿ (Â̬ı·Î) iÎÎfi◊Ì ◊Λ »ı. ‰ÎÏ«¿ iÎÎfi fifl¿‹Î_ ’HÎ ·¥ …¥ ¿ı »ı.
±iÎV›Î‘˝˝≠⁄©V› Á‰* ⁄˛õıÏ÷ ›˘ ‰ÿı÷ ––‹ËÎÏfifl›Ω·ıÊ Á ÷ıfi ωÏfi›˘Ï…÷— ––
(›˘√‰ÎÏÁWÔÃ, „V◊Ï÷. 39)
…ı ‹Ò¬˝ ‹ÎHÎÁfiı “⁄‘_ … ⁄˛õ »ı” ±ı‰˘ µ’ÿı ±Î’ı »ı ÷ı ÷ı ‹fiW›fiı C΢fl fifl¿˘fiÌ Ω‚‹Î_ fiÎ¬Ì ÿı »ı.”
÷ı◊Ì ‰Î«¿ (√˘¬ı·Î) iÎÎfiÌ ¿fl÷Î_ ¿‹˝ ¿flfiÎfl lıWÔà »ı. ÷˘ ’»Ì ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ¿flfiÎflfiÌ lıWÃ÷Îfi_ ÷˘
¿Ëı‰_ … Â_? iÎÎfi›˘√Ì ÷˘ ‹ÎhÎ ’˘÷ÎfiÎ V‰›_ ‹ÎÀı … µ’›˘√Ì Ë˘› »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì ’ÒflÎ Á_ÁÎfl ‹ÎÀı µ’›˘√Ì
»ı, …ı Á_ÁÎfl ‹ÎÀı µ’›˘√Ì Ë˘› »ı - ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ’HÎ µ’›˘√Ì ⁄fiÌ Ω› »ı - ±ı Ïfi›‹ »ı. ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√fiı
ωÂıÊ ¿è΢ »ı.
ÁÎ_A››˘√ ωfiÎ ¿‹˝›˘√ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√ ωfiÎ ÁÎ_A››˘√ ◊‰˘ ¿ÃHÎ »ı (√Ì÷Î 5/6) ÷ı◊Ì ÁÎ_A››˘√
¿fl÷Î_ ¿‹˝›˘√ ωÂıÊ »ı. ÁÎ_A››˘√◊Ì ¿‹˝›˘√ lıWÔà »ı ±fiı ¿‹˝›˘√◊Ì ¤„@÷›˘√ lıWÔà »ı. (√Ì÷Î 6-47) ÷ı◊Ì
√Ì÷΋Î_ ≠◊‹ ÁÎ_A››˘√, ’»Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı ’»Ì ¤„@÷›˘√ - ±Î ø‹◊Ì Ï‰‰ı«fi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.1
Œ‚ ±Î’‰Î‹Î_ iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ±ı¿ »ı. (√Ì÷Î 5/4-5) ÁΑfi‹Î_ ¿‹˝›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ±ı¿ »ı
“‹ˆhΗ ¿vHÎ ±ı‰ «.” (√Ì÷Î - 12/13). ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ - ⁄LÔfiı‹Î_ ⁄ÌΩfiı Á¬ ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰
flËı·˘ »ı. ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ¿‹a ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ±ı¿ »ı (√Ì÷Î 3/25) ÷◊Î ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ ±fiı ¤√‰Îfi ’HÎ ¿‹˝
¿fl‰Î‹Î_ ÁÎ◊ı »ı (√Ì÷Î - 3/22 ◊Ì 26) ±Î ≠‹ÎHÎı ¿‹a, iÎÎfi›˘√Ì, ¤„@÷›˘√Ì ±fiı ¤√‰Îfi - «Îflı›fiÌ ÁÎ◊ı
¿‹˝›˘√Ì ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı - ±Î ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı.
ÁÎ_A››˘√‹Î_ ÷˘ ±Ë‹Ô˚fiÎ ÁÒZ‹ Á_V¿Îfl flËÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√‹Î_ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_’ÒHν’HÎı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊¥ …‰Î◊Ì ±Ë‹Ô˚fi˘ ÁÒZ‹ Á_V¿Îfl ’HÎ flËı÷˘ fi◊Ì. ¿‹˝›˘√‹Î_ ±¿‹˝ (±¤Î‰) ÂıÊ flËı »ı (√Ì÷Î 4/18),
±fiı ÁÎ_A››˘√‹Î_ ±ÎI‹Î ÂıÊ flËı »ı (√Ì÷Î 6/29).
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiı lıWÔà ¿Ëı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ήı »ı.

iÎı›— Á ÏfiI›Á_L›ÎÁÌ ›˘ fi ¶ıÏp fi ¿Î∆˚ZÎÏ÷ –– 3––

Ïfi¶˝L¶˘ ÏË ‹ËÎ⁄Îˢ Á¬_ ⁄L‘ÎI≠‹E›÷ı –– 3––
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ¿Î∆Ô˚ZÎÏ÷ = ±Î¿Î_ZÎÎ ¿flı »ı, Ïfi¶˝L¶— = flÎ√-¶ıÊ ‰√ıflı ¶_¶˘
›— = …ı ‹ÎHÎÁ Á— = ÷ı (¿‹˝›˘√Ì) ωfiÎfi˘ (‹ÎHÎÁ)
fi = fi ÏfiI›Á¯›ÎÁÌ = ÁÿÎ Á_L›ÎÁÌ (…) Á¬‹Ô˚ = Á¬’Ò‰¿˝
¶ıÏp = (¿˘¥fi˘›) ¶ıÊ ¿flı iÎı›— = Á‹…‰Î ⁄L‘Î÷Ô˚ = Á_ÁÎfl-⁄_‘fi‹Î_◊Ì
»ı (±fiı) ›˘B› »ı; ≠‹E›÷ı = ‹@÷ ◊¥
fi = fi (÷˘ ¿˘¥fiÌ›) ÏË = ¿ı‹¿ı Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹ËÎ⁄Îˢ” ó “‹ËÎ⁄Îˢ” Á_⁄˘‘fifiÎ ⁄ı ˢ› ±◊ν÷Ô˚ ÂÒfl‰Ìfl ˢ›; ±fiı ⁄ÌΩı, …ıfiÎ Ï‹hÎ ÷◊Î
±◊˝ ◊Λ »ı ó ±ı¿ ÷˘ …ıfiÌ ¤Ω±˘ ‹˘ÀÌ ±fiı ⁄‚‰Îfi ¤Î¥ ‹˘ÀÎ ’vÊ˘ ˢ›. ±…\˝fifiÎ Ï‹hÎ Ë÷Î ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ
1. ¤Î√‰÷‹Î_ ’HÎ ±Î … ø‹ »ı ó
›˘√ÎVÔhΛ˘ ‹›Î ≠˘@÷Î L≤HÎÎ_ lı›˘ ωϑIÁ›Î –– iÎÎfi_ ¿‹˝ « ¤„@÷ç fi˘’Λ˘ûL›˘û„V÷ ¿<hÎÏ«÷Ô˚ ––
(lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î. 11/20/6)
’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ≥E»fiÎflÎ ‹fiW›˘ ‹ÎÀı ‹ıÓ hÎHÎ ›˘√-‹Î√˝ ⁄÷ÎT›Î »ı - iÎÎfi›˘√, ¿‹˝›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√. ±Î hÎHÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı
¿˘¥ ¿S›ÎHÎfi˘ ‹Î√˝ … fi◊Ì.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Áxÿ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı ¤Î¥ Ë÷Î ±Ω÷ÂhÎ ‘‹˝flÎ…
›Ï‘„WÔÃfl. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î Á_⁄˘‘fi◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı
ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ ±fiÁÎfl ⁄‘ÎfiÌ
Áı‰Î ¿fl‰Îfi_ ⁄‚ ÷Îfl΋Î_ »ı. ±Î◊Ì ÷_ Á√‹÷Î◊Ì
¿‹˝›˘√fi_ ’ηfi ¿flÌ Â¿ı »ı.
“›˘ fi ¶ıÏp” ó ¿‹˝›˘√Ì ÷ı ˢ› »ı, …ı ¿˘¥
’HÎ ≠ÎHÎÌ; ’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷, ÏÁ©Î_÷ ‰√ıflı◊Ì ¶ıÊ fi◊Ì
¿fl÷˘. ¿‹˝›˘√Ìfi_ ¿Î‹ »ı ⁄‘Î_fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì, ÁËfiı
Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_. Ωı ÷ıfi˘ ¿˘¥fiÌ ’HÎ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ¶ıÊ ËÂı ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ¿‹˝›˘√fi_ ±Î«flHÎ ÁÎ_√˘’Î_√
fiÏË ◊¥ ¿ı. ±Î◊Ì …ıfiÌ ÁÎ◊ı ◊˘Õ˘ ’HÎ ¶ıÊ Ë˘›,
÷ıfiÌ Áı‰Î ¿‹˝›˘√̱ı Á‰˝≠◊‹ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ “fi ¶ıÏp” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı …ı ¿˘¥fiı ’HÎ ¬flÎ⁄ Á‹…ı »ı ±fiı ¿˘¥fi_ ’HÎ
¬flÎ⁄ ≥E»ı »ı, ÷ı ¿‹˝›˘√fiÎ ÷k‰fiı Á‹∞ … fi◊Ì Â¿÷˘.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÎ µtıU›◊Ì ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı
⁄ÒflÎ¥fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ …ıÀ·_ ±Î‰U›¿ »ı, ±ıÀ·_ ¤·Î¥
¿fl‰Îfi_ ±Î‰U›¿ fi◊Ì. ¤·Î¥ ¿fl‰Î◊Ì ¿ı‰‚ Á‹Î…fi_
ÏË÷ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ⁄ÒflÎ¥ »˘Õ‰Î◊Ì Ï‰r‹ÎhÎfi_ ÏË÷
◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤·Î¥ ¿fl‰Î‹Î_ ÁÌÏ‹÷ Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı; ’fl_÷ ⁄ÒflÎ¥ »˘Õ‰Î‹Î_
ˈ›Îfi˘ ±ÁÌ‹ ¤Î‰ ‹A› flËı »ı. Ωı ˈ›Î‹Î_◊Ì ËÌfi
¤Î‰ ÿÒfl fi ◊›˘ ˢ› ±fiı ⁄ËÎfl◊Ì ¤·Î¥ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ±Ï¤‹Îfi ’ıÿÎ ◊Âı, …ı ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_
‹Ò‚ »ı. ¤·Î¥ ¿fl‰Îfi_ ±Ï¤‹Îfi I›Îflı ’ıÿÎ ◊Λ »ı,
F›Îflı ˈ›Î‹Î_ ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ⁄ÒflÎ¥ ˢ›. F›Î_ ±’ÒHν÷Î
(¿‹Ì) ˢ› »ı, I›Î_ … ±Ï¤‹Îfi ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷
F›Î_ ’ÒHν÷Πˢ› »ı, I›Î_ ±Ï¤‹Îfifi˘ ≠ffi … ’ıÿÎ
◊÷˘ fi◊Ì.
¨ÕÎHÎ◊Ì Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ fiΉÎfi ‰V÷±˘fiÌ
ÁËΛ ωfiÎ ¤·Î¥ ¿flÌ Â¿Î÷Ì fi◊Ì. …ı ‰V÷±˘ ‰Õı
±Î’HÎı ¤·Î¥ ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı ‰V÷±˘ ±Î’HÎÌ »ı …
fiÏË; ⁄S¿ı …ı‹fiÌ ±Î’HÎı ¤·Î¥ ¿fḻı »Ì±ı. ÷ı‹fiÌ
»ı, ±Î‹ »÷Î_ ’HÎ Ωı ¤·Î¥fi_ ±Ï¤‹Îfi ◊Λ, ÷˘
±ı fiΉÎfifi˘ Á_√ »ı. F›Î_ Á‘Ì fiΉÎfifi˘ Á_√ ˢ›,
I›Î_ Á‘Ì “›˘√”fiÌ ÏÁÏ© fi◊Ì ◊÷Ì. ‹ıÓ ¤·Î¥ ¿flÌ
ó ±ı ±Ï¤‹Îfi ⁄ÒflÎ¥◊Ì ’HÎ ±Ï‘¿ ¤›_¿fl »ı; ¿ı‹¿ı
±ı ¤Î‰ “Ë_”’HÎ΋Î_ ‰ÁÌ Ω› »ı. ¿‹˝ ±fiı Œ‚ ÷˘
ÿÒfl ◊Λ »ı, ’fl_÷ F›Î_ Á‘Ì Ë_’b_ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì
339
Ë_’HÎ΋Î_ ⁄ıÃı·_ ¤·Î¥fi_ ±Ï¤‹Îfi ÿÒfl ◊÷_ fi◊Ì. ⁄Ì∞
‰Î÷, ⁄ÒflÎ¥fiı ÷˘ ±Î’HÎı ⁄ÒflÎ¥fiÎ w’‹Î_ ΩHÎ̱ı …
»Ì±ı, ’fl_÷ ¤·Î¥fiı ⁄ÒflÎ¥fiÎ w’‹Î_ fi◊Ì ΩHÎ÷Î.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤·Î¥fiÎ ±Ï¤‹Îfifi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı …
¿ÏÃfi »ı; …ı‹¿ı ó ·˘œÎfiÌ ËÎ◊¿ÕÌfi˘ ÷˘ I›Î√ ¿flÌ
¿̱ı »Ì±ı, ’fl_÷ Á˘fiÎfiÌ ËÎ◊¿ÕÌfi˘ I›Î√ fi◊Ì ¿flÌ
¿÷Î; ¿ı‹¿ı ÷ı CÎflıHÎÎ_ w’ı ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÒflÎ¥fiı
I›∞fiı … ¤·Î¥ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄ÒflÎ¥fi˘ I›Î√
◊÷Î_ ωr‹ÎhÎfiÌ ¤·Î¥ ±Î’‹ı‚ı … ◊Λ »ı, ¿fl‰Ì
’Õ÷Ì fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÒflÎ¥flÏË÷ ‹ËÎ’vÊ Ωı
Ïˋη›fiÌ ±ı¿Î_÷ √ŒÎ‹Î_ ’HÎ ⁄ıÃı·˘ ˢ›, ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ
¶ÎflΠωrfi_ CÎb_ … ÏË÷ ◊Λ »ı.
“fi ¿Î∆Ô˚ZÎÏ÷” ó ¿‹˝›˘√‹Î_ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ‹A›
»ı. ¿‹˝›˘√Ì ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ
¿Î‹fiÎ fi◊Ì ¿fl÷˘. ¿Î‹fiÎI›Î√ ±fiı ’flÏË÷‹Î_ ’flV’fl
CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı. ÏfiW¿Î‹ ⁄fi‰Îfiı ‹ÎÀı ⁄ÌΩfi_ ÏË÷
¿fl‰_ ±Î‰U›¿ »ı. ⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎfiÎ I›Î√fi_
⁄‚ ±Î‰ı »ı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ¿÷ν ÏfiW¿Î‹ ◊Λ »ı, ¿‹˝ fiÏË; ¿ı‹¿ı
…Õ Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿‹˝ ’˘÷ı ÏfiW¿Î‹ ¿ı Á¿Î‹ fi◊Ì
ˢ¥ ¿÷_. ¿‹˝ ¿÷νfiı ±Î‘Ìfi ˢ› »ı, ±ıÀ·ı ¿‹˘˝fiÌ
±Ï¤T›„@÷ ¿÷ν◊Ì … ◊Λ »ı. ÏfiW¿Î‹ ¿÷ν ¶ÎflÎ …
ÏfiW¿Î‹ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, …ıfiı ¿‹˝›˘√ ¿Ëı »ı. ±Î◊Ì «ÎËı
“¿‹˝›˘√” ¿Ë˘ ¿ı “ÏfiW¿Î‹ ¿‹˝” ó ⁄LÔfiıfi˘ ±◊˝ ±ı¿
… ◊Λ »ı. Á¿Î‹ ¿‹˝›˘√ ◊÷˘ … fi◊Ì. ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î◊Ì
¿÷ν ¿‹˝Œ‚◊Ì ±Á_√ flËı »ı; ’fl_÷ F›Îflı ¿÷ν‹Î_
Á¿Î‹¤Î‰ ±Î‰Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ¿‹˝Œ‚◊Ì ⁄_‘Î¥ Ω›
»ı (√Ì÷Î 5/12). Á¿Î‹¤Î‰ I›Îflı … fip ◊Λ »ı,
F›Îflı ¿÷ν ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷
ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ⁄ÌΩ_±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿÷νfi˘ ¤Î‰ ÏfiI›Ïfifl_÷fl ÏfiW¿Î‹ flËı‰˘ Ωı¥±ı.
¿÷ν‹Î_ …ıÀ·˘ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ËÂı, ±ıÀ·_ … ¿‹˝›˘√fi_ ÁΫ_
±«flHÎ ◊Âı. ¿÷ν Á‰˝◊Î ÏfiW¿Î‹ ◊÷Î_ ¿‹˝›˘√ ÏÁ©
◊¥ Ω› »ı.
“iÎı›— Á ÏfiI›Á_L›ÎÁÌ” ó ±…\˝fiı ›© fiÏË ¿flÌfiı
ϤZÎÎ ‹Î√Ìfiı ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ≠√À ¿flÌ
Ë÷Ì ó “√vfiËI‰Î ÏË ‹ËÎfi¤Î‰ÎfiÔ˚ lı›˘ ¤˘@÷_
¤ˆZ›‹’ÌË ·˘¿ı” (√Ì÷Î 2/5). ±◊ν÷Ô˚, √v…fi˘fiı fiÏË
‹ÎflÌfiı Á_L›ÎÁ ·ı‰˘ ±ı … lıWÔà »ı. ¤√‰Îfi ±ı …
‰Î÷fi˘ µkÎfl ±Î’÷Î_ ΩHÎı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı Ëı ±…\˝fi!
±ı Á_L›ÎÁ ÷˘ √v…fi˘fiÎ ‹flÌ …‰ÎfiÎ ¤›◊Ì ¿fl‰Î‹Î_
340 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±Î‰fiÎfl˘ ⁄ÎèÎ Á_L›ÎÁ »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√fi˘ Á_L›ÎÁ flÎ√-
¶ıÊfiÎ I›Î√◊Ì ◊‰Î‰Î‚˘ ÏfiI› Á_L›ÎÁ ±◊ν÷Ô˚ ±Î_÷Ïfl¿
÷ı‹ … ÁΫ˘ Á_L›ÎÁ »ı.
±Î√‚ »ßÎ ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ
¤√‰Îfiı ¿ı‰‚ ±„BÔfifi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎhÎ
Á_L›ÎÁ √˛ËHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’vÊfiı Á_L›ÎÁÌ fi ¿ËÌfiı
±_ÿfl◊Ì ¿‹˝Œ‚fiÎ ±Îl›fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿‹˝›˘√Ìfiı
… Á_L›ÎÁÌ ¿è΢ »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ı ¿‹˝›˘√Ì
… ‰ÎV÷ω¿ Á_L›ÎÁÌ »ı.
¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ’HÎ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘
Á_⁄_‘ fi flά‰˘ ±ı … Á_L›ÎÁ »ı. ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ¿˘¥
’HÎ ≠¿Îflfi˘ Á_⁄_‘ fi flά‰Î‰Î‚Îfiı ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¿ÿÌ
¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì ‹‚÷_ ó “fi
÷ Á_L›ÎÏÁfiÎ_ @ԉϫ÷Ô˚” (√Ì÷Î 18/12). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ÂÎVÔhÎωÏË÷ Á‹V÷ ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ ¿‹˝›˘√Ì ÁÿÎ
Á_L›ÎÁÌ … »ı. ¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿›Î˝ ωfiÎ ÁÎ_A››˘√fi_
’ηfi ¿fl‰_ ¿ÏÃfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÎ_A››˘√fi˘ ÁΑ¿
’Ëı·Î_ ¿‹˝›˘√Ì ◊Λ »ı, ’»Ì Á_L›ÎÁÌ (ÁÎ_A››˘√Ì)
◊Λ »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ÁÎ_A››˘√fi_
±fiWÔÃÎfi ¿fl‰_ ±Î‰U›¿ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì
±Îfl_¤◊Ì … Á_L›ÎÁÌ »ı.
…ıfiÎ flÎ√-¶ıÊfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ıfiı Á_L›ÎÁ-
±Îl‹‹Î_ …‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ¿˘¥ ’HÎ T›„@÷, ‰V÷,
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀıfiÎ_ ’HÎ fi◊Ì ó ±ı‰˘ Ïfiç› ◊›Î ’»Ì flÎ√-¶ıÊ◊Ì
ÿÒfl ◊¥fiı ±ı‰˘ … ›◊Î◊˝ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì
T›‰ËÎfl‹Î_ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_ÿfl◊Ì
(flÎ√-¶ıÊ fi flËı‰Î◊Ì) Á_⁄_‘ ˢ÷˘ … fi◊Ì. ±Î … “ÏfiI›-
Á_L›ÎÁ” »ı. ·˙Ï¿¿ ±◊‰Î ’Îfl·˙Ï¿¿ ≠I›ı¿ ¿Î›˝ ¿fl÷Ì
‰ı‚Î ¿‹˝›˘√Ìfi˘ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_L›ÎÁ flËı »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı ÏfiI›Á_L›ÎÁÌ … Á‹…‰Î ›˘B› »ı.
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ±◊ν÷Ô˚ ‹‹÷Îfi˘ ±¤Î‰ …
Á_L›ÎÁ »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ flÎ√-¶ıÊ fi flËı‰Î◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
‹‹÷Î flËı÷Ì … fi◊Ì. ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì ÏfiI›Á_L›ÎÁÌ »ı.
“Ïfi¶˝L¶˘ ÏË... Á¬_ ⁄L‘ÎI≠‹E›÷ı”1 ó ÁΑfiÎfiÎ
±Îfl_¤‹Î_ ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¶L¶ flËı »ı. ÁIÁ_√,
1. √Ì÷΋Î_ ±Î‰ı·Î “¿‹˝⁄L‘_ ≠ËÎV›ÏÁ” (±. 2/39); “hÎΛ÷ı ‹Ë÷˘ ¤›Î÷Ô˚” (±. 2/40); “…ËÎ÷ÌË µ¤ı Á¿Ú÷ÿW¿Ú÷ı” (±.
2/50); “‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô̊” (±. 4/16, 9/1); “T≤Ï…fi_ Á_÷ÏflW›ÏÁ” (±. 4/36); “fiÎMÔfi‰ÏL÷ ÿ—¬Î·›‹ÂÎr÷‹Ô̊” (±. 8/15);
“Â¤ÎÂ¤Œ·ˆflı‰_ ‹˘Z›Áı ¿‹˝⁄L‘fiˆ—” (±. 9/28); “Q≤I›Á_ÁÎflóÁÎ√flÎ÷Ô˚ Á‹©÷ν ¤‰ÎÏ‹” (±. 12/7) ‰√ıflı ’ÿ˘ ±ËŸ
±Î‰ı·Î “⁄L‘Î÷Ô˚ ≠‹E›÷ı” ’ÿ˘fiÎ … ’›Î˝›‰Î«¿ »ı.
[±K›Î› 5
V‰ÎK›Î›, ω«Îfl ‰√ıflı ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı
’˘÷Îfi_ K›ı› ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_
‹fi, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ vÏ« V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ¤˘√
¤˘√‰‰Î ÷◊Î Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿
@›Îflı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ±fiı @›Îflı¿ ¤˘√
÷ı‹… Á_√˛Ë ¿fl‰Î ≥E»ı »ı. ÷ıfiı …ı‰˘ Á_√ ‹‚ı »ı,
÷ıfiÎ … ±fiÁÎfl ÷ıfiÎ ¤Î‰˘‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı.
±ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ¤˘√˘fiı ÂÎ_Ï÷◊Ì fi◊Ì ¤˘√‰Ì
¿÷˘; ¿ı‹¿ı ÁIÁ_√ ‰√ıflıfiÎ Á_V¿Îfl˘ ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_
‰ˆflÎB› (¤˘√˘◊Ì ±vÏ«) ’ıÿÎ ¿fl÷Î flËı »ı. ±Î flÌ÷ı
ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¶L¶ (¤˘√ ¤˘√‰_ ¿ı ÁΑfi ¿v_)
«Î·÷˘ flËı »ı. ±Î ¶L¶ µ’fl … ±Ëo¤Î‰ À¿ı·˘ »ı.
±‹Îflı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ·Î√‰_ … fi◊Ì,
⁄S¿ı ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı … ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ »ı ó ±ı‰˘
ºœ Ïfiç› ◊÷Î_ ¶L¶ fi◊Ì flËı÷˘ ±fiı ±Ëo¤Î‰
’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ ±_÷—¿flH΋Î_ ±_Ï¿÷ ◊¥
…‰Î◊Ì … ¶L¶ flËı »ı. ¤˘√ ¤˘√‰÷Î flËı‰Î◊Ì, ⁄ÌΩ±˘
’ÎÁı◊Ì Á¬ ≥E»÷Î flËı‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÎ_ ≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˘˝fi_
‹Ëk‰ ±_÷—¿flH΋Î_ ±_Ï¿÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬
·ı‰Î◊Ì ÷ıfi_ ‹Ëk‰ ‰‘÷_ Ω› »ı, …ı◊Ì ÷ı‹fiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ vÏ« ≠⁄‚ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı vÏ« ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ
±ı¿ µtıU›fiı „V◊fl ±fiı ºœ ◊‰Î ÿı÷Ì fi◊Ì. ±ıfiÎ◊Ì
ÁΑ¿‹Î_ ¶L¶ «Î· flËı »ı. µtıU›fiÌ ºœ÷Îfiı ‹ÎÀı
ÁΑ¿˘±ı ’ο˘ ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ¿ıÀ·Î_›ı Á¬,
±Îfl΋ ±fiı ¤˘√ ¿ı‹ fi ‹‚Ì Ω›, ‹Îflı Ωı¥÷˘ …
fi◊Ì ’fl_÷ ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ÷ı‹fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ »ı. ±Î
ω«Îfl …ıÀ·˘ ºœ ◊Âı, ±ıÀ·˘ … ÁΑ¿ Ïfi¶˝L¶ ◊Âı.
Ïfi¶˝L¶ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ “fi ¶ıÏp fi
¿Î∆Ô˚ZÎÏ÷” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı; …ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó
flÎ√-¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊‰_. flÎ√-¶ıÊfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı
ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ’˘÷ı fi ≥E»‰Î »÷Î_ ’HÎ
±fi¿>‚÷Î ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î ±Î‰ı … »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ı
≥E»‰Î◊Ì ±fi¿>‚÷Î ±Î‰÷Ì Ë˘›, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì ±fiı
fi ≥E»‰Î◊Ì ≠Ï÷¿>‚÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ
fi◊Ì. ±fi¿>‚÷Î ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î ÷˘ ≠ÎflO‘fiÎ Œ‚V‰w’ı
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 341

±Î‰÷Ì …÷Ì flËı »ı, ’»Ì ÷ıfiÎ ±Î‰‰ÎfiÌ ±◊‰Î …‰ÎfiÌ flË_” ó ±Î w’ı Á÷Ô˚-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿV‰w’ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≥E»Î ÂÎ ‹ÎÀı ¿fḻı? ±fi¿>‚÷Î ≠I›ı¿ flÎ√ ±fiı ±Ï¤·ÎÊÎ ∞‰‹Îh΋Î_ Ïfifl_÷fl flËı »ı. F›Îflı Á_ÁÎflfi˘
≠Ï÷¿>‚÷Î ≠I›ı ¶ıÊ ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò·◊Ì ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı flÎ√ ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ
ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ¤Ò· ÿÒfl ◊¥fiı flÎ√-¶ıÊ Á‰˝◊Î Á‹ÎMÔ÷ flËÌ Ω› »ı, I›Îflı ¶L¶ flËı÷˘ fi◊Ì.
◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó hÎHÎı›
⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÌ (V‰›_)fiÌ ÁkÎÎ V‰÷_h΋Î√˘˝‹Î_ Ïfi¶˝L¶ ◊‰_ ±ı ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı. F›Î_ Á‘Ì
»ı, ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝, T›„@÷ ¿ı Ïø›Îfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ¶L¶ »ı, I›Î_ Á‘Ì ‹„@÷ ◊÷Ì fi◊Ì. (√Ì÷Î 7/27).
ÁÊ„MÔ÷-±‰V◊΋Î_ F›Îflı ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiı ¤Ò·Ì …¥±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ flÎ√ ±fiı ¶ıÊ ó ±Î ⁄ı ÂhÎ±˘
»Ì±ı, I›Îflı ’HÎ ±Î’HÎÌ ÁkÎÎ «Î· flËı »ı; Ω√˛÷ ±fiı »ı. (√Ì÷Î 3/34). Ïfi¶˝L¶ ⁄fi‰Î◊Ì ±Î ⁄LÔfiı ÿÒfl ◊Λ
V‰MÔfi-±‰V◊΋Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ≠ÎHÎÌ ¿ı ’ÿÎ◊˝ ωfiÎ flËÌ »ı ±fiı ±ı‹fiÎ ÿÒfl ◊‰Î◊Ì Á¬’Ò‰˝¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
¿̱ı »Ì±ı. ’»Ì (’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ) ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
÷ı±˘‹Î_ flÎ√-¶ıÊ ¿flÌfiı ±Î’HÎı ±ı‹fiı ±Î‘Ìfi ¿ı‹ ◊¥±ı? Á_ÁÎfl‹Î_ ‹Ò_{‰HÎfiÎ_ ⁄ı … ¿ÎflH΢ »ı ó flÎ√ ±fiı
±Î flÌ÷ı ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ flÎ√-¶ıÊ ÿÒfl ◊Λ »ı. ¶ıÊ. …ıÀ·Î_ ’HÎ ÁΑfi˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ flÎ√¶ıÊfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı
Á_ÁÎflfi˘ flÎ√ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚˘ »ı. ±ı ‹ÎÀı … »ı.1 flÎ√¶ıÊ ÿÒfl ◊÷Î_ ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
flÎ√ ¿ÿÌ V◊Î›Ì fi◊Ì flËı÷˘; ’fl_÷ ±Î’HÎı fi‰Î-fi‰Î ±fi¤ÒÏ÷ V‰÷—ÏÁ© »ı. ±ı‹Î_ ’Ïfll‹ »ı … fiÏË. ¿ÎflHÎ
≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˘˝‹Î_ flÎ√ ¿flÌfiı ÷ıfiı «Î· flά‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ±Á÷ ¶ÎflÎ fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄S¿ı
¿fḻı »Ì±ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ µI’LÔfi ±fiı ±Á÷fiÎ I›Î√◊Ì ◊Λ »ı. ±Á÷fiÌ ÁkÎÎ flÎ√-¶ıÊ µ’fl
fip ◊‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ∞‰, ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ … À¿ı·Ì »ı. ±Á÷ Á_ÁÎfl ÷˘ ±Î’‹ı‚ı … ÿÒfl ◊¥
ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ıfi˘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±¬_Õ Á_⁄_‘ »ı. flè΢ »ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ√¶ıÊfiı ’¿Õ‰Î◊Ì Á_ÁÎfl „V◊fl
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±Ï¤·ÎÊÎ ¿ÿÌ CÎÀ÷Ì-‰‘÷Ì ’HÎ fi◊Ì. ¿ı‰‚ ÿı¬Î› »ı. ±Î◊Ì …ı Á_ÁÎfl Ïfifl_÷fl ÿÒfl ◊¥ flè΢ »ı,
Á_ÁÎfl‹Î_ flÎ√ ±Ï‘¿ ◊÷Î_ ÷ı CÎÀ÷Ì Ë˘› ±fiı flÎ√ ÷ı‹Î_ flÎ√¶ıÊ fi flËı‰Î◊Ì ‹„@÷ fiÏË ◊Λ ÷˘ Â_ ◊Âı?
±˘»˘ ◊÷Î _÷ı ‰‘÷Ì Ë˘› ±ı‹ ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ïfi¶˝L¶ ±◊ν÷Ô˚ flÎ√-¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ’vÊ
“Ë_ ÁÿÎ ∞‰÷˘ flË_; Ë_ ⁄‘_› ΩHÎÌ ·™; Ë_ ÁÿÎ Á¬Ì Á¬’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ⁄ËÎflfiÎ Á¬-ÿ—¬ (Á¬ÿ-ÿ—¬ÿ ’Ïfl„V◊Ï÷)‹Î_ Á‹ ±fiı ±_ÿflfiÎ Á¬-ÿ—¬◊Ì ’fl ◊‰_ ±ıfiı
Ïfi¶L¶ ±◊ν÷Ô˚ ¶L¶flÏË÷ ¿Ëı »ı.
÷ÎÿÎIQ›‹Î_ «ı÷fi-±_ÂfiÌ ‹A›÷— “Ï…iÎÎÁΔ flËı »ı ±fiı …Õ-±_ÂfiÌ ‹A›÷— “¿Î‹fiΔ flËı »ı. ‹fiW›‹Î_ ¤Ò¬
÷˘ ±Ï‰fiÎÂÌ ÷k‰fiÌ flËı »ı, ’fl_÷ vÏ« fiΉÎfifiÌ flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ï‰fiÎÂÌfiÌ ¤Ò¬fiı ±ı fiΉÎfi ¶ÎflÎ Ï‹ÀΉ‰Î
≥E»ı »ı. ¤Ò¬ ±fiı vÏ«fi_ ±Î ¶L¶ ‹fiW›fiÎ Á_ÁÎfl-⁄_‘fifiı ºœ ¿flı »ı. F›Îflı ‹fiW›fi˘ Á_ÁÎfl‹Î_ flÎ√¶ıÊ fi◊Ì
flËı÷˘ I›Îflı ÷ıfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ’ÒflÌ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı Ïfi¶˝L¶ ◊¥ Ω› »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ⁄LÔfiıfiı ’fl‹ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄÷ÎT›Î. ÷ıfiÌ T›ÎA›Î ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.

ÁÎ∆˚A››˘√˙ M≤◊B⁄ηΗ ≠‰ÿ„L÷ fi ’„HÕ÷Η –– 4––

±ı¿‹M›Î„V◊÷— ÁQ›√¤›˘Ï‰˝Lÿ÷ı Œ·‹Ô˚ –– 4––
1. ±ı÷ΉÎfiı‰ ›˘√ıfi Á‹√˛ıHÎıË ›˘Ï√fi— – ›F›÷ıûϤ‹÷˘ x◊˘˝ ›ÿÁïV÷ ¿ÚIVfi— ––
(lÌ‹§Î. 3/32/27)
“›˘√̱˘fiÎ_ Á‹V÷ ›˘√ÁΑfi˘fi_ ±ı¿‹ÎhÎ ±¤Ìp Œ‚ »ı ó Á¿‚ Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ„@÷fi˘ ±¤Î‰ ◊¥ …‰˘.”
342 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

⁄ηΗ = ⁄΂¿⁄Ï©fiÎ_ ≠‰ÿ„L÷ = ¿Ëı »ı, ÁQ›¿Ô˚- = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı

‹ÎHÎÁ˘ fi ’„HÕ÷Η = ÕÎèÎÎ_ ‹ÎHÎÁ˘ fiËŸ, ±Î„V◊÷— „V◊÷ (‹fiW›)
ÁÎ∆Ô˚A››˘√˙ = ÁÎ_A››˘√ ±fiı (¿ı‹¿ı) µ¤›˘— = ⁄LÔfiıfiÎ
¿‹˝›˘√fiı ±ı¿‹Ô˚ = (±Î ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì) Œ·‹Ô˚ = Œ‚w’
M≤◊¿Ô˚ = ±·√-±·√ ±ı¿ ÁΑfi‹Î_ (’fl‹ÎI‹Îfiı)
(Œ‚ ±Î’fiÎfl) ±Ï’ = ’HΠωLÿ÷ı = ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “ÁÎ∆˚A››˘√˙ M≤◊B⁄ηΗ ≠‰ÿ„L÷ fi …ı ‹ËÎ’vÊ˘ ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÎ ÷k‰fiı
’„HÕ÷Η” ó ±Î … ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹F›Î »ı, ÷ı±˘ … ’_ÏÕ÷ ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©‹Îfi
¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌfiı ÷k‰ÿÂa ‹ËÎ’vÊfiÌ ’ÎÁı »ı. ÷ı ·˘¿˘ ⁄LÔfiıfiı ±·√-±·√ Œ‚‰Î‚Î fi◊Ì ¿Ëı÷Î;
…¥fiı iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÎ ÁΑfifiı “¿‹˝Á_L›ÎÁ”fiÎ ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ⁄LÔfiı ÁΑfi˘fiÌ ≠HÎη̱˘fiı fi Ωı÷Î_ ÷ı
fi΋◊Ì ±˘‚¬ÎT›_ »ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ⁄LÔfiıfiÎ_ ‰ÎV÷ω¿ ’ÏflHÎ΋fiı …\±ı »ı. ÁΑfi≠HÎηÌfiı
’˘÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷fi_ ≠ΑÎL› Ω‚‰Ìfiı ÷ıfiı “Á_L›ÎÁ” ±fiı Ωı÷Î_ ¬ÿ ¤√‰Îfiı hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_
“¿‹˝Á_L›ÎÁ”fiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î‰ı· »ı. ˉı ±ı ÁΑfiÎfiı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÎ_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ_ ÁΑfi˘fi˘ V‰Ì¿Îfl
¤√‰Îfi ±ËŸ “ÁÎ_A›” fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰ı »ı. ¤√‰Îfi ¿›˘˝ »ı. ⁄LÔfiıfiÌ ÁΑfi≠HÎÎ·Ì ÷˘ ±·√-±·√ »ı, ’fl_÷
ÂflÌfl-ÂflÌflÌfiÎ ¤ıÿfi˘ ω«Îfl ¿flÌfiı V‰w’‹Î_ „V◊÷ ÁÎK›-±·√-±·√ fi◊Ì.
◊‰Îfiı “ÁÎ_A›” ¿Ëı »ı. ¤√‰Îfifiı ‹÷ı “Á_L›ÎÁ” ±fiı “±ı¿‹M›Î„V◊÷— ÁQ›√¤›˘Ï‰˝Lÿ÷ı Œ·‹Ô˚” ó
“ÁÎ_A›” ’›Î˝›‰Î«¿ »ı, …ı‹Î_ ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ √Ì÷΋Î_ Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷
¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. w’Ì Œ‚ ±ı¿ … ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ
±…\˝fi …ıfiı “¿‹˝Á_L›ÎÁ”fiÎ fi΋ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı, «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ⁄LÔfiı ÁΑfi˘ ‰Õı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_
÷ı ’HÎ Ïfi—Á_ÿıË ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ¿Ëı·Î “ÁÎ_A›”fi˘ … ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Îfi_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
±‰Î_÷fl ¤ıÿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı √v ’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤‚Ìfiı ’HÎ hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı
ÁΑ¿ ÂflÌfl-ÂflÌflÌfiÎ ¤ıÿfi˘ … ω«Îfl ¿flı »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ⁄Îfl‹Î
“⁄ηΗ” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfi ±ı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î›W› ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ÷◊Î ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î
±fiı ⁄Ï©‹Î_ ‹˘ÀΠˢ¥fiı ’HÎ …ı ÁÎ_A››˘√ ±fiı f·˘¿‹Î_ iÎÎfi›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
¿‹˝›˘√fiı ±·√-±·√ Œ‚‰Î‚Î ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ⁄΂¿ ±Î‰Ì »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ‹÷ı ⁄LÔfiı ÁΑfi˘ ±ı¿
±◊ν÷Ô˚ Á‹…HΠωfiÎfiÎ … »ı. … Œ‚‰Î‚Î_ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı ⁄Ì∞ ÂÎVÔhÎÌ› ‰Î÷˘fiı ÷˘ ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÎ ÷k‰fiı √_¤Ìfl÷Î◊Ì
fi◊Ì ΩHÎ÷˘ ÷ı ¬flı¬fl ⁄΂¿ ±◊‰Î ‹Ò¬˝ »ı.
√Ì÷΋Î_ ±Ï‰fiÎÂÌ ÷k‰fiÎ ‹ÎÀı “Œ‚” ÂOÿ Œ@÷ ±Î … f·˘¿‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. “Œ‚” ÂOÿfi˘ ±◊˝ »ı ’ÏflHÎ΋.
¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ⁄LÔfiı ÁΑfi˘◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎflÎ ÷k‰fiı “Œ‚” ¿Ëı‰Îfi˘ ±Ï¤≠Λ »ı ¿ı ±Î ⁄LÔfiı ÁΑfi˘‹Î_
‹fiW›fi˘ ’˘÷Îfi˘ ≠›IÔfi ‹A› »ı. iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿w’Ì ÁΉ«ı÷Ì ‹A› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√‹Î_ ’flÏË÷ ‹ÎÀı ◊÷Ì Ïø›Îw’Ì
≠›IÔfi ‹A› »ı. ÁΑ¿fi˘ ’˘÷Îfi˘ ≠›IÔfi. ’Ïfll‹ ÁŒ‚ ◊¥ √›˘ ÷ı◊Ì ÷ıfiı “Œ‚” ¿èÎ_ »ı. ±Î Œ‚ fiΉÎfi fi◊Ì.
¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√ - ⁄LÔfiıfi_ Œ‚ ±ÎI‹iÎÎfi ±◊‰Î ⁄˛õiÎÎfi »ı.
¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ¿‹˝›˘√ »ı ±fiı ¿Â_ fi ¿fl‰_ ±ı iÎÎfi›˘√ »ı. ¿Â_ fi ¿fl‰Î◊Ì …ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ
»ı, ÷ı … ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. “¿fl‰_” ±fiı “fi ¿fl‰_” ±ı ÷˘ ÁΑfi »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì
…ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ÁÎK› »ı.
óáó

›IÁÎ∆˚A›ˆ— ≠ÎM›÷ı V◊Îfi_ ÷z˘√ˆflÏ’ √Q›÷ı –– 5––

±ı¿o ÁÎ∆˚A›_ « ›˘√_ « ›— ’U›Ï÷ Á ’U›Ï÷ –– 5––
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 343

ÁÎ∆Ô˚A›ˆ— = ÁÎ_A››˘√̱˘ ‰Õı ÷÷Ô˚ = ±ı (…) ›˘√‹Ô˚ = ¿‹˝›˘√fiı

›÷Ô˚ = …ı √Q›÷ı = ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı (Œ‚w’ı)
V◊Îfi‹Ô˚ = ÷k‰ »ı (±Î◊Ì). ±ı¿‹Ô˚ = ±ı¿
≠ÎM›÷ı = ≠ÎMÔ÷ ¿flΛ »ı, ›— = …ı ‹ÎHÎÁ ’U›Ï÷ = …\±ı »ı
›˘√ˆ— = ¿‹˝›˘√̱˘ ‰Õı ÁÎ∆Ô̊A›‹Ô̊ = ÁÎ_A››˘√ Á—, « = ÷ı … (›◊Î◊˝)
±Ï’ = ’HÎ « = ±fiı ’U›Ï÷ = …\±ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›IÁÎ∆˚A›ˆ— ≠ÎM›÷ı V◊Îfi_ ÷z˘√ˆflÏ’ iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿-ω«Îfl ¶ÎflÎ ±fiı ¿‹˝›˘√‹Î_ Áı‰Î ¶ÎflÎ
√Q›÷ı” ó ’Ò‰˝f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.
±ı¿ ÁΑfi‹Î_ ’HÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı „V◊÷ flËÌfiı ‹fiW› ⁄LÔfiı “±ı¿o ÁÎ_A›_ « ›˘√_ « ›— ’U›Ï÷ Á ’U›Ï÷”
ÁΑfi˘fiÎ Œ‚w’ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı. ±ı ó ’Ò‰˝f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ¿èÎ_
… ‰Î÷fiÌ ’Ïp ¤√‰Îfi µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ⁄Ì∞ flÌ÷ı Ë÷_ ¿ı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiı Á‹…HÎ ‰√flfiÎ ·˘¿˘
¿flÌ flèÎÎ »ı ¿ı …ı ÷k‰ ÁÎ_A››˘√̱˘ ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı, … ±·√-±·√ Œ‚ ±Î’‰Î‰Î‚Î ¿Ëı »ı. ±ı … ‰Î÷fiı
÷ı … ÷k‰ ¿‹˝›˘√̱˘ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı. ˉı ±L‰› flÌÏ÷◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı …ı ‹fiW› ±Î ⁄LÔfiı ÁΑfi˘fiı
Á_ÁÎfl‹Î_ … ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î »ı ¿ı ¿‹˝›˘√◊Ì ¿S›ÎHÎ Œ‚ºÏp±ı ±ı¿ …\±ı »ı, ±ı … ÁΫΠw’‹Î_ …\±ı »ı.
fi◊Ì ◊÷_, ¿S›ÎHÎ ÷˘ iÎÎfi›˘√◊Ì … ◊Λ »ı ó ±Î ±Î flÌ÷ı «˘◊Î ±fiı ’Î_«‹Î f·˘¿fi˘ ÁÎfl ±ı »ı
‹ÎL›÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “±Ï’” ±T››fi˘ ≠›˘√ ¿ı ¤√‰Îfi ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄Lfiıfiı V‰÷_hÎ
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÁΑfi˘ ‹Îfiı »ı ±fiı ⁄LÔfiıfi_ Œ‚ ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
ÁÎ_A››˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ó ⁄LÔfiı›fi˘ ±_÷‹Î_ ≠΄MÔ÷ ‹Îfiı »ı. ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı fi ΩHΉΉ΂Î
¿‹˘˝◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ïø›ÎÂÌ· ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊Λ »ı. ‹fiW›fiı ¤√‰Îfi Á‹…HΠωfiÎfi˘ ¿Ëı »ı, ±fiı ±ıfiı
≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ⁄LÔfiı› ›˘√ ±ı¿ ◊¥ Ω› ΩHΉΉ΂Îfiı ¤√‰Îfi ›◊Î◊˝ ΩHΉΉ΂˘ (⁄Ï©‹Îfi)
»ı. ÁΑfi¿Î‚‹Î_ ’HÎ ÁÎ_A››˘√fi˘ ω‰ı¿ (…Õ-«ı÷fifi˘ ¿Ëı »ı.
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ) ¿‹˝›˘√̱ı ±’fiΉ‰˘ ’Õı »ı ±fiı ωÂıÊ ‰Î÷
¿‹˝›˘√fiÌ ≠HÎÎ·Ì (’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ fi ¿fl‰ÎfiÌ ’©Ï÷)
ÁÎ_A››˘√̱ı ±’fiΉ‰Ì ’Õı »ı. ÁÎ_A››˘√fi˘ ω‰ı¿ ¿˘¥ ’HÎ ÁΑfiÎ ’ÒHν ◊÷Î_ ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î,
≠¿ÚÏ÷-’vÊfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı, ±fiı ‹fl‰Îfi˘ ¤›, ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ·Î·« ±fiı ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ ó
¿‹˝›˘√fi_ ¿‹˝ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı ˢ› »ı. ÏÁ© ◊¥ ±Î «Îflı› Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
…÷Î_ ÁÎ_A››˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì-⁄LÔfiıfiÌ ±ı¿ „V◊Ï÷ ◊Λ …ı Ïfifl_÷fl ‹flÌ flèÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfi˘ Ïfifl_÷fl ±¤Î‰
»ı; ¿ı‹¿ı ⁄LÔfiı› ÁΑ¿˘fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÏfiWÔÃα˘ ˢ› »ı ◊¥ flè΢ »ı; ÷ı‰Î ÂflÌfl‹Î_ ‹fl‰Îfi˘ ¤› fi◊Ì ◊¥
(√Ì÷Î 3/3). ¿÷˘; ±fiı …ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı »ı, ÷ı V‰w’‹Î_ ∞‰‰ÎfiÌ
Á_ÁÎfl ωʋ »ı. √Îœ‹Î_ ’HÎ √Îœ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≥E»Î fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì ÷˘ ’»Ì ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı
Á_⁄_‘‹Î_ ’HΠωʋ÷Î flËı »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î Á‹ »ı. ‹fl‰Îfi˘ ¤› ¿˘fiı ◊Λ »ı? F›Îflı V‰w’ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
±Î◊Ì Á‹w’Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì … ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘- ‹fl‰Îfi˘ ¤› µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı
ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ⁄ı ›˘√‹Î√˘˝ »ı ó iÎÎfi›˘√ ±fiı ‹fl‰Îfi˘ ¤› ó ±Î ⁄LÔfiı “iÎÎfi›˘√”◊Ì (ω‰ı¿ ¶ÎflÎ)
¿‹˝›˘√. ‹ÎflÎ Á÷Ô˚-V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘, ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
F›Îflı ¿Î‹fiÎ-±ÎÁ„@÷ ±¤Î‰‹Î_ … ’ıÿÎ ◊Λ »ı ó ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ÷ıfi΋Î_ ◊Λ »ı, …ıfi΋Î_ ¿˘¥
±ı‹ Á‹∞fiı ±Á_√ ⁄fiÌ …‰_ ó ±ı iÎÎfi›˘√ »ı. …ı ±¤Î‰ ˢ› »ı. ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¤Î‰w’ »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ
‰V÷±˘‹Î_ ÁΑ¿fi˘ flÎ√ »ı, ÷ı ‰V÷±˘fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ
Áı‰Î‹Î_ ‰Î’flÌ ÿı‰Ì ±fiı …ı T›„@÷±˘‹Î_ flÎ√ »ı, ÷ı‹fiÌ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi ˢ‰Î◊Ì
Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı Áı‰Î ¿fl‰Ì ó ±ı ¿‹˝›˘√ »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ıfi΋Î_ ¿ÿÌ ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷˘. ’˘÷ı
344 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

¤Î‰w’ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı V‰w’ ±¤Î‰w’ ÂflÌflfiÌ
ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ±¤Î‰
≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfi΋Î_ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î
µI’LÔfi ◊¥ Ω› ±fiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ¿fl‰Îfi˘ flÎ√
µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı ¿fl‰Îfi˘
flÎ√ ó ±ı ⁄ıµ “¿‹˝›˘√” ¶ÎflÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ±Î ⁄ıµ ÁΑfi˘‹Î_◊Ì
¿˘¥ ±ı¿ ÁΑfifiÌ ’ÒHν÷Î ◊÷Î_ ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î, ‹fl‰Îfi˘
¤›, ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ·Î·« ±fiı ¿fl‰Îfi˘ flÎ√ - ±ı «Îflı›
Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄LÔfiı ÁΑfi ·˙Ï¿¿ ˢ‰Î◊Ì ±ı¿ … »ı. ÁÎ_A››˘√‹Î_ ÁΑ¿
Ï«L‹›÷΋Î_ „V◊÷ ◊Λ »ı ±fiı Ï«L‹›÷΋Î_ „V◊÷ ◊‰Î◊Ì …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ ÁΑ¿ …Õ÷Îfi˘
I›Î√ ¿flı »ı ±fiı …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì Ï«L‹›÷΋Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó
⁄LÔfiı› ÁΑfi˘fiÎ ’ÏflHÎ΋‹Î_ Ï«L‹›÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ±◊ν÷Ô˚ Ï«L‹› V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊›Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
ÂflÌflfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√Ή‰_ ±ı ¿‹˝›˘√ »ı ±fiı ÂflÌfl◊Ì ’˘÷Îfiı ±·√ ¿flÌ ·ı‰_ ±ı iÎÎfi›˘√
»ı. ¤·ı ÂflÌflfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√Î‰Ì ÿ˘, ±◊‰Î ÂflÌfl◊Ì ’˘÷ı ±·√ ◊¥ Ω±˘ - ⁄LÔfiıfi_ ’ÏflHÎ΋ (Œ‚)
±ı¿ … ËÂı ±◊ν÷Ô˚ ⁄_fiı› ÁΑfi˘◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥fiı V‰w’Îfi_ÿfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı.
±ËŸ «˘◊Î-’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ «˘◊Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝fi˘ Á_⁄_‘ ’Î_«‹Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝ ÁÎ◊ı »ı, ±fiı ’Î_«‹Î
f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝fi˘ Á_⁄_‘ «˘◊Î f·˘¿fiÎ µkÎflÎ◊˝ ÁÎ◊ı »ı.
¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ - ±Î hÎHÎı ÁΑfi˘‹Î_ iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√fi˘ ≠«Îfl ÷˘ ¬Ò⁄
»ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√fi˘ ≠«Îfl ⁄Ë ±˘»˘ »ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ √Ì÷΋Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı, “CÎH΢ Á‹› ‰Ì÷Ì √›˘ ˢ‰ÎfiÎ
¿ÎflHÎı ±Î ¿‹˝›˘√ ±Î ‹fiW›·˘¿‹Î_ ·M÷≠Λ ◊¥ √›˘ »ı (√Ì÷Î 4/2) ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ
⁄fiı·Ì »ı ¿ı, ±Î ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fi_ V‰÷_hÎ ÁΑfi fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√fi˘ ÁΑ¿ ¿Î_ ÷˘ iÎÎfi›˘√‹Î_ «ÎS›˘
Ω› »ı ±◊‰Î ¤„@÷›˘√‹Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı. …ı‹ ¿ı -
÷Ή÷Ô˚ ¿‹Î˝ÏHÎ ¿<ω˝÷ fi Ïfiω˝zı÷ ›‰÷Î –– ‹I¿◊Îl‰HÎÎÿ˙ ‰Î l©Î ›Î‰LÔfi fi Ω›÷ı ––
(lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î. 11-20-9)
I›Î_ Á‘Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ Ωı¥±ı, F›Î_ Á‘Ì ¤˘√˘◊Ì ‰ˆflÎB› fi ◊¥ Ω› (iÎÎfi›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi ⁄fiÌ
Ω›) ±◊‰Î ‹ÎflÌ ·Ì·Î-¿◊ÎfiÎ l‰HÎÎÏÿ‹Î_ l©Î fi ◊¥ Ω› (¤„@÷›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi ⁄fiÌ Ω›).
’fl_÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi iÎÎfi›˘√fiÌ …ı‹ ¿‹˝›˘√fiı ’HÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi_ V‰÷_hÎ ÁΑfi ¿ËÌ flèÎÎ »ı. µ’fl˘@÷
«˘◊Î-’Î_«‹Î f·˘¿˘ ÏÁ‰Î› √Ì÷΋Î_ ±fiı¿ V◊‚ı ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ÷k‰iÎÎfi, ’fl‹ÂÎ_Ï÷, ‹„@÷ ÷◊Î
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı; …ı‹ ¿ı - “÷IV‰›_ ›˘√Á_ÏÁ©— ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi ωLÿÏ÷” (4-38)
“›˘√›@÷˘ ‹Ïfi⁄˛õ ˝ fi Ï«flıHÎÎÏ‘√E»Ï÷” (5-6), “›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” (4-23), “iÎÎfi΄BÔfiÿB‘¿‹Î˝HÎ_
÷‹ÎË— ’„HÕ÷_ ⁄‘Η” (4-19), “›@÷ ¿‹˝Œ·_ I›¿I‰Î Â΄L÷‹ÎMÔfi˘Ï÷ fiˆ„WÔÿ̋Ô˚” (5-12).
lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ’HÎ ¿‹˝›˘√fiı ’fl‹ÎI‹Î≠΄MÔ÷fi_ V‰÷_hÎ ÁΑfi ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
V‰‘‹˝V◊˘ ›…fiÔ˚ ›iΈflfiÎÂÌ— ¿Î‹ µ©‰ –– fi ›ÎÏ÷ V‰√˝fifl¿˙ ›zL›LÔfi Á‹Î«flı÷Ô˚ ––
(11-20-10)
…ı V‰‘‹˝‹Î_ „V◊÷ flËÌfiı ÷◊Î ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ¤√‰Îfifi_ ’Ò…fi
¿flı »ı ÷◊Î Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl÷˘ fi◊Ì, ÷ıfiı V‰√˝ ±◊‰Î fifl¿‹Î_ …‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì
‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±„V‹nS·˘¿ı ‰÷˝‹Îfi— V‰‘‹˝V›˘ûfiCΗ ÂÏ«— –– iÎÎfi_ ωÂ©‹ÎMÔfi˘Ï÷ ‹ÿÔ˚¤„@÷_ ‰Î ›ºE»›Î ––
(11-20-11)
“V‰‘‹˝‹Î_ „V◊÷ ±Î ¿‹˝›˘√Ì ±Î ·˘¿‹Î_ ⁄‘Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝fi_ ±Î«flHÎ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’Î’-’H›◊Ì ‹@÷
◊¥fiı ’Ïfll‹ ωfiÎ … ÷k‰iÎÎfifiı ±◊‰Î ’fl‹≠ı‹ (’flΤ„@÷)fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.”
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 345

÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿‹˝›˘√, ÁΑ¿fiı iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√fi˘ ’HÎ ±Ï‘¿ÎflÌ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı ±fiı V‰÷_hÎ
flÌ÷ı ¿S›ÎHÎ ’HÎ ¿flÌ ÿı »ı. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, ¿‹˝›˘√◊Ì ÁΑfi-iÎÎfi ±◊‰Î ÁΑfi-¤„@÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥ ¿ı
»ı ±fiı ÁÎK› iÎÎfi (÷k‰iÎÎfi) ±◊‰Î ÁÎK›-¤„@÷ (’fl‹≠ı‹ ±◊‰Î ’flΤ„@÷)fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î … ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “Á_L›ÎÁ (ÁÎ_A››˘√)fiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝›˘√fiı lıWÔà ⁄÷ÎT›˘.
ˉı ±ı … ‰Î÷fiı ⁄Ì∞ flÌ÷ı ¿Ëı »ı.
Á_¯›ÎÁV÷ ‹ËÎ⁄Îˢ ÿ—¬‹ÎÅ‹›˘√÷— –– 6––
›˘√›@÷˘ ‹Ïfi⁄˛˝õ fiÏ«flıHÎÎÏ‘√E»Ï÷ –– 6––
÷ = ’fl_÷ ±ÎÅ‹˚Ô = ÏÁ© ◊‰˘ fiÏ«flıHÎ = ωfiΠω·_⁄ı
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ÿ—¬‹Ô˚ = ‹U¿ı· »ı. ⁄˛õ = ’fl⁄˛õ
±›˘√÷— = ¿‹˝›˘√ ωfiÎ ‹Ïfi— = ‹fifiÂÌ· ’fl‹ÎI‹Îfiı
Á¯›ÎÁ—1 = ÁÎ_A››˘√ ›˘√›@÷— = ¿‹˝›˘√Ì ±Ï‘√E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “Á_L›ÎÁV÷ ‹ËÎ⁄Îˢ ÿ—¬‹ÎMÔ÷‹
 -›˘√÷—” Á¿Î‹¤Î‰ ±Î‰÷Î_ … ÷ı Ïø›Î ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı
ó ÁÎ_A››˘√fiÌ ÁŒ‚÷Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ¿fl‰_ ‹ÎÀıfiÌ ⁄fiÌ Ω› »ı.
±Î‰U›¿ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiΠωfiÎ ÁÎ_A››˘√fiÌ ÏÁÏ© ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ±Î flÌ÷ı ‹fifi
¿ÏÃfi÷Î◊Ì ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√fiÌ ÏÁÏ© ‹ÎÀı ¿fl‰Î◊Ì flÎ√fi˘ I›Î√ Á√‹÷Î◊Ì ◊Λ »ı.
ÁÎ_A››˘√fi_ ÁΑfi ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ±ı … µ’›˝@÷ ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î
¤Î‰ ±ËŸ “÷” ’ÿ◊Ì ≠√À ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ÂÌCβ … ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷
ÁÎ_A››˘√Ìfi_ ·Z› ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfi_ ¿flÌ ·ı »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ω·_⁄fi_ ¿ÎflHÎ »ı
ˢ› »ı. ’fl_÷ flÎ√ flËı÷˘ ˢ‰Î◊Ì ±Î ÁΑfi ¶ÎflÎ ó Á_ÁÎflfi˘ flÎ√. ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
’fl‹ÎI‹-÷k‰fiÎ ±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ ÷˘ ⁄Î…\‹Î_ flËÌ ±Î ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËı‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√ÌfiÎ flÎ√fi˘ Á‰˝◊Î
ÁΑfi Á‹…‹Î_ ±Î‰‰_ ’HÎ ¿ÏÃfi »ı. ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı ±fiı flÎ√fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊÷Î_
flÎ√fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ Á√‹ µ’Λ »ı ó ¿‹˝›˘√fi_ V‰÷—ÏÁ© ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î
±fiWÔÃÎfi ¿fl‰_. ¿‹˝›˘√‹Î_ ≠I›ı¿ Ïø›Î ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı … ±Î›fiı ¤√‰Îfiı «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±ÎÕhÎÌÁ‹Î
‹ÎÀı … ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fi˘ ¤Î‰ f·˘¿‹Î_ “÷IV‰›_ ›˘√Á_ÏÁ©— ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi ωLÿÏ÷”
ˢ‰Î◊Ì ’˘÷Îfi˘ flÎ√ ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’ÿ˘◊Ì ⁄÷ÎT›˘ »ı ¿ı ›˘√Á_ÏÁ© ◊÷Î_ … ±Î’˘±Î’
¿‹˝›˘√fiÎ ±Î«flHÎ ¶ÎflÎ flÎ√fiı ÿÒfl ¿flÌfiı ÁÎ_A››˘√fi_ ÷k‰iÎÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ±‰U›‹ı‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ÁΑfi‹Î_
ÁΑfi ¿fl‰_ Á√‹ ’Õı »ı. ¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ¿›Î˝ ωfiÎ ±L› ÁΑfifiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì. ±ıfiÌ ÏÁÏ©‹Î_ ¿ÏÃfiÎ¥ ±fiı
ÁÎ_A››˘√ ÏÁ© ◊‰˘ ¿ÏÃfi »ı. ω·_⁄ ’HÎ fi◊Ì.
˝ fiÏ«flıHÎÎÏ‘√E»Ï÷” ó ’˘÷ÎfiÎ
“›˘√›@÷˘ ‹Ïfi⁄˛õ ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÿıË‘ÎflÌ - ÿıËÎϤ‹ÎfiÌ ‹fiW›
ÏfiW¿Î‹¤Î‰fi_ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fi_ ‹fifi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘, ’fl_÷ …ı ¿‹˝Œ‚fi˘
¿‹˝›˘√Ìfiı ±ËŸ “‹Ïfi—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. I›Î√Ì »ı, ÷ı I›Î√Ì ¿Ëı‰Î› »ı (±. 18/11). ±ÎfiÎ◊Ì
¿‹˝›˘√Ì fiÎfiÌ ¿ı ‹˘ÀÌ ≠I›ı¿ Ïø›Î ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ±ı K‰Ïfi fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ÿıË‘ÎflÌ ¿‹˘˝fi˘ I›Î√ ÷˘ fi◊Ì
±ı Ωı÷˘ flËı »ı ¿ı ‹Îfl˘ ¤Î‰ ÏfiW¿Î‹ »ı ¿ı Á¿Î‹? ¿flÌ Â¿÷˘, ’fl_÷ ¿‹˝Œ‚fi˘-Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ÷˘ ¿flÌ …
Á¿Î‹¤Î‰ ±Î‰÷Î_ … ÷ı ±ıfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı »ı; ¿ı‹¿ı ¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√‹Î_ Á√‹÷Î »ı.

1. Ωı¿ı ±ËŸ “Á_L›ÎÁ” ’ÿ “±ÎMÔ÷‹Ô˚” Ïø›Îfi_ ¿‹˝ ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ϶÷Ì›Î Ë˘‰Ì Ωı¥±ı, ÷ı‹ »÷Î_ “÷” ’ÿfiı Ïfi’Î÷ Á_iÎÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÎ◊Ì
¿‹˝ ¿Ëı‰Î›ı·_ ˢ‰Î◊Ì “Á_L›ÎÁ” ’ÿ‹Î_ ≠◊‹Î ◊¥ »ı.
346 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

¿‹˝›˘√fiÎ ‹Ïˋ΋Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ìfiı ◊¥ Ω› »ı ó “Á¬_ ⁄L‘ÎI≠‹E›÷ı” (√Ì÷Î 5/3). ±Î◊Ì
÷I¿Î‚ … ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ó “I›Î√ÎE»Î„L÷- ¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi Á√‹, ÂÌCβ ÏÁÏ©ÿΛ¿ ±fiı ¿˘¥ ±L›
flfiL÷fl‹Ô̊” (√Ì÷Î 12/12). ÷ı Á_ÁÎfl ⁄_‘fi◊Ì Á¬’Ò‰˝¿ ‹@÷ ÁΑfi ωfiÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚_ V‰÷_hÎ ÁΑfi »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ¿‹ ¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

›˘√›@÷˘ ωÂ©ÎI‹Î ωυ÷ÎI‹Î Ï…÷ı„Lƒ›— –– 7––

Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î ¿<‰˝LÔfiÏ’ fi Ï·M›÷ı –– 7––
Ï…÷ıLƒ›— = …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ‰Â »ı (±fiı) ¿<‰fi
˝ ˚Ô = (¿‹˝) ¿fl÷˘ ˢ‰Î
’˘÷Îfiı ‰Â »ı, Á‰˝¤÷Ò ÎI‹- = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ »÷Î_
ωÂ©ÎI‹Î = …ıfi_ ±_÷—¿flHÎ ¤Ò÷ÎI‹Î ±ÎI‹Î … …ıfi˘ ±Ï’ = ’HÎ
ωÂ© »ı, ±ÎI‹Î »ı, (±ı‰˘) (÷ıfiÎ◊Ì)
ωυ÷ÎI‹Î = …ıfi_ ÂflÌfl ’˘÷Îfiı ›˘√›@÷— = ¿‹˝›˘√Ì fi, Ï·M›÷ı = ·ı’Î÷˘ fi◊Ì.

ÀÌ¿Î ó “Ï…÷ı„Lƒ›—” ó ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ˢ‰Îfi_ »ı, F›Îflı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰
÷ÎI’›˝ »ı ó ≥„Lƒ›˘fi_ flÎ√-¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊‰_. flÎ√- fi◊Ì flËı÷_. F›Î_ Á‘Ì ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ »ı; I›Î_ Á‘Ì
¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊÷Î_ ≥„Lƒ›˘‹Î_ ‹fifiı ω«Ï·÷ ¿fl‰ÎfiÌ ÷ı ÏfiW¿Î‹ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
„@÷ fi◊Ì flËı÷Ì.1 ÁΑ¿ ≥„Lƒ›˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ ºœ µtıU› ˢ‰Î◊Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ
±fi¿>‚ √‹ı I›Î_ ΩıÕÌ Â¿ı »ı. …ıÀ·Ì I‰flÎ◊Ì ±fiı …ı‰Ì ÂÏ© ◊Λ »ı, ±ıÀ·Ì I‰flÎ◊Ì
¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ˢ‰Ì ±fiı ÷ı‰Ì ÂÏ© ⁄ÌΩ ¿˘¥ ±fiWÔÃÎfi◊Ì fi◊Ì ◊÷Ì. ±ıÀ·Î
±Î‰U›¿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√‹Î_ ±ı¿ µtıU› ˢ‰Îfi˘ …ıÀ·˘ ‹ÏË‹Î »ı,
≥„Lƒ›˘fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ωÂıÊ w’ı ¿Ëı »ı; …ı‹¿ı ±ıÀ·˘ ¿ÂÎfi˘ fi◊Ì.
ó “›„VI‰„Lƒ›ÎÏHÎ ‹fiÁÎ Ïfi›Q›” (±. 3/7); “ωυ÷ÎI‹Î” ó ¿‹˝›˘√‹Î_ ÂflÌflfiÎ Á¬ ±fiı
“÷V‹Îk‰Ï‹„Lƒ›ÎH›Îÿ˙ Ïfi›Q›” (±. 3/41); ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ±Îfl΋fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ⁄Ë …wfl »ı. Ωı ÂflÌfl◊Ì ±Î‚Á
¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ‰‘Îflı Á_⁄_‘ flËı »ı; ÷ı◊Ì ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ≠‹Îÿ ◊Âı, ÷˘ ¿‹˝›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi fiÏË ◊¥ ¿ı. ±Î◊Ì
fi ˢ‰Î◊Ì ÷ıfiΠω«Ï·÷ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfiı ÂflÌflfiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑfi‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı Áı‰Îw’ı “Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î” ó ¿‹˝›˘√Ìfiı ÁC΂Î_
¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±Î‰U›¿ »ı, …ıfiÎ ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘fi_ ‰Â‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›
ˢ‰_ ⁄Ë … …wflÌ »ı. ≥„Lƒ›˘ ‰Â‹Î_ ◊›Î ωfiÎ »ı.2 …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_√‹Î_ ≠ËÎfl ◊‰Î◊Ì
¿‹˝›˘√fi_ ÁΑfi ◊‰_ ¿ÏÃfi »ı. ⁄Ì…\_ ±_√ ÷ıfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı Á…ˤΉı, ¿˘¥
“ωÂ©ÎI‹Î” ó ±_÷—¿flHÎfiÌ ‹Ï·fi÷΋Î_ ¿ÎflHÎ »ı ±Ï¤‹Îfi ωfiÎ, ¿Ú÷iÎ÷ÎfiÌ ≥E»Î ωfiÎ ±Î’‹ı‚ı ·Î√Ì
ó ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰. F›Î_ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ flËı Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ¶ÎflÎ ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬
»ı, I›Î_ ¿Î‹fiα˘ flËı »ı. ÁΑ¿ ÏfiW¿Î‹ I›Îflı … ◊Λ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıpÎ ÁË…¤Î‰ı, ¿˘¥ ±Ï¤‹Îfi ¿ı ¿Î‹fiÎ
1. lI‰Î VM≤WÔÀ˚‰Î « ºp˚‰Î « ¤@I‰Î CβÎI‰Î « ›˘ fifl— –– fi xW›Ï÷ B·Î›Ï÷ ‰Î Á ωiÎı›˘ Ï…÷ı„Lƒ›— ––
(‹fiVQ≤Ï÷ 2/18)
“…ı ’vÊ ÁÎ_¤‚Ìfiı, V’½ ¿flÌfiı, Ωı¥fiı, ¬Î¥fiı ±fiı ÁÒ_CÎÌfiı fi ÷˘ ≠ÁLÔfi ◊Λ »ı ±fiı fi ϬLÔfi ◊Λ »ı, ÷ıfiı … Ï…÷ı„Lƒ›
ΩHΉ˘ Ωı¥±ı.”
2. «ÎËı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl◊Ì ±Á_√ ◊¥ Ω›, «ÎËı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl …ı‰Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ÂflÌfl˘ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ ·ı ó ⁄ıµfi_ ’ÏflHÎ΋
±ı¿ … ±Î‰Âı. iÎÎfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl◊Ì ±Á_√ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfiı »ı.
±ı¿÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı µÿÎfl ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ωfiÎ, ¿Ú÷iÎ÷ÎfiÌ ≥E»Î ωfiÎ ±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı. ÷ı Áı‰Î
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±·√ fi◊Ì
Á‹…÷˘, ⁄‘Î_fiı ’˘÷ÎfiÎ_ … ±_√ ‹Îfiı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ϤLÔfi-ϤLÔfi ±‰›‰˘
‰Õı ϤLÔfi-ϤLÔfi T›‰ËÎfl ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄‘Î ±‰›‰˘fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Î’b_ ±ı¿Á‹Îfi … flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì
¶ÎflÎ ‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl Á_ÁÎfl‹Î_ ›◊Λ˘B› ϤLÔfi-ϤLÔfi
T›‰ËÎfl ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄‘Î_fiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹¤Î‰ Á‹Îfi
flËı »ı.
’˘÷Îfi˘ flÎ√ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı “Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î”
◊‰_, ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfi‰Ì
⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı. ¿‹˝›˘√Ìfi˘ V‰¤Î‰ »ı ó µÿÎfl÷Î.
Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î (Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎI‹Î … …ıfi˘
±ÎI‹Î »ı) ◊›Î ωfiÎ µÿÎfl÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËÌ
¿÷Î ±fiı ÷ı±˘ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËÌ Â¿÷Î_.
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝‹Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi
◊Λ »ı, ’fl_÷ ±Î’HÎ΋Î_ (V‰w’‹Î_) ¿ÿÌ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì
◊÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ Ïfifl_÷fl ±Î’H΢ I›Î√
¿flÌ flèÎÎ_ »ı. ’HÎ ±ı‹fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı … ±Î’HÎı ‹„@÷
’Î‹Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı, ’fl‹ ÂÎ_Ï÷ ’Î‹Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı.
±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı flËÌfiı ±Î’HÎı ‹„@÷ ±fiı ’fl‹ÂÎ_Ï÷ fi◊Ì
’Î‹Ì Â¿÷Î_; ¿ı‹¿ı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı flËı‰Îfi˘ ±Î’H΢ V‰¤Î‰
fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı‰Îfi˘ ±ı‹fi˘ V‰¤Î‰ fi◊Ì
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fi˘ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_
µ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ µ’›˘√ ¿fl‰Î‹Î_
±Î’HÎÌ ¿˘¥ ‹ËkÎÎ fi◊Ì, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿÷Î »ı. …ı
‰ÎV÷ω¿÷Πˢ› »ı ÷ı ÁË… ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_
’Ïfll‹ ±fiı ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì Ë˘÷Î_. ±‰ÎV÷ω¿÷΋Î_ …
’Ïfll‹ ±fiı ±Ï¤‹Îfi ˢ› »ı.
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ I›Îflı …
‰Î’flÌ Â¿Î› »ı, F›Îflı ±Î’HÎ΋Î_ “µÿÎfl÷Δ ±Î‰Ì Ω›.
±ËŸ K›Îfi ±Î’‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı µÿÎfl÷Î ±Î’b_ V‰w’
»ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µÿÎfl÷΋Î_ fi ÷˘ ‘fifi˘ ¬«˝ ¿fl‰ÎfiÌ
¿ı fi ’Ïfll‹ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ±Î‰U›¿÷Î ¿ı‰‚
1. µÿÎfl÷Î √HÎ ’HÎ »ı ±fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ’HÎ. ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı ’ÿÎ◊˘˝ »ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰’flΛ ±ı ¤Î‰◊Ì ÷ı‹fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ
Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ±ı µÿÎfl÷Îfi˘ “√HΔ »ı. ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı ’ÿÎ◊˘˝ »ı, ±ı ±Î’HÎÎ »ı … fiÏË ó ±ı‰_ Á‹∞fiı ÷ı‹fiı
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ±ı µÿÎfl÷Î ±Î’b_ “V‰w’” »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
V‰w’ …ı‹ »ı ÷ı‹ flËÌ Ω› »ı.
347
±ı … ‰Î÷fiÌ »ı ¿ı ±Î’HÎı ⁄ÌΩfiı Á¬Ì Ωı¥fiı ≠ÁLÔfi
◊¥ …¥±ı ±fiı ⁄ÌΩfiı ÿ—¬Ì Ωı¥fiı ¿vHÎ΃˝ ±fiı ÿ›Î‚
◊¥ …¥±ı. xÿ›‹Î_ ±ı‰Ì ¿vHÎÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω› ¿ı
±ı (⁄Ì∞ T›„@÷) Á¬Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? Á¬Ìfiı Ωı¥fiı
±ı‰˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› ¿ı ⁄‘Î Á¬Ì ◊¥ Ω› ±fiı ÿ—¬Ìfiı
Ωı¥fiı ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› ¿ı ¿˘¥ ÿ—¬Ì fi flËı.
¤√‰Îfiı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ëfiı ÁΑfi΋Î_ ⁄Α¿
⁄÷ÎT›Î »ı (√Ì÷Î 2/44). Á¬Ìfiı Ωı¥fiı ≠ÁLÔfi ◊‰Î◊Ì
¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ÿÒfl ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ¤˘√
¤˘√‰‰Î‹Î_ …ı Á¬ ‹‚ı »ı, ÷ı Á¬ ±Î’HÎfiı ⁄ÌΩ±˘fiı
Á¬Ì Ωı¥fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ‹‚Ì …Âı ±fiı ÷ı◊Ì ±Î’HÎfiı
¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fiÏË flËı. ÿ—¬Ìfiı Ωı¥fiı
ÿ—¬Ì ◊‰Î◊Ì Á_√˛Ë ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı;
¿ı‹¿ı ’˘÷Îfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı …ı ‰V÷±˘fi˘ ±Î’HÎı
Á_√˛Ë ¿fḻı »Ì±ı ±fiı T›› ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı ±Î’‹ı‚ı
⁄ÌΩ±˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ¬’ ·Î√Âı. …ı‰Ì flÌ÷ı
±Î’HÎÎ µ’fl ¿˘¥ ÿ—¬ ±Î‰‰Î◊Ì ±Î’HÎı ÷ıfiı ÿÒfl
¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiı ÿ—¬Ì
Ωı¥fiı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ±fiÁÎfl ÷ı‹fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
«ıpÎ ◊‰Î ·Î√Âı.
≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ¿vHÎ΋Î_ ±ı¿ ω·ZÎHÎ flÁ »ı. ÷ı
flÁ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ∞‰fiı
’fl‹ÎI‹V‰w’ ÏfiI› flÁfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
“›˘√›@÷—” ó Ï…÷ı„Lƒ›, ωÂ©ÎI‹Î, ωυ÷ÎI‹Î
±fiı Á‰˝¤Ò÷ÎI‹¤Ò÷ÎI‹Î ó ±Î «Îfl ’Ò‰˘˝@÷ ·ZÎH΢◊Ì
›@÷ …ı ¿‹˝›˘√Ì »ı, ÷ıfiı … ±ËŸ “›˘√›@÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
ÁΑfi΋Î_ ÁË… ≠T≤ÏkÎ fi ◊‰Î‹Î_ µtıU› ±fiı
vÏ«‹Î_ ϤLÔfi÷Î ¿ÎflHÎ »ı. F›Î_ Á‘Ì ±_÷—¿flH΋Î_ Á_ÁÎflfi_
‹Ëk‰ »ı, I›Î_ Á‘Ì µtıU› ±fiı vÏ«fi˘ Á_CÎÊ˝ CÎb_ ¿flÌfiı
ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì. µtıU› ±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ˢ› »ı
±fiı vÏ« CÎb_ ¿flÌfiı fiΉ_÷ Á_ÁÎflfiÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ Ë˘› »ı. µtıU› ±fiı vÏ« ±Ï¤LÔfi
◊¥ …÷Î_ ÁΑfi ±Î’‹ı‚ı I‰flÎ◊Ì ◊‰Î ·Î√ı »ı. ±ËŸ
“›˘√›@÷—” ’ÿ ±ı‰Î ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı, …ıfi˘
µtıU› ±fiı vÏ« ±Ï¤LÔfi ◊¥ √›Î_ »ı. ±◊ν÷Ô˚ µtıU›
±fiı vÏ« ⁄LÔfiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ … ⁄fiÌ √›Î_ »ı.
348 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î Œ‚fiÌ ≥E»Î g¿Ï«÷Ô̊‹ÎhÎ ÁÎ_A››˘√Ì ÷˘ “√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı” (√Ì÷Î 3/28)
’HÎ fi flËı, I›Îflı … ¿‹˝›˘√ ◊Λ »ı. Œ‚ ±fiı “√H΢ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı” ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı ¿‹˘˝
µtıU› ⁄LÔfiı ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı. ¿‹˝›˘√Ì‹Î_ Œ‚fiÌ ‰Õı fi◊Ì ⁄_‘Î÷˘, µ’flÎ_÷ ¿‹˝›˘√Ì ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝
≥E»Î ÷˘ flËı÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷ µtıU› ±‰U› ˢ› »ı. ¿fl÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ ¿‹˘˝ ‰Õı ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì. ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiı
¿‹˝›˘√Ìfi˘ µtıU› ÁÿÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ … ˢ› »ı. ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ’HÎ “√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı”fiÌ
…ı ⁄‘Îfiı ‹‚Ì Â¿ı »ı ±fiı ÁÿÎ ÁÎ◊ı flËı »ı. …ı‹ … ⁄fiÌ Ω› »ı.
…ı ¿˘¥fiı ‹‚ı »ı ±fiı ¿˘¥fiı fi◊Ì ‹‚÷˘ ÷◊Î ±ËŸ “±Ï’” ’ÿ‹Î_ ±ı¿ ¤Î‰ ±ı ’HÎ »ı ¿ı
@›Îflı¿ flËı »ı ±fiı @›Îflı¿ fi◊Ì flËı÷˘. ÷ı‰˘ fiΉ_÷ ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˘˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÷˘ Ïfi·ı˝’ »ı …, ¿‹˘˝ fi
’ÿÎ◊˘˝fi˘ ±ıfi˘ µtıU› fi◊Ì Ë˘÷˘. ’fl‹ÎI‹÷k‰ ¿˘¥ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ ÷ı Ïfi·ı˝’ »ı (√Ì÷Î ±. 4/18). ÷ıfi_
¿‹˝, ±P›ÎÁ ‰√ıflıfi_ Œ‚ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Œ‚ µI’LÔfi ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î◊Ì ¿˘¥ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_
±fiı fip ◊‰Î‰Î‚_ ˢ› »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î ÏfiI› (√Ì÷Î - 3/18). ÷ı ÁÿΛ ±fiÎÁ@÷ flËı »ı.
flËı »ı. µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷fiı ¿‹˝›˘√Ì ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√Ì …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
≥E»÷˘ … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı‰Ì ≥E»Î … ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ Ï«L‹›÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹Îfiı »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì
ωCÔfi¿÷ν »ı. ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … µtıU› ˢ‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl, ‹fi, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ Á_ÁÎflfiÌ
¿‹˝›˘√Ìfiı “›˘√›@÷” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˝, ÂflÌfl, ‹fi, ≥„Lƒ›˘
±ËŸ …ıfiı “›˘√›@÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, ÷ıfiı ‰√ıflıfiı ±fiı ±ı‹fiÌ Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì ‹Îfi÷˘;
… »ßÎ ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ “›˘√Îwœ—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ’fl_÷ ±ı‹fiı Á_ÁÎflfiÌ ±fiı Á_ÁÎfl ‹ÎÀıfiÌ … ‹Îfiı »ı.
±ÎT›˘ »ı. ¿‹˝›˘√Ì F›Îflı ’ÿÎ◊˝, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiı ±fiı ±ı‹fiÌ
“¿<‰˝LÔfiÏ’ fi Ï·M›÷ı” ó ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î Ïø›Î±˘fiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ … ‹Îfiı »ı, ÷˘ ’»Ì ±ı‹fiÎ
»÷Î_ ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì fi◊Ì ·ı’Î÷˘. ¿‹˘˝fiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ¿ÎflHÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥fi_ ÏË÷ ◊¥ √›_, ¿˘¥fiı Á¬ ’ˢÓE›_, ¿˘¥fiÎ
»ı ó ¿‹˘˝ ≠I›ıfiÌ ‹‹÷Î, ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î, ¿‹˝…L› µ’fl µ’¿Îfl ◊¥ √›˘ ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝fiı “‹ıÓ ¿›Î*”,
Á¬fiÌ ≥E»Î ÷◊Î ÷ıfi˘ ¤˘√ ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi.1 “‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ±Î‰_ ◊›_” ó ±ı‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÌ Â¿ı?
ÁÎflÎ_‹Î_ ¿‹˘˝ ‰Õı ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î fi ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ‹ÎfiÌ Â¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ¿‹˝ ¿fl÷˘
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿‹˝›˘√Ì ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿‹˘˝◊Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿÷ν fi◊Ì ⁄fi÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝◊Ì ·ı’Î÷˘
⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ_ ¿‹˝, ±¿‹˝ ⁄fiÌ Ω› »ı. fi◊Ì ◊÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı F›Îflı ¿‹˝›˘√Ìfiı ⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ±ı¿I‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı; I›Îflı ¿‹˝ ¿fl÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿÷ν’b_ (¿I≤˝I‰) flËı÷_ fi◊Ì. ¿÷ν’b_
fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊÷Î ¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊÷Î_ fi◊Ì (√Ì÷Î. 8-17).
óáó
Á_⁄_‘ ó ¿‹˘˝fiΠωʛ‹Î_ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ÁÎ_A››˘√fiÎ ÁΑfifiÌ
‰Î÷ ¿Ëı »ı.
fiˆ‰ g¿Ï«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚ –– 8––
’U›Gf≤H‰LVM≤„G…CβLÔfiffiL√E»LV‰’GrÁfiÔ˚ –– 8––
≠·’„L‰V≤…LB≤ËÔ˚HÎLÔfi„L‹ÊÏLÔfiÏ‹ÊLÔfiÏ’ –– 9––
≥„Lƒ›ÎHÎÌ„Lƒ›Î◊ıÛÊ ‰÷˝L÷ ≥Ï÷ ‘Îfl›fiÔ˚ –– 9––
1. ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√fiÎ V‰w’fi_ ω‰ı«fi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfiı “‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” ’ÿ˘◊Ì ¿‹˘˝ ≠I›ı ‹‹÷Î,
¿‹˝…L› Á¬fiÌ ≥E»Î ÷◊Î ÷ıfi˘ ¤˘√ ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ÷◊Î “‹Î Œ·ıÊ ¿ÿΫfi” ’ÿ˘◊Ì ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fiÌ
≥E»Î ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı.
f·˘¿ 8, 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 349

÷k‰Ï‰÷Ô˚ = ÷k‰fiı ΩHÎfiÎfl˘ ωV≤…fiÔ̊ = (‹‚-‹ÒhÎfi˘) I›Î√ ±ıÀ·ı ¿ı ωʛ˘‹Î_

›@÷— = ÁÎ_A››˘√Ì ¿fl÷˘, ‰÷˝L÷ı = ‰÷a flËÌ »ı”ó
’U›fiÔ˚ = Ωı÷˘, V‰’fiÔ˚ = ¨CÎ÷˘, ≥Ï÷ = ±ı‹
f≤H‰fiÔ˚ = ÁÎ_¤‚÷˘, rÁfi˚ = rÎÁ ·ı÷˘ (÷◊Î) ‘Îfl›fiÔ˚ = Á‹∞fiı
VM≤ÂfiÔ˚ = V’½ ¿fl÷˘, µ„L‹ÊfiÔ˚ = ±Î_¬˘ µCÎÎÕ÷˘ Ï¿„G«÷Ô˚ = “(Ë_ ’˘÷ı) ¿Â_ …
Ï…CβfiÔ˚ = ÁÒ_CÎ÷˘, (±fiı) ±ı‰ = ’HÎ
±ëfiÔ˚ = …‹÷˘, ÏfiÏ‹ÊfiÔ˚ = ‹Ÿ«÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ fi = fi◊Ì
√E»fiÔ˚ = «Î·÷˘, ±Ï’ = ’HÎ ¿fl˘Ï‹ = ¿flÌ flè΢”ó
B≤ùfiÔ˚ = √˛ËHÎ ¿fl÷˘, ≥„Lƒ›ÎÏHÎ = “Á‰˝ ≥„Lƒ›˘ ≥Ï÷ = ±ı‹
≠·’fiÔ˚ = ⁄˘·÷˘, ≥„Lƒ›Î◊ıÛÊ = ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ±◊ÎıÛ‹Î_ ‹L›ı÷ = ‹Îfiı.
ÀÌ¿Î ó “÷k‰Ï‰÷Ô˚ ›@÷—” ó ±ËŸ ±Î ’ÿ˘ ‹ËÎ’vÊfi˘ ÂflÌfl ‰√ıflı◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı
ÁÎ_A››˘√fiΠω‰ı¿ÂÌ· ÁΑ¿fiÎ_ ‰Î«¿ »ı, …ı ÷k‰Ï‰ÿ Ï⁄·¿<· Á_⁄_‘ (¿÷ν’b_) fi◊Ì flËı÷˘.
‹ËÎ’vÊfiÌ …ı‹ Ïfi¤˛Î˝L÷ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÷I’fl ±ËŸ “÷k‰Ï‰÷Ô˚” ±ı … »ı, …ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’vÊfiÎ
flËı »ı. ÷ıfi΋Î_ ±ı‰˘ ω‰ı¿ Ω√˛÷ ◊¥ √›˘ »ı ¿ı ⁄‘Ì Ï‰¤Î√fiı ±◊ν÷Ô˚ √HÎ ±fiı Ïø›Î Á‹√˛ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ »ı,
Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı, ÷ı Ïø›Î±˘fi˘ ‹ÎflÌ ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ ÷k‰‹Î_ √HÎ ±fiı Ïø›Î fi◊Ì ó ±ıfiı
ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘ »ı … fiÏË. ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎı »ı. ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ Ïfiω˝¿Îfl ÷k‰ ÷˘
…ı ’˘÷Îfi΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ⁄‘Îfi_ ≠¿Î¿ ±fiı ±Î‘Îfl »ı. ⁄‘Îfi_ ≠¿Î¿ ˢ‰Î
¿˘¥ Ïø›ÎfiÎ ¿÷ν’HÎÎfiı fi◊Ì Ωı÷˘, ÷ı “÷k‰Ï‰÷Ô˚” »ı. »÷Î_ ’HÎ ÷ı ≠¿ÎU›fiÌ (ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ) ±_÷√˝÷ ±˘÷≠˘÷
÷ıfi΋Î_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl V‰Î¤Îω¿ … ±ı ÁΉ‘ÎfiÌ flËı »ı »ı. ≠¿ÎU›‹Î_ ¤‚Ì √›ı· ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠¿Î¿ ±ı
¿ı V‰w’‹Î_ ¿÷ν’b_ »ı … fiÏË. ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ ÂflÌfl, ≠¿Î¿ … »ı ±fiı ≠¿ÎU› ±ı ≠¿ÎU› … »ı. ±ı‰Ì
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı ¿ÿÌ ’HÎ … flÌ÷ı ±ı ⁄‘Îfi˘ ±Î‘Îfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄‘ÎfiÎ
’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Îfi˘ V‰Ì¿Îfl fi◊Ì ¿fl÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ (±Î‘ı›fiÎ) ¿HÎ-¿H΋Î_ T›ÎMÔ÷ »ı. ’fl_÷ ÷ı ¿ÿÌ ±Î‘ı›
¶ÎflÎ ◊fiÎflÌ Ïø›Î±˘fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÌ Â¿ı? (±Î‘Îfl ±Î’‰Î ·Î›¿) fi◊Ì ⁄fi÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ≠¿Î¿
‰ÎV÷‰‹Î_ µ’›˝@÷ „V◊Ï÷ V‰w’◊Ì ⁄‘Î ‹fiW›˘fiÌ ±fiı ±Î‘Îfl »ı, ÷ıfi΋Î_ ¿fl‰Îfi_ ±fiı ⁄fi‰Îfi_ fi◊Ì Ë˘÷_.
»ı; ’fl_÷ ÷ı±˘ ¤Ò·◊Ì V‰w’fiı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ‹ÎfiÌ ¿fl‰Î ±fiı ˢ‰Î w’Ì ’Ïfl‰÷˝fi ÷˘ ≠¿ÎU› ±◊‰Î ±Î‘ı›‹Î_
·ı »ı (√Ì÷Î 3/27). ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ …ı „@÷ ‰Õı Á‹Ïp … »ı. ±Î flÌ÷ı ≠¿Î¿ ±fiı ≠¿ÎU›, ±Î‘Îfl ±fiı ±Î‘ı›fiÎ
Á_ÁÎflfiÌ Ïø›Î±˘ ◊¥ flËÌ »ı, ÷ı „@÷ ‰Õı T›Ïp ¤ıÿ (ω¤Î√)fiı …ı ›˘B› flÌ÷ı ΩHÎı »ı, ÷ı … “÷k‰Ï‰ÿÔ”
ÂflÌflfiÌ Ïø›Î±˘ ’HÎ ◊¥ flËÌ »ı, ’fl_÷ Á‹Ïpfi˘ … »ı. ±Î … ≠¿ÚÏ÷ (ZÎıhÎ) ±fiı ’vÊ (ZÎıhÎiÎ)fiΠω¤Î√fiı
±S’ ±_ T›ÏpfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰Îfiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ±√ε ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î
¿ÎflHÎı ‹fiW› T›ÏpfiÌ ¿ıÀ·Ì¿ Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î±˘ f·˘¿‹Î_ ±fiı ±Î√‚ ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î-’Î_«‹Î
‹Îfi‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. ±Î ‹ÎL›÷Îfiı ËÃΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ÷◊Î ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ, ±˘√HÎÌÁ‹Î, hÎı‰ÌÁ‹Î ±fiı
… ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı ¿ÿÌ ¿÷ν fi ‹Îfiı. «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı.
F›Î_ Á‘Ì ¿˘¥ ’HÎ ±_Âı ¿÷ν’HÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î »ı, I›Î_ “’U›Gf≤H‰LVM≤ÂfiÔ̊...µ„L‹ÊÏLÔfiÏ‹ÊLÔfiÏ’” ó ±ËŸ
Á‘Ì ÷ı ÁΑ¿ ¿Ëı‰Î› »ı, F›Îflı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿÷ν’HÎÎfiÌ Ωı‰_, ÁÎ_¤‚‰_, V’½ ¿fl‰˘, ÁÒ_CΉ_ ±fiı ¬Î‰_ ó ±ı ’Î_«ı›
‹ÎL›÷Îfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ±fi¤‰ Ïø›Î±˘ (ø‹Â— fiıhÎ, l˘hÎ, I‰«Î, CβÎHÎ ±fiı flÁfiÎ ó ±Î
◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ÷k‰Ï‰ÿ ‹ËÎ’vÊ ¿Ëı‰Î› »ı. ’Î_«) iÎÎfiı„Lƒ›˘fiÌ »ı. «Î·‰_, √˛ËHÎ ¿fl‰_, ⁄˘·‰_ ±fiı
…ı‰Ì flÌ÷ı V‰MÔfi‹Î_◊Ì Ω√÷Î_ ‹fiW›fi˘ V‰MÔfi ÁÎ◊ı ‹‚-‹ÒhÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ó ±ı «Îflı› Ïø›Î±˘ (ø‹Â— ’√,
Ï⁄·¿<· Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷k‰Ï‰ÿ ËÎ◊, ‰ÎHÎÌ, µ’V◊ ±fiı √ÿÎ ó ±Î ’Î_«) ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiÌ »ı.1
1. ±ËŸ ’Î_«ı› ¿‹ı˝„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘fi_ ‰Hνfi «Îfl Ïø›Î±˘fiÌ ±_÷√˝÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ “ωV≤…fiÔ˚” Ïø›ÎfiÌ ±_÷√˝÷ … µ’V◊
±fiı √ÿÎfiÌ Ïø›Î±˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
350 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÁÒ‰_ ó ±Î ±ı¿ Ïø›Î ±_÷—¿flHÎfiÌ »ı. rÎÁ ·ı‰˘ ó ±Î
±ı¿ Ïø›Î ≠ÎHÎfiÌ, ±fiı ±Î_¬˘ ¬˘·‰Ì ÷◊Î ‹Ÿ«‰Ì ó ±Î
⁄ı Ïø›Î±˘ “¿>‹˝” fi΋fiÎ µ’≠ÎHÎfiÌ »ı.
µ’›˝@÷ ÷ıfl Ïø›Î±˘ ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfiı iÎÎfiı„Lƒ›˘,
¿‹ı˝„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ, ≠ÎHÎ ±fiı µ’≠ÎHÎ ‰Õı ◊‰Î‰ÎfiÌ
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ µS·ı¬ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflıfiÎ ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı, ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ fiÏË.
⁄ÌΩı ±ı¿ ¤Î‰ ±Î ’HÎ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√Ì
¶ÎflÎ ‰Hν, ±Îl‹, V‰¤Î‰, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl
ÂÎVÔhÎωÏË÷ ÂflÌflÏfi‰Î˝ËfiÌ Ïø›Î±˘, ¬Îfi, ’Îfi, ‰ı’Îfl
¿fl‰˘, µ’ÿı ±Î’‰˘, ·¬‰_, ‰Î_«‰_, ÁÎ_¤‚‰_, ω«Îfl‰_
‰√ıflı Ïø›Î±˘ fi ◊÷Ì Ë˘› ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ÷ıfiÎ
¶ÎflÎ ±Î ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ◊¥ ¿ı »ı.
‹fiW› ’˘÷Îfiı ±ı … Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ‹Îfiı »ı,
…ı‹fiı ÷ı ΩHÎÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi-⁄Ï©’Ò‰˝¿ ¿flı »ı; …ı‹¿ı
‰Î_«‰_, ·¬‰_, ω«Îfl‰_, Ωı‰_, ¤˘…fi ¿fl‰_ ‰√ıflı. ’fl_÷
±fiı¿ Ïø›Î±˘ ±ı‰Ì ˢ› »ı, …ıfi˘ ‹fiW› ¿÷ν fi◊Ì;
…ı‹¿ı ó rÎÁfi_ ±Î‰‰_-…‰_, ±Î_¬˘fi_ ¬Ò·‰_ ±fiı ⁄_‘
◊‰_ ‰√ıflı. ’»Ì ±Î Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı fi ‹Îfi‰ÎfiÌ
‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì? ±ıfi˘ µkÎfl
±ı »ı ¿ı Á΋ÎL› w’ı rÎÁ˘fi_ ±Î‰‰_-…‰_ ‰√ıflı Ïø›Î±˘
V‰Î¤Îω¿ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı; ’fl_÷ ≠ÎHÎΛ΋ ‰√ıflı‹Î_ ‹fiW›
rÎÁ ·ı‰Î ‰√ıflı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±Î_¬˘fiı ¬˘·‰Ì ±fiı ⁄_‘ ¿fl‰Ì ’HÎ Ïø›Î w’ı ◊Λ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’HÎ ’˘÷Îfiı fi
‹Îfi‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷ …ı‰Ì flÌ÷ı
‹fiW› “rÁfiÔ˚ µ„L‹ÊfiÔ˚ ÏfiÏ‹ÊfiÔ˚” (rÎÁ ·ı‰˘, ±Î_¬˘fiı
¬˘·‰Ì ±fiı ‹Ÿ«‰Ì) ó ±ı Ïø›Î±˘fiı V‰Î¤Îω¿ ‹ÎfiÌfiı
÷ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±L›
Ïø›Î±˘fiı ’HÎ V‰Î¤Îω¿ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fi΋Î_ ’˘÷Îfi_
¿÷ν’b_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı fiÏË.
±ËŸ “’U›fiÔ˚” ‰√ıflı …ı ÷ıfl Ïø›Î±˘ ⁄÷Î‰Ì »ı,
÷ı‹fi_ ¿˘¥ ±Î‘Îfl ωfiÎ ◊‰_ Á_¤Ï‰÷ fi◊Ì. ±ı Ïø›Î±˘
…ıfiÌ ±ÎÏl÷ ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı Ïø›Î±˘fi˘ …ı ±Î‘Îfl
»ı, ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ Ïø›Î ◊÷Ì fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠¿ÎÏÂ÷
◊‰Î‰Î‚Ì ±ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ¿˘¥ ≠¿Î ωfiÎ ÏÁ©
◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì. …ı ≠¿Î ‰Õı ±ı Ïø›Î±˘ ≠¿ÎÏÂ÷
◊Λ »ı, …ı ≠¿ÎÂfiÌ ±_÷√˝÷ ˢ› »ı, ÷ı ≠¿Î‹Î_ ¿ÿÌ
¿˘¥ Ïø›Î ◊¥ fi◊Ì, ◊÷Ì fi◊Ì, ◊Âı fiÏË, ◊¥ ¿÷Ì
fi◊Ì ±fiı ◊‰Ì Á_¤Ï‰÷ ’HÎ fi◊Ì. ±ı‰_ ÷ı ÷k‰ ÁËfi˘
[±K›Î› 5
±Î‘Îfl, ≠¿Î¿ ±fiı ’˘÷ı ≠¿ÎÂV‰w’ »ı. ÷ı ⁄‘΋Î_
flËı÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿o¥ fi◊Ì ¿fl÷_. ±ı ÷k‰fiÌ ÷flŒ
·Z› ¿flΉ‰Îfi_ … µ’›˝@÷ ÷ıfl Ïø›Î±˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
“≥„Lƒ›ÎHÎÌ„Lƒ›Î◊ı˝Ê ‰÷˝L÷ ≥Ï÷ ‘Îfl›fiÔ˚” ó F›Îflı
V‰w’‹Î_ ¿÷ν’b_ »ı … fiÏË, I›Îflı Ïø›Î±˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
±fiı ¿˘fiÎ ¶ÎflÎ ◊¥ flËÌ »ı? ó ±ı ≠ffifi˘ µkÎfl
±Î’÷Î_ ¤√‰Îfi µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı. ±ËŸ
¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ≥„Lƒ›˘‹Î_ ¿I≤˝I‰ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ fi◊Ì,
’fl_÷ V‰w’fiı ¿I≤˝I‰flÏË÷ (Ïfi·ı˝’) ⁄÷Ή‰Î‹Î_ »ı.
iÎÎfiı„Lƒ›˘, ¿‹ı˝„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ, ≠ÎHÎ, µ’≠ÎHÎ
‰√ıflı ÁËfiı ±ËŸ “≥„Lƒ›ÎÏHΔ ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ·ı‰Î‹Î_
±ÎT›Î_ »ı. ≥„Lƒ›˘fiÎ ’Î_« ωʛ˘ »ı ó ÂOÿ, V’½,
w’, flÁ ±fiı √_‘. ±Î ωʛ˘‹Î_ … ≥„Lƒ›˘fi˘ T›‰ËÎfl
◊Λ »ı. ÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘ ±fiı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ ≠¿ÚÏ÷fi_
¿Î›˝ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ÁC΂Ì
Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı ó
(1) “≠¿Ú÷ı—” Ïø›‹ÎHÎÎÏfi √HΈ— ¿‹Î˝ÏHÎ Á‰˝Â—
(√Ì÷Î 3/27). (2) “≠¿ÚI›ˆ‰ « ¿‹Î˝ÏHÎ Ïø›‹ÎHÎÎÏfi
Á‰˝Â—” (√Ì÷Î 13/29).
√H΢fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ±fiı ÷ı‹fiΠωʛ˘fiı
“√HΔ … ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì √H΢ … √H΢‹Î_
‰÷a flèÎÎ »ı ó “√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı” (√Ì÷Î 3/28).
√H΢ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘¥ ¿÷ν fi◊Ì ó “fiÎL›_ √HÎıP›—
¿÷νfl_ ›ÿÎ ƒpÎfi’U›Ï÷” (√Ì÷Î 14/19). ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı Ïø›Î‹ÎhÎfiı «ÎËı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ¿Ë˘, «ÎËı
≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ √H΢ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ¿Ë˘, «ÎËı ≥„Lƒ›˘
¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ¿Ë˘, ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ … ‰Î÷ »ı.
Ïø›Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ’Ïfl‰÷˝fi. ’Ïfl‰÷˝fi w’Ì Ïø›Î
≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı. V‰w’‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi w’Ì Ïø›Î
·ı‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠¿ÚÏ÷ Ïfifl_÷fl Ïø›ÎÂÌ·
»ı ±fiı V‰w’ ¿÷ν’HÎÎ◊Ì flÏË÷ »ı. ≠¿ÚÏ÷ ¿ÿÌ Ïfi„Wø›
◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì ±fiı V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ Ïø›Î ◊¥ ¿÷Ì
fi◊Ì. Ïø›Î‹ÎhÎ ≠¿ÎU› »ı ±fiı V‰w’ ≠¿Î¿ »ı.
“fiˆ‰ g¿Ï«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ‹L›ı÷” ó ±ËŸ “Ë_ (V‰w’◊Ì)
¿÷ν fi◊Ì” ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı Ë_ (V‰w’) ’Ëı·Î_
¿÷ν Ë÷˘. V‰w’‹Î_ ¿÷ν’b_ fi ÷˘ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ »ı, fi
¤Ò÷¿Î‚‹Î_ Ë÷_ ±fiı fi ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ ◊Âı. Ïø›Î‹ÎhÎ
≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı, ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷ ÁÿÎ Ïø›ÎÂÌ·
»ı ±fiı ’vÊ ±◊ν÷Ô˚ «ı÷fi÷k‰ ÁÿÎ Ïø›ÎflÏË÷ »ı. F›Îflı
«ı÷fi ±fiÎÏÿ ¤Ò·◊Ì ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
f·˘¿ 8, 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î±˘
‹Îfi‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÷ı Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷ı ⁄fiÌ Ω›
»ı (√Ì÷Î 3/27).
…ı‰Ì flÌ÷ı, ±ı¿ ‹fiW› «Î·÷Ì flı·√ÎÕÌfiÎ ÕO⁄΋Î_
⁄ıÃ˘ »ı, «Î·Ì fi◊Ì flè΢; ’fl_÷ flı·√ÎÕÌfiÎ «Î·‰Îfiı
¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ «ÎS›Î ωfiÎ … «Î·‰Îfi_ ◊¥ Ω› »ı.
flı·√ÎÕÌ‹Î_ «œ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ˉı ÷ı „V◊fl ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì.
±ı‰Ì … flÌ÷ı Ïø›ÎÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝w’Ì V◊Ò‚, ÁÒZ‹
±fiı ¿ÎflHÎ ó ¿˘¥ ’HÎ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı F›Îflı ’˘÷ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı »ı, I›Îflı ’˘÷ı ¿‹˝ fi ¿fl÷˘
ˢ‰Î »÷Î_ ±ı ÂflÌfl˘◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ⁄L›Î
ωfiÎ flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì.
ÁÎ_A››˘√Ì ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı
¿ÿÌ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ¿‹˘˝fiÎ
¿÷ν’HÎÎfi˘ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ÿÌ ±fi¤‰ fi◊Ì ¿fl÷˘ (√Ì÷Î
5/13). …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfi_ ⁄΂¿‹Î_◊Ì ›‰Îfi ◊‰_, ‰Î‚fi_
¿Î‚΋Î_◊Ì ÁŒıÿ ◊‰_, ¬Î‘ı·Î ±LÔfifi_ ’«‰_, ÂflÌflfi_
⁄‚‰Îfi ¿ı Ïfi⁄˝‚ ◊‰_ ‰√ıflı Ïø›Î±˘ V‰Î¤Îω¿ (’˘÷ÎfiÌ
‹ı‚ı) ◊Λ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄Ì∞ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fiı
’HÎ ÁÎ_A››˘√Ì V‰Î¤Îω¿ ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘‰Îfi˘ ±fi¤‰
¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ’˘÷Îfiı ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Îfi˘
¿÷ν ˢ‰Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl÷˘ fi◊Ì.
√Ì÷΋Î_ ’˘÷Îfiı ¿÷ν ‹Îfi‰Î‰Î‚ÎfiÌ Ïfi_ÿÎ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı (±. 3/27). ±ı … flÌ÷ı Â© V‰w’fiı ¿÷ν
‹Îfi‰Î‰Î‚Îfiı ‹Ï·fi ±_÷—¿flHΉ΂˘ ±fiı ÿ‹˝Ï÷ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı (±. 18/16). ’fl_÷ V‰w’fiı ±¿÷ν
‹Îfi‰Î‰Î‚ÎfiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı (±. 13/29).
“±ı‰” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿÷ν’HÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î fi ¿flı
±◊ν÷Ô˚ ¿ÿÌ ¿˘¥ ’HÎ ±_Âı ’˘÷Îfiı ¿˘¥ ¿‹˝fi˘ ¿÷ν
fi ‹Îfiı. ±Î flÌ÷ı F›Îflı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿÷ν’HÎÎfi˘ ¤Î‰
fi◊Ì flËı÷˘, I›Îflı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ¿‹˘˝fiÌ Á_iÎÎ
“¿‹˝” fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ “Ïø›Î” flËı »ı. ÷ıfiı “«ıp΋ÎhΔ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î … µtıU›◊Ì hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ
÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Îfiı
“«ıp÷ı” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
±ËŸ “±ı‰” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ⁄Ì…\_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ’˘÷Îfi_ V‰›_fi_ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ,
ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ¿ıÀ·_› ¤‚Ì …‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fiı ’˘÷Îfiı
“Ë_ ¿÷ν »\_” ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î »÷Î_ ’HÎ V‰›_‹Î_ ¿ÿÌ
¿I≤˝I‰ ±Î‰÷_ … fi◊Ì ±fiı fi ¿ÿÌ ±Î‰Ì ’HΠ¿ı
351
»ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌfiı ±ı ’˘÷ı
’˘÷Îfi΋Î_ ¿I≤˝I‰ ‹ÎfiÌ ·ı »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfi΋Î_ ‹Îfi‰Î
±fiı fi ‹Îfi‰Îfi_ Á΋J›˝ »ı fiı V‰÷_hÎ÷Î »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ı ’˘÷Îfi˘ ¿÷ν ’HÎ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı F›Îflı
÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ …\±ı »ı ÷˘ ±¿÷ν’b_ ’HÎ ±ıfiÎ
±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ⁄LÔfiı ‰Î÷˘ (’˘÷Îfi΋Î_ ¿I≤˝I‰
‹Îfi‰_ ±fiı fi ‹Îfi‰_) ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ÿÌ
¿I≤˝I‰ ±Î‰÷_ … fi◊Ì. ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ı¿hÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó ÂflÌfl‹Î_ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ÷ı fi ¿flı »ı ±fiı fi Ï·MÔ÷ ’HÎ ◊Λ »ı. ¤˘@÷Î
÷˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ flËı·˘ ’vÊ … ⁄fiı »ı (√Ì÷Î 13/21).
√H΢fi˘ ó Ïø›ÎŒ‚fi˘ ¤˘@÷Î ⁄fi‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ¿ÿÌ E›÷ fi◊Ì ◊÷˘; ’fl_÷
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÷flŒ ºÏp fi flËı‰Î◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_
Ï·MÔ÷÷Îfi˘ ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
Ωı¿ı ’vÊ ’˘÷ı V‰w’◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı, ÷ıfi΋Î_
¤˘@÷Î’b_ »ı fiÏË, ˢ¥ ¿÷_ fi◊Ì, ÷˘’HÎ Á¬-ÿ—¬fi˘
¤˘@÷Î ÷˘ ’˘÷ı ’vÊ («ı÷fi) … ⁄fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á¬Ì-
ÿ—¬Ì ÷˘ ’˘÷ı ’vÊ («ı÷fi) … ◊Λ »ı, …Õ fiÏË;
¿ı‹¿ı …Õ‹Î_ Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰ÎfiÌ Â„@÷ ±fiı ›˘B›÷Î fi◊Ì.
÷˘ ’»Ì ’vÊ‹Î_ ¤˘@÷Î’b_ »ı … fiÏË ±fiı Á¬-ÿ—¬fi˘
¤˘@÷Î ’vÊ … ⁄fiı »ı ó ±ı ⁄LÔfiı ‰Î÷˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı?
¤˘√fiÌ ‰ı‚Î …ı ¤˘√οÎfl ó Á¬-ÿ—¬Î¿Îfl T≤ÏkÎ ⁄fiı
»ı, ÷ı ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ Ë˘› »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ˢ› »ı.
’fl_÷ ÷ı T≤ÏkÎfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ˢ‰Î◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰Îfi_
±◊ν÷Ô˚ “Ë_ Á¬Ì »\_”, “Ë_ ÿ—¬Ì »\_” ó ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î
’˘÷Îfi΋Î_ ’vÊ ’˘÷ı … ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’vÊfiΠωfiÎ
±ı‰_ ‹Îfi‰_ fi◊Ì ◊÷_ ±◊ν÷Ô˚ ±ı‰_ ‹Îfi‰_ ’vÊ‹Î_ …
◊¥ ¿ı »ı, …Õ‹Î_ fiÏË; ±Î ºÏp±ı ’vÊfiı ¤˘@÷Î
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ V‰›_‹Î_ ‹Îfi‰Î »÷Î_
’HÎ ±◊ν÷Ô˚ Á¬fiÌ ‰ı‚Î Á¬Ì ±fiı ÿ—¬fiÌ ‰ı‚Î ÿ—¬Ì
ó ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î ’˘÷Îfi΋Î_ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ’vÊ ’˘÷ı
’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ ±fiı Á¬-ÿ—¬fi˘ ≠¿Î¿‹ÎhÎ
… flËı »ı; ±ı ºÏp±ı ’vÊ‹Î_ ¤˘@÷Î’b_ fi◊Ì ±fiı
ˢ¥ ¿÷_ … fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ÿıÂÌ›’HÎÎ◊Ì ¤˘@÷Î’b_
◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ÿıÂÌ›’b_ ±Ëo¿Îfl◊Ì ◊Λ »ı. ±Ëo¿Îfl
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷ …Õ »ı; ±Î◊Ì ÷ıfi_ ¿Î›˝
’HÎ …Õ … ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤˘@÷Î’b_ ’HÎ …Õ … ˢ›
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤˘@÷Î’b_ ’vÊ («ı÷fi)‹Î_ fi◊Ì. Ωı
±Î ’vÊ Á¬fiı Á‹›ı Á¬Ì ±fiı ÿ—¬fiÎ Á‹›ı ÿ—¬Ì
◊Î÷, ÷˘ ±ıfi_ V‰w’ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· … ˢ÷; ¿ı‹¿ı Á¬fi˘
352 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı ÷◊Î ÿ—¬fi˘ ’HÎ ±Îfl_¤
±fiı ±_÷ ˢ› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ’vÊ ’HÎ ±Îfl_¤
±fiı ±_÷‰Î‚˘ ◊¥ Ω÷, ¿ı …ı Á‰˝◊Î ±fiÏ«÷ »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı √Ì÷αı ±ıfiı ±ZÎfl, ±T›› ±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ ¿è΢ »ı
±fiı ÷k‰iÎ ’vÊ˘±ı ±ıfi_ V‰w’ «˘yÁ ±fiı ±ı¿w’
‹ÎL›_ »ı. Ωı ±Î ’vÊfiı Á¬fiı Á‹›ı Á¬Ì ±fiı ÿ—¬fiı
Á‹›ı ÿ—¬Ì ◊‰Î‰Î‚˘ … ‹Îfi̱ı, ÷˘ ’»Ì ’vÊ ÁÿÎ
±ı¿flÁ ±fiı ±ı¿w’ flËı »ı ó ±ı‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ
¿̱ı »Ì±ı?
ωÂıÊ ‰Î÷
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “±Ëo¿Îfl-
ω‹ÒœÎI‹Î ¿÷νËÏ‹Ï÷ ‹L›÷ı” ó ±Î‹Î_ ±Î‰ı·Î “‹L›÷ı”
’ÿ◊Ì …ı ‰Î÷ ±Î‰Ì Ë÷Ì, ÷ıfi˘ … ÏfiÊı‘ ±ËŸ “fiˆ‰
Ï¿„G«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚” ó ±Î‹Î_ ±Î‰ı·Î
“‹L›ı÷” ’ÿ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. “‹L›ı÷” ’ÿfi˘ ±◊˝
‹Îfi‰_ ±ı‰˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı‰˘ »ı; ¿ı‹¿ı
V‰w’‹Î_ Ïø›Î fi◊Ì ó ±ı ±fi¤‰ »ı, ‹ÎL›÷Î fi◊Ì.
¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ±◊‰Î fi ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ó ⁄ıµ ±‰V◊α˘‹Î_
V‰w’‹Î_ ±¿÷ν’b_ …ı‹ »ı ÷ı‹ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷k‰Ï‰ÿ
’vÊ ±ı ±fi¤‰ ¿flı »ı ¿ı ¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ’HÎ Ë_
±ı … Ë÷˘ ±fiı ¿‹˝ fi ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ’HÎ Ë_ ±ı …
flè΢; ±Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î ±◊‰Î fi ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ V‰w’
(’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ)‹Î_ Â_ Œfl¿ ’Õu˘? ±◊ν÷Ô˚ V‰w’ ÷˘
±¿÷ν … flèÎ_. ±Î flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ’Ïfl‰÷˝fifi_ iÎÎfi
(±fi¤‰) ÷˘ ⁄‘Îfiı ◊Λ »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÎ
’Ïfl‰÷˝fifi_ iÎÎfi ¿˘¥fiı fi◊Ì ◊÷_. V‰w’ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fi_
ÏfiÏ·˝MÔ÷ w’ı ±Îl›, ±Î‘Îfl ±fiı ≠¿Î¿ »ı. ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fifiÌ Á_¤Î‰fiÎ fi◊Ì.
V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘. F›Îflı ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ
ÁÎ◊ı flÎ√◊Ì ÷ÎÿÎIQ› ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷Îfi΋Î_
±¤Î‰ ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ±ı ±¤Î‰fiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı
÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. ¿Î‹fiÎfiÌ
’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ÷ıfi΋Î_ ¿÷ν’b_ ±Î‰Ì Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎ
◊›Î ωfiÎ V‰w’‹Î_ ¿÷ν’b_ fi◊Ì ±Î‰÷_.
≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ωfiÎ ’˘÷ı ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì
¿flÌ Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ¿flH΢◊Ì ¿‹˘˝ ◊Λ »ı, ÷ı ¿flH΢
≠¿ÚÏ÷fiÎ_ … »ı. ¿÷ν ¿flHÎfiı ±Î‘Ìfi ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
√‹ı ÷ıÀ·˘ ›˘B› Á˘fiÌ ¿ı‹ fi ˢ›, ’fl_÷ ÷ı ±ıflHÎ,
Ë◊˘Õ˘ ‰√ıflı ±˘Ωfl˘ ωfiÎ ¿Î›˝ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ¿÷ν ¿flH΢ ωfiÎ ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
±Î flÌ÷ı ›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ±fiı ¿flHÎ ó ±ı hÎHÎı ≠¿ÚÏ÷‹Î_
… »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ’˘÷Îfi΋Î_ ≠÷Ì÷ ◊Λ
»ı. ±Î hÎHÎı CÎÀı-‰‘ı »ı ±fiı V‰w’ ÁÿÎ …ı‰_ »ı ÷ı‰_
flËı »ı. ±Î◊Ì ±ı‹fi˘ V‰w’ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı … fiÏË.
¿÷ν’b_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı
¿÷ν ‹Îfi‰˘ ±ı ’fl‘‹˝ »ı. V‰w’‹Î _¿÷ν’b_ fi◊Ì, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ±¿÷ν ‹Îfi‰˘ ±ı V‰‘‹˝ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˛ÎõHÎ
’˘÷ÎfiÎ ⁄˛ÎõHÎ’HÎÎ (Ë_ ⁄˛ÎõHÎ »\_ ó ±ı)‹Î_ Ïfifl_÷fl „V◊÷
flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷k‰Ï‰ÿ ’˘÷ÎfiÎ ±¿÷ν’HÎÎ
(V‰‘‹˝)‹Î_ Ïfifl_÷fl „V◊÷ flËı »ı ó ±Î … “fiˆ‰
g¿Ï«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚” ’ÿ˘fi˘ ¤Î‰ »ı.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ω‰ı¿ÂÌ· iÎÎfi›˘√Ì ≠◊‹ iÎÎfiı„Lƒ›˘, ¿‹ı˝„Lƒ›˘, ±_÷—¿flHÎ ÷◊Î ≠ÎH΢◊Ì ◊fiÎflÌ Ïø›Î±˘fiı
¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ “Ë_ ’˘÷ı ¿Â_ … ¿fl÷˘ fi◊Ì.” - ±ı‰_ ‹Îfiı »ı, ’»Ì ÷ıfiı ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
¬flı¬fl Ï«L‹› ÁkÎÎ ‹Îh΋Î_, fi ¿fl‰_ »ı fi ◊‰_ »ı! V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ÂflÌfl‹Î_ ◊fiÎflÌ Á_’ÒHν Ïø›Î±˘
≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı, V‰›_‹Î_ fiËŸ. ÷ı◊Ì V‰›_fi˘ ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì.
±Ï‰‰ı¿’Ò‰˝¿ ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹Îfi‰Î◊Ì …ı “±Ëo¿Îfl ω‹ÒœÎI‹Î” ◊¥ √›˘ Ë÷˘. (√Ì÷Î 3/27),
÷ı … ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfiı ±Ë‹Ô˚◊Ì ±·√ ±fi¤‰‰Î◊Ì “÷k‰Ï‰÷Ô˚ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ¿I≤˝I‰ flËı÷_ fi◊Ì
÷ı Ïfifl_÷fl Ï«L‹› ÷k‰‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı.
±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊¥fiı V‰›_ ’˘÷ı ’˘÷Îfiı ¤Ò·◊Ì ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘ ÷ı◊Ì ÷ı ¿‹˘˝◊Ì ÷◊Î ÷ıfiÎ Œ‚◊Ì
⁄_‘Î¥ √›˘ ±fiı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘‹Î_ «ÎS›˘ √›˘. ˉı Ωı ÷ı ’˘÷Îfiı ±Ë‹Ô˚◊Ì ±·√ ‹Îfiı ±fiı ’˘÷Îfiı
¿÷ν fi ‹Îfiı ±◊ν÷˚ V‰›_ ¬flı¬fl …ı‰˘ »ı, ÷ı‰˘ … ’˘÷Îfiı ±fi¤‰ı ÷˘ ÷ıfiÎ ‹@÷ (÷k‰Ï‰÷Ô˚) ◊‰Î‹Î_ ±Îç›˝
… Â_ »ı? ‹÷·⁄ ¿ı …ı ±ÁI› »ı, ÷ı ’HÎ F›Îflı ÁI› ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÁI› ÿı¬Î‰Î ·ÎB›_ ÷˘ ’»Ì …ı ‰ÎV÷‰‹Î_
ÁI› »ı, ÷ıfiı ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÷ı ÷ı‰_ … ÿı¬Î‰Î ·Î√ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ±Îç›˝ Â_ »ı?
‰ÎV÷‰‹Î_ V‰›_ F›Îflı ’˘÷Îfiı ¿÷ν-¤˘@÷Î ‹Îfiı »ı, I›Îflı ’HÎ ÷ı ¿÷ν-¤˘@÷Î fi◊Ì - “ÂflÌflV◊˘ûÏ’ ¿˙L÷ı›
fi ¿fl˘Ï÷ fi Ï·M›÷ı” (√Ì÷Î 13-31). ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ÁkÎ΋ÎhÎ »ı. ÁkÎ΋Î_ (±„V÷I‰‹Î_) ±Ë‹Ô˚ fi◊Ì
f·˘¿ 8, 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 353

±fiı ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) fi◊Ì. ÷ı◊Ì “Ë_ ¿÷ν »\_” ó ±Î ‹ÎL›÷Î √‹ı ÷ıÀ·Ì ºœ ˢ›, »ı ÷˘ ¤Ò·
…!” ¤Ò·fiı ¤Ò· ‹Îfi‰Î◊Ì … ¤Ò· flËı÷Ì fi◊Ì - ±ı Ïfi›‹ »ı. ¿˘¥ √ŒÎ‹Î_ ÁıÓ¿Õ˘ ‰Ê˘˝◊Ì ±_‘¿Îfl ˢ› ÷˘
≠¿Î ◊÷Î_ … ÷ı ÷fl÷ … fiΠ’΋ı »ı, ÷ıfiÎ fiΠ◊‰Î‹Î_ ±fiı¿ ‰Ê˘˝ ¿ı ‹ÏËfiÎ ·Î√÷Î fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÁΑ¿
ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı “Ë_ ¿÷ν fi◊Ì” - ’»Ì ±Î ¬˘ÀÌ ‹ÎL›÷Î ÷ıfiÌ ‹ÎL›÷ÎfiÎ w’‹Î_ flËıÂı fiËŸ,
⁄S¿ı ±fi¤‰‹Î_ w’Î_÷Ïfl÷ ◊¥ …Âı.
…Õ-«ı÷fifi_ ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î◊Ì “Ë_”fi˘ ≠›˘√ …Õ (÷ÎÿÎIQ›w’ ±Ë‹Ô˚)fiÎ ‹ÎÀı ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı «ı÷fi (V‰w’)fiı
‹ÎÀı ’HÎ ◊Λ »ı. …ı‹ ¿ı “Ë_ ¿÷ν »\_” ó “±ı‹Î_ ºÏp …Õ ÷flŒ »ı ±fiı “Ë_ ¿÷ν fi◊Ì” ó ±ı‹Î_ (…Õfi˘
ÏfiÊı‘ ◊‰Î◊Ì) ºÏp «ı÷fi ÷flŒ »ı. …ıfiÌ ºÏp …Õ ÷flŒ »ı ±◊ν÷˚ …ı ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹Îfiı »ı ÷ı
“±Ëo¿Îfl - ω‹ÒœÎI‹Î” »ı ±fiı …ıfiÌ ºÏp «ı÷fi (±Ëo¿ÎflflÏË÷ V‰w’) ÷flŒ »ı ÷ı “÷k‰Ï‰÷Ô˚” »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ “Ë_ ’˘÷ı ¿Â_ … ¿fl÷˘ fi◊Ì” - ±Î ≠‹ÎHÎı ’˘÷Îfiı ±¿÷ν ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ
«ıpÎ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ Á΋ı ±ı¿ ‹˘ÀÌ Á‹V›Î ±Î‰ı »ı. F›Îflı ÷ıfiı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿flı·Î_ ÁÎflÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ›Îÿ
±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ≠ÁLÔfi ◊¥ Ω› »ı, ¿ı ‹ıÓ ⁄Ë Á_ÿfl ¿Î‹ ¿›*, ⁄Ë ÁÎv_ ¿›*! ±fiı F›Îflı ÷ıfiı ÏfiÏÊ©
¿‹˘˝fiÌ ›Îÿ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ÿ—¬Ì ◊¥ Ω› »ı, ¿ı ‹ıÓ CÎb_ ¬flÎ⁄ ¿Î‹ ¿›*, ‹˘ÀÌ ¤Ò· ¿flÌ. ±Î ≠‹ÎHÎı
¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ Á_V¿Îfl ÷ıfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ¿flı »ı. ±Î Á_ÿ¤˝‹Î_ ±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı. V‰w’fiı fi ÷˘
¿÷ν’b_ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ »ı, fi ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ Ë÷_ ±fiı fi ¤Ï‰W›‹Î_ ◊Âı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ı ±ı Ωı‰_ Ωı¥±ı ¿ı, …ı‹ ‰÷˝‹Îfi‹Î_
’˘÷ı ±¿÷ν »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ V‰›_ ±¿÷ν … Ë÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰÷˝‹Îfi … ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ √›˘
»ı. V‰w’ ÁkÎ΋ÎhÎ »ı ±fiı ÁkÎ΋Îh΋Î_ ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl‰_ Â@› … fi◊Ì. ¿‹˝ ‹ÎhÎ ±Ëo¿Îfl◊Ì ‹˘ÏË÷ ±_÷—¿flHΉ΂Î
±iÎÎfiÌ ‹fiW› ¶ÎflÎ … ◊Λ »ı (√Ì÷Î 3/27) ÁΑ¿fiı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î◊Ì …ı Á¬-
ÿ—¬ ◊Λ »ı, g«÷Î ◊Λ »ı, ±ı ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Ëo¿Îflfiı ¿ÎflHÎı … ◊Λ »ı. ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹Î
◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ ±Ëo¿ÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı … ÁΑ¿ Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. V◊Ò‚ ºÏp◊Ì Ωı¥±ı ÷˘
…ı‹ ±I›Îflı ¤Ò÷¿Î‚fi˘ ±¤Î‰ »ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fi˘ ’HÎ ±I›Îflı ≠I›ZÎ ±¤Î‰ »ı. ÁÒZ‹
ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ …ı‹ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ‰÷˝‹Îfifi˘ ±¤Î‰ Ë÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤Ò÷¿Î‚fi˘ ’HÎ ±¤Î‰ Ë÷˘. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ …ı‹ ¤Ò÷¿Î‚fi˘ ±¤Î‰ »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‰÷˝‹Îfifi˘ ’HÎ ±¤Î‰ »ı, ’fl_÷ ÁkÎÎfi˘ ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl ¤Î‰ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı, ÁkÎ΋Îh΋Î_ ¤Ò÷-¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi hÎHÎıfi˘ … Á‰˝◊Î ±¤Î‰ »ı. ÁkÎÎ ¿Î·Î÷Ì÷
»ı. ÷ı◊Ì ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ ¿÷ν fi◊Ì. ÷ı ¿Î·Î÷Ì÷ ±fiı ±‰V◊Î÷Ì÷ ÁkÎ΋Î_ ¿˘¥ ¿Î‚ωÂıÊ ±fiı ±‰V◊ÎωÂıÊfiı
·¥fiı ¿I≤˝I‰ ÷◊Î ¤˘¿I≤I‰fi˘ ±Îfl˘’ ¿fl‰˘ ±ı ±iÎÎfi »ı, ÷ı◊Ì ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fiÌ VQ≤Ï÷
±Ëo¿Îflω‹ÒœÎI‹ÎfiÌ VQ≤Ï÷ »ı, ÷k‰Ï‰÷Ô˚ fi◊Ì.
“fiˆ‰ Ï¿„G«÷ ¿fl˘Ï‹”fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Ïø›Î fi◊Ì ’fl_÷ ÁkÎÎ »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿fiÌ ºÏp ÁkÎÎ ’fl … flËı‰Ì
Ωı¥±ı. ÷ı ÁkÎÎ Ï«L‹› ˢ‰Î◊Ì iÎÎfiV‰w’ »ı ±fiı Ïfiω˝¿Îfl ˢ‰Î◊Ì ±Îfi_ÿV‰w’ »ı. ±Î ±Îfi_ÿ ±¬_Õ, ÂÎ_÷
±fiı ±ı¿flÁ »ı.
ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ≠I›ı¿ Ïø›Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı ¿ı Ë_ Ωı™ »\_, Ë_ ÁÎ_¤‚_
»\_ ‰√ıflı. Ïø›Î ÷˘ ◊Λ »ı ÂflÌfl‹Î_, ’fl_÷ ‹Îfi̱ı »Ì±ı ’˘÷ÎfiÌ. V‰›_‹Î_ ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì, ÷ı ¿fl‰Î ±fiı
fi ¿fl‰Î - ⁄LÔfiı◊Ì ’fl »ı. (√Ì÷Î 3/18) ÷ı◊Ì ÂflÌfl ¶ÎflÎ Ïø›Î ◊‰Î »÷Î_ ÁkÎ΋ÎhÎ ±fiı V‰w’ ’fl ºÏp
flËı‰Ì Ωı¥±ı ¿ı Ë_ ¿o¥ ’HÎ ¿fl÷˘ fi◊Ì.
óá ó

Á_⁄_‘ ó ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ±fiı ±ÎËÎ-fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ÁÎ_A››˘√ÌfiÌ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î
⁄÷ΉÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ¤„@÷›˘√ÌfiÌ ¿‹˘˝fiÌ ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Î ⁄÷Ήı »ı.
354 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

⁄˛õH›Î‘Λ ¿‹Î˝ÏHÎ Áï_ I›@I‰Î ¿fl˘Ï÷ ›— –– 10––

Ï·M›÷ı fi Á ’Î’ıfi ’•’hÎÏ‹‰ÎQ¤ÁÎ –– 10––
›— = …ı (¤„@÷›˘√Ì) Áï‹Ô˚ = ±ÎÁ„@÷fiı ’•’h΋Ô˚ = ¿‹‚fiÎ
¿‹Î˝ÏHÎ = ⁄‘Î_ ¿‹ÎıÛfiı I›@I‰Î = »˘ÕÌfiı ’Î_ÿÕÎfiÌ
⁄˛õÏHÎ = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¿fl˘Ï÷ = (¿‹˝) ¿flı »ı, ≥‰ = ’ıÃı
±Î‘Λ = ±’afiı Á— = ±ı ‹ÎHÎÁ ’Î’ıfi = ’Î’◊Ì
(÷ı‹…) ±Q¤ÁÎ = …‚◊Ì fi, Ï·M›÷ı = ·ı’Î÷˘ fi◊Ì.

ÀÌ¿Î ó “⁄˛õH›Î‘Λ ¿‹Î˝ÏHΔ ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ … »ı, ’˘÷ÎfiÎ_
»ı … fiÏË; ±Î◊Ì ±ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiı
…ı ¤„@÷›˘√Ì »ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı?
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi˘ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ◊¥ flËÌ »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı …
◊¥ flËÌ »ı, Ë_ ÷˘ ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ »\_.
¤√‰Îfi … ’˘÷ÎfiÌ (‹ÎflÌ) ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ’˘÷ı
… ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ¿flı »ı ó ±Î ‰Î÷fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı
ºœ ¿flÌfiı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fiÎ ¿÷ν ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … »ı
±ı‰_ ‹Îfi‰_ ±ı … µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ »ı.
ÂflÌfl ‰√ıflı ‰V÷±˘ ’˘÷ÎfiÌ »ı … fiÏË, ’fl_÷ ‹‚ı·Ì
»ı ±fiı ω¬ÒÀÌ ◊¥ flËÌ »ı. ±ı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘◊Ì,
¤√‰I≠ÌI›◊ı˝ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‹‚Ì »ı. ±ı
‰V÷±˘ µ’fl ±Î’H΢ V‰÷_hÎ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiı
’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î ±fiÁÎfl fi ÷˘ flÎ¬Ì Â¿Ì±ı »Ì±ı, fi ⁄ÿ·Ì
¿̱ı »Ì±ı ±fiı fi Q≤I› ’»Ì ÁÎ◊ı ’HÎ ·¥ …¥ ¿̱ı
»Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ÷◊Î ±ı‹fiÎ ‰Õı
◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Ì ±ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ fi◊Ì.
±Î◊Ì ‹fiW›ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ ÁÎ◊ı …ıfiÌ ±ı ‰V÷±˘ »ı, ÷ıfiÌ
±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ … »ı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı.
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ¿‹˝›˘√Ì “Á_ÁÎfl”fiı,
iÎÎfi›˘√Ì “≠¿ÚÏ÷”fiı ±fiı ¤„@÷›˘√Ì “¤√‰Îfi”fiı ±’˝HÎ
¿flı »ı. ≠¿ÚÏ÷ ±fiı Á_ÁÎfl ⁄LÔfiıfiÎ V‰Î‹Ì ¤√‰Îfi …
»ı. ±Î◊Ì Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î
±ı … lıWÔÃ »ı.
“Áï_ I›@I‰Î ¿fl˘Ï÷ ›—” ó ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝,
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ, Ïø›Î ‰√ıflı‹Î_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ flÎ√, ¬ıÓ«ÎHÎ, ±Î¿Ê˝HÎ, ΩıÕÎHÎ, ‹Ëk‰,
‹‹÷Î, ¿Î‹fiÎ ‰√ıflıfi_ fi flËı‰_ ±ıfiı … ±ÎÁ„@÷fi˘
Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı.
ÂÎVÔhÎÌ› ºÏp±ı …L‹‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ “±iÎÎfi” ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÁΑfiÎ ‹Î√˝‹Î_ “flÎ√” … …L‹‹flHÎfi_ ‹A›
¿ÎflHÎ »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘óÏfi…L‹Á”
(√Ì÷Î 13/21). flÎ√ ’fl … ±iÎÎfi À¿ı·_ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı flÎ√ ÿÒfl ◊÷Î_ ±iÎÎfi ’HÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±Î
flÎ√ ±◊‰Î ±ÎÁ„@÷◊Ì … ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊Λ »ı ó
“Á_ïÎIÁ_Ω›÷ı ¿Î‹—” (√Ì÷Î 2/62). ¿Î‹fiÎ … ÁC΂Î_
’Î’˘fiÌ …Õ »ı (√Ì÷Î 3/37). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ’Î’˘fiÎ
‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı;
¿ı‹¿ı ÷ıfiÌ Ë›Î÷Ì‹Î_ ‹fiW› ’Î’˘◊Ì ⁄«Ì ¿÷˘ fi◊Ì,
±fiı ÷ı fi flËı ÷˘ ‹fiW› ’Î’˘◊Ì Ï·MÔ÷ ◊÷˘ fi◊Ì.
¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î ¿fl÷Ì ‰¬÷ı Ïø›Î…L› Á¬ ·ı‰Î◊Ì
÷◊Î ÷ıfiÎ Œ‚‹Î_ ±ÎÁ@÷ flËı‰Î◊Ì ÷ı Ïø›Îfi˘ Á_⁄_‘
»^À÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı »^À‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ‰‘Îflı ‰‘ı »ı. ¿˘¥
’HÎ fiÎfiÌ ¿ı ‹˘ÀÌ Ïø›ÎfiÎ Œ‚fiÎ w’‹Î_ ¿˘¥ ‰V÷
≥E»‰Ì ±ı … ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì, ’fl_÷ Ïø›Î ¿fl÷Ì ‰¬÷ı
’HÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ‹˘ÀÎ¥fi_ fiı ÁÎflÎ’HÎÎfi_ ±Îfl˘’HÎ ¿fl‰_
±fiı ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ ÁÎflÎ ¿Ëı‰ÕΉ‰Îfi˘ ¤Î‰ flά‰˘
±ı ’HÎ ±ÎÁ„@÷ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥
’HÎ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_. …ı ¿‹˝ ‰Õı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ≠¿Îflfi_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á¬ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊Λ, ÷ı ¿‹˝
’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfi_ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’˘÷ÎfiÎ_ Á¬Á√‰Õ ±fiı
ÁL‹ÎfifiÌ ≥E»Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı
… µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi˘ ±Ï¤≠Λ »ı.
“Ï·MÔ›÷ı fi Á ’Î’ıfi ’•’hÎÏ‹‰ÎQ¤ÁΔ ó ¤„@÷-
›˘√Ì Á_ÁÎfl‹Î_ flËÌfiı ⁄‘Î_ … ¿‹˘˝ ¤√‰ÿÔ˚-Ï≠I›◊ı˝ ¿fl÷˘
flËı ÷˘ ÷ı ¿‹˝ - ⁄_‘fifiÌ ·ı’Î÷˘ fi◊Ì, ±Î ¿ıÀ·Ì ωÂıÊ
‰Î÷ »ı! …ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹‚’hÎfiÌ …‚‹Î_ µI’LÔfi ◊¥fiı
±fiı …‚‹Î_ flËÌfiı ’HÎ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤„@÷›˘√Ì Á_ÁÎfl‹Î_ flËÌfiı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ¿fl‰Î »÷Î_
’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ÿÎ-
Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı.
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı Á_ÁÎflfiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì ±ı
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 355

… ⁄‘Î_ ’Î’˘fi_ ‹A› ¿ÎflHÎ »ı. ¿Î‹fiÎ ±ÎÁ„@÷◊Ì µI’LÔfi Ω› »ı (√Ì÷Î 9/27-28). ±Î◊Ì ¤„@÷›˘√Ìfiı ¿˘¥
◊Λ »ı. ±ÎÁ„@÷fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ flËÌ flÌ÷ı ’HÎ ’Î’ V’Âa fi◊Ì Â¿÷_.
¿÷Ì fi◊Ì, ±fiı ÷ı◊Ì ’Î’ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ … fi◊Ì flËı÷Ì. ±ËŸ “’Î’ıfi” ’ÿ ¿‹˘˝◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î_ ±ı ’Î’-’H›
‘‹ÎÕÎ◊Ì ±„BfifiÌ …ı‹ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿˘¥¿ fiı ¿˘¥¿ w’Ì Œ‚fi_ ‰Î«¿ »ı, …ı ±Î√Î‹Ì …L‹Îfl_¤fi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiı
ÿ˘Ê◊Ì ›@÷ ˢ› »ı (√Ì÷Î 18/48). ’fl_÷ …ıHÎı ±ÎÂÎ, »ı. ¤„@÷›˘√Ì ±ı ’Î’-’H› w’Ì Œ‚◊Ì ¿ÿÌ Ï·MÔ÷ fi◊Ì
¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ÷ıfiı ±ı ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì. ±ı … ‰Î÷fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
ÿ˘Ê˘ V’½ fi◊Ì ¿fl÷Î. ±ÎÁ„@÷ flÏË÷ ◊¥fiı ¤√‰ÿ◊ı˝ ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Â¤ÎÂ¤Œ·ˆfl‰ı _ ‹˘Z›Áı ¿‹˝⁄L‘fiˆ—”
¿‹˘˝ ¿fl‰ÎfiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÁC΂Î_ Á_Ï«÷ ’Î’˘ ω·Ìfi ◊¥ ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ Á√HÎ ¥rflfiı “⁄˛õ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ¥rfl Á√HÎ, Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl, ÏfiflοÎfl ⁄‘_
… »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı Á‹√˛ »ı. Á‹√˛‹Î_ ⁄‘_ ±Î‰Ì Ω› »ı (√Ì÷Î 7/29-30). lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ’HÎ ⁄˛õ (Ïfi√˝HÎ-
ÏfiflοÎfl). ’fl‹ÎI‹Î (Á√HÎ-ÏfiflοÎfl) ±fiı ¤√‰Îfi (Á√HÎ-ÁοÎfl) - hÎHÎıfiı ±ı¿ ⁄÷ÎT›Î »ı.1 ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_
¿ı, “Á√HΔfiÌ ±_÷√˝÷ ⁄˛õ, ’fl‹ÎI‹Î ±fiı ¤√‰Îfi - ±Î hÎHÎı ±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ “Ïfi√˝HΔfiÌ ±_÷√˝÷ ‹ÎhÎ ⁄˛õ
… ±Î‰ı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı Ïfi√˝H΋Î_ √H΢fi˘ ÏfiÊı‘ »ı. ÷ı◊Ì Ïfi√˝HÎ ÁÌÏ‹÷ »ı ±fiı Á√HÎ Á‹√˛ »ı.
‰ˆWHΉ˘ Á√HÎ-ÁοÎfl ¤√‰ÎfifiÎ µIÁ‰fiı “⁄˛õ˘IÁ‰” fi΋ ±Î’ı »ı. ±…\˝fiı ’HÎ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ⁄˛õ ¿èÎÎ
»ı - “’fl_ ⁄˛õ ’fl_ ‘΋ ’ωhÎ_ ’fl‹_ ¤‰ÎfiÔ˚” (√Ì÷Î 10-12). √Ì÷΋Î_ ⁄˛õfiÎ hÎHÎ fi΋ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı
ó “ü”, “÷÷Ô˚” ±fiı “Á÷˚” (17-23). fi΋-fi΋Ìfi˘ Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ±Î ’HÎ Á√HÎ … ◊›Î_.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Âˆ·Ì ⁄÷Ήı »ı.

¿Î›ıfi ‹fiÁÎ ⁄©uÎ ¿ı‰·ˆÏfl„Lƒ›ˆflÏ’ –– 11––

›˘Ï√fi— ¿‹˝ ¿<‰˝„L÷ Áï_ I›@I‰ÎI‹Â©›ı –– 11––
›˘Ï√fi— = ¿‹˝›˘√Ì ≥„Lƒ›ˆ— = ≥„Lƒ›˘, ±ÎI‹Â©uı = ±L÷—¿flHÎfiÌ
Áï‹Ô˚ = ±ÎÁ„@÷ ¿Î›ıfi = ÂflÌfl ÂÏ© ‹ÎÀı
I›@I‰Î = I›∞fiı ‹fiÁÎ = ‹fi ±Ï’ = …
¿ı‰·ˆ— = ¿ı‰‚ (‹‹I‰¤Î‰ (±fiı) ¿‹˝ = ¿‹˝
flÎA›Î ωfiÎ) ⁄©uÎ = ⁄Ï© ¶ÎflÎ ¿<‰„˝ L÷ = ¿flı »ı.

ÀÌ¿Î ó “›˘Ï√fi—” ó ±ËŸ “›˘Ï√fi—” ’ÿ
¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı. …ı ›˘√̱˘ ¤√‰ÿ’˝HÎ⁄Ï©◊Ì
¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ¤„@÷›˘√Ì ¿Ëı‰Î› »ı. ’fl_÷ …ı
›˘√̱˘ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿
¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ¿‹˝›˘√Ì ¿Ëı‰Î› »ı. ¿‹˝›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ
¿Ëı‰Î÷Î ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı◊Ì ¿‹˘˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÎ_
… ‹Îfiı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
±ı¿÷Î »ı.
“¿Î›ıfi ‹fiÁÎ ⁄©Ô˚›Î ¿ı‰·ˆÏfl„Lƒ›ˆflÏ’” ó …ı‹fiı
ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfiı »ı, ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
1. ‰ÿ„L÷ ÷kÎk‰Ï‰ÿV÷k‰_ ›…˚iÎÎfi‹¶›‹Ô˚ – ⁄˛õıÏ÷ ’fl‹ÎI‹ıÏ÷ ¤√‰ÎÏfiÏ÷ ÂOz÷ı –– (lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î. 1-2-11)
‹fi, ⁄Ï© ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ºÏp±ı ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì, ⁄S¿ı
±Î’HÎfiı ‹‚ı·Î_ »ı ±fiı ω¬ÒÀÎ_ ’ՉΉ΂Î_ »ı, ±ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î_ ±ı Á‰˝◊Î ¤Ò· »ı. ±ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï© ⁄‘Î_fiÌ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı V‰÷—ÏÁ© ±ı¿÷Î »ı.
ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝
¿˘¥ ’HÎ ºÏp±ı ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì. ‹ÎÏ·¿fiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı
÷˘ ±ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ »ı, ¿Î›˝fiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ ±ı
¤√‰ÎfifiÎ »ı ±fiı ¿ÎflHÎfiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ ±ı
Á_ÁÎflfiÎ (Á_ÁÎfl◊Ì ±Ï¤LÔfi) »ı. ±Î flÌ÷ı ¿˘¥ ’HÎ
ºÏp±ı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î, ÷ı ⁄‘Î_‹Î_ ‹‹÷Î flά‰Ì
±ı ¤Ò· »ı. ‹‹÷Îfiı Á‰˝◊Î ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ
356 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“¿ı‰·ˆ—” ’ÿ ≠›˘Ω›ı·_ »ı.
±ËŸ “¿ı‰·ˆ—” ’ÿ ⁄Ë‰«fi ˢ‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘fi_ …
ωÂıÊHÎ »ı; ’fl_÷ ≥„Lƒ›˘◊Ì … ‹‹÷Î ËÃΉ‰Îfiı ‹ÎÀı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÂflÌfl-‹fi-⁄Ï©◊Ì fiÏË ó ±ı Á_¤‰ fi◊Ì.
ÂflÌfl ‰√ıflıfi˘ Á_⁄_‘ Á‹Ïp Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı »ı. T›Ïp
¿ÿÌ Á‹Ïp◊Ì ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı T›Ïp
(ÂflÌfl ‰√ıflı) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ÷Î_ Á‹Ïp (Á_ÁÎfl) ÁÎ◊ı
±Î’‹ı‚ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı »˘¿flÌ ÁÎ◊ı
·BÔfi ◊÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á_⁄_‘ ΩıÕ÷Î_ ÁÎÁ, ÁÁflÎ ‰√ıflı
ÁÎÁflÌfiÎ ⁄‘Î Á_⁄_‘̱˘ ÁÎ◊ı ±Î’˘±Î’ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥
Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ (ÂflÌfl
‰√ıflı) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi÷Î_
Á‹V÷ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±Î’˘±Î’ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω› »ı.
±Î◊Ì ±ËŸ “¿ı‰·ˆ” ’ÿ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
⁄‘΋Î_◊Ì ÁΑ¿fiı ‹‹÷Î ËÃΉ‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’ı »ı.1
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿÷νfi_ ’˘÷ı Ïfi‹˝‹ ◊‰_ ±ı … ±Î‰U›¿
»ı. Ωı ¿÷ν ’˘÷ı Ïfi‹˝‹ ˢ› ÷˘ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflı ⁄‘Ì …√αı◊Ì ‹‹÷Î Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω›
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı V‰w’◊Ì
Á‰˝◊ΠϤLÔfi »ı; ±Î◊Ì ±ı‹fi΋Î_ ‹‹÷Î ¿ı‰‚ ‹Îfiı·Ì
»ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı fiÏË.
¿‹˝›˘√fiÌ ÁΑfi΋Î_ Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ‹A›
»ı (√Ì÷Î 5/12). ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘ Œ‚≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝
¿flı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
¿‹˝ ¿flı »ı. ’fl_÷ …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ
‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi÷˘ flËı »ı, ÷ı Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√
¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘.2 ¿ÎflHÎ ¿ı ±ıfi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı
»ı ¿ı ÂflÌfl ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ_ »ı ÷˘ ±ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Î_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ’HÎ ±Î’HÎfiı ‹‚‰_ Ωı¥±ı. ±Î
flÌ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î◊Ì ±Î’‹ı‚ı Œ‚fiÌ
≥E»Î µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Œ‚fiÌ ≥E»Îfiı ÿÒfl
¿fl‰Î ‹ÎÀı ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¿ÿÌ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹Îfi‰Î_
±ı ±I›_÷ ±Î‰U›¿ »ı.
“¿ı‰·ˆ—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‰flÁÎÿ
‰flÁı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ·˘¿˘fi_ ÏË÷ ◊Λ; ’fl_÷ ÷ıfiÎ
’˘÷Îfi΋Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘ ¿ı Ë_ ‰flÁ_ »\_ ±fiı
±Î ‹ÎflÌ ‰Êν »ı …ıfiÎ◊Ì ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ◊Âı, ÷◊Î
1. ±ËŸ “±◊˝‰ÂÎÿÔ˚ ω¤„@÷’ÏflHÎ΋—”fiÎ ≠‹ÎHÎı “¿ı‰·ˆ—” ’ÿfiÌ Ï‰¤„@÷fi_ ’ÏflHÎ΋ ¿flÌ ÿı‰_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô̊ “¿ı‰·ıfi ¿Î›ıfi”, “¿ı‰·ıfi
‹fiÁΔ, “¿ı‰·›Î ⁄©Ô˚›Î” ó ±Î flÌ÷ı ω¤„@÷fiı ⁄ÿ·Ì ·ı‰Ì Ωı¥±ı.
2. Ωı ‹fiW› Œ‚fiÌ ≥E»Î fi ¿flı, ÷˘’HÎ ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝Œ‚fi˘ Ëı÷ ⁄fiÌ … Ω› »ı, …ıfi˘ ¤√‰Îfiı ÏfiÊı‘
¿›˘˝ »ı ó “‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” (√Ì÷Î 2/47).
[±K›Î› 5
⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ◊Âı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ¶ÎflÎ
◊‰Î‰Î‚Î ·˘¿ ÏË÷‹Î_ ’HÎ ’˘÷Î’b_ …HÎΉ‰Î fiÎ ÿı‰_.
’fl_÷ ÂflÌfl, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ¿˘¥fi_ ‹fi√‹÷_
◊¥ √›_, ó ±ı Ïø›Î±˘fiı ·Ì‘ı Ωı ’˘÷ÎfiÎ ‹fi‹Î_ ¬ÂÌ
◊÷Ì Ë˘› ÷˘ ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı‹Î_ ±¿÷ν¤Î‰ fi flè΢,
⁄S¿ı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ √›˘, ‹‹÷Î ◊¥ √¥.
“Áï_ I›@I‰ÎI‹Â©›ı” ó [±√ε ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_
’HÎ “Áï_ I›@I‰Î” ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı; ±Î◊Ì ±ı‹fiÌ T›ÎA›Î
I›Î_ … Ωı‰Ì Ωı¥±ı.]
ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ‹‚, ωZÎı’ ±fiı ±Î‰flHÎ-ÿ˘Ê ÿÒfl
◊Λ ÷ıfiı ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© »ı ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi
±fiı ⁄Ï© ÁÎ◊ıfiÌ ‹‹÷Îfi_ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ …‰_. ÂflÌfl
‰√ıflı ¿ÿÌ fi◊Ì ¿Ëı÷Î_ ¿ı ±‹ı ÷‹Îfl΋Î_ »Ì±ı ±fiı
÷‹ı ±‹ÎflÎ »˘. ±Î’HÎı … ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌ ·¥±ı
»Ì±ı. ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î_ ±ı … ±ÂÏ© »ı ó “‹‹÷Î
‹· …Ïfl Ω≥” (‹ÎfiÁ 7/117 ¿). ±Î◊Ì ÂflÌfl ‰√ıflı
≠I›ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î Á_⁄_‘fi˘
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ±ı … ±ÎI‹ÂÏ© »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “¿ı‰·ˆ—” ’ÿ ¶ÎflÎ ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹Îfi‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì
»ı ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ “¿ı‰·ˆ—” ’ÿ‹Î_ ’˘÷Î’b_ ËÃΉ‰Îfi˘ µtıU›
»ı ±fiı ±ËŸ “±ÎI‹Â©›ı” ’ÿ‹Î_ ’˘÷Î’b_ Á‰˝◊Î ËÉÎfiÌ
‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ©fiı ‹ÎÀı
(’˘÷Î’b_ Á‰˝◊Î ËÃΉ‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì) ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹Îfi‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘‹Î_
ÁÒZ‹ ’˘÷Î’b_ flËÌ Ω› »ı. ±ı ÁÒZ‹ ’˘÷Î’HÎÎfi_ Á‰˝◊Î
ÿÒfl ◊‰_ ±ı … ±ÎI‹ÂÏ© ±◊ν÷Ô˚ ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© »ı.
±Ëo÷΋Î_ ’HÎ ‹‹÷Î flËı »ı. ‹‹÷Î Á‰˝◊Î ÿÒfl
◊¥ …÷Î_ F›Îflı ±Ëo÷΋Î_ ’HÎ ‹‹÷Î fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı
⁄‘Ì flÌ÷ı ÂÏ© ◊¥ Ω› »ı.
“¿‹˝ ¿<‰˝„L÷” ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_
…ı ÁÒZ‹ ’˘÷Î’b_ flËÌ Ω› »ı, ±ıfiı Á‰˝◊Î ÿÒfl ¿fl‰Î
‹ÎÀı ¿‹˝›˘√̱˘ ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
¿˘¥ ≠¿Îflfi_ Á¬ ≥E»ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ Œ‚fiÌ ≥E»Î
flάı »ı ±fiı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflı ¿‹˝Á΋√˛Ìfiı
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 357

’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ fi◊Ì ÏË÷fiı ‹ÎÀı) ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±ı … ÁΑfiÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
◊¥ ¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿‹˝›˘√Ì Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ »ı ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” (√Ì÷Î 6/3).
¿flÌfiı ±fiı ¿‹˝Á΋√˛Ìfiı ’˘÷ÎfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı ¿ı‰‚ ±Î flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÷ı …ı‹-…ı‹ ¿‹˘˝ ¿flı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ›˘√Îwœ »ı, ÷ı‹-÷ı‹ … ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊÷Ì Ω› »ı ±fiı
◊‰ÎfiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ‹fifiÂÌ· ›˘√Ìfiı ‹ÎÀı (⁄ÌΩ±˘fiÎ ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© ◊÷Ì Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ »˘ÕuΠωfiÎ ±_÷—¿flHÎ Â© ◊÷_ fi◊Ì. ‹‹÷Î … ‹Ò‚ ±ÂÏ© »ı. ÷ı◊Ì fl΋ΛH΋Î_
±ÎT›_ »ı ó “‹‹÷Î ‹· …Ïfl Ω¥” (‹ÎfiÁ. µkÎfl. 117 ¿). ¤√‰Îfiı ’HÎ ±ËŸ “¿ı‰·ˆ—” ’ÿ◊Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ ÁÎ◊ı
‹‹÷Î fi flά‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_ ‹‹÷Îfi˘ Á_’ÒHν ±¤Î‰ ◊¥ …‰˘ … ±_÷—¿flHÎfiÌ
ÂÏ© »ı, ÷ı◊Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ ‹‹÷Î (’˘÷Î’b_) Á_’ÒHν’HÎı Ï‹ÀΉ‰ÎfiÎ µtıÂ◊Ì ¿‹˝›˘√Ì ±fiÎÁ@÷ ¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿flı
»ı. ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ ¿fl÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹‹÷Î flά‰Î◊Ì ¿‹˝ ◊Λ »ı, “¿‹˝›˘√” fi◊Ì ◊÷˘. ’˘÷ÎfiÎ
‹ÎÀı ¿˘¥ ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√ÌfiÌ √Ï÷ V‰w’ ÷flŒ ˢ› »ı.
¿‹˝›˘√Ì ’Ëı·Î_ ‹‹÷ÎflÏË÷ ◊‰ÎfiÎ µtıÂ◊Ì ¿‹˝ ¿flı »ı, ’»Ì ÷ıfi˘ µtı ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±L‰› ±fiı T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ¿‹˝›˘√fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

›@÷— ¿‹˝Œ·_ I›@I‰Î Â΄L÷‹ÎMÔfi˘Ï÷ fiˆ„WÔÿ̋Ô˚ –– 12––

±›@÷— ¿Î‹¿ÎflıHÎ Œ·ı Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı –– 12––
›@÷— = ¿‹˝›˘√Ì Â΄L÷‹Ô˚ = ÂÎ_Ï÷ ¿Î‹¿ÎflıHÎ = ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı
¿‹˝Œ·‹Ô˚ = ¿‹ÎıÛfiÎ Œ‚fiı ±Î´˘Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı. Œ·ı = Œ‚‹Î_
I›@I‰Î = I›∞fiı (’fl_÷) Á@÷— = ±ÎÁ@÷ ◊¥fiı
fiˆ„WÔÿ̋Ô˚ = fiˆ„WÔÃ¿Ì ±›@÷— = Á¿Î‹ ‹ÎHÎÁ Ïfi⁄K›÷ı = ⁄_‘Λ »ı.

ÀÌ¿Î ó “›@÷—” ó ±Î ’ÿfi˘ ±◊˝ ≠Á_√ ±fiÁÎfl
·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; …ı‹¿ı ó ±Î … ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ
f·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfiı ±¿÷ν ‹Îfi‰Î‰Î‚Î ÁÎ_A››˘√Ì ‹ÎÀı
“›@÷—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ¿‹˝Œ‚fi˘
I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı “›@÷—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
…ı‹fi˘ µtıU› “Á‹÷Δ »ı, ÷ı ⁄‘Î ’vÊ˘ ›@÷
±◊ν÷Ô˚ ›˘√Ì »ı. ±ËŸ ¿‹˝›˘√Ìfi˘ ωʛ «Î·Ì flè΢
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “›@÷—” ’ÿ ±ı‰Î ¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı
±ÎT›_ »ı, …ıfiÌ ⁄Ï© ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì Ë˘‰Î◊Ì …ıfi΋Î_
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹fiα˘fi˘ ±¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı.
“¿‹˝Œ·_ I›@I‰Î” ó ±ËŸ ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_
÷ÎI’›˝ Œ‚fiÌ ≥E»Î, ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı‹ »ı;
¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ I›Î√ ¿‹˝Œ‚fi˘ fiÏË, ’fl_÷ ¿‹˝Œ‚fiÌ
≥E»Îfi˘ ˢ› »ı. ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝
»ı ó ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚◊Ì ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ≠¿Îflfi_ Á¬ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î fi
flά‰Ì. ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ı¿ ÷˘ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ (Œ‚) Á¬ ‹‚ı
»ı ±fiı ⁄Ì…\_ ’ÏflHÎ΋‹Î_ Œ‚ ‹‚ı »ı ó ±Î ⁄LÔfiı›
Œ‚˘fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ’˘÷Îfi_ ¿o¥ … fi◊Ì,
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_ ±fiı ’˘÷Îfiı ¿o¥ fiÏË
Ωı¥±ı ó ±Î flÌ÷ı ¿÷ν Á‰˝◊Î ÏfiWԿ΋ ◊¥ …÷Î_
¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı.
Á_Ï«÷¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ≠ÎflO‘ ⁄fiı »ı, ≠ÎflO‘
±fiÁÎfl ‹fiW›fi˘ …L‹ ◊Λ »ı ±fiı ‹fiW›…L‹‹Î_ fi‰Î_
¿‹˘˝ ◊‰Î◊Ì fi‰Î ¿‹˝Á_V¿Îfl Á_Ï«÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷
¿‹˝Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝
Âı¿ı·Î ⁄Ì…fiÌ …ı‹ Á_V¿Îfl µI’LÔfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝ ⁄fiÌ
Ω› »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ Á_iÎÎ “±¿‹˝” ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
4/20). ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝fiÎ
≠¤Î‰◊Ì ÷ıfiÎ ’flÎHÎÎ ¿‹˝Á_V¿Îfl˘ (Á_Ï«÷¿‹˘˝) ’HÎ
Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î 4/23). ±Î flÌ÷ı ÷ıfiÎ
’fi…˝L‹fi_ ¿ÎflHÎ … Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
¿‹˝Œ‚ «Îfl ≠¿ÎflfiÎ_ ◊Λ »ı ó
(1) ºp ¿‹˝Œ‚ ó ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ fi‰Î_
358 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿‹˘˝fi_ Œ‚, …ı ÷I¿Î‚ ≠I›ZÎ ‹‚÷_ ÿı¬Î› »ı;
…ı‹¿ı ó ¤˘…fi ¿fl‰Î◊Ì I≤„MÔ÷ ◊‰Ì ‰√ıflı.
(2) ±ºp ¿‹˝Œ‚ ó ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ fi‰Î_
¿‹˘˝fi_ Œ‚, …ı ±I›Îflı ÷˘ Á_Ï«÷ w’ı Á_B≤ËÌ÷
◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î ·˘¿ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_
±fi¿>‚÷Î ¿ı ≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ w’ı ‹‚Âı.
(3) ≠ÎMÔ÷ ¿‹˝Œ‚ ó ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ‹‚ı·Î_
ÂflÌfl, ΩÏ÷, ‰Hν, ‘fi, Á_’ÏkÎ, ±fi¿>‚ ¿ı ≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı.
(4) ±≠ÎMÔ÷ ¿‹˝Œ‚ ó ≠ÎflO‘¿‹˝fiÎ Œ‚ w’ı …ı ±fi¿>‚
¿ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ¤Ï‰W›‹Î_ ‹‚‰Î‰Î‚Ì »ı.
µ’›˝@÷ «Îfl ≠¿ÎflfiÎ_ ¿‹˝Œ‚‹Î_ ºp ±fiı ±ºp
¿‹˝Œ‚ “Ïø›‹ÎHÎ-¿‹˝”fiı ±Î‘Ìfi »ı ÷◊Î ≠ÎMÔ÷ ±fiı
±≠ÎMÔ÷ ¿‹˝Œ‚ “≠ÎflO‘¿‹˝”fiı ±Î‘Ìfi »ı. ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√
¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ó ºp ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Î√˛Ë fi flά‰˘
÷◊Î ‹‚‰Î◊Ì ≠ÁLÔfi ¿ı ±≠ÁLÔfi fi ◊‰_; ±ºp ¿‹˝Œ‚fiÌ
±ÎÂÎ fi flά‰Ì; ≠ÎMÔ÷ ¿‹˝Œ‚‹Î_ ‹‹÷Î fi ¿fl‰Ì ÷◊Î
‹‚‰Î◊Ì Á¬Ì ¿ı ÿ—¬Ì fi ◊‰_ ±fiı ±≠ÎMÔ÷ ¿‹˝Œ‚fiÌ
¿Î‹fiÎ fi ¿fl‰Ì ¿ı “‹Îv_ ÿ—¬ ÿÒfl ◊¥ Ω› ±fiı Á¬
‹‚Ì Ω›.”
ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ¿˘¥¿ fiı ¿˘¥¿ ¿Î‹fiÎfiı ·Ì‘ı
… ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı ±fiı ¿‹˘˝fiÌ Á‹Î„MÔ÷ Á‘Ì
±ı ¿Î‹fiÎfi_ g«÷fi ¿fl÷˘ flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰ı’ÎflÌ
‘fifiÌ ≥E»Î◊Ì ‰ı’Îflfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı, ÷˘ ÷ıfiÌ T≤Ïkα˘
‘fifiÎ ·Î¤ ±fiı ËÎÏfi ÷flŒ … flËı »ı ¿ı, ·Î¤ ◊Λ,
ËÎÏfi fi ◊Λ. ‘fifi˘ ·Î¤ ◊÷Î_ ÷ı ≠ÁLÔfi ◊Λ »ı
±fiı ËÎÏfi ◊÷Î_ ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ±ı … flÌ÷ı ⁄‘Î ‹fiW›˘
jÎÌ, ’hÎ, ‘fi, ‹Îfi, ‹˘ÀÎ¥ ‰√ıflı ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ±fi¿>‚
Œ‚fiÌ ≥E»Î flάÌfiı … ¿‹˘˝ ¿flı »ı. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì
Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿‹˘˝ ¿flı »ı.
±ËŸ V‰Î¤Îω¿ ≠ffi ±ı »ı ¿ı Ωı ¿˘¥ ≥E»Î
… fi ˢ› ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰Î_ … ÂÎ ‹ÎÀı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_
ÁË◊Ì ’Ëı·Ì ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊΋Î_ ¿‹˘˝fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. (√Ì÷Î
3/5). Ωı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ’HÎ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ‹fiW› ‹˘Àı
¤Î√ı ¿‹˘˝fi˘ V‰w’◊Ì I›Î√ ¿flÌ Â¿ı »ı, ÷˘’HÎ ‹fiW›fiÎ
ˈ›Î‹Î_ F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎfl ≠I›ı flÎ√ »ı, I›Î_ Á‘Ì ±ı
ÂÎ_Ï÷◊Ì (¿‹˝ ¿›Î˝ ωfiÎ) fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘. ÷ıfiÎ◊Ì
ωʛ˘fi_ g«÷fi ±‰U› ◊Âı, ±ı ’HÎ ±ı¿ ¿‹˝ … »ı.
ωʛ˘fi_ g«÷fi ◊‰Î◊Ì ÷ı ø‹Â— ’÷fifiÌ ⁄Î…\ «ÎS›˘
…Âı (√Ì÷Î 2/62-63). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı F›Î_ Á‘Ì flÎ√fi˘
[±K›Î› 5
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ fi◊Ì ◊¥ …÷˘, I›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ¿‹˘˝◊Ì
»^ÀÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì …^fi˘ flÎ√ ÿÒfl ◊Λ
»ı ±fiı Ïfi—V‰Î◊˝¤Î‰ı ¿ı‰‚ ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì
fi‰˘ flÎ√ ’ıÿÎ ◊÷˘ fi◊Ì.
ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î
flάÌfiı ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. ’Ëı·Ì ‹Ëk‰fiÌ
‰Î÷ ÷˘ ±ı »ı ¿ı, F›Îflı ≠I›ı¿ ¿‹˝ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷‰Î‚_ »ı, I›Îflı ±ıfi_ Œ‚ ÏfiI› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
Œ‚Ô ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı fip ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚ ó ⁄LÔfiı› fiΉ_÷ »ı. ¿Î_ ÷˘
Œ‚ fiÏË flËı, ±◊‰Î ÷˘ ±Î’b_ ¿Ëı‰ÎfiÎv_ ÂflÌfl fiÏË
flËı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ≥E»Î, flά˘ ¿ı fi flά˘, …ı Œ‚
‹‚‰Î‰Î‚_ »ı, ÷ı ÷˘ ‹‚Âı …. ≥E»Î ¿fl‰Î◊Ì ±Ï‘¿
Œ‚ ‹‚÷_ ˢ› ±fiı ≥E»Î fi ¿fl‰Î◊Ì ±˘»\_ Œ‚ ‹‚÷_
ˢ›, ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì. ±Î◊Ì Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì
±ı, fiÎ Á‹… »ı.
ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ fi flάÌfiı
·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥
Ω› »ı. ¿‹˝›˘√ÌfiÎ_ ¿‹˘˝ µtıU›ËÌfi ±◊ν÷Ô˚ ’Î√·fiÎ_
¿‹˘˝fiÌ …ı‹ fi◊Ì Ë˘÷Î_, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘
‹ËÎfi µtıU› flάÌfiı … ÷ı ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı
»ı. ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝fi_ ·Z› ’fl‹ÎI‹÷k‰ flËı »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿
’ÿÎ◊˝ fiÏË. ÂflÌfl‹Î_ ‹‹÷Î fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ±Î‚Á,
±¿‹˝H›÷Î ‰√ıflı ÿ˘Ê fi◊Ì ±Î‰÷Î, ⁄S¿ı ÷ı ¿‹˘˝fiı Á«Îv
w’ı ±fiı ÷I’fl÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿flı »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
…ı ¿‹˘˝fiı ¿fl‰Î◊Ì fiΉ_÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ
»ı, ÷ı … ¿‹˘˝ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› flάÌfiı ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ ¿fl‰Î◊Ì ÏfiI›ÏÁ©
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷‹Î_ ÁΑfi ⁄fiÌ Â¿ı »ı. hÎÌΩ
±K›Î›fiÎ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ¿‹˘˝
¶ÎflÎ … …fi¿ ‰√ıflı ¿‹˝›˘√̱˘fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ w’Ì
ÏÁÏ© ‹‚Ì; ±fiı »ßÎ ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı ¿ı ›˘√‹Î_ ±Îwœ ◊‰Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±Î‰U›¿
»ı. ±ı ⁄‘Ì ‰Î÷˘◊Ì ±ı ±◊˝ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷ ¿‹˘˝◊Ì ◊Λ »ı. ‹Î ’Ή˝÷Ì∞ ‹fi-Â÷w’Î ‰√ıflıfiı
’HÎ ÷’-w’Ì ¿‹˝◊Ì ¤√‰I≠΄MÔ÷ ◊¥. ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ
±Î‰ı »ı ¿ı …’, K›Îfi, ÁIÁ_√, V‰ÎK›Î›, l‰HÎ, ‹fifi
‰√ıflı ÁΑfi˘◊Ì ÷k‰fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ◊¥ Ω› »ı. ±ıfiÎ◊Ì
ω’flÌ÷ ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ ±Î‰ı »ı ¿ı ÷’ ‰√ıflı ¿‹˘˝◊Ì
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¤√‰I≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì (√Ì÷Î 11/53), ’fl‹ÎI‹Î ¿˘¥
¿‹˝Œ‚fi_ Œ‚ fi◊Ì ‰√ıflı. ±Î ⁄ıµ ‰Î÷˘‹Î_ Á΋_…V›
(±˙Ï«I›) ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı?
±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ‰Õı fi◊Ì ◊÷Ì. ’fl‹ÎI‹Î ¿˘¥
¿‹˝fi_ Œ‚ fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ı¿ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ÁÿÎÁ‰˝ÿΠωz‹Îfi
»ı. ÷ı±˘ ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ Á‰˝fiı ≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ ±ı‹fi΋Î_ … „V◊Ï÷ »ı. ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ¿˘¥
’HÎ ‹fiW› ¿ÿÌ ±·√ Ë÷˘ fiÏË, »ı fiÏË, ◊Âı fiÏË
±fiı ◊¥ ¿÷˘ ’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ …Õ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı ÁÎ◊ı ±Ëo÷Î-
‹‹÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi÷Î flËı‰Î◊Ì ‹fiW›
’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ Ω› »ı ±fiı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_
’˘÷ÎfiÎ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı …ı
’˘÷ÎfiÎ »ı … fiÏË, ÷ı fiΉ_÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î
·Î√Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ …ı
flÎ√›@÷ Á_⁄_‘ »ı, ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ … ÁC΂Î_ ÁΑfi˘fiÌ
ÁÎ◊˝¿÷Î »ı.
…Õ÷Î◊Ì ⁄‘Ì flÌ÷ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ÏfiI›≠ÎMÔ÷
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÷’ ‰√ıflı ÁΑfi
¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ F›Îflı …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı,
I›Îflı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. Á_⁄_‘-ωE»ıÿ I›Îflı ⁄Ë
… Á√‹÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı, F›Îflı ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı ¿ı‰‚
·˘¿ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı.
’fl‹ÎI‹Î ¿˘¥ ÁΑfi ‰Õı ¬flÌÿÌ fi◊Ì Â¿Î÷Î;
¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝ ±ı¿ÁÎ◊ı ‹‚Ìfiı ’HÎ Ï«L‹›
±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á‹Îfi÷Î
fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ‹ÒS› ±Î’Ìfiı …ı ‰V÷
‹‚ı »ı, ±ı ÷ı ‹ÒS›◊Ì ¿‹Ωıfl (±˘»Î ‹ÒS›‰Î‚Ì) …
ˢ› »ı. Ωı ¿‹˘˝ ‰Õı ’fl‹ÎI‹Î ‹‚Ì Ω› ÷˘ ±ı ¿‹˘˝
¿fl÷Î_ ±˘»Î ‹ÒS›‰Î‚Î … ÁÎÏ⁄÷ ◊Âı!
±ËŸ ±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ Á‹…‰ÎfiÌ »ı ¿ı CÎb_ ¿flÌfiı
ÁΑ¿ …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı◊Ì ÁΑfi ¿flı
»ı, ÷ı‹fi˘ Á_⁄_‘, ‹Ëk‰ ±fiı ±Îl› flάÌfiı … ÁΑfi
¿flı »ı. F›Î_ Á‘Ì ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı ÁÎ◊ı ›„I¿oÏ«÷Ô˚ ’HÎ
Á_⁄_‘ »ı; I›Î_ Á‘Ì …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î· … flè΢
»ı. …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάÌfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰
1. ±Î “fiˆ„WÔÃ¿Ì Â΄L÷” ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ w’ … »ı. ±ıfiı … √Ì÷΋Î_ @›Î_¿ “ÂrE»Î„L÷‹Ô˚” (±. 9/31) ’ÿ◊Ì, @›Î_¿ “’flÎ_ Â΄L÷‹Ô˚”
(±. 4/39; 18/62) ’ÿ˘◊Ì ±fiı @›Î_¿ “Â΄L÷‹Ô˚” (±. 5/29; 2/70-71) ’ÿ◊Ì ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î _±Î‰Ì »ı.
359
fi◊Ì ◊÷˘. ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ …Õ÷Î ¶ÎflÎ fi◊Ì ◊÷Ì,
’fl_÷ …Õ÷ÎfiÎ I›Î√◊Ì ◊Λ »ı.
…ı ΩÏ÷fi˘ Á_ÁÎfl »ı, ÷ı … ΩÏ÷fiÎ_ ±Î ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı »ı. ±Î◊Ì ±ı‹fiı Á_ÁÎflfiÎ_
… ‹ÎfiÌfiı, Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î_ (…ı ¿‹˝›˘√
»ı). ’fl_÷ ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ fi ‹Îfi‰˘, ±ı‹fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰_, ±ı‹fi˘
±Îl› fi flά‰˘; ¿ı‹¿ı ±Á÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάÌfiı
±Á÷fiÌ Á‰˝◊Î ÏfiT≤ÏkÎ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì. ±Á÷ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿flı·Î_ Á‰˝
¿‹˘˝ (ÁΑfi) ÁËΛ¿ ◊Λ »ı. ±Á÷Ô◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ’fl‹ÎI‹Î◊Ì …ı ω‹¬÷Î ◊¥ flËÌ Ë÷Ì,
÷ı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı.
“Â΄L÷‹ÎMÔfi˘Ï÷ fiˆ„WÔÿ̋Ô˚” ó ±Î ‰Î÷ ±fi¤‰
ÏÁ© »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ ±fiı ‹‹÷ÎfiÎ
I›Î√◊Ì ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. ÁÊ„MÔ÷‹Î_ F›Îflı Á_ÁÎflfiÌ Ï‰VQ≤Ï÷
◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı‹Î_ ’HÎ ÂÎ_Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥
Ω› »ı. Ωı Ω√˛÷‹Î_ … Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ (¿Î‹fiÎ-
‹‹÷Îfi˘ I›Î√) ◊¥ Ω› ÷˘ ’»Ì ¿Ëı‰_ … Â_! ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ÏfiƒÎ ±Î‰‰Ì, ¿˘¥ ¿Î›˝ ’Ò fl_ ◊‰_, »˘¿flÌfi˘
ω‰ÎË ‰√ıflı ◊‰˘ ‰√ıflı◊Ì ’HÎ ±ı¿ ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√
¿fl÷Î_ … ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ı ÂÎ_Ï÷fi˘ µ’¤˘√
¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ Á¬ ·ı‰Î◊Ì ±fiı ±ıfiı … ·Z›
‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÁΑ¿ ±ı ÂÎ_Ï÷fiÎ Œ‚ÔV‰w’ı ‹‚‰Î‰Î‚Ì
“fiˆ„WÔÃ¿Ì ÂÎ_Ï÷”1 ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÂÎ_Ï÷◊Ì ‰_Ï«÷ flËÌ Ω›
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ÂÎ_Ï÷ K›ı› fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÂÎ_Ï÷fi_
¿ÎflHÎ »ı ó “›˘√Î-wœV› ÷V›ˆ‰ ‹— ¿ÎflH΋E›÷ı”
(√Ì÷Î 6/3).
Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷ Ák‰√HÎ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î‰Î‚Ì Á΄k‰¿ ÂÎ_Ï÷ »ı. F›Î_ Á‘Ì
ÁΑ¿ ±Î ÂÎ_Ï÷fi˘ ¤˘√ ¿flı »ı ±fiı ±ı ÂÎ_Ï÷ ‰Õı
“‹Îfl΋Î_ ÂÎ_Ï÷ »ı.” ±ı flÌ÷ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ’Ïfl„E»LÔfi÷Î flËı »ı (√Ì÷Î 14/6) ±fiı F›Î_
Á‘Ì ’ÏflE»LÔfi÷Î flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±¬_Õ ±ı¿flÁ
flËı‰Î‰Î‚Ì ‰ÎV÷ω¿ ÂÎ_Ï÷fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘.
“±›@÷— ¿Î‹¿ÎflıHÎ Œ·ı Á@÷˘ Ïfi⁄K›÷ı” ó …ı
360 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

¿‹˝›˘√Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ¿‹a »ı ±ı‰Î Á¿Î‹ ’vÊfiı ‹ÎÀı ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ’ÿÎ◊˘˝fiı V‰w’◊Ì »˘ÕÌ
±ËŸ “±›@÷—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ÿı‰Î. Ωı V‰w’◊Ì »˘Õ÷Î_ ’HÎ Ωı ‹„@÷ ◊÷Ì Ë˘÷,
Á¿Î‹ ’vÊ fi‰Ì-fi‰Ì ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı Œ‚‹Î_ ÷˘ ‹fl‰Î‰Î‚Î (ÂflÌfl »˘Õ‰Î‰Î‚Î) ⁄‘Î ‹@÷ ◊¥ Ω÷.
±ÎÁ@÷ ⁄fiÌfiı …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı. ’ÿÎ◊˘˝ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı … V‰w’◊Ì »^À÷Î Ω› »ı.
¿Î‹fi΋ÎhÎ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝ fi◊Ì ‹‚÷˘, Ωı ‹‚÷˘ ±Î◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ …ı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı
’HΠˢ› ÷˘ ÁÿÎ ÁÎ◊ı fi◊Ì flËı÷˘ ó ±ı‰Ì ‰Î÷ ≠I›ZÎ ±ÎÁ„@÷ »ı, ÷ıfiı »˘Õ‰ÎfiÌ »ı; ¿ı‹¿ı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ¿Î‹fiÎ,
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ flά‰Ì ±ı ≠‹Îÿ … ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿ ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ … …L‹‹flHÎ
»ı. ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ‹ËÎflÎ… ¿Ëı »ıó w’Ì ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ »ı. ¿‹˝›˘√fiÎ ±Î«flHÎ◊Ì (¿‹˘˝fi˘
±_÷Ën ÷˘ÏË ÷…ˆÓ√ı ’΋fl ÷Ò fi ÷…ˆ ±⁄ËÌ ÷ı –– ≠‰ÎË ¿ı‰‚ ’flÏË÷fiı ‹ÎÀı ◊‰Î◊Ì) ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘
(ωfi›’ÏhοΠ198) Á_⁄_‘ Á√‹÷Î◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹„@÷fiı ‹ÎÀı ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁΑfiÎ ¿fl‰Ì ±ı ’HÎ Œ‚ÎÁ„@÷
»ı. ‹fiW›fiÌ ±Îÿ÷ ’ÕÌ √¥ »ı ¿ı, ÷ı ÿflı¿ ¿Î›˝ Œ‚fiÌ ¿Î‹fiÎ ‹ÎÀı ¿flı »ı, ÷ı◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î ±Î‰ı »ı ¿ı, ‹„@÷fiı
‹ÎÀı, ’fl‹ÎI‹Î≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÁΑfiÎ ¿fl‰Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁΑfiÎ ‹ÎhÎ ±ÁΑfiÎ (Œ‚ÎÁ„@÷) Ï‹ÀΉ‰Î ‹ÎÀı »ı. ‹„@÷
V‰÷— ÏÁ© »ı. ’fl‹ÎI‹Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı. ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿˘¥ Ïø›Îfi_ Œ‚ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¿o¥¿ ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ ≠΄MÔ÷
◊Âı - ±Î‰Ì ≥E»Î ¿fl‰Ì ±ı ’HÎ Œ‚ıE»Î »ı.
ÁΑ¿ı ±ı fiËŸ Ωı‰_ Ωı¥±ı ¿ı Ë_ ±Î ÁΑfiÎ ¿flÌ ÷˘ ÷ıfi_ ±Î Œ‚ ‹‚Âı. Œ‚fiı Ωı‰_ … Œ‚ÎÁ„@÷ »ı, ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÁΑfiÎ ⁄flÎ⁄fl ◊÷Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì Œ‚fi˘ ω«Îfl ¿›Î˝ ωfiÎ ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ ÷flŒ K›Îfi ±Î’‰_ Ωı¥±ı. ÁΑfiÎ
÷I’fl ◊¥fiı ¿fl‰Ì Ωı¥±ı, ’»Ì ÏÁÏ© ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Âı. Ωı ÁΑ¿fi_ Œ‚ ÷flŒ K›Îfi flËıÂı ÷˘ ÏÁÏ© fiËŸ ‹‚ı.
±Î’HÎı Ïfiω˝¿S’, ÏfiW¿Î‹ ◊¥ …¥Â_ ÷˘ ⁄Ë Á¬ ‹‚Âı - ±Î ≠‹ÎHÎı ‹Ò‚‹Î_ …ı Á¬fiÌ ≥E»Î flËı »ı ±ı
’HÎ Œ‚ıE»Î … »ı, …ı ÁΑ¿fiı Ïfiω˝¿S’, ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î ÿı÷Ì fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ¿‹˝›˘√fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ŒflÌ◊Ì ÁÎ_A››˘√fi_ ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ ‰Hνfi ¿flı »ı.

Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ ‹fiÁÎ Á_L›V›ÎV÷ı Á¬_ ‰ÂÌ –– 13––

fi‰¶Îflı ’flı ÿıËÌ fiˆ‰ ¿<‰˝LÔfi ¿Îfl›fiÔ˚ –– 13––
‰ÂÌ = …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ±fiı Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ = ÁC΂Î_› ¿‹ÎıÛfiı fi = fi
‹fi ‰Â‹Î_ »ı, ±ı‰˘ ‹fiÁÎ = (ω‰ı¿’Ò‰˝¿) ‹fi◊Ì ¿Îfl›fiÔ˚ = ¿flΉ÷˘ flËÌfiı
ÿıËÌ = ÿıË‘ÎflÌ ’vÊ Á¯›V› = I›∞fiı Á¬‹Ô˚ = ±Îfi_ÿ’Ò‰˝ (’˘÷ÎfiÎ
fi‰¶Îflı = fi‰ ¶Îfl˘fiÎ ±ı‰, = Ïfi—Á_ÿıË V‰w’‹Î_)
’flı = ÂflÌflw’Ì ’fl‹Î_ fi, ¿<‰˝fiÔ˚ = fi ¿fl÷˘ flËÌfiı (±fiı) ±ÎV÷ı = „V◊÷ flËı »ı.

ÀÌ¿Î ó “‰ÂÌ ÿıËÌ” ó ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı‹Î_
‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ ˢ‰Î◊Ì … ÷ı ⁄‘Î_ ‹fiW› µ’fl ’˘÷Îfi˘
±Ï‘¿Îfl …‹Î‰ı »ı. ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ fi flËı÷Î_ ±ı ±Î’‹ı‚ı
÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ flËı »ı. ÁÎ_A››˘√ÌfiÌ ≥„Lƒ›˘ ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflı‹Î_ ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷ fi flËı‰Î◊Ì ÷ı ⁄‘Î_ Á‰˝◊Î
÷ıfiÎ ‰Â‹Î_ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ÷ıfiı “‰ÂÌ” ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
F›Î_ Á‘Ì ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›fi_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ (ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı)fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ≠›˘…fi
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı “±‰Â” ±◊ν÷Ô˚ ‰Â̤Ò÷
flËı »ı ó “¿Î›˝÷ı èΉ— ¿‹˝ Á‰˝— ≠¿ÚÏ÷…ˆ√˝HΈ—” (√Ì÷Î
±. 3/5). ≠¿ÚÏ÷ Áÿˆ‰ Ïø›ÎÂÌ· flËı »ı. ±Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î· flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ¿‹˝flÏË÷ ◊¥
… fi◊Ì Â¿÷˘. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎ ó hÎHÎı ÂflÌfl˘ ÁÎ◊ı ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿ ¿˘¥
Á_⁄_‘ fi ˢ‰Î◊Ì ÁÎ_A››˘√Ì ±ı‹fiÌ Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
fi◊Ì ⁄fi÷˘. Ωı¿ı ÁÎ_A››˘√Ìfi˘ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ÷˘’HÎ ·˘¿˘fiÌ ºÏp±ı ÷ı
ÂflÌfl‘ÎflÌ … ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıfiı “ÿıËÌ” ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
“fi‰¶Îflı ’flı” ó ÂOÿ ‰√ıflı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı ⁄ı ¿Îfi, ⁄ı fiıhÎ, ⁄ı fiÎÏÁ¿ÎÏ»ƒ˘ ÷◊Î ±ı¿ ‹¬ó
±Î ÁÎ÷ ¶Îfl˘ ÂflÌflfiÎ µ’flfiÎ ¤Î√‹Î_ »ı, ±fiı
‹‚‹ÒhÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı √ÿÎ ±fiı µ’V◊ ó ±ı
⁄ı ¶Îfl˘ ÂflÌflfiÎ fiÌ«·Î ¤Î√‹Î_ »ı. ±Î fi‰ ¶Îfl˘‰Î‚Î
ÂflÌflfiı “’fl” ±◊ν÷Ô˚ fi√fl ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
…ı‰Ì flÌ÷ı fi√fl ±fiı ÷ı‹Î_ flËı‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ó ⁄LÔfiı
±·√-±·√ ˢ› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ÂflÌfl ±fiı
±ı‹Î_ flËı‰Îfi˘ ¤Î‰ flά‰Î‰Î‚˘ ∞‰ÎI‹Î ó ⁄LÔfiı
±·√-±·√ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı fi√fl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚˘ ‹fiW›
fi√fl‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î±˘ fi◊Ì
‹Îfi÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√Ì ÂflÌfl‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì
Ïø›Î±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î±˘ fi◊Ì ‹Îfi÷˘.
“Á‰˝¿‹Î˝ÏHÎ ‹fiÁÎ Á_L›V›” ó ±Î … ±K›Î›fiÎ
±ÎËÎ-fi‰‹Î f·˘¿˘‹Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı
≠ÎH΢ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì …ı ÷ıfl Ïø›Î±˘fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı,
±ı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘fi_ ⁄˘‘¿ ±ËŸ “Á‰˝¿‹Î˝ÏHΔ ’ÿ »ı.
±ËŸ “‹fiÁÎ Á_L›V›” ’ÿ˘fi˘ ±Ï¤≠Λ »ı ó
ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ‹fi◊Ì I›Î√ ¿fl‰˘. Ωı ±ı ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ¿ı‰‚
‹fi◊Ì I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÿ˘Ê ±Î‰ı
»ı; ¿ı‹¿ı ‹fi◊Ì I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı ’HÎ ‹fifiÌ ±ı¿ Ïø›Î
»ı ±fiı √Ì÷Î ‹fi◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Îfiı “¿‹˝” ‹Îfiı »ı
ó “ÂflÌfl-‰Î∆˚‹fi˘Ï¤›˝I¿‹˝ ≠Îfl¤÷ı fifl—” (±. 18/15).
ÂflÌfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiÎ ¿÷ν’HÎÎfi˘ ‹fi◊Ì I›Î√
¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fifiÌ (I›Î√w’Ì) Ïø›Îfi_ ¿÷ν’b_ ÷˘
flËÌ … √›_! ±Î◊Ì “‹fiÁÎ Á_L›V›” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı
ó ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ‹fi◊Ì Ïø›Î±˘fiÎ ¿÷ν’HÎÎfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘
±◊ν÷Ô˚ ¿÷ν’HÎÎ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘.
F›Î__◊Ì ¿÷ν’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎL›˘ »ı, I›Î_◊Ì … ÷ıfiÎ
Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ÁÎ_A››˘√Ì ’˘÷Îfi΋Î_
¿÷ν’b_ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ÂflÌfl‹Î_ … »˘ÕÌ ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚
¿÷ν’b_ ÂflÌfl‹Î_ … »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ÿÌ fi◊Ì.
“fiˆ‰ ¿<‰˝LÔfi ¿Îfl›fiÔ˚” ó ÁÎ_A››˘√Ì‹Î_ ¿I≤˝I‰ ±fiı
¿ÎflÏ›I≤I‰ ó ⁄LÔfiı› fi◊Ì Ë˘÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¿fl‰Î‰Î‚˘
’HÎ fi◊Ì Ë˘÷˘ ±fiı ¿flΉ‰Î‰Î‚˘ ’HÎ fi◊Ì Ë˘÷˘.
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ±Ëo÷Î-‹‹÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÁÎ_A››˘√Ì
361
÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ¿÷ν ’˘÷Îfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı
‹ÎfiÌ Â¿ı »ı? ±◊ν÷Ô˚ ¿ÿÌ fi◊Ì ‹ÎfiÌ Â¿÷˘. ±Î …
±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ’HÎ “fiˆ‰ g¿Ï«÷Ô˚ ¿fl˘Ï‹”
’ÿ˘◊Ì ±Î … ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ
±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı “ÂflÌflV◊˘ûÏ’ ¿˙L÷ı›
fi ¿fl˘Ï÷” ’ÿ˘◊Ì ¿èÎ_ »ı ¿ı ÂflÌfl‹Î_ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
±Î ±Ï‰fiÎÂÌ ±ÎI‹Î ¿Â_ ¿fl÷˘ fi◊Ì.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ∞‰ÎI‹Î ’˘÷ı ¿˘¥ ¿‹˝
fi◊Ì ¿fl÷˘; ’fl_÷ ÷ı ≠ıfl¿ ⁄fiÌfiı ¿‹˝ ÷˘ ¿flÎ‰Ì Â¿ı
»ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝ ¤√‰Îfifi˘
µÿ› ◊÷Î_ Á_’ÒHν …√÷‹Î_ ≠¿Î »‰Î¥ Ω› »ı, ·˘¿˘
’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿Î‹˘‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, ¿˘¥ ¬ı÷Ì ¿flı »ı,
¿˘¥ ‰ıÿ’Îà ¿flı »ı, ¿˘¥ ‰ı’Îfl ¿flı »ı ‰√ıflı. ’fl_÷
ÁÒ›˝ ¤√‰Îfi ωÏË÷ ¿ı ÏfiÏÊ© ¿˘¥ ’HÎ Ïø›ÎfiÎ ≠ıfl¿
fi◊Ì Ë˘÷Î. ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ⁄‘Îfiı ≠¿Î ‹‚ı »ı, ’fl_÷
±ı ≠¿ÎÂfi˘ ¿˘¥ Áÿ’›˘√ ¿flı ¿ı ÿv’›˘√, ±ı‹Î_ ÁÒ›˝
¤√‰ÎfifiÌ ¿˘¥ ≠ıflHÎÎ fi◊Ì. Ωı ±ı‹fiÌ ≠ıflHÎΠˢ÷
÷˘ ’Î’ ¿ı ’H›¿‹˘˝fiÎ ¤Î√ÌÿÎfl ’HÎ ÷ı‹fiı … ◊‰_
’Õ÷. ±ı‰Ì … flÌ÷ı «ı÷fi÷k‰ ’ÎÁı◊Ì ≠¿ÚÏ÷fiı ÁkÎÎ
±fiı „@÷ ÷˘ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı ¿˘¥ Ïø›Îfi_
≠ıfl¿ fi◊Ì Ë˘÷_. ±ı … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ±ËŸ “fi ¿Îfl›fiÔ˚”
’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ »ı.
“±ÎV÷ı Á¬‹Ô˚” ó ‹fiW›‹ÎhÎfiÌ V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿
„V◊Ï÷ »ı; ’fl_÷ ±ı ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflı‹Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ±ıfiı ±ı
V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ’fl_÷ ÁÎ_A››˘√Ìfiı
Ïfifl_÷fl V‰w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰
◊÷˘ flËı »ı. V‰w’ ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ Á¬V‰w’ »ı. ±ı Á¬
±¬_Õ, ±ı¿flÁ ±fiı ’Ïfl„E»LÔfi÷Î◊Ì flÏË÷ »ı.
±ı¿ ‰V÷fiÌ ⁄Ì∞ ‰V÷‹Î_ …ı‰Ì „V◊Ï÷ ˢ› »ı,
V‰w’‹Î_ ±ı‰Ì „V◊Ï÷ fi◊Ì Ë˘÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰w’ …ı‹
»ı ÷ı‹ ωz‹Îfi flËı »ı. ±ı V‰w’‹Î_ ‹fiW›fiÌ „V◊Ï÷
V‰÷—-V‰Î¤Îω¿ »ı; ±Î◊Ì ±ı‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î‹Î_ ¿˘¥ l‹
¿ı µz˘√ fi◊Ì. V‰w’fiı ±˘‚¬÷Î_ ±ı¿ V‰w’ … V‰w’
flËÌ Ω› »ı. ±˘‚¬ÎH΋ÎhÎfiı Á‹Ω‰‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ
“±ÎV÷ı” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı. ±ıfiı … «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ
«˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “V‰V◊—” ’ÿ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
±ËŸ “±ÎV÷ı” Ïø›Î …ı ÷k‰fiÌ ÁkÎÎfiı ≠√À ¿flÌ
flËÌ »ı, ÷ı ⁄‘Î ±Î‘Îfl˘fi˘ ±Î‘Îfl »ı. Á‹V÷ µI’LÔfi
÷k‰ ±ı ±fiI’LÔfi ÷k‰fi_ ±ÎÏl÷ »ı. ÷ı Á‰Î˝Ï‘WÔÃÎfi
w’Ì ÷k‰fiı ¿˘¥ ±Î‘ÎflfiÌ ±Î‰U›¿÷Î ÂÌ »ı? ±ı
362 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

V‰÷—ÏÁ© ÷k‰‹Î_ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fiı … ±ËŸ “±ÎV÷ı” f·˘¿‹Î_ “⁄˛õωÿÔ˚ ⁄˛õÏHÎ „V◊÷—” ’ÿ˘ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_
’ÿ ‰Õı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±ıfiı … ±Î√‚ ‰ÌÁ‹Î ±Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — “fiˆ‰ ¿<‰˝LÔfi ¿Îfl›fiÔ˚” ó ÷k‰≠΄MÔ÷‹Î_ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ … ⁄Α¿ »ı. ¿fl‰ÎfiÎ ¤Î‰◊Ì … ¿I≤˝I‰
±Î‰ı »ı ±fiı ¿I≤˝I‰◊Ì T›„@÷I‰ ±Î‰ı »ı. Ïø›Î≠¿ÚÏ÷‹Î_ »ı, V‰w’‹Î_ V‰÷— ±Ïø›÷Î »ı. ÷ı◊Ì ¿fl‰Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ΩıÕΛ »ı ±fiı ¿Â_ fi ¿fl‰Î◊Ì V‰w’‹Î_ V‰÷— „V◊Ï÷ ◊Λ »ı. ‹Îflı ¿Â_ ¿fl‰_ fi◊Ì - ±Î‰˘ ¤Î‰ ’HÎ ¿fl‰ÎfiÌ
±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı◊Ì ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ≠›˘…fi fi ˢ‰_ Ωı¥±ı ±fiı fi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ≠›˘…fi fi ˢ‰_ Ωı¥±ı
ó “fiˆ‰ ÷V› ¿Ú÷ıfiÎ◊˘˝ fiοÚ÷ı fiıË ¿çfi” (√Ì÷Î - 3/18) V‰w’ ¿fl‰Î ±fiı fi ¿fl‰Î ó ⁄LÔfiı◊Ì ’fl ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl’ıZÎ »ı.
“‰ÂÌ” ó √H΢fiÎ Á_√◊Ì … ∞‰ “±‰Â” ±◊ν÷Ô˚ ’flΑÌfi ◊Λ »ı. (√Ì÷Î - 3/5) iÎÎfi›˘√◊Ì ’flΑÌfi÷Î
‹ÀÌ Ω› »ı ±fiı ∞‰ “‰ÂÌ” ±◊ν÷Ô˚ V‰Î‘Ìfi, Ïfifl’ıZÎ ⁄fiÌ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı ÁÎ_A››˘√Ì fi ÷˘ ¿‹˝ ¿flı »ı ±fiı fi ¿flΉı› »ı; ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÷˘
¿‹˘˝ ¿flΉ÷Î ËÂı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
fi ¿I≤˝I‰_ fi ¿‹Î˝ÏHÎ ·˘¿V› V≤…Ï÷ ≠¤— –– 14––
fi ¿‹˝Œ·Á_›˘√_ V‰¤Î‰V÷ ≠‰÷˝÷ı –– 14––
≠¤— = ’fl‹ırfl ¿‹Î˝ÏHÎ = ¿‹ÎıÛfiı (¿ı) V≤…Ï÷ = Á…ıÛ »ı;
·˘¿V› = ‹ÎHÎÁ˘fiÎ fi = fi (÷˘) ÷ = ’HÎ
fi = fi
¿I≤˝I‰‹Ô˚ = ¿÷ν’HÎÎfiı, ¿‹˝Œ·- = ¿‹˝Œ‚fiÎ V‰¤Î‰— = V‰¤Î‰ (…)
fi = fi Á_›˘√‹Ô̊ Á_›˘√fiı ≠‰÷˝÷ı = ⁄‘ Á…˝fi ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “fi ¿I≤˝I‰_ fi ¿‹Î˝ÏHÎ ·˘¿V› V≤…Ï÷ ≠¤—” ⁄÷Ή‰Î‰Î‚Î_ ÂVÔhÎ, √v, ÏÂZÎHÎ ‰√ıflı ⁄‘_ T›◊˝ ◊¥
ó V≤ÏpfiÌ fl«fiÎfi_ ¿Î›˝ Á√HÎ ¤√‰Îfifi_ »ı, ±ıÀ·Î Ω÷, ÷ı‹fiÌ ¿˘¥ ÁÎ◊˝¿÷Î … fiÎ flËı÷ ±fiı ¿‹˘˝fi_
‹ÎÀı “≠¤—” ’ÿ ±ÎM›_ »ı. ¤√‰Îfi Á‰˝Á‹◊˝ »ı ±fiı Œ‚ ’HÎ ∞‰fiı fiÎ ¤˘√‰‰_ ’Õ÷. “fi ¿‹Î˝ÏHΔ ’ÿ˘◊Ì
⁄‘ÎfiÎ ÂÎÁ¿ ÷◊Î Ïfi›Î‹¿ »ı. V≤Ïpfl«fiÎfi_ ¿Î›˝ ¿fl‰Î ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ‹fiW› ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ »ı.
»÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ±¿÷ν … »ı (√Ì÷Î 4/13). “fi ¿‹˝Œ· Á_›˘√‹Ô˚” ó ∞‰ …ı‰_ ¿‹˝ ¿flı »ı,
¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝fiÎ ¿÷ν’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ¤√‰Îfifi˘ ÷ı‰_ Œ‚ ÷ıHÎı ¤˘√‰‰_ ’Õı »ı. …Õ Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿‹˝
⁄fiΉı· fi◊Ì. ‹fiW› ’˘÷ı … ¿‹˘˝fiÎ ¿÷ν’HÎÎfiÌ fl«fiÎ ’˘÷ı ’˘÷Îfi_ Œ‚ ¤˘√‰Î‰‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝ »ı. ±Î◊Ì ¿‹˘˝fiÎ
¿flı »ı. ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı; Œ‚fi_ ω‘Îfi ¤√‰Îfi ¿flı »ı ó “·¤÷ı « ÷÷—
’fl_÷ ‹fiW› ±iÎÎfi‰Â ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı ¿Î‹ÎL‹›ˆ‰ ωÏË÷΄LË ÷ÎfiÔ˚” (√Ì÷Î 7/22). ¤√‰Îfi
»ı ±fiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î_ ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ⁄fiÌ Ω› ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ÷˘ ±Î’ı »ı, ’fl_÷ ÷ı Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
»ı (√Ì÷Î 3/27). Ωı ¿÷ν’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ¤√‰Îfifi˘ ¤√‰Îfi fi◊Ì ΩıÕ÷Î, ’fl_÷ ∞‰ ’˘÷ı ΩıÕı »ı. ∞‰
⁄fiΉı·˘ ˢ÷, ÷˘ ¤√‰Îfi … ±Î … ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠ±iÎÎfi‰Â ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ⁄fiÌfiı ±fiı ¿‹˝Œ‚‹Î_ ±ÎÁ@÷
f·˘¿‹Î_ “fiˆ‰ g¿Ï«I¿fl˘‹ÌÏ÷ ›@÷˘ ‹L›ı÷ ÷k‰Ï‰÷Ô˚” ó ◊¥fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı »ı ±fiı
±ı‰_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿Ëı÷? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿÷ν’b_ ¤√‰Îfifi_ ±ıfiÎ◊Ì Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. Ωı ÷ı ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
⁄fiΉı·_ fi◊Ì, ’fl_÷ ∞‰fi_ ’˘÷Îfi_ ‹Îfiı·_ »ı. ±Î◊Ì Á_⁄_‘ fi ΩıÕı, ÷˘ ÷ı ¿‹˝Œ‚fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ‹@÷ flËÌ Â¿ı
∞‰ ÷ıfi˘ I›Î√ ¿flÌ Â¿ı »ı. »ı. ±ı‰Î ¿‹˝Œ‚ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi ΩıՉΉ΂Π’vÊ˘fiı
¤√‰Îfi ±ı‰_ ω‘Îfi ’HÎ fi◊Ì ¿fl÷Î ¿ı ±‹¿ ‹ÎÀı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ “Á_L›ÎÏÁfi΋Ô˚”
∞‰fiı ±‹¿ Â¤ ±◊‰Î ±Â¤ ¿‹˝ ¿fl‰_ ’ÕÂı. Ωı ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ÷ı‹fiı ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ±Î ·˘¿‹Î_ ¿ı ’fl·˘¿‹Î_
±ı‰_ ω‘Îfi ¤√‰Îfi ¿fl÷Πˢ÷ ÷˘ ωϑ-ÏfiÊı‘ @›Î_› fi◊Ì ‹‚÷_. Ωı ¿‹˝Œ‚fi˘ Á_⁄_‘ ¤√‰Îfiı ΩıÕu˘
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 363

ˢ÷, ÷˘ ∞‰ ¿ÿÌ ¿‹˝Œ‚◊Ì ‹@÷ fi ◊Î.
⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ó “‹Î ¿‹˝Œ·Ëı÷¤Ò˝—” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝Œ‚fi˘ Ëı÷ ’HÎ
fiÎ ⁄fi. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±◊‰Î fi
◊‰_ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ⁄fi‰_ ±◊‰Î fi ⁄fi‰_
±ı ‹fiW›fiÎ ËÎ◊‹Î_ »ı. Ωı ¿‹˝Œ‚fi˘ Á_⁄_‘ ¤√‰Îfifi˘
⁄fiΉı·˘ ˢ÷, ÷˘ ‹fiW› ¿ÿÌ Á¬-ÿ—¬‹Î_ Á‹Îfi fiÎ
◊¥ ¿÷ ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ’HÎ fiÏË ¿flÌ Â¿÷,
…ıfiı ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ¿ËÌ »ı
(…ı‹¿ı 4/20; 5/12; 14/24 ‰√ıflı).
Âo¿Î ó lÏ÷‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi …ıfiÌ ∂K‰˝√Ï÷
¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ÷˘ Â¤ ¿‹˘˝ ¿flΉı »ı ±fiı
…ıfiÌ ±‘˘√Ï÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Â¤ ¿‹˘˝ ¿flΉı
»ı.1 F›Îflı ¤√‰Îfi … Â¤ÎÂ¤ ¿‹˘˝ ¿flΉı »ı, ÷˘ ’»Ì
“¤√‰Îfi ¿˘¥fiÎ ¿I≤˝I‰, ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚-Á_›˘√fiÌ fl«fiÎ
fi◊Ì ¿fl÷Δ ó ±ı‹ ¿Ëı‰_ ±ı ÷˘ lÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ωfl˘‘ ◊›˘!
Á‹Î‘Îfi ó ‰ÎV÷‰‹Î_ lÏ÷fiÎ µ’›˝@÷ ¿◊fifi_
÷ÎI’›˝ Â¤ÎÂ¤ ¿‹˘˝ ¿flΉÌfiı ‹fiW›fiÌ ∂K‰˝√Ï÷ ±fiı
±‘˘√Ï÷ ¿flΉ‰Îfi_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ¿‹˝Œ‚
¤˘√‰Î‰Ìfiı ÷ıfiı Â© ¿flΉ‰Îfi_ »ı.2 ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW›
Â¤ÎÂ¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ …ı‰Ì flÌ÷ı ¤˘√‰Ì ¿ı, ¤√‰Îfi
¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ÷ıfiı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ¿flÌfiı ’˘÷Îfi˘ ‰ÎV÷ω¿
≠ı‹ ≠ÿÎfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı (÷ı‰Î ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl) ÷ı‰Ì
… ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı ⁄Ï© Á∞˝ ÿı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, …ı ‹fiW›fiı
≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ‘fifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı, ÷ıfiı ‰ı’Îfl
‰√ıflı‹Î_ ÷ı‰Ì … (¬flÌÿ‰Î ‰√ıflıfiÌ) ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚
±ı Á‹›ı ÷ıfiÌ ÷ı‰Ì … ⁄Ï© ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı …ıfiı
≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl fi¿ÁÎfi ◊‰Îfi_ »ı, ÷ıfiı ‰ı’Îfl ‰√ıflı‹Î_
÷ı‰Ì … ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› …ı flÌ÷ı
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿÷ν’b_, ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fi˘ Á_›˘√ ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÿÏfi›Î fi◊Ì; ’fl_÷ ∞‰fiÌ ÿÏfi›Î
»ı, ÷ı◊Ì ÷ıfiÎ I›Î√fiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ’HÎ ∞‰fiÌ … »ı.
“V‰¤Î‰V÷ ≠‰÷˝÷ı” ó ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ V‰Î¤Îω¿ »ı; ’fl_÷ ±V‰Î¤Îω¿÷΋Î_
V‰¤Îω¿÷Î ÿı¬Î‰Îfiı ·Ì‘ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ V‰Î¤Îω¿ ÿı¬Î‰Î ·ÎB›˘. ±Î V‰¤Î‰ ¿ÚÏh΋ »ı, V‰Î¤Îω¿
fi◊Ì.
óáó
’˘÷ÎfiÎ_ Â¤ÎÂ¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¤˘√‰Ì ¿ı, ¤√‰I≠ıflHÎÎ◊Ì
÷ı‰Ì … ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı ⁄Ï© ⁄fiÌ Ω› »ı.
Ωı lÏ÷fi˘ ±ı … ±◊˝ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ¤√‰Îfi
…ıfiÌ ∂K‰˝√Ï÷ ±fiı ±‘˘√Ï÷ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı, ÷ıfiÎ
¶ÎflÎ Â¤ ±fiı ±Â¤ ¿‹˘˝ ¿flΉı »ı, ÷˘ ‹fiW› ¿‹˘˝
¿fl‰Î‹Î_ Á‰˝◊Î ’flΑÌfi ◊¥ …Âı ±fiı ÂÎVÔh΢, Á_÷-
‹ËÎI‹Î±˘ ‰√ıflıfi˘ ωϑ-ÏfiÊı‘, √vfi_ ÏÂZÎHÎ ⁄‘_ T›◊˝
◊¥ …Âı. ±Î◊Ì ±ËŸ lÏ÷fi_ ÷ÎI’›˝ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ¤˘√‰Ìfiı
‹fiW›fiı Â© ¿fl‰Îfi_ … ›˘B› ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
“V‰¤Î‰V÷ ≠‰÷˝÷ı” ó ¿÷ν’b_, ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fi˘
Á_⁄_‘ ó ±Î hÎHÎıfiı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰fiı ‰Â ◊¥fiı
±Î«flı »ı. ±ËŸ “V‰¤Î‰—” ’ÿ T›Ïp ≠¿ÚÏ÷ (±Îÿ÷)fi_
‰Î«¿ »ı, …ıfiı ¬ÿ ∞‰ı CÎÕı·˘ »ı. F›Î_ Á‘Ì V‰¤Î‰‹Î_
flÎ√¶ıÊ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì V‰¤Î‰ Â© fi◊Ì ◊÷˘. F›Î_
Á‘Ì V‰¤Î‰ Â© fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì ∞‰ V‰¤Î‰fiı
‰Â̤Ò÷ flËı »ı.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “≠¿Úg÷ ›Î„L÷
¤Ò÷ÎÏfi” ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹fiW›˘±ı ’˘÷ÎfiÌ
≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ V‰¤Î‰fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ’Õı
»ı. ±Î … ‰Î÷ ¤√‰Îfi ±ËŸ “÷ V‰¤Î‰— ≠‰÷˝÷ı”
’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ flèÎÎ »ı.
F›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ V‰¤Î‰ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ Á_⁄_‘
‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı, I›Î_ Á‘Ì ¿÷ν’b_, ¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ
ÁÎ◊ı Á_›˘√ ó ±Î hÎHÎı‹Î_ ∞‰fiÌ ’fl÷_hÎ÷Î «Î· flËıÂı,
…ı ∞‰fiÌ … CÎÕı·Ì »ı.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfi ±ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ¿I≤˝I‰,
¿‹˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚Á_›˘√ (¤˘@I≤˝I‰) ó hÎHÎı ∞‰fiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_
CÎÕı·Î_ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’˘÷ı ±ı‹fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ Â¿ı »ı.

1. “±ıÊ èÎı‰ ÁΑ ¿‹˝ ¿Îfl›Ï÷ ÷_ ›‹ıP›˘ ·˘¿ıP› µÏLÔfifiÌÊ÷ ±ıÊ èÎı‰ÎÁΑ ¿‹˝ ¿Îfl›Ï÷ ÷_ ›‹‘˘ ÏfifiÌÊ÷ı –”
(¿˙ÊÌ÷Ï¿⁄˛ÎõH΢’ÏfiÊÿÔ˚ 3/8)
2. ‹Ò‚‹Î_ Â¤ (’H›) ±fiı ±Â¤ (’Î’) ¿‹˝ ‹fiW› ¿Î‹fiÎfiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı … ¿flı »ı (√Ì÷Î 3/37), …ı‹fi_ Œ‚ ø‹Â— ∂K‰˝√Ï÷
(V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷) ±fiı ±‘˘√Ï÷ (fifl¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷) ◊Λ »ı. ‹fiW› ‹„@÷fiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ … ±Î’ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘
ÿv’›˘√ ¿flÌfiı … ¿Î‹fiÎ ¿flı »ı.
364 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

Á_⁄_‘ ó Ωı ¤√‰Îfi ¿˘¥fiÎ ¿I≤˝I‰, ¿‹˝ ±fiı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚¤Î√Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı? ó ±Î ‰Î÷fiı
¿‹˝Œ‚Á_›˘√fiÌ fl«fiÎ fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ ¿˘¥fiÎ_ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ V’p ¿flı »ı.

fiÎÿkÎı ¿V›Ï«I’Î’_ fi «ˆ‰ Á¿Ú÷_ ω¤— –– 15––

±iÎÎfiıfiÎT≤÷_ iÎÎfi_ ÷ıfi ‹è΄L÷ …L÷‰— –– 15––
ω¤— = Á‰˝T›Î’Ì ’fl‹ırfl fi = fi (¿˘¥fiÎ) iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi
fi = fi (÷˘) Á¿Ú÷‹Ô̊, ±ı‰ = Â¤¿‹˝fiı ’HÎ ±ÎT≤÷‹Ô̊ = œo¿Î›ı·_ »ı,
¿V›Ï«÷Ô˚ = ¿˘¥fiÎ ±ÎÿkÎı = √˛ËHÎ ¿flı »ı ÷ıfi = ±ıfiÎ◊Ì (…)
’Î’‹Ô˚ = ’Î’¿‹˝fiı (’fl_÷) …L÷‰— = ⁄‘Î_ ±iÎÎfiÌ ‹ÎHÎÁ˘
« = ±fiı ±iÎÎfiıfi = ±iÎÎfi ‰Õı ‹è΄L÷ = ‹˘Ë ’΋ı »ı.

ÀÌ¿Î ó “fiÎÿkÎı ¿V›Ï«I’Î’_ fi «ˆ‰ Á¿÷Ú _ ω¤—”
ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ıfiı “≠¤—” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î
»ı, ±ı … ’fl‹ÎI‹Îfiı ±ËŸ “ω¤—” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›Î »ı.
¿‹˝Œ‚fiÎ ¤Î√ÌÿÎfl ⁄fi‰Îfi_ ⁄ı flÌ÷ı ◊Λ »ı ó
…ı ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı ’HÎ ¿‹˝Œ‚fi˘ ¤Î√ÌÿÎfl ◊Λ »ı
±fiı …ı ⁄ÌΩ ¶ÎflÎ ¿‹˝ ¿flΉı »ı, ÷ı ’HÎ ¿‹˝Œ‚fi˘
¤Î√ÌÿÎfl ◊Λ »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î fi ÷˘ ¿˘¥fiÎ ¿‹˝fiı
¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı fi ¿‹˝ ¿flΉ‰Î‰Î‚Λ »ı; ±Î◊Ì
÷ı ¿˘¥fiÎ ’HÎ ¿‹˝Œ‚fiÎ ¤Î√ÌÿÎfl fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î.
ÁÒ›˝ Á¿‚ …√÷fiı ≠¿Î ±Î’ı »ı ±fiı ±ı ≠¿ÎÂfiÌ
±_÷√˝÷ ‹fiW›˘ ’Î’ ±fiı ’H›¿‹˘˝ ¿flı »ı; ’fl_÷ ÷ı
¿‹˘˝ ÁÎ◊ı ÁÒ›˝fi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±ı …
flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’ÎÁı◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁkÎÎ ‹ı‚‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚
Á¿‚ Á_ÁÎfl ÁkÎÎ ‹ı‚‰ı »ı. ÷ıfiÌ … ÁkÎÎ ‹ı‚‰Ìfiı
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfi_ ¿Î›˝ Á_ÁÎfl, ÂflÌfl ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ¿flı
»ı. ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflı ‰Õı ◊‰Î‰Î‚Î_ ’Î’-’H›˘fi˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰
ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı
‹fiW›‹ÎhÎfiı V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı, ±Î◊Ì ‹fiW›
÷ı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fi˘ ¤Î√ÌÿÎfl ’˘÷Îfiı ’HÎ ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı
±fiı ¤√‰Îfifiı ’HÎ ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝
±fiı ¿‹˝Œ‚˘fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ’HÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. …ı
¤√‰Îfiı ±Î’ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν
±fiı ¤˘@÷Î ’˘÷Îfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷ı ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω›
»ı. ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiı ¤√‰Îfi √˛ËHÎ fi◊Ì ¿fl÷Î.
’fl_÷ …ı ‹fiW› ±ı V‰÷_hÎ÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌfiı ¿‹˝
±fiı ¿‹˝Œ‚ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı, ÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω›
»ı. ÷ıfiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiı ¤√‰Îfi √˛ËHÎ ¿flı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ’«ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“Á‰˝V›” ’ÿ◊Ì ±fiı »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “¿çfi” ’ÿ◊Ì
Á΋ÎL› ‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ±ËŸ “¿V›Ï«÷Ô˚” ’ÿ◊Ì ’˘÷Îfiı ¿÷ν ±fiı
¤˘@÷Î ‹ÎfiÌfiı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î Á΋ÎL› ‹fiW›˘fiÌ
‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, fiÏË ¿ı ¤@÷˘fiÌ. ¿ÎflHÎ
¿ı ¤Î‰√˛ÎËÌ Ë˘‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ¤@÷˘ ¶ÎflÎ ±’˝HÎ
¿flı·Î_ ’hÎ, ’W’ ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ±fiı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı
√˛ËHÎ ¿flı »ı (√Ì÷Î 9/26-27).
“±iÎÎfiıfiÎT≤÷_ iÎÎfi‹Ô˚” ó V‰w’fi_ iÎÎfi ⁄‘Î
‹fiW›˘fiı V‰÷—ÏÁ© »ı; ’fl_÷ ±iÎÎfi ¶ÎflÎ ±Î iÎÎfi
œo¿Î›ı·_ »ı. ±ı ±iÎÎfifiı ¿ÎflHÎı ∞‰˘ ‹Òœ÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
flèÎÎ »ı. ’˘÷Îfiı ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ‹Îfi‰˘ ±ı ‹Òœ÷Î »ı (√Ì÷Î
3/27). ¤√‰ÎfifiÎ ¶ÎflÎ ÿflı¿ ‹fiW›fiı ω‰ı¿ ±Î’‰Î‹Î_
±Î‰ı·˘ »ı, …ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î ‹Òœ÷Îfi˘ fiΠ¿flÌ Â¿Î›
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î¥
√›_ »ı ¿ı ÁÎ_A››˘√̱ı ¿ÿÌ ’HÎ ’˘÷Îfiı ¿˘¥ ¿‹˝fi˘
¿÷ν fi ‹Îfi‰˘ ±fiı ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î¥ √›_ »ı
¿ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiÎ ¿÷ν’HÎÎfiı ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ‹fi◊Ì »˘ÕÌ ÿı‰_.
ÂflÌfl ‰√ıflı ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝‹Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi
◊¥ flèÎ_ »ı. V‰w’‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_.
V‰w’◊Ì ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfiı
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ±ı¿ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı ±iÎÎfi
»ı. ÂflÌfl ‰√ıflı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ⁄ÿ·Î¥ flèÎÎ »ı ó ±ı‰˘
…ıfiı ±fi¤‰ »ı, ÷ı ’˘÷ı ¿ÿÌ fi◊Ì ⁄ÿ·Î÷˘. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ⁄ÿ·‰Îfi˘ ±fi¤‰ ¿˘¥fiı fi◊Ì ◊÷˘. ±Î◊Ì
Ë_ ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì ó ±Î flÌ÷ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±Á_√÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı‰Î◊Ì ±iÎÎfi
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷k‰iÎÎfi ±Î’‹ı‚ı ≠¿ÎÏÂ÷ ◊¥
Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 365

‹Îfi÷Î flËı‰Î◊Ì … ÷k‰iÎÎfi œo¿Î›ı·_ flËı »ı. ’Â … »ı.1; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ ±fiı ’Â±˘fiÎ iÎÎfi‹Î_ ¿˘¥
“±iÎÎfi” ÂOÿ‹Î_ …ı “fiGÎÔ˚” Á‹ÎÁ »ı, ÷ı iÎÎfifiÎ ÷ŒÎ‰÷ fi◊Ì. ±Î¿ÚÏ÷‹ÎhÎ◊Ì ¿˘¥ ‹fiW› fi◊Ì Ë˘÷˘.
±¤Î‰fi_ ‰Î«¿ fi◊Ì, ’fl_÷ ±S’iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ±‘ÒflÎ ‹fiW› ±ı … »ı, ¿ı …ı ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı
iÎÎfifi_ ‰Î«¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı iÎÎfifi˘ ±¤Î‰ ¿ÿÌ ◊÷˘ »ı. ≥„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ¤˘√˘ ÷˘ ’Â±˘ ’HÎ ¤˘√‰ı »ı; ’fl_÷
… fi◊Ì, «ÎËı ±ıfi˘ ±fi¤‰ ˢ› ¿ı fiΠˢ›. ±ıÀ·Î ±ı ¤˘√˘ ¤˘√‰‰Îfi_ ‹fiW›∞‰fifi_ ·Z› fi◊Ì.
‹ÎÀı ±‘ÒflÎ iÎÎfifiı … ±iÎÎfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ≥„Lƒ›˘fi_ ‹fiW›∞‰fifi_ ·Z› Á¬-ÿ—¬◊Ì ’fl ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_
±fiı ⁄Ï©fi_ iÎÎfi … ±‘Ò fl_ iÎÎfi »ı. ±Î ±‘ÒflÎ iÎÎfifiı »ı. …ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T› ±fiı ±¿÷˝T›fi_ ›◊Î◊˝ iÎÎfi
‹Ëk‰ ±Î’‰Î◊Ì, ÷ıfiÎ ≠¤Î‰◊Ì ≠¤Îω÷ ◊‰Î◊Ì »ı, ÷ı ‹fiW›˘ ÁΑ¿ ¿Ëı‰Î‰Îfiı ›˘B› »ı.
‰ÎV÷ω¿ iÎÎfi ÷flŒ ºÏp …÷Ì … fi◊Ì ó ±ı … ±iÎÎfi ’˘÷Îfiı ¿‹˘˝fi˘ ¿÷ν ‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ÷◊Î ¿‹˝Œ‚fiÌ
¶ÎflÎ iÎÎfifi_ ±ÎT≤÷ ◊‰_ »ı. ≥E»Î‰Î‚Î ⁄fiÌfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ıfiı … ±iÎÎfi◊Ì
≥„Lƒ›˘fi_ iÎÎfi ÁÌÏ‹÷ »ı. ≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfifiÌ ‹˘ÏË÷ ◊‰_ ¿Ëı »ı. “’Î’-’H› ±‹Îflı ¿fl‰Î_ ’Õı »ı,
±’ıZÎαı ⁄Ï©fi_ iÎÎfi ±ÁÌ‹ »ı, ’fl_÷ ⁄Ï©fi_ iÎÎfi ‹fi ÷ıfiÎ◊Ì ±‹ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı »^ÀÌ Â¿Ì±ı?” “Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_
±fiı ≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfi (ΩHΉΠ±fiı fi ΩHΉÎ)fiı … ±ı ±‹ÎflÎ_ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ±‹ı ±÷Ì÷ ¿ı‰Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï© ’˘÷ÎfiΠωʛ’ÿÎ◊˘˝fiı … flÌ÷ı ◊¥ ¿̱ı?” ó ±Î ≠¿ÎflfiÌ ‘ÎflHÎÎ ⁄fiÎ‰Ì ·ı‰Ì
≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı. ⁄Ï© …ı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı …ı ⁄Ï©fi_ ±ıfiı … ±iÎÎfi◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊‰_ ¿Ëı »ı.
¿ÎflHÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı, ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ⁄Ï© ≠¿ÎÏÂ÷ fi◊Ì ¿fl÷Ì ∞‰ V‰w’◊Ì ±¿÷ν ÷◊Î Á¬ÿ—¬◊Ì ’fl »ı, ¿ı‰‚
⁄Ï© F›Îflı ≠¿ÚÏ÷fiı ’HÎ ≠¿ÎÏÂ÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Ì, I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ‹Ò¬˝÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ¿÷ν ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı
≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ …ı «ı÷fi÷k‰ »ı, ÷ıfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿‹˝Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ±Î
¿flÌ Â¿ı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Ï©fi_ iÎÎfi ±‘Ò fl_ iÎÎfi »ı. ‹Òœ÷Î (±iÎÎfi)fiı … ±ËŸ “÷ıfi” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_
“÷ıfi ‹è΄L÷ …L÷‰—” ó ¤√‰Îfiı “…L÷‰—” ’ÿ »ı. ±ı ‹Òœ÷Î◊Ì ±iÎÎfiÌ ‹fiW› Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊¥ flè΢
±Î’Ìfiı ΩHÎı ‹fiW›˘fiı ŒÀ¿Î›Î˝ »ı ¿ı …ı ‹fiW›˘ ’˘÷ÎfiÎ »ı, ±Î ‰Î÷fiı ±ËŸ “÷ıfi ‹è΄L÷ …L÷‰—” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_
ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷Î, ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ …_÷ ±◊ν÷Ô˚ ±Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı‹ ±_‘¿Îfl‹Î_ ÁÒ›˝fiı œÎ_¿‰Îfi_ Á΋J›˝ fi◊Ì ±ı … flÌ÷ı ±iÎÎfi‹Î_ iÎÎfifiı œÎ_¿‰Îfi_ Á΋J›˝
fi◊Ì. ±V‰Î¤Îω¿fiı V‰Î¤Îω¿ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ±ı … ±iÎÎfi »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı◊Ì ±iÎÎfi
¶ÎflÎ iÎÎfifiı œÎ_¿‰ÎfiÌ ‰Î÷ ‹ÎhÎ ‹Ò¬˝÷Î≠ıÏfl÷ ‹ÎL›÷Î »ı; ‰ÎV÷ω¿÷Î fi◊Ì. ‹fiW› ≥E»ı ÷˘ ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı
‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ±Î ‹Ò¬˝÷Î (±iÎÎfi)fiı Ï‹ÀÎ‰Ì Â¿ı »ı. (√Ì÷Î 5/16).
‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfi œo¿Î÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄Ï© œo¿Î› »ı, ’fl_÷ ‹ÎHÎÁı iÎÎfi œo¿Î›ı·_ ÿı¬Î› »ı, ÷ı◊Ì ±ËÌ “±ÎT≤kΔ
ÂOÿ ±Î’ı·˘ »ı. ±Î … ‰Î÷ hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HΫηÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ’HÎ “±ÎT≤÷_ iÎÎfi‹ı÷ıfi” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı. ±iÎÎfi ±¤Î‰w’ »ı, ÷ıfiÌ ¿˘¥ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) fi◊Ì. …ıfi˘ ±¤Î‰ »ı ±◊ν÷Ô˚ »ı … fiËŸ ÷ıfiÎ◊Ì
±Î‰flHÎ ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì Ï‰’flÌ÷ iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ±V‰Î¤Îω¿÷΋Î_ V‰Î¤Îω¿÷Îfi˘ ±Îfl˘’ … ±iÎÎfi »ı.2
Ωı ±V‰Î¤Îω¿÷Î ‹ÀÌfiı V‰Î¤Îω¿÷Î ◊¥ Ω› ÷˘ Á‰˝T›Î’Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿I‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
T›„@÷I‰ … ’Î’-’H›fiı, Á¿Ú÷-ÿW¿Ú÷fiı √˛ËHÎ ¿flı »ı, ÷ı◊Ì Á‰˝T›Î’Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿I‰fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì
±◊ν÷Ô˚ T›„@÷I‰ (±Ë‹Ô˚)fi˘ fiΠ◊¥ Ω› ÷˘ ’Î’-’H› ◊÷_ fi◊Ì.
±iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ω’flÌ÷ iÎÎfi (±V‰Î¤Îω¿‹Î_ V‰Î¤Îω¿ ⁄Ï©)fiÎ ¿ÎflHÎı ‹ÎHÎÁ “…L÷” ⁄fiÌ Ω› »ı ó

1. ±ÎËÎflÏfiƒÎ¤›‹ˆ◊fiÎÏfi Á‹ÎÏfi «ˆ÷ÎÏfi L≤HÎÎ_ ’ÂÒfi΋Ô˚ –– («ÎHÎ@›fiÌÏ÷ 17/17)

iÎÎfi_ fiflÎHÎ΋ϑ¿˘ ωÂıÊ˘ iÎÎfiıfi ËÌfiΗ ’ÂϤ— Á‹ÎfiΗ –– («ÎHÎ@›fiÌÏ÷ 17/17)
“±ÎËÎfl, ÏfiƒÎ, ¤› ±fiı ‹ˆ◊fi ó ±ı ‹fiW›˘‹Î_ ±fiı ’Â±˘‹Î_ Á‹Îfi … »ı. ‹fiW›˘‹Î_ ωÂıÊ÷Î ±ı … »ı ¿ı ÷ı±˘‹Î_
ω‰ı¿ flËı »ı. ω‰ı¿◊Ì ÂÒL› ‹fiW› ÷˘ ’Â Á‹Îfi »ı.”
2. ±ÏfiI›ÎÂÏ«ÿ—¬ÎfiÎI‹Á ÏfiI›ÂÏ«Á¬ÎI‹A›ÎÏ÷flωzÎ – (›˘√ÿ½fi 2-5)
±ÏfiI›‹Î_ ÏfiI›, ±’ωh΋Î_ ’ωhÎ, ÿ—¬ ‹ıÓ Á¬ ±fiı ±fiÎI‹‹Î_ ±ÎI‹¤Î‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ±iÎÎfi »ı.
366 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

“÷ıfi ‹Ë˚›„L÷ …L÷‰—” ±Î … ≠‹ÎHÎı …Õ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ∞‰ “…√÷” (…Õ) ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î 7/13).
…ı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ±ı¿flÁ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±·√ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î ±fiı …ı ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√
»ı, ÷ı ÂflÌflfiı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ±ı¿flÁ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ó ±Î ±iÎÎfi »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ±iÎÎfi ¶ÎflÎ iÎÎfi œo¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ⁄‘Î ∞‰˘ ‹˘ÏË÷ ◊¥ flèÎÎ »ı. ’˘÷ÎfiÎ
ω‰ı¿ ¶ÎflÎ ±ı ±iÎÎfifi˘ fiΠ¿flÌ ÿı÷Î_ …ı iÎÎfifi˘ µÿ› ◊Λ »ı, ÷ıfi˘ ‹ÏË‹Î ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.
iÎÎfiıfi ÷ ÷ÿiÎÎfi_ ›ıÊÎ_ fiÎÏÂ÷‹ÎI‹fi— –– 16––
÷ıÊ΋ÎÏÿI›‰FiÎÎfi_ ≠¿Î›Ï÷ ÷I’fl‹Ô˚ –– 16––
÷ = ’fl_÷ ±iÎÎfi‹Ô˚ = ±iÎÎfi ±ÎÏÿI›‰÷Ô˚ = ÁÒ›˝fiÌ …ı‹
›ıÊ΋Ô˚ = …ı‹HÎı fiÎÏÂ÷‹Ô˚ = fip ¿flÌ ’fl‹Ô˚ = ±ı Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi
±ÎI‹fi— = ’˘÷ÎfiÎ …ı fiÎ_A›_ »ı, ’fl‹ÎI‹Îfiı
iÎÎfiıfi = iÎÎfi ‰Õı ÷ıÊ΋Ô˚, ÷÷Ô˚ = ±ı‹fi_ ±ı ≠¿Î›Ï÷ = ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flÌ
÷÷Ô˚ = ÷ı iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi ÿı »ı.
ÀÌ¿Î ó “iÎÎfiıfi ÷ ÷ÿiÎÎfi_ ›ıÊÎ_ fiÎÏÂ÷‹ÎI‹fi—” ó fi◊Ì ó ±Î ω‰ı¿ ¶ÎflÎ Ë_ - ‹ÎflÎ’HÎÎfi˘ I›Î√ ¿flÌ
’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Ì ‰Î÷◊Ì Ï‰·ZÎHÎ ‰Î÷ ⁄÷Ή‰Îfiı ÿı ¿ı ÂflÌfl “Ë_” fi◊Ì ±fiı ⁄ÿ·Î‰Î‚Ì ‰V÷ “‹ÎflÌ” fi◊Ì.
‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î … ω‰ı¿ ¶ÎflÎ ±iÎÎfifi˘ fiΠ¿fl‰Îfi˘ »ı.
’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_ …ıfiı “±iÎÎfiıfi” ’ÿ◊Ì ¿èÎ_ Ë÷_, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiÌ ÁÎ◊ı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fi˘ Á_⁄_‘ ±iÎÎfi◊Ì
÷ıfiı … ±ËŸ “÷÷Ô˚ ±iÎÎfi‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±◊ν÷˚ ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰Î◊Ì »ı. …ıHÎı ω‰ı¿fiı Ω√˛÷
’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfiı ±fiı ÂflÌflfiı ±·√-±·√ ‹Îfi‰Î_ ¿flÌfiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Ë_-‹ÎflÎ’HÎÎfiÎ Á_⁄_‘fi˘ ωE»ıÿ ¿flÌ
±ı “iÎÎfi” »ı ±fiı ±ı¿ ‹Îfi‰Î_ ±ı ±iÎÎfi »ı. ÿÌ‘˘ »ı, ÷ıfi˘ ÷ı ω‰ı¿ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠¿ÎÏÂ÷
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· Á_ÁÎflfiÎ ¿˘¥ ±_‹Î_ ÷˘ ¿flÌ ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi¤‰ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
±Î’HÎı ’˘÷Îfiı flÎ¬Ì ·Ì‘Î ±◊ν÷Ô˚ “Ë_”’b_ (±Ëo÷Î) ¿flÌ “÷ıÊ΋ÎÏÿI›‰FiÎÎfi_ ≠¿Î›Ï÷ ÷I’fl‹Ô˚” ó ω‰ı¿
·Ì‘_ ±fiı ¿˘¥ ±_Âfiı ’˘÷Îfi΋Î_ flÎ¬Ì ·Ì‘˘ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝◊Î Ω√˛÷ ◊÷Î_ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω›
‹ÎflÎ’b_ (‹‹÷Î) ¿flÌ ·Ì‘_. ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎfi˘ ÷˘ Ïfifl_÷fl »ı. ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊÷Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ V’p
±fi¤‰ ◊Λ »ı ±fiı Ë_-‹ÎflÎ’b_ Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î÷_ ≠I›ZÎ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı, …ı ◊÷Î_ … Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹÷k‰
ÿı¬Î› »ı; …ı‹¿ı ó ’Ëı·Î_ Ë_ ⁄΂¿ Ë÷˘ ±fiı fl‹¿ÕÎ_ ≠¿ÎÏÂ÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘
‰√ıflı ‹ÎflÎ_ Ë÷Î_, ˉı Ë_ ›‰Îfi ±fiı T≤© ◊›˘ »\_ ±fiı ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
VÔhÎÌ, ’hÎ, ‘fi, ‹¿Îfi ‰√ıflı ‹ÎflÎ_ »ı. ±Î flÌ÷ı Ë_- ±ËŸ “’fl‹Ô˚” ’ÿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ‹ÎÀı ≠›˘Ω›ı·_
‹ÎflÎ’HÎÎfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifi_ iÎÎfi ±Î’HÎfiı »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ »ı. ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÁÎËΠf·˘¿‹Î_ ÷◊Î ÷ıfl‹Î
ÁkÎÎfiÎ ’Ïfl‰÷˝fifi_ iÎÎfi ±Î’HÎfiı fi◊Ì ó ±ı iÎÎfi ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ‹ÎÀı
±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿ »ı. “’fl‹Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
Ë_-‹ÎflÎ’HÎÎfiı …Õ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı fi ¤ı‚‰Ìfiı ÁΑ¿ “≠¿Î›Ï÷” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÒ›˝fi˘ µÿ›
’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı ¿ı Ë_-‹ÎflÎ’b_ …ıfiÌ ÁÎ◊ı ◊‰Î◊Ì fi‰Ì ‰V÷fi_ Ïfi‹Î˝HÎ fi◊Ì ◊÷_, ’fl_÷ ±_‘¿Îfl◊Ì
¤ı‚‰_ »\_, ÷ı ⁄‘_ ⁄ÿ·Î› »ı; ’fl_÷ Ë_-‹Îv_ ¿Ëı‰Î‰Î‚˘ œo¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı …ı ‰V÷ ÿı¬Î÷Ì fi Ë÷Ì, ÷ı ÿı¬Î‰Î
Ë_ (‹ÎflÌ ÁkÎÎ) ±ı … flË_ »\_. …Õfi_ ⁄ÿ·Î‰_ ±fiı ±¤Î‰ ‹Î_Õı »ı. ±ı … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ V‰÷—ÏÁ© »ı, ’fl_÷
÷˘ Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fi_ ⁄ÿ·Î‰_ ±iÎÎfifiı ¿ÎflHÎı ±ıfi˘ ±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊¥ flè΢. ω‰ı¿
±fiı ±¤Î‰ ¿˘¥fiÌ Á‹…‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Î_; ¿ı‹¿ı ’˘÷ÎfiÌ ¶ÎflÎ ±iÎÎfi ÿÒfl ◊÷Î_ … ±ı V‰÷—ÏÁ© ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘
Ω÷‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ±¤Î‰ ¿ÿÌ ◊÷Î_ … ±fi¤‰ ◊‰Î ‹Î_Õı »ı.
f·˘¿ 17] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 367

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±iÎÎfifi˘ fiΠω‰ı¿◊Ì … ◊Λ »ı, ≠›IÔfi◊Ì fiËŸ ó “›÷L÷˘ûM›¿Ú÷ÎI‹Îfi˘ fiˆfi_ ’U›L÷«ı÷Á—”
(√Ì÷Î 15-11) ¿ÎflHÎ ¿ı ±iÎÎfifi˘ fiΠÏø›ÎÁÎK›, ’Ïfll‹ÁÎK› fi◊Ì. ’Ïfll‹ ¿fl‰Î◊Ì ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ «Î·
flËı »ı, ¿ı‹¿ı ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕuΠωfiÎ ’Ïfll‹ ◊÷˘ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±iÎÎfifiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÎ ≠›IÔfi◊Ì ±iÎÎfi
ºœ ◊Λ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) ‹ÎfiÌfiı … ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı.
±V‰Î¤Îω¿÷΋Î_ V‰Î¤Îω¿÷ÎfiÌ Ï‰’flÌ÷ ¤Î‰fiÎ (±iÎÎfi) ±Î’HÎ΋Î_ … »ı, ÷ı◊Ì Ï‰‰ı¿fi˘ ±Îÿfl ¿fl‰Î◊Ì
÷ıfi_ ÏfiflοflHÎ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı „V◊Ï÷‹Î_ Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı „V◊Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÁΑfi ⁄÷Ήı »ı.
÷ÿÔ˚⁄©›V÷ÿÎI‹ÎfiV÷ÏLÔfiWÔÃÎV÷I’flΛHÎΗ –– 17––
√E»LI›’fiflÎT≤ÏkÎ_ iÎÎfiÏfi‘Ò˝÷¿S‹ÊΗ –– 17––
÷ÿÎI‹Îfi— = (’fl‹ÎI‹Î‹Î_) ÷ϯÎWÔÃΗ = Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi iÎÎfiÏfi‘Ò˝÷- = iÎÎfi ¶ÎflÎ ’Î’flÏË÷
…ı‹fi_ ‹fi ÷ƒÒ’ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … ¿S‹ÊΗ ◊¥fiı
◊¥ flèÎ_ »ı, …ı‹fiÌ „V◊Ï÷ »ı, ±’fiflÎ- = ±’fiflÎT≤ÏkÎfiı
÷ÿÔ̊⁄©›— = (’fl‹ÎI‹Î‹Î_) (±ı‰Î) T≤Ïk΋Ô˚ ±ıÀ·ı
…ı‹fiÌ ⁄Ï© ÷ƒÒ’ ÷I’flΛHÎΗ = ’fl‹ÎI‹’flΛHÎ ¿ı ’fl‹√Ï÷fiı
◊¥ flËÌ »ı (±fiı) ÁΑ¿˘ √E»„L÷ = ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó [’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ı ◊‰Î ·Î√ı »ı. ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ±ı g«÷fi ±¬_Õ
≠¿ÎflfiÎ_ ÁΑfi˘ »ı ó ±ı¿ ÷˘ ω‰ı¿ ¶ÎflÎ ±Á÷fi˘ flËı »ı ¿ı ÁkÎÎ w’ı ⁄‘Ì …√αı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’Ïfl’ÒHν
I›Î√ ¿fl÷Î_ Á÷‹Î_ V‰w’„V◊Ï÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı »ı. g«÷fi‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±Î‰÷Ì … fi◊Ì.
±fiı ⁄Ì…\_, Á÷fi_ g«÷fi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ Á÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ “÷ÏLÔfiWÔÃΗ” ó F›Îflı ÁΑ¿fiÎ_ ‹fi ±fiı ⁄Ï©
Ω› »ı. g«÷fi◊Ì Á÷fiÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±Á÷fiÌ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, I›Îflı ±ı ÿflı¿ Á‹›ı
≠΄MÔ÷ ¿‹˘˝◊Ì ◊Λ »ı, g«÷fi◊Ì fiÏË. µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ (Ω÷fiÌ) ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿
‰V÷ ¿‹˝◊Ì ‹‚ı »ı ±fiı ÏfiI› ’Ïfl’ÒHν ÷k‰g«÷fi◊Ì „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fi⁄Ï© ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
‹‚ı »ı. g«÷fi◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı fi◊Ì ·Î√÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ‹fi◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ±fiı
±ıfiÌ Ï‰Ï‘ ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.] ⁄Ï©◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfi˘ Ïfiç› fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì
“÷ÿÔ˚⁄©›—” ó Ïfiç› ¿fl‰Î‰Î‚Ì T≤ÏkÎfi_ fi΋ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
“⁄Ï©” »ı. ÁΑ¿ı ’Ëı·Î_ ⁄Ï© ‰Õı ±ı Ïfiç› ¿fl‰˘ ±ıfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘.
¿ı Á‰˝hÎ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … ’Ïfl’ÒHν »ı. Á_ÁÎflfiÎ “÷I’flΛHÎΗ” ó ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±·√ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ
µI’LÔfi ◊÷Î_ ’Ëı·Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î Ë÷Î ±fiı Á_ÁÎflfi˘ fi flËı‰Ì ±ıfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ’flΛHÎ ◊‰_ ¿Ëı »ı.
fiΠ◊›Î ’»Ì ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î flËıÂı. ‰«‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ
Á_ÁÎflfi˘ …ı ≠‰ÎË «Î·Ì flè΢ »ı, ÷ı‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î ÁkÎÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎ΋Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷ı
÷ı‰Î fiı ÷ı‰Î … »ı. ±Î flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ’fl‹ÎI‹V‰w’ ⁄fiÌ Ω› »ı.
(ˢ‰Î’HÎÎ)‹Î_ ±«‚ Ïfiç› Ë˘‰˘ ±ı … “÷ÿÔ˚⁄©›—” F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿ ±fiı ÁΑfifiÌ ±ı¿÷Î fi◊Ì ◊÷Ì,
’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. I›Î_ Á‘Ì ÁΑfi »^À÷_ flËı »ı, ±¬_Õ fi◊Ì flËı÷_. F›Îflı
“÷ÿÎI‹Îfi—” ó ±ËŸ “±ÎI‹Î” ÂOÿ ‹fifi˘ ‰Î«¿ ÁΑ¿’b_ ±◊ν÷Ô˚ ±Ëo¤Î‰ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÁΑ¿
»ı. F›Îflı ⁄Ï©‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ Ïfiç› ◊¥ Ω› ÁÎK›w’ … ⁄fiÌ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁΑfi ±fiı
»ı, I›Îflı ‹fi◊Ì ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ ’fl‹ÎI‹Îfi_ … g«÷fi ÁÎK› ⁄LÔfiı‹Î_ ÏfiI› ±ı¿÷Î »ı.
368 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

“iÎÎfiÏfi‘Ò˝÷¿S‹ÊΗ” ó iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ Á÷Ô-±Á÷fiÎ @›Î_ Ω›? ’fl‹ÎI‹Î ÁC΂Î_ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, ’Ïfl„V◊Ï÷
ω‰ı¿fiÌ ‰ÎV÷ω¿ ΩB≤Ï÷ ◊÷Î_ ±Á÷fiÌ Á‰˝◊Î ÏfiT≤ÏkÎ ‰√ıflı‹Î_ ±ı¿flÁ ’Ïfl’ÒHν flËı »ı. ±ı‹fi_ @›Î_› ±Î‰‰_-
◊¥ Ω› »ı. ±Á÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ’Î’-’H› w’Ì ÿ˘Ê …‰_ fi◊Ì ◊÷_. lÏ÷ ¿Ëı »ı ó
◊Λ »ı, …ıfiÎ ‰Õı ‹fiW› ⁄_‘Λ »ı. ±Á÷ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î “fi ÷V› ≠ÎHÎÎ µIø΋„L÷ ⁄˛õˆ‰ ÁfiÔ˚ ⁄˛õÎM›ıÏ÷”
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ’Î’-’H› ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. (O≤ËÿÎflH›¿ 4/4/6)
“√E»LI›’fiflÎT≤Ïk΋Ԕ˚ ó ±Á÷fi˘ Á_√ … ’fiflÎT≤ÏkÎ “÷ıfiÎ ≠ÎH΢fi_ µIø‹HÎ fi◊Ì ◊÷_; ÷ı ⁄˛õ … ⁄fiÌfiı
(’fi…˝L‹)fi_ ¿ÎflHÎ »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎ-Áï˘ûV› ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.”
ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î 13/21). ±Á÷fi˘ Á_√ ÷ıfiÎ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ÂflÌflfiı ·Ì‘ı … ±ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊÷Î_ ’fiflÎT≤ÏkÎfi˘ ≠ffi … ’ıÿÎ ◊÷˘ fi◊Ì. »ı ¿ı ÷ıfi˘ ’fi…˝L‹ fi◊Ì ◊÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ËŸ “√E»„L÷”
…ı ‰V÷ ±ı¿ÿıÂÌ› ˢ› »ı, ÷ıfi_ ±Î‰‰_-…‰_ ◊Λ ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ‰ÎV÷‰Ï¿ ⁄˘‘ ◊‰˘, …ı ◊÷Î_ …
»ı. …ı ‰V÷ Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν »ı, ÷ı @›Î_◊Ì ±Î‰ı ±fiı ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±V‰Î¤Îω¿÷΋Î_ V‰Î¤Îω¿÷ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ fip ◊›Î ’»Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿˘¥fiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) flËı÷Ì fi◊Ì ±fiı ÁΑ¿ ’fl‹ÎI‹ÎV‰w’ … ◊¥ Ω› »ı, …ı ¬flı¬fl V‰›_ÏÁ© »ı …. ’»Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı
’fi— Á_ÁÎfl-⁄_‘fi‹Î_ ±Î‰‰Îfi˘ ≠ffi … ’ıÿÎ ◊÷˘ fi◊Ì - “Á√ı˝ûÏ’ fi˘’Ω›L÷ı ≠·›ı fi T›◊„L÷ «—” (√Ì÷Î 14-2)
óáó
Á_⁄_‘ ó T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ÁΑfi ¶ÎflÎ ÏÁ© ◊›ı·Î ‹ËÎ’vÊfi_ iÎÎfi ¿ı‰_ flËı »ı ó
÷ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
ωzÎωfi›Á_’LÔfiı ⁄˛ÎõHÎı √ω Ë„V÷Ïfi –– 18––
ÂÏfi «ˆ‰ r’οı « ’„HÕ÷Η Á‹ÿϽfi— –– 18––
’„HÕ÷Η = iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘ √ω = √Λ, r’οı = «Î_Õ΂‹Î_
ωzÎωfi›- = ωzÎ ±fiı Ë„V÷Ïfi = ËÎ◊Ì (±fiı) ±ı‰ = ’HÎ
ÁQ’¯Îı ωfi›ÂÌ· Á‹ÿϽfi— = Á‹Îfiw’ı
⁄˛ÎõHÎı = ⁄˛ÎõH΋Î_ ÂÏfi = ¿>÷fl΋Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı
« = ÷◊Î « = ±fiı Ωı‰Î‰Î‚Πˢ› »ı.
ÀÌ¿Î ó “ωzÎωfi›ÁQ’LÔfi.ı .. ’„HÕ÷Η Á‹ÿϽfi—” … ◊¥ ¿ı »ı, fiÏË ¿ı ¿>÷flÎfiÌ. ±Î ’Î_«ı ≠ÎHÎ̱˘fi_
ó ±ËŸ ⁄˛ÎõHÎfiı ‹ÎÀı ⁄ı ωÂıÊH΢ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ µÿÎËflHÎ ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfi ±ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ±ı‹fiÎ
»ı ó ωzΛ@÷ ±fiı ωfi››@÷ ±◊ν÷Ô˚ ±ı‰˘ ⁄˛ÎõHÎ ≠I›ıfiÎ T›‰ËÎfl‹Î_ Á‹÷Î Á_¤Ï‰÷ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
…ı ω¶Îfi ’HÎ »ı ±fiı ωfi‹˛ V‰¤Î‰‰Î‚˘ (⁄˛ÎõHÎ’HÎÎfiÎ ÷k‰÷— ⁄‘΋Î_ ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’Ïfl’ÒHν »ı.
±Ï¤‹Îfi◊Ì flÏË÷) ’HÎ »ı. ⁄˛ÎõHΠˢ‰Î◊Ì ÷ı ΩÏ÷◊Ì ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ºÏp ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ µ’fl … ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ
÷˘ ¨«˘ »ı …, ÁÎ◊ı fiı ÁÎ◊ı ωzÎ ±fiı ωfi›◊Ì ’HÎ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiÌ ºÏp ¿ÿÌ Ï‰Ê‹ fi◊Ì Ë˘÷Ì.
Á_’LÔfi »ı ó ±Î ⁄˛ÎõHÎI‰fiÌ ’ÒHν÷Î »ı. F›Î_ ’ÒHν÷Î ±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ºÏp ωʋ ◊›Î
ˢ› »ı, I›Î_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì flËı÷_. ±Ï¤‹Îfi I›Î_ … ωfiÎ T›‰ËÎfl‹Î_ ϤLÔfi÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi
flËı »ı, F›Î_ ’ÒHν÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_ ±_√˘ (‹V÷¿, ’√, ËÎ◊,
⁄˛ÎõHÎ ±fiı «_Õ΂‹Î_ ÷◊Î √Λ, ËÎ◊Ì ÷ı‹ … √ÿÎ ‰√ıflı)‹Î_ ±Î’HÎÌ ºÏp ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Î’b_ ±fiı ÏË÷fiÌ
¿>÷fl΋Î_ T›‰ËÎflfiÌ Ï‰Ê‹÷Î ±Ïfi‰Î›˝ »ı. ÷ı±˘‹Î_ ¤Î‰fiÎ Á‹Îfi flËı »ı, »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ±ı‹fiÎ T›‰ËÎfl‹Î_
Á‹Îfi ‰÷ν‰ ÂÎVÔhÎ ’HÎ fi◊Ì ¿Ëı÷_. µÏ«÷ ’HÎ fi◊Ì ¤ıÿ flά̱ı »Ì±ı; …ı‹ ¿ı ¿˘¥fiı ’√ ±Õ¿Ì Ω› ÷˘
±fiı ¿flÌ Â¿÷Î ’HÎ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, ’Ò…fi ωzÎωfi››@÷ Z΋ΛΫfiÎ ¿fḻı »Ì±ı, ’fl_÷ ¿˘¥fiı ËÎ◊ ±Õ¿Ì Ω›
⁄˛ÎõHÎfi_ … ◊¥ ¿ı »ı, fiÏË ¿ı «_Õ΂fi_, ÿÒ‘ √Λfi_ ÷˘ Z΋ΛΫfiÎ fi◊Ì ¿fl÷Î. ≠HÎ΋ ‹V÷¿ ±fiı ËÎ◊˘
… ’̉΋Î_ ±Î‰ı »ı, fiÏË ¿ı ¿>÷flÌfi_; Á‰ÎflÌ ËÎ◊ÌfiÌ ‰Õı ¿fḻı »Ì±ı, ’√ ‰Õı fiÏË. √ÿÎfiı ËÎ◊ ±Õ¿‰Î◊Ì
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ËÎ◊ ‘˘¥±ı »Ì±ı, ’fl_÷ ËÎ◊fiı ËÎ◊ ±Õ¿÷Î_ fiÏË. ±ıÀ·_
… fiÏË, ±ı¿ ËÎ◊fiÌ ±Î_√‚̱˘ ‰E«ı ’HÎ T›‰ËÎfl‹Î_
¤ıÿ flËı »ı. ¿˘¥fiı ÷…˝fiÌ ±Î_√‚Ì ⁄÷Ή‰Îfi˘ ±fiı ±_√ÒÃ˘
⁄÷Ή‰Îfi˘ ¤ıÿ ÷˘ ⁄‘Î ΩHÎı … »ı. ±Î flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ_
ϤLÔfi-ϤLÔfi ±_√˘fiÎ T›‰ËÎfl‹Î_ ÷˘ ¤ıÿ ˢ› »ı, ’fl_÷
±ÎI‹Ì›÷΋Î_ ¤ıÿ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌflfiÎ ¿˘¥
’HÎ ’ÌÏÕ÷ ±_√fiÌ µ’ıZÎÎ fi◊Ì ◊÷Ì. T›‰ËÎfl‹Î_ ¤ıÿ
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’ÌÕÎ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î’HÎı Á‹Îfi÷Îfi˘
T›‰ËÎfl ¿fḻı »Ì±ı. ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_ ±_√˘fiÎ Á¬-ÿ—¬‹Î_
±Î’H΢ ±ı¿ … ¤Î‰ flËı »ı (√Ì÷Î 6/32). ±ı … flÌ÷ı
≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ¬Îfi, ’Îfi, √HÎ, ±Î«flHÎ, ΩÏ÷ ‰√ıflıfi˘
¤ıÿ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ T›‰ËÎfl‹Î_
’HÎ ¤ıÿ ˢ› »ı ±fiı ˢ‰˘ ’HÎ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ±ı ⁄‘Î_
≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’Ïfl’ÒHν ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
‹ËÎ’vÊfiÌ ºÏp‹Î_ ¤ıÿ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ı ≠ÎHÎ̱˘ ≠I›ı
‹ËÎ’vÊfiÌ ±ÎI‹Ì›÷Î, ≠ı‹, ÏË÷, ÿ›Î ‰√ıflıfiÎ ¤Î‰‹Î_
¿ÿÌ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘. ±ı‹fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ flÎ√, ¶ıÊ,
‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷, ±Ï¤‹Îfi, ’ZÎ’Î÷, ωʋ÷Î ‰√ıflıfi˘
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥
±_√fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ V‰Î¤Îω¿ ◊Λ »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ¬⁄fl ’Õ÷Î_ … ⁄ÌΩ ≠ÎHÎÌfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
±fiı ÷ıfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıpÎ ’HÎ ±ı‹fiÎ ¶ÎflÎ
V‰Î¤Îω¿ ◊Λ »ı. ±ı … ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ
‹ËÎ’vÊ˘fiı Á‹ÿÂa ¿èÎÎ »ı, fiÏË ¿ı Á‹‰÷a. √Ì÷΋Î_
⁄Ì∞ …√αı ’HÎ Á‹Îfi Ωı‰ÎfiÌ ¿ı Á‹⁄Ï©fiÌ … ‰Î÷
±Î‰Ì »ı, …ı‹¿ı ó “Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı” (±. 6/9); “Á‰˝hÎ
Á‹ÿ½fi—” (±. 6/29); “±ÎI‹˙’Q›ıfi Á‰˝hÎ Á‹_
’U›Ï÷” (±. 6/32); “Á‰˝hÎ Á‹⁄©›—” (±. 12/4);
“Á‹_ Á‰ı˝Ê ¤Ò÷ıÊ... ›— ’U›Ï÷ Á ’U›Ï÷” (±. 13/27);
±fiı “Á‹_ ’U›fiÔ˚ ÏË Á‰˝hΔ (±. 13/28).
lÌ Â_¿flΫΛ˝∞ ‹ËÎflÎ… ¿Ëı »ı ó “¤Î‰Î¶ˆ÷_
ÁÿÎ ¿<›Î˝÷Ô˚ Ïø›Î¶ˆ÷_ fi ¿<hÎÏ«÷Ô˚” (÷k‰˘’ÿıÂ).
¤Î‰‹Î_ … ÁÿÎ ±¶ˆ÷ ˢ‰_ Ωı¥±ı, Ïø›Î
(T›‰ËÎfl)‹Î_ @›Î_› fiÏË.
Á‹÷Î-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
±Î…¿Î· Á‹÷Î µ’fl ωÂıÊ ««Î˝ «Î·Ì flËÌ »ı.
⁄‘ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á‹÷Îfi˘ ‰÷ν‰ ¿fl˘ ó ±ı‰˘ ≠«Îfl ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰Ì flè΢ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á‹÷Î ¿˘fiı ¿Ëı »ı ±fiı
÷ı @›Îflı ±Î‰ı »ı ó ±ıfiı Á‹…‰ÎfiÌ ⁄Ë …wfl »ı.
Á‹÷Î ¿˘¥ ¬ı· ¿ı ÷‹Î¢ fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Îfi_
369
ÁÎZÎÎ÷Ô˚ V‰w’ »ı. …ı‹fi_ ‹fi Á‹÷΋Î_ „V◊fl ◊¥ Ω›
»ı, ÷ı±˘ ±ËŸ ∞‰_÷ ±‰V◊΋Î_ … Á_ÁÎfl µ’fl ω…›
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı ±fiı ’fl⁄˛õ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ
·ı »ı (√Ì÷Î 5/19). ±Î Á‹÷Î I›Îflı ±Î‰ı »ı, F›Îflı
⁄ÌΩ±˘fi_ ÿ—¬ ’˘÷Îfi_ ÿ—¬ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fi_ Á¬ ’˘÷Îfi_
Á¬ ⁄fiÌ Ω› »ı. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı “Ëı ±…\˝fi!
…ı ’vÊ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ …ı‹ ⁄‘Ì …√αı Á‹Îfi …\±ı
»ı ±fiı Á¬ ±◊‰Î ÿ—¬fiı ’HÎ ⁄‘Ì …√αı Á‹Îfi …\±ı
»ı, ÷ı ›˘√Ì ’fl‹ lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı (√Ì÷Î 6/32).
…ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ±_√‹Î_ ’ÌÕÎ ◊÷Î_ ÷ıfiı
ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ·√fiÌ ·Î√Ì Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ≠ÎHÎÌfiı
ÿ—¬, Á_÷Î’ ‰√ıflı ◊÷Î_ ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ·√fiÌ ·Î√Ì
Ω›, I›Îflı Á‹÷Î ±Î‰ı »ı. Á_÷˘fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ’HÎ ±ÎT›_
»ı ó “’fl ÿ—¬ ÿ—¬ Á¬ Á¬ ÿı¬ı ’fl” (‹ÎfiÁ 7/38/1)
F›Î_ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiÌ ·Î·ÁÎ »ı, I›Î_ Á‘Ì
√‹ı ÷ıÀ·˘ ≠›IÔfi ¿flÌ ·˘, Á‹÷Î fiÏË ±Î‰ı. ’fl_÷
F›Îflı xÿ›◊Ì ±ı‰Ì ·√fiÌ ·Î√Ì …Âı ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiı
Á¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’ˢӫı? ±ı‹fiı ±Îfl΋ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ?
±ı‹fiı ·Î¤ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ±ı‹fi_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊Λ? I›Îflı Á‹÷Î ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì …Âı. ±ıfi˘ ±Îfl_¤
Á‰˝≠◊‹ ’˘÷ÎfiÎ CÎfl‹Î_◊Ì ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. xÿ›‹Î_ ±ı‰˘
¤Î‰ ◊Λ ¿ı ¿˘¥fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÿ—¬ ¿ı ¿p fi
’ˢӫı, ¿˘¥fi_ ¿ÿÌ ±Ïfip fi ◊Λ. ¤·ı Ë_ √‹ı ÷ıÀ·_
¿p ’΋_, ’fl_÷ ‹ÎflÎ_ ‹Î÷Î-Ï’÷Î, jÎÌ-’hÎ, ¤Î¥-¤Î¤Ì
‰√ıflıfiı Á¬ ◊‰_ Ωı¥±ı. CÎfl‰Î‚α˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Î◊Ì
xÿ›‹Î_ ÂÎ_Ï÷ ±Î‰Âı …. F›Î_ ’˘÷ÎfiÎ CÎflfi˘ ’HÎ Á_⁄_‘
fi◊Ì, I›Î _Á¬ ’ˢӫÎÕÌÂ_ ÷˘ ωÂıÊ ±Îfi_ÿfiÌ ·Ëıfl˘
±Î‰‰Î ·Î√Ì …Âı. ’fl_÷ ‹‹÷Î’Ò‰˝¿ Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Î◊Ì
±Î’HÎÌ µLÔfiÏ÷ fiÏË ◊Λ. F›Î_ ±Î’HÎÌ ‹‹÷Î fi ˢ›,
I›Î_ Á¬ ’ˢӫÎÕ̱ı ±◊‰Î F›Î_ ±Î’HÎı ‹‹÷Î’Ò‰˝¿
Á¬ ’ˢӫÎÕ̱ı »Ì±ı, I›Î_◊Ì ±Î’HÎÌ ‹‹÷Î ËÃΉÌ
·¥±ı ó ⁄_fiıfi_ ’ÏflHÎ΋ ±ı¿ … ±Î‰Âı.
Ï«hο>À‹Î_ ·Z‹HÎ∞ ¤√‰Îfi fl΋ ±fiı ÁÌ÷ÎfiÌ
Áı‰Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flı »ı, ±ıfi_ ‰Hνfi √˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞
¿flı »ı ó
Áı‰gË ·¬fi ÁÌ› flCÎ⁄ÌflÏË ––
Ï…Ï‹ ±Ï⁄⁄ı¿Ì ’vÊ ÁflÌflÏË ––
(‹ÎfiÁ 2/142/1)
±◊ν÷Ô˚ ·Z‹HÎ∞ ¤√‰Îfi fl΋ ±fiı ÁÌ÷Î∞fiÌ
÷ı‰Ì … flÌ÷ı Áı‰Î ¿flı »ı, …ı‰Ì flÌ÷ı ±iÎÎfiÌ ‹fiW›
’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ Áı‰Î ¿flı »ı. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ
370 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
Áı‰Î ¿fl‰Ì, ÷ıfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰_ ±ı Á‹…ÿÎflÌ fi◊Ì.
’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ Áı‰Î ÷˘ ’Â±˘ ’HÎ ¿flı »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ‰Î_ÿflÌfiÌ ’˘÷ÎfiÎ ⁄E«Î µ’fl ±ıÀ·Ì ‹‹÷Î flËı
»ı ¿ı ÷ıfiÎ ‹flHÎ ’»Ì ’HÎ ÷ı ÷ıfiÎ ÂflÌflfiı »˘Õ÷Ì
fi◊Ì. ’fl_÷ F›Îflı ¿˘¥ ‰V÷ ¬Î‰Îfiı ‹ÎÀı ‹‚Ì Ω›
»ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ı ÷˘ ¬Î¥ ·ı »ı, ’fl_÷ ⁄E«Îfiı fi◊Ì
¬Î‰Î ÿı÷Ì. ⁄E«_ ¬Î‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿flı ÷˘ ±ıfiı ±ı‰_ CÎÒflÏ¿›_
¿flı »ı ¿ı ÷ı «Ÿ«Ÿ ¿fl÷_ ¤Î√Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì ‹‹÷Î
ˢ› I›Î_ Á‘Ì Á‹÷Î ±Î‰‰Ì Á_¤‰ fi◊Ì.
…ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì ±Î’HÎı ¿o¥ ·ı‰Îfi_ fi◊Ì, …ıfiÌ ÁÎ◊ı
±Î’H΢ ¿˘¥ V‰Î◊˝ fi◊Ì, ±ı‰Ì T›„@÷ ÁÎ◊ı ’HÎ ±Î’HÎı
≠ı‹’Ò‰˝¿ ÁÎfl΋Î_ ÁÎfl˘ ‰÷ν‰ ¿fl‰˘, …ı◊Ì ÷ıfi_ ÏË÷ ◊Λ.
¿˘¥ T›„@÷ ‹Î√˝‹Î_ ¤Ò·Ì ’ÕÌ √¥ »ı. ÷ıfiı ‹Î√˝fiÌ ¬⁄fl
fi◊Ì ±fiı ±ı ±Î’HÎfiı ’Ò»ı »ı. ±Î’HÎı ÷ıfiı ⁄Ë ≠ÁLÔfi÷Î◊Ì
‹Î√˝ ⁄÷Ή̱ı ±◊‰Î ◊˘ÕÎ ±_÷fl Á‘Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı …¥±ı
÷˘ ±Î’HÎfiı xÿ›‹Î_ ≠I›ZÎ Á¬fi˘ fiı ÂÎ_Ï÷fi˘ ±fi¤‰
◊Âı. ’fl_÷ Ωı ±Î’HÎı ΩHÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ‹Î√˝
fi ⁄÷Ή̱ı, ÷˘ ±Î’HÎfiı xÿ›‹Î_ Á¬ fiÏË ◊Λ. ±Î
±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ »ı. ¿˘¥fiı ±Î‰˘ ±fi¤‰ fiˢ› ÷˘ ¿flÌ
…\‰ı! ¿˘¥fiı ÷flÁ ·Î√Ì »ı ÷˘ ±ıfiı ¿Ëı‰_ ¿ı ¤Î¥, ±ËŸ
±Î‰˘, ±ËŸ ÃoÕ<_ ’ÎHÎÌ »ı. ’»Ì ±Î’HÎı ±Î’b_ xÿ›
Ωı¥±ı. ±Î’HÎÎ xÿ›‹Î_ ≠ÁLÔfi÷Î ±Î‰Âı, Á¬ ±Î‰Âı.
±ı Á¬ ±Î’b_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı. ⁄ÌΩı ÿ—¬ ’΋ı
’HÎ Ë_ Á¬ ·¥ ·™ ó ±ı Á¬ ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı.
±ıfiÎ◊Ì fi ÷˘ T›‰ËÎfl‹Î_ ±Î’HÎÌ µLÔfiÏ÷ ◊Âı ±fiı fi
’fl‹Î◊˝‹Î_. ±Î’HÎı ÁIÁ_√fi_ ±Î›˘…fi ¿fḻı »Ì±ı. ÷ı‹Î_
±Î‰‰Î‰Î‚Ì T›„@÷±˘fiÎ ⁄ıÁ‰ÎfiÌ T›‰V◊Î ¿fḻı ÷˘
±ı‹fiı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¿Ëı‰_ ¿ı ±Î‰˘, ±ËŸ ⁄ıÁ˘. ÷ı‹fiı I›Î_
⁄ıÁÎÕ‰Î, F›Î_◊Ì ÷ı±˘ ÁÎflÌ flÌ÷ı ÁÎ_¤‚Ì Â¿ı. ÷ı±˘
±Îfl΋◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ıÁÌ Â¿ı? ÁÎflÌ flÌ÷ı ¿ı‹ ÁÎ_¤‚Ì
¿ı; ±ı‰˘ ¤Î‰ flάÌfiı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ‰÷ν‰ ¿fl‰˘. ±ı‰_
¿fl‰Î‹Î_ ±Î’HÎÎ xÿ›‹Î_ ≠I›ZÎ ÂÎ_Ï÷ ±Î‰Âı. ’HÎ I›Î_
Ë¿‹ «·Î‰Ì±ı ¿ı Â_ ¿fl˘ »˘? ±ËŸ ⁄ıÁ˘, ±ËŸ fiÏË,
÷˘ ‰Î÷ ±ı … ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ xÿ›‹Î_ ÂÎ_Ï÷ fiÏË ±Î‰ı.
ˈ›Î‹Î_ …ı ±Ï¤‹Îfi »ı, ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiı ¤˘Ó¿ÎÂı, ¬˘À<_ ·Î√Âı.
±ı‰˘ ‰÷ν‰ ¿fḻı ±fiı ≥E»Î flά̱ı ¿ı Á‹÷Î ±Î‰Ì
Ω›, ÷˘ ÷ı ¿ÿÌ ±Î‰‰ÎfiÌ fi◊Ì.
ÁËfiÎ ÏË÷‹Î_ …ıfiÌ ≠ÌÏ÷ ◊¥ √¥ »ı, ÷ı‹fiı
¤√‰Îfi ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ó “÷ı ≠ÎMÔfi‰„L÷ ‹Î‹ı‰
Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η” (√Ì÷Î 12/4). ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi
1. “Á‹‰÷a ’flı÷flÎÀÔ˚” (±‹fl¿˘Ê 1/1/58)
[±K›Î› 5
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ’fl‹ Áxÿ »ı (√Ì÷Î 5/29). ÷ı±˘
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı. ±Î„V÷¿‹Î_
±Î„V÷¿ ˢ› ±◊‰Î fi΄V÷¿‹Î_ fi΄V÷¿, ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı
¤√‰Îfifi_ ω‘Îfi ⁄flÎ⁄fl »ı. ±ı¿ T›„@÷ CÎHÎÌ ±Î„V÷¿
»ı, ¤√‰Îfifiı ⁄Ë … ‹Îfiı »ı ±fiı ±ı‹fiı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı
ÁΑfi-¤…fi ¿flı »ı ±fiı ±ı¿ T›„@÷ ±ı‰Ì fi΄V÷¿ »ı
¿ı Á_ÁÎfl‹Î_◊Ì ¤√‰Îfifi_ ¬Î÷_ ¿ÎœÌ fiά‰Î ≥E»ı »ı.
÷ıfi_ ‹Îfi‰_ »ı ¿ı, ¤√‰Îfifiı ‹Îfi‰Î◊Ì ±fiı ¤√‰Îfifiı
¿ÎflHÎı … ÿÏfi›Î ÿ—¬ ’Î‹Ì flËÌ »ı, ¤√‰Îfi fi΋fiÌ
¿˘¥ «Ì… »ı … fiÏË, ó ±fiı ±ı‰˘ … ≠«Îfl ¿flı »ı.
±ı‰Î fi΄V÷¿‹Î_ fi΄V÷¿ T›„@÷fiÌ ÷flÁ ’HÎ …‚ Ï»’Ήı
»ı ±fiı ±ı … …‚ ±Î„V÷¿‹Î_ ±Î„V÷¿ T›„@÷fiÌ ’HÎ
÷flÁ Ï»’Ήı »ı. …‚‹Î_ ±ı ¤ıÿ fi◊Ì ¿ı ÷ı ±Î„V÷¿fiÌ
÷flÁ ÁÎflÌ flÌ÷ı ÂÎ_÷ ¿flı ±fiı fi΄V÷¿fiÌ ÷flÁ ÂÎ_÷
fi ¿flı. ÷ı Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ⁄‘ÎfiÌ ÷flÁ Ï»’Ήı »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ÁÒ›˝ Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ⁄‘Îfiı ≠¿Î ±Î’ı »ı, ˉÎ
Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ⁄‘Îfiı rÎÁ ·ı‰Î ÿı »ı, M≤J‰Ì Á‹Îfi
flÌÏ÷◊Ì ⁄‘Îfiı flËı‰Îfi_ V◊Îfi ±Î’ı »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ
fl«ı·Ì ≠I›ı¿ ‰V÷ ⁄‘Îfiı Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ‹‚ı »ı.
Á‹÷Îfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ⁄‘ÎfiÌ
ÁÎ◊ı fl˘ÀÌ-⁄ıÀÌ (¤˘…fi ±fiı ω‰ÎË)fi˘ ‰÷ν‰ ¿fl‰˘.
T›‰ËÎfl‹Î_ Á‹÷Î ÷˘ ‹ËÎfi ’÷fi ¿flfiÎflÌ »ı. Á‹Îfi
‰÷ν‰, ›‹flÎ…fi_ ‹˘÷fiÎ fi΋ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ ‰÷퉋Î_
ωʋ÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. «ÎËı ‹ËÎI‹Î ˢ›, «ÎËı B≤ËV◊ ˢ›,
«ÎËı ÁΑ ˢ›, «ÎËı ’Â ˢ›, «ÎËı ÿı‰÷Πˢ›, ‹˘÷
⁄‘Îfi_ ⁄flÎ⁄fl ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ›‹flÎ…fiı “Á‹‰÷a”
(Á‹Îfi ‰÷ν‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.1 ±Î◊Ì
…ı±˘ Á‹Îfi ‰÷ν‰ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ’HÎ ›‹flÎ… »ı.
’Â±˘‹Î_ ’HÎ Á‹Îfi ‰÷ν‰ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿>÷v_
⁄˛ÎõHÎfiÌ flÁ˘¥‹Î_ Ω› ÷˘ ’√ ‘˘¥fiı fi◊Ì …÷_.
⁄˛ÎõHÎfiÌ flÁ˘¥ ˢ› ¿ı ËÏfl…fifiÌ, ÷ı ÷˘ …ı‰_ ˢ›, ÷ı‰_
… «ÎS›_ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±ı ÷ıfiÌ Á‹÷Î »ı. ’fl_÷ ‹fiW›fiı
‹ÎÀı ±ı Á‹÷Î fi◊Ì, ∂·ÀÎfiÌ ‹ËÎfi ’Â÷Î »ı. Á‹÷Î
÷˘ ±ı »ı ¿ı ⁄ÌΩfi_ ÿ—¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ◊Λ, ⁄ÌΩfiı Á¬
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ±fiı ±Îfl΋ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ. ±ı‰Ì Á‹÷Î
flάÌfiı ‰÷퉋Î_ ’ωhÎ÷Î ±fiı Ïfi‹˝‚÷Î flά‰Ì Ωı¥±ı.
‰÷퉋Î_ ’ωhÎ÷Î flά‰Î◊Ì ±_÷—¿flHÎ ’ωhÎ ±fiı Ïfi‹˝‚
⁄fiı »ı. ’fl_÷ ‰÷퉋Î_ ±’ωhÎ÷Î flά‰Î◊Ì, ¬Îfi’Îfi
‰√ıflı ±ı¿ ¿fl‰Î◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_ ±’ωhÎ÷Î ±Î‰ı »ı, …ı◊Ì
±ÂÎ_Ï÷ ‰‘ı »ı. ¿ı‰‚ ⁄ËÎflfi˘ ‰÷ν‰ Á‹Îfi flά‰˘ ±ı
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÂÎVÔh΢ ±fiı Á‹Î…fiÌ ‹›Î˝ÿÎfiÌ Ï‰v© »ı. ±ıfiÎ◊Ì
Á‹Î…‹Î_ Á_CÎÊ˝ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
‰H΢˝‹Î_ ⁄˛ÎõH΢ ¨«Î »ı ±fiı ÂÒƒ˘ fiÌ«Î »ı ó ±ı‰˘
ÂÎVÔh΢fi˘ ÏÁ©Î_÷ fi◊Ì. ⁄˛ÎõHÎı µ’ÿı ¶ÎflÎ, ZÎÏhΛı flZÎHÎ
¶ÎflÎ, ‰ˆU›ı ‘fiÁ_’ÏkÎ ÷ı‹ … ±Î‰U›¿ ‰V÷±˘ ¶ÎflÎ ±fiı
ÂÒƒı ÂflÌfl◊Ì ’Ïfll‹ ¿flÌfiı ⁄‘Î ‰H΢˝fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì. ±ıfi˘
±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ⁄ÌΩ±˘±ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›’ηfi‹Î_ ’Ïfll‹
fi ¿fl‰˘, ⁄S¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›’ηfi‹Î_ Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì
⁄‘αı ’Ïfll‹ ¿fl‰˘. …ıfiÌ ’ÎÁı …ı ≠¿ÎflfiÌ Â„@÷, ωzÎ,
‰V÷, ¿·Î ‰√ıflı ˢ›, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ «Îflı› ‰HÎı˝ «Îflı› ‰H΢˝fiÌ
Áı‰Î ¿fl‰Ì, ±ı‹fiÎ_ ¿Î›˘˝‹Î_ ÁËΛ¿ ⁄fi‰_. ’fl_÷ «Îflı›
‰H΢˝fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ¤ıÿ¤Î‰ fi flά‰˘.
±Î…¿Î· ‰HÎνl‹fiı fiÎ⁄Òÿ ¿flÌfiı ’ÎÀa⁄Î∞ ◊¥ flËÌ
»ı. ±Î…ı ‰HÎνl‹‹Î_ ±ıÀ·Ì ·ÕÎ¥ fi◊Ì, …ıÀ·Ì ·ÕÎ¥
’ÎÀa⁄Î∞‹Î_ ◊¥ flËÌ »ı ó ±Î ≠I›ZÎ ‰Î÷ »ı. ’Ëı·Î_ ·˘¿˘
«Îflı› ‰H΢˝ ±fiı ±Îl‹˘fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ≠‹ÎHÎı «Î·÷Î Ë÷Î ±fiı
Á¬ÂÎ_Ï÷’Ò‰˝¿ flËı÷Î Ë÷Î. ±Î…ı ‰HÎνl‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎfiı fiÎ⁄Òÿ
¿flÌfiı ±fiı¿ ’ÎÀa±˘ ⁄fiΉΥ flËÌ »ı, …ıfiÎ◊Ì Á_CÎÊ˝fiı
≠˘IÁÎËfi ‹‚Ì flèÎ_ »ı. √΋ÕÎ_‹Î_ ⁄‘Î ·˘¿˘fiı ’ÎHÎÌ ‹‚‰_
¿ÏÃfi ◊¥ flèÎ_ »ı. …ı‹fiÎ ±Ï‘¿Îfl‹Î_ ¿>‰˘ »ı, ÷ı±˘ ¿Ëı »ı
¿ı ÷‹ı ±ı ’ÎÀafiı ‹÷ ±ÎM›˘ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷‹ı ±ËŸ◊Ì
’ÎHÎÌ fiÏË ¤flÌ Â¿˘. ‹Î, ⁄Î’ ±fiı ⁄ıÀ˘ - hÎHÎı› ±·√-
±·√ ’ÎÀa±˘fiı ‹÷ ±Î’ı »ı ±fiı CÎfl‹Î_ ·Õı »ı. ±_÷fl‹Î_
‰ıfl ⁄Î_‘Ì ·Ì‘_ ¿ı ÷‹ı ±ı ’ÎÀafiÎ ±fiı ±‹ı ±Î ’ÎÀafiÎ.
¿ıÀ·˘ ‹ËÎfi ±fi◊˝ ◊¥ flè΢ »ı!
Ωı Á‹÷Î ·Î‰‰Ì ˢ› ÷˘ ⁄Ì∞ T›„@÷ ¿˘¥ ’HÎ
‰Hν, ±Îl‹, ‘‹˝, Á_≠ÿΛ, ‹÷ ‰√ıflıfiÌ ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ıfiı
Á¬ ±Î’‰Îfi_ »ı, ÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ »ı ±fiı ÷ıfi_
‰ÎV÷ω¿ ÏË÷ ¿fl‰Îfi_ »ı. ÷ı‹fi΋Î_ ±ı ¤ıÿ ˢ¥ ¿ı ¿ı
±Î’ fl΋fl΋ ¿Ë˘ »˘ ÷˘ ±‹ı ¿ÚWHÎ ¿ÚWHÎ ¿ËÌÂ_; ±Î’
‰ˆWHΉ »˘ ÷˘ ±‹ı ˆ‰ »Ì±ı; ±Î’ ‹Á·‹Îfi »˘ ÷˘
±‹ı gËÿ »Ì±ı ‰√ıflı-‰√ıflı. ’fl_÷ ±ıfiÎ◊Ì ¿˘¥ ωCÔfi fi◊Ì
±Î‰÷_. ωCÔfi I›Îflı ±Î‰ı »ı, F›Îflı ±ı ¤Î‰ flËı ¿ı ÷ı±˘
±‹ÎflÌ ’ÎÀafiÎ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiı ¤·ı ÿ—¬ ◊÷_
flËı, ’fl_÷ ±‹fiı ±fiı ±‹ÎflÌ ’ÎÀa‰Î‚α˘fiı Á¬ ‹‚‰_
Ωı¥±ı, ±Î‰˘ ¤Î‰ ‹ËÎfi ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿ÿÌ¿ ¿˘¥ ‰Hν ‰√ıflıfiÎ ‹fiW›˘fiı ¿p ◊Λ ÷˘ ±ı‹fiÎ
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ⁄˛ÎõHÎ, «_Õη, √Λ, ËÎ◊Ì ±fiı ¿>÷v_ - ±Î ⁄‘Î_ ÷˘ Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î¥ flèÎÎ_ »ı ±fiı
±¤Î‰‹Î_ …¥ flèÎÎ_ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fi΋Î_ flËı‰Î‰Î‚_ …ı ¤Î‰w’ Á÷-÷k‰ »ı, ÷ı @›Îflı› ⁄ÿ·Î÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÏfiI›-
1. Á‰ı˝ ¤‰L÷ ÁϬfi— Á‰ı˝ ÁL÷ Ïfifl΋›Î— –– Á‰ı˝ ¤ƒÎÏHÎ ’U›L÷ ‹Î ¿ÏçÿÔ˚ ÿ—¬¤ÎB¤‰ı÷Ô˚ ––
371
ÏË÷fiÌ g«÷Î Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ◊‰Ì Ωı¥±ı ±fiı ±ı‹fiı Á¬
◊Λ ÷˘ ÷ı◊Ì ≠ÁLÔfi÷Î Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ◊‰Ì Ωı¥±ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ⁄˛ÎõH΢ ±fiı ËÏfl…fi˘‹Î_ Á_CÎÊ˝ ◊›˘. ±ı‹Î_
ËÏfl…fi˘fiÌ ËÎfl ±fiı ⁄˛ÎõH΢fiÌ ∞÷ ◊÷Î_ ±Î’HÎÎ ‹fi‹Î_
≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ ±◊‰Î ⁄˛ÎõH΢fiÌ ËÎfl ±fiı ËÏfl…fi˘fiÌ
∞÷ ◊÷Î_ ±Î’HÎÎ ‹fi‹Î_ ÿ—¬ ◊Λ, ÷˘ ±ı ωʋ÷Î
¿Ëı‰Î›, …ı ⁄Ë … ËÎÏfi¿Îfl¿ »ı. ⁄˛ÎõH΢ ±fiı ËÏfl…fi˘
ó ⁄LÔfiı› ≠I›ı ±Î’HÎÎ ‹fi‹Î_ ÏË÷fiÌ Á‹Îfi ¤Î‰fiΠˢ‰Ì
Ωı¥±ı. ¿˘¥fi_ ’HÎ ±ÏË÷ ±Î’HÎfiı ÁËfi fi ◊Λ. ¿˘¥fi_
’HÎ ÿ—¬ ±Î’HÎfiı Á‹Îfi flÌ÷ı ¬À¿‰_ Ωı¥±ı. Ωı ⁄˛ÎõHÎ
ÿ—¬Ì ˢ› ÷˘ ±ıfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ̱ı ±fiı Ωı ËÏfl…fi ÿ—¬Ì
ˢ› ÷˘ ±ıfiı Á¬ fi ’ˢӫÎÕ̱ı ó ±ı‰˘ ’ZÎ’Î÷ fiÏË
◊‰˘ Ωı¥±ı, ⁄S¿ı ËÏfl…fifiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ «ıpÎ
◊‰Ì Ωı¥±ı. ËÏfl…fi˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl÷Î
flËÌfiı ’HÎ ⁄˛ÎõH΢fiÎ ÿ—¬fiÌ µ’ıZÎÎ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı.
±Î flÌ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν, ±Îl‹, ‘‹˝, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiı ¿ÎflHÎı
’ZÎ’Î÷ fiÏË ◊‰˘ Ωı¥±ı. ⁄‘ÎfiÎ ≠I›ı Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì
ÏË÷fi˘ ‰÷ν‰ ◊‰˘ Ωı¥±ı. Ωı ¿˘¥ fiÌ«˘ ‰√˝ ˢ› ±fiı
÷ıfiı ±Î’HÎı ¨«˘ ·Î‰‰Î ≥E»÷Πˢ¥±ı, ÷˘ ÷ı ‰√˝fiÎ
·˘¿˘fiÎ ¤Î‰˘ ±fiı ±Î«flH΢fiı Â© ±fiı lıWÔà ⁄fiΉ‰Î_
Ωı¥±ı; ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ‰V÷±˘fiÌ ±»÷ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÌ ’ÒÏ÷˝
¿fl‰Ì Ωı¥±ı; ÷ı‹fiı ÁËΛ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı; ’fl_÷ ÷ı‹fiı
µU¿ıflÌfiı ÷ı‹fiÎ_ ˈ›Î‹Î_ ⁄ÌΩ ‰√˝ ≠I›ı ≥W›Î˝ ±fiı ¶ıÊfiÎ
¤Î‰ ¤flÌ ÿı‰Î ±ı ±I›_÷ ±ÏË÷¿fl ±fiı CÎÎ÷¿ »ı ÷◊Î
·˘¿-’fl·˘¿‹Î_ ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¥W›Î˝ ¶ıÊ,
±Ï¤‹Îfi ‰√ıflı ‹fiW›fi_ ‹ËÎfi ’÷fi ¿flfiÎflÎ_ »ı. Ωı ±ı‰Î
¤Î‰ ⁄˛ÎõH΢‹Î_ ˢ› ÷˘ ÷ı‹fi_ ’HÎ ’÷fi ◊Âı ±fiı
ËÏfl…fi˘‹Î_ ˢ› ÷˘ ÷ı‹fi_ ’HÎ ’÷fi ◊Âı. µI◊Îfi ÷˘
ÁÿÔ˚¤Î‰˘, ÁÿÔ˚√H΢ ±fiı ÁÿΫÎfl˘ ‰Õı … ◊Λ »ı.
¤˘…fi, ‰VÔhÎ, ‹¿Îfi ‰√ıflı Ïfi‰Î˝ËfiÌ ‰V÷±˘fiÌ
…ı‹fiÌ ’ÎÁı ∂HÎ’ »ı, ÷ı‹fiı ±ı ‰V÷±˘ ωÂıÊ’HÎı
±Î’‰Ì Ωı¥±ı, «ÎËı ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν, ±Îl‹, ‘‹˝,
Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiÎ ¿ı‹ fi ˢ›. ⁄‘Îfi_ ∞‰fi›Î’fi
Á¬’Ò‰˝¿ ◊‰_ Ωı¥±ı. ⁄‘Î Á¬Ì ◊Λ, ⁄‘Î fiÌfl˘√Ì
◊Λ, ⁄‘Îfi_ ÏË÷ ◊Λ, ¿ÿÌ ¿˘¥fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÿ—¬
fi ◊Λ1 ó ±ı‰˘ ¤Î‰ flάÌfiı ›◊Λ˘B› ‰÷ν‰ ¿fl‰˘
±ı … Á‹÷Î »ı, …ı ÁC΂Π‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı ÏË÷¿fl »ı.
372 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

Ïfifl_÷fl …ı‹-fi_-÷ı‹ flËı »ı. iÎÎfiÌ ·˘¿˘ ÷ı Á÷-÷k‰fiı … …\±ı »ı. …ı‹ ¿ÌÕÌ flı÷‹Î_ ¤‚Ì √›ı·Î ¬Î_ÕfiÎ ¿HÎfiı
’¿ÕÌfiı ¿ÎœÌ ·ı »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı iÎÎfi̱˘fiÌ Ï‰‰ı¿›@÷ ÁÒZ‹ ºÏp ±Á÷ Á_ÁÎfl‹Î_ T›ÎMÔ÷ Á÷-÷k‰fiı ’¿ÕÌ
·ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄˛ÎõHΠˢ› ¿ı «_Õ΂, √Λ ˢ› ¿ı ¿>÷v_, ËÎ◊Ì Ë˘› ¿ı ¿ÌÕÌ, ωʋ - ‹Î_ - ωʋ
(±Á‹Îfi) ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÌ ºÏp Ëo‹ıÂÎ_ Á‹Îfi flËı »ı. T›‰ËÎfl‹Î_ ωʋ÷Î ◊÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ı‹fiÌ
ºÏp @›Îflı› ωʋ ◊÷Ì fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ Á‹÷Îfi˘ ωÂıÊ ‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı.
≥ˈ‰ ÷ˆÏ…˝÷— Á√ÎıÛ ›ıÊÎ_ ÁÎQ›ı „V◊÷_ ‹fi— –– 19––
ÏfiÿÎıÛÊ_ ÏË Á‹_ ⁄˛õ ÷V‹ÎÿÔ˚⁄˛õÏHÎ ÷ı „V◊÷Η –– 19––
›ıÊ΋Ô˚ = …ı‹fi_ ±ı‰ =… ÏfiÿÎıÛÊ‹Ô˚ = ÏfiÿÎıÛÊ (±fiı)
‹fi— = ±_÷—¿flHÎ Á√˝— = Á¿‚ Á_ÁÎflfiı Á‹‹Ô˚ = Á‹ »ı,
ÁÎQ›ı = Á‹¤Î‰‹Î_ Ï…÷— = ∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı
„V◊÷‹Ô˚ = „V◊÷ »ı, ∞‰fi‹@÷ ◊¥ √›Î »ı; ÷ı = ÷ı±˘
÷ˆ— = ÷ı‹HÎı ÏË = ¿ı‹¿ı ⁄˛õÏHÎ = ⁄˛õ‹Î_ (…)
≥Ë = ±Î ∞‰_÷ ±‰V◊΋Î_ ⁄˛õ = ⁄˛õ „V◊÷Η = „V◊÷ »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ıÊÎ_ ÁÎQ›ı „V◊÷_ ‹fi—” ó ’fl‹ÎI‹÷k‰ ≠΄MÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı Á¿‚ Á_ÁÎfl µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷
±◊‰Î V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ F›Îflı ¿flÌ Â¿ı »ı.
‹fi⁄Ï©‹Î_ flÎ√, ¶ıÊ, ¿Î‹fiÎ, ωʋ÷Î ‰√ıflıfi˘ Á‰˝◊Î “≥Ë ±ı‰” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› ∞‰_÷
±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹fi⁄Ï©‹Î_ ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ ±‰V◊΋Î_ …, ±ËŸ Á_ÁÎflfiı ∞÷Ì Â¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl◊Ì
Á‹÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı, ·Î‰‰Ì fi◊Ì ’Õ÷Ì. ⁄ËÎfl◊Ì Ωı÷Î_ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
‹ËÎ’vÊ ±fiı ÁΑÎflHÎ ’vÊ‹Î_ ¬Î‰-’̉_, «Î·‰_-Œfl‰_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ,
‰√ıflı T›‰ËÎfl ±ı¿ …ı‰˘ … ÿı¬Î› »ı ’fl_÷ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ⁄‘Î_ “’fl” »ı ±fiı …ı ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi
±_÷—¿flH΋Î_ Ïfifl_÷fl Á‹÷Î, Ïfiÿ˘˝Ê÷Î, ÂÎ_Ï÷ ‰√ıflı flËı flËı »ı, ÷ıfiı “’flΑÌfi” ¿Ëı »ı. ±Î ÂflÌfl ‰√ıflı ‰V÷±˘‹Î_
»ı ±fiı ÁΑÎflHÎ ’vÊ˘fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ωʋ÷Î, ÿ˘Ê, ‹Ëk‰⁄Ï© ◊‰Ì ÷◊Î ÷ı‹fiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘
±ÂÎ_Ï÷ ‰√ıflı flËı »ı. ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Ì ±ıfiı … ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi ◊‰_
…ı‰Ì flÌ÷ı, ’Ò‰˝‹Î_ ±fiı ’Ïç‹‹Î_ ó ⁄LÔfiı ⁄Î…\±ı ¿Ëı »ı. ’flΑÌfi ’vÊ … ‰ÎV÷‰‹Î_ ’flÎÏ…÷ (ËÎflı·˘)
’‰˝÷ ˢ›, ÷˘ ’Ò‰˝‹Î_ ÁÒ›˝fi˘ µÿ› ◊÷˘ fi◊Ì ÿı¬Î÷˘; »ı. F›Î_ Á‘Ì ’flΑÌfi÷Î fi◊Ì »^À÷Ì, I›Î_ Á‘Ì ÷ı
’fl_÷ ’Ïç‹‹Î_ ±Î‰ı·Î ’‰˝÷fiΠϬfl µ’fl ≠¿Î ’flÎÏ…÷ … flËı »ı.
ÿı¬Î‰Î◊Ì ÁÒ›˝fi˘ µÿ› ◊›˘ ˢ‰Î‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì …ıfiÎ ‹fi‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ »ı, ÷ı
flËı÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÒ›˝fi˘ µÿ› ◊›Î ωfiÎ ’Ïç‹fiÎ ’‰˝÷ ‹fiW› Ωı ⁄ÌΩ_ ≠ÎHÎÌ, flÎF› ‰√ıflı µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷
µ’fl ≠¿Î ÿı¬Î‰˘ Á_¤Ï‰÷ … fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿flÌ ·ı ÷˘’HÎ ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’flÎÏ…÷ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
…ı‹fiÎ_ ‹fi⁄Ï© µ’fl ‹Îfi-±’‹Îfi, Ïfi_ÿÎ-V÷Ï÷, Á¬- ÷ı ±ı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ‹Ëk‰⁄Ï© flάı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiı
ÿ—¬ ‰√ıflıfiÌ ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì ÷◊Î …ı‹fiÎ_ ‹fi⁄Ï© ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi ‹Îfiı »ı. ÂflÌfl◊Ì Ï‰…› ÷˘ ’Â ’HÎ
flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝Â˘¿ ‰√ıflı ω¿Îfl˘◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ »ı, ÷ı‹fiÌ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ω…› xÿ›◊Ì ‰V÷fiÌ
V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷ ±‰U› ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‘Ìfi÷Î ÿÒfl ◊÷Î_ … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷ ωfiÎ ‹fi⁄Ï©‹Î_ ±À· ±fiı ’flÎÏ…÷ T›„@÷ … ⁄ÌΩ±˘fiı ’flÎÏ…÷ ¿fl‰Îfiı
±ı¿flÁ Á‹÷Îfi_ flËı‰_ Á_¤Ï‰÷ … fi◊Ì. ≥E»ı »ı, ⁄ÌΩfiı ’˘÷Îfiı ±Î‘Ìfi ⁄fiΉ‰Î ≥E»ı »ı.
“≥ˈ‰ ÷ˆÏ…˝÷— Á√˝—” ó ±ËŸ “÷ˆ—” ’ÿ‹Î_ ⁄Ë‰«fi ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfiı ’flÎÏ…÷ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿˘¥ ⁄ÌΩfiı
±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄‘Î ‹fiW›˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ’flÎÏ…÷ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘; …ı‹ ¿ı ó ¿˘¥ flÎΩ
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿ı ω¶Îfi ¿˘¥ ⁄ÌΩ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ≥E»ı
÷˘ ÷ıHÎı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÌ ÁıfiÎ, Á΋J›˝, ⁄Ï©, ωzÎ
‰√ıflıfi˘ ÁËÎfl˘ ·ı‰˘ … ’Õı »ı.
¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ … ‹fiW› ’flΑÌfi ◊¥ Ω›
»ı. ±ı ’flΑÌfi÷Î ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ fi ◊÷Î_ ±◊‰Î ’ÒÏ÷˝
◊÷Î_ ó ⁄LÔfiı› ±‰V◊α˘‹Î_ …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı »ı.
¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ fi ◊÷Î_ ‹fiW› ‰V÷fiÎ ±¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı
’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı ±fiı ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_
±◊ν÷Ô˚ ‰V÷ ‹‚÷Î_ ÷ı ±ı ‰V÷fiı ’flΑÌfi ⁄fiÌ Ω›
»ı; ¿ı‹¿ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷‹ÎhÎ “’fl” »ı. ¿Î‹fiÎfiÌ
’ÒÏ÷˝ fi ◊÷Î_ ÷˘ ‹fiW›fiı ’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
»ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_ ⁄Ï©‹Î_ ±ı‰_ ±_‘Îv_ »‰Î¥
Ω› »ı ¿ı ’flΑÌfi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›fiı
’flΑÌfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘, ⁄S¿ı V‰Î‘Ìfi÷Îfi˘
±fi¤‰ ◊Λ »ı!
iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ‹Î_ ¿Î‹fiÎfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì
÷ı Á_’ÒHν flÌ÷ı V‰Î‘Ìfi ◊¥ Ω› »ı. V‰Î‘Ìfi ’vÊ …
ω…›Ì ◊Λ »ı. ’fl_÷ V‰Î‘Ìfi ’vÊfiÎ ‹fi‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥fiı
’flÎÏ…÷ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ fi◊Ì ±Î‰÷˘. ÷ı Á_ÁÎflfiÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ¿fl÷˘, ⁄S¿ı
Á_ÁÎfl … ÷ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı.
…ıHÎı Á_ÁÎflfiı ∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı, ±ı‰Î Á‹ÿÂa
‹ËÎ’vÊfiı Á_ÁÎflfi_ ‹˘À΋Î_ ‹˘À<_ Á¬ (≠·˘¤fi) ’HÎ
±Î¿Úp fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_ ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘À<_ ÿ—¬ ’HÎ
ω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_ (√Ì÷Î 6/22).
÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ Á_ÁÎflfiÎ_ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿Î‹fiÎ, ‰ÎÁfiÎ,
VM≤ËÎ, I≤WHÎÎ ‰√ıflı fi◊Ì flËı÷Î_. Ωı¿ı ÷ıfiı ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Îfi_ iÎÎfi ◊Λ »ı ÷◊Î ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ›◊Λ˘B›
«ıpÎ ’HÎ ◊Λ »ı, ÷˘’HÎ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ ÷ıfiÎ
±_÷—¿flHÎ µ’fl ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì.
“Ïfiÿ˘˝Ê_ ÏË Á‹_ ⁄˛õ” ó ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ÿ˘Ê,
ω¿Îfl ¿ı ωʋ÷Î »ı … fiÏË. …ıÀ·Î ’HÎ ÿ˘Ê˘ ¿ı
ωʋ÷α˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı flÎ√’Ò‰˝¿ Á_⁄_‘
‹Îfi‰Î◊Ì … ±Î‰ı »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰ ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì
Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
ÿ˘Ê ¿ı ωʋ÷Î fi◊Ì.
“÷V‹ÎÿÔ˚ ⁄˛õÏHÎ ÷ı „V◊÷Η” ó ’fl‹ÎI‹÷k‰ Ïfiÿ˘˝Ê
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ ±Î‰ı·Î ‹fi ÂOÿfiı ⁄Ï©fi˘ ‰Î«¿ Á‹…‰˘ Ωı¥±ı, ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹÷΋Î_ ‹fi „V◊÷ ◊÷_
fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄Ï© … „V◊÷ ◊Λ »ı. ‹fi K›Îfi‹Î_ „V◊÷ ◊Λ »ı. ±Î ≠¿flHÎ … „V◊fl ⁄Ï©fi_ »ı. ‹fifiÌ „V◊fl÷Î
373
±fiı Á‹ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı ‹ËÎ’vÊ˘fi_ ±_÷—¿flHÎ
Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Á‹ ◊¥ √›_ »ı, ÷ı±˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ …
„V◊÷ »ı.
±Á÷fiÎ Á_√◊Ì … ÁC΂Πÿ˘Ê˘ ±fiı ωʋ÷α˘fiÌ
µI’ÏkÎ ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl ±Á÷ »ı. ±Á÷ ÷ıfiı ¿Ëı »ı,
…ı ≠Ï÷ZÎHÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı ‹Ò‚‹Î_ …ıfiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎ fi◊Ì. ±Á÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ (÷ÎÿÎIQ›) flËı÷Î_ ÿ˘Ê˘
±fiı ωʋ÷α˘◊Ì ⁄«‰_ Á_¤‰ fi◊Ì. ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ ±Á÷fi_ ‹Ëk‰ fi flËı‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ µ’fl
±Á÷fiÌ ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì. ±Á÷fiÌ ¿˘¥ ±Áfl
fi ’Õ‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ±_÷—¿flHÎ Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Á‹ ⁄fiÌ Ω›
»ı. Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Á‹ ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_
±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ’Ëı·ı◊Ì
»ı …. …ı‰Ì flÌ÷ı F›Î_ ‘‹ÎÕ˘ »ı, I›Î_ ±„BÔfi ±‰U›
»ı; ¿ı‹¿ı ±„BÔfi ωfiÎ ‘‹ÎÕ˘ Á_¤Ï‰÷ … fi◊Ì, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı …ı‹fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ Á‹÷Î »ı, ÷ı±˘ ±‰U›
… ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ „V◊÷ »ı; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ „V◊÷
◊›Î ωfiÎ ’ÒHν Á‹÷Î ±Î‰‰Ì Á_¤‰ fi◊Ì.
’˘÷ÎfiÌ (Ω÷fiÌ) „V◊Ï÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ±◊‰Î
Á‹÷΋Î_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ±_÷—¿flH΋Î_ Á‹÷Î ±Î‰ı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±_÷—¿flH΋Î_ Á‹÷Î ±Î‰÷Î_ … ±ı
‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ±ı ±˘‚¬ÎHÎ ◊Λ »ı ¿ı ÷ı±˘ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_
±◊‰Î Á‹÷΋Î_ „V◊÷ »ı. ±Î Á‹÷Îfiı √Ì÷αı “›˘√”
¿è΢ »ı ó “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” (±. 2/48), ±fiı
÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı … √Ì÷Î ‹fiW›…L‹fiÌ ’ÒHν÷Î ‹Îfiı »ı.
iÎÎfi›˘√fi_ ±Î ≠¿flHÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿◊Ì Âw ◊›_
»ı. ’_ÿfl‹Î f·˘¿fiÎ ±_÷‹Î_ ±Î‰ı·Î “…L÷‰—” ’ÿ◊Ì
⁄Ë‰«fifiÎ ≠›˘√fi˘ ±Îfl_¤ ◊›˘ »ı, …ı ±Î ±˘√HÎÌÁ‹Î
f·˘¿ Á‘Ì «ÎS›˘ »ı. ⁄‘΋Î_ ⁄Ë‰«fi ±Î‰‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı …ı ‹fiW›˘ ‹˘ÏË÷ ◊¥ flèÎÎ Ë÷Î, ÷ı±˘ ⁄‘Î
… ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ≠V÷÷ f·˘¿‹Î_
“⁄˛õÏHΔ ’ÿ‹Î_ ±ı¿‰«fi ±ÎT›_ »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÁC΂Π‹fiW›˘fiı ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ
»ı. ‹„@÷ «ÎËı ⁄˛ÎõHÎfiÌ ◊Λ ¿ı «_ÕηfiÌ, ⁄LÔfiıfiı ±ı¿
… ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ¤ıÿ ¿ı‰‚ ÂflÌfl˘fiı ·Ì‘ı
»ı, …ı V‰Ì¿Î›˝ »ı. ÷k‰fiı ·Ì‘ı ¿˘¥ ¤ıÿ fi◊Ì. ’Ëı·Î_
…ıÀ·Î Áfi¿ÎÏÿ ‰√ıflı ‹ËÎI‹Î±˘ ◊¥ √›Î, ÷ı‹fiı …ı
÷k‰ ≠ÎMÔ÷ ◊›_, ÷ı … ÷k‰ ±Î…ı ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
374 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

‹ÎhÎ K›Îfi-±‰V◊΋Î_ flËı »ı, T›‰ËÎfl‹Î_ fiËŸ; ’fl_÷ ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î Ïfifl_÷fl flËı »ı. ¿S›ÎHÎ ‹fifiÌ „V◊fl÷Î◊Ì ◊÷_
fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄Ï©fiÌ „V◊fl÷Î◊Ì ◊Λ »ı. ‹fifiÌ „V◊fl÷Î◊Ì ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ‹fifiÌ „V◊fl÷Î ⁄Ë ¨«Ì
fi◊Ì, …ıÀ·Ì ⁄Ï©fiÌ »ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ ⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ „V◊÷≠iÎ („V◊fl ⁄Ï©) ◊‰Îfi˘ ‹ÏË‹Î ¿è΢ »ı. ±Î√‚fiÎ
(±Î ±K›Î›fiÎ) f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó “„V◊fl⁄Ï©flÁQ‹Òœ˘ ⁄˛õωÿÔ˚ ⁄˛õÏHÎ „V◊÷—”,
ÁΑ¿ ¤Ò·◊Ì ’HÎ ’˘÷Îfiı ÷k‰iÎ fi ‹ÎfiÌ ·ı, ÷ı◊Ì ±ıfiÌ ±˘‚¬ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ¿ı, Ωı ⁄Ï©‹Î_ Á‹÷Î
±Î‰Ì fi◊Ì ÷˘ Á‹∞ ·ı‰_ Ωı¥±ı ¿ı, Ë∞ ÷k‰iÎÎfi ·ÎK›_ fi◊Ì. Œ@÷ ‰Ëı‹ »ı. ⁄Ï©fiÌ Á‹÷Îfi_ V‰w’ »ı - flÎ√-
¶ıÊ, ËÊ˝-¢¿ ‰√ıflı fi ◊‰Î_. ÷k‰≠΄MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ⁄Ï©‹Î_ Ïfifl_÷fl Á‹÷Î flËı »ı. ±Î Á‹÷Î◊Ì ⁄Ï©fi_ @›Îflı› T›I◊Îfi
±◊‰Î ω›˘√ ◊÷˘ fi◊Ì.
…ıfiÌ ⁄Ï© Á‹÷΋Î_ „V◊÷ »ı, ÷ı‹Î_ flÎ√-¶ıÊ flËı÷Î_ fi◊Ì. ÷ıfiÌ ±Î‰Ì Á‹⁄Ï© V‰Î¤Îω¿’HÎı ±À‚ flËı »ı ¿ı Á‰˝
¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. F›Îflı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Î_¥ »ı fiËŸ, ÷˘ ’»Ì ¿˘fiÌ ÁÎ◊ı ¶ıÊ ¿flı ±fiı ¿˘HÎ ¿flı? F›Îflı
±ı¿ … ÁkÎÎ ±À· ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı I›Îflı ¿˘¥ ¿Î‹fiÎ flËı÷Ì fi◊Ì ±fiı ±ÂÎ_Ï÷ ’HÎ flËı÷Ì fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ÁΑfi ÷◊Î ÏÁ©fiÎ_ ·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
fi ≠xW›ı„I≠›_ ≠ÎM› fi˘Ï¶…ıI≠ÎM› «ÎÏ≠›‹Ô˚ –– 20––
„V◊fl⁄Ï©flÁQ‹Òœ˘ ⁄˛õωÿÔ˚ ⁄˛õÏHÎ „V◊÷— –– 20––
Ï≠›‹Ô˚ = (…ı) Ï≠›fiı ±Ï≠›‹Ô˚ = ±Ï≠›fiı ±ÁQ‹Òœ— = ‹Òœ÷Î flÏË÷ (iÎÎfiÌ)
≠ÎM› = ’΋Ìfiı ≠ÎM› = ’΋Ìfiı ⁄˛õω÷Ô˚ = (÷◊Î) ⁄˛õ‰ıkÎÎ ‹fiW›
fi ≠xW›ı÷Ô˚ = Ëfl¬Î› fiËŸ fi, µÏ¶…ı÷Ô˚ = µÏ¶BÔfi fi ◊Λ, ⁄˛õÏHÎ = ⁄˛õ‹Î_
« = ÷ı‹… „V◊fl⁄Ï©— = (÷ı) „V◊fl⁄Ï©fi˘, „V◊÷— = „V◊÷ »ı.
ÀÌ¿Î ó “fi ≠xW›ı„I≠›_ ≠ÎM› fi˘Ï¶…ıI≠ÎM› «ÎÏ≠›‹Ô”˚ ‹˘ÏË÷ ±_÷—¿flHΉ΂˘ ’vÊ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿flH΢ ¶ÎflÎ
ó ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ÏÁ©Î_÷, Á_≠ÿΛ, ÂÎVÔhÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Ïø›Î±˘fiı ·Ì‘ı “Ë_ ¿÷ν »\_” ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌ
±ÎÏÿfiı ±fi¿>‚ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ ·ı ÷◊Î ËÏÊ˝÷ ±fiı µÏ¶BÔfi ◊÷˘ flËı »ı. ’fl_÷ …ıfi˘
≠΄MÔ÷ ◊‰Ì ±ıfiı … “Ï≠›”fiı ’΋‰_ ¿Ëı »ı. ‹˘Ë ÿÒfl ◊¥ √›˘ »ı, …ı ÷k‰‰ıkÎÎ »ı, ÷ı “√H΢ …
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ÏÁ©Î_÷, Á_≠ÿΛ, ÂÎVÔhÎ √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı” ó ±ı‰_ ΩHÎÌfiı ’˘÷Îfi΋Î_
±ÎÏÿfiı ≠Ï÷¿>‚ ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ (V‰w’‹Î_) ‰ÎV÷ω¿ ±¿I≤˝I‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı (√Ì÷Î
≠΄MÔ÷ ◊‰Ì ±ıfiı … “±Ï≠›”fiı ’΋‰_ ¿Ëı »ı. 3/28). V‰w’fi_ ËÏÊ˝÷ ±fiı µÏ¶BÔfi ◊‰_ Á_¤Ï‰÷ …
Ï≠› ±fiı ±Ï≠› ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿fiÎ fi◊Ì.
±_÷—¿flH΋Î_ ËÊ˝ ±fiı ¢¿ fiÏË ◊‰Î Ωı¥±ı. ±ËŸ “„V◊fl⁄Ï©—” ó V‰w’fi_ iÎÎfi ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ …
Ï≠› ±fiı ±Ï≠›fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ±ı ±◊˝ fi◊Ì ¿ı ÁΑ¿fiÎ ’˘÷Îfiı ◊Λ »ı. ±ı‹Î_ iÎÎ÷Î ±fiı iÎı›fi˘ ¤Î‰ fi◊Ì flËı÷˘.
xÿ›‹Î_ ±fi¿>‚ ¿ı ≠Ï÷¿>‚ ≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˝fiÎ ≠I›ı flÎ√ ±Î iÎÎfi ¿flHÎÏfifl’ıZΠˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ÂflÌfl, ‹fi,
¿ı ¶ıÊ »ı, ∂·ÀÎfi_ ±ËŸ ÷ı ≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ¿˘¥ ¿flHÎfiÌ ±’ıZÎÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì.
iÎÎfifiı … Ï≠› ±fiı ±Ï≠›fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ¿flH΢◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ iÎÎfi „V◊fl ÷◊Î Á_ÿıËÏflË÷ fi◊Ì Ë˘÷_,
»ı. Ï≠› ¿ı ±Ï≠›fiÌ ≠΄MÔ÷ ±◊‰Î ±≠΄MÔ÷fi_ iÎÎfi ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ±S’iÎÎfi »ı. ’fl_÷ ’˘÷Î(’˘÷ÎfiÎ
◊‰Î‹Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê fi◊Ì. ±_÷—¿flH΋Î_ ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ±◊‰Î ˢ‰Î’HÎÎ)fi_ iÎÎfi ’˘÷Îfiı … ◊‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ ’Ïfl‰÷˝fi
±≠΄MÔ÷fiÌ ±Áfl ’Õ‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ËÊ˝Â˘¿ ‰√ıflı ω¿Îfl˘ ¿ı Á_ÿıË fi◊Ì ◊÷Î_. …ı ‹ËÎ’vÊfiı ±ı‰Î ¿flHÎÏfifl’ıZÎ
◊‰Î ±ı … ÿ˘Ê »ı. iÎÎfifi˘ ±fi¤‰ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ıfiÌ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì ⁄Ï©‹Î_
≠ÌÏ÷ ±fiı ±≠ÌÏ÷fi_ iÎÎfi ÷˘ ±_÷—¿flH΋Î_ ◊Λ ±ı iÎÎfi ±ıÀ·Ì ºœ÷Î◊Ì ∂÷flÌ ±Î‰ı »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ Ï‰¿S’,
»ı, ’fl_÷ ËÏÊ˝÷ ±fiı µÏ¶BÔfi ÷˘ ¿÷ν ◊Λ »ı. ±Ëo¿Îfl◊Ì Á_ÿıË, ω’flÌ÷ ¤Î‰fiÎ, ±Á_¤Î‰fiÎ ‰√ıflı ◊÷Î_ … fi◊Ì.
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 375

±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı “„V◊fl⁄Ï©—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. “⁄˛õÏHÎ „V◊÷—” ó ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘
“±ÁQ‹Òœ—” ó …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÁÿÎÁ‰˝hΠωz‹Îfi ÷k‰◊Ì ÏfiI›Ïfifl_÷fl ⁄˛õ‹Î_ … flËı·Î_ »ı; ’fl_÷ ¤Ò·◊Ì
»ı, ÷ıfi˘ ±fi¤‰ fi ◊‰˘ ±fiı …ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì, ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı‹Î_ …
÷ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· Á_ÁÎflfiı ÁI› ‹Îfi‰˘ ó ±ı‰Ì ‹Îfi÷Î_ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›fiı ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿
‹Òœ÷Î ÁΑÎflHÎ ‹fiW›‹Î_ flËı »ı. ±ı ‹Òœ÷Îfi˘ …ıfi΋Î_ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. …ıfiı ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ıfiı … ±ËŸ “±ÁQ‹Òœ—” V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ √›˘ »ı, ±ı‰Î ‹ËÎ’vÊfiı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ‹ÎÀı ±ËŸ “⁄˛õÏHÎ „V◊÷—” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı. ±ı‰Î
“⁄˛õω÷Ô˚” ó ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±·√ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ‹ËÎ’vÊfiı ≠I›ı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl ⁄˛õ‹Î_
±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flfiÎfl, ±fi¤‰ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ flËı »ı.
±fiı ±fi¤ÎT› ±ı ÏhÎ’ÀÌ fi◊Ì flËı÷Ì, ⁄S¿ı ÏhÎ’ÀÌ- Ωı¿ı ±ı¿ ‰V÷fiÌ ⁄Ì∞ ‰V÷‹Î_ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı,
flÏË÷ ±fi¤‰‹ÎhÎ (iÎÎfi‹ÎhÎ) flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄˛õfiı ÷˘’HÎ ⁄˛õ‹Î_ „V◊Ï÷ ±ı ≠¿ÎflfiÌ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄˛õfi˘
ΩHΉΉ΂˘ ¿˘HÎ »ı ó ±ı ⁄÷Î‰Ì Â¿Î÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ±fi¤‰ ◊÷Î_ Á‰˝hÎ ±ı¿ ⁄˛õ fiı ⁄˛õ … flËÌ Ω› »ı.
¿ı ⁄˛õfiı ΩHΉΉ΂˘ ⁄˛õ◊Ì ±Ï¤LÔfi ⁄fiÌ Ω› »ı1, ÷ı‹Î_ „V◊Ï÷ ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ ⁄ÌΩı ¿˘¥ flËı÷˘ … fi◊Ì. F›Î_
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’˘÷Îfiı ⁄˛õωÿ ‹Îfi÷˘ … fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‘Ì ¿˘¥ ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì ⁄˛õfiÌ
÷ıfi΋Î_ “Ë_ ⁄˛õfiı Ωb_ »\_” ±ı‰_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì flËı÷_. ‰ÎV÷ω¿ ±fi¤ÒÏ÷‹Î_ ¬Î‹Ì »ı, ’Ïfl„E»LÔfi÷Î »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÊ„MÔ÷ ±fiı ‹Ò»Î˝‹Î_ ‹fiW›fi˘ ÂflÌfl◊Ì ±iÎÎfi-’Ò‰˝¿ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi ±Ï‰z΋Î_
·Ìfi ◊Λ »ı; ÷ı◊Ì ±Î ±‰V◊α˘‹Î_ ‹fiW›fiı Ï≠› ±fiı ±Ï≠›fi_ ÂÎflÌÏfl¿ ’ÌÕÎ ‰√ıflıfi_ iÎÎfi flËı÷_ fi◊Ì, ’fl_÷
∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊfi˘ iÎÎfi-’Ò‰˝¿ ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ - ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfiı Ï≠› ±fiı ±Ï≠›fi_, ÂflÌflfiÌ
’ÌÕÎ ‰√ıflıfi_ iÎÎfi ÷˘ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ÷ı ËÊ˝ ¿ı µÿÎÁ, Á¬Ì ¿ı ÿ—¬Ì ◊÷˘ fi◊Ì. ÷ıfiÌ ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi⁄Ï©fiÌ
’fl‰Â÷Î «Î·Ì Ω› »ı.
⁄˛õfiı ΩHΉ_ ±fiı ÷ı‹Î_ „V◊÷ ◊‰_ - ⁄_Ôfiı ±ı¿ … »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ »ı, ±ıfi_ ω‰ı«fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
⁄ÎèÎV’ÂıÛW‰Á@÷ÎI‹Î ωLÿI›ÎI‹Ïfi ›IÁ¬‹Ô˚ –– 21––
Á ⁄˛õ›˘√›@÷ÎI‹Î Á¬‹ZΛ‹ffi÷ı –– 21––
⁄ÎèÎV’ÂıÛÊ = ⁄ËÎflfiΠωʛ˘‹Î_ ±ÎI‹Ïfi = ±_÷—¿flH΋Î_ ⁄˛õ›˘√- = Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi
(≠οÚ÷ ‰V÷ ›÷Ô˚ = …ı ›@÷ÎI‹Î ⁄˛õ‹Î_ ±Ï¤¯Î¤Î‰ı
‹ÎhÎfiÎ Á_⁄_‘) Á¬‹Ô˚ = (Á΄k‰¿) Á¬ »ı „V◊÷ ‹ÎHÎÁ
±Á@÷ÎI‹Î = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfiÎ (÷ıfiı) ±ZΛ‹Ô˚ = ±ZΛ
±_÷—¿flHΉ΂˘ ωLÿÏ÷ = ’΋ı »ı. (±ı ’»Ì) Á¬‹Ô˚ = Á¬fi˘
ÁΑ¿ Á— = ÷ı ±ë÷ı = ±fi¤‰ı ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “⁄ÎèÎV’Âı˝W‰Á@÷ÎI‹Î” ó ’fl‹ÎI‹Î ◊¥ fi◊Ì, ’fl_÷ …ı‹fi˘ µtıU› ±ÎÁ„@÷fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘
ÏÁ‰Î› ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflı‹Î_ ÷◊Î ◊¥ √›˘ »ı, ±ı ÁΑ¿˘fiı ’HÎ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ‹ÎfiÌ
ÂOÿ, V’½ ‰√ıflı ωʛ˘fiÎ Á_›˘√…L› Á¬‹Î_ …ıfiÌ ·ı‰Î Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı µtıU›fiÌ ºœ÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘
±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊¥ √¥ »ı, ±ı‰Î ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ±ËŸ ’HÎ ÂÌCβ … ±ÎÁ„@÷◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±Î ’ÿ˘ ≠›˘Ω›ı·Î_ »ı. …ı ÁΑ¿˘fiÌ ±ÎÁ„@÷ Ë…\ ÿÒfl ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı·Ì (“Ï≠›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı ËÏÊ˝÷

1. “⁄˛õ ‰ıÿ ⁄˛õˆ‰ ¤‰Ï÷” (‹HÕ¿. 3/2/9); “⁄˛õˆ‰ ÁfiÔ˚ ⁄˛õÎM›ıÏ÷” (O≤ËÿÎflH›¿ 4/4/6)
376 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±fiı ±Ï≠›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı µÏ¶BÔfi fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı
„V◊Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ÎèÎV’½‹Î_ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊‰_ ±Î‰U›¿ »ı.
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷‹ÎhÎfi_ fi΋ “⁄ÎèÎV’½” »ı,
«ÎËı ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ ⁄ËÎfl◊Ì Ë˘› ¿ı ±_÷—¿flHÎ◊Ì Ë˘›;
F›Î_ Á‘Ì ⁄ÎèÎV’½‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ⁄ÎèÎV’½ (’ÿÎ◊˘˝) Ïfifl_÷fl
⁄ÿ·Î÷Î flËı »ı. ’fl_÷ ±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ ⁄ÿ·Î‰Î
µ’fl ºÏp fi◊Ì …÷Ì ±fiı ÷ı‹Î_ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
»ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı „V◊fl ‹Îfi‰Î◊Ì …
‹fiW› ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ·ı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
Á¬ fi◊Ì. Á¬ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì … ◊Λ »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÊ„MÔ÷‹Î_ F›Îflı ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_⁄_‘fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷
◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
¤˛Î„L÷ (‰Ëı‹) ÷˘ ±ı‰Ì »ı ¿ı ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝ ωfiÎ
‹fiW› ∞‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fiΠω›˘√ ωfiÎ ‹fiW› ∞‰Ì … fi◊Ì
¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ÏfiƒÎ ·ı »ı; ¿ı‹¿ı ÏfiƒÎ‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝fiı
¤Ò·Ì Ω› »ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ¤Ò·‰Î »÷Î_ ’HÎ ÏfiƒÎ◊Ì …ı
÷Î…√Ì, ⁄‚, ±Îfl˘B›·Î¤ ÏfiÏç_÷÷Î ‰√ıflı Á¬ ‹‚ı
»ı, ÷ı Ω√˛÷‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_›˘√◊Ì fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷_.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ω√˛÷‹Î_ ‹fiW›fiı ωl΋ ·ı‰ÎfiÌ ±fiı
≠ÎHÎÌ-’ÿÎ◊˘˝◊Ì ±·√ ◊‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊Λ »ı ±fiı ‹fiW›
ÏfiƒÎfiı ±I›_÷ ±Î‰U›¿ Á‹…ı »ı; ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
’ÿÎ◊˘˝fiΠω›˘√◊Ì … ‹fiW›fiı ∞‰fi ‹‚ı »ı.
ÏfiƒÎ‰V◊΋Î_ ⁄ı ‰Î÷˘ ◊Λ »ı ó ±ı¿ ÷˘ ‹fiW›
⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı ±fiı
⁄Ì∞, ÷ıfi΋Î_ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ÏfiƒÎ ·Ì‘Î ’»Ì ±‹¿
¿Î›˝ ¿fl‰_ »ı. ±ı ⁄LÔfiı ‰Î÷˘‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ≥E»‰˘ ±ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ¥E»Î »ı, …ı ÁÿÎ ±ı¿
… flËı »ı; ’fl_÷ ¿Î›˝ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ⁄ÿ·Î÷˘ flËı »ı.
¿Î›˝ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ≠⁄‚ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›fiÌ ºÏp
’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ÷flŒ fi◊Ì …÷Ì. ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fi˘
Á_⁄_‘ flάÌfiı … ÏfiƒÎ ·ı »ı ±fiı Ω√ı »ı.
±ı ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı Á_⁄_‘Ì ÷˘ fi◊Ì
flËı÷˘, ’fl_÷ Á_⁄_‘ flËÌ Ω› »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ı ’˘÷ı (±Ï‰fiÎÂÌ «ı÷fi) …ı Á_⁄_‘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌ
·ı »ı, ÷ı ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘
µ’Λ »ı ó ’˘÷Îfi΋Î_ Á_⁄_‘fiı fi ‹Îfiı. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠ÎHÎÌ
’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı fiÏË, ¿ı‰‚ ‹Îfiı·˘
»ı. ‹Îfiı·Ì ‰Î÷ fi ‹Îfi÷Î_ À¿Ì fi◊Ì Â¿÷Ì ±fiı ‹ÎL›÷Îfiı
[±K›Î› 5
’¿ÕÌ flά‰Î◊Ì ¿˘¥ ±L› ÁΑfi ‰Õı ÿÒfl ◊¥ ¿÷Ì
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiÌ ‹ÎL›÷Îfiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_
… ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰Ì Ωı¥±ı. ’»Ì ‹„@÷ V‰÷—ÏÁ© »ı.
⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_⁄_‘ ±‰ÎV÷ω¿ »ı, ’fl_÷
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ıfi˘ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ‰ÎV÷ω¿ »ı. ‹fiW›
Á¬fiÌ ≥E»Î◊Ì ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ
·ı »ı, ’fl_÷ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÷ıfiı ÿ—¬ fiı ÿ—¬ … ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı (√Ì÷Î 5/22). ±Î flÌ÷ı ±fi¤‰ ¿fl‰Î◊Ì ⁄ÎèÎ
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
“ωLÿI›ÎI‹Ïfi ›IÁ¬‹Ô”˚ ó ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±ÎÁ„@÷
ÿÒfl ◊÷Î_ ±_÷—¿flH΋Î_ Á΄k‰¿ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›
»ı. ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ Á¬ flÎ…ÏÁ¿ ˢ›
»ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› flÎ…ÏÁ¿ Á¬ ·ı÷˘ flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì Á΄k‰¿ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì. flÎ…ÏÁ¿ Á¬‹Î_
±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊‰Î◊Ì … Á΄k‰¿ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
“Á ⁄˛õ›˘√›@÷ÎI‹Î” ó Á_ÁÎfl◊Ì flÎ√ ÿÒfl ◊÷Î_
… ⁄˛õ‹Î_ ±Ï¤LÔfi ¤Î‰ı ±Î’‹ı‚ı „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ±_‘¿Îflfi˘ fiΠ◊‰˘ ±fiı ≠¿Î ◊‰˘ ó
⁄LÔfiı ±ı¿ÁÎ◊ı … ◊Λ »ı, »÷Î_ ’HÎ ’Ëı·Î_ ±_‘¿Îflfi˘
fiΠ◊‰˘ ±fiı ’»Ì ≠¿Î ◊‰˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı flÎ√fi_ ÿÒfl ◊‰_ ±fiı ⁄˛õ‹Î_ „V◊fl ◊‰_
ó ⁄LÔfiı ±ı¿ÁÎ◊ı ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ëı·Î_ flÎ√fi˘ fiÎÂ
(“⁄ÎèÎV’Âı˝W‰Á@÷ÎI‹Î”) ±fiı ’»Ì ⁄˛õ‹Î_ „V◊Ï÷
(“⁄˛õ›˘√›@÷ÎI‹Î”) ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ZÎıhÎiÎ (∞‰ÎI‹Î) ¶ÎflÎ
’˘÷Îfiı ZÎıhÎ(ÂflÌfl)◊Ì Á‰˝◊Î ±·√ ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ
‰Î÷ ±Î‰Ì »ı ±fiı ’»Ì ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ZÎıhÎiÎ ¶ÎflÎ
’˘÷Îfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ
‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ’Ëı·Î_
“⁄ÎèÎV’Âı˝W‰Á@÷ÎI‹Î” ’ÿ◊Ì ÂflÌfl-Á_ÁÎfl◊Ì ’˘÷Îfiı
Á‰˝◊Î ±·√ ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌfiı ’»Ì
“⁄˛õ›˘√-›@÷ÎI‹Î” ’ÿ◊Ì ’˘÷Îfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì Á‰˝◊Î
±Ï¤LÔfi ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
¤˘√˘◊Ì Ï‰fl@÷ ◊¥fiı Á΄k‰¿ Á¬ ‹Y›Î ⁄Îÿ
“Ë_ Á¬Ì »\_”, “Ë_ iÎÎfiÌ »\_”, “Ë_ Ïfiω˝¿Îfl »\_”, “‹Îflı
‹ÎÀı ¿˘¥ ¿÷˝T› fi◊Ì.” ±Î flÌ÷ı “±Ë‹Ô˚”fi˘ ÁÒZ‹ ±_Â
ÂıÊ flËÌ Ω› »ı. ÷ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfiı ‹ÎÀı ±ı¿‹ÎhÎ
’fl‹ÎI‹÷k‰ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±Î‰U›¿
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î ±ı¿ ◊›Î ωfiÎ
’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ, ’˘÷ÎfiÎ T›„@÷I‰ (’Ïfl„E»LÔfi÷Î ¿ı
±ı¿ÿıÂÌ›÷Î)fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊÷˘ fi◊Ì.
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 377

“Á¬‹ZΛ‹ffi÷ı” ó F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿ Á΄k‰¿
Á¬fi˘ µ’¤˘√ ¿fl÷˘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi΋Î_ ÁÒZ‹
“±Ë‹Ô˚”, ÁÒZ‹ ’Ïfl„E»LÔfi÷Î flËı »ı. Á΄k‰¿ Á¬fi˘ ’HÎ
µ’¤˘√ fi ¿fl‰Î◊Ì “±Ë‹Ô˚”fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ÁΑ¿fiı ’fl‹ÎI‹V‰w’, Ï«L‹› ±fiı ÏfiI›
±ı¿flÁ flËı‰Î‰Î‚Î ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›
»ı. ±Î … ±ZΛ Á¬fiı “±ÎI›_Ï÷¿ Á¬” (±. 6/21),
“±I›_÷ Á¬” (±. 6/28) “±ı¿Î_Ï÷¿ Á¬” (±.
14/27) ‰√ıflı fi΋˘ ‰Õı ±˘‚¬ÎT›_ »ı. ±ıfi˘ ±fi¤‰
◊÷Î_ ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ V‰Î¤Îω¿ … ±ı¿ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ
óáó
»ı, …ıfiı ≠ı‹ ¿Ëı »ı (√Ì÷Î 18/54). ±Î ≠ı‹‹Î_ ¿ÿÌ
∂HÎ’ ±Î‰÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı µkÎfl˘kÎfl ‰‘÷˘ … flËı
»ı. ÷ı ÷k‰fi˘ ≠Á_√ µ’„V◊÷ ◊÷Î_, ÷ıfiÎ µ’fl ω«Îfl
¿fl÷Î_ ’Ëı·Î_◊Ì ¿o¥¿ fiΉÌL› ÿı¬Î› »ı ó ±Îfiı …
≠ı‹fi_ ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘‰_ ¿Ëı »ı. ±ı‹Î_ ±ı¿ Á‹…‰ÎfiÌ ‰Î÷
±ı »ı ¿ı ≠ı‹fiÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘‰Î »÷Î_ ’HÎ Ωı “’Ëı·Î_
∂HÎ’ Ë÷Ì ±fiı ˉı ’ÒÏ÷˝ ◊¥ √¥” ±ı‰_ ≠÷Ì÷ ◊Λ
÷˘ ±ı ÁΑfiΉV◊Î »ı, Ωı fiΉÌL› ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ
“’Ëı·Î_ ∂HÎ’ Ë÷Ì ±fiı ˉı ’ÒÏ÷˝ ◊¥ √¥” ±ı‰_ ≠÷Ì÷
fi ◊Λ, ÷˘ ±ı ÏÁ©-±‰V◊Î »ı.

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ωʛ˘◊Ì Ï‰fl@÷ ’vÊfiı ±ZΛ Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄÷ΉÌ. ˉı ωʛ˘◊Ì Ï‰fl„@÷
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ó ±ıfi_ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ω‰ı«fi ¿flı »ı.

›ı ÏË Á_V’½Ω ¤˘√Î ÿ—¬›˘fi› ±ı‰ ÷ı –– 22––

±ÎzL÷‰L÷— ¿˙L÷ı› fi ÷ıÊ fl‹÷ı ⁄‘— –– 22––
ÏË = ¿ı‹¿ı ¤˘√Η = ¤˘√ (Á¬) »ı, (÷ı◊Ì)
›ı = …ı ÷ı = ÷ı ¿˙L÷ı› = Ëı ¿<_÷Ìfi_ÿfi!
Á_V’½Ω— = ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±ÎzL÷‰L÷— = ±ÎÏÿ-±L÷‰Î‚Î ⁄‘— = ω‰ı¿ÂÌ· ‹fiW›
ωʛ˘fiÎ Á_›˘√◊Ì (±fiı) ÷ıÊ = ÷ı‹Î_
µI’LÔfi ◊÷Î ÿ—¬›˘fi›—, ±ı‰ = ÿ—¬fiÎ … Ëı÷ »ı. fi fl‹÷ı = fl‹HÎ ¿fl÷˘ fi◊Ì.

ÀÌ¿Î ó “›ı ÏË Á_V’½Ω ¤˘√Η” ó ÂOÿ, V’½,
w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ωʛ˘ ÁÎ◊ı ≥„Lƒ›˘fi˘ flÎ√’Ò‰˝¿
Á_⁄_‘ ◊÷Î_ …ı Á¬ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ÷ıfiı “¤˘√” ¿Ëı
»ı. Á_⁄_‘…L› ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›…L› ¤˘√‹Î_ ‹fiW› ¿ÿÌ
V‰÷_hÎ fi◊Ì. Á¬-Áω‘Î ±fiı ‹Îfi-‹˘ÀÎ¥ ‹‚÷Î_ ≠ÁLÔfi
◊‰_ ±ıfiı ¤˘√ ¿Ëı »ı. ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©‹Î_ …ı ÏÁ©Î_÷fi˘
±Îÿfl »ı, ⁄Ì∞ T›„@÷ ¶ÎflÎ ±ı … ÏÁ©Î_÷fiÌ ≠Â_ÁÎ
ÁÎ_¤‚Ìfiı …ı ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, Á¬ ◊Λ »ı, ÷ı ’HÎ
±ı¿ Ω÷fi˘ ¤˘√ … »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î
ÏÁ‰Î› …ıÀ·Î_ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷…L› ≠ÎHÎÌ, ’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷±˘,
±‰V◊α˘ ‰√ıflı »ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷…L› ¿flHÎ
¶ÎflÎ Á¬fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ¿fl‰Ì ±ı ¤˘√ … »ı.
ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¤˘√ ÷˘ Á‰˝◊Î I›ÎF› »ı … ’fl_÷
ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¤˘√ ’HÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Α¿ ˢ‰Î◊Ì
I›ÎF› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …Õ÷ÎfiÎ Á_⁄_‘ ωfiÎ ¤˘√ ◊÷˘
fi◊Ì. F›Îflı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿fl‰˘ ±Î‰U›¿ »ı.
“±ÎzL÷‰L÷—” ó ÁC΂Π¤˘√˘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î
»ı, ±ÏfiI› »ı, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı (√Ì÷Îó 2/14). ±ı
¿ÿÌ ±ı¿w’ flËÌ Â¿÷Î … fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı
¤˘√˘fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ’HÎ ±_Âı ±ı¿÷Î fi◊Ì. ¤˘√˘
±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı ’˘÷ı ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı. ¤˘√˘
…Õ »ı ±fiı ’˘÷ı «ı÷fi »ı. ¤˘√˘ ω¿ÎflÌ »ı ±fiı ’˘÷ı
Ïfiω˝¿Îfl »ı. ¤˘√˘ ±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î »ı ±fiı ’˘÷ı ±ÎÏÿ-
±_÷ flÏË÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷Îfiı ¤˘√˘◊Ì ¿ÿÌ Á¬
‹‚Ì Â¿÷_ fi◊Ì. ∞‰ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢
∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î 15/7), ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
… ±ZΛ Á¬ ‹‚Ì Â¿ı »ı ó “Á ⁄˛õ›˘√›@÷ÎI‹Î
Á¬‹ZΛ‹ffi÷ı” (√Ì÷Î 5/21).
¤˘√˘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı ó ±ı ÷flŒ K›Îfi …÷Î_
… Á¬-ÿ—¬fi˘ ≠¤Î‰ ±˘»˘ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
“±ÎzL÷‰L÷—” ’ÿ ¤˘√˘fiÎ ≠¤Î‰fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
378 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

±˙Ê‘w’ »ı.
“ÿ—¬›˘fi› ±ı‰ ÷ı” ó …ıÀ·Î_ ’HÎ Á_⁄_‘-…L›
Á¬˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ÿ—¬fiÎ_ µI’ÏkÎV◊Îfi˘ »ı. Á_⁄_‘-…L›
Á¬, ÿ—¬◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı ÿ—¬‹Î_ … ’ÏflH΋ı
»ı. ’Ëı·Î_ ‰V÷fiÎ ±¤Î‰fi_ ÿ—¬ ◊Λ »ı I›Îflı ÷ı ‰V÷fiÎ
‹‚‰Î◊Ì Á¬ ◊Λ »ı. ‰V÷fiÎ ±¤Î‰fi_ ÿ—¬ …ıÀ·Ì
‹ÎhÎ΋Î_ ◊Λ »ı, ‰V÷fiÎ ‹‚‰Îfi_ Á¬ ’HÎ ÷ıÀ·Ì …
‹ÎhÎ΋Î_ ◊Λ »ı.
¤˘√‰fiÎfl T›„@÷ ÿ—¬˘◊Ì ⁄«Ì ¿÷Ì fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ¤˘√˘ …Õ÷ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ◊Λ »ı ±fiı …Õ÷Îfi˘
Á_⁄_‘ … …L‹-‹flHÎ w’Ì ‹ËÎfi ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ »ı.
’Î÷_…·›˘√ÿ½fi‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
“’ÏflHÎ΋÷Î’Á_V¿Îflÿ—¬ˆ√H˝ ÎT≤ÏkÎωfl˘‘ÎE« ÿ—¬‹ı‰
Á‰* ω‰ıÏ¿fi—” (2/15).
“’ÏflHÎ΋ÿ—¬, ÷Î’ÿ—¬ ±fiı Á_V¿Îflÿ—¬ ó ±ı‰Î_
hÎHÎ ≠¿ÎflfiÎ_ ÿ—¬˘ ⁄‘΋Î_ ωz‹Îfi flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷◊Î
hÎHÎ, √H΢fiÌ T≤Ïkα˘‹Î_ ’flV’fl ωfl˘‘ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı
ω‰ı¿Ì ’vÊfiı ‹ÎÀı ÁC΂ıÁC΂Π¤˘√˘ ÿ—¬w’ … »ı.”
ÁC΂Πωʛ¤˘√˘ ±Îfl_¤‹Î_ Á¬w’ ≠÷Ì÷ ◊‰Î
»÷Î_ ’HÎ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÿ—¬ … ±Î’‰Î‰Î‚Î »ı (√Ì÷Î
18/38); ¿ı‹¿ı ¤˘√˘fiÎ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ±Î’HÎÌ Â„@÷fi˘
ãÎÁ ±fiı ¤˘B›’ÿÎ◊˘˝fi˘ fiΠ◊Λ »ı ó ±Î
“’ÏflHÎ΋ÿ—¬” »ı.
⁄Ì∞ T›„@÷±˘ ’ÎÁı ±Î’HÎÎ◊Ì ±Ï‘¿ ¤˘√
Ωı¥fiı, ’˘÷ÎfiÌ ≥E»ÎfiÁÎfl ’Òfl÷Î ¤˘√˘ fi ‹‚‰Î◊Ì,
ˈ›Î‹Î_ ¤˘√˘fiÌ ±ÎÁ„@÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤˘√˘
¤˘√‰‰Îfi_ Á΋J›˝ fi ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î ≠ÎMÔ÷ ¤˘√˘◊Ì Ï‰¬ÒÀÎ
◊¥ …‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î◊Ì ¤˘√˘fiÌ ’ÎÁı flËı÷Πˢ‰Î »÷Î_
’HÎ xÿ›‹Î_ Á_÷Î’ flËı »ı ó ±Î “÷Î’ÿ—¬” »ı.
¿˘¥ ¿ÎflHΉ ¤˘√˘◊Ì Ï‰¬ÒÀÎ ’ÕÌ …‰Î ’fl
‹fiW› ±ı ¤˘√˘fiı ›Îÿ ¿flÌ ¿flÌfiı ÿ—¬Ì ◊Λ »ı ó
±Î “Á_V¿Îflÿ—¬” »ı.
¤˘√˘‹Î_ vÏ« ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fi ±ı ¤˘√˘fiı
¤˘√‰‰Îfiı ≥E»ı »ı; ’fl_÷ ω‰ı¿fiı ¿ÎflHÎı ⁄Ï© ÷ıfiı
¤˘√‰÷Î_ fl˘¿ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁIÁ_√ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ÷΋ÁÌ
T≤ÏkÎfiı ¿ÎflHÎı ÏfiƒÎ ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı ±fiı ÏfiƒÎfi_ Á¬
‹fiW›fiı ’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«ı »ı; ’fl_÷ Á΄k‰¿ T≤ÏkÎfiı
¿ÎflHÎı ÷ıfiı ω«Îfl ±Î‰ı »ı ¿ı Ë‹HÎÎ_ ÁIÁ_√ ¿flÌ ·¥±ı;
¿ı‹¿ı ±Î‰˘ ±‰Áfl ‰Îfl_‰Îfl ‹‚Âı fiÏË ó ±Î “√HÎT≤ÏkÎ-
ωfl˘‘” »ı, …ıfiÎ ¶ÎflÎ ÁΑ¿˘fiı ⁄Ë … ÿ—¬ ◊Λ »ı.
¤˘√˘fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ±ı ’˘÷ÎfiÎ ‰ÂfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì;
¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ≠ÎflO‘fi_ ≠ΑÎL› ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ’fl÷_hÎ÷Î
»ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ≠I›ı¿ ‹fiW› ¿flÌ Â¿ı »ı;
¿ı‹¿ı ±ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ‹fiW›ÂflÌfl ‹‚ı·_ »ı.
¤˘√ ⁄ı ‹fiW›˘fiı ’HÎ Á‹Îfi w’ı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î,
’fl_÷ ¤√‰Îfi ‹fiW›‹ÎhÎfiı Á‹Îfiw’ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı
»ı. ÁI››√‹Î_ ±ÎÏÿ ›√˘ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ∑Ïʱ˘fiı …ı
¤√‰Îfi ≠ÎMÔ÷ ◊›Î Ë÷Î, ±ı … ±Î…ı ¿Ï·›√‹Î_ ’HÎ
⁄‘Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ÁÿÎfiı ‹ÎÀı
fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı ⁄‘Îfiı fi◊Ì ◊÷Ì. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷
ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ◊Λ »ı ±fiı ⁄‘Îfiı ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
◊›_ ¿ı ¤˘√˘ (…Õ÷Î)fiÌ ≠΄M÷‹Î_ ÷˘ ωϤLÔfi÷Î flËı
… »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ I›Î√‹Î_ ⁄‘_ ±ı¿ ⁄fiÌ Ω› »ı.
“±ı‰” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤˘√˘. Ïfi—Á_ÿıË ±fiı
ÏfiÏç÷w’◊Ì ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ »ı. ÷ı‹Î_ Á¬ ≠÷Ì÷ ◊÷_
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬fi˘ ±_ ’HÎ fi◊Ì.
“fi ÷ıÊ fl‹÷ı ⁄‘—” ó ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiı …ı
¤˘√˘‹Î_ Á¬ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı, ÷ı ¤˘√˘fiı ω‰ı¿ÂÌ· ‹fiW›
ÿ—¬ w’ … Á‹…ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ±ı ¤˘√˘‹Î_ fl‹HÎ
¿fl÷˘ fi◊Ì, ±ı‹fiı ±Î‘Ìfi ◊÷˘ fi◊Ì.
ω‰ı¿Ì ‹fiW›fiı ±Î ‰Î÷fi_ iÎÎfi flËı »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÎ_
Á‹V÷ ÿ—¬, Á_÷Î’, ÷Î’, fifl¿ ‰√ıflı Á_›˘√…L› Á¬fiÌ
≥E»Î µ’fl … ±Î‘ÎÏfl÷ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ±Î iÎÎfifiı ‹Ëk‰
±Î’‰Î◊Ì … ÷ı ⁄Ï©‹Îfi »ı. ’fl_÷ …ıHÎı ±ı ΩHÎÌ ·Ì‘_
»ı ¿ı ¤˘√˘ ÿ—¬≠ÿ »ı, »÷Î_ ’HÎ ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ¿flı
»ı, ±fiı ÷ı‹fi΋Î_ … fl‹HÎ ¿flı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ
iÎÎfifiı ’ÒHνw’ı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰Îfiı ¿ÎflHÎı ⁄Ï©‹Îfi
¿Ëı‰ÕΉ‰Îfi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÎ iÎÎfifiı ‹Ëk‰
±Î’‰Î‰Î‚˘ ⁄Ï©‹Îfi ‹fiW› ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ±fiı
÷ı‹fi΋Î_ fl‹HÎ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ Á¬, ÿ—¬˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı. Á¬fiÎ ¤˘√Ìfiı Ïfi›‹
≠‹ÎHÎı ÿ—¬ ¤˘√‰‰_ … ’Õı »ı. Á¬fiÌ ±ÎÂÎ, ¿Î‹fiÎ ±fiı ¤˘√◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬ ‹‚÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÿ—¬ … ‹‚ı
»ı. ¤˘√˘fi˘ Á_›˘√ ±ÏfiI› ±fiı ω›˘√ ÏfiI› »ı. ‹fiW› ±ÏfiI›fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı … ÿ—¬ ’΋ı »ı. ÷ıHÎı ω«Îfl
¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı, Â_ Á¬ ≥E»‰Î◊Ì ‹‚Ì …Âı? Á¬fiÌ ≥E»Î ¿fl‰Î◊Ì fi ÷˘ Á¬ ‹‚ı »ı ±fiı fi ÿ—¬ ‹Àı »ı.
ÿ—¬fiı Ï‹ÀΉ‰Î ‹ÎÀı Á¬fiÌ ≥E»Î ¿fl‰Ì ±ı … ÿ—¬fi_ ‹Ò‚ »ı.
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 379

±ı¿ ÷˘ ÿ—¬fi˘ ¤˘√ ˢ› ±fiı ±ı¿ ÿ—¬fi˘ ≠¤Î‰ ˢ› »ı. F›Îflı ‹fiW› ÿ—¬ ¤˘√‰ı »ı I›Îflı ÷ıfi΋Î_ Á¬fiÌ
≥E»Î µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı F›Îflı ÷ıfiÎ ’fl ÿ—¬fi˘ ≠¤Î‰ ˢ› »ı I›Îflı Á¬fiÌ ≥E»Î ‹ÀÌ Ω› »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ±vÏ«
◊¥ Ω› »ı. ÿ—¬fiÎ ¤˘√◊Ì ‹fiW› ÿ—¬Ì ◊Λ »ı ±fiı ÿ—¬fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ı ÿ—¬◊Ì µ’fl ∂Ãı »ı. ÿ—¬fiÎ ≠¤Î‰◊Ì
÷ı ÿ—¬‹Î_ √fl¿Î‰ fi ◊¥fiı ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎfi˘ ω«Îfl ¿flı »ı ¿ı, ‹fiı ÿ—¬ ÂÎ ‹ÎÀı ◊›_? ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiı ¬⁄fl ’Õı
»ı ¿ı, Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÏÁ‰Î› ÿ—¬fi_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì, Ë÷_ fiËŸ ±fiı ËÂı ’HÎ fiËŸ ±fiı ˢ¥ ¿÷_ ’HÎ fi◊Ì. ’Ïfl„V◊Ï÷
’HÎ ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı Ï⁄«ÎflÌ ±ı¿ ZÎHÎ ‹ÎÀı ’HÎ fl˘¿Î÷Ì fi◊Ì. ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ’HÎ ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±Î’HÎÎ_ …^fiÎ_ (Á_Ï«÷) ’Î’˘fi˘ fiΠ¿flı »ı ±fiı ÷ı◊Ì ±Î√‚ ±Î’H΢ ω¿ÎÁ ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl ’HÎ ÿ—¬fi_
¿ÎflHÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ¿o¥ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı ÷ı ±Î’HÎfiı ÿ—¬ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ◊÷_ fi◊Ì. ⁄S¿ı ω¿ÎÁ ‹ÎÀı ◊Λ »ı.
Ωı ’Ïfl‰÷˝fi fiËŸ ◊Λ ÷˘ ω¿ÎÁ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ’Ïfl‰÷˝fi ωfiÎ ⁄Ì…‹Î_◊Ì T≤ZÎ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? fl…-‰Ì›˝fi_ ÂflÌfl ¿¥
flÌ÷ı ⁄fiÂı? ⁄΂¿‹Î_◊Ì …‰Îfi ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ‹Ò¬˝‹Î_◊Ì Ï‰¶Îfi ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? fl˘√Ì‹Î_◊Ì Ïfifl˘√Ì ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı? ÷ÎI’›˝
»ı ¿ı V‰Î¤Îω¿ ’Ïfl‰÷˝fi ω¿ÎÁ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi … ÁÎfl »ı. ’Ïfl‰÷˝fi ωfiÎ Á_ÁÎfl ±ı¿ ±«‚,
„V◊fl Ï«hÎ …ı‰˘ … ˢ› »ı. ÷ı◊Ì ’Ïfl‰÷˝fi‹Î_ ÿ˘Ê fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ı‹Î_ Á¬⁄Ï© flά‰Ì ±ı ÿ˘Ê »ı. ¤√‰Îfi ’HÎ ±Î’HÎÎ_
ÿ—¬fiÎ ¿ÎflHÎ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ±Îfi_ÿCÎfi »ı, ÷ı‹fiı I›Î_ ÿ—¬ »ı … fiËŸ.
“fi ÷ıÊ fl‹÷ı ⁄‘—” ω‰ı¿Ì ‹ÎHÎÁ ¤˘√˘‹Î_ flΫ÷˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiΠω‰ı¿Ì ·˘¿˘ ‹ÎÀı ÏfiI›‰ıflÌ
»ı ó “iÎÎÏfifi˘ ÏfiI›‰ˆÏflHÎΔ (√Ì÷Î 3-39) ±Ï‰‰ı¿Ìfiı ¤˘√ ÁÎflÎ ·Î√ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÿ˘Ê˘‹Î_ √HÎ⁄Ï© ±Ï‰‰ı¿◊Ì
… ◊Λ »ı. ⁄‘Î ·˘¿˘ ÿ˘Ê›@÷ ˢ› »ı. ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê fi ˢ› ÷˘ ¿˘¥ ¤˘√ ◊÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ÿ˘Ê ω‰ı¿Ìfiı
… ÿı¬Î› »ı. ÷ı◊Ì ÷ı ¤˘√˘‹Î_ flΫ÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√˘ ¶ÎflÎ Á¬ ·ı÷˘ fi◊Ì.
ω‰ı¿Ì ‹fiW› ±ı ‰V÷fiı fi◊Ì ≥E»÷˘, …ı Ëo‹ıÂÎ_ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı flËı‰ÎfiÌ fi ˢ›. ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿◊Ì ÷ı ±Î
ÁI›fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı »ı ¿ı, ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Ì ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, T›„@÷, ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝ ‹ÎflÎ_ fi◊Ì ±fiı ‹ÎflÎ
‹ÎÀı ’HÎ fi◊Ì. ±ıÀ·_ … fiËŸ, ±fi_÷ V≤Ïp‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ±ı‰Ì fi◊Ì, …ı ‹ÎflÌ Ë˘› ±fiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ˢ›!
Ï≠›‹Î_ Ï≠› ‰V÷ ’HÎ Ëo‹ı ‹ÎÀı ‹ÎflÌ fi◊Ì, ÁÿÎ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì. ÷ıfiΠωfiÎ ’HÎ Ë_ Ëo‹ıÂÎ_ ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿
flËÌ Â¿<_ »\_.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı Á_›˘√…L› Á¬ ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ÿ—¬˘◊Ì fi◊Ì ⁄«Ì ¿÷˘, ÷˘
’»Ì Á¬Ì ¿˘HÎ ◊Λ »ı ó ±ıfi˘ µkÎfl ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
Â@fi˘÷Ìˈ‰ ›— Á˘œ<_ ≠οÔ˚ÂflÌflω‹˘ZÎHÎÎ÷Ô˚ –– 23––
¿Î‹ø˘‘˘§‰_ ‰ı√_ Á ›@÷— Á Á¬Ì fifl— –– 23––
›— = …ı ÁΑ¿ ¿Î‹- = ¿Î‹-ø˘‘‹Î_◊Ì Á— = ÷ı (…)
≥Ë = ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_, ø˘‘˘§‰‹Ô˚ µÿÔ̊¤‰÷Î fifl— = ‹ÎHÎÁ
ÂflÌfl- = ÿıËfi˘ fiΠ◊›Î ‰ı√‹Ô˚ = ‰ı√fiı ›@÷— = ›˘√Ì »ı
ω‹˘ZÎHÎÎ÷Ô˚ Á˘œ<‹˚Ô = ÁËı‰Î (±fiı)
≠οÔ˚ = ’Ëı·Î_ Â@fi˘Ï÷ = Á‹◊˝ ⁄fiÌ Á— = ÷ı (…)
±ı‰ =… Ω› »ı, Á¬Ì = Á¬Ì »ı.
ÀÌ¿Î ó “Â@Ôfi˘÷Ìˈ‰ ›—... ¿Î‹ø˘‘˘§‰_ ‰ı√‹Ô˚” ±Î ω‰ı¿ œo¿Î›ı·˘ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ±ı ›˘Ïfi±˘ ¤˘√˘fiı
ó ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ±ı¿ ±·˙Ï¿¿ ω‰ı¿ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·˘ »ı. ‹ÎÀı ‹‚ı »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ¤˘√˘fiÌ ⁄Ë·÷Î ÷◊Î
±Î ω‰ı¿ ’Â’ZÎÌ ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘‹Î_ ÁÊMÔ÷ flËı »ı. ¤˘√˘fi˘ µtıU› flËı »ı. ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ ’HÎ ¤˘√‰fiÎfl
÷ı±˘‹Î_ ¿ı‰‚ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ›˘Ïfi ±fiÁÎfl ±fiı Á_√˛Ë¬˘fl ‹fiW›fi˘ ω‰ı¿ œo¿Î›ı·˘ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
ÂflÌflÏfi‰Î˝Ë‹ÎhÎfi˘ ω‰ı¿ flËı »ı. ÿı‰ ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘‹Î_ ±ı ω‰ı¿ ‹fiW›fiı ‰Îfl_‰Îfl ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ÿ—¬
380 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
÷ı‹ … ÿ˘Êfi_ ÿ½fi ¿flΉ÷˘ flËı »ı. ’fl_÷ ±ıfiı ‹Ëk‰
fi ÿı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ŒÁΛı·˘
flËı »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›ı ±ı ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ±ıfiı
V◊Î›Ì ⁄fiÎ‰Ì ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ±Î‹ ¿fl‰ÎfiÌ ÷ıfiı ’ÒHν
V‰÷_hÎ÷Î »ı. ω‰ı¿fiı V◊Î›Ì ⁄fiΉÌfiı ÷ı flÎ√¶ıÊ,
¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ω¿Îfl˘fiı Á‰˝◊Î Á‹ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi “≥Ë” ’ÿ◊Ì ‹fiW›fiı ÁΉ‘Îfi
¿flı »ı ¿ı ±I›Îflı ±ıfiı ±ı‰˘ ÿ·˝¤ ±‰Áfl ≠ÎMÔ÷ ◊›˘
»ı, …ı‹Î_ ±ı ¿Î‹ø˘‘ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ÁÿÎfiı
‹ÎÀı Á¬Ì ◊¥ ¿ı »ı.
‹fiW›ÂflÌfl ‹@÷ ◊‰Îfiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ‹fiW›‹ÎhÎ ¿Î‹ø˘‘fi˘ ‰ı√ ÁËfi ¿fl‰Î‹Î_ ›˘B›,
±Ï‘¿ÎflÌ ±fiı Á‹◊˝ »ı. ±ı‹Î_ ¿˘¥ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiÌ
±’ıZÎÎ ’HÎ fi◊Ì.
Q≤I›fiÌ ¿o¥ ¬⁄fl fi◊Ì, ¿ı @›Îflı ±Î‰Ì Ω›;
±Î◊Ì ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı ÁËfi ¿flÌ ·ı‰˘
Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹ø˘‘fiı ‰Â̤Ò÷ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı. ±Î
ÁΉ‘ÎfiÌ ∞‰fi¤fl flά‰ÎfiÌ »ı. ±Î ¿Î›˝ ‹fiW› ’˘÷ı
… ¿flÌ Â¿ı »ı, ¿˘¥ ⁄ÌΩı fiÏË. ±Î ¿Î›˝fiı ¿fl‰Îfi˘
±‰Áfl ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ … »ı, ⁄ÌΩ_ ÂflÌfl˘‹Î_ fiÏË.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌfl »^À÷Î_ ’Ëı·Î_ … ±Î ¿Î›˝ …wfl ¿flÌ
·ı‰_ Ωı¥±ı ó ±ı … ¤Î‰ ±ı ’ÿ˘‹Î_ »ı.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ±ı¿ ¤Î‰ ±ı ’HÎ ·¥ ¿Λ
»ı ¿ı ¿Î‹ø˘‘fiı ‰Â̤Ò÷ ⁄fiÌfiı ÂflÌfl Ïø›Î ¿fl‰Î ·Î√ı
ó ±ı‰Ì „V◊Ï÷fiÎ ’Ëı·Î_ … ±ı‹fiÎ ‰ı√fiı ÁËÌ ·ı‰˘
Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹ø˘‘ ±fiÁÎfl Ïø›Îfi˘ ±Îfl_¤ ◊›Î
’»Ì ÂflÌfl ±fiı T≤Ïkα˘ ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ flËı÷Ì fi◊Ì.
¤˘√˘fiı ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ’Ëı·Î_ ÷ı ‹ÎÀıfi˘ Á_¿S’
◊Λ »ı. ÷ı Á_¿S’ ◊÷Î_ … ÁΉ‘Îfi ⁄fiÌ …‰_ Ωı¥±ı
¿ı Ë_ ÷˘ ÁΑ¿ »\_, ‹Îflı ¤˘√˘‹Î_ fi◊Ì ŒÁΉÎfi_; ¿ı‹¿ı
±ı ÁΑ¿fi_ ¿Î‹ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı Á_¿S’ µI’LÔfi ◊÷Î_
… ÷ı (¤˘√˘)fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ Ωı¥±ı.
’ÿÎ◊˘˝ ≠I›ı flÎ√ (±ÎÁ„@÷) flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı “±‹¿
’ÿÎ◊˝ Á_ÿfl ±fiı Á¬≠ÿ »ı” ‰√ıflı Á_¿S’˘ µI’LÔfi ◊Λ
»ı. Á_¿S’ µI’LÔfi ◊›Î ’»Ì ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ
¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı, ±fiı ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωCÔfi
fiά‰Î‰Î‚α˘ ≠I›ı ø˘‘ µI’LÔfi ◊Λ »ı.
¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı ÁËfi ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ó ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı µI’LÔfi … fi ◊‰Î ÿı‰˘.
¿Î‹ø˘‘fi˘ Á_¿S’ µI’LÔfi ◊›Î ’»Ì ‰ı√ ±Î‰ı »ı ±fiı
‰ı√ ±ÎT›Î ’»Ì ¿Î‹ø˘‘fiı fl˘¿‰Îfi_ ¿ÏÃfi ⁄fiÌ Ω›
[±K›Î› 5
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Î‹ø˘‘fiÎ Á_¿S’fiı µI’LÔfi fi ◊‰Î
ÿı‰Îfi˘ … µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi˘ ¤Î‰ …HÎΛ »ı. ¿ÎflHÎ ±ı
»ı ¿ı ¿Î‹ø˘‘fi˘ Á_¿S’ µI’LÔfi ◊÷Î_ ±_÷—¿flH΋Î_ ±ÂÎ_Ï÷,
µkÎı…fiÎ, Á_CÎÊ˝ ‰√ıflı ◊‰Î ·Î√ı »ı, …ıfiÌ ËÎ…flÌ‹Î_
‹fiW›fiı Á¬Ì ¿ËÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ±Î … f·˘¿‹Î_
“Á Á¬Ì” ’ÿ˘◊Ì ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı ÁËfi ¿fl‰Î‰Î‚Î
‹fiW›fiı “Á¬Ì” ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı
»ı ¿ı ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ◊Ì Â„@÷Â΂Ì
’vÊfiÌ Á΋ı ¤›◊Ì ’HÎ fl˘¿Ì ¿ı »ı ±◊‰Î ‰ı’Îfl‹Î_
±Î‰¿ ‹‚÷Ì Ωı¥fiı ·˘¤◊Ì ’HÎ fl˘¿Ì ¿ı »ı, ’fl_÷
±Î flÌ÷ı ¤› ±fiı ·˘¤fiı ¿ÎflHÎı ¿Î‹ø˘‘fi˘ ‰ı√ ÁËı‰Î◊Ì
÷ı Á¬Ì fi◊Ì ◊¥ …÷˘; ¿ı‹¿ı ÷ı …ı‰Ì flÌ÷ı ø˘‘‹Î_
ŒÁΛ˘ Ë÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤› ±fiı ·˘¤‹Î_ ŒÁÎ¥
√›˘ »ı. hÎÌ∞ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±Î f·˘¿‹Î_ “›@÷—”
’ÿ◊Ì ¿Î‹ø˘‘fi˘ ‰ı√ ÁËı‰Î‰Î‚Ì T›„@÷fiı ›˘√Ì ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı; ’fl_÷ Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ‹fiW›
¿˘¥ ’HÎ Ω÷fi˘ ›˘√Ì fi◊Ì ◊÷˘ (√Ì÷Î 6/2). ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı fl˘¿‰˘ ±ı ÁÎv_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ÷ıfiÎ Á_¿S’fiı … µI’LÔfi fi ◊‰Î ÿı‰˘
±ı … µÏ«÷ »ı.
¿Î‹ø˘‘fiÎ Á_¿S’fiı fl˘¿‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó V‰›_‹Î_
¿Î‹ø˘‘fiı fi ‹Îfi‰Î. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı (’˘÷ı) flËı‰Î‰Î‚Î
»Ì±ı ±fiı ¿Î‹ø˘‘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ı±˘ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±Î’HÎı
¿Î‹ø˘‘fiı ’˘÷Î◊Ì ±·√ w’ı ’HÎ ΩHÎ̱ı »Ì±ı. …ı
‰V÷fiı ±Î’HÎı ±·√ w’ı ΩHÎ̱ı »Ì±ı, ÷ı ‰V÷
’˘÷Îfi΋Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì. hÎÌ∞ ‰Î÷, ¿Î‹ø˘‘fiı I›∞ ¿Λ
»ı ó “¿Î‹ø˘‘ω›@÷Îfi΋Ԕ˚ (√Ì÷Î 5/26), “±ı÷ψ ‰˝‹@ ÷—”
(√Ì÷Î 16/22). ±ı‹fiÎ◊Ì ±·√ ÷ı … ◊¥ ¿ı »ı,
…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’Ëı·ı◊Ì … ÷ı‹fiÎ◊Ì ±·√ ˢ› »ı. «˘◊Ì
‰Î÷, ¤√‰Îfiı ¿Î‹ø˘‘fiı (…ı flÎ√¶ıÊfiÎ_ … V◊Ò‚ w’˘
»ı) ZÎıhÎ ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷fiΠω¿Îfl˘ w’ı ⁄÷ÎT›Î »ı (√Ì÷Î
13/6). ±Î◊Ì ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ˢ› »ı, ’˘÷Îfi΋Î_
fiÏË; ¿ı‹¿ı V‰w’ ÷˘ Ïfiω˝¿Îfl »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ¿Î‹ø˘‘ ’˘÷Îfi΋Î_ fi◊Ì. ±ı‹fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹Îfi‰Î
±ı ΩHÎı ±ı‹fiı Ïfi‹_hÎHÎ ±Î’‰Î …ı‰_ »ı.
“Á ›@÷— fifl—” ó ±iÎÎfi ¶ÎflÎ …ı‹fi_ iÎÎfi œo¿Î›ı·_
»ı, ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ¤√‰Îfiı ±Î … ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î
f·˘¿‹Î_ …_÷ (…L÷‰—) ¿èÎÎ »ı. ±ËŸ ¿Î‹ø˘‘fi˘ ‰ı√
ÁËı‰Î‹Î_ Á‹◊˝ ‹fiW›fiı “fifl—” ¿è΢ »ı. ¤Î‰ ±ı »ı
¿ı …ı ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰Â‹Î_ »ı, ÷ı±˘ ‹fiW› ¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı
f·˘¿ 24] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 381

›˘B› fi◊Ì. …ıHÎı ¿Î‹ø˘‘ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘˘ ÿÌ‘˘ »ı, ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ Á¬Ì »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹ø˘‘fi˘
»ı, ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ fifl »ı, ÂÒfl‰Ìfl »ı. Á_¿S’ µI’LÔfi ◊÷Î_ … ‹fiW›fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±ÂÎ_Ï÷,
Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ‹fiW›fiı ›˘√Ì ¿Ëı »ı. …ı ’˘÷ÎfiÎ «_«‚÷Î, Á_CÎÊ˝ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î
ω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı µI’LÔfi … fi◊Ì ÿ˘Ê˘ flËı÷Î_ ÷ı Á¬Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ Â¿Î›? F›Îflı ÷ı
◊‰Î ÿı÷˘, ÷ı … Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊¥ ¿ı »ı. ¿Î‹ø˘‘fiÎ ‰ı√fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ÿ—¬Ì
“Á Á¬Ì” ó ‹fiW› … fiÏË, ’Â’ZÎ̱˘ ’HÎ ◊¥ … Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi˘
¿Î‹ø˘‘ µI’LÔfi ◊÷Î_ Á¬ÂÎ_Ï÷◊Ì fi◊Ì flËÌ Â¿÷Î_. ±Îl› ·¥fiı, ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı Á¬ ≥E»‰Î‰Î‚˘
±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı ‹fiW›ı ¿Î‹ø˘‘fiÎ Á_¿S’fiı fiÎ⁄Òÿ ¿flÌ ‹fiW› ¿ÿÌ Á¬Ì ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì ó ±ı Ïfi›‹ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ≠◊‹ VdflHÎÎ ◊Λ »ı. ÷ı VdflHÎ΋Î_ ÁkÎÎ, ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Î√˛Ë ˢ‰Î◊Ì ÷ı VdflHÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl
◊Λ »ı ±fiı ÷ı Á_¿S’ ⁄fiÌ Ω› »ı. Á_¿S’◊Ì ‹fi˘fl◊ ◊‰Î ·Î√ı »ı. …ıfiÎ◊Ì ¿Î‹-ø˘‘ÎÏÿfi˘ ‰ı√ (flÎ√) µI’LÔfi
◊Λ »ı. (√Ì÷Î 2-62-63) ÁΑ¿fiÎ ‹ÎÀı ±ı¿ fi_⁄flfiÌ ‰Î÷ ÷˘ ±ı »ı ¿ı, ‰ı√ (flÎ√) µI’LÔfi fi ◊‰Î ÿı ±◊ν÷˚Ô
Á_¿S’ fi ¿flı, ±fiı ⁄ı fi_⁄flfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı, ‰ı√ µI’LÔfi ◊‰Î »÷Î_ Ïø›Î fi ¿flı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ⁄ÎèÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊fiÎflÎ Á¬fiÎ ±fi◊˝fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î_÷Ïfl¿ ÷k‰fiÎ Á_⁄_‘◊Ì ◊fiÎflÎ
Á¬fiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

›˘ûL÷—Á¬˘ûL÷flÎfl΋V÷◊ÎL÷F›˘˝Ï÷flı‰ ›— –– 24––
Á ›˘√Ì ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ_ ⁄˛õ¤Ò÷˘ûÏ‘√E»Ï÷ –– 24––
›— = …ı ‹ÎHÎÁ (‹ÎhÎ) ›— = …ı „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰
±L÷—Á¬—- = ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±L÷- = ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¿fl‰Î‰Î‚˘
Á¬‰Î‚˘ (±fiı) F›ÎıÛÏ÷—- iÎÎfi‰Î‚˘ »ı, (⁄˛õw’ ⁄fiı·˘)
±L÷flÎfl΋— = ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±ı‰ ›˘√Ì = ÁÎ_A››˘√Ì
fl‹HÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı Á— = ÷ı ⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚ = Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiı
÷◊Î = ±fiı ⁄˛õ¤Ò÷— = ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±Ï‘√E»Ï÷ = ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›˘ûL÷—Á¬˘ûL÷flÎfl΋V÷◊ÎL÷ F›˘˝Ï÷flı‰ …ı ¤˘√˘‹Î_ fl‹HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ¿ı‰‚
›—” ó …ıfiı ≠¿ÚÏ÷…L› ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ Á¬ ≠÷Ì÷ ◊÷_ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ … fl‹HÎ ¿flı »ı, ±fiı T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_
fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … Á¬ ‹‚ı »ı, ±ı‰Î ’HÎ …ıfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ … T›‰ËÎfl ◊¥
ÁΑ¿fiı ±ËŸ “±L÷—Á¬—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. flè΢ »ı, ±ı‰Î ÁΑ¿fiı ±ËŸ “±L÷flÎfl΋—” ¿Ëı‰Î‹Î_
’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ÷ıfiı ËflCÎÕÌ ◊Λ »ı; ±ÎT›˘ »ı.
¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ Á¬fi˘ ±Î‘Îfl ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_›˘√ ˢ÷˘ ≥„Lƒ›…L› iÎÎfi, ⁄Ï©…L› iÎÎfi ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ
fi◊Ì. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ iÎÎfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Î_fi_ ≠¿Î¿ ±fiı
’˘÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎ΋Î_ Ïfifl_÷fl „V◊÷ flËı‰Î ‹ÎÀı ±Î‘Îfl ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ iÎÎfi »ı. …ı ÁΑ¿fi_ ±Î iÎÎfi
⁄ÎèÎfiÌ (ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ) g¿Ï«÷Ô̊‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î ËflCÎÕÌ Ω√˛÷ flËı »ı, ÷ıfiı ±ËŸ “±L÷F›˘˝Ï÷—” ¿Ëı‰Î‹Î_
fi◊Ì. ’˘÷Îfiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ÿ—¬ fi◊Ì ◊÷_, ’˘÷Îfiı ±ÎT›˘ »ı.
’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±vÏ« fi◊Ì ◊÷Ì - ±Î ±_÷—Á¬ »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ iÎÎfifi˘ ÷˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı,
…ı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı fi ‹‚ı ±fiı ⁄‘Î_fiı fi ‹‚ı, ÷ı ’fl_÷ ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÎ iÎÎfifi˘ ±Îfl_¤ ¿ı ±_÷ ◊÷˘
“⁄ÎèΔ »ı. ’fl_÷ …ı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ‹‚ı ±fiı ⁄‘Î_fiı ‹‚ı fi◊Ì. ±ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “⁄‘΋Î_ ±ı¿
÷ı “±Î_÷Ïfl¿” »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰ … ’Ïfl’ÒHν »ı” ó ±ı‰_ iÎÎfi ÁÎ_A››˘√Ì‹Î_
382 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 5

ÏfiI›Ïfifl_÷fl ±fiı V‰÷— V‰Î¤Îω¿ flËı »ı. ÏË·«Î· ◊¥ fi◊Ì, »ı fiÏË, ◊Âı fiÏË ±fiı ◊¥ ¿÷Ì
“Á ›˘√Ì ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ_ ⁄˛õ¤Ò÷˘ûÏ‘-√E»Ï÷” ó ’HÎ fi◊Ì ó ±ı‰_ Ïfi‰Î˝HÎ ±◊ν÷Ô˚ ÂÎ_÷ ⁄˛õ.
ÁÎ_A››˘√fi˘ ¨«˘ ÁΑ¿ ⁄˛õ‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fi˘ F›Îflı ⁄˛õ¤Ò÷ ÁÎ_A››˘√Ìfi_ T›„@÷I‰ Ïfi‰Î˝HÎ
±fi¤‰ ¿flı »ı, …ı ’Ïfl„E»LÔfi÷Îfi˘ z˘÷¿ »ı. ¿ÎflHÎ ⁄˛õ‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ±ı¿‹ÎhÎ Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õ
¿ı ÁΑ¿‹Î_ “Ë_ V‰Î‘Ìfi »\_”, “Ë_ ‹@÷ »\_”, “Ë_ ⁄˛õ‹Î_ … ÂıÊ flËÌ Ω› »ı ±◊ν÷˚ ÁΑ¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı
„V◊÷ »\_” ó ±Î flÌ÷ı ’Ïfl„E»LÔfi÷ÎfiÎ Á_V¿Îfl˘ flËı »ı. ±Ï¤LÔfi ⁄fiÌ Ω› »ı ó ÷k‰ÏfiWÔà ◊¥ Ω› »ı, ¿ı
⁄˛õ¤Ò÷ ÁΑ¿fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ’Ïfl„E»LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ …ı V‰÷—ÏÁ© »ı. ⁄˛õ¤Ò÷ ±‰V◊΋Î_ ÷˘ ÁΑ¿ ⁄˛õ‹Î_
fi◊Ì ◊÷˘. F›Î_ Á‘Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl„E»LÔfi÷Î ¿ı ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı, ’fl_÷ T›„@÷I‰fi˘
T›„@÷I‰ ÂıÊ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ÷k‰ÏfiWÔà fi◊Ì ◊›˘. fiΠ◊÷Î_ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¿˘¥ fi◊Ì flËı÷˘. ÁΑ¿
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ±‰V◊΋Î_ Á_÷˘Ê fiÏË ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ⁄˛õ … ◊¥fiı ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó “⁄˛õˆ‰ ÁfiÔ˚
“⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚” ’ÿfi˘ ±◊˝ »ı ó …ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ⁄˛õÎM›ıÏ÷” (O≤ËÿÎflH›¿. 4/4/6).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ “±L÷—” ’ÿfi˘ ±◊˝ ’fl‹ÎI‹Î Á‹…‰˘ Ωı¥±ı. ±_÷—¿flHÎ fiËŸ. ¿ÎflHÎ ¿ı ±_÷—¿flH΋Î_
Á¬‰Î‚Î ±◊‰Î ±_÷—¿flH΋Î_ fl‹HÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±◊‰Î ±_÷—¿flH΋Î_ iÎÎfi‰Î‚Î ‹fiW›fiı ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿÷Ì
fi◊Ì. ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ ±_÷—¿flHÎ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ◊Λ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÏfiT≤ÏkÎ’Ò‰˝¿ ÁÎ_A››˘√fiÌ ÁΑfiÎ ⁄÷ΉÌ. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ≠T≤ÏkÎ’Ò‰˝¿
ÁÎ_A››˘√fiÌ ÁΑfiÎ ⁄÷Ήı »ı.

·¤L÷ı ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎQ≤Ê›— ZÎÌHοS‹ÊΗ –– 25––

Ï»LÔfi¶ˆ‘Î ›÷ÎI‹Îfi— Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η –– 25––
›÷ÎI‹Îfi— = …ı‹fi_ ÂflÌfl, ‹fi fl÷Η fiÎ ÏË÷‹Î_ fl÷ »ı ZÎÌHοS‹ÊΗ = …ı‹fiÎ_ ÁC΂Î_ ’Î’
≥„Lƒ›˘ ÁÏË÷ Ï»¯Î¶ˆ‘Η = …ı‹fiÎ ÁC΂Πfip ◊¥ «@›Î_ »ı,
‰Â‹Î_ »ı, Á_›˘ iÎÎfi ¶ÎflÎ ∑Ê›— = ÷ı ω‰ı¿Ì ÁΑ¿˘
Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı, = …ı±˘ Á‰˝ ÏfiT≤kÎ ◊¥ ⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚ = ÂÎL÷ ⁄˛õfiı
≠ÎHÎ̱˘- «@›Î »ı, ·¤L÷ı = ’΋ı »ı.

ÀÌ¿Î ó “›÷ÎI‹Îfi—” ó ÏfiI› ÁI›÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fi_
ºœ ·Z› ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÁΑ¿˘fiı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi
±fiı ⁄Ï© ‰Â‹Î_ ¿fl‰Î_ fi◊Ì ’Õ÷Î_, ⁄S¿ı ÷ı±˘ V‰Î¤Îω¿
… Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ÷ı‹fiı ‰Â ◊¥ Ω› »ı. ‰Â ◊‰Îfiı
¿ÎflHÎı ÷ı‹fi΋Î_ flÎ√¶ıÊ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘fi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ≠I›ı¿ Ïø›Î ⁄ÌΩ±˘fi_
ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ◊¥ Ω› »ı.
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ ‹Îfi÷Î flËı‰Î◊Ì … ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı ‰Â
fi◊Ì ◊÷Î_ ±fiı ÷ı‹fi΋Î_ flÎ√¶ıÊ, ¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘
ωz‹Îfi flËı »ı. ±ı ÿ˘Ê˘ F›Î_ Á‘Ì Ï‰z‹Îfi flËı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿ ’˘÷ı ÷ı‹fiı ‰Â flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ÁΑ¿ı ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¿ÿÌ ’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_
fiÏË ‹Îfi‰Î_ Ωı¥±ı. ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ±Î√˛ËÌ’b_
Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı±˘ ‰Â ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì
…ı‹fi˘ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©‹Î_ ’˘÷Î’HÎÎfi˘
¤Î‰ fi◊Ì ÷◊Î …ı±˘ ±Î ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¿ÿÌ ’˘÷Îfi_
V‰w’ fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ±ı‰Î ÁΉ‘Îfi ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ
“›÷ÎI‹Îfi—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
“Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η” ó ÁÎ_A››˘√fiÌ ÏÁÏ©‹Î_
T›„@÷I‰fi_ ±Ï¤‹Îfi ‹A› ⁄Α¿ »ı. ±Î T›„@÷I‰fiÎ
±Ï¤‹Îfifiı ÿÒfl ¿flÌfiı ÷k‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿
„V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÏË÷fi˘
¤Î‰ ◊‰˘ ±Î‰U›¿ »ı. ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÏË÷‹Î_ ≠ÌÏ÷
f·˘¿ 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 383

… ÷ıfiÎ T›„@÷I‰fiı fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Îfi_ Á√‹ ÁΑfi »ı.
…ı±˘ Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı
±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı
≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷‹Î_ ≠ÌÏ÷ ◊‰Ì ±Î‰U›¿ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ÂflÌfl‹Î_ ±Î¿ÚÏ÷, ±‰›‰˘, ¿Î›˝, fi΋
‰√ıflı ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı
¿ı ⁄‘Î_ ±_√˘fiı ±Îfl΋ ‹‚ı, ¿˘¥ ’HÎ ±_√fiı ¿p fi
◊Λ, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‰Hν, ±Îl‹, Á_≠ÿΛ, ÁΑfi-’©Ï÷
‰√ıflı ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
ÏË÷‹Î_ V‰Î¤Îω¿ … flÏ÷ ◊‰Ì Ωı¥±ı ¿ı ⁄‘Î_fiı Á¬
‹‚ı, ⁄‘Îfi_ ÏË÷ ◊Λ, ¿ÿÌ ¿˘¥fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿p
fi ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ËÎfl◊Ì Ï¤LÔfi÷Î flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
±_ÿfl◊Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … Á‹Îfiw’ı ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν
»ı. ±Î◊Ì ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷‹Î_ ≠ÌÏ÷ ◊‰Î◊Ì T›„@÷√÷
V‰Î◊˝¤Î‰ Á√‹÷Î◊Ì fip ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
“Ï»LÔfi¶ˆ‘Η” ó F›Î_ Á‘Ì ÷k‰≠΄MÔ÷fi˘ ±ı¿
Ïfiç› ºœ fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ÁΑ¿˘fiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ ’HÎ ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ϶ω‘Πωz‹Îfi flËı
»ı. ºœ Ïfiç› ◊÷Î_ ÁΑ¿˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfi΋Î_ ¿˘¥
Á_›, ω¿S’, ¤˛‹ ‰√ıflı fi◊Ì flËı÷Î ±fiı ÷ı±˘ ±Á_ÏÿB‘
w’ı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfi΋Î_ ·Î√Ì Ω› »ı.
“ZÎÌHοS‹ÊΗ” ó ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ …ı ’HÎ Á_⁄_‘
»ı, ÷ı ⁄‘˘ ¿S‹Ê … »ı; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘
Á_⁄_‘ … ÁC΂Î_ ¿S‹Ê˘ ±◊ν÷Ô˚ ’Î’, ÿ˘Ê ±fiı ω¿Îfl˘fi_
‹Ò‚ »ı. ≠¿ÚÏ÷ ÷◊Î ÷ıfiÎ_ ¿Î›˘˝ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflı ÁÎ◊ı V’p w’ı ’˘÷Îfi˘ ±·√ ±fi¤‰ ¿fl‰Î◊Ì
ÁΑ¿‹Î_ ±Î’‹ı‚ı Ïfiω˝¿Îfl÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı.
“∑Ê›—” ó “∑ÊÔ˚” ‘Î÷fi˘ ±◊˝ »ı ó iÎÎfi.
÷ı iÎÎfi (ω‰ı¿)fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‰Î‚Î ∑ÏÊ ¿Ëı‰Î›
»ı. ≠ΫÌfi ¿Î‚‹Î_ ∑Ïʱ˘±ı B≤ËV◊ flËÌfiı ’HÎ
’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿›* Ë÷_. ±Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
T›‰ËÎfl ¿fl÷Î flËÌfiı ω‰ı¿’Ò‰Û¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ÁΑfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ±Î◊Ì
’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‰Î‚Î ±ı ÁΑ¿˘ ’HÎ
∑Ïʱ˘ … »ı.
“·¤L÷ı ⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô̊” ó ⁄˛õ ÷˘ ⁄‘Î_fiı ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ
≠ÎMÔ÷ »ı …, ’fl_÷ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÂflÌfl ‰√ıflı ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ
±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ ·ı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ⁄˛õ◊Ì Ï‰‹¬ flËı
»ı. F›Îflı ÂflÌfl ‰√ıflı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÁC΂Πω¿Îfl˘ ±fiı
Á_›˘fi˘ fiΠ◊¥fiı Á‰˝hÎ ’Ïfl’ÒHν ⁄˛õfi˘ ±fi¤‰ ◊¥
Ω› »ı.
“·¤L÷ı” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ·Ëıfl˘
Á‹ƒ‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√̱˘
Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õ‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı …‚÷k‰‹Î_
Á‹ƒ ±fiı ·Ëıfl˘ ó ±ı‰Î ⁄ı ¤ıÿ fi◊Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Ïfi‰Î˝HÎ
⁄˛õ‹Î_ ±ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ó ±ı‰Î ⁄ı ¤ıÿ fi◊Ì.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ iÎÎfi›˘√Ì ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿fl÷˘ (Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η) ÿı¬Î› »ı,
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ⁄ÌΩ ¿˘¥fi_ ÏË÷ ¿fl÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ V‰÷— (±Î’‹ı‚ı) V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ⁄ÌΩ±˘fi_
ÏË÷ ◊Λ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó «˘‰ÌÁ‹Î-’«ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√fiÎ ÁΑ¿˘ ¶ÎflÎ Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷
¿ËÌ. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÷ı±˘ ±ı ⁄÷Ήı »ı ¿ı Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ±ıfi˘ ¿ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı?

¿Î‹ø˘‘ω›@÷ÎfiÎ_ ›÷ÌfiÎ_ ›÷«ı÷Á΋Ô˚ –– 26––

±Ï¤÷˘ ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ_ ‰÷˝÷ı ωÏÿ÷ÎI‹fi΋Ô˚ –– 26––
¿Î‹ø˘‘- = ¿Î‹-ø˘‘◊Ì Ï‰Ïÿ÷ÎI‹fi΋Ô˚ = V‰w’fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl ˢ› I›Îflı ¿ı Q≤I›
ω›@÷Îfi΋Ô˚ Á‰˝◊Î flÏË÷, ¿flÌ «¿ı·Î ’»Ì)
›÷«ı÷Á΋Ô˚ = ∞÷ı·Î ‹fi‰Î‚Î ›÷Ìfi΋Ô˚ = ÁÎ_A››˘√̱˘ ‹ÎÀı ⁄˛õÏfi‰Î˝H΋Ô˚ = Ïfi‰ÎHν ⁄˛õ
(±fiı) ±Ï¤÷— = «Îflı ¿˘fl (ÂflÌfl ‰÷˝÷ı = ’Ïfl’ÒHν »ı.
384 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “¿Î‹ø˘‘ω›@÷ÎfiÎ_ ›÷Ìfi΋Ô˚” ó ¤√‰Îfi
µ’›˝@÷ ’ÿ˘◊Ì ±ı V’p ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ‹Î_
¿Î‹-ø˘‘ ‰√ıflıfiÌ √_‘ ’HÎ flËı÷Ì fi◊Ì. ¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı
ÿ˘Ê˘ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ (ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı)fiÎ Á_⁄_‘◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı. ÏÁ© ‹ËÎ’vÊfiı
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂflÏË÷ Á÷-÷k‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿
„V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ±Î◊Ì µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ·
±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ Ï⁄·¿<· flËı÷˘ fi◊Ì.
÷ıfiÎ ±fi¤‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ÂflÌfl ó ±_÷—¿flHÎÁÏË÷
Á¿‚ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ Á_⁄_‘fi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰
◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ω¿Îfl˘ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı µI’LÔfi ◊¥ ¿ı? Ωı ¿Î‹ø˘‘ ÁÒZ‹w’ı ’HΠˢ›,
÷˘ ’˘÷Îfiı ∞‰fi‹@÷ ‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ±ı … ¤˛‹ »ı.
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Îfiı “¿Î‹” ¿Ëı
»ı. ¿Î‹ ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎ, ±¤Î‰‹Î_ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±¤Î‰
Áÿˆ‰ ±Á÷‹Î_ flËı »ı. Á÷-V‰w’‹Î_ ±¤Î‰ »ı … fiÏË.
’fl_÷ F›Îflı V‰w’ ±Á÷ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı,
I›Îflı ±Á÷-±_ÂfiÎ ±¤Î‰fiı ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı.
’˘÷Îfi΋Î_ ±¤Î‰ ‹Îfi‰Î◊Ì … ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊Λ »ı
±fiı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝‹Î_ ωCÔfi ±Î‰÷Î_ ø˘‘ ±Î‰Ì Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı V‰w’‹Î_ ¿Î‹fiÎ fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ÎÿÎIQ›fiı
¿ÎflHÎı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ …ı±˘fi_
÷ÎÿÎIQ› fip ◊¥ √›_ »ı ±fiı V‰w’‹Î_ V‰Î¤Îω¿
„V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ı±˘fiı ’˘÷Îfi΋Î_
±Á÷fi˘ (±¤Î‰fi˘) ±fi¤‰ ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
ÁΑfiÎ ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹ø˘‘ ±˘»Î ◊Λ »ı ó ±ı‰˘
ÁΑ¿˘fi˘ ±fi¤‰ »ı. …ı ‰V÷ ±˘»Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘›
»ı, ÷ı fiÎ⁄Òÿ ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı, ±Î◊Ì …ı ÁΑfiÎ ‰Õı
±ı ¿Î‹ø˘‘ ±˘»Î ◊Λ »ı, ÷ı … ÁΑfiÎ ‰Õı ÷ı±˘
fiÎ⁄Òÿ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı.
ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı ±Î ±fi¤‰ ◊Λ »ı ¿ı (1)
¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘ ’Ëı·Î_ …ıÀ·Î …·ÿÌ ±Î‰÷Î Ë÷Î,
÷ıÀ·Î …·ÿÌ Ë‰ı fi◊Ì ±Î‰÷Î. (2) ’Ëı·Î_ …ıÀ·Î ‰ı√◊Ì
±Î‰÷Î Ë÷Î, ±ıÀ·Î ‰ı√◊Ì Ë‰ı fi◊Ì ±Î‰÷Î, ±fiı (3)
’Ëı·Î_ …ıÀ·Î Á‹› Á‘Ì flËı÷Î Ë÷Î, ±ıÀ·Î Á‹› Á‘Ì
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi ±ı ⁄÷Ήı »ı ¿ı …ı ÷k‰fiı iÎÎfi›˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ≠ÎMÔ÷
¿flı »ı, ÷ı … ÷k‰fiı K›Îfi›˘√Ì ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.1
1. K›Îfi›˘√ ÁΑ¿fiı V‰÷_hÎ flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉı »ı ÷ı‹ … ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√fiÎ ÁΑ¿˘ ¶ÎflÎ ’HÎ ±Îfi˘
µ’›˘√ ¿flÌ Â¿Î› »ı. …’, K›Îfi, ÁIÁ_√ ±fiı V‰ÎK›Î› ó ±ı ≠I›ı¿ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì »ı, ±fiı ±Î‰U›¿ ’HÎ »ı.
[±K›Î› 5
ˉı fi◊Ì flËı÷Î. @›Îflı¿-@›Îflı¿ ÁΑ¿fiı ±ı‰_ ’HÎ ≠÷Ì÷
◊Λ »ı ¿ı ¿Î‹ø˘‘fi˘ ‰ı√ ’Ëı·Î_ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘Îflı ±Î‰Ì
√›˘. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı (1) ÁΑfiÎ ¿fl‰Î◊Ì ¤˘√ÎÁ„@÷
÷˘ fiÎ⁄Òÿ ◊¥ √¥ ±fiı ’ÒHÎν‰V◊Î ≠ÎMÔ÷ ◊¥ fiÏË. (2)
±_÷—¿flHÎ Â© ◊‰Î◊Ì ◊˘ÕÎ ¿Î‹ø˘‘ ’HÎ ÁΑ¿fiı ±Ï‘¿
≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. (3) ¿˘¥ ‹fifiÌ Ï‰v© ¿Î›˝ ¿flı ÷˘
±ı ÁΑ¿fiı ‹ÎÃ<_ ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ÁΑ¿ ±ıfiÌ ÿfl¿Îfl ¿fl÷˘
fi◊Ì. ‹ÎÃ<_ ·Î√‰ÎfiÎ ¤Î‰fi˘ ±_÷fl‹Î_ Á_√˛Ë ◊÷˘ flËı
»ı. ’»Ì ±_÷‹Î_ fiÎfiÌ-fiÎfiÌ ‰Î÷‹Î_ ’HÎ Ωıfl◊Ì ø˘‘
±Î‰Ì Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±_÷fl‹Î_ …ı Á_√˛Ë ◊›˘ Ë÷˘, ÷ı
±ı¿Ì ÁÎ◊ı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì ⁄Ì∞ T›„@÷fiı ’HÎ
±Îç›˝ ◊Λ »ı ¿ı ±ÎÀ·Ì fiÎfiÌ ‰Î÷‹Î_ ’HÎ ±ıfiı ±ÎÀ·˘
ø˘‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰Ì √›˘!
@›Îflı¿ @›Îflı¿ T≤Ïkα˘ ⁄flÎ⁄fl ˢ‰Î◊Ì ÁΑ¿fiı
±ı‰_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ¿ı ‹ÎflÌ ’ÒHÎν‰V◊Î ◊¥ √¥. ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ F›Î_ Á‘Ì ’ÒHÎν‰V◊Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı,
I›Î_ Á‘Ì (T›„@÷I‰ ËÎ…fl flËı‰Î◊Ì) ’ÒHÎν‰V◊Î ◊¥ fi◊Ì.
“›÷«ı÷Á΋Ô˚” ó F›Î_ Á‘Ì ±Á÷fi˘ Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_
Á‘Ì ‹fi ‰Â‹Î_ fi◊Ì ◊÷_. ±Á÷fi˘ Á_⁄_‘ Á‰˝◊Î fi flËı‰Î◊Ì
‹ËÎ’vÊ˘fi_ ¿Ëı‰ÎfiÎv_ ‹fi ±Î’‹ı‚ı ‰Â‹Î_ flËı »ı.
“±Ï¤÷˘ ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ_ ‰÷˝÷ı ωÏÿ÷ÎI‹fi΋Ô˚” ó
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı
‹ËÎ’vÊ˘fiı ±ËŸ “ωÏÿ÷ÎI‹fi΋Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı µtıU›fiı ‹ÎÀı ‹fiW›…L‹ ◊›˘ »ı
±fiı ‹fiW›…L‹fi˘ ±ÎÀ·˘ ‹ÏË‹Î √Ή΋Î_ ±ÎT›˘ »ı,
÷ı µtıU›fiı ÷ı‹HÎı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı.
ÂflÌfl flËı÷Î_ ±◊‰Î ÂflÌfl »^ÀuÎ ’»Ì ó
ÏfiI›Ïfifl_÷fl ÷ı ‹ËÎ’vÊ˘ ÂÎ_÷ ⁄˛õ‹Î_ … „V◊÷ flËı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ϤLÔfi-ϤLÔfi Ïø›Î±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ÁΑÎflHÎ
‹fiW›˘fiÌ ÂflÌfl‹Î_ „V◊Ï÷fiÌ ‹ÎL›÷Î Ïfifl_÷fl flËı »ı,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ϤLÔfi-ϤLÔfi Ïø›Î±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ±ı
‹ËÎ’vÊ˘fiÌ „V◊Ï÷ Ïfifl_÷fl ±ı¿ ⁄˛õ‹Î_ … flËı »ı.
÷ı±˘fiÌ ±Î V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷‹Î_ ¿ÿÌ ◊˘Õ˘ ’HÎ Œfl¿
fi◊Ì ’Õ÷˘; ¿ı‹¿ı …ı ω¤Î√‹Î_ Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ÷ı
ω¤Î√ (±Á÷) ÁÎ◊ı ÷ı‹fi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ … fi◊Ì flè΢.
f·˘¿ 27, 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 385

V’ÂνL¿ÚI‰Î ⁄ÏË⁄νèÎÎ_çZÎ爉ÎL÷flı ¤˛‰˘— –– 27––

≠ÎHÎÎ’Îfi˙ Á‹˙ ¿ÚI‰Î fiÎÁÎP›L÷fl«ÎÏflHÎ˙ –– 27––
›÷ı„Lƒ›‹fi˘⁄Ï©‹˝Ïfi‹˘˝ZÎ’flΛHΗ –– 28––
ω√÷ıE»Î¤›ø˘‘˘ ›— ÁÿÎ ‹@÷ ±ı‰ Á— –– 28––
⁄ÎèÎÎfiÔ˚ = ⁄ËÎflfiÎ «ÎÏflHÎ˙ ω«fl÷Î ‹˘ZÎ’flΛHΗ = ‹˘ZÎ’flΛHÎ »ı
V’ÂνfiÔ˚ = ’ÿÎ◊˘˝fiı ≠ÎHÎÎ’Îfi˙ = ≠ÎHÎ ±fiı ±’Îfi (÷◊Î)
⁄ÏË— = ⁄ËÎfl ‰Î›fiı ω√÷ıE»Î- = …ı ≥E»Î, ¤› ±fiı
±ı‰ = … Á‹˙ = Á‹ ¤›ø˘‘— ø˘‘ ωfiÎfi˘ ◊¥
¿ÚI‰Î = I›∞fiı ¿ÚI‰Î = ¿flÌfiı √›˘ »ı,
« = ±fiı ›÷ı„Lƒ›- = …ıHÎı ≥„Lƒ›˘, Á— = ÷ı
«ZÎ— = ±Î_¬˘fiÌ ºÏpfiı ‹fi˘⁄Ï©— ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ‹Ïfi— = ‹Ïfi
¤˛‰ ˘— = ¤˛‹fl˘fiÌ ∞÷Ì ·Ì‘Î_ »ı, ÁÿÎ = ÁÿÎ
±L÷flı = ‹K›‹Î_ (V◊Î’Ìfiı) (±ı‰˘) ‹@÷— = ‹@÷
fiÎÁÎP›L÷fl- = (÷◊Î) fiÎÏÁ¿Î‹Î_ ›— = …ı (¿ı‰‚), ±ı‰ = … »ı.

ÀÌ¿Î ó “V’ÂνL¿ÚI‰Î ⁄ÏË⁄νèÎÎfiÔ˚” ó ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ⁄ÎèÎ »ı. ’ÿÎ◊˘˝fiı ⁄ËÎfl … »˘ÕÌ ÿı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fi◊Ì ⁄ÎèΠωʛ˘fi_ g«÷fi fi ¿fl‰_.
⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿‹˝›˘√‹Î_ Áı‰Î ¶ÎflÎ
±fiı iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ËŸ
¤√‰Îfi K›Îfi›˘√ ¶ÎflÎ ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı. K›Îfi›˘√‹Î_ ±ı¿‹ÎhÎ
’fl‹ÎI‹Îfi_ … g«÷fi ˢ‰Î◊Ì ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Ï‰‹¬÷Î
◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄ÎèÎ ’ÿÎ◊˘˝ ωCÔfi¿÷ν fi◊Ì ’fl_÷
±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı flÎ√’Ò‰˝¿ ‹Îfiı·˘ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ωCÔfi¿÷ν
»ı. ±Î ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_ … µ’›˝@÷
’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
“«ZÎ爉ÎL÷flı ¤˛‰˘—” ó ±ËŸ “¤˛‰˘— ±L÷flı”
’ÿ˘◊Ì ºÏpfiı ⁄ı ¤˛‹fl˘fiÌ ‰«‹Î_ flά‰Ì ±◊‰Î ºÏpfiı
fiÎÏÁ¿ÎfiÎ ±√˛ ¤Î√ µ’fl flά‰Ì (√Ì÷Î 6/13) ó
±ı ⁄LÔfiı› ±◊˝ ·¥ ¿Λ »ı.
K›Îfi¿Î‚‹Î_ fiıh΢fiı Á‰˝◊Î ⁄_‘ flά‰Î◊Ì ·›ÿ˘Ê
±◊ν÷Ô˚ ÏfiƒÎ ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı, ±fiı fiıh΢fiı
Á‰˝◊Î ¬S·Î_ flά‰Î◊Ì (Á΋ı ºU› flËı‰Î◊Ì) ωZÎı’ÿ˘Ê
±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±Î ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÎ ÿ˘Ê˘fiı
ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±fl‘Î_ ‹Ì«ı·Î_ fiıh΢fiÌ ºÏpfiı ⁄LÔfiı
¤˛‹fl˘fiÌ ‰«‹Î_ V◊ÎÏ’÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
“≠ÎHÎÎ’Îfi˙ Á‹˙ ¿ÚI‰Î fiÎÁÎP›L÷fl «ÎÏflHÎ˙” ó
fiÎÏÁ¿ÎfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î‰Î‚Î ‰Î›fiı “≠ÎHΔ ±fiı
fiÎÏÁ¿ÎfiÌ ±_ÿfl …‰Î‰Î‚Î ‰Î›fiı “±’Îfi” ¿Ëı »ı.
≠ÎHΉΛfiÌ √Ï÷ ÿÌCν ±fiı ±’Îfi‰Î›fiÌ √Ï÷ ·CÎ
ˢ› »ı. ±Î ⁄LÔfiıfiı Á‹ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ ÕÎ⁄Ì
fiÎÏÁ¿Î◊Ì ±’Îfi‰Î›fiı ±_ÿfl ·¥ …¥fiı …‹HÎÌ
fiÎÏÁ¿Î◊Ì ≠ÎHΉΛfiı ⁄ËÎfl ¿Îœ‰˘. ’»Ì …‹HÎÌ
fiÎÏÁ¿Î◊Ì ±’Îfi‰Î›fiı ±_ÿfl ·¥ …¥fiı ÕÎ⁄Ì fiÎÏÁ¿Î◊Ì
≠ÎHΉΛfiı ⁄ËÎfl ¿Îœ‰˘. ±Î ⁄‘Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ›˘B›
Á‹› ·Î√‰˘ Ωı¥±ı. ±Î flÌ÷ı ·√Î÷Îfl ±P›ÎÁ ¿fl÷Î
flËı‰Î◊Ì ≠ÎHÎ ±fiı ±’Îfi‰Î›fiÌ √Ï÷ Á‹, ÂÎ_÷ ±fiı
ÁÒZ‹ ⁄fiÌ Ω› »ı. F›Îflı fiÎÏÁ¿ÎfiÌ ⁄ËÎfl ±fiı ±_ÿfl
÷◊Î ¿oà ‰√ıflı ¤Î√‹Î_ ‰Î›fiÎ V’½fi_ iÎÎfi flËı, I›Îflı
Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ≠ÎHÎ-±’ÎfifiÌ √Ï÷ Á‹ ⁄fiÌ √¥
»ı. ±Î ⁄LÔfiıfiÌ √Ï÷ Á‹ ◊÷Î_ (·Z› ’fl‹ÎI‹Î flËı‰Î◊Ì)
‹fi ‰Õı V‰Î¤Îω¿ … ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ◊‰Î ·Î√ı
»ı. K›Îfi›˘√‹Î_ ±Î ≠ÎHÎΛ΋fiÌ ±Î‰U›¿÷Πˢ‰Î◊Ì
… ÷ıfi˘ µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ µS·ı¬ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
“›÷ı„Lƒ›‹fi˘⁄Ï©—” ó ≠I›ı¿ ‹fiW›‹Î_ ±ı¿ ÷˘
≥„Lƒ›˘fi_ iÎÎfi flËı »ı ±fiı ±ı¿ ⁄Ï©fi_ iÎÎfi. ≥„Lƒ›˘
±fiı ⁄Ï© ó ⁄LÔfiıfiÌ ‰«‹Î_ ‹fifi˘ Ïfi‰ÎÁ »ı. ‹fiW›ı
386 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
Ωı‰Îfi_ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÎ ‹fi µ’fl ≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfifi˘
≠¤Î‰ »ı ¿ı ⁄Ï©fiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ »ı ±◊‰Î ±Î_Ï¿
w’ı ⁄LÔfiıfiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ »ı. ≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfi‹Î_
“Á_›˘√”fi˘ ≠¤Î‰ ’Õı »ı ±fiı ⁄Ï©fiÎ iÎÎfi‹Î_ “’ÏflHÎ΋”fi˘.
…ı ‹fiW›˘fiÎ ‹fi µ’fl ¿ı‰‚ ≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfi‹Î_ ≠¤Î‰
»ı, ÷ı±˘ Á_›˘√…L› Á¬¤˘√‹Î_ … ·Î√ı·Î flËı »ı; ±fiı
…ı‹fiÎ ‹fi µ’fl ⁄Ï©fiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ »ı, ÷ı±˘
(’ÏflHÎ΋ ÷flŒ ºÏp flËı‰Î◊Ì) Á¬¤˘√fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‹Î_
Á‹◊˝ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “fi ÷ıÊ fl‹÷ı ⁄‘—” (√Ì÷Î 5/22).
CÎb_ ¿flÌfiı ÁΑ¿˘fiÎ ‹fi µ’fl ±Î_Ï¿ w’ı ≥„Lƒ›˘
±fiı ⁄Ï©-⁄LÔfiıfiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ flËı »ı. ÷ı‹fiÎ ‹fi‹Î_
≥„Lƒ›˘ ÷◊Î ⁄Ï©fiÎ iÎÎfifi˘ ¶L¶ «Î·÷˘ flËı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’Ì Â¿÷Î
±fiı …ı ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ıfiı ¿flÌ ’HÎ fi◊Ì Â¿÷Î.
±Î ¶L¶ … K›Îfi‹Î_ ωCÔfi¿÷ν »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ‹fi,
⁄Ï© ÷◊Î ≥„Lƒ›˘fiı ‰Â ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fi
µ’fl ¿ı‰‚ ⁄Ï©fiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ flËÌ Ω› ±fiı
≥„Lƒ›˘fiÎ iÎÎfifi˘ ≠¤Î‰ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω›.
“‹Ïfi‹˘˝ZÎ’flΛHΗ” ó ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi_ …
…ıfi_ ·Z› »ı, ±ı‰Î ’fl‹ÎI‹V‰w’fi_ ‹fifi ¿fl‰Î‰Î‚Î
ÁΑ¿fiı ±ËŸ “‹˘ZÎ’flΛHΗ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’fl‹ÎI‹÷k‰ ⁄‘Î_ V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl’ÒHν ˢ‰Îfiı
¿ÎflHÎı ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ ⁄‘Îfiı ≠ÎMÔ÷ … »ı. ’fl_÷ ºœ µtıU›
fi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı‰Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷‹Î_
ω·_⁄ ◊¥ flè΢ »ı. Ωı ±ı¿ ºœ µtıU› ⁄fiÌ Ω› ÷˘
÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷‹Î_ ω·_⁄fiı V◊Îfi fi◊Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ µtıU›
’Ëı·ı◊Ì … ÁÏfiÏç÷ »ı; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
… ±Î ‹fiW›ÂflÌfl ‹‚ı·_ »ı. ¿ı‰‚ ±ı µtıU›fiı
±˘‚¬‰Îfi˘ »ı. F›Îflı ÁΑ¿ ±Î µtıU›fiı ±˘‚¬Ì ·ı
»ı, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ·Î·ÁÎ µI’LÔfi ◊¥
Ω› »ı. ±ı ·Î·ÁÎ Á_ÁÎflfiÌ ⁄‘Ì ¿Î‹fiα˘fiı ÿÒfl ¿flÌfiı
ÁΑ¿fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı. ±Î◊Ì
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ µtıU›fiı ±˘‚¬‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ
“‹˘ZÎ’flΛHΗ” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı.
¿‹˝›˘√, ÁÎ_A››˘√, K›Îfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı
⁄‘Î_ ÁΑfi˘‹Î_ ±ı¿ ºœ Ïfiç› ¿ı µtıU›fiÌ ‹˘ÀÌ
±Î‰U›¿÷Î »ı. Ωı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µtıU› … ºœ fiÏË
ˢ›, ÷˘ ÁΑfi‹Î_ ÏÁÏ© ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚Âı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ËŸ “‹˘ZÎ’flΛHΗ” ’ÿ◊Ì K›Îfi›˘√‹Î_ ºœ Ïfiç›fiÌ
±Î‰U›¿÷Î ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“ω√÷ıE»Î¤›ø˘‘˘ ›—” ó ’˘÷ÎfiÌ ≥E»ÎfiÌ
[±K›Î› 5
’ÒÏ÷˝‹Î_ ωCÔfi fiά‰Î‰Î‚Î ≠ÎHÎÌfiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì Á⁄‚
‹Îfi‰Î◊Ì ÷ıfiÎ◊Ì ¤› ·Î√ı »ı ±fiı Ïfi⁄˝‚ ‹Îfi‰Î◊Ì
÷ıfiÎ µ’fl ø˘‘ ±Î‰ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î
flËı‰Î◊Ì Q≤I›fi˘ ¤› ·Î√ı »ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘◊Ì ’˘÷ÎfiÌ
≥E»Î’ÒÏ÷˝ ¿fl‰ÎfiÌ ÷◊Î ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl
…‹Î‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì ø˘‘ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ¤› ±fiı ø˘‘
◊‰Î‹Î_ ≥E»Î … ‹A› »ı. Ωı ‹fiW›‹Î_ ≥E»Î’ÒÏ÷˝fi˘
µtıU› fi flËı, ’fl_÷ ±ı¿‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU›
flËÌ Ω›, ÷˘ ¤›-ø˘‘ÁÏË÷ ≥E»Îfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰
◊¥ Ω› »ı. ≥E»Îfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊÷Î_ ‹fiW› ‹@÷
◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰V÷±˘fiÌ ±fiı ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì
… ‹fiW› …L‹-‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi‹Î_ ’Õı »ı. ÁΑ¿ı
√_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı Â_ ‰V÷±˘fiÌ
≥E»Î◊Ì ‰V÷±˘ ‹‚Ì Ω› »ı? ±fiı Â_ ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì
Q≤I›◊Ì ⁄«Ì ¿Λ »ı? ‰ÎV÷ω¿÷Î ÷˘ ±ı »ı ¿ı fi
÷˘ ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î ’ÒflÌ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı ±fiı fi
Q≤I›◊Ì ⁄«Ì ¿̱ı »Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı ÁΑ¿fi˘
±ı ºœ Ïfiç› ◊¥ Ω› ¿ı ‹Îflı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷
ÏÁ‰Î› ¿o¥ ’HÎ fiÎ Ωı¥±ı, ÷˘ ±ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ … ‹@÷
◊¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ Ωı ‰V÷±˘fiÌ ±fiı ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î
flËıÂı, ÷˘ ≥E»Î ¿ÿÌ ’ÒflÌ fiÏË ◊Λ ±fiı Q≤I›fiÎ ¤›◊Ì
’HÎ ⁄«Î‰ fiÏË ◊Λ ÷◊Î ø˘‘◊Ì ’HÎ »\À¿Îfl˘ fiÏË
◊Λ. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹@÷ ◊‰Î ‹ÎÀı ≥E»ÎflÏË÷ ◊‰_
±Î‰U›¿ »ı.
Ωı ‰V÷ ‹‚‰ÎfiÌ ËÂı ÷˘ ≥E»Î ¿›Î˝ ωfiÎ ’HÎ
‹‚Âı ±fiı Ωı ‰V÷ fiÏË ‹‚‰ÎfiÌ Ë˘› ÷˘ ≥E»Î ¿fl‰Î
»÷Î_ ’HÎ fiÏË ‹‚ı. ±Î◊Ì ‰V÷fi_ ‹‚‰_ ¿ı fiÎ ‹‚‰_
≥E»Îfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì, ’fl_÷ ¿˘¥ ω‘Îfifiı ±Î‘Ìfi »ı.
…ı ‰V÷ ≥E»Îfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì, ÷ıfiÌ ≥E»Îfiı »˘Õ‰Î‹Î_
ÂÌ ¿ÏÃfi÷Î »ı? Ωı ‰V÷fiÌ ≥E»Î ’ÒflÌ ◊÷Ì Ë˘÷ ÷˘
÷ıfiı ’ÒflÌ ¿fl‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿fl÷ ±fiı Ωı ∞‰‰ÎfiÌ ¥E»Î
’ÒflÌ ◊÷Ì Ë˘÷ ÷˘ Q≤I›◊Ì ⁄«‰Îfi˘ ≠›IÔfi ¿fl÷. ’fl_÷
≥E»Î ±fiÁÎfl fi ÷˘ ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ‹‚ı »ı ±fiı fi
Q≤I›◊Ì ⁄«Î‰ ’HÎ ◊Λ »ı. Ωı ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î fi
flËı ÷˘ ∞‰fi ±Îfi_ÿ‹› ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı Ωı ∞‰‰ÎfiÌ
≥E»Î fi flËı ÷˘ Q≤I› ’HÎ ±Îfi_ÿ‹› ⁄fiÌ Ω› »ı.
∞‰fi I›Îflı … ¿p‹› ⁄fiı »ı, F›Îflı ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î
¿fḻı »Ì±ı, ±fiı Q≤I› I›Îflı … ¿p‹› ⁄fiı »ı, F›Îflı
∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿fḻı »Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ıHÎı ‰V÷±˘fiÌ
±fiı ∞‰‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ÷ı
∞‰÷ı∞‰÷ … ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı, ±‹fl ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 387

“ÁÿÎ ‹@÷ ±ı‰ Á—” ó µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· “ÁÿÎ ‹@÷ ±ı‰” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘ ±ı … ⁄_‘fi »ı. ÁΑ¿ V‰w’◊Ì ÁÿÎ ‹@÷ … »ı. ¿ı‰‚ µI’LÔfi ±fiı
±ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰˘ ±ı … ‹„@÷ fip ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷±˘ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Îfiı
»ı. …ı ‹@÷ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ıfiÎ µ’fl ¿˘¥ ’HÎ CÎÀfiÎ, ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ‹@÷ V‰w’fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊¥
’Ïfl„V◊Ï÷, Ïfi_ÿÎ, V÷Ï÷, ±fi¿>‚÷Î, ≠Ï÷¿>‚÷Î, ∞‰fi- flè΢. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊÷Î_ … V‰÷—ÏÁ©
‹flHÎ ‰√ıflıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Áfl ’Õ÷Ì fi◊Ì. ‹„@÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ⁄ËÎflfiÎ ’ÿÎ◊˘˝fiı ⁄ËÎfl … flά‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ’˘÷Îfiı ÂflÌfl◊Ì ±·√ ¿flÌ ÿı‰˘ ¿ı, Ë_
ÂflÌfl fi◊Ì, ÂflÌfl ‹Îv_ fi◊Ì ±fiı ÷ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı fi◊Ì. ±Î hÎHÎı ‰Î÷˘ ÿflı¿ ÁΑ¿ı ‹Îfi‰Ì … ’ÕÂı. ¤·ı ÷ı ¿˘¥
’HÎ ›˘√ ‹Î√ı˝ ¿ı‹ fi Ω›. ÂflÌfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi ‹Îfiı ÷˘ ‹„@÷ V‰÷— ÏÁ© »ı.
’Ëı·Î_ «˘‰ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ “±L÷—” ÂOÿ ±ÎT›˘ Ë÷˘, ÷ı◊Ì ±ËŸ “⁄ÎèΔ ÂOÿ ±ÎM›˘ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄ÎèÎ ¿˘¥
‰V÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ T≤ÏkÎ »ı. “⁄ÎèΔ ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı … ◊Λ »ı, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁkÎÎ ±ı¿
… »ı. ÷ı◊Ì “V’ÂνL¿ÚI‰Î ⁄ÏË⁄νèÎÎfiÔ˚” ’ÿ˘fi˘ ‹÷·⁄ »ı ¿ı ±ı¿ ÷k‰fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎfi_ ±„V÷I‰ … fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ›˘√ÏfiWÔÃÎ ±fiı ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ⁄ıµfiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›*.
ˉı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ¤√‰ÏLÔfiWÔÃÎfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’ÁÎ_ Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚ –– 29––
Áxÿo Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ iÎÎI‰Î ‹Î_ Â΄L÷Q≤E»Ï÷ –– 29––
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ‹Ëırfl‹Ô˚ ¥rfl˘fi˘› ¥rfl ÿ›Î‚ ±fiı ≠ı‹Ì
›iÎ÷’Á΋Ô˚ = Á‰˝ ›i΢ ±fiı (÷ı‹…) iÎÎI‰Î = ΩHÎÌfiı (¤@÷)
÷’˘fi˘ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚ = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ Â΄L÷‹Ô˚ = Â΄L÷fiı
¤˘@÷Îfl‹Ô˚ = ¤˘@÷Î Áxÿ‹Ô˚ = ÁxÿÔ˚ ±ıÀ·ı ¿ı ∑E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Á‰˝·˘¿- = Á¿‚ ·˘¿˘fiÎ V‰Î◊˝ ωfiÎ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’Á΋Ô˚” ó F›Îflı ‹fiW› ¤√‰Îfifiı … ‹Îfi‰Î Ωı¥±ı. ·Z› ¤√‰Îfi µ’fl …
¿˘¥ Â¤ ¿‹˝ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ı …ı‹fiÎ ‰Õı Â¤ ¿‹˝ flËı‰_ Ωı¥±ı, ≠ÎHÎÌ µ’fl fiÏË.
¿flı »ı, ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı
’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfiı »ı ±fiı …ıfiÎ ‹ÎÀı Â¤ ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ıfiı ’˘÷Îfiı ÁC΂Π›i΢fiÎ ¤˘@÷Î ⁄÷ÎT›Î »ı ó “±Ëo ÏË
÷ı ¿‹˘˝fi˘ ¤˘@÷Î ‹Îfiı »ı; …ı‹¿ı ó ¿˘¥ ÿı‰÷ÎfiÌ ’ÒΩ Á‰˝›iÎÎfiÎ_ ¤˘@÷Î.”
¿flÌ ÷˘ ±ı ÿı‰÷Îfiı ’ÒΩ w’Ì ¿‹˝fi˘ ¤˘@÷Î ‹Îfiı »ı; ⁄Ì∞ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı …ı‹fiÎ ¶ÎflÎ Â¤ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_
¿˘¥fiÌ Áı‰Î ¿flÌ ÷˘ ÷ıfiı Áı‰Î w’Ì ¿‹˝fi˘ ¤˘@÷Î ‹Îfiı ±Î‰ı »ı, ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı
»ı; ¿˘¥ ¤Ò¬Ì T›„@÷fiı ±LÔfi ±ÎM›_ ÷˘ ÷ıfiı ±LÔfifi˘ ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ »ı. ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î
¤˘@÷Î ‹Îfiı »ı, ‰√ıflı. ±Î ‹ÎL›÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı ¤Ò· … »ı. ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı Â¤
¤√‰Îfi µ’›˝@÷ ’ÿ˘‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ’˘÷ı ÷ı ¿‹˘˝fi˘ ¤˘@÷Î ⁄fiÌ Ω›
Â¤ ¿‹˘˝fi˘ ¤˘@÷Î Ë_ … »\_. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷‹ı ÁC΂Î_ Â¤ ¿‹˘˝
xÿ›‹Î_ ¤√‰Îfi … ωz‹Îfi »ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿˘¥fi_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ fi ¿fl˘, ¿ı‰‚ ‹Îflı ‹ÎÀı … ¿fl˘.
’Ò…fi ¿fl‰_, ¿˘¥fiı ±LÔfi…‚ ±Î’‰_, ¿˘¥fiı ‹Î√˝ ⁄÷Ή‰˘ ±ı‹ ¿fl‰Î◊Ì ÷‹ı ±ı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚fiÎ ¤Î√ÌÿÎfl fiÏË ⁄fi˘
‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ Â¤ ¿‹˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î_fiÎ ¤˘@÷Î ±fiı ÷‹Îfl˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ …Âı.
1. “xÏÿ Á‰˝V› ω„WÔÃ÷‹Ô̊” (√Ì÷Î 13/17); “Á‰˝V› «ÎËo xÏÿ Á_Ïfiωp—” (√Ì÷Î 15/15); “¥rfl— Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ xtıÂıû…\˝fi Ï÷WÃÏ÷”
(√Ì÷Î 18/61).
388 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿Î‹fiÎ◊Ì … ÁC΂Î_ ±Â¤ ¿‹˘˝ ◊Λ »ı. ¿Î‹fiÎfi˘
I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì
±Â¤ ¿‹˘˝ ÷˘ V‰w’◊Ì … fi◊Ì ◊÷Î_ ÷◊Î Â¤ ¿‹˘˝
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ¿‹˘˝
ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ’fl‹ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥
Ω› »ı.
“Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” ó ϤLÔfi-ϤLÔfi ·˘¿˘fiΠϤLÔfi-
ϤLÔfi ¥rfl ˢ¥ ¿ı »ı; ’fl_÷ ÷ı±˘ ’HÎ ±ı¿ ¤√‰Îfifiı
… ±Î‘Ìfi »ı. ¤√‰Îfi ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ ¥rfl˘fiÎ ’HÎ
¥rfl »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” ’ÿ
±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á¿‚ V≤ÏpfiÎ
±ı¿‹ÎhÎ V‰Î‹Ì ¤√‰Îfi … »ı, ÷˘ ’»Ì ¿˘¥ ≥‹ÎfiÿÎfl
T›„@÷ V≤ÏpfiÌ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÌ
¿ı »ı?
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, VÔhÎÌ, ’hÎ, ‘fi …‹Ìfi,
‹¿Îfi ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌfiı CÎb_ ¿flÌfiı ·˘¿˘ ¿èÎÎ
¿flı »ı ¿ı ¤√‰Îfi … Á‹V÷ Á_ÁÎflfiÎ ‹ÎÏ·¿ »ı. ’fl_÷
±ı‰_ ¿Ëı‰_ ±ı Á‹…ÿÎflÌ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ‹fiW› F›Î_ Á‘Ì
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì
¤√‰Îfifiı Á‹V÷ Á_ÁÎflfiÎ V‰Î‹Ì ¿Ëı‰Î ±ı ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷ ÁÎ◊ı … ÿ√˘ ¿›˘˝ ¿Ëı‰Î›. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ⁄‘Î
·˘¿˘ ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ … ‹Îfi÷Î flËı ÷˘
⁄Î¿Ì Â_ flèÎ_? ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfi ¿˘fiÎ V‰Î‹Ì ¿Ëı‰Î›?
±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ ÏËVÁ΋Î_ ¿Â_ fi ⁄E›_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
“Á‰˝¿Î_¥ ¤√‰Îfifi_ »ı” ó ±ı‰_ ÷ı … ¿ËÌ Â¿ı »ı, …ı
ÂflÌfl ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì ‹Îfi÷˘.
…ı ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_
¤√‰Îfifiı ›◊Î◊˝ w’◊Ì Á‰˝ ·˘¿‹Ëırfl ‹Îfi÷˘ … fi◊Ì.
÷ı …ıÀ·Ì ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı »ı, ÷ıÀ·Î ±_Âı
¤√‰Îfifiı Á‰˝·˘¿‹Ëırfl ‹Îfi‰Î‹Î_ ¿‹Ì flËı »ı.
‹fiW›fiı ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘
… ±Ï‘¿Îfl »ı, ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl Ï⁄·¿<· fi◊Ì.
±ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹ÎfiÌ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ … ‹Îfi÷Î
flËÌfiı ÷ı‹fiÌ … Áı‰Î‹Î_ Á‹Ï’˝÷ ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ ÂÎ_Ï÷fiÌ
≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
“Áxÿo Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ iÎÎI‰Î ‹Î_ Â΄L÷-Q≤E»Ï÷” ó
…ı ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ ¥rfl˘fiÎ ’HÎ ¥rfl »ı, ÷ı ±Ëı÷
V‰Î¤Îω¿ … ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î, ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÌ
1. ±ËŸ ΩHΉÎfi˘ ±◊˝ »ı ó ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰_. ‹Îfi‰_ ΩHΉΠ¿fl÷Î_ fi⁄‚_ fi◊Ì Ë˘÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı ’HÎ ΩHΉ_
… »ı.
2. Ëı÷ flÏË÷ …√ …\√ µ’¿ÎflÌ – ÷QË ÷QËÎfl Áı‰¿ ±ÁflÎflÌ –– (‹ÎfiÁ 7/47/3)
[±K›Î› 5
flZÎÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ÷◊Î ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ ÁÎ◊ı ≠ı‹ ¿fl‰Î‰Î‚Î
±fiı ÏË÷ıE»\ »ı. ÷ı‹fiÎ …ı‰˘ flZο ÷◊Î ≠ı‹Ì ⁄ÌΩı
¿˘¥ fi◊Ì ó ±Î flÌ÷ı ΩHÎÌ1 ·ı‰Î◊Ì ’fl‹ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷
◊¥ Ω› »ı, ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰Î … »ı. ‹ËÎfi
„@÷ÂÎ‚Ì ¤√‰Îfi ¿˘¥ ≠›˘…fi ωfiÎ ±Î’HÎÎ ’fl‹
Áxÿ »ı, ’»Ì ¤›, g«÷Î, µ¶ı√, ±ÂÎ_Ï÷ ‰√ıflı ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı?
∞‰‹ÎhÎfi_ ±Ëı÷ ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄ı … »ı ó
¤√‰Îfi ±fiı ±ı‹fiÎ ¤@÷˘.2 ¤√‰Îfifiı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì
¿o¥ ’HÎ ‹ı‚‰‰Îfi_ »ı … fiËŸ ó “fiÎfi‰ÎMÔ÷-‹‰ÎMÔ÷T›‹Ô˚”
(√Ì÷Î 3/22), ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ V‰Î¤Îω¿ … ÁËfiÎ
Áxÿ »ı. ¤@÷ ’HÎ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿o¥
’HÎ fi◊Ì ≥E»÷˘ ±fiı ⁄‘Îfi_ ÏË÷ ≥E»ı »ı ÷◊Î ÏË÷
¿flı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’HÎ ÁËfi˘ Áxÿ »ı ó “Áxÿ—
Á‰˝ÿıÏËfi΋Ô˚” (lÌ‹§Î. 3/25/21). ¤@÷˘‹Î_ …ı Áxÿ÷Î
±Î‰ı »ı, ÷ı ’HÎ ‹Ò‚‹Î_ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰ı »ı.
¤√‰Îfi ÁC΂Π›i΢ ±fiı ÷’˘fiÎ ¤˘@÷Î »ı,
ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ ‹ËÎfi ¥rfl »ı ÷◊Î ±Î’HÎÎ ’fl‹ Áxÿ
»ı ó ±Î hÎHÎı ‰Î÷˘‹Î_◊Ì Ωı ±ı¿ ‰Î÷ ’HÎ ºœ÷Î◊Ì
‹ÎfiÌ ·¥±ı, ÷˘ ¤√‰I≠΄MÔ÷ w’Ì ’fl‹ÂÎ_Ï÷fiÌ ≠΄MÔ÷
◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ’»Ì hÎHÎı› ‰Î÷˘fiı ‹ÎfiÌ ·¥±ı ÷˘
¿Ëı‰Îfi_ … Â_?
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿o¥ ’HÎ ≥E»‰_, ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı
’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Ì ±fiı ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹Îfi‰Î ó
±Î hÎHÎı ‰Î÷˘ ¤√‰I≠΄MÔ÷‹Î_ ‹A› ⁄Α¿ »ı. ¤√‰Îfi
“¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’Á΋Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
¿o¥ ’HÎ fi ≥E»‰_ ±fiı ¿o¥ ’HÎ fi ¿fl‰_,
“Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı ’˘÷Îfi_ ¿o¥ ’HÎ
fi ‹Îfi‰_ ±◊ν÷Ô˚ Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ ±fiı ‰V÷T›„@÷±˘
’flfiÎ ±ÎÏ‘’I›fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰˘ ÷◊Î “Áxÿo
Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ‹fiı … ’˘÷Îfi˘
‹Îfi‰˘, ±L› ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi
‹Îfi‰Î_. ±Î hÎHÎı‹Î_◊Ì ±ı¿ ‰Î÷ ’HÎ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÂıÊ
‰Î÷˘ ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı ¤√‰I≠΄MÔ÷ ◊¥
Ω› »ı.
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ I›Îflı … ◊Λ
»ı, F›Îflı ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ¿ı ’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷ÎfiÎ_
fi ‹Îfiı. F›Î_ Á‘Ì ¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝fiı ’˘÷Îfi˘ ‹Îfiı
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 389

»ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ ÷ı Á¬ ≥E»Âı …. Á¬fiÌ Ï‰zÎ ±Î‰Õ‰Ì Ωı¥±ı. F›Îflı ‹fiW› ¿‹˝ ÷˘ ¿flı »ı,
≥E»ÎfiÎ I›Î√◊Ì ‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ±fiı ‹‹÷ÎfiÎ I›Î√◊Ì ’fl_÷ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ Ï‰zÎ fi◊Ì ΩHÎ÷˘ ±◊‰Î ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ
Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊Λ »ı. F›Îflı ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ±fiı ωzÎ ÷˘ ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Îflı ÷ıfiÎ
T›„@÷±˘‹Î_◊Ì ‹‹÷Îfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¶ÎflÎ Á«Îvw’◊Ì ¿‹˘˝ ◊÷Î_ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … ’˘÷ÎfiÎ flËÌ Ω› »ı. …ı ¿˘¥fiı hÎÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Î µ’fl ωÂıÊ ¤Îfl ‹Ò@›˘
’HÎ ’˘÷Îfi˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ »ı, ’fl_÷ ÁÎ◊ı ¿‹˘˝fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ’HÎ ¿ËÌ »ı; ±fiı
fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ¿Ëı‰Î ‹ÎÀı ¤·ı ¿Ëı÷˘ flËı ¿ı ¤√‰Îfi «˘◊Î ±K›Î›‹Î_ ¿‹˘˝fi_ ÷k‰ ΩHΉΠµ’fl ωÂıÊ ¤Îfl
‹ÎflÎ »ı. ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ‹Ò@›˘ »ı, ±fiı ÁÎ◊ı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ’HÎ ¿ËÌ »ı.
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ«Ì ±ÎI‹Ì›÷Î Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ Ωı¿ı ¿‹˝›˘√ ±fiı ÁÎ_A››˘√ ⁄LÔfiı
±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı «ÎËı Á¬fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊¥ Ω›, ¶ÎflÎ ¿S›ÎHÎ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, ÷˘’HÎ ¤√‰Îfiı
«ÎËı ‹‹÷Îfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› ±fiı «ÎËı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ÁÎ_A››˘√fiÌ ±’ıZÎαı ¿‹˝›˘√fiı lıWÔà ⁄÷ÎT›˘ »ı. ±Î
ÁÎ«Ì ±ÎI‹Ì›÷Î ◊¥ Ω›; ±ı ◊÷Î_fiÌ ÁÎ◊ı … ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ø‹’Ò‰˝¿ ¿‹˝›˘√ ±fiı ÁÎ_A››˘√fi_
’fl‹ÂÎ_Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ’HÎ ¤Î‰ ‰Hνfi ¿flÌfiı ’»Ì Á_ZÎı’‹Î_ K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›* ±fiı
ºœ ◊÷Î_ ±L› ¤Î‰˘ ’HÎ ÁÎ◊ı ±Î‰Ì … Ω› »ı. ±_÷ı Á_ZÎı’‹Î_ ¤„@÷›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›*, …ı ¤√‰Îfifi_ ‹A›
±ı¿ ÷˘ ¿‹˝ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı ⁄Ì…\_, ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ K›ı› »ı.
óáó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎjÎı
lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı ¿‹˝Á_L›ÎÁ›˘√˘ fi΋ ’G«‹˘ûK›Î›— –– 5––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚, ó ±Î ¤√‰LÔfi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘ÊÏfiÊÿÔ˚w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “¿‹˝Á_L›ÎÁ›˘√” fi΋fi˘ ’Î_«‹˘ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 5 ––

¿‹˝›˘√ ±fiı ÁÎ_A››˘√ ó ⁄LÔfiıfi_ ‰Hνfi ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Î f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
±Î ’Î_«‹Î ±K›Î›fi_ fi΋ “¿‹˝Á_L›ÎÁ›˘√” »ı.
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ’_«‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ,
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ «Îfl, f·˘¿˘fiÎ_ hÎHÎÁ˘
⁄Ήfi ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_
’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ hÎHÎÁ˘ ⁄˘Ó÷ıfl »ı.
(2) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ’_«‹˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷,
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ÷ıfl, f·˘¿˘fiÎ fi‰Á˘
±ßΉÌÁ ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ ±Õ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î flÌ÷ı
ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ fi‰Á˘ »¯Î »ı. ±Î ±K›Î›fiÎ
(3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ⁄ı “µ‰Î«” »ı ó ±ı¿ “±…\˝fi
µ‰Î«” ±fiı ±ı¿ “l̤√‰Îfi‰Î«.”
’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ
±Î ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎhÎÌÁ f·˘¿˘ ’ˆ¿Ì ó ÷ıfl‹Î
±fiı ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fi√HΔ
≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î” ±fiı ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ
I≤÷Ì› «flH΋Î_ “‹√HΔ ≠›˘Ω›ı·˘ ˢ‰Î◊Ì “‹-ω’·Î”
Á_iÎΉ΂Π»oÿ »ı. ÂıÊ »T‰ÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ
±fip’ »oÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

»ß˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ±ı ‰Î÷ ’Ò»Ì Ë÷Ì ¿ı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_
¿›˘ ›˘√ lıWÔà »ı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ±ı ⁄LÔfiı› ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı; ’fl_÷ ¿‹˝Á_L›ÎÁ
±fiı ¿‹˝›˘√ ó ±Î ⁄¯Îı‹Î_ ¿‹˝›˘√ lıWÔà »ı ó “÷›˘V÷ ¿‹˝Á_L›ÎÁÎI¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı” (±. 5/2)
ˉı ⁄¯Îı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı ó ±ıfi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfiı ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘Ì ¿›*. ’»Ì ÁÎ_A››˘√ ÷◊Î ¿‹˝›˘√fiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì ±fiı V‰÷_hÎ flÌ÷ı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î K›Îfi›˘√fi_
Á_ZÎı’◊Ì ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ‰Hνfi ¿›* ÷◊Î ±_÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ … ÷flŒ◊Ì ¤„@÷fiÌ ÏfiWÔÃÎfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ’Î_«‹Î
±K›Î›fiΠωʛfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿›˘˝.
ˉı ŒflÌ◊Ì ¿‹˝›˘√fiÌ lıWÔÃ÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi »ßÎ ±K›Î›fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.

l̤√‰Îfi‰Î«

±fiÎÏl÷— ¿‹˝Œ·_ ¿Î›* ¿‹˝ ¿fl˘Ï÷ ›— –– 1––

Á Á_L›ÎÁÌ « ›˘√Ì « fi ÏfiflÏ√#fi˝ «ÎÏø›— –– 1––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

¿‹˝Œ·‹Ô˚ = ¿‹˝Œ‚fi˘ Á— = ÷ı … ¿flfiÎfl˘

±fiÎÏl÷— = ±Îl› ·Ì‘ΠωfiÎ Á¯›ÎÁÌ = Á_L›ÎÁÌ fi = (Á_L›ÎÁÌ) fi◊Ì Ë˘÷˘.
›— = …ı ‹ÎHÎÁ « = ÷◊Î « = ±fiı
¿Î›˝‹˚Ô = ¿÷˝T› ›˘√Ì = ›˘√Ì »ı ±Ïø›— = (‹ÎhÎ) Ïø›Î±˘fi˘
¿‹˝ = ¿‹˝ « = ±fiı (¿ı‰‚) I›Î√ ¿flfiÎfl˘
¿fl˘Ï÷ = ¿flı »ı, ÏfiflÏ√#— = ±„BÔfifi˘ I›Î√ fi = (›˘√Ì) fi◊Ì Ë˘÷˘.

ÀÌ¿Î ó “±fiÎÏl÷— ¿‹˝Œ·‹Ô̊” ó ±Î ’ÿ˘fi˘ ±Î›
±ı ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ¿ı ‹fiW›ı ¿˘¥ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ·
‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, Ïø›Î ‰√ıflıfi˘ ±Îl›
flά‰˘ Ωı¥±ı fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ∞‰ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘
±_ ˢ‰Î◊Ì ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı ÷ı …ı ‰V÷,
T›„@÷ ‰√ıflıfi˘ ±Îl› ·ı »ı, ÷ı ⁄‘Î µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ·
÷◊Î ≠Ï÷ZÎHÎı ’Ïfl‰Ï÷˝÷ ◊‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı ⁄‘Î ÷˘
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı fip ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Î
(∞‰) ¬Î·Ìfi˘ ¬Î·Ì flËÌ Ω› »ı. ¿ı‰‚ ¬Î·Ì …
fi◊Ì flËı÷˘, ’fl_÷ ÷ı ‰V÷-T›„@÷-≠I›ıfiÎ flÎ√fiı ’¿ÕÌ
flάı »ı. F›Î_ Á‘Ì ÷ı ±ı‹fiÎ flÎ√fiı ’¿ÕÌfiı flάı »ı,
I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊÷_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı flÎ√ ÷ıfiÎ
¨«-fiÌ« ›˘Ïfi›˘‹Î_ …L‹ ·ı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ Ω› »ı
(√Ì÷Î 13/21). Ωı ÷ı ±ı flÎ√fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı ÷˘
÷ı ±Î’‹ı‚ı ‹@÷ ◊¥ …Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı V‰›_ ‹@÷
»ı …, ¿ı‰‚ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı ÷ı ‹„@÷fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì
◊÷˘. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹fiW› ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl›
»˘ÕÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı. ¿‹˝Œ‚fiÎ ±Îl›fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚˘
÷˘ fiˆ„WÔÿ ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl›
flά‰Î‰Î‚˘ ⁄_‘Î¥ Ω› »ı (√Ì÷Î 5/12).
V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ó ±Î hÎHÎı ÂflÌfl˘ “¿‹˝Œ‚”
»ı. ±Î hÎHÎı‹Î_◊Ì ¿˘¥fi˘ ’HÎ ±Îl› fi ·¥fiı ±ı‹fiı
⁄‘ÎfiÎ ÏË÷‹Î_ ›˘…‰Î_ Ωı¥±ı. …ı‹¿ı, V◊Ò‚ÂflÌfl ¶ÎflÎ
Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı Á_ÁÎflfiÎ … ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fi˘
µ’›˘√ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î(ÏË÷)‹Î_ ¿fl‰˘, ÁÒZ‹ÂflÌfl ¶ÎflÎ
⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ, ⁄‘Î Á¬Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı
392 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
◊Λ, ⁄‘Îfi˘ µ©Îfl ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ó ±ı‰_ g«÷fi ¿fl‰_;
±fiı ¿ÎflHÎÂflÌfl ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì „V◊fl÷Î (Á‹ÎÏ‘)fi_ ’HÎ
Œ‚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ±’˝HÎ ¿fl‰_. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı
hÎHÎı ÂflÌfl˘ ’˘÷ÎfiÎ_ (T›„@÷√÷) fi◊Ì ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀıfiÎ_ ’HÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı Á_ÁÎflfiÎ_ ±fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î
‹ÎÀı … »ı. ±Î hÎHÎıfiÌ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤¯Î÷Î ±fiı
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı Ϥ¯Î÷Î »ı. ±Î flÌ÷ı ±ı hÎHÎıfi˘
±Îl› fi ·ı‰˘ ±ıfiı … “¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› fi ·ı‰˘”
±ı‹ ¿Ëı »ı ±fiı ±ı hÎHÎı◊Ì ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ±ıfiı … “¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î_” ±ı‹ ¿Ëı »ı.
±Îl› fi ·ı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÁΑfiw’ı ÷˘
ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿Î‹‹Î_ ·ı‰ÎfiÎ_
»ı, ’fl_÷ ’˘÷ı ÷ı‹fi˘ ±Îl› fi◊Ì ·ı‰Îfi˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ_ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ fi◊Ì ‹Îfi‰ÎfiÎ_. ¿ÎflHÎ ¿ı
‹fiW›-…L‹‹Î_ ÂflÌfl ‰√ıflıfi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì, ’fl_÷ ÂflÌfl
‰√ıflı ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÌ ÁΑfiÎfi_ ‹Ëk‰ »ı. ±Î◊Ì
Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ‹‚ı·Ì «Ì… Á_ÁÎflfiı ±Î’Ì ÿ¥±ı, Á_ÁÎflfiÌ
Áı‰Î‹Î_ ›˘∞ ÿ¥±ı ÷˘ ±Î’HÎı “Á_L›ÎÁÌ” ◊¥ √›Î ±fiı
‹‚ı·Ì «Ì…‹Î_◊Ì ‹‹I‰ »˘ÕÌ ÿ¥±ı ÷˘ ±Î’HÎı “I›Î√Ì”
◊¥ √›Î.
¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› fi ·¥fiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì Â_
◊Âı? ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ fi ¿fl‰Î◊Ì fi‰Ì ±ÎÁ„@÷ ÷˘
◊Âı fiÏË ±fiı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
…^fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊Âı ÷◊Î ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ’HÎ
ÿÒfl ◊Âı. ±Î flÌ÷ı ±ÎÁ„@÷ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊‰Î◊Ì ‹„@÷
V‰÷—ÏÁ© ⁄fiı »ı. µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fiı ’¿Õ‰Îfi_
fi΋ ⁄_‘fi »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì »^À‰Îfi_ fi΋ ‹„@÷ »ı.
÷ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘◊Ì »^À‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó
÷ı‹fi˘ ±Îl› fi ·ı‰˘. ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ‹‹÷Î fi
¿fl‰Ì ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiı ÷ı‹fiı ±ÎÏl÷ fi ‹Îfi‰_.
“¿Î›* ¿‹˝ ¿fl˘Ï÷ ›—” ó ¿÷˝T›‹ÎhÎfiı ¿Î›˝ ¿Ëı »ı.
¿Î›˝ ±fiı ¿÷˝T›-±ı ⁄LÔfiı ÂOÿ˘ ’›Î˝›‰Î«¿ »ı. ¿÷˝T›¿‹˝
÷ıfiı ¿Ëı »ı, …ıfiı ±Î’HÎı Á¬’Ò‰˝¿ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı,
…ıfiı …wfl ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı …ıfi˘ I›Î√ ¿ÿÌ fiÏË ¿fl‰˘
Ωı¥±ı.
“¿Î›* ¿‹˝” - ±◊ν÷Ô˚ ¿÷˝T›¿‹˝ ±Á_¤Ï‰÷ ÷˘ ˢ÷_
… fi◊Ì, ¿ÏÃfi ’HÎ fi◊Ì Ë˘÷_. …ıfiı fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı,
÷ı ¿÷˝T›¿‹˝ ˢ÷_ … fi◊Ì. ÷ı ÷˘ ±¿÷˝T› (±¿Î›˝) ˢ›
»ı. ÷ı ±¿÷˝T› ’HÎ ⁄ı ≠¿Îflfi_ ˢ› »ı (1) …ıfiı ±Î’HÎı
¿flÌ fi◊Ì Â¿÷Î ±◊ν÷Ô˚ …ı ±Î’HÎÎ Á΋J›˝ ⁄ËÎflfi_ »ı
[±K›Î› 6
±fiı (2) …ıfiı ¿fl‰_ fiÏË Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ÂÎVÔhÎ ±fiı
·˘¿‹›Î˝ÿÎfiÌ Ï‰v© »ı. ±ı‰Î ±¿÷˝T›fiı ¿ÿÌ ’HÎ ¿fl‰_
fiÏË Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› fi
·¥fiı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ±fiı ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷
¿÷˝T›¿‹˝fiı ÏfiW¿Î‹-¤Î‰ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿fl‰_
Ωı¥±ı.
¿‹˘˝ ⁄ı flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó ¿‹˝Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ±fiı ¿‹˝ ÷◊Î ÷ıfiÎ Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı. ±ËŸ ¿‹˝ ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“Á Á_L›ÎÁÌ « ›˘√Ì «” ó ±Î flÌ÷ı ¿‹˝
¿fl‰Î‰Î‚˘ … Á_L›ÎÁÌ ±fiı ›˘√Ì »ı. ÷ı ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl÷˘
flËÌfiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı “Á_L›ÎÁÌ” »ı
±fiı ÷ı ¿÷˝T›¿‹˘˝fiı ¿fl÷˘ flËÌfiı ÷ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì fi◊Ì
◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˘˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹ flËı »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı “›˘√Ì” »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› fi ·¥fiı ¿‹˝
¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÎ ¿I≤˝I‰ ±fiı ¤˘¿I≤˝I‰fi˘ fiΠ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi˘ fi ÷˘ ¿‹˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı ±fiı
fi Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı› Á_⁄_‘ flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı “Á_L›ÎÁÌ”
»ı. ÷ı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ¿‹˝Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_
Á‹ flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı “›˘√Ì” »ı.
±ËŸ ’Ëı·Î_ Á_L›ÎÁÌ “’ÿ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ı ¤Î‰ ‹Î·Ò‹
’Õı »ı ¿ı ±…\˝fi V‰w’◊Ì ¿‹˘˝fiÎ I›Î√fiı lıWÔà ‹Îfi÷Î
Ë÷Î. ±ıÀ·ı … ±…\˝fiı (±. 2/5)‹Î_ ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ›©
¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ϤZÎÎ ‹Î√Ìfiı ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ¿fl‰˘ lıWÔÃ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ¤√‰Îfi ’Ëı·Î_ “Á_L›ÎÁÌ” ’ÿ
±Î’Ìfiı ±…\˝fifiı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı Ëı ±…\˝fi! ÷_ …ıfiı
Á_L›ÎÁ ‹Îfiı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_L›ÎÁ fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı
¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› I›∞fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›w’Ì ¿‹˝fiı ¿ı‰‚
⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ¿÷˝T›⁄Ï©◊Ì ¿flı »ı, ÷ı …
‰ÎV÷‰‹Î_ ÁΫ˘ Á_L›ÎÁÌ »ı.
“fi Ïfifl„BÔfi—” ó ¿ı‰‚ ±„BfiflÏË÷ ◊‰Î◊Ì Á_L›ÎÁÌ
fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ …ıHÎı µ’fl◊Ì ÷˘ ›iÎ, ˉfi ‰√ıflıfi˘
I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ’ÿÎ◊˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ’fl_÷
ˈ›Î‹Î_ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ flÎ√ »ı, ‹Ëk‰ »ı, ≠ÌÏ÷
»ı, ÷ı ¿ÿÌ ÁΫ˘ Á_L›ÎÁÌ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.
“fi ±Ïø›—” ó ·˘¿˘fiÌ ≠Λ— ±ı ‘ÎflHÎÎ flËı »ı
¿ı …ı ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î fi◊Ì ¿fl÷˘, V‰w’◊Ì Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ‰fi‹Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı ±◊‰Î
f·˘¿ 1] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Ïfi„Wø› ⁄fiÌfiı Á‹ÎÏ‘‹Î_ ⁄ıÁÌ flËı »ı, ÷ı … ›˘√Ì
ˢ› »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fiÎ ±Îl›fi˘ I›Î√ fi◊Ì
¿fl÷˘ ±fiı ‹fi◊Ì ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ flάı
»ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı √‹ı ÷ıÀ·˘›ı ±Ïø› ◊¥ Ω›, Ï«kÎfiÌ
T≤Ïkα˘fi˘ Á‰˝◊Î Ïfifl˘‘ ¿flÌ ·ı, ’fl_÷ ÷ı ›˘√Ì fi◊Ì
◊¥ ¿÷˘. ËÎ, Ï«kÎfiÌ T≤Ïkα˘fi˘ Á‰˝◊Î Ïfifl˘‘ ◊‰Î◊Ì
÷ıfiı Ω÷Ω÷fiÌ ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı; ’fl_÷ ¿S›ÎHÎ
fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿ı‰‚ ⁄ËÎfl◊Ì ±Ïø›
◊‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ¿˘¥ ›˘√Ì ◊¥ …÷˘ fi◊Ì. ›˘√Ì ÷ı ˢ›
»ı, …ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘ (¿‹˝Œ‚)fi˘ ±Îl›
fi flάÌfiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı »ı.
‹fiW›˘‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ±ı¿ ‰ı√ flËı »ı, …ıfiı
¿‹˝›˘√fiÌ ’©Ï÷◊Ì ¿‹˝ ¿flÌfiı … ÿÒfl ¿flÌ Â¿Î› »ı,
±L›◊Î ÷ı ‰ı√ ÂÎ_÷ fi◊Ì ◊÷˘. ≠Λ— ±ı‰_ Ωı‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı ¿ı, …ı ÁΑ¿ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘◊Ì µ’fl÷ ◊¥fiı
±ı¿ÎL÷‹Î_ flËÌfiı …’, K›Îfi ‰√ıflı ÁΑfi ¿flı »ı, ±ı‰Î
±ı¿Î_÷Ï≠› ¤·¤·Î ÁΑ¿˘‹Î_ ’HÎ ·˘¿˘fi˘ µ©Îfl
¿fl‰ÎfiÌ ≠T≤ÏkÎ ⁄Ë Ωıfl◊Ì ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı±˘
±ı¿Î_÷‹Î_ flËÌfiı ÁΑfi ¿fl‰Îfi_ »˘ÕÌfiı ·˘¿˘fiÎ µ©ÎflfiÎ
¿Î›˝‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı.
Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝
¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ‰‘ı »ı. ÷ı ‰ı√ I›Îflı … ÂÎ_÷ ◊Λ »ı,
F›Îflı ÁΑ¿ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ g¿Ï«÷‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥
¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¿ı‰‚ ·˘¿ÏË÷Î◊ı˝ …
¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ¿ı‰‚ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_
Á‹w’ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
ÂflÌfl-Á_ÁÎfl‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ¿fl‰Ì ±ı ¿‹˝fi_ Œ‚
fi◊Ì. ±Î ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ÷˘ ‹fiW›fiÌ ‹Îfiı·Ì »ı; ±Î◊Ì
÷ı ⁄ÿ·Î÷Ì flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ‹fiW› ¿ÿÌ B≤ËV◊ ˢ›
÷˘ ÷ı ’˘÷Îfiı ‹Îfiı »ı ¿ı “Ë_ B≤ËV◊ »\_.” ±fiı ÷ı …
F›Îflı ÁΑ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ’˘÷Îfiı ‹Îfiı »ı ¿ı
“Ë_ ÁΑ_ »\_.” ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ “Ë_ B≤ËV◊ »\_” ±ı ±Ëo÷Î
ÿÒfl ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı “±Î ‰V÷ ‹ÎflÌ »ı” ±ı
flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ ÷ı ‰V÷‹Î_ ‹‹÷Î flËı »ı ±fiı ÷ı …
‰V÷ F›Îflı ⁄ÌΩfiı ±Î’Ì ÿı »ı, I›Îflı ÷ı ‰V÷‹Î_ ‹‹÷Î
393
flËı÷Ì fi◊Ì. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Î
‹Îfiı·Ì »ı, ‰ÎV÷ω¿ fi◊Ì. Ωı ÷ı ‰ÎV÷ω¿ ˢ÷, ÷˘
¿ÿÌ ÿÒfl ◊Î÷ fiÏË ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” ±fiı Ωı
÷ı ÿÒfl ◊Λ »ı ÷˘ ÷ı ‰ÎV÷ω¿ fi◊Ì ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı
¤Î‰—” (√Ì÷Î-2/16).
±Ëo÷Î-‹‹÷Îfi˘ …ı ±Î‘Îfl »ı, ±Îl› »ı, ÷ı ÷˘
ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. ÷ıfi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì
◊÷˘. ÷ıfiÌ ⁄‘Ì …√αı T›Î’¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î
»ı. ÷ı‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷ÎfiÌ √_‘ ’HÎ fi◊Ì. ±Ëo÷Î-‹‹÷Î
÷˘ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿fl‰Î◊Ì ≠÷Ì÷ ◊Λ
»ı. ÷ÎÿÎIQ› ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı fi ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW› V‰÷_hÎ
»ı. …ı‹¿ı ó “Ë_ B≤ËV◊ »\_”, “Ë_ ÁΑ »\_ -” ±ı‰_ ‹Îfi‰Î‹Î_
±fiı “‰V÷ ‹ÎflÌ »ı”, “‰V÷ ‹ÎflÌ fi◊Ì” ó ±ı‰_ ‹Îfi‰Î‹Î_
±◊ν÷Ô˚ ±Ëo÷Î-‹‹÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıՉ΋Î_ ±fiı »˘Õ‰Î‹Î_
±Î ‹fiW› V‰÷_hÎ ±fiı Á‹◊˝ »ı. ±ı‹Î_ ÷ı ’flΑÌfi
±fiı ±Á‹◊˝ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
¬ÿ «ı÷fiı ΩıÕu˘ »ı, ÂflÌfl ÷◊Î Á_ÁÎflı fiÏË. ÷ı◊Ì
…ıfiı ΩıÕ÷Î ±Î‰Õı »ı, ÷ıfiı ÷˘Õ÷Î_ ’HÎ ±Î‰Õı »ı.
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı ÷˘Õ‰Îfi_ Á√‹ »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı ‹fiW› ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ “Ë_ ⁄΂¿ »\_” ±fiı ›‰Î‰V◊΋Î_
“Ë_ ›‰Îfi »\_” ó ±ı‰_ ‹Îfiı »ı. ±ı … flÌ÷ı ÷ı
⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ “fl‹¿ÕÎ_ ‹ÎflÎ_ »ı” ó ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ±fiı
›‰Î‰V◊΋Î_ “wÏ’›Î-’ˆÁÎ ‹ÎflÎ »ı.” ó ±ı‰_ ‹Îfiı »ı.
±Î flÌ÷ı ‹fiW›fiı ⁄ÎS›Î‰V◊Î ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ±fiı fl‹¿ÕÎ_
‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı Ω÷ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰˘ ’Õı »ı. ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ÷˘Õ‰˘ fi◊Ì ’Õ÷˘, ⁄S¿ı Á_⁄_‘ ±Î’˘±Î’
»^ÀÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄ÎS›Î‰V◊Î ‰√ıflıfiÌ ±Ëo÷Î
ÂflÌflfiÎ flËı‰Î ±◊‰Î fi flËı‰Î µ’fl Ïfi¤˝fl fi◊Ì, ’fl_÷
’˘÷ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î µ’fl Ïfi¤˝fl »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı fl‹¿ÕÎ_
‰√ıflıfiÌ ‹‹÷Î ‰V÷fiÎ flËı‰Î ±◊‰Î fi flËı‰Î µ’fl
Ïfi¤˝fl fi◊Ì. ’fl_÷ ‹ÎL›÷Î µ’fl Ïfi¤˝fl »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿‹˝Œ‚ (‰V÷, ÂflÌfl ‰√ıflı)fiÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘
±Îl› Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ »^ÀÌ Â¿ı »ı.
’˘÷ı ÏfiI› »ı ±fiı ÂflÌfl-Á_ÁÎfl ±ÏfiI› »ı.
ÏfiI›fiÌ ÁÎ◊ı ±ÏfiI›fi˘ Á_⁄_‘ ¿ÿÌ À¿Ì fi◊Ì Â¿÷˘,
flËÌ fi◊Ì Â¿÷˘. ’fl_÷ F›Îflı ’˘÷ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Îfiı ’¿ÕÌ
·ı »ı, I›Îflı ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ’HÎ ÏfiI› ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì Ω›
»ı. ’»Ì ÷ıfiı »˘Õ‰Ì ¿ÏÃfi ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıHÎı
ÏfiI› V‰w’‹Î_ ±ÏfiI› ±Ëo÷Î-‹‹÷Î (Ë_ ±fiı ‹ÎflÎ’HÎÎ)fi˘
±Îfl˘’ ¿flÌ ·Ì‘˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÂflÌflfiÌ
394 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı fiÏË. ±Î‰ı, ÷˘ V‰w’ iÎÎI≤I‰flÏË÷ Ï«L‹ÎhÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚
¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl ≠¿ÎU› »ı ±fiı ’˘÷ı (V‰w’) ≠¿Î¿ iÎÎfiw’ı (Ï«Ï÷w’ı) flËı »ı. ÷ı Ï«Ï÷‹ÎhÎ V‰w’‹Î_ “Ë_”
»ı. ÂflÌfl ±ı¿ÿıÂÌ› »ı ±fiı V‰w’ Á‰˝ÿıÂÌ› ±◊‰Î ±fiı “‹ÎflΔ’b_ fi◊Ì. ÷ı‹Î_ ±Ëo÷Î-‹‹÷Îfi˘ ±I›_÷
ÿıÂÎ÷Ì÷ »ı. ÂflÌfl …Õ »ı ±fiı V‰w’ «ı÷fi »ı. ÂflÌfl ±¤Î‰ »ı. ÷ı Ï«Ï÷‹ÎhÎ ⁄˛õV‰w’ »ı, ±fiı ⁄˛õ‹Î_ “Ë_”
iÎı› »ı ±fiı V‰w’ iÎÎ÷Î »ı. V‰w’fi_ ÷ı iÎÎ÷Î’b_ ’HÎ ±fiı “‹ÎflΔ’b_ ¿ÿÌ ◊›_ fi◊Ì, »ı fiÏË ±fiı ◊¥ ¿÷_
ÂflÌflfiÌ ºÏp±ı … »ı. Ωı ÂflÌflfiÌ ºÏp ËÃÎ‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ’HÎ fi◊Ì.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿ÌÕÌ◊Ì ·¥fiı ⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì Á_’ÒHν Á_ÁÎfl ¿‹˝Œ‚ »ı. Á_ÁÎflfi_ V‰w’ »ı ó ‰V÷, T›„@÷
±fiı Ïø›Î. ‰V÷‹ÎhÎ◊Ì ≠΄MÔ÷ ±fiı ±≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, T›„@÷‹ÎhÎfi˘ Á_›˘√ ±fiı ω›˘√ ◊Λ »ı ÷◊Î Ïø›Î‹ÎhÎfi˘
±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı. …ı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î ó hÎHÎıfiÎ ±Îl›fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿flı »ı, ÷ı … ÁΫ˘ ÁL›ÎÁÌ ÷◊Î ›˘√Ì »ı. …ı ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ‹ÎhÎ ±„BÔfifi˘ I›Î√ ¿flı »ı, ÷ı
ÁΫ˘ Á_L›ÎÁÌ fi◊Ì ±fiı …ı ‹ÎhÎ Ïø›Î±˘fi˘ I›Î√ ¿flı »ı, ÷ı ÁΫ˘ ›˘√Ì fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› ¿‹˝Œ‚◊Ì
⁄_‘Λ »ı, ±„BÔfi◊Ì ±◊‰Î Ïø›Î±˘◊Ì fiËŸ.
hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄ı ÏfiWÔÃα˘ ¿ËÌ »ı ó ÁÎ_A›ÏfiWÔÃÎ (ÁÎ_A››˘√) ±fiı ›˘√ÏfiWÔÃÎ
(¿‹˝›˘√) ’»Ì ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î-’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√-⁄LÔfiıfiı ±ı¿Á‹Îfi
Œ‚‰Î‚Î ¿èÎÎ. ˉı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±ı … ⁄ı ÏfiWÔÃα˘fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı, …ıHÎı ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿÌ‘˘
»ı ÷ı … ÁΫ˘ ÁÎ_A››˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Ï«kÎT≤Ïkα˘fi˘ Ïfifl˘‘ ¿fl‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ¿˘¥ ›˘√Ì
◊÷˘ fi◊Ì. ›˘√Ì I›Îflı … ◊Λ »ı, F›Îflı ÷ı ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Î
»ı. I›Î_ Á‘Ì T≤ÏkÎÏfifl˘‘ ¿fl‰Î◊Ì ÏÁÏ©±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’HÎ ¿S›ÎHÎ fiËÌ ◊Λ.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±ı ¿Ëı‰Î¥ √›_ ¿ı …ı Á_L›ÎÁÌ »ı, ÷ı … ›˘√Ì »ı. ’fl_÷ ±ı‹fi_ ±ı¿I‰ Â΋Î_ »ı ó
÷ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.

›_ Á_L›ÎÁÏ‹Ï÷ ≠ÎË›˘˝√_ ÷_ ωϩ ’ÎHÕ‰ –– 2––

fi èÎÁ_L›V÷Á_¿S’˘ ›˘√Ì ¤‰Ï÷ ¿çfi –– 2––
’ÎHÕ‰ = Ëı ±…\˝fi! ›˘√‹Ô˚ = ›˘√ ¿çfi = ¿˘¥ ’HÎ
›‹Ô˚ = (·˘¿˘) …ıfiı ωϩ = ΩHÎ; (‹ÎHÎÁ)
Á¯›ÎÁ‹Ô˚ ≥Ï÷ = “Á_L›ÎÁ” ±ı‰_ ÏË = ¿ı‹¿ı ›˘√Ì = ›˘√Ì
≠ÎË— = ¿Ëı »ı, ±Á¯›V÷- = Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ fi = fi◊Ì
÷‹Ô˚ = ±ıfiı … (÷_) ÁìS’— fi ¿flfiÎfl ¤‰Ï÷ = ◊¥ ¿÷˘.
ÀÌ¿Î ó “›_ Á_L›ÎÁÏ‹Ï÷ ≠ÎË›˘˝√_ ÷_ ωϩ ’ÎHÕ‰” ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
ó ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ Ë÷_ »ı ¿ı Œ‚ ±fiı ±ÎÁ„@÷fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı …ı Ïfi›÷
¿ı Á_L›ÎÁ (ÁÎ_A››˘√) ±fiı ›˘√ (¿‹˝›˘√) ó ±Î ¿÷˝T›¿‹˝ ¿ı‰‚ ¿÷˝T›‹ÎhÎ Á‹∞fiı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
⁄¯Îı› V‰÷_hÎ flÌ÷ı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı (±. 5/2), ÷ı “Á΄k‰¿ I›Î√” »ı, …ıfiÎ◊Ì ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı
÷◊Î ⁄¯Îıfi_ Œ‚ ±ı¿ … »ı (±. 5/5) ±◊ν÷Ô˚ Á_L›ÎÁ Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ‹fiW› I›Î√Ì
±fiı ›˘√ ⁄ı fi◊Ì, ±ı¿ … »ı. ÷ı … ‰Î÷ ¤√‰Îfi ±◊ν÷Ô˚ ›˘√Ì ◊¥ Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı Á_L›ÎÁÌ ’HÎ
±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı Á_L›ÎÁÌ Á‰˝◊Î I›Î√Ì Ë˘› ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ I›Î√Ì Ë˘› »ı. ±Î◊Ì ⁄¯Îı› I›Î√Ì »ı.
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ Á‰˝◊Î I›Î√Ì Ë˘› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ›˘√Ì ±fiı Á_L›ÎÁÌ‹Î_ ¿˘¥ ¤ıÿ fi◊Ì.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 395

¤ıÿ fi flËı‰Î◊Ì … ¤√‰Îfiı ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ ±ËŸ “¿çfi” ’ÿ◊Ì ±ı ±◊˝ ’HÎ ·¥ ¿Λ »ı
f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı flÎ√-¶ıÊfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ›˘√Ì ¿ı Á_¿S’fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘
“Á_L›ÎÁÌ” … »ı. ›˘√Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì, ¤„@÷›˘√Ì, ËÛ˘√Ì,
“fi èÎÁ_L›V÷Á_¿S’˘ ›˘√Ì ¤‰Ï÷ ¿çfi” ó ‹fi‹Î_ ·››˘√Ì ‰√ıflı fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ µI’LÔfi
…ı VdflHÎα˘ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ Ω÷Ω÷fiÌ ‰Î÷˘ ›Îÿ ±Î‰ı ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î …Õ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı »ı, ±Î◊Ì ÷ı ›˘√Ì
»ı, ÷ı ’ˆ¿Ì …ı VdflHÎÎ (‰Î÷)fiÌ ÁÎ◊ı ‹fi ‰‚√Ì Ω› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ÷ı ÷˘ ¤˘√Ì … ◊Âı. ±ı‰Î ¤˘√Ì ¿ı‰‚
»ı, …ı VdflHÎÎ ≠I›ı ≠ÌÏ÷-±≠ÌÏ÷ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ‹fiW›˘ … fi◊Ì, ’fl_÷ ’Â’ZÎÌ ‰√ıflı ’HÎ ¤˘√Ì »ı;
±fiı ÷ı “Á_¿S’” ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ı Á_¿S’fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ¿ı‹¿ı ÷ı‹HÎı ’HÎ Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ fi◊Ì ¿›˘˝.
ωfiÎ ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘ ›˘√Ì fi◊Ì ◊÷˘, ⁄S¿ı ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
¤˘√Ì ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘fiı “›˘√” ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ flËı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
¿Ëı »ı ±fiı …ıfiΠˈ›Î‹Î_ … ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰, Á˙Óÿ›˝ ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ‹Îfiı, I›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘
±fiı Á¬⁄Ï© »ı, ÷ı (±_ÿfl◊Ì ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ›˘√Ì fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
‹Îfi‰Î◊Ì) ¤˘√Ì … ◊Âı, ›˘√Ì ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. flάÌfiı ÷ı √‹ı ÷ıÀ·˘ ’HÎ ±P›ÎÁ ¿flÌ ·ı, Á‹ÎÏ‘
÷ı ›˘√Ì ÷˘ I›Îflı ◊Λ »ı, F›Îflı ÷ıfiÌ ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ·√Î‰Ì ·ı, Ï√Ïfl¿oÿflα˘‹Î_ «ÎS›˘ Ω›, ÷˘’HÎ √Ì÷ÎfiÎ
‹Ëk‰, Á˙Óÿ›˝ ÷◊Î Á¬⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì ±fiı I›Îflı … ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl ÷ıfiı ›˘√Ì ¿ËÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì.
÷ı Á‰˝ Á_¿S’˘fi˘ I›Î√Ì ◊Λ »ı ÷◊Î ÷ıfiı ¤√‰Îfi ±Î‹ ÷˘ Á_L›ÎÁ ±fiı ›˘√fiÌ ÁΑfiÎ ±·√-±·√
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı. »ı, ’fl_÷ Á_¿S’˘fiÎ I›Î√‹Î_ ⁄¯Îı ÁΑfi˘ ±ı¿ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı ›˘√fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ı ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ µ’Λ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
⁄÷Ήı »ı.
±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı –– 3––
›˘√ÎwœV› ÷V›ˆ‰ ‹— ¿ÎflH΋E›÷ı –– 3––
›˘√‹Ô˚ = …ı ›˘√‹Î_ (Á‹÷Î)‹Î_ ¿‹˝ = ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ›˘√ÎwœV› = ›˘√Îwœ ‹ÎHÎÁ ‹ÎÀı
±ÎvvZ΢— = ±Îwœ ◊‰Î ≥E»ı »ı, ¿ÎflH΋Ô˚ = Ëı÷ ‹— = ‹, (Â΄L÷)
(±ı‰Î) µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı (±fiı) ¿ÎflH΋Ô˚ = (¿S›ÎH΋Î_) Ëı÷
‹fi—ı = ‹fifiÂÌ· ›˘√Ì ‹ÎÀı ÷V›, ±ı‰ = ÷ı … µE›÷ı = ¿Ëı‰Î›˘ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±ÎvvZ΢‹˝fiı›˘˝√_ ¿‹˝ ¿ÎflH΋E›÷ı” ó Á‹÷΋Î_ „V◊fl fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘; ¿ı‹¿ı ≠οÚ÷ ‰V÷‹ÎhÎfiÌ
…ı ›˘√ (Á‹÷Î)‹Î_ ±Îwœ ◊‰Î ≥E»ı »ı, ±ı‰Î ‹fifiÂÌ· Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı, ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı … fiÏË.
›˘√Ìfiı ‹ÎÀı (›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_) ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿÷˝T›¿‹˝ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ …ı ’˘÷Î’b_ ÿı¬Î› »ı, ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝
¿fl‰_ ±ı Ëı÷ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ÿÒfl ±ı »ı ¿ı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_ ›˘…‰Îfi_ ÿÎÏ›I‰
¿fl‰Î ≠ÎMÔ÷ ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı Ëı÷ »ı, ¿ı‹¿ı ¿˘¥ ’HÎ ±Î’HÎÎ µ’fl »ı. ±Î◊Ì ÷ı ⁄‘Îfiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î‹Î_
T›„@÷ …L‹Ì ˢ›, ’˘ÊÎ÷Ì Ë˘› ±fiı ∞ω÷ ˢ› ÷˘ ›˘…‰Îfi˘ ¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl
÷ıfi_ ∞‰fi ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÁËΛ ωfiÎ «Î·Ì … fi◊Ì Â¿÷_. ÷flŒ ◊¥ …Âı ±fiı ÷ı ’˘÷ı ›˘√Îwœ ◊¥ …Âı. ±Î
÷ıfiÌ ’ÎÁı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹Ô˚ Á‘ÌfiÌ … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ⁄Ì∞ …√αı ±L‰›-T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì
¿˘¥ ±ı‰Ì «Ì… fi◊Ì, …ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ fi ˢ›. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ËÌ »ı ¿ı ›iÎfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı
F›Î_ Á‘Ì ÷ı ±ı ≠οÚ÷ «ÌΩıfiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ fi◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ_ ÁC΂Î_ ¿‹˝ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
›˘…÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ›˘√Îwœ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘ ±◊ν÷Ô˚ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì ◊÷Î_ (√Ì÷Î ó 4/23)
396 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±fiı ›iÎ◊Ì ≥÷fl ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ flËÌ fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı
¿‹˘˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 3/9). flËı÷˘ ’HÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ’˘÷ı ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı
›˘√Îwœ ◊‰Î ‹ÎÀı ¿‹˝ Ëı÷ ¿ı‹ »ı? ¿ı‹¿ı Œ‚fiÌ ÂflÌfl ‰√ıflı ’ÿÎ◊˝‹ÎhÎ ≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰‹Î_ …¥ flèÎÎ »ı.
≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ ±Î’HÎÌ Á‹÷Î »ı ¿ı fiÏË, ÷ıfiÌ ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎı ±¤Î‰‹Î_ …‰Î‰Î‚α˘fiÌ ÁÎ◊ı ±ı ’˘÷ı
±Î’HÎÎ µ’fl Â_ ±Áfl ’Õı »ı ó ÷ıfiÌ ¬⁄fl I›Îflı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
… ’ÕÂı, F›Îflı ±Î’HÎı ¿‹˝ ¿flÌÂ_. Á‹÷ÎfiÌ Ï’»ÎHÎ Á_⁄_‘ flά‰Î ≥E»ı »ı. ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı÷˘
¿‹˘˝ ¿fl‰Î◊Ì … ◊Âı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˘˝ ¿fl÷Î flËÌfiı fi◊Ì. ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ «ÎS›Î …‰ÎfiÎ ¤›◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÎ
Ωı ±Î’HÎ΋Î_ Á‹÷Î flËÌ, flÎ√¶ıÊ fi flèÎÎ, ÷˘ ÷˘ «ÎS›Î …‰Î◊Ì ±ÂÎ_Ï÷ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. F›Îflı ±Î
⁄flÎ⁄fl »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¿‹˝ “›˘√”fi_ ÁΑfi ⁄fiÌ √›_. ÂflÌfl ‰√ıflı ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ›˘∞fiı
’fl_÷ Ωı ±Î’HÎ΋Î_ Á‹÷Î fi flËÌ, flÎ√¶ıÊ ◊¥ √›Î; ÷ı‹fiÎ◊Ì ’˘÷Îfi˘ Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı
÷˘ ±Î’H΢ …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝ “›˘√”‹Î_ ±Á÷fiÎ I›Î√◊Ì ÷ıfiı ±Î’˘±Î’ ±ı¿ ≠¿ÎflfiÌ ÂÎ_Ï÷
Ëı÷ fi ⁄L›_. ‹‚ı »ı. Ωı ÁΑ¿ ±ı ÂÎ_Ï÷‹Î_ ’HÎ Á¬ ·ı‰Î ·Î√Ì
“›˘√ÎwœV› ÷V›ˆ‰ ‹— ¿ÎflH΋E›÷ı” ó ±Á÷fiÌ …Âı ÷˘ ÷ı ⁄_‘Î¥ …Âı. Ωı ±ı ÂÎ_Ï÷‹Î_ flÎ√ fiÏË ¿flı
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î◊Ì … ±ÂÎ_Ï÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ıfi_ ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ fiÏË ·ı, ÷˘ ±ı ÂÎ_Ï÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ (ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ) ÁÎ◊ı ≠΄MÔ÷‹Î_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ›˘√Îwœ ◊‰ÎfiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¿‹˝ ¿fl‰_ ¿ÎflHÎ
»ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷ ’fl‹ÎI‹Î≠΄MÔ÷‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ ¿‹˝ ¿ÎflHÎ
fi◊Ì ⁄S¿ı ¿‹˘˝fiÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì ◊fiÎflÌ ÂÎ_Ï÷ ¿ÎflHÎ »ı. ±Î ÂÎ_Ï÷ ÁΑfi »ı, ÏÁÏ© fi◊Ì.
ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ¿‹˘˝fi˘ flÎ√ (‰ı√) ‹Àı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı flÎ√ Ï‹ÀΉ‰ÎfiÌ Â„@÷ ¿‹˝‹Î_ fi◊Ì;
⁄S¿ı ω‰ı¿‹Î_ »ı. …ıfiÌ ›˘√Îwœ ◊‰ÎfiÌ ·Î·ÁÎ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ωω¿’Ò‰˝¿ … ¿flı »ı. ω‰ı¿ I›Îflı ω¿ÏÁ÷
◊Λ »ı, F›Îflı ÁΑ¿ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝‹Î_ ’fl÷_hÎ÷Î ±fiı ±’ÒÏ÷˝‹Î_ ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı. ’fl÷_hÎ÷Î ±fiı
±¤Î‰ ¿˘¥ ≥E»÷_ fi◊Ì, F›Îflı ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î◊Ì ±Î ⁄Lfiı› »^À÷Î_ fi◊Ì.
›˘√Îwœ ±‰V◊΋Î_ ¬ ◊‰Îfi_ fi◊Ì ¿ÎflHÎ ¿ı ¬ ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿ I›Î_ … ±À¿Ì …Âı, …ı◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ ◊‰Î‹Î_ ¬Ò⁄ Á‹› ·Î√Ì …Âı (√Ì÷Î ó 14/6) …ı‹ ¿ı ’Ëı·Î_ ⁄΂¿fiÌ fl‹÷‹Î_ vÏ« ˢ› »ı, ’fl_÷
‹˘À˘ ◊÷Î_ ÷ıfiÌ vÏ« ’ˆÁ΋Î_ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı fl‹÷fiÌ vÏ« ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı «Î·Ì Ω› »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı
F›Î_ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ ±fi¤‰ fi◊Ì ◊›˘ I›Î_ Á‘Ì ÷ı ÂÎ_Ï÷‹Î_ vÏ« flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂÎ_Ï÷ ¬Ò⁄ ÁflÁ
·Î√ı »ı. ’fl_÷ ÷ı ÂÎ_Ï÷fi˘ µ’¤˘√ fi ¿flı, ÷ıfiÎ◊Ì µ’fl΋ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ vÏ« ±Î’‹ı‚ı «Î·Ì Ω› »ı,
±fiı ¬Ò⁄ …·ÿÌ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰_ ¿ÎflHÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ Ïfi—V‰Î◊˝ ¤Î‰ı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷‹Î_ ¿‹˝ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ F›Îflı ⁄‘Îfi˘
ω›˘√ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÁΑ¿ ›˘√Îwœ ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˘˝fiÌ Á‹Î„MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ›˘√ ÏfiI› flËı »ı.
¿‹a (¤˘√Ì) ’HÎ ¿‹˝ ¿flı »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ ¿‹˝ ¿flı »ı, ’fl_÷ ÷ı ⁄LÔfiıfiÎ µtı‹Î_ ¬Ò⁄ ‹˘À<_ ±_÷fl
»ı. ±ı¿ ±ÎÁ„@÷ flά‰Î ‹ÎÀı ±◊‰Î ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı ±fiı ±ı¿ ±ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
¿‹˝ ¿flı »ı. ¤˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı ±fiı ¿‹˝›˘√Ì ⁄ÌΩfiÎ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ±ÎÁ„@÷’Ò‰˝¿
¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ Á‹Îfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ …ı ±ÎÁ„@÷-I›Î√fiÎ µtıÂ◊Ì ⁄ÌΩfiÎ ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿flı »ı ÷ı ›˘√Ì (›˘√Îwœ)
◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì … ›˘√ÌfiÌ ±˘‚¬ ◊Λ »ı, ±L›◊Î “T≤©ÎfiÎflÌ ’Ï÷‰˛÷Î!”
±ËŸ …ıfiı ‹ (ÂÎ_Ï÷) ¿è΢ »ı ÷ıfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ «˘ÁËΠf·˘¿‹Î_ “≠ÁÎÿ” (±_÷—¿flHÎfiÌ ≠ÁLÔfi÷Î)
¿è΢ »ı. ±Î ÂÎ_Ï÷‹Î_ fl‹HÎ (Á_÷˘Ê) fi ¿fl‰Î◊Ì “Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î ÂÎ_Ï÷”fiÌ ≠΄M÷ ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 6/15)
I›Î√◊Ì ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. (√Ì÷Î ó 12/12) ÂÎ_Ï÷‹Î_ fl‹HÎ (Á_÷˘Ê) fi ¿fl‰Î◊Ì ±¬_ÕflÁ (÷k‰iÎÎfi) ‹‚ı
»ı ±fiı ±¬_ÕflÁ‹Î_ ’HÎ Á_÷˘Ê fi ¿fl‰Î◊Ì ±fiL÷flÁ (’fl‹≠ı‹) ‹‚ı »ı.
óáó
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 397

Á_⁄_‘ ó ›˘√Îwœ ¿˘HÎ ◊Λ »ı ó ±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
›ÿÎ ÏË fiı„Lƒ›Î◊ıÛÊ fi ¿‹˝V‰fiÊF…÷ı –– 4––
Á‰˝Á_¿S’Á_L›ÎÁÌ ›˘√ÎwœV÷ÿ˘E›÷ı –– 4––
ÏË = ¿ÎflHÎ ¿ı fi = fi◊Ì Á‰˝ÁìS’- = ÁC΂ΠÁ_¿S’˘fi˘
›ÿÎ = …ı ‰¬÷ı ¿‹˝Á = ¿‹ÎıÛ‹Î_ (’HÎ) Á¯›ÎÁÌ I›Î√Ì ‹fiW›
fi = fi◊Ì (÷˘)
≥„Lƒ›Î◊ıÛÊ = ≥„Lƒ›˘fiÎ ±fiÊF…÷ı = ±ÎÁ@÷ ◊÷˘, ›˘√Îwœ— = ›˘√Îwœ
¤˘√˘‹Î_ (÷◊Î) ÷ÿÎ = ÷ı ‰¬÷ı (÷ı) µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ÿÎ ÏË fiı„Lƒ›Î◊ı˝Ê (±fiÊF…÷ı)” ó … flè΢ ¿ı ‰V÷ fi ‹‚‰Î◊Ì ÷˘ ‰V÷fiÌ ’fl÷_hÎ÷Îfi˘
ÁΑ¿ ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷ ±fi¤‰ ◊÷˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ‰V÷ ‹‚Ì …÷Î_ ’fl÷_hÎ÷Îfi˘
◊‰Î‰Î‚Î ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_«ı› ±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘ ⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ‹fiW›fiı V‰÷_hÎ÷Î ÿı¬Î›
ωʛ˘‹Î_; ±fi¿>‚ ’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ, T›„@÷ »ı ó ±Î flÌ÷ı ÷ıfiı ‘˘¬˘ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥
‰√ıflı‹Î_ ±fiı ÂflÌflfi˘ ±Îfl΋, ‹Îfi, ‹˘ÀÎ¥ ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı ωrÎÁCÎÎ÷ ¿flı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±fi¿>‚
±ÎÁ„@÷ fi ¿flı, ±ı‹fi˘ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¤˘√ fi ¿flı, ±ı‹Î_ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ flÎ∞ ◊‰Î◊Ì ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı …
flÎ∞ fi ◊Λ, ’fl_÷ ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿flı ¿ı ±ı ⁄‘Πωʛ˘, ωrÎÁCÎÎ÷ ¿flı »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ‹fiW› ±fi¿>‚
’ÿÎ◊˘˝ ‰√ıflı ±Î‰ı·Î »ı ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎı «ÎS›Î …¥ flèÎÎ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±Î‘Ìfi ⁄fiÌ Ω› »ı, ÷ıfiı ¤˘√‰÷Î_-¤˘√‰÷Î_
»ı. ±ı ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î ±fiı ±ÏfiI› »ı, ’»Ì ±ı‹Î_ ÷ıfi˘ V‰¤Î‰ ⁄√ÕÌ Ω› »ı ±fiı ‰Îfl_‰Îfl Á¬
ÂÎ ‹ÎÀı flÎ∞ ◊‰_ ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿flÌfiı ÷ı‹fi΋Î_ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ±Î Á¬¤˘√fiÌ ¿Î‹fiÎ
±ÎÁ@÷ fi ◊Λ. … ÷ıfiÎ …L‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi ◊‰Îfi_ ÁΑfi »ı ó ◊›_ ¿ı ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Î ¿fl‰Ì, ±ÎÂÎ ¿fl‰Ì ±fiı
≥E»Î’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ fi ·ı‰_. …ı‹¿ı, ¿˘¥ ‹fi√‹÷Ì ‰Î÷ ±fi¿>‚ ωʛ ‰√ıflı‹Î_ flÎ∞ ◊‰_ ó ±ı ÁC΂Π±fi◊˘˝fi_
◊¥ Ω›; ‹fi√‹÷Ì ‰V÷, T›„@÷ ’Ïfl„V◊Ï÷ CÎÀfiÎ ‰√ıflı ‹Ò‚ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ Ω÷fiÎ_ ±fi◊˝ ¿ı ’Î’ ⁄οÌ
‹‚Ì Ω› ±fiı …ıfiı fi◊Ì ≥E»÷Î ÷ı fi ◊Λ, ÷˘ ‹fiW› fi◊Ì flËı÷Î_. Ωı ÷ıfi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‹fiW›
÷ı‹Î_ flÎ∞ (≠ÁLÔfi) ◊¥ Ω› »ı ÷◊Î ÷ı‹Î_ Á¬ ·ı ›˘√Îwœ ◊¥ Ω› »ı.
»ı. Á¬ ·ı‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ‰‘ı »ı. hÎÌ∞ ‰Î÷, ±Î’HÎÌ ’ÎÁı Œ@÷ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë
±Î◊Ì ÁΑ¿ı ±fi¿>‚ ‰V÷, ’ÿÎ◊˝, T›„@÷ ‰√ıflı ‹‚‰ÎfiÌ ÏÁ‰Î›fiÌ …ıÀ·Ì ±fi¿>‚ ¤˘B› ‰V÷±˘ »ı ÷ı‹Î_fiÌ ±ı¿
≥E»Î fi ¿fl‰Ì ±fiı ωfiÎ ≥E»Î±ı ±fi¿>‚ ‰V÷ ‰√ıflı ’HÎ ±Î’HÎÌ fi◊Ì. ÷ı ¿˘fiÌ »ı ÷ıfiÌ ±Î’HÎfiı ¬⁄fl
‹‚Ì ’HÎ Ω› ÷˘ ÷ı‹Î_ flÎ∞ fi ◊‰_. ±Î‰_ ◊‰Î◊Ì fi◊Ì; ’fl_÷ F›Îflı ¿˘¥ ±¤Î‰√˛V÷ ≠ÎHÎÌ ‹‚Ì Ω›,
≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fiÏË ◊Λ. ÷˘ ÷ı Á΋√˛Ìfiı ÷ıfiÌ … Á‹∞fiı ÷ıfiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰Ì
⁄Ì∞ ‰Î÷, ‹fiW›fiÌ ’ÎÁı ±fi¿>‚ «ÌΩı fi Ωı¥±ı [±Î ±Î’fiÌ … »ı ó ±ı‰_ ÷ıfiı ¿Ëı‰Îfi_ fi◊Ì],
ˢ‰Î◊Ì ÷ı ±ı «ÌΩıfiÎ ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı ±fiı ±fiı ÷ıfiı ±Î’Ìfiı ±ı‰_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı ¿ı Ïfi‰Î˝Ë ÏÁ‰Î›fiÌ
÷ı ‹‚Ì …÷Î_ ÷ı ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi ◊¥ Ω› »ı. …ı Á‹›ı …ı ‰V÷±˘ ‹ÎflÌ ’ÎÁı ’ÕÌ Ë÷Ì, ÷ıfiÎ ∑HÎ◊Ì Ë_ ‹@÷
÷ıfiı ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ Ë÷˘, ÷ı Á‹›ı ’HÎ ’fl÷_hÎ÷Î ◊¥ √›˘ »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ïfi‰Î˝Ë µ’flÎ_÷fiÌ ‰V÷±˘fiı
Ë÷Ì ±fiı ˉı ±ı «ÌΩı ‹‚Ì √›Î ’»Ì ’HÎ “@›Î_¿ ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ‹fiW›fiÌ
±ı‹fi˘ ω›˘√ fi ◊¥ Ω›” ó ±Î Ω÷fiÌ ’fl÷_hÎ÷Î ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊÷Ì fi◊Ì.
flËı »ı. ±Î◊Ì ‰V÷ fi ‹‚‰Î ±fiı ‹‚‰Î‹Î_ Œfl¿ ±ıÀ·˘ “fi ¿‹˝V‰fiÊF…÷ı”1 ó …ı‰Ì flÌ÷ı ≥„Lƒ›˘fiÎ
1. ±ËŸ “¿‹˝Á” ’ÿ ⁄Ë‰«fi »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ÎÁ@÷ ’vÊ‹Î_ ±fiı¿ ¿‹˘˝fiÌ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘fiÌ ≥E»Î flËı »ı. ’fl_÷
±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ Ï’V÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “¿‹˝ÏHΔ ’ÿ ±ı¿‰«fi »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ’vÊ ¶ÎflÎ ¿‹˘˝ ÷˘
±fiı¿ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ıfi΋Î_ ¿÷˝T›⁄Ï© ±ı¿ … flËı »ı.
398 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ωʛ˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¿‹˘˝‹Î_
’HÎ ±ÎÁ„@÷ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ Ïø›‹ÎHÎ ¿‹˘˝fiÌ
’ÒÏ÷˝-±’ÒÏ÷˝‹Î_ ±fiı ÷ı ¿‹˘˝fiÎ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Œ‚fiÌ ≠΄MÔ÷-
±≠΄MÔ÷‹Î_ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ±ı¿ ≠¿Îflfi˘ flÎ√ ◊Λ »ı. ¿‹˝ ÁÎflÌ
flÌ÷ı ◊¥ Ω› »ı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ±ı¿ ≠¿Îflfi_ Á¬ ‹‚ı »ı,
±fiı ¿‹˝ ÁÎflÌ flÌ÷ı fi◊Ì ◊÷_ ÷˘ ‹fi‹Î_ ±ı¿ ≠¿Îflfi_
ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±Î Á¬-ÿ—¬fi_ ◊‰_ ±ı ¿‹˝fiÌ ±ÎÁ„@÷
»ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ¿‹˝fiı ωϑ’Ò‰˝¿ ±fiı ÷I’fl÷Î◊Ì ¿fl‰_,
’fl_÷ ÷ı‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊›Î ωfiÎ ÁΉ‘ÎfiÌ’Ò‰˝¿ Ïfi·ı˝’ flËı‰_.
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÷˘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î_ »ı ±fiı ±Î’HÎı ÏfiI›
Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Î »Ì±ı; ±Î◊Ì ±ı‹fiÎ ◊‰Î fi ◊‰Î◊Ì
±fiı ±Î‰‰Î-…‰Î◊Ì ±Î’HÎ΋Î_ ¢ Œfl¿ ’Õı »ı?
¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊‰ÎfiÌ Ï’»ÎHÎ Â_ »ı? Ωı
Ïø›‹ÎHÎ (‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_) ¿‹˘˝fiÌ ’ÒÏ÷˝-
±’ÒÏ÷˝‹Î_ ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ‹‚‰Î‰Î‚Î ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Œ‚fiÌ
≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ ±◊ν÷Ô̊ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ‹fiW› Ïfiω˝¿Îfl
fi flËı, ⁄S¿ı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ËÊ˝-¢¿ ‰√ıflı ω¿Îfl˘
◊Λ, ÷˘ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ÷ıfiÌ ¿‹˘˝‹Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ
÷ÎI¿ÎÏ·¿ Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flËÌ √¥ »ı.
≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±fiı ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi ◊‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’˘÷ı (V‰w’) Ï«L‹› ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_Â
ˢ‰Î◊Ì ÏfiI› ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı ’ÿÎ◊˝ ÷◊Î Ïø›Î±˘
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ÏfiI›Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı. ’fl_÷
F›Îflı ’˘÷ı ÷ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_
±ÎÁ@÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ‰Îfl_‰Îfl …L‹-‹flHÎ w’Ì ‹ËÎfi ÿ—¬˘fi˘ ±fi¤‰
¿fl÷˘ flËı »ı. ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷◊Ì
Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ⁄ı ω¤Î√˘ ⁄÷ÎT›Î
»ı ¿ı fi ÷˘ ≥„Lƒ›˘fiÎ ±◊˘˝‹Î_ (¤˘√˘‹Î_) ±◊ν÷Ô˚ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
±ÎÁ„@÷ ¿fl‰Ì ±fiı fi ¿‹˘˝‹Î_ (Ïø›Î±˘‹Î_) ±ÎÁ„@÷
¿fl‰Ì. ±ı‹ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ›˘√Îwœ ◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ ±ı¿ ‰Î÷ Á‹…‰ÎfiÌ »ı ¿ı Ïø›Î±˘‹Î_ ≠ÌÏ÷
CÎb_ ¿flÌfiı Œ‚fiı ·Ì‘ı … ◊Λ »ı, ±fiı Œ‚ ˢ› »ı ó
≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√. ±Î◊Ì ≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘fiÌ ±ÎÁ„@÷
Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊Λ ÷˘ Ïø›Î±˘fiÌ ±ÎÁ„@÷ ’HÎ ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı. »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı Ïø›Î±˘fiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl
¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±·√ ¿ı‹ ¿ËÌ? ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı
Ïø›Î±˘‹Î_ ’HÎ ±ı¿ ≠¿ÎflfiÌ V‰÷_hÎ ±ÎÁ„@÷ ˢ› »ı.
Œ‚ıE»Î fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›‹Î_ ±ı¿ ≠¿Îflfi˘ ¿fl‰Îfi˘
‰ı√ ˢ› »ı. ±Î ‰ı√ ±ı … Ïø›Î±˘fiÌ ±ÎÁ„@÷ »ı,
[±K›Î› 6
…ıfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›◊Ì Ï‰fiÎ ¿o¥ ¿›ı˝ flËÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì ±fiı
÷ı ¿o¥ fiı ¿o¥ ¿Î‹ ¿fl÷˘ … flËı »ı. ±Î ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl
◊Λ »ı ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±◊‰Î
¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ⁄Îfl‹Î
±K›Î›‹Î_ ’Ëı·Î_ ±P›ÎÁ›˘√ ⁄÷ÎT›˘. ’fl_÷ ˈ›Î‹Î_
¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ˢ‰Î◊Ì ±P›ÎÁ‹Î_ ‹fi fi◊Ì ·Î√÷_; ±Î◊Ì
¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_ ¿ı
ÁΑ¿ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿flı (±. 12/10). ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±P›ÎÁ ‰√ıflı ¿fl‰Î‹Î_ …ıfi_ ‹fi
fi ·Î√ı ±fiı ˈ›Î‹Î_ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ (±ÎÁ„@÷) ’Õu˘
ˢ›, ÷˘ ±ı ¤„@÷›˘√fi˘ ÁΑ¿ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
… ¿‹˝ ¿flı. ±ıfiÎ◊Ì ÷ıfiÌ ±ÎÁ„@÷ ÿÒfl ◊Âı. ÷ı‰Ì …
flÌ÷ı ¿‹˝›˘√fi˘ ÁΑ¿ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ¿‹˝
¿flı, ÷˘ ÷ıfi˘ ¿fl‰Îfi˘ ‰ı√ (±ÎÁ„@÷) ÿÒfl ◊¥ …Âı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎÁ„@÷ ˢ› »ı, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ¿‹˝ fi ¿fl‰ÎfiÌ ’HÎ ±ÎÁ„@÷ ˢ› »ı. ¿‹˝
fi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎÁ„@÷ ’HÎ fiÏË Ë˘‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ¿‹˝
fi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎÁ„@÷ ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ ’ıÿÎ ¿flı »ı,
¿ı …ı ÷΋ÁÌ T≤ÏkÎ »ı ±fiı ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎÁ„@÷ T›◊˝
«ıpα˘‹Î_ ›˘Ω› »ı, ¿ı …ı flÎ…ÁÌ T≤ÏkÎ »ı.
÷ı ›˘√Îwœ ¿ıÀ·Î¿ Ïÿ‰Á˘‹Î_, ¿ıÀ·Î¿ ‹ÏËfiα˘‹Î_
±◊‰Î ¿ıÀ·Î_ ‰Ê˘˝‹Î_ ◊Âı? ±ıfiÎ ‹ÎÀı ¤√‰Îfi “›ÿΔ
±fiı “÷ÿΔ ’ÿ˘ ±Î’Ìfiı ⁄÷Ήı »ı ¿ı …ı ¿Î‚‹Î_ ‹fiW›
≥„Lƒ›˘fiÎ ±◊˘˝‹Î_ (¤˘√˘‹Î_) ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ Á‰˝◊Î
±ÎÁ„@÷flÏË÷ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ›˘√Îwœ ◊¥ Ω›
»ı. …ı‹¿ı, ¿˘¥±ı ±ı Ïfiç› ¿flÌ ·Ì‘˘ ¿ı “Ë_ ±Î…◊Ì
¿ÿÌ ≥E»Î’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ fiÏË ·™.” Ωı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±Î
Ïfiç› (≠Ï÷iÎÎ) µ’fl ºœ flËı, ÷˘ ÷ı ±Î…ı … ›˘√Îwœ
◊¥ …Âı. ±Î ⁄Î⁄÷fiı ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı “›ÿΔ
±fiı “÷ÿΔ ’ÿ˘fiÌ ÁÎ◊ı “ÏË” ’ÿ ±ÎM›_ »ı.
’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı
fi ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰Îfiı ‹fiW›‹ÎhÎfiı ±ı V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì
»ı ¿ı ÷‹ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ‹ÎflÎ ±_ »˘ ±fiı ±Î ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı
Ïø›Î±˘ ≠¿ÚÏ÷…L› »ı. ±Î ’ÿÎ◊˘˝ ’HÎ µI’LÔfi ±fiı
fip ◊‰Î‰Î‚Î »ı ÷◊Î Ïø›Î±˘fi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷
◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÷ı ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì ±fiı ÷‹ı
ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚Î »˘. ÷‹ı ÏfiI› ˢ¥fiı ’HÎ ±ÏfiI›‹Î_
ŒÁÎ¥ Ω±˘ »˘, ±ÏfiI›‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ≠ÌÏ÷ ¿flÌ
·˘ »˘. ±ıfiÎ◊Ì ÷‹ÎflÎ ËÎ◊‹Î_ ¿Â_ fi◊Ì ±Î‰÷_, ¿ı‰‚
ÿ—¬ fiı ÿ—¬ … ’΋÷Î flˢ »˘. ±Î◊Ì ÷‹ı ±Î…◊Ì
±ı ω«Îfl ¿flÌ ·˘ ¿ı “±‹ı ·˘¿˘ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘fi_
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Á¬ fiÏË ·¥±ı” ÷˘ ÷‹ı ·˘¿˘ ±Î…ı … ›˘√Îwœ ◊¥
…¢; ¿ı‹¿ı ›˘√ ±◊ν÷Ô˚ Á‹÷Î ÷‹ÎflÎ CÎflfiÌ «Ì… »ı.
Á‹÷Î ÷‹Îv_ V‰w’ »ı ±fiı V‰w’ Á÷ »ı. Á÷fi˘ ¿ÿÌ
±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı ±Á÷fi˘ ¿ÿÌ ¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘.
±ı‰Î Á÷V‰w’ ÷‹ı ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_
±ÎÁ„@÷ fiÎ ¿fl˘ ÷˘ ÷‹fiı V‰÷—ÏÁ© ›˘√Îwœ ±‰V◊Îfi˘
±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
“Á‰˝Á_¿S’Á_L›ÎÁÌ” ó ±Î’HÎÎ ‹fi‹Î_ …ıÀ·Ì
VdflHÎα˘ ◊Λ »ı, ÷ı VdflHÎα˘‹Î_◊Ì …ı VdflHÎ΋Î_ Á¬
◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiı ·Ì‘ı ±ı ω«Îfl ±Î‰ı »ı ¿ı “±‹fiı
±Î‰_ ‹‚Ì Ω›; ±‹ı ±ÎÀ·Î Á¬Ì ◊¥ …¥Â_”, ÷˘
±ı flÌ÷ı VdflHÎ΋Î_ ±ÎÁ„@÷ ˢ‰Î◊Ì ÷ı VdflHÎÎfi_ fi΋
“Á_¿S’” ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ı Á_¿S’ … ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Îfiı
¿ÎflHÎı Á¬ÿÎ›Ì ±fiı ÿ—¬ÿÎ›Ì ⁄fiı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
Á¬ÿÎ›Ì Á_¿S’ ±ÎÁ„@÷ (flÎ√¶ıÊ) ¿flΉı »ı, ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ÿ—¬ÿÎ›Ì Á_¿S’ ’HÎ flÎ√¶ıÊ (±ÎÁ„@÷) ¿flΉı »ı.
±Î◊Ì ⁄¯Îı› Á_¿S’˘ ⁄_‘fi‹Î_ fiά‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì
ËÎÏfi ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ·Î¤ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı Á_¿S’ fi ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊‰Î ÿı »ı, fi ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Î
ÿı »ı, fi ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊‰Î ÿı »ı, fi ¤√‰Îfi‹Î_
‹fi ·Î√‰Î ÿı »ı ±fiı fi ’˘÷ÎfiÎ_ fi∞¿fiÎ_ ¿<À<_⁄̱˘fiı
±fi¿>‚ ’HÎ ⁄fi‰Î ÿı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘
Á_¿S’ flά‰Î◊Ì fi ’˘÷Îfi_ ÏË÷ ◊Λ »ı, fi Á_ÁÎflfi_
ÏË÷ ◊Λ »ı, fi ¿<À<_⁄̱˘fiÌ ¿˘¥ Áı‰Î ◊Λ »ı, fi
¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı fi ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘
⁄˘‘ ’HÎ ◊Λ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ¿ı‰‚ ËÎÏfi … ËÎÏfi ◊Λ
»ı. ±ı‰_ Á‹∞fiı ÁΑ¿ı ÁC΂ΠÁ_¿S’˘◊Ì Ïfl@÷ ◊¥
…‰_ Ωı¥±ı, ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı ….
‹fi‹Î_ ◊fiÎflÌ VdflHÎÎ Ωı Á_¿S’fi_ w’ ‘ÎflHÎ fi
¿flı, ÷˘ ÷ı VdflHÎÎ ±Î’˘±Î’ fip ◊¥ Ω› »ı. ‹ÎhÎ
VdflHÎÎ ◊‰Î◊Ì ‹fiW›fiÌ ±ıÀ·Ì ËÎÏfi fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı
’÷fi ’HÎ fi◊Ì ◊÷_; ’fl_÷ Á‹› ÷˘ fip ◊Λ … »ı;
±Î◊Ì ÷ı VdflHÎÎ ’HÎ I›ÎF› »ı. ’fl_÷ Á_¿S’˘fi˘ I›Î√
÷˘ ÁΑ¿ı …wfl◊Ì ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_¿S’˘fi˘
I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiÌ ‰ÎÁfiÎ »˘ÕuÎ
ωfiÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ¿Ú÷¿ÚI›÷Î fi◊Ì ◊÷Ì,
‹fiW›…L‹ ÁÎ◊˝¿ fi◊Ì ◊÷˘, ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ fi◊Ì ◊÷˘
±fiı ÿ—¬˘fi˘ Á‰˝◊Î ±_÷ fi◊Ì ◊÷˘.
⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ¿èÎ_
»ı ¿ı Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ‹fiW› ¿˘¥ flÌ÷ı ’HÎ
›˘√Ì fi◊Ì ⁄fi÷˘ ±fiı ±ËŸ ±L‰› flÌÏ÷◊Ì ¿Ëı »ı
399
¿ı Á_¿S’˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ›˘√Îwœ ◊¥ Ω›
»ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ÁΑ¿ı ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘ Á_¿S’
fiÏË flά‰˘ Ωı¥±ı.
Á_¿S’˘fiÎ I›Î√fiÎ µ’Λ˘ ó (1) ¤√‰Îfiı ±Î’HÎÎ
‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ±_Ï÷‹ …L‹ (‹fiW›…L‹) ±ÎM›˘
»ı ¿ı ÷‹ı ±ıfiÎ◊Ì ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·˘. ±Î◊Ì ±Î’HÎı
‹fiW›…L‹fiÎ ±‹ÒS›, ‹„@÷ÿΛ¿ Á‹›fiı Ïfifl◊˝¿
Á_¿S’˘‹Î_ ⁄fl⁄Îÿ fi◊Ì ¿fl‰Îfi˘ ó ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı
Á_¿S’˘fiı ËÃÎ‰Ì ÿı‰Î.
(2) ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi
¿fl‰Îfi_ »ı. ¿÷˝T›fi˘ Á_⁄_‘ ‰÷˝‹Îfi ÁÎ◊ı »ı, ¤Ò÷-¤Ï‰W›
¿Î‚ ÁÎ◊ı fiÏË. ’fl_÷ Á_¿S’-ω¿S’˘ ¤Ò÷ ±fiı ¤Ï‰W›
¿Î‚fiÎ ◊Λ »ı; ‰÷˝‹ÎfifiÎ fiÏË. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¤Ò÷-¤Ï‰W›- ¿Î‚fiÎ Á_¿S’-
ω¿S’˘‹Î_ fiÏË ŒÁΉ_ Ωı¥±ı, ’fl_÷ ±ÎÁ„@÷flÏË÷ ◊¥fiı
¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ≠›IÔfiÂÌ· ◊‰_ Ωı¥±ı (√Ì÷Î ó 3/29).
(3) iÎÎfi›˘√fiÎ ÁΑ¿ı ±Î ‰Î÷ ’fl ºœ flËı‰_
Ωı¥±ı ¿ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁkÎÎ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı.
Á_¿S’˘fiÌ, Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì. ±ı◊Ì ¿˘¥ Á_¿S’ ±Î‰ı
÷˘ ÷ı ÷ı‹Î_ flÎ√ ¿ı ¶ıÊ fi ¿flı ⁄S¿ı ÷ÀV◊ (µÿÎÁÌfi flËı).
(4) ¤„@÷›˘√fiÎ ÁΑ¿ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı
‹fi‹Î_ …ıÀ·Î ’HÎ Á_¿S’˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄Ë‘Î ¤Ò÷¿Î‚fiÎ
±Î‰ı »ı, ¿ı …ı ±I›Îflı fi◊Ì ±◊‰Î ¤Ï‰W›¿Î‚fiÎ ±Î‰ı
»ı, ¿ı …ı ±Î√‚ ◊‰Î‰Î‚_ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ±I›Îflı fi◊Ì.
±Î◊Ì …ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ fi◊Ì, ÷ıfiÎ g«÷fi‹Î_ Á‹› ⁄fl⁄Îÿ
¿fl‰˘ ±fiı …ı ¤√‰Îfi ‰÷˝‹Îfi‹Î_ »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ »ı
±fiı ’˘÷ÎfiÎ »ı, ±ı‹fi_ g«÷fi fi ¿fl‰_ ó ±Î ¿ıÀ·Ì
‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı! ±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı Á_¿S’˘fiı ËÃÎ‰Ì ÿı‰Î.
“›˘√ÎwœV÷ÿ˘E›÷ı” ó ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi
flËı‰Îfi_ fi΋ “›˘√” »ı (√Ì÷Î ó 2/48). ±Î ›˘√
±◊ν÷Ô˚ Á‹÷Î ’fl ±Îwœ ◊‰_ ¿ı „V◊÷ ◊‰_ ±ıfiı …
›˘√Îwœ ◊‰_ ¿Ëı »ı. ›˘√Îwœ ◊÷Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
◊¥ Ω› »ı.
⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı Á_¿S’˘fi˘
I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘ ›˘√ ÏÁ© fi◊Ì
◊÷˘ ±fiı ±ËŸ ¿èÎ_ »ı ¿ı Á_¿S’˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ
ÿı‰Î◊Ì ÷ı ›˘√Îwœ ◊¥ Ω› »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ⁄‘Ì Ω÷fiÎ ›˘√˘ ‰Õı ›˘√Îwœ-±‰V◊Î ≠ÎMÔ÷ ◊Λ
»ı. Ωı¿ı ±ËŸ ¿‹˝›˘√fi˘ … ωʛ »ı, ’fl_÷ Á_¿S’˘fi˘
Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì ›˘√Îwœ-±‰V◊΋Î_ ⁄‘Î ±ı¿ ◊¥
Ω› »ı (√Ì÷Î-5/5).
400 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ›˘√ÎwœfiÌ ±˘‚¬ Â_ »ı? ±ıfiÎ ‹ÎÀı ±ËŸ hÎHÎ ‰Î÷˘ ⁄÷Î‰Ì »ı. ’ÿÎ◊˘˝ (‰V÷±˘ ÷◊Î
T›„@÷±˘)‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ‰Ì, Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ‰Ì ±fiı ÷‹Î‹ Á_¿S’˘fi˘ ±◊ν÷Ô˚ ‹fifiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√
◊¥ …‰˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ› ÷◊Î ±_ÿfl◊Ì ±ı‰˘ ±Î√˛Ë ’HÎ
fi ˢ› ¿ı ±Î‹ ◊‰_ Ωı¥±ı, ±fiı ±Î‹ fi ◊‰_ Ωı¥±ı. …ıfiÌ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì, ±fiı fi ’ÿÎ◊˘˝fiÎ ±¤Î‰‹Î_
±ÎÁ„@÷ »ı; fi Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ »ı ±fiı fi Ïø›Î±˘fiÎ ±¤Î‰‹Î_ ±ÎÁ„@÷ »ı ±fiı fi ¿˘¥ Á_¿S’ »ı, ÷ı “›˘√Îwœ”
»ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ’ÿÎ◊˝ ‹‚ı ›Î fi ‹‚ı, T›„@÷ ‹‚ı ›Î fi ‹‚ı, Ïø›Î ◊Λ ±◊‰Î fi ◊Λ, ó ±ıfi˘ ¿˘¥ ±Î√˛Ë
fi ˢ‰˘ Ωı¥±ı. (√Ì÷Î ó 3/18)
ÁΑ¿ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı, ±ı‰Ì ¿¥ ‰V÷ »ı, …ı Ëo‹ıÂÎ_ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı flËıÂı ±fiı ±Î’HÎı Ëo‹ıÂÎ_ ÷ıfiÌ
’ÎÁı flËÌÂ_? ±ı‰Ì ¿¥ T›„@÷ »ı, …ı Ëo‹ıÂÎ_ ±‹ÎflÌ ÁÎ◊ı flËıÂı ±fiı ±Î’HÎı ÁÿÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı flËÌÂ_? ±ı‰Ì ¿¥
Ïø›Î »ı, …ıfiı ±Î’HÎı ÁÿÎ ¿fl÷Î flËÌÂ_ ±fiı …ı ÁÿÎ ±Î’HÎÎ ¶ÎflÎ ◊÷Ì flËıÂı? ÁÿÎ fiı ‹ÎÀı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi ¿˘¥
‰V÷ flËıÂı, fi ¿˘¥ T›„@÷ flËıÂı ±fiı fi ¿˘¥ Ïø›Î flËıÂı. ±ı¿ Ïÿ‰Á ±Î’HÎı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î◊Ì flÏË÷
◊‰_ … ’ÕÂı. Ωı ±Î’HÎı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ … ÷ı‹fiΠω›˘√fiı V‰Ì¿ÎflÌ ·¥±ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì ±Á_√ ◊¥ …¥±ı ÷˘ ∞‰fi‹„@÷
V‰÷—ÏÁ© »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Îfi˘ Á_›˘√ ÷˘ ±ÏfiI› »ı ’HΠω›˘√ ÏfiI› »ı. ÏfiI›fi˘ V‰Ì¿Îfl
¿fl‰Î◊Ì ÏfiI›÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿˘¥ ±¤Î‰ ÂıÊ flËı÷˘ fi◊Ì.
≥„Lƒ›˘fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±fiı ¿‹˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ó ¿Î‹fiÎflÏË÷ ±fiı ¿I≤˝I‰flÏË÷ ◊‰_. ≥„Lƒ›˘fiÎ
¤˘√˘‹Î_ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ› ÷˘ ÁΑ¿ ¿Î‹fiÎflÏË÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi ˢ›
÷˘ ¿I≤˝I‰flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿Î‹fiÎ ±fiı ¿I≤˝I‰flÏË÷ ◊‰Î◊Ì V‰w’‹Î_ V‰÷— „V◊Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ „V◊Ï÷
◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı »ı …. ’fl_÷ ¿Î‹fiÎflÏË÷ ±fiı ¿I≤˝I‰flÏË÷ fi ◊‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ¿Î‹fiÎ ±fiı ¿I≤˝I‰fi˘
±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì V‰w’‹Î_ V‰÷—ÏÁ© „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
…ı‹ ·ı¬fi¿Î›˝ ¿fl÷Î_ ¿·‹fi˘ µ’›˘√ ¿fḻı »Ì±ı ±fiı ·ı¬fi¿Î›˝ ’Ò fl_ ◊÷Î_ … ¿·‹fiı …ı‹-fiÌ-÷ı‹ ‹Ò¿Ì
ÿ¥±ı »Ì±ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ ¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÂflÌflfi˘ µ’›˘√ ¿flı ±fiı ¿Î›˝ ’Ò fl_ ◊÷Î_ … ÷ıfiı …ı‹-fi_-÷ı‹
‹Ò¿Ì ÿı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ◊Ì ±Á_√ ◊¥ Ω› ÷˘ ÿflı¿ Ïø›Î ⁄Îÿ ÷ıfiÌ ›˘√ (Á‹÷Î)‹Î_ „V◊Ï÷ ◊¥ …Âı. Ωı Ïø›Î◊Ì
Á_’ÒHν Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı ›˘√Îwœ ◊¥ …Âı.
Ïø›Î (¤˘√) ±fiı ’ÿÎ◊˝ (±ˆr›˝)fiÌ ±ÎÁ„@÷◊Ì ’÷fi ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 2/44). ÷ı◊Ì fi ÷˘ Ïø›Î‹Î_ ±ÎÁ„@÷
◊‰Ì Ωı¥±ı ±fiı fi Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊‰Ì Ωı¥±ı (√Ì÷Î 2-47 ±fiı 5-12) Á_¿S’…L› Á¬fi˘ ¤˘√ ’HÎ fi
◊Λ ±◊ν÷Ô˚ Á_¿S’’ÒÏ÷˝fi_ Á¬ ’HÎ fi ·ı‰_. ’˘÷ÎfiÌ ‹„@÷fi˘ ’HÎ Á_¿S’ fi ¿fl‰˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹„@÷fiÎ Á_¿S’◊Ì ⁄_‘fifiÌ
ÁkÎÎ ºœ ◊Λ »ı, ÷ı◊Ì ¿˘¥ ’HÎ Á_¿S’ fi ¿flÌfiı µÿÎÁÌfi flËı‰_.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ›˘√Îwœ ‹fiW›fiÎ_ ·ZÎH΢ ⁄÷Ή÷Î_ “›ÿΔ ±fiı “÷ÿΔ ’ÿ◊Ì ›˘√Îwœ ◊‰Î‹Î_
±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW›fiı V‰÷_hÎ ⁄÷ÎT›˘. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ‹fiW›‹ÎhÎfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl
¿fl‰ÎfiÌ ≠ıflHÎÎ ±Î’ı »ı.

µ©flıÿÎI‹fiÎI‹Îfi_ fiÎI‹Îfi‹‰ÁÎÿ›ı÷Ô˚ –– 5––

±ÎI‹ˆ‰ èÎÎI‹fi˘ ⁄L‘flÎI‹ˆ‰ Ïfl’flÎI‹fi— –– 5––
±ÎI‹fiÎ = ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı ÁÎÿ›ı÷Ô˚ fiάı; ⁄L‘— = Ï‹hÎ »ı (±fiı)
±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfi˘ ÏË = ¿ÎflHοı ±ÎI‹Î = ’˘÷ı
µ©flı÷˚Ô = µ©Îfl ¿flı, ±ÎI‹Î = ’˘÷ı ±ı‰ = …
±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfiı ±ı‰ = … ±ÎI‹fi— = ’˘÷Îfi˘
fi, ±‰- = ±‘˘√Ï÷‹Î_ fi ±ÎI‹fi— = ’˘÷Îfi˘ Ïfl’— = ÂhÎ »ı.
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó “µ©flıÿÎI‹fiÎI‹Îfi‹Ô˚” ó ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı …
’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰˘ ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflı◊Ì ‹ÎHÎÁı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
¨«Ì µÃΉ‰Ì. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ ÁÎ◊ı …ı ±ı¿ÿıÂÌ› “Ë_”
’b_ ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ‹fiW› ’˘÷Îfiı ¨«ı µÃΉı.
¿ÎflHÎ ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ±fiı “Ë_”’b_ ±ı ⁄‘Î_
≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˘˝ »ı; ±Î’b_ V‰w’ fi◊Ì. …ı ±Î’b_ V‰w’
fi◊Ì, ÷ıfiÎ◊Ì ’˘÷Îfiı ¨«ı µÃΉ‰˘.
’˘÷Îfi_ V‰w’ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ »ı ±fiı ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ÷◊Î “Ë_”’b_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ »ı. Ωı
±ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Î‹Î_, ’˘÷Îfiı ¨«ı µÃΉ‰Î‹Î_
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ ÁËΛ ‹ÎfiÂı, ÷ı‹fi˘
ÁËÎfl˘ ·ıÂı ÷˘ ’»Ì …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı?
¿ı‹¿ı …Õ ‰V÷±˘ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘, ÷ı‹fiÌ ±Î‰U›¿÷Î
Á‹…‰Ì, ÷ı‹fi˘ ÁËÎfl˘ ·ı‰˘ ±ı … ¬ÎÁ ⁄_‘fi »ı.
…ı ’˘÷ÎfiÎ »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ »ı, ±I›Îflı »ı ±fiı ±ËŸ
»ı, ±ı‰Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Á÷ ¶ÎflÎ
Á÷fiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, ’fl_÷ ±Á÷fiÎ I›Î√◊Ì Á÷fiÌ
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
⁄ÌΩı ¤Î‰, Ë‹HÎÎ_ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ≠οÚ÷
’ÿÎ◊˝, Ïø›Î ±fiı Á_¿S’‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi ◊‰_, ÷ı±˘‹Î_
ŒÁΉ_ fiÏË, ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı µ’fl
µÃΉ‰Ì. ±ı ⁄‘Îfi˘ ≠I›ZÎ ±fi¤‰ »ı ¿ı ’ÿÎ◊˝, Ïø›Î
±fiı Á_¿S’fi˘ ±Îfl_¤ ÷◊Î ±_÷ ◊Λ »ı, ÷ı‹fi˘ Á_›˘√
÷◊Πω›˘√ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ (V‰›_fiÎ) ±¤Î‰fi˘
±fiı ’Ïfl‰÷˝fifi˘ ±fi¤‰ ¿˘¥fiı fi◊Ì ◊÷˘. ’˘÷ı ÁÿÎ
±ı¿w’ flËı »ı. ±Î◊Ì µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î ’ÿÎ◊˘˝
‰√ıflı‹Î_ fi ŒÁΉ_, ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi fi ◊‰_, ±ı‹fiÎ◊Ì
ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı‰_ ±ıfiı … ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı.
‹fiW›‹Îh΋Î_ ±ı¿ ±ı‰Ì ω«Îfl„@÷ »ı, …ıfiı
¿Î‹‹Î_ ·Î‰‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ Â¿ı »ı.
“iÎÎfi›˘√”fi˘ ÁΑ¿ ÷ı ω«Îfl„@÷ ‰Õı …Õ«ı÷fifi_
ω¤Î…fi ¿flÌfiı «ı÷fi (’˘÷ÎfiÎ V‰w’)‹Î_ „V◊÷ ◊¥
Ω› »ı ±fiı …Õ (ÂflÌfl-Á_ÁÎfl) ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ
·ı »ı. “¤„@÷›˘√”fi˘ ÁΑ¿ ±ı … ω«Îfl„@÷ ‰Õı “Ë_
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ±ı flÌ÷ı ¤√‰Îfi
ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ¿flÌfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı »ı.
“¿‹˝›˘√”fi˘ ÁΑ¿ ÷ı … ω«Îfl„@÷◊Ì ‹‚ı·Î_ ÂflÌfl,
≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı Á_ÁÎflfiÎ … ‹ÎfiÌfiı,
Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ ›˘∞fiı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
401
¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ºÏp±ı
‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ Ï‰«Îfl„@÷fiı ¿Î‹‹Î_ ·¥fiı ¿˘¥ ’HÎ
›˘√‹Î√˝ ‰Õı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı.
µ©Îfl-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı “Ë_ ÂflÌfl fi◊Ì”, ¿ı‹¿ı
ÂflÌfl ⁄ÿ·Î÷_ flËı »ı ±fiı Ë_ ±ı … flË_ »\_. ±Î ÂflÌfl
“‹Îv_” ’HÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÂflÌfl µ’fl ‹Îv_ ±ÎÏ‘’I› fi◊Ì
«Î·÷_ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiı Ë_ …ı‰_ flά‰Î ≥E»\_, ±ı ÷ı‰_
fi◊Ì flËÌ Â¿÷_; …ıÀ·Î Ïÿ‰Á˘ flά‰Î ≥E»\_, ÷ıÀ·Î
Ïÿ‰Á˘ fi◊Ì flËÌ Â¿÷_ ±fiı …ı‰_ Á⁄‚ ⁄fiΉ‰Î ≥E»\_,
÷ı‰_ ⁄fiÌ fi◊Ì Â¿÷_. ±Î ÂflÌfl “‹ÎflÎ ‹ÎÀı” ’HÎ fi◊Ì;
¿ı‹¿ı Ωı ±ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ˢ÷ ÷˘ ±ı ‹‚÷Î_ ‹ÎflÌ ¿˘¥
≥E»Î ⁄Î¿Ì fi flËı÷. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ±ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı
±fiı Ë_ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »\_. ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±’Ïfl‰÷˝fi-
ÂÌ·fiÎ ¿Î‹‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı »ı? fi◊Ì ±Î‰Ì
¿÷_. hÎÌ∞ ‰Î÷, Ωı ±ı ‹Îflı ‹ÎÀı ˢ÷ ÷˘ ÁÿÎ ‹ÎflÌ
’ÎÁı flËı÷. ’fl_÷ ±ı ‹ÎflÌ ’ÎÁı fi◊Ì flËı÷_. ±Î flÌ÷ı
ÂflÌfl Ë_ fi◊Ì, ‹Îv_ fi◊Ì ±fiı ‹Îflı ‹ÎÀı fi◊Ì ó ±Î
‰ÎV÷ω¿÷Î µ’fl ‹fiW› ºœ flËı, ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ‰Õı
’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ◊¥ …Âı.
ˉı Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¥rfl, Á_÷-‹ËÎI‹Î, √v,
ÂÎVÔhÎ ó ±Î ⁄‘Î◊Ì ’HÎ ‹fiW›˘fi˘ µ©Îfl ÷˘ ◊Λ
»ı; ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰˘ ó ±ı‰_
ÂÎ ‹ÎÀı ¿èÎ_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¥rfl, Á_÷-
‹ËÎI‹Î ‰√ıflı ±Î’H΢ µ©Îfl I›Îflı … ¿flÂı, F›Îflı ±ı‹fiÎ
±Î’HÎÌ l©Î ◊Âı. ÷ı l©Î ±Î’HÎı Ω÷ı … ¿fl‰Ì ’ÕÂı.
±Î’HÎı ’˘÷ı l©Î ¿›Î˝ ωfiÎ Â_ ÷ı±˘ ’˘÷Îfi΋Î_ l©Î
¿flÎ‰Ì Â¿Âı? fiÏË ¿flÎ‰Ì Â¿ı. Ωı ¥rfl, Á_÷ ‰√ıflı
±Î’HÎı l©Î ¿›Î˝ ωfiÎ … ÷ı‹fiÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ±Î’HÎÌ
l©Î ¿flΉÌfiı ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl÷Πˢ÷ ÷˘ ±Î’H΢
µ©Îfl @›Îflfi˘› ◊¥ √›˘ ˢ÷. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î… Ïÿfi
Á‘Ì ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı¿ ±‰÷Îfl˘ ◊¥ √›Î »ı, ¿ıÀ·Ì›ı
Ω÷fiÎ Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘, ∞‰fi‹@÷˘, ¤√‰I≠ı‹Ì±˘ ◊¥
√›Î »ı; ’fl_÷ Ë∞ Á‘Ì ±Î’H΢ µ©Îfl fi◊Ì ◊›˘.
±ıfiÎ◊Ì ’HÎ ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±Î’HÎı ’˘÷ı ÷ı±˘fi΋Î_
l©Î fi◊Ì flάÌ, ±Î’HÎı ’˘÷ı ÷ı±˘fiÌ ÁL‹¬ fi◊Ì ⁄L›Î,
±Î’HÎı ’˘÷ı ÷ı±˘fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì ‹ÎfiÌ, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î’H΢
µ©Îfl fi◊Ì ◊›˘. ’fl_÷ …ı‹HÎı ÷ı±˘fiÎ µ’fl l©Î flάÌ,
…ı±˘ ÷ı±˘fiÌ ÁL‹¬ ◊¥ √›Î, …ı‹HÎı ÷ı±˘fiÌ ‰Î÷
‹ÎfiÌ, ÷ı‹fi˘ µ©Îfl ◊¥ √›˘. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ÂÎVÔhÎ,
402 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¤√‰Îfi, √v ‰√ıflı‹Î_ l©Î-ωrÎÁ flάÌfiı ÷◊Î ÷ı±˘fiÌ
±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl «Î·Ìfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
¤√‰Îfi, Á_÷-‹ËÎI‹Î ‰√ıflıfiÎ flËı‰Î »÷Î_ ±Î’H΢
µ©Îfl fi◊Ì ◊›˘ ÷ı‹Î_ µ©ÎflfiÌ Á΋√˛ÌfiÌ ∂HÎ’ fi◊Ì ±◊‰Î
±Î’HÎı ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝ ’HÎ fi◊Ì ’fl_÷
±Î’HÎı ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl fi◊Ì ◊›Î ±ıÀ·ı
… ÷ı±˘ ⁄‘Î ‹‚Ìfiı ’HÎ ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl‰Î‹Î_ Á‹◊˝
fi◊Ì ◊›Î. Ωı ±Î’HÎı ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl
◊¥ …¥±ı, ÁL‹¬ ⁄fiÌ …¥±ı ÷˘ ‹fiW›…L‹ …ı‰Ì Á΋√˛Ì
±fiı ¿Ï·›√ …ı‰Ì ÷¿ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ±Î’HÎı ¿ıÀ·Ì› ‰Îfl
’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı! ’fl_÷ ±ı I›Îflı ◊Âı, F›Îflı
±Î’HÎı ’˘÷ı ±Î’H΢ µ©Îfl ¿fl‰Î ÷I’fl ⁄fiÌÂ_.
⁄Ì∞ ‰Î÷, V‰›_ ‹fiW›ı ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊ı … ’˘÷Îfi_
’÷fi ¿›* »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıHÎı … Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiı ’¿Õu˘
»ı, Á_ÁÎflı ±ıfiı fi◊Ì ’¿Õu˘. …ı‹¿ı, ⁄ÎS›Î‰V◊Îfiı ±ıHÎı
»˘ÕÌ fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı V‰Î¤Îω¿ … »^ÀÌ √¥. ’»Ì ±ıHÎı
…‰ÎfiÌfiÎ Á_⁄_‘fiı ’¿ÕÌ ·Ì‘˘ ¿ı “Ë_ …‰Îfi »\_”, ’fl_÷
±ıfi˘ …‰ÎfiÌfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ Á_⁄_‘ fiÏË flËı. ÷ÎI’›˝ ±ı
◊›_ ¿ı Ωı ÷ı fi‰˘ Á_⁄_‘ fiÏË ΩıÕı ÷˘ …^fi˘ Á_⁄_‘
V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı »^ÀÌ …Âı, …ı ±Î’˘±Î’ »^ÀÌ … flè΢
»ı. …^fi˘ Á_⁄_‘ ÷˘ flËı÷˘ fi◊Ì ±fiı fi‰˘ Á_⁄_‘ ±ı
ΩıÕÌ ·ı »ı ó ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î
±fiı »˘Õ‰Î‹Î_ ±ı V‰÷_hÎ ±fiı Á‹◊˝ »ı. Ωı ±ı fi‰˘
Á_⁄_‘ fi ΩıÕı, ÷˘ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ’˘÷ı … ¿flÌ Â¿ı »ı.
ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı …ı Á_›˘√ (Á_⁄_‘) »ı, ÷ıfi˘
≠Ï÷ZÎHÎ ±Î’˘±Î’ ω›˘√ ◊¥ flè΢ »ı. ±ı ±Î’˘±Î’
◊¥ flËı·Î ω›˘√fi˘ Á_›˘√-±‰V◊΋Î_ … V‰Ì¿Îfl ¿flÌ
·ı, ÷˘ ±ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ Â¿ı »ı.
“fiÎI‹Îfi‹‰ÁÎÿ›ı÷Ô˚” ó ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ’÷fi
÷flŒ fi ·¥ Ω› ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ΩıÕı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı
‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷ı‹fi˘ ÿÎÁ fi ⁄fiı, ’˘÷Îfiı ÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi
fi ‹Îfiı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi Á‹…ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı ¿˘¥fiı ‘fi ‹Y›_, ’ÿ ‹Y›_. ±Ï‘¿Îfl ‹Y›˘, ÷˘
÷ı‹fiÎ ‹‚‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷Îfiı ‹˘À˘, lıWÔà ±fiı V‰÷_hÎ ‹Îfiı
»ı, ’fl_÷ ω«Îfl ¿flÌfiı …\±ı ¿ı ±ı ’˘÷ı ‹˘À˘ ◊›˘
¿ı ‘fi, ’ÿ, ±Ï‘¿Îfl ‹˘ÀÎ_ ◊›Î_? ’˘÷ı «ı÷fi ±ı¿w’
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’˘÷ÎfiÎ µ©Îfl ±fiı ’÷fi‹Î_ ‹fiW› ’˘÷ı … ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı, ⁄Ì…\_ ¿˘¥ fiËŸ. ¤√‰Îfiı ‹fiW›ÂflÌfl
±ÎM›_ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ Á΋√˛Ì ’HÎ ’ÒflÌ ±Î’Ì »ı. ÷ı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı ⁄ÌΩfiÌ …wfl÷ fi◊Ì. ±Î’b_
’÷fi ’HÎ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿fl÷_ fi◊Ì. ∞‰ ’˘÷ı … √H΢fi˘ Á_√ ¿flÌfiı …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’Õı »ı (√Ì÷Î ó 13-21).
[±K›Î› 6
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ≠οÚ÷ «ÌΩıfiı ’flΑÌfi ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ’˘÷Îfi_ ’÷fi ¿flÌ ·ı »ı. ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷
»ı ¿ı ±Î ’÷fi‹Î_ ’HÎ ÷ı ’˘÷Îfi_ µI◊Îfi ‹Îfiı »ı ±fiı
÷ı‹fiı ±Î‘Ìfi ◊¥fiı ’HÎ ’˘÷Îfiı V‰Î‘Ìfi ‹Îfiı »ı!
“±ÎI‹ˆ‰ èÎÎI‹fi˘ ⁄_‘—” ó ±ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘
⁄_‘ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘¥ ⁄_‘ »ı … fiÏË.
±Î◊Ì ’˘÷Îfiı ¿˘¥fiÌ …wfl fi◊Ì, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ µ©Îflfiı
‹ÎÀı ¿˘¥ ›˘B›÷ÎfiÌ …wfl fi◊Ì, ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ …wfl fi◊Ì ±fiı ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ ’HÎ …wfl fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÷ıfiÎ ÁΑ¿ (ÁËΛ¿) ±◊‰Î ⁄Α¿ fi◊Ì.
±ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ Â¿ı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ ⁄_‘ (Ï‹hÎ) »ı.
±Î’HÎÎ …ı ÁËΛ¿˘ »ı, flZο˘ »ı, µ©Îfl¿˘ »ı,
÷ı±˘‹Î_ ’HÎ F›Îflı ±Î’HÎı l©Î¤„@÷ flάÌÂ_, ÷ı‹fiÌ
‰Î÷ ‹ÎfiÌÂ_, I›Îflı ÷ı±˘ ±Î’HÎÎ ⁄_‘ ◊Âı, ÁËΛ¿ ‰√ıflı
◊Âı. ±Î◊Ì ‹Ò‚‹Î_ ±Î’HÎı …ı ±Î’HÎÎ ⁄_‘ »Ì±ı; ¿ı‹¿ı
±Î’HÎÎ ‹ÎL›Î, ωfiÎ, ±Î’HÎÎ l©Î-ωrÎÁ ¿›Î˝ ωfiÎ
÷ı±˘ ±Î’H΢ µ©Îfl fiÏË ¿flÌ Â¿ı ó ±ı Ïfi›‹ »ı.
“±ÎI‹ˆ‰ Ïfl’flÎI‹fi—” ó ±ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ ÂhÎ
»ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fi˘ µ©Îfl fi◊Ì
¿fl÷˘, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fi˘ ÂhÎ »ı. ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥
⁄ÌΩı ÂhÎ fi◊Ì. ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi,
⁄Ï© ‰√ıflı ’HÎ ÷ıfi_ ±ÏË÷ ¿fl‰Î‹Î_ Á‹◊˝ fi◊Ì. ±Î
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ıfi˘ ±’¿Îfl fi◊Ì ¿flÌ
¿÷Î_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ıfi˘ µ’¿Îfl ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_.
F›Îflı ’˘÷ı ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷˘
÷ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ ÂhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ±ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ıfiÌ ’˘÷Î’HÎÎfiÌ V‰Ì¿ÚÏ÷fiı …
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ÂhÎ÷Î ¿Ëı »ı.
f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ⁄ı ‰Îfl “±ı‰” ’ÿ ±Î’‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ ±fiı ÂhÎ ’˘÷ı … »ı,
⁄ÌΩı ¿˘¥ Ï‹hÎ ¿ı ÂhÎ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı ◊‰Îfi_
Á_¤Ï‰÷ ’HÎ fi◊Ì. ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ Á_⁄_‘ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ »ı
±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘
‹Îfi‰Î◊Ì ÷ı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ ÂhÎ »ı.
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 403

√v, Á_÷ ±fiı ¤√‰Îfi ’HÎ I›Îflı … µ©Îfl ¿flı »ı, F›Îflı ‹fiW› V‰›_ ÷ı‹fiÎ µ’fl ωrÎÁ ¿flı »ı. ÷ı‹fi˘
V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı, ÷ı‹fiÎ ÁL‹¬ ◊Λ »ı, ÷ı‹fiÎ ÂflHÎı Ω› »ı, ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flı »ı. Ωı ‹fiW› ÷ı‹fi˘
V‰Ì¿Îfl fi ¿flı ÷˘ ÷ı±˘ ¿¥ flÌ÷ı µ©Îfl ¿flÂı? fiËŸ ¿flÌ Â¿ı. V‰›_ ÏÂW› fi ⁄fiı ÷˘ √v Â_ ¿flÂı? …ı‹ ⁄Ì∞
T›„@÷ ¤˘…fi ÷˘ ±Î’Ì ÿıÂı, ’fl_÷ ¤Ò¬ ’˘÷ÎfiÌ Ë˘‰Ì Ωı¥±ı. ’˘÷Îfiı ¤Ò¬ fi ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩ ¶ÎflÎ ±’Λı·_
¤˘…fi Â_ ¿Î‹fi_? ±ı … ≠‹ÎHÎı ¬ÿ ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î fi ˢ› ÷˘ √vfi˘, Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘fi˘ µ’ÿı Â_ ¿Î‹fi˘?
√v, Á_÷ ±fiı ¤√‰Îfifi˘ @›Îflı› ±¤Î‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ±fiı¿ ‹ËÎfi-‹ËÎfi Á_÷˘fiÌ ’fl_’flÎ «Î·Ì ±Î‰ı »ı,
√v ’HÎ ◊÷Î ±ÎT›Î »ı, ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı¿ ±‰÷Îfl ◊÷Î flèÎÎ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ±I›Îfl Á‘Ì ±Î’H΢ µ©Îfl ◊›˘
fi◊Ì ÷˘ ±Î◊Ì ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı ¿ı ±Î’HÎı … ±ı‹fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±Î’HÎÎ µ©Îfl ±fiı ’÷fi‹Î_ ±Î’HÎı
… ¿ÎflHÎ »Ì±ı. …ı ’˘÷ÎfiÎ µ©Îfl ±fiı ’÷fi‹Î_ ⁄ÌΩfiı ¿ÎflHÎ ‹Îfiı »ı, ÷ıfi˘ µ©Îfl @›Îflı› ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘.
‰ÎV÷ω¿ ºÏp◊Ì Ωı¥±ı ÷˘ ¤√‰Îfi ’HΠωz‹Îfi »ı, √v ’HΠωz΋Îfi »ı, ÷k‰iÎÎfi ’HΠωz‹Îfi »ı ±fiı
±Î’HÎ΋Î_ ›˘B›÷Î-Á΋J›˝ ’HÎ »ı. ‹ÎhÎ fiΉÎfi Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ·Ì‘ı … ÷ı‹fiÎ ≠I›ZÎ ◊‰Î‹Î_ ±Õ«HÎ ◊¥ flËÌ
»ı. fiΉÎfi Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷ ¬÷‹ ¿fl‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ÁΑ¿fiÌ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ÎÁ„@÷ ÷ıHÎı … ¿flÌ »ı.
√v ⁄fi‰_ ±◊‰Î ⁄fiΉ‰Î, √Ì÷Îfi˘ ÏÁ©Î_÷ fi◊Ì. ‹fiW› V‰›_ ’˘÷Îfi˘ √v »ı. ÷ı◊Ì µ’ÿı ’˘÷Îfiı …
±Î’‰Îfi˘ »ı. F›Îflı Á‰˝ ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı (‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚), ÷˘ ’»Ì ⁄ÌΩı √v ¿¥ flÌ÷ı ⁄fiı ±fiı ¿˘HÎ
¿˘fiı µ’ÿı ±Î’ı? ÷ı◊Ì “µ©flıÿÎI‹fiÎI‹Îfi‹˚”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ⁄ÌΩ‹Î_ ∂HÎ’ fi Ωı÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ … ∂HÎ’fiı
…\±˘ ±fiı ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl˘, ’˘÷Îfiı … µ’ÿı ±Î’˘. V‰›_ … ’˘÷ÎfiÎ √v ⁄fi˘, V‰›_ … ’˘÷ÎfiÎ
fiı÷Î ⁄fi˘ ±fiı V‰›_ … ’˘÷ÎfiÎ ÂÎÁ¿ ⁄fi˘.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı ‹fiW› ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ »ı ±fiı ’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ ÂhÎ
»ı. ±Î◊Ì ’˘÷ı ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ ±fiı ÂhÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı ó ÷ıfi˘ µkÎfl ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’Ò‰˝f·˘¿fiÎ
µkÎflΑ˝fiÌ T›ÎA›Î ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
⁄L‘flÎI‹ÎI‹fiV÷V› ›ıfiÎI‹ˆ‰ÎI‹fiÎ Ï…÷— –– 6––
±fiÎI‹fiV÷ ÂhÎI‰ı ‰÷ıÛ÷ÎI‹ˆ‰ ÂhÎ‰÷Ô˚ –– 6––
›ıfi = …ıHÎı ±ı‰ = … ±fiÎI‹Îfi˘
±ÎI‹fiÎ = ’˘÷ı-’˘÷Î◊Ì ±ÎI‹fi— = ’˘÷Îfi˘ ±ÎI‹Î = ±ÎI‹Î
±ÎI‹Î = ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ⁄L‘— = Ï‹hÎ »ı ±ı‰ = …
Ï…÷— = ∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı, ÷ = ±fiı ÂhÎI‰ı = ÂhÎ÷΋Î_
÷V› = ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±fiÎI‹fi— = …ıHÎı ’˘÷Îfiı ÂhÎ‰÷Ô˚ = ÂhÎfiÌ …ı‹
±ÎI‹Î = ’˘÷ı ∞I›˘ fi◊Ì ±ı‰Î ‰÷ı÷Û = ‰÷ıÛ »ı.
ÀÌ¿Î ó “⁄L‘flÎI‹ÎI‹fiV÷V› ›ıfiÎI‹ˆ-‰ÎI‹fiÎ ¿ı‹¿ı ⁄˛õ Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Á‹ »ı. ÷ı ⁄˛õfiÌ Ïfiÿ˘˝Ê÷Î
Ï…÷—” ó ’˘÷Îfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩfiÌ ÁkÎÎ »ı ±fiı Á‹÷Î ÷ıfiÎ ±_÷—¿flHÎ µ’fl ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ıfiÎ◊Ì
… fiÏË. ±Î◊Ì …ıHÎı ’˘÷Îfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ_- ¬⁄fl ’ÕÌ Ω› »ı ¿ı ÷ı ⁄˛õ‹Î_ „V◊÷ »ı (√Ì÷Î ó
(ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı)fiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ 5/19). ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ⁄˛õ‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î◊Ì …
±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì flÎ¬Ì ±◊ν÷Ô˚ ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ ±Îl›fi˘ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı …ı ’˘÷ÎfiÎ Á‹ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ ·Ì‘˘ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄˛õ‹Î_ „V◊Ï÷ ÷˘ ÏfiI›Ïfifl_÷fl Ë÷Ì
√›˘ »ı, ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ∞÷Ì ·Ì‘Ì »ı. …, ¿ı‰‚ ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi‰Î◊Ì … ÷ı
÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ „V◊÷ ◊¥ √›˘ ó ±ıfiÌ ÂÌ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊¥ flè΢.
Ï’»ÎHÎ »ı? ÷ıfi_ ±_÷—¿flHÎ Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊¥ …Âı; Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÁËΛ ωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ¿˘¥fiÎ
404 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘ ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÌ “ÂhÎI‰ı” ¿Ëı‰Î‹Î_ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı …ı ±Î’b_ fi◊Ì,
ÁËΛ ·ı‰Ì ±ıfiı … ’˘÷Îfiı ’flÎÏ…÷ ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı. ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰˘ ±ı ’˘÷ÎfiÌ
±Î ºÏp±ı ’˘÷ı ’Ëı·Î_ ’flÎÏ…÷ ◊¥fiı … ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ÁÎ◊ı ÂhÎ’HÎÎfi_ ‹A› ¿ÎflHÎ »ı. ±Î◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı
ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ±VÔhÎ-ÂVÔh΢ ‰Õı ’˘÷ı ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ V◊ÎÏ’÷
⁄ÌΩ±˘fiı ’flÎÏ…÷ ¿flı, ÷˘ ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiı ’flÎÏ…÷ ¿flÌ ·ı »ı ó ±ËŸ◊Ì … ÂhÎ÷Î Âw ◊¥ Ω› »ı. ‹fiW›
¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±VÔhÎ-ÂVÔh΢fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ‹Îfiı ≠οÚ÷ ‰V÷±˘ µ’fl …ıÀ·˘-…ıÀ·˘ ±Ï‘¿Îfl …‹Î‰÷˘ Ω›
»ı; ±Î◊Ì ’˘÷ı ±VÔhÎÂVÔh΢ ‰Õı ’flÎÏ…÷ … ◊›˘. ¿˘¥ »ı, ÷ıÀ·˘-÷ıÀ·˘ ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ’flΑÌfi ⁄fiΉ÷˘ Ω›
ÂÎVÔhÎ ¶ÎflÎ ¿ı ⁄Ï© ¶ÎflÎ ÂÎVÔhÎÎ◊˝ ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ »ı. ÷ı‹Î_ ’HÎ ÷ı ‹Îfi, ‹˘ÀÎ¥, ¿ÌÏ÷˝ ‰√ıflı ≥E»ı »ı ±fiı
µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flı, ÷˘ ÷ı ’Ëı·Î_ ÂÎVÔhÎ ±fiı ⁄Ï© ‰‘Îflı‹Î_ ‰‘Îflı ’÷fi ÷flŒ Ω› »ı. ÷ıfiı ÿı¬Î› ÷˘ ±ı
¶ÎflÎ ’flÎÏ…÷ … ◊Λ »ı ±fiı ◊‰_ … ’ÕÂı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Ë_ ÁÎfl_ ¿flÌ flè΢ »\_, ‹ÎflÌ µ¯ÎÏ÷ ◊¥ flËÌ »ı,
±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı …ı ¿˘¥ ’HÎ ÁΑfi ‰Õı …ı ¿˘¥fiÎ µ’fl ’fl_÷ ‰Î÷ Ï⁄·¿<· ∂·ÀÌ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı
’HΠω…› ‹ı‚‰ı »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı … ’flÎÏ…÷ ’˘÷ÎfiÌ ÂhÎ÷Îfiı … ‰‘ÎflÌ flè΢ »ı.
¿flı »ı. ’˘÷ı ’flÎÏ…÷ ◊›Î ωfiÎ ⁄ÌΩ±˘fiÎ µ’fl ¿ÿÌ ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ‹Îfi‰ÂflÌfl …Õ÷Îfi˘
¿˘¥ ω…› ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘ ó ±Î Ïfi›‹ »ı. ±Î◊Ì Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ Ï«L‹›÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ‹Y›_
…ı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ⁄ÌΩ±˘fiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î »ı, ÷ıfiı ¤Ò·Ìfiı ÷ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÷◊Î ‹›Î˝ ’»Ì ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ
fi◊Ì Á‹…÷˘, ÷ı … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ µ’fl fi΋-w’ ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ ¿Î›‹ flËı ó ±ı flÌ÷ı …Õ÷Îfiı
ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı ±fiı ÷ı … ’˘÷ı ’˘÷Îfi˘ ⁄_‘ »ı. ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷ıfiı V◊Î›Ì flά‰Î ≥E»ı »ı! ±Î flÌ÷ı
“±fiÎI‹fiV÷ ÂhÎI‰ı ‰÷ı˝÷ÎI‹ˆ‰ ÂhÎ‰÷Ô˚” ó …ı V‰›_ Ï«L‹› ˢ¥fiı ’HÎ …Õ÷ÎfiÎ ÿÎÁI‰‹Î_ ŒÁÎ¥fiı
’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‹ËÎfi ÂhÎ÷Îfi˘ … ‰÷ν‰ ¿flı »ı.
⁄Ï© ‘fi, ‰ˆ¤‰, flÎF›, …‹Ìfi, CÎfl, ’ÿ, ±Ï‘¿Îfl ‰√ıflıfiÌ “ÂhÎ‰÷Ô˚” ¿Ëı‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿÷Î ‹Îfiı »ı, ÷ı … “±fiÎI‹Î” »ı. ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ Á‹∞fiı ÷ı ’˘÷Îfiı ÷ı‹fi˘
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ’˘÷Îfi_ V‰w’ fi◊Ì ¿ı ±ÎI‹Î fi◊Ì, ±Ï‘’Ï÷ ‹Îfiı »ı; ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ◊¥ Ω› »ı ÷ı‹fi˘
÷ıfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ ±fiı ÁËΛ¿ Á‹…ı »ı ÷◊Î ÿÎÁ! Ωı¿ı ÷ıfi˘ ‰÷ν‰ ’˘÷ÎfiÌ ºÏp±ı ’˘÷Îfi_ ±ÏË÷
÷ıfiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±ı‰˘ ±fiÎI‹Î ◊¥fiı …ı ¿fl‰Îfi˘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ÷˘’HÎ ’ÏflHÎ΋‹Î_ ÷˘ ÷ıfi_ ’˘÷Îfi_
¿˘¥ ’HÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ Á‹…ı »ı, ÷ı ’˘÷ı … ±ÏË÷ … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÷ıfi˘ ‰÷ν‰
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÂhÎ÷Îfi˘ ‰÷ν‰ ¿flı »ı. Ωı¿ı ÷ı ±ı‰_ … Á‹…ı ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÂhÎ‰÷Ô˚ ±◊ν÷Ô˚ ÂhÎ÷ÎfiÎ …ı‰˘ ˢ› »ı.
»ı ¿ı ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹ÎfiÌfiı ‹ıÓ ÷ı‹fiÎ µ’fl ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ºÏp±ı
’˘÷Îfi_ ±ÎÏ‘’I› V◊Î’Ì ÿÌ‘_ »ı, ÷ı‹fiÎ µ’fl ω…› ≠ÎMÔ÷ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÂhÎ÷Îfi˘ ‰÷ν‰ fi◊Ì ¿fl÷˘. ’fl_÷ ±Á÷
¿flÌ ·Ì‘˘ »ı, ÷˘’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ (÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î◊Ì) ‰V÷fi˘ ±Îl› ·¥fiı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ ÏË÷fiÌ ºÏp±ı
÷ı ’˘÷ı … ’flÎÏ…÷ ◊›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ’HÎ …ı ¿o¥ ‰÷ν‰ ¿flı »ı, ÷ı ‰÷ν‰ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ
⁄ÌΩ±˘◊Ì ’flÎÏ…÷ ◊¥fiı ’˘÷Îfi˘ ω…› Á‹…‰˘ ±ıfiı ÁÎ◊ı ÂhÎfiÎ …ı‰˘ … ˢ› »ı; ¿ı‹¿ı ±Á÷ ‰V÷fi˘ ±Îl›
… ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÂhÎ÷Îfi˘ ‰÷ν‰ ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı. ’ÏflHÎ΋‹Î_ …L‹-Q≤I› w’Ì ‹ËÎfi ÿ—¬ ±Î’‰Î‰Î‚˘ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÂflÌfl‹Î_ “Ë_ ó ‹ÎflÎ’b_” fi flËı ÷˘ V‰›_ … ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ »ı ±fiı ÂflÌflfiı “Ë_ ‹ÎflÎ’b_
‹Îfiı ÷˘ V‰›_ ’˘÷Îfi˘ … ÂhÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fiÎI‹Îfiı ÁkÎÎ ±Î’‰Î◊Ì ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ ÂhÎ …ı‰_ … ◊Âı.
“ÂhÎ‰÷Ô˚” ó …ı fi¿ÁÎfi ÂhÎ ¿flı »ı, ÷ı fi¿ÁÎfi ÷ı ’˘÷Îfi_ ¿flı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤˘√Ì ‹fiW› …ıÀ·_ ’˘÷Îfi_ fi¿ÁÎfi
¿flı »ı. ±ıÀ·_ ÂhÎ ’HÎ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ‰ÎV÷ω¿ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ ÂhÎ ¶ÎflÎ ÷˘ ±Î’b_ ÏË÷ … ◊Λ »ı. ÷ı
±Î’b_ ±ÏË÷ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ’ˢӫ ‰V÷±˘ Á‘Ì … »ı, V‰›_ Á‘Ì ’ˢӫ÷˘ … fi◊Ì. ÷ı◊Ì
fiΠ◊fiÎflÎ ’ÿÎ◊˘˝ ÏÁ‰Î› ÷ı ⁄Ì…\_ Â_ ¿flÌ Â¿ı »ı? ±fiı fiΉÎfifiÎ fiÎÂ◊Ì ±Î’b_ ÏË÷ … ◊Âı. ¬flı¬fl ±Î’b_
fi¿ÁÎfi ±Î’H΢ ¤Î‰ ⁄√Õ‰Î◊Ì ◊Λ »ı.
óáó
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 405

Á_⁄_‘ ó ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ ’˘÷Îfi˘ ω…› ¿fl‰Îfi_ ’ÏflHÎ΋ Â_ ±Î‰ı »ı? ÷ıfi˘ µkÎfl ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_
¤√‰Îfi ±Î’ı »ı.
Ï…÷ÎI‹fi— ≠ÂÎL÷V› ’fl‹ÎI‹Î Á‹ÎÏË÷— –– 7––
ÂÌ÷˘WHÎÁ¬ÿ—¬ıÊ ÷◊Î ‹ÎfiÎ’‹Îfi›˘— –– 7––
Ï…÷ÎI‹fi— = …ıHÎı ’˘÷ı … ’˘÷Îfiı ≠Ï÷¿>‚÷Î) Á¬- ’‹Îfi›˘— ±’‹Îfi‹Î_
∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı ÷ı‰Î ÿ—¬ÎÏÿ‹Î_ ≠ÂÎL÷V› = Ïfiω˝¿Îfl ‹fiW›fiı
ÂÌ÷˘WHÎ- = ÃoÕÌ-√fl‹Ì ÷◊Î = ÷◊Î ’fl‹ÎI‹Î = ’fl‹ÎI‹Î
Á¬ÿ—¬ıÊ (±fi¿>‚÷Î- ‹ÎfiÎ- = ‹Îfi- Á‹ÎÏË÷— = ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı.
ÀÌ¿Î ó [»ßÎ r·˘¿‹Î_ “±fiÎI‹fi—” ’ÿ ±fiı ±ËŸ ÂÎ_Ï÷fi˘ ¤_√ fi ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ˈ›Î‹Î_ …ı V‰÷—ÏÁ©
“Ï…÷ÎI‹fi—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ÂÎ_Ï÷ »ı, ÷ıfi˘ ±fi¿>‚÷΋Î_ flÎ∞ ◊‰Î◊Ì ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷΋Î_
“±fiÎI‹Î” ˢ› »ı, ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı fiÎflÎ… ◊‰Î◊Ì ¤_√ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÂÌ÷-µWH΋Î_
“Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’b_ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÂhÎ÷Îfi˘ ‰÷ν‰ ≠ÂÎ_÷ flËı‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı ◊›˘ ¿ı ⁄ËÎfl◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î
¿flı »ı ±fiı …ı “Ï…÷ÎI‹Î” ˢ› »ı, ÷ı ÂflÌfl ‰√ıflı ≠οÚ÷ Á_›˘√-ω›˘√fiÌ Ëˆ›Î‹Î_ ±Áfl fi ’Õı.
’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ˉı ±ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı “Á¬” ±fiı “ÿ—¬”
Ï‹hÎ÷Îfi˘ ‰÷ÎÛ‰ ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ±fiÎI‹Î ‹fiW› ’˘÷Îfi_ ’ÿfi˘ ¢ ±◊˝ ¿fl‰˘. Á¬ ±fiı ÿ—¬ ⁄O⁄ı Ω÷fiÎ_
’÷fi ¿flı »ı ±fiı Ï…÷ÎI‹Î ‹fiW› ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flı »ı.] ˢ› »ı ó
“Ï…÷ÎI‹fi—” ó …ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı (1) ÁΑÎflHÎ ·˙Ï¿¿ ºÏp±ı …ıfiÌ ’ÎÁı ‘fi,
¿˘¥ ’HÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ÁËΛ fi◊Ì ·ı÷˘ Á_’ÏkÎ, ‰ˆ¤‰, VÔhÎÌ-’hÎ ‰√ıflı ±fi¿>‚ Á΋√˛ÌfiÌ Ï‰’·÷Î
±fiı ÷ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷Î’HÎÎfi˘ ˢ›, ÷ıfiı ·˘¿˘ “Á¬Ì” ¿Ëı »ı. …ıfiÌ ’ÎÁı ‘fi, Á_’ÏkÎ-
Á_⁄_‘ fi◊Ì ΩıÕ÷˘, ÷ıfi_ fi΋ “Ï…÷ÎI‹Î” »ı. Ï…÷ÎI‹Î ‰ˆ¤‰, VÔhÎÌ-’hÎ ‰√ıflı ±fi¿>‚ Á΋√˛Ìfi˘ ±¤Î‰ ˢ›,
‹fiW› ’˘÷Îfi_ ÷˘ ÏË÷ ¿flı … »ı, ‰‚Ì ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ÿÏfi›Îfi_ ÷ıfiı ·˘¿˘ ÿ—¬Ì ¿Ëı »ı.
’HÎ CÎb_ ‹˘À<_ ÏË÷ ◊Λ »ı. (2) …ıfiÌ ’ÎÁı ⁄ËÎflfiÌ Á¬ÿÎ›Ì Á΋√˛Ì fi◊Ì,
“ÂÌ÷˘WHÎÁ¬-ÿ—¬ıÊ ≠ÂÎL÷V›” ó ±ËŸ “ÂÌ÷” ÷ı ¤˘…fi @›Î_ ¿flÂı ó ±ı fiyÌ fi◊Ì, ’ÎÁı ’Ëıfl‰Î
±fiı “µWHΔ ó ±ı ⁄ıµ ’ÿ˘ µ’fl ¨Õ˘ ω«Îfl ¿fḻı ‹ÎÀı ’Òfl÷Î_ ¿’ÕÎ_ fi◊Ì, flËı‰Îfiı ‹ÎÀı V◊Îfi fi◊Ì ±fiı
÷˘ ±ı ÂflÿÌ ±fiı √fl‹ÌfiÎ ‰Î«¿ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷Î; ÁÎ◊ı ¿˘¥ Áı‰Î ¿fl‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì ó ±ı‰Ì ±‰V◊Πˢ‰Î
¿ı‹¿ı ÂflÿÌ ±fiı √fl‹Ì ó ±ı ⁄ıµ ¿ı‰‚ V’Âı˝„Lƒ›fiÎ »÷Î_ ’HÎ …ıfiÎ ‹fi‹Î_ ÿ—¬-Á_÷Î’ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı …ı,
ωʛ »ı. Ωı Ï…÷ÎI‹Î ’vÊ ¿ı‰‚ ±ı¿ V’Âı˝„Lƒ›fiÎ ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi˘
ωʛ‹Î_ … ÂÎ_÷ flËıÂı ÷˘ l‰HÎ, fiıhÎ, flÁfiÎ, CβÎHÎ ó ±fi¤‰ fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ÿflı¿ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ⁄Ë ≠ÁLÔfi
±ı ≥„Lƒ›˘fiΠωʛ˘ ⁄Î¿Ì flËÌ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘‹Î_ flËı »ı, ÷ı “Á¬Ì” ¿Ëı‰Î› »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ ’ÎÁı ⁄ËÎflfiÌ
÷ıfi_ ≠ÂÎ_÷ flËı‰Îfi_ ⁄Î¿Ì flËÌ …Âı, ÷˘ ÷ıfi΋Î_ ’ÒHν÷Î Á¬ÿÎ›Ì Á΋√˛Ì ’Òfl÷Ì »ı, ¤˘…fifiı ‹ÎÀı µk΋‹Î_ µk΋
fiÏË ±Î‰ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “ÂÌ÷” ±fiı “µWHΔ ’ÿ ±fi¿>‚÷Î ’ÿÎ◊˘˝ »ı, ’Ëıfl‰Îfiı ‹ÎÀı ÁÎfl΋Î_ ÁÎflÎ_ ¿’ÕÎ_ »ı, flËı‰Îfiı
±fiı ≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÎ_ ‰Î«¿ »ı. ‹ÎÀı CÎb_ … ÁÎv_ ‹¿Îfi »ı ±fiı Áı‰Îfiı ‹ÎÀı ¿ıÀ·Î›ı
ÂÌ÷ ±◊ν÷Ô˚ ±fi¿>‚÷Î ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ˈ›Î‹Î_ ±ı¿ fi˘¿fl˘ »ı ó ±ı‰Ì ±‰V◊Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_÷fl‹Î_ flÎ÷-
Ω÷fiÌ ÂÌ÷‚÷Î ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ±fiı µWHÎ ±◊ν÷Ô˚ Ïÿ‰Á g«÷Î flËı »ı ¿ı ‹ÎflÌ ±Î Á΋√˛Ì @›Î_¿ fip fi
≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ ≠ÎÏMÔ÷ ◊÷Î_ ˈ›Î‹Î_ ±ı¿ Ω÷fi˘ Á_÷Î’ ◊¥ Ω›! ±Î Á΋√˛Ì ¿Î›‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËı, ‰‘ı ¿ı‰Ì
‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ˈ›Î‹Î_ fi ÂÌ÷‚÷Î flÌ÷ı? ‰√ıflı. ±Î flÌ÷ı ⁄ËÎflfiÌ Á΋√˛Ì flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
flËı ±fiı fi Á_÷Î’ flËı, ’fl_÷ ±ı¿Á‹Îfi ÂÎ_Ï÷ T›Î’Ì …ı ±_÷fl‹Î_ ÿ—¬Ì flËı »ı, ÷ı “ÿ—¬Ì” ¿Ëı‰Î› »ı.
flËı ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘fiÎ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ωʛ, ‰V÷, µ’›˝@÷ ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ_ Á¬-ÿ—¬ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ˈ›ÎfiÌ »ı ¿ı ó ⁄ËÎflfiÌ Á΋√˛Ìfiı ·Ì‘ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±fiı
406 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±_÷flfiÌ ≠ÁLÔfi÷Î-ϬLÔfi÷Îfiı ·Ì‘ı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_.
√Ì÷΋Î_ F›Î_ Á¬-ÿ—¬‹Î_ “Á‹Îfi” ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı,
I›Î_ ⁄ËÎflfiÌ Á΋√˛Ì‹Î_ Á‹Îfi flËı‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı; …ı‹¿ı ó “Á‹ÿ—¬Á¬—” (±. 12/13; ±.
14/24), “ÂÌ÷˘WHÎÁ¬-ÿ—¬ıÊ Á‹—” (±. 12/18)
‰√ıflı. F›Î_ Á¬-ÿ—¬◊Ì “’fl” ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, I›Î_
±_÷flfiÌ ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı Ϭ¯Î÷ÎflÏË÷ ◊‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı; …ı‹¿ı ó “¶L¶ˆÏ‰˝‹@÷Η Á¬-ÿ—¬Á_iΈ—” (±.
15/5) ‰√ıflı. F›Î_ Á¬-ÿ—¬‹Î_ Á‹Îfi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı,
I›Î_ Á¬-ÿ—¬fiÌ ÁkÎÎ ÷˘ »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì
±fiı F›Î_ Á¬-ÿ—¬◊Ì flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı, I›Î_ Á¬-
ÿ—¬fiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı «ÎËı ⁄ËÎflfiÌ Á¬ÿΛÌ-
ÿ—¬ÿÎ›Ì Á΋√˛Ì ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ±_÷fl‹Î_ Á‹Îfi ◊‰Îfiı ¿Ë˘,
«ÎËı ±_÷fl‹Î_ Á¬-ÿ—¬◊Ì flÏË÷ ◊‰Îfiı ¿Ë˘ ó ⁄ıµfi_
÷ÎI’›˝ ±ı¿ … »ı; ¿ı‹¿ı “Á‹Îfi” ¤Î‰ ’HÎ ±_÷fl‹Î_ »ı
±fiı “flÏË÷” ¤Î‰ ’HÎ ±_÷fl‹Î_ »ı.
±ËŸ ÂÌ÷-µWHÎ ±fiı Á¬-ÿ—¬‹Î_ ≠ÂÎ_÷ (Á‹Îfi)
flËı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±fi¿>‚÷Î◊Ì Á¬ ◊Λ
»ı ó “±fi¿>·‰ıÿfiÌ›_ Á¬‹Ô˚” ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Î◊Ì ÿ—¬ ◊Λ
»ı ó “≠Ï÷¿>·‰ıÿfiÌ›_ ÿ—¬‹Ô˚”. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı ÂÌ÷-µWHÎfi˘
±◊˝ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Á¬-ÿ—¬
¿Ëı‰Îfi_ T›◊˝ ◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı Á¬-ÿ—¬ ’ÿ ÂÌ÷-µWHÎ
(±fi¿>‚÷Î- ≠Ï÷¿>‚÷Î)fiÎ_ … ‰Î«¿ »ı. ’»Ì ±ËŸ ÂÌ÷-
µWHÎ ±fiı Á¬-ÿ—¬ ’ÿ˘fiÌ ÁÎ◊˝¿÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁ© ◊Âı?
±Îfiı ‹ÎÀı “ÂÌ÷-µWHΔ ’ÿ ¶ÎflÎ ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ±Î‰‰Î‚Ì
±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±fiı Á¬-ÿ—¬ ’ÿ
¶ÎflÎ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ_ Ïø›‹ÎHÎ ¿‹˘˝fiÌ ’ÒÏ÷˝-
±’ÒÏ÷˝ ÷◊Î ÷ı‹fiÎ_ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Œ‚fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©fiı ·ı‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ ±ı ’ÿ˘fiÌ ÁÎ◊˝¿÷Î ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝
±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı «ÎËı ≠ÎflO‘fiÌ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î
’Ïfl„V◊Ï÷ ˢ› ¿ı «ÎËı Ïø›‹ÎHÎfiÌ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©
ˢ› ó ±Î ⁄LÔfiı›‹Î_ ≠ÂÎ_÷ (Ïfiω˝¿Îfl) flËı.
±Î ≠¿flHÎ ±fiÁÎfl ’HÎ µ’›˝@÷ ±◊˝ ›˘B›
…HÎΛ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î … ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_
±Î‰ı·Î “fiı„Lƒ›Î◊ı˝Ê (±fiÊF…÷ı)” ’ÿfiı ±ËŸ “ÂÌ÷-
µWHΔ ’ÿ ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı· »ı ±fiı “fi ¿‹˝Á
±fiÊF…÷ı” ’ÿ˘fiı ±ËŸ “Á¬-ÿ—¬” ’ÿ ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰ı· »ı ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ ≠ÎflO‘ ±fiÁÎfl ±Î‰ı·Ì ±fi¿>‚-
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±fiı Ïø›‹ÎHÎ ¿‹˘˝fiÌ ’ÒÏ÷˝-±’ÒÏ÷˝
÷◊Î ÷ÎI¿ÎÏ·¿ Œ‚fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ ±ÎÁ„@÷flÏË÷
◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı ±fiı ±ËŸ ±ı ⁄LÔfiı‹Î_ ≠ÂÎ_÷
[±K›Î› 6
◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı.
“÷◊Î ‹ÎfiÎ’‹Îfi›˘—” ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ‹Îfi-
±’‹Îfi‹Î_ ’HÎ ≠ÂÎ_÷ »ı. ˉı ±ËŸ ¿˘¥ Â_¿Î ¿flı
¿ı ‹Îfi-±’‹Îfi ’HÎ ÷˘ ≠ÎflO‘fi_ Œ‚ »ı; ±Î◊Ì ±ı
ÂÌ÷ µWHÎ (±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷)fiÌ … ±_÷√˝÷
±Î‰Ì √›_. ’»Ì ÷ıfiı ±·√ ¿ı‹ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_? ‹Îfi-
±’‹Îfifiı ±·√ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ÂÌ÷-
µWHÎ ÷˘ ÿˆ‰ıE»Î (±ÏfiE»Î) ¿Ú÷ ≠ÎflO‘fi_ Œ‚ »ı, ’fl_÷
‹Îfi-±’‹Îfi ’flıE»Î¿Ú÷ ≠ÎflO‘fi_ Œ‚ »ı. ±Î ’flıE»Î¿Ú÷
≠ÎflO‘ ‹Îfi-‹˘ÀÎ¥‹Î_ ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı Ïfi_ÿÎV÷Ï÷
‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “‹Îfi-±’‹Îfi” ’ÿ‹Î_
Ïfi_ÿÎV÷Ï÷ ·ı‰Î ˢ› ÷˘ ·¥ ¿̱ı »Ì±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı
◊›_ ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ⁄ÌΩ_±˘ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î ‹Îfi-
±’‹Îfi‹Î_ ’HÎ ≠ÂÎ_÷ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ÂÎ_Ï÷‹Î_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘.
‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ≠ÂÎ_÷ flËı‰Îfi˘ µ’Λ ó ÁΑ¿fi_
¿˘¥ ‹Îfi-±Îÿfl ¿flı, ÷˘ ÁΑ¿ ±ı fi ‹Îfiı ¿ı ±ı ‹ÎflÎ_
¿‹˘˝fi_, ‹ÎflÎ √H΢fi_, ‹ÎflÎ ÁÎflÎ’HÎÎfi_ Œ‚ »ı, ’fl_÷ ±ı‰_
… ‹Îfiı ¿ı ±Î ÷˘ ‹Îfi-±Îÿfl ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ÁF…fi÷Î
»ı ¿ı µÿÎfl÷Î »ı. ÷ı‹fiÌ ÁF…fi÷Îfiı ’˘÷Îfi˘ √HÎ ‹Îfi‰˘
±ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ fi◊Ì. Ωı ¿˘¥ ±’‹Îfi ¿flÌ ÿı, ÷˘ ±ı‰_
‹Îfiı ¿ı ±ı ‹ÎflÎ_ ¿‹˘˝fi_ … Œ‚ »ı. ±ı‹Î_ ±’‹Îfi
¿fl‰Î‰Î‚Îfi˘ ¿˘¥ ÿ˘Ê fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı ÷˘ ÿ›Î’ÎhÎ »ı;
¿ı‹¿ı ÷ı Ï⁄«Îflαı ‹ÎflÎ_ ’Î’˘fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ
⁄fiÌfiı ‹fiı Â© ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ‹Îfi‰Î◊Ì ÁΑ¿
‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ≠ÂÎ_÷ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl ⁄fiÌ …Âı. Ωı ÷ı
‹Îfifiı ’˘÷Îfi˘ √HÎ ±fiı ±’‹Îfifiı ⁄ÌΩ±˘fi˘ ÿ˘Ê
‹ÎfiÂı, ÷˘ ÷ı ‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ≠ÂÎ_÷ fiÏË ◊¥ ¿ı.
“’fl‹ÎI‹Î Á‹ÎÏË÷—” ó ÂÌ÷-µWHÎ, Á¬-ÿ—¬ ±fiı
‹Îfi-±’‹Îfi ó ±Î »›ı‹Î_ ≠ÂÎ_÷ ±fiı Ïfiω˝¿Îfl flËı‰Î◊Ì
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î ≠ÎMÔ÷ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±_ÿfl◊Ì
ω·ZÎHÎ ±Îfi_ÿ ‹Y›Î ωfiÎ ⁄ËÎflfiÎ_ ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Î, ÏÁÏ©-±ÏÁÏ© ±fiı ‹Îfi-±’‹Îfi‹Î_ ÷ı ≠ÂÎ_÷
flËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ÷ı ≠ÂÎ_÷ flËı÷˘ ˢ›, ÷˘ ÷ıfiı ±ı¿flÁ
flËı‰Î‰Î‚˘ ω·ZÎHÎ ±Îfi_ÿ ‹‚Ì √›˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
√Ì÷αı Ãı¿ÎHÎı-Ãı¿ÎHÎı ¿èÎ_ »ı ¿ı “…ı ’vÊ˘fi_ ‹fi Á‹¤Î‰‹Î_
„V◊÷ »ı, ÷ı ’vÊ˘±ı ±Î ∞ω÷-±‰V◊΋Î_ … Á_ÁÎflfiı
∞÷Ì ·Ì‘˘ »ı.” (±. 5/19); …ı ·Î¤fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_
÷ıfiÎ◊Ì ‰‘Îflı ·Î¤ ◊‰Îfi_ ‹ÎfiÌ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı
…ı‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î_ ⁄Ë ¤Îflı ÿ—¬◊Ì ’HΠω«Ï·÷ fi◊Ì
◊¥ ¿÷˘ (±. 6/22), ‰√ıflı-‰√ıflı.
f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 407

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ıfi˘ ±ÎI‹Î Ï‹hÎ …ı‰˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfi_ ÂflÌfl ÁÎ◊ı “Ë_ ±fiı ‹ÎflÎ’b_” fi◊Ì, ÷ı ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Î, Á¬-ÿ—¬ ±fiı ‹Îfi-±’‹Îfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ Á‹, Ïfiω˝¿Îfl flËı »ı. ±Î‰˘ ‹fiW› ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì »ı ±◊ν÷Ô˚
÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ «Ò@›˘ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Î, Á¬-ÿ—¬ ±fiı ‹Îfi-
±’‹Îfi ÷˘ ±Î‰ı ó Ω› »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î ÷k‰ …ı‹fi_ ÷ı‹ flËı »ı.
óáó

iÎÎfiωiÎÎfiI≤MÔ÷ÎI‹Î ¿>ÀV◊˘ ωυ÷ı„Lƒ›— –– 8––

›@÷ ≥I›E›÷ı ›˘√Ì Á‹·˘pÎU‹¿ÎG«fi— –– 8––
iÎÎfiωiÎÎfi- = …ıfi_ ±_÷—¿flHΠωυ÷ı„Lƒ›— = …ıfiÌ ≥„Lƒ›˘ ÁÎflÌ Á‹⁄Ï© »ı.
I≤ÅÎI‹Î iÎÎfi ±fiı ’ıÃı Ï…÷Λı·Ì »ı ≥Ï÷ = (±ı‰˘)
ωiÎÎfi◊Ì I≤MÔ÷ »ı, (÷ı‹…) ›˘√Ì = ›˘√Ì
¿>ÀV◊— = …ıfiÌ „V◊Ï÷ Á‹·˘pÎU‹- = …ı ‹ÎÀÌ, ’J◊fl ›@÷— = ›@÷ (›˘√Îwœ)
ω¿ÎflflÏË÷ »ı, ¿ÎG«fi— ±fiı Á‰Hν‹Î_ µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó “iÎÎfiωiÎÎfiI≤MÔ÷ÎI‹Î” ó ±ËŸ ¿‹˝›˘√fi_ ωÂıÊ K›Îfi ±Î’‰_ ’Õı »ı; ¿ı‹¿ı ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ≠T≤ÏkÎ
≠¿flHÎ »ı; ±Î◊Ì ±ËŸ ¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ΩHοÎflÌfi_ fi΋ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi˘ ¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ flÎ√¶ıÊ ◊‰ÎfiÌ ’ÒflÌ
“iÎÎfi” »ı ±fiı ¿‹˘˝fiÌ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi flËı‰Îfi_ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷αı ¿èÎ_ »ı ¿ı ó
fi΋ “ωiÎÎfi” »ı. “Á‰˝¿‹˝Œ·I›Î√_ ÷÷— ¿<v ›÷ÎI‹‰ÎfiÔ˚” ó (±. 12/11)
V◊Ò‚ÂflÌfl ¶ÎflÎ ◊fiÎflÌ Ïø›Î, ÁÒZ‹ÂflÌfl ¶ÎflÎ ±◊ν÷Ô˚ ¿‹ÛŒ‚fiÎ I›Î√‹Î_ Ï…÷ı„Lƒ›’b_ ‹A› »ı. ±Î flÌ÷ı
◊fiÎv_ g«÷fi ±fiı ¿ÎflHÎÂflÌfl ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Ì Á‹ÎÏ‘ ÁΑfi-±‰V◊΋Î_ ≥„Lƒ›˘ µ’fl ωÂıÊ A›Î· flά‰Î‰Î‚˘
ó ±ı hÎHÎıfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î_ ±ı iÎÎfi fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ÁΑ¿ ÏÁ©-±‰V◊΋Î_ ±Î’˘±Î’ “ωυ÷ı„Lƒ›” ◊Λ »ı.
¿ı Ïø›Î, g«÷fi, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı ÷‹Î‹ ¿‹˘˝fi˘ ±Îfl_¤ “Á‹·˘pÎU‹¿ÎG«fi—” ó “·˘p” fi΋ ‹ÎÀÌfiÎ
±fiı Á‹Î„MÔ÷ ◊Λ »ı ÷◊Î ÷ı ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ‹‚‰Î‰Î‚Î œıŒÎfi_ »ı, “±U‹” fi΋ ’J◊flfi_ ±fiı “¿Î_«fi” fi΋ Á˘fiÎfi_
Œ‚fi˘ ’HÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı. ’fl_÷ V‰›_, »ı ó ±Î ⁄‘΋Î_ ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì Á‹Îfi flËı »ı. Á‹Îfi
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ÏfiI› flËı »ı. ±Î◊Ì ±ÏfiI› flËı‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ıfiı ‹ÎÀÌfi_ œıd_, ’J◊fl ÷◊Î
¿‹˝ ±fiı Œ‚ ‰Õı ±Î ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚Îfiı Â_ I≤„MÔ÷ ‹‚Âı? Á˘fiÎfi_ iÎÎfi fi◊Ì Ë˘÷_. ÷ıfiı ±ı œıd_ »ı, ±ı ’J◊fl »ı,
…Õ ¶ÎflÎ «ı÷fifiı ÂÌ I≤„MÔ÷ ‹‚Âı? ±ı‰˘ ⁄flÎ⁄fl ±fi¤‰ ±ı Á˘fi_ »ı ó ±ı‰_ iÎÎfi ÁÎflÌ flÌ÷ı ˢ› »ı ±fiı ÷ıfi˘
◊¥ Ω› ¿ı ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ‹fiı ¿Â_ ’HÎ ‹‚Ì Â¿÷_ fi◊Ì, T›‰ËÎfl ’HÎ ÷ıfiı ±fiw’ …ı‰˘ ◊‰˘ Ωı¥±ı, ÷ı‰˘ …
÷˘ ±ı ¿‹˘˝fiı ¿fl‰Îfi_ “iÎÎfi” »ı. ±ı‰_ iÎÎfi ◊÷Î_ ÷ı ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı Á˘fiÎfiı Ï÷ΩıflÌ‹Î_ ÁflÏZÎ÷ flάı »ı
¿‹˘˝fiÌ ’ÒÏ÷˝-±’ÒÏ÷˝‹Î_ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄M÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ ±fiı œıŒÎ ÷◊Î ’J◊flfiı ⁄ËÎfl … ’ÕuÎ flËı‰Î ÿı »ı. ±ı‰_
Á‹Îfi flËıÂı ó ±Î “ωiÎÎfi” »ı. ±Î iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á˘fi_ «ÎS›_ Ω›, ‘fi «ÎS›_ Ω› ÷˘
‰Õı ÷ı ’˘÷ı I≤MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Îfi_, ÷ıfiÎ ‹fi µ’fl ¿˘¥ ±Áfl ◊÷Ì fi◊Ì ±fiı Á˘fi_ ‹‚Ì
ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_ ¿o¥ ’HÎ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. Ω› ÷˘’HÎ ÷ıfiÎ ‹fi µ’fl ¿˘¥ ±Áfl ◊÷Ì fi◊Ì ±◊ν÷˚Ô
“¿>ÀV◊—” ó1 ¿>À (±ıflHÎ) ±ı¿ ·˘Ëg’Õ Ë˘› »ı, ÷ı‹fiÎ ±Î‰‰Î-…‰Î◊Ì, Á‘fl‰Î-⁄√ÎÕ‰ÎfiÌ ÷ıfiı ¿˘¥
…ıfiÎ µ’fl ·˘œ<_, Á˘fi_, «Î_ÿÌ ‰√ıflı ±fiı¿ ±Î¿Îfl˘‹Î_ CÎՉ΋Î_ ËÊ˝Â˘¿ fi◊Ì ◊÷˘ ó ±Îfiı … ÷ıfi_ Á‹Îfi flËı‰_ ¿Ëı
±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ÷ı ±ı¿w’ … flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÏÁ© »ı. ÷ıfiı ‹ÎÀı …ı‰Ì flÌ÷ı ’J◊fl »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á˘fi_
‹ËÎ’vÊfiÌ Á‹ZÎ Ω÷Ω÷fiÌ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ »ı; …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fi_ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹ÎÀÌfi_ œıd_ »ı ±fiı
÷ı ±ıflHÎfiÌ …ı‹ …ı‰˘ »ı ÷ı‰˘ Ïfiω˝¿Îfl flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı œıd_ »ı ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á˘fi_ »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_◊Ì
“ωυ÷ı„Lƒ›—” ó ¿‹˝›˘√fiÎ ÁΑ¿ı ≥„Lƒ›˘ µ’fl ¿˘¥¿ «ÎS›_ √›_ ÷˘ Â_? ¿˘¥¿ ⁄√ÕÌ √›_ ÷˘ Â_? ±Î

1. …ı ¿>À(±ıflHÎ)fiÌ …ı‹ „V◊fl flËı »ı, ÷ıfiı “¿>ÀV◊” ¿Ëı »ı ó “¿>À‰÷Ô˚ Ï÷WÔÃ÷ÌÏ÷ ¿>ÀV◊—” –
408 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

⁄Î⁄÷˘fiı ·¥fiı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ω¿Îfl ’ıÿÎ fi◊Ì
◊÷˘. ±Î Á˘fi_ ‰√ıflı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹ÒS› ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά÷Πˢ‰Î◊Ì … ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı ±fiı I›Î_
Á‘Ì ÷ı‹fiÎ µk΋-¿ÏfiWÔÀ’HÎÎfiÌ ±_÷—¿flH΋Î_ ±Áfl ◊Λ
»ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ◊¥ …÷Î_ F›Îflı ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±Î
≠οÚ÷ (¤˙Ï÷¿) ’ÿÎ◊˘˝fi_ ¿o¥ ’HÎ ‹ÒS› fi◊Ì flËı÷_ ±◊ν÷Ô˚
µk΋-¿ÏfiWÔÀ ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ÷ıfi˘ Á‹¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı.
ÁÎfl ±ı fiÌ¿‚ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ºÏp ’ÿÎ◊˘˝fiÎ µI’LÔfi
±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î V‰¤Î‰ µ’fl flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ
ºÏp‹Î_ ±ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‹Î_
¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì. Á˘fi_ µI’LÔfi ±fiı fip ◊Λ »ı, ’J◊fl
óáó
µI’LÔfi ±fiı fip ◊Λ »ı ÷◊Î œıd_ ’HÎ µI’LÔfi ±fiı
fip ◊Λ »ı. ÷ıfiÌ ±ı ±ÏfiI›÷Î µ’fl ºÏp flËı‰Î◊Ì
÷ıfiı Á˘fi_, ’J◊fl ±fiı œıŒÎ‹Î_ ÷k‰◊Ì ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì
ÿı¬Î÷˘. ±Î hÎHÎıfiÎ_ fi΋˘ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·Ì‘Î_ »ı ¿ı ÷ı‹fiÌ
ÁÎ◊ı T›‰ËÎfl ÷˘ ›◊Λ˘B› … ◊‰˘ Ωı¥±ı ±fiı ›◊Λ˘B›
¿fl‰˘ … µÏ«÷ »ı ÷◊Î ÷ı ÷◊Î ›˘B› T›‰ËÎfl ¿flı
’HÎ »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ºÏp ÷ı‹fiΠωfiÎÂÌ’HÎÎ µ’fl …
flËı »ı. ÷ı±˘‹Î_ …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ±ı¿Á‹Îfi ’Ïfl’ÒHν »ı,
÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ V‰÷—ÏÁ© Á‹÷Î ÷ıfi΋Î_ flËı »ı.
“›@÷ ≥I›E›÷ı ›˘√Ì” ó ±ı‰˘ iÎÎfi-ωiÎÎfi ‰Õı
I≤MÔ÷, Ïfiω˝¿Îfl, Ï…÷ı„Lƒ› ±fiı Á‹⁄Ï©‰Î‚˘ ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì
›@÷ ±◊ν÷Ô˚ ›˘√Îwœ ¿ı Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ¿Ëı‰Î› »ı.

Áx„L‹hÎΛ˝ÿÎÁÌfi‹K›V◊¶ıW›⁄L‘Ê –– 9––
ÁΑW‰Ï’ « ’Î’ıÊ Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı –– 9––
Áx„L‹hÎÎ- = Áxÿ˚, Ï‹hÎ, ÂhÎ, « = ±fiı ±Ï’ = ’HÎ
›˝ÿÎÁÌfi- µÿÎÁÌfi, ‹K›V◊, ÁΑÊ = ‘‹Î˝I‹Î±˘‹Î_ Á‹⁄Ï©— = Á‹Îfi ¤Î‰
‹K›V◊- ¶ıW› ÷ı‹… (±fiı) flάfiÎfl ‹fiW›
¶ıW›⁄L‘Ê ⁄_‘√H΢‹Î_, ’Î’ıÊ = ’Β̱˘‹Î_ ωÏÂW›÷ı = lıWÔà »ı.

ÀÌ¿Î ó [±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ Á‹÷Î ⁄÷ΉÌ, “¶ıÊÌ” ˢ› »ı.

ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ T›„@÷±˘‹Î_ Á‹÷Î ⁄÷Ήı »ı. T›„@÷±˘
Á‹÷Î ⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰V÷ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
÷flŒ◊Ì ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì ¿fl÷Ì; ±Î◊Ì ÷ı‹Î_ Á‹⁄Ï© ◊‰Ì
Á√‹ »ı, ’fl_÷ T›„@÷ ÷˘ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
‹ÎÀı ’HÎ Ïø›Î ¿flı »ı, ±Î◊Ì ÷ı‹Î_ Á‹⁄Ï© ◊‰Ì ¿ÏÃfi
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı T›„@÷±˘fiÎ_ ±Î«flH΢fiı Ωı¥fiı ’HÎ …ıfiÌ
⁄Ï©‹Î_ ¿ı ω«Îfl˘‹Î_ ¿˘¥ ωʋ÷Î ¿ı ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì
◊÷˘, ±ı‰˘ Á‹⁄Ï©‰Î‚˘ ’vÊ lıWÔà »ı.]
“Áx„L‹hÎΛÿ˝ ÎÁÌfi‹K›V◊¶ıW›⁄L‘Ê” ó …ı ‹Î÷ÎfiÌ
…ı‹ …, ’fl_÷ ‹‹÷ÎflÏË÷ ◊¥fiı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ ’HÎ ÁËfi_
ωfiÎ ÏË÷ ≥E»‰ÎfiÎ ±fiı ÏË÷ ¿fl‰ÎfiÎ V‰¤Î‰‰Î‚˘
ˢ› »ı, ÷ıfiı “Áxÿ” ¿Ëı »ı ±fiı …ı µ’¿ÎflfiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_
µ’¿Îfl ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ› »ı, ÷ıfiı “Ï‹hΔ ¿Ëı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı Áxÿfi˘ ωfiÎ ¿ÎflHÎ ⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷
¿fl‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ˢ› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ıfi˘ ωfiÎ ¿ÎflHÎ
⁄ÌΩ±˘fi_ ±ÏË÷ ¿fl‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ˢ› »ı, ÷ıfiı “±Ïfl”
¿Ëı »ı. …ı ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝ ‹ÎÀı ±◊‰Î ±L› ¿˘¥ ωÂıÊ
¿ÎflHÎfiı ·Ì‘ı ⁄ÌΩ±˘fi_ ±ÏË÷ ¿ı ±’¿Îfl ¿flı »ı, ÷ı
⁄ı …HÎÎ ±flÁ’flÁ ‰Îÿω‰Îÿ ¿flÌ flèÎΠˢ›,
÷ı‹fiı Ωı¥fiı ’HÎ …ı ÷ÀV◊ flËı »ı, ¿˘¥fi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì ¿fl÷˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿o¥ ¿Ëı÷˘
’HÎ fi◊Ì, ÷ı “µÿÎÁÌfi” ¿Ëı‰Î› »ı. ’fl_÷ ±ı ⁄LÔfiıfiÌ
·ÕÎ¥ ⁄_‘ ◊Λ ±fiı ⁄LÔfiıfi_ ÏË÷ ◊¥ Ω› ó ±ı‰Ì
«ıpÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ “‹K›V◊Ì” ¿Ëı‰Î› »ı.
±ı¿ ÷˘ “⁄_‘” ±◊ν÷Ô˚ Á_⁄_‘Ì »ı ±fiı ⁄ÌΩı ⁄_‘
fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄¯ÎıfiÌ ÁÎ◊ı ‰÷ν‰ ¿fl‰Î‹Î_ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_
¿˘¥ ωʋ¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘. …ı‹¿ı, ÷ıfiÎ ’hÎı ±◊‰Î
⁄ÌΩ ¿˘¥fiÎ ’hÎı ¿˘¥ ¬flÎ⁄ ¿›* ˢ›, ÷˘ ÷ı ÷ı‹fiÎ
±’flΑfiı ±fiw’ ⁄LÔfiı›fiı Á‹Îfi ÏÂZÎÎ ¿flı »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ÷ıfiÎ ’hÎı ±◊‰Î ⁄ÌΩfiÎ ’hÎı ¿˘¥ ÁÎv_ ¿Î‹
¿›* ˢ›, ÷˘ ÷ı‹fiı ’flV¿Îfl ±Î’‰Î‹Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ ¿˘¥
’ZÎ’Î÷ fi◊Ì Ë˘÷˘.
“ÁΑWԉϒ « ’Î’ıÊ Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı” ó lıWÔÃ
±Î«flHÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ±fiı ’ΒΫflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ
ÁÎ◊ı T›‰ËÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ÷˘ ±_÷fl ˢ› »ı ±fiı ±_÷fl
ˢ‰_ … Ωı¥±ı, ’fl_÷ ±ı ⁄LÔfiıfiÎ ÏË÷ˆÊÌ’HÎ΋Î_ ±◊ν÷Ô˚
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
÷ı±˘fi_ ÏË÷ ¿fl‰Î‹Î_, ÿ—¬fiı Á‹›ı ÷ı‹fiı ÁËΛ ¿fl‰Î‹Î_
÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿˘¥ ωʋ¤Î‰ ¿ı ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì Ë˘÷˘.
“ÁË‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î »ı” ±ı‰_ ’˘÷Îfiı ◊Λ »ı, ⁄Ï©‹Î_
ÁËfiÌ ÏË÷ıE»Î ˢ› »ı, ‹fi◊Ì ÁËfi_ ÏË÷g«÷fi ◊Λ
»ı, ±fiı T›‰ËÎfl‹Î_ ‹ÎflÎ-÷ÎflÎfiÌ ‹‹÷Î »˘ÕÌfiı ÁËfiÎ
Á¬fi_ Á_’Îÿfi ◊Λ »ı.
F›Î_ ωʋ⁄Ï© ±Ï‘¿ flËı‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ »ı, I›Î_
’HÎ Á‹⁄Ï© ◊‰Ì ±ı ωÂıÊ »ı. I›Î_ Á‹⁄Ï© ◊¥ Ω›,
÷˘ ’»Ì ⁄‘Ì …√αı Á‹⁄Ï© ◊¥ Ω› »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¤Î‰, √HÎ, ±Î«flHÎ ‰√ıflıfiÌ
ϤLÔfi÷Îfiı ·Ì‘ı fi‰ ≠¿ÎflfiÎ ∞‰˘fiÎ_ fi΋˘ ±ÎT›Î_ »ı.
±ı ∞‰˘fiÎ_ ¤Î‰, √HÎ, ±Î«flHÎ ‰√ıflıfiÌ Ï¤¯Î÷Îfiı ·Ì‘ı
÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı ‰÷ν‰ ¿fl‰Î‹Î_ ωʋ÷Î ±Î‰Ì Ω›, ÷˘
±ı ÿ˘ÊÌ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ‰÷ν‰ ÷˘ ÷ı‹fiÎ ¤Î‰,
±Î«flHÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl … »ı ±fiı ÷ı‹fiı
‹ÎÀı … »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË. ’fl_÷ ÷ı ⁄‘΋Î_ ’fl‹ÎI‹Î
… ’Ïfl’ÒHν »ı ó ±ı ¤Î‰‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fiÏË ±Î‰‰˘
Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ⁄‘ÎfiÌ Áı‰Î ◊¥ Ω› ó
±ı ¤Î‰‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ ±_÷fl fiÏË ±Î‰‰_ Ωı¥±ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı ¿˘¥ ‹Î√ı˝ …ıfiı ÷k‰⁄˘‘
◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÌ Á‰˝ …√αı Á‹⁄Ï© ◊¥ Ω› »ı
±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ …√αı ’ZÎ’Î÷ fi ◊¥fiı Á‹Îfi¤Î‰ı
Áı‰Î ±fiı ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ Áxÿ »ı ó “Áxÿo Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚”
(√Ì÷Î ó 5/29), ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì ’HÎ
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ Áxÿ ◊¥ Ω› »ı ó “Áxÿ—
Á‰˝ÿıÏËfi΋Ô˚” (lÌ‹§Î. 3/25/21).
±ËŸ Áxÿ, Ï‹hÎ ‰√ıflı fi΋˘ ·Ì‘Î ’»Ì ±_÷‹Î_
“ÁΑW‰Ï’ « ’Î’ıÊ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfiÌ
lıWÔà ±Î«flHΉ΂α˘ ±fiı Ïfi¿Úp ±Î«flHΉ΂α˘‹Î_
Á‹⁄Ï© ◊¥ …Âı, ÷ıfiÌ ⁄‘Ì …√αı Á‹⁄Ï© ◊¥ …Âı.
¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î«flH΢fi_ … ≠ΑÎL› »ı, ±Î«flH΢fiÌ
… ±Áfl ’Õı »ı, ±Î«flH΢◊Ì … ‹fiW›fiÌ ’flÌZÎÎ ◊Λ
»ı, ±Î«flH΢◊Ì … l©Î-±l©Î ◊Λ »ı, V‰Î¤Îω¿ ºÏp
±Î«flH΢ µ’fl … ’Õı »ı ±fiı ±Î«flH΢◊Ì … ÁÿÔ˚¤Î‰-
ÿ¤Î˝‰ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ¤√‰Îfiı ’HÎ “›zÿΫflÏ÷
lıWÔÃV÷kÎÿı‰ı÷fl˘ …fi—” (±. 3/21) ¿ËÌfiı ±Î«flHÎfiı
≠‘Îfi÷Î ±Î’Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı lıWÔà ±Î«flHΉ΂Π±fiı
Ïfi¿Úp ±Î«flHΉ΂Πó ±Î ⁄ıµ‹Î_ Á‹÷Î ◊¥ …Âı,
÷˘ ’»Ì ⁄‘Ì …√αı Á‹÷Î ◊¥ …Âı. ±Î ⁄ıµ‹Î_ ’HÎ
lıWÔà ±Î«flHΉ΂Π’vÊ˘‹Î_ ÷˘ ÁÿÔ˚¤Î‰ ◊‰˘ Á√‹ »ı,
409
’fl_÷ ’ΒΫflHΉ΂Π’vÊ˘‹Î_ ÷˘ ÁÿÔ˚¤Î‰ ◊‰˘ ¿ÏÃfi
»ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ “±Ï’ «” ±ı ⁄ı ±T››˘fi˘
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ »ı “±fiı ’ΒΫflHÎ
¿fl‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ’HΔ …ıfiÌ Á‹⁄Ï© »ı, ÷ı lıWÔà »ı.
±ËŸ ÿı¬ÎfiÎflα˘fiı ±fi·ZÎÌfiı ÿı¬fiÎflα˘fiÌ
„V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±Î◊Ì “Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı”
¿èÎ_ »ı. ÿı¬fiÎfl΋Î_ …ı Á‹⁄Ï© ˢ› »ı, ÷ı ÿflı¿fiı ÿı¬Î÷Ì
fi◊Ì, ’fl_÷ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ÷˘ ÷ı … ‹A› »ı; ¿ı‹¿ı ÁΑ¿
“Ë_ ’˘÷ÎfiÌ ºÏp±ı ¿ı‰˘ »\_”, ±ı‹ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ÿı¬ı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı (±. 6/5).
Á_ÁÎfl‹Î_ ‹˘ÀΤÎ√ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ±Î«flH΢ µ’fl
… ºÏp flËı »ı. ÁΑ¿ı ω«Îfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ‹ÎflÌ
ºÏp ’˘÷ÎfiÎ ¤Î‰˘ µ’fl flËı »ı ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ±Î«flH΢
µ’fl? ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ±Î«flH΢ µ’fl ºÏp flά‰Î◊Ì, ’˘÷Îfi_
¿S›ÎHÎ Âı‹Î_ »ı, ÷ı Ωı‰ÎfiÌ ºÏp ⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı
±fiı ±_‘¿Îfl ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_
lıWÔà ±fiı Ïfi¿Úp ±Î«flH΢ µ’fl ºÏp fi flά÷Î_ ’˘÷Îfi_
…ı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ »ı, ÷ıfiÎ µ’fl ºÏp flά‰Ì Ωı¥±ı.
V‰w’ µ’fl ºÏp flά‰Î◊Ì ±L›fiÎ_ ±Î«flH΢ µ’fl
ºÏp fiÏË flËı; ¿ı‹¿ı V‰w’ ÁÿÎ …ı‰_ »ı ÷ı‰_ … flËı
»ı, F›Îflı ±Î«flH΢ ≠Λ— ⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı. ÁI› ÷k‰
µ’fl flËıfiÎflÌ ºÏp ’HÎ ÁI› ˢ› »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ
ºÏp ¿ı‰‚ ±Î«flH΢ µ’fl … flËı »ı, ÷ıfiÌ ºÏp ±Á÷
µ’fl flËı‰Î◊Ì ±Á÷ … ˢ› »ı. ±ı‹Î_ ’HÎ ±Â©
±Î«flH΢ µ’fl …ıfiÌ ‰‘Îflı ºÏp »ı, ÷ıfi_ ÷˘ ’÷fi
… Á‹…‰_ Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ±Î«flHÎ ±ÎÿflHÎÌ›
fi◊Ì, ±ı‰Î_ ±Â© ±Î«flH΢fiı …ı ≠ΑÎL› ±Î’ı »ı,
÷ı ÷˘ ’˘÷Îfi_ ’÷fi … ¿flı »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ
±Â© ±Î«flHΉ΂Π’Î’Ì ≠I›ı ’HÎ Á‹⁄Ï©‰Î‚Îfiı lıWÔÃ
√HÎÎT›˘ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ºÏp ÁI›-÷k‰ µ’fl flËı‰Î◊Ì
÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ Á‰˝ ¿o¥ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … flËı »ı. ’»Ì
±Î√‚ «Î·Ìfiı “Á‰˝ ¿o¥” fi◊Ì flËı÷_, ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰
… flËı »ı. ÷ıfi˘ … ±ËŸ “Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı” ó ’ÿ◊Ì
‹ÏË‹Î √Ή΋Î_ ±ÎT›˘ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
√Ì÷Îfi˘ ›˘√ “Á‹÷Δ … »ı ó “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı”
(±. 2/48). √Ì÷ÎfiÌ ºÏp±ı Ωı Á‹÷Î ±Î‰Ì √¥
÷˘ ⁄ÌΩ ¿˘¥ √HÎfiÌ …wfl fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …ıfiı ‰ÎV÷ω¿
Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ √¥ »ı, ÷ıfi΋Î_ ⁄‘Î ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl
410 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì …Âı ±fiı ÷ıfi˘ Á_ÁÎfl µ’fl ω…›
◊¥ …Âı (±. 5/19). ωWb’flÎH΋Î_ ≠ËÔ˚·Îÿ∞±ı ’HÎ
¿èÎ_ »ı ¿ı Á‹ºÏp ±ı … ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎflΑfiÎ (¤…fi)
»ı ó “Á‹I‰‹ÎflΑfi-‹E›÷V›” (1-17-90). ±Î flÌ÷ı
…ı Á‹÷Îfi˘ ±ÁÌ‹, ±’Îfl ±fiı ±fi_÷ ‹ÏË‹Î »ı, …ıfi_
‰Hνfi ¿ÿÌ ¿˘¥ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷_, ÷ı Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘
µ’Λ »ı ó ⁄ÒflÎ¥fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘. ⁄ÒflÎ¥ I›…‰Îfi˘
µ’Λ »ı ó (1) ¿˘¥fiı ¬flÎ⁄ fi ‹Îfi‰˘ (2) ¿˘¥fi_
¬flÎ⁄ fi ¿fl‰_, (3) ¿˘¥fi_ ¬flÎ⁄ fi ω«Îfl‰_, (4)
¿˘¥fi_ ¬flÎ⁄ fi Ωı‰_, (5) ¿˘¥fi_ ¬flÎ⁄ fi ÁÎ_¤‚‰_
(6) ¿˘¥fi_ ¬flÎ⁄ fi ¿Ëı‰_. ±Î » ⁄Î⁄÷˘fi_ ºœ÷Î◊Ì
’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎı ⁄ÒflÎ¥◊Ì ⁄«Ì …¥Â_. ⁄ÒflÎ¥ »^ÀÌ
…÷Î_ … ±Î’HÎ΋Î_ ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ ¤·Î¥ ±Î‰Ì
…Âı; ¿ı‹¿ı ¤·Î¥ ±Î’b_ V‰w’ »ı.
¤·Î¥fiı ·Î‰‰Îfiı ‹ÎÀı ±Î’HÎı ≠›IÔfi ¿fḻı »Ì±ı,
ÁΑfi ¿fḻı »Ì±ı; ’fl_÷ ‰Ê˘˝ Á‘Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î »÷Î_
’HÎ ‰ÎV÷ω¿ ¤·Î¥ ±Î’HÎ΋Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì ±fiı
ÁΑfiÎ ¿fl÷Î_ ’˘÷Îfiı ’HÎ Á_÷˘Ê fi◊Ì ◊÷˘, ⁄S¿ıfi˘
±ı … ω«Îfl ±Î‰ı »ı ¿ı ±ÎÀ·Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î »÷Î_
’HÎ ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl ¿ı‹ fi ±ÎT›Î? ±Î◊Ì Ë‰ı ±Î
ÁÿÔ˚√HÎ ó ÁÿΫÎfl ±Î‰‰ÎfiÎ … fi◊Ì ó ±ı‰_ Á‹∞fiı
±Î’HÎı ÁΑfiÎ◊Ì Ë÷Π◊¥ …¥±ı »Ì±ı. Ë÷Π◊‰Î‹Î_
‹A› ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±Î’HÎı ¤·Î¥fiı ≠›IÔfiÁÎK› ‹Îfi̱ı
»Ì±ı ±fiı ⁄ÒflÎ¥fiı ’ÒHνw’ı »˘ÕÌ fi◊Ì. ⁄ÒflÎ¥fi˘ Á_’ÒHν
I›Î√ ¿›Î˝ ωfiÎ ±Î_Ï¿ ¤·Î¥, ⁄ÒflÎ¥fiı ⁄‚ ±Î’÷Ì
flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î_Ï¿ ¤·Î¥◊Ì ¤·Î¥fi_ ±Ï¤‹Îfi
◊Λ »ı ±fiı …ıÀ·Ì ⁄ÒflÎ¥ »ı, ÷ı ’Òflı’ÒflÌ ¤·Î¥fiÎ
±Ï¤‹Îfi µ’fl … ±‰·_Ï⁄÷ flËı »ı. ’fl_÷ ’ÒHν ¤·Î¥
±Î‰Ì …÷Î_ ¤·Î¥fi_ ±Ï¤‹Îfi ◊÷_ fi◊Ì ±fiı ⁄ÒflÎ¥
’HÎ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î◊Ì ⁄ÒflÎ¥fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì
¤·Î¥ ≠›IÔfi ¿›Î˝ ωfiÎ ±fiı ‰√fl ‹ÎB›ı ±Î’˘±Î’
±Î‰Ì Ω› »ı. F›Îflı ¤·Î¥ ±Î’HÎ΋Î_ ±Î‰Ì Ω›
»ı, I›Îflı ±Î’HÎı ¤·Î ◊¥ …¥±ı »Ì±ı. F›Îflı ±Î’HÎı
¤·Î ◊¥ …¥±ı »Ì±ı, I›Îflı ±Î’HÎÎ ¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿
… ¤·Î¥ ◊‰Î ‹Î_Õı »ı, ±fiı ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎı V≤Ïp ¶ÎflÎ
V‰Î¤Îω¿ … ±Î’H΢ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë ◊÷˘ flËı »ı ±◊ν÷˚Ô
∞‰fiÏfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı ±Î’HÎı ’Ïfll‹ fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘
±fiı ⁄ÌΩ±˘fi˘ ±Îl› ’HÎ fi◊Ì ·ı‰˘ ’Õ÷˘. ±ı‰Ì
±‰V◊΋Î_ ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiÎ ±Îl›◊Ì Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊¥
…¥±ı »Ì±ı. Á_ÁÎflfiÎ ±Îl›◊Ì Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊÷Î_
±Î’HÎfiı V‰÷—ÏÁ© Á‹÷Î ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Î’HÎı
¿Ú÷¿ÚI› ◊¥ …¥±ı »Ì±ı. ∞‰fi‹@÷ ◊¥ …¥±ı »Ì±ı.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á‹÷Îfi˘ ω¤Î√ …\ÿ˘ »ı ±fiı ωʋ÷Îfi˘ ω¤Î√ …\ÿ˘ »ı. ’fl‹ÎI‹÷k‰ Á‹ »ı ±fiı Á_ÁÎfl
ωʋ »ı. ÏÁ© ¿‹˝›˘√ÌfiÌ Ï‰Ê‹ T›‰ËÎfl‹Î_ ’HÎ Á‹⁄Ï© flËı »ı. ‰÷˝fi ¿fl‰Î‹Î_ …ıfiÌ ÁÎ◊ı @›Îflı› ±ı¿÷Î ◊¥
¿÷Ì fi◊Ì, ±ı¿÷Î ¿fl‰Ì ’HÎ fi Ωı¥±ı ±fiı ±ı¿÷Î ¿flÌ ’HΠ¿÷Î fi◊Ì, ÷ı‰Î ‹ÎÀÌfiÎ œıŒÎ, ’J◊fl ±fiı Á˘fi΋Î_
±fiı Áxÿ Ï‹hÎ, ÂhÎ, µÿÎÁÌfi, ‹K›V◊, ¶ıÊÌ, ÁΑ ±fiı ’Î’Ì T›„@÷±˘‹Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ Á‹⁄Ï© flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
÷ıfiı “±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ¿Â_ … fi◊Ì.” ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊¥ √›˘ »ı.
±ı¿ Á˘fiÎfiÌ Ï‰Wb ¤√‰ÎfifiÌ ‹ÒÏ÷˝ ˢ› ±fiı ±ı¿ Á˘fiÎfiÌ ¿>÷flÎfiÌ ‹ÒÏ÷˝ ˢ› ÷˘ ÷ı ⁄LÔfiı ÷˘·‹Î_ ⁄flÎ⁄fl
ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ⁄LfiıfiÌ Ï¿o‹÷ Áfl¬Ì ◊Âı. ωWb ¤√‰Îfi Á‰˝lıWÔà ±fiı ’fl‹’ÒF› »ı ±fiı ¿>÷v_ fiÌ« (±VM≤U›)
±fiı ±’ÒF› »ı ó ±Î ≠‹ÎHÎı ⁄ËÎflfiÎ w’fiı Ωı¥±ı ÷˘ ⁄LÔfiı‹Î_ CÎH΢ ‹˘À˘ ¤ıÿ »ı. ’fl_÷ Á˘fiÎfiı Ωı¥±ı ÷˘,
⁄LÔfiı‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì! ±ı … ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥ Ï‹hÎ »ı, ¿˘¥ ÂhÎ »ı. ¿˘¥ ‹ËÎI‹Î »ı, ¿˘¥ ÿflÎI‹Î »ı.
¿˘¥ ÁÎfl˘ »ı, ¿˘¥ ¬flÎ⁄ »ı. ¿˘¥ ÁF…fi »ı, ¿˘¥ ÿp »ı, ’fl_÷ ÷k‰◊Ì Ωı¥±ı ÷˘ ⁄‘Î … ¤√‰Îfi … »ı.
±ı¿ ¤√‰Îfi … ±fi_÷ w’˘‹Î_ ≠√À ◊›Î »ı. ΩHοÎfl ‹ÎHÎÁ ÷ı‹fiı ±˘‚¬Ì ·ı »ı ±fiı ⁄ÌΩı fi◊Ì ±˘‚¬Ì ¿÷˘.
VÔfiÎfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÂflÌfl ’fl ÁÎ⁄ ·√ÎÕÌfiı ÿ’˝H΋Î_ Ωı¥±ı ÷˘ ÂflÌfl ±ı¿ÿ‹ ¿œo√ ÿı¬ÎÂı. @›Î¿ œÌ‹HÎÎ_
ÿı¬ÎÂı, @›Î_¿ ·Î≥fi˘ ÿı¬ÎÂı ’fl_÷ ±ı‰_ Ωı‰Î »÷Î_ ‹fi‹Î_ g«÷Î fiËŸ ◊Λ ¿ı ±Î ¿ı‰Ì ⁄Ì‹ÎflÌ ◊¥ √¥! ¿ÎflHÎ
¿ı ±_ÿfl ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ±Î ÷˘ µ’fl◊Ì ±Î‰_ ÿı¬Î› »ı, ’ÎHÎÌ fiά÷Î_ … ÁÎŒ ◊¥ …Âı. ±Î … flÌ÷ı ⁄‘Î
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ … V‰w’ »ı, ’fl_÷ µ’fl◊Ì ÷ı‹fiÎ_ ÂflÌfl˘‹Î_ ±·√-±·√ V‰¤Î‰ ÿı¬Î› »ı. ¬flı¬fl µ’fl◊Ì ÿı¬ÎfiÎflÎ
’HÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ V‰w’ … »ı; ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ flÎ√-¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı.
±Î ‰Î÷ ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ “¿‹˝›˘√˘ ωÏÂW›÷ı” ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì, ÷ı … ‰Î÷
±ËŸ “Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı” ’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ »ı. Á‹⁄Ï©‰Î‚˘ ‹fiW› Ïfi·ı˝’ flËı »ı. Ïfi·ı˝’ flËı‰Î◊Ì “›˘√” ◊Λ »ı, Ï·MÔ÷÷Î
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 411

◊÷Î_ … ¤˘√ ◊¥ Ω› »ı. Á‹⁄Ï© hÎHÎı ›˘√‹Î_ »ı, ’fl_÷ ¿‹˝›˘√‹Î_ ωÂıÊ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˙Ï÷¿ ÁΑfiΠˢ‰Î◊Ì
¿‹˝›˘√ÌfiÌ Á΋ı ωʋ÷Î ‰‘Îflı ±Î‰ı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı Á‹÷Î (Á‹⁄Ï©) ¿‹˝›˘√◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı … Á‹÷Î K›Îfi›˘√◊Ì ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi K›Îfi›˘√fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌfiı ≠◊‹ K›Îfi›˘√ ‹ÎÀı ≠ıflHÎÎ ±Î’÷Î_ ¿Ëı »ı ó

›˘√Ì ›G∞÷ Á÷÷‹ÎI‹Îfi_ flËÏÁ „V◊÷— –– 10––

±ı¿Î¿Ì ›÷Ï«kÎÎI‹Î ÏfiflÎÂÌfl’Ïfl√˛Ë— –– 10––
±’Ïfl√˛Ë— = ¤˘√⁄Ï©◊Ì Á_√˛Ë ÂflÌflfiı ‰Â‹Î_ „V◊÷— = „V◊÷ ◊¥fiı
fi ¿fl‰Î‰Î‚˘, flάfiÎfl ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ‹fifiı
ÏfiflÎÂÌ— = ¿ÂΛfiÌ ≥E»Î fi ›˘√Ì = ›˘√Ì Á÷÷‹Ô˚ = Ïfifl_÷fl
flάfiÎfl (±fiı) ±ı¿Î¿Ì = ±ı¿·˘ … ›G∞÷ = (’fl‹ÎI‹Î‹Î_)
›÷Ï«kÎÎI‹Î = ±_÷—¿flHÎ ÷◊Î flËÏÁ = ±ı¿ÎL÷ V◊‚ı ΩıÕı.
ÀÌ¿Î ó [’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎΉÌÁ‹Î-±ßΉÌÁ‹Î “›÷Ï«kÎÎI‹Î” ó ⁄ËÎfl◊Ì ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı
f·˘¿˘‹Î_ …ı K›Îfi›˘√fi_ Á_ZÎı’‹Î_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_, ˉı ’ÿÎ◊˝ ±fiı Á_√˛Ëfi˘ I›Î√ ÷◊Î ±_÷fl◊Ì ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ
±ËŸ ¤√‰Îfi ÷ıfi_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ¿flÌ flèÎÎ »ı.] ±fiı ±ÎÂÎfi˘ I›Î√ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_÷—¿flHÎ ‰√ıflı‹Î_
“›…Ô˚ Á‹Î‘˙” ‘Î÷◊Ì …ı “›˘√” ÂOÿ ⁄fiı »ı, …ıfi˘ fi‰˘ flÎ√ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı, ±Î◊Ì ±ËŸ hÎÌ…\_
±◊˝ Ï«kÎT≤Ïkα˘fi˘ Ïfifl˘‘ ¿fl‰˘ ◊Λ »ı1, ÷ı ›˘√fi_ ÁΑfi ⁄÷Ήı »ı ó “›÷Ï«kÎÎI‹Î” ±◊ν÷Ô˚ ÁΑ¿
‰Hνfi ±ËŸ ÿÁ‹Î f·˘¿◊Ì ±Îfl_¤ ¿flı »ı.] ±_÷—¿flHÎ ÁÏË÷ ÂflÌflfiı ‰Â‹Î_ flά‰Î‰Î‚˘ ⁄fiı.
±_÷—¿flHÎ ±fiı ÂflÌfl ‰Â ◊›Î ’»Ì fi‰˘ flÎ√ ’ıÿÎ
“±’Ïfl√˛Ë—” ó Ï«kÎT≤Ïkα˘fiÎ Ïfifl˘‘w’Ì ›˘√fi_
fiÏË ◊Λ. ÷ı‹fiı ‰Â‹Î_ ¿fl‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ¿˘¥
ÁΑfi Á_ÁÎfl‹ÎhÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ±fiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Îfiı
’HÎ fi‰_ ¿Î‹ flÎ√’Ò‰˝¿ fi ¿fl‰_. ¿ÎflHÎ ¿ı flÎ√’Ò‰˝¿
ÁL‹¬ ◊¥fiı ¿flÌ Â¿Î› »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ’Ëı·_
≠T≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì ÂflÌflfiÌ ±Îfl΋-±Î‚Á‹Î_, ≥„Lƒ›˘fiÌ
ÁΑfi ⁄÷Ήı »ı ó “±’Ïfl√˛Ë—” ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
¤˘√˘‹Î_ ±fiı ‹fifiÌ ¤˘√˘fiÎ g«÷fi‹Î_ ±◊‰Î T›◊˝
Á¬⁄Ï©◊Ì ¿o¥ ’HÎ Á_√˛Ë fi ¿fl‰˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
g«÷fi‹Î_ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±_÷—¿flHÎ ±fiı
Á¬fiı ‹ÎÀı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ‹fifi_ ¬ıÓ«ÎHÎ
ÂflÌflfiı ‰Â ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
flËıÂı, …ı◊Ì ÁΑ¿fi_ ‹fi K›Îfi‹Î_ fiÏË ·Î√ı. ±Î◊Ì
K›Îfi›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ±’Ïfl√˛Ë ˢ‰˘ …wflÌ »ı. “›˘√Ì” ó …ıfi_ K›ı› ¿ı ·Z› ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
“ÏfiflÎÂÌ—”2 ó ’Ëı·Î_ “±’Ïfl√˛Ë—” ’ÿ◊Ì ⁄ËÎflfiÎ ΩıÕΉÎfi_ … »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ’fl‹ÎI‹≠΄M÷fiı ‹ÎÀı …
¤˘√’ÿÎ◊˘˝fi˘ I›Î√ ⁄÷ÎT›˘, ˉı “ÏfiflÎÂÌ—” ’ÿ◊Ì K›Îfi›˘√ ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı, ÏÁÏ©±˘ ±fiı ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷
±_÷flfiÌ ¤˘√ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‹ÎÀı fiÏË, ÷ıfiı ±ËŸ “›˘√Ì” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
¿Ëı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±_÷fl‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ¤˘√fiı “±ı¿Î¿Ì” ó K›Îfi›˘√fi˘ ÁΑ¿ ±ı¿·˘ ˢ›, ÁÎ◊ı
¤˘√ ⁄Ï©◊Ì ¤˘√‰‰ÎfiÌ ≥E»Î, ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÂÎ fi ¿˘¥ ÁËΛ¿ fi ˢ›; ¿ı‹¿ı ⁄ı ËÂı ÷˘ ‰Î÷«Ì÷ Âw
flά‰Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fi‹Î_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fi_ ◊¥ …Âı ±fiı ÁÎ◊ı ¿˘¥ ÁËΛ¿ ËÂı ÷˘ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı
‹Ëk‰, ±ÎÂÎ ±fiı ¿Î‹fiÎ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ ‹ËÎfi ⁄Α¿ ÷ıfiÌ ›Îÿ ±Î‰÷Ì flËıÂı, …ı◊Ì ‹fi ¤√‰Îfi‹Î_ fiÏË ·Î√ı.
»ı. ±Î◊Ì ÷ı‹Î_ ÁΑ¿ı ÁΉ‘Îfi flËı‰_ Ωı¥±ı. “flËÏÁ „V◊÷—” ó ÁΑ¿ı @›Î_ „V◊÷ flËı‰_ Ωı¥±ı ó

1. “›˘√ÏçkÎT≤ÏkÎÏfifl˘‘—” (’Î÷G…·›˘√ÿ½fi 1/2)

2. “±ÎÏÂÊÔ˚” fi΋ ≥E»Îfi_ »ı ±fiı “ÏfiÁÔ˚” fi΋ flÏË÷ ◊‰Îfi_ »ı; ±Î◊Ì “ÏfiflÎÂÌ—”fi˘ ±◊˝ ◊›˘ ó ≥E»Î◊Ì flÏË÷ ˢ‰_.
412 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±ıfiÎ ‹ÎÀı ⁄÷Ήı »ı ¿ı ÷ı ±ı¿Î_÷‹Î_ „V◊÷ flËı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ΩıՉ΋Î_ ¤Îflı Áω‘Î ◊¥ Ω› »ı.
±ı‰Î V◊Îfi‹Î_ „V◊÷ flËı, F›Î_ K›Îfifiı ≠Ï÷¿>‚ ¿˘¥ ÁΑ¿fiÌ ±ı ŒÏfl›Îÿ flËı »ı ¿ı ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi
‰Î÷ΉflHÎ fi ˢ›. …ı‹¿ı, fiÿÌfi˘ Ï¿fiÎfl˘ ˢ›, ‰fi‹Î_ fi◊Ì ·Î√÷_, ÷˘ ÷ıfi_ Â_ ¿ÎflHÎ »ı? ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı
±ı¿Î_÷ V◊Îfi ˢ›, ±ı¿Î_÷ ‹_Ïÿfl ‰√ıflı ˢ› ±◊‰Î CÎfl‹Î_ ¿ı ÁΑ¿ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ÷˘ÕÌfiı K›Îfi fi◊Ì ¿fl÷˘,
… ±ı¿ ±˘flÕ˘ ±ı‰˘ ˢ›, …ı‹Î_ ¿ı‰‚ ¤…fi-K›Îfi ⁄S¿ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı K›Îfi ¿flı »ı. ±Î◊Ì
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı. ÷ı‹Î_ fi ÷˘ ’˘÷ı ¤˘…fi-›fi ¿flı ±fiı ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÎ Á¬ ¿ı Áı‰Îfiı ‹ÎÀı ±_÷fl◊Ì ¿˘¥fiı ’HÎ
fi ⁄Ì…\_ ¿Î_¥ ’HÎ ¿flı. ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹Îfi‰Î ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥‹Î_ ‹‹÷Î fi flά‰Ì;
“±ÎI‹Îfi_ Á÷÷_ ›G∞÷” ó µ’›˝@÷ flÌ÷ı ±ı¿Î_÷‹Î_ ¿ı‹¿ı I›Î_ ‹fi …Âı. F›Î_ ‹‹÷Î ËÂı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µtıU›
⁄ıÁÌfiı ‹fifiı Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕ‰_. ‹fifiı Ïfifl_÷fl ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ flάÌfiı ⁄‘Î◊Ì ±Á_√ flËı ÷˘
¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕ‰Îfiı ‹ÎÀı ¬ÎÁ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ·Î√Ì Â¿ı »ı.
F›Îflı K›Îfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı¿Î_÷ V◊Îfi ’fl Ω›, I›Îflı
…÷Î_ ’Ëı·Î_ … ÷ıHÎı ±ı ω«Îfl ¿flÌ ·ı‰˘ ¿ı, ˉı ‹Îflı ωÂıÊ ‰Î÷
Á_ÁÎflfi_ ¿˘¥ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl‰Îfi_, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ K›Îfi
±…\˝fi ’Ëı·Î_ ’HÎ ›©fiı ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl Ë÷Î ±fiı
… ¿fl‰Îfi_ »ı. ˉı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩfi_ g«÷fi
»ı‰Àı ÷˘ ÷ı‹HÎı ›© ¿›*. ¿ı‰‚ ‰«‹Î_ ÷ı±˘ ›©fiı ’Î’
¿fl‰Îfi_ … fi◊Ì ó ±Î ‰Î÷fiı ‹ÎÀı Ïfifl_÷fl ÁΉ‘ÎfiÌ
Á‹…‰Î ·ÎB›Î Ë÷Î ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ µ’ÿıÂ◊Ì ÷ı‹HÎı
flάı ¿ı‹¿ı ÁΉ‘ÎfiÌ … ÁΑfiÎ »ı.
›© ¿fl‰Îfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝. ±Î flÌ÷ı ≠Á_√ ¿‹˘˝fi˘ ˢ‰Î◊Ì
ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ±ı ⁄Î⁄÷fiÌ CÎHÎÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı √Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√fi˘ ωʛ ±Î‰‰˘ ±ı ÷˘ ⁄flÎ⁄fl …
¿ı ÷ı K›ÎfifiÎ Á‹›ı ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ g«÷fi‹Î_ ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ Ë÷_, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ iÎÎfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
ΩıÕΛı·˘ flËı, ’fl_÷ T›‰ËÎfl Á‹›ı ’HÎ Ïfi·ı˝’ flËÌfiı ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±ÎT›_? ÷ı‹Î_ ’HÎ ±ËŸ
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl÷˘ flËı; ¿ı‹¿ı T›‰ËÎfl Á‹›ı K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_, …ı‹Î_ ¿ı‰‚ ±ı¿ÎL÷‹Î_ ⁄ıÁÌfiı
¤√‰Îfifi_ g«÷fi fi ◊‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ±Ï‘¿ K›Îfi ¿fl‰Îfi_ ˢ› »ı ÷˘ ¿‹˝›˘√‹Î_ ±Î K›Îfi›˘√fi˘
◊Λ »ı. T›‰ËÎfl Á‹›ı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì K›Îfifiı ≠Á_√ı ¿Ëı‰Îfi˘ ¢ ±Î› »ı?
Á‹›ı g«÷fi ¿fl‰Îfi_ Á√‹ ◊Λ »ı ±fiı K›Îfifiı Á‹›ı ±…\˝fi ’Î’fiÎ ¤›◊Ì ›©◊Ì µ’fl÷ ◊Λ »ı ±fiı
ÁÎflÌ flÌ÷ı g«÷fi ◊‰Î◊Ì T›‰ËÎflfiı Á‹›ı ’HÎ g«÷fi ÷ı◊Ì ÷ı‹fiÎ ±_÷fl‹Î_ ¿S›ÎHÎfiÌ ≥E»Î Ω√˛÷ ◊Λ »ı.
◊÷_ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄ıµ Á‹›ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ g«÷fi ±Î◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı ¿ı …ıfiÎ◊Ì ‹Îv_
±ı¿⁄ÌΩfi_ ’Òfl¿ ⁄fiı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fi_ ÏfiÏç÷ lı› (¿S›ÎHÎ) ◊Λ, ÷ı ‰Î÷ ±Î’ ¿Ë˘ (±.
ÁΑ¿’b_ ËflCÎÕÌ Ω√˛÷ flËı, ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfifiı 2/7; 3/2; 5/1). ±Î ±_√ı ¤√‰Îfifiı lı› ¿fl‰Î‰Î‚Î
¤ı‚‰ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi‹Î_ Á_ÁÎflfiı fi ¤ı‚‰ı ±◊ν÷Ô˚ …ıÀ·Î ‹Î√˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î ⁄÷Ή‰Î ’ÕuÎ. ÷ı‹Î_ ÿÎfi,
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ ¤√‰÷Ô˚V‹flHÎ ¿fl÷˘ flËı. ›iÎ, ÷’, ‰ıÿÎK››fi, ≠ÎHÎΛ΋, K›Îfi›˘√, ËÛ˘√,
Ωı K›Îfifiı ‹ÎÀı ⁄ıÁ÷Ì ‰¬÷ı ÁΑ¿ “±‹¿ ¿Î‹ ·››˘√ ‰√ıflı ¿Ëı‰Î ±ı ’HÎ ¿÷˝T› ⁄fiÌ Ω› »ı. ±ıÀ·Î
¿fl‰Îfi_ »ı, ±ÎÀ·_ ·ı‰Îfi_ »ı, ±ÎÀ·_ ±Î’‰Îfi_ »ı, ±‹¿ ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ±fiı¿ ¿S›ÎHοÎfl¿ ÁΑfi˘ ⁄÷ÎT›Î_
…√αı …‰Îfi_ »ı, ±‹¿fiı ‹‚‰Îfi_ »ı” ‰√ıflı ¿Î›˘˝fiı »ı. ÷ı ⁄‘Î_ ÁΑfi˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı ‰Î÷ ⁄fiÎ‰Ì ¿ı µI’ÏkÎ-
‹fi‹Î_ ¤flÌ flάÂı ±◊ν÷˚ ‹fi‹Î_ ÷ı±˘fi_ g«÷fi ¿flÂı, ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘ ‹ÎÀıfiÌ ±ÎÁ„@÷ »ı, ÷ı … ωÂıÊw’ı
÷˘ ÷ıfi_ ‹fi ¤√‰ÎfifiÎ K›Îfi‹Î_ fiÏË ·Î√ı. ±Î◊Ì ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. Ωı ÁΑ¿fi_ ·Z› ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î … ˢ›,
K›Îfifiı ‹ÎÀı ⁄ıÁ÷Ì ‰¬÷ı ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ¿flÌ ·ı‰˘ ÷˘ ’»Ì ÷ıfiÌ Á‹ZÎ ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T›¿‹˝ ±Î‰Ì Ω›,
¿ı √‹ı ÷ı ◊¥ Ω›, √‚_ ¤·ı ¿’Î¥ Ω›, ‹Îflı ¿ı‰‚ ÷ıfiı Á‹¤Î‰ı ¿fl‰_ Ωı¥±ı. Á‹¤Î‰◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
¤√‰Îfifi_ K›Îfi … ¿fl‰Îfi_ »ı. ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ¿fl‰Î◊Ì ÁC΂ıÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿S›ÎHÎ≠ÿ ˢ› »ı.
óáó

1. ¿‹˝›˘√‹Î_ “¿‹˝” ÷˘ ¿flHÎÁÎ’ıZÎ »ı, ’HÎ “›˘√” ¿flHÎÏfifl’ıZÎ »ı.

f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 413

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı K›Îfifiı ‹ÎÀı ≠ıflHÎÎ ±Î’Ì. K›Îfi›˘√fi_ ÁΑfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰_ ó ÷ıfiı
‹ÎÀı ˉı ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿‹Î_ K›Îfi›˘√fiÌ µ’›˘√Ì ‰Î÷˘ ⁄÷Ήı »ı.

Â«˙ ÿıÂı ≠Ï÷WÔÃÎM› „V◊fl‹ÎÁfi‹ÎI‹fi— –– 11––

fiÎI›„E»ˇ÷_ fiÎÏ÷fiÌ«_ «ˆ·ÎÏ…fi¿<¢kÎfl‹Ô˚ –– 11––
Â«˙ = Â© (÷ı‹…) ±Ï÷fiÌ«‹Ô˚ = CÎHÎÎ fiÌ«Î (±ı‰Î)
ÿıÂı = ¤ÒÏ‹ ’fl fi = (…ı) fi ±ÎI‹fi— = ’˘÷ÎfiÎ
«ˆ·ÎÏ…fi- = (…ıfiÎ ’fl ø‹Â—) ±I›„E»ˇ÷‹Ô̊ = CÎHÎÎ ¨«Î ±ÎÁfi‹Ô˚ = ±ÎÁfifiı
¿<¢kÎfl‹Ô̊ ÿ¤˝, Q≤√«‹˝ ±fiı (±fiı) „V◊fl‹Ô˚ = „V◊fl w’ı
‰jÎ ’Î◊flı·Î_ »ı, fi =fi ≠Ï÷WÔÃÎM› = V◊Î’Ìfiı.
ÀÌ¿Î ó “Â«˙ ÿıÂı” ó ¤ÒÏ‹fiÌ ÂÏ© ⁄ı flÌ÷fiÌ Ω›, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı (ωz÷-„@÷fiı fl˘¿‰Î ‹ÎÀı) Q≤√«‹˝
ˢ› »ı ó (1) V‰Î¤Îω¿ Â© V◊Îfi; …ı‹¿ı √_√Î ‰√ıflıfi˘ Ï⁄»Î‰‰Îfi_ ω‘Îfi ±ÎT›_ »ı.
Ï¿fiÎfl˘; …_√·; ÷·ÁÌ; ±Î‹‚Îfi_, ’Ì’‚Îfi_ ‰√ıflı ’ωhÎ Q≤√«‹˝fiÎ_ v‰Î_ÀÎ_ (w‰Î_) ÂflÌfl‹Î_ fi ‰Î√ı ±fiı
T≤Z΢fiÌ ’ÎÁıfi_ V◊Îfi ±fiı (2) Â© ¿flı·_ V◊Îfi; …ı‹¿ı ó ±ÎÁfi ¿˘‹‚ flËı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Q≤√«‹˝fiÎ µ’fl ÁÒ÷flfi_
¤ÒÏ‹fiı √ΛfiÎ »ÎHÎ ‰Õı ·Ÿ’Ìfiı ±◊‰Î …‚ »Î_ÀÌfiı Â© ¿’Õ<_ Ï⁄»Î‰‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı. Ωı Q≤√«‹˝fiÌ …√αı
Â© ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı; F›Î_ ‹ÎÀÌ Ë˘›, I›Î_ µ’flfiÌ «Îfl- ¿Î‹‚˘ ±◊‰Î ¿o÷Îfi ˢ›, ÷˘ ÷ı √fl‹ fi ◊¥ Ω›,
’Î_« ±Î_√‚ ‹ÎÀÌ ÿÒfl ¿flÌfiı ¤ÒÏ‹fiı Â© ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ µ’fl ÁÒ÷flfi_ ¿’Õ<_ Ï⁄»Î‰‰_ Ωı¥±ı.
±ı‰Ì V‰Î¤Îω¿ ±◊‰Î Â© ¿flı·Ì Á‹÷· ¤ÒÏ‹‹Î_
“fiÎI›„E»ˇ÷_ fiÎÏ÷fiÌ«‹Ô˚” ó Á‹÷· Â© ¤ÒÏ‹‹Î_
·Î¿ÕÎfiÌ ±◊‰Î ’J◊flfiÌ «˘¿Ì ‰√ıflı ‹Ò¿‰Ì.
…ı «˘¿Ì ¿ı ⁄Î…Ã flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı fi ¬Ò⁄ ¨«˘
“«ˆ·ÎÏ…fi¿<¢kÎfl‹Ô˚” ó Ωı¿ı ’Îà ±fiÁÎfl ø‹Â— ˢ› ±fiı fi ¬Ò⁄ fiÌ«˘ ˢ›. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ÎÁfi ±I›_÷
‰VÔhÎ, Q≤√«‹˝ ±fiı ÿ¤˝ Ï⁄»Î‰‰Î_ Ωı¥±ı,1 ÷˘’HÎ ¨«_ ˢ› ÷˘ K›Îfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±«Îfi¿ ÏfiƒÎ ±Î‰Ì
±ÎÁfi‹Î_ ’Ëı·Î_ ÿ¤˝ Ï⁄»Î‰Ì ÿı‰˘, ÷ıfiÎ µ’fl ±Î’‹ı‚ı Ω› ÷˘ √⁄ÕÌ …‰ÎfiÌ ±fiı ‰Î√‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËıÂı
‹flı·Î Q≤√fi_ «Î‹Õ<_ Ï⁄»Î‰Ì ÿı‰_; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Îflı·Î Q≤√fi_ ±fiı ±I›_÷ fiÌ«_ ˢ› ÷˘ ¤ÒÏ‹ µ’fl Œfl‰Î‰Î‚Î_ ¿ÌÕÌ
«Î‹Õ<_ ±Â© ˢ› »ı. Ωı ±ı‰_ Q≤√«‹˝ fi ‹‚ı, ÷˘ ‰√ıflı …_÷±˘ ÂflÌfl µ’fl «œÌ …‰Î◊Ì ±fiı ¿flÕ‰Î◊Ì
ÿ¤˝ µ’fl ¿o÷Îfifi˘ ¿˘◊‚˘ ±◊‰Î ∂fifi˘ ¿Î‹‚˘ Ï⁄»Î‰Ì K›Îfi‹Î_ ωZÎı’ ◊Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Ï÷ ¨«Î ±fiı ±Ï÷
ÿı‰˘. ’»Ì ÷ıfiÎ µ’fl ¿˘‹‚ Á÷flε ¿’Õ<_ Ï⁄»Î‰Ì ÿı‰_. fiÌ«Î ±ÎÁfifi˘ ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
‰flÎË ¤√‰ÎfifiÎ v‰Î_ÀÎ_◊Ì µI’LÔfi ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı “≠Ï÷WÔÃÎM› „V◊fl‹ÎÁfi‹ÎI‹fi—” ó K›Îfifiı ‹ÎÀı
ÿ¤˝ ⁄Ë … ’ωhÎ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ±Î◊Ì ÁΑ¿˘ ¤ÒÏ‹ µ’fl …ı ±ÎÁfi ó (⁄Î…Ã ¿ı «˘¿Ì) flά‰Î‹Î_
÷ıfiÎ◊Ì ⁄fiı·_ ±ÎÁfi µ’›˘√‹Î_ ·ı »ı. √˛ËHÎ ‰√ıflıfiÎ ±Î‰ı, ÷ı Ëη‰Î‰Î‚_ fi ˢ‰_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ¤ÒÏ‹ µ’fl
Á‹›ı ÁÒ÷¿◊Ì ⁄«‰Î ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ÂÏ©fiı ‹ÎÀı ÿ¤˝fiı ÷ıfiÎ «Îflı› ’ΛΠ⁄flÎ⁄fl „V◊fl flËı‰Î Ωı¥±ı.
’ÒΩ-Á΋√˛ÌfiÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_, ±fiı ¿’Õ΋Î_ flάı »ı. ’ωhÎÌ …ı ±ÎÁfi µ’fl ⁄ıÁÌfiı K›Îfi ‰√ıflı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
(ÿ¤˝fiÌ ‰ŸÀÌ) ≠˘ZÎHÎ ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ÷ıfiı µ’›˘√‹Î_ ·ı ÷ı ±ÎÁfi ’˘÷Îfi_ ˢ‰_ Ωı¥±ı, ⁄ÌΩfi_ fiÏË; ¿ı‹¿ı ⁄ÌΩfi_
»ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ÿ¤˝ Ï⁄»Î‰‰Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı. ±ÎÁfi ¿Î‹‹Î_ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ÷ı‰Î_ … ’fl‹Îb
ÿ¤˝ ÂflÌfl‹Î_ ¤˘Ó¿Î› fiÏË ±fiı ±Î’HÎÎ ÂflÌfl‹Î_ flËı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “±ÎI‹fi—” ’ÿ◊Ì ’˘÷Îfi_ ±ÎÁfi
…ı ωz÷Ô˚-„@÷ »ı ÷ı ±ÎÁfi‹Î_ ◊¥fiı …‹Ìfi‹Î_ fi «Î·Ì ±·√ flά‰Îfi_ ω‘Îfi ±ÎT›_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı √˘‹¬Ì,

1. f·˘¿‹Î_ …ı‰˘ ’Îà »ı, Ωı ÷ı‰˘ … ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ fiÌ«ı ¿’Õ<_, ÷ıfiÌ µ’fl Q≤√«‹˝ ±fiı ÷ıfiÌ µ’fl ÿ¤˝ Ï⁄»Î‰‰˘ ’Õı. ’fl_÷ ±ı
ø‹ ·ı‰˘ ›„@÷Á_√÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÿ¤˝ ÂflÌfl‹Î_ ‰Î√ı »ı. ±Î◊Ì fiÌ«ı ÿ¤˝, ÷ıfiÌ µ’fl Q≤√«‹˝ ±fiı ÷ıfiÌ µ’fl ¿’Õ<_ ó ±ı‰˘ ø‹
·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ¿ı‹¿ı ’ÎÃø‹ ¿fl÷Î_ ±◊˝ø‹ ⁄‚‰Îfi ˢ› »ı ó “’ÎÃø‹Îÿ◊˝ø‹˘ ⁄·Ì›ÎfiÔ˚.”
414 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

‹Î‚Î, Á_K›ÎfiÎ_ ’_«’ÎhÎ, ±Î«‹fiÌ ‰√ıflı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_
±·√ flά‰Î_ Ωı¥±ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ ÷˘ I›Î_ Á‘Ì Ï‰‘Îfi
±Î‰ı·_ »ı ¿ı ⁄ÌΩ±˘fiı ⁄ıÁ‰Îfi_ ±ÎÁfi, ’Ëıfl‰ÎfiÎ ΩıÕÎ,
«Î¬ÕÌ, ’ËıflHÎ ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÎ ¿Î‹‹Î_ ·ı‰Î◊Ì ’˘÷Îfiı
óáó
⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ’Î’-’H›fiÎ ¤Î√ÌÿÎfl ⁄fi‰_ ’Õı »ı! ’H›ÎI‹Î
Á_÷-‹ËÎI‹Î±˘fiÎ ±ÎÁfi µ’fl ’HÎ ⁄ıÁ‰_ Ωı¥±ı fiÏË.
¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ_ ±ÎÁfi, ¿’ÕÎ_ ‰√ıflıfiı ’√◊Ì ±Õ‰_ ±ı ’HÎ
÷ı±˘fi˘ ±fiÎÿfl ◊›˘ √HÎΛ, ±’flΑ ◊›˘ √HÎΛ.

÷hΈ¿Î√˛_ ‹fi— ¿ÚI‰Î ›÷Ï«kÎı„Lƒ›Ïø›— –– 12––

µ’ωU›ÎÁfiı ›GF›Îz˘√‹ÎI‹Ï‰Â©›ı –– 12––
÷hÎ = ÷ı
±ÎÁfiı = ±ÎÁfi ’fl
µ’ωU› = ⁄ıÁÌfiı ‹fi—
›÷Ï«kÎı„Lƒ›- = Ï«kÎ ±fiı ±ı¿Î√˛‹˚Ô
Ïø›— ≥„Lƒ›˘fiÌ ¿ÚI‰Î
ÀÌ¿Î ó [’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ Ï⁄»Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ
±ÎÁfifiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷ÎT›Î ’»Ì ˉı ¤√‰Îfi ⁄Îfl‹Î ±fiı
÷ıfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ⁄ıÁfiÎflfiÎ ±ÎÁfifiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷Ήı »ı.]
“÷hÎ ±ÎÁfiı” ó …ı ±ÎÁfi µ’fl ø‹Â— ÿ¤˝,
Q≤√«‹˝ ±fiı ‰VÔhÎ Ï⁄»Î‰ı·_ »ı, ±ı‰Î ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı·Î
±ÎÁfifiı ‹ÎÀı ±ËŸ “÷hÎ ±ÎÁfiı” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
“µ’ωU›” ó ÷ı Ï⁄»Î‰ı·Î ±ÎÁfi µ’fl ÏÁ©ÎÁfi,
’•ÎÁfi, Á¬ÎÁfi ‰√ıflı …ı ¿˘¥ ±ÎÁfi◊Ì Á¬’Ò‰˝¿ ⁄ıÁÌ
¿Λ, ÷ı ±ÎÁfi◊Ì ⁄ıÁÌ …‰_ Ωı¥±ı. ±ÎÁfifiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_
±ı‰_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ı ¿˘¥ ±ÎÁfi◊Ì ⁄ıÁı, ÷ı‹Î_ ·√Î÷Îfl
hÎHÎ ¿·Î¿ Á‘Ì ⁄ıÁÌ flËı‰_. ±ıÀ·Î Á‹› Á‘Ì ±Î‹÷ı‹
Ëη‰_-Õ˘·‰_ fiÏË. ±ı‰˘ ⁄ıÁ‰Îfi˘ ±P›ÎÁ ÏÁ© ◊‰Î◊Ì
‹fi ±fiı ≠ÎHÎ ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ ÂÎ_÷ («_«‚÷Î
flÏË÷) ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fifiÌ «_«‚÷Î ÂflÌflfiı
„V◊fl fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷Ì ±fiı ÂflÌflfiÌ «_«‚÷Î, Ïø›Î-
±Ï¤‹¬÷Î ‹fifiı „V◊fl fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
K›Îfi ‰¬÷ı ÂflÌflfi_ „V◊fl flËı‰_ ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı.
“›÷Ï«kÎı„Lƒ›Ïø›—” ó ±ÎÁfi µ’fl ⁄ıÁ‰ÎfiÎ
Á‹›ı Ï«kÎ ±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘ ‰Â‹Î_ flËı‰Ì Ωı¥±ı.
T›‰ËÎflfiÎ Á‹›ı ’HÎ ÂflÌfl, ‹fi, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ
Ïø›Î±˘ µ’fl ±Î’H΢ ±Ï‘¿Îfl flËı‰˘ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ
¿ı T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ Ï«kÎ ±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ Ïø›Î±˘ ‰Â‹Î_
fiÏË Ë˘› ÷˘ K›ÎfifiÌ ‰ı‚αı ’HÎ ÷ı Ïø›Î±˘ …·ÿÌ
‰Â‹Î_ fiÏË ◊¥ ¿ı. ±Î◊Ì T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_ ’HÎ Ï«kÎ
‰√ıflıfiÌ Ïø›Î±˘fiı ‰Â‹Î_ flά‰Ì ±Î‰U›¿ »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ’˘÷Îfi_ ∞‰fi ÁÎflÌ flÌ÷ı Á_›‹Ì ˢ‰_ Ωı¥±ı.
Ïø›Î±˘fiı ±ÎI‹Ï‰Â©›ı = ±L÷—¿flHÎfiÌ
‰Â‹Î_ flÎ¬Ì ÂÏ© ‹ÎÀı
= ‹fifiı
›˘√‹Ô˚ = ›˘√fi˘
= ±ı¿Î√˛
= ¿flÌfiı ›GF›Î÷Ô˚ = ±P›ÎÁ ¿flı.
±Î√‚ Á˘‚‹Î-ÁkÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ’HÎ Á_›‹Ì ∞‰fi
flά‰Îfi_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
“±ı¿Î√˛_ ‹fi— ¿ÚI‰Î” ó ‹fifiı ±ı¿Î√˛ ¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚
‹fi‹Î_◊Ì Á_ÁÎflfiÎ g«÷fifiı Ï⁄·¿<· ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰_. ±ıfiı
‹ÎÀı ±ı‰˘ ω«Îfl ¿fl‰˘ ¿ı ˉı Ë_ K›Îfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
±ÎÁfi µ’fl ⁄ıÃ˘ »\_. Ωı ±Î Á‹›ı Ë_ Á_ÁÎflfi_ g«÷fi
¿flÌ ÷˘ ±I›Îflı Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ ÷˘ ◊Âı fiÏË ±fiı Á_ÁÎflfi_
g«÷fi ◊‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi K›Îfi ’HÎ fiÏË ◊Λ.
±Î flÌ÷ı ⁄¯Îı ÷flŒ◊Ì Ë_ ‰_Ï«÷ flËÌ …¥Â ±fiı K›Îfifi˘
Á‹› ‰Ì÷Ì …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î Á‹›ı ‹Îflı Á_ÁÎflfi_
g«÷fi fi◊Ì ¿fl‰Îfi_, ’fl_÷ ‹fifiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ …
’fl˘‰‰Îfi_ »ı. ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ¿flÌfiı ⁄ıÁÌ …‰_. ±ı‰˘
ºœ Ïfiç› ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ ‰Î÷ ±Î‰Ì
Ω› ÷˘ ±ı‹ … Á‹…‰_ ¿ı ±ı g«÷fi ‹Îv_ ¿flı·_ fi◊Ì;
’fl_÷ ±Î’˘±Î’ ±Î‰ı·_ »ı. …ı g«÷fi ±Î’˘±Î’ ±Î‰ı
»ı, ÷ıfiı ±Î’HÎı ’¿Õ‰_ fiÏË ±◊ν÷Ô˚ fi ÷˘ ÷ıfi_ ±fi‹˘ÿfi
¿fl‰_ ±fiı fi ÷ıfi˘ ωfl˘‘ ’HÎ ¿fl‰˘. ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì
÷ı g«÷fi ±Î’˘±Î’ Ïfi∞˝‰ ◊¥fiı fip ◊¥ …Âı ±◊ν÷˚Ô
…ı‰Ì flÌ÷ı ±ÎT›_, ÷ı‰Ì flÌ÷ı «ÎS›_ …Âı; ¿ı‹¿ı …ı µI’LÔfi
◊Λ »ı, ÷ı fip ◊Λ … »ı ó ±ı Ïfi›‹ »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ CÎHÎÎ_›ı ÁÎflÎ_¬˘ÀÎ_ ¿Î›˘˝ ◊÷Î_ flËı »ı, ’fl_÷
÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi◊Ì ΩıÕ÷Î ÷˘
÷ı±˘fiÌ ±Î’HÎÎ µ’fl ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ◊÷Ì ±◊ν÷˚Ô
±Î’HÎfiı ÷ı‹fiÎ_ ’Î’-’H› fi◊Ì ·Î√÷Î_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±Î’˘±Î’ ±Î‰‰Î‰Î‚Î g«÷fifiÌ ±Î’HÎÎ µ’fl ¿˘¥
±Áfl fiÏË ◊Λ, ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’b_ ‹fi fiÏË «˘Àı.
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 415

F›Îflı ‹fi fiÏË «˘Àı ÷˘ ÷ı ±Î’˘±Î’ ±ı¿Î√˛ ±fiı
ÂÎ_÷ ◊¥ …Âı.
“›GF›Îz˘√‹ÎI‹Ï‰Â©›ı” ó ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ©fiı
‹ÎÀı … K›Îfi›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰˘. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˝,
¤˘√, ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥, ±Îfl΋, ›Â, ≠Ï÷WÔÃÎ, Á¬, Áω‘Î
‰√ıflıfi˘ µtıU› flά‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ flά‰Ì ±ı
… ±_÷—¿flHÎfiÌ ±ÂÏ© »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiÌ
≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› ¿ı ¿Î‹fiÎ fi flάÌfiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘
óáó
µtıU› flά‰˘ ±ı … ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© »ı.
∑Ï©, ÏÁÏ© ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiı
ÿı¬ÎÕ‰Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿flÌ Â¿Î› »ı,
’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ±_÷—¿flHÎfiÌ ÂÏ© ◊÷Ì fi◊Ì. “›˘√” ±ı¿
„@÷ »ı, …ıfiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ›˘∞ ÿı ¤˘√
ó ∑Ï©±˘ ±fiı ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı ±fiı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ›˘∞ ÿı‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_
ÁËΛ¿ ⁄fiÌ …Âı.

Á‹_ ¿Î›ÏÂfl˘√˛Ì‰_ ‘Îfl›LÔfi«·_ „V◊fl— –– 13––

ÁQ≠ıZ› fiÎÏÁ¿Î√˛_ V‰_ ÏÿÂçÎfi‰·˘¿›fiÔ˚ –– 13––
¿Î›ÏÂfl˘- = ¿Î›Î, ‹V÷¿ ‘Îfl›fiÔ˚ = flάÌfiı V‰‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÌ
√˛Ì‰‹Ô˚ ±fiı Õ˘¿fiı « = ±fiı fiÎÏÁ¿Î√˛‹Ô̊ = fiÎÏÁ¿ÎfiÎ ±√˛¤Î√ı
Á‹‹Ô˚ = ÁÌ‘Î_ (÷ı‹…) Ïÿ— = (±L›) ÏÿÂα˘‹Î_ ÁQ≠ıZ› = ºÏp Àı¿‰Ìfiı
±«·‹Ô˚ = ±«‚ ±fi‰·˘¿›fiÔ̊ = fi Ωı÷˘ (‹ÎhÎ) „V◊fl— = „V◊fl ◊¥ (⁄ıÁı).
ÀÌ¿Î ó “Á‹_ ¿Î›ÏÂfl˘√˛Ì‰_ ‘Îfl›LÔfi«·‹Ô˚” ó Ωı¿ı ‹fi ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì ÂÎ_÷ ±fiı „V◊fl ◊¥ Ω› »ı.
“¿Î›Î” fi΋ ÂflÌfl‹ÎhÎfi_ »ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ (±ÎÁfi µ’fl ±ÎÁfi µ’fl ⁄ıÃΠˢ¥±ı I›Îflı ¿ÿÌ ÏfiƒÎ Á÷Ή‰Î
⁄ıÃÎ ’»Ì) ¿‹fl◊Ì ‹Î_ÕÌfiı √‚Î Á‘ÌfiÎ ¤Î√fiı “¿Î›Î” ·Î√ı, ÷˘ ∂ÃÌfiı ◊˘ÕÌ ‰Îfl ±Î‹÷ı‹ ŒflÌ ·ı‰_. ’»Ì
fi΋◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Ì »ı. “ÏÂfl” fi΋ µ’flfiÎ ¤Î√fi_ „V◊fl÷Î◊Ì ⁄ıÁÌ …‰_ ±fiı ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ ¿flÌ ·ı‰Ì ¿ı
±◊ν÷Ô˚ ‹V÷¿fi_ »ı ±fiı “√˛Ì‰Î” fi΋ ‹V÷¿ ±fiı ¿Î›ÎfiÌ Ë‰ı ‹Îflı ∂É_ fi◊Ì, ±Î‹÷ı‹ {Ò¿‰_ fi◊Ì. ¿ı‰‚ „V◊fl
‰E«ıfiÎ ¤Î√fi_ »ı. K›Îfifiı Á‹›ı ±ı ¿Î›Î, ÏÂfl ±fiı ±fiı ÁÌ‘Î ⁄ıÁÌfiı K›Îfi ¿fl‰_ »ı.
√˛Ì‰Î Á‹Îfi ¿ı ÁÌ‘Î_ flËı ±◊ν÷Ô˚ …ı ¿fl˘ÕflF…\ »ı, ÷ıfiÎ “ÏÿÂçÎfi‰·˘¿›fiÔ˚” ó ÿÁ ÏÿÂα˘‹Î_ @›Î_› ’HÎ
⁄‘Î ‹HοΠÁÌ‘Î ¤Î√‹Î_ flËı ±fiı ÷ıfiÎ … ÁÌ‘Î ¤Î√‹Î_ Ωı‰_ fiÏË; ¿ı‹¿ı ±Î‹÷ı‹ Ωı‰Î ‹ÎÀı F›Îflı √˛Ì‰Î (Õ˘¿)
ÏÂfl ÷◊Î √˛Ì‰Î flËı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿Î›Î, ÏÂfl ±fiı ËηÂı, I›Îflı K›Îfi fiÏË ◊Λ ±fiı ωZÎı’ ’ÕÂı. ±Î◊Ì
√˛Ì‰Î ó ±ı hÎHÎı ±ı¿ flı¬Î‹Î_ ±«‚ flËı. ¿ÎflHÎ ¿ı √˛Ì‰Îfiı „V◊fl flάı.
±ı hÎHÎıfiÎ ±Î√‚ {Ò¿‰Î◊Ì ÏfiƒÎ ±Î‰ı »ı, ’λ‚ {Ò¿‰Î◊Ì “ÁQ≠ıZ› fiÎÏÁ¿Î√˛_ V‰‹Ô˚” ó ’˘÷ÎfiÌ fiÎÏÁ¿ÎfiÎ
«_«‚÷Î ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fi ±Î√‚ {Ò¿ı fi ’λ‚ ±√˛¤Î√fiı ÿı¬÷Î flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ_ fiıh΢fiı ±‘˝Ïfi‹ÌÏ·÷
{Ò¿ı ±fiı fi …‹HÎÌ-ÕÎ⁄Ì ⁄Î…\±ı ’HÎ {Ò¿ı. ÁΑ¿ ÿoÕfiÌ (±‘˝‹Ÿ«ı·Î_) flά‰Î_. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î_¬˘ ‹Ÿ«Ì ·ı‰Î◊Ì ÏfiƒÎ
…ı‹ ÁÌ‘˘ ±fiı Áfl‚ ⁄ıÁÌ flËı. ±Î‰‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı ±fiı fiıh΢ ¬S·Î_ flά‰Î◊Ì
ÏÁ©ÎÁfi, ’•ÎÁfi ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ ±ÎÁfi˘ »ı, Á΋ı ºU› ÿı¬ÎÂı ±fiı ÷ıfiÎ Á_V¿Îfl˘ ’ÕÂı ÷˘ K›Îfi‹Î_
±Îfl˘B›fiÌ ºÏp±ı ⁄‘Î_ K›Îfi›˘√‹Î_ ÁËΛ¿ »ı. ’fl_÷ ωZÎı’ ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ±Î◊Ì fiÎÏÁ¿ÎfiÎ ±√˛¤Î√fiı
±ËŸ ¤√‰Îfiı ÁC΂Î_ ±ÎÁfi˘fi˘ ÁÎfl¤Î√ ⁄÷ÎT›˘ »ı ÿı¬‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±‘˝Ïfi‹ÌÏ·÷ fiıh΢ flά‰Îfi_ … »ı.
ó ¿Î›Î, ÏÂfl ±fiı √˛Ì‰Îfiı ÁÌ‘Î_ Á‹÷΋Î_ flά‰Î_. ±ıÀ·Î “„V◊fl—” ó ±ÎÁfi µ’fl ⁄ıÃÎ ’»Ì ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ⁄ıÁ‰ÎfiÎ_ ÏÁ©ÎÁfi, ’•ÎÁfi ‰√ıflı ¿˘¥ ‹fi ‰√ıflıfiÌ ¿o¥ ’HÎ ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ≠¿ÎflfiÌ Ïø›Î
’HÎ ±ÎÁfifi_ fi΋ fi◊Ì ·Ì‘_ ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ±ÎÁfifi˘ fi ◊Λ, ¿ı‰‚ ’J◊flfiÌ ‹ÒÏ÷˝fiÌ …ı‹ ⁄ıÁÌ flËı. ±Î flÌ÷ı
±Î√˛Ë fi◊Ì flÎA›˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı «ÎËı ¿˘¥ ’HÎ ±ı¿ ±ÎÁfi‹Î_ ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î hÎHÎ ¿·Î¿ „V◊fl ⁄ıÃı·Î
±ÎÁfi‹Î_ ⁄ıÁı, ’fl_÷ ¿Î›Î, ÏÂfl ±fiı √˛Ì‰Î ±ı¿ flı¬Î‹Î_ flËı‰Îfi˘ ±P›ÎÁ ◊¥ …Âı, ÷˘ ÷ı ±ÎÁfi µ’fl ÷ıfi˘
… flËı‰Î_ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ_ ±ı¿ flı¬Î‹Î_ flËı‰Î◊Ì Ï‰…› ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı “Ï…÷ÎÁfi” ⁄fiÌ …Âı.
416 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ fiÎÏÁ¿ÎfiÎ ±√˛ ¤Î√fiı Ωı‰_ ‹A› ‰Î÷ fi◊Ì ⁄S¿ı ‹fifiı ±ı¿Î√˛ ¿fl‰_ ‹A› »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó Ï⁄»Î‰‰ÎfiÎ ±fiı ⁄ıÁ‰ÎfiÎ ±ÎÁfifiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷ΉÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ Œ‚ÁÏË÷ Á√HÎÁοÎflfiÎ
K›Îfifi˘ ≠¿Îfl ⁄÷Ήı »ı.
≠ÂÎL÷ÎI‹Î ω√÷¤Ì⁄˛˝õ«ÎÏfl‰˛÷ı „V◊÷— –– 14––
‹fi— Á_›Q› ‹„E«k΢ ›@÷ ±ÎÁÌ÷ ‹I’fl— –– 14––
≠ÂÎL÷ÎI‹Î = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı ÂÎL÷ ‰˛÷‹Î_ Á_›Q› = Á_›÷ ¿flÌ
±L÷—¿flHÎfi˘ „V◊÷— = „V◊÷ »ı (±ı‰˘) ‹„E«÷— = ‹Îfl΋Î_ Ï«kÎ ΩıÕÌ
ω√÷¤Ì— = Ïfi¤˝› (÷◊Î) ›@÷— = ÁΉ‘Îfi K›Îfi ›˘√Ì ‹I’fl— = ‹ÎflÎ ’flΛHÎ ◊¥fiı
⁄˛õ«ÎÏfl‰˛÷ı = …ı ⁄˛õ«ÎflÌfiÎ ‹fi— = ‹fifiı ±ÎÁÌ÷ = (K›Îfi‹Î_) ⁄ıÁı.

ÀÌ¿Î ó “≠ÂÎL÷ÎI‹Î” ó …ıfi_ ±_÷—¿flHÎ flÎ√¶ıÊ◊Ì
flÏË÷ »ı, ÷ı “≠ÂÎL÷ÎI‹Î” »ı. …ıfi˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ωÂıÊ÷Î
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘, ±fiı ∑Ï©-ÏÁÏ© ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ µtıU›
fi ˢ¥fiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ … ºœ µtıU› ˢ› »ı,
÷ıfiÎ flÎ√-¶ıÊ ÏÂÏ◊· ◊¥fiı ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. flÎ√¶ıÊ
ÿÒfl ◊÷Î_ ±Î’˘±Î’ ÂÎ_Ï÷ ±Î‰Ì Ω› »ı, ¿ı …ı V‰÷—ÏÁ©
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiı ¿ÎflHÎı … ËÊ˝,
¢¿, flÎ√, ¶ıÊ ‰√ıflı ¶L¶˘ ◊Λ »ı ±fiı ±ı … ¶L¶˘fiı
¿ÎflHÎı ÂÎ_Ï÷fi˘ ¤_√ ◊Λ »ı. F›Îflı ±Î ¶L¶˘ ÿÒfl ◊Λ
»ı, I›Îflı V‰÷—ÏÁ© ÂÎ_Ï÷ ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ±ı V‰÷—ÏÁ©
ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‰Î‚Îfi_ fi΋ … “≠ÂÎL÷ÎI‹Î” »ı.
“ω√÷¤Ì—” ó ±ıÀ·ı ¿ı Ïfi¤˝›. ÂflÌflfiı “Ë_” ±fiı
“‹Îv_” ‹Îfi‰Î◊Ì … fl˘√fi˘, Ïfi_ÿÎfi˘, ±’‹Îfifi˘, ‹fl‰Î
‰√ıflıfi˘ ¤› ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ F›Îflı ‹fiW› ÂflÌflfiÌ
ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’HÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Îfiı »˘ÕÌ ÿı »ı, I›Îflı
÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflfi˘ ¤› fi◊Ì flËı÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı
÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±ı ¤Î‰ ºœ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ±Î
ÂflÌflfiı ∞‰‰_ ËÂı ÷˘ ∞‰Âı …, ÷ıfiı ¿˘¥ ‹ÎflÌ fi◊Ì
¿÷_ ±fiı ±Î ÂflÌflfiı ‹fl‰_ ËÂı ÷˘ ‹flÂı …, ’»Ì
÷ıfiı ¿˘¥ ⁄«Î‰Ì fi◊Ì Â¿÷_. Ωı ±ı ‹flÌ ’HÎ …Âı
÷˘ ⁄Ë ±Îfi_ÿfiÌ ‰Î÷ »ı; ¿ı‹¿ı ‹ÎflÌ Ï«kÎT≤ÏkÎ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ˢ‰Î◊Ì ‹Îv_ ¿S›ÎHÎ ÷˘ ◊¥ … …Âı!
F›Îflı ¿S›ÎH΋Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ¤› ¿¥
‰Î÷fi˘? ±Î ¤Î‰◊Ì ÷ı Á‰˝◊Î ¤›flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı.
“⁄˛õ«Îfl̉˛÷ı „V◊÷—” ó ±ËŸ “⁄˛õ«Îfl̉˛÷”fi_
÷ÎI’›˝ ¿ı‰‚ ‰Ì›˝flZÎÎ ÁÎ◊ı … fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄˛õ«ÎflÌfiÎ
‰˛÷fiÌ ÁÎ◊ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˛õ«ÎflÌfi_
∞‰fi √vfiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl Á_›÷ ±fiı Ïfi›÷ ˢ›
»ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı K›Îfi›˘√̱ı ’˘÷Îfi_ ∞‰fi Á_›÷ ±fiı
Ïfi›÷ flά‰_ Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˛õ«ÎflÌ ÂOÿ, V’½,
w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_«ı› ωʛ˘◊Ì ÷◊Î ‹Îfi,
⁄ÕÎ¥ ±fiı ÂflÌflfiÎ ≠‹Îÿ◊Ì ÿÒfl flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
K›Îfi›˘√̱ı ’HÎ µ’›˝@÷ ±Îà ωʛ˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ
ωʛfi_ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¿ı flÁ⁄Ï©◊Ì Áı‰fi fiÏË ¿fl‰_
Ωı¥±ı, ’fl_÷ Ïfi‰Î˝Ë⁄Ï©◊Ì … Áı‰fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. Ωı
¤˘√⁄Ï©◊Ì ÷ı ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Âı, ÷˘ K›Îfi
›˘√fiÌ ÏÁÏ© fiÏË ◊Λ. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı K›Îfi›˘√̱ı
⁄˛õ«Îfl̉˛÷‹Î_ „V◊fl flËı‰_ ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı.
‰˛÷‹Î_ „V◊÷ flËı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊Î, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥, ’HÎ ¿ÎflHÎ◊Ì ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á¬⁄Ï©◊Ì ’ÿÎ◊˘˝fi_ Áı‰fi fi ◊Λ, «ÎËı
÷ı K›Îfi¿Î‚ ˢ› ¿ı «ÎËı T›‰ËÎfl¿Î‚ ˢ›. ±Î‹Î_ ÁC΂Ì
≥„Lƒ›˘fi_ ⁄˛õ«›˝ ±Î‰Ì Ω› »ı.
“‹fi— Á_›Q› ‹„E«kΗ” ó ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı,
‹fifiı Á_›÷ ¿flÌfiı ‹Îfl΋Î_ … ›˘∞ ÿı‰_ ±◊ν÷Ô˚ Ï«kÎfiı
Á_ÁÎfl ÷flŒ◊Ì Á‰˝◊Î ËÃΉÌfiı ¿ı‰‚ ‹ÎflÎ V‰w’fiÎ
g«÷fi‹Î_, ‹ÎflÌ ·Ì·Î, √HÎ, ≠¤Î‰, ‹ÏË‹Î ‰√ıflıfiÎ
g«÷fi‹Î_ … ΩıÕÌ ÿı‰_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷,
T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ‹fi‹Î_ …ı ¿o¥
Á_¿S’-ω¿S’w’ı g«÷fi ◊Λ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ‹fifiı ËÃΉÌfiı
±ı¿ ‹Îfl΋Î_ … ΩıÕ÷Î flËı‰_.
‹fi‹Î_ …ı ¿o¥ g«÷fi ◊Λ »ı, ÷ı ≠Λ— ¤Ò÷¿Î‚fi_
… ˢ› »ı ±fiı ¿o¥¿ ¤Ï‰W›¿Î‚fi_ ’HΠˢ› »ı ÷◊Î
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÁΑ¿ ‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıՉΠ≥E»ı »ı.
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 417

F›Îflı ¤Ò÷¿Î‚fiÌ ‰Î÷ ›Îÿ ±Î‰Ì Ω›, I›Îflı ±ı‹ Á‹…‰_ ‹fifiı Á_ÁÎfl‹Î_◊Ì ËÃΉÌfiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıՉΠ‹ÎÀı ÁÿÎ
¿ı CÎÀfiÎ ±I›Îflı fi◊Ì ±fiı ¤Ï‰W›fiÌ ‰Î÷ ›Îÿ ±Î‰Ì ÁΉ‘Îfi ±fiı Ω√˛÷ flËı‰_. ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ ≠‹Îÿ, ±Î‚Á
Ω›, ÷˘ ÷ı ’HÎ ±I›Îflı fi◊Ì. ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ, ‰√ıflı fi ¿fl‰Î_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı¿Î_÷‹Î_ ±◊‰Î
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı …ıÀ·Î Á_¿S’-ω¿S’ ◊¥ flèÎÎ T›‰ËÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰ÎfiÌ ÁΉ‘ÎfiÌ ÁÿÎ «Î·
»ı, ÷ı ±ı … ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÎ ◊¥ flèÎÎ »ı, …ı ±I›Îflı flËı‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı Ëfl÷Î_-Œfl÷Î_ ¿ı ¿Î‹‘_‘˘ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı
fi◊Ì. ±Î’b_ ·Z› ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ g«÷fifi_ »ı, Á_ÁÎflfiÎ ’HÎ ÁΉ‘ÎfiÌ flËı‰Î◊Ì ±ı¿Î_÷‹Î_ ‹fi ÁÎv_ ·Î√Âı ±fiı
Ï«LÔ÷fifi_ fiËŸ. ÷ı◊Ì …ı Á_ÁÎflfi_ Ï«LÔ÷fi ◊¥ flèÎ_ »ı ±ı¿Î_÷‹Î_ ‹fi ÁÎv_ ·Î√‰Î◊Ì T›‰ËÎfl ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ
÷ı Á_ÁÎfl ’Ëı·Î_ fi Ë÷˘, ’λ‚◊Ì fiÏË flËı ±fiı ±I›Îflı ‹fi ΩıՉ΋Î_ Áω‘Î ◊Âı. ±Î◊Ì ±ı ⁄ıµ ±ı¿⁄ÌΩfiÎ_
’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ¿fl‰Îfi_ »ı, ÷ı ÁËΛ¿ »ı ±◊ν÷Ô˚ T›‰ËÎflfiÌ ÁΉ‘ÎfiÌ ±ı¿Î_÷‹Î_ ±fiı
’fl‹ÎI‹Î ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷Î, ±I›Îflı ’HÎ »ı ±fiı ±Î√‚ ±ı¿Î_÷fiÌ ÁΉ‘ÎfiÌ T›‰ËÎfl‹Î_ ÁËΛ¿ »ı.
’HÎ flËıÂı. ±Î flÌ÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷ ‰√ıflıfiÎ g«÷fi◊Ì “±ÎÁÌ÷ ‹I’fl—” ó ¿ı‰‚ ¤√‰I’flΛHÎ ◊¥fiı
‹fifiı ËÃΉÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕÌ ÿı‰_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄ıÁ‰_ ±◊ν÷Ô˚ µtıU›, ·Z› ¿ı K›ı› ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ …
¤Ò÷¿Î‚fi_ √‹ı ÷ıÀ·_ g«÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ıfiÎ◊Ì ·Î¤ flËı. ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰ÎÁfiÎ,
÷˘ ¿o¥ ◊Âı … fiÏË ±fiı ¤Ï‰W›fi_ g«÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±ÎÁ„@÷, ¿Î‹fiÎ, VM≤ËÎ, ‹‹÷Î ‰√ıflı fi flËı.
÷˘ ÷ı ¿Î‹ ±I›Îflı ¿flÌ Â¿ÌÂ_ fiÏË ÷◊Î ¤Ò÷-¤Ï‰W›fi_ ±Î … ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›˘√Ì ›G∞÷
g«÷fi ◊÷_ flËı‰Î◊Ì …ı ±I›Îflı K›Îfi ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı Á÷÷‹ÎI‹Îfi_ flËÏÁ „V◊÷—” ’ÿ˘◊Ì K›Îfi›˘√fi˘ …ı
’HÎ ◊Âı fiÏË ÷˘ ⁄‘Ì ⁄Î…\±ı◊Ì ¿˘flÎ … flËÌ …¥Â_. µ’ø‹ ¿›˘˝ Ë÷˘, ÷ıfiı ±ËŸ “›@÷ ±ÎÁÌ÷ ‹I’fl—” ’ÿ˘◊Ì
“›@÷—” ó K›Îfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÁΉ‘Îfi flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’˘÷ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı “‹I’fl—” ’ÿ◊Ì K›Îfi›˘√Ì
‹ÎÀı ’HÎ ¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ¤√‰I’flΛHÎ÷΋Î_ ¤√‰Îfifi_ ⁄‚ flËı‰Î◊Ì Ï‰¿Îfl˘ ÂÌCβ ÿÒfl
◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Ï¤‹Îfi ’HÎ ◊÷_ fi◊Ì. ±Î ¤„@÷fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ “‹fi” ±fiı “Ï«kΔó±Î ⁄LÔfiı Á‹ÎfiÎ◊a ’ÿ ±Î‰ı·Î_ »ı. “‹fi”◊Ì ¿˘¥ ‰V÷fi_ ‰Îfl_‰Îfl ‹fifi
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı “Ï«kΔ◊Ì ¿˘¥ ±ı¿ … ‰V÷fi_ Ï«LÔ÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı◊Ì ±ËŸ ±Î‰ı·Î “‹fi— Á_›Q›
‹„E«kΗ” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Á_ÁÎflfi_ ‹fifi fi ¿fl÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiı ‹fi‹Î_◊Ì ËÃΉÌfiı Ï«kÎ◊Ì ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifi_
… g«÷fi ¿flı. ±◊ν÷Ô˚ Ï«kÎfiı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi‹Î_ … ΩıÕÌ ÿı.
óáó

›G…¯Îı‰_ ÁÿÎI‹Îfi_ ›˘√Ì Ïfi›÷‹ÎfiÁ— –– 15––

Â΄L÷_ Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î_ ‹IÁ_V◊΋ϑ√E»Ï÷ –– 15––
Ïfi›÷‹ÎfiÁ— = ‰Â ¿flı·Î ‹fifi˘ ÁÿÎ = Ïfifl_÷fl „V◊Ï÷‰Î‚Ì
›˘√Ì = ›˘√Ì ›G…fiÔ˚ = (’fl‹ÎI‹Î)‹Î_ Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î‹Ô˚ = …ı Ïfi‰Î˝HÎ ’fl‹Î
±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ‹fifiı ΩıÕÌfiı Â΄L÷‹Ô˚ = Â΄L÷ »ı, (÷ıfiı)
±ı‰‹Ô˚ = ±Î flÌ÷ı ‹IÁ_V◊΋Ô˚ = ‹Îfl΋Î_ ÁQ›¿ ±Ï‘√E»Ï÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “›˘√Ì Ïfi›÷‹ÎfiÁ—” ó …ıfi˘ ‹fi µ’fl ¿÷_.
±Ï‘¿Îfl »ı, ÷ı “Ïfi›÷‹ÎfiÁ—” »ı. ÁΑ¿ “Ïfi›÷‹ÎfiÁ” ÁΑ¿fiÌ ±ı¿ ‹˘ÀÌ ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ
I›Îflı ◊¥ ¿ı »ı, F›Îflı ÷ıfiÎ µtıU›‹Î_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î Ω÷fiı B≤ËV◊ ‰√ıflı ‹Îfiı »ı ±fiı ÁΑfiÎ K›Îfi›˘√fiÌ
… flËı »ı. ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ÷ıfi˘ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿flı »ı, …ıı◊Ì K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ© …·ÿÌ ◊÷Ì fi◊Ì. ±Î◊Ì
fi◊Ì flËı÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ÷ıfi˘ Á_⁄_‘ Á_ÁÎflfiÌ ÁΑ¿ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı B≤ËV◊, ÁΑ, ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU›,
ÁÎ◊ı «Î· flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_ ‹fi Ïfi›÷ fi◊Ì ◊¥ ÂÒƒ ‰√ıflı ¿˘¥ ‰HÎνl‹fiÎ fiÏË ‹ÎfiÌfiı ±ı‰_ ‹Îfi‰_
418 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

Ωı¥±ı ¿ı “Ë_ ÷˘ ¿ı‰‚ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »\_. K›Îfi ‰Õı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi_ … ‹Îv_ ¿Î‹ »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿
∑Ï©-ÏÁÏ© ‰√ıflıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ ‹Îfl˘ µtıU› … fi◊Ì.”
±Î flÌ÷ı ±Ëo÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷Î_ ‹fi V‰Î¤Îω¿ … Ïfi›÷
◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı F›Î_ ±Ëo÷Πˢ› »ı, I›Î_ … ±_÷—¿flHÎ
±fiı ⁄ÏË—¿flHÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı.
“›G…¯Îı‰_ ÁÿÎI‹Îfi‹Ô˚” ó ÿÁ‹Î f·˘¿fiÎ “›˘√Ì
›G∞÷ Á÷÷‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ·¥fiı «˙ÿ‹Î f·˘¿fiÎ_ “›@÷
±ÎÁÌ÷ ‹I’fl—” ’ÿ˘ Á‘Ì …ıÀ·_ K›Îfifi_ ¿ı ‹fi ΩıÕ‰Îfi_
‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ı ⁄‘Î_fiı ±ËŸ “±ı‰‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ·ı‰_ Ωı¥±ı.
“›G…fiÔ˚ ±ÎI‹Îfi‹Ô˚”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fifiı
Á_ÁÎfl◊Ì ËÃΉÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ÷Î flËı‰_ Ωı¥±ı.
“ÁÿΔfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠Ï÷Ïÿfi Ïfi›Ï‹÷ w’ı
K›Îfi›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. @›Îflı¿ ›˘√fi˘
±P›ÎÁ ¿›˘˝ ±fiı @›Îflı¿ fiÏË ó ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì
K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ© …·ÿÌ fi◊Ì ◊÷Ì. ⁄Ì…\_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ·Z› ±ı¿Î_÷‹Î_ ±◊‰Î
óáó
T›‰ËÎfl‹Î_ Ïfifl_÷fl «Î· flËı‰_ Ωı¥±ı.
“ÂÎ_Ï÷ Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î_ ‹IÁ_V◊΋ϑ√E»Ï÷” ó
¤√‰Îfi‹Î_ …ı ‰ÎV÷ω¿ „V◊Ï÷ »ı, …ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ fiı
¿o¥ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. ÷ıfiı ±ËŸ
“Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î ÂÎ_Ï÷” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. K›Îfi›˘√Ì ±ı‰Ì
Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
±ı¿ “Ïfiω˝¿S’ „V◊Ï÷” ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ “Ïfiω˝¿S’
⁄˘‘” ˢ› »ı. K›Îfi›˘√‹Î_ ’Ëı·Î_ Ïfiω˝¿S’ „V◊Ï÷ ◊Λ
»ı, ’»Ì I›Îfl⁄Îÿ Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘ ◊Λ »ı. ±Î …
Ïfiω˝¿S’ ⁄˘‘fiı ±ËŸ “Ïfi‰Î˝HÎ’fl‹Î ÂÎ_Ï÷” fi΋◊Ì
±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
ÂÎ_Ï÷ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ó ÂÎ_Ï÷ ±fiı ’fl‹ÂÎ_Ï÷.
Á_ÁÎflfiÎ I›Î√ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ)◊Ì “ÂÎ_Ï÷” ◊Λ »ı ±fiı
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ “’fl‹ÂÎ_Ï÷” ◊Λ »ı. ±Î
’fl‹ÂÎ_Ï÷fiı √Ì÷΋Î_ “fiˆ„WÔÃ¿Ì Â΄L÷” (±. 5/12),
“ÂrE»Î„L÷” (±. 9/31) ‰√ıflı fi΋˘◊Ì ±fiı ±ËŸ
“’fl‹Ïfi‰Î˝HÎ ÂÎ_Ï÷” fi΋◊Ì ±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.

Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ K›Îfi›˘√fiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì Ïfi›‹˘fi_ ø‹Â— T›Ï÷flı¿ ±fiı ±L‰›flÌÏ÷◊Ì
‰Hνfi ¿flı »ı.
fiÎI›Ufi÷V÷ ›˘√˘û„V÷ fi «ˆ¿ÎL÷‹fiUfi÷— –– 16––
fi «ÎÏ÷ V‰MÔfiÂÌ·V› Ω√˛÷˘ fiˆ‰ «Î…\˝fi –– 16––
±…\fi
˝ = Ëı ±…\˝fi! « = ±fiı ±Ï÷ = CÎb_
›˘√— = (±Î) ›˘√ fi = fi V‰´ÂÌ·V› = ¨CÎfiÎflfi˘
fi = fi ±ı¿ÎL÷‹Ô˚ = Ï⁄·¿<· « = ±fiı
fi = fi
÷ = ÷˘ ±fië÷— = fi ¬ÎfiÎflfi˘
Ω√˛÷— = (Ï⁄·¿<·) fi ÁÒfiÎflfi˘
±Ï÷ = ¬Ò⁄ « = ÷◊Î ±ı‰ = …
±ë÷— = ¬ÎfiÎflfi˘ fi = fi ±„V÷ = ÏÁ© ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “fiÎI›ffi÷V÷ ›˘√˘û„V÷” ó ±Ï‘¿ »ı. ‰Îfl_‰Îfl ’ıÀ ›Îÿ ±Î‰ı »ı. ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_
¬ÎfiÎflfi˘ ›˘√ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷˘.1 ¿ÎflHÎ ¿ı ±¯Î ±Ï‘¿ ±◊‰Î ÁΑfi, ¤…fi, …’, K›Îfi ‰√ıflı ¿fl‰Îfi_ ‹fi
¬Î‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤Ò¬ ωfiÎ ¬Î‰Î◊Ì ±◊‰Î ¤Ò¬ ¿fl÷Î_ fi◊Ì ◊÷_. fi ÷˘ Á¬’Ò‰˝¿ ⁄ıÁÌ Â¿Î› »ı ±fiı fi Á¬’Ò‰˝¿
±Ï‘¿ ¬Î‰Î◊Ì ÷flÁ ‰‘Îflı ·Î√ı »ı, …ı◊Ì ’ÎHÎÌ ‰‘Îflı ÁÒ¥ ’HΠ¿Λ »ı ÷◊Î fi Ëfl‰Î-Œfl‰Îfi_›ı ‹fi ◊Λ
’̉_ ’Õı »ı. ‰‘Îflı ±LÔfi ¬Î‰Î ±fiı ’ÎHÎÌ ’̉Î◊Ì »ı. ±∞Hν ‰√ıflı ◊‰Î◊Ì ÂflÌfl‹Î_ fl˘√ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
’ıÀ ¤Îflı ◊¥ Ω› »ı. ’ıÀ ¤Îflı ◊‰Î◊Ì ÂflÌfl ’HÎ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Ï‘¿ ¬Î‰Î‰Î‚Î ’vÊfi˘ ›˘√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
‰…fiÿÎfl ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. ÂflÌfl‹Î_ ±Î‚Á »‰Î¥ Ω› ÏÁ© ◊¥ ¿ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘.

1. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ¤˘…fifiÌ ±’ıZÎαı ’˘÷Îfi_ ¤˘…fi ≠‹ÎH΋Î_ ¤·ıfiı ◊˘Õ<_ ˢ›, ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò¬fiÌ ±’ıZÎαı ±Ï‘¿ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¤˘…fi
±Ï‘¿ … ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
f·˘¿ 17] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 419

“fi «ˆ¿ÎL÷‹fiffi÷—” ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı Ï⁄·¿<· fi
¬Î‰Î◊Ì ’HÎ ›˘√ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘…fi
fi ¿fl‰Î◊Ì ‹fi‹Î_ ‰Îfl_‰Îfl ¤˘…fifi_ g«÷fi ◊Λ »ı.
ÂflÌfl‹Î_ „@÷ ±˘»Ì ◊¥ Ω› »ı. ‹Î_Á-«fl⁄Ì ‰√ıflı
’HÎ Á¿Î÷Î_ Ω› »ı. ÂflÌfl ÏÂÏ◊· ◊¥ Ω› »ı. Ëfl‰_-
Œfl‰_ ¿ÏÃfi ◊¥ Ω› »ı. ÁÒ¥ flËı‰Îfi_ ‹fi ◊Λ »ı.
∞‰‰_ ¤Îflı ◊¥ Ω› »ı. ⁄ıÁÌfiı ±P›ÎÁ ¿fl‰Îfi_ ¿ÏÃfi
◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì Ï«kÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√÷_ … fi◊Ì.
’»Ì ±ı‰Î ’vÊfi˘ ›˘√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁ© ◊Âı?
“fi «ÎÏ÷ V‰MÔfiÂÌ·V›” ó …ıfi˘ ‰‘Îflı ÁÒ‰Îfi˘
V‰¤Î‰ ˢ› »ı, ÷ıfi˘ ’HÎ ›˘√ ÏÁ© fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ
¿ı ‰‘Îflı ÁÒ‰Î◊Ì V‰¤Î‰ ⁄√ÕÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‰Îfl_‰Îfl
ÏfiƒÎ Á÷Ήı »ı. ’ÕuÎ flËı‰Î‹Î_ Á¬ ±fiı ⁄ıÃı·Î flËı‰Î‹Î_
’Ïfll‹ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. ‰‘Îflı ÁÒ¥ flËı‰Î◊Ì √Îœ ÏfiƒÎ
’HÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. √Îœ ÏfiƒÎ fi ±Î‰‰Î◊Ì V‰MÔfi˘ ±Î‰÷Î_
flËı »ı, Á_¿S’-ω¿S’˘ ◊÷Î flËı »ı. ÂflÌfl‹Î_ ±Î‚Á
¤flÎ¥ flËı »ı. ±Î‚Áfiı ¿ÎflHÎı ⁄ıÁ‰Î‹Î_ ¿ÏÃfiÎ¥ ◊Λ
»ı. ±Î◊Ì ÷ı, ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘,
’»Ì ›˘√fiÌ ÏÁÏ© ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ?
“Ω√˛÷˘ fiˆ‰ «Î…\˝fi” ó Ëı ±…\˝fi! F›Îflı ±Ï‘¿
ÁÒ‰Î◊Ì ’HÎ ›˘√fiÌ ÏÁÏ© fi◊Ì ◊÷Ì, ÷˘ ’»Ì Ï⁄·¿<·
óáó
fi ÁÒ‰Î◊Ì ›˘√fiÌ ÏÁÏ© ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ¿ı‹¿ı
±Î‰U›¿ ÏfiƒÎ fi ·¥fiı ±Ï‘¿ Ω√‰Î◊Ì ⁄ıÁ÷Ì ‰¬÷ı
ÏfiƒÎ Á÷ΉÂı, …ı◊Ì ÷ı ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ fiÏË ¿flÌ Â¿ı.
Á΄k‰¿ ‹fiW›˘‹Î_ ’HÎ @›Îflı¿ ÁIÁ_√fi˘, Á΄k‰¿
¨ÕÌ ‰Î÷˘fi˘, ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Îfi˘ ±◊‰Î ¤@÷˘fiÎ
«ÏflhÎfi˘ ≠Á_√ Âw ◊¥ Ω› ±fiı ¿◊Î ‰√ıflı ¿Ëı÷Î_
¿ı ÁÎ_¤‚÷Î_ F›Îflı flÁ ¿ı ±Îfi_ÿ ±Î‰ı, I›Îflı ÷ı‹fiı
’HÎ ÏfiƒÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ’fl_÷ ÷ı‹fi_ Ω√‰Îfi_ …\ÿÌ …
Ω÷fi_ ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ flÎ…ÏÁ¿-÷΋ÏÁ¿ T≤ÏkΉ΂α˘fi_
…ı‰_ Ω√‰Îfi_ ˢ› »ı, ÷ı‰_ Ω√‰Îfi_ Á΄k‰¿ T≤ÏkΉ΂α˘fi_
fi◊Ì Ë˘÷_. Ω√‰Î‹Î_ ÷ı‰Î Á΄k‰¿ ‹fiW›˘fiı …ı ±Îfi_ÿ
‹‚ı »ı, ÷ı‹Î_ ÷ı±˘fiı ÏfiƒÎfiΠωl΋fi˘ ¬˘flο ‹‚ı
»ı. ±Î◊Ì flÎ÷˘fiÌ flÎ÷˘ Ω√‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘fiı ⁄οÌfiı
Á‹›ı ÏfiƒÎ fi◊Ì Á÷Ή÷Ì. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı±˘fi_ ±ı
Ω√‰_ ’HÎ √HÎÎ÷Ì÷ ◊‰Î‹Î_ ÁËΛ ¿flı »ı. ’fl_÷ flÎ…ÏÁ¿
±fiı ÷΋ÏÁ¿ T≤ÏkΉ΂ΠΩ√ı ÷˘ ÷ı±˘fiı ⁄οÌfiı Á‹›ı
ÏfiƒÎ ÷_√ ¿flı »ı ±fiı fl˘√ ’ıÿÎ ¿flı »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷ ·˘¿˘ ¤√‰ÎfifiÎ fi΋…’‹Î_,
¿Ì÷˝fi‹Î_ ±fiı ¤√‰ÎfifiΠωflË‹Î_ ¤˘…fi ¿fl‰Îfi_ ¤Ò·Ì
Ω›, ±fiı ÷ı±˘fiı ¤Ò¬ fiÎ ·Î√ı, ÷˘ ÷ı±˘ “±fiffi÷—”
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ÷flŒ ·Î√Ì …‰Î◊Ì ÷ı±˘fiÎ
¶ÎflÎ …ı ¿o¥ ◊Λ »ı, ÷ı “Á÷” ⁄fiÌ Ω› »ı.

›@÷ÎËÎflωËÎflV› ›@÷«ıpV› ¿‹˝Á –– 17––

›@÷V‰MÔfiΉ⁄˘‘V› ›˘√˘ ¤‰Ï÷ ÿ—¬ËÎ –– 17––
ÿ—¬ËÎ = ÿ—¬fi˘ fiΠωËÎflV› ωËÎfl ¿flfiÎflfi˘, ›@÷V‰´Î‰- = ›◊Λ˘B› ¨CÎfiÎfl
¿flfiÎfl ¿‹˝Á = ¿‹ÎıÛ‹Î_ ⁄˘‘V› ÷ı‹…
›˘√— = ›˘√ (÷˘) ›@÷«ıpV› = ›◊Λ˘B› «ıpÎ Ω√fiÎflfi˘(…)
›@÷ÎËÎfl- = ›◊Λ˘B› ±ÎËÎfl- ¿flfiÎflfi˘ (÷◊Î) ¤‰Ï÷ = ÏÁ© ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “›@÷ÎËÎflωËÎflV›” ó ¤˘…fi, ÁI› ±fiı Œfl‰Îfi_ fiΠˢ›, ’fl_÷ V‰ÎVJ›fiı ‹ÎÀı …ı‰_ ÏË÷¿ÎflÌ Ë˘›,
L›Î›’Ò‰˝¿ ¿‹Î›ı·Î ‘fifi_ ˢ› Á΄k‰¿ ˢ›, ±’ωhÎ ÷ı‰_ … Ëfl‰Î-Œfl‰Îfi_ ˢ›. T›Î›Î‹, ›˘√ÎÁfi ‰√ıflı ’HÎ
fi ˢ›. ¤˘…fi V‰Îÿ⁄Ï© ±fiı ’Ïp⁄Ï©◊Ì fi ¿fl‰Î‹Î_ fi ÷˘ ±Ï‘¿ ≠‹ÎH΋Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±fiı fi ÷ı‹fi˘ ±¤Î‰
±Î‰ı, ’fl_÷ ÁΑfi⁄Ï©◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı. ¤˘…fi ‘‹˝ÂÎVÔhÎ ’HΠˢ›. ±Î ⁄‘_ ≠‹ÎHÎÁfl … ˢ›. ±ı‰_ ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı
±fiı ±Î›‰ı˝ÿfiÌ ºÏp±ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷◊Î ±ıÀ·_ … ±ËŸ ›@÷ ωËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, …ıÀ·_ Á√‹÷Î◊Ì ’«Ì ¿ı. ¤˘…fi ÂflÌflfiı “›@÷«ıpV› ¿‹˝Á” ó ’˘÷ÎfiÎ ‰HÎνl‹fiı ±fi¿>‚
±fi¿>‚ ˢ› ÷◊Î ÷ı Ë·¿<_ ±fiı ±S’‹ÎhÎ΋Î_ (¤Ò¬ …ı‰_ V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ı
¿fl÷Î_ ◊˘Õ<_ ±˘»\_) ˢ› ó ±ı‰_ ¤˘…fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ … ±fiÁÎfl ÂflÌfl-Ïfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±fiı
›@÷ (›◊˘Ï«÷) ±ÎËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı. ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷ ±fiÁÎfl ¿<À<_⁄̱˘fiÌ ±fiı Á‹Î…fiÌ
ωËÎfl ’HÎ ›◊Λ˘B› ˢ› ±◊ν÷Ô˚ ‰‘Îflı Ëfl‰Î- ÏË÷⁄Ï©◊Ì Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷◊Î ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±fiÁÎfl
420 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
…ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿÷˝T›¿‹˝ Á΋ı ±Î‰Ì Ω›, ÷ıfiı ⁄Ë
≠ÁLfi÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ó ±Î flÌ÷ı …ıfiÌ ¿‹˘˝‹Î_
›◊˘Ï«÷ «ıpÎ »ı, ÷ıfi_ fi΋ ±ËŸ “›@÷«ıp” »ı.
“›@÷V‰MÔfiΉ⁄˘‘V›” ó ÁÒ‰Îfi_ ±ıÀ·Ì ‹ÎhÎ΋Î_
ˢ›, …ıfiÎ◊Ì Ω√‰Îfiı Á‹›ı ÏfiƒÎ ±Î‚Á fi Á÷Ήı.
Ïÿ‰Áı ±fiı flÎÏhÎfiı Á‹›ı ±Îfl_¤‹Î_ ÁÒ‰ı fiËŸ ÷◊Î
±_Ï÷‹ ¤Î√‹Î_ Ω√Ì Ω›. flÎÏhÎfiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ ÁÒ‰ı
÷ı‹Î_ ’HÎ flÎhÎı ‰‘ Á‹› Á‘Ì Ω√‰Î◊Ì Á‰Îflı …·ÿÌ
µÃÎÂı fiÏË. ±Î◊Ì ‰Ëı·Î ÁÒ‰ı ±fiı ‰Ëı·Î Ω√ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı …ıı Á҉Π±fiı Ω√‰Î◊Ì V‰ÎVJ›‹Î_ ωCfi fi
±Î‰ı, ›˘√‹Î_ ωCÔfi fi ±Î‰ı ±ı‰Ì flÌ÷ı ›◊˘Ï«÷ ÁÒ‰_
±fiı Ω√‰_ Ωı¥±ı.
±ËŸ “›@÷V‰MÔfiV›” ¿ËÌfiı ÏfiƒÎ‰V◊Îfiı … ›◊˘Ï«÷
¿ËÌ ÿı÷, ÷˘ ›˘√fiÌ ÏÁÏ©‹Î_ ωCfi fi ·Î√÷ ±fiı
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î “±Ï‘¿ ÁÒ‰_ ±fiı Ï⁄·¿<· fi ÁÒ‰_” ó
÷ı‹fi˘ ÏfiÊı‘ ±ËŸ “›◊˘Ï«÷ ÁÒ‰_” ¿Ëı‰Î◊Ì … ◊¥ Ω÷,
÷˘ ’»Ì ±ËŸ “±‰⁄˘‘” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ Â_ ÷ÎI’›˝ »ı?
±ËŸ “±‰⁄˘‘” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ó …ıfiı ‹ÎÀı
‹Îfi‰…L‹ ‹Y›˘ »ı, ÷ı ¿Î‹‹Î_ ·Î√Ì …‰_, ¤√‰Îfi‹Î_
·Î√Ì …‰_ ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á_⁄_‘◊Ì ’fl ◊¥fiı ÁΑfi΋Î_
›◊Λ˘B› Á‹› ±Î’‰˘. ±ıfi_ fi΋ Ω√‰_ »ı.
±ËŸ K›Îfi›˘√Ìfi˘ ±ÎËÎfl, ωËÎfl, «ıpÎ, ÁÒ‰_ ±fiı
Ω√‰_ ó ±Î ’Î_«ı›fiı “›@÷” (›◊Λ˘B›) ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ‰Hν, ±Îl‹, V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷, ∞ω¿Î
‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ⁄‘ÎfiÎ Ïfi›‹˘ ±ı¿ Áfl¬Î «Î·Ì ¿÷Î
fi◊Ì; ±Î◊Ì …ıfiı ‹ÎÀı …ı ›˘B› ˢ›, ÷ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì ÿ—¬˘fi˘
fiΠ¿fl‰Î‰Î‚˘ ›˘B› ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
“›˘√˘ ¤‰Ï÷ ÿ—¬ËΔ ó ±Î flÌ÷ı ›◊˘Ï«÷
±ÎËÎfl, ωËÎfl ‰√ıflı ¿fl‰Î‰Î‚Î K›Îfi›˘√ÌfiÎ_ ÿ—¬˘fi˘
±I›_÷ ±¤Î‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ›˘√ ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
›˘√ ±fiı ¤˘√‹Î_ ω·ZÎHÎ ±_÷fl »ı. ›˘√‹Î_ ÷˘
¤˘√fi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ »ı, ’fl_÷ ¤˘√‹Î_ ›˘√fi˘ ±I›_÷
±¤Î‰ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘√˘‹Î_ …ı Á¬ ˢ› »ı, ÷ı
‹fiW›fiÌ ’ÎÁı ’Ò_∞
‘fi-‘ÎL›
T›› µ’Î…˝fi
±ÎËÎfl-ωËÎfl ∞ω¿Î-Á_⁄_‘Ì ¿‹˝
[±K›Î› 6
Á¬Îfi¤ÒÏ÷ ’HÎ ±Á÷fiÎ Á_›˘√fi˘ ω›˘√ ◊‰Î◊Ì ◊Λ
»ı. ’fl_÷ ‹fiW›fiÌ ÷ı ω›˘√ µ’fl ºÏp fi flËı÷Î_
±Á÷fiÎ Á_›˘√ µ’fl … ºÏp flËı »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›
¤˘√fiÎ Á¬fiı Á_›˘√…L› … ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ±ı‰_
‹Îfi‰Î◊Ì … ¤˘√ÎÁ„@÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı
ÿ—¬˘fi˘ fiΠ¿fl‰Î‰Î‚Î ›˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì.
ÿ—¬˘fi˘ fiΠ¿fl‰Î‰Î‚˘ ›˘√ ÷ı … ˢ› »ı, …ı‹Î_
¤˘√˘fi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ˢ› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
Ωı¿ı ±Î f·˘¿ K›Îfi›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘
»ı, ÷˘’HÎ ±Î f·˘¿fiı ⁄‘Î ÁΑ¿˘ ’˘÷ÎfiÎ µ’›˘√‹Î_
·¥ ¿ı »ı ±fiı ÷ı ±fiÁÎfl ’˘÷Îfi_ ∞‰fi CÎÕÌfiı ’˘÷Îfi˘
µ©Îfl ¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î f·˘¿‹Î_ ≠‘Îfi w’ı «Îfl ‰Î÷˘
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ó ›˘B› ±ÎËÎfl-ωËÎfl, ›˘B› ¿‹˝,
›˘B› ÁÒ‰_ ±fiı ›˘B› Ω√‰_. ±Î «Îfl ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ÁΑ¿
¿ı‰Ì flÌ÷ı ‰÷ı˝ »ı ±ıfiÎ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı.
±Î’HÎÌ ’ÎÁı «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ »ı ±fiı ±Î’HÎÌ Á‹ZÎ
«Îfl ¿Î‹ »ı. «˘‰ÌÁ ¿·Î¿fiı «Îfl ‰Õı ¤Î√‰Î◊Ì ≠I›ı¿
¿Î›˝fiı ‹ÎÀı »-» ¿·Î¿˘ ‹‚Ì Ω› »ı; …ı‹¿ı ó (1)
±ÎËÎfl-ωËÎfl ±◊ν÷Ô˚ ¤˘…fi ¿fl‰_ ±fiı Ëfl‰_-Œfl‰_ ±Î
ÂÎflÌÏfl¿ ±Î‰U›¿ ¿Î›˘˝ ‹ÎÀı » ¿·Î¿. (2) ¿‹˝ ±◊ν÷Ô˚
¬ı÷Ì, ‰ı’Îfl, fi˘¿flÌ ‰√ıflı ∞ω¿ÎÁ_⁄_‘Ì ¿Î›˘˝ ‹ÎÀı »
¿·Î¿. (3) Á҉Π‹ÎÀı » ¿·Î¿ ±fiı (4) Ω√‰Î ±◊ν÷˚Ô
¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı …’, K›Îfi, ÁΑfi-¤…fi, ¿◊Î-¿Ì÷˝fi
‰√ıflıfiı ‹ÎÀı » ¿·Î¿.
±Î «Îfl ¿Î›˘˝fiÎ ’HÎ ⁄ı-⁄ı ω¤Î√˘ »ı ó ±ı¿
ω¤Î√ “µ’Î…˝fi” ±◊ν÷Ô˚ ¿‹Î‰Îfi˘ »ı ±fiı ⁄ÌΩı ω¤Î√
“T››” ±◊ν÷Ô˚ ¬«˝fi˘ »ı. ›˘B› ¿‹˝ ±fiı ›˘B› Ω√‰_
ó ±ı ⁄ı ‰Î÷˘ µ’Î…˝fifiÌ »ı. ›˘B› ±ÎËÎfl-ωËÎfl ±fiı
›˘B› ÁÒ‰_ ó ±Î ⁄ı ¿Î›˝ T››fiÎ »ı. µ’Î…˝fi ±fiı
T›› ó ±Î ⁄ı ω¤Î√˘fiı ‹ÎÀı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ
’Ò_∞ »ı ó (1) ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‘fi-‘ÎL› ±fiı (2) ±Î›W›.
±Î›W›
T›› µ’Î…˝fi
ÁÒ‰_ Ω√‰_ (ÁΑfi-¤…fi)
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 421

’Ëı·Ì ’Ò_∞-‘fi-‘ÎL› µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±Î’HÎı ±ËŸ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‘fi-‰ˆ¤‰ ‰√ıflı ¿‹Î‰Îfiı ‹ÎÀı
÷˘ µ’Î…˝fi ±Ï‘¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷˘ «Î·Ì ¿ı, fi◊Ì ±ÎT›Î, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …
’fl_÷ µ’Î…˝fifiÌ ±’ıZÎαı ±Ï‘¿ ¬«˝ ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹ fiÎ ±ÎT›Î »Ì±ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ Á‹›‹Î_◊Ì …ıÀ·˘ Á‹›
«Î·ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ÎËÎfl-ωËÎfl‹Î_ » ¿·Î¿ fiÏË ¿ÎœÌ ¿̱ı, ÷ıÀ·˘ Á‹› ¿ÎœÌfiı ‰‘Îflı‹Î_ ‰‘Îflı ¤…fi-
√΂Ìfiı «Îfl ¿·Î¿◊Ì ’HÎ ¿Î‹ «·Î‰Ì ·ı‰_ ±fiı ¬ı÷Ì, K›Îfi ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı.
‰ı’Îfl ‰√ıflı‹Î_ ±Îà ¿·Î¿ ±Î’‰Î. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄Ì∞ ‰Î÷, ∞ω¿ÎÁ_⁄_‘Ì ¿‹˝ ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ’HÎ
±ÎËÎfl-ωËÎflfi˘ Á‹› ±˘»˘ ¿flÌfiı ∞ω¿ÎÁ_⁄_‘Ì ¤√‰Îfifiı ›Îÿ flά‰Î ±fiı ÁÒ÷Ì ‰ı‚Î ’HÎ ¤√‰Îfifiı
¿Î›˘˝‹Î_ ±Ï‘¿ Á‹› ±Î’‰˘. ›Îÿ flά‰Î. ÁÒ÷Ì ‰ı‚Î ±ı‰_ Á‹…‰_ ¿ı ±I›Îfl Á‘Ì
⁄Ì∞ ’Ò_∞ ó ±Î›W› µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı Ëfl÷Î_-Œfl÷Î_ ±fiı ⁄ıÁÌfiı ¤…fi ¿›* »ı, ˉı ±ÎÕÎ ’ÕÌfiı
÷˘ Á҉΋Î_ ±Î›W› T›◊˝ ¬«Î˝› »ı. ±Î◊Ì Á҉΋Î_ » ¤…fi ¿fl‰Îfi_ »ı. ±ÎÕÎ ’ÕÌfiı ¤…fi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ÏfiƒÎ
¿·Î¿fiı ⁄ÿ·ı «Îfl ¿·Î¿◊Ì … ¿Î‹ «·Î‰Ì ·ı‰_ ±fiı ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ¤·ı ±Î‰Ì Ω›, ’fl_÷ ÏfiƒÎ ‹ÎÀı ÏfiƒÎ
¤…fi-K›Îfi ‰√ıflı ‹ÎÀı ±Îà ¿·Î¿ flά‰Î. ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ·ı‰ÎfiÌ. ±Î flÌ÷ı ±ÎÕÎ ’ÕÌfiı ¤√‰IV‹flHÎ ¿fl‰Îfi˘
»ı ¿ı …ıÀ·_ ±˘»_ ÁÒ‰Î◊Ì ¿Î‹ «Î·Ì Ω›, ÷ıÀ·Î◊Ì Á‹› ’Òfl˘ ◊¥ Ω›, ÷˘ ’»Ì ∂ÃÌfiı ¤…fi-K›Îfi ±fiı
«·Î‰Ì ·ı‰_ ±fiı ÏfiƒÎfi˘ ⁄«ı·˘ Á‹› ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi- ÁIÁ_√-V‰ÎK›Î› ¿fl‰Î_ ±fiı ¤√‰IV‹flHÎ ¿fl÷Î flËÌfiı
K›Îfi ‰√ıflı‹Î_ ‰Î’fl‰˘. ±Î µ’Î…˝fi (ÁΑfi-¤…fi)fiÌ … ¿Î‹‘_‘΋Î_ ·Î√Ì …‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ¿Î‹‘_‘ÎfiÌ ⁄‘Ì
‹ÎhÎÎ ÷˘ Ïÿfi-≠Ï÷Ïÿfi ‰‘÷Ì … flËı‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı … Ïø›Î ¤…fi ⁄fiÌ …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á˘‚‹˘ ±fiı ÁkÎfl‹˘ f·˘¿ K›Îfi›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ÷˘ µ’›˘√Ì »ı …, ⁄ÌΩ ›˘√̱˘ (ÁΑ¿˘)fiı
‹ÎÀı ’HÎ ¬Ò⁄ µ’›˘√Ì »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ K›Îfi›˘√fiı ‹ÎÀı ±L‰›-T›Ï÷flı¿ flÌÏ÷◊Ì ¬ÎÁ Ïfi›‹˘ ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Î. ˉı ±ı‰Î
Ïfi›‹˘fi_ ’ηfi ¿fl÷Î flËÌfiı V‰w’fi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿fiÌ ÂÌ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı, ±ı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›ÿΠωÏfi›÷_ Ï«k΋ÎI‹L›ı‰Î‰Ï÷WÔÃ÷ı –– 18––
Ïfi—VM≤Ë— Á‰˝¿Î‹ıP›˘ ›@÷ ≥I›E›÷ı ÷ÿÎ –– 18––
ωÏfi›÷‹Ô˚ = ‰Â‹Î_ ¿flı·_ ±‰Ï÷WÔÃ÷ı = „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı (◊¥ Ω› »ı)
Ï«k΋Ô˚ = Ï«kÎ (±fiı) ÷ÿÎ = ÷ı ‰¬÷ı
›ÿÎ = …ı ‰¬÷ı Á‰˝¿Î‹ıP›— = (V‰›_) Á‹V÷ ›@÷— = (÷ı) ›˘√Ì »ıó
±ÎI‹Ïfi = ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ≥Ï÷ = ±ı‹
±ı‰ = … Ïfi—VM≤Ë— = Ïfi—VM≤Ë µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı.
ÀÌ¿Î ó [±Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î◊Ì ÷ıfl‹Î f·˘¿ µ’›˘√Ì Ïfi›‹˘ ⁄÷ÎT›Î. ˉı ±Î (±œÎfl‹Î) f·˘¿◊Ì
Á‘Ì ⁄‘Î K›Îfi›˘√Ì ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı Ï⁄»Î‰‰ÎfiÎ_ ±fiı Âw ¿flÌfiı hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¤√‰Îfi V‰w’fiÎ K›Îfifi_
⁄ıÁ‰ÎfiÎ_ ±ÎÁfi˘fiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷ΉÌ. «˙ÿ‹Î ±fiı ’_ÿfl‹Î Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ¿flı »ı.]
f·˘¿‹Î_ Á√HÎ-ÁοÎflfiÎ K›Îfifi_ Œ‚ÁÏË÷ ‰Hνfi ¿›*. “›ÿΠωÏfi›÷_ Ï«k΋ÎI‹L›ı‰Î‰Ï÷WÔÃ÷ı” ó ÁÎflÌ
’»Ì Á˘‚‹Î-ÁkÎfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ⁄‘Î ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı flÌ÷ı ‰Â‹Î_ ¿flı·_ Ï«kÎ1 ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiÎ Ï«L÷fifiı
1. (¿) Ï«kÎfiÌ ’Î_« ±‰V◊α˘ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ó ‹Òœ, ÏZÎMÔ÷, ωÏZÎMÔ÷, ±ı¿Î√˛ ±fiı Ïfiv©. ÷ı‹Î_ “‹Òœ” ±fiı “ÏZÎMÔ÷” T≤ÏkΉ΂˘ ’vÊ
›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ Ë˘÷˘ … fi◊Ì. Ï«kÎ @›Îflı¿ V‰w’‹Î_ ·Î√ı »ı ±fiı @›Îflı¿ fi◊Ì ·Î√÷_ ó ±ı‰˘ “ωÏZÎMÔ÷” T≤ÏkΉ΂˘ ’vÊ ›˘√fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ
ˢ› »ı. F›Îflı Ï«kÎT≤ÏkÎ “±ı¿Î√˛” ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Áω¿S’ Á‹ÎÏ‘ ◊Λ »ı. ±ı¿Î√˛T≤ÏkÎ ’»Ì F›Îflı Ï«kÎfiÌ “Ïfiv©” ±‰V◊Î ◊Λ
»ı, I›Îflı Ïfiω˝¿S’ Á‹ÎÏ‘ ◊Λ »ı. ±Î Ïfiω˝¿S’ Á‹ÎÏ‘fiı … “›˘√” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
±ËŸ ¤√‰Îfiı “ωÏfi›÷_ Ï«k΋Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ±ı¿Î√˛T≤ÏkÎ ±◊ν÷Ô˚ Áω¿S’ Á‹ÎÏ‘fi˘ Á_¿ı÷ ¿›˘˝ »ı.
(¬) ±Î … ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ …ıfiı “Ïfi›÷‹ÎfiÁ—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, ÷ıfiÌ ±‰V◊Îfi_ ‰Hνfi ±ËŸ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
422 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

»˘ÕÌfiı Ï«kÎ F›Îflı ’˘÷ÎfiÎ V‰÷—ÏÁ© V‰w’‹Î_ „V◊÷ F›Îflı ‹fi V‰w’‹Î_ … „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ’»Ì ‹fi‹Î_
◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ±Î ⁄‘_ ¿o¥ fi ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfi_ g«÷fi fi◊Ì ◊÷_,
’fl_÷ ‹fi V‰w’‹Î_ … ÷S·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı
Ë÷_, I›Îflı ’HÎ …ı Ë÷_ ±fiı ¿o¥ ’HÎ fiÏË flËı, I›Îflı
’HÎ …ı flËıÂı ÷◊Î ⁄‘ÎfiÎ µI’LÔfi ◊÷Î_ ’Ëı·Î_ ’HÎ V‰w’‹Î_ … ‹fi ·Î√ı·_ flËı‰Î◊Ì K›Îfi›˘√Ì ‰ÎÁfiÎ,
¿Î‹fiÎ, ±ÎÂÎ, I≤WHÎÎ ‰√ıflı◊Ì ’ÒHνflÌ÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω›
…ı Ë÷_, ⁄‘Îfi˘ ·› ◊›Î ’»Ì ’HÎ …ı flËıÂı ±fiı ±I›Îflı
»ı. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı ∞‰fi-Ïfi‰Î˝Ëfiı ‹ÎÀı µ’›˘√Ì
’HÎ …ı …ı‰_-fiı-÷ı‰_ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ Ï«kÎ „V◊÷
◊¥ Ω› »ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ …ı flÁ »ı, ±Îfi_ÿ »ı, ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±Î‰U›¿÷Î◊Ì ’HÎ Ïfi—VM≤Ë ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiÎ
÷ı ±Î ‹fifiı @›Î_› ’HÎ ±fiı @›Îflı› ’HÎ fi◊Ì ‹Y›˘. ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ‰√ıflıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ VM≤ËÎ
±Î◊Ì ÷ı flÁ ¿ı ±Îfi_ÿ ‹‚÷Î_ … ‹fi ÷ı‹Î_ ÷S·Ìfi fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ›˘√Ì ⁄fiı »ı.
◊¥ Ω› »ı. ±Î … ±‰V◊Îfi˘ Á_¿ı÷ ’Ëı·Î_ «˘◊Î f·˘¿‹Î_
¿‹˝›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ¿ı “…ı Á‹›ı ≥„Lƒ›˘fiÎ
“Ïfi—VM≤Ë— Á‰˝¿Î‹ıP›˘ ›@÷ ≥I›E›÷ı ÷ÿΔ ó
±fiı F›Îflı ÷ı ≠ÎMÔ÷-±≠ÎMÔ÷, ºp-±ºp, ±Î·˘¿fiÎ ±fiı ±◊˘˝ (¤˘√˘)‹Î_ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì flËı÷Ì
÷◊Î ÁΑ¿ ÁC΂ΠÁ_¿S’˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı »ı, I›Îflı
’fl·˘¿fiÎ, ÁÎ_¤‚ı·Î ±fiı fiËŸ ÁÎ_¤‚ı·Î ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝◊Ì
±fiı ¤˘√˘◊Ì Ïfi—VM≤Ë ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ¿˘¥ ÷ı ›˘√Îwœ ¿Ëı‰Î› »ı” (±. 6/4). I›Î_fiÎ ±fiı ±ËŸfiÎ
’HÎ ’ÿÎ◊˝fiÌ ±fiı ¤˘√fiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’fl‰Î fi◊Ì ≠Á_√‹Î_ ±_÷fl ±ıÀ·_ … »ı ¿ı I›Î_ ¿‹˝›˘√Ì ⁄ÌΩ±˘fiÌ
flËı÷Ì, ÷ı Á‹›ı ÷ıfiı “›˘√Ì” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿flı ÷˘ ÷ıfi˘ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝
ÁÎ◊ıfi˘ Á‰˝◊Î flÎ√ ËÃÌ Ω› »ı, ±fiı I›Îflı ÷ı ›˘√Îwœ
±ËŸ “›ÿΔ ±fiı “÷ÿΔ ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ËŸ K›Îfi›˘√Ì Ï«kÎfiı V‰w’‹Î_ ’fl˘‰ı
»ı ¿ı ÷ı ±ÎÀ·Î Ïÿ‰Á˘‹Î_, ±ÎÀ·Î ‹ÏËfiα˘‹Î_ ¿ı ±ÎÀ·Î_
»ı ÷˘ ÷ıfi_ Ï«kÎ ¿ı‰‚ V‰w’‹Î_ … „V◊÷ ◊¥ Ω›
‰Ê˘˝‹Î_ ›˘√Ì ◊Âı ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì, ’fl_÷ …ı ZÎHÎı ‰Â
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√ÌfiÌ ¿Î‹fiα˘ ’Ëı·Î_ ÿÒfl
¿flı·_ Ï«kÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ …Âı ±fiı ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝◊Ì
Ïfi—VM≤Ë ◊¥ …Âı, ÷ı … ZÎHÎı ÷ı ›˘√Ì ◊¥ …Âı. ◊Λ »ı, I›Îflı ÷ı ›˘√Îwœ ◊Λ »ı ±fiı K›Îfi›˘√Ìfi_
Ï«kÎ ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı
ωÂıÊ ‰Î÷
÷ıfiÌ ¿Î‹fiα˘ ÿÒfl ◊Λ »ı. ¿‹˝›˘√Ìfi_ ‹fi Á_ÁÎflfiÌ
±Î f·˘¿‹Î_ ⁄ı ¬ÎÁ ‰Î÷˘ ⁄÷Î‰Ì »ı ó ±ı¿ ÷˘ Áı‰Î‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı ’˘÷ı V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥
Ï«kÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› ±fiı ⁄Ì∞, ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝◊Ì Ω› »ı; ±fiı K›Îfi›˘√Ì ’˘÷ı ‹fifiÌ ÁÎ◊ı V‰w’‹Î_
Ïfi—VM≤Ë ◊¥ Ω›. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı¿Î√˛ ◊÷Î_-◊÷Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó V‰w’‹Î_ „V◊fl ◊›ı·Î Ï«kÎfiÌ ¿ı‰Ì „V◊Ï÷ ˢ› »ı ó ÷ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÿÌ’¿fiÎ ºpÎ_÷◊Ì
V’p flÌ÷ı ⁄÷Ήı »ı.
›◊Î ÿÌ’˘ Ïfi‰Î÷V◊˘ fiıï÷ı Á˘’‹Î VQ≤÷Î –– 19––
›˘Ï√fi˘ ›÷Ï«kÎV› ›G…÷˘ ›˘√‹ÎI‹fi— –– 19––
›◊Î = …ı flÌ÷ı fi, ≥ï÷ı = Õ˘·÷Ì fi◊Ì, ›˘Ï√fi— = ›˘√ÌfiÎ
›˘√‹Ô˚ = ›˘√fi˘ ±ÎI‹fi— = Ï«kÎfiÌ
Ïfi‰Î÷V◊— = ‰Î› ωfiÎfiÎ
ÁÎ = ±ı‰Ì …
V◊Îfi‹Î_ flËı·Ì ›G…÷— = ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_ µ’‹Î = µ’‹Î
ÿÌ’— = ÿ̉ÎfiÌ F›˘÷ ›÷Ï«kÎV› = ‰Â ¿flı·Î Ï«kΉ΂ΠVQ≤÷Î = ¿Ëı‰Î¥ »ı.
ÀÌ¿Î ó “›◊Î ÿÌ’˘ Ïfi‰Î÷V◊˘... ›G…÷˘ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿flı »ı, …ıfi_ ‹fi
›˘√‹ÎI‹fi—” ó …ı‰Ì flÌ÷ı Á‰˝◊Î V’_ÿfiflÏË÷ ‰Î›fiÎ V‰w’fiÎ g«÷fi‹Î_ ·Î√ı »ı ±fiı …ıHÎı Ï«kÎfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_
V◊Îfi‹Î_ flάı·Î ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷ ◊˘ÕÌ ’HÎ Ëη÷Ì-Õ˘·÷Ì ¿flÌ ·Ì‘_ »ı, ÷ı K›Îfi›˘√ÌfiÎ Ï«kÎfiı ‹ÎÀı ’HÎ ÿÌ’¿fiÌ
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 423

F›˘÷fiÌ µ’‹Î ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı µkÎfl ±ı »ı ¿ı ’‰˝÷ V‰¤Î‰◊Ì … „V◊fl, ±«· ±fiı
÷ı ›˘√Ìfi_ Ï«kÎ V‰w’‹Î_ ±ı‰_ ·Î√ı·_ »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ±ı¿ ≠¿ÎÂËÌfi »ı, F›Îflı ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷ V‰¤Î‰ı «_«‚ ±fiı
V‰w’ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi◊Ì ◊÷_. ≠¿Î‹Îfi »ı. «_«‚ ‰V÷fiı „V◊fl flά‰Î‹Î_ ωÂıÊ
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı ›˘√ÌfiÎ Ï«kÎfiı “ωÏfi›÷” ¿Ëı‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ’Õı »ı. Ï«kÎ ’HÎ ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷fiÌ …ı‹
±ÎT›_ »ı, ÷ı ‰Â̤Ò÷ ¿flı·Î Ï«kΉ΂Π›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ±ËŸ V‰¤Î‰◊Ì … «_«‚ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ï«kÎfiı ÿÌ’¿fiÌ
“›÷Ï«kÎV›” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. F›˘÷fiÌ µ’‹Î ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
¿˘¥ ’HÎ V◊Îfi ‰Î›◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ fi◊Ì Ë˘÷_. ⁄Ì∞ ‰Î÷, …ı‰Ì flÌ÷ı ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷ ≠¿Î‹Îfi
‰Î› Á‰˝hÎ flËı »ı. @›Î_¿ ‰Î› V’_ÿfi w’ı »ı ±fiı @›Î_¿ ˢ› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ›˘√ÌfiÎ Ï«kÎfiÌ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_
Ïfi—V’_ÿfi w’ı flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “Ïfi‰Î÷V◊—” ΩB≤Ï÷ flËı »ı. ±Î ΩB≤Ï÷, ÁÊ„MÔ÷◊Ì Ï‰·ZÎHÎ »ı. Ωı¿ı
’ÿ ‰Î›fiÎ ±¤Î‰fi_ ‰Î«¿ fi◊Ì, ’fl_÷ V’_Ïÿ÷ ‰Î›fiÎ ÁÊ„MÔ÷ ±fiı Á‹ÎÏ‘ ó ±Î ⁄ıµ‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ, Á‹Îfi
±¤Î‰fi_ ‰Î«¿ »ı. flËı »ı, ÷◊ÎÏ’ ÁÊ„MÔ÷‹Î_ Ï«kÎT≤ÏkÎ ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊¥
±ËŸ µ’‹ı› Ï«kÎfiı ’‰˝÷ ‰√ıflı „V◊fl ¿ı ±«· Ω› »ı. ±Î◊Ì ±ı ±‰V◊΋Î_ V‰w’fi_ ¤Îfi fi◊Ì Ë˘÷_.
’ÿÎ◊˘˝fiÌ µ’‹Î fi ±Î’Ìfiı ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷fiÌ … µ’‹Î ’fl_÷ Á‹ÎÏ‘‹Î_ Ï«kÎT≤ÏkÎ Ω√˛÷ flËı »ı, ±◊ν÷Ô˚ Ï«k΋Î_
¿ı‹ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì? ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷ ÷˘ V’_Ïÿ÷ ‰Î›◊Ì V‰w’fiÌ ΩB≤Ï÷ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ÿÌ’¿fiÌ F›˘÷fi_
ËÎ·Ì ’HΠ¿ı »ı, ’fl_÷ ’‰˝÷ ¿ÿÌ Ëη÷˘ … fi◊Ì. ºpÎ_÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î … ‰Î÷fiı «˘◊Î ±K›Î›fiÎ
±Î◊Ì ’‰˝÷fiÌ … µ’‹Î ±Î’‰Ì Ωı¥÷Ì Ë÷Ì? ±ıfi˘ ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “iÎÎfi-ÿÌÏ’÷ı” ’ÿ◊Ì ¿ËÌ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı ±‰V◊΋Î_ ’ÒHν÷Î ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ±‰V◊Îfi_ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ V’p ‰Hνfi ¿flı »ı.
›h΢’fl‹÷ı Ï«kÎ_ Ïfiv©_ ›˘√Áı‰›Î –– 20––
›hÎ «ˆ‰ÎI‹fiÎI‹Îfi_ ’U›¯ÎÎI‹Ïfi ÷W›Ï÷ –– 20––
›˘√Áı‰›Î = ›˘√fi_ Áı‰fi µ’fl‹÷ı = µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷ı-’˘÷Îfi˘
¿fl‰Î◊Ì « = ±fiı ’U›fiÔ˚ = ÁÎZÎÎI¿Îfl ¿fl÷˘
›hÎ = …ı ±‰V◊΋Î_ ›hÎ = …ı ±‰V◊΋Î_ ±ÎI‹Ïfi = ’˘÷ı-’˘÷Îfi΋Î_
Ïfiv©‹Ô˚ = ÏfiflÔ© (V‰›_) ±ı‰ = …
Ï«k΋Ô˚ = Ï«kÎ ±ÎI‹fiÎ = ’˘÷ı-’˘÷Î◊Ì ÷W›Ï÷ = Á_÷p ◊¥ Ω› »ı ó
ÀÌ¿Î ó “›h΢’fl‹÷ı Ï«kÎ_... ’U›¯ÎÎI‹Ïfi ÷W›Ï÷” K›ÎfifiÌ T≤ÏkÎ ’HÎ ¤Ò·Ì Ω› »ı. ±_÷‹Î_ ¿ı‰‚ K›ı› …
ó K›Îfi›˘√‹Î_ ’Ëı·Î_ “‹fifiı ¿ı‰‚ V‰w’‹Î_ … ΩıÕ‰Îfi_ Ω√˛÷ flËı »ı ±ıfiı “Á‹ÎÏ‘” ¿Ëı »ı. ±Î “Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘”
»ı” ±ı ‘ÎflHÎÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î‰Ì ‘ÎflHÎÎ ◊›Î ’»Ì »ı, …ı Ï«kÎfiÌ ±ı¿Î√˛ ±‰V◊΋Î_ ◊Λ »ı. ±Î Á‹ÎÏ‘fiÎ
V‰w’ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ T≤ÏkÎ ’ıÿÎ ◊¥ ’HÎ Ω›, ÷˘ ÿÌCν¿Î‚fiÎ ±P›ÎÁ◊Ì ’»Ì “±Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘” ◊Λ »ı.
÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌfiı ÷ıfiı ËÃÎ‰Ì ÿı‰Î◊Ì ±fiı Ï«kÎfiı ¿ı‰‚ ±Î ⁄ıµ Á‹ÎÏ‘±˘‹Î_ ¤ıÿ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì K›ı›, K›ı›fi_
V‰w’‹Î_ … ΩıÕ‰Î◊Ì F›Îflı ‹fifi˘ ≠‰ÎË ¿ı‰‚ V‰w’‹Î_ fi΋ ±fiı fi΋-fi΋Ìfi˘ Á_⁄_‘ ó ±Î hÎHÎı «ÌΩı flËı
… ·Î√Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiı K›Îfi ¿Ëı »ı. K›Îfifiı Á‹›ı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı “Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘” ˢ› »ı. ±Îfiı … Ï«kÎfiÌ
K›Î÷Î, K›Îfi ±fiı K›ı›-±Î ÏhÎ’ÀÌ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁΑ¿ “±ı¿Î√˛” ±‰V◊Î ¿Ëı »ı. ’fl_÷ F›Îflı fi΋fiÌ VQ≤Ï÷ fi
K›Îfifiı Á‹›ı ’˘÷Îfiı K›Î÷Î (K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚˘) ‹Îfiı »ı, flËÌfiı ¿ı‰‚ fiÎ‹Ì (K›ı›) flËÌ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı
V‰w’‹Î_ ÷ƒÒ’ ◊‰Î‰Î‚Ì T≤ÏkÎfiı K›Îfi ‹Îfiı »ı ±fiı “±Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘” ˢ› »ı. ±Îfiı … Ï«kÎfiÌ “Ïfiv©”
ÁÎK›w’ V‰w’fiı K›ı› ‹Îfiı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ ±‰V◊Î ¿Ëı »ı.
Á‘Ì ±Î hÎHÎıfi_ ±·√-±·√ iÎÎfi flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı Ïfiv© ±‰V◊ÎfiÌ Á‹ÎÏ‘ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ó
“K›Îfi” ¿Ëı‰Î› »ı. K›Îfi‹Î_ K›ı›fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á⁄Ì… ±fiı Ïfi⁄a…. …ı‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎ flËı
ÁΑ¿ ’Ëı·Î_ ’˘÷Îfi΋Î_ K›Î÷Î’b_ ¤Ò·Ì Ω› »ı. ’»Ì »ı, ÷ı “Á⁄Ì… Á‹ÎÏ‘” ¿Ëı‰Î› »ı. ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎfiı ¿ÎflHÎı
424 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

Á⁄Ì… Á‹ÎÏ‘‹Î_ ÏÁÏ©±˘ ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ±ı ÏÁÏ©±˘ … ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊Λ »ı. ÷ı ÷k‰ ’˘÷ÎfiÌ
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ºÏp±ı ÷˘ ±ˆr›˝ »ı, ’fl_÷ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ºÏp±ı ±_ÿfl …ı‰_ »ı ÷ı‰_ »ı. ¿ı‰‚ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
(«ı÷fi÷k‰fiÌ ≠΄M÷‹Î_) ωCÔfi˘ »ı. K›Îfi›˘√Ì F›Îflı ±ı ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı Ï«kÎfiÌ T≤Ïkα˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ·Î√ı »ı, …ı◊Ì
ÏÁÏ©±˘fiı ÏfiV÷k‰ Á‹∞fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì µ’fl΋ ◊¥ Ω› ±ı ÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. F›Îflı K›Îfi›˘√ ¶ÎflÎ
»ı, I›Îflı ÷ıfiÌ “Ïfi⁄a… Á‹ÎÏ‘” ◊Λ »ı, …ıfi˘ ±ËŸ (±Î Ï«kÎ Á_ÁÎfl◊Ì µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ›˘√Ìfi˘ Ï«kÎ◊Ì
f·˘¿‹Î_) “Ïfiv©‹Ô˚” ’ÿ◊Ì Á_¿ı÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÷◊Î Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. Á_ÁÎfl◊Ì
K›Îfi‹Î_ Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì Ï‰‹¬ ◊÷Î_ ±ı¿- Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ … ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ …
±Ï¶÷Ì› ÂÎ_Ï÷ ±fiı Á¬ ‹‚ı »ı, ¿ı …ı Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı.
flËı÷Î_ ¿ÿÌ fi◊Ì ‹‚÷_. Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘‹Î_ ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ
ωÂıÊ ‰Î÷
ω·ZÎHÎ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ±Î Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘◊Ì
’HÎ ±Á_≠iÎÎ÷-Á‹ÎÏ‘‹Î_ ω·ZÎHÎ Á¬ ‹‚ı »ı. F›Îflı …ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ K›Îfi›˘√◊Ì ◊Λ »ı, ÷ı … ÷k‰fiÌ
ÁΑ¿ Ïfi⁄a… Á‹ÎÏ‘‹Î_ ’ˢӫı »ı, I›Îflı ÷ı‹Î_ ⁄Ë … ≠΄MÔ÷ ¿‹˝›˘√◊Ì ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄ı ÁΑfi˘‹Î_ ◊˘Õ<_
ω·ZÎHÎ Á¬ ¿ı ±Îfi_ÿfiÌ ≠΄MÔ÷ »ı. ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ±_÷fl »ı. K›Îfi›˘√‹Î_ F›Îflı ÁΑ¿fi_ Ï«kÎ Á‹ÎÏ‘fiÎ
¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ Ï«kÎ Ïfiv©-±‰V◊Î- Ïfi⁄a… Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ Á¬◊Ì ’HÎ µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı
µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ›˘√Ì, ±ı Ïfi⁄a… Á‹ÎÏ‘fi_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ Á_÷p ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_ F›Îflı
’HÎ Á¬ fi◊Ì ·ı÷˘ ¿ı ÷ıfiÎ Á¬fi˘ ¤˘@÷Î fi◊Ì ⁄fi÷˘ ÁΑ¿ ‹fi‹Î_ flËı·Ì ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√
÷ı Á‹›ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ÿı »ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ Á_÷p
¿fl÷˘ flËÌfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ Á_÷p ◊Λ »ı. ◊Λ »ı (√Ì÷Î 2/55).
“µ’fl‹÷ı” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ï«kÎfi_ Á_ÁÎfl K›Îfi›˘√‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ‹fi ·Î√‰Î◊Ì
ÁÎ◊ı ÷˘ ≠›˘…fi flèÎ_ fiÏË ±fiı V‰w’fiı ’¿ÕÌ Â¿÷_ F›Îflı ‹fi V‰w’‹Î_ ÷ÿοÎfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Á‹ÎÏ‘
fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ï«kÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì …Õ »ı ±fiı ·Î√ı »ı. ÷ı Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ F›Îflı ‹fi µ’fl΋ ◊¥
V‰w’ «ı÷fi »ı. …Õ Ï«kÎ, «ı÷fi V‰w’fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ω› »ı, I›Îflı ›˘√Ìfi˘ Ï«kÎ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥
’¿ÕÌ Â¿ı? fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı µ’fl΋ Ω› »ı ±fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ Á_÷p ◊¥ Ω› »ı.
◊¥ Ω› »ı. Ï«kÎ µ’fl΋ ◊÷Î_ ›˘√Ìfi˘ Ï«kÎ ÁÎ◊ı ¿‹˝›˘√‹Î_ ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘, ÂflÌfl ‰√ıflı
Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ±fiı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fi˘ ≠‰ÎË ¿ı‰‚ ⁄ÌΩ±˘fiÎ
“÷W›Ï÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÎ Á_÷˘Êfi_ ÏË÷fiÌ ÷flŒ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹fi‹Î_ flËı·Ì ÁC΂Ì
⁄Ì…\_ ¿˘¥ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿ÎflHÎ fi◊Ì flËı÷_. ¿ı‰‚ ¿Î‹fiα˘ »^ÀÌ Ω› »ı. ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ◊÷Î_ …
’˘÷Îfi_ V‰w’ … ÷ıfiÎ Á_÷˘Êfi_ ¿ÎflHÎ flËı »ı. ‹fi◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ±Î’˘±Î’
±Î f·˘¿fi˘ ÁÎfl ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ ’˘÷Îfi΋Î_ Á_÷p ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fi ±ÎI‹Î‹Î_ ·Î√÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fifiÌ ΩÏ÷ ±·√ »ı ±fiı
±ÎI‹ÎfiÌ ΩÏ÷ ±·√ »ı. ‹fi ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ (…Õ) »ı ±fiı ±ÎI‹Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ («ı÷fi) »ı. ÷ı◊Ì ±ÎI‹Î … ±ÎI‹Î
ÁÎ◊ı ΩıÕΛ »ı -” ±ÎI‹fiÎI‹Îfi_ ’U›LÔfiÎI‹Ïfi ÷W›Ï÷.”
’˘÷ı-’˘÷Îfi΋Î_ ’˘÷ı-’˘÷Îfiı Ωı‰˘ ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±ÎI‹÷k‰ ’flÁ_‰ız (⁄ÌΩ◊Ì ΩHÎÌ Â¿Î› ÷ı‰˘) fi◊Ì.
⁄S¿ı V‰Á_‰ız »ı. ‹fi◊Ì …ı g«÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ‹fifiΠωʛ (±fiÎI‹Î)fi_ … g«÷fi ◊Λ »ı, ’fl‹ÎI‹Îfi_
fiËŸ. ⁄Ï©◊Ì …ı Ïfiç› ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄Ï©fiΠωʛfi˘ … Ïfiç› Ë˘› »ı, ’fl‹ÎI‹Îfi˘ fiËŸ. ‰ÎHÎÌ◊Ì …ı
‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ‰ÎHÎÌfiΠωʛfi_ … ‰Hνfi ◊Λ »ı, ’fl‹ÎI‹Îfi_ fiËŸ. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fi, ⁄Ï©, ‰ÎHÎÌ◊Ì
≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ (±fiÎI‹Î)fi_ … g«÷fi, Ïfiç› ±fiı ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹fi-⁄Ï©-
‰ÎHÎÌ◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ) ◊‰Î◊Ì … ◊Λ »ı.1
1. Ωı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ … K›ı› ˢ› ÷˘ ‹fi-⁄Ï©-‰ÎHÎÌ◊Ì g«÷fi, Ïfiç› ÷◊Î ‰Hνfi ¿fl‰_ ’HÎ ±fiÏ«÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı ’HÎ
ÁΑfiÎw’ ⁄fiÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ÁΑ¿ ÷ı‹Î_ … Á_÷˘Ê ¿flÌ ·ı, ’ÒHν÷Î ‹ÎfiÌ ·ı ÷˘ ÷ı ⁄Α¿ ⁄fiÌ Ω› »ı.
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 425

±ËŸ …ı ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ K›Îfi›˘√◊Ì ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ı … ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ’_«Î‰fi‹Î_
f·˘¿‹Î_ ¿‹˝-›˘√◊Ì ’HÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. Œfl¿ ‹ÎhÎ ±ıÀ·˘ … »ı ¿ı K›Îfi›˘√ ÷˘ ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ »ı, ’fl_÷
¿‹˝›˘√ ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ ÁΑfi »ı. ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ ÁΑfi‹Î_ …Õ÷Î◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ‰Îfl ·Î√ı »ı ±fiı ±ı‹Î_
›˘√¤˛p ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î¥ √›_ ¿ı K›Îfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … Á_÷˘Êfi˘ ±fi¤‰ ¿flı
»ı. ˉı I›Îfl⁄Îÿ Â_ ◊Λ »ı ó ÷ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
Á¬‹ÎI›„L÷¿o ›kÎÿÔ˚⁄Ï©√˛Îè΋÷Ì„Lƒ›‹Ô˚ –– 21––
‰ıÏkÎ ›hÎ fi «ˆ‰Î›_ „V◊÷ç·Ï÷ ÷k‰÷— –– 21––
›÷Ô˚ = …ı ⁄Ï©√˛Îè΋Ô̊ = ⁄Ï©√˛ÎèÎ »ı, „V◊÷— = „V◊÷ ◊›ı·˘
Á¬‹Ô˚ = Á¬ ÷÷Ô˚ = ÷ı Á¬ ±›‹Ô˚ = ±Î K›Îfi›˘√Ì
±ÎI›„L÷¿‹Ô˚ = ±fi_÷, ›hÎ = …ı ±‰V◊΋Î_ ÷k‰÷— = ÷k‰◊Ì
±÷Ì„Lƒ›‹Ô̊ = ≥„Lƒ›˘◊Ì ±÷Ì÷ ‰ıÏkÎ = ±fi¤‰ı »ı ±ı‰ = ’»Ì ¿ÿÌ›ı
(±fiı) « = ±fiı (…ı Á¬‹Î_) fi, «·Ï÷ ω«Ï·÷ ◊÷˘ … fi◊Ì ó
ÀÌ¿Î ó “Á¬‹ÎI›„L÷¿o ›÷Ô˚” ó K›Îfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ »ı, I›Î_ ‹fifiÌ ’HÎ ’ˢӫ fi◊Ì. ±Î Á¬ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ …ı Á¬fi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı, ≠οÚ÷ ¶ÎflÎ … ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì ±Î Á¬fiı ±÷Ì„Lƒ›
Á_ÁÎfl‹Î_ ÷ı Á¬◊Ì ‰‘Ìfiı ⁄Ì…\_ ¿˘¥ Á¬ ˢ¥ … fi◊Ì ¿èÎ_ »ı.
¿÷_ ±fiı ˢ‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î Á¬ “⁄Ï©√˛Îè΋Ô˚” ó ±Î Á¬fiı ⁄Ï©√˛ÎèÎ ⁄÷Ή‰Îfi_
hÎHÎı √H΢◊Ì ±÷Ì÷ ±fiı V‰÷—ÏÁ© »ı. ±Î ÁC΂Î_ Á¬˘fiÌ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î Á¬ ÷΋Á Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ »ı.
±Î¬flÌ ÁÌ‹Î »ı ó “ÁÎ ¿ÎWÔÃÎ ÁÎ ’flÎ √Ï÷—”. ±Î … ÷΋Á Á¬ ÏfiƒÎ, ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ
Á¬fiı ±ZΛ Á¬ (±. 5/21), ±I›_÷ Á¬ (±. 6/28) »ı. √Îœ ÏfiƒÎ(ÁÊ„MÔ÷)‹Î_ Á¬ ÷˘ ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ÷ı‹Î_
±fiı ±ı¿Î_Ï÷¿ Á¬ (±. 14/27) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ⁄Ï© ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ‹Î_ ’HÎ
±Î Á¬fiı ±ËŸ “±ÎI›_Ï÷¿” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı Á¬ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ⁄Ï© ÁÎflÌ flÌ÷ı Ω√˛÷ fi◊Ì
»ı ¿ı ±Î Á¬ Á΄k‰¿ Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı flËı÷Ì ÷◊Πω‰ı¿Â„@÷ ’HÎ ·MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷
Á΄k‰¿ Á¬ ÷˘ ’fl‹ÎI‹Ï‰Ê›¿ ⁄Ï©fiÌ ≠ÁLÔfi÷Î◊Ì ±Î ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬‹Î_ ⁄Ï© ·Ìfi fi◊Ì ◊÷Ì ±fiı
µI’LÔfi ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 18/37); ’fl_÷ ±Î ±ÎI›_Ï÷¿ ω‰ı¿Â„@÷ ’HÎ ⁄flÎ⁄fl Ω√˛÷ flËı »ı. ’fl_÷ ±Î
Á¬ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷_. ⁄S¿ı ±ı V‰÷—ÏÁ© ±fiI’LÔfi ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬fiı ⁄Ï© ’¿ÕÌ fi◊Ì Â¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷fi_
Á¬ »ı. ¿Î›˝ ⁄Ï© ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ V‰w’¤Ò÷ Á¬fiı ’¿ÕÌ …
“±÷Ì„Lƒ›‹Ô˚” ó ±Î Á¬fiı ≥„Lƒ›˘◊Ì ±÷Ì÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î Á¬ flÎ…Á Á¬◊Ì ±ËŸ Á¬fiı ±ÎI›_Ï÷¿, ±÷Ì„Lƒ› ±fiı ⁄Ï©√˛ÎèÎ
ω·ZÎHÎ »ı. flÎ…Á Á¬ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, ⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î Á¬ Á΄k‰¿, flÎ…Á
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ÷΋Á Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ ±◊ν÷Ô˚ V‰w’¤Ò÷ »ı.
¶ÎflÎ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfi_ ≠ÎMÔ÷ “‰ıÏkÎ ›hÎ fi «ˆ‰Î›_ „V◊÷ç·Ï÷ ÷k‰÷—” ó
◊‰_ ±ı ±Î’HÎÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì ±fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÷ı K›Îfi›˘√Ì ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiÎ Á¬fi˘
Á¬fi˘ ¤˘√ ÷ı ωʛ(‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı)fiı … ±Î‘Ìfi ±fi¤‰ ¿flı »ı ±fiı ±Î Á¬‹Î_ „V◊÷ ◊›ı·˘ ÷ı ¿ÿÌ
ˢ› »ı. ±Î◊Ì flÎ…ÁÁ¬‹Î_ ’flΑÌfi÷Î »ı, ’fl_÷ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠω«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ Á¬fiÌ
±ÎI›_Ï÷¿ Á¬‹Î_ ’flΑÌfi÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ÎI›_Ï÷¿ ±¬_Õ÷Î Ïfifl_÷fl ±Î’‹ı‚ı «Î· flËı »ı. …ı‹¿ı, ‹Á·‹Îfi˘±ı
Á¬ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ fi◊Ì. ≥„Lƒ›˘fiÌ ÷˘ ‰Î÷ … ÂÌ ¿’À◊Ì Ï‰Î∞fiÎ ’hÎ Á_¤Î∞fiı ¿ıÿ ¿flÌ ·Ì‘˘ ±fiı
426 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

÷ıfiı ‹„V·‹‘‹˝ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_. ’fl_÷ F›Îflı ‹fiW› ÷ı ‰ÎV÷ω¿ Á¬◊Ì, iÎÎfi◊Ì ±fiı ±Îfi_ÿ◊Ì
Á_¤Î∞±ı ÷ıfi˘ V‰Ì¿Îfl fi ¿›˘˝, I›Îflı ‹Á·‹Îfi˘±ı ÷ı‹fiÌ ¿ÿÌ «·Î›‹Îfi fi◊Ì ◊÷˘. ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı
±Î_¬˘ ¿ÎœÌ fiάÌ, ÷ı‹fiÌ «Î‹ÕÌ µ÷ÎflÌ ·Ì‘Ì, ÷˘’HÎ ‹fiW› Á΄k‰¿ Á¬◊Ì ’HÎ «·Î›‹Îfi ◊Λ »ı; ÷ıfi_
÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ gËÿ‘‹˝◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠω«Ï·÷ fi Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ T›I◊Îfi ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬◊Ì
◊›Î. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ‹fiW› F›Î_ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ÷k‰◊Ì ÷ı ¿ÿÌ Ï‰«Ï·÷ ±fiı T›„I◊÷ fi◊Ì ◊÷˘;
‹ÎL›÷Îfiı Ω÷ı fi◊Ì »˘Õ÷˘. I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ±ıfiÎ_ ±_÷fl, ¤ıÿ ±fiı Ϥ¯Î÷Î ÿÒfl ◊›Î_
»˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘. F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎL›÷Îfiı ’HÎ ¿˘¥ ±fiı ˉı ¿ı‰‚ ÷ı-…-÷ı flËÌ √›˘. ˉı ÷ı ω«Ï·÷ ±fiı
»˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ÷˘ ’»Ì …ıfiı ‰ÎV÷ω¿ Á¬ ≠ÎMÔ÷ T›„I◊÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ? ω«Ï·÷ ±fiı T›„I◊÷ I›Îflı
◊¥ √›_ »ı, ÷ı Á¬fiı ¿˘¥ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »˘ÕÎ‰Ì Â¿ı »ı ◊Λ »ı, F›Îflı …Õ÷Îfi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ flËı »ı.
±fiı ÷ı ’˘÷ı ’HÎ ÷ı Á¬◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ω«Ï·÷ ◊¥ F›Î_ Á‘Ì …Õ÷Îfi˘ Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ±ı¿flÁ
¿ı »ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. fi◊Ì flËÌ Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷ ÁÿΛı Ïø›ÎÂÌ· flËı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì ÷ı K›Îfi›˘√Ìfiı ÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ, ±¬_Õ Á¬fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı,
…ı …ı “±ÎI›„L÷¿” ±◊ν÷Ô˚ Á΄k‰¿ Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ, “±Ï÷„Lƒ›” ±◊ν÷Ô˚ flÎ…Á Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ ±fiı “⁄Ï©√˛ÎèΔ ±◊ν÷Ô˚
÷΋Á Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ »ı.
±Ï‰fiÎÂÌ Á¬fiı “⁄Ï©√˛ÎèΔ ¿Ëı‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ı ⁄Ï©fiÌ ’¿Õ‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ï© ÷˘
≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı, ’»Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ Á¬fiı ¿¥ flÌ÷ı ’¿ÕÌ Â¿ı »ı? ÷ı◊Ì ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬fiı ⁄Ï©√˛ÎèÎ ¿Ëı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ÷ı Á¬fiı ÷΋Á Á¬◊Ì Ï‰·ZÎHÎ ⁄÷Ή‰Îfi_ … »ı. ÏfiƒÎ, ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚_ Á¬ ÷΋Á
ˢ› »ı. (√Ì÷Î 18-39) √Îœ ÏfiƒÎ (ÁÊ„MÔ÷)‹Î_ ⁄Ï© ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Î‚Á ÷◊Î ≠‹Îÿ‹Î_
⁄Ï© ’Òflı’ÒflÌ Ω√˛÷ flËı÷Ì fi◊Ì. ’fl_÷ V‰÷—ÏÁ© ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬‹Î_ ⁄Ï© ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊÷Ì fi◊Ì. ⁄S¿ı ’ÒflÌ flÌ÷ı
Ω√˛÷ flËı »ı ó “iÎÎfiÿÌÏ’÷ı” (√Ì÷Î ó 4/27) ÷ı◊Ì ⁄Ï©fiÌ Ω√˛Ï÷fiÌ ºÏp◊Ì … ÷ıfiı “⁄Ï©√˛ÎèΔ ¿Ëı‰Î¥ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄Ï© I›Î_ Á‘Ì ’ˢӫ÷Ì fi◊Ì.
…ı‹ ÿ’˝H΋Î_ ÁÒ›˝ ±Î‰÷˘ fi◊Ì ⁄S¿ı ÁÒ›˝fi_ ≠Ï÷Ï⁄_⁄ ±Î‰ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄Ï©‹Î_ ÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ Á¬ ±Î‰÷_
fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ı Á¬fi_ ≠Ï÷Ï⁄_⁄ ±Î¤ÎÁ ±Î‰ı »ı, ÷ı◊Ì ’HÎ ÷ıfiı “⁄Ï©√˛ÎèΔ ¿èÎ_ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı, V‰›_fi_ ±¬_Õ Á¬ Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á Á¬◊Ì ’HÎ ±I›_÷ ω·ZÎHÎ ±◊ν÷Ô˚ √HÎÎ÷Ì÷
»ı. ÷ıfiı ⁄Ï©√˛ÎèÎ ¿Ëı‰Î◊Ì ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ⁄Ï©◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ »ı.
⁄Ï©›@÷ (≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹‚ı·_) «ı÷fi … ⁄Ï©√˛ÎèÎ »ı, Â© «ı÷fifi_ fiËŸ. ‰ÎV÷‰‹Î_ V‰›_ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹‚Ì
¿÷˘ … fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı ’˘÷Îfiı ‹‚ı·˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ó “››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷” (√Ì÷Î 7-5).
óáó

Á_⁄_‘ ó K›Îfi›˘√Ì ÷k‰◊Ì «·Î›‹Îfi ¿ı‹ fi◊Ì ◊÷˘ ó ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

›_ ·OK‰Î «Î’fl_ ·Î¤_ ‹L›÷ı fiÎÏ‘¿o ÷÷— –– 22––

›„V‹„LV◊÷˘ fi ÿ—¬ıfi √vHÎÎÏ’ ω«ÎS›÷ı –– 22––
›‹Ô˚ = …ı ±’fl‹Ô˚ = ⁄ÌΩı ¿˘¥ ±Ï‘¿ (·Î¤) √vHÎÎ = CÎHÎÎ ¤Îflı
·Î¤‹Ô˚ = ·Î¤ fi, ‹L›÷ı = fi◊Ì ‹Îfi÷˘, ÿ—¬ıfi = ÿ—¬◊Ì
·OK‰Î = ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ « = ±fiı ±Ï’ = ’HÎ
÷÷— = ±ıfiÎ◊Ì ›„V‹fiÔ˚ = …ı‹Î_ fi, ω«ÎS›÷ı = ω«Ï·÷ ¿flÌ
±Ï‘¿‹Ô˚ = ‰‘ „V◊÷— = „V◊÷ flËı·˘ (›˘√Ì) ¿Î÷˘ fi◊Ì.
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 427

ÀÌ¿Î ó “›_ ·OK‰Î «Î’fl_ ·Î¤_ ‹L›÷ı fiÎÏ‘¿o ÷÷—” …ı ¿˘¥ „V◊Ï÷‹Î_ „V◊÷ ˢ›, I›Î_ ¿˘¥ ¤›_¿fl ±ÎŒ÷
ó ‹fiW›fiı …ı Á¬ ≠ÎMÔ÷ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ±Ï‘¿ Á¬ ÿı¬Î÷_ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ‹fiW› ÷ı „V◊Ï÷fiı »˘ÕÌ ÿı »ı. ’fl_÷
ˢ› ÷˘ ÷ı ÷ıfiÎ ·˘¤‹Î_ ±Î‰Ìfiı ω«Ï·÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î_
…ı‹¿ı, ¿˘¥fiı ±ı¿ ¿·Î¿fiÎ Á˘ wÏ’›Î ‹‚ı »ı. Ωı ÷ıÀ·Î ›˘√Ìfiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÎ ÿ—¬◊Ì ’HΠω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ
… Á‹›‹Î_ ⁄Ì∞ …√αı ËΩfl wÏ’›Î ‹‚÷Πˢ›, ÷˘ ¿Î÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ıfiÎ ÂflÌflfiı ŒÎ_ÁÌ ±Î’Ì
÷ı Á˘ wÏ’›ÎfiÌ „V◊Ï÷◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ …Âı ±fiı ËΩfl ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÂflÌflfiÎ À<¿Õı-À<¿ÕÎ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
wÏ’›ÎfiÌ „V◊Ï÷‹Î_ «ÎS›˘ …Âı. ÏfiƒÎ, ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿfi_ ±Î’Á‹Î_ ϤÕÎ÷Î ⁄ı ’ËÎÕ˘fiÌ ‰«‹Î_ ÂflÌfl ÿ⁄ΉÌfiı ’ÌÁÌ
÷΋ÁÌ Á¬ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Îflı ωʛ…L› Á¬ fiά‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ∞‰÷ı∞‰ ÂflÌflfiÌ «Î‹ÕÌ µ÷ÎflÌ
‰‘Îflı ÁÎv_ ·Î√ı »ı, ÷ı‹Î_ ±Ï‘¿ Á¬ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı, fiά‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÂflÌfl‹Î_ Ω÷Ω÷fiÎ_ Ï»ƒ˘ ’ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı,
I›Îflı ‹fiW› ÷΋Á Á¬fiı »˘ÕÌfiı ωʛ…L› Á¬fiÌ ÷flŒ ∂¿‚÷Î ÷ı·‹Î_ ÂflÌfl fiά‰Î‹Î_ ±Î‰ı ó ±Î flÌ÷fiÎ_
ÿ˘ÕÌfiı «ÎS›˘ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ÷ı ωʛ…L› ‰‘Îflı ‹˘ÀÎ_, ‹ËΤ›_¿fl ÿ—¬˘ ±ı¿ÁÎ◊ı ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ
Á¬◊Ì ¨«ı «Õı »ı, I›Îflı ÷ı Á΄k‰¿ Á¬fiı ‹ÎÀı ω«Ï·÷ ÷ı ω«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷˘.
◊¥ Ω› »ı; ±fiı F›Îflı ÷ı Á΄k‰¿ Á¬◊Ì ’HÎ ¨«ı ÷ıfiı ω«Ï·÷ ¿ı‹ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷˘? ¿ÎflHÎ ¿ı
«Õı »ı I›Îflı ÷ı ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬fiı ‹ÎÀı ω«Ï·÷ ◊¥ Ω› …ıÀ·Î_ ’HÎ ÿ—¬˘ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ flÎF›‹Î_
»ı, ’fl_÷ F›Îflı ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©‹Î_ … ±Î‰ı »ı, F›Îflı
’»Ì ÷ı ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬◊Ì ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬, V‰w’⁄˘‘ ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ ÷k‰ »ı. ’fl_÷
‰‘Ìfiı ⁄Ì…\_ ¿˘¥ Á¬ ¿ı ¿˘¥ ·Î¤ »ı … fiÏË. ±ÎI›_Ï÷¿ F›Îflı ’vÊ ≠¿ÚÏ÷V◊ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
Á¬‹Î_ Á¬fiÌ ÁÌ‹Î ±Î‰Ì Ω› »ı. K›Îfi›˘√Ìfiı F›Îflı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ≠¿ÚÏ÷…L› ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚
±ı‰_ Á¬ ‹‚Ì Ω›, ÷˘ ’»Ì ÷ı ±ı Á¬◊Ì Ï‰«Ï·÷ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’˘÷Îfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ‹Îfi‰Î ·Î√Ì Ω› »ı
◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? (√Ì÷Î ó 13/21). F›Îflı ÷ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
“›„V‹„LV◊÷˘ fi ÿ—¬ıfi √vHÎÎÏ’ ω«ÎS›÷ı” ó ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’¤Ò÷ Á¬fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı
ω«Ï·÷ ◊‰Îfi_ ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ·Î¤ ÷˘ ±Ï‘¿ ±fiı ÷ı‹Î_ „V◊÷ ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì ≠οÚÏ÷¿ ÿ—¬ ÷ıfiÎ
◊÷˘ ˢ›, ’fl_÷ ÁÎ◊ı ‹ËÎfi ÿ—¬ ˢ›, ÷˘ ‹fiW› ÷ı Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì … fi◊Ì Â¿÷_ ±fiı ÷ıfiı V’½ … fi◊Ì
·Î¤◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ËΩfl wÏ’›Î ¿flÌ Â¿÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌfl‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·Ì ±Î’ÏkÎ
‹‚÷Πˢ›, ’fl_÷ ÁÎ◊ı ∞‰fi_ ’HÎ Ωı¬‹ ˢ›, ÷˘ ‹fiW› ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi◊Ì
ËΩfl wÏ’›Î◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW› ¿flÌ Â¿Î÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î f·˘¿ ⁄‘Î_ ÁΑfi˘fiÌ ¿Á˘ÀÌ »ı. ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, K›Îfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ¿˘¥
’HÎ ÁΑfi΋Î_ ±Î ¿Á˘À̱ı ’˘÷Îfiı ÷’ÎÁ‰˘ Ωı¥±ı. ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±Î f·˘¿ ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı ⁄Ë
… µ’›˘√Ì »ı. ∞‰‹ÎhÎfi_ K›ı› ±ı … flËı »ı ¿ı ‹Îv_ ÿ—¬ ‹ÀÌ Ω› ±fiı Á¬ ‹‚Ì Ω›. ÷ı◊Ì ±Î f·˘¿‹Î_ …HÎΉı·Ì
„V◊Ï÷ ÿflı¿ ÁΑ¿ı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı, ±L›◊Î ÷ıfiÌ ÁΑfiÎ ’ÒflÌ ◊¥ fi◊Ì. ÁΑ¿ ‰E«ı ±À¿Ì fi Ω›, ’˘÷ÎfiÌ
±‘ÒflÌ „V◊Ï÷fiı … ’ÒflÌ fi ‹ÎfiÌ ·ı, ÷ı ‹ÎÀı ÷ıHÎı ±Î f·˘¿ ’˘÷ÎfiÌ Á΋ı flά‰˘ Ωı¥±ı.
…ı‹Î_ ·Î¤fi˘ ÷˘ ±_÷ fi◊Ì ±fiı ÿ—¬fi˘ ·ı ’HÎ fi◊Ì ó ±ı‰_ ÿ·˝¤ ’ÿ ÿflı¿ ‹fiW›fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı!
’fl_÷ ÷ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌfiı ±fi◊˝ ¿flÌ ·ı »ı, …ıfi˘ ¿˘¥ ±_÷ fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ÷ıfiÎ◊Ì ±Ï‘¿ ·Î¤fiÌ Á_¤Î‰fiÎ fi◊Ì flËı÷Ì ±fiı …ı‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î_ ⁄Ë
¤Îflı ÿ—¬ ’HΠω«Ï·÷ fi◊Ì ¿fl÷_, ±ı‰Î Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ≠ıflHÎÎ ¿flı »ı.

÷_ ωzÎt¬Á_›˘√ω›˘√_ ›˘√Á_ÏiÎ÷‹Ô˚ –– 23––

Á Ïfiç›ıfi ›˘@÷T›˘ ›˘√˘ûÏfiω˝HHΫı÷ÁÎ –– 23––
428 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÿ—¬Á_›˘√- = …ı‹Î_ ÿ—¬˘fiΠωzÎ÷Ô˚
ω›˘√‹Ô̊ Á_›˘√fi˘ … Á—
ω›˘√ »ı,
÷‹Ô˚ = ±ıfiı
›˘√Á„GiÎ÷‹Ô˚ = “›˘√” fi΋◊Ì ›˘√—
ÀÌ¿Î ó “÷_ ωzÎÿ—¬Á_›˘√ω›˘√_ ›˘√ Á_ÏiÎ÷‹Ô˚”
ó …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ »ı fiÏË, ◊›˘ fi◊Ì, ◊Âı
fiÏË ±fiı ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ … fi◊Ì, ±ı‰Î ÿ—¬w’ Á_ÁÎfl-
ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘, ÷ı … “ÿ—¬ Á_›˘√”
»ı. ±Î ÿ—¬Á_›˘√ “›˘√” fi◊Ì. Ωı ÷ı ›˘√ ˢ÷ ±◊ν÷Ô˚
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ÏfiI›Á_⁄_‘ ˢ÷, ÷˘ ±Î
ÿ—¬Á_›˘√fi˘ ¿ÿÌ Ï‰›˘√ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ) fi ◊Î÷. ’fl_÷
⁄˘‘ ◊÷Î_ ÷ıfi˘ ω›˘√ ◊¥ Ω› »ı. ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ÿ—¬Á_›˘√ ¿ı‰‚ ±Î’H΢ ‹Îfiı·˘ »ı, ±Î’H΢
⁄fiΉı·˘ »ı, V‰Î¤Îω¿ fi◊Ì. ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı √‹ı ÷ıÀ·Ì
ºœ÷Î◊Ì Á_›˘√ ‹ÎfiÌ ·¥±ı ±fiı √‹ı ÷ıÀ·Î ·Î_⁄Î ¿Î‚
Á‘Ì Á_›˘√ ‹ÎfiÌ ·¥±ı, ÷˘’HÎ ÷ıfi˘ ¿ÿÌ Á_›˘√ fi◊Ì
◊¥ ¿÷˘. ±Î◊Ì ±Î’HÎı ±Î ‹Îfiı·Î ±Î√_÷¿
ÿ—¬Á_›˘√fi˘ ω›˘√ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ±Î ÿ—¬Á_›˘√
(ÂflÌfl-Á_ÁÎfl)fi˘ ω›˘√ ¿fl÷Î_ … V‰Î¤Îω¿ “›˘√”fiÌ
≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ …ı
ÏfiI››˘√ »ı, ÷ıfiÌ ±Î’HÎfiı ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ Ω› »ı.
V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI››˘√fiı … ±ËŸ “›˘√” Á‹…‰˘ Ωı¥±ı.
±ËŸ ÿ—¬ w’Ì Á_ÁÎflfiÎ Á‰˝◊Πω›˘√fiı “›˘√”
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±ı ±Áfl ’Õı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı ’Ëı·Î_ ±Î’H΢ ω›˘√ Ë÷˘, ˉı ›˘√
◊¥ √›˘, ’fl_÷ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢
ÏfiI››˘√ »ı. ÿ—¬w’Ì Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fi˘ ÷˘ ±Îfl_¤
±fiı ±_÷ ◊Λ »ı ÷◊Î Á_›˘√¿Î‚‹Î_ ’HÎ Á_›˘√fi˘ ±Îfl_¤
±fiı ±_÷ ◊÷˘ flËı »ı. ’fl_÷ ±Î ÏfiI››˘√fi˘ ¿ÿÌ ±Îfl_¤
±fiı ±_÷ fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ›˘√ ‹fi, ⁄Ï©,
‰√ıflı ≠οÚÏ÷¿ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷ ÷ı±˘fiÎ Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ◊Ì ◊Λ »ı. ±Î ÏfiI››˘√ V‰÷—ÏÁ© »ı. ÷ı‹Î_
⁄‘ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷ »ı. ’fl_÷ ±ÏfiI› Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ‹Îfi÷Î flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î ÏfiI››˘√fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷
◊¥ √¥ »ı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ …
ÏfiI››˘√fiÌ VQ≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Îfiı … ±…\˝fiı ±œÎfl‹Î
±K›Î›fiÎ ÷˘Ó÷ıfl‹Î_ f·˘¿‹Î_ “fip˘ ‹˘Ë— VQ≤Ï÷·˝O‘Δ ¿èÎ_
1. ›hÎ, ›‹, ›„V‹fiÔ˚ ó ±ı hÎHÎı “›÷Ô˚” ÂOÿ◊Ì … ⁄fiı·Î »ı.
[±K›Î› 6
= ΩHΉ˘ Ωı¥±ı. ±P›ÎÁ
= (÷ı ›˘√ …ı K›Îfi- ±Ïfiω˝HHÎ- = ‘ˆ›˝ÂÌ· ±fiı
›˘√fi_ ·Z› »ı,) «ı÷ÁÎ µIÁÎËÌ Ï«kÎ◊Ì
÷ı Ïfiç›ıfi = Ïfiç›’Ò‰˝¿
= K›Îfi›˘√fi˘ ›˘@÷T›— = ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
»ı. ±Î◊Ì ±Î ›˘√ fi‰˘ fi◊Ì ◊›˘, ’fl_÷ …ı ÏfiI››˘√
»ı, ÷ıfiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ◊¥ »ı.
¤√‰Îfiı ±ËŸ “›˘√Á_ÏiÎ÷‹Ô˚” ’ÿ ±Î’Ìfiı ÿ—¬fiÎ
Á_›˘√fiΠω›˘√fi_ fi΋ “›˘√” ⁄÷ÎT›_ »ı ±fiı ⁄ÌΩ
±K›Î›‹Î_ “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” ¿ËÌfiı Á‹÷Îfiı … “›˘√”
⁄÷ÎT›˘ »ı. ±ËŸ ÁÎK›w’ Á‹÷Îfi_ ‰Hνfi »ı ±fiı I›Î_
(±. 2/48)‹Î_ ÁΑfiw’ Á‹÷Îfi_ ‰Hνfi »ı. ±Î ⁄¯Îı
‰Î÷˘ ÷k‰÷— ±ı¿ … »ı; ¿ı‹¿ı ÁΑfiw’ Á‹÷Î … ±_÷‹Î_
ÁÎK›w’ Á‹÷΋Î_ ’ÏflHÎ÷ ◊¥ Ω› »ı.
’÷_…Ï· ‹ËÎflÎ…ı Ï«kÎT≤Ïkα˘fiÎ Ïfifl˘‘fiı “›˘√”
¿è΢ »ı ó “›˘√ÏçkÎT≤ÏkÎÏfifl˘‘—” (›˘√ÿ½fi 1/2) ±fiı
Ï«kÎT≤Ïkα˘fi˘ Ïfifl˘‘ ◊÷Î_ ºpÎfiÌ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷
⁄÷Î‰Ì »ı ó “÷ÿÎ ƒp— V‰w’ıû‰V◊Îfi‹Ô˚” (1/3). ’fl_÷
√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı “÷_ ωzÎt—¬-Á_›˘√ω›˘√_ ›˘√Á_ÏiÎ÷‹Ô”˚
’ÿ˘◊Ì ƒpÎfiÌ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷fiı … “›˘√” ¿è΢ »ı, …ı
V‰÷—ÏÁ© »ı.
±ËŸ “÷‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ Â_ ÷ÎI’›˝ »ı? ±œÎfl‹Î
f·˘¿‹Î_ ›˘√ÌfiÎ_ ·ZÎH΢ ⁄÷ΉÌfiı ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
ÿÌ’¿fiÎ ºpÎ_÷◊Ì ÷ıfiÎ ±_÷—¿flHÎfiÌ „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ÷ı K›Îfi›˘√Ìfi_ Ï«kÎ …ı ±‰V◊΋Î_
µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfi˘ Á_¿ı÷ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_
“›hΔ ’ÿ◊Ì ¿›˘˝ ±fiı F›Îflı ÷ı ›˘√ÌfiÌ „V◊Ï÷
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfi˘ Á_¿ı÷ f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_
“›hΔ ’ÿ◊Ì ¿›˘˝. ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ “›÷Ô˚”
’ÿ◊Ì ÷ı ›˘√ÌfiÎ ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬fi˘ ‹ÏË‹Î ¿è΢ ±fiı
µkÎflΑ˝‹Î_ “›hΔ ’ÿ◊Ì ÷ıfiÌ ±‰V◊Îfi˘ Á_¿ı÷ ¿›˘˝.
⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ “›÷Ô˚” ’ÿ◊Ì ÷ı ›˘√ÌfiÎ
·Î¤fi_ ‰Hνfi ¿›* ±fiı µkÎflΑ˝‹Î_ ÷ı … ·Î¤fiı “›„V‹fiÔ˚”
’ÿ◊Ì ¿è΢. ±Î flÌ÷ı ‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘Ì » ‰Îfl “›÷Ô˚”1 ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ›˘√ÌfiÌ …ı
ω·ZÎHÎ „V◊Ï÷ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ıfi˘ … ±ËŸ “÷‹Ô˚”
’ÿ◊Ì Á_¿ı÷ ¿flÌfiı ÷ıfi˘ ‹ÏË‹Î ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
“Á Ïfiç›ıfi ›˘@÷T›˘ ›˘√˘ûÏfiω˝HHÎ-«ı÷ÁΔ ó
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 429

…ı‹Î_ ÿ—¬˘fiÎ Á_›˘√fi˘ … ±¤Î‰ »ı, ±ı‰Î ›˘√ (ÁÎK› ±ıfiÌ ÏÁÏ© @›Îflı ◊Âı? ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı ó ±Î flÌ÷ı
w’Ì Á‹÷Î)fi˘ µtıU› flάÌfiı ÁΑ¿ı µIÁÎÏË÷ Ï«kÎ ¿ÿÌ ¿oÀ΂‰_ fiÏË. ÁΑ¿fi˘ ¤Î‰ ±ı‰˘ flËı ¿ı «ÎËı
‰Õı Ïfiç›’Ò‰˝¿ K›Îfi›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı, …ıfi_ √‹ı ÷ıÀ·Î_ ‰Ê˘˝ ◊¥ Ω›, √‹ı ÷ıÀ·Î …L‹˘ ◊¥ Ω›,
±Î … ±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î◊Ì ‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‰Hνfi √‹ı ÷ıÀ·Î_ ¤›_¿fl‹Î_ ¤›_¿fl ÿ—¬˘ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘’HÎ
◊›_ »ı. ‹Îflı ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ … »ı. ÁΑ¿fiÎ ‹fi‹Î_
›˘√fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ÁΑ¿ı ±Î’˘±Î’-V‰Î¤Îω¿ ±ı‰˘ ω«Îfl ±Î‰‰˘ Ωı¥±ı ¿ı
’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï© ±ı¿ Ïfiç›‰Î‚Ì ⁄fiΉ‰Ì Ωı¥±ı. ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ±fiı¿ …L‹˘ ◊›Î; ’fl_÷ ÷ı ÷‹Î‹ Ïfifl◊˝¿ «ÎS›Î
“‹Îflı ÷˘ ›˘√fiÌ … ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı” ±ı‰˘ ±ı¿ Ïfiç› √›Î; ÷ı‹fiÎ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ·Î¤ fi ◊›˘. ±fiı¿ ‰Îfl
¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ±ı‰˘ Ïfiç› ¿flÌfiı Á_ÁÎflfi_ √‹ı ÷ıÀ·_ fifl¿˘‹Î_ ¿p˘ ¤˘√T›Î_, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ ¤˘√‰‰Î◊Ì ’HÎ
≠·˘¤fi ±Î‰Ì Ω›, √‹ı ÷ıÀ·_ ¤›_¿fl ¿p ±Î‰Ì Ω›, ¿o¥ fiÎ ‹Y›_ ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ’Ò‰˝fiÎ_ ’Î’˘ fip ◊›Î_, ’fl_÷
÷˘’HÎ ÷ı Ïfiç›fiı fiÏË »˘Õ‰˘ Ωı¥±ı. ’fl‹ÎI‹Î fiÎ ‹Y›Î. ˉı Ωı ±Î …L‹fi˘ ’Òflı’Òfl˘ Á‹›,
“±Ïfiω˝HHΫı÷ÁΔfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á‹› ⁄Ë ±Î›W› ±fiı ’vÊÎ◊˝ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ·Î√Ì Ω›,
◊¥ √›˘, ’vÊÎ◊˝ ⁄Ë … ¿›˘˝, ’fl_÷ ÏÁÏ© fi ◊¥! ÷˘ ¿ıÀ·Ì µk΋ ‰Î÷ »ı!
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á_›˘√fi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı ±fiı ›˘√fi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı. “Á_›˘√” ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı
◊Λ »ı, …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı ¿Î›‹ flËÌ Â¿÷Î fi◊Ì ±fiı …ı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ¿Î›‹ fi◊Ì flËÌ Â¿÷_. “›˘√ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı
◊Λ »ı …ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎı Ëo‹ıÂÎ_ flËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı ±fiı …ı ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ÁÿÎ flËÌ Â¿ı »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ±ı¿⁄ÌΩfiÌ
ÁÎ◊ı Á_›˘√ ◊Λ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ›˘√ ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ›˘√ fi◊Ì ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ω›˘√ fi◊Ì,
±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl ±Î’HÎfiı ‹‚ı·˘ fi◊Ì ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ fi◊Ì. Á_ÁÎflfiı ‹‚ı·˘ ‹Îfi‰˘ ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı
±·√ ‹Îfi‰Î ó ±ı … ±iÎÎfi »ı, ±ı … ‹fiW›fiÌ Á˙◊Ì ‹˘ÀÌ ¤Ò· »ı. Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fi˘ ÷˘ ω›˘√ ◊Λ …
»ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ›˘√fi˘ @›Îflı› ω›˘√ ◊÷˘ fi◊Ì.
‹fiW› ≥E»ı »ı Á_›˘√, ’fl_÷ ◊¥ Ω› »ı ω›˘√, ÷ı◊Ì Á_ÁÎfl ÿ—¬w’ »ı ó “ÿ—¬Î·›‹ÂÎr÷‹Ô˚”
(√Ì÷Î 8/15) ¿o¥¿ ¿Î‹fiÎ flËı‰Î◊Ì … ÿ—¬˘fi˘ Á_›˘√ ◊Λ »ı. ¿ÂÌ ’HÎ ¿Î‹fiÎ fi flËı ÷˘ ÿ—¬˘fi˘
Á_›˘√ ◊÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ›˘√ ◊Λ »ı.
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ∞‰fi˘ ›˘√ ±◊ν÷Ô˚ Á_⁄_‘ ÏfiI› »ı. ±Î V‰÷— ÏÁ© ÏfiI››˘√fi_ … fi΋ “›˘√” »ı. ÷ı ÏfiI››˘√
⁄‘Î … ÿıÂ, ¿Î‚, Ïø›Î, ‰V÷, T›„@÷, ±‰V◊Î ±fiı ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ »ı, ⁄‘Ì … CÎÀfiα˘‹Î_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ±Î ÏfiI››˘√fi˘ @›Îflı› ω›˘√ ◊›˘ … fi◊Ì. ω›˘√ »ı fiËŸ, ◊Âı fiËŸ ±fiı ◊¥ ¿÷˘ ’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ ±Á÷
(ÂflÌfl)fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ±Î ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì. ÿ—¬w’ ±Á÷ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î
Á_›˘√fi˘ ω›˘√ (Á_⁄_‘-ωE»ıÿ) ◊÷Î_ … ±Î ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … √Ì÷Îfi˘ ‹A› ›˘√ »ı
±fiı ±Î … ›˘√fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î ‹ÎÀı √Ì÷αı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, K›Îfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ÁΑfi˘fi_ ‰Hνfi
¿›* »ı, ’fl_÷ ±Î ÁΑfi˘fiı ›˘√ I›Îflı … ¿ËÌ Â¿ÎÂı, F›Îflı ±Á÷ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ÏfiI› Á_⁄_‘fi˘ ±fi¤‰ ◊Âı.
›˘√fiÌ ’Ïfl¤ÎÊÎ ¤√‰Îfiı ⁄ı ≠¿Îflı ¿flÌ »ı -
(1) Á‹÷Îfi_ fi΋ ›˘√ »ı ó “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” (2-48)
(2) ÿ—¬w’ Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fiΠω›˘√fi_ fi΋ ›˘√ »ı ó
“÷_ ωzÎÿ—¬Á_›˘√ω›˘√_ ›˘√Á„GiÎ÷‹Ô˚” (6-23)
«ÎËı Á‹÷Î ¿Ë̱ı, Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fi˘ ω›˘√ ¿Ë̱ı, ⁄LÔfiı ±ı¿ … »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊÷Î_
Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fi˘ ω›˘√ ◊¥ …Âı ±fiı Á_ÁÎflfiÎ Á_›˘√fi˘ ω›˘√ ◊÷Î_ Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊¥ …Âı. ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ¿˘¥
’HÎ ±ı¿ ◊‰Î◊Ì ÏfiI››˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı. ’fl_÷ ÁÒZ‹ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ “÷_ ωzÎÿ—¬Á_›˘√ ω›˘√_
›˘√Á„GiÎ÷‹Ô˚” ’Ëı·Ì „V◊Ï÷ »ı ±fiı “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” ’»ÌfiÌ „V◊Ï÷ »ı. …ı‹Î_ fiˆ„WÔÃ¿Ì ÂÎ_Ï÷, ’fl‹ÂÎ_Ï÷ ±◊‰Î
±ÎI›_Ï÷¿ Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ »ı.
430 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ V‰÷— ◊¥ flËÌ »ı ±fiı ÿ—¬˘fiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ’HÎ V‰÷— ◊¥ flËÌ »ı. ≠΄MÔ÷ ÷ıfiÌ … ◊Λ »ı …ı
ÏfiI› ≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ÷ıfiÌ … ◊Λ »ı …ı ÏfiI›ÏfiT≤kÎ »ı. ÏfiI›≠ÎMÔ÷fiÌ ≠΄MÔ÷fi_ fi΋ ’HÎ ›˘√ »ı ±fiı ÏfiI›ÏfiT≤kÎfiÌ
ÏfiT≤ÏkÎfi_ fi΋ ’HÎ ›˘√ »ı. ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›ÎfiÎ Á_›˘√◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î ’HÎ Á¬ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ÿ—¬˘fiÎ ¿ÎflHÎ
±◊ν÷Ô˚ ÿ—¬ ’ıÿÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı (√Ì÷Î 5-22) ÷ı◊Ì Á_›˘√‹Î_ … ÿ—¬ ◊Λ »ı, ω›˘√‹Î_ fiËŸ. ω›˘√ (Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ)‹Î_ …ı Á¬ »ı, ÷ı Á¬fi˘ ω›˘√ ◊÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ÏfiI› »ı. F›Îflı Á_›˘√‹Î_ ’HΠω›˘√ »ı ±fiı ω›˘√‹Î_
’HΠω›˘√ »ı ÷˘ ω›˘√ … ÏfiI› ◊›˘. ±Î ÏfiI› ω›˘√ ÷ı … √Ì÷Î “›˘√” ¿Ëı »ı.
’fl‹ÎI‹÷k‰ “»ı”-w’ ±fiı Á_ÁÎfl “fi◊Ì”-w’ »ı. ±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı ¿ı, “»ı” fiı Ωı‰Î◊Ì Â© “»ı” fi◊Ì ÿı¬Î÷˘,
’fl_÷ “fi◊Ì” fiı “fi◊Ì” w’◊Ì Ωı‰Î◊Ì Â© “»ı” ÿı¬Î› »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı “»ı” fiı Ωı‰Î‹Î_ ‹fi-⁄Ï© ·√ΉÌÂ_, T≤ÏkÎ ·√ΉÌÂ_
÷˘ “»ı”fiÌ ÁÎ◊ı T≤ÏkÎw’ “fi◊Ì” ’HÎ ‹‚ı·˘ flËıÂı. ’fl_÷ “fi◊Ì” fiı “fi◊Ì” w’◊Ì Ωı‰Î◊Ì T≤ÏkÎ ’HÎ “fi◊Ì”‹Î_ «Î·Ì …Âı
±fiı Â© “»ı” ÂıÊ flËÌ …Âı; …ı‹ ¿ı ¿«fl˘ ÁÎŒ ¿›Î˝ ’»Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı {ÎÕ<fi˘ ’HÎ I›Î√ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ‹¿Îfi ÂıÊ flËÌ
Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “’fl‹ÎI‹Î ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı” ó ±ıfi_ ‹fi◊Ì g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì, ⁄Ï©◊Ì Ïfiç› ¿fl‰Î◊Ì T≤ÏkÎfiÌ
ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ «Î· flËıÂı, ’fl_÷ Á_ÁÎflfi˘ ≠Ï÷ZÎHΠω›˘√ ◊¥ flè΢ »ı” ó ±ı ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎflfiı ±¤Î‰w’ı Ωı‰Î◊Ì
Á_ÁÎfl ±fiı T≤ÏkÎ ó ⁄LÔfiı ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ωE»ıÿ ◊¥ …Âı ±fiı ¤Î‰w’ Â© ’fl‹ÎI‹÷k‰ V‰÷— ÂıÊ flËÌ …Âı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ›˘√ (ÁÎK›w’Ì Á‹÷Î)fi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_, ÷ı … ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiÎ K›ÎfifiÎ ≠¿flHÎfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.

ÁìS’≠¤‰ÎL¿Î‹Î_VI›@I‰Î Á‰Î˝fiÂıÊ÷— –– 24––

‹fiÁˆ‰ı„Lƒ›√˛Î‹_ ωÏfi›Q› Á‹L÷÷— –– 24––
ÁìS’- = Á_¿S’◊Ì µI’¯Î ±ÂıÊ÷— = Á‰˝◊Î ≥„Lƒ›√˛Î‹‹Ô˚ = ≥„Lƒ›˘fiÎ
≠¤‰ÎfiÔ˚ ◊fiÎflÌ I›@I‰Î = I›∞fiı (÷ı‹…) Á‹ÿΛfiı
Á‰Î˝fi˚Ô = ÁCÎ‚Ì ‹fiÁÎ = ‹fi ‰Õı Á‹L÷÷— = ⁄‘Ì ⁄Î…\◊Ì
¿Î‹ÎfiÔ̊ = ¿Î‹fiα˘fiı ±ı‰ = … ωÏfi›Q› = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı fl˘¿Ìfiıó
ÀÌ¿Î ó […ı „V◊Ï÷ ¿‹˝Œ‚fi˘ I›Î√ ¿fl‰Î‰Î‚Πω’flÌ÷ ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı VdflHÎÎ ’HÎ “Á_¿S’”
¿‹˝›˘√ÌfiÌ ◊Λ »ı (±. 6fiÎ f·˘¿ 1◊Ì 9 Á‘Ì ±ı ⁄fiÌ Ω› »ı. Á_¿S’◊Ì “±Î‹ ◊‰_ Ωı¥±ı ±fiı ±Î‹ fiÏË
… „V◊Ï÷ Á√HÎÁοÎfl ¤√‰Îfifi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ◊‰_ Ωı¥±ı” ó ±ı‰Ì “¿Î‹fiΔ µI’LÔfi ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı
(±. 6/14-15) ÷◊Î ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î Á_¿S’◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ
K›Îfi›˘√ÌfiÌ ’HÎ ◊Λ »ı. (±. 6fiÎ 18◊Ì 23‹Î ÿı‰˘ Ωı¥±ı.
f·˘¿ Á‘Ì) ˉı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ±ËŸ “¿Î‹ÎfiÔ˚” ’ÿ ⁄Ë‰«fi‹Î_ ±ÎT›_ »ı, »÷Î ’HÎ
’HÎ ±ı … „V◊Ï÷ ◊Λ »ı ó ±ı ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı “Á‰Î˝fiÔ˚” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿o¥
±Î√‚fi_ ≠¿flHÎ ¿Ëı »ı.] ’HÎ ±fiı ¿˘¥ ’HÎ Ω÷fiÌ ¿Î‹fiÎ fi flËı‰Ì Ωı¥±ı.
“Á_¿S’≠¤‰ÎL¿Î‹Î_VI›@I‰Î Á‰Î˝fiÂıÊ÷—” ó “±ÂıÊ÷—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎfi_ ⁄Ì…
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, V◊‚, ¿Î‚, CÎÀfiÎ, (ÁÒZ‹ Á_V¿Îfl) ’HÎ fiÏË flËı‰_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı T≤ZÎfiÎ
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ‹fi‹Î_ …ı Ω÷Ω÷fiÌ VdflHÎα˘ ±ı¿ ⁄Ì…◊Ì … ‹Î≥·˘ Á‘Ìfi_ …_√· ’ıÿÎ ◊¥ ¿ı »ı.
◊Λ »ı, ÷ı VdflHÎα˘‹Î_◊Ì …ı VdflHÎ΋Î_ ≠ÌÏ÷, Á_ÿfl÷Î ±Î◊Ì ⁄Ì… w’Ì ¿Î‹fiÎfi˘ ’HÎ I›Î√ ◊‰˘ Ωı¥±ı.
±fiı ±Î‰U›¿÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı VdflHÎÎ “Á_¿S’”fi_ w’ ‘ÎflHÎ “‹fiÁˆ‰ı„Lƒ›√˛Î‹_ ωÏfi›Q› Á‹L÷÷—” ó …ı
¿flÌ ·ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı VdflHÎ΋Î_ “±ı ‰V÷, T›„@÷ ≥„Lƒ›˘◊Ì ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±ı ωʛ˘fi˘
‰√ıflı CÎHÎÎ_ ¬flÎ⁄ »ı, ±ı ±‹ÎflÎ µ’›˘√fiÎ fi◊Ì” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ±fiı ¤˘√ ◊Λ »ı, ÷ı ≥„Lƒ›˘fiÎ Á‹ÒËfi_
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 431

‹fi ¶ÎflÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı Ïfi›‹fi ¿flÌ ·ı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ‹fi◊Ì ⁄ÕÎ¥, ±Îfl΋ ‰√ıflı ÷flŒ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¬ıÓ«ÎHÎ fi ◊Λ.
≥„Lƒ›˘fiı ÷ı‹fiÎ ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘◊Ì ËÃÎ‰Ì ·ı‰Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı K›Îfi›˘√̱ı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎ
“Á‹L÷÷—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fi◊Ì ÂOÿ, ¶ÎflÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿfi˘ Ïfiç›
V’½ ‰√ıflı ωʛ˘fi_ g«÷fi fi ◊Λ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹Îfi, ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ≠◊‹ VdflHÎÎ ◊Λ »ı, ’»Ì Á_¿S’ ◊Λ »ı. VdflHÎ΋Î_ ÁkÎÎ, ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Î√˛Ë ˢ‰Î◊Ì
÷ı Á_¿S’ ⁄fiÌ Ω› »ı, …ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ ˢ› »ı. Á_¿S’◊Ì ’»Ì ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı. “VdflHÎΔ ÿ’˝HÎfiÎ ¿Î« …ı‰Ì
»ı, …ı‹Î_ Ï«hÎ ’¿ÕÎ÷_ fi◊Ì, ’fl_÷ Á_¿S’ ¿ı‹ıflÎfiÎ ¿Î« …ı‰˘ »ı, …ı‹Î Ï«hÎ ’¿ÕÎ¥ Ω› »ı. ÁΑ¿ı ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰Ì
Ωı¥±ı ¿ı VdflHÎÎ ¤·ı ◊Λ ’HÎ Á_¿S’ fi ◊Λ.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ÷ı‹ … ≥„Lƒ›˘fi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰ÎfiÎ Ïfiç›fiÌ ‰Î÷
¿ËÌ. ˉı ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ±fiı ≥„Lƒ›˘fi˘ Ïfi√˛Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰˘ ó ÷ıfi˘ µ’Λ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
Âfiˆ— Âfiˆv’fl‹ıÿÔ˚⁄©uÎ K≤Ï÷B≤ËÌ÷›Î –– 25––
±ÎI‹Á_V◊_ ‹fi— ¿ÚI‰Î fi Ï¿„G«ÿÏ’ Ï«L÷›ı÷Ô˚ –– 25––
K≤Ï÷B≤ËÌ÷›Î = ‘ˆ›˝ÂÌ· µ’fl‹ı÷˚Ô = µ’fl΋ ◊¥ Ω› ¿ÚI‰Î = ¿flÌfiı (’»Ì)
⁄©uÎ = ⁄Ï© ¶ÎflÎ (±fiı) Ï¿„G«÷Ô˚ ±Ï’ = (’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î›
(Á_ÁÎfl◊Ì) ‹fi— = ‹fi (⁄Ï©)fiı ⁄ÌΩ) ¿ÂΛfi_
Âfiˆ— Âfiˆ— = ‘Ìflı-‘Ìflı ±ÎI‹Á_V◊‹Ô˚ = ’fl‹ÎI‹ÎV‰w’‹Î_ ’HÎ
(±P›ÎÁ ¿fl÷˘) ÁQ›¿Ô˚ ≠¿Îflı „V◊÷ fi, Ï«L÷›ı÷Ô˚ = Ï«_÷fi fi ¿flı.
ÀÌ¿Î ó “⁄©uÎ K≤Ï÷B≤ËÌ÷›Î” ó ÁΑfi ¿fl÷Î_- ÿı‰_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı ωʛ˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfiı
¿fl÷Î_ ≠Λ— ÁΑ¿˘fiı ¿oÀ΂˘ ±Î‰ı »ı ±fiı ÏfiflÎÂÎ ◊Λ ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±ı ωʛ˘◊Ì ‘ˆ›˝›@÷ ⁄Ï©◊Ì
»ı ¿ı K›Îfi ¿fl÷Î_ ±fiı g«÷fi ¿fl÷Î_ ±ÎÀ·Î Ïÿ‰Á˘ ◊¥ µ’fl΋ ◊¥ …‰_.
√›Î, ’fl_÷ ÷k‰≠΄M÷ fi ◊¥, ÷˘ ˉı Â_ ◊‰ÎfiÌ »ı? “Âfiˆ— Âfiˆv’fl‹ı÷Ô˚” ó µ’fl΋ ◊‰Î‹Î_ µ÷Ή‚
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±Î ‰Î÷ ±_√ı ¤√‰Îfi K›Îfi›˘√fiÎ ÁΑ¿fiı fi ¿fl‰Ì; ’fl_÷ ‘Ìflı-‘Ìflı µ’ıZÎÎ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ωʛ˘◊Ì
ÁΉ‘Îfi ¿flı »ı ¿ı, ÷ıfiı K›Îfi›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_ ÏÁÏ© µÿÎÁÌfi ◊¥ …‰_ ±fiı µÿÎÁÌfi ◊¥ …÷Î_ ÷ı‹fiÎ◊Ì
≠ÎMÔ÷ fi ◊Λ, ÷˘’HÎ ¿oÀ΂‰_ fiÎ Ωı¥±ı, ’fl_÷ ‘ˆ›˝ flά‰_ Ï⁄·¿<· … µ’fl΋ ◊¥ …‰_.
Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁÏ© ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ¿ı ÁŒ‚÷Î ‹‚÷Î_ ¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ±fiı ‹fi◊Ì ≥„Lƒ›Á‹ÒËfi_
‘ˆ›˝ flËı »ı, ÷ı‰_ … ‘ˆ›˝ ωŒ‚÷Î ‹‚÷Î_ ’HÎ flËı‰_ Ωı¥±ı; Á_›‹fi ¿›Î˝ ’»Ì ’HÎ ±ËŸ …ı µ’fl΋ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷
¤·ı ‰Ê˘˝fiÎ_ ‰Ê˘˝ ‰Ì÷Ì Ω› ±fiı ÂflÌfl »^ÀÌ Ω› ÷˘’HÎ ⁄÷Î‰Ì »ı, ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ I›ÎF› ‰V÷fi˘
’fl‰Î fiÏË, ’fl_÷ ÷k‰fiı ÷˘ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ … »ı.1 ¿ÎflHÎ I›Î√ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı I›ÎF› ‰V÷fiÌ ÁÎ◊ı ±Î_Ï¿
¿ı ±ıfiÎ◊Ì «ÏÕ›Î÷_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ±ı‰_ ¿Î‹ »ı … fiÏË. ¶ıÊfi˘ ¤Î‰ flËÌ Â¿ı »ı. ±ı ¶ıʤΉfiı ËÃΉ‰Îfiı ‹ÎÀı
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı Á‹ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ±Î√‚ Â_ ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_ ±ËŸ µ’fl΋ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ÷ÎI’›˝
»ı? Ωı ±ıfiÎ◊Ì ’HÎ «ÏÕ›Î÷_ ¿˘¥ ¿Î‹ ˢ› ÷˘ ±Îfiı ±ı »ı ¿ı Á_¿S’˘fiÌ ÁÎ◊ı fi flÎ√ ¿fl‰˘ ¿ı fi ¶ıÊ ¿fl‰˘;
»˘Õ˘ ±fiı ÷ı ¿Î‹fiı ±I›Îflı ¿fl˘! ó ±Î flÌ÷ı ⁄Ï©fiı ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î µ’fl΋ ◊¥ …‰_.
‰Â‹Î_ ¿flÌ ·ı‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©‹Î_ ‹Îfi, ⁄ÕÎ¥, ±Îfl΋ ±ËŸ µ’fl΋ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_
‰√ıflıfiı ·Ì‘ı …ı Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ flèÎ_ »ı, ÷ı ‹Ëk‰fiı ËÃÎ‰Ì ±Î‰Ì »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ‹fifiÎ ¿⁄Ω‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_;
1. ≥ËÎÁfiı ÂW›÷ ‹ı ÂflÌfl_ I‰√„V◊‹Î_Á_ ≠·›G« ›Î÷ – ±≠ÎM› ⁄˘‘_ ⁄Ë¿S’ÿ·˝¤_ fiˆ‰ÎÁfiÎ÷Ô˚ ¿Î›Ï‹ÿo «Ï·W›Ï÷ ––
¤·ıfiı ±Î ±ÎÁfi µ’fl ‹Îv_ ÂflÌfl Á¿Î¥ Ω›, «Î‹ÕÌ, ‹Î_Á ±fiı ËÎÕ¿Î_ ’HÎ fip ◊¥ Ω›; ’fl_÷ ⁄Ë¿S’ÿ·˝¤ ⁄˘‘
≠ÎMÔ÷ ¿›Î˝ ωfiÎ ±Î ±ÎÁfi◊Ì ±Î ÂflÌfl «Ï·÷ fiËŸ ◊Λ.
432 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿ı‹¿ı ‹fi ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì F›Îflı ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’HÎ
fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷_, ÷˘ ’»Ì ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı
’¿ÕÌ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ¿fl÷Î_-
¿fl÷Î_ ‹fi ’fl‹ÎI‹Îfiı ’¿ÕÌ ·ı ±ı ÷ıfiÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷
fi◊Ì. …ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Â„@÷◊Ì ‹fi ’˘÷Îfi_ ¿Î›˝ ¿flı
»ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹fi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ’¿ÕÌ Â¿ı? ó “›L‹fiÁÎ
fi ‹fi÷ı ›ıfiÎË‹˝fi˘ ‹÷‹Ô˚” (¿ıfi. 1/5). …ı‰Ì flÌ÷ı, …ı
ÁÒ›˝fiÎ ≠¿ÎÂ◊Ì ÿÌ’¿, ‰Ì…‚Ì ‰√ıflı ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı,
÷ı ÿÌ’¿ ‰√ıflı ÁÒ›˝fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flÌ Â¿ı? ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ı‹Î_ ≠¿Î ÷˘ ÁÒ›˝◊Ì … ±Î‰ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı‹Î_ …ı ¿o¥ „@÷ »ı, ÷ı ±ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
… ±Î‰ı »ı. ±Î◊Ì ÷ı ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ’¿ÕÌ Â¿ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷Î_.
⁄Ì∞ ‰Î÷, Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ «Î·‰Î◊Ì Á¬ ‹Y›_
… fi◊Ì. ¿ı‰‚ ÿ—¬ fiı ÿ—¬ … ‹Y›_ »ı. ±Î◊Ì Á_ÁÎflfiÎ
g«÷fi ÁÎ◊ı ≠›˘…fi fiÎ flèÎ_. ÷˘ ˉı Â_ ¿fl‰_? ±ıfiÎ◊Ì
µ’fl΋ ◊¥ …‰_.
“±ÎI‹Á_V◊_ ‹fi—1 ¿ÚI‰Î” ó ⁄‘Ì …√αı ±ı¿
Á„E«ÿÎfi_ÿ ’fl‹ÎI‹Î … ’Ïfl’ÒHν »ı. Á_¿S’˘‹Î_ ’Ëı·Î
±fiı ±_÷‹Î_ (’»Ì) ÷ı … ’fl‹ÎI‹Î »ı. Á_¿S’˘‹Î_ ’HÎ
±Î‘Îfl ±fiı ≠¿ÎÂw’ı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … ’Ïfl’ÒHν »ı.
÷ı Á_¿S’˘‹Î_ ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊¥; ’fl_÷
÷ı±˘‹Î_ ÁkÎÎ w’ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ±ı‰˘ ⁄Ï©fi˘ ºœ
Ïfiç› ¿ı ÏfiHν› flËı. ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ÷fl_√ ’ıÿÎ ◊¥ ’HÎ
Ω› ÷˘ ±ı ÷fl_√fiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ … V‰w’ ‹Îfi‰_.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı. ±Î
V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflı ÷˘ µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı fiΠ’΋ı
»ı; ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ⁄fi÷_-⁄√Õ÷_ fi◊Ì. ÷ı ÷˘ ÁÿÎ
…ı‰_ »ı ÷ı‰_ … flËı »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fifiı „V◊fl
¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ …√αı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fifiı „V◊fl
¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ …√αı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı, ÷ı
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ »ı … fiÏË ó
±ı‰˘ ’ο˘ Ïfiç› ¿flÌfiı ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi ¿fl‰_.
“fi Ï¿„G«ÿÏ’ Ï«L÷›ı÷Ô˚” ó Á_ÁÎflfi_ gÁ«fi fi
¿fl‰_ ó ±Î ‰Î÷ ÷˘ ’Ëı·Î_ … ±Î‰Ì √¥. ˉı “’fl‹ÎI‹Î
Á‰˝ …√αı ’Ïfl’ÒHν »ı” ±ı‰_ g«÷fi ’HÎ fi ¿fl‰_. ¿ÎflHÎ
¿ı F›Îflı ‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ V◊ÎÏ’÷ ¿flÌ ÿÌ‘_, ÷˘ ˉı
g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì Áω¿S’ T≤ÏkÎ ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi ÁÎ◊ı
1. ±ËŸ “‹fi—” ÂOÿ ±_÷—¿flHÎfi˘ ‰Î«¿ »ı.
[±K›Î› 6
Á_⁄_‘ «Î· flËıÂı, …ı◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ω›˘√ fiÏË ◊Λ.
Ωı “±Î’HÎÌ ±Î‰Ì „V◊Ï÷ «Î· flËı” ó ±ı‰_ g«÷fi
¿flÌÂ_, ÷˘ ’Ïfl„E»LÔfi÷Î «Î· flËıÂı ±◊ν÷Ô˚ Ï«kÎfiÌ ±fiı
g«÷fi ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ÁkÎÎ «Î· flËıÂı. ±Î◊Ì “Á‰˝ …√αı
±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … ’Ïfl’ÒHν »ı” ó ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ¿›Î˝
’»Ì ¿˘¥ ≠¿Îflfi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ g«÷fi fi ¿fl‰_. ±Î
flÌ÷ı µ’fl΋ ◊‰Î◊Ì V‰÷—ÏÁ© V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊¥
…Âı, …ıfi_ ‰Hνfi ’Ëı·Î_ ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ◊›_ »ı.
K›Îfi-Á_⁄_‘Ì ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
ÁË◊Ì ‹A› ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Ì …√αı
’Ïfl’ÒHν »ı. ⁄‘Î_ V◊‚ı, ⁄‘Î Á‹›ı, ÁCÎ‚Ì ‰V÷±˘‹Î_,
ÁCÎ‚Ì T›„@÷±˘‹Î_, ÁCÎ‚Ì CÎÀfiα˘‹Î_ ±fiı ÁC΂Ì
Ïø›Î±˘‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÁοÎfl, ÏfiflοÎfl ‰√ıflı ⁄‘Î_ w’ı
ÁÿÎ …ı‰Î »ı ÷ı‰Î Ï⁄flÎ…‹Îfi »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î›
…ıÀ·_ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁC΂_ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
»ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi
fi◊Ì ◊›_, fi ◊Âı ±fiı fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_
K›Îfi ±ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı …ı‹ ¿˘¥ ‹fiW›
Á‹ƒ‹Î_ ¨Õ˘ ∂÷flÌ Ω›, ÷˘ F›Î_ Á‘Ì ºÏp Ω› »ı,
I›Î_ Á‘Ì ’ÎHÎÌ … ’ÎHÎÌ ÿı¬Î› »ı. fiÌ«ı …\±˘ ÷˘
’HÎ ’ÎHÎÌ »ı, µ’fl …\±˘ ÷˘ ’HÎ ’ÎHÎÌ »ı, «Îflı ÷flŒ
’ÎHÎÌ … ’ÎHÎÌ ’Ïfl’ÒHν »ı. ±Î flÌ÷ı F›Î_ ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ±ı¿ …√αı ‹Îfiı »ı, ÷ıfiÌ ±_ÿfl ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î
»ı, ⁄ËÎfl ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı, µ’fl ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı,
fiÌ«ı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı, «Îflı ÷flŒ ’fl‹ÎI‹Î … ’fl‹ÎI‹Î
’Ïfl’ÒHν »ı. ÂflÌflfiÎ ’HÎ ¿HοH΋Î_ ±ı ’fl‹ÎI‹Î »ı.
±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ±ı … ‹fiW›‹ÎhÎfi_ K›ı›
»ı ±fiı ±ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ≠ÎMÔ÷ »ı. ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì
¿˘¥ ¿ÿÌ ÿÒfl ◊¥ ¿÷_ … fi◊Ì. ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_
÷ıfiÎ◊Ì ¿˘¥ ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷_. ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÌ º„WÀ
ωfiÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÷flŒ flËı‰Î◊Ì ÷ı ÁÿÎ ’Ïfl’ÒHν,
Ïfiω˝¿Îfl, Á‹, ÂÎ_÷ flËı‰Î‰Î‚_ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì.
Ωı ±ı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ºÏp ¿ı ·Z› ◊¥ Ω›
¿ı ±ı ⁄‘Ì …√αı …ı‰Î »ı ÷ı‰Î ’Ïfl’ÒHν »ı, ÷˘ ±Î’˘±Î’
K›Îfi ◊¥ …Âı, K›Îfi ¿fl‰_ fiÏË ’Õı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ±Î’HÎı
⁄‘Î M≤J‰Ì µ’fl flË̱ı »Ì±ı, ÷˘ ±Î’HÎÌ ±_ÿfl-⁄ËÎfl,
µ’fl ±fiı «Îflı ÷flŒ ±Î¿Î fiı ±Î¿Î … »ı, ’˘·ÎHÎ
fiı ’˘·ÎHÎ … »ı; ’fl_÷ ÷ıfiÎ ÷flŒ ±Î’b_ ·Z› fi◊Ì
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
flËı÷_. Ωı ·Z› ◊¥ Ω›, ÷˘ ±Î’HÎı Ïfifl_÷fl ±Î¿Î‹Î_
… flË̱ı »Ì±ı. ±Î¿Î‹Î_ … «Î·Ì±ı »Ì±ı, Œfḻı
»Ì±ı, ¬Î¥±ı »Ì±ı, ’̱ı »Ì±ı, ÁÒ¥±ı »Ì±ı ±fiı
Ω√̱ı »Ì±ı. ±Î¿Î‹Î_ … ±Î’HÎı ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¿flÌ flèÎÎ
»Ì±ı. ’fl_÷ ±Î¿ÎÂfiÌ ÷flŒ K›Îfi fi ˢ‰Î◊Ì ±ıfi˘ ’k΢
fi◊Ì ·Î√÷˘. Ωı ±ı ÷flŒ K›Îfi Ω› ¿ı ±Î¿Î »ı,
÷ı‹Î_ ‰Îÿ‚Î_ ˢ› »ı, ‰Êν ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ÁÒ›˝, «_ƒ‹Î,
fiZÎhÎ ‰√ıflı »ı, ÷˘ ±Î¿ÎÂfi˘ A›Î· ±Î‰ı »ı, ±L›◊Î
fi◊Ì ±Î‰÷˘. ±Î¿ÎÂfi˘ A›Î· fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ
⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ±Î¿Î‹Î_ … ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ÷flŒ A›Î· fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ … ◊¥ flËÌ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı √Ì÷αı ¿èÎ_ »ı ¿ı ó “Âfiˆ— Âfiˆv’fl‹ıÿÔ˚⁄©uÎ
K≤Ï÷B≤ËÌ÷›Î” ±◊ν÷Ô˚ …ı ⁄Ï©‹Î_ ‘Ìfl… »ı, ±ı‰Ì ⁄Ï©
¶ÎflÎ ‘Ìflı-‘Ìflı µ’fl΋ ◊¥ …‰_. Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ ’HÎ
‰Î÷ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì µ’fl΋ ◊¥ …‰_. ÁΑ¿fiÌ
¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı …ı Á‹›ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ K›Îfi ¿fl‰Î
⁄ıÁı »ı, ÷ı Á‹›ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ ›Îÿ ±Î‰÷Î_ ÷ı ÷ıfi˘
ωfl˘‘ ¿fl‰Î ·Î√ı »ı. ωfl˘‘ ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ‰V÷fi˘
’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı‹Î_ flÎ√ ¿fl‰Î◊Ì
’HÎ Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì fi ÷˘ ÷ıfi˘ ωfl˘‘ ¿fl‰˘
±fiı fi ÷ı‹Î_ flÎ√ ¿fl‰˘. ÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿fl‰Ì ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì
µÿÎÁÌfi ◊¥ …‰_. ⁄ıÿfl¿Îfl ◊¥ …‰_. Á_ÁÎflfiÌ ›Îÿ
±Î‰Ì √¥ ÷˘ ±Î‰Ì √¥, fi ±Î‰Ì ÷˘ fi ±Î‰Ì ó
±Î ⁄ıÿfl¿ÎflÌ◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fiÏË ΩıÕΛ. ±Î◊Ì
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ıfiÎ◊Ì µÿÎÁÌfi … fiÏË, µ’fl΋
◊¥ …‰_ ó “Âfiˆ— Âfiˆ— µ’fl‹ı÷Ô˚.”
µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì «Ì… fip ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı ó
±Î Ïfi›‹ »ı. ±Î◊Ì Á_ÁÎflfi˘ √‹ı ÷ıÀ·˘ Á_¿S’-ω¿S’
◊¥ Ω›, ÷ı ⁄‘˘ fip ◊¥ flè΢ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı
fl˘¿‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Ì ±ı ’HÎ ¤Ò· »ı ±fiı fiΠ¿fl‰Îfi˘
µz˘√ ¿fl‰˘ ±ı ’HÎ ¤Ò· »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ CÎHÎÌ›ı «ÌΩı
µI’LÔfi ±fiı fip ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fi_ ’Î’ ±fiı ’H›
±Î’HÎfiı fi◊Ì ·Î√÷_; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘
fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fi‹Î_ Á_¿S’-ω¿S’ ±Î‰Ì Ω›
¿ı Á_ÁÎflfi_ g«÷fi ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢
¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. fi ÷˘ ›Îÿ ±Î‰‰Î‰Î‚Ì ‰V÷fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ »ı ±fiı fi ‰V÷fiÌ ›Îÿ …ı‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı ‹fifiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı. ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ÷˘ ⁄‘Ì …√αı ’Ïfl’ÒHν
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı »ı. ±Î◊Ì µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î
Á_¿S’-ω¿S’˘ ÁÎ◊ı Â_ flÎ√ ¿fl‰˘ ±fiı Â_ ¶ıÊ ¿fl‰˘?
433
±ı ÷˘ µI’ÏkÎ ±fiı ωfiÎÂfi˘ ±ı¿ ≠‰ÎË »ı. ÷ıfiÎ◊Ì
µ’fl΋ ◊¥ …‰_, ω‹¬ ◊¥ …‰_ ±fiı ÷ıfiÌ ¿o¥ ’HÎ
’fl‰Î fi ¿fl‰Ì.
±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … ’fl‹ÎI‹Î ’Ïfl’ÒHν »ı. F›Îflı
±Î’HÎı ±Î’b_ ±ı¿ T›„@÷I‰ ’¿ÕÌ ·¥±ı »Ì±ı, I›Îflı
“Ë_ »\_” ±ı‰_ ÿı¬Î‰Î ·Î√ı »ı. ±Î T›„@÷I‰, “Ë_”’b_
’HÎ …ıfiÌ ±_÷√˝÷ »ı, ±ı‰Î ±ı ±’Îfl, ±ÁÌ‹, Á‹,
ÂÎ_÷, ÁÿÔ˚CÎfi, Ï«ÿÔ˚CÎfi ±fiı ±Îfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Î »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝, Ïø›Î±˘ ±ı¿ ≠¿ÎÂfiÌ ±_÷√˝÷ »ı.
÷ı ≠¿ÎÂfi˘ Á_⁄_‘ »ı ÷˘ ÁCÎ‚Ì ‰V÷±˘, Ïø›Î±˘,
T›„@÷±˘ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı »ı ±fiı fi◊Ì ÷˘, ¿˘¥fiÌ ’HÎ
ÁÎ◊ı fi◊Ì. ≠¿Î ’˘÷ÎfiÌ …√αı …ı‹ »ı ÷ı‹ „V◊÷
»ı. ÷ı‹Î_ ¿ıÀ·Ì›ı ‰V÷±˘ ±Î‰÷Ì …÷Ì flËı »ı ±fiı ¿ıÀ·Ì›
Ïø›Î±˘ ◊÷Ì flËı »ı; ’fl_÷ ≠¿Î‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ Œfl¿
fi◊Ì ’Õ÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠¿ÎÂV‰w’ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, Ïø›Î ‰√ıflıfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. Á_⁄_‘
»ı ÷˘ ’ÒHνfiÌ ÁÎ◊ı »ı, fi◊Ì ÷˘ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ fi◊Ì.
±ı ‰V÷, Ïø›Î ‰√ıflı ⁄‘_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· »ı ±fiı
÷ı ’fl‹ÎI‹Î ±fiI’LÔfi ÷k‰ »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷
◊¥ …‰_ ±fiı ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi ¿fl‰_.
±ı¿ g«÷fi “¿fḻı” »Ì±ı ±fiı ±ı¿ g«÷fi “◊Λ”
»ı. g«÷fi ¿fl‰_ fiÏË ±fiı ±Î’‹ı‚ı ¿˘¥ g«÷fi ◊¥
Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi ΩıÕ‰˘ ±fiı ÷ÀV◊
flËı‰_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’HÎı ÷ÀV◊ … »Ì±ı; ¿ı‹¿ı Á_¿S’-
ω¿S’ ÷˘ µI’LÔfi ±fiı fip ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±Î’HÎı flË̱ı
»Ì±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı flËı‰Î‰Î‚Î V‰w’‹Î_ … flË̱ı ±fiı
Á_¿S’-ω¿S’fiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌ ÿ¥±ı, ÷˘ ±Î’HÎÎ µ’fl
÷ı (Á_¿S’-ω¿S’) ·Î√ fiÏË ◊Λ. ÁΑ¿ ±ı¿ ¤Ò·
¿flı »ı ¿ı F›Îflı ÷ıfiı Á_ÁÎfl ›Îÿ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı
÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ¶ıÊ ¿flı »ı ¿ı ±Îfiı ËÃΉ˘, ±Îfiı ÿÒfl ¿fl˘.
±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ωÂıÊ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω›
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ËÃΉ‰Îfi˘ ¿˘¥ ≠›IÔfi fi ¿fl‰˘,
’fl_÷ ±ı‰˘ ω«Îfl ¿fl‰˘ ¿ı Ωı Á_¿S’-ω¿S’˘ ◊Λ,
÷˘ ÷ı‹Î_ ’HÎ ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ±˘÷≠˘÷ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
’ÎHÎÌ‹Î_ ⁄flŒfi˘ √Î_√Õ˘ fiά̱ı ÷˘ ⁄flŒ ’˘÷ı ’HÎ
’ÎHÎÌ »ı ±fiı ÷ıfiÌ ⁄ËÎfl ’HÎ ’ÎHÎÌ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
Á_¿S’-ω¿S’ ¿o¥ ’HÎ ±Î‰ı, ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … ±_÷√˝÷
»ı ±fiı Á_¿S’-ω¿S’fiÌ ’HÎ ±_÷√˝÷ ’fl‹ÎI‹Î …
’fl‹ÎI‹Î ’Ïfl’ÒHν »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á‹ƒ‹Î_ ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ_
‹˘Ω_ ∂»‚ı »ı. ±ı¿ ‹˘Ω ’»Ì ⁄Ì…\_ ‹˘…\_ ±Î‰ı »ı.
±ı ‹˘Ω‹Î_ ’HÎ ’ÎHÎÌ … ’ÎHÎÌ »ı. Ωı‰Î‹Î_ ‹˘…\_ ±·√
434 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

ÿı¬Î› »ı, ’fl_÷ ’ÎHÎÌ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿o¥ fi◊Ì. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı Á_¿S’-ω¿S’‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥
÷k‰ fi◊Ì ¿ı ¿˘¥ ‰V÷ fi◊Ì.
±I›Îflı ¿˘¥ ’flÎHÎÌ CÎÀfiÎ ›Îÿ ±Î‰Ì √¥, ÷˘
÷ı CÎÀfiÎ ’Ëı·Î_ ⁄fiÌ Ë÷Ì ’HÎ Ëη ÷ı CÎÀfiÎ fi◊Ì.
‹fiW› …⁄fl…V÷Ì◊Ì ÷ı CÎÀfiÎfiı ›Îÿ ¿flÌfiı √¤flÎ¥ Ω›
»ı ¿ı Â_ ¿v_, ‹fi fi◊Ì ·Î√÷_! ‰ÎV÷‰‹Î_ F›Îflı
’fl‹ÎI‹Îfi_ K›Îfi ¿fḻı »Ì±ı, ÷ı Á‹›ı ±fiı¿ Ω÷fiÌ
’flÎHÎÌ ‰Î÷˘fiÌ ›Îÿ, ’flÎHÎÎ Á_V¿Îfl˘ fip ◊‰Îfiı ‹ÎÀı
≠√À ◊Λ »ı. ’fl_÷ ÁΑ¿ ±ı ‰Î÷fiı Á‹F›Î ωfiÎ
÷ı‹fiı ÁkÎÎ ±Î’Ìfiı ‰‘Îflı ‹…⁄Ò÷ ⁄fiÎ‰Ì ·ı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌ ÿı‰Ì. ω«Îfl˘ fi ÁÎflÎ Á‹∞±ı,
fi ¬flÎ⁄ Á‹∞±ı, ÷˘ ÷ı±˘ …ı‰Ì flÌ÷ı µI’LÔfi ◊›Î,
÷ı‰Ì … flÌ÷ı fip ◊¥ …Âı. ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı »ı. ±Î’HÎı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ »Ì±ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î
±Î’HÎÎ »ı. Á‰˝ …√αı ’Ïfl’ÒHν ±ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±Î’HÎÌ
„V◊Ï÷ ÂÎr÷ ¿Î‚ ‹ÎÀı »ı ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı «Ò’ ⁄ıÁÌ
flËı‰_. ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi ¿fl‰_. ±Î’‹ı‚ı
g«÷fi ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi ΩıÕ‰˘. ’»Ì
T≤Ïkα˘ ±Î’‹ı‚ı ÂÎ_÷ ◊¥ …Âı ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ K›Îfi
±Î’˘±Î’ ◊Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı T≤Ïkα˘ ±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Ì »ı
±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Î »ı. …ı V‰÷—ÏÁ© »ı,
÷ı‹Î_ ¿fl‰Îfi_ Â_ »ı? ¿fl‰Îfi_ ¿o¥ … fi◊Ì. ÁΑ¿ ±ı‰_
‹ÎfiÌ ·ı »ı ¿ı Ë_ K›Îfi ¿v_ »\_, g«÷fi ¿v_ »\_ ó ±Î
¤Ò· »ı. F›Îflı Á‰˝ …√αı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı, ÷˘
Â_ g«÷fi ¿fl‰_, Â_ K›Îfi ¿fl‰_! Á‹ƒ‹Î_ ‹˘Ω_ ◊Λ
»ı, ’fl_÷ …‚÷k‰‹Î_ fi ‹˘Ω_ »ı, fi Á‹ƒ »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ fi Á_ÁÎfl »ı, fi ±Î¿ÚÏ÷ »ı,
fi ±Î‰‰_-…‰_ »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’Ïfl’ÒHν »ı, Á‹ »ı,
ÂÎ_÷ »ı, Ïfiω˝¿Îfl »ı ±fiı V‰÷—ÏÁ© »ı. ÷ıfi_ g«÷fi
¿fl‰_ fi◊Ì ’Õ÷_. ±ıfi_ g«÷fi Â_ ¿fl‰_? ±ı‹Î_ ÷˘ ±Î’HÎÌ
„V◊Ï÷ ±Î’‹ı‚ı »ı, Ëfl Á‹›ı »ı. T›‰ËÎfl ¿fl÷Ì ‰ı‚Î
’HÎ ±ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±Î’HÎı ±·√ fi◊Ì ◊÷Î, ’fl_÷
Ïfifl_÷fl ÷ı‹Î_ flË̱ı »Ì±ı. F›Îflı T›‰ËÎfl‰Î‚Ì ‰V÷±˘fiı
±Îÿfl ±Î’̱ı »Ì±ı ¿ı ‹Ëk‰ ±Î’̱ı »Ì±ı, I›Îflı
ωZÎı’ ◊Λ »ı. ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÃΠˢ¥±ı ±fiı ¿˘¥ ‰Î÷
›Îÿ ±Î‰Ì Ω› »ı ÷˘ ωZÎı’ ◊¥ Ω› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — K›Îfi›˘√fiÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı ó (1) ‹fifiı ±ı¿Î√˛ ¿fl‰_, ±fiı (2) ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ‹fi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿fl‰˘. ω‰ı¿’Ò‰˝¿ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì ÷fl÷ ‹„@÷ ‹‚ı »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ıÀ·Î_ ’Î’-’H› ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
±Î’H΢ Á_⁄_‘ »ı … fiËŸ, ±ı … ≠‹ÎHÎı ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi-⁄Ï© ÁÎ◊ı ’HÎ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ÷ıfiı … “µ’flÏ÷”
¿Ëı »ı. g«÷fi ¿fl‰ÎfiÌ T≤ÏkÎ ÁÎ◊ı ’HÎ Á_⁄_‘ fiËŸ flËı‰˘ Ωı¥±ı. “lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ·A›_ »ı ¿ı -
ωZÎı’ ‰Î÷◊Ì fi◊Ì ◊÷˘; ÷ıfiı ÁkÎÎ ±Î’Ì ÿ¥±ı »Ì±ı
¿ı ‹Ëk‰ ±Î’Ì ÿ¥±ı »Ì±ı, ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰ZÎı’ ◊Λ »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î‹Î_ ‰Îÿ‚˘ ±Î‰ı »ı ±fiı ω¬ıflÎ¥
Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fi‹Î_ ¿ıÀ·Ì›ı VdflHÎα˘ ±Î‰ı
»ı ±fiı ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î¿Î‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·Î_ ‰Îÿ‚˘
±Î‰ı ±fiı «ÎS›Î_ Ω›, ’fl_÷ ±Î¿Î‹Î_ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi
fi◊Ì ◊÷_; ÷ı …ı‰_ »ı ÷ı‰_ flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı K›ÎfifiÎ
Á‹›ı ¿˘¥ ›Îÿ ±Î‰ı ±◊‰Î fi ±Î‰ı, ’fl‹ÎI‹Î …ı‹
»ı ÷ı‹ ’Ïfl’ÒHν flËı »ı. ¿o¥ ›Îÿ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ’HÎ
’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ¿o¥ ›Îÿ fi ±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ’HÎ
’fl‹ÎI‹Î »ı. Ωı‰Î‹Î_, ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ …ı
¿o¥ ±Î‰Ì Ω›, ÷ı ⁄‘ÎfiÌ ⁄ËÎfl ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı
±fiı ⁄‘ÎfiÌ ±_ÿfl ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı. «fl ±fiı ±«fl
…ı ¿o¥ »ı, ÷ı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ÿÒfl‹Î_ ÿÒfl ’HÎ
’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı fi∞¿‹Î_ fi∞¿ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î »ı.
’fl_÷ ±I›_÷ ÁÒZ‹ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ⁄Ï©fiÌ ±_÷√˝÷ fi◊Ì
±Î‰÷Î (√Ì÷Î ó 13/15). ±ı‰Î ±ı ’fl‹ÎI‹Î ÁÿÔ˚CÎfi,
Ï«ÿÔ˚CÎfi ±fiı ±Îfi_ÿCÎfi »ı. ⁄‘Ì …√αı ’ÒHν ±Îfi_ÿ,
±’Îfl ±Îfi_ÿ, Á‹ ±Îfi_ÿ, ÂÎ_÷ ±Îfi_ÿ, CÎfi ±Îfi_ÿ,
±«‚ ±Îfi_ÿ, ±À· ±Îfi_ÿ ±fiı ±Îfi_ÿ … ±Îfi_ÿ »ı!
±ı¿Î_÷‹Î_ K›Îfi ¿fl‰Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì…ı Á‹›ı ¿Î›˝ ¿fl÷Î_
’HÎ ±ı‹ Á‹…‰_ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı. ¿Î›˝
¿fl÷Î_ ÁΉ‘Îfi ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌÂ_, ÷˘
K›Îfifiı Á‹›ı ‹˘ÀÌ ÁËΛ ‹‚Âı ±fiı K›Îfifiı Á‹›ı
Á_¿S’-ω¿S’fiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±À· „V◊÷
flËÌÂ_ ÷˘ T›‰ËÎfl ¿fl÷Ì ‰ı‚Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ g«÷fi‹Î_ ‹˘ÀÌ
ÁËΛ ‹‚Âı. …ı ÁΑ¿ ˢ› »ı, ÷ı ¿·Î¿-⁄ı ¿·Î¿ fiÏË,
±ÎÃı› ’ˢfl ÁΑ¿ ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˛ÎõHÎ ’˘÷ÎfiÎ
⁄˛ÎõHÎ’HÎ΋Î_ Ïfifl_÷fl „V◊÷ flËı »ı. ⁄˛ÎõHÎ ÷˘ ’ıÿÎ ◊Λ
»ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Î. ’fl_÷ ¿Î‹‘_‘˘ ¿fl÷Ì
‰ı‚Î ’ÿÎ◊˘˝fiÌ, Ïø›Î±˘fiÌ ±fiı T›„@÷±˘fiÌ ÷flŒ T≤ÏkÎ
flËı‰Î◊Ì ÷ı ⁄‘Î_‹Î_ ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹Î ÿı¬Î÷Î fi◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁÌfiı K›Îfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±fiı T›‰ËÎfl¿Î‚‹Î_
¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÁΑ¿fiÌ ºÏp ±ı ÷flŒ flËı‰Ì Ωı¥±ı
¿ı ⁄‘Î_ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, Ïø›Î ‰√ıflı‹Î_
±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … …ı‰ _»ı ÷ı‰_ ’Ïfl’ÒHν »ı. ÷ı‹Î_ …
„V◊÷ flËı‰_ ±fiı ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi ¿fl‰_.
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 435

Á‰* ⁄˛õÎI‹¿o ÷V› ωz›ÎûûI‹‹fiÌʛΠ– ’Ïfl’U›LÔfi’fl‹ı÷Ô˚ Á‰˝÷˘ ‹@÷Á_›— ––

(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11-29-18)
“’Ò‰˘˝@÷ ÁΑfi (‹fi-‰ÎHÎÌ-ÂflÌflfiÌ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ) ¿fl‰Î‰Î‚Î ¤@÷fi_ “Á‰˝ ¿Î_¥
’fl‹ÎI‹ÎV‰w’ … »ı” ó ±ı‰˘ Ïfiç› ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÷ı ±Î ±K›ÎI‹Ï‰zÎ ¶ÎflÎ ⁄‘Î ≠¿ÎflfiÎ_ Á_›˘◊Ì ‹@÷
◊¥fiı ⁄‘Ì …B›Î±ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎflÌ flÌ÷ı ±fi¤‰ ¿flÌfiı µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ “⁄‘ı ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ±Î‰_
g«÷fi ’HÎ fi flËı ⁄S¿ı ÷ıfiı ⁄‘ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î … ÿı¬Î›.”
Á_’ÒHν ÿıÂ, ¿Î‚, Ïø›Î, ‰V÷, T›„@÷, ±‰V◊Î, ’Ïfl„V◊Ï÷ ±fiı CÎÀfiÎ ‰√ıflı‹Î_ ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰ …ı‹-fi_-
÷ı‹ ’Ïfl’ÒHν »ı. ÿıÂ, ¿Î‚ ‰√ıflıfi˘ ÷˘ ±¤Î‰ »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ÏfiI›¤Î‰ »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ÁΑ¿ ’Ëı·Î_
‹fi-⁄Ï©◊Ì ±ı‰˘ Ïfiç› ¿flÌ ·ı ¿ı, “’fl‹ÎI‹÷k‰” »ı. ’»Ì ±Î Ïfiç›fiı ’HÎ »˘ÕÌ ÿı ±fiı ¿o¥ … g«÷fi fi ¿flı.
±ÎI‹Îfi_, ±fiÎI‹Îfi_, ’fl‹ÎI‹Îfi_, Á_ÁÎflfi_ ó Á_›˘√fi_, ω›˘√fi_ ’HÎ g«÷fi fi ¿flı. ¿o¥ ’HÎ g«÷fi ¿flÂı ÷˘ Á_ÁÎfl
±Î‰Ì … …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿o¥ ’HÎ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì Ï«kÎ (¿flHÎ) ÁÎ◊ı flËıÂı. ¿flHÎ ÁÎ◊ı flËıÂı ÷˘ Á_ÁÎflfi˘ I›Î√
fiËŸ ◊Λ, ¿ÎflHÎ ¿ı ¿flHÎ ’HÎ Á_ÁÎfl … »ı. ÷ı◊Ì “fi Ï¿„G«ÿÏ’ Ï«L÷›ı÷”‹Î_ ¿flHÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı
F›Îflı ¿flHÎ ÁÎ◊ı fiËŸ flËı I›Îflı ÁΫ_ K›Îfi ◊Âı. ÁÒZ‹ÎÏ÷ÁÒZ‹ g«÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ T≤ÏkÎ flËı … »ı, T≤ÏkÎfi˘ ±¤Î‰
◊÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ¿Â_ … g«÷fi ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ fi flËı‰Î◊Ì T≤ÏkÎ ±Î’‹ı‚ı ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ı g«÷fifiÌ
⁄‘Ì flÌ÷ı µ’ıZÎÎ ¿fl‰ÎfiÌ »ı. …ı‹ …‚ ÂÎ_÷ ◊÷Î_ ÷ı‹Î_ ¤‚ı·Ì ‹ÎÀÌ ‘Ìflı-‘Ìflı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı fiÌ«ı ⁄ıÁÌ Ω› »ı
±ı … flÌ÷ı g«÷fi fi ¿fl‰Î◊Ì ⁄‘Î_ ω¿Îfl˘ ‘Ìflı-‘Ìflı ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı, ±Ë‹Ô˚ ±˘√‚Ì Ω› »ı ±fiı
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ (±Ë‹Ô˚ flÏË÷ ÁkÎÎ)fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ T≤ÏkÎfi˘ ±¤Î‰ ¿fl‰Î‹Î_ “Âfiˆ— Âfiˆ—” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı. “Âfiˆ— Âfiˆ—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı …⁄fl…V÷Ì
fi ¿fl‰Ì, µ÷Ή‚ ’HÎ fi ¿fl‰Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı …L‹-…L‹ÎL÷flfiÎ Á_V¿Îfl˘ …·ÿÌ◊Ì …÷Î fi◊Ì. µ÷Ή‚, «_«‚÷Îfiı „V◊fl-
V◊Î›Ì ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı ’fl_÷ “Âfiˆ— Âfiˆ—” «_«‚÷Îfi˘ fiΠ¿flı »ı.
≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘ ωfiÎ ÷k‰fi_ g«÷fi, ‹fifi ‰√ıflı ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ ÷k‰fi_ g«÷fi ¿flÂı I›Îflı Ï«kÎ
ÁÎ◊ı flËıÂı, ‹fifi ¿flÂı ÷˘ ‹fi ÁÎ◊ı flËıÂı, Ïfiç› ¿flÂı ÷˘ ⁄Ï© ÁÎ◊ı flËıÂı. ÿ½fi ¿flÂı ÷˘ ºÏp ÁÎ◊ı flËıÂı,
l‰HÎ ¿flÂı ÷˘ l‰HÎı„Lƒ› ÁÎ◊ı flËıÂı, ¿◊fi ¿flÂı ÷˘ ‰ÎHÎÌ ÁÎ◊ı flËıÂı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı “»ı” fiı ‹ÎfiÂı ÷˘ ‹ÎL›÷Î
÷◊Î ‹Îfi‰Î‰Î‚˘ flËÌ …Âı ±fiı “fi◊Ì”fi˘ ÏfiÊı‘ ¿flÂı ÷˘ ÏfiÊı‘ ¿flfiÎfl˘ flËÌ …Âı. “¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ I›Î√ ¿flÂı
÷˘ “Ë_ ¿÷ν fi◊Ì” ó ±Î‰˘ ÁÒZ‹ ±Ëo¿Îfl flËÌ …Âı ±◊ν÷Ô˚ I›Î√ ¿fl‰Î◊Ì I›ÎF› ‰V÷ ±fiı I›Î√Ì (I›Î√ ¿flfiÎfl)
flËÌ …Âı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ µ’fl΋ ◊¥ Ω› ±◊ν÷Ô˚ fi ‹ÎL›÷Î ¿flı, fi ÏfiÊı‘ ¿flı, fi √˛ËHÎ ¿flı, fi I›Î√ ¿flı ⁄S¿ı
V‰÷—ÏÁ© V‰Î¤Îω¿ ÷k‰fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flı ±fiı ⁄ËÎfl-±_ÿfl◊Ì «Ò’ ◊¥ Ω›. ‹Îflı ÂÎ_÷ ◊‰_ »ı ó ±ı‰˘ ±Î√˛Ë (Á_¿S’)
’HÎ fi flάı, ±L›◊Î ¿I≤˝I‰ ±Î‰Ì …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı «Ò’ flËı‰_ V‰÷—ÏÁ© »ı.
ÁΑ¿ Ë_, ÷_, ±Î ±fiı ÷ı ó «Îflı›fiı »˘ÕÌ ÿı ÷˘ ±ı¿ “»ı” (ÁkÎ΋ÎhÎ) flËÌ Ω› »ı, ÷ı V‰÷—ÏÁ© “»ı”fi˘ V‰Ì¿Îfl
¿flÌ ·ı ÷◊Î ’˘÷ı ¿o¥ ’HÎ g«÷fi fi ¿flı. Ωı ÁË… ¿˘¥ g«÷fi ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì flÎ√ ¿ı ¶ıÊ fi ¿flı. fi flÎ∞
◊Λ ¿ı fi fiÎflÎ… ◊Λ, fi ÷ıfiı ÁÎv_ ‹Îfiı ¿ı fi ¬flÎ⁄ ±fiı fi ’˘÷Îfi΋Î_ ‹Îfiı, g«÷fi ¿fl‰_ fi◊Ì ’fl_÷ ◊¥ Ω›
÷˘ ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê fi◊Ì. ÁË… flÌ÷ı ˉΠ«Î·ı »ı, ÂflÿÌ, √fl‹Ì ±Î‰ı »ı, ‰flÁÎÿ ‰flÁı »ı, ÷˘ ÷ı‹Î_ ±Î’HÎfiı ¿˘¥
ÿ˘Ê ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ÿ˘Ê ÷˘ …Õ ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì ·Î√ı »ı.
÷ı◊Ì g«÷fi ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿fl‰Ì, ÷ı◊Ì ÁÎ◊ı ’˘÷Îfiı ΩıÕÌ fi ÿı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ±ı‰_ fi ‹Îfi‰_ ¿ı, “Ë_ g«÷fi ¿v_
»\_. ±fiı g«÷fi ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı.” g«÷fi ‹fi‹Î_ ◊Λ »ı ±fiı ‹fifiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfl˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì.
“±ÎI‹Á_V◊_ ‹fi— ¿ÚI‰Î”‹Î_ “‹fi” ÂOÿ, ⁄Ï©fiÎ ±◊˝‹Î_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı «_«‚÷Î ‹fi‹Î_ ±fiı „V◊fl÷Î ⁄Ï©‹Î_ ◊Λ
»ı. ÷ı◊Ì “±ÎI‹Á_V◊_” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, «_«‚÷Î fi flËı ⁄S¿ı „V◊fl÷Î flËı. …ı‹¿ı “±Î ±‹¿ √΋ »ı” ó ±ı‰Ì
‹ÎL›÷Î ºœ ◊‰Î◊Ì ±ıfi_ g«÷fi ¿fl‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı “’fl‹ÎI‹Î »ı” ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î ºœ ◊¥ Ω› ÷˘ ’»Ì
±ıfi_ Ï«_÷fi fiËŸ ¿fl‰_ ’Õı. …ı V‰÷—ÏÁ© »ı, ÷ıfi_ g«÷fi Â_ ¿fl‰_? ÷ı◊Ì ±ÎI‹g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ±ÎI‹⁄˘‘ ◊÷˘ fi◊Ì,
¿ÎflHÎ ¿ı, ±ÎI‹g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì g«÷¿ flËı »ı ±fiı ±fiÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ flËı »ı. ±fiÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌÂ_ I›Îflı … ÷˘
÷ıfi˘ I›Î√ ±fiı ±ÎI‹Îfi_ g«÷fi ¿flÌÂ_!
436 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

“fi Ï¿„G«ÿÏ’ Ï«L÷›ı÷˚” ±Îfiı “«Ò’ ÁΑfi”, “‹Ò¿ ÁΑfi”, “‹Ò¿ ÁIÁ_√” ±fiı “±Ï«LI›fi_ K›Îfi” ’HÎ ¿Ëı »ı.
±ı‹Î_ fi ÷˘ V◊Ò‚ÂflÌflfiÌ „V◊fl÷Î »ı. Ïø›Î »ı, fi ÁÒZ‹ ÂflÌflfi_ g«÷fi »ı ±fiı fi ¿ÎflHÎ-ÂflÌflfiÌ „V◊fl÷Î »ı. ±ı‹Î_
≥„Lƒ›˘ ’HÎ «Ò’ »ı, ‹fi ’HÎ «Ò’ »ı, ⁄Ï© ’HÎ «Ò’ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘, ‹fi-⁄Ï©fiÌ ¿˘¥ Ïø›Î fi◊Ì. ⁄‘Î_
«Ò’ »ı. ¿˘¥ ⁄˘·÷_ fi◊Ì! …ı Ωı‰_ Ë÷_ ±ı Ωı¥ ·Ì‘_. ÁÎ_¤‚‰_ Ë÷_ ±ı ÁÎ_¤‚Ì ·Ì‘_, ⁄˘·‰_ Ë÷_ ±ı ⁄˘·Ì ·Ì‘_.
¿fl‰_ Ë÷_ ÷ı ¿flÌ ·Ì‘_. ˉı ¿o¥ ’HÎ Ωı‰Î, ¿fl‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, ⁄˘·‰ÎfiÌ vÏ« fi◊Ì ó ±Î‰_ ◊‰Î◊Ì … “«Ò’ ÁΑfi”
◊Λ »ı. ±Î “«Ò’ ÁΑfi” Á‹ÎÏ‘ ¿fl÷Î_ ’HÎ lıWÔà »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‹Î_ ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹˚◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω›
»ı. Á‹ÎÏ‘‹Î_ ÷˘ ·›, ωZÎı’, ¿ÊΛ (ω¿Îfl˘) ±fiı flÁÎV‰Îÿ-±Î «Îfl ÿ˘Ê (ωCÔfi˘) flËı »ı. ’fl_÷ “«Ò’ ÁΑfi”‹Î_
±Î ÿ˘Ê˘ flËı÷Î fi◊Ì. «Ò’ ÁΑfi T≤ÏkÎflÏË÷ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˘˝@÷ ≠¿Îflı Ïfiω˝¿S’ „V◊Ï÷ fi ◊Λ ÷˘ Â_ ¿fl‰_ ó ±ıfiÎ ‹ÎÀı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±P›ÎÁ ⁄÷Ήı »ı.

›÷˘ ›÷˘ ÏfiçflÏ÷ ‹fiçG«·‹„V◊fl‹Ô˚ –– 26––

÷÷V÷÷˘ Ïfi›Q›ˆ÷ÿÎI‹L›ı‰ ‰Â_ fi›ı÷Ô˚ –– 26––
±„V◊fl‹Ô˚ = „V◊fl fi flËıfiÎflÔ_ (±fiı) ÏfiçflÏ÷ = ω«flı »ı, ±ÎI‹Ïfi = (±ı¿) ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
«G«·‹Ô˚ = «_«‚ ÷÷— ÷÷— = I›Î_-I›Î_◊Ì ±ı‰ = …
‹fi— = ‹fi Ïfi›Q› = fl˘¿Ìfiı ‰Â‹Ô˚ = ÁÎflÌ flÌ÷ı
›÷—, ›÷— = F›Î_ - F›Î_ ±ı÷÷Ô˚ = ±ıfiı fi›ı÷Ô˚ = ΩıÕÌ ÿı‰_.1
ÀÌ¿Î ó “›÷˘ ›÷˘ ÏfiçflÏ÷... ±ÎI‹L›ı‰ ‰Â_ fi›ı÷”Ô̊ g«÷fi ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω›, ÷ı … Á‹›ı ÷ı ωʛ ‰√ıflı◊Ì
ó ÁΑ¿ı …ı K›ı› flÎA›_ »ı, ÷ı‹Î_ ±Î ‹fi À¿÷_ fi◊Ì ¿ı ‹fifiı ËÃΉÌfiı ’˘÷ÎfiÎ K›ı›-’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰_. ŒflÌ◊Ì
fl˘¿Î÷_ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÷ıfiı “±„V◊fl” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î «ÎS›_ Ω› ÷˘ ŒflÌ◊Ì ·Î‰Ìfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰_. ±Î flÌ÷ı
‹fi Ω÷Ω÷fiÎ_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi_ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi_ g«÷fi ‹fifiı ‰Îfl_‰Îfl ’˘÷ÎfiÎ K›ı›‹Î_ ΩıÕ÷Î flËı‰_.
¿flı »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiı “«_«‚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı (2) F›Î_-F›Î_ ‹fi Ω›, I›Î_-I›Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı Ωı‰Î.
»ı ¿ı ±Î ‹fi fi ÷˘ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊fl ◊Λ »ı ±fiı fi …ı‹¿ı, √_√Î∞ ›Îÿ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ √_√Î∞fiÎ w’‹Î_
Á_ÁÎflfiı ’HÎ »˘Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ±Î ‹fi F›Î_- ’fl‹ÎI‹Î … »ı, √Λ ›Îÿ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ √Λ w’ı
F›Î_ Ω›, …ı …ı ¿ÎflHÎ◊Ì Ω›, …ı‰Ì-…ı‰Ì flÌ÷ı Ω› ±fiı ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó ±Î flÌ÷ı ‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰_. ⁄Ì∞
F›Îflı-F›Îflı Ω›, ÷ıfiı I›Î_-I›Î_◊Ì, ÷ı ÷ı ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı‰Ì- ºÏp±ı, √_√Î∞ ‰√ıflı‹Î_ ÁkÎÎ w’ı ’fl‹ÎI‹Î … ’fl‹ÎI‹Î
÷ı‰Ì flÌ÷ı ±fiı I›Îflı-I›Îflı ËÃΉÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰_. ±Î »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‹fiÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … Ë÷Î, ±ı fiËŸ
±„V◊fl ±fiı «_«‚ ‹fifi_ Ïfi›‹fi ¿fl‰Î‹Î_ ÁΉ‘ÎfiÌ flËı I›Îflı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … flËıÂı ±fiı ±ı‹fiÎ flËı‰Î »÷Î_
flά‰Ì ±fiı œÌ·Î fi ¿fl‰Ì. ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó ±Î flÌ÷ı ‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰_.
‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕ‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ±ı (3) ÁΑ¿ F›Îflı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰Îfi˘
±P›ÎÁ ¿flı »ı, I›Îflı Á_ÁÎflfiÌ ‰Î÷˘ ›Îÿ ±Î‰ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì
¬⁄fl ’Õı ¿ı ‹fi ’ÿÎ◊˘˝fi_ g«÷fi ¿flÌ flèÎ_ »ı, I›Îflı ±ı‰˘ ω«Îfl
¿fl‰˘ ¿ı g«÷fi◊Ì T≤ÏkÎ ±fiı ÷ıfiΠωʛfi˘ ±Î‘Îfl ±fiı ÁΑ¿ √¤flÎ¥ Ω› »ı ¿ı F›Îflı Ë_ Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ ¿v_ »\_,
≠¿Î¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ±ı … ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰Îfi_ »ı. I›Îflı ±ÎÀ·Ì ‰Î÷˘ ›Îÿ fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ±ÎÀ·_ g«÷fi fi◊Ì
◊÷_; ’fl_÷ F›Îflı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰Îfi˘ ±P›ÎÁ ¿v_
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ΩıÕ‰ÎfiÌ ›„@÷±˘
»\_. I›Îflı ‹fi‹Î_ Ω÷Ω÷fiÌ ‰Î÷˘ ›Îÿ ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı!
(1) ‹fi …ı ¿˘¥ ≥„Lƒ›fiΠωʛ‹Î_, …ı ¿˘¥ T›„@÷, ’fl_÷ ±ı‰_ Á‹∞fiı ÁΑ¿ı √¤flΉ_ fiÏË Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı
‰V÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, ‰√ıflı‹Î_ «ÎS›_ Ω›, ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ F›Îflı ÁΑ¿fi˘ µtıU› ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ⁄fiÌ √›˘, ÷˘ ˉı

1. √Ì÷΋Î_ ±P›ÎÁfi_ V‰w’ V’pw’ı ±Î … f·˘¿‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı.

f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 437

Á_ÁÎflfiÎ g«÷fifiÎ w’‹Î_ ±_ÿfl◊Ì ¿>Õ˘-¿«fl˘ fiÌ¿‚Ì flè΢ ¿Î›˝ ¿fl‰_ »ı, ±‹¿ V◊Îfiı …‰_ »ı, ±‹¿ T›„@÷fiı ‹‚‰_
»ı, ±_ÿfl ÁŒÎ¥ ◊¥ flËÌ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ »ı, ±‹¿ T›„@÷ ‹‚‰Î ‹ÎÀı ±Î‰‰ÎfiÌ »ı, ÷˘ ÷ıfiÌ
¿Î›˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±_ÿfl Ω‹ı·Î ’flÎHÎÎ Á_V¿Îfl˘fiı ⁄ËÎfl ÁÎ◊ı ‰Î÷«Ì÷ ’HÎ ¿fl‰ÎfiÌ »ı” ‰√ıflı ¿Î›˝ ¤flÌ fi flά‰Î_
fiÌ¿‚‰ÎfiÌ ÷¿ fi◊Ì ‹‚÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˝ ±Î ¿Î›˘˝fiÌ VQ≤Ï÷ K›Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊‰Î fi◊Ì ÿı÷Ì. ±Î◊Ì
»˘ÕÌfiı ±ı¿Î_÷‹Î_ ⁄ıÁ‰ÎfiÌ ÷ı‹fiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰ÎfiÌ ÷¿ K›Îfi‹Î_ ÂÎ_÷Ï«kÎ ◊¥fiı ⁄ıÁ‰_ Ωı¥±ı.
‹‚ı »ı ±fiı ÷ı±˘ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î ·Î√ı »ı. (6) K›Îfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ¿ÿÌ Á_¿S’-ω¿S’˘ ±Î‰Ì
(4) ÁΑ¿fiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î Ω› ÷˘ “±Õo√ ⁄Õo√ V‰ÎËΔ ó ±ı‹ ¿ËÌfiı ÷ı‹fiı
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’Õı »ı ¿ı ÷ı ’˘÷Îfiı Á_ÁÎflfi˘ ‹ÎfiÌfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿı‰Î ±◊ν÷Ô˚ “V‰ÎËΔ ¿ËÌfiı Á_¿S’-ω¿S’˘
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿flı »ı. ±Î◊Ì Á_ÁÎflfi_ g«÷fi (±Õ_√-⁄Õo√)fiÌ ±ÎËÏ÷ ±Î’Ì ÿı‰Ì.
±Î’˘±Î’ ◊Λ »ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ ’Õı »ı, (7) Á΋ı Ωı¥fiı ±Î_¬˘fiı ◊˘ÕÌ¿ ‰Îfl ‰Îfl_‰Îfl
»÷Î_ ’HÎ g«÷fi ◊÷_ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ {Õ’◊Ì ’À’ÀΉ‰Ì ±fiı ’»Ì ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿flÌ ÿı‰Ì. ±Î_¬˘
◊¥fiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’À’ÀΉ‰Î◊Ì …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ËÎflfi_ ºU› ¿’Î¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì
“Ë_ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … »\_ ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … … flÌ÷ı ±_ÿflfiÎ Á_¿S’-ω¿S’˘ ’HÎ ¿’Î¥ Ω› »ı.
‹ÎflÎ »ı; Ë_ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfi˘ fi◊Ì ±fiı ÂflÌfl-Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ_ (8) ’Ëı·Î_ fiÎÏÁ¿Î◊Ì rÎÁfiı ⁄ı-hÎHÎ ‰Îfl Ωıfl◊Ì
fi◊Ì” ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊‰Î◊Ì ⁄ËÎfl ¿Îœ‰Î ±fiı ’»Ì ±_÷‹Î_ Ωıfl◊Ì (e_ŒÎÕÎ ÁÎ◊ı) ’ÒflÎ
¤√‰Îfifi_ g«÷fi V‰Î¤Îω¿ … ◊‰Î ·Î√Âı ±fiı g«÷fi rÎÁfiı ⁄ËÎfl ¿ÎœÌfiı ⁄ËÎfl … fl˘¿Ì ÿı‰˘. …ıÀ·˘ Á‹›
¿fl‰_ fiÏË ’Õı. rÎÁ fl˘¿Ì ¿Λ, ÷ıÀ·˘ Á‹› fl˘¿Ìfiı ’»Ì ‘Ìflı-‘Ìflı rÎÁ
(5) K›Îfi ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ÁΑ¿ı ±ı A›Î· flά‰˘ ·ı÷Î flËÌfiı V‰Î¤Îω¿ rÎÁ ·ı‰ÎfiÌ „V◊Ï÷‹Î_ ±Î‰Ì …‰_.
Ωı¥±ı ¿ı ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ¿Î›˝ ¤flΛı·_ fi flËı ±◊ν÷Ô˚ “±‹¿ ±ÎfiÎ◊Ì ’HÎ ⁄‘Î Á_¿S’-ω¿S’˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ωı ’Ò‰˝ f·˘¿ ≠‹ÎHÎı «Ò’-ÁΑfi fi ◊¥ ¿ı ÷˘ ‹fi F›Î_-F›Î_ Ω› I›Î_-I›Î_◊Ì ËÀΉÌfiı
÷ıfiı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·√Ή‰_. ‹fifiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·√Ή‰Îfi_ lıWÔà ÁΑfi ±ı »ı ¿ı ‹fi F›Î_-F›Î_ Ω›, I›Î_-I›Î_
’fl‹ÎI‹Îfiı … Ωı‰Î ±◊‰Î ‹fi‹Î_ …ı …ı g«÷fi ◊Λ ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ … V‰w’ Á‹…‰_.
±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı ¿ı, F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿, ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹ÎfiÂı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_
‹fi ⁄‘Ì flÌ÷ı Ïfiv© (fl˘¿ı·_) flËÌ Â¿÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎÌ ±_ÿfl ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î »ı, I›Î_
Á‘Ì flÎ√fi˘ Á‰˝◊Î fiΠ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì ±fiı flÎ√fi˘ Á‰˝◊Î fiΠ◊›Î ωfiÎ ‹fi Á‰˝◊Î Ïfiω˝Ê› ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì.
flÎ√ ËÂı ÷˘ ‹fifi˘ ‹›Î˝Ïÿ÷ Ïfifl˘‘ ◊Âı, …ıfiÎ◊Ì ·˙Ï¿¿ ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊Âı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ fiËŸ
◊Λ. ±L› ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î flËı‰Î◊Ì ‹fifi˘ Ïfifl˘‘ ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ T›I◊Îfi ◊Λ »ı ±◊ν÷˚ Á‹ÎÏ‘ ±fiı T›I◊Îfi
ó ±Î ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘ ◊Λ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄Ì∞ ÁkÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›Î˝ ωfiÎ ⁄ı ÁkÎα˘ Á_¤‰ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ‹fifi˘
Á_’ÒHν Ïfifl˘‘, ⁄Ì∞ ÁkÎÎ fi ‹Îfi‰Î◊Ì … ◊Âı.
óáó
Á_⁄_‘ ó «˘‰ÌÁ‹Î-’«ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ …ı K›Îfi›˘√ÌfiÌ µ’flÏ÷fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_
÷ıfiÌ ±‰V◊Îfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ÷ıfiÎ ÁΑfifi_ Œ‚ ⁄÷Ήı »ı.
≠ÂÎL÷‹fiÁ_ èÎıfi_ ›˘Ï√fi_ Á¬‹k΋‹Ô˚ –– 27––
µ’ˆÏ÷ ÂÎL÷fl…Á_ ⁄˛õ¤Ò÷‹¿S‹Ê‹Ô˚ –– 27––
±¿S‹Ê‹Ô˚ = …ı ÏfiW’Î’ »ı ‹fiÁ‹Ô˚ flÌ÷ı ÂÎL÷ ◊¥ √›_ ÏË = «˘yÁ
(±fiı) »ı, (±ı‰Î) µk΋‹Ô˚ = µk΋
ÂÎL÷fl…Á‹Ô˚ = …ıfi˘ flΩı√HÎ ÂÎ_÷ ±ıfi‹Ô˚ = ±Î (Á΄k‰¿)
◊¥ «@›˘ »ı, ⁄˛õ¤Ò÷‹Ô˚ = ⁄˛õw’ ⁄fiı·Î Á¬‹Ô˚ = Á¬
≠ÂÎL÷- = …ıfi_ ‹fi ÁQ›¿Ô˚ ›˘Ï√fi‹Ô˚ = ›˘√Ìfiı µ’ˆÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
438 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

ÀÌ¿Î ó “≠ÂÎL÷‹fiÁ_ èÎıfi_... ⁄˛õ¤Ò÷‹¿S‹Ê‹Ô˚”
ó …ıfiÎ_ ÁC΂Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ √›Î_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷‹˘√HÎ
±fiı ÷‹˘√HÎfiÌ ±≠¿ÎÂ, ±≠T≤ÏkÎ, ≠‹Îÿ ±fiı ‹˘Ë
(√Ì÷Î ±. 14/13) ó ±ı T≤Ïkα˘ fip ◊¥ √¥ »ı,
±ı‰Î ›˘√Ìfiı ±ËŸ “±¿S‹Ê‹Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
…ıfi˘ flΩı√HÎ ±fiı flΩı√HÎfi˘ ·˘¤, ≠T≤ÏkÎ, fi‰Î_-
fi‰Î_ ¿‹˘˝‹Î_ ΩıÕΉ_, ±ÂÎ_Ï÷ ±fiı VM≤ËÎ (√Ì÷Î ±.
14/12) ó ±ı T≤Ïkα˘ ÂÎ_÷ ◊¥ √¥ »ı, ±ı‰Î ›˘√Ìfiı
±ËŸ “ÂÎL÷fl…Á‹Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
÷‹˘√HÎ, flΩı√HÎ ÷◊Î ÷ı‹fiÌ T≤Ïkα˘ ÂÎ_÷ ◊‰Î◊Ì
…ı‹fi_ ‹fi V‰Î¤Îω¿ ÂÎ_÷ ◊¥ √›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÌ
÷‹Î‹ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì ÷◊Î Á_¿S’-ω¿S’˘◊Ì ’HÎ
µ’flÏ÷ ◊¥ √¥ »ı, ±ı‰Î V‰Î¤Îω¿ ÂÎ_÷ ‹fi‰Î‚Î
›˘√Ìfiı ±ËŸ “≠ÂÎL÷‹fiÁ‹Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
“≠ÂÎL÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı K›Îfi›˘√Ì F›Î_
Á‘Ì ‹fifiı ’˘÷Îfi_ ‹Îfiı »ı, I›Î_ Á‘Ì ‹fi ±P›ÎÁ◊Ì ÂÎ_÷
÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ≠ÂÎ_÷ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝◊Î ÂÎ_÷ fi◊Ì ◊¥
¿÷_. ’HÎ F›Îflı K›Îfi›˘√Ì ‹fi◊Ì ’HÎ µ’fl΋ ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fifiı ’HÎ ’˘÷Îfi_ fi◊Ì ‹Îfi÷˘ ±fiı ‹fi◊Ì
óáó
’HÎ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ‹fi‹Î_ flÎ√¶ıÊ fi
ˢ‰Î◊Ì ÷ıfi_ ‹fi V‰Î¤Îω¿ … ÂÎ_÷ ◊¥ Ω› »ı.
’«ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ıfiÌ µ’fl΋÷Îfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı, ÷ı … (µ’fl΋ ◊‰Î◊Ì) ’Î’flÏË÷, ÂÎ_÷
flΩı√HΉ΂˘ ±fiı ≠ÂÎ_÷ ‹fi‰Î‚Ô˘ ◊›˘ »ı. ±Î◊Ì ÷ı
›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “±ıfi‹Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ±ı‰Î ⁄˛õV‰w’
K›Îfi›˘√Ìfiı V‰Î¤Îω¿ … µk΋ Á¬ ±◊ν÷Ô˚ Á΄k‰¿
Á¬ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
’Ëı·Î_ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ …ı ›˘√fi˘
Ïfiç›’Ò‰˝¿ ±P›ÎÁ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
Ë÷Ì ó “Á Ïfiç›ıfi ›˘@÷T›—”, ÷ı ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ
¿fl‰Î‰Î‚Î ›˘√Ìfiı ÏfiÏç÷ … µk΋ Á¬fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥
…Âı, ÷ı‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì. ±Î Ïfi—Á_ÏÿB‘÷Îfiı
⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “ÏË” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı.
“Á¬‹’ˆÏ÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ›˘√Ì
⁄‘Î◊Ì µ’fl΋ ◊¥ √›˘ »ı, ÷ıfiı µk΋ Á¬fiÌ ¬˘…
fi◊Ì ¿fl‰Ì ’Õ÷Ì, ÷ı Á¬≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ≠›IÔfi, ’Ïfll‹
‰√ıflı fi◊Ì ¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_, ’fl_÷ ÷ı µk΋ Á¬ ÷ıfiı V‰÷—
V‰Î¤Îω¿ … ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.

›G…¯Îı‰_ ÁÿÎI‹Îfi_ ›˘√Ìω√÷¿S‹Ê— –– 28––

Á¬ıfi ⁄˛õÁ_V’½‹I›L÷_ Á¬‹ë÷ı –– 28––
±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı ΩıÕ÷˘ flËÌfiı ⁄˛õÁ_V’½‹Ô˚ = ⁄˛õ ≠΄MÔ÷w’
±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ω√÷¿S‹Ê— = ÏfiW’Î’ ±I›L÷‹Ô˚ = ±fi_÷
ÁÿÎ = Ïfifl_÷fl ›˘√Ì = ›˘√Ì Á¬‹Ô˚ = Á¬fi˘
›G…fiÔ˚ = (’fl‹ÎI‹Î‹Î_) Á¬ıfi = Á¬’Ò‰¿˝ ±ë÷ı = ±fi¤‰ ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›G…¯Îı‰_ ÁÿÎI‹Îfi_ ›˘√Ì Ï‰√÷-¿S‹Ê—” K›Îfi ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_
ó ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷fiı ‹ÎÀı …ı (‹fifiı ‰Îfl_‰Îfl ΩıÕ‰_ “Ïfi›÷‹ÎfiÁ—” ±ÎT›_ »ı ±fiı ±ËŸ “ω√÷¿S‹Ê—” ±ÎT›_
‰√ıflı) ±P›ÎÁ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ±P›ÎÁ ±ËŸ »ı; ¿ı‹¿ı I›Î_ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹fi ·√ÎÕ‰Îfi_ ≠ΑÎL› »ı
fi◊Ì. ±ËŸ ÷˘ ±fiP›ÎÁ … ±P›ÎÁ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ±ËŸ …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰Îfi_ ≠ΑÎL› »ı. I›Î_ ÷˘
V‰w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ºœ flά‰Ì ±ı … ±P›ÎÁ ’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ Á√HÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
»ı. ±Î ±P›ÎÁ‹Î_ ±P›ÎÁT≤ÏkÎ fi◊Ì. ±ı‰Î ±P›ÎÁ◊Ì ÷S·Ìfi ◊¥ √›Î ÷˘ Á_ÁÎfl-±Î’˘±Î’ »^ÀÌ √›˘ ±fiı
÷ı ›˘√Ì ±Ëo÷Î-‹‹÷ÎflÏË÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Ëo÷Î ±fiı ±ËŸ ±Ëo÷Î-‹‹÷Î w’Ì ¿S‹Ê◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î
‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ ◊‰_ ±ıfiı … ÏfiW’Î’ ◊‰_ ¿Ëı »ı; ¿ı‹¿ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ K›ı› ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ ◊¥
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Î’Ò‰˝¿ Á_⁄_‘ flά‰˘ ±ı … √›Î. ±Î flÌ÷ı ⁄LÔfiıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı¿ … ◊›_ ±◊ν÷Ô˚ I›Î_
’Î’ »ı. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕΉÎ◊Ì Á_ÁÎfl »^ÀÌ √›˘ ±fiı ±ËŸ
’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ “›G…¯Îı‰‹Ô˚” ’ÿ Á√HÎfiÎ K›Îfi Á_ÁÎflfiı »˘ÕÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ „V◊÷ ◊¥ √›Î.
‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı ±fiı ±ËŸ “›G…¯Îı‰‹Ô˚” ’ÿ Ïfi√˝HÎfiÎ “Á¬ıfi ⁄˛õÁ_V’½‹I›L÷_ Á¬‹ffi÷ı” ó ÷ıfiÌ
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 439

⁄˛õfiÌ ÁÎ◊ı …ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ “Ë_”’HÎÎfi˘
Á_V¿Îfl ’HÎ fi◊Ì flËı÷˘, ÁkÎÎ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±Îfiı
… Á¬’Ò‰˝¿ ⁄˛õfi˘ Á_V’½ ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı. …ı Á¬‹Î_
±fi¤‰ ¿flfiÎfl˘ ±fiı ±fi¤‰‹Î_ ±Î‰fiÎfl˘ ó ±ı ⁄¯Îı›
óáó
fi◊Ì flËı÷Î, ÷ı “±I›_÷ Á¬” »ı. ±Î ›˘√Ì ±Î Á¬fiı
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı. ±Î “±I›_÷ Á¬”, “±ZΛ Á¬” (±.
5/21) ±fiı “±ÎI›_Ï÷¿ Á¬” (±. 6/21) ó ±ı ±ı¿
… ’fl‹ÎI‹÷k‰ w’Ì ±Îfi_ÿfiÎ_ ‰Î«¿ »ı.

Á_⁄_‘ ó ±œÎfl‹Î◊Ì ÷ı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì V‰w’fi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î …ı ÁÎ_A››˘√Ìfi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ıfiÎ
±fi¤‰fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
Á‰˝¤Ò÷V◊‹ÎI‹Îfi_ Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi «ÎI‹Ïfi –– 29––
¥ZÎ÷ı ›˘√›@÷ÎI‹Î Á‰˝hÎ Á‹ÿ½fi— –– 29––
Á‰˝hÎ = ⁄‘Ì …B›Î±ı ›˘√›@÷ÎI‹Î = K›Îfi›˘√◊Ì ›@÷ Á‰˝¤÷Ò V◊‹Ô˚ = Á‰˝¤Ò÷˘‹Î_ „V◊÷
±_÷—¿flHΉ΂˘ ¥ZÎ÷ı = …\±ı »ı. (±fiı)
Á‹ÿ½fi— = ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı
(ÁÎ_A››˘√Ì) Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi = Á‰˝¤Ò÷˘fiı
ΩıfiÎfl˘
±ÎI‹Ïfi = ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_
« = ±fiı ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı (…\±ı »ı).

ÀÌ¿Î ó “¥ZÎ÷ı ›˘√›@÷ÎI‹Î Á‰˝hÎ Á‹ÿ½fi—” ó
⁄‘Ì …√αı ±ı¿ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Î … ’Ïfl’ÒHν
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ¬Î_ÕfiÎ_ ⁄fiı·Î_ ±fiı¿ Ω÷fiÎ_
fl‹¿ÕÎ_fiÎ_ fi΋, w’, ±Î¿ÚÏ÷ ‰√ıflı Ϥ¯Î-Ϥ¯Î ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ÷ı±˘‹Î_ Á‹Îfiw’ı ±ı¿ ¬Î_Õfiı, ·˘œÎ◊Ì ⁄fiı·Î_ ±fiı¿
Ω÷fiÎ_ ±VÔhÎ-ÂVÔh΢‹Î_ ±ı¿ ·˘œÎfi˘, ‹ÎÀÌ◊Ì ⁄fiı·Î_ ±fiı¿
Ω÷fiÎ_ ‰ÎÁH΢‹Î_ ±ı¿ ‹ÎÀÌfiı ±fiı Á˘fiÎ◊Ì ⁄fiı·Î_
±Î¤ÒÊH΢‹Î_ ±ı¿ Á˘fiÎfiı … ÿı¬ı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
K›Îfi›˘√Ì Ω÷Ω÷fiÌ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ Á‹Îfiw’ı
±ı¿ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı … ÿı¬ı »ı.
“›˘√›@÷ÎI‹Î” ó ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
K›Îfi›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ÷ı ›˘√Ìfi_ ±_÷—¿flHÎ
’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ÷S·Ìfi ◊¥ √›_ »ı. [÷S·Ìfi ◊›Î
’»Ì ÷ıfi˘ ±_÷—¿flHÎ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı,
…ıfi˘ Á_¿ı÷ “Á‰˝¤Ò÷V◊‹ÎI‹Îfi_ Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi «ÎI‹Ïfi”
’ÿ˘◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.]
“Á‰˝¤Ò÷V◊‹ÎI‹Îfi‹Ô˚” ó ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_
’˘÷ÎfiÎ ±ÎI‹Îfiı ó ’˘÷ÎfiÎ Á÷V‰w’fiı „V◊÷ ÿı¬ı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÁΑÎflHÎ ≠ÎHÎÌ ±Î¬Î ÂflÌfl‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
ÿı¬ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiÎ ⁄‘Î ±‰›‰˘‹Î_ ±fiı ±_¢‹Î_
“Ë_”fiı … ’Ïfl’ÒHν w’ı ÿı¬ı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á‹ÿÂa
’vÊ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı … „V◊÷ ÿı¬ı »ı.
¿˘¥fiı ÏfiƒÎ‹Î_ V‰MÔfi ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı V‰MÔfi‹Î_ V◊Ήfl-
…_√‹ ≠ÎHÎÌ ’ÿÎ◊˝ ÿı¬ı »ı. ’fl_÷ ÏfiƒÎ ¬Ò·÷Î_ ±ı V‰MÔfifiÌ
V≤Ïp fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì; ±Î◊Ì V‰MÔfi‹Î_ V◊Ήfl …_√‹ ‰√ıflı Á‰˝
¿o¥ ’˘÷ı … ⁄L›˘ »ı. Ω√˛÷-±‰V◊΋Î_ ¿˘¥ …Õ ¿ı «ı÷fi
≠ÎHÎÌ’ÿÎ◊˝fiÌ ›Îÿ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ‹fi◊Ì ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì Ω›
»ı ±fiı ›Îÿ ËÃ÷Î_ … ÷ı ⁄‘_ ºU›, ±ºU› ◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì
›Îÿ‹Î_ Á‰˝ ¿o¥ ’˘÷Îfi_ ‹fi … ⁄L›_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı K›Îfi›˘√Ì
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı „V◊÷ ÿı¬ı »ı. „V◊÷
ÿı¬Î‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ÁkÎÎw’ı ’˘÷Îfi_
… V‰w’ »ı. V‰w’fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
Á_ÁÎfl ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ ±ı¿w’ fi◊Ì flËı÷˘, ’fl_÷ ≠Ï÷ZÎHÎı
⁄ÿ·Î÷˘ … flËı »ı. Á_ÁÎflfiÎ ¿˘¥ w’fiı ±ı¿ ‰Îfl ÿıA›Î ’»Ì
Ωı ⁄Ì∞ ‰Îfl ÷ıfiı ±ı … w’‹Î_ ¿˘¥ ÿı¬‰Î ≥E»ı, ÷˘ ÿı¬Ì
… ¿Î÷_ fi◊Ì, ¿ı‹¿ı ÷ı ’Ëı·_ w’ ⁄ÿ·Î¥ √›_. ±ı‰Ì
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ›˘√Ì ÁkÎÎw’ı
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı … ÿı¬ı »ı.
“Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi «ÎI‹Ïfi” ó ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı
’˘÷ÎfiÌ ±_÷√˝÷ ÿı¬ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ Á‰˝√÷Ô˚, ±ÁÌ‹
±fiı Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi V‰w’‹Î_ … ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ÷◊Î
Á‹√˛ Á_ÁÎflfiı ÿı¬ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±ı¿ ≠¿ÎÂfiÌ ±_÷√˝÷
·Î·, ’Ì‚˘, ¿Î‚˘, ¤Òfl˘ ‰√ıflı …ıÀ·Î fl_√˘ ÿı¬Î› »ı, ÷ı
⁄‘Î ≠¿ÎÂ◊Ì … ⁄fiı·Î »ı ±fiı ≠¿Î‹Î_ … ÿı¬Î› »ı
±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı …ıÀ·Ì ‰V÷±˘ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘Ì ÁÒ›˝◊Ì
… µI’LÔfi ◊¥ »ı ±fiı ÁÒ›˝fiÎ ≠¿Î‹Î_ … ÿı¬Î› »ı, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ÷ı ›˘√Ì ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì …
’ıÿÎ ◊›ı·Î_, V‰w’‹Î_ … ·Ìfi ◊÷Î_ ±fiı V‰w’‹Î_ … „V◊÷
440 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

ÿı¬ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiı …ı ¿o¥ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘_
’˘÷Îfi_ V‰w’ … ÿı¬Î› »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ÷˘ ’˘÷Îfiı „V◊÷ ⁄÷ÎT›˘
»ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfi΋Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı „V◊÷ fi◊Ì ⁄÷ÎT›Î_. ±ı‰_
¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ
»ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfi΋Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁkÎÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı
óáó
V‰w’ ÷˘ ÁÿÎ ±ı¿w’ flËı‰Î‰Î‚_ »ı, ’fl_÷ ≠ÎHÎ̱˘
µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î_ »ı.
±Î f·˘¿fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı T›‰ËÎfl‹Î_ ÷˘
≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı ±·√-±·√ ‰÷ν‰ ◊Λ »ı, ’fl_÷
±·√-±·√ ‰÷ν‰ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı Á‹ÿÂa ›˘√ÌfiÌ
„V◊Ï÷‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘.

Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı «˙ÿ‹Î-’_ÿfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ Á√HÎÁοÎflfi_ K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î …ı ¤„@÷›˘√Ìfi_ ‰Hνfi ¿›*
Ë÷_. ÷ıfiÎ ±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.
›˘ ‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hÎ Á‰* « ‹Ï› ’U›Ï÷ –– 30––
÷V›ÎËo fi ≠HÎU›ÎÏ‹ Á « ‹ı fi ≠HÎU›Ï÷ –– 30––
›— = …ı (¤@÷) ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ fi, ≠HÎU›ÎÏ‹ = ±ºU› fi◊Ì ◊÷˘
Á‰˝hÎ = ÁC΂Î_ ¤Ò÷˘‹Î_ Á‰˝‹˚Ô = ÁC΂Î_ ¤Ò÷˘fiı « = ±fiı
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ’U›Ï÷ = …\±ı »ı, Á— = ÷ı
’U›Ï÷ = …\±ı »ı ÷V› = ±ıfiı ‹ÎÀı ‹ı = ‹Îflı ‹ÎÀı
« = ±fiı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ fi, ≠HÎU›Ï÷ = ±ºU› fi◊Ì ◊÷˘.
ÀÌ¿Î ó “›˘ ‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hΔ ó …ı ¤@÷ ⁄‘Î_ ÿ˘Õ‰Î ‹Î_ÕÌ. ‹˘ÀÎ √˘‰Î‚˘±ı ±ı √Λ˘fiı ⁄Ë … fl˘¿Ì,
V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’Â, ’ZÎÌ, ÿı‰÷Î, ›ZÎ, flÎZÎÁ, ’fl_÷ ÷ı fl˘¿Î¥ fiÏË. ±ıfiÎ◊Ì √˘‰Î‚˘fiı ÷ı √Λ˘ ’fl ⁄Ë
’ÿÎ◊˝, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflı‹Î_ ‹fiı ÿı¬ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, … √VÁ˘ ±Î‰Ì √›˘. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı‹HÎı ’˘÷-’˘÷ÎfiÎ_
⁄˛õÎ∞ F›Îflı ‰Î»flÕÎ_ ±fiı B‰Î·⁄η˘fiı «˘flÌfiı ·¥ √›Î, ⁄΂¿˘fiı Ωı›Î, I›Îflı ÷ı‹fi˘ √VÁ˘ ÂÎ_÷ ◊¥ √›˘ ±fiı
I›Îflı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ Ω÷ı … ‰Î»flÕÎ_ ±fiı B‰Î·⁄η VfiıË µ¤flÎ¥ ±ÎT›˘. ÷ı±˘ ⁄΂¿˘fiı xÿ› ÁÎ◊ı «Î_’‰Î
⁄fiÌ √›Î. ‰Î»flÕÎ_ ±fiı B‰Î·⁄η … fiÏË, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ·ÎB›Î, ÷ı‹fiÎ_ ‹Î◊Î_ ÁÒ_CΉΠ·ÎB›Î. ±Î ·Ì·Îfiı Ωı¥ ÿε
Á˘ÀÌ, gÂ√ÕÎ_, (±ı¿ ≠¿Îflfi_ ‰Îz), ‰Î_Á‚Ì, ‰VÔhÎ, ±Î¤ÒÊHÎ ÿÎÿαı ω«Î›* ¿ı ±Î Â_ flËV› »ı; ±ı‹HÎı K›Îfi ‘flÌfiı
‰√ıflı ’HÎ ¤√‰Îfi Ω÷ı … ⁄fiÌ √›Î.1 ±ı ·Ì·Î ±ı¿ Ωı›_ ÷˘ ±ı‹fiı ‰Î»flÕÎ_ ±fiı B‰Î·⁄η˘fiÎ w’‹Î_ lÌ¿ÚWHÎ
‰Ê˝ Á‘Ì «Î·÷Ì flËÌ, ’fl_÷ ¿˘¥fiı ÷ıfiÌ ¬⁄fl fiÎ ’ÕÌ. … ÿı¬Î›Î. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ÏÁ© ¤@÷ ⁄‘Ì …√αı
‰Î»flÕÎ_‹Î_◊Ì ¿ıÀ·Î_¿ ‰Î»flÕÎ_ ÷˘ ¿ı‰‚ ÿÒ‘ … ’̉Ή΂Î_ ¤√‰Îfifiı … …\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ ¤√‰IÁkÎÎ ÏÁ‰Î›
Ë÷Î_, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ CÎıfl … flËı÷Î_ Ë÷Î_ ±fiı ‹˘ÀÎ_ ⁄Ì∞ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÁkÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì.
‰Î»flÕÎ_±˘fiı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‰fi‹Î_ ·¥ “Á‰* « ‹Ï› ’U›Ï÷” ó ±fiı …ı ¤@÷ V◊‚, ¿Î‚,
…÷Î Ë÷Î. ±ı¿ Ïÿ‰Á ÿε ÿÎÿÎ (⁄·fl΋∞)±ı Ωı›_ ¿ı ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ‹ÎflÎ … ±_÷√˝÷
fiÎfiÎ_ ‰Î»flÕÎ_‰Î‚Ì √Λ˘ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ_ ±√εfiÎ_ (‹˘ÀÎ_) …\±ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, √Ì÷Îfi˘ µ’ÿı ÿı÷Ì ‰¬÷ı ±…\˝fi
‰Î»flÕÎ_±˘fiı Ωı¥fiı ÷ı‹fiı ÿÒ‘ Ï’‰ÕΉ‰Î ‹ÎÀı ˢ¿ÎflÎ ¿fl÷Ì ¶ÎflÎ ≠Î◊˝fiÎ ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi_ ωrw’ ÿı¬ÎÕ÷Î_ ¿Ëı
1. ›Î‰¶IÁ’‰IÁ¿ÎS’¿‰’›Î˝‰I¿flÎ∆Ô˚Cβ›ÎÏÿ¿o ›Î‰zÏpωÊÎHΉıbÿ·ÏÂB›Î‰Ï¶¤ÒÊÎQ⁄fl‹Ô˚ ––
›Î‰E»Ì·√HÎÎϤ‘οÚÏ÷‰›˘ ›Î‰Ï¶ËÎflÎÏÿ¿o Á‰˝ ωWb‹›_ Ï√fl˘ûï‰ÿ…— Á‰˝V‰w’˘ ⁄¤˙ ––
(lÌ‹§Î. 10/13/19)
“÷ı ⁄΂¿˘ ±fiı ‰Î»flÕÎ_ Á_A›Î‹Î_ …ıÀ·Î_ Ë÷Î_, …ıÀ·Î_ fiÎfiÎ_-fiÎfiÎ_ ÷ı‹fiÎ_ ÂflÌfl Ë÷Î_, ÷ı‹fiÎ_ ËÎ◊’√ ‰√ıflı …ı‰Î_-…ı‰Î_ Ë÷Î_,
÷ı‹fiÌ ’ÎÁı …ıÀ·Î_ ±fiı …ı‰Ì »Õ̱˘, Ÿ√Õ̱˘, ‰Î_Á‚Ì, ÂflÌflı ¢¤Î ‹ÎÀı ’Ëıflı·Î ’hÎ-’W’˘, ±fiı Ÿ¿Î_ Ë÷Î_, …ı‰Î_ ±fiı …ıÀ·Î_
‰VÔhÎΤÒÊH΢ Ë÷Î_, ÷ı‹fiÎ_ ÂÌ·, V‰¤Î‰, √HÎ, fi΋, w’ ±fiı ±‰V◊α˘ …ı‰Î_ Ë÷Î_, …ı flÌ÷ı ÷ı±˘ ¬Î÷Î_-’Ì÷Î_, «Î·÷Î_ ‰√ıflı Ë÷Î_,
⁄flÎ⁄fl ÷ı‰Î_ … ±fiı ÷ıÀ·Î_ … w’˘‹Î_ Á‰˝V‰w’ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ≠√À ◊¥ √›Î. ÷ı Á‹›ı “±Î ÁC΂_ …√÷ ωWbw’ »ı” ó
±ı ‰ıÿ‰ÎHÎÌ ΩHÎı ¿ı ‹ÒÏ÷˝‹_÷ ◊¥fiı ≠√À ◊¥ √¥.”
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 441

»ı ¿ı “«flΫfl Á‹√˛ Á_ÁÎflfiı ‹ÎflÎ ±ı¿ ±_‹Î_ flËı·˘ (√Ì÷Î ó 4/11). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤@÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ
Ωı” ó “≥ˈ¿V◊_ …√I¿ÚIVfi_ ’U›Îz Á«flΫfl‹Ô˚ – ‹‹ ÁÎ◊ı Ë‚Ì‹‚Ì Ω› »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‹fiÌ
ÿıËı...” (±. 11/7), ÷˘ ±…\˝fi ’HÎ ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ±Î’fiÎ ±ÎI‹Ì›÷Î ±fiı ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ¤√‰Îfi
ÂflÌfl‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı Ωı¥ flè΢ »\_ ó “’U›ÎÏ‹ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ÷ı‹fiı ⁄‘Ì …√αı ÿı¬ı »ı. ±Î ºÏp±ı
ÿı‰Î_V÷‰ ÿı‰ ÿıËı Á‰Î*V÷◊Î ¤Ò÷ωÂıÊÁòÎfiÔ˚” (±. ¤@÷ ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿ÿÌ ±ºU› fi◊Ì ◊÷˘.
11/15). Á_…›ı ’HÎ ¿èÎ_ ¿ı ±…\˝fiı ¤√‰ÎfifiÎ ÂflÌfl‹Î_ ±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ÷˘ ¿˘¥ ’HÎ
Á¿‚ Á_ÁÎflfiı ÿıA›˘ ó “÷hΈ¿V◊_ …√I¿ÚIVfi_ ≠ω¤@÷‹fiı¿‘Δ ±ºU› fi◊Ì ó “‰ıÿÎËo Á‹÷Ì÷ÎÏfi ‰÷˝‹ÎfiÎÏfi «Î…\˝fi –
(±. 11/13). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±…\˝fiı ¤√‰ÎfifiÎ ÂflÌfl‹Î_ ¤Ï‰W›ÎÏHÎ fi ¤Ò÷ÎÏfi....” (√Ì÷Î ó 7/26), ’»Ì ±ËŸ
Á‰˝ ¿o¥ ¤√‰IV‰w’ … ÿıA›_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷fiÎ ¿ı‰‚ ¤@÷fiı ‹ÎÀı … “÷ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ±ºU› fi◊Ì Ë˘÷˘”
ÿı¬‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ …ı ¿o¥ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiı ó ±ı‰_ ¿ı‹ ¿èÎ_ »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı Ωı¿ı ¤√‰Îfifiı
¤√‰Îfi‹Î_ … ÿı¬ı »ı ±fiı ¤√‰IV‰w’ … ÿı¬ı »ı. ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ±ºU› fi◊Ì, ÷˘’HÎ …ı ¤√‰Îfifiı ⁄‘Ì
“÷V›ÎËo fi ≠HÎU›ÎÏ‹” ó ¤@÷ F›Îflı ⁄‘Ì …√αı …√αı ÿı¬ı »ı, ÷ıfiÎ ¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ıfiı ⁄‘Ì
‹fiı … ÿı¬ı »ı, ÷˘ Ë_ ÷ıfiÎ◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı »\’Ι, @›Î_ …√αı ÿı¬ı »ı. ’fl_÷ …ı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı Á_ÁÎfl‹Î_
»\’Ι ±fiı ¿˘fiÌ ’λ‚ »’Ι? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ ÷ı ¤@÷fiı ±ÎÁ@÷ »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ºU› flËı »ı ó “fiÎËo
‹ÎÀı ±ºU› fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl_÷fl ÷ıfiÌ Á΋ı … ≠¿Î— Á‰˝V›” (√Ì÷Î ó 7/25). ±Î◊Ì (÷ı ¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı)
flË_ »\_. ÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ±ºU› flËı »ı. …ıÀ·ı ±_‹Î_ ÷ıfi˘
“Á « ‹ı fi ≠HÎU›Ï÷” ó F›Îflı ¤@÷ ¤√‰Îfifiı ¤√‰Îfi ≠I›ı ¤Î‰ fi◊Ì, ÷ıÀ·ı ±_‹Î_ ÷ı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
⁄‘Ì …√αı ÿı¬ı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ ¤@÷fiı ⁄‘Ì ±ºU› flËı »ı. ±ı‰Ì … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_
…√αı ÿı¬ı »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfifi˘ ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı “…ı±˘ ’HÎ ¿ËÌ »ı ¿ı “Ë_ Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi »\_. fi ÷˘ ¿˘¥
…ı flÌ÷ı ‹Îv_ ÂflHÎ ·ı »ı, Ë_ ’HÎ ÷ı … flÌ÷ı ÷ı±˘fiı ±Îl› ‹Îfl˘ ¶ıÊÌ »ı ±fiı fi ¿˘¥ Ï≠› »ı. ’fl_÷ …ı±˘ ¤„@÷’Ò‰˝¿
±Î’_ »\_” ó “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚” ‹Îv_ ¤…fi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_.”
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfifiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. K›Îfi›˘√fiÎ
¿˘¥ ÁΑfi‹Î_ iÎÎfifiÎ Á_V¿Îfl flËı‰Î◊Ì Ï‰‰ı¿fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı ±fiı ¿˘¥ ÁΑ¿‹Î_ ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl flËı‰Î◊Ì l©Î
ωrÎÁfiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ı. ÷ı◊Ì iÎÎfifiÎ Á_V¿Îfl‰Î‚˘ K›Îfi›˘√Ì Ï‰‰ı¿’Ò‰˝¿ ±ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı ó
“Á‰˝¤Ò÷V◊‹ÎI‹Îfi_ Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi «ÎI‹Ïfi (√Ì÷Î 6/29) ±fiı ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl‰Î‚˘ K›Îfi›˘√Ì l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı ó “›˘ ‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hÎ Á‰* « ‹Ï› ’U›Ï÷.”
“›˘ ‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hΔ ’ÿ˘fi˘ ¤Î‰ »ı ¿ı …ı ‹fiı ⁄ÌΩ±˘‹Î_ ’HÎ …\±ı »ı ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ’HÎ …\±ı »ı. “Á‰*
« ‹Ï› ’U›Ï÷” ’ÿ˘fi˘ ¤Î‰ »ı ¿ı …ı ⁄ÌΩ±˘fiı ’HÎ ‹Îfl΋Î_ …\±ı »ı ±fiı ’˘÷Îfiı ’HÎ ‹Îfl΋Î_ …\±ı »ı.
…ı‹ ⁄‘Ì …B›Î±ı ⁄flŒ … ⁄flŒ ’Õı·˘ ËÂı ÷˘ ÷ı ¿¥ flÌ÷ı »\’Λı·˘ flËÌ Â¿Âı? ⁄flŒfiÌ ’λ‚ ⁄flŒ ‹Ò¿‰Î◊Ì
’HÎ ⁄flŒ … ÿı¬ÎÂı. ±ı ≠‹ÎHÎı F›Îflı ⁄‘Î_ w’˘‹Î_ ¤√‰Îfi … »ı ÷˘ ÷ı ¿¥ flÌ÷ı »\’Λ? @›Î_ »\’Λ ±fiı ¿˘fiÌ
’λ‚ »\’Λ? ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ. ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ Á÷ ±fiı
±Á÷, …Õ ±fiı «ı÷fi, ¥rfl ±fiı …√÷, Á√HÎ ±fiı Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl ±fiı ÏfiflοÎfl ‰√ıflı ¿˘¥ ω¤Î√ »ı … fiËŸ.
÷ı ±ı¿‹Î_ … ±fiı¿ ω¤Î√ »ı ±fiı ±fiı¿ ω¤Î√˘‹Î_ ÷ı ±ı¿ … »ı. ÷ı ω‰ı¿-ω«Îflfi˘ ωʛ fi◊Ì, ⁄S¿ı l©Î-
ωrÎÁfi˘ ωʛ »ı. ÷ı◊Ì “Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ó ±Îfiı ÁΑ¿ l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ‹ÎfiÌ ·ı, V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı.
ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰Î◊Ì ’»Ì ±ı‰˘ … ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
ÁΑ¿ ’Ëı·Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı ÿÒfl …\±ı »ı, ’»Ì fi∞¿ …\±ı »ı, ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ ±_ÿfl …\±ı »ı, ±fiı ’»Ì Œ@÷ ’fl‹ÎI‹Îfiı
… …\±ı »ı. ¿‹˝›˘√Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı fi∞¿ …\±ı »ı, iÎÎfi›˘√Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ±_ÿfl …\±ı »ı ±fiı ¤„@÷›˘√Ì Á‰˝hÎ
’fl‹ÎI‹Îfiı … …\±ı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi K›Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÏÁ© ¤„@÷›˘√ÌfiÎ_ ·ZÎH΢ ⁄÷Ήı »ı.
442 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

Á‰˝¤Ò÷„V◊÷_ ›˘ ‹Î_ ¤…I›ı¿I‰‹Î„V◊÷— –– 31––

Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ Á ›˘√Ì ‹Ï› ‰÷˝÷ı –– 31––
±ı¿I‰‹Ô˚ = ‹Îfl΋Î_ „V◊÷‹Ô˚
±ı¿ÎI‹¤Î‰◊Ì ‹Î‹Ô˚
±Î„V◊÷— = „V◊÷ ◊¥fiı ¤…Ï÷
›— = …ı Á—
›˘√Ì = ¤„@÷ ›˘√Ì Á‰˝◊Î
Á‰˝¤Ò÷- = Á‰˝ ¤Ò÷˘‹Î_ ‰÷˝‹Îfi—
ÀÌ¿Î ó “±ı¿I‰‹Î„V◊÷—” ó ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
…HÎÎT›_ Ë÷_ ¿ı …ı ‹fiı Á‰˝‹Î_ ±fiı Á‰˝fiı ‹Îfl΋Î_ …\±ı
»ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı Ë_ ±ºU› fi◊Ì Ë˘÷˘ ±fiı ÷ı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı
±ºU› fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ºU› ¿ı‹ fi◊Ì Ë˘÷˘? ¿ÎflHÎ ¿ı ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘‹Î_ „V◊÷ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ÷ıfiÌ ±Ï¤Lfi÷Î ◊¥ √¥
»ı ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ ±I›Ï‘¿ ≠ı‹ ◊¥ √›˘ »ı.
±¶ˆ÷-ÏÁ©Î_÷‹Î_ ÷˘ V‰w’◊Ì ±ı¿÷Πˢ› »ı, ’fl_÷
±ËŸ ÷ı‰Ì ±ı¿÷Î fi◊Ì. ±ËŸ ¶ˆ÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï¤¯Î÷Î
»ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi ±fiı ¤@÷ ÿı¬Î‰Î‹Î_ ÷˘ ⁄ı »ı, ’fl_÷
‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ … »ı.1 …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ï÷ ±fiı ’IfiÌ ⁄ı
ÂflÌfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfiı ±Ï¤¯Î ‹Îfiı »ı, ⁄ı Ï‹h΢
’˘÷Îfiı ±ı¿ … ‹Îfiı »ı; ¿ı‹¿ı ±I›_÷ VfiıË Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı
I›Î_ ¶ˆ÷’b_ fi◊Ì flËı÷_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ¤„@÷›˘√fi˘
ÁΑ¿ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ ±I›_÷
VfiıË Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiÌ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊¥
Ω› »ı. ±ı … ±Ï¤LÔfi÷Îfiı ±ËŸ “±ı¿I‰‹Î„V◊÷—” ’ÿ◊Ì
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“Á‰˝¤Ò÷„V◊÷_ ›˘ ‹Î_ ¤…Ï÷” ó Á‰˝ V◊‚, ‰V÷,
T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ¤√‰Îfi … ’Ïfl’ÒHν
»ı ±◊ν÷Ô˚ Á¿‚ «flΫfl …√÷ ¤√‰IV‰w’ … »ı ó
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19) ó ±ı … ÷ıfi_ ¤…fi »ı.
“Á‰˝¤Ò÷„V◊÷‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ±ı‰Ì ±Áfl ’Õı »ı ¿ı
¤√‰Îfi ¿ı‰‚ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ … „V◊÷ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ¤√‰Îfi ¿ı‰‚ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ … „V◊÷ »ı,
±ı‰_ fi◊Ì, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÎ ¿HÎı¿H΋Î_ ’Ïfl’ÒHν w’ı „V◊÷
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘fiÎfiÎ_ ±Î¤ÒÊH΢ Á˘fi΋Î_◊Ì … ⁄fiı »ı,
Á˘fi΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı Á˘fi΋Î_ … ÷ı‹fi_ ’›˝‰ÁÎfi
(±_÷) ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Î Á‹›ı ±ı¿ Á˘fi_ … Á˘fi_
»ı. ’fl_÷ ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ±Î¤ÒÊH΢fiÌ ÁkÎÎ ±·√ ≠÷Ì÷
flËı·Î ±Ï’ = ’HÎ
= ‹Îv_ ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ (…)
= ¤…fi ¿flı »ı, ‰÷˝÷ı = ‰÷ν‰ ¿flÌ flè΢ »ı
= ÷ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÏfiI›-
= Á‰˝ flÌ÷ı Ïfifl_÷fl ‹Îfl΋Î_ …
= ‰÷˝÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ „V◊÷ »ı.
◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı
¿ı ±Î¤ÒÊH΢‹Î_ Á˘fi_ … »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı V≤ÏpfiÌ ’Ëı·Î_,
V≤ÏpfiÎ Á‹›ı ±fiı V≤ÏpfiÎ ’»Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î …
’fl‹ÎI‹Î »ı. ’fl_÷ ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
ÁkÎÎ ±·√ ≠÷Ì÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î …
»ı, ⁄Ì…\_ ¿˘¥ fi◊Ì. ±Î … ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ±ËŸ “Á‰˝
¤Ò÷„V◊÷_ ‹Î‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ Á ›˘√Ì ‹Ï› ‰÷˝÷ı” ó ÷ı
¤„@÷›˘√Ì ±fiı ‰HÎνl‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ¬Î÷˘-’Ì÷˘,
ÁÒ÷˘-Ω√÷˘, ∂Ã÷˘-⁄ıÁ÷˘ ‰√ıflı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl÷˘
flËÌfiı ‹Îfl΋Î_ … ‰÷ı˝ »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı F›Îflı ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ⁄Ì∞ ÁkÎÎ …
fi◊Ì flËÌ, ÷˘ ’»Ì ÷ı …ı ¿o¥ ‰÷ν‰ ¿flÂı, ÷ı @›Î_ ¿flÂı?
÷ı ÷˘ ‹Îfl΋Î_ … Á‰˝ ¿o¥ ¿flÂı.
÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ iÎÎfi›˘√fiΠωʛ‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı‹
¿èÎ_ »ı ¿ı Á‰˝ flÌ÷ı ¿÷˝T› ¿‹˝ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ıfi˘ ’fi…˝L‹ fi◊Ì ◊÷˘ ó “Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ fi Á
¤Ò›˘ûϤΩ›÷ı” (±. 13/23); ±fiı ±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
»ı ¿ı Á‰˝ flÌ÷ı ‰÷˝‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı.
±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı I›Î_ Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰ÎfiÌ
‰Î÷ »ı ±fiı ±ËŸ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷
»ı. Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ iÎÎfi›˘√Ì ‹@÷ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊÷Î_ ¤@÷ ≠ı‹fiÎ
±ı¿ ω·ZÎHÎ flÁfi_ ±ÎV‰Îÿ ¿flı »ı, …ı ±fi_÷ ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎ
‰‘÷_ flËı »ı.
±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ÷ı ›˘√Ì ‹Îfl΋Î_ ‰÷ν‰
¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı. ±Î ±_√ı Â_¿Î ◊Λ
»ı ¿ı Â_ ±L› ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰Îfi‹Î_ fi◊Ì flËı÷Î_? ±ıfi_

1. iÎÎfi‹Î_ ÷˘ ⁄ı ˢ¥fiı ±ı¿ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î_ ≠ı‹fiΠω·ZÎHÎ ±Îfi_ÿfi_ ±ÎÿÎfi-≠ÿÎfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı, ≠ı‹fi˘ ωV÷Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
±ı¿ ˢ¥fiı ⁄ı ◊¥ Ω› »ı; …ı‹¿ı ó ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±fiı lÌflΑÎ∞ ±ı¿ ˢ¥fiı ’HÎ ⁄ı »ı.
f·˘¿ 32] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 443

Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰Îfi‹Î_ ‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎA›_ »ı ó “››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” (√Ì÷Î ó
… ‰÷ı˝ »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı »ı; ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ 7/5). ÷ı±˘ …√÷fiı ¤√‰Îfifi_ V‰w’ fi Á‹∞fiı ±◊ν÷Ô˚
±_÷—¿flH΋Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ flËı‰Î◊Ì ÷ı±˘ …√÷ Á‹∞fiı ‰÷ν‰ ¿flı »ı. ÷ı±˘ ¿Ëı ’HÎ »ı ¿ı ±‹ı
¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ΩHÎ÷Î_ fi◊Ì ¿ı ‹Îfi÷Î_ fi◊Ì. ÷˘ Á_ÁÎflÌ ‹ÎHÎÁ »Ì±ı, ±‹ı ÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î
±Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ‰÷˝÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ, ¤√‰Îfi‹Î_ flËı÷Î_ »Ì±ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ±Î ‰Î÷fiı ΩHÎı »ı ¿ı ±Î
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fi˘ ‰÷ν‰ Á_ÁÎfl‹Î_ … ◊¥ flè΢ »ı ⁄‘˘ Á_ÁÎfl ‰ÎÁÿı‰w’ »ı. ±Î◊Ì ÷ı ¤@÷ Ëflÿ‹
±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘±ı …√÷ ÁÎ◊ı ±Ëo÷Î-‹‹÷Î ¿flÌfiı …√÷fiı ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ … ‰÷ν‰ ¿flı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤@÷ Á‹√˛ Á_ÁÎflfiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ … V‰w’ …\±ı »ı. ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L›
¿˘¥fiÌ ÁkÎÎ flËı÷Ì fi◊Ì. ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ƒpÎ, ºU› ±fiı ÿ½fi-hÎHÎı› ’fl‹ÎI‹ÎV‰w’ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”
(√Ì÷Î 7-19) ÷ı◊Ì …ı‹ √_√Î…‚◊Ì … √_√Î∞fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ±ı‹ ÷ı ¤@÷fiÌ ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ ¤√‰Îfi‹Î_
… ◊Λ »ı. …ı‹ ¿ı ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ‘flΉfiÎfl T›„@÷ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl‰Î »÷Î_ ÂflÌfl‹Î_ … flËı »ı, ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ¤@÷ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … flËı »ı.
±Î√‚ 13‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfi›˘√Ì ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ó “Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ fi Á ¤Ò›˘ûϤΩ›÷ı” (13-
23) ±fiı ±ËŸ ¤@÷fiÎ ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ó “Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ Á ›˘√Ì ‹Ï› ‰÷˝÷ı” ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_
÷˘ …L‹-‹flHÎ ‹ÀÌ Ω› »ı, ‹„@÷ ‹‚Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ …L‹-‹flHÎ ‹ÀÌfiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î
◊¥ Ω› »ı, ±ÎI‹Ì›÷Î ◊Λ »ı. ±Î ¤Î‰fiı √Ì÷΋Î_ ±Î ≠‹ÎHÎı ’HÎ ¿è΢ »ı ó “÷V›ÎËo fi ≠HÎU›ÎÏ‹ Á « ‹ı
fi ≠HÎU›Ï÷” (6-30), “Ï≠›˘ ÏË iÎÎÏfifi˘ûI›◊˝‹Ëo Á « ‹‹ Ï≠›” (7-17), “iÎÎÏfi I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” (7-18),
“›ı ¤…„L÷ ÷ ‹Î_ ¤@I›Î ‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚” (9-29) iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ÷˘ ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚fiÌ √_‘ flËı‰Î◊Ì ÿνÏfi¿
‹÷¤ıÿ flËÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ◊‰Î◊Ì ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚fiÌ √_‘ ÷◊Î ÷ıfiÎ◊Ì ◊fiÎfl˘
ÿνÏfi¿ ‹÷¤ıÿ flËı÷˘ fi◊Ì. “fi Á ¤Ò›˘ûϤΩ›÷ı”‹Î_ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷fi˘ ±fi¤‰ ◊‰Î◊Ì Œ@÷ V‰›_ (V‰w’) flËı
»ı ±fiı “Á ›˘√Ì ‹Ï› ‰÷˝÷ı” ‹Î_ Œ@÷ ¤√‰Îfi flËı »ı, V‰›_ (›˘√Ì) flËı÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ V‰›_ ›˘√Ìw’ı flËı÷˘ fi◊Ì
⁄S¿ı ¤√‰Îfi V‰w’ flËı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ¤@÷ ⁄‘˘ ‰÷ν‰ ¿fl÷˘ flËÌfiı ’HÎ ‹Îfl΋Î_ ¿¥flÌ÷ı ‰÷ν‰ ¿flı »ıó÷ı ±Î√‚fiÎ U·˘¿‹Î_
⁄÷Ήı »ıó
±ÎI‹˙’Q›ıfi Á‰˝hÎ Á‹_ ’U›Ï÷ ›˘û…\˝fi –– 32––
Á¬_ ‰Î ›Ïÿ ‰Î ÿ—¬_ Á ›˘√Ì ’fl‹˘ ‹÷— –– 32––
±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! ’U›Ï÷ = …\±ı »ı Á— = ÷ı
›— = …ı (¤@÷) ‰Î = ±fiı ’fl‹— = ’fl‹ lıWÔÃ
±ÎI‹˙’Q›ıfi = ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ Á¬‹Ô˚ = Á¬
µ’‹Î◊Ì ›Ïÿ, ‰Î = ±◊‰Î ›˘√Ì = ›˘√Ì
Á‰˝hÎ = ⁄‘Ì …B›Î±ı (‹fiı) ÿ—¬‹Ô˚ = ÿ—¬fiı› (⁄‘΋Î_ ‹÷— = ‹Îfi‰Î‹Î_
Á‹‹Ô˚ = Á‹Îfi Á‹ …\±ı »ı), ±Î‰ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “±ÎI‹˙’Q›ıfi Á‰˝hÎ Á‹_ ’U›Ï÷›˘û…\˝fi” ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Á‹Îfi „V◊Ï÷ Ωı‰Î‰Î‚˘ ‹ËÎ’vÊ
ó ÁΑÎflHÎ ‹fiW› …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi w’ı Á¬ ≥E»ı »ı. ÷ıfiÌ Á‹ZÎ
„V◊Ï÷ …\±ı ÷˘ ÷ıfiÎ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ±_√‹Î_ ¿˘¥ ¿˘¥ ÿ—¬Ì ≠ÎHÎÌ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥
Ω÷fiÌ ’ÌÕÎ ◊Λ, ±ı‰_ ÷ı fi◊Ì ≥E»÷˘, ’fl_÷ ⁄‘Î_ ±_√fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ …ı‹ … ÷ıfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
±_√˘fi_ Á‹Îfi w’ı Á¬ ≥E»ı »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄‘Î_ V‰Î¤Îω¿ «ıpÎ ÷ı ¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
444 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÁΑÎflHÎ ≠ÎHÎÌfiÌ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ Á¬ ‹ÎÀı «ıpÎ ◊Λ
»ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊfiÌ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÎ
Á¬ ‹ÎÀı V‰Î¤Îω¿ «ıWÀÎ ◊Λ »ı.
“Á‰˝hΔ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ‰Hν,
±Îl‹, V◊‚, ‰ıÂ, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘ ¤ıÿ fi flάÌfiı
⁄‘Îfiı Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ V‰Î¤Îω¿ «ıpÎ
◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’Â-’ZÎÌ, T≤ZÎ-·÷Î ‰√ıflı V◊Ήfl-
…_√‹ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’HÎ Á‹Îfi flÌ÷ı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ
«ıpÎ ¿flı »ı ±fiı ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ÷ı±˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘
’HÎ V‰Î¤Îω¿ ≠›IÔfi ¿flı »ı.
’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ ±_√˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ Á‹Îfi
«ıpÎ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_√˘‹Î_ ¤ıÿºÏp ÷˘ flËı … »ı ±fiı
flËı‰Ì ±Î‰U›¿ ’HÎ »ı. …ı‹¿ı, ËÎ◊fi_ ¿Î‹ ’√ ‰Õı fi◊Ì
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_. Ωı ËÎ◊fiı ËÎ◊ ±Õ¿Ì Ω› ÷˘ ËÎ◊
‘˘‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì ’Õ÷Ì; ’fl_÷ ’√fiı ËÎ◊ ±Õ¿Ì Ω›
÷˘ ËÎ◊ ‘˘‰˘ ’Õı »ı. Ωı ‹‚‹ÒhΉ΂Î_ ±_√˘fiı ËÎ◊◊Ì
ÁÎŒ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ËÎ◊fiı ‹ÎÀÌ ‰Õı ωÂıÊw’ı ‘˘‰Î
¿ı Â© ¿fl‰Î ’Õı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÂÎVÔhÎ ±fiı ‰HÎνl‹fiÌ
‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ⁄‘Î_fiÎ_ Á¬ÿ—¬‹Î_ Á‹Îfi ¤Î‰ flά÷Î
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ V’ÂνV’½fi˘ A›Î· flάÌfiı T›‰ËÎfl ◊‰˘
Ωı¥±ı. ¿˘¥fiÎ ≠I›ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ C≤HÎÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ
fi flËı‰Ì Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ ’ωhÎ-
±’ωhÎ ±_√˘fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ÷ı‹fiı Á¬
’ˢӫÎՉ΋Î_ ¿˘¥ ¿‹Ì fi flά÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÂÏ©fiÌ
ºÏp±ı ÷ı‹Î_ V’½-±V’½fi˘ ¤ıÿ flά̱ı »Ì±ı. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ÂÎVÔh΋›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl Á_ÁÎflfiÎ_ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_
V’ÂνV’½fi˘ ¤ıÿ ‹Îfi÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ
¶ÎflÎ ÷ı‹fiÎ_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ÷ı‹fiı Á¬
’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıp΋Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ∂HÎ’ flËı÷Ì
fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfi_ ¿˘¥ ±_√ ±VM≤U›
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ±Ï≠› fi◊Ì Ë˘÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
ÂÎVÔh΋›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ±VM≤U› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ıfiÎ ≠I›ı ≠ı‹ ¿ı ÏË÷ˆÏÊ÷ÎfiÌ ¿ÿÌ ¿‹Ì ˢ÷Ì fi◊Ì.
“Á¬_ ‰Î ›Ïÿ ‰Î ÿ—¬‹Ô˚” ó ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ …ı‹
⁄ÌΩ±˘fiÎ Á¬ÿ—¬‹Î_ Á‹Îfi flËı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì
¿ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ±_√‹Î_ ’ÌÕÎ ◊¥ Ω›, ÷˘
±ı ’ÌÕÎ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ ◊¥ Ω›, ’˘÷Îfiı ’HÎ
±ı ’ÌÕÎfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› Ωı ±ı‰Ì Á‹÷Î ·ı‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ ’˘÷Îfiı ÿ—¬ … ‰‘Îflı ◊Âı; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÿ—¬Ì
≠ÎHÎ̱˘ … ‰‘Îflı »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, …ı‰Ì flÌ÷ı ωfl@÷ I›Î√Ì ‹ËÎI‹Î·˘¿˘
[±K›Î› 6
’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÌ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ ±_√˘‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì
’ÌÕÎfiÌ µ’ıZÎÎ ¿flı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ
±fiı ÷ı±˘fiÎ_ ±_√˘‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Ì ’ÌÕÎfiÌ µ’ıZÎÎ ◊¥ Ω›
±◊ν÷Ô˚ …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ_ Á¬ÿ—¬fi_ ¤Îfi
fi◊Ì Ë˘÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ Á¬ÿ—¬fi_ ’HÎ ’˘÷Îfiı
¤Îfi fi ˢ› ó ±ı ’HÎ µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ fi◊Ì.
µ’›˝@÷ ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÂflÌfl‹Î_
±ÎÁ@÷ ±iÎÎfiÌ ’vÊfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÌÕÎ ◊÷Î_ ÷ı ’ÌÕÎfiı
ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı Á¬ ’ˢӫÎՉ΋Î_ ÷ıfiÌ …ı‰Ì ÷I’fl÷Î◊Ì
«ıpÎ ◊Λ »ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_
±fiı Á¬ ’ˢӫÎՉ΋Î_ iÎÎfiÌ ‹ËÎI‹Î±˘fiÌ V‰Î¤Îω¿
«ıpÎ ±fiı ÷I’fl÷Î flËı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥fiÎ ËÎ◊‹Î_ ≥Ω ◊¥ ˢ› ±fiı ÷ı
·˘¿Á‹ÿΛ‹Î_ …÷˘ ˢ› ÷˘ ±ı ’ÌÏÕ÷ ËÎ◊fiı ‘y˘ fi
·Î√Ì Ω›, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ ËÎ◊fiı ±Î√‚ flάÌfiı ±ı
’ÌÏÕ÷ ËÎ◊fiÌ flZÎÎ ¿flı »ı ±fiı ÷ıfiı ‘y˘ fi ·Î√ı, ±ı‰˘
≠›IÔfi ¿flı »ı. ’fl_÷ ±ıfiÎ ‹fi‹Î_ ¿ÿÌ ±ı‰_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì
±Î‰÷_ ¿ı Ë_ ±Î ËÎ◊fiÌ ’ÌÕÎ ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚˘ »\_ ±fiı ±ıfiı
Á¬ ’ˢӫÎՉΉ΂˘ »\_. ÷ı ±ı ËÎ◊ µ’fl ±ı‰˘ ±ËıÁÎfi
’HÎ fi◊Ì ¿fl÷˘ ¿ı Ëı ËÎ◊! ÷_ Ωı, “‹ıÓ ÷ÎflÌ ’ÌÕÎ ÿÒfl
¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿ıÀ·˘ ≠›IÔfi ¿›˘˝!” ’ÌÕÎfiı ÂÎ_÷ ¿flÌ ÿı÷Î_ ÷ı
’˘÷Îfi΋Î_ ωÂıÊ÷Îfi˘ ’HÎ ±fi¤‰ fi◊Ì ¿fl÷˘. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘ ¶ÎflÎ ÿ—¬Ì ≠ÎHÎ̱˘fiı Á¬
’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıpÎ V‰Î¤Îω¿ ◊Λ »ı. ±ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ±ı
±Ï¤‹Îfi fi◊Ì ±Î‰÷_ ¿ı Ë_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿flÌ flè΢
»\_; ⁄ÌΩ±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕÌ flè΢ »\_. ÷ı±˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl
¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥
ωÂıÊ÷Î ’HÎ fi◊Ì Ωı÷Î. ÷ı±˘fi˘ V‰¤Î‰ … ⁄ÌΩ±˘fi_
ÿ¬ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ ±fiı ÷ı±˘fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi˘ ˢ› »ı.
¤@÷fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÌÕÎ ◊Λ »ı, ÷˘ ÷ı ÷ıfiı ÁËÌ
¿ı »ı ±fiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ÷ı ’ÌÕÎfiÌ µ’ıZÎÎ ’HÎ ◊¥ ¿ı
»ı; ’fl_÷ ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’ÌÕÎ ◊Λ ÷˘ ÷ıfiı ÷ı
ÁËfi fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄¯Îı ËÎ◊‹Î_
’˘÷ÎfiÌ T›Î’¿÷Î Á‹Îfi »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘‹Î_
÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ Á‹Îfi »ı. ’fl_÷ …ı ±_÷—¿flH΋Î_
⁄˘‘ ◊›˘ »ı, ÷ı‹Î_ ’ÌÕÎ ÁËı‰ÎfiÌ Â„@÷ »ı ±fiı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ’ÌÕÎ ÁËı‰Îfi_ ±ı‰_ Á΋J›˝ fi◊Ì.
±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ ’ÌÕÎ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
ωÂıÊ ÷I’fl÷Πˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ≥Lƒı ¿˘¥ ±’flΑ
ωfiÎ ÿ‘ÌÏ« ∑ÏÊfi_ ‹Î◊_ ¿Î’Ì fiÎA›_. ’λ‚◊Ì
±ÏrfiÌ-¿<‹Îfl˘±ı ÷ı‹fiı ŒflÌ◊Ì ∞ω÷ ¿›Î˝ ’fl_÷ F›Îflı
f·˘¿ 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 445

≥Lƒfiı ¿Î‹ ’Õu_ I›Îflı ÿ‘ÌÏ«±ı ’˘÷Îfi_ ÂflÌfl I›∞fiı ÷ıfiÌ ±ı‰Ì … V‰Î¤Îω¿ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ÷ıfiÎ
÷ı‹fiı (‰Ø ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı) ’˘÷ÎfiÎ_ ±„V◊ ±Î’Ì ÿÌ‘Î_! ±_÷—¿flH΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠωʋ÷Î fi◊Ì ±Î‰÷Ì.
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ ÿ—¬fiÌ “Á ›˘√Ì ’fl‹˘ ‹÷—” ó ±ıfiÌ ºÏp‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î
÷˘ µ’ıZÎÎ ◊Λ »ı ±fiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ_ ÿ—¬fiÌ µ’ıZÎÎ fi◊Ì ÏÁ‰Î› ¿o¥ fi◊Ì flËı÷_. ÷ı ÏfiI››˘√ (’fl‹ÎI‹Îfi˘
◊÷Ì ó ±ı ÷˘ ωʋ÷Î ¿Ëı‰Î›! ±ı‹Î_ Á‹÷Î @›Î_ flËÌ? ÏfiI›Á_⁄_‘) ±fiı ÏfiI›Á‹÷΋Î_ „V◊÷ flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ωʋ÷Î Á‹÷ÎfiÌ ÂflÌflÁ_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì ÷ıfi˘
…fi¿ »ı ±fiı Á‹÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flΉfiÎfl »ı. ±ı ωʋ÷Î ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ¿ÿÌ Ï‰›˘√ ◊÷˘ … fi◊Ì ±fiı ÷ı ⁄‘Ì
Á‹÷Î◊Ì ’HÎ ¨«Î ÿflFΩfiÌ «Ì… »ı. ÁΑ¿ ÁΑfi- ±‰V◊α˘ ÷◊Î ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ±ı¿ w’ … flËı »ı. ±Î◊Ì
±‰V◊΋Î_ ±ı‰Ì ωʋ÷Î ¿flı, ÷˘ ÏÁ©-±‰V◊΋Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, ÷ı ’fl‹ ›˘√Ì ‹fiı ‹ÎL› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı‹ ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ ’˘÷Îfiı …\±ı »ı, ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ±_√fiÌ ’ÌÕÎ fi ≥E»Ìfiı,
¿˘¥ ’HÎ ±_√ ÁÎ◊ı ¶ıÊ fi ¿flÌfiı, ⁄‘Î_ ±_√˘fiı Á‹Îfi ¤Î‰ı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfiı »ı, ±ı … flÌ÷ı ¤@÷ ⁄‘Î_ …
≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ¤√‰Îfifiı …\±ı »ı ±fiı ⁄‘Î_fiÎ_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î ÷◊Î Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ Á‹Îfi¤Î‰ı
«ıpÎ ¿flı »ı. ÷ı ’ÿÎ◊˝, ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝fiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÎ ‹Îfiı »ı. …ı‹ √_√Î…‚◊Ì √_√Î∞fi_
’Ò…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÿ̉Î◊Ì ÁÒ›˝fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±ı … ≠‹ÎHÎı ¤@÷ ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷fiı ¤√‰ÎfifiÌ
Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿flı »ı. ó “I‰ÿÌ›_ ‰V÷ √˘g‰ÿ ÷P›‹ı‰ Á‹’˝›ı.”
…ı‹ ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_ ±_√˘◊Ì ›◊Λ˘B› T›‰ËÎfl ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹Î_ ±ÎI‹⁄Ï© ±ı¿ … flËı »ı ±fiı ÷ı ±_√˘fiÌ
’ÌÕÎ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ÷◊Î ÷ı‹fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ «ıpÎ ’HÎ Á‹Îfi … flËı »ı, ±ı … ≠¿Îflı “…ı‰Î ÿı‰, ÷ı‰Ì ’ÒΩ”
≠‹ÎHÎı ⁄˛ÎõHÎ ±fiı «_Õ΂, ÁΑ ±fiı ¿ÁÎ¥, √Λ ±fiı ¿>÷v_ ‰√ıflı ⁄‘΋Î_ ÂÎVÔhÎ ‹›Î˝ÿÎ ≠‹ÎHÎı ›◊Λ˘B› T›‰ËÎfl
¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤@÷fiÌ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï©‹Î_ ÷◊Î ÷ı‹fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ÷ı‹fiı Á¬Ì ¿fl‰ÎfiÌ «ıp΋Î_ ¿˘¥ Œfl¿
’Õ÷˘ fi◊Ì. …ı‹ ¤@÷ Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎI‹Îfiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ‹Îfi÷˘ fi◊Ì (±Î … ±K›Î›fi˘ ±ıı¿hÎÌÁ‹˘
f·˘¿) ±ı … ≠‹ÎHÎı ÷ı ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘fiÌ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl ÁÎ◊ı ±ı … ≠‹ÎHÎı ÷ı ⁄‘Î_ ÂflÌfl˘fiÌ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl
ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±·√ ‹Îfi÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÷ı ⁄ÌΩfiÎ_ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ±fiı Á¬◊Ì Á¬Ì ◊Λ »ı. “’fl
ÿ—¬ ÿ—¬ Á¬ Á¬ ÿı¬ı ’fl.” (‹ÎfiÁ, µkÎfl. 38/1) ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ Á¬-ÿ—¬fiÌ …ı‹ ⁄‘Î_fiÎ_ Á¬-ÿ—¬fiı
’˘÷Îfi_ … Á¬-ÿ—¬ Á‹…ı »ı. ⁄ÌΩfiÎ_ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ’˘÷ı ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı‰_ fi◊Ì ⁄S¿ı ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬fiı
ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Ì ±ı »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı ’˘÷ı Á¬Ì ◊‰Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩfiÎ ÿ—¬fiı ÿÒfl ¿fl‰_ ±ı‰_ fi◊Ì. ⁄S¿ı ¿vHÎΉÂ
⁄ÌΩfiı Á¬Ì ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Ì ±ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¬ÿ ’˘÷ı Á¬fi˘ ¤˘√ ¿fl‰Îfi˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ⁄ÌΩfi_ ÿ—¬
ÿÒfl ◊¥ √›_ ±fiı ÷ı ’˘÷ı Á¬Ì ◊¥ √›˘” ó ±Î‰_ ¿flÌfiı ≠ÁLÔfi ◊‰_ »ı.
±Î_¬ ±fiı ’√fi˘ ¤ıÿ ±ıÀ·˘ »ı ¿ı ±Î_¬˘◊Ì Ωı¥±ı »Ì±ı ±fiı ’√◊Ì «Î·Ì±ı »Ì±ı. ±Î_¬ iÎÎfiı„Lƒ› »ı
±fiı ’√ ¿‹ı˝„Lƒ› »ı. ±ÎÀ·˘ ¤ıÿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï¤LÔfi÷Î ±ıÀ·Ì »ı ¿ı, ¿Î_À˘ ’√‹Î_ ‰Î√ı »ı ±fiı ±Î_Á ±Î_¬˘‹Î_
±Î‰ı »ı ±fiı ‘Ò‚ ±Î_¬‹Î_ ’Õı »ı ±fiı ’√ ·◊ÕΛ »ı! ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’HÎı ÂflÌflfiı Á_ÁÎfl◊Ì ±fiı Á_ÁÎflfiı
ÂflÌfl◊Ì ±·√ ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì. ÷ı◊Ì Ωı ±Î’HÎı ÂflÌflfiÌ ’fl‰Î ¿fḻı »Ì±ı ÷˘ ±ı … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ’HÎ ’fl‰Î
¿fḻı ±fiı Ωı Á_ÁÎflfiÌ g«÷Î fi◊Ì ¿fl÷Î ÷˘ ±ı … flÌ÷ı ÂflÌflfiÌ ’HÎ g«÷Î fi ¿fḻı. ±Î ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ
±ı¿ ‰Î÷ ‹ÎfiÌ ·ı‰Ì ±ı‹Î_ … ≥‹ÎfiÿÎflÌ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı, ÷ı … Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ K›Îfi›˘√
¶ÎflÎ ’HÎ ◊Λ »ı ó ÷ıfiı ¤√‰Îfiı ÿÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ⁄÷ÎT›_. ˉı ±…\˝fi K›Îfi›˘√◊Ì ≠ÎMÔ÷ Á‹÷Î ±_√ı ±Î√‚fiÎ
⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ≠√À ¿flı »ı.
±…\˝fi µ‰Î«
›˘û›_ ›˘√VI‰›Î ≠˘@÷— ÁÎQ›ıfi ‹‘ÁÒÿfi –– 33––
±ı÷V›ÎËo fi ’U›ÎÏ‹ «G«·I‰Î„IV◊Ï÷_ „V◊fl΋Ô˚ –– 33––
446 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±…\˝fi ⁄˘S›Îó
‹‘ÁÿÒ fi = Ëı ‹‘ÁÒÿfi! ›˘√— = ›˘√ ±ı÷V› = ±Î ›˘√fiÌ
I‰›Î = ±Î’ı ≠˘@÷— = ¿è΢ »ı, „V◊fl΋Ô̊ = ÏfiI›
ÁÎQ›ıfi = Á‹¤Î‰ı «G«·I‰Î÷Ô˚ = (‹fi) «_«‚ „V◊Ï÷‹Ô˚ = „V◊Ï÷fiı
›— = …ı ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı fi = fi◊Ì
±›‹Ô˚ = ±Î ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ’U›ÎÏ‹ = Ωı÷˘.
ÀÌ¿Î ó [‹fiW›fiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ‹ÎL›÷Î ≠√À ¿flı »ı.]
¬ÎÁ ‰Î÷ ⁄÷Î‰Ì ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ “›˘û›_ ›˘√VI‰›Î ≠˘@÷— ÁÎQ›ıfi” ó ±ËŸ ±…\˝fiı
Ï«k΋Î_ Á‹÷Î flËı‰Ì Ωı¥±ı. ±Î Á‹÷Î◊Ì ‹fiW›fi_ …ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ⁄÷Î‰Ì »ı, ÷ı ’Ò‰˝f·˘¿fiı ±_√ı fi◊Ì,
¿S›ÎHÎ ◊Λ »ı. ±…\˝fi ’Î’˘◊Ì Õfl÷Î Ë÷Î ÷˘ ÷ı‹fiı ’fl_÷ K›ÎfifiÎ ÁΑfi ±_√ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄hÎÌÁ‹˘ f·˘¿
‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı “…›-’flÎ…›, ·Î¤-ËÎÏfi ±fiı Á¬- K›Îfi›˘√ ¶ÎflÎ ÏÁ© ’vÊfi˘ »ı ±fiı ÏÁ© ’vÊfiÌ Á‹÷Î
ÿ—¬fiı Á‹Îfi Á‹∞fiı ÷_ ›© ¿fl, ’»Ì ÷fiı ’Î’ fiÏË ±Î’‹ı‚ı ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “›—” ’ÿ◊Ì ±Î
·Î√ı.” (√Ì÷Î ó 2/38). …ı‰Ì flÌ÷ı ÿÏfi›Î‹Î_ CÎHÎÎ_›ı ≠¿flHÎfiÌ ’Ëı·Î_ ¿Ëı·Î ›˘√(Á‹÷Î)fi˘ Á_¿ı÷ »ı ±fiı
’Î’˘ ◊÷Î_ flËı »ı, ’fl_÷ ÷ı ’Î’ ±Î’HÎfiı fi◊Ì ·Î√÷Î_; “±›‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ÿÁ‹Î f·˘¿◊Ì ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
¿ı‹¿ı ±ı ’Î’˘‹Î_ ±Î’HÎÌ Ï‰Ê‹⁄Ï© fi◊Ì ◊÷Ì, ’fl_÷ ¿Ëı·Î K›Îfi›˘√fiÎ ÁΑfifi˘ Á_¿ı÷ »ı.
Á‹⁄Ï© flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á‹⁄Ï©’Ò‰˝¿ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ “±ı÷V›ÎËo fi ’U›ÎÏ‹ «G«·I‰Î„IV◊g÷ „V◊fl΋Ô˚”
¿Î‹˘ ¿fl‰Î◊Ì ¿‹˝⁄_‘fi fi◊Ì ◊÷_. ±Î … ¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfiı ó ±Î ’ÿ˘◊Ì ±…\˝fifi˘ ±ı ±Î› ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı
±Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı ¿‹˝Œ‚fi˘ ±Îl› ¿‹˝›˘√◊Ì ÷˘ Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ Á√‹ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ …ı
fi ·¥fiı ¿÷˝T›¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı … Á_L›ÎÁÌ ›˘√Ì »ı. ±Î K›Îfi›˘√◊Ì Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄÷Î‰Ì »ı, ‹fifiÌ «_«‚÷Îfiı
… ¿‹˝Œ‚I›Î√fiÌ ÏÁÏ©fiı ¤√‰Îfiı “Á‹÷Δ ÷flÌ¿ı ⁄÷Î‰Ì ¿ÎflHÎı ±ı K›Îfi‹Î_ „V◊fl „V◊Ï÷ flËı‰Ì ±ı ‹fiı CÎHÎÌ ¿ÏÃfi
(±. 6/9). ±Î Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÿÁ‹Î ÿı¬Î› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ‹fifiÌ «_«‚÷Î
f·˘¿◊Ì ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›*. ±Î ÿÒfl fiÏË ◊Λ, I›Î_ Á‘Ì K›Îfi›˘√ ÏÁ© fiÏË ◊Λ ±fiı
… K›Îfi›˘√fiÎ ‰Hνfifi_ ·Z› ¿flÌfiı ±…\˝fi ±ËŸ ’˘÷ÎfiÌ K›Îfi›˘√ ÏÁ© ◊›Î ωfiÎ Á‹÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fiÏË ◊Λ.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı «_«‚÷Îfiı ¿ÎflHÎı ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiÌ ºœ „V◊Ï÷ fi◊Ì Ωı÷Î, ÷ı «_«‚÷Îfi_ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
µÿÎËflHÎÁÏË÷ V’p ‰Hνfi ¿flı »ı.
«G«·_ ÏË ‹fi— ¿ÚWHÎ ≠‹ÎÏ◊ ⁄·‰ÿÔ˚ºœ‹Ô˚ –– 34––
÷V›ÎËo Ïfi√˛Ëo ‹L›ı ‰Î›˘Ïfl‰ ÁÿW¿fl‹Ô˚ –– 34––
ÏË = ¿ı‹¿ı ºœ‹Ô˚ = ºœ (Ï…tÌ) flËı·Î)
¿ÚWHÎ = Ëı lÌ¿ÚWHÎ! ⁄·‰÷Ô˚ = (±fiı) ⁄‚‰Îfi »ı. ‰Î›˘— = ‰Î›fiı fl˘¿‰ÎfiÌ
‹fi— = ‹fi ÷V› = ±ıfiı ≥‰ = ’ıÃı
«G«·‹Ô˚ = CÎb_ … «_«‚, Ïfi√˛Ë‹Ô̊ = ‰Â‹Î_ ¿fl‰Îfi_ ÁÿW ¿fl‹Ô˚ = CÎb_ ÿW¿fl
≠‹ÎÏ◊ = ≠‹◊fi V‰¤Î‰fi_, ±Ë‹Ô˚ = Ë_ (±Î¿Î‹Î_ ‹L›ı = ‹Îfi_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “«G«·_ ÏË ‹fi— ¿ÚWHÎ ≠‹ÎÏ◊ ⁄·‰ÿ˚ºœ‹Ô˚” ‹fi ⁄Ë … «_«‚ »ı. «_«‚÷ÎfiÌ ÁÎ◊ıÁÎ◊ı ±ı “≠‹ÎÏ◊”
ó ±ËŸ ¤√‰Îfifiı “¿ÚWHΔ Á_⁄˘‘fi ±Î’Ìfiı ±…\˝fi ΩHÎı ’HÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ÁΑ¿fiı ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷◊Ì Ï‰«Ï·÷
±ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı fiÎ◊! ±Î’ … ¿Ú’Î ¿flÌfiı ±Î ‹fifiı ¿flÌ ÿı »ı. ±ı ⁄Ë … Ï…tÌ ±fiı ⁄‚‰Îfi ’HÎ »ı.
¬ıÓ«Ìfiı ±Î’fi΋Î_ ΩıÕÌ ÿ˘, ÷˘ ±Î ‹fi ·Î√Ì Â¿ı »ı. ¤√‰Îfiı “¿Î‹” (¿Î‹fiÎ)fiÎ_ flËı‰ÎfiÎ_ ’Î_« V◊Îfi
‹ÎflÎ◊Ì ÷˘ ±ıfi_ ‰Â‹Î_ ◊‰_ CÎb_ ¿ÏÃfi »ı! ¿ı‹¿ı ±Î ⁄÷ÎT›Î_ »ı ó ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ωʛ ±fiı ’˘÷ı
f·˘¿ 35] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 447

(√Ì÷Î ó 3/40; 3/34; 2/59). ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹ »ı ó “‹fi ±ı‰ ‹fiW›ÎHÎÎ_ ¿ÎflHÎ_ ⁄L‘‹˘ZΛ˘—”. ’fl_÷
’˘÷Îfi΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ Ï«F…Õ√˛_Ï◊‹Î_ flËı »ı ±fiı ≥„Lƒ›˘, ‹fi‹Î_ ±Î ≠‹◊fiÂÌ·÷Î, ºœ÷Î ±fiı ⁄‚‰kÎÎ I›Î_ Á‘Ì
‹fi, ⁄Ï© ÷◊Πωʛ˘‹Î_ ÷ıfiÌ ≠÷ÌÏ÷ ◊Λ »ı. ¿Î‹ flËı »ı, F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿ ’˘÷Îfi΋Î_◊Ì ¿Î‹fiı Á‰˝◊Î ¿ÎœÌ
F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfi΋Î◊Ì ÏfiT≤kÎ fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±Î fi◊Ì fiά÷˘. F›Îflı ÁΑ¿ ’˘÷ı ÏfiW¿Î‹ ◊¥ Ω› »ı,
¿Î‹ Á‹›ı-Á‹›ı ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı‹Î_ ≠÷Ì÷ ◊÷˘ flËı »ı. I›Îflı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ±fiı ωʛ˘fi˘ √‹ı ÷ıÀ·˘ Á_Á√˝ ◊‰Î
’fl_÷ F›Îflı ±ı ’˘÷Îfi΋Î◊Ì ÏfiT≤kÎ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı »÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿ µ’fl ÷ı‹fiÌ ¿o¥ ’HÎ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì.
≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ÷ı fi◊Ì flËı÷˘. ±ıfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ’»Ì ‹fifiÌ ≠‹◊fiÂÌ·÷Î ‰√ıflı fip ◊¥ Ω› »ı.
◊Λ »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ¿Î‹ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ‹fifiÌ «_«‚÷Î ’HÎ I›Î_ Á‘Ì ⁄Α¿ ◊Λ »ı,
‹fi ÁΑ¿fiı T›Ï◊÷ ¿fl÷_ flËı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ‹fifiı F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ¿o¥¿ ’HÎ ¿Î‹fi˘ ±_ flËı »ı.
“≠‹ÎÏ◊” ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿Î‹fi˘ ±_ Á‰˝◊Î ÏfiT≤kÎ ◊÷Î_ ‹fifiÌ «_«‚÷Î
¿Î‹ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ≥„Lƒ›˘ ÁΑ¿fiÎ ‹fifiı T›Ï◊÷ ¿fl÷Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ⁄Α¿ fi◊Ì ◊÷Ì. ÂÎVÔhοÎfl˘±ı ¿èÎ_ »ıó
flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÎËΠf·˘¿‹Î_
ÿıËÎϤ‹Îfiı √Ï·÷ı ωiÎÎ÷ı ’fl‹ÎI‹Ïfi ––
≥„Lƒ›˘fiı ’HÎ ≠‹ÎÏ◊ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ó
›hÎ ›hÎ ‹fi˘ ›ÎÏ÷ ÷hÎ ÷hÎ ’flÎQ≤÷‹Ô˚ ––
“≥„Lƒ›ÎÏHÎ ≠‹Î◊ÌÏfi Ëfl„L÷ ≠Á¤_ ‹fi—.” ÷ÎI’›˝ ±ı
(ÁflV‰÷ÌflËV›˘’ÏfiÊÿ-31)
◊›_ ¿ı F›Îflı ¿Î‹fiÎ, ‹fi ±fiı ≥„Lƒ›˘‹Î_ ±Î‰ı »ı
I›Îflı ÷ı ÁΑ¿fiı ±I›_÷ T›Ï◊÷ ¿flÌ ÿı »ı, …ı◊Ì ÁΑ¿ ±◊ν÷Ô˚ ÿıËÎϤ‹Îfi (…ÕfiÌ ÁÎ◊ı “Ë_”’b_) Á‰˝◊Î ÿÒfl
’˘÷ÎfiÌ Ω÷ µ’fl ¿Î⁄Ò fi◊Ì flÎ¬Ì Â¿÷˘. ◊÷Î_ F›Îflı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı F›Î_-
±ı ¿Î‹ ’˘÷Îfi΋Î_ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fifi_ ’ÿÎ◊˘˝ F›Î_ ‹fi Ω› »ı, I›Î_-I›Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
≠I›ı √Îœ ¬ıÓ«ÎHÎ flËı »ı. ±ıfiÎ◊Ì ‹fi ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ ±¬_Õ Á‹ÎÏ‘ (ÁË… Á‹ÎÏ‘) flËı »ı.
÷ı±˘fiÌ ÷flŒ …‰Îfi_ »˘Õ÷_ fi◊Ì ±fiı Ëà ¿flÌ ⁄ıÁı »ı; “÷V›ÎËo Ïfi√˛Ëo ‹L›ı ‰Î›˘Ïfl‰ ÁÿW¿fl‹Ô˚” ó ±Î
±Î◊Ì ‹fifiı ºœ (Ï…tÌ) ¿èÎ_ »ı. ‹fifiÌ ±Î ºœ÷Î ⁄Ë «_«‚, ≠‹ÎÏ◊, ºœ ±fiı ⁄‚‰Îfi ‹fifi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰˘
… ⁄‚‰Îfi ˢ› »ı; ‹fifiı “⁄·‰÷Ô˚” ¿èÎ_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ⁄Ë ¿ÏÃfi »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î‹Î_ ω«flHÎ ¿fl÷Î ‰Î›fiı
»ı ¿ı ‹fi ⁄Ë ⁄‚‰Îfi »ı, ¿ı …ı ÁΑ¿fiı …⁄flÿV÷Ì◊Ì ¿˘¥ ‹ßÌ‹Î_ fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ‹fifiı
ωʛ˘‹Î_ ·¥ Ω› »ı. ÂÎVÔh΢±ı ÷˘ I›Î_ Á‘Ì ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿˘¥ ’¿ÕÌ fi◊Ì Â¿÷_. ±Î◊Ì ±ıfi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰˘ ±ıfiı
»ı ¿ı ‹fi ±ı … ‹fiW›˘fiÎ ‹˘ZÎ ±fiı ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ Ë_ ±I›_÷ ÿW¿fl ‹Îfi_ »\_.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ V‰w’fi_ K›Îfi ¿flfiÎfl ÁΑ¿fi˘ ±fi¤‰ ¿è΢ ±fiı 30 ◊Ì
32‹Î f·˘¿˘‹Î_ Á√HÎ-ÁοÎfl ¤√‰Îfifi_ K›Îfi ¿flfiÎflÎ ÁΑ¿fi˘ ±fi¤‰ ¿è΢. ±Î f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Î›
±ı Ë÷˘ ¿ı Á‰˝‹Î_ ±ÎI‹ÿ½fi ±◊‰Î Á‰˝‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚ÿ½fi ¿fl‰_ ±ı … K›Îfi›˘√fi_ ±_Ï÷‹ Œ‚ »ı. iÎÎfifiÎ Á_V¿Îfl‰Î‚Î
K›Îfi›˘√Ì ⁄‘΋Î_ ±ÎI‹Îfiı ±fiı ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl‰Î‚Î K›Îfi›˘√Ì ⁄‘΋Î_ ¤√‰Îfifiı …\±ı »ı. ⁄‘΋Î_ ±ÎI‹Îfiı Ωı‰˘
±ı “±ÎI‹iÎÎfi” »ı ±fiı Á‰˝‹Î_ ¤√‰Îfifiı Ωı‰Î ±ı “’fl‹ÎI‹iÎÎfi” »ı. ±ÎI‹iÎÎfi‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ±fiı ’fl‹ÎI‹iÎÎfi‹Î_
l©Î-ωrÎÁfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ‹fifiÌ „V◊fl÷Îfi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì, ’fl_÷ ±…\˝fifiÎ xÿ›‹Î_ ÿÁ◊Ì ±ßΉÌÁ‹Î_ f·˘¿ Á‘Ì
¿Ëı·Î K›Îfi›˘√fiÎ Á_V¿Îfl Ë÷Î, ÷ı◊Ì ÷ı‹HÎı ±ÎI‹iÎÎfi ±◊‰Î ’fl‹ÎI‹iÎÎfi fi ·Î‘‰Î‹Î_ ‹fifiÌ «_«‚÷Îfiı ¿ÎflHÎ
‹ÎfiÌ ·Ì‘_. ÷ı‹fiÌ ºÏp K›Îfi›˘√ÌfiÎ ±_ÿfl flËı·Î iÎÎfi ±◊‰Î ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl ÷flŒ fi √¥, ’fl_÷ ‹fifiÌ «_«‚÷Î
÷flŒ √¥, ÷ı◊Ì ÷ı‹HÎı ‹fifiÌ «_«‚÷Îfiı ⁄Α¿ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÌ ‹ÎL›÷Îfi_ ±fi‹˘ÿfi ¿flÌfiı ‹fifiÎ Ïfi√˛ËfiÎ µ’Λ ⁄÷Ήı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
±Á_›_ ‹ËÎ⁄Îˢ ‹fi˘ ÿÏfi˝√˛Ëo «·‹Ô˚ –– 35––
±P›ÎÁıfi ÷ ¿˙L÷ı› ‰ˆflÎB›ıHÎ « B≤èÎ÷ı –– 35––
448 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ!
‹fi— = ±Î ‹fi ±Á_›‹Ô̊
«·‹Ô˚ = CÎb_ «_«‚ »ı
(÷ı‹…) ÷
ÿÏfi˝√˛Ë‹Ô˚ = ‹U¿ı·Ì◊Ì ‰Â ¿˙L÷ı›
ÀÌ¿Î ó “±Á_›_ ‹ËÎ⁄Îˢ ‹fi˘ ÿÏfi˝√Ë ˛ o «·‹Ô”˚ ó
±ËŸ “‹ËÎ⁄Îˢ” Á_⁄˘‘fifi_ ÷ÎI’›˝ ÂÒfl‰Ìfl÷Î ⁄÷Ή‰Îfi_
»ı ±◊ν÷Ô˚ ±P›ÎÁ ¿fl÷Î_ ¿ÿÌ ¿oÀ΂‰_ fiÏË Ωı¥±ı.
’˘÷Îfi΋Î_ ‘ˆ›˝’Ò‰˝¿ ÷ı‰Ì … gË‹÷ flά‰Ì Ωı¥±ı.
±…\˝fiı ’Ëı·Î_ «_«‚÷Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fifi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰˘
CÎH΢ ¿ÏÃfi ⁄÷ÎT›˘. ÷ıfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı
÷_ …ı ¿Ëı »ı ÷ı ÷tfi ÁÎ«Ì ‰Î÷ »ı, ±Á_ÏÿB‘ ‰Î÷
»ı; ¿ı‹¿ı ‹fi CÎb_ «_«‚ »ı ±fiı ÷ıfi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰˘
’HÎ CÎH΢ Ï¿Ãfi »ı. ’fl_÷ ó
“±P›ÎÁıfi ÷ ¿˙L÷ı› ‰ˆflÎB›ıHÎ « B≤èÎ÷ı” ó
±…\˝fifiÎ_ ‹Î÷Î ¿<_÷Ì∞ ⁄Ë … ω‰ı¿ÂÌ· ÷◊Î ¤˘√˘◊Ì
ωfl@÷ flËı‰Î‰Î‚Î_ Ë÷Î_. ¿<_÷Ì∞±ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ’ÎÁı
ω’ÏkÎfi_ ‰flÿÎfi ‹ÎB›_ Ë÷_.1 ±ı‰_ ‰flÿÎfi ‹Î√fiÎfl
≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ @‰Ï«÷ … Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ
“¿˙L÷ı›” Á_⁄˘‘fi ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿<_÷Ì ‹Î÷ÎfiÌ
›Îÿ ±’Ήı »ı, ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ÎflÌ ‹Î÷Î ¿<_÷Ì∞ CÎHÎÎ_
ωfl@÷ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷_ ’HÎ Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰fl@÷ ◊¥fiı
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ΩıÕÎ¥ Ω. ±◊ν÷Ô˚ ‹fifiı Á_ÁÎfl◊Ì
ËÃΉÌfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·√Î‰Ì ÿı.
‹fifiı ‰Îfl_‰Îfl K›ı›‹Î_ ·√ÎÕ‰Îfiı “±P›ÎÁ” ¿Ëı
»ı. ±Î ±P›ÎÁfiÌ ÏÁÏ© Ïfifl_÷fl Á‹› ±Î’‰Î◊Ì ◊Λ
»ı. Á‹› ’HÎ Ïfifl_÷fl ¿Îœ‰˘ Ωı¥±ı, ÿflfl˘… ¿Îœ‰˘
Ωı¥±ı. @›Îflı¿ ±P›ÎÁ ¿›˘˝ ±fiı @›Îflı¿ fi ¿›˘˝ ó
±ı‰_ fi ◊Λ. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±P›ÎÁ Ïfifl_÷fl ◊‰˘
Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ K›ı›‹Î_ ‹Ëk‰ ÷◊Î ±Îÿfl⁄Ï© ˢ‰Î_
Ωı¥±ı. ±Î flÌ÷ı ±P›ÎÁ ¿fl‰Î◊Ì ±P›ÎÁ ºœ ◊¥
Ω› »ı.
±P›ÎÁfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı ó (1) ’˘÷Îfi_ …ı ·Z›
¿ı K›ı› »ı, ÷ı‹Î_ ‹fi˘T≤ÏkÎ ·√ÎÕ‰Ì ±fiı ⁄Ì∞ T≤ÏkÎ
±Î‰Ì Ω› ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ì…\_ ¿o¥ ’HÎ g«÷fi ±Î‰Ì Ω›,
÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌ ÿı‰Ì, ÷ıfiÎ◊Ì µÿÎÁÌfi ◊¥ …‰_.
1. ω’ÿ— ÁL÷ fi— ÂrkÎhÎ ÷hÎ …√ÿÔ˚√fl˘ – ¤‰÷˘ ÿ½fi_ ›IV›Îÿ’fi¤˝‰ÿ½fi‹Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 1/8/25)
“Ëı …√ÿÔ˚√v! ±‹ÎflÎ ∞‰fi‹Î_ Á‰˝ÿÎ ’√·ı ’√·ıóω’Ïkα˘ ±Î‰÷Ì flËı, …ı◊Ì ±‹fiı ŒflÌ◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ≠΄MÔ÷ fi ¿flΉfiÎflÎ_
±Î’fiÎ_ ÿ·˝¤ ÿ½fi ‹‚÷Î_ flËı.”
◊fiÎflÔ_ »ı, ±P›ÎÁıfi = ±P›ÎÁ
= ±Î ÷Îv_ ¿Ëı‰_ « = ±fiı
Ï⁄·¿<· ⁄flÎ⁄fl »ı. ‰ˆflÎB›ıHÎ = ‰ˆflÎB› ‰Õı
= »÷Î_ ’HÎ B≤èÎ÷ı = ‰Â‹Î_
= Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! (±ı) ◊Λ »ı.
(2) F›Î_-F›Î_ ‹fi «ÎS›_ Ω›, I›Î_-I›Î_ ’˘÷ÎfiÎ
·Z›fiı … ±◊‰Î ≥pfiı Ωı‰Î_.
µ’›˝@÷ ⁄ı ÁΑfi˘ ÏÁ‰Î› ‹fi ·√ÎÕ‰ÎfiÎ ⁄ÌΩ
¿ıÀ·Î¿ µ’Λ »ı; …ı‰Î ¿ı -
(1) F›Îflı ÁΑ¿ K›Îfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ıÁı, I›Îflı
ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ⁄ı-«Îfl rÎÁ ⁄ËÎfl ¿ÎœÌfiı ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ
¿flı ¿ı ‹ıÓ ‹fi◊Ì Á_ÁÎflfiı Á‰˝◊Î ¿ÎœÌ fiÎA›˘, ˉı ‹Îv_
‹fi Á_ÁÎflfi_ g«÷fi fiÏË ¿flı, ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ¿flÂı
±fiı g«÷fi‹Î_ …ı ¿o¥ ’HÎ ±Î‰Âı, ÷ı ¤√‰Îfifi_ …
V‰w’ ËÂı. ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ⁄Ì∞ ‰Î÷
±Î‰Ì … fi◊Ì Â¿÷Ì. ±Î◊Ì ¤√‰Îfifi_ V‰w’ ±ı …
»ı, ¿ı …ı ‹fi‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ±fiı ‹fi‹Î_ …ı ±Î‰Ì Ω›,
÷ı … ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ó ±Î “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘
ÏÁ©Î_÷ »ı. ±ı‰_ ◊÷Î_ ‹fi ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Î√Âı; ⁄Ì…ı
·Î√Âı … fiËŸ.
(2) ¤√‰ÎfifiÎ fi΋fi˘ …’ ¿fl‰˘, ’fl_÷ …’‹Î_
⁄ı ‰Î÷˘fi˘ A›Î· flά‰˘ ó ±ı¿ ÷˘ fi΋fiÎ µE«ÎflH΋Î_
Á‹› ¬Î·Ì fi …‰Î ÿı‰˘ ±◊ν÷Ô˚ “flÎ... ‹... flÎ... ‹...”
±ı flÌ÷ı fi΋fi_ ¤·ıfiı ‘Ìflı-‘Ìflı µE«ÎflHÎ ¿fl˘, ’fl_÷
‰«‹Î_ Á‹› ¬Î·Ì fi …‰Î ÿı‰˘ ±fiı ⁄Ì…\_ fi΋fiı
ÁÎ_¤Y›Î ωfiÎ fi …‰Î ÿı‰_ ±◊ν÷Ô˚ …’fiÌ ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı
÷ıfiı ÁÎ_¤‚˘.
(3) …ı fi΋fi_ µE«ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ‹fi◊Ì
÷ı fi΋ µ’fl ·Z› flά‰_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı fi΋fiı ±Î_√‚Ì
±◊‰Î ‹Î‚Î◊Ì fi √HÎ÷Î_ ‹fi◊Ì … fi΋fi_ µE«ÎflHÎ
¿fl‰_ ±fiı ‹fi◊Ì … fi΋fiÌ √HÎ÷flÌ ¿fl‰Ì.
(4) ±ı¿ fi΋fi_ ÷˘ ‰ÎHÎÌ◊Ì µE«ÎflHÎ ¿fl‰_ ±fiı
⁄ÌΩ fi΋fi˘ ‹fi◊Ì …’ ¿fl‰˘; …ı‹¿ı ó ‰ÎHÎÌ◊Ì ÷˘
“fl΋-fl΋-fl΋”fi_ µE«ÎflHÎ ¿fl‰_ ±fiı ‹fi◊Ì “¿ÚWHÎ-¿ÚWHÎ-
¿ÚWHΔfi˘ …’ ¿fl‰˘.
(5) …ı‰Ì flÌ÷ı flÎ√flÎÏ√HÎÌfiÌ ÁÎ◊ı ⁄˘·Ìfiı fi΋fi_
f·˘¿ 36] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 449

¿Ì÷˝fi ¿flı »ı; ±ı‰Ì … flÌ÷ı flÎ√flÎÏ√HÎÌfiÌ ÁÎ◊ı ‹fi◊Ì
fi΋fi_ ¿Ì÷˝fi ¿fl‰_.
(6) «flH΢◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‹¿<À Á‘Ì ±fiı ‹¿<À◊Ì
‹Î_ÕÌfiı «flH΢ Á‘Ì ¤√‰ÎfifiÎ V‰w’fi_ g«÷fi ¿fl‰_.
(7) ¤√‰Îfi ‹ÎflÌ Á΋ı ∂¤Î »ı ó ±ı‰_ Á‹∞fiı
¤√‰ÎfifiÎ V‰w’fi_ g«÷fi ¿fl‰_. ¤√‰ÎfifiÎ …‹HÎÎ
’√fiÌ ’Î_« ±Î_√‚̱˘ µ’fl ‹fi◊Ì … ’Î_« fi΋ ·¬Ì
ÿı‰Î_. ±Î_√‚̱˘fiÌ µ’flfi˘ …ı ¤Î√ »ı, ÷ıfiÎ µ’fl
·_⁄Î¥‹Î_ hÎHÎ fi΋ ·¬Ì ÿı‰Î_. «flH΢fiÌ g’ÕÌfi˘ …ı
±Îfl_¤ »ı, g’ÕÌfiÎ ÁÎ_‘Î µ’fl ⁄ı fi΋˘fiÎ_ ¿ÕÎ_ ⁄fiΉÌ
ÿı‰Î_. ’»Ì g’ÕÌ µ’fl ·_⁄Î¥‹Î_ hÎHÎ fi΋˘ ·¬Ì ÿı‰Î_.
CÎÒ_ÀH΢fiÌ fiÌ«ı ±fiı µ’fl ±ı¿±ı¿ fi΋fi_ √˘‚ ¿Õ<_ ⁄fiΉÌ
ÿı‰_ ±◊ν÷Ô˚ √˘‚οÎfl fi΋ ·¬Ì ÿı‰Î_. ∂v (Ω_CÎ) µ’fl
·_⁄Î¥‹Î_ hÎHÎ fi΋˘ ·¬Ì ÿı‰Î_. ±fl‘Ì (…‹HÎÌ ÷flŒfiÌ)
¿‹fl‹Î_ ⁄ı fi΋˘fi˘ ¿oÿ˘fl˘ ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰˘. hÎHÎ fi΋˘
’Î_Á‚Ì µ’fl ·¬Ì ÿı‰Î_. ⁄ı fi΋˘ ¬¤Î µ’fl ±fiı hÎHÎ
fi΋˘ ⁄Î…\ µ’fl (¤ΩfiÎ µ’flfiÎ ¤Î√ µ’fl) ·¬Ì
ÿı‰Î_. ¿˘HÎÌfiÌ µ’fl ±fiı fiÌ«ı ⁄O⁄ı fi΋˘fi_ ¿Õ<_ ⁄fiΉÌ
ÿı‰_. ’»Ì hÎHÎ fi΋˘ (¿˘HÎÌfiÌ fiÌ«ı) ’ˢӫÎ◊Ì µ’flfiÎ
¤Î√ µ’fl ·¬Ì ÿı‰Î_. ’ˢӫ΋Î_ ⁄ı fi΋˘fi_ ¿Õ<_ ⁄fiΉÌ
ÿı‰_ ÷◊Î ’Î_« ±Î_√‚̱˘ µ’fl ’Î_« fi΋ ·¬Ì ÿı‰Î_.
√‚΋Î_ «Îfl fi΋˘fi˘ ±fl‘˘ ËÎfl ±fiı ¿Îfi‹Î_ ⁄ı fi΋˘fi_
¿<_Õ‚ ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰_. ‹¿<ÀfiÎ …‹HÎÎ ±fl‘Î ¤Î√ µ’fl
» fi΋˘ ·¬Ì ÿı‰Î_ ±◊ν÷Ô˚ fiÌ«ıfiÎ ¤Î√ µ’fl ⁄ı fi΋˘fi_
¿Õ<_, ‹K› ¤Î√ µ’fl ⁄ı fi΋˘fi_ ¿Õ<_ ±fiı µ’flfiÎ ¤Î√
µ’fl ⁄ı fi΋˘fi_ ¿Õ<_ ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰_.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ …‹HÎÎ ±_√‹Î_
«flHÎ◊Ì ·¥fiı ‹¿<À Á‘Ì «˘’fi fi΋˘ ±◊‰Î ‹_h΢
±Î‰‰Î Ωı¥±ı ±fiı ÕÎ⁄Î ±_√‹Î_ ‹¿<À◊Ì ·¥fiı «flHÎ
Á‘Ì «˘’fi fi΋˘ ±◊‰Î ‹_h΢ ±Î‰‰Î Ωı¥±ı. ±ıfiÎ◊Ì
¤√‰ÎfifiÌ ±ı¿ ’Ïflø‹Î ◊¥ Ω› »ı, ¤√‰ÎfifiÎ_ ÁC΂Î_
±_√˘fi_ g«÷fi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı¿ Á˘ ±Îà fi΋˘fiÌ
±ı¿ ‹Î‚Î ’HÎ ◊¥ Ω› »ı. ÿflfl˘… ±ı‰Ì ±˘»Î‹Î_
±˘»Ì ±ı¿ ‹Î‚Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ±ıfiÎ◊Ì ‰‘Îflı ≥E»˘,
óáó
÷˘ ‰‘Îflı ’HÎ ¿flÌ Â¿˘ »˘.
±Î flÌ÷ı ±P›ÎÁ ¿fl‰ÎfiÎ_ ±fiı¿ w’ ±fiı ±fiı¿
flÌ÷˘ »ı. ±Î‰Ì flÌ÷˘ ÁΑ¿ ’˘÷ı ’HΠω«ÎflÌ Â¿ı »ı.
±P›ÎÁfiÌ ÁËΛ ‹ÎÀı “‰ˆflÎB›”fiÌ …wfl »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√˘◊Ì …ıÀ·˘ flÎ√ ËÃÂı ÷ıÀ·_ ‹fi
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Î√Âı. Á_ÁÎflfi˘ flÎ√ Á‰˝◊Î ËÃÌ …÷Î_
‹fi‹Î_ Á_ÁÎflfi_ flÎ√’Ò‰˝¿ g«÷fi fiÏË ◊Λ. ±Î◊Ì ’flÎHÎÎ
Á_V¿Îfl˘fiı ¿ÎflHÎı ¿ÿÌ ¿˘¥ VdflHÎÎ ◊¥ ’HÎ Ω›, ÷˘
±ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿flÌ ÿı‰Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ fi flÎ√ ¿fl‰˘ ±fiı
fi ¶ıÊ ¿fl‰˘. ’»Ì ÷ı VdflHÎÎ ±Î’˘±Î’ ÿÒfl ◊Âı. ±Î
flÌ÷ı ±P›ÎÁ ±fiı ‰ˆflÎB›◊Ì ‹fifi˘ Ïfi√˛Ë ◊¥ Ω›
»ı, ‹fi ’¿ÕÎ¥ Ω› »ı.
‰ˆflÎB› ◊‰ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ µ’Λ˘ »ı; …ı‰Î ¿ı ó
(1) Á_ÁÎfl ≠Ï÷ZÎHÎı ⁄ÿ·Î› »ı ±fiı V‰w’ @›Îflı›
±fiı ¿˘¥ ’HÎ ZÎHÎı ⁄ÿ·Î÷_ fi◊Ì. ±Î◊Ì Á_ÁÎfl ±Î’HÎÌ
ÁÎ◊ı fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı,
⁄ÎS›Î‰V◊Î ±fiı ›‰Î‰V◊Î ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi flËÌ,
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi flËÌ ‰√ıflı. ±ı‰˘ ω«Îfl
¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl◊Ì ‰ˆflÎB› ◊Λ »ı.
(2) ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ …ıÀ·Î ¿<À<_⁄Ì ±fiı
Á_⁄_‘̱˘ »ı, ÷ı±˘ ±Î’HÎÌ ’ÎÁı ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Î
flά÷Πˢ› ÷˘ ±Î’HÎÌ Â„@÷, Á΋J›˝, ›˘B›÷Î ±fiı
Á‹… ±fiÁÎfl ÷ı‹fiÌ L›Î››@÷ ≥E»Î ’ÒflÌ ¿flÌ ÿı‰Ì
±fiı ’Ïfll‹ ¿flÌfiı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì; ’fl_÷ ±ı‹fiÌ
’ÎÁı◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ÷◊Î ¿o¥ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Îfi˘
Á‰˝◊Î I›Î√ ¿fl‰˘. ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ Á΋J›˝ ±fiÁÎfl
‰V÷ ±Î’‰Î◊Ì ±fiı ’Ïfll‹ ¿flÌfiı Áı‰Î ¿fl‰Î◊Ì ’flÎH΢
flÎ√ ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ’HÎ ≥E»‰Î◊Ì
fi‰˘ flÎ√ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷˘ ±ı◊Ì V‰Î¤Îω¿ Á_ÁÎfl◊Ì
‰ˆflÎB› ◊¥ Ω› »ı.
(3) …ıÀ·Î_ ’HÎ ÿ˘Ê, ’Î’ ±fiı ÿ—¬ ’ıÿÎ ◊Λ
»ı, ÷ı ⁄‘Î_ Á_ÁÎflfiÎ flÎ√◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı …ıÀ·Î_
Á¬ ±fiı ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı, ÷ı ⁄‘Î_ flÎ√flÏË÷ ◊‰Î◊Ì …
‹‚ı »ı. ±ı‰˘ ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ‰ˆflÎB› ◊¥ … Ω› »ı.

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±P›ÎÁ ±fiı ‰ˆflÎB› ¶ÎflÎ ‹fifiÎ Ïfi√˛ËfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfi K›Îfi›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ±L‰›óT›Ï÷flı¿◊Ì ’˘÷Îfiı ‹÷ ⁄÷Ήı »ı.

±Á_›÷ÎI‹fiÎ ›˘√˘ ÿW≠Î’ ≥Ï÷ ‹ı ‹Ï÷— –– 36––

‰U›ÎI‹fiÎ ÷ ›÷÷Î Â@›˘û‰ÎMÔfi‹’Λ÷— –– 36––
450 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±Á_›÷Î- = …ıfi_ ‹fi ≠ÎMÔ÷ ◊‰˘ ‹U¿ı·) »ı »ı ±ı‰Î ÁΑ¿fiı

I‹fiÎ Á‰˝◊Î ‰Â‹Î_ ÷ = ’fl_÷
fi◊Ì ±ı‰Î µ’Λ÷— = µ’Λ’Ò‰˝¿
‹ÎHÎÁ ¶ÎflÎ ›÷÷Î = ≠›IÔfiÂÌ· ‹ÎHÎÁ
›˘√— = ›˘√
ÿW≠Î’— = ÿW≠ÎM› (±ıÀ·ı ¿ı ‰U›ÎI‹fiÎ =
ÀÌ¿Î ó “±Á_›÷ÎI‹fiÎ ›˘√˘ ÿW≠Î’—” ó ‹ÎflÎ
‹÷ı ÷˘ …ıfi_ ‹fi ‰Â‹Î_ fi◊Ì; ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ›˘√ ÏÁ©
◊‰˘ ¿ÏÃfi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ›˘√fiÌ ÏÁÏ©‹Î_ ‹fifi_ ‰Â‹Î_
fi ˢ‰_ …ıÀ·_ ⁄Α¿ »ı, ±ıÀ·Ì ‹fifiÌ «_«‚÷Î ⁄Α¿
fi◊Ì. ±Î◊Ì K›Îfi›˘√̱ı ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiı ‰Â ¿fl‰_
Ωı¥±ı. ‹fi ‰Â ◊÷Î_ ÷ı ‹fifiı F›Î_ ΩıՉΠ≥E»ı, I›Î_
ΩıÕÌ Â¿ı »ı, …ıÀ·˘ Á‹› ΩıՉΠ≥E»ı, ÷ıÀ·˘ Á‹›
ΩıÕÌ Â¿ı »ı ±fiı F›Î_◊Ì ËÃΉ‰Î ≥E»ı, I›Î_◊Ì ËÃΉÌ
’HΠ¿ı »ı.
‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ÁΑ¿˘fiÌ ±ı ≠T≤ÏkΠˢ› »ı ¿ı ÷ı±˘
ÁΑfi ÷˘ l©Î’Ò‰˝¿ ¿flı »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ ≠›IÔfi‹Î_
ÏÂÏ◊·÷Î flËı »ı, …ı◊Ì ÁΑ¿‹Î_ Á_›‹ fi◊Ì flËı÷˘ ±◊ν÷Ô˚
‹fi, ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎfi˘ ’ÒHν flÌ÷ı Á_›‹ fi◊Ì
◊÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ›˘√fiÌ ≠΄M÷‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ◊Λ »ı
±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î ÁÿÎÁ‰˝hΠωz‹Îfi flËı·Î ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ …·ÿÌ ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷Î.
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ «Î·‰Î‰Î‚Î, ‰ˆWHΉ Á_V¿Îfl‰Î‚Î
ÁΑ¿˘‹Î_ ‹Î_Á ‰√ıflı‹Î_ …ı‰Ì ±vÏ« ˢ› »ı, ÷ı‰Ì ±vÏ«
ÁΑ¿fiÌ Ï‰Ê›¤˘√˘‹Î_ fi◊Ì Ë˘÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ωʛ¤˘√
±ıÀ·Î ÏfiÏÊ© ±fiı ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Î fi◊Ì ÿı¬Î÷Î. ¿ÎflHÎ
¿ı ωʛ¤˘√˘fi˘ ‰‘Îflı ±P›ÎÁ ˢ‰Î◊Ì ±ı‹fi΋Î_ ‹Î_Á
‰√ıflıfiÌ …ı‹ B·ÎÏfi fi◊Ì ◊÷Ì. ‹Î_Á ‰√ıflı Á‰˝◊Î ÏfiÏÊ©
‰V÷ ¬Î‰Î◊Ì ’÷fi ÷˘ ◊Λ … »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ
‰‘Îflı ’÷fi ◊Λ »ı ó flÎ√’Ò‰˝¿ ωʛ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ‹Î_Á ‰√ıflı‹Î_ ÷˘ “±Î ÏfiÏÊ© ‰V÷ »ı” ±ı‰Ì
¤Î‰fiÎ flËı »ı, ’fl_÷ ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î◊Ì “±Î ÏfiÏÊ©
»ı,” ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤˘√˘fiÎ …ı
Á_V¿Îfl˘ ±_÷fl‹Î_ ‰ÁÌ Ω› »ı, ÷ı ⁄Ë ¤›_¿fl ˢ› »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ‹Î_Á ‰√ıflı ¬Î‰Î◊Ì …ı ’Î’ ·Î√ı »ı,
÷ı ÿoÕ ¤˘√‰Ìfiı fip ◊¥ …Âı. ÷ı ’Î’ ±Î√‚ fi‰Î_ ’Î’˘‹Î_
fiÏË ΩıÕı. ’fl_÷ flÎ√’Ò‰˝¿ ωʛ¤˘√˘fi_ Áı‰fi ¿fl‰Î◊Ì
…ı Á_V¿Îfl˘ ’Õı »ı, ÷ı …L‹-…L‹Î_÷fl Á‘Ì Ï‰Ê›¤˘√˘‹Î_
±fiı ÷ı‹fiÌ vÏ«fiÎ ’ÏflHÎ΋V‰w’ ’Î’˘‹Î_ ΩıÕ÷Î flËıÂı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ωʛ¤˘√˘fiÌ
vÏ« flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ÷ı Á_›÷ÎI‹Î fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘,
±‰ÎÅ‹˚Ô = (›˘√) ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Â@›— = ¿ı »ı,
≥Ï÷ = ±Î‰˘
¶ÎflÎ (÷◊Î) ‹ı = ‹Îfl˘
…ıHÎı ‹fifiı ‰Â ¿›* ‹Ï÷— = ‹÷ »ı.
‹fi-≥„Lƒ›˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ıfiı ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ©‹Î_
¿ÏÃfi÷Î ◊Λ »ı.
“‰U›ÎI‹fiÎ ÷ ›÷÷Î Â@›˘û‰ÎMÔ÷‹-’Λ÷—” ó
’fl_÷ …ı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı
K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı K›Îfi›˘√‹Î_ µ’›˘√Ì ±ÎËÎfló
ωËÎfl, ÁÒ‰_, Ω√‰_ ‰√ıflı µ’Λ˘fi˘ ±◊ν÷Ô˚ Ïfi›‹˘fi_
Ïfi›Ï‹÷ w’ı ±fiı ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ’ηfi ¿flı »ı ±fiı …ıfi_
‹fi Á‰˝◊Î ‰Â‹Î_ »ı, ±ı‰Î ‰U›ÎI‹Î ÁΑ¿ ¶ÎflÎ ›˘√
≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ© ‹‚Ì
¿ı »ı, ±ı‰˘ ‹Îfl˘ ‹÷ »ı ó “≥Ï÷ ‹ı ‹Ï÷—”
‰U›ÎI‹Î ◊‰Îfi˘ µ’Λ »ı ó ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ±ı‹ Á‹…ı ¿ı “Ë_ ¤˘√Ì fi◊Ì. Ë_ Ï…iÎÎÁ »\_ ÷ı◊Ì
¿ı‰‚ ÷k‰fiı ΩHΉÎfi_ … ‹Îv_ ¿Î‹ »ı; Ë_ ¤√‰Îfifi˘
»\_ ÷ı◊Ì ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ◊‰Îfi_ … ‹Îv_ ¿Î‹ »ı.
Ë_ Áı‰¿ »\_ ÷˘ ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl‰Îfi_ … ‹Îv_ ¿Î‹ »ı.
¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ’HÎ ≥E»‰Îfi_ ‹Îv_ ¿Î‹ fi◊Ì” ó
±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±Ëo÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ‹fi ⁄Ë … …·ÿÌ ‰Â‹Î_ ◊¥ Ω› »ı.
‹fi F›Îflı Â© ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ±Î’˘±Î’
‰Â‹Î_ ◊¥ Ω› »ı. ‹fi‹Î_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi˘
flÎ√ flËı‰˘ ±ı … ‹fifiÌ ±ÂÏ© »ı. F›Îflı ÁΑ¿fi˘
±ı¿ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ ºœ µtıU› ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi˘ flÎ√ ËÃÌ Ω› »ı ±fiı
‹fi Â© ◊¥ Ω› »ı.
T›‰ËÎfl‹Î_ ÁΑ¿ı ±ı ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰Ì ¿ı ¿ÿÌ
¿˘¥ ±_Âı ’Îfl¿ÎfiÎ Ëyfi_ fi ±Î‰Ì Ω›; ¿ı‹¿ı ’Îfl¿ÎfiÎ
Ëyfi_ ·ı‰Î◊Ì ‹fi ±Â© ◊¥ Ω› »ı. @›Î_¿ fi˘¿flÌ
¿ı ‹…^flÌ ¿fḻı ÷˘ …ıÀ·Î ’ˆÁÎ ‹‚÷Πˢ›, ÷ıfiÎ◊Ì
‰‘Îflı ¿Î‹ ¿fl‰_. ‰ı’Îfl ¿fḻı ÷˘ ‰V÷fi˘ ÷˘·, ‹Î’
¿ı √HÎ÷flÌ ⁄ÌΩ±˘fiÌ Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ ‰‘Îflı ¤·ıfiı ◊¥
Ω›, ’fl_÷ ±˘»Ì fi ◊Λ. ‹…^fl ‰√ıflıfiı ’ˆÁÎ ±Î’̱ı
÷˘ ÷ıfiÎ ¿Î‹fiÎ …ıÀ·Î ’ˆÁÎ ◊÷Πˢ›, ÷ıfiÎ◊Ì ¿o¥¿
‰‘Îflı ’ˆÁÎ ÷ıfiı ±Î’‰Î. ±Î flÌ÷ı T›‰ËÎfl ¿fl‰Î◊Ì ‹fi
Â© ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 36] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 451

‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı ±fiı Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ T›I◊Îfi (Á‹ÎÏ‘‹Î_◊Ì ∂É_) ◊Λ

»ı. F›Î_ Á‘Ì Á‹ÎÏ‘ ±fiı T›I◊Îfi ó ±Î ⁄ı ±‰V◊α˘
K›Îfi›˘√‹Î_ ±…\˝fiı ‹fifiÌ «_«‚÷Îfiı ⁄Α¿ ‹ÎfiÌ »ı, I›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »ı. ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î
±fiı ÷ıfiı fl˘¿‰Îfi_ ‰Î›fiı fl˘¿‰ÎfiÌ …ı‹ ±Á_¤‰ ⁄÷ÎT›_. Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊÷Î_ ÷˘ ÁËΩ‰V◊Î ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì T›I◊Îfi
I›Îflı ¤√‰Îfiı ‹fifiΠω√˛Ë ‹ÎÀı ±P›ÎÁ ±fiı ‰ˆflÎB› ◊÷_ … fi◊Ì. ±Î◊Ì Ï«kÎfiÌ «_«‚÷Îfiı fl˘¿‰ÎfiΠωʛ‹Î_
ó ±Î ⁄ı µ’Λ˘ ⁄÷ÎT›Î. ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ’HÎ K›Îfi›˘√Ìfiı ¤√‰Îfi ‰‘Îflı fi◊Ì ⁄˘S›Î; ¿ı‹¿ı Ï«kÎfiı Ïfiv© ¿fl‰Îfi_
‹ÎÀı “±P›ÎÁ” ‹A› »ı (√Ì÷Î ó 6/26). “‰ˆflÎB›” ¤√‰Îfifi_ K›ı› fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfiı …ı K›Îfifi_ ‰Hνfi
iÎÎfi›˘√fiı ‹ÎÀı ωÂıÊ µ’›˘√Ì Ë˘› »ı. Ωı¿ı ‰ˆflÎB› ¿›* »ı, ÷ı K›Îfi ÁΑfi »ı, K›ı› fiÏË. ¤√‰ÎfifiÎ ‹÷ı
K›Îfi›˘√‹Î_ ’HÎ ÁËΛ¿ »ı, ÷˘’HÎ K›Îfi›˘√‹Î_ flÎ√ Á_ÁÎfl‹Î_ …ı flÎ√ »ı, ±ı … ¬ÎÁ ωCÔfi »ı ±fiı ÷ıfiı
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fifiı fl˘¿Ì ¿Λ »ı. Ωı ±ı‹ ¿Ëı‰Î‹Î_ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘ … ¤√‰Îfifi˘ µtıU› »ı. K›Îfi ÷˘ ±ı¿ „@÷
±Î‰ı ¿ı flÎ√ flËı÷Î_ ‹fi fi◊Ì fl˘¿Î÷_, ÷˘ ±ı¿ ±Õ«HÎ »ı, ±ı¿ ’Ò_∞ »ı, …ıfi˘ ·˙Ï¿¿-’Îfl·˙Ï¿¿ ÏÁÏ©±˘ ‰√ıflı‹Î_
±Î‰ı »ı. ’Î÷_…·›˘√ÿ½fi ±fiÁÎfl Ï«kÎT≤Ïkα˘fi˘ ›˘B› µ’›˘√ ¿flÌ Â¿Î› »ı.
Ïfifl˘‘ ±P›ÎÁ◊Ì … ◊¥ ¿ı »ı. Ωı ÷ı‹Î_ ‰ˆflÎB› … ’˘÷ı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≥E»ı »ı, ÷˘ ÷ıHÎı ‹fifiı
¿ÎflHΠˢ›, ÷˘ ÏÁÏ©±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? (…ıfi_ ±ı¿Î√˛ ¿fl‰ÎfiÌ ±ıÀ·Ì ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, …ıÀ·Ì ±Î‰U›¿÷Î
‰Hνfi ’Î÷_…·›˘√ÿ½fifiΠω¤ÒÏ÷’Îÿ‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ±ı‰Î, ‹fi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı
»ı.) ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ±_ÿfl flÎ√ flËı‰Î »÷Î_ Ï«kÎ ‹fi ÁÎ◊ıfiÎ ’˘÷Î’HÎÎfiı ËÃΉ‰ÎfiÌ »ı. ±Î◊Ì F›Îflı
±ı¿Î√˛ ±fiı Ïfiv© ◊Λ »ı, ÷˘ ÷ı‹Î_ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı Á‹ÎÏ‘◊Ì ’HÎ µ’flÏ÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı Á‰Î˝÷Ì÷ ÷k‰fiÌ
ÏÁÏ©±˘ ≠√À ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_›‹ (‘ÎflHÎÎ, K›Îfi ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì Á‹ÎÏ‘±‰V◊ÎfiÌ
±fiı Á‹ÎÏ‘) ¿˘¥ fiı ¿˘¥ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_ ±ı¿ ±Î¿Ê˝HÎ flËı »ı.
»ı ±fiı F›Î_ ÏÁÏ©fi˘ µtıU› »ı, I›Î_ flÎ√fi˘ ±¤Î‰ F›Îflı ÷ı ±‰V◊Î ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfi_ ±Î¿Ê˝HÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı »ı? ’fl_÷ F›Î_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ fi flËı÷Î_ ÁΫΠυiÎÎÁfiÌ ÷ıfiÎ◊Ì µ’flÏ÷ ◊¥ Ω› »ı.
µtıU› ˢ› »ı, I›Î_ ±ı ‘ÎflHÎÎ, K›Îfi ±fiı Á‹ÎÏ‘ ’HÎ µ’flÏ÷ ◊‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±‰V◊΋ÎhÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì
’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ÁËΛ¿ ⁄fiÌ Ω› »ı. ±‰V◊Î÷Ì÷ Ï«L‹› ÷k‰fiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω›
±ı¿Î√˛÷Î ’»Ì F›Îflı Ï«kÎfiÌ Ïfiv© ±‰V◊Î ±Î‰ı »ı. ±Î … ›˘√fiÌ ÏÁÏ© »ı. Ï«L‹›÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
»ı, I›Îflı Á‹ÎÏ‘ ◊Λ »ı. Á‹ÎÏ‘ ¿ÎflHÎÂflÌfl‹Î_ ◊Λ ÏfiI››˘√ ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI›Á_⁄_‘ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‰ÎV÷‰‹Î_ K›Îfi›˘√fiÌ ÏÁÏ© ‹ÎÀı ‹fifi˘ Ïfi√˛Ë ¿fl‰˘ ±ıÀ·˘ …wflÌ fi◊Ì, …ıÀ·˘ ±ıfiı ‰Â‹Î_
¿fl‰_ »ı, ±◊ν÷Ô˚ Â© ¿fl‰_ …wflÌ »ı. Â© ¿fl‰Îfi˘ ‹÷·⁄ »ı ó ‹fi‹Î_ ωʛ˘ ≠I›ı flÎ√ fi flËı‰˘. …ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ
‹fifiı Â© ¿flÌ ·Ì‘_ »ı, ÷ıfi˘ K›Îfi›˘√ ≠›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ÏÁ© ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰Îfiı 31‹Î f·˘¿‹Î_ “Á‰˝¤Ò÷„V◊÷_ ›˘‹Î_ ¤…I›ı¿I‰‹Î„V◊÷—” ’ÿ˘ ‰Õı …ı ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì, ÷ı‹Î_ ‹A›
±Õ«HÎ »ı ó ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© fi ˢ‰Ì ±fiı 32‹Î f·˘¿‹Î “±ÎI‹˙’Q›ıfi Á‰˝hÎ Á‹_ ’U›Ï÷ ›˘û…\˝fi” ’ÿ˘ ‰Õı …ı
‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì ÷ı‹Î_ ‹A› ±Õ«HÎ »ı ó flÎ√-¶ıÊ Ë˘‰Î ’fl_÷ ±…\˝fiı ¤Ò·◊Ì ‹fifiÌ «_«‚÷Îfiı ⁄Α¿ Á‹∞ ·Ì‘Ì!
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fifiÌ «_«‚÷Î ⁄Α¿ fi◊Ì. ⁄S¿ı Á‰˝‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© fi ˢ‰Ì ±fiı flÎ√-¶ıÊ Ë˘‰Î ±ı ⁄Α¿ »ı. F›Î_
Á‘Ì flÎ√-¶ıÊ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ⁄‘΋Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ◊÷Ì fi◊Ì ±fiı F›Î_ Á‘Ì ⁄‘΋Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ◊÷Ì fi◊Ì ±◊‰Î
¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î flËı »ı I›Î_ Á‘Ì Á‰˝◊Î ‹fifi˘ Ïfifl˘‘ ◊÷˘ fi◊Ì.
T≤ÏkÎfi˘ Ïfifl˘‘ ¿fl‰Î◊Ì T≤ÏkÎfiÌ ÁkÎÎ ±Î‰ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı T≤ÏkÎfiÌ ÁkÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ »ı, I›Îflı ÷˘ ÷ıfi˘ ωfl˘‘
¿fḻı »Ì±ı. V‰w’‹Î_ ¿˘¥ T≤ÏkÎ fi◊Ì. ÷ı◊Ì T≤ÏkÎfi˘ Ïfifl˘‘ ¿fl‰Î◊Ì ◊˘ÕÎ Á‹› ‹ÎÀı ‹fifi˘ ωfl˘‘ ◊Âı. ’»Ì
T›I◊Îfi ◊¥ …Âı. Ωı ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î … fi flËı ÷˘ ’»Ì T›I◊Îfifi˘ ≠ffi … µ’„V◊÷ ◊Âı fiËŸ. ¿ÎflHÎ
¿ı ⁄Ì∞ ÁkÎÎ fiËŸ ˢ› ÷˘ ‹fifi_ ±„V÷I‰ flËı÷_ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı …ıfi_ ±_÷—¿flHÎ ’Ò fl_ ‰Â‹Î_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …ı ÏÂÏ◊· ≠›IÔfi‰Î‚˘
»ı, ÷ıfiı ›˘√fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î ◊Λ »ı. ±Î ±_√ı ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ≠ffi ¿flı »ı.
452 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±…\˝fi µ‰Î«
±›Ï÷— l©›˘’ı÷˘ ›˘√ÎE«Ï·÷‹ÎfiÁ— –– 37––
±≠ÎM› ›˘√Á_ÏÁÏ©_ ¿Î_ √Ï÷_ ¿ÚWHÎ √E»Ï÷ –– 37––
±…\˝fi ⁄˘S›Î—
¿ÚWHÎ = Ëı lÌ¿ÚWHÎ! ±_÷ Á‹›‹Î_ Ωı) ÏÁÏ©fiı
l©›Î, µ’ı÷— = …ıfiÌ ÁΑfi‹Î_ ›˘√Î÷Ô˚ = ›˘√◊Ì ±≠ÎM› = fi ’΋÷Î_
l©Î »ı, ’fl_÷ «Ï·÷‹ÎfiÁ— = ω«Ï·÷ ◊¥ Ω› ¿Î‹Ô˚ = ¿¥
±›Ï÷— = …ıfi˘ ≠›IÔfi (÷˘) √Ï÷‹Ô˚ = √Ï÷fiı
ÏÂÏ◊· »ı (÷ı ›˘√Á_ÏÁÏ©‹Ô˚ = (÷ı) ›˘√fiÌ √E»Ï÷ = ’΋ı »ı?
ÀÌ¿Î ó “±›Ï÷ l©›˘’ı÷˘ ›˘√ÎE«Ï·÷‹ÎfiÁ—” ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıHÎı ’Î’ ¿fl‰Îfi_ ÷˘ Á‰˝◊Î »˘ÕÌ
ó …ıfiÌ ÁΑfi΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ …’, K›Îfi, ÁIÁ_√, V‰ÎK›Î› ÿÌ‘_ Ë÷_; ±Î◊Ì ÷ı fifl¿˘‹Î_ ÷˘ …¥ ¿÷˘ fi◊Ì ±fiı
‰√ıflı‹Î_ vÏ« »ı, l©Î »ı ±fiı ÷ı ¿flı ’HÎ »ı, ’fl_÷ V‰√˝fiÌ ¿Î‹fiÎ fi ˢ‰Î◊Ì V‰√˝‹Î_ ’HÎ …¥ ¿÷˘ fi◊Ì
±÷—¿flHÎ ±fiı ⁄ÏËW¿flHÎ (≥„Lƒ›˘) ‰Â‹Î_ fi ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î l©Î’Ò‰˝¿ ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·˘ ˢ‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ’fi…˝L‹
ÁΑfi΋Î_ ÏÂÏ◊·÷Î »ı ±fiı ÷I’fl÷Î fi◊Ì. ±ı‰˘ ÁΑ¿ ’HÎ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ ±_÷Á‹›‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ VQ≤Ï÷
±_÷Á‹›‹Î_ Á_ÁÎfl‹Î_ flÎ√ flËı‰Î◊Ì ±fiı ωʛ˘fi_ g«÷fi fi flËı‰Î◊Ì, ⁄Ì…\_ g«÷fi ◊‰Î◊Ì ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
◊‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥, ’˘÷ÎfiÎ K›ı› ’HÎ fi ◊¥, ÷˘ ’»Ì ÷ıfiÌ ÂÌ √Ï÷ ◊Âı? ÷ı @›Î_ …Âı?
µ’fl „V◊fl fi flËı ÷˘ ’»Ì ±ıfiÌ ÂÌ √Ï÷ ◊Λ »ı? “¿ÚWHΔ Á_⁄˘‘fi ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’
“±≠ÎM› ›˘√Á_ÏÁÏ©_ ¿Î_ √g÷ ¿ÚWHÎ √E»Ï÷” ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ¬ıÓ«‰Î‰Î‚Î »˘ ±fiı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
ωʛÎÁ„@÷ ±fiı ±ÁΉ‘ÎfiÌfiı ¿ÎflHÎı ±_÷—¿Î‚‹Î_ …ıfi_ √Ï÷ ó ±Î√Ï÷ (’fi…˝L‹)fiı ΩHΉΉ΂Π»˘ ÷◊Î ÷ı
‹fi ω«Ï·÷ ◊¥ √›_ ±◊ν÷Ô˚ ÁΑfiÎ◊Ì ËÃÌ √›_ ±fiı √Ï÷±˘fiΠω‘Λ¿ »˘. ±Î◊Ì Ë_ ±Î’fiı ’Ò»\_ »\_ ¿ı ›˘√◊Ì
±ı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ›˘√fiÌ Á_ÏÁÏ©-’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi ◊¥ ω«Ï·÷ ◊›ı·Î ÁΑ¿fiı ±Î’ @›Î_ ¬ıӫ¢? ÷ıfiı ±Î’
÷˘ ’»Ì ÷ı ¿¥ √Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı? ¿¥ √Ï÷ ±Î’¢?
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ ÁΑfi‹Î_ ‹fifiı ÁÎ◊ı ·¥fiı V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı. “›ÿΠωÏfi›÷_
Ï«k΋ÎI‹L›ı‰Î‰Ï÷WÔÃ÷ı” (√Ì÷Î 6-18) ÷ı◊Ì ‹fifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı‰Î◊Ì Ï‰«Ï·÷ ‹fifiÎ ◊¥fiı ›˘√¤˛p ◊‰ÎfiÌ
Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ¿flHÎfiı ’˘÷Îfi_ ‹Îfi‰Î◊Ì … ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ ÁΑfiÎ ◊Λ »ı. K›Îfi›˘√Ì ‹fi (¿flHÎ)fiı ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌfiı
÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·√Ήı »ı. ‹fi ·√Ή‰Î◊Ì … ÷ı ›˘√¤˛p ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ›˘√¤˛p ◊‰Î‹Î_ ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ÷Î ¿ÎflHÎ
»ı. ±Î ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ÷Î ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ hÎHÎı ÁΑfiα˘‹Î_ fi◊Ì.
K›Îfi›˘√Ìfi˘ ’fi…˝L‹ ◊Λ »ı ó ‹fi ω«Ï·÷ ◊‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ◊Ì ¤˛p ◊‰Î◊Ì. ’fl_÷
¿‹˝›˘√Ì ±◊‰Î iÎÎfi›˘√Ìfi˘ ’fi…˝L‹ ◊Λ »ı ó ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±ÎÁ„@÷ flËı‰Î◊Ì. ¤„@÷›˘√‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl›
ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiÌ Ï‰ÂıÊw’ı flZÎÎ ¿flı »ı ó “›˘√ZÎı‹_ ‰ËÎQ›Ë‹Ô˚” (9-22) “‹„E«kΗ Á‰˝ÿ√νÏHÎ
‹I≠ÁÎÿÎkÎÏflW›ÏÁ” (√Ì÷Î-18-58).
óáó

¿„E«¯Î˘¤›Ï‰¤˛p„U»¯ÎΤ˛Ï‹‰ fiU›Ï÷ –– 38––

±≠Ï÷WÔÃ˘ ‹ËÎ⁄Îˢ ω‹Òœ˘ ⁄˛õHΗ ’Ï◊ –– 38––
‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! ω‹Òœ— = ‹˘Ë ’΋ı·˘ Ï»¯ÎΤ˛‹Ô˚ = Ï»¯ÎϤ¯Î ◊›ı·Î
±≠Ï÷WÔ× = Á_ÁÎflfiÎ ±Îl› µ¤›- = (±Î - ≠‹ÎHÎı) ‰Îÿ‚fiÌ
ωfiÎfi˘ (±fiı) ω¤p ⁄LÔfiı ⁄Î…\◊Ì ¤˛p ≥‰ = ’ıÃı
⁄˛õHΗ = ¤√‰I≠ÎÏÅfiÎ ◊›ı·˘ ÁΑ¿ fi, fiU›Ï÷ = fiΠ÷˘ fi◊Ì
’Ï◊ = ‹Î√˝‹Î_ ¿„E«÷Ô˚ = Â_ ’΋÷˘ fiı?
f·˘¿ 38] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó [±…\˝fiı ’Ò‰˘˝@÷ f·˘¿‹Î_ “¿Î_ √g÷ ¿ÚWHÎ
√E»Ï÷” ¿ËÌfiı …ı ‰Î÷ ’Ò»Ì Ë÷Ì, ÷ıfi˘ … ±Î f·˘¿‹Î_
¬·ÎÁ˘ ’Ò»ı »ı.]
“±≠Ï÷WÔÃ˘ ‹ËÎ⁄Îˢ ω‹Òœ˘ ⁄˛õHΗ ’Ï◊” ó ÷ı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≠Ï÷WÔÃÎ („V◊Ï÷)◊Ì ÷˘ ΩHÎÌfiı ‰_Ï«÷ flè΢ »ı
±◊ν÷Ô˚ ÷ıHÎı Á_ÁÎflfiÎ_ Á¬-±Îfl΋, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl, ›Â-
≠Ï÷WÔÃÎ ‰√ıflıfiÌ ¿Î‹fiÎ »˘ÕÌ ÿÌ‘Ì »ı, ÷ı‹fiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Îfi˘ ÷ıfi˘ µtıU› … fi◊Ì flè΢. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎflfi˘
±Îl› »˘ÕÌfiı ÷ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ ‹Î√˝ µ’fl «ÎS›˘;
’fl_÷ ∞ω÷-±‰V◊΋Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi ◊¥ ±fiı
±_÷Á‹›‹Î_ ÁΑfi◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ √›˘ ±◊ν÷Ô˚
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ VQ≤Ï÷ fi flËÌ.
“¿ÏE«¯Î˘¤›Ï‰¤˛p„U»¯ÎΤ˛Ï‹‰ fiU›Ï÷” ó ±ı‰˘
÷ı ⁄¯Îı ⁄Î…\◊Ì ¤˛p ◊›ı·˘ ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿-
⁄Lfiı µ¯ÎÏ÷±˘◊Ì ‰_Ï«÷ ◊›ı·˘ ÁΑ¿ Ï»¯ÎϤ¯Î ‰Îÿ‚fiÌ
‹ÎŒ¿ fip ÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷˘? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
¿˘¥ ‰Îÿ‚fi˘ À<¿Õ˘ ±ı¿ ‰Îÿ‚fiı »˘ÕÌfiı ⁄ÌΩ ‰Îÿ‚fiı
‹‚‰Î Ω› »ı ’fl_÷ I›Î_ Á‘Ì ÷ı ’ˢÓE›˘ fiÏË, ‰Î›fiı
¿ÎflHÎı ‰«‹Î_ … Ï»¯ÎϤ¯Î ◊¥ √›˘! ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿ı
Á_ÁÎflfiÎ ±Îl›fiı ÷˘ »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ±fiı ±_÷Á‹›‹Î_
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ VQ≤Ï÷ ’HÎ fiÎ flËÌ, ÷ı◊Ì ÷ı fip ÷˘ fi◊Ì
◊¥ …÷˘? ÷ıfi_ ’÷fi ÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷_?
‰Îÿ‚fi_ ºpÎ_÷ ±ËŸ ›◊Î◊˝ ⁄_‘⁄ıÁ÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ı ‰Îÿ‚fi˘ À<¿Õ˘ …ı ‰Îÿ‚‹Î_◊Ì «ÎS›˘, ÷ı ‰Îÿ‚ ±fiı
…ıfiÌ ’ÎÁı …¥ flè΢ Ë÷˘, ÷ı ‰Îÿ‚ ÷◊Î ÷ı ’˘÷ı (‰Îÿ‚fi˘
À<¿Õ˘) ó ±ı hÎHÎı ±ı¿ … ΩÏ÷fiÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ hÎHÎı› …Õ
»ı. ’fl_÷ …ı ÁΑ¿ı Á_ÁÎflfiı »˘Õu˘, ÷ı Á_ÁÎfl ±fiı …ıfiÌ
≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı «ÎS›˘ ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ÷◊Î ÷ı ’˘÷ı (ÁΑ¿)
ó ±ı hÎHÎı ±ı¿ ΩÏ÷fiÎ fi◊Ì. ±Î hÎHÎ ’ˆ¿Ì Á_ÁÎfl …Õ
»ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÷◊Î ’˘÷ı «ı÷fi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “’Ëı·˘
±Îl› »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ±fiı ⁄ÌΩı ≠ÎMÔ÷ fi ◊›˘” ó ±ı ωʛ‹Î_
… µ’›˝@÷ ºpÎ_÷ ⁄flÎ⁄fl ⁄_‘ ⁄ıÁı »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÎ ≠ffifi˘ ±Î› ±ı »ı ¿ı
ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰fi˘ ±¤Î‰ ÷˘ ¿ÿÌ
◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. Ωı ÷ıfiÌ ±_ÿfl Á_ÁÎflfi˘ µtıU› ˢ÷
±fiı Á_ÁÎflfi˘ ±Îl› ˢ÷, ÷˘ ±Î V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_
±◊‰Î fifl¿˘‹Î_ ÷◊Î ’Âó’ZÎÌ ‰√ıflı ±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘‹Î_
«ÎS›˘ Ω÷, ’fl_÷ flËı÷ ÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ …. ÷ıHÎı Á_ÁÎflfi˘
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˘˝@÷ Á_ÿıËfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.
453
±Îl› »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ±fiı ÷ıfi˘ µtıU› ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘
◊¥ √›˘, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ±_÷¿Î‚ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
fi ◊¥ ±fiı ±_÷¿Î‚‹Î_ ¿˘¥ ¿ÎflHΉ ÷ı µtıU› ±fiÁÎfl
ÁΑfi΋Î_ „V◊Ï÷ ’HÎ fi flËÌ, ’fl‹ÎI‹g«÷fi ’HÎ fi
flèÎ_, ÷˘ ÷ı I›Î_◊Ì ’HÎ ¤˛p ◊¥ √›˘. ±ı‰˘ ÁΑ¿ ¿ı‰Ì
√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Âı?
ωÂıÊ ‰Î÷
Ωı ±Î f·˘¿‹Î_ “’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì ±fiı
ÁΑfiÎ◊Ì ¤˛p (E›÷) ◊›˘” ó ±ı‰˘ ±◊˝ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
÷˘ ±ı‹ ¿Ëı‰_ ±ËŸ ⁄fiÌ … fi◊Ì Â¿÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î√‚
…ı ‰Îÿ‚fi_ ºpÎ_÷ ±ÎM›_ »ı, ÷ı µ’›˝@÷ ±◊˝ ÁÎ◊ı ⁄flÎ⁄fl
⁄_‘⁄ıÁ÷_ fi◊Ì. ‰Îÿ‚fi˘ À<¿Õ˘ ±ı¿ ‰Îÿ‚fiı »˘ÕÌfiı ⁄ÌΩ
‰Îÿ‚ ÷flŒ «ÎS›˘, ’fl_÷ ⁄ÌΩ ‰Îÿ‚ Á‘Ì ’ˢӫ÷Î_
’Ëı·Î_ ‰«‹Î_ … ‰Î›◊Ì Ï»LÔfiϤLÔfi ◊¥ √›˘. ±Î
ºpÎ_÷‹Î_ ’˘÷ı ‰Îÿ‚fiÎ À<¿Õαı … ’Ëı·Î ‰Îÿ‚fiı »˘Õu_
»ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ ’Ëı·Ì „V◊Ï÷fiı »˘ÕÌ »ı ±fiı ±Î√‚
⁄ÌΩ ‰Îÿ‚ Á‘Ì ’ˢÓE›˘ fiÏË, I›Îflı ÷ı µ¤›¤˛p ◊›˘
»ı. ’fl_÷ ÁΑ¿fiı ÷˘ Ë…\ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …
fi◊Ì, ’»Ì ÷ıfi_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷◊Ì ¤˛p (E›÷) ◊‰_
¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ Â¿Î›?
⁄Ì∞ ‰Î÷, ÁÎK›fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ÁΑ¿ ÁÎK›◊Ì ¿ÿÌ
E›÷ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ÷ı
ÁÎK›◊Ì ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘ ¿ı ÷ıfiı »˘ÕÌ fi◊Ì Â¿÷˘. ±Î◊Ì
÷ıfiı ÁÎK›◊Ì E›÷ ◊‰_ ¿Ëı‰_ ⁄fi÷_ … fi◊Ì. ËÎ, ±_÷Á‹›‹Î_
„V◊Ï÷ fi flËı‰Î◊Ì ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ VQ≤Ï÷ fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfiı
“ÁΑfiΤ˛p” ÷˘ ¿ËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ’fl_÷ “µ¤›¤˛p” fi◊Ì ¿ËÌ
¿÷Î. ±Î◊Ì ±ËŸ ‰Îÿ‚fiÎ ºpÎ_÷ ±fiÁÎfl ÷ı … µ¤›¤˛p
·ı‰_ ›„@÷Á_√÷ ·Î√ı »ı, …ıHÎı Á_ÁÎflfiÎ ±Îl›fiı ΩHÎÌfiı …
’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
«ÎS›˘, ’fl_÷ ±_÷Á‹›‹Î_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ›Îÿ fi
flËÌ, ÁΑfiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ ‹fi‰Î‚˘ ◊¥ √›˘. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎfl
±fiı ÁΑfiÎ ó ⁄LÔfiı‹Î_ ÷ıfiÌ „V◊Ï÷ fi flËı‰Î◊Ì … ÷ı µ¤›¤˛p
◊›˘ »ı. ±…\˝fiı ’HÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›˘√ÎE«Ï·÷
‹ÎfiÁ—” ¿èÎ_ »ı ±fiı ±Î (±ÎÕhÎÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ “±≠Ï÷WÔ×”,
“ω‹Òœ˘ ⁄˛õHΗ ’Ï◊” ±fiı “Ï»LÔfiΤ˛Ï‹‰” ¿èÎ_ »ı. ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı … »ı ¿ı ÷ıHÎı Á_ÁÎflfiı »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷fiÎ ÁΑfi◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ √›˘, ‹˘ÏË÷ ◊¥ √›˘.
454 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

±ı÷L‹ı Á_›_ ¿ÚWHÎ »ıkÎ‹ËÛV›ÂıÊ÷— –– 39––

I‰ÿL›— Á_›V›ÎV› »ıkÎÎ fi èÎ’’z÷ı –– 39––
¿ÚWHÎ = Ëı ¿ÚWHÎ! »ıkÎ‹ = »ıÿ‰Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩı
‹ı = ‹ÎflÎ ±ËÛÏÁ = (±Î’ …) ±V› = ±Î
±ı÷÷Ô˚ = ±Î ·Î›¿ »˘; Á_›V› = Á_›fi_
Á_›‹Ô̊ = Á_›fiı ÏË = ¿ı‹¿ı »ıkÎÎ = »ıÿfi ¿flfiÎfl
±ÂıÊ÷— = Á‰˝◊Î I‰ÿL›— = ±Î’fiÎ ÏÁ‰Î› fi, µ’’z÷ı = ¿˘¥ ˢ¥ ¿ı fiËŸ.
ÀÌ¿Î ó “±ı÷L‹ı Á_›_ ¿ÚWHÎ »ıkÎ‹ËÛV›ÂıÊ÷—” ó iÎÎ÷Î ¿˘¥ ω¶Îfi ’HÎ Á‹Ω‰Ì ¿ı »ı. ’fl_÷ ›˘√¤˛pfiÌ
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› ˢ‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÎ ’Î’¿‹˘˝ ÷˘ ÂÌ √Ï÷ ◊Λ »ı? ÷ıfi˘ µkÎfl ÷ı fi◊Ì ±Î’Ì Â¿÷˘.
Á‰˝◊Î »^ÀÌ …‰Î◊Ì ÷ı fifl¿˘‹Î_ ÷˘ …¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ËÎ, ›˘√Ì ¿ıÀ·Ì¿ Ëÿ Á‘Ì ÷ıfiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷
±fiı V‰√˝fi_ K›ı› fi flËı‰Î◊Ì V‰√˝‹Î_ ’HÎ …¥ fi◊Ì ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ √Ï÷-±Î√Ï÷fiı ±◊ν÷Ô˚ …‰Î ±fiı
¿÷˘. ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ ±Î‰‰Îfi˘ ÷ıfi˘ µtıU› fi◊Ì, ±ıÀ·Î ±Î‰‰Îfiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘, ¿ı‹¿ı ÷ı “›GΩfi ›˘√Ì”
‹ÎÀı ÷ı ÷ı‹Î_ ’HÎ fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷˘ ±fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±P›ÎÁ ¿flÌfiı ›˘√Ì ⁄L›˘ »ı. ±Î◊Ì ÷ı I›Î_
ÁΑfi◊Ì ’HΠω«Ï·÷ ◊¥ √›˘. ±ı‰˘ ÁΑ¿ Â_ Á‘Ì ΩHÎÌ Â¿ı »ı, F›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ΩHΉÎfiÌ ‹›Î˝ÿÎ
Ï»¯ÎϤ¯Î ‰Îÿ‚fiÌ …ı‹ fip ÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷˘? ±Î »ı. ’fl_÷ ±Î’ ÷˘ “›@÷ ›˘√Ì” »˘. ±◊ν÷Ô˚ ±Î’ ωfiÎ
‹Îfl˘ Á_› »ı. ±P›ÎÁ ±fiı ’Ïfll‹ı Á‰˝hÎ Á‰˝ ¿o¥ ΩHΉΉ΂Π»˘.
“I‰ÿL›— Á_›V›ÎV› »ıkÎÎ fi èÎ’’z÷ı” ó ±Î ±Î’fiÎ Á‹Îfi ΩHÎfiÎfl˘ ¿˘¥ ˢ¥ ¿÷˘ … fi◊Ì.
Á_›fi_ Á‰˝◊Î »ıÿfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±L› ¿˘¥ ˢ¥ fi◊Ì ±Î’ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi »˘ ±fiı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ √Ï÷-
¿÷˘. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂÎVÔhÎfi˘ ¿˘¥ ¿˘›Õ˘ ˢ›, ±Î√Ï÷fiı ΩHΉΉ΂Π»˘.1 ±Î◊Ì ±Î ›˘√¤˛pfiÎ
ÂÎVÔhÎfi˘ ¿˘¥ √Ëfi ωʛ ˢ› ¿ı ¿˘¥ ±ı‰Ì ¿ÏÃfi √Ï÷ωʛfiÎ ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’ … ±Î’Ì Â¿˘ »˘.
’_Ï¿÷ ˢ›, …ıfi˘ ±◊˝ fi …Õ÷˘ ˢ›, ÷˘ ÷ıfiı ÂÎVÔh΢fi˘ ±Î’ … ‹ÎflÎ ±Î Á_›fiı ÿÒfl ¿flÌ Â¿˘ »˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fifiı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÌ ¤√‰kÎÎ ’fl ωrÎÁ Ë÷˘, I›Îflı ±ËŸ ÷ı±˘ ›˘√¤˛pfiÌ √Ï÷fiÎ
ωʛ‹Î_ ≠ffi ¿flı »ı ±fiı ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ±Î Á_›fiı ±Î’fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ Ï‹ÀÎ‰Ì Â¿ı ±ı‰_ fi◊Ì. ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎfiÌ ¤√‰kÎÎ ’fl ωrÎÁ ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı … ÷ı‹HÎı ±ı¿ ±ZÎ˙ÏËHÎÌ ÁÂVÔhÎ fiÎflΛHÎÌ ÁıfiÎfiı »˘ÕÌfiı Ïfi—ÂVÔhÎ
¤√‰Îfifiı … V‰Ì¿ÎflÌ ·Ì‘Î!
óáó

Á_⁄_‘ ó ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı Â_¿Î ¿flÌ Ë÷Ì ¿ı Á_ÁÎfl◊Ì ±fiı ÁΑfi◊Ì E›÷ ◊›ı·Î ÁΑ¿fi_ ¿o¥ ’÷fi
÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«

’Î◊˝ fiˆ‰ıË fi΋hΠωfiÎÂV÷V› ωz÷ı –– 40––

fi ÏË ¿S›ÎHοÚI¿Ïçÿ√˝Ï÷_ ÷Î÷ √E»Ï÷ –– 40––
1. µI’ÏkÎ_ ≠·›_ «ˆ‰ ¤Ò÷Îfi΋Î√g÷ √Ï÷‹Ô˚ – ‰ıÏkΠωz΋ωzÎ_ « Á ‰ÎE›˘ ¤√‰ÎÏfiÏ÷ ––
(ωWb’flÎHÎ 6/5/78; fiÎflÿ’flÎHÎ, ’Ò‰˝. 46/21)
“…ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı ≠·›fiı, √Ï÷ ±fiı ±Î√Ï÷fiı ÷ı‹ … ωzÎ ±fiı ±Ï‰zÎfiı ΩHÎı »ı, ÷ı … ¤√‰Îfi ¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı
›˘B› »ı.”
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Î—
’Î◊˝ =Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ±‹hÎ
÷V› =±ı ‹ÎHÎÁfi˘ ±ı‰
fi =fi ÷˘ ωfiΗ
≥Ë =±Î ·˘¿‹Î_ ωz÷ı
(±fiı) ÏË
fi =fi ÷Î÷
ÀÌ¿Î ó […ıfiı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‹flHÎ fi◊Ì
◊÷_, ÷ıfi_ ¿o¥ ’÷fi ÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷_ ó ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı
±…\˝fifiÎ xÿ›‹Î_ ⁄Ë … T›Î¿<‚÷Î »ı. ±Î T›Î¿<‚÷Î
¤√‰Îfi◊Ì »^’Ì fi◊Ì. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ “¿Î_ √g÷
¿ÚWHÎ √E»Ï÷” ó ±Î ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’÷Î_ ’Ëı·Î_ …
±…\˝fifiÎ xÿ›fiÌ T›Î¿<‚÷Î ÿÒfl ¿flı »ı.]
“’Î◊˝ fiˆ‰ıË fi΋hΠωfiÎÂV÷V› ωz÷ı” ó Ëı
M≤◊Îfi_ÿfi! …ı ÁΑ¿ ±_÷Á‹›‹Î_ ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚ ›˘√◊Ì
¿ı ÁΑfiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ √›˘ ˢ›, ÷ı ›˘√¤˛p ÁΑ¿
‹›Î˝ ⁄Îÿ «ÎËı ±Î ·˘¿‹Î_ …L‹ ·ı, «ÎËı ’fl·˘¿‹Î_ …L‹
·ı, ÷ıfi_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_ (√Ì÷Î ó 6/41◊Ì 45). ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ›˘√‹Î_ …ıÀ·Ì „V◊Ï÷ ◊¥ √¥ »ı ÷ıfiÎ◊Ì
fiÌ«ı ÷ı fi◊Ì ’Õ÷˘. ÷ıfiÌ ÁΑfiÎfiÌ ‹ÕÌ fip fi◊Ì ◊÷Ì.
÷ıfi˘ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µtıU› fi◊Ì ⁄ÿ·Î÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı
±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì ÷ı …L‹÷˘ó‹fl÷˘ flè΢ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
±Î√‚ ’HÎ …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı ó ÷ıfi_ ±ı ’÷fi fi◊Ì ◊÷_.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤fl÷ ‹Ïfi ¤Îfl÷‰Ê˝fi_ flÎF› »˘ÕÌfiı
±ı¿Î_÷‹Î_ ÷’ ¿fl÷Î Ë÷Î. I›Î_ ÿ›Î’fl‰Â ◊¥fiı ÷ı±˘
ËflHÎfiÎ ⁄E«Î‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊¥ √›Î, …ı◊Ì ⁄ÌΩ …L‹‹Î_
÷ı‹fiı ËflHÎ ⁄fi‰_ ’Õu_. ’fl_÷ ÷ı‹HÎı …ıÀ·˘ I›Î√ ¿ı ÷’
¿›* Ë÷_, ÷ı‹fiÌ …ıÀ·Ì ÁΑfiÎfiÌ ’Ò_∞ ±ı¿ÃÌ ◊¥ Ë÷Ì,
÷ı ±ı ËflHÎfiÎ …L‹‹Î_ ’HÎ fip fi ◊¥. ÷ı‹fiı ËflHÎfiÎ
…L‹‹Î_ ’HÎ ’Ò‰˝…L‹fiÌ ‰Î÷ ›Îÿ Ë÷Ì, ¿ı …ı ‹fiW›…L‹‹Î_
’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±Î◊Ì ÷ı±˘ (ËflHÎ…L‹‹Î_) ⁄΂’HÎ◊Ì
… ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı fi flèÎÎ. ÷ı±˘ ·Ì·Î_ ’Î_ÿÕÎ_ ’HÎ
¬Î÷Î Ë÷Î, ÁÒ¿Î_ ’Î_ÿÕÎ_ ¬Î÷Î Ë÷Î. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ÎfiÌ
÷’V›ÎfiÌ „V◊Ï÷ …‚‰Î¥ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ËflHÎfiÎ …L‹‹Î_
’HÎ ÷ı‹fi_ ’÷fi fi ◊›_ (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷, V¿o‘ 5, ±K›Î›
7-8). ±Î flÌ÷ı ’Ëı·Î_ ‹fiW›…L‹‹Î_ …ı‹fi˘ V‰¤Î‰ Áı‰Î
¿fl‰Îfi˘ ¿ı …’-K›Îfi ¿fl‰Îfi˘ flè΢ »ı ±fiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl
¿fl‰Îfi˘ Á_¿S’ flè΢ »ı, ÷ı±˘ ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚
±_÷Á‹›‹Î_ ›˘√¤˛p ◊¥ Ω› ÷◊Î ±Î ·˘¿‹Î_ ’Â-’ZÎÌ
’HÎ ⁄fiÌ Ω›, ÷˘’HÎ ÷ıfi˘ ±ı ÁÎfl˘ V‰¤Î‰ ±fiı ÁIÁ_V¿Îfl
fip fi◊Ì ◊÷Î. ±ı‰Î_ CÎHÎÎ_›ı µÿÎËflH΢ ±Î‰ı »ı ¿ı ¿˘¥
455
= ’fl·˘¿‹Î_ ¿S›ÎHοÚ÷˚ = ¿S›ÎHοÎflÌ ¿Î‹
= ’HÎ ¿flfiÎfl
= ωfiΠ¿Ïç÷Ô˚ = ¿˘¥ ’HÎ
= ◊Λ »ı; ‹fiW›
= ¿ı‹¿ı ÿ√˝Ï÷‹Ô̊ = ÿ√˝Ï÷fiı
= Ëı ‰ËηÎ! fi, √E»Ï÷ = ’΋÷˘ fi◊Ì.
⁄ÌΩ …L‹‹Î_ ËÎ◊Ì, ¨À ‰√ıflı ⁄fiÌ √›Î, ’fl_÷ ÷ı
›˘Ïfi±˘‹Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Î ÁÎ_¤‚÷Î Ë÷Î. ±ı¿
…√αı ¿◊Î ◊÷Ì Ë÷Ì, ÷˘ ±ı¿ ¿Î‚˘ ¿>÷fl˘ ±Î‰Ìfiı I›Î_
⁄ıÁ÷˘ ±fiı ¿◊Î ÁÎ_¤‚÷˘. F›Îflı ¿Ì÷˝fi ¿fl÷Ì
¿Ì÷˝fi‹_Õ‚fiÌ fiΫ÷Ì ÷˘ ±ı ‹_Õ‚ÌfiÌ ÁÎ◊ı ¿>÷fl˘ ’HÎ
fiΫ÷˘ Ë÷˘. ±Î ±‹ÎflÌ Ωı›ı·Ì ‰Î÷ »ı.
“fi ÏË ¿S›ÎHοÚI¿Ïçt√˝g÷ ÷Î÷ √E»Ï÷” ó
¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ±…\˝fifiı ‹ÎÀı “’Î◊˝”
Á_⁄˘‘fi ±ÎM›_, …ı ±ÎI‹Ì›Á_⁄_‘fi_ z˘÷¿ »ı. ±…\˝fifiÎ_ ⁄‘Î_
fi΋˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı ±Î “’Î◊˝” fi΋ ⁄Ë … ‰Ëη_ Ë÷_.
ˉı µkÎflΑ˝‹Î_ ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ±Ï‘¿ ≠ı‹¤›Î˝ ÂOÿ˘‹Î_ ¿Ëı
»ı ¿ı “Ëı ÷Î÷! ¿S›ÎHοÎflÌ ¿Î›˝ ¿fl‰Î‰Î‚ÎfiÌ ÿ√˝Ï÷ fi◊Ì
◊÷Ì.” ±Î “÷Î÷” Á_⁄˘‘fi √Ì÷΋Î_ Œ@÷ ±ı¿ … ‰Îfl ±ÎT›_
»ı, …ı ±I›Ï‘¿ TËηfi_ z˘÷¿ »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁΑ¿‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ⁄Ë …
±ÎrÎÁfifiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ¿ı …ı ¿S›ÎHοÎflÌ ¿Î‹ ¿fl‰Î‰Î‚˘
»ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ÁΑfi◊Ì ÁΫΠxÿ›◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
≠΄MÔ÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ±ı‰Î ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿fiÌ ÿ√˝Ï÷
fi◊Ì ◊÷Ì.
÷ıfiÌ ÿ√˝Ï÷ fi◊Ì ◊÷Ì ó ±ı‹ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı …ı ‹fiW› ¿S›ÎHοÎflÌ ¿Î›˝‹Î_ ·Î√ı·˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiı
‹ÎÀı ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±Á·Ì ¿Î‹‹Î_
·Î√ı·˘ »ı ÷◊Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ@÷ fi◊Ì,
÷ı ¤·ı ¿˘¥ ’HÎ ‹Î√˝◊Ì «Î·ı, ÷ıfiÌ ÿ√˝Ï÷ fi◊Ì ◊÷Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi_ K›ı› Ï«L‹›÷k‰ Ë_ (’fl‹ÎI‹Î) »\_; ±Î◊Ì
÷ıfi_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_. ÷ıfiÌ flZÎÎ Ë_ ¿fl÷˘ … flË_ »\_, ’»Ì
÷ıfiÌ ÿ√˝Ï÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı?
‹ÎflÌ ºÏp ÁË… flÌ÷ı … ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷‹Î_ flËı
»ı. …ı ‹fiW› ‹ÎflÌ ÷flŒ «Î·ı »ı, ’˘÷Îfi_ ’fl‹ÏË÷ ¿fl‰Î
‹ÎÀı ≠›IÔfi ¿flı »ı, ÷ı ‹fiı ⁄Ë … ‰Ëη˘ ·Î√ı »ı, ¿ı‹¿ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ‹Îfl˘ … ±_ »ı, Á_ÁÎflfi˘ fi◊Ì. ÷ıfi˘
‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı … »ı. Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘
‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ÷ıHÎı ‹ÎflÌ ÁÎ◊ıfiÎ ±ı ‰ÎV÷ω¿
Á_⁄_‘fiı ¿ı ±Á·Ì ·Z›fiı ±˘‚¬Ì ·Ì‘_ »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ıfiÌ
456 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

ÿ√˝Ï÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ÷ıfiÌ ¿flı·Ì ÁΑfiÎ ’HÎ fip fiÌ« ›˘Ïfi‹Î_ ’HÎ «ÎS›˘ Ω›, ÷˘ I›Î_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ËÎ, @›Îflı¿ Ωı‰Î‹Î_ ÷ı ‹˘ÏË÷ ◊›Î ÁΩ÷Ì› ›˘Ïfi‰Î‚α˘ ¿fl÷Î_ ÷ıfiÎ V‰¤Î‰‹Î_ Œfl¿ ’ÕÂı.1
…ı‰˘ …HÎΛ »ı, ÷ıfiÌ ÁΑfiÎ »^Àı·Î …ı‰Ì ÿı¬Î› »ı; ’fl_÷ Ωı¿ı ±ËŸ ±…\˝fifi˘ ≠ffi ‹flHÎ ’»ÌfiÌ √Ï÷fi˘ »ı,
±ı‰Ì ’Ïfl„V◊Ï÷ ÷ıfiÎ ±Ï¤‹Îfifiı ¿ÎflHÎı … ÷ıfiÌ Á΋ı ±Î‰ı ÷˘’HÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ‹Î√ı˝ ‰‚‰Îfi_ ⁄Ë ‹˘À<_ ‹ÎËÎIQ› »ı
»ı. Ë_ ’HÎ ÷ıfiı «ı÷‰‰Î ‹ÎÀı ÷ıfi_ ±Ï¤‹Îfi ÿÒfl ¿fl‰Î ó ±ı ‰Î÷fiı V’p ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “≥Ë” ’ÿ◊Ì “±Î”
‹ÎÀı ±ı‰Ì CÎÀfiÎ µ’„V◊÷ ¿v_ »\_, …ı◊Ì ÷ı T›Î¿<‚ ◊¥ ∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_.” ó ±ı‰˘ ±◊˝ ’HÎ
Ω› »ı ±fiı ’fi— ÷ı ‹ÎflÎ ÷flŒ ÷ı… √Ï÷◊Ì «Î·‰Î ‹Î_Õı ·¥ ¿Λ »ı. ±ı‰˘ ±◊˝ ·ı‰Î◊Ì ±ı Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, √˘’̱˘fi_ ±Ï¤‹Îfi Ωı¥fiı Ë_ flÎÁ‹Î_ … ¿ı ±ΩÏ‹· …ı‰˘ Â© ⁄˛ÎõHÎ ’HÎ ‰ıU›Î√Î‹Ì ◊¥ √›˘,
±_÷‘νfi ◊¥ √›˘, ÷˘ ⁄‘Ì √˘’̱˘ √¤flÎ¥ √¥! F›Îflı Ï⁄S‰‹_√· ’HÎ g«÷΋ÏHÎ fi΋fiÌ ‰ıU›Îfiı ‰Â ◊¥ √›˘,
÷ı±˘ ωÂıÊ T›Î¿<‚ ◊¥ √¥, I›Îflı Ë_ ÷ı √˘’̱˘fiÎ ÷˘ ÷ı‹fi_ ±Î ∞ω÷-±‰V◊΋Î_ … ’÷fi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥
Á‹ÿΛfiÌ ‰«‹Î_ … ≠√À ◊¥ √›˘ ±fiı ÷ı±˘fiÎ ’Ò»‰Î◊Ì √›_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı, ·˘¿˘fiı ÷ı±˘fi_ ’÷fi ◊¥
‹ıÓ ¿èÎ_ ó “‹›Î ’fl˘ZÎ_ ¤…÷Î Ï÷fl˘ÏË÷‹Ô˚” (lÌ‹§Î. √›_ ó ±ı‰_ ÿı¬Î› »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘fi_ ’÷fi fi◊Ì
10/32/21). ±◊ν÷Ô˚ ÷‹ÎflÎ ·˘¿˘fi_ ¤…fi ¿fl÷˘ flËÌfiı ◊›_; ¿ı‹¿ı ±_÷‹Î_ ÷ı±˘fi˘ µ©Îfl … ◊›˘ »ı. ±ΩÏ‹·fiı
… Ë_ ±_÷‘νfi ◊›˘ Ë÷˘. ÷‹ÎflÎ ·˘¿˘fiÌ ›Îÿ ±fiı ÷‹ÎflÎ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ’ÎÊ˝ÿ˘ ±ÎT›Î ±fiı Ï⁄S‰‹_√·
·˘¿˘fi_ ÏË÷ ‹ÎflÎ◊Ì »^Àu_ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ÁΑfi ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ ⁄fiÌ √›Î. ±Î flÌ÷ı ÷ı±˘ ’Ëı·Î_ ’HÎ
¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_ ⁄Ë … ‹˘À<_ V◊Îfi »ı. ±ıfi_ ÁÿΫÎflÌ Ë÷Î ±fiı ±_÷‹Î_ ’HÎ ÷ı±˘fi˘ µ©Îfl ◊¥ √›˘,
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ±fi_÷ …L‹˘◊Ì ¤Ò·ı· ±Î ≠ÎHÎÌ F›Îflı ¿ı‰‚ ‰«‹Î_ … ÷ı±˘fiÌ ÿÂÎ ÁÎflÌ fiÎ flËÌ. ÷ÎI’›˝ ±ı
¿ı‰‚ ‹ÎflÌ ÷flŒ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ‹fiı ⁄Ë … ‰Ëη˘ ◊›_ ¿ı ¿˘¥ ¿<Á_√◊Ì, ¿˘¥ ωCÔfi⁄ΑÎ◊Ì ±fiı ¿˘¥
·Î√ı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıHÎı ±fiı¿ ›˘Ïfi±˘‹Î_ ⁄Ë … ÿ—¬ ‰ıÃu_ ±ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ÷ıfiÎ_ ¤Î‰ ±fiı ±Î«flH΢ fiÌ«Î ’ÕÌ Â¿ı
»ı ±fiı ˉı ÷ı ÁL‹Î√˝ µ’fl ±Î‰Ì √›˘ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı »ı ±fiı “Ë_ ¿˘HÎ »\_, Ë_ Â_ ¿flÌ flè΢ »\_ ±fiı ‹Îflı Â_ ¿fl‰_
‹Î ’˘÷ÎfiÎ fiÎfiÎ ⁄΂¿fiÌ flZÎÎ, ’ηfi ±fiı ÏË÷ ¿flı Ωı¥±ı ó” ±ıfiÌ Ï‰VQ≤Ï÷ ◊¥fiı ÷ı Á_ÁÎflfiÎ ≠‰ÎË‹Î_ ‰ËÌ
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Ë_ ÷ı ÁΑ¿fiÌ ÁΑfiÎ ±fiı ÷ıfiÎ ÏË÷fiÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ’Ëı·Î_fiÌ ÁΑfiΉV◊΋Î_ ÷ı …ıÀ·Ì ÁΑfiÎ
flZÎÎ ¿fl÷˘ flËÌfiı ÷ıfiÌ ÁΑfi΋Î_ T≤Ï© ¿fl÷˘ flË_ »\_. ¿flÌ «Ò@›˘ »ı, ÷ıfi˘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı …ıÀ·˘ Á_⁄_‘ ÷ÒÀÌ «Ò@›˘
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ıfiÌ ±_ÿfl ±ı¿ ‰Îfl ÁΑfiÎfiÎ »ı, ÷ıÀ·Ì ’Ò_∞ ÷˘ ÷ıfiÌ ›◊Ή÷˚ …‚‰Î¥ flËı »ı ±◊ν÷˚Ô
Á_V¿Îfl ’ÕÌ √›Î »ı, ÷ı Á_V¿Îfl˘ ŒflÌ ¿ÿÌ fip fi◊Ì ◊÷Î. ÷ı ¿ÿÌ ¿˘¥ ±‰V◊΋Î_ ZÎÌHÎ ◊÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_
¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹ÎÀı …ı ¿Î‹ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ÁflÏZÎ÷ flËı »ı. ÷ıfiı F›Îflı ¿ÿÌ ÁÎfl˘ Á_√ ‹‚ı »ı ±◊‰Î
“Á÷” ◊¥ Ω› »ı ó “¿‹˝ «ˆ‰ ÷ÿ◊a›_ ÁÏÿI›ı‰ÎϤ‘Ì›÷ı” ¿˘¥ ‹˘ÀÌ ±ÎŒ÷ ±Î‰ı »ı I›Îflı ÷ıfi˘ ±_ÿflfi˘ ¤Î‰ ≠√À
(√Ì÷Î ó 17/27) ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi˘ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘ ó ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ¤√‰Îfi ÷flŒ √Ï÷’Ò‰˝¿ ≠›ÎHÎ ¿flı
“fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ó 2/16). ±Î … ‰Î÷fiı »ı.2 ËÎ, ÁΑfi‹Î_ ωCÔfi ’ÕÌ …‰_, ¤Î‰ ±fiı ±Î«flH΢fi_
¤√‰Îfi ±ËŸ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ¿S›ÎHοÎflÌ ¿Î‹ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÏÂÏ◊· ◊‰_ ÷◊Î ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷‹Î_ ω·_⁄ ·Î√‰˘ ó ±ı
¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›fiÌ ÿ√˝Ï÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ÷ıfiÎ …ıÀ·Î ÁÿÔ˚¤Î‰˘ ºÏp±ı ÷˘ ÷ıfi_ ’÷fi ◊›_ … »ı. ±Î◊Ì µ’›˝@÷ µÿÎËflH΢◊Ì
⁄L›Î »ı ±fiı …ı‰˘ V‰¤Î‰ ⁄L›˘ »ı ÷ı ≠ÎHÎÌ, ¿˘¥ ÁΑ¿ı ±ı ⁄˘‘ ·ı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±Î’HÎı ÿflı¿ Á‹›ı ÁΉ‘Îfi
¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ›˘Ïfi‹Î_ «ÎS›˘ Ω› ±◊‰Î ¿˘¥ flËı‰Îfi_ »ı, …ı◊Ì ±Î’HÎı @›Î_¿ ¿<Á_√‹Î_ fi ’ÕÌ …¥±ı,
’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ, ÷˘’HÎ ÷ı ’Ò‰˝fiÎ ÁÿÔ˚¤Î‰˘ @›Î_¿ ωʛ˘fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ’˘÷Îfi_ ÁΑfi »˘ÕÌ fi
÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌfiı … »˘ÕÂı. Ωı ÷ı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ¿˘¥ ÿ¥±ı ±fiı @›Î_¿ ω’flÌ÷ ¿Î‹˘‹Î_ fi «ÎS›Î …¥±ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ±ÎrÎÁfi ±ÎM›_ ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿fi_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_ ±fiı ÷ı ÿ√˝Ï÷±ı fi◊Ì
…÷˘. ˉı ¤√‰Îfi ±…\˝fi ¶ÎflÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ≠ffi ±fiÁÎfl ›˘√¤˛pfiÌ √Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
1. …ıfi˘ V‰¤Î‰ ÁÎfl˘ ⁄fiÌ √›˘ »ı, …ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ÁÿÔ˚¤Î‰ »ı, ÷ı ¿˘¥ fiÌ« ›˘Ïfi‹Î_ ÁÎ’, ‰Ÿ»Ì ‰√ıflı fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ıfi˘ V‰¤Î‰ ÁÎ’, ‰Ÿ»Ì ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘fiı ±fiw’ fi◊Ì ±fiı ÷ı ±ı ›˘Ïfi±˘fiı ±fiw’ ¿Î‹ ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘.
2. ωϑ ⁄Á Á…fi ¿<Á_√÷ ’flËŸ – ŒÏfi ‹Ïfi Á‹ Ïfi… √fi ±fiÁflËŸ –– (‹ÎfiÁ 1/3/5)
f·˘¿ 41] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 457

≠ÎM› ’H›¿Ú÷Î_ ·˘¿ÎfiÏÊI‰Î ÂÎr÷Ì— Á‹Î— –– 41––

Â«ÌfiÎ_ lÌ‹÷Î_ √ıËı ›˘√¤˛p˘ûϤΩ›÷ı –– 41––
›˘√¤˛p— = (÷ı) ›˘√¤˛p ÂÎr÷Ì— = (I›Î_) CÎHÎÎ_ Â«Ìfi΋Ô̊ = Â© (‹‹÷Î flÏË÷)
’H›¿Ú÷΋Ô˚ = ’H›Â΂̱˘fiÎ Á‹Î— = ‰ÊÎıÛ Á‘Ì lÌ‹÷΋Ô˚ = lÌ‹Îfi ·˘¿˘fiÎ
·˘¿ÎfiÔ̊ = ·˘¿˘fiı µÏÊI‰Î = Ïfi‰ÎÁ ¿flÌfiı √ıËı = CÎflı
≠ÎM› = ’΋Ìfiı (±fiı) (’»Ì ±ËŸ) ±Ï¤Ω›÷ı = …L‹ ·ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “≠ÎM› ’H›¿Ú÷Î_ ·˘¿ÎfiÔ˚” ó …ı ·˘¿˘ ÂÎVÔhÎÌ› ’H›˘ ZÎÌHÎ ◊Λ »ı ±fiı ’H›˘ ZÎÌHÎ ◊÷Î_ ÷ı±˘fiı ’λÎ
ωϑω‘Îfi◊Ì ›iÎ ‰√ıflı ¿‹˘˝fiı ÁÎ_√˘’Î_√ ¿flı »ı, ÷ı ŒflÌfiı Q≤I›·˘¿‹Î_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ I›Î_
·˘¿˘fi˘ V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘ µ’fl ±Ï‘¿Îfl »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁÌÏ‹÷ ‰Ê˘˝ Á‘Ì … flËÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ …ıfi˘ µtıU› ¤˘√
÷ı ·˘¿˘fiı ±ËŸ “’H›¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi˘ ·˘¿” ¿Ëı‰Î‹Î_ ¤˘√‰‰Îfi˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ »ı, ÷ı ›˘√¤˛p
±ÎT›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ·˘¿˘‹Î_ ’H›¿‹˝ ¿˘¥ ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎfiı ¿ÎflHÎı V‰√˝‹Î_ «ÎS›˘ Ω›, ÷˘ I›Î_
¿fl‰Î‰Î‚α˘ … Ω› »ı, ’Î’¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚α˘ fiÏË. ’fl_÷ ÷ıfiÌ ÁΑfiÁ_’ÏkÎ ZÎÌHÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı I›Î_
…ı ÁΑ¿˘fiı ’H›¿‹˘˝fiÎ Œ‚w’ Á¬ ¤˘√‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ±ÁÌ‹ ‰Ê˘˝ Á‘Ì flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ‹ÎÀı I›Î_ flËı‰ÎfiÌ
fi◊Ì, ÷ı±˘fiı ÷ı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿ ωCÔfiw’ı ±fiı ‹Œ÷‹Î_ ¿˘¥ ÁÌ‹Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
‹‚ı »ı! ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ›iÎ ‰√ıflı Â¤ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı …ı±˘ ¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ Ω›
’Ïfll‹ ¿fl‰˘ ’Õı »ı, ÿı‰÷α˘ ’ÎÁı ›Î«fiÎ ó ≠Î◊˝fiÎ »ı, ÷ı±˘fi_ ÷ı ·˘¿˘‹Î_ …‰_ ¿‹˝…L› »ı. ’fl_÷ ›˘√¤˛pfi_
¿fl‰Ì ’Õı »ı, ›iÎ ‰√ıflı ¿‹˘˝fiı ωϑω‘Îfi◊Ì ±fiı ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ …‰_ ¿‹˝…L› fi◊Ì; ’fl_÷ ±ı ÷˘ ›˘√fi˘
ÁÎ_√˘’Î_√ ¿fl‰Î_ ’Õı »ı, I›Îflı @›Î_¿ ÷ı±˘fiı V‰√˝ ‰√ıflı ≠¤Î‰ »ı, ÷ıfiÌ ÁΑfiÎ-Á_’ÏkÎfi˘ ≠¤Î‰ »ı ±fiı ÷ıfiÎ Á÷-
·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. I›Î_ ’HÎ ÷ı±˘fiÌ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ µtıU›fi˘ ≠¤Î‰ »ı.
«Î· flËı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘fi˘ µtıU› … ¤˘√ ¤˘√‰‰Îfi˘ V‰√˝ ‰√ıflıfi_ Á¬ ¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì …ı±˘ ÷ı
Ë÷˘. ’fl_÷ ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚ ±_÷Á‹›ı ¿˘¥ ÁΑ¿ ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı±˘fiı fi ÷˘ I›Î_ flËı‰ÎfiÌ V‰÷_hÎ÷Î »ı
ÁΑfiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ ‹fi‰Î‚˘ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı V‰√˝ ‰√ıflı ±fiı fi I›Î_◊Ì ±Î‰‰ÎfiÌ ’HÎ V‰÷_hÎ÷Î »ı. ÷ı±˘±ı ¤˘√
·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı fi ÷˘ ’Ïfll‹ ¿fl‰˘ ’Õı »ı, fi ¿˘¥ ¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì … ›iÎ ‰√ıflı ¿‹˘˝ ¿›Î* »ı, ±ıÀ·Î
›Î«fiÎ ¿fl‰Ì ’Õı »ı ±fiı fi V‰√νÏÿfiÌ ≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ›iÎ ‹ÎÀı ÷ı Â¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ F›Î_ Á‘Ì Á‹ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷_, I›Î_
‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝ ’HÎ ¿fl‰Î_ ’Õı »ı. ÷˘’HÎ ÷ıfiı V‰√˝ ‰√ıflı Á‘Ì ÷ı±˘ I›Î_◊Ì fiÌ«ı fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷Î ±fiı Â¤ ¿‹˘˝fi_
·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. I›Î_ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ Œ‚ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÷ı±˘ I›Î_ flËÌ ’HÎ fi◊Ì Â¿÷Î. ’fl_÷
I›Î_fiÎ ¤˘√˘‹Î_ ±vÏ« ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfi˘ µtıU› …ı±˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ÁΑfi ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı
¤˘√˘ ¤˘√‰‰Îfi˘ Ë÷˘ … fiÏË. ÷ı ÷˘ ¿ı‰‚ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±fiı ¿ı‰‚ ±_÷Á‹›‹Î_ ›˘√◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı V‰√˝
ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı. ’fl_÷ ÷ıfiÌ ‰√ıflı‹Î_ √›Î »ı, ÷ı±˘fi_ ‰ÎÁfiÎfiÎ ÷Îfl÷Q›fiı ¿ÎflHÎı I›Î_
‰ÎÁfiÎ ¤˘√Ì’vÊ˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ …ı‰Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±˘»\_-‰‘Îflı flËı‰_ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ I›Î_fiÎ ¤˘√˘‹Î_
…ı±˘ ¿ı‰‚ ¤˘√˘ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı V‰√˝‹Î_ Ω› »ı, ŒÁÎ¥ fi◊Ì Â¿÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ ’HÎ
÷ı±˘ …ı‰Ì flÌ÷ı ¤˘√˘‹Î_ ÷S·Ìfi ◊Λ »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ›˘√¤˛p ÂOÿ⁄˛õfi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı (±. 6/44), I›Îflı
÷S·Ìfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘√˘fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ±Î ›˘√¤˛p I›Î_ ŒÁÎ¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
’vÊ˘ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¤˘√˘fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı ±fiı ›˘√¤˛pfiı “Â«ÌfiÎ_ lÌ‹÷Î_ √ıËı ›˘√¤˛p˘ûϤΩ›÷ı” ó V‰√˝
ωCÔfiw’ı ¤˘√˘‹Î_ …‰_ ’Õı »ı. ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ ¤˘√ ¤˘√‰÷Î_ F›Îflı ¤˘√˘◊Ì ±vÏ« ◊¥
“µÏÊI‰Î ÂÎr÷Ì— Á‹Î—” ó ›iÎ ‰√ıflı Â¤ ¿‹˘˝ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ›˘√¤˛p ’λ˘ ŒflÌfiı Q≤I›·˘¿‹Î_ ±Î‰ı »ı
¿fl‰Î‰Î‚Î ’HÎ V‰√˝ ‰√ıflı ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ (¤˘√ ±fiı Â© lÌ‹_÷˘fiı CÎıfl …L‹ ·ı »ı. ÷ıfiÎ ŒflÌ ’λΠ±Î‰‰Îfi_
¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì) Ω› »ı ±fiı ›˘√¤˛p˘ ’HÎ Ω› Â_ ¿ÎflHÎ »ı? ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ÷˘ ¤√‰Îfi … ΩHÎı;
»ı. ¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì V‰√˝‹Î_ …‰Î‰Î‚α˘fiÎ_ ’fl_÷ √Ì÷Î µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±Î’HÎfiı ±ı‰_ …HÎΛ »ı
458 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

¿ı ÷ı ‹fiW›…L‹‹Î_ ÁΑfiÎ ¿fl÷˘ flè΢. ÷ı ÁΑfiÎfiı »˘Õ‰Î ‹ÎÀı Â© lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ±Î’ı »ı.
fiˢ÷˘ «ÎË÷˘, ’fl_÷ ±_÷Á‹›ı ÁΑfiÎ »^ÀÌ √¥. ±Î◊Ì ±ı …ı‹fi_ ‘fi Â© ¿‹ÎHÎÌfi_ »ı, …ı±˘ ¿ÿÌ ’Îfl¿ÎfiÎ
ÁΑfiÎfi_ …ı ‹Ëk‰ ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ±_Ï¿÷ »ı, ÷ı V‰√˝ Ë¿fi_ fi◊Ì ·ı÷Î, …ı±˘fiÎ_ ±Î«flHÎ ÷◊Î ¤Î‰ Â© »ı,
‰√ıflı ·˘¿‹Î_ ’HÎ ÷ı ›˘√¤˛pfiı ±iÎÎ÷w’ı ŒflÌ◊Ì ÁΑfiÎ …ı±˘fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¤˘√˘fi_ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‹Ëk‰ ÷◊Î
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ≠ıÏfl÷ ¿fl÷_ flËı »ı ±fiı µkÎıÏ…÷ ¿fl÷_ flËı »ı. ÷ıfiÎ ≠I›ı ‹‹÷Î fi◊Ì, …ı±˘ ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝, CÎfl, ’Ïfl‰Îfl
±ıfiÎ◊Ì ±ı ›˘√¤˛pfiÎ ‹fi‹Î_ ◊Λ »ı ¿ı Ë _ÁΑfiÎ ¿v_. ±ı‰_ ‰√ıflıfiı ÁΑfi-Á΋√˛Ì Á‹…ı »ı, …ı±˘ ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¿˘¥fiÎ
‹fi‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ◊Λ »ı ó ÷ıfiÌ ±ıfiı ¬⁄fl fi◊Ì ’Õ÷Ì. F›Îflı µ’fl ’˘÷Îfi_ T›„@÷√÷ ±ÎÏ‘’I› fi◊Ì …‹Î‰÷Î, ÷ı±˘
lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ ¤˘√˘fiı ’fl‰Â ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ò‰˝…L‹fi˘ “Â© lÌ‹_÷” ¿Ëı‰Î› »ı. …ı±˘ ‘fi ±fiı ¤˘√˘ µ’fl ’˘÷Îfi_
±P›ÎÁ ÷ıfiı …⁄flÿV÷Ì◊Ì ¬ıÓ«Ì ·ı »ı (±. 6/44), I›Îflı ±ÎÏ‘’I› …‹Î‰ı »ı, ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı ÷˘ ‘fi ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiÎ
÷ı ÁΑfiÎ ÷ıfiı V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ ÁΑfiΠωfiÎ «ıfi◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎÏ·¿ ‹Îfiı »ı, ’fl_÷ ◊¥ Ω› »ı ÷ı‹fiÎ √·Î‹! ±ıÀ·Î
flËı‰Î ÿıÂı? ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ÷ıfiı ÁΑfiÎ ¿fl‰ÎfiÌ ÷¿ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ Â© lÌ‹_÷ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfifiı ±…\˝fifiÎ ≠ffi ±fiÁÎfl ›˘√¤˛p˘fiÌ √Ï÷ ⁄÷ΉÌ. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
“±◊‰Î” ¿ËÌfiı ’˘÷ÎfiÎ … ÷flŒ◊Ì ⁄ÌΩ ›˘√¤˛pfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
±◊‰Î ›˘Ï√fi΋ı‰ ¿<·ı ¤‰Ï÷ ‘Ì‹÷΋Ô˚ –– 42––
±ı÷Ï© ÿ·˝¤÷fl_ ·˘¿ı …L‹ ›ÿ̺‹Ô˚ –– 42––
±◊‰Î = ±◊‰Î …ı ¿<·ı = ¿<‚‹Î_ ±ı÷÷Ô˚ = ±Î
(‰ˆflÎB›‰ÎfiÔ ±ı‰ = … …L‹ = …L‹ »ı, (±ı)
›˘√¤˛p) ¤‰Ï÷ = …L‹ ·ı »ı. ·˘¿ı = Á_ÁÎfl‹Î_
‘Ì‹÷΋Ô˚ = iÎÎfi‰Îfi ¥ºÂ‹Ô̊ = ±Î ≠¿Îflfi˘ ÏË = ¬flı¬fl
›˘Ï√fi΋Ô˚ = ›˘√̱˘fiÎ ›÷Ô˚ = …ı ÿ·¤
˝ ÷fl‹Ô˚ = CÎH΢ … ÿ·˝¤ »ı.
ÀÌ¿Î ó [ÁΑfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó ω‹¬ ◊¥fiı ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·˘ »ı, ÷ı ’HÎ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì
‰ÎÁfiÎÁÏË÷ ±fiı ‰ÎÁfiÎflÏË÷. …ıfiı ÁΑfi ÁÎv_ ·Î√ı »ı, ¿ı ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì ÷I¿Î‚ Q≤I› ’΋ı ±fiı ÷ıfiÌ T≤ÏkÎ
…ıfiÌ ÁΑfi‹Î_ vÏ« ◊¥ Ω› »ı ±fiı …ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ±_÷Á‹›ı ÁΑfi΋Î_ fi flËı, ÷˘ ÷ı ’HÎ ›˘√¤˛p ◊¥ Ω›
µtıU› ⁄fiΉÌfiı ÁΑfi΋Î_ ·Î√Ì ’HÎ Ω› »ı, ’fl_÷ Ëη »ı. ±ı‰Î ›˘√¤˛pfiÌ √Ï÷fiı Ë_ ±ËŸ ¿ËÌ flè΢ »\_.
÷ıfiÌ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ fi◊Ì, ÷ı ±_÷Á‹›ı “›˘Ï√fi΋ı‰ ¿<·ı ¤‰Ï÷ ‘Ì‹÷΋Ô˚” ó …ı±˘
ÁΑfi◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊÷Î_ ›˘√¤˛p ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÷ı V‰√˝ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ «Ò@›Î »ı ±fiı …ı±˘fiÌ ⁄Ï©
‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ ⁄Ë … ‰Ê˘˝ Á‘Ì flËÌfiı Â© lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ „V◊fl ◊¥ √¥ »ı, ±ı‰Î ÷k‰iÎ
…L‹ ·ı »ı. (±Î ›˘√¤˛pfiÌ ‰Î÷ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Ì). ∞‰fi‹@÷ ⁄Ï©‹Îfi ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ ÷ı ‰ˆflÎB›‰Îfi
⁄ÌΩı ÁΑ¿, …ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ‰ÎÁfiÎ fi◊Ì, ÷̉˛ ‰ˆflÎB› »ı ±fiı ›˘√¤˛p …L‹ ·ı »ı.
…ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ µtıU› flάÌfiı ÷̉˛÷Î◊Ì ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·˘ “¿<·ı” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfi˘ …L‹ ÁÎZÎÎ÷Ô˚
»ı, ’fl_÷ Ë…\ ’ÒHν÷Î ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊¥, ÷ı ¿˘¥ ωÂıÊ ¿ÎflHÎ◊Ì ∞‰fi‹@÷ ›˘√Ì ‹ËÎ’vÊfiÎ ¿<‚‹Î_ … ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı
›˘√¤˛p ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfiı V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ fi◊Ì …‰_ ’Õ÷_, ’fl_÷ lÏ÷ ¿Ëı »ı ¿ı ÷ı ⁄˛õiÎÎfiÌfiÎ ¿<‚‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ⁄˛õiÎÎfi◊Ì
÷ı ÁÌ‘˘ … ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı »ı (±Î ›˘√¤˛pfiÌ flÏË÷ fi◊Ì Ë˘÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Î ⁄˛õiÎÎfiÌ … ◊Λ »ı ó
‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.)] “fiÎV›Î⁄˛õω÷Ô˚ ¿<·ı ¤‰Ï÷” (‹HÕ¿. 3/2/9)
“±◊‰Î” ó ÷ıÓ …ı ›˘√¤˛pfiÌ ‰Î÷ ’Ò»Ì Ë÷Ì, ÷ı “±ı÷Ï© ÿ·¤÷fl_1 ·˘¿ı …L‹ ›ÿ̺‹Ô˚” ó ÷ıfi˘
÷˘ ‹ıÓ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì. ’fl_÷ …ı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰fl@÷ ◊¥fiı ¿ı Á‰˝◊Î ±ı ±Î ≠¿ÎflfiÎ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ◊‰˘ ±ı ±Î ·˘¿‹Î_
1. ±ËŸ “ÿ·˝¤÷fl” ÂOÿ‹Î_ “÷fl’Ô˚” ≠I›› ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Î ±fiı ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹
·ı‰Î‰Î‚Î ó ±Î ⁄¯Îı ›˘√¤˛p˘‹Î_◊Ì ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Îfi˘ …L‹ ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı.
f·˘¿ 43] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 459

⁄Ë … ÿ·˝¤ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Â© Á΄k‰¿ flÎΩ±˘fiÎ,
‘fi‰Îfi˘fiÎ ±fiı ≠ÏÁ© √HΉÎfi˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ◊‰˘ ±ı
’HÎ ÿ·˝¤ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı ’H›fi_ Œ‚ ‹Îfi‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı; ’»Ì ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷ ›˘√Ì ‹ËÎ’vÊ˘fiı I›Î_
…L‹ ◊‰˘ ÷˘ ÿ·˝¤÷fl ó ⁄Ë … ÿ·˝¤ »ı! ¿ÎflHÎ ¿ı
÷ı ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ ¿ı CÎfl‹Î_ V‰Î¤Îω¿ … ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
‰Î›‹_Õ‚ flËı »ı. I›Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiÌ ««Î˝ … fi◊Ì
◊÷Ì. ±Î◊Ì I›Î_fiÎ ‰Î›‹_Õ‚◊Ì, ºU›◊Ì, ÷k‰iÎ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ
Á_√◊Ì, ÁÎflÎ ÏÂZÎHÎ ‰√ıflı◊Ì ÷ıfiı ‹ÎÀı ÁΑfi΋Î_ ΩıÕΉ_
⁄Ë … Á√‹ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ⁄«’HÎ◊Ì … ÁΑfi΋Î_
·Î√Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‰Î ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹
·ı‰Îfiı ÿ·˝¤÷fl ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
±ËŸ “±ı÷÷Ô˚” ±fiı “¥ºÂ‹Ô˚” ó ±ı ⁄ı ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı.
“±ı÷÷Ô˚” ’ÿ◊Ì ÷˘ ÷k‰iÎ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚˘
›˘√¤˛p Á‹…‰˘ Ωı¥±ı (…ıfi_ ±Î f·˘¿‹Î_ ‰Hνfi ◊›_ »ı)
±fiı “¥ºÂ‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ÷ı ÷k‰iΛ˘√Ì ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ Á_√fi˘
±‰Áfl …ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊›˘ »ı ó ±ı ≠¿Îflfi˘ ÁΑ¿ Á‹…‰˘
óáó
Ωı¥±ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ≠Ω ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó g⁄ÿ…
±fiı fiÎÿ…. …ı ‹Î÷ÎÏ’÷ÎfiÎ fl…-‰Ì›˝◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı
“g⁄ÿ… ≠Ω” ¿Ëı‰Î› »ı; ±fiı …ı ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ fiÎÿ◊Ì ±◊ν÷˚Ô
ÂOÿ◊Ì ¿ı µ’ÿıÂ◊Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ÷ı “fiÎÿ…
≠Ω” ¿Ëı‰Î› »ı. ±ËŸ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚˘
›˘√¤˛p “g⁄ÿ…” »ı ±fiı ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘fi˘
Á_√≠ÎMÔ÷ ÁΑ¿ “fiÎÿ…” »ı. ±Î ⁄¯Îı› ÁΑ¿˘fiı ±ı‰˘ …L‹
±fiı Á_√ ‹‚‰˘ ⁄Ë ÿ·˝¤ »ı.
ÂÎVÔh΢‹Î_ ‹fiW›…L‹fiı ÿ·˝¤ ⁄÷ÎT›˘ »ı, ’fl_÷
‹fiW›…L‹‹Î_ ‹ËÎ’vÊ˘fi˘ Á_√ ‹‚‰˘ ±ı◊Ì ’HÎ ÿ·˝¤
»ı.1 fiÎflÿ∞ ’˘÷ÎfiÎ ¤„@÷ÁÒh΋Î_ ¿Ëı »ı ó “‹ËIÁïV÷
ÿ·˝¤˘û√Q›˘û‹˘CÎç” ±◊ν÷Ô˚ ‹ËÎ’vÊ˘fi˘ Á_√ ÿ·˝¤
»ı, ±√Q› »ı ±fiı ±‹˘CÎ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ÷˘ ÷ı±˘fi˘
Á_√ ‹‚‰˘ ¿ÏÃfi »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì ±ı‰˘ Á_√
‹‚Ì ’HÎ Ω›.2 ÷˘ ±ı ‹ËÎ’vÊ˘fiı ±˘‚¬‰Î ¿ÏÃfi »ı.
’fl_÷ ÷ı±˘fi˘ Á_√ ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ‹‚Ì Ω›, ÷˘ ÷ı ¿ÿÌ
ÏfiWŒ‚ fi◊Ì …÷˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ËÎ’vÊ˘fi˘ Á_√
‹‚‰ÎfiÌ ºÏp±ı … µ’›˝@÷ ⁄¯Îı ÁΑ¿˘fiı “ÿ·˝¤÷fl_”
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.

Á_⁄_‘ ó “’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ‰ˆflÎB›‰Îfi ›˘√¤˛pfi˘ ÷k‰iÎ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ◊‰˘ ⁄÷ÎT›˘.” ˉı
I›Î_ …L‹ ◊›Î ’»Ì Â_ ◊Λ »ı ó ±ı ‰Î÷ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
÷hÎ ÷_ ⁄Ï©Á_›˘√_ ·¤÷ı ’˙‰˝ÿıÏË¿‹Ô˚ –– 43––
›÷÷ı « ÷÷˘ ¤Ò›— Á_ÏÁ©˙ ¿<vfiLÿfi –– 43––
¿<vfiLÿfi = Ëı ¿<vfi_ÿfi! ⁄Ï© Á_›˘√‹Ô˚ = ÁΑfi-Á_’ÏkÎ ¤Ò›— = ’Ëı·Î_ ¿fl÷Î_ ’HÎ
÷hÎ = I›Î_ (±fiΛÎÁı …) ‰‘
÷‹Ô˚ = ÷ıfiı ·¤÷ı = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. Á_ÏÁ©˙ = ÁΑfi ÏÁÏ©
’˙‰˝ÿÏı Ë¿‹Ô˚ = ’Ëı·ÎfiÎ ‹fiW› « = ’»Ì ‹ÎÀı
…L‹fiÌ ÷÷— = ÷ıfiÎ◊Ì (÷ı) ›÷÷ı = ≠›IÔfi ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷hÎ ÷_ ⁄Ï©Á_›˘√_ ·¤÷ı ’˙‰˝ÿıÏË¿‹Ô˚” fi◊Ì …‰_ ’Õ÷_, ÷ıfi˘ ÷˘ ÁÌ‘˘ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹
ó ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ◊›Î ◊Λ »ı. I›Î_ ÷ıfiı ±fiΛÎÁı … ’Ò‰˝…L‹fiÌ ÁΑfiÁ΋√˛Ì
’»Ì ÷ı ‰ˆflÎB›‰Îfi ÁΑ¿fiÌ ÂÌ ÿÂÎ ◊Λ »ı? ±ı ‰Î÷fiı ‹‚Ì Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥fiı flV÷ı «Î·÷Î_-«Î·÷Î_
⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷hΔ ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ÏfiƒÎ ±Î‰‰Î ·Î√Ì ±fiı ÷ı I›Î_ … Ï¿fiÎflÎ µ’fl ÁÒ¥
“’˙‰˝ÿıÏË¿‹Ô˚” ÷◊Î “⁄Ï©Á_›˘√‹Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ √›˘. ˉı F›Îflı ÷ı ÁÒ¥fiı ∂ÃÂı, ÷˘ ±ıÀ·˘ flV÷˘ ÷ıfi˘
±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰fl@÷ ÷ı ÁΑ¿fiı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ ’ÁÎfl ¿flı·˘ … flËıÂı; ±◊‰Î ¿˘¥±ı T›Î¿flHÎfi˘ ’ÎÃ
1. ÿ·˝¤˘ ‹ÎfiÊ˘ ÿıˢ ÿıÏËfiÎ_ ZÎHΤïÈfl— –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/2/29)
÷hÎÎÏ’ ÿ·˝¤_ ‹L›ı ‰ˆ¿<HÃÏ≠›ÿ½fi‹Ô˚ –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/2/29)
2. …⁄ ƒ‰ˆ ÿÌfiÿ›Î· flÎCΉ ÁΑ Á_√Ï÷ ’Î≥›ı –– (ωfi›’ÏhοΠ136/10)
460 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

÷ˆ›Îfl ¿›˘˝ ±fiı ‰«‹Î_ ¿ıÀ·Î_› ‰Ê˘˝ ¤HΉÎfi_ »^ÀÌ ¿ı ±ı‰˘ ±◊˝ ·ı‰Î◊Ì “›˘√̱˘fiΔ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Îfiı
√›_. F›Îflı ÷ı ŒflÌ◊Ì ¤HΉΠ·Î√ı »ı, ÷˘ ÷ıfi˘ ’Ëı·Î_ “’˙‰˝ÿıÏË¿” ⁄Ï©Á_›˘√ ±◊ν÷Ô˚ ’Ò‰˝…L¿Ú÷ ÁΑfiÁ΋√˛Ì ‹‚Ì
÷ˆ›Îfl ¿flı·˘ ’Îà ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì ÷ˆ›Îfl ◊¥ Ω› »ı Ω› »ı ó ±ı‹ ¿Ëı‰_ fiÏË ⁄fiı. ±ËŸ “’˙‰˝ÿıÏË¿” ¿Ëı‰_
±fiı ›Îÿ flËÌ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’Ò‰˝…L‹‹Î_ ÷ıfi_ ’HÎ I›Îflı ⁄fiÂı, F›Îflı ‰«‹Î_ ⁄ÌΩ ÂflÌflfi_ T›‰‘Îfi
…ıÀ·_ ÁΑfi ◊¥ «Ò@›_ »ı ±fiı …ıÀ·Î ÁÎflÎ Á_V¿Îfl˘ fi ˢ›. Ωı ±ı‰_ ‹Îfiı ¿ı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ …¥fiı ’»Ì
’ÕÌ «Ò@›Î »ı, ÷ı ⁄‘Î … ±Î …L‹‹Î_ ≠ÎM÷ ◊¥ Ω› ÷ı ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı »ı, ÷˘ ÷ıfiı “’Ò‰Î˝P›ÎÁ” ¿ËÌ
»ı ±◊ν÷˚ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿̱ı »Ì±ı. (…ı‹ ¿ı lÌ‹_÷˘fiı CÎıfl …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Î
“›÷÷ı « ÷÷˘ ¤Ò›— Á_ÏÁ©˙” ó ±ı¿ ÷˘ I›Î_ ÷ıfiı ›˘√¤˛pfiı ‹ÎÀı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı), ’fl_÷
’Ò‰˝…L‹¿Ú÷ ⁄Ï©Á_›˘√ ‹‚Ì Ω› »ı ±fiı I›Î_fi˘ Á_√ ÁÎfl˘ “’˙‰˝ÿıÏË¿” fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹Î_ V‰√˝ ‰√ıflıfi_
ˢ‰Î◊Ì ÁΑfiÎfiÌ µk΋ ‰Î÷˘ ‹‚Ì Ω› »ı, ±fiı ÁΑfi΋Î_ T›‰‘Îfi ’ÕÌ …Âı ±fiı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘fiÎ ÿıËfiı ’˙‰˝ÿıÏË¿
…wflÌ ›„@÷±˘ ’HÎ ‹‚Ì Ω› »ı. F›Î_ F›Î_ fi‰Ì ›„@÷±˘ ⁄Ï©Á_›˘√ fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î; ¿ı‹¿ı ÷ı ·˘¿˘‹Î_ ¤˘√Á΋√˛ÌfiÌ
‹‚ı »ı, I›Î_ I›Î_ ÷ıfi˘ ÁΑfi‹Î_ µIÁÎË ‰‘ı »ı. ±Î flÌ÷ı ⁄Ë·÷Πˢ‰Î◊Ì I›Î_ ÁΑfi ◊‰Îfi˘ ≠ffi … fi◊Ì. ±Î◊Ì
÷ı ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ωÂıÊ ÷I’fl÷Î◊Ì ›IÔfi ¿flı »ı. ÷ı ⁄¯Îı ›˘√¤˛p V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ …¥fiı ±Î‰ı »ı ó ±ı‹ ¿Ëı‰_
Ωı ±Î ωʛfi˘ ±◊˝ ±ı‰˘ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ±ı ⁄¯Îı› ≠¿flHÎ ±fiÁÎfl ⁄_‘ fi◊Ì ⁄ıÁ÷_.
≠¿ÎflfiÎ ›˘√¤˛p˘ ’Ëı·Î_ V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı. ⁄Ì∞ ‰Î÷, …ıfi΋Î_ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ »ı, ÷ıfi_ ÷˘
÷ı±˘‹Î_◊Ì …ıfi΋Î_ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ flËÌ »ı, ÷ı ÷˘ Â© V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ …‰_ ⁄flÎ⁄fl »ı; ’fl_÷ …ıfi΋Î_ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ
lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı »ı ±fiı …ıfi΋Î_ ¤˘√˘fiÌ ‰ÎÁfiÎ fi◊Ì ±fiı …ı ±_÷Á‹›ı ¿˘¥ ¿ÎflHÎÔ‰ÂÎ÷Ô˚ ÁΑfi◊Ì Ï‰«Ï·÷
fi◊Ì, ÷ı ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı »ı, ÷˘ ±Î ≠¿flHÎfiÎ_ ◊¥ √›˘ »ı, ±ı‰Î ÁΑ¿fiı V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ ‹˘¿·‰˘ ±ı ÷˘
’ÿ˘ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±ı ‰Î÷ ⁄_‘ fi◊Ì ⁄ıÁ÷Ì. ¿ÎflHÎ ÷ıfiı ÿoÕ ÿı‰Î …ı‰_ »ı, ¿ı …ı Á‰˝◊Î ±fiÏ«÷ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µLÔfiÏ÷ “V‰”fiÌ »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ µLÔfiÏ÷ “’fl”fiÌ »ı. ÷ı◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’Ò_∞ ÷˘
fip ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ’Ò_∞ (ÁΑfiÎ) ›˘√¤˛p ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ fip ◊÷Ì fi◊Ì. ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µLÔfiÏ÷ œo¿Î¥
¿ı ’HÎ fip fi ◊¥ ¿ı ±fiı Á‹› ‹Y›ı ≠√À ◊¥ Ω› »ı.
’Ò‰˝…L‹‹Î_ ¿flı·Î ÁΑfifiÎ …ı Á_V¿Îfl ⁄Ï©‹Î_ flËı·Î »ı, ÷ı‹fiı ±ËŸ “⁄Ï©Á_›˘√” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ÷k‰iÎ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Îfiı ’Ò‰˝…L‹¿Ú÷ ⁄Ï©Á_›˘√
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ÁΑfi΋Î_ ÷I’fl÷Î◊Ì ·Î√Ì Ω› »ı. ˉı Â© lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Î
›˘√¤˛pfiÌ ÂÌ ÿÂÎ ◊Λ »ı ó ÷ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
’Ò‰Î˝P›ÎÁıfi ÷ıfiˆ‰ Ïã›÷ı èΉ¢ûÏ’ Á— –– 44––
Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V› ÂOÿ⁄˛õÎÏ÷‰÷˝÷ı –– 44––
Á— = ÷ı (lÌ‹_÷˘fiÎ CÎflı …L‹ ’Ò‰Î˝P›Î- = ’Ò‰˝…L‹fiÎ ±P›ÎÁ- ›˘√V› =
›˘√ (Á‹÷Î)fi˘
·ıfiÎfl ›˘√¤˛p ‹fiW›) Áıfi fiÎ ⁄‚ı Ï…iÎÎÁ— =
Ï…iÎÎÁ
±‰Â— = (¤˘√˘fiı) ’fl‰Â ±ı‰ =… ±Ï’ =
’HÎ
ˢ¥fiı Ïã›÷ı = (¤√‰Îfi ÷flŒ) ÂOÿ⁄˛õ =
‰ıÿ‹Î_ ¿Ëı·Î_ Á¿Î‹
±Ï’ = ’HÎ ±Î¿Êν› »ı; ¿‹ÎıÛfiı
÷ıfi = ÷ı ÏË = ¿ı‹¿ı ±Ï÷‰÷˝÷ı = ±˘‚_√Ì Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “’Ò‰Î˝P›ÎÁıfi ÷ıfiˆ‰ Ïã›÷ı èΉ¢ûÏ’ Á—” ÷ı‰Ì ÁΑfiÎfiÌ Áω‘Î, ‰Î›‹_Õ‚, Á_√, ÏÂZÎHÎ ‰√ıflı
ó ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Î ›˘√¤˛pfiı …ı‰Ì lÌ‹_÷˘fiı CÎıfl …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Îfiı fi◊Ì ‹‚÷Î_. ’fl_÷ V‰√˝
ÁΑfiÎfiÌ Áω‘Î ‹‚ı »ı ±fiı …ı‰_ ÏÂZÎHÎ ‹‚ı »ı, ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ …÷Î_ ’Ëı·Î_ ‹fiW›…L‹‹Î_ …ıÀ·_ ›˘√fi_
f·˘¿ 44] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÁΑfi ¿›* »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi˘ I›Î√ ¿›˘˝ »ı ±fiı
÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ …ıÀ·Î ÁÎflÎ Á_V¿Îfl˘ ’ÕuÎ »ı, ÷ı
‹fiW›…L‹‹Î_ ¿flı·Î ±P›ÎÁfiı ¿ÎflHÎı … ¤˘√˘‹Î_
±ÎÁ@÷ ◊÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ
…⁄flÿV÷Ì◊Ì ¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı.
“±‰Â˘ûÏ’” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı lÌ‹_÷˘fiı
CÎıfl …L‹ ·ı÷Î_ ’Ëı·Î_ CÎHÎÎ_ ‰Ê˘˝ Á‘Ì V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_
flè΢ »ı. I›Î_ ÷ıfiı ‹ÎÀı ¤˘√˘fiÌ ⁄Ë·÷Î flËÌ »ı ±fiı
±ËŸ (ÁΑÎflHÎ CÎfl˘fiÌ ±’ıZÎαı) lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ ’HÎ
¤˘√˘fiÌ ⁄Ë·÷Î »ı. ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ …ı ¤˘√˘fiÌ ±ÎÁ„@÷
»ı, ÷ı ’HÎ Ë…\ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı
¤˘√˘fiı ’fl‰Â ◊¥ Ω› »ı, ’fl‰Â ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘, ‹fi ‰√ıflıfi_ ¤˘√˘fiÎ ÷flŒ ±Î¿Ê˝HÎ ◊÷_
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ’Ò‰ı˝fiÎ ±P›ÎÁ ‰√ıflıfiı ¿ÎflHÎı ÷ı
…⁄flÿV÷Ì◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÷flŒ ¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ
±ı »ı ¿ı ¤˘√‰ÎÁfiÎ √‹ı ÷ıÀ·Ì›ı ≠⁄‚ ¿ı‹ fiΠˢ›,
’fl_÷ ÷ı »ı “±Á÷” …. ÷ıfi˘ ∞‰fiÎ Á÷-V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı
¿˘¥ Á_⁄_‘ … fi◊Ì. …ıÀ·_ K›Îfi›˘√ ‰√ıflı ÁΑfi ¿›*
»ı ±fiı ÁΑfifiÎ …ıÀ·Î Á_V¿Îfl˘ »ı, ÷ı √‹ı ÷ıÀ·Î
ÁΑÎflHÎ ¿ı‹ fiΠˢ›, ’fl_÷ ÷ı »ı “Á÷” …. ÷ı ⁄‘Î_
∞‰fifiÎ Á÷-V‰w’fiı ±fi¿>‚ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı Á_V¿Îfl˘
¤˘√˘fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î ›˘√¤˛pfiı ±_ÿfl◊Ì ¬ıÓ«Ìfiı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ΩıÕÌ … ÿı »ı.
“Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V› ÂOÿ ⁄˛õÎÏ÷‰÷˝÷ı” ó ±Î
ωʛ‹Î_ ±…\˝fifi˘ ≠ffi Ë÷˘ ¿ı ÁΑfi‹Î_ ·Î√ı·˘ ÏÂÏ◊·
≠›Ifi‰Î‚˘ ÁΑ¿ ±_÷Á‹›ı ›˘√◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ Ω›
»ı ÷˘ ÷ı ›˘√fiÌ Á_ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊¥fiı ¿¥ √Ï÷±ı
Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ @›Î_¿ ’÷fi ÷˘ fi◊Ì ◊¥ …÷_ fiı?
±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ±Î ·˘¿‹Î_ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_
›˘√¤˛pfi_ ’÷fi fi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝
Á‘Ì ¿ËÌ. ˉı ±Î f·˘¿fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ›˘√‹Î_ ·Î√ı·Î
›˘√Ìfi˘ ‰ÎV÷ω¿ ‹ÏË‹Î ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ›˘√fiÎ Ï…iÎÎÁfi˘
‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı.
F›Îflı ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ ’HÎ ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝
±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘fi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fiÎ◊Ì
’fl ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì ›˘√¤˛pfiı ‹ÎÀı ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_!
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ’÷fifiÌ ¿˘¥ Â_¿Î … fi◊Ì. ÷ı ›˘√‹Î_ ≠T≤kÎ
◊¥ «Ò@›˘ »ı; ±Î◊Ì ÷ıfi˘ ÷˘ ±‰U› µ©Îfl ◊Âı ….
±ËŸ “Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V›” ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ ±ı ◊Λ
1. ‰ıÿ˘‹Î_ …ı ÁΑfiÁ΋√˛Ì »ı, ÷ıfiı ±Î “ÂOÿ⁄˛õ”fiÌ ±_÷√˝÷ fi ·ı‰Ì Ωı¥±ı.
461
»ı ¿ı …ı Ë…\ ›˘√¤˛p ’HÎ fi◊Ì ◊›˘ ±fiı ›˘√‹Î_ ≠T≤kÎ
’HÎ fi◊Ì ◊›˘, ’fl_÷ …ı ›˘√(Á‹÷Î)fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı
»ı ±fiı ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı ó ±ı‰˘ ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ
’HÎ ÂOÿ⁄˛õfiı1 ±◊ν÷Ô˚ ‰ıÿ˘fiÎ Á¿Î‹ ¿‹˝fiÎ ¤Î√fi_
±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı.
›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ ÷ı »ı, …ı ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ëfiı
ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘fiÌ …ı‹ ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷˘, ’fl_÷ ÷ıfiÌ
µ’ıZÎÎ ¿flÌfiı ›˘√fiı ±Ï‘¿ ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. ÷ıfiÌ ¤˘√
±fiı Á_√˛ËfiÌ vÏ« ÿÒfl ◊¥ fi◊Ì, ’fl_÷ ÏÁ©Î_÷‹Î_ ›˘√fiı
… ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ›˘√Îwœ ÷˘ fi◊Ì
◊›˘, ’fl_÷ ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ »ı ±fiı ›˘√fiı ≠ÎM÷ ¿fl‰Î
≥E»ı »ı. ±ı Ï…iÎÎÁ΋ÎhÎfi_ ±ı ‹ÎËÎIQ› »ı ¿ı ÷ı ‰ıÿ˘‹Î_
¿Ëı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘◊Ì ’fl ◊¥ Ω›
»ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı …ı ±ËŸfiÎ ¤˘√˘fiÌ ±fiı Á_√˛ËfiÌ
vÏ« Á‰˝◊Î ÿÒfl fi ¿flÌ Â¿ı ±fiı ÷I’fl÷Î◊Ì ›˘√‹Î_
’HÎ fi ·Î√Ì Â¿ı, ÷ıfiÌ ±ÎÀ·Ì ‹ËkÎÎ »ı, ÷˘ ’»Ì
›˘√¤˛pfiΠωʛ‹Î_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_! ±ı‰Ì … ‰Î÷
¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ «Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı
¿ı ›˘√(Á‹÷Î)fi˘ ±Îfl_¤ ’HÎ fip fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı ÷ıfi_
◊˘Õ<_ ’HÎ ±fiWÔÃÎfi ‹ËÎfi ¤›◊Ì flZÎÎ ¿flÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚
¿S›ÎHÎ ¿flÌ ÿı »ı. ’»Ì …ı ›˘√‹Î_ ≠T≤kÎ ◊¥ «Ò@›˘
»ı, ÷ıfi_ ’÷fi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı? ÷ıfi_ ÷˘ ¿S›ÎHÎ
◊Âı …, ±ı‹Î_ Á_ÿıË fi◊Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1) “›˘√¤˛p” ⁄Ë … ωÂıÊ÷Ή΂Π‹fiW›fi_ fi΋
»ı. ¿ı‰Ì ωÂıÊ÷Î? ¿ı ‹fiW›˘‹Î_ ËΩfl˘ ±fiı ËΩfl˘‹Î_
¿˘¥ ±ı¿ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 7/3)
÷◊Î ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ … ›˘√¤˛p ◊Λ »ı.
›˘√‹Î_ ΩıÕÎfiÎflfi˘ ‹˘À˘ ‹ÏË‹Î »ı. ±Î ›˘√fi˘
Ï…iÎÎÁ ’HÎ ÂOÿ⁄˛õfi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
¨«Î‹Î_ ¨«Î ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ·˘¿˘◊Ì ’HÎ ÷ıfiÌ ±vÏ«
◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ⁄‘Î ·˘¿˘
’fiflΉ÷a »ı ±fiı ÷ı ±’fiflΉ÷˝fi ≥E»ı »ı. F›Îflı
›˘√fiÌ Ï…iÎÎÁÎ ‹ÎhÎ ◊‰Îfi˘ ±ÎÀ·˘ ‹ÏË‹Î »ı, ÷˘
’»Ì ›˘√¤˛pfi˘ ¿ıÀ·˘ ‹ÏˋΠˢ‰˘ Ωı¥±ı? ¿ÎflHÎ ¿ı
÷ıfiÎ µtıU›‹Î_ ›˘√(Á‹÷Î) ±Î‰Ì √›˘ »ı, I›Îflı ÷˘
÷ı ›˘√¤˛p ◊›˘ »ı.
±Î ›˘√¤˛p‹Î_ ‹ÏË‹Î »ı ÷ı ›˘√fi˘ »ı, fiÏË ¿ı
462 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

¤˛p ◊‰Îfi˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ “±Î«Î›˝”fiÌ ’flÌZÎ΋Î_ fiÎ’ÎÁ vÏ« ¿ı µtıU› Áÿˆ‰ ¨«˘ flËı‰˘ Ωı¥±ı. ÁΑ¿fiÌ vÏ«
◊¥ √›˘ ˢ›, ÷ı Â_ “ÂÎVÔhÎÌ” ±fiı “‹K›‹Î”fiÌ ’flÌZÎ΋Î_ ¿ı µtıU›’ÒÏ÷˝fiÌ ·√fiÌ …ıÀ·Ì ÷ı… ¿ı ÷̉˛ ËÂı, ÷ıÀ·Ì
’ÎÁ ◊‰Î‰Î‚α˘◊Ì fiÌ«˘ ◊Âı? fiÏË ◊Λ. ±ı‰Ì … flÌ÷ı … …·ÿÌ ÷ıfiÎ µtıU›fiÌ ÏÁÏ© ◊Âı. ¤√‰Îfifi˘ V‰¤Î‰
…ı ›˘√¤˛p ◊¥ √›˘ »ı, ÷ı Á¿Î‹¤Î‰ı ‹˘ÀÎ_-‹˘ÀÎ_ ›iÎ, »ı ¿ı ÷ı±˘ ±ı fi◊Ì Ωı÷Î ¿ı ÁΑ¿ ¿flı »ı Â_, ’fl_÷
ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı ¿fl‰Î‰Î‚α˘◊Ì fiÌ«˘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ’fl_÷ ±ı …\±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ ≥E»ı »ı Â_ó
CÎH΢ lıWÔÃ Ë˘› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi˘ µtıU› Á‹÷Îfi˘ ◊¥ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ––
√›˘ »ı. ‹˘ÀÎ_-‹˘ÀÎ_ ›i΢, ÿÎfi, ÷’V›Î ‰√ıflı ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı flÌ{÷ fl΋ ΩÏfi …fi ∞ ¿Ì ––
·˘¿˘ ‹˘ÀÎ ‹Îfiı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹˘À˘ ±ı … »ı, flËÏ÷ fi ≠¤ Ï«÷ «Ò¿ Ï¿±ı ¿Ì ––
…ıfi˘ µtıU› Á‹÷Îfi˘ »ı. Á‹÷ÎfiÎ µtıU›‰Î‚˘ ÂOÿ⁄˛õfi_ ¿fl÷ ÁflÏ÷ Á› ⁄Îfl Ï˱ı ¿Ì ––
’HÎ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı. (‹ÎfiÁ 1/29/2-3)
±Î ›˘√¤˛pfiÎ ≠Á_√◊Ì ÁΑ¿˘fiı µIÁÎË ±ı¿ ≠iÎΫZÎ Á_÷ fl˘… ‹_Ïÿfl‹Î_ (¤√‰ÿÔ˚ω√˛ËfiÎ_
±’Ή‰Î‰Î‚Ì ±ı¿ ±ÿÔ˚¤÷ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı Ωı ÁΑ¿˘ ÿ½fi ¿fl‰Î) …÷Î Ë÷Î. ±ı¿ Ïÿ‰Áı F›Îflı ÷ı±˘ ‹_Ïÿflı
“±‹Îflı ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı” ó ±ı‰˘ √›Î, I›Îflı ¿˘¥±ı ’Ò»Ì ·Ì‘_ ¿ı ±Î’ ±ËŸ ÂÎ ‹ÎÀı
ºœ÷Î◊Ì Ï‰«Îfl ¿flÌ ·ı, ÷˘ ÷ı±˘ ÂOÿ⁄˛õfi_ ±Ï÷ø‹HÎ ±Î‰˘ »˘? Á_÷ı µkÎfl ±ÎM›˘ ¿ı ÿ½fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î‰_
¿flÌ …Âı! »\_. ÷ıHÎı ¿èÎ_ ¿ı ±Î’fiı ÷˘ ÿı¬Î÷_ … fi◊Ì! Á_÷ ⁄˘S›Î
(2) Ωı ÁΑ¿ ±Îfl_¤‹Î_ “Á‹÷Δfiı ≠ÎMÔ÷ fi ’HÎ ó ‹fiı ÿı¬Î÷_ fi◊Ì ÷˘ Â_ ¤√‰Îfifiı ’HÎ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì?
¿flÌ Â¿ı, ÷˘’HÎ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ vÏ« ¿ı µtıU› Á‹÷Î≠΄MÔ÷fi˘ Ë_ ±ı‹fiı fi◊Ì ÿı¬÷˘, ’fl_÷ ±ı ÷˘ ‹fiı ÿı¬ı »ı; ⁄Á,
… flά‰˘ Ωı¥±ı; …ı‰_ ¿ı √˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ¿Ëı »ı ó ±ıfiÎ◊Ì ‹Îv_ ¿Î‹ ◊¥ …Âı!
‹Ï÷ ±Ï÷ fiÌ« ¨Ï« vÏ« ±Î»Ì –– ±ı … flÌ÷ı ±Î’HÎı Á‹÷Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¤·ıfiı fi ¿flÌ
«Ï˱ ±Ï‹± …√ …\fl≥ fi »Î»Ì –– ¿̱ı, »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ vÏ« ¿ı µtıU› Á‹÷Îfi˘ …
(‹ÎfiÁ 1/8/4) flËı‰˘ Ωı¥±ı, …ıfiı ¤√‰Îfi …\±ı »ı! ±Î◊Ì ±Î’b_ ¿Î‹
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ √‹ı ÷ı‰˘ ˢ›, ’fl_÷ ÷ıfiÌ …wfl ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’H› ÷˘ ’Î’fiÌ ÷·fi΋Î_ (¶_¶‰Î‚_) »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘ (ÁIÁ_√, ¤…fi
‰√ıflı)◊Ì ◊‰Î‰Î‚_ ’H› (›˘B›÷Î, Á΋J›˝) ω·ZÎHÎ »ı. ÷ı◊Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’H› ‹fiW›fiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕ÷_ fi◊Ì,
’fl_÷ ¤√‰÷Ô˚Á_⁄_‘Ì ’H› ‹fiW›fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕÌ ÿı »ı. ÷ı ’H› Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊÷_ fi◊Ì (√Ì÷Î 2/40) ÁÎ_ÁÎÏfl¿
¿Î‹fiα˘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±fiı ¤√‰Îfi ÷flŒ ·Î√‰_ ó ⁄LÔfiı› ¤√‰÷Ô˚Á_⁄_‘Ì ’H› »ı.
“’Ò‰Î˝P›ÎÁıfi ÷ıfiˆ‰” ’ÿ˘fi˘ ‹÷·⁄ »ı ¿ı ‰÷˝‹Îfi …L‹‹Î_ ÁIÁ_√, Á÷˚««Î˝ ‰√ıflı fi ◊‰Î◊Ì ’HÎ Œ@÷ ’Ò‰Î˝P›ÎÁfiı
·Ì‘ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ΩıÕÎ¥ Ω› »ı. ±Î ’Ò‰Î˝P›ÎÁ‹Î_ Ïø›Î (≠T≤ÏkÎ) fi◊Ì, ⁄S¿ı √Ï÷ »ı.1 “Ï…iÎÎÁflÏ’ ›˘√V›
ÂOÿ ⁄˛õÎÏ÷‰÷˝÷ı”‹Î_ ’HÎ Ïø›Î‰Î‚˘ ±P›ÎÁ fi ˢ¥ √Ï÷‰Î‚˘ ±P›ÎÁ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±Î ±P›ÎÁ‹Î_ ≠›IÔfi ’HÎ
fi◊Ì ±fiı ¿I≤˝I‰ ’HÎ fi◊Ì, ’fl_÷ √Ï÷ »ı. √Ï÷‹Î_ V‰÷— ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ Â„@÷ »ı. Ïø›Î‰Î‚˘ ±P›ÎÁ
¿fl‰˘ ’Õı »ı ±fiı √Ï÷‰Î‚˘ ±P›ÎÁ V‰÷— ◊Λ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·Ì‘Î ’»Ì F›Îflı ÷ı ›˘√¤˛p ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ
ÂÌ ÿÂÎ ◊Λ »ı? ±ı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

≠›IÔfiÎz÷‹ÎfiV÷ ›˘√Ì Á_Â©Ï¿„S⁄Ê— –– 45––

±fiı¿…L‹Á_ÏÁ©V÷÷˘ ›ÎÏ÷ ’flÎ_ √Ï÷‹Ô˚ –– 45––
1. √Ï÷ ±fiı ≠T≤ÏkÎfi˘ ¤ıÿ ΩHΉΠ‹ÎÀı ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿fi˘ ’ÏflÏÂp ¤Î‰ Ωı‰˘ Ωı¥±ı.
f·˘¿ 45] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 463

÷ = ’fl_÷ Á_Â©- = …ıfiÎ ’Î’˘ fip ◊¥ ÷÷— = ’»Ì

›˘√Ì = …ı ›˘√Ì Ï¿„S⁄Ê—
≠›ÇÎ÷Ô˚ = ≠›IÔfi’Ò‰˝¿ ±fiı¿…L‹- = ’λ·Î ±fiı¿
›÷‹Îfi— = ±P›ÎÁ ¿flı »ı Á_ÏÁ©—
(±fiı)
ÀÌ¿Î ó [‰ˆflÎB›‰Îfi ›˘√¤˛p ÷˘ ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷
›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı‰Î ÷◊Î I›Î_ ωÂıÊ÷Î◊Ì ›IÔfi
¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı Á√‹÷Î◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›
»ı. ’fl_÷ lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚˘ ›˘√¤˛p
’fl‹ÎI‹Îfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı? ±ıfi_ ‰Hνfi ±Î
f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.]
“÷_” ó ±Î ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ
’HÎ F›Îflı ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝fi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ
Ω› »ı ¿ı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı …ı ›˘√‹Î_
·Î√ı·˘ »ı ±fiı ÷I’fl÷Î◊Ì ›IÔfi ¿flı »ı, ÷ı ‰ıÿ˘◊Ì ’fl
◊¥ Ω› ±fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ı‹Î_ ÷˘
Á_ÿıË … Â_ »ı.
“›˘√Ì” ó …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ±fiı Á‹÷Îfiı ≥E»ı
»ı ±fiı flÎ√¶ıÊ, ËÊ˝Â˘¿ ‰√ıflı ¶L¶˘‹Î_ fi◊Ì ŒÁÎ÷˘,
÷ı ›˘√Ì »ı.
“≠›IÔfiÎz÷‹Îfi—” ó ≠›IÔfi’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿fl‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ «Î·‰ÎfiÌ
…ı µI¿oÃÎ »ı, ·√fi »ı, µIÁÎË »ı ±fiı ÷I’fl÷Î »ı,
÷ı Ïÿfi-≠Ï÷Ïÿfi ‰‘÷Î_ … flËı »ı. ÁΑfi‹Î_ ÷ıfiÌ Ïfifl_÷fl
ÁΩ√÷Î flËı »ı.
lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚˘ ›˘√¤˛p ’Ò‰Î˝P›ÎÁfiı
¿ÎflHÎı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı ±fiı ‰÷˝‹ÎfifiÎ ¤˘√˘fiÎ
Á_√◊Ì Á_ÁÎfl ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı. Ωı ÷ı ≠›IÔfi’Ò‰˝¿ gË‹÷◊Ì
¤˘√˘fi˘ I›Î√ ¿flÌ ÿı, ÷˘ ’»Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
·ıÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ ’HÎ ÂOÿ⁄˛õfi_
±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı, ÷˘ ’»Ì …ı ÷I’fl÷Î◊Ì ÁΑfi΋Î_
·Î√Ì Ω› »ı, ±ıfi_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_! …ı‰Ì flÌ÷ı ÏfiÏÊ©
±Î«flHÎ ¿flfiÎfl˘ ’vÊ ±ı¿ ‰Îfl ŒÀ¿˘ ¬Î÷Î_ ωÂıÊ
I‰flÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ‰‚ı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ›˘√¤˛p
’HÎ lÌ‹_÷˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·¥fiı ωÂıÊ I‰flÎ◊Ì
√›Î »ı (÷◊Î) ’fl΋Ô˚ = ’fl‹
√Ï÷‹Ô˚ = √Ï÷fiı
…L‹˘◊Ì ÏÁ© ◊›˘ ›ÎÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥
»ı, ÷ı ›˘√Ì Ω› »ı.
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ¤„@÷‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı.
“Á_Â©Ï¿„S⁄Ê—” ó ÷ıfiÎ ±_÷—¿flHÎfiÎ ⁄‘Î ÿ˘Ê˘
±fiı ⁄‘Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ √›Î_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î
≠I›ı ·√fiÌ Ë˘‰Î◊Ì ÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ ¤˘√, Á_√˛Ë, ‹Îfi,
⁄ÕÎ¥ ‰√ıflıfiÌ ≥E»Î Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ √¥ »ı.
…ı ≠›IÔfi’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ≠›IÔfi◊Ì … ±ı
‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı ÷ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ «Ò@›Î_ »ı.
“±fiı¿…L‹Á_ÏÁ©—”1 ó ’Ëı·Î_ ‹fiW›…L‹‹Î_
›˘√fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ÂÏ© ◊¥, ’»Ì ±_÷Á‹›ı
›˘√◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥fiı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ √›˘ ÷◊Î
I›Î_ ¤˘√˘◊Ì ±vÏ« ◊‰Î◊Ì ÂÏ© ◊¥, ±fiı ’»Ì ±ËŸ
Â© lÌ‹_÷˘fiı CÎıfl …L‹ ·¥fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ÂÏ© ◊¥. ±Î flÌ÷ı
hÎHÎ …L‹˘‹Î_ Â© ◊‰_ ±ıfiı … ±fiı¿ …L‹Á_ÏÁ© ◊‰_
¿Ëı »ı.2
“÷÷˘ ›ÎÏ÷ ’flÎ_ √Ï÷‹Ô˚” ó ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı
’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfiÌ
≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ÷ıfiÎ◊Ì ‰‘Ìfiı ¿˘¥ ’HÎ ·Î¤ ‹Îfi‰Î‹Î_
fi◊Ì ±Î‰÷˘ ±fiı …ı‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î_ ¤›_¿fl‹Î_ ¤›_¿fl
ÿ—¬ ’HΠω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_ (√Ì÷Î ó 6/22)
ó ±ı‰Î ±ÎI›_Ï÷¿ Á¬fiı ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‹fiW›‹ÎhÎ ±fiı¿…L‹-
Á_ÏÁ© »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ‹fiW›ÂflÌflfiÎ ’Ëı·Î_ Ωı ÷ı
V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ √›˘ ˢ›, ÷˘ I›Î_ Â¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚
¤˘√‰‰Î◊Ì ±ıfiÎ_ V‰√˝ ≠ÎMÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î_ ’H› Á‹ÎMÔ÷
◊¥ √›Î_ »ı ±fiı ÷ı ’H›˘◊Ì Â© ◊¥ √›˘ »ı. Ωı
÷ı fifl¿˘‹Î_ √›˘ ˢ›, ÷˘ I›Î_ fiÎfl¿Ì› ›Î÷fiÎ
¤˘√‰‰Î◊Ì ÷ıfiÎ_ fifl¿ ≠ÎMÔ÷ ¿flΉfiÎflÎ_ ’Î’ Á‹ÎMÔ÷

1. ±fiı¿…L‹”fi˘ ±◊˝ »ı ó “fi ±ı¿…L‹ ≥Ï÷ ±fiı¿…L‹” ±◊ν÷˚ ±ı¿◊Ì ‰‘Îflı …L‹. µ’›˝@÷ ›˘√ÌfiÎ ±fiı¿ …L‹˘ ◊¥ … √›Î »ı.
“Á_ÏÁ©—” ’ÿ‹Î_ ¤Ò÷¿Î‚fi˘ “@÷” ≠I›› ˢ‰Î◊Ì ±ıfi˘ ±◊˝ »ı ó ÷ı ›˘√Ì ±fiı¿ …L‹˘‹Î_ Á_ÏÁ© (Â©) ◊¥ «Ò@›˘ »ı.
2. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‰ˆflÎB›‰Îfi ›˘√¤˛pfiÎ ’Ëı·Î ‹fiW›…L‹‹Î_ Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰fl@÷ ◊‰Î◊Ì ÂÏ© ◊¥ ±fiı ’»Ì ±ËŸ ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_
…L‹ ·¥fiı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ÂÏ© ◊¥. ±Î flÌ÷ı ⁄ı …L‹˘‹Î_ Â© ◊‰_ ±ıfiı ±ıfi_ ±fiı¿ …L‹Á_ÏÁ©
◊‰_ ¿Ëı »ı.
464 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

◊¥ √›Î_ »ı ±fiı ÷ı ’Î’˘◊Ì Â© ◊¥ √›˘ »ı. Ωı
÷ı «˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ √›˘ ˢ›, ÷˘ I›Î_ ÷ı ÷ı
›˘ÏfifiÎ w’‹Î_ ±Â¤ ¿‹˘˝fi_ ¿ı ’Î’˘fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î◊Ì
÷ıfiÎ_ ‹fiW›ı÷fl ›˘Ïfi ≠ÎMÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î_ ’Î’ ¿’Î¥
√›Î_ »ı ±fiı ÷ı Â© ◊¥ √›˘ »ı.1 ±Î flÌ÷ı ±Î ∞‰
±fiı¿ …L‹˘‹Î_ ’H›˘ ±fiı ’Î’˘◊Ì Â© ◊›˘ »ı. ±Î
Â© ◊‰_ ±ıfiı … ±ıfi_ “Á_ÏÁ©” ◊‰_ ¿Ëı »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, ‹fiW›‹ÎhÎ ≠›IÔfi’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿flÌfiı
óáó
’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ
¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı ±Î ±_Ï÷‹ …L‹ ±Î ‹fiW›fiı
¿ı‰‚ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ±ÎM›˘ »ı. Ωı ±Î
‹fiW› ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi ˢ÷, ÷˘
¤√‰Îfi ±ıfiı ‹fiW›…L‹ … ÂÎ ‹ÎÀı ±Î’÷? ˉı F›Îflı
‹fiW›ÂflÌfl ±ÎM›_ »ı, ÷˘ ±ı ‹„@÷fi˘ ’ÎhÎ »ı …. ±Î◊Ì
‹fiW›‹ÎhÎı ’˘÷ÎfiÎ µ©Îfl ‹ÎÀı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ›IÔfi ¿fl‰˘
Ωı¥±ı.

Á_⁄_‘ ó ›˘√¤˛pfi_ ±Î ·˘¿‹Î_ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_; ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ ’HÎ ÂOÿ⁄˛õfi_ ±Ï÷ø‹HÎ
¿flÌ Ω› »ı ó ±Î …ı ¤√‰Îfiı ‹ÏË‹Î ¿è΢ »ı, ÷ı ‹ÏË‹Î ¤˛p ◊‰Îfi˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ›˘√fi˘ »ı. ±Î◊Ì Ë‰ı ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ±ı … ›˘√fi˘ ‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı.
÷’„V‰P›˘ûÏ‘¿˘ ›˘√Ì iÎÎÏfiP›˘ûÏ’ ‹÷˘ûÏ‘¿— –– 46––
¿Ï‹˝P›çÎÏ‘¿˘ ›˘√Ì ÷V‹Îz˘√Ì ¤‰Î…\˝fi –– 46––
÷’„V‰P›— = (Á¿Î‹ ¤Î‰‰Î‚Î) ±Ï’ = ’HÎ ±Ï‘¿— = lıWÔà »ı ó
÷’V‰Ì±˘ ¿fl÷Î_ ±Ï‘¿— = (›˘√Ì) lıWÔà »ı ‹÷— = (±ı‰˘ ‹Îfl˘) ‹÷ »ı.
’HÎ « = ±fiı ÷V‹Î÷Ô˚ = ÷ı◊Ì
›˘√Ì = ›˘√Ì ¿Ï‹˝P›— = ¿‹˝ ¿flfiÎflα˘◊Ì ±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! (÷_)
±Ï‘¿— = lıWÔà »ı, ’HÎ ›˘√Ì = ›˘√Ì
iÎÎÏfiP›— = iÎÎfi̱˘◊Ì ›˘√Ì = ›˘√Ì ¤‰ = ◊¥ Ω.
ÀÌ¿Î ó “÷’„V‰P›˘ûÏ‘¿˘ ›˘√Ì” ó ∑Ï©-ÏÁÏ© ÂÎVÔhÎÌ› ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÷ı ¿‹a±˘◊Ì ’HÎ ›˘√Ì lıWÔà »ı.
‰√ıflıfiı ‹ı‚‰‰Î ‹ÎÀı …ı ¤Ò¬-÷flÁ, ÂflÿÌ-√fl‹Ì ‰√ıflıfiÎ_ …ı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁL‹¬ ◊¥
¿p˘ ÁËfi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ÷’V‰Ì »ı. ±Î Á¿Î‹ ÷’V‰Ì±˘◊Ì √›˘ »ı; ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_ ›˘√Ì »ı. ±ı‰˘ ›˘√Ì ‹˘ÀÎ-
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ vÏ«‰Î‚˘ ±fiı K›ı›‰Î‚˘ ›˘√Ì lıWÔà »ı. ‹˘ÀÎ ÷’V‰Ì±˘, ÂÎVÔhÎiÎ ’_ÏÕ÷˘ ±fiı ¿‹˝¿Î_Õ̱˘◊Ì ’HÎ
“iÎÎÏfiP›˘ûÏ’ ‹÷˘ûÏ‘¿—” ó ÂÎVÔh΢fiı ΩHΉΉ΂Î, lıWÔà »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷’V‰Ì±˘ ‰√ıflıfi˘ µtıU› Á_ÁÎfl »ı
¤HÎı·Î√HÎı·Î ω¶Îfi˘fiı ±ËŸ “iÎÎfiÌ” Á‹…‰Î Ωı¥±ı. ÷◊Î Á¿Î‹¤Î‰ »ı ±fiı ›˘√Ìfi˘ µtıU› ’fl‹ÎI‹Î »ı
…ı±˘ ÂÎVÔh΢fi_ ω‰ı«fi ¿flı »ı, iÎÎfi›˘√ Â_ »ı? ¿‹˝›˘√ ÷◊Î ÏfiW¿Î‹¤Î‰ »ı.
Â_ »ı? ¤„@÷›˘√ Â_ »ı? ·››˘√ Â_ »ı? ‰√ıflı-‰√ıflı CÎHÎÌ›ı ÷’V‰Ì, iÎÎfiÌ ±fiı ¿‹a ó ±Î hÎHÎıfiÌ Ïø›Î±˘
‰Î÷˘ ΩHÎı »ı ±fiı ¿Ëı ’HÎ »ı; ’fl_÷ …ıfi˘ µtıU› ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±·√-±·√ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷’V‰Ì±˘‹Î_ ÁÏËWb÷Îfi_,
¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝ »ı, ±ı‰Î Á¿Î‹ ÂOÿiÎÎfi̱˘◊Ì ’HÎ iÎÎfi̱˘‹Î_ ÂÎVÔhÎÌ› iÎÎfifi_ ±◊ν÷Ô˚ ⁄Ï©fiÎ iÎÎfifi_ ±fiı
›˘√Ìfiı lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ¿‹a±˘‹Î_ ÂÎVÔhÎÌ› Ïø›Îfi_ ≠ΑÎL› »ı. ±Î hÎHÎı‹Î_
“¿Ï‹˝P›çÎÏ‘¿˘ ›˘√Ì” ó ±Î ·˘¿‹Î_ flÎF› ‹‚Ì Á¿Î‹¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ±ı hÎHÎı ›˘√Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ¤˘√Ì »ı.
Ω›, ‘fiÁ_’ÏkÎ, ±ı±Îfl΋, ¤˘√ ‰√ıflı ‹‚Ì Ω› ±fiı Ωı ±Î hÎHÎı ÏfiW¿Î‹¤Î‰‰Î‚Î ›˘√Ì Ë˘÷, ÷˘ ¤√‰Îfi
‹›Î˝ ’»Ì ’fl·˘¿‹Î_ ¨«Î-¨«Î ·˘¿˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı ›˘√ÌfiÌ ÷·fiÎ fi ¿fl÷; ±Î hÎHÎı◊Ì ›˘√Ìfiı
±fiı ÷ı ·˘¿˘fi_ Á¬ ‹‚Ì Ω› ó ±ı‰˘ µtıU› flάÌfiı lıWÔà fi ⁄÷Ή÷.
…ı±˘ ¿‹˝ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á¿Î‹¤Î‰ı ›iÎ, ÿÎfi, ÷Ì◊˝ ‰√ıflı “÷V‹Îz˘√Ì ¤‰Î…\˝fi” ó ±I›Îfl Á‘Ì ¤√‰Îfiı
1. ∞‰ ±Î ‹fiW›…L‹‹Î_ … ’˘÷ÎfiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı ‹‚ı·Î ±‰Áflfi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ’Î’ ±fiı ±L›Î› ¿flÌfiı ±Â©
◊Λ »ı. V‰√˝, fifl¿ ÷◊Î ±L› ›˘Ïfi±˘‹Î_ ÷˘ ±Î ≠ÎHÎÌfiÌ ÂÏ© ◊Λ »ı, ±ÂÏ© ◊÷Ì … fi◊Ì.
f·˘¿ 47] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 465

…ıfi˘ ‹ÏË‹Î √Λ˘ »ı; ÷ıfiı ‹ÎÀı ±…\˝fifiı ±ÎiÎÎ ±Î’ı Ë÷Ì ¿ı ±Î’ ‹Îflı ‹ÎÀı ±ı¿ ÏfiÏç÷ lı›fiÌ ‰Î÷ ¿Ë˘.
»ı ¿ı “Ëı ±…\˝fi! ÷_ ›˘√Ì ◊¥ Ω, flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÁÎ_A››˘√, ¿‹˝›˘√ ±fiı K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi
◊¥ Ω ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¿fl÷˘ flËÌfiı ’HÎ …‚‹Î_ ¿›*, ’fl_÷ ±Î ’Ëı·Î_ @›Î_› ’HÎ ±…\˝fifiı ±ı ±ÎiÎÎ
¿‹‚’hÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı.” ±Î … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı fi◊Ì ±Î’Ì ¿ı ÷_ ±Î‰˘ ⁄fiÌ Ω ±fiı ±Î ‹Î√˝‹Î_ ·Î√Ì
±Î√‚ ±ÎËΠ±K›Î›‹Î_ ’HÎ ¿ËÌ »ı ó “›˘√›@÷˘ Ω. ˉı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÌ ≠Î◊˝fiÎfiÎ µkÎfl‹Î_ ±ÎiÎÎ
¤‰Î…\˝fi” (±. 8/27). ±Î’ı »ı ¿ı “÷_ ›˘√Ì ◊¥ Ω; ¿ı‹¿ı ±ı … ÷ÎflÎ ‹ÎÀı
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ ±ı¿ ÏfiÏç÷ lı› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤˘√Ìfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı ±fiı ›˘√Ìfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı. ¤˘√Ì ›˘√Ì ◊÷˘ fi◊Ì ±fiı
›˘√Ì ¤˘√Ì fi◊Ì ◊÷˘. …ı‹fi΋Î_ Á¿Î‹ ¤Î‰ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ¤˘√Ì ◊Λ »ı ±fiı …ı‹fi΋Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ˢ› »ı
÷ı±˘ ›˘√Ì ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì Á¿Î‹¤Î‰‰Î‚Î ÷’V‰Ì, iÎÎfiÌ ±fiı ¿‹a◊Ì ’HÎ ÏfiW¿Î‹¤Î‰‰Î‚Î ›˘√Ì lıWà »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ›˘√ÌfiÌ ≠Â_ÁÎ ¿flÌfiı ±…\˝fifiı ›˘√Ì ◊‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ’fl_÷ ¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì,
K›Îfi›˘√Ì, ¤„@÷›˘√Ì ‰√ıflı‹Î_◊Ì ¿›Î ›˘√Ì ◊‰_ Ωı¥±ı ó ±ıfiı ‹ÎÀı ±…\˝fifiı V’pw’ı ±ÎiÎÎ fi◊Ì ±Î’Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ “±…\˝fi ¤„@÷›˘√Ì ⁄fiı” ó ±ı µtıU›◊Ì ¤„@÷›˘√Ìfi˘ ωÂıÊ ‹ÏË‹Î ¿Ëı »ı.
›˘Ï√fi΋ϒ Á‰ıÛÊÎ_ ‹ÿÔ˚√÷ıfiÎL÷flÎI‹fiÎ –– 47––
l©Î‰ÎL¤…÷ı ›˘ ‹Î_ Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷— –– 47––
Á‰ı̋Ê΋Ô˚ = ÁC΂Πl©Î‰Îfi˚ = l©Î‰Îfi ¤@÷ ¤…÷ı = (Ïfifl_÷fl) ¤…ı »ı,
›˘Ï√fi΋Ô˚ = ›˘√̱˘‹Î_ ‹®÷ıfi = ‹Îfl΋Î_ ΩıÕΛı·Î Á— = ±ı ›˘√Ì
‹ı = ‹ÎflÎ
±Ï’ = ’HÎ ±L÷flÎI‹fiÎ = ‹fi◊Ì ‹÷— = ‹÷ ≠‹ÎHÎı
›— = …ı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ›@÷÷‹— = Á˙◊Ì lıWÔà »ı.
ÀÌ¿Î ó “›˘Ï√fi΋ϒ Á‰ı˝Ê΋Ô˚” ó …ı‹fi΋Î_ …Õ ‹fi V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, ‹fifiı ·√Ή‰_
’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfi_ ≠ΑÎL› »ı, …ı±˘ fi◊Ì ’Õ÷_. ’»Ì ¬Î÷Î_-’Ì÷Î_, ∂Ã÷Î_-⁄ıÁ÷Î_, «Î·÷Î_-Œfl÷Î_,
¿‹˝›˘√, ÁÎ_A››˘√, ËÛ˘√, ‹_hΛ˘√, ·››˘√ ‰√ıflı ÁÒ÷Î_-Ω√÷Î_ ‰√ıflı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ‹fi ¤√‰Îfifi_ …
ÁΑfi˘ ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ≠΄MÔ÷(±fi¤‰)‹Î_ … g«÷fi ¿flı »ı ±fiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı … Á_·BÔfi flËı »ı.
·Î√ı·Î »ı, ÷ı±˘ Á¿Î‹ ÷’V‰Ì±˘, iÎÎfi̱˘ ±fiı …ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … ◊¥ Ω› »ı, …ıfi_ ’˘÷Îfi_
¿‹a±˘◊Ì lıWÔà »ı. ’fl_÷ ÷ı ÁC΂Π›˘√̱˘‹Î_ ’HÎ ¿ı‰‚ T›„@÷√÷ ¿o¥ fi◊Ì flËı÷_, ÷ıfiÌ ÁΑfi-¤…fi, …’-¿Ì÷˝fi,
‹ÎflÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕfiÎfl˘ ¤„@÷›˘√Ì Á‰˝lıWÔà »ı. l‰HÎ ‹fifi ‰√ıflı ⁄‘Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ Ïø›Î±˘; ¬Î‰_-’̉_,
“›— l©Î‰ÎfiÔ˚” ó …ı ‹ÎflÎ µ’fl l©Î ±fiı ωrÎÁ «Î·‰_-Œfl‰_, ÁÒ‰_-Ω√‰_ ‰√ıflı ⁄‘Ì ÂÎflÌÏfl¿ Ïø›Î±˘
¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ‹ÎflÌ … ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±fiı ¬ı÷Ì, ‰ı’Îfl, fi˘¿flÌ ‰√ıflı ∞ω¿ÎÁ_⁄_‘Ì Ïø›Î±˘
»ı, ±ı‰˘ ÷ı l©Î‰Îfi ¤@÷ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ΩıÕı·Î ‹fi◊Ì ’HÎ ¤„@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı.
‹Îv_ ¤…fi ¿flı »ı. ±fiL›¤@÷fiÌ ¤„@÷fi_ V‰w’ ¤√‰Îfiı ±Ï√›Îfl‹Î
“‹ÿÔ˚√÷ıfiÎL÷flÎI‹fiÎ ‹Î_ ¤…÷ı” ó Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±K›Î›fiÎ ’_«Î‰fi‹Î_ f·˘¿‹Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı ÷ı ¤@÷
±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı ó ±Î flÌ÷ı F›Îflı ’˘÷Îfi_ ‹ÎflÌ ≠ÁLfi÷Îfiı ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿flı »ı, ÁÿÎ ‹ÎflÎ
¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷Î’b_ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ‹fi ±Î’˘±Î’ … … ’flΛHÎ flËı »ı, ¿ı‰‚ ‹Îfl˘ … ¤@÷ »ı, Á_ÁÎflfi˘
¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı ÷S·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì ¤@÷ fi◊Ì, Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷fiı Á‰˝◊Î »˘ÕÌ ÿı »ı ±fiı
flÌ÷ı ·BÔfi ◊÷Î_ »˘¿flÌfi_ ‹fi V‰Î¤Îω¿ … ÁÎÁflÌ‹Î_ ·Î√Ì ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ‰ıfl¤Î‰◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı.
Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷Î’b_ ◊÷Î_ ¤@÷fi_ “Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷—” ó Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı
466 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Î ≠›IÔfiÂÌ· …ıÀ·Î ›˘√Ì (ÁΑ¿)
ˢ› »ı, ÷ı ⁄‘Î “›@÷” »ı. …ı±˘ Á√HÎ-ÏfiflοÎflfi_ ±◊ν÷Ô˚
T›Î’¿w’ı ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν ’fl‹ÎI‹Îfi_ ÂflHÎ ·ı »ı, ÷ı±˘
⁄‘Î “›@÷÷fl” »ı. ’fl_÷ …ı±˘ ¿ı‰‚ ‹Îv_ Á√HÎ ¤√‰Îfifi_
… ÂflHÎ ·ı »ı, ÷ı±˘ ‹ÎflÌ ‹ÎL›÷΋Î_ “›@÷÷‹” »ı.
÷ı ¤@÷ ›@÷÷‹ I›Îflı … ◊Âı, F›Îflı ¿‹˝›˘√,
iÎÎfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı ⁄‘Î ›˘√ ÷ıfi΋Î_ ±Î‰Ì …Âı.
l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi ◊›ı·Î ‹fi◊Ì
¤…fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ⁄‘Î … ›˘√ ±Î‰Ì Ω› »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ‹ËΛ˘√ırfl »ı, ÁC΂Π›˘√˘fiÎ ‹ËÎfi
¥rfl »ı, ÷˘ ‹ËΛ˘√ırflfiı ÂflHÎı ◊÷Î_ ÂflHÎÎ√÷fi˘
¿›˘ ›˘√ ⁄Î¿Ì flËıÂı? ÷ı ÷˘ ÁC΂Π›˘√˘◊Ì ›@÷ ◊¥
Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ÷ıfiı “›@÷÷‹” ¿Ëı »ı.
›@÷÷‹ ¿ÿÌ ›˘√¤˛p ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ıfi_ ‹fi ¤√‰Îfifiı fi◊Ì »˘Õ÷_, ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ
÷ıfiı fi◊Ì »˘ÕÌ Â¿÷Î_. ±_÷Á‹›ı ÷ı ’ÌÕÎ, ⁄ıˢÂÌ ‰√ıflıfiı
¿ÎflHÎı ¤√‰Îfifiı ›Îÿ fi ¿flÌ Â¿ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfiı
›Îÿ ¿flı »ı;1 ±Î◊Ì ÷ı ›˘√¤˛p ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥fiı
¤√‰Îfifiı … ’flΛHÎ ◊¥ √›˘ »ı, …ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi˘,
≠›IÔfifi˘, ÁΑfiÎfi˘ ÁËÎfl˘, ωrÎÁ ±fiı ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì,
±ı‰Î ¤@÷fiı ¤√‰Îfi ›˘√¤˛p fi◊Ì ◊‰Î ÿı÷Î. ¿ı‹¿ı
÷ı ¤√‰Îfi µ’fl … Ïfi¤˝fl ˢ› »ı. …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_
Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ »ı ÷◊Î …ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ’vÊÎ◊˝fi˘ ÁËÎfl˘,
ωrÎÁ ±fiı ±Ï¤‹Îfi »ı, ÷ıfiÎ ›˘√¤˛p ◊‰ÎfiÌ
Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±_÷—¿flH΋Î_ ¤˘√˘fi_ ‹Ëk‰
◊÷Î_ ’fl‹ÎI‹Îfi_ K›Îfi ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fi
Á_ÁÎfl‹Î_ «ÎS›_ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı Ωı ≠ÎHÎ »^À÷Ì ‰¬÷ı
‹fi Á_ÁÎfl‹Î_ «ÎS›_ Ω›, ÷˘ ÷ı ›˘√¤˛p ◊¥ Ω› »ı.
Ωı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi˘ ÁËÎfl˘, ωrÎÁ ±fiı ±Ï¤‹Îfi fi
ˢ›, ÷˘ ‹fi Á_ÁÎfl‹Î_ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ›˘√¤˛p fi◊Ì
◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰Ì ±‰V◊Î ±Î‰÷Î_ (‹fi Á_ÁÎfl‹Î_
…÷Î_) ÷ı ¤√‰Îfifiı ’˘¿Îflı »ı. ±Î◊Ì ±ı‰Î ¤√‰Îfi µ’fl
Ïfi¤˝fl ¤@÷fi_ g«÷fi ¤√‰Îfi ’˘÷ı ¿flı »ı, …ı◊Ì ÷ı
›˘√¤˛p fi◊Ì ◊÷˘; ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
1. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
÷÷V÷_ Ï‹˛›‹ÎHÎ_ ÷ ¿ÎWÔÃ’ÎÊÎHÎÁϯΤ‹Ô˚ – ±Ëo V‹flÎÏ‹ ‹§@÷_ fi›ÎÏ‹ ’fl‹Î_ √Ï÷‹Ô˚ ––
“¿ÎWÔà ±fiı ’ÎÊÎHÎfiÌ …ı‹ Q≤÷≠Λ ÷ı ¤@÷fi_ Ë_ ’˘÷ı V‹flHÎ ¿v_ »\_ ±fiı ÷ıfiı ’fl‹ √Ï÷ ≠ÿÎfi ¿v_ »\_.”
¿Œ‰Î÷ÎÏÿÿ˘ÊıHÎ ‹§@÷˘ fi « ‹Î_ V‹flı÷Ô˚ – ÷V› V‹flÎQ›Ëo fi˘ «ı÷Ô˚ ¿Ú÷CÔfi˘ fi΄V÷ ‹I’fl— ––
“¿Œ, ‰Î÷ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘fiı ¿ÎflHÎı ‹Îfl˘ ¤@÷ Ωı Q≤I› Á‹›ı ‹Îv_ V‹flHÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘, ÷˘ Ë_ ’˘÷ı ÷ıfi_ V‹flHÎ ¿v_ »\_.” Ωı Ë_
±ı‰_ fiÎ ¿v_. ÷˘ ‹ÎflÎ◊Ì ‰‘ ¿Ú÷CÔfi ¿˘¥ ˢ¥ ¿ı fiËŸ.
±ËŸ ¤„@÷›˘√Ìfiı Á‰˝lıWÔà ⁄÷Ή‰Î◊Ì ±ı ÏÁ©
◊Λ »ı ¿ı ⁄ÌΩ …ıÀ·Î ›˘√̱˘ »ı, ÷ı±˘fiÌ ’ÒHν÷΋Î_
¿o¥¿ fiı ¿o¥¿ ¿‹Ì flËı÷Ì ËÂı? Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊‰Î◊Ì ⁄‘Î ›˘√̱˘ ⁄_‘fi◊Ì Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊¥ Ω›
»ı, Ïfiω˝¿Îfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ Á¬, ’fl‹ ÂÎ_Ï÷
±fiı ’fl‹ ±Îfi_ÿfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı ó ±ı ºÏp±ı ÷˘
¿˘¥fiÌ ’HÎ ’ÒHν÷΋Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ fi◊Ì flËı÷Ì. ’fl_÷
…ı ±_÷flÎI‹Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı … ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, ÷ıfi΋Î_ ¤√‰I≠ı‹ ≠√À
◊¥ Ω› »ı. ÷ı ≠ı‹ ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘÷˘ flËı »ı ÷◊Î ÁÎ’ıZÎ
T≤Ï©, ZÎÏ÷ ±fiı ’ÒÏ÷˝◊Ì flÏË÷ »ı. ±ı‰˘ ≠ı‹ ≠√À ◊‰Î◊Ì
… ¤√‰Îfiı ÷ıfiı Á‰˝lıWÔà ‹ÎL›˘ »ı.
’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ’Ò»u_ Ë÷_ ¿ı
ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ±ı ⁄ı‹Î_ lıWÔà ¿›˘ ›˘√
»ı? ÷˘ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiÎ ≠ffi ±fiÁÎfl I›Î_ ¿‹˝›˘√fiı
lıWÔà ⁄÷ÎT›˘. ’fl_÷ ±…\˝fifiı ‹ÎÀı ¿›˘ ›˘√ lıWÔà »ı,
±ı ‰Î÷ fi ¿ËÌ I›Îflı ’»Ì ÁÎ_A››˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fiÌ
ÁΑfiÎ ¿ı‰Ì «Î·ı »ı ó ÷ıfi_ ω‰ı«fi ¿flÌfiı »ßÎ
±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¿‹˝›˘√fi˘ ωÂıÊ ‹ÏË‹Î ¿è΢.
¿‹˝›˘√◊Ì …ı ÷k‰ (Á‹÷Î)fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı …
÷k‰ K›Îfi›˘√◊Ì ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±ı ‰Î÷fiı V’p
¿fl‰Î K›Îfi›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›*. K›Îfi›˘√‹Î_ ‹fifiÌ
«_«‚÷Î ⁄Α¿ ⁄fiı »ı ó ±ı ‰Î÷fiı V’p ¿fl‰Î ±…\˝fiı
‹fifiΠωʛ‹Î_ ≠ffi ¿›˘˝. ±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı Á_ZÎı’‹Î_
±Î’Ì ÿÌ‘˘. ’»Ì ±…\˝fiı ’Ò»u_ ¿ı ›˘√fiÌ ÁΑfiÎ
¿flfiÎflfi_ ‹fi Ωı ±_÷ Á‹›ı ›˘√◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥ Ω›,
÷˘ ÷ıfiÌ ÂÌ √Ï÷ ◊Âı? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ›˘√¤˛pfiÌ
√Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿›* ±fiı »ıÓ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ›˘√Ìfi˘
ωÂıÊ ‹ÏË‹Î ¿ËÌfiı ±…\˝fifiı ›˘√Ì ⁄fi‰Î ‹ÎÀı V’p
±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ‹ÎL›÷Î ≠‹ÎHÎı ¿›˘ ›˘√
lıWÔà »ı ó ±ı ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ±ËŸ Á‘Ì V’p w’ı fi◊Ì
¿ËÌ. ˉı ±ËŸ ±_Ï÷‹ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ
‹ÎL›÷ÎfiÌ ‰Î÷ ’˘÷ÎfiÎ … ÷flŒ◊Ì (±…\˝fifiÎ ’Ò»uÎ
ωfiÎ …) ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ÷˘ ¤„@÷›˘√Ìfiı lıWÔà ‹Îfi_
»\_” ó “Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷—”. ’fl_÷ ±ı‰_ V’pw’ı ¿Ëı‰Î
f·˘¿ 47] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 467

»÷Î_ ’HÎ ±…\˝fi ¤√‰ÎfifiÌ ‰Î÷fiı ’¿ÕÌ fiÏË Â@›Î.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±Î√‚ ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_
ŒflÌ◊Ì ≠ffi ¿flı »ı ¿ı ±Î’fiÌ (Á√HÎ) ¤„@÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î
±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ÏfiflοÎflfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘‹Î_
lıWÔà ¿˘HÎ »ı? ÷˘ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiı
… lıWÔà ⁄÷ΉÂı, ¿ı …ı‰_ ±ËŸ ⁄÷ÎT›_ »ı.1
ωÂıÊ ‰Î÷
¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì ‰√ıflı ⁄‘Î … ›@÷ »ı ±◊ν÷Ô˚
⁄‘Î … Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ »ı ±fiı Á‹÷Î («ı÷fi-÷k‰)fiÌ
ÁL‹¬ »ı. ÷ı±˘‹Î_ ’HÎ ¤„@÷›˘√Ì (¤@÷)fiı Á‰˝lıWÔÃ
⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ∞‰ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_Â
»ı, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ±ı ⁄_‘Î¥
√›˘ »ı. F›Îflı ±ı Á_ÁÎfl-ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiı
»˘ÕÌ ÿı »ı, I›Îflı ±ı V‰Î‘Ìfi ±fiı Á¬Ì ◊¥ Ω› »ı.
±Î V‰Î‘Ìfi÷Îfi˘ ’HÎ ±ı¿ ¤˘√ ˢ› »ı. Ωı¿ı ±Î
V‰Î‘Ìfi÷΋Î_ ’ÿÎ◊˘˝, T›„@÷±˘, Ïø›Î±˘, ’Ïfl„V◊Ï÷±˘
‰√ıflıfiÌ ¿˘¥ ’flΑÌfi÷Î fi◊Ì flËı÷Ì, ÷˘’HÎ ±Î
V‰Î‘Ìfi÷Îfiı ·Ì‘ı …ı Á¬ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfl΋Î_ ÿ—¬
fi◊Ì, Á_÷Î’ fi◊Ì ±fiı ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ≥E»Î fi◊Ì
ó ±Î …ı Á¬fi˘ ¤˘√ ◊Λ »ı, ±ı V‰Î‘Ìfi÷΋Î_ ’HÎ
’Ïfl„E»LÔfi÷Î (’flΑÌfi÷Î) »ı. ±ı‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ÁÒZ‹
Á_⁄_‘ «Î· flËı·˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ıfiı “⁄˛õ¤Ò÷ ±‰V◊Δ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı (√Ì÷Î ó 18/54).
F›Î_ Á‘Ì Á¬fiÎ ±fi¤‰‹Î_ V‰÷_hÎ÷Î ‹Î·Ò‹ ’Õı
»ı, I›Î_ Á‘Ì ÁÒZ‹ ±Ëo¿Îfl flËı »ı. ’fl_÷ ±Î … „V◊Ï÷‹Î_
(⁄˛õ¤Ò÷ ±‰V◊΋Î_) „V◊÷ flËı‰Î◊Ì ±ı ±Ëo¿Îfl ’HÎ
ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√Ì
’HÎ ±_÷‹Î_ Á‹› ±ÎT›ı ±Ëo¿Îfl◊Ì flÏË÷ ◊¥ Ω›
»ı. ’fl_÷ ¤„@÷›˘√Ì ÷˘ ±Îfl_¤◊Ì … ¤√‰Îfifi˘ ◊¥
Ω› »ı. ±Î◊Ì ÷ıfi˘ ±Ëo¿Îfl ±Îfl_¤‹Î_ … Á‹ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı! ±ı‰Ì ‰Î÷ √Ì÷΋Î_ ±L›hÎ ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı ¿ı F›Î_ ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì ±fiı ¤„@÷›˘√ÌfiÎ_
·ZÎH΢fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, I›Î_ ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√ÌfiÎ_
·ZÎH΢‹Î_ ÷˘ ¿vHÎÎ ±fiı ¿˘‹‚÷Î Ωı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì,
’fl_÷ ¤@÷˘fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ÏÁ© ¤@÷˘fiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ÷˘ “±¶ıpÎ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹ˆhΗ
¿vHÎ ±ı‰ «” (±. 12/13) ó ±ı ’ÿ˘ ±Î‰ı·Î_ »ı,
’fl_÷ ÏÁ© ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√ÌfiÎ_ ·ZÎH΢‹Î_ ±ı‰Î_
’ÿ˘ fi◊Ì ±ÎT›Î_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤@÷ ’Ëı·ı◊Ì …
fiÎfi˘ ⁄fiÌfiı «Î·ı »ı.2 ±Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ fi‹˛÷Î, ¿˘‹‚÷Î,
¤√‰ÎfifiΠω‘Îfi‹Î_ ≠ÁLÔfi÷Î ‰√ıflı ω·ZÎHÎ ‰Î÷˘
ÁΑfiΉV◊΋Î_ … ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı ÏÁ©Î‰V◊΋Î_ ±ı
‰Î÷˘ ωÂıÊ÷Î◊Ì ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤@÷‹Î_
ÁÒZ‹ ±Ëo¿Îfl ’HÎ fi◊Ì flËı÷˘. ±Î … ¿ÎflH΢◊Ì ¤√‰Îfiı
¤@÷fiı Á‰˝lıWÔà ¿è΢ »ı.
ÂÎ_Ï÷, V‰Î‘Ìfi÷Î ‰√ıflıfi˘ flÁ Ï«L‹› ˢ‰Î
µ’flÎ_÷ “±¬_Õ” ’HÎ »ı. ’fl_÷ ¤„@÷flÁ Ï«L‹› ˢ‰Î
µ’flÎ_÷ ’HÎ “≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi” »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÏfiI›
fi‰Ìfi w’ı ‰‘÷˘ … flËı »ı, ¿ÿÌ CÎÀ÷˘ fi◊Ì, ÷ıfi˘
fiΠ◊÷˘ fi◊Ì ±fiı ’Òfl˘ ◊÷˘ fi◊Ì. ±ı‰Î flÁfiÌ,
≠ı‹Îfi_ÿfiÌ ¤Ò¬ ¤√‰Îfifiı ’HÎ »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ±ı
¤Ò¬fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¤@÷ … ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
¤@÷fiı Á‰˝lıWÔà ‹Îfiı »ı.
±Î‹Î_ ±ı¿ ‰Î÷ ‰‘Îflı Á‹…‰ÎfiÌ »ı ¿ı ¿‹˝›˘√
±fiı iÎÎfi›˘√ ó ±Î ⁄¯Îı‹Î_ ÷˘ ÁΑ¿fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÏfiWÔÃÎ
(„V◊Ï÷) ˢ› »ı, ’fl_÷ ¤@÷fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ
ÏfiWÔÃÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì. ¤@÷ ÷˘ Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifi˘ … ±ÎÏl÷
flËı »ı, ¤√‰Îfi µ’fl … Ïfi¤˝fl flËı »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ
≠ÁLÔfi÷΋Î_ … ≠ÁLÔfi flËı »ı ó “÷IÁ¬ı ÁϬI‰‹Ô˚.”
÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ µ©ÎflfiÌ ’HÎ g«÷Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±‹Îv_
Â_ ◊Âı? ±ı ⁄Î…\ ±ıfi_ K›Îfi … fi◊Ì …÷_. ±ı‰Î ¤√‰Ï¯ÎWÔÃ
¤@÷fi˘ ⁄‘˘ ¤Îfl, ⁄‘Ì ÿı¬¤Î‚ ¤√‰Îfi µ’fl …
±Î‰ı »ı ó “›˘√ZÎı‹_ ‰ËÎQ›Ë‹Ô˚.”

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ‹fiW› I›Î_ … „V◊÷ ˢ› »ı F›Î_ ÷ıfiÎ_ ‹fi-⁄Ï© ˢ› »ı (√Ì÷Î ó 12/8) ±ËŸ
“‹ÿÔ˚√÷ı ó fiÎL÷flÎI‹fiΔ‹Î_ ¤@÷fi_ ‹fi ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√ı·_ »ı ±fiı “l©Î‰Îfi”‹Î_, ÷ıfiÌ ⁄Ï© ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√ı·Ì
»ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı √Îœ ±ÎI‹Ì›÷Πˢ‰Î◊Ì ±ı‰˘ ¤@÷ ¤√‰Îfi‹Î_ … „V◊÷ »ı.

1. ±ËŸ ¤√‰Îfiı “Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷—” ¿èÎ_ »ı ±fiı ⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ÷ı “÷ı ‹ı ›@÷÷‹Î ‹÷Η” ¿èÎ_ »ı. ⁄¯Îı
…√αı ¤√‰Îfiı ±ı¿ … ÂOÿ˘ ¿èÎÎ »ı, ¿ı‰‚ ‰«fi˘‹Î_ ±_÷fl »ı ±◊ν÷˚ ±ËŸ ±ı¿‰«fi◊Ì ¿èÎ_ »ı ±fiı I›Î_ ⁄Ë‰«fi◊Ì.
2. I≤HÎÎÿÏ’ ÁfiÌ«ıfi ÷fl˘Ïfl‰ ÁÏËWbfiÎ – ±‹ÎÏfifiÎ ‹Îfiÿıfi ¿Ì÷˝fiÌ›— ÁÿÎ ËÏfl— –– (ÏÂZÎÎp¿)
¤@÷ “’˘÷Îfiı I≤HÎ◊Ì ’HÎ fiÌ«˘ Á‹∞fiı, T≤ZÎ◊Ì ’HÎ ÁËfiÂÌ· ⁄fiÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiı ‹Îfi ±Î’÷Î flËÌfiı ±fiı ’˘÷ı ‹ÎfiflÏË÷ ⁄fiÌfiı
ÁÿÎ ËÏflfi_ fi΋ Á_¿Ì÷˝fi ¿fl÷˘ flËı.
468 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 6

¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì, K›Îfi›˘√Ì, ËÛ˘√Ì, ·››˘√Ì, flÎ…›˘√Ì ‰√ıflı …ıÀ·Î ’HÎ ›˘√̱˘ »ı ÷ı ⁄‘΋Î_
¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ Á‰˝lıWÔà »ı. ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ±Î‰Ì ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ±L› …√αı ’HÎ ¿ËÌ »ı; …ı‹
¿ı ó ÷ı ‹ı ›@÷÷‹Î ‹÷Η (12/2), “¤@÷ÎV÷ıû÷̉ ‹ı Ï≠›Î—” (12-20) “Á ›˘√Ì ’fl‹˘ ‹÷—” (6-32).
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ ÁC΂Î_ ÁΑfi˘‹Î_ ¤„@÷ ‹A› »ı. ±ıÀ·_ … fiËŸ ÁC΂Î_ ÁΑfi˘fi˘ ±_÷ ¤„@÷‹Î_ … ◊Λ »ı.
¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ‰√ıflı ÷˘ ÁΑfi »ı, ’fl_÷ ¤„@÷ ÁÎK› »ı. ¤„@÷ ±ıÀ·Ì T›Î’¿ »ı ¿ı, ÷ı ≠I›ı¿ ÁΑfiÎfiÌ Âw±Î÷‹Î_
’HÎ »ı ±fiı ±_÷‹Î_ ’HÎ »ı. ¤„@÷ ≠I›ı¿ ÁΑfiÎfiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±Î¿Ê˝HÎfiÎ w’‹Î_ flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
±Î¿Ê˝HÎ ◊›Î ωfiÎ ¿˘¥ ‹fiW› ÁΑfi΋Î_ ΩıÕÎ¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ÁΑfiÎfiÎ ±_÷‹Î_ ¤„@÷ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi ≠ı‹fiÎ
w’‹Î_ flËı »ı ó “‹ÿÔ˚¤„@÷ ·¤÷ı ’fl΋Ô˚” (√Ì÷Î 18-54) ÷ı◊Ì ⁄˛õÁÒh΋Î_ ⁄ÌΩ ⁄‘Î ‘‹˘˝fiÌ ±’ıZÎÎ ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷-
ωʛ¿ ‘‹˝fiı lıWÔà ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ó “±÷„VI‰‰flF›Î›˘ Ï·ïÎE«” (3-4-39)
≠V÷÷ f·˘¿◊Ì ±ı ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ Á‹√˛ »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ¤„@÷ ±·˙Ï¿¿ »ı! ÷ı
¤„@÷fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … ‹Îfi‰∞‰fifiÌ ’ÒHν÷Î »ı.
óáó

ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎjÎı

lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı ±ÎI‹Á_›‹›˘√˘ fi΋ ÊWÔÃ˘ûK›Î›— –– 6––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰¯Î΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿ w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “±ÎI‹Á_›‹›˘√” fi΋fi˘ »ß˘ ±K›Î› ’ÒHν ◊›˘. –– 6 ––

±ÎI‹Á_›‹ ±◊ν÷Ô̊ ‹fifi˘ Á_›‹ ¿fl‰Î◊Ì K›Îfi›˘√Ìfiı (3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ’Î_« “µ‰Î«” »ı ó hÎHÎ
›˘√ (Á‹÷Î)fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı; ±Î◊Ì ±Î ±K›Î›fi_ “l̤√‰Îfi‰Î«” ±fiı ⁄ı “±…\˝fi µ‰Î«.”
fi΋ “±ÎI‹Á_›‹›˘√” flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
»ßÎ ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »oÿ
»ßÎ ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ÊWÔÃ˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, ±Î ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ’Ëı·Î ±fiı
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ ÿÁ, f·˘¿˘fiÎ_ ’Î_«Á˘ ÷˘Ó÷ıfl »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·
±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î”; ÿÁ‹Î, «˙ÿ‹Î ±fiı ’«ÌÁ‹Î
Áfl‰Î‚˘ ’Î_«Á˘ fiT‰Îb_ »ı. f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ÷◊Î ’_ÿfl‹Î, ÁkÎΉÌÁ‹Î,
(2) “±◊ ÊWÔÃ˘ûK›Î›—”fiÎ », “±…\˝fi µ‰Î«” »hÎÌÁ‹Î ±fiı ⁄ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_
‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ÷ıhÎÌÁ, f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl ’Î_«Á˘ «Îfl “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î” ±fiı ±Ï√›Îfl‹Î
±fiı ’„W’¿ÎfiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Πf·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fl-
±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl ’Î_«Á˘ fiı‰_ »ı. ±Î ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»oÿ˘ »ı. ⁄οÌfiÎ ÁÎÕhÎÌÁ f·˘¿˘
±K›Î›fiÎ ÁC΂Πf·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı. ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ ±fip’ »oÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.

óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

ÁÎ÷‹˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

l̤√‰Îfiı »ßÎ ±K›Î›fiÎ »ı÷΂ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ›˘√Ìfi˘ ‹ÏË‹Î ¿è΢ ±fiı ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
¿èÎ_ ¿ı ›˘√̱˘‹Î_ ’HÎ …ı ‹Îfl΋Î_ l©Î≠ı‹ flάÌfiı ‹ÎflÔ_ ¤…fi ¿flı »ı, ÷ı ¤@÷˘ Á‰˝lıWÔà »ı. ¤@÷˘fiı
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰ı I›Îflı ÷ı±˘ ÷ı‹Î_ ÷S·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ó ‹Â√Ò· ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ Á‹ZÎ ¤@÷˘fi˘ ωÂıÊ ≠Á_√ ±Î‰ı »ı I›Îflı ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ı‹Î_ ‹Â√Ò· ◊¥ Ω›
»ı. ±Î … ‹V÷Ì‹Î_ ÷fl⁄˘‚ ◊¥fiı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ’Ò»uΠωfiÎ … ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiΠωʛfi˘ ’˘÷ÎfiÎ
÷flŒ◊Ì ≠Îfl_¤ ¿flÌ ÿı »ı.

l̤√‰Îfi‰Î«

‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ ’Î◊˝ ›˘√_ ›G…L‹ÿÎl›— –– 1––

±Á_›_ Á‹√˛_ ‹Î_ ›◊Î iÎÎV›ÏÁ ÷E»Úb –– 1––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ›˘√‹Ô̊ = ›˘√‹Î_ ±Á_›‹Ô̊ = Ïfi—Á_ÿıË

‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ ›G…fiÔ˚ = ΩıÕΛı·˘ (÷_) iÎÎV›ÏÁ = ΩHÎÌÂ,
±ÎÁ@÷‹fiΗ = ±ÎÁ@÷ ‹fi‰Î‚˘, ›◊Î = …ı flÌ÷ı ÷÷Ô˚ = ÷ıfiı
‹ÿÎl›— = ‹Îflı ±ÎÏl÷ ‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÎ (÷ı … ≠¿Îflı)
◊¥fiı Á‹√˛‹˚Ô = (…ı) Á‹√˛w’fiı f≤b = ÁÎ_¤‚.

ÀÌ¿Î ó “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” ó ‹Îfl΋Î_ … …ıfi_ ‹fi
±ÎÁ@÷ ◊¥ √›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‘¿ VfiıËfiı ¿ÎflHÎı …ıfi_
‹fi V‰Î¤Îω¿ … ‹Îfl΋Î_ ·Î√Ì √›_ »ı ±fiı «˘ÓÀÌ
√›_ »ı, ÷ıfiı ‹ÎflÌ ›Îÿ ¿fl‰Ì fi◊Ì ’Õ÷Ì, ’fl_÷ V‰Î¤Îω¿
‹ÎflÌ ›Îÿ ±Î‰ı »ı ±fiı ωVQ≤Ï÷ ¿ÿÌ ◊÷Ì … fi◊Ì
ó ±ı‰˘ ÷_ ‹Îfl΋Î_ ‹fi‰Î‚˘ ◊Î.
…ıfi_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi_ ±fiı ÂOÿ, V’½,
w’, flÁ ÷◊Î √_‘fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ÿÒfl ◊›_ »ı, …ıfi_ ±Î ·˘¿‹Î_
ÂflÌflfiÎ_ Á¬, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ±fiı fi΋fiÌ ‹˘ÀÎ¥‹Î_ ÷◊Î
V‰√˝ ‰√ıflı ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¬ıÓ«ÎHÎ,
±ÎÁ„@÷ ¿ı ≠ÌÏ÷ fi◊Ì, ’fl_÷ ¿ı‰‚ ‹Îfl΋Î_ … ±ÎÁ@÷
»ı, ±ı‰Î ’flÔÊfi_ fi΋ “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” »ı.
ÁΑ¿ ¤√‰Îfi‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹fi ΩıÕı, …ı◊Ì ÷ı
“‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” ◊¥ Ω› ó ±ıfiı ‹ÎÀı ⁄ı µ’Λ˘
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı -
(1) ÁΑ¿ F›Îflı ÁÎ«Ì ÏfiWÔÃÎ◊Ì ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
… …’-K›Îfi ¿fl‰Î ⁄ıÁı »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ÷ıfiı ’˘÷Îfi_
¤…fi ‹ÎfiÌ ·ı »ı. …ı‹¿ı, ¿˘¥ ‘Ïfi¿ ‹ÎHÎÁ ¿˘¥ fi˘¿flfiı
¿ËÌ ÿı ¿ı “÷‹ı ±ËŸ ⁄ıÁ˘, ¿˘¥ ¿Î‹ ËÂı ÷˘ ÷‹fiı
⁄÷Î‰Ì ÿ¥Â_.” ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ÷ı fi˘¿flfiı ‹ÎÏ·¿ı ¿˘¥
¿Î‹ fi ⁄÷ÎT›_. ÷ı fi˘¿fl ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ¬Î·Ì ⁄ıÁÌ
flè΢ ±fiı ÁÎ_…ı ‹ÎÏ·¿fiı ¿Ëı »ı ó “ÂıÃ! ‹fiı ’ˆÁÎ
±Î’˘.” ‹ÎÏ·¿ ¿Ëı »ı, “÷‹ı ±Î¬˘ Ïÿ‰Á ⁄ıÁÌ flèÎÎ,
’ˆÁÎ ¿¥ ‰Î÷fiÎ?” ÷ı fi˘¿fl ¿Ëı »ı ó “ÂıÃ∞! ±Î¬˘
Ïÿ‰Á ⁄ıÁÌ flè΢, ±ı ‰Î÷fiÎ!” ±Î flÌ÷ı F›Îflı ±ı¿
‹fiW›fiı ‹ÎÀı ⁄ıÁ‰Î‰Î‚Îfiı ’HÎ ’ˆÁÎ ‹‚ı »ı, ÷˘ …ı
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fifiı ·Ìfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁÎ«Ì ·√fiÌ◊Ì
⁄ıÁı »ı, ÷ıfi_ ⁄ıÁ‰_ Â_ ¤√‰Îfi Ïfifl◊˝¿ ‹ÎfiÂı? ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı …ı ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi ·√ÎÕ‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ·¥fiı, ¤√‰ÎfifiÎ … ¤fl˘Áı ⁄ıÁı »ı, ÷ı
470 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi‰Î‚˘ ◊¥ Ω› »ı.
(2) ¤√‰Îfi ⁄‘Ì …√αı »ı ÷˘ ±ËŸ ’HÎ »ı;
¿ı‹¿ı Ωı ±ËŸ fi◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi ⁄‘Ì …√αı »ı ó
±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› fiËŸ. ¤√‰Îfi ⁄‘Î Á‹›ı »ı ÷˘ ±Î
Á‹›ı ’HÎ »ı; ¿ı‹¿ı Ωı ±Î Á‹›ı fi◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi
⁄‘Î Á‹›ı »ı ó ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› fiËŸ. ¤√‰Îfi ⁄‘΋Î_
»ı ÷˘ ‹Îfl΋Î_ ’HÎ »ı; ¿ı‹¿ı Ωı ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi
⁄‘΋Î_ »ı ó ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË. ¤√‰Îfi ⁄‘ÎfiÎ
»ı ÷˘ ‹ÎflÎ ’HÎ »ı; ¿ı‹¿ı Ωı ‹ÎflÎ fi◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi
⁄‘ÎfiÎ »ı ó ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
±ËŸ »ı, ±I›Îflı »ı, ‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı ‹ÎflÎ »ı. ¿˘¥
V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ ±fiı Ïø›Î
¤√‰Îfi◊Ì flÏË÷ fi◊Ì, ±ı‹fiÎ◊Ì ‰_Ï«÷ ˢ‰_ Á_¤Ï‰÷
… fi◊Ì. ±Î ‰Î÷fiı ºœ÷Î◊Ì ‹Îfi÷Î flËÌfiı, ¤√‰LÔfi΋‹Î_,
≠ÎH΋Î_, ‹fi‹Î_, ⁄Ï©‹Î_, ÂflÌfl‹Î_, ÂflÌflfiÎ ¿HοH΋Î_
’fl‹ÎI‹Î »ı ó ±ı ¤Î‰fiÌ ΩB≤Ï÷ flά÷˘ flËÌfiı fi΋…’
¿flı ÷˘ ÁΑ¿ ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi‰Î‚˘
◊¥ ¿ı »ı.
“‹ÿÎl›—” ó …ıfiı ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ … ±ÎÂÎ »ı, ‹Îfl˘ …
¤fl˘Á˘ »ı, ‹Îfl˘ … ÁËÎfl˘ »ı, ‹Îfl˘ … ωrÎÁ »ı ±fiı …ı
Á‰˝◊Î ‹Îfl˘ … ±ÎÏl÷ flËı »ı, ÷ı “‹ÿÎl›—” »ı.
¿˘¥¿ fiı ¿˘¥¿fi˘ ±Îl› ·ı‰˘ ±ı ±Î ∞‰fi˘
V‰¤Î‰ »ı. ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ±Î ∞‰ ’˘÷ÎfiÎ
±_ÂÌfiı ¢‘ı »ı, ’fl_÷ F›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ·Z›‹Î_, µtıU›‹Î_
’fl‹ÎI‹Î fi◊Ì Ë˘÷Î, I›Î_ Á‘Ì ±ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ΩıÕÌfiı flËı »ı ±fiı ÂflÌfl …ıfi˘ ±_ »ı, ÷ı Á_ÁÎfl ÷flŒ
¬ıӫΛ »ı. ÷ı ±ı‹ ‹Îfi‰Î ·Î√ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_◊Ì …
‹fiı ¿Â_¿ ‹‚Âı, ±ÎfiÎ◊Ì … Ë_ L›Î· ◊¥ …¥Â, …ı
¿_¥ ◊Âı, ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì … ◊Âı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ¤√‰Îfifiı
… Á‰˘˝’flÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ … ±ÎÁ@÷
◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› ·¥ ·ı »ı.
Á_ÁÎflfi˘ ±◊ν÷Ô˚ ‘fi, Á_’ÏkÎ, ‰ˆ¤‰, ωzÎ, ⁄Ï©,
›˘B›÷Î, ¿<À<_⁄ ‰√ıflıfi˘ …ı ±Îl› »ı, ÷ı fiΉÎfi »ı, ÿÒfl
◊‰Î‰Î‚˘ »ı, ±fiı „V◊fl flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì. ÷ı ÁÿÎ
flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì ±fiı ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ’ÒÏ÷˝ ±fiı I≤„MÔ÷
¿flΉfiÎfl˘ ’HÎ fi◊Ì. ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±˘»˘ ◊‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë÷˘, ±I›Îflı ’HÎ »ı ±fiı ±Î√‚ …÷Î_
’HÎ flËıÂı. ±Î◊Ì ±Îl› ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl›, ±‰·_⁄fi, ±Î‘Îfl ±fiı ÁËÎfl˘
ˢ›. ±ıfi_ … ‰Î«¿ ±ËŸ “‹ÿÎl›—” ’ÿ »ı.
[±K›Î› 7
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹fi ’HÎ ‹Îfl΋Î_ ±ÎÁ@÷
◊¥ Ω› ±fiı ±Îl› ’HÎ ‹Îfl˘ ◊Λ. ‹fi ±ÎÁ@÷
◊Λ »ı ó ≠ı‹◊Ì, ±fiı ≠ı‹ ◊Λ »ı ó ’˘÷Î’HÎÎ◊Ì.
±Îl› ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó ‹˘ÀÎfi˘ ¿ı Á‰˝Á‹◊˝fi˘.
Á‰˝Á‹◊˝ ÷˘ ±Î’HÎÎ ≠¤ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fi˘
… ±Îl› ·ı‰Îfi˘ »ı ±fiı ±ı‹fiÎ ≠I›ı¿ ω‘Îfi‹Î_
≠ÁLÔfi ◊‰Îfi_ »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ‹fifiÌ Ï‰flÔ©
ω‘Îfi ‹˘¿·Ìfiı ‹ÎflÌ ¿ıÀ·Ì¿ ÿı¬flı¬ flάı »ı! ‹Îfl˘
¿ıÀ·˘ A›Î· flάı »ı ¿ı ‹ÎflÌ Á_‹Ï÷ ·Ì‘ΠωfiÎ …
ω‘Îfi ¿flı »ı! ±ı‰Î ‹ÎflÎ ÿ›Î‚ ≠¤fiÌ ‹ÎflÎ µ’fl
¿ıÀ·Ì ±ÎI‹Ì›÷Î »ı! ±Î◊Ì ‹Îflı ¿ÿÌ ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷,
’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì.
±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ±ÎÏl÷ flËı‰_ ±ıfiı … “‹ÿÎl›—”
ˢ‰_ ¿Ëı »ı.
“›˘√_ ›G…fiÔ˚” ó ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı …ı V‰÷—ÏÁ©
±¬_Õ Á_⁄_‘ »ı, ÷ı Á_⁄_‘fiı ‹Îfi÷˘ flËÌfiı ÷◊Î ÏÁÏ©-
±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi flËÌfiı ÁΑ¿ …’, K›Îfi ±fiı ¿Ì÷˝fi
¿fl‰Î‹Î_ ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î ±fiı V‰w’fi_ g«÷fi
¿fl‰Î‹Î_ V‰Î¤Îω¿ … ±À· ¤Î‰◊Ì ΩıÕΛı·˘ flËı »ı.
÷ıfiÌ «ıpÎ V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰Îfifiı ±fi¿>‚ ˢ› »ı.
±Î … “›˘√_ ›G…fiÔ˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ ¤√‰Îfi‹Î_ … ±ÎÁ@÷ ‹fi‰Î‚˘
±fiı ¤√‰ÎfifiÎ … ±Îl›‰Î‚˘ ◊Âı, I›Îflı ÷ı ±P›ÎÁ
Â_ ¿flÂı? ¿›˘ ›˘√ ¿flÂı? ÷ı ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ±◊‰Î Á_ÁÎfl
Á_⁄_‘Ì …ı ’HÎ ¿Î›˝ ¿flı »ı, ÷ı ⁄‘˘ ›˘√fi˘ … ±P›ÎÁ
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfiÌ ÁÎ◊ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ Á_⁄_‘
◊¥ Ω› »ı ÷ı (·˙Ï¿¿ ¿ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿) ¿Î‹ ÷˘ ¿flı
»ı ’fl_÷ ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ω›˘√ ◊¥ Ω›, ÷ı‰_ ¿Î‹
fi◊Ì ¿fl÷˘.
“±Á_›_ Á‹√˛_ ‹Î‹Ô˚” ó …ıfi_ ‹fi ¤√‰Îfi‹Î_
±ÎÁ@÷ ◊¥ √›_ »ı, …ı Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÏl÷ ◊¥
√›˘ »ı ±fiı …ıHÎı ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘
»ı ó ±ı‰˘ ’flÔÊ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı
±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ, Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl, ÏfiflοÎfl, ±‰÷Îfl,
±‰÷ÎflÌ ±fiı ω, √HÎıÂ, ÁÒ›˝, ωWb ‰√ıflı …ıÀ·Î_
w’˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î_fiı ÷ı ΩHÎÌ ·ı »ı.
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı÷Î_-¿Ëı÷Î_ ‘flÎ÷Î
fi◊Ì ±fiı ¿Ëı »ıı ¿ı iÎÎfi‹Î√˝ı «Î·‰Î‰Î‚˘ ÷˘ ‹fiı ΩHÎÌ
¿ı »ı ±fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı; ’fl_÷ ¤„@÷ ‰Õı ÷˘
‹Îfl˘ ¤@÷ ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı ±fiı ≥pfi_
±◊ν÷Ô˚ …ı w’ı ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı w’fi_ ÿ½fi
f·˘¿ 1]
’HÎ ¿flÌ Â¿ı »ı.
“›◊Î iÎÎV›ÏÁ ÷E»Úb” ó ±ËŸ “›◊Δ1 ’ÿ◊Ì
≠¿Îfl ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ¿ı ÷_ …ı ≠¿Îfl ΩHÎÌ Â¿ı,
÷ı ≠¿Îfl ’HÎ ¿ËÌ ±fiı “÷÷Ô˚”2 ’ÿ◊Ì ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_
»ı ¿ı …ı ÷k‰fiı ÷_ ΩHÎÌ Â¿ı »ı, ÷ıfi_ Ë_ ‰Hνfi ¿flÔ_
»\_, ÷_ ÁÎ_¤‚.
»ßÎ ±K›Î›fiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “l©Î‰ÎfiÔ˚
¤…÷ı ›˘ ‹Î_ Á ‹ı ›@÷÷‹˘ ‹÷—” ’ÿ˘‹Î_ ≠◊‹ ’flÔÊ
(÷ı)fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı Á΋ÎL› ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì ±fiı ±ËŸ
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ ±Îfl_¤ ¿fl÷Î_ “›◊Î iÎÎV›ÏÁ ÷E»Úb”
’ÿ˘‹Î_ ‹K›‹ ’flÔÊ (÷_)fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ±…\˝fifiı ‹ÎÀı
ωÂıÊ w’ı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ …ı flÌ÷ı ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı
ΩHÎÂı, ÷ı ‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤‚.
±ÎfiÎ◊Ì ±√ε » ±K›Î›˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
“Á‹√˛” ÂOÿ fi◊Ì ±ÎT›˘. «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ÷ı‰ÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ “›iÎΛΫfl÷— ¿‹˝ Á‹√˛_ ≠ω·Ì›÷ı” ’ÿ˘‹Î_
¿‹˝fiΠωÂıÊHÎfiÎ w’‹Î_ “Á‹√˛” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı ±fiı
±ËŸ “Á‹√˛” ÂOÿ ¤√‰ÎfifiΠωÂıÊHÎfiÎ w’‹Î_ ±ÎT›˘
»ı. “Á‹√˛” ÂOÿ‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ÷΄k‰¿ V‰w’ ÁC΂ı-
ÁC΂_ ±Î‰Ì Ω› »ı, ⁄Î¿Ì ¿_¥ fi◊Ì flËı÷_.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1) ±Î f·˘¿‹Î_ “±ÎÁ„@÷ ¿ı‰‚ ‹Îfl΋Î_ … ˢ›,
±Îl› ’HÎ ¿ı‰‚ ‹Îfl˘ … ˢ›, ’»Ì ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎÌ ·ıÂı” ó
±ı‰_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ‹fiW›fiÌ
±ÎÁ„@÷ ¤˘√˘‹Î_ ˢ› ±fiı ±Îl› wÏ’›Î, ’ˆÁÎ, ¿<À<_⁄
‰√ıflıfi˘ ˢ› ÷˘ ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, ¤„@÷›˘√ ‰√ıflı
¿˘¥ ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiı fi◊Ì
ΩHÎÌ Â¿÷˘. ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ΩHΉΠ‹ÎÀı ÷˘ ‹Îfl΋Î_
… ≠ı‹ ˢ›, ‹Îfl˘ … ±Îl› ˢ›. ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥
’HÎ ¿Î›˝’ÒÏ÷˝fiÌ ≥E»Î fi ˢ›. ±Î‹ ◊‰_ Ωı¥±ı ±fiı
±Î‹ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı ó ±ı‰Ì ¿Î‹fiÎfiı »˘ÕÌfiı, ¤√‰Îfi
…ı ¿flı »ı, ÷ı … ◊‰_ Ωı¥±ı ±fiı ¤√‰Îfi …ı fi◊Ì
¿fl‰Î ≥E»÷Î, ÷ı fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı ó ±ı ¤Î‰◊Ì ¿ı‰‚
‹Îfl˘ ±Îl› ·ı »ı, ÷ı ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎÌ ·ı
1. V◊Ò‚◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ÁÒZ‹ Á‘Ì ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ (…ı‹ ¿ı ó ¤ÒÏ‹◊Ì …‚ ÁÒZ‹ »ı. …‚◊Ì ±„BÔfi ÁÒZ‹ »ı, ±„BÔfi◊Ì ‰Î› ÁÒZ‹ »ı ‰√ıflı) ó ±ı
“›◊Δ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. ±Î “›◊Δ ±◊ν÷Ô˚ ≠¿Îflfi_ ‰Hνfi ±Î … ±K›Î›fiÎ «˘◊Î◊Ì ÁÎ÷‹Î f·˘¿ Á‘Ì ◊›_ »ı.
2. …ı ¿_¥ ¿Î›˝ (Á_ÁÎfl) ÿı¬Î› »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÎflHÎw’ı ¤√‰Îfi … »ı ó “÷÷Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı. ±ıfi_ ‰Hνfi ±Î … ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ◊Ì
⁄Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ◊›_ »ı.
Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 471
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_
“‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” ±fiı “‹ÿÎl›—” ◊¥ Ω.
(2) ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘fi_ fi΋
“›˘√‹Ô˚” »ı ±fiı ÷ı Á_⁄_‘fiı ±¬Õ_¤Î‰ı ‹Îfi‰Îfi_ fi΋
“›G…fiÔ˚” »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfi΋Î_ “Ë_” w’ı …ı ±ı¿ T›„@÷I‰
‹ÎfiÌ flÎA›_ »ı, ÷ıfiı fi ‹Îfi÷Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı …ı ’˘÷ÎfiÌ
‰ÎV÷ω¿ ±Ï¤LÔfi÷Î »ı, ÷ıfi˘ ±fi¤‰ ¿fl÷Î flËı‰_.
‰ÎV÷‰‹Î_ “›˘√_ ›G…fiÔ˚”fiÌ ±ıÀ·Ì ±Î‰U›¿÷Î
fi◊Ì, …ıÀ·Ì ±Î‰U›¿÷Î Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Îl›
»˘Õ‰ÎfiÌ »ı. Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Îl› »˘Õ‰Î◊Ì
’fl‹ÎI‹Îfi_ g«÷fi V‰÷—V‰Î¤Îω¿ ◊Âı ±fiı ÁC΂Ì
Ïø›Î±˘ ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ◊‰Î ·Î√Âı. ’»Ì
¤√‰Îfifiı ΩHΉΠ‹ÎÀı ÷ıfiı ¿˘¥ ±P›ÎÁ fiÏË ¿fl‰˘
’Õı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfi_ Á_ÁÎfl ÷flŒ ¬ıÓ«ÎHÎ
»ı ±fiı …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi_
‹Ëk‰ flËı·_ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı fi◊Ì
ΩHÎÌ Â¿÷˘.
‹fiW›fiÌ F›Îflı Á‹Î…fiÌ ¿˘¥ ‹˘ÀÌ T›„@÷fiÌ
ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiı ±ı¿ Ω÷fiÌ
≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î’HÎÎ ÁÿÎfiÎ ÏË÷ˆÊÌ
±fiı ±Î’HÎÎ ¬ÎÁ ±_ÂÌ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ◊¥
Ω› »ı, I›Îflı Ëflÿ‹ ≠ÁLÔfi÷Î flËı‰Î◊Ì ±ı¿ ±·˙Ï¿¿
±fiı ω·ZÎHÎ ≠ı‹ ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÁΑ¿
V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi‰Î‚˘ ±fiı ¤√‰Îfifi˘
±ÎÏl÷ ◊¥ Ω› »ı.
ÂflHÎÎ√Ï÷fiÎ ’›Î˝›˘
±Îl›, ±‰·_⁄fi, ±Î‘Ìfi÷Î, ≠’ÏkÎ ±fiı ÁËÎfl˘-
±Î ⁄‘Î ÂOÿ˘ ÂflHÎÎ√Ï÷fiÎ ’›Î˝›‰Î«¿ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ’˘÷Îfi˘ ±·√ ±◊˝ flάı »ı; …ı‹¿ı-
(1) ±Îl› ó …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’HÎı M≤J‰ÌfiÎ ±Î‘Îfl
ωfiÎ ∞‰Ì … fi◊Ì Â¿÷Î ±fiı ∂É_, ⁄ıÁ‰_ ‰√ıflı ¿_¥
¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Î, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠¤fiÎ ±Î‘Îfl ωfiÎ
±Î’HÎı ∞‰Ì fi◊Ì Â¿÷Î ±fiı ¿_¥ ’HÎ ¿flÌ fi◊Ì Â¿÷Î.
∞‰‰Îfi_ ±fiı ¿_¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ≠¤fiÎ ±Î‘Îfl◊Ì …
472 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

◊Λ »ı. ±ıfiı … “±Îl›” ¿Ëı »ı. ¤›◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ±Î‘Îfl ·¥ ·ı‰˘ ±ı “ÁËÎfl˘” »ı.
(2) ±‰·_⁄fi ó …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥fiÎ ËÎ◊fi_ ËÎÕ¿<_ ±Î flÌ÷ı µ’›˝@÷ ⁄‘Î ÂOÿ˘‹Î_ ¿ı‰‚ ÂflHÎÎ√Ï÷fi˘
÷ÒÀ÷Î_ ÕÎ"@Àfl ÷ıfiÎ µ’fl ’|Ì ⁄Î_‘Ìfiı ÷ıfiı √‚Îfiı ÁËÎflı ¤Î‰ ≠√À ◊Λ »ı. ÂflHÎÎ√Ï÷ I›Îflı ◊Λ »ı, F›Îflı
·À¿Î‰Ì ÿı »ı ÷˘ ÷ı ËÎ◊ √‚Îfi˘ ±‰·_Ï⁄÷ ◊¥ Ω› ¤√‰Îfi‹Î_ … ±ÎÁ„@÷ ˢ› ±fiı ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl›
»ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì ÏfiflΠ±fiı ±fiÎÏl÷ ◊¥fiı ˢ› ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ‹fi-⁄Ï© ΩıÕΛ. Ωı ‹fiW›
¤√‰Îfifiı ±ÎÂflı flËı‰_ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifiı ’¿ÕÌ ·ı‰Îfi_ ‹fi-⁄Ï©ÁÏË÷ V‰›_ ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÏl÷ (Á‹Ï’˝÷) ◊¥
fi΋ “±‰·_⁄fi” ¿flı »ı. Ω›, ÷˘ ÂflHÎÎ√Ï÷fiÎ µ’›˝@÷ ÁC΂ı-ÁC΂Π¤Î‰˘
(3) ±Î‘Ìfi÷Î ó ±Î‘Ìfi÷Î ⁄ı flÌ÷ı ◊Λ »ı ó ÷ıfi΋Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
(1) ¿˘¥ ±Î’HÎfiı …⁄flÿV÷Ì◊Ì ±Î‘Ìfi ¿flÌ ·ı ¿ı ’¿ÕÌ ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹ÎfiÌfiı “÷ı ¤√‰ÎfifiÎ_
·ı ±fiı (2) ±Î’HÎı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿˘¥fiı ±Î‘Ìfi … »ı” ±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÁΑ¿ “‹R›Î-
◊¥ …¥±ı ¿ı ÷ıfiÎ ÿÎÁ ⁄fiÌ …¥±ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á@÷‹fiΗ” ±fiı “‹ÿÎl›—” ◊¥ Ω› »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿
’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ’HÎ ≠›˘…fi fi flάÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ‰V÷‹ÎhÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ≠·› ÷flŒ …¥ flËÌ »ı ±fiı ¿˘¥
¤√‰Îfifiı fiÎ÷ı … ±fiL›¤Î‰ı Á‰˝◊Î ¤√‰ÎfifiÎ ÿÎÁ ’HÎ ‰V÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ÏfiI›Á_⁄_‘ »ı … fiÏË ó ±ı
⁄fiÌ …‰_ ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı … ’˘÷ÎfiÎ V‰Î‹Ì ‹ÎfiÌ ⁄‘Îfi˘ ±fi¤‰ »ı. Ωı ±Î ±fi¤‰fiı ‹Ëk‰ ±Î’‰Î‹Î_
·ı‰Î ±ı “±Î‘Ìfi÷Δ »ı. ±Î‰ı ±◊ν÷Ô˚ fip ◊fiÎflÎ Á_⁄_‘fiı ’˘÷Îfi˘ fi ‹Îfi‰Î‹Î_
(4) ≠’ÏkÎ ó …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ¿˘¥¿ Á‹◊˝fiÎ_ ±Î‰ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfi˘ µtıU› ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ
«flH΢‹Î_ ·Î_⁄˘ ◊¥ Ω›, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl ÷flŒ◊Ì ÂflHÎÎ√Ï÷ ±Î’˘±Î’ ±Î‰Ì …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ±Î’‹ı‚ı
Á‰˝◊Î ÏfiflΠ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÎ_ «flH΢‹Î_ ’ÕÌ …‰_ ±ı … ¤√‰Îfifi˘ ◊›˘ »ı. Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ‹Îfiı·˘
“≠’ÏkΔ (≠’LÔfi÷Î) »ı. »ı (‰ÎV÷‰‹Î_ Á_⁄_‘ »ı fiÏË) ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì ¿ı‰‚
(5) ÁËÎfl˘ ó …ı‰Ì flÌ÷ı …‚‹Î_ Õ>⁄‰Î‰Î‚Îfiı ¿˘¥ ω‹¬÷Î ◊¥ »ı (‰ÎV÷‰‹Î_ ω‹¬÷Î »ı … fiÏË.) ±ıÀ·Î
T≤ZÎ, ·÷Î, ÿ˘flÕ<_ ‰√ıflıfi˘ ±Î‘Îfl ‹‚Ì Ω› »ı, ±ı‰Ì … ‹ÎÀı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ »˘Õ÷Î_, ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
flÌ÷ı Á_ÁÎfl ÁÎ√fl‹Î_ ‰Îfl_‰Îfl (…L‹-‹flHÎw’Ì) Õ>⁄‰ÎfiÎ …ı V‰÷—ÏÁ© Á_⁄_‘ »ı, ÷ı ≠√À ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …ıfi_ ‹fi V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰Îfi ÷flŒ ¬ıÓ«Î¥ √›_ »ı, …ı ⁄‘Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ±ÎÏl÷ ◊¥
√›˘ »ı ±fiı …ıHÎı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ V‰÷—ÏÁ© ÏfiI››˘√ ó (±ÎI‹Ì› Á_⁄_‘) fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı
÷ı ¤@÷ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı. Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±Î ¤√‰Îfifi_ Á‹√˛ w’ »ı.
“‹R›ÎÁ@÷‹fiΔ — ó ‹Î_ ≠ı‹fiÌ ±fiı “‹ÿÎl›—” ‹Î_ l©ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı.
“Á‹√˛_ ‹Î‹Ô˚” ó ±Î‹Î_ “Á‹√˛‹˚” (Á‹√˛w’) ωÂıÊHÎ »ı ±fiı “‹Î‹Ô˚” (¤√‰Îfi) ωÂıW› »ı. ¤@÷fi˘ Á_⁄_‘
ωÂıÊHÎfiÎ ÁÎ◊ı fiËŸ ’fl_÷ ωÂıW›fiÌ ÁÎ◊ı ˢ› »ı.
»ßÎ ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ “l©Î‰Îfi ¤…÷ı ›˘ ‹Î‹Ô˚” ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰ı·Î “‹Î‹Ô˚” fi_ V‰w’ Â_ »ı ó ÷ı ¤√‰Îfi ±ËŸ
⁄÷Ήı »ı ¿ı ÷ı “‹Î‹Ô˚” ‹ÎflÔ_ Á‹√˛w’ »ı.
“›◊Î iÎÎV›ÏÁ ÷E»Úb” ó ÷ı Á‹√˛w’fi_ ‰Hνfi Ë_ ±Î ≠‹ÎHÎı, µ’Λ, ›„@÷, ˆ·Ì◊Ì ¿ËÌÂ, …ı◊Ì ÷_ ‹fiı
Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ›◊Î◊˝w’ı ΩHÎÌ ·¥Â.
±…\˝fiı ’λ·Î ±K›Î›‹Î_ ’˘÷Îfi˘ Á_› ≠√À ¿›˘˝ Ë÷˘ ó “±ı÷L‹ı Á_›_ ¿ÚWHΔ. (6-39) ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı ˉı Ë_ ÷ı … ‰Î÷ ¿ËÌÂ, …ı◊Ì ¿˘¥ Á_› ÂıÊ fi flËı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı ÷_ ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı …ı‰_ ΩHÎÂı, ÷ı ÁÎ_¤‚. ˉı
¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÷ıfiı Á_¤‚Ή‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flı »ı
iÎÎfi_ ÷ıûËo ÁωiÎÎfiÏ‹ÿo ‰Z›ÎQ›ÂıÊ÷— –– 2––
›FiÎÎI‰Î fiıË ¤Ò›˘ûL›FiÎÎ÷T›‹‰ÏÂW›÷ı –– 2––
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 473

±Ë‹Ô˚ = Ë_ ±ÂıÊ÷— = Á_’ÒHν’HÎı ¤Ò›— = ŒflÌ

÷ı = ÷Îflı ‹ÎÀı ‰Z›ÎÏ‹
≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ›÷Ô˚
ÁωiÎÎfi‹Ô̊ = ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎI‰Î
iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi ≥Ë
ÀÌ¿Î ó “iÎÎfi_ ÷ıûË_ ÁωiÎÎfiÏ‹ÿ_ ‰Z›ÎQ›ÂıÊ÷—”
ó ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ¤Î¥ ±…\˝fi! ˉı Ë_ ωiÎÎfiÁÏË÷
iÎÎfi ¿ËÌÂ,1 ÷fiı ¿ËÌ ±fiı Ë_ ’˘÷ı ¿ËÌ ÷◊Î
Á_’ÒHν÷Î◊Ì ¿ËÌÂ. ±Î‹ ÷˘ ÿflı¿ ‹fiW› ÿflı¿ √flÔ ’ÎÁı◊Ì
‹ÎflÎ V‰w’fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ÁÎ_¤‚ı »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ·Î¤
’HÎ ◊Λ »ı; ’fl_÷ ÷fiı Ë_ V‰›_ ¿ËÌ flè΢ »\_. V‰›_
¿˘HÎ? …ı Á‹√˛ ’fl‹ÎIÔ‹Î »ı, ÷ı Ë_ ’˘÷ı! Ë_ ’˘÷ı ‹ÎflÎ
V‰w’fi_ …ı‰_ ‰Hνfi ¿flÌ Â¿<_ »\_, ±ı‰_ ⁄ÌΩ fi◊Ì ¿flÌ
¿÷Î; ¿ı‹¿ı ⁄ÌΩ ÷˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©
±fiÁÎfl ω«Îfl ¿flÌfiı … ¿Ëı »ı.2 ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© Á‹Ïp
⁄Ï©fi˘ ±ı¿ fiÎfi˘ Áfl¬˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ¿ıÀ·_ ΩHÎÌ
¿ı »ı? ÁÎ_¤‚Ìfiı ¿ËıfiÎflÎ ÷˘ ’Ëı·Î_ ±ΩH›Î Ë÷Î
’»Ì◊Ì ΩHοÎfl ⁄L›Î »ı, ’fl_÷ Ë_ ÁÿÎ ±·MÔ÷iÎÎfi
(…ıfi_ iÎÎfi ·MÔ÷ ◊÷_ fi◊Ì) »\_. ‹ÎflÎ◊Ì ±ΩH›_ ¿Â_
fi◊Ì, fi ¿ÿÌ Ë÷_, fi ◊Âı ±fiı fi ◊‰_ Á_¤Ï‰÷ ’HÎ
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ ÷Îflı ‹ÎÀı ±ı ÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿flÌÂ,
…ıfiı ΩH›Î ’»Ì ⁄Ì…\_ ¿_¥ ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fiÏË flËı.
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ¿Ëı »ı
¿ı ±Î’ ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› ω¤ÒÏ÷±˘fiı Á_’ÒHν’HÎı ¿Ëı‰Î‹Î_
Á‹◊˝ »˘ ó “‰@÷‹Ë˝V›ÂıÊıHÎ ÏÿT›Î èÎÎIԋω¤ÒÏ÷›—”
÷˘ ÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflΠωV÷Îflfi˘
±_÷ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ‹A›w’ı Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌ ó “≠ΑÎL›÷—
¿flÔlıWÔà fiÎVI›L÷˘ ωV÷flV› ‹ı” (±. 10/19). ’»Ì
±_÷ı ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì ó
“fiÎLÔ÷˘û„V÷ ‹‹ ÏÿT›ÎfiÎ_ ω¤Ò÷ÌfiÎ_ ’fl_÷’” (±.
10/40). ±ËŸ (±. 7/2‹Î_) ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_
= ¿ËÌÂ, ±L›÷Ô̊ = ⁄Ì…\_ ¿Â_ ’HÎ
= …ıfiı iÎÎ÷T›‹Ô˚ = ΩHΉηΛ¿
= ΩHÎÌfiı fi, ±‰ÏÂW› ÷ı = ÂıÊ flËıÂı
= ±Î ωʛ‹Î_ fiËŸ.
ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiı Á_’ÒHν÷Î◊Ì ¿ËÌÂ, ÂıÊ fiÏË flά_
ó “±ÂıÊ÷—” ±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı Á‹…‰_ Ωı≥±ı ¿ı Ë_ ÷k‰◊Ì
¿ËÌÂ. ÷k‰◊Ì ¿èÎÎ ’»Ì ¿Ëı‰_ ±fiı ΩHΉ_ ¿_¥ ’HÎ
⁄Î¿Ì fiÏË flËı.
ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ω¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì
¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰Ï¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±fiı ›˘√fi˘ ±_÷ fi◊Ì.
±Ï¤≠Λ ±ı »ı ¿ı ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ …ı
±·√-±·√ „@÷±˘ »ı, ÷ı±˘fi˘ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ
›˘√fi˘ ±◊ν÷Ô˚ Á΋J›˝ ±fiı ±ˆr›˝fi˘ ±_÷ fi◊Ì.
fl΋«Ïfl÷‹ÎfiÁ‹Î_ ¿èÎ_ »ı ó
Ïfi√˝fi w’ Á·¤ ±Ï÷ Á√fi Ωfi figË ¿˘≥ ––
Á√‹ ±√‹ fiÎfiÎ «Ïfl÷ ÁÏfi ‹Ïfi ‹fi ¤˛‹ ˢ¥ ––
(µkÎfl. 73 ¬)
÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı Á√HÎ ¤√‰Îfifi˘ …ı ≠¤Î‰ »ı,
±ˆr›˝ »ı ÷ıfi˘ ±_÷ fi◊Ì. F›Îflı ±_÷ … fi◊Ì IÔ›Îflı
±ıfiı ΩHΉ˘ ±ı ‹fiW›fiÌ ⁄Ï©fiÌ ⁄ËÎflfiÌ ‰Î÷ »ı,
’fl_÷ …ı ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ »ı, ÷ıfiı ‹fiW› Á√‹÷Î◊Ì Á‹∞
¿ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘fiÎfiÎ_ CÎflıHÎÎ_ ¿ıÀ·Î_ ˢ› »ı? ÷ıfiı
‹fiW› fi◊Ì ΩHÎÌ Â@÷˘; ¿ı‹¿ı CÎflıHÎÎ_fi˘ ±_÷ fi◊Ì;
’fl_÷ ±ı ⁄‘Î_ CÎflıHÎÎ_‹Î_ ÷k‰◊Ì ±ı¿ Á˘fi_ … »ı, ÷ıfiı
÷˘ ‹fiW› ΩHÎÌ … ¿ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ
Á_’ÒHν ω¤ÒÏ÷±˘ ±fiı Á΋J›˝fiı ¿˘¥ ΩHÎÌ fi◊Ì Â@÷_;
’fl_÷ ±ı ⁄‘΋Î_ ÷k‰◊Ì ±ı¿ ’fl‹ÎIÔ‹Î … »ı, ÷ıfiı ÷˘
‹fiW› ΩHÎÌ … ¿ı »ı. ’fl‹ÎIÔ‹Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì
÷ıfiÌ Á‹… ÷k‰◊Ì ’Ïfl’ÒHν ◊¥ Ω› »ı, ⁄Î¿Ì fi◊Ì
flËı÷Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ¿Ëı ¿ı “‹ıÓ …‚ ’Ì ·Ì‘_” ÷˘

1. Ë_ “ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi” Á_’ÒHν÷Î◊Ì ¿ËÌ ó ±ı‹Î_ ωiÎÎfi, iÎÎfifi_ ωÂıÊHÎ »ı. ωÂıÊHΠωÂıW›fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ⁄÷ΉfiÎflÔ_ ˢ› »ı.
±ı ºÏWÀ±ı ωÂıW› T›Î’¿ ◊›_ ±fiı ωÂıÊHÎ T›ÎM› ◊›_ ±◊ν÷Ô˚ iÎÎfi (ωÂıW›) ‹˘À<_ ◊›_ ±fiı ÏÔÔ‰iÎÎfi (ωÂıÊHÎ) fiÎfi_ ◊›_. ’fl_÷
ωiÎÎfiı iÎÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Ì ó ±ı ºÏp±ı ωiÎÎfi ‹˘À<_ ±◊ν÷Ô˚ lıWà ◊›_. ±ËŸ ±Î Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi◊Ì … µIÔ’LÔfi ◊Λ
»ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ iÎÎfi »ı; ±fiı Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı, ¤√‰Îfi … Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ ⁄fiı·Î
»ı, ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ¿_¥ »ı … fiÏË - ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊¥ …‰˘ ±ı ωiÎÎfi »ı. ±Î‹Î_ iÎÎfi Á΋ÎL› ⁄L›_ ±fiı ωiÎÎfi ωÂıÊ
⁄L›._
2. …ı‹¿ı, ¿˘¥ Ô‰Hνfi ¿flı, ÷˘ ‰Hνfi ¿fl‰Îԉ΂Îfi˘ …ı ’˘÷Îfi˘ ±fi¤‰ »ı, ÷ı ’Òfl˘ ⁄Ï©‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘; ⁄Ï©‹Î_ …ıÀ·˘ ±Î‰ı »ı ÷ıÀ·˘
‹fi‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘ ±fiı …ıÀ·˘ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıÀ·˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘. ±Î flÌ÷ı F›Îflı ÷ıfi˘ ’˘÷Îfi˘ ±fi¤‰ ’HÎ ’Òfl˘
¿Ëı‰Î‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±fi¤‰fiı ’HÎ ’Òfl˘ ≠√À fi◊Ì ¿flÌ Â@÷˘, ÷˘ ’»Ì ÷ı ¤√‰Îfi …ı‰_ Ô‰Hνfi, ¤√‰ÎfifiÎ
Á_⁄_‘‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿ı?
474 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ˉı Á_ÁÎfl‹Î_ …‚ ⁄Î¿Ì fi◊Ì
flèÎ_. ±Î◊Ì …‚ ’̉Î◊Ì …ÔÔ‚fi˘ ±_÷ fi◊Ì ◊›˘, ’fl_÷
±Î’HÎÌ ÷flÁfi˘ ±_÷ ◊›˘ »ı. ±Î … flÌ÷ı ’fl‹ÎIÔ‹÷k‰fiı
÷k‰◊Ì Á‹∞ ·ı÷Î_ ’fl‹ÎIÔ‹÷k‰fiÎ iÎÎfifi˘ ±_÷ fi◊Ì
◊›˘, ’fl_÷ ±Î’HÎÌ ’˘÷ÎfiÌ …ı Á‹… »ı ±fiı Ï…iÎÎÁÎ
»ı, ÷ı ’ÒHν ◊¥ »ı, ±ıfi˘ ±_÷ ◊›˘ »ı, ±ı‹Î_ ¿ı‰‚
’fl‹ÎIÔ‹÷k‰ … flèÎ_ »ı.
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı
¿ı ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı ÿı‰÷Î ±fiı ‹ËÏÊ˝ fi◊Ì ΩHÎ÷Î,
±fiı hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı ‹fiı ±…L‹Î ±fiı ±fiÎÏÿ
ΩHÎı »ı, ÷ı ‹fiW›˘‹Î_ ±Á_‹Òœ »ı ±fiı ÷ı ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì
‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷˘ …ıfiı ÿı‰÷Î ±fiı ‹ËÏÊ˝ fi◊Ì ΩHÎ÷Î,
÷ıfiı ‹fiW› ΩHÎÌ ·ı ó ±ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiÌ Â¿ı? ¤√‰Îfi
±… (±…L‹Î) ±fiı ±fiÎÏÿ »ı, ±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹Îfi‰_
±ı … ΩHΉ_ »ı. ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ±… ±fiı ±fiÎÏÿ
‹ÎfiÌ … ¿ı »ı. ’fl_÷ …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄΂¿ ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Î÷Î-
Ï’÷ÎfiÎ ·BÔfi fi◊Ì Ωı¥ Â@÷˘, ±ı‰Ì flÌ÷ı ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘
±ÎÏÿ ÷◊Î ¬ÿ ±fiÎÏÿ ¤√‰Îfifiı ÿı‰÷Î, ∑ÏÊ, ‹ËÏÊ˝,
÷k‰iÎ, ∞‰fi‹@÷ ‰√ıflı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ±Î … flÌ÷ı
¤√‰ÎfifiÎ ±‰÷Îfl˘fiı ÷ı‹fiÌ ·Ì·Îfiı ±fiı ±ˆr›˝fiı ¿˘¥
ΩHÎÌ fi◊Ì Â¿÷_, ¿ı‹¿ı ÷ı ±_fi÷ »ı, ±√Α »ı. ’fl_÷
÷ı±˘fiı ÷k‰◊Ì ÷˘ ΩHÎÌ … ¿Λ »ı.
’fl‹ÎIÔ‹÷k‰fiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı “iÎÎfi›Îı√”‹Î_ ΩHοÎflÌ
(ΩHΉÎ)fi_ ≠ΑÎLÔ› flËı »ı ±fiı “¤„@÷›Îı√”‹Î_ ‹ÎL›÷Î
(‹Îfi‰Î)fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. …ı ‰ÎV÷ω¿ ‹ÎL›÷Î ËÎı›
»ı, ÷ı ⁄Ë ºœ ˢ› »ı. ÷ıfiı ¿˘¥ «Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_
±◊ν÷Ô˚ ‹Îfi‰Î‰Î‚Îı F›Î_ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎLÔ›÷Îfiı Ôfi »˘Õı,
I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ‹ÎL›÷Îfiı ¿˘¥ »˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷_. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ‹fiW›ı Á_ÁÎfl ±fiı Á_ÁÎflfiÎ ’ÿÎ◊ÎıÛfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
µ’›˘√Ì ‹ÎfiÌ flÎA›Î ˢ› ÷˘ ±ı ‹ÎL›÷Îfiı ’˘÷ı »˘ÕuÎ
ωfiÎ ⁄ÌΩı ¿˘¥ »˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ’fl_÷ V‰›_ ’˘÷Îfiı
±ı ‰Î÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› ¿ı, ±Î ⁄‘Î ’ÿÎ◊ÎıÛ µI’LÔfi
±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î »ı, ÷˘ ±ı ‹ÎL›÷Îfiı ‹fiW› »˘ÕÌ
¿ı »ı, ¿ı‹¿ı ±ı ‹ÎL›÷Î ±ÁI› »ı, …^ÃÌ »ı. ±Î‹ ±ÁI›
‹ÎL›÷Îfiı ’HÎ ⁄ÌΩı ¿˘¥ »˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, I›Îflı …ı
‰ÎV÷ω¿ ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ »ı, ±ı ÷J›fiı ¿˘¥
‹ÎfiÌ ·ıı ÷˘ ±ı ‹ÎL›÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı »^ÀÌ Â¿ı? ¿ı‹¿ı ±ı
‹ÎL›÷Î ÁI› »ı. ±Î ›◊Î◊˝ ‹ÎL›÷Î iÎÎfi◊Ì ±˘»Ì fi◊Ì
ˢ÷Ì, ’fl_÷ iÎÎfifiÌ …ı‹ … ºœ ˢ› »ı.
¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ‹Îfi‰_ ‹A› ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı,
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_
[±K›Î› 7
¿ı “Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ ±…\˝fi! Ë_ ÷ÎflÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ’fl‹
(Á‰˝lıWÔÃ) ‰«fi ¿Ë_ »\_, ÷_ ÁÎ_¤‚ ±◊ν÷Ô˚ ÷_ ‹ÎflÎ
±Î ‰«fifiı ‹ÎfiÌ ·ı.” I›Î_ ¤Ï¿÷fiÎı ωʛ »ı; ÷ı◊Ì
I›Î_ ‹Îfi‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ΩHΉÎfi_ ‹A›
ˢ› »ı. …ı‹¿ı, «Îˆÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ ¿ı “Ë_ ŒflÌ◊Ì iÎÎfi˘‹Î_ µk΋ ±fiı Á‰ÎıÛI¿Úp iÎÎfi
¿Ë_ »\_, …ıfiı ΩHΉÎ◊Ì ÁC΂Π‹Ïfi±˘ ’fl‹ ÏÁÏ©fiı
≠ÎMÔ÷ ◊›Î »ı.” I›Î_ iÎÎfifi˘ ωʛ »ı, ±Î◊Ì I›Î_
ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. ¤Ï¿÷‹Î√˝‹Î_ ‹fiW› ‹ÎfiÌfiı
ΩHÎÌ ·ı »ı ±fiı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ΩHÎÌfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î◊Ì
’ÒHν ◊÷Î_ ⁄LÔfiıfiÌ ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı.
iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfiÁ_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı ±ı‹fi΋Î_
… ·Ìfi ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î Á_ÁÎflfi_
‹ËοÎflHÎ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ ±ı “iÎÎfi” »ı. ¤√‰ÎfifiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ «Ì… »ı … fiÏË. Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi
… »ı, V‰›_ ¤√‰Îfi … Á‰˝ ¿_¥ ⁄fiı·Î »ı ó ±ı‰˘
±fi¤‰ ◊¥ …‰˘ ±ı “ωiÎÎfi” »ı.
±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ‹ÎflÌ »ı; ±ı‹fiÎ Á_›˘√◊Ì
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı Ë_ Á_’ÒHν …√÷fi_
‹ËοÎflHÎ »\_ (±. 7/4-6) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı
“iÎÎfi”fi˘ ’Ïfl«› ±ÎM›˘. ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ±L› ¿_¥ »ı
… fiÏË, ÁÒ÷flfiÎ ÿ˘fl΋Î_ ÷ı … ÁÒ÷flfiÎ ⁄fiı·Î
‹Hοα˘fiÌ …ı‹ Á‰˝ ¿_¥ ‹Îfl΋Î_ … ±˘÷≠˘÷ »ı (±.
7/7) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı “ωiÎÎfi”fi˘ ’Ïfl«› ±ÎM›˘.
…‚‹Î_ flÁ ±fiı «_ƒ-ÁÒ›˝‹Î_ ≠¤Î Ë_ »\_ ‰√ıflı; ÁC΂Î_
¤Ò÷˘fi_ ÁfiÎ÷fi ⁄Ì… Ë_ »\_; Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á
¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı (±. 7/8◊Ì 12) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı
“iÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›* ±ı ‹Îfl΋Î_ ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ fi◊Ì, ±◊ν÷Ô˚
Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … Ë_ »\_; ¿ı‹¿ı ±ı‹fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì (±.
7/12) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “ωiÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›*.
…ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› √H΢fiÌ ±·√ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌ ·ı
»ı, ÷ı ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ …ı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷
fi ◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ ±Î √H΢ ¤√‰Îfi◊Ì … ◊Λ »ı ±fiı
¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı …ı ‹Îflı
ÂflHÎı ±Î‰ı »ı, ÷ı √H΋›Ì ‹Î›Îfiı ÷flÌ Ω› »ı. ±ı‰Î
‹Îflı ÂflHÎı ±Î‰fiÎflÎ «Îfl ≠¿ÎflfiÎ ¤¿÷˘ ˢ› »ı ó
±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì). ±ı ⁄‘Î µÿÎfl
»ı, ’fl_÷ iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ‹fiı ±I›_÷ Ï≠› »ı ±fiı
‹Îfl˘ ±ÎI‹Î … »ı (±. 7/13◊Ì 18) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 475

“iÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›*, …ıfiı “Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ±ı‰˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ‹ËÎI‹Î ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı (±.
7/19) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “ωiÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›*.
‹fiı fi ‹ÎfiÌfiı …ı±˘ ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı ±L›
ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı Ω› »ı, ÷ı±˘fiı ±_÷‰Î‚_ Œ‚ (…L‹-
‹flHÎ) ‹‚ı »ı ±fiı …ı±˘ ‹Îflı ÂflHÎı ±Î‰Ì Ω› »ı,
÷ı±˘fiı Ë_ ‹‚Ì Ω™ »\._ …ı±˘ ‹fiı ±…-±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì
ΩHÎ÷Î, ÷ı±˘fiÌ Á‹ZÎ Ë_ ≠√À fi◊Ì ◊÷˘. Ë_ ¤Ò÷,
¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi ó hÎHÎı ¿Î‚fiı ±fiı ÷ı±˘‹Î_
flËı‰Î‰Î‚Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı Ωb_ »\_, ’fl_÷ ‹fiı ¿˘¥
fi◊Ì ΩHÎ÷_. …ı±˘ ¶L¶‹˘Ë◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı±˘
‰Îfl_‰Îfl …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. …ı±˘ ±ı¿ Ïfiç›
¿flÌfiı ‹ÎflÌ ºœ ¤Ï¿÷ ¿flı »ı, ÷ı±˘fiÎ_ ’Î’ fip ◊¥
Ω› »ı ÷◊Î ÷ı±˘ Ïfi¶˝L¶ ◊¥ Ω› »ı (±. 7/20◊Ì
28) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “iÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›*. …ı±˘ ‹Îfl˘
±Îl› ·ı »ı, ÷ı±˘ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹, ¿‹˝, ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰
±fiı ±Ï‘›iÎfiı ΩHÎÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ «fl-±«fl Á‰˝ ¿_¥
Ë_ … »\_, ±ı‰˘ ÷ı±˘fiı ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı (±. 7/29-
30) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “ωiÎÎfi”fi_ ‰Hνfi ¿›*.
“›FiÎÎI‰Î fiıË ¤Ò›˘ûL›FiÎÎ-÷T›‹‰ÏÂW›÷ı” ó
ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiı ΩH›Î ’»Ì ΩHΉÎfi_ ÂıÊ fi◊Ì
flËı÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› Á_ÁÎflfi_ ‹Ò‚ ⁄Ì…\_
¿_¥ fi◊Ì, ¿ı‰‚ Ë_ … »\_ ó “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿ÏG«ÿ„V÷
‘fi_…›” (√Ì÷Î- 7/7) ±fiı ÷k‰◊Ì Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰
… »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19), ⁄Ì…\_ ¿_¥ »ı
… fiÏË ó ±ı‰_ ΩHÎÌ ·ıÂı ÷˘ ΩHΉ_ ⁄Î¿Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı
flËıÂı? ¿ı‹¿ı ±ıfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ ΩHΉΠ›˘B› »ı
… fiÏË. Ωı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Îfiı fi ΩHÎÌfiı Á_ÁÎflfiÌ ÷‹Î‹
ωzα˘fiı ΩHÎÌ ’HÎ ·Ì‘Ì ÷˘ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿_¥ …
fi◊Ì ΩH›_, ¿˘fl˘ ’Ïfll‹ … ¿›ÎıÛ »ı.
“ΩHΉÎfi_ ¿_¥ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_” ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ≥„Lƒ›˘◊Ì, ‹fi◊Ì ±fiı ⁄Ï©◊Ì …ı ’fl‹ÎI‹Îfiı
ΩHÎı »ı, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’ÒHν ΩHΉ_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î
≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© ≠οÚ÷ »ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ≠Ï¿Ú÷◊Ì
±÷Ì÷ ÷k‰fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î_. ’˘÷ı F›Îflı ’fl‹ÎI‹Îfiı
ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ’˘÷ı … ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Îfiı V‰›_◊Ì … ΩHÎÌ Â¿Î› »ı, ‹fi-
⁄Ï© ‰√ııflı◊Ì fiÏË.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ’flÎ ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì ó ±Î “iÎÎfi” »ı ±fiı ’flÎ-±’flÎ ⁄‘_ … ¤√‰Îfi
… »ı ó ±Î ωiÎÎfi »ı. ÷ı◊Ì ±Ë‹Ô˚ ÁÏË÷ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ±ı … ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi »ı.
“iÎÎ÷T›‹Ô˚” ó …ıfiı ±‰U› ¤HΉ_ Ωı¥±ı ±fiı …ı ΩHÎÌ Â¿Î› »ı, ÷ıfiı “iÎÎ÷T›” ¿Ëı »ı.
ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifiı ±◊ν÷˚ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩH›Î ’»Ì ŒflÌ ΩHΉΛ˘B› ¿Â_ … ÂıÊ flËı÷_ fi◊Ì.
±◊ν÷˚ …ı ›◊Î◊˝ ÷k‰ ΩHΉΠ≥E»ı »ı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ΩHΉ_ ¿_¥ ’HÎ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î›
Ï¿_Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ¿Â_ »ı … fiËŸ (±Î … ±K›Î›fi˘ ÁÎ÷‹˘ f·˘¿), ÷˘ ŒflÌ ΩHΉΛ˘B› Â_ ⁄Î¿Ì flËıÂı ?
±ËŸ ¿˘¥ ¿ËÌ Â¿ı »ı ¿ı, “ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfi” ¿Ëı‰Î◊Ì iÎÎfifiÌ ≠‘Îfi÷Î ◊¥ ±fiı ωiÎÎfi √˙HÎ ◊›_..?
’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. Œ@÷ “iÎÎfi” ◊Ì ‹„@÷ ÷˘ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ≠ı‹fi˘ ±fi_÷ ±Îfi_ÿ I›Îflı ‹‚ı
»ı F›Îflı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ωiÎÎfi ’HΠˢ›. “iÎÎfi” Á_’ÏkÎ …ı‰_ »ı ±fiı “ωiÎÎfi” ±Î¿Ê˝HÎ »ı. …ı‹ Á_’ÏkÎfiÎ ±Î¿Ê˝H΋Î_
…ı Á¬ »ı ÷ı Á_’Ïk΋Î_ fi◊Ì, ±ı … ≠‹ÎHÎı ωiÎÎfi (¤„@÷)‹Î_ …ı ±Îfi_ÿ »ı ÷ı “iÎÎfi”‹Î_ fi◊Ì. “iÎÎfi”‹Î_ ÷˘ ±¬_ÕflÁ
»ı, ’fl_÷ “ωiÎÎfi”‹Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi flÁ »ı. ÷ı◊Ì “ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfi” ¿Ëı‰Î‹Î_ ¤√‰Îfifi_ K›ı› ‹A›÷— “ωiÎÎfi”
÷flŒ … »ı ±fiı ÷ıfiı … ¤√‰Îfi lıWà ⁄÷Ή‰Î ≥E»ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı “ωiÎÎfi” Á‹√˛÷Îfi_ ‰Î«¿ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ±ı ¿èÎ_ ¿ı Ë_ ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifiı Á_’ÒHν÷Î◊Ì ¿ËÌÂ, …ı◊Ì ¿_¥ ’HÎ
ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. F›Îflı ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì flËı÷_ … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ⁄‘Î ‹fiW›˘ ±ı ÷k‰fiı ÂÎ ‹ÎÀı
fi◊Ì ΩHÎÌ ·ı÷Î? ±ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.

‹fiW›ÎHÎÎ_ ÁËôÎıÊ ¿Ïçz÷Ï÷ ÏÁ©›ı –– 3––

›÷÷΋ϒ ÏÁ©ÎfiÎ_ ¿ÏçL‹Î_ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷— –– 3––
476 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

ÁËôÎıÊ = ËΩfl˘ (±fiı ±ı) ±Ï’ = …

‹fiW›ÎHÎ΋Ô̊ = ‹ÎHÎÁ˘‹Î_◊Ì ›÷÷΋Ô˚ = ≠›IÔfi ¿flfiÎfl ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
¿Ïç÷Ô˚ = ¿˘¥ (±ı¿) ÏÁ©Îfi΋Ô˚ = ÏÁ©˘- ÷I‰÷— = ÷k‰◊Ì ±ıÀ·ı ¿ı
ÏÁ©›ı = ÏÁÏ© (¿S›ÎHÎ) ‹ÎÀı (‹@÷-’vÊ˘‹Î_) ›◊Î◊˝w’ı
›÷Ï÷ = ≠›IÔfi ¿flı »ı ¿Ïç÷Ô˚ = ¿˘¥ (±ı¿) ‰ıÏkÎ = ΩHÎı »ı.

ÀÌ¿Î ó “‹fiW›ÎHÎÎ_ ÁËôÎıÊ ¿Ïçz÷Ï÷ ÏÁ©›ı”1
ó ËΩfl˘ ‹fiW›˘‹Î_ ¿˘¥ ±ı¿ … ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
›IÔfi ¿flı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı±˘‹Î_ ‹fiW›I‰ »ı
±◊ν÷Ô˚ …ı±˘‹Î_ ’Â±˘fiÌ …ı‹ ¬Î‰_-’̉_ ±fiı ±ı±Îfl΋
¿fl‰Îfi_ fi◊Ì, ÷ı±˘ … ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW› »ı. ÷ı ‹fiW›˘‹Î_
’HÎ …ı±˘ fiÌÏ÷ ±fiı ‘‹˝ µ’fl «Î·‰Î‰Î‚Î »ı, ±ı‰Î
‹fiW›˘ ËΩfl˘ »ı. ±ı ËΩfl˘ ‹fiW›˘‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ ±ı¿
… ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı2 ›IÔfi ¿flı »ı. ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÎ◊Ì ‰‘Ìfiı
¿˘¥ ·Î¤ fi◊Ì, …ı‹Î_ ÿ—¬fi˘ ±_ ’HÎ fi◊Ì ±fiı
±Îfi_ÿfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì ó ¿‹ÌfiÌ Á_¤Î‰fiÎ
… fi◊Ì ±ı‰Î V‰÷—ÏÁ© ÏfiI›÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ›IÔfi
¿flı »ı.
…ı ’fl·˘¿‹Î_ V‰√˝ ‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ≥E»÷˘
±fiı ±Î ·˘¿‹Î_ ‘fi, ‹Îfi, ¤˘√, ¿ÌÏ÷˝ ‰√ıflı fi◊Ì
≥E»÷˘ ±◊ν÷Ô˚ …ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘‹Î_ fi◊Ì
±À¿÷˘ ±fiı ¤˘√‰ı·Î ¤˘√˘fiÎ ÷◊Î ‹Îfi-⁄ÕÎ¥, ±Îÿfl-
ÁI¿Îfl ‰√ıflıfiÎ Á_V¿Îfl˘ flËı‰Î◊Ì ÷ı ωʛ˘fi˘ Á_√ ◊÷Î_,
÷ı ωʛ˘‹Î_ flÔÏ« ◊÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ …ı ’˘÷ÎfiÌ
‹ÎL›÷Î, µtıU›, ω«Îfl, ÏÁ©Î_÷ ‰√ıflı◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi◊Ì
◊÷˘ ó ±ı‰˘ ¿˘¥ ±ı¿ ’flÔÊ … ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi
¿flı »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ w’Ì
ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ ºœ÷Î◊Ì ±ı ÷flŒ
…fiÎflÎ ⁄Ë … ◊˘ÕÎ ‹fiW›˘ ˢ› »ı.
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ÷flŒ fi ‰‚‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı ó ¤˘√
±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ±ÎÁ„@÷. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ¿ı‰‚
±Îfl_¤‹Î_ … Á¬ ÿı¬Î› »ı. ‹fiW›˘ ≠Λ— ÷I¿Î‚ Á¬
±Î’‰Î‰Î‚Î_ ÁΑfi˘fiı … «ÎËı »ı. ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ Â_
±Î‰Âı ó ÷ıfiÎ µ’fl ÷ı±˘ ω«Îfl ¿fl÷Î … fi◊Ì. Ωı
÷ı±˘ ¤˘√ ±fiı ±ˆç›˝fiÎ ’ÏflHÎ΋ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î
·Î√Ì Ω› ¿ı “¤˘√ ±fiı Á_√˛Ëfiı ±_÷ı ¿Â_ fiÏË ‹‚ı,
¿˘flÎ flËÌ …¥Â_ ±fiı ÷ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı·Î_ ’Î’¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘fi̱˘ ÷◊Î
fifl¿˘fiÎ w’‹Î_ ÿ—¬ … ÿ—¬ ‹‚Âı”, ÷˘ ÷ı±˘
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁΑfi΋Î_ ·Î√Ì …Âı. ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı
¿ı ≠Λ— ·˘¿˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘‹Î_ … ·Î√ı·Î flËı »ı.
÷ı±˘‹Î_◊Ì ¿ıÀ·Î¿ ·˘¿˘ Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√˘◊Ì Ï‰fl@÷ ◊¥
Ω› ÷˘ ’HÎ ÷ı±˘ ’fl·˘¿fiÌ V‰√˝ ‰√ıflı ¤˘√¤ÒÏ‹±˘fiÌ
≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ›IÔfi ¿flı »ı, ’fl_÷ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ◊Λ,
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› ó ±ı‰˘ ºœ÷Î◊Ì Ï‰«Îfl
¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ …fiÎflÎ ·˘¿˘ ⁄Ë … ±˘»Î ˢ›
»ı. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ’HÎ Ωı¥±ı »Ì±ı ÷˘ Á¿Î‹¤Î‰ı ÷’V›Î
‰√ıflı ÁΑfi˘ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ_ … «Ïflh΢ ωÂıÊ ±Î‰ı
»ı. ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ÷I’fl÷Î◊Ì ÁΑfi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ_
«Ïflh΢ ⁄Ë … ±˘»Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ÏÃfi ¿ı ÿ·˝¤
fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı ⁄Î…\ ÁÎ«Ì ·√fiÌ◊Ì ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ≠›ÎÁ
¿flfiÎflÎ ⁄Ë … ±˘»Î »ı. ±ı ⁄Î…\ ºœ÷Î◊Ì ≠›ÎÁ
fi ¿fl‰Î‹Î_ Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ÷flŒ ±Î¿Úp ◊‰_ ±fiı

1. Á_A›Î‰Î«¿ ÂOÿfiı Ωı ¿ÂÎfi_ ωÂıÊHÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ±ı ÂOÿ‹Î_ ±ı¿‰«fi … ˢ› »ı. Ωı ÷ıfiÎ ›˘√‹Î_ »ßÌ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ Á_A›Î‰Î«¿ ÂOÿ‹Î_ hÎHÎı ‰«fi˘ ◊Λ »ı. ±ËŸ “‹fiW›ÎHÎ΋Ô˚” ’ÿ‹Î_ ÁËôÎ Á_A›ÎfiÎ ›˘√‹Î_ »ßÌ ◊¥ »ı ±fiı
“ÁËôÎÎÏHΔ ’ÿ‹Î_ Ïfi‘νflHÎ ±◊˝‹Î_ ÁMÔ÷‹Ìfi_ ⁄Ë‰«fi ◊›_ »ı. ±Î◊Ì “‹fiW›ÎHÎÎ_ ÁËôÎıÊ ¿Ïçz÷Ï÷ ÏÁ©›ı” ’ÿ˘fi˘ ±◊˝
◊›˘ ó “‹fiW›ÎHÎÎ_ ÁËôÎÎÏHÎ ¤√‰Ï÷ flÔg« ¿<‰˝„L÷ ÁËôÎıÊ ¿Ïç÷Ô˚ ÏÁ©›ı ›÷Ï÷ «” “ËΩfl˘ ‹fiW›˘ ¤√‰Îfi‹Î_ flÔÏ«
flάı »ı, ’fl_÷ ±ı ËΩfl˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿flı »ı.

2. V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘fiÌ ±fiı ±ÏH΋Î, ‹ÏË‹Î, √Ïfl‹Î ‰√ıflı ÏÁÏ©±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÏÁÏ© »ı … fiÏË, ’fl_÷ ÷ı ÷˘ ±ÏÁÏ©
… »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Ì ±◊ν÷Ô˚ ‰Îfl_‰Îfl …L‹-‹flHÎ ÿıfiÎflÌ (±. 9/21). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı
… ÏÁÏ© ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 477

’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ¤Ï‰W›fiÌ ±ÎÂÎ1 flά‰Ì ÿ·˝¤ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ¿ı‰‚ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ
±ı … ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ »ı. ◊‰Ì … ÿ·˝¤ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ï¤·ÎÊÎ ◊÷Î_ ÷ıfiı …HÎΉ‰ÎfiÌ
CÎb_ ¿flÌfiı ·˘¿˘ ±Î (hÎÌΩ) f·˘¿fiı ÷k‰fiÌ ¿ÏÃfi÷Î …‰Î⁄ÿÎflÌ ¤√‰Îfi µ’fl ±Î‰Ì Ω› »ı.
⁄÷Ή‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î Ôf·˘¿ ÷k‰fiÌ ±ËŸ “÷k‰÷—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ‹ÎflÎ
¿ÏÃfi÷ÎfiΠωʛfi˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ÏÃfi Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl, ω, „@÷, √HÎıÂ, ÁÒ›˝,
»ı … fiËÌ; ’fl_÷ ÷k‰≠΄MÔ÷fiÌ µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ ◊‰Ì ±fiı ωWb ‰√ıflı w’˘‹Î_ ≠√À ◊‰Î‰Î‚Î ±fiı Á‹›ı-Á‹›ı
±Ï¤·ÎÊÎfiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ÷k‰iÎ ∞‰fi‹¿÷ ‹ËÎ’flÔÊ˘fi_ ±fiı¿Ï‰‘ ±‰÷Îfl ·ı‰Î‰Î‚Î ±ı‰Î ‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ
‹‚‰_ ÿ·˝¤ »ı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±…˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ¿ËÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ΩHΉ΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì
±fiı ÷_ ΩHÎÂı”, ÷˘ ±…\˝fi …ı‰˘ ’˘÷ÎfiÎ lı›fi˘ ≠ffi flËı÷Îı ±fiı ÷ıfiÎ ±fi¤‰‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÎ ÏÁ‰Î›
¿fl‰Î‰Î‚˘ ±fiı ¤√‰Îfi …ı‰Î Á‰˝iÎ ¿Ëı‰Î‰Î‰Î‚Î ‹‚‰Î Á_ÁÎflfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÁkÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√, K›Îfi›˘√ ±ÎÏÿ …ıÀ·Î ÁΑfi »ı, ÷ı ÁΑfi˘◊Ì (›Ifi ¿flÌfiı) …ı ÏÁ©
◊¥ «Ò@›Î »ı. ±ı‰Î ∞‰fi‹@÷ iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘‹Î_ ’HÎ “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î ≠‹ÎHÎı ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fi˘
›◊Î◊˝w’ı ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î ≠ı‹Ì ¤@÷˘ ÿ·˝¤ »ı.2 (±Î … ±K›Î›fi˘ ±˘√HÎÌÁ‹˘ f·˘¿)
“›÷÷΋ϒ ÏÁ©Îfi΋Ô˚” ó ÷ı ÏÁ© ±◊ν÷Ô˚ ∞‰fi‹@÷ ’vÊ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ó (‹@÷ΉV◊Î) ◊Ì ±Á_÷p »ı ±fiı
÷ı‹fiÌ ±_ÿfl ’fl‹≠ı‹ ó (±fi_÷flÁ) ó fiı ≠ÎM÷ ¿fl‰ÎfiÌ µI¿_ÃÎ »ı, ¤Ò¬ »ı. ÷ı◊Ì ⁄˛õÁÒh΋Î_ ±ÎT›_ »ıı ó
“‹@÷˘’V≤M›T›’ÿıÂÎ÷Ô˚ (1-3-2) “÷ı ≠ı‹V‰w’ ¤√‰Îfifiı ‹@÷ ’vÊ˘fiı ‹ÎÀı ’HÎ ≠ÎMÔ÷T› ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ¿ÎflHÎ
±ı »ı ¿ı ‹@÷ ◊‰Î◊Ì fiΉÎfi flÁfiÌ ¿Î‹fiÎ ÷˘ «Î·Ì Ω› »ı ’fl_÷ ±fi_÷ flÁfiÌ ¿Î‹fiÎ (¤Ò¬) ‹À÷Ì fi◊Ì. ÷ı ¤Ò¬
¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì … Ω√˛÷ ◊Λ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı …ı ¤√‰Îfi ’fl l©Î-ωrÎÁ flάÌfiı ÁΑfiÎ ¿flı »ı, …ı‹fiÌ ±_ÿfl
¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl »ı, ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi iÎÎfi‹Î_ Á_÷p ◊‰Î ÿı÷Î fi◊Ì, ÷ı‹Î_ À¿‰Î ÿı÷Î fi◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÌ ‹„@÷fiÎ flÁfiı ŒÌ¿˘
¿flÌ ÿı »ı.
ÏÁ© (‹@÷) ÷˘ ¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì, K›Îfi›˘√Ì ‰√ıflı ⁄‘Î ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHΉΉ΂Î
⁄‘Πˢ÷Î fi◊Ì. ÷ı◊Ì “›÷÷΋ϒ ÏÁ©Îfi΋Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ÷ı±˘ ›Ifi ¿fl÷Î flËÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ’©Ï÷◊Ì ÏÁ©
÷˘ ◊¥ √›Î, ’fl_÷ ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ Â@›Î fiËŸ ! ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ’flΤ„@÷◊Ì … ΩHÎÌ Â¿Î›
»ı ó “¤@I›Î ‹Î‹Ï¤ΩfiÎÏ÷ ›Î‰ÎL›ç΄V‹ ÷k‰÷—” (√Ì÷Î-18-55).
“¿ÏçL‹Î_ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷—” ±ËŸ “‹Î‹” ’ÿ Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ »ı. ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì
… ΩHÎÌ Â¿Î› »ı. Ï«L÷fi◊Ì fiËŸ (√Ì÷Î ó 10-11) ±…\˝fiı ’HÎ √Ì÷Î ÁÎ_¤Y›Î ’»Ì ¤√‰Îfifiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î’fiÌ
¿Ú’Î◊Ì ‹Îfl˘ ‹˘Ë fip ◊¥ √›˘ ±fiı VQ≤Ï÷ ≠ÎM÷ ◊¥ √¥ ó “fip˘ ‹˘Ë— VQ≤Ï÷·˝O‘Î I‰I≠ÁÎÿÎL‹›ÎE›÷” (18-
73) …ı‹ ÿÒ‘ Ï’‰ÕΉ÷Î_ √Λ ’˘÷ÎfiÎ ‰Î»flÕÎfiı VfiıË’Ò‰˝¿ «ÎÀı »ı ÷ıfiÎ◊Ì ‰Î»flÕÎfiÌ …ı ’Ïp ◊Λ »ı, ÷ı ‹ÎhÎ
ÿÒ‘ ’̉Î◊Ì ◊÷Ì fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì …ı iÎÎfi ◊Λ »ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ Ï«L÷fi◊Ì ◊÷_ fi◊Ì, ¿ı‹¿ı

1. ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Î V◊‚ı, ⁄‘Î Á‹›ı, ÁCÎ‚Ì T›„@÷±˘‹Î_, ⁄‘Ì ‰V÷±˘‹Î_, ⁄‘Ì CÎÀfiα˘‹Î_, ⁄‘Ì ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ±fiı ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_
±Î’˘±Î’ ’Ïfl’ÒHνw’ı ‹˘…^ÿ »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ¤Ï‰W›fi_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ … fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹÷k‰ ¿‹˝…L› fi◊Ì. …ı
‰V÷ ¿‹˝…L› ˢ› »ı, ÷ı ¤Ï‰W›‹Î_ ‹‚ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ‰V÷ ¿‹˝…L› ˢ› »ı ÷ı µI’ÏkÎ ó ωfiÎÂ‰Î‚Ì Ë˘› »ı ±fiı ÷ı‹Î_
V◊‚, ¿Î‚fi_ ±_÷fl flËı »ı; ±Î◊Ì ÷ıfiı ‹ÎÀı ¤Ï‰W› ˢ› »ı. ‹fiW› ±ı ω«Îfl ¿flı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Î V◊‚ı »ı ÷˘ ±ËŸ ’HÎ »ı,
F›Îflı ÷ı ±ËŸ »ı ÷˘ @›Î_› …‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Î Á‹›‹Î_ »ı ÷˘ ±I›Îflı ’HÎ »ı, F›Îflı ±I›Îflı »ı, ÷˘ ¤Ï‰W›
ÂÎ ‹ÎÀı? ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘΋Î_ »ı ÷˘ ‹Îfl΋Î_ ’HÎ »ı, F›Îflı ‹Îfl΋Î_ »ı ÷˘ ⁄ÌΩ ¿˘¥‹Î_ ¢‘‰ÎfiÌ ’flΑÌfi÷Î fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘ÎfiÎ
»ı, ÷˘ ‹ÎflÎ ’HÎ »ı; F›Îflı ‹ÎflÎ »ı ÷˘ ‹fiı ±I›_÷ ‰ËηΠˢ‰Î … Ωı¥±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ⁄‘Îfiı ‰ËÎ·Ì Ë˘› … »ı.
ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ’fl‹ÎI‹Î Á‰˘˝I¿Úp »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ◊Ì ‹˘À<_ ¿˘¥ »ı … fiÏË ó ±ı‰˘ ωrÎÁ ◊÷Î_ ±Î’˘±Î’ … ‹fi ¬ıÓ«ÎÂı.
µ’›˝@÷ ‰Î÷˘ µ’fl ºœ ωrÎÁ ◊¥ Ω› ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±ÎÂÎ ¤Ï‰W›fi_ ±‰·_⁄fi ¿fl‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì ◊÷Ì; ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Îfiı
÷I¿Î‚ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ µI¿_ÃÎ ◊¥ Ω› »ı.
2. ‘‹˝ÁÌ· Ï⁄fl@÷ ±v iÎÎfiÌ – ∞‰fi ‹@÷ ⁄˛õ’fl ≠ÎfiÌ –– (‹ÎfiÁ, µkÎfl. 54/3-4)
Á⁄ ÷ı Á˘ ÿ·˝¤ ÁflflΛΠ– fl΋ ¤√Ï÷ fl÷ √÷ ‹ÿ ‹Î›Î –– (‹ÎfiÁ, µkÎfl. 54/3-4)
478 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

Ï«L÷fi ¿fl‰Î‹Î_ V‰›_fiÌ ÁkÎÎ flËı »ı.

‹ÎhÎ Ïfi√˝HÎfiı ΩHÎfiÎfl˘ ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHÎ÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı Á√HÎóÏfi√˝HÎ ⁄Lfiıfiı (Á‹√˛fiı) ΩHÎfiÎfl˘
… ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷k‰◊Ì … ΩHÎı »ı.
¿‹˝›˘√◊Ì “ÂÎL÷ ±Îfi_ÿ” (Â΄L÷)fiÌ ≠΄M÷ ◊Λ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊‰Î◊Ì … ±Â΄L÷ ◊Λ
»ı. ¿‹˝›˘√◊Ì (Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì) Â΄L÷ ≠ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı ó “I›Î√ÎE»Î„L÷flfiL÷fl‹Ô˚” (√Ì÷Î 12-
12). iÎÎfi›˘√◊Ì “±¬_Õ ±Îfi_ÿ” fiÌ ≠„M÷ ◊Λ »ı. ±¬_Õ ±Îfi_ÿfiı ÏfiΩfi_ÿ ’HÎ ¿Ëı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fi˘ ±Îfi_ÿ »ı. ÏfiΩfi_ÿ‹Î_ ∞‰fi˘ ⁄˛õfiÌ ÁÎ◊ı ÁΑQ›˝ (Á‘‹˝÷Î) ◊¥ Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ …ı‹ ⁄˛õ Á÷Ô˚-Ï«÷Ô˚-
±Îfi_ÿV‰w’ »ı, ±ı‹ ∞‰ ’HÎ Á÷Ô˚-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿV‰w’ ◊¥ Ω› »ı ó “‹‹ ÁΑQ›˝‹Î√÷Η” (√Ì÷Î ó 14-2) Ωı¿ı
ÏfiΩfi_ÿfiÌ ≠ÎÏM÷ ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ flËı÷Ì fi◊Ì, ÷ı‹ »÷Î_ …ıfiÌ ±_ÿfl ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ
¿Ú’Îfi˘ ±Îl› »ı ÷ı‹fiı ÏfiΩfi_ÿ‹Î_ Á_÷˘Ê ◊÷˘ fi◊Ì1 ÷ıfiÌ ±_ÿfl ±fi_÷ ±Îfi_ÿfiÌ ¤Ò¬ flËı »ı, ÷ı◊Ì ¤„@÷›˘√◊Ì
“±fi_÷ ±Îfi_ÿ” fiÌ ≠ÎÏM÷ ◊Λ »ı. ÏfiΩfi_ÿ ÷˘ ±_ (V‰w’) fi˘ ±Îfi_ÿ »ı ’fl_÷ ±fi_÷ ±Îfi_ÿ ±_ÂÌ (¤√‰Îfi)fi˘
±Îfi_ÿ »ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı ‰V÷fiÎ ±Î¿Ê˝H΋Î_ …ı Á¬ ◊Λ »ı, ÷ı Á¬ ‰V÷fiÎ iÎÎfi‹Î_ ◊÷_ fi◊Ì. …ı‹ ¿ı wÏ’›Î-
’ˆÁÎfiÎ ·˘¤‹Î_ …ı Á¬ ‹‚ı »ı, ÷ı ’ˆÁÎfi_ iÎÎfi ◊‰Î◊Ì ‹‚÷_ fi◊Ì. wÏ’›Î ó ’ˆÁÎfi_ iÎÎfi ◊÷Î_ ÷ıfi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Îfi_
÷˘ ±Î‰ÕÌ …Âı, ’fl_÷ ωÂıÊ ±Î¿Ê˝HÎ fiËŸ ◊Λ. “Ë∞ ‰‘Îflı ‹‚ı”, “Ë∞ ‰‘Îflı ‹‚ı” ó ±Î‰_ ±Î¿Ê˝HÎ ÷˘ ·˘¤◊Ì
… ◊Λ »ı. wÏ’›Î-’ˆÁÎfi_ Á¬ ÷˘ ·˘¤w’Ì ÿ˘Êfiı ·Ì‘ı ÿı¬Î› »ı, ¬flı¬fl »ı fiËŸ, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ±Îfi_ÿ Ïfiÿ˘˝˝Ê
≠ı‹fiı ·Ì‘ı »ı, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰‹Î_ ±_ÂÌ (¤√‰Îfi)fi_ ±Î¿Ê˝HÎ V‰÷— »ı.
±Î ÏÁ©ÎL÷ »ı ¿ı ±_Âfi_ ±_ÂÌ ≠I›ı V‰÷— ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı, …ı‹ ¿ı M≤J‰Ìfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì µ’fl ŒıÓ¿ı·˘ ’J◊fl V‰÷—
M≤J‰Ì ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı. ±ÏBÔfi V‰÷— ÁÒ›˝ ÷flŒ µ’fl ¬ıӫΛ »ı.2 fiÿ̱˘ V‰÷— Á‹ƒ ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı, ‰√ıflı ‰√ıflı.
±Î’HÎfiı ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î ¿ı‹ »ı ? ÷ıfiÎ ’fl ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ A›Î· ±Î‰ı »ı ¿ı, ±Î’HÎÌ ¿˘¥ ±ı‰Ì ±Î‰U›¿÷Î
»ı …ıfiı fi ÷˘ ±Î’HÎı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ’ÒflÌ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ±fiı fi Á_ÁÎfl ¶ÎflÎ ’ÒflÌ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ÿ—¬˘fi˘ fiΠ¿fl‰Î
‹ÎÀı ±fiı ’fl‹ Â΄L÷ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ …wfl fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ¿Î‹fiα˘fi˘ Á_’ÒHν’HÎı I›Î√ ¿flÌ ÿ¥±ı
÷˘ ±Î’HÎÎ_ ÿ—¬˘fi˘ fiΠ±Î’‹ı‚ı ◊¥ …Âı ±fiı ’fl‹Â΄L÷ ≠ÎM÷ ◊¥ …Âı ó “I›Î√ÎE»Î„L÷flfiL÷‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ±Î’HÎıı
‹@÷ ◊¥ …¥Â_. ¤√‰ÎfifiÌ …wfl÷ ±Î’HÎfiı ’fl‹≠ı‹fiÌ ≠΄M÷fiı ‹ÎÀı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ¤√‰ÎfifiÎ … ±_ »Ì±ı.
…ı ‹fiW› ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÿ—¬˘◊Ì »^À‰Î ≥E»ı »ı. ’flΑÌfi÷Î◊Ì »^ÀÌfiı V‰Î‘Ìfi ◊‰Î ≥E»ı »ı, ÷ıfiÌ ‹„@÷ ◊¥ Ω› »ı.
’fl_÷ …ı ‹ÎHÎÁ Á_ÁÎfl◊Ì ÿ—¬Ì ◊¥fiı ±ı‰_ ω«Îflı »ı ¿ı, ¿˘¥¿ ÷˘ ‹Îfl_ ’˘÷Îfi_ ˢ÷, …ı ‹fiı ÷ıfiÌ ÂflH΋Î_ ·¥fiı, ’˘÷ÎfiÎ
√‚ı ·√ÎÕÌfiı ‹ÎflÎ_ ÿ—¬, Á_÷Î’, ’Î’, ±¤Î‰, ¤›, ÏfiflÁ÷Î ‰√ıflı ÿÒfl ¿flÌ ÿı÷, ±Î‰Î ±Î÷˝ ÁΑ¿fiı ¤„@÷ ≠ÎM÷ ◊Λ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı, ‹„@÷fiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ¤„@÷ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
F›Îflı ‹fiW› ±Î ‰Î÷fiı ΩHÎÌ ·ı »ı ¿ı ±ÎÀ·Î ‹˘ÀÎ Á_ÁÎfl‹Î_, ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ±Î’HÎÌ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì, ⁄S¿ı
…ıfiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ »ı, ÷ı … ±Î’H΢ ’˘÷Îfi˘ »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ ±_ÿfl ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎÌ ‰V÷ ±ı … ˢ¥ ¿ı »ı, …ı Ë_‹ıÂÎ_ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı ±fiı ±Î’HÎı Ë_‹ıÂÎ_ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı flËÌ Â¿Ì±ı. …ı @›Îflı›
±Î’HÎÎ◊Ì ±·√ fi ◊Λ ±fiı ±Î’HÎı @›Îflı› ÷ıfiÎ◊Ì ±·√ fi ◊¥±ı; ±ı‰Ì ‰V÷ ±ı¿ ¤√‰Îfi … ˢ¥ ¿ı »ı.
ˉı ≠ë ◊Λ »ı ¿ı F›Îflı ‹fiW›fiı ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı, ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfi ‹‚÷Î ¿ı‹ fi◊Ì ? ±ıfi_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı, ‹fiW› ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÎÏM÷ ωfiÎ ’HÎ Á¬-«ıfi◊Ì flËı »ı, ÷ı◊Ì ÷ı ÷ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfiı ωÁÎflı ’ÎÕÌ
ÿı »ı. ÷ı, ‹‚ı·Ì ‰V÷, ›˘B›÷Î ±fiı Á΋J›˝‹Î_ … Á_÷˘Ê ‹ÎfiÌ ·ı »ı. Ωı ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‰U›¿÷Îfi˘ ±fi¤‰
¿flı, ¤√‰Îfi ωfiÎ «ıfi fi ’Õı, ÷˘ ¤√‰Îfi ≠ÎM÷ ◊‰Î‹Î_ ω·_⁄ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ÏfiI› ≠ÎM÷ »ı ÷ıfiÌ ≠΄M÷‹Î_
1. …ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı ÷˘ V‰Î¤Îω¿ … Á_÷˘Ê ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ …ıfiÌ ±_ÿfl ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl »ı, ÷ıfiı Á_÷˘Ê ◊÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı
¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl‰Î‚Î µ’fl ¤√‰Îfi ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿flı »ı ±fiı ÷ıfiı @›Î_› ±À¿‰Î ÿı÷Î fi◊Ì.
2. ±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı, flÎhÎı ÁÒ›˝ flËı÷˘ fi◊Ì, »÷Î_ ±„Bfi flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı µ’flfiÌ ÷flŒ ¿ı‹ Ω› »ı ? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı flÎ÷ ˢ›
±◊‰Î Ïÿ‰Á, ÁÒ›˝ @›Î_› ’HΠˢ›, ÷ı Ë_‹ıÂÎ_ M≤J‰ÌfiÌ µ’fl … flËı »ı. ÷ı◊Ì …ı‹ ¤Îfl÷fiÎ ·˘¿˘ ÁÒ›˝fiı M≤J‰Ì◊Ì µ’fl …\±ı »ı ±ı … flÌ÷ı
(M≤J‰Ì ‹_Õ‚ ’fl ¤Îfl÷fiÌ ·√¤√ ω’flÌ÷ ÏÿÂ΋Î_) ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ·˘¿˘ ’HÎ ÁÒ›˝fiı µ’fl … …\±ı »ı.
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 479

‰Îfl ÂıfiÌ ? ¤√‰Îfi ¿˘¥ T≤ZÎ ÷˘ »ı fiËŸ ¿ı ±Î…ı ‰Î‰ÌÂ_ ±fiı ‰Ê˘˝ ’»Ì Œ‚ ‹‚Âı ! ÷ı ÷˘ ⁄‘Î V◊‚ı ⁄‘Î
Á‹›ı, ⁄‘Ì ‰V÷±˘‹Î_ ⁄‘Ì ±‰V◊α˘‹Î_, ⁄‘Ì ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ …ı‹-fiÎ-÷ı‹ ωz‹Îfi »ı. ±Î’HÎı … ÷ı‹fiÎ◊Ì Ï‰‹¬
◊›Î »Ì±ı. ÷ı ±Î’HÎÎ◊Ì @›Îflı› ω‹¬ ◊›Î fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfiωiÎÎfi ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ Ë÷Ì. ±ı ≠Ï÷iÎÎ ±fiÁÎfl ˉı ¤√‰Îfi
iÎÎfi-ωiÎÎfi ¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.

¤ÒÏ‹flÎ’˘ûfi·˘ ‰Î›— ¬_ ‹fi˘ ⁄Ï©flı‰ « –– 4––

±ËìÎfl ≥÷Ì›_ ‹ı Ϥ¯ÎÎ ≠¿ÚÏ÷flp‘Î –– 4––
±’flı›Ï‹÷VI‰L›Î_ ≠¿ÚÏ÷_ ωϩ ‹ı ’fl΋Ô˚ –– 5––
∞‰¤Ò÷Î_ ‹ËÎ⁄Îˢ ››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚ –– 5––
¤ÒÏ‹— = M≤J‰Ì ≥›‹Ô˚ = ±Î ±L›Î‹Ô̊ = ϤLÔfi
±Î’— = …‚, ±p‘Î = ±Îà ≠¿ÎflfiÎ ∞‰¤Ò÷΋Ô˚ = ∞‰w’ı ⁄fiı·Ì
±fi·— = ±„BÔfi, Ϥ¯ÎÎ = ¤ıÿ‰Î‚Ì ‹ı = ‹ÎflÌ
‰Î›— = ‰Î›, ‹ı = ‹ÎflÌ ’fl΋ = ’flÎ
¬‹Ô˚ = ±Î¿Î (ó±Î ’_«‹ËΤÒ÷) ≥›‹Ô˚ = ±Î ≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı
« = ±fiı ±’flÎ = ±’flΠωϩ = ΩHÎ
‹fi— = ‹fi, ≠¿ÚÏ÷— = ≠¿ÚÏ÷ »ı. ››Î = …ıfiÎ ¶ÎflÎ
⁄Ï© = ⁄Ï© ÷ = ±fiı ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î
±ı‰ = ÷◊Î ‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ! …√÷Ô˚ = …√÷
±ËìÎfl— = ±Ëo¿Îfl - ≥÷— = ±Î ±’flÎ ‘Λ˝÷ı = ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_
≥Ï÷ = ±Î ≠‹ÎHÎı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±Î‰ı »ı
ÀÌ¿Î ó […ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ¿ÿÌ ±ı¿w’ fi◊Ì …Õ ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ÷◊Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ lıWÔÃ, «ı÷fi
flËı÷_, ÷ı …Õfi_ … ¤√‰Îfiı ±I›_÷ ÁÒZ‹w’ı “ZÎfl” fi΋◊Ì ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiflÏË÷ »ı.
‰Hνfi ¿›* »ı ó “ZÎfl— Á‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi” (±. 15/16), ≠I›ı¿ ‹fiW›fi˘ V‰¤Î‰ ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı.
’»Ì “¤ÒÏ‹flÎ’˘ûfi·˘ ‰Î›—..... ≠¿ÚÏ÷flp‘Δ (±. 7/4) …ı‰Ì flÌ÷ı V‰¤Î‰fiı ‹fiW›◊Ì ±·√ ÏÁ© fi◊Ì ¿flÌ
ó ±Î f·˘¿‹Î_ ÷ıfiı … ±Îà ¤ıÿ˘‰Î‚Ì “±’flÎ ≠¿ÚÏ÷”fiΠ¿÷Î, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
fi΋◊Ì ¿ËÌ »ı ±fiı ’»Ì “‹ËΤÒ÷ÎL›Ë_¿Îfl—........ ±·√ (V‰÷_hÎ) ÏÁ© fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ±Î ≠¿ÚÏ÷
’G« «ı„Lƒ›√˘«flΗ” (±. 13/5) ó ±Î f·˘¿‹Î_ ÷ıfiÎ ≠¤fi˘ … ±ı¿ V‰¤Î‰ »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi_ fi΋
… ωV÷Îfl◊Ì «˘‰ÌÁ ¤ıÿ ⁄÷ÎT›Î »ı.] “≠¿ÚÏ÷” »ı. ±ı … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰fiı
“¤ÒÏ‹flÎ’˘ûfi·˘ ‰Î›—..... ωϩ ‹ı ’fl΋Ô˚” ó ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï¤LÔfi ÏÁ© fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î; ¿ı‹¿ı ±ı
’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı. ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı V≤ÏpfiÌ ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı. ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
fl«fiÎ ¿flı »ı.1 …ı ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı fl«fiÎ ¿flı »ı, ÷ıfi_ ¿ı‰‚ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î
fi΋ “±’flÎ ≠¿ÚÏ÷” »ı ±fiı ’˘÷Îfi˘ ±_ …ı ∞‰ »ı, ∞‰ÎI‹Îfiı ≠¿ÚÏ÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ
÷ıfiı ¤√‰Îfi “’flÎ ≠¿ÚÏ÷” ¿Ëı »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ Ïfi¿Úp, Á_⁄_‘◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ÚÏ÷ (¿Î›˝) ‹Îfi‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ±ı

1. @›Î_¿ ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı ¤√‰Îfi fl«fiÎ ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 9/8) ±fiı @›Î_¿ ¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ fl«fiÎ ¿flı
»ı (√Ì÷Î ó 9/10) ó √Ì÷΋Î_ ±Î ⁄LÔfiı› ≠¿Îflı◊Ì Á_ÁÎflfiÌ fl«fiÎfi_ ‰Hνfi ±Î‰ı »ı.
480 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

∞‰w’ »ı. Ωı ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿ÚÏ÷ fi ‹Îfiı ÷˘ ±ı
’fl‹ÎI‹V‰w’ … »ı; ’»Ì ÷ıfiÌ ∞‰ ±◊‰Î ≠¿ÚÏ÷ Á_iÎÎ
fi◊Ì flËı÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ¿I≤˝I‰ ±fiı ¤˘¿I≤I‰
fi◊Ì flËı÷_ (√Ì÷Î ó 18/17).
±ËŸ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ‰Î›,
±Î¿ÎÂ, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë_¿Îfl ó ±Î ±Îà ÂOÿ˘
·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±ı‹Î_◊Ì Ωı ’Î_« V◊Ò‚ ¤Ò÷˘◊Ì V◊Ò‚
V≤Ïp ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷◊Î ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë_¿Îfl ó
±Î hÎHÎı◊Ì ÁÒZ‹ V≤Ïp ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±Î ‰Hνfi‹Î_
V◊Ò‚ ±fiı ÁÒZ‹ V≤Ïp ÷˘ ±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ¿ÎflHÎw’
≠¿ÚÏ÷ ±ı‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ¿ÎflHÎw’ ≠¿ÚÏ÷fiΠωfiÎ
≠¿ÚÏ÷fi_ ‰Hνfi ±‘Ò fl_ flËÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±ÎÿflHÎÌ›
À̿οÎfl˘±ı ’Î_« V◊Ò‚ ¤Ò÷˘◊Ì ÁÒZ‹ ’_«÷L‹ÎhÎα˘
(ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘)fiı ·Ì‘Ì »ı, ¿ı …ı ’Î_«
V◊Ò‚ ¤Ò÷˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı. ‹fi ÂOÿ◊Ì ±Ëo¿Îfl ·Ì‘˘ »ı,
¿ı …ı ‹fifi_ ¿ÎflHÎ »ı. “⁄Ï©” ÂOÿ◊Ì ‹ËkÎI‰ (Á‹Ïp
⁄Ï©) ±fiı “±Ë_¿Îfl” ÂOÿ◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
±Î flÌ÷ı ±Î ±Îà ÂOÿ˘fi˘ ±ı‰˘ ±◊˝ ·ı‰Î◊Ì … Á‹Ïp
±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ’Ò fl_ ‰Hνfi ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ V◊Ò‚,
ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎ ó ±ı hÎHÎı Á‹Ïp ÂflÌfl˘ ±Î‰Ì Ω›
»ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ ±Î … Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷fi_ “≠¿ÚÏ÷-ω¿ÚÏ÷”fiÎ
fi΋◊Ì ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.1 ’fl_÷ ±ËŸ ±ı¿ ‰Î÷fi_
K›Îfi ±Î’‰Îfi_ »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ±’flÎ ±fiı ’flÎ
≠¿ÚÏ÷fi_ ‰Hνfi “≠¿ÚÏ÷-ω¿ÚÏ÷”fiÌ ºÏp±ı fi◊Ì ¿›*. Ωı
¤√‰Îfi ≠¿ÚÏ÷-ω¿ÚÏ÷fiÌ ºÏp±ı ‰Hνfi ¿fl÷ ÷˘ «ı÷fifiı
≠¿ÚÏ÷fiÎ fi΋◊Ì ¿Ëı÷ … fiÏË. ¿ı‹¿ı «ı÷fi fi ÷˘ ≠¿ÚÏ÷
»ı ±fiı fi ω¿ÚÏ÷ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfiı
±ËŸ …Õ ±fiı «ı÷fifi˘ ω¤Î√ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı … ±’flÎ
≠¿ÚÏ÷fiÎ fi΋◊Ì …Õfi_ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ fi΋◊Ì «ı÷fifi_
‰Hνfi ¿›* »ı.
±ËŸ ±ı ±Î› ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı M≤J‰Ì, …‚,
÷ı…, ‰Î› ±fiı ±Î¿Î ó ±Î ÷k‰˘fiÎ V◊Ò‚w’◊Ì V◊Ò‚
V≤Ïp ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ÷ı±˘fi_ ÁÒZ‹w’ …ıfiı
’_«÷L‹ÎhÎα˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı±˘fiÎ◊Ì ÁÒZ‹V≤Ïp
·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ÁÒZ‹V≤ÏpfiÎ_ ±_√ ‹fi, ⁄Ï© ±fiı
±Ë_¿Îfl »ı. ±Ëo¿Îfl ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı ó (1) “±Ëo-
±Ë_” ¿flÌfiı ±_÷—¿flHÎfiÌ T≤ÏkÎfi_ fi΋ ’HÎ ±Ë_¿Îfl »ı,
¿ı …ı ¿ÎflHÎw’ »ı. ±Î ◊¥ ±’flÎ “≠¿ÚÏ÷” …ıfi_ ‰Hνfi
±ËŸ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ◊›_ »ı ±fiı (2) “±Ë_” w’ı
T›„@÷I‰, ±ı¿ÿıÂÌ›÷Îfi_ fi΋ ’HÎ ±Ë_¿Îfl »ı, ¿ı …ı
¿÷νw’ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı Ïø›Î±˘fi˘ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı
»ı. ±Î ◊¥ “’flÎ ≠¿ÚÏ÷”, …ıfi_ Ô‰Hνfi ±ËŸ ’Î_«‹Î
f·˘¿‹Î_ ◊›_ »ı. ±Î ±Ë_¿Îfl ¿ÎflHÎÂflÌfl‹Î_ ÷ÎÿÎIÔQÔ›w’◊Ì
flËı »ı. ±Î ÷ÎÿÎIÔQÔ›‹Î_ ±ı¿ …Õ-±_ »ı ±fiı ±ı¿ «ı÷fi-
±_ »ı. ±ı‹Î_ …ı …Õ-±_ »ı ÷ı ¿ÎflHÎ ÂflÌfl »ı ±fiı
±ı‹Î_ …ı ±Ï¤‹Îfi ¿flı »ı, ÷ı «ı÷fi-±_ »ı. F›Î_ Á‘Ì
⁄˘‘ fi◊Ì ◊÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±Î …Õ-«ı÷fifiÎ ÷ÎÿÎIÔQÔ›‰Î‚Î
¿ÎflHÎÂflÌflfi˘ “±Ë_” ¿÷νw’ı Ïfifl_÷fl «Î· flËı »ı.
ÁÊ„MÔ÷fiı Á‹›ı ±ı ÁÒ÷ı·˘ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠√À fi◊Ì
◊÷˘. ÏfiƒÎ‹Î_◊Ì Ω√÷Î_ “Ë_ ÁÒ÷˘ Ë÷˘, ˉı Ω√˛÷ ◊›˘
»\_” ±Î flÌ÷ı “±Ë_”fiÌ ΩB≤Ï÷ ◊Λ »ı. ±ıfiÎ ’»Ì ‹fi
±fiı ⁄Ï© Ω√˛÷ ◊Λ »ı; …ı‹¿ı ó Ë_ @›Î_ »\_, ó ¿ı‹
»\_ ó ±Î ‹fifiÌ ΩB≤Ï÷ ◊¥ ±fiı Ë_ ±Î V◊‚ı, ±Î
Á‹›ı »\_ ó ±ı‰˘ Ïfiç› ◊‰˘ ±ı ⁄Ï©fiÌ ΩB≤Ï÷ ◊¥.
±Î flÌ÷ı ÏfiƒÎ‹Î_◊Ì Ω√÷Î_ …ıfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı, ÷ı
“±Ë_” ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı T≤ÏkÎw’Ì …ı ±Ë_¿Îfl »ı, ÷ı
±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±Î ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‰Î‚˘
±fiı ±Îl› ±Î’‰Î‰Î‚˘ «ı÷fi F›Îflı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı
’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ∞‰w’Ì ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ◊Λ
»ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚”.
Ωı ±Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı
’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ … ÁLÔ‹¬ ◊¥ Ω›, ’fl‹ÎIÔ‹Îfiı … ’˘÷ÎfiÎ
‹Îfiı ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ¿ÿÌ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ fi ‹Îfiı
±◊ν÷Ô˚ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ Á‰˝◊Î I›∞fiı
ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı ÷˘ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘
⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ …÷Î_ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘

1. ‹Ò·≠¿ÚÏ÷flω¿ÚÏ÷‹˝ËÿÎzΗ ≠¿ÚÏ÷ω¿Ú÷›— ÁMÔ÷ –– Ê˘Õ¿V÷ ω¿Îfl˘ fi ≠¿ÚÏ÷fi˝ ω¿ÚÏ÷— ’flÔÊ— ––

(ÁÎ_A›¿ÎÏfl¿Î 3)
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹Ò‚ ≠¿ÚÏ÷ ÷˘ ¿˘¥◊Ì ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ±Î◊Ì ÷ı ¿˘¥fiÌ ’HΠω¿ÚÏ÷ (¿Î›˝) fi◊Ì. ‹Ò‚ ≠¿ÚÏ÷◊Ì
’ıÿÎ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹ËkÎk‰, ±Ë_¿Îfl ±fiı ’_«÷L‹ÎhÎα˘ ó ±ı ÁÎ÷ ’ÿÎ◊˘˝ “ω¿ÚÏ÷” ’HÎ »ı ±fiı ÂOÿ ‰√ıflı ’Î_« ωʛ˘
÷◊Î ÿÁ ≥„Lƒ›˘fi_ ¿ÎflHΠˢ‰Î◊Ì “≠¿ÚÏ÷” ’HÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ÁÎ÷ı› ’ÿÎ◊˘˝ “≠¿ÚÏ÷-ω¿ÚÏ÷” »ı. ÂOÿ ‰√ıflı ’Î_« ωʛ˘,
ÿÁ ≥„Lƒ›˘ ±fiı ‹fi ó ±Î Á˘‚ ’ÿÎ◊˘˝ ¿ı‰‚ “ω¿ÚÏ÷” »ı; ¿ı‹¿ı ±ı ¿˘¥fiÌ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ (¿ÎflHÎ) fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÎ◊Ì
¿˘¥ ’HÎ ’ÿÎ◊˝ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷˘.
«ı÷fi fi ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı fi ω¿ÚÏ÷›ı »ı ±ı fi ÷˘ ¿˘¥fi_ ¿ÎflHÎ »ı ±fiı fi ¿Î›˝.
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 481

≠ı‹ ≠√À ◊¥ Ω› »ı,1 ¿ı …ı ’Ëı·Î_ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î◊Ì ±ÎÁ„@÷ ±fiı ¿Î‹fiÎfiÎ w’‹Î_
Ë÷˘. ±ı ≠ı‹ ±fi_÷, ±√Α, ±ÁÌ‹, ±Îfi_ÿw’ ±fiı
≠Ï÷ZÎHÎı Ô‰‘˝‹Îfi »ı. ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Î◊Ì ±Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷
≠ÎMÔ÷-≠ÎMÔ÷T› ◊¥ Ω› »ı, ’˘÷ÎfiÎ ±Á_√w’fi˘ ±fi¤‰
◊‰Î◊Ì iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı
Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ Áı‰Î‹Î_ ·√ÎÕÌfiı Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬
◊‰Î◊Ì ¿Ú÷¿ÚI› ◊¥ Ω› »ı ±Î ‹Îfi‰∞‰fifiÌ ’ÒHν÷Î
»ı ±fiı ÁŒ‚÷Î »ı.
“≠¿ÚÏ÷flp‘Î ±’flı›‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı
¿ı ±ËŸ …ı ±Îà ≠¿ÎflfiÌ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
»ı, ÷ı “T›Ïp ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷” »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı
‹fiW›fiı T›Ïp ≠¿ÚÏ÷ ±◊Î÷˚ ÂflÌfl◊Ì … ⁄_‘fi ◊Λ
»ı. Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷◊Ì fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› T›Ïp ÂflÌflfiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Î’b_ ¿flÌ ·ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ »ı.
T›Ïp ¿˘¥ ±·√ ÷k‰ fi◊Ì, ’fl_÷ Á‹Ïpfi˘ …
±ı¿ ±S’ ±_ »ı. Á‹Ïp ÁÎ◊ı ‹Îfiı·Îı Á_⁄_‘ … T›Ïp
¿Ëı‰Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‹ÏpfiÎ ±_ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ∞‰
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘ ÷ı Á‹Ïpfi˘ ±_ ÂflÌfl
… “T›Ïp” ¿Ëı‰Î› »ı. T›Ïp ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰˘ ±ı …
⁄_‘fi »ı. ±Î ⁄_‘fi »˘ÕΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ±ÎÃ
≠¿ÎflfiÌ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ∞‰w’Ì
’flÎ ≠¿ÚÏ÷±ı … ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎ¬Ì »ı.
Ωı ‘ÎflHÎ fi ¿flı ÷˘ ⁄_‘fifi˘ ≠ffi … fi◊Ì.
’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
∞‰ÎI‹Îfiı ’˘÷Îfi˘ ±_ ¿è΢ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı
∞‰¤Ò÷— ÁfiÎ÷fi—”. ’fl_÷ ±ı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ „V◊÷ flËı‰Î‰Î‚Î
‹fi ±fiı ’Î_«ı ≥„Lƒ›˘fiı ¬ıÓ«ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ
‹Îfiı »ı ó “‹fi— ÊWÔÃÎfiÌ„Lƒ›ÎÏHÎ ≠¿ÚÏ÷V◊ÎÏfi ¿Ê˝Ï÷”.
±ı … flÌ÷ı ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î_ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
ZÎıhÎw’◊Ì Á‹Ïpfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı »ßÎ f·˘¿‹Î_ T›ÏpfiÎ
ω¿Îfl˘fi_ ‰Hνfi ¿›*; ¿ı‹¿ı ±Î ω¿Îfl˘ T›ÏpfiÎ … ˢ›
»ı, Á‹ÏpfiÎ fiÏË. ±Î ⁄‘Î◊Ì ±ı … ÏÁ© ◊›_ ¿ı T›Ïp
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰˘ ±ı … ⁄Α¿ »ı. ±Î T›Ïp◊Ì Á_⁄_‘
÷˘Õ‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ T›Ïp ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ‰Hνfi
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ¿ı …ı Á‹Ïpfi_ … ±_√ »ı. T›Ïp
≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl Á‹Ïp V≤Ïp‹ÎhÎfiÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î
±Ï¤LÔfi »ı, ϤLÔfi ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Ò‚ ≠¿ÚÏ÷ ¿ÿÌ ¿˘¥fiÌ ⁄Α¿ ¿ı ÁΑ¿
(ÁËΛ¿) fi◊Ì ◊÷Ì. F›Îflı ÁΑ¿ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘
Á_⁄_‘ fi◊Ì ‹Îfi÷˘, I›Îflı ÷˘ ÷ı ÁËΛ¿ ◊¥ Ω› »ı,
’fl_÷ F›Îflı ±ı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ’Îı÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı,
I›Îflı ÷ı ⁄Α¿ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
‹Îfi‰Î◊Ì T›„WÀ ±Ë_÷Î (Ë_’b_) ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î ±Ë_÷Î
… ⁄_‘fifi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiı »ı.
±ËŸ “≥÷Ì›_ ‹ı” ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfi ±ı «ı÷‰Ì flèÎÎ
»ı ¿ı ±Î ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ‹ÎflÌ »ı. ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ¤Ò·◊Ì
’˘÷Î’b_ ¿flÌ ·ı‰_ ±ı … ‰Îfl_‰Îfl …LÔ‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ
»ı; ±fiı …ı ¤Ò· ¿flı »ı, ÷ıfiÎ µ’fl … ¤Ò· ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ
…‰Î⁄ÿÎflÌ Ë˘› »ı. ±Î◊Ì ∞‰ı ±Î “±’flΔfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷Î’b_ fi ¿fl‰_.
±Ë_÷΋Î_ ¤˘√ıE»Î ±fiı Ï…iÎÎÁÎ ó ±ı ⁄ıµ flËı
»ı. ±Î ’ˆ¿Ì ¤˘√ıE»Îfiı ¿‹˝›˘√ ¶ÎflÎ ÿÒfl ¿flÌ Â¿Î›
»ı ±fiı Ï…iÎÎÁÎfiı iÎÎfi›˘√ ¶ÎflÎ ’ÒflÌ ¿flÌ Â¿Î› »ı.
¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ±Î ⁄ı‹Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ±ı¿
ÁQ›¿ flÌ÷ı ’ÒHν ◊‰Î◊Ì ±ı¿⁄ÌΩ‹Î_ ⁄ÔLÔfiı ±Î‰Ì Ω›
»ı (√Ì÷Î-5/4-5) ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√ıE»ÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊÷Î_
Ï…iÎÎÁÎfiÌ ’HÎ ’ÒÏ÷˝ ◊¥ Ω› »ı ±fiı Ï…iÎÎÁÎfiÌ ’ÒÏ÷˝
◊÷Î_ ¤˘√ıE»ÎfiÌ ’HÎ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√‹Î_
¤˘√ıE»Î ÿÒfl ◊÷Î_ ÷◊Î iÎÎfi›˘√‹Î_ Ï…iÎÎÁÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊÷Î_
±Á_√÷Î ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ı ±Á_√÷Îfi˘ ’HÎ
µ’¤˘√ fi ¿fl‰Î◊Ì ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
‹fiW›fi˘ …LÔ‹ Á‰˝◊Î ÁÎ◊˝¿ ◊¥ Ω› »ı.
“∞‰¤Ò÷΋Ô˚” ó ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ∞‰w’ fi◊Ì, ’fl_÷
∞‰ ⁄fiı·˘ »ı. ±ı ÷˘ V‰÷— ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ±_Â
»ı. ¿ı‰‚ V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎÂflÌflw’Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ±ı ∞‰ ⁄L›˘ »ı. ±ı Á_⁄_‘ ΩıÕı
»ı ó ’˘÷ÎfiÎ Á¬fiı ‹ÎÀı. ±Î … Á¬ ±ıfiÎ
…LÔ‹‹flHÎw’Ì ‹ËÎfi ÿ—¬fi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ »ı.
“‹ËÎ⁄Îˢ” ó Ëı ±…\˝fi! ÷_ ‹ËÎfi „@÷Â΂Ì
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷_ ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¤ıÿfiı
Á‹…‰Î‹Î_ Á‹◊˝ »ı. ±ıfiı Á‹… ó “ωϩ”.

1. …ı ÁΑ¿‹Î_ iÎÎfi‹Î√˝fi_ ωÂıÊ ‹Ëk‰ ˢ› »ı, ÷ıfi΋Î_ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ≠ı‹ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÎ ±Î¿Ê˝HÎfiÎ w’‹Î_ ≠√À ◊¥ …Âı ±fiı
…ı ÁΑ¿‹Î_ ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl˘ ˢ› »ı, ÷ıfi΋Î_ ±ı ≠¤≠ı‹fiÎ w’‹Î_ ≠√À ◊¥ …Âı. Ωı iÎÎfi‹Î√˝‰Î‚Î ÁΑ¿fi˘ ±Î√˛Ë fiÏË Ë˘›
÷˘ ÷ıfi΋Î_ ’HÎ ≠¤-≠ı‹ ≠√À ◊¥ …Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ V‰w’⁄˘‘ ◊÷Î_ iÎÎfi‹Î√afi˘ ±Î√˛Ë fi◊Ì flËı÷˘; ±Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ≠¤-≠ı‹
◊¥ Ω› »ı. ±ı ºÏp±ı ±_÷‹Î_ ⁄LÔfiı (¤„@÷›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√Ì) ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı.
482 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚”1 ó ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î …√÷
…√ƒÒ’ fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı ó “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19), “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” Ô(±. 9/19). ¿ı‰‚
±Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ó ∞‰ı ÷ıfiı …√÷-w’◊Ì ‘ÎflHÎ ¿flÌ
flÎA›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ∞‰ ±Î Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi ‹ÎfiÌfiı
÷ıfiı ¿ı‰‚ ¤√‰IÔVÔ‰w’ … ‹Îfiı ÷˘ ÷ıfi_ …L‹‹flHÎ w’Ì
⁄_‘fi ÿÒfl ◊Âı.
¤√‰ÎfifiÌ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ˢ¥fiı ’HÎ ∞‰ÎIԋαı ±Î
ºU›‹Îfi …√÷fiı, ¿ı …ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı, ‘ÎflHÎ ¿flÌ
flÎA›_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·, ω¿ÎflÌ …√÷fiı
V◊ΛÌ, Á_ÿfl ±fiı Á¬≠ÿ ‹ÎfiÌfiı “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔw’ı
‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎA›_ »ı. …ıfiÌ ¤˘√˘ ±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛ‹Î_ …ıÀ·Ì
±ÎÁÏ¿÷ »ı ±fiı ±Î¿Ê˝HÎ »ı, ÷ıfiı ±ıÀ·Î … Á_ÁÎfl
±fiı ÂflÌfl V◊ΛÌ, Á_ÿfl ±fiı Á¬ÿÎ›Ì ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı.
’ÿÎ◊ÎıÛfi˘ Á_√˛Ë ÷◊Î ÷ı‹fi˘ µ’¤˘√ ¿fl‰ÎfiÌ ·Î·ÁÎ
… ¬ÎÁ ⁄Α¿ »ı. Á_√˛Ë◊Ì ±Ï¤‹Îfi…L› Á¬ ◊Λ
»ı ±fiı ¤˘√˘◊Ì Á_›˘√…L› Á¬ ◊Λ »ı. ±Î
Á¬ÎÁ„@÷◊Ì … ∞‰ı …√÷fiı …√÷Ô˚-w’◊Ì ‘ÎflHÎ ¿flÌ
flÎA›_ »ı. Á¬ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı … ÷ı ±Î …√÷fiı
¤√‰IV‰w’ı fi◊Ì Ωı¥ ¿÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı VhÎÌ ‰ÎV÷‰‹Î_
…fifi-ÂÏ¿÷ »ı; ’fl_÷ VÔhÎÌ‹Î_ ±ÎÁ@÷ ’flÔÊ VhÎÌfiı
‹ÎI≤w’ı fi◊Ì Ωı¥ ¿÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl ‰ÎV÷‰‹Î_
¤√‰IV‰w’ »ı; ’fl_÷ Á_ÁÎflfiı ’˘÷Îfi˘ ¤˘B› ‹Îfi‰Î‰Î‚˘
¤˘√ÎÁ@÷ ’flÔÊ Á_ÁÎflfiı ¤√‰IV‰w’ı fi◊Ì Ωı¥ ¿÷˘.
±Î ¤˘√ÎÁ„@÷ … …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flΉı »ı ±◊ν÷Ô˚ …√÷fiı
‘ÎflHÎ ¿flΉ‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, ÁC΂Π‹fiW›˘fiÎ ÂflÌflfiÌ µI’ÏkÎ fl…-
‰Ì›˝◊Ì … ◊Λ »ı, ¿ı …ı V‰w’◊Ì ±Î’˘±Î’ … ‹Ï·fi
»ı. ’fl_÷ ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ ’flÔÊ˘fiÌ ±ı ÂflÌfl˘‹Î_ ‹Ï·fi
⁄Ï© fi◊Ì ◊÷Ì, ’fl_÷ fl‹HÎÌ› ⁄Ï© ◊Λ »ı. ±Î fl‹HÎÌ›
⁄Ï© … …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flΉı »ı.
fiÿÌfiı Ï¿fiÎflı ∂¤ı·Î ±ı¿ Á_÷fiı ¿˘¥±ı ¿èÎ_ ¿ı
“…\±˘ ‹ËÎflÎ…! ±Î fiÿÌfi_ ’ÎHÎÌ ‰ËÌ flèÎ_ »ı ±fiı
’ı·Î ’· µ’fl ‹fiW›˘ ‰ËÌ flèÎÎ_ »ı.” Á_÷ı ÷ıfiı ¿èÎ_
¿ı “…\±˘ ¤Î¥, fiÿÌfi_ ’ÎHÎÌ … fiÏË, ¬ÿ fiÿÌ ’HÎ
‰ËÌ flËÌ »ı; ±fiı ’Ò· µ’fl ‹fiW›˘ … fiÏË ¬ÿ ’·
’HÎ ‰ËÌ flè΢ »ı.” ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±ı fiÿÌ, ’·
÷◊Î ‹fiW›˘ ⁄Ë {Õ’◊Ì fiÎÂfiÌ ÷flŒ …¥ flèÎÎ_ »ı.
1. √Ì÷΋Î_ “…√÷Ô˚” ÂOÿ ¿›Î_¿ “’flΔ ≠¿ÚÏ÷fi˘ (±. 7/13), @›Î_¿ “±’flΔ ≠¿ÚÏ÷fi˘ (±. 7/5) ±fiı @›Î_¿ “’flÎ-±’flΔ ⁄ıµ
≠¿ÚÏ÷±˘fi˘ ‰Î«¿ »ı. (±. 7/6).
[±K›Î› 7
±ı¿ Ïÿ‰Áı, fi ±ı fiÿÌ flËıÂı, fi ±ı ’· flËıÂı ±fiı
fi ±ı ‹fiW›˘ flËıÂı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î M≤J‰Ì ’HÎ ‰ËÌ
flËÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠·›fiÌ ÷flŒ …¥ flËÌ »ı. ±Î flÌ÷ı
¤Î‰w’◊Ì ÿı¬Î‰Î‰Î‚_ ±Î Á‹√˛ …√÷ ≠Ï÷ZÎHÎı
±¤Î‰‹Î_ …¥ flèÎ_ »ı; ’fl_÷ ∞‰ı ÷ıfiı ¤Î‰w’◊Ì ±◊ν÷Ô̊
“»ı” w’◊Ì ‘ÎflHÎ (V‰Ì¿Îfl) ¿flÌ flÎA›_ »ı. ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ
(V‰w’◊Ì) µI’ÏkÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ’fl_÷ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı
÷ÎÿÎIQ› ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î ÂflÌflfiÌ µI’ÏkÎfiı ’˘÷ÎfiÌ
µI’ÏkÎ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ÂflÌflfiÎ fiÎÂfiı ’˘÷Îfi˘ fiÎÂ
‹ÎfiÌ ·ı »ı, …ı◊Ì ±ı …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı »ı. Ωı ±ı
±’flÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi ΩıÕı, ±ıfiÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ Ω›
±◊ν÷Ô˚ ¤Î‰w’◊Ì ±ıfiı ÁkÎÎ fi ±Î’ı ÷˘ …√÷ Á÷w’◊Ì
ÿı¬Î¥ … fi◊Ì Â¿÷_.
“≥ÿ‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl ó ⁄LÔfiı ·ı‰Î_
Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl ±·√-±·√ fi◊Ì.
÷k‰÷— (‘Î÷ «Ì…) ±ı¿ … »ı. ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfi˘
¤ıÿ ¿ı‰‚ ‹Îfiı·˘ »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ±¤ıÿ … »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı “≥ÿ_ ÂflÌfl‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì
ÂflÌflfiı ZÎıhÎ ⁄÷ÎT›_ (±. 13/1); ’fl_÷ F›Î_ ZÎıhÎfi_
‰Hνfi ¿›* »ı, I›Î_ Á‹Ïpfi_ … ‰Hνfi ◊›_ »ı (±.
13/5) ±fiı ≥E»Î-¶ıÊ ‰√ıflı ω¿Îfl˘ T›ÏpfiÎ ‹Îfi‰Î‹Î_
±ÎT›Î »ı (±. 13/6); ¿ı‹¿ı ≥E»Î ‰√ıflı ω¿Îfl˘
T›Ïp ≠ÎHÎÌfiÎ … ˢ› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á‹Ïp
±fiı T›Ïp ÷k‰÷— ±ı¿ … »ı. ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
’˘÷Îfiı ÂflÌfl ‹Îfi‰Î◊Ì “±Ë_÷Δ ±fiı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_
‹Îfi‰Î◊Ì “‹‹÷Δ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì ⁄_‘fi ◊Λ
»ı. Ωı ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ±◊‰Î
’˘÷ÎfiÌ ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ±fi¤‰
◊¥ Ω› ÷˘ ±Ë_÷Î ±fiı ‹‹÷Î ±Î’‹ı‚ı ÿÒfl ◊Λ
»ı. ±Î ±Ë_÷Î ±fiı ‹‹÷Î ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı
¤„@÷›˘√ ó hÎHÎı›◊Ì ÿÒfl ◊Λ »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ó
“Ïfi‹˝‹˘ ÏfiflË_¿Îfl—” (√Ì÷Î ó 2/71), iÎÎfi›˘√◊Ì ó
“±Ë_¿Îfl_. . . ω‹E› Ïfi‹˝‹—” (√Ì÷Î ó 18/53)
±fiı ¤„@÷›˘√◊Ì “Ïfi‹˝‹Îı ÏfiflË_¿Îfl—” (√Ì÷Î ó
12/13). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …Õ÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊‰˘ Ωı¥±ı. ¿ı …ı ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ »ı. ±Î◊Ì
ω‰ı¿’Ò‰˝¿ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ‰ÎV÷ω¿÷Îfi˘ ±fi¤‰
¿fl‰Î◊Ì ±ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊Λ »ı.
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 483

ωÂıÊ ‰Î÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±≠ÎMÔ÷ ≠÷Ì÷ ◊¥ flèÎÎ »ı. Á_ÁÎfl
ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ ÷ÒÀ÷Î_ … ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ
…ı‰Ì flÌ÷ı √flÔÏÂW›fi˘ Á_⁄_‘ ˢ› »ı, ÷˘ ±ı‹Î_ √flÔ ‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘fi˘ ±◊‰Î Á_ÁÎflfiÌ ±≠΄MÔ÷ ±fiı
ÏÂW›fiı ’˘÷Îfi˘ ÏÂW› ‹Îfiı »ı. ÏÂW› √flÔfiı ’˘÷ÎfiÎ √flÔ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
‹Îfiı »ı. ±Î flÌ÷ı √flÔ ±·√ »ı ±fiı ÏÂW› ±·√ »ı “Ë_”’HÎÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀıı ÁΑ¿ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı
±◊ν÷Ô˚ ±ı ⁄LÔfiıfiÌ ±·√-±·√ ÁkÎÎ ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiı fi ÷˘ ’˘÷Îfi_ V‰w’ Á‹…ı, fi ÷ıfiÎ◊Ì
±ı ⁄LÔfiıfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ±ı¿ hÎÌ∞ ÁkÎÎ ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√Ì ¿_¥ ‹‚‰ÎfiÌ ≥E»Î flάı ±fiı fi ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ
Ω› »ı, …ıfiı “Á_⁄_‘fiÌ ÁkÎΔ ¿Ëı »ı.1 ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿_¥ ¿flı. …ı ¿_¥ ¿flı, ÷ı ÁC΂_ ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı
ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±_ ∞‰ı ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ‹ÎÀı … ¿fl÷˘ flËı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ¿_¥ ≠¿ÚÏ÷…L›
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘ »ı. ±Î Á_⁄_‘fiı ¿ÎflHÎı ±ı¿ ’ÿÎ◊˘˝ »ı, ÷ı ⁄‘ÎfiÌ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı; ±Î◊Ì
hÎÌ∞ ÁkÎÎ ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√Ì Ω› »ı, …ıfiı “Ë_” ’b_ ÷ı‹fiı ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfiÌ … Áı‰Î‹Î_ ›˘…÷˘
¿Ëı »ı. Á_⁄_‘fiÌ ±Î ÁkÎÎ (“Ë_”’b_) ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Ì flËı. ±ıfiÎ◊Ì Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ
»ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı fiÏË. ∞‰ ¤Ò·◊Ì ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ±‰ÏÂp flËÌ Ω›
Á_⁄_‘fiı ÁI› ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ ÁÿÔ˚¤Î‰ ¿flÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ±Î
»ı ±fiı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ∞‰ Á_ÁÎfl◊Ì fiÏË, ¿‹˝›˘√ ◊›˘. iÎÎfi›˘√‹Î_ ω‰ı¿-ω«Îfl’Ò‰˝¿ ≠¿ÚÏ÷fiÎ
’fl_÷ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘◊Ì … ⁄_‘Λ »ı. ¿Î›˝ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
√flÔ ±fiı ÏÂW›‹Î_ ÷˘ ⁄LÔfiıfiÌ ±·√-±·√ ¿fl‰Î◊Ì V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı …ÕfiÎ
ÁkÎÎ »ı ±fiı ⁄LÔfiı ±ı¿⁄ÌΩ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı; Á_⁄_‘◊Ì …ı ±Ë_÷Î (“Ë_”’b_) ’ıÿÎ ◊¥ Ë÷Ì, ÷ıfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ
’fl_÷ ∞‰ («ı÷fi) ±fiı Á_ÁÎfl (…Õ) ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ◊¥ Ω› »ı.
¿ı‰‚ ±ı¿ ∞‰fiÌ … ‰ÎV÷ω¿ ÁkÎÎ »ı ±fiı ±ı … ¤„@÷›˘√‹Î_ “Ë_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¿ı‰‚
¤Ò·◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfiı »ı. Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı ÷◊Î Ë_ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfi˘ fi◊Ì ±fiı
≠Ï÷ZÎHÎı fip ◊¥ flè΢ »ı; ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ ÂflÌfl-Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ_ fi◊Ì” ó ±ı‰Ì ºœ ‹ÎL›÷Î ¿flÌfiı
Á_⁄_‘ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ±Î’‹ı‚ı fip ◊¥ flè΢ »ı. ±ı‰_ ¤@÷ Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ¤√‰I’flΛHÎ ◊¥
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎfl◊Ì Á¬ ≠÷Ì÷ ◊Λ Ω› »ı, …ı◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ ±Î’‹ı‚ı ÷ÒÀÌ Ω› »ı
»ı. I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ V◊Î›Ì ≠÷Ì÷ ±fiı ±Ë_÷ÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎ ◊¥ Ω› »ı.
◊Λ »ı, ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ ±Î flÌ÷ı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó
Á_⁄_‘ Á¬ÎÁÏ¿÷ µ’fl … À¿ı·˘ »ı. Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ±Î hÎHÎı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿fi_ ’HÎ ⁄flÎ⁄fl ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î◊Ì
Á¬ÎÁÏ¿÷’Ò‰˝¿ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î Á_⁄_‘fiı ¿ÎflHÎı … Á_ÁÎfl …Õ÷Î ÁÎ◊ıfi˘ Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ
±≠ÎMÔ÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ≠ÎMÔ÷ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — F›Îflı «ı÷fi ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ “±Ë‹Ô˚”fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿w’ ◊¥fiı
’˘÷Îfiı “Ë_ »\_” ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ∞‰w’ ⁄fiı·Ì “’flÎ ≠T≤ÏkΔ ¿Ëı‰Î› »ı. “±Ë‹Ô˚” (Ë_) ◊Ì ±Î ⁄Î…\ …√÷
(±’flÎ ≠¿ÚÏ÷) »ı ±fiı ’ı·Ì ⁄Î…\ ’fl‹ÎI‹Î »ı, ’fl_÷ ∞‰ ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ V‰Ì¿Îfl fi ¿flÌfiı, ⁄S¿ı ÷ı‹fiÌ ±’flÎ
≠¿ÚÏ÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı ÷ıfiı …√÷w’ı ‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı »ı ±fiı …L‹-‹flHÎfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı.
“±’flı›Ï‹÷VI‰L›Î‹Ô˚” ó ±’flÎ◊Ì ±L› ’flÎ »ı ±fiı ’flÎ◊Ì ±L› ±’flÎ »ı. ±’flÎ “±L›” ±ıÀ·ı ¿ı ωΩ÷Ì›
»ı. ±L›fiı ’¿Õ‰Î◊Ì … ’flÎ “∞‰” ⁄fiÌ Ω› »ı ó “∞‰¤Ò÷΋˚”.
±’flÎ (’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·) ±fiı ’flÎ (±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·) ó ⁄Lfiı ¤√‰ÎfifiÌ ≠¿ÚÏ÷±˘ ±◊ν÷Ô˚ „@÷±˘ »ı ó V‰¤Î‰
»ı. ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ˢ‰Î◊Ì ⁄Lfiı ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı „@÷‹Îfi ωfiΠ„@÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ÷Ì
fi◊Ì. …ı‹ fi¬ ±fiı ‰Î‚ (¿ıÂ) ÏfiW≠ÎHΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÎ ≠ÎHΛ@÷ ÂflÌfl◊Ì ±·√ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
1. √flÔÏÂW›fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ √flÔfi_ ¿Î‹ ¿ı‰‚ ÏÂW›fi_ ÏË÷ ¿fl‰Îfi_ »ı ±fiı ÏÂW›fi_ ¿Î‹ ¿ı‰‚ √flÔfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Îfi_ »ı. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·Î …ıÀ·Î ’HÎ Á_⁄_‘˘ »ı, ÁC΂Π¿ı‰‚ ±ı¿⁄ÌΩfi_ ÏË÷ ¿ı Áı‰Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı, ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fiÏË.
484 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ …Õ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ «ı÷fi ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ fi◊Ì ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” (√Ì÷Î-9-19) ±Î ≠‹ÎHÎı
F›Îflı ±’flÎ ±fiı ’flÎ ó ⁄Lfiı ≠¿ÚÏ÷±˘ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ÷˘ ’»Ì ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› Â_ ⁄Î¿Ì flèÎ_? ±◊ν÷Ô̊
¿o¥ ’HÎ ÂıÊ fi flèÎ_. “‰ÎÁÿı‰—Á‰˝‹˚” (√Ì÷Î 7-19) ‹÷·⁄¿ı ±’flÎ ±fiı ’flÎ - ⁄LÔfiı ≠¿ÚÏ÷±˘ ÁÎ◊ı ¤√‰Îfifi_
V‰w’ “Á‹√˛” »ı ó ±◊ν÷Ô˚ ’flÎ-±’flÎ, …Õ-«ı÷fi ⁄‘_ … ¤√‰Îfi »ı.
“››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” fi˘ ‹÷·⁄ »ı ¿ı, Á_ÁÎfl fi ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ »ı, ⁄S¿ı ∞‰fiÌ ºÏp (‹ÎL›÷Î)‹Î_
»ı. ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ Á÷-±Á÷ Á‰˝ ¿Î_¥ ÷ı … »ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” (√Ì÷Î-9/19) ±fiı ‹ËÎI‹ÎfiÌ ºÏp‹Î_
’HÎ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚ (√Ì÷Î-7/19) ∞‰ı … flÎ√-¶ıÊfiı ·Ì‘ı …√÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©‹Î_
‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎA›_ »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ±Î√‚ ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ “‹fi—ÊWÃÎfiÌ„Lƒ›ÎÏHÎ ≠¿ÚÏ÷V◊ÎÏfi
¿Ê˝Ï÷” ó ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. …√÷fiı ÁkÎÎ ±Î’‰Î◊Ì … flÎ√ ó ¶ıÊ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
∞‰ı Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì ±fiı ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì. ‹ËkÎÎ ±Î’‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ ±◊ν÷Ô˚
Á¬-¤˘√fiÌ ≥E»Î ’ıÿÎ ◊¥, …ıfiÎ ¿ÎflHÎı ∞‰ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’ÕÌ √›˘. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı¿ ¤√‰Îfi
ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ∞‰ Á_ÁÎflfiÎ ⁄_‘fi‹Î_ ’Õu˘ »ı. ÷ı◊Ì ⁄Ì∞ ÁkÎÎ fi ‹Îfi‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ∞‰fiÌ
»ı. Ωı ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ fi ‹Îfiı ÷˘ Á_ÁÎfl »ı … @›Î_ ?
¤√‰Îfiı M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ‰Î›, ±Î¿ÎÂ, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹Ô˚ ó ±Î ±ÎÃı›fiı ±’flÎ (…Õ) ≠¿ÚÏkÎ
¿ËÌ »ı.1 ÷ı◊Ì …ı‹ M≤J‰Ì …Õ ±fiı ΩHÎÌ Â¿Î› ÷ı‰Ì »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±Ë‹Ô˚ ’HÎ …Õ ±fiı ΩHÎÌ Â¿Î›
÷ı‰˘ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı M≤J‰Ì, …‚ ‰√ıflı ±ÎÃı› ±ı¿ … ΩÏ÷fiÎ »ı2 ±◊ν÷Ô˚ …ı ΩÏ÷fiÌ M≤J‰Ì »ı, ±ı …
ΩÏ÷fi˘ ±Ë‹Ô˚ ’HÎ »ı. ±◊ν÷Ô˚ ±Ë‹Ô˚ ’HÎ ‹ÎÀÌfiÎ œıŒÎ …ı‰˘ …Õ ±fiı ºU› »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±Ë‹Ô˚fiı ±ı÷kÎÎ◊Ì
(±Î ZÎıhÎ fi΋◊Ì) ¿è΢ »ı; …ı‹¿ı ó “±ı÷ÿ˚ ›˘‰ıÏkΔ (√Ì÷Î-13/1) “±ı÷÷˚” (±Î) @›Îflı› “±Ë‹Ô˚” (Ë_) ˢ÷˘
fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±Ë‹Ô˚ fiı ±ı÷kÎÎ◊Ì ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±ı (±Ë‹Ô˚) ±Î’b_ V‰w’ fi◊Ì. ’fl_÷ F›Îflı «ı÷fi (∞‰)
±Î ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_ ÷ÎÿÎIQ› ‹ÎfiÌ ·ı »ı I›Îflı ÷ı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı ó “±Ë_¿Îfl ω‹ÒœÎI‹Î ¿÷νËÏ‹Ï÷‹L›÷ı
(√Ì÷Î-3-27). ±Îfiı … Ï«……Õ√˛_Ï◊ ¿Ëı »ı.
“±Ë_¿Îfl ≥Ï÷›_ ‹ı” ó ±Î ‘Î÷w’ ±Ë_¿Îfl ÷˘ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi˘ (…Õ) »ı, ’fl_÷ “Ë_ »\_” ó ±Î √˛_Ï◊w’ ±Ë_¿Îfl
‹ÎhÎ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi˘ fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ’HÎ ‹‚ı·Ì »ı. ÷k‰iÎÎfi ◊‰Î◊Ì …L‹-‹flHÎ ±Î’fiÎfl˘ ±Î √˛_Ï◊w’
±Ë_¿Îfl ÷˘ flËı÷˘ fi◊Ì ’fl_÷ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ‘Î÷w’ ±Ë_¿Îfl flËı »ı.
Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ fi ÷˘ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ »ı ±fiı fi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ »ı, ⁄S¿ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷
Ïø›Îw’ ±fiı ’ÿÎ◊˝w’ »ı. ’fl‹ÎI‹Î ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁËΛ◊Ì … V≤Ïp-fl«fiÎ ¿flı »ı. ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ ∞‰, Ïø›Î ±fiı
’ÿÎ◊˝w’ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊¥fiı ±fiı ÷ıfi˘ ±Îl› ·¥fiı ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ±’flÎfiÌ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ÷ıfi˘
±Îl› ·ı‰˘ ±ı … …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ … “‹R›ÎÁ¿÷‹fiΗ ’Î◊˝
›˘√_ ›GÔ…fi˚ ‹ÿÎl›—” ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ’˘÷Îfi΋Î_ ±ÎÁ„@÷ (≠ı‹) ¿fl‰Î ±fiı ’˘÷Îfi˘ ±Îl› ·ı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
Ωı ∞‰ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ±ÎÁ„@÷ fi flάı ±fiı ÷ıfi˘ ±Îl› fi ·ı ÷˘ ÷ı ‹@÷ ◊¥ …Âı. Ωı ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ±ÎÁ„@÷
(≠ı‹) ¿flı ±fiı ÷ı‹fi˘ ±Îl› ·ı ÷˘ ÷ı “¤@÷” ⁄fiÌ …Âı.
…√÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ⁄_‘fi¿Îfl¿ …√÷ ÷˘ ∞‰fi_ … Ïfi‹Î˝HÎ »ı. ∞‰ … …√÷fiı ’¿Õı »ı ±fiı ÷ı◊Ì
… Á¬-ÿ—¬ ◊Λ »ı, ⁄_‘fi ◊Λ »ı, «˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘, ¤Ò÷, ≠ı÷, Ï’ÂΫ, ÿı‰÷Î ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘ ÷◊Î fifl¿˘fiÌ
≠΄M÷ ◊Λ »ı. Ák‰, fl… ±fiı ÷‹ ó ±Î hÎHÎı √H΢ ¿˘¥ fi¿ÁÎfi ¿fl÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ Á_√ ¿fl‰Î◊Ì ∞‰,

1. M≤J‰Ì V◊Ò‚ »ı. M≤J‰Ì◊Ì ÁÒZ‹ …‚ »ı. …‚◊Ì ÁÒZ‹ ÷ı… »ı. ÷ı…◊Ì ÁÒZ‹ ‰Î› »ı. ‰Î›◊Ì ÁÒZ‹ ±Î¿Î »ı. ±Î¿ÎÂ◊Ì
ÁÒZ‹ ‹fi »ı. ‹fi◊Ì ÁÒZ‹ ⁄Ï© »ı. ⁄Ï©◊Ì ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚ »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ⁄‘Î◊Ì ÁÒZ‹ ±Ë‹Ô˚ »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfiı
V◊Ò‚◊Ì ÁÒZ‹ Á‘Ì ø‹ ≠‹ÎHÎı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı.
2. ±ı¿ ±fiı¿‹Î_ ±fi√÷ (’λ‚ √›ı·_) ◊Λ ÷˘ ÷ıfiı ΩÏ÷ ¿Ëı »ı. M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ‰Î›, ±Î¿ÎÂ, ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ±Ë‹Ô˚ ó ±Î
±ÎÃı›‹Î_ Ω÷Ì› ±ı¿÷Î ÷˘ »ı, ’fl_÷ V‰w’fiÌ ±ı¿÷Î fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ΩÏ÷ ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı‹fi_ V‰w’ ±·√-±·√ »ı. ÷ı◊Ì
÷ıfiı “±p‘Δ ¿ËÌ »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ M≤J‰Ì, …‚ ‰√ıflıfiı ’HÎ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı.
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 485

∂K‰˝√Ï÷, ‹K›√Ï÷ ±fiı ±‘˘√Ï÷‹Î_ Ω› »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎ Á_√˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î-13-21). √H΢fi˘
Á_√ ∞‰ ’˘÷ı ¿flı »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿fl÷Ì fi◊Ì. Á_⁄_‘ fi◊Ì ÷˘ ≠¿ÚÏ÷ ¿flı »ı ¿ı fi √HÎ ¿flı
»ı, fi ≥„Lƒ›˘ ¿flı »ı, fi ‹fi ¿flı »ı, fi ⁄Ï© ¿flı »ı. ∞‰ ’˘÷ı … Á_⁄_‘ ¿flı »ı. ÷ı◊Ì … Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊¥ flè΢
»ı, …L‹-‹flH΋Î_ …¥ flè΢ »ı. ∞‰ V‰÷_hÎ »ı, ¿ı‹¿ı ÷ı ’flÎ ±◊ν÷Ô˚ µI¿Úp ≠¿ÚÏ÷ »ı. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ÷˘ Ï⁄«ÎflÌ
¿_¥ ¿fl÷Ì fi◊Ì ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi΋Î_ «ı÷fiÎ ±fiı ¿Î‹fiÎ fi◊Ì. ÷ıfiÎ◊Ì Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı, ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ó ÿv’›˘√ ¿flÌfiı
∞‰ ¨«-fiÌ« ›˘Ïfi±˘‹Î_ Ω› »ı. ¤À¿ı »ı. ‹÷·⁄ ¿ı, ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰ ωΩ÷Ì› …√÷fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· …√÷w’ ◊¥ Ω› »ı.1 (±Î … ±K›Î›fi˘ 13‹˘ f·˘¿) ÷ıfiÌ ºÏp ÂflÌfl ÷flŒ
… flËı »ı, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ VdflHÎÎ ◊÷Ì … fi◊Ì.
…ı ±Î’HÎÎ◊Ì ⁄‘Ì flÌ÷ı ±·√ »ı ÷ı …√÷ ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ó ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ
·Ì‘Ì ó ±ı … …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ …√÷ ±Î’b_ »ı … fiËŸ; ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ±Î’HÎÌ «Ì… ±Î’HÎfiı
‹‚Ì √¥ ˢ÷ ÷˘ ±Î’HÎÌ ¿Î‹fiα˘ ¿Î›‹ ‹ÎÀı fip ◊¥ Ω÷ ±fiı ±Î’HÎı Ïfi‹˝‹, Ïfi¤˝›, ÏfiÏç_÷, ÏfiW¿Î‹ ◊¥
Ω÷, ’fl_÷ …√÷ ±Î’HÎfiı ±ı‰Ì «Ì… ±Î’Ì Â¿÷_ fi◊Ì …ı ±Î’HÎÌ Ë˘› ±◊ν÷Ô˚ …ı ±Î’HÎÎ◊Ì @›Îflı› ω¬>ÀÌ ’Õı
fiËŸ. …ı «Ì… ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’HÎÌ »ı, ÷ı …√÷ ¶ÎflÎ ≠ÎM÷ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì ⁄S¿ı …√÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î◊Ì
… ≠ÎM÷ ◊¥ ¿ı »ı... ±Î’HÎÌ ‰V÷ »ı ó ’fl‹ÎI‹Î. ±Î’HÎı ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ … ±_ »Ì±ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı”
(√Ì÷Î 15-7) ÷ıfiÌ ≠΄M÷fi˘ µ’Λ (¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp±ı) ±ı »ı ¿ı …√÷‹Î_◊Ì ‹‚ı·Ì ‰V÷±˘ (ÂflÌfl ‰√ıflı)fiı …√÷fiÌ
… Áı‰Î‹Î_ ±’a ÿ¥±ı ±fiı ⁄ÿ·Î‹Î_ ÷ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿ÂÌ … ±ÎÂÎ (Œ·ıE»Î) fiÎ flά̱ı. ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ Á_⁄_‘
’HÎ fi ΩıÕ̱ı; Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ Á_⁄_‘ fi ΩıÕ̱ı. Áı‰Î ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ’HÎ ¿˘¥fiı ¿p fi ±Î’̱ı
±ı lıWà »ı. ¿˘¥fiı ’HÎ ¿p fi ±Î’‰Î◊Ì, ¿˘¥fi_ ’HÎ ±ÏË÷ fi ¿fl‰Î◊Ì Áı‰Î ±Î’‹ı‚ı … ◊‰Î ·Î√ı »ı, ¿fl‰Ì
’Õ÷Ì fi◊Ì.2 ±Î’‹ı‚ı ◊fiÎflÌ Ïø›Îfi_ ±Ï¤‹Îfi ◊÷_ fi◊Ì, ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚fiÌ ≥E»Î ’HÎ ◊÷Ì fi◊Ì. ±Ï¤‹Îfi ±fiı
Œ‚fiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì ±Î’HÎfiı ±ı ‰V÷ ‹‚Ì Ω› »ı, …ı ¬flı¬fl ±Î’HÎÌ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±·√ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—”. ÷ıfiı ωÂıÊ
ÁkÎÎ ∞‰ı … ±Î’Ì »ı. …ı‹ ¿ı wÏ’›Î-’ˆÁÎfi_ ’˘÷Îfi_ ¿˘¥ ‹Ëk‰ fi◊Ì, ’HÎ ±Î’HÎı … ·˘¤fiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ‹Ëk‰
±Î’̱ı »Ì±ı. ±Î’HÎı …ıfiı ‹Ëk‰ ±Î’̱ı »Ì±ı ±ı‹Î_ ±Î’b_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. ‹Ëk‰ I›Îflı ±Î’̱ı »Ì±ı F›Îflı
ÿ˘Ê˘fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fḻı »Ì±ı.3 ¿Î‹w’Ì ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎıı … jÎÌ‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. ·˘¤w’Ì ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎı … ‘fi‹Î_
±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı, ‹˘Ëw’ ÿ˘Êfiı ¿ÎflHÎı … ¿<À<Q⁄-’Ïfl‰Îfl‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı. ‰√ıflı...‰√ıflı. ’fl_÷ ÿ˘Ê˘ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ›
◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ÿ˘Ê, ÿ˘Êw’ı ÿı¬Î÷Î fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎfiı ±ı ‰Î÷fiÌ ¬⁄fl fi◊Ì ’Õ÷Ì ¿ı ±Î’HÎı … ÷ı‹fiı (±’flÎ
≠¿ÚÏ÷fiı) ÁkÎÎ ±fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ì flèÎÎ »Ì±ı. ÷ÎÿÎIQ› ¬÷‹ ◊÷Î_ ÿ˘Ê ÷˘ flËı÷Î fi◊Ì ±fiı √HÎ ÿı¬Î÷Î fi◊Ì !
±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘‹Î_ hÎHÎ ·˘¿, «˙ÿ ¤‰fi, …Õ-«ı÷fi, V◊Ήfl-…_√‹, ◊·«fl-…·«fl, fi¤«fl, …flΛ, ±_Õ…, V‰ıÿ…,
µÏÿÔ˚¤F…, Á΄k‰¿-flÎ…Á-÷΋Á, ‹fiW›, ÿı‰÷Î, Ï’÷fl, √L‘‰˝, ’Â, ’ZÎÌ, ¿ÌÀ, ’÷_√, ¤Ò÷-≠ı÷, Ï’ÂΫ, ⁄˛õflÎZÎÁ
‰√ıflı …ı ¿Î_¥ ’HÎ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î ÷◊Î ¿S’fi΋Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı‹Î_ “’flΔ ±fiı “±’flΔ ó ±Î ≠¿ÚÏ÷±˘ ÏÁ‰Î›
¿Â_ … fi◊Ì. …ı Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î ±fiı ¿S’fi΋Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı …ı ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi-⁄Ï©-±Ë‹Ô˚ ¶ÎflÎ Ωı‰Î,
ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î, ω«Îfl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı ⁄‘_ … “±’flΔ »ı. ’fl_÷ …ı …\±ı »ı, ÁÎ_¤‚ı »ı, ‰Î_«ı »ı, ω«Îflı »ı,

1. ±ËŸ “…√÷” ÂOÿ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fi_ ‰Î«¿ »ı ó “√E»÷ÌÏ÷ …√÷”.

2. ¿˘¥fi_ ’HÎ ±ÏË÷ fi ¿fl‰Î◊Ì ⁄ı ‰Î÷˘ ◊Âı ó ±‹ı ¿Â_ fiËŸ ¿fḻı, Ωı ¿_¥ ¿flÌÂ_ ÷˘ ±‹ÎflÎ◊Ì Áı‰Î … ◊Âı. ¿Â_ fi
¿fl‰_ ±◊‰Î Áı‰Î ¿fl‰Ì ó ±Î ⁄Lfiı◊Ì … Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘óωE»ıÿ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Â_ fi ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ÿ˘Ê ◊÷˘ …
fi◊Ì ±fiı ±Î’‹ı‚ı (ÁË…) Áı‰Î ◊‰Î◊Ì ⁄‘Î ÿ˘Ê˘ ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ ¿ı, “¤˘…fi ¿fl‰Î‹Î_ “Ë_ ¬Î™ »\_” ó ±Î
≠¿Îflfi˘ …ı ±Ï¤‹Îfi ◊Λ »ı, ÷ı‰˘ ¤˘…fi ’«‰Î‹Î_ ◊÷˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ±Î’‹ı‚ı … ’«ı »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı Áı‰Î ±Î’‹ı‚ı
◊‰Î◊Ì ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ÎÁ„@÷fi˘ I›Î√ V‰÷— ◊Λ »ı.
3. Á_ÁÎflfiÎ_ ⁄‘Î_ Á¬˘ ÿ˘Ê›@÷ »ı. ÿ˘Ê˘fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì … Á¬ ÿı¬Î› »ı. ¿Î‹ ω¿Îflfiı ¿ÎflHÎı … ‹fiW› jÎÌ Ï‰fiÎ flËÌ
¿÷˘ fi◊Ì. ÿ˘ÊfiÎ ¿ÎflHÎı … ±ıfiı I›Î√fi_ ‹Ëk‰ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì.
486 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

ΩHÎı »ı, ‹Îfiı »ı ÷ı “’flΔ »ı. ’flÎ ±fiı ±’flÎ ó ⁄Lfiı› ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷±˘ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi ±◊‰Î
¤√‰ÿ˚ -V‰w’ … »ı. ÷ı◊Ì ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÌ ±_ÿfl ±fiı ⁄ÎËfl ±fiı ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÎ w’‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î›
Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿Â_ … fi◊Ì ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (7-19)
“ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” (9-19) Á_ÁÎflfiÎ ⁄‘Î … (ÿ½fi) ‹÷-‹÷Î_÷fl, ±Î«Î›˘˝fiı ¿ÎflHÎı »ı, ’fl_÷ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”
¿˘¥ ±Î«Î›˝fi_ ÿ½fi, ‹÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÁÎZÎÎ÷˚ ¤√‰Îfifi˘ ±À· ÏÁ©Î_÷ »ı, …ıfiÌ ±_÷√˝÷ ⁄‘Î_ … ÿ½fi, ‹÷-‹÷Î_÷fl
±Î‰Ì Ω› »ı.
“±’flΔ (…√÷) fiı V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ∞‰ı … ±Î’Ì »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚”. “±’flΔ ¤√‰ÎfifiÌ »ı, ’fl_÷
÷ıfiı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ó ≥„Lƒ›˘ ó ‹fi ó ⁄Ï© ó ±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ∞‰ ⁄_‘fi‹Î_
’Õu˘ »ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿fiı Ωı …√÷ ÿı¬Î› »ı ÷˘ ÷ı ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ T›„@÷√÷ ºÏp »ı. T›„@÷√÷ ºÏp ÏÁ©ÎL÷ ⁄fiÌ
¿ı fiËŸ. ºÏp ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı, F›Îflı ÷k‰ ±ÁÌ‹ ˢ› »ı. …ı‹ ¿ı ÁÒ›˝ ◊Î‚Ì …ı‰˘ ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ ¬flı¬fl ÷ı
◊Î‚Ì …ı‰˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı M≤J‰Ì◊Ì ’HÎ ±fiı¿√H΢ ‹˘À˘ »ı.
Ωı ÁΑ¿fiı …√÷ ÿı¬Î› »ı ÷˘ ÷ıHÎı ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰◊Ì …√÷fiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. …√÷fiı ’˘÷Îfi_ ±fiı ’˘÷Î
‹ÎÀıfi_ ‹Îfi‰_ ÷◊Î ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰_ ±ı … ÿ˘Ê »ı, ⁄_‘fi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎÌ ’ÎÁı ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi-⁄Ï© ‰√ıflı
…ı ¿Î_¥ ’HÎ »ı, ÷ı ⁄‘_ …√÷fi_ … »ı ±fiı …√÷fiı ‹ÎÀı »ı. ÷ı◊Ì …√÷fiÌ ‰V÷fiı …√÷fiÌ Áı‰Î‹Î_ ±Ï’˝÷ ¿fl‰Î◊Ì
…√÷, …√÷w’ı fiËŸ ÿı¬Î÷Î_ ¤√‰ÿ˚Ô-V‰w’ ÿı¬ÎÂı, …ı ¬flı¬fl ¤√‰ÿÔ˚-V‰w’ »ı …. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ÁΑ¿ ¤·ı …√÷fiı
‹Îfiı, ±ÎI‹Îfiı ‹Îfiı ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ‹Îfiı, ¿˘¥fiı ’HÎ ‹ÎfiÌfiı ÷ı ÁΑfiÎ ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ±_Ï÷‹ ÷k‰ ‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ Â¿ı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷±ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎ¬Ì »ı. ÷ıfi_ V’pÌ¿flHÎ
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ˉı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
±ı÷z˘fiÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi Á‰Î˝HÎÌI›’‘Îfl› –– 6––
±Ëo ¿ÚIVfiV› …√÷— ≠¤‰— ≠·›V÷◊Î –– 6––
Á‰Î˝ÏHÎ = ÁC΂Π≠¿ÚÏ÷±˘fi˘ Á_›˘√ ¿ÚIVfiV› = ±Î¬Î›
¤Ò÷ÎÏfi = ≠ÎHÎ̱˘fiÎ … ¿ÎflHÎ »ıó …√÷— = …√÷fi˘
(µI’LÔfi ◊‰Î‹Î_) ≥Ï÷ = ±ı‰_ ≠¤‰— = ≠¤‰
±ı÷z˘fiÌÏfi = ’flÎ ±fiı ±’flÎ - µ’‘Îfl› = ÷_ Á‹…. ÷◊Î = ÷ı‹…
±Î ⁄LÔfiı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ≠·›— = ≠·› »\_.
ÀÌ¿Î ó “±ı÷z˘fiÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi”1 …ıÀ·Î_ ’HÎ ÿı‰÷Î, …_√‹ ›˘Ïfi±˘‹Î_ µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Î_ …ıÀ·Î_ ÂflÌfl˘ »ı,
‹fiW›, ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı …_√‹ ±fiı T≤ZÎ, ·÷Î, CÎÎÁ ÷ı ⁄‘Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ »ı, ±fiı ÷ı ÂflÌfl˘‹Î_ …ı ⁄Ì… ±◊ν÷Ô˚
‰√ıflı V◊Ήfl ≠ÎHÎ̱˘ »ı, ÷ı ÷‹Î‹ ‹ÎflÌ ±’flÎ ±fiı ∞‰ÎI‹Î »ı, ÷ı ‹Îfl˘ ±_ »ı. ±ı … ⁄Ì… ±◊ν÷ÔÔ̊
’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı. ∞‰ÎI‹Îfiı ¤√‰Îfiı “’flÎ ≠¿ÚÏ÷” (±. 7/5) ±fiı
÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı “’˘÷Îfi˘ ±_” (±. 15/7) ¿è΢ »ı.
ZÎıhÎ ±fiı ZÎıhÎiÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ÁC΂Î_ V◊Ήfl…_√‹ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ “Á‰Î˝HÎÌI›’‘Îfl›” ó V‰√˝·˘¿, Q≤I›·˘¿ ±fiı
µI’ÏkÎ ⁄÷Î‰Ì »ı. ±ı … ‰Î÷ Á΋ÎL› flÌÏ÷◊Ì «˙ÿ‹Î ’Î÷΂·˘¿ ‰√ıflı ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ_ …ıÀ·Î_ ’HÎ V◊Ήfl-
±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ⁄÷Î‰Ì »ı ¿ı V◊Ήfl ±fiı …_√‹ ≠ÎHÎ̱˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î … ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ

1. “±ı÷z˘fiÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi” ’ÿ˘fi˘ ±◊˝ »ı ó “±ı÷ı ±’flÎ-’flı ›˘fiÌ ¿ÎflHÎı ›ıÊÎ_ ÷ÎÏfi” ±◊ν÷Ô˚ “±’flÎ ±fiı ’flÎ ó ±Î ⁄ı ≠¿ÚÏ÷±˘
…ıfi_ ¿ÎflHÎ »ı, ±ı‰Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘.”
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 487

Á_›˘√◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’flÎ
≠¿ÚÏ÷±ı ±’flÎfiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı,1 ÷ıfi˘ Á_√
¿flÌ ·Ì‘˘ »ı, ±ıfiÎ◊Ì … ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı
ó ±ıfiı ÷_ ‘ÎflHÎ ¿fl ±◊ν÷Ô˚ ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹∞ ·ı ±◊‰Î
‹ÎfiÌ ·ı.
“±Ë_ ¿ÚIVfiV› …√÷— ≠¤‰— ≠·›V÷◊Δ ó ÷‹Î‹
‰V÷±˘fiı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì … ‹‚ı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ Á¿‚ …√÷fi˘ ≠¤‰ (µI’LÔfi)
¿fl‰Î‰Î‚˘ ±fiı ≠·› (·Ìfi ¿fl‰Î‰Î‚˘) »\_.
“≠¤‰—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ … ±Î …√÷fi_
ÏfiÏ‹kοÎflHÎ »\_, ¿ı‹¿ı Á‹√˛ V≤Ïp ‹ÎflÎ Á_¿S’◊Ì2 ’ıÿÎ
◊¥ »ı ó “ÁÿˆZÎ÷ ⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›ıÏ÷” (»ÎLÿ˘B›.
6/2/3).
…ı‰Ì flÌ÷ı CÎÕ˘ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ¿<_¤Îfl ±fiı Á˘fiÎfiÎ_
±Î¤ÒÊH΢ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ Á˘fiÌ … ÏfiÏ‹kοÎflHÎ »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ µI’Ïk΋Î_ ¤√‰Îfi … ÏfiÏ‹kÎ-
¿ÎflHÎ »ı.
“≠·›—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î …√÷fi_
µ’ÎÿÎfi¿ÎflHÎ ’HÎ Ë_ … »\_; ¿ı‹¿ı ¿Î›˝‹ÎhÎ µ’ÎÿÎfi¿ÎflHÎ◊Ì
µI’LÔfi ◊Λ »ı; µ’ÎÿÎfi¿ÎflHÎw’◊Ì … flËı »ı ±fiı
±_÷‹Î_ µ’ÎÿÎfi¿ÎflH΋Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı CÎÕ˘ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ‹ÎÀÌ µ’ÎÿÎfi¿ÎflHÎ »ı,
±ı‰Ì … flÌ÷ı V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰Îfi …
µ’ÎÿÎfi¿ÎflHÎ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı CÎÕ˘ ‹ÎÀÌ◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ
»ı. ‹ÎÀÌw’ı … flËı »ı ±fiı ±_÷ı ÷ÒÀÌfiı CÎÁÎ÷Î_-CÎÁÎ÷Î_
‹ÎÀÌ … ⁄fiÌ Ω› »ı; ±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fiÎfiÎ_ ›Î‰L‹ÎhÎ
(ÁC΂Î_) ±Î¤ÒÊH΢ Á˘fi΋Î_◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı, Á˘fiÎw’ı
… flËı »ı ±fiı ±_÷‹Î_ Á˘fi_ … flËÌ Ω› »ı, ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ±Î Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_
… flËı »ı ±fiı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı. ±ı‰_ ΩHΉ_ ±ı … “iÎÎfi” »ı. Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰IV‰w’
… »ı, ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ »ı … fiÏË ó ±ı‰˘
±fi¤‰ ◊¥ …‰˘ ±ı “ωiÎÎfi” »ı.
“¿ÚIVfiV› …√÷—” ’ÿ˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı …Õ-
«ı÷fiÎI‹¿ Á¿‚ …√÷fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı ≠·› ¿èÎÎ »ı.
±Î‹Î_ …Õ (±’flÎ ≠¿ÚÏ÷)fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı ≠·› ⁄÷Ή‰Î_
±ı ÷˘ ⁄flÎ⁄fl »ı, ’fl_÷ «ı÷fi (’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô̊
∞‰ÎI‹Î)fiÎ_ µI’ÏkÎ ±fiı ωfiΠ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊›Î_? ¿ı‹¿ı
±ı ÷˘ ÏfiI› ÷k‰ »ı ó “ÏfiI›— Á‰˝√÷— V◊Îbfl«·˘û›_
ÁfiÎ÷fi—” (√Ì÷Î ó 2/24). …ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı, ÷ıfiı
…√÷ ¿Ëı »ı ó “√E»÷ÌÏ÷ …√÷Ô˚.” ’fl_÷ ±ËŸ “…√÷”
ÂOÿ …Õ-«ı÷fiÎI‹¿ Á¿‚ Á_ÁÎflfi˘ ‰Î«¿ »ı. ±ı‹Î_ …Õ-
±_ ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı «ı÷fi-±_ ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ
’Ïfl‰÷˝fiflÏË÷ ÷◊Î Ïfiω˝¿Îfl »ı. ±ı Ïfiω˝¿Îfl ÷k‰ F›Îflı
…ÕfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌfiı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı,
I›Îflı ±ı …Õ (ÂflÌfl)fiÎ_ µI’ÏkÎωfiÎÂfiı ’˘÷ÎfiÎ_
µI’ÏkÎωfiΠ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì ÷ıfiÎ_ …L‹‹flHÎ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı Á¿‚
…√÷ ±◊ν÷Ô˚ ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı
≠·› ¿èÎÎ »ı.
Ωı ±ËŸ “…√÷” ÂOÿ◊Ì ¿ı‰‚ fiΉÎfi,
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı ω¿ÎflÌ Á_ÁÎfl … ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
«ı÷fifiı fi ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‹˘À˘ ±‰fl˘‘ ±Î‰Âı.
¤√‰Îfiı “¿ÚIVfiV› …√÷—” ’ÿ˘◊Ì ’˘÷Îfiı Á¿‚ …√÷fiÎ
¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›Î »ı.3 ±Î◊Ì Á¿‚ …√÷fiÌ ±_÷√˝÷
V◊Ήfl…_√‹, …Õ«ı÷fi ⁄‘Î_ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Âı. Ωı ¿ı‰‚
…Õfiı ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰Âıı ÷˘ «ı÷fi¤Î√ »^ÀÌ …Âı, …ıfiÎ◊Ì
“Ë_ Á¿‚ …√÷fi_ ¿ÎflHÎ »\_” ±ı‰_ ¿Ëı‰_ fiÏË ⁄fiÌ Â¿ı
±fiı ±Î√‚ ’HÎ ‹˘À<_ ωCÔfi ±Î‰Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î√‚
±Î … ±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ıı ¿ı
hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ …√÷ ‹fiı fi◊Ì ΩHÎ÷_, ÷˘ ±ËŸ
ΩHΉ_ ±◊‰Î fi ΩHΉ_ «ı÷fifi_ … ◊¥ ¿ı »ı. …Õfi_
ΩHΉ_ ±◊‰Î fi ΩHΉ_ ◊÷_ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “…√÷”
ÂOÿ◊Ì ¿ı‰‚ …Õfiı … fiÏË, «ı÷fifiı ’HÎ ·ı‰_ ’ÕÂı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı Á˘‚‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_
’HÎ ±ÎÁflÌ Á_’ÿΉ΂α˘fiÌ ‹ÎL›÷Î ±fiÁÎfl “…√÷”

1. ±Î‹Î_ ±ı¿ ωϫhÎ ‰Î÷ »ı ¿ı Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ZÎıhÎiÎı ‹ÎL›˘ »ı, ZÎıhÎı fiÏË. Ωı ±ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ‹Îfiı ÷˘ ±ıfi˘ ’fi…˝L‹ ◊¥
… fi◊Ì Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı ’fi…˝L‹fi_ ¿ÎflHÎ √H΢fi˘ Á_√ … »ı ó “¿ÎflHÎ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ó 13/21).
2. ∞‰˘fiÎ ¶ÎflÎ ¿flı·Î_ ±fiÎÏÿ¿Î‚fiÎ_ ¿‹˘˝, ∞‰˘fiÎ ≠·›¿Î‚‹Î_ ·Ìfi ◊÷Î_ F›Îflı ’Ïfl’@‰ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ Œ‚ ±Î’‰Î ‹ÎÀı
µL‹¬ ◊Λ »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ◊Ì (≠·›fi˘ Á‹› Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_, Á√˝fiÎ ±Îfl_¤‹Î_) ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı … Á_¿S’◊Ì
ÂflÌfl˘fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı.
3. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷˘ ¿Î›˝¿ÎflHÎfi˘ Á_⁄_‘ »ı; ¿ı‹¿ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfifi_ ¿Î›˝ »ı, ’fl_÷ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı
¤√‰Îfi‹Î_ ¿Î›˝¿ÎflHÎfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ (∞‰) ¤√‰Îfifi˘ ±_ »ı, ¿Î›˝ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±_Â-±_ÂÌfiÌ
ºÏp±ı … ¤√‰Îfi ∞‰fiÎ ¿ÎflHÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ¿Î›˝¿ÎflHÎfiÌ ºÏp±ı fiÏË.
488 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

ÂOÿ◊Ì …Õ ±fiı «ı÷fi ó ⁄LÔfiı ·ı‰Î ’ÕUÎı; ¿ı‹¿ı ±ÎÁflÌ …ÕfiÌ Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ √Ï÷fi_ Â_ ÷ÎI’›˝ ◊Âı? √Ï÷ ÷˘
Á_’ÿÎ‰Î‚Ì T›„@÷±˘ ÁC΂ΠÂflÌfl‘ÎflÌ ∞‰˘fiı ±ÁI› «ı÷fifiÌ … ◊Λ »ı. …Õ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı …
‹Îfiı »ı, ¿ı‰‚ …Õfiı fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı I›Î_ “…√÷” «ı÷fifiı “…√÷” fi΋ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
ÂOÿ◊Ì ¿ı‰‚ …Õ Á_ÁÎfl … ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …√÷fiı (…Õ ±Î ⁄‘Ì ‰Î÷˘ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±ı ÏfiW¿Ê˝
Á_ÁÎflfiı) ±ÁI›, Ï‹J›Î ±fiı ±≠Ï÷„WÔÃ÷ ¿Ëı‰Î-‰Î‚Î fiÌ¿‚ı »ı ¿ı …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ÎI‹÷Î ¿fl‰Î◊Ì ∞‰fiı “…√÷”
±©ˆ÷ÏÁ©Î_÷̱˘ ’HÎ ±ÎÁflÌ Á_’ÿΉ΂α˘‹Î_ ±Î‰Ì …Âı, ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷ F›Îflı ±ı …Õ◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı
¿ı …ı Á‰˝◊Î ±fiÏ«÷ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ Ï«L‹›÷k‰fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı
»T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “Â@·¿ÚWHÎı √÷Ì èÎı÷ı …√÷—” »ı, I›Îflı ÷ı “›˘√Ì” ¿Ëı‰Î› »ı, …ıfi_ ‰Hνfi √Ì÷΋Î_
’ÿ˘‹Î_ “…√÷” ÂOÿfiı ¿ı‰‚ …Õfi˘ … ‰Î«¿ ‹Îfi̱ı ÷˘ Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ±ÎT›_ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …ı ¬ÿ ’˘÷Îfiı ΩHÎÌ fi ¿ı ±fiı ⁄ÌΩfiı ’HÎ ΩHÎÌ fi ¿ı ÷ı “±’flÎ ≠¿ÚÏ÷” »ı. ÷ı ’˘÷Îfiı ’HÎ
ΩHÎÌ Â¿ı ±fiı ⁄ÌΩfiı ’HÎ ΩHÎÌ Â¿ı, ÷ı “’flÎ ≠¿ÚÏ÷” »ı. ±Î ±’flÎ ±fiı ’flÎ ó ⁄LfiıfiÎ ‹Îfiı·Î Á_›˘√◊Ì … Á_’ÒHν
V◊Ήfl …_√‹ ≠ÎHÎÌ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. (√Ì÷Î-13-26).
‹Ò‚ ÿ˘Ê ±ı¿ … »ı, …ı V◊Îfi¤ıÿ◊Ì ±fiı¿w’ı ÿı¬Î› »ı, ÷ı »ı ó ±’flÎfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘. ±Î ±ı¿ ÿ˘Ê◊Ì … ⁄‘Î …
ÿ˘Ê˘ µI’Lfi ◊Λ »ı. ±Î ±ı¿ ÿ˘Ê ±Î‰Ì …‰Î◊Ì ⁄‘Î … ÿ˘Ê˘ ±Î‰Ì …Âı ±fiı ±Î ±ı¿ ÿ˘Ê ÿÒfl ◊¥ Ω› ÷˘ ⁄‘Î … ÿ˘Ê˘
ÿÒfl ◊¥ …Âı. ±ı ≠‹ÎHÎı ‹Ò‚ √HÎ ’HÎ ±ı¿ … »ı. …ıfiÎ◊Ì ⁄‘Î … √H΢ ≠√À ◊Λ »ı, ÷ı »ı ó ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘.
±’flÎfiı «ÎËı ÏfiI› ‹Îfi˘, «ÎËı ±ÏfiI› ‹Îfi˘, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ıfi˘ ±Î’H΢ Á_⁄_‘ ±ÏfiI› »ı ó ±Î Á‰˝
Á_‹÷ ‰Î÷ »ı. ±Î Á_⁄_‘ … …L‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎ Á∆Ô˚√˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î-13-21)
±Î … Á_ÁÎflfi_ ⁄Ì… »ı.
Ë_ Á_’ÒHν …√÷fi˘ ≠¤‰ (µI’Lfi ¿flfiÎfl) ÷◊Î ≠·› (fiΠ¿flfiÎfl) »\_ ó ±Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı ±Î V◊Ήfl ó
…_√‹w’ …√÷fiı Ë_ … µI’Lfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »\_ ±fiı Ë_ … (Á_ÁÎflw’ı) µI’Lfi ◊‰Î‰Î‚˘ »\_; Ë_ … fiΠ¿fl‰Î‰Î‚˘ »\_ ±fiı
Ë_ … fip ◊‰Î‰Î‚˘ »\_. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ±Î Á_ÁÎflfi_ ¿˘¥ ’HÎ ¿ÎflHÎ ±fiı ¿Î›˝ fi◊Ì (±Î … ±K›Î›fi˘ ÁÎ÷‹˘
f·˘¿) ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ±Îfi˘ ÏfiÏ‹kÎ ±fiı µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ »\_. ÷ı◊Ì …√÷w’ı Ë_ … »\_. fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
’HÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó “±Q≤÷_ «ˆ‰ Q≤I›ç ÁÿÁçÎË‹Ω˝fi” ±◊ν÷Ô˚ “±Q≤÷ ±fiı Q≤I› ÷◊Î Á÷ ±fiı ±Á÷ ’HÎ Ë_ … »\_.”
lÌ‹ÿ˚¤Î√‰÷‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
±ÎI‹ˆ‰ ÷Ïÿÿ_ ωr_ V≤F›÷ı V≤…Ï÷ ≠¤— – hÎΛ÷ı hÎÎÏ÷ ωrÎI‹Î „ã›÷ı Ëfl÷Ìrfl— ––
(11/28/6)
“…ı ¿Î_¥ ≠I›ZÎ ›Î ±≠I›ZÎ ‰V÷ »ı, ÷ı Á‰˝ „@÷‹Îfi ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı. …ı ¿_¥ V≤Ïp ≠÷Ì÷ ◊¥ flËÌ
»ı, ÷ıfiÎ ÏfiÏ‹kÎ ¿ÎflHÎ ’HÎ ÷ı … »ı ±fiı µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ ’HÎ ÷ı … »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı … ωrfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı ±fiı
÷ı … ωrw’ı ⁄fiı »ı (≠√À ◊Λ »ı) ÷ı … flZο »ı ±fiı ÷ı … flÏZÎ÷ »ı. ÷ı … Á‰Î˝I‹Î ¤√‰Îfi ±Îfi˘ Á_ËÎfl
¿flı »ı ±fiı …ıfi˘ Á_ËÎfl ◊Λ »ı, ÷ı ’HÎ ÷ı … »ı.”
÷ˆ÷flÌ›˘’ÏfiÊÿ‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ±Lfi ’HÎ Ë_ … »_ ±fiı ±Lfifiı ¬Î‰Î‰Î‚˘ ’HÎ Ë_ … »\_. “±Ë‹Lfi‹Ë‹Lfi
‹Ë‹Lfi‹Ô˚ ±Ë‹LfiÎÿ˘ûË‹LfiÎÿ˘ûË‹LfiÎÿ— (3/10/6)
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ÷◊Î ÷ı‹fiÎ Á_›˘√◊Ì µI’Lfi ◊fiÎflÎ Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘ ó ±Î ÷‹Î‹ ¤√‰Îfi
… »ı. ¿ÎflHÎ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ¿Î›˝ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ w’Ì Á¿‚ …√÷fi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›_.
ˉı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ’HÎ …√÷fi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ ËÂı ó ±ıfi˘ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÏfiÊı‘ ¿flı »ı.
‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿„G«ÿ„V÷ ‘fi_…› –– 7––
‹Ï› Á‰˝Ï‹ÿo ≠˘÷_ ÁÒhÎı ‹ÏHÎ√HÎÎ ≥‰ –– 7––
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 489

‘fiG…› = Ëı ‘fi_…›! Ï¿„G«÷Ô˚ = g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ (’fl˘‰Î›ı·Î ˢ› »ı,)

‹kΗ = ‹ÎflÎ (¿ÎflHÎ ÷◊Î ¿Î›˝) ≥‰ = ±ı … flÌ÷ı
fi ±„V÷ = fi◊Ì. ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î
’fl÷fl‹Ô˚ = ÏÁ‰Î› ‹ÏHÎ√HÎΗ = (…ı‹ ÁÒ÷flfiÎ) Á‰˝‹˚Ô = ±Î¬_ …√÷
(±Î …√÷fi_) ‹HοΠ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ (…)
±L›÷Ô̊ = ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÁÒhÎı = ÁÒ÷flfiÎ ‘Î√΋Î_ ≠˘÷‹Ô˚ = √Ò_◊Λı·_ »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›÷Ô˚ Ï¿„G«ÿ„V÷ ‘fi_…›” …ı ¿Î›˝ ◊Λ »ı, ÷ı ¿ÎflHÎfiÎ ÏÁ‰Î› ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥
ó Ëı ±…\˝fi! ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì, Ë_ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì flά÷_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿ÎflHÎ … ¿Î›˝w’ı
… Á¿‚ Á_ÁÎflfi_ ‹ËοÎflHÎ »\_. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰Î› ±Î¿ÎÂ◊Ì ÿı¬Î› »ı. ±Î flÌ÷ı F›Îflı ¿ÎflHÎfi_ iÎÎfi ◊¥ …Âı, I›Îflı
… µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±Î¿Î‹Î_ … flËı »ı, ±fiı ±Î¿Î‹Î_ ¿Î›˝¿ÎflH΋Î_ ·Ìfi ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝fiÌ ±·√ ÁkÎÎ
… ·Ìfi ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î¿ÎÂfiÎ ÏÁ‰Î› ‰Î›fiÌ ¿˘¥ ≠÷Ì÷ fiÏË ◊Λ ±fiı “±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ±L›
M≤◊¿  V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi◊Ì ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ …Âı.
µI’LÔfi ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ „V◊÷ flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ “‹Ï› Á‰˝Ï‹ÿ_ ≠˘÷_ ÁÒhÎı ‹ÏHÎ√HÎÎ ≥‰” ó ±Î Á¿‚
… ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› Á_ÁÎflfiÌ Á_ÁÎfl ÿ˘fl΋Î_ ÿ˘flÎfiÎ … ‹Hοα˘fiÌ …ı‹ ‹Îfl΋Î_
¿˘¥ M≤◊¿  V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ’fl˘‰Î›ı·˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ Ë_ … Á¿‚ Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiV›Ò÷
±ËŸ “’fl÷fl‹Ô̊” ¿ËÌfiı ⁄‘Îfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ (T›ÎMÔ÷) »\_. …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ÷flfiÎ ⁄fiı·Î ‹Hοα˘‹Î_ ±fiı
±ÎT›_ »ı. ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ◊Ì ±Î√‚ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÁÒ÷fl‹Î_ ÁÒ÷fl ÏÁ‰Î› ±L› ¿_¥ fi◊Ì; ±ı‰Ì … flÌ÷ı
‹Ò‚ ¿ÎflHÎfiÎ ¿˘¥ µI’Îÿ¿ fi◊Ì. ¤√‰Îfi … ⁄‘Îfi_ Á_ÁÎfl‹Î_ ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥ ÷k‰ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı
‹Ò‚ ¿ÎflHÎ »ı. ±Î Á_ÁÎfl ±◊ν÷Ô˚ V◊‚, ¿Î‚, T›„@÷, »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ÷fl‹Î_ ÁÒ÷flfiÎ ‹HοΠ’fl˘‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î
‰V÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ⁄‘_ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ’fl_÷ ˢ› ÷˘ Ωı‰Î‹Î_ ‹HοΠ±fiı ÁÒ÷fl ±·√-±·√ ÿı¬Î›
…ıfiΠˢ‰Î’HÎÎ◊Ì ±ı ⁄‘Îfi_ ˢ‰Î’b_ ÿı¬Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘‹Î_ ÁÒ÷fl ±ı¿ … ˢ› »ı. ±ı‰Ì
…ıfiÌ ÁkÎÎ◊Ì ±ı ⁄‘_ “»ı” ±ı‰_ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Î … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ıÀ·Î_ ≠ÎHÎ̱˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ fi΋, w’,
… ±ı ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı. ±Î¿ÚÏ÷ ‰√ıflı◊Ì ±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
¤√‰Îfiı ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ÷ı±˘‹Î_ T›ÎMÔ÷ flËı‰Î‰Î‚_ «ı÷fi÷k‰ ±ı¿ … »ı. ±ı
Ë_ ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿ËÌÂ, …ıfiı ΩH›Î ⁄Îÿ ¿_¥ «ı÷fi÷k‰ Ë_ … »\_ ó “ZÎıhÎiÎ_ «ÎÏ’ ‹Î_ ωϩ Á‰˝ZÎıhÎıÊ
ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fiÏË flËı ó “›FiÎÎI‰Î fiıË ¤Ò›˘ûL›- ¤Îfl÷” (√Ì÷Î ó 13/2) ±◊ν÷Ô˚ ‹HοÎw’Ì ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷
FiÎÎ÷T›‹‰ÏÂW›÷ı” ±fiı ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ’HÎ ‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı ±fiı ÿ˘flÎw’Ì ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ’HÎ Ë_
⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì ó “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›÷Ô˚ … »\_. ⁄LÔfiı‹Î_ Ë_ … ’Ïfl’ÒHν »\_, T›ÎMÔ÷ »\_. ÁΑ¿ F›Îflı
Ï¿„G«ÿ„V÷.” ⁄Lfiı› …√αı “fi ±L›÷Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ Á_ÁÎflfiı Á_ÁÎfl⁄Ï©◊Ì …\±ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ÁÁÎfl‹Î_ ’Ïfl’ÒHν
±ı »ı ¿ı F›Îflı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ¿_¥ »ı … fiÏË, I›Îflı w’ı T›Î’ı·Î ’fl‹ÎI‹Î fi◊Ì ÿı¬Î÷Î. F›Îflı ÷ıfiı
‹fiı ΩH›Î ’»Ì ΩHΉÎfi_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄Î¿Ì flËıÂı? ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ‰ÎV÷ω¿ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı T›ÎMÔ›-
¤√‰Îfiı ±ËŸ “‹Ï› Á‰˝Ï‹ÿ_ ≠˘÷‹Ô˚” ±fiı ±Î√‚ T›Î’¿ ¤Î‰ ÿÒfl ◊¥ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … ÿı¬Î› »ı.
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19) ÷◊Î “Áÿ-ÁE«ÎË‹Ô˚” (±. ±Î ÷k‰fiı ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı ±ËŸ ¿ÎflHÎw’ı
9/19) ¿èÎ_ »ı. ’˘÷ÎfiÌ T›Î’¿÷Îfi_ ‰Hνfi ¿›* »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …ı‹ ÁÒ÷flfiÎ ‹HοΠÁÒ÷flfiÎ ÿ˘fl΋Î_ ’fl˘T›Î ˢ› ÷˘ ÷ı‹Î_ ÁÒ÷fl ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ fi◊Ì,
±ı‹ … Á_ÁÎfl‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹HοÎw’ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÿ˘flÎw’ ’flÎ≠¿ÚÏ÷
ó ⁄_fiı‹Î_ ¤√‰Îfi … ’Ïfl’ÒHν »ı. ‹HοΠ⁄fi‰Î‹Î_ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ‹A› »ı ±fiı ÿ˘fl˘ ⁄fi‰Î‹Î_ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ‹A›
»ı. “‹ÏHÎ√HÎΗ” ’ÿ ⁄Ë‰«fi‹Î_ ±Î’‰Îfi˘ ±ı ±◊˝ »ı ¿ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ V◊Ήfl-…_√‹, …·«fl-◊·«fl-fi¤«fl, «˙ÿ
¤‰fi, «˘›Î˝ÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘ ‰√ıflı ±fi_÷w’˘‹Î_ ±fiı ±fi_÷ Á‹ÿΛ˘‹Î_ ω¤@÷ »ı.
±’flÎ ±fiı ’flÎfi˘ ¤ıÿ “±’flΔ ≠¿ÚÏ÷fiı ·Ì‘ı … »ı; ¿ı‹ ¿ı ±’flÎfiı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı
490 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ∞‰ »ı (±Î ±K›Î›fi˘ ’Î_«‹˘ f·˘¿) ÷ı◊Ì ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ …√÷‹Î_ ’HÎ »ı ±fiı ∞‰‹Î_
’HÎ »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ’flÎ ’HÎ fi◊Ì ¿ı ±’flÎ ’HÎ fi◊Ì, …√÷ ’HÎ fi◊Ì ±fiı ∞‰ ’HÎ fi◊Ì. ‹÷·⁄ ¿ı
fi◊Ì ÿ˘fl˘ ¿ı fi◊Ì ‹Hο˘, Œ@÷ ±ı¿ ÁÒ÷fl ‹ÎhÎ (w) … »ı. ±ı ≠‹ÎHÎı ’flÎ ’HÎ fi◊Ì ±fiı ±’flÎ ’HÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı
±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ±Î … ‰Î÷fi_ ¤√‰Îfiı ±Î√‚ ⁄Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‰Hνfi ¿›* »ı. ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “‹kΗ”
’ÿ◊Ì Âw ¿flÌfiı ⁄Îfl‹Î f·˘¿fiÎ “‹kÎ ±ı‰” ’ÿ˘ Á‘Ì ¤√‰Îfiı ±Î … ‰Î÷ ⁄÷Î‰Ì »ı ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ …
fi◊Ì. ±ËŸ “‹kΗ” ’ÿ Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ »ı, …ı ’flÎ ±fiı ±’flÎ …ı ⁄Lfiı ≠¿ÚÏ÷±˘fiÎ ‹ÎÏ·¿ »ı.
¿ÎflHÎ … ¿Î›˝‹Î_ w’ÎL÷fl ◊Λ »ı, …ı‹ w … ÿ˘fl˘ ⁄fiı »ı, ⁄Ì… … T≤ZÎ ⁄fiı »ı. ÷ı◊Ì ⁄‘ÎfiÎ ’fl‹ ¿ÎflHÎ
¤√‰Îfi ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Î_ w’˘‹Î_ ¤√‰Îfi … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiı Ωı‰Ì ±ı ¤Ò· »ı.
“‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿Ïçÿ„V÷” …ı ⁄ı‹Î_ lıWÔÃ Ë˘›, ÷ıfiı “’fl÷fl” ¿Ëı »ı. ¤√‰Îfi ±Ï¶÷Ì› »ı, ÷ı‹fiÎ ÏÁ‰Î›
⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷ (“’fl”) »ı … fiËŸ, ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ “’fl÷fl” ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı ? ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı “’fl÷fl” ÂOÿ ·Î√
… ◊÷˘ fi◊Ì. ±ËŸ ¤√‰Îfifiı ±Ï¶÷Ì› ÿı¬ÎՉΠ‹ÎÀı … “’fl÷fl” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ¤√‰Îfi◊Ì ±L› ¿_¥
… fi◊Ì ±fiı lıWÔà ’HÎ ¿_¥ fi◊Ì. µ’ÏfiÊÿ‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó
’vÊÎLfi ’fl_ Ï¿„G«IÁÎ ¿ÎpÎ ÁÎ ’flÎ √Ï÷— ––
(¿Ã. 1/3/11)
“’vÊ◊Ì ’fl ¿_¥ fi◊Ì. ÷ı … Á˙fiÌ ’fl‹ ÁÌ‹Î ±fiı ÷ı … ’fl‹√Ï÷ »ı.”
±…\˝fiı ’HÎ ¿èÎ_ »ı ó
“fi I‰IÁ‹˘ûVI›P›Ï‘¿— ¿<÷ûL›˘ ·˘¿hΛıûM›≠Ï÷‹≠¤Î‰
(√Ì÷Î-11/43).
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı ¿_¥ ¿Î›˝ ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó iÎÎfi ¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ˉı ¤√‰Îfi
±ÎËÎ◊Ì ⁄Îfl‹Î f·˘¿ Á‘ÌfiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
flÁ˘ûË‹MÁ ¿˙L÷ı› ≠¤Î„V‹ ÂÏÂÁÒ›˝›˘— –– 8––
≠HΉ— Á‰˝‰ıÿıÊ ÂOÿ— ¬ı ’˙vÊ_ L≤Ê –– 8––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿˙L÷ı›! ÂÏÂÁÒ›˝›˘— = «Lƒ ÷ı‹… ÁÒ›˝‹Î_ ≠HΉ— = ±˘Ó¿Îfl,
±MÁ = …‚‹Î_ ≠¤Î = ≠¿Î (≠¤Î) ¬ı = ±Î¿Î‹Î_
ÂOÿ— = ÂOÿ (±fiı)
flÁ— = flÁ ±„V‹ = Ë_ »\_, L≤Ê = ‹fiW›˘‹Î_
±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, Á‰˝‰ıÿıÊ = ⁄‘Î ‰ıÿ˘‹Î_ ’˙vÊ‹Ô˚ = ’vÊÎ◊˝ (Ë_ »\_).

ÀÌ¿Î ó […ı‰Ì flÌ÷ı ÁΑÎflHÎ ºÏp◊Ì ·˘¿˘±ı
wÏ’›Îfiı … Á‰˝lıWÔà ‹ÎfiÌ flÎA›Î »ı ÷˘ wÏ’›Î ’ıÿÎ
¿fl‰Î ±fiı ÷ıfi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î‹Î_ … ·˘¤Ì ‹ÎHÎÁfiÌ
V‰Î¤Îω¿ flÔÏ« ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Ωı‰Î,
ÁÎ_¤‚‰Î ‹Îfi‰Î ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ …ı ¿_¥ …√÷ ±Î‰ı
»ı, ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfi »ı (±. 7/6); ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î›
÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË ó ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_
V‰Î¤Îω¿ flÔÏ« ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì V‰Î¤Îω¿ … ±ı‹fi_
¤…fi ◊Λ »ı. ±Î … ‰Î÷ ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ
fÔ·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı ¿ı “Ë_ ÁC΂Îfi_ ¿ÎflHÎ »\_, ‹ÎflÎ◊Ì …
Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı” ó ±ı‰_ Á‹∞fiı ⁄Ï©‹Îfi
‹fiW›˘ ‹ÎflÔ_ ¤…fi ¿flıı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±œÎfl‹Î
±K›Î›fiÎ »ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “…ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
Á¿‚ …√÷fiÌ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı …ıfiÎ◊Ì Á¿‚ Á_ÁÎfl
T›ÎMÔ÷ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ’Ò…fi ¿flÌfiı
‹fiW› ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.” ±Î ÏÁ©Î_÷fiı ⁄÷Ή‰Îfiı
‹ÎÀı ±Î ωʛ ±ÎT›˘ »ı.]
“flÁ˘ûË‹MÁ ¿˙L÷ı›” ó Ëı ¿<_÷Ìfi_ÿfi! …‚‹Î_ Ë_
f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 491

“flÁ” »\_. …‚ flÁ÷L‹ÎhÎÎ◊Ì1 ’ıÿÎ ◊Λ »ı; flÁ÷L‹ÎhÎ΋Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÂOÿ÷L‹ÎhÎÎ … ±Î¿ÎÂw’ı
flËı »ı ±fiı flÁ÷L‹ÎhÎ΋Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı. …‚‹Î_◊Ì ≠√À ◊¥ flËÌ »ı. ÂOÿ÷L‹ÎhÎΠωfiÎ ±Î¿Î ¿_¥ fi◊Ì.
Ωı “flÁ” ¿ÎœÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …‚÷k‰ ¿_¥ fiÏË flËı. ÷ı ÂOÿ Ë_ … »\_.
±Î◊Ì flÁ … …‚w’ı »ı. ÷ı flÁ Ë_ »\_. “’˙flÔÊ_ L≤Ê” ó ‹fiW›˘‹Î_ ÁÎfl ‰V÷ …ı ’flÔÊÎ◊˝
“≠¤Î„V‹ ÂÏÂÁÒ›˝›˘—” ó «_ƒ‹Î ±fiı ÁÒ›˝‹Î_ »ı, ÷ı ‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘
≠¿Î ¿fl‰ÎfiÌ …ı ±ı¿ ω·ZÎHΠ„@÷ “≠¤Î” »ı,2 ÷ı ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı … ‹fiW›˘‹Î_ ±Á· ’flÔÊÎ◊˝ »ı. ’fl_÷
‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı. ≠¤Î w’÷L‹ÎhÎÎ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı, ‹fiW›˘±ı ±≠ÎMÔ÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ’˘÷Îfi˘ ’flÔÊÎ◊˝
w’÷L‹ÎhÎ΋Î_ flËı »ı ±fiı ±_÷ı w’÷L‹ÎhÎ΋Î_ … ·Ìfi ‹ÎfiÌ flÎA›˘ »ı; …ı‹¿ı ó Ïfi‘˝fi ±Îÿ‹Ì ‘fifiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_
◊¥ Ω› »ı. Ωı «_ƒ‹Î ±fiı ÁÒ›˝‹Î_◊Ì ≠¤Î ¿ÎœÌ ·ı‰Î‹Î_ ’flÔÊÎ◊˝ ‹Îfiı »ı, ±¤HÎ ±Îÿ‹Ì ¤HÎÌ ·ı‰Î‹Î_ ’flÔÊÎ◊˝
±Î‰ı ÷˘ «_ƒ‹Î ±fiı ÁÒ›˝ ÏfiV÷k‰ ◊¥ …Âı. ÷ÎI’›˝ ‹Îfiı »ı, ±≠ÏÁ© ±Îÿ‹Ì ’˘÷Îfi_ fi΋ ωA›Î÷ ¿flÌ
±ı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ≠¤Î … «_ƒ ±fiı ÁÒ›˝w’ı ≠√À ◊¥ ·ı‰Î‹Î_ ’flÔÊÎ◊˝ ‹Îfiı »ı, ‰√ıflı-‰√ıflı. ÏfiW¿Ê˝ ±ı fiÌ¿Y›˘
flËÌ »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ı ≠¤Î ’HÎ Ë_ … »\_. ¿ı …ı ±I›Îflı fi◊Ì, ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ … ‹fiW› ’˘÷Îfi˘
ı ” ó ÁC΂Π‰ıÿ˘‹Î_ ≠HΉ (±˘‹¿Îfl)
“≠HΉ— Á‰˝‰ÿı Ê ’flÔÊÎ◊˝ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ ±Î ’flÔÊÎ◊˝ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’flÔÊÎ◊˝
‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ≠HΉ ≠√À fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ı ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î, ≠΄MÔ÷fiı ‰¬÷ı ’HÎ
◊›˘. ≠HΉ◊Ì ÏhÎ’ÿÎ √ΛhÎÌ ±fiı ÏhÎ’ÿÎ √ΛhÎÌ◊Ì …ı‹fi˘ Ïfifl_÷fl Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ flè΢ »ı ±fiı ±_÷ı
‰ıÿhÎ›Ì ≠√À ◊¥ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰ıÿ˘‹Î_ ÁÎfl “≠HΉ” …ı “fi◊Ì”‹Î_ ¤‚Ì …Âı, ±ı‰Î ’ÿÎ◊˘˝fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ±ı
… flè΢. Ωı ‰ıÿ˘‹Î_◊Ì ≠HΉ ¿ÎœÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ’flÔÊÎ◊˝ fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹Î ’Ëı·Î_ ’HÎ ‹˘…^ÿ Ë÷Î, ±I›Îflı
‰ıÿ ‰ıÿw’ı fiÏË flËı. ≠HΉ … ‰ıÿ ±fiı √ΛhÎÌw’ı ≠√À ’HÎ ‹˘…^ÿ »ı ±fiı ±Î√‚ ’HÎ ÁÿÎ ‹˘…^ÿ flËıÂı; ¿ı‹¿ı
◊¥ flè΢ »ı. ÷ı ≠HΉ Ë_ … »\_. ±ı‹fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Îfiı
“ÂOÿ— ¬ı” ó ÿflı¿ …√αı ±Î …ı ’˘·ÎHÎ ÿı¬Î› µIÁÎË’Ò‰˝¿ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ …ı ≠›IÔfi »ı, ÷ı … ‰ÎV÷‰‹Î_
»ı, ÷ı ±Î¿Î »ı. ±Î¿Î ÂOÿ÷L‹ÎhÎÎ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’flÔÊÎ◊˝ »ı. ±ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ‹fiW›˘fi_ ‹fiW›I‰
ÂOÿ÷L‹ÎhÎ΋Î_ … flËı »ı ±fiı ±_÷ı ÂOÿ÷L‹ÎhÎ΋Î_ …ı »ı. ÷ıfiΠωfiÎ ‹fiW› ¿_¥ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl◊˝¿ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — »ßÎ-ÁÎ÷‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı Á_’ÒHν …√÷fiÎ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›Î »ı. ÷ı◊Ì Ë‰ı ¤√‰Îfi
±ÎËΠf·˘¿◊Ì ⁄Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì “¿ÎflHΔ w’ı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. Ωı¿ı ¿ÎflHÎfiÌ ÷·fi΋Î_ ¿Î›˝‹Î_
ωÂıÊ √HΠˢ› »ı, ’fl_÷ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ¿ÎflHÎfiÌ … ˢ› »ı. ±◊ν÷Ô˚ “¿ÎflHΔ ωfiÎ ¿Î›˝fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ÷Ì fi◊Ì.
…ı‹ ¿ı ‹ÎÀÌ ¿ÎflHÎ »ı ±fiı CÎÕ˘ ¿Î›˝ »ı. CÎÕ΋Î_ ’ÎHÎÌ ¤flÌ Â¿Î› ’HÎ ±Î ωÂıÊ÷Î ‹ÎÀÌ‹Î_ fi◊Ì, ’fl_÷ ‹ÎÀÌ
ωfiÎ CÎÕÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ‹÷·⁄ ¿ı ¿ÎflHÎ … ¿Î›˝w’‹Î_ w’ÎL÷fl ◊Λ »ı. CÎÕÎfiÎ Á…˝fi‹Î_ ¿÷ν, ¿ÎflHÎ ±fiı
¿Î›˝ ó hÎHÎı ±ı¿ ˢ÷Î fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿ÎflHÎ (‹ÎÀÌ), ±fiı ¿Î›˝ (CÎÕ˘)fiÌ ÷˘ ±ı¿ ÁkÎΠˢ› »ı, ’fl_÷ ¿÷ν (¿<_¤Îfl)fiÌ
±·√ V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ› »ı. ’fl_÷ V≤ÏpfiÌ fl«fi΋Î_ ¿÷ν, ¿ÎflHÎ ±fiı ¿Î›˝ ó hÎHÎı ±ı¿ ¤√‰Îfi … ˢ› »ı. ÷ı◊Ì
flÁ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı …· ’HÎ ¤√‰Îfi »ı. ≠¤Î ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı «Lƒ-ÁÒ›˝ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı. ±˘Ó¿Îfl
’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ‰ıÿ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı. ÂOÿ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ±Î¿Î ’HÎ ¤√‰Îfi »ı. ’vÊÎ◊˝ ’HÎ ¤√‰Îfi
1. M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ‰Î› ±fiı ±Î¿Î ó ±Î V◊Ò‚ ’_«‹ËΤÒ÷˘fiÎ_ ¿ÎflH΢fiÎ_ fi΋ ’HÎ ø‹Â— √_‘, flÁ, w’, V’½ ±fiı ÂOÿ »ı, …ı
“’_«÷L‹ÎhÎα˘” ¿Ëı‰Î› »ı. ’_«÷L‹ÎhÎα˘ ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎfi˘ ωʛ fi◊Ì ÷◊Î ¿ı‰‚ ÂÎVÔh΢◊Ì ÁÎ_¤‚Ìfiı ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
’_«‹ËΤÒ÷˘fiÎ_ ¿Î›˘˝fiÎ_ fi΋ ’HÎ √_‘, flÁ, w’, V’½ ±fiı ÂOÿ »ı, …ı ≥„Lƒ›˘ ±fiı ±_÷—¿flHÎfi˘ ωʛ »ı.
2. w’÷L‹ÎhÎ΋Î_ ⁄ı „@÷±˘ ˢ› »ı ó ±ı¿ “≠¿ÎÏÂ÷ ±◊ν÷Ô˚ ≠¿Î ¿fl‰Î‰Î‚Ì ±fiı ±ı¿ “ÿÎÏ˿Δ ±◊ν÷Ô˚ ⁄΂‰Î‰Î‚Ì ≠¿ÎÏ¿Î
„@÷fiı “≠¤Î” ¿Ëı »ı ±fiı ÿÎÏ˿Π„@÷fiı “÷ı…” ¿Ëı »ı. “≠¿ÎÏ¿Π„@÷” ÿÎÏ˿Π„@÷fiΠωfiÎ ’HÎ flËÌ Â¿ı »ı (…ı‰Ì ¿ı
ó ‹ÏHÎ, «_ƒ ‰√ıflı‹Î_), ’fl_÷ “ÿÎÏ˿Π„@÷” ≠¿ÎÏ¿Π„@÷fiΠωfiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷Ì. ±ËŸ “≠¤Î„V‹ ÂÏÂÁÒ›˝›˘—” ’ÿ˘‹Î_
«_ƒ‹Î ±fiı ÁÒ›˝fiÌ “≠¿ÎÏ¿Π„@÷”fiÎ ≠ΑÎL›fiı ·Ì‘ı “≠¤Î” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı ±fiı ±Î√‚ ±Î … ±K›Î›fiÎ fi‰‹Î f·˘¿‹Î_
“÷ı…ç΄V‹ ω¤Î‰Á˙” ’ÿ˘‹Î_ ±„BÔfifiÌ “ÿÎÏ˿Π„@÷”fiÎ ≠ΑÎL›fiı ·Ì‘ı “÷ı…” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı.
ÁÒ›˝ ±fiı ±„Bfi‹Î_ ≠¿ÎÏ¿Π±fiı ÿÎÏË¿Î ó ⁄ıµ „@÷±˘ »ı. «_ƒ‹Î‹Î_ ≠¿ÎÏ¿Π„@÷ ÷˘ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ÿÎÏ˿Π„@÷
Ï÷flV¿Ú÷ ◊¥fiı “Á˙Q› „@÷” ≠√À ◊¥ √¥ »ı, ¿ı …ı ÂÌ÷‚÷Î ±Î’‰Î‰Î‚Ì »ı.
492 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

»ı ±fiı ≠ÎflO‘ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ‹fiW› ’HÎ ¤√‰Îfi »ı.

(‹ÎÀÌ ÷˘ CÎÕÎfiÎ w’‹Î_ w’ÎL÷Ïfl÷ ◊Λ »ı ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î Á_ÁÎflfiÎ w’‹Î_ w’ÎL÷Ïfl÷ ◊÷Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı w’ÎL÷Ïfl÷ ◊‰Î‰Î‚Ì ‰V÷ ω¿ÎflÌ Ë˘› »ı, F›Îflı ’fl‹ÎI‹Î Ïfiω˝¿Îfl »ı. …ı‹ ±_‘Îfl΋Î_ ÿ˘flÕ<_ ÁÎ’fiÎ w’‹Î_
ÿı¬Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁÎ’ … ¿>_Õ΂Πw’ı ÿı¬Î› »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı ’fl‹ÎI‹Î Á_ÁÎflw’ı ÿı¬Î› »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
¿Î›˝ ó ¿ÎflHÎfi˘ ¤ıÿ fi◊Ì. ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷ »ı … fiËŸ. ¿Î›˝-¿ÎflHÎfi˘ ¤ıÿ ‹fiW›fiÌ ºÏp‹Î_
… »ı. ÷ı◊Ì ‹fiW›˘fiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı ±L› ‰V÷fiÌ ¿_¥ fiı ¿_¥ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı … ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Hνfi, ω‰ı«fi, ω«Îfl,
Ï«L÷fi, ≠ë˘kÎfl ‰√ıflı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó “fi˘z_ ‰Î ’ÏflËÎfl˘ ‰Î Ïø›÷Î_ ¶ˆ÷¤ÎʛΔ.)
óáó

’H›˘ √L‘— M≤Ï◊T›Î_ « ÷ı…ç΄V‹ ω¤Î‰Á˙ –– 9––

∞‰fi_ Á‰˝¤Ò÷ıÊ ÷’ç΄V‹ ÷’„V‰Ê –– 9––
M≤Ï◊T›Î‹Ô˚ = M≤J‰Ì‹Î_ ÷ı… — = ÷ı… (Ë_ »\_)
’H›— = ’ωhÎ ±„V‹ = Ë_ »\_ « = ±fiı
√L‘— = √L‘ (Ë_ »\_) « = ÷◊Î ÷’„V‰Ê = ÷’V‰Ì±˘‹Î_
« = ±fiı Á‰˝¤÷Ò Ê
ı  = ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ÷’— = ÷’
ω¤Î‰Á˙ = ±„BÔfi‹Î_ ∞‰fi‹Ô˚ = ∞‰fi („@÷) ±„V‹ = Ë_ »\_.

ÀÌ¿Î ó “’H›˘ √L‘— M≤Ï◊T›Î‹Ô˚” ó M≤J‰Ì
√_‘÷L‹ÎhÎÎ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı, √_‘÷L‹ÎhÎÎw’ı flËı »ı
±fiı √_‘÷L‹ÎhÎ΋Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
√_‘ ωfiÎ M≤J‰Ì ¿_¥ fi◊Ì. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı M≤J‰Ì‹Î_
÷ı ’ωhÎ √_‘ Ë_ »\_.
±ËŸ √_‘fiÌ ÁÎ◊ı “’H›—” ωÂıÊHÎ ±Î’‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı √_‘‹ÎhÎ M≤J‰Ì‹Î_ flËı »ı. ÷ı‹Î_ ’H›
±◊ν÷Ô˚ ’ωhÎ √_‘ ÷˘ M≤J‰Ì‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flËı »ı, ’fl_÷
ÿ√*‘ ¿˘¥ ω¿ÚÏ÷◊Ì ≠√À ◊Λ »ı.
“÷ı…ç΄V‹ ω¤Î‰Á˙” ó ÷ı… w’÷L‹ÎhÎÎ◊Ì ≠√À
◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ … flËı »ı ±fiı ±_÷ı ÷ı‹Î_ … ·Ìfi ◊¥
Ω› »ı. ±„BÔfi‹Î_ ÷ı… … ÷k‰ »ı. ÷ı… ωfiÎ ±„BÔfi
ÏfiV÷k‰ »ı, ¿_¥ fi◊Ì. ÷ı ÷ı… Ë_ … »\_.
“∞‰fi_ Á‰˝¤Ò÷ıÊ” ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ±ı¿
∞‰fi„@÷ »ı, ≠ÎH΄@÷ »ı, …ıfiÎ◊Ì ⁄‘Î_ ∞‰Ì flèÎÎ_
»ı. ÷ı ≠ÎH΄@÷◊Ì ÷ı±˘ ≠ÎHÎÌ ¿Ëı‰Î› »ı. ≠ÎH΄@÷
ωfiÎ ÷ı±˘‹Î_ ≠ÎHÎÌ’b_ ¿_¥ fi◊Ì. ≠ÎH΄@÷fiı ¿ÎflHÎı
√Îœ ÏfiƒÎ‹Î_ ÁÒ÷ı·˘ ±Îÿ‹Ì ’HÎ ‹ÕÿÎ◊Ì Ï‰·ZÎHÎ ÿı¬Î›
»ı. ÷ı ≠ÎH΄@÷ Ë_ … »\_.
“÷’ç΄V‹ ÷’„V‰Ê” ó ¶L¶ ÁÏËWb÷Îfiı ÷’ ¿Ëı
»ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı √‹ı
÷ıÀ·Î_ ¿p ±Î‰ı, ÷ı±˘‹Î_ Ïfiω˝¿Îfl flËı‰_ ±ı … ±Á·
÷’ »ı. ±ı … ÷’V‰Ì±˘‹Î_ ÷’ »ı, ±ıfiÎ◊Ì … ÷ı±˘
÷’V‰Ì ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı ±ı … ÷’fiı ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi_
V‰w’ ⁄÷Ήı »ı. Ωı ÷’V‰Ì±˘‹Î_◊Ì ±ı‰_ ÷’ ¿ÎœÌ
·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı±˘ ÷’V‰Ì fiÏË flËı.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — V≤„WÔÀfiÌ fl«fi΋Î_ ¤√‰Îfi … ¿÷ν »ı, ¤√‰Îfi … ¿ÎflHÎ »ı ±fiı ¤√‰Îfi … ¿Î›˝ »ı. ÷ı◊Ì
√L‘ ±fiı M≤J‰Ì, ÷ı… ±fiı ±„BÔfi, ∞‰fiÌ Â„@÷ ±fiı ≠ÎHÎÌ, ÷’V›Î ±fiı ÷’V‰Ì ó ±Î ⁄‘Î … (¿ÎflHÎ ÷◊Î
¿Î›˝) ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ó ⁄LÔfiı› ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı.
÷ı◊Ì ’flÎ-±’flÎfiÎ Á_›˘√◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì Á_’ÒHν V≤„WÔÀ ¤√‰ÿ˚V‰w’ … »ı.
“’H›˘ √L‘—” ó √L‘-÷L‹ÎhÎÎ ¿ÎflHÎ »ı ±fiı M≤J‰Ì ÷ıfi_ ¿Î›˝ »ı. √_‘fiı ’ωhÎ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¿ÎflHÎ
(÷L‹ÎhÎÎ) ÁÿÎ ’ωhÎ … ˢ› »ı. ±’ωhÎ÷Î ¿Î›˝‹Î_ ω¿ÚÏ÷ ◊‰Î◊Ì … ±Î‰ı »ı. ÷ı◊Ì …ı √L‘-÷L‹ÎhÎÎ ’ωhÎ »ı,
±ı … ≠‹ÎHÎı ÂOÿ, V’½, w’ ±fiı flÁ-÷L‹ÎhÎÎ ’HÎ ’ωhÎ Á‹…‰Ì Ωı¥±ı.
óáó
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 493

⁄Ì…_ ‹Î_ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ωϩ ’Î◊˝ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚ –– 10––

⁄Ï©⁄˝Ï©‹÷΋„V‹ ÷ı…V÷ı…„V‰fi΋ˋÔ˚ –– 10––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ÷ı…„V‰fi΋Ô˚ = ÷ı…V‰Ì±˘fi_
Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚ = Á‰˝ ∞‰˘fi_ ωϩ = ΩHÎ. ÷ı…— = ÷ı…
ÁfiÎ÷fi‹Ô˚ = ±fiÎÏÿ ⁄Ï©‹÷΋Ô˚ = ⁄Ï©‹Îfi˘fiÌ ±Ë‹Ô˚ = Ë_
⁄Ì…‹Ô˚ = ⁄Ì… ⁄Ï©— = ⁄Ï© (÷◊Î) ±„V‹ = »\._

ÀÌ¿Î ó “⁄Ì…_ ‹Î_ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ωϩ1 ’Î◊˝
ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” ó Ëı ’Î◊˝! ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ ÁfiÎ÷fi
(±Ï‰fiÎÂÌ) ⁄Ì… Ë_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Îfi_ ¿ÎflHÎ Ë_ …
»\_. ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ⁄Ì…w’ı ‹ÎflÎ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı,
‹Îfl΋Î_ … flËı »ı ±fiı ±_÷ı ‹Îfl΋Î_ … ·Ìfi ◊Λ
»ı. ‹ÎflΠωfiÎ ≠ÎHÎÌfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì.
…ıÀ·Î_ ⁄Ì… ˢ› »ı, ÷ı ⁄‘Î_ T≤ZÎ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ
»ı ±fiı T≤ZÎ ’ıÿÎ ¿flÌfiı ’˘÷ı fip ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷
±ËŸ …ı ⁄Ì…fi_ ‰Hνfi »ı, ÷ı ⁄Ì… “ÁfiÎ÷fi” »ı ±◊ν÷Ô˚
±ÎÏÿ-±_÷◊Ì flÏË÷ (±fiÎÏÿ ÷ı‹ … ±fi_÷) »ı. ±ıfiı
… fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “±T›› ⁄Ì…”
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î «ı÷fi÷k‰ ±T›› ±◊ν÷Ô˚
±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ±ı ’˘÷ı ω¿ÎflflÏË÷ flËı÷_ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ Á¿‚ …√÷fi_ µI’Îÿ¿, ±Îl› ±fiı ≠¿Î¿ »ı
÷◊Î …√÷fi_ ¿ÎflHÎ »ı.
√Ì÷΋Î_ “⁄Ì…” ÂOÿ @›Î_¿ ¤√‰Îfi ±fiı @›Î_¿
∞‰ÎI‹Î ó ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı ±ÎT›˘ »ı. ±ËŸ …ı “⁄Ì…”
ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı, ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ‰Î«¿ »ı; ¿ı‹¿ı ±ËŸ
¿ÎflHÎw’ı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi »ı. ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ
±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ω¤ÒÏ÷ w’ı ±Î‰ı·˘ “⁄Ì…”
ÂOÿ ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ … ‰Î«¿ »ı; ¿ı‹¿ı I›Î_ ±ı‹fiı
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ¿ÎflHÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “⁄Ì…” ÂOÿ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
±ÎT›˘ »ı; ¿ı‹¿ı ±ı … ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” ’ÿ‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ¿Î›˝ ±fiı
¿ÎflHÎ ⁄‘_ Ë_ … »\_. Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … ˢ‰Î◊Ì “⁄Ì…”
ÂOÿ ¤√‰Îfifi˘ ‰Î«¿ »ı. «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î
f·˘¿‹Î_ “±Ë_ ⁄Ì…≠ÿ— Ï’÷Δ “Ë_ ⁄Ì… ≠ÿÎfi ¿fl‰Î‰Î‚˘
Ï’÷Î »\_” ó ±ı‰_ ˢ‰Î◊Ì I›Î_ “⁄Ì…” ÂOÿ ∞‰ÎI‹Îfi˘
‰Î«¿ »ı. “⁄Ì…” ÂOÿ ∞‰ÎI‹Îfi˘ ‰Î«¿ I›Îflı … ◊Λ
»ı, F›Îflı ±ı …ÕfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı,
fiÏË ÷˘ ±ı ¤√‰Îfifi_ V‰w’ … »ı.
“⁄Ï©⁄˝Ï©‹÷΋„V‹” ó ⁄Ï©‹Îfi˘‹Î_ ⁄Ï© Ë_ »\_.
⁄Ï©fiı ¿ÎflHÎı … ÷ı±˘ ⁄Ï©‹Îfi ¿Ëı‰Î› »ı. Ωı ÷ı±˘‹Î_
⁄Ï© fi flËı ÷˘ ÷ı±˘fiÌ ⁄Ï©‹Îfi Á_iÎÎ … fiÏË flËı.
“÷ı…V÷ı…„V‰fi΋ˋÔ˚” ó ÷ı…V‰Ì±˘‹Î_ ÷ı… Ë_ »\_.
±Î ÷ı… ÿˆ‰ÌÁ_’ÏkÎfi˘ ±ı¿ √HÎ »ı. ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷
‹ËÎ’flÔÊ˘‹Î_ ±ı¿ ωÂıÊ ÷ı…-„@÷ flËı »ı, …ıfiÎ ≠¤Î‰◊Ì
ÿ√˝HÎ-ÿflΫÎflÌ ‹fiW› ’HÎ ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎflÌ ⁄fiÌ Ω›
»ı. ±Î ÷ı… ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
¤√‰Îfi … Á¿‚ Á_ÁÎflfiÎ ¿ÎflHÎ »ı, Á_ÁÎflfiÎ
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ⁄‘΋Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı ±fiı Á¿‚
Á_ÁÎflfi˘ fiΠ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ flËı »ı. ±Î◊Ì ÏÁ©
◊›_ ¿ı Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı. ±ıfiÎ ‹ÎÀı µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_
Á˘fi_, ‹ÎÀÌ ±fiı ·˘œÎfi_ ºpÎ_÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı
…ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fi΋Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ ⁄‘Î_ CÎflıHÎÎ_ Á˘fi_ … »ı,
‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ ⁄‘Î_ ‰ÎÁH΢ ‹ÎÀÌ … »ı ±fiı ·˘œÎ◊Ì
⁄fiı·Î_ ⁄‘Î_ ±VÔhÎ-ÂVÔhÎ ·˘œ<_ … »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰Îfi‹Î_◊Ì µI’LÔfi ◊›ı·˘ Á¿‚ Á_ÁÎfl ¤√‰Îfi …
»ı. ’fl_÷ √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ⁄Ì…fi_ ºpÎ_÷ ±ÎM›_ »ı ¿ı
Á¿‚ Á_ÁÎflfi_ ⁄Ì… Ë_ »\_. ⁄Ì… T≤ZÎ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı
±fiı T≤ZÎfiı ’ıÿÎ ¿flÌfiı ’˘÷ı fip ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚Ô
⁄Ì…‹Î_◊Ì ±_¿<fl fiÌ¿‚Ì ±Î‰ı »ı, ±_¿<fl‹Î_◊Ì T≤ZÎ ◊¥
Ω› »ı ±fiı ⁄Ì… ’˘÷ı fiΠ’΋ı »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfiı
’˘÷Îfiı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ⁄Ì… ¿ËÌfiı ’HÎ ±Î ±ı¿ ω·ZÎHÎ
‰Î÷ ⁄÷Î‰Ì »ı ¿ı Ë_ ±fiÎÏÿ ⁄Ì… »\_, ’ıÿÎ ◊›ı·_ ⁄Ì…
fi◊Ì ó “⁄Ì…_ ‹Î_ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ωϩ ’Î◊˝ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” (±.
7/10), ±fiı Ë_ ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄Ì… »\_ ó “⁄Ì…‹T››‹Ô˚”

1. ±Î … ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “µ’‘Îfl›” ¿èÎ_ ±fiı ±ËŸ “ωϩ” ¿Ëı »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á¿‚ Á_ÁÎfl‹Î_ ÁÎflw’ı
Ë_ … »\_ ó ±Î ‰Î÷fiı Á‹Ωı ±fiı Á‹∞fiı ‘ÎflHÎ ¿fl˘. Á‹∞fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î◊Ì ±Á· ≠ı‹ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı.
494 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

(±. 9/18). ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄Ì… ¿Ëı‰Îfi˘ ±Î› ±ı »ı
¿ı Á_ÁÎfl ‹Îfl΋Î_◊Ì ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ Ë_ fiÎÂ
’΋÷˘ fi◊Ì, …ı‰˘ »\_ ÷ı‰˘ … flË_ »\_.
Á˘fi_, ‹ÎÀÌ ±fiı ·˘œÎfiÎ ºpÎ_÷‹Î_ CÎflıHÎÎ_‹Î_ Á˘fi_
ÿı¬Î› »ı, ‰ÎÁH΢‹Î_ ‹ÎÀÌ ÿı¬Î› »ı ±fiı ±VÔhÎ-ÂVÔh΢‹Î_
·˘œ<_ ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ÿı¬Î÷Î fi◊Ì.
Ωı ⁄Ì…fi_ ºpÎ_÷ ·¥±ı ÷˘ T≤Z΋Î_ ⁄Ì… fi◊Ì ÿı¬Î÷_.
F›Îflı T≤Z΋Î_ ⁄Ì… ±Î‰ı »ı, I›Îflı ¬⁄fl ’Õı »ı ¿ı ±Î
T≤Z΋Î_ ±Î‰_ ⁄Ì… »ı, …ıfiÎ◊Ì ±Î T≤ZÎ ’ıÿÎ ◊›_ »ı. ±Î¬_
T≤ZÎ ⁄Ì…‹Î_◊Ì … fiÌ¿‚ı »ı ±fiı ⁄Ì…‹Î_ … Á‹ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı. T≤ZÎfi˘ ±Îfl_¤ ⁄Ì…◊Ì ◊Λ »ı ±fiı ±_÷ ’HÎ
⁄Ì…‹Î_ … ±Î‰ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı T≤ZÎ ¤·ı Á˘ ‰Ê˘˝ Á‘Ì
flËı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ±_Ï÷‹ ’ÏflHÎÏ÷ ⁄Ì…‹Î_ … ◊Âı, ⁄Ì…fiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ Â_ flËıÂı? ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi Á_ÁÎflfi_
⁄Ì… »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi‹Î_◊Ì … Á_ÁÎfl µI’LÔfi ◊Λ »ı
±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±_÷ı ±ı¿ ¤√‰Îfi
… ⁄Î¿Ì flËı »ı “ÏÂW›÷ı ÂıÊÁ_iΗ” (lÌ‹§Î. 10/3/25).
T≤ZÎ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ “±Î ⁄Ì… … »ı” ó ±ı‰_
…ı ΩHÎıı »ı, ÷ı±˘ T≤ZÎfiı ’Òflı’ÒflÔ_ ΩHÎı »ı ±fiı …ı±˘
⁄Ì…fiı fi Ωı÷Î_ ¿ı‰‚ T≤ZÎfiı …\±ı »ı, ÷ı±˘ T≤ZÎfiÎ ÷k‰fiı
fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ¤√‰Îfi ±ËŸ “⁄Ì…_ ‹Î_ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚”
¿ËÌfiı ⁄‘Îfiı ±ı iÎÎfi ¿flΉı »ı ¿ı ÷‹fiı …ıÀ·˘ ±Î
Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiÎ ’Ëı·Î_ Ë_ … Ë÷˘, Ë_ ±ı¿ …
≠Ω-w’ı CÎHÎÎ_ w’˘‹Î_ ≠√À ◊›˘ »\_ ó “⁄Ë V›Î_
≠Ω›ı›” Ô(»ÎLÿ˘B›. 6/2/3) ±fiı ÷ı±˘fiÎ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_
Ë_ … flËÌ Ω™ »\_. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Ëı·Î_ Ë_ … flË_
»\_ ÷˘ ‰«‹Î_ ’HÎ Ë_ … »\_.
±Î Á_ÁÎfl ’Î_«¤ÎˆÏ÷¿ ’HÎ ÷ı‹fiı … ÿı¬Î› »ı,
…ı±˘ ω«Îfl ¿flı »ı, fiÏË ÷˘ ±Î ’Î_«¤ÎˆÏ÷¿ ’HÎ fi◊Ì
ÿı¬Î÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿Îı¥ ¿ËÌ ÿı ¿ı ±Î ±Î’HÎÎ_ ÷‹Î‹
ÂflÌflÎı ’ÎÏ◊˝‰ (M≤J‰Ì‹Î_◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚Î_) »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı±˘‹Î_ ‹ÎÀÌfi_ ≠ΑÎL› »ı ÷˘ ⁄ÌΩı ¿ËıÂı ¿ı ±ı
‹ÎÀÌ ÷˘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı? ‹ÎÀÌ◊Ì ÷˘ ËÎ◊ ‘Ò±ı »ı ‹ÎÀÌ
÷˘ flı÷ ˢ› »ı; ±Î◊Ì ±Î ÂflÌfl ‹ÎÀÌ Ë˘‰Î »÷Î_
±ıfiı ‹ÎÀÌ fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì. ’fl_÷ ±Î …ıÀ·˘ Á_ÁÎfl ÿı¬Î›
»ı, ÷ıfiı ⁄΂Ìfiı flά ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±_÷ı ±ı¿
‹ÎÀÌ … ◊¥ Ω› »ı.
ω«Îfl ¿fl˘ ¿ı ±Î ÂflÌfl˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_ Â_ »ı? ‹Î-
⁄Î’‹Î_ fl…-‰Ì›˝ w’Ì ±_ ˢ› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÂflÌfl ⁄fiı
»ı, ÷ı ±_ ±LÔfi‹Î_◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±LÔfi ‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì
’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±Î ÂflÌfl˘ ‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ
»ı ±fiı ±_÷ı ‹ÎÀÌ‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±_÷ı ÂflÌflfiÌ
hÎHÎ √Ï÷±˘ ˢ› »ı ó «ÎËı …‹Ìfi‹Î_ ÿÎÀÌ ÿı‰Î‹Î_
±Î‰ı, «ÎËı ⁄Î‚Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±fiı «ÎËı ’Â’ZÎÌ ¬Î¥
Ω›. hÎHÎı› ≠¿Îflı ÷ı ±_÷ı ‹ÎÀÌ ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı
’Ëı·Î_ ±fiı ±Î¬flı ‹ÎÀÌ Ë˘‰Î◊Ì ‰«‹Î_ ’HÎ ÂflÌfl
¿ı Á_ÁÎfl ‹ÎÀÌ … »ı, ’fl_÷ ‰«‹Î_ ±Î ÂflÌfl ¿ı Á_ÁÎfl
Ωı‰Î‹Î_ ‹ÎÀÌ fi◊Ì ÿı¬Î÷˘. ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì … ‹ÎÀÌ
ÿı¬Î› »ı ’fl_÷ ±Î_¬˘◊Ì fi◊Ì ÿı¬Î÷˘. ±Î flÌ÷ı ±Î
Á_ÁÎfl ω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ÎIÔ‹V‰w’ ÿı¬Î› »ı. ω«Îfl
¿flÌfiı ÷˘ F›Îflı ¤√‰Îfiı ±Î Á_ÁÎfl flE›˘ I›Îflı @›Î_¿◊Ì
¿˘¥ Á΋Îfi fi◊Ì ‹_√ÎT›˘, …ıfiÎ◊Ì Á_ÁÎflfiı ⁄fiÎT›˘
ˢ› ±fiı ⁄fiΉ‰Î‰Î‚˘ ’HÎ ⁄ÌΩı fi◊Ì ◊›˘. ’˘÷ı …
Á_ÁÎflfiı ⁄fiΉΉΉ΂Π»ı ±fiı ’˘÷ı … Á_ÁÎfl ⁄fiÌ
√›Î. ÂflÌfl˘fiÌ fl«fiÎ ¿flÌfiı ’˘÷ı … ÷ı±˘‹Î_ ≠ωp
◊¥ √›Î ó “÷IÔV≤WÀÔ˚‰Î ÷ÿı‰Îfi≠ÎωÂ÷Ô˚” (÷ˆÏkÎflÌ›˘’ÏfiÊÿ˚
2/6). ±Î ÂflÌfl˘‹Î_ ∞‰w’ı ’HÎ ±ı … ’fl‹ÎIÔ‹Î »ı.
±Î◊Ì ±Î Á_ÁÎfl ’HÎ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ V‰w’ … »ı.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ’˘÷Îfiı Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fi_ ⁄Ì… ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ w’‹Î_ Ë_ … »\_.
V≤Ïp ±fi_÷ »ı. ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘‹Î_ ±fi_÷ ∞‰ »ı. ’fl_÷ ÷ı ±fi_÷ ∞‰˘fi_ ⁄Ì… (’fl‹ÎI‹Î) ±ı¿ … »ı. ±fi_÷ V≤Ïp
µI’Lfi ◊‰Î »÷Î_ ÷ı ⁄Ì…‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹¿ı ÷ı ±T›› »ı ó “⁄Ì…‹T››‹Ô˚ (√Ì÷Î 9/18) ÷ı ±ı¿
⁄Ì…◊Ì ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ V≤Ïp µI’Lfi ◊Λ »ı (√Ì÷Î 10/39) ⁄Ì…fiı √‹ı ÷ıÀ·Ì ÁÒZ‹ ºÏp◊Ì Ωı¥±ı, ÷ı‹Î_ Œ‚-
e·, ’Î_ÿÕÎ_ ÿı¬ÎÂı fiËŸ, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ’ı·Î ⁄Ì…‹Î_ ¿ÎflHÎw’ı flËı·Î_ »ı. ÷ı ⁄Ì…◊Ì ’ıÿÎ ◊fiÎflÎ T≤ZÎfiÎ ⁄ı ’Î_ÿÕÎ_
’HÎ ’flV’fl ‹‚Ì Â¿÷Î_ fi◊Ì ó ±Î‰Ì ±fiı¿÷Î ’HÎ ÷ı ⁄Ì…‹Î_ … flËı·Ì »ı.
V≤ÏpfiÌ ±ı¿-±ı¿ ‰V÷‹Î_ ±fiı¿ ¤ıÿ »ı. …\ÿÎ …\ÿÎ ÿı¢‹Î_ ‹fiW›˘fiÌ ±fiı¿ ΩÏ÷±˘ »ı. ÷ı‹fi΋Î_ ’HÎ ±ıÀ·_
±_÷fl »ı ¿ı ⁄ı ‹ÎHÎÁ˘fiÎ ±_√ÒÃÎfiÌ flı¬Î±˘ ’HÎ ±ı¿-⁄ÌΩ◊Ì ‹‚÷Ì fi◊Ì. ÷ı‹fiÎ_ w’, V‰¤Î‰, flÏ«, ≠¿ÚÏ÷, ‹ÎL›÷Î,
¤Î‰ ‰√ıflı ’HÎ ’flV’fl ‹‚÷Î fi◊Ì. √Λ, ¤ıÓÁ, CÎıÀ<_, ⁄¿flÌ, CÎ˘Õ˘, ¨À, ¿>÷fl_ ‰√ıflı ±fiı¿ ΩÏ÷±˘ »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ
±ı¿-±ı¿ ΩÏ÷‹Î_ ’HÎ ±fiı¿ ¤ıÿ »ı. T≤Z΢‹Î_ ’HÎ ±ı¿-±ı¿ T≤ZÎfiÌ ±fiı¿ Ω÷˘ ˢ› »ı. ±ı¿-±ı¿ ωzÎfiı …\±˘
÷˘ ÷ı‹Î_ ±ıÀ·Î ¤ıÿ »ı ¿ı ÷ıfi˘ ±_÷ fi◊Ì. ‹Ò‚ fl_√ hÎHÎ »ı, ’HÎ ÷ı‹fiÎ Ï‹lHÎ◊Ì ±fiı¿ fl_√ ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ı‹Î_
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 495

’HÎ ±ı¿-±ı¿ fl_√‹Î_ ±ıÀ·Î ≠¿Îfl »ı ¿ı ⁄ı T›„@÷±˘fiı ’HÎ ±ı¿ fl_√ ±ı¿Áfl¬˘ ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì. ±Î ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎfl‹Î_
±ı¿ …ı‰Ì ÿı¬ÎfiÎflÌ ‰V÷±˘ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ …ı‰Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±ÎÀ·Ì ±fiı¿÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ V≤Ïpfi_ ⁄Ì…
±ı¿ … »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±ı¿ … ¤√‰Îfi ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À ◊Λ »ı ±fiı ±fiı¿w’˘‹Î_ ≠√À ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı¿
… flËı »ı.1
¤√‰Îfi ÿıÂ-¿Î‚ ⁄‘Ì ºÏp◊Ì ±fi_÷ »ı. Ωı ¤√‰ÎfifiÌ ⁄fiΉı·Ì V≤Ïpfi˘ ’HÎ ±_÷ ±Î‰÷˘ fi◊Ì ÷˘ ’»Ì
¤√‰Îfifi˘ ±_÷ ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı? ±Î… Á‘Ì ¤√‰ÎfifiΠωʛ‹Î_ …ı ¿_¥ ω«ÎflΛ_ »ı, …ı ¿_¥ ¿Ëı‰Î›_ »ı, …ı
¿_¥ ·¬Î›_ »ı, …ı ¿_¥ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ÷ı ⁄‘_ … ‹‚Ìfiı ’HÎ ±‘Ò fl_ »ı, ±ıÀ·_ … fiËŸ, ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ı‹fiÎ
Á_⁄_‘‹Î_ ’ÒflÌ ‰Î÷ ¿ËÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ±fiı Ωı ¿ËÌ ÿıÂı ÷˘ ÷ı±˘ ±fi_÷ ¿¥ flÌ÷ı flËıÂı ?
óáó

⁄·_ ⁄·‰÷Î_ «ÎËo ¿Î‹flÎ√ω‰Ï…˝÷‹Ô˚ –– 11––

‘‹Î˝Ï‰flÔ©˘ ¤Ò÷ıÊ ¿Î‹˘û„V‹ ¤fl÷Ê˝¤ –– 11––
¤fl÷Ê˝¤ = Ëı ¤fl÷‰_Â̱˘‹Î_ ω‰Ï…˝÷‹Ô˚ ¿Î‹fiα˘ ωfiÎfi_ ¤Ò÷Ê
ı  = ÁË ∞‰˘‹Î_
lıWÔà ±…\˝fi! ⁄·‹Ô˚ = ⁄‚ ‘‹Î˝Ï‰v©— = ‘‹˝fiı ±fi¿>‚
(‘‹˝›@÷)
⁄·‰÷΋Ô˚ = ⁄‚‰Îfi˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_ ¿Î‹— = ¿Î‹
¿Î‹flÎ√- = ±ÎÁ„@÷ ÷◊Î « = ±fiı ±„V‹ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “⁄·_ ⁄·‰÷Î_ «ÎË_ ¿Î‹flÎ√ω‰Ï…˝÷‹Ô˚” ÿ’˝‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 16/18; 18/53) ’ÿ˘‹Î_ ±Î‰ı·_ ⁄‚
ó ¿ÏÃfi‹Î_ ¿ÏÃfi ¿Î‹ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎÌ ’HÎ I›ÎF› »ı. »ßÎ ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±_ÿfl ±ı¿ ¿Î‹fiÎ-±ÎÁ„@÷flÏË÷ Â©, Ïfi‹˝‚, µIÁÎË “⁄·‰ÿ˚ºœ‹Ô˚”Ô ’ÿ‹Î_ ±Î‰ı·˘ “⁄‚” ÂOÿ ‹fifi_ ωÂıÊHÎ
flËı »ı. ¿Î‹ ’Ò fl_ ◊÷Î_ ’HÎ “‹ÎflÔ_ ¿Î›˝ ÂÎVhÎ ±fiı ‘‹˝fiı »ı. ÷ı “⁄‚” ’HÎ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ … »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹Î_
±fi¿>‚ »ı ÷◊Î ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl Á_÷…fiÎfi‹˘Ïÿ÷ ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ (±. 7/11)‹Î_
»ı” ó ±ı‰Î ω«Îfl◊Ì ‹fi‹Î_ ±ı¿ µIÁÎË flËı »ı. ±ıfi_ …ı ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı, ÷ı ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷◊Ì flÏË÷
fi΋ “⁄‚” »ı. ±Î ⁄‚ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı. ±Î◊Ì »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı Á΄k‰¿ µIÁÎËfi˘ ‰Î«¿ »ı ±fiı
±Î ⁄‚ √˛ÎèÎ »ı. √˛ÎèÎ »ı. ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ “±Î›—-
√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ı … “⁄‚”fiÌ T›ÎA›Î ¿flÌ Ák‰⁄·Îfl˘B›”.... ’ÿ‹Î_ ±Î‰ı· “⁄‚” ’HÎ ±Î …
ÿÌ‘Ì »ı. ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ Á΄k‰¿ ⁄‚fi˘ ‰Î«¿ »ı.
“¿Î‹flÎ√⁄·Î„L‰÷Η” ’ÿ‹Î_ ±Î‰ı·_ “⁄‚” ¿Î‹fiÎ ±fiı “‘‹˝Ï‰flÔ©˘ ¤Ò÷ıÊ ¿Î‹˘û„V‹ ¤fl÷Ê˝¤” ó Ëı
±ÎÁ„@÷◊Ì ›@÷ ˢ‰Î◊Ì ÿflÎ√˛Ë ±fiı ËÃfi_ ‰Î«¿ »ı. ¤fl÷‰_Â̱˘‹Î_ lıWà ±…\˝fi! ‹fiW›˘‹Î_2 ‘‹˝◊Ì ±Ï‰v©
±Î◊Ì ±ı “⁄‚” ¤√‰Îfifi_ V‰w’ fi◊Ì, ’fl_÷ ±ÎÁflÌ ±◊ν÷Ô˚ ‘‹˝›@÷ “¿Î‹”3 ‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÂÎVÔhÎ
Á_’ÏkΠˢ‰Î◊Ì I›ÎF› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı “ÏÁ©˘ûË_ ±fiı ·˘¿‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl Â¤¤Î‰ı ¿ı‰‚ Á_÷Îfi-µIÔ’ÏkÎ
⁄·‰ÎLÁ¬Ì” (√Ì÷Î ó 16/14) ±fiı “±Ë_¿Îfl_ ⁄·_ ‹ÎÀı …ı ¿Î‹ ˢ› »ı, ÷ı ¿Î‹ ‹fiW›fiı ±Î‘Ìfi ˢ›
1. ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ±fiı¿÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ ’flV’fl ≠ı‹fiÌ ±ı¿÷Πˢ‰Ì Ωı¥±ı. …ı‹ ¿ı ¿Î_À˘ ’√‹Î_ ‰Î√ı »ı, ’fl_÷ ±Î_Á ±Î_¬˘‹Î_
±Î‰ı »ı, ±ı‰˘ … ¤Î‰ ⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ flËı‰˘ Ωı¥±ı. “Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ıË÷Η” (√Ì÷Î ó 5/25, 12/4) ±ı¿ ‹ÎhÎ ≠ı‹ ±ı‰Ì
‰V÷ »ı, …ı‹Î_ ¿˘¥ ¤ıÿ flËı÷˘ fi◊Ì. ≠ı‹‹Î_ ¤ıÿ ¿flÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì. ≠ı‹‹Î_ ⁄‘Î ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı. iÎÎfi‹Î_ ÷k‰¤ıÿ ÷˘ flËı÷˘
fi◊Ì, ’fl_÷ ‹÷¤ıÿ flËı »ı. ≠ı‹‹Î_ ‹÷¤ıÿ ’HÎ flËı÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ≠ı‹fiÌ ±Î√‚ ¿Â_ … fi◊Ì. ≠ı‹◊Ì Ïhη˘¿fiÎ fiÎ◊ ¤√‰Îfi
’HÎ ‰Â ◊¥ Ω› »ı.
2. ‘‹˝fi_ ω‘Îfi ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı … »ı; ¿ı‹¿ı ‹fiW›ı÷fl ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ‘‹˝fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ·Î√ … fi◊Ì ’Õ÷Ì.
3. hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ¿Î‹fiı ÁC΂Î_ ’Î’Îıfi_ ‹Ò‚ ⁄÷ÎT›˘ »ı, ÷ı ¿Î‹fi˘ ‰Î«¿ ±ËŸ “¿Î‹” ÂOÿ fi◊Ì.
±ËŸ “¿Î‹” ÂOÿ B≤ËV◊‘‹˝fiÎ ’ηfifi˘ ‰Î«¿ »ı.
496 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

»ı, ’fl_÷ ±ÎÁ„@÷, ¿Î‹fiÎ, Á¬¤˘√ ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı …ı »ı.1 Ωı ’flÔÊ ±fiı VÔhÎÌ ±˘’flıÂfi ¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ
¿Î‹ ˢ› »ı, ÷ı ¿Î‹‹Î_ ‹fiW› ’flΑÌfi ⁄fiÌ Ω› Á_÷Îfi˘IÔ’ÏkÎ ¿fl‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î (’flÔÊI‰- VÔhÎÌI‰) fiı fip
»ı ±fiı ÷ıfiı ‰Â ◊¥fiı ÷ı fi ¿fl‰Î ›˘B› ÂÎVÔhÎωflÔ© ¿flÌ fiάı, ÷˘ ±ı ⁄LÔfiı› fi’_Á¿ ¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı ›˘B›
¿Î‹‹Î_ ≠T≤kÎ ◊¥ Ω› »ı. ÂÎVÔhÎωflÔ© ¿Î‹ ’÷fifi_ »ı. fi’_Á¿ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÿı‰¿Î›˝ (ˉfi-’Ò…fi ‰√ıflı)
÷◊Î ÁCÎÔÔ‚Î_ ’Î’˘ ±fiı ÿ—¬˘fi_ ¿ÎflHΠˢ› »ı. ±fiı Ï’I≤¿Î›˝ (lΩ-÷’˝HÎ)‹Î_ ÷ı±˘fi˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì
¿ÚÏh΋ µ’Λ˘◊Ì Á_Ï÷Ï÷-Ïfifl˘‘ ¿flΉÌfiı ¿ı‰‚ flËı÷˘.2 VÔhÎÌ‹Î_ ‹ÎI≤„@÷ fip ◊¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı
¤˘√-⁄Ï©◊Ì ¿Î‹‹Î_ ≠T≤kÎ ◊‰_ ±ı ‹ËÎfi fifl¿˘fi˘ ‹ÎÀı ’fl‹ ±ÎÿflHÎÌ› ÷ı‹… Ï≠› “‹Î” Á_⁄˘‘fifi˘ ≠›˘√
ÿfl‰ÎΩı »ı. …ı Á_÷ÎfifiÌ µIÔ’ÏkÎ ¿flÌ Â¿ı, ÷ı “’flÔÊ” ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷˘. ±ıÀ·Î ‹fiW›ı ¿Î_ ÷˘ ÂÎVhÎ ±fiı
¿Ëı‰Î› »ı. ±fiı …ı √¤˝ ‘ÎflHÎ ¿flÌ Â¿ı ÷ı VÔhÎÌ ¿Ëı‰Î› ¿Î‹fi_ Áı‰fi ¿fl‰_ ±◊‰Î ⁄˛õ«›˝fi_ ’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …_√‹ V≤Ïp ÷‹Î‹ ¿Î‹◊Ì µI’Lfi ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ‹fiW›‹Î_ …ı ¿Î‹ ‘‹˝◊Ì Ï‰v© fi◊Ì, ‹›Î˝ÿÎ
≠‹ÎHÎı »ı, ÷ı ¿Î‹ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı. ¤√‰Îfi ’Ëı·Î_ ¿ËÌ «Ò@›Î »ı ó “‹÷—’fl÷fl_fiÎL›„I¿Ïçÿ„V÷” (7/7) ±fiı
±Î√‚ ’HÎ ¿ËıÂı ó “›ı «ˆ‰ Á΄k‰¿Î ¤Î‰Î” (7/12), “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (7-19) ±Î ≠‹ÎHÎı …ı‹ ‘‹˝›@÷ ¿Î‹
¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‘‹˝ ωv© ¿Î‹ ’HÎ ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ fi◊Ì. …ı ‘‹˝ ωv© ¿Î‹fi_ ±Î«flHÎ ¿flı
»ı, ÷ı‹fiı fifl¿w’‹Î_ ¤√‰Îfi ‹‚ı »ı, ¿ı‹¿ı fifl¿ ’HÎ ¤√‰Îfi … »ı. ’fl_÷ √Ì÷Îfi˘ µtı ‹ÎHÎÁ˘fiı fifl¿˘‹Î_ ±◊‰Î
…L‹-‹flH΋Î_ ‹˘¿·‰Îfi˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ »ı. µtı Ë_‹ıÂÎ_ ¿S›ÎHÎfi˘, ±Îfi_ÿfi˘ … ˢ› »ı, ÿ—¬fi˘
µtı ˢ÷˘ fi◊Ì. ÿ—¬ ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì ≥E»÷_. ±Ω˝fiı ’HÎ ¿S›ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò»Ì »ı.3 µÿÎËflHÎ ‹ÎÀı, ÂOÿ ÁÎflÎ
’HΠˢ› »ı ±fiı ⁄ÒflÎ ’HΠˢ› »ı, ’fl_÷ T›Î¿flH΋Î_ ÁÎflÎ ÂOÿ˘ ’fl … ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿ı‹¿ı T›Î¿flHÎ
‰√ıflı ’HÎ ‹fiW›fiÎ µ©Îfl ‹ÎÀı … »ı.
óáó

›ı «ˆ‰ Á΄k‰¿Î ¤Î‰Î flÎ…ÁÎV÷΋ÁÎç ›ı –– 12––

‹kÎ ±ı‰ıÏ÷ ÷΄L‰Ï© fi I‰Ëo ÷ıÊ ÷ı ‹Ï› –– 12––
›ı = …ıÀ·Î (¤Î‰˘ »ı ÷ı ⁄‘Î) (‰ÎV÷‰‹Î_)
±ı‰ = ’HÎ ‹kΗ ±ı‰ = ‹ÎflÎ◊Ì … ±Ë‹Ô˚ = Ë_
Á΄k‰¿Î— = Á΄k‰¿ (◊fiÎflÎ »ı) ÷ıÊ = ÷ı‹fi΋Î_ (¿ı)
¤Î‰Î— = ¤Î‰˘ »ı (÷ı‹…) ≥Ï÷ = ±ı‹
›ı, « = …ıÀ·Î, ’HÎ ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı‹fiı ÷ı = ÷ı±˘
flÎ…ÁΗ = flÎ…Á ωϩ = Á‹…; ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_
÷΋ÁΗ = ÷΋Á ÷ = ±ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ fi = fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “›ı «ˆ‰ Á΄k‰¿Î ¤Î‰Î flÎ…ÁÎV÷΋ÁÎç ≠¿Î¿ ¤√‰Îfi … »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘_ ¤√‰Îfi◊Ì …
›ı” ó ±Î …ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ (√HÎ, ÁkÎÎVeÏ÷˝ ’΋ı »ı.
’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î) »ı. ÷ı±˘ ’HÎ ‹ÎflÎ◊Ì … µIÔ’LÔfi Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ¤√‰Îfi◊Ì …
◊Λ »ı. ±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı V≤Ïp‹Îh΋Î_ …ı ¿_¥ ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘‹Î_ …ı ¿_¥ ω·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î›
⁄fiÌ flèÎ_ »ı, ÷ıfiÎ_ ‹Ò‚‹Î_ ⁄‘Îfi˘ ±Îl›, ±Î‘Îfl ±fiı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ … »ı; ±Î◊Ì ‹fiW›fiÌ ºÏp

1. “VI›ˆ ÂOÿÁ_CÎÎ÷›˘—”– VI›Î›÷— ó Á_√÷ı ¤‰÷— ±V›Î_ Âø¢ÏHÎ÷ı ≥Ï÷ VÔhÎÌ – (ÏÁ©ÎLÔ÷¿˘ˆ‹ÿÌ, ⁄η‹fi˘fl‹Î)
2. ±ïËÌfiÎl˘ÏhΛÊHœÂÒƒ‰…˝‹˚Ô – (¿ÎI›Î›fil˙÷ÁÒhÎ 1/1/5)
3. “›E»ˇı›— V›Î„LfiÏç÷_ ⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” (√Ì÷Î 2/7)
“÷ÿı¿_ ‰ÿ ÏfiÏçI› ›ıfi lı›˘ûË‹ÎMfi›Î‹Ô˚ ––” (√Ì÷Î 3/2)
“›E»ˇı› ±ı÷›˘flı¿_ ÷L‹ı ⁄˛ÒÏË ÁÏfiÏç÷‹Ô˚ ––” (√Ì÷Î 5/1)
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ … …‰Ì Ωı¥±ı. Á΄k‰¿ ‰√ıflı ¤Î‰˘fiÎ
÷flŒ fiÏË. Ωı ÷ıfiÌ ºÏp ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ …Âı ÷˘ ÷ı
‹@÷ ◊¥ …Âı ±fiı Ωı ÷ıfiÌ ºÏp Á΄k‰¿ ‰√ıflı ¤Î‰˘fiÌ
÷flŒ …Âı ÷˘ ÷ı ⁄_‘Î¥ …Âı.
Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ó ±Î ¤Î‰˘fiÎ (√HÎ,
’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î±˘fiÎ) ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ¤Î‰ »ı … fiÏË.
±ı ⁄‘Î ¤√‰IV‰w’ … »ı. ±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı Ωı
±ı ⁄‘Î ¤√‰IV‰w’ … ˢ› ÷˘ ±Î’HÎı ·˘¿˘ …ı ¿_¥
¿fḻı, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰IV‰w’ … ◊Âı, ’»Ì ±Î‹ ¿fl‰_
Ωı¥±ı ±fiı ±Î‹ fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±ı ωϑ-ÏfiÊı‘
@›Î_ flè΢? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‹fiW›‹ÎhÎ Á¬
≥E»ı »ı; ÿ—¬ fi◊Ì ≥E»÷˘. ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷, ωÏË÷
¿‹ÎıÛfi_ Œ‚ »ı, ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÏfiÏÊ© ¿‹ÎıÛfi_
Œ‚ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ωÏË÷ ¿‹˝
¿fl˘ ±fiı ÏfiÏÊ© ¿‹˝ fi ¿fl˘ Ωı ÏfiÏÊ© ¿‹˝fiı ¤√‰IV‰w’
‹ÎfiÌfiı ¿fl¢ ÷˘ ¤√‰Îfi ÿ—¬˘ ±fiı fifl¿˘fiÎ w’‹Î_
≠√À ◊Âı. …ı ±Â¤ ¿‹ÎıÛfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÌ
Á΋ı ¤√‰Îfi ±Â¤w’ı … ≠√À ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ÿ—¬
±fiı fifl¿ ’HÎ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ_ … V‰w’ »ı.
F›Î_ ¿fl‰Î ±fiı fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ˢ› »ı, I›Î_
… ωϑ ±fiı ÏfiÊı‘ ·Î√ ’Õı »ı. ±Î◊Ì I›Î_ ωÏË÷
… ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ÏfiÏÊ© fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷ F›Î_
‹Îfi‰ÎfiÌ ±fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ˢ› »ı, I›Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı
… “‹Îfi‰Î” Ωı¥±ı ±fiı ’˘÷Îfiı ±◊‰Î Á_ÁÎflfiı “ΩHΉ˘”
Ωı¥±ı.
F›Î_ ‹Îfi‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı, I›Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı … ‹ÎfiÌfiı
÷ı‹fiı ‹‚‰ÎfiÌ µI¿_ÃÎ ‰‘Îfl‰Ì Ωı¥±ı. ±ı‹fiı ≠ÎMÔ÷
±fiı ≠ÁLÔfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl‰_
Ωı¥±ı ÷◊Î ±ı‹fiÌ ±ÎiÎÎ ±fiı ÏÁ©Î_÷˘fiÌ Ï‰flÔ© ¿Î›˝
fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎfiÌ Ï‰v© ¿Î›˝ ¿flÌÂ_
÷˘ ±ı‹fiı ≠ÁLÔfi÷Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±fiı ωv© ¿Î›˝
¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ±ı‹fiÌ ≠ÎÏM÷ ¿ı‰Ì ◊Âı? …ı‹¿ı ¿˘¥
‹fiW›fiÎ ‹fifiÌ Ï‰flÔ© ¿Î‹ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı flÎ∞ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊Âı ±fiı ≠ı‹◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹‚Âı?
F›Î_ ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ »ı, I›Î_ Á_ÁÎflfiı ΩHΉ˘
Ωı¥±ı, …ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· »ı, ÁÿÎ ÁÎ◊ı flËı‰Î‰Î‚˘
fi◊Ì, ÷ı ’˘÷Îfi˘ fi◊Ì, ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ fi◊Ì ó
±ı‰_ ΩHÎÌfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ÷ı‹Î_
¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁ„@÷ fiÏË ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ÷ıfi_
‹Ëk‰ xÿ›‹Î_◊Ì ¿ÎœÌ fiά‰_ Ωı¥±ı. ±ıfiÎ◊Ì Á÷-÷k‰
≠I›ZÎ ◊¥ …Âı ±fiı ΩHΉ_ ’ÒHν ◊¥ …Âı. ±Á÷
497
(fiΉÎfi) ‰V÷ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì ±ı‰_
Á‹∞fiı ’HÎ Ωı ‰¬÷˘-‰¬÷ ÷ıfiı ‹Ëk‰ ±Î’÷Î flËÌÂ_
÷˘ ‰ÎV÷ω¿÷Î (Á÷-‰V÷)fiÌ ≠΄MÔ÷ fiÏË ◊Λ.
“‹kÎ ±ı‰ıÏ÷ ÷΄L‰Ï©” ó ±ı ⁄‘Îfiı ÷_ ‹ÎflÎ◊Ì
… µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Î Á‹… ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »_.
¿Î›˝ ±fiı ¿ÎflHÎ ó ±ı ⁄ıµ ϤLÔfi ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ
¿Î›˝ ¿ÎflHÎ◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi ÷ı‹ … V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì
flά÷_. ±Î◊Ì ¿Î›˝ ¿ÎflHÎ w’ … ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı,
Á˘fi΋Î_◊Ì CÎflıHÎÎ_ ’ıÿÎ ◊Λ »ı ÷˘ ÷ı±˘ Á˘fiÎ◊Ì ±·√
fi◊Ì Ë˘÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á˘fi_ … ˢ› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹Î◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚Ì ±fi_÷ V≤Ïp ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
ϤLÔfi V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì flÎ¬Ì Â¿÷Ì.
“‹kÎ ±ı‰” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±’flÎ ±fiı
’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ‹Îfl˘ V‰¤Î‰ »ı; ±Î◊Ì ¿˘¥ ÷ı‹fiı ‹ÎflÎ◊Ì
ϤLÔfi ÏÁ© fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ’ÏflÏÂp
w’Ì fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı “¿S’fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_
≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â ¿flÌfiı Ë_ ‰Îfl_‰Îfl V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flÔ_ »\_”
(±. 9/8) ±fiı ±Î√‚ ¿Ëı »ı ¿ı “‹ÎflÌ ±K›ZÎ÷΋Î_
≠¿ÚÏ÷ «flΫfl Á_ÁÎflfiı fl«ı »ı” (±. 9/10) ó ±Î
⁄LÔfiı ‰Î÷˘ ±ı¿ … ◊¥. «ÎËı ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı ¤√‰Îfi
fl«fiÎ ¿flı, «ÎËı ¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ fl«fiÎ
¿flı ó ±Î ⁄LÔfiıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı¿ … »ı. ¤√‰Îfi fl«fiÎ
¿flı »ı ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı … ¿flı »ı, ÷˘ ≠ΑÎL› ¤√‰Îfifi_
… ◊›_ ±fiı ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ fl«fiÎ ¿flı
»ı, ÷˘’HÎ ≠ΑÎL› ¤√‰Îfifi_ … »ı. ±ı … ‰Î÷fiı ±ËŸ
¿ËÌ »ı ¿ı “Ë_ Á‹√˛ …√÷fi˘ ≠¤‰ ±fiı ≠·› »_”
(±. 7/6). ±fiı ±ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı “Á΄k‰¿,
flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ó ±Î ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı”.
¤√‰Îfiı ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌfiı
ΩHΉΉ΂ÎfiÌ ÿ·˝¤÷Î ⁄÷Ή÷Î_ …ı ≠¿flHÎfi˘ ±Îfl_¤
¿›ÎıÛ, ÷ı‹Î_ ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿◊fi ¿›*. ±’flÎ
±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷±˘fiı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›_;
¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ Á_›˘√◊Ì … ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
’»Ì ’˘÷Îfiı ±ı ±’flÎ ±fiı ’flÎfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›_ ó
‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›÷Ô̊” (±. 7/7). ±Î … ‰Î÷ ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ
‰Hνfifi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_ ±ËŸ ¿ËÌ »ı ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á
±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘fiı ‹ÎflÎ◊Ì … ◊‰Î‰Î‚Î ΩHÎ.
“fi I‰Ë_ ÷ıÊ ÷ı ‹Ï›” ó Ë_ ÷ı±˘‹Î_ fi◊Ì ±fiı
÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı √H΢fiÌ ‹ÎflÎ
ÏÁ‰Î› ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ë_ fiı Ë_ … »\_;
‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ »ı … fiÏË. ÷ı Á΄k‰¿, flÎ…Á
498 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±fiı ÷΋Á …ıÀ·Î ’HÎ ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ »ı,
÷ı ÁC΂ı-ÁC΂ΠµI’LÔfi ±fiı fip ◊Λ »ı. ’fl_÷ Ë_ µI’LÔfi
’HÎ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı fip ’HÎ fi◊Ì ◊÷˘. Ωı Ë_ ÷ı±˘‹Î_
ˢ÷ ÷˘ ÷ı±˘fi˘ fiΠ◊÷Î_ ‹Îfl˘ ’HÎ fiΠ◊¥ Ω÷;
’fl_÷ ‹Îfl˘ ¿ÿÌ fiΠfi◊Ì ◊÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ ÷ı±˘‹Î_
fi◊Ì. Ωı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ ˢ÷ ÷˘ Ë_ …ı‰˘ ±Ï‰fiÎÂÌ
»\_, ÷ı‰Î ÷ı±˘ ’HÎ ±Ï‰fiÎÂÌ Ë˘÷; ’fl_÷ ÷ı±˘ ÷˘ fip
◊Λ »ı ±fiı Ë_ flË_ »\_, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì.
…ı‰Ì flÌ÷ı ⁄Ì… … T≤ZÎ, Âάα˘, ’Î_ÿÕÎ_, e·
‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ ˢ› »ı; ’fl_÷ T≤ZÎ, Âάα˘, ’Î_ÿÕÎ_
‰√ıflı‹Î_ ⁄Ì…fiı ¬˘‚ÌÂ_ ÷˘ ÷ı±˘‹Î_ ⁄Ì… fiÏË ‹‚ı ¿ÎflHÎ
¿ı ⁄Ì… ÷ı±˘‹Î_ ÷k‰w’ ωz‹Îfi flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı;
’fl_÷ ÷ı ¤Î‰˘‹Î_ ‹fiı ¬˘‚¢ ÷˘ ÷ı±˘‹Î_ Ë_ fiÏË ‹‚_
(√Ì÷Î ó 7/13). ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ ‹Ò‚w’ı ±fiı
÷k‰w’ı ωz‹Îfi »\_. ±Î◊Ì Ë_ ÷ı±˘‹Î_ ±fiı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_
fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥ Ë_ fiı Ë_ … »\_.
…ı‰Ì flÌ÷ı ‰Îÿ‚ ±Î¿Î‹Î_◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı.
±Î¿Î‹Î_ … flËı »ı ±fiı ±Î¿Î‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı;
’fl_÷ ±Î¿Î …ı‰_ »ı ÷ı‰_ Ïfiω˝¿Îfl flËı »ı. fi ±Î¿Î‹Î_
‰Îÿ‚˘ flËı »ı ±fiı fi ‰Îÿ‚˘‹Î_ ±Î¿Î flËı »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ±ÎËΠf·˘¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±ËŸ Á‘Ì …ıÀ·Ì (ÁkÎfl)
ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‹ÎflÎ◊Ì …
µI’LÔfi ◊Λ »ı, ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_ …
·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì ±fiı Ë_
÷ı±˘‹Î_ fi◊Ì. ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ÷ı±˘fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì.
±ı ºÏp±ı Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ
ÏÁ‰Î› …ıÀ·Î Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ±◊ν÷Ô˚
≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹fiÌ ÁkÎÎ
‹ÎfiÌfiı ±fiı ÷ı‹fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ±Î ‹fiW›˘ ÷ı±˘‹Î_
ŒÁÎ¥ flèÎÎ »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ÷ı ‹fiW›˘fi_ ·Z› ±Î
⁄Î…\ ¿flΉı »ı ¿ı ±ı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘‹Î_ ÁkÎÎ
±fiı ‹ËkÎÎ ‹ÎflÌ … »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
Ák‰√HÎ, flΩı√HÎ ±fiı ÷‹˘√HÎ◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Î
Ω÷-Ω÷fiÎ …ıÀ·Î ¤Î‰˘ (≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘)
»ı, ÷ı ÷‹Î‹ ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷ ≠¿ÚÏ÷◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ
»ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı
√H΢fiı ¤√‰Îfiı “‹kÎ ±ı‰” “‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı” ó
±ı‰_ ¿èÎ_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi
[±K›Î› 7
ˢ‰Î◊Ì ±ı ⁄‘Î ¤Î‰˘ ¤√‰Îfi◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı
¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷
(∞‰ÎI‹Î)±ı ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·Ì‘˘ ±◊ν÷˚Ô
÷ı±˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î ó ±ı
… ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ »ı. ±ıfiÎ◊Ì
÷ı …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı »ı. ˉı ±ı ⁄_‘fifi_ Ïfi‰ÎflHÎ ¿fl‰Î
‹ÎÀı ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ó
±ı ⁄‘Î ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı. ±Î … flÌ÷ı ÿÁ‹Î
±K›Î›‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ó “¤‰„L÷ ¤Î‰Î ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹kÎ
±ı‰ M≤◊„B‰‘Η” (±. 10/5) ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ı
±·√-±·√ ≠¿ÎflfiÎ (‰ÌÁ) ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi
◊Λ »ı ±fiı “±Ë_ Á‰˝V› ≠¤‰˘ ‹kΗ Á‰˝ ≠‰÷˝÷ı”
(±. 10/8) ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Îfi˘ ≠¤‰ Ë_ »\_ ±fiı ⁄‘_ ‹ÎflÎ◊Ì
≠T≤kÎ ◊Λ »ı. ’_ÿfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ’HÎ ¿èÎ_ »ıı ¿ı VQ≤Ï÷,
iÎÎfi ‰√ıflı ⁄‘_ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı ó “‹kΗ
VQ≤Ï÷iÎνfi’˘Ëfi_ «” (±. 15/15). F›Îflı Á‰˝ ¿_¥
’fl‹ÎI‹Î◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı, I›Îflı ‹fiW›˘fiÌ ÁÎ◊ı
÷ı √H΢fi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı √H΢fi˘ Á_⁄_‘
fi ‹Îfi‰Î◊Ì ±Î ‹fiW› ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı √H΢
÷ıfiı ‹ÎÀı …L‹‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì ⁄fi÷Î.
√Ì÷΋Î_ F›Î_ ¤„@÷fi_ ‰Hνfi »ı, I›Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı
»ı ¿ı Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »\_ ó “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” (±.
9/19) ±fiı ±…\˝fi ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿Ëı »ıı ¿ı ±Î’
Á÷ ±fiı ±Á÷ ’HÎ »˘ ÷◊Î ÷ıfiÎ◊Ì ’fl ’HÎ »˘ ó
“ÁÿÁkÎI’fl_ ›÷Ô˚” (±. 11/37). iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì) ¤@÷fiı
‹ÎÀı ’HÎ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ Á‰˝ ¿_¥
‰ÎÁÿı‰ … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19). ¿ÎflHÎ
±ı »ı ¿ı ¤„@÷‹Î_ l©Î ±fiı ‹ÎL›÷Îfi_ ≠ΑÎL› ˢ›
»ı ÷◊Î ¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ±fiL›÷Πˢ› »ı. ¤„@÷‹Î_
±L›fi˘ ±¤Î‰ ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı µk΋ ’Ï÷‰˛÷Îfiı
±ı¿ ’Ï÷fiÎ ÏÁ‰Î› Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ÌΩı ¿˘¥ ’flÔÊ ÿı¬Î÷˘
… fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷fiı ±ı¿ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î›
⁄Ì…\_ ¿_¥ ÿı¬Î÷_ … fi◊Ì, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … ÿı¬Î› »ı.
√Ì÷΋Î_ F›Î_ iÎÎfifi_ ‰Hνfi »ı, I›Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı
»ı ¿ı Á÷ ±fiı ±Á÷ ó ⁄LÔfiı ±·√-±·√ »ı ó
“fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (±.
2/16). ±ı‰Ì … flÌ÷ı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ÂflÌfl-ÂflÌflÌ, ÿıË-
ÿıËÌ, ZÎıhÎ-ZÎıhÎiÎ, ≠¿ÏÚ÷-’flÔÊ ó ⁄LÔfiıfiı ±·√-±·√
ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ⁄Ë ‰Îfl ±Î‰Ì »ı; …ı‹¿ı ó “≠¿Úg÷
’flÔÊ_ «ˆ‰ ω©Ô˚›fiÎÿÌ µ¤Î‰Ï’” (±. 13/19);
“ZÎıhÎZÎıhÎiΛ˘iÎνfi‹Ô˚” (±. 13/2); “ZÎıhÎZÎıhÎiÎÁ_›˘√Î÷Ô˚”
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 499

(±. 13/26), “ZÎıhÎ_ ZÎıhÎÌ ÷◊Î ¿ÚIVfi‹Ô˚” (±. 13/33); iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ‹Îfiı »ı ¿ı Ák‰, fl… ±fiı ÷‹ ó ±Î
“ZÎıhÎZÎıhÎiΛ˘flı‰‹L÷fl_ iÎÎfi«ZÎÊΔ (±. 13/34). ¿ÎflHÎ hÎHÎı √H΢ ≠¿ÚÏ÷◊Ì … ◊Λ »ı ó “ÁI‰_ fl…V÷‹ ≥Ï÷
±ı »ı ¿ı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı. ±Î◊Ì √HÎΗ ≠¿ÚÏ÷Á_¤‰Î—” (±. 14/5). ⁄LÔfiı› ÁΑ¿˘
I›Î_ ÏfiI›-±ÏfiI›, ±Ï‰fiÎÂÌ-ωfiÎÂÌ ‰√ıflıfi˘ ω«Îfl ’˘÷Îfi΋Î_ Ïfiω˝¿Îfl÷Î ‹Îfiı »ı ¿ı ±ı √H΢ ’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì;
◊Λ »ı ±fiı ’»Ì ’˘÷Îfi_ V‰w’ Ï⁄·¿<· ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı ±fiı ⁄LÔfiı› F›Î_ ±ı¿ ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, I›Î_ fi
ó ±ı‰˘ ⁄˘‘ ◊Λ »ı. ¶ˆ÷ ¿ËÌ Â¿Î› »ı, fi ±¶ˆ÷; fi Á÷ ¿ËÌ Â¿Î› »ı,
ÁΑ¿‹Î_ l©Î ±fiı ω‰ı¿ ó ⁄LÔfiı› flËı‰Î Ωı¥±ı. fi ±Á÷.
¤„@÷‹Î√˝‹Î_ l©Îfi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı ±fiı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ¤„@÷‹Î√˝‰Î‚Î ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±fiL› ≠ı‹◊Ì
ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı. ±Î‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ω‰ı¿fi˘ ±fiı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ l©Îfi˘ ±¤Î‰ iÎÎfi‹Î√˝‰Î‚Î ≠¿ÚÏ÷ ÷ı‹ … ’flÔÊfi˘ ω‰ı¿ ¿flÌfiı
fi◊Ì. ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ‹Îfiı »ı ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ≠¿ÚÏ÷◊Ì Ï⁄·¿<· ±Á_⁄© ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ÁÎZÎÎ÷Ô̊
÷΋Á ¤Î‰˘ ¤√‰Îfi◊Ì … ◊Λ »ı (±. 7/12) ±fiı ±fi¤‰ ¿flÌfiı ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘flÏË÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — “‹÷— ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿Ïçÿ„V÷” (7/7) fi˘ ωV÷Îfl ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfiı ’λ‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_
…ı ‰Î÷ ¿ËÌ »ı, ±fiı …ı ‰Î÷ fi◊Ì ¿ËÌ, ÷ı ’Òflı’ÒflÌ ‰Î÷ µ’Á_ËÎflw’ı ¤√‰Îfiı ±Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì »ı. ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı Á_’ÒHν Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’Lfi ◊Λ »ı, ‹ÎflÎ◊Ì … ÁkÎÎ-VeÏ÷˝ ‹ı‚‰ı »ı,
÷ı‹ »÷Î_ Ë_ ±ı‹fi΋Î_ fi◊Ì ±fiı ±ı ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿Î_¥ Ë_ … Ë_ »\_. ÷ı◊Ì ‹ÎflÌ ≠΄M÷ ≥E»fiÎflÎ ÁΑ¿fiÌ
ºÏp ±Î ¤Î‰˘ ÷flŒ fiËŸ, ⁄S¿ı ‹ÎflÎ ÷flŒ …‰Ì Ωı¥±ı. Ωı ÁΑ¿ ÷ı ¤Î‰˘‹Î_ … ŒÁÎ¥ …Âı ÷˘ @›Îflı› ‹@÷
±◊‰Î ¤@÷ fiËŸ ◊¥ ¿ı.
Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, Á‹…‰Î ‰√ıflı‹Î_ …ı ¤Î‰ ±Î‰ı »ı, ±fiı …ı ¤Î‰ ±Î‰÷Î fi◊Ì ÷ı ⁄‘Î … “›ı” ’ÿ fiÎ ±_÷√˝÷
Á‹…‰Î Ωı¥±ı.
¤√‰Îfi◊Ì µI’Lfi ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ËŸ Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á √H΢fiı “¤Î‰” fi΋◊Ì ¿Ëı‰Î›Î »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ¤Î‰ (ÁkÎÎ) w’ »ı1, ÷ı◊Ì ÷ı‹fiÎ◊Ì ¤Î‰ … µI’Lfi ◊Âı, ±¤Î‰ ¿¥ flÌ÷ı µI’Lfi ◊Âı ? ¤√‰Îfi◊Ì
… µI’Lfi ◊‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ⁄‘Î ¤Î‰˘ ¤√‰Îfi V‰w’ … »ı ó “¤‰„L÷ ¤Î‰Î ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹kÎ ±ı‰ M≤◊„B‰‘Η” (√Ì÷Î-
10/5) ‹÷·⁄ ¿ı, ÂflÌfl ó ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©◊Ì …ı ’HÎ Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰, Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı
√˛ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfi … »ı.2 ‹fifiÌ Á‹√˛ VdflHÎÎ ‹ÎhÎ «ÎËı ÁÎflÌ Ë˘› ¿ı ¬˘ÀÌ, ¤√‰Îfi
… »ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ÁÎfl_ ó ¬˘À<_, Â© ó ±Â©, ÂhÎ-Ï‹hÎ, ÿp-ÁF…fi, ’fl‹ÎI‹Î-’H›ÎI‹Î ‰√ıflı …ı ¿˘¥ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î,
¿Ëı‰Î, ω«Îfl‰Î ¿ı Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı ⁄‘_ … ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … »ı. ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› @›Î_› ¿Â_ … fi◊Ì.
’˘÷Îfi˘ ¿_¥¿ V‰Î◊˝ ˢ›, ¿_¥¿ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î ˢ› I›Îflı Á΄k‰¿, flÎ…Á, ÷΋Á ó ±Î hÎHÎ ¤ıÿ ◊Λ »ı.
Ωı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝ fi ˢ› ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷fiÌ ºÏp ˢ› ÷˘ ±Î (hÎHÎı √H΢) ¤√‰Îfi V‰w’ »ı. ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ
‹ÎÀı ‹Îfi‰Î, ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ·ı‰_ ±ı … ’÷fifi_ ¿ÎflHÎ »ı (√Ì÷Î ó 3/47).
“hÎHÎı √HÎ ‹ÎflÎ◊Ì … ≠√À ◊Λ »ı” ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı ±ı‰˘ ¤Î‰ ≠√À ¿›˘˝ »ı ¿ı ÁΑ¿fiÌ ºÏp ±Î
√H΢ ÷flŒ fiËŸ ’HÎ ‹ÎflÎ-√HÎÎ÷Ì÷ ÷flŒ …‰Ì Ωı¥±ı, ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı … Á_⁄_‘
ΩıÕ‰˘ Ωı¥±ı, …ı◊Ì ‹ÎflÌ ≠΄M÷ ◊¥ Ω› ±fiı Ë_‹ıÂfiı ‹ÎÀı ÿ—¬ flÏË÷ ‹ËÎfi ±Îfi_ÿfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω›. “Ë_

1. “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiÎ ¤Î‰˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î-2/16) “‹ÿ¤Î‰_ Á˘ûÏ‘√E»Ï÷” (√Ì÷Î 14/19) “Á‰˝¤Ò÷ıÊ ›ıfiˆ¿_
¤Î‰‹T››‹ÌZÎ÷ı.” (√Ì÷Î 18/20)
2. ‹fiÁÎ ‰«ÁÎ ºp›Î B≤èÎ÷ıûL›ˆfl’Ì„Lƒ›ˆ—. ±Ë‹ı‰ fi ‹k΢ûL›ÏÿÏ÷ ⁄K›K‰‹G…ÁÎ.
(lÌ‹ÿ˚¤Î. 11/13/24)
“‹fi◊Ì, ‰ÎHÎÌ◊Ì, ºÏp◊Ì ÷◊Î ±L› ≥„Lƒ›˘◊Ì …ı ¿_¥ (ÂOÿÎÏÿ ωʛ˘) √˛ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Î Ë_ … »\_. ÷ı◊Ì ‹ÎflÎ
ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ »ı … fiËŸ ±Î ÏÁ©ÎL÷ ±Î’ ω«Îfl’Ò‰˝¿ ÂÌCβ Á‹∞ ·˘ ±◊ν÷Ô˚ V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı ±fi¤‰ ¿flÌ ·˘.
500 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

÷ı‹fi΋Î_ fi◊Ì ±fiı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì” ó ±Î‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı ±ı‰˘ ¤Î‰ ≠√À ¿›˘˝ »ı ¿ı, Ωı ¿˘¥ ‹fiW› ‹fiı
ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ fi ±Î’Ìfiı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á √HÎ, ’ÿÎ◊˝ ÷◊Î Ïø›Îfiı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ı‹fiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÂı ÷˘ ÷ı ‹fiı ≠ÎM÷ fi ◊¥fiı …L‹-‹flH΋Î_ «ÎS›˘ …Âı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á”
(√Ì÷Î 13/21).
“‹kÎ ±ı‰” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ΩHÎı ±ı‰_ ¿Ëı »ı ¿ı hÎHÎı √H΢ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı, ’»Ì ÷‹ı
‹ÎflÌ ÷flŒ fi ±Î‰Ìfiı √H΢‹Î_ ¿ı‹ ŒÁα˘ »˘ ? …ı ·˘¿˘ √H΢‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı ÷ı±˘ ‹Îfl_ ¤…fi (¤„@÷)
¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì. (√Ì÷Î ó ±Î ±K›Î›fi˘ ÷ıfl‹˘ f·˘¿). ’fl_÷ …ı √H΢‹Î_ ŒÁÎ÷Î fi◊Ì, ÷ı ¤@÷˘ ‹Îfl_ ¤…fi
¿flı »ı. (√Ì÷Î ó 7/16, 10/8) ±Î √H΢ ¿Î›‹ flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì, ¿ı‹¿ı “¿ÎflHΔ À¿ı »ı, ¿Î›˝ À¿÷_ fi◊Ì. …ı‹
¿ı Á˘fi_ À¿ı »ı ÿÎ√ÌfiÎ fi◊Ì À¿÷Î, ‹ÎÀÌ À¿ı »ı, CÎÕ˘ À¿÷˘ fi◊Ì. ±ı … ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi À¿ı »ı, √HÎ À¿÷Î
fi◊Ì. √HÎ ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î »ı ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÏfiI›-Ïfifl_÷fl …ı‹-fiÎ-÷ı‹ flËı‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı‹fi_
fi ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı ¿ı fi fiΠ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷ ◊÷Ì fi◊Ì ⁄S¿ı √H΢ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ◊Ì
◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ÷‹˘√HÎfiı flΩı√HÎ◊Ì ±fiı flΩı√HÎfiı Ák‰√HÎ◊Ì ∞÷Ìfiı √H΢◊Ì ±÷Ì÷ ◊‰Îfi_ »ı.
±ËŸ ±ı¿ ωÂıÊ ‰Î÷ Á‹…‰Î …ı‰Ì »ı ¿ı Á√HÎ-ÁοÎfl ¤√‰Îfi ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ Ïfi√˝HÎ … »ı, ¿ı‹¿ı ÷ı±˘
Ák‰, fl… ±fiı ÷‹˘√HÎ◊Ì ›@÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı ±ˆr›˝, ‹Î‘›˝, Á˙Lÿ›˝, ±˙ÿΛ˝ ‰√ıflı √H΢◊Ì ›@÷ »ı. ÷ı◊Ì Á√HÎ-
ÁοÎfl ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷fiı ’HÎ Ïfi√˝HÎ (Ák‰ÎÏÿ √H΢◊Ì flÏË÷) ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, …ı‹ ¿ı ó “‹ÏLfiWÔÃ_ Ïfi√˝HÎ_
VQ≤÷‹Ô˚”, “‹„Lfi¿ı÷_ ÷ Ïfi√˝HÎ_”, “Ïfi√˝H΢ ‹ÿ’Îl›—”, “‹IÁı‰Î›Î_ ÷ Ïfi√˝HÎΔ (lÌ‹ÿ˚¤Î. 11/25/24ó27)
≠ë ó F›Îflı ⁄‘_ … ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ÷˘ ’»Ì Á΄k‰¿, flÎ…Á, ÷΋Á ¤Î‰ I›ÎF› ¿ı‹ »ı ?
µkÎfl ó …ı‹ …‹Ìfi‹Î_ …‚ ⁄‘Ì …√αı flËı »ı, ’fl_÷ ÷ıfi_ ≠΄M÷V◊Îfi ¿>‰˘ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi
⁄‘ı »ı ’fl_÷ ÷ı‹fi_ ≠΄M÷V◊Îfi ›iÎ (¿÷˝T›-¿‹˝˝) »ı ó “÷V‹ÎIÁ‰˝√÷_ ⁄˛õ ÏfiI›_ ›iÎı ≠Ï÷„WÔÃ÷_” (√Ì÷Î-3/15)
’fl_÷ Á΄k‰¿-flÎ…Á-÷΋Á ¤Î‰ ¤√‰ÎfifiÎ ≠ÎÏM÷V◊Îfi fi◊Ì. ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷ ◊÷Ì fi◊Ì
(√Ì÷Î-±Î ±K›Î›fi˘ ÷ıfl‹˘ f·˘¿) ÷ı◊Ì ÷ı ÁΑ¿ ‹ÎÀı µ’›˘√Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Î ⁄‘Î ¤Î‰˘
‹ÎflÎ◊Ì µI’Lfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ÷ı‹fi΋Î_ ±fiı ÷ı ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì.
…ı‹ ⁄Î…flÌfiÌ ¬ı÷Ì‹Î_ ⁄Î…flÌ … ‹A› ˢ› »ı, ÷ıfiÎ_ ’Î_ÿÕÎ_ ±fiı »˘Õ fiËŸ. ¬ıÕ>÷fi_ ·Z› ‹ÎhÎ ⁄Î…flÌ
≠ÎM÷ ¿fl‰Îfi_ … ˢ› »ı. ⁄Î…flÌ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ÷ı ŒÁ·fiı, ¬Î÷fl, ’ÎHÎÌ ‰√ıflı◊Ì ’p ¿flı »ı …ı◊Ì µk΋ ⁄Î…flÌ
≠ÎM÷ ◊¥ ¿ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁΑ¿fi_ ·Z› ’HÎ Œ@÷ ¤√‰Îfi … ˢ‰_ Ωı¥±ı. Á_ÁÎflfi_ fiËŸ. ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷
¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. Áı‰Î ÏÁ‰Î› Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝ fi flά‰˘ Ωı¥±ı.
‹ËI‰ ⁄Î…flÌfiÎ ÿÎHÎÎfi_ »ı, ’Î_ÿÕÎ_-»˘Õfi_ fiËŸ. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Îfl_¤‹Î_ ’HÎ ⁄Î…flÌ … flËı »ı (⁄Ì… ÷flÌ¿ı) ±fiı
±_÷‹Î_ ’HÎ ⁄Î…flÌ … flËı »ı. ⁄Î…flÌ ≠ÎM÷ ◊›Î ’»Ì …ı ÂıÊ flËı »ı ÷ı ’Î_ÿÕÎ_ ó ÕÎ_Õ·Ì ⁄Î…flÌ◊Ì …<ÿÎ fi
ˢ‰Î »÷Î_, ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿Î‹fiÌ ‰V÷ fi◊Ì ⁄S¿ı ’Â±˘fiı ¬Î‰ÎfiÌ «Ì… »ı. ±ı … flÌ÷ı Á΄k‰¿, flÎ…Á,
÷΋Á ¤Î‰ ‹Òœ (±Ï‰‰ı¿Ì) ‹fiW›˘ ‹ÎÀı »ı. ±Î hÎHÎı ¤Î‰ ‹fiW›fiı ⁄Î_‘fiÎflÎ »ı. (√Ì÷Î-14/5) ÷ı◊Ì ±Î
¤Î‰ ¤√‰ÎfifiΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ V‰›_ ‹ÎÀı fi◊Ì, ⁄S¿ı ω‰ı¿’ÒHν ÁÎ_ÁÎÏfl¿ T›‰ËÎfl ‹ÎÀı »ı. …ı‹ ¿ı {ıfl ’HÎ
¤√‰Îfifi_ w’ »ı, ’fl_÷ ¬Î‰Î ‹ÎÀı fi◊Ì.
…ı‹ ⁄Î…flÌ (⁄Ì…)◊Ì ’Î_ÿÕÎ_-ÕÎ_Õ·Ì µI’Lfi ◊›Î ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ’Î_ÿÕÎ_-ÕÎ_Õ·Ì‹Î_ ⁄Î…flÌ fi◊Ì ±fiı ⁄Î…flÌ‹Î_
’Î_ÿÕÎ_-ÕÎ_Õ·Ì fi◊Ì. ±ı … flÌ÷ı ¤√‰Îfi◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ Á΄k‰¿-flÎ…Á-÷΋Á ¤Î‰˘‹Î_ ¤√‰Îfi fi◊Ì ±fiı
¤√‰Îfi‹Î_ Á΄k‰¿-flÎ…Á-÷΋Á ¤Î‰ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı, ’fl_÷
Ë_ ÷ı±˘‹Î_ ±fiı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì. ±Î ω‰ı«fi◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ¤√‰Îfi ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝◊Ì Á‰˝◊Î
ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘ Â© ±_ ±Î ∞‰ ’HÎ ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı. ±Î ±_√ı ±Î ≠ffi ◊Λ »ı ¿ı ±Î ∞‰
ÏfiÏ·˝MÔ÷ ˢ¥fiı ’HÎ ⁄_‘Λ »ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ±Îfi_ ω‰ı«fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 501

ÏhÎϤ√˝H΋›ˆ¤Î˝‰ˆflıϤ— Á‰˝Ï‹ÿo …√÷Ô˚ –– 13––

‹˘ÏË÷_ fiÎϤΩfiÎÏ÷ ‹Î‹ıP›— ’fl‹T››‹Ô˚ –– 13––
±ıϤ— = ±Î ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ (±ı‰Î)
ÏhÎϤ— = hÎHÎı› Á‰˝‹˚Ô = ±Î¬_ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
√H΋›ˆ— = √HÎw’ …√÷Ô˚ = …√÷ (≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ)
¤Î‰ˆ— = ¤Î‰˘◊Ì ±ıP›— = ±Î hÎHÎı› √H΢◊Ì fi = fi◊Ì
‹˘ÏË÷‹Ô˚ = ‹˘ÏË÷ ’fl‹Ô˚ = ±÷Ì÷ ±Ï¤ΩfiÎÏ÷ = ΩHÎ÷_.

ÀÌ¿Î ó “ÏhÎϤ√˝HΛˆ¤Î˝‰ˆflıϤ—... ’fl‹T››‹Ô˚” ó
Ák‰, fl…, ±fiı ÷‹ ó hÎHÎı √H΢fiÌ T≤Ïkα˘ µI’LÔfi
±fiı ·Ìfi ◊÷Ì flËı »ı. ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌfiı
‹fiW› ’˘÷Îfiı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ‹ÎfiÌ ·ı
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fi_ ’˘÷Îfi΋Î_ ±Îfl˘’HÎ ¿flÌ ·ı »ı ¿ı
“Ë_ Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ◊¥ √›˘ »\_” ±Î flÌ÷ı
hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊›ı·˘ ‹fiW› ±ı‰_ ‹ÎfiÌ … fi◊Ì
¿÷˘ ¿ı Ë_ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »\_. ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ fi Ωı÷Î_ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì
T≤Ïkα˘fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ó ±Î …
÷ıfi_ ‹˘ÏË÷ ◊‰_ »ı. ±Î flÌ÷ı ‹˘ÏË÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı
“‹Îfl˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI›Á_⁄_‘ »ı” ó ±ıfiı Á‹∞
… fi◊Ì Â¿÷˘.
±ËÌ “…√÷Ô˚” ÂOÿ ∞‰ÎI‹Îfi˘ ‰Î«¿ »ı. Ïfifl_÷fl
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı …
±Î ∞‰ “…√÷” ±ı‰Î fi΋ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÂflÌflfiÎ …L‹‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ …L‹‰Îfi_ ÂflÌflfiÎ
‹fl‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ ‹fl‰Îfi_, ÂflÌflfiÎ ⁄Ì‹Îfl ◊‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi_
⁄Ì‹Îfl ◊‰Îfi_ ±fiı ÂflÌflfiÎ V‰V◊ ◊‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi_ V‰V◊
◊‰Îfi_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ±ıfiÎ◊Ì ±ı “…√÷” ±ı‰Î fi΋ı
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. F›Î_ Á‘Ì ±ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi_
÷ÎÿÎIQ› ‹ÎfiÂı, I›Î_ Á‘Ì ±ı …√÷ … flËıÂı ±◊ν÷Ô˚
…L‹÷˘-‹fl÷˘ … flËıÂı, @›Î_› ’HÎ V◊Î›Ì fiÏË flËı.
√H΢fiÌ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±·√ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì
… ≠ÎHÎ̱˘ ‹˘ÏË÷ ◊Λ »ı. Ωı ÷ı±˘ √H΢fiı ¤√‰IV‰w’
‹Îfiı ÷˘ ¿ÿÌ ‹˘ÏË÷ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î_.
hÎHÎ √H΢fi_ ¿Î›˝ …ı ÂflÌfl »ı, ÷ı ÂflÌflfiı «ÎËı
’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ ·ı, «ÎËı ’˘÷Îfiı ÂflÌfl ‹ÎfiÌ ·ı ó ⁄LÔfiı›
‹ÎL›÷α˘◊Ì ‹˘Ë ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ‹Îfi‰_
±ı “‹‹÷Δ ◊¥ ±fiı ’˘÷Îfiı ÂflÌfl ‹Îfi‰_ ±ı “±Ë_÷Δ
◊¥. ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ±Ë_÷Î-‹‹÷Î ¿fl‰Ì ±ı … ‹˘ÏË÷
◊‰_ »ı. ‹˘ÏË÷ ◊¥ …‰Î◊Ì √H΢◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ …ı
¤√‰kÎk‰ »ı, ÷ıfiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘. ÷ı ±ı ¤√‰kÎk‰fiı
I›Îflı ΩHÎÌ Â¿ı »ı, F›Îflı ÏhÎ√HÎÎI‹¿ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
÷ıfiÌ ±Ë_÷Î-‹‹÷Î ÿÒfl ◊Λ »ı. ±ı ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı ‹fiW›
Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î ±·√ ◊¥fiı … Á_ÁÎflfiı … ΩHÎÌ Â¿ı
»ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı …
’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ±ıfi_ ±ı »ı ¿ı ÏhÎ√HÎÎI‹¿
ÂflÌfl◊Ì ±ı ’˘÷ıı Á‰˝◊ΠϤLÔfi »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
±ı ’˘÷ı Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi »ı.
±V‰Î¤Îω¿‹Î_ V‰Î¤Îω¿ ¤Î‰ ◊‰˘ ±ı … ‹˘ÏË÷
◊‰_ »ı. …ı ≠Ï÷ZÎHÎı fip ◊‰Î‰Î‚Î hÎHÎı √H΢◊Ì ’fl »ı,
±I›_÷ ÏfiÏ·˝MÔ÷ »ı ±fiı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ±ı¿ w’ flËı‰Î‰Î‚Î
»ı, ±ı‰Î ’fl‹ÎI‹Î “V‰Î¤Îω¿” »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±Î
V‰Î¤Îω¿÷Î ⁄fiΉı·Ì fi◊Ì, ¿ÚÏh΋ fi◊Ì, ±P›ÎÁÁÎK›
fi◊Ì, ’fl_÷ V‰÷—-V‰Î¤Îω¿ »ı. ’fl_÷ ÂflÌfl ÷◊Î Á_ÁÎfl‹Î_
±Ë_÷Î-‹‹÷Î ±◊ν÷Ô˚ “Ë_” ±fiı “‹Îfl˘” ¤Î‰ …ı‹ µI’LÔfi
◊›˘ »ı ÷ı‹ … fip ◊‰Î‰Î‚˘ »ı, ±ı ¿ı‰‚ ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı “±V‰Î¤Îω¿” »ı. ±Î ±V‰Î¤Îω¿fiı
V‰Î¤Îω¿ ‹ÎfiÌ ·ı‰_ ±ı … ‹˘ÏË÷ ◊‰_ »ı, …ıfiı ¿ÎflHÎıı
‹fiW› V‰Î¤Îω¿÷Îfiı Á‹∞ fi◊Ì Â¿÷˘.
∞‰ ’Ëı·Î_ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊›˘ ¿ı ’Ëı·Î_
Á_ÁÎflfiÌ ÁL‹¬ (√H΢◊Ì ‹˘ÏË÷) ◊›˘? ó ±Î‹Î_
ÿνÏfi¿˘fi˘ ‹÷ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ ±fiı
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰˘ ó ±ı ⁄LÔfiı ±fiÎÏÿ »ı, ÷ıfi˘
±ÎÏÿ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÷ı‹Î_ ’Ëı·Î_ ±fiı ’»ÌfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì
¿ËÌ Â¿Î÷Ì. ’fl_÷ ‹fiW› Ωı ‹‚ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿflÔ’›˘√
fi ¿flı, ÷ıfiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ›˘…‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı
÷˘ ±ı Á_ÁÎfl◊Ì ’fl ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfiÎ_ …L‹-
‹flHÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±Î
‹fiW› ≠¤±ı ±Î’ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿflÔ’›˘√ ¿flÌfiı …
⁄_‘fi‹Î_ ’Õu˘ »ı. ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿflÔ’›˘√ ¿flÌfiı
fip ◊‰Î‰Î‚Î ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ √Ò_«‰Î¥ …‰Î◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı
ΩHÎÌ fi◊Ì Â¿÷˘.
502 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

“’fl‹T››‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ±Î ±fiı fi √H΢fiÎ ’Ïfl‰÷˝fi◊Ì ‹Îfl΋Î_ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi ’HÎ
√H΢◊Ì ’fl »\_ ±◊ν÷Ô˚ ±Î √H΢◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷, ±Á_⁄© ◊Λ »ı. ±ı‰Î ‹ÎflÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷
±fiı ÏfiÏ·˝MÔ÷ »\_. Ë_ fi ¿ÿÌ ¿˘¥ √HÎ◊Ì ⁄_‘Λ˘ »\_ ≠ÎHÎ̱˘ fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î_.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı ‹fiW› ¤√‰Îfifiı fi Ωı÷Î_ Á΄k‰¿, flÎ…Á, ÷΋Á ¤Î‰˘fiı …\±ı »ı, ÷ı‹fi˘ ¤˘√
¿flı »ı, ÷ı‹fiÎ◊Ì Á¬ ·ı »ı, ÷ı ±ı ¤Î‰˘◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ ÿflI›› √H΋›Ì ‹Î›Î◊Ì
⁄_‘Î¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚V‰w’ı ‰Îfl_‰Îfl …L‹ı-‹flı »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á-÷΋Á ¤Î‰ (¿‹˝,
’ÿÎ◊˝, ¿Î·, V‰¤Î‰, √HÎ ±ÎÏÿ) ±ÏfiI› »ı ±fiı ¤√‰Îfi ÏfiI› »ı. …ı ±ÏfiI›fi˘ ¤˘√ ¿flı »ı, ÷ı ⁄_‘fi‹Î_
±Î‰ı »ı. ’fl_÷ …ı ±ÏfiI›fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ÏfiI›V‰w’ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·ı »ı, ÷ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î
ó ±Î ±K›Î›fi˘ «˙ÿ‹˘ f·˘¿)
±Î f·˘¿‹Î_ ∞‰ÎI‹Î ‹ÎÀı “…√÷” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı …ıfiÌ ÁkÎΠωz‹Îfi »ı … fiËŸ ÷ıfiı
ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ∞‰ ’HÎ …√÷ ◊¥ Ω› »ı. «ı÷fi ’HÎ («ı÷fi÷Îfi˘ ÿfl’›˘√
¿flÌfiı) …Õ ◊¥ Ω› »ı. µI¿Úp ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ’HÎ Ïfi¿Úp ⁄fiÌ Ω› »ı ! ∞‰ …√÷fiÎ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂfiı ’˘÷Îfi˘
µI’ÏkÎ-ωfiÎÂ, …√÷fiÎ ·Î¤-ËÎÏfifiı ’˘÷ÎfiÎ ·Î¤-ËÎÏfi ‹ÎfiÌ ·ı »ı. …ı‹ ‹fiW› ¿Î‹fiÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi ◊¥fiı
“¿Î‹ÎI‹Îfi—” ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎw’ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î 2/43) ±fiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi ◊¥fiı “‹L‹›Î” ±◊ν÷Ô˚
¤√‰ÿÔ˚w’ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î 4/10), ±ı‰Ì … flÌ÷ı ∞‰ …√÷ ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi ◊¥fiı …√÷w’ ◊¥ Ω› »ı. Œfl¿
±ı … »ı ¿ı ¤√‰ÿÔ˚w’◊Ì ÷ı ÏfiI› »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎw’◊Ì ›Î …√÷w’ı ÷ı ±ÏfiI› »ı.
∞‰ı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiı ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ‹Ëk‰ ±ÎM›_, ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕu˘ ±fiı
Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ¿flÌ ÿÌ‘˘ ÷ı◊Ì ÷ı “…√÷” ⁄fiÌ √›˘ ! …ı ‹ÎhÎ …√÷fiÌ ÁkÎÎfiı ‹Îfiı
»ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı “…√÷” ⁄fiÌ Ω› »ı, ±fiı …ı ‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÌ … ÁkÎÎfiı ‹Îfiı »ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î Ï‹ÀΉÌfiı ¤√‰Îfi ⁄fiÌ Ω› »ı. “‹‹ ÁΑQ›˝‹Î√÷Η” (√Ì÷Î-14/2) …ı ‰ÎV÷ω¿ »ı.
∞‰fiı …√÷ ¿Ëı‰Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ÷ıfi_ «ı÷fi÷ÎfiÌ ÷flŒ K›Îfi … fi◊Ì ⁄S¿ı …Õ ÂflÌflfiı … “Ë_” (’˘÷Îfi_
V‰w’) ±fiı “‹Îfl_” ‹Îfi‰Î ·Î√Ì √›˘. ∞‰ V‰w’◊Ì Ïfi√˝HÎ ÷◊Î ±T›› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ “…√÷” ◊¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı
Á΄k‰¿, flÎ…Á, ÷΋Á √H΢◊Ì ⁄_‘Î¥ Ω› »ı ! Ïfi⁄Kfi„L÷ ‹ËÎ⁄Îˢ ÿıËı ÿıÏËfi‹T››‹˚” (√Ì÷Î ó 14/5) ‰ÎV÷‰‹Î_
±·˙Ï¿¿ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰ ’HÎ ±·˙Ï¿¿ … »ı. (√Ì÷Î-13/31) ’fl_÷ ·˙Ï¿¿ …√÷fiı ’¿Õ‰Î◊Ì ÷ı
’HÎ ·˙Ï¿¿ ◊¥ Ω› »ı ! ±Ë‹Ô˚◊Ì ·¥fiı M≤J‰Ì Á‘Ì ⁄‘_ … ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ … »ı. (√Ì÷Î-7/4) ÷ı◊Ì …ı‹ M≤J‰Ì
…Õ »ı, ±ı‹ ±Ë‹Ô˚ ’HÎ …Õ »ı. F›Îflı ∞‰ ±Ë‹Ô˚fiı ºœ÷Î◊Ì ’¿ÕÌfiı “±ËìÎfl ω‹ÒœÎI‹Î” ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
±Ë‹Ô˚fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfi_ ’÷fi ◊÷Î_ ◊÷Î_ ÷ı ’HÎ …Õ …√÷ … ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ «ı÷fi’b_
·M÷ (ωVQ≤÷) ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı «ı÷fi’HÎÎfi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì.
…ı √H΢‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊÷Î fi◊Ì, ÷ı‹fiÌ Á΋ı …Õ÷Î ∂¤Ì flËı÷Ì … fi◊Ì. ÷ı◊Ì ÷ıfiı ⁄‘Ì …√αı ¤√‰Îfi
… ¤√‰Îfi ÿı¬Î› »ı. “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î 7-19) ’fl_÷ …ı √H΢‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊Λ »ı, ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi
ÿı¬Î÷Î … fi◊Ì ⁄S¿ı Á_ÁÎfl … Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı. ÷ı◊Ì ÷ı ¤√‰Îfifiı ’HÎ Á_ÁÎflÌ … …\±ı »ı ! ÷ı √H΢◊Ì
±÷Ì÷ ¤√‰Îfifiı ’HÎ √H΢◊Ì ⁄_‘Λı·Î …\±ı »ı, ±Ï‰fiÎÂÌ ¤√‰Îfifiı ’HÎ …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚Î …\±ı »ı (√Ì÷Î
ó ±Î ±K›Î›fi˘ «˘‰ÌÁ‹˘ f·˘¿) ¤@÷fiÌ ºÏp ÷˘ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ⁄Ì∞ ÷flŒ …÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷ √H΢‹Î_
±ÎÁ@÷ Á_ÁÎflÌ ·˘¿˘fiÌ ºÏp Á_ÁÎflfiı »˘ÕÌfiı ⁄Ì∞ ÷flŒ fi◊Ì …÷Ì. ÷ı◊Ì ¤@÷fiı ±Îfi_ÿ … ±Îfi_ÿ ≠ÎM÷
◊Λ »ı ±fiı Á_ÁÎflÌ ‹fiW›fiı ÿ—¬ … ÿ—¬. ó “ÿ—¬Î·›‹Ô˚” (√Ì÷Î-8/15).
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷Îfiı fi ΩHÎÌ Â¿‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ήı »ı.
ÿˆ‰Ì èÎıÊÎ √H΋›Ì ‹‹ ‹Î›Î ÿflI››Î –– 14––
‹Î‹ı‰ ›ı ≠’zL÷ı ‹Î›Î‹ı÷Î_ ÷fl„L÷ ÷ı –– 14––
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 503

ÏË = ¿ı‹¿ı ‹Î›Î = ‹Î›Î ±ı‰ = …

‹‹ = ‹ÎflÌ ÿflI››Î = ’Îfl ¿fl‰Ì CÎHÎÌ ≠’zL÷ı = ÂflHÎ ·ı »ı
¿ÏÃfi »ı, (’fl_÷) ÷ı = ÷ı±˘
±ıÊÎ = ±Î
±ı÷΋Ô˚ = ±Î
ÿˆ‰Ì = ±·˙Ï¿¿ ›ı = …ı ‹ÎHÎÁ˘ ‹Î›Î‹Ô̊ = ‹Î›Îfiı
√H΋›Ì = ÏhÎ√H΋›Ì ‹Î‹Ô˚ = (‹ÎhÎ) ‹Îv_ ÷fl„L÷ = ÷flÌ Ω› »ı.

ÀÌ¿Î ó “ÿˆ‰Ì èÎıÊÎ √H΋›Ì1 ‹‹ ‹Î›Î ÿflI››Î”
ó Ák‰, fl… ±fiı ÷‹ ó ±Î hÎHÎ √H΢‰Î‚Ì ÿˆ‰Ì
(ÿı‰ ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ) ‹Î›Î CÎHÎÌ … ÿV÷fl »ı. ¤˘√
±fiı Á_√˛ËfiÌ ≥E»Î flά‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ ±Î ‹Î›Î◊Ì
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î.
“ÿflI››Î” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ‹fiW›˘
’˘÷Îfiı ¿ÿÌ¿ Á¬Ì ±fiı ¿ÿÌ¿ ÿ—¬Ì, ¿ÿÌ¿ Á‹…ÿÎfl
±fiı ¿ÿÌ¿ ±HÎÁ‹…\, ¿ÿÌ¿ Ïfi⁄˝‚ ±fiı ¿ÿÌ¿ ⁄‚‰Îfi
‰√ıflı ‹ÎfiÌfiı ±ı ¤Î‰˘‹Î_ ÷S·Ìfi flËı »ı. ±Î flÌ÷ı
±Î‰‰Î-…‰Î‰Î‚Î ≠οÚ÷ ¤Î‰˘ ±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛ‹Î_ …
÷ÎÿÎIQ›, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ ¿flÌfiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ⁄_‘Λı·Î
flËı »ı ±fiı ’˘÷Îfiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ±·√ ˢ‰Îfi˘ ±fi¤‰
fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ±Î … ±ı ‹Î›Îfi_ ÿV÷fl’b_ »ı.
±Î √H΋›Ì ‹Î›Î I›Îflı … ÿV÷fl ⁄fiı »ı, F›Îflı
¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› √H΢fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı. Ωı ‹fiW› ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› √H΢fiÌ
±·√ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ fiÏË ‹Îfiı, ÷˘ ±ı ±Î √H΋›Ì
‹Î›Î◊Ì ÷flÌ …Âı.
“‹Î‹ı‰ ›ı ≠’zL÷ı ‹Î›Î‹ı÷Î_ ÷fl„L÷ ÷ı” ó
‹fiW›˘‹Î_◊Ì …ı±˘ ¿ı‰‚ ‹Îflı … ÂflHÎı ±Î‰ı »ı, ÷ı±˘
±Î ‹Î›Îfiı ÷flÌ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘fiÌ ºÏp ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ
… ⁄Î…\ flËı »ı, hÎHÎ √H΢ ÷flŒ fiÏË. …ı‰_ ¿ı ’Ëı·Î_
‰Hνfi ¿›* »ı ¿ı ó ±Î hÎHÎı √HÎ fi ‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı
fi Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_. Ë_ ÷˘ ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËÌfiı ⁄‘Î_ ¿Î›˘˝
¿flÔ_ »\_. ±Î flÌ÷ı …ı±˘ ‹ÎflÎ V‰w’fiı ΩHÎı »ı, ÷ı±˘
√H΢‹Î_ fi◊Ì ŒÁÎ÷Î ±fiı ±Î ‹Î›Î◊Ì ÷flÌ Ω› »ı.
÷ı±˘ √H΢fi_ ¿Î›˝ ‹fi⁄Ï©fi˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÁËÎfl˘
fi◊Ì ·ı÷Î. ¿ı‹ fi◊Ì ·ı÷Î? ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ±ı ‰Î÷fiı ΩHÎı
»ı ¿ı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ‹fi⁄Ï© ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ … »ı.
≠¿ÚÏ÷fiÌ Ïø›ÎÂÌ·÷Î ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷
ËflCÎÕÌ ≠·› ÷flŒ …¥ flËÌ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î
‹fi⁄Ï© ’HÎ ≠·› ÷flŒ … …¥ flèÎÎ_ »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘fi˘
ÁËÎfl˘ ·ı‰˘ ±ı ’fl÷_hÎ÷Î … »ı. ±ı‰Ì ’fl÷_hÎ÷Î Ï⁄·¿<·
fi flËı ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ (¿ı …ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı)
¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊¥ Ω› ÷◊Î ±’flÎ◊Ì
Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ Ω› ó ±Î … ¤√‰Îfifiı Á‰˝◊Î
ÂflHÎı ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
±ËŸ “‹Î‹ı‰” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘
±fiL›¤Î‰ı ¿ı‰‚ ‹Îflı … ÂflHÎı ±Î‰ı »ı; ¿ı‹¿ı ‹ÎflÎ
ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ »ı … fiÏË.
¿ıÀ·Î¿ ÁΑ¿˘ ‹Îflı ÂflHÎı ÷˘ ±Î‰Ì Ω› »ı;
’fl_÷ “¿ı‰‚ ‹Îflı …” ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¿èÎ_ ¿ı …ı±˘ “‹Î‹ı‰” ó ¿ı‰‚ ‹ÎflÔ_ … ÂflHÎ ·ı »ı,
÷ı±˘ ÷flÌ Ω› »ı. ‹Î›Îfi_ ÂflHÎ fi ·ı ±◊ν÷Ô˚ “±‹ÎflÌ
’ÎÁı wÏ’›Î-’ˆÁÎ, «Ì…-‰V÷ ‰√ıflı ⁄‘_ flËı, ’fl_÷ ±‹ı
÷ı‹fiı ’˘÷Îfi˘ ±Î‘Îfl fi ‹Îfi̱ı, ÷ı‹fi˘ ±Îl› fi
·¥±ı, ÷ı‹fi˘ ¤fl˘Á˘ fi ¿fḻı ±fiı ±ı‹fiı ‹Ëk‰ fi
±Î’̱ı. ÷ı‹fi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘ ±Î’HÎfiı ±Ï‘¿Îfl »ı,
’fl_÷ ÷ı‹fiÎ µ’fl ¿⁄Ωı ¿fl‰Îfi˘ ±Î’HÎfiı ±Ï‘¿Îfl
fi◊Ì. ÷ı‹fiÎ µ’fl ¿⁄Ωı ¿flÌ ·ı‰˘ ±ı … ÷ı‹fiÎ ±ÎÏl÷
◊‰_ »ı. ±ÎÏl÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ◊Ì ±·√ ◊‰_ ¿ÏÃfi ‹Î·Ò‹
’Õı »ı ó ±Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿV÷fl’b_ »ı. ±Î ÿV÷fl’HÎÎ◊Ì
»^À‰Îfiı ‹ÎÀıı … µ’Λ ⁄÷Ήı »ı ó “‹Î‹ı‰ ›ı ≠’zL÷ı.”
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı Á΋√˛Ìfiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı
‹ÎÀıfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı, ¤√‰ÎfifiÌ ±fiı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀıfiÌ
… ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷‹Î_, ±ı‹fiÎ ±ÎiÎΒηfi‹Î_
›˘∞ ÿı‰ÎfiÌ »ı. ’˘÷Îfiı ÷ı‹Î_◊Ì ¿_¥ … ·ı‰Îfi_ fi◊Ì.
÷ı ÷‹Î‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¿Î›˝‹Î_ … ›˘∞ ÿı‰Îfi_ Œ‚ ’HÎ
’˘÷Îfiı ·ı‰Îfi_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı F›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷ Á‰˝◊Î
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿÌ‘Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ¤Ò·◊Ì …ı ‹ÎÏ·¿Ì

1. ¤√‰Îfi ’Ëı·Î_ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±ı ¿ËÌ √›Î »ı ¿ı ±Î Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı. ±Î ‰Î÷fiı ·Ì‘ı
¤√‰Îfiı ±ËŸ √H΋›Ì ‹Î›Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ÿˆ‰Ì (±·˙Ï¿¿) ‹Î›Î ⁄÷Î‰Ì »ı. ’λ‚fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ …ı hÎHÎ √H΋› ¤Î‰˘◊Ì Á¿‚
…√÷fiı ‹˘ÏË÷ ⁄÷ÎT›_ Ë÷_. ÷ı‹fiı … ±ËŸ “±ıÊ” ’ÿ◊Ì ¿èÎ_ »ı. ‹Î›Îfiı √H΋›Ì ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î ‹Î›Î ¿Î›˝w’
»ı; ¿ı‹¿ı √H΢ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı ÷ı √H΢ … ∞‰fiı ⁄Î_‘ı »ı, V‰›_ ≠¿ÚÏ÷ fiÏË.
504 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

¤Î‰ ¿flÌ ·Ì‘˘ Ë÷˘ ÷ı ËÃÎ‰Ì ·Ì‘˘ I›Îflı ±ı Á‹’˝HÎfi_ ω‹¬ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ±ı ω«ÎflÌ … fi◊Ì Â¿÷Î ¿ı ±ı
Œ‚ ±Î’b_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı »ı? ±Î ⁄‘Ì Á΋√˛Ì ‰V÷±˘fiı ±Î’HÎı Â_ ÁÿÎ ’ÎÁı flÎ¬Ì Â¿ÌÂ_? ±◊‰Î
÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì ‹‚Ì »ı. ‰V÷±˘fiÌ ’ÎÁı ±Î’HÎı Â_ ÁÿÎ flËÌ Â¿ÌÂ_? ±ı ‰V÷±˘
±Î◊Ì ÷ıfiı ±ı‹fiÌ Áı‰Î‹Î_ ›˘∞ ÿı‰Îfi_ ±Î’b_ ¿÷˝T› µ’fl Â_ ±Î’b_ ±ÎÏ‘’I› «Î·Ì ¿ı »ı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
»ı, ±Î’HÎÌ ≥‹ÎfiÿÎflÌ »ı. ±ı ≥‹ÎfiÿÎflÌ◊Ì ¤√‰Îfi ⁄Ë ±fiLÔ›¤Î‰ı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı Ôfi◊Ì ◊¥ ¿÷Î.
≠ÁLÔfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı‹fiÌ ¿Ú’Î◊Ì ‹fiW› ‹Î›Îfiı ±Î Ôf·˘¿fi˘ ¤Î‰ ±ı ◊›˘ ¿ı …ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı
÷flÌ Ω› »ı. … ÂflHÎı ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ¿ı‰‚ ÿˆ‰Ì Á_’ÏkΉ΂Î
±Î’HÎÌ ’ÎÁı ’˘÷ÎfiÌ ¿ËÌ Â¿Î› ÷ı‰Ì ¿˘¥ ‰V÷ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ √H΋›Ì ‹Î›Îfiı ÷flÌ Ω›
… fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÌ ±Î’ı·Ì ‰V÷±˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı »ı, ’fl_÷ …ı±˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı fi ◊¥fiı ±L› ÿı‰÷α˘
’˘÷Îfi΋Î_ ±Ï¤‹Îfi ¿›* Ë÷_ ó ±ı ¤Ò· Ë÷Ì. ¤√‰Îfifi˘ ‰√ıflıfiı ÂflHÎı ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ¿ı‰‚ ±ÎÁflÌ
÷˘ CÎH΢ µÿÎfl ±fiı ≠ı‹¤›˘˝ V‰¤Î‰ »ı ¿ı …ı ¿˘¥fiı ¿Â_ Á_’ÏkΉ΂Π(≠ÎHÎ-Ï’_Õ-’˘ÊHÎ-’flΛHÎ, Á¬¤˘√-’flΛHÎ)
±Î’ı »ı, ÷ıfiı ±ı ‰Î÷fiÌ ¬⁄fl … fi◊Ì ’ՉΠÿı÷Î ¿ı ±ı ˢ› »ı, ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ √H΋›Ì ‹Î›Îfiı fi◊Ì ÷flÌ
÷ı‹fiÌ ±Î’ı·Ì »ı, ’fl_÷ …ıfiı …ı ¿_¥ ‹Y›_ »ı, ÷ıfiı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Â¿÷Î. ±ı‰Î ±ÎÁflÌ V‰¤Î‰‰ÎÔ‚Î ‹fiW›˘ ¤·ıfiı ⁄˛õ·˘¿
±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ … ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ±Î ¤√‰Îfifi˘ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì Ω›, ÷˘’HÎ ÷ı±˘fiı (⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì √H΋›Ì
±Î’‰Îfi˘ ±ı¿ ω·ZÎHÎ œ_√ »ı. ±ı‹fiÌ ±ı ¿Ú’Îfiı ¿ı‰‚ ‹Î›Î ˢ‰Î◊Ì) I›Î_◊Ì ’λΠŒfl‰_ … ’Õı »ı, …L‹‰_-
¤@÷…fi˘ … ΩHÎÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ …ı ·˘¿˘ ¤√‰Îfi◊Ì ‹fl‰_ … ’Õı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — F›Îflı ‹fiW› Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı »ı I›Îflı ÷ı ‹Î›Î
(±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝)fiı ÷flÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ±Ë‹Ô˚fi˘ Á‰˝˝◊Î fiΠ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ V‰Ì¿Îfl
¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎ΋Î_ … ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ Ï‹·Î‰Ì ÿı ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÌ … ÁkÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl
¿flÌ ·ı. fi ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ‹Îfiı, fi ‹Î›ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ‹Îfiı. fi ±Ë‹Ô˚fi˘ ±Îl› ·ı fi ‹Î›Î (√H΢)fi˘
±Îl› ·ı. ±Î‹Î_ ¿˘¥ ’Ïfll‹, ≠›Ifi fi◊Ì.
‹Î›Îfiı ÁkÎÎ ‹fiW›ı … ±Î’Ì »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷” (√Ì÷Î-7/5) “‹fi—ÊWÔÃÎfiÌ„Lƒ›ÎÏHÎ ≠¿ÚÏ÷V◊ÎÏfi ¿Ê˝Ï÷”
(√Ì÷Î-15/7) Ωı ÷ı ‹Î›Îfiı ÁkÎÎ fi ±Î’Ìfiı ‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÌ … ÂflH΋Î_ flè΢ ˢ÷ ÷˘ ÷ı ‹Î›Îfiı ÷flÌ …÷˘
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ‹Î›ÎfiÌ ÁkÎÎ flËı÷Ì … fiËŸ.
∞‰ …Õ÷Îfi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ’˘÷Îfi˘ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀıfi˘ ‹Îfi‰Î◊Ì …Õ÷΋Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı
±fiı …√÷ ⁄fiÌ Ω› »ı (√Ì÷Î ó ±Î ±K›Î›fi˘ ÷ıfl‹˘ f·˘¿) ’flL÷ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ÷ı V‰÷— ÏÁ©
Ï«L‹›÷΋Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı ±fiı ¤@÷ ◊¥ Ω› »ı, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı.
“‹Î‹ı‰” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ∞‰ ‹Îfl˘ … (‹‹ ±ı‰) ±_ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î-
15/7); ÷ı◊Ì ‹ÎflÎ … (‹Î‹Ô˚ ±ı‰) ÂflHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı ‹Î›Îfiı ÷flÌ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ‹Îfl_ ÂflHÎ ·ıfiÎflÎ ¤@÷˘fi˘ ‹ÎflÎ
ÏÁ‰Î› ¿˘¥fiÎ◊Ì Á_⁄_‘ ◊÷˘ … fi◊Ì; ◊‰˘ Á_¤‰ … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ‹ÎflÎ (¤√‰Îfi) ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥
ˢ÷_ … fi◊Ì. fi ÷˘ ÷ı‹fiÌ ºÏp ⁄ÌΩ‹Î_ Ω› »ı, ±fiı fi ⁄ÌΩı ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ±’flÎ
≠¿ÚÏ÷fiÌ fi ÷˘ ÁkÎÎ flËı »ı, fi ‹ËkÎÎ flËı »ı ±fiı fi ’˘÷Î’b_ … flËı »ı. ÷ı‹fiÌ ‹ÎhÎ ¤√‰ÿÔ˚ ⁄Ï© ◊¥ Ω›
»ı, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ … »ı.
…ı‹fi΋Î_ ω‰ı¿fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ±ı‰Î ¤@÷˘ ±Ë‹Ô˚fi˘ ±Îl› »˘ÕÌfiı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¤√‰ÎfifiÎ
±ÎÏl÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ …ı‹fi΋Î_ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì, ⁄S¿ı ¤√‰Îfi‹Î_ l©Î-ωrÎÁfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ±ı‰Î ÁÌ‘Î-
Áfl‚ ¤@÷˘ ±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÎ◊ı …ı‰Î »ı ÷ı‰Î … ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Î ¤@÷˘fiÎ ±Ë‹Ô˚fi˘ fiΠ¤√‰Îfi
V‰›_ ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 10/11).
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ‹Îflı ÂflHÎı ◊‰Î‰Î‚Î ⁄‘Î … ‹Î›Î◊Ì ÷flÌ Ω› »ı. ÷ı‹ »÷Î_
÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îflı ÂflHÎı ¿ı‹ fi◊Ì ◊÷Î_ ó ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ Ôf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ⁄÷Ήı »ı.
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 505

fi ‹Î_ ÿW¿ÚÏ÷fi˘ ‹ÒœÎ— ≠’zL÷ı fiflΑ‹Î— –– 15––

‹Î››Î’x÷iÎÎfiÎ ±ÎÁfl_ ¤Î‰‹ÎÏl÷Η –– 15––
‹Î››Î = ‹Î›Î ‰Õı ¤Î‰‹Ô˚ ¤Î‰fi˘ ÿW¿ÚÏ÷fi— = ’Î’-¿‹˝ ¿flfiÎflÎ
±’x÷iÎÎfiΗ = …ı‹fi_ iÎÎfi ±ÎÏl÷Η = ±Îl› ·ıfiÎflÎ (±fiı) ‹ÒœÎ— = ‹Òœ …fi˘
ËflΛı·_ »ı, ±ı‰Î_ fiflΑ‹Î— = ‹fiW›˘‹Î_ ±I›_÷ ‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÎ
±ÎÁfl‹Ô˚ = ±ÎÁflÌ ±‘‹, (÷◊Î) fi ≠’zL÷ı = ÂflHÎı ◊÷Î fi◊Ì.

ÀÌ¿Î ó “fi ‹Î_ ÿW¿ÚÏ÷fi˘ ‹ÒœÎ— ≠’zLÔ÷ı fiflΑ‹Î—”
ó …ı±˘ ÿW¿Ú÷ ±fiı ‹Òœ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı
fi◊Ì ◊÷Î. ÿW¿Ú÷ ÷ı … ˢ› »ı, …ı fiΉÎfi,
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠ÎMÔ÷ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ “‹‹÷Δ flάı »ı ±fiı
±≠ÎMÔ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ “¿Î‹fiΔ flάı »ı. ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊÷Î_
“·˘¤” ±fiı ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝‹Î_ ωCÔfi ±Î‰‰Î◊Ì “ø˘‘”
’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı …ı±˘ “·˘¤”‹Î_ ŒÁÎ¥fiı T›Ï¤«Îfl
‰√ıflı ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ωʛ˘fi_ Áı‰fi ¿flı »ı, “·˘¤”‹Î_
ŒÁÎ¥fiı …^Ã, ¿’À, ωrÎÁCÎÎ÷, ⁄ı¥‹ÎfiÌ ‰√ıflı ’Î’˘
¿flı »ı ±fiı “ø˘‘”fiı ‰Â̤Ò÷ ◊¥fiı ¶ıÊ, ÂhÎ÷Î ‰√ıflı
ÿ¤Î˝‰’ÒÔ‰˝¿ ÏË_ÁÎ ‰√ıflı ’Î’ ¿flı »ı, ⁄‘Î_ “ÿW¿Ú÷” »ı.
F›Îflı ‹fiW› ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î›fiÌ ⁄Ì∞ ÁkÎÎfiı
‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı, I›Îflı ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊Λ
»ı. ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊‰Î◊Ì ‹fiW› ‹Î›Î◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı “±‹ı ∞‰÷Î flË̱ı ±fiı ¤˘√ ¤˘√‰÷Î flË̱ı”
ó ±ı ‰Î÷ ÷ı‹fiı ’Á_ÿ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Î, ’fl_÷ ωfiÎÂÌ ‰V÷,
’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiı ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı.
÷‹˘√HÎfiÌ ±Ï‘¿÷Î ◊‰Î◊Ì ÁÎfl-±ÁÎfl, ÏfiI›-
±ÏfiI›, Á÷-±Á÷, √˛ÎèÎ-I›ÎF›, ¿÷˝T›-±¿÷˝T› ‰√ıflıfiÌ
÷flŒ K›Îfi fi ±Î’‰Î‰Î‚Î ¤√‰Ï¶‹¬ ‹fiW›˘ “‹Òœ”
»ı. ÿW¿Ú÷ ±fiı ‹Òœ ’flÔÊ˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÷flŒ «Î·‰Îfi˘
ÏfiÏç› … fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î, ’»Ì ÷ı±˘ ’fl‹ÎI‹Îfiı ÂflHÎı
÷˘ ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı?
“fiflΑ‹Î—” ¿Ëı‰Îfi˘ ±Î› ±ı »ı ¿ı ÷ı ÿW¿Ú÷
±fiı ‹Òœ ‹fiW›˘ ’Â±˘◊Ì ’HÎ ËÌfi »ı. ’Â±˘ ÷˘
◊˘ÕÎ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ‹›Î˝ÿ΋Î_ flËı »ı, ’fl_÷ ±Î ‹fiW›˘
ˢ‰Î »÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ‹›Î˝ÿ΋Î_ fi◊Ì flËı÷Î. ’Â±˘ ÷˘
’˘÷ÎfiÌ ›˘Ïfi ¤˘√‰Ìfiı ‹fiW››˘Ïfi ÷flŒ ±Î‰Ì flèÎÎ_
»ı ±fiı ±Î ‹fiW›˘ ˢ‰Î »÷Î_ (¿ı …ı‹fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄MÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı) ’Î’, ±L›Î›
‰√ıflı ¿flÌfiı fifl¿˘ ±fiı ’Â›˘Ïfi±˘ ÷flŒ …¥ flèÎÎ
»ı. ±ı‰Î_ ‹Òœ÷Î’Ò‰˝¿ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘ fifl¿˘fiÎ
±Ï‘¿ÎflÌ Ë˘› »ı. ±ı‰Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı (√Ì÷Î
ó 16/19-20)‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “¶ııÊ flά‰Î‰Î‚Î, ‹Òœ,
øÒfl ±fiı fiflΑ‹ ’flÔÊ˘fiı Ë_ ‰Îfl_‰Îfl ±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘‹Î_
fiά_ »_. ÷ı±˘ ±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı ’»Ì C΢fl
fifl¿˘‹Î_ Ω› »ı”.
‹Î››Î’ËÔÚ÷iÎÎfiÎ ±ÎÁfl_ ¤Î‰‹ÎÏl÷Η” ó
¤√‰ÎfifiÌ …ı hÎHÎı √H΢‰Î‚Ì ‹Î›Î »ı (√Ì÷Î- 7/14),
÷ı ‹Î›Î◊Ì Ï‰‰ı¿ œ_¿Î¥ …‰Îfiı ¿ÎflHÎı …ı±˘ ±ÎÁflÌ
¤Î‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ √›Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl. ≥„Lƒ›˘,
±_÷—¿flHÎ ±fiı ≠ÎH΢fi_ ’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ·Î√ı·Î »ı, ÷ı±˘
‹ÎflÎ◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ … flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
‹Îflı ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Î.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı …ı±˘fi_ iÎÎfi ‹Î›Î◊Ì ËflΛı·_
»ı, ÷ı±˘fiÌ T≤ÏkÎ ’ÿÎ◊ÎıÛ˝fiÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ÷flŒ …÷Ì
… fi◊Ì. µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊ÎıÛfiı ≠I›ZÎ fif‰fl
ÿı¬÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ wÏ’›Î-’ˆÁÎ, Á_’ÏkÎ ‰√ıflıfiÎ
Á_√˛Ë‹Î_ ±fiı ‹Îfi, ›˘B›÷Î, ≠Ï÷WÔÃÎ, ¿ÌÏ÷˝ ‰√ıflı‹Î_ …
±ÎÁ@÷ flËı »ı ±fiı ÷ı±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ’˘÷ÎfiÌ
«÷flÎ¥ ±fiı ≠›IÔfifiÌ ÁŒ‚÷Î ÷◊Î ’ÒHν÷Î ‹Îfiı »ı.
±Î ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ±ı Á‹∞ … fi◊Ì Â¿÷Î ¿ı …ı ±I›Îflı
fi◊Ì, ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› ÷˘ ’HÎ ±_÷‹Î_ ÷ı “fiÏË”
flËı ±fiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ fiÏË flËı.
“±Á” fi΋ ≠ÎH΢fi_ »ı. ≠ÎH΢fiı ≠I›ZÎ … ±Î‰‰Î-
…‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ Ïø›ÎÂÌ· ±fiı fiΉÎfi Ωı÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘, ±ı ≠ÎH΢fi_ ’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‹Î_ … ·ÎB›Î
flËı »ı. ±◊ν÷Ô˚ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë‹Î_ ¿Î‹ ±Î‰‰Î‰Î‚Ì
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiı … ÷ı±˘ ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. ÷ı ‰V÷±˘◊Ì
’HÎ ±Î√‚ «Î·Ìfiı ÷ı±˘ wÏ’›Î-’ˆÁÎfiı ‹Ëk‰ ±Î’ı
»ı, ¿ı …ı wÏ’›Î ’˘÷ı ¿Î‹‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Î, ’fl_÷
‰V÷±˘fiÎ w’‹Î_ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı±˘ ¿ı‰‚ wÏ’›Îfiı
… ±Îÿfl fi◊Ì ±Î’÷Î, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ Á_A›Îfiı ⁄Ë …
±Îÿfl ±Î’ı »ı. wÏ’›ÎfiÌ Á_A›Î ±Ï¤‹Îfi ‰‘Îfl‰Î‹Î_
¿Î‹ ±Î‰ı »ı. ±Ï¤‹Îfi ÁCÎ‚Ì ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi˘ ±Î‘Îfl
506 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±fiı ÁC΂Î_ ÿ—¬˘ ÷ı‹ … ’Î’˘fi_ ¿ÎflHÎ »ı.1 ±ı‰Î T›Î’¿÷Î ±fiı ¿Ú’Î Á‹Îfi »ı. ÁÿΫÎfl ±fiı ÿflΫÎfl
±Ï¤‹Îfifiı ·Ì‘ı … …ıı±˘ ’˘÷Îfiı ‹˘ÀÎ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ÷˘ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ¿flı·Î_ ¿Î›˘˝ »ı. ‹Ò‚‹Î_ ÷˘ ÷ı ≠HÎ̱˘
±ÎÁfl̤Ήfiı ’΋ı·Î »ı. ÁÿÎ ¤√‰ÎfifiÎ Â© ±_¢ »ı. ¿ı‰‚ ÿflΫÎflfiı ¿ÎflHÎı
÷ı±˘fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ flÔÏ« fi◊Ì ◊÷Ì. Ωı ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚
ωÂıÊ ‰Î÷
flÔÏ« ◊¥ Ω›, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı±˘fiÎ_ ¿flı·Î_ ¿Î›Îı˝ fi
±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ÿW¿Ú÷ ‹fiW›˘ ‹Îflı ÂflHÎı Ωı÷Î_ ÷ı±˘fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı »ı ó
fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ flËÏ÷ fi ≠¤ Ï«÷ «Ò¿ Ï¿±ı ¿Ì ––
¿èÎ_ »ı ¿ı ±I›_÷ ÿflΫÎflÌ ‹fiW› ’HÎ Ωı ±fiL›¤Î‰ı ¿fl÷ ÁflÏ÷ Á› ⁄Îfl Ï˱ı ¿Ì ––
‹ÎflÔ_ ¤…fi ¿flı ÷˘ ÷ı ⁄Ë …·ÿÌ ‘‹Î˝IÔ‹Î ⁄fiÌ Ω› (‹ÎfiÁ. 1/29/3)
»ı ÷◊Î Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfi_ èÿ› ’˘÷ÎfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ⁄΂¿˘ µ’fl
ó ±ı ¿ı‰Ì flÌ÷ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı I›Î_ (±. Á‹Îfi … flËı »ı. ÷ı±˘fiÎ ÁÿΫÎfl-ÿflΫÎfl◊Ì ÷ı±˘fiÎ
9/30)‹Î_ “±Ï’ «ı÷Ô˚” ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı, …ı‹fi˘ ±◊˝ ◊Λ ≠I›ı ‹Îfi˘ T›‰ËÎfl ÷˘ ωʋ ˢ› »ı, ’fl_÷ èÿ› ωʋ
»ı ó ±I›_÷ ÿflΫÎflÌ ‹fiW›fiÌ ≠T≤ÏkÎ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ÷flŒ fi◊Ì Ë˘÷_ ó “¿<’h΢ Ω›ı÷ @‰Ï«ÿÏ’ ¿<‹Î÷Î fi ¤‰Ï÷”
V‰Î¤Îω¿ fi◊Ì ◊÷Ì; ’fl_÷ Ωı ÷ı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊¥ ‹Î ÷˘ ±ı¿ …LÔ‹fiı ±fiı ±ı¿ ÂflÌflfiı ±Î’‰Î‰Î‚Ì Ë˘›
Ω›, ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ◊Ì ‹fiÎ¥ fi◊Ì. »ı; ’fl_÷ ≠¤ ÷˘ ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì ‹Î »ı. ≠¤fi_ xÿ›
¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ∞‰fiı ‹ÎÀı Ï¿_Ï«÷˚‹ÎhÎ ÷˘ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ µ’fl Áÿˆ‰ ƒÏ‰÷ flËı »ı. ≠ÎHÎÌ ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ
’HÎ v¿Î‰À Ôfi◊Ì; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı Á‹Îfi ’HÎ ÂflHÎı ◊¥ Ω› ÷˘ ≠¤ ωÂıÊ ƒÏ‰÷ ◊¥ Ω› »ı.
»ı. ÷ı±˘fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ‹Î_ flÎ√¶ıÊ Ôfi◊Ì (√Ì÷Î ó ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
9/29). ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ‹fiW› ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ ΩˆÓ fifl ˢ¥ «flΫfl ƒ˘ËÌ ––
¶ıÊfi˘ ωʛ fi◊Ì. ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl ¤√‰Îfifi˘ ≠ı‹ ±Î‰ˆ Á¤› Áflfi ÷Ï¿ ‹˘ÏË ––
±fiı ¿Ú’Î Á‹Îfi … »ı. ÷Ï… ‹ÿ ‹˘Ë ¿’À »· fiÎfiÎ ––
‰ÎV÷‰‹Î_ ÿflΫÎflÌ ±Ï‘¿ ÿ›Îfiı ’ÎhÎ »ı ¿ÎflHÎ ¿flµn Áz ÷ıÏË ÁΑ Á‹ÎfiÎ ––
¿ı ÷ı ’Îı÷Îfi_ … ‹ËÎfi ±ÏË÷ ¿flÌ flè΢ »ı, ¤√‰Îfifi_ (‹ÎfiÁ. 5/48/1-2)
¿_¥ ’HÎ fi◊Ì ⁄√ÎÕÌ flè΢. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷˚ ±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı «flΫfl ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı
¿˘¥ ±ÎŒ÷ ±Î‰Ì Ω›, ‹˘À<_ ¤Îflı Á_¿À ±Î‰Ì Ω› ¶ıÊ ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı, ÷ı Ωı @›Î_› ’HÎ ±Îl› fi ‹‚‰Î◊Ì
±fiı ÷ıfi˘ ¿˘¥ ÁËÎfl˘ fi flËı ÷˘ ÷ı ¤√‰Îfifiı ’˘¿ÎflÌ ¤›¤Ì÷ ◊¥fiı Á‰˝◊Î ‹Îfl˘ … ±Îl› ·¥fiı ‹Îflı ÂflHÎı
∂ÃÂı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ Á_÷fiı ±ıHÎı ÿ—¬ ±ÎM›_ ±fiı ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÷ıfi΋Î_ ◊‰Î‰Î‚Î ‹ÿ, ‹˘Ë, ¿’À, ωω‘
Á_÷fiÎ èÿ›‹Î_ ¿Ú’Î ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ±ı Á_÷fiÌ ¿Ú’Î◊Ì »‚ ‰√ıflı ÿ˘Ê˘fiÌ ÷flŒ fi Ωı÷Î_, ¿ı‰‚ ÷ıfiÎ ¤Î‰ ÷flŒ
÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› ±◊‰Î ¿˘¥ ±ı‰Î V◊Îfi‹Î_ Ωı¥fiı Ë_ ÷ıfiı ⁄Ë … …·ÿÌ ÁΑ ⁄fiÎ‰Ì ÿ™ »\_.
«ÎS›˘ Ω›, F›Î_ ÁÎflÎ-ÁÎflÎ ‹˘ÀΠω·ZÎHÎ ÿ›Î‚ ‘‹˝fi˘ ±Îl› flËı‰Î◊Ì ‘‹Î˝IÔ‹Î ’flÔÊfiÎ ±_÷fl‹Î_
‹ËÎIÔ‹Î flËÌ «Ò@›Î ËÎı› ±fiı ÷ı‹fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ıfi˘ ±fiLÔ›¤Î‰ ◊‰Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Î flËı »ı, ’fl_÷ ÿflÎIÔ‹Î ’flÔÊ
¤Î‰ ⁄ÿ·Î¥ Ω› ±◊‰Î ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚ ÷ıfi_ ¿˘¥ F›Îflı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÁLÔ‹¬ ◊Λ »ı, I›Îflı
’flÎHÎΠω·ZÎHÎ ’H›fi˘ µÿ› ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı ±«Îfi¿ ÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎ Â¤ ¿‹˝fi˘ ±Îl› fi ˢ‰Î◊Ì ¿ı‰‚
«ı÷Ì Â¿ı »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰˘ ¤√I’flΛHÎ÷Îfi_ … ⁄‚ flËı »ı. ±Î ⁄‚ ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì
’Î’Ì ’flÔÊ Ωı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ÷˘ ’ωhÎ ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ⁄‚ ’˘÷Îfi_ ˢ› »ı. ±◊ν÷Ô˚
⁄Ë ºœ÷Î◊Ì ·Î√Ì Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÎ_ ±_÷fl‹Î_ ¿˘¥ Ω÷fi˘ ±Îl› fi flËı‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ’˘÷Îfi˘ ’˘¿Îfl ◊Λ
¿˘¥ ÁÎflÎ¥ fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi΋Î_ ÁÎflÎ’HÎÎfi_ »ı. ±Î ’˘¿Îfl◊Ì ¤√‰Îfi ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì ’Ì√‚Ì Ω›
±Ï¤‹Îfi fi◊Ì Ë˘÷_. »ı. ±ı‰˘ ’˘¿Îfl ◊‰Î‹Î_ ’H›ÎI‹Î-’Î’ÎIÔ‹Î, ω¶Îfi ‹Ò¬˝
÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ÁΩÏ÷ -¿<ΩÏ÷ ‰√ıflıfi_ ˢ‰_ ±ı ¿ÎflHÎ fi◊Ì. ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÎ

1. Á_V≤÷ ‹Ò· ÁÒ·≠ÿ fiÎfiÎ – Á¿· Á˘¿ ÿΛ¿ ±Ï¤‹ÎfiÎ –– (‹ÎfiÁ 7/74/3)
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 507

÷flŒ◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiflΠ◊‰_ ±ı … ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ »ı. ±Î √ÿÔ˚√ÿ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÌ ’ωhÎ÷Î ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì ⁄Ë
ÏfiflÎÂÎ ÿflı¿ ‹fiW›fiı ◊¥ ¿ı »ı. … …·ÿÌ◊Ì ◊Λ »ı. ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚Ì ’ωhÎ÷Î
⁄Ì∞ ‰Î÷, ¤√‰ÎfifiÎ ¿◊fifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±fiı¿ …L‹˘‹Î_ ¿flı·Î_ Â¤ ¿‹ÎıÛfiÌ ±’ıZÎαı ⁄Ë …
ÿW¿Ú÷ ’flÔÊ ‹Îflı ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Î; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘fi˘ V‰¤Î‰ ω·ZÎHΠˢ› »ı. ±ı … flÌ÷ı Â¤ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î
‹ÎflÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ ˢ› »ı. ÷ı±˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ‹Îflı ÂflHÎı ◊¥ Á¿Ú÷…fi˘ ’HÎ Â¤ ¿‹ÎıÛfi˘ ±Îl› »˘ÕÌfiı ¤√‰Îfifiı
Ω›, ÷˘ Ë_ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ≠ı‹ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ËflCÎÕÌ ÷ˆ›Îfl ’˘¿ÎflÌ ∂Ãı, ÷˘ ÷ı±˘fi˘ ’HÎ Â¤ ¿‹ÎıÛfi˘ ±Îl› fi
»\_. ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’΂÷Î ±ıÀ·Ì ω·ZÎHÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfi flËı÷Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ⁄fiÌ Ω› »ı. ¿ı‰‚
’HÎ ’˘÷ÎfiÌ ¿Ú’Îfiı ’fl‰Â ⁄fiÌfiı ∞‰fi_ ÂÌCβ ¿S›ÎHÎ ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ
¿flÌ ÿı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸfiÎ ±fiı I›Î_fiÎ ≠Á_√‹Î_ ωfl˘‘ Ï≠› ¤¿÷˘ ◊¥ Ω› »ı.
fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’΂÷Î … ≠√À ◊Λ »ı. ±ı¿ ¿ÚÏ÷ (¿Î›˝) ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ ¤Î‰ ˢ› »ı.
ÔÁ¿Ú÷ ±fiı ÿW¿Ú÷fi1_ ˢ‰_ ±ı ÷ı‹fiÌ Ïø›Î±˘ µ’fl ¿Î›˝‹Î_ ⁄ËÎflfiÌ Ïø›Î ˢ› »ı ±fiı ¤Î‰ ˈ›Î‹Î_ ˢ›
Ïfi¤˝fl fi◊Ì, ’fl_IÎ ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ±fiı ω‹¬ ◊‰Î »ı. ¤Î‰fiÌ ’λ‚ µtUı› ˢ› »ı ±fiı µtUı›fiÌ ’λ‚
µ’fl Ïfi¤˝fl »ı. …ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ »ı, ÷ı Á¿Ú÷ »ı ¤√‰Îfi ÷flŒ ±fiL›÷Πˢ› »ı. ±ı ±fiL›÷Î ¿ÚÏ÷±˘
±fiı …ı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ »ı ÷ı ÿW¿Ú÷ »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ±fiı ¤Î‰˘◊Ì ⁄Ë … ω·ZÎHΠˢ› »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ
ÁL‹¬ ◊‰Îfi_ …ı‰_ ‹ÎËÎIQ› Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ˢ› »ı. ±ı ±fiL›÷ÎfiÌ Á΋ı ¿˘¥ ÿflΫÎfl À¿Ì … fi◊Ì
±Î‰ı·Î_ ›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı Â¤ ¿‹ÎıÛfi_ ’HÎ fi◊Ì. ¿÷˘. ±ı ±fiL›÷Î ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’flÊfiı ’HÎ
Ωı¿ı ›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ’HÎ ’ωhÎ »ı, ’fl_÷ ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì ’ωhÎ ¿flÌ ÿı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ∞‰
…ı ’˘÷Îfiı Á‰˝◊Î ±›˘B› Á‹∞fiı ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ’ωhÎ ÷˘ »ı …. ¿ı‰‚ ÿ¤Î˝‰˘
Ω÷fiÌ ’ωhÎ÷Î fi Ωı¥fiı ±Î÷˝¤Î‰ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ±fiıı ÿflΫÎfl˘fiı ¿ÎflHÎı … ±ı‹Î_ ±’ωhÎ÷Î ±Î‰ı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …ı ‹fiW› ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› fi◊Ì ·ı÷Î, ÷ı ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷fi˘
±Îl› ·ı‰Î‰Î‚Πˢ› »ı. (√Ì÷Î ó 9/12) ÷ı‹fiÌ ºÏp Á_ÁÎfl- (’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î)fiı »˘ÕÌfiı ⁄Ì∞ ÷flŒ
…÷Ì … fi◊Ì. ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎÎ … ˢ÷Ì fi◊Ì, ’»Ì ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı …‰Îfi˘ ≠ffi … flËı÷˘
fi◊Ì ! ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰˘ ±ı … ÷ı‹fi˘ ±_Ï÷‹ ·Z› ˢ› »ı ó “¿Î‹˘’¤˘√’fl‹Î ±ı÷ΉÏÿÏ÷
ÏfiÏç÷Η” (√Ì÷Î ó 16/11) ÷ı‹fi_ iÎÎfi ‹Î›Î ¶ÎflÎ ËflÌ ·ı‰Î›_ ˢ¥ ‹Î›Îfiı ±Î‘Ìfi ˢ› »ı. ‹Î›Îfiı ±Î‘Ìfi
ˢ‰Î◊Ì ÷ı ‹Î›Îfiı ÷flÌ … ¿÷Î fi◊Ì.
“‹Î››Î≠x÷iÎÎfiΔ ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹Î›Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ‹fiW›˘fiÌ Ï‰‰ı¿Â„@÷ Ï‘yÎflfiı ’ÎhÎ ⁄fiÌ
√¥ »ı. ÷ı ‹fiW›˘ ‹Î›Î‹Î_ … flE›Î-’E›Î flËı »ı. ÷ı±˘ ÂflÌflfiı Á¬-±Îfl΋ ±Î’fiÎflÌ ‰V÷±˘fi˘ … fi‰˘-
fi‰˘ ±ÎωW¿Îfl ¿fl÷Î flËı »ı ±fiı ÷ıfiı … ωÂıÊ ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı. ±Î‰Î ±ÏfiI›, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiı …
±˘‚¬‰Î‰Î‚Î ·˘¿˘ ÏfiI›, ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ÷k‰fiı ¿¥ flÌ÷ı ΩHÎı ?
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÿW¿Ú÷ ’flÔÊ˘ ‹ÎÀı ÂflHÎ fi◊Ì ◊÷Î. ÷˘ ’»Ì ÂflHÎı ¿˘HÎ ◊Λ
»ı? ±ıfiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

1. ±ËŸ (±. 7/15)‹Î_ “ÿW¿ÚÏ÷fi—” ¿ËÌfiı ⁄Ë‰«fi ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ±fiı I›Î_ (±. 9/30‹Î_) “ÁÿflΫÎfl—” ¿ËÌfiı ±ı¿‰«fi
±ÎM›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄Ë‰«fi ±Î’‰_ ±ı Á΋ÎL› ÂÎVhÎ (Á΋ÎL› ‰Î÷) »ı ±fiı ±ı¿‰«fi ±Î’‰_ ±ı ωÂıÊ ÂÎVhÎ
(ωÂıÊ ‰Î÷) »ı. F›Î_ Á΋ÎL› ±fiı ωÂıÊ ÂÎVÔhÎfiÌ ÷·fiÎ ◊Λ »ı, I›Î_ Á΋ÎL› ÂÎVÔhÎ ¿fl÷Î_ ωÂıÊ ÂÎVÔhÎ ⁄‚‰Îfi ⁄fiÌ Ω›
»ı ó “Á΋ÎL›ÂÎVÔhÎ÷˘ L›Òfi_ ωÂıÊ˘ ⁄·‰ÎfiÔ˚ ¤‰ı÷Ô˚” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı¿‰«fi ⁄‚‰Îfi »ı.
⁄Ì∞ ‰Î÷, …ıfiı ±‰¿Î fi◊Ì ‹‚÷˘, ÷ı ωϑ ⁄‚‰Îfi ˢ› »ı ó “Ïfifl‰¿Î¢ ωϑfl’‰Îÿ—”. ±ıfi˘ ±Î› ±ı ◊›˘ ¿ı
ÿW¿Ú÷…fi˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎ fi◊Ì ◊÷Î ó ±ı ÷ı‹fi˘ Á΋ÎL› V‰¤Î‰ ⁄÷ÎT›˘; ’fl_÷ ÷ı±˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿ ωÂıÊ ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfifiı
ÂflHÎı ◊¥ Ω› ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ◊Ì ¿Ú’Îfi˘ ÿfl‰ÎΩı ¬S·˘ »ı ó
Áfi‹¬ ˢ¥ ∞‰ ‹˘ÏË …⁄ËŸ – …L‹ ¿˘ÏÀ ±CÎ fiÎÁgË ÷⁄ËŸ –– (‹ÎfiÁ. 5/44/1)
508 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

«÷ω˝‘Î ¤…L÷ı ‹Î_ …fiΗ Á¿ÚÏ÷fi˘û…\˝fi –– 16––

±Î÷ÎıÛ Ï…iÎÎÁfl◊ν◊a iÎÎfiÌ « ¤fl÷Ê˝¤ –– 16––
¤fl÷Ê˝¤, = Ëı ¤fl÷lıWÔà υiÎÎÁ— = Ï…iÎÎÁ …fiΗ = ‹fiW›˘
±…\fi ˝ ±…\fi˝ ! « = ±fiı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
Á¿ÚÏ÷fi— = µk΋ ¿‹˝ ¿flfiÎfl iÎÎfiÌ = iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤…L÷ı = ¤…ı »ı ±◊ν÷Ô˚
±◊ν◊a = ±◊ν◊a, (±Î) ‹Îflı ÂflHÎı
±Î÷˝— = ±Î÷˝, «÷ω˝‘Η = «Îfl ≠¿ÎflfiÎ ±Î‰ı »ı.

ÀÌ¿Î ó “«÷ω˝‘Î ¤…L÷ı ‹Î_ …fiΗ Á¿ÚÏ÷fi˘û…\˝fi”
Á¿Ú÷ ’ωhÎÎI‹Î ‹fiW› ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿Î›˝
¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ «Îfl ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı. ±ı «Îflı›
≠¿ÎflfiÎ ‹fiW›˘ ‹ÎflÌ ¤„@÷ ¿flı »ıı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îflı ÂflHÎı
◊Λ »ı.
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ “ÿW¿ÚÏ÷fi—” ’ÿ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ fi
¿flfiÎflÎ ‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì Ë÷Ì. ˉı ±ËŸ “Á¿ÚÏ÷fi—”
’ÿ◊Ì ¤√‰Îfifiı Ï≠› ±ı‰_ ¿Î›˝ ¿flfiÎflÎ ‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷
¿Ëı »ı. ±ı Á¿Ú÷ ‹fiW›˘ ÂÎVÔh΢@÷ Á¿Î‹ ’H›¿‹˝
¿fl‰Î‰Î‚Î fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı
¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ÏfiW¿Î‹ ¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı. Á¿Ú÷ ‹fiW›˘
⁄ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó ±ı¿ ÷˘ ›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı
±fiı ‰HÎνl‹ ≠‹ÎHÎı ÂÎVÔh΢@÷ ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ¿flı
»ı ±◊‰Î ÷ı‹fiÎ_ ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı ±fiı ⁄ÌΩ
¤@÷˘ ¤√‰LÔfi΋fi˘ …’ ÷◊Î ¿Ì÷˝fi ¿fl‰_, ¤√‰ÎfifiÌ
·Ì·Î ÁÎ_¤‚‰Ì ÷◊Î ¿Ëı‰Ì ‰√ıflı ¿ı‰‚ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿‹˘˝
¿flı »ı. …ı‹fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ flÔÏ« ◊¥ √¥ »ı ÷ı±˘ …
¤ÎB›ÂÎ‚Ì »ı, ÷ı±˘ … lıWÔà »ı ±fiı ÷ı±˘ … Á¿Ú÷ ‹fiW›˘
¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı ›˘B› »ı. ÷ı‹fiÌ ±Î‰Ì flÔÏ« «ÎËı ¿˘¥ ’Ò‰˝
’H›◊Ì ◊¥ √¥ ˢ›, «ÎËı Á_¿Àfiı Á‹›ı ’˘÷ÎfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î
Á_⁄_‘̱˘fi˘ ÁËÎfl˘ »^ÀÌ …‰Î◊Ì ◊¥ ˢ› «ÎËı ¿˘¥
ωrÁfiÌ› ‹fiW› ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ωrÎÁCÎÎ÷fiı
¿ÎflHÎı ◊¥ √¥ ˢ›, «ÎËı ÁIÁ_√, V‰ÎK›Î› ±◊‰Î Â¤
ω«Îfl ‰√ıflı◊Ì ◊¥ √¥ ˢ›, ¿˘¥ ’HÎ ¿ÎflHÎ◊Ì
¤√‰Îfi‹Î_ flÔÏ« ◊¥ ˢ› ÷ı ⁄‘Î Á¿Ú÷ ‹fiW›˘ »ı.
F›Îflı ¤√‰Îfi ÷flŒ flÔÏ« ◊Λ, ÷ı … ’ωhÎ Ïÿ‰Á
»ı, ÷ı … Ïfi‹˝‚ Á‹› »ı ±fiı ÷ı … ÁÁ_’ÏkÎ »ı. F›Îflı
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ flÔÏ« fi◊Ì ◊÷Ì, ÷ı … ±Ïfip Ïÿ‰Á
»ı ±fiı ÷ı … ω’ÏkÎ »ı ó
¿Ë Ëfi‹_÷ Ï⁄’Ï÷ ≠¤ Á˘¥ ––
…⁄ ÷⁄ ÁÏ‹flfi ¤…fi fi ˢ¥ ––
(‹ÎfiÁ. 5/32/2)
¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı ¤√‰I≠΄MÔ÷ w’Ì …ı µtıU›fiı
·Ì‘ı …ı‹fiı ‹Îfi‰ÂflÌfl ±ÎM›_ »ı, ÷ı … ÁΫΠ±◊˝‹Î_
“…fiΔ— (‹fiW›) ¿Ëı‰Î› »ı. ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ‹fiW›‹ÎhÎfiÎ
µ©Îfl ‹ÎÀı ◊›˘ »ı; ±Î◊Ì ‹fiW›‹ÎhÎ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fi˘
±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ıı »ı ¿ı ±ı Á_¿S’‹Î_ ¤√‰Îfiı
‹fiW›fiı ’˘÷ÎfiÎ µ©ÎflfiÌ V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì »ı, ¿ı …ı ±L›
≠ÎHÎ̱˘fiı fi◊Ì ‹‚÷Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ¤˘√›˘Ïfi±˘ »ı ±fiı
±Î ‹Îfi‰ÂflÌfl ¿‹˝›˘Ïfi »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿ı‰‚ ¤√‰IÔ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı … ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ‹Îfi‰ÂflÌflfiı ÁΑfi›˘Ïfi ’HÎ
‹Îfi‰_ Ωı¥±ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı V‰÷_hÎ÷Îfi˘ Áÿ’›˘√ ¿flÌfiı
‹fiW› ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ¿‹ÎıÛfiı »˘ÕÌfiı Ωı ¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
… ≠›IÔfi ¿flı ÷˘ ÷ıfiı ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì ±fiΛÎÁı … ¤√I≠΄MÔ÷
◊¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ …ı ‹‚ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿflÔ’›˘√ ¿flÌfiı
ω’flÌ÷ ‹Î√˝ µ’fl «Î·ı »ı, ÷ı±˘ ±fiı¿ fifl¿˘ ±fiı
«˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ÁËfi˘ µ©Îfl
¿fl‰ÎfiÎ ±Î›◊Ì ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı …ı ‹Îfi‰ÂflÌfl
±ÎM›_ »ı, ÷ı ÂflÌflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi
¿fl‰Î‰Î‚Î Á¿Ú÷ ‹fiW›˘ … “…fiΗ” ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW›
¿Ëı‰ÕΉ‰Îfiı ›˘B› »ı.
“±Î÷˘˝ Ï…iÎÎÁfl◊ν◊a iÎÎfiÌ « ¤fl÷Ê˝¤” ó
±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ó ±Î
«Îfl ≠¿ÎflfiÎ ¤@÷˘ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚
¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊Λ »ı.
(1) ±◊ν◊a ¤@÷ ó …ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ L›Î›@÷ Á¬-
Áω‘ÎfiÌ ≥E»Î ˢ› »ı, ±◊ν÷Ô˚ ‘fiÁ_’ÏkÎ, ‰ˆ¤‰ ‰√ıflıfiÌ
≥E»Î ˢ› »ı; ’fl_÷ ÷ıfiı ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì
… ≥E»ı »ı, Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì fiÏË, ±ı‰Î ¤@÷˘ ±◊ν◊a
¤@÷˘ ¿Ëı‰Î› »ı.
«Îfl ≠¿ÎflfiÎ ¤@÷˘‹Î_ ±◊ν◊a ±Îfl_Ϥ¿ ¤@÷
ˢ› »ı. ’Ò‰˝fiÎ Á_V¿Îfl˘◊Ì ÷ıfiÌ ‘fifiÌ ≥E»Î flËı »ı
±fiı ÷ı ‘fifiı ‹ÎÀı «ıpÎ ’HÎ ¿flı »ı, ’fl_÷ ÷ı Á‹…ı
»ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ …ı‰˘ ‘fifiÌ ≥E»Î ’ÒflÌ ¿fl‰Î‰Î‚˘
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
⁄ÌΩı Ïhη˘¿‹Î_ ¿˘¥ fi◊Ì. ±ı‰_ Á‹∞fiı ÷ı ‘fi≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ¤√‰LÔfi΋fiÎ_ …’¿Ì÷˝fi, ¤√‰IV‰w’fi_
K›Îfi ‰√ıflı ¿flı »ı. ‘fi ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ıfi˘ ¤√‰Îfi
µ’fl … ωrÎÁ ±fiı ÏfiWÔÃΠˢ› »ı.
…ı‹fiÌ ‘fifiÌ ≥E»Î ÷˘ »ı, ’fl_÷ ÷ıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı ÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ µ’Λ˘fi˘ ÁËÎfl˘ ·ı »ı ±fiı @›Îflı¿
‘fifiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ’HÎ ›Îÿ ¿flÌ ·ı »ı, ÷ı ¿ı‰‚
±◊ν◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±◊˝fi˘ ¤@÷ »ı, ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ fi◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi΋Î_ ‘fifiÌ ≥E»Î … ‹A› »ı. ’fl_÷ …ıfi΋Î_
¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘fi_ ≠ΑÎL› »ı, ÷ı ø‹Â— ¤√‰ÎfifiÌ
÷flŒ … ±Î√‚ ‰‘÷˘ Ω› »ı. ¤√‰Îfi‹› flËı‰Î◊Ì
÷ıfiÌ ‘fifiÌ ≥E»Î ⁄Ë … ±˘»Ì ◊¥ Ω› »ı ±fiı
Á‹› ±ÎT›ı ZÎÌHÎ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … ¤√‰Îfifi˘
±◊ν◊a ¤@÷ »ı. ±Î‰Î ¤@÷˘‹Î_ ‹A›I‰ı ‘˛‰∞fi_ fi΋
≠ÏÁ© »ı.
±ı¿ Ïÿ‰Áı ⁄΂¿ ‘˛‰fiÎ ‹fi‹Î_ flÎΩfiÌ √˘ÿ‹Î_
⁄ıÁ‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊¥, ’fl_÷ ÁΉ¿Ì ‹Î±ı ÷ı‹fiı ⁄ıÁ‰Î
fiÏË ÿÌ‘Î. ÷ıHÎı ‘˛‰fiı ¿èÎ_ ¿ı “÷ıÓ ¤„@÷ fi◊Ì ¿flÌ”
÷_ ±¤ÎÏ√›˘ »ı ±fiı ±¤Î√HÎÌfiı I›Î_ … ÷ıÓ …L‹ ·Ì‘˘
»ı; ±Î◊Ì ÷_ flÎΩfiÌ √˘ÿ‹Î_ ⁄ıÁ‰Îfi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ fi◊Ì.”
‘˛‰ı ÁΉ¿Ì ‹Î±ı ¿Ëı·Ì ⁄‘Ì ‰Î÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfiı ¿ËÌ.
‹Î±ı ¿èÎ_ ¿ı “⁄ıÀÎ! ÷ÎflÌ ÁΉ¿Ì ‹Î±ı ⁄flÎ⁄fl … ¿èÎ_
»ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ÷ıÓ ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ ±fiı ‹ıÓ
’HÎ ¿flÌ fi◊Ì, I›Îflı ‘˛‰ı ‹Îfiı ¿èÎ_ ¿ı “‹Î! ˉı ÷˘
Ë_ ¤„@÷ ¿flÌÂ.” ±ı‰_ ¿ËÌfiı ÷ı±˘ ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷ ¿fl‰Î
‹ÎÀı CÎıfl◊Ì fiÌ¿‚Ì √›Î ±fiı ‹Î±ı ’HÎ ¤Îflı gË‹÷
¿flÌfiı ‘˛‰fiı …_√·‹Î_ …‰Î ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì.
flV÷΋Î_ …÷Î_ fiÎflÿ∞ ‹ËÎflÎ… ‹‚Ì √›Î. fiÎflÿ∞±ı
‘˛‰fiı ¿èÎ_ ¿ı “±flı ¤˘‚Î ⁄΂¿! ÷_ ±ı¿·˘ @›Î_ …¥
flè΢ »ı? ¤√‰Îfi ¿_¥ ±Î‹ …·ÿÌ◊Ì ◊˘ÕÎ … ‹‚ı
»ı? ÷_ …_√·‹Î_ @›Î_ flËıÂı? I›Î_ ‹˘ÀÎ ‹˘ÀÎ ¤›_¿fl
…_√·Ì Ωfi‰fl˘ »ı. ÷ı ÷fiı ¬Î¥ …Âı. I›Î_ ÷ÎflÌ ‹Î
◊˘ÕÌ … ⁄ıÃÌ »ı! ÷_ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı «Î·. flÎΩ (÷ÎflÎ Ï’÷Î)
‹ÎflÌ ‰Î÷ ‹Îfiı »ı. Ë_ ÷Îfl˘ ±fiı ÷ÎflÌ ‹Îfi˘ ≠⁄_‘
¿flÎ‰Ì ÿ¥Â.” fiÎflÿ∞fiÌ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚Ìfiı ‘˛‰fiÌ
¤√‰ÿÔ˚¤„@÷‹Î_ ‰‘Îflı ºœ÷Î ◊¥ √¥, ÷ı‹fiı ◊›_ …\±˘,
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷fi˘ ω«Îfl ‹ÎhÎ ¿fl‰Î◊Ì fiÎflÿ∞ ’HÎ
±ÎÀ·Ì ‰Î÷ ¿Ëı »ı ±fiı ÷ı±˘ ‹fiı CÎıfl ·¥ …‰Îfi_
’HÎ ¿Ëı »ı, ’fl_÷ ‹ÎflÌ ÁΉ¿Ì ‹Î±ı ‹fiı ‹ÎflÎ
1. ±Î÷˝ ¤@÷˘‹Î_ ƒ˙’ÿÌ ±fiı √…ıLƒfi_ ºpÎ_÷ ›˘B› fi◊Ì …HÎÎ÷_; ¿ı‹¿ı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÌ flZÎÎ ‹ÎÀı ±L› µ’Λ˘fi˘ ÁËÎfl˘ ’HÎ ·Ì‘˘
Ë÷˘. ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … fiÏË. F›Î_ Á‘Ì ’˘÷Îfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±L› µ’Λ˘fi˘ ÁËÎfl˘ flËı »ı, ±L› µ’Λ˘ ÷flŒ T≤ÏkÎ
509
Ï’÷ÎlÌfiÌ √˘ÿ‹Î_ ⁄ıÁ÷Î ±À¿ÎT›˘ I›Îflı ÷ı±˘ @›Î_ √›Î
Ë÷Î? ‘˛‰ı fiÎflÿ∞fiı ¿èÎ_ ¿ı “‹ËÎflÎ…! Ë_ ÷˘ ˉı
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ … ¿flÌÂ.” ‘˛‰∞fi˘ ±ı‰˘ ºœ Ïfiç›
Ωı¥fiı fiÎflÿ∞±ı ÷ı‹fiı ¶ÎÿÂÎZÎfl ‹_hÎ (ü fi‹˘ ¤√‰÷ı
‰ÎÁÿı‰Î›) ±ÎM›˘ ±fiı «÷¤˝… ¤√‰Îfi ωWbfi_ K›Îfi
Â̬‰ÎÕÌ ‹‘‰fi‹Î_ …¥fiı ¤„@÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì.
‘˛‰∞±ı ‹‘‰fi‹Î_ …¥fiı ±ı‰Ì ÏfiWÔÔÃÎ◊Ì ¤„@÷
¿flÌ ¿ı ÷ı‹fiÌ ÏfiWÔÔÃÎfiı Ωı¥fiı » ‹ÏËfiÎfiÌ ±‰Ï‘fiÌ
±_ÿfl … ¤√‰Îfi V‰_› ‘˛‰fiÌ Á΋ı ≠√À ◊¥ √›Î.
¤√‰Îfiı ‘˛‰∞fiı flÎ…√ÎÿÌfi_ ‰flÿÎfi ±ÎM›_, ’fl_÷ ±ı
‰flÿÎfi◊Ì ‘˛‰∞ ωÂıÊ flÎ∞ fi ◊›Î. ¤„@÷◊Ì ÷ı‹fi_
±_÷—¿flHÎ Â© ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı‹fiı ‘fi (flÎF›)fiı ‹ÎÀı
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿flÌ. ÷ı◊Ì ¤Îflı B·ÎÏfi ◊¥ ±fiı ‹fi‹Î_
¿Ëı‰Î ·ÎB›Î ó “‹ıÓ ‹˘ÀÌ ¤Ò· ¿flÌ!”
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ‘˛‰∞fiı ÷˘ ’Ëı·Î_ flÎΩfiÌ √˘ÿ‹Î_
⁄ıÁ‰ÎfiÌ ≥E»Î ◊¥. ’fl_÷ ÷ı‹HÎı ±ı ≥E»ÎfiÌ ’ÒÏ÷˝fi˘
‹A› µ’Λ ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ … ‹ÎL›˘. ¤„@÷ ¿fl‰Î◊Ì
÷ı‹fiı flÎF› ‹‚Ì √›_ ’fl_÷ flÎF›fiÌ ≥E»Î ÿÒfl ◊¥.
±Î flÌ÷ı ±◊ν◊a ¤@÷fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … Ωı¥±ı »ı.
±Î…¿Î· …ı±˘ ‘fi≠΄MÔ÷ ‹ÎÀıı …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ
‰√ıflı ¿flı »ı, ÷ı±˘ ’HÎ ‘fifiı ‹ÎÀı ‰Îfl_‰Îfl ¤√‰Îfifiı
’˘¿Îflı »ı. ÷ı±˘ ±◊ν◊a ÷˘ »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷
fi◊Ì. ÷ı±˘ ÷˘ …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ ‰√ıflıfiÎ ¤@÷ »ı;
¿ı‹¿ı ÷ı±˘fi_ ’Î’ ωfiÎ, …^Ã-¿’À ωfiÎ ¿Î‹ fi◊Ì «Î·÷_
ó ±Î flÌ÷ı ÷ı‹fiı …^Ã-¿’À ‰√ıflı µ’fl …ıÀ·˘ ωrÎÁ
»ı, ±ıÀ·˘ ωrÎÁ ¤√‰Îfi µ’fl fi◊Ì.
…ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı … ’flΛHÎ »ı ±fiı …ı±˘
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î flάÌfiı ¤√‰Îfifi_ … ¤…fi
¿flı »ı; ’fl_÷ @›Îflı¿-@›Îflı¿ ’Ò‰˝Á_V¿Îfl˘◊Ì ±◊‰Î ¿˘¥
¿ÎflHÎ◊Ì …ı±˘fi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı ±fi¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷fiÌ ≥E»Î ◊¥ Ω› »ı, ÷ı±˘ ’HÎ ±◊ν◊a ¤@÷
¿Ëı‰Î› »ı. ±ı‹fiÌ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Î … ±◊ν◊a’b_ »ı.
(2) ±Î÷˝¤@÷ ó ≠ÎHÎÁ_¿À ±Î‰÷Î_, ±ÎŒ÷
±Î‰÷Î_, ‹fifiı ≠Ï÷¿>‚ CÎÀfiÎ µ’„V◊÷ ◊÷Î_ …ı±˘ ÿ—¬Ì
◊¥fiı ’˘÷Îfi_ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ’˘¿Îflı
»ı ±fiı ÿ—¬fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … «ÎËı
»ı ÷◊Î ⁄ÌΩ ¿˘¥ µ’Λfi˘ ±ÎÂfl˘ fi◊Ì ·ı÷Î, ÷ı±˘
±Î÷˝ ¤@÷ ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î÷˝ ¤@÷˘‹Î_ µkÎflÎfi_ ºpÎ_÷
·ı‰_ ±ı ›˘B› …HÎΛ »ı.1 ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ÷ıfiÎ µ’fl
510 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±ÎŒ÷ ±Î‰Ì, I›Îflı ±ıHÎı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥
µ’Λfi˘ ÁËÎfl˘ fi ·Ì‘˘. ±L› µ’Λ˘fiÌ ÷flŒ ÷ıfiÌ
ºÏp … fi √¥. ÷ıHÎı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … ÁËÎfl˘ ·Ì‘˘.1
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı Á¿Î‹¤Î‰ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î÷˝
¤@÷ ÷ıfiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi◊Ì … ≥E»ı »ı.
…ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î flάÌfiı ¤√‰Îfifiı
’flΛHÎ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Î fi◊Ì ¿fl÷Î;
’fl_÷ ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ ‹fi‹Î_ ±ı‰_ ◊Λ »ı
¿ı ¤√‰Îfiı ±Î‰_ ÂÎ ‹ÎÀı ¿›*? ±Î ≠Ï÷¿>‚÷Î ÿÒfl ◊Λ
÷˘ ⁄Ë … ÁÎflÔ_ »ı. ±Î flÌ÷ı ≠Ï÷¿>‚÷Î ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘
¤Î‰ ’ıÿÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ ’HÎ ±Î÷˝ ¤@÷ ¿Ëı‰Î› »ı.
(3) Ï…iÎÎÁ ¤@÷ ó …ıfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı,
¤√‰kÎk‰fiı ΩHΉÎfiÌ ÷̉˛ ≥E»Î Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı
¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹ÎflÔ_ V‰w’ Â_ »ı? ¤√‰kÎk‰ Â_ »ı? ±Î
flÌ÷ı ÷k‰fiı ΩHΉΠ‹ÎÀı ÂÎVÔhÎ, √flÔ ±◊‰Î ’flÔÊÎ◊˝
(l‰HÎ, ‹fifi, ÏfiÏÿK›ÎÁfi ‰√ıflı µ’Λ˘)fi˘ ’HÎ ±Îl›
fi flά÷Î_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ ◊¥fiı ±ı ÷k‰fiı
…ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi◊Ì … ΩHΉΠ«ÎËı »ı, ÷ı±˘ Ï…iÎÎÁ
¤@÷ ¿Ëı‰Î› »ı.
Ï…iÎÎÁ ¤@÷ ÷ı … ˢ› »ı, …ıfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ¿ı‰‚
¤√‰kÎk‰ ±fiı ≠›IÔfi ¿ı‰‚ ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷ … ˢ› »ı
±◊ν÷Ô˚ µ’ı› (ÁΑ‰Î ›˘B›) ±fiı µ’Λ‹Î_ (ÁΑfi‹Î_)
±fiL›÷Πˢ› »ı.
Ï…iÎÎÁ ¤@÷˘‹Î_ µ©‰∞fi_ fi΋ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
¤√‰Îfiı µ©‰∞fiı ÏÿT› iÎÎfifi˘ µ’ÿı ±ÎM›˘ Ë÷˘, …ı
“µ©‰√Ì÷Δ (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷ 11/7-30)fiÎ fi΋ı ≠ÏÁ© »ı.
…ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ ±ÎI‹Ì›÷Î flάÌfiı ¤√‰ÎfifiÎ
¤…fi‹Î_ … ÷S·Ìfi flËı »ı; ’fl_÷ @›Îflı¿-@›Îflı¿ Á_√◊Ì
±fiı Á_V¿Îfl˘◊Ì ‹fi‹Î_ ±ı ¤Î‰ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ¿ı
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹ÎflÔ_ V‰w’ Â_ »ı? ¤√‰kÎk‰ Â_ »ı? ÷ı±˘
’HÎ Ï…iÎÎÁ ¿Ëı‰Î› »ı.
(4) iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì) ¤@÷ ó ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı
Ï…iÎÎÁ ó hÎHÎı ¤@÷˘◊Ì iÎÎfiÌ ¤@÷fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î
⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “«” ±T›› ±ÎT›˘ »ı.
iÎÎfiÌ ¤@÷fiı ±fi¿>‚‹Î_ ±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚‹Î_
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ CÎÀfiÎ, T›„@÷, ‰V÷ ‰√ıflı ⁄‘_
¤√‰IV‰w’ … ÿı¬Î› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ¿ı‰‚ ¤√‰S·Ì·Î … ÿı¬Î› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±fi¿>‚÷Î ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Ì, ≠Ï÷¿>‚÷Î
ËÃΉ‰Ì, ⁄˘‘ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰˘ ‰√ıflı ¿˘¥ Ω÷fiÌ ¿ÿÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥E»Î ˢ÷Ì … fi◊Ì. ¤√‰Îfi ÷˘ ‹ÎhÎ
¤@÷˘fiÎ ≠ı‹‹Î_ … ‹BÔfi flËı »ı; ±ı‰Ì … flÌ÷ı iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì)
¤@÷˘fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ≥E»Î fi◊Ì
ˢ÷Ì, ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹‹Î_ … ‹BÔfi flËı »ı.
iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷˘‹Î_ √˘Ï’¿Î±˘fi_ fi΋ ≠ÏÁ©
»ı. ÿı‰ÏÊ˝ fiÎflÿ∞±ı ’HÎ “›◊Î ‰˛…√˘Ï’¿Îfi΋Ô˚” (¤„@÷ÁÒhÎ
ó 21) ¿ËÌfiı √˘’̱˘fiı ≠ı‹Ì ¤@÷˘‹Î_ ±Îÿ½ √HÎΉÌ
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı √˘’̱˘±ı ’˘÷ÎfiÎ Á¬fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿›˘˝
Ë÷˘. Ï≠›÷‹-¤√‰Îfifi_ Á¬ … ÷ı‹fi_ Á¬ Ë÷_.
±ËŸ ±ı¿ ‰Î÷ Á‹…‰ÎfiÌ »ı ¿ı ‘fifiÌ ≥E»Î,
ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ±fiı Ï…iÎÎÁÎ’ÒÏ÷˝fiÌ ≥E»Îfiı
·Ì‘ı …ı±˘ ¤√‰Îfi ÷flŒ ‰‚ı »ı, ÷ı±˘‹Î_ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ
≠Ï÷ ≠ı‹ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ¤@÷
¿Ëı‰Î› »ı. ’fl_÷ …ı‹fiÌ ±ı ¤Î‰fiÎ flËı »ı ¿ı ±L›
µ’Λ˘◊Ì ‘fi ‹‚Ì Â¿ı »ı, ÿ—¬ ÿÒfl ◊¥ ¿ı »ı,
Ï…iÎÎÁÎ’ÒÏ÷˝ ◊¥ ¿ı »ı, ÷ı‹fi˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
fi ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ≠ı‹ Ω√˛÷ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı ÷ı‹fiÌ
“¤@÷” Á_iÎÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì.

flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘ ±fiL› ¤@÷ fi◊Ì ±fiı I›Î_ Á‘Ì ÷ı‹fiÎ µ’fl ¿p ±Î‰ı »ı. F›Îflı ±ı ±L› ÷flŒfiÌ T≤ÏkÎ ËÀÎ‰Ì ÿı »ı,
I›Îflı ÷ı±˘ ¤@÷ ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ µ’fl ¿p ÿÒfl ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Ï«flËflHÎfiÌ ‰ı‚αı F›Î_ Á‘Ì ƒ˙’ÿÌfiÌ ⁄ÌΩ±˘fiÌ
÷flŒ ºÏp Ë÷Ì, ⁄ÌΩ±˘fi˘ ¤fl˘Á˘ Ë÷˘. ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi˘ ¤fl˘Á˘ Ë÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±ı ¿p ’ÎQ›Î_ ’fl_÷ F›Îflı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ÷flŒ◊Ì
÷˘ Â_, ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊◊Ì ’HÎ ÁÎÕÌfiı ’¿Õ‰Îfi_ ‹Î_ÕÌ ‰ÎY›_. ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi˘ ’HÎ ¤fl˘Á˘ »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ I›Îflı ÷ıfi˘ ±fiL›¤Î‰
◊¥ √›˘ ±fiı ÷ı‹fiÎ ÿ—¬fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì √›˘.
±ı‰Ì … flÌ÷ı √…ıLƒı F›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ’Ïfl‰ÎflfiÎ ËÎ◊̱˘ ±fiı ËÎ◊HÎ̱˘fi˘ ÁËÎfl˘ ·Ì‘˘, ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi˘ ÁËÎfl˘ ·Ì‘˘,
I›Î_ Á‘Ì ÷ı ‰Ê˘˝ Á‘Ì ÿ—¬ ’΋÷˘ flè΢. F›Îflı ⁄‘˘ ÁËÎfl˘ »^ÀÌ √›˘, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … ÁËÎfl˘ flè΢, I›Îflı ÷ıfiı ¤√‰Îfiı
÷fl÷ ≠√À ◊¥ ÿ—¬‹Î_◊Ì ‹@÷ ¿›˘˝.
1. ’ÎÏË ’ÎÏË ‹ËΛ˘Ï√fiÔ˚ ÿı‰ÿı‰ …√I’÷ı – fiÎL›_ I‰ÿ¤›_ ’U›ı ›hÎ Q≤I›— ’flV’fl‹Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 1/8/9-10)
±Ï¤ƒ‰Ï÷ ‹Î‹Ì ÂflV÷MÔ÷ΛÁ˘ ω¤˘ – ¿Î‹_ ÿË÷ ‹Î_ fiÎ◊ ‹Î ‹ı √¤˘˝ Ïfi’ÎI›÷΋Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 1/8/9-10)
“ÿı‰ÎÏ‘ÿı‰! …√ÿÌrfl! ‹ËΛ˘√Ì! ±Î’ ‹ÎflÌ flZÎÎ ¿fl˘, flZÎÎ ¿fl˘. ±Î’fiÎ ÏÁ‰Î› ±Î ·˘¿‹Î_ ‹fiı ±¤› ÿı‰Î‰Î‚˘ ⁄ÌΩı
¿˘¥ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ËŸ ⁄‘Î ‹Î_ˢ‹Î_Ëı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ Q≤I›fi_ ¿ÎflHÎ ⁄fiÌ flèÎÎ »ı. ≠¤˘! Á‰˝Â„@÷‹Îfi! ±Î ‘√‘√÷_ ·˘œÎfi_ ⁄ÎHÎ
‹ÎflÎ ÷flŒ ‰ı√◊Ì ±Î‰Ì flèÎ_ »ı. Ëı V‰Î‹Ì! ±Î ±VÔhÎ ‹fiı ¤·ıfiı ⁄Î‚Ì fiάı, ’fl_÷ ‹ÎflÎ √¤˝fiı fip fi ¿flı.”
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Á_÷˘fiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ≠ı‹ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
… ¿flı »ı, ¤@÷ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ ±ÎI‹Ì›÷Î flάı »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ≠ı‹ ÷ı … ¿flÌ Â¿ı »ı, …ıfiı ¿ÿÌ ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì
¿_¥ ’HÎ ·ı‰Îfi_ fi◊Ì. ¤√‰Îfiı ∞‰‹ÎhÎfiÎ ≠Ï÷ ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı Á‰˝◊Î ±’˝HÎ ¿flÌ flÎ¬Ì »ı ±fiı ∞‰ ’ÎÁı◊Ì
¿ÿÌ ¿_¥ ’HÎ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î … fi◊Ì flάÌ. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi … ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠ı‹ ¿flı »ı. ∞‰fiı ¤√‰ÎfifiÌ
±Î‰U›¿÷Î »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ∞‰ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı
±ÎI‹Ì›÷Î … flάı »ı. F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Á‰˝◊Î
¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı÷Î_ ¤@÷‹Î_ ¿ÿÌ ¿_¥ ’HÎ
‹ı‚‰‰ÎfiÌ ¿˘¥ ±Ï¤·ÎÊÎ fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı ÷ı iÎÎfiÌ
±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı‰Î◊Ì ÷ı ¤@÷fiÌ ÁkÎÎ
¤√‰Îfi◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±·√ fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷
÷ıfiÌ …√αı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎÎ … flËÌ Ω› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1)
«Îfl »˘¿flÎ fl‹÷Î Ë÷Î. ±ıÀ·Î‹Î_ ÷ı‹fiÎ Ï’÷Î∞
«Îfl ¿ıfḻ˘ ·¥fiı ±ÎT›Î. ÷ı‹fiı Ωı÷Î_ … ±ı¿ »˘¿fl˘
¿ıflÌ ‹Î√‰Î ·ÎB›˘ ±fiı ±ı¿ »˘¿fl˘ ¿ıflÌ ·ı‰Î ‹ÎÀı
flՉΠ·ÎB›˘. Ï’÷Î∞±ı ±ı ⁄LÔfiıfiı ±ı¿-±ı¿ ¿ıflÌ ±Î’Ì
ÿÌ‘Ì. hÎÌΩı »˘¿fl˘ fi ÷˘ flÕı »ı ±fiı fi ‹Î√ı »ı,
¿ı‰‚ ¿ıflÌfiÌ ÷flŒ …\±ı »ı ±fiı «˘◊˘ »˘¿fl˘ ¿ıflÌ ÷flŒ
fi Ωı÷Î_ …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ëı·Î_ fl‹÷˘ Ë÷˘, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
‹V÷Ì◊Ì fl‹Ì flè΢ »ı. ±ı ⁄LÔfiıfiı ’HÎ Ï’÷Î∞±ı ±ı¿±ı¿
¿ıflÌ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì. ±Î flÌ÷ı «Îflı› »˘¿flα˘fiı ¿ıflÌ ‹‚ı
»ı. ±ËŸ ¿ıflÌ ‹Î√‰Î‰Î‚˘ »˘¿fl˘ ±◊ν◊a »ı, flՉΉ΂˘
»˘¿fl˘ ±Î÷˝ »ı, ¿ı‰‚ ¿ıflÌ ÷flŒ Ωı‰Î‰Î‚˘ Ï…iÎÎÁ »ı
±fiı ¿ıflÌfiÌ ’fl‰Î fi ¿flÌfiı fl‹÷‹Î_ ·Î√Ì flËı‰Î‰Î‚˘
»˘¿fl˘ iÎÎfiÌ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±◊ν◊a ¤@÷ ¤√‰Îfi
’ÎÁı ±fi¿>‚÷Î ‹Î√ı »ı, ±Î÷˝ ¤@÷ ¤√‰Îfi ’ÎÁı
≠Ï÷¿>‚÷Î ÿÒfl ¿flΉ‰Î ≥E»ı »ı, Ï…iÎÎÁ ¤@÷ ¤√‰Îfifiı
ΩHΉΠ≥E»ı »ı ±fiı iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷ ¤√‰Îfi
’ÎÁı◊Ì ¿_¥ ’HÎ ≥E»÷˘ fi◊Ì.
±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ ó ±Î «Îflı›
¤@÷˘ ¤√‰ÏLÔfiWÔà »ı. ±Î◊Ì ±ı‹fiı ›˘√¤˛p ’flÔÊ˘
(√Ì÷Î ó 6/41-42)‹Î_ fi◊Ì ·¥ ¿Î÷Î. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ±◊ν◊a ±fiı ±Î÷˝ ó ±Î ⁄ı Á¿Î‹ ’flÔÊ˘◊Ì ±·√
»ı; ¿ı‹¿ı ±Î ⁄LÔfiı ¤@÷˘‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ‹A›
»ı. Á¿Î‹ ’flÔÊ˘ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝‹Î_ … ·ÎB›Î flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
511
“x÷iÎÎfiΗ” »ı (√Ì÷Î ó 7/20), ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiı
±ÎÁflÌ Á_’ÏkΉ΂Π’flÔÊ˘‹Î_ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. Ωı¿ı
±◊ν◊a ‰√ıflı ¤@÷˘‹Î_ …ı ¿_¥ ±˘»Î‰kÎÎ’b_ »ı, ÷ı
¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ı±˘ “x÷iÎÎfiΗ” fi◊Ì. ±ı‹fiı ÷˘ ¤√‰Îfiı “Á¿ÚÏ÷fi—”
±fiı “µÿÎflΗ” (±. 7/18) ¿èÎÎ »ı.
…ı±˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊Λ »ı, ÷ı±˘‹Î_ Á¿Î‹¤Î‰
’HΠˢ¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘‹Î_ ≠ΑÎL› ¤√‰ÏLÔfiWÔÃ
⁄fi‰Îfi_ … ˢ› »ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiÌ ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı …ıÀ·Ì …ıÀ·Ì CÎÏfiWÔÃ÷Î ◊÷Ì Ω› »ı, ±ıÀ·˘ ±ıÀ·˘
… ÷ı‹fi΋Î_ Á¿Î‹¤Î‰ ÿÒfl ◊÷˘ Ω› »ı ±fiı ω·ZÎHÎ÷Î
±Î‰÷Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiı ¤√‰Îfiı “µÿÎflΗ”
¿èÎÎ »ı ±fiı iÎÎfiÌ ¤@÷fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¿èÎ_ »ı ó
“iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” (±. 7/18).
(2)
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ‹Îfi‰Î …ı‰_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥
ÁΑfi fi◊Ì, ¿˘¥ ›˘B›÷Î fi◊Ì, ¿˘¥ ⁄‚ fi◊Ì ±fiı
±Ï‘¿ÎflÌ’b_ fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ µ’fl ±ÎI‹Ì›÷Î
ÁÿÎ◊Ì »ı ±fiı ÁÿΛ flËıÂı. ±ı ±ÎI‹Ì›÷Îfiı ¿ı‰‚ ≠ÎHÎÌ
… ¤ÒS›˘ »ı ±fiı ÷ıHÎı ¤Ò·◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î
‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı. ±Î◊Ì ±Î ¤Ò·◊Ì ¿flı·Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ıfiÌ
±ÎI‹Ì›÷Îfiı ËÃΉ‰ÎfiÌ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠¤fiÌ ÁÎ◊ı …ı
V‰÷—ÏÁ© ±ÎI‹Ì›÷Î »ı, ÷ıfiı ‹Îfi‰ÎfiÌ »ı. ≠¤fiı
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î‹Î_ ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı ¿ÂÎfiÌ ÁËΛ fi◊Ì
·ı‰Ì ’Õ÷Ì, F›Îflı ⁄ÌΩ_ ÁΑfi˘‹Î_ ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ
ÁËΛ ·ı‰Ì ’Õı »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î ◊÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ¿ı‰‚
¤√‰Îfifi˘ … »\_ ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı” ó
±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı÷Î_ ÁΑ¿ ¤@÷fiı ’˘÷ÎfiÎ
¿Ëı‰ÎfiÎflÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¤Î‰˘fiÌ ±fiı √H΢fiÌ ¿‹Ì ’HÎ
ÿı¬Î¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Πˢ‰Î◊Ì
÷ı ¿‹Ì flËıÂı fiÏË. ⁄Ì∞ ‰Î÷, ÁΑ¿ ¤@÷‹Î_ ¿_¥¿
√H΢fiÌ ¿‹Ì flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp ¿ı‰‚
±ÎI‹Ì›÷Î µ’fl … Ω› »ı, √H΢fiÌ ¿‹Ì µ’fl fiÏË.
¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ …ı ±ÎI‹Ì›÷Î »ı,
÷ı ‰ÎV÷ω¿ »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ±ÎI‹Ì›÷Î ÷˘ ÿp‹Î_ ÿp ‹fiW› µ’fl
’HÎ ÷ı‰Ì … ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_
±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ıı
¿ı “øÒfl, ¶ıÊ ¿fl‰Î‰Î‚Î, fiflΑ‹ ÿp˘fiı Ë_ ±ÎÁflÌ
›˘Ïfi±˘‹Î_ fiά_ »\_.” ¿ÎflHÎ ¿ı, ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfi ÷ı±˘fiı
512 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘‹Î_ fiάÌfiı Â© ¿flı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹Î÷Î
’˘÷ÎfiÎ ⁄΂¿fiı VÔfiÎfi ¿flΉı »ı ÷˘ ÷ıfiÌ Á_‹Ï÷ fi◊Ì
·ı÷Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı±˘fiı Â© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
÷ı±˘fiÌ Á_‹Ï÷ fi◊Ì ·ı÷Î; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ÷ı‹fiÎ µ’fl
±ÎI‹Ì›÷Î »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Îfi˘ Á_⁄_‘
’Ëı·ı◊Ì … »ı. »÷Î_ ’HÎ ¿˘¥ ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω›
»ı ÷˘ ’HÎ ¤@÷fi˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Îfi˘ Á_⁄_‘
‹A› ˢ› »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ √˙HΠˢ› »ı. ±ı ºÏp±ı
¤@÷˘ ’Ëı·Ì lıHÎÌ‹Î_ ±Î‰ı »ı.
¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ÷˘ ’Ëı·ı◊Ì … »ı, ’fl_÷
F›Îflı-F›Îflı ¿Î‹fiÎ µI’LÔfi ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÌ ’ÒÏ÷˝
⁄ÌΩ±˘ ’ÎÁı◊Ì ≥E»ı »ı. F›Îflı ⁄ÌΩ±˘◊Ì ¿Î‹fiÎfiÌ
’ÒÏ÷˝ fi◊Ì ◊÷Ì, I›Îflı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi ’ÎÁı Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı ±fiL›÷ÎfiÌ ¿‹Ì ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı ¤@÷˘ ⁄Ì∞
lıHÎÌfiÎ »ı.
F›Î_ ¿ı‰‚ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı … ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
±ÎI‹Ì›÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Î_ ¿Î‹fiÎ ‹A›
ˢ› »ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ √˙HΠˢ› »ı. ±Î ºÏp±ı
±Î‰Î ¤@÷˘ hÎÌ∞ lıHÎÌfiÎ »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
¿Î‹fiÎ ⁄ı Ω÷fiÌ Ë˘› »ıó’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ·˙Ï¿¿.
(1) ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î‹fiÎ ó ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î‹fiÎ ⁄ı
Ω÷fiÌ Ë˘› »ı ó ‹„@÷ (¿S›ÎHÎ)fiÌ ±fiı ¤„@÷
(¤√‰I≠ı‹Ì)fiÌ.
…ı ‹„@÷fiÌ ¿Î‹fiÎ »ı, ÷ı‹Î_ ÷k‰fiı ΩHΉÎfiÌ ≥E»Î
ˢ› »ı, …ıfiı Ï…iÎÎÁÎ ¿Ëı »ı. ±Î Ï…iÎÎÁÎ …ıfi΋Î_ ˢ›
»ı, ÷ı Ï…iÎÎÁ ˢ› »ı. ¨Õ˘ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
Ï…iÎÎÁÎ ±ı ¿Î‹fiÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ±◊ν÷˚
÷k‰fiı ΩHΉΠ≥E»ı »ı, …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î
»ı. ±Î‰U›¿÷Î ÷ıfiı ¿Ëı »ı, …ı …wfl ’ÒflÌ ◊Λ »ı ±fiı
’ÒflÌ ◊›Î ’»Ì ±L› ¿˘¥ ±Î‰U›¿÷Î ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Ì.1
±Î ±Î‰U›¿÷Î Á÷ ωʛfiÌ Ë˘› »ı.
⁄Ì∞ ¿Î‹fiÎ ≠¤≠ı‹ ≠΄MÔ÷fiÌ Ë˘› »ı. ÷ıfiı ≠΄MÔ÷
÷˘ ¿Ëı »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ≠΄MÔ÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì
ˢ÷Ì, ’fl_÷ ≠¤fiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. ÷ı‹Î_ ’˘÷Îfi_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ≠›˘…fi fi◊Ì flËı÷_; ≠¤fiı Á‹Ï’˝÷ ◊‰Îfi_
… ≠›˘…fi flËı »ı. ≠ı‹Ì ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Á‹Ï’˝÷
¿flÌ ÿı »ı, ¿ı …ı ±ıfi˘ … ±_ »ı.2
µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı› ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î‹fiα˘ ‰ÎV÷‰‹Î_
“¿Î‹fiΔ fi◊Ì.
(2) ·˙Ï¿¿ ¿Î‹fiÎ ó ·˙Ï¿¿ ¿Î‹fiÎ ’HÎ ⁄ı
Ω÷fiÌ Ë˘› »ı ó Á¬ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ÿ—¬ ÿÒfl
¿fl‰ÎfiÌ.
ÂflÌflfiı Á¬ ‹‚ı; ∞‰_ I›Î_ Á‘Ì ‹Îfl˘ ±Îÿfl-
ÁI¿Îfl ◊÷˘ flËı ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì ‹Îv_ fi΋ ±‹fl ◊¥
Ω›, ‹Îv_ V‹Îfl¿ ⁄fiÌ Ω›, ¿˘¥ √˛_◊fiÌ fl«fiÎ ¿flÌ
ÿı, …ıfiı ·˘¿˘ Ωı÷Î flËı, ‰Î_«÷Î flËı ±fiı ·˘¿˘ ΩHÎÌ
·ı ¿ı, ±Î‰˘ ¿˘¥ ω·ZÎHÎ ’vÊ ◊›˘ »ı; ‹›Î˝ ⁄Îÿ
V‰√˝ ‰√ıflı‹Î_ ¤˘√˘ ‹‚÷Î flËı ‰√ıflı ‰√ıflı ·˙Ï¿¿
Á¬≠΄MÔ÷fiÌ ¿Î‹fiα˘ ˢ› »ı. ±ı‰Ì ¿Î‹fiα˘◊Ì ÷˘
‰ÎÁfiÎ … ‰‘ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ⁄_‘fi ±fiı ’÷fi … ◊Λ
»ı, µ©Îfl fi◊Ì ◊÷˘. ±Î ¿Î‹fiÎ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎ »ı,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı I›ÎF› »ı.
⁄Ì∞ ¿Î‹fiÎ ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ÿ—¬ hÎHÎ
≠¿ÎflfiÎ_ »ı ó ±ÎÏ‘ÿˆÏ‰¿, ±ÎÏ‘¤˙Ï÷¿ ±fiı ±ÎK›Î„I‹¿.
±Ï÷T≤Ïp, ±fiÎT≤Ïp, ÂflÿÌ-√fl‹Ì, ±Î_‘Ì ‰√ıflı◊Ì
…ı ÿ—¬ ◊Λ »ı, ÷ıfiı “±ÎÏ‘ÿˆÏ‰¿” ¿Ëı »ı. ±Î ÿ—¬
ÿı‰÷α˘fiÎ ±Ï‘¿Îfl◊Ì ◊Λ »ı.
gÁË, ÁÎ’, «˘fl ‰√ıflı ≠ÎHÎ̱˘◊Ì …ı ÿ—¬ ◊Λ
»ı ÷ıfiı “±ÎÏ‘¤˙Ï÷¿” ¿Ëı »ı.
ÂflÌfl ±fiı ±_÷—¿flHÎfiı ·Ì‘ı …ı ÿ—¬ ◊Λ »ı,

1. ¿Î‹fiÎ ÷ı ˢ› »ı, …ı ¿ÿÌ ’ÒflÌ fi◊Ì ◊÷Ì. ±ı¿ ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊÷Î_ ⁄Ì∞ ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. …ı‹¿ı, ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ
◊¥. …ıÀ·_ ‘fi ≥E»ı »ı, ±ıÀ·_ ‘fi ‹‚Ì Ω› ÷˘ ’»Ì ±ı◊Ì›ı ‰‘Îflı ‘fifiÌ ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı. ‘fifiÌ …ı‹ … ‹Îfi‹˘ÀÎ¥fiÌ,
∞‰‰ÎfiÌ, ¤˘√fiÌ, fiÌfl˘Ï√÷ÎfiÌ, ›Â¿ÌÏ÷˝fiÌ, VÔhÎÌ’hÎfiÌ ‰√ıflı ‰√ıflı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fiÌ ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı. ±ı ‘fi
‰√ıflı ‰V÷±˘ ±Î’HÎÌ fi◊Ì, ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷ ’˘÷ÎfiÎ Á‘Ì ’ˢӫ÷Ì … fi◊Ì. ±ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ¿ı‰‚ ÂflÌfl
±fiı fi΋ Á‘Ì … ’ˢӫı »ı. ¿Î‹fiÎ ±Á÷ ωʛfiÌ Ë˘› »ı. ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ’»Ì ŒflÌ ‰‘Îflı ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı;
±Î flÌ÷ı ±’ÒÏ÷˝ … ⁄Î¿Ì flËı »ı. ±Î◊Ì ¿Î‹fiÎ I›ÎF› »ı; ¿ı‹¿ı ±ı «ÌΩı ÷˘ flËıÂı fiÏË ±fiı ÷ı‹fiÌ ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ¿flı·Ì
¿Î‹fiÎ ±fiı ≠›IÔfi ó ±ı ⁄LÔfiı› ÏfiWŒ‚ ◊Âı.
2. ‹„@÷fiÌ ±’ıZÎαı ¤„@÷fiÌ ¿Î‹fiÎ lıWÔà »ı; ¿ı‹¿ı ‹„@÷‹Î_ ’˘÷ı ‹@÷ ◊‰Î ≥E»ı »ı ±fiı ¤„@÷‹Î_ ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷
◊‰Î ≥E»ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹„@÷‹Î_ ·ı‰ÎfiÌ ≥E»Î flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹„@÷‹Î_ ÷˘ ÁÒZ‹ ±Ë_ flËı »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î_
±Ë_ Ï⁄·¿<· fi◊Ì flËı÷˘.
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 513

÷ı ±ÎK›Î„I‹¿ ˢ› »ı.2 ¿Î‹fiÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±_÷‹Î_ ±’ÒÏ÷˝ … ⁄οÌ

±Î ÿ—¬˘fiı ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı Á¬ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ⁄LÔfiı ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿˘¥
…ı ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı ÷ı ÷tfi Ïfifl◊˝¿ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¿Î‹fiÎfiÌ ’HÎ ‹fiW›fiÌ ¿ÿÌ ’HÎ ◊¥ fi◊Ì, fi ◊Λ »ı ±fiı
’ÒÏ÷˝ fi◊Ì ◊÷Ì. ’ÒÏ÷˝ ◊¥ ’HÎ Ω› »ı ÷˘ ⁄Ì∞ fi‰Ì fi ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ ’ÒflÌ ◊‰Î‰Î‚Ì »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı, ‹ÎflÌ ÂflHÎ ·ı‰Î‰Î‚Î ¤@÷˘ √H΋›Ì ‹Î›Îfiı ÷flÌ
Ω› »ı. ÷ı ÂflHÎ ·ı‰Î‰Î‚Î ¤@÷˘ ¿˘HÎ »ı ó ÷ıfiı ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ “ÿW¿ÚÏ÷” ‹fiW›˘fiÌ ±fiı ±Î f·˘¿‹Î_ “Á¿ÚÏ÷” ‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. …ı ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√
»ı ±ı Á_ÁÎfl fiı ’˘÷Îfi˘ ‹Îfi‰˘, Á˙◊Ì ‹˘À<_ “ÿW¿Ú÷” ±◊ν÷Ô˚ ’Î’ »ı ±fiı …ı ±Î’HÎÎ◊Ì ±Ï¤Lfi »ı, ±ı ¤√‰Îfifiı
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î Á˙◊Ì ‹˘À<_ Á<¿Ú÷ ±◊ν÷Ô˚ ’H› »ı. ÷ı◊Ì …ı Á_ÁÎflfiı ’˘÷Îfi˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ÿW¿ÚÏ÷ »ı ±fiı …ı ¤√‰Îfifiı
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ Á¿ÚÏ÷ »ı.
¤˘√Ì ‹ÎHÎÁ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕÎ÷˘ fi◊Ì, ÷ı◊Ì “±◊ν◊a ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤˘√Î◊a ¤√‰Îfifi˘
¤@÷ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤˘√Î◊a‹Î_ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ‰‘Îflı ˢ› »ı ±fiı ±◊ν◊a‹Î_ ÷ÎÿÎIQ› ±˘»\_
ˢ› »ı ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÌ ‹A›÷Πˢ› »ı.
◊˘ÕÎ ±_¢‹Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L› ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı … ¤@÷ ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±◊‰Î Ï…iÎÎÁ
ˢ› »ı. Ωı ±L› ÁkÎÎfiÌ ‹ÎL›÷Î Ï⁄·¿<· fi ˢ› ÷˘ ÷ı iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì) ⁄fiÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi
ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ¤@÷˘‹Î_ ±Î «Îfl ¤ıÿ ◊Λ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞
ÁkÎÎ Á_¤‰ … fi◊Ì.
…ı ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifiı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHΉΠ≥E»ı »ı, ÷ı “Ï…iÎÎÁ” »ı. Ï…iÎÎÁ ¤√‰ÎfifiÎ
±ˆr›˝, ≠¤Î‰, Á΋J›˝fiı ΩHΉΠ≥E»ı »ı, ÷ı◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î-¿◊΋Î_ ÷ıfiı ωÂıÊ flÁ ’Õı »ı. ¤√‰Îfiı “‹‹ZÎ”
’ÿ fi ±Î’Ìfiı “Ï…iÎÎÁ” ’ÿ ±ÎM›_ »ı, ¿ı‹¿ı ‹‹ZÎ ÷˘ ‹ÎhÎ ÷k‰iÎÎfi ≥E»fiÎfl˘ … ˢ› »ı, ’fl_÷ “Ï…iÎÎÁ” ¤@÷‹Î_
’˘÷Îfiı ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ‹A› ˢ› »ı. ‹‹ZÎfiı ⁄˛õiÎÎfi ◊Λ »ı ±fiı Ï…iÎÎÁ ¤@÷fiı “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹˚”fi_ iÎÎfi ◊Λ »ı. ÷k‰iÎÎfiÌfiı ÷˘ ⁄˛õfi_ iÎÎfi ◊Λ »ı ’fl_÷ ¤@÷fiı Á‹√˛ iÎÎfi ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó ±Î ±K›Î›fi˘
29‹˘, 30‹˘ f·˘¿)
±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ‹Î_ ø‹Â— Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ CÎÀ÷˘ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ Á_⁄_‘ ‰‘÷˘ Ω› »ı.
F›Î_ Á‘Ì ∞‰ …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ flάı »ı, I›Î_ Á‘Ì ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ flËı »ı. F›Îflı ÷ı …√÷fiı ‘ÎflHÎ
fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Îflı ‹ÎhÎ “iÎÎfiÌ” flËı »ı.
…ı ¤@÷fiı “Á‰˝ ¿Î_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ó ±Î ≠¿ÎflfiÎ ¤√‰ÎfifiÎ V‰w’fi_ iÎÎfi ◊¥ √›_ »ı ÷ıfiı ±ËŸ “iÎÎfiÌ”
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î … iÎÎfiÌ ¤@÷fiı ±Î√‚ ±˘√HÎÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ “iÎÎfi‰Îfi” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
“±◊ν◊a” fiı ≠ÎM÷ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ Á_÷˘Ê fi ◊÷Î_ Á_’ÏkÎ Ωı¥±ı »ı. “±Î÷˝” ≠ÎM÷ ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì Á_÷p ÷˘ »ı,
’fl_÷ ÿ—¬ ±Î‰ı I›Îflı ÷ı ÿ—¬ ÁËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ±◊ν◊a‹Î_ ±◊˝fiÌ ≠‘Îfi÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı,
÷ıfi΋Î_ Á_’ÏkÎfiÌ ≥E»Î ÷˘ »ı ’fl_÷ ÷ı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … Á_’ÏkÎ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ’ÎÁı ¿˘¥
¬˘À fi◊Ì. ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ … ! ±Î÷˝ ¤@÷ ’HÎ ’˘÷Îfi_ ÿ—¬ Œ@÷ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ÿÒfl ¿fl‰Î
≥E»ı »ı. “Ï…iÎÎÁ” ’HÎ Œ@÷ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ’˘÷ÎfiÌ Ï…iÎÎÁÎ ’ÒflÌ ¿fl‰Î ≥E»ı »ı. ’fl_÷ F›Îflı ¤@÷‹Î_ ±Î‰Ì
µI¿À ±Ï¤·ÎÊÎ flËı÷Ì Ë˘› ¿ı “‹fiı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … Ï≠› ·Î√ı” I›Îflı ÷ı‹Î_ ±◊ν◊a’b_, ±Î÷˝’b_ ±fiı Ï…iÎÎÁ’b_
flËı÷_ fi◊Ì ±fiı ÷ı iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ◊¥ Ω› »ı.
“±◊ν◊a” fi˘ ÷˘ ±◊˝ ÁÎ◊ı Ïfifl_÷fl Á_⁄_‘ flËı flËı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±◊˝fiÌ ‰ÎÁfiÎ Ë_‹ıÂÎ_ flËı »ı. ’fl_÷ “±Î÷˝”fi˘
ÿ—¬ ÁÎ◊ı Ïfifl_÷fl Á_⁄_‘ flËı÷˘ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ÿ—¬ ¿Î›‹ flËı÷_ fi◊Ì. “Ï…iÎÎÁ” fiı Á¬-ÿ—¬fiÌ ’fl‰Î ˢ÷Ì fi◊Ì,

1. ±ÎK›Î„I‹¿ ÿ—¬fiÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı ó ±ÎÏ‘ ±fiı T›ÎÏ‘. ‹fifiÌ g«÷Î “±ÎÏ‘” »ı ±fiı ÂflÌflfi˘ fl˘√ “T›ÎÏ‘” »ı. ±ÎÏ‘ ’HÎ
⁄ı Ω÷fiÌ Ë˘› »ı ó (1) ’Î√·’b_ ±fiı (2) g«÷Î, ¢¿, ¤›, µ¶ı√ ‰√ıflı. ’Î√·’b_ ÷˘ ≠ÎflO‘◊Ì ◊Λ »ı ±fiı g«÷Î,
¢¿ ‰√ıflı ±iÎÎfi◊Ì ◊Λ »ı. iÎÎfi ◊÷Î_ g«÷Î, ¢¿ ‰√ıflı ÷˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ’Î√·’b_ ≠ÎflO‘‰ÂÎ÷Ô˚ ◊¥ ¿ı »ı.
514 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

÷ı◊Ì ÷ı fi ÷˘ Á¬fiÌ {_¬fiÎ ¿flı »ı ±fiı fi ÿ—¬ …÷_ flËı, ±ı‰Ì ≥E»Î ¿flı »ı. ±◊ν◊a ±fiı ±Î÷˝ ó ⁄Lfiı »ı‰Àı
Ï…iÎÎÁ ◊¥fiı iÎÎfiÌ ◊¥ Ω› »ı.
±◊ν◊a ¤@÷fiı F›Îflı ±◊˝ (Á_’ÏkÎ) ‹‚ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò· ’fl ’çÎkÎÎ’ ◊Λ »ı; …ı‹ ¿ı ‘‰∞fiı
flÎF› ‹‚‰Î◊Ì ’V÷Ή˘ ◊›˘. ’fl_÷ “±Î÷˝” ¤@÷fiı ±ıÀ·˘ ’V÷Ή˘ ◊÷˘ fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ¤√‰Îfi
ÿ—¬ ÿÒfl ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı; …ı‹ ¿ı ó ƒ˙’ÿÌ ±fiı √…ıLƒfiÌ flZÎÎ ◊›Î ’»Ì ÷ı‹fiı ’V÷Ή˘ ◊›˘ fiˢ÷˘, ⁄S¿ı ¤√‰Îfi
÷flŒ … ÷ı‹fi_ K›Îfi flèÎ_. “±Î÷˝” ¤@÷ ±Î‰ı·Î ÿ——fiı ÁËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì, ±Î ÷ıfiÌ fi⁄‚Î¥ »ı.
“Ï…iÎÎÁ ¤@÷‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩHΉÎfiÌ ¤Ò¬ flËı »ı. ÷ıfiı ‹„@÷, ÷k‰iÎÎfi ◊‰Î »÷Î_ Á_÷˘Ê ◊÷˘ fi◊Ì,
⁄S¿ı ÷ı‹Î_ ≠ı‹ ≠ÎM÷ ¿fl‰ÎfiÌ ¤Ò¬ flËı »ı ’fl_÷ “iÎÎfiÌ” ¤@÷fiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ ‰ÎÁÿı‰ ÏÁ‰Î› ±L› ÁkÎÎ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ
ˢ÷Ì fi◊Ì, ’»Ì ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ ¿¥ flÌ÷ı flËÌ Â¿ı ? ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı iÎÎfiÌ ¤@÷fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¿è΢ »ı.
“iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/18)
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı·Ì «Îflı› ¤@÷˘‹Î_◊Ì iÎÎfiÌ ¤@÷fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Îfi_ ωÂÿ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
÷ıÊÎ_ iÎÎfiÌ ÏfiI››@÷ ±ı¿¤„@÷ω˝ÏÂW›÷ı –– 17––
Ï≠›˘ ÏË iÎÎÏfifi˘ûI›◊˝‹Ëo Á « ‹‹ Ï≠›— –– 17––
÷ıÊ΋Ô˚ = ÷ı «Îfl ¤@÷˘‹Î_◊Ì Ï‰ÏÂW›÷ı = lıWÔà »ı; Ï≠›— = Ï≠› »\_
ÏfiI››@÷— = Ëo‹ıÂÎ_ ‹Îfl΋Î_ ÏË = ¿ı‹¿ı « = ±fiı
±ı¿ÎI‹¤Î‰ı „V◊÷, iÎÎÏfifi— = iÎÎfiÌ ¤@÷fiı Á— = ÷ı
±ı¿¤„@÷— = ±fiL› ¤„@÷‰Î‚˘ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ‹‹ = ‹fiı
iÎÎfiÌ = iÎÎfiÌ ±◊ν÷˚Ô ≠ı‹Ì¤@÷ ±I›◊˝‹˚Ô = ±I›_÷ Ï≠›— = (±I›_÷) Ï≠› »ı.
ÀÌ¿Î ó “÷ıÊÎ_ iÎÎfiÌ ÏfiI››@÷—” ÷ı (±◊ν◊a, ±Î÷˝, ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥ T›„@÷√÷ ≥E»Î fi◊Ì flËı÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ) ¤@÷˘‹Î_ iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷ ÷ı lıWÔà »ı.
lıWÔà »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ÏfiI››@÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ ±◊ν◊a ‰√ıflı ¤@÷˘‹Î_ ’Ò‰˝Á_V¿Îfl˘fiı ¿ÎflHÎı F›Î_
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı … ΩıÕΛı·˘ flËı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ Á‘Ì T›„@÷√÷ ≥E»Î±˘ µI’LÔfi ◊÷Ì flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì
ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ ¿˘¥‹Î_ ÷ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì ΩıÕÎ÷˘. ÷ı‹fiÌ ±ı¿¤„@÷ fi◊Ì ◊÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹
…ı‰Ì flÌ÷ı √˘’̱˘ √Λ ÿ˘Ë÷Î_, ÿËŸ ‰·˘‰÷Î_, ÕÎ_√fl fi◊Ì ◊÷˘. ’fl_÷ ÷ı ¤@÷˘‹Î_ ±ı ≥E»Î±˘ fip ¿fl‰Îfi˘
¬Î_Õ÷Î_ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ·˙Ï¿¿ ¿Î›˘˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’HÎ ¤√‰Îfi ¤Î‰ ◊÷˘ flËı »ı ±fiı ≥E»Î±˘ Á‰˝◊Î fip ◊÷Î_ ⁄‘Î
lÌ¿ÚWH΋Î_ Ï«kÎ flά÷Ì flËı »ı,1 ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı iÎÎfiÌ ±◊ν◊a ¤@÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹Ì ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹ÎV’ÿ
¤@÷ ·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚αı ◊¥ Ω› »ı. I›Î_ ¤@÷ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ¶ˆ÷fi˘ ¤Î‰ fi
ÁÿÎ-Á‰˝ÿÎ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ flËı »ı. ¤√‰Îfifi_ flËÌfiı ≠ı‹Î¶ˆ÷ (≠ı‹‹Î_ ±¶ˆ÷) ◊¥ Ω› »ı.
±fiÁ_‘Îfi flάÌfiı … ÷ıfiÌ ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı. ±Î‹ ÷˘ «Îflı› ¤@÷˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl
“±ı¿¤„@÷ω˝ÏÂW›÷ı” ó ÷ı iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ΩıÕΛı·Î flËı »ı; ’fl_÷ hÎHÎ ¤@÷˘fiÎ ±_÷fl‹Î_ ¿_¥ fiı
¤@÷fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ˢ› »ı. ÷ıfiÌ ¿_¥ T›„@÷√÷ ≥E»Î flËı »ı; …ı‹¿ı ó ±◊ν◊a ¤@÷˘

1. ›Î ÿ˘Ëfiıû‰Ëfifiı ‹◊fi˘’·ı’≠ı∆Ô˚¬ı∆Ô˚¬fiΤ˝vÏÿ÷˘ZÎH΋΅˝fiÎÿ˙ –Ì‹ÿÔ˚¤Î. 10/44/15)

√Λ„L÷ «ˆfi‹fifl@÷Ï‘›˘ûl¿HÃÔ˚›˘ ‘L›Î ‰˛…„VÔhΛ µvø‹Ï«kΛÎfiΗ –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 10/44/15)
“…ı±˘ √Λ˘fi_ ÿÒ‘ ÿ˘Ë÷Ì ‰ı‚αı, ÕÎ_√fl ‰√ıflı ¬Î_Õ÷Ì ‰ı‚αı, ÿËŸ ‰·˘‰÷Ì ‰ı‚αı, ±Î_√b_ ·Ÿ’÷Ì ‰ı‚αı, ⁄΂¿˘fiı
’ÎflHÎ΋Î_ {·Î‰÷Î_ flÕ÷Î ⁄΂¿fiı ËηflÕ<_ Á_¤‚Ή÷Î_, ÷·ÁÌ ‰√ıflıfiı …‚◊Ì ÁŸ«÷Î_ ÷◊Î {ÎÕ< ¿Îœ÷Î_, ±ÎÏÿ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ¿fl÷Ì
‰ı‚αı ≠ı‹’ÒHν Ï«kÎ◊Ì ±Î_¬˘‹Î_ ±Î_Á ¤flÌfiı √ÿ˚√ÿ ¿_Ã◊Ì lÌ¿ÚWHÎfiÌ ÏÿT› ·Ì·Î±˘fi_ √Îfi ¿fl÷Ì flËı »ı, ÷ı lÌ¿ÚWH΋Î_
Ï«kÎ ·√ÎÕÌfiı flËı‰Î‰Î‚Ì ‰˛…‰ÎÁÌ √˘’̱˘ ‘L› »ı.”
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 515

±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı, ±Î÷˝ ¤@÷˘ ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ÿÒfl ÷ı Á_‹¬÷Îfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷ı‹fiÎ ≠I›ı ±ı¿ ωÂıÊ
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı ±fiı Ï…iÎÎÁ ¤@÷˘ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ ≠ı‹ ◊¥ Ω› »ı.
¿ı ¤√‰kÎk‰fiı ΩHΉÎfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı. iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ F›Îflı ¤@÷ ÷tfi ÏfiW¿Î‹ ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô̊
≠ı‹Ì ¤@÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥ ≥E»Î fi◊Ì flËı÷Ì; ±Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ·˘ˆÏ¿¿ ’Îfl·˘ˆÏ¿¿ ¿˘¥ ’HÎ Ω÷fiÌ ≥E»Î fi◊Ì
÷ı “±ı¿¤@÷” »ı. flËı÷Ì, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ V‰÷—ÏÁ© ≠ı‹ ’ÒHνw’ı Ω√˛÷ ◊¥
“Ï≠›˘ ÏË iÎÎÏfifi˘ûI›◊˝‹Ëo Á « ‹‹ Ï≠›—” ó Ω› »ı. ’ÒHνw’ı Ω√˛÷ ◊‰ÎfiÎı ±◊˝ ±ı »ı ¿ı ≠ı‹‹Î_
÷ı iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì) ¤@÷fiı Ë_ ±I›_÷ Ï≠› »\_. ÷ıfi΋Î_ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì flËı÷Ì. ≠ı‹ ¿ÿÌ Á‹ÎMÔ÷ ’HÎ
’˘÷ÎfiÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥E»Î fi◊Ì, ¿ıÔ‰‚ ‹Îfl΋Î_ ≠ı‹ fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı ÷ı ±fi_÷ ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘˝‹Îfi »ı.
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ‹fiı ±I›_÷ Ï≠› »ı. ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘˝‹Îfifi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ≠Ï÷ZÎHÎı ±·ÎˆÏ¿¿
‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ±_ ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Î ∞‰˘ ω·ZÎHÎ÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î ÷flŒ ’Ëı·Î_
V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰Îfifiı Ï≠› »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹‹Î_ ºÏp √¥ … fiÏË, ±Î ÷flŒ ’Ëı·Î_ ‹Îfl˘ A›Î· √›˘
¿˘¥ ±_√÷ V‰Î◊˝ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹Î ’˘÷ÎfiÎ ⁄΂¿fi_ … fiÏË, ºÏp √¥ … fiËŸ, ±Î ÷flŒ ‹Îv_ K›Îfi √›_
’ηfi ¿flı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ¿˘¥ ¿ÎflHΠωfiÎ … fiÏË, Ë‹HÎÎ_ … ‹Îv_ K›Îfi √›_ ó ±Î flÌ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎı
⁄‘ÎfiÎ ’ηfi-’˘ÊHÎfiÌ T›‰V◊Î ¿flı »ı. ’fl_÷ …ı ‹fiW›˘ ¤Î‰ ±fiı ±fi¤‰ ◊÷˘ … flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠ı‹fiı
¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ Á_Ô‹¬ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‹fiÌ ±fi_÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ≠ı‹Ì ¤@÷fiı “iÎÎfiÌ” fi΋ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ÎM›_ »ı ¿ı “Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î
… »ı” ó ±Î … ‰ÎV÷ω¿ ±fiı ±_Ï÷‹ iÎÎfi »ı, ±Î◊Ì ±Î√‚ ¿Â_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±Î‰˘ ±fi¤‰ ¿flfiÎfl ≠ı‹Ì
¤@÷ … ‰ÎV÷ω¿ iÎÎfiÌ »ı. (±Î … ±K›Î›fi˘ ±˘√HÎhÎÌÁ‹˘ f·˘¿). ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‰Î ¤@÷fiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ, F›Îflı ω‰ı¿Ì ’vÊfiÌ ºÏp‹Î_ Á÷ ±fiı ±Á÷ ó ⁄ı ÁkÎα˘
flËı »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±ËŸ “iÎÎfiÌ” ÂOÿ ∞‰fi‹@÷ ÷k‰iÎÎfiÌ ‹ÎÀı fiËŸ ⁄S¿ı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î
iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷fiÎ ‹ÎÀı ±ÎT›˘ »ı. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ‹A›÷— ¤@÷fiı … “iÎÎfiÌ” ¿è΢ »ı. ó (±Î
±K›Î›fi˘ 16, 17 ±fiı 18‹˘ f·˘¿) ¿ı‹ ¿ı ÷ı … ±_Ï÷‹ ±fiı ‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfiÌ »ı. ÷ıfi˘ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi‹Î_
… ≠ı‹ ˢ› »ı, ÷ı◊Ì ÷ı lıWà »ı ó “±ı¿ ¤„@÷ω˝ÏÂW›÷ı”
¤√‰Îfifi˘ ±◊ν◊a ¤@÷ ±ÏfiI››@÷ (Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ fi◊Ì) ˢ› »ı. ±◊ν˝◊afiÌ ÷·fi΋Î_
±Î÷˝ ±˘»˘ ±ÏfiI››@÷ ˢ› »ı. ±Î÷˝fiÌ ÷·fi΋Î_ ’HÎ Ï…iÎÎÁ ±˘»˘ ±ÏfiI››@÷ ˢ› »ı. ’fl_÷ iÎÎfiÌ Á‰˝◊Î
ÏfiI››@÷ ˢ› »ı.
“Ï≠›˘ÏËiÎÎÏfifi˘ûI›◊˝‹Ë_ Á« ‹‹ Ï≠›—” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ◊›Î ’»Ì ¤@÷
±fiı ¤√‰Îfi ó ⁄Lfiı‹Î_ ’flV’fl ‹ÎhÎ ≠ı‹ … ÂıÊ flËı »ı. ±Îfiı … ÂÎj΢‹Î_ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi ≠ı‹, ±fiL÷flÁ
‰√ıflı fi΋˘◊Ì ¿Ëı‰Î›˘ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfiÌ ¤@÷fiı ’˘÷Îfi˘ ±I›_÷ Ï≠› ⁄÷ÎT›˘, ÷ıfiÎ◊Ì ±ı‰Îı ±Ï¤≠Λ ⁄fiı »ı
¿ı, ¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ¤@÷˘fi˘ ±Îÿfl fi◊Ì ¿›˘˝. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı ó

µÿÎflΗ Á‰˝ ±ı‰ˆ÷ı iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚ –– 18––

±Î„V◊÷— Á ÏË ›@÷ÎI‹Î ‹Î‹ı‰Îfik΋Î_ √Ï÷‹Ô˚ –– 18––
±ı÷ı = ’Ëı·Î_ ¿Ëı·Î (lıWÔäΉ‰Î‚Î) »ı. ±ÎI‹Î = V‰w’
Á‰ıÛ, ±ı‰ = ⁄‘Λ («Îflı›) ÷ = »÷Î_ (±ı Á‰ıÛ‹Î_) ±ı‰ = … »ıó
¤@÷˘ iÎÎfiÌ = iÎÎfiÌ (≠ı‹Ì) ÷˘ ‹÷‹Ô˚ = (±ı‰˘ ‹Îfl˘) ‹÷ »ı;
µÿÎflΗ = ¬Ò⁄ µÿÎfl ‹ı = ‹Îv_ ÏË = ¿ı‹¿ı
516 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
Á— = ±ı ±fik΋΋Ô˚ = …ıfiÎ◊Ì µk΋ ⁄Ì∞ ‹Î‹Ô˚
›@÷ÎI‹Î = ‹ÎflÎ◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı √Ï÷‹Ô˚ ¿˘¥ √Ï÷ fi◊Ì,
(±fiı) (±ı‰˘)
ÀÌ¿Î ó “µÿÎflΗ Á‰˝ ±ı‰ˆ÷ı” ó ±Î ⁄‘Î … ¤@÷˘
µÿÎfl »ı, lıWÔà ¤Î‰‰Î‚Î »ı. ¤√‰Îfiı ±ËŸ …ı “µÿÎflΔ
ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı, ÷ı‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ωϫhÎ ¤Î‰˘ »ı;
…ı‹¿ı ó
(1) «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ »ı ¿ı “¤@÷ …ı flÌ÷ı ‹Îflı ÂflHÎı ◊Λ »ı, ÷ı …
flÌ÷ı Ë_ ÷ı‹fi_ ¤…fi ¿flÔ_ »\_.” ¤@÷ ¤√‰Îfifiı «ÎËı
»ı ±fiı ¤√‰Îfi ¤@÷fiı «ÎËı »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄¯Îı‹Î_
≠◊‹ Á_⁄_‘ ¤@÷ı ΩıÕu˘ »ı ±fiı …ı ’Ëı·Î_ Á_⁄_‘ ΩıÕı
»ı, ÷ı µÿÎfl ˢ› »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi Á_⁄_‘
ΩıÕı ¿ı fi ΩıÕı, ÷ıfiÌ ¤@÷ ’fl‰Î fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ı ÷˘
’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ’Ëı·Î_ Á_⁄_‘ ΩıÕı … »ı ±fiı ’˘÷Îfiı
Á‹Ï’˝÷ ¿flı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı µÿÎfl »ı.
(2) ÿı‰÷α˘fiÎ ¤@÷˘ Á¿Î‹¤Î‰ı ωϑ’Ò‰˝¿ ›iÎ,
ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı ¿‹˝ ¿flı »ı ÷˘ ÿı‰÷α˘±ı ÷ı‹fiÌ ¿Î‹fiÎ
±fiÁÎfl ÷ı ‰V÷±˘ ±Î’‰Ì … ’Õı »ı; ¿ı‹¿ı ÿı‰÷α˘
÷ı‹fiı ±Î’÷Ì ‰ı‚αı ÷ı±˘fi_ ÏË÷-±ÏË÷ fi◊Ì Ωı÷Î.
’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ Ωı ¤√‰Îfi ’ÎÁı ¿˘¥ «Ì…
‹Î√ı ÷˘ ¤√‰Îfi Ωı µÏ«÷ Á‹…ı ÷˘ ÷ı «Ì… ±Î’ı
»ı ±◊ν÷˚ ±Î’‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ¤„@÷ ‰‘÷Ì Ë˘› ÷˘ ±Î’Ì
ÿı »ı ±fiı ¤„@÷ fi ‰‘÷Ì Ë˘› ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁ΋HÎÌ
◊÷Ì Ë˘› ÷˘ fi◊Ì ±Î’÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ’fl‹
Ï’÷Î ±fiı ’fl‹ ÏË÷ˆÊÌ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı µÿÎfl
¤@÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊Λ ±◊‰Î fi ◊Λ, ÷˘’HÎ
÷ı±˘ ¤√‰Îfifi_ … ¤…fi ¿flı »ı, ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fifiı
fi◊Ì »˘Õ÷Î ó ±ı ÷ı±˘fiÌ µÿÎfl÷Î … »ı.
(3) Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√ ±fiı wÏ’›Î-’ˆÁÎ ≠I›ZÎ
Á¬ÿÎ›Ì ÿı¬Î› »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ≠I›ZÎ
…·ÿÌ Á¬ fi◊Ì ÿı¬Î÷_, »÷Î_ ’HÎ Á_ÁÎflfiÎ ≠I›ZÎ Á¬fiı
»˘ÕÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√ ¤˘√‰‰Î ±fiı Á_√˛Ë ¿fl‰ÎfiÌ
·Î·ÁÎfiı »˘ÕÌfiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı, ±Î ÷ı±˘fiÌ
µÿÎfl÷Î »ı.
(4) ¤√‰ÎfifiÎ ÿfl⁄Îfl‹Î_ ‹Î√‰Î‰Î‚α˘fiı ’HÎ
µÿÎfl ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó “›ÏË ÿfl⁄Îfl ÿÌfi¿˘ ±Îÿfl
flÌÏ÷ ÁÿÎ «Ï· ±Î¥” (ωfi›’ÏhοΠ165/5) ±◊ν÷Ô˚
¿˘¥ ¿_¥¿ ‹Î√ı »ı, ¿˘¥ ‘fi ≥E»ı »ı, ¿˘¥ ÿ—¬
ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ≥E»ı »ı ó ±ı‰Î ‹Î√‰Î‰Î‚Î ¤@÷˘fiı
[±K›Î› 7
= (÷ı) ‹Îfl΋Î_
±ı‰ =…
±Î„V◊÷— = ÁQ›¿Ô˚ flÌ÷ı „V◊÷ »ı.
’HÎ ¤√‰Îfi µÿÎfl ¿Ëı »ı, ±ı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ
µÿÎfl÷Î »ı.
(5) ¤@÷˘fi˘ ·˙Ï¿¿-’Îfl·˙Ï¿¿ ¿Î‹fiÎ ’ÒÏ÷˝fiı
‹ÎÀı ±L› ÿı‰÷α˘ ÷flŒ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¤Î‰ fi◊Ì
…÷˘. ÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi◊Ì … ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ≥E»ı »ı.
¤@÷˘fi˘ ±Î ±fiL›¤Î‰ … ÷ı±˘fiÌ µÿÎfl÷Î »ı.
“iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” ó ±ËŸ “÷” ’ÿ◊Ì iÎÎfiÌ
±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Î‰Ì »ı ¿ı ⁄ÌΩ ¤@÷˘
÷˘ µÿÎfl »ı …, ’fl_÷ iÎÎfiÌfiı µÿÎfl ¿Ëı÷Î_ ’HÎ Á_¿˘«
◊Λ »ı, ÷ı ÷˘ ‹Îv_ V‰w’ … »ı. V‰w’‹Î_ ¿˘¥ ÏfiÏ‹kÎ◊Ì
¿ı ¿˘¥ ¿ÎflHÎωÂıÊfiı ¿ÎflHÎı ≠ı‹ ◊÷˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ’˘÷Îfi_
V‰w’ ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ V‰÷—V‰Î¤Îω¿ ≠ı‹ ˢ› »ı.
≠ı‹‹Î_ ≠ı‹Ì ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠ı‹ÎV’ÿ µ’fl
L›˘»Î‰fl ¿flÌ ÿı »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ ±·√
fi◊Ì ‹Îfi÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠ı‹ÎV’ÿ ’HÎ ’˘÷ı ≠ı‹Ì
µ’fl L›˘»Î‰fl ◊¥ Ω› »ı. ÷ı±˘fiı ±Î ≠ı‹Î¶ˆ÷fiÌ
ω·ZÎHÎ ±fi¤ÒÏ÷ ◊Λ »ı. iÎÎfi‹Î√˝fi˘ …ı ±¶ˆ÷¤Î‰
»ı, ÷ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ±¬_Õw’ı ÂÎ_÷ ±fiı Á‹ flËı »ı.
’fl_÷ ≠ı‹fi˘ …ı ±¶ˆ÷¤Î‰ »ı, ÷ı ±ı¿⁄ÌΩfiÌ ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘
±fi¤‰ ¿flΉ÷˘ ˢ¥ ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘˝‹Îfi flËı »ı. ≠ı‹fi˘
±¶ˆ÷¤Î‰ ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄ı »ı ±fiı ⁄ı ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ±ı¿ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≠ı‹÷k‰ ±Ïfi‰˝«fiÌ›
»ı. ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi÷Î (±ı¿÷Î) ‹Îfi÷Î
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ïfifl_÷fl Ϥ¯Î÷Î «Î· flËı »ı ±fiı
ϤLÔfi÷Îfi˘ ±fi¤‰ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï¤LÔfi÷Î «Î·
flËı »ı. ±ı … flÌ÷ı ≠ı‹÷k‰‹Î_ Ϥ¯Î÷Î flËı÷Ì Ë˘‰Î »÷Î_
’HÎ ±Ï¤LÔfi÷Î «Î· flËı »ı ±fiı ±Ï¤¯Î÷Îfi˘ ±fi¤‰
ˢ‰Î »÷Î_ ’HΠϤ¯Î÷Î «Î· flËı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı fiÿÌ Á‹ƒ‹Î_ ≠ωp ◊Λ »ı ÷˘ ≠ωp
◊÷Î_ … fiÿÌ ±fiı Á‹ƒfiÎ …‚fiÌ ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı.
±ı¿÷Î ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄LÔfiı ÷flŒ◊Ì …‚fi˘ ±ı¿ ≠‰ÎË
«Î·÷˘ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ÿÌ¿ fiÿÌfi˘ Á‹ƒfiÌ ÷flŒ ±fiı
¿ÿÌ¿ Á‹ƒfi˘ fiÿÌfiÌ ÷flŒ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ≠‰ÎË «Î·÷˘
flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠ı‹Ìfi˘ ≠ı‹ÎV’ÿfiÌ ÷flŒ ±fiı
≠ı‹ÎV’ÿfi˘ ≠ı‹ÌfiÌ ÷flŒ ≠ı‹fi˘ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ≠‰ÎË
«Î·÷˘ flËı »ı. ÷ı‹fi˘ ÏfiI››˘√‹Î_ ω›˘√ ±fiı ω›˘√‹Î_
ÏfiI››˘√ ó ±Î flÌ÷ı ≠ı‹fiÌ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ·Ì·Î
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 517

±fi_÷w’ı ±fi_÷¿Î‚ Á‘Ì «Î·÷Ì flËı »ı. ÷ı‹Î_ ¿˘HÎ ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ·Ì‘ı ‹Îfl΋Î_◊Ì ËÃ÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷
≠ı‹ÎV’ÿ »ı ±fiı ¿˘HÎ ≠ı‹Ì »ı ó ±ıfi˘ A›Î· fi◊Ì ±ı¿ ‹Îfl΋Î_ … ΩıÕΛı·Ì flËı »ı.
flËı÷˘. I›Î_ ⁄LÔfiı› ≠ı‹ÎV’ÿ »ı ±fiı ⁄LÔfiı› ≠ı‹Ì »ı. “¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı” ó ±Î flÌ÷ı ‹Îfl΋Î_
±Î … “iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı. ÷ıfiÌ …ı ±ÎI‹Ì›÷Î »ı, ÷ı‹Î_ ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ·Ì‘ı
“±Î„V◊÷— Á ÏË ›@÷ÎI‹Î ‹Î‹ı‰Îfik΋Î_ √Ï÷‹Ô˚” g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘, ’fl_÷ ±ı ±ÎI‹Ì›÷Î
ó ¿ı‹¿ı …ıfiÎ◊Ì µk΋ √Ï÷ ¿˘¥ ˢ¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì, ºœ ◊Λ »ı ±fiı ‰‘÷Ì Ω› »ı.
±ı‰Î Á‰˘˝’flÌ ‹Îfl΋Î_ … ÷ıfiÌ l©Î, ωrÎÁ ±fiı ºœ ÷ı ›@÷ÎI‹Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ±‰V◊΋Î_ ‹ÎflÎ◊Ì
±ÎV◊Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ T≤ÏkÎ ¿˘¥ ±fi¿>‚- ±·√ fi◊Ì ◊÷˘, ’fl_÷ ÁÿÎ ‹ÎflÎ◊Ì ±Ï¤LÔfi flËı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±◊ν˝◊a ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ‹ÎhÎ ±◊˝fiı … ≥E»ı »ı, ÷ı◊Ì ÷ı …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ ‰√ıflıfi˘
¤@÷ ˢ› »ı. ÷ıfiÌ ±_ÿfl Á_’ÏkÎfi_ ‹Ëk‰ ‰‘Îflı ˢ‰Î◊Ì ÷ı µÿÎfl ˢ÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ¬Ò⁄ … ¿Ú’HΠˢ› »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfiÎ ‹ÎÀı
“µÿÎfl” ÂOÿ ·Î√ … ’Õ÷˘ fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ±◊ν◊a ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ˢ› »ı ÷ıfiÌ ±_ÿfl Á_’ÏkÎfi_ ‹ËI‰ fi ˢ¥ ¤√‰Îfifi_
‹Ëk‰ ˢ› »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfi΋Î_ ¿Ú’HÎ÷Πˢ÷Ì fi◊Ì ⁄S¿ı µÿÎfl÷Πˢ› »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÷ıfiı ±ËŸ “µÿÎfl” ¿è΢ »ı. ±ËŸ
µÿÎfl ¤Î‰fi˘ ±◊˝ »ı ó I›Î√. ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ ¤@÷˘ Á_ÁÎfl ó (¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë)fiı »˘ÕÌfiı ¤√‰Îfi‹Î_
·Î√Ì √›Î ó ±Î ÷ı‹fi˘ I›Î√ »ı. ÷ı◊Ì ÷ı ⁄‘Î µÿÎfl »ı ó “µÿÎflΗ Á‰˝ ±ı ‰ˆ÷ı” ±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ ‹A› ˢ‰Î◊Ì
±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ ’HÎ ±Î√‚ …÷Î_ V‰›_ “iÎÎfiÌ” ◊¥ Ω› »ı.
±ı¿ ‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷ »ı ¿ı ¤√‰Îfifiı fi ‹Îfi‰Î ±ı ¿Î‹fiÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ÿ˘Ê »ı. …ı ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ±L›
ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı ÷ı‹fi΋Î_ Ωı ¿Î‹fiÎ flËÌ Ω› ÷˘ …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎM÷ ◊Λ »ı. “√÷Î√÷_ ¿Î‹¿Î‹Î ·¤_÷ı”
(√Ì÷Î 9/21) ’fl_÷ …ı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifi_ … ¤…fi ¿flı »ı ÷ı‹fi΋Î_ Ωı ¿Î‹fiÎ flËÌ ’HÎ Ω› ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î
±fiı ¤…fifiÎ ≠¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfifiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW›fi˘ ¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥
Ω› ÷˘ ÷ı ¤√‰Îfifiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı,1 ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ‹Ò‚ ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ … ±_ »ı.
±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ ó ±Î hÎHÎı›fiı ¤√‰Îfiı ±ËŸ “µÿÎfl” ¿èÎÎ »ı ’fl_÷ …ı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L›fi_
¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ÷ı‹fiı ¤√‰Îfiı µÿÎfl fi ¿ËÌfiı “±S’‹ı‘Δ ¿èÎÎ »ı (√Ì÷Î ó ±Î … ±K›Î›fi˘ ÷ı‰ÌÁ‹˘ f·˘¿)
±fiı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎfiı ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì √HÎÎ‰Ì »ı. (√Ì÷Î 9/23) ÿı‰÷α˘fiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ Á‹…‰Îfiı
·Ì‘ı ±◊ν÷Ô˚ ÿı‰÷α˘‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© fi ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı, ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ¿Î‹fiÎ ’HΠˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿
»ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ⁄‘΋Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© fi ˢ‰Ì Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı CÎÎ÷¿ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı «ı÷fifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
fi ◊›˘ !
÷k‰iÎÎfiÌfiÌ ⁄˛õÁÎ◊ı “÷ÎÏk‰¿ ±ı¿÷Δ ±◊ν÷Ô˚ Á‘‹˝÷Πˢ› »ı, ’fl_÷ ¤@÷fiÌ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı, “±ÎI‹Ì› ±ı¿÷Δ
ˢ› »ı ó “iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” ÷k‰iÎÎfiÌfiÌ ÷΄k‰¿ ±ı¿÷Î ó (Á‘‹˝÷Î) ó ‹Î_ ∞‰ ±fiı ⁄˛õ‹Î_ ±¤ıÿ ◊¥
Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹ ⁄˛õ Á÷Ô˚-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿ V‰w’ »ı ÷ı‹ ±ı ’HÎ Á÷Ô˚-Ï«÷Ô˚-±Îfi_ÿV‰w’ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı¿ ÷k‰
ÏÁ‰Î› ¿_¥ flËı÷_ fi◊Ì. ’fl_÷ ¤@÷fiÌ ±ÎI‹Ì› ±ı¿÷΋Î_ ∞‰ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ±Ï¤Lfi÷Î ◊¥ Ω› »ı. ±Ï¤Lfi÷΋Î_
¤@÷ ±fiı ¤√‰Îfi ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠ı‹‰Â ⁄ı ◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹Î_ ⁄Lfiı ≠ı‹Ì »ı ±fiı ⁄Lfiı ≠ı‹ÎV’ÿ »ı. ÷ı◊Ì
÷ı ⁄ı ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı¿ … flËı »ı.
∞‰ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. ÷ı◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì …ıÀ·˘-…ıÀ·˘ ÿÒfl Ω› »ı, ÷ıÀ·˘-÷ıÀ·˘ ±Ë_¿Îfl ºœ ◊÷˘ Ω›
»ı ±fiı ÷ı …ı‹-…ı‹ ¤√‰Îfi ÷flŒ ±Î‰ı »ıı ÷ı‹-÷ı‹ ±Ë_¿Îfl ÏfiT≤kÎ ◊÷˘ Ω› »ı. V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
±Ë‹Ô˚fiÌ √_‘ flËÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ≠ı‹‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi÷Î (±ÎI‹Ì›÷Î) ◊‰Î◊Ì ∞‰fi˘ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷◊Ì
Ï⁄·¿<· Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±Ë_¿Îfl Á‰˝◊Î ‹ÀÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Ë_¿Îfl ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ … ¿Î›˝

1. ¿Î‹ÎÿÔ˚ ¶ıÊÎÿÔ˚ ¤›Î÷Ô˚ VfiıËÎÿÔ˚ ›◊Î ¤¿I›ırflı ‹fi— – ±Î‰ıU› ÷ÿCÎ_ ÏËI‰Î ⁄ˉV÷ÿÔ˚√Ï÷_ √÷Η ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 7/1/29)
“±ı¿ fiËŸ, ±fiı¿ ‹fiW›˘ ¿Î‹◊Ì, ¶ıÊ◊Ì, ¤›◊Ì ±fiı VfiıË◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiı ¤√‰Îfi‹Î_ ·√ΉÌfiı ’˘÷ÎfiÎ Á‰˝ ’Î’ ‘˘¥fiı ±ı
flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷ ◊›Î »ı, …ı flÌ÷ı ¤@÷˘ ¤„@÷◊Ì.”
518 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

»ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó “iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚”.

±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ‹Î_ ø‹Â— ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ (±Ë_÷Î) ±˘»Ì ◊÷Ì Ω› »ı ó ±fiı iÎÎfiÌ‹Î_
’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ Ï⁄·¿<· flËı÷Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì “I‰Î‹ˆ‰” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ≠ı‹Ì ¤@÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi flËı÷Î_
¤√‰Îfi … flèÎÎ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹fiÎ w’‹Î_ ÁÎZÎÎ÷˚ ¤√‰Îfi … »ı ó ÷„V‹_V÷……fiı ¤ıÿΤΉÎ÷Ô˚ (fiÎflÿ0 ó 41) ±Î
±ÎI‹Ì›÷Î ¤„@÷ ‹ÎÀı V‰Ì¿Îflı·_ ¶ˆ÷ »ı, …ı iÎÎfi›˘√fiÎ ±¶ˆ÷ ¿fl÷Î_ ’HÎ ÁLÿfl »ı ó “¤¿I›◊* ¿„S’÷_ (V‰Ì¿Ú÷_)
¶ˆ÷‹¶ˆ÷ÎÿÏ’ÁLÿfl‹Ô˚1 (⁄˘‘ÁÎfl ¤„@÷0 ó 42)
“‹Î‹ı‰Îfik΋Î_ √Ï÷‹Ô˚” ¤√‰Îfi◊Ì ‰‘Ìfiı µk΋ √Ï÷ ⁄Ì∞ ¿˘¥ fi◊Ì. “√Ï÷” ÂOÿfiÎ hÎHÎ ±◊˝ »ı ó iÎÎfi,
√‹fi ±fiı ≠΄M÷. ±ËŸ √Ï÷ ÂOÿ ≠΄M÷fiÎ ±◊˝‹Î_ »ı. ±_Ï÷‹ ≠Î’HÎÌ› ÷k‰ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi Á‰˘˝k΋ √Ï÷ »ı.
“±Î„V◊÷—” ±ı¿ ºœ÷Î ±P›ÎÁ◊Ì ◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ ºœ÷Î V‰÷— ◊Λ »ı. …ı‹ ‹ÎhÎ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ “Ë_ »\_” ó ±Î
≠‹ÎHÎı ’˘÷Îfi΋Î_ V‰÷— ºœ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı iÎÎfiÌ ¤@÷fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ V‰÷— ºœ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ì ¤@÷fiÌ ‰ÎV÷ω¿÷Î ±fiı ÷ıfiÎ ¤…fifi˘ ≠¿Îfl ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
⁄ËÒfiÎ_ …L‹fi΋L÷ı iÎÎfi‰ÎL‹Î_ ≠’z÷ı –– 19––
‰ÎÁÿı‰— Á‰˝Ï‹Ï÷ Á ‹ËÎI‹Î Áÿ·˝¤— –– 19––
⁄ËÒfi΋Ô˚ = CÎHÎÎ Á‰˝‹˚Ô = “Á‰˝ ¿Î_¥ ≠’z÷ı = ¤…ı »ı -
…L‹fi΋Ô˚ = …L‹˘ ’»ÌfiÎ ‰ÎÁÿı‰— = ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ÂflHÎı ◊Λ »ı
±L÷ı = ±_Ï÷‹ …L‹‹Î_ ≥Ï÷ = ±ı‰Î ¤Î‰ı Á— = ±ı
±◊ν÷Ô˚ ‹fiW› iÎÎfi‰ÎfiÔ˚ = (…ı) iÎÎfiÌ ‹ËÎI‹Î = ‹ËÎI‹Î
…L‹‹Î_ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı Áÿ· ˝ — = CÎH΢ ÿ·˝¤ »ı.
 ¤
ÀÌ¿Î ó “⁄ËfiÎ_ …L‹fi΋L÷ı” ó ‹fiW›…L‹ ÁC΂Π‹‚‰Î »÷Î_ ’HÎ ±‘‹ √Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›Î!
…L‹˘fi˘ ±_Ï÷‹ …L‹ »ı. ¤√‰Îfiı ∞‰fiı ‹fiW›ÂflÌfl Á_÷˘fiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı
±Î’Ìfiı ÷ıfiı …L‹-‹flHÎfiÎ ≠‰ÎË◊Ì ±·√ ◊¥fiı ¤√‰ÿÔ˚ ‹fiW›…L‹ ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ‹Y›˘
≠΄MÔ÷fi˘ ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl ±ÎM›˘ »ı. ’fl_÷ ‹fiW› ¤√‰Îfifiı »ı, ωʛ˘fi_ Á¬ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ÷◊Î V‰√˝fiÌ ≠΄MÔ÷fiı
≠ÎMÔ÷ fi ¿flÌfiı flÎ√fiı ¿ÎflHÎı ŒflÌ◊Ì ’flÎHÎÎ ≠‰ÎË‹Î_ ‹ÎÀıı fiÏË.2 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷αı V‰√˝fiÌ ≥E»Î‰Î‰Î‚α˘fiı
±◊ν÷Ô˚ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ «ÎS›˘ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹Òœ ±fiı ÷E» ⁄Ï©‰Î‚Î ¿èÎÎ »ı ó “±Ï‰’Ïç÷—” (±.
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó “±≠ÎM› ‹Î_ Ïfi‰÷˝L÷ı 2/42) ±fiı “±S’‹ı‘Á΋Ô˚” (±. 7/23).
Q≤I›Á_ÁÎfl‰I‹˝Ïfi” (√Ì÷Î ó 9/3). F›Î_ ¤√‰Îfi ±Î ‹fiW›…L‹ ÁC΂Π…L‹˘fi˘ ±ÎÏÿ …L‹ ’HÎ
±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘ ±fiı fifl¿˘‹Î_ …fiÎflÎ ∞‰˘fi_ ‰Hνfi »ı ±fiı ±_Ï÷‹ …L‹ ’HÎ »ı. ÁC΂Π…L‹˘fi˘ ±Îfl_¤
¿flı »ı, I›Î_ ÿ√˝HÎ-ÿflΫÎfl˘fiı ¿ÎflHÎı ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÌ ‹fiW›…L‹◊Ì … ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW›…L‹‹Î_ ¿flı·Î_
Á_¤Î‰fiÎ fi ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó ’Î’˘ «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘ ±fiı fifl¿˘‹Î_ ¤˘√‰‰Î
“‹Î‹≠ÎM›ˆ‰ ¿˙L÷ı› ÷÷˘ ›ÎLI›‘‹Î_ √Ï÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó »÷Î_ ’HÎ Á‹ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊÷Î_, ⁄Î¿Ì … flËı »ı, ±ıÀ·Î
16/20) ±◊ν÷Ô˚ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ¿›Î˝ ωfiÎ … ±Î ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎÀı ±ı ÁC΂Π…L‹˘fi˘ ±ÎÏÿ …L‹ »ı. ‹fiW›…L‹‹Î_
±‘‹ √Ï÷‹Î_ «ÎS›Î √›Î ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ Q≤I› ’»Ì ÁC΂Î_ ’Î’˘fi˘ fiΠ¿flÌfiı, ÁCÎ‚Ì ‰ÎÁfiα˘fi˘ fiÎÂ
‹fiW››˘Ïfi‹Î_ ’HÎ √›Î ˢ÷ ÷˘ ¿‹ Áı ¿‹ ‹fiW› ¿flÌfiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ¤√‰Îfifiı
÷˘ flËÌ Ω÷; ’fl_÷ ÷ı±˘ ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷fi˘ ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ⁄‘Î …L‹˘fi˘
1. ¤„@÷fiÌ ±Î ±¶ˆ÷ ¿S’fiÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı V‰Ì¿ÚÏ÷ »ı. ¿„S’÷ ±¶ˆ÷ ÷˘ ±ÁI› ˢ› »ı, ÷ı‹Î_ ≠ı‹ ˢ÷˘ fi◊Ì.
2. ±ıÏË ÷fi ¿fl Œ· Ï⁄Ê› fi ¤Î¥ – V‰√˝µ V‰S’ ±_÷ ÿ¬ÿÎ¥ –– (‹ÎfiÁ 7/44/1)
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±_Ï÷‹ …L‹ »ı.
¤√‰Îfiı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı
¿ı “…ı ‹fiW› ±_÷ Á‹›ı …ı …ı ¤Î‰fi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı
ÂflÌfl »˘ÕÌfiı Ω› »ı, ÷ı ÷ı ¤Î‰fiı … ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ
»ı.” ±Î flÌ÷ı ‹fiW›fiı ¿˘¥ ’HÎ ¤Î‰fi_ V‹flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ
V‰÷_hÎ÷Î ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ıfiÎ◊Ì V’p ◊Λ »ı ¿ı
¤√‰Îfiı ‹fiW›fiı ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl ±ÎM›˘ »ı ±◊ν÷Ô˚
‹fiW›fiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ±Î
±_Ï÷‹ …L‹ ±ÎM›˘ »ı. ÷ı◊Ì Ë‰ı ±ÎfiÌ ±Î√‚ ±ı
fi‰Î …L‹fiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÌ ·ı ±◊‰Î ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ
·ı ó ±ı‹Î_ ±ı Á_’ÒHν flÌ÷ı V‰÷_hÎ »ı.1 ±Î Á_ÿ¤˝‹Î_
√Ì÷Î ‹fiW›‹ÎhÎfiı ’fl‹ÎI‹-≠΄MÔ÷fi˘ ±Ï‘¿ÎflÌ ‹Îfiı »ı
±fiı œ˘· ‰√ÎÕÌfiı V’p ÂOÿ˘‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ‰÷˝‹Îfifi˘
ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ, ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı fiÌ«
›˘Ïfi‹Î_ …L‹ı·˘ ’Î’›˘Ïfi ±fiı «Îflı ‰Hν‰Î‚Î_ VÔhÎÌ-’vÊ˘
±ı ⁄‘Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
¿ı »ı. (√Ì÷Î ó 9/30-33). √Ì÷αı (±. 9/32‹Î_)
±ı‰˘ ωϫhÎ “’Î’›˘Ïfi” ÂOÿ ¿è΢ »ı, …ı‹Î_ ÂÒƒ◊Ì ’HÎ
fiÌ« ¿Ëı‰Î÷Î ±fiı ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ «Î_Õη, ›‰fi
‰√ıflı ÷◊Î ’Â-’ZÎÌ, ¿ÌÀ-’÷_√, T≤ZÎ-·÷Î ‰√ıflı ⁄‘Î_
… ±Î‰Ì Ω› »ı. ËÎ, ±ı ‰Î÷ ±·√ »ı ¿ı ’Â-’ZÎÌ
‰√ıflı ‹fiW›ı÷fl ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ¤@÷Ì ¿fl‰ÎfiÌ
›˘B›÷Î fi◊Ì; ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_Â
ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ◊Ì ‹fiÎ¥ fi◊Ì.
÷ı±˘‹Î_◊Ì CÎHÎÎ_›ı ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰Îfi ±fiı Á_÷‹ËÎ’vÊ˘fiÌ
¿Ú’Î◊Ì ÷◊Î ÷Ì◊˝ ±fiı ¤√‰ÿÔ˚-‘΋fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ’fl‹√Ï÷fiı
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÿı‰÷α˘ ÷˘ ¤˘√›˘Ïfi »ı; ÷ı±˘
¤˘√˘‹Î_ … flE›Î-’E›Î flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiı
“’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfi˘ »ı” ±ı‰˘ ω«Îfl fi◊Ì ±Î‰÷˘
’fl_÷ ÷ı±˘ Ωı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfi ÷flŒ ‰‚Ì Ω›
÷˘ ÷ı‹fi˘ ’HÎ µ©Îfl ◊¥ Ω› »ı. ≥Lƒfiı ’HÎ iÎÎfi
≠ÎMÔ÷ ◊›_ Ë÷_ ó ±ı‰˘ ÂÎVÔh΢‹Î_ µS·ı¬ »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ◊Ì ‹fiW›‹ÎhÎfi˘ …L‹ ±_Ï÷‹
…L‹ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ±ı Á_¿S’ »ı ¿ı ‹ÎflÎ
±Î’ı·Î ±Î ÂflÌfl◊Ì ±ı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ ·ı. ±Î◊Ì
±ı ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Á_¿S’ fi flάÌfiı ¿ı‰‚ ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ
⁄fiÌ Ω›, ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ Á_¿S’◊Ì ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥
Ω›. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
1. fifl ÷fi Á‹ figË ¿‰Ïfiµ ÿıËÌ – ∞‰ «flΫfl Ω«÷ ÷ıËÌ – (‹ÎfiÁ 7 /121/5)
fifl¿ V‰√˝ ±’⁄√˝ ÏfiÁıfiÌ – B›Îfi Ï⁄flÎ√ ¤√Ï÷ Á¤ ÿıfiÌ –– (‹ÎfiÁ 7 /121/5)
519
¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ »ı ó ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ‹Îflı·Îfiı …
÷_ ‹ÎflÌ fiά ó “‹›Î Ë÷ÎVI‰_ …ÏË.” ÷_ g«÷Î fiÎ
¿fl ó “‹Î T›Ï◊WÔÃΗ”. ÷_ ›© ¿fl, ÷Îfl˘ ω…› ◊Âı
ó “›K›V‰ …ı÷ÎÏÁ.” ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı …
‹fiW›ÂflÌfl ±ÎM›_ »ı. Ωı ‹fiW› ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı
Á_ÁÎflfiÎ flÎ√‹Î_ fi ŒÁΛ, ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ±ı Á_¿S’◊Ì
±fiΛÎÁı … ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ±ı‰˘ fi◊Ì ¿ı ÁΑ¿fiÌ ≥E»Î
ωfiÎ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› ±◊ν÷Ô˚ …ı‰Ì flÌ÷ı ÂÎ’ ¿ı
‰flÿÎfi ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‰˘ ±ı Á_¿S’ fi◊Ì. ÷˘
’»Ì ¿ı‰˘ »ı ±ı Á_¿S’? ¤√‰Îfiı ‹fiW›fiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰ÎfiÌ, ±Î ‹fiW›…L‹‹Î_ V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì »ı. Ωı ‹fiW›
±ı V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿv’›˘√ fi ¿flı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi ±fiı
ÂÎVÔh΢◊Ì Ï‰’flÌ÷ fi ‰÷ı˝ ±˘»Î‹Î_ ±˘»\_ ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiÌ
ωv© fi ‰÷ı˝ ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ¤√‰Îfi ±fiı ÂÎVÔh΢fiı ±fi¿>‚
‰÷˝fi V‰Î¤Îω¿ ◊Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ±fiı ÂÎVÔh΢◊Ì
ω’flÌ÷ fi ‰÷˝‰Î◊Ì ⁄ı ±‰V◊α˘‹Î_◊Ì ±ı¿ ±‰V◊Î
V‰¤Îω¿ ◊Âı ó ¿Î_ ÷˘ ±ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
‰√ıflı ¶ÎflÎ ¿_¥ fiÏË ¿flı ±◊‰Î ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ±fiı
ÂÎVÔhÎfiı ±fi¿>‚ … ¿flÂı.
¿_¥ fiÏË ¿fl‰ÎfiÌ ±‰V◊΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ ¿_¥ ¿fl‰ÎfiÌ
vÏ« fi flËı‰ÎfiÌ ±‰V◊΋Î_ ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfiÌ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿_¥¿ fiı ¿_¥¿
¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi µI’LÔfi ◊¥fiı
±_÷—¿flHÎ ±fiı ≥„Lƒ›˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕΛ »ı ±fiı
’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î◊Ì Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕΛ »ı. ¿_¥
’HÎ fi ¿fl‰Î◊Ì fi ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ◊Âı ±fiı fi Œ‚ıE»Î
◊Âı, ’fl_÷ Ïfi… V‰w’‹Î_ ±Î’‹ı‚ı „V◊Ï÷ ◊¥ …Âı.
ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿‹˝
¿fl‰ÎfiÌ ±‰V◊΋Î_ ¿fl‰Îfi˘ ≠‰ÎË ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı
±fiı Ïø›Î ÷◊Î ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı.
Ïø›Î ÷◊Î ’ÿÎ◊˝ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Î◊Ì fi‰Ì ¿Î‹fiÎ
µI’LÔfi ◊Âı fiÏË ±fiı …^fi˘ flÎ√ ÿÒfl ◊Âı ÷˘ ±Î’‹ı‚ı
⁄˘‘ ◊¥ …Âı ó “÷IV‰›_ ›˘√Á_ÏÁ©— ¿Î·ıfiÎI‹Ïfi
ωLÿÏ÷” (√Ì÷Î ó 4/32).
√Ì÷΋Î_ ¿èÎ_ »ı ó ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿
’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›¿‹˝fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì
◊›ı·Î_ ⁄‘Î_ … ¿‹˘˝ fiΠ’΋ı »ı (±. 4/23).
520 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

iÎÎfi›˘√◊Ì ‹fiW› ÷‹Î‹ ’Î’˘◊Ì »^ÀÌ Ω› »ı (±.
4/36). ¤√‰Îfi ¤@÷fiı Á‹V÷ ’Î’˘◊Ì ‹@÷ ¿flΉÌ
ÿı »ı (±. 18/66). …ı ¤√‰Îfifiı ±…-±fiÎÏÿ ΩHÎı
»ı, ÷ı Á‹V÷ ’Î’˘◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (±. 10/3).
±Î flÌ÷ı ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó hÎHÎı
›˘√˘◊Ì ’Î’ fip ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı
±_Ï÷‹ ‹fiW›-…L‹ ¿ı‰‚ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı … ‹Y›˘ »ı.
‹fiW›-…L‹‹Î_ ÁIÁ_√ ‹‚Ì Ω›, √Ì÷Î …ı‰Î √˛_◊fi˘
’Ïfl«› ◊¥ Ω› ±fiı ¤√‰¯Î΋fi˘ ’Ïfl«› ◊¥ Ω›
÷˘ ÁΑ¿ı ±ı‹ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ¤√‰Îfiı ωÂıÊ-w’ı
¿Ú’Î ¿flÌ ÿÌ‘Ì »ı; ±Î◊Ì Ë‰ı ÷˘ ±‹Îfl˘ µ©Îfl ◊Âı
…, ˉı ±Î√‚ ±‹ÎflÎ_ …L‹-‹flHÎ fiÏË ◊Λ. ¿ÎflHÎ
¿ı Ωı ±‹Îfl˘ µ©Îfl fi ◊‰Îfi˘ ˢ÷, ÷˘ ±Î‰Ì ÷¿ @›Î_◊Ì
‹‚÷? ’fl_÷ “¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì µ©Îfl ◊Âı …” ±ıfiÎ
¤fl˘Áı ÁΑfiÎ »˘Õ‰Ì Ωı¥±ı fiÏË ⁄S¿ı ÷I’fl÷Î ±fiı
µIÁÎË’Ò‰˝¿ ÁΑfi΋Î_ ·ÎB›Î flËı‰_ Ωı¥±ı. Á‹› ÁÎ◊˝¿
⁄fiı, ¿˘¥ Á‹› Ïfifl◊˝¿ fi Ω› ó ±ı‰Ì ÁΉ‘ÎfiÌ Ëflÿ‹
flά‰Ì Ωı¥±ı. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ g«÷Î fiÏË ¿fl‰Ì
Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±I›Îfl Á‘Ì …ıHÎı ±ÎÀ·˘ ≠⁄_‘ ¿›˘˝ »ı,
÷ı ±Î√‚ ’HÎ ¿flÂı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥±ı ¤˘…fi ‹ÎÀı
Ïfi‹_hÎHÎ ±Î’Ì ÿÌ‘_, ±ÎÁfi Ï⁄»Î‰Ì ÿÌ‘_ ±ÎÁfi µ’fl
⁄ıÁÎÕÌ ÿÌ‘Î. ’÷fl΂_ ±Î’Ì ÿÌ‘_. ±fiı ·˘À΋Î_ ’ÎHÎÌ
¤flÌfiı ’ÎÁı flÎ¬Ì ÿÌ‘_. ˉı ¿˘¥ g«÷Î ¿flı ¿ı ±Î T›„@÷,
¤˘…fi ±Î’Âı ¿ı fiÏË ±Î’ı, ÷˘ ±ı ‰Î÷ Ï⁄·¿<· ±V◊Îfiı
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ¤˘…fi fi ±Î’‰Îfi_ ˢ÷ ÷˘ ±ı Ïfi‹_hÎHÎ
¿ı‹ ±Î’÷? ¤˘…fifiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ÂÎ ‹ÎÀı ¿fl÷? ’fl_÷ F›Îflı
±ıHÎı Ïfi‹_hÎHÎ ±ÎM›_ »ı, ⁄˘·ÎT›Î »ı ±fiı ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÌ
»ı, ÷˘ ÷ı ¤˘…fi ±Î’Âı …. ±Î’HÎı ¤˘…fifiÌ g«÷Î ÂÎ
‹ÎÀı ¿fḻı? ˉı ÷˘ ⁄Á, …ı‹-…ı‹ ¤˘…fifiÎ ’ÿÎ◊˝ ±Î‰ı,
÷ı‹ ÷ı‹ ±ı‹fiı ¬Î÷Î …¥±ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfiı
±Î’HÎfiı ‹fiW›ÂflÌfl ±ÎM›_ »ı ±fiı µ©ÎflfiÌ ⁄‘Ì …
Á΋√˛Ì (ÁIÁ_√, ¤√‰¯Î΋ ‰√ıflı)fi˘ Á_›˘√ ’HÎ ¿flÌ
ÿÌ‘˘ »ı, ÷˘ ±Î’H΢ µ©Îfl ◊Âı …, ˉı ÷˘ ±Î’HÎı Á_ÁÎfl-
Á‹ƒfiÎ Ï¿fiÎflı ±Î‰Ì √›Î »Ì±ı ó ±ı‰˘ ºœ ωrÎÁ
¿flÌfiı ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ ⁄fiÌfiı ÁΑfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
…ı±˘fiÎ_ ’Ò‰˝…L‹˘fiÎ_ ’H› ˢ› »ı, ÷ı … ¤√‰Îfifiı
flV÷ı «Î·Ì ¿ı »ı ó Ωı ±ı‰_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘
’Ò‰˝…L‹˘fiÎ_ ’Î’’H›˘fiÎ_ Œ‚ ÷˘ ’Â, ’ZÎÌ, ¿ÌÀ, ’÷_√
‰√ıflı ›˘Ïfi‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ¤˘√‰ı … »ı, ’»Ì ‹fiW›‹Î_
±fiı ±ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ¢ Œfl¿ flËıÂı? ¤√‰Îfifi_ ¿Ú’Î
¿flÌfiı ‹fiW›…L‹ ±Î’‰Îfi_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ◊˝¿ ◊Âı? ÷◊Î
‹fiW›…L‹fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ±fiı ‹ÏË‹Î Â_ flËıÂı?
‹fiW›…L‹fi˘ ‹ÏË‹Î ÷˘ ±ı‹Î_ »ı ¿ı ‹fiW› ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ·¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiÎ ‹Î√˝‹Î_ ·Î√Ì Ω›.1
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”2 ó ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ±ı¿
¤√‰Îfi … ±fiı¿ w’˘‹Î_ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “ÁÿˆZÎ÷
⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›ıÏ÷” (»ÎLÿ˘B›. 6/2/3) ±fiı ±_÷‹Î_
±◊ν÷Ô˚ ‹ËÎ≠·›‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi … ÂıÊ flËÌ Ω› »ı
“ÏÂW›÷ı ÂıÊÁ_iΗ” (lÌ‹§Î. 10/3/25). ±Î flÌ÷ı
F›Îflı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi … flËı »ı, ÷˘
‰«‹Î_ ⁄ÌΩı @›Î_◊Ì ±ÎT›˘? ¿ı‹¿ı Á_ÁÎflfiÌ fl«fiÎ
¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ’ÎÁı ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥ Á΋√˛Ì
fi Ë÷Ì, ÷ı±˘ Ω÷ı … Á_ÁÎflfiÎ w’‹Î_ ⁄L›Î »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±Î ⁄‘_ ‰ÎÁÿı‰ … »ı.

1. (1) ·OK‰Î Áÿ·˝¤Ï‹ÿ_ ⁄ËÁQ¤‰ÎL÷ı ‹ÎfiW›‹◊˝ÿ‹ÏfiI›‹’ÌË ‘Ìfl— – (lÌ‹§Î. 11/9/29)

÷ÒHÎ* ›÷ı÷ fi ’÷ıÿfiQ≤I››Î‰Ï¯Î— lı›ÁΛ ωʛ— ¬· Á‰˝÷— V›Î÷Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 11/9/29)
±fiı¿ …L‹˘ ’»Ì ±Î ’fl‹’vÊÎ◊˝fiÎ ÁΑfiw’Ì ‹fiW›ÂflÌflfiı (…ı ±ÏfiI› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı.) ’΋Ìfiı
⁄Ï©‹Îfi ’vÊı ’˘÷ı …·ÿÌ‹Î_ …·ÿÌ, Q≤I› ±Î‰÷Î_ ’Ëı·Î_ … ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ≠›IÔfi ¿flÌ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ωʛ¤˘√
÷˘ ⁄‘Ì ›˘Ïfi±˘‹Î_ ≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ Á_√˛Ë‹Î_ ±Î ±‹ÒS› ∞‰fifiı fiÏË ‰ıÕŒ‰_ Ωı¥±ı.
(2) L≤ÿıË‹Îz_ Á·¤_ Áÿ·˝¤_ M·‰_ Á¿S’_ √v¿Hν‘Îfl‹Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 11/20/17)
‹›Îfi¿>·ıfi fi¤V‰÷ıÏfl÷_ ’‹Îfi˚ ¤‰Î„O‘_ fi ÷flı÷Ô˚ Á ±ÎI‹ËÎ –– (lÌ‹§Î. 11/20/17)
±Î ‹fiW›ÂflÌfl Á‹V÷ Â¤ Œ‚˘fiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ‹Ò‚ »ı ±fiı ±I›_÷ ÿ·˝¤ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fiΛÎÁı Á·¤ ⁄fiÌ
√›_ »ı. ±Î Á_ÁÎflÁÎ√fl◊Ì ’Îfl ∂÷fl‰Î ‹ÎÀı ±Î ±ı¿ Áºœ fi˙¿Î »ı, …ıfiı √vw’Ì fiÎω¿ «·Î‰ı »ı ±fiı Ë_ (¤√‰Îfi)
‰Î›w’ ⁄fiÌfiı ±ıfiı ·Z› ÷flŒ ·¥ …‰Î‹Î_ ÁËΛ ¿v_ »\_. ±ÎÀ·Ì Áω‘Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ …ı ‹fiW› ±Î Á_ÁÎflÁÎ√fl◊Ì
’Îfl fi◊Ì ∂÷fl÷˘, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±ÎI‹Îfi_ Ëfifi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±◊ν÷Ô˚ ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı.”
2. ±ËŸ “‰ÎÁÿı‰—” ÂOÿ ’g·√‹Î_ ±fiı “Á‰˝‹Ô˚” ÂOÿ fi’_Á¿g·√‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±ËŸ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝—” ’HÎ ¿ËÌ Â¿÷Î Ë÷Î; ’fl_÷
±ı‹ fi ¿ËÌfiı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “Á‰˝‹Ô˚” ÂOÿ‹Î_ VÔhÎÌ, ’vÊ, fi’_Á¿, V◊Ήfl…_√‹ ‰√ıflı ⁄‘Îfi˘
Á‹ÎËÎfl ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
…ı «Ì… ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı … «Ì…
‹K›‹Î_ ’HΠˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘fiÎfiÎ_ CÎflıHÎÎ_ ±ÎÏÿ‹Î_
Á˘fi_ Ë÷Î_ ±fiı ±_÷‹Î_ Á˘fi_ flËıÂı, ÷˘ CÎflıHÎ΋Î_ ⁄Ì∞
«Ì… @›Î_◊Ì Ë˘›? ¿ı‰‚ Á˘fi_ fiı Á˘fi_ … »ı. ‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì
⁄fi‰Î‰Î‚Î_ ‰ÎÁH΢ ’Ëı·Î_ ‹ÎÀÌ Ë÷Î_ ±fiı ±_÷‹Î_ ‹ÎÀÌ
◊¥ …Âı, ÷˘ ‰«‹Î_ ‹ÎÀÌ ÏÁ‰Î› Â_ »ı? ¿ı‰‚ ‹ÎÀÌfiı
‹ÎÀÌ … »ı. ¬Î_Õ‹Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ fl‹¿ÕÎ_ ’Ëı·Î_ ¬Î_Õ Ë÷Î_
±fiı ±_÷‹Î_ ¬Î_Õ … ◊¥ …Âı, ÷˘ ‰«‹Î_ ¬Î_ÕfiÎ ÏÁ‰Î›
Â_ »ı? ¿ı‰‚ ¬Î_Õ fiı ¬Î_Õ … »ı. ±Î … flÌ÷ı V≤ÏpfiÌ
’Ëı·Î_ ¤√‰Îfi Ë÷Î ±fiı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi … flËıÂı,
÷˘ ‰«‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› Â_ »ı? ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
fiı ¤√‰Îfi … »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fiÎfiı «ÎËı CÎflıHÎÎ_fiÎ
w’‹Î_ Ωı¥±ı «ÎËı ’ÎÁÎfiÎ w’‹Î_ Ωı¥±ı, «ÎËı ‰fl¬fiÎ
w’‹Î_ ÿı¬Ì±ı, »ı ÷˘ ÷ı Á˘fi_ …. ±ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
±fiı¿ w’˘‹Î_, ±fiı¿ ±Î¿ÚÏ÷±˘‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı.
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÌ ºÏp CÎflıHÎÎ_fiÌ ÷flŒ, ÷ıfiÌ
±Î¿ÚÏ÷±˘fiÌ ÷flŒ flËı »ı ±fiı ÷ıfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı
»ı, I›Î_ Á‘Ì “±Î Á˘fi_ … »ı” ±ı ÷flŒ ÷ıfiÌ ºÏp
fi◊Ì …÷Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÌ ºÏp Á_ÁÎfl
÷flŒ flËı »ı ±fiı ÷ıfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı, I›Î_ Á‘Ì
“Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ±ı ÷flŒ ÷ıfiÌ ºÏp fi◊Ì …÷Ì.
’fl_÷ F›Îflı CÎflıHÎÎ_fiÌ ÷flŒ ºÏp fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı
CÎflıHÎ΋Î_ Á˘fiÎfiÌ ¤Î‰fiÎ fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ “±Î Á˘fi_
… »ı” ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı Á_ÁÎflfiÌ
÷flŒ ºÏp fi◊Ì flËı÷Ì, I›Îflı Á_ÁÎfl‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¤Î‰fiÎ
fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ “Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı, ¤√‰ÎfifiÎ
ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ »ı … fiÏË” ±ı‰Ì ¤Î‰fiÎ ◊Λ »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¤Î‰fiÎ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ
ÁkÎÎ ÁÎ◊ı flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiÌ ¤Î‰fiÎ flά÷Î flËÌfiı,
±ıfiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi÷Î flËÌfiı ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¤Î‰fiÎ
¿fl‰Î◊Ì ’HÎ, F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ flËıÂı ±fiı
Á_ÁÎflfi_ ‹‹k‰ flËıÂı I›Î_ Á‘Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘
±fi¤‰ ◊Âı fiÏË.
1. Ï…÷ ÿı¬˙Ó Ï÷÷ V›Î‹‹¥ ˈ ––
V›Î‹ ¿<_… ⁄fi …‹fiÎ V›Î‹Î, V›Î‹ √√fi CÎfi CÎÀÎ »¥
Á⁄ fl_√fi‹ıÓ V›Î‹ ¤fl˘ ˈ, ·˘√ ¿Ë÷ ›Ë ⁄Î÷ fi¥
Ë˙Ó ⁄˙flÌ, ¿ˆ ·˘√fi ËÌ ¿Ì, V›Î‹ ’÷Ïfl›Î ⁄ÿ· √¥
«_ÿÁÎfl flÏ⁄ÁÎfl V›Î‹ ˈ, Q≤√‹ÿ ÁÎfl ¿Î‹ Ï⁄…¥
fiÌ·¿_à ¿˘ ¿_à V›Î‹ ˈ, ‹fiËn V›Î‹÷Î ⁄ı· ⁄¥
lÏ÷¿˘ ±E»fl V›Î‹ ÿıϬ›÷, ÿÌ’ ÏÁ¬Î’fl V›Î‹÷¥
fifl ÿı⁄fi¿Ì ¿˙fi ¿◊Πˈ, ±·¬ ⁄˛õ»Ï⁄ V›Î‹‹¥
521
⁄˛õ¤Ò÷ ‹fiW› Ïfi‰Î˝HÎ ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı (±.
5/24); ⁄˛õ¤Ò÷ ›˘√Ìfiı µk΋ Á¬ ‹‚ıı »ı (±.
6/27); ⁄˛õ¤Ò÷ ¤√‰ÎfifiÌ ’flÎϤ@÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı
±fiı ÷ı ¤„@÷◊Ì ÷k‰fiı ΩHÎÌfiı ÷ı‹Î_ ≠‰ı ¿flı »ı (±.
18/54-55) ó √Ì÷ÎfiÌ ºÏp±ı ±Î hÎHÎı› ±‰V◊α˘
»ı. ±‰V◊α˘‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı. ’fl_÷ “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚” ó ±ı ±‰V◊Î fi◊Ì, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ »ı.
±ı‹Î_ ¿ÿÌ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_.
±Î …ı ¿_¥ Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı, ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_
… V‰w’ »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±Î Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎ Ë÷Ì fiÏË, »ı fiÏË ±fiı ¿ÿÌ ◊Âı ’HÎ fiÏË.
±Î◊Ì ÿı¬‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ …ı ¿_¥ Á_ÁÎfl
±Î‰ı »ı, ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂_ ¤√‰IV‰w’ … »ı. ¤√‰ÎfifiÌ
±ÎiÎÎ »ı -
‹fiÁÎ ‰«ÁÎ ºpÔ˚›Î B≤èÎ÷ıûL›ˆfl’Ì„Lƒ›ˆ— –
±Ë‹ı‰ fi ‹k΢ûL›ÏÿÏ÷ ⁄K›K‰‹G…ÁÎ ––
(lÌ‹§Î. 11/13/24)
“‹fi◊Ì, ‰ÎHÎÌ◊Ì, ºÏp◊Ì ÷◊Î ±L› ≥„Lƒ›˘ ‰Õı
’HÎ …ı ¿_¥ √˛ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘_ Ë_ …
»\_. ‹ÎflÎ◊Ì Ï¤¯Î ⁄Ì…\_ ¿Â_ fi◊Ì. ±Î ÏÁ©Î_÷ ±Î’·˘¿˘
ω«Îfl’Ò‰˝¿ Á‹∞ ·ıΩı.”
±Î ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl … iÎÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹Ìfi_ ∞‰fi
◊¥ Ω› »ı. ÷ı ⁄‘Ì …√αı ¤√‰Îfifiı … ÿı¬ı »ı
ó “›˘ ‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hÎ Á‰* « ‹Ï› ’U›Ï÷” (√Ì÷Î
ó 6/30). ÷ı Á‰˝ ¿_¥ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi‹Î_
… flËı »ı, “Á‰˝◊Î ‰÷˝‹Îfi˘ûÏ’ Á ›˘√Ì ‹Ï› ‰÷˝÷ı”
(√Ì÷Î ó 6/31).
¿˘¥fiı ±ı¿ …B›Î±ı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Ï≠› ‰V÷ ‹‚Ì
Ω›, ÷˘ ÷ıfiı CÎHÎÌ ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, ’»Ì …ıfiı ⁄‘Ì›
…√αı ’˘÷ÎfiÎ ‰ËηΠ≥p ÿı‰fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı,1
÷˘ ÷ıfiÌ ≠ÁLfi÷Îfi_ ±fiı ±Îfi_ÿfi_ Â_ Ãı¿Îb_? ±ı ±Îfi_ÿ‹Î_
ω¤˘fl ◊¥fiı ¤√‰Îfifi˘ ≠ı‹Ì ¤@÷ @›Îflı¿ ËÁı »ı,
@›Îflı¿ flÕı »ı, @›Îflı¿ fiΫı »ı ±fiı ¿ÿÌ¿ «’ ◊¥fiı
ˈ ––
ˈ ––
ˈ ––
ˈ ––
ˈ ––
ˈ ––
ˈ ––
522 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

ÂÎ_÷ ⁄fiÌ Ω› »ı.1 ±Î flÌ÷ı ±ıfi_ ∞‰fi ±·˙Ï¿¿ »ı ó (1) Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı flά‰Î
±Îfi_ÿ◊Ì ’Ïfl’ÒHν ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ±ıfiı ‹ÎÀı ¿_¥ ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl fi◊Ì ±fiı ’fl‹ÎI‹Î »ı, (2) Á‰˝ ¿_¥
’HÎ ¿fl‰Îfi_, ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_.
¤√‰Îfi fiı ¤√‰Îfi … »ı. ±ı‹Î_ …ı ’Ïfl‰÷˝fi ÿı¬Î›
±ı Á‰˝◊Î ’ÒHν ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ »ı, ÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÎ
’HÎ ±‰V◊΋Î_ ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ¿_¥ ’HÎ ÏÁ‰Î› ÷ıfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì.
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. µ’›˝@÷ ⁄¯Îı› ≠¿Îfl ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı »ı. …ı ÁΑ¿fi_
…ı ¤„@÷‹Î√˝ ’fl «Î·ı »ı, ÷ı “±Î Á÷ »ı ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ (flÎ√) »ı, ÷ıHÎı “±Î
±Î ±Á÷ »ı” ±ı ω‰ı¿fiı ·¥fiı fi◊Ì «Î·÷˘. ÷ıfi΋Î_ Á‰˝ ¿_¥ fi◊Ì, ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î … »ı.” ó ±Î ≠HÎηÌfiı
ω‰ı¿-iÎÎfifi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì flËı÷_. ÷ıfi΋Î_ ¿ı‰‚ ±’fiΉ‰Ì Ωı¥±ı. …ı ÁΑ¿fi_ ’ÿÎ◊˘˝fiı ·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_
¤√‰ÿÔ˚¤Î‰fi_ … ≠ΑÎL› flËı »ı. ¿ı‰‚ ¤√‰ÿÔ˚¤Î‰fi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î¿Ê˝HÎ fi◊Ì ±fiı …ı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ
≠ΑÎL› flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı ‹ÎÀı ±Î ⁄‘˘ Á_ÁÎfl Ï«L‹› V‹flHÎ, g«÷fi, …’, ¿Ì÷˝fi ‰√ıflı‹Î_ ·ÎB›˘ flËı »ı, ÷ıHÎı
◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ …Õ÷Î flËı÷Ì … fi◊Ì. “Á_ÁÎflw’ı Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı”, ó ±Î ≠HÎηÌfiı
¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi÷Πˢ‰Î◊Ì ¤@÷fi_ ÂflÌfl ’HÎ …Õ ±’fiΉ‰Ì Ωı¥±ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±Î ⁄LÔfiı
fi◊Ì flËı÷_, ’fl_÷ Ï«L‹› ◊¥ Ω› »ı, …ı‹¿ı ó ≠HÎη̱˘ ÷k‰◊Ì ±ı¿ … »ı. ±ı ⁄Lfiı‹Î_ Œfl¿ ±ıÀ·˘
‹ÌflÎ_⁄Î¥fi_ ÂflÌfl (Ï«L‹› ˢ‰Î◊Ì) ¤√‰ÎfifiΠω√˛Ë‹Î_ … »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ıı Á˘fi΋Î_ CÎflıHÎÎ_ ±fiı CÎflıHÎÎ_‹Î_ fi΋,
·Ìfi ◊¥ √›_ Ë÷_. w’, ±Î¿ÚÏ÷ ‰√ıflı ±·√-±·√ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Á‰˝
iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ F›Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω‰ı¿ ◊Λ »ı, I›Î_ ¿_¥ Á˘fi_ … Á˘fi_ »ı ±ı‹ ΩHΉ_. F›Î_ ±Î√‚ Á_ÁÎflfi˘
’ÏflHÎ΋‹Î_ Á÷-±Á÷ ⁄¯ÎıfiÌ ÁkÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì, ¿ı‰‚ ±¤Î‰ ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfiÎ »ı I›Î_
ÁIV‰w’ … flËÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ Á÷-±Á÷ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› »ı; ±fiı F›Î_ Á_ÁÎflfiı ¤√‰IV‰w’
Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰IV‰w’ … ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¤@÷ ‹Îfi‰Îfi˘ »ı I›Î_ ¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› »ı. Ïfi√˝HÎfiÎ
¤√‰IV‰w’ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿flı »ı. Áı‰Î‹Î_ ’Ëı·Î_ ÷˘ µ’ÎÁ¿˘‹Î_ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı ±fiı Á√HÎfiÎ
Áı‰Î, Áı‰¿ ±fiı ÁıT› ó ±ı hÎHΠˢ› »ı. ’fl_÷ F›Îflı µ’ÎÁ¿˘‹Î_ ¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› ˢ› »ı.
¤√‰ÿÔ˚¤Î‰ ±I›Ï‘¿ √Îœ ◊¥ Ω› »ı; I›Îflı Áı‰¿¤Î‰fiÌ Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ ¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ΩHΉ_ ±ı
ωVQ≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¤@÷ ’˘÷ıı Áı‰Îw’ ◊¥fiı ’HÎ ÷k‰◊Ì ΩHΉ_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷k‰ ±ı¿
ÁıT›‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ¿ı‰‚ ±ı¿ ¤√‰kÎk‰ … … »ı. Œfl¿ ±ıÀ·˘ … »ı ¿ı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ΩHΉÎfi_ ≠ΑÎL›
ÂıÊ flËÌ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÿÔ˚¤Î‰‹Î_ ÷S·Ìfi ◊›ı·Î flËı »ı ±fiı ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ‹Îfi‰Îfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. ±ıÀ·Î
¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹Ì ¤@÷˘ F›Î_-F›Î_ ’HΠω«flı »ı, I›Î_ ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ‹Îfi‰Îfiı ’HÎ ΩHΉÎfiÎ ±◊˝‹Î_
÷ı±˘fiÎ_ ÿ½fi, V’½, ‰ÎHÎÌ ‰√ıflıfi˘ ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl ¤Îflı ·Ì‘_ »ı ó “≥Ï÷ ‹I‰Î fi ÁF…÷ı” (±. 3/28), ±fiı
≠¤Î‰ ’Õı »ı. ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ΩHΉÎfiı ’HÎ ‹Îfi‰ÎfiÎ ±◊˝‹Î_ ·Ì‘_ »ı
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›˘fiÌ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ¤˘√⁄Ï© flËı »ı, (±. 5/29; 9/13; 10/3, 7/24, 27, 41). ±Î‹Î_
I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘fiı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fi_ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ Á‹…‹Î_ ±ı¿ ¬ÎÁ ‰Î÷ Á‹…‰ÎfiÌ »ı. ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHΉΠ±fiı
fi◊Ì ±Î‰÷_. ’fl_÷ F›Îflı ¤˘√⁄Ï© Á‰˝◊Î ËÃÌ Ω› ‹Îfi‰Î ó ⁄LÔfiı› iÎÎfi »ı ÷◊Î Á_ÁÎflfiı ÁkÎÎ ±Î’Ìfiı
»ı, I›Îflı ¿ı‰‚ ¤√‰IV‰w’ … Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Á_ÁÎflfiı ΩHΉ˘ ±fiı ‹Îfi‰˘ ó ⁄¯Îı› ±iÎÎfi »ı.
Á_ÁÎflfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ó ±Î ÷k‰fiı Á‹…‰ÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl
1. ‰Î√Ô˚ √ÿÔ˚√ÿÎ ƒ‰÷ı ›V› Ï«kÎ_ vƒI›¤ÌZHÎ_ ËÁÏ÷ @‰Ï«E« –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/14/24)
ω·F… µÿÔ˚√ΛÏ÷ L≤I›÷ı « ‹§„@÷›@÷˘ ¤‰fi_ ’fiÎÏ÷ –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/14/24)
“…ıfiÌ ‰ÎHÎÌ ‹ÎflÎ_ fi΋, √HÎ ±fiı ·Ì·Îfi_ ‰Hνfi ¿fl÷Ì-¿fl÷Ì √ÿÔ˚√ÿ ◊¥ Ω› »ı, …ıfi_ Ï«kÎ ‹ÎflÎ_ w’, √HÎ, ≠¤Î‰ ±fiı
·Ì·Î±˘fiı ›Îÿ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ƒÏ‰÷ ◊¥ Ω› »ı, …ı ‰Îfl_‰Îfl flÕ÷˘ flËı »ı, @›Îflı¿-@›Îflı¿ ËÁ‰Î ·Î√Ì Ω› »ı, @›Îflı¿ ·FΩ
»˘ÕÌfiı ¨«Î V‰flı √ΉΠ·Î√ı »ı, @›Îflı¿ fiΫ‰Î ·Î√Ì Ω› »ı, ±ı‰˘ ‹Îfl˘ ¤@÷ Á‹√˛ Á_ÁÎflfiı ’ωhÎ ¿flÌ ÿı »ı.”
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¤√‰IV‰w’ »ı ó ±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹Îfi‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ’»Ì Á_ÁÎfl
Á_ÁÎflfiÎ w’‹Î_ fi ÿı¬Î÷Î_ ¤√‰IV‰w’ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì
Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_
ΩHΉ_ ±fiı ‹Îfi‰_ ó ⁄LÔfiı ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı.
“≥Ï÷ iÎÎfi‰ÎL‹Î_ ≠’z÷ı” ó …ı±˘ ≠Ï÷ZÎHÎı
⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Î Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎfiı ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ±iÎÎfiÌ »ı,
‹Òœ »ı; ’fl_÷ …ı±˘fiÌ ºÏp ¿ÿÌ fi ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Î
¤√‰÷k‰fiÌ ÷flŒ flËı »ı, ÷ı±˘ iÎÎfi‰Îfi »ı, ±Á_‹Òœ »ı.
“iÎÎfi‰ÎfiÔ˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ÷k‰◊Ì
Á‹…ı »ı ¿ı Á‰˝ …√αı, Á‰˝‹Î_ ±fiı Á‰˝fiÎ w’‹Î_ ‰V÷÷—
±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı. ±ı‰Î iÎÎfi‰Îfifiı … ±Î√‚ ’_ÿfl‹Î
±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Á‰˝Ï‰÷Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
iÎÎfi‰ÎfifiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ
¤@÷˘fiÎ …ı‰Ì fi◊Ì. ¤√‰Îfiı iÎÎfiÌfiı ’˘÷Îfi˘ ±ÎI‹Î
⁄÷ÎT›˘ »ı ó “iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” (±. 7/18).
F›Îflı iÎÎfiÌ ¤√‰Îfifi˘ ±ÎI‹Î ◊›˘ ÷˘ iÎÎfiÌfi˘ ±ÎI‹Î
¤√‰Îfi ◊›Î; ±Î◊Ì ±ı¿ ¤√‰kÎk‰fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞
ÁkÎΠˢ÷Ì … fi◊Ì ó ±Î … ÷ıfiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ±L› ÷k‰
»ı … fiÏË ó “‹Ï› Á‰˝Ï‹ÿ_ ≠˘÷_ ÁÒhÎı ‹ÏHÎ√HÎÎ ≥‰”
(±. 7/7). …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ÷flfiÌ ‹Î‚΋Î_ ‹Hοα˘fiÌ
…√αı ÁÒ÷flfiÌ √Î_Ã˘ ‰Î‚Ì ÿÌ‘Ì, ÷˘ ‹Î‚΋Î_ ÁÒ÷fl
ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ Â_ flèÎ_? ¿ı‰‚ ÁÒ÷fl … flèÎ_. ËÎ, Ωı‰Î‹Î_
√Î_Ã˘ ±·√ ÿı¬Î› »ı ±fiı ÿ˘fl˘ ±·√ ÿı¬Î› »ı; ’fl_÷
÷k‰◊Ì ±ı¿ … «Ì… (ÁÒ÷fl) »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î
Á_ÁÎfl‹Î_ T›Î’¿ ÿı¬Î› »ı; ’fl_÷ ÷k‰◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ±fiı
Á_ÁÎfl ±ı¿ … »ı. ÷ı±˘‹Î_ T›ÎMÔ›-T›Î’¿fi˘ ¤Î‰ fi◊Ì.
±Î◊Ì Á‰˝ ¿_¥ ±ı¿ ‰ÎÁÿı‰ … »ı ó ±ı‰˘ …ıfiı ±fi¤‰
◊Λ »ı, ÷ı ’HÎ ¤√‰IV‰w’ … ◊›˘. ¤√‰IV‰w’ ◊¥
…‰_ ±ı … ÷ıfiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ »ı.
“Á ‹ËÎI‹Î Áÿ·˝¤—” ó CÎHÎΛı ‹fiW›˘ ÷˘
“±‹Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ »ı” ±ı ÷flŒ ºÏp
… fi◊Ì fiά÷Î ±fiı ±ı‰_ ≥E»÷Î … fi◊Ì. …ı±˘ ±ı
⁄Î…\ ºÏp fiάı »ı, ÷ı±˘ ’HÎ µI¿_ÃÎ’Ò‰˝¿ ±fiL›¤Î‰ı
’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiı ÁŒ‚ ¿fl‰Îfi˘ ›IÔfi fi◊Ì ¿fl÷Î …ı±˘
’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ ›IÔfi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ’HÎ ‹Ò¬˝÷Îfiı
¿ÎflHÎı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷◊Ì ÏfiflΠ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÎ ±Á·
±‰Áflfiı ¬˘¥ fiάı »ı, …ı◊Ì ÷ı±˘ ’fl‹ ·Î¤◊Ì ‰_Ï«÷
flËÌ Ω› »ı.
523
±Î … ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
»ı ¿ı ‹fiW›˘‹Î_ ËΩfl˘ ±fiı ËΩfl˘‹Î_ ¿˘¥ ±ı¿
‹fiW› ‰ÎV÷ω¿ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿flı »ı. ›IÔfi
¿fl‰Î‰Î‚Î ±ı ÏÁ©˘‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ ±ı¿ ‹fiW› “Á‰˝
¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ±ı‰_ ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı. ±ı‰˘
÷k‰◊Ì ΩHΉΉ΂Îı ‹ËÎI‹Î ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı. ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ÿ·˝¤ »ı. ÁΫΠxÿ›◊Ì
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿flfiÎflÎ ÿ·˝¤ »ı. ÁΫÎ
xÿ›◊Ì ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ›IÔfi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW›‹ÎhÎfiı
’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı … ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı.
Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄‘Î … ‹fiW›˘ ‘fi‰Îfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√Á΋√˛Ì ⁄‘Îfiı ±ı¿Áfl¬Ì fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷Ì.
’fl_÷ …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ¤√‰Îfi Â_¿flfiı ≠ÎMÔ÷ »ı,
Áfi¿ÎÏÿ¿˘fiı ≠ÎMÔ÷ »ı, fiÎflÿ, ‰ÏÁWÔà ‰√ıflı ÿı‰ÏÊ˝
‹ËÏÊ˝±˘fiı ≠ÎMÔ÷ »ı, ÷ı … ÷k‰ ⁄‘Î ‹fiW›˘fiı Á‹Îfiw’ı
±‰U› ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı ±Î‰˘
ÿ·˝¤ ±‰Áfl ¿ÿÌ fiÏË ¬˘‰˘ Ωı¥±ı.
¤√‰ÎfifiÌ ±Î ±ı¿ ±·ÎˆÏ·¿ ω·ZÎHÎ÷Î »ı ¿ı
÷ı±˘ ¤ÒA›Îfiı ‹ÎÀı ±¯Îw’ı, ÷flV›Îfiı ‹ÎÀı …‚w’ı ±fiı
ωʛÌfiı ‹ÎÀı ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘w’ı ⁄fiÌfiı
±Î‰ı »ı. ÷ı±˘ … ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ≥„Lƒ›˘ ⁄fiÌfiı ±Î‰ı
»ı. ÷ı±˘ … Á_¿S’-ω¿S’ ⁄fiÌfiı ±Î‰ı »ı. ÷ı±˘ …
T›„@÷ ⁄fiÌfiı ±Î‰ı »ı. ’fl_÷ ÁÎ◊ı fiı ÁÎ◊ı ÿ—¬w’ı
±Î‰Ìfiı ‹fiW›fiı «ı÷‰ı »ı ¿ı Ωı ÷‹ı ±Î ‰VÔ÷±˘fiı
¤˘B› ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÎ ¤˘¿÷Î ⁄fi¢, ÷˘ ±ıfiÎ Œ‚V‰w’ı
÷‹Îflı ÿ—¬ … ¤˘√‰‰_ ’ÕÂı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›fiı Âfl‹
±Î‰‰Ì Ωı¥±ı ¿ı Ë_ ¤√‰Îfifiı ¤˘√Á΋√˛Ì ⁄fiΉ_ »\_,
‹ÎflÎ Á¬fiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı Á¬fiÌ Á΋√˛Ì ⁄fi‰_ ’Õı
»ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÿ›Î‚÷Î ¿ıÀ·Ì ±ÿÔ˚¤÷ »ı ¿ı ±Î ≠ÎHÎÌ
…ı ≥E»ı »ı, ¤√‰Îfi ÷ı‰Î … ⁄fiÌ Ω› »ı.
Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ …ı ¿_¥ ±Î‰Ì
flèÎ_ »ı, ±fiı …ı ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ
fi◊Ì, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfi … »ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ …
»ı ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı ±fiı ‰ÎV÷ω¿÷Î◊Ì ±fi¤‰
¿flÌ ·ı ÷˘ ‹fiW› ω·ZÎHÎ ◊¥ Ω› »ı, “Á ‹ËÎI‹Î
Áÿ·˝¤—” ⁄fiÌ Ω› »ı.
±ı¿ ‰ˆflÎ√Ì ⁄Î⁄Î∞ Ë÷Î. ÷ı±˘ √HÎıÂ∞fi_ ’Ò…fi
¿›Î˝ ¿fl÷Î Ë÷Î. ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı Á˘fiÎfiÌ ⁄fiı·Ì ±ı¿
√HÎıÂ∞fiÌ ±fiı ±ı¿ ™ÿflfiÌ ‹ÒÏ÷˝ Ë÷Ì. ÷ı ⁄¯Îı ‹ÒÏ÷˝±˘
524 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‰…fi‹Î_ Áfl¬Ì Ë÷Ì. ±ı¿ ‰Îfl ⁄Î⁄Î∞±ı ÷Ì◊ÎıÛ‹Î_ …‰Îfi˘
ω«Îfl ¿›ÎıÛ ±fiı ÷ı±˘ ±ı ‹ÒÏ÷˝±˘ ‰ı«‰Î ‹ÎÀı Á˘fiÌfiÌ
’ÎÁı √›Î. Á˘fiÌ ⁄¯Îı ‹ÒÏ÷˝±˘fiı ÷˘·Ìfiı ⁄¯ÎıfiÌ Áfl¬Ì
Ï¿_‹÷ ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Ì ÷˘ ⁄Î⁄Î∞ Á˘fiÌ µ’fl √VÁı ◊¥
√›Î ¿ı ÷_ Â_ ¿ËÌ flè΢ »ı? √HÎıÂ∞ ÷˘ ÿı‰÷Î »ı
±fiı ™ÿfl ±ı‹fi_ ‰ÎËfi »ıı, ’fl_÷ ÷_ ⁄¯ÎıfiÌ Áfl¬Ì Ï¿_‹÷
⁄÷Î‰Ì flè΢ »ı! ±Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiÌ Â¿ı? Á˘fiÌ ⁄˘S›˘
¿ı ⁄Î⁄Î∞! Ë_ √HÎı ±fiı ™ÿflfiı fi◊Ì ¬flÌÿ÷˘, Ë_
÷˘ Á˘fi_ ¬flÌÿ_ »\_. Á˘fiÎfi_ …ıÀ·_ ‰…fi ËÂı, ÷ıfiÎ
±fiÁÎfl … ÷ıfiÌ Ï¿_‹÷ ◊Âı. Ωı Á˘fiÌ √HÎı ±fiı ™ÿflfiı
ÿı¬Âı ÷˘ ÷ıfiı Á˘fi_ fiÏË ÿı¬Î› ±fiı Ωı Á˘fiÎfiı ÿı¬Âı
÷˘ ÷ıfiı √HÎı ±fiı ™ÿfl fiÏË ÿı¬Î›. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á˘fiÌ
fi √HÎıÂfiı ÿı¬ı »ı, fi ™ÿfl, ÷ı ÷˘ ¿ı‰‚ Á˘fiÎfiı …
ÿı¬ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤¯Î ◊›ı·˘
‹ËÎI‹Î Á_ÁÎflfiı fi◊Ì ÿı¬÷˘, ±ı ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı
… ÿı¬ı »ı.
¿˘¥ ±ı¿ Á_÷ flV÷΋Î_ «Î·÷Î-«Î·÷Î ±ı¿
÷fl⁄Ò«fiÎ ¬ı÷fl‹Î_ ·CÎÂ_¿Î ¿fl‰Î ⁄ıÔÃÎ. ¬ı÷flfiÎ ‹ÎÏ·¿ı
±ı‹fiı Ωı›Î ÷˘ “÷fl⁄Ò« «˘fl‰Î‰Î‚˘ ±Î … ‹ÎHÎÁ »ı”
ó ±ı‰_ Á‹∞fiı ’λ‚◊Ì ±Î‰Ìfiı ÷ı‹fiÎ ‹Î◊΋Î_ ·Î¿ÕÌ
‹ÎflÌ. ’»Ì Ωı›_ ¿ı ±Î ÷˘ ¿˘¥ ⁄Î⁄Î∞ »ı; ±Î◊Ì
ËÎ◊ ΩıÕÌfiı ⁄˘S›˘ ó “‹ËÎflÎ…! ‹ıÓ ±Î’fiı ±˘‚A›Î
fiÏË ±fiı «˘fl Á‹∞fiı ·Î¿ÕÌ ‹ÎflÌ ÿÌ‘Ì; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
‹ËÎflÎ…! ‹fiı ‹ÎŒ ¿fl˘.” Á_÷ı ¿èÎ_ ó “‹ÎŒ Â_ ¿fl‰_?
÷ıÓ ‹fiı ÷˘ ‹Î›ÎıÛ fi◊Ì, ÷ıÓ ÷˘ «˘flfiı ‹Î›ÎıÛ »ı.” ÷ıHÎı
¿èÎ ó “ˉı Â_ ¿flÔ_ ‹ËÎflÎ…?” Á_÷ı ¿èÎ_ ó “÷ÎflÌ …ı‰Ì
‹fl∞ ◊Λ, ±ı‰_ ¿fl.” ÷ıHÎı Á_÷fiı ⁄‚ÿ√ÎÕÌ‹Î_ ·¥ …¥fiı
ˢ„V’À·‹Î_ ÿά· ¿flÌ ÿÌ‘Î. I›Î_ ‹·‹’|Ì ¿›Î˝ ’»Ì
¿˘¥ ±Îÿ‹Ì ÿÒ‘ ·¥fiı ±ÎT›˘ ±fiı ⁄˘S›˘ ó “‹ËÎflÎ…!
ÿÒ‘ ’Ì ·˘.” Á_÷ı ¿èÎ_ ó “÷_ ⁄Ë «Î·Î¿-ˢÏ›Îfl »ı.
÷ÎflÎ_ ωϫhÎ-ωϫhÎ w’ »ı. ÷_ ωϫhÎ-ωϫhÎ ·Ì·Î±˘
¿flı »ı. ’Ëı·Î_ ÷˘ ÷ıÓ ·Î¿ÕÌ◊Ì ‹Î›˘˝ ±fiı ˉı ¿Ëı »ı
¿ı ÿÒ‘Ì ’Ì ·˘!” ÷ı ±Îÿ‹Ì ÕflÌ √›˘ ±fiı ¿Ëı‰Î ·ÎB›˘
ó “⁄Î⁄Î∞ ‹ıÓ fi◊Ì ‹Î›*.” Á_÷ ⁄˘S›Î ó “Ï⁄·¿<·
…^ÃÌ ‰Î÷ »ı. Ë_ ±˘‚¬_ »\_, ÷_ … Ë÷˘. ÷ıÓ … ‹Î›*
»ı. ÷ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘HÎ ±Î‰ı, @›Î_◊Ì ±Î‰ı? ±fiı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î‰ı? ’Ëı·Î_ ÷˘ ‹Î›˘˝ ·Î¿ÕÌ◊Ì ±fiı ˉı
±ÎT›˘ ÿÒ‘ Ï’‰ÕΉ‰Î! Ë_ ÿÒ‘ ’Ì ·¥Â, ’HÎ Ë÷˘ ÷_
….” ±Î flÌ÷ı ⁄Î⁄Î∞ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ‰Î‚Ì
¤ÎÊ΋Î_ ⁄˘·Ì flèÎÎ Ë÷Î ±fiı ÷ı ω«ÎflÌ flè΢ Ë÷˘
¿ı ⁄Î⁄Î∞ ¿_¥ ŒÁÎ‰Ì fi ÿı! ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_÷
[±K›Î› 7
¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı … ÿı¬ı »ı ¿ı ·Î¿ÕÌ ‹Îfl‰Î‰Î‚˘,
‹·‹’|Ì ¿fl‰Î‰Î‚˘ ±fiı ÿÒ‘ Ï’‰ÕΉ‰Î‰Î‚˘ ó ⁄‘_
÷ı … »ı.
‹ËÎI‹Î±˘fi˘ ‹ÏË‹Î
F›Î_ Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fi_ ‰Hνfi ±Î‰ı »ı, I›Î_ ¿Ëı‰Î›_
»ı ó (1) …ı±˘ ¨«Î ÿflFΩfiÎ ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷
‹ËÎ’vÊ˘ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ±Ï¤LÔfi¤Î‰ı ±fiı ±¬_Õw’ı
¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ±◊‰Î ¤√‰kÎk‰‹Î_ „V◊÷ flËı
»ı. ÷ı±˘fiÎ ∞‰fi◊Ì ÷ı±˘fiÎ ÿ½fi◊Ì, ÷ı±˘fiÎ g«÷fi◊Ì
±fiı ÂflÌflfi˘ V’½ ¿flı·Î ‰Î›fiÎ V’½◊Ì ∞‰˘fi_ ¿S›ÎHÎ
◊÷_ flËı »ı.
(2) …ı ‹fiW›˘ ÷ı ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ‹ÏË‹Îfiı fi◊Ì
ΩHÎ÷Î, ÷ı±˘fiÌ Á‹ZÎ ÷ı ‹ËÎ’vÊ˘ ’˘÷ÎfiÎ ¤Î‰˘‹Î_◊Ì
fiÌ«ı ∂÷flı ÷˘ ¿_¥¿ ¿ËÌ ÿı »ı; …ı‹ ¿ı ó Á_÷
‹ËÎI‹Î±˘±ı ±Î‹ ¿›* »ı, ÷ı‹HÎı ¿flı·Î_ ±Î«flH΢ ±fiı
¿Ëı·Î_ ‰«fi˘ ±fiÁÎfl … ÂÎVÔh΢ ⁄fiı »ı, ‰√ıflı.
(3) F›Îflı ÷ı±˘ ±ÎfiÎ◊Ì ’HÎ fiÌ«ı ∂÷flı ÷˘
¿ËÌ ÿı »ı ¿ı Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿fl‰_
Ωı¥±ı.
(4) …ı±˘◊Ì µ’›˝@÷ µ’ÿı¢fi_ ’ηfi fi◊Ì ◊÷_,
±ı‰Î ÁΑ¿˘fiÌ Á΋ı ÷ı±˘ Ω÷ı ±ı‰_ ω‘Îfi ¿flÌ ÿı
»ı ¿ı ±Î‹ ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ±Î‹ fiÏË ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
(5) F›Îflı ÷ı±˘ ÷ı◊Ì ’HÎ fiÌ«ı ∂÷flı ÷˘ “±Î‹
¿fl˘ ±fiı ±Î‹ fiÎ ¿fl˘.” ó ±ı‰Ì ±ÎiÎÎ ’HÎ ±Î’Ì
ÿı »ı.
[Á_÷˘fiÌ ±ÎiÎ΋Î_ …ı ÏÁ©Î_÷ ¤flı·˘ »ı, ÷ı ±ÎiÎÎ-
’η¿‹Î_ ∂÷flÌ ±Î‰ı »ı. ÷ı±˘fiÌ ±ÎiÎΠωfiÎ ’HÎ
÷ı±˘fiÎ ÏÁ©Î_÷fi_ ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥
Ω› »ı; ’fl_÷ ±ı ‹ËÎI‹Î ±ÎiÎÎfiÎ w’‹Î_ …ıfiı …ı
¿_¥ ¿ËÌ ÿı »ı, ÷ıfi΋Î_ ±ı¿ ω·ZÎHΠ„@÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı. ±ÎiÎΒηfi ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ¿˘¥ ’Ïfll‹ fi◊Ì
’Õ÷˘ ±fiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ ÷ı‰Î_ ±Î«flH΢
◊‰Î ·Î√ı »ı.]
(6) …ı±˘ ÷ı±˘fiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi fi◊Ì ¿fl÷Î,
±ı‰Î fiÌ«Î ÿflFΩfiÎ ÁΑ¿˘fiı ÷ı±˘ @›Î_¿-@›Î_¿, @›Îflı¿
@›Îflı¿ ÂÎ’ ¿ı ‰flÿÎfi ±Î’Ì ÿı »ı.
±Î ’fl_’fl΋Î_ Ωı¥±ı ÷˘ (1) …ı ¿_¥ fi◊Ì ¿fl÷Î,
Ïfifl_÷fl ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ó ÷ı
Á_÷‹ËÎ’vÊ˘ µE«¿˘ÀÌfiÎ »ı. (2) ÂÎVÔh΢±ı ±Î‰_ ¿èÎ_,
Á_÷‹ËÎI‹Î±˘±ı ±Î‰_ ¿›* ó ÷ı ±ı‰˘ Á_¿ı÷ ¿flfiÎflÎ
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 525

Á_÷˘fi˘ ⁄ÌΩı ÿflFΩı ◊›˘ (3) Á_÷‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ±ÎiÎÎfi_ V‰Î◊˝ fi◊Ì.

’ηfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±ı‰_ ¿ËıfiÎflÎ Á_÷˘fi˘ hÎÌΩı ÿflFΩı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ ÏfiI›
◊¥ √›˘, (4) ±Î‰_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı ±Î‰_ fiÏË ¿fl‰_ Ïfifl_÷fl „V◊÷ flËı »ı, ±Î ±ı‹fiÎ ¨«Î ÿflFΩfiÌ ‰Î÷
Ωı¥±ı ó ±Î Ω÷fi_ ω‘Îfi ¿flfiÎflÎ Á_÷˘fi˘ «˘◊˘ »ı; ’fl_÷ ±ı … ¤√‰Îfi ±I›Ï‘¿ ¿vHÎÎfiı ¿ÎflHÎı, ¿Ú’Îfiı
ÿflFΩı ◊›˘, (5) ÷‹ı ±Î‹ ¿fl˘ ±fiı ±Î‹ fiÎ ¿fl˘ ’fl‰Â ⁄fiÌfiı ∞‰˘fi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±‰÷Îfl ·¥fiı
ó ±ı‰_ ¿Ëı‰_ ±ı Á_÷˘fiÎ ’Î_«‹Î ÿflFΩfiÌ ‰Î÷ ◊¥, ±Îÿ½ ·Ì·Î ¿flı »ı. ÷ı‹fiÌ ·Ì·Î±˘fiı Ωı‰Î-ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì
(6) ÂÎ’ ±fiı ‰flÿÎfi ±Î’‰_ ÷ı ±ı Á_÷˘fiÎ »ßÎ ·˘¿˘fi˘ µ©Îfl ◊Λ »ı. ¤√‰Îfi ÷ı◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı fiÌ«Î
ÿflFΩfiÌ ‰Î÷ ◊¥ √¥. ±Î ⁄‘Î ÿflFΩ±˘‹Î_ Á_÷ ∂÷flı ÷˘ µ’ÿı ±Î’ı »ı. ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ fiÌ«Î ∂÷flı
‹ËÎ’vÊ˘fi_ …ı fiÌ«ı ∂÷fl‰_ »ı, ÷ı‹Î_ ÷ı±˘fiÌ ø‹Â— ÷˘ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. ±ı◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı fiÌ«Î ∂÷flı ÷˘
±Ï‘¿ÎÏ‘¿ ÿ›Î‚÷Î »ı. ÷ı±˘ ÂÎ’ ¿ı ‰flÿÎfi ±Î’Ì ÂÎÁfi ¿flÌfiı ·˘¿˘fiı ÁΫΠflV÷Î µ’fl ·Î‰ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì
ÿı, Ã’¿˘ ±Î’Ì ÿı, ÷ı‹Î_ ÷ı±˘fi˘ ±I›Ï‘¿ I›Î√ »ı. ’HÎ fiÌ«Î ∂÷flı ÷˘ ÂÎ’ fiı ‰flÿÎfi ±Î’Ì ÿı »ı ±◊‰Î
¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘±ı ∞‰˘fiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı … fiÌ«˘ ÿflFΩı ÷ıfiÎ fiı Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ÷ıfi˘ ÂflÌfl◊Ì Ï‰›˘√ ’HÎ
V‰Ì¿ÎflÌ ·Ì‘˘ »ı. ÷ı‹Î_ ÷ı±˘fi˘ ·ı‹ÎhÎ ’HÎ ’˘÷Îfi˘ ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ±fiı Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ ó ±Î «Îfl ≠¿ÎflfiÎ ¤@÷˘
¶ÎflÎ ’˘÷ÎfiÌ ¤„@÷ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ Ë÷Ì ó “«÷ω˝‘Î ¤…L÷ı ‹Î‹”. ÷ı‹Î_ iÎÎfiÌfiÌ ¤„@÷fi_ V‰w’ Â_ »ı ó
÷ıfiı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı ¿ı “Á‰˝ ¿Î_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ó ±Î‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı … iÎÎfiÌfiÌ ¤„@÷ »ı, ÂflHÎÎ√Ï÷
»ı. ÁÎ«Ì ÂflHÎÎ√Ï÷ ±ı … »ı, …ı‹Î_ ÂflHÎÎ√÷fiÌ ÁkÎÎ … fi flËı ⁄S¿ı ÂflH› … flËÌ Ω›.
Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±Î ‰ÎV÷ω¿ iÎÎfi »ı. ±Î‰Î ‰ÎV÷ω¿ iÎÎfi‰Î‚˘ ‹ËÎI‹Î ¤@÷, ¤√‰Îfifiı ÂflHÎ
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ Ï‹ÀΉÌfiı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì Ë_’b_ flËı÷_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹
¿flfiÎfl flËı÷˘ fi◊Ì ⁄S¿ı Œ@÷ ≠ı‹V‰w’ ¤√‰Îfi flËÌ Ω› »ı. …ıfi΋Î_ Ë_-÷_-±Î-÷ı, «Îflı› fi◊Ì. ±Î … ÂflHÎÎ√Ï÷fi_
‰ÎV÷ω¿ V‰w’ »ı.
“‹ËÎI‹Î” ÂOÿfi˘ ±◊˝ »ı ó ‹ËÎfi ±ÎI‹Î ±◊ν÷Ô˚ ±Ë_¤Î‰, T›„@÷I‰, ±ı¿ÿıÂÌ›÷Î◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ ±ÎI‹Î1
…ı‹Î_ ±Ë‹Ô˚¤Î‰, T›„@÷I‰, ±ı¿ÿıÂÌ›÷Î »ı, ÷ı “±S’ÎI‹Î” »ı.
±ËŸ “‰ÎÁÿı‰—” ’ÿ ’Ï·_√‹Î_ »ı, ÷ı◊Ì ±ËŸ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝—” ’ÿ ±Î‰‰Î Ωı¥÷Î Ë÷Î. ’fl_÷ ±ËŸ “Á‰˝—” ’ÿ
fi ±Î’Ìfiı “Á‰˝‹Ô˚” ’ÿ ±ÎM›_ »ı, …ı fi’Á¿Ï·_√‹Î_ »ı. Ωı hÎHÎı Ï·_√ (Á‰˝—, Á‰Î˝ ±fiı Á‰˝‹Ô˚)fi_ ±ı¿ÂıÊ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ fi’Á¿Ï·_√ (Á‰˝‹Ô˚) … ±ı¿ÂıÊ flËı »ı. fi’Á¿Ï·_√fiÎ ±_÷√˝÷ hÎHÎı Ï·_√ ±Î‰Ì Ω› »ı ÷ı◊Ì “Á‰˝‹Ô˚” ’ÿ‹Î_
jÎÌ, ’vÊ ±fiı fi’Á¿Ï·_√ ó ±Î hÎHÎı› Ï·_√˘fi˘ ≠›˘√ ◊›˘ »ı.2 ±ÎfiÎ◊Ì ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿‚ı »ı ¿ı …√÷, ∞‰
±fiı ’fl‹ÎI‹Î ó ±Î hÎHÎı› “Á‰˝‹Ô˚” ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ »ı. ÷ı◊Ì hÎHÎı Ï·_√˘◊Ì ¿Ëı‰ÎfiÎflÌ ÷‹Î‹ ‰V÷±˘, T›„@÷,
’Ïfl„V◊Ï÷›˘ ‰√ıflı ’fl‹ÎI‹Î … »ı.
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ±Î‹Î_ “Á‰˝‹Ô˚” ÷˘ ±Á÷ »ı ±fiı “‰ÎÁÿı‰—” Á÷ »ı. ±Á÷fi_ ±„V÷I‰ ωz‹Îfi fi◊Ì ±fiı Á÷fi˘
±¤Î‰ ωz‹Îfi fi◊Ì ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ó 2/16) ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Á÷ ó … ó Á÷
»ı, ±Á÷ »ı … fiËŸ. ‰ÎÁÿı‰ ó … ó ‰ÎÁÿı‰ »ı, “Á‰˝‹Ô˚” »ı … fiËŸ. ’fl_÷ ¿Ëı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘fiÌ
ºÏp‹Î_ “Á‰˝‹Ô˚” (Á_ÁÎfl) flËı »ı, ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi “Á‰˝‹Ô˚” fiÌ ‘ÎflHÎÎ Ï‹ÀΉ‰Î ‹ÎÀı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ¿Ëı »ı.
¿‹˝›˘√Ì, iÎÎfi›˘√Ì, K›Îfi›˘√Ì, ·››˘√Ì, ËÛ˘√Ì, flÎ…›˘√Ì, ‹_hΛ˘√Ì, ±fiÎÁ@÷›˘√Ì ‰√ıflı ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ
1. √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı “‹ËÎI‹Î” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ Œ@÷ ¤@÷ ‹ÎÀı ¿›˘˝ »ı. …ı ¤„@÷‹Î√˝ ’fl «Î·ı »ı ÷ı ÁΑ¿˘fiı ’HÎ ‹ËÎI‹Î ¿èÎÎ
»ı ó “‹ËÎI‹ÎfiV÷ ‹Î_ ’Î◊˝ ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷‹ÎÏl÷Η (9/13), …ı ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi ◊¥ √›Î »ı, ÷ı‹fiı ’HÎ ‹ËÎI‹Î ¿èÎÎ »ı ó
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝Ï‹Ï÷ Á ‹ËÎI‹Î Áÿ·˝¤— (7/19) ±fiı …ı ’fl‹ÏÁÏ© (’fl‹ ≠ı‹)fiı ≠ÎM÷ ◊¥ «Ò@›Î »ı, ÷ı‹fiı ’HÎ ‹ËÎI‹Î
¿èÎÎ »ı ó “fiÎMfi‰„L÷ ‹ËÎI‹Îfi— Á_ÏÁÏ©_ ’fl‹Î_√÷Η (8/15) ±ı … ≠‹ÎHÎıı √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı “Á¿ÚÏ÷fi—” (7/16), “µÿÎflΗ
(7/18), “Áÿ·˝¤—” (7/19), “›@÷÷‹—” (6/47; 12/2) “±¶ıpΔ, “‹ˆhΗ”, “¿vHΗ” (12/13), “±÷̉ ‹ı Ï≠›Î— (12-
20), ‰√ıflı ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ’HÎ ‹ÎhÎ ¤@÷ ‹ÎÀı … ¿›˘˝ »ı.
2. ƒpT› ó “√Ì÷Î-ÿ’˝HΔ √˛_◊‹Î_ ·ı¬ fi_. 99 ó “√Ì÷΋Î_ ¥rfl, ∞‰ÎI‹Î ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±Ï·ï÷Δ.
526 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

›˘√Ì »ı, …ı‹fi_ ÂÎj΢‹Î_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi ±I›_÷ ÿ·˝¤ ⁄÷Ή÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı “Á‰˝¿Î_¥ ‰ÎÁÿı‰
… »ı” ó ±Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹ËÎI‹Îfiı … ±I›_÷ ÿ·˝¤ ⁄÷Ήı »ı.
¤√‰Îfi Á_’ÒHν Á_ÁÎflfiÎ ⁄Ì… »ı ó “›E«ÎÏ’ Á‰˝ ¤Ò÷ÎfiÎ_ ⁄Ì…_ ÷ÿË‹Ω˝fi” (√Ì÷Î 10/39), “⁄Ì…_ ‹Î_
Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ωϩ ’Î◊˝ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/10) ⁄Ì…◊Ì …ıÀ·Ì ‰V÷±˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ⁄Ì…w’ … ˢ›
»ı. …ı‹ CΙ◊Ì µI’Lfi ◊fiÎfl ’οfiı ’HÎ CΙ … ¿Ëı »ı. ¬ıÕ>÷˘ ¿Ëı »ı ¿ı CΙfiÌ ¬ı÷Ì ¬Ò⁄ ÁflÁ ◊¥ »ı. …\±˘,
¬ı÷fl‹Î_ CΙ ∂¤Î »ı, CΙ◊Ì ¬ı÷fl ¤flı·_ »ı ! ’fl_÷ ¿˘¥ ÂËıfl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚˘ ‰ı’ÎflÌ Ë˘› ÷ı ±Î ¬ı÷fl‹Î_ flËı·Î
’οfiı CΙ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÌ ·ıÂı ? ÷ı ¿ËıÂı ¿ı “‹ıÓ ±fiı¿ ⁄˘fḻ˘ CΙfiÌ ¬flÌÿÌ ±fiı ‰ı«Ì »ı, Â_ Ë_ ΩHÎ÷˘ fi◊Ì
¿ı CΙ ¿ı‰Î ˢ› ?” ±Î ÷˘ CÎÎÁ »ı ±Î‹Î_ ÷˘ ’Î_ÿÕÎ_ ±fiı ÕÎ_¬‚Î_ »ı, ±Î CΙ fi◊Ì. ’fl_÷ ¬ı÷Ì ¿flfiÎ ΩHοÎfl
T›„@÷ ÷˘ ±ı‹ … ¿ËıÂı ¿ı ±Î ’Â±˘fiÎ ¬Î‰Î ‹ÎÀıfi_ CÎÎÁ fi◊Ì, ±Î ÷˘ CΙ »ı. ŒÁ·fiı √Λ ¬Î¥ Ω› »ı ÷˘
¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı “÷‹ÎflÌ √Λ ±‹ÎflÎ CΙ ¬Î¥ √¥, F›Îflı ¿ı √Λı CΙfi˘ ±ı¿ ÿÎH΢ ’HÎ ¬Î‘˘ fi◊Ì. ¬ı÷fl‹Î_
¤·ı CΙfi˘ ±ı¿ ÿÎH΢ ’HÎ fi ÿı¬Î›, ’HÎ ±Î CΙ »ı ó ±ı‹Î_ Á_ÿıË ◊÷˘ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ’Ëı·Î_ (‰Î‰÷Ì
‰¬÷ı) CΙ … Ë÷Î, ±_÷‹Î_ ’HÎ CΙ flËıÂı, ‹ÎhÎ ‰E«ı … ¬ı÷ÌfiÎ w’‹Î_ …\ÿÎ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ CΙ … »ı. ±I›Îflı
÷˘ ±Î ·Ì·_-·Ì·_ CÎÎÁ ÿı¬Î› »ı, ’fl_÷ ’Î@›Î ’»Ì ±Î‹Î_◊Ì CΙ … fiÌ¿‚Âı. ±ı … ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎflfiÎ ’Ëı·Î ’HÎ
’fl‹ÎI‹Î Ë÷Î ó “Áÿı‰ Á˘Q›ıÿ‹√˛ ±ÎÁÌÿı¿‹ı‰Î϶÷Ì›‹Ô˚” (»ÎLÿ˘B› ó 6/2/1) ±_÷‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … flËıÂı
ó “ÏÂW›÷ı ÂıÊÁiΗ” (lÌ‹ÿ˚¤Î. ó 10/3/25). ÷ı◊Ì ‰E«ı ’HÎ Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”
F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿‹Î_ ±Ë‹Ô˚ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¤˘√Ì »ı. Ë_ ›˘√Ì »\_ ó ±Î ›˘√fi˘ ¤˘√ »ı, Ë_ iÎÎfiÌ »\_ ó
±Î iÎÎfifi˘ ¤˘√ »ı, Ë_ ≠ı‹Ì »\_ ó ±Î ≠ı‹fi˘ ¤˘√ »ı. F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿‹Î_ ¤˘√ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ’÷fifiÌ
Á_¤Î‰fiÎ flËı »ı. …ı ›˘√fi˘ ¤˘√Ì »ı ÷ı @›Îflı¿ ωʛ˘fi˘ ¤˘√Ì ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı, …ı iÎÎfifi˘ ¤˘√Ì »ı ÷ı @›Îflı¿
±iÎÎfifi˘ ¤˘√Ì ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı, …ı ≠ı‹fi˘ ¤˘√Ì »ı ÷ı @›Îflı¿ flÎ√fi˘ ¤˘√Ì ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹Î_
’Ëı·ı◊Ì ¤˘√fiÌ ≠T≤ÏkÎ, ±Îÿ÷ flËı·Ì »ı. F›Îflı ¤˘√Ì fi◊Ì flËı÷˘ I›Îflı ‹ÎhÎ ›˘√ flËı »ı. ›˘√ flËı‰Î◊Ì ‹fiW›
‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ‹@÷ ◊‰Î◊Ì ’HÎ ‹ËÎ’vÊı …ı ÁΑfi◊Ì ‹„@÷ ≠ÎM÷ ¿flÌ »ı ±ı ÁΑfifi˘ ±ı¿ Á_V¿Îfl
(±Ë‹Ô˚fiÌ ÁÒZ‹ √_‘) flËÌ Ω› »ı …ı ⁄ÌΩ ÿνÏfi¿˘fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ◊‰Î ÿı÷˘ fi◊Ì. ±Î Á_V¿ÎflfiÎ ¿ÎflHÎı … ÿνÏfi¿˘‹Î_
±fiı ÷ı‹fiÎ ÿ½fi˘‹Î_ (÷k‰iÎÎfi‹Î_) ‹÷¤ıÿ flËı »ı. ’˘÷ÎfiÎ ‹÷ (±Ï¤≠Λ) fiÎ Á_V¿Îfl ⁄ÌΩ ÷k‰iÎÎfi̱˘fiÎ
±Ï¤≠Λfi˘ ÷ÀV◊w’ı ±Îÿfl fi◊Ì ¿fl‰Î ÿı÷Î. ’fl_÷ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi ≠ı‹fiÌ ≠΄M÷ ◊‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹÷fi˘ Á_V¿Îfl
’HÎ flËı÷˘ fi◊Ì ±fiı ⁄‘ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ Á_’ÒHν ‹÷¤ıÿ ¬÷‹ ◊¥ Ω› »ı ±fiı “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚” fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘, ÷ıfiı ΩHΉΉ΂˘, ¿Ëı‰Î‰Î‚˘
’HÎ flËı÷˘ fi◊Ì ⁄S¿ı ±ı¿ ‰ÎÁÿı‰ … flËı »ı, …ı ±fiÎÏÿ ¿Î‚◊Ì …ı‹-fiÎ-÷ı‹ »ı. Á‰˝‹Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı Ωı‰Î◊Ì ⁄‘Î
… ±Ï¤≠Λ˘‹Î_ Á‹Îfi ±Îÿfl¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı‹¿ı ±Î’HÎÎ ¥p ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ωfl˘‘ Á_¤‰ … fi◊Ì ó Ïfi…
≠¤‹› ÿı¬ÏË_ …√÷ ¿ı ÏË Áfi ¿flÏË_ Ï⁄fl˘‘” (‹ÎfiÁ. µkÎfl ó 112 ¬)
¥rfl ±fiı ∞‰fiΠωʛ‹Î_ ⁄ı ≠¿Îflfi_ ‰Hνfi »ı ó (1) ¥rfl Á‹ƒ »ı ±fiı ∞‰ ÷ıfiÌ ÷fl_√ »ı ±◊ν÷˚Ô
÷fl_√ Á‹ƒfiÌ »ı ±fiı (2) ∞‰ (V‰w’) Á‹ƒ »ı ±fiı ¥rfl ÷ıfiÌ ÷fl_√ »ı ±◊ν˝÷˚ Á‹ƒ ÷fl_√fi˘ »ı. ±Î ⁄Lfiı‹Î_
÷fl_√ Á‹ƒfiÌ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ … ‰Î…⁄Ì ·Î√ı »ı. Á‹ƒ ÷fl_√fi˘ »ı ó ±Î‰_ ‹Îfi‰_ ÃÌ¿ fi◊Ì ·Î√÷_; ¿ÎflHÎ
¿ı Á‹ƒ ±’ıZÎοÚ÷ ÏfiI› »ı ±fiı ÷fl_√ ±ÏfiI› (ZÎHΤ_√fl) »ı. ÷ı◊Ì ÷fl_√ Á‹ƒfiÌ Ë˘› »ı, Á‹ƒ ÷fl_√fi˘ ˢ÷˘
fi◊Ì. Ωı ’˘÷Îfiı Á‹ƒ ±fiı ¥rflfiı ÷fl_√ ‹Îfi̱ı ÷˘, ±Î‰Ì ‹ÎL›÷Î◊Ì ±fi◊˝ ◊Âı, ¿ı‹¿ı ±Î‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ±Ï¤‹Îfi
’ıÿÎ ◊¥ …Âı ÷◊Î ±Ë‹Ô˚ (Ï«F…Õ √˛_Ï◊) ÏfiI› flËıÂı ±fiı ¥rfl ±ÏfiI› ◊¥ …Âı ! ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰‹Î_ ±fiÎÏÿ
¿Î‚◊Ì ±Ë‹Ô˚ (T›„@÷I‰) fi˘ ±P›ÎÁ ’Õı·˘ »ı. ÷ı◊Ì F›Î_ V‰w’fiı ±Ë‹Ô˚ ¿ËÌÂ_ I›Î_ ÷ı … ±Ë‹Ô˚ ±Î‰Âı …ı ±fiÎÏÿ
¿Î‚◊Ì »ı. ÷ı ±Ë‹Ô˚fiÎ ‹ÀuÎ ⁄Îÿ … ‹„@÷ ‹‚ı »ı. µ’›˝@÷ ⁄Lfiı ‰Î÷˘fiÎ ÏÁ‰Î› hÎÌ∞ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ‰Î÷ »ı
¿ı, …‚ ÷k‰‹Î_ fi Á‹ƒ »ı, fi ÷fl_√ »ı ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ Á‹ƒ ±fiı ÷fl_√fi˘ ¤ıÿ fi◊Ì. ±Î … ‰ÎV÷ω¿ ‰Î÷ »ı. Á‹ƒ
±fiı ÷fl_√ ÷˘ ÁÎ’ıZÎ »ı, ’fl_÷ …‚÷k‰ Ïfifl’ıZÎ »ı.
…ı‹ …‚÷k‰‹Î_ Á‹ƒ, fiÿÌ, ‰Êν, {ο‚, ‘Ò‹Á, ‰fl΂, ‰Îÿ‚ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ‹ÀÌfiı ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”‹Î_ ⁄‘Î ÁΑfi, ›˘√‹Î√˝ ‹ÀÌfiı ±ı¿ (‰ÎÁÿı‰w’) ◊¥ Ω› »ı. …ı‹ …‚÷k‰‹Î_ ¿˘¥ ¤ıÿ
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 527

fi◊Ì ±ı‰Ì … flÌ÷ı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ‹Î_ ¿˘¥ ¤ıÿ fi◊Ì. ‹÷¤ıÿ◊Ì ±Á_÷˘Ê ◊Λ »ı, ’fl_÷ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ‹Î_ ¿˘¥
‹÷¤ıÿ fi ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Îfiı ’Òflı’Òfl˘ Á_÷˘Ê ◊¥ Ω› »ı. “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ‹Î_ fi ›˘√Ì »ı, fi iÎÎfiÌ »ı, fi ≠ı‹Ì »ı,
÷ı◊Ì ±Î‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ‹ËÎI‹Î ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı.
±ı¿ … …‚ ⁄flŒ, ‘Ò‹Á, ‰Îÿ‚, {ο‚, ‰Êν, fiÿÌ, ÷‚Ή, Á‹ƒ ±ÎÏÿ ±fiı¿ w’˘‹Î_ ◊¥ Ω› »ı. ¿œÎ¥‹Î_
⁄flŒ fiάÌfiı ÷ıfiı «Ò·Î µ’fl ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ⁄flŒ ’Ì√‚Ìfiı ’ÎHÎÌ ◊¥ …Âı. ’»Ì ’ÎHÎÌ ’HÎ ‰fl΂ ◊¥ …Âı
±fiı ‰fl΂ ’fl‹Îb ⁄fiÌfiı ÏfiflοÎfl ◊¥ …Âı. …‚ … ‘Ò‹Á w’‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı … ‰Îÿ‚w’‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı … ÏfiflοÎflw’ı
ˢ› »ı, ÷ı … ⁄flŒw’ı ˢ› »ı, ÷ı … {ο‚w’ı ˢ› »ı, ÷ı … ‰flÁÎÿ ◊¥fiı M≤J‰Ì ’fl ‰flÁı »ı, ÷ı … fiÿÌ w’ı
ˢ› »ı, ÷ı … Á‹ƒ w’ı ˢ› »ı. ±fiı¿ w’˘‹Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ÷k‰◊Ì …‚ ±ı¿ … flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı¿ … ¤√‰Îfi
±fiı¿ w’‹Î_ ⁄fiÌ Ω› »ı. …ı‹ …‚ Ã_ÕÌ‹Î_ Ω‹Ìfiı ⁄flŒ ◊¥ Ω› »ı ±fiı √fl‹Ì‹Î_ ’Ì√‚Ìfiı ±fiı ‰fl΂ ⁄fiÌfiı
’fl‹Îbw’ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±iÎÎfiw’Ì Ã_Õ¿◊Ì ¤√‰Îfi V◊Ò‚ ÷◊Î …Õ Á_ÁÎflw’ı ÿı¬Î› »ı ±fiı iÎÎfiw’Ì
±ÏBfi◊Ì ÁÒZ‹ ÷◊Î «ı÷fi ‰ÎÁÿı‰w’ı ÿı¬Î› »ı. …‚ «ÎËı ⁄flŒ w’ı ÿı¬Î›, «ÎËı ‰fl΂ ó ‰Îÿ‚ ‰√ıflı w’˘‹Î_
ÿı¬Î›, ’HÎ »ı ÷˘ ÷ı …‚ …. …‚ ÏÁ‰Î› ¿Â_ fi◊Ì. ±ı … ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi «ÎËı Á_ÁÎflw’ı ÿı¬Î›, «ÎËı ±L›
w’˘‹Î_ ÿı¬Î›, »ı ÷ı ¤√‰Îfi …. ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿_¥ fi◊Ì.
ÁΑ¿fiÌ ±ı¿ ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ’˘÷Îfiı ±·√ flάÌfiı Á_ÁÎflfiı ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ Ωı‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” fiı ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©fi˘ ωʛ ⁄fiΉı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿı¬ÎfiÎfl Á_ÁÎfl … ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ fi◊Ì, ⁄S¿ı Ωı‰Î‰Î‚˘
’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı ó “Á¿·Ï‹ÿ‹Ë_ « ‰ÎÁÿı‰—” (ωWb’flÎHÎ 3/7/32). ÷ı◊Ì ÁΑ¿ı ±ı‰_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ
ÂflÌfl ÁÎ◊ı Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı, ≥„Lƒ›˘ ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı, ‹fi ’HÎ
¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı, ⁄Ï© ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı, ≠ÎHÎ ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı ±fiı ±Ë‹Ô˚ (Ë_ ’b_) ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı.
Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±ıfiı ‹Îfi‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ⁄Ï©◊Ì Ωıfl fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı, ⁄S¿ı ÁË…w’ı …ı‰_ »ı, ÷ı‰_ V‰Ì¿Îfl
¿flÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı. ÷ı ‹ÎÀı ¤Î√‰÷‹Î_ ·A›_ »ı ¿ı ó
Á‰* ⁄˛õÎI‹¿_ ÷V› ωz›ÎûûI‹‹fiÌʛΠ– ’Ïfl’U›Lfi’fl‹ı÷˚ Á‰˝÷˘ ‹@÷Á_›— ––
(11/29/18)
F›Îflı Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±ı‰˘ Ïfiç› ◊¥ Ω›, I›Îflı ÁΑ¿ ±Î ±K›ÎI‹Ï‰zÎ ó (⁄˛õωzÎ) ó
¶ÎflÎ ⁄‘Ì flÌ÷ı Á_› ‹@÷ ◊¥fiı Á‰˝hÎ ¤√‰Îfifiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Ωı¥ ·ıÂı ±fiı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ±ı‰_ Ï«L÷fi
’HÎ fi flËı÷Î_ µ’fl΋ ◊¥ …Âı, ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ÁÎZÎÎ÷˚ ¤√‰Îfi … ÿı¬ÎÂı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î‰Î ¤Î‰◊Ì ’HÎ µ’fl΋ ◊¥ Ω› ±◊ν÷Ô˚ fi ºpÎ (Ωı‰Î‰Î‚˘)
flËı, fi ºU› (ÿı¬ÎfiÎfl) flËı ±fiı fi ÿ½fi (Ωı‰ÎfiÌ T≤ÏkÎ) ’HÎ flËı, ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … flËı.
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ±fiı¿ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı; …ı‹ ¿ı (1) Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ±fiı T›„@÷fi˘ ÷˘ ±ÎÏÿ ±fiı
±_÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) Ïfifl_÷fl …ı‹fiÌ ÷ı‹ flËı »ı. ÷ı◊Ì ÿflı¿ ‹fiW›ı Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ±fiı T›„@÷fiÎ ±¤Î‰fi˘
÷˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ (±„V÷I‰) fiÎ ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ @›Îflı› ¿˘¥fiı ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì ÁkÎÎ ±fi¤‰ ◊‰˘ ω‰ı¿fiÌ ºÏp◊Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” »ı.
(2) V≤ÏpfiÎ ’Ëı·Î_ ’HÎ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi Ë÷Î ±fiı ’»Ì ’HÎ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi flËıÂı ’»Ì ‰E«ı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î›
⁄Ì…\_ ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı »ı ? ó ±Î ›„@÷fiÌ ºÏp◊Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” »ı.
(3) ‹ÎflÎ ÷˘ ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı, ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ‹Îfl_ ¿˘¥ »ı … fiËŸ, ±fiı ¿˘¥ ˢ› ÷˘ ¤·ı ˢ› ÷ıfiÎ◊Ì
Â_ ‹÷·⁄ ? ó ±Î ÁÌ‘Î-Áfl‚, ωrÎÁ ¤@÷˘fiÌ ºÏp◊Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” »ı. …ı‹ ¿ı, ‰˛…‹Î_ ±ı¿ ÁΑ ¿>‰Î ’fl
¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı ‰Î÷˘ ¿flÌ flè΢ Ë÷˘ ¿ı ⁄˛õ ±Î‰˘ ˢ› »ı, ∞‰ ±Î‰˘ ◊Λ »ı ‰√ıflı-‰√ıflı. I›Î_ …‚ ¤fl‰Î ±Î‰ı·Ì
±ı¿ √˘’̱ı ±Î ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚Ì ÷˘ ÷ıHÎı ⁄Ì∞ √˘’Ìfiı ’Ò»˚›_ ó Á¬Ì ! ±Î ⁄˛õ, ∞‰ ‰√ıflı Â_ ˢ› »ı ? ÷ı √˘’̱ı
¿èÎ_ ¿ı, ±Î ±Î’HÎÎ ·Î·ÎfiÎ … ¿˘¥ Á√Î-Á_⁄_‘Ì ËÂı; I›Îflı … ÷˘ ÁΑ ·˘¿˘ ÷ı‹fiÌ ‰Î÷˘ ¿flı »ı, fiËŸ ÷˘ ÁΑ±˘fiı
·Î·Î ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ◊Ì Â_ ‹÷·⁄ ?
(4) …ıfiÌ ±_ÿfl ¤√‰ÿÔ˚÷k‰fiı ΩHΉÎfiÌ T›Î¿<‚÷Î »ı, Ïÿ‰Áı ¤Ò¬ fi◊Ì ·Î√÷Ì, flÎhÎı ÏfiƒÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì ÷ı ¿›Î Á_÷
’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤‚Ìfiı ±◊‰Î ’V÷¿‹Î_ ‰Î_«Ìfiı ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ¿ı Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı. ¤√‰Îfi ¿ı‰Î »ı ó ±ıfiÌ ÷˘
528 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

¬⁄fl fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿_¥ … fi◊Ì ó ±Î Á_÷fiÎ ‰«fi ’fl ωrÎÁfiÌ ºÏp◊Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” »ı. Á_÷ ó
‰«fi ’fl ≠I›ZÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Ìfiı ωrÎÁ ◊‰Î◊Ì, ±ı‰_ … ÿı¬Î‰Î ·Î√ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
ÿνÏfi¿ ºÏp◊Ì Ï‰«Îfl ¿fḻı ÷˘ ÁkÎÎ ±ı¿ … ˢ¥ ¿ı »ı, ⁄ı fiËŸ. l©Î-ωrÎÁ (¤„@÷)fiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı
÷˘ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı, ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿_¥ … fi◊Ì. ¤@÷fiÌ ºÏp ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ⁄Ì∞ ÷flŒ …÷Ì …
fi◊Ì ±fiı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ¿˘¥ ±Î‰÷_ … fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ‹ËkÎÎfiı Á‹∞fiı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı Ω› »ı, ±ı‰Î ¤@÷˘fi_ ‰Hνfi Á˘‚‹Î_◊Ì
±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿›Î˝ ’»Ì ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı …fiÎflÎ ‹fiW›˘fi_
‰Hνfi ¿flı »ı.

¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ ≠’zL÷ıûL›ÿı‰÷Η –– 20––

÷_ ÷_ Ïfi›‹‹ÎV◊Λ ≠¿ÚI›Î Ïfi›÷Η V‰›Î –– 20––
÷ˆ—, ÷ˆ— = ÷ı, ÷ı V‰›Î = ’˘÷-’˘÷ÎfiÌ ÿı‰÷α˘fiÎ ÷ı ÷ı
¿Î‹ˆ— = ¿Î‹fiα˘ ‰Õı ≠¿ÚI›Î = ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ Ïfi›‹‹Ô˚ = Ïfi›‹˘fiı
x÷iÎÎfiΗ = …ı‹fi_ iÎÎfi ËflÎ¥ V‰¤Î‰◊Ì ±ÎV◊Λ = ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı
«@›_ »ı, (±ı‰Î_ Ïfi›÷Η = ≠ıflÎ¥fiı ±L›ÿı‰÷Η = ±L› ÿı‰÷α˘fiı
‹ÎHÎÁ˘) ÷‹Ô˚, ÷‹Ô˚ = ÷ı, ÷ı ±◊ν÷Ô˚ ≠’zL÷ı = ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı.1

ÀÌ¿Î ó “¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ” ó ÷ı ÷ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î
·˘¿fiÎ ±fiı ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘fiÌ ¿Î‹fiα˘◊Ì …ı±˘fi_
iÎÎfi œ_¿Î¥ √›_ »ı ¿ı ±ÎE»ÎÏÿ÷ ◊¥ √›_ »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı …ı ω‰ı¿›@÷ ‹fiW›
ÂflÌfl ‹Y›_ »ı, ÷ı ÂflÌfl‹Î_ ±Î‰Ìfiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
fi ¿flÌfiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ¿fl‰Î‹Î_ …
·ÎB›Î flËı »ı.
Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ≥E»Îfiı ¿Î‹fiÎ ¿Ëı »ı. ¿Î‹fiÎ
⁄ı Ω÷fiÌ Ë˘› »ı ó ±ËŸfiÎ ¤˘√˘ ¤˘√‰‰Îfiı ‹ÎÀı
‘fiÁ_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ±fiı V‰√˝ ‰√ıflı ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘
¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ’H›Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ.
‘fiÁ_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ⁄ı Ω÷fiÌ Ë˘› »ı ó ’Ëı·Ì,
±ËŸ √‹ı ÷ı‰Î ¤˘√ ¤˘√‰‰Î, √‹ı I›Îflı √‹ı I›Î_ ±fiı
√‹ı ±ıÀ·˘ ‘fifi˘ ¬«˝ ¿fl‰˘, ±ıÂ-±Îfl΋‹Î_ Ïÿ‰Á˘
’ÁÎfl ◊Λ ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ Á_›˘√…L› Á¬fiı ‹ÎÀı
‘fiÁ_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı ±fiı ⁄Ì∞, Ë_ ‘fiÌ ◊¥
Ω™, ‘fi◊Ì Ë_ ‹˘À˘ ◊¥ Ω™ ‰√ıflıfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷˚Ô
±Ï¤‹Îfi…L› Á¬fiı ‹ÎÀı ‘fiÁ_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ◊Λ »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ’H›Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiÎ ’HÎ ⁄ı Ω÷fiÌ Ë˘›
»ı ó ’Ëı·Ì, ±ËŸ ’H›ÎI‹ÎfiÎ ‹˘¤Î ‹ÎÀı ±fiı ⁄Ì∞,
’fl·˘¿‹Î_ ¤˘√ ‹ÎÀı ±Î ⁄‘Ì ¿Î‹fiα˘◊Ì Á÷-±Á÷Ô˚,
ÏfiI›-±ÏfiI›, ÁÎfl-±ÁÎfl, ⁄_‘fi ‹˘ZÎ ‰√ıflıfi˘ ω‰ı¿
œ_¿Î¥ Ω› »ı. ω‰ı¿ œ_¿Î¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘ ±ı Á‹∞
… fi◊Ì Â¿÷Î ¿ı …ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±‹ı ¿Î‹fiÎ ¿flÌ flèÎÎ
»Ì±ı, ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ±‹ÎflÌ ÁÎ◊ı @›Î_ Á‘Ì flËıÂı ±fiı
±‹ı ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ÁÎ◊ı @›Î_ Á‘Ì flËÌÂ_!
“≠¿ÚI›Î Ïfi›÷Η V‰›Î”2 ó ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı
ω‰ı¿ œ_¿Î¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ Ïfi›_ÏhÎ÷

1. ±Î … ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı·Î ’vÊ˘fi_ iÎÎfi ÷˘ ‹Î›Î◊Ì œ_¿Î›ı·_ »ı ±fiı ±ËŸ ‰Hν‰ı·Î ’vÊ˘fi_ iÎÎfi ¿Î‹fiÎ◊Ì
œ_¿Î›ı·_ »ı. I›Î_fiÎ ’vÊ˘ ÷˘ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı …Õ’ÿÎ◊˘˝fi˘ ±Îl› ·ı »ı ±fiı ±ËŸfiÎ ’vÊ˘ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ±L›
ÿı‰÷α˘fi˘ ±Îl› ·ı »ı. I›Î_fiÎ ’vÊ˘ ÿp÷Îfiı ¿ÎflHÎı fifl¿˘‹Î_ Ω› »ı ±fiı ±ËŸfiÎ ’vÊ˘ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ‰Îfl_‰Îfl …L‹-
‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
2. ±ËŸ …ı “≠¿ÚI›Î Ïfi›÷Η V‰›Î” ¿èÎ_ »ı, ÷ıfiı … ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “›˘ ›E»ˇ©— Á ±ı‰ Á—” ¿èÎ_ »ı.
“V‰›Î” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ±fiÁÎfl ⁄‘Î_fiÌ ¿Î‹fiα˘ ’HÎ ±·√-±·√ ˢ› »ı.
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 529

flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰fiı ’fl‰Â flËı »ı. ±ËŸ
“≠¿ÚÏ÷” ÂOÿ T›„@÷√÷ V‰¤Î‰fi˘ ‰Î«¿ »ı, Á‹Ïp
≠¿ÚÏ÷fi˘ ‰Î«¿ fi◊Ì. ±Î T›„@÷√÷ V‰¤Î‰ ⁄‘΋Î_
‹A› ˢ› »ı ó “V‰¤Î‰˘ ‹Ò„CÔfi˝ ‰÷˝÷ı” ±Î◊Ì T›„@÷√÷
V‰¤Î‰fiı ¿˘¥ »˘ÕÌ fi◊Ì Â¿÷_ ó “›Î ›V› ≠¿ÚÏ÷—
V‰¤Î‰…Ïfi÷Î ¿ıfiÎÏ’ fi I›F›÷ı.” ’fl_÷ ±ı V‰¤Î‰‹Î_
…ı ÿ˘Ê˘ »ı, ÷ı‹fiı ÷˘ ‹fiW› «˘yÁ »˘ÕÌ Â¿ı »ı.
Ωı ±ı ÿ˘Ê˘fiı ‹fiW› »˘ÕÌ fi◊Ì Â¿÷˘, ÷˘ ’»Ì
‹fiW›…L‹fi˘ ‹ÏË‹Î … ¢ ◊›˘? ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ
V‰¤Î‰fiı Ïfiÿ˘˝Ê ±fiı Â© ⁄fiΉ‰Î‹Î_ Ë_‹ıÂÎ_ V‰÷_hÎ
»ı. ’fl_÷ F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiΠˈ›Î‹Î_ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fi˘ µtıU›
flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰fiı Á‘ÎflÌ fi◊Ì
¿÷˘ ±fiı I›Î_ Á‘Ì V‰¤Î‰fiÌ ≠⁄‚÷Î ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_
Ïfi⁄˝‚÷Î ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ …ıfi˘ µtıU› ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ¿fl‰Îfi˘
◊¥ Ω› »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷ (V‰¤Î‰)fi˘ Á‘Îfl˘ ¿flÌ
¿ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ’fl‰Â÷Î fi◊Ì flËı÷Ì.
“÷_ ÷_ Ïfi›‹‹ÎV◊Λ” ó ¿Î‹fiα˘fiı ¿ÎflHÎı
’˘÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊÷Î_ ‹fiW› ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiÎ ±fiı¿
µ’Λ˘fiı ±fiı ωϑ±˘ (Ïfi›‹˘)fiı ¬˘‚÷˘ flËı »ı. ±‹¿
›iÎ ¿fl‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊Âı ¿ı ±‹¿ ÷’ ¿fl‰Î◊Ì?
±‹¿ ÿÎfi ±Î’‰Î◊Ì ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊Âı ¿ı ±‹¿ ‹_hÎfi˘
…’ ¿fl‰Î◊Ì? ‰√ıflı ‰√ıflı µ’Λ˘ ¢‘÷˘ flËı »ı. ÷ı
µ’Λ˘fiÌ Ï‰Ï‘±˘ ±◊ν÷Ô˚ Ïfi›‹˘ ±·√-±·√ ˢ› »ı.
…ı‹¿ı ó ±‹¿ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ±‹¿ ωϑ◊Ì ›iÎ
‰√ıflı ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı ±fiı ±‹¿ V◊Îfi µ’fl ¿fl‰Î_ Ωı¥±ı
‰√ıflı-‰√ıflı. ±Î flÌ÷ı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ‹ÎÀı
±fiı¿ µ’Λ˘ ±fiı Ïfi›‹˘fiı ‘ÎflHÎ ¿flı »ı.
“≠’zL÷ıûL›ÿı‰÷Η” ó ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ±fiı¿
µ’Λ˘ ±fiı Ïfi›‹˘fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ‹fiW›˘ ±L›
ÿı‰÷α˘fi_ ÂflHÎ ·ı »ı, ¤√‰Îfifi_ ÂflHÎ fi◊Ì ·ı÷Î.
±ËŸ “±L›ÿı‰÷Η” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘
ÿı‰÷α˘fiı ¤√‰IV‰w’ fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ’fl_÷ ÷ı±˘fiÌ
±·√ ÁkÎÎ ‹Îfiı »ı, ±ıfiÎ◊Ì ÷ı±˘fiı ±_÷‰Î‚_ (fiΉÎfi)
Œ‚ ‹‚ı »ı ó “±L÷‰kÎ Œ·_ ÷ıÊ΋Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/23).
Ωı ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘fiÌ ±·√ ÁkÎÎ fi ‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘fiı
¤√‰IV‰w’ … ‹Îfiı ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fiı ±_÷‰Î‚_ Œ‚ fiÏË
‹‚ı, ’fl_÷ ±Ï‰fiÎÂÌ Œ‚ ‹‚Âı.
±ËŸ ÿı‰÷α˘fi_ ÂflHÎ ·ı‰Î‹Î_ ⁄ı ¿ÎflH΢ ‹A›
◊›Î_ ó ±ı¿ ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ı¿ ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰fiÌ
’fl‰Â÷Î.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¤√‰ÎfifiÎ ±◊ν◊a ±fiı ±Î÷˝ ¤@÷˘‹Î_ …ı ¿Î‹fiα˘ »ı, ÷ı … ¿Î‹fiα˘ ±Î f·˘¿‹Î_
‰Hνfi ¿flΛı·Î ‹fiW›˘‹Î_ ’HÎ »ı. ’fl_÷ ⁄Lfiı‹Î_ Œfl¿ ±ı »ı ¿ı, ±◊ν◊a ±fiı ±Î÷˝ ¤@÷˘‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î
fi◊Ì; ⁄S¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, ÷ı◊Ì ÷ı±˘ “x÷iÎÎfiΗ” fi◊Ì. ’fl_÷ ±ËŸ ‰Hνfi ¿flΛı·Î ‹fiW›˘‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ
≠‘Îfi÷Î »ı ÷ı◊Ì ÷ı±˘ “x÷iÎÎfiΗ” »ı.
±◊ν◊a ±fiı ±Î÷˝ ¤@÷˘ ÷˘ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifiı … ÂflHÎ ◊Λ »ı ’fl_÷ ±Î ‹ÎHÎÁ˘ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı
⁄ÌΩ ÿı‰÷α˘fiÎ ÂflHÎı Ω› »ı. ¿Î‹fiα˘, ÿı‰÷Î, ‹fiW› ±fiı Ïfi›‹ ó ±Î ⁄‘Î ±fiı¿ ◊›Î ¿flı »ı. Ωı
±fiı¿ ¿Î‹fiα˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ µ’ÎV› ÿı‰ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ˢ› ÷˘ ÷ı µ’ÎÁ¿fi˘ µ©Îfl ¿flÌ ÿıÂı. ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘
’HÎ ±fiı¿ ˢ› ±fiı µ’ÎV› ÿı‰ ’HÎ ±fiı¿ ˢ› ÷˘ µ©Îfl ¿˘HÎ ¿flÂı ?
±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷ »ı … fiËŸ ó ±Î iÎÎfi, Á¬fiÌ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı œ_¿Î¥ Ω› »ı.
±Î ¿Î‹fiÎ fi ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ⁄fiΉı·Ì »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î±ı ’HÎ ⁄fiÎ‰Ì »ı; ’fl_÷ ‹fiW›fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ⁄fiΉı·Ì
»ı. ÷ı◊Ì ÷ı ¿Î‹fiÎfiı Ï‹ÀΉ‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ‹fiW›fiÌ … »ı. “x÷iÎÎfiΗ” ¿Ëı‰Îfi˘ ±◊˝ »ı ¿ı, ±Î iÎÎfi fip
◊›_ fi◊Ì, ’fl_÷ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ËflÎ¥ √›_ »ı. ±Î ‰Î÷fiı √Ì÷΋Î_ “‹Î››Î’x÷iÎÎfiΗ” (7/15), “±iÎÎfiıfiÎT≤÷_iÎÎfi_”
(5/15) ‰√ııflı ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
±Î … ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “‹Î››Î’x÷iÎÎfiΗ” ’ÿ‹Î_ ÷‹˘√HÎ ≠‘Îfi »ı ±fiı flΩı√HÎ
√˙HÎ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ ±Î’ı·Î “¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ” ’ÿ‹Î_ flΩı√HÎ ≠‘Îfi »ı ±fiı ÷‹˘√HÎ √˙HÎ »ı. “‹››Î’x÷iÎÎfiΗ”
’ÿ‹Î_ ±◊˝ (Á_’ÏkÎ)fiÌ ≥E»Î ‹A› »ı ±fiı “¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ” ’ÿ‹Î_ ¤˘√˘fiÌ ≥E»Î ‹A› »ı. ⁄Lfiı‹Î_ Œfl¿
±ı »ı ¿ı ‹Î›Î◊Ì ±’x÷ iÎÎfi‰Î‚Î ‹fiW›˘ ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿fl÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ¿Î‹fiα˘◊Ì ±’x÷ iÎÎfi‰Î‚Î
‹fiW›˘ ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿flÌ Â¿ı »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ±◊˝ (Á_’ÏkÎ)◊Ì ±flÏ« ◊÷Ì fi◊Ì ó “Ï…Ï‹ ≠Ï÷·Î¤ ·˘¤
±Ï‘¿Î¥”, ’fl_÷ ¤˘√˘◊Ì ±flÏ« ◊Λ »ı. “‹Î››Î’x÷iÎÎfiΗ” ‹Î_ ÷˘ ±ÎÁfl ¤Î‰fi˘, …^Ã, ¿’À, ⁄ı¥‹ÎfiÌ ‰√ıflıfiÎ
530 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±Îl› »ı, ’fl_÷ “¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ” ‹Î_ ÿı‰÷α˘fi˘ ±Îl› »ı. ÷ı◊Ì “‹››Î’x÷iÎÎfiΗ”‹Î_ ÷˘ …Õ÷ΠωÂıÊ
»ı, ’fl_÷ “¿Î‹ˆV÷ˆV÷ˆx˝÷iÎÎfiΗ”‹Î_ ÷ıfiÌ ÷·fi΋Î_ «ı÷fiÎ »ı.1
óáó

›˘ ›˘ ›Î_ ›Î_2 ÷fi_ ¤@÷— l©›ÎÏ«˝÷Ï‹E»Ï÷ –– 21––

÷V› ÷V›Î«·Î_ l©Î_ ÷΋ı‰ ωÿ‘ÎQ›Ë‹Ô˚ –– 21––
›—, ›— = …ı-…ı ±Ï«˝÷‹ ˚Ô = ’Ò…fi ¿fl‰Î l©Î‹Ô˚ = l©Îfiı
¤@÷— = ¤@÷ ≥E»Ï÷ = ≥E»ı »ı, ÷΋Ô,˚ = ±ı … ÿı‰÷Î
›Î‹Ô˚, ›Î‹Ô˚2 = …ı-…ı ÷V›, ÷V› = ÷ı-÷ı ÿı‰÷΋Î_ ≠I›ı
÷fi‹˚Ô = ÿı‰÷Îfi_ ±ı‰˚Ô = … ±«·Î‹Ô˚ = ºœ
l©›Î = l©Î◊Ì ±Ë‹Ô˚ = Ë_ (÷ıfiÌ) ωÿ‘ÎÏ‹ = ¿flÌ ÿ™ »\_.
ÀÌ¿Î ó “›˘ ›˘ ›Î_ ›Î_ ÷fi_ ¤@÷—... ÷΋ı‰ ˉı ⁄Ì∞ Â_¿Î ±ı ◊Λ »ı ¿ı ±Î’ ÷ı±˘fiÌ l©Îfiı
ωÿ‘ÎQ›Ë‹Ô˚” ó …ı …ı ‹fiW› …ı …ı ÿı‰÷ÎfiÎ ¤@÷ ÷ı ÿı‰÷α˘fiÎ ≠I›ı ºœ ¿flÌ ÿ˘ »˘, ±ıfiÎ◊Ì ±Î’fiÌ
⁄fiÌfiı l©Î’Ò‰˝¿ ›…fi-’Ò…fi ¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı ÷ı ÁΑ÷Î ÷˘ ÏÁ© ◊¥ √¥, ’fl_÷ ±ı ∞‰˘fi_ ÷˘ ±Î’fiÎ◊Ì
‹fiW›fiÌ l©Î ÷ı ÷ı ÿı‰÷Î ≠I›ı Ë_ ±«· (ºœ) ¿flÌ Ï‰‹¬ ◊‰Î◊Ì ±ÏË÷ … ◊›_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı
ÿ™ »\_. ÷ı±˘ ⁄ÌΩ±˘fi_ ›…fi-’Ò…fi fi ¿fl÷Î_ ‹Îv_ … ¿ı, Ωı Ë_ ÷ı±˘fiÌ l©Îfiı ⁄ÌΩ±˘‹Î_◊Ì ËÃΉÌfiı ‹Îfl΋Î_
¿flı ó ±ı‰_ Ë_ fi◊Ì ¿fl÷˘. Ωı¿ı ÷ı ÷ı ÿı‰÷α˘fi_ ›…fi- ΩıÕ‰Îfi˘ ¤Î‰ flάÌ ÷˘ ÷ı±˘fiÌ ‹Îfl΋Î_ ±l©Î ◊¥
¤…fi ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ¿fl÷Πˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘fi_ ¿S›ÎHÎ fi◊Ì …Âı. ’fl_÷ Ωı Ë_ ’˘÷Îfi΋Î_ ΩıÕ‰Îfi˘ ¤Î‰ fiÏË flά_
◊÷_, »÷Î_ ’HÎ Ë_ ÷ı ÿı‰÷α˘‹Î_ ÷ı‹fiÌ l©Î ºœ ¿v_ ±fiı ÷ı±˘fiı V‰÷_hÎ÷Î ±Î’ÌÂ, ÷˘ ±ı V‰÷_hÎ÷Îfiı ·Ì‘ı
»\_, ÷˘ …ı±˘ ‹Îfl΋Î_ l©Î ≠ı‹ flάı »ı, ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ …ı±˘ ⁄Ï©‹Îfi ËÂı, ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ±Î ‰÷ν‰fiı Ωı¥fiı
¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı‹fiÌ l©Îfiı Ë_ ‹Îfl΋Î_ ºœ ¿ı‹ fiÏË ‹ÎflÎ ÷flŒ … ±Î¿Úp ◊Âı. ±Î◊Ì ÷ı±˘fiÎ µ©Îflfi˘ ±Î
¿v_ ±◊ν÷Ô˚ ±‰U› ¿flÌÂ. ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi˘ Áxÿ … ≥·Î… µk΋ »ı.
»\_ ó “Áxÿ_ Á‰˝-¤Ò÷Îfi΋Ô˚” (√Ì÷Î ó 5/29). ˉı hÎÌ∞ Â_¿Î ±ı ◊Λ »ı ¿ı F›Îflı ±Î’ ’˘÷ı
±Î ±_√ı ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ±Î’ ⁄‘ÎfiÌ l©Î … ÷ı±˘fiÌ l©Îfiı ⁄ÌΩ±˘‹Î_ ºœ ¿flÌ ÿ˘, ÷˘ ’»Ì ÷ı
±Î’fi΋Î_ … ºœ ¿ı‹ fi◊Ì ¿fl÷Î? ±Î ±_√ı ¤√‰Îfi l©Îfiı ¿˘¥ ÿÒfl … fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_. ’»Ì ÷˘ ÷ı±˘fi_
ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı Ωı Ë_ ⁄‘ÎfiÌ l©Îfiı ‹ÎflÎ ≠I›ı ’÷fi … ◊÷_ flËıÂı! ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı Ë_ ÷ı±˘fiÌ
ºœ ¿v_ ÷˘ ‹fiW›…L‹fiÌ V‰÷_hÎ÷Î ±fiı ÁÎ◊˝¿÷Î … l©Îfiı ÿı‰÷α˘fiÎ ≠I›ı … ºœ ¿v_ »\_, ⁄ÌΩ±˘fiÎ ≠I›ı
@›Î_ flËÌ? ÷◊Î ‹ÎflÌ V‰Î◊˝’flΛHÎ÷Îfi˘ I›Î√ @›Î_ ◊›˘? fiÏË-±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. Ë_ ÷˘ ÷ı±˘fiÌ ≥E»Î ±fiÁÎfl …
Ωı ·˘¿˘fiı ‹Îfl΋Î_ … ΩıÕ‰Îfi˘ ‹Îfl˘ ±Î√˛Ë flËı, ÷˘ ÷ı±˘fiÌ l©Îfiı ºœ ¿v_ »\_ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Îfiı ⁄ÿ·‰Î‹Î_
±ı ¿_¥ ‹˘ÀÌ ‰Î÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı‰˘ ‰÷ν‰ ÷˘ ÿÏfi›ÎfiÎ ‹fiW›˘ V‰÷_hÎ »ı, ›˘B› »ı. ≥E»Îfiı ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ÷ı±˘
⁄‘Î V‰Î◊a ∞‰˘fi˘ V‰Î¤Îω¿ ˢ› »ı. ±Î◊Ì Ë_ ±ı ’fl‰Â, Ïfi⁄˝‚ ±fiı ±›˘B› fi◊Ì. Ωı ≥E»Îfiı ⁄ÿ·‰Î‹Î_
V‰Î◊˝’flΛHÎ÷Îfiı ÿÒfl ¿flÌfiı ±ı‰˘ V‰¤Î‰ ¿ı‚‰‰Î «ÎË_ ÷ı±˘ ’fl‰Â ˢ÷ ÷˘ ’»Ì ‹fiW›…L‹fi˘ ‹ÏË‹Î … @›Î_
»\_ ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW› ’ZÎ’Î÷ ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘ ¶ÎflÎ flè΢? ±fiı ≥E»Î (¿Î‹fiÎ)fi˘ I›Î√ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ’HÎ
¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÌ ’ÒΩ-≠Ï÷WÔÃÎ ¿flΉ‰Î‹Î_ … fi ·ÎB›˘ flËı Ë_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î’Ì Â¿÷˘ Ë÷˘ ó “…ÏË ÂhÎ_ ‹ËÎ⁄Îˢ
±fiı ¿˘¥fiı ’flΑÌfi fi ⁄fiΉı. ¿Î‹w’_ ÿflÎÁÿ‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 3/43).
1. …ı ’˘÷Îfiı ±fiı ⁄ÌΩfiı ’HÎ ΩHÎı, ÷ı “«ı÷fi” »ı ±fiı …ı ’˘÷Îfiı ±fiı ⁄ÌΩfiı ’HÎ fi ΩHÎı ÷ı “…Õ” »ı.
2. …ı‰Ì flÌ÷ı ±ËŸ “›˘ ›—, ›Î_ ›Î‹Ô˚” ±ÎT›_ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ “›_ ›_ ‰ÎÏ’ V‹flL¤Î‰‹Ô˚” ±ÎT›_ »ı.
⁄ı ‰Îfl “›÷Ô˚” ÂOÿfi˘ ±◊ν÷Ô˚ “›˘ ›˘” “›Î_ ›Î‹Ô˚” ±fiı “›_ ›‹Ô˚” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› µ’ÎÁfiÎ
¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı, «ÎËı ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı ó ±ı‹Î_ ÷ı V‰÷_hÎ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±_÷¿Î‚‹Î_ V‹flHÎ
¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ‹fiW› Á‰˝◊Î V‰÷_hÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îv_ V‹flHÎ ¿flı «ÎËı ¿˘¥ ⁄ÌΩfi_ V‹flHÎ ¿flı ó ±ı‹Î_ ÷ı V‰÷_hÎ »ı.
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 531

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ≠Λ— ‹fiW› ⁄ÌΩ ‹fiW›˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ±Î‘Ìfi ⁄fiΉ‰Î ≥E»ı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ÏÂW› Áı‰¿ ⁄fiΉ‰Î
≥E»ı »ı, ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ‹Îfiı ±ı‰_ ≥E»ı »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi Á‰˘˝’Ïfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿˘¥fiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì ⁄fiΉ÷Î,
⁄S¿ı …ıfiÌ F›Î_ l©Î ˢ› ÷ıfiÌ ÷ı‹Î_ ºœ ¿flı »ı ó ±Î ¤√‰ÎfifiÌ ¿ıÀ·Ì µÿÎfl÷Î »ı, ÏfiW’ZÎ÷Î »ı !
¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ Á‰˝ ¿Î_¥ ÷ı‹fi_ … V‰w’ »ı ó ‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿Ïçÿ„V÷”. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ¿˘¥
fiÎ ≠Ï÷ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì. ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ±Î ’ZÎ’Î÷flÏË÷ V‰¤Î‰ ÁË… flÌ÷ı Á‹Ω÷˘ fi◊Ì,
⁄S¿ı ¨Õ<_ Ï«L÷fi ¿fl‰Î◊Ì Á‹Ω› »ı. Ωı ±Î V‰¤Î‰ ¿˘¥fiÌ Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷
◊¥ …Âı.
µ‹Î fl΋ V‰¤Î‰ …ıÏË_ ΩfiÎ – ÷ÎÏË ¤…fi ÷Ï… ¤Î‰ fi ±ÎfiÎ ––
(‹ÎfiÁ. ÁLÿfl, 34/2)
“Á Á‰˝Ï‰ÿÔ˚ ¤…Ï÷ ‹Î_ Á‰˝ ¤Î‰ıfi ¤Îfl÷ –– (15/19)
⁄ÌΩfiı ’˘÷Îfi˘ Áı‰¿ ÷ı … ⁄fiΉı »ı, …ı‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ »ı. ¤√‰Îfi‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ »ı … fiËŸ, ÷ı◊Ì
÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿˘¥fiı ’˘÷Îfi˘ Áı‰¿ (±Î‘Ìfi) ¿¥ flÌ÷ı ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı? ’fl_÷ ¿˘¥ ÷ı‹fi˘ ÿÎÁ ◊‰Î ≥E»ı
÷˘ ÷ı±˘ fl˘¿÷Î fi◊Ì ±fiı ±fi√˛Ë’Ò‰˝¿ ÷ıfiı Áı‰¿ V‰Ì¿ÎflÌ ·ı »ı. ±Î ÷ı‹fiÌ Ï‰ÂıÊ µÿÎfl÷Î »ı ! …ı‹ fiÎfiÎ
Áfl¬Î ⁄΂¿fiı Ωı¥fiı ¿˘¥ T›„@÷ ¬ ◊¥ Ω› »ı ÷˘ ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı fi◊Ì ¿ı ÷ı ⁄΂¿◊Ì ÷ıfiı ¿˘¥ V‰Î◊˝
»ı. ±ı … flÌ÷ı …ı ¤√‰Îfifi˘ Áı‰¿ ⁄fiı »ı, ÷ıfiÎ Áfl‚ ¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfi flÌ∞ Ω› »ı ó “‹˘flıÓ ±Ï‘¿ ÿÎÁ
’fl ≠ÌÏ÷” (‹ÎfiÁ. µkÎfl0 16/4)
√Ì÷ÎfiÎ ±œÎfl‹Î_ ±K›Î›‹Î_ F›Îflı ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ “›◊ıE»ÏÁ ÷◊Î ¿<fl” ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fi √¤flÎ¥ √›Î,
I›Îflı ¤√‰Îfiı ¿flHÎΉ ◊¥fiı ±Ω˝fifiı ¿èÎ_ ¿ı “÷_ ‹ÎflÌ ÂflH΋Î_ ±Î‰Ì Ω ó ‹Î‹ı¿_ ÂflHÎ_ ‰˛…” (18-66)
’fl_÷ ±Î‰_ ¿Ëı÷Î_ ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı, ±Î ⁄‘Î◊Ì ±I›_÷ √˘’fiÌ› (√M÷) ‰Î÷ »ı. (18/64) ±fiı ’»Ì
’HÎ ¿èÎ_ ¿ı ±Î ‰Î÷fiı Ëfl¿˘¥fiı ¿ËÌ fiËŸ. (18/67) ±Î◊Ì ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı ¿ı, ⁄ÌΩfiı ’˘÷Îfi˘ Áı‰¿
⁄fiΉ‰ÎfiÌ ÿÎfi÷ fi ˢ› ÷˘ ’HÎ ¿˘¥ ⁄ÌΩı ±ÎÂfl˘ fi ‹‚÷Î_ ‹fiW› √¤flÎ¥ Ω› ±fiı ÷ı‹fi˘ Áı‰¿ ⁄fi‰Î
≥E»ı ÷˘ ¤√‰Îfi ÿ›Î‰Â ◊¥fiı ÷ıfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı ¿˘¥ ÿı‰÷Î µ’fl l©Î flάı
»ı, ÷ıfiÌ l©Îfiı ¤√‰Îfi ’˘÷Îfi΋Î_ ºœ ¿flÌ ÿı ó ÷ı‹Î_ Á_ÿıË … ¢ »ı ! ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp ¤@÷fiÎ
ÏË÷fiı ‹ÎÀı ˢ› »ı, ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝fiı ‹ÎÀı fiËŸ.
óáó

Á ÷›Î l©›Î ›@÷V÷V›ÎflΑfi‹ÌË÷ı –– 22––

·¤÷ı « ÷÷— ¿Î‹ÎL‹›ˆ‰ ωÏË÷΄LË ÷ÎfiÔ˚ –– 22––
÷›Î = ±ı (‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ±ÎflΑfi‹Ô˚ = (Á¿Î‹ ¤Î‰◊Ì) ·¤÷ı = ’ÒflÌ ◊Λ »ı;
ºœ ¿flΛı·Ì) µ’ÎÁfiÎ ÏË = ’fl_÷
l©›Î = l©Î◊Ì ¥Ë÷ı = ¿flı »ı ÷ÎfiÔ˚ = ÷ı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝
›@÷— = ›@÷ ◊¥ « = ±fiı ‹›Î = ‹ÎflÎ ‰Õı
Á— = ±ı ‹ÎHÎÁ ÷÷— = ÷ıfiÌ ±ı‰ = …
÷V› = ÷ı ÿı‰÷ÎfiÌ ¿Î‹ÎfiÔ̊ = ÷ı ¿Î‹fiΠωÏË÷ÎfiÔ˚ = ÏfiÏç÷ ¿flı·Ì ˢ› »ı.
ÀÌ¿Î ó “Á ÷›Î l©›Î ›@÷—... ‹›ˆ‰ ωÏË÷΄LË ¶ÎflÎ … ’ÒflÌ ¿flΛı·Ì ‹Îfiı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÿı‰÷α˘‹Î_
÷ÎfiÔ˚” ó ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ºœ ¿flΛı·Ì l©Î◊Ì Á_’LÔfi ◊›ı·˘ ‹ÎflÌ … „@÷ »ı ±fiı ‹ÎflÎ … ω‘Îfi◊Ì ÷ı±˘ ÷ı‹fiÌ
÷ı ‹fiW› ÷ı ÿı‰÷ÎfiÌ ±ÎflΑfiÎfiÌ «ıpÎ ¿flı »ı ±fiı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ¿flı »ı.
÷ı ÿı‰÷Î ¶ÎflÎ …ı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiÌ ±ÎÂÎ flάı »ı, ÷ı …ı‰Ì flÌ÷ı Áfl¿ÎflÌ ±ŒÁfl˘fiı ±ı¿ ÁÌÏ‹÷ ±Ï‘¿Îfl
¿Î‹fiÎfiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊Λ »ı. Ωı¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ¿Î‹fiÎfiÌ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı “÷‹ı ·˘¿˘ ±‹¿ ω¤Î√‹Î_ ±‹¿
’ÒÏ÷˝ ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ … ¿flΛı·Ì ˢ› »ı; ’fl_÷ ÷ı ÷ıfiı ÿı‰÷Î ±‰Áfl ’fl ±ÎÀ·˘ ¬«˝ ¿flÌ Â¿˘ »˘, ±ÎÀ·_ ≥fi΋
532 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±Î’Ì Â¿˘ »˘.” ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÿı‰÷α˘‹Î_ ±ı¿ ÁÌ‹Î ±ËŸ “‹›ˆ‰” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_
Á‘Ì … ±Î’‰ÎfiÌ Â„@÷ ˢ› »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘ ±ıÀ·_ ±Î’‹ı‚ı …ı ¿_¥ Á_«Î·fi ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı ⁄‘_ ‹Îv_
… ±Î’Ì Â¿ı »ı, ‰‘Îflı fiÏË. ÿı‰÷α˘‹Î_ ‰‘‹Î_ ‰‘ … ¿flı·_ »ı. ±Î◊Ì …ı ¿˘¥fiı …ı ¿_¥ ‹‚ı »ı, ÷ı ⁄‘_
±ıÀ·Ì „@÷ ˢ› »ı ¿ı ÷ı±˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ µ’ÎÁ¿˘fiı ‹ÎflÎ ¶ÎflΠω‘Îfi ¿flı·_ … ‹‚ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÎ
’˘÷’˘÷ÎfiÎ ·˘¿˘‹Î_ ·¥ …¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ÏÁ‰Î› ω‘Îfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ⁄ÌΩı ¿˘¥ fi◊Ì. Ωı ¿˘¥
µ’ÎÁfiÎfi_ Œ‚ ¤˘√‰Ìfiı ÷ı±˘fiı I›Î_◊Ì ’λΠŒflÌfiı ’»Ì ‹fiW› ±Î flËV›fiı Á‹∞ ·ı, ÷˘ ’»Ì ±ı ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ
Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı (√Ì÷Î ó 8/16). ÷flŒ … ±Î¿ÊνÂı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¤√‰Îfiı ⁄‘Î ÿı‰÷α˘fiı ±·√-±·√ ±fiı ÁÌÏ‹÷ ±Ï‘¿Îfl ±Î’ı·Î »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘
±Ï‘¿Îfl ±ÁÌ‹ »ı. ¤√‰Îfi‹Î_ ±ı ωÂıÊ÷Î »ı ¿ı, ÷ı ¿˘¥fiÎ µ’fl ÂÎÁfi ¿fl÷Î fi◊Ì, ¿˘¥fiı ’˘÷Îfi˘ √·Î‹
⁄fiΉ÷Î fi◊Ì. ¿˘¥fiı ’˘÷Îfi˘ «ı·˘ fi◊Ì ⁄fiΉ÷Î, ’fl_÷ ÿflı¿fiı ’˘÷Îfi˘ Ï‹hÎ ⁄fiΉı »ı, ’˘÷ÎfiÎ Á‹Îfi ⁄fiΉı
»ı. …ı‹ ¿ı ÏfiÊÎÿflÎ… ÏÁ© ¤@÷ Ë÷˘, ω¤ÌÊHÎ ÁΑ¿ Ë÷˘ ±fiı Á√˛Ì‰ Ï‰Ê›Ì Ë÷˘. ’fl_÷ ¤√‰Îfi lÌfl΋ı
hÎHÎı›fiı ’˘÷ÎfiÎ Á¬Î (Ï‹hÎ) ⁄fiÎT›Î. ±Î ωÂıÊ÷Î ±L› ¿˘¥ ÿı‰÷α˘ ‰√ıflı‹Î_ Ωı‰Î fiËŸ ‹‚ı. ÷ı◊Ì ‰ıÿ˘‹Î_
’HÎ ¤√‰Îfifiı ∞‰fiÎ Á¬Î ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ó
¶Î Á’HÎν Á›Ω Á¬Î›Î Á‹Îfi_ T≤ZÎ_ ’ÏflÊV‰Ω÷ı – (‹_Õ¿0 3/1/1, f‰ı÷Î0 ó 4/6)
√Ì÷΋Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ »ı ó “¤@÷˘ÏûÁ‹ı Á¬Î«ıÏ÷” (4/3) ±ËŸ ¤√‰Îfiı “¤@÷” ÷˘ ±…\˝fifiÌ ºÏp◊Ì
1
¿èÎ_ »ı , ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÌ ºÏp◊Ì “Á¬Î” ¿èÎ_ »ı. “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (15/7) ±Î ’ÿ˘‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı “±ı‰” ’ÿ◊Ì ∞‰fiı
ÁÎZÎÎ÷˚ ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¿è΢ »ı. ±Î ‹Îfl˘ … ±_ »ı ó ±Î‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ±Î‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ Ï⁄S¿<· fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi µ’ÎÁfiÎ ±fiÁÎfl Œ‚fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±L÷‰kÎ Œ·_ ÷ıÊÎ_ ÷§‰I›S’‹ı‘Á΋Ô˚ –– 23––
ÿı‰ÎLÿı‰›Ωı ›Î„L÷ ‹§@÷Î ›Î„L÷ ‹Î‹Ï’ –– 23––
÷ = ’fl_÷ Œ·‹Ô˚ = Œ‚ ÿı‰ÎfiÔ˚ = ÿı‰÷α˘fiı
÷ıÊ΋Ô˚ = ÷ı ±L÷‰÷Ô˚ = (fiΉÎfi) ›Î„L÷ = ’΋ı »ı; (F›Îflı)
±S’‹ı‘Á΋Ô˚ = ±S’⁄Ï©‰Î‚Î ±_÷‰Î‚_ … ‹§@÷Η = ‹ÎflÎ ¤@÷˘
‹fiW›˘fiı ¤‰Ï÷ = ‹‚ı »ı, ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
÷÷Ô˚ = ÷ı ÿı‰÷α˘fiÌ ÿı‰›…— = ÿı‰÷α˘fiı ±Ï’ = …
±ÎflΑfiÎfi_ ’Ò…fiÎflÎ ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±L÷‰kÎ Œ·_ ÷ıÊÎ_ ÷§‰I›S’‹ı‘Á΋Ô˚” fiΉÎfi Œ‚ ‹‚ı »ı. ’fl_÷ ÷ı‹fiı ⁄ı µ’Λ˘◊Ì ±Ï‰fiÎÂÌ
ó ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ±S’⁄Ï©‰Î‚Î Œ‚ ‹‚Ì Â¿ı »ı ó ±ı¿ ÷˘ ÷ı±˘ ¿Î‹fiÎ fi flάÌfiı
‹fiW›˘fiı ±_÷‰Î‚_ ±◊ν÷Ô˚ ÁÌÏ‹÷ ±fiı fiΉÎfi Œ‚ (ÏfiW¿Î‹¤Î‰ı) ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı ÷˘ ÷ı‹fiı
‹‚ı »ı. ±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ¶ÎflΠω‘Îfi ±Ï‰fiÎÂÌ Œ‚ ‹‚Ì …Âı, ±fiı ⁄Ì…\_, ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘fiı
¿flı·_ Œ‚ ÷˘ ÏfiI› … ˢ‰_ Ωı¥±ı, ’»Ì ÷ı‹fiı ±ÏfiI› ¤√‰Îfi◊Ì Ï¤LÔfi fi Á‹∞fiı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰IV‰w’ …
Œ‚ ¿ı‹ ‹‚ı »ı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ±ı¿ ÷˘ ÷ı‹fi΋Î_ Á‹∞fiı ÷ı±˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı ÷˘, Ωı ¿Î‹fiÎ flËÌ ’HÎ
fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ¿Î‹fiÎ »ı ±fiı ⁄Ì∞ ‰Î÷, ÷ı±˘ …Âı ÷˘’HÎ Á‹› ±ÎT›ı ÷ı‹fiı ±Ï‰fiÎÂÌ Œ‚ ‹‚Ì Â¿ı
ÿı‰÷α˘fiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ‹Îfiı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰I≠΄MÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı.

1. ±…\˝fifiÌ ºÏp◊Ì ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “¤@÷” ¿èÎ_ »ı ¿ı ±…\˝fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÂflHÎÎ√Ï÷ V‰Ì¿ÎflÌ Ë÷Ì ó “ÂÎÏ‘‹Î_ I‰Î_ ≠’Lfi‹Ô˚”
(√Ì÷Î ó 2/7)
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 533

±ËŸ “÷÷Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Œ‚ ÷˘ ‹Îv_ ’Õ÷_ ó “›ÿÔ˚√I‰Î fi Ïfi‰÷˝L÷ı” (±. 15/6). ’fl_÷
ω‘Îfi ¿›Î˝ ≠‹ÎHÎı … ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ¿Î‹fiΠˢ‰Î◊Ì ÿı‰÷α˘fi˘ Á_⁄_‘ ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı
÷ı fiΉÎfi ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝…Ïfi÷ »ı. ±Î◊Ì ÿı‰÷η˘¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ Á_ÁÎfl‹Î_
±ËŸ “±S’‹ı‘Á΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_ … ’Õı »ı ó “ZÎÌHÎı ’H›ı ‹I›˝·˘¿_
÷ı‹HÎı Ïfi›‹˘ ÷˘ ±Ï‘¿ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î ’Õı »ı ÷◊Πωϑ±˘ ω„L÷” (±. 9/21).
’HÎ ±Ï‘¿ ¿fl‰Ì ’Õı »ı, ’fl_÷ Œ‚ ‹‚ı »ı ÁÌÏ‹÷ ‹Îv_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó
±fiı ±_÷‰Î‚_. ’fl_÷ ‹ÎflÌ ±ÎflΑfiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±ıÀ·Î ±Î … ¤Î‰fiı ·Ì‘ı ¤√‰Îfifiı ±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ
Ïfi›‹˘fiÌ …wfl fi◊Ì ÷◊Î ±ıÀ·Ì ωϑ±˘fiÌ ’HÎ ±fiı iÎÎfiÌ ó ±Î «Îflı› ≠¿ÎflfiÎ ¤@÷˘fiı Á¿Ú÷ ±fiı
±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ Œ‚ ‹‚ı »ı ±ÁÌ‹ ±fiı ±fi_÷. µÿÎfl ¿èÎÎ »ı (±. 7/16, 18).
±Î flÌ÷ı ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ Ïfi›‹˘ ˢ› ±Ï‘¿,
Œ‚ ˢ› ±S’ ±fiı ‰‘Îfl΋Î_ ◊¥ Ω› »ı …L‹‹flHÎw’Ì ±ËŸ “‹§@÷Î ›Î„L÷ ‹Î‹Ï’”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
⁄_‘fi. ±fiı ‹ÎflÌ ±ÎflΑfi΋Î_ Ïfi›‹˘ ˢ› ◊˘ÕÎ, Œ‚ ∞‰ √‹ı ÷ı‰Î_ ±Î«flH΢‰Î‚˘ ¿ı‹ fiΠˢ› ±◊ν÷Ô˚ ÷ı
ˢ› ±Ï‘¿ ±fiı ◊¥ Ω› ¿S›ÎHÎ. ±Î‰_ -ˢ‰Î »÷Î_ ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ¿ı‹ fiΠˢ›, ±Î¬flı »ı ÷˘ ‹Îfl˘
’HÎ ÷ı±˘ ±ı ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı ±fiı … ±_Â. ÷ıHÎı ¿ı‰‚ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±Î√˛Ë’Ò‰˝¿ Á_ÁÎflfiÌ
‹ÎflÌ µ’ÎÁfi΋Î_ fi◊Ì ¿fl÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ⁄Ï© ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·Ì‘˘ »ı. Ωı Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷ ±fiı
±S’ »ı. ÷E» »ı. ±Î√˛Ë fi ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ … …Âı.
“ÿı‰ÎLÿı‰›Ωı ›Î„L÷ ‹§@÷Î ›Î„L÷ ‹Î‹Ï’” ó ωÂıÊ ‰Î÷
ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÿı‰÷α˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰IV‰w’ … »ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ ω‘Îfi
±fiı ‹Îv_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ±ËŸ ’HÎ ¤√‰IV‰w’ »ı ó ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi◊Ì
“±Ï’” ’ÿ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiΠϤ¯Î Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Ì ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ flά‰Ì
¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı ±fiı ‹ÎflÌ ó ±ı ⁄¯Îı› ’÷fifiÎ_ ¿ÎflH΢ »ı. ±ı‹Î_◊Ì Ωı ¿Î‹fiÎfi˘
≠΄MÔ÷ ÷˘ ◊¥ … Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ¤@÷˘ Á¿Î‹ Á‰˝◊Î fiΠ◊¥ Ω› ÷˘ Á_ÁÎfl ¤√‰IV‰w’ ÿı¬Î‰Î
ˢ› ¿ı ÏfiW¿Î‹, ÷ı ÷‹Î‹ ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ·Î√Ì …Âı ±fiı Ωı Á_ÁÎfl ¤√‰IV‰w’ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì
±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿fl‰Î◊Ì Ω› ÷˘ ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ◊Âı. ’»Ì ÷ıfiÌ ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘
¤√‰ÎfifiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fiÌ VQ≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Áı‰Î ⁄fiÌ …Âı. Ωı Á_ÁÎflfi_ ¤√‰IV‰w’
¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı. ±Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÿı¬Î‰_ ±fiı ¿Î‹fiÎfi_ fi flËı‰_ ó ⁄LÔfiı ±ı¿ÁÎ◊ı ◊¥
≠΄M÷ ◊›Î ’»Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰‰_ Ω›, ÷˘ ’»Ì ¿Ëı‰_ … Â_ »ı?
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷˘ ‰‘Îflı‹Î_ ‰‘Îflı ÿı‰÷α˘fiÎ ’fiflΉ÷a ·˘¿˘‹Î_ …
…¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¤√‰Îfifiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı. ËÎ, Ωı ÁΑ¿fiÌ ÿı‰÷α˘‹Î_
¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ˢ› ±◊‰Î ’˘÷Îfi΋Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ˢ› ÷˘ ÷ıfi˘ µ©Îfl ◊¥ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷
◊¥ …Âı. ’fl_÷ ÿı‰÷α˘‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© fi ˢ› ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ’HÎ fi ˢ› ÷˘ µ©Îfl fiËŸ
◊Λ.
ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎfi˘ ÿ˘Ê ±ı »ı ¿ı, ÷ıfi_ Œ‚ ±_÷‰Î‚_ ±◊ν÷Ô˚ fiΉÎfi ˢ› »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÿı‰÷α˘
’˘÷ı ‹›Î˝Ïÿ÷ ±Ï‘¿Îfl ‘flΉı »ı. ÷ı◊Ì …ı ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı ±S’⁄Ï©fiÎ
»ı. Ωı ÷ı ±S’⁄Ï©‰Î‚Î fi ˢ÷ ÷˘ fiΉÎfi Œ‚ ±Î’fiÎflÎ ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿ı‹ ¿fl÷ ? ¤√‰ÎfifiÌ
… µ’ÎÁfiÎ ¿fl÷Î ±◊‰Î ÿı‰÷α˘‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© flά÷Î. ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ÷˘ ±I›_÷ Á√‹ »ı. ÷ı‹Î_ ωϑ,
Ïfi›‹, ’Ïfll‹fiÌ …wfl fi◊Ì. ÷ı‹Î_ ÷˘ ‹ÎhÎ ¤Î‰ … ‹A› »ı. ’fl_÷ ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ Ïø›Î, ωϑ
±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‹A› »ı.
‹fiW›fiı Á_ÁÎflfiÌ √‹ı ÷ıÀ·Ì ωzα˘fi_, ¿‚Î-¿˙ÂS› ‰√ıflıfi_ iÎÎfi ◊¥ Ω› ÷˘ ’HÎ ÷ı “±S’‹ı‘Δ (÷E»
534 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

⁄Ï©‰Î‚˘) … »ı. ÷ı iÎÎfi ‰ÎV÷‰‹Î_ ±iÎÎfifiı ºœ ¿flfiÎfl_ »ı. ’fl_÷ …ıHÎı ¤√‰Îfifiı ΩHÎÌ ·Ì‘Î »ı, ÷ıfiı ¿˘¥
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ωzÎ, ¿‚Î-¿˙ÂS› ‰√ıflıfi_ iÎÎfi fi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı “Á‰˝Ï‰÷Ô˚” (⁄‘_ … ΩHΉΉ΂˘) »ı (√Ì÷Î-15/19)
óáó
Á_⁄_‘ ó Ωı¿ı ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ Œ‚ ÁÌÏ‹÷ ±fiı ±_÷‰Î‚_ ˢ› »ı, »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›˘ ÷ı‹Î_ ¿ı‹
√_«‰Î¥ Ω› »ı, ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿ı‹ fi◊Ì ¿fl÷Î? ó ±ıfi˘ µkÎfl ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
±T›@÷_ T›„@÷‹Î’¯Î_ ‹L›L÷ı ‹Î‹⁄©›— –– 24––
’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ÎT››‹fik΋‹Ô˚ –– 24––
±⁄©›— = ±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘ ¤Î‰‹Ô˚ = ¤Î‰fiı ‹Î‹Ô˚ = ‹… Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi
‹‹ = ‹ÎflÎ ±ΩfiL÷— = fiÏË ΩHÎ÷Πˢ¥ ’fl‹ÎI‹Îfiı
’fl‹Ô˚ = ’fl‹, ±T›@÷‹Ô˚ = ±T›@÷ ±◊ν÷Ô˚ T›„@÷‹Ô˚ = ‹fiW›fiÌ …ı‹ ÂflÌfl
±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ (±fiı) ‹fi-≥„Lƒ›˘◊Ì ’fl ±Î’¯Î‹Ô˚ = ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘
±fik΋ԋ˚Ô = Á‰˝lıWÃÔ (±ı‰Î) ‹L›L÷ı = ‹Îfiı »ı.
ÀÌ¿Î ó “±T›@÷_ T›„@÷‹Î’¯Î_... ‹‹ÎT››- ω‹¬ ⁄fiÌ √›Î. Ωı¿ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ◊Ì ±·√ fi◊Ì ◊¥
‹fik΋‹Ô˚” ó …ı ‹fiW›˘ ⁄Ï©ËÌfi »ı ±fiı …ı‹fiÌ ‹Îfl΋Î_ ¿÷Î ÷◊Î Ë_ ’HÎ ÷ı±˘fiÎ◊Ì ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘,
l©Î¤„@÷ fi◊Ì, ÷ı±˘ ±S’‹Ï÷fiı ¿ÎflHÎı ±◊ν÷Ô˚ ÷˘’HÎ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fi_ iÎÎfi œ_¿Î¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘
Á‹…‰ÎfiÌ ∂HÎ’fiı ¿ÎflHÎı ‹fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW›fiÌ …ı‹ ÿı‰÷α˘fiÌ ÷flŒ ±Î¿Êν› »ı. Ωı ÷ı±˘ ‹fiı ΩHÎÌ ·ı÷
±T›@÷◊Ì T›@÷ ◊‰Î‰Î‚˘ ±◊ν÷Ô˚ …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚˘ ÷˘ ’»Ì ¿ı‰‚ ‹Îv_ … ¤…fi ¿fl÷.
‹Îfiı »ı. ‹Îfl˘ …ı ±Ï‰fiÎÂÌ ±T››¤Î‰ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÎ◊Ì (1) ⁄Ï©‹Îfi ‹fiW›˘ ÷ı ˢ› »ı, …ı±˘ ¤√‰Îfifiı
‰‘Ìfiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ˢ¥ … fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı …ı V◊‚, ÂflHÎı Ω› »ı. ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı … Á‰˘˝’flÌ ‹Îfiı »ı.
¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl’ÒHν flËÌfiı ±ı ⁄‘Î◊Ì (2) ±S’‹Ï÷‰Î‚Î ‹fiW›˘ ÷ı ˢ› »ı, …ı±˘
±÷Ì÷, ÁÿÎ ±ı¿w’ flËı‰Î‰Î‚˘, Ïfi‹˝‚ ±fiı ±Á_⁄© ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı Ω› »ı. ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘fiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ‹˘ÀÎ
»ı ó ±ı‰Î ‹ÎflÎ ±Ï‰fiÎÂÌ ¤Î‰fiı ÷ı±˘ fi◊Ì ΩHÎ÷Î ‹Îfiı »ı, …ı◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ◊˘ÕÌ fi‹˛÷Î ±fiı Áfl‚÷Î flËı »ı.
±fiı ‹Îv_ ±‰÷Îfl ·ı‰Îfi_ …ı ÷΄k‰¿ ¿ÎflHÎ »ı, ÷ıfiı (3) ⁄Ï©ËÌfi ‹fiW›˘ ÷ı ˢ› »ı, …ı±˘ ¤√‰Îfifiı
fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ‹fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ÿı‰÷Î …ı‰Î ’HÎ fi◊Ì ‹Îfi÷Î; ’fl_÷ ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘ …ı‰Î
‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ fi◊Ì ¿fl÷Î, ’fl_÷ ÿı‰÷α˘fiÌ … ‹Îfiı »ı. ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı … Á‰˘˝’flÌ ¿ı ⁄‘Î◊Ì ‹˘ÀÎ ‹Îfiı
µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı. »ı (√Ì÷Î ó 16/14-15). ±Î … hÎHÎı‹Î_ ±_÷fl »ı.
“±⁄©›—” ’ÿfi˘ ±ı ±◊˝ fi◊Ì ¿ı ÷ı‹fi΋Î_ ⁄Ï©fi˘ “’fl_ ¤Î‰¤ΩfiL÷—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ ±…L‹Î,
±¤Î‰ »ı, ’fl_÷ ⁄Ï©‹Î_ ω‰ı¿ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı Á‰˝·˘¿˘fi˘ ¥rfl ˢ‰Î◊Ì ’˘÷ÎfiÌ (‹ÎflÌ)
Á_ÁÎflfiı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ΩHÎ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı ›˘√‹Î›Î◊Ì ≠¿À ◊Ι »\_ ó ±Î
‹Îfi÷Î fi◊Ì. ±Î … ÷ı±˘‹Î_ ⁄Ï©ËÌfi÷Î »ı, ‹Òœ÷Î »ı. ‹ÎflÎ ’fl‹¤Î‰fiı ⁄Ï©ËÌfi ‹fiW› ΩHÎ÷Î fi◊Ì.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎfiı ¿˘¥ flÎ¬Ì fi◊Ì “±fik΋‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’_ÿfl‹Î
¿÷_, ¿Î‹fiÎ flËÌ fi◊Ì Â¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ¿Î‹fiÎ ’Ëı·Î_ ±K›Î›‹Î_ …ıfiı ZÎfl◊Ì ±÷Ì÷ ±fiı ±ZÎfl◊Ì µk΋ ⁄÷ÎT›˘
fi Ë÷Ì ±fiı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ⁄Îÿ ’HÎ ¿Î‹fiÎ flËı÷Ì fi◊Ì. »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıfiÎ◊Ì µk΋ ⁄ÌΩı ¿˘¥ »ı … fiÏË, ±ı‰Î
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì, »÷Î_ ’HÎ ÷ıfi˘ I›Î√ ‹ÎflÎ ±fik΋ ¤Î‰fiı ÷ı±˘ fi◊Ì ΩHÎ÷Î.
fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î ó ±ı … ±S’⁄Ï©’b_ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
‹ÎflÎ V‰w’fiı fi ΩHΉÎ◊Ì ÷ı±˘ ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ
µ’ÎÁfi‹Î_ ·Î√Ì √›Î ±fiı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±Î («˘‰ÌÁ‹Î) f·˘¿fi˘ ±◊˝ ¿ıÀ·Î¿ ±ı‰˘ ¿flı
¿Î‹fi΋Î_ ·Î√Ì …‰Î◊Ì ÷ı ⁄Ï©ËÌfi ‹fiW›˘ ‹ÎflÎ◊Ì »ı ¿ı “(›ı) ±T›@÷_ ‹Î_ T›„@÷‹Î’¯Î_ ‹L›÷ı (÷ı)
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 535

±⁄©›—” ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ÁÿÎ ÏfiflοÎfl flËı‰Î‰Î‚Î ‹fiı ÏfiflοÎfl »ı ±fiı ≠F‰Ï·÷ ⁄fi‰Î◊Ì ÁοÎfl »ı, ‰√ıflı‰√ıflı.
¿ı‰‚ ÁοÎfl ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ Ïfi⁄˝Ï© »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ±Î flÌ÷ı ¤˙Ï÷¿ V≤ÏpfiÎ_ ’HÎ ⁄LÔfiı w’˘ ˢ› »ı ±fiı
±T›@÷, Ïfiω˝¿Îfl ±fiı ÏfiflοÎfl V‰w’fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ⁄LÔfiı ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ⁄ı fi◊Ì Ë˘÷Î_. ÁοÎfl
⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î¿ ±ı‰˘ ±◊˝ ¿flı »ı ¿ı “(›ı) T›„@÷‹Î’¯Î_ ◊÷Î_ ÏfiflοÎfl‹Î_ ¿˘¥ ⁄Α fi◊Ì ±Î‰÷˘ ±fiı ÏfiflοÎfl
‹Î‹Ô˚ ±T›@÷_ ‹L›÷ı (÷ı) ±⁄©›—” ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ±‰÷Îfl ◊÷Î_ ÁοÎfl‹Î_ ¿˘¥ ⁄Α fi◊Ì ±Î‰÷˘. ’»Ì ’fl‹ÎI‹Îfiı
·¥fiı ÷Îfl˘ ÁÎflÏ◊ ⁄fiı·˘ »\_ ó ±ı‰Î ‹fiı ¿ı‰‚ ÏfiflοÎfl ÁοÎfl ±fiı ÏfiflοÎfl ⁄LÔfiı ◊‰Î‹Î_ ¢ ⁄Α »ı? ±◊ν÷Ô˚
‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ Ïfi⁄˝Ï© »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ Á‰˝lıWÔÃ- ¿˘¥ ⁄Α fi◊Ì. ÷ı±˘ ÁοÎfl ’HÎ »ı ±fiı ÏfiflοÎfl
±Ï‰fiÎÂÌ ¤Î‰fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ’HÎ »ı, Á√HÎ ’HÎ »ı ±fiı Ïfi√˝HÎ ’HÎ »ı.
µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ±◊˘˝‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ±◊˝ ⁄flÎ⁄fl fi◊Ì. √Ì÷Î ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl, Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ ó ⁄LÔfiıfiı
¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰˘ ±◊˝ ‹Îfi÷Î_ ¿ı‰‚ ÏfiflοÎflfiı ‹Îfi‰Î‰Î‚Î ‹Îfiı »ı. fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı
ÁοÎflw’fiÌ ±fiı ÁοÎflw’fiÎ µ’ÎÁ¿˘fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿flÂı ±fiı “±T›@÷‹ÒÏ÷˝” ¿èÎÎ »ı. «˘◊Î ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_
¿ı‰‚ ÁοÎflfiı ‹Îfi‰Î‰Î‚Î, ÏfiflοÎflw’fiÌ ±fiı ÏfiflοÎfl ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı Ë_ ±…L‹Î ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠√À ◊Ι
w’fiÎ µ’ÎÁ¿˘fiÌ Ïfi_ÿÎ ¿flÂı. ±Î ⁄‘_ ±ı¿ÿıÂÌ’b_ … »ı. »\_, ±Ï‰fiÎÂÌ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ±_÷‘νfi ◊¥ Ω™ »\_
M≤J‰Ì, …‚, ÷ı… ‰√ıflı ÷˘ ‹ËΤÒ÷˘ »ı, ¿ı …ı ωfiÎÂÌ ±fiı ⁄‘Îfi˘ ¥rfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ÎiÎΒη¿ (’hÎ
±fiı ω¿ÎflÌ »ı, ÷ı±˘ ’HÎ ⁄O⁄ı Ω÷fiÎ_ ˢ› »ı ó ±fiı ÏÂW›) ⁄fiÌ Ω™ »\_. ±Î◊Ì ÏfiflοÎfl ˢ‰Î »÷Î_
V◊Ò‚ ±fiı ÁÒZ‹. …ı‹¿ı V◊Ò‚w’ı M≤J‰Ì ÁοÎfl »ı ±fiı ÁοÎfl ◊‰Î‹Î_ ±fiı ÁοÎfl ˢ‰Î »÷Î_ ÏfiflοÎfl ◊‰Î‹Î_
’fl‹Îbw’ı ÏfiflοÎfl »ı; …‚ ⁄flŒ, ⁄_ÿ, ‰Îÿ‚ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±_÷fl fi◊Ì ±Î‰÷_. ±ı‰Î
‰fl΂w’ı ÁοÎfl »ı ±fiı ’fl‹Îbw’ı ÏfiflοÎfl »ı; ÷ı… ¤√‰ÎfifiÎ V‰w’fiı fi ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı ·˘¿˘ ±ı‹fiÎ
(±„BÔfi÷k‰) ·Î¿ÕÎ ±fiı ÿ̉ÎÁ‚Ì‹Î_ flËı÷_ ˢ¥fiı ωʛ‹Î_ Ω÷Ω÷fiÌ ¿S’fiα˘ ¿›Î˝ ¿flı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¤√‰Îfi T›@÷ ’HÎ »ı ±fiı ±T›@÷ ’HÎ »ı, ·˙Ï¿¿ ’HÎ »ı ±fiı ±·˙Ï¿¿ ’HÎ »ı ó
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î-7/19), “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” (√Ì÷Î ó 9/19) ’fl_÷ ⁄Ï©ËÌfi ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ÷ı
≠ÎHÎ̱˘fiÌ …ı‹ ±T›@÷◊Ì T›@÷ ◊‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ ·˙Ï¿¿ (…L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚Î) ‹Îfiı »ı, …ıfiÎ ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ »ı ó
±T›@÷ÎÿÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi T›@÷‹K›ÎÏfi ¤Îfl÷ – ±T›@÷Ïfi‘fiÎL›ı‰ ÷hÎ ¿Î ’Ïflÿı‰fiÎ ––
(√Ì÷Î ó 2/28)
“Ëı ¤Îfl÷ ! ⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘ …L‹ ’Ò‰ı˝ ±≠√À Ë÷Î_ ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì ’HÎ ±≠√À ◊¥ …fiÎfl »ı,
÷ı◊Ì ÷ı‹Î_ ¢¿ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ … @›Î_ »ı ?
¤√‰Îfi ‹fiW›fiÌ …ı‹ ±T›@÷◊Ì T›@÷ fi◊Ì ◊÷Î, ⁄S¿ı ±T›@÷ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ T›@÷ ◊Λ »ı ±fiı
T›@÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±T›@÷ flËı »ı.
“’fl‹Ô˚” ó ¤√‰Îfi ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı l©Î ’HÎ ±Î’ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ Œ‚
±Î’ı »ı ó ±Î ¤√‰Îfifi˘ ’fl‹ ±◊ν÷Ô˚ ’ZÎ’Î÷flÏË÷ ¤Î‰ »ı.
“±T››‹” ó ÿı‰÷α˘ ÁÎ’ıZÎ ±Ï‰fiÎÂÌ (±‹fl) »ı, Á‰˝◊Î ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì. ’fl_÷ ¤√‰Îfi Ïfifl’ıZÎ ±Ï‰fiÎÂÌ
»ı. ÷ı‹fiÎ …ı‰˘ ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄ÌΩı ¿˘¥ fi◊Ì ±fiı ¿˘¥ ◊Âı ’HÎ fiËŸ.
“±fik΋‹Ô˚” ó ¤√‰Îfi ≠ÎHÎÌ ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ≥E»ı »ı ó ±Î ¤√‰Îfifi˘ Á‰˝lıWà ¤Î‰ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì lıWÃ
⁄ÌΩı ¿˘¥ ¤Î‰ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘.
óáó

Á_⁄_‘ ó ¤√‰Îfifiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ‹Îfi‰Î‹Î_ Â_ ¿ÎflHÎ »ı? ±ıfiÎ ±_√ı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
fiÎËo ≠¿Î— Á‰˝V› ›˘√‹Î›ÎÁ‹ÎT≤÷— –– 25––
‹Òœ˘û›_ fiÎϤΩfiÎÏ÷ ·˘¿˘ ‹Î‹…‹T››‹Ô˚ –– 25––
536 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±›‹Ô˚ = ±Î …ı ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌfiı Á‹ÎT≤÷— ‰Õı ÁÎflÌ flÌ÷ı

‹Òœ— = ±iÎÎfiÌ fi, = ÁÎflÌ ’ıÃı ΩHÎ÷˘ œo¿Î›ı·˘
·˘¿— = …fiÁ‹ÿΛ ±Ï¤ΩfiÎÏ÷ (‹Îfi÷˘) fi◊Ì, ±Ë‹Ô˚ = Ë_
‹Î‹Ô˚ = ‹… Á‰˝V› = ÷ı Á˙fiÌ Á΋ı ≠¿Î— = ≠√À
±…‹Ô˚ = ±…L‹Î (±fiı) ›˘√‹Î›Î- = ’˘÷ÎfiÌ ›˘√‹Î›Î fi = fi◊Ì ◊÷˘.
ÀÌ¿Î ó “‹Òœ˘û›_ fiÎϤΩfiÎÏ÷ ·˘¿˘ ‹Î‹…‹T››‹Ô”˚ ±fiı ÷ıfiÎ CÎflfi˘ ÿfl‰ÎΩı ’HÎ ¬˘·Ì ¿ı »ı Ωı ±ı
ó Ë_ ±… (±…L‹Î) ±Ï‰fiÎÂÌ »\_ ±◊ν÷Ô˚ …L‹-‹flHÎ◊Ì ‹ÎHÎÁ ’˘÷ÎfiÎ CÎflfi˘ ÿfl‰ÎΩı fi ¬˘·ı ÷˘ flÎΩ ±ı
flÏË÷ »\_. ±Î‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ Ë_ ≠√À ±fiı ±_÷‘νfi ÿfl‰ÎΩfiı ÷˘ÕÌ ’HΠ¿ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ≠ÎHÎÌ
◊‰ÎfiÌ ·Ì·Î ¿v_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ±… (±…L‹Î) ˢ‰Î ’˘÷ÎfiÌ ‹Òœ÷Îfiı ÿÒfl ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› V‰w’fiı ΩHÎÌ
»÷Î_ ’HÎ ±‰÷Îfl ·™ »\_. …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ›˝ ¤√‰Îfi µÿ› ¿ı »ı. ’fl_÷ Á‰˝◊Î ¤√‰÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ
◊Λ »ı ÷˘ ±Î’HÎÌ Á΋ı ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı ±V÷ ¿Ú’Î◊Ì … ◊¥ ¿ı »ı. ¤√‰Îfi …ıfiı …HÎΉ‰Î ≥E»ı
◊Λ ÷˘ ±Î’HÎÎ_ fiıh΢◊Ì ±˘{· ◊¥ Ω› »ı, »\’Î¥ »ı, ÷ı … ÷ı‹fiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı.
Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Ë_ ¿ı‰‚ ≠√À ±fiı ±_÷‘νfi “Á˘¥ Ωfi¥ …ıÏË ÿıË …fiÎ¥” (‹ÎfiÁ 2/127/2).
◊‰ÎfiÌ ·Ì·Î ¿v_ »\_. …ı±˘ ‹fiı ±Î flÌ÷ı …L‹-‹flHÎ◊Ì Ωı ‹fiW› Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı ÂflHÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ¤√‰Îfi
flÏË÷ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ÷˘ iÎÎfiÌ »ı (√Ì÷Î ó 10/3, ±iÎÎfifiı ’HÎ ÿÒfl ¿flÌ ÿı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Î›Îfiı ’HÎ
15/19). ’fl_÷ …ı±˘ ‹fiı ÁΑÎflHÎ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ …ı‹ ÿÒfl ¿flÌ ÿı »ı.
…L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚˘ ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘ ‹Òœ »ı (√Ì÷Î ó “fiÎË_ ≠¿Î— Á‰˝V› ›˘√‹Î›ÎÁ‹ÎT≤÷—” ó ±ı
9/11). ⁄‘ÎfiÌ Á΋ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ‹Òœ Á‹ÿΛfiÌ Á΋ı Ë_ ¤√‰ÿw’ı
¤√‰Îfifiı ±… ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ fi ‹Îfi‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ≠√À fi◊Ì ◊÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ‹fiı ±…-±Ï‰fiÎÂÌ
±ı »ı ¿ı, ‹fiW›fiÌ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı …ı ÁË… ±ÎI‹Ì›÷Î ¤√‰ÿÔ˚w’ı ΩHΉΠ±◊‰Î ‹Îfi‰Î … fi◊Ì ≥E»÷Î, ’fl_÷
»ı, ÷ıfiı ¤Ò·Ìfiı ÷ıHÎı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ¿ı “±Î ÷ı±˘ ‹fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÌ ±‰Ëı·fiÎ ¿flı
ÂflÌfl … Ë_ »\_ ±fiı ±Î ÂflÌfl ‹Îv_ »ı.” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiÌ Á΋ı Ë_ ’˘÷ÎfiÎ ¤√‰÷Ô˚V‰w’ı ¿ı‰Ì
÷ıfiÌ Á΋ı ’flÿ˘ ±Î‰Ì √›˘, …ıfiÎ◊Ì ÷ı ¤√‰Îfifiı ’HÎ flÌ÷ı ≠√À ◊Ι? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı±˘ ‹fiı ±…-
’˘÷ÎfiÌ …ı‹ … …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚Î ‹Îfi‰Î ·ÎB›˘. ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ΩHÎ÷Î, ’fl_÷ ‹fiı …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚˘
‹Òœ ‹fiW›˘ ‹fiı ±… ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘fiÌ Á΋ı Ë_ ’˘÷ÎfiÌ ›˘√‹Î›Î◊Ì »^’˘
÷ı±˘fiÎ fi ΩHΉ΋Î_ ⁄ı ¿ÎflH΢ »ı ó ±ı¿ ÷˘ ‹Îv_ flË_ »\_ ±fiı Á΋ÎL› ‹fiW›˘ …ı‰˘ … flË_ »\_. ’fl_÷
›˘√‹Î›Î◊Ì »\’_ flËı‰_ ±fiı ±ı¿ ÷ı±˘fiÌ ‹Òœ÷Î. …ı‹¿ı, …ı±˘ ‹fiı ±…, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ¥rfl
¿˘¥ ÂËıfl‹Î_ ¿˘¥fi_ ±ı¿ CÎfl »ı ±fiı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ CÎfl‹Î_ ‹Îfiı »ıı ±fiı ‹Îfl΋Î_ l©Î-ωrÎÁ flάı »ı, ÷ı±˘fiÎ
⁄_‘ »ı ÷◊Î ÂËıflfiÎ_ ÷‹Î‹ CÎfl˘ ÂËıflfiÎ ¿˘À (Ï¿S·Î)‹Î_ ¤Î‰˘fiÎ ±fiÁÎfl Ë_ ÷ı±˘fiÌ Á΋ı ≠√À flË_ »\_.
⁄_‘ »ı. Ωı ÷ı ‹fiW› ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î ≥E»ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¤√‰ÎfifiÌ ›˘√‹Î›Î ωϫhÎ, ω·ZÎHÎ ±fiı
CÎfl‹Î_◊Ì ÷˘ fiÌ¿‚Ì Â¿ı »ı, ’fl_÷ ÂËıflfiÎ ¿˘À‹Î_◊Ì ±·˙Ï¿¿ »ı. ‹fiW›˘fi˘ ¤√‰ÎfifiÎ ≠I›ı …ı‰˘ ¤Î‰ ˢ›
fiÌ¿‚‰_ ±ı ÷ıfiÎ ËÎ◊fiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. ËÎ, Ωı ±ı ÂËıflfi˘ »ı, ÷ıfiı ±fiÁÎfl … ÷ı±˘ ›˘√‹Î›Î-Á‹ÎT≤kÎ ¤√‰Îfifiı
flÎΩ ≥E»ı ÷˘ ±ı ¿˘ÀfiÎ ÿfl‰ÎΩ ’HÎ ¬˘·Ì ¿ı »ı ÿı¬ı »ı.1
1. (1) ‹S·Îfi΋ÂÏfiL≤˝HÎÎ_ fifl‰fl— VÔhÎÌHÎÎ_ V‹fl˘ ‹ÒÏ÷˝‹ÎfiÔ˚ √˘’ÎfiÎ_ V‰…fi˘ûÁ÷Î_ ÏZÎÏ÷¤Ω_ ÂÎV÷Î V‰Ï’h΢— ÏÂÂ— –
Q≤I›¤˘˝…’÷ıω˝flÎÕωÿÊÎ_ ÷k‰_ ’fl_ ›˘Ï√fiÎ_ T≤WHÎÌfiÎ_ ’flÿı‰÷ıÏ÷ ωÏÿ÷˘ flï_ √÷— ÁÎ√˛…— ––
(lÌ‹§Î. 10/43/17)
…ı Á‹›ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ⁄·fl΋∞fiÌ ÁÎ◊ı fl_√¤ÒÏ‹‹Î_ ’‘Λν, ÷ı Á‹›ı ÷ı±˘ ’Ëı·‰Îfi˘fiı ‰Ø¿Ã˘fl-ÂflÌfl, ÁΑÎflHÎ
‹fiW›˘fiı fiflflIÔfi, VÔhÎ̱˘fiı ‹ÒÏ÷˝‹Îfi ¿Î‹ÿı‰, √˘’˘fiı V‰…fi, ÿp flÎΩ±˘fiı ÏÂZÎÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÂÎÁ¿, ‹Î÷ÎÏ’÷Î Á‹Îfi
‹˘Àα˘ ±fiı T≤©˘fiı ÏÂÂ, ¿_Áfiı Q≤I›, ±iÎÎfi̱˘fiı ωflÎÀ, ›˘√̱˘fiı ’fl‹÷k‰ ±fiı ¤@÷ÏÂfl˘‹ÏHÎ T≤„WHΉ_Â̱˘fiı
’˘÷ÎfiÎ ≥pÿı‰ …HÎΛÎ.
(2) Ï…LË ¿ıÓ flËÌ ¤Î‰fiÎ …ˆÁÌ – ≠¤ ‹ÒflÏ÷ Ï÷LË ÿı¬Ì ÷ˆÁÌ –– (‹ÎfiÁ 1/241/2)
f·˘¿ 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 537

±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı±˘ ‹fiı ±…- ±ÎÏÿ »\_. …ı‹¿ı ⁄΂¿ ’˘÷ÎfiÎ Ï’÷ÎfiÎ …L‹fiı ¿ı‰Ì
±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ΩHÎ÷Î, ÷ı±˘ ‹Òœ »ı ±fiı ÿÁ‹Î flÌ÷ı ÿı¬Ì ¿ı »ı? ¿ı‹¿ı ±ı ÷ı Á‹›ı ’ıÿÎ … fiˢ÷˘
±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ◊›˘. ±Î◊Ì ÷ıfi_ Ï’÷ÎfiÎ …L‹fiı fi ΩHΉ_ ±ı ÿ˘Ê
‹ËÏÊ˝±˘ ‹ÎflÎ ≠¤Î‰fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ±Î ±_√ı Â_¿Î fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ≠√À ◊‰ÎfiÎ Ëı÷±˘fiı
◊Λ ¿ı ¤√‰Îfifiı ±…-±Ï‰fiÎÂÌ fi ΩHΉΠ±fiı ’ÒflÎ fi ΩHΉΠ±ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘fiı ‹ÎÀı ¿˘¥
±ı‹fiÎ ≠¤Î‰fiı fi ΩHΉ˘ ó ±Î ⁄LÔfiı ‰Î÷˘ ÷˘ ±ı¿ ÿ˘Ê fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÎ ≠√À ◊‰Îfiı ¿˘¥ Á‰˝◊Î ΩHÎÌ
… ◊¥ √¥; ’fl_÷ ±ËŸ fi ΩHΉΉ΂α˘fiı ‹Òœ ¿èÎÎ … fi◊Ì Â¿÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı I›Î_ ÿı‰÷α˘ ±fiı
»ı ±fiı I›Î_ ÷ı‹fiı ‹Òœ fi◊Ì ¿èÎÎ, ±ı‰_ ¿ı‹? ±Îfi_ ‹ËÏÊ˝±˘fiı ‹Òœ fi◊Ì ⁄÷ÎT›Î. ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ±…-
Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ≠¤Î‰fiı ±◊ν÷Ô˚ ≠√À ±Ï‰fiÎÂÌ ΩHÎÌ Â¿ı »ı ±fiı ‹ÎfiÌ Â¿ı »ı. Ωı ÷ı±˘
◊‰Îfiı fi ΩHΉ˘ ±ı ÿ˘Ê fi◊Ì; ¿ı‹¿ı I›Î_ ¤√‰Îfifiı ¤√‰Îfifiı ±…-±Ï‰fiÎÂÌ fiÎ ‹Îfiı ÷˘ ±ı ÷ı±˘fi˘ ÿ˘Ê
’˘÷ı ¿èÎ_ »ı ¿ı Ë_ ⁄‘Ì flÌ÷ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘fi˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiı ±ËŸ ‹Òœ ¿èÎÎ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — …ı ⁄Ï©ËÌfi ‹fiW›˘ ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ¿Î‚‹Î_ ⁄‘Î_fiÌ Á΋ı
≠√À ◊÷Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ, ÷ı‹fiÌ Á΋ı ≠√À ◊÷Î fi◊Ì.
- ›ı ›◊΋Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 4/11) ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi ±≠√À flËı‰Î ≥E»÷Î
fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ÷ı‹fiı ‹Îfi÷Î fi◊Ì ÷ı‹fiÌ Á΋ı ±ı ¿¥ flÌ÷ı ≠√À ◊Λ ?
±‰÷Îfl¿Î‚‹Î_ ¤√‰Îfi ·˙Ï¿¿w’‹Î_ ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÿÎ ±·˙Ï¿¿ … flËı »ı, ’fl_÷ flÎ√-¶ıÊfiı
¿ÎflHÎı ±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘fiı ¤√‰Îfi ±iÎÎfiÌ ÿı¬Î› »ı. ±◊Î÷˚ ¤√‰Îfiw’ı fi ÿı¬Î÷Î_ ‹fiW›w’ı ÿı¬Î› »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı±˘ ¤√‰Îfifiı ±…-±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ÷ı±˘fiÌ … Á΋ı ‹Î›Îfi˘ ’flÿ˘ flËı »ı, ’fl_÷
¤√‰ÎfifiÌ Á΋ı ÷ı ’flÿ˘ fi◊Ì flËı÷˘ ó ±ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.

‰ıÿÎËo Á‹÷Ì÷ÎÏfi ‰÷˝‹ÎfiÎÏfi «Î…\˝fi –– 26––

¤Ï‰W›ÎÏHÎ « ¤Ò÷ÎÏfi ‹Î_ ÷ ‰ıÿ fi ¿çfi –– 26––
±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! « = ±fiı ÷ = ’fl_÷
¤Ò÷ÎÏfi = …ı ≠ÎHÎÌ ¤Ï‰W›ÎÏHÎ = ¤Ï‰W›‹Î_ ◊fiÎfl ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
Á‹÷Ì÷ÎÏfi, = ’Ò‰ıÛ ◊¥ √›ı·Î (±Î ⁄‘Î ¿çfi = ¿˘¥ ’HÎ (¤„@÷
« ±fiı ≠ÎHÎ̱˘fiı ÷˘) ωfiÎfi˘ ‹ÎHÎÁ)
‰÷˝‹ÎfiÎÏfi = ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ fi = fi◊Ì
Ë›Î÷ »ı ‰ıÿ = Ωb_ »\_, ‰ıÿ = ΩHÎÌ Â¿÷˘.

ÀÌ¿Î ó “‰ıÿÎË_ Á‹÷Ì÷ÎÏfi... ‹Î_ ÷ ‰ıÿ fi ¿çfi”
ó ±ËŸ ¤√‰Îfiı ≠ÎHÎ̱˘fiı ‹ÎÀı ÷˘ ¤Ò÷, ‰÷˝‹Îfi ±fiı
¤Ï‰W›¿Î‚fiÎ_ hÎHΠωÂıÊH΢ ±ÎM›Î_ »ı; ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı
“±Ë_ ‰ıÿ” ’ÿ˘◊Ì ¿ı‰‚ ‰÷˝‹Îfi¿Î‚fi˘ … ≠›˘√ ¿›˘˝
»ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ ¤Ò÷, ¤Ï‰W›
±fiı ‰÷˝‹Îfi ó ±ı hÎHÎı ¿Î‚ ‰÷˝‹Îfi … »ı. ±Î◊Ì ¤Ò÷fiÎ_
≠ÎHÎÌ Ë˘›, ¤Ï‰W›fiÎ_ ≠ÎHÎÌ Ë˘› ±◊‰Î ‰÷˝‹ÎfifiÎ_ ≠ÎHÎÌ
ˢ› ó ⁄‘Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp±ı ‰÷˝‹Îfi ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi
⁄‘Î_fiı ΩHÎı »ı. ¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi ó ±ı hÎHÎı
¿Î‚ ÷˘ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ºÏp±ı »ı, ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp±ı fiÏË.
…ı‰Ì flÌ÷ı ÏÁfiı‹Î Ωı‰Î‰Î‚α˘fiı ‹ÎÀı ¤Ò÷, ‰÷˝‹Îfi ±fiı
¤Ï‰W›¿Î‚fi˘ ¤ıÿ flËı »ı, ’fl_÷ ÏÁfiı‹ÎfiÌ ÏŒS‹‹Î_ Á‰˝
¿_¥ ‰÷˝‹Îfi … »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ºÏp±ı ¤Ò÷,
‰÷˝‹Îfi ±fiı ¤Ï‰W›¿Î‚fi˘ ¤ıÿ flËı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ
º„WÀ±ı Á‰˝ ¿_¥ ‰÷˝‹Îfi … flËı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘ ¿Î‚fiÌ ±_÷√˝÷ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ¿Î‚◊Ì ±÷Ì÷
538 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
»ı. V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ CÎÀfiÎ, ’ÏflÏV◊Ï÷ ‰√ıflı
⁄ÿ·Î÷Î_ flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi Ëflÿ‹ ÷ı‰Î fiı ÷ı‰Î …
flËı »ı. ¿Î‚fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ iÎÎfi ÁÌÏ‹÷
ˢ› »ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ iÎÎfi ±ÁÌ‹ »ı. ±ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_
’HÎ ¿˘¥ ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿flÌfiı iÎÎfi ‰‘ÎflÌ ·ıÂı ÷˘
÷ı±˘ “›GΩfi ›˘√Ì” ◊Âı ±fiı …ı Á‹›ı …ı ‰V÷fiı ΩHΉÎfiı
≥E»Âı, ÷ı Á‹›ı ÷ı … ‰V÷fiı ÷ı±˘ ΩHÎÂı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi
÷˘ “›@÷ ›˘√Ì” »ı ±◊ν÷Ô˚ ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿›Î˝ ωfiÎ
… ÷ı±˘ ÁC΂Π∞‰˘fiı ±fiı Á¿‚ Á_ÁÎflfiı Á‰˝ Á‹›ı
±Î’˘±Î’ ΩHÎı »ı.
¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹ÎfifiÎ ⁄‘Î ∞‰˘ ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì ¿ÿÌ
±·√ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î. ¤√‰Îfi‹Î_ ’HÎ ±ı ÷οÎ÷
fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘ ∞‰˘◊Ì ±·√ ◊¥ Ω›! ±Î◊Ì ≠ÎHÎÌ
√‹ı I›Î_ flËı, ÷ı±˘ ¿ÿÌ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp◊Ì ±˘{·
fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î_.
“‹Î_ ÷ ‰ıÿ fi ¿çfi”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’Ò‰˝-
f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î ‹Òœ Á‹ÿΛ˘‹Î_◊Ì ‹fiı ¿˘¥ fi◊Ì ΩHÎ÷˘
±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ‹fiı ±… ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ fi◊Ì ‹Îfi÷Î,
’fl_÷ ‹fiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› …ı‰˘ …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚Îı
‹Îfiı »ı, ÷ı ‹Òœ˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì ΩHÎ÷˘, ’fl_÷
Ë_ ⁄‘Î_fiı Ωb_ »\_.
…ı‰Ì flÌ÷ı ‰Î_Áfi˘ ’flÿ˘ ÿfl‰ÎΩ µ’fl ·À¿Î‰Ì
ÿı‰Î◊Ì ±_ÿfl‰Î‚α˘ ÷˘ ⁄ËÎfl‰Î‚α˘fiı Á_’ÒHν flÌ÷ı ÿı¬ı
»ı, ’fl_÷ ⁄ËÎfl‰Î‚Î ¿ı‰‚ ÿfl‰ÎΩ µ’fl ÀŸ√Ήı·Î
’flÿÎfiı … ÿı¬ı »ı, ±_ÿfl‰Î‚α˘fiı fiÏË. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
›˘√‹Î›Î w’Ì ’flÿÎ◊Ì ÁÎflÌ flÌ÷ı ±ÎT≤÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¤√‰Îfifiı ‹Òœ ·˘¿˘ fi◊Ì ÿı¬Ì ¿÷Î, ’fl_÷ ¤√‰Îfi
⁄‘Î_fiı ÿı¬ı »ı.
±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfi F›Îflı ¤Ï‰W›‹Î_
◊‰Î‰Î‚Î_ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ΩHÎı »ı, ÷˘ ¿˘fiÌ ‹„@÷ ◊Âı
±fiı ¿˘HÎ ⁄_‘fi‹Î_ flËıÂı ó ±ı ’HÎ ΩHÎı … »ı; ¿ı‹¿ı
¤√‰Îfifi_ iÎÎfi ÏfiI› »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘ …ı‹fiÌ ‹„@÷fiı
ΩHÎı »ı, ÷ı‹fiÌ ÷˘ ‹„@÷ ◊Âı ±fiı …ı‹fiı ⁄_‘fi‹Î_
ΩHÎı »ı, ÷ı±˘ ⁄_‘fi‹Î_ … flËıÂı. ¤√‰ÎfifiÌ ±Î
Á‰˝iÎ÷Î◊Ì ÷˘ ‹fiW›fiÌ ‹„@÷ ’fl÷_hÎ ◊¥ √¥, ‹fiW›fiÎ
≠›IÔfi◊Ì ÁÎK› fi flËÌ.
±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì
‹fiW›fiı ±_Ï÷‹ …L‹ ±ÎM›˘ »ı. ˉı ±Î …L‹‹Î_ ‹fiW›˘
1. ¿⁄Ën¿ ¿Ïfl ¿vfiÎ fifl ÿıËÌ – ÿı÷ ¥Á Ï⁄fi Ëı÷ ÁfiıËÌ –– (‹ÎfiÁ 7/44/3)
[±K›Î› 7
’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı ±◊‰Î ’÷fi ¿flÌ ·ı ó ±ı ÷ıfiÎ
µ’fl Ïfi¤˝fl flËı »ı (√Ì÷Î ó 7/27; 8/6). ÷ıfiÎ µ©Îfl
±◊‰Î ’÷fifi˘ ÏfiHν› ¤√‰Îfi fi◊Ì ¿fl÷Î.
±Î … ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
±ı‹ ¿èÎ_ »ı ¿ı CÎHÎÎ … …L‹˘fiÎ ±Î ±_Ï÷‹ ‹fiW›-
…L‹‹Î_ …ı “Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” ±ı‰Î ‹Îflı ÂflHÎı
◊Λ »ı, ÷ı ‹ËÎI‹Î ÿ·˝¤ »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_
¿ı ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ±ı V‰÷_hÎ÷Î »ı
¿ı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ±fi_÷ …L‹˘fiÎ Á_Ï«÷ ¿‹˝Á‹ÿΛfi˘
fiΠ¿flÌfiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı, ’˘÷ÎfiÌ ‹„@÷
¿flÌ Â¿ı »ı. Ωı ±ı‹ … ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ¿›_ ≠ÎHÎÌ
¤Ï‰W›‹Î_ ¿_¥ √Ï÷±ı …Âı ó ±ı‰˘ ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’
»ı, ÷˘ ’»Ì ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ‹fiW›fiÌ V‰÷_hÎ÷Î
… fiÏË flËı ±fiı “±Î‹ ¿fl˘”, “±Î‹ fi ¿fl˘” ó ±ı
¤√‰Îfi, Á_÷, ÂÎVÔhÎ, √v ‰√ıflıfi˘ µ’ÿı ’HÎ T›◊˝
…Âı. ±ıfiÎ ÏÁ‰Î› “…ı …ı ‹fiW› …ı …ı ÿı‰÷ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ
¿fl‰Î ≥E»ı »ı, ÷ı ÷ı ÿı‰÷Î ≠I›ı Ë_ ÷ıfiÌ l©Î ºœ
¿flÌ ÿ™ »\_. (±. 7/21) ±fiı “±_÷ Á‹›‹Î_ ‹fiW›˘
…ı …ı ¤Î‰fi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı ÂflÌfl »˘Õı »ı, ÷ı ÷ıfiı ÷ıfiı
… ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı” (±. 8/26) ó ±Î flÌ÷ı µ’ÎÁfiÎ
±fiı ±_÷¿Î·Ìfi V‹flH΋Î_ V‰÷_hÎ÷Î ’HÎ fiÏË flËı, ¿ı
…ı ¤√‰Îfiı ‹fiW›‹ÎhÎfiı ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı.
ωfiÎ ¿ÎflHÎ ¿Ú’Î ¿fl‰Î‰Î‚Î ≠¤ ∞‰fiı ‹fiW›ÂflÌfl
±Î’ı »ı,1 …ıfiÎ◊Ì ±Î ∞‰ ‹fiW›ÂflÌfl ’΋Ìfiı
V‰÷_hÎ÷Î◊Ì ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flÌ ·ı. √Ì÷΋Î_ ±Ï√›Îfl‹Î
±K›Î›fiÎ ÷ıhÎÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı
¿èÎ_ ó “‹›ˆ‰ˆ÷ı ÏfiË÷Η ’Ò‰˝‹ı‰ ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ_ ¤‰
ÁT›ÁÎÏ«fiÔ˚” ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ±ı ’Ëı·ı◊Ì … ‹flÎ¥
«Ò@›Î »ı, ÷_ ¿ı‰‚ ÏfiÏ‹k΋ÎhÎ ⁄fiÌ Ω. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
‹fiW›‹ÎhÎfiı ω‰ı¿ ±fiı µ©ÎflfiÌ ’ÒflÌ Á΋√˛Ì ±Î’Ìfiı
¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ÷_ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ·ı ±◊ν÷Ô˚
’˘÷ÎfiÎ µ©Îfl‹Î_ ÷_ ¿ı‰‚ ÏfiÏ‹÷‹ÎhÎ ⁄fiÌ Ω, ‹ÎflÌ
¿Ú’Î ÷ÎflÌ ÁÎ◊ı »ı. ±Î ‹fiW› ÂflÌfl w’Ì fi˙¿Î ≠ÎMÔ÷
◊›Î »÷Î_ ±fiı (¤√‰Îfi ¿Ëı »ı) ‹ÎflÌ ¿Ú’Îw’Ì ±fi¿>‚
ˉÎfi˘ ÁË›˘√ ‹‚‰Î »÷Î_ …ı ‹fiW› ¤‰ÁÎ√fl‹Î_◊Ì
÷fl÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ı
±ÎI‹ËI›Îfl˘ »ı ó “‹›Îfi¿>·ıfi fi¤V‰÷ıÏfl÷_ ’‹ÎfiÔ˚
¤‰Î„O_‘ fi ÷flı÷Ô˚ Á ±ÎI‹ËΔ (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/20/17).
√Ì÷΋Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı Á‰˝
f·˘¿ 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 539

…√αı Á‹Îfi flÌ÷ı ’Ïfl’ÒHν …\±ı »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ËI›Î ¿ı ó ¿˘¥ fi˘¿flfiı ¿˘¥ ‹ÎÏ·¿ ±ı‹ ¿ËÌ ÿı ¿ı “÷‹ı
fi◊Ì ¿fl÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±Î ‹¿Îfifiı µÃΉÌfiı, ±ı¿ ‹Î≥· Á‘Ì ·¥ …¥fiı flάÌ
(±. 13/28). ±ÎfiÎ◊Ì ’HÎ ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ‹fiW›ÂflÌfl ÿ˘,” ÷˘ ÷ı ±ı ¿Î‹ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘. ⁄Ì∞ ±Á‹◊˝÷Î
≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl, Á΋J›˝, ±ı ˢ› »ı ¿ı ÷ı ¿flÌ ÷˘ ¿ı »ı ±fiı ¿fl‰Îfi_ ≥E»ı
Á‹…, ‰√ıflı ’ÒflÌ Á΋√˛Ì ‹‚ı »ı. ±Î‰˘ ±‹ÒS› ±‰Áfl ’HÎ »ı, »÷Î_ ’HÎ Á‹›Áfl ≠‹Îÿ‰Â fi◊Ì ¿fl÷˘. ±Î
’΋Ìfiı ’HÎ …ı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl fi◊Ì ¿fl÷˘, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Á‹◊˝÷Î ÁΑ¿‹Î_ ±Î‰÷Ì flËı »ı. ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı
ËI›Î ¿flı »ı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì ÷ı …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ ÁΑ¿ ¤√‰Îfifiı ¿Ëı ¿ı “Ëı fiÎ◊! Ë_ ±Î‰˘ ≠‹Îÿ ŒflÌ
»ı. Ωı ±Î ∞‰ ‹fiW›ÂflÌfl ’΋Ìfiı ÂÎVÔhÎ ±fiı ¿ÿÌ fi ¿v_, ±ı‰Ì ‹fiı „@÷ ±Î’˘.”
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰v© fi «Î·ı ÷◊Î ’˘÷Îfiı ‹‚ı·Ì Á΋√˛Ìfi˘ ¤√‰ÎfifiÌ … ±Î’ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfi
›◊Î◊˝ µ’›˘√ ¿flı, ÷˘ ÷ıfiÌ ‹„@÷ V‰÷—ÏÁ© »ı. ±ı‹Î_ ±ı‰˘ Á_¿S’ ¿ÿÌ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Î ¿ı ±Î ∞‰fiÎ
¿˘¥ ωCÔfi ±Î‰Ì … fi◊Ì Â¿÷_. ±ÎÀ·Î …L‹˘ ◊Âı. ±ıÀ·_ … fiÏË, «fl-±«fl ±fi_÷
‹fiW›fiı ‹ÎÀı ±ı ¬ÎÁ ‰Î÷ »ı ¿ı ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ∞‰˘fiı ‹ÎÀı ’HÎ ¤√‰Îfi ±ı‰˘ Á_¿S’ fi◊Ì ¿fl÷Î ¿ı
¿flÌfiı …ı Á΋J›˝, Á‹… ‰√ıflı Á΋√˛Ì ±Î’Ì »ı, ÷ıfi˘ ÷ı‹fiÎ ±fiı¿ …L‹˘ ◊Âı. ËÎ, ±ı ‰Î÷ …wfl »ı ¿ı ‹fiW›fiÎ
Ë_ ÿv’›˘√ fiÏË ¿v_, ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ©Î_÷˘fiÌ Ï‰v© fiÏË ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ’λ‚ ’fl_’flÎ◊Ì ¿‹˝Œ‚˘fiÌ
«Î· ó ±ı‰˘ ±ı ±À· Ïfiç› ¿flÌ ·ı‰˘ ±fiı ÷ı Ïfiç› ¿÷Îfl ·Î√ı·Ì »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı±˘ ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷Î-‹fl÷Î_
µ’fl ºœ flËı‰_. Ωı ’˘÷ÎfiÌ ±Á‹◊˝÷Î◊Ì ¿ÿÌ¿ ÷ıfi˘ flËı »ı. ±ı‰Ì ’fl_’fl΋Î_ ’Õı·Î ∞‰˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ∞‰ ¿˘¥¿
ÿv’›˘√ ’HÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ‹fi‹Î_ ÷ıfi˘ ’»÷Ή˘ ◊¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ±◊‰Î ¿˘¥ ±L› ›˘Ïfi‹Î_ ’HÎ
Ω› ±fiı ¤√‰Îfifiı ¿ËÌ ÿı ¿ı “Ëı fiÎ◊! ‹ÎflÎ◊Ì ¤Ò· ≠¤fiÎ_ ÂflHÎı ◊¥ Ω›, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfiÎ ±fi_÷ …L‹˘fiÎ_
◊¥ √¥, ˉı ±Î‰Ì ¤Ò· ¿ÿÌ fiÏË ¿v_. Ëı fiÎ◊! ‹fiı ’Î’˘fiı fip ¿flÌ ÿı »ı -
±ı‰_ ⁄‚ ±Î’˘, …ı◊Ì ¿ÿÌ ±Î’fiÎ ÏÁ©Î_÷◊Ì Ï‰’flÌ÷ ¿˘ÏÀ Ï⁄≠ ⁄‘ ·Î√gË ΩËÒ ––
fiÎ «Î·.” ÷˘ ÷ıfi_ ≠ΛÏçkÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi ±Î±ın Áflfi ÷…µn figË ÷ÎËÒ ––
’ÎÁı◊Ì ‹ÿÿ ‹‚ı »ı. Áfi‹¬ ˢ¥ ∞‰ ‹˘ÏË …⁄ËŸ ––
‹fiW›fiÌ ±Á‹◊˝÷Î ⁄ı flÌ÷ı ˢ› »ı ó ±ı¿ …L‹ ¿˘ÏÀ ±CÎ fiÎÁgË ÷⁄ËŸ ––
±Á‹◊˝÷Î ±ı ˢ› »ı ¿ı ÷ı ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷˘; …ı‹ (‹ÎfiÁ 5/44/1)
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı, F›Îflı ¤√‰Îfi ⁄‘Î ∞‰˘fiı ΩHÎı … »ı ÷˘ ’»Ì …ı‹fiı ⁄© (⁄_‘Λı·Î)
ΩHÎı »ı ÷ı ÷˘ ⁄© … flËıÂı ±fiı …ı‹fiı ‹@÷ ΩHÎı »ı, ÷ı … ‹@÷ ◊Âı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfifi_ iÎÎfi ÏfiI› »ı ! ±Î
Â_¿Î ‰V÷÷— Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎfiı ·¥fiı (±Î’HÎÌ ºÏp‹Î_) »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi ±fiı ‹ËÎI‹Î ó ⁄_fiıfiÌ
ºÏp‹Î_ Á_ÁÎfl fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”. ±Î’HÎı … ±Ë_¿Îflfiı ¿ÎflHÎı Á_ÁÎflfiı ÁkÎÎ ±fiı
‹ËkÎÎ ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı. ÷ı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î’HÎÌ ¤ÎÊ΋Î_ ¤Ò÷-¤Ï‰W›-‰÷˝‹ÎfifiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. Ωı ÷ı±˘ ±Î’HÎÌ
¤ÎÊ΋Î_ fiËŸ ⁄˘·ı ÷˘ ±Î’HÎı Á‹∞Â_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ? …ı‹ ¿ı ±Î’HÎfiı ±_√˛ı∞ ¤ÎÊΠϬ‰fiÎfl Ωı ±_√˛ı∞ ¤ÎÊ΋Î_
… ⁄˘·ı ÷˘ ±Î’HÎı ±_√˛ı∞ ÂÌ¬Ì … fiËŸ ¿̱ı.
¤√‰Îfifi_ iÎÎfi ÏfiI› »ı. Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰ÎfifiÎ iÎÎfifiÎ ±_÷√˝÷ »ı. ÷ı‹fiÎ iÎÎfi◊Ì ⁄ËÎfl ¿Î_¥ … fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÎ
iÎÎfi‹Î_ ÷ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› ¿Â_ … fi◊Ì. “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿„G«ÿ„V÷” (√Ì÷Î ó 7/7). ∞‰ı … ±Ë‹Ô˚fiı ¿ÎflHÎı (±iÎÎfi)
◊Ì …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ flÎA›_ »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷” (√Ì÷Î ó 7/5) ±Î◊Ì ⁄_‘fi ±fiı ‹˘ZÎ ∞‰fiÎ … ⁄fiΉı·Î
»ı. ÷k‰◊Ì fi ⁄_‘fi »ı, fi ‹˘ZÎ; ’fl_÷ ¿ı‰· ’fl‹ÎI‹Î … »ı.1
⁄ı ‰Îfl “«” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ¿Î· V◊Î›Ì fi◊Ì. fi ¤Ò÷¿Î‚ ÁÿÎ flËı »ı, fi ‰÷˝‹Îfi
ÁÿÎ flËı »ı fi ¤Ï‰W› ÁÿÎ flËı »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÿÎ flËı »ı. …ı‹ ¤Ò÷¿Î‚ ±fiı ¤Ï‰W›¿Î‚ ±I›Îflı fi◊Ì,
1. fi Ïfifl˘‘˘ fi «˘I’ÏkÎfi˝ ⁄©˘ fi « ÁΑ¿ – fi ‹‹ZÎfi˝ ‰ˆ ‹@÷ ¥I›ıÊÎ ’fl‹Î◊˝÷Î –– (±ÎI‹˘’ÏfiÊÿ ó 31)
fi ≠·› »ı ±fiı fi µI’ÏkÎ »ı, fi ⁄© »ı ±fiı fi ÁΑ¿ »ı, fi ‹‹ZÎ »ı ±fiı fi ‹@÷ »ı ó ±Î … ’fl‹Î◊˝÷Î ±◊ν÷Ô˚
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ »ı.”
540 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

÷ı … ≠‹ÎHÎı ‰÷˝‹Îfi¿Î‚ ’HÎ fi◊Ì. ¤Ò÷¿Î‚ ±fiı ¤Ï‰W›¿Î‚fiÌ Á_Ï‘fiı … ‰÷˝‹Îfi¿Î‚ ¿Ë̱ı »Ì±ı. ’ÎÏHÎÏfi
ó T›Î¿flHÎfi_ ±ı¿ ÁÒhÎ »ı ó “‰÷˝‹ÎfiÁÎÏ‹M›ı ‰÷˝‹Îfi‰¶Î” (3/3/131) ±◊ν÷Ô˚ ‰÷˝‹Îfi Á΋ÌM› ’HÎ ‰÷˝‹Îfi
…ı‰˘ ˢ› »ı. …ı‹ ¤Ò÷¿Î‚ ‹ÎÀı ¿Ë̱ı »Ì±ı ¿ı, “Ë_ Ë‹HÎÎ_ … ±ÎT›˘ »\_” ±fiı ¤Ï‰W›¿Î‚ ‹ÎÀı ¿Ë̱ı »Ì±ı
“Ë_ Ë‹HÎÎ …¥ flè΢ »\_”
- ±Î ‰÷˝‹Îfi Á΋ÌM› »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ‰÷˝‹Îfi Á΋ÌM›fiı … ‰÷˝‹Îfi¿Î‚ ¿Ë̱ı »Ì±ı. Ωı ‰÷˝‹Îfi¿Î‚ ‰ÎV÷‰‹Î_
ˢ÷ ÷˘ ÷ı ¿ÿÌ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ’ÏflHÎ÷ fi ◊Î÷. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿Î‚ ‰÷˝‹Îfi fi◊Ì ⁄S¿ı ¤√‰Îfi … ‰÷˝‹Îfi »ı. ‹÷·⁄
¿ı …ı ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î› »ı, ÷ı ‰÷˝‹Îfi fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı @›Îflı› ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì ÷ı … ‰÷˝‹Îfi »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı f·˘¿fiÎ
±Îfl_¤‹Î_ ‰÷˝‹Îfi Ïø›Î ±Î’Ì »ı ó “‰ıÿÎË‹˚” (Ë_ Ωb_ »\_). ¤√‰Îfi ¤Ò÷, ¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹Îfi ó ⁄‘΋Î_ Ë_‹ıÂÎ_
‰÷˝‹Îfi »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi‹Î_ fi ¤Ò÷¿Î‚ »ı, fi ¤Ï‰W›¿Î‚ »ı ±fiı fi ‰÷˝‹Îfi¿Î‚ »ı. ¤√‰Îfifi_ ‰÷˝‹Îfi’b_ ¿Î‚fiı
±Î‘Ìfi fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ¿Î·Î÷Ì÷ »ı. ¿Î‚ fi ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ »ı fi ‹ËÎI‹ÎfiÌ ºÏp‹Î_.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı ¿èÎ_ ¿ı ‹fiı ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì ΩHÎ÷_, ÷˘ ¤√‰Îfifiı fi ΩHΉ΋Î_ ‹A›
¿ÎflHÎ Â_ »ı? ±ıfi˘ µkÎfl ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
≥E»Î¶ıÊÁ‹I◊ıfi ¶L¶‹˘Ëıfi ¤Îfl÷ –– 27––
Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi ÁQ‹˘Ëo Á√ıÛ ›Î„L÷ ’fl_÷’ –– 27––
¤Îfl÷ = Ëı ¤fl÷‰_‹Î_ µI’LÔfi ¶L¶‹˘Ëıfi = ¶_¶-‹˘Ëfiı ·Ì‘ı (±fiÎÿ̿΂◊Ì)
’flL÷’ = ÂhÎ÷Î’fi ±…\˝fi! (‹˘ÏË÷) ÁQ‹˘Ë‹Ô˚ = ‹Òœ÷Îfiı ±◊ν÷Ô˚
≥E»Î¶ıÊ- = ≥E»Î (flÎ√) ±fiı Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ …L‹-‹flHÎfiı
Á‹I◊ıfi ¶ıÊ◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î Á√ıÛ = Á_ÁÎfl‹Î_ ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥ flèÎÎ_ »ı.
ÀÌ¿Î ó “≥E»Î¶ıÊÁ‹I◊ıfi... Á√ı˝ ›Î„L÷ ’fl_÷’” ·ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı ±fiı
ó ≥E»Î ±fiı ¶ıÊ◊Ì ¶L¶‹˘Ë ’ıÿÎ ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹˘ÏË÷ ¤√‰Îfi◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¤√‰ÎfifiÌ
◊¥fiı ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰Îfi◊Ì Ï⁄·¿<· ω‹¬ ◊¥ Ω› ÷flŒ «Î·‰Îfi˘ ±‰Áfl … fi◊Ì ‹‚÷˘. @›Îflı¿-@›Îflı¿
»ı ±fiı ω‹¬ ◊‰Î◊Ì ‰Îfl_‰Îfl Á_ÁÎfl‹Î_ …L‹ ·ı »ı. ÷ı ÁIÁ_√fiÌ ‰Î÷˘ ’HÎ ÁÎ_¤‚ı »ı, ÂÎVÔhÎ ’HÎ ‰Î_«ı »ı,
‹fiW›ı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á΄k‰¿ ‰Î÷˘ µ’fl ω«Îfl ’HÎ ¿flı »ı, ‹fi‹Î_ Á΄k‰¿
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΉ΋Î_ ‰Î÷˘ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiı ÁÎflÌ ’HÎ Á‹…ı »ı. »÷Î_
‹˘À<_ ωCÔfi ¿›_ »ı? ±Î ‹fiW›ÂflÌfl ω‰ı¿≠‘Îfi »ı; ’HÎ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ Á_ÁÎfl ≠I›ıfiÎ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı ±ı ‰Î÷
±Î◊Ì ‹fiW›fiÌ ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ’Â-’ZÎ̱˘fiÎ …ı‰Ì ¨ÕÌ ∂÷flı·Ì flËı »ı ¿ı ‹Îflı ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±fi¿>‚÷Î
fi ˢ¥, ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿ ±fiÁÎfl ˢ‰Ì Ωı¥±ı. ’fl_÷ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Ì »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ËÃΉ‰Ì »ı, ±Î ‹Îv_
‹fiW› ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’Ìfiı flÎ√ ±fiı ¬ÎÁ ¿Î‹ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ıfiΠωfiÎ ‹Îfl˘ ∞‰fiÏfi‰Î˝Ë fiÏË
¶ıÊfiı ·Ì‘ı … ≠T≤ÏkÎ ±fiı ÏfiT≤ÏkÎ ¿flı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ıfi_ ◊Λ.” ±Î flÌ÷ı ±ı xÿ›‹Î_ ºœ÷Î◊Ì flÎ√¶ıÊfiı ’¿ÕÌ flάı
’÷fi ◊Λ »ı. »ı; …ı◊Ì ÁÎ_¤‚‰Î, ‰Î_«‰Î ±fiı ω«Îfl ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ
‹fiW›fiÌ ⁄ı ‹fi˘T≤Ïkα˘ »ı ó ±ı¿ ÷flŒ ΩıÕ‰_ ÷ıfiÌ T≤ÏkÎ flÎ√¶ıÊ w’Ì ¶L¶fiı fi◊Ì »˘Õ÷Ì. ±ÎfiÎ◊Ì
±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ◊Ì ËÃΉ‰_. ‹fiW›ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ «Î·Ì fi◊Ì Â¿÷˘.
T≤ÏkÎ ΩıÕ‰ÎfiÌ »ı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì ’˘÷ÎfiÌ T≤ÏkÎ ËÃΉ‰ÎfiÌ ¶L¶˘‹Î_ ’HÎ Ωı ÷ıfi˘ flÎ√ ‹A›w’ı ±ı¿ … ωʛ‹Î_
»ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ÷˘ ≠ı‹ ¿fl‰Îfi˘ »ı ±fiı Á_ÁÎfl◊Ì ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ ÃÌ¿ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Ï⁄S‰‹_√‚fiÌ T≤ÏkÎ
‰ˆflÎB› ¿fl‰Îfi˘ »ı. ’fl_÷ ±Î ⁄LÔfiı T≤Ïkα˘fiı F›Îflı g«÷΋ÏHÎ fi΋fiÌ ‰ıU›Î‹Î_ ·Î√Ì √¥, ÷˘ ÷ı‹fiÌ T≤ÏkÎ
‹fiW› ¿ı‰‚ Á_ÁÎfl‹Î_ … ΩıÕÌ ÿı »ı, I›Îflı ÷ı … ≠ı‹ Á_ÁÎfl◊Ì ÷˘ ËÃÌ … √¥. F›Îflı ‰ıU›Î±ı ±ı‰˘ ≠ËÎfl
±fiı ‰ˆflÎB› ø‹Â— flÎ√ ±fiı ¶ıÊfiÎ_ w’ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ¿›˘˝ ¿ı ó “±Î‰Î ËÎÕ‹Î_ÁfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ÷_ ±Î¿Úp ◊¥
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
√›˘ »ı, ’HÎ Ωı ¤√‰Îfi‹Î_ ±ÎÀ·˘ ±Î¿Úp ◊¥ √›˘
ˢ÷ ÷˘ ÷Îfl˘ µ©Îfl ◊¥ Ω÷.” ±Î ‰Î÷ ÁÎ_¤‚Ì ÷ı‹fiÌ
T≤ÏkÎ ‰ıU›Î‹Î_◊Ì ËÃÌfiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕÎ¥ √¥ ±fiı
÷ı‹fi˘ µ©Îfl ◊¥ √›˘. ±Î … flÌ÷ı √˘’̱˘fi˘
¤√‰Îfi‹Î_ flÎ√ ◊¥ √›˘, ÷˘ ÷ı flÎ√ ’HÎ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Î‰Î‚˘ ◊¥ √›˘. ÏÂÂ’ηfi˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ¶ıÊ
flè΢ ÷˘ ‰ıfl’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ÷ıfi_
¿S›ÎHÎ ◊¥ √›_. ¿_Áfiı ¤√‰Îfi◊Ì ¤› ◊›˘, ÷˘
¤›T≤ÏkÎ◊Ì ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfi_ ’HÎ ¿S›ÎHÎ
◊¥ √›_. ËÎ, ±ı ‰Î÷ …wfl »ı ¿ı ‰ıfl ±fiı ¤›◊Ì
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ÏÂÂ’η ±fiı ¿_Á ¤„@÷fiÎ
±Îfi_ÿfiı fi ·¥ Â@›Î. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ
flÌ÷ı ¤√‰Îfi ÷flŒ ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ‹fiW›fi˘ µ©Îfl
◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ Á_ÁÎfl‹Î_ flÎ√-¶ıÊ, ¿Î‹-ø˘‘, ÁÎv_-
¬flÎ⁄, ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ‰√ıflı ¶L¶˘ flËı‰Î◊Ì ‹Òœ÷Î ºœ
◊Λ »ı ±fiı ‹fiW›fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı.
⁄Ì…\_ ±ı ’HÎ Á‹…‰_ ¿ı ¶L¶◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘
ºœ ◊Λ »ı. F›Îflı ¿Î‹fiÎfiı ·Ì‘ı ‹fi˘T≤ÏkÎfi˘ ≠‰ÎË
Á_ÁÎfl ÷flŒ ‰‚Ì Ω› »ı, I›Îflı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±fi¿>‚÷Î
±fiı ≠Ï÷¿>‚÷Îfiı ·Ì‘ı flÎ√¶ıÊ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿
… ’ÿÎ◊˝ @›Îflı¿ ÁÎfl˘ ·Î√ı »ı, ±fiı @›Îflı¿ ¬flÎ⁄
·Î√ı »ı; @›Îflı¿ ÷ı‹Î_ flÎ√ ◊Λ »ı, @›Îflı¿ ¶ıÊ ◊Λ
»ı, …ı◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ ºœ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfiı ⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ “Ïfi¶˝L¶—” (2/45) ’ÿ ‰Õı
¶L¶flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì »ı. Ïfi¶˝L¶ ’vÊ Á¬’Ò‰˝¿
‹@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “Ïfi¶˝L¶˘ ÏË ‹ËÎ⁄Îˢ Á¬_
⁄L‘ÎI≠‹E›÷ı” (±. 5/3). Á¬ÿ—¬ ⁄‘΋Π¶L¶˘◊Ì
flÏË÷ ◊¥fiı ¤@÷…fi ±Ï‰fiÎÂÌ ’ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı
ó “¶L¶ˆÏ‰‹˝@÷Η Á¬ÿ—¬Á_iΈ√˝E»LI›‹ÒœÎ— ’ÿ‹T››_
÷÷Ô˚” (±. 15/5). ¤√‰Îfiı ¶L¶fiı ‹fiW›fi˘ ¬ÎÁ ÂhÎ
⁄÷ÎT›˘ »ı (±. 3/34). …ı±˘ ¶L¶‹˘Ë◊Ì flÏË÷ ◊Λ
»ı, ÷ı±˘ ºœ‰˛÷Ì ◊¥fiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı (±.
7/28) ±Î ≠‹ÎHÎı √Ì÷΋Î_ ¶L¶flÏË÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ CÎHÎÌ
‰Îfl ±Î‰Ì »ı.
…L‹-‹flH΋Î_ …‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ »ı? ÂÎVÔh΢fiÌ
ºÏp±ı ÷˘ …L‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ ±iÎÎfi »ı; ’fl_÷
Á_÷‰ÎHÎÌfiı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ …L‹‹flHÎfi_ ¬ÎÁ ¿ÎflHÎ
flÎ√fiı ¿ÎflHÎı ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ ÿv’›˘√ »ı. Œ‚ıE»Î’Ò‰˝¿
ÂÎVÔhΠωÏË÷ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±fiı ≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘
ÿv’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÿÎiÎÎωv© ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì
Á÷-±Á÷ ›˘Ïfi±˘fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿı‰÷α˘fiÌ
541
›˘Ïfi, «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi ±fiı fifl¿ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
≠ÎMÔ÷ ’Ïfl„V◊Ï÷fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl‰Î◊Ì Á_‹˘Ë
±◊ν÷Ô˚ …L‹‹flHÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfi˘ Áÿ’›˘√ ¿ı‰Ì
flÌ÷ı ¿fl‰˘? ±Î’HÎfiı …ı ±‰V◊Î ¿ı ’Ïfl„V◊Ï÷ ‹‚Ì »ı,
÷ıfi˘ ÿv’›˘√ fi ¿fl‰Îfi˘ ÏfiHν› ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı “±‹ı
ÿv’›˘√ fiÏË ±◊ν÷Ô˚ ÂÎVÔhÎ ±fiı ·˘¿‹›Î˝ÿÎ◊Ì Ï‰v©
¿Î‹ fiÏË ¿fḻı.” ±Î flÌ÷ı flÎ√flÏË÷ ◊¥fiı ÿv’›˘√
fi ¿fl‰Îfi˘ ÏfiHν› ◊÷Î_ Áÿ’›˘√ ’˘÷ÎfiÌ ‹ı‚ı ◊‰Î
·Î√Âı ±◊ν÷Ô˚ ÂÎVÔhÎ ±fiı ·˘¿‹›Î˝ÿÎfiı ±fi¿>‚ ¿Î‹
◊‰Î ·Î√Âı. F›Îflı Áÿ’›˘√ ◊‰Î ·Î√Âı ÷˘ ÷ıfi_
±Î’HÎfiı ±Ï¤‹Îfi fiÏË ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ÷˘
ÿv’›˘√ fi ¿fl‰Îfi˘ ω«Îfl ¿›˘˝ »ı, Áÿ’›˘√ ¿fl‰Îfi˘
ω«Îfl ÷˘ ±‹ı ¿›˘˝ … fi◊Ì, ’»Ì ±Ï¤‹Îfi ◊Âı ¿ı‰Ì
flÌ÷ı? ±ıfiÎ◊Ì ÷˘ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ I›Î√ ◊¥ …Âı. F›Îflı
±‹ı Áÿ’›˘√ ¿›˘˝ … fi◊Ì ÷˘ ÷ıfi_ Œ‚ ’HÎ ±Î’HÎı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ≥E»ÌÂ_? ¿ı‹¿ı Áÿ’›˘√ ÷˘ ◊›˘ »ı, ¿›˘˝
fi◊Ì. ±Î◊Ì ÷ıfiÎ◊Ì Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ◊¥ …Âı.
¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi ±fiı Œ‚ıE»Îfi˘ I›Î√ ◊‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚
⁄_‘fifi˘ ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ‹„@÷ V‰÷—ÏÁ© »ı.
≠Λ— ÁΑ¿˘‹Î_ ±ı ‰Î÷ ºœ ◊›ı·Ì »ı ¿ı
ÁΑfi¤…fi, …’K›Îfi ‰√ıflı ¿fl‰Îfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı
±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹‘_‘˘ ¿fl‰Îfi˘ ω¤Î√ ±·√ »ı. ±Î
⁄LÔfiı ω¤Î√˘fiı ¿ÎflHÎı ÁΑ¿ ¤…fiK›Îfi ‰√ıflıfiı ÷˘
‰‘ÎflÌ ÿı »ı, ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹‘_‘˘ ¿fl‰Î …÷Î_ flÎ√¶ıÊ,
¿Î‹ø˘‘ ‰√ıflı ÷flŒ K›Îfi fi◊Ì ±Î’÷Î, ⁄S¿ı ±ı‰Ì ºœ
¤Î‰fiÎ ¿ı‚‰Ì ÿı »ı ¿ı ¿Î‹‘_‘˘ ¿fl‰Î …÷Î_ flÎ√¶ıÊ
÷˘ ◊Λ … »ı, ±ı ÷˘ ÿÒfl ◊‰ÎfiÎ … fi◊Ì ±Î ¤Î‰fiÎ◊Ì
⁄Ë ¤Îflı ±fi◊˝ ±ı ◊Λ »ı ¿ı ÁΑ¿fiÎ flÎ√¶ıÊ «Î·
flËı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÁΑ¿fiÌ ÁΑfi΋Î_ …·ÿÌ µLÔfiÏ÷ fi◊Ì
◊÷Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁΑ¿ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î›˝ ¿flı ¿ı, «ÎËı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˝ ¿flı, ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ flÎ√¶ıÊ flËı‰Î …
fi Ωı¥±ı.
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Ïø›Î±˘‹Î_ ¤ıÿ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿fiÎ ¤Î‰‹Î_ ¤ıÿ fi ˢ‰˘ Ωı¥±ı. ±◊ν÷˚Ô
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ⁄LÔfiı Ïø›Î±˘ ¿fl÷Ì ‰ı‚αı
ÁΑ¿fi˘ ¤Î‰ ±ı¿ … flËı‰˘ Ωı¥±ı ¿ı “Ë_ ÁΑ¿ »\_
±fiı ‹Îflı ¤√‰I≠΄MÔ÷ ¿fl‰Ì »ı.” ±Î flÌ÷ı Ïø›Î¤ıÿ
÷˘ flËıÂı … ±fiı flËı‰˘ ’HÎ Ωı¥±ı, ’fl_÷ ¤Î‰¤ıÿ
fiÏË flËı. ¤Î‰¤ıÿ fi flËı‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô̊ ±ı¿ ¤√‰÷Ô̊≠΄MÔ÷fi˘
… ¤Î‰ (µtıU›) flËı‰Î◊Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿
⁄LÔfiı› Ïø›Î±˘ ÁΑfi ⁄fiÌ …Âı.
542 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

’ÏflÏÂp ¤Î‰ — Ωı¿ı Á_ÁÎfl-⁄_‘fifi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ±iÎÎfi »ı, ÷◊ÎÏ’ ±iÎÎfifiÌ ±’ıZÎÎ ’HÎ ‹fiW› flÎ√-¶ıÊw’
¶_¶◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ‰‘Îflı ŒÁΛ »ı. ¿˘¥ ÿıÂ, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ’˘÷ÎfiÎ Á¬-ÿ—¬fi_ ¿ÎflHÎ, ‹Îfi‰Î◊Ì
flÎ√-¶ıÊ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. …ıfiı ’˘÷ÎfiÎ Á¬fi_ ¿ÎflHÎ ‹Îfi̱ı »Ì±ı ÷ı‹Î_ “flÎ√” ◊¥ Ω› »ı ±fiı …ıfiı ±Î’HÎÎ ÿ—¬fi_
¿ÎflHÎ ‹Îfi̱ı »Ì±ı ÷ı‹Î_ “¶ıÊ” ◊¥ Ω› »ı. flÎ√-¶ıÊ √›Î ’»Ì ‹fiW› Á¬’Ò‰˝¿ Á_ÁÎfl-⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω›
»ı ó “Ïfi¶_¶˘ ÏË ‹ËÎ⁄Îˢ Á¬_ ⁄L‘ÎL÷≠‹E›÷ı” (√Ì÷Î ó 5/3).
’Ëı·Î_ ÷ıfl‹Î_ f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi ¿ËÌ «Ò@›Î »ı ¿ı, hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ ≠ÎHÎÌ ‹fiı ΩHÎ÷˘ fi◊Ì. ±Î‰Î
‹˘ÏË÷ ≠ÎHÎÌ fi Á_ÁÎflfiı ΩHÎı »ı, fi ¤√‰Îfifiı. Á_ÁÎfl‹Î_ flE›Î-’E›Î flËÌfiı ‹fiW› Á_ÁÎflfiı ΩHÎÌ Â¿÷˘ fi◊Ì
±fiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ flËÌfiı ‹fiW› ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfi_ iÎÎfi Á_ÁÎfl◊Ì ±·√ ◊‰Î◊Ì
±fiı ¤√‰Îfifi_ iÎÎfi ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi ◊‰Î◊Ì … ◊Λ »ı. Á_ÁÎfl fi◊Ì ó ±Î … Á_ÁÎflfi_ iÎÎfi »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
…ı »ı … fiËŸ, flËı÷˘ … fi◊Ì, ÷ıfi_ iÎÎfi ¿ı‰_ ? Á_ÁÎfl »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ … ±iÎÎfi »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¶L¶‹˘Ë◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊‰Î‰Î‚α˘fiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌ, ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¶L¶‹˘Ë◊Ì
flÏË÷ ◊‰Î‰Î‚α˘fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
›ıÊÎ_ I‰L÷√÷_ ’Î’_ …fiÎfiÎ_ ’H›¿‹˝HÎ΋Ô˚ –– 28––
÷ı ¶L¶‹˘ËÏfi‹˝@÷Î ¤…L÷ı ‹Î_ ºœ‰˛÷Η –– 28––
÷ = ’fl_÷ ’Î’‹Ô˚ = ’Î’ Ïfi‹̋@÷Η ‹@÷ ◊›ı·Î
›ıÊ΋Ô˚ = …ı ±L÷√÷‹Ô˚ = fip ◊¥ «Ò@›Î_ ‹fiW›˘
’H›¿‹˝HÎ΋Ô˚ = µk΋ ¿‹ÎıÛfi_ »ı, ºœ‰˛÷Η = ºœÏfiç›Ì ◊¥fiı
±Î«flHÎ ¿flfiÎflÎ ÷ı = ÷ı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
‹fiW›˘fiÎ ¶L¶‹˘Ë- = ¶_¶ó‹˘Ë◊Ì ¤…L÷ı = (Á‰˝ flÌ÷ı) ¤…ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ıÊÎ_ I‰L÷√÷_ ’Î’_ …fiÎfiÎ_ ’H›¿‹˝HÎ΋Ô˚” ◊‰Î◊Ì Ï‰‹¬÷Î «Î·Ì √¥, …ıfiÎ◊Ì ’Î’˘fiÌ …Õ …
ó ¶L¶‹˘Ë◊Ì ‹˘ÏË÷ ‹fiW›˘ ÷˘ ¤„@÷ fi◊Ì ¿fl÷Î ±fiı ¿’Î¥ √¥; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰‹¬÷Î … ’Î’˘fi_ ‹A›
…ı ¶L¶‹˘Ë◊Ì ‹˘ÏË÷ fi◊Ì, ÷ı±˘ ¤„@÷ ¿flı »ı, ÷˘ ¿ÎflHÎ »ı. Á_÷˘±ı ¿èÎ_ »ı ¿ı ÿ˘œ … ’Î’ »ı ±fiı ÿ˘œ
¤„@÷ fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ±’ıZÎαı ¤„@÷ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ … ’H› »ı. ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ ±ı ’Ò fl_ ’Î’ »ı
ω·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ±fiı ÿ√˝HÎÿflΫÎfl‹Î_ ·Î√‰_ ±ı ±Õ‘_ ’Î’ »ı. ±ı‰Ì
…ı ‹fiW›˘±ı “±‹Îflı ÷˘ ¤√‰I≠΄MÔ÷ … ¿fl‰ÎfiÌ … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊‰_ ±ı ’Ò fl_ ’H› »ı ±fiı
»ı” ó ±ı µtıU›fiı ±˘‚¬Ì ·Ì‘˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘fiı ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl˘‹Î_ ·Î√‰_ ±ı ±Õ‘_ ’H› »ı. ÷ÎI’›˝
µtıU›fiÌ ±ı VQ≤Ï÷ ±Î‰Ì √¥ »ı ¿ı ±Î ‹fiW›ÂflÌfl ±ı ◊›_ ¿ı F›Îflı ‹fiW› ¤√‰Îfifiı Á‰˝◊Î ÂflHÎı ◊¥
¤˘√ ¤˘√‰‰Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ_ ’Î’˘fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
¿ı‰‚ ±ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı ó ±ı‰˘ …ı±˘fi˘ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı …ı±˘fi_ ·Z› ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
ºœ Ïfiç› ◊¥ √›˘ »ı, ÷ı ‹fiW›˘ … “’H›¿‹Î˝” »ı. »ı, ÷ı±˘ ’H›¿‹Î˝ »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfifi_ ·Z› ◊‰Î◊Ì
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ±ı¿ Ïfiç›◊Ì …ı ÂÏ© ◊Λ ⁄‘Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfifi_ ·Z› ◊‰Î◊Ì
»ı, ’ωhÎ÷Î ±Î‰ı »ı, ÷ı ›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı Ïø›Î±˘◊Ì ’flÎHÎÎ ¿˘¥ Á_V¿Îfl◊Ì ’Î’ ◊¥ ’HÎ …Âı, ÷˘’HÎ ÷ı
fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı “±‹Îflı ÷˘ ¤√‰Îfi ÷flŒ … flËıÂı fiÏË; ¿ı‹¿ı xÿ›‹Î_ Ï⁄flÎ…‹Îfi ¤√‰Îfi ±ı ’Î’fiı
«Î·‰Îfi_ »ı”, ±ı Ïfiç› ’˘÷Îfi΋Î_ ◊Λ »ı ±fiı ›iÎ, fip ¿flÌ ÿı »ı ó “ω¿‹˝ ›E«˘I’Ï÷÷_ ¿◊ÏG«ÿÔ˚ ‘fi˘Ï÷
ÿÎfi ‰√ıflı Ïø›Î±˘ ⁄ËÎfl◊Ì ◊Λ »ı. Á‰* xÏÿ Á„LÔfiωp—” (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/5/42).
“±L÷√÷_ ’Î’‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi˘ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı F›Îflı hÎÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› ÁΫΠxÿ›◊Ì ±ı
±ı Ïfiç› ◊¥ √›˘ ¿ı “‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ ºœ Ïfiç› ¿flÌ ·ı ¿ı “ˉı ’»Ì Ë_ ¿ÿÌ ’Î’ fiÏË
… «Î·‰Îfi_ »ı” ÷˘ ±ı Ïfiç›◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¥rflÎϤ‹¬ ¿v_” ÷˘ ÷ıfiÎ_ ’Î’˘ fip ◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 543

“÷ı ¶L¶‹˘ËÏfi‹˝@÷Î ¤…L÷ı ‹Î_ ºœ‰˛÷Η” ó
’H›¿‹Î˝ ·˘¿˘ ¶L¶ w’Ì ‹˘Ëfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ±fiı ºœ‰˛÷Ì
⁄fiÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿flı »ı. ¶L¶ ¿ıÀ·Ì›ı Ω÷fiÎ
ˢ› »ı; …ı‰Î ¿ı -
(1) ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿fl‰Ì ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ@÷
flËı‰_? ¿ı‹¿ı ’fl·˘¿fiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ±Î‰U›¿
»ı ±fiı ±Î ·˘¿fiı ‹ÎÀı Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ ±Î‰U›¿ »ı.
(2) ‰ˆWHΉ, ˆ‰, ÂÎ@÷, √ÎHÎ’÷ ±fiı Á˙fl ó
±Î Á_≠ÿΛ˘‹Î_◊Ì ¿›Î Á_≠ÿΛ‹Î_ flËı‰_ ±fiı ¿›Î
Á_≠ÿΛ‹Î_ fi flËı‰_.
(3) ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ V‰w’fiΠωʛ‹Î_ ¶ˆ÷, ±¶ˆ÷,
ωÏÂpζˆ÷, Â©Î¶ˆ÷, ±g«I›¤ıÿΤıÿ ‰√ıflı ¿ıÀ·Ì›ı Ω÷fiÎ
ÏÁ©Î_÷˘ »ı. ±ı‹Î_◊Ì ¿›Î ÏÁ©Î_÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ ±fiı
¿›Î ÏÁ©Î_÷fi˘ V‰Ì¿Îfl fi ¿fl‰˘?
(4) ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ ¤„@÷›˘√, iÎÎfi›˘√,
¿‹˝›˘√, K›Îfi›˘√, ËÛ˘√, ·››˘√, ‹_hΛ˘√ ‰√ıflı
¿ıÀ·Î›ı ‹Î√˘˝ »ı. ÷ı‹Î_◊Ì ¿›Î ‹Î√˝fiı ±’fiΉ‰˘ ±fiı
¿›Î ‹Î√˝fi_ ±fi¿flHÎ fi ¿fl‰_?
(5) Á_ÁÎfl‹Î_ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚, ËÊ˝-¢¿, ÁÎv_
fiflÁ_, Á¬-ÿ—¬ flÎ√-¶ıÊ ‰√ıflı ¿ıÀ·Î› ¶L¶˘ »ı.
±Î ⁄‘Î_ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¶L¶w’Ì ‹˘Ë◊Ì
‹@÷ ◊›ı·Î ‹fiW›˘ ºœ‰˛÷Ì ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷
¿flı »ı.
‹fiW›fi˘ ±ı¿ … ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µtıU› ◊¥ Ω›, ÷˘
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ⁄‘Î_ ¶L¶˘ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ µtıU›‰Î‚Î ÁΑ¿˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ vÏ«, ›˘B›÷Î
±fiı l©Î-ωrÎÁ ±fiÁÎfl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ≥pfiı Á√HÎ-
ÁοÎfl ‹Îfiı, Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ‹Îfiı, ϶¤… ‹Îfiı, «÷¤˝…
‹Îfiı ±◊‰Î ÁËôΤ… ‰√ıflı ‹Îfiı, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÌ
ω‹¬÷΋Î_ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁL‹¬÷΋Î_ ±ı ⁄‘Î ±ı¿
»ı. µ’ÎÁfiÎfiÌ ’©Ï÷±˘ ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
·Z› ⁄‘Îfi_ ±ı¿ ˢ‰Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ’©Ï÷ fiÎfiÌ-‹˘ÀÌ
fi◊Ì. …ı ÁΑ¿fi˘ …ı ’©Ï÷‹Î_ l©Î-ωrÎÁ ˢ› »ı,
÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı … ’©Ï÷ lıWÔà »ı ±fiı ÷ıHÎı ÷ı … ’©Ï÷fi_
±fiÁflHÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ⁄ÌΩ±˘fiÌ ’©Ï÷fiÌ ¿ı
ÏfiWÔÃÎfiÌ Ïfi_ÿÎ ¿fl‰Ì ±fiı ÷ıfiı ÏfiQÔfilıÏHÎfiÌ ‹Îfi‰Ì
1. …ı‰Ì flÌ÷ı √…ıLƒı ¿èÎ_ Ë÷_-
›— ¿çfiı¢ ⁄Ï·fi˘ûL÷¿˘fl√Î÷Ô˚ ≠«HÕ‰ı√ÎÿϤ‘Ή÷˘ P≤‹Ô˚ ––
¤Ì÷_ ≠’LÔfi_ ’Ïfl’ÎÏ÷ ›§›ÎLQ≤I›— ≠‘ΉI›flHÎ_ ÷‹Ì‹ÏË –– (lÌ‹§Î. 8/2/33)
“…ı ¥rfl ¿˘¥ ≠«_Õ ‰ı√◊Ì (⁄‘Îfiı √‚Ì …‰Îfiı ‹ÎÀı) ÿ˘ÕÌ flËı·Î ±I›_÷ ⁄‚‰Îfi ¿Î‚w’Ì ÁÎ’◊Ì ¤›¤Ì÷ ◊¥fiı ÂflH΋Î_
±Î‰ı·ÎfiÌ flZÎÎ ¿flıı »ı; ±fiı …ıfiÎ◊Ì ¤›¤Ì÷ ◊¥fiı Q≤I› ’HÎ ÿ˘ÕÌ flèÎ_ »ı, ÷ıfi_ … Ë_ ÂflHÎ √˛ËHÎ ¿v_ »\_.”
±ı ÿ˘Ê »ı. F›Î_ Á‘Ì ±Î ÁΑfiΠωʛfi˘ ¶L¶ flËı
»ı ±fiı ÁΑ¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfi˘ ±Î√˛Ë ±fiı ⁄ÌΩ±˘fi˘
ÏfiflÎÿfl flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿fiı ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fi˘
±fi¤‰ fi◊Ì ◊÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Îÿfl ÷˘ ⁄‘Ì
’©Ï÷±˘fi˘ ±fiı ÏfiWÔÃα˘fi˘ ¿flı, ’fl_÷ ±fiÁflHÎ ’˘÷ÎfiÌ
’©Ï÷ ±fiı ÏfiWÔÃÎfi_ … ¿flı; ÷˘ ±ı◊Ì ÁΑfiΠωʛfi˘
¶L¶ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
‹fiW›‹ÎhÎfiÌ ±ı ≠¿ÚÏ÷ ˢ› »ı, ±ı‰˘ ±ı¿ V‰¤Î‰
ˢ› »ı ¿ı F›Îflı ±ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‰Î÷˘ ÁÎ_¤‚ı »ı, I›Îflı
÷ı ±ı‹ Á‹…ı »ı ¿ı ÁΑfiÎ ¿flÌfiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi_
»ı; ¿ı‹¿ı ‹fiW›…L‹fiÌ ÁŒ‚÷Î ±ı‹Î_ … »ı. ’fl_÷ F›Îflı
÷ı T›‰ËÎfl‹Î_ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ±ı‰_ ω«Îflı »ı ¿ı
“ÁΑfi¤…fi◊Ì Â_ ◊Âı? ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹ ÷˘ ¿fl‰_ … ’ÕÂı;
¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ıÃÎ »Ì±ı; «Ì…‰V÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’Õı
»ı, ÷ıfiΠωfiÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı «Î·Âı? ±Î◊Ì Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝
‹A› flËıÂı … ±fiı V‹flHΤ„@÷fi˘ ÏfiI›Ïfi›‹ ÷˘ Á‹›
±ÎT›ı ¿flÌ ·ı‰Îfi˘ »ı, ¿ı‹¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹fiÌ …ıÀ·Ì
±Î‰U›¿÷Î »ı, ±ıÀ·Ì V‹flHÎ-¤„@÷ ±fiı ÏfiI›-Ïfi›‹fiÌ
fi◊Ì.” ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ flάÌfiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flfiÎflÎ
‹fiW›˘ ⁄Ë … »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ÷flŒ ‰‚ı·Î±˘‹Î_ ’HÎ …ı‹HÎı
±ı¿ Ïfiç› ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı ¿ı ‹Îflı ÷˘ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Îfi_ »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ·Î¤-ËÎÏfi ◊‰_ ˢ› ÷ı ◊Λ. ÷ıfiÌ
¿˘¥ ’fl‰Î fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ …ıÀ·Ì ’HÎ ÏÁÏ©±˘
»ı, ÷ı ±Î_¬ ‹Ÿ«Î÷Î_ … flËı‰ÎfiÌ fi◊Ì ó “ÁQ‹Ì·fiı
fi›fi›˘fi˝ÏË Ï¿„G«ÿ„V÷” ±fiı ±Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiı
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î◊Ì ¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ±‹Îv_ ¿Î‹ «Î·Âı?
±ı‰˘ ω«Îfl ¿flÌfiı …ı±˘ ±ı¿ ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷‹Î_ ·Î√Ì
Ω› »ı ±fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹Îfi-±’‹Îfi ‰√ıflı ÷flŒ K›Îfi
fi◊Ì ±Î’÷Î, ±ı‰Î ‹fiW›˘ … ¶L¶‹˘Ë◊Ì »^Àı·Î »ı.
“ºœ‰˛÷Η” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±‹Îflı ÷˘
¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ … …‰_ »ı, ±‹Îv_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥
·Z› »ı … fiÏË. ±ı ’fl‹ÎI‹Î ¶ˆ÷ »ı ¿ı ±¶ˆ÷, Â©Î¶ˆ÷
»ı ¿ı ωÏÂWÔÀζˆ÷, Á√HÎ »ı ¿ı Ïfi√˝HÎ, ϶¤… »ı ¿ı
«÷¤˝… ó ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ±‹Îflı ¿˘¥ ‹÷·⁄ fi◊Ì.1 ±ı
±‹Îflı ‹ÎÀı √‹ı ÷ı‰Ì ’HÎ ’Ïfl„V◊Ï÷ Á…ı˝. ±‹fiı √‹ı
544 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

I›Î_ flάı ±fiı √‹ı ÷ı‰Ì flÌ÷ı flάı ó ±ıfiÌ ÁÎ◊ı ’HÎ
±‹Îflı ¿˘¥ ‹÷·⁄ fi◊Ì. ⁄Á, ±‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ … …‰_ »ı ó ±ı‰Î Ïfiç›◊Ì ÷ı±˘
ºœ‰˛÷Ì ⁄fiÌ Ω› »ı.
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ≠›ÎHÎ ¿flfiÎflα˘fiÌ Á΋ı hÎHÎ
‰Î÷˘ ±Î‰ı »ı ó ’fl‹ÎI‹Î ¿ı‰Î »ı? ∞‰ ¿ı‰˘ »ı?
±fiı …√÷ ¿ı‰_ »ı? ÷˘ ÷ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ÷ı‹fi˘ ÁÌ‘˘
µkÎfl ±ı ‹‚ı »ı ¿ı “’fl‹ÎI‹Î »ı.” ÷ı±˘ @›Î_ flËı »ı,
Â_ ¿flı »ıı ‰√ıflı ÁÎ◊ı ±‹Îflı ¿˘¥ ‹÷·⁄ fi◊Ì, ±‹Îflı
÷˘ ’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ‹÷·⁄ »ı. ∞‰ Â_ »ı, ÷ıfi_ ¿ı‰_
V‰w’ »ı, ÷ı @›Î_ flËı »ı, ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±‹Îflı ¿˘¥ ‹÷·⁄
fi◊Ì. ±‹Îflı ÷˘ ±ıÀ·_ … ’›Î˝MÔ÷ »ı ¿ı “Ë_ »\_.” …√÷
¿ı‰_ »ı, ÁÎv_ »ı ¿ı ¬flÎ⁄ »ı, ±‹Îflı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥
‹÷·⁄ fi◊Ì. ±‹Îflı ÷˘ ±ıÀ·_ … ΩHΉ_ ’›Î˝MÔ÷ »ı
¿ı “…√÷ I›ÎF› »ı” ±fiı ±‹Îflı ÷ıfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·‰_ »ı. Á_ÁÎflfiı
»˘Õ‰˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ “±‹Îflı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁL‹¬ ◊‰_ »ı” ó ±Î … ÁC΂Î_ ÿ½fi˘fi˘
ÁÎfl »ı ±fiı ±ıfiı … ºœ‰˛÷Ì ◊‰_ ¿Ëı »ı. ºœ‰˛÷Ì ÁΑ¿fiÎ
¶L¶˘ fip ◊¥ Ω› »ı; ±ı¿ Ïfiç› fi ˢ‰Î◊Ì … ¶L¶˘
flËı »ı, ±L›◊Î flËı÷Î fi◊Ì.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘fiı fi ÷˘ Ïfi√˝HÎfi_ iÎÎfi
»ı ±fiı fi ÷ı±˘fiı Á√HÎfiÎ_ ÿ½fi ◊›Î_ »ı, ’fl_÷ ÷ı±˘fiÌ
‹ÎL›÷΋Î_ Á_ÁÎfl Ïfifl_÷fl fip ◊¥ flè΢ »ı, Ïfifl_÷fl
±¤Î‰‹Î_ …¥ flè΢ »ı ±fiı ⁄‘Î_ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ¤Î‰w’ı ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó ±ı‰_
‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘ ºœ‰˛÷Ì ◊¥fiı ¤…fi ¿flıı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı
’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌ ’Ï÷fiı ’flΛHÎ flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰Îfifiı ’flΛHÎ flËı‰_ ±ı … ±ı‹fiÌ ¤„@÷ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
ÂÎVÔh΢‹Î_, Á_÷‰ÎHÎÌ‹Î_ ±fiı √Ì÷΋Î_ ’HÎ ±ı ‰Î÷
±Î‰ı »ı ¿ı ’Î’Ì ‹fiW›˘ ≠Λ— ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ fi◊Ì
¿flÌ Â¿÷Î, ’fl_÷ ±Î ±ı¿ V‰Î¤Îω¿ Á΋ÎL› Ïfi›‹
»ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ √‹ı ÷ıÀ·Î_ ’HÎ ’Î’˘ ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı
’Î’ ‹fiW›fiı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Î_;
¿ı‹¿ı ∞‰ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfifi˘ ±_ »ı; ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ÂÏ©
1. ±L› ›˘Ïfi±˘‹Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ …÷Î_ ’HÎ V‰¤Î‰ Á‘flÌ … Ω› ó ±ı Ïfi›‹ fi◊Ì; …ı‹¿ı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘ ±fiı
fifl¿ ¤˘√‰÷Î_ ’Î’˘ ÷˘ fip ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ V‰¤Î‰ fi◊Ì Á‘fl÷˘. ’fl_÷ ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ ’Î’ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁΑ¿fi˘
V‰¤Î‰ Á‘flÌ Â¿ı »ı, …ı‹¿ı ó ’Î’˘fiÎ flËı‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ Œ‚w’ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ (⁄Ì‹ÎflÌ ‰√ıflı) ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ÁIÁ_√◊Ì,
ÁΑfi’flΛHÎ÷Î◊Ì ±fiı ±Ë_÷Î’Ïfl‰÷˝fi◊Ì ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ÁΑ¿fi˘ V‰¤Î‰ Á‘flÌ Ω› »ı.
’Î’˘fiÎ ±Î‰flHÎ◊Ì ¤·ıfiı œ_¿Î¥ Ω›, ’fl_÷ ¤ÒÁÎ¥ ¿÷Ì
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÿflΫÎflÌ ’HÎ ÿflΫÎfl »˘ÕÌfiı
¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ·Î√Ì Ω›, ÷˘ ÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ◊Ì
‘‹Î˝I‹Î (¤@÷) ◊¥ Ω› »ı ó “ÏZÎ≠_ ¤‰Ï÷ ‘‹Î˝I‹Î”
(√Ì÷Î ó 9/31).1
±Î◊Ì ‹fiW›ı ¿ÿÌ ’HÎ ±ı‰_ fiÏË ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı
¿ı …^fiÎ_ ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı ‹ÎflÎ◊Ì ¤…fi fi◊Ì ◊¥ flèÎ_;
¿ı‹¿ı …^fiÎ_ ’Î’˘ ¿ı‰‚ ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷w’ı Œ‚ ±Î’‰Î
‹ÎÀı ˢ› »ı. ¤…fi‹Î_ ωCÔfi fiά‰Î ‹ÎÀı fiÏË. ≠Ï÷¿>‚
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î’Ìfiı ÷ı ’Î’˘ fiWÀ ◊¥ Ω› »ı. Ωı ±ı‰_
‹ÎfiÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı … ¤…fi fi◊Ì
◊÷_, ÷˘ “±Ï’ «ıIÁÿflΫÎfl˘ ¤…÷ı ‹Î‹fiLÔ›¤Î¿˚” (√Ì÷Î
ó 9/30) “ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’flÔÊ ±fiL›¤Î‰ı ‹ÎflÔ_
¤…fi ¿flı »ı” ó ±ı‹ ¿èÎ_ fiΠˢ÷. ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı
Ωı ¤…fi-K›Îfi‹Î_ ωCÔfi ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ‹˘ÀÌ ‹U¿ı·Ì
◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı ’Î’ ωfiÎfi_ ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ »ı … fiÏË.
’Î’’H›◊Ì … ‹fiW›ÂflÌfl ‹‚ı »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı …^fiÎ_ ’Î’˘ ¤…fi‹Î_ ωCÔfi¿÷ν fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î_.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı ºœ‰÷Ì ’flÔÊ˘ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı …¥fiı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ÷ı±˘fiÎ_
…^fiÎ_ ’Î’˘fi˘ ±_÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ‹fiW›ÂflÌfl ¤…fi
¿fl‰Î ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı, ±Î◊Ì …ı ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ÂflÌfl
Á‘Ì flËı‰Î‰Î‚Ì »ı, ÷ı ¤…fi‹Î_ ωCÔfi ’ˢӫÎÕı ó ±ı‰˘
¿ÿÌ Á_¤‰ … fi◊Ì.
Á¿Î‹ ’H›¿‹˘˝fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰Î◊Ì ∞‰˘ V‰√˝‹Î_
Ω› »ı ±fiı ’Î’¿‹˘˝fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰Î◊Ì fifl¿˘‹Î_ Ω›
»ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ’Î’˘ ±fiı ’H›˘fi˘
’Òfl˘ Œ‚¤˘√ fi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±◊ν÷Ô˚ «˘flÎÁÌ ·Î¬
›˘Ïfi±˘fiÌ ‰«‹Î_ … ∞‰fiı ‹fiW›ÂflÌfl ±Î’Ì ÿı »ı.
‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ¤Î√‰ÿÔ˚¤…fifi˘ ±‰Áfl ωÂıÊ÷Î◊Ì ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›ÂflÌfl ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ¤√‰÷Ô˚-≠΄MÔ÷fiÌ
÷flŒ◊Ì ¿ÿÌ ÏfiflΠfiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰IÔ≠΄MÔ÷fiı
‹ÎÀı … ‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ »ı.
±Î ‹fiW›ÂflÌfl ¤˘√›˘Ïfi fi◊Ì. ±ıfiı Á΋ÎL›
flÌ÷ı ¿‹˝›˘Ïfi ¿Ëı »ı. ’fl_÷ Á_÷˘fiÌ ‰ÎHÎÌ ±fiı ÏÁ©Î_÷˘
±fiÁÎfl ‹fiW›ÂflÌfl ¿ı‰‚ ¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı »ı. ±ı‹Î_
…^fiÎ_ ’H›˘ ±fiÁÎfl …ı ±fi¿>‚ ’ÏflÏV◊Ï÷ ±Î‰ı »ı ±fiı
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 545

…^fiÎ_ ’Î’˘ ±fiÁÎfl …ı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı ó ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ …^fiÎ_ ’H›˘fi˘ fiΠ◊Λ »ı ±fiı
±ı ⁄¯Îı› ¿ı‰‚ ÁΑfi-Á΋√˛Ì »ı. ±Î ⁄¯Îı‹Î_◊Ì ±fi¿>‚ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¤˘√˘‹Î_ ŒÁΉÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ ’HÎ flËı »ı, ’fl_÷
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ ÿÏfi›ÎfiÌ Áı‰Î ¿fl‰Ì ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ …^fiÎ_ ’Î’˘fi˘ fiΠ◊Λ »ı ±fiı
’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰÷Î_ ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ó ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ±Ï‘¿ ÁΩ√÷Î ±fiı ÁΉ‘ÎfiÌ flËı »ı, …ı◊Ì
±ı ÁΑ¿fi_ ¿Î‹ »ı. ±ı‰_ ¿fl‰Î◊Ì ±ı ⁄¯Îı› ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ÁΑfiÎ Á√‹÷Î◊Ì ◊Λ »ı. ±Î ºÏp±ı Á_÷…fi˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
ÁΑfi-Á΋√˛Ì ⁄fiÌ …Âı. ±ı‹Î_ ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ≠Ï÷¿>‚ ’ÏflÏV◊Ï÷fi˘ ±Îÿfl ¿fl÷Î ±ÎT›Î »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊‰_ Á˙◊Ì ‹˘À<_ ’H› »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ⁄‘Î_ ’H›˘fi_ ‹Ò‚ »ı1 ’fl_÷
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰_ ±ı Á˙◊Ì ‹˘À<_ ’Î’ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ⁄‘Î ’Î’˘fi_ ‹Ò‚ »ı. …ı ‹fiW›˘fiÎ_ ’Î’ fip
◊¥ √›Î_ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊¥ √›Î »ı, ÷ı flÎ√-¶ıÊ, ËÊ˝-¢¿, Á¬-
ÿ—¬ ‰√ıflı ¶_¶˘◊Ì ‹@÷ ◊¥fiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı. ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ ≠¿Îflfi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfi Á˘‚‹Î_
f·˘¿‹Î_ “«÷ω˝‘Î ¤…L÷ı ‹Î‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿flÌ «Ò@›Î »ı.
flÎ√-¶ıÊ ‹fiW›fiı Á_ÁÎfl ÷flŒ ¬ıÓ«÷Î flËı »ı. F›Î_ Á‘Ì ±ı¿ ‰V÷‹Î_ flÎ√ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ⁄Ì∞ ‰V÷‹Î_
¶ıÊ … flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ÁL‹¬ ◊Âı ÷˘ ¿˘¥ ‰V÷◊Ì Ï‰‹¬ ◊Âı …. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÌ
±_ÿfl flÎ√-¶ıÊ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı Á_’ÒHν flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfi˘ Á_⁄_‘
Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ flËı »ı. ÷ıfi˘ …ıÀ·Ì ‹ÎhÎ΋Î_ Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı flÎ√ flËı »ı, ÷ıÀ·Ì ‹ÎhÎ΋Î_ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı
¶ıÊ ±◊ν÷Ô˚ ω‹¬÷Î flËı »ı.
“ºœ‰˛÷Η” ó œÌ·Ì ≠¿ÚÏ÷‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ ÏÂÏ◊· V‰¤Î‰ ‰Î‚Î ‹ÎHÎÁ˘ ±Á÷fi˘ …·ÿÌ I›Î√ ¿flÌ Â¿÷Î
fi◊Ì. ±ı¿ ω«Îfl ¿›˘˝ ±fiı ÷ıfiı »˘ÕÌ ÿÌ‘˘, ’»Ì ⁄ÌΩı ω«Îfl ¿›˘˝ ±fiı ÷ıfiı »˘ÕÌ ÿÌ‘˘ ó ±Î flÌ÷ı ‰Îfl_‰Îfl
ω«Îfl ¿fl‰Î ±fiı »˘Õ‰Î◊Ì ±Îÿ÷ ⁄√ÕÌ Ω› »ı. ±Î‰Ì ⁄√Õı·Ì ±Îÿ÷fiı ¿ÎflHÎı … ÷ı ±Á÷fiÎ I›Î√fiÌ
‰Î÷˘ ÷˘ ÂÌ¬Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ±Á÷fi˘ I›Î√ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. Ωı ÷ı ±Á÷fi˘ I›Î√ ¿flÌ ’HÎ ÿı V‰¤Î‰fiÌ
ÏÂÏ◊·÷Îfiı ¿ÎflHÎı ŒflÌ ÷ıfiı ÁkÎÎ ±Î’Ì ÿı »ı. V‰¤Î‰fiÌ ÏÂÏ◊·÷Î V‰›_ ÁΑ¿fiÌ ’ıÿΠ»ı. ÷ı◊Ì ÁΑ¿ ‹ÎÀı
±ı ⁄Ë …wflÌ »ı ¿ı ’˘÷Îfi˘ V‰¤Î‰ ºœ flËı ±ı‰Ì ‹@¿‹÷Î ±’fiΉı. ±ı¿ ‰Îfl ÷ı …ı ω«Îfl ¿flı, ÷ıfiÎ
’fl ÷ı ºœ flËı. fiÎfi΋Î_ fiÎfiÌ ‰Î÷‹Î_ ’HÎ ÷ı ºœ flËı ÷˘ ±ı‰˘ V‰¤Î‰ ⁄fiÌ …‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ±Á÷fi˘ I›Î√
¿fl‰ÎfiÌ, Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì …Âı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁΑ¿fiı ‹ÎÀı hÎHÎ ‰Î÷˘ ¿ËÌ Ë÷Ì ó “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” ó
‹Îfl΋Î_ ≠ı‹ ¿flÌfiı “‹ÿÎl›—” ó ‹Îfl˘ ±Îl› ·¥fiı “›˘√_ ›G…fiÔ˚” ó ›˘√fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿flı »ı, ÷ı ‹ÎflÎ
Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ Ω› »ı. ±ı … hÎHÎ ‰Î÷˘fi˘ µ’Á_ËÎfl ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.
…fl΋flH΋˘ZÎΛ ‹Î‹ÎÏlI› ›÷„L÷ ›ı –– 29––
÷ı ⁄˛õ ÷϶ÿ— ¿ÚIVfi‹K›ÎI‹_ ¿‹˝ «ÎϬ·‹Ô˚ –– 29––
…fl΋flHÎ- = …flÎ ±fiı ‹flH΋Î_◊Ì ›÷„L÷ = ≠›IÔfi ¿flı »ı, ±K›ÎI‹‹Ô˚ = ±K›ÎI‹fiı
‹˘ZÎΛ »^À‰Î ‹ÎÀı ÷ı = ±ı (‹ÎHÎÁ˘) « = ÷ı‹…
›ı = …ı±˘ ÷÷Ô˚ = ÷ı ±Ï¬·‹Ô˚ = Á_’ÒHν
‹Î‹Ô˚ = ‹Îflı ⁄˛õ = ⁄˛õfiı, ¿‹˝ = ¿‹˝fiı
±ÎÏlI› = ÂflHÎı ◊¥fiı ¿ÚIVfi‹Ô˚ = Á‹√˛ ωÿ— = ±˘‚¬Ì ·ı »ı.
ÀÌ¿Î ó ±Î ±Îı√HÎhÎÌÁ‹ÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “›˘√_›G…fiÔ˚”fi˘ fiı “›@÷«ı÷Á—” ’ÿ‹Î_
“‹Î‹ÎÏlI›” ’ÿ‹Î_ “‹ÿÎl›—”fi˘, “›÷„LÔ÷” ’ÿ‹Î_ “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ”fi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î
1. Áfi‹¬ ˢ¥ ∞‰ ‹˘ÏË …⁄ËŸ – …L‹¿˘ÏÀ ±CÎ fiÎÁÏË_ ÷⁄ËŸ –– (‹ÎfiÁ, ÁLÿfl. 44/1)
546 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
… ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ …ı “Á‹√˛‹Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ Ë÷_,
÷ıfiı ±ËŸ ⁄˛õ, ±K›ÎIÔ‹, ¿‹˝, ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı
±Ï‘›iÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
“…fl΋flH΋˘ZÎΛ ‹Î‹ÎÏlI› ›÷„LÔ÷ ›ı” ó ±ËŸ
…flÎ (T≤©Î‰V◊Î) ±fiı Q≤I›◊Ì ‹„@÷ ’΋‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı fi◊Ì ¿ı ⁄˛õ, ±K›ÎIÔ‹ ±fiı ¿‹˝fi_ iÎÎfi ◊÷Î_
T≤©Î‰V◊Î fiÏË ±Î‰ı ±fiı ÂflÌflfi_ Q≤I› fiÏË ◊Λ.
±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎIÔ‹÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ◊›Î ’»Ì
ÂflÌfl‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Ì T≤©Î‰V◊Î ±fiı Q≤I› ÷˘ ±Î‰Âı
…, ’fl_÷ ±ı ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘ ÷ıfiı ÿ—¬Ì fiÏË ¿flÌ
¿ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î
“¤Ò÷≠¿ÚÏ÷-‹˘Z΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ¤Ò÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷
±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝ ±fiı ¿ÎflHÎ◊Ì Á_⁄‘-ωE»ıÿ ◊‰Îfi_ »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ±ËŸ “…fl΋flH΋˘ZÎΛ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ …flÎ,
Q≤I› ‰√ıflı ÂflÌflfiΠω¿Îfl˘◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊‰Îfi_ »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ›‰Îfi ’flÔÊ Ë˘› ÷˘ ÷ıfiÌ
±I›Îflı fi T≤©Î‰V◊Î »ı ±fiı fi Q≤I› »ı; ±Î◊Ì
÷ı …fl΋flHÎ◊Ì ±I›Îflı ‹@÷ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV‰÷‹Î_ ÷ı
…flÎ-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı F›Î_
Á‘Ì Á_⁄_‘ »ı, I›Î_ Á‘Ì …flÎ-‹flHÎ◊Ì flÏË÷ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì ‹@÷ fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ∞‰fi‹@÷
‹ËÎ’flÔÊ˘ »ı, ÷ı±˘fiÎ ÂflÌfl‹Î_ …flÎ ±fiı ‹flHÎ ±Î‰‰Î
»÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ‹@÷ »ı. ±Î◊Ì …flÎ-‹flHÎ◊Ì ‹@÷
◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ıó …ı‹Î_ …flÎ ±fiı ‹flHÎ ◊Λ »ı,
±ı‰Î ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ
◊‰˘. F›Îflı ‹fiW› ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIÔQÔ› (Ë_ ±Î
… »\_) ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÂflÌflfiÌ T≤© ◊‰Î◊Ì
“Ë_ ‰© ◊¥ √›˘” ±fiı ÂflÌflfiÎ ‹fl‰Îfiı ·Ì‘ı Ë_
‹flÌ …¥Â”ó ±ı‰_ ‹Îfiı »ı. ±Î ‹ÎL›÷Î “ÂflÌfl
Ë_ »\_ ±fiı ÂflÌfl ‹ÎflÔ_ »ı” ±ıfiÎ µ’fl … À¿ı·Ì
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_
±ÎT›_ »ı ó “…LÔ‹Q≤I›…flÎT›ÎÏ‘-ÿ—¬ÿ˘ÊÎfiÿ½fi‹Ô˚” ó
±◊ν÷Ô˚ …LÔ‹, Q≤I›, …flÎ ±fiı T›ÎÏ‘‹Î_ ÿ—¬w’ ÿ˘Ê˘fiı
Ωı‰Î ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı “Ë_
±fiı ‹ÎflÎ’HÎΔfi˘ Á_⁄_‘ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. I›Îflı ÷ı
…flÎ, ‹flHÎ ‰√ıflı◊Ì ’HÎ ‹@÷ ◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı ÂflÌflfiÌ
ÁÎ◊ı ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ … ‰ÎV÷‰‹Î_ …LÔ‹fi_ ¿ÎflHÎ »ıó
“¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› Áÿ-Áz˘Ïfi…LÔ‹Á” (√Ì÷Î ó
13/21). ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ıfi˘ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi◊Ì
±ıÀ·ı … ÷ı ÿÒfl ◊Λ »ı. ÿÒfl ÷ı … ◊Λ »ı, …ı
‰ÎV÷‰‹Î_ fi◊Ì.
[±K›Î› 7
±ËŸ “‹Î‹ÎÏlI› ›÷„L÷ ›ı” ’ÿ˘‹Î_ ±Îl› ·ı‰˘
±fiı ›IÔfi ¿fl‰˘ ó ±ı ⁄ı ‰Î÷˘fiı ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı
»ı ¿ı ‹fiW›˘ Ωı ’˘÷ı ›IÔfi ¿flı »ı, ÷˘ ±Ï¤‹Îfi
±Î‰ı »ı ¿ı “‹ıÓ ±Î‰_ ¿›*, …ı◊Ì ±Î‰_ ◊¥ √›_” ±fiı
Ωı ’˘÷ı ›IÔfi fi ¿flÌfiı “¤√‰ÎfifiÎ ±Îl›◊Ì Á‰˝ ¿_¥
◊¥ …Âı” ±ı‰_ ‹Îfiı »ı, ÷˘ ÷ı ±Î‚Á ±fiı ≠‹Îÿ‹Î_
÷◊Î Á_√˛Ë ±fiı ¤˘√‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ËŸ ⁄ı ‰Î÷˘ ⁄÷Î‰Ì ¿ı ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ’˘÷ı
÷IÔ’fl÷Î◊Ì ≠›IÔfi ¿flı ÷ı ≠›IÔfi ¿fl‰Î‹Î_ ÷◊Î ÷ıfiÌ
ÁŒ‚÷΋Î_ ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfifiı ‹Îfiı.
…ı ÏfiIÔ›Ïfifl_÷fl ±·√ ◊¥ flèÎÎ_ »ı, ±ı‰Î ÂflÌfl-
Á_ÁÎflfiı ‹fiW› ≠ÎMÔ÷ ±fiı V◊Î›Ì ‹ÎfiÌ ·ı »ı. F›Î_
Á‘Ì ±ı ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiı V◊Î›Ì ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiı ‹ËkÎÎ
±Î’÷˘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÁΑfiÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ıfiı ¤√‰IÔ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì. Ωı ÷ı ÂflÌflÁ_ÁÎflfiı V◊ΛÌ
fi ‹Îfiı ±fiı ÷ıfiı ‹ËkÎÎ fi ±Î’ı, ÷˘ ¤√‰IÔ≠ÎÏMÔ÷‹Î_
‰Îfl fiÏË ·Î√ı. ±Î◊Ì ±Î ⁄LÔfiı ωCÔfi˘fiı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl-
Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfiı ±fiı ‹ËkÎÎfiı ω‰ı¿’Ò‰˝¿
ËÃΉ‰Î_ ±ııfiı … ›Ifi ¿fl‰˘ ¿Ëı »ı. ’fl_÷ …ı±˘
¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı ›IÔfi ¿flı »ı, ÷ı±˘fi˘ ÷˘ ±Î
… ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ±ı ≠¤fiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ÁΑfi-¤…fi
◊¥ flèÎ_ »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Îfi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ±fiı
’˘÷ÎfiÎ ⁄‚fi_ ±Ï¤‹Îfi fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ
Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı.
…ı±˘ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› fi ·¥fiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
≥E»Ìfiı ≠›IÔfi ¿flı »ı, ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ ±fiÁÎfl
¤√‰IÔV‰w’fi˘ ⁄˘‘ ÷˘ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ
Á‹√˛w’fi˘ ⁄˘‘ ÷ı±˘fiı fi◊Ì ◊÷˘. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥
≠ÎHÎΛ΋ ‰√ıflı ¶ÎflÎ ›˘√fi˘ ±P›ÎÁ ¿flı »ı ÷˘ ÷ıfiı
±ÏH΋Î, ‹ÏË‹Î ‰√ıflı ÏÁÏ©±˘ ‹‚ı »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì
’fl ◊÷Î_ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÎ ÏfiflοÎfl V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊Λ »ı
±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊Ï÷ ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
⁄Έ©, …ˆfi ‰√ıflı Á_≠ÿΛ˘fiÎ ±fi›Î›Ì …ıÀ·Î ‹fiW›˘
»ı, ¿ı …ı±˘ ¥rflfiı fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ÷ı±˘ ’HÎ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ
Á_≠ÿΛfiÎ ÏÁ©Î_÷˘ ±fiÁÎfl ÁΑfiÎ ¿flÌfiı ±Á÷ó
…Õw’Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ω‹¬ ◊¥fiı
¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı ›IÔfi ¿flı »ı ÷ı±˘fiı ¤√‰ÎfifiÎ
Á‹√˛w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥fiı ¤√‰IÔ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω›
»ı ó ±Î ω·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfi˘ ±ËŸ
“‹Î‹ÎÏlI› ›÷„LÔ÷ ›ı” ¿èÎ_ »ı.
“÷ı ⁄˛õ ÷÷Ô˚ (ωÿ—)” ó ±Î flÌ÷ı ›Ifi (ÁΑfiÎ)
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¿fl‰Î◊Ì ÷ı±˘ ‹ÎflÎ V‰w’fiı1 ±◊ν÷Ô˚ … Ïfi√˝HÎÏfiflοÎfl
»ı, …ı ‹fi ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfi_ ωʛ fi◊Ì, …ı ≠I›ZÎ
fi◊Ì, ÂÎVÔhÎ …ıfi_ ’fl˘ZÎw’◊Ì ‰Hνfi ¿flı »ı, ÷ı
ÁÏE«ÿÎfi_ÿCÎfi ⁄˛õfiı ΩHÎÌ Ω› »ı.
“⁄˛õ”fiÌ ÁÎ◊ı “÷÷Ô˚” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ≠Λ— ⁄‘Î “÷÷Ô˚” ÂOÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰fiÎflÎ
…ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ’fl˘ZÎw’ı … ÿı¬ı »ı, ±ı‰Î ’fl‹ÎI‹Îfi˘
’HÎ ÷ı±˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ±’fl˘ZÎw’◊Ì ±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı.
±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ ≠ÎHÎÌ‹Îh΋Î_ V‰÷—ÏÁ© »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ’fl‹ÎI‹Î ¿˘¥ V◊‚‹Î_ fi ˢ›, ¿˘¥
Á‹›ı fi ˢ›, ¿˘¥ ‰V÷‹Î_ fi ˢ› ±fiı ¿˘¥ T›„@÷‹Î_
fi ˢ› ó ±ı‰_ fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı Á‰˝ V◊‚ı »ı, Á‰˝
Á‹›ı »ı, Á‰˝ ‰V÷±˘‹Î_ »ı ±fiı Á‰˝ T›„@÷±˘‹Î_
»ı. ±Î‹ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ±≠ÎMÔ÷ ÂÎ ‹ÎÀı ÿı¬Î›
»ı? …ı ’Ëı·Î_ fi Ë÷˘, ’»Ì fiËŸ flËı, Ëη ‹˘…^ÿ
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ω›@÷ ◊¥ flè΢ »ı, ±¤Î‰‹Î_
…¥ flè΢ »ı ó ±ı‰Î ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±fiı
‹ËkÎÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·Ì‘˘ ˢ‰Î◊Ì ÏfiI›≠ÎMÔ÷
’fl‹ÎI‹÷k‰ ±≠ÎMÔ÷ ÿı¬Î¥ flèÎ_ »ı.
¿ÚIVfi‹K›ÎI‹‹Ô˚ (ωÿ—)” ó ÷ı±˘ Á_’ÒHν ±K›ÎI‹fiı
ΩHÎÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_’ÒHν ∞‰ ÷k‰ w’ı Â_ »ı,
±ı ‰Î÷fiı ÷ı±˘ ΩHÎÌ ·ı »ı. ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î_
f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “∞‰ ¶ÎflÎ ±ı¿ ÂflÌflfiı »ÎıÕÌfiı
⁄ÌΩ ÂflÌflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ω‹Òœ ’vÊ˘ fi◊Ì ΩHÎ÷Î
±fiı iÎÎfi«ZÎ‰Î‚Î ΩHÎı »ı”. ±ıfiı ΩHΉÎfi_ ÷ÎI’›˝
±ı fi◊Ì ¿ı “∞‰ ¿ıÀ·Î »ı, ÷ı±˘ Â_ Â_ ¿flı »ı
±fiı ÷ı‹fiÌ ÂÌ ÂÌ √Ï÷ ◊¥ flËÌ »ı” ó ±ıfiı
ΩHÎÌ Ω› »ı, ’fl_÷ ±ÎI‹Î ÂflÌfl◊Ì ±·√ »ı” ó
±ıfiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi¤‰ ¿flÌ
·ı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ±Îl›◊Ì ÁΑ¿fi˘ F›Îflı Ïø›Î±˘
±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı
±K›ÎI‹÷k‰fiı ó ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı. ¿ı‰‚
’˘÷Îfiı V‰w’fiı … fiÏË, ’fl_÷ hÎHÎı ·˘¿ ±fiı «Îˆÿ
¤‰fi˘‹Î_ …ıÀ·Î ’HÎ V◊Ήfl-…_√‹ ≠ÎHÎ̱˘ »ı, ÷ı
⁄‘Î_fi_ V‰w’ Â© »ı, Ïfi‹˝‚ »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±Á_⁄©
»ı. ±fi_÷ …L‹˘ Á‘Ì ±fi_÷ Ïø›Î±˘ ±fiı ÂflÌfl˘fiÌ
ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÌ ¿ÿÌ ±ı¿÷Î ◊¥
… fi◊Ì Â¿÷Ì ±fiı ±fi_÷ …L‹˘ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘
1. ±ËŸ ±ßΉÌÁ‹Î, ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î ±fiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±V‹÷Ô˚ ÂOÿ “‹Î‹Ô˚”fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ
À̿΋Î_, “‹ÎflÔ_ V‰w’” ±ı‰˘ ±◊˝ ·Ì‘˘ »ı.
547
⁄˘‘ fi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ¿ÿÌ
±·√ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î ±ı‹ ΩHΉ_ ±ıfiı Á_’ÒHν
±K›ÎI‹÷k‰fiı ΩHΉ_ ¿Ëı »ı.
“¿‹˝ «ÎϬ·_ ωÿ—” ó ÷ı±˘ ÁC΂Î_ ¿‹ÎıÛfiÎ
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fiı ΩHÎÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ
ÂÎ ‹ÎÀı ◊Λ »ı, ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ÷ı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flı »ı ó ÷ıfiı ’HÎ ÷ı±˘ ΩHÎÌ ·ı »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfiı «Îfl ‰HÎÎıÛfiÌ fl«fiÎ ¿flÌ.
±ı fl«fi΋Î_ ∞‰˘fiÎ …ı √HÎ ±fiı ¿‹˝ »ı ±◊ν÷Ô˚
÷ı±˘fiÎ …ı‰Î ¤Î‰ »ı ±fiı ÷ı±˘±ı …ı‰Î_ ¿‹˝ ¿›Î*
»ı, ÷ı‹fiÎ ±fiÁÎfl … ÂflÌfl˘fiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
»ı. ±ı ‰HÎÎıÛ‹Î_ …L‹ ◊‰Î‹Î_ V‰›_ ¤√‰Îfi ÷flŒ◊Ì
¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi‹Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì
±fiı Œ‚ıE»Î ’HÎ fi◊Ì (√Ì÷Î- 4/13-14). ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ¿I≤˝I‰ ±fiı Œ‚ÎÁ„@÷◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı
»ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW›ı ’HÎ V◊‚, ¿Î‚ ±fiı
’Ïfl„V◊Ï÷fiı ±fiw’ …ı ¿_¥ ¿÷˝T›¿‹˝ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ ÷ıfiı
¿I≤˝I‰ ±fiı Œ‚ÎÁ„@÷◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ¿‹˝
÷ıfiı ⁄_‘fi¿Îfl¿ fi◊Ì ◊÷_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿‹˝ Œ‚ÿΛÌ
fi◊Ì ⁄fi÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿‹ÎıÛfiÌ ÁÎ◊ı ‹fiW›ı
’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi flά‰˘ ±fiı ¿‹ÎıÛfiÌ ÁÎ◊ı
ÏfiÏ·˝MÔ÷÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ıfiı … ±Ï¬· ¿‹˝fiı
ΩHΉ_ ¿Ëı‰Î› »ı.
…ı ±fiL›¤Î‰ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·ı »ı,
÷ıfi˘ ≠οÚ÷ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛfi˘ ±Îl› »^ÀÌ Ω›
»ı. ±ıfiÎ◊Ì ÷ıfiı ±Î ‰Î÷ ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì
Ω› »ı. ¿ı ±Î ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
±fiı fiΉÎfi »ı ±◊ν÷Ô˚ Ïø›Î±˘fi˘ ’HÎ ±Îfl_¤ ±fiı
±_÷ ◊Λ »ı, ÷◊Î ’ÿÎ◊ÎıÛfiÌ ’HÎ µI’ÏkÎ ±fiı ωfiÎÂ,
Á_›˘√ ±fiı ω›˘√ ◊Λ »ı. ⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÌ ¿˘¥
’HÎ Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝ ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚Î fi◊Ì. ±Î◊Ì
¿‹ÎıÛfiÌ ÁÎ◊ı ‹Îfl˘ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ fi◊Ì ó
±ıfiı ’HÎ ±Ï¬· ¿‹˝fiı ΩHΉ_ ¿Ëı »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı
«Î·fiÎflÎ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹ ±fiı ¿‹˝fiÎ ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fiı
ΩHÎÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfiı …ı‰_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “±Î
Á¿‚ Á_ÁÎfl ‹Îfl΋Î_ … ±˘÷≠˘÷ »ı” (±. 7/7)
548 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±fiı “Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı” (±. 7/19), ±ı‰Î ±K›ÎI‹ ±fiı ¿‹˝ ó ±ı ⁄‘Î_ ¤√‰IV‰w’ … »ı,
… ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı ¿ı ⁄˛õ, ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±ı‹fi΋Î_ ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÁkÎÎ fi◊Ì.
óáó

ÁÎÏ‘¤Ò÷ÎÏ‘ÿˆ‰_ ‹Î_ ÁÎÏ‘›iÎ_ « ›ı ωÿ— –– 30––

≠›ÎHοηıûÏ’ « ‹Î_ ÷ı ωÿ›˝@÷«ı÷Á— –– 30––
›ı = …ı ‹ÎHÎÁ˘ ωÿ— = ΩHÎı »ı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
ÁÎÏ‘¤Ò÷ÎÏ‘- = ±Ï‘¤Ò÷ ±fiı ÷ı = ÷ı
« =…
ÿˆ‰‹Ô˚ ±Ï‘ÿˆ‰ÁÏË÷ ›@÷«ı÷Á— = ‹Îfl΋Î_ Ï«kÎ
« = ÷ı‹… ’fl˘‰ı·Î ‹ÎHÎÁ˘ ωÿ— = ±˘‚¬Ì ·ı »ı
ÁÎÏ‘›i΋Ô̊ = ±Ï‘›iÎÁÏË÷ ≠›ÎHοηı = ±_÷¿Î‚ı ±ıÀ·ı ¿ı ’΋Ì
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ±Ï’ = ’HÎ Ω› »ı.

ÀÌ¿Î ó “ÁÎÏ‘¤Ò÷ÎÏ‘ÿˆ‰_ ‹Î_ ÁÎÏ‘›iÎ_ « ›ı ωÿ—”
ó [’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ Ïfi√˝HÎÏfiflοÎflfiı ΩHΉÎfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı
ˉı Á√HÎ-ÁοÎflfiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.]
±ËŸ “±Ï‘¤Ò÷” fi΋ ¤ÎˆÏ÷¿ V◊Ò‚ V≤Ïpfi_ »ı, …ı‹Î_
÷‹Îı√HÎfi_ ≠ΑÎL› »ı. …ıÀ·Ì ’HÎ ¤ÎˆÏ÷¿ V≤Ïp »ı, ÷ıfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ÷ıfi_ ZÎH΋ÎhÎ ’HÎ V◊Λ̒b_ fi◊Ì.
»÷Î_ ’HÎ ±Î ¤ÎˆÏ÷¿ V≤Ïp ÁI› ÿı¬Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹Î_
ÁI›÷Î, „V◊fl÷Î, Á¬w’÷Î, lıWÔÃ÷Î ±fiı ±Î¿Ê˝HÎ ÿı¬Î›
»ı. ±Î ÁI›÷Î ‰√ıflı ÷‹Î‹ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ …
»ı, ZÎHΤ_√fl Á_ÁÎflfiÎ_ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
⁄flŒfiÌ ÁkÎÎ …‚ ωfiÎ fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷Ì ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤ÎˆÏ÷¿ V◊Ò‚ V≤Ïp ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‘¤Ò÷fiÌ ÁkÎÎ ¤√‰ÎfifiÎ
ωfiÎ fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷Ì. ±Î flÌ÷ı ÷k‰w’ı ±Î Á_ÁÎfl
¤√‰IV‰w’ … »ı ó ±ı‹ ΩHΉ_ ±ıfiı … ±Ï‘¤Ò÷
ÁÏË÷ ¤√‰Îfifiı ΩHΉ_ »ı.
“±Ï‘ÿˆ‰” fi΋ V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ÏËflH›√¤˝
⁄˛õÎ∞fi_ »ı, …ı‹fi΋Î_ flΩı√HÎfi_ ≠ΑÎL› »ı. ¤√‰Îfi
… ⁄˛õÎ∞fiÎ w’‹Î_ ≠√À ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷k‰w’ı ⁄˛õÎ∞
¤√‰IV‰w’ … »ı ó ±ı‰_ ΩHΉ_ ±ıfiı … ±Ï‘ÿˆ‰ ÁÏË÷
¤√‰Îfifiı ΩHΉ_ ¿Ëı »ı.
“±Ï‘›iΔ fi΋ ¤√‰Îfi ωWbfi_ »ı, ¿ı …ı
±_÷›Î˝‹Ìw’ı ⁄‘΋Î_ T›ÎMÔÔ÷ »ı ±fiı …ı±˘fi΋Î_ Ák‰√HÎfi_
≠ΑÎL› »ı. ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfi … ±_÷›Î˝‹Ìw’ı ⁄‘΋Î_
’Ïfl’ÒHν »ı ó ±ı‹ ΩHΉ_ ±ıfiı … ±Ï‘›iÎ ÁÏË÷
¤√‰Îfiı ΩHΉ_ ¿Ëı »ı.
±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ ÁÏË÷ ¤√‰Îfifiı
ΩHΉÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÎ ÂflÌflfiÎ
¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ ωflÎÀw’ »ı (√Ì÷Î ó 10/42;
11/7) ±fiı ±ı ωflÎÀw’‹Î_ ±Ï‘¤Ò÷ (±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ),
±Ï‘ÿˆ‰ (⁄˛õÎ∞) ±fiı ±Ï‘›iÎ (ωWb) ‰√ıflı ⁄‘Î_
»ı, …ı‹¿ı ±…\˝fiı ¿èÎ_ »ı ó Ëı ÿı‰! Ë_ ±Î’fiÎ ÂflÌfl‹Î_
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı, …ı‹fiÌ fiÎϤ‹Î_◊Ì ¿‹‚ fiÌ¿Y›_ »ı
÷ı ωWbfiı, ¿‹‚ µ’fl Ï⁄flÎ…‹Îfi ⁄˛õÎfiı ±fiı Â_¿fl
‰√ıflıfiı Ωı¥ flè΢ »\_. (√Ì÷Î ó 11/15). ±Î◊Ì ÷k‰w’ı
±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ …
»ı. lÌ¿ÚWHÎ … Á‹√˛ ¤√‰Îfi »ı.
“≠›ÎHοηıûÏ’ « ‹Î_ ÷ı ωÿ›˝@÷«ı÷Á—” ó …ı±˘
Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√˘ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ≠΄MÔ÷-±≠΄MÔ÷‹Î_ Á‹Îfi
flËı‰Î‰Î‚Î »ı ÷◊Î Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝≠¿Îflı µ’fl÷ ◊¥fiı
¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√ı·Î »ı, ÷ı ‹fiW›˘ ±_÷¿Î‚ı ’HÎ ‹fiı
… ΩHÎı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±_÷¿Î‚fiÌ ’ÌÕÎ ‰√ıflı‹Î_ ’HÎ ÷ı±˘
‹Îfl΋Î_ … ±À·w’ı „V◊÷ flËı »ı. ÷ı±˘fiÌ ±ı‰Ì ºœ
„V◊Ï÷ ˢ› »ı ó ÷ı±˘ V◊Ò‚ ±fiı ÁÒZ‹ÂflÌfl‹Î_ √‹ı
÷ıÀ·Ì Ë·«· ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
ω«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷Î.
¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
(1)
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝-Ïø›Î ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı
’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì … ⁄‘Πω¿Îfl˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı
±fiı ÷ı Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflıfiÌ ≠√Àw’ı ÁkÎÎ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì
Ω› »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝◊Ì Á‰˝≠¿Îflı
Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌfiı ¤√‰IV‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘fiÌ
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 549

V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±ı ¤√‰÷k‰‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì
÷ı±˘fiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ T›„@÷fiı ωÊı ±Î’HÎÌ …ı ÁÎflÎ
±fiı ¬flÎ⁄fiÌ ‹ÎL›÷Πˢ› »ı, ÷ı ‹ÎL›÷Î ±Î’HÎÌ
… ¿flı·Ì »ı. ÷k‰◊Ì ÷˘ ±ı T›„@÷ ¤√‰Îfifi_ V‰w’
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı T›„@÷‹Î_ ÷k‰ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ V‰÷_hÎ
T›„@÷I‰ … fi◊Ì. ±ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ “±Î ÁÎv_ »ı,
±Î fiflÁ_ »ı.” ±Î flÌ÷ı ÁÎflÎ-fiflÁÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ±Î’HÎÌ
… ¿flı·Ì »ı. ÷k‰◊Ì ÷˘ Á_ÁÎfl ¤√‰Îfifi_ V‰w’ …
»ı. ËÎ, Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ‰Hν-±Îl‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎ »ı. “±Î‰_
¿Î‹ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±fiı ±Î‰_ fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı” ó ±Î
…ı ωϑ-ÏfiÊı‘fiÌ ‹›Î˝ÿÎ »ı, ÷ıfiı ‹ËÎ’vÊ˘±ı ∞‰˘fiÎ
¿S›ÎHÎÎ◊˝ı T›‰ËÎflfiı ‹ÎÀı ‹ÎL›÷Î ±Î’Ì »ı.
F›Îflı ±Î ¤˙Ï÷¿ V≤Ïp fi Ë÷Ì, I›Îflı ’HÎ ¤√‰Îfi
Ë÷Î ±fiı ÷ıfiÎ ·Ìfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi flËıÂı
ó ±Î flÌ÷ı F›Îflı ‰ÎV÷ω¿ ¤√‰÷k‰fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω›
»ı, I›Îflı ¤˙Ï÷¿ V≤ÏpfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±ıfi_
±ı ÷ÎI’›˝ fi◊Ì ¿ı Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi flËı÷Î_ Á_ÁÎfl
¤Ò_ÁÎ¥ Ω› »ı ¿ı ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷
±_÷—¿flH΋Î_ ÁI› ΩHΉÎ◊Ì …ı Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ
ºœ ◊¥ √¥ Ë÷Ì, ¿ı …ı ∞‰fiÎ ¿S›ÎH΋Î_ ωCÔfi¿÷ν
Ë÷Ì, ÷ı flËı÷Ì fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fiÎfiÎ_ CÎflıHÎÎ_fiÌ ±fiı¿
Ω÷fiÌ ±Î¿ÚÏ÷±˘ ±fiı ±·√-±·√ µ’›˘√ ˢ‰Î »÷Î_
’HÎ ±ı ⁄‘΋Î_ ±ı¿ … Á˘fi_ ˢ› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰ÿÔ˚¤@÷ ¶ÎflÎ ±fiı¿ Ω÷fi˘ ›◊Λ˘B› ÁÎ_ÁÎÏfl¿
T›‰ËÎfl ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ⁄‘΋Î_ ±ı¿ … ¤√‰÷k‰
»ı ó ±ı‰Ì ±À·⁄Ï© flËı »ı. ±Î ÷k‰fiı Á‹…‰Î ‹ÎÀı
… ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î ±fiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ Á‹√˛w’fi_ ‰Hνfi
◊›_ »ı.
(2)
µ’ÎÁfiÎfiÌ ºÏp±ı ¤√‰ÎfifiÎ ≠Λ— ⁄ı w’˘fi_
ωÂıÊ ‰Hνfi ±Î‰ı »ı ó ±ı¿ Á√HÎ ±fiı ⁄Ì…\_ Ïfi√˝HÎ.
±ı‹Î_ Á√HÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı ó ±ı¿ Á√HÎÁοÎfl ±fiı
±ı¿ Á√HÎÏfiflοÎfl. ’fl_÷ Ïfi√˝HÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl fi◊Ì Ë˘÷Î,
Ïfi√˝HÎ ÏfiflοÎfl … ˢ› »ı. ËÎ, ÏfiflοÎflfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl
ˢ› »ı ó ±ı¿ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ±fiı ±ı¿ Ïfi√˝HÎ-
ÏfiflοÎfl.
µ’ÎÁfiÎ ¿flfiÎflα˘fiÌ vÏ« ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı
ó ±ı¿ Á√HÎωʛ¿ vÏ«‰Î‚˘ ˢ› »ı ±fiı ±ı¿
Ïfi√˝HÎωʛ¿ vÏ«‰Î‚˘ ˢ› »ı. ’fl_÷ ÷ı ⁄¯ÎıfiÌ µ’ÎÁfiÎ
¤√‰ÎfifiÎ_ “Á√HÎ-ÏfiflοÎfl” w’◊Ì … Âw ◊Λ »ı, …ı‹¿ı
ó ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ‹ÎÀı ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿ ›IÔfi ¿flı »ı
÷˘ ÷ı ’Ëı·Î_ “’fl‹ÎI‹Î »ı” ó ±Î flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁkÎÎfiı ‹Îfiı »ı ±fiı “±ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Î◊Ì lıWÔà »ı,
⁄‘Î◊Ì ÿ›Î‚ »ı, ±ı‹fiÎ◊Ì ‹˘À<_ ¿˘¥ »ı fiÏË” ó ±ı‰Î
¤Î‰˘ ÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ flËı »ı, ÷˘ µ’ÎÁfiÎ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl◊Ì
… Âw ◊¥. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ⁄Ï© ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝
(Á√HÎ) ˢ‰Î◊Ì Ïfi√˝HÎfiı ’¿ÕÌ fi◊Ì Â¿÷Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı Ïfi√˝HÎfiÎ µ’ÎÁ¿fi_ ·Z› ÷˘ Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ˢ›
»ı, ’fl_÷ ⁄Ï©◊Ì ÷ı Á√HÎ-ÏfiflοÎflfi_ … g«÷fi ¿flıı »ı.1
Á√HÎfiÌ … µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’Ëı·Î_ Á√HÎ-
ÁοÎfl ‹ÎfiÌfiı µ’ÎÁfiÎ ¿flıı »ı. ’fl_÷ ‹fi‹Î_ F›Î_ Á‘Ì
ÁοÎflw’ ºœ fi◊Ì ◊÷_, I›Î_ Á‘Ì “≠¤ »ı ±fiı ÷ı±˘
‹ÎflÌ Á΋ı »ı” ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î ‹A› ˢ› »ı. ±Î
‹ÎL›÷΋Î_ Á√HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ±Ï¤T›„@÷ …ıÀ·Ì ±Ï‘¿
◊Λ »ı, ±ıÀ·Ì … µ’ÎÁfiÎ ¨«Ì ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
±_÷‹Î_ F›Îflı ÷ı Á√HÎ ÁοÎflw’ı ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi,
¤ÎÊHÎ, V’½ ±fiı ≠ÁÎÿ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiÌ
µ’ÎÁfiÎfiÌ ’ÒHν÷Î ◊¥ Ω› »ı.
Ïfi√˝HÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’fl‹ÎI‹Îfiı Á¿‚
Á_ÁÎfl‹Î_ T›Î’¿ Á‹∞fiı g«÷fi ¿flı »ı. ÷ı±˘fiÌ T≤ÏkÎ
…ıÀ·Ì ÁÒZ‹ ◊÷Ì Ω› »ı, ÷ıÀ·Ì … ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ
¨«Ì ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±_÷‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ±ÎÁ„@÷
±fiı √H΢fi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ◊÷Î_ F›Îflı “Ë_”, “÷_” ‰√ıflı
¿_¥ ’HÎ fi◊Ì flËı÷_, ¿ı‰‚ Ï«L‹›÷k‰ ÂıÊ flËÌ Ω›
»ı, I›Îflı ÷ıfiÌ µ’ÎÁfiÎfiÌ ’ÒHν÷Î ◊¥ Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı ⁄LÔfiıfiÌ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎfiÌ ’ÒHν÷Î
◊÷Î_ ⁄LÔfiıfiÌ ±ı¿÷Î ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄LÔfiı ±ı¿ …

1. µ’ÎÁfiÎ Á√HÎÏfiflοÎfl◊Ì Âw ◊Λ »ıı ó ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±Î (ÁÎ÷‹Î) ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Á√HÎ-ÏfiflοÎfl”fi_
‰Hνfi ¿›* »ı. ’»Ì ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl”fi_ ±fiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Á√HÎ-ÁοÎfl”fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ±Î
flÌ÷ı ±ËŸ ÷˘ hÎHÎı V‰w’˘fi_ ±ı¿-±ı¿ f·˘¿‹Î_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ’fl_÷ ±Î√‚ ±ÎËΠ±K›Î›‹Î_ ±Î hÎHÎıfi_ hÎHÎ-
hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, …ı‹¿ı ó ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ, fi‰‹Î ±fiı ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “Á√HÎ-ÏfiflοÎfl”fiÌ
µ’ÎÁfiÎfi_; ±Ï√›Îfl‹Î, ⁄Îfl‹Î ±fiı ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ “Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl”fiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ ÷◊Î «˙ÿ‹Î_, ’_ÿfl‹Î ±fiı Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_
“Á√HÎ-ÁοÎfl”fiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ ωÂÿ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
550 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.1 Á√HÎ-ÁοÎflfiÎ µ’ÎÁ¿˘fiı
÷˘ ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì Ïfi√˝HÎÏfiflοÎflfi˘ ’HÎ ⁄˘‘ ◊¥ Ω›
»ı ó ‹‹ ÿflÁfi Œ· ’fl‹ ±fiÒ’Î – ∞fi ’Ή Ïfi…
ÁË… Áw’Î –– (‹ÎfiÁ 3/36/5). Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiÎ
µ’ÎÁ¿‹Î_ Ωı ¤„@÷fiÎ Á_V¿Îfl ˢ› ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ
ÿ½fifiÌ ±Ï¤·ÎÊΠˢ›, ÷˘ ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi ◊¥
Ω› »ı ±◊‰Î ¤√‰Îfifiı ÷ıfiÌ ’ÎÁı◊Ì ¿˘¥ ¿Î‹ ·ı‰_
ˢ›, ÷˘ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ’HÎ ÿ½fi ÿ¥ ¿ı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Ïfi√̋HÎ-ÏfiflοÎflfiÎ µ’ÎÁ¿ ‹‘ÁÿÒ fiΫΛ˝∞fiı
¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ÿ½fi ÿÌ‘Î_ Ë÷Î_.2
(3)
‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl
Á‰˝ ¿_¥ »ı. Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ ÷˘ ±ı‹fiÎ_ ωÂıÊHÎ »ı, fi΋
»ı. ÁΑ¿ ’fl‹ÎI‹Îfiı √H΢ ÁÏË÷ ‹Îfi÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiı
‹ÎÀı ÷ı Á√HÎ »ı ±fiı ÁΑ¿ ÷ı±˘fiı √H΢◊Ì flÏË÷
‹Îfi÷˘ ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı±˘ Ïfi√˝HÎ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
’fl‹ÎI‹Î Á√HÎ ÷◊Î Ïfi√˝HÎ-⁄LÔfiı »ı ±fiı ⁄LÔfiı◊Ì ’fl
’HÎ »ı. ’fl_÷ ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Î, F›Îflı ’fl‹÷k‰fi˘ ⁄˘‘
◊Λ I›Îflı Á‹Ω› »ı.
¤√‰ÎfifiÎ Á˙Óÿ›˝, ‹Î‘›˝, ±ˆr›˝, ±˙ÿΛ˝ ‰√ıflı
…ı ÏÿT› √H΢ »ı, ±ı √H΢ ÁÏË÷ Á‰˝hÎ T›Î’¿
’fl‹ÎI‹Îfiı “Á√HΔ ¿Ëı »ı. ±Î Á√HÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl
ˢ› »ı ó
(1) Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ó …ı‰Ì flÌ÷ı, ±Î¿ÎÂfi˘ √HÎ
“ÂOÿ” »ı, ’fl_÷ ±Î¿ÎÂfi˘ ¿˘¥ ±Î¿Îfl (±Î¿ÚÏ÷) fi◊Ì,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î¿Î Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ◊›_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ Á_ÁÎfl‹Î_ ’Ïfl’ÒHνw’ı T›Î’¿
’fl‹ÎI‹Îfi_ fi΋ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl »ı.
(2) Á√HÎÁοÎfl ó ±ı … Á√HÎ-ÏfiflοÎfl
’fl‹ÎI‹Î F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› ≠¿ÚÏ÷fiı ±Ï‘„WÔÃ÷ ¿flÌfiı
’˘÷ÎfiÌ ›˘√‹Î›Î◊Ì ·˘¿˘fiÌ Á΋ı ≠√À ◊¥ Ω›
»ı, ÷ı±˘fiÌ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ ⁄fiÌ Ω› »ı, I›Îflı
±ı ’fl‹ÎI‹Îfiı Á√HÎ-ÁοÎfl ¿Ëı »ı. Á√HÎ ÷˘ ÷ı±˘
Ë÷Î …, ±Î¿ÚÏ÷›@÷ ≠√À ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘ ÁοÎfl
¿Ëı‰Î› »ı.
F›Îflı ÁΑ¿ ’fl‹ÎI‹Îfiı ÏÿT› ±·˙Ï¿¿ √H΢◊Ì
’HÎ flÏË÷ ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁΑ¿fiÌ ºÏp ¿ı‰‚ Ïfi√˝HÎ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ flËı »ı, I›Îflı ’fl‹ÎI‹Îfi_ ÷ı V‰w’
“Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl” ¿Ëı‰Î› »ı.
√H΢fiÎ ’HÎ ⁄ı ≠¿Îfl ˢ› »ı ó (1) ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ
V‰w’¤Ò÷ Á˙Óÿ›˝, ‹Î‘›˝, ±ˆr›˝ ‰√ıflı ÏÿT›, ±·˙Ï¿¿,
±≠οÚ÷ √HÎ; ±fiı (2) ≠¿ÚÏ÷fiÎ Ák‰, fl… ±fiı ÷‹
√HÎ. ’fl‹ÎI‹Î «ÎËı Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ˢ›, «ÎËı Á√HÎ-
ÁοÎfl ˢ›, ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ Ák‰, fl… ±fiı ÷‹-hÎHÎı
√H΢◊Ì Á‰˝◊Î flÏË÷ »ı, ±÷Ì÷ »ı. ÷ı±˘ Ωı¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ
√H΢◊Ì V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı V≤ÏpfiÌ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı
≠·›fiÌ ·Ì·Î ¿flı »ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ √H΢◊Ì
Á‰˝≠¿Îflı flÏË÷ … flËı »ı (√Ì÷Î - 7/13).
…ı ’fl‹ÎI‹Î √H΢◊Ì ¿ÿÌ fi◊Ì ⁄_‘Î÷Î, …ı±˘fi_
√H΢ µ’fl ’Ò fl_ ±ÎÏ‘’I› ˢ› »ı, ÷ı … ’fl‹ÎI‹Î
Ïfi√˝HΠˢ› »ı. Ωı ’fl‹ÎI‹Î √H΢◊Ì ⁄_‘Λı·Î ±fiı
√H΢fiı ±Î‘Ìfi ˢ›, ÷˘ ÷ı±˘ ¿ÿÌ Ïfi√˝HΠˢ¥ ¿÷Î
fi◊Ì. Ïfi√˝HÎ ÷˘ ÷ı±˘ … ˢ¥ ¿ı »ı, …ı±˘ √H΢◊Ì
Á‰˝≠¿Îflı ±÷Ì÷ »ı, ±fiı …ı √H΢◊Ì Á‰˝◊Î ±÷Ì÷ »ı,
±ı‰Î ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … ÁC΂Π√HÎ flËÌ Â¿ı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Îfiı Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl ‰√ıflı
Á‰˝ ¿_¥ ¿ËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ±ı‰Î ’fl‹ÎI‹Îfi_ …
±˘√HÎhÎÌÁ‹Î-hÎÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ Á‹√˛w’ı ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı.
±K›Î› Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
¤√‰Îfiı ±Î ±K›Î›‹Î_ ’Ëı·Î_ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiı
“±’flΔ ±fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·fiı “’flΔ fi΋◊Ì ¿ËÌ (±.
7/4-5). ’»Ì ±Î ⁄LÔfiıfiÎ Á_›˘√◊Ì ÁC΂Π≠ÎHÎ̱˘fiÌ
µI’ÏkÎ ⁄÷Î‰Ì ’˘÷Îfiı ÁC΂Î_ Á_ÁÎflfi˘ ≠¤‰ ±fiı ≠·›
⁄÷ÎT›Î ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ±fiı ±_÷‹Î_ “¿ı‰‚
Ë_ … flË_ »\_” ó ±ı ⁄÷ÎT›_ (7/6-7). ±ı … ≠Á_√‹Î_

1. Á√HÎ-Ïfi√˝HÎfi˘ ¤ıÿ ÷˘ µ’ÎÁfiÎfiÌ ºÏp±ı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ⁄¯Îı µ’ÎÁfiα˘fi_ µ’ÎV›÷k‰ ±ı¿ … »ı. µ’ÎÁfiÎ ÁΑ¿fiÌ
vÏ«, ωrÎÁ ±fiı ›˘B›÷Î ±fiÁÎfl ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÁΑ¿˘fiÌ Ï¤LÔfi-ϤLÔfi vÏ«, ωrÎÁ ±fiı ›˘B›÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı µ’ÎÁfiα˘
’HΠϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı. ’fl_÷ ÁCÎ‚Ì µ’ÎÁfiα˘◊Ì ±_÷‹Î_ ±ı¿ … µ’ÎV›÷k‰fiÌ ≠΄M÷ ◊Λ »ı. ±ı µ’ÎV›÷k‰fiı …
“Á‹√˛ ⁄˛õ” ¿Ëı »ı.
2. ±¶ˆ÷‰Ì◊Ì’Ï÷◊ˆv’ÎV›Î— V‰ÎflÎF›gÁËÎÁfi·O‘ÿÌZÎΗ –– ÂÃıfi ¿ıfiÎÏ’ ‰›_ ËÃıfi ÿÎÁÌ¿Ú÷Î √˘’‰‘ÒωÀıfi ––
“±¶ˆ÷‹Î√˝fiÎ ±fi›Î›Ì±˘ ¶ÎflÎ ’ÒF› ÷◊Î V‰ÎflÎF› w’Ì gÁËÎÁfi ’fl ≠Ï÷„WÔÃ÷ ˢ‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿flı· ±‹fiı √˘’̱˘fiÌ
’λ‚-’λ‚ Œfl‰Î‰Î‚Î ¿˘¥ ‘Ò÷ı˝ ËÃ’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ «flH΢fiÎ √·Î‹ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘Î!”
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 551

¤√‰Îfiı ÁkÎfl ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ w’‹Î_ ¿ÎflHÎw’ı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌfiı ±fiı ÿı‰÷α˘fiı Á‰˘˝’Ïfl ‹Îfiı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
T›Î’¿÷Î ⁄÷Î‰Ì (±. 7/8-12). ’»Ì ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› »˘ÕÌfiı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ÿı‰÷α˘fiı
¿ı …ı±˘ hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıHÎı Ïfifl_÷fl ÂflHÎı Ω› »ı (±. 7/20-23).
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘ ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı …‰ÎfiÎ ’HÎ ⁄ı ¿ÎflHΠˢ› »ı
»ı, ÷ı √H΢◊Ì ’fl ‹fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷˘. (±. 7/13). ó ¿Î‹fiα˘fi_ ⁄ÎËS› ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ‹ËkÎÎfiı fi
±Î √H΋›Ì ‹Î›Î ÷fl‰Ì ⁄Ë ÿV÷fl »ı. …ı±˘ ‹Îflı ΩHΉÌ. ±Î‹Î_◊Ì ’Ëı·Î ¿ÎflHÎfi_ ‰Hνfi ÷˘ ‰ÌÁ‹Î◊Ì
ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı, ÷ı±˘ ±Î ‹Î›Îfiı ÷flÌ Ω› »ı (±. hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿flÌ ÿÌ‘_ ±fiı ⁄ÌΩ ¿ÎflHÎfi_ ‰Hνfi
7/14). ’fl_÷ …ı±˘ ‹ÎflÎ◊Ì Ï‰‹¬ ⁄fiÌfiı ÏfiÏÊ© «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿flÌ ÿÌ‘_ ±fiı …ı±˘ ¤√‰Îfifiı
±Î«flH΢‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, ÷ı ÿW¿Ú÷ ‹fiW›˘ ‹Îflı ÂflHÎı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘fiÌ Á΋ı ¤√‰Îfi ≠√À
fi◊Ì ◊÷Î (±. 7/15). ˉı ±ËŸ «˙ÿ‹Î f·˘¿ ’»Ì fi◊Ì ◊÷Î ó ±ı ‰Î÷ ’«ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …HÎÎ‰Ì ÿÌ‘Ì.
… Á˘‚‹˘ f·˘¿ ¿ËÌ ÿı÷ ÷˘ ‰‘Îflı ›˘B› √HÎÎ÷. ±◊ν÷Ô˚ ˉı ±ı‰Ì Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ’HÎ ‹Î›Î◊Ì
«˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ÂflHÎı ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ, ÷˘ I›Îfl ’»Ì œ_¿Î›ı·Î ËÂı! ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹Îv_ iÎÎfi œ_¿Î›ı·_
ÂflHÎı …fiÎflÎ «Îfl ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó ±ı‰_ …HÎΉ‰Î◊Ì fi◊Ì (±. 7/26). ‹fiı fi ΩHΉ΋Î_ ‹fiW›fiÎ flÎ√¶ıÊ
≠¿flHÎ ‰‘Îflı L›Î›Á_√÷ ·Î√÷ ’fl_÷ ’_ÿfl‹˘ f·˘¿ ‰E«ı … ‹A› ¿ÎflHÎ »ı (±. 7/27). …ı±˘ ±Î ¶L¶ w’Ì
±Î‰Ì …‰Î◊Ì ≠¿flHÎ ›◊Î◊˝ flÌ÷ı fi◊Ì √˘Ã‰Î÷_. ±Î‹ ‹˘Ë◊Ì ±Ï·MÔ÷ ˢ› »ı, ÷ı±˘ ºœ‰˛÷Ì ◊¥fiı ‹Îv_ ¤…fi
±Î f·˘¿ ≠¿flHÎfiΠωʛfiı ±fiw’ fi ˢ‰Îfi_ ‹Î·Ò‹ ¿flı »ı (±. 7/28). …ı±˘ ‹Îfl˘ ±Îl› ·¥fiı ›IÔfi
’Õı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±Î f·˘¿ fi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı ±fiı ±_÷‹Î_
±ÎT›˘ ˢ÷ ÷˘ “’Β̱˘ ‹Îflı ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Î_” ó ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı (±. 7/29/30).
±ı‹ ¿Ëı‰_ ⁄Î¿Ì flËÌ Ω÷. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±Î ±K›Î› µ’fl ±ÎÏÿ◊Ì ±_÷ Á‘Ì Ï‰«Îfl ¿flÌfiı
“ÿW¿Ú÷” (’Î’Ì) ‹Îflı ÂflHÎı ◊÷Î … fi◊Ì” ó ±ı ‰Î÷ Ωı¥±ı ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰‹¬ ±fiı ÁL‹¬ ◊‰Îfi_ …
¿ËÌ ÿÌ‘Ì ±fiı Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ÂflHÎı ◊fiÎflÎfiÎ «Îfl ±ı‹Î_ ‰Hνfi »ı ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …Õ ’ÿÎ◊˘˝ ÷flŒ T≤ÏkÎ
≠¿Îfl ⁄÷Î‰Ì ÿÌ‘Î. flά‰Î◊Ì ‹fiW›˘ ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı. Ωı
ˉı …ı ÂflHÎÎ√÷ »ı, ÷ı‹fiÎ ’HÎ ⁄ı ≠¿Îfl »ı ÷ı±˘ …Õ÷Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁL‹¬ ◊¥ Ω›,
ó ±ı¿ ÷˘ ¤√‰Îfifiı ¤√‰Îfi Á‹∞fiı ±◊ν÷Ô˚ ÷˘ ÷ı±˘ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl, Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ±fiı Á√HÎ-
¤√‰ÎfifiÌ ‹ËkÎÎ Á‹∞fiı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊Λ »ı ÁοÎfl ±ı‰Î ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌfiı ±_÷‹Î_
(±. 7/16-19) ±fiı ⁄ÌΩ ¤√‰Îfifiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ¤√‰Îfifiı … ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ — ±Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ±Ω˝fifiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı Ë_ ÷ı ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfi ¿ËÌÂ,
…ı◊Ì ÷_ ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎÌ …Âı ±fiı …ı ΩH›Î ’»Ì ¿Â_ … ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fiËŸ flËı. ’»Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ¿ËÌfiı ’˘÷ÎfiÎ Á‹√˛w’fi_ Á_ZÎı’‹Î_ ‰Hνfi ¿›*. ˉı ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi
÷ıfi˘ ¬·ÎÁ˘ ¿flı »ı.
ÁΑ¿fi˘ …L‹ ÷˘ ◊¥ «Ò@›˘ »ı ±fiı T›ÎÏ‘ ±‰U›_¤Îω (ÀÎ‚Ì fi ¿Λ ±ı‰_) fi◊Ì, ’fl_÷ T≤©Î‰V◊Î
±fiı Q≤I› ó ±Î ⁄Lfiı ±‰U›_¤Îω »ı ±fiı ±Î ¿ÎflHÎı ‹fiW› ‰‘Îflı ÿ—¬Ì ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ±ËŸ “…fl΋flH΋˘ZÎΛ”
¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·ı‰Î‰Î‚Î ¤@÷˘ …flÎ ±fiı ‹flHÎ ⁄Lfiı◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚Ô
÷ı‹fiı ÂflÌfl flËı I›Î_ Á‘Ì T≤©Î‰V◊Îfi_ ’HÎ ÿ—¬ ◊÷_ fi◊Ì ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì ‹ÎflÌ Â_ √Ï÷ ◊Âı, ±ı ⁄Î⁄÷ı
’HÎ ÿ—¬ ◊÷_ fi◊Ì. ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı ≠›Ifi ¿flı »ı, ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ’flÎ-±’flÎ ÁÏË÷ ¤√‰ÎfifiÎ
Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifiı ΩHÎÌ ·ı »ı.
Ωı¿ı ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√Ì ’HÎ …L‹-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ’fl_÷ ¤@÷˘ …flÎ-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ ◊‰ÎfiÌ
ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ’HÎ ΩHÎÌ ·ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√ÌfiÌ ÷˘ ±Îfl_¤◊Ì … ’˘÷ÎfiÌ
ÁΑfi΋Î_ ÏfiWÃΠˢ› »ı (√Ì÷Î ó 3/3) ’fl_÷ ¤@÷ ±Îfl_¤◊Ì … ¤√‰„LfiWà ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÿÔ˚’flΛHΠˢ›
»ı. ¤√‰„LfiWÃ Ë˘‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ú’Î ¿flÌfiı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ Á‹√˛w’fi_ ÷ıfiı iÎÎfi ¿flÎ‰Ì ÿı »ı.
552 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±Î … ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı, ¿˘¥ ±ı¿ … ωfl·˘ (‹fiW›) ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı
ΩHÎı »ı ó “¿ÏçL‹Î_ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷—”. ±ËŸ, …HÎΉı »ı ¿ı …ı ‹ÎflÌ ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ‹ÎflÎ Á‹√˛ w’fiı
ΩHÎÌ ·ı »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’ (ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi) fiı ΩHΉÎfiÌ ‹A› ÁΑfiÎ »ı ó ÂflHÎÎ√Ï÷
(‹Î‹ÎÏlI›). ¿ÎflHÎ ¿ı Á‹√˛fi_ iÎÎfi ω«Îfl◊Ì ◊÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı l©Î ó ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ÂflHÎÎ√÷ ◊‰Î◊Ì ¤√‰ÿÔ˚¿Ú’Î◊Ì
… ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ “‹ÿÎl›—” ¿ËÌfiı ±_÷‹Î_ “‹Î‹ÎÏlI›” ’ÿ◊Ì ÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl
¿›˘˝ »ı.
“⁄˛õ” (Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl), “¿ÚIVfi ±K›ÎI‹” (±fi_÷ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ±fi_÷ ∞‰) ÷◊Î “±Ï¬·¿‹˝” (µI’ÏkÎ,
„V◊Ï÷, ≠·› ‰√ıflı Á_’ÒHν Ïø›Î±˘) ó ±Î “iÎÎfi” fi˘ ω¤Î√ »ı. ±Î ω¤Î√‹Î_ Ïfi√˝HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı.
±Ï‘¤Ò÷ (’˘÷ÎfiÎ ÂflÌfl ÁÏË÷ Á_’ÒHν ’Î_« ‹ËΤÒ÷˘fi_ …√÷), ±Ï‘ÿˆ‰ (‹fi-≥„Lƒ›˘fiÎ ±Ï‘WÃÎ÷Î ÿı‰÷α˘
ÁÏË÷ ⁄˛õÎ∞ ‰√ıflı ⁄‘Î ÿı‰÷α˘) ÷◊Î ±Ï‘›iÎ (±L÷›Î˝‹Ì ωWb ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÎ ⁄‘Î_ w’˘.) ó
±Î ωiÎÎfifi˘ ω¤Î√ »ı. ±Î ω¤Î√‹Î_ Á√HÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı.
±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ “ÁÏË÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Á÷-±Á÷, ’flÎ-±’flÎ ó Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi
… »ı. ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› Ï¿_Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ¿Â_ … fi◊Ì. Á÷-±Á÷fiı ±·√-±·√ ¿fl‰Î◊Ì iÎÎfi ‹Î√˝ ◊Λ »ı ó
“fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiÎ ¤Î‰˘ ωz÷ı Á÷— – µ¤›˘flÏ’.... (√Ì÷Î. 2/16) ±fiı ±ı¿ ¿fl‰Î◊Ì ¤„@÷‹Î√˝ ◊Λ
»ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” (√Ì÷Î- 9/19)
“⁄˛õ”fiÌ ‰Î÷ ’Ëı·Î_ ’Î_«‹Î ±K›Î›‹Î_ ÷ıfl‹Î◊Ì »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. “±Ï¬· ¿‹˝”
fiÌ ‰Î÷ ’Ëı·Î_ «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î, ÷ı‰ÌÁ‹˘ ±fiı ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ø‹Â— “¿ÚIVfi¿‹˝¿Ú÷Ô˚” “¿‹˝Á‹√˛‹Ô˚”
±fiı “Á‰˝¿‹Î˝Ï¬·_” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
±¤Î‰ ¿‹˝fi˘ ◊Λ »ı, ±ÎI‹Î ±◊‰Î ⁄˛õfi˘ fiËŸ. ±ı ÏÁ©ÎL÷ »ı ¿ı, ¿˘¥ ‰V÷fiÎ ¤Î‰ (±„V÷I‰)
fi_ iÎÎfi …ı ≥„Lƒ›◊Ì ◊Λ »ı ÷ı … ≥„Lƒ›◊Ì ÷ıfiÎ ±¤Î‰fi_ ±fiı ΩÏ÷fi_ iÎÎfi ’HÎ ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ‹fiW›
…ı iÎÎfi◊Ì ¿‹˘˝fiı ΩHÎı »ı (¿‹˝ ±ÎϬ·‹Ô˚), ÷ı … iÎÎfi◊Ì ¿‹˘˝fiÎ ±¤Î‰fiı ±◊ν÷Ô˚ ±¿‹˝fiı ’HÎ ΩHÎı »ı ó
“¿‹˝H›¿‹˝ ›— ’U›ı÷Ô˚” (√Ì÷Î ó 4/18). ⁄˛õ, ±ÎI‹Î ±fiı ±¿‹˝ ó hÎHÎı ±ı¿ … »ı; ±Î‰_ ΩHΉ_ ±ı …
“÷ı ⁄˛õ÷϶ÿ— ¿ÚIVfi‹K›ÎI‹_ ¿‹˝ «ÎϬ·‹Ô˚” ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
“¿‹˝” ÁÌÏ‹÷ »ı, ¿‹˝◊Ì T›Î’¿ “±K›ÎI‹” »ı ±fiı ±K›ÎI‹◊Ì T›Î’¿ “⁄˛õ” »ı. ’fl_÷ “‹Î‹Ô˚” (Á‹√˛) ÷ı
⁄˛õ◊Ì ’HÎ lıWà »ı; ¿ı‹¿ı ⁄˛õfiÌ ±_÷√˝÷ ÷˘ Á‹√˛ ±Î‰÷_ fi◊Ì, ’HÎ Á‹√˛fiÌ ±_÷√˝÷ ⁄˛õ ±Î‰Ì Ω› »ı.
“±K›ÎI‹” fiÌ ÁÎ◊ı “¿ÚIVfi” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó …ı‹fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ’flÎ≠¿ÚÏ÷ ¿ËÌ »ı, ÷ı
±fiı¿w’ı ÿı¬Î÷Î_ ⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘.
“¿‹˝” fiÌ ÁÎ◊ı “±Ï¬·” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó …ıfiÎ Œ‚ V‰w’ı ∞‰ ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ±fiı ±fiı¿
·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı Â¤ ó ±Â¤ Á_’ÒHν ¿‹˘˝, ’fl_÷ “⁄˛õ” fiÌ ÁÎ◊ı “¿ÚIVfi” ±◊‰Î ±Ï¬· ÂOÿ fi ±Î’‰Îfi_
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ⁄˛õ ±fiı¿ fi◊Ì, ⁄S¿ı ±ı¿ … »ı.
√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ⁄ı ÏfiWÃα˘ ¿ËÌ »ı ó ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√. ±Î ⁄Lfiı› ÏfiWÃα˘ ·˙Ï¿¿ »ı ó
“·˘¿ıû„V‹fiÔ˚ ϶ω‘Î ÏfiWÃΔ (√Ì÷Î ó 3/3), ’fl_÷ ¤„@÷›˘√ ±·˙Ï¿¿ ÏfiWÃÎ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝›˘√‹Î_ “ZÎfl”
(Á_ÁÎfl)fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı ±fiı iÎÎfi›˘√‹Î_ “±ZÎfl” (∞‰ÎI‹Î)fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. ZÎfl ±fiı ±ZÎfl ó ⁄Lfiı› ·˘¿‹Î_
»ı ó “¶Îω‹˙ ’vÊ˙ ·˘¿ı ZÎflçÎZÎfl ±ı‰ «” (√Ì÷Î ó 15/16) ÷ı◊Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄Lfiı ·˙Ï¿¿
ÏfiWÃα˘ »ı. ’flL÷ ¤„@÷›˘√‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı, …ı ZÎfl◊Ì ±÷Ì÷ ±fiı ±ZÎfl◊Ì µk΋ »ı (√Ì÷Î
15 ó 17/18). ÷ı◊Ì ¤„@÷›˘√ ±·˙Ï¿¿ ÏfiWÃÎ »ı. ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛ w’‹Î_ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹ ÷◊Î ¿‹˝ ó
±Î‹Î_ ·˙Ï¿¿ ÏfiWÃÎ (¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√) fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı.1 ±fiı ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ÷◊Î ±Ï‘›iÎ ó
1. “±K›ÎI‹”◊Ì iÎÎfi›˘√ ±fiı “¿‹˝” ◊Ì ¿‹˝›˘√ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√ ó ⁄Lfiı◊Ì “⁄˛õ” fiÌ ≠ÎÏM÷ ◊Λ »ı
(√Ì÷Î ’Î_«‹Î ±K›Î›fi˘ «˘◊˘ ’Î_«‹˘ f·˘¿).
¤„@÷fi˘ ≠Á_√ ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı iÎÎfi ›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√fi_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ¿›* fi◊Ì. ±Îfi_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi
’λ‚ (⁄ÌΩ◊Ì »ßÎ) ±K›Î›˘‹Î_ ¿flÌ «Ò@›Î »ı.
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 553

±Î‹Î_ ±·˙Ï¿¿ ÏfiWÃÎ (¤„@÷›˘√) fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı. “iÎÎfi” ·˙Ï¿¿ »ı ó “fi ÏË iÎÎfiıfi ÁºÂ_ ’ωhÎÏ‹Ë
ωz÷ı”1 (√Ì÷Î ó 4/38) ±fiı “ωiÎÎfi” ±·˙Ï¿¿ »ı. ·˙Ï¿¿ ÷◊Î ±·˙Ï¿¿ ⁄Lfiı› Á‹√˛ ¤√‰ÎfifiÎ w’
»ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
“·˘¿” ÂOÿ‹Î_ …Õ ’HÎ »ı ±fiı «ı÷fi ’HÎ »ı. ‹ÎhÎ …Õ ±◊‰Î ‹ÎhÎ «ı÷fifi_ ‰Î«¿ “·˘¿” ÂOÿ ◊¥
¿÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ·˙Ï¿¿‹Î_ …Õ ±fiı «ı÷fi ⁄Lfiı ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ±·˙Ï¿÷‹Î_ Œ@÷ «ı÷fi … ±Î‰ı »ı, ¿ÎflHÎ
¿ı ±·˙Ï¿¿ ÁÿÎ Ï«L‹› … ˢ› »ı. ’fl_÷ Á‹√˛‹Î_ ·˙Ï¿¿ ±fiı ±·˙Ï¿¿ ⁄Lfiı ±Î‰Ì Ω› »ı.
±ËŸ ±ı¿ ωÂıÊ K›Îfi ±Î’‰ÎfiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı Ïfi√˝HÎ ó ÏfiflοÎfl “⁄˛õ”fi_ fi΋ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiÌ
±_÷√˝÷ ±ÎT›_ »ı. ·˘¿˘‹Î_ CÎb_ ¿flÌfiı ±ı ‰Î÷ ΩHÎÌ÷Ì »ı ¿ı, “Ïfi√˝HÎ ó ÏfiflοÎfl ⁄˛õfiÌ ±_÷√˝÷ … Á√HÎ
¥rfl »ı. ⁄˛õ ‹Î›Î flÏË÷ »ı ±fiı ¥rfl ‹Î›ÎÁÏË÷ »ı. ÷ı◊Ì ⁄˛õfiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ¥rfl »ı”. ‰ÎV÷‰‹Î_
±Î‰_ ‹Îfi‰_ ±ı ÂÎjÎÁ_‹÷ ±fiı ÷¿˝Á_‹÷ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı F›Îflı ⁄˛õ‹Î_ ‹Î›Î »ı … fiËŸ ÷˘ ’»Ì ‹Î›Î ÁÏË÷
¥rfl ⁄˛õfiÌ ±_÷√˝÷ ¿¥ flÌ÷ı ◊›Î? ⁄˛õ‹Î_ ‹Î›Î @›Î_◊Ì ±Î‰Ì ? ’fl_÷ √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfi ¿ËÌ flèÎÎ »ı
¿ı ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ⁄˛õ »ı ! ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ⁄˛õfiÎ ±Î‘Îfl ¿èÎÎ »ı. “⁄˛õH΢ ÏË ≠Ï÷WÃÎË‹Ô˚”
(√Ì÷Î ó 14/27) “Ë_ ⁄˛õfiÌ ≠Ï÷WÃÎ »\_ ÷◊Î “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰* …√ÿT›@÷‹ÒÏ÷˝fiÎ (√Ì÷Î ó 9/4) “±Î
⁄‘˘ Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ ±T›@÷ w’◊Ì T›ÎM÷ »ı.” ¤√‰ÎfifiÎ ±Î ¿◊fifi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ⁄˛õfi˘ ±_ Ë_ fi◊Ì, ⁄S¿ı
‹Îfl˘ ±_ ⁄˛õ »ı. ±Î◊Ì ÏfiW’ZΠω«Îfl ¿fl‰Î◊Ì ±ı‰_ ·Î√ı »ı ¿ı, √Ì÷΋Î_ ⁄˛õfiÌ ≠‘Îfi÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ¥rflfiÌ
≠‘Îfi÷Î »ı. ’ÒHν ÷k‰ Á‹√˛ … »ı. Á‹√˛‹Î_ Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl ⁄‘Î ±Î‰Ì Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı¥±ı ÷˘ Á‹√˛w’ Á√HÎfi_ … ˢ¥ ¿ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı Á√HÎ ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ ÷˘ Ïfi√˝HÎ
±Î‰Ì ¿ı »ı, ’fl_÷ Ïfi√˝HÎ ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ Á√HÎ fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı Á√H΋Î_ Ïfi√˝HÎfi˘ ÏfiÊı‘
fi◊Ì, F›Îflı Ïfi√˝H΋Î_ √H΢fi˘ ÏfiÊı‘ »ı. ÷ı◊Ì Ïfi√˝H΋Î_ Á‹√˛ ÂOÿ ±Î‰Ì … fi◊Ì Â¿÷˘. ÷ı◊Ì ±ËŸ “±K›ÎI‹”
±fiı “¿‹˝”fiÌ ÁÎ◊ı ÷˘ ø‹Â— “¿ÚIVfi” ±fiı “±Ï¬·” ÂOÿ ±ÎT›Î »ı, …ı Á‹√˛÷ÎfiÎ ‰Î«¿ »ı, ’fl_÷ ⁄˛õfiÌ
ÁÎ◊ı Á‹√˛÷Îfi˘ ‰Î«¿ ÂOÿ @›Î_› ±ÎT›˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì Á‹√˛÷Î Á√H΋Î_ … »ı, Ïfi√˝H΋Î_ fiËŸ.
≠ffi ó ⁄˛õ, ±K›ÎI‹ ±fiı ¿‹˝ ó ±Î hÎHÎı› ·˙Ï¿¿ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı ?
µkÎfl ó ¤√‰Îfiı ⁄˛õfiı “±ZÎfl” ¿èÎ_ »ı (√Ì÷Î ó 8/3) ±fiı ∞‰fiı ’HÎ ±ZÎfl ¿è΢ »ı ó “¶Îω‹˙
’vÊ˙ ·˘¿ı ZÎflçÎZÎfl ±ı‰ «” (√Ì÷Î ó 15/16) ∞‰ ±fiı ⁄˛õ ó ⁄Lfiı ±ı¿ »ı ó “±›‹ÎI‹Î ⁄˛õ” (‹Î_Õ<@›0 1).
≠¿ÚÏ÷ ó (ÂflÌfl)fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì “∞‰” (±K›ÎI‹) »ı2 ÷ı … ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi ˢ‰Î◊Ì Á΋ÎL›
“⁄˛õ” »ı. ÷ı◊Ì √Ì÷ÎfiÎ ≠‹ÎHÎı …ı‹ ∞‰ ·˘¿‹Î_ »ı, ±ı … flÌ÷ı ⁄˛õ ’HÎ ·˘¿‹Î_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ ·˙Ï¿¿ ÏfiWÃÎ ó
(¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√)◊Ì ≠Î’HÎÌ› ÷k‰ »ı.
“±K›ÎI‹” ±◊ν÷Ô˚ ∞‰ı …√÷fiı ‘ÎflHÎ ¿›* »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷˚” (√Ì÷Î ó 7/5). ∞‰fiÌ ’˘÷ÎfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ÷ı◊Ì …√÷fiÎ Á_√◊Ì ∞‰ ’HÎ …√÷ ±◊ν÷Ô˚ ·˙Ï¿¿ ◊¥ Ω› »ı. (±Î … ±K›Î›fi˘ ÷ıfl‹˘
f·˘¿). ·˘¿‹Î_ ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı ∞‰ ’HÎ ·˙Ï¿¿ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î 15/7), “¶Îω‹˙ ’vÊ˙
·˘¿ı ZÎflçÎZÎfl ±ı‰ «” (√Ì÷Î 15/16)
¿‹˝ ⁄ı ≠¿Îfl◊Ì ◊Λ »ı ó Á¿Î‹¤Î‰◊Ì ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì. ±Î ⁄Lfiı› ≠¿ÎflfiÎ ¿‹˝ ·˘¿‹Î_ ◊÷Î_
ˢ¥ ·˙Ï¿¿ »ı.3
≠ffi ó ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ ó ±Î hÎHÎı› ±·˙Ï¿¿ ¿¥ flÌ÷ı »ı ?

1. ±ËŸ “’ωhÎÏ‹Ë” fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı·˘ “¥Ë” ÂOÿ ·˘¿fi˘ ‰Î«¿ »ı.

2. ⁄nnK›˘ ωʛ ÁfiıË ÷ı, ÷Î÷ı ¿ÏË›ˆ ∞‰ – ±·¬ ±ΩıHÎÌ ±Î’ ˈ, ËÏfl›Î L›Îfl˙ ◊̉ ––
3. ·˘¿‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Î Á¿Î‹ ¿‹˝ ó “›iÎÎ◊νI¿‹˝H΢ûL›hÎ ·˘¿˘û›_ ¿‹˝⁄_‘fi—”. (√Ì÷Î 3/9), “ÏZÎ≠_ ÏË ‹ÎfiÊı ·˘¿ı ÏÁÏ©¤˝‰Ï÷
¿‹˝Ω.” (√Ì÷Î 4/12); ¿‹Î˝fi⁄L‘ÌÏfi ‹fiW›·˘¿ı” (15/2).
·˘¿‹Î_ ◊‰Î‰Î‚Î ÏfiW¿Î‹ ¿‹˝ ó “·˘¿ıû„V‹„L¶Ï‰‘Î... ›˘Ï√fi΋Ô˚”. (√Ì÷Î 3/3)
‰ÎV÷‰‹Î_ ¿‹˝ Á¿Î‹ ±◊‰Î ÏfiW¿Î‹ ˢ÷Î_ fi◊Ì, ’fl_÷ ¿÷ν Á¿Î‹ ±◊‰Î ÏfiW¿Î‹ ˢ› »ı. ÷ı◊Ì Á¿Î‹-ÏfiW¿Î‹¤Î‰
¿÷ν‹Î_ flËı »ı.
554 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

µkÎfl ó “±Ï‘¤Ò÷” ±◊ν÷Ô˚ Á_’ÒHν ’_«‹ËΤÒ÷◊Ì ⁄fiı·_ …√÷ ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ ˢ‰Î◊Ì ±·˙Ï¿¿
»ı ó “±Q≤÷_ «ˆ‰ Q≤I›ç ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” (√Ì÷Î 9/19) “±Q≤÷ ±fiı Q≤I› ÷◊Î Á÷ ±fiı ±Á÷ ’HÎ Ë_
… »\1_ ¤√‰Îfiı ±Ω˝fifiı ωflÎÀw’ ÿı¬ÎÕu_ Ë÷_ ÷ı ’HÎ ÏÿT› ±fiı ±·˙Ï¿¿ Ë÷_.2 ÷ı ÏÿT› ωflÎÀw’ ¤√‰Îfiı
’˘÷ÎfiÎ … ÏÿT› ÂflÌflfiÎ ±ı¿ ±_√‹Î_ ÿı¬ÎÕ›_ Ë÷_.3 ÷ı◊Ì ¤√‰Îfifi_ … ωflÎÀw’ ˢ‰Î◊Ì ±Î ’_«‹ËΤÒ÷˘◊Ì
⁄fiı·_ …√÷ ’HÎ ±·˙Ï¿¿ … »ı.4 ¤√‰Îfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘fiı ’HÎ ÏÿT› ±◊ν÷Ô˚ ±·˙Ï¿¿ ¿ËÌ
»ı ó “ÏÿT›Î èÎÎI‹ ω¤Ò÷›— (√Ì÷Î 10/19), “‹‹ ÏÿT›ÎfiÎ_ ω¤ÒÏ÷fi΋” (10/40).5 ’fl_÷ ∞‰fiı ±iÎÎfi‰Â
’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©◊Ì (flÎ√-¶ıÊfiı ·Ì‘ı) ±Î …√÷ ·˙Ï¿¿ ÿı¬Î› »ı. ÷ı◊Ì ±iÎÎfi ‹ÀuÎ ’»Ì …Õ÷Î flËı÷Ì … fi◊Ì,
‹ÎhÎ Ï«L‹›÷Î flËı »ı.
“±Ï‘ÿˆ‰” ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õÎÏÿ ‰√ıflı ⁄‘Î ÿı‰÷α˘ ±·˙Ï¿¿ »ı.
“±Ï‘›iΔ ±◊ν÷Ô˚ ±_÷›Î˝‹Ì ¤√‰Îfi Á˙fiÎ xÿ›‹Î_ flËı÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï·M÷ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ±·˙Ï¿¿ »ı.6
¤√‰Îfiı “ÁÎÏ‘¤Ò÷ÎÏ‘ÿˆ‰_ ‹Î_ ÁÎÏ‘›i΋Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ’˘÷Îfiı ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ÷◊Î ±Ï‘›iÎfiÌ ÁÎ◊ı ΩHΉÎfiÌ
‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, ’fl‹ÎI‹Î ÁÏË÷ ˢ‰Î◊Ì … ±Î hÎHÎı› ±·˙Ï¿¿ »ı, ±L›◊Î ·˙Ï¿¿
… »ı. F›Î_ Á‘Ì ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊÷˘ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì ⁄‘_ ·˙Ï¿¿ … ˢ› »ı; ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
◊‰Î◊Ì ⁄‘_ ±·˙Ï¿¿ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ’˘÷Îfi˘ ≠›Ifi ‹A› ˢ‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ “·˙Ï¿¿ ÏfiWÃΔ
»ı ±fiı ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ‹A› ˢ‰Î◊Ì ¤„@÷›˘√ “±·˙Ï¿÷ ÏfiWÃΔ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ·˙Ï¿¿ ¿˘¥ ÷k‰ fi◊Ì. ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰ ÷˘ ±·˙Ï¿¿ … »ı. ’fl_÷ ÁΑ¿fiÌ ºÏp±ı ·˙Ï¿¿ ±fiı
±·˙Ï¿¿ ó ±Î ⁄ı ¤ıÿ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ·˙Ï¿¿ ó ±·˙Ï¿¿fi˘ ¤ıÿ ±iÎÎfi‰Â ◊fiÎflÎ flÎ√-
1. ‹fiÁÎ ‰«ÁÎ ºp›Î B≤èÎ÷ıûL›ˆfl’Ì„Lƒ›ˆ— – ±Ë‹ı‰ fi ‹k΢ûL›ÏÿÏ÷ ⁄K›K‰‹G…ÁÎ –– (lÌ‹ÿ˚¤Î0 11/13/14)
“‹fi◊Ì, ‰ÎHÎÌ◊Ì, ºÏp◊Ì ÷◊Î ⁄Ì∞ ¥„Lƒ›˘◊Ì …ı ¿_¥ √˛ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘_ Ë_ … »\_. ÷ı◊Ì ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î›
⁄Ì…\_ ¿Î_¥ ’HÎ fi◊Ì ó ±Î ÏÁ©ÎL÷ ÷‹ı ·˘¿˘ ω«Îfl’Ò‰˝¿ ÂÌCβ Á‹∞ ·˘, V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·˘.
2. “fiÎfiΠω‘ÎÏfi ÏÿT›ÎÏfi” (√Ì÷Î 11/5), “±fiı¿ ÏÿT›Î¤flHÎ_ ÏÿT›Îfi¿˘z÷Λ‘‹Ô˚” (11/10), “ÏÿT›‹ÎS›ÎQ⁄fl‘fl_
ÏÿT›√_‘Îfi·ı’fi‹Ô˚” (11/11), “’U›ÎÏ‹ ÿı‰Î_V÷‰ ÿı‰ ÿıËı”..... “Á‰Î˝fifl√Î_ç ÏÿT›ÎfiÔ˚” (11/15)
3. ¤√‰ÎfifiÎ ‰«fi »ı ó ¥Ëˆ¿V◊_ …√I¿ÚIVfi_ .... ‹‹ ÿıËı” (11-7).
Á_F›fiÎ_ ‰«fi »ı ó “÷hÎı¿V◊_ …√I¿ÚIÁfi_... ±’U›tı‰ ÿı‰V› ÂflÌflı” (11-13)
±Ω˝fifiÎ_ ‰«fi »ı ó “’U›ÎÏ‹ ÿı‰Î_V÷‰ ÿı‰ ÿıËı” (11/15)
4. ¬_ ‰Î›‹ÏBfi_ ÁÏ··_ ‹ËŸ « F›˘÷ŸÏÊ Ák‰ÎÏfi Ïÿ¢ ƒ‹ÎÿÌfi – (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/2/41)
ÁÏflIÁ‹ƒÎ_ç Ëflı— ÂflÌfl_ ›÷Ô˚ Ï¿G« ¤Ò÷_ ≠H΋ıÿfiL›— –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/2/41)
“±Î¿ÎÂ, ‰Î›, ±„Bfi, …‚, M≤J‰Ì, √˛Ë-fiZÎhÎ, ∞‰-…L÷, ÏÿÂα˘, T≤ZÎ, fiÿ̱˘, Á‹ƒ ó ÷‹Î‹ ¤√‰ÎfifiÎ …
ÂflÌfl »ı ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı ¤@÷ ⁄‘Î_fiı ±fiL› ¤Î‰◊Ì ≠HÎ΋ ¿flı »ı.”
¤Ò¶Ì’ ‰Ê˝ÁÏflÿσfi¤— Á‹ƒ ’Î÷ηÏÿ∆Ô˚fifl¿¤Î√HÎ ·˘¿ Á_V◊Î –
√Ì÷Î ‹›Î ÷‰ L≤’ÎÿÔ˚¤÷‹ÌrflV› V◊Ò·_ ‰’— Á¿·∞‰ Ïfi¿Î›‘΋ ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 5/26/40)
“’flÌÏZÎ÷ ! ‹ıÓ ÷‹fiı M≤J‰Ì, ÷ıfiÌ ±_÷√˝÷ ¶Ì’, ¬_Õ, fiÿÌ, ’‰˝÷, ±Î¿ÎÂ, Á‹ƒ, ’Î÷η, ÏÿÂÎ, fifl¿, F›˘Ï÷√˝HÎ
(ÁÒ›˝, «Lƒ ‰√ıflı) ±fiı ·˘¿˘fiÌ „V◊Ï÷fi_ ‰Hνfi ¿›*. ±Î … ¤√‰Îfifi_ ±Ï÷ ±ÿÔ˚¤÷ V◊Ò‚ w’ »ı, …ı Á‹V÷ ∞‰Á‹ÿΛfi˘
±Îl› »ı.
5. ±Ω˝fiı ’HΠω¤ÒÏ÷›˘fiı ÏÿT› ¿ËÌ »ıó“‰@÷‹Ë˝V›ÂıÊıHÎ ÏÿT›Î èÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›—” (11/16)
6. ¶Î Á’HÎν Á¬Î›Î Á‹Îfi_ T≤ZÎ_ ’ÏflÊV‰Ω÷ı –
÷›˘flL›— Ï’M’·_ V‰Î¶k›fiffiLfiL›˘ ±Ï¤›Î¿ÂÌÏ÷ ––
(‹_Õ¿0 3/1/1; ó rı÷Îr÷fl 0 4/6)
±ı¿ÁÎ◊ı flËı‰Î‰Î‚Î ÷◊Î ’flV’fl Á¬Î¤Î‰ flά‰Î‰Î‚Î ⁄ı ’ZÎÌ ó ∞‰ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ±ı¿ … T≤ZÎ ó ÂflÌflfi˘ ±Îl›
·¥fiı flËı »ı. ÷ı ⁄Lfiı‹Î_◊Ì ±ı¿ (∞‰ÎI‹Î) ÷˘ ÷ı T≤ZÎ (ÂflÌflfiÎ) fiÎ ¿‹˝Œ‚˘fi˘ V‰Îÿ ·¥fiı µ’¤˘√ ¿flı »ı, ’fl_÷ ⁄ÌΩı (’fl‹ÎI‹Î)
µ’¤˘√ fi ¿flÌfiı Œ@÷ ≠¿ÎÏÂ÷ ¿flı »ı.”
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 555

¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı … »ı. flÎ√-¶ıÊ fi ˢ› ÷˘ Á‰˝ ¿Î_¥ ±·˙Ï¿¿, Ï«L‹›, ÏÿT› … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”. ¿ÎflHÎ
¿ı ·˙Ï¿¿fiÌ V‰÷_hÎ÷ ÁkÎÎ … fi◊Ì. flÎ√-¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı … ·˙Ï¿¿fiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ÿı¬Î› »ı. flÎ√¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı
… ∞‰ı ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ Á_ÁÎflfiı ’HÎ ·˙Ï¿¿ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘˘ ±fiı V‰›_ ’HÎ ·˙Ï¿¿ ⁄fiÌ √›˘.
ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifi_ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı … »ı ¿ı …Õ-«ı÷fi, Á÷-
±Á÷, ’flÎ-±’flÎ, ZÎıhÎ-ZÎıhÎiÎ ‰√ıflı …ı ¿Î_¥ ’HÎ »ı, ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±ËŸ Á‹√˛w’
‰HνfifiÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ “‹Î‹Ô˚” ’ÿ ±ÎM›_ »ı, …ı Á‹√˛fi_ ‰Î«¿ »ı ó “‹Î‹ÎÏlI›” (7/29) ±fiı “‹Î_
÷ı ωÿ—” (7/30).
¤√‰Îfiı ¿‹˘˝fiÌ √Ï÷ (÷k‰)fiı √Ëfi ⁄÷Î‰Ì »ı ó “√ËfiÎ ¿‹˝H΢ √Ï÷—” (4/17), ’fl_÷ ¤@÷ ÷ıfiı
’HÎ ΩHÎÌ ·ı »ı. ¿‹˝‹Î_ ±¿˝‹ ±fiı ±¿‹˝‹Î_ ¿‹˝ (4/18) ó ⁄Lfiıfiı ¤@÷ ΩHÎÌ ·ı »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ÷ı ¿‹˝fiı
’HÎ ΩHÎÌ ·ı »ı ±fiı ¿‹˝›˘√fiı ’HÎ ΩHÎÌ ·ı »ı. ¿‹˝›˘√Ì ÷˘ ¿‹˝›˘√fiı … ΩHÎı »ı ±fiı iÎÎfi›˘√Ì iÎÎfi›˘√fiı
… ΩHÎı »ı, ’fl_÷ ¤@÷ ¤√‰ÿÔ˚¿Ú’Î◊Ì ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄Lfiıfiı ΩHÎÌ ·ı »ı.
±Î … ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “›˘√_ ›$G…fi‹ÿÎl›—” fiı ±ËŸ “‹Î‹ÎÏlI› ›÷„L÷ ›ı” ’ÿ˘◊Ì
±fiı “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ” fiı ±ËŸ “›@÷«ı÷Á—” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ‹Îfl˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì
¤@÷fiı ¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√fiÌ ’HÎ ÏÁÏ© ‹‚Ì Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ⁄Lfiı Œ‚ (·Z›) w’ ⁄˛õfiı ’HÎ ΩHÎÌ
·ı »ı ó “÷ı ⁄˛õ ÷϶ÿ—” ±fiı ‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ’HÎ ΩHÎÌ ·ı »ı ó “‹Î_ ÷ı ωÿ—”.
“≠›ÎHοηıûÏ’” ‹Î_ “±Ï’” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı ¿ı ÷ı ¤@÷˘ ‹fiı ’Ëı·Î_◊Ì … ΩHÎı »ı ±fiı ±_÷¿Î‚ı
’HÎ ΩHÎı »ı, ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi_ iÎÎfi @›Îflı› ·M÷ ◊÷_ fi◊Ì. ±ı‰Î ¤@÷˘ “›@÷«ı÷Δ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ
‹fifiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ flËı÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … flËı »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‹fiÌ ±Ï¤Lfi÷Î (ÏfiI››˘√)
ˢ‰Î◊Ì fi ÷ı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰›@÷ (±·√) ◊Λ »ı ±fiı fi ¤√‰Îfi ÷ı‹fiÎ◊Ì Ï‰›@÷ ◊Λ »ı. ±Î‰Î ›@÷«ı÷Î
¤@÷˘ ±_÷¿Î‚ı ¿_¥ ’HÎ Ï«L÷fi ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ›˘√¤˛p ◊÷Î fi◊Ì ⁄S¿ı ¤√‰Îfifiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı ó
“≠›ÎHοηıûÏ’ « ‹Î_ ÷ı ωÿ›˝@÷«ı÷Á—”. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¤@÷˘fiÌ ºÏp‹Î_ F›Îflı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ¿Â_
… fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fi_ ‹fi ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı @›Î_ …Âı ? ÂÎ ‹ÎÀı …Âı ? ¿¥ flÌ÷ı …Âı ? ÷ı‹fiÎ ‹fi‹Î_
¿_¥ ’HÎ Ï«L÷fi ◊Âı ÷˘ ¤√‰Îfifi_ … ◊Âı, ’»Ì ÷ı‹fi_ ‹fi ω«Ï·÷ ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı ±fiı ‹fi ω«Ï·÷ ◊›Î
ωfiÎ ÷ı ›˘√¤˛p ¿¥ flÌ÷ı ◊Âı ? ¿ÎflHÎ ¿ı ¿flHÎÁÎ’ıZÎ ÁΑfi΋Î_ ›˘√◊Ì ‹fifiΠω«Ï·÷ ◊‰Î◊Ì … ‹fiW›
›˘√¤˛p ◊Λ »ı ó “›˘√ÎE«Ï·÷ ‹ÎfiÁ—” (√Ì÷Î ó 6/37) ’fl_÷ ÷‹Î‹ …√αı ¤√‰Îfifiı … ΩıfiÎflfi˘
¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ÏfiI› ›˘√ flËı »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ¿ıÀ·Î¿ ¤@÷˘ ÷˘ ‹„@÷ ≥E»ı »ı ó “…fl΋flH΋˘ZÎΛ” ±fiı ¿ıÀ·Î¿ ¤@÷˘ ≠ı‹ ≥E»ı »ı
ó “‹Î_ ÷ı ωÿ›˝@÷«ı÷Á—”. ‹„@÷fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î ¤@÷˘ ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ (⁄˛õ, ±K›ÎI‹ ±fiı ¿‹˝)fiı ΩHÎÌ
·ı »ı ’fl_÷ ≠ı‹ ≥E»÷Î ¤@÷˘ V‰›_ Á‹√˛ ¤√‰Îfifiı ΩHÎÌ ·ı »ı ó “‹Î_ ωÿ—”. ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ≠ı‹Ì
¤@÷˘fiı ¿‹˝›˘√ (⁄Ï©›˘√) ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄Lfiı ±Î’Ì ÿı »ı (√Ì÷Î ó ±. 10 fi˘ 10/11 ‹˘ f·˘¿).
…flÎ - ‹flHÎw’ ⁄_‘fi ±fiı ‹„@÷ ó ⁄Lfiı … ·˙Ï¿¿ »ı, ’fl_÷ ≠ı‹ ±·˙Ï¿¿ »ı. Ωı¿ı ÁΑfi-¤„@÷ ’HÎ
·˙Ï¿¿ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ µtı ±·˙Ï¿¿ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ±·˙Ï¿¿ ÁÎK›-¤„@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı. “¤¿I›Î ÁGΩ÷›Î ¤¿I›Î”
(lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î. 11/3/31).
óá ó
ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎVÔhÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı
iÎÎfiωiÎÎfi›˘√˘ fi΋ ÁMÔ÷‹˘ûK›Î›— –– 7 ––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰¯Î΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿÔ˚ w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “iÎÎfiωiÎÎfi›˘√” fi΋fi˘
ÁÎ÷‹˘ ±K›Î› ’ÒHν ◊›˘. –– 7 ––
556 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 7

±Î ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfifi_ ‰Hνfi
¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ¤√‰Îfi ±Î Á¿‚ …√÷fiÎ ‹ËοÎflHÎ
»ı ó ±ı‰_ ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰_ ±ı “iÎÎfi” »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ¿_¥ ’HÎ fi◊Ì ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊¥
…‰˘ ±ı “ωiÎÎfi” »ı. iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfi◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ÁÎ◊ı ÏfiI››˘√fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ “Ë_
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ±ı ’fl‹ ≠ı‹ w’Ì
ÏfiI›Á_⁄_‘fiÌ ΩB≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ÁÎ÷‹Î
±K›Î›fi_ fi΋ “iÎÎfiωiÎÎfi›˘√” flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ÁMÔ÷‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ,
“l̤√‰Îfi‰Î«”fiÎ_ ⁄ı, f·˘¿˘fiÎ_ «ÎflÁ˘ » ±fiı
’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘
«ÎflÁ˘ «˘‰ÌÁ »ı.
(2) “±◊ ÁMÔ÷‹˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷, “l̤√‰Îfi‰Î«”fiÎ
óáó
ÁÎ÷, f·˘¿˘fiÎ fi‰Á˘ ÁÎà ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ ±Õ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘
»ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl ⁄ΉÌÁ
»ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄‘Î f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
(3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ±ı¿ µ‰Î« »ı ó “l̤√‰Îfi‰Î«.”
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı· »_ÿ
±Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì-»ßÎ f·˘¿fiÎ I≤÷Ì›
«flH΋Î_ ±fiı «˙ÿ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fi√HΔ
≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î;” ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿fiÎ
I≤÷Ì› «flH΋Î_ ±fiı ’«ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
“‹√HΔ ≠›˘Ω›ı·Î ˢ‰Î◊Ì “‹-ω’·Î”; ÁkÎfl‹Î f·˘¿fiÎ
≠◊‹ «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “2-ω’·Î”;
÷◊Î «˘‰ÌÁ‹Î ±fiı ‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_
“¤√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»_ÿ˘
»ı. ⁄οÌfiÎ ÷ı‰ÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ ±fip’
»_ÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.

ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ ÁÎfl

¤√‰ÎfifiÌ ⁄ı ≠¿ÚÏ÷›˘ »ı - ±’flÎ ±fiı ’flÎ. Á_ÁÎfl “±’flΔ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı ∞‰ “’flΔ ≠¿ÚÏ÷ »ı.
±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ …Õ ÷◊Î Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ «ı÷fi ÷◊Î ÏfiI› ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ¤√‰Îfiı
±’flÎ ±fiı ’flÎ - ⁄LÔfiıfiı ’˘÷ÎfiÌ … ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ V‰¤Î‰ ¿è΢ »ı - “≥Ï÷›_ ‹ı” (7/4), “‹ı ’fl΋˚” (7/5).
¤√‰Îfifi˘ V‰¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ V‰÷_hÎ (¤√‰Îfi◊Ì ±·√) ÁkÎÎ fi◊Ì; ’fl_÷ ∞‰ (’flÎ ≠¿ÚÏ÷)
±’flÎfiı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı »ı. ±Î Á_⁄_‘ ∞‰ ⁄ı flÌ÷ı ‹Îfiı »ı
- (1) ±Ëo÷Î’Ò‰˝¿; …ı‹ ¿ı ó Ë_ ÂflÌfl »\_ ±fiı (2) ‹‹÷Î’Ò‰˝¿; …ı‹¿ı - ÂflÌfl ‹Îv_ »ı. ±Î ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘
Á_⁄_‘ … ÁC΂Π≠ÎHÎ̱˘fiÎ µI’LÔfi ◊‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı - “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘ Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î 13/21).
‰ÎV÷‰‹Î_ Á_’ÒHν …√÷fiÎ ¿÷ν, ¿ÎflHÎ ÷◊Î ¿Î›˝ ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı
… fiËŸ - “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿Ïçÿ„V÷” (7/7). ±Î ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı ÁkÎÎ ±ı¿ … ˢ› »ı, ⁄ı fi◊Ì Ë˘÷Ì.
±Î◊Ì ±ı¿ ¤√‰Îfi … ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À ◊›Î »ı. ±Î¿ÎÂ, ‰Î›, ÷ı…, …‚ ±fiı M≤J‰Ì - ±Î ’Î_« ‹ËΤÒ÷˘
÷◊Î ÷ı‹fi_ ¿Î›˝ - ÂOÿ, V’½, w’, flÁ ±fiı √L‘ ó ±Î ’Î_« ωʛ˘ - ±Î ⁄‘Îfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfi
… »ı. ¤√‰Îfi … ⁄‘Î ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±fiÎÏÿ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄Ì… »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, V≤Ïp‹Î_ …ı ¿o¥ ’HÎ
Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝, ¤Î‰ ‰√ıflı Ωı‰Î ó ÁÎ_¤‚‰Î ó Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Îfi_ ⁄Ì… (‹Ò· ¿ÎflHÎ) ±ı¿ ‹ÎhÎ
¤√‰Îfi … »ı. ¿ÎflHÎ … ¿Î›˝w’ı w’Î_÷fl ◊Λ »ı.1 ‹ÎÀı ¿ÎflHÎfiÌ ÷˘ V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ› »ı, ’fl_÷ ¿Î›˝fiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎΠˢ÷Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì Ωı ¿˘¥ ÁΑ¿ ¿Î›˝‹Î_ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î «ÎËı ÷˘ ÷ıfiı ¤√‰Îfi ‹‚Âı
fiËŸ - “fi I‰Ëo ÷ıÊ ÷ı ‹Ï›” (7/12). …ı Á‰˝fiÎ ¿ÎflHÎw’ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊Λ »ı, ÷ı‹fiı … ¤√‰Îfi ‹‚ı
»ı. ’fl_÷ …ı ¿ÎflHÎw’ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı fi ◊¥fiı ¿Î›˝w’ Ák‰ÎÏÿ √H΢‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı, ÷ı±˘ …L‹-‹flHÎfiÎ
«yfl‹Î_ ’ÕuÎ flËı »ı. ±Î‰Î ‹fiW›˘ ¿Î›˝w’ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì µI’LÔfi ◊fiÎflÌ ¿Î‹fiα˘fiÌ ’ÒÏ÷˝ ‹ÎÀı
ÿı‰÷α˘fi_ ÂflHÎ ·ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ±·˙Ï¿¿ ¤√‰Îfifiı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› …ı‰Î ·˙Ï¿¿ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ …ı
‹fiW›˘ hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ ◊÷Î fi◊Ì, ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi_ ÂflHÎ ·ı »ı. ±Î‰Î ¤@÷˘fiÎ «Îfl ≠¿Îfl »ı - ±◊ν◊a,
±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ. ±Î ÂflHÎÎ√÷ ¤@÷˘‹Î_ …ı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfifiı
1. ¤√‰Îfi ¿Î›˝w’‹Î_ ’ÏflHÎ÷ ◊÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ¿Î›˝w’ı ≠√À ◊Λ »ı.
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 557

ÂflHÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ‹ËÎI‹Î ¤@÷ ‹@÷ ’vÊ˘◊Ì ’HÎ lıWÔÃ Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı. ÷ı ‹ËÎI‹Î
¤@÷ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì ’flÎ-±’flÎ ÁÏË÷ ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı, …ıfiı ΩH›Î ⁄Îÿ ’»Ì ¿Â_
… ΩHΉÎfi_ ÂıÊ flËı÷_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ıfiÎ ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥ «Ì… »ı … fiËŸ. ÷ıfi˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›
Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı, …ı◊Ì ≠Ï÷ZÎHÎı T≤Ï© ’΋÷Î ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ (ΩB≤Ï÷) ◊¥ Ω› »ı. ±Î ≠ı‹fiÌ ΩB≤Ï÷‹Î_
… ‹fiW› …L‹fiÌ ÁÎ◊˝¿÷Î (’ÒHν÷Î) »ı.
É É É
±ı¿ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı, ±ı¿ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı ±ı¿ ’flÎ-±’flÎfiÎ ‹ÎÏ·¿ ’fl‹ÎI‹Î »ı. Á_’ÒHν ÂflÌfl-
Á_ÁÎfl (±Ï‘¤Ò÷) ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±_÷√˝÷ ±fiı ⁄‘Î … ∞‰˘ (¿ÚIVfi ±K›ÎI‹) ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰ı
»ı. ±Îfi˘ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›˘ ¿ı, ‹ÎhÎ ÂflÌfl (Á_ÁÎfl) ’HÎ ±ı¿ »ı ±fiı ÂflÌflÌ (∞‰) ’HÎ ±ı¿ »ı ÷◊Î ±’flÎ
±fiı ’flÎ - ±Î ⁄LÔfiı …ı‹fiÌ Â„@÷±˘ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ’HÎ ±ı¿ »ı. ±Î◊Ì ÂflÌfl˘fiÌ ºÏp◊Ì, ±ÎI‹ÎfiÌ ºÏp◊Ì
±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ºÏp◊Ì - hÎHÎı› ºÏp±˘◊Ì ±Î’HÎı ⁄‘Î ±ı¿ »Ì±ı, ±fiı¿ fi◊Ì - “fiıË fiÎfi΄V÷ Ï¿G«fi”
(¿Ã0 2/1/11, O≤ËÿÎ0 4/4/19).
⁄‘Î_ … ÂflÌfl˘‹Î_ ±ı¿÷Î V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ‹Î_ flÎ√ ¿ı ¶ıÊ fiËŸ ◊Λ ±fiı Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
ÏË÷fi˘ ¤Î‰ ◊Âı. ±Î‹ ◊‰Î◊Ì “¿‹˝›˘√” Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ±Î’‹ı‚ı ÏÁ© ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ±Î’HÎÎ◊Ì
±·√ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiËŸ ±fiı T›„@÷√÷ ±Î’b_ ¿Î_¥ »ı … fiËŸ ÷˘ ’»Ì ±Î’HÎÌ ’ÎÁı …ı ’HÎ ‰V÷
»ı, ÷ı‹Î_ ‹‹÷Î fiËŸ ◊Λ ±fiı …ı ‰V÷ fi◊Ì, ÷ıfiÌ ¿Î‹fiÎ fiËŸ ◊Λ. ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ ÏfiT≤÷ ◊÷Î_ ±Î’HÎÌ
’ÎÁı …ı ’HÎ ‰V÷ »ı ÷ı ±Î’‹ı‚ı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ¿Î‹ ±Î‰Âı.
ÁC΂Π∞‰˘‹Î_ Á‹¤Î‰ (±ı¿÷Î)fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì Á‰˝‹Î_ ±ÎI‹¤Î‰ ±◊‰Î ⁄˛õ¤Î‰ ◊¥ …Âı - “Á‰*
¬„S‰ÿo ⁄˛õ” (»ÎLÿ˘B›. 3/14/1), “±ÎI‹ˆ‰ıÿo Á‰˝‹Ô˚” (»ÎLÿ˘B›. 7/25/2). ±Î‰_ ◊‰Î◊Ì “iÎÎfi›˘√” Á√‹÷Î’Ò‰˝¿
±Î’‹ı‚ı ÏÁ© ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±fiı¿ w’‹Î_ …ı ∞‰˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î ±ı¿w’ı ⁄˛õ »ı ±◊ν÷Ô˚ ∞‰ ±fiı ⁄˛õ
±ı¿ … »ı - “±›‹ÎI‹Î ⁄˛õ” (‹ÎHÕ<@›0 1).
±’flÎ ±fiı ’flÎ - ±Î ⁄LÔfiı ≠T≤Ïkα˘fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±Î ⁄LÔfiı ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷›˘, V‰¤Î‰
ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ … »ı. ±Î‰˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì Á‰˝hÎ ¤√‰ÿÔ˚¤Î‰ ◊¥ …Âı. “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (7/19).
±Î‰_ ◊‰Î◊Ì “¤„@÷›˘√” Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ±Î’‹ı‚ı ÏÁ© ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” - ±Î
… ‰ÎV÷ω¿ ÂflHÎÎ√Ï÷ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı …√÷, ∞‰ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î - hÎHÎıfiÌ ºÏp±ı ±Î’HÎı ⁄‘Î ±ı¿ Á‹Îfi »Ì±ı. ±Î
Á‹÷Îfiı √Ì÷αı “›˘√” ¿è΢ »ı - “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” (√Ì÷Î 2/48). ¤ıÿ (ωʋ÷Î) ‹ÎhÎ ‰Ëı‰Îfl ‹ÎÀı
»ı, …ı ±Ïfi‰Î›˝ »ı; ¿ı‹¿ı ‰Ëı‰Îfl‹Î_ Á‹÷Î Á_¤‰ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÁΑ¿fiÌ ºÏp (¤Î‰fiÎ) Á‹ ˢ‰Ì Ωı¥±ı
- “Á‰˝hÎ Á‹ÿ½fi—” (√Ì÷Î 6/29), “’„HÕ÷Η Á‹ÿϽfi—” (√Ì÷Î 5/18), “Á‹⁄ϩω˝ÏÂW›÷ı” (√Ì÷Î 6/9),
“Á‰˝hÎ Á‹⁄©›—” (√Ì÷Î 12/4). ‰Ëı‰ÎflfiÌ Ï¤LÔfi÷Î ÷˘ V‰Î¤Îω¿ »ı, ’fl_÷ ¤Î‰fiÌ Ï¤LÔfi÷Î ‹fiW›±ı ’˘÷ÎfiÎ
flÎ√-¶ıÊ◊Ì ’ıÿÎ ¿flÌ »ı flÎ√-¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı … ‹fiW›±ı …√÷, ∞‰ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î - hÎHÎı‹Î_ ±fiı¿ ¤ıÿÎ ’ıÿÎ
¿flÌ ·Ì‘Î »ı, …ı ÷ıfiÎ …L‹-‹flHÎfi_ ¿ÎflHÎ »ı - “Q≤I›˘— Á Q≤I›_ √E»Ï÷ › ≥Ë fiÎfiı‰ ’U›Ï÷” (¿Ã0 2/1/11).
…ı ¿˘¥fiı ’HÎ ’flΛ˘ ‹Îfiı »ı, ¿˘¥fi_ ’HÎ ⁄Ò fl_ ≥E»ı »ı, …\±ı ÷◊Î ¿flı »ı ±fiı Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì ¿o¥ ’HÎ
≥E»ı »ı, ÷ı fi ÷˘ ¿‹˝›˘√Ì ◊¥ ¿ı »ı, fi iÎÎfi›˘√Ì ◊¥ ¿ı »ı ±fiı fi ¤„@÷›˘√Ì ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı.
…√÷-∞‰ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î - ±Î hÎHÎı ’fl ω«Îfl ¿fḻı ÷˘ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı. …√÷
±fiı ∞‰fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. …√÷fiı ∞‰ı … ‘ÎflHÎ ¿›* »ı - “››ıÿo ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” (7/5) ±◊ν÷ …√÷fiı
ÁkÎÎ ∞‰ı … ±Î’Ì »ı, ÷ı◊Ì …√÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ∞‰ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ »ı. “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı”
(√Ì÷Î 15/7), ÷ı◊Ì ¬ÿ ∞‰fiÌ ’HÎ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, …√÷fiÌ ÁkÎÎ ∞‰fiı ±Î‘Ìfi »ı
±fiı ∞‰fiÌ ÁkÎÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ±Î‘Ìfi »ı, ÷ı◊Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L› ¿Î_¥ … fi◊Ì - “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi”
(√Ì÷Î 9/19). …√÷ ±fiı ∞‰ - ⁄_fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … ¤ÎÏÁ÷ ◊¥ flèÎÎ_ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

±Îˢ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

l̤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ Á‹√˛w’fi_ ‰Hνfi ¿fl÷Î_ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹, ¿‹˝, ±Ï‘¤Ò÷,
±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎ-±Î » ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ ±fiı ±Î Á‹√˛w’fiı ΩHΉΉ΂Π›˘√̱˘fiı ±_÷¿Î‚‹Î_
’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ⁄÷ΉÌ. ±Îfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ±Î » ÂOÿ˘fiı V’pw’ı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ
±Îfl_¤fiÎ … f·˘¿˘‹Î_ ¿<· ÁÎ÷ ≠ffi˘ ¿flı »ı.

±…\˝fi µ‰Î«
g¿ ÷ÿÔ˚⁄˛õ Ï¿‹K›ÎI‹_ g¿ ¿‹˝ ’vÊ˘k΋ –– 1––
±Ï‘¤Ò÷_ « g¿ ≠˘@÷‹Ï‘ÿˆ‰_ Ï¿‹E›÷ı –– 1––
±Ï‘›iΗ ¿◊_ ¿˘ûhÎ ÿıËıû„V‹L‹‘ÁÒÿfi –– 2––
≠›ÎHοηı « ¿◊_ iÎı›˘ûÏÁ Ïfi›÷ÎI‹Ï¤— –– 2––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó

’flÊ
Ô ˘k΋ = Ëı ’flÔÊ˘k΋! ≠˘@÷‹Ô˚ = ¿Ëı‰Î›_ »ı ? ÿıËı = ÂflÌfl‹Î_
÷÷Ô˚ = ÷ı « = ±fiı ¿◊‹Ô˚ = ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı?
⁄˛õ = ⁄˛õ ±Ï‘ÿˆ‰‹Ô˚ = ±Ï‘ÿˆ‰ ‹‘ÁÿÒ fi = Ëı ‹‘ÁÒÿfi!
Ï¿‹Ô˚ = Â_ »ı? Ï¿‹Ô˚ = ¿˘fiı Ïfi›÷ÎI‹Ï¤— = ‰Â̤Ò÷ -
±K›ÎI‹‹Ô˚ = ±K›ÎI‹ µE›÷ı = ¿Ëı »ı? ±_÷—¿flHΉ΂Î
Ï¿‹Ô˚ = Â_ »ı? ±hÎ = ±ËŸ ‹ÎHÎÁ˘ ‰Õı
¿‹˝ = ¿‹˝ ±Ï‘›iΗ = ±Ï‘›iÎ ≠›ÎHοηı = ±L÷¿Î‚ı (÷‹ı)
Ï¿‹Ô˚ = Â_ »ı? ¿— = ¿˘HÎ »ı? ¿◊‹Ô˚ = ¿›Î ≠¿Îflı
±Ï‘¤Ò÷‹Ô˚ = ±Ï‘¤Ò÷ (fi΋◊Ì) « = ±fiı (÷ı) iÎı›— = ΩHÎÌ Â¿Î±˘
Ï¿‹Ô˚ = Â_ ±„V‹fiÔ˚ = ±Î ±ÏÁ = »˘?

ÀÌ¿Î ó “’vÊ˘k΋ g¿ ÷ÿÔ˚⁄˛õ” ó Ëı ’vÊ˘k΋! “±Ï‘›iΗ ¿◊_ ¿˘ûhÎ ÿıËıû„V‹fiÔ˚” ó ±Î ≠¿flH΋Î_

÷ı ⁄˛õ Â_ »ı ±◊ν÷Ô˚ “⁄˛õ” ÂOÿ◊Ì Â_ Á‹…‰_ Ωı¥±ı?
“Ï¿‹K›ÎIÔ‹‹Ô˚” ó “±K›ÎIÔ‹” ÂOÿ◊Ì ±Î’fi˘ ¢
±Ï¤≠Λ »ı?
“g¿ ¿‹˝” ó ¿‹˝ Â_ »ı? ±◊ν÷˚Ô “¿‹˝” ÂOÿ◊Ì ±Î’fi˘
¢ ¤Î‰ »ı?
“±Ï‘¤Ò÷_ « Ï¿_ ≠˘@÷‹Ô˚” ó ±Î’ı …ı “±Ï‘¤Ò÷”
ÂOÿ ¿è΢ »ı, ÷ıfi_ Â_ ÷ÎIÔ’›˝ »ı?
“±Ï‘ÿˆ‰_ Ï¿‹E›÷ı” ó “±Ï‘ÿˆ‰” ¿˘fiı ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı?
óáó
“±Ï‘›iΔ ÂOÿ◊Ì ¿˘fiı ·ı‰_ Ωı¥±ı? ÷ı “±Ï‘›iΔ ±Î
ÿıË‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı »ı?
“‹‘ÁÒÿfi ≠›ÎHοηı « ¿◊_ iÎı›˘ûÏÁ
Ïfi›÷ÎIÔ‹ÏÔ¤—”ó Ëı ‹‘ÁÒÿfi! …ı ’vÊ˘ ‰Â̤Ò÷
±_÷—¿flHΉ΂Π»ı ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Î ËÃÌfiı
±fiLÔ›¤Î‰ı ¿ı‰‚ ±Î’‹Î_ … ·Î√ı·Î »ı, ÷ı±˘ ¶ÎflÎ
±_÷¿Î‚‹Î_ ±Î’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰˘ »˘?
±◊ν÷˚ ÷ı±˘ ±Î’fiÎ ¿›Î w’fiı ΩHÎı »ı ±fiı ¿¥
flÌ÷ı ΩHÎı »ı?
560 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ±…\˝fifiÎ » ≠ffi˘fi˘ ø‹Â— µkÎfl ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«

±ZÎfl_ ⁄˛õ ’fl‹_ V‰¤Î‰˘ûK›ÎI‹‹E›÷ı –– 3––

¤Ò÷¤Î‰˘§‰¿fl˘ ωÁ√˝— ¿‹˝Á_ÏiÎ÷— –– 3––
l̤√‰Îfi ⁄˘ÔS›Îó

’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹ ±K›ÎI‹‹Ô˚ = “±K›ÎI‹” (fi΋ı) §‰¿fl— ±˘fiÌ ÁkÎÎfiı ≠√À

±ZÎfl‹Ô˚ = ±ZÎfl µE›÷ı = ¿Ëı‰Î› »ı (÷◊Î) ¿fl‰Î‰Î‚˘
⁄˛õ = ⁄˛õ »ı (±fiı) ¤Ò÷¤Î‰˘- = (Á¿‚) ωÁ√˝— = I›Î√
V‰¤Î‰— = ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ (∞‰)fiı «flΫfl ≠ÎHÎÌ- ¿‹˝Á„GiÎ÷— = “¿‹˝” ¿Ëı‰Î› »ı.

ÀÌ¿Î ó “±ZÎfl_ ⁄˛õ ’fl‹‹Ô˚” ó ’fl‹ ±ZÎflfi_
fi΋ ⁄˛õ »ı. Ωı¿ı √Ì÷΋Î_ “⁄˛õ” ÂOÿ ≠HΉ, ‰ıÿ,
≠¿ÚÏ÷ ‰√ıflıfi˘ ‰Î«¿ ’HÎ ±ÎT›˘ »ı, ÷˘’HÎ ±ËŸ “⁄˛õ”
ÂOÿfiÌ ÁÎ◊ı “’fl‹” ±fiı “±ZÎfl” ωÂıÊHÎ ±Î’‰Î◊Ì
±Î ÂOÿ ÁÔ‰˘˝’Ïfl, Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi, ±Ï‰fiÎÂÌ,
Ïfi√˝HÎÏfiflοÎfl ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ԉΫ¿ »ı.
“V‰¤Î‰˘ûK›ÎI‹‹E›÷ı” ó ±Î‹ ÷˘ ±ÎIÔ‹Î ±_√ı
…ı ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ’HÎ ±K›ÎI‹ »ı;
±K›ÎIÔ‹‹Î√˝fi_ …ı‹Î_ ‰Hνfi ˢ›, ÷ı ‹Î√˝ ’HÎ ±K›ÎIÔ‹
»ı ±fiı ±Î ±ÎIÔ‹ÎfiÌ …ı ωzÎ »ı, ÷ıfi_ fi΋ ±K›ÎIÔ‹
»ı (√Ì÷Î 10/32). ’fl_÷ ±ËŸ “V‰¤Î‰” ωÂıÊHÎfiÌ
ÁÎ◊ı “±K›ÎIÔ‹” ÂOÿ ±ÎI‹Îfi˘ ±◊ν÷˚Ô ∞‰fiΠˢ‰Î’HÎÎfi˘
(V‰w’fi˘) ‰Î«¿ »ı.
“¤Ò÷¤Î‰˘§‰¿fl˘ ωÁ√˝— ¿‹˝Á_ÏiÎ÷—” ó V◊Ήfl-
…_√‹ …ıÀ·Î_ ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı±˘fi˘
…ı ¤Î‰ ±◊ν÷Ô˚ ˢ‰Î’b_ »ı, ÷ı ˢ‰Î’HÎÎfiı ≠√À
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …ı ωÁ√˝ ±◊ν÷Ô˚ I›Î√ »ı, ÷ıfiı “¿‹˝”
¿Ëı »ı.
‹ËÎ≠·›fiı Á‹›ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ ±Ïø› ±‰V◊Î
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷◊Î ‹ËÎÁ√˝fiı Á‹›ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ
ÁÏø›-±‰V◊Î ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ÁÏø›-±‰V◊Îfi_
¿ÎflHÎ ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ »ı ¿ı “Ë_ ±ı¿ … ⁄Ë w’˘‹Î_
◊¥ Ω™”. ±Î … Á_¿S’◊Ì V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ◊Λ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ËÎ≠·›fiı Á‹›ı ±Ë_¿Îfl ±fiı Á_Ï«÷
¿‹˘˝ ÁÏË÷ ≠ÎHÎ̱˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı
÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÁÏË÷ ≠¿ÚÏ÷ ±ı¿ flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi
◊¥ Ω› »ı. ±ı ·Ìfi ◊›ı·Ì ≠¿ÚÏ÷fiı ωÂıÊ Ïø›ÎÂÌ·
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifi˘ ’Ò‰˘˝@÷ Á_¿S’ … ωÁ√˝ ±◊ν÷Ô˚
I›Î√ »ı. ¤√‰Îfifi˘ ±ı Á_¿S’ … ±Îfl_¤ »ı, …ıfiÎ◊Ì
≠ÎHÎ̱˘fiÌ ¿‹˝’fl_’flÎ «Î· ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ËÎ≠·›‹Î_
≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ¿‹˘˝ fi◊Ì ◊÷Î_, ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
ÁÊMÔ÷-±‰V◊Î flËı »ı. ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ¿‹˘˝ Âw
◊¥ Ω› »ı.
«Îˆÿ‹Î ±K›Î›‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ‹Ò‚
≠¿ÚÏ÷fi_ fi΋ “‹Ëÿ˚Ô⁄˛õ” »ı. ±ı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›ı·Î
∞‰˘fi˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ωÂıÊ Á_⁄_‘ ¿flÎ‰Ì ÿı‰˘ ±◊ν÷Ô˚
∞‰˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ ÂflÌfl˘fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ¿flÎ‰Ì ÿı‰˘ ±ıfiı … ’fl‹ÎI‹Î ¶ÎflÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_
√¤˝V◊Î’fi ¿fl‰_ ¿Ëı »ı. (√Ì÷Î ó 14/3-4). ÷ı‹Î_
’HÎ ±·√-±·√ ›˘Ïfi±˘‹Î_ Ω÷Ω÷fiÎ_ …ıÀ·Î_ ÂflÌfl˘
’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ı ÂflÌfl˘fiÌ µIÔ’Ïk΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ Ëı÷ »ı
±fiı ÷ı±˘‹Î_ ∞‰w’ı ¤√‰Îfifi˘ ±_ »ıó “‹‹ˆ‰Î_¢
∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î ó 15/7). ±Î flÌ÷ı ≠¿ÚÏ÷ ±fiı
’vÊfiÎ ±_Â◊Ì ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
÷ıfl‹Î ±K›Î›fiÎ »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
»ı ¿ı V◊Ήfl-…_√‹ …ıÀ·Î_ ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘ µIÔ’LÔfi ◊Λ
»ı, ÷ı ⁄‘Î_ ZÎıhÎ(≠¿ÚÏ÷) ±fiı ZÎıhÎiÎ(’vÊ)fiÎ Á_›˘√◊Ì
… ◊Λ »ı. ZÎıhÎ-ZÎıhÎiÎfi˘ ωÂıÊ Á_›˘√ ±◊ν÷˚ V◊Ò‚ÂflÌfl
‘ÎflHÎ ¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ Á_¿S’ w’Ì Ï‰ÂıÊ
Á_⁄_‘ … V◊Ήfl-…_√‹ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ V◊Ò‚ÂflÌfl ’ıÿÎ ¿fl‰Îfi_
¿ÎflHÎ »ı. ±ı Á_¿S’ ◊‰Î‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ¿˘¥ ±Ï¤‹Îfi
Ôfi◊Ì, ’fl_÷ ∞‰˘fiÎ …L‹-…LÔ‹Î_÷fl˘fiÎ …ı ¿‹˝Á_V¿Îfl »ı,
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 561

÷ı ‹ËÎ≠·›fiı Á‹›ı ’Ïfl’¿‰ ⁄fiÌfiı F›Îflı Œ‚ ±Î’‰Îfiı ó ±Î «Îflı ‰HÎÎıÛfi˘ …ı ¿‹Î˝Ï‘¿ÎflÌ ‹fiW›Á‹ÿΛ »ı,
‹ÎÀı µLÔ‹¬ ◊Λ »ı, I›Îflı ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ◊Λ »ı.1 ÷ıfiÎ ¶ÎflΠωÏË÷fiı ÏfiÏÊ© …ıÀ·Ì Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı.
±Î flÌ÷ı ∞‰˘fiÎ_ ¿‹˘˝fiÌ ≠ıflHÎÎ◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ “Ë_ ±ı¿ ÷ı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘fi_ fi΋ “¿‹˝” »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
… ⁄Ë w’˘‹Î_ ◊¥ Ω™ó” ±ı Á_¿S’ ◊Λ »ı. ‹A› ¿‹˝ ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ◊›˘ ±fiı ÷ıfiÎ ’»Ì
÷ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒ ¿‹˝’fl_’flÎ «Î·ı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “V‰¤Î‰˘ûK›ÎI‹‹E›÷ı” ó ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfifi˘ V‰¤Î‰ »ı ó “≠¿ÚÏ÷_ ωϩ ‹ı ’fl΋˚”
(√Ì÷Î ó 7/5). ≠¿ÚÏ÷ ¿Ë˘ «ÎËı V‰¤Î‰ ¿Ë˘, ±ı¿ … ‰Î÷ »ı. ±Î ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ ∞‰ … “±K›ÎI‹”
fi΋ı ¿Ëı‰Î› »ı. ÷ıfiı ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi˘ ±_ ’HÎ ¿è΢ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (√Ì÷Î ó 15/7)
“V‰¤Î‰˘ûK›ÎI‹‹E›÷ı” fi_ ⁄Ì…\_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ⁄΂’HÎ, …‰ÎfiÌ ±fiı T≤©Î‰V◊΋Î_; Ω√˛÷, V‰Mfi ±fiı
ÁÊÏM÷‹Î_; «˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘‹Î_, Á√˝ ±fiı ≠·›‹Î_, ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·›‹Î_ ’HÎ ∞‰fi˘ @›Îflı¿ ±¤Î‰
◊÷˘ fi◊Ì ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” ó (√Ì÷Î ó 2/16) ±◊ν÷Ô˚ ±ıfi˘ (∞‰fi˘) V‰›_¤Î‰ (ÁkÎÎ ±◊‰Î ˢ‰Î’b_)
Ë_‹ıÂÎ_ ωz‹Îfi flËı »ı.
V≤Ïp ó fl«fiÎw’Ì ¿‹˝fiı “I›Î√” ¿Ëı‰Îfi˘ ±Ï¤≠Λ »ı ¿ı, ±ı‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊fl÷Îfi˘ I›Î√ »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷k‰ „V◊fl, ±«‚ »ı ±fiı ±ı „V◊Ï÷fi˘ I›Î√, ±ı … ¿‹˝ »ı.
¤√‰Îfifi_ V≤Ïp-fl«fiÎw’Ì ¿‹˝ … ±ÎÏÿ¿‹˝ »ı,2 …ıfiÎ◊Ì ¿‹˘˝fiÌ ’fl_’flÎ Âw ◊¥ »ı. ÷ı◊Ì “¿‹˝”fiÌ ±_÷√˝÷
hÎHÎ ≠¿ÎflfiÎ_ ¿‹˝ ±Î‰ı »ı ó (1) V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ, (2) Ïø›Î‹ÎhÎ, …ı Œ‚…fi¿ ˢ÷Ì fi◊Ì ±fiı (3) ’Î’-
’H› (Â¤ÎÂ¤ ¿‹˝) …ı Œ‚…fi¿ ˢ› »ı.
¤√‰Îfifi_ V≤Ïp ó fl«fiÎw’Ì ¿‹˝, ‰ÎV÷‰‹Î_ “±¿‹˝” … »ı. ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ’HÎ »ı “÷V› ¿÷νfl‹Ï’ ‹Î_
ω©›¿÷νfl‹T››‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 4/13) “÷ı V≤Ïp-fl«fiÎfi˘ ¿÷ν ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiı (±T›› ’fl‹ırflfiı) ÷_ ±¿÷ν ΩHÎ.”
óáó

±Ï‘¤Ò÷_ ZÎfl˘ ¤Î‰— ’vÊçÎÏ‘ÿˆ‰÷‹Ô˚ –– 4––

±Ï‘›i΢ÕË‹ı‰ÎhÎ ÿıËı ÿıËP≤÷Î_ ‰fl –– 4––
ÿıËP≤÷΋Ô˚, ‰fl = Ëı ÿıË‘Îfḻ˘‹Î_ ’flÊ
Ô — = ’vÊ ±◊ν÷Ô˚ ÿıËı = ÂflÌfl‹Î_
lıWÔà ±…\˝fi! ÏËflH› √¤˝ ⁄˛õÎ (±_÷›Î˝‹Ì w’ı)
ZÎfl— ¤Î‰— = µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ±Ï‘ÿˆ‰÷‹Ô˚ = ±Ï‘ÿˆ‰ »ı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ (‰ÎÁÿı‰)
≠I›ı¿ ’ÿÎ◊˝ « = ±fiı ±ı‰ =…
±Ï‘¤Ò÷‹Ô˚ = ±Ï‘¤Ò÷ »ı, ±hÎ = ±Î ±Ï‘›iΗ = ±Ï‘›iÎ »\_.
ÀÌ¿Îó “±Ï‘¤Ò÷_ ZÎfl˘ ¤Î‰—” ó M≤J‰Ì, …‚, ÷ı…, ’ÿ ±ÎÏÿ’vÊ ÏËflH›√¤˝ ⁄˛õÎfi_ ‰Î«¿ »ı. ‹ËÎÁ√˝fiÎ
‰Î› ±fiı ±Î¿Î ó ±Î ’_«‹ËΤÒ÷˘◊Ì ⁄fiı·Ì ≠Ï÷ZÎHÎı ±ÎÏÿ‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ Á_¿S’◊Ì ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ⁄˛õÎ∞ …
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı fiΉÎfi V≤Ïpfiı ±Ï‘¤Ò÷ ¿Ëı »ı. ≠√À ◊Λ »ı ±fiı ’»Ì ÷ı±˘ … Á√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ Á‹√˛
“’vÊçÎÏ‘ÿˆ‰÷‹Ô˚” ó ±ËŸ “±Ï‘ÿˆ‰÷” (±ÎÏ‘ÿˆ‰) ÁÚÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı.
1. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿‹˝ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ◊ο ·Î√ı ÷˘ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi, ¿‹˝Œ‚ÎÁ„@÷ ±fiı Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘fiı
ÏfiƒÎ ±Î‰Ì Ω› »ı. ÏfiƒÎ‹Î_ ωl΋ ‹‚‰Î◊Ì ◊ο ÿÒfl ◊Λ »ı ±fiı ¿‹˝ ¿fl‰Îfiı ÂflÌfl-≥„Lƒ›˘-‹fi-⁄Ï©‹Î_ ÷Î…√Ì ±Î‰ı
»ı, Á΋J›˝ ±Î‰ı »ı. ±ı … flÌÏ÷◊Ì ≠ÎHÎ̱˘ ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi, ¿‹˝Œ‚ÎÁ„@÷ ±fiı Á_Ï«÷ ¿‹˘˝ ÁÏË÷ ≠·›‹Î_ ÁÒZ‹ ≠¿ÚÏ÷‹Î_
±fiı ‹ËÎ≠·›‹Î_ ¿ÎflHÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ÷ı ·Ìfi ◊›ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ Á_Ï«÷ ¿‹˝ ωl΋ ‹ı‚‰Ìfiı ó ’Ïfl’¿‰
◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎflO‘w’ ⁄fiÌfiı Œ‚ ±Î’‰Îfiı ‹ÎÀı µL‹¬ ◊¥ Ω› »ı. I›Îflı ¤√‰Îfifi˘ Á_¿S’ ◊Λ »ı ±fiı ±ı Á_¿S’◊Ì
≠ÎHÎ̱˘fiÎ …LÔ‹Îfl_¤¿ ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ωÂıÊ÷Î◊Ì Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ …‰Îfi_ fi΋ … “¿‹˝” »ı.
2. “«Î÷‰H›* ‹›Î V≤p‹Ô˚” (√Ì÷Î-4/13), “¿S’Îÿ˙ ωV≤ΩQ›Ë‹Ô˚” (9-7), “ωV≤ΩÏ‹ ’fi—’fi—” (9/8), “±Ë_ ⁄Ì…≠ÿ—
Ï’÷Η” (14-4).
562 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

“±Ï‘›i΢ûË‹ı‰ÎhÎ ÿıËı ÿıËP≤÷Î_ ‰fl” ó Ëı
ÿıË‘Îfḻ˘‹Î_ lıWÔà ±…\˝fi! ±Î ÿıË‹Î_ ±Ï‘›iÎ Ë_
… »\_ ±◊ν÷Ô˚ ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ±_÷›Î˝‹Ìw’ı Ë_ …
»\_1 ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ “xÏÿ Á‰˝V› ω„WÔÔÃ÷‹Ô˚” (±.
13/17), “Á‰˝V› «ÎË_ xÏÿ Á_Ïfiωp—” (±. 15/15),
“¥f‰fl— Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ xtıÂıû…\˝fi Ï÷„WÔÃÏ÷” (±. 18/61)
‰√ıflı‹Î_ ’˘÷Îfiı ±_÷›Î˝‹Ìw’ı ⁄‘ÎfiÎ xÿ›‹Î_ Ï⁄flÎ…‹Îfi
⁄÷ÎT›Î »ı.
“±Ë‹ı‰ ±hÎ2 ÿıËı” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄Ì∞
›˘Ïfi±˘‹Î_ ÷˘ ’Ò‰˝¿Ú÷ ¿‹ÎıÛfi˘ ¤˘√ ◊Λ »ı, fi‰Î_ ¿‹ÎıÛ
fi◊Ì ◊÷Î_, ’fl_÷ ±Î ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ fi‰Î_ ¿‹ÎıÛ ’HÎ
◊Λ »ı. ÷ı ¿‹ÎıÛfiÎ ≠ıfl¿ ±_÷›Î˝‹Ì ¤√‰Îfi3 ˢ› »ı.
F›Î_ ‹fiW› flÎ√¶ıÊ fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Î_ ÷ıfiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹ÎıÛ
¤√‰ÎfifiÌ ≠ıflHÎÎ ±fiÁÎfl Â© ⁄fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄_‘fi¿Îfl¿
fi◊Ì ◊÷Î_ ±fiı F›Î_ flÎ√¶ıÊfiı ¿ÎflHÎı ¤√‰ÎfifiÌ ≠ıflHÎÎ
±fiÁÎfl ¿‹˝ fi◊Ì ¿fl÷˘, I›Î_ ÷ıfiÎ_ ¿‹ÎıÛ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ
»ı ¿ÎflHÎ ¿ı flÎ√ ±fiı ¶ıÊ ‹fiW›fiÎ ‹ËÎfi ÂhÎ±˘ »ı
(√Ì÷Î ó 3/34). ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠ıflHÎÎ◊Ì
¿ÿÌ ÏfiÏÊ©¿‹˝ ◊÷Î_ … fi◊Ì. lÏ÷ ±fiı VQ≤Ï÷ ¤√‰ÎfifiÌ
±ÎiÎÎ »ı ó “lÏ÷VQ≤÷Ì ‹‹ˆ‰ÎiÎı”. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi lÚÏ÷
±fiı VQ≤Ï÷fiÌ Ï‰v© ≠ıflHÎÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿ı »ı? ±◊ν÷˚
fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î. ÏfiÏÊ© ¿‹˝ ÷˘ ‹fiW› ¿Î‹fiÎfiı ‰Â̤Ò÷
◊¥fiı … ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 3/37). Ωı ‹fiW› ¿Î‹fiÎfiı
‰Â̤Ò÷ fi ◊Λ, ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı … ωÏË÷
¿‹ÎıÛ ◊Âı, …ı‹fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ÁË…, V‰¤Î‰Ïfi›÷
¿‹ıÛfiÎ fi΋◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı.
±ËŸ ±…\˝fifiı ‹ÎÀı “ÿıËP≤÷Î_ ‰fl” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÿıË‘Îfḻ˘‹Î_ ±ı … ‹fiW› lıWÔà »ı, …ı “±Î
ÿıË‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı” ó ±ı‰_ ΩHÎÌ ·ı »ı. ±ı‰_ iÎÎfi
fi ˢ›, ÷˘’HÎ ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı
¿ÎflHÎÂflÌflfiÎ ¿HοH΋Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ÷ı‹fi˘
±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı … ‹fiW›…L‹fi_ ¬ÎÁ K›ı› »ı. ±Î
K›ı›fiÌ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl … ¿Î‹
¿fl‰Îfi_ »ı.
hÎÌΩ ±fiı «˘◊Î f·˘¿‹Î_ …ı ⁄˛õ, ±K›ÎI‹, ¿‹˝,
±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎfi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ıfiı
‹ÎhÎ Á‹…‰Îfiı ‹ÎÀı …‚fi_ ±ı¿ ºpÎ_÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, F›Îflı ±Î¿Î V‰E» ˢ› »ı ÷˘ ±Î’HÎÌ
±fiı ÁÒ›˝fiÌ ‰E«ı ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝ fi ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ
‰ÎV÷‰‹Î_ I›Î_ ’fl‹Îbw’ı …‚÷k‰ flËı »ı. ±ı … …‚÷k‰
‰fl΂ ⁄fiı »ı, ±fiı ‰fl΂ CÎfi̤Ò÷ ◊÷Î_ ‰Îÿ‚ ⁄fiı
»ı. ‰Îÿ‚‹Î_ …ı …‚¿H΢ flËı »ı, ÷ı‹fiÎ ‹‚‰Î◊Ì ÀÌ’Î_
⁄fiÌ Ω› »ı. ±ı À̒΋Î_ F›Îflı Ã_Õ¿fiÎ Á_›˘√◊Ì CÎfi÷Î
±Î‰Ì Ω› »ı, I›Îflı ±ı … ÀÌ’Î_ ¿flÎ (⁄flŒ) ⁄fiÌ
Ω› »ı ó ±Î …‚Ô÷k‰fi_ ⁄Ë … V◊Ò‚ w’ ◊›_. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl “⁄˛õ” ’fl‹Îbw’ı …‚÷k‰ »ı,
“±Ï‘›iΔ (T›Î’¿ ωWb) ‰fl΂w’ı …‚ »ı; “±Ï‘ÿˆ‰”
(ÏËflH›√¤˝ ⁄˛õÎ) ‰Îÿ‚w’ı …‚ »ı, “±K›ÎI‹” (±fi_÷
∞‰) ÀÌ’Î_w’ı …‚ »ı, “¿‹˝” (V≤Ïpfl«fiÎ w’Ì ¿‹˝)
‰ÊνfiÌ Ïø›Î »ı ±fiı “±Ï‘¤Ò÷” (¤˙Ï÷¿ V≤Ïp‹ÎhÎ)
⁄flŒw’ı …‚ »ı.
±Î ‰Hνfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ±ı¿
… …‚ ’fl‹Îb, ‰fl΂, ‰Îÿ‚, ‰ÊνfiÌ Ïø›Î, ÀÌ’Î_ ±fiı
¿flÎ(⁄flŒ)fiÎ w’ı ϤLÔfi-ϤLÔfi ÿı¬Î› »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_
»ı ±ı¿ …. ±ı … flÌ÷ı ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹÷k‰ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹,
¿‹˝, ±Ï‘¤Ò÷, ±Ï‘ÿˆ‰ ±fiı ±Ï‘›iÎfiı w’ı ϤLÔfi-ϤLÔfi
≠÷Ì÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷k‰÷— ±ı¿ … »ı. ±Îfiı … ÁÎ÷‹Î
±K›Î›‹Î_ “Á‹√˛‹Ô˚” (±. 7/1) ±fiı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”
(±. 7/19) ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
÷΄k‰¿ ºÏp±ı ÷˘ Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı. (±.
7/19). ±ı‹Î_ ’HÎ F›Îflı ω‰ı¿-ºÏp±ı Ωı¥±ı »Ì±ı,
I›Îflı ÂflÌfl-ÂflÌflÌ, ≠¿ÚÏ÷-’vÊ ó ±ı‰Î ⁄ı ≠¿Îfl ◊¥
Ω› »ı. µ’ÎÁfiÎfiÌ ºÏp±ı Ωı¥±ı »Ì±ı ÷˘ µ’ÎV›
(’fl‹ÎI‹Î), µ’ÎÁ¿ (∞‰) ±fiı I›ÎF› (≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝-

1. ±ËŸ ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ≠ıflHÎÎfiı Á‹…‰Îfi_, V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi_ ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl
±Î«flHÎ ¿flÌfiı ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ »ı. ±L› ÂflÌfl˘‹Î_ ±_÷›Î˝‹Ìw’ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_
±ı ÷k‰fiÌ ÷flŒ ºÏp fiά‰Îfi_ Á΋J›˝ fi◊Ì ±fiı ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ …ı ω‰ı¿ ≠ÎMÔ÷ »ı, ÷ı ω‰ı¿ ±ı ÂflÌfl˘‹Î_ Ω√˛÷ fi◊Ì.
±Î◊Ì ‹fiW›ı ±Î ÂflÌflfiÎ flËı÷Î_-flËı÷Î_ ±ı ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı. ±Î ÿ·˝¤ ±‰Áflfiı T›◊˝ fi …‰Î ÿı‰˘.
2. ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ÷˘ “±hΔ ’ÿ ≠¿flHÎfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı, ÷◊Î “±„V‹fiÔ˚” ’ÿ ÿıËfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ “±hΔ ’ÿ
ÿıËfiı ‹ÎÀı … ±ÎT›_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±…\˝fifiÎ ≠ffi‹Î_ “±hΔ ’ÿ ±Î’Ìfiı ≠¿flHÎfi˘ Á_¿ı÷ ¿flÌ ÿÌ‘˘ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ˉı
÷ıfi˘ µkÎfl ÿı÷Î_ ≠¿flHÎfiı ‹ÎÀı “±hΔ ’ÿ ±Î’‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì.
3. ¿‹ÎıÛfiÌ ≠ıflHÎÎ ¤√‰Îfi ‹fiW›fiÎ V‰¤Î‰ ±fiÁÎfl ¿flı »ı. Ωı V‰¤Î‰‹Î_ flÎ√¶ıÊ Ë˘› ÷˘ ÷ı flÎ√¶ıÊfiı ‰Â̤Ò÷ ◊‰_ ±◊‰Î
fi ◊‰_ ±ı ‹fiW›fiÎ ËÎ◊‹Î_ »ı. ÷ı ÂÎVhÎ, Á_÷ ÷◊Î ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰fiı ⁄ÿ·Ì ¿ı »ı.
f·˘¿ 4] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 563

Á_ÁÎfl) ó ±ı hÎHÎ ≠¿Îfl ◊¥ Ω› »ı. ±Î hÎHÎıfiı Á‹…‰Î ∞‰fiÎ ⁄ı ≠¿Îfl-±K›ÎI‹ (Á΋ÎL› ∞‰, ¿ı …ı
‹ÎÀı ±ËŸ ÷ı‹fiÎ » ≠¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ó ⁄© »ı), ±fiı ±Ï‘ÿˆ‰ (¿Îfl¿ ’vÊ, ¿ı …ı ‹@÷ »ı).
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ⁄ı ≠¿Îfló⁄˛õ (Ïfi√˝HÎ) ±fiı ±Ï‘›iÎ Á_ÁÎflfiÎ ⁄ı ≠¿Îfl ó ¿‹˝ (¿ı …ı ’Ïfl‰÷˝fifi˘ ’_…
(Á√HÎ). »ı) ±fiı ±Ï‘¤Ò÷ (¿ı …ı ’ÿÎ◊˝ »ı).

1. ⁄˛õ −−−−→ ←−−−− 6. ±Ï‘›iÎ

2. ±K›ÎI‹ −−−−→ ←−−−− 5. ±Ï‘ÿˆ‰

3. ¿‹˝ −−−−→ ←−−−− 4. ±Ï‘¤Ò÷

ωÂıÊ ‰Î÷ ˉı ω«Îfl ±ı ¿fl‰Îfi˘ »ı ¿ı ÁΑ¿fiı Á_ÁÎfl ÷˘

(1)
Á¿‚ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î T›ÎMÔ÷ »ı ó “‹›Î
÷÷Ï‹ÿ_ Á‰˝‹Ô˚” (±. 9/4), “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿ_ ÷÷‹Ô˚” (±.
18/46); Á¿‚ Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ »ı ó “‹Ï› Á‰˝Ï‹ÿ_
≠˘÷‹Ô˚” (±. 7/7); Á¿‚ Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Îfi˘” »ı ó
““‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (7/19); Á¿‚ Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Îfiı »ı
ó “±Ë_ ÏË Á‰˝›iÎÎfiÎ_ ¤˘@÷Î « ≠¤flı‰ «” (±.
9/24). “¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’ÁÎ_ Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” (±.
5/29) ó ±Î flÌ÷ı √Ì÷΋Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ Ω÷Ω÷fiÎ_
‰«fi˘ ±Î‰ı »ı. ±ı ⁄‘Î_fi_ Á΋_…V› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ?
⁄‘Îfi˘ Á‹ı‚ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄ıÁı? ±ÎfiÎ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı.
Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı, ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎHÎfiı
‹ÎÀı ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î ’HÎ ÁΑ¿˘1 »ı, ÷ı ⁄‘Î
Á_ÁÎfl◊Ì »^À‰Î ‹Î√ı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î
‹Î√ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flά‰Î◊Ì ÁÿÎ
flËı‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷ ±fiı Á¬ fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷Î_, ’fl_÷ ÁÿÎ
±ÂÎ_Ï÷ ±fiı ÿ—¬ … ‹‚÷Î_ flËı »ı ó ±ı‰˘ ‹fiW›˘fi˘
≠I›ZÎ ±fi¤‰ »ı. ’fl‹ÎI‹Î ±fi_÷ ±Îfi_ÿfi_ V‰w’ »ı,
I›Î_ ÿ—¬fi˘ ·ı ’HÎ fi◊Ì ó ±ı‰_ ÂÎVÔh΢fi_ ¿◊fi »ı
±fiı Á_÷˘fi˘ ±fi¤‰ »ı.
≠I›ZÎw’ı ÿı¬Î› »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷ı ¿ı‰‚ ‹Îfiı »ı;
¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ZÎ ÿı¬Î÷Î fi◊Ì. ÂÎVÔh΢ ±fiı Á_÷˘
¿Ëı »ı ¿ı “Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl
»ı” ±ıfiı ‹ÎfiÌfiı ÁΑ¿ ÁΑfiÎ ¿flı »ı. ±ı ÁΑfi΋Î_
F›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎflfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
‹ÎL›÷Î √˙HÎ flËı »ı. ÁΑfi ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ …ı‹-…ı‹
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ‘ÎflHÎÎ (‹ÎL›÷Î) ‹A› ⁄fi÷Ì Ω› »ı, ÷ı‹
fiı ÷ı‹ Á_ÁÎflfiÌ ‹ÎL›÷Î √˙HÎ ⁄fi÷Ì Ω› »ı. ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
‘ÎflHÎÎ Á‰˝‹Î_ ‹A› …HÎÎ÷Î_ ÁΑ¿fiı ±ı V’p ÿı¬Î‰Î
·Î√Ì Ω› »ı ¿ı Á_ÁÎfl ’Ëı·Î_ fi Ë÷˘ ±fiı ˉı ’»Ì
fiÏË flËı ÷◊Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ … “»ı” ÷ı w’◊Ì ÿı¬Î› »ı.
’fl_÷ ÷ı ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎı ±¤Î‰‹Î_ …¥ flè΢ »ı. F›Îflı
Á_ÁÎfl fi Ë÷˘, I›Îflı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î Ë÷Î; F›Îflı Á_ÁÎfl
fiÏË flËı, I›Îflı ’fl ’fl‹ÎI‹Î flËıÂı ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ Á_ÁÎfl
≠Ï÷ZÎHÎı ±¤Î‰‹Î_ …‰Î »÷Î_ ’fl‹ÎI‹Î …ı‹ »ı ÷ı‹
ωz‹Îfi »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎflfi˘ ÁÿÎ ±¤Î‰ »ı
±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÿÎ ¤Î‰ »ı. ±Î flÌ÷ı F›Îflı Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi˘ Á‰˝◊Î ±¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÁI›V‰w’ı
“Á‰˝ ¿_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ó ±ı‰˘ ‰ÎV÷ω¿ ±fi¤‰
◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ ◊‰Î◊Ì ÁΑ¿ “ÏÁ©” ¿Ëı‰Î› »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı “Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı”
ó ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ◊÷Ì Ë÷Ì

1. ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷ ±fiı ±fi_÷ Á¬ ‹‚ı, …ı‹Î_ ±ÂÎ_Ï÷ ±fiı ÿ—¬fi˘ ·ı ’HÎ fi ˢ› ó ±ı‰˘ ω«Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Î
“ÁΑ¿˘” ˢ› »ı. ’fl_÷ …ı±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ … flËı‰Îfiı ≥E»ı »ı, Á_ÁÎfl◊Ì … Á¬ ·ı‰Îfiı ≥E»ı »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á_√˛Ë ±fiı ¤˘√˘‹Î_
… ’ÕuÎ flËı‰Îfiı ≥E»ı »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÎ Á¬ÿ—¬fiı ¤˘√‰÷Î flËı »ı, ÷ı±˘ ÁΑ¿˘ fi◊Ì Ë˘÷Î, ’fl_÷ “Á_ÁÎflÌ” ˢ› »ı.
÷ı±˘ …L‹‹flHÎfiÎ_ «yfl‹Î_ ’ÕuÎ flËı »ı.
564 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ÁΑ¿fiÎ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı … ÿı¬Î÷Ì
Ë÷Ì. ÷k‰÷— Á‰˝ ¿_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı.
(2)
Á÷ ±fiı ±Á÷ ⁄‘_ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó
“ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” (±. 9/19). ’fl‹ÎI‹Î fi Á÷ ¿ËÌ
¿Λ »ı ±fiı fi ±Á÷ ¿ËÌ Â¿Î› »ı ó “fi
ÁkÎLÔfiÎÁÿE›÷ı” (±. 13/12); ’fl‹ÎI‹Î Á÷ ’HÎ »ı;
±Á÷ ’HÎ »ı ±fiı Á÷-±Á÷ ⁄LÔfiı◊Ì ’fl ’HÎ »ı ó
“ÁÿÁkÎI’fl_ ›÷Ô˚” (±. 11/37). ±Î flÌ÷ı √Ì÷΋Î_
ϤLÔfi-ϤLÔfi ‰«fi˘ ±Î‰ı »ı. ˉı ÷ı±˘fiÌ Á_√Ï÷
⁄Î⁄÷‹Î_ ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı.
’fl‹ÎI‹÷k‰ ±I›_÷ ±·˙Ï¿¿ ±fiı ω·ZÎHÎ »ı.
±ı ÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿˘¥ ’HÎ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷_. ±ı ÷k‰fiı
≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ±ı
÷k‰ ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiÌ Á̋΋Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_.
ËÎ, ≥„Lƒ›˘ ‹fi ±fiı ⁄Ï© ÷ı‹Î_ ω·Ìfi ◊¥ ¿ı »ı.
ÁΑ¿ ±ı ÷k‰‹Î_ ’˘÷ı ·Ìfi ◊¥ ¿ı »ı, ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷
¿flÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷ ±ı ÷k‰fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿⁄Ω‹Î_, ’˘÷ÎfiÎ
±Ï‘¿Îfl‹Î_ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ Á̋΋Î_ fi◊Ì ·¥ ¿÷Î.
’fl‹ÎI‹Î÷k‰fiÌ ≠΄M÷ ≥E»‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘ ⁄ı
Ω÷fiΠˢ› »ı ó ±ı¿ ω‰ı¿≠‘Îfi ±fiı ±ı¿ l©Î≠‘Îfi
±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ ‹„V÷W¿≠‘Îfi ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ èÿ›≠‘Îfi
ˢ› »ı. ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿fiΠˈ›Î‹Î_ ω‰ı¿fi_ ±◊ν÷Ô˚
ΩHΉÎfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı ±fiı l©Î≠‘Îfi ÁΑ¿fiÎ
ˈ›Î‹Î_ ‹Îfi‰Îfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. ±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı fi◊Ì
¿ı ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿‹Î_ l©Î fi◊Ì flËı÷Ì ±fiı l©Î≠‘Îfi
ÁΑ¿‹Î_ ω‰ı¿ fi◊Ì flËı÷˘, ’fl_÷ ±ı ÷ÎIÔ’›˝ »ı ¿ı
ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿‹Î_ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ±fiı ÁÎ◊ı l©Î
flËı »ı, ÷◊Î l©Î≠‘Îfi ÁΑ¿‹Î_ l©Îfi_ ≠ΑÎL› ±fiı
ÁÎ◊ı ω‰ı¿ flËı »ı. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, ΩHΉΉ΂α˘‹Î_
‹Îfi‰_ ’HÎ flËı »ı ±fiı ‹Îfi‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ΩHΉ_ ’HÎ
flËı »ı. ΩHΉΉ΂ΠΩHÎÌfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ‹Îfi‰Î‰Î‚Î
‹ÎfiÌfiı ΩHÎÌ ·ı »ı. ±Î◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ≠¿ÎflfiÎ ÁΑ¿‹Î_
Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì flËı÷Ì.
ÁΑ¿ «ÎËı ω‰ı¿≠‘Îfi ˢ›, ¿ı «ÎËı l©Î≠‘Îfi
ˢ›, ’fl_÷ ÁΑfi‹Î_ ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ vÏ«, l©Î, ωrÎÁ
±fiı ›˘B›÷Îfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. vÏ«, l©Î, ωrÎÁ
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı fiΉÎfi Ïø›Î ±fiı (÷‹Î‹ ’ÿÎ◊˘˝˝) “ZÎfl¤Î‰” »ı, …ı ¤√‰ÎfifiÌ
±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı.
iÎÎfi‹Î_ ⁄˛õfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î ◊Λ »ı ±fiı ≠ı‹‹Î_ ±_÷›Î˝‹Ì ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi÷Î ◊Λ »ı. ¤√‰Îfiı
[±K›Î› 8
±fiı ›˘B›÷Î ±ı¿ ÁΑfi‹Î_ ˢ‰Î◊Ì ÁΑ¿ ±ı ÷k‰fiı
…·ÿÌ Á‹…ı »ı. ’fl_÷ vÏ« ±fiı l©Î-ωrÎÁ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ±ı‰Ì ›˘B›÷Î fi ˢ› ±◊‰Î ›˘B›÷Πˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ ±ı‰Ì vÏ« ±fiı l©Î-ωrÎÁ fi ˢ›, ÷˘
ÁΑ¿fiı ±ı ÁΑfi΋Î_ ¿ÏÃfi÷Î ’Õı »ı. vÏ« ˢ‰Î◊Ì
‹fi V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ·Î√Ì Ω› »ı. l©Î-ωrÎÁ ˢ‰Î◊Ì
⁄Ï© V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ΩıÕÎ¥ Ω› »ı ±fiı ›˘B›÷Πˢ‰Î◊Ì
‰Î÷ ⁄flÎ⁄fl Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿ Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiı ’Á_ÿ ¿flı »ı
±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ vÏ« Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl‹Î_ ˢ› »ı. l©Î≠‘Îfi
ÁΑ¿ Á√HÎ-ÁοÎflfiı ’Á_ÿ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ vÏ«
Á√HÎ-ÁοÎfl‹Î_ ˢ› »ı. …ı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiı ’Á_ÿ ¿flı
»ı, ÷ı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ fi Á÷ ¿ËÌ Â¿Î›
»ı ±fiı fi ±Á÷ ¿ËÌ Â¿Î› »ı. …ı Á√HÎ-ÁοÎflfiı
’Á_ÿ ¿flı »ı ÷ı ¿Ëı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î Á÷ ’HÎ »ı, ±Á÷
’HÎ »ı ±fiı Á÷-±Á÷◊Ì ’fl ’HÎ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı Ï«L‹›÷k‰ ÷˘ ËflCÎÕÌ …ı‹
»ı ÷ı‹ … flËı »ı ±fiı …Õ ÷◊Î ±Á÷ ¿Ëı‰Î÷˘ Á_ÁÎfl
Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î÷˘ flËı »ı. F›Îflı ±Î «ı÷fi ∞‰ ⁄ÿ·Î÷Î
Á_ÁÎflfiı ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı ±fiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ
·ı »ı, I›Îflı ÷ı …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ CÎÒ‹÷˘ flËı »ı.
’fl_÷ F›Îflı ÷ı ±Î …Õ÷Î ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿flÌ
·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı V‰÷—ÏÁ© Ï«L‹›÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥
Ω› »ı ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿ ω‰ı¿-ω«Îfl ¶ÎflÎ …Õ÷Îfi˘
I›Î√ ¿flı »ı. …Õ÷Îfi˘ I›Î√ ◊÷Î_ Ï«L‹›÷k‰ … ±‰ÂıÊ
flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
l©Î≠‘Îfi ÁΑ¿ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ … ÁL‹¬ ◊¥ Ω›
»ı, …ı◊Ì …Õ÷Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¤√‰Îfifiı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ≠ÎMÔ÷
¿flÌ ·ı »ı. ω‰ı¿≠‘Îfi ÁΑ¿ ÷˘ Á‹, ÂÎ_÷, Á÷Ô˚CÎfi,
Ï«÷Ô˚CÎfi ±fiı ±Îfi_ÿCÎfi ÷k‰‹Î_ ±À· „V◊÷ ◊¥fiı ±¬_Õ
±Îfi_ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı; ’fl_÷ l©Î≠‘Îfi ÁΑ¿
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı ≠ı‹fiÎ ±fi_÷, ≠Ï÷ZÎHÎı
‰‘˝‹Îfi ±Îfi_ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.
±Î flÌ÷ı ⁄LÔfiı› ÁΑ¿˘fiı …Õ÷Î◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ’Ò‰˝¿ Ï«L‹›÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı “Á÷-
±Á÷ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ó ±ı‰˘ ±fi¤‰
◊¥ Ω› »ı.
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 565

±ËŸ ±_÷›Î˝‹Ì ó (±Ï‘›iÎ) ó fiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ¿èÎ_ »ı. ÷ı◊Ì ⁄˛õ ÷˘ ωÂıÊHÎ »ı ±fiı ±_÷›Î˝‹Ì ωÂıW›
»ı ó “⁄˛õH΢ ÏË ≠Ï÷WÃÎË‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 14/27). ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, …ıfiı √Ì÷αı “Á‹√˛” ¿è΢ »ı, ÷ı Á‰˝fi˘
Á…˝¿ ±fiı Ïfi›Î‹¿ ±_÷›Î˝‹Ì Ë_ … »\_. ±Î … ±_÷›Î˝‹Ìfiı «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ-«˘◊Î f·˘¿˘‹Î_ “‹‹ ›˘Ïfi‹˝ËÿÔ˚
⁄˛õ ÷„V‹L√¤* ÿ‘ÎQ›Ë‹Ô˚” ±fiı “±Ë_ ⁄Ì…≠ÿ— Ï’÷Δ ’ÿ˘‹Î_ “±Ë‹Ô˚” ÂOÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. √Ì÷΋Î_
⁄˛õfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ó “fi ÁkÎLfiÎÁÿE›÷ı” (13/12) ±fiı Á‹√˛ ¤√‰Îfi ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚”
(9/19), “ÁÿÁkÎI’fl_ ›÷Ô˚” (11/37).
óáó

Á_⁄_‘ ó ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifi˘ ÁÎ÷‹˘ ≠ffi Ë÷˘ ¿ı ±_÷¿Î‚‹Î_ ±Î’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰˘ »˘?
±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.

±L÷¿Î·ı « ‹Î‹ı‰ V‹flL‹@I‰Î ¿·ı‰fl‹Ô˚ –– 5––

›— ≠›ÎÏ÷ Á ‹§Î‰_ ›ÎÏ÷ fiÎVI›hÎ Á_›— –– 5––
›— = …ı ‹ÎHÎÁ ‹@I‰Î = »˘ÕÌfiı ›ÎÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı,
±L÷¿Î·ı, « = ±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ≠›ÎÏ÷ = Ω› »ı, ±hÎ = ±ı‹Î_
‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_ Á— = ±ı (ÁËı… ’HÎ)
V‹flfiÔ˚ = V‹flHÎ ¿fl÷˘ flËÌfiı ‹§Î‰‹Ô˚ = ‹ÎflÎ V‰w’fiı Á_›— = Á_›
¿·ı‰fl‹Ô˚ = ÂflÌfl ±ı‰ = … fi ±„V÷ = fi◊Ì.

ÀÌ¿Î ó “±_÷¿Î·ı «1 ‹Î‹ı‰... ›ÎÏ÷ fiÎVI›hÎ
Á_›—” ó “±_÷¿Î‚ı ’HÎ ‹Îv_ V‹flHÎ ¿fl÷˘ flËÌfiı …ı
ÂflÌfl »˘ÕÌfiı Ω› »ı” ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±Î
‹fiW›fiı ∞‰fi‹Î_ ÁΑfi-¤„@÷ ¿flÌfiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl
¿fl‰Îfi˘ ±‰Áfl ±ÎM›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ÷ıHÎı ¿_¥ ¿›* …
fiÏË. ˉı Ï⁄«Îfl˘ ±Î ‹fiW› ±_÷¿Î‚‹Î_ ⁄Ì…\_ ÁΑfi
¿fl‰Î‹Î_ ±Á‹◊˝ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Á, ‹fiı ›Îÿ ¿flÌ
·ı ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı.
“‹Î‹ı‰ V‹flfiÔ˚”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ_¤‚‰Î,
Á‹…‰Î ±fiı ‹Îfi‰Î‹Î_ …ı ¿_¥ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘_ ‹Îv_
Á‹√˛w’ »ı. ±Î◊Ì …ı ÷ıfiı ‹Îv_ … V‰w’ ‹ÎfiÂı ÷ıfiı
±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ‹Îv_ … g«÷fi ◊Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıHÎı F›Îflı
Á‰˝ ¿_¥ ‹Îv_ … V‰w’ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ÷˘ ±_÷¿Î‚‹Î_ ÷ıfiı
…ı ¿_¥ ›Îÿ ±Î‰Âı, ÷ı ‹Îv_ … V‰w’ ËÂı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı V‹flHÎ ‹Îv_ … ◊Âı. ‹Îv_ V‹flHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ıfiı
‹ÎflÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Âı.
“‹§Î‰‹Ô˚” ó ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿ı ‹Îfl˘
…ı ¿˘¥ ϤLÔfi ±◊‰Î ±Ï¤LÔfi ¤Î‰◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ-
Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl, ϶¤…-«÷¤˝… ÷◊Î fi΋, ·Ì·Î,
‘΋, w’ ‰√ıflı◊Ì V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ »ı ±fiı ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ
1. ±ËŸ “«” ±T››fi˘ ±◊˝ “±Ï’” ±◊ν÷Ô˚ “’HΔ »ı.
¿flÌ »ı, ±_÷Á‹›fiÎ V‹flHÎ ±fiÁÎfl ÷ı ‹ÎflÎ ±ı …
¤Î‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
…ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ÷˘
±_÷Á‹›ı µ’ÎV›fi_ V‹flHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı … µ’ÎV›fiı ±◊ν÷˚Ô
¤√‰ÿÔ˚¤Î‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ …ı±˘ µ’ÎÁfiÎ fi◊Ì
¿fl÷Î, ÷ı±˘fiı ’HÎ ±_÷ Á‹›ı ¿˘¥ ¿ÎflHΉÂÎ÷Ô˚
¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥ fi΋, w’, ·Ì·Î, ‘΋ ‰√ıflıfi_ V‹flHÎ
◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı±˘ ’HÎ ÷ı µ’ÎÁ¿˘fiÌ …ı‹ ±ı …
¤√‰ÿ˚ԤΉfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì
flÌ÷ı √H΢ (Ák‰, fl… ±fiı ÷‹)‹Î_ „V◊÷ flËıfiÎflfiÌ
(√Ì÷Î ó 14/18) ±fiı ±_÷¿Î‚ı (±Î hÎHÎ ’ˆ¿ÌfiÎ)
…ı ¿˘¥ √HÎfi_ ≠ΑÎL› ˢ› ÷ı‰Ì … √Ï÷ ◊Λ »ı (√Ì÷Î
±. 14/14-15), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ıfiı ±_÷ı ¤√‰Îfi ›Îÿ
±Î‰Ì Ω› »ı, ÷ıfiÌ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ µ’ÎÁ¿˘fiÌ …ı‹
µk΋ √Ï÷ ◊Λ »ı, ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
¤√‰Îfi‹Î_ Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl ‰√ıflı
±fiı¿ w’˘fi˘ ±fiı fi΋, ·Ì·Î, ‘΋ ‰√ıflıfi˘ ¤ıÿ ÷˘
ÁΑ¿˘fiÌ ºÏp±ı »ı, ±_÷‹Î_ ⁄‘Î ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚Ô
±_÷‹Î_ ⁄‘Î ±ı¿ “‹ÿÔ˚¤Î‰” ó ¤√‰ÿÔ˚¤Î‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfifi_ Á‹√˛ V‰w’ ±ı¿ … »ı. ’fl_÷
566 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

√H΢ ±fiÁÎfl √Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Î ±_÷‹Î_ ±ı¿ fi◊Ì
◊¥ ¿÷Î; ¿ı‹¿ı hÎHÎı √H΢ (Ák‰, fl…, ÷‹) ±·√-
±·√ »ı. ±Î◊Ì √H΢ ±fiÁÎfl ÷ı±˘fiÌ √Ï÷ ’HÎ ±·√-
±·√ ◊Λ »ı.
¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı ÂflÌfl »˘ÕfiÎflα˘fi˘ ÷˘
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı ±fiı √H΢ ±fiÁÎfl ÂflÌfl
»˘ÕfiÎflα˘fi˘ √H΢fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±_÷ı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flfiÎflÎ ¤√‰ÎfifiÌ … ÁL‹¬
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
√H΢ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάfiÎflÎ √H΢fiÌ ÁL‹¬ ◊¥ Ω› »ı
±◊ν÷Ô˚ √H΢fiÎ ¿Î›˝ …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰Îfiı ±ı¿ ±ËŸ ωÂıÊ »^À ±Î’Ì ÿÌ‘Ì »ı
¿ı ‹flHÎÎÁLÔfi T›„@÷fiÎ_ √‹ı ÷ı‰Î_ ±Î«flHÎ flèÎÎ_ ˢ›,
√‹ı ÷ı‰Î ¤Î‰ flèÎΠˢ› ¿ı √‹ı ÷ı‰_ ∞‰fi ‰ÌI›_ ˢ›,
’fl_÷ ±_÷¿Î‚ı ÷ı ¤√‰Îfifiı ›Îÿ ¿flÌ ·ı ÷˘ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ
◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı ∞‰fi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
… ÷ıfiı ‹fiW›ÂflÌfl ±ÎM›_ »ı ±fiı ∞‰ı ±ı ‹fiW›ÂflÌflfi˘
V‰Ì¿Îfl ¿›˘˝ »ı. ±Î◊Ì ∞‰fi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›, ÷˘
… ¤√‰Îfifi_ ±Î ∞‰fiı ‹fiW›ÂflÌfl ±Î’‰Îfi_ ±fiı
∞‰fi_ ‹fiW›ÂflÌfl ·ı‰Îfi_ ÁÎ◊˝¿ ◊Âı. ÷ı◊Ì …ı ’˘÷Îfi˘
µ©Îfl ¿›Î˝ ωfiÎ … ÿÏfi›Î◊Ì Ï‰ÿΛ ◊¥ flè΢ »ı, ±ıfiı
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı “¤Î¥! ÷ÎflÌ ±fiı ‹ÎflÌ ⁄LÔfiıfiÌ
≥F…÷ flËÌ Ω›, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ˉı …÷Î_-…÷Î_ (±_÷¿Î‚‹Î_)
’HÎ ÷_ ‹fiı ›Îÿ ¿flÌ ·ı ÷˘ ÷Îv_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›!”
±Î◊Ì ÿflı¿ ‹fiW›fiı ‹ÎÀı ÁΉ‘Îfi ◊‰ÎfiÌ …wfl »ı ¿ı
÷ı ≠I›ı¿ ZÎHÎı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flı, ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ
¬Î·Ì fi …‰Î ÿı; ¿ı‹¿ı ±_÷¿Î‚fiÌ ¬⁄fl fi◊Ì ¿ı ±ı
@›Îflı ±Î‰Ì …Âı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠I›ı¿ ZÎHÎ ±_÷¿Î‚ …
»ı. ±ı‰_ ¿˘¥ fiyÌ fi◊Ì ¿ı ±ÎÀ·Î_ ‰Ê˘˝, ±ÎÀ·Î ‹ÏËfiÎ
±fiı ±ÎÀ·Î Ïÿ‰Á˘ ⁄Îÿ Q≤I› ◊Âı. ±fi¤‰ ÷˘ ±ı‰˘
»ı ¿ı √¤˝‹Î_ … ¿ıÀ·Î_¿ ⁄΂¿˘ ‹flÌ Ω› »ı, ¿ıÀ·Î_¿
…L‹÷Î_ … ‹flÌ Ω› »ı, ±fiı ¿ıÀ·Î_¿ ±‹¿ Ïÿ‰Á˘‹Î_,
‹ÏËfiα˘‹Î_ ¿ı ‰Ê˘˝‹Î_ ‹flÌ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı Q≤I›fiÌ
√Ï÷ ËflCÎÕÌ «Î·Ì … flËÌ »ı. ±Î◊Ì ≠I›ı¿ ZÎHÎı
¤√‰Îfifiı ›Îÿ ¿fl‰Î Ωı¥±ı ±fiı ±ı‹ … Á‹…‰_ Ωı¥±ı
¿ı ⁄Á, ±Î … ±_÷¿Î‚ »ı! ÏË÷fiÌ ‰Î÷ ÷˘ ±ı »ı
¿ı Ωı ‘‹˝fi_ ±Î«flHÎ ¿fl‰_ ˢ› ¿ı ¿S›ÎHÎ ¿fl‰_ ˢ›
1. ±ı‰_ ωQ≤U› ÁÏ‘›˘ ¤√‰I›fiLÔ÷ı Á‰Î˝I‹fiΠωÿ‘÷ı ¬· ¤Î‰›˘√‹Ô˚ ––
÷ı ‹ı fi ÿHÕ‹Ë˝LI›◊ ›z‹ÌÊÎ_ V›Î÷Ô˚ ’Î÷¿_ ÷ÿÏ’ ËLI›v√Λ‰Îÿ— ––
2. ÷IZÎQ›÷Î_ Á ¤√‰ÎfiÔ˚ ’vÊ— ’flÎH΢ fiÎflΛHΗ V‰’vʈ›˝ÿÁI¿Ú÷_ fi— ––
V‰Îfi΋ˢ fi ωÿÊÎ_ flÏ«÷ÎG…·ÌfiÎ_ ZÎ΄L÷√˝flÌ›ÏÁ fi‹— ’vÊΛ ¤ÒQÔfiı ––
÷˘ “Q≤I›±ı ‹ÎflÎ ¿ı ’¿ÕuÎ »ı; {À¿˘ ‹Îflı ±ıÀ·Ì
… ‰Îfl »ı!” ±Î‰˘ ω«Îfl ‹fiW›fiı ËflCÎÕÌ flËı‰˘ Ωı¥±ı
ó “B≤ËÌ÷ ≥‰ ¿ıÂıÊ Q≤I›fiÎ ‘‹˝‹Î«flı÷Ô˚.”
¤√‰ÎfifiÌ µ’›˝@÷ »^Àfi˘ ‹fiW›‹ÎhÎfiı ωÂıÊ
·Î¤ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. @›Î_› ¿˘¥ ’HÎ T›ÎÏ‘√˛V÷,
‹flHÎÎÁLÔfi T›„@÷ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÎ ≥pfi_ Ï«hÎ ¿ı ‹ÒÏ÷˝
÷ıfiÌ Á΋ı flά‰Î_ Ωı¥±ı; …ı‰Ì ÷ıfiÌ µ’ÎÁfiΠˢ›
±fiı …ı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷ıfiÌ vÏ« ˢ›, …ıfi˘ ±ı …’ ¿fl÷˘
ˢ›, ±ı … ¤√LÔfi΋ ÷ıfiı Á_¤‚Ή‰_ Ωı¥±ı; …ı V‰w’‹Î_
÷ıfiÌ l©Î ±fiı ωrÎÁ ˢ›, ÷ıfiÌ ›Îÿ ±’Ή‰Ì Ωı¥±ı;
√Ì÷ÎfiÎ f·˘¿ Á_¤‚Ή‰Î Ωı¥±ı. Ωı ±ı ⁄ıˢ ◊¥
Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ ’ÎÁı ¤√‰LÔfi΋fi_ …’¿Ì÷˝fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
…ı◊Ì ÷ı ‹flHÎÎÁLÔfi T›„@÷fiÌ Á΋ı ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ‰Î›‹_Õ‚
⁄fiı·_ flËı. ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ‰Î›‹_Õ‚ flËı‰Î◊Ì I›Î_ ›‹flÎ…fiÎ
ÿÒ÷ fi◊Ì ±Î‰Ì ¿÷Î. ±ΩÏ‹· ¶ÎflÎ Q≤I› Á‹›ı
“fiÎflΛHΔ fi΋fi_ µE«ÎflHÎ ¿fl‰Î◊Ì I›Î_ ¤√‰ÎfifiÎ
’ÎÊ˝ÿ˘ ±Î‰Ì √›Î ±fiı ›‹ÿÒ÷˘ fiÎÁÌfiı ›‹flÎ…fiÌ ’ÎÁı
«ÎS›Î √›Î, ÷˘ ›‹flÎ…ı ’˘÷ÎfiÎ ÿÒ÷˘fiı ¿èÎ_ ¿ı, “F›Î_
¤√‰LÔfi΋fi_ …’, ¿Ì÷˝fi, ¿◊Î ‰√ıflı ◊Λ »ı, I›Î_ ÷‹ı
·˘¿˘ ¿ÿÌ fiÎ …¢; ¿ı‹¿ı I›Î_ ±Î’b_ flÎF› fi◊Ì.1
±ı‰_ ¿ËÌfiı ›‹flÎ…ı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi
’ÎÁı Z΋Π‹Î√Ì ¿ı “‹ÎflÎ ÿÒ÷˘ ¶ÎflÎ …ı ±’flΑ ◊›˘
»ı, ÷ıfiı ±Î’ Z΋Π¿fl˘.”2
±_÷¿Î‚‹Î_ V‹flHÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıHÎı ¤√‰Îfifi_
…ı V‰w’ ‹ÎfiÌ flÎA›_ »ı, ÷ıfiÌ ›Îÿ ±Î‰Ì Ω› ±◊ν÷Ô˚
÷ıHÎı ’Ëı·Î_ fl΋, ¿ÚWHÎ, ωWb, ω, „@÷, √HÎıÂ, ÁÒ›˝,
Á‰˝T›Î’¿ ωrw’ ’fl‹ÎI‹Î ‰√ıflı‹Î_◊Ì …ı V‰w’fiı ≥p
√H›_ ˢ› ÷ı V‰w’fiÎ_ fi΋, w’, ·Ì·Î, ‘΋, √HÎ,
≠¤Î‰ ‰√ıflıfiÌ ›Îÿ ±Î‰Ì Ω›. ÷ıfiÌ ›Îÿ ¿fl÷Î_ ÂflÌflfiı
»˘ÕÌfiı …‰Î◊Ì ÷ı ¤√‰Îfifiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î◊Ì “Ë_” ÂflÌfl »\_ ±fiı ÂflÌfl
“‹Îv_” »ı ó ÷ıfiÌ ›Îÿ fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı
… ›Îÿ ¿fl÷Î_ ÂflÌfl »^ÀÌ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı
‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊›Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ √Ï÷ …
fi◊Ì.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı …ı T›„@÷±ı ∞‰fi¤fl ¤…fi-
V‹flHÎ fiÎ ¿›*, ¿˘¥ ÁΑfi fiÎ ¿›* ±fiı Á‰˝◊Î ¤√‰Îfi◊Ì
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 6/3/26)
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 6/3/26)
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 6/3/20)
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 6/3/30)
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 567

ω‹¬ flè΢, ÷ıfiı ±_÷¿Î‚ı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı
◊Âı ±fiı ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi
±ı »ı ¿ı ±_÷Á‹›ı ÷ıfiÎ µ’fl ¤√‰ÎfifiÌ ¿˘¥ ωÂıÊ
¿Ú’Î ◊¥ Ω› ±◊‰Î ÷ıfiı ¿˘¥ Á_÷fiÎ_ ÿ½fi ◊¥ Ω›
÷˘ ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ◊¥fiı ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı.
÷ıfiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ÁΑ¿ ÷ıfiı ¤√‰Îfifi_ fi΋,
·Ì·Î ¿ı «ÏflhÎ Á_¤‚Ήı ¿ı ’ÿ √Λ ÷˘ ¤√‰Îfifi_
V‹flHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı. Ωı ‹flHÎÎÁLÔfi
T›„@÷fiÌ √Ì÷΋Î_ vÏ« ˢ› ÷˘ ÷ıfiı √Ì÷Îfi˘ ±Îˢ
±K›Î› Á_¤‚Ή‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±ı ±K›Î›‹Î_ ∞‰fiÌ
ÁÿÔ˚√Ï÷fi_ ωÂıÊ÷Î◊Ì ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı. ÷ıfiı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì
±ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı
±Î’‹ı‚ı Á_⁄_‘ ÷˘ »ı …. Ωı ±›˘K›Î, ‹◊flÎ, ËÏfl¶Îfl,
¿ÎÂÌ ‰√ıflı ¿˘¥ ÷Ì◊˝V◊‚‹Î_ ÷ıfiÎ ≠ÎHÎ »^ÀÌ Ω› ÷˘
±ı ÷Ì◊˝fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ◊¥ …Âı.1
±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı …√αı ¤√‰ÎfifiÎ fi΋fiÎ_ …’, ¿Ì÷˝fi,
¿◊Î, ÁIÁ_√ ‰√ıflı ◊Λ »ı, ÷ı …√αı ÷ıfi_ Q≤I› ◊¥
Ω› ÷˘ I›Î_fiÎ ’ωhÎ ‰Î›‹_Õ‚fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ıfiı
¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ◊¥ ¿ı »ı. ±_÷¿Î‚‹Î_ ¿˘¥ ¤›_¿fl
„V◊Ï÷ ±Î‰‰Î◊Ì ¤›¤Ì÷ ◊÷Î_ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ
±Î‰Ì ¿ı »ı. ÂflÌfl »^À÷Ì ‰ı‚αı ÂflÌfl, ¿<À<_⁄, wÏ’›Î
‰√ıflıfiÌ ±ÎÂÎ-‹‹÷Î »^ÀÌ Ω› ±fiı ±ı ¤Î‰ ◊¥ Ω›
¿ı “Ëı fiÎ◊! ±Î’fiΠωfiÎ ‹Îv_ ¿˘¥ fi◊Ì, ¿ı‰‚ ±Î’
… ‹ÎflÎ »˘” ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ◊‰Î◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊¥
Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ±«Îfi¿ ’˘÷ÎfiÎ
¿S›ÎHÎfi˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ ¿S›ÎHÎ ◊¥ ¿ı »ı.2
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ÁΑ¿ ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ¿ı ∞‰…_÷fiÎ Q≤I›
Á‹›ı “÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›” ±ı ¤Î‰◊Ì ÷ıfiı ¤√‰LÔfi΋
Á_¤‚Ήı, ÷˘ ±ı ¤√‰LÔfi΋fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ı ≠ÎHÎÌfi_ ¿S›ÎHÎ
◊¥ Ω› »ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ ÷˘ Á_÷‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ≠¤Î‰fiÌ
ωϫhÎ ‰Î÷˘ ±Î‰ı »ı ¿ı Ωı Á_÷‹ËÎ’vÊ ¿˘¥ ‹flHÎÎÁLÔfi
T›„@÷fiı Ωı¥ ·ı ±◊‰Î ÷ıfiÎ Q≤÷ ÿıËfiı Ωı¥ ·ı ±◊‰Î
÷ıfiÌ Ï«÷ÎfiÎ ‘‹ÎÕÎfiı Ωı¥ ·ı ±◊‰Î Ï«÷ÎfiÌ ¤V‹fiı
Ωı¥ ·ı, ÷˘’HÎ ±ı ∞‰fi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı.3
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ-«˘◊Î f·˘¿˘‹Î_ ⁄˛õ, ±K›ÎI‹
‰√ıflı …ı » ‰Î÷˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝
Á‹√˛w’ ÁÎ◊ı »ı; ±fiı Á‹√˛w’fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı. …ıfiı Á‹√˛w’fi_
iÎÎfi ◊¥ √›_ »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı ±_÷¿Î‚fiÎ V‹flHÎfiÌ ‰Î÷
… fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfiÌ ºÏp‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi ˢ¥fiı Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı, ÷ıfiı
‹ÎÀı “±_÷¿Î‚‹Î_ ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl,” ±ı‹ ¿Ëı‰ÎfiÌ
…wfl … fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı Á΋ÎL› ‹fiW›fiı “Ë_ »\_” ±Î‰_
…ı ’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎfi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‹flHÎ fi◊Ì ¿fl‰_
’Õ÷_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı ‹ËÎ’vÊı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ fi◊Ì
¿fl‰_ ’Õ÷_, ’fl_÷ ÷ıfiı Ω√˛÷, V‰MÔfi, ÁÊ„MÔ÷ ‰√ıflı
±‰V◊α˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ T›Î’¿÷Îfi_ V‰Î¤Îω¿ ±À·
iÎÎfi flËı »ı.
’ωh΋Î_ ’ωhÎ ±◊‰Î ±’ωh΋Î_ ±’ωhÎ ¿˘¥
’HÎ V◊‚‹Î_; µkÎflΛHÎ-ÿÏZÎHÎΛfi, Â¿·’ZÎ-¿ÚWHÎ’ZÎ,
Ïÿfi-flÎÏhÎ, ≠Î÷—-ÁΛ_ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ Á‹›ı; Ω√˛÷,
V‰MÔfi, ÁÊ„MÔ÷, ‹Ò»Î˝, vBHÎ÷Î, Ïfifl˘√Ì÷Î ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊΋Î_; ±fiı ’ωhÎ ±◊‰Î ±’ωhÎ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷,
T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı Á΋ı ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ‹ËÎ’vÊfiÎ
¿S›ÎH΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì flËı÷˘.

1. ±›˘K›Î ‹◊flÎ ‹Î›Î ¿ÎÂÌ ¿ÎG«Ì ±‰„L÷¿Î – ’flÌ ¶ÎflΉ÷Ì «ˆ‰ ÁMÔ÷ˆ÷Î ‹˘ZÎÿÎÏ›¿Î— ––
(fiÎflÿ’flÎHÎ, ’Ò‰˝0 27/35)
2. ±ı¿ ‰Îfl ±ı¿ ÁF…fi √_√Î∞ …¥fiı ±ÎT›Î Ë÷Î ±fiı ⁄‘Îfiı √_√Î…‚fi_ ±Î«‹fi ±Î’÷Î Ë÷Î. I›Î_ ±ı¿ T›„@÷ ∂¤Ì
Ë÷Ì; ÷ıfiı F›Îflı ÷ı±˘ ±Î«‹fi ±Î’‰Î ·ÎB›Î ÷˘ ÷ıHÎı ¿èÎ_ ó ‹ÎflÎ_ ’Î’ ⁄Ë … »ı, ‹ÎflÌ ΩHοÎflÌ‹Î_ ‹ıÓ ⁄Ë … ’Î’
¿›Î* »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ÎÀ·Î ◊˘ÕÎ √_√Î…‚◊Ì ‹ÎflÎ_ ’Î’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ◊Âı? ‹Îv_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ …Âı? ÷˘ ±ıHÎı
’Ò»u_ ó ¿ıÀ·_ Ωı¥±ı? ÷ıHÎı ¿èÎ_ ó ·˘À˘ ¤flÌ ±Î’˘. ±ı ÁF…fiı ÷ıfiı ·˘À˘ ¤flÌfiı √_√Î…‚ ±Î’Ì ÿÌ‘_. ÷ıHÎı ±ı ·˘À˘
¤flı·_ √_√Î…‚ ’Ì ·Ì‘_ ±fiı ¿èÎ_ ó ˉı ‹ÎflÎ_ ’Î’ fiÏË flËı! ±Î ⁄‘Ì CÎÀfiÎ I›Î_fiÎ ±ı¿ ¤Î¥±ı ÁÎ_¤‚Ì Ë÷Ì. ’»Ì
¤Î¥±ı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ÷ı T›„@÷ F›Îflı ‹flÌ, I›Îflı ÷ıfiÎ ≠ÎHÎ ÿÁ‹Î ¶Îflfiı Œ˘ÕÌfiı fiÌ¿Y›Î ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ √›_.
3. ‹ËÎ’Î÷¿›@÷Î ‰Î ›@÷Î ‰Î «˘’’Î÷¿ˆ— – ’fl_ ’ÿ_ ≠›ÎLI›ı‰ ‹Ëϧfl‰·˘Ï¿÷Η ––
@·ı‰fl_ ‰Î ÷ÿ˚¤V‹ ÷©Ò‹_ ‰ÎÏ’ Ák΋ – ›Ïÿ ’U›Ï÷ ’H›ÎI‹Î Á ≠›ÎÏ÷ ’flÎ_ √Ï÷‹Ô˚ ––
(fiÎflÿ’flÎHÎ, ’Ò‰˝0 1/7/74-75)
568 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

µ’›˝@÷ ‹ËÎ’vÊ˘fiÎ ÏÁ‰Î› ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î ’HÎ ÁΑ¿˘ »ı, ÷ı±˘ «ÎËı ÁοÎflfiÎ
µ’ÎÁ¿ ˢ› ±◊‰Î ÏfiflοÎflfiÎ µ’ÎÁ¿ ˢ›; «ÎËı
Á√HÎfiÎ µ’ÎÁ¿ ˢ› ±◊‰Î Ïfi√˝HÎfiÎ µ’ÎÁ¿ ˢ›;
¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥ ’HÎ fi΋, w’, ·Ì·Î, ‘΋ ‰√ıflıfiÌ
l©Î-≠ı‹’Ò‰˝¿ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı ⁄‘Îfiı
’˘÷’˘÷ÎfiÌ vÏ« ±fiÁÎfl ±_÷ Á‹›ı ¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥
’HÎ V‰w’, fi΋ ‰√ıflıfi_ V‹flHÎ ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ı
¤√‰Îfifi_ … V‹flHÎ »ı.
ÁΑ¿˘ ÏÁ‰Î› …ı ‹fiW›˘‹Î_ “¤√‰Îfi »ı” ±ı‰˘
Á΋ÎL› ±Î„V÷¿¤Î‰ ˢ› ±fiı ÷ı±˘ ¿˘¥ µ’ÎÁfiÎ
ωÂıÊ‹Î_ fi ·ÎB›Î ˢ›, ÷ı±˘fiı ’HÎ ±_÷Á‹›ı ¿ıÀ·Î_¿
¿ÎflH΢◊Ì ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ◊¥ ¿ı »ı. …ı‹¿ı, ∞‰fi‹Î_
÷ıHÎı ÁÎ_¤Y›_ »ı ¿ı “ÿ—¬Ì±˘fiÎ ÿ—¬fiı ¤√‰Îfi ÿÒfl ¿flı
»ı,” ±Î Á_V¿Îfl◊Ì ±_÷Á‹›fiÌ ’ÌÕÎ (ÿ—¬)fiı Á‹›ı
¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰Ì ¿ı »ı. ±_÷Á‹›ı Ωı ›‹ÿÒ÷ ÿı¬Î¥
±Î‰ı, ÷˘ ¤›fiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ◊¥ ¿ı »ı.
¿˘¥ ÁF…fi ÷ıfiÌ Á΋ı ¤√‰Îfifi_ Ï«hÎ flÎ¬Ì ÿı ó ÷ıfiı
ÿı¬ÎÕÌ ÿı, ÷ıfiı ¤√‰LÔfi΋ Á_¤‚Î‰Ì ÿı, ¤√‰ÎfifiÌ
·Ì·Î¿◊Î Á_¤‚Î‰Ì ÿı, ¤@÷˘fiÎ_ «ÏflhÎ Á_¤‚Î‰Ì ÿı ¿ı
÷ıfiÌ Á΋ı ¿Ì÷˝fi ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω›, ÷˘ ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ
›Îÿ ±Î‰Ì …Âı. ±Î flÌ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ
÷flŒ T≤ÏkÎ ◊‰Î◊Ì ±ı V‹flHÎ ¤√‰Îfifi_ … V‹flHÎ »ı.
±ı‰Î ÁΑ¿˘ ±fiı Á΋ÎL› ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı …
±_÷¿Î‚ı ¤√‰IV‹flHÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷k‰iÎ
∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊ˘fiı ‹ÎÀı fiÏË.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı ‹fiW› ÂflÌfl flËı I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl fi ¿flÌ Â@›˘, ’fl_÷ ÷ı Ωı ±_÷ Á‹›ı
’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ ÂflÌfl »˘Õı ÷˘ ÷ı ¤√‰Îfifiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı ó ±ı‹Î_ ¿˘¥ Â_¿Î fi◊Ì. ÷˘
’»Ì …ı Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ı ±_÷ Á‹›ı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷ ◊¥ Ω› ó
±ı‹Î_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_ ? ¤√‰Îfiı ‹fiW›fiı (’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰ÎfiÌ) ¬Ò⁄ … V‰÷_hÎ÷Î ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î’Ì »ı ¿ı,
¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ±ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω›. ±Î ¤√‰ÎfifiÌ ‹fiW› ’fl ±Ï÷ ωÂıÊ ¿Ú’Î »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ±_÷¿Î‚ı …ı±˘ ‹Îv_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ÷˘ ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı, ’fl_÷ …ı±˘ ‹Îv_ V‹flHÎ fi
¿flÌfiı ±L› ¿˘¥fi_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ¿˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±ıfiı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

›_ ›_ ‰ÎÏ’ V‹flL¤Î‰_ I›…I›L÷ı ¿·ı‰fl‹Ô˚ –– 6––

÷_ ÷‹ı‰ˆÏ÷ ¿˙L÷ı› ÁÿÎ ÷§Î‰¤Îω÷— –– 6––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ V‹flfiÔ˚ = V‹flHÎ ¿fl÷˘ flËÌfiı ÷‹Ô˚, ÷‹Ô˚ = ÷ıfiı-÷ıfiı
±…\fi˝ ! ¿·ı‰fl‹Ô˚ = ÂflÌflfiı ±ı‰ =…
±L÷ı = (‹ÎHÎÁ) ±L÷¿Î‚ı I›…Ï÷ = »˘Õı »ı, ±ıÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı
›‹Ô˚, ›‹Ô˚ = …ı-…ı ÁÿÎ = ÁÿÎ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı-÷ı
‰Î, ±Ï’ = ’HÎ ÷§Î‰¤Îω÷— = ÷ı … ¤Î‰◊Ì ›˘Ïfi‹Î_ «ÎS›˘
¤Î‰‹Ô˚ = ¤Î‰fi_ ¤Îω÷ ◊¥fiı Ω› »ı.

ÀÌ¿Î ó “›_ ›_ ‰ÎÏ’ V‹flL¤Î‰_... ÁÿÎ
÷§Î‰¤Îω÷—” ó ¤√‰Îfiı ±Î Ïfi›‹‹Î_ ÿ›Î◊Ì ¤flı·Ì
±ı¿ ω·ZÎHÎ ‰Î÷ ⁄fiÎ‰Ì »ı ¿ı ±_Ï÷‹ g«÷fi ±fiÁÎfl
‹fiW› ÷ı ÷ı ›˘ÏfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. F›Îflı ±ı Ïfi›‹
ˢ›, ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó ‹ÎflÌ VQ≤Ï÷◊Ì ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷
◊Âı …! ’fl‹ ÿ›Î‚ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ±·√ ¿˘¥
ωÂıÊ Ïfi›‹ fi◊Ì ⁄÷ÎT›˘, ’fl_÷ Á΋ÎL› Ïfi›‹‹Î_ …
’˘÷Îfiı Á΋ı· ¿flÌ ÿÌ‘Î »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÿ›ÎfiÌ ±ı ¿ıÀ·Ì
ω·ZÎHÎ÷Î »ı ¿ı …ıÀ·Î ‹ÒS›‹Î_ ¿>÷flÎfiÌ ›˘Ïfi ‹‚ı,
±ıÀ·Î … ‹ÒS›‹Î_ ¤√‰Îfi ‹‚Ì Ω›!
“ÁÿÎ ÷§Î‰¤Îω÷—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±_÷¿Î‚‹Î_
…ı ¤Î‰fi_ ó …ı ¿˘¥fi_ g«÷fi ◊Λ »ı, ÂflÌfl »˘ÕuÎ
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
⁄Îÿ ÷ı ∞‰ F›Î_ Á‘Ì ⁄Ì…\_ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ fi◊Ì ¿flÌ
·ı÷˘, I›Î_ Á‘Ì ±ı ÷ı … ¤Î‰◊Ì ’ÒHν flËı »ı ±◊ν÷Ô˚
±_÷¿Î‚fi_ g«÷fi (V‹flHÎ) V◊Î›Ì ⁄fiı·_ flËı »ı.
±_÷¿Î‚fiÎ_ ±ı g«÷fi ±fiÁÎfl … ÷ıfi_ ‹ÎfiÏÁ¿ ÂflÌfl
⁄L›_ »ı ±fiı ‹ÎfiÏÁ¿ ÂflÌfl ±fiÁÎfl … ÷ı ⁄Ì…\_ ÂflÌfl
‘ÎflHÎ ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±_÷¿Î‚fiÎ g«÷fifiı ⁄ÿ·‰Îfiı
‹ÎÀı I›Î_ ¿˘¥ ‹˘¿˘ fi◊Ì, „@÷ fi◊Ì ±fiı ⁄ÿ·‰ÎfiÌ
V‰÷_hÎ÷Î ’HÎ fi◊Ì ÷◊Î fi‰_ g«÷fi ¿fl‰Îfi˘ ¿˘¥
±Ï‘¿Îfl ’HÎ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ’ÎÁı …ı g«÷fi »ı ±ı‹Î_
… ÷S·Ìfi flËı »ı. ’»Ì ÷ıfi˘ …ı ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı ¿‹˘˝fi˘
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_⁄_‘ flËı »ı, ‰Î›, …‚, ¬Îz’ÿÎ◊˝
‰√ıflı ¶ÎflÎ ÷ı I›Î_ … ’vÊ-ΩÏ÷‹Î_ ≠ωp ◊Λ »ı.
’»Ì ’vÊ-ΩÏ÷‹Î_◊Ì VÔhÎÌΩÏ÷‹Î_ …¥fiı Á‹› ±ÎT›ı
…L‹ ·ı »ı …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿>÷flÎfiı ’΂fiÎfl˘ ¿˘¥ ‹fiW›
±_÷Á‹›ı ¿>÷flÎfiı ›Îÿ ¿fl÷˘ ¿fl÷˘ ÂflÌfl »˘Õı, ÷˘ ÷ıfi_
‹ÎfiÏÁ¿ ÂflÌfl ¿>÷flÎfi_ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı ø‹Â—
¿>÷fl˘ … ⁄fiÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿>÷flÎfiÌ ›˘Ïfi‹Î_ …L‹
·ı »ı. ±Î flÌ÷ı ±_÷¿Î‚ı …ı ¿˘¥fi_ V‹flHÎ ◊Λ »ı,
÷ıfiÎ … ±fiÁÎfl …L‹ ·ı‰˘ ’Õı »ı. ’fl_÷ ±ıfi_ ÷ÎI’›˝
±ı fi◊Ì ¿ı ‹¿Îfifiı ›Îÿ ¿fl÷Î flËÌfiı ÂflÌfl »˘Õ‰Î◊Ì
‹¿Îfi ⁄fiÌ …Âı, ‘fifiı ›Îÿ ¿fl÷Î flËÌfiı ÂflÌfl »˘Õ‰Î◊Ì
‘fi ⁄fiÌ …Âı ‰√ıflı, ’fl_÷ ‹¿Îfifi_ g«÷fi ◊‰Î◊Ì ±ı
÷ı ‹¿Îfi‹Î_ ™ÿfl, CÎfl˘‚Ì ‰√ıflı ⁄fiÌ …Âı ±fiı ‘fifi_
g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ÁÎ’ ⁄fiÌ …Âı ‰√ıflı. ÷ÎI’›˝ ±ı
◊›_ ¿ı ±_÷¿Î‚fiÎ g«÷fifi˘ Ïfi›‹ Á∞‰ ≠ÎHÎ̱˘fiı
‹ÎÀı … »ı, Ïfi∞˝‰ (…Õ) ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹ÎÀı fi◊Ì. ±Î◊Ì
…Õ ’ÿÎ◊˘˝fi_ g«÷fi ◊‰Î◊Ì ÷ı ÷ı‹fiÎ◊Ì Á_⁄_Ï‘÷ ¿˘¥
Á∞‰ ≠ÎHÎÌ ⁄fiÌ …Âı.
‹fiW›ı÷fl (’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı) ≠ÎHÎ̱˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_
¿‹˘˝ ±fiÁÎfl … ±_÷¿Î‚ı V‹flHÎ ◊Λ »ı ±fiı ÷ıfiÎ
… ±fiÁÎfl ÷ı‹fi˘ ±Î√‚fi˘ …L‹ ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı
±_÷¿Î‚fiÎ V‹flHÎfi˘ ¿ÎfiÒfi ⁄‘Ì …√αı ·Î√ ’Õı »ı,
’fl_÷ ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ ±ı ωÂıÊ÷Î »ı ¿ı ÷ıfi_ ±_÷¿Î‚fi_
V‹flHÎ ¿‹˘˝fiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì, ’fl_÷ ’vÊÎ◊˝fiı ±Î‘Ìfi »ı.
’vÊÎ◊˝‹Î_ ‹fiW› Á‰˝◊Î V‰÷_hÎ »ı. ÷ı◊Ì … ÷˘ ±L›
›˘Ïfi±˘fiÌ ±’ıZÎαı ÷ıfi˘ ±Ï‘¿ ‹ÏË‹Î »ı.
‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ …ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ΩıÕı »ı, ÷ı Á_⁄_‘ ±fiÁÎfl … ÷ıfi˘ ±L› ›˘Ïfi±˘‹Î_
…L‹ ◊¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ ±_÷¿Î‚ı Ωı ÷ı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ
¿flı ÷˘ ÷ıfiÎ ⁄‘Î Á_⁄_‘˘ ÷ÒÀÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı
569
⁄‘Î Á_⁄_‘˘ ‰ÎV÷ω¿ fi◊Ì, ’fl_÷ ‰÷˝‹ÎfifiÎ ⁄fiΉı·Î,
¿ÚÏh΋ »ı, F›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ V‰÷—ÏÁ© »ı,
⁄fiΉı·˘ fi◊Ì. ±Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î◊Ì ÷ıfiÎ
ÁC΂Π¿ÚÏh΋ Á_⁄_‘˘ ÷ÒÀÌ Ω› »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1)
⁄ÌΩ …L‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ±_÷¿Î‚ı ¿flı·Î g«÷fi
±fiÁÎfl ◊Λ »ı, …ıfi˘ …ı‰˘ V‰¤Î‰ ˢ› »ı, ±_÷¿Î‚ı
÷ıfiı ≠Λ— ÷ı‰_ … g«÷fi ◊Λ »ı. …ı‹¿ı, …ıfiı ¿>÷fl˘
’΂‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ˢ› »ı, ±_÷¿Î‚ı ÷ıfiı ¿>÷flÎfi_ g«÷fi
◊Λ »ı. ÷ı g«÷fi ±Î¿Î‰ÎHÎÌ¿ıLƒ ¶ÎflÎ ≠ÁÎÏfl÷ (ωÂıÊ
„@÷›@÷) K‰Ïfi …ı‹ ⁄‘Ì …√αı Œı·Î¥ Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿Î‰ÎHÎÌ ¿ıLƒ ¶ÎflÎ ≠ÁÎÏfl÷ K‰Ïfi, flıÏÕ›˘
¶ÎflÎ (¿˘¥ ωÂıÊ fi_⁄fl µ’fl) ’¿Õ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±_÷¿Î‚ı ¿>÷flÎfi_ g«÷fi, Á_⁄_Ï‘÷ ¿>÷flÎ
¶ÎflÎ (…ıfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ∑HÎÎfi⁄_‘ ±◊‰Î ¿‹˘˝ ‰√ıflıfi˘
¿˘¥ fiı ¿˘¥ Á_⁄_‘ »ı) ’¿Õ‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. ’»Ì
∞‰ ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎÂflÌflfiı ÁÎ◊ı ·¥fiı ±LÔfi, …‚,
‰Î›, (rÎÁ) ‰√ıflı ¶ÎflÎ ÷ı ¿>÷fl΋Î_ ≠ωp ◊¥ Ω›
»ı. ’»Ì ¿>÷flÌ‹Î_ ≠ωp ◊¥fiı √¤˝ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı
ÏfiÏç÷ Á‹›ı ¿>÷flÎfiÎ ÂflÌfl◊Ì …L‹ ·ı »ı.
±_÷¿Î·Ìfi g«÷fi ±fiı ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl √Ï÷fiı ±ı¿
ºpÎ_÷ ¶ÎflÎ Á‹∞ ·¥ ¿Λ »ı. ±ı¿ ±Îÿ‹Ì Œ˘À˘
’ÕΉ‰Î √›˘. F›Îflı ÷ı Œ˘À˘ ’ÕΉ‰Î ⁄ıÃ˘, I›Îflı
Œ˘À˘√˛ÎŒflı ÷ıfiı ¿èÎ_ ¿ı Œ˘À˘ ’ÎÕ÷Ì ‰ı‚αı Ëη‰_ fiÏË
±fiı ËÁ÷Î flËı‰_, …ı‰˘ Œ˘À˘ ’Õ‰Îfi˘ Á‹› ±ÎT›˘,
¿ı ÷fl÷ … ÷ı ±Îÿ‹ÌfiÎ fiο µ’fl ±ı¿ ‹Î¬Ì ⁄ıÁÌ
√¥. ËÎ◊ ‰Õı ‹Î¬Ìfiı µÕÎÕ‰Îfi_ ›˘B› fi Á‹∞fiı (¿ı
@›Î_¿ Œ˘À΋Î_ ±ı‰_ fi ±Î‰Ì Ω›) ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ fiοfiı
Á_¿˘›*. ⁄flÎ⁄fl ÷ı … CÎÕ̱ı ÷ıfi˘ Œ˘À˘ ’ÕÌ √›˘. ÷ı
±Îÿ‹Ì±ı Œ˘À˘√˛ÎŒfl ’ÎÁı Œ˘À˘ ‹ÎB›˘, ÷˘ ÷ıHÎı ¿èÎ_
¿ı ˉı Œ˘ÀÎfiı ±Î‰÷Î_ ◊˘Õ˘ Á‹› ·Î√Âı; ±Î’ ±‹¿
Ïÿ‰Áı Œ˘À˘ ·¥ …Ωı. ±ı Ïÿ‰Á ±Î‰÷Î_ Œ˘À˘√˛ÎŒflı
÷ıfiı Œ˘À˘ ÿı¬ÎÕu˘, ÷˘ ÷ı‹Î_ ’˘÷Îfi_ fiο Á_¿˘flı·_. Ωı¥fiı
÷ı ±Îÿ‹Ì ⁄Ë … fiÎflÎ… ◊›˘ ¿ı ÷‹ı Œ˘À˘ ⁄√ÎÕÌ
fiÎA›˘! Œ˘À˘√˛ÎŒflı ¿èÎ_ ¿ı ±ı‹Î_ ‹ÎflÌ ÂÌ ¤Ò·? Œ˘À˘
’ÕΉ÷Ì ‰ı‚αı ÷‹ı …ı‰Ì ±Î¿ÚÏ÷ ⁄fiÎ‰Ì Ë÷Ì, ÷ı‰Ì
… Œ˘À΋Π_±Î‰Ì √¥; ˉı ÷˘ Œ˘À΋Î_ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì
◊¥ ¿÷_. ±Î … flÌ÷ı ±_÷¿Î‚‹Î_ ‹fiW›fi_ …ı‰_ g«÷fi
570 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

ËÂı, ÷ı‰Ì … ›˘Ïfi ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Âı. ⁄fiΉı·Î L›Î›‹Î_ … ±Î‰Ì ¿ı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ⁄fiΉı·Î
Œ˘À˘ ’ÎÕ‰Îfi˘ Á‹› ÷˘ ’Ëı·ı◊Ì … ‹Î·Ò‹ ˢ› L›Î›‹Î_ fiÏË; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ’fl‹ ÿ›Î‚ ±fiı
»ı, ’fl_÷ Q≤I› @›Îflı ±Î‰Ì Ω› ó ÷ıfiÌ ±Î’HÎfiı ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ Áxÿ »ı ó “Áxÿ_ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚” (√Ì÷Î
¬⁄fl fi◊Ì ’Õ÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ V‰¤Î‰ ±fiı ó 5/29). ¤√‰ÎfifiÎ ⁄‘Î L›Î› ±fiı ¿Î›ÿÎ ÿ›Î◊Ì
g«÷fifiı Ïfi‹˝‚ ⁄fiÎ‰Ì flάÌfiı ≠I›ı¿ ZÎHÎı ÁΉ‘Îfi ’Ïfl’ÒHν ˢ› »ı.
flËı‰_ Ωı¥±ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl V‹flHÎ ¿fl÷Î ‹fiW› ±_÷¿Î‚ı …ı‰_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ … ±fiÁÎfl
flËı‰_ Ωı¥±ı (√Ì÷Î ó 8/5, 7). ÷ıfiÌ √Ï÷ ◊Λ »ı. Ωı ¿˘¥ ¿>÷flÎfi_ Ï«_÷fi ¿fl÷Î_ ‹flı
»ı, ÷˘ ø‹Â— ¿>÷fl˘ … ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î ¤√‰Îfifi˘
(2)
‹fiW›‹ÎhÎ ≠I›ıfi˘ ·Î√ ◊‰Î‰Î‚˘ L›Î› ◊›˘; ¿ı‹¿ı
±_÷¿Î‚fiÌ √Ï÷fiÎ Ïfi›‹‹Î_ ¤√‰Îfifi_ L›Î›Ì’b_ ¤√‰Îfiı ‹fiW›‹ÎhÎfiı ±ı V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì »ı ¿ı ÷ı «ÎËı
±fiı ÿ›Î‚’b_ ó ±Î ⁄LÔfiı› ¤flı·Î_ »ı. ÁΑÎflHÎ ºÏp±ı ‹Îv_ (¤√‰Îfifi_) V‹flHÎ ¿flı ¿ı «ÎËı ±L›fi_ V‹flHÎ ¿flı.
L›Î› ±fiı ÿ›Î ó ⁄LÔfiı ’flV’flωv© ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ¤√‰Îfifi˘ “L›Î›” »ı. …ıÀ·Î ‹ÒS›‹Î_
Ωı L›Î› ¿flÂı ÷˘ ÿ›Î ÏÁ© fiÏË ◊Λ, ±fiı ÿ›Î ¿flÂı ¿>÷flÎfiÌ ›˘Ïfi ‹‚ı, ÷ıÀ·Î … ‹ÒS›‹Î_ ¤√‰Îfi ‹‚Ì Ω›
÷˘ L›Î› ÏÁ© fiÏË ◊Λ. ¿ÎflHÎ ¿ı L›Î›‹Î_ ›◊Î◊˝ ÏfiHν› ó ±Î ‹fiW›‹ÎhÎ ≠I›ıfiÌ ¤√‰ÎfifiÌ “ÿ›Î” »ı. Ωı ‹fiW›
◊Λ »ı, »^À fi◊Ì Ë˘÷Ì ±fiı ÿ›Î‹Î_ »^À ˢ› »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ±Î L›Î›Ì’HÎÎ ±fiı ÿ›Î‚’HÎÎ ÷flŒ A›Î·
‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ωfl˘‘ΤÎÁ Á΋ÎL› ±fiı øÒfl ’vÊfiÎ ¿flı, ÷˘ ±ıfi_ ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±ı¿‰ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›˘ ›˘ ›Î_ ›Î_ ÷fi_ ¤@÷—” ’ÿ˘ ¶ÎflÎ µ’ÎÁfiÎfiÎ
ωʛ‹Î_ ‹fiW›fiÌ V‰÷_hÎ÷Î ⁄÷Î‰Ì Ë÷Ì, ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ √Ï÷fiΠωʛ‹Î_ ‹fiW›fiÌ V‰÷_hÎ÷Î ⁄÷·Î‰ı »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı,
’˘÷ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎ ±fiı √Ï÷fiΠωʛ‹Î_ ‹fiW› V‰÷_hÎ »ı.1 ±fiı ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ÿ›Î‚ V‰¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı ⁄Α¿
fi◊Ì ⁄fi÷Î, ⁄S¿ı ÷ıfiı ‹ÿÿ ¿flı »ı. ‹fiW› … ÷ıfiı ‹‚ı·Ì V‰÷_hÎ÷Îfi˘ ÿv’›˘√ ¿flÌfiı ÿ√˝Ï÷fiı ≠ÎM÷ ◊Λ »ı.
‹fiW› ÂflÌflfiÌ ±ı ‹ËkÎÎ »ı ¿ı, ÷ı …ı ≥E»ı, ÷ı ≠ÎM÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±ı‰_ ¿˘¥ ÿ·˝¤ ’ÿ fi◊Ì, …ı ‹fiW›fiı
≠ÎM÷ fi ◊¥ ¿ı. …ı‹Î_ Á¬ (·Î¤)fiÌ ÷˘ ¿˘¥ ÁÌ‹Î fi ˢ› ±fiı ÿ—¬fi˘ ·ı ’HÎ fi ˢ›, ±Î‰_ ’ÿ ‹fiW›
≠ÎM÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. (√Ì÷Î ó 6/22). ’fl_÷ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ ŒÁÎ¥fiı ‹fiW› «˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi‹Î_ ±fiı fifl¿‹Î_
’Õı »ı! ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ÿ—¬ ÁÎ◊ı ¿Ëı »ı ó “±M›ÎM› ‹Î_ Ïfi‰÷˝L÷ı Q≤I›Á_ÁÎfl ‰I‹˝Ïfi” (9-3), “‹Î‹≠ÎM›ˆ‰ ¿˙L÷ı›
÷÷˘ ›ÎLI›‘‹Î_ √Ï÷‹˚ (16/20).
‹fiW› ±_÷ Á‹›ı …ı‰_ Ï«L÷fi ¿flı »ı, ÷ı‰Ì … ÷ıfiÌ √Ï÷ ◊Λ »ı, ±Î ωʛ‹Î_ ±ı¿ f·˘¿ ±Î‰ı »ı -
‰ÎÁfiÎ ›V› ›hÎ V›Î÷Ô˚ Á÷_ V‰MfiıÊ ’U›Ï÷ –
V‰Mfi‰L‹flHÎı iÎı›_ ‰ÎÁfiÎ ÷ ‰’L≤˝HÎ΋Ô˚ ––
“…ı ‹fiW›fiÌ …ı‹Î_ ‰ÎÁfiÎ flËı »ı, ÷ı ‰ÎÁfiÎ ‹…⁄ ÷ı V‰Mfi …\±ı »ı. V‰Mfi …ı‰_ … ‹flHΠˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚
‰ÎÁfiÎfiı ±fiw’ … ±_÷ Á‹›ı Ï«L÷fi ◊Λ »ı ±fiı ÷ı Ï«L÷fi ±fiÁÎfl … ‹fiW›fiÌ √Ï÷ ◊Λ »ı.”
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Q≤I› Á‹›ı ±Î’HÎı …ı‰_ ≥E»Ì±ı, ±ı‰_ Ï«L÷fi ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ±Î’HÎÌ ±_ÿfl …ı‰Ì ‰ÎÁfiÎ
ËÂı, ÷ı‰_ … Ï«L÷fi ±Î’‹ı‚ı ◊Âı ±fiı ÷ı ≠‹ÎHÎı √Ï÷ ◊Âı. …ı ‰V÷fiı ±Î’HÎı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’̱ı »Ì±ı,
÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ̱ı »Ì±ı, ÷ıfiÎ◊Ì Á¬ ·¥±ı »Ì±ı, ÷ıfiÌ … ‰ÎÁfiÎ ⁄fiı »ı. Ωı Á_ÁÎfl‹Î_ Á¬⁄Ï© fiÏË Ë˘›
÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ‰ÎÁfiÎ ◊Âı fiËŸ ±fiı ‰ÎÁfiÎfiÎ ±¤Î‰‹Î_ Q≤I› Á‹›ı …ı Ï«L÷fi ◊Âıı, ÷ı ¤√‰Îfifi_ … ◊Âı; ¿ı‹
¿ı, ÏÁ©ÎL÷ ≠‹ÎHÎı Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
“÷_ ÷‹ı‰ˆÏ÷” ó …ı ≠‹ÎHÎı Á˘›fiÌ ’λ‚ ’λ‚ (±ı … flV÷ı) ÿ˘fl˘ Ω› »ı, ÷ı … flÌ÷ı ‹fiW› ’HÎ ±_÷ Á‹›fiÎ
¤Î‰ ≠‹ÎHÎı ÷ı… √Ï÷‹Î_ Ω› »ı.
óáó

1. fifl ÷fi Á‹ fiÏË_ ¿‰Ïfiµ ÿıËÌ – ∞‰ «flΫfl Ω«÷ ÷ıËÌ –– (‹ÎfiÁ, µkÎfl. 121/5)

fifl¿ V‰√˝ ±’⁄√˝ ÏfiÁıfiÌ – B›Îfi Ï⁄flÎ√ ¤√Ï÷ Á¤ ÿıfiÌ –– (‹ÎfiÁ, µkÎfl. 121/5)
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 571

Á_⁄_‘ ó F›Îflı ±_÷¿Î‚fiÎ V‹flHÎ ±fiÁÎfl … √Ï÷ ◊Λ »ı, ÷˘ ’»Ì ±_÷¿Î‚‹Î_ ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ◊‰Î
‹ÎÀı ‹fiW›ı Â_ ¿fl‰_ Ωı¥±ı ó ±ıfi˘ µ’Λ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

÷V‹ÎIÁ‰ıÛÊ ¿Î·ıÊ ‹Î‹fiV‹fl ›K› « –– 7––

‹R›Ï’˝÷‹fi˘⁄Ï©‹Î˝‹ı‰ˆW›V›Á_›‹Ô˚ –– 7––
÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı (Ëı ±…\˝fi!) ÷_ « = ±fiı ‹fi˘⁄Ï©— ›@÷ ◊¥ (÷_)
Á‰ı̋Ê = Á‰˝ ›K› = ›© ’HÎ ¿fl; ±Á_›‹Ô˚ = «˘yÁ
¿Î·ıÊ = ¿Î‚ı (Ïfifl_÷fl) (±Î ≠‹ÎHÎı) ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÔ_ ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ ±ı‰ = …
±fiV‹fl = V‹flHÎ ¿fl ±Ï’˝÷- = ±’ıÛ·Î_ ‹fi-⁄Ï©◊Ì ±ıW›ÏÁ = ’΋ÌÂ.

ÀÌ¿Î ó “÷V‹ÎIÁ‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ ‹Î‹fiV‹fl ›K› «”
ó ±ËŸ “Á‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ” ’ÿ˘fi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ V‹flHÎ ÁÎ◊ı
… »ı; ›© ÁÎ◊ı fiÏË; ¿ı‹¿ı ›© ÁCÎ‚Ì ‰ı‚αı, Ïfifl_÷fl
◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_. ¿˘¥ ’HÎ Ïø›Î Ïfifl_÷fl fi◊Ì ◊¥
¿÷Ì. ’fl_÷ Á‹›-Á‹› ’fl … ◊¥ ¿ı »ı. ¿ÎflHÎ
¿ı ≠I›ı¿ Ïø›Îfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı Á‹ÎÏMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±Î
‰Î÷ ⁄‘ÎfiÎ ±fi¤‰fiÌ »ı. ’fl_÷ ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ µtıU›
ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ Á÷÷ ◊Λ »ı, ¿ı‹¿ı µtıU›fiÌ
ΩB≤Ï÷ Ëflÿ‹ flËı »ı.
Ïfifl_÷fl V‹flHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ≠I›ı¿ ¿Î›˝‹Î_ Á‹›fi˘ ω¤Î√ ˢ› »ı, …ı‹¿ı ó
±Î Á‹› ÁÒ‰Îfi˘ ±fiı ±Î Á‹› Ω√‰Îfi˘ »ı, ±Î
Á‹› ÏfiI›¿‹˝fi˘ »ı, ±Î Á‹› ±Î∞ω¿Îfiı ‹ÎÀı
¿Î‹‘_‘˘ ¿fl‰Îfi˘ »ı, ±Î Á‹› ¤˘…fifi˘ »ı, ‰√ıflı-
‰√ıflı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ V‹flH΋Î_ Á‹›fi˘ ω¤Î√ fi
◊‰˘ Ωı¥±ı. ¤√‰Îfifiı ÷˘ Ïfifl_÷fl ›Îÿ flά‰Î Ωı¥±ı.
“›K› «” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ËŸ ±…\˝fifiÌ
Á΋ı ›©w’Ì ¿÷˝T›¿‹˝ »ı, …ı ÷ı‹fiı ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ◊›_
»ı ó “›ºE»›Î «˘’’LÔfi‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 2/32). ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ‹fiW›fiı ¿÷˝T›w’ı …ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷ıfiı
¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿fl÷Î flËÌfiı ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ÷ı‹Î_
¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ‹A› »ı ±fiı ¿÷˝T›¿‹˝ √˙HÎ »ı.
“±fiV‹fl”fi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı V‹flHÎfiÌ ’λ‚ V‹flHÎ
◊÷_ flËı ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl_÷fl V‹flHÎ ◊÷_ flËı. ⁄ÌΩı ±◊˝
±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi ¿˘¥ ’HÎ ∞‰fiı ¤Ò·÷Î fi◊Ì. ¤√‰Îfiı
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ “‰ıÿÎË‹Ô˚” (±. 7/26) ¿ËÌfiı
‰÷˝‹Îfi‹Î_ ⁄‘Î ∞‰˘fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. F›Îflı
¤√‰Îfi ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ⁄‘Îfiı ΩHÎı »ı, I›Îflı ¤√‰Îfifi_
÷‹Î‹ ∞‰˘fi_ V‹flHÎ ¿fl‰_ V‰Î¤Îω¿ ◊›_, ˉı ±Î
∞‰ ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flı ÷˘ ÷ıfi˘ ⁄ıÕ˘ ’Îfl »ı!
¤√‰ÎfifiÎ V‹flHÎfiÌ ΩB≤Ï÷fiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı ≠ı‹ ˢ‰˘ Ωı¥±ı. ±Î ≠ı‹ …ıÀ·˘ ºœ ËÂı, ±ıÀ·Ì
… ¤√‰ÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ‰Îfl_‰Îfl ±Î‰Âı.
“‹R›Ï’˝÷‹fi˘⁄Ï©—” ó ‹Îfl΋Î_ ‹fi⁄Ï© ±’˝HÎ
¿flÌ ÿı‰Îfi˘ ÁΑÎflHÎ ±◊˝ ±ı ◊Λ »ı ¿ı ‹fi◊Ì ¤√‰Îfifi_
g«÷fi ◊Λ ±fiı ⁄Ï©◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfi˘ Ïfiç› ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı. ’fl_÷ ÷ıfi˘ ‰ÎV÷ω¿ ±◊˝ »ı ¿ı ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘,
ÂflÌfl ‰√ıflıfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ … ‹Îfi‰Î_, ¿ÿÌ ¤Ò·◊Ì ’HÎ
÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi ‹Îfi‰Î_. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıÀ·Î ’HÎ ≠οÚ÷
’ÿÎ◊˘˝ »ı ÷ı ÷‹Î‹ ¤√‰ÎfifiÎ … »ı. ÷ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiı
’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î ±ı … ¤Ò· »ı. ÁΑ¿ F›Î_ Á‘Ì ÷ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÂı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı Â© fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘, ¿ı‹¿ı
÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î ±ı … ¬ÎÁ ±ÂÏ© »ı ±fiı ±ı
±ÂÏ©◊Ì … ±fiı¿ ±ÂÏ©±˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›fi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ≠¤fiÌ ÁÎ◊ı …
»ı. ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı ‹fiW›fi˘ Á_⁄_‘
¿ÿÌ Ë÷˘ fiÏË, »ı fiÏË ±fiı flËıÂı ’HÎ fiÏË. ¿ÎflHÎ
¿ı ‹fiW› ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁfiÎ÷fi ±_ »ı; ±Î◊Ì
÷ıfi˘ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı »ı? ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÁΑ¿ı ÷ı ‹fi ±fiı ⁄Ï©fiı ¤√‰ÎfifiÎ_ … Á‹∞fiı
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı‰Î_ Ωı¥±ı. ’»Ì ÷ıfiı V‰Î¤Îω¿
flÌ÷ı … ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷ ◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ¿Î›˝
ÂflÌfl, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ÷ı
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊›˘ »ı.
±ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ¿ı‰Î »ı ó ±ı ωʛ‹Î_ ÿνÏfi¿
‹÷¤ıÿ ÷˘ »ı, ’fl_÷ “÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ±Î’HÎÎ fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎı
÷ı‹fiÎ fi◊Ì” ó ±Î ‰ÎV÷ω¿÷΋Î_ ¿˘¥ ‹÷¤ıÿ fi◊Ì
±◊ν÷Ô˚ ±Îfiı ⁄‘Î … ÿ½fi¿Îfl˘ ‹ÎL› flάı »ı. ±Î
572 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÿνÏfi¿˘‹Î_ …ı±˘ ¥rfl‰ÎÿÌ »ı, ÷ı±˘ ⁄‘Î … ±ı ≠οÚ÷
’ÿÎ◊˘˝fiı ¥rflfiÎ … ‹Îfiı »ı ±fiı ⁄ÌΩ …ıÀ·Î ÿνÏfi¿˘
»ı ÷ı±˘ ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ¤·ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‹Îfiı ¿ı ¤·ı
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ‹Îfiı, ’fl_÷ ÿνÏfi¿ ºÏp±ı ÷ı±˘ ±ı‹fiı
’˘÷ÎfiÎ fi◊Ì ‹ÎfiÌ Â¿÷Î. ±Î◊Ì ÁΑ¿ ±ı ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝fiı
¥rflfiÎ … ‹ÎfiÌfiı ¥rflfiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı, ÷˘ ÷ı‹fi˘
“±‹ı ¤√‰ÎfifiÎ … Ë÷Î ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ … flËÌÂ_”
±ı‰˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI›Á_⁄_‘ ΩB≤÷ ◊¥ …Âı.
“‹Î‹ı‰ˆW›V›Á_›‹Ô˚” ó ‹Îfl΋Î_ ‹fi⁄Ï© ±’˝HÎ
¿fl‰Î◊Ì ÷_ ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Âı ó ±ı‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ ÷fiı ÏfiI› ≠ÎMÔ÷ »\_. ±≠΄MÔ÷fi˘ ±fi¤‰
÷˘ ¿ÿÌ ≠ÎMÔ÷ fi ◊‰Î‰Î‚Î ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiı ’˘÷ÎfiÎ_
‹Îfi‰Î◊Ì ±fiı ÷ı±˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ◊Λ
»ı. ÏfiI›≠ÎMÔ÷ ÷k‰fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊›˘ ±fiı fi
◊¥ ¿ı »ı. Ωı ÷_ ‹fi, ⁄Ï© ±fiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‹fiı
±’˝HÎ ¿flÌ ÿıÂı, ÷˘ ÷Îfl˘ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı …ı ÏfiI›Á_⁄_‘
»ı, ÷ı ≠√À ◊¥ …Âı ó ±ı‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì.
V‹flHÎ-Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
V‹flHÎ hÎHÎ Ω÷fi_ ˢ› »ı ó ⁄˘‘…L›, Á_⁄_‘…L›
±fiı Ïø›Î…L›. V‹flHÎfi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘. F›Î_
Á‘Ì Á_⁄_‘fiı fi »˘Õı, I›Î_ Á‘Ì Á_⁄_‘…L› V‹flHÎ «Î·
flËı »ı. Ïø›Î…L› V‹flHÎ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_. ±Î hÎHÎı
≠¿ÎflfiÎ_ V‹flHÎfi˘ ωV÷Îfl ±Î flÌ÷ı »ı -
(1) ⁄˘‘…L› V‹flHÎ ó ’˘÷Îfi_ …ı ˢ‰Î’b_ »ı,
÷ıfiı ›Îÿ fi◊Ì ¿fl‰_ ’Õ÷_. ’fl_÷ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı …ı ±ı¿÷Î
‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı, ÷ı ¤Ò· »ı. ⁄˘‘ ◊÷Î_ ÷ı ¤Ò· ÿÒfl ◊¥
Ω› »ı, ’»Ì ’˘÷Îfi_ ˢ‰Î’b_ V‰÷—ÏÁ© flËı »ı.
√Ì÷΋Î_ ¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi »ı ó “÷_, Ë_ ±fiı ±Î
flÎΩ·˘¿˘ ’Ëı·Î_ fi Ë÷Î, ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì ±fiı
¤Ï‰W›‹Î_ fiÏË flËı, ±ı‰Ì ‰Î÷ ’HÎ fi◊Ì. (√Ì÷Î ó
2/12) ±◊ν÷Ô˚ ÏfiÏç÷ … ’Ëı·Î_ Ë÷Î ±fiı ÏfiÏç÷
… ’»Ì flËıÂı. “…ı ’Ëı·Î_ Á√˝-‹ËÎÁ√˝ ±fiı ≠·›-
‹ËÎ≠·›‹Î_ Ë÷˘, ±ı … ±Î ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛ µI’LÔfi ◊¥
◊¥fiı fip ◊Λ »ı.” (±. 8/19). ±ı‹Î_ “±ı … ±Î
≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛ” ÷˘ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı “µI’LÔfi ◊¥
◊¥fiı fip ◊‰Î‰Î‚_” ÂflÌfl »ı. Ωı fip ◊‰Î‰Î‚Î
¤Î√fi˘ ω‰ı¿’Ò‰˝¿ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌ ÿı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ
ˢ‰Î’HÎÎfi˘ V’p ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ⁄˘‘…L›
V‹flHÎ ÏfiI›Ïfifl_÷fl «Î· flËı »ı, ¿ÿÌ fip fi◊Ì ◊÷_;
¿ı‹¿ı ±Î V‹flHÎ ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› V‰w’fi_ »ı.
[±K›Î› 8
(2) Á_⁄_‘…L› V‹flHÎ ó …ıfiı ±Î’HÎı ’˘÷ı ‹ÎfiÌ
·¥±ı »Ì±ı, ÷ı Á_⁄_‘…L› V‹flHÎ »ı, …ı‹¿ı “ÂflÌfl ±Î’b_
»ı, Á_ÁÎfl ±Î’H΢ »ı” ‰√ıflı. ±Î ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ I›Î_
Á‘Ì ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì, F›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎı “±Î ±Î’b_
fi◊Ì” ±ı‰_ fi◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı÷Î. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ‰ÎV÷‰‹Î_
±Î’HÎÎ »ı; ±Î’HÎı ‹Îfi̱ı ÷˘ ±Î’HÎÎ »ı, fi ‹Îfi̱ı
÷˘ ’HÎ ±Î’HÎÎ »ı, ΩHÎ̱ı ÷˘ ±Î’HÎÎ »ı, fi ΩHÎ̱ı
÷˘ ’HÎ ±Î’HÎÎ »ı, ±Î’HÎÎ ÿı¬Î› ÷˘ ±Î’HÎÎ »ı,
±Î’HÎÎ fi ÿı¬Î› ÷˘ ’HÎ ±Î’HÎÎ »ı. ±Î’HÎı ⁄‘Î
±ı‹fiÎ ±_ »Ì±ı ±fiı ÷ı±˘ ±_ÂÌ »ı. ±Î’HÎı ±ı‹fiÎ◊Ì
±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î ±fiı ÷ı±˘ ±Î’HÎÎ◊Ì ±·√
fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î. F›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎı ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
±Î’H΢ Á_⁄_‘ ‹Îfi̱ı »Ì±ı, I›Î_ Á‘Ì ¤√‰Îfifi˘ ±Î
‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘ V’p fi◊Ì ◊÷˘. F›Îflı ±Î’HÎı ÂflÌfl
±fiı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiÎ ±I›_÷ ±¤Î‰fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ
·¥±ı »Ì±ı, I›Îflı ¤√‰Îfifi˘ ÏfiI›Á_⁄_‘ ±Î’‹ı‚ı Ω√˛÷
◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ÏfiI›Ïfifl_÷fl «Î·
flËı »ı.
(3) Ïø›Î…L› V‹flHÎ ó Ïø›Î…L› V‹flHÎ
±P›ÎÁ…L› ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı VÔhÎ̱˘ ‹Î◊Î µ’fl
’ÎHÎÌfi˘ CÎÕ˘ flάÌfiı «Î·ı »ı ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ⁄LÔfiı ËÎ◊˘fiı
»^ÀÎ flάı »ı ±fiı ⁄Ì∞ VÔhÎ̱˘fiÌ ÁÎ◊ı ‰Î÷˘ ’HÎ ¿fl÷Ì
flËı »ı; ’fl_÷ ‹Î◊Î µ’fl flάı·Î CÎÕÎfiÌ ÁΉ‘ÎfiÌ Ïfifl_÷fl
flËı »ı. fiÀ ÿ˘flÕÎ µ’fl «Î·÷˘ «Î·÷˘ √Λ ’HÎ »ı,
⁄˘·ı ’HÎ »ı, ’fl_÷ ÿ˘flÕÎfi_ K›Îfi Ïfifl_÷fl flËı »ı. ÕˇÎ≥‰fl
‹˘Àfl «·Î‰ı »ı, ËÎ◊◊Ì Ï√›fl ⁄ÿ·ı »ı ±fiı ‹ÎÏ·¿
ÁÎ◊ı ‰Î÷«Ì÷ ’HÎ ¿flı »ı, ’fl_÷ flV÷Îfi_ K›Îfi Ïfifl_÷fl
flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı Ïfifl_÷fl
›Îÿ flά‰Î ±ı ±P›ÎÁ…L› V‹flHÎ »ı.
±Î ±P›ÎÁ…L› V‹flHÎfiÎ ’HÎ hÎHÎ ≠¿Îfl »ı ó
(¿) Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝ ¿fl÷Î flËÌfiı ¤√‰Îfifiı ›Îÿ
flά‰Î ó ±Î‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˝fi_ ≠ΑÎL› ±fiı V‹flHÎfiÌ
√ΈHÎ÷Î flËı »ı. ±Î◊Ì ±ı‹Î_ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı Á_ÁÎflfi_
¿Î‹ ⁄√Õı fiÏË, ÁÎflÌ flÌ÷ı ◊÷_ flËı ±fiı ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı
¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ’HÎ ◊÷_ flËı.
(¬) ¤√‰Îfifiı ›Îÿ flά÷Î flËÌfiı Á_ÁÎflfi_ ¿Î›˝
¿fl‰_ ó ±Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ V‹flHÎfi_ ≠ΑÎL› ±fiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˝ √ΈHÎ flËı »ı. ±Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ V‹flH΋Î_
¤Ò· fi ◊Λ ó ±ı ÁΉ‘ÎfiÌ flËı »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÎ
¿Î‹‹Î_ ¤Ò· ’HÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ ’fl‰Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ÁΑ¿‹Î_ ±ı ΩB≤Ï÷ flËıÂı ¿ı Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 573

Á‘flÌ Ω› ÷˘’HÎ ±_÷‹Î_ flËıÂı fiÏË ±fiı ⁄√ÕÌ Ω› ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿Î›˝ ⁄ı Ω÷fi_ ˢ› »ı ó (1)
÷˘’HÎ flËıÂı fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ V‰w’◊Ì ó ¤√‰ÎfifiÎ fi΋fi˘ …’ ±fiı ¿Ì÷˝fi ¿fl‰_;
V‹flHÎfiÌ ¤Ò· fi◊Ì ◊÷Ì. ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Îfi_ l‰HÎ, Ï«__÷fi, ’Ãfi-’ÎÃfi ‰√ıflı ¿fl‰_
(√) ¿Î›˝fiı ¤√‰Îfifi_ … Á‹…‰_ ó ±Î‹Î_ ¿Î‹ ó ±Î V‰w’◊Ì ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ¿Î‹ »ı. (2) ¤Î‰◊Ì ó
‘_‘˘ ¿fl÷Î flËÌfiı ’HÎ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ±Îfi_ÿ flËı »ı ¿ı Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ ¿fl÷Î flËÌfiı ’HÎ “F›Îflı Á¿‚ Á_ÁÎfl
“‹Îv_ ±Ë˘¤ÎB› »ı ¿ı Ë_ ¤√‰Îfifi_ … ¿Î‹ ¿fl_ »\_, ¤√‰Îfifi˘ »ı, I›Îflı Á_ÁÎflfi_ ¿Î‹ ’HÎ ¤√‰Îfifi_ …
¤√‰ÎfifiÌ … Áı‰Î ¿v_ »\_! ±Î◊Ì ±ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Î‹ ◊›_. ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ¿fl‰Îfi_ »ı,
VQ≤Ï÷ ωÂıÊ w’ı flËı »ı. …ı‹¿ı ¿˘¥ ÁF…fi ’˘÷ÎfiÌ ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı … ¿fl‰Îfi_ »ı. ±Î ¿Î‹‹Î_
¿L›ÎfiΠω‰Î˿Λ˝fiı Á‹›ı ¿L›Îfiı ‹ÎÀı Ω÷Ω÷fiÌ ±Î’HÎı ¿_¥ ·ı‰Îfi_ fi◊Ì. ¤√‰Îfiı ±Î’HÎfiı …ı ‰Hν‹Î_
‰V÷±˘ ¬flÌÿı »ı, Ω÷Ω÷fiÎ_ ¿Î›Î˝ı ¿flı »ı, ±fiı¿ ’ıÿÎ ¿›Î˝ »ı, …ı ±Îl‹‹Î_ flÎA›Î »ı, ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ
T›„@÷±˘fiı Ïfi‹_hÎHÎ ±Î’ı »ı; ’fl_÷ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ_ ¿Î›˝ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl µÏ«÷ ¿Î‹ ¿fl‰Îfi_ »ı” ó ±ı‰˘ ¤Î‰
¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ “¿L›Îfi˘ ω‰ÎË ¿fl‰˘ »ı” ó flËı‰Î◊Ì ÷ı ¿Î‹ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifi_
±ı ‰Î÷ ÷ıfiı Ïfifl_÷fl ›Îÿ flËı »ı. ¿L›Î‹Î_ ¤√‰Îfi … ⁄fiÌ Ω› »ı.
…ı‰˘ ’ÒF›¤Î‰fi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘ ÷˘’HÎ ÷ıfiΠω‰ÎËfiı [ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfiı » ‰Î÷˘ ¿ËÌ
‹ÎÀı ¿Î›˝ ¿fl÷Î_ ÷ıfiÌ ›Îÿ Ïfifl_÷fl flËı »ı, ’»Ì ¤√‰Îfifiı ¿ËÌ Ë÷Ì; ±ı … » ‰Î÷˘ µ’fl ±…\˝fi ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ
‹ÎÀı ¿Î›˝ ¿fl÷Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ’ÒF›¤Î‰ÁÏË÷ ‹ÌÃÌ VQ≤Ï÷ ±Îfl_¤‹Î_ ÁÎ÷ ≠Ôffi˘ ¿›Î˝ ±fiı ±Î ≠¿flHÎ ’HÎ ÁÎ÷
Ïfifl_÷fl «Î· flËı ó ±ı‹Î_ ¿Ëı‰Îfi_ … Â_ ˢ›! f·˘¿‹Î_ Á‹ÎMÔ÷ ◊›_.]
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ ó “≠›ÎHοηıûÏ’ « ‹Î_ ÷ı ωÿ›˝@÷
«ı÷Á—” ÷˘ ±ÎfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ±…\˝fiı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ≠ffi ¿›˘˝ ó “≠›ÎHοηı « ¿◊_ iÎı›˘ûÏÁ
Ïfi›÷ÎI‹Ï¤—” ÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı, …ı ‹fiW› ±_÷¿Î‚ı ‹Îfl_ V‹flHÎ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ÂflÌfl »˘Õı »ı, ÷ı
‹fiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı (8-5). ’fl_÷ ±Î Ïfi›‹ Œ@÷ ‹ÎflÌ ≠ÎÏM÷fiΠωʛ‹Î_ … fi◊Ì. ‹fiW› …ıfi_-…ıfi_ V‹flHÎ
¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ÂflÌfl »˘Õı »ı, ÷ı ÷ıfiı-÷ıfiı … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı ó ±Î ⁄‘Î_fiÎ ‹ÎÀı Á΋ÎL› Ïfi›‹ »ı. (±ÎËÎ
±K›Î›fi˘ ’Î_«‹˘-»ß˘ f·˘¿). ±_÷¿Î‚ ¿˘¥ ’HÎ Á‹›ı ±Î‰Ì ¿ı »ı. ±ı‰_ ¿˘¥ ‰flÁ, ‹ÏËfi˘, Ïÿ‰Á, ¿·Î¿,
Ï‹ÏfiÀ, ZÎHÎ fi◊Ì ¿ı …ı‹Î_ ±_÷¿Î‚ fi ±Î‰Ì ¿ı. ÷ı◊Ì ‹fiW›ı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl, ËflÁ‹›ı ‹Îfl_ V‹flHÎ ¿fl‰_ Ωı¥±ı
ó “÷V‹ÎIÁ‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ ‹Î‹fiV‹fl”. …ı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ‹Îfl_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ‹ÎflÌ ≠΄M÷ Á·¤ »ı
(7/14); ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¿˘¥ ’HÎ Á‹›ı ÂflÌfl »˘ÕÂı ÷˘ ‹Îfl_ V‹flHÎ ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ … »˘ÕÂı ±fiı ‹fiı …
≠ÎM÷ ◊Âı.
“‹R›Ï’˝÷‹fi˘⁄Ï©—” ó ⁄‘˘ … Á‹› ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿fl‰Î◊Ì ÁΑ¿fiÎ_ ‹fi-⁄Ï© ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ◊¥
Ω› »ı. “‹fi-⁄Ï© ±Î’HÎÎ_ fi◊Ì, ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_⁄_‘ … fi◊Ì” ó ±Î ≠‹ÎHÎı ‹fi-⁄Ï© ÁÎ◊ı ‹‹I‰
»˘Õ‰Î◊Ì ‹fi-⁄Ï© ±Î’‹ı‚ı ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ◊Âı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ¤√‰ÎfifiÌ … ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı. Ωı¿ı ’flÎ
±fiı ±’flÎ ó ⁄Lfiı ≠¿ÚÏ÷±˘ ¤√‰ÎfifiÌ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi˘ Á_⁄_‘ ±’flÎ ÁÎ◊ı fi◊Ì, ⁄S¿ı Œ@÷
¤√‰Îfi ÁÎ◊ı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ±_ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı” (15/7). ÷ı◊Ì ÁΑ¿ “‹R›Ï’˝÷‹fi˘⁄Ï©”
I›Îflı … ◊¥ ¿ı »ı, F›Îflı ÷ı ±’flÎfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi ΩıÕı, ±’flÎfiı ÷ıfiÎ ‹ÎÏ·¿ ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷
¿flÌ ÿı ±◊ν÷Ô˚ ±’flÎfiı ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀıfiÌ @›Îflı› fi ‹Îfiı.
±ËŸ “‹fi” fiÌ ±_ÿfl (±_÷√˝÷) Ï«kÎfiı ±fiı ⁄Ï©fiÌ ±_÷√˝÷ ±Ë_¿Îflfiı ’HÎ Á‹∞ ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ‹fi-
⁄Ï© ±Ï’˝÷ ◊‰Î◊Ì ¤@÷ ωfl@÷ (Ïfi‹˝‹) ±fiı ÏfiflË_¿Îfl ◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ¤@÷ V‰›_ ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ◊Λ »ı. V‰›_ ±Ï’˝÷ ◊‰Î◊Ì ‹fi-⁄Ï© ‰√ıflı Á‰˝V‰ ±Î’‹ı‚ı …
±Ï’˝÷ ◊¥ Ω› »ı. Á‰˝V‰ ¤√‰Îfifiı ±Ï’˝÷ ◊‰Î◊Ì Á‰˝V‰ flËı÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … flËÌ Ω›
»ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
óáó
574 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Ì ±P›ÎÁ…L› VQ≤Ï÷fi_ ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±P›ÎÁ›˘√›@÷ıfi «ı÷ÁÎ fiÎL›√ÎÏ‹fiÎ –– 8––
’fl‹_ ’vÊ_ ÏÿT›_ ›ÎÏ÷ ’Î◊νfiÏ«L÷›fiÔ˚ –– 8––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! «ı÷ÁÎ = Ï«kÎ◊Ì ¿fl÷˘ flËÌfiı
±P›ÎÁ- = ±P›ÎÁV‰w’ ’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹ (ÂflÌfl »˘ÕfiÎfl)
›˘√›@÷ıfi ›˘√◊Ì ›@÷, ÏÿT›‹Ô˚ = ÏÿT› ‹fiW›
fiÎL›√ÎÏ‹fiÎ = (±fiı) ±L›fi_ ’flÊ
Ô ‹Ô˚ = ’flÔÊfi_ ›ÎÏ÷ = ’fl‹ırflfiı ≠ÎMÔ÷
g«÷fi fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiÏ«L÷›fiÔ˚ = Ïfifl_÷fl Ï«L÷fi ◊¥ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó [ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ◊Âı, F›Îflı ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ϬLÔfi÷Î ó ⁄LÔfiı› fi ◊Λ.
…ı Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ ‰Hνfi ◊›_ Ë÷_, ÷ıfiı … Ωı Ï«k΋Î_ ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı ϬLÔfi÷Î ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ
±ËŸ ±ÎËÎ, fi‰‹Î ±fiı ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ÷ı‹fiı ‹Ëk‰ fi ±Î’‰_, ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ·Z›fiı … ‹Ëk‰
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.] ±Î’‰_. ’˘÷ÎfiÎ ·Z› µ’fl ºœ flËı‰_ ±ı ’HÎ ›˘√ »ı.
“±P›ÎÁ›˘√›@÷ıfi” ó ±Î ’ÿ‹Î_ “±P›ÎÁ” ±fiı ±ı‰Î ›˘√◊Ì ›@÷ Ï«kΠˢ‰_.
“›˘√” ó ±Î ⁄ı ÂOÿ˘ ±Î‰ı·Î »ı. Á_ÁÎfl◊Ì ‹fi ËÃΉÌfiı “«ı÷ÁÎ fiÎL›√ÎÏ‹fiΔ ó Ï«kÎ ±L›√Î‹Ì fi ˢ›
’fl‹ÎIԋ΋Î_ ‰Îfl_‰Îfl ‹fi ΩıÕ‰Îfi_ fi΋ “±P›ÎÁ” »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎIÔ‹Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ·Z› fi ˢ›.
±fiı Á‹÷Îfi_ fi΋ “›˘√” »ı ó Á‹k‰_ ›˘√ µE›÷ı” “’fl‹_ ’vÊ_ ÏÿT›_ ›ÎÏ÷ ’Î◊νfiÏ«LÔ÷›fiÔ˚” ó ±ı‰Î
(√Ì÷Î 2/48). ±P›ÎÁ‹Î_ ‹fi ·Î√‰Î◊Ì ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ Ï«kÎ◊Ì ’fl‹ ÏÿT› ’vÊfi_ ±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ ÏfiflοÎfl
»ı ±fiı ‹fi fi ·Î√‰Î◊Ì Ï¬LÔfi÷Î ◊Λ »ı. ±Î ±P›ÎÁ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ Ï«_÷fi ¿fl÷˘ flËÌfiı ÂflÌfl »˘Õ‰Î‰Î‚˘ ‹fiW›
÷˘ »ı, ’fl_÷ ±P›ÎÁ›˘√ fi◊Ì. ±P›ÎÁ›˘√ I›Îflı … ±ı … ’fl‹ÎIÔ‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±…\˝fiı ≠ffi ¿›˘˝ Ë÷˘ ó “≠›ÎHÎ ó ¿Î·ı « ¿◊_ iÎı›˘ûÏÁ Ïfi›÷ÎI‹Ï¤—” (8/2). ÷ı ≠ffifi˘
µkÎfl ±Î’Ìfiı ˉı ±ÎËÎ, fi‰‹Î ±fiı ÿ‹Πf·˘¿‹Î_ ±_÷¿Î‚ı V‹flHÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÎ ≠¿Îfl (¤ıÿ)fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi K›Îfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±I›_÷ µ’›˘√Ì Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÎ V‰w’fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
¿Ï‰_ ’flÎH΋fiÂÎÏÁ÷Îfl‹H΢flHÎÌ›Î_Á‹fiV‹flız— –– 9––
Á‰˝V› ‘Î÷Îfl‹Ï«LI›w’‹ÎÏÿI›‰HÎ* ÷‹Á— ’flV÷Î÷Ô˚ –– 9––
›— = …ı ‹ÎHÎÁ ±HÎÌ›Î_Á‹Ô̊ = ±Ï÷ ÁÒZ‹, ±ÎÏÿI›- = ÁÒ›˝ Á‹Îfi ≠¿ÎÂ
¿Ï‰‹Ô˚ = Á‰˝iÎ, Á‰˝V› = Á˙fi_ ‰Hν‹˚Ô V‰w’ ±◊ν÷Ô˚
’flÎH΋Ô˚ = ±fiÎÏÿ, ‘Î÷Îfl‹Ô˚ = ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ iÎÎfiV‰w’ (±fiı)
±fiÂÎÏÁ÷Îfl‹Ô˚ = Á˙fiÎ µ’fl ¿flfiÎfl, ±Ï«LI›w’‹Ô˚ = ±Î‰Î ±Ï«LI›
ÂÎÁfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷‹Á— = ±Ï‰zÎ◊Ì V‰w’fi_
±H΢— = ÁÒZ‹◊Ì ’flV÷Î÷Ô˚ = ±I›_÷ ’fl, ±fiV‹flı÷˚Ô = g«÷fi ¿flı »ı
ÀÌ¿Î ó “¿Ï‰‹Ô˚” ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Ωı¥±ı »Ì±ı. fiıh΢fiÌ µ’fl ‹fi ÂÎÁfi ¿flı »ı, ‹fifiÌ
ÁC΂Î_ Â¤ÎÂ¤ ¿‹ÎıÛfiı ΩHΉΉ΂Πˢ‰Î◊Ì ±ı ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ µ’fl ⁄Ï© ±fiı ⁄Ï©fiÌ µ’fl “±Ë‹Ô˚” ÂÎÁfi ¿flı »ı ÷◊Î
fi΋ “¿Ï‰” ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝iÎ »ı. “±Ë‹Ô˚”fiÌ µ’fl ’HÎ …ı ÂÎÁfi ¿flı »ı, …ı ⁄‘ÎfiÎ ±Îl›,
“’flÎH΋˚” Ôó ±ı ’fl‹ÎIÔ‹Î ⁄‘Î_fiÎ ±ÎÏÿ ˢ‰Î◊Ì ≠¿Î¿ ±fiı ≠ıfl¿ »ı, ÷ı (’fl‹ÎIÔ‹Î) “±fiÂÎÏÁ÷Δ »ı.
“’flÎHΔ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ∞‰Îıfi˘ ¿‹˝ ¿fl‰Îfi˘ …ı‰˘-
“±fiÂÎÏÁ÷Îfl‹Ô˚” ó ±‹ı Ωı¥±ı »Ì±ı ÷˘ fiıh΢◊Ì …ı‰˘ V‰¤Î‰ ⁄L›˘ »ı, ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl … ’fl‹ÎIÔ‹Î (‰ıÿ,
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 575

ÂÎVÔhÎ, √v, Á_÷ ‰√ıflı ¶ÎflÎ) ¿÷˝T›¿‹˝ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ’HÎ ±iÎÎfi fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı ±iÎÎfifiÎ ’HÎ ≠¿Î¿ »ı.
±Î’ı »ı ±fiı ‹fiW›˘fiÎ_ ’flÎHÎÎ_ ’Î’-’H›˘ w’Ì ¿‹˘˝ “±ÎÏÿI›‰Hν‹Ô˚” ó ±ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ‰Hν ÁÒ›˝fiÌ
±fiÁÎfl ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ‹˘¿·Ìfiı ÷ı ‹fiW›˘fiı Á‹Îfi »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ÁÒ›˝fiÌ Á‹Îfi »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁÒ›˝fiÌ
Â© ±fiı Ïfi‹˝‚ ⁄fiΉı »ı. ±Î flÌ÷ı ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı Á‹Îfi ⁄‘Îfiı, ‹fi⁄Ï© ‰√ıflıfiı ≠¿ÎÏÂ÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı.
¿÷˝T›-±¿÷˝T›fi_ ω‘Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ‹fiW›˘fiÎ ’Î’- ±ı‹fiÎ◊Ì … ⁄‘Îfiı ≠¿Î ‹‚ı »ı.
’H› w’Ì ’flÎHÎÎ_ ¿‹Îı˝fi˘ (Œ‚ ±Î’Ìfiı) fiΠ¿fl‰Î‰Î‚Î “±Ï«LI›w’‹Ô˚” ó ±ı ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ V‰w’ ±Ï«_I›
ˢ‰Î◊Ì ’fl‹ÎIÔ‹Î “±fiÂÎÏÁ÷Δ »ı. »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ‹fi⁄Ï© ‰√ıflıfiÎ Ï«_÷fifi˘ ωʛ fi◊Ì.
“±H΢flHÎÌ›Î_Á‹Ô˚” ó ’fl‹ÎI‹Î ’fl‹ÎHÎ◊Ì ’HÎ “±fiV‹flı÷˚” ó Á‰˝iÎ, ±fiÎÏÿ, ⁄‘ÎfiÎ ÂÎÁ¿,
±I›_÷ ÁÒZ‹ »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎIÔ‹Î ‹fi⁄Ï©fiÎ ’fl‹Îb◊Ì ’HÎ ±I›_÷ ÁÒZ‹, ⁄‘Îfi_ ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ
ωʛ fi◊Ì; ‹fi⁄Ï© ‰√ıflı ±ı‹fiı ’¿ÕÌ fi◊Ì Â¿÷Î_, ¿fl‰Î‰Î‚Î, ±iÎÎfi◊Ì ±I›_÷ ’fl ±fiı ⁄‘Îfiı ≠¿ÎÏÂ÷
’»Ì ’fl‹ÎI‹Î ÷˘ ±ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’HÎ ±I›_÷ ’fl »ı! ±Î◊Ì ¿fl‰Î‰Î‚Î Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ Ï«_÷fifiı ‹ÎÀı
±ı ’fl‹ÎIÔ‹Î ÁÒZ‹◊Ì ’HÎ ±I›_÷ ÁÒZ‹ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ËŸ “±fiV‹flı÷Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
ÁÒZ‹÷ÎfiÌ ±_Ï÷‹ ÁÌ‹Î »ı. ±ËŸ “±fiV‹flı÷˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı
“Á‰˝V› ‘Î÷Îfl‹˚” ó ’fl‹ÎIÔ‹Î ±fi_÷¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ˘fiı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ΩHοÎflÌ‹Î_ »ı; ±ı‹fiÌ
‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı, ±fiı ÷ı‹fi_ ’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı. ΩHοÎflÌfiÌ ⁄ËÎfl ¿Â_ »ı … fiÏË ±◊ν÷˚ ±ı ’fl‹ÎI‹Îfiı
±ı ⁄‘Îfiı ’fl‹ÎIÔ‹Î◊Ì … ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹‚ı »ı. ±Î◊Ì ±ı ⁄‘Îfi_ V‹flHÎ »ı, ˉı ‹fiW› ±ı ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ V‹flHÎ ¿flÌ ·ı.
’fl‹ÎIÔ‹Îfiı ⁄‘Îfi_ ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı …ı ±Ï«_I› »ı, ±ıfi_ V‹flHÎ
±Î‰ı »ı. ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿fl‰_? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı “±ı ’fl‹ÎIÔ‹÷k‰
“÷‹Á— ’flV÷Î÷Ô˚” ó ’fl‹ÎIÔ‹Î ±iÎÎfi◊Ì ±I›_÷ Ï«_÷fi‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷_” ó ±ı‰Ì ºœ ‘ÎflHÎÎ … ±Ï«_I›
’fl »ı, ±iÎÎfi◊Ì Á‰◊ν flÏË÷ »ı. ±ı‹fi΋Î_ ·ı‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfi_ Ï«_÷fi »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ’fl‹ÎI‹Îfiı “¿Ï‰_‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ÷ıfiÎ iÎÎfifiÌ ⁄ËÎfl ¿Â_ … fi◊Ì. “’flÎH΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ÷ı ±fiÎÏÿ »ı, ¿Î·◊Ì ’HÎ ±÷Ì÷ ±◊ν÷Ô˚ ¿Î·fi˘ ’HÎ ≠¿Î¿ »ı. “±fiÂÎÏÁ÷Îfl‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
»ı ¿ı ⁄‘_ … V‰Î¤Îω¿ … ÷ıfiÎ ÂÎÁfi‹Î_ »ı. ÷ı ∞‰ ±fiı …√÷ ó ⁄Lfiıfi˘ ’HÎ ÂÎÁ¿ »ı ó
ZÎfl_ ≠‘Îfi‹Q≤÷ÎZÎfl_ Ëfl— ZÎflÎI‹ÎfiΉÌÂ÷ı ÿı‰ ±ı¿— –
(rı÷Îr÷fl0 1/10)
“≠¿ÚÏ÷ ÷˘ ωfiÎÂÂÌ· »ı ±fiı ÷ıfiı ¤˘√‰‰Î‰Î‚˘ ∞‰ÎI‹Î ±Q≤÷V‰w’ ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ±Î ⁄Lfiı ó (ωfiÎÂÂÌ·
±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ) ó fiı ±ı¿ ¥rfl ’˘÷ÎfiÎ ÂÎÁfi‹Î_ flάı »ı.”
“‘Î÷Îfl‹Ô˚ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Îfi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ »ı (√Ì÷Î ó 15/17). “±ÎÏÿI›‰Hν‹Ô˚”
¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı …ı‹ ÁÒ›˝‹Î_ V‰›_ V‰Î¤Îω¿ ÏfiI› ≠¿Î flËı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ V‰÷— V‰Î¤Îω¿
ÏfiI›iÎÎfi-⁄˘‘ flËı »ı. ÷ı ’fl‹ÎI‹Î iÎÎfiV‰w’ »ı ±fiı Á‰˝fi˘ ≠¿Î¿ »ı (√Ì÷Î ó 13/33). “÷‹Á— ’flV÷Î÷Ô˚”
¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ±iÎÎfi◊Ì ±◊‰Î ±’flÎ◊Ì ±I›_÷ ’fl »ı ó “›V‹ÎIZÎfl‹÷Ì÷˘ûË‹” (√Ì÷Î 15/18)
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±_÷¿Î‚fiÎ Ï«_÷fi ±fiÁÎfl √Ï÷ ⁄÷Ήı »ı.
≠›ÎHοηı ‹fiÁΫ·ıfi ¤@I›Î ›@÷˘ ›˘√⁄·ıfi «ˆ‰ –– 10––
¤˛‰˘‹˝K›ı ≠ÎH΋ΉıU› ÁQ›¿Ô˚ Á ÷_ ’fl_ ’vÊ‹’ˆÏ÷ ÏÿT›‹Ô˚ –– 10––
Á— = ÷ı ±«·ıfi = Ïfiç‚ ¤˛‰ ˘— = ⁄ı ¤˛‹fl˘fiÌ
¤@I›Î, ›@÷— = ¤„@÷›@÷ ‹fiÁÎ = ‹fi◊Ì ‹K›ı = ‹K›‹Î_
‹ÎHÎÁ « = ±fiı ≠ÎH΋Ô˚ = ≠ÎH΢fiı
≠›ÎHοηı = ±_÷Á‹›ı ›˘√⁄·ıfi = ›˘√⁄‚◊Ì ÁQ›¿Ô˚ = ÁÎflÌ flÌ÷ı
576 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

±Î‰ıU› = ≠ωp ¿flÌfiı ÷‹Ô˚ = ÷ı ’flÊ

Ô ‹Ô˚ = ’flÔÊfiı
(ÂflÌfl »˘Õ‰Î◊Ì) ’fl‹Ô˚ = ’fl‹ ±ı‰ =…
(V‹flfiÔ)˚ = V‹fl÷˘-V‹fl÷˘ ÏÿT›‹Ô˚ = ÏÿT› µ’ˆÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “≠›ÎHοηı ‹fiÁΫ·ıfi .....Á ÷_ ’fl_ ±Î ≠¿flH΋Î_ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
’vÊ‹’ˆÏ÷ ÏÿT›‹Ô˚” ó ±ËŸ ¤„@÷ fi΋ ≠ÌÏ÷fi_ »ı; µ’ÎÁfiÎfi_ ‰Hνfi »ı. ±Î µ’ÎÁfi΋Î_ ±P›ÎÁfiÌ
¿ı‹¿ı ±ı ÷k‰‹Î_ ≠ÌÏ÷ (±Î¿˝ÊHÎ) ˢ‰Î◊Ì … ‹fi ±«· ±Î‰U›¿÷Î »ı. ≠ÎHÎΛ‹’Ò‰˝¿ ‹fifiı ±ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
◊Λ »ı. ±ı ¤„@÷ ±◊‰Î ≠ÌÏ÷ V‰›_ ◊Λ »ı, ‹fi⁄Ï© ’fl˘‰‰Îfi_ fi΋ ±P›ÎÁ »ı. ±Î ±P›ÎÁ ±ÏH΋Î,
‰√ıflı◊Ì fiÏË. ‹ÏË‹Î ‰√ıflı ÏÁÏ©±˘ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı fi◊Ì, ’fl_÷
±_÷¿Î‚‹Î_ ¿Ï‰, ’flÎHÎ, ±fiÂÎÏÁ÷Î ‰√ıflı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı »ı. ±ı‰˘ ±P›ÎÁ
ωÂıÊH΢◊Ì (±√εfiÎ f·˘¿‹Î_) ¿Ëı·Î Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ¿flÌfiı ≠ÎH΢ ±fiı ‹fi µ’fl ±ı‰˘ ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¤„@÷›@÷ ‹fiW›fi_ ‹fi „V◊fl ◊¥ …‰_ ·ı‰˘ ¿ı F›Îflı ≥E»Îı I›Îflı ≠ÎH΢fiı fl˘¿Ì ¿˘ ±fiı
±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ-ÏfiflοÎflV‰w’‹Î_ ±Îÿfl’Ò‰˝¿ ºœ ◊¥ …‰_ ‹fifiı F›Î ≥E»˘ I›Îflı ÷◊Î F›Î_ ≥E»˘ I›Î_ ΩıÕÌ
±ıfiı … ‹fifi_ ±«· ◊‰_ ¿Ëı »ı. ¿˘ …ı ±Î‰˘ ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı, ÷ı … ±_÷¿Î‚ı
’Ëı·Î_ ≠ÎHÎΛ΋ ¶ÎflÎ ≠ÎH΢fiı fl˘¿‰Îfi˘ …ı ≠ÎH΢fiı ÁÊQHÎÎ fiÎÕÌ‹Î_ ≠ωp ¿flÎ‰Ì Â¿ı »ı. ¿ÎflHÎ
±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿›ÎıÛ »ı, ÷ıfi_ fi΋ “›˘√⁄‚” »ı. ±ı ¿ı …›Îflı ±P›ÎÁ¿Î‚‹Î_ ’HÎ ‹fifiı Á_ÁÎfl◊Ì ËÃΉÌfiı
›˘√⁄‚ ¶ÎflÎ ⁄LÔfiı P≤¿<À̱˘fiÎ ‹K›¤Î√‹Î_ „V◊÷ …ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıՉ΋Î_ ÁΑ¿fiı ¿ÏÃfi÷Îfi˘ ±fiı
϶ÿ‚ «ø »ı, ÷ı‹Î_ „V◊÷ ÁÊQHÎÎ fiÎÕÌ‹Î_ ≠ÎH΢fi˘ ÁÎflÌ ±Á‹◊˝÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı, I›Îflı ±_÷¿Î‚ …ı‰Î ¿ÏÃfi
flÌ÷ı ≠‰ı ¿flÌfiı ÷ı (ÂflÌfl »˘ÕÌfiı ÿÁ‹Î ¶Îflı ◊¥fiı) Á‹›‹Î_ ‹fifiı ΩıÕ‰_ ±ı ÁΑÎflHÎ ‹Îfi‰Ìfi_ ¿Î‹ fi◊Ì.
ÏÿT› ’fl‹ ’vÊfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. …ıfiÌ ’ÎÁı ’Ëı·ı◊Ì ›˘√⁄‚ »ı, ÷ı … ±_÷Á‹›ı ‹fifiı
“÷_ ’fl_ ’vÊ‹’ˆÏ÷ ÏÿT›‹Ô˚” ’ÿÎıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ΩıÕÌ Â¿ı »ı ±fiı ≠ÎH΢fi˘ ÁÊQHÎÎ fiÎÕÌ‹Î_
¿ı …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ’λ‚fiÎ (fi‰‹Î) f·˘¿‹Î_ ‰Hνfi ≠‰ı ¿flÎ‰Ì Â¿ı »ı.
◊›_ »ı, ±ı … ÏÿT› ’fl‹ Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹Îfiı ÁΑ¿ı ’Ëı·Î_ ±Î Ïfiç› ¿flÌ ·ı‰˘ ¿ı ±iÎÎfi◊Ì
÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±I›_÷ ’fl, ⁄‘Î◊Ì ±÷Ì÷ …ı ’fl‹ÎI‹-÷k‰ »ı, ±ı ⁄‘Îfi_
±ÎËΠf·˘¿‹Î_ …ı ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì, ÷ıfiı ≠¿Î¿, ⁄‘Îfi_ ±Î‘Îfl ±fiı ⁄‘Îfiı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ±Î’‰Î‰Î‚_
… fi‰‹Î ±fiı ÿÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ¿ËÌfiı ±Î Ïfiω˝¿Îfl ÷k‰‹Î_ … ≠ÌÏ÷ ˢ‰Ì Ωı¥±ı, ‹fifi_ ±¿Ê˝HÎ
hÎHÎ f·˘¿fiı ≠¿flHÎfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ˢ‰_ Ωı¥±ı, ’»Ì ±ı‹Î_ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ‹fi ·Î√Âı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “¤¿I›Î ›@÷—” fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷ ‹ÀÌ …‰Î◊Ì ÷ı ÁΑ¿fi_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
… ±Î¿Ê˝HÎ flËı »ı, ±L›‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ flËı÷_ fi◊Ì. Á_ÁÎflÌ ‹fiW› ÷˘ ±’fl΋Î_ ±Î¿Úp flËı »ı, ’fl_÷ …ı ±’flÎfiı »˘ÕÌfiı
¤√‰Îfi‹Î_ ±Î¿Úp ◊¥ Ω› »ı, ÷ı ¤@÷ ◊¥ Ω› »ı, Á_ÁÎflÌ ‹fiW›, ÂflÌfl-Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ@÷ ˢ‰Î◊Ì Ï‰¤@÷
±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ◊¥ Ω› »ı ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ ÁΑ¿ ω¤@÷ fi◊Ì flËı÷˘, ⁄S¿ı ¤@÷ ±◊ν÷˚Ô
¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±ı¿ (±Ï¤Lfi) ◊¥ Ω› »ı.
“›˘√⁄·ıfi” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ’Ëı·Î_ ¿flı·Î ›˘√ÎP›ÎÁfiı ¿ÎflHÎı ±_÷ Á‹›‹Î_ ◊fiÎflÌ ±Â@÷ ±‰V◊Î
÷ıfiı ZÎÏ÷ (⁄ΑÎ) ’ˢӫÎÕÌ Â¿÷Ì fi◊Ì, ÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ω¿Îfl µI’Lfi ¿flÌ Â¿÷Ì fi◊Ì. ≠ÎHÎΛ΋ ‰√ıflıfi_ ⁄‚,
±ı “›˘√⁄‚” »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ Ïfi√˝HÎÏfiflοÎflfiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ µ’Λfi˘ µ’ø‹ ⁄÷Ήı »ı.

›ÿZÎfl_ ‰ıÿωÿ˘ ‰ÿ„L÷ ω„L÷ ›z÷›˘ ‰Ì÷flÎ√Η –– 11––

›ÏÿE»L÷˘ ⁄˛õ«›* «fl„L÷ ÷kÎı ’ÿo Á_√˛ËıHÎ ≠‰Z›ı –– 11––
f·˘¿ 12, 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 577

‰ıÿωÿ— = ‰ıÿfiı ΩHÎfiÎfl ›÷›— = ›Ï÷ «fl„L÷ = ’ηfi ¿flı »ı,

ω¶Îfi˘ ›÷Ô˚ = …ıfiı ÷÷Ô˚ = ÷ı
›÷Ô˚ = …ı ’fl‹’ÿfiı ω„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı (÷◊Î) ’ÿ‹Ô˚ = ’ÿ (Ë_)
±ZÎfl‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ ›÷Ô˚ = (ÁΑ¿) …ıfiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ ÷ı = ÷ÎflÎ ‹ÎÀı
‰ÿ„L÷ = ¿Ëı »ı, ≥E»L÷— = ≥E»Î ¿fl÷Î flËÌfiı Á∆Ô̊√˛ËıHÎ = Á_ZÎı’‹Î_
‰Ì÷flÎ√Η = ω÷flÎ√ ⁄˛õ«›˝‹˚Ô = ⁄˛õ«›˝fi_ ≠‰Z›ı = ¿ËÌÂ.
ÀÌ¿Î ó [ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “›ÏÿE»L÷˘ ⁄˛õ«›* «fl„L÷” ó …ı±˘fi˘ µtıU›
…ı Ïfi√˝HÎÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Hνfi ◊›_ Ë÷_, ÷ıfiı … ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fi˘ »ı, ’fl‹ÎI‹≠΄MÔÔ÷fiÎ
±ËŸ ±Ï√›Îfl‹Î, ⁄Îfl‹Î ±fiı ÷ıfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ÏÁ‰Î› …ı±˘fi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ K›ı› »ı … fiÏË ±fiı …ı±˘
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.] ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»Î flάÌfiı ⁄˛õ«›˝fi_ ’ηfi ¿flı »ı,
“›ÿZÎfl_ ‰ıÿωÿ˘ ‰ÿ„L÷” ó ‰ıÿ˘fiı ΩHΉΉ΂ΠÁCÎ‚Ì ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HΠωʛfi_
’vÊ˘ …ıfiı ±ZÎfl-Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ¿Ëı »ı, …ıfi˘ ¿ÿÌ fiΠ¤˘√⁄Ï©◊Ì Áı‰fi fi◊Ì ¿fl÷Î.
fi◊Ì ◊÷˘, …ı ÁÿÎ-Á‰˝ÿÎ ±ı¿w’ ±fiı ±ı¿flÁ flËı »ı “÷kÎı ’ÿ_ Á_√˛ËıHÎ ≠‰ıZ›ı” ó …ı ÁC΂Î_ ÁΑfi˘fi_
±fiı …ıfiı ±Î … ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “±ZÎfl_ ⁄˛õ ±Î¬flÌ Œ‚ »ı, ±ı ’ÿfiı ±◊ν÷Ô˚ ÷k‰fiı Ë_ ÷ÎflÎ ‹ÎÀı
’fl‹‹Ô˚” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ±ı … Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ÷k‰fi_ Á_ZÎı’◊Ì ±fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ¿ËÌÂ. Á_ZÎı’◊Ì ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ËŸ “±ZÎfl” fi΋◊Ì ‰Hνfi ◊›_ »ı. ±ı »ı ¿ı ÂÎVh΢‹Î_ …ı ÷k‰fiı Á‰ÎıÛ’Ïfl ω·ZÎHÎ ⁄÷ÎT›_
“ω„L÷ ›z÷›˘ ‰Ì÷flÎ√Η” ó …ı±˘fiÎ »ı, ÿflı¿ T›„@÷ ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Ì ó ±ı‰˘
±_÷—¿flH΋Î_ flÎ√fi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ◊¥ …‰Î◊Ì …ı±˘fi_ …ıfi˘ ‹ÏË‹Î ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ÷ı ’ÿ (÷k‰) ¿ı‰Ì
±_÷—¿flHÎ ±I›_÷ Ïfi‹˝‚ »ı ±fiı …ı±˘fiÎ xÿ›‹Î_ flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±ı ‰Î÷fiı Ë_ ¿ËÌÂ. ÁÎflÌ flÌ÷ı
Á‰ÎıÛ’Ïfl ±Ï¶÷Ì› ’fl‹ ÷k‰fiı ’΋‰ÎfiÌ µI¿À ·√fiÌ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄˛õfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î
·Î√Ì »ı, ±ı‰Î ≠›IÔfiÂÌ· ›Ï÷ ‹ËÎ’vÊ˘ ±ı ÷k‰‹Î_ …ı flÌ÷ı ±ı ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiı Ë_ ÁÎflÌ
≠‰ı ¿flı »ı ó ±ıfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı. flÌ÷ı ¿ËÌÂ.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Î f·˘¿‹Î_ «Îflı› ±Îl‹˘fi_ √˙HÎ flÌ÷ı ‰Hνfi »ı; …ı‹ ¿ı ó “›ÿZÎfl_ ‰ıÿωÿ˘‰ÿ„L÷”
’ÿ˘◊Ì B≤ËV◊Îl‹fi˘ Á_¿ı÷ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ıÿ˘fi_ ±K››fi ¿fl‰_ ±ı ⁄˛ÎõH΢fi_ ¬ÎÁ ¿Î›˝ »ı. “ω„L÷ ›z÷›˘
‰Ì÷flÎ√Η” ’ÿ˘◊Ì Á_L›ÎÁ ±fiı ‰Îfi≠V◊Îl‹fi˘ Á_¿ı÷ »ı.” “›ÏÿE»L÷˘ ⁄˛õ«›* «fl„L÷” ’ÿ˘◊Ì ⁄˛õ«›Î˝l‹fi˘
Á_¿ı÷ »ı.
‹„@÷ ⁄‘Î ‰Hν, ±Îl‹˘‹Î_ ◊¥ ¿ı »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±Îl‹˘fi_ V’pw’ı ‰Hνfi ¿›* fi◊Ì ±fiı ‰H΢˝fi_
‰Hνfi ’HÎ V’pw’ı ¿÷˝T›-’ηfifiÌ ºÏp±ı ¿›* »ı. ±…\˝fi ZÎÏhΛ Ë÷Î ±fiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ›©w’Ì ¿÷˝T›fiı »˘Õ‰Î
‹Î√÷Î Ë÷Î ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÎ µtıÂ◊Ì ‰Hν ‘‹˝fi_ ‰Hνfi ¿›*. ›© ¿fl‰_
‰Hν‘‹˝ »ı, ±Îl‹-‘‹˝ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±_÷¿Î‚‹Î_ ÷ı Ïfi√HνÏfiflοÎfl ÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷fiÌ Œ‚ÁÏË÷ ωϑ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘
¿Ëı »ı.
Á‰˝¶ÎflÎÏHÎ Á_›Q› ‹fi˘ xÏÿ ÏfivK› « –– 12––
‹ÒKÔLԛν‘ΛÎI‹fi— ≠ÎH΋΄V◊÷˘ ›˘√‘ÎflHÎ΋Ô˚ –– 12––
±˘Ï‹I›ı¿ÎZÎfl_ ⁄˛õ T›ÎËflL‹Î‹fiV‹flfiÔ˚ –– 13––
›— ≠›ÎÏ÷ I›…LÿıËo Á ›ÎÏ÷ ’fl‹Î_ √Ï÷‹Ô˚ –– 13––
578 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

Á‰˝¶ÎflÎÏHÎ = ⁄‘Ì ≥„Lƒ›˘fiÎ_ ±Î‘Λ = V◊Î’Ìfiı, µE«ÎflHÎ

Á_’ÒHν ¶Îfl˘fiı ›˘√‘ÎflHÎ΋Ô̊ = ›˘√‘ÎflHÎ΋Î_ (±fiı)
Á_›Q› = fl˘¿Ìfiı ±Î„V◊÷— = ÁQ›¿ ≠¿Îflı ‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_
‹fi— = ‹fifiı „V◊÷ ◊¥fiı ±fiV‹flfiÔ˚ = Ï«_÷fi ¿fl÷˘
xÏÿ = xÿ›-≠ÿı‹Î_ ›— = …ı ÁΑ¿ ÿıË‹Ô˚ = ÂflÌflfiı
ÏfiflÔK› = „V◊fl ¿flÌfiı, ±˘‹Ô˚ = “ü” I›…fiÔ̊ = »˘ÕÌfiı
« = ±fiı ≥Ï÷ = ±ı ≠›ÎÏ÷ = Ω› »ı,
±ÎI‹fi— = ’˘÷ÎfiÎ ±ı¿ÎZÎfl‹Ô˚ = ±ı¿-±ZÎfl Á— = ±ı ‹ÎHÎÁ
≠ÎH΋Ô˚ = ≠ÎH΢fiı ⁄˛õ = ⁄˛õfi_ ’fl‹Î‹Ô˚, √Ï÷‹Ô˚ = ’fl‹√Ï÷fiı
‹ÒÏ‘#˝ = ‹V÷¿‹Î_ (‹ÎfiÏÁ¿) ›ÎÏ÷ = ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “Á‰˝¶ÎflÎÏHÎ Á_›Q›” ó (±_÷Á‹›ı) ÁCÎ‚Ì ’HÎ Á_¿S’-ω¿S’ fi ¿fl‰Î ±fiı ≠ÎH΢ µ’fl ’Òfl˘
≥„Lƒ›˘fiÎ_ ¶ÎflÎıfi˘ Á_›‹ ¿flÌ ·ı ±◊ν÷Ô˚ ÂOÿ, V’½, ±Ï‘¿Îfl ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰˘ ±ıfiı … ›˘√‘ÎflHÎ΋Î_ „V◊÷ ◊‰_
w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_«ı› ωʛ˘◊Ì l˘hÎ, I‰«Î, ¿Ëı »ı.
fiıhÎ, flÁfiÎ ±fiı fiÎÏÁ¿Î ó ±Î ’Î_«ı› iÎÎfiı„Lƒ›˘fiı “±˘Ï‹I›ı¿ÎZÎfl_ ⁄˛õ T›ÎËflL‹Î‹fiV‹flfiÔ˚” ó ±ıfiÎ
÷◊Î ⁄˘·‰_, √˛ËHÎ ¿fl‰_, «Î·‰_, ‹ÒhÎI›Î√ ±fiı ‹‚I›Î√ ’»Ì ±ı¿ ±ZÎfl ⁄˛õ “ü” (≠HΉ)fi_ ‹ÎfiÏÁ¿ µE«ÎflHÎ
ó ±Î ’Î_«ı› Ïø›Î±˘◊Ì ‰ÎHÎÌ, ËÎ◊, «flHÎ, µ’V◊ ±fiı ¿fl‰_ ±fiı ‹Îv_ ±◊ν÷Ô˚ Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ ±ZÎfl
√ÿÎ ó ±Î ’Î_«ı› ¿‹ıÛ„Lƒ›˘fiı Á‰˝◊Î ËÃÎ‰Ì ·ı. ±ıfiÎ◊Ì ⁄˛õfi_ (…ıfi_ ‰Hνfi ±Î … ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ◊›_
≥„Lƒ›˘ ’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi‹Î_ flËıÂı. »ı) V‹flHÎ ¿fl‰_.1 ⁄‘Î_ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ,
“‹fi˘ xÏÿ ÏfivK› «” ó ‹fifi˘ xÿ›‹Î_ … ÏfiflÎı‘ ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ±ı¿ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Î …
¿flÌ ·ı‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ‹fifiı ωʛ˘ ÷flŒ fi …‰Î ÿı‰_. ±ı◊Ì ÁkÎÎw’ı ’Ïfl’ÒHν »ı ó ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ ¿fl‰Ì ±ı … ‹Îv_
‹fi ’˘÷ÎfiÎ V◊Îfi (xÿ›)‹Î_ flËıÂı. V‹flHÎ »ı.
“‹ÒKÔL›Î˝‘ΛÎI‹fi— ≠ÎH΋Ô˚” ó ≠ÎH΢fiı ‹V÷¿‹Î_ “›— ≠›ÎÏ÷ I›…LÿıË_ Á ›ÎÏ÷ ’fl‹Î_ √Ï÷‹Ô˚” ó
‘ÎflHÎ ¿flÌ ·ı‰Î ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎH΢ µ’fl ’˘÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl µ’›˝¿÷ ≠¿Îflı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfi_ V‹flHÎ ¿fl÷Î flËÌfiı
≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ÿÁ‹Î ¶Îfl ó ⁄˛õfl_‘˛‹Î_ ≠ÎH΢fiı fl˘¿Ì ÿı‰Î. …ı ÿıËfi˘ I›Î√ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿ‹Π¶Îfl◊Ì ≠ÎH΢fiı
“±Î„V◊÷˘ ›˘√‘ÎflHÎ΋Ô˚” ó ±Î flÌ÷ı ›Îı√‘ÎflHÎ΋Î_ »˘Õı »ı ÷ı ’fl‹√Ï÷fiı ±◊ν÷Ô˚ Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ’fl‹ÎI‹Îfiı
„V◊÷ ◊¥ …‰_. ≥„Lƒ›˘◊Ì ¿_¥ ’HÎ «ıpÎ fi ¿fl‰Ì, ‹fi◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
’Ïfl„Âp ¤Î‰ ó ±Î f·˘¿˘‹Î_ ›˘√ÎP›ÎÁ ¿flfiÎflÎ ±¶ˆ÷‰ÎÿÌfi_ ‰Hνfi »ı. “T›ÎËflfiÔ˚” ’ÿ◊Ì ‹ÎfiÏÁ¿ µE«ÎflHÎ
Á‹…‰_ Ωı¥±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fifi˘ xÿ›‹Î_ Ïfifl˘‘ ¿fl‰Î◊Ì ÷◊Î ≠ÎHÎfiı ‹V÷¿‹Î_ V◊ÎÏ’÷ ¿fl‰Î◊Ì ‰ÎÏ«¿ µE«ÎflHÎ
◊‰_ Á_¤‰ fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ıfiÌ ’ÎÁı ›˘√fi_ ⁄‚ ˢ› »ı ±fiı …ıfi˘ ≠ÎH΢ µ’fl ±Ï‘¿Îfl ˢ› »ı, ÷ıfiı ÷˘ Ïfi√˝HÎ-
ÏfiflοÎflfiÌ ≠ÎÏM÷ ◊¥ Ω› »ı; ’fl_÷ ÿÌ‘˝¿Î·Ìfi ±P›ÎÁ-ÁÎK› ˢ‰Î◊Ì ±ı ‰Î÷ ⁄‘Îfiı ‹ÎÀı ¿ÏÃfi ’Õı »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ-ÁοÎflfiÌ Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ≠΄MÔ÷fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
±fiL›«ı÷Η Á÷÷_ ›˘ ‹Î_ V‹flÏ÷ ÏfiI›Â— –– 14––
÷V›ÎËo Á·¤— ’Î◊˝ ÏfiI››@÷V› ›˘Ï√fi— –– 14––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Î’hÎ! ›— = …ı ‹ÎHÎÁ ‹Î‹Ô˚ = ‹… ’flÔÊ˘k΋fi_
±fiL›«ı÷Η = ±fiL›-Ï«kΉ΂˘ (‹Ï›) = ‹Îfl΋Î_ ÏfiI›Â— = ÏfiI›

1. Á‹√˛w’fi_ ≠¿flHΠˢ‰Î◊Ì ±ËŸ “‹Î‹Ô˚” ÂOÿ◊Ì Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfi_ Ï«_÷fi ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
Á÷÷‹Ô˚ = Ïfifl_÷fl
V‹flÏ÷ = V‹flHÎ ¿flı »ı,
÷V› = ÷ı ›˘Ï√fi—
ÏfiI››@÷V› = ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ±Ë‹Ô˚
ÀÌ¿Î ó [ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı
Á√HÎ-ÁοÎfl ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Hνfi ◊›_ Ë÷_, ÷ıfiı … ±ËŸ
«Îˆÿ‹Î, ’_ÿfl‹Î ±fiı Á˘‚‹Î f·˘¿˘‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.]
“±fiL›«ı÷Η” ó …ıfi_ Ï«kÎ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ¿˘¥
’HÎ ¤˘√¤ÒÏ‹‹Î_, ¿˘¥ ’HÎ ±ˆr›˝‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
fi◊Ì …÷_; …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±L›
¿˘¥fi˘ ±Îl› fi◊Ì ¿ı ‹Ëk‰ fi◊Ì, ÷ı ’vÊ ±fiL›
Ï«kΉ΂˘ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌfi_ ’Ï÷fi_ … ‰˛÷
¿ı Ïfi›‹ flËı »ı. ’Ï÷fiÎ ÏÁ‰Î› ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ±L›
¿˘¥ ’HÎ ’vÊfi_ flÎ√’Ò‰˝¿ g«÷fi ¿ÿÌ ◊÷_ … fi◊Ì.
ÏÂW› √vfiı ±fiı Á’hÎ ‹Î-⁄Î’fiı ’flΛHÎ flËı »ı, ÷ı‹fi˘
⁄ÌΩı ¿˘¥ ≥p fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ı … flÌ÷ı ¤@÷ ¤√‰Îfifiı
… ’flΛHÎ flËı »ı.
±ËŸ “±fiL›«ı÷Η” ’ÿ Á√HÎ-µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Îfi_
‰Î«¿ »ı. Á√HÎ-µ’ÎÁfi΋Î_ ωWb, fl΋, ¿ÚWHÎ, ω,
„@÷, √HÎıÂ, ÁÒ›˝ ‰√ıflı …ı ¤√‰ÎfifiÎ_ V‰w’˘ »ı,
÷ı±˘‹Î_◊Ì …ı …ı V‰w’fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ±ı … V‰w’fi_
g«÷fi ¿flı, ’fl_÷ ⁄ÌΩ_ V‰w’˘fiı ’˘÷ÎfiÎ ≥p◊Ì ±·√
fi ‹Îfiı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ≥pfiÎ ÏÁ‰Î›
⁄ÌΩ ¿˘¥fi˘ fi ‹Îfiı, ÷˘ ÷ıfi_ ±L› ¿˘¥ ÷flŒ ‹fi
fi◊Ì …÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı “Ë_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ »\_
±fiı ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı; ‹Îfl˘ ⁄ÌΩı ¿˘¥ fi◊Ì ÷◊Î
Ë_ ⁄ÌΩ ¿˘¥fi˘ fi◊Ì.” ±ı‰˘ ¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ÷ı
“±fiL›«ı÷Η” ◊¥ Ω› »ı.
“Á÷÷_ ›˘ ‹Î_ V‹flÏ÷ ÏfiI›Â—” ó “Á÷÷‹Ô˚”fi˘ ±◊˝
◊Λ »ı ó Ïfifl_÷fl ±◊ν÷Ô˚ F›Îfl◊Ì ÏfiƒÎ ¬Ò·ı, I›Îfl◊Ì
Âw ¿flÌfiı √Îœ ÏfiƒÎ‹Î_ ±Î‰÷Î_ Á‘Ì …ı ‹Îv_ V‹flHÎ
¿flı »ı; ±fiı “ÏfiI›Â—”fi˘ ±◊˝ ◊Λ »ıı ó ÁÿÎ ±◊ν÷Ô˚
±Î ‰Î÷fiı …ı Ïÿ‰Á◊Ì ’¿ÕÌ, ÷ı Ïÿ‰Á◊Ì Âw ¿flÌfiı
Q≤I› Á‘Ì …ı ‹Îv_ V‹flHÎ ¿flı »ı.
“÷V›ÎË_ Á·¤— ’Î◊˝ ÏfiI››@÷V› ›˘Ï√fi—” ó
±ı‰Î ÏfiI››@÷ ›˘√Ìfiı ‹ÎÀı Ë_ Á·¤ »\_. ±ËŸ ÏfiI››@÷”
’ÿ Ï«kÎ ¶ÎflÎ Ïfifl_÷fl g«÷fi ¿flfiÎflfi_ ‰Î«¿ fi◊Ì, ’fl_÷
l©Î-≠ı‹’Ò‰˝¿ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì ¬ÿ ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕÎfiÎflfi_
‰Î«¿ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ⁄˛ÎõHÎ ’˘÷ÎfiÎ ⁄˛ÎõHÎ’HÎ΋Î_
579
‹Îfl΋Î_ Á·¤— = Á·¤ »\_ ±◊ν÷
ΩıÕΛı·Î ÷ıfiı Á·¤÷Î◊Ì
= ›˘√Ìfiı ‹ÎÀı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
= Ë_ Ω™ »\_.
„V◊÷ flËı »ı ¿ı “Ë_ ⁄˛ÎõHÎ »\_; ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ‰√ıflı fi◊Ì.”
÷ı ’˘÷ÎfiÎ ⁄˛ÎõHÎ’HÎÎfiı ›Îÿ ¿flı ¿ı fi ¿flı, ’fl_÷ ÷ıfiÎ
⁄˛ÎõHÎ’HÎ΋Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı “Ë_
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ó ±Î ÏfiI›Á_⁄_‘‹Î_
ºœ flËı‰Î‰Î‚˘ … ÏfiI››@÷ »ı; ±ı‰Î ÏfiI››@÷ ›˘√Ìfiı
¤√‰Îfi Á√‹÷Î◊Ì ‹‚Ì Ω› »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘ ≠ÎHÎ, ‹fi, ⁄Ï©
’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … ’˘÷ÎfiÎ »ı ó ±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì
‹Îfi÷Î_ ¤√‰Îfi Á·¤ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ÂflÌfl ‰√ıflıfiı
’˘÷ÎfiÎ_ ‹Îfi÷Î flËı‰Î◊Ì ¤√‰Îfi Á·¤ fi◊Ì ◊÷Î.
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ Ï¤LÔfi÷Î ÷◊Î Á_ÁÎflfiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ¿ÿÌ ◊¥ fi◊Ì, ◊Âı fiÏË ±fiı ◊¥
¿÷Ì ’HÎ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
V‰›_-V‰Î¤Îω¿ ±Ï¤LÔfi÷Î »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı V‰›_
V‰Î¤Îω¿ ϤLÔfi÷Î »ı. ’fl_÷ ¤Ò·fiı ¿ÎflHÎı ‹fiW› ’˘÷Îfiı
¤√‰Îfi◊Ì ±fiı ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ±·√ ‹ÎfiÌ ·ı
»ı ÷◊Î ’˘÷Îfiı ÂflÌflfi˘ ±fiı ÂflÌflfiı ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ
·ı »ı. ±Î ω’flÌ÷ ‘ÎflHÎÎfiı ¿ÎflHÎı … ±Î ‹fiW›
…L‹‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ŒÁΛı·˘ flËı »ı. F›Îflı ±Î
ω’flÌ÷ ‘ÎflHÎÎ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi
±Î’‹ı‚ı Á·¤ ◊¥ Ω› »ı.
±ÎËÎ◊Ì ÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ±fiı
Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfi_ V‹flHÎ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±Î ⁄LÔfiı
V‹flH΢‹Î_ ≠ÎHÎΛ΋fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı, …ıfiı ÏÁ© ¿fl‰Îfi_
¿ÏÃfi »ı. ±_÷¿Î‚ …ı‰Ì ω¿À ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ≠ÎHÎΛ΋fiÎ
⁄‚◊Ì ≠ÎH΢fiı ¤˛Ò¿<ÀÌfiÌ ‹K›‹Î_ V◊ÎÏ’÷ ¿flÌ Â¿ı ±◊‰Î
‹Ò‘ν (ÿ‹¶Îfl)‹Î_ ΩıÕÌ Â¿ı ó ±ı‰˘ ≠ÎH΢ µ’fl
±Ï‘¿Îfl flËı‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ
V‹flH΋Î_ ±Î‰Ì ¿ÏÃfi÷Î fi◊Ì, ¿ı‹¿ı ±ËŸ ≠ÎH΢fi˘
ω«Îfl fi◊Ì. ±ËŸ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÁΑ¿fiı ’˘÷Îfi˘
±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì V‰÷—ÏÁ© Á_⁄_‘ »ı. ±Î Á_⁄_‘‹Î_ ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ ‰√ıflıfiÌ ’HÎ …wfl fi◊Ì. ±Î◊Ì ±Î‹Î_
±_÷¿Î‚ı ≠ÎHÎ ‰√ıflıfiı ΩıÕ‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı
¿˘¥ ‰V÷fi˘ ‰Ì‹˘ ·ı÷Î_ ±ı ‰V÷ ⁄√Õ‰ÎfiÌ ¿ı ÷ÒÀ‰Î-
eÀ‰ÎfiÌ g«÷Î fi◊Ì flËı÷Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘,
‹fi, ⁄Ï©ÁÏË÷ ’˘÷ÎfiÌ √Ï÷fiΠωʛ‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
580 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

’HÎ g«÷Î fi◊Ì flËı÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÁΑfi Ïø›Î…L› ΩB≤Ï÷ »ı. ±Î◊Ì ±Î‹Î_ ¿ÏÃfi÷Îfi_ fi΋ÏfiÂÎfi fi◊Ì.
±◊‰Î ±P›ÎÁ…L› fi◊Ì. ±Î‹Î_ ÷˘ ‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘fiÌ ±Î◊Ì … ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Á·¤ ⁄÷Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “±fiL›«ı÷Η” ó ¤@÷fiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ ÁkÎÎ fi ˢ‰Î◊Ì ÷ıfi_ ‹fi
±L› V◊Îfiı ¿¥ flÌ÷ı …Âı ? ÂÎ ‹ÎÀı …Âı ? @›Î_ …Âı ? ÷ı◊Ì ÷ı ’˘÷ı ±fiL›Ï«kΉ΂˘ ◊¥ Ω› »ı.
“Á÷÷_ ›˘ ‹Î_ V‹flÏ÷ ÏfiI›Â—” ±ı¿ “¿fl‰_” ’Õı »ı ±fiı ±ı¿ “◊Λ” »ı. …ı ¿fḻı »Ì±ı ÷ı Ïø›Î »ı ±fiı …ı
±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı ÷ı V‹flHÎ »ı. …ı‹ ¿ı √Ì÷ÎfiÎ ±_÷‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ ó “VQ≤Ï÷·˝O‘Δ (18/73) ÷˘ ÷ı VQ≤Ï÷, Ïø›Î
fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfiÎ ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI› Á_⁄_‘fiÌ V‰›_ ◊fiÎflÌ VQ≤Ï÷ »ı. ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ◊‰Î‹Î_ ¿ÎflHÎ »ı,
÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ıfi_ ’˘÷Î’b_ ó ±ÎI‹Ì›÷Î. ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ … »ı ±fiı ‹ÎflÎ ‹ÎÀı … »ı ó ±Î‰Î ≠¿Îflfi_ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı
’˘÷Î’b_ ˢ› ÷˘ V‰÷— ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊Λ »ı ±fiı …ıfiÎ ≠Ï÷ ≠ı‹ ◊Λ »ı, ÷ıfi_ V‹flHÎ ±Î’‹ı‚ı ±fiı ÏfiI›-
Ïfifl_÷fl ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ “‹R›ÎÁ¿÷‹fiΗ” ’ÿ◊Ì ’˘÷Îfi΋Î_ ±ÎÁ„@÷ ±◊ν÷Ô˚
≠ı‹ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifiı … ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ‹Îfi‰Î◊Ì ÁΑ¿fi˘ ¤√‰fi‹Î_
≠ı‹ ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊‰Î◊Ì, ’»Ì ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı.
“ÏfiI››@÷V›” ó ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ ˢ‰Î◊Ì ¤@÷fiı “ÏfiI››@÷” ¿è΢ »ı. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ
ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “÷ıÊÎ_ iÎÎfiÌ ÏfiI››@÷—” ’ÿ˘◊Ì ’HÎ ±Î … ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. “ÏfiI››@÷V›” ’ÿ◊Ì f·˘¿fiÎ
’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ±Î‰ı·Ì ⁄‘Ì ‰Î÷˘ Á_ZÎı’‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
“÷V›ÎË_ Á·¤— ’Î◊˝” ó ¤√‰Îfiı ‹ËÎI‹Îfiı ÷˘ ÿ·˝¤ ¿èÎÎ »ı ó “Á ‹ËÎI‹ÎÁÿ·˝¤—” (√Ì÷Î ó 7/19),
’fl_÷ ±ËŸ ’˘÷Îfiı Á·¤ ⁄÷ÎT›Î »ı. ±ıfi˘ ‹÷·⁄ »ı ¿ı, Á_ÁÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ÿ·˝¤ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fiÎ ÷k‰fiı ΩHÎÌfiı
÷ı‹fiÎ_ ÂflHÎı ◊‰Î‰Î‚Î ¤@÷˘ ÿ·˝¤ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifiı ¢‘‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı±˘ ⁄‘Ì …√αı ‹‚Ì …Âı, ’fl_÷
¤√‰Îfifi˘ Ï≠› ¤@÷ @›Î_¿-@›Î_¿ … ‹‚Âı.
ËÏfl ÿfl·¤ fiÏË_ …√÷‹ıÓ, ËÏfl…fi ÿfl·¤ ˢ› ––
ËÏfl Ëıfl˚›În Á⁄ …√ Ï‹·ı, ËÏfl…fi ¿ÏË_ ±ı¿ ˢ› ––
¤√‰Îfi ¿Ú’Î ¿flÌfiı …ı ‹fiW›ÂflÌfl ±Î’ı »ı, ÷ı ÂflÌfl◊Ì ∞‰ ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ÷◊Î fifl¿˘‹Î_ ’HÎ …¥ ¿ı
»ı. ’fl_÷ ¤@÷ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ≠΄M÷ ¿flΉı »ı.
ËÏfl Áı ÷Ò …Ïfi Ëı÷ ¿fl, ¿fl ËÏfl…fi Áı Ëı÷ ––
ËÏfl flÌ{ı …√ ÿı÷ ˈ, ËÏfl…fi ËÏfl ËÌ ÿı÷ ––
‰ÎV÷‰‹Î_ …ı ÏfiI›≠ÎM÷ »ı, ÷ı‹Î_ Á·¤÷Î-ÿ·˝¤÷Î ¿Ëı‰_ ÃÌ¿ fi◊Ì. ’fl_÷ ·˘¿˘±ı ÷ıfiı ÿ·˝¤ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î »ı,
±Î T≤ÏkÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı Á·¤ ¿èÎÎ »ı. …ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì, ÷ı ±Á÷ (ÂflÌfl-Á_ÁÎfl)fiı
ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’‰Î◊Ì ÷◊Î ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ÏfiI›≠ÎM÷ ’fl‹ÎI‹Î ÿ·˝¤ ⁄fiÌ flèÎÎ »ı. ±Á÷fiı
ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ fi ±Î’̱ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄M÷ V‰÷— ÏÁ© »ı. ±Á÷ »ı ±fiı ÷ı ±Î’b_ ±fiı ±Î’HÎı ‹ÎÀı
»ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰_ ±ı … ±Á÷fiı ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ±Î’Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á__⁄_‘ ΩıÕ‰˘ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fi_ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷Ήı »ı.
‹Î‹’ıI› ’fi…˝L‹ ÿ—¬Î·›‹ÂÎr÷‹Ô˚ –– 15––
fiÎMÔfi‰„L÷ ‹ËÎI‹Îfi— Á_ÏÁÏ©_ ’fl‹Î_ √÷Η –– 15––
‹ËÎI‹Îfi— = ‹ËÎI‹Î±˘ ÿ—¬˘fiÎ flËıÃÎHÎ ’fi…˝L‹ = ’fi…˝L‹fiı
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı (±fiı) fi, ±Î´‰„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î
µ’ıI› = ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ±ÂÎr÷‹Ô˚ = ZÎHΤ_√fl ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì
ÿ—¬Î·›‹Ô̊ = ÿ—¬Î·› ±◊ν÷Ô˚ Ïfifl_÷fl ⁄ÿ·Î÷Î (¿ı‹¿ı ÷ı)
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
’fl‹Î‹Ô˚ = ’fl‹ √÷Η
Á_ÏÁÏ©‹Ô˚ = ÏÁÏ©fiı
ÀÌ¿Î ó “‹Î‹’ıI› ’fi…˝L‹... Á_ÏÁÏ©_ ’fl‹Î_
√÷Η” ó “‹Î‹’ıI›”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi
¿flÌ ·ı, ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı ±◊‰Î ¤√‰Îfi‹Î_
≠ωp ◊¥ Ω› ÷˘ ’»Ì ’fi…˝L‹ fi◊Ì ◊÷˘.
’fi…˝L‹fi˘ ±◊˝ »ı - ŒflÌ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿fl‰_. ÷ı ÂflÌfl
«ÎËı ‹fiW›fi_ ˢ›, «ÎËı ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı ¿˘¥ ≠ÎHÎÌfi_
ˢ›, ’fl_÷ ÷ıfiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ÿ—¬ fiı ÿ—¬ … »ı,
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fi…˝L‹fiı ÿ—¬Î·› ±◊ν÷Ô˚ ÿ—¬˘fi_ CÎfl
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
‹›Î˝ ’»Ì ±Î ≠ÎHÎÌ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl …ı
›˘Ïfi‹Î_ …L‹ ·ı »ı, I›Î_ …L‹fiı Á‹›ı ±˘fl‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl
±Î‰÷Ì ‰ı‚αı ÷ıfiı ±ı‰_ ¿p ◊Λ »ı, …ı‰_ ¿p ‹fiW›fiı
ÂflÌflfiÌ «Î‹ÕÌ µ÷Îfl÷Ì ‰ı‚αı ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ı Á‹›ı
÷ı ’˘÷Îfi_ ¿p ¿ı ÿ—¬ ¿˘¥fiı …HÎÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘, ¿ı‹¿ı
÷ı ±ı ±‰V◊΋Î_ ±I›_÷ ±Á‹◊˝ ˢ› »ı. …L‹ ’»Ì
⁄΂¿ Á‰˝◊Î ’fl÷_hΠˢ› »ı. ¿˘¥ ’HÎ ¿p ◊÷Î_ ±ı
flÕ÷_ flËı »ı ó ’fl_÷ ¿ËÌ fi◊Ì Â¿÷_. ◊˘Õ<_ ‹˘À<_ ◊÷Î_
÷ıfiı ¬Î‰Î-’̉ÎfiÌ «ÌΩı, fl‹¿ÕÎ_ ‰√ıflıfiÌ ≥E»Î ◊Λ
»ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ’ÒÏ÷˝ fi ◊÷Î_ ⁄Ë ÿ—¬ ◊Λ »ı. ¤HÎ÷Ì
‰ı‚αı ÂÎÁfi‹Î_ flËı‰_ ’Õı »ı. flÎÏhα˘ Ω√Ìfiı ±P›ÎÁ
¿fl‰˘ ’Õı ÷˘ ¿p ◊Λ »ı. ωzÎ ¤·Î¥ Ω› ÷◊Î
≠ffi ’Ò»÷Î_ µkÎfl fiÎ ±Î‰Õı ÷˘ ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±Î’Á‹Î_
≥Êν, ¶ıÊ, ÿÎË, ±Ï¤‹Îfi ‰√ıflıfiı ¿ÎflHÎı xÿ›‹Î_
⁄‚÷flÎ ◊Λ »ı. ’flÌZÎ΋Î_ fiÎ’ÎÁ ◊¥ Ω› ÷˘
‹Ò¬˝÷Îfiı ¿ÎflHÎı ±ıfi_ ±ıÀ·_ ÿ—¬ ◊Λ »ı ¿ı ¿ıÀ·Î¿
±ÎI‹ËI›Î ’HÎ ¿flÌ ·ı »ı.
…‰Îfi ◊÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î ±fiÁÎfl ω‰ÎË ‰√ıflı
fi ◊‰Î◊Ì ÿ—¬ ◊Λ »ı. ω‰ÎË ◊¥ Ω› ÷˘ ’IÔfiÌ
±◊‰Î ’Ï÷ ±fi¿>‚ fi ‹‚‰Î◊Ì ÿ—¬ ◊Λ »ı.
⁄η⁄E«Î_ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı±˘fi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‹Î_
¿p ◊Λ »ı. ÿÌ¿fḻ˘ ‹˘ÀÌ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı±˘fi˘ …·ÿÌ
ω‰ÎË fi ◊÷Î_ ‹Î-⁄Î’fiÌ ¨CÎ ∂ÕÌ Ω› »ı, ¬Î‰Î-
’̉Îfi_ ÁÎv_ fi◊Ì ·Î√÷_ ±fiı Ëflÿ‹ ⁄ı«ıfiÌ flËı »ı.
T≤©Î‰V◊Î ±Î‰÷Î_ ÂflÌfl‹Î_ ±Á‹◊˝÷Î ±Î‰Ì Ω›
»ı. ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ fl˘√˘fi_ ±Îø‹HÎ ◊‰Î ·Î√ı »ı.
Á¬ı◊Ì ⁄ıÁ‰_, ∂É_, «Î·‰_, Œfl‰_. ¬Î‰_, ’̉_ ‰√ıflı
1. Á_÷˘±ı ¿èÎ_ »ı -
’ÏflhÎÎHÎΛ ÁΑÒfiÎ_ Áı‰Î_ ¿÷* « ÿW¿Ú÷΋Ô˚ – ‘‹˝Á_Q’ηfiÎ◊ν› ÁQ¤‰„L÷ ¿·˙ ›√ı ––
581
= ≠ÎMÔ÷ ◊¥ √›Î ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷
»ı ÷ı‹fiı ’fl‹ ◊¥ √¥ »ı.
’HÎ ‹U¿ı· ◊¥ Ω› »ı. CÎfl‰Î‚α˘ ¶ÎflÎ Ï÷flV¿Îfl
◊‰Î ·Î√ı »ı. ÷ı±˘fiÎ ±’ÂOÿ˘ ÁÎ_¤‚‰Î ’Õı »ı. flÎ÷ı
¬Î_ÁÌ ±Î‰ı »ı. ¨CÎ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. Q≤I› Á‹›ı ’HÎ
⁄Ë ¤›_¿fl ¿p˘ ◊Λ »ı. ±Î‰Î_ ÿ—¬˘ @›Î_ Á‘Ì ¿Ëı‰Î_?
÷ı±˘fi˘ ¿˘¥ ±_÷ fi◊Ì.
‹fiW›fiÎ …ı‰_ … ¿p ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflıfiı ’HÎ ◊Λ
»ı. ÷ı±˘fiı Ã_ÕÌ, ÷Î’, ‰Êν, ˉΠ‰√ıflı◊Ì ¿WÀ ◊Λ »ı.
CÎHÎÎ_›ı …_√·Ì Ωfi‰fl˘ ÷ı±˘fiÎ_ fiÎfiÎ_ ⁄E«Î_fiı ¬Î¥ Ω›
»ı ÷˘ ÷ı±˘fiı ⁄Ë ÿ—¬ ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı ⁄‘Ì
›˘Ïfi±˘‹Î_ ±fiı¿ Ω÷fiÎ_ ÿ—¬˘ ˢ› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
fifl¿˘‹Î_ ±fiı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ ÿ—¬˘ ¤˘√‰‰Î_
’Õı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fi…˝L‹fiı “ÿ—¬Î·›” ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı.
’fi…˝L‹fiı “±ÂÎr÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
¿˘¥ ’HÎ ’fi…˝L‹ (ÂflÌfl) Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷_. ±ı‹Î_
Ëflÿ‹ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. @›Î_› ¿˘¥ ’HÎ ›˘Ïfi‹Î_
V◊Î›Ì flËı‰Îfi_ fi◊Ì Ë˘÷_. ◊˘Õ<_ Á¬ ‹‚Ì ’HÎ Ω›
÷˘ ÷ı ’HÎ «ÎS›_ Ω› »ı ±fiı ÂflÌflfi˘ ’HÎ ±_÷ ±Î‰Ì
Ω› »ı. fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ±Î …
’fi…˝L‹fiı ‹˘÷fi˘ flV÷˘ ¿è΢ »ı ó “Q≤I›Á_ÁÎfl‰I‹˝Ïfi.”
±ËŸ ¤√‰Îfiı “‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ’fi…˝L‹ fi◊Ì
◊÷˘” ó ±ıÀ·_ … ¿Ëı‰_ ’›Î˝MÔ÷ Ë÷_, »÷Î_ ’HÎ
’fi…˝L‹fiÌ ÁÎ◊ı “ÿ—¬Î·›” ±fiı “±ÂÎr÷” ó ±ı ⁄ı
ωÂıÊH΢ ÂÎ ‹ÎÀı ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎM›Î_? ±Î ⁄ı ωÂıÊH΢
±Î’‰Î◊Ì ±Î ±ı¿ ¤Î‰ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi
¤@÷…fi˘fiÌ flZÎÎ, ÿp˘fi˘ ωfiΠ±fiı ‘‹˝fiÌ V◊Î’fiÎ
¿fl‰Î ‹ÎÀı M≤J‰Ì µ’fl ±‰÷Îfl ·ı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Î ¤@÷·˘¿˘ ’HÎ ÁΑ ’vÊ˘fiÌ
flZÎÎ, ÿp˘fi˘ ωfiΠ±fiı ‘‹˝fi_ ÁÎflÌ flÌ÷ı ’ηfi
¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Îfl¿ ’vÊfiÎ w’‹Î_ ¿ı Á_÷fiÎ w’‹Î_
±Î M≤J‰Ì µ’fl …L‹ ·¥ ¿ı »ı.1 ±◊‰Î F›Îflı
¤√‰Îfi ±‰÷Îfl ·ı »ı, I›Îflı ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ’ÎÊ˝ÿfiÎ
w’‹Î_ ’HÎ (B‰Î·⁄η˘fiÌ …ı‹) ±ı ¤@÷…fi˘ M≤J‰Ì
µ’fl …L‹ ·¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ ±ı ¤@÷˘fi˘ ±ı …L‹
ÿ—¬Î·› ±fiı ±ÂÎr÷ fi◊Ì Ë˘÷˘; ¿ı‹¿ı ±ı‹fi˘ …L‹
¿‹˝…L› fi◊Ì Ë˘÷˘, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ≥E»Î◊Ì ◊Λ »ı.
582 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

…ı±˘ ±Îfl_¤◊Ì … ¤„@÷‹Î√˝ µ’fl «Î·ı »ı, ±ı
ÁΑ¿˘fiı ’HÎ ¤√‰Îfiı “‹ËÎI‹Î” ¿èÎÎ »ı (±. 9/13),
…ı±˘ ¤√‰÷k‰◊Ì ±Ï¤LÔfi ◊¥ Ω› »ı, ±ı‹fiı ’HÎ
“‹ËÎI‹Î” ¿èÎÎ »ı (±. 7/19) ±fiı …ı ‰ÎV÷ω¿ ≠ı‹fiı
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‹fiı ’HÎ “‹ËÎI‹Î” ¿èÎÎ »ı (±.
8/15). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Á÷ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ˢ‰Î◊Ì ‹fiW›˘ “±S’ÎI‹Î” ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘
ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÎ ±ÎÏl÷ ˢ› »ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷
◊÷Î_ ÷ı±˘ “±ÎI‹Î” ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘‹Î_ ±bw’ı
“±Ë‹Ô˚”fiÌ √_‘ flËı‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiΠˢ› »ı. ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊÷Î_ ÷ı±˘ “‹ËÎI‹Î” ◊Λ »ı; ¿ı‹¿ı
÷ı±˘ ¤√‰ÏLÔfiWÔÃ Ë˘› »ı, ±ı‹fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ
„V◊Ï÷ fi◊Ì Ë˘÷Ì.
¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ‰√ıflı ›˘√˘‹Î_
“‹ËÎI‹Î” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ fi◊Ì ¿›˘˝. ¿ı‰‚ ¤„@÷›˘√‹Î_
… ¤√‰Îfiı “‹ËÎI‹Î” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ıfiÎ◊Ì
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfi ¤„@÷fiı … Á‰˘˝’Ïfl
‹Îfiı »ı.
‹ËÎI‹Î±˘fi_ ’fi…˝L‹fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı
»ı ¿ı ÷ı±˘ ’fl‹ ÏÁÏ©fiı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ ≠ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
√›Î »ı ó “Á_ÏÁÏ©1 ’fl‹Î_ √÷Η.” …ı‰Ì flÌ÷ı ·˘¤Ì
T›„@÷fiı …ıÀ·_ ‘fi ‹‚ı »ı, ±ıÀ·_ … ÷ıfiı ±˘»\_ ’Õı
»ı ±fiı ÷ıfiÌ ‘fifiÌ ¤Ò¬ µkÎfl˘kÎfl ‰‘÷Ì flËı »ı, ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ¤√‰Îfifiı ±˘‚¬Ì ·ı÷Î_ ¤@÷‹Î_
≠ı‹fiÌ ¤Ò¬ ‰‘÷Ì flËı »ı, ÷ıfiı ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘˝‹Îfi, ±ÁÌ‹,
±√Α, ±fi_÷ ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ≠ı‹
¤„@÷fiÌ ±_Ï÷‹ ÏÁÏ© »ı. ±ıfiÎ Á‹Îfi ⁄Ì∞ ¿˘¥ ÏÁÏ©
»ı … fiÏË.
ωÂıÊ ‰Î÷
√Ì÷Îfi_ ±K››fi ¿fl‰Î◊Ì ±ı‰_ ·Î√ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı
√Ì÷΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ ¤„@÷fi˘ ⁄Ë … ωÂıÊ÷Î◊Ì ‹ÏË‹Î
√Λ˘ »ı. ¤√‰Îfiı ¤@÷fiı ÁC΂Π›˘√̱˘‹Î_ ›@÷÷‹
(⁄‘Î◊Ì lıWÔÃ) ¿è΢ »ı (√Ì÷Î ó 6/47) ±fiı ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ¤@÷fiı ‹ÎÀı Á·¤ ⁄÷Î‰Ì »ı (±. 8/14). ’fl_÷
’˘÷ÎfiÎ ±Î√˛Ëfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿˘¥ ’HÎ ÁΑ¿ ¿ı‰‚
¿‹˝›˘√, ¿ı‰‚ iÎÎfi›˘√ ±◊‰Î ¿ı‰‚ ¤„@÷›˘√fi_
±fiWÔÃÎfi ¿flı ÷˘ ±_÷‹Î_ ÷ı ±ı¿ … ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ÷˘ ¿‹˝›˘√,
iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó ±Î hÎHÎ ¤ıÿ »ı, ’fl_÷
ÁÎK›÷k‰ ±ı¿ … »ı. ÁÎK›÷k‰‹Î_ ϤLÔfi÷Î fi◊Ì. ’fl_÷
±ı‹Î_ ±ı¿ ‰Î÷ ω«Îfl‰ÎfiÌ ±ı »ı ¿ı …ı ÿ½fi‹Î_ ¥rfl,
¤√‰Îfi, ’fl‹ÎI‹Î Á‰˘˝’Ïfl »ı ó ±ı‰Ì ‹ÎL›÷Î fi◊Ì,
±ı ÿ½fi ±fiÁÎfl «Î·‰Î‰Î‚Î ±Á÷ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î Á_⁄_‘-
ωE»ıÿ ¿flÌfiı ‹@÷ ÷˘ ◊¥ Ω› »ı; ’fl_÷ ’˘÷ÎfiÎ
±_ÂÌfiÌ V‰Ì¿ÚÏ÷ ωfiÎ ÷ı±˘fiı ’fl‹ ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì
◊÷Ì ±fiı ’fl‹ ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ ωfiÎ ÷ı±˘fiı ≠Ï÷ZÎHÎı
‰‘˝‹Îfi ±Îfi_ÿ fi◊Ì ‹‚÷˘. ±ı ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi
±Îfi_ÿfiı ¿ı ≠ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ±ıfiı … ±ËŸ ’fl‹ÏÁÏ©fiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰_ ¿Ëı· »ı.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó √Ì÷ÎfiÎ ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ÷˘ Á_ÁÎflfiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ó “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚” (7/19), ’fl_÷ ±ËŸ ÷ıfiı ÿ—¬Î·› ±◊ν÷Ô˚ ÿ—¬˘fi_ CÎfl ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ó “ÿ—¬Î·›‹Ô˚” ±ıfi_ ÷ÎI’›˝
»ı ¿ı, …ı ‹fiW› ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î◊Ì Á¬ ·ı »ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ÷˘ Á_ÁÎfl ¤›_¿fl ÿ—¬ ±Î’‰Î‰Î‚˘
»ı, ’fl_÷ …ı ‰V÷ ±fiı Ïø›Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿flı »ı, ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ »ı. Á¬fiÌ ±ÎÂÎ,
¿Î‹fiÎ ±fiı ¤˘√, ‹ËÎfi ÿ—¬˘fiÎ ¿ÎflHÎ »ı. Á¬ ¤˘√‰fiÎfl ÿ—¬◊Ì @›Îflı› ⁄«Ì ¿÷˘ fi◊Ì ó ±Î ±¿ÎÀÔ˚›
Ïfi›‹ »ı. ÷ı◊Ì ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î◊Ì Á¬ ·ı‰_ … fiËŸ. …ı ZÎHÎı Á¬⁄Ï©fi˘ I›Î√ ◊Âı, ÷ı … ZÎHÎı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
≠΄M÷ ◊Âı ó “I›Î√ÎE»Î„L÷flfiL÷fl‹˚” (√Ì÷Î ó 12/12)
∞‰, ÷ı Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı. …ıfiÎ fl˘‹-fl˘‹‹Î_ ¿fl˘Õ˘ ⁄˛õÎ_Õ »ı ! ’fl_÷ ∞‰ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ
÷E»‹Î_ ÷E» ±_ ±ı‰Î ÂflÌfl‹Î_ ŒÁÎ¥ √›˘ ! ÷ı◊Ì F›Î_ ‹ÎhÎ ¤fl’Òfl ±Îfi_ÿ »ı, I›Î_ ∞‰ ‹ÎhÎ ÿ—¬fiı
ÿ—¬ … ‹ı‚‰Ì flè΢ »ı. …ı‹ ¿ı ó √ΛfiÎ ±Î_«‚‹Î_ F›Î_ ÿÒ‘ fiı ÿÒ‘ … »ı, I›Î_ flËÌfiı «Î_«Õ ‹ÎhÎ ·˘ËÌ
… ’̱ı »ı.

1. ±ËŸ “ÏÁÏ©” ÂOÿfiÌ ÁÎ◊ı “Á‹” µ’Á√˝ ±fiı “’fl‹Î‹Ô˚” ωÂıÊHÎ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ıfiÎ◊Ì «ÏÕ›Î÷Ì ¿˘¥ ’HÎ
ÏÁÏ© fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰ ¤√‰Îfifi˘ ±_ »ı ±fiı F›Îflı ÷ı Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ¿˘¥ ’HÎ
ÏÁÏ© ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷Ì.
f·˘¿ 16] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 583

√˘V‰Î‹Ì ÷·ÁÌÿÎÁ∞ ‹ËÎflÎ… ¿Ëı »ı ó

±Îfi_ÿ ÏÁ_‘ó‹K› ÷‰ ⁄ÎÁÎ – Ï⁄fi Ωfiı ¿Á ‹flÏÁ Ï’›ÎÁÎ ––
(ωfi›’ÏhοΠ136/2)
óáó

±Î⁄˛õ¤‰fiÎS·˘¿Î— ’fiflΉÏ÷˝fi˘û…\˝fi –– 16––

‹Î‹’ıI› ÷ ¿˙L÷ı› ’fi…˝L‹ fi ωz÷ı –– 16––
±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ …¥fiı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
±Î⁄˛õ- ⁄˛õ·˘¿ Á_ÁÎfl‹Î_ ’λΠµ’ıI› = ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı
¤‰fiÎ÷Ô̊ = Á‘ÌfiÎ ±Î‰‰_ ’Õı »ı; ’fi…˝L‹ = ’fi…˝L‹
·˘¿Î— = Á‹V÷ ·˘¿˘ ÷ = ’fl_÷ fi = fi◊Ì
’fiflΉÏ÷˝fi— = ’fiflΉ÷a »ı ¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! ωz÷ı = ◊÷˘.
ÀÌ¿Î ó1 “±Î⁄˛õ¤‰fiÎS·˘¿Î— ’fiflΉÏ÷˝fi˘û…\˝fi” Á‘Ìfi_ Á¬ ÁÌÏ‹÷, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±fiı ωfiÎÂÌ »ı. ’fl_÷
ó Ëı ±…\˝fi! ⁄˛õÎ∞fiÎ ·˘¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ⁄‘Î ·˘¿ ¤√‰I≠΄MÔ÷fi_ Á¬ ±fi_÷ »ı, ±’Îfl ±fiı ±√Α »ı.
’fiflΉ÷a »ı, ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ·˘¿ ±fiı ÷ıfiÌ fiÌ«ıfiÎ …ıÀ·Î ±Î Á¬ ¿ÿÌ fip fi◊Ì ◊÷_. ±fi_÷ ⁄˛õÎ ±fiı ±fi_÷
·˘¿ (Á¬-¤˘√ ¤ÒÏ‹±˘) »ı, ÷ı±˘‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î_ ⁄‘Î_ ⁄˛õÎ_Õ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›, ÷˘’HÎ ±Î ’fl‹≠΄MÔ÷fi_ Á¬
≠ÎHÎ̱˘fiı ÷ı ÷ı ·˘¿˘fiÎ_ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ’H› Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ÿÌ fip fi◊Ì ◊÷_, ÁÿÎ «Î· flËı »ı.
…÷Î_ ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_ … ’Õı »ı. “’fiflΉÏ÷˝fi—”fi˘ ±ı¿ ¤Î‰ ±ı ’HÎ »ı ¿ı ±Î
…ıÀ·Ì ’HÎ ¤˘√-¤ÒÏ‹±˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ì‹Î_ ⁄˛õ·˘¿fiı ≠ÎHÎ̱˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÏfiI›
lıWÔà ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÁC΂ΠM≤J‰Ì‹_Õ‚fi˘ flÎΩ »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘ F›Î_ Á‘Ì ÏfiI› ÷k‰ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷
ˢ› ±fiı ÷ıfi_ ‘fi‘ÎL›◊Ì Á_’LÔfi flÎF› ˢ›, VÔhÎÌ- fi◊Ì ¿flÌ ·ı÷Î_, I›Î_ Á‘Ì √‹ı ÷ıÀ·Î› ¨«Î ·˘¿‹Î_
’vÊ, ’Ïfl‰Îfl ‰√ıflı ⁄‘Î_ … ÷ıfiı ±fi¿>‚ ˢ›, ÷ıfiÌ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiı I›Î_◊Ì ’λΠŒfl‰_ … ’Õı »ı.
›‰Î‰V◊Πˢ› ÷◊Î ÂflÌfl fiÌfl˘√Ì Ë˘› ±ıfiı Q≤I›·˘¿fi_ ±Î◊Ì ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ …‰Î‰Î‚Î ’HÎ
’ÒHν Á¬ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. Q≤I›·˘¿fiÎ Á¬◊Ì Á˘ ’fi…˝L‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
√b_ ±Ï‘¿ Á¬ ‹I›˝ ÿı‰÷α˘fi_ »ı. ‹I›˝ ÿı‰÷α˘ ±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı Á_÷˘, ¤@÷˘,
÷ı‹fiı ¿Ëı »ı, …ı±˘ ’H›¿‹˝ ¿flÌfiı ÿı‰·˘¿fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ ∞‰fi‹@÷˘ ±fiı ¿Îfl¿’vÊ˘fiÎ ÿ½fi‹ÎhÎ◊Ì ∞‰fi_
»ı ±fiı ÿı‰·˘¿fiÎ_ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı· ’H› ZÎÌHÎ ◊÷Î_ ŒflÌ◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ⁄˛õÎ∞ ’˘÷ı ¿Îfl¿’vÊ »ı
Q≤I›·˘¿‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı (√Ì÷Î ó 9/21). ±Î ‹I›˝ ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ ’HÎ »ı. ⁄˛õ·˘¿‹Î_ …‰Î‰Î‚Î
ÿı‰÷α˘◊Ì Á˘ √b_ ±Ï‘¿ Á¬ ±ÎΩfi ÿı‰÷α˘fi_ »ı. ⁄˛õÎ∞fi_ ÿ½fi ¿flı … »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fiÌ ‹„@÷ ¿ı‹
±ÎΩfi ÿı‰÷α˘ ÷ı ¿Ëı‰Î› »ı, …ı ¿S’fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ fi◊Ì ◊÷Ì? ’λΠŒflÌfiı ÂÎ ‹ÎÀı ±Î‰ı »ı? ±Îfi_
ÿı‰÷α˘ ⁄L›Î »ı ±fiı ¿S’fiÎ ±_÷ Á‘Ì ÿı‰÷α˘ ÷flÌ¿ı Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı Á_÷, ¤@÷ ‰√ıflıfiÎ_ ÿ½fi Á_¤ÎÊHÎ,
«Î· flËıÂı. ±Î ±ÎΩfi ÿı‰÷α˘◊Ì Á˘ √b_ ±Ï‘¿ g«÷fi ‰√ıflıfi_ ‹ÎËÎIQ› ±Î Q≤I›·˘¿fiÎ ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı
Á¬ ≥Lƒfi_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ≥LƒfiÎ Á¬◊Ì Á˘ √b_ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ‹fiW›ÂflÌfl ¿ı‰‚ ¤√‰I≠΄MÔ÷fiı
±Ï‘¿ Á¬ ⁄˛õ·˘¿fi_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î ‹ÎÀı … »ı. ±Î◊Ì ‹fiW›fiı ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ ¿˘¥ ’HÎ
⁄˛õ·˘¿fiÎ Á¬◊Ì ’HÎ ±fi_÷ √b_ ±Ï‘¿ Á¬ ±fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹„@÷fi˘ µ’Λ ‹‚Ì Ω› ÷˘
¤√‰I≠ÎMÔ÷, ÷k‰iÎ, ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’vÊfi_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ÷ı±˘ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î‰˘ ‹„@÷fi˘ ±Ï‘¿Îfl ±L›
±ÎT›_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı M≤J‰Ì‹_Õ‚◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ⁄˛õ·˘¿ ·˘¿˘‹Î_ fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀıı ÷ı±˘ ‹@÷ fi◊Ì ◊÷Î. ËÎ,
1. “±Î⁄˛õ¤‰fiÎ÷Ô˚” ’ÿ‹Î_ …ı “±Î” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı, ÷ıfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó (1) ±Ï¤Ï‰Ï‘ ó …ı‹¿ı, ⁄˛õ·˘¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ⁄‘Î
·˘¿ ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ·˘¿ ÷◊Î ±ıfiÎ◊Ì fiÌ«ıfiÎ ⁄‘Î ·˘¿. (2) ‹›Î˝ÿÎ ó …ı‹ ¿ı ⁄˛õ·˘¿fiı »˘ÕÌfiı fiÌ«Î ⁄‘Î ·˘¿ ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ·˘¿◊Ì
fiÌ«ıfiÎ ⁄‘Î ·˘¿. ±ËŸ “±Î” ÂOÿ “±Ï¤Ï‰Ï‘”fiÎ ±◊˝‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
584 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±ı ·˘¿˘‹Î_ flËı‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ¿˘¥fiÌ ‹@÷ ◊‰Î ‹ÎÀı
÷̉˛ ·Î·ÁÎ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı ’HÎ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ’Â-’ZÎ̱˘‹Î_ ’HÎ ¤@÷ ◊›Î »ı, ’fl_÷
±ı ⁄LÔfiı› ±’‰Îÿw’ı »ı, ±Ï‘¿ÎflÌw’ı fiÏË. Ωı I›Î_fiÎ
·˘¿˘fiı ’HÎ ±Ï‘¿ÎflÌ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ fifl¿˘‹Î_
…‰Î‰Î‚Î ⁄‘ΛfiÌ ‹„@÷ ◊¥ …‰Ì Ωı¥±ı. ¿ı‹¿ı ±ı
⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘fiı ’fl‹ ¤Î√‰÷, ¿Îfl¿’vÊ ›‹flÎ…fiÎ_
ÿ½fi ◊Λ … »ı! ’fl_÷ ±ı‰_ ÂÎVÔh΢‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ¿ı
ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ÷ı
·˘¿˘‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ ¤@÷ ‰√ıflıfiÎ_ ÿ½fi◊Ì
¿S›ÎHÎ fi◊Ì ◊÷_.
ωÂıÊ ‰Î÷
±Î ∞‰ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ó “‹‹ˆ‰Î_—”
±fiı F›Î_ √›Î ⁄Îÿ ŒflÌ◊Ì ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰‰_
’Õ÷_, ±ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‘΋ »ı ó “›ÿÔ˚√I‰Î fi Ïfi‰÷˝L÷ı
÷©Î‹ ’fl‹_ ‹‹.” …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ’˘÷Îfiı CÎıfl Ω› »ı,
±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ±Î ∞‰ı I›Î_
… (’fl‹‘΋‹Î_) …‰_ Ωı¥±ı. »÷Î_ ’HÎ ±Î ∞‰ ‹›Î˝
’»Ì ’λ˘ ŒflÌfiı ÂÎ ‹ÎÀı ±Î‰ı »ı?
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ‹fiW› ÁIÁ_√ ‰√ıflı‹Î_ Ω› »ı
±fiı Á‹› ’Òfl˘ ◊÷Î_ I›Î_◊Ì «Î·‰Î ‹Î_Õı »ı. ’fl_÷ …÷Ì
‰¬÷ı ÷ıfiÌ ¿˘¥ ‰V÷ («Îÿfl ‰√ıflı) ¤Ò·◊Ì I›Î_ flËÌ
Ω› ÷˘ ÷ıfiı ·ı‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ŒflÌ◊Ì ’λΠŒflÌfiı I›Î_
±Î‰‰_ ’Õı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ∞‰ı CÎfl, ’Ïfl‰Îfl,
…‹Ìfi, ‘fi ‰√ıflı …ı «ÌΩı‹Î_ ‹‹÷Î ¿flÌ ·Ì‘Ì »ı,
’˘÷Î’b_ ¿flÌ ·Ì‘_ »ı, ÷ı ‹‹÷Î (’˘÷Î’HÎÎ)fiı ¿ÎflHÎı
±Î ∞‰ı ‹›Î˝ ⁄Îÿ ŒflÌ◊Ì ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_ ’Õı »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı …ı ÂflÌfl‹Î_ flËÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ‹‹÷Î-±ÎÁ„@÷
¿flÌ Ë÷Ì, ÷ı ÂflÌfl ÷˘ flËı÷_ fi◊Ì, ≥E»÷Î fi ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ »^ÀÌ Ω› »ı. ’fl_÷ ±ı ‹‹÷Î (‰ÎÁfiÎ)fiı
¿ÎflHÎı ⁄Ì…\_ ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ±ËŸ ±Î‰‰_ ’Õı »ı.
±ı ‹fiW› ⁄fiÌfiı ’HÎ ±Î‰Ì ¿ı »ı ±fiı ’Â-’ZÎÌ
⁄fiÌfiı ’HÎ ±Î‰Ì ¿ı »ı. ±ıHÎı ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_
’Õı »ı ó ±ı ‰Î÷ ÏfiÏç÷ »ı. ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ¨«fiÌ«
›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹ ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ √H΢fi˘ Á_√ … »ı ó
“¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (±. 13/21)
±◊ν÷Ô˚ …ı Á_ÁÎfl‹Î_ ‹‹÷Î, ±ÎÁ„@÷ ±fiı ¿Î‹fiÎ ¿flÂı
÷˘ ÷ıHÎı ’λΠŒflÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰‰_ … ’ÕÂı.
“‹Î‹’ıI› ÷ ¿˙L÷ı› ’fi…˝L‹ fi ωz÷ı” ó ⁄˛õ·˘¿
Á‘Ì …‰Î‰Î‚Î ⁄‘Λfiı ’fi…˝L‹ ·ı‰˘ ’Õı »ı; ’fl_÷
[±K›Î› 8
Ëı ¿˙L÷ı›! Á‹√˛w’ı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ’fi…˝L‹ fi◊Ì
◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ŒflÌ◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_,
…L‹‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ fi◊Ì ±Î‰‰_ ’Õ÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_
¿Î·Î÷Ì÷ »\_; ±Î◊Ì ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ ’HÎ ¿Î·Î÷Ì÷
◊¥ Ω› »ı. ±ËŸ “‹Î‹’ıI›”fi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ_
ÿ½fi ◊¥ Ω›, ‹ÎflÎ V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› ±fiı
‹Îfl΋Î_ ≠‰ı ◊¥ Ω› (√Ì÷Î ó 11/54).
‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ’fi…˝L‹ ¿ı‹ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô̊
∞‰ ’λ˘ ŒflÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ı‹ fi◊Ì ±Î‰÷˘? ¿ı‹¿ı ∞‰
‹Îfl˘ ±_ »ı ±fiı ‹Îv_ ’fl‹‘΋ … ±ıfi_ ‰ÎV÷ω¿
CÎfl »ı. ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ·˘¿˘ ±ıfi_ CÎfl fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ıHÎı I›Î_◊Ì ’λΠŒfl‰_ ’Õı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı flı·√ÎÕÌfiÌ
F›Î_ Á‘ÌfiÌ ÏÀÏ¿À ˢ› »ı, I›Î_ Á‘Ì … ‹ÎHÎÁ ÷ı‹Î_
⁄ıÁÌ Â¿ı »ı. I›Îfl ’»Ì ÷ıHÎı ∂÷fl‰_ … ’Õı »ı. ’fl_÷
Ωı ÷ı ’˘÷ÎfiÎ CÎfl‹Î_ ⁄ıÃ˘ ˢ› ÷˘ ÷ıHÎı ∂÷fl‰_ fi◊Ì
’Õ÷_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ÿı‰÷α˘fiÎ ·˘¿‹Î_ √›˘ »ı,
÷ı ‹Îfi˘ ¿ı flı·√ÎÕÌ‹Î_ ⁄ıÃ˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ±ı¿
Ïÿ‰Áı fiÌ«ı ∂÷fl‰_ … ’ÕÂı. ’fl_÷ …ı ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
√›˘ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ CÎfl‹Î_ ⁄ıÃı·˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı
¿ÿÌ ∂÷fl‰_ fiÏË ’Õı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
¿›Î˝ ωfiÎ ¨«Î‹Î_ ¨«Î ·˘¿˘‹Î_ …‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿S›ÎHÎ
fi◊Ì ◊÷_. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı ¨«Î ·˘¿˘fiÎ ¤˘√˘fiÌ
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ≥E»Î fiÏË ¿fl‰Ì Ωı¥±ı.
⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì …¥fiı ŒflÌ◊Ì ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰Î‰Î‚Î
±◊ν÷Ô˚ …L‹-‹flHÎw’Ì ⁄_‘fi‹Î_ ’ՉΉ΂Π’vÊ˘ ±ÎÁflÌ
Á_’ÏkΉ΂Πˢ› »ı, ¿ı‹¿ı ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎ◊Ì … ⁄_‘fi
◊Λ »ı ó “Ïfi⁄L‘ΛÎÁflÌ ‹÷Î.” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄˛õ·˘¿
Á‘Ì ⁄_‘fi fiı ⁄_‘fi … »ı. ’fl_÷ ‹Îflı ÂflHÎı ◊‰Î‰Î‚Î,
‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎflÎ ’vÊ˘ ÿˆ‰Ì Á_’ÏkΉ΂Πˢ› »ı.
÷ı±˘fiÎ_ ŒflÌ◊Ì …L‹-‹flHÎ fi◊Ì ◊÷Î_; ¿ı‹¿ı ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎ◊Ì
‹˘ZÎ ◊Λ »ı ó “ÿˆ‰Ì Á_’϶‹˘ZÎΛ” (√Ì÷Î ó 16/5).
ωÂıÊ ‰Î÷
⁄˛õ·˘¿‹Î_ …‰Î‰Î‚Î ’vÊ˘ ⁄ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ó
±ı¿ ÷˘ …ı ⁄˛õ·˘¿fiÎ Á¬fi˘ µtıU› flάÌfiı ±ËŸ ‹˘ÀÎ_-
‹˘ÀÎ_ ’H›¿‹˘˝ ¿flı »ı ÷◊Î ÷ıfiÎ Œ‚V‰w’ı ⁄˛õ·˘¿fi_
Á¬ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı; ±fiı ⁄ÌΩ, …ı
’fl‹ÎI‹-≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ÷I’fl÷Î’Ò‰˝¿ ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·Î
»ı; ’fl_÷ ≠ÎH΢ flËı‰Î »÷Î_ ’fl‹ÎI‹≠΄M÷ ◊¥ fiÏË
±fiı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ ¿ÎflHÎωÂıÊ◊Ì ÁΑÎfiÎ◊Ì
ω«Ï·÷ ◊¥ √›Î_, ÷˘ ÷ı±˘ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı ±fiı
f·˘¿ 17] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 585

I›Î_ flËÌfiı ‹ËÎ≠·›‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ıı … ‹@÷ ◊¥ f·˘¿‹Î_ ±_÷¿Î‚fiÌ √Ï÷fi˘ Á΋ÎL› Ïfi›‹ ⁄÷ÎT›˘
Ω› »ı. ±ı ÁΑ¿˘fi˘ ⁄˛õ·˘¿fiÎ Á¬¤˘√fi˘ µtıU› ±fiı ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiı Ïfifl_÷fl V‹flHÎ ¿fl‰ÎfiÌ
fi◊Ì Ë˘÷˘; ’fl_÷ ±_÷¿Î‚‹Î_ ÁΑfiÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰Î◊Ì ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ±Î ÁÎ÷‹Î f·˘¿ ÁÎ◊ı «˙ÿ‹Î f·˘¿fi˘
÷◊Î ±_÷—¿flH΋Î_ Á¬¤˘√fiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ≥E»Î flËı‰Î◊Ì Á_⁄_‘ »ı. ‰«‹Î_ (±ÎËÎ◊Ì ÷ıfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì) Á√HÎ-
… ÷ı‹fiı ⁄˛õ·˘¿‹Î_ …‰_ ’Õı »ı. ±Î flÌ÷ı ⁄˛õ·˘¿fi_ ÏfiflοÎfl ±fiı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎflfiÌ ‰Î÷ ≠Á_√‹Î_ ±Î‰Ì
Á¬ ¤˘√‰Ìfiı ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı ‹@÷ ◊‰_ ±ıfiı “ø‹‹„@÷” √¥ »ı.
¿Ëı »ı. ’fl_÷ …ı ÁΑ¿˘fiı ±ËŸ … ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı, ±ÎËÎ◊Ì Á˘‚‹Î f·˘¿ Á‘ÌfiÎ fi‰ f·˘¿˘◊Ì ±ı
÷ı±˘ ±ËŸ … ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Îfiı “Áz˘‹„@÷” ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ … Á‰˘˝’Ïfl ’ÒHν
¿Ëı »ı. ’fl‹ÎI‹Î »ı. ÷ı±˘ … Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Î »ı. ±ı‹fiÌ ±_÷√˝÷
±Î … ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifi˘ ≠ffi … Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ±fiı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ±Î‰Ì Ω› »ı.
Ë÷˘ ¿ı ±_÷¿Î‚‹Î_ ±Î’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰˘ »˘? ±Î◊Ì ±ı‹fi˘ ≠ı‹ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰˘ ±ı … ‹fiW›fi˘ ’fl‹
±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfiı ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ ±ÎM›˘. ’»Ì »ßÎ ’vÊÎ◊˝ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±ËŸ ¿˘¥ Â_¿Î ¿flÌ Â¿ı »ı ¿ı, ⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì ⁄‘Î ·˘¿ ¤√‰ÎfifiÎ_ … V‰w’ »ı
ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ’»Ì ÷ı ·˘¿‹Î_ …‰Î‰Î‚α˘fi˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fi…˝L‹ ¿ı‹ ◊Λ »ı ? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı
¿ı, ÷ı ·˘¿˘‹Î_ …‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ ÷ı ·˘¿fiı ¤√‰Îfifi_ V‰w’ Á‹…÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ¤˘√Á΋√˛Ì Á‹…ı »ı (√Ì÷Î
ó 9/23). ÷ı±˘ Á¬¤˘√fiÎ µtıÂ◊Ì … ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı‹Î_ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ÷ı‹fiı ¿‹˝Œ‚fiÎ w’‹Î_ ⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÎ
·˘¿fiÌ ≠΄M÷ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ’fi…˝L‹ À‚÷˘ fi◊Ì.
’fi…˝L‹ Á¬ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı … ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ±ËŸ “±Î⁄˛õ¤‰fiÎS·˘¿Î—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Á_ÁÎflfiÎ_
Á¬˘fiÌ »ıS·Ì ÁÌ‹Î ÷˘ “⁄˛õ·˘¿” »ı, I›Î_ √›Î ’»Ì ’HÎ ∞‰fiı ’λΠ(Á_ÁÎfl‹Î_) ±Î‰‰_ … ’Õı »ı. ±fi_÷
⁄˛õÎ_Õ˘fi_ Á¬ ±ı¿Ã<_ ◊Λ ÷˘ ’HÎ ∞‰fiı Á¬Ì ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì, ÷ıfiÌ ‹ÁÌ⁄÷, …L‹-‹flHÎ Ï‹ÀÎ‰Ì Â¿÷_ fi◊Ì.
÷ı◊Ì Á_ÁÎfl ’ÎÁı◊Ì Á¬fiÌ ±ÎÂÎ flά‰Î‰Î‚˘ Œ@÷ ¤˛‹‹Î_ flËı »ı.
⁄˛õ·˘¿‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ ‹fiW›˘ Ω› »ı ó ±ı¿ ÷˘ Á¬¤˘√ ‹ÎÀı ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı ±fiı I›Î_◊Ì ’λÎ
ŒflÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı ⁄ÌΩ ø‹‹„@÷‰Î‚Î ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı ±fiı ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı ‹@÷ ◊¥ Ω›
»ı (√Ì÷Î ó 8/24) ÷ı (ø‹‹„@÷‰Î‚Î) ’λΠÁ_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰÷Î fi◊Ì ÷˘ ±Î ÷ı‹fiÎ µtıÂfi˘ ‹ÏË‹Î »ı,
⁄˛õ·˘¿fi˘ ‹ÏË‹Î fi◊Ì. ⁄˛õ·˘¿ ÷˘ ’fiflΉ÷a … »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı I›Î_ ¿˘¥ ¿Î›‹ flËÌ Â¿÷_ fi◊Ì, fi ¤˘√Ì
I›Î_ ¿Î›‹ flËı »ı, fi ›˘√Ì (ø‹ ‹„@÷‰Î‚˘) ¿Î›‹ flËı »ı. ⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì ⁄‘_ ¿‹˝Œ‚ »ı. F›Îflı ⁄‘Î_ …
¿‹˘˝ ±ÎÏÿ ó ±_÷ ‰Î‚Î (fiΉÎfi) ˢ› »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ıfi_ Œ‚ ±Ï‰fiÎÂÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı ?
“‹Î‹’ıI›” ‹Î_ “‹Î‹˚” ’ÿ Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Î«¿ »ı, …ı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ó ⁄Lfiıfi˘ ‹ÎÏ·¿ »ı. ÷ıfiı
≠ÎM÷ ◊›Î ’»Ì ŒflÌ ÿ—¬Î·› Á_ÁÎfl‹Î_ …L‹ ◊÷˘ fi◊Ì. ËÎ, ÷ı‹fiı ≠ÎM÷ ◊›ı·Î ‹fiW›˘ ÷ı‹fiÌ ≥E»Î◊Ì ¿Îfl¿
‹ËÎ’vÊfiÎ w’‹Î_ ±◊‰Î ¤√‰ÎfifiÎ ±‰÷Îfl Á‹›ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰Ì ¿ı »ı. ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ ÷ı …L‹ ¿‹˘˝fiı ±Î‘Ìfi
ˢ÷˘ fi◊Ì, ⁄S¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ≥E»Î◊Ì ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ⁄˛õ·˘¿‹Î_ …‰Î‰Î‚Î ’HÎ ŒflÌ ’λΠŒflÌfiı ±Î‰ı »ı ó ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
ÁËôΛ√’›˝L÷‹Ë›˝ÿÔ˚⁄˛õH΢ ωÿ— –– 17––
flÎÏhÎ_ ›√ÁËôÎÎL÷Î_ ÷ıûˢflÎhÎωÿ˘ …fiΗ –– 17––
›÷Ô˚ = …ı ‹fiW› ›√’›˝L÷‹Ô˚ «÷›̋√̉΂ΠÁËôÎÎL÷΋Ô̊ = «÷›̋√‰Î‚Ì
⁄˛õHΗ = ⁄˛õÎfi˘ ±Ë— = ±ı¿ Ïÿ‰Á (±fiı) flÎÏh΋Ô˚ = ±ı¿ flÎÏhÎfiı
ÁËôÎ- = ±ı¿ ËΩfl ›√- ±ı¿ ËΩfl ωÿ— = ΩHÎı »ı,
586 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

÷ı = ÷ı ±Ë˘flÎhÎ- = ⁄˛õÎfiÎ Ïÿ‰Á flÎÏhÎfiı

…fiΗ = ‹fiW›˘ ωÿ— ±fiı ΩHÎfiÎflÎ »ı.
ÀÌ¿Î ó “ÁËôΛ√’›˝L÷‹Ô̊... ÷ıûˢflÎhÎωÿ˘…fiΗ” ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı.
ó ÁI›, hÎı÷Î, ¶Î’fl ±fiı ¿Ï· ó Q≤I›·˘¿fiÎ ±Î «Îfl √‹ı ÷ıÀ·_ ‹˘À<_ ±Î›W› ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı ’HÎ ¿Î‚fiÌ
›√˘fiı ±ı¿ «÷›˝√ ¿Ëı »ı. ±ı‰Î ±ı¿ ËΩfl «÷›˝√ ±‰Ï‘‰Î‚_ … »ı. ¨«Î‹Î_ ¨«Î ¿Ëı‰ÎfiÎflÎ …ı ¤˘√
‰Ì÷÷Î_ ⁄˛õÎ∞fi˘ ±ı¿ Ïÿ‰Á ◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ ËΩfl »ı, ÷ı ’HÎ Á_›˘√…L› ˢ‰Î◊Ì ÿ—¬˘fi_ … ¿ÎflHÎ »ı
«÷›˝√ ‰Ì÷÷Î_ ⁄˛õÎ∞fiÌ ±ı¿ flÎ÷ ◊Λ »ı.1 Ïÿ‰ÁflÎ÷fiÌ ó “›ı ÏË Á_V’½Ω ¤˘√Î ÿ—¬›˘fi› ±ı‰ ÷ı” (√Ì÷Î
±Î … √HÎ÷flÌ ±fiÁÎfl Á˘ ‰Ê˝fi_ ⁄˛õÎ∞fi_ ±Î›W› ó 5/22) ±fiı ¿Î‚fiÌ ±‰Ï‘‰Î‚Î »ı. ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
ˢ› »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ ±Î›W›fiÎ_ Á˘ ‰Ê˝ ‰Ì÷÷Î_ ⁄˛õÎ∞ … ¿Î·Î÷Ì÷ »ı. ±Î flÌ÷ı ¿Î‚fiÎ ÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Î
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ı‹fi˘ ⁄˛õ·˘¿ ‹fiW›˘ ⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÎ ÏÿT› ¤˘√˘fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
’HÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ÷◊Î ≠¿ÚÏ÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ‹Ëk‰ fi◊Ì ±Î’÷Î.
óáó
Á_⁄_‘ ó ⁄˛õÎ∞fiÎ Ïÿ‰Á ±fiı flÎ÷fiı ·Ì‘ı …ı Á√˝ ±fiı ≠·› ◊Λ »ı, ÷ıfi_ ‰Hνfi ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_
¤√‰Îfi ¿flı »ı.
±T›@÷ζ›@÷›— Á‰Î˝— ≠¤‰LI›ËflÎ√‹ı –– 18––
flÎh›Î√‹ı ≠·Ì›L÷ı ÷hΈ‰ÎT›@÷Á_iοı –– 18––
±ËflÎ√‹ı = ⁄˛õÎfiÎ Ïÿ‰ÁfiÌ T›@÷›— = ÂflÌfl˘ ±T›@÷- = ±T›@÷ fi΋‰Î‚Î
Âw±Î÷‹Î_ ≠¤‰„L÷ = µI’LÔfi ◊Λ »ı (±fiı) Á_iοı ⁄˛õÎfiÎ ÁÒZ‹ ÂflÌfl‹Î_
±T›@÷Î÷Ô˚ = ±T›@÷ ⁄˛õÎfiÎ flÎh›Î√‹ı = ⁄˛õÎfiÌ flÎÏhÎfiÌ ±ı‰ =…
ÁÒZ‹ ÂflÌfl◊Ì Âw±Î÷‹Î_ ≠·Ì›L÷ı = (⁄‘Î_ ÂflÌfl˘) ·Ìfi
Á‰Î˝— = Á_’ÒHν ÷hÎ = ÷ı ◊¥ Ω› »ı.

1. ±I›_÷ ÁÒZ‹ ¿Î‚ »ı ó ’fl‹Îb. ⁄ı ’fl‹Îb±˘fi˘ ±ı¿ ±b ±fiı hÎHÎ ±b±˘fi˘ ±ı¿ hÎÁflıb ◊Λ »ı. {w¬Î‹Î_◊Ì
±Î‰ı·Î_ ÁÒ›˝Ï¿flH΢‹Î_ hÎÁflıb ∂Õ÷Î_ ÿı¬Î› »ı. ±ı‰Î_ hÎHÎ hÎÁflıb±˘fiı ’Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ÁÒ›˝ …ıÀ·˘ Á‹› ·ı »ı, ÷ıfiı hÎÏÀ
¿Ëı »ı. Á˘ hÎÏÀ±˘fiı ±ı¿ ‰ı‘, hÎHÎ ‰ı‘˘fi˘ ±ı¿ ·‰, hÎHÎ ·‰fi˘ ±ı¿ Ïfi‹ıÊ ±fiı hÎHÎ Ïfi‹ıÊ˘fiÌ ±ı¿ ZÎHÎ ◊Λ
»ı. ’Î_« ZÎH΢fiÌ ±ı¿ ¿ÎWÔÃÎ, ’_ÿfl ¿ÎWÔÃÎfi˘ ±ı¿ ·CÎ, ’_ÿfl ·CÎ±˘fiÌ ±ı¿ fiÎÏÕ¿Î, » fiÎÏտα˘fi˘ ±ı¿ ≠Ëfl, ±fiı
±Îà ≠Ëfl˘fiÌ ±ı¿ Ïÿ‰Á-flÎ÷ ◊Λ »ı. ’_ÿfl Ïÿ‰Á-flÎÏhÎfi˘ ±ı¿ ’ZÎ, ⁄ı ’Z΢fi˘ ±ı¿ ‹ÎÁ, » ‹ÎÁfi_ ±ı¿ ±›fi
±fiı ⁄ı ±›fi˘fi_ ±ı¿ ‰Ê˝ ◊Λ »ı.
±Î flÌ÷ı ‹fiW›˘fiÎ ±ı¿ ‰Ê˝fiÌ ⁄flÎ⁄fl ÿı‰÷α˘fiÎ_ ±ı¿ Ïÿ‰Á-flÎ÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW›˘fiÎ » ‹ÏËfiÎfi_ µkÎflΛHÎ
ÿı‰÷α˘fi˘ Ïÿ‰Á »ı ±fiı » ‹ÏËfiÎfi_ ÿÏZÎHÎΛfi ÿı‰÷α˘fiÌ flÎ÷ »ı. ±Î flÌ÷ı ÿı‰÷α˘fiÎ Á‹›fi_ ’Ïfl‹ÎHÎ ‹fiW›˘fiÎ
Á‹›fiÎ ’Ïfl‹ÎHÎ◊Ì hÎHÎÁ˘ ÁÎà √b_ ±Ï‘¿ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı ÏËÁÎ⁄ı ‹fiW›˘fi_ ±ı¿ ‰Ê˝ ÿı‰÷α˘fiÎ ±ı¿ Ïÿ‰ÁflÎ÷,
‹fiW›˘‹Î_ hÎÌÁ ‰Ê˝ ÿı‰÷α˘fi˘ ±ı¿ ‹ÏËfi˘ ±fiı ‹fiW›˘fiÎ_ hÎHÎÁ˘ ÁÎà ‰Ê˝ ÿı‰÷α˘fi_ ±ı¿ ÏÿT› ‰Ê˝ »ı. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ‹fiW›fiÎ ÁI›, hÎı÷Î, ¶Î’fl ±fiı ¿Ï· ó ±ı «Îfl ›√ ‰Ì÷÷Î_ ÿı‰÷α˘fi˘ ±ı¿ ÏÿT››√ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW›˘fiÎ
ÁI››√fiÎ_ ÁkÎfl ·Î¬ ±ßΉÌÁ ËΩfl, hÎı÷ÎfiÎ_ ⁄Îfl ·Î¬ »LÔfi_ ËΩfl, ¶Î’flfiÎ_ ±Îà ·Î¬ «˘Áà ËΩfl ±fiı ¿Ï·fiÎ_
«Îfl ·Î¬ ⁄hÎÌÁ ËΩfl ó ±ı‹ ¿<· ÷ıÓ÷΂ÌÁ ·Î¬ ‰ÌÁ ËΩfl ‰Ê˘˝ ‰Ì÷÷Î_ ÿı‰÷α˘fi˘ ±ı¿ ÏÿT››√ ◊Λ »ı. ±Îfiı
“‹ËΛ√” ±fiı “«÷›˝√” ’HÎ ¿Ëı »ı.
‹fiW›˘ ±fiı ÿı‰÷α˘fiÎ Á‹›fi_ ’Ïfl‹ÎHÎ ÷˘ ÁÒ›˝◊Ì ◊Λ »ı, ’fl_÷ ⁄˛õÎ∞fiÎ Ïÿ‰Á-flÎ÷fi_ ’Ïfl‹ÎHÎ ÿı‰÷α˘fiÎ
ÏÿT› ›√˘◊Ì ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿı‰÷α˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl ÏÿT››√˘fi˘ (‹fiW›˘fiÎ_ «Îfl ±⁄… ⁄hÎÌÁ ¿fl˘Õ ‰Ê˘˝fi˘) ⁄˛õÎ∞fi˘
±ı¿ Ïÿ‰Á ◊Λ »ı ±fiı ±ıÀ·Î … ÏÿT››√˘fiÌ ±ı¿ flÎ÷ ◊Λ »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ ±ı … Ïÿ‰Áfiı “¿S’” ¿ı “Á√˝” ¿Ëı
»ı ±fiı flÎ÷fiı “≠·›” ¿Ëı »ı.
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 587

ÀÌ¿Î ó “±T›@÷ζÔ˚›@÷›— ÷hΈ‰ÎT›@÷Á_iοı” ó ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒ¥ …÷Î ÷ı‹fiÎ
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ …ıÀ·Î_ ÂflÌfl »ı, ÷ı‹fiı ±ËŸ ÁÒZ‹ÂflÌfl‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı
“T›@÷›—” ±fiı «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ “‹Ò÷˝›—” ⁄˛õÎ∞fiÎ Ω√÷Î_ ÷˘ “Á√˝” ◊Λ »ı ±fiı ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒ÷Î_
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ∞‰¿Ú÷ V≤Ïp ±◊ν÷Ô˚ “Ë_” “≠·›” ◊Λ »ı. F›Îflı ⁄˛õÎ∞fi_ Á˘ ‰Ê˝fi_ ±Î›W› ‰Ì÷Ì
±fiı “‹ÎflÎ’HÎΔfiı ·Ì‘ı ∞‰fiÌ …ı V≤Ïp »ı, ∞‰fiÎ Ω› »ı, I›Îflı “‹ËÎ≠·›” ◊Λ »ı, …ı‹Î_ ⁄˛õÎ∞ ’HÎ
ÏfiƒÎ‹Î_◊Ì Ω√÷Î_ ÷ı V≤Ïp ∞‰◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ⁄˛õÎ∞fi_ …ıÀ·_ ±Î›W›
ÏfiƒÎ ±Î‰Ì …÷Î_ ÷ı V≤Ïp ∞‰‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ˢ› »ı, ±ıÀ·˘ … ‹ËÎ≠·›fi˘ Á‹› flËı »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ±Î V◊Ò‚ Á‹Ïp V≤Ïp ÿı¬Î› »ı, ÷ı ‹ËÎ≠·›fi˘ Á‹› ‰Ì÷÷Î_ ⁄˛õÎ∞ ¤√‰Îfi◊Ì ≠√À ◊Λ
’Òflı’ÒflÌ ⁄˛õÎ∞fiÎ Ω√÷Î_ ÷ı‹fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌfl◊Ì ±◊ν÷Ô˚ »ı ÷˘ “‹ËÎÁ√˝”fi˘ ±Îfl_¤ ◊Λ »ı. (√Ì÷Î ó 9/7-8).
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı, ⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÎ ⁄‘Î ·˘¿˘ ’fiflΉ÷a »ı. ÷ı ’fiflΉ÷a
¿ı‹ »ı ? ÷ıfiÎ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfi ÁkÎfl ±fiı ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ …HÎΉı »ı ¿ı, ¨«Î‹Î_ ¨«˘ ⁄˛õ·˘¿ ’HÎ ¿Î‚fiÌ
±‰Ï‘ (ÁÌ‹Î)‹Î_ »ı. ÷ı ±‰Ï‘fi_ ω‰ı«fi ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ⁄÷Ήı »ı ¿ı, ⁄˛õ·˘¿fi˘ ±‰Ï‘ √‹ı ÷ıÀ·˘ ÿÌCν ¿ı‹
fi ˢ›, ’flL÷ ÷ı ¿Î‚fiÎ ±_÷√˝÷ … »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ¿Î‚fiÌ ±‰Ï‘‹Î_ fi◊Ì.
…ı‹ ±Î’HÎı flÎhÎı ÁÒ¥ …¥±ı »Ì±ı I›Îflı Á_ÁÎflfiı ¤Ò·Ì …¥±ı »Ì±ı ±fiı Á‰Îflı Ω√̱ı »Ì±ı I›Îflı ŒflÌ Á_ÁÎfl
›Îÿ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı ⁄˛õÎ∞fiÌ flÎÏh΋Î_ Á_’ÒHν V≤Ïp ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı Ïÿ‰Áı ’fi— µI’Lfi ◊¥
Ω› »ı. ±Î flÎÏhÎ-Ïÿ‰ÁfiÌ ±Î¬flÌ ÁÌ‹Î »ı.
⁄˛õÎ∞fiÎ Ïÿ‰Á ±fiı flÎ÷ ÁÒ›˝ ¶ÎflÎ ◊÷Î_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı.
óáó

¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›_ ¤ÒI‰Î ¤ÒI‰Î ≠·Ì›÷ı –– 19––

flÎh›Î√‹ıû‰Â— ’Î◊˝ ≠¤‰I›ËflÎ√‹ı –– 19––
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! ¤ÒI‰Î, ¤ÒI‰Î = ‰Îfl_‰Îfl µI’LÔfi ◊¥fiı ◊÷Î_ (ŒflÌ)
Á—, ±ı‰ = ÷ı … ±‰Â— = ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl ‰Â ≠¤‰Ï÷ = µI’LÔfi ◊Λ »ı. (±fiı)
±›‹Ô˚ = ±Î ◊›ı·˘ flÎh›Î√‹ı = ⁄˛õÎfiÌ flÎÏhÎ ◊÷Î_
¤Ò÷√˛Î‹— = ≠ÎHÎÌ Á‹ÿΛ ±ËflÎ√‹ı = ⁄˛õÎfi˘ Ïÿ‰Á Âw ≠·Ì›÷ı = ·› ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›‹Ô˚” ó ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ »˘ÕÎ‰Ì fi◊Ì Â¿÷˘. ±ı
…L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’Õı·˘ ±Î ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛ ÷ı … Á_⁄_‘fiı »˘Õ‰Î‹Î_ ÷ı V‰÷_hÎ »ı ±fiı ÁZ΋ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_
»ı, ¿ı …ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ‹Îfl˘ ±_ ±fiı ‹Îv_ V‰w’ »ı. ÷ı ±ı Á_⁄_‘fiı flά‰Î‹Î_ ÁÿÎ ’fl÷_hÎ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ’ÿÎ◊˘˝
‹Îfl˘ ÁfiÎ÷fi ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷ı ÏfiI› »ı. Á√˝ ±fiı ÷˘ Ëflÿ‹ ⁄ÿ·Î÷Î flËı »ı, ’fl_÷ ±ı fi‰Î-fi‰Î Á_⁄_‘˘
≠·› ÷◊Î ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·›‹Î_ ’HÎ ÷ı … Ë÷˘ ’¿Õ÷˘ flËı »ı. …ı‹¿ı, ⁄΂’HÎfiı ÷ıHÎı fi »˘Õu_ ±fiı
±fiı ±Î√‚ ’HÎ ÷ı … flËıÂı. ÷ıfi˘ fi ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi »˘Õ‰Î ≥E»u_, ’HÎ ±ı »^ÀÌ √›_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
◊›˘ »ı ±fiı fi ±Î√‚ ¿ÿÌ ÷ıfi˘ ±¤Î‰ ◊Âı. ÷ÎI’›˝ …‰ÎfiÌfiı ÷ıHÎı fi »˘ÕÌ, ’HÎ ÷ı »^ÀÌ √¥. ‰‘Îflı ÷˘
±ı »ı ¿ı ÷ı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı, ÷ıfi˘ ¿ÿÌ Ï‰fiΠfi◊Ì Â_, ±Î ÂflÌflfiı ’HÎ »˘Õ‰Î fi◊Ì ≥E»÷˘, ’fl_÷ ÷ı
◊÷˘. ’fl_÷ ¤Ò·◊Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ’HÎ »^ÀÌ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝
‹ÎfiÌ ·ı »ı. ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˝ (ÂflÌfl ‰√ıflı) ÷˘ ⁄ÿ·Î÷Î ÷˘ »^À÷Î … flËı »ı, ’fl_÷ ±Î ∞‰ ±ı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
flËı »ı, µI’LÔfi ±fiı fip ◊÷Î flËı »ı, ’fl_÷ ÷ı ÷ı‹fiÎ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ «Î· flάı »ı, …ı◊Ì ÷ıHÎı ‰Îfl_‰Îfl
Á_⁄_‘fiı ’¿ÕÌ flάı »ı. ±ı ¿ıÀ·Î ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î_ ’Õı »ı, ‰Îfl_‰Îfl …L‹‰_-‹fl‰_ ’Õı
¿ı Á_⁄_‘Ì (ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝) ÷˘ fi◊Ì flËı÷Î, ’fl_÷ »ı. F›Î_ Á‘Ì ÷ı ±ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiı fiÏË »˘Õı, I›Î_
÷ı‹fi˘ Á_⁄_‘ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı Á_⁄_‘fiı ’˘÷ı ’¿Õu˘ Á‘Ì ±Î …L‹-‹flHÎfiÌ ’fl_’flÎ «Î·÷Ì … flËıÂı, ¿ÿÌ
»ı. ±Î◊Ì ±ı ’˘÷ı F›Î_ Á‘Ì ÷ı Á_⁄_‘fiı fi◊Ì »˘Õ÷˘, ÿÒfl ◊Âı fiÏË.
588 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ±ı¿·Î◊Ì ¬ı· fi ⁄L›˘ (“±ı¿Î¿Ì ±fiı ≠·› ◊÷Î_ (±. 8/18), ⁄˛õÎ∞fiÎ ≠√À ±fiı
fi fl‹÷ı”) ÷˘ ¬ı· ¬ı·‰Îfiı ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ ≠ı‹fi_ ·Ìfi ◊÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·› ◊÷Î_ (±.
±ÎÿÎfi≠ÿÎfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±Î ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛfiı 9/7-8) ÷◊Î ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊¥fiı ¿‹˘˝
ÂflÌflw’Ì fl‹¿ÕÎ_ ÁÏË÷ ≠√À ¿›˘˝. ¬ı·fi˘ ±ı Ïfi›‹ ¿fl÷˘ flËı‰Î◊Ì (±. 3/5) ’HÎ ±Î ∞‰ “…L‹‰_ ±fiı
ˢ› »ı ¿ı ¬ı·fiÎ ’ÿÎ◊˘˝ ¿ı‰‚ ¬ı·‰Îfiı ‹ÎÀı … ˢ› ‹fl‰_ ÷◊Î ¿‹˝ ¿fl‰_ ±fiı ÷ıfi_ Œ‚ ¤˘√‰‰_” ó ±Î
»ı, ¿˘¥fiÎ T›„@÷√÷ fi◊Ì Ë˘÷Î. ’fl_÷ ±Î ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛ ±ÎŒ÷◊Ì ¿ÿÌ »^ÀÂı … fiÏË. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı F›Î_
¬ı· ¬ı·‰Îfi_ ÷˘ ¤Ò·Ì √›˘ ±fiı ¬ı·fiÎ ’ÿÎ◊˘˝fiı ±◊ν÷Ô˚ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, ⁄˘‘ fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı
ÂflÌfl˘fiı T›„@÷√÷ ‹Îfi‰Î ·Î√Ì √›˘. ±ıfiÎ◊Ì ÷ı‹Î_ ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘fiı fi◊Ì »˘Õ÷˘, I›Î_ Á‘Ì ’fl÷_hΠˢ‰Îfiı
ŒÁÎ¥ √›˘ ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ √›˘. ¿ÎflHÎı ±Î ÿ—¬ w’Ì …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl◊Ì »^ÀÌ fi◊Ì
“¤ÒI‰Î ¤ÒI‰Î ≠·Ì›÷ı” ó ±Î ’ÿ˘ ÂflÌfl˘fiı ‹ÎÀı ¿÷˘. ’fl_÷ F›Îflı ÷ıfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiÌ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı, ¿ı …ı µI’LÔfi ±fiı fip ◊÷Î_ flËı »ı ’fl‰Â÷Î ÿÒfl ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì Á‰˝◊Î
±◊ν÷Ô˚ …ı±˘‹Î_ ≠Ï÷ZÎHÎı … ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ’fl_÷ ±·√ ±ı‰Î ’˘÷ÎfiÎ Â© V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊¥ Ω› »ı,
∞‰ ±ı ÂflÌfl˘fiÎ ’Ïfl‰÷˝fifiı ’˘÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ±fiı ÷ı±˘fiÎ ÷˘ ’»Ì ÷ı ‹ËÎÁ√˝‹Î_ ’HÎ µI’LÔfi fi◊Ì ◊÷˘ ±fiı
…L‹‰Î-‹fl‰Îfiı ’˘÷Îfi_ …L‹‹flHÎ ‹Îfi÷˘ flËı »ı. ±Î … ‹ËÎ≠·›‹Î_ ’HÎ T›Ï◊÷ fi◊Ì ◊÷˘ ó “Á√ı˝ûÏ’
‹ÎL›÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi_ …L‹-‹flHÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. fi˘’Ω›L÷ı ≠·›ı fi T›◊„L÷ «” (√Ì÷Î 14/2).
±ı ’˘÷ı Á÷V‰w’ »ı ó “¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›‹Ô˚” ‹Ò‚‹Î_ ’fl‰Â÷Î ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝fiı ‹Ëk‰ ÿı‰Î
±fiı ÂflÌfl µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· »ı ó “¤ÒI‰Î ¤ÒI‰Î ±fiı ÷ı‹fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î‹Î_ … »ı. ±Î ’fl‰Â÷Îfiı …
≠·Ì›÷ı”, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÂflÌfl˘fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î_ ±◊ν÷Ô˚ …L‹- @›Î_¿ ¿Î‚fiÌ, @›Î_¿ V‰¤Î‰fiÌ, @›Î_¿ ¿‹˝fiÌ ±fiı @›Î_¿
‹flHÎ ◊‰_ ±ı ’fl‘‹˝ »ı ±fiı ‹@÷ ◊‰_ ±ı V‰‘‹˝ »ı. √H΢fiÌ ’fl‰Â÷ÎfiÎ fi΋ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“flÎh›Î√‹ıû‰Â— ’Î◊˝ ≠¤‰I›ËflÎ√‹ı” ó ±ËŸ ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛfiÌ ±Î ’fl‰Â÷Î I›Î_ Á‘Ì flËı »ı,
“±‰Â—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ±Î ∞‰ ≠¿ÚÏ÷fiÌ F›Î_ Á‘Ì ÷ı ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_›˘√◊Ì Á¬ ·ı‰Î ≥E»ı
‰V÷±˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi÷˘ flËıÂı ÷˘ »ı. ±ı Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ≥E»Î◊Ì … ±ı ’flΑÌfi÷Î
÷ıfiı ‰Ëı‹ ÷˘ ±ı ◊Âı ¿ı “Ë_ ±Î ‰V÷fi˘ ‹ÎÏ·¿ »\_.” ¤˘√‰÷˘ flËı »ı ±fiı ±ı‰_ ‹Îfi÷˘ flËı »ı ¿ı ÷ı ’flΑÌfi÷Î
’HÎ ◊¥ …Âı ±ı ‰V÷fiı ’fl‰Â ¿ı ’flΑÌfi. ≠οÚ÷ »^À÷Ì fi◊Ì ±fiı ÷ıfiı »˘Õ‰Ì ⁄Ë ¿ÏÃfi »ı, ’fl_÷ ±ı
’ÿÎ◊˘˝fiı ÷ı …ıÀ·Î ±Ï‘¿ √˛ËHÎ ¿flÂı, ÷ıÀ·˘ … ÷ı ‰‘Îflı ’fl‰Â÷Î ÷ıfiÌ … ⁄fiΉı·Ì »ı, ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì fi◊Ì.
’fl÷_hÎ ⁄fi÷˘ «ÎS›˘ …Âı. ’»Ì ÷ıfiÌ ’fl÷_hÎ÷Î ¿ÿÌ ±Î◊Ì ÷ıfiı »˘Õ‰ÎfiÌ …‰Î⁄ÿÎflÌ ÷ıfiÎ … µ’fl »ı. ÷ıfiı
»^ÀÂı … fiÏË. ⁄˛õÎ∞fiÎ Ω√÷Î_ ±fiı ÁÒ÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ Á√˝ ÷ı F›Îflı ≥E»ı, I›Îflı … »˘ÕÌ Â¿ı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±ı¿ ω¤Î√ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎflfi˘ »ı ±fiı ±ı¿ ω¤Î√ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Ï«L‹› ÁkÎÎfi˘
»ı. …ı ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì …L‹-‹flHÎfiÎ ≠‰ÎË‹Î_ ’Õı·˘ »ı, ÷ı … ±Î ∞‰-Á‹ÿΛ ‰Îfl_‰Îfl µI’Lfi ±fiı ·Ìfi ◊Λ »ı.
⁄˛õÎ∞fiÎ Ïÿ‰Á ±fiı flÎ÷fiÌ ‰E«ı ’HÎ ∞‰ Ïfifl_÷fl …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ‰Îfl_‰Îfl µI’Lfi
±fiı ·Ìfi ◊Λ »ı, ÷ı Á_ÁÎfl »ı ±fiı …ı ±ı … »ı, …ı‰˘fiı ÷ı‰˘ flËı »ı (…ı ’Ëı·Î_ Á√ν‰V◊΋Î_ Ë÷˘), ÷ı ∞‰fi_
‹Ò‚ V‰w’ ±◊ν÷Ô˚ Ï«L‹› ÁkÎÎ »ı, …ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎZÎÎ÷˚ ±_ »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ √‹ı ÷ıÀ·Î Ïÿ‰Á-flÎ÷ ’ÁÎfl ◊¥
Ω›, ’fl_÷ ∞‰ V‰›_ ±ıfi˘ ±ı … flËı »ı.
Ï«L‹› ÁkÎÎ (Ï«Ï÷„@÷) ±◊ν÷Ô˚ V‰›_‹Î_ V‰Ì¿Îfl ±◊‰Î ±V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Îfi_ Á΋J›˝ »ı. ±Î Á΋J›˝fi˘ ÿfl’›˘√
¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ …Õ÷Îfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰Î◊Ì … ÷ı …L‹ı-‹flı »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ó
13/21). Ωı ÷ı ±Î Á΋J›˝fi˘ ÿfl’›˘√ fi ¿flı ÷˘ ÷ıfi˘ …L‹-‹flHÎ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ÷ı◊Ì ∞‰fi˘ ‹A› ’flÊÎ◊˝
»ı ó …Õ÷Îfi˘ V‰Ì¿Îfl fi ¿fl‰˘ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊‰_ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ±_ÂÌ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊‰_.
…Õ÷΋Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÿıÂ, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, Ïø›Î, ±‰V◊Î, ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ’˘÷Îfi΋Î_ (’˘÷ÎfiÎ
ˢ‰Î’HÎ΋Î_) @›Îflı› ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ fi◊Ì ó ±Î ≠I›ı¿ ‹fiW›fi˘ ±fi¤‰ »ı. ’fl_÷ ±Î‰˘ ±fi¤‰ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
‹fiW› Á¬fiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ·Ì‘ı …Õ÷Î◊Ì ⁄_‘Λı·˘ flËı »ı, …ı◊Ì ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ÁË… V‰w’fi˘ ±fi¤‰ ◊÷˘ fi◊Ì,
⁄S¿ı ÷ı ’Â-’ZÎÌ ‰√ıflıfiÌ …ı‹ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ωÁÎflÌ ÿı »ı.
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 589

“±‰Â—” ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì ∞‰ ’fl‰Â, ’flΑÌfi ◊¥ Ω› »ı ó “¤Ò÷√˛Î‹Ï‹‹_ ¿ÚIVfi‹‰Â_
≠¿Ú÷ı‰˝ÂÎ÷Ô˚” (√Ì÷Î ó 9/8).1 ÷ı◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı ‹ÎfiÌ ·Ì‘ı·˘ Á_⁄_‘ »^ÀÌ √›Î ’»Ì ÷ı V‰Î‘Ìfi ±◊ν÷Ô˚ ‹@÷˚ ◊¥ Ω› »ı.
±Î’HÎÌ ÁkÎÎ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ±◊ν÷Ô˚ ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Îfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì. ≠I›ı¿ ‰V÷fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı ωfiÎÂ
◊Λ »ı. ≠I›ı¿ T›„@÷fi˘ …L‹ (Á_›˘√) ±fiı Q≤I› (ω›˘√) ◊Λ »ı ÷◊Î ≠I›ı¿ Ïø›Îfi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ
»ı. ’fl_÷ ±Î hÎHÎı› (‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î) ó fiı ΩHÎ‰Î‰Î‚Ì ±Î’HÎÌ Ï«L‹› ÁkÎÎ ó (ˢ‰Î’b_ -)fi˘ @›Îflı›
ωfiÎÂ, …L‹-‹flHÎ (Á_›˘√-ω›˘√) ±fiı ±Îfl_¤-±_÷ ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î ÁkÎÎ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl V‰÷— ›◊Ή÷Ô˚ flËı »ı ó
“¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›‹Ô˚”. ±Î ÁkÎÎfi˘ @›Îflı› ±¤Î‰ ◊÷˘ fi◊Ì ó “fiΤΉ˘ ωz÷ı Á÷—” (√Ì÷Î ó 2/16) ±Î
ÁkÎ΋Î_ V‰÷— V‰Î¤Îω¿ „V◊Ï÷fiÎ ±fi¤‰fi_ fi΋ … ‹„@÷ (V‰Î‘Ìfi÷Î) »ı.
‹fiW›fiı ±ı‰˘ ‰Ëı‹ flËı »ı ¿ı, ±‹¿ ‰V÷fiÌ ≠΄M÷ ◊›Î ’»Ì, ±‹¿ T›„@÷ ‹Y›Î ’»Ì ÷◊Î ±‹¿ Ïø›Î
¿fl‰Î◊Ì Ë_ V‰Î‘Ìfi (‹@÷) ◊¥ …¥Â. ’fl_÷ ±Î‰Ì ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î »ı … fiËŸ, …ıfiÎ ‰Õı ‹fiW›
V‰Î‘Ìfi ◊¥ Ω›. ≠¿ÚÏ÷…L› ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î ÷˘ ‹fiW›fiı ’flΑÌfi ⁄fiΉfiÎflÌ »ı. ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î ±Á_√
flËı‰Î◊Ì … ‹fiW› V‰Î‘Ìfi ◊¥ ¿ı »ı. ±÷— ÁΑ¿ı ’˘÷Îfiı ÷ı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î ωfiÎ … ±ı¿Î¿Ì ±fi¤‰‰Îfi˘
V‰¤Î‰ ⁄fiΉ‰˘ Ωı¥±ı, ÷ı‰Î ±fi¤‰fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı, ±fiı ÷ı‹Î_ ‰‘Îflı fiı ‰‘Îflı „V◊÷ flËı. ±Î ÿflı¿ ‹fiW›fi˘
±fi¤‰ »ı ¿ı, ÁÊ„M÷ Á‹›ı ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î ωfiÎ ’HÎ ±Î’HÎı V‰÷— flË̱ı »Ì±ı, ’fl_÷ ±Î’HÎΠωfiÎ
‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î flËı÷Ì fi◊Ì. F›Îflı Ω√˛÷‹Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ±ı‹fiΠωfiÎ flËı‰Îfi˘ V‰¤Î‰ ¿ı‚‰Ì ·¥Â_, I›Îflı
±Î’HÎı V‰Î‘Ìfi (‹@÷) ◊¥ …¥Â_. ≠¿ÚÏ÷…L› ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›ÎfiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ±Îÿfl¤Î‰ … ±Î’HÎfiı V‰Î‘Ìfi
◊‰Î ÿı÷˘ fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎı fi ≥E»‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ±Î’HÎfiı ’flΑÌfi ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı.
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ±fi_÷ „@÷±˘ »ı, …ı Ï«IV‰w’ »ı. ‹Î›Î (≠¿ÚÏ÷)‹Î_ ’HÎ ±fi_÷ „@÷ »ı ’fl_÷ ÷ı …ÕV‰w’
±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. “‹›ÎK›ZÎıHÎ ≠¿ÚÏ÷— ÁÒ›÷ı Á«flΫfl‹Ô˚” (9/10). Á‰˝◊Ì Ï‰·ZÎHΠ„@÷ ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹‹Î_
»ı. ’fl_÷ ‹„@÷ ó (V‰Î‘Ìfi÷Î-) ‹Î_ Á_÷˘Ê ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ÷ı ≠ı‹ ≠√À ◊÷˘ fi◊Ì. …Õ÷Î ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ’fl‰Â÷Î
±Î‰ı »ı ±fiı ‹@÷ ◊÷Î_ ÷ı ’fl‰Â÷Î Á‰˝◊Î ‹ÀÌ Ω› »ı ±fiı ∞‰ V‰Î‘Ìfi ⁄fiÌ Ω› »ı. ’fl_÷ ≠ı‹ ±Î V‰Î‘Ìfi÷Î◊Ì
’HΠωÂıÊ Ï‰·ZÎHÎ »ı. V‰Î‘Ìfi÷Î (‹„@÷)‹Î_ ±¬_Õ ±Îfi_ÿ »ı, ’fl_÷ ≠ı‹‹Î_ ±fi_÷ ±Îfi_ÿ »ı.
iÎÎfi›˘√Ì ÷˘ V‰Î‘Ìfi ◊Λ »ı ±fiı ¤@÷-≠ı‹Ì ◊Λ »ı. ¤„@÷›˘√‹Î_ ¤@÷ ¤√‰Îfifiı ’flΑÌfi fi◊Ì ◊÷˘, ¿ÎflHÎ
¿ı ¤√‰Îfi ’Îfl¿Î (’fl¿Ì›) fi◊Ì, ⁄S¿ı V‰¿Ì› (±Î’HÎÎ) »ı. V‰¿Ì›fiÌ ±Î‘Ìfi÷΋Î_ ωÂıÊ V‰Î‘Ìfi÷Πˢ› »ı.
¤√‰Îfi ÷˘ V‰Î‘Ìfi◊Ì ’HÎ V‰Î‘Ìfi »ı. ∞‰ … …Õ÷Îfiı ’flΑÌfi ◊¥ Ω› »ı. ’flΑÌfi÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Î◊Ì
÷ı V‰Î‘Ìfi ⁄fiÌ Ω› »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ÂflHÎ ◊‰Î◊Ì ÷ı V‰Î‘Ìfi÷Î’Ò‰˝¿ V‰Î‘Ìfi ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ V‰Î‘Ìfi ◊¥
Ω› »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ±Î‘Ìfi÷Î, ’fl‹ V‰Î‘Ìfi÷Î »ı, …ı‹Î_ ¤√‰Îfi ’HÎ ¤@÷fiÎ ±Î‘Ìfi ◊¥ Ω› »ı ó
“±Ë_¤@÷’flΑÌfi—” (lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 9/4/63)
óáó
Á_⁄_‘ ó ±ÏfiI› Á_ÁÎflfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ωÂıÊ ‰Hνfi ¿flı »ı.
’flV÷V‹ÎkÎ ¤Î‰˘ûL›˘ûT›@÷˘ûT›@÷ÎIÁfiÎ÷fi— –– 20––
›— Á Á‰ıÛÊ ¤Ò÷ıÊ fiU›IÁ fi ωfiU›Ï÷ –– 20––
÷ = ’fl_÷ ÁfiÎ÷fi— = ±fiÎÏÿ Á— = ÷ı
÷V‹Î÷Ô˚ = ÷ı ’fl— = ±I›_÷ lıWÔà Á‰ıÊ
Û  = Á_’ÒHν
±T›@÷Î÷Ô˚ = ±T›@÷ (⁄˛õÎfiÎ ¤Î‰— = ¤Î‰w’ ¤Ò÷Êı  = ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
ÁÒZ‹ÂflÌfl-)◊Ì ›— = …ı fiU›IÁ = fip ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
±L›— = ±L› (ω·ZÎHÎ) ±T›@÷— = ±T›@÷ (¥rfl) »ı, fi, ωfiU›Ï÷ = fip fi◊Ì ◊÷˘.
1. ±ËŸ (8/11‹Î_) ±fiı fi‰‹Î_ ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ_ U·˘¿‹Î_ó⁄¯Îı …B›Î±ı “¤Ò÷√˛Î‹” ±fiı “±‰Â” ÂOÿ ±Î‰ı »ı. Œfl¿ ‹ÎhÎ ±ıÀ·˘
… »ı ¿ı ±ËŸ Á√˝ ÷◊Î ≠·›fi_ ‰Hνfi »ı, I›Î_ (9/8‹Î_) ‹ËÎÁ√˝ ÷◊Î ‹ËÎ≠·›fi_ ‰Hνfi »ı.
590 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

ÀÌ¿Î ó “’flV÷V‹ÎkÎ ¤Î‰˘ûL›˘ûT›@÷˘ûT›@÷Î- f·˘¿‹Î_ ’HÎ “±T›@÷˘ûZÎfl” ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ±ı ’fl‹ÎI‹Îfi_

IÁfiÎ÷fi—” ó Á˘‚‹Î◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì … ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı.
⁄˛õ·˘¿ ÷◊Î ±ıfiÎ◊Ì fiÌ«ıfiÎ ·˘¿˘fiı ’fiflΉ÷a √Ì÷΋Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±≠√À ◊‰Îfiı ±T›@÷
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹÷k‰ ÷ı±˘fiÎ◊Ì ±I›_÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ó “±T›@÷ÎÿÌÏfi ¤Ò÷ÎÏfi” (±.
ω·ZÎHÎ »ı ó ±ı ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “÷” ’ÿ 2/28); ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌflfiı ’HÎ ±T›@÷ ¿Ëı‰Î‹Î_
±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ÎT›_ »ı (±. 8/18); ≠¿ÚÏ÷fiı ’HÎ ±T›@÷ ¿Ëı‰Î‹Î_
±ËŸ “±T›@÷Î÷Ô˚” ’ÿ ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌflfi_ … ±Î‰Ì »ı ó “±T›@÷‹ı‰ «” (±. 13/5) ‰√ıflı. ÷ı
‰Î«¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ıfiÎ◊Ì ’Ëı·Î_ ±œÎfl‹Î-±˘√HÎÌÁ‹Î ⁄‘Î_◊Ì ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ ω·ZÎHÎ »ı, lıWÔà »ı, «ÎËı
f·˘¿˘‹Î_ Á√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌfl◊Ì ±ı V‰w’ T›@÷ ˢ›, «ÎËı ±T›@÷ ˢ›. ±ı ¤Î‰ w’
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ’ıÿÎ ◊‰ÎfiÌ ±fiı ≠·›‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ¿Î‚‹Î_ ±ıfi˘ ±¤Î‰ ◊›˘ fi◊Ì,
ÁÒZ‹ÂflÌfl‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ·Ìfi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ◊Âı fiÏË ±fiı ◊¥ ¿÷˘ ’HÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ÁfiÎ÷fi
±Î‰Ì »ı. ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·_ “÷V‹Î÷Ô˚” ’ÿ ’HÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁÿÎ◊Ì »ı ±fiı ÁÿΛ flËıÂı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
⁄˛õÎ∞fiÎ ±ı ÁÒZ‹ÂflÌflfi_ z˘÷fi ¿flı »ı. ±Î‹ ˢ‰Î ÷ı ’fl ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝lıWÔà »ı. ÷ıfiÎ◊Ì lıWÔà ¿˘¥ ˢ¥ …
»÷Î_ ’HÎ ±ËŸ ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌfl (Á‹Ïp ‹fi, ⁄Ï© fi◊Ì Â¿÷_ ±fiı ˢ‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ ’HÎ fi◊Ì.
±fiı ±Ë_¿Îfl)◊Ì ’HÎ ’fl ±◊ν÷Ô˚ ±I›_÷ ω·ZÎHÎ …ı “›— Á Á‰ı˝Ê ¤Ò÷ıÊ fiU›IÁ fi ωfiU›Ï÷” ó ˉı
¤Î‰ w’Ì ±T›@÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı ⁄˛õÎ∞fiÎ µkÎflΑ˝‹Î_ ÷ıfiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ήı »ı ¿ı ÁC΂Î_
ÁÒZ‹ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ⁄˛õÎ∞fiÎ ¿ÎflHÎÂflÌfl (‹Ò‚ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ fip ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁC΂Î_ ÂflÌfl˘fi˘
≠¿ÚÏ÷)◊Ì ’HÎ ±I›_÷ ω·ZÎHÎ »ı. ±¤Î‰ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ’fl‹ÎI‹Î÷k‰fi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰
⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ÂflÌfl◊Ì ’fl ⁄ı ÷k‰˘ »ı ó ‹Ò‚ fi◊Ì ◊÷˘ ó ±ı‰_ ±ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ ±T›@÷ V‰w’ »ı.
≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î. ±ËŸ ≠Á_√ ‹Ò‚ ≠¿ÚÏ÷fi˘ fi◊Ì, “fi ωfiU›Ï÷” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_
’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ »ı. ±Î◊Ì ±Î f·˘¿‹Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı ¿Î›˝w’ı ±fiı¿ Ω÷fiÎ_ ’Ïfl‰÷˝fi˘ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı
… ’fl ±fiı lıWÔà ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı, …ı ÁC΂Î_ ’fl‹ÎI‹÷k‰ …ı‹ »ı ÷ı‹ … ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· flËı »ı.
≠ÎHÎ̱˘fiÎ fip ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ fip fi◊Ì ◊÷Î. ±Î√‚fiÎ ±ı‹Î ¿ÿÌ g¿Ï«÷ÔÔ‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ … fi◊Ì.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±ı¿ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· (V◊ΛÌ) ÷k‰ “’flΔ »ı ±fiı ±ı¿ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· (±V◊ΛÌ) ÷k‰ “±’flΔ
»ı. ’fl΋Î_ @›Îflı› ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ … fi◊Ì ±fiı ±’fl΋Î_ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı. ±’flÎ @›Îflı› ’Ïfl‰÷˝fi
ωfiÎ flËı÷Ì … fi◊Ì, flËÌ Â¿÷Ì … fi◊Ì. Á√˝ ±fiı ≠·›‹Î_ ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı, ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·›‹Î_
’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı.
Ωı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ó ⁄Lfiı› ÷k‰˘ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ› ÷˘ …L‹-‹flHÎ ‹ÀÌ Ω› ±◊‰Î ⁄Lfiı› ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
ˢ› ÷˘ …L‹-‹flHÎ ‹ÀÌ Ω› ! ’fl_÷ V‰›_ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰ı (’flαı) ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±’flÎ
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿÌ‘˘, ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎı ÷ı …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’ÕÌ √›˘. …√÷ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ÷ı ’HÎ
…√÷ ◊¥ √›˘ (√Ì÷Î ó 7/13) …ı‹ ¿˘¥ «Î·÷Ì √ÎÕÌ‹Î_ ⁄ıÁÌfiı √ÎÕÌfiÌ ÁÎ◊ı ÷ı ’HÎ «Î·‰Î ‹Î_Õı ±ı … flÌ÷ı
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎflfiı ’¿ÕÌfiı ∞‰ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ⁄fiÌ √›˘ ó ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘‹Î_ ¤À¿‰Î ·Î√Ì √›˘ !
’fl‹ÎI‹Îfiı “’fl” ±◊ν÷Ô˚ ±I›_÷ lıWà ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ⁄˛õÎ∞fiÎ ÁÒZ‹ ÂflÌfl◊Ì ’HÎ lıWà ‹Ò· ≠¿ÚÏ÷ (¿ÎflHÎ
ÂflÌfl) »ı ±fiı ‹Ò· ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’HÎ lıWà ’fl‹ÎI‹Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±I›Îfl Á‘Ì …ı ’fl‹ÎI‹Ï‰Ê›¿ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ±ı ⁄‘Î_fiÌ ±ı¿÷Î ¿flÌfiı ±fiL›¤„@÷fiΠωÂıÊ
‹Ëk‰fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.
±T›@÷˘ûZÎfl ≥I›@÷V÷‹ÎË— ’fl‹Î_ √Ï÷‹Ô˚ –– 21––
›_ ≠ÎM› fi Ïfi‰÷˝L÷ı ÷©Î‹ ’fl‹_ ‹‹ –– 21––
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 591

÷‹Ô˚ = ÷ıfiı … ’fl‹Î‹Ô˚, √Ï÷‹Ô˚ = ’fl‹ √Ï÷ fi, Ïfi‰÷˝L÷ı = (Á_ÁÎfl‹Î_) ’λÎ_

±T›@÷— = ±T›@÷ (±fiı) ±ÎË—
±ZÎfl— = ±ZÎfl
≥Ï÷ = ±ı‰Î (fi΋ı) ›‹Ô˚
µ@÷— = ¿Ëı‰Î›˘ »ı. ≠ÎM›
(÷◊Î ÷ıfiı)
ÀÌ¿Î ó “±T›@÷˘ûZÎfl... ÷©Î‹ ’fl‹_ ‹‹” ó
¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ‹Î, ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î
±fiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ …ıfiı “‹Î‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı ÷◊Î ±ÎËÎ
±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “±ZÎfl_ ⁄˛õ”, «˘◊Î f·˘¿‹Î_
“±Ï‘›iΗ,” ’Î_«‹Î ±fiı ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ “‹Î‹Ô˚”, ±ÎËÎ
f·˘¿‹Î_ “’fl‹_ ’vÊ_ ÏÿT›‹Ô˚”, fi‰‹Î f·˘¿‹Î_ “¿g‰
’flÎH΋fiÂÎÏÁ÷Îfl‹Ô˚” ‰√ıflı, ÷ıfl‹Î, «˙ÿ‹Î, ’_ÿfl‹Î ±fiı
Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ “‹Î‹Ô˚” ÷◊Î ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “±T›@÷—”
±fiı “ÁfiÎ÷fi—” ¿èÎ_ »ı, ±ı ⁄‘ÎfiÌ ±ı¿÷Î ¿flÌfiı ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı ÷ıfiı … ±T›¿÷ ±fiı ±ZÎfl ¿Ëı »ı ÷◊Î
÷ıfiı … ’fl‹√Ï÷ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝lıWÔà √Ï÷ ¿Ëı »ı; ±fiı
…ıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥fiı ∞‰˘ ’»Ì ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰÷Î,
±ı ‹Îv_ ’fl‹‘΋ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Îv_ Á‰˘˝I¿Úp V‰w’ »ı.
±Î flÌ÷ı … ≠Î’HÎÌ› ‰V÷fiı ±fiı¿ w’˘‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
»ı, ÷ıfiÌ ±ËŸ ±ı¿÷Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
«˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ “⁄˛õ,
±Ï‰fiÎÂÌ, ±Q≤÷, ÂÎr÷ ‘‹˝ ±fiı ±ˆ¿Î_Ï÷¿ Á¬fi˘
±Îl› Ë_ »\_” ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı ≠Î’HÎÌ› ‰V÷fiÌ
±ı¿÷Î ¿flÌ »ı.
·˘¿˘fiÌ ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ flËı »ı ¿ı Á√HÎ-µ’ÎÁfiÎfi_
Œ‚ ⁄Ì…\_ »ı ±fiı Ïfi√˝HÎ-µ’ÎÁfiÎfi_ Œ‚ ⁄Ì…\_ »ı. ±Î
‘ÎflHÎÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄‘ÎfiÌ ±ı¿÷Îfi_
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±T›@÷, ±ZÎfl ‰√ıflı fi΋˘fiÌ ’ˢӫ ÷ı ≠Î’HÎÌ› ÷k‰Á‘Ì fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±T›@÷ ó
T›@÷, ±ZÎfl-ZÎfl, √Ï÷-„V◊Ï÷ ⁄Lfiı◊Ì flÏË÷ Ïfifl’ıZÎ ÷k‰ »ı. ÷ıfiı ≠ÎM÷ ◊›Î ’»Ì ∞‰ ’λ˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰÷˘
fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ÁÌ‹Î (±‰Ï‘) fi◊Ì.
óáó
= ¿Ëı »ı ±Î‰÷Î_ fi◊Ì,
(÷◊Î) ÷÷Ô˚ = ÷ı
= …ıfiı ‹‹ = ‹ÎflÔ_
= ’΋Ìfiı ’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹
(∞‰˘) ‘΋ = ‘΋ »ı.
‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ‹fiW›˘fiÌ vÏ«, ωrÎÁ ±fiı
›˘B›÷Î ±fiÁÎfl µ’ÎÁfiÎfiΠϤLÔfi-ϤLÔfi ≠¿Îfl ˢ›
»ı, ’fl_÷ ÷ı±˘fiÎ ±_Ï÷‹ Œ‚‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì Ë˘÷˘.
⁄‘Îfi_ ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎv_ (≠Î’HÎÌ›) ÷k‰ ±ı¿ … ˢ› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤˘…fi ≠ÎMÔ÷ fi ◊÷Î_ ±¤Î‰fiÌ ±fiı ≠ÎMÔ÷
◊÷Î_ I≤„MÔ÷fiÌ ±ı¿÷Î ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤˘…fifiÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
ϤLÔfi÷Î flËı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ≠ÎMÔ÷ fi ◊÷Î_
±¤Î‰fiÌ ±fiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ’ÒHν÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ◊‰Î »÷Î_
’HÎ µ’ÎÁfiα˘‹Î_ ϤLÔfi÷Î flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı
±ı ’fl‹ÎI‹Îfiı «ÎËı Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ‹ÎfiÌfiı µ’ÎÁfiÎ
¿fl˘, «ÎËı Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ‹ÎfiÌfiı µ’ÎÁfiÎ ¿fl˘ ±fiı
«ÎËı Á√HÎ-ÁοÎfl ‹ÎfiÌfiı µ’ÎÁfiÎ ¿fl˘, ±_÷‹Î_ ⁄‘Î_fiı
±ı¿ … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı.
⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ ·˘¿ »ı, ÷ı ⁄‘Î …
’fiflΉ÷a »ı ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ √›ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’»Ì ’λÎ_
ŒflÌfiı …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ⁄‘Î
·˘¿ ≠¿ÚÏ÷fiÎ flÎF›‹Î_ »ı ±fiı ωfiÎÂÌ »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÿÔ˚‘΋
≠¿ÚÏ÷◊Ì ’fl ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. I›Î_ √›ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı
√H΢fiı ’fl‰Â ⁄fiÌfiı ’λΠŒfl‰_ fi◊Ì ’Õ÷_ ¿ı …L‹ ·ı‰˘
fi◊Ì ’Õ÷˘. ËÎ, ¤√‰Îfi …ı‰Ì flÌ÷ı V‰ıE»Î±ı ±‰÷Îfl ·ı
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ≥E»Î±ı ·˘¿˘fiÎ µ©Îflfiı
‹ÎÀı ¿Îfl¿’vÊ˘fiÎ w’‹Î_ ±Î ¤Ò‹_Õ· µ’fl ±Î‰Ì ¿ı »ı.

’vÊ— Á ’fl— ’Î◊˝ ¤@I›Î ·P›VI‰fiL››Î –– 22––

›V›ÎL÷—V◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi ›ıfi Á‰˝Ï‹ÿo ÷÷‹Ô˚ –– 22––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Î’hÎ ±…\˝fi! ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ’flÊ
Ô — = ’flÔÊ ’fl‹ÎI‹Î
¤Ò÷ÎÏfi = Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘ Á‰˝‹˚Ô = ±Î¬_ …√÷ ÷ = ÷˘
›V› = …ıfiÌ ÷÷‹Ô˚ = ’Ïfl’ÒHν »ı, ±fiL››Î = ±fiL›
±L÷—V◊ÎÏfi = ±L÷√˝÷ »ı (±fiı) Á— = ÷ı ¤@I›Î = ¤„@÷◊Ì
›ıfi = …ıfiÎ◊Ì ’fl— = ’fl‹ ·P›— = ’Î‹Ì Â¿Î› »ı.
592 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

ÀÌ¿Î ó “›V›ÎL÷— V◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi ›ıfi Á‰˝Ï‹ÿ_ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ¿˘¥fiÌ ’HÎ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ
÷÷‹Ô˚” ó ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı fi ‹Îfiı ó ±ı ‰Î÷ ’HÎ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝
ÏfiÊı‘w’◊Ì ¿èÎ_ ¿ı Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ Á_ÁÎflfiı ÁkÎÎ ±Î’Ìfiı … ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı, ’fl_÷ Ë_ ÷ı±˘‹Î_ ±fiı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ ‹fiW›fiÎ xÿ›‹Î_ “±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ±ı¿ Á_ÁÎfl
fi◊Ì. ±ËŸ ¤√‰Îfi ωϑw’◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ »ı” ó ±Î ‰Î÷ ºœ ◊¥ √›ı·Ì »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ Á‰˝
±_÷√˝÷ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ÁC΂ΠV◊‚, ¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ ±ı¿
Á_ÁÎfl‹Î_ ’Ïfl’ÒHν »ı. ±Îfiı … ¤√‰Îfiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄flŒ, ¿flÎ, ‰Îÿ‚, ÀÌ’Î_,
«˘◊Î, ’Î_«‹Î, ±fiı »ßÎ f·˘¿‹Î_ ωϑ ±fiı ÏfiÊı‘ ‘Q‹Á, {ο‚, fiÿÌ, ÷‚Ή, Á‹ƒ ±ÎÏÿfiÎw’‹Î_ ±ı¿
ó ⁄LÔfiı w’˘◊Ì ¿èÎ_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› …‚ … »ı ±ı … ≠‹ÎHÎı V◊Ò‚ ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎw’ı
¿˘¥fiÌ ’HÎ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ⁄‘Î_ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi …ı ¿_¥ Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰
◊Λ »ı; ‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_ … ·Ìfi … »ı. ¤@÷fiÌ ‹ÎL›÷΋Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L›
◊Λ »ı, ±Î◊Ì Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … ◊›˘. ¿_¥ flËı÷_ … fi◊Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›fiÌ ¬Î‰_-’̉_,
±ı ’fl‹ÎI‹Î Á‰˘˝’Ïfl ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄‘΋Î_ ∂É_-⁄Áı‰_, ÁÒ‰_-Ω√‰_ ‰√ıflı ⁄‘Ì … Ïø›Î±˘ ¿ı‰‚
T›ÎMÔ÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ’fl‹ÎI‹Î Á‰˝ …√αı »ı; Á‰˝ ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ’ÒΩfiÎ w’‹Î_ … ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó
Á‹›‹Î_ »ı, ÁCÎ‚Ì ‰V÷±˘‹Î_ »ı, ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_ »ı 18/46).
±fiı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı Á˘fi΋Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ ωÂıÊ ‰Î÷
CÎflıHÎÎ_‹Î_ ’Ëı·Î_ ’HÎ Á˘fi_ Ë÷_, CÎflıHÎÎ_ ⁄fi‰Î »÷Î_ ’HÎ
Á˘fi_ … flèÎ_ ±fiı CÎflıHÎÎ_fiÎ fip ◊÷Î_ ’HÎ Á˘fi_ … ±Î’ ±_÷¿Î‚‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰˘ »˘?
flËıÂı. ’fl_÷ Á˘fi΋Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ CÎflıHÎÎ_fiÎ_ fi΋, w’, (±. 8/2) ó ±Î ±…\˝fifi˘ ’ffi ⁄Ë … ¤Î‰’ÒHν ‹Î·Ò‹
±Î¿ÚÏ÷, µ’›˘√, ÷˘·, ‹ÒS› ‰√ıflı µ’fl ºÏp flËı‰Î◊Ì ’Õı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifiı Á΋ı Ωı÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
Á˘fiÎfiÎ ÷flŒ ºÏp fi◊Ì …÷Ì. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ±…\˝fi‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰·ZÎ÷Îfiı ΩHΉÎfiÌ µI¿_ÃÎ ’ıÿÎ
’Ëı·Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î Ë÷Î, Á_ÁÎflw’ı ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … ◊¥ √¥. µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ±_÷¿Î‚‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ Ï«÷_fifiÌ
»ı ±fiı Á_ÁÎflfi˘ ±_÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î … flËıÂı. ±fiı Á΋ÎL› Ïfi›‹fiÌ ‰Î÷ ⁄÷ΉÌfiı ±…\˝fifiı Á‰˝
’fl_÷ Á_ÁÎflfiı ’Î_«¤˙Ï÷¿, ¨«-fiÌ«, fiÎfi˘-‹˘À˘, Á‹›‹Î_ ¤√‰÷Ô˚Ï«÷_fi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ÷ıfiÎ ’»Ì
±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ‰√ıflı ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ºÏp ±ÎËΠf·˘¿◊Ì Á˘‚‹Î Ôf·˘¿ Á‘Ì Á√HÎ-ÏfiflοÎfl,
fi◊Ì …÷Ì. Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl ±fiı Á√HÎ-ÁοÎflfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ (≠ÎH΢fiı
fl˘¿‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÁÎ◊ı ˢ‰Î◊Ì) ¿ÏÃfi÷Î ⁄÷ΉÌ; ±fiı
“’vÊ— Á ’fl— ’Î◊˝ ¤@I›Î ·P›VI‰fiL››Î” ó Á√HÎ-ÁοÎflfiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ·¥fiı
’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ıfiı ±T›@÷, ±ZÎfl, ’fl‹√Ï÷ ‰√ıflı fi΋˘◊Ì ±ı‹fi_ Ï«_÷fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ˢ‰Î◊Ì Á√HÎ-ÁοÎflfiÌ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, ÷ıfiı … ±ËŸ “’vÊ— Á ’fl—” ¿Ëı‰Î‹Î_ ≠΄MÔ÷‹Î_ ⁄Ë … Á√‹÷Î ⁄÷ΉÌ.
±ÎT›˘ »ı. ±ı‰Î ÷ı ’fl‹ ’vÊ ’fl‹ÎI‹Î ±fiL›¤„@÷◊Ì Á˘‚‹Î_ f·˘¿ ’»Ì Á√HÎ-ÁοÎfl V‰w’fi˘ ωÂıÊ
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ‹ÏË‹Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı » f·˘¿ ¿èÎÎ. ÷ı‹Î_
’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ≠¿ÚÏ÷fi_ ÁC΂_ ¿Î›˝ “±L›” ’HÎ ’Ëı·Î hÎHÎ f·˘¿‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÌ ±fiı ±ı‹fiÎ
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. …ı ÷ı “±L›”fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı ⁄˛õ·˘¿fiÌ ±‰Ï‘ ⁄÷Î‰Ì ±fiı ±Î√‚fiÎ hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_
÷ıfi˘ ±Îÿfl ¿flı »ı ±fiı ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı, ÷ıfiÌ ±fiL› ⁄˛õÎ∞ ±fiı ±ı‹fiÎ ⁄˛õ·˘¿ ¿fl÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
¤„@÷ fi◊Ì. ±ıfiÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ω·_⁄ ◊Λ ·˘¿fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷ΉÌ. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄˛õÎ∞fiÎ
»ı. Ωı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ¿˘¥fiÌ ’HÎ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ ÁÒZ‹ÂflÌfl (≠¿ÚÏ÷)◊Ì ’HÎ ‹ÎflÔ_ V‰w’ ω·ZÎHÎ »ı.
fi ‹Îfiı ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘◊Ì, ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı µ’ÎÁfiα˘fiÌ …ıÀ·Ì √Ï÷±˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‹ÎflÎ V‰w’fiÌ
‹ÎÀı ≠I›ı¿ Ïø›Î ¿flı, ÷˘ ±ı ÷ıfiÌ ±fiL›¤„@÷ »ı. ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ı‰_ ±ı ‹ÎflÔ_ Á‰˘˝’Ïfl V‰w’
±Î … ±fiL›¤„@÷◊Ì ’fl‹ ’vÊ ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ıÔ‰‚ ‹ÎflÎ ’flΛHÎ ◊‰Î◊Ì ±◊ν÷˚ ±fiL›¤„@÷◊Ì ≠ÎMÔ÷
Ω› »ı. ◊¥ Ω› »ı. ‹ÎflÔ_ V‰w’ ≠ÎMÔ÷ ◊›Î ’»Ì ÁΑ¿fiÌ fi
f·˘¿ 23] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 593

÷˘ ±L› V‰w’˘ ÷flŒ T≤ÏkÎ Ω› »ı ±fiı fi ÷ı‹fiÌ »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ V‰w’◊Ì ‹ÎflÔ_ V‰w’ ω·ZÎHÎ »ı, ±fiı
±Î‰U›¿÷Î ’HÎ flËı »ı. ÷ı‹fiÌ T≤ÏkÎ ¿ı‰‚ ‹ÎflÎ V‰w’ ⁄˛õ·˘¿fiÌ √Ï÷◊Ì ‹ÎflÎ ·˘¿ (‘΋)fiÌ √Ï÷ ω·ZÎHÎ
÷flŒ … flËı »ı. »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ ±_Ï÷‹ K›ı› Ë_
±Î flÌ÷ı ⁄˛õÎ∞fiÎ ·˘¿◊Ì ‹Îfl˘ ·˘¿ ω·ZÎHÎ … »\_ ±fiı ⁄‘_ ‹ÎflÌ … ±_÷√˝÷ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤„@÷fiı ±fiL› ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¤„@÷fiÌ ÁÎ◊ı ÁËı… ’HÎ …Õ÷Îfi˘ ±_Â, ±Ë‹Ô˚fi˘
Á_V¿Îfl, ’˘÷ÎfiÎ ±Ï¤≠Λfi˘ Á_V¿Îfl fi flËı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ’HÎ ⁄Î…\ Ï¿_Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ’HÎ ¬ıÓ«ÎHÎ fi flËı. Á‰˝
¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ¿fl‰˘ ±ı ±fiL› ¤„@÷ »ı.
Á¬fiÌ ‰ÎÁfiÎ ÷˘ ±ı¿ … »ı ’fl_÷_ Á¬-Á΋√˛ÌfiÌ ÷ÎflQ›÷Î (±˘»Ì-‰‘Îflı ˢ‰Ì) ±fiı¿ ·˘¿˘‹Î_ »ı. ⁄˛õ·˘¿
Á‘Ìfi_ Á¬ ’HÎ ±Î¿Úp fi ¿flı, ±ıÀ·ı Á‘Ì ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ‹„@÷fiÎ Á¬◊Ì ’HÎ Á_÷˘Ê fi ◊Λ, I›Îflı ¤„@÷
≠ÎM÷ ◊Λ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ó “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿_„G«ÿ„V÷” (7/7), ÷ı … ‰Î÷fiı ±ËŸ
“›V›ÎL÷— V◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi ›ıfi Á‰˝Ï‹ÿ_ ÷÷‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ »ı. ±Îfiı … ±Î√‚ fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î-
’Î_«‹Î f·˘¿˘‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ¿ËıÂı. ±Î ⁄‘Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿Â_ … fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı ⁄˛õ·˘¿ Á‘Ì ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’λΠ±Î‰ı »ı ±fiı ‹fiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Î ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰÷Î. ±Î◊Ì @›Î ‹Î√ı˝◊Ì …‰Î‰Î‚Î ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰÷Î ±fiı @›Î
‹Î√ıÛ◊Ì …‰Î‰Î‚Î ’λΠŒflÌfiı ±Î‰ı »ı? ±ı ⁄÷Ή‰Îfi_ ⁄Î¿Ì flËÌ √›_. ±Î◊Ì ±ı ⁄ı ‹Î√˘˝fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.

›hÎ ¿Î·ı I‰fiÎT≤Ïk΋ÎT≤ÏkÎ_ «ˆ‰ ›˘Ï√fi— –– 23––

≠›Î÷Î ›Î„L÷ ÷_ ¿Î·_ ‰Z›ÎÏ‹ ¤fl÷Ê˝¤ –– 23––
÷ = ’fl_÷ ±fiÎT≤Ïk΋Ô˚ = ’fl÷ fi ±Î‰fiÎflÌ ±ÎT≤Ïk΋Ô˚ = ’fl÷ ±Î‰fiÎflÌ √Ï÷fiı
¤fl÷Ê˝¤ = Ëı ¤fl÷lıWÔÃ! √Ï÷fiı ≠ÎÅ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚
±…\fi˝ ! ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ’λΠŒflÌfiı ±Î‰ı »ı
›hÎ = …ı ±◊ν÷Ô˚ ’λΠŒflÌfiı ÷‹Ô˚ = ÷ı
¿Î·ı = ¿Î‚ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Î√˝‹Î_ ±Î‰÷Î fi◊Ì ¿Î·‹Ô˚ = ¿Î‚fiı ±ıÀ·ı ¿ı
≠›Î÷Η = ÂflÌfl »˘ÕÌfiı √›ı·Î «, ±ı‰ = ±fiı ⁄ı› ‹Î√ÎıÛfiı
›˘Ï√fi— = ›˘√̱˘ (…ı ‹Î√ı˝ √›ı·Î) ‰Z›ÎÏ‹ = Ë_ ¿ËÌÂ.
ÀÌ¿Î ó [∞ω÷ ±‰V◊΋Î_ … ⁄_‘fi◊Ì »^À‰Îfiı ±fiı ’fiflÎT≤ÏkÎfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ
“Áz˘‹„@÷” ¿Ëı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘fiı ±ËŸ … ¤√‰I≠ÎÏMÔ÷ ≠¿flHÎfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.]
◊¥ √¥, ¤√‰Îfi‹Î_ ±fiL› ¤„@÷ ◊¥ √¥, ±fiL›≠ı‹ “›hÎ ¿Î·ı I‰fiΉÏk΋ÎT≤ÏkÎ_.......‰Z›ÎÏ‹ ¤fl÷Ê˝¤”
◊¥ √›˘, ÷ı±˘ ±ËŸ … ’fl‹ Á_ÏÁÏ©fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› ó ’λ‚ »^ÀÌ √›ı·Î ωʛfi_ ·Z› ¿flΉ‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ
»ı. ⁄ÌΩ …ı ÁΑ¿˘ ¿˘¥ ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎfiı ¿ÎflHÎı ⁄˛õ·˘¿‹Î_ “÷” ±T››fi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
…¥fiı ø‹Â— ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‹fiÌ ∂K‰˝√Ï÷‰Î‚α˘fiı ¿Î·ÎϤ‹ÎfiÌ ÿı‰÷Î …ı ‹Î√˝◊Ì
‹„@÷fiı “ø‹‹„@÷” ¿Ëı »ı. …ı±˘ ¿ı‰‚ Á¬ ¤˘√‰‰Îfiı ·¥ Ω› »ı, ÷ı ‹Î√˝fi˘ ‰Î«¿ ±ËŸ “¿Î‚” ÂOÿ ·ı‰˘
‹ÎÀı ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı±˘ ’»Ì ’λΠΩı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±Î√‚ »T‰ÌÁ‹Î ±fiı ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
ŒflÌfiı ±Î‰ı »ı. ±Îfiı “’fiflΉÚÏkΔ ¿Ëı »ı. Áz˘‹„@÷fi_ ±Î … “¿Î‚” ÂOÿfiı ‹Î√˝fiÎ ’›Î˝›‰Î«Ì “√Ï÷” ±fiı
‰Hνfi ÷˘ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ◊¥ √›_, ’fl_÷ ø‹‹„@÷ “V≤Ï÷” ÂOÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
594 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

“±fiÎT≤Ïk΋ÎT≤Ïk΋Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ √›Î »ı, ÷ı±˘ ±ÎT≤kÎ iÎÎfi‰Î‚Î
±fiÎT≤kÎ iÎÎfi‰Î‚Î ’vÊ˘ … ±fiÎT≤Ïk΋Î_ Ω› »ı ±fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fi_ iÎÎfi (ω‰ı¿) œ_¿Î›ı·_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
±ÎT≤kÎ iÎÎfi‰Î‚Î ’vÊ˘ … ±ÎT≤Ïk΋Î_ Ω› »ı. …ı±˘ ÷ı±˘ ±ÎT≤ÏkÎfiı ‹Î√ıÛ Ω› »ı, F›Î_◊Ì ŒflÌ◊Ì ’λΠŒflÌfiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊ÎıÛ ±fiı ¤˘√˘◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ±Î‰‰_ ’Õı »ı. Á¿Î‹¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì
ÁL‹¬ ◊¥ √›Î »ı, ÷ı±˘ ±fiÎT≤kÎ iÎÎfi‰Î‚Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÎ ‹Î√˝‹Î_ ±_‘¿Îfl ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‰‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı.
÷ı±˘fi_ iÎÎfi (ω‰ı¿) œ_¿Î›ı·_ fi◊Ì, ’fl_÷ Ω√˛÷ »ı. …ı±˘fi˘ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› »ı, ’fl_÷ ±_÷fl‹Î_
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±fiÎT≤ÏkÎfiÎ ‹Î√˝‹Î_ Ω› »ı, F›Î_◊Ì ±Î_Ï¿ ‰ÎÁfiÎ flËı‰Î◊Ì …ı±˘ ±_÷¿Î‚‹Î_ ω«Ï·÷
ŒflÌ ’λΠŒfl‰_ fi◊Ì ’Õ÷_. ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘fiÎ ‹fi‰Î‚Î ◊¥fiı ’H›¿ÎflÌ ·˘¿˘ (¤˘√≠‘Îfi·˘¿)fiı ≠ÎMÔ÷
‹Î√˝‹Î_ ≠¿Î ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› flËı »ı. ¿flÌfiı ’»Ì I›Î_◊Ì ’λΠŒflÌfiı ±Î‰ı »ı, ±ı‰Î ›˘√¤˛p˘fiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊ÎıÛ ±fiı ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ„@÷, ¿Î‹fiÎ ’HÎ ±ÎT≤ÏkΉ΂α˘fiÎ ‹Î√˝fiÌ ±_÷√˝÷ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ
±fiı ‹‹÷Î flά‰Î‰Î‚Î …ı ’vÊ˘ ’Îı÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ÷◊Î “«ˆ‰” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flάı »ı, ÷ıfiı ’λΠŒflÌfiı (Á_ÁÎfl‹Î_) ±Î‰‰_ ’Õı »ı.
’fl_÷ …ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ fi◊Ì flά÷˘, ÷ıfiı ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ±ı ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ’Ëı·Î_ Â@·‹Î√˝fi_ ±◊ν÷Ô˚ ’λΠŒflÌfiı fi ±Î‰‰Î‰Î‚α˘fiÎ ‹Î√˝fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

±„BÔfiF›˘˝Ï÷flË— Â@·— ÊH‹ÎÁÎ µkÎflΛH΋Ô˚ –– 24––

÷hÎ ≠›Î÷Î √E»„L÷ ⁄˛õ ⁄˛õωÿ˘ …fiΗ –– 24––
F›˘Ï÷— = ≠¿ÎÂV‰w’ ÊH‹ÎÁΗ = (±fiı) …fiΗ = ’vÊ (’Ëı·Î_
±Ï√#— = ±„BÔfifi˘ ±Ï‘’Ï÷ » ‹ÏËfiΉ΂Π⁄˛õ·˘¿fiı ≠ÎÅ
ÿı‰÷Î, µkÎflΛH΋Ô̊ = µkÎflΛHÎfiÎ ◊¥fiı ’»Ì ⁄˛õÎfiÌ
±Ë— = Ïÿ‰Áfi˘ ±Ï‘’Ï÷ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î »ı, ÁÎ◊ı)
ÿı‰÷Î, ÷hÎ = ±ı ‹Î√ıÛ ⁄˛õ = ⁄˛õfiı
Â@·— = Â@·’ZÎfi˘ ≠›Î÷Η = Q≤I› ’΋Ìfiı √›ı·Î √E»„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥
±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î, ⁄˛õωÿ— = ⁄˛õ‰ıkÎÎ Ω› »ı.
ÀÌ¿Î ó “±„BÔfiF›ÎıÛÏ÷flË— Â@·— ÊH‹ÎÁÎ µkÎflΛHÎ » ‹ÏËfiÎfi˘ ˢ› »ı, ¿ı …ı ÿı‰÷α˘fi˘ ±ı¿
µkÎflΛH΋Ô˚” ó ±Î ¤Ò‹_Õ‚ ’fl Â¿·‹Î√˝‹Î_ ÁË◊Ì Ïÿ‰Á »ı. ±ı µkÎflΛHÎfi˘ ≠¿Î ⁄Ë … ÿÒfl Á‘Ì ±fiı
’Ëı·˘ ±„BÔfiÿı‰÷Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl flËı »ı. ±„BÔfi flÎÏh΋Î_ ⁄Ë … Á‹› Á‘Ì flËı »ı.
≠¿Î ¿flı »ı, Ïÿ‰Á‹Î_ fiÏË; ¿ı‹¿ı Ïÿ‰ÁfiÎ ≠¿ÎÂfiÌ “÷hÎ ≠›Î÷Î √E»„L÷ ⁄˛õ ⁄˛õωÿ˘ …fiΗ” ó …ı
Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_ ±„BÔfifi˘ ≠¿Î ÁÌÏ‹÷ »ı. ±Î◊Ì ±„BÔfifi˘ Â¿·‹Î√˝‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÎÂfiÌ ⁄Ë·÷Ή΂Π‹Î√˝‹Î_
≠¿Î ◊˘Õı ÿÒfl Á‘Ì (◊˘ÕÎ V◊‚‹Î_) ÷◊Î ◊˘ÕÎ Á‹› …‰Î‰Î‚Î »ı, ÷ı±˘ ÁË◊Ì ’Ëı·Î F›˘Ï÷—V‰w’ ±„BÔfi-
Á‘Ì flËı »ı; ±fiı Ïÿ‰Áfi˘ ≠¿Î ⁄Ë … ÿÒfl Á‘Ì ÿı‰÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Îfl‹Î_ ±Î‰ı »ı. …›Î_ Á‘Ì ±„BÔfiÿı‰÷Îfi˘
÷◊Î ⁄Ë … Á‹› Á‘Ì flËı »ı. ±Ï‘¿Îfl »ı, I›Î_◊Ì ’Îfl ¿flΉÌfiı ±„BÔfiÿı‰÷Î ÷ı ∞‰˘fiı
Â@·’ZÎ ’_ÿfl Ïÿ‰Á˘fi˘ ˢ› »ı, ¿ı …ı Ï’I≤±˘fiÌ Ïÿ‰ÁfiÎ ÿı‰÷Îfiı Á˘Ó’Ì ÿı »ı. Ïÿ‰ÁfiÎ ±ı ∞‰˘fiı ’˘÷ÎfiÎ
±ı¿ flÎ÷ »ı. ±Î Â@·’ZÎfi˘ ≠¿Î ±Î¿Î‹Î_ ⁄Ë … ±Ï‘¿Îfl Á‘Ì ·¥ …¥fiı Â@·’ZÎfiÎ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı
ÿÒfl Á‘Ì ±fiı ⁄Ë … Ïÿ‰ÁÎı Á‘Ì flËı »ı. ±ı … flÌ÷ı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı »ı. ±ı Â@·’ZÎfiÎ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î
F›Îflı ÁÒ›˝ ¤√‰Îfi µkÎfl √Ï÷ ¿flı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÌ‹Îfiı ’Îfl ¿flΉÌfiı ±ı ∞‰˘fiı µkÎflΛHÎfiÎ
µkÎflΛHÎ ¿Ëı »ı, …ı‹Î_ Ïÿ‰Áfi˘ Á‹› ‰‘ı »ı, ÷ı ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı Á’fl÷ ¿flÌ ÿı »ı. ’»Ì ±ı µkÎflΛHÎfiÎ
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 595

±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î ÷ı‹fiı ⁄˛õ·˘¿fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ ÿı‰÷Îfiı ±ËŸ “⁄˛õωÿ—” ’ÿ ’fl‹ÎI‹Îfiı ’fl˘ZÎw’ı ΩHΉΉ΂Î
Á’fl÷ ¿flÌ ÿı »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ı±˘ ø‹’Ò‰˝¿ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ ‹fiW›˘fi_ ‰Î«¿ »ı, ±’fl˘ZÎw’ı ±fi¤‰ ¿fl‰Î‰Î‚Î
’ËÎıÓ«Ì Ω› »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ ±Î›W› Á‘Ì ÷ı±˘ I›Î_ flËÌfiı ⁄˛õiÎÎfi̱˘fi_ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı ÷ı±˘ ±’fl˘ZÎ ⁄˛õiÎÎfiÌ
‹ËÎ≠·›‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı … ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ó ˢ÷, ÷˘ ±ËŸ … ‹@÷ (Áz˘‹@÷ ¿ı ∞‰fi‹@÷) ◊¥
Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. Ω÷ ±fiı ÷ı±˘fiı ⁄˛õ·˘¿‹Î_ …‰_ fiÎ ’Õ÷.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ’Ëı·Î_ ÁΑfiΉV◊΋Î_ …ıfiÌ ±_ÿfl ⁄˛õ·˘¿fiÌ ‰ÎÁfiÎ ±◊‰Î ’˘÷ÎfiÎ ±Ï¤≠Λ (‹÷fi˘) fi˘ ±Î√˛Ë
flè΢ ˢ›, ÷ı ø‹‹„@÷fiÌ ’Ëı·Î_ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı ±fiı ’»Ì ‹ËÎ≠·› ±Î‰ı I›Îflı ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
⁄˛õHÎÎ ÁË ÷ı Á‰ı˝ ÁQ≠ÎM÷ı ≠Ï÷ ÁG«flı – ’flV›ÎL÷ı ¿Ú÷ÎI‹Îfi— ≠ω„L÷ ’fl_ ’ÿ‹Ô˚ ––
(¿>‹˝ ’flÎHÎ, ’Ò‰˝ ó 11/284)
⁄˛õÎ∞fi_ ±Î›W› ’Ò fl_ ◊‰Î◊Ì F›Îflı ‹ËÎ≠·›¿Î‚ µ’„V◊÷ ◊Λ »ı, I›Îflı ÷ı Á_’ÒHν Â© ±_÷—¿flHΉ΂Π’vÊ˘
⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı … ’fl‹’ÿ‹Î_ ≠ωp ◊¥ Ω› »ı.
ø‹‹„@÷‹Î_ ⁄˛õ·˘¿, flV÷΋Î_ ±Î‰÷Î VÀıÂfi …ı‰˘ »ı, F›Î_ Á¬fiÌ ‰ÎÁfiΉ΂Π’vÊ˘ ∂÷flı »ı. ’fl_÷
…ı‹fi΋Î_ Á¬fiÌ ‰ÎÁfiÎ fi◊Ì, ÷ı±˘ I›Î_ fi◊Ì ∂÷fl÷Î; …ı‹ ¿ı ó ±Î’b_ ¿˘¥ ≠›˘…fi fi ˢ› ÷˘ flV÷΋Î_
VÀıÂfi ±Î‰ı ¿ı …_√·, Â_ Œfl¿ ’Õı »ı ?
µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ Â¿·‹Î√˝fiÎ ø‹fi_ ±·√-±·√ ≠¿Îflı ‰Hνfi ±Î‰ı »ı; …ı‹ ¿ı ó
»ÎLÿ˘B› µ’ÏfiÊÿ ≠‹ÎHÎı ó ±Ï«˝¿Î ÿı‰÷Î, Ïÿ‰Áfi˘ ÿı‰÷Î, Â¿· ’ZÎfi˘ ÿı‰÷Î, µkÎflΛHÎfi˘ ÿı‰÷Î, Á_‰IÁfl,
±ÎÏÿI›, «Lƒ‹Î, ωz÷ ±fiı ’»Ì ±‹Îfi‰ ’vÊ ¶ÎflÎ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ (⁄˛õÎ∞fiÌ ’ÎÁı) ·¥ …‰_ (4/15/5; 5/10/1-2)
O≤ËÿÎflH›¿˘’ÏfiÊÿ ≠‹ÎHÎı ó F›˘Ï÷fi˘ ÿı‰÷Î, Ïÿ‰Áfi˘ ÿı‰÷Î, Â¿·’ZÎfi˘ ÿı‰÷Î, µkÎflΛHÎfi˘ ÿı‰÷Î, ÿı‰·˘¿,
±ÎÏÿI›, ωz÷ (‰ˆz÷ÿı‰) ±fiı ’»Ì ‹ÎfiÁ ’vÊ ¶ÎflÎ ⁄˛õ·˘¿fiÌ ≠΄M÷ (6/2/15).
¿˙ÊÌ÷Ï¿ ⁄˛ÎõH΢’ÏfiÊÿ ≠‹ÎHÎı ó ±ÏBfi·˘¿, ‰Î›·˘¿, ÁÒ›˝·˘¿, ‰fl<Hη˘¿, ≥Lƒ·˘¿, ≠Ω’Ï÷·˘¿
±fiı ⁄˛õ·˘¿ (1/3).
⁄˛õÁÒhÎ (4/3/2-3)‹Î_ ’HÎ ±ÎfiÎ µ’fl ω«Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
Â¿· ‹Î√˝fiı µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ ÿı‰›Îfi, ±Ï«˝‹Î√˝, µkÎfl‹Î√˝, ÿı‰’◊ ±fiı ⁄˛õ’◊ fi΋◊Ì ’HÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿ÚWH΋Î√˝fi_ ±◊ν÷Ô˚ ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰Î‚α˘fiÎ ‹Î√˝fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
‘Ò‹˘ flÎÏhÎV÷◊Î ¿ÚWHΗ ÊH‹ÎÁÎ ÿÏZÎHÎΛfi‹Ô˚ –– 25––
÷hÎ «ÎLƒ‹Á_ F›˘Ï÷›˘˝√Ì ≠ÎM› Ïfi‰÷˝÷ı –– 25––
…ı ‹Î√˝‹Î_ó
‘Ò‹— = ‘Ò‹fi˘ ±Ï‘’Ï÷ ÊH‹ÎÁΗ = » ‹ÏËfiΉ΂Π«ÎLƒ‹Á‹Ô˚ = «Lƒ‹ÎfiÌ
ÿı‰÷Î, ÿÏZÎHÎΛfi‹Ô˚ = ÿÏZÎHÎΛfifiÎ F›˘Ï÷— = F›˘Ï÷fiı
flÎÏhΗ = flÎÏhÎfi˘ ±Ï‘’Ï÷ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î »ı, ≠ÎM› = ’΋Ìfiı
ÿı‰÷Î, ÷hÎ = (ÂflÌfl »˘ÕÌfiı) Ïfi‰÷˝÷ı = ’λ˘ ±Î‰ı »ı.
¿ÚWHΗ = ¿ÚWHÎ’ZÎfi˘ ÷ı ‹Î√ı˝ √›ı·˘ ±◊ν÷Ô˚ …L‹-
±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Î ›˘√Ì = Á¿Î‹ ¿‹˝ ¿flfiÎfl ‹flHÎfiı
÷◊Î = ±fiı ›˘√Ì ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “‘Ò‹˘ flÎÏhÎV÷◊Î ¿ÚWHΗ....≠ÎMÔ› Ïfi‰÷˝÷ı” ±◊ν÷Ô˚ ±_‘¿ÎflfiÎ ÿı‰÷Îfi˘ »ı. ÷ı ‘Ò‹ÎÏ‘’Ï÷ ÿıı‰÷Î
ó V◊‚ ±fiı ¿Î‚fiÌ ºÏp±ı …ıÀ·˘ ±Ï‘¿Îfl ±ÏBÔfi ¿ÚWH΋Î√ıÛ◊Ì …‰Î‰Î‚Î ∞‰˘fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÌ‹Î◊Ì ’Îfl
±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÎÔÂfiÎ ÿı‰÷Îfi˘ »ı, ÷ıÀ·˘ … ±Ï‘¿Îfl ‘Ò‹ ¿flΉÌfiı ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı ±Î‘Ìfi ¿flÌ ÿı »ı. flÎÏhÎfi˘
596 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÿı‰÷Î ±ı ∞‰fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÌ‹Î◊Ì ’Îfl ¿flΉÌfiı ÿıÂ-
¿Î‚fiı ·¥fiı ⁄Ë … ÿÒfl Á‘Ì ±Ï‘¿Îfl flά‰Î‰Î‚Î
¿ÚWHÎ’ZÎfiÎ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı ±Î‘Ìfi ¿flÌ ÿı »ı. ±ı
ÿı‰÷Î ÷ı ∞‰fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÌ‹Î◊Ì ’Îfl ¿flΉÌfiı ÿı ±fiı
¿Î‚fiÌ ºÏp±ı ⁄Ë … ÿÒfl Á‘Ì ±Ï‘¿Îfl flά‰Î‰Î‚Î
ÿÏZÎHÎΛfifiÎ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı Á’fl÷ ¿flÌ ÿı »ı. ±Î
ÿı‰÷Î ±ı ∞‰fiı «_ƒ·˘¿fiÎ ±Ï‘’Ï÷ ÿı‰÷Îfiı Á˘Ó’Ì ÿı
»ı, ±ı flÌ÷ı ¿ÚWH΋Î√ıÛ◊Ì …‰Î‰Î‚˘ ÷ı ∞‰ ‘Ò‹, flÎÏhÎ,
¿ÚWHÎ’ZÎ ±fiı ÿÏZÎHÎΛfifiÎ V◊‚fiı ’ÁÎfl ¿fl÷˘ «_ƒ‹ÎfiÌ
F›˘Ï÷fiı ±◊ν÷Ô˚ F›Î_ ±Q≤÷fi_ ’Îfi ◊Λ »ı, ±ı‰Î V‰√νÏÿ
ÏÿT› ·˘¿˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ’˘÷ÎfiÎ_ ’H›˘
±fiÁÎfl L›ÒfiÎÏ‘¿ Á‹› Á‘Ì I›Î_ flËÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ¤˘√
¤˘√‰Ìfiı ’λ˘ Œflı »ı.
±ËŸ ±ı¿ K›Îfi ÿı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±Î …ı
«_ƒ‹_Õ‚ ÿı¬Î› »ı, ±ı «_ƒ·˘¿ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î «_ƒ‹_Õ‚
÷˘ M≤J‰ÌfiÌ ⁄Ë … fi∞¿ »ı, F›Îflı «_ƒ·˘¿ ÁÒ›˝◊Ì
’HÎ ⁄Ë … µ’fl »ı. ±ı … «_ƒ·˘¿◊Ì ±Q≤÷ ±Î
«_ƒ‹_Õ‚‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ıfiÎ◊Ì Â@·’Z΋Î_ ±ÎˆÊ‘̱˘ ’WÀ
◊Λ »ı.
ˉı ±ı¿ Á‹…‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±ËŸ …ı
¿ÚWH΋Î√˝fi_ ‰Hνfi »ı, ÷ı Â@·‹Î√˝fiÌ Áfl¬Î‹HÎÌ‹Î_
¿ÚWH΋Î√˝ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ ±Î ‹Î√˝ ¨«Î-¨«Î ·˘¿˘‹Î_
…‰Îfi˘ »ı. Á΋ÎL› ‹fiW›˘ ‹›Î˝ ’»Ì Q≤I›·˘¿‹Î_ …LÔ‹
·ı »ı, …ı±˘ ’Î’Ì Ë˘› »ı, ÷ı±˘ ±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘‹Î_
Ω› »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’HÎ …ı ±Ï‘¿ ’Î’Ì Ë˘› »ı,
÷ı±˘ fifl¿¿<_Õ˘‹Î Ω› »ı ó ±Î ⁄‘Î ∞‰Îı◊Ì ¿ÚWH΋Î√ıÛ
…‰Î‰Î‚Î ⁄Ë … lıWÔà »ı. ÷ı±˘ «_ƒ‹ÎfiÌ F›˘Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ±Î … ÷ÎIÔ’›˝ »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_
…LÔ‹-‹flHÎfiÎ …ıÀ·Î ‹Î√˘˝‹Î_ ±Î ¿ÚWH΋Î√˝ (∂K‰˝√Ï÷fiÎı
ˢ‰Î◊Ì) lıWÔà »ı ±fiı ⁄ÌΩfiÌ ÷·fi΋Î_ ≠¿Î‹› »ı.
¿ÚWH΋Î√˝ı◊Ì ’λΠŒfl÷Ì ‰ı‚αı ÷ı ∞‰ ’Ëı·Î_
±Î¿Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’»Ì ‰Î›fiı ±Î‘Ìfi ◊¥fiı ‰Îÿ‚˘‹Î_
±Î‰ı »ı ±fiı ‰Îÿ‚˘‹Î_◊Ì ‰Êν ¶ÎflÎ ¤Ò‹_Õ‚ ’fl ±Î‰Ìfiı
±LÔfi‹Î_ ≠‰ı ¿flı »ı. ’»Ì ¿‹Î˝fiÁÎfl ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚Ì
›˘ÏfifiÎ ’flÔÊ‹Î_ ±LÔfi ¶ÎflÎ ≠‰ı ¿flı »ı ±fiı ’flÔÊ
¶ÎflÎ VÔhÎÌΩÏ÷‹Î_ …¥fiı ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı …LÔ‹ ·ı
»ı. ±Î flÌ÷ı …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ Œ›Î˝ ¿flı »ı.
±ËŸ Á¿Î‹ ‹fiW›fiı ’HÎ “›˘√Ì” ÂÎ ‹ÎÀı ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı? ±ıfiÎ_ ±fiı¿ ¿ÎflH΢ ˢ¥ ¿ı »ı; …ı‰Î_ ¿ı ÁÒZ‹ ‰ÎÁfiÎ Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ fi◊Ì, ÷ı±˘ ÂflÌfl »˘ÕÌfiı
ó (1) √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ‹flfiÎfl ≠ÎHÎ̱˘fiÌ hÎHÎ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ Ω› »ı. ⁄˛õ·˘¿fiÎ ¤˘√ ¤˘√‰÷Î_ ÷ı‹fiÌ
[±K›Î› 8
√Ï÷±˘ ⁄÷Î‰Ì »ı ó ∂K‰˝√Ï÷, ‹K›√Ï÷ ±fiı ±‘˘√Ï÷
(√Ì÷Î 14/18). ±ı‹Î_◊Ì ∂K‰˝√Ï÷fi_ ‰Hνfi ±Î
≠¿flH΋Î_ ◊›_ »ı. ‹K›√Ï÷ ±fiı ±‘˘√Ï÷◊Ì ∂K‰˝√Ï÷
lıWÔÃ Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ËŸ Á¿Î‹ ‹fiW›fiı ’HÎ ›˘√Ì
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
(2) …ı ¿ı‰‚ ¤˘√ ¤˘√‰‰Îfiı ‹ÎÀı … ¨«Î
·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ıHÎı Á_›‹’Ò‰˝¿ ±Î ·˘¿‹Î_ ¤˘√˘fi˘
I›Î√ ¿›˘˝ »ı. ±ı I›Î√◊Ì ÷ıfiÌ ±ËŸfiÎ ¤˘√˘fiÎ ‹‚‰Î
±fiı fi ‹Ô‚‰Î‹Î_ Á‹÷Î ◊¥ √¥. ±Î ±Î_Ï¿ Á‹÷Îfiı
·Ì‘ı … ÷ıfiı ±ËŸ ›˘√Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
(3) …ı‹fi˘ µtıU› ’fl‹ÎIÔ‹≠΄MÔ÷fi˘ »ı, ’fl_÷
±_÷¿Î‚‹Î_ ¿˘¥ ÁÒZ‹ ¤˘√‰ÎÁfiÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ›˘√◊Ì
ω«Ï·÷ ‹fi‰Î‚Î ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ÷ı±˘ ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı
¨«Î ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı ±fiı I›Î_ ⁄Ë … Á‹› Á‘Ì
flËÌfiı ’»Ì ±ËŸ ¤Ò‹_Õ‚ µ’fl ±Î‰Ìfiı Â© lÌ‹Îfi˘fiÎ
CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı »ı. ±ı‰Î ›˘√¤˛WÀ ‹fiW›˘fi˘ ’HÎ …‰Îfi˘
±Î … ‹Î√˝ (¿ÚWH΋Î√˝) ˢ‰Î◊Ì ±ËŸ Á¿Î‹ ‹fiW›fiı
’HÎ “›˘√Ì” ¿Ëı· »ı.
¤√‰Îfiı ’λ‚fiÎ («˘‰ÌÁ‹Î) f·˘¿‹Î_ ⁄˛õfiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚α˘fiı ‹ÎÀı “⁄˛õωÿ˘ …fiΗ” ¿ËÌfiı
⁄Ë‰«fifi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı, ±fiı ±ËŸ «_ƒ‹ÎfiÌ F›˘Ï÷fiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‰Î‚α˘fiı ‹ÎÀı “›˘√Ì” ¿ËÌfiı ±ı¿‰«fifi˘
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı‰_ Á‹…‰Îfi_ »ı ¿ı ⁄‘Î
… ‹fiW›˘ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı, ±fiı
’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ Á√‹ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Îfiı
±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ »ı. ±Î’‹ı‚ı ≠ÎMÔ÷ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ⁄Ë
Á√‹ »ı. ±ı‹Î_ ¿fl‰_ ¿_¥ fi◊Ì ’Õ÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
⁄Ë‰«fifi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ’fl_÷ V‰√˝
‰√ıflıfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ωÂıÊ Ïø›Î ¿fl‰Ì ’Õı »ı,
’ÿÎ◊ÎıÛfi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰˘ ’Õı »ı ±fiı ωϑ-ω‘Îfifi_ ’ηfi
¿fl‰_ ’Õı »ı. ±Î flÌ÷ı V‰√˝ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ
@ÏÃfi÷Î »ı ÷◊Î ≠ÎMÔ÷ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ’λΠŒflÌfiı ’HÎ
±Î‰‰_ ’Õı »ı. ±À·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ±ı¿‰«fi ±Î’‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1)
…ı‹fi˘ µtıU› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ »ı; ’fl_÷ Á¬¤˘√fiÌ
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±ı ‰ÎÁfiÎ ÿÒfl ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı±˘ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı.
÷ı‹fi_ ‰Hνfi ±ËŸ «˘‰ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ ◊›_ »ı.
…ı±˘fi˘ µtıU› ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ … »ı ±fiı …ı±˘‹Î__
fi ±ËŸfiÎ ¤˘√fiÌ ‰ÎÁfiÎ »ı ÷◊Î fi ⁄˛õ·˘¿fiÎ
¤˘√˘fiÌ; ’fl_÷ …ı±˘ ±_÷¿Î‚‹Î_ Ïfi√˝HÎfiÎ K›Îfi◊Ì
ω«Ï·÷ ◊¥ √›Î »ı, ÷ı±˘ ⁄˛õ·˘¿ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ fi◊Ì
…÷Î. ÷ı±˘ ÷˘ ÁÌ‘Î … ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ …L‹ ·ı
»ı ±◊ν÷˚ F›Î_ ’Ò‰˝…L‹¿Ú÷ K›Îfi w’Ì ÁΑfi ÁÎflÌ flÌ÷ı
◊¥ ¿ı, ±ı‰Î ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_ ÷ı±˘fi˘ …L‹ ◊Λ
»ı. I›Î_ ÷ı±˘ ÁΑfi ¿flÌfiı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
6/42-43).
ó µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ÁΑ¿˘fi˘ µtıU› ÷˘ ±ı¿ … flè΢
»ı, ’fl_÷ ‰ÎÁfi΋Î_ ±_÷fl flËı‰Î◊Ì ±ı¿ ÷˘ ⁄˛õ·˘¿‹Î_
…¥fiı ‹@÷ ◊Λ »ı ±fiı ±ı¿ ÁÌ‘˘ … ›˘√̱˘fiÎ ¿<‚‹Î_
µI’LÔfi ◊¥fiı ÁΑfi ¿flÌfiı ‹@÷ ◊Λ »ı.
…ı‹fi˘ µtıU› … V‰√˝ ‰√ıflı ¨«Î-¨«Î ·˘¿˘fi_
Á¬ ¤˘√‰‰Îfi˘ »ı, ÷ı±˘ ›iÎ ‰√ıflı Â¤ ¿‹Îı˝ ¿flÌfiı
¨«Î-¨«Î ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı ±fiı I›Î_fiÎ ÏÿT› ¤˘√˘
¤˘√‰Ìfiı ’H› ZÎÌHÎ ◊÷Î_ ’λΠŒflÌfiı ±Î‰Ì Ω› »ı
±◊ν÷˚ …LÔ‹-‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 7/20-
23; 8/25; 9/20-21).
…ıfi˘ µtıU› ÷˘ ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fi˘ … flè΢ »ı; ’fl_÷
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á¬¤˘√fiÌ ‰ÎÁfiÎfiı ÷ı ÿÒfl ¿flÌ fi◊Ì Â@›˘.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±_÷¿Î‚‹Î_ ›˘√◊Ì Ï‰«Ï·÷ ◊¥fiı ÷ı V‰√˝
‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ …¥fiı I›Î_fiÎ ¤˘√ ¤˘√‰ı »ı ±fiı ’»Ì
’λ˘ ŒflÌfiı Â© lÌ‹Îfi˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı »ı. I›Î_
÷ı …⁄flÿV÷Ì◊Ì ’Ò‰˝…LÔ‹¿Ú÷ ÁΑfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı
‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ó 6/41,44,45)
ó µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ÁΑ¿˘‹Î_◊Ì ±ı¿fiÎı ÷˘ µtıU›
… V‰√˝fiÎ Á¬¤˘√fi˘ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ’H›¿‹˘˝
±fiÁÎfl I›Î_fiÎ ¤˘√˘ ¤˘√‰Ìfiı ’»Ì ’λ˘ ŒflÌfiı ±Î‰ı
»ı. ’fl_÷ …ıfi˘ µtıU› ’fl‹ÎI‹Îfi˘ »ı ±fiı ÷ı ω‰ı¿
¶ÎflÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi˘ I›Î√ ’HÎ ¿flı »ı, »÷Î_ ’HÎ
‰ÎÁfiÎ ÿÒfl ◊÷Ì fi◊Ì, ÷˘ ±_÷‹Î_ ¤˘√˘fiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Î◊Ì
÷ı V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ıHÎı ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fi˘
I›Î√ ¿›˘˝ »ı. ÷ıfi_ ⁄Ë ‹˘À<_ ‹ÎËÎIÔQÔ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
÷ı ±ı ·˘¿˘‹Î_ ·Î_⁄Î Á‹› Á‘Ì ¤˘√ ¤˘√‰Ìfiı ’»Ì
lÌ‹Îfi˘fiÎ CÎfl‹Î_ …L‹ ·ı »ı.
(2)
Á΋ÎL› ‹fiW›˘fiÌ ±ı ‘ÎflHÎÎ »ı ¿ı …ı Ïÿ‰Á‹Î_,
Â@·’Z΋Î_ ±fiı µkÎflΛH΋Î_ ‹flı »ı, ÷ı±˘ ÷˘ ‹@÷
597
◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ …ı±˘ flÎ÷‹Î_, ¿ÚWHÎ’Z΋Î_ ±fiı
ÿÏZÎHÎΛfi‹Î_ ‹flı »ı, ÷ı±˘fiÌ ‹„@÷ fi◊Ì ◊÷Ì. ±Î
‘ÎflHÎÎ ÃÌ¿ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ËŸ …ı Â¿·‹Î√˝ ±fiı
¿ÚWH΋Î√˝fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ı ∂K‰˝√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı ‹ÎÀı … ◊›_ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı
±ı‹ … ‹ÎfiÌ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı Ïÿ‰Á ‰√ıflı‹Î_
‹fl‰Î‰Î‚Î ‹@÷ ◊Λ »ı ±fiı flÎ÷ ‰√ıflı‹Î_ ‹fl‰Î‰Î‚Î
‹@÷ fi◊Ì ◊÷Î, ÷˘ ’»Ì ±‘˘√Ï÷‰Î‚Î @›Îflı ‹flÂı?
¿ı‹¿ı Ïÿ‰ÁflÎ÷, Â¿·’ZÎ-¿ÚWHÎ’ZÎ ±fiı µkÎflΛHÎ-
ÿÏZÎHÎΛfifiı »˘ÕÌfiı ⁄ÌΩı ¿Îı¥ Á‹› … fi◊Ì.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fl‰Î‰Î‚Î ’˘÷’˘÷fiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl …
¨«fiÌ« √Ï÷±˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı±˘ «ÎËı Ïÿ‰Á‹Î_
‹flı, «ÎËı flÎ÷‹Î_, «ÎËı Â@·’Z΋Î_ ‹flı, «ÎËı
¿ÚWHÎ’Z΋Î_; «ÎËı µkÎflΛH΋Î_ ‹flı, «ÎËı ÿÏZÎHÎΛfi‹Î_
ó ±ıfi˘ ¿˘¥ Ïfi›‹ fi◊Ì.
…ı±˘ ¤√‰ÿ˚Ô¤@÷ »ı, …ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı …
’flΛHÎ »ı, …ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ¤√‰ÿ˚Ô½fifiÌ … ·Î·ÁÎ »ı,
±ı‰Î ¤@÷˘ Ïÿ‰Á‹Î_ ¿ı flÎ÷‹Î_, Â@·’Z΋Î_ ¿ı
¿ÚWHÎ’Z΋Î_, µkÎflΛH΋Î_ ¿ı ÿÏZÎHÎΛfi‹Î_, F›Îflı ’HÎ
ÂflÌfl »˘Õı, I›Îflı ÷ı±˘fiı ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ’ÎÊ˝ÿ˘
±Î‰ı »ı. ’ÎÊ˝ÿ˘fiÌ ÁÎ◊ı ÷ı±˘ ÁÌ‘Î ¤√‰ÿ˚ԑ΋‹Î_ ’ˢӫÌ
Ω› »ı.
±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı F›Îflı ‹fiW› ’˘÷ÎfiÎ_
¿‹˘˝ ±fiÁÎfl … √Ï÷ ’΋ı »ı, ÷˘ ’»Ì ¤ÌW‹∞±ı,
…ı±˘ ÷k‰iÎ ∞‰fi‹@÷ ‹ËÎ’flÔÊ Ë÷Î; ÿÏZÎHÎΛfi‹Î_
ÂflÌfl fi »˘ÕÌfiı µkÎflΛHÎfiÌ ≠Ï÷ZÎÎ ÂÎ ‹ÎÀı ¿flÌ?
±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¤ÌW‹∞ ¤√‰ÿ˚ԑ΋‹Î_
fiˢ÷Î √›Î. ÷ı±˘ “zΈ” fi΋fiÎ ‰Á (±ÎΩfi ÿı‰÷Î)
Ë÷Î, …ı±˘ ÂÎ’fiı ¿ÎflHÎı Q≤I›·˘¿‹Î_ ±ÎT›Î Ë÷Î.
±Î◊Ì ÷ı‹fiı ÿı‰·˘¿‹Î_ …‰Îfi_ Ë÷_. ÿÏZÎHÎΛfifiı Á‹›ı
ÿı‰·˘¿‹Î_ flÎ÷ flËı »ı ±fiı ÷ıfiÎ ÿfl‰ÎΩ ⁄_‘ flËı
»ı. Ωı ¤ÌW‹∞ ÿÏZÎHÎΛfifiı Á‹›ı ÂflÌfl »˘Õ÷,
÷˘ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ·Îı¿‹Î_ ≠‰ı ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ⁄ËÎfl
≠÷ÌZÎÎ ¿fl‰Ì ’Õ÷. ÷ı±˘ ≥E»ÎQ≤I› ÷˘ Ë÷Î …;
±Î◊Ì ÷ı‹HÎı ω«Î›* ¿ı I›Î_ ≠÷ÌZÎÎ ¿fl‰Î ¿fl÷Î_
±ËŸ ≠÷ÌZÎÎ ¿fl‰Ì ÃÌ¿ »ı; ¿ı‹¿ı ±ËŸ ÷˘ ¤√‰Îfi
lÌ¿ÚWHÎfiÎ_ ÿ½fi ◊÷Î_ flËıÂı ±fiı ÁIÁ_√ ’HÎ ◊÷˘
flËıÂı, …ıfiÎ◊Ì ⁄‘Λfi_ ÏË÷ ◊Âı, I›Î_ ±ı¿·Î ’Õ›Î
flËÌfiı Â_ ¿flÌÂ_? ±Î‰_ ω«ÎflÌfiı ÷ı‹HÎı ’˘÷Îfi_ ÂflÌfl
ÿÏZÎHÎΛfi‹Î_ fi »˘ÕÌfiı µkÎflΛH΋Î_ … »˘Õu_.
598 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 8

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ≠¿Î »ı ±fiı Á¿Î‹¤Î‰ ±_‘Îfl<_ »ı.

µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ ¿ÚWH΋Î√˝fiÎ ø‹fi_ ±·√-±·√ ≠¿Îfl◊Ì ‰Hνfi ±Î‰ı »ı; …ı‹ ¿ı ó
»ÎLÿ˘B›˘’ÏfiÊÿ ≠‹ÎHÎı ó ‘Ò‹fi˘ ÿı‰÷Î, flÎÏhÎfi˘ ÿı‰÷Î, ¿ÚWHÎ’ZÎfi˘ ÿı‰÷Î, ÿÏZÎHÎΛHÎfi˘ ÿı‰÷Î, Ï’I≤·˘¿, ±Î¿ÎÂ,
«Lƒ‹Î (Á˘‹) ±fiı ŒflÌ ’fiflÎ√‹fifiı ≠ÎM÷ ◊‰_ (5/10/3-4).
O≤ËÿÎflH›¿˘’ÏfiÊÿ ≠‹ÎHÎı ó ‘Ò‹fi˘ ÿı‰÷Î, flÎÏhÎfi˘ ÿı‰÷Î, ¿ÚWHÎ’ZÎfi˘ ÿı‰÷Î, ÿÏZÎHÎΛHÎfi˘ ÿı‰÷Î, Ï’I≤·˘¿,
«Lƒ‹Î ±fiı ŒflÌ ’fiflÎ√‹fiÌ ≠΄M÷ (6/2/16).
¿ÚWH΋Î√˝fiı µ’ÏfiÊÿ˘‹Î_ Ï’I≤›Îfi, ‘Ò‹‹Î√˝ ±fiı ÿÏZÎH΋Î√˝ fi΋◊Ì ’HÎ ¿Ëı‰‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ√Ï÷fiÎ …ı ≠¿flHÎfi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ Ë÷˘, ÷ıfiÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.
Â@·¿ÚWHÎı √÷Ì èÎı÷ı …√÷— ÂÎr÷ı ‹÷ı –– 26––
±ı¿›Î ›ÎI›fiÎT≤Ïk΋L››Î‰÷˝÷ı ’fi— –– 26––
ÏË = ¿ı‹¿ı fiÌ ÁÎ◊ı (Á_⁄_‘ ›ÎÏ÷ = Œfl‰_ ’Õ÷_,
Â@·¿ÚWHÎı = Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ- flά‰Î‰Î‚Ì) (±fiı)
±ı÷ı = ±Î ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ‹÷ı = ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±L››Î = ⁄ÌΩ ‹Î√˝ ¶ÎflÎ
√÷Ì = √Ï÷±˘ ±ı¿›Î = (±Î ⁄ı‹Î_◊Ì) ±ı¿ (…fiÎflfiı)
ÂÎr÷ı = ±fiÎÏÿ ¿Î‚◊Ì √Ï÷‹Î_ ’fi—- = ŒflÌ ’λÎ_ ±Î‰‰_
…√÷— = …√÷fiÎ (≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ) ±fiÎT≤Ïk΋Ô˚- …fiÎflfiı ’λ\_ fi◊Ì ±Î‰÷˝÷ı ’Õı »ı.
ÀÌ¿Î ó “Â@·¿ÚWHÎı √÷Ì èÎı÷ı …√÷— ÂÎr÷ı ‹÷ı” ±Î’‰_ Ωı¥±ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀıı
ó Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ ó ±Î ⁄LÔfiı ‹Î√˘˝fi˘ Á_⁄_‘ …√÷fiÎ_ ¿˘¥ ’HÎ ·˘¿‹Î_ ¿ı ›˘Ïfi‹Î_ ¿˘¥ ⁄ΑΠfi◊Ì. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ
⁄‘Î_ … «fl-±«fl ≠ÎHÎ̱˘ ÁÎ◊ı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ±ı »ı ¿ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfi˘ ¿ÿÌ Á_⁄_‘-
¿ı ∂K‰˝√Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı ‹fiW›fi˘ ÷˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ Á_⁄_‘ »ı ±fiı ωE»ıÿ ◊÷˘ … fi◊Ì. ±Î◊Ì fi ΩHÎı @›Îflı ±fiı ¿¥ ›˘Ïfi‹Î_
«fl-±«fl ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ’fl_’flÎ◊Ì Á_⁄_‘ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı «fl- ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·Ì ’Õı ó ±ı ºÏp±ı ÁΑ¿ı ¿˘¥
±«fl ≠ÎHÎ̱˘ ø‹◊Ì ±◊‰Î ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì @›Îflı› fiı ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı C≤HÎÎfiÌ ºÏp±ı Ωı‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì.
@›Îflı› ‹fiW›…L‹‹Î_ ±Î‰ı … »ı ±fiı ‹fiW›…L‹‹Î_ «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›˘√”fiı
÷ı‹fiÌ ¿flı·Î_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl … ∂K‰˝√Ï÷, ‹K›√Ï÷ ±fiı ±T›› ¿è΢ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ›˘B› ±T›› »ı, ÷ı‰Ì …
±‘˘√Ï÷ ◊Λ »ı. ˉı ÷ı±˘ ∂K‰˝√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ¿flı ±◊‰Î flÌ÷ı ±Î Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ ó ⁄LÔfiı √Ï÷±˘ ’HÎ ±T››
fi ¿flı, ’fl_÷ ±ı ⁄‘Îfi˘ Á_⁄_‘ ∂K‰˝√Ï÷ ±◊ν÷Ô˚ Â@· ±fiı ÂÎr÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ⁄LÔfiı √Ï÷±˘ Ïfifl_÷fl
±fiı ¿ÚWHÎ√Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı »ı …. flËı‰Î‰Î‚Ì »ı, ±fiÎÏÿ ¿Î‚◊Ì »ı ±fiı …√÷fiı ‹ÎÀı
F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiÎ ±_÷fl‹Î_ ±Á÷ (ωfiÎÂÌ) ±fi_÷¿Î‚ Á‘Ì «Î·÷Ì flËıÂı.
‰V÷±˘fi˘ ±Îÿfl »ı ¿ı ¿Î‹fiÎ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘ √‹ı “±ı¿›Î ›ÎI›fiÎT≤Ïk΋L››Î‰÷˝÷ı ’fi—” ó ±ı¿
÷ıÀ·Ì›ı ¨«Ì ¤˘√ ≠‘Îfi ·˘¿˘‹Î_ ¿ı‹ fi «ÎS›Î Ω›, ‹Î√˝◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Â@·‹Î√˝◊Ì √›ı·Î ÁΑfiÎ’flΛHÎ ÁΑ¿˘
’fl_÷ ±Á÷ ‰V÷fi_ ‹Ëk‰ flËı‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ √‹ı I›Îflı ’HÎ ±fiÎT≤ÏkÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ·˘¿‹Î_ …¥fiı
±‘˘√Ï÷ ◊¥ ¿ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±_ ⁄˛õÎ∞fiÌ ÁÎ◊ı … ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı, ‰Îfl_‰Îfl …L‹-
ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘fiÌ √‹ı I›Îflı ∂K‰˝√Ï÷ ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı. ‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷Î; ±fiı ⁄ÌΩ ‹Î√˝◊Ì ±◊ν÷Ô̊
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı Ëflÿ‹ ÁΩ√ flËı‰_ Ωı¥±ı. ±fiı ¿ÚWH΋Î√˝◊Ì √›ı·Î ‹fiW›˘ ‰Îfl_‰Îfl …L‹-‹flHÎfiÎ
’˘÷ÎfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ωfiÎÂÌ ‰V÷±˘fiı ‹Ëk‰ fiÏË «yfl‹Î_ ±Î‰ı »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ⁄LÔfiı ‹Î√˘˝fiı ΩHΉÎfi_ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±Î√‚fi˘ f·˘¿ ¿Ëı »ı.
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 599

fiˆ÷ı V≤÷Ì ’Î◊˝ ΩfiL›˘√Ì ‹èÎÏ÷ ¿çfi –– 27––

÷V‹ÎIÁ‰ıÛÊ ¿Î·ıÊ ›˘√›@÷˘ ¤‰Î…\˝fi –– 27––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ›˘√Ì = ›˘√Ì Û 
Á‰ıÊ = Á‰˝
±ı÷ı = ±Î ⁄LÔfiı fi, ‹èÎÏ÷ = ‹˘ÏË÷ fi◊Ì ◊÷˘. ¿Î·ıÊ = ¿Î‚ı
V≤÷Ì = ‹Î√ıÛfiı ÷V‹Î÷Ô˚ = ‹ÎÀı ›˘√›@÷— = ›˘√◊Ì ›@÷
ΩfifiÔ˚ = ΩHÎfiÎflÎ ±…\fi
˝ = Ëı ±…\˝fi! (Á‹÷΋Î_ „V◊÷)
¿çfi = ¿˘¥ ’HÎ (÷_) ¤‰ = ◊¥ Ω.
ÀÌ¿Î ó “fiˆ÷ı V≤÷Ì ’Î◊˝ ΩfiL›˘√Ì ‹èÎÏ÷ ¿çfi” ¤˘√Ì fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±ËŸfiÎ ±fiı ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘◊Ì
ó Â@·‹Î√˝ ≠¿Î‹› »ı ±fiı ¿ÚWH΋Î√˝ ±_‘¿Îfl‹› µ’fl΋ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı◊Ì ÷ı ‹˘ÏË÷ fi◊Ì ◊÷˘.
»ı. …ı‹fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ‰V÷±˘fi_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‹Î_ ±fiı fi ◊‰Î‹Î_
‹Ëk‰ fi◊Ì ±fiı …ı‹fiÎ µtıU› ¿ı K›ı›‹Î_ ≠¿ÎÂV‰w’ …ıfi˘ µtıU› Ïfiω˝¿Îfl flËı‰Îfi˘ … ˢ› »ı, ÷ı ›˘√Ì
(iÎÎfiV‰w’) ’fl‹ÎI‹Î … »ı, ±ı‰Î ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ¿Ëı‰Î› »ı.
≠›ÎHÎ ¿flfiÎflÎ ÁΑ¿˘ Â@·‹Î√a »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi˘ ‹Î√˝ “÷V‹ÎIÁ‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ ›˘√›@÷˘ ¤‰Î…\˝fi” ó …ıfi˘
≠¿Î‹› »ı. ’fl_÷ …ı±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ … flE›Î’E›Î »ı ±fiı ±ı‰˘ ºœ Ïfiç› ◊¥ √›˘ »ı ¿ı ‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚
…ı‹fi_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Îfi_ ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ≠΄MÔ÷ … ¿fl‰Ì »ı, ÷˘ ’»Ì √‹ı ÷ı‰Î_
Á¬ ¤˘√‰‰Îfi_ … K›ı› ˢ› »ı, ±ı‰Î ‹fiW›˘ ÷˘ C΢fl V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …‰Î »÷Î_ ’HÎ
±_‘¿Îfl‹Î_ »ı …. ’fl_÷ …ı±˘ ¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÎ µtıU›◊Ì ÷ı ω«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷˘ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÌ …ı ÁΑfiÎ »ı, ÷ı
±ËŸfiÎ ¤˘√˘◊Ì Á_›‹ ¿flÌfiı ›iÎ, ÷’, ÿÎfi ‰√ıflı ¿˘¥ V◊‚, ¿Î‚, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiı ±Î‘Ìfi fi◊Ì
ÂÎVÔhÎωÏË÷ Â¤ ¿‹˘˝ ¿flı »ı ±fiı ‹›Î˝ ’»Ì V‰√˝ ‰√ıflı ⁄fi÷Ì. ÷ıfi_ ·Z› ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ±À· flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¨«Î ¤˘√≠‘Îfi ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı ÷ı±˘ Ωı¿ı ±ËŸfiÎ V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflıfiÌ ÷ıfiÎ µ’fl ¿˘¥ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì.
¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷ ‹fiW›˘◊Ì lıWÔà »ı, ÷˘’HÎ …L‹‹flHÎfiÎ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ V◊‚, ¿Î‚, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ÷ıfiÌ
‹Î√˝‹Î_ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ ’HÎ ±_‘¿Îfl‹Î_ … »ı. ÷ÎI’›˝ V‰Î¤Îω¿ Á‹÷Î ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
±ı »ı ¿ı ¿ÚWH΋Î√˝‰Î‚Î ¨«Î-¨«Î ·˘¿˘‹Î_ …‰Î »÷Î_ ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚
’HÎ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’ÕuÎ flËı »ı. @›Î_¿ …L‹Ì ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ÷ı‹fiÎ◊Ì ≠¤Îω÷ fi
√›Î ÷˘ ‹fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì flËı »ı ±fiı ‹flÌ √›Î ÷˘ …L‹‰Îfi_ ◊¥fiı ÷ı‹fi˘ Áÿ’›˘√ ¿fl÷˘ flËÌfiı (±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
⁄Î¿Ì flËı »ı ó ±ı‰Î …L‹‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ’Õı·Î ÷ı±˘ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ‹ÎhÎ Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î ¿fl÷˘ flËÌfiı ±fiı ≠Ï÷¿>‚
CÎÎHÎÌfiÎ ⁄‚ÿfiÌ …ı‹ ±_÷¿Î‚ Á‘Ì Œ›Î˝ … ¿flı »ı. ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ xÿ›◊Ì ±fi¿>‚÷ÎfiÌ ≥E»Îfi˘ I›Î√
±Î flÌ÷ı Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ ⁄LÔfiı ‹Î√˘˝fiÎ ’ÏflHÎ΋fiı ¿flÌfiı) ›˘√›@÷ ◊¥ Ω ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI›Ïfifl_÷fl Á‹÷΋Î_
ΩHΉΉ΂˘ ‹fiW› ›˘√Ì ±◊ν÷Ô˚ ÏfiW¿Î‹ ◊¥ Ω› »ı, „V◊÷ flËı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¿Î‹fiΉ΂˘ ‹fiW› … ‹˘ÏË÷ ◊Λ »ı ó ±◊ν÷Ô˚ …L‹-‹flHÎfiı ’΋ı »ı. Â¿· ±fiı
¿ÚWH΋Î√ı˝ …‰Î‰Î‚˘ ‹fiW› ÏfiW¿Î‹ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı◊Ì ÷ı …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎM÷ ◊÷˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¿ÚWH΋Î√˝fiı
≠ÎM÷ ◊÷˘ fi◊Ì.
±Î … ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ó “÷V‹ÎIÁ‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ ‹Î‹fiV‹fl ›K› «.” ±fiı ±ËŸ
¿Ëı »ı ó “÷V‹ÎIÁ‰ı˝Ê ¿Î·ıÊ ›˘√›@÷˘ ¤‰ÎΩ˝fi.” ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¤√‰ÿÔ˚ V‹flHÎ ¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi Á΋ı
ΩıÕΉ_, ±ı ’HÎ “›˘√” »ı ±fiı Á‹÷΋Î_ „V◊÷ ◊‰_ ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl◊Ì ËÃÌ …‰_ ’HÎ “›˘√” »ı. ⁄Lfiıfi_ ’ÏflHÎ΋
±ı¿ … »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ›˘√ÌfiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
600 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
‰ıÿıÊ ›iÎıÊ ÷’—Á «ˆ‰ ÿÎfiıÊ ›I’H›Œ·_ ≠Ïÿp‹Ô˚ –– 28––
±I›ıÏ÷ ÷IÁ‰˝Ï‹ÿo ωÏÿI‰Î ›˘√Ì ’fl_ V◊Îfi‹’ˆÏ÷ «Îz‹Ô˚ –– 28––
›˘√Ì = ›˘√Ì (¤@÷) ÷’—Á
≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (±Î «, ±ı‰
±K›Î›‹Î_ ÿÎfiıÊ
‰Hν‰ı·Î ωʛfiı) ›÷Ô˚
ωÏÿI‰Î = ΩHÎÌfiı ’H›Œ·‹Ô˚
‰ıÿıÊ, = ‰ıÿ˘‹Î_ ≠Ïÿp‹Ô˚
›iÎıÊ = ›i΢‹Î_, ÷÷Ô˚
ÀÌ¿Î ó “‰ıÿÊ
ı  ›iÎıÊ ÷’—Á... V◊Îfi‹’ψ ÷ «Îz‹Ô”˚
ó ›iÎ, ÿÎfi, ÷’, ÷Ì◊˝, ‰˛÷ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ ÂÎVÔhÎÌ›
µk΋‹Î_ µk΋ ¿Î›˝ »ı ±fiı ÷ı‹fi_ …ı Œ‚ »ı, ÷ı ωfiÎÂÌ
… ˢ› »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı µk΋‹Î_ µk΋ ¿Î›˝fi˘ ’HÎ
±Îfl_¤ ±fiı Á‹Î„MÔ÷ ˢ› »ı, ÷˘ ’»Ì ±ı ¿Î›˝◊Ì µI’LÔfi
◊‰Î‰Î‚_ Œ‚ ±Ï‰fiÎÂÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı? ÷ı Œ‚
«ÎËı ±Î ·˘¿fi_ ˢ› ¿ı «ÎËı V‰√˝ ‰√ıflı ¤˘√≠‘Îfi
·˘¿fi_ ˢ›, ÷ıfiÌ firfl÷΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Â_¿Î fi◊Ì.
∞‰ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±Ï‰fiÎÂÌ ±_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
ωfiÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ŒÁΛı·˘ flËı, ÷˘ ÷ı‹Î_ ÷ıfiÌ ±iÎ÷Î
… ‹A› »ı. ±Î◊Ì …ı ‹fiW› hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ·¥fiı
»T‰ÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‰Hν‰ı·Î Â@· ±fiı ¿ÚWHÎ ‹Î√˝fiÎ
flËV›fiı Á‹∞ ·ı »ı, ÷ı ›iÎ, ÷’, ÿÎfi ‰√ıflı ⁄‘Î_
’H›Œ‚˘fi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ±ı
Á‹∞ Ω› »ı ¿ı ¤˘√≠‘Îfi·˘¿˘fiÌ ’HÎ ±Î¬flÌ ÁÌ‹Î
…ı ⁄˛õ·˘¿ »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ŒflÌfiı ’λÎ
fi◊Ì ±Î‰‰_ ’Õ÷_ (±. 8/16); ±fiı ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ±ı ’HÎ
Á‹∞ ·ı »ı ¿ı Ë_ ÷˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »\_
÷◊Î ±Î ≠οÚ÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ±¤Î‰‹Î_ ¿ı
fi΋Î_ …¥ flèÎÎ »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ı fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝‹Î_
¿ı ¤˘√˘‹Î_ fi ŒÁÎ¥fiı ¤√‰Îfifi˘ … ±ÎÏl÷ ◊¥ Ω›
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ±ÎÏÿV◊Îfi1 ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω› »ı, …ıfiı ±Î … ±K›Î›fiÎ ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
“’fl‹√Ï÷” ±fiı “’fl‹‘΋” fi΋ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝fiÎ Á_√˛Ë ±fiı ¤˘√˘‹Î_ ±ÎÁ@÷
◊›ı·˘ ‹fiW› ÷ı ±ÎÏÿV◊Îfi ’fl‹ÎI‹Îfiı fi◊Ì ΩHÎÌ
¿÷˘. fi ΩHΉÎfi_ ±ı ±Á΋J›˝ fi ÷˘ ¤√‰Îfifi_
1. ±Ë‹ÎÏÿÏË˝ ÿı‰ÎfiÎ_ ‹ËÊaHÎÎ_ « Á‰˝Â— –– (√Ì÷Î ó 10/2)
“÷‹ı‰ «Îz_ ’vÊ_ ≠’zı” (√Ì÷Î 15/4)
[±K›Î› 8
= ÷’˘‹Î_ Á‰˝‹˚Ô = Á‰˝ ’H›Œ‚˘fiı
= ÷◊Î ±I›ıÏ÷ = ±˘‚_√Ì Ω› »ı
= ÿÎfi‹Î_ « = ±fiı
= …ı-…ı ±Îz‹Ô˚, V◊Îfi‹Ô˚ = ±ÎÏÿV◊Îfi
= ’H›Œ‚ ’fl‹˚ = ’fl‹ÎI‹Îfiı
= ¿èÎÎ_ »ı, µ’ˆÏ÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥
= ÷ı Ω› »ı.
±Î’ı·_ »ı, fi ≠¿ÚÏ÷◊Ì ’ıÿÎ ◊›ı·_ »ı ±fiı fi ¿˘¥ ¿‹˝fi_
Œ‚ ’HÎ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ±Á΋J›˝ ¿˘¥fiÌ ÿıfi fi◊Ì; ’fl_÷
V‰›_ ∞‰Î¤Î¥±ı (∞‰ı) … ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì Ï‰‹¬
◊¥fiı ÷ıfiı ’ıÿÎ ¿›* »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ’˘÷ı … ÷ıfiı
ÿÒfl ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ¶ÎflÎ ¿flı·Ì ¤Ò·fiı
’˘÷ı … ÿÒfl ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı ÷ı ÿÒfl ¿fl‰Îfi_ ÿÎÏ›I‰
’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ’fl … »ı. ±Î ¤Ò·fiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ı
∞‰ ±Á‹◊˝ fi◊Ì, Ïfi⁄˝‚ fi◊Ì ¿ı ±’ÎhÎ fi◊Ì. ¿ı‰‚
Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ·˘·’÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ’˘÷Îfi΋Î_
±Á΋J›˝fi˘ ±Îfl˘’ ¿flÌ ·ı »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì …
‹fiW›…L‹fiÎ ‹ËÎfi ·Î¤◊Ì ‰_Ï«÷ flËÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì
‹fiW›ı Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ·˘·’÷Îfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı
‹fiW›…L‹fiı ÁÎ◊˝¿ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl µz÷
flËı‰_ Ωı¥±ı.
»ßÎ ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î ›˘√Ìfi˘
‹ÏË‹Î ¿è΢ ±fiı ’»Ì ±…\˝fifiı ›˘√Ì ⁄fiÌ …‰ÎfiÌ
±ÎiÎÎ ±Î’Ì (±. 6/46); ±fiı ±ËŸ ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_
±…\˝fifiı ›˘√Ì ◊‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ±fiı ’»Ì ›˘√Ìfi˘
‹ÏË‹Î ¿è΢. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı »ßÎ ±K›Î›‹Î_
›˘√¤˛pfi˘ ≠Á_√ »ı, ±fiı ÷ıfiΠωʛ‹Î_ ±…\˝fifiÎ
‹fi‹Î_ Á_ÿıË Ë÷˘ ¿ı ÷ı @›Î_¿ fip¤˛p ÷˘ fi◊Ì ◊¥
…÷˘? ±ı Â_¿Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı “¿˘¥
√‹ı ÷ı flÌ÷ı ›˘√‹Î_ ·Î√Ì Ω› ÷˘ ÷ıfi_ ’÷fi fi◊Ì
◊÷_. ±ıÀ·_ … fiÏË, ±ı ›˘√fi˘ Ï…iÎÎÁ‹ÎhÎ ’HÎ
ÂOÿ⁄˛õfi_ ±Ï÷ø‹HÎ ¿flÌ Ω› »ı.” ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ›˘√Ìfi˘
‹ÏË‹Î ’Ëı·Î ¿è΢ ±fiı ’»Ì ±…\˝fiı ‹ÎÀı ›˘√Ì
⁄fi‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ’fl_÷ ±ËŸ ±…\˝fifi˘ ≠ffi flè΢
f·˘¿ 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 601

¿ı Ïfi›÷ÎI‹Î ’vÊ˘ ¶ÎflÎ ±Î’ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ΋Î_ ’flΛHÎ ◊Λ »ı, ÷ı ›˘√Ìfiı ‹ÎÀı Ë_ Á·¤ »\_.” ±ıÀ·Î
±Î‰˘ »˘? ±Î ≠ffifi˘ µkÎfl ±Î’÷Î ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ “÷_ ›˘√Ì ◊¥ Ω.” ±ı‰Ì ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ±fiı
“…ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ‹Îflı ’»Ì ›˘√Ìfi˘ ‹ÏË‹Î ¿è΢.
óáó

ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹§√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎVÔhÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı

±ZÎfl⁄˛õ›˘√˘ fi΋αp‹˘ûK›Î›— –– 8 ––

±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰LÔfi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›

lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿ w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “±ZÎfl⁄˛õ›˘√” fi΋fi˘
±Îˢ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 8 ––

“±ZÎfl” ±fiı “⁄˛õ” ÂOÿ˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ Ï’V÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘fi˘ »ı. ⁄οÌfiÎ «˘‰ÌÁ f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ
Ïfi√˝HÎÏfiflοÎfl, Á√HÎÏfiflοÎfl ±fiı Á√HÎÁοÎfl ó ±Î ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
hÎHÎı V‰w’˘fiÎ ‰Î«¿ »ı. ±Î hÎHÎı‹Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ V‰w’fi_ (3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ⁄ı µ‰Î« »ı ó “±…\˝fi µ‰Î«”
g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ›˘√ (Á_⁄_‘) ◊¥ Ω› ±fiı “l̤√‰Îfi‰Î«.”
»ı. ±Î◊Ì ±Î ±K›Î›fi_ fi΋ “±ZÎfl⁄˛õ›˘√” flά‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı. ±ÎËΠ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı· »_ÿ

±ÎËΠ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î« ±Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì fi‰‹˘, ÿÁ‹˘
±fiı ±Ï√›Îfl‹˘ ó ±Î hÎHÎ f·˘¿˘ “µ’ΩÏ÷” »_ÿ‰Î‚Î
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊Îp‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, »ı, ±fiı ±ßΉÌÁ‹˘ f·˘¿ “≥Lƒ‰Æ” »_ÿ‰Î‚˘ »ı. ÂıÊ
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ «Îfl, f·˘¿˘fiÎ_ hÎHÎ Á˘ «˘‰ÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ó ⁄ÌΩ f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_
ÏÁk΢kÎıfl ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ±fiı «˙ÿ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·
’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ hÎHÎ Á˘ ÁkÎÎb_ »ı. ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î”; «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_
(2) “±◊Îp‹˘ûK›Î›—”fiÎ », “±…\˝fi µ‰Î«” “‹√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “‹-ω’·Î”; ÁkÎΉÌÁ‹Î
‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ÷ıfl, f·˘¿˘fiÎ fi‰Á˘ Ï’V÷΂ÌÁ ±fiı f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fl√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fl-
’„W’¿ÎfiÎ ÁÕ÷΂ÌÁ ±ZÎfl »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Π±ZÎfl˘fi˘ ω’·Î” ÷◊Î hÎÌΩ f·˘¿fiÎ ≠◊‹ ±fiı I≤÷Ì› «flH΋Î_
Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl ±Ï√›Îfl »ı. ±Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “ΩÏ÷’ZÎ-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Î
f·˘¿˘‹Î_◊Ì fi‰‹˘, ±Ï√›Îfl‹˘ ±fiı ±ßΉÌÁ‹˘ ó ±Î »_ÿ˘ »ı. ⁄οÌfiÎ ±˘√HÎÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ
hÎHÎ f·˘¿˘ «_‹Î‚ÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ ÷◊Î ÿÁ‹˘ f·˘¿ ±fip’ »_ÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

fi‰‹˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfi ¶ÎflΠωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿Ëı‰Îfi˘ …ı ≠‰ÎË «Î·Ì flè΢ Ë÷˘, ÷ıfiÌ ‰«‹Î_
… ±…\˝fiı ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ÁÎ÷ ≠ffi˘ ¿flÌ ·Ì‘Î. ÷ı±˘‹Î_◊Ì ¤√‰Îfiı » ≠ffi˘fi˘ µkÎfl Á_ZÎı’‹Î_
±Î’Ìfiı ±_÷¿Î‚fiÌ √Ï÷ωʛ¿ ÁÎ÷‹Î ≠ffifi˘ µkÎfl ωV÷Îfl◊Ì ±ÎM›˘.
ˉı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿Ëı‰ÎfiÎ flËÌ √›ı·Î ±ı … ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiΠωʛfiı ω·ZÎHЈ·Ì◊Ì
¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi fi‰‹Î ±K›Î›fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.

l̤√‰Îfi‰Î«

≥ÿo ÷ ÷ı √èÎ÷‹_ ≠‰Z›ÎQ›fiÁÒ›‰ı –– 1––

iÎÎfi_ ωiÎÎfiÁÏË÷_ ›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚ –– 1––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ÷ı = ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ±Â¤Î÷Ô̊ = ±Â¤◊Ì

√èÎ÷‹‹Ô˚ = ±I›_÷ √˘’fiÌ› ÷ = ÷˘ (Ë_ ŒflÌ) ±◊ν÷˚Ô
ωiÎÎfiÁÏË÷‹Ô̊ = ωiÎÎfiÁÏË÷ ≠‰Z›ÎÏ‹ = ÁÎflÌ ’ıÃı ¿ËÌÂ, …L‹-‹flHÎw’Ì
iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi ›÷Ô˚ = …ıfiı Á_ÁÎfl◊Ì
±fiÁÒ›‰ı = ÿ˘ÊºÏp flÏË÷ iÎÎI‰Î = ΩHÎÌfiı (÷_) ‹˘Z›Áı = ‹@÷ ◊¥ …¥Â.

ÀÌ¿Î ó “≥ÿ_ ÷ ÷ı √èÎ÷‹_ ≠‰Z›ÎQ›fiÁÒ›‰ı” ó
¤√‰ÎfifiÎ ‹fi‹Î_ …ı ÷k‰fiı ¿ı ωʛfiı ¿Ëı‰ÎfiÌ ≥E»Î
»ı, ÷ıfiÌ ÷flŒ ·Z› ¿flΉ‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ ¤√‰Îfi
Á˙◊Ì ’Ëı·Î_ “≥ÿ‹Ô˚” (±Î) ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿flıı »ı. ±ı
(¤√‰ÎfifiÎ_ ‹fi⁄Ï©‹Î_ „V◊÷) ÷k‰fi˘ ‹ÏË‹Î ¿Ëı‰Îfiı
‹ÎÀı … ÷ıfiı “√èÎ÷‹‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ÷k‰ ±I›_÷
√˘’fiÌ› »ı. ±ıfiı … ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ “flÎ…√è΋Ô˚”
±fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ «˘ÁËΠf·˘¿‹Î_ “Á‰˝√èÎ÷‹‹Ô̊”
¿èÎ_ »ı.
±ËŸ ’Ëı·Î_ “√èÎ÷‹‹Ô̊” ¿ËÌfiı ’»Ì (±. 9/34‹Î_)
“‹LÔ‹fiÎ ¤‰...” ¿èÎ_ »ı ±fiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ’Ëı·Î_
“Á‰˝√èÎ÷‹‹Ô˚” ¿ËÌfiı ’»Ì (±. 18/65‹Î_) “‹L‹fiÎ
¤‰...” ¿èÎ_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ËŸfi˘ ±fiı I›Î_fi˘
ωʛ ±ı¿ … »ı, ⁄ı fiÏË.
±Î ±I›_÷ √˘’fiÌ› ÷k‰ ÿflı¿fiÌ Á΋ı fi◊Ì ¿ËÌ
¿Î÷_; ¿ı‹¿ı ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi
¿›* »ı. …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¤√‰Îfi ≠I›ı ◊˘ÕÌ ’HÎ
ÿ˘ÊºÏp »ı, ÷ıfiı ±Î‰Ì √˘’fiÌ› ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
÷˘ ÷ı “¤√‰Îfi ±ÎI‹f·Î‘Ì »ı ó ’˘÷ÎfiÌ ≠Â_ÁÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î »ı.” ±ı‰˘ ∂·À˘ ±◊˝ ·¥ ·ı »ı. ±Î …
‰Î÷fiı ·Ì‘ı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ‹ÎÀı “±fiÁÒ›‰ı” ωÂıÊHÎ
±Î’Ìfiı ¿Ëı »ı ¿ı ¤Î¥ ÷_ ÿ˘ÊºÏpflÏË÷ »ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Ë_ ÷ÎflÌ Á΋ı ±I›_÷ √˘’fiÌ› ‰Î÷ ŒflÌ◊Ì ÁÎflÌ flÌ÷ı
¿ËÌ ±◊ν÷Ô˚ ±ı ÷k‰fiı ’HÎ ¿ËÌ ±fiı ±ıfiÎ µ’Λ˘fiı
’HÎ ¿ËÌ ó “≠‰Z›ÎÏ‹.”
“≠‰Z›ÎÏ‹” ’ÿfi˘ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı Ë_ ±ı
‰Î÷fiı ω·ZÎHЈ·Ì◊Ì ±fiı V’pw’ı ¿ËÌ ±◊ν÷Ô˚ ÷‹Î‹
‹fiW›˘ ‹Îflı ÂflHÎı ◊‰ÎfiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. «ÎËı ¿˘¥
ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ±fiı ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì ¿ı‹ fi ˢ›
÷◊Î ¿˘¥ ’HÎ ‰Hνfi˘, ¿˘¥ ’HÎ ±Îl‹fi˘, ¿˘¥ ’HÎ
Á_≠ÿΛfi˘, ¿˘¥ ’HÎ ÿıÂfi˘, ¿˘¥ ’HÎ ‰ıÂfi˘ ±ı‹ ¿˘¥
’HÎ ¿ı‹ fiΠˢ›, ÷ı ’HÎ ‹Îflı ÂflHÎı ◊¥fiı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷
604 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿flÌ ·ı »ı ó ±Î ‰Î÷ Ë_ ωÂıÊ÷Î◊Ì ¿ËÌÂ.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ‹fi‹Î_ ¿Ëı‰ÎfiÌ
…ıÀ·Ì ‰Î÷˘ ±Î‰Ì flËÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·Ì ‰Î÷˘ ±ı fi ¿ËÌ
Â@›Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ËŸ “÷” ’ÿ ±Î’ı »ı
¿ı ±ı … ωʛfiı Ë_ ŒflÌ◊Ì ¿ËÌÂ.
“iÎÎfi_ ωiÎÎfiÁÏË÷‹Ô˚” ó ¤√‰Îfi ±Î Á_’ÒHν
…√÷fiÎ ‹ËοÎflHÎ »ı ó ±ı‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹Îfi‰_ ±ı “iÎÎfi”
»ı ±fiı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ (¿Î›˝-¿ÎflHÎ) ÷k‰
fi◊Ì ó ±ı‰˘ ±fi¤‰ ◊‰˘ ±ı “ωiÎÎfi” »ı. ±Î
ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiı ‹ÎÀı … ±Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_
“≥ÿ‹Ô˚” ±fiı “√èÎ÷‹‹Ô˚” ó ±ı ⁄ı ωÂıÊH΢ ±ÎT›Î_ »ı.
iÎÎfi ±fiı ωiÎÎfi - Á_⁄_‘Ì Ï‰ÂıÊ ‰Î÷
±Î iÎÎfi-ωiÎÎfifiı ΩHÎÌfiı ÷_ ±Â¤ Á_ÁÎfl◊Ì ‹@÷
◊¥ …Âı. ±Î iÎÎfi-ωiÎÎfi … fl΅ωzÎ, flÎ…√èÎ ‰√ıflı
»ı. ±Î ‘‹˝ µ’fl …ı‹fiÌ l©Î fi◊Ì, ‘‹˝ µ’fl …ı‹fi˘
ωrÎÁ fi◊Ì ±fiı …ı ‘‹˝fiı ‹Îfi÷Î fi◊Ì, ÷ı±˘ Q≤I›w’Ì
Á_ÁÎfl-ÁÎ√fl‹Î_ ’ÕÌfiı ‰Îfl_‰Îfl …LÔ‹-Q≤I›fiı flV÷ı ¤À¿›Î
¿flı »ı. (±. 9/ 1-3) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı “iÎÎfi”
⁄÷ÎT›_. “±T›@÷‹ÒÏ÷˝” ±ı‰Î ‹ÎflÎ◊Ì … ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl
T›ÎMÔ÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ Ë_ fiı Ë_ … »\_;
⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiÏË (±. 9/4-6) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı
¤√‰Îfiı “ωiÎÎfi” ⁄÷ÎT›_.
≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â ◊›ı·Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ËÎ≠·›‹Î_
‹ÎflÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ‹Îfl΋Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı ±fiı ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ Ë_ ŒflÌ◊Ì ÷ı±˘fiı Á…\* »\_
’fl_÷ ÷ı ¿‹˘˝ (‹fiW›fiÌ …ı‹) ‹fiı ⁄Î_‘÷Î_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ÷ı ¿‹˘˝ ≠I›ı Ë_ µÿÎÁÌfifiÌ …ı‹ ±fiÎÁ@÷ flË_ »\_.
‹ÎflÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ ÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ fl«fiÎ ¿flı
»ı. ‹ÎflÎ ±Î ’fl‹ ¤Î‰fiı fiÏË ΩHÎ÷Î ‹Òœ·˘¿˘ ‹ÎflÌ
µ’ıZÎÎ ¿flı »ı. flÎZÎÁÌ, ±ÎÁflÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷fi˘
±Îl› ·ıfiÎflα˘fiÌ ±ÎÂÎ, ¿‹˝, iÎÎfi ⁄‘_ T›◊˝ »ı.
‹ËÎI‹Î·˘¿˘ ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±Îl› ·¥fiı ±fiı ‹fiı
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎÏÿ ‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÌ ¤„@÷ ¿flı »ı
±fiı ‹fiı fi‹V¿Îfl ¿flı »ı. ¿˘¥ iÎÎfi›iÎ ¶ÎflÎ ±ı¿¤Î‰ı
‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı; ‰√ıflı-‰√ıflı (±. 9/7-15) ó
±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı “iÎÎfi” ⁄÷ÎT›_. Ë_ ø÷, ›iÎ, V‰‘Î,
±ÎˆÊ‘ ‰√ıflı Ë_ … »\_ ±fiı Á÷- ±Á÷ ’HÎ Ë_ …
»_ ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝-¿ÎflHÎ w’ı …ı ¿_¥ »ı, ÷ı ⁄‘_ Ë_ …
1. ±ËŸ iÎÎfifiÎ ‰Hνfi‹Î_ ωiÎÎfi ±fiı ωiÎÎfifiÎ ‰Hνfi‹Î_ iÎÎfi ó ⁄LÔfiı Á΋ı· »ı.
[±K›Î› 9
»_ (±. 9/16◊Ì19) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “ωiÎÎfi” ⁄÷ÎT›_.
…ı±˘ ›iÎ ¿flÌfiı V‰√˝‹Î_ Ω› »ı, ÷ı±˘ I›Î_ Á¬
¤˘√‰ı »ı ±fiı ’H› Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ŒflÌ ’λΠQ≤I›·˘¿‹Î_
±Î‰ı »ı. ±fiL›¤Î‰ı ‹Îv_ Ï«_÷fi ¿flfiÎflÎfi˘ ›˘√ZÎı‹
Ë_ V‰›_ ‰Ëfi ¿v_ »\_. l©Î’Ò‰˝¿ ±L› ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi
¿fl‰Î‰Î‚Î ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Îv_ … ’Ò…fi ¿flı »ı, ’fl_÷ ¿flı
»ı ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿. …ı ‹fiı ÁC΂Π›iÎÎıfi˘ ¤˘@÷Î ±fiı V‰Î‹Ì
fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ÷ı±˘fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. …ı±˘ l©Î -
≠ı‹’Ò‰˝¿ ’hÎ, ’W’ ‰√ıflı ÷◊Î ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ‹fiı ±’˝HÎ
¿flı »ı, ÷ı±˘ Â¤-±Â¤ ¿‹ÎıÛ◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı (±.
9/20◊Ì28) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfiı “iÎÎfi” ⁄÷ÎT›_. Ë_
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi »\_. ‹fiı ¿˘¥fiÎ ≠Ï÷ flÎ√ ¿ı
¶ıÊ fi◊Ì ’fl_÷ …ı±˘ ‹ÎflÌ ¤„@÷ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_
±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_ (±. 9/29) ó ±ı‰_ ¿ËÌfiı “ωiÎÎfi”
⁄÷ÎT›_. ±ıfiÌ ±Î√‚fiÎ ’Î_« f·˘¿˘ (±. 9/30-34)
±Î ωiÎÎfifiÌ T›ÎA›Î‹Î_ … ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.1
“›FiÎÎI‰Î ‹˘Z›ÁıûÂ¤Î÷Ô˚” ó ±Á÷fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Îı ±ı … “±Â¤” »ı, ¿ı …ı ¨«-fiÌ«
›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹ ·ı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı. ±Á÷ (Á_ÁÎfl)fiÌ
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ‹Îfiı·˘ »ı, ‰ÎV÷ω¿ fi◊Ì.
…ıfiÌ ÁÎ◊ı ‰ÎV÷ω¿ Á_⁄_‘ fi◊Ì Ë˘÷˘, ÷ıfiÎ◊Ì … ‹„@÷
◊Λ »ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ¿ÿÌ ¿˘¥fiÌ ‹„@÷ fi◊Ì ◊÷Ì.
±Î◊Ì ‹„@÷ (»\À¿Îfl˘) ÷ıfiÎ◊Ì … ◊Λ »ı, …ı ’˘÷Îfi_
fi◊Ì; ’fl_÷ …ıfiı ¤Ò·◊Ì ’˘÷Îfi_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ »ı. ±ı‰Ì
¤Ò·…Ïfi÷ ‹ÎL›÷Î◊Ì … »^ÀÌ …‰Î› »ı. ¤Ò·…Ïfi÷
‹ÎL›÷Îfiı fi »˘ÕÌ ÿı‰Î ‹ÎhÎ◊Ì … ÷ıfiÎ◊Ì ‹„@÷ ◊¥
Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ¿’ÕÎ_‹Î_ ‹ı· ·Î√Ì …÷Î_ ÷ıfiı ÁÎŒ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ‹ı· »^ÀÌ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ı·
±Î√_÷¿ »ı ±fiı ‹ı·fiÌ ±’ıZÎαı ¿’ÕÎ_ ’Ëı·ı◊Ì »ı ±◊ν÷˚Ô
‹ı· ±fiı ¿’ÕÎ_ ⁄ı »ı, ±ı¿ fiÏË. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘
±ÎωfiÎÂÌ ±_ ±Î ∞‰ ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı …ı
¿˘¥ ›˘Ïfi‹Î_ Ω› »ı, I›Î_ … Ë_ ó ‹ÎflÎ’b_ ¿flÌfiı
ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹ı· «œÎ‰Ì
·ı »ı ±fiı …L‹÷˘-‹fl÷˘ flËı »ı. F›Îflı ±ı ’˘÷ÎfiÎ
V‰w’fiı ΩHÎÌ ·ı »ı ±◊‰Î ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ Ω›
»ı, I›Îflı ±ı ±Â¤ Á_⁄_‘◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
÷ıfi˘ Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘-»^ÀÌ Ω› »ı. ±ı … ¤Î‰fiı ·¥fiı
¤√‰Îfi ±ËŸ ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ÷k‰fiı ΩHÎÌfiı
÷_ ±Â¤◊Ì ‹@÷ ◊¥ …Âı.
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 605

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó Á_ÁÎfl “≠√À” »ı. ¿‹˝›˘√ (ÏfiW¿Î‹ ¤Î‰) ≠√À fi ˢ‰Î◊Ì “√èΔ »ı. ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ
√M÷ ˢ‰Î◊Ì iÎÎfi›˘√ (±ÎI‹iÎÎfi) “√èÎ÷fl” »ı. iÎÎfi›˘√◊Ì ’HÎ √M÷ ˢ‰Î◊Ì ¤„@÷›˘√ (’fl‹ÎI‹iÎÎfi) “√èÎ÷‹”
»ı. √èÎ ±fiı √èÎ÷fl ÷˘ ·˙Ï¿¿ »ı, ’fl_÷ √èÎ÷‹ ±·˙Ï¿¿ »ı.
⁄˛õ·˘¿ Á‘ÌfiÎ ⁄‘Î ·˘¿ ’fiflΉ÷a ˢ‰Î◊Ì “±Â¤” »ı. (√Ì÷Î ó 8/16) √èÎ÷‹ ωʛfiı ΩHÎÌ ·ı‰Î◊Ì
‹fiW› ±Â¤◊Ì Á‰˝◊Î ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Â¤◊Ì ‹„@÷ ÷˘ ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√◊Ì ’HÎ ◊¥ Ω› »ı,
’fl_÷ ±ËŸ ±Â¤◊Ì ‹@÷ ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÁkÎÎ fi flËı,
±Ë‹Ô˚fiÌ ÷ı ÁÒZ‹ √_‘ ’HÎ fi flËı, …ıfiÎ◊Ì ÿνÏfi¿ ‹÷¤ıÿ ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ΩHΉ_ ±ı “iÎÎfi” »ı ±fiı Á‹√˛ ¤√‰Îfifiı ΩHΉΠ±ı “ωiÎÎfi” »ı ±◊ν÷Ô˚ ωÂıÊiÎÎfi »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌfiı ÷ıfi_ ’ÏflHÎ΋ ±Â¤◊Ì ‹@÷ ◊‰Îfi_ ⁄÷ÎT›_.
ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±ı … ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiÎ ‹ÏË‹Îfi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.

fl΅ωzÎ flÎ…√èÎ_ ’ωhÎÏ‹ÿ‹k΋‹Ô˚ –– 2––

≠I›ZÎΉ√‹_ ‘Q›* ÁÁ¬_ ¿÷˝‹T››‹Ô˚ –– 2––
≥ÿ‹Ô˚ = ±Î (ωiÎÎfiÁÏË÷ flÎΩ »ı. ‘Q›˝‹˚Ô = ±Î ‘‹˝›@÷ »ı,
iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ ’ωh΋Ô˚ = ±Î (iÎÎfi) ±Ï÷ ¿÷‹
˝ ˚Ô = ¿fl‰Î‹Î_
Á‹√˛w’) ’ωhÎ (÷◊Î) ÁÁ¬  ‹Ô˚ = ÁΉ ÁËı·_ ±◊ν÷Ô˚
fl΅ωzÎ = ÁCÎ‚Ì Ï‰zα˘fi˘ µk΋‹Ô˚ = CÎb_ µk΋ »ı. (±fiı) ±Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_
flÎΩ (±fiı) ≠I›ZÎΉ- = ±Îfi_ Œ‚ ’HÎ CÎb_ Á√‹ »ı. (±fiı)
flÎ…√è΋Ô˚ = ÁC΂Î_ √˘’fiÌ›˘fi˘ √‹‹Ô˚ ≠I›ZÎ »ı. ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ »ı.

ÀÌ¿Î ó “fl΅ωzΔ ó ±Î ωiÎÎfiflÏË÷ iÎÎfi
ÁCÎ‚Ì Ï‰zα˘fi˘ flÎΩ »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎÌ
·Ì‘Î ’»Ì ¿_¥ ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_.
¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı
“‹ÎflÎ Á‹√˛w’fiı ΩH›Î ’»Ì ΩHΉÎfi_ ¿_¥ ⁄Î¿Ì fi◊Ì
flËı÷_.” ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “…ı ±Á_‹Òœ
(iÎÎfiÌ) ’vÊ ‹fiı ZÎfl◊Ì ±÷Ì÷ ±fiı ±ZÎfl◊Ì µk΋
ΩHÎı »ı, ÷ı Á‰˝‰ıkÎÎ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiı ‹ÎÀı
ΩHΉÎfi_ ¿_¥ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_, ÷ıfiÎ◊Ì ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õı
»ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ_ Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl, T›@÷-
±T›@÷ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ V‰w’˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ Á√HÎ-ÁοÎfl
V‰w’fi˘ ⁄Ë … ωÂıÊ ‹ÏË‹Î »ı.
“flÎ…√è΋Ô˚” ó Á_ÁÎfl‹Î_ flËV›fiÌ …ıÀ·Ì √MÔ÷
‰Î÷˘ »ı, ±ı ⁄‘Ì ‰Î÷˘fi˘ ±Î flÎΩ »ı, ¿ı‹¿ı Á_ÁÎfl‹Î_
±ıfiÎ◊Ì ‹˘ÀÌ ⁄Ì∞ ¿˘¥ flËV›fiÌ ‰Î÷ »ı … fiÏË.
…ı‰Ì flÌ÷ı fiÎÀ¿‹Î_ ⁄‘ÎfiÌ Á΋ı ’ÎÔà ¤…‰÷˘ ¿˘¥
¿·Î¿Îfl ’˘÷Îfi˘ ±Á·Ì ’Ïfl«› ±Î’Ì ÿı, ÷˘ ÷ıfi˘
’Ïfl«› ±Î’‰˘ ±ı ωÂıÊ √˘’fiÌ› ‰Î÷ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı
fiÎÀ¿‹Î_ …ı ’ÎhÎ ¤…‰Ì flè΢ »ı, ÷ı‹Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±Á·Ì
w’fiı »\’Î‰Ì flάı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi F›Îflı
‹fiW›w’‹Î_ ·Ì·Î ¿flı »ı, I›Îflı ±¤@÷ ·˘¿˘ ±ı‹fiı
‹fiW› ‹ÎfiÌfiı ±ı‹fiÌ ±‰iÎÎ ¿flı »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi
÷ı±˘fiÌ Á΋ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À fi◊Ì ¿fl÷Î (√Ì÷Î
ó 7/25); ’fl_÷ …ı ¤√‰ÎfifiÎ ¬ÎÁ ‰ËηΠ¤@÷˘
ˢ› »ı ÷ı±˘fiÌ Á΋ı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À
¿flÌ ÿı »ı ó ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À ¿flÌ ÿı‰Ì
±ı … ±I›_÷ √˘’fiÌ› ‰Î÷ »ı.
“’ωhÎÏ‹ÿ‹Ô˚” ó ±Î ωzÎ Á‹Îfi ’ωhÎ ¿flfiÎflÌ
⁄Ì∞ ¿Îı¥ ωzÎ »ı … fiÏË ±◊ν÷Ô˚ ±Î ωzÎ ’ωhÎ÷ÎfiÌ
±_Ï÷‹ ÁÌ‹Î »ı. ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì, ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ
’HÎ ±Î ωzÎ◊Ì ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝IÔ‹Î ⁄fiÌ Ω› »ı
±◊ν÷Ô˚ ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ÂÎr÷ ÂÎ_Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı (±. 9/31).
ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fiı ¤√‰Îfifiı ’fl‹ ’ωhÎ
¿èÎÎ ó “’Ï‰hÎ_ ’fl‹_ ¤‰ÎfiÔ˚” (±. 10/12); «˘◊Î
±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı iÎÎfifiı ’ωhÎ ¿èÎ_ ó “fi ÏË iÎÎfiıfi
606 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

ÁºÂ_ ’ωhÎÏ‹Ë Ï‰z÷ı” (±. 4/38) ±fiı ±ËŸ ¤√‰IÔ≠΄MÔ÷fiÎ_ …ıÀ·Î_ ÁΑfi˘ »ı ±fiı ¤@÷˘fiÎ …ıÀ·Î_
fl΅ωzÎ ‰√ıflı ±Îà ωÂıÊH΢ ±Î’Ìfiı ωiÎÎfiÁÏË÷ ·ZÎH΢ »ı, ±ı ⁄‘Î_fi_ fi΋ ¤√‰Îfiı “‘Q›Î˝Q≤÷” flÎA›_
iÎÎfifiı ’ωhÎ ⁄÷Ήı »ı. ±Îfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’ωhÎ »ı (√Ì÷Î ó 12/20) ±◊ν÷Ô˚ ±ı ⁄‘Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷
’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ fi΋, w’, ·Ì·Î, ‘΋, V‹flHÎ, ¿Ì÷˝fi, …’, ¿flΉ‰Î‰ÎÔÔ‚Î_ ˢ‰Î◊Ì ‘‹˝‹› »ı.
K›Îfi, iÎÎfi ‰√ıflı ⁄‘_ … ’ωhÎ ±◊ν÷˚ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì “±T››‹Ô˚” ó ±ı‹Î_ ¿ÿÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì
…ı ¿_¥ »ı, ÷ı ⁄‘_ ±I›_÷ ’ωhÎ »ı ±fiı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ±Î‰÷Ì, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ
’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı.1 ¤@÷fiı ‹ÎÀı ’HÎ ¿èÎ_ »ı ¿ı “‹ÎflÎ ¤@÷fi˘ ωfiÎÂ
“µk΋‹Ô˚” ó ±Î Á‰˝lıWÔà »ı. ÷ıfiÌ Á‹¿ZÎ ⁄Ì∞ (’÷fi) fi◊Ì ◊÷˘” ó “fi ‹ı ¤@÷— ≠HÎU›Ï÷” (±.
¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’ÏflÏV◊Ï÷ ‰√ıflı »ı … fiÏË. 9/31).
±Î lıWÔÃ÷ÎfiÌ ±_Ï÷‹ ÁÌ‹Î »ı, ¿ı‹¿ı ±Î ωzÎ◊Ì ‹Îfl˘ “¿÷* ÁÁ¬‹Ô˚” ó ±Î ±Î«fl‰Î‹Î_ ⁄Ë … Á√‹
¤@÷ Á‰˝lıWÔà ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·˘ lıWÔà ◊¥ Ω› »ı »ı. ’hÎ, ’W’, Œ‚, …‚ ‰√ıflı ’ÿÎ◊˘˝fiı ¤√‰ÎfifiÎ
¿ı Ë_ ’HÎ ÷ıfiÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿v_ »\_. ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î ±ı ¿ıÀ·_ Á√‹ »ı (±.
±Î ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfifiı ΩHÎÌfiı …ı ‹fiW› ±ıfi˘ 9/26)! ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifiı ±Î’‰Î◊Ì
±fi¤‰ ¿flÌ ·ı »ı, ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı “÷ı±˘ ’HÎ ¤√‰Îfi ÷ı ’ÿÎ◊˘˝fiı ±fi_÷ √HÎÎ ¿flÌfiı ±Î’ı »ı
‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_” ó “‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚” ±fiı ÷ı‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ … ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ
(±. 9/29) ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ ÷S·Ìfi ◊¥fiı ‹Îv_ ¿fl‰Î◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi ≠ÁLÔfi ◊¥fiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı …
V‰w’ … ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î’Ì ÿı »ı. ±ı‹Î_ ÁΑ¿fiı ¢ ’Ïfll‹ ¿fl‰˘ ’Õ›˘?
“≠I›ZÎΉ√‹‹Ô˚” ó ±ıfi_ Œ‚ ≠I›ZÎ »ı. …ı ‹fiW› ±ı‹Î_ ÷˘ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò· (¤√‰ÎfifiÎ ’ÿÎ◊˘˝fiı
±Î ‰Î÷fiı …ıÀ·Ì ΩHÎÂı, ÷ı ±ıÀ·˘ … ’˘÷Îfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎL›Î ±ı ¤Ò· Ë÷Ì) ÿÒfl ¿fl‰ÎfiÌ »ı.
ω·ZÎHÎ÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÂı. ±Î ‰Î÷fiı ΩHÎ÷Î_ … ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ Á√‹ »ı, Áfl‚ »ı; ¿ı‹¿ı Ë_ Á‰˝
’fl‹√Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› ó ±Î ÷ıfi_ ≠I›ZÎ Œ‚ »ı. V◊‚ı »\_, ÷˘ ±ËŸ ’HÎ »\_ ±fiı Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ »\_ ÷˘
“‘Q›˝‹Ô˚” ó ±Î ‘‹˝‹› »ı. ’fl‹ÎI‹Îfi_ ·Z› (K›ı›) ±I›Îflı ’HÎ »\_. …ı ¿_¥ ’HÎ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı
◊÷Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ …ıÀ·Î_ ’HÎ ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹Î_ Ë_ … »\_. …ıÀ·Î ’HÎ ‹fiW›˘
±Î‰ı, ÷ı ÷‹Î‹ ±Î ‘‹˝fiÌ ±_÷√˝÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì »ı, ⁄‘΋Î_ Ë_ »\_ ±fiı ⁄‘Î ‹ÎflÎ »ı. ’fl_÷ ‹ÎflÌ
±Î ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ⁄‘Î … ‘‹˘˝◊Ì ’Ïfl’ÒHν »ı. ÷flŒ º„WÀ fi flά̱ı ≠¿ÚÏ÷ ÷flŒ º„WÀ flά‰Î◊Ì ÷ı±˘
⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î ‹fiı ≠ÎM÷ fi ◊¥fiı ‰Îfl_‰Îfl …LÔ‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı.
‘‹˝‹› ›©fiÎ ÏÁ‰Î› ZÎÏhΛfiı ‹ÎÀı ⁄Ì…_ ¿˘¥ lı›V¿fl Ωı ÷ı±˘ ◊˘Õ<_¿ ’HÎ ‹ÎflÌ ÷flŒ K›Îfi ±Î’ı ÷˘ ±ı‹fiı
ÁΑfi fi◊Ì ó “‘Q›Î˝Ï© ›©ÎE»ıˇ›˘ûL›-IZÎÏhΛV› fi ‹ÎflÌ ±·ÎˆÏ¿¿÷Î ±fiı ω·ZÎHÎ÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊Λ
ωz÷ı” (±. 2/31). ±ıfiÎ◊Ì ±ı … ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±◊ν÷˚ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì ±fiı
’˘÷’˘÷fiÎ ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflı ±fiÁÎfl ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı ó ÷ı‰˘
…ıÀ·Î_ ¿÷˝T›¿‹˝ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ‘‹˝ »ı. ÷ıfiÎ ÏÁ‰Î› ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¿‹˝›˘√ ÷◊Î iÎÎfi›˘√ “fl΅ωzΔ »ı ±fiı ¤„@÷›˘√ “flÎ…√èΔ »ı. ±Î … ±K›Î›fiÎ
«˘◊Î ±fiı ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ fl΅ωzÎfiÌ ±fiı «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ flÎ…√èÎ÷ÎfiÌ ‰Î÷ ωÂıÊw’ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“≠I›ZÎΉ√‹‹Ô˚” ó ±Îfi_ ≠I›ZÎ (±’fl˘ZÎ) Œ‚ ˢ› »ı. ¿‹˝›˘√◊Ì ÂÎ_Ï÷, iÎÎfi›˘√◊Ì ‹„@÷ ±fiı ¤„@÷›˘√◊Ì
≠I›ZÎ ≠ı‹ ≠ÎM÷ ◊Λ »ı. ¤√‰Îfifiı ÂflHÎÎ√÷ ◊‰Î◊Ì Ïfi¤˝›÷Î, Ïfi—¢¿÷Î, ÏfiÏçL÷÷Î ±fiı Ïfi—Â_¿÷Î ≠I›Z΋Î_
≠ÎM÷ ◊Λ »ı. ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiÌ ÁkÎÎ-VeÏ÷˝ (Á÷-Ï«÷), ’˘÷ÎfiΠˢ‰Î’HÎÎfi_ iÎÎfi (±fi¤‰) ’HÎ ≠I›ZÎ »ı.
“‘Q›˝‹Ô˚” ±Î ‘‹˝ ωfiÎfi_ fi◊Ì ⁄S¿ı ‘‹˝‹› »ı, ‘‹˝◊Ì ±˘÷≠˘÷ »ı. ±Îfiı ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW›-∞‰fi ÁŒ‚
◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW› ¿Ú÷¿ÚI›, iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ±fiı ≠ÎM÷-≠ÎM÷T› ◊¥ Ω› »ı.
1. ±’ωhΗ ’ωh΢ ‰Î Á‰Î˝‰V◊Î_ √÷˘ûÏ’ ‰Î – ›— V‹flı÷Ô˚ ’HÕflÌ¿ÎZÎ_ Á ⁄ÎèÎÎP›LÔ÷fl— ÂÏ«— ––
(⁄˛õ‰ˆ‰÷˝’flÎHÎ, ⁄˛õ. 17/17)
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 607

“ÁÁ¬_ ¿÷˝‹Ô˚” ±Î ¿fl‰Î‹Î_ ¬Ò⁄ Á√‹ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î V‰÷— ≠ÎM÷ »ı. Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó
±Î‹Î_ ¿Î_¥ ’Ïfll‹ fi◊Ì, ±Î ÷˘ Œ@÷ V‰Ì¿ÚÏ÷ »ı. ¿‹˝›˘√fiÌ ºÏp◊Ì …ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì ⁄S¿ı ⁄ÌΩfiÌ
»ı, ÷ıfiı ⁄ÌΩfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ Â_ Ωıfl ±Î‰ı »ı ? iÎÎfi›˘√fiÌ ºÏp±ı ’˘÷ı-’˘÷Îfi΋Î_ „V◊÷ ◊‰Î‹Î_
Â_ Ωıfl ±Î‰ı »ı ! ¤„@÷›˘√fiÌ ºÏp±ı …ı ’˘÷Îfi˘ »ı, ÷ıfiÌ ÷flŒ …‰Î‹Î_ Â_ Ωıfl ±Î‰ı »ı ? ±◊ν÷Ô˚ ±Î
⁄‘Î_ ¿Î‹ Á¬’Ò‰˝¿ ◊Λ »ı.
“±T››‹Ô˚” ó ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ±_Ï÷‹ ÷k‰ ±ı … »ı, ±ıfiÎ◊Ì ±Î√‚ ¿Â_ … fi◊Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î‰Ì Á√‹ ±fiı Á‰˘˝’Ïfl ωzΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘ ÷ıfi˘ ·Î¤ ÂÎ ‹ÎÀı fi◊Ì µÃÎ‰Ì flèÎÎ?
±Î ±_√ı ¿Ëı »ı ó
±lt‘ÎfiΗ ’vÊÎ ‘‹˝V›ÎV› ’fl_÷’ –– 3––
±≠ÎM› ‹Î_ Ïfi‰÷˝L÷ı Q≤I›Á_ÁÎfl‰I‹˝Ïfi –– 3––
’flL÷’ = Ëı ’fl_÷’! ’flÊ
Ô Î— = ‹fiW›˘ ‰I‹˝Ïfi Á_ÁÎfl«ø‹Î_
±V› = ±Î ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı Ïfi‰÷˝L÷ı = ¤À¿÷Î flËı »ı.
‘‹˝V› = ‘‹˝fiÎ ‹ÏË‹Î ’fl ±≠ÎM› = fi ’΋÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ ‰Îfl_‰Îfl
±lt‘ÎfiΗ = l©Î ωfiÎfiÎ Q≤I›Á_ÁÎfl- = Q≤I›w’Ì …L‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı.
ÀÌ¿Î ó “±lt‘ÎfiΗ ’vÊÎ ‘‹V›ÎV›1 ’fl_÷’” _ Îfl‰I‹˝Ïfi” ó ¤√‰Îfi
“±≠ÎMÔ› ‹Î_ Ïfi‰÷˝L÷Ô ı Q≤I›ÁÁ
ó ‘‹˝ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı ó V‰‘‹˝ ±fiı ’fl‘‹˝. ¿Ëı »ı ¿ı ó ’fl‘‹˝ µ’fl l©Î flάfiÎflÎ ‹fiW›˘ ⁄‘Î_
‹fiW›fi_ …ı ’˘÷Îfi_ V‰÷—ÏÁ© V‰w’ »ı, ±ı ÷ıfiı ‹ÎÀı V◊‚ı, ⁄‘Î_ ¿Î‚‹Î_, ⁄‘Ì ‰V÷±˘‹Î_ ±fiı ⁄‘Ì T›„@÷±˘‹Î_
V‰‘‹˝ »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷ ÷◊Î ’vÊfi_ ¿Î›˝‹ÎhÎ ÷ıfiı ‹ÎÀı ÁÿÎ-Á‰˝ÿΠωz‹Îfi, ⁄‘Î_fiı ÏfiI› ≠ÎMÔ÷ fi ¿flÌfiı
’fl‘‹˝ »ı ó “Á_ÁÎfl‘‹ˆ˝flω‹è΋Îfi—” (lÌ‹§Î. Q≤I›w’Ì Á_ÁÎflfiÎ ‹Î√ıÛ ’λΠŒflı »ı. @›Î_¿ …L‹Ì √›Î
11/2/49). ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ωiÎÎfiÁÏË÷ ÷˘ ‹fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì flËı »ı ±fiı ‹flÌ √›Î ÷˘ …LÔ‹‰Îfi_
iÎÎfifiı ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ ±fiı fl΅ωzÎ ‰√ıflı ±Îà ⁄Î¿Ì flËı »ı. ÷ı±˘ …ı …ı ›˘Ïfi±˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı ÷ı
ωÂıÊH΢ ±Î’Ìfiı …ıfi_ ‹˘À<_ ‹ÎËÎIQ› ⁄÷ÎT›_, ÷ıfiı … ›˘Ïfi±˘‹Î_ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚
±ËŸ “‘‹˝” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î ‘‹˝fiÎ ‹ÎËÎIQ› µ’fl l©Î “Ë_ ÂflÌfl »\_” ±ı‰Ì ±Ë_÷Î ±fiı “ÂflÌfl ‹Îv_ »ı” ±ı‰Ì
fi flά‰Î‰Î‚Î ±◊ν÷Ô˚ µIÔ’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiı Á÷ ‹‹÷Î flάı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ›˘Ïfi±˘ ÁÎ◊ı ’HÎ
‹ÎfiÌfiı ÷ı±˘‹Î_ … flE›Î’E›Î flËı‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘fiı ±ËŸ ÷ı‹fi˘ Ïfifl_÷fl Á_⁄_‘ »^À÷˘ flËı »ı. ¿˘¥ ’HÎ ›˘ÏfifiÌ
“±lt‘ÎfiΗ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÁÎ◊ı ±ı‹fi˘ Á_⁄_‘ À¿Ì fi◊Ì Â¿÷˘. V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
±Î ±ı¿ ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ‹fiW› T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’ÏflÏVJÎÏ÷ ‰√ıflı ÁÎ◊ı ’HÎ ±ı‹fi˘ Ïfifl_÷fl
’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı, ¿<À<_⁄fiı ±fiı ‘fi-Á_’ÏkÎ-‰ˆ¤‰fiı Á_⁄_‘ »^ÀÌ flè΢ »ı, ±◊ν÷Ô˚ I›Î_◊Ì ’HÎ ÷ı±˘ Á÷÷ ’λÎfiı
Ïfi—Á_ÿıËw’ı µIÔ’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎı ’λΠŒflÌ flèÎÎ »ı. ÷ı±˘ ¿˘¥fiÌ ÁÎ◊ı „V◊fl flËÌ …
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ µ’fl ωrÎÁ fi◊Ì Â¿÷Î. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı±˘ ∂K‰˝√Ï÷‹Î_ ±◊ν÷˚
¿flı »ı, l©Î ¿flı »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ±Îl› ·ı »ı. ÷ı±˘ ¨_«Î‹Î_ ¨«Î ¤˘√≠‘Îfi·˘¿‹Î_ ’HÎ «ÎS›Î Ω› ÷˘
±ı‰˘ ω«Îfl fi◊Ì ¿fl÷Î ¿ı ±Î ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı I›Î_◊Ì ’HÎ ÷ı‹HÎı ’λΠŒfl‰_ … ’ÕÂı (√Ì÷Î ó
±Î’HÎı ¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á flËÌÂ_ ±fiı ÷ı±˘ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı 8/16,25; 9/21). ÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊›Î
¿ıÀ·Î Ïÿ‰Á flËıÂı? l©Î ÷˘ V‰‘‹˝ µ’fl ˢ‰Ì Ωı¥÷Ì Ï‰fiÎ ±Î ‹fiW›˘ √‹ı I›Î_ ’HÎ …Âı, I›Î_◊Ì ÷ı‹HÎı ’λÎ
Ë÷Ì, ’HÎ ÷ı ◊¥ √¥ ’fl‘‹˝ µ’fl! Œfl‰_ … ’ÕÂı ÷◊Î ‰Îfl_‰Îfl …LÔ‹‰_ ±fiı ‹fl‰_ … ’ÕÂı.
1. ±ËŸ “±lt‘ÎfiΗ” ’ÿ‹Î_ ±Î‰ı·Î_ “ÂÎfi«Ô˚ ¿Ú÷Ô˚” ≠I››fiÎ ›˘√‹Î_ “fi ·˘¿ÎT››ÏfiWÔÃά·◊˝I≤fi΋Ô˚” (’ÎÏHÎ. ±pÎ. 2/3/69) ó
±Î ÁÒhÎfiÎ Ïfi›‹◊Ì Ï¶÷̛Πω¤Ï@÷ ◊‰Ì Ωı¥±ı; ’fl_÷ ±Î ÁÒhÎ ¿Îfl¿-ÊWÔÃÌfi˘ … ÏfiÊı‘ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ÂıÊ ÊWÔÃÌ◊Ì
“‘‹˝” ’ÿ‹Î_ ÊWÔÃÌ Ï‰¤„@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
608 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
“Q≤I›Á_ÁÎfl‰I‹˝Ïfi” ¿Ëı‰Îfi˘ ‹÷·⁄ ±ı »ı ¿ı ±Î
Á_ÁÎflfiÎ ‹Î√˝‹Î_ ‹fl‰Îfi_ fiı ‹fl‰Îfi_ … »ı, ωfiΠfiı
ωfiΠ… »ı, ±¤Î‰ fiı ±¤Î‰ … »ı ±◊ν÷Ô˚ F›Î_
…¥Â_, I›Î_◊Ì ’λΠŒfl‰_ … ’ÕÂı. ±Î … ‰Î÷fiı ¤√‰Îfiı
⁄Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ “Q≤I›Á_ÁÎflÁÎ√flÎ÷Ô˚”
¿ËÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î Á_ÁÎfl ‹˘÷fi˘ … Á‹ƒ »ı. ÷ı‹Î_
@›Î_› ’HÎ „V◊fl÷Î◊Ì flËÌ … fi◊Ì Â¿÷Î.
±Î ‹fiW›ÂflÌfl ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
… ‹Y›_ »ı. ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı ÷‹Î‹ ¿‹˝Œ‚˘ (¿ı
…ı Á÷-±Á÷ ›˘Ïfi±˘fiÎ_ ¿ÎflHÎ »ı)fiı V◊Ï√÷ ¿flÌfiı
‹fiW› …L‹ ±Î’Ìfiı ‹„@÷fi˘ ±‰Áfl ±ÎM›˘ »ı. ±ı‰Î
‹„@÷fiÎ ±‰Áflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ’HÎ …ı ∞‰ …L‹-
‹flHÎfiÌ ’fl_’fl΋Î_ «ÎS›Î Ω› »ı, ÷ı‹fiı Ωı¥fiı ¤√‰Îfi
ΩHÎı ’çÎkÎÎ’ ¿flı »ı ¿ı “‹ıÓ ‹ÎflÎ ÷flŒ◊Ì ±ı‹fiı …L‹-
‹flHÎ◊Ì »^À‰Îfi˘ ’Òfl˘ ±‰Áfl ±ÎM›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ÷ı±˘
÷ı ±‰Áflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ’HÎ …L‹-‹flHΉ΂Π‹Î√ı˝ …
…¥ flèÎÎ »ı!” ¤√‰Îfifi˘ ±Î ’çÎkÎÎ’ ¿ı‰‚ ÁΑÎflHÎ
‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı … fi◊Ì ’fl_÷ ¤›_¿fl ±ÎÁflÌ ›˘Ïfi±˘‹Î_
’Õı·Î ∞‰˘fiı ‹ÎÀı ’HÎ »ı ¿ı ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ¿›Î˝ ωfiÎ
… ÷ı±˘ ±‘‹ √Ï÷‹Î_ …¥ flèÎÎ »ı ó “‹Î‹≠ÎM›ˆ‰
¿˙L÷ı› ÷÷˘ ›ÎLI›‘‹Î_ √Ï÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 16/20).
“±≠ÎM› ‹Î‹Ô˚” (‹fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊¥fiı) ’ÿ˘◊Ì ±ı
ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ‹fiW›‹ÎhÎfiı ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ ±Ï‘¿Îfl ‹‚ı·˘
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›‹ÎhÎ ¤√‰Îfi ÷flŒ √Ï÷ ¿flÌ Â¿ı
»ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. Á˘‚‹Î ±K›Î›fiÎ
‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “‹Î‹≠ÎM›ˆ‰” ’ÿ◊Ì ’HÎ ±ı ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷‰Î‚α˘ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ «Î·Ì
fiı ÷ı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ì÷΋Î_
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’HÎ ¤@÷ ⁄fiÌ
¿ı »ı. ‘‹Î˝I‹Î ⁄fiÌ Â¿ı »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ
¿ı »ı (±. 9/30-31) ÷◊Î ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì ’HÎ iÎÎfi
¶ÎflÎ ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì ÷flÌ Â¿ı »ı (±. 4/36).
±ı¿ ÂËıfl Ë÷_. ÷ıfiÌ «Îflı ÷flŒ ¨«Ì ÿ̉η ⁄fiı·Ì
Ë÷Ì. ÂËıfl‹Î_◊Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı¿ … ÿfl‰ÎΩı
Ë÷˘. ±ı¿ ÁflÿÎÁ (±Î_‘‚˘) ÂËıfl◊Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î
≥E»÷˘ Ë÷˘. ÷ı ±ı¿ ËÎ◊◊Ì ·Î¿ÕÌfi˘ ÁËÎfl˘ ±fiı ⁄ÌΩ
ËÎ◊◊Ì ÿ̉ηfi˘ ÁËÎfl˘ ·¥fiı «Î·Ì flè΢ Ë÷˘. «Î·÷Î_-
«Î·÷Î_ F›Îflı ⁄ËÎfl …‰Îfi˘ ÿfl‰ÎΩı ±ÎT›˘, I›Îflı ±ıfiÎ
‹Î◊΋Î_ ¬_…‰Î‚ ±Î‰Ì. ÷ı ±ı¿ ËÎ◊◊Ì ¬_…‰Î‚÷˘ ±fiı
⁄ÌΩ ËÎ◊◊Ì ·Î¿ÕÌfiÎ ÁËÎflı «Î·÷˘ flè΢, ÷˘ ÿfl‰ÎΩı
fiÌ¿‚Ì √›˘ ±fiı ÷ıfi˘ ËÎ◊ ŒflÌ◊Ì ÿ̉η µ’fl ±Î‰Ì
[±K›Î› 9
√›˘. ±Î flÌ÷ı «Î·÷Î_-«Î·÷Î_ ÷ıfiÎ ¿‹fiÁÌ⁄ı F›Îflı
ÿfl‰ÎΩı ±Î‰÷˘, I›Îflı ¬_…‰Î‚ ±Î‰Ì …÷Ì. ¬_…‰Î‚‰Î
‹ÎÀı ±ı ËÎ◊ ‹Î◊Î µ’fl ·¥ …÷˘ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ÿfl‰ÎΩı
fiÌ¿‚Ì …÷˘. ±Î flÌ÷ı ±ı «yfl ‹Îfl÷˘ … flè΢. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ±Î ∞‰ V‰√˝, fifl¿ ±fiı «˘flÎÁÌ ·Î¬
›˘Ïfi±˘‹Î_ (¤À¿uÎ ¿flı) »ı. ¤˘√›˘Ïfi±˘◊Ì ÷ı Ω÷ı
»\À¿Îfl˘ fi◊Ì ‹ı‚‰Ì ¿÷˘, ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ú’Î ¿flÌfiı
…L‹-‹flHÎfiÎ «yfl◊Ì »^À‰Î ‹ÎÀı ‹fiW›-ÂflÌfl ±Î’ı
»ı ’fl_÷ ‹fiW›ÂflÌflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ¤˘√˘fiÌ
¬_…‰Î‚ ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı, …ı◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ
fi …¥fiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î ±fiı ÷ı
’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á¬ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ … ·ÎB›˘ flËı »ı. ±Î‹
¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ … ÷ı ‹flÌ Ω› »ı ±fiı ŒflÌ◊Ì V‰√˝, fifl¿
‰√ıflıfiÌ ›˘Ïfi±˘fiÎ «yfl‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı. ±Î flÌÏ÷
±ı ‰Îfl_‰Îfl ÷ı ›˘Ïfi±˘‹Î_ ¤À¿÷˘ flËı »ı ó ±Îfiı …
Q≤I›w’Ì Á_ÁÎfl-ÁÎ√fl‹Î_ ’λΠŒfl‰Îfi_ ¿Ëı »ı.
±Î ∞‰ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı; ±Î◊Ì
’fl‹ÎI‹Î … ±Î ∞‰fi˘ ±Á·Ì ‹¿Î‹ »ı. F›Îflı ±Î
∞‰ ±ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ıfiı ’˘÷Îfi_
±Á· V◊Îfi (CÎfl) ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì I›Î_◊Ì
÷ıfiı ’λΠŒfl‰_ fi◊Ì ’Õ÷_ ±◊ν÷Ô˚ √H΢fiı ‰Â ◊¥fiı
…L‹ fi◊Ì ·ı‰˘ ’Õ÷˘ ó ±Îfiı √Ì÷΋Î_ ‰Îfl_‰Îfl ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›_ »ı, …ı‹¿ı ó “I›@I‰Î ÿıË_ ’fi…˝L‹ fiˆÏ÷ ‹Î‹ıÏ÷
Á˘û…\˝fi” (±. 4/9); “√E»LI›’fiflÎT≤Ïk΋Ô˚” (±.
5/17); “›_ ≠ÎM› fi Ïfi‰÷˝L÷ı” (±. 8/21); “›„V‹L√÷Î
fi Ïfi‰÷˝„L÷ ¤Ò›—” (±. 15/4); “›ÿÔ˚√I‰Î fi Ïfi‰÷˝L÷ı”
(±. 15/6); ‰√ıflı ‰√ıflı. lÏ÷ ’HÎ ¿Ëı »ı ó “fi
« ’fiflΉ÷˝÷ı fi « ’fiflΉ÷˝÷ı” (»ÎLÿ˘B›. 4/15/1).
ωÂıÊ ‰Î÷
≠Λ— ·˘¿˘fiÎ ±_÷fl‹Î_ ±ı ‰Î÷ ¬Ò_’Ì √¥ »ı ¿ı ±‹ı
Á_ÁÎflÌ »Ì±ı, …L‹‰Î-‹fl‰Î‰Î‚Î »Ì±ı, ±ËŸ … flËı‰Î‰Î‚Î
»Ì±ı ‰√ıflı ‰√ıflı. ’fl_÷ ±Î ‰Î÷ Ï⁄·¿<· ¤Ò·¤flı·Ì »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ⁄‘Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±_ »Ì±ı, ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
ΩÏ÷fiÎ »Ì±ı, ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ÁÎ◊Ì »Ì±ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ
‘΋fiÎ ‰ÎÁÌ »Ì±ı. ±Î’HÎı ⁄‘Î ±Î Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎT›Î »Ì±ı;
±Î’HÎı ±Î Á_ÁÎflfiÎ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÎ ⁄‘Î ’ÿÎ◊˘˝
…Õ »ı ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı, F›Îflı ±Î’HÎı ’˘÷ı «ı÷fi
»Ì±ı ±fiı ±Î’HÎ΋Î_ (V‰›_‹Î_) ¿ÿÌ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_.
±fiı¿ …L‹˘ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ’˘÷ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ±ı
… flË̱ı »Ì±ı ó “¤Ò÷√˛Î‹— Á ±ı‰Î›‹Ô˚” (±. 8/19)
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 609

±fiı …ı‹ »Ì±ı ÷ı‹ … flË̱ı »Ì±ı. ±Î V◊‚ ‰√ıflı ⁄‘_ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı ±Î’HÎı ’flÎ
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’H΢ Á_›˘√ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ≠¿ÚÏ÷ »Ì±ı. ’fl_÷ ¤Ò·◊Ì ±Î’HÎı ’˘÷Îfiı ±ËŸfiÎ flËı‰Î‰Î‚Î
±Î’H΢ ω›˘√ ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘. ±Î’HÎı «ÎËı V‰√˝‹Î_ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î »ı. ±Î ¤Ò·fiı ÿÒfl ¿fl‰Ì Ωı¥±ı. ¿ı‹¿ı ±Î’HÎı
…¥±ı, «ÎËı fifl¿˘‹Î_ …¥±ı, «ÎËı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ±_ »Ì±ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ‘΋fiÎ »Ì±ı, F›Î_◊Ì
…¥±ı ¿ı «ÎËı ‹fiW››˘Ïfi‹Î_ …¥±ı, ÷˘’HÎ ±Î’H΢ ’λΠŒflÌfiı fi◊Ì ±Î‰‰_ ’Õ÷_, I›Î_ …‰_ ±ı ±Î’b_ ‹Ëk‰fi_
’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰›˘√ fi◊Ì ◊÷˘ ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎ◊ fi◊Ì ¿Î‹ »ı. …L‹‹flHÎ◊Ì »^À‰_ ±ı ±Î’b_ ‹A› ¿Î‹ »ı. ’fl_÷
»^À÷˘. ’fl‹ÎI‹Î ⁄‘Ì … ›˘Ïfi±˘‹Î_ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı flËı ±Î’HÎı CÎıfl …‰Îfiı, ’˘÷ÎfiÌ «Ì…fiı ¿ÏÃfi ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì,
»ı, ’fl_÷ ‹fiW›ı÷fl ›˘Ïfi±˘‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ΩB≤Ï÷ fi flËı‰Î◊Ì µz˘√ÁÎK› ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì! ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ¿ÏÃfi fi◊Ì. ¿ÏÃfi
÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı ±˘‚¬Ì fi◊Ì Â¿÷Î. ’fl‹ÎI‹Îfiı ±˘‚¬‰Îfi˘ ÷˘ Á_ÁÎflfi˘ flV÷˘ »ı, ¿ı …ı fi‰˘ ’¿Õ‰˘ ’Õı »ı. fi‰_ ÂflÌfl
‹˘¿˘ ÷˘ ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfiı ¿Ú’Î ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ ’Õı »ı, fi‰Î_ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î_ ’Õı »ı; ±fiı ¿‹˘˝fiÎ_
¿flÌfiı ±Î ‹fiW›fiı ±ı‰Ì „@÷ ±fiı ›˘B›÷Î ±Î’Ì »ı, Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀıı fi‰Î fi‰Î ·˘¿˘‹Î_ ÷◊Î fi‰Ì fi‰Ì
…ıfiÎ◊Ì ÷ı ÁIÁ_√, ω«Îfl, V‰ÎK›Î› ‰√ıflı ¶ÎflΠω‰ı¿ Ω√˛÷ ›˘Ïfi±˘‹Î_ …‰_ ’Õı »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ÷˘ Á√‹ »ı;
¿flÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ⁄‘Î_ V◊‚˘‹Î_ »ı, ⁄‘Î ¿Î‚‹Î_ »ı, ⁄‘Ì
¿flÌ Â¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ‰V÷±˘‹Î_ »ı, ⁄‘Ì T›„@÷±˘‹Î_ »ı, ⁄‘Ì CÎÀfiα˘‹Î_ »ı,
≠ÎHÎ̱˘fiı ‹fiW›ÂflÌfl ≠ÎMÔ÷ ◊›_ »ı, ÷˘ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ⁄‘Ì ’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ »ı ±fiı ⁄‘Î … ¤√‰Îfi‹Î_ »ı. ±Î’HÎı
… …‰_ Ωı¥±ı ±fiı “±‹ı ¤√‰ÎfifiÎ … »Ì±ı ÷◊Î ¤√‰Îfi Ëflÿ‹ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı »Ì±ı ±fiı ¤√‰Îfi Ëflÿ‹ ±Î’HÎÌ
… ±‹ÎflÎ »ı” ±ı ‰Î÷ ÷ı‹fiÌ Á‹…‹Î_ ±Î‰Ì … …‰Ì ÁÎ◊ı »ı. ±Î’HÎı ¤√‰Îfi◊Ì ±fiı ¤√‰Îfi ±Î’HÎÎ◊Ì ¿ÿÌ
Ωı¥±ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ±Î ‰Î÷fiı fi Á‹∞fiı ±fiı ‹ÎflÎ µ’fl ±·√ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î.
l©Î-ωrÎÁ fi ¿flÌfiı, ‹fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊¥fiı Á_ÁÎflw’Ì ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±Î’HÎı ±ËŸfiÎ ¿ı …L‹-Q≤I›‰Î‚Î
‹˘÷fiÎ ‹Î√˝‹Î_ ’ÕÌ √›Î »ı ó ±Î ‹˘ÀÎ ÿ—¬fiÌ ±fiı Á_ÁÎflfiÎ fi◊Ì. ±Î ±Î’b_ V◊‚ fi◊Ì. ±Î’HÎı ±Î V◊‚fiÎ
±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı! fi◊Ì. ±ËŸfiÌ ‰V÷±˘ ±Î’HÎÌ fi◊Ì. ±Î’HÎı ±ı ‰V÷±˘fiÎ
Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰‰_ ±fiı «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ fi◊Ì. ±Î’HÎÎ ±Î ¿<À<_⁄̱˘ fi◊Ì. ±Î’HÎı ±Î ¿<À<_⁄̱˘fiÎ
¤À¿‰_ ±ı ±Î’b_ ¿Î‹ fi◊Ì. ±Î V◊‚, √΋, ¿<À<_⁄, ‘fi, fi◊Ì. ±Î’HÎı ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ »Ì±ı ±fiı ¤√‰Îfi
’ÿÎ◊˝, ÂflÌfl ‰√ıflı ±Î’HÎÎ_ fi◊Ì ±fiı ±Î’HÎı ÷ı‹fiÎ fi◊Ì. … ±Î’HÎÎ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı·Î ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfifiÎ ‹ÏË‹Î ’fl l©Î fi flά‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘
±ÎfiÎ◊Ì ·Î¤ µÃΉ÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı fiΉÎfi ¤˘√˘fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı ÷ı‹Î_ … flE›Î-’E›Î flËı »ı. ÷ı◊Ì ÷ı±˘
¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷ fi ◊¥fiı ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı, V‰÷— ≠ÎM÷ ±ı‰˘ ±‹fl÷Îfi˘ ‹Î√˝ »˘ÕÌfiı Q≤I›fiÎ
‹Î√˝ ’fl «ÎS›Î ¿flı »ı.
“±≠ÎM› ‹Î‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ‹fiW› ÂflÌfl‹Î_ ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷ ¿fl‰Îfi˘ ‹˘¿˘ Ë÷˘, ‹fiW› ¤√‰ÿÔ˚
≠΄M÷fiÌ fi∞¿ ±Î‰Ì √›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ l©Î fi ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷ fi ¿flÌfiı Á_ÁÎfl‹Î_ Œfl÷˘
flËı »ı. …ı ÏfiI› ωz‹Îfi »ı, ÷ıfiı fi ‹ÎfiÌfiı, …ı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ À¿÷_ fi◊Ì, ÷ıfiı ‹Îfiı »ı. ÷ıfi_ ±_÷—¿flHÎ
±ıÀ·_ ±Â© ˢ› »ı ¿ı ¤√‰Îfifi˘ ≠I›ZÎ ≠¤Î‰ Ωı¥fiı ’HÎ ÷ı‹fiÎ ’fl l©Î flά÷˘ fi◊Ì. …ı‹ ¿ı ó ÁIÁ_√,
¿Ì÷˝fi ‰√ıflı‹Î_ ≠I›ZÎ ·Î¤ ÿı¬Î÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ÷ı‹Î_ xÿ›’Ò‰˝¿ ΩıÕÎ÷˘ fi◊Ì. ¿˘¥ Ï≠› T›„@÷fi_ Q≤I›
◊‰Î◊Ì ¿ı ±L› ¿˘¥ CÎÀfiÎ CÎÀ‰Î◊Ì ÷ıfiı Á_ÁÎfl◊Ì ‰ˆflÎB› ÷˘ ◊Λ »ı, ÷ı‹ »÷Î_ ÷ı ÷ı‹Î_ „V◊fl flËı÷˘ fi◊Ì.
±ÎÁ˘ ‰ÿ ⁄ÎflÁ, Á_‰÷ 2052 (ÏÿfiÎ_¿ 21-9-1995) fiÎ fl˘… Á_’ÒHν ¤Ò‹_Õ‚‹Î_ ¤√‰Îfi √HÎıÂ∞fiÌ ‹ÒÏ÷˝±˘
¶ÎflÎ ÿÒ‘ ’̉ÎfiÌ CÎÀfiÎ ·˘¿˘±ı ≠I›ZÎ Ωı¥. ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ⁄Ï©‹Îfi Á‹…fiÎflÎ ¿ıÀ·Î¿ ±Î‰Ì ≠I›ZÎ CÎÀfiÎ
’fl ’HÎ l©Î fi flά÷Î_, ‰÷˝‹Îfi’h΢, ÀıϷω{fi ‰√ıflı ‹ÎK›‹˘ ¶ÎflÎ ±Î CÎÀfiÎfi_ ¬_Õfi ¿›*. ¿˙fl‰˘fiÌ Á¤Î‹Î_
’HÎ F›Îflı ƒ˙’ÿÌfiÎ_ ‰jÎ-ËflHÎ ¿fl‰ÎfiÌ «ıpÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì, I›Îflı I›Î_ ÁÎÕ̱˘fi˘ œ√·˘ ◊¥ √›˘, ±fiı
ÿ—ÂÎÁfi, ƒ˙’ÿÌfiı Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ fiBfi fi ¿flÌ Â@›˘. ±ÎÀ·˘ ‹˘À˘ «‹I¿Îfl ≠I›ZÎ Ωı›Î ’»Ì ’HÎ ¿˙fl‰˘fiı
¤Îfi fi ’Õu_ ! ÷ı◊Ì …ı‹fiÌ ⁄Ï© ÷΋ÁÌ »ı, ±Â© »ı, ÷ı‹fiÎ µ’fl ±Î‰Ì ω·ZÎHÎ CÎÀfiα˘fi˘ ≠¤Î‰ ’Õ÷˘
fi◊Ì. ÷ı‹fiÌ l©Î Ω√˛÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ÷ı‹fiı ⁄‘_ ±‰‚_ fiı ±‰‚_ ÿı¬Î› »ı. (√Ì÷Î ó 18/32) ±Î‰Î ±l©Î‚
610 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

‹fiW›˘ ±‹fl÷Îfi˘ flV÷˘ »˘ÕÌfiı Q≤I›fiÎ ‹Î√˝ ’fl «ÎS›Î ¿flı »ı, …ı‹Î_ Œ@÷ Q≤I› ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ fi◊Ì. ÷ı±˘
±ı‰Î ‹Î√˝fiı ’¿ÕÌ ·ı »ı ¿ı F›Î_ @›Îflı› ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷ ◊¥ … fi ¿ı.
±’flÎfiı ’¿Õ‰Î◊Ì … ‹fiW› Q≤I›‹Î√ı˝ «ÎS›˘ Ω› »ı. Ωı ÷ı ±’flÎfiı fi ’¿Õı, ⁄S¿ı …ıfiÌ ±’flÎ »ı,
÷ı ¤√‰Îfifiı ’¿Õı ÷˘ Ë_‹ıÂfiı ‹ÎÀı …L‹-‹flHÎ◊Ì ‹@÷ ◊¥ Ω› ! ‹fiW› ±Î … …L‹‹Î_ ‹@÷ ◊¥ ¿ı
»ı ±fiı ‹„@÷◊Ì ’HÎ lıWà ¤√‰Îfifi˘ ≠ı‹ (¤„@÷) ≠ÎM÷ ◊¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì ±ÎÀ·Ì ‹˘ÀÌ
›˘B›÷Î, ’ÎhÎ÷Î, ±Ï‘¿Îfl ‰√ıflı ‹ı‚‰Ìfiı ’HÎ ÷ı Q≤I›‹Î√ı˝ «Î·Ì fiÌ¿Y›˘ ! ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ÿ—¬ ÁÎ◊ı ¿Ëı »ı
ó “±≠ÎM› ‹Î_ Ïfi‰÷˝L÷ı Q≤I› Á_ÁÎfl‰I‹Ïfi” ! ±fiı “‹Î‹ ≠ÎM›ˆ‰ ¿˙L÷ı› ÷÷˘ ›ÎLI›‘‹Î_ √Ï÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó
16/20) ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ±I›Îflı ¿S›ÎHÎ ≠΄M÷fi˘ ¬Ò⁄ ÁflÁ ‹˘¿˘ »ı. ‹fiW› V‰›_ ’˘÷ÎfiÎ ¿S›ÎH΋Î_
·Î√Ì Ω› ÷˘ ±ı‹Î_ ‘‹˝, √˛L◊, ‹ËÎI‹Î, Á_ÁÎfl, ¤√‰Îfi ⁄‘Î ÁË›˘√ ¿flı »ı !
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î ±fiı ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ …ı fl΅ωzÎfi˘ ‹ÏË‹Î ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı, ˉı ±Î√‚fiÎ
⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ÷ıfi_ … ‰Hνfi ¿flı »ı.
‹›Î ÷÷Ï‹ÿo Á‰* …√ÿT›@÷‹ÒÏ÷˝fiÎ –– 4––
‹IV◊ÎÏfi Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi fi «ÎËo ÷ıW‰‰„V◊÷— –– 4––
fi « ‹IV◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi ’U› ‹ı ›˘√‹ˆrfl‹Ô˚ –– 5––
¤Ò÷P≤¯Î « ¤Ò÷V◊˘ ‹‹ÎI‹Î ¤Ò÷¤Î‰fi— –– 5––
≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ÷ıÊ = ±ı‹fi΋Î_ ¤Ò÷¤Î‰fi— = Á_’ÒHν
Á‰˝‹˚Ô = ±Î¬_ fi, ±‰„V◊÷— = „V◊÷ fi◊Ì. ¤Ò÷˘fiı
…√÷Ô˚ = …√÷ « = ±fiı µI’LÔfi ¿flfiÎfl
‹›Î = ‹ÎflÎ ¤Ò÷ÎÏfi = (÷ı) ≠ÎHÎ̱˘ « = ±fiı
±T›@÷- = ÏfiflοÎfl (’HÎ) ¤Ò÷P≤÷Ô˚ = ¤Ò÷˘fi_
‹ÒÏ÷˝fiÎ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ‹IV◊ÎÏfi = ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ
÷÷‹Ô˚ = ’Ïfl’ÒHν »ı. fi = fi◊Ì ¿flfiÎfl
Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi = Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘ ‹ı = ‹ÎflÎ (±Î) ‹‹ = ‹Îv_
‹IV◊ÎÏfi = ‹Îfl΋Î_ ±ˆrfl‹Ô˚ = ¥rflÌ› ±ÎI‹Î = V‰w’
„V◊÷ »ı; ›˘√‹Ô˚ = ›˘√ ¤Ò÷V◊— = ±ı ¤Ò÷˘‹Î_
« = ’fl_÷ („@÷)fiı „V◊÷
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ’U› = Ωı. fi = fi◊Ì.
ÀÌ¿Î ó “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰* …√ÿT›@÷‹ÒÏ÷˝fiΔ ó ¤ıÿ ÷˘ Á_≠ÿΛ˘fiı ·Ì‘ı »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ±ı¿ »ı.
‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘◊Ì …ıfi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı ¤√‰Îfifi_ ±Î Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ ‰√ıflı ±ı¿ … ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ ±·√-±·√
T›@÷w’ »ı ±fiı …ı ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ fi◊Ì Ï‰ÂıÊH΢ »ı, ±·√-±·√ fi΋˘ »ı.
±◊ν÷Ô˚ ‹fi ‰√ıflı …ıfiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î_, ±ı ¤√‰Îfifi_ √Ì÷΋Î_ F›Î_ Á÷-±Á÷, ÂflÌfl-ÂflÌflÌfi_ ‰Hνfi
±T›@÷w’ »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfiı “‹›Î” ’ÿ◊Ì T›@÷ (ÁοÎfl) ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_, I›Î_ ∞‰fiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı ‹ÎÀı ±ÎT›_
V‰w’ ±fiı “±T›@÷‹ÒÏ÷˝fiΔ ’ÿ◊Ì ±T›@÷ (ÏfiflοÎfl) »ı ó “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿ_ ÷÷‹Ô˚” (±. 2/17); ¿ı‹¿ı ∞‰
V‰w’ ⁄÷ÎT›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi T›@÷w’ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ±_ ˢ‰Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Á‹Îfi …
’HÎ »ı ±fiı ±T›@÷w’ı ’HÎ »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ±ËŸ Á‰˝hÎ T›Î’¿ »ı, ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ ±¤ıÿ »ı.
T›@÷-±T›@÷ (ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl) ¿Ëı‰ÎfiÌ √ÒœÎϤÁ_Ï‘ F›Î_ Á√HÎ-ÏfiflοÎflfiÌ µ’ÎÁfiÎfi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, I›Î_
Á‹√˛w’ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á√HÎ-Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl ‰√ıflıfi˘ ⁄÷ÎT›_ »ı ó “›ıfi Á‰˝Ï‹ÿ_ ÷÷‹Ô˚” (±. 8/22), F›Î_ ¿‹˘˝
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
¶ÎflÎ ¤√‰Îfifi_ ’Ò…fi ⁄÷ÎT›_ »ı, I›Î_ ’HÎ ¿èÎ_ »ı ó “›ıfi
Á‰˝Ï‹ÿ_ ÷÷‹Ô˚” (±. 18/46). ±ı ⁄‘ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀıı … ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿Ëı »ı ó “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰˝‹Ô˚.”
“‹IV◊ÎÏfi Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi” ó ÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_
„V◊÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’flÎ-±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ w’Ì ±Î¬_ …√÷
‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ »ı. ÷ı ‹fiı »˘ÕÌfiı flËÌ … fi◊Ì Â¿÷_.
¿ÎflHÎ ¿ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı,
‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_ … ·Ìfi ◊Λ
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘fi_ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·›w’Ì …ı ¿_¥
’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘_ ‹Îfl΋Î_ … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì
÷ı ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ »ı.
“fi «ÎË_ ÷ıW‰‰„V◊÷—” ó ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfiı ⁄ı ‰Î÷˘
¿ËÌó’Ëı·Ì “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰* …√ÿT›@÷‹ÒÏ÷˝fiΔ ±fiı
⁄Ì∞ “‹IV◊ÎÏfi Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi.” ˉı ¤√‰Îfi ±ı ⁄LÔfiı
‰Î÷˘fiÌ Ï‰v© ⁄ı ‰Î÷˘ ¿Ëı »ı.
’Ëı·Ì ‰Î÷ (Ë_ ÁC΂Π…√÷‹Î_ „V◊÷ »\_)fiÌ Ï‰v©
±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ „V◊÷ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ωı Ë_ ÷ı±˘‹Î_
„V◊÷ ˢ÷ ÷˘ ÷ı±˘‹Î_ …ı ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ÷ı ’Ïfl‰÷˝fi
‹Îfl΋Î_ ’HÎ ◊Î÷; ÷ı±˘fiÎ fiΠ◊‰Î◊Ì ‹Îfl˘ ’HÎ fiÎÂ
◊Î÷ ±fiı ÷ı±˘fi˘ ±¤Î‰ ◊‰Î◊Ì ‹Îfl˘ ’HÎ ±¤Î‰ ◊Î÷.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘fi_ ÷˘ ’Ïfl‰÷˝fi, fiΠ±fiı ±¤Î‰
◊Λ »ı; ’fl_÷ ‹Îfl΋Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠω¿ÚÏ÷ fi◊Ì
±Î‰÷Ì. Ë_ ÷ı±˘‹Î_ Á‰˝ flÌ÷ı T›ÎMÔ÷ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
÷ı±˘fiÎ◊Ì ÏfiÏ·˝MÔ÷ »\_, ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î Á_⁄_‘flÏË÷ »\_. Ë_
÷˘ Ïfiω˝¿Îfl w’ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … „V◊÷ »\_.
‰ÎV÷‰‹Î_ “Ë_ ÷ı±˘‹Î_ „V◊÷ »\_” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ ÁkÎÎ◊Ì … ÷ı±˘fiÌ ÁkÎÎ »ı,
‹ÎflΠˢ‰Î’HÎÎ◊Ì … ÷ı±˘fi_ ˢ‰Î’b_ »ı. Ωı Ë_ ÷ı±˘‹Î_
fi ˢ÷, ÷˘ …√÷fiÌ ÁkÎÎ … fi ˢ÷. …√÷fi_ ˢ‰Î’b_
÷˘ ‹ÎflÌ ÁkÎÎ◊Ì … ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿èÎ_ ¿ı
Ë_ ÷ı±˘‹Î_ „V◊÷ »\_.
“fi « ‹IV◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi”1 ó ˉı ¤√‰Îfi ⁄Ì∞
‰Î÷ (ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ »ı)fiÌ Ï‰v© ±ËŸ
¿Ëı »ı ¿ı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı
Ωı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ ˢ÷ ÷˘ Ë_ …ı‰˘ Ïfifl_÷fl
Ïfiω˝¿Îflw’ı …ı‹ »\_ ÷ı‹ flË_ »\_. ÷ı‰˘ Á_ÁÎfl ’HÎ
Ïfiω˝¿Îflw’ı …ı‹ »ı ÷ı‹ flËı÷. ‹Îfl˘ ¿ÿÌ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂ
fi◊Ì ◊÷˘, ÷˘ Á_ÁÎflfi˘ ’HÎ µI’ÏkÎ-ωfiΠfi ◊Î÷.
±ı¿ V◊‚‹Î_ »\_ ±fiı ±ı¿ V◊‚‹Î_ fi◊Ì, ±ı¿ ¿Î‚‹Î_
1. “fi « ‹IV◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi”fi˘ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±Î ’HÎ »ı ¿ı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘ ’˘÷Îfiı ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ fi◊Ì ‹Îfi÷Î_, ’fl_÷ ’˘÷Îfiı ≠¿ÚÏ÷‹Î_
„V◊÷ ‹Îfiı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ fi◊Ì.
611
»\_ ±fiı ±ı¿ ¿Î‚‹Î_ fi◊Ì, ±ı¿ T›„@÷‹Î_ »\_ ±fiı ±ı¿
T›„@÷‹Î_ fi◊Ì ó ±ı‰Ì ’Ïfl„E»LÔfi÷Î ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì, ÷˘
Á_ÁÎfl‹Î_ ’HÎ ±ı‰Ì ’Ïfl„E»LÔfi÷Î fi ˢ÷. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı Ïfiω˝¿Îfl÷Î, ÏfiI›÷Î, T›Î’¿÷Î, ±Ï‰fiÎÂÌ’b_ ‰√ıflı
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹Îfl΋Î_ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ’HÎ
ˢ÷. ’fl_÷ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ‹ÎflÌ „V◊Ï÷ Ïfifl_÷fl flËı
»ı ±fiı ÷ı‹fiÌ „V◊Ï÷ Ïfifl_÷fl ±ı¿Áfl¬Ì flËı÷Ì fi◊Ì.
÷˘ ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊›_ ¿ı ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ fi◊Ì.
ˉı µ’›˝@÷ ωϑ’fl¿ ±fiı ÏfiÊı‘’fl¿ «Îflı› ‰Î÷˘fiı
⁄Ì∞ flÌ÷ı Á‹∞±ı. Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
Á_ÁÎfl »ı; ÷◊Î ’fl‹ÎI‹Î Á_ÁÎfl‹Î_ fi◊Ì ±fiı Á_ÁÎfl
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ fi◊Ì. …ı‹¿ı, Ωı ÷fl_√fiÌ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ÷fl_√‹Î_ …‚ »ı ±fiı …‚‹Î_ ÷fl_√ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı …‚fiı
»˘ÕÌfiı ÷fl_√ flËÌ … fi◊Ì Â¿÷˘. ÷fl_√ …‚◊Ì … ’ıÿÎ
◊Λ »ı, …‚‹Î_ … flËı »ı ±fiı …‚‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı; ±Î◊Ì ÷fl_√fi˘ ±Î‘Îfl ¿ı ±Îl› ¿ı‰‚ …‚ … »ı.
…‚ ωfiÎ ÷ıfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷fl_√‹Î_
…‚ »ı ±fiı …‚‹Î_ ÷fl_√ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
Á_ÁÎfl »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfiı »˘ÕÌfiı Á_ÁÎfl flËÌ … fi◊Ì
¿÷˘. Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Î◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
… flËı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ’fl‹ÎI‹Î
ÏÁ‰Î› Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı.
Ωı ÷fl_√ µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚˘ ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î
…‚ ÏÁ‰Î› ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi ˢ‰Î◊Ì ÷fl_√fiÌ ÁkÎÎ
fi ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ fi ÷fl_√‹Î_ …‚ »ı ±fiı fi
…‚‹Î_ ÷fl_√ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ …‚ fiı …‚ … »ı ±fiı
…‚ … ÷fl_√ w’ı ÿı¬Î¥ flèÎ_ »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl
µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚˘ ˢ‰Î◊Ì ÷◊Î ’fl‹ÎI‹Î
ÏÁ‰Î› ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi ˢ‰Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ fi
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ fi Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı fi
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î fiı ’fl‹ÎI‹Î
… »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î … Á_ÁÎfl w’ı ÿı¬Î¥ flèÎÎ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ÷k‰◊Ì ±ı¿ …‚ … »ı,
÷fl_√ fi◊Ì, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷k‰◊Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı,
Á_ÁÎfl fi◊Ì ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (±. 7/19).
ˉı ¿Î›˝¿ÎflHÎfiÌ ºÏp◊Ì Ωı¥±ı ÷˘ …ı‰Ì flÌ÷ı
‹ÎÀÌ◊Ì ⁄fiı·Î_ …ıÀ·Î_ ‰ÎÁH΢ »ı, ÷ı ⁄‘΋Î_ ‹ÎÀÌ …
612 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

»ı; ¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ‹ÎÀÌ◊Ì … ⁄fiı·Î_ »ı, ‹ÎÀÌ‹Î_ … flËı
»ı ±fiı ‹ÎÀÌ‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi˘ ±Î‘Îfl
‹ÎÀÌ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‰ÎÁH΢‹Î_ ‹ÎÀÌ »ı ±fiı ‹ÎÀÌ‹Î_
‰ÎÁH΢ »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ‰ÎÁH΢‹Î_
‹ÎÀÌ ±fiı ‹ÎÀÌ‹Î_ ‰ÎÁH΢ fi◊Ì. Ωı ‰ÎÁH΢‹Î_ ‹ÎÀÌ
ˢ÷, ÷˘ ‰ÎÁH΢fi˘ fiΠ◊‰Î◊Ì ‹ÎÀÌfi˘ ’HÎ fiΠ◊Î÷.
’fl_÷ ‹ÎÀÌfi˘ fiΠ◊÷˘ … fi◊Ì. ±Î◊Ì ‹ÎÀÌ ‹ÎÀÌ‹Î_
… flËÌ ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … „V◊÷ flËÌ. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı Ωı ‹ÎÀÌ‹Î_ ‰ÎÁH΢ ˢ÷, ÷˘ ‹ÎÀÌ flËı÷Î_ ‰ÎÁH΢
ËflË_‹ı flËı÷. ’fl_÷ ‰ÎÁH΢ ËflË_‹ı fi◊Ì flËı÷Î_. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ‹ÎÀÌ‹Î_ ‰ÎÁH΢ fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
’fl‹ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ
Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı Ωı Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ˢ÷ ÷˘ Á_ÁÎflfi˘ fiΠ◊÷Î_
’fl‹ÎI‹Îfi˘ ’HÎ fiΠ◊¥ Ω÷. ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î fiÎÂ
’΋÷Î … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î fi◊Ì.
’fl‹ÎI‹Î ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ „V◊÷ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl fi◊Ì. Ωı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl ˢ÷
÷˘ ’fl‹ÎI‹Î flËı÷Î_ Á_ÁÎfl ’HÎ flËı÷; ’fl_÷ Á_ÁÎfl fi◊Ì
flËı÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl fi◊Ì.
…ı‹¿ı, ¿˘¥±ı ËÏfl¶Îflfiı ›Îÿ ¿›* ÷˘ ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_
“ËÏfl¿Ì ’˙ÕÌ”” ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì √¥. ‰«‹Î_ “CÎ_ÀÎCÎfl” ⁄fiı·_
»ı. ÷ıfiÌ ⁄LÔfiı ⁄Î…\ √_√Î∞ ‰ËÌ flèÎÎ_ »ı. ’√Ï◊›Î_
µ’fl ·˘¿˘ VÔfiÎfi ¿flÌ flèÎÎ »ı. …‚‹Î_ ‹Î»·Ì±˘ ¿>ÿÌ
flËÌ »ı. ±Î ÁC΂ıÁC΂_ ËÏfl¶Îfl ‹fi‹Î_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ËÏfl¶Îfl‹Î_ ⁄fiı·_ Á‰˝ ¿_¥ (’J◊fl, …‚, ‹fiW›, ‹Î»·Ì±˘
‰√ıflı) ‹fi … »ı, ’fl_÷ F›Î_ g«÷fi »˘Õu_, I›Î_ ’»Ì
ËÏfl¶Îfl fi flèÎ_, ¿ı‰‚ ‹fi fiı ‹fi … flèÎ_. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ’fl‹ÎI‹Î±ı “⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›” Á_¿S’ ¿›˘˝, ÷˘
Á_ÁÎfl ≠√À ◊¥ √›˘. ±ı Á_ÁÎflfiÎ ¿HοH΋Î_ ’fl‹ÎI‹Î
… flèÎÎ ±fiı Á_ÁÎfl ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … flè΢; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹Î
… Á_ÁÎflw’ı ≠√À ◊›Î »ı. ’fl_÷ F›Î_ ’fl‹ÎI‹Î±ı Á_¿S’
»˘Õu˘, I›Î_ ŒflÌ Á_ÁÎfl fi flè΢, ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î fiı
’fl‹ÎI‹Î … flèÎÎ.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı Á_ÁÎfl »ı
ó ±ı ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î ±fiı
1. ±ËŸ “›˘√” ÂOÿ “›…Ô˚ Á_›‹fiı” ‘Î÷◊Ì ⁄fiı·˘ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı; ¿ı‹¿ı ÁC΂ΠÁ_ÁÎflfi_ Á_›‹fi ¤√‰Îfi … ¿flı »ı.
±Î‹ ÷˘ ›‹flÎ… ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ’Î’-’H›˘ ±fiÁÎfl ÷ı‹fi_ Á_›‹fi ¿flı »ı; ’fl_÷ ÷ı±˘ ÷˘ ±ı¿ Q≤I›·˘¿fiÎ_ ≠ÎHÎ̱˘fi_
… Á_›‹fi ¿flı »ı, F›Îflı ¤√‰Îfi ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fi_ ÷◊Î ÷ı±˘‹Î_ ±·√-±·√ Ïfi›@÷ ¿flı·Î ›‹flÎΩıfi_ ’HÎ Á_›‹fi ¿flı
»ı. ±Î Á_›‹fi ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷fi_ fi΋ … ±ËŸ ›˘√, Á΋J›˝ ±fiı ≠¤Î‰ »ı. ±Î ›˘√, Á΋J›˝ ±fiı ≠¤Î‰ ’ÒHνw’ı
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ˢ› »ı.
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı. ’fl_÷ ÷k‰fiÌ ºÏp±ı Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ fi Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı fi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl
»ı; ¿ı‹¿ı I›Î_ Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì. I›Î_ ÷˘
¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î fiı ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
±Î … ∞‰fi‹@÷˘fiÌ ±fiı ¤@÷˘fiÌ ºÏp »ı.
“’U› ‹ı ›˘√‹ˆrfl‹Ô˚1” ó Ë_ ÁC΂Π…√÷‹Î_ ±fiı
ÁC΂_ …√÷ ‹Îfl΋Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÁC΂_ …√÷ ‹Îfl΋Î_
fi◊Ì fiı Ë_ ÁC΂Π…√÷‹Î_ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ë_ Á_ÁÎfl◊Ì
Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ »\_. ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ … „V◊÷ »\_ ó ‹ÎflÎ
±Î ¥rflÁ_⁄_‘Ì ›˘√fiı ±◊ν÷Ô˚ ≠¤Î‰ (Á΋J›˝)fiı Ωı.
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ ±ı¿ … ±fiı¿ w’ı ÿı¬Î™ »\_ fiı
±fiı¿ w’ı ÿı¬Î÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ Ë_ ±ı¿ … »\_; ±Î◊Ì
¿ı‰‚ Ë_ fiı Ë_ … »\_.
“’U›” Ïø›ÎfiÎ ⁄ı ±◊˝ ◊Λ »ı ó ΩHΉ_ ±fiı
Ωı‰_. ΩHΉ_ ⁄Ï©◊Ì ±fiı Ωı‰_ fiıh΢◊Ì ◊Λ »ı.
¤√‰ÎfifiÎ ›˘√ (≠¤Î‰)fiı ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ±ËŸ ±Î‰Ì
»ı ±fiı ÷ıfiı Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ
f·˘¿‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
“¤Ò÷P≤LÔfi « ¤Ò÷V◊˘ ‹‹ÎI‹Î ¤Ò÷¤Î‰fi—” ó ‹Îv_
…ı V‰w’ »ı, ÷ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’ıÿÎ ¿fl‰Î‰Î‚_, ⁄‘Î_fiı
‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ ÷◊Î ÷ı±˘fi_ ¤flHÎ’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚_ »ı.
’fl_÷ Ë_ ÷ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ „V◊÷ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ÷ı±˘fiı
±ÎÏl÷ fi◊Ì ¿ı ÷ı±˘‹Î_ Ï·MÔ÷ fi◊Ì. ±Î … ‰Î÷fiı
¤√‰Îfiı ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ »ı
¿ı ZÎfl (…√÷) ±fiı ±ZÎfl (∞‰ÎI‹Î) ó ⁄LÔfiı◊Ì µk΋
’vÊ ÷˘ ±L› … »ı, …ıfiı “’fl‹ÎI‹Î” fi΋◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_
±ÎT›˘ »ı ±fiı …ı ÁC΂Π·˘¿˘‹Î_ T›ÎMÔ÷ ◊¥fiı ⁄‘Î_fi_
¤flHÎ’˘ÊHÎ ¿fl÷˘ flËÌ ⁄‘Îfi_ ÂÎÁfi ¿flı »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı Ë_ ⁄‘Î_fiı µI’LÔfi
¿fl÷˘ ˢ¥fiı ±fiı ⁄‘Îfi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ
±Ë_÷Î-‹‹÷Î◊Ì flÏË÷ »\_ ±fiı ⁄‘΋Î_ flËı÷˘ ˢ¥fiı ’HÎ
÷ı±˘fiı ±ÎÏl÷ fi◊Ì, ÷ı‹fiÎ◊Ì Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ »\_. ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ‹fiW› ’˘÷ı ¿<À<_⁄-’Ïfl‰Îflfi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl÷˘
flËÌfiı ±fiı ⁄‘Îfi˘ ≠⁄_‘ ÷◊Î Á_flZÎHÎ ¿fl÷Î flËÌfiı
÷ı±˘‹Î_ ±Ë_÷Î-‹‹÷Î fi flάı ±fiı ¿˘¥ ’HÎ V◊‚, ¿Î‚
¿ı ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ’˘÷Îfiı ÷ı‹fiı ±ÎÏl÷
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 613

fi ‹Îfiı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝◊Î ÏfiÏ·˝MÔ÷ flËı. ÷ıfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹˘ÀÎ¥fi˘ ±fi¤‰ fi ◊‰˘ Ωı¥±ı. Á_ÁÎfl‹Î_
¤@÷fiÌ Á΋ı …ı ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı, …ı ¿_¥ CÎÀfiÎ ¿˘¥ ±Îÿfl ¿flı ¿ı ÏfiflÎÿfl ó ÷ıfiÌ ’HÎ ÁΑ¿ µ’fl ±Áfl
⁄fiı ¿ı ‹fi‹Î_ …ı ¿˘¥ Á_¿S’-ω¿S’ ±Î‰ı, ÷ı ⁄‘΋Î_ ÷ıHÎı fi ◊‰Ì Ωı¥±ı. Ωı ¿˘¥ ±ı‹ ¿ËÌ ÿı ¿ı “Á_ÁÎfl fi◊Ì ±fiı
¤√‰ÎfifiÌ … ·Ì·Î Ωı‰Ì Ωı¥±ı. ¤√‰Îfi … ¿ÿÌ¿ ’fl‹ÎI‹Î »ı ó ±ı ÷˘ ±Î’fiÌ ¿˘flÌ ¿S’fiÎ »ı, ⁄Ì…\_ ¿_¥
µI’ÏkÎfiÌ ·Ì·Î, ¿ÿÌ¿ „V◊Ï÷fiÌ ·Ì·Î ±fiı ¿ÿÌ¿ Á_ËÎflfiÌ fi◊Ì” ‰√ıflı, ÷˘ ±ı‰Ì ±Î’HÎÎ ÏÁ©Î_÷◊Ì Ï‰v© ‰Î÷◊Ì
·Ì·Î ¿flı »ı. ±Î ⁄‘˘ Á_ÁÎfl V‰w’◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfifi_ … ÁΑ¿fiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¬flÎ⁄ fi ·Î√‰_ Ωı¥±ı. ±ı ‰Î÷fiı
w’ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ … ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÏÁ© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ºpÎ_÷ ±Î’‰ÎfiÌ ¿ı ≠‹ÎHΠ¢‘‰ÎfiÌ ≥E»Î
… ·Ì·Î »ı ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfi ±fiı ±ı‹fiÌ ·Ì·Îfiı ’HÎ fi flά‰Ì Ωı¥±ı ±fiı ¿ÿÌ ’HÎ ±ı‰˘ ¤Î‰ fi ◊‰˘
Ωı÷Î flËÌfiı ¤@÷ı ËflË_‹ı ≠ÁLfi flËı‰_ Ωı¥±ı. Ωı¥±ı ¿ı “±Î ±‹Îfl˘ ÏÁ©Î_÷ »ı, ±Î ±‹ÎflÌ ‹ÎL›÷Î
»ı, ÷ıfiı ±‹ı ⁄flÎ⁄fl Á‹F›Î »Ì±ı” ‰√ıflı. ’˘÷ÎfiÎ
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
ÏÁ©Î_÷fiÌ Ï‰v© ¿˘¥ √‹ı ÷ıÀ·_ ’HΠω‰ı«fi ¿flı, ÷˘’HÎ
“Á‰˝ ¿_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ó ±Î ‰Î÷fiı ¬Ò⁄ ¨ÕÎ ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’fi˘ ±fi¤‰ fi ◊‰˘ Ωı¥±ı
∂÷flÌfiı Á‹…‰Î◊Ì ÁΑ¿fiı ÷ıfi˘ ›◊Î◊˝ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥ ω¿Îfl ’HÎ ’ıÿÎ fi ◊‰˘ Ωı¥±ı.
»ı. ›◊Î◊˝ ±fi¤‰ ◊‰ÎfiÌ ¿Á˘ÀÌ ±ı »ı ¿ı Ωı ÷ıfiÌ ¿˘¥ ’˘÷Îfi˘ ›◊Î◊˝ ±fi¤‰ V‰Î¤Îω¿ w’ı ÁÿÎÁ‰˝ÿÎ ±À·
≠Â_ÁÎ ¿flı ¿ı “±Î’fi˘ ÏÁ©Î_÷ ⁄Ë ÁÎfl˘ »ı” ‰√ıflı, ÷˘ ±fiı ±¬_Õw’ı «Î· flËı‰˘ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰˝‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ⁄flŒ‹Î_ ’ÎHÎÌfiÌ …ı‹ Á_ÁÎfl‹Î_ ÁkÎÎ (“»ı”)
ó w’◊Ì ±ı¿ Á‹, ÂÎL÷, ÁÿÔ˚CÎfi, Ï«ÿÔ˚CÎfi, ±Îfi_ÿCÎfi ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’Ïfl’ÒHν »ı. …ıfi˘ ≠Ï÷ZÎHÎ ±¤Î‰ ◊¥
flè΢ »ı, ÷ı Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ. ±iÎÎfifiÎ ¿ÎflHÎı …ı ÁkÎÎ Á_ÁÎfl‹Î_ ≠÷Ì÷ ◊¥ flËÌ »ı, ÷ı
’HÎ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı ¿ÎflHÎı … »ı. F›Îflı ⁄‘΋Î_ ±ı¿ ±Ï‰¤@÷ ÁkÎÎ (“»ı”) … ’Ïfl’ÒHν »ı ÷˘ ’»Ì ÷ı‹Î_
Ë_, ÷_, ±Î ±fiı ÷ı ó ±Î ω¤Î√ ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı ? ±Ë_÷Î ±fiı ‹‹÷Î ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı ? flÎ√-
¶ıÊ ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı ? …ı‹fiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì ÷ıfiı Ï‹ÀΉ‰Îfi˘ ≠›ÎÁ ’HÎ ¿¥ flÌ÷ı ◊¥ ¿ı?
¤√‰Îfiı “‹IV◊ÎÏfi Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi” fiÎ ‹ÎÀı “fi « ‹IV◊ÎÏfi ¤Ò÷ÎÏfi” ’ÿ ¿èÎÎ »ı ±fiı “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰*
…√ÿT›¿÷‹ÒÏ÷˝fiΔ fiı ‹ÎÀı “fi «ÎË_ ÷ıW‰‰„V◊÷—” ’ÿ ¿èÎÎ_ »ı. F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰ »ı ¿ı, ’fl‹ÎI‹Î
±fiı Á_ÁÎfl ⁄ı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ıHÎı ±ı‰_ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı (√Ì÷Î
ó 6/30) ’fl_÷ F›Îflı ⁄ı fi˘ ¤Î‰ fi ˢ›, I›Îflı fi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı ±fiı fi Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı.
∞‰ı … Á_ÁÎflfiı V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±Î’Ì »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” (√Ì÷Î-7/5) Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ±Ë_÷Î,
‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı … »ı. ÷ı◊Ì F›Î_ Á‘Ì ±Ë_÷Î, ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ »ı, I›Î_Á‘Ì (ÁΑ¿fiÌ ºÏp‹Î_)
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı. ’fl_÷ ±Ë_÷Î, ‹‹÷Î ‹ÀÌ √›Î ’»Ì (ÏÁ©fiÌ ºÏp‹Î_) fi
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı, fi Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î … ’fl‹ÎI‹Î »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı, Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ó ±Î “iÎÎfi” »ı ±fiı fi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎfl »ı ±fiı fi
Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ … fi◊Ì ó ±Î “ωiÎÎfi” »ı.
lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı F›Î_ Á‘Ì ÁΑ¿fiÌ ºÏp‹Î_ …√÷fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ’˘÷ÎfiÎ
‰÷ν‰ ¶ÎflÎ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© flÎ¬Ì µ’ÎÁfiÎ ¿flı.1 ’flL÷ F›Îflı ÷ıfiÌ ºÏp‹Î_ …√÷fiÌ ÁkÎÎ fi flËı
±◊ν÷Ô˚ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … flËÌ Ω›, I›Îflı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î Ï«L÷fi◊Ì ’HÎ µ’fl΋ ◊¥ Ω›.2

1. ›Î‰÷Ô˚ Á‰ı˝Ê ¤Ò÷ıÊ ‹ÿÔ˚¤Î‰˘ fi˘’Ω›÷ı – ÷Ήÿı‰‹’ÎÁÌ÷ ‰Î∆Ô˚‹fi—¿Î›T≤Ï÷Ϥ— ––

(lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î0 11/29/17)
“F›Î_ Á‘Ì Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ ‹Îfl˘ ¤Î‰ ±◊ν÷Ô˚ “Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ±ı‰˘ ‰ÎV÷ω¿ ¤Î‰ fi ◊‰Î ·Î√ı, I›Î_ Á‘Ì
±Î ≠‹ÎHÎı ‹fi, ‰ÎHÎÌ ±fiı ÂflÌflfiÌ ⁄‘Ì T≤Ïkα˘ (‰÷ν‰)◊Ì ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl÷˘ flËı.”
2. Á‰* ⁄˛õÎI‹¿_ ÷V› ωz›ÎûûI‹‹fiÌʛΠ– ’Ïfl’U›Lfi’fl‹ı÷Ô˚ Á‰˝÷˘ ‹@÷Á_›— ––
(lÌ‹ÿÔ˚ ¤Î0 11/29/18)
614 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

“¤Ò÷P≤Lfi « ¤Ò÷V◊˘ ‹‹ÎI‹Î ¤Ò÷¤Î‰fi—” ó ¤√‰Îfi Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘fiı µI’Lfi ¿flı »ı ó “±Ë_ Á‰˝V›
≠¤‰—” (√Ì÷Î ó 10/8), “±Ë_ ¿ÚIVfiV› …√÷— ≠¤‰—” (√Ì÷Î ó 7/6). ±ı ≠ÎÏHΛ˘fi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ’HÎ
¤√‰Îfi … ¿flı »ı ó “›˘ ·˘¿hΛ‹ÎωU› Ï⁄¤I›˝T›› ¥rfl—” (√Ì÷Î ó 15/17). Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘fiı µI’Lfi
¿flÌfiı ÷◊Î ÷ı‹fi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi ÷ı‹fi΋Î_ ±ÎÁ@÷ ◊÷Î fi◊Ì, ÷ı‹fiÎ ±ÎÏl÷
◊÷Î fi◊Ì. ¤√‰Îfi ÷ı ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ „V◊÷ fi◊Ì; ÷ı◊Ì ÷ı ≠ÎÏHΛ˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ±ÎÁ@÷ ◊‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ
≠΄M÷ ◊÷Ì fi◊Ì.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı¿ Ï«L‹› ÁkÎÎ ÏÁ‰Î› …Õ÷ÎfiÌ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiΤΉ˘ ωz÷ı
Á÷—” (√Ì÷Î-2/16). …Õ÷Î ó (Á_ÁÎfl)fiÌ ÁkÎÎ, ‹ËkÎÎ ±fiı Á_⁄_‘ Œ@÷ ¿Î‹fiÎ ó (¤˘√ıE»Î) fiı ¿ÎflHÎı
… »ı. ÷ı◊Ì F›Î_ Á‘Ì Á¬fiÌ ≥E»Î »ı, I›Î_Á‘Ì ±Î Á_ÁÎfl »ı.
…ı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ Á_ÁÎflfiı …\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiı ’fl‹ÎI‹Î w’ı fi Ωı¥fiı Á_ÁÎflw’ı (…Õ) …\±ı »ı, ÷ı±˘
fi΄V÷¿ ˢ› »ı, ’fl_÷ …ı±˘ Á_ÁÎfl‹Î_ ’fl‹ÎI‹Îfiı …\±ı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiı Á_ÁÎflw’ı fi Ωı¥fiı ’fl‹ÎI‹Îw’ı
(Ï«L‹›) …\±ı »ı ÷ı±˘ ±Î„V÷¿ ˢ› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰Îfi ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı·Ì ‰Î÷˘fiı ºpÎ_÷ ¶ÎflÎ V’p ¿flı »ı.
›◊ο΄V◊÷˘ ÏfiI›_ ‰Î›— Á‰˝hÎ√˘ ‹ËÎfiÔ˚ –– 6––
÷◊Î Á‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi ‹IV◊ÎfiÌI›’‘Îfl› –– 6––
›◊Î = …ı‹ (±Î¿Î‹Î_◊Ì ‰Î›— = ‰Î› Á‰Î˝ÏHÎ = ÁC΂Î_
µÿÔ˚¤‰ı·˘) ÏfiI›‹Ô̊ = ÏfiI› … ¤Ò÷ÎÏfi = ’ÎHÎ̱˘
Á‰˝hÎ√— = Á‰˝ ⁄Î…\±ı ±Î¿ÎÂ- = ±Î¿Î‹Î_ … ‹IV◊ÎÏfi = ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ flËı »ı
ω«flfiÎfl „V◊÷— „V◊÷ flËı »ı, ≥Ï÷ = ±ı‰ ÷_
‹ËÎfiÔ˚ = ‹ËÎfi ÷◊Î = ±ı … flÌ÷ı µ’‘Îfl› = Á‹∞ ·ı.
ÀÌ¿Î ó “›◊ο΄V◊÷˘ ÏfiI›_ ‰Î›— Á‰˝hÎ√˘ ±ı @›Î_› …¥ ¿÷Î_ … fi◊Ì. ±Î ≠ÎHÎ̱˘, ≠¿ÚÏ÷
‹ËÎfiÔ˚” ó …ı‰Ì flÌ÷ı Á‰˝ …√αı ω«fl‰Î‰Î‚˘ ‹ËÎfi ±fiı ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı √‹ı ÷ıÀ·˘ CÎÏfiWÔÃ
‰Î› Ë_‹ıÂÎ_ ±Î¿Î‹Î_ „V◊÷ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿›Î_¿ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ ¿Î›˝ ÁÎ◊ı
Ïfi—V’_ÿfiw’ı flËı »ı, @›Î_¿ Á΋ÎL›w’ı Ïø›ÎÂÌ· flËı ±ı¿ ◊¥ ¿÷Î_ … fi◊Ì; ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎflÎ◊Ì √‹ı ÷ıÀ·Î_
»ı, @›Î_¿ ‹˘ÀÎ ‰ı√◊Ì «Î·ı »ı ‰√ıflı, ’fl_÷ ¿˘¥ ’HÎ ±·√ ‹ÎfiÌ ·ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ ‹ÎflÎ◊Ì ±·√ ◊¥ ¿÷Î_
w’ı ω«fl‰Î‰Î‚˘ ‰Î› ±Î¿ÎÂ◊Ì ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. … fi◊Ì.
÷ı ‰Î› @›Î_¿ fl˘¿Î›ı· ‹Î·Ò‹ ’ÕÂı ±fiı @›Î_¿ «Î·÷˘ ‰Î›fiı ±Î¿Î‹Î_ ÏfiI› „V◊÷ ⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
‹Î·Ò‹ ’ÕÂı, ÷˘’HÎ ÷ı ±Î¿Î‹Î_ … flËıÂı. ±Î¿ÎÂfiı ±ı »ı ¿ı ‰Î› ±Î¿ÎÂ◊Ì ¿ÿÌ ±·√ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷˘.
»˘ÕÌfiı ÷ı @›Î_› flËÌ … fi◊Ì Â¿÷˘. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‰Î›‹Î_ ±ı Ï¿g«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HΠ„@÷ fi◊Ì ¿ı ÷ı ±Î¿ÎÂ◊Ì
hÎHÎı ·˘¿˘‹Î_ ±fiı «˙ÿ ¤‰fi˘‹Î_ ω«flfiÎflÎ V◊Ήfl- ±·√ ◊¥ Ω›; ¿ı‹¿ı ±Î¿ÎÂfiÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ ÏfiI›Ïfifl_÷fl
…_√‹ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı ó “÷◊Î CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ ±◊ν÷Ô˚ ±Ï¤LÔfi÷Î »ı. ‰Î› ±Î¿ÎÂfi_ ¿Î›˝
Á‰Î˝ÏHÎ ¤Ò÷ÎÏfi ‹IV◊ÎÏfi.” »ı ±fiı ¿Î›˝fiÌ ¿ÎflHÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Πˢ› »ı. ¿Î›˝fiı
¤√‰Îfiı «˘◊Î f·˘¿◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì hÎHÎ ‰Îfl ¿ı‰‚ ¿Î›˝fiÌ ºÏp±ı Ωı÷Î_ ¿ÎflHÎ◊Ì Ï¤LÔfi ÿı¬Î› »ı;
“‹IV◊ÎÏfi” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ’fl_÷ ¿ÎflHÎ◊Ì ¿Î›˝fiÌ ±·√ ÁkÎÎ fi◊Ì Ë˘÷Ì. …ı Á‹›ı
¿ı ±Î ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ »ı. ‹fiı »˘ÕÌfiı ¿Î›˝ ¿ÎflH΋Î_ ·Ìfi flËı »ı, ÷ı Á‹›ı ¿Î›˝ ¿ÎflH΋Î_
“’Ò‰˘˝@÷ ÁΑfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¤@÷fi˘ “Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î ó V‰w’ … »ı” ±ı‰˘ Ïfiç› ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÷ı ±Î
±K›ÎI‹Ï‰zÎ (⁄˛õωzÎ) ¶ÎflÎ ⁄‘Ì flÌ÷ı Á_›flÏË÷ ◊¥fiı Á‰˝hÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Ωı÷˘ flËÌfiı µ’fl΋ ◊¥ Ω›
±◊ν÷Ô˚ “Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ±Î Ï«L÷fi ’HÎ fi flËı, ⁄S¿ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î … ÿı¬Î‰Î ·Î√ı.”
f·˘¿ 6] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
≠Î√¤Î‰w’ı ±◊ν÷Ô˚ ±≠√Àw’ı flËı »ı, µI’LÔfi ◊÷Î_ ¿Î›˝
¤Î‰w’ı ±◊ν÷Ô˚ ≠√Àw’ı flËı »ı ±fiı ·Ìfi ◊÷Î_ ¿Î›˝
≠K‰_ÁΤΉw’ı ±◊ν÷Ô̊ ¿ÎflHÎw’ı flËı »ı. ¿Î›˝fi˘ ≠K‰_ÁΤΉ
ÏfiI› flËı »ı, ÷ıfi˘ ¿ÿÌ ±¤Î‰ fi◊Ì ◊÷˘; ¿ı‹¿ı ÷ı
¿ÎflHÎw’ … ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ‰Î› ±Î¿ÎÂ◊Ì
… µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±Î¿Î‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı
±Î¿Î‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‰Î›fiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎ fi flËÌfiı ±Î¿Î … flËÌ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
±Î ∞‰ÎI‹Î, ’fl‹ÎI‹Î◊Ì … ≠√À ◊Λ »ı, ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
… „V◊÷ flËı »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ∞‰ÎI‹ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi flËÌfiı ¿ı‰‚
’fl‹ÎI‹Î … flËÌ Ω› »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ‰Î› √Ï÷ÂÌ· ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ …√αı
ω«flı »ı, ÷ı‰Ì flÌ÷ı ±Î ∞‰ÎI‹Î √Ï÷ÂÌ· fi◊Ì Ë˘÷˘.
’fl_÷ F›Îflı ±ı √Ï÷ÂÌ· ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
÷ÎÿÎIQ› (Ë_-‹ÎflÎ’b_) ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı ÂflÌflfiÌ √Ï÷
÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ √Ï÷ ÿı¬Î‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. √Ï÷ÂÌ·÷Î
ÿı¬Î‰Î »÷Î_ ’HÎ ±ı ÏfiI› Ïfifl_÷fl ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ … „V◊÷
flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfiı ∞‰ÎI‹Îfiı ÏfiI›, Á‰˝√÷, V◊Îb, ±«· ±fiı
ÁfiÎ÷fi ¿è΢ »ı. ±ËŸ ÂflÌfl˘fiÌ √Ï÷ÂÌ·÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı
“Á‰˝√÷” ⁄÷ÎT›˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı Á‰˝ …√αı ω«fl‰Î‰Î‚˘
ÿı¬Î÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ V◊Îb ±fiı ±«· »ı. ±ı „V◊fl
V‰¤Î‰‰Î‚˘ »ı. ±ıfi΋Î_ Ë·fi-«·fifiÌ Ïø›Î fi◊Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ±À·w’ı
ÏfiI›Ïfifl_÷fl ‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı hÎHÎı ·˘¿ ±fiı «˙ÿ ¤‰fi˘‹Î_
ω«flfiÎflÎ ∞‰˘fiÌ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï¤LÔfi g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì ±fiı ˢ¥ ¿÷Ì ’HÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Ì
›˘Ïfi±˘‹Î_ Œfl÷Î flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ÏfiI›Ïfifl_÷fl
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ Á„E«ÿÎfi_ÿCÎfiV‰w’‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı. ’fl_÷
≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ÷ıfi˘ ±fi¤‰
fi◊Ì ◊¥ flè΢. Ωı ±Î ‹fiW›˘ ÂflÌfl ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› fi
¿flı ¿ı Ë_-‹ÎflÎ’b_ fi ¿flıı ÷˘ ÷ı‹fiı ±ÁÌ‹ ±Îfi_ÿfi˘ ±fi¤‰
◊¥ Ω›. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›‹ÎhÎfiı «ı÷‰HÎÌ ±Î’‰Î ‹ÎÀı
±ËŸ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷‹ı ‹Îfl΋Î_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl „V◊÷
◊α˘, ’»Ì ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ’Ïfll‹ ±fiı ω·_⁄ ¿¥ ‰Î÷fi˘?
‹Îfl΋Î_ ’˘÷ÎfiÌ „V◊Ï÷ fi ‹Îfi‰Î◊Ì ±fiı fi ΩHΉÎ◊Ì
… ‹ÎflÎ◊Ì ±_÷fl ≠÷Ì÷ ◊¥ flèÎ_ »ı.
“≥Ï÷ µ’‘Îfl›” ó ±Î ‰Î÷ ÷‹ı ωÂıÊ÷Î◊Ì ‘ÎflHÎ
¿flÌ ·˘, ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı «ÎËı Á√˝ (V≤Ïp)fi˘ Á‹› ˢ›
615
¿ı «ÎËı ≠·›fi˘ Á‹› ˢ›, ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÎ_ ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘ Á‰˝◊Î ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı; ‹ÎflÎ◊Ì ±·√ ÷ı‹fiÌ
„V◊Ï÷ ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Ì. ±Î‰_ ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ
·ı÷Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝◊Ì Ï‰‹¬÷Î ◊¥ …Âı ±fiı ‰ÎV÷ω¿
÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
±Î ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ÁΑ¿
ºœ÷Î◊Ì ±ı‹ ‹ÎfiÌ ·ı ¿ı …ı Á‰˝ V◊‚, ¿Î‚, ‰V÷,
T›„@÷ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ‹Îv_ fi◊Ì ±fiı Ë_ ÷ı±˘fi˘ fi◊Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
÷‹Î‹ ∞‰˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı.
¤√‰Îfi‹Î_ „V◊÷ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ∞‰ÎıfiÎ_ ÂflÌfl˘‹Î_
µIÔ’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·›fi˘ ø‹ «Î·÷˘ flËı »ı; ¿ı‹¿ı
⁄‘Î_ ÂflÌfl˘ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı ±Î ∞‰ ’˘÷ı
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ±Î ∞‰fiÌ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ÷΄k‰¿
±ı¿÷Î »ı. ’fl_÷ F›Îflı ±Î ∞‰ ’fl‹ÎIÔ‹Î◊Ì Ï‰‹¬
◊¥fiı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı
÷ıfiı “Ë_”’HÎÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfi_ ¤Îfi ◊ԉΠ·Î√ı »ı ¿ı
“Ë_ ÂflÌfl »\_”. ±Î “Ë_”’HÎ΋Î_ ±ı¿ ÷˘ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ±_Â
»ı ±fiı ±ı¿ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ »ı ó ±Î ∞‰fi_ V‰w’
◊›_. ∞‰ ±_ ÷˘ »ı ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ’fl_÷ ’¿ÕÌ ·ı »ı
≠¿ÚÏ÷fiÎ ±_Âfiı!
±Î “Ë_”’HÎ΋Î_ …ı ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±_ »ı, ÷ı ±Î’‹ı‚ı
… ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÷flŒ ¬ıӫΛ »ı. ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±_ÂfiÌ ÁÎ◊ı
÷ÎÿÎIQ› ◊‰Î◊Ì ’fl‹ÎIÔ‹Îfi˘ ±_ ∞‰ ±ı ¬ıÓ«ÎHÎfiı
’˘÷Îfi_ ¬ıÓ«ÎHÎ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı “‹fiı Á¬ ‹‚Ì Ω›,
‘fi ‹‚Ì Ω›, ¤˘√ ‹‚Ì Ω›” ó ±ı‰˘ ¤Î‰ ¿flÌ
·ı »ı. ±ı‰˘ ¤Î‰ ¿fl‰Î◊Ì ÷ı ’fl‹ÎIÔ‹Î◊Ì Ï‰ÂıÊ Ï‰‹¬
◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹Î_ “Á_ÁÎflfi_ Á¬ ËflË_‹ı flËı; ’ÿÎ◊˘˝fi˘
Á_›˘√ ËflË_‹ı flËı; ±Î ÂflÌfl ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ±fiı Ë_
ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ÁÿÎ flË_” ó ±ı‰Ì ≥E»Î flËı »ı, ±ı
≥E»Î ‰ÎV÷‰‹Î_ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı flËı‰ÎfiÌ »ı; ¿ı‹¿ı
÷ıfi˘ ÏfiI›Á_⁄_‘ ÷˘ ’fl‹ÎIÔ‹Î ÁÎ◊ı … »ı.
∞‰ ÂflÌfl˘fiÌ ÁÎ◊ı √‹ı ÷ıÀ·˘ ’HÎ ±ı¿-…ı‰˘ ◊¥
Ω›, ’fl_÷ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÎ ÷flŒ ÷ıfi_ ±Î¿Ê˝HÎ ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷_
fi◊Ì. “Ë_ ÏfiI›Ïfifl_÷fl flË_, ÁÿÎ flË_, ÁÿÎ Á¬Ì flË_ ÷◊Î
‹fiı Á‰˘˝’Ïfl Á¬ ‹‚ı.” ó ±Î‰Ì …ı ≥E»Î »ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î
÷flŒfi_ ¬ıÓ«ÎHÎ … »ı. ’fl_÷ ÷ıfiÎ◊Ì ¤Ò· ±ı ◊Λ »ı ¿ı
÷ı (…Õ±_ÂfiÎ ≠ΑÎL›◊Ì) ±Î Á‰˘˝’Ïfl Á¬fiı …Õ ¶ÎflÎ
… ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flı »ı. ÷ı ¤Ò·◊Ì ±ı Á¬fiı
«ÎˉΠ·Î√ı »ı, …ı Á¬ µ’fl ÷ıfi˘ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. Ωı
616 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

÷ı ÁΩ√ ±fiı ÁΉ‘Îfi ◊¥ Ω› ±fiı “¤˘√˘‹Î_ ¿˘¥ ≥E»Î (¿ı …ı ±Î‰U›¿÷Î »ı) Ω√˛÷ ◊¥ …Âı. ±Î
Á¬ fi◊Ì, ±Î… Á‘Ì ¤˘ı√˘ ÁÎ◊ı ¿˘¥ Ω÷fi˘ ’HÎ Á_›˘√ ±Î‰U›¿÷Î …ı‹…ı‹ Ω√˛÷ ◊Âı, ÷ı‹ fiı ÷ı‹ fiΉÎfi
flè΢ fi◊Ì, ±fiı flËı‰Îfi˘ Á_¤‰ ’HÎ fi◊Ì” ó ±ı‰_ Á‹∞ ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Ï‰‹¬÷Î ◊÷Ì …Âı. fiΉÎfi ’ÿÎ◊˘˝◊Ì Á‰◊ν
·ı, ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Á_›˘√…L› Á¬fiÌ ≥E»Î ÿÒfl ◊¥ …Âı ω‹¬÷Î ◊÷Î_ “‹ÎflÌ „V◊Ï÷ ÷˘ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
±fiı ‰ÎV÷ω¿, Á‰˘˝’Ïfl ÷◊Î ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚Î Á¬fiÌ … »ı” ó ±ıfi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı‹ ‰Î› ±Î¿ÎÂ◊Ì … µI’Lfi ◊Λ »ı, ±Î¿Î‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ÷◊Î ±Î¿Î‹Î_
… ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î¿ÎÂfiı »˘ÕÌfiı ‰Î›fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ, ±ı … flÌ÷ı ⁄‘Î_ … ≠ÎÏHΛ˘
¤√‰Îfi◊Ì … µI’Lfi ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷˚Ô
¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ≠ÎÏHΛ˘fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiËŸ ó ±Î ‰Î÷fi˘ ÁΑ¿ ºœ÷Î’Ò‰˝¿ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı ÷˘
÷ıfiı “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ±ı‰Î ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ …Âı.
±Î f·˘¿fiı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ¿Î›˝-¿ÎflHΤΉ …ı‹ ›˘B› flÌ÷ı …«ı »ı ÷ı‹ ω‰÷˝‰Îÿ ›˘B› flÌ÷ı …«÷˘ fi◊Ì.
“ω‰÷˝” fi˘ ±◊˝ »ı ó ωfl© ‰÷ν‰. …ı »ı fiËŸ ±fiı ÿı¬Î› »ı, …ı‹ ¿ı ÿ˘flÕ΋Î_ ÁÎ’ ÿı¬Î‰˘ ó ±Î ω‰÷˝‰Îÿ
»ı. ω‰÷˝‰Îÿ‹Î_ ⁄ı ÁkÎΠˢ‰Ì ±Î‰U›¿ »ı; …ı‹ ¿ı ó ÿ˘flÕ<_ ±fiı ÷ı‹Î_ ÿı¬Î÷˘ ÁÎ’ ó ⁄LfiıfiÌ ±·√-±·√
(T›Î‰ËÎÏfl¿ ±fiı ≠ÎÏ÷¤ÎÏÁ¿) ÁkÎÎ »ı. ’fl_÷ √Ì÷ÎfiÎ ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î¿Î ±fiı ‰Î›fi_ ºpÎ_÷ ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_
»ı, …ı ⁄Lfiı ±ı¿ … (T›Î‰ËÎÏfl¿) ÁkÎÎ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ÿ˘flÕ΋Î_ ÁÎ’fiÌ …ı‹ ±Î¿Î‹Î_ ‰Î› ±K›V◊ (±Îfl˘Ï’÷)
fi◊Ì ±◊‰Î ±Î¿Î‹Î_ ‰Î›fiÌ ≠÷ÌÏ÷ ‹ÎhÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‰Î› ±Î¿ÎÂfi_ ¿Î›˝ »ı. ¿Î›˝fiÌ ¿ÎflHÎ ÁÎ◊ı ±Ï¤Lfi÷Î
ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝ ±fiı ¿ÎflHÎfiÌ ±ı¿ ÁkÎΠˢ› »ı; …ı‹ ¿ı ó Á˘fi_ ±fiı ÷ıfi_ ¿Î›˝ ÿÎ√ÌfiÎ ó ⁄LfiıfiÌ
±ı¿ ÁkÎÎ »ı. ÷ı◊Ì …ı‹ Á˘fi_ ±fiı ÿÎ√ÌfiÎ ó ⁄Lfiı‹Î_ ÷k‰◊Ì ±ı¿ Á˘fi_ ó … ó Á˘fi_ »ı, ±ı … flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹Î ±fiı Á_’ÒHν ≠ÎHÎÌ ó ⁄Lfiı‹Î_ ÷k‰◊Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î ó … ó ’fl‹ÎI‹Î »ı. ±Î … ‰Î÷fiı √Ì÷αı
“‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (7/19) ±fiı “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” (9/19) ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¿ËÌ »ı, …ı √Ì÷Îfi˘ ‹A› ÏÁ©ÎL÷ »ı.
ω‰÷˝‰Îÿ, ÏÁ©ÎL÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÁI›⁄Ï© ËÀΉ‰Îfi_ ±ı¿ ÁΑfi »ı.
Ωı ‰Î› V’„Lÿ÷ ◊Λ ÷˘ ‰Î›‹Î_ ±Î¿Î »ı ±fiı ±Î¿Î‹Î_ ‰Î› »ı. Ωı ‰Î› V’„Lÿ÷ fi ◊Λ ÷˘ fi ‰Î›‹Î_
±Î¿Î »ı, fi ±Î¿Î‹Î_ ‰Î› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î¿Î … ±Î¿Î »ı. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, F›Î_ Á‘Ì ‰Î›fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎfiÌ
‹ÎL›÷Î »ı I›Î_ Á‘Ì ±Î¿Î‹Î_ ‰Î› ±fiı ‰Î›‹Î_ ±Î¿Î »ı. ’fl_÷ ÷΄k‰¿ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ fi ±Î¿Î‹Î_ ‰Î›
»ı fi ‰Î›‹Î_ ±Î¿Î »ı. ±◊ν÷Ô˚ ±Î¿ÎÂ ó … ó ±Î¿Î »ı. ±ı … flÌ÷ı ÷΄k‰¿ ºÏp◊Ì fi ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ≠ÎHÎÌ
»ı ±fiı fi ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î-…-’fl‹ÎI‹Î »ı (√Ì÷Î ó ±Î ±K›Î›fi˘ «˘◊˘-’Î_«‹˘ f·˘¿)
±Î f·˘¿‹Î_ ‰Î›fiı ‹ÎÀı ⁄ı ’ÿ ±ÎM›Î_ »ı ó “Á‰˝hÎ√—” ±fiı “‹ËÎfiÔ˚”. ±Î◊Ì ±ı‰_ Á‹…‰_ Ωı¥±ı ¿ı
∞‰ÎI‹Î ’HÎ Á_ÁÎflfiÌ ºÏp◊Ì (≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì) «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘, hÎHÎ ·˘¿, «˙ÿ ¤‰fi ‰√ıflı‹Î_ Œfl÷˘
ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı “Á‰˝hÎ√—” »ı. “‹ËÎfiÔ˚” ’ÿ◊Ì ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÎ ⁄‘Î ∞‰˘ (∞‰-Á‹ÿΛ) Á‹…‰Î Ωı¥±ı. …ı‹
‰Î› ÏfiI› ±Î¿Î‹Î_ „V◊÷ flËı »ı. ±◊ν÷Ô˚ ‰Î›fi˘ ±Î¿Î ÁÎ◊ı ÏfiI› Á_⁄_‘ »ı, ±ı‰˘ … ∞‰ÎI‹Îfi˘ ’fl‹ÎI‹Î
ÁÎ◊ı ÏfiI› Á_⁄_‘ (ÏfiI››˘√) »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ „V◊Ï÷ ’˘÷Îfi΋Î_ ⁄÷ΉÌ, ’fl_÷ ÷ı±˘fiÎ ‹ËÎÁ√˝ ±fiı
‹ËÎ≠·›fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ ⁄Î¿Ì flËÌ √›_. ±Î◊Ì ÷ıfi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi ¿˙L÷ı› ≠¿ÚÏ÷_ ›Î„L÷ ‹ÎÏ‹¿Î‹Ô˚ –– 7––
¿S’ZΛı ’fiV÷ÎÏfi ¿S’Îÿ˙ ωV≤ΩQ›Ë‹Ô˚ –– 7––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ìfi_ÿfi! (‹ËÎ≠·›‰ı‚Î) ≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı
¿S’ZΛı = ¿S’˘fi˘ Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi = ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ›Î„L÷ = ’΋ı »ı
ZΛ ◊÷Î_ ‹ÎÏ‹¿Î‹Ô˚ = ‹ÎflÌ (±fiı)
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 617

¿S’Îÿ˙ = ¿S’˘fiÎ ±Îfl_¤ı ÷ÎÏfi = ±ı‹fiı ’fi— = ŒflÌ

(‹ËÎÁ√˝fiÎ Á‹›ı) ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ωV≤ΩÏ‹ = Á…\* »\_.
ÀÌ¿Î ó “Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi ¿ÎˆLÔ÷ı› ≠¿ÚÏ÷_ ›ÎÏLÔ÷ ‹ÎÏ‹¿Î_ ‹Îfi‰ÌfiÎ ±ı¿ ËΩfl «÷›˝√fi˘ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î …
¿S’ZΛı” ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎflÎ … ±_ »ı ±fiı ÁÿÎ Á‹›fiÌ ⁄˛õÎ∞fiÌ ±ı¿ flÎÏhΠˢ› »ı. ±Î ÏËÁÎ⁄ı
‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ flËı‰Î‰Î‚Î »ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ⁄˛õÎ∞fi_ ±Î›W› Á˘ ‰Ê˝fi_ ◊Λ »ı. ⁄˛õÎ∞fi_ ±Î›W›
¿Î›˝ ÂflÌfl ‰√ıflıfiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIÔQ› (Ë_-‹ÎflÎ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘) Á‹ÎMÔÔ÷ ◊÷Î_, F›Îflı ⁄˛õÎ∞ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, ÷ı
¿flÌfiı …ı ¿_¥ ’HÎ ¿‹˝ ¿flı »ı, ÷ı ¿‹˘˝ ÷◊Î ÷ı‹fiÎ_ ‹ËÎ≠·›fiı ±ËŸ “¿S’ZΛı” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
Œ‚˘fiÌ ÁÎ◊ı ÷ı‹fi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÎ÷˘ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı±˘ F›Îflı ⁄˛õÎ∞ ŒflÌ◊Ì ≠√À ◊Λ »ı, ÷ı ‹ËÎÁ√˝fiı ±ËŸ
‰Îfl_‰Îfl …L‹÷Î_-‹fl÷Î_ flËı »ı. F›Îflı ‹ËÎ≠·›fi˘ Á‹› “¿S’ÎÿΈ” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
±Î‰ı »ı (…ı‹Î_ ⁄˛õÎ∞ Á˘ ‰Ê˝fi_ ±Î›W› ’ÒflÔ_ ◊÷Î_ ·Ìfi ±ËŸ “Á‰˝¤Ò÷ÎÏfi ≠¿ÚÏ÷_ ›Î„L÷” ‹ËÎ≠·›‹Î_ ÷˘
◊¥ Ω› »ı.); ÷ı Á‹›ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î_ ÷ı ÁC΂Î_ ∞‰˘ ’˘÷ı … ≠¿ÚÏ÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı “÷ÎÏfi ¿S’ÎÿΈ
≠ÎHÎ̱˘ ≠¿ÚÏ÷…L› Á_⁄_‘fiı ·Ì‘ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷’˘÷fiÎ_ ωV≤ΩÏ‹” ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ Ë_ ÷ı±˘fiÌ fl«fiÎ ¿flÔ_
¿‹˘˝fiı ·Ì‘ı ‹ÎflÌ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. »\_ ó ±Î ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ïø›Î±˘ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
‹ËÎÁ√˝fiı Á‹›ı ≠ÎHÎ̱˘fi˘ …ı V‰¤Î‰ ˢ› »ı, »ı ¿ı Ïø›ÎÂÌ· ËÎı‰Î◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ’˘÷ı … ·›fiÌ ÷flŒ
÷ı … V‰¤Î‰fiı ·¥fiı ÷ı±˘ ‹ËÎ≠·›‹Î_ ·Ìfi ◊Λ »ı. Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Ïø›Î ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ◊ο ·Î√ı ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fi˘
“’fiV÷ÎÏfi ¿S’ÎÿΈ ωV≤ΩQ›Ë‹Ô˚” ó ‹ËÎ≠·›fiı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·› ◊Λ »ı. ±ı‰Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
Á‹›ı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹ÎıÛfiı ·¥fiı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›ı·Î_ flά‰Î◊Ì ‹ËÎ≠·›fiı Á‹›ı ≠ÎHÎ̱˘ ’HÎ ’˘÷ı ≠¿ÚÏ÷‹Î_
≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ¿‹˝ F›Îflı ’Ïfl’¿‰ ◊¥fiı Œ‚ ±Î’‰Îfiı ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥
‹ÎÀı µL‹¬ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ≠¤fiÎ ‹fi‹Î_ “⁄Ë Ω› »ı. ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ÷ı±˘fiÎ_ ’Ïfl’@‰ ¿‹ÎıÛfiÎ_
V›Î_ ≠Ω›ı›” ±ı‰˘ Á_¿S’ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … ‹ËÎÁ√˝fi˘ Œ‚ ±Î’Ìfiı ÷ı±˘fiı Â© ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı Ë_ ÷ı±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ
±Îfl_¤ »ı. ±Îfiı … ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ fl«fiÎ ¿flÔ_ »\_. fl«fiÎ ±ı … ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ¿flÔ_ »\_, ¿ı …ı±˘
¿èÎ_ »ı ó “¤Ò÷¤Î‰˘§‰¿fl˘ ωÁ√˝— ¿‹˝Á_ÏiÎ÷—” ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹¿Îfifi_ Ïfi‹Î˝HÎ
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi_ …ı ˢ‰Î’b_ »ı, ÷ıfiı ≠√À ¿fl‰Îfiı ÷˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ÷ı ‘Ìflı-‘Ìflı ±Î’‹ı‚ı …
‹ÎÀı ¤√‰Îfifi˘ …ı Á_¿S’ »ı, ÷ı … ωÁ√˝ (I›Î√) ’ÕÌ Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı V≤Ïp fl«fiÎ ÷˘ ¤√‰Îfi
»ı ±fiı ÷ı … ±ÎÏÿ¿‹˝ »ı. «Îˆÿ‹Î ±K›Î›‹Î_ ±ıfiı … ¿flı »ı, ’fl_÷ ≠·› ±Î’‹ı‚ı … ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ÏÁ©
“√¤* ÿ‘ÎQ›Ë‹Ô˚” (±. 14/3) ±fiı “±Ë_ ⁄Ì…≠ÿ— ◊›_ ¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝ (Á_ÁÎfl-ÂflÌfl)fiÌ fl«fi΋Î_ ÷˘
Ï’÷Δ (±. 14/4) ¿èÎ_ »ı. ¤√‰Îfifi˘ ËÎ◊ ˢ› »ı; ’fl_÷ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ - ˡÎÁfiÌ
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿S’˘fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ ÷flŒ ±Î’‹ı‚ı … Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifi˘
‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ⁄˛õÎ∞fiÎ ≠√À ◊÷Î_ Ë_ ŒflÌ◊Ì ±_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ∞‰ ±Î’‹ı‚ı … ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ,
≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›ı·Î, ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î ±ı ∞‰˘fiÎı µI◊ÎfifiÌ ÷flŒ Ω› »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ¿Î‹fiÎ, ‹‹÷Î
÷ı±˘fiÎ_ ¿‹ÎıÛ ±fiÁÎfl ÷ı ÷ı ›˘Ïfi±˘ (ÂflÌfl)fiÌ ÁÎ◊ı ±fiı ±ÎÁ„@÷ ¿flÌfiı ±Î’‹ı‚ı ’÷fi (ˡÎÁ)fiÌ ÷flŒ
ωÂıÊ Á_⁄_‘ ¿flÎ‰Ì ÿ™ »_ ó ±Î ‹ÎflÔ_ ÷ı±˘fiı fl«‰Îfi_ …‰Î‰Î‚Î fiΉÎfi ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
»ı. ±Îfiı … ¤√‰Îfiı «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ’÷fifiÌ ÷flŒ «ÎS›˘ Ω› »ı.
¿èÎ_ »ı ó “«Î÷‰˝H›* ‹›Î V≤p_ √Hο‹˝Ï‰¤Î√—” ±◊ν÷Ô˚ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı ’˘÷ÎfiΠω‰ı¿fiı ‹Ëk‰ ±Î’Ìfiı
‹ÎflÎ ¶ÎflÎ √H΢ ±fiı ¿‹ÎıÛfiΠω¤Î√’Ò‰˝¿ «Îflı› ‰HÎÎıÛfiÌ ÷I’fl÷Î◊Ì ’˘÷Îfi_ µI◊Îfi ¿fl‰_ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ¿Î‹fiÎ,
fl«fiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ‹‹÷Î ±fiı ±ÎÁÏ@÷fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ
⁄˛õÎ∞fiÎ ±ı¿ Ïÿ‰Áfi_ fi΋ “¿S’” »ı, …ı … Á_‹¬ ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó V≤Ïp‹Î_ hÎHÎ ‰Î÷˘ ‹A› »ı ó µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·›. ÁΑ¿fiÌ ºÏp Á_ÁÎflfiÌ
„V◊Ï÷ ÷flŒ … flËı »ı, ÷ı◊Ì ’Ëı·Î_ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ „V◊Ï÷fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î f·˘¿‹Î_ µI’ÏkÎ ±fiı
≠·›fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·› ó hÎHÎı› Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì … ◊Λ »ı.
618 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ „V◊Ï÷ »ı … fiËŸ ⁄S¿ı µI’ÏkÎ ±fiı ≠·›fiÎ ≠‰ÎËfiı … „V◊Ï÷ ¿Ë̱ı »Ì±ı. ÷΄k‰¿
ºÏp◊Ì Ωı¥±ı ÷˘ Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎ ’HÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠·›-…-≠·› ±◊ν÷Ô˚ ±¤Î‰-…-±¤Î‰ »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎflfi˘
≠·›, ±¤Î‰ ±◊‰Î ω›˘√ … ‹A› »ı ó “fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰—” (√Ì÷Î-2/16).
óáó

≠¿ÚÏ÷_ V‰Î‹‰pP› ωV≤ΩÏ‹ ’fi— ’fi— –– 8––

¤Ò÷√˛Î‹Ï‹‹_ ¿ÚIVfi‹‰Â_ ≠¿Ú÷ı‰˝ÂÎ÷Ô˚ –– 8––
≠¿Ú÷—ı = ≠¿ÚÏ÷fiı ¿ÚIVfi‹Ô˚ = Á_’ÒHν ≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı
‰ÂÎ÷Ô̊ = ‰Â‹Î_ ◊‰Î◊Ì ¤Ò÷√˛Î‹‹Ô˚ = ≠ÎHÎÌÁ‹ÿΛfiÌ ±‰pP› = ‰Â‹Î_ ¿flÌfiı
±‰Â‹Ô˚ = ’fl÷_hÎ ◊›ı·Î (¿S’˘fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_) ’fi—, ’fi— = ‰Îfl_‰Îfl
≥‹‹Ô˚ = ±Î V‰Î‹Ô˚ = (Ë_) ‹ÎflÌ Ï‰V≤ΩÏ‹ = fl«fiÎ ¿v_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “¤Ò÷√˛Î‹Ï‹‹_ ¿ÚIVfi‹‰Â_ ≠¿Ú÷ı‰˝ÂÎ÷Ô˚” ó Ë÷_ ±fiı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ó «ı÷fiÁ‹ÿΛ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_
±ËŸ “≠¿ÚÏ÷” ÂOÿ T›Ïp ≠¿ÚÏ÷fi˘ ‰Î«¿ »ı. ‹ËÎ≠·›fiı ·Ìfi ◊›˘ Ë÷˘. ’fl_÷ ±ı «ı÷fiÁ‹ÿΛ ’˘÷ÎfiÎ √H΢
Á‹›ı ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’˘÷ÎfiÌ T›Ïp ≠¿ÚÏ÷ (¿ÎflHÎÂflÌfl)‹Î_ ±fiı ¿‹ÎıÛfiÎ Á_V¿Îfl˘fiı ÁÎ◊ı ·¥fiı … ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi
·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, T›„WÀ ≠¿ÚÏ÷ Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›˘ Ë÷˘, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊‰Î »÷Î_
◊Λ »ı ±fiı Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› ’HÎ ÷ı ‹@÷ fi ◊›Îı. Ωı ±ı ·Ìfi ◊÷Î_ ’Ëı·Î_ √H΢fi˘
»ı. ’fl_÷ F›Îflı ‹ËÎÁ√˝fi˘ Á‹› ±Î‰ı »ı, I›Îflı ∞‰˘fiÎ_ I›Î√ ¿flÌ ÿı÷, ÷˘ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ·Ìfi ◊¥ …÷Î_ ÁÿÎfiı
¿‹ÎıÛ, Œ‚ ±Î’‰Î ‹ÎÀı µL‹¬ ◊¥ Ω› »ı. µL‹¬÷Îfiı ‹ÎÀı ‹@÷ ◊¥ Ω÷, …L‹‹flHÎ w’Ì ⁄_‘fi◊Ì »^ÀÌ
¿ÎflHÎı ¤√‰Îfi‹Î_ “⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›” (»ÎLÿ˘B›. 6/2/3) Ω÷. ±ı √H΢fi˘ I›Î√ fi ¿fl‰Î◊Ì … ÷ıfi˘ ‹ËÎÁ√˝fiÎ
ó ±ı Á_¿S’ ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ZÎÎı¤ ±ÎÏÿ‹Î_ ±·√-±·√ ›˘Ïfi±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
(Ë·«·) ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ÿËŸfiı ‰·˘‰‰Î‹Î_ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±·√-±·√ ›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹
±Î‰ı ÷˘ ÷ı‹Î_ ‹Î¬HÎ ±fiı »Î ó ±Î ⁄ı «ÌΩı ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı.
◊¥ Ω› »ı. ‹Î¬HÎ ÷˘ µ’fl ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı »Î ±·√-±·√ ›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹ ◊‰Î‹Î_ ±Î «ı÷fi-
fiÌ«ı flËÌ Ω› »ı. ±ËŸ ‹Î¬HÎ Á΄k‰¿ »ı, »Î ÷΋Á Á‹ÿΛfiÌ T›Ïp ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ √HÎ, ¿‹˝ ‰√ıflı◊Ì ‹Îfiı·Î
»ı ±fiı ‰·Îı‰‰Î w’Ì Ïø›Î flÎ…Á »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı V‰¤Î‰fiÌ ’fl‰Â÷Î … ¿ÎflHÎ »ı. ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ
¤√‰ÎfifiÎ Á_¿S’◊Ì ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ZÎÎı¤ ◊›˘ ÷˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı ’fl‰Â÷Î ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı,
Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ó ±Î hÎHÎı √H΢ ’ıÿÎ ◊¥ ÷ı ’HÎ T›Ïp ≠¿ÚÏ÷fiÌ »ı. hÎÌΩ ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î
√›Î. ±Î hÎHÎı √H΢◊Ì V‰√˝, Q≤I› ±fiı ’Î÷΂ ó ±Î f·˘¿‹Î_ …ı ±‰Â÷Î ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ı …L‹ ◊›Î
hÎHÎı ·˘¿˘ ’ıÿÎ ◊›Î. ±Î hÎHÎı ·˘¿˘‹Î_ ’HÎ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ’»ÌfiÌ ’fl‰Â÷Î »ı. ±ı ’fl‰Â÷Î hÎHÎı ·˘¿‹Î_ »ı. ±Î
√HÎ, ¿‹˝ ±fiı V‰¤Î‰◊Ì Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á … ’fl‰Â÷Îfi_ «Îˆÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ √H΢fiÌ
∞‰˘ ’ıÿÎ ◊›Î ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ Ák‰≠‘Îfi »ı, ¿˘¥ ’fl‰Â÷ÎfiÎ w’‹Î_ ‰Hνfi ◊›_ »ı.
fl…—≠‘Îfi »ı ±fiı ¿˘¥ ÷‹—≠‘Îfi »ı. “≠¿ÚÏ÷_ V‰Î‹‰pP›”ó ≠¿ÚÏ÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±ı¿
±Î … ‹ËÎÁ√˝fi_ ‰Hνfi «Îˆÿ‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ- ±Ïfi‰«˝fiÌ› ±·ÎˆÏ¿¿ ω·ZÎHΠ„@÷ »ı. ÷ıfiı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì
«˘◊Î f·˘¿˘‹Î_ ’HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. I›Î_ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Ï¤LÔfi ’HÎ fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î ±fiı ±Ï¤LÔfi ’HÎ fi◊Ì
≠¿ÚÏ÷fiı “‹ËÿÔ˚⁄˛õ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ¿ËÌ Â¿÷Î. ±ı‰Ì ’Îı÷ÎfiÌ ≠¿ÚÏ÷fi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı
±_ ∞‰˘fi˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ √HÎ, ¿‹˝ ±fiı V‰¤Î‰ ±fiÁÎfl ’fl‹ÎI‹Î ‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î
≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ωÂıÊ Á_⁄_‘ ¿flÎ‰Ì ÿı‰Îfiı ⁄Ì…V◊Î’fi ∞‰˘fiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı.
¿fl‰Îfi_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’fl‹ÎI‹Î ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı … V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flı
±Î ∞‰Îı ‹ËÎ≠·›fiı Á‹›ı ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›Î »ı, ≠¿ÚÏ÷ ωfiÎ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı V≤Ïp‹Î_ …ı ’Ïfl‰÷˝fi
Ë÷Î. ÷˘ ÷k‰÷— ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi ◊›_ ◊Λ »ı ¿ı µI’ÏkÎ-ωfiΠ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘_ ≠¿ÚÏ÷‹Î_
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 619

… ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ fiÏË. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi Ïø›ÎÂÌ· “ωV≤ΩÏ‹ ’fi— ’fi—” 1 ó ±ËŸ “ω” µ’Á√˝’‰Ò ¿˝
≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı … V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı. ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ “V≤ΩÏ‹” Ïø›Î ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi
¿˘¥ ±Á‹◊˝÷Î, ’flΑÌfi÷Î, ±¤Î‰, ¿‹ΩıflÌ ‰√ıflı fi◊Ì. …ı ∞‰˘fiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı, ÷ı±˘ ωω‘ (±fiı¿
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW›fiÎ ¶ÎflΠωϤLÔfi ¿Î›ÎıÛ ◊Λ »ı, ≠¿ÎflfiÎ_) ¿‹Îıۉ΂Π… ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
÷˘ ÷ı±˘ ωϤLÔfi ¿flHÎ, µ’¿flHÎ, ≥„Lƒ›˘ ±fiı T≤Ïkα˘◊Ì ÷ı±˘fiÌ Ï‰Ï‰‘ ≠¿Îflı fl«fiÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ V◊Ήfl-
◊Λ »ı. ’fl_÷ ±Î ‹fiW›fiÌ ¿‹ΩıflÌ fi◊Ì, ’HÎ ±Î …_√‹, V◊Ò‚-ÁÒZ‹ ‰√ıflı ¤ÎˆÏ÷¿ ÂflÌfl˘‹Î_ ’HÎ ¿ıÀ·Î_¿
÷ıfi_ ±ı ¿flHÎ, µ’¿flHÎ ‰√ıflı µ’fl ±ÎÏ‘’I› »ı, …ıfiÎ◊Ì M≤J‰Ì-≠‘Îfi, ¿ıÀ·Î_¿ ÷ı…≠‘Îfi, ¿ıÀ·Î_¿ ‰Î›≠‘Îfi
÷ı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¿‹˝ ¿flÎ‰Ì ·ı »ı. (ËÎ, ‹fiW›‹Î_ ±ı ‰√ıflı ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ_ ÂflÌfl ˢ› »ı, ÷ı ⁄‘Î_fiÌ
∂HÎ’ »ı ¿ı ÷ı ±ı ¿‹ÎıÛfiı ’˘÷Îfiı ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ_ ¤√‰Îfi fl«fiÎ ¿flı »ı.
‹ÎfiÌ ·ı »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷ı Ï·MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Ï‘’Ï÷ ±ËŸ ±ı ‰Î÷ Á‹…‰ÎfiÌ »ı ¿ı ¤√‰Îfi ±ı ∞‰˘fiÌ
ˢ¥fiı ’HÎ √·Î‹ ◊¥ Ω› »ı). ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi fl«fiÎ ¿flı »ı, …ı T›Ïp ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflÔ_”
V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flı ÷˘ ±ı‹fi_ ≠¿ÚÏ÷ µ’fl ±ÎÏ‘’I› ¿flÌfiı ≠¿ÚÏ÷fiı ‰Â ◊¥ √›Î »ı. T›Ïp ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â
… ÏÁ© ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±ÎÏ‘’I› ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ◊‰Î◊Ì … ∞‰ Á‹Ïp ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊Λ »ı. ≠¿ÚÏ÷fiı
¤√‰Îfi‹Î_ Ï·MÔ÷÷Î ‰√ıflı fi◊Ì Ë˘÷Î_. ’fl‰Â fi ◊‰Î◊Ì ‹ËÎÁ√˝‹Î_ ÷ıfi˘ FL‹ fi◊Ì ◊÷˘.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ÷k‰◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi »ı. ÷ı◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ ≠¿ÚÏ÷ ÁÏË÷
… »ı. ¤√‰Îfifiı ≠¿ÚÏ÷flÏË÷ ‹Îfi‰Î ±ı ÷ı‹fiı ±ı¿ÿıÂÌ› (‹›Î˝Ïÿ÷) ‹Îfi‰Î …ı‰_ »ı, …ı Á_¤‰ … fi◊Ì.
“±‰Â_ ≠¿Ú÷ı‰˝ÂÎ÷Ô˚” ó ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ V‰›_ Á‰˝◊Î V‰÷_hÎ (V‰V◊) »ı. ωΩ÷Ì› ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì … ÷ı ’fl÷_hÎ (≠¿ÚÏ÷V◊) ◊›˘ »ı, ±L›◊Î ÷ı ’fl÷_hÎ ◊¥ ¿÷˘ … fi◊Ì. √H΢fi˘ Á_√ ◊‰˘
±ı … ’fl÷_hÎ÷Î »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎÁï˘ûV› ÁÿÁz˘Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ó 13/21).
…ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‰Â‹Î_ (±‰Â) »ı, ÷ı‰Î … ≠ÎÏHΛ˘fiÌ ¤√‰Îfi ‰Îfl_‰Îfl fl«fiÎ ¿flı »ı. …ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‰Â‹Î_
(±‰Â) fi◊Ì ÷ı‹fiÌ fl«fiÎ ◊÷Ì fi◊Ì ó “Á√ı˝ûÏ’fi˘’Ω›L÷ı ≠·›ı fi T›◊„L÷ «” (√Ì÷Î ó 14/2).
óáó
Á_⁄_‘ ó ±ÎÁ„@÷ ±fiı ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfi’Ò‰˝¿ ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ‹fiW› ¿‹ÎıÛ◊Ì ⁄_‘Î¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfi ‰Îfl_‰Îfl
V≤Ïpfl«fiÎw’Ì ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ’HÎ ÂÎ ‹ÎÀı fi◊Ì ⁄_‘Î÷Î? ±ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.
fi « ‹Î_ ÷ÎÏfi ¿‹Î˝ÏHÎ Ïfi⁄KÔfi„L÷ ‘fiG…› –– 9––
µÿÎÁÌfi‰ÿÎÁÌfi‹Á@÷_ ÷ıÊ ¿‹˝Á –– 9––
‘fiG…› = Ëı ‘fi_…›! ±Á@÷‹Ô˚ = ±ÎÁ„@÷ ωfiÎfiÎ ‹Î‹Ô˚ = ‹… ’fl‹ÎI‹Îfiı
÷ıÊ = ÷ı « = ±fiı ÷ÎÏfi = ±ı
(V≤Ïp fl«fiÎ µÿÎÁÌfi‰÷Ô˚ = µÿÎÁÌfifiÌ ¿‹Î˝ÏHÎ = ¿‹ÎıÛ
‰√ıflı) …ı‹ fi = fi◊Ì
¿‹˝Á = ¿‹ÎıÛ‹Î_ ±ÎÁÌfi‹Ô̊ = „V◊÷ Ïfi⁄‘#„L÷ = ⁄Î_‘÷Î_.
ÀÌ¿Î ó µÿÎÁÌfi‰ÿÎÁÌfi‹Á@÷_ ÷ıÊ ¿‹˝Á” ó ◊÷Î_ Ë_ ËÏÊ˝÷ fi◊Ì ◊÷Îı ±fiı ÷ı ⁄‘Î ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ·Ìfi
‹ËÎÁ√˝fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊›ı·Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ◊÷Î_ Ë_ ϬLÔfi fi◊Ì ◊÷Îı.
÷ı‹fiÎ_ ¿‹ÎıÛ ±fiÁÎfl ωω‘ ≠¿Îfl◊Ì fl«fiÎ w’Ì …ı ±ËŸ “µÿÎÁÌfi‰÷Ô˚” ’ÿ‹Î_ …ı “‰÷Ô˚” ≠IRΛ »ı, ÷ıfi˘
¿‹˝ »ı, ÷ı‹Î_ ‹ÎflÌ ±ÎÁ„@÷ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ ÷ı ¿‹˝ ±◊˝ “…ı‹” ◊Λ »ı; ±Î◊Ì ±Î ’ÿfi˘ ±◊˝ ◊›˘ ó
≠IÔ›ı µÿÎÁÌfifiÌ …ı‹ flË_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ≠ÎHÎ̱˘ µIÔ’LÔfi µÿÎÁÌfifiÌ …ı‹. ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı µÿÎÁÌfifiÌ …ı‹ ÂÎ
1. ±ËŸ (»ßÎ, ÁÎ÷‹Î ±fiı ±ÎËΠf·˘¿‹Î_) “ωV≤ΩÏ‹” ’ÿ◊Ì µIÔ’ÏkÎfi_, “‹IV◊ÎÏfi” ’ÿ◊Ì „V◊Ï÷fi_ ±fiı “≠¿ÚÏ÷_ ›Î„L÷ ‹ÎÏ‹¿Î_
¿S’ZΛı” ’ÿ˘◊Ì ≠·›fi_ ‰Hνfi ±Î‰Ì √›_ »ı.
620 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

‹ÎÀı ¿èÎÎ? ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› ÷ı … ‰V÷◊Ì µÿÎÁÌfi ◊Λ ‹Îfl˘ ¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì. ±ı‰_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfi ‹fiW›‹ÎhÎfiı
»ı, …ı ‰V÷fiÌ ÷ı ÁkÎÎ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ …ı Á_ÁÎflfiÌ µIÔ’ÏkÎ, ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì »^À‰ÎfiÌ ›„@÷ ⁄÷Ήı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı Ë_ ¿‹˘˝‹Î_
„V◊Ï÷ ±fiı ≠·› ◊Λ »ı, ÷ıfiÌ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ±ÎÁ@÷ fi ˢ‰Î◊Ì ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷‹ı ·˘¿˘
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ı Á_ÁÎflfiÌ ’HÎ ¿‹˘˝‹Î_ ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚‹Î_ ±ÎÏÁ@÷ fi flά˘, ÷˘ ⁄‘Î_
fl«fiÎw’Ì ¿‹˝◊Ì µÿÎÁÌfi ÷˘ Â_ flËı? ÷ı±˘ µÿÎÁÌfifiÌ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ◊Ì ⁄_‘΢ fiÏË. Ωı ÷‹ı ·˘¿˘
…ı‹ flËı »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ º„WÀ‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ ¿‹˘˝‹Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ flά¢, ÷˘ ÷‹ı ÿ—¬Ì
ÁkÎÎ … fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î ⁄‘_ ◊Ô¢ ±fiı ‰Îfl_‰Îfl …LÔ‹‰_-‹fl‰_ ’ÕÂı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˘˝fi˘
¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı, ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì, ÷˘ ±Îfl_PÎ ±fiı ±_÷ ˢ› »ı ÷◊Î Œ‚ ’HÎ µIÔ’LÔfi ◊¥fiı
’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì ¤√‰Îfi Â_ µÿÎÁÌfi flËı? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fip ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¿‹˝Œ‚fiÌ ≥E»Îfiı ¿ÎflHÎı ‹fiW›
¤√‰Îfi µÿÎÁÌfifiÌ …ı‹ »ı. ¿‹˝⁄_‘fi‹Î_ ’Õı »ı. ±ı ¿ıÀ·Ì ωϫhÎ ‰Î÷ »ı ¿ı ¿‹˝ ±fiı
“fi « ‹Î_ ÷ÎÏfi ¿‹Î˝ÏHÎ Ïfi⁄KÔfiÏLÔ÷” ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ÷ıfi_ Œ‚ ÷˘ fi◊Ì flËı÷_, ’fl_÷ (Œ·ıE»Îfiı ¿ÎflHÎı) ⁄_‘fi
¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı Ë_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ‰Î_fl‰Îfl fl«_ »\_, ±ı fl«fiÎ flËÌ Ω› »ı! ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‰V÷ fi◊Ì flËı÷Ì, ’fl_÷ ‰V÷fi˘
w’Ì ¿‹˘˝fiı … ±ËŸ “÷ÎÏfi” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. ÷ı ¿‹˘˝ Á_⁄_‘ (⁄_‘fi) flËÌ Ω› »ı! Á_⁄_‘Ì fi◊Ì flËı÷˘, ’fl_÷ ÷ıfi˘
‹fiı fi◊Ì ⁄Î_‘÷Î, ¿ı‹¿ı ÷ı ¿‹˘˝ ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚ÎıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËÌ Ω› »ı! ‹Ò¬˝÷ÎfiÌ ⁄Ï·ËÎflÌ »ı!
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¿‹˘˝◊Ì ‹fiW› ⁄_‘Λ »ı (¿‹˝HÎÎ ⁄K›÷ı …L÷—) ó ±Î ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ºÏp◊Ì … ¤√‰Îfi ¿Ëı
»ı ¿ı, Ë_ ¿‹˘˝◊Ì ⁄_‘Î÷˘ fi◊Ì (√Ì÷Î ó «˘◊Î ±K›Î›fi˘ «˙ÿ‹˘ f·˘¿); ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Îfl΋Î_ fi ÷˘ ¿‹˘˝‹Î_ ±ÎÁ„@÷
»ı ±fiı fi Œ‚‹Î_ ±ÎÁ„@÷ »ı ±fiı fi ¿÷ν¤Î‰ »ı. ’fl_÷ ÷΄k‰¿ ºÏp±ı Ωı¥±ı ÷˘ ¿‹˘˝fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı …
fiËŸ ! V≤Ïp-fl«fiÎ-w’Ì ¿‹˝ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı ó “÷ı ⁄˛õ ÷϶ÿ— ¿ÚIVfi‹K›ÎI‹_ ¿‹˝ «ÎϬ·‹Ô˚ (√Ì÷Î ó 7/29),
“¤Ò÷¤Î‰˘ÿÔ˚¤‰¿fl˘ ωÁ√— ¿‹˝ÁÏGiÎ÷—” (√Ì÷Î ó 8/3). ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı V≤ÏpfiÌ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·› ‰√ıflı
…ı ¿Î_¥ ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ◊¥ flèÎ_ »ı ÷◊Î ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »ı. µI’Lfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ÷◊Î
µI’Lfi ◊‰Î‰Î‚˘, ’ηfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ÷◊Î ’ÎÏ·÷ ◊‰Î‰Î‚˘, fiΠ¿fl‰Î‰Î‚˘ ÷◊Î fiΠ◊‰Î‰Î‚˘ ó ±Î ⁄‘Î_ ±ı¿
… Á‹√˛ ¤√‰ÎfifiÎ_ ±_√ (V‰w’) »ı ó “±Ë_ ¿ÚIVfiV› …√÷— ≠¤‰— ≠·›V÷◊Δ (√Ì÷Î ó 7/6).
Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı, ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiËŸ, ’»Ì ¤√‰Îfi ¿˘fiÎ◊Ì Ï‰fl@÷ (µÿÎÁÌfi) ◊Λ ? ÷ı◊Ì
¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı “µÿÎÁÌfi‰÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ µÿÎÁÌfi …ı‰Î ¿èÎÎ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝Ôf·˘¿‹Î_ ±ÎÁ„@÷fi˘ ÏfiÊı‘ ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ¿I≤˝I‰ÎϤ‹Îfifi˘ ÏfiÊı‘ ¿flı »ı.

‹›ÎK›ZÎıHÎ ≠¿ÚÏ÷— ÁÒ›÷ı Á«flΫfl‹Ô˚ –– 10––

Ëı÷fiÎfiıfi ¿˙L÷ı› …√϶’Ïfl‰÷˝÷ı –– 10––
≠¿ÚÏ÷— = ≠¿ÚÏ÷ ±Î¬Î …√÷fiı Ëı÷fiÎ = Ëı÷fiÎ ·Ì‘ı …
‹›Î = ‹ÎflÌ ÁÒ›÷ı = Á…ıÛ »ı. …√÷Ô˚ = Á_ÁÎflfi_
±K›ZÎıHÎ = ±K›ZÎ÷΋Î_ ¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! (ωω‘ ≠¿Îflı)
Á«flΫfl‹Ô˚ = «flΫflÁÏË÷ ±fiıfi = ±Î … ω’Ïfl‰÷˝÷ı = ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹›ÎK›ZÎıHÎ ≠¿ÚÏ÷— ÁÒ›÷ı Á«flΫfl‹Ô˚” fiÎÀ¿ ‰√ıflıfiı Ωı‰Î_, ÂflÌflfiÌ ±_ÿflfi˘ Ï«hÎ (±ı@Á-flı)
‹ÎflÎ◊Ì ÁkÎÎVeÏ÷˝ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı … ≠¿ÚÏ÷ «fl-±«fl, ·ı‰_, ±S’ Á‹›‹Î_ … ‹˘À΋Î_ ‹˘À˘ ÏËÁÎ⁄ ¿fl‰˘ ‰√ıflı-
…Õ«ı÷fi ‰√ıflı ¤ÎˆÏ÷¿ V≤Ïpfiı fl«ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ⁄flŒfi_ ‰√ıflı ¿Î›˘˝ ωϤLÔfi-ωϤLÔfi ›_h΢ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷
Ω‹‰_, ËÌÀflfi_ √fl‹ ◊‰_, ÀˇÎ‹ ±fiı flı·fi_ ±Î‰‰_-…‰_, ±ı ⁄‘Î_ ›_h΢‹Î_ „@÷ ‰Ì…‚ÌfiÌ … ˢ› »ı. ‰Ì…‚ÌfiÌ
Ï·ŒÔ˚Àfi_ «Õ‰_-∂÷fl‰_, ËΩfl˘ ‹Î≥·fiÎ ±_÷flı◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î_ „@÷ ωfiÎ ÷ı ›_h΢ Ω÷ı ¿Î‹ ¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Î_;
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 621

¿ı‹¿ı ±ı ›_h΢fi_ ‰Ì…‚Ì Ï‰fiÎ ¿˘¥ Á΋J›˝ fi◊Ì. ±ı‰Ì Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiı µIÔ’LÔfi ±fiı ·Ìfi
… flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿_¥ ◊¥ flèÎ_ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±fi_÷ ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı …Õ »ı. ∞‰
⁄˛õÎ_Õfi_ Á…˝fi, ’ηfi ±fiı Á_ËÎfl, V‰√˝ ‰√ıflı ·˘¿˘‹Î_ V‰›_ ’HÎ …L‹÷˘-‹fl÷Îı fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_Â
±fiı fifl¿˘‹Î_ ’Î’-’H›fiÎ Œ‚fi˘ ¤˘√, Ω÷Ω÷fiÌ Ë˘‰Î◊Ì ±Ï‰fiÎÂÌ »ı, «ı÷fi »ı, Ïfiω˝¿Îfl »ı. ’fl_÷
ωϫhÎ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ±fiı CÎÀfiα˘ Ω÷-Ω÷fiÌ ≠¿ÚÏ÷…L› ’ÿÎ◊˘˝ ÁÎ◊ı Ë_-‹ÎflÎ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı
±Î¿ÚÏ÷±˘, ‰ı¤ÒÊÎ, V‰¤Î‰ ‰√ıflı …ı ¿_¥ ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı‹fiı ’fl‰Â ◊¥fiı ∞‰fiı …LÔ‹‰_-‹fl‰_ ’Õı »ı. ±◊ν÷
÷ı ÷‹Î‹ ≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ … ◊¥ flèÎ_ »ı; ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ fi‰Î_-fi‰Î_ ÂflÌfl˘ ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î ±fiı »˘Õ‰Î ’Õı »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷Î ±◊ν÷˚ ÁkÎÎVeÏ÷˝◊Ì … ◊¥ flèÎ_ …√÷-‹ÎhÎfiÌ µIÔ’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·›fiÌ …ı Ïø›Î
»ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎÎVeÏ÷˝ ωfiÎ ≠¿ÚÏ÷ ±ı‰Î_ ωϫhÎ ¿Î‹˘ ◊Λ »ı, ≠¿ÚÏ÷◊Ì … ◊Λ »ı, ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı ±fiı
¿flÌ … fi◊Ì Â¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ωfiÎ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ ±ı‰_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ … ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ı ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì …
V‰÷_hÎ Á΋J›˝ … fi◊Ì ¿ı …ıfiÎ◊Ì ÷ı ±Î‰Î_ ¿Î‹˘ ¿flÌ ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹‚‰Î »÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ¿I≤˝I‰ fi◊Ì
¿ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‰Ì…‚Ì‹Î_ ωω‘ ±Î‰÷_. …ı‰Ì flÌ÷ı, ÁÒ›˝fiÎ ≠¿Î‹Π⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ⁄‘Î_
≠¿ÎflfiÌ Â„@÷ »ı, ’fl_÷ ÷ı ›_h΢ ¶ÎflÎ … ≠√À ◊Λ ¿‹˘˝ ¿flı »ı ±fiı ÷ı±˘fiÎ_ ¿‹˘˝‹Î_ ωÏË÷ ÷◊Î ÏfiÏÊ©
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ±fi_÷ „@÷ »ı, ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Ì Ω÷fiÌ „ø›Î±˘ ◊Λ »ı. ±ı ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl …
≠¿ÚÏ÷ ¶ÎflÎ … ≠√À ◊Λ »ı. ≠ÎHÎ̱˘ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„VJÎÏ÷±˘fi˘ ±fi¤‰ ¿flı
¤√‰Îfi Á_ÁÎflfiÌ fl«fiÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ·¥fiı … ¿flı »ı; »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ Á¬Ì »ı ÷˘ ¿˘¥ ÿ—¬Ì »ı, ¿˘¥ ¨«˘
±fiı ≠¿ÚÏ÷ Á_ÁÎflfiÌ fl«fiÎ ¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ¿flı »ı ÷˘ ¿˘¥ fiÌ«˘ »ı, ¿˘¥ ±ı¿ ·˘¿‹Î_ Ω› »ı ÷˘
»ı. “¤√‰Îfi ±K›ZÎ »ı” ó ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì …√÷fi_ ωω‘ ¿˘¥ ⁄ÌΩ ·˘¿‹Î_ Ω› »ı, ¿˘¥ ±ı¿ ‰HÎνl‹‹Î_ Ω›
’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı ó “Ëı÷fiÎfiıfi …√϶’Ïfl‰÷˝÷ı”. ÷ı ωω‘ »ı ÷˘ ¿Îı¥ ⁄ÌΩ ‰HÎνl‹‹Î_ Ω› »ı ‰√ıflı Ω÷Ω÷fi_
’Ïfl‰÷˝fi Â_ »ı? F›Î_ Á‘Ì ≠ÎHÎ̱˘fi_ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı. ’fl_÷ ÁÒ›˝ ±fiı ÷ıfi˘ ≠¿Î …ı‹ »ı
¿Î›˝ ÂflÌfl˘fiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflÎ’b_” «Î· flËı »ı, ÷ı‹ … flËı »ı. ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ’Ïfl‰÷˝fi
I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘fi_ ωω‘ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ … flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ◊÷_ fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ωω‘ ≠¿Îflfi_
@›Îflı¿ ±ı¿ ·˘¿‹Î_ ÷˘ @›Îflı¿ ⁄ÌΩ ·˘¿‹Î_, @›Îflı¿ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ flèÎ_ »ı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î ±fiı ±ı‹fi˘ ±_Â
±ı¿ ÂflÌfl‹Î_ ÷˘ @›Îflı¿ ⁄ÌΩ ÂflÌfl‹Î_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ ∞‰ÎI‹Î …ı‰Î »ı ÷ı‰Î … flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ
… flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰I≠΄MÔ÷ ωfiÎ ±ı V‰w’‹Î_ Ï¿_Ï«÷˚‹ÎhÎ ’HÎ ’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_, fi ◊›_
≠ÎHÎ̱˘fiÌ @›Î_› ’HÎ V◊Î›Ì ÏV◊Ï÷ fi◊Ì. ÷ı±˘ …L‹- »ı, fi ◊Âı ±fiı fi ◊¥ ’HΠ¿ı »ı. ¿ı‰‚ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ·
‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ CÎÒ‹÷Î … flËı »ı (√Ì÷Î ó 9/3). Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì ±◊ν÷˚ ÷ÎÿÎIÔQ›,
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰Îfi‹Î_ „V◊÷ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfifiı ‹‹÷Î ±fiı ¿Î‹fiÎ ¿fl‰Î◊Ì … Á_ÁÎflfi_ ’Ïfl‰÷˝fi
≠ÎMÔ÷ »ı, ’fl_÷ F›Îflı ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı ¤√‰Îfi‹Î_ fi ‹ÎfiÌfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ◊¥ flËı·_ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. …ı ¤√‰ÎfifiÌ
≠¿ÚÏ÷‹Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±◊ν÷Ô˚ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ¿Î›˝fiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±K›ZÎ÷΋Î_ ÷‹Î‹ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı, ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ≠ÎHÎÌ
±fiı “‹ÎflΔ’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‰ÎV÷ω¿ ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ ·ı (¿ı …ı V‰÷—ÏÁ© »ı),
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ¤√‰ÎfifiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ …ı ‰ÎV÷ω¿ ≠ı‹ »ı, ÷ı ±Î’‹ıÔı‚ı
÷ı±˘fiÎ_ ÂflÌfl˘ µIÔ’LÔfi ±fiı ·Ìfi ¿fl÷Ì flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠√À ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤√‰Îfi◊Ì ÁkÎÎ ó VeÏ÷˝ ‹ı‚‰Ìfiı … ≠¿ÚÏ÷ «flΫfl ÁÏË÷ Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘fiÌ fl«fiÎ
¿flı »ı ±◊ν˝÷Ô˚ ⁄‘_ ’Ïfl‰÷˝fi ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ ◊÷_ fi◊Ì. F›Î_ Á‘Ì ≠ÎÏHΛ˘fi˘ ≠¿ÚÏ÷ ÁÎ◊ı
Á_⁄_‘ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ≠¿ÚÏ÷fiÌ ’fl‰Â÷Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ı‹fi΋Î_ ωω‘ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷_ flËı »ı ±◊ν˝÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ @›Î_›
’HÎ V◊Î›Ì „V◊Ï÷ ◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı±˘ …L‹-‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ¤À@›Î ¿flı »ı.
≠¿ÚÏ÷ ÷˘ ’fl‹ÎI‹Îfiı ±Î‘Ìfi flËÌfiı Á_’ÒHν V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı, ’fl_÷ ∞‰ ≠¿ÚÏ÷fiı ±Î‘Ìfi ◊¥fiı …L‹-
‹flHÎfiÎ «yfl‹Î_ ¤À¿ı »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ’fl‹ÎI‹Î ÷˘ V‰÷_hÎ »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ ±_ ∞‰ÎI‹Î Á¬fiÌ ≥E»Îfiı
¿ÎflHÎı ’fl÷_hÎ ◊¥ Ω› »ı.
622 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

÷k‰◊Ì ¤√‰Îfi („@÷‹Îfi) ±fiı ≠¿ÚÏ÷ („@÷) ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹fiW›fiı Á‹Ω‰‰ÎfiÌ ºÏp◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı
»ı ¿ı, V≤ÏpfiÌ fl«fi΋Î_ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ‹A› ËÎ◊ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠¿ÚÏ÷fiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì ¿ı fi◊Ì ¿‹˘˝fiÌ ’HÎ.
Ωı ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ±·√-±·√ Ωı¥±ı ÷˘ Á_ÁÎflfi_ µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ ≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı ÏfiÏ‹kÎ ¿ÎflHÎ
¤√‰Îfi »ı; ¿ı‹¿ı Á_ÁÎflw’‹Î_ ¤√‰Îfi ’ÏflHÎ÷ ◊÷Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠¿ÚÏ÷ ’ÏflHÎ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÌ
≠¿ÚÏ÷fiı ±Ï¤Lfi (±ı¿) Ωı¥±ı (…ı ¬flı¬fl ±ı¿ »ı) ÷˘ ¤√‰Îfi Á_ÁÎflfiÎ ±Ï¤Lfi ó ÏfiÏ‹k΢’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ V‰w’fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı ±fiı ±ËŸ (fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_) ÷ı‹fi_ ¿Î›˝ ó (µI’ÏkÎ ó „V◊Ï÷ ó ≠·›)fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı, …ı ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î »ı.
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ’flÎ-±’flÎfi_ ‰Hνfi ‹A› »ı ±fiı ±ËŸ ’flÎ-±’flÎfiÎ ‹ÎÏ·¿ (’fl‹ÎI‹Î)fi_
‰Hνfi ‹A› »ı. ±Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î, ≠¤Î‰, ±ˆr›˝fi_ ωVI≤÷ ‰Hνfi »ı, …ı◊Ì ÁΑ¿fi˘ ¤√‰fi‹Î_
≠ı‹ ◊¥ Ω› ±fiı ÷ı ‹„@÷◊Ì ‰_Ï«÷ fi flËÌ Ω›.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı ÏfiI›Ïfifl_÷fl ’˘÷ÎfiÎ V‰w’‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı, …ıfiÎ ±Îl›◊Ì ≠¿ÚÏ÷ ¿Î›Î˝„L‰÷ ◊¥ flËÌ
»ı ±fiı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ flèÎ_ »ı, ÷ı ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ÷flŒ ºÏp fi flάÌfiı ω’flÌ÷ ‰÷˝fi ¿flı »ı, ÷ı‹fi_
‰Hνfi ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi ¿flı »ı ó
±‰Ωfi„L÷ ‹Î_ ‹ÒœÎ ‹ÎfiÊŸ ÷fi‹ÎÏl÷‹Ô˚ –– 11––
’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ ¤Ò÷‹Ëırfl‹Ô˚ –– 11––
‹ÒœÎ— = ‹Òœ ‹ÎHÎÁ˘, ’fl‹Ô˚, ¤Î‰‹Ô˚ = ’fl‹ ¤Î‰fiı ±ÎÏl÷‹Ô˚ = ±ÎÏl÷ ‹ÎfiÌfiı
‹‹ = ‹ÎflÎ ±ΩL÷÷— = fi ΩHÎÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ÁΑÎflHÎ
¤Ò÷‹Ëırfl‹Ô˚ = ÁC΂Î_ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ‹fiW› ‹ÎfiÌfiı
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ‹ÎfiÊÌ‹Ô̊- ‹fiW› ±‰Ωfi„L÷ = (‹ÎflÌ) ±‰iÎÎ
‹ËÎfi ¥rflw’ ÷fi‹˚Ô ÂflÌflfiı ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “’fl_ ¤Î‰‹ΩfiLÔ÷˘ ‹‹ ¤Ò÷‹Ëırfl‹Ô˚” ó ‹fiW› …ı‰˘ ‹ÎfiÌfiı ‹ÎflÌ ±‰iÎÎ ¿flı »ı.
¤√‰Îfifi˘ ¤Î‰ (V‰w’) ¿ı‰˘ »ı? ó …ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ “‹ÎfiÊŸ ÷fi‹ÎÏl÷‹Ô˚” ó ¤√‰Îfifiı ‹fiW› ‹Îfi‰Î
ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹ıÔ‚‰Ìfiı ≠¿ÚÏ÷ ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÌ fl«fiÎ ¿flı »ı, ±ıÀ·ı Â_? …ı‰Ì flÌ÷ı ÁΑÎflHÎ ‹fiW› ’˘÷Îfiı ÂflÌfl, ¿<À<_⁄-
«fl-±«fl, V◊Ήfl-…_√‹ ≠ÎHÎ̱˘fiı ’ıÿÎ ¿flı »ı …ı ’Ïfl‰Îfl, ‘fiÁ_’ÏkÎ, ’ÿ-±Ï‘¿Îfl ‰√ıflıfi˘ ±ÎÏl÷ ‹Îfiı
’fl‹ÎI‹Î, ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ÷ıfiÎ ¿Î›˝‹ÎhÎfiÎ Á_«Î·¿, ≠‰÷˝¿, »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ¿<À<_⁄ ‰√ıflıfiÌ ≥F…÷-≠Ï÷WÔÔÃÎfiı ’˘÷ÎfiÌ
ÂÎÁ¿ ±fiı Á_flZο »ı; …ı‹fiÌ ≥E»Î ωfiÎ T≤ZÎfi_ ’Î_ÿÕ<_ ≥F…÷-≠Ï÷WÔÃÎ ‹Îfiı »ı; ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ‹‚‰Î◊Ì ’˘÷Îfiı ‹˘À˘
’HÎ Ëη÷_ fi◊Ì; ÷◊Î ≠ÎHÎ̱˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ‹Îfiı »ı ±fiı fi ‹‚‰Î◊Ì fiÎfi˘ ‹Îfiı »ı; ±fiı …ı‰Ì flÌ÷ı
…ı …ı ·˘¿˘‹Î_ Ω› »ı, ÷ı ÷ı ·˘¿˘‹Î_ ÷ı‹fiÎ µ’fl ÂÎÁfi ÁΑÎflHÎ ≠ÎHÎ̱˘ ’Ëı·Î_ ≠√À fi Ë÷Î_, ‰«‹Î_ ≠√À ◊¥
¿fl‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î ÿı‰÷α˘ »ı, ÷ı ÿı‰÷α˘fi˘ ’HÎ …ı ¥rfl Ω› »ı ±fiı ±_÷‹Î_ ŒflÌ◊Ì ±≠√À ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
(‹ÎÏ·¿) »ı ±fiı …ı Á‰˝˝iÎ »ı ó ±ı‰˘ (¤√‰Îfi ¿Ëı »ı) ó 2/28), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı±˘ ‹fiı ÷ı‹fiÎ …ı‰˘ ÁΑÎflHÎ
¤Ò÷‹Ëırflw’ (Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ‹ËÎfi ¥rflw’) ‹Îfl˘ ‹fiW› ‹Îfiı »ı. ÷ı±˘ ‹fiı ‹fiW› ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿flı·Îfiı
Á‰˘˝I¿Úp ¤Î‰ (V‰w’) »ı. ÷ı‹fiÎ …ı‰˘ ÂflÌflfiı ’fl‰Â ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‰Ì flÌ÷ı
“’fl_ ¤Î‰‹Ô˚” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ Á‰˘˝I¿Úp ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î ¿ÚWHÎ ’HÎ ÁΑÎflHÎ
≠¤Î‰fiı ±◊ν÷Ô˚ ¿Î›˝ ¿fl‰Î‹Î_, fi ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ±ıfiı ω’flÌ÷ ÿıË‘ÎflÌ ‹fiW› »ı ±ı‰_ ‹Îfiı »ı.
Ïø›Î ¿fl‰Î‹Î_ …ı ’ÒHν flÌ÷ı V‰÷_hÎ »ı; …ı ¿‹˝, @·ıÂ, ω’ο ¤√‰Îfi ÂflÌflfiı ±ÎÏl÷ fi◊Ì Ë˘÷Î. ÂflÌflfiı ±ÎÏl÷
‰√ıflı ¿˘¥ ’HΠω¿Îfl◊Ì @›Îflı› ⁄_‘Λı· fi◊Ì; …ı ZÎfl◊Ì ÷˘ ÷ı±˘ … ˢ› »ı, …ı±˘fiı ¿‹˝Œ‚¤˘√fiı ‹ÎÀı ’Ò‰˝¿Ú÷
±÷Ì÷ ±fiı ±ZÎfl◊Ì ’HÎ µk΋ ÷◊Î ‰ıÿ˘ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl ÂflÌfl ‹‚ı »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi_ ‹Îfi‰Ì›
’vÊ˘k΋ fi΋◊Ì ≠ÏÁ© »ı (√Ì÷Î ó 15/18) ó ±ı‰Î ÂflÌfl ¿‹˝…L› fi◊Ì Ë˘÷_. ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì … ≠√À
‹ÎflÎ ’fl‹¤Î‰fiı ‹Òœ ·˘¿˘ fi◊Ì ΩHÎ÷Î, ÷ı±˘ ÷˘ ‹fiı ◊Λ »ı ó “≥E»›ÎûûkΉ’Ê—” (lÌ‹§Î. 10/33/35)
f·˘¿ 12] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 623

±fiı V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ‹IV›, ¿E»’, ‰flÎË ‰√ıflı ±‰÷Îfl˘ ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿ËÌ »ı ¿ı ⁄Ï©ËÌfi ·˘¿˘ ‹ÎflÎ ±…L‹Î
·ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiı fi ÷˘ ¿‹˝⁄_‘fi ˢ› »ı ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹¤Î‰fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î_ ±fiı ‹fiı ÁΑÎflHÎ
fi ÷ı±˘ ÂflÌflfiı ±ÎÏl÷ ˢ› »ı, ’fl_÷ ÂflÌfl ±ı‹fiı ±ÎÏl÷ ‹fiW› ‹Îfiı »ı (±. 7/24-25). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
◊Λ »ı ó “≠¿Úg÷ V‰Î‹Ï‘WÔÃΛ ÁQ¤‰ÎÏ‹” (√Ì÷Î ó 4/6) ‹Îflı ÂflHÎı fi ◊¥fiı ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı ◊Λ »ı (±.
±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ±Ï‘¿Ú÷ ¿flÌfiı ≠√À ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ 7/20).
±ı ◊›_ ¿ı Á΋ÎL› ≠ÎHÎ̱˘ ÷˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ’fl‰Â ◊¥fiı “±‰Ωfi„L÷ ‹Î_1 ‹ÒœÎ—” ó …ıfiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_
…L‹ ·ı »ı ÷◊Î ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ ◊¥fiı … ¿‹˝ ¿flı »ı, ≠¿ÚÏ÷ ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiı µI’LÔfi ±fiı ·Ìfi ¿flı »ı, …ıfiÌ
’fl_÷ ¤√‰Îfi V‰ıE»Î±ı, V‰÷_hÎ÷Î◊Ì ±‰÷Îfl ·ı »ı ±fiı ÁkÎÎVeÏ÷˝◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ ◊¥ flèÎ_ »ı ±fiı …ıHÎı
≠¿ÚÏ÷ ’HÎ ±ı‹fiÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ ¿Î‹ ¿flı »ı. ¿Ú’Î ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ‹fiW›ÂflÌfl ±ÎM›_
‹Òœ ·˘¿˘ ‹ÎflÎ ±‰÷ÎflfiÎ ÷k‰fiı fi ΩHÎÌfiı ‹fiı »ı ó ±ı‰Î ‹ÎflÎ ÁI›÷k‰fiÌ ‹Òœ ·˘¿˘ ±‰Ëı·fiÎ ¿flı
‹fiW›ÂflÌflfiı ±ÎÏl÷ ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹HÎı (‹fiW›˘±ı) »ı. ÷ı±˘ ‹fiı fi ‹ÎfiÌfiı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fiı
◊‰_ ÷˘ Ωı¥±ı ‹Îflı ÂflHÎı, ’fl_÷ ‹fiı ‹fiW›ÂflÌflfiı … ÁI› ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fi˘ Á_√˛Ë ¿fl‰Î ±fiı ¤˘√˘fiÌ ’λ‚
±ÎÏl÷ (ÂflHÎı) »\_ ±ı‰_ ‹Îfiı »ı. ÷˘ ÷ı±˘ ‹Îflı ÂflHÎı ’ÕuÎ flËı »ı ó ±Îfiı … ‹ÎflÌ ±‰iÎÎ ¿ı ±‰Ëı·fiÎ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷Î. ±Î ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ¿fl‰Ì ¿Ëı‰Î› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ≠¤Î‰fi_ ωÂıÊ ‰Hνfi ◊›_ »ı. ¤√‰Îfi◊Ì ‹˘À˘ ¿˘¥ ¥rfl
fi◊Ì. ÷ı±˘ Á‰˘˝’Ïfl »ı. ’fl_÷ ±iÎÎfiÌ ‹fiW›˘ ÷ı‹fiı V‰w’◊Ì ΩHÎ÷Î fi◊Ì. ÷ı±˘ ±·˙Ï¿¿ ¤√‰Îfifiı ’HÎ
’˘÷ÎfiÌ …ı‹ ·˙Ï¿¿ Á‹…ı »ı.
¿ıÀ·Î¿ ·˘¿˘ ±ı‰_ ‹Îfiı »ı ¿ı, ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ±ı¿ ›˘√Ì Ë÷Î. ›˘√fiÎ ±Îà ±_√ »ı ó ›‹, Ïfi›‹,
±ÎÁfi, ≠ÎHÎΛ΋, ≠I›ÎËÎfl, ‘ÎflHÎÎ, K›Îfi ±fiı Á‹ÎÏ‘ (›˘√ÿ½fi ⁄Ì…\_ «flHÎ, ±˘√HÎhÎÌÁ‹_ ÁÒhÎ)±Î‹Î_ Á‰˝
≠◊‹ “›‹” ±Î‰ı »ı. ›‹, ’Î_« »ı ó ±ÏË_ÁÎ, ÁI›, ±V÷ı›, ⁄˛õ«›˝ ±fiı ±’Ïfl√˛Ë (›˘√ ÿ½fi ⁄Ì…\_ «flHÎ,
÷ÌÁ‹_ ÁÒhÎ). ÷ı◊Ì …ı ›˘√Ì ËÂı ÷ı “›‹”fi_ ’ηfi ±‰U› ¿flÂı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁI› … ⁄˘·Âı. Ωı ÷ı ±ÁI›
⁄˘·ı »ı ÷˘ ÷ı ›˘√Ì Ë˘¥ ¿ı fiËŸ; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıHÎıı ›˘√fi_ ’Ëı·_ ±_√ (›‹) fi_ ’ηfi ¿›* fi◊Ì ! √Ì÷΋Î_
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎı F›Î_ ó I›Î_ ’˘÷Îfiı ¥rfl ¿èÎÎ »ı.2 ÷ı◊Ì Ωı ÷ı±˘ ›˘√Ì »ı ÷˘ ÷ı±˘ ÁI› ⁄˘·ı »ı ±fiı
Ωı ÷ı±˘ ÁI› ⁄˘·ı »ı ÷˘ ÷ı±˘ Á‹√˛ ¥rfl »ı ó ±Î ‹Îfi‰_ … ’ÕÂı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤√‰ÎfifiÎ ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±‰iÎÎfi_ Œ‚ ⁄÷Ήı »ı.
‹˘CÎÎÂÎ ‹˘Cο‹Î˝H΢ ‹˘CÎiÎÎfiΠω«ı÷Á— –– 12––
flÎZÎÁÌ‹ÎÁflŸ «ˆ‰ ≠¿ÚÏ÷_ ‹˘ÏËfiŸ Ïl÷Η –– 12––
±ÎÁflÌ‹Ô˚ = … ±ÎÁflÌ Ïl÷Η = ±Îl› ·ı »ı, T›◊˝ ˢ› »ı (±fiı)
flÎZÎÁÌ‹Ô˚ = flÎZÎÁÌ Ï‰«ı÷Á— = ±Î‰Î ±Ï‰‰ı¿Ì ‹˘CÎiÎÎfiΗ = ⁄‘Î_ iÎÎfi T›◊˝ ˢ›
»ı, ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiÌ
« = ±fiı ‹fiW›˘fiÌ
±ÎÂα˘, ¿‹˝ ±fiı
‹˘ÏËfiÌ‹Ô̊ = ‹˘ÏËfiÌ ‹˘CÎÎÂΗ = ⁄‘Ì ±ÎÂα˘ iÎÎfi (Á‹…HÎ)
≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fi˘ T›◊˝ ˢ› »ı, ÁŒ‚÷Î ±Î’fiÎflÎ_
±ı‰ = … ‹˘Cο‹Î˝HΗ = ⁄‘Î_ Â¤ ¿‹˘˝ fi◊Ì Ë˘÷Î_.
1. ±Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿◊Ì ÿÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì …ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, ÷ıfiı … ±ËŸ “‹Î‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
2. “¤Ò÷Îfi΋Ìf‰fl˘ûÏ’ÁfiÔ˚” (4/6), “Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” (5/29) “‹÷—’fl÷fl_ fiÎL›„I¿ÏG«ÿ„V÷” (7/7), “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰*
…√ÿT›¿÷‹ÒÏ÷˝fiΔ (9/4), “›˘ ‹Î‹…‹fiÎÏÿ_ « ‰ıÏkÎ ·˘¿‹Ëıf‰fl‹Ô˚” (10/3), Á‰˝V› «ÎË_ xÏÿÁ„Lfiωp— (15/15)
‰√ıflı ‰√ıflı.
624 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “‹˘CÎÎÂΗ” ó …ı ·˘¿˘ ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬
ˢ› »ı, ÷ı±˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘ ≥E»ı ¿ı V‰√˝ ≥E»ı,
÷ı‹fiÌ ±ı ⁄‘Ì ¿Î‹fiα˘ T›◊˝ … ˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
fiΉÎfi ±fiı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‰V÷fiÌ ¿Î‹fiÎ ’ÒflÌ ◊Âı
ó ±ı‰˘ ¿˘¥ Ïfi›‹ fi◊Ì. Ωı ¿ÿÌ¿ ’ÒflÌ ◊¥ ’HÎ
Ω›, ÷˘ ÷ı À¿Âı fiÏË ±◊ν÷Ô˚ Œ‚ ±Î’Ìfiı fip ◊¥
…Âı. F›Î_ Á‘Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì, I›Î_ Á‘Ì
√‹ı ÷ıÀ·Ì›ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ≥E»Î±˘ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı ±fiı ÷ı‹fi_ Œ‚ ’HÎ ‹‚Ì Ω›, ÷˘’HÎ ÷ı ⁄‘Ì
T›◊˝ … »ı (√Ì÷Î ó 7/23).
“‹˘Cο‹Î˝HΗ” ó ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊›ı·Î ‹fiW›˘
ÂÎVÔhÎωÏË÷ √‹ı ÷ıÀ·Î_›ı Â¤ ¿‹˘˝ ¿flı, ’fl_÷ ±_÷‹Î_
±ı ⁄‘Î_ T›◊˝ ◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW› Ωı Á¿Î‹¤Î‰◊Ì
ÂÎVÔhÎωÏË÷ ›iÎ, ÿÎfi ‰√ıflı ¿‹˝ ’HÎ ¿flÂı, ÷˘’HÎ ÷ı
¿‹˘˝fi˘ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ËÂı ±fiı ±ı‹fiÎ Œ‚ ’HÎ ±ÎÏÿ
±fiı ±_÷ ‰Î‚Î ËÂı. ÷ı±˘ ±ı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚V‰w’ı ¨«Î-
¨«Î ·˘¿˘‹Î_ ’HÎ «ÎS›Î …Âı, ÷˘’HÎ I›Î_◊Ì ±ı‹HÎı ŒflÌ
…L‹-‹flH΋Î_ ±Î‰‰_ … ’ÕÂı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘±ı ¿‹˘˝
¿flÌfiı ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi˘ Á‹› … ⁄fl⁄Îÿ ¿›˘˝, ’˘÷ÎfiÌ ⁄Ï©fi˘
Áÿ’›˘√ fi ¿›˘˝ ÷ı◊Ì ÷ı‹fiı ¿_¥ ≠ÎMÔ÷ fi ◊›_ ±fiı
±_÷‹Î_ ¬Î·ÌfiÎ ¬Î·Ì flËÌ √›Î ±◊ν÷Ô˚ …ıfiı ‹ÎÀıı
‹fiW›ÂflÌfl ‹Y›_ Ë÷_, ÷ı ·Î¤◊Ì ÁÿΛ ‰_Ï«÷ flËÌ √›Î.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ_ ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ T›◊˝ ±fiı ÏfiWŒ‚ … »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±Î ∞‰ V‰w’◊Ì ÁÎZÎÎ÷Ô˚
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ±_ »ı, ÁÿÎ flËı‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı ¿‹˘˝ ÷◊Î
÷ı‹fiÎ_ Œ‚ ±ÎÏÿ-±_÷‰Î‚Î_ »ı; ±Î◊Ì F›Î_ Á‘Ì
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ fiÏË ◊Λ, I›Î_ Á‘Ì ÷ı Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿
√‹ı ÷ıÀ·Î_›ı ¿‹˘˝ ¿flı ±fiı ÷ıfiÎ Œ‚ ¤˘√‰ı, ’fl_÷ ±_÷‹Î_
ÿ—¬ ±fiı ±ÂÎ_Ï÷ ÏÁ‰Î› ¿_¥ fiÏË ‹‚ı.
…ı ÂÎVÔhÎωÏË÷ ¿‹˘˝ ˢ‰Î »÷Î_ ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î◊Ì Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
÷˘ ÷ı T›◊˝ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ Á÷Œ‚ ±Î’‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì
◊÷Î_. ’fl_÷ …ı ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı, ¤√‰ÎfifiÌ
≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı …ı ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı
±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¿‹˘˝ ÏfiWŒ‚ fi◊Ì ◊÷Î_
±◊ν÷Ô˚ fiΉÎfi Œ‚ ±Î’fiÎflÎ_ fi◊Ì ◊÷Î_, ’fl_÷ Á÷Œ‚
±Î’‰Î‰Î‚Î_ ◊¥ Ω› »ı ó “¿‹˝ «ˆ‰ ÷ÿ◊a›_
ÁÏÿI›ı‰ÎϤ‘Ì›÷ı” (√Ì÷Î ó 17/27).
ÁkÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ßΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ
¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı‹fiÌ ‹Îfl΋Î_ l©Î fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
…ı±˘ ‹ÎflÎ◊Ì Ï‰‹¬ »ı, ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_
[±K›Î› 9
›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ ±Á÷ ˢ› »ı ±◊ν÷˚Ô
‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î_ fi◊Ì Ë˘÷Î_. ÷ı ¿‹˘˝fi_ ±Î …L‹‹Î_
±fiı ‹›Î˝ ⁄Îÿ ’HÎ (’fl·˘¿‹Î_) V◊Î›Ì Œ‚ fi◊Ì ‹‚÷_
±◊ν÷Ô˚ …ı ¿_¥ Œ‚ ‹‚ı »ı, ÷ı ωfiÎÂÌ … ‹‚ı »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ_ ÷ı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝ T›◊˝ … »ı.
“‹˘CÎiÎÎfiΗ” ó ÷ı‹fiÎ_ ⁄‘Î_ iÎÎfi T›◊˝ »ı.
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ÷ı‹HÎı Á_ÁÎflfiÌ ⁄‘Ì ¤ÎÊα˘
ÂÌ¬Ì ·Ì‘Ì, ⁄‘Ì Ï·Ï’±˘ ÂÌ¬Ì ·Ì‘Ì, Ω÷Ω÷fiÌ
¿‚α˘ ÂÌ¬Ì ·Ì‘Ì, Ω÷Ω÷fiÌ Ï‰zα˘fi_ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷
¿flÌ ·Ì‘_, ¿ıÀ·Ì›ı Ω÷fiÎ_ Á_¢‘fi ¿flÌ ·Ì‘Î_, ±fi_÷
≠¿ÎflfiÎ_ iÎÎfi ≠ÎMÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘Î_, ’fl_÷ ±ıfiÎ◊Ì ÷ı‹fi_ ¿S›ÎHÎ
fiÏË ◊Λ, …L‹‹flHÎ fiÏË »^Àı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ⁄‘Î_
iÎÎfi ÏfiWŒ‚ »ı. …ı‹¿ı, ÏËÁÎ⁄ ¿fl÷Ì ‰ı‚αı ±ı¿ ±Î_¿ÕÎfiÌ
’HÎ ¤Ò· ◊¥ Ω› ÷˘ ÏËÁÎ⁄ ¿ÿÌ ÁΫ˘ fi◊Ì ±Î‰÷˘,
⁄‘˘ ¬˘À˘ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı …ı±˘ ¤√‰Îfi◊Ì
ω‹¬ ◊¥ √›Î »ı, ÷ı±˘ √‹ı ÷ıÀ·_ iÎÎfi Á_’Îÿfi ¿flı,
÷ı ⁄‘_ ¬˘À<_ ËÂı ±fiı ’÷fifiÌ ÷flŒ … ·¥ …Âı.
“ω«ı÷Á—” ó ÷ı‹fiı ÁÎfl-±ÁÎfl, ÏfiI›-±ÏfiI›,
·Î¤-ËÎÏfi, ¿÷˝T›-±¿÷˝T›, ‹„@÷-⁄_‘fi ‰√ıflı ‰Î÷˘fi_
iÎÎfi fi◊Ì.
“flÎZÎÁÌ‹ÎÁflŸ «ˆ‰ ≠¿Úg÷ ‹˘ÏËfiŸ Ïl÷Η” ó ±ı‰Î
÷ı ±Ï‰‰ı¿Ì ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ‹fiW›˘ ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ
±fiı ‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ±◊ν÷Ô˚ V‰¤Î‰fi˘ ±Îl› ·ı »ı.
…ı ‹fiW›˘ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÏÁ© ¿fl‰Î‹Î_, ’˘÷ÎfiÌ
¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fi_ ’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‹Î_
… ·ÎB›Î flËı »ı, ⁄ÌΩ±˘fiı ¿ıÀ·_ ÿ—¬ ◊¥ flèÎ_ »ı,
⁄ÌΩ±˘fiı ¿ıÀ·_ fi¿ÁÎfi ◊¥ flèÎ_ »ı ó ÷ıfiÌ ’fl‰Î …
fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷ı±˘ “±ÎÁflÌ” V‰¤Î‰‰Î‚Î »ı.
flÎZÎÁÌ V‰¤Î‰‰Î‚Î ·˘¿˘fiÎ V‰Î◊˝‹Î_ ¿ı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝‹Î_
ωCÔfi ±Î‰Ì …÷Î_ ÷ı‹fiı √VÁ˘ ±Î‰Ì Ω› »ı ±fiı √VÁ΋Î_
±Î‰Ìfiı ÷ı±˘ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÏÁ© ¿fl‰Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ±˘fiı
fi¿ÁÎfi ’ˢӫÎÕı »ı, ⁄ÌΩ±˘fiı ‹ÎflÌ ’HÎ fiάı »ı.
…ı‹Î_ ’˘÷Îfi˘ fi ÷˘ ¿˘¥ V‰Î◊˝ »ı, fi ’fl‹Î◊˝
»ı ±fiı fi ‰ıfl »ı, »÷Î_ ’HÎ ¿˘¥ ¿ÎflHΠωfiÎ …ı ±L›fiı
fi¿ÁÎfi ’ˢӫÎÕı »ı, ⁄ÌΩ±˘fiı ¿p ±Î’ı »ı (…ı‹ ¿ı
±Î¿Î‹Î_ ω«flÌ flËı·Î ’ZÎÌfiı √˘‚Ì ‹ÎflÌ ÿı‰Ì, ÁÒ÷ı·Î
¿>÷flÎfiı ·Î¿ÕÌ ŒÀ¿Îfl‰Ì ±fiı ’»Ì flÎ∞ ◊‰_) ±Î ⁄‘Î
‹˘ÏËfiÌ V‰¤Î‰‰Î‚ÎfiÎ_ ·ZÎHÎ »ı.
’fl‹ÎI‹Î◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢fiı
À¿Î‰‰ÎfiÌ ±◊ν÷Ô˚ Á¬’Ò‰˝¿ ∞‰‰ÎfiÌ …ı ≥E»Î ˢ› »ı,
÷ı ±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷ »ı. µ’fl …ı hÎHÎ ≠¿ÎflfiÌ ≠¿ÚÏ÷ (±ÎÁflÌ,
f·˘¿ 13] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 625

flÎZÎÁÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ) ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ıfiÎ ‹Ò‚‹Î_ “flÎZÎÁÌ” ±fiı ‹˘Ë (‹Òœ÷Î)fiÌ ≠‘Îfi÷Ή΂α˘fiÌ
±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷ … »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎ … ⁄‘Îfi_ “‹˘ÏËfiÌ” ≠¿ÚÏ÷ ˢ› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎfiÌ
‹Ò‚ »ı. ±ı¿ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfiı ±ÎÏl÷ ◊÷Î_ flÎZÎÁÌ ±fiı ≠‘Îfi÷Πˢ‰Î◊Ì ±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷ ±Î‰ı »ı. F›Î_ ¿Î‹fiÎfiÌ
‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷ ’HÎ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±Î‰Ì Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ≠‘Îfi÷Πˢ› »ı, I›Î_ flÎZÎÁÌ ≠¿ÚÏ÷ ó ø˘‘ ±Î‰Ì …
¿ı µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ K›ı› ˢ‰Î◊Ì Ω› »ı ó “¿Î‹ÎIø˘‘˘ûϤΩ›÷ı” (√Ì÷Î ó 2/62) ±fiı
⁄‘Ì ±fi◊˝ ’fl_’flÎ ±Î‰Ì … Ω› »ı. ±ı … ±ÎÁflÌ F›Î_ ø˘‘ ±Î‰ı »ı, I›Î_ ‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷ (‹˘Ë) ±Î‰Ì
Á_’ÏkÎfiÎ hÎHÎ ¤ıÿ ±ËŸ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı ó ¿Î‹fiÎfiÌ … Ω› »ı ó “ø˘‘Χ‰Ï÷ ÁQ‹˘Ë—” (±. 2/63). ±Î
≠‘Îfi÷Ή΂α˘fiÌ “±ÎÁflÌ”, ø˘‘fiÌ ≠‘Îfi÷Ή΂α˘fiÌ Á_‹˘Ë ·˘¤◊Ì ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı ‹Ò¬˝÷Î◊Ì ’HÎ ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Î f·˘¿‹Î_ ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı, …ıfi_ Œ‚ÁÏË÷ ωVI≤÷ ‰Hνfi ¤√‰Îfiı
Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿›* »ı. ±ÎÁflÌ Á_’ÏkÎfi_ Œ‚ »ı ó «˘flÎÂ̷ά ›˘Ïfi›˘fiÌ ±fiı fifl¿˘fiÌ ≠΄M÷ (√Ì÷Î
ó 16/19-20 ‹˘ f·˘¿). ±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷‰Î‚Î ‹fiW›˘ …ı Œ‚ ≥E»ı »ı, ÷ı ÷˘ ÷ı‹fiı ‹‚÷_ fi◊Ì (‹˘CÎÎÂΗ),
’fl_÷ ±Ïfip Œ‚ (ÁΩw’ı) ÷˘ ÷ı‹fiı ‹‚ı … »ı. ÷ı±˘ ’Î’ ¿flı »ı Á¬ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î, ’fl_÷ Á¬ ÷˘ ‹‚÷_
fi◊Ì, ÿ—¬ …wfl ¤˘√‰‰_ ’Õı »ı ! ÷ı±˘ ¿flı ÷˘ »ı ¤√‰ÎfifiÌ ±‰iÎÎ, ’fl_÷ ’ÏflHÎ΋ı ’˘÷Îfi_ … fi¿ÁÎfi
¿flı »ı, ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfifi_ Â_ √›_ ?
óáó
Á_⁄_‘ ó «˘◊Î f·˘¿◊Ì Âw ¿flÌfiı ÿÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi˘ ≠¤Î‰, Á΋J›˝ ‰√ıflıfi_ ‰Hνfi
¿›* ±ı ≠¤Î‰fiı fi ‹Îfi‰Î‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi ÷˘ ±Ï√›Îfl‹Î ±fiı ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¿flÌ ÿÌ‘_. ˉı ±ı ≠¤Î‰fiı
ΩHÎÌfiı ¤„@÷ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
‹ËÎI‹ÎfiV÷ ‹Î_ ’Î◊˝ ÿˆ‰Ÿ ≠¿ÚÏ÷‹ÎÏl÷Η –– 13––
¤…LI›fiL›‹fiÁ˘ iÎÎI‰Î ¤Ò÷ÎÏÿ‹T››‹Ô˚ –– 13––
÷ = ’HÎ ±fiL›‹fiÁ— = ±fiL› ‹fi‰Î‚Î ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ‹ËÎI‹Îfi— = ‹ËÎI‹Î±˘ iÎÎI‰Î = Á‹∞fiı
ÿˆ‰Ì‹Ô˚ = ÿˆ‰Ì ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ¤…„L÷ = (‹Îv_)
≠¿ÚÏ÷‹Ô˚ = ≠¿ÚÏ÷fiı ¤Ò÷ÎÏÿ‹Ô̊ = Á‰˝ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ¤…fi ¿flı
±ÎÏl÷Η = ±ÎÏl÷ ±ÎÏÿ (±fiı) »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹ËÎI‹ÎfiV÷ ‹Î_ ’Î◊˝ ÿˆ‰Ÿ ≠¿ÚÏ÷‹ÎÏl÷Η” ·ı‰˘ ±ı ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› ·ı‰Î ⁄flÎ⁄fl »ı.
ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ …ı ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ V‰¤Î‰fiı ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎfiÎ …ıÀ·Î ’HÎ √HÎ »ı (√Ì÷Î ó
±ÎÏl÷ ‹Òœ ·˘¿˘fi_ ‰Hνfi ¿›*, ÷ı‹fiÎ ¿fl÷Î_ ÿˆ‰ÌÁ_’ÏkÎfiı 16/1-3), ÷ı ⁄‘Î Á΋ÎL› √HÎ »ı ±fiı V‰÷—ÏÁ©
±ÎÏl÷ ‹ËÎI‹Î±˘fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı √H΢ µ’fl ⁄‘Î ‹fiW›˘fi˘ ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl
±ËŸ “÷” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. »ı. ˉı ¿˘¥ ±Î √H΢fi˘ ±Îl› ·ı ¿ı fi ·ı ó ±ı
“ÿˆ‰Ÿ ≠¿ÚÏ÷‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ÿı‰Ì Á_’Ïk΋Î_ “ÿı‰” fi΋ ÷˘ ‹fiW›˘ µ’fl Ïfi¤˝fl »ı; ’fl_÷ …ı±˘ ±ı‹fi˘ ±Îl›
’fl‹ÎI‹Îfi_ »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Á_’ÏkÎ ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎ ·¥fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ «Î·ı »ı, ÷ı±˘ ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ
¿Ëı‰Î› »ı. ’fl‹ÎI‹Î “Á÷” »ı; ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿flÌ ·ı »ı.
¿flΉ‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î √H΢ ±fiı ±Î«flH΢ »ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ ¬˘… ˢ› »ı ±fiı ±ı¿ µI’ÏkΠˢ› »ı.
“Á÷” ÂOÿ ΩıÕΛ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ÁÿÔ˚√HÎ ±fiı ÁÿΫÎfl ¬˘… ÏfiI›÷k‰fiÌ Ë˘› »ı, ¿ı …ı ’Ëı·ı◊Ì … ˢ› »ı.
¿Ëı‰Î› »ı. …ıÀ·Î ’HÎ ÁÿÔ˚√HÎ ±fiı ÁÿΫÎfl ¿Ëı‰Î› …ı ‰V÷ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ÷ı fip ◊‰Î‰Î‚Ì Ë˘› »ı.
»ı, ÷ı ⁄‘Î … ¤√‰IV‰w’ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ⁄‘Î ¤√‰ÎfifiÎ ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎfiÎ …ıÀ·Î ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl »ı, ÷ı‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ
… V‰¤Î‰ »ı ±fiı V‰¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì … ÷ı‹fiı “≠¿ÚÏ÷” ±fiı ¤√‰IV‰w’ Á‹∞fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î, ÷ı‹fi˘ ±Îl›
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±Îl› ·ı‰˘ ±ıfiı “¬˘…” ¿Ëı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ¿˘¥±ı µI’LÔfi
626 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¿flı·Î fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ¿˘¥fiÌ T›„@÷√÷ ∂’… ¿ı
‰ÎflÁ΋Î_ ‹‚ı·Î fi◊Ì. …ı ±Î √H΢fiı ’˘÷ÎfiÎ ’vÊÎ◊˝
¶ÎflÎ µ’ÎÏ…˝÷ ‹Îfiı »ı ±◊ν÷Ô˚ V‰Î¤Îω¿ fi ‹ÎfiÌfiı
’˘÷ÎfiÎ ⁄fiΉı·Î ‹Îfiı »ı, ÷ıfiı ÷ı √H΢fi_ ±Ï¤‹Îfi
◊Λ »ı. ±Î ±Ï¤‹Îfi … ‰ÎV÷‰‹Î_ ≠ÎHÎÌfiÌ T›„@÷√÷
∂’… »ı, …ı fip ◊‰Î‰Î‚Ì »ı.
F›Îflı ‹fiW› ÿˆ‰Ì √H΢fiı ’˘÷ÎfiÎ ⁄‚ ¶ÎflÎ
µ’ÎÏ…˝÷ ‹Îfiı »ı, ±fiı “Ë_ ÁI› ⁄˘·_ »\_. ⁄ÌΩ ÁI›
fi◊Ì ⁄˘·÷Δ ó ±Î flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fiÌ ±’ıZÎαı ’˘÷Îfi΋Î_
ωÂıÊ÷Î ‹Îfiı »ı, I›Îflı ÷ıfi΋Î_ ±ı √H΢fi_ ±Ï¤‹Îfi
’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ±Î √H΢fiı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÎ
… √H΢ ‹Îfi‰Î◊Ì ±fiı ¤√‰IV‰w’ Á‹∞fiı ÷ı‹fi˘
±Îl› ·ı‰Î◊Ì ±Ï¤‹Îfi ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷_. ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎfiÎ
±‘ÒflÎ’HÎ΋Î_ … ±Ï¤‹Îfi ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎ
(’˘÷Îfi΋Î_) ’ÒHν ◊÷Î_ ±Ï¤‹Îfi ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷_. …ı‹¿ı,
¿˘¥fiı “Ë_ ÁI›‰ÎÿÌ »\_” ó ±ıfi_ ±Ï¤‹Îfi ◊Λ »ı,
÷˘ ÷ıfi΋Î_ ÁI›¤ÎÊHÎfiÌ ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı ±Î_Ï¿ ±ÁI›¤ÎÊHÎ
’HÎ »ı. Ωı Á‰˝◊Î ÁI›¤ÎÊHΠˢ› ÷˘ “Ë_ ÁI›
⁄˘·‰Î‰Î‚˘ »\_.” ó ±ıfi_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì ◊¥ ¿÷_.
⁄S¿ı ÷ıfi˘ ±ı ¤Î‰ flËıÂı ¿ı “Ë_ ÁI›‰ÎÿÌ »\_ ÷˘ Ë_
±ÁI› ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄˘·Ì ¿<_!”
‹fiW›‹Î_ ÿˆ‰Ì Á_’ÏkÎ I›Îflı ’ıÿÎ ◊Λ »ı, F›Îflı
÷ıfi˘ µtıU› ¿ı‰‚ ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ ◊¥ Ω› »ı.
¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ÿˆ‰Ì √H΢fi˘ ±Îl› ·¥fiı … ÷ı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ‰‘Ì Â¿ı »ı. ÿˆ‰Ì √H΢fi˘ ±Îl›
·ı‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì ±Î‰÷_; ∂·ÀÎfiÌ fi‹˛÷Î,
Áfl‚÷Î ±fiı ÏfiflÎϤ‹Îfi÷Î ±Î‰ı »ı ±fiı ÁΑfi΋Î_
ÏfiI› fi‰˘ µIÁÎË ±Î‰ı »ı.
…ı ‹fiW› ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ ◊¥fiı µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ¤˘√˘ ±fiı ÷ı‹fiÎ Á_√˛Ë‹Î_ ·Î√ı·Î »ı, ÷ı±˘
“±S’ÎI‹Î” »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹Òœ »ı; ’fl_÷ …ı‹HÎı ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ·Ì‘˘ »ı, …ı‹fiÌ ‹Òœ÷Î «Î·Ì √¥ »ı ±fiı …ı‹HÎı
¿ı‰‚ ≠¤fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·Ì‘˘ »ı, ÷˘
‹ËÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î◊Ì, ÁI›÷k‰fiÌ ÷flŒ … ·Z›
◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ “‹ËÎI‹Î” »ı.
“¤…LI›fiL›‹fiÁ˘ iÎÎI‰Î ¤Ò÷ÎÏÿ‹T››‹Ô˚” ó Ë_
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎÏÿ »\_ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »\_. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl µI’LÔfi fiˢ÷˘ ◊›˘, ÷ı Á‹›ı Ë_ Ë÷˘
±fiı ⁄‘˘ Á_ÁÎfl ·Ìfi ◊¥ …Âı ÷ı Á‹›ı ’HÎ Ë_ flËÌÂ-
±ı‰˘ Ë_ ±fiÎÏÿ-±fi_÷ »\_. ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ, ±fi_÷ V≤Ïp±˘,
±fi_÷ V◊Ήfl…_√‹ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎflÎ◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı,
[±K›Î› 9
‹Îfl΋Î_ … „V◊÷ flËı »ı, ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ … ’˘ÊΛ »ı ±fiı
‹Îfl΋Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı; ’fl_÷ Ë_ …ı‹ »\_ ÷ı‹ Ïfiω˝¿Îfl
flË_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfl΋Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿‹Ì fi◊Ì
±Î‰÷Ì.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fi˘ ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı ¿˘¥ ‰V÷◊Ì
¿˘¥ «Ì… µI’LÔfi ◊Λ, ÷˘ ±ı ‰V÷‹Î_ CÎÀÎÕ˘ ◊¥ Ω›
»ı; …ı‹¿ı ó ‹ÎÀÌ‹Î_◊Ì CÎÕ˘ ’ıÿÎ ◊÷Î_ ‹ÎÀÌ‹Î_ CÎÀÎÕ˘
◊¥ Ω› »ı; Á˘fi΋Î_◊Ì CÎflıHÎÎ_ ’ıÿÎ ◊÷Î_ Á˘fi΋Î_ CÎÀÎÕ˘
◊¥ Ω› »ı, ‰√ıflı. ’fl_÷ ‹Îfl΋Î_◊Ì ±fi_÷ V≤Ïp±˘ ’ıÿÎ
◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹Îfl΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ CÎÀÎÕ˘ fi◊Ì
◊÷˘; ¿ı‹¿ı Ë_ ⁄‘Îfi_ ±T›› ⁄Ì… »\_ (√Ì÷Î ó 9/18).
…ı ‹fiW›˘±ı ‹fiı ±fiÎÏÿ ±fiı ±T›› ΩHÎÌ ·Ì‘˘ »ı,
÷ı±˘ ±fiL› ‹fi◊Ì ‹Îv_ … ¤…fi ¿flı »ı.
…ı …ıfiÎ ‹Ëk‰fiı …ıÀ·_ ±Ï‘¿ ΩHÎı »ı, ÷ı ÷ıÀ·˘
… ±Ï‘¿ ÷ı‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. …ı‹HÎı ¤√‰Îfifiı Á‰˘˝’Ïfl
ΩHÎÌ ·Ì‘Î »ı, ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Î√Ì Ω› »ı.
÷ı‹fiÎ ’Ïfl«›fiı ‹ÎÀı ±ËŸ “±fiL›‹fiÁ—” ’ÿ ±ÎT›_
»ı. ÷ı‹fi_ ‹fi ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ
T≤ÏkÎ ±Î ·˘¿fiÎ ±fiı ’fl·˘¿fiÎ ¤˘√˘ ÷flŒ ¿ÿÌ fi◊Ì
…÷Ì. ¤˘√˘‹Î_ ÷ı‹fiÌ ‹Ëk‰ ⁄Ï© fi◊Ì flËı÷Ì.
“±fiL› ‹fi‰Î‚Δ ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘fiÎ
‹fi‹Î_ ±fiL›fi˘ ±Îl› fi◊Ì, ÁËÎfl˘ fi◊Ì, ¤fl˘Á˘ fi◊Ì,
±L› ¿˘¥‹Î_ ±Î¿Ê˝HÎ fi◊Ì ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ …
’˘÷Î’b »ı. ±Î flÌ÷ı ±fiL› ‹fi◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi_
¤…fi ¿flı »ı.
¤√‰Îfifi_ ¤…fi √‹ı ÷ı flÌ÷ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
÷ıfiÎ◊Ì ·Î¤ … ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±fiL›
◊¥fiı “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ±ı‰˘
Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ◊˘Õ<_ ’HÎ ¤…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì
⁄Ë … ·Î¤ ◊Λ »ı ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷Î’HÎÎfi˘ Á_⁄_‘
(¤Î‰w’ ˢ‰Î◊Ì) ÏfiI›-Ïfifl_÷fl flËı »ı, F›Îflı Ïø›Îfi˘
Á_⁄_‘ ÏfiI›-Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷˘, Ïø›Î »^À÷Î_ … ÷ıfi˘
Á_⁄_‘ »^ÀÌ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄‘ÎfiÎ ±ÎÏÿ ±fiı
±Ï‰fiÎÂÌ ’fl‹ÎI‹Î ‹ÎflÎ »ı ±fiı Ë_ ±ı‹fi˘ »\_ ó ±ı‰_
…ıHÎı ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ »ı, ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤√‰ÎfifiÎ_
«flH΢‹Î_ ±Ï’˝÷ ¿flÌfiı ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï©◊Ì
…ı ¿_¥ ’HÎ ÂÎflÌÏfl¿, T›Î‰ËÎÏfl¿, ·˙Ï¿¿, ‰ˆÏÿ¿ ±fiı
’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿Î›˝ ¿flı »ı, ÷ı ⁄‘_ ¤…fiw’ı ≠¤fiÌ
≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı … ◊Λ »ı ó ±Îfiı … ÷ıfi_ ±fiL› ‹fi◊Ì
¤…fi ¿fl‰_ ¿Ëı »ı. ±Îfi_ ‰Hνfi √Ì÷΋Î_ Ãı¿ÎHÎı-Ãı¿ÎHÎı
◊›_ »ı (…ı‹ ¿ı ±. 8/14; 9/22; 12/6; 14/26).
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 627

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Î√·Î (’Ò‰˝) f·˘¿‹Î_ ’÷fifiÎ ‹Î√ı˝ …‰Î‰Î‚Î Á_ÁÎflÌ ‹fiW›˘fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ÷ıfiÎ◊Ì Ï‰·ZÎHÎ
¤√‰Îfi ÷flŒ …‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ ó (¤@÷˘-)fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. “ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷” fi˘ ±◊˝ »ı ó ¤√‰Îfifi˘ V‰¤Î‰.
±ÎÁflÌ ≠¿ÚÏ÷fiÎ ‹fiW›˘ fi ÷˘ ¤√‰Îfifiı ‹Îfiı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfiı ’HÎ ‹Îfiı »ı (√Ì÷Î ó 3/32). ’fl_÷
ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±ÎÏl÷ ‹fiW›˘ ¤√‰Îfifiı ’HÎ ‹Îfiı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ±ÎiÎÎfiı ’HÎ ‹Îfiı »ı. (√Ì÷Î ó 3/31).
“iÎÎI‰Î ¤Ò÷ÎÏÿ‹T››‹Ô˚” ó ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘fiÎ ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄Ì… ¤√‰Îfi … »ı (√Ì÷Î ó 7/10 ±fiı 9/18
‹˘ f·˘¿) ó ±Î ≠‹ÎHÎı ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfi‰_ ±ı … ¤√‰Îfifiı ±ÎÏÿ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ΩHΉ_ »ı. ºœ ‹ÎL›÷Î
’HÎ ΩHΉΠ⁄flÎ⁄fl … ˢ› »ı. ¤√‰Îfi ⁄‘Î_fiÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı ó ±Îfi_ ‰Hνfi ±Î … ±K›Î›fiÎ
«˘◊Î f·˘¿◊Ì ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÷ı‹fiÎ
¤…fifi˘ ≠¿Îfl ⁄÷Ήı »ı.
Á÷÷_ ¿Ì÷˝›L÷˘ ‹Î_ ›÷L÷ç ºœ‰˛÷Η –– 14––
fi‹V›L÷ç ‹Î_ ¤@I›Î ÏfiI››@÷Î µ’ÎÁ÷ı –– 14––
ÏfiI››@÷Η = ÏfiI›-Ïfifl_÷fl « = ±fiı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
(‹Îfl΋Î_) ·Î√ı·Î ¤@I›Î = ±fiL› ≠ı‹◊Ì fi‹V›L÷— = (‰Îfl_‰Îfl) ≠HÎ΋
‹fiW›˘ ¿Ì÷˝›L÷—, = ‹ÎflÎ_ fi΋ ±fiı ¿fl÷Î_
ºœ‰˛÷Η = ºœÏfiç›Ì ◊¥fiı √H΢fi_ ¿Ì÷˝fi Á÷÷‹Ô˚ = Ïfifl_÷fl
›÷L÷— = ≠›IÔfi ’Ò‰˝¿ ¿fl÷Î_ ‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÌ
ÁΑfi΋Î_ ·Î√ı·Î « = ÷◊Î µ’ÎÁ÷ı = µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó “ÏfiI››@÷Η” ó ‹fiW›‹ÎhÎ ¤√‰Îfi‹Î_ ±À·w’ı ÁÿΛı «Î· flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‹fiW› ’˘÷Îfiı
… ÏfiI››@÷ flËÌ Â¿ı »ı ¿ı Ëflÿ‹ flE›Î’E›Î flËÌ …ı ‹Î-⁄Î’fi˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_
¿ı »ı, ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ’HÎ ÷ıfi˘ “Ë_ ±‹¿fi˘ ÿÌ¿fl˘ »\_” ó ±ı ¤Î‰ ÁÿÎ flèÎÎ
‰¬÷˘‰¬÷ ¤˘√˘◊Ì ’HÎ B·ÎÏfi ◊Λ »ı ±fiı Á_√˛Ë◊Ì ¿flı »ı. ÷ıfiı ›Îÿ flËı «ÎËı fi flËı, ÷ı ›Îÿ ¿flı «ÎËı
’HÎ µ’flÏ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷fi˘, fi ¿flı, ’fl_÷ ±ı ¤Î‰ Ëflÿ‹ flËı »ı; ¿ı‹¿ı “Ë_ ±‹¿fi˘
¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ «Î·‰Îfi˘ …ı ±ı¿ µtıU› ˢ› »ı ¿ı ÿÌ¿fl˘ »\_” ó ±ı ¤Î‰ ÷ıfiÎ “Ë_”’HÎ΋Î_ ‰ÁÌ √›˘ »ı.
±ı¿ ºœ ω«Îfl ˢ› »ı, ÷ı‹Î_ ¿ÿÌ ’HÎ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı “±fiÎÏÿ, ±Ï‰fiÎÂÌ, Á‰˘˝’Ïfl ¤√‰Îfi
¤√‰Îfifi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰fi˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı … ‹ÎflÎ »ı ±fiı Ë_ ±ı‹fi˘ … »\_” ó ±ı ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı
±¬_Õ Á_⁄_‘ »ı. ‹fiW› F›Î_ Á‘Ì ±ı Á_⁄_‘fiı fi◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı ±fiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷ıfi˘ ±ı ¤Î‰ ËflË_‹ıÂ
±˘‚¬÷˘, I›Î_ Á‘Ì ÷ı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ flËı »ı, ’˘÷Îfiı «Î· flËı »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ‰ÎV÷ω¿
¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ‹Îfiı »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ±ıfiı … “ÏfiI››@÷” ◊‰_ ¿Ëı »ı.
ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÎ ÏfiI›Á_⁄_‘fiı ±˘‚¬Ì ·ı »ı, I›Îflı ÷ı “ºœ‰˛÷Η” ó …ı±˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı Á_√˛Ë‹Î_
¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ Ω› »ı, ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ fi◊Ì ·Î√ı·Î »ı, ÷ı±˘ …ı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ Ïfiç› ¿flı »ı ÷ı Ïfiç›
flËÌ Â¿÷˘ ±fiı ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷ ’HÎ ºœ fi◊Ì Ë˘÷˘ (√Ì÷Î ó 2/44). ’fl_÷ …ı‹HÎı ±_÷fl◊Ì
fi◊Ì ◊÷Ì ó ±ıfiı … ÷ıfi_ “ÏfiI››@÷” flËı‰_ ¿Ëı »ı. … ’˘÷ÎfiÎ “Ë_”’HÎÎfiı ±˘√Î‚Ì fiÎA›_ »ı ¿ı “±‹ı
‹fiW›fi˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ »Ì±ı ±fiı ¤√‰Îfi ±‹ÎflÎ »ı”, ÷ı‹fi˘ ±ı
¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ó ±ı‰˘ …ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ »ı, ÷ı ºœ Ïfiç› ◊¥ Ω› »ı ¿ı “±‹ı Á_ÁÎflfiÎ fi◊Ì ±fiı
Ω√˛÷, V‰MÔfi ±fiı ÁÊ„MÔ÷ ó ±ı hÎHÎı ±‰V◊α˘‹Î_, Á_ÁÎfl ±‹Îfl˘ fi◊Ì”, ±Î◊Ì ±‹Îflı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı
±ı¿Î_÷‹Î_ ¤…fi-K›Îfi ¿fl÷Î_ ±◊‰Î Áı‰Îw’ı Á_ÁÎflfiÎ_ Á_√˛ËfiÌ ÷flŒ ¿ÿÌ …‰Îfi_ … fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ
⁄‘Î_ ¿Î‹˘ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿ÿÌ ¬_ÏÕ÷ fi◊Ì ◊÷˘, ˢ‰ÎfiÎ fiÎ÷ı ¿ı‰‚ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ±Î flÌ÷ı ÷ı‹fi˘
628 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

Ïfiç› ⁄Ë … ºœ ˢ› »ı. ’˘÷ÎfiÎ Ïfiç›◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi_ V÷˘hÎ … ˢ› »ı ó “V÷˘hÎÎÏHÎ Á‰Î˝ Ï√fl—”.
¿ÿÌ› ω«Ï·÷ fi◊Ì ◊÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹fi˘ µtıU› “fi‹V›L÷ç” ó ÷ı±˘ ¤„@÷’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifiı
¤√‰Îfifi˘ »ı ±fiı ÷ı±˘ ’˘÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ ±_ fi‹V¿Îfl ¿flı »ı. ÷ı±˘‹Î_ ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl ±Î‰ı »ı ÷ı‹fiÎ
»ı. ÷ı‹fiÎ Ïfi盋Î_ ±ºœ÷Î ±Î‰‰Îfi˘ ≠ffi … fi◊Ì. ¶ÎflÎ ¤√‰Îfifiı ±fi¿>‚ ¿˘¥ «ıpÎ ◊Λ, ÷˘ ÷ı±˘ ±Î
±ºœ÷Î ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ Ïfi盋Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı …ı À¿‰Î‰Î‚Ì ¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfifiı fi‹V¿Îfl ¿flı »ı ¿ı “Ëı fiÎ◊! ±Î
fi◊Ì. ⁄‘_ ±Î’fiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ◊¥ flèÎ_ »ı. ±Î’fiÌ ÷flŒ ±ÎÀ·Ì
“›÷L÷ç” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‹fiW›˘ ¿<À<_⁄fi_ ±Ï¤vÏ« ±fiı ÷I’fl÷Î ‹ÎflÎ ≠›IÔfi◊Ì fi◊Ì ◊¥. ±Î◊Ì
’ηfi ¿flı ÷˘ ‹‹÷Î’Ò‰˝¿ ¿flı »ı. wÏ’›Î ¿‹Î› ÷˘ ±Î Áÿ˚Ô√HÎ-ÁÿΫÎfl˘fiı, ±Î ÁΑfifiı ±Î’fiÌ ¿Ú’Î◊Ì
·˘¤’Ò‰˝¿ ¿‹Î› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ ◊›ı·_ Á‹∞fiı Ë_ ÷˘ ±Î’fiı ¿ı‰‚ fi‹V¿Îfl … ¿flÌ
¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ›IÔfi (ÁΑfi) ¿flı ÷˘ ·√fi’Ò‰˝¿ ¿<_ »\_.
… ¿flı »ı. ÷ı‹fiÎ ≠›IÔfi˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÿı¬Î÷Πˢ‰Î »÷Î_ “Á÷÷_ ‹Î_ µ’ÎÁ÷ı” ó ±Î flÌ÷ı ‹ÎflÎ ±fiL›-
’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ fi◊Ì Ë˘÷Î; ¿ı‹¿ı ÷ı‹fiÎ ≠›IÔfi˘ ¤@÷˘ Ïfifl_÷fl ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı. Ïfifl_÷fl µ’ÎÁfiÎ
µtıU› ‹ÎhÎ ¤√‰Îfi … ˢ› »ı. ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘ ¿Ì÷˝fi-fi‹V¿Îfl ‰√ıflı
“¤@I›Î ¿Ì÷˝›L÷˘ ‹Î‹Ô˚” ó ÷ı ¤@÷˘ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÏÁ‰Î› …ı ’HÎ ¬Î‰_-’̉_, ÁÒ‰_-Ω√‰_ ÷◊Î ‰ı’Îfl ¿fl‰˘,
@›Îflı¿ ¤√‰ÎfifiÎ fi΋fi_ ¿Ì÷˝fi ¿flı »ı, @›Îflı¿ fi΋…’ ¬ı÷Ì ¿fl‰Ì ‰√ıflı ÁΑÎflHÎ Ïø›Î±˘ ¿flı »ı, ÷ı ⁄‘Ì
¿flı »ı, @›Îflı¿ ’Îà ¿flı »ı, @›Îflı¿ ÏfiI›¿‹˝ ¿flı »ı, ‹Îflı ‹ÎÀı … ¿flı »ı. ÷ı‹fiÌ ÁCÎ‚Ì ·˙Ï¿¿ ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
@›Îflı¿ ¤√‰Îfi Á_⁄_‘Ì ‰Î÷˘ Á_¤‚Ήı »ı; ‰√ıflı ‰√ıflı. Ïø›Î±˘ ¿ı‰‚ ‹ÎflÎ µtıU›◊Ì, ‹ÎflÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı
÷ı±˘ …ı ¿_¥ ‰ÎHÎÌ Á_⁄_‘Ì Ïø›Î±˘ ¿flı »ı, ÷ı ⁄‘Ì … ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤@÷ …ı ¿Î_¥ ¿Ëı »ı, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_ ¿Ì÷˝fi … »ı. ÷ı …ı ¿Î_¥ Ïø›Î ¿flı »ı ÷ı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ
… Áı‰Î »ı1 (√Ì÷Î ó 9/27).
±ÏfiI› Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¤@÷ ÏfiI››@÷ ˢ› »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±ÏfiI› Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘ωE»ıÿ ¿flÌfiı ÏfiI›÷k‰fiÌ ÷flŒ «Î·‰Î‰Î‚Î ÁΑ¿˘ ¿ıÀ·Î› ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı.
÷ı‹Î_◊Ì ¤„@÷fiÎ ÁΑ¿˘fi_ ‰Hνfi ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿›*. ˉı ⁄ÌΩ ÁΑ¿˘fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flıı »ı.
iÎÎfi›iÎıfi «ÎM›L›ı ›…L÷˘ ‹Î‹’ÎÁ÷ı –– 15––
±ı¿I‰ıfi M≤◊@˚I‰ıfi ⁄Ë‘Πωr÷˘‹¬‹Ô˚ –– 15––
±L›ı = ⁄ÌΩ ÁΑ¿˘ « = ±fiı V‰w’fiÌ ±◊ν÷Ô˚
iÎÎfi›iÎıfi = iÎÎfi›iÎ ¶ÎflÎ ±Ï’ = ⁄ÌΩ ’HÎ Á_ÁÎflfiı ‹Îv_
±ı¿I‰ıfi = ±Ï¤LÔfi¤Î‰ı ¿ıÀ·Î¿ ÁΑ¿˘ (ωflÎÀw’ ‹ÎfiÌfiı
‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_ M≤◊@I‰ıfi = ’˘÷Îfiı M≤◊¿ ‹ÎfiÌfiı ÁıT›Áı‰¿¤Î‰ı
›…L÷— = ’Ò…fi ¿fl÷Î_ flËÌfiı ωr÷˘- = «Îflı ⁄Î…\ ‹¬‰Î‚Î ⁄Ë‘Î = ‹ÎflÌ ±fiı¿ ≠¿Îfl◊Ì
µ’ÎÁ÷ı = ‹ÎflÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı. ‹¬‹Ô˚ ‹ÎflΠωflÎÀ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı.
1. ¿Î›ıfi ‰Î«Î ‹fiÁı„Lƒ›ˆ‰Î˝ ⁄©uÎûûI‹fiÎ ‰ÎfiÁÚ÷V‰¤Î‰Î÷Ô˚ – ¿fl˘Ï÷ ›ÿÔ˚ ›÷Ô˚ Á¿·_ ’flV‹ˆ fiÎflΛHÎΛıÏ÷ Á‹’˝›ıkÎ÷Ô˚ ––
(lÌ‹§Î. 11/2/36)
“ÂflÌfl◊Ì, ‰ÎHÎÌ◊Ì, ‹fi◊Ì, ≥„Lƒ›˘◊Ì, ⁄Ï©◊Ì, ±Ë_¿Îfl◊Ì, ±◊‰Î ±fi√÷ V‰¤Î‰◊Ì ‹fiW› …ı ó …ı ¿flı, ÷ı ⁄‘_ ’fl‹’vÊ ¤√‰Îfi
fiÎflΛHÎfiı ‹ÎÀı … »ı, ±ı‰Î ¤Î‰◊Ì ÷ı‹fiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı.”
ÁG«Îfl— ’ÿ›˘ ≠ÿÏZÎHÎωϑ V÷˘hÎÎÏHÎ Á‰Î˝Ï√fl˘ – ›zI¿‹˝ ¿fl˘Ï‹ ÷kÎÿϬ·_ ÂQ¤˘ ÷‰ÎflΑfi‹Ô˚ –– (ω‹ÎfiÁ’ÒΩ)
“Ëı ÂQ¤˘ ! ‹Îfl_ Ëfl‰_-Œfl‰_ ±Î’fiÌ ’Ïflø‹Î »ı ÷◊Î Á_’ÒHν ÂOÿ˘ ±Î’fiÎ V÷˘hÎ »ı. Ë_ …ı ó …ı ’HÎ ¿‹˝ ¿fl_ »\_, ÷ı ⁄‘Î_ ±Î’fiÌ
±ÎflΑfiÎ … »ı.”
f·˘¿ 16, 17, 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 629

ÀÌ¿Î ó […ı‰Ì flÌ÷ı, ¤ÒA›Î ‹ÎHÎÁ˘fiÌ ¤Ò¬ ±ı¿ ±¤Î‰‹Î_ …¥ flè΢ »ı. ±Î◊Ì ÷ı ±¤Î‰w’ … »ı. …ıfiÎ◊Ì
ˢ› »ı ±fiı ¤˘…fi ¿›Î˝ ’»Ì ⁄‘ÎfiÌ I≤„MÔ÷ ’HÎ ±ı¿ Á_ÁÎfl µI’LÔfi ◊Λ »ı, …ıfiı ±ÎÏl÷ »ı ±fiı …ıfiÎ◊Ì
ˢ› »ı; ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ ¤˘…fifiÎ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ vÏ« ϤLÔfi- ≠¿ÎÏÂ÷ ◊Λ »ı, ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁkÎÎ◊Ì … ÷ıfiÌ ÁkÎÎ
ϤLÔfi ˢ› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ±ÏfiI› Á_ÁÎfl ≠÷Ì÷ ◊¥ flËÌ »ı. ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’HÎÌ ±ı¿÷Î
÷flŒ œ‚ı·Î ·˘¿˘ ¿_¥ ’HÎ ¿flı, ’fl_÷ ÷ı‹fiı I≤„MÔ÷ fi◊Ì »ı ó ±Î flÌ÷ı ÷ı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ÏfiI›Ïfifl_÷fl ºÏp flά‰Ì
◊÷Ì, ÷ı±˘ ±¤Î‰√˛V÷ … flËı »ı. F›Îflı ÷ı±˘ Á_ÁÎfl◊Ì ±ıfiı … ±ˆ@›¤Î‰◊Ì µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Ì ¿Ëı »ı.
ω‹¬ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ … «Î·ı »ı, I›Îflı ±ËŸ “›…L÷—” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiÎ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ÷ı ⁄‘ÎfiÌ I≤„MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ±_÷fl‹Î_ ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ … ±Îÿfl »ı ó ±Î …
±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ¿Ú÷¿ÚI›, iÎÎ÷-iÎÎ÷T› ±fiı ≠ÎMÔ÷-≠ÎMÔ÷T› ±ı‹fi_ ’Ò…fi »ı.
◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÌ vÏ«, ›˘B›÷Î, l©Î, ωrÎÁ “M≤◊@I‰ıfi ⁄Ë‘Πωr÷˘‹¬‹Ô˚” ó ±ı‰Ì … flÌ÷ı
‰√ıflı ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ¿ıÀ·Î¿ ¿‹˝›˘√Ì ÁΑ¿˘ ’˘÷Îfiı Áı‰¿ ‹ÎfiÌfiı ±fiı Á‹√˛
µ’ÎÁfiα˘ ’HΠϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ› »ı.] Á_ÁÎflfiı ¤√‰Îfifi_ ωflÎÀw’ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ÂflÌfl,
“iÎÎfi›iÎıfi «ÎM›L›ı ›…L÷˘ ‹Î‹’ÎÁ÷ı ±ı¿I‰ıfi” ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflıfiÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘fiı ÷◊Î
ó ¿˘¥ iÎÎfi›˘√Ì ÁΑ¿ iÎÎfi›˘√◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ω‰ı¿’Ò‰˝¿ ’ÿÎ◊˘˝fiı Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Î‹Î_ … ›˘∞ ÿı »ı. ±Î ⁄‘Îfiı
±Á÷fi˘ I›Î√ ¿fl÷Î flËÌfiı Á‰˝hÎ T›Î’¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı Á¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ, ⁄‘Î_fi_ ÿ—¬ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÿÒfl ◊Λ,
fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰ÎV÷ω¿ V‰w’fiı ±ı¿ ‹Îfi÷Î flËÌfiı ‹ÎflÎ ±ı‹fiÌ Áı‰Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Λ ó ±ı‰Ì ω«Îfl‘ÎflÎ◊Ì ÷ı±˘
Ïfi√˝HÎ-ÏfiflοÎfl V‰w’fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı. ’˘÷ÎfiÎ_ ÷fi, ‹fi, ‘fi ‰√ıflı◊Ì …fi÷Î-…fiÎÿ˝fifiÌ Áı‰Î‹Î_
±Î ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎflfiÌ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ fi◊Ì; … ·Î√ı·Î flËı »ı, ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì ÷ı‹fiı ’ÒHν÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷
¿ı‹¿ı ±Î Á_ÁÎfl ’Ëı·Î_ ±¤Î‰w’ı Ë÷˘ ±fiı ±I›Îflı ’HÎ ◊¥ Ω› »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ⁄‘Î ÁΑ¿˘ ’˘÷ÎfiÌ flÏ«, ›˘B›÷Î ±fiı l©Î-ωrÎÁ ≠‹ÎHÎı ±·√-±·√ ÁΑfi˘◊Ì …ıfiÌ
’HÎ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ Á‹√˛w’fiÌ … µ’ÎÁfiÎ ◊Λ »ı. ±Î√‚ Á˘‚‹Î◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì
±Î … Á‹√˛w’fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó F›Îflı ⁄‘Ì µ’ÎÁfiα˘ ±·√-±·√ »ı, ÷˘ ’»Ì ⁄‘Ì µ’ÎÁfiα˘ ±Î’fiÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥?
±Î ±_√ı ±Î√‚fiÎ «Îfl f·˘¿ ¿Ëı »ı.
±Ëo ø÷flËo ›iΗ V‰‘ÎË‹Ë‹˙Ê‘‹Ô˚ –– 16––
‹Lh΢ûË‹Ë‹ı‰ÎF›‹Ë‹„BÔfiflËo Ë÷‹Ô˚ –– 16––
Ï’÷ÎË‹V› …√÷˘ ‹Î÷Î ‘Î÷Î Ï’÷΋˗ –– 17––
‰ız_ ’ωh΋˘ìÎfl ∑@˚Á΋ ›…\flı‰ « –– 17––
√Ï÷¤˝÷ν ≠¤— ÁÎZÎÌ Ïfi‰ÎÁ— ÂflHÎ_ Áx÷Ô˚ –– 18––
≠¤‰— ≠·›— V◊Îfi_ Ïfi‘Îfi_ ⁄Ì…‹T››‹Ô˚ –– 18––
ø÷— = ø÷ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, ’ωh΋Ô˚ = ’ωhÎ
±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, ±ÎF›‹Ô˚ = C≤÷ ±˘ìÎfl— = ü¿Îfl,
›iΗ = ›iÎ ‰√ıflı V‹Î÷˝ ¿‹˝ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, ∑¿Ô˚ = ∑B‰ıÿ,
±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, ±Ï√#— = ±„BÔfi Á΋ = Á΋‰ıÿ
V‰‘Î = V‰‘Î ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_ (±fiı) « = ±fiı
±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, Ë÷‹Ô˚ = ˉfiw’Ì Ïø›Î ›…\— = ›…\‰ÿÛı
±˙Ê‘‹Ô˚ = ±˙Ê‘ ±ı‰ = ’HÎ ±ı‰ = ’HÎ
±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_, ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_. ±Ë‹Ô˚ = Ë_ … »\_.
‹LhΗ = ‹_hÎ ‰ız‹Ô˚ = ΩHΉΠ›˘B› ±V› = ±Î
630 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

…√÷— = Á¿‚ …√÷fi˘ ≠¤— = ≠¤, V◊Îfi‹Ô˚ = V◊Îfi,

Ï’÷Î = Ï’÷Î, ÁÎZÎÌ = ÁÎZÎÌ, Ïfi‘Îfi‹Ô̊ = Ïfi‘Îfi
‘Î÷Î = ‘Î÷Î, Ïfi‰ÎÁ— = Ïfi‰ÎÁ, (¤_ÕÎfl),
‹Î÷Î = ‹Î÷Î, ÂflH΋Ô˚ = ±Îl›, ±T››‹Ô˚ = (÷◊Î)
Ï’÷΋˗ = Ï’÷΋Ë, Áx÷Ô˚ = ÁxÿÔ,˚ ±Ï‰fiÎÂÌ
√Ï÷— = √Ï÷, ≠¤‰— = µI’ÏkÎ, ⁄Ì…‹Ô˚ = ⁄Ì…
¤÷ν = ¤flHÎ-’˘ÊHÎ ¿flfiÎfl, ≠·›— ≠·›, (’HÎ Ë_ … »\_).
T›ÎA›Î ó [ÁÎ÷‹Î ±K›Î›◊Ì ⁄Îfl‹Î ±K›Î› ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ıfiı “V‰‘Δ ¿Ëı »ı. ÷ı V‰‘Î Ë_ … »\_.
Á‘ÌfiÎ ‹K›‹ ÊÀÔ˚¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ¤„@÷fi_ ÷ı ø÷, ›iÎ ±fiı V‰‘Îfiı ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ …ı ÂοS› »ı
(µ’ÎÁfiÎfi_) ‰Hνfi ¿›* »ı ±fiı ÷ı‹Î_ “±V‹÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ±◊ν÷Ô˚ ‰fiV’Ï÷±˘, …ÕÌ-⁄|̱˘, ÷·, …‰, ¬Îflı¿ ‰√ıflı
“±Ë‹Ô˚”, “‹‹”, “‹›Î”, “‹÷Ô˚” ‰√ıflı ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ ’ÿÎ◊˘˝ »ı, ÷ı ó ±˙ÊÏ‘±˘ »ıı, ÷ı ’HÎ Ë_ »\_.
»ı. ±ËŸ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ÷˘ “±V‹÷Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ “±Ë‹Ô˚” “‹LÔh΢ûË‹Ë‹ı‰ÎF›‹Ë‹„BÔfiflË_ Ë÷‹Ô˚” ó …ı
ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ±Îà ‰Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. “±Ë‹Ô˚” ‹_hÎ◊Ì ø÷, (l˙÷¿‹˝) ›iÎ ±fiı V‰‘Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı
ÂOÿfi˘ ±ÎÀ·˘ ‰‘Îflı ≠›˘√ ±Î ÊÀÔ˚¿fiÎ ⁄ÌΩ ¿˘¥ »ı, ÷ı ‹_hÎ ’HÎ Ë_ … »\_. ›iÎ ‰√ıflı ‹ÎÀı …ı √Λfi_
’HÎ f·˘¿‹Î_ fi◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. CÎÌ ±Î‰U›¿ ˢ› »ı, ÷ı CÎÌ ’HÎ Ë_ … »\_. …ı ±ÎˉfiÌ›
’˘÷ÎfiÌ vÏ« ±fiı l©ÎωrÎÁfiÎ ±fiÁÎfl ¿˘¥fiı ±„BÔfi‹Î_ ˢ‹ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ±„BÔfi ’HÎ Ë_ …
’HÎ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi_ V‰w’ ‹ÎfiÌfiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »\_ ±fiı ˉfi ¿fl‰ÎfiÌ Ïø›Î ’HÎ Ë_ … »\_.
ΩıՉ΋Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı Á_⁄_‘ Á÷fiÌ ÁÎ◊ı … “‰ız_ ’ωh΋˘∆Ô˚¿Îfl ∑@Á΋ ›…\flı‰ «” ó ‰ıÿ˘‹Î_
»ı. ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ_ ‹fi-⁄Ï©‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË ⁄÷Ήı·Ì …ı ωϑ »ı, ÷ıfiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎ‰Ì ±ı “‰ız”
fi ◊‰˘ Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı iÎÎfi ¶ÎflÎ ‹fiW› Á‰˝ V◊‚, »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝fiı ‹ÎÀı ±◊‰Î ¿Î‹fiÎÏfiT≤ÏkÎfiı
¿Î‚, ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı … ΩHÎı ‹ÎÀı ‰ˆÏÿ¿ ±fiı ÂÎVÔhÎÌ› …ı ¿_¥ ø÷, ›iÎ ‰√ıflıfi_ ±fiWÃÎfi
»ı. ’fl‹ÎI‹Î ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ωϑω‘Îfi-ÁÏË÷ ÁÎ_√˘’Î_√ ◊‰_
’Ïfl„V◊Ï÷, Ïø›Î ‰√ıflıfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ Ωı¥±ı. ±Î◊Ì Ï‰Ï‘Ï‰‘Îfifiı ΩHΉΠ›˘B› ⁄‘Ì ‰Î÷˘
fi◊Ì ó ±ı‹Î_ ÷ıfiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì Ë˘÷˘. “‰ız” ¿Ëı‰Î› »ı. ÷ı ‰ız ‹Îv_ V‰w’ »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ωflÎÀw’ı ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À ›iÎ, ÿÎfi ±fiı ÷’ ó ±Î hÎHÎı, ÏfiW¿Î‹ ’vÊ˘fiı
◊¥ flèÎÎ »ı; ±Î◊Ì Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi fiı ¤√‰Îfi … ‹ËÎfi ’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı ó “›i΢ ÿÎfi_ ÷’爉 ’ΉfiÎÏfi
»ı ó ’fl_÷ “±Î ⁄‘Î ¤√‰Îfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı? ‹fiÌÏÊHÎ΋Ô˚” (±. 18/5). ÷ı‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì …ı ËT›
±ı‰˘ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fiÏË Ë˘‰˘ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ‰√ıflı ‰V÷±˘ ¬«Î˝› »ı, ÷ı ’HÎ ’ωhÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
¿ı ±Î Á_ÿıË ÁΑ¿fiı ‰ÎV÷ω¿ ÷k‰◊Ì ±fiı ‹„@÷◊Ì ÷ı‹Î_ ÏfiW¿Î‹¤Î‰◊Ì …ı Ïø›Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ÷ı ’HÎ
‰_Ï«÷ ¿flÌ ÿı »ı ±fiı ‹ËÎfi ±ÎŒ÷‹Î_ ŒÁÎ‰Ì ÿı »ı. ’ωhÎ ◊¥ Ω› »ı. ±Î ’ωhÎ÷Î ‹Îv_ V‰w’ »ı.
±Î◊Ì ±ı ‰Î÷ ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·¥±ı ¿ı ¿Î›˝-¿ÎflHÎw’ı ø÷, ›iÎ ‰√ıflıfi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …ı
V◊Ò‚-ÁÒZ‹w’ı …ı ¿_¥ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î. Á‹…‰Î ±fiı ∑«Î±˘fi_ µE«ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹Î_ ÁË◊Ì ’Ëı·Î_
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘_ … ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … »ı. üfi_ … µE«ÎflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ıfi_ µE«ÎflHÎ
±Î ¿Î›˝¿ÎflHÎw’◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ Á‰˝T›Î’¿÷Îfi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î◊Ì … ∑«Î±˘ ±¤Ìp Œ‚ ±Î’ı »ı. ‰ıÿ‰Îÿ̱˘fiÌ
Á˘‚‹Î◊Ì ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.] ›iÎ, ÿÎfi, ÷’ ‰√ıflı ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ “ü”fi_ µE«ÎflHÎ
“±Ë_ ø÷flË_ ›iΗ V‰‘ÎË‹Ë‹˙Ê‘‹Ô˚” ó …ı ‰ˆÏÿ¿ ¿flÌfiı … ±Îfl_¤Î› »ı (√Ì÷Î ó 17/24). ‰ˆÏÿ¿˘fiı
ωϑ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı “ø÷” l˙÷¿‹˝ ˢ› »ı. ±ı ‹ÎÀı ≠HΉfi_ µE«ÎflHÎ ‹A› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
ø÷ Ë_ … »\_. …ı V‹Î÷˝ (’˙flÎÏHο) ωϑ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ≠HΉfiı ’˘÷Îfi_ V‰w’ ⁄÷ÎT›_ »ı.
±Î‰ı, ÷ı “›iΔ ˢ› »ı, …ıfiı ’_«‹ËΛiÎ ‰√ıflı V‹Î÷˝¿‹˝ ±ı ø÷, ›iÎ ‰√ıflıfiÌ Ï‰Ï‘ ⁄÷Ή‰Î‰Î‚Î ∑B‰ıÿ,
¿Ëı »ı. ÷ı ›iÎ Ë_ »\_. Ï’I≤±˘fiı ‹ÎÀı … ±LÔfi ±’˝HÎ Á΋‰ıÿ ±fiı ›…\‰ı˝ÿ ó ±Î hÎHÎı ‰ıÿ »ı. …ı‹Î_ Ïfi›÷
f·˘¿ 16, 17, 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 631

±ZÎfl˘‰Î‚Ì ‹_h΢fiÌ ∑«Î±˘ ˢ› »ı, ±ı ∑«Î±˘fiÎ “√Ï÷¤˝÷ν ≠¤— ÁÎZÎÌ Ïfi‰ÎÁ— ÂflHÎ_ Áx÷Ô˚” ó
Á‹ÿΛfiı “∑B‰ıÿ” ¿Ëı »ı. …ı‹Î_ V‰fl˘ ÁÎ◊ı √Ή΋Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ‹ÎÀı …ı Á‰˘˝’Ïfl ≠ÎMÔ÷ ◊fiÎfl ÷k‰ »ı, ÷ı
±Î‰÷Î ‹_h΢ ˢ› »ı. ÷ı ⁄‘Î ‹_h΢ “Á΋‰ıÿ” ¿Ëı‰Î› “√Ï÷” V‰w’ Ë_ … »\_. Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ¤flHÎ-’˘ÊHÎ
»ı. …ı‹Î_ ±Ïfi›÷ ±ZÎfl‰Î‚Î ‹_h΢ ˢ› »ı, ÷ı ‹_h΢ ¿fl‰Î‰Î‚˘ “¤÷ν” ±fiı Á_ÁÎflfi˘ ‹ÎÏ·¿ “≠¤” Ë_ …
“›…\‰ı˝ÿ” ¿Ëı‰Î› »ı.1 ±Î hÎHÎı ‰ıÿ˘ ¤√‰Îfifi_ … V‰w’ »\_. Á‰˝ ¿Î‚‹Î_ Á‰˝fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHΉΉ΂˘ “ÁÎZÎÌ”
»ı. Ë_ »\_. ‹ÎflÎ … ±_ ˢ‰Î◊Ì ⁄‘Î ∞‰ V‰w’◊Ì ÏfiI›-
“Ï’÷ÎË‹V› …√÷˘ ‹Î÷Î ‘Î÷Î Ï’÷΋˗” ó ±Î Ïfifl_÷fl ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ⁄‘Îfi_
…Õ«ı÷fi, V◊Ήfl…_√‹ ‰√ıflı Á¿‚ Á_ÁÎflfiı Ë_ … µI’LÔfi “Ïfi‰ÎÁ” V◊Îfi Ë_ … »\_. …ıfi˘ ±Îl› ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı
¿v_ »\_ ó “±Ë_ ¿ÚIVfiV› …√÷— ≠¤‰—” (√Ì÷Î-7/6) »ı, ÷ı “ÂflHΔ ±◊ν÷Ô˚ ÂflHÎÎ√÷-‰IÁ· Ë_ … »\_ ±fiı
±fiı ‰Îfl_‰Îfl ±‰÷Îfl ·¥fiı Ë_ … ÷ıfiÌ flZÎÎ ¿v_ »\_. ±Ëı÷ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi_ ÏË÷ ¿fl‰Î‰Î‚˘ “ÁxÿÔ˚” ±◊ν÷Ô˚ ÏË÷ˆÊÌ
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ “Ï’÷Δ »\_. ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ’HÎ Ë_ … »\_.
÷ı÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ’HÎ ¿èÎ_ »ı ¿ı “±Î’ … “≠¤‰— ≠·›— V◊Îfi_ Ïfi‘Îfi_ ⁄Ì…‹T››‹Ô˚” ó
±Î «flΫfl …√÷fiÎ Ï’÷Î »˘” ó “Ï’÷ÎÏÁ ·˘¿V› ÁC΂˘ Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_
«flΫflV›.” … ·Ìfi ◊Λ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ “≠¤‰” ±fiı “≠·›”
±Î Á_ÁÎflfiı Á‰˝ flÌ÷ı Ë_ … ‘ÎflHÎ ¿v_ »\_ ±fiı »\_ (√Ì÷Î ó 7/6).
Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ …ı ¿˘¥ ω‘Îfi ⁄fiı »ı, ÷ı ω‘Îfifiı ‹ËÎ≠·› ◊÷Î_ ≠¿ÚÏ÷ÁÏË÷ Á¿‚ Á_ÁÎfl ‹Îfl΋Î_
⁄fiΉ‰Î‰Î‚˘ ’HÎ Ë_ »\_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ “‘Î÷Δ »\_. … flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ Á_ÁÎflfi_ “V◊Îfi”2 »\_.
∞‰˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ_ ¿‹˘˝ ±fiÁÎfl …ı …ı ›˘Ïfi‹Î_, Á_ÁÎflfiÌ «ÎËı Á√˝-±‰V◊Πˢ›, «ÎËı ≠·›-
…ı‰Î_ ó …ı‰Î_ ÂflÌfl˘fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’Õı »ı, ÷ı ÷ı ›˘Ïfi‹Î_ ±‰V◊Πˢ›, ±ı ⁄‘Ì ±‰V◊α˘‹Î_ ≠¿ÚÏ÷, Á_ÁÎfl, ∞‰
÷ı‰Î_-÷ı‰Î_ ÂflÌfl˘fiı …L‹ ±Î’fiÎfl “‹Î÷Δ Ë_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ÷◊Î …ı ¿_¥ Ωı‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı,
Ë_ ÁC΂Π…√÷fiÌ ‹Î÷Î »\_. ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂_ ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_
ÁCÎ‚Ì V≤Ïpfiı ’ıÿÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ⁄˛õÎ∞ »ı ±ı‰_ “Ïfi‘Îfi” »\_.
≠ÏÁ© »ı. ÷ı◊Ì ⁄˛õÎ∞ ≠ΩfiÎ Ï’÷Î »ı ÷ı ⁄˛õÎ∞ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ⁄Ì… ÷˘ T≤ZÎ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı T≤ZÎfiı
’HÎ ‹ÎflÎ◊Ì ≠√À ◊›Î »ı ó ±Î ºÏp±ı Ë_ ⁄˛õÎ∞fi˘ ’ıÿÎ ¿flÌfiı fip ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ±Î ⁄LÔfiı› ÿ˘Ê
Ï’÷Î ±fiı ≠Ωfi˘ “Ï’÷΋˔ »\_. ±…\˝fiı ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì. Ë_ ±fiÎÏÿ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì
⁄˛õÎfiÎ ’HÎ ±ÎÏÿ¿÷ν ¿èÎÎ »ı ó “⁄˛õH΢ûM›ÎÏÿ¿hÎı˝” ±fiı ±fi_÷ V≤Ïp±˘ ’ıÿÎ ¿flÌfiı ’HÎ …ı‰˘ »\_ ÷ı‰˘ …
(±. 11/37). flË_ »\_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ “±T››” ⁄Ì… »\_.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı‹ iÎÎfifiÌ ºÏp±ı √HÎ … √H΢‹Î_ ‰÷a flèÎÎ »ı ó “√HÎÎ √HÎıÊ ‰÷˝L÷ı” (√Ì÷Î-
3/28), ±ı … flÌ÷ı ¤@÷fiÌ ºÏp◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷ … ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ◊¥ flËÌ »ı. …ı‹ ¿˘¥ √_√Î…‚◊Ì
√_√Î∞fi_ ’Ò…fi ¿flı, ÿÌ’¿◊Ì ÁÒ›˝fiÌ ’ÒΩ ¿flı, ’W’˘◊Ì M≤J‰ÌfiÌ ’ÒΩ ¿flı, ±ı … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ‰V÷◊Ì ¤√‰Îfifi_
’Ò…fi ◊¥ flèÎ_ »ı ! ‰ÎV÷‰‹Î_ Ωı¥±ı ÷˘ ’ÒF› ’HÎ ¤√‰Îfi »ı, ’ÒΩfiÌ Á΋√˛Ì ’HÎ ¤√‰Îfi »ı, ’ÒΩ
’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı ’Ò…¿ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı.
·˙Ï¿¿ ⁄Ì… ÷˘ ¬ı÷Ì◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfiw’Ì ±·˙Ï¿¿ ⁄Ì… µI’Lfi ◊÷_ fi◊Ì, ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ’˘÷Îfiı “ÁfiÎ÷fi ⁄Ì…” ¿èÎÎ ó “⁄Ì…_ ‹Î_ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ωϩ ’Î◊˝ ÁfiÎ÷fi‹Ô˚” (7/10). ˉı
1. …ı ‹_h΢‹Î_ ±VÔhÎ-ÂVÔhÎ, ¤‰fi ‰√ıflı Ïfi‹Î˝HÎ ¿fl‰Î‰Î‚Ì ·˙Ï¿¿ ωzα˘fi_ ‰Hνfi »ı, ÷ı ⁄‘Î ‹_h΢ “±◊‰˝‰ıÿ” ¿Ëı‰Î› »ı.
Ωı¿ı ±fiÁ‹E«›Î◊˝ “«” ±T››◊Ì ±◊‰˝‰ıÿfi_ √˛ËHÎ ¿flÌ Â¿Î› »ı, ÷˘’HÎ ÷ı‹Î_ ·˙Ï¿¿ ωzα˘fi_ ‰Hνfi ˢ‰Î◊Ì ø÷, ›iÎ
‰√ıflıfiÎ_ ±fiWÔÃÎfi‹Î_ ÷ıfi_ fi΋ fi◊Ì ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ±Î√‚ ‰ÌÁ‹Î-±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿˘‹Î_ ±Î‰ı·Î “hΈωzΗ”
fiı “hΛ̑‹˝‹fi≠’LÔfiΗ” ’ÿ˘‹Î_ ’HÎ ∑¿ , Á΋, ›…\— ó ±Î hÎHÎı›fi˘ Á_¿ı÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
2. ‹ËÎÁ√˝-±‰V◊΋Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ …ı‹Î_ flËı »ı, ÷ı “Ïfi‰ÎÁ” »ı ±fiı ‹ËÎ≠·›-±‰V◊΋Î_ ≠¿ÚÏ÷ÁÏË÷ Á¿‚ Á_ÁÎfl …ı‹Î_
flËı »ı, ÷ı “V◊Îfi” »ı. ±Î … Ïfi‰ÎÁ ±fiı V◊Îfifi˘ ÷ŒÎ‰÷ »ı.
632 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

¤√‰Îfi ±ËŸ ’˘÷Îfiı “±T›› ⁄Ì…” ¿Ëı »ı ó “⁄Ì…‹T››‹Ô˚”. ¿ÎflHÎ ¿ı ·˙Ï¿¿ ⁄Ì… ÷˘ ±_¿<fl ’ıÿÎ ¿flÌfiı
fip ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfiw’Ì ±·˙Ï¿¿ ⁄Ì… ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘ ’ıÿÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ …ı‹fi_ ÷ı‹ flËı »ı,
÷ı‹Î_ Ï¿_Ï«÷Ô˚ ‹ÎhÎ ’HΠω¿Îfl ◊÷˘ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¤√‰Îfi Á_’ÒHν …√÷fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ’HÎ flËı »ı ±fiı
±_÷‹Î_ ’HÎ flËı »ı. …ı ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ flËı »ı, ÷ı … ‹K› ó (‰÷˝‹Îfi-) ‹Î_ ’HÎ flËı »ı ó ±Î ÏÁ©ÎL÷
»ı. …ı‹ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ ‰V÷±˘ ‹ÎÀÌ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ‹ÎÀÌ‹Î_ … flËı »ı ±fiı »ı‰Àı ‹ÎÀÌ‹Î_ … ¤‚Ì Ω›
»ı. ±Î … ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎflfiÎ …ıÀ·Î_ ’HÎ ⁄Ì… »ı ÷ı ⁄‘Î_ ¤√‰Îfi◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı
»ı ±fiı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ó 10/39). ‹÷·⁄ ¿ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ⁄Ì… ÷˘ µI’Lfi
◊¥fiı fip ◊¥ Ω› »ı ’fl_÷ ¤√‰Îfiw’Ì ±Ï‰fiÎÂÌ ⁄Ì…, ±ÎÏÿ ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ …ı‹fi_ ÷ı‹ flËı »ı. ÷ı◊Ì
‰÷˝‹Îfi‹Î_ Á_ÁÎflw’◊Ì ¤√‰Îfi … »ı. ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿_¥ … fi◊Ì.
óáó

÷’ÎQ›Ë‹Ë_ ‰Ê* ÏfiB≤ËÔ˚HÎÎQ›IV≤ΩÏ‹ « –– 19––

±Q≤÷_ «ˆ‰ Q≤I›ç ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi –– 19––
±…\fi
˝ = Ëı ±…\˝fi! « = ±fiı « = ±fiı
(Á_ÁÎflfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı) (ŒflÌ ±ı …‚fiı) Q≤I›— = Q≤I›
±Ë‹Ô˚ = Ë_ (…) ‰Ê˝‹˚Ô = (Ë_ …) ‰Êνw’ı « = ÷◊Î
÷’ÎÏ‹ = ÁÒ›˝w’ı ÷’_ »\_, µIV≤ΩÏ‹ = ‰flÁΉ_ »\_. Á÷Ô˚, ±Á÷Ô˚ = Á÷Ô-˚ ±Á÷Ô˚
±Ë‹Ô˚ = Ë_ (…) (‰‘Îflı ÷˘ Â_ ¿Ë_) « = ’HÎ
ÏfiB≤ùÎÏ‹ = …‚fiı √˛ËHÎ ¿v_ »\_ ±Q≤÷‹Ô˚ = ±Q≤÷ ±Ë‹Ô˚, ±ı‰ = Ë_ … »\_.

ÀÌ¿Î ó “÷’ÎQ›Ë‹Ë_ ‰Ê* ÏfiB≤Ë˚ HÎÎQ›IV≤ΩÏ‹ «”
ó M≤J‰Ì ’fl …ı ¿_¥ ±Â© ±fiı √_ÿÌ «ÌΩı »ı, …ıfiÎ◊Ì
fl˘√˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı‹fi_ ¢ÊHÎ ¿flÌfiı ≠ÎHÎ̱˘fiı
fiÌfl˘√Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀı1 ±◊ν÷Ô˚ ±˙ʑ̱˘ ±fiı …ÕÌ⁄|̱˘‹Î_
…ı {ıflÌ·˘ ¤Î√ »ı, ÷ıfi_ ¢ÊHÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀıı ±fiı M≤J‰Ìfi˘
…ı ’ÎHÎ̉΂˘ ¤Î√ »ı, …ıfiÎ◊Ì ±’ωhÎ÷Î ◊Λ »ı, ÷ıfiı
ÁÒ¿‰‰Î ‹ÎÀı Ë_ … ÁÒ›˝w’ı ÷’_ »\_. ÁÒ›˝w’◊Ì ±ı ⁄‘ÎfiÎ
’ÎHÎ̉΂Π¤Î√fiı √˛ËHÎ ¿flÌfiı ±fiı ÷ı …‚fiı Â© ÷◊Î
‹ÌÃ<_ ⁄fiΉÌfiı ›◊ÎÁ‹› ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı ‰Êνw’ı
‰flÁÎ‰Ì ÿ™ »\_, …ıfiÎ◊Ì ÷ı‹fi_ ∞‰fi «Î·ı »ı.
“±Q≤÷_ «ˆ‰ Q≤I›ç ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” ó Ë_ …
±Q≤÷ ±fiı Q≤I› »\_ ±◊ν÷Ô˚ ÷‹Î‹ ∞‰˘fi_ ≠ÎHÎ ‘ÎflHÎ
¿flÌfiı ∞ω÷ flËı‰_ ±fiı ÁC΂Π∞‰˘fi˘ g’Õ ≠ÎH΢fi˘
ω›˘√ ◊‰˘ (‹fl‰_) ’HÎ Ë_ … »\_.
‰‘Îflı ÷˘ Â_ ¿Ë_, Á÷-±Á÷, ÏfiI›-±ÏfiI›, ¿ÎflHÎ-
¿Î›˝w’ı …ı ¿_¥ »ı, ÷ı ⁄‘_ Ë_ … »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ‹ËÎI‹ÎfiÌ ºÏp‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰
(¤√‰IV‰w’) … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚,” ±ı‰Ì … flÌ÷ı,
¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ Á÷-±Á÷, ¿ÎflHÎ-¿Î›˝ Á‰˝ ¿_¥
¤√‰Îfi … »ı. ’fl_÷ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ·˘¿˘fiÌ ºÏp‹Î_ ⁄‘_
±ı¿⁄ÌΩ◊Ì Ï‰v© ÿı¬Î› »ı …ı‹¿ı ó ∞‰‰_ ±fiı ‹fl‰_
±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı. µI’ÏkÎ ±fiı ωfiΠ±·√-
±·√ ÿı¬Î› »ı. V◊Ò‚ ±fiı ÁÒZ‹ ±·√-±·√ ÿı¬Î›
»ı, Ák‰-fl…-÷‹ ±ı hÎHÎı ±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı, ¿ÎflHÎ
±fiı ¿Î›˝ ±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı ÷◊Î …‚ ±fiı ⁄flŒ
±·√-±·√ ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎflw’ı
¤√‰Îfi … ≠√À ◊‰Î◊Ì, ¤√‰Îfi … Á_ÁÎflfiÎ w’‹Î_
⁄fiı·Î ˢ‰Î◊Ì Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰IV‰w’ … »ı. ¤√‰Îfi
ÏÁ‰Î› ÷ıfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ »ı … fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ÷fl◊Ì
⁄fiı·Î_ ⁄‘Î_ ¿’ÕÎ_‹Î_ ¿ı‰‚ ÁÒ÷fl fiı ÁÒ÷fl »ı, ÷ı‰Ì …
flÌ÷ı ‰V÷, T›„@÷, Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝ ‰√ıflı Á‰˝ ¿_¥ ¿ı‰‚
¤√‰Îfi fiı ¤√‰Îfi »ı.

1. ±Îfl˘B› ÁÒ›˝◊Ì … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó “±Îfl˘B›_ ¤ÎV¿flÎÏÿE»ı÷Ô˚.” (·˙√ÎÏZÎVQ≤Ï÷)

f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 633

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó V≤ÏpfiÌ ’Ëı·Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î Ë÷Î ±fiı ±_÷‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î flËıÂı, ’»Ì ‰E«ı
⁄ÌΩı @›Î_◊Ì ±ÎT›˘ ? ÷ı◊Ì ±Q≤÷ ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ±fiı Q≤I› ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı. Á÷Ô˚ (’flÎ
≠¿ÚÏ÷) ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ±fiı ±Á÷ (±’flÎ ≠¿ÚÏ÷) ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı. …ı‹ ¿ı, ±Lfi¿>ÀfiÎ
≠ÁÎÿ‹Î_ flÁ√S·Î, √·Î⁄Ω_⁄ ‰√ıflı ’HΠˢ› »ı ±fiı ‹ı◊Ì, ¿Îflı·Î_ ‰√ıflıfi_ Âο ’HΠˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹ÌÃÎ¥
’HÎ ¤√‰Îfifi˘ ≠ÁÎÿ ˢ› »ı ±fiı ¿Õ‰Î ’ÿÎ◊˘˝ ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ ≠ÁÎÿ ˢ› »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı …ı ±Î’HÎÎ
‹fifiı √‹ı, ÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı ±fiı …ı fi √‹ı, ÷ı ’HÎ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ »ı. ÁÒ›˝w’ı …‚fiı √˛ËHÎ
¿fl‰_ ±fiı ’»Ì ÷ıfiı ‰flÁÎ‰Ì ÿı‰_ ó ±Î ⁄Lfiı ω’flÌ÷ ¿Î›˝ (√˛ËHÎ ±fiı I›Î√) ’HÎ ¤√‰Îfi ¿flı »ı.
±ıÀ·_ … fiËŸ, …‚w’ı √˛ËHÎ ◊fiÎfl ’HÎ ¤√‰Îfi … »ı, ‰flÁÎÿw’ı ‰flÁfiÎfl ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı T≤Ïpw’Ì
Ïø›Î ’HÎ ¤√‰Îfi … »ı.
“ÁÿÁE«ÎË‹Ω˝fi” ó Á_ÁÎfl‹Î_ Á÷ (’flÎ) ±fiı ±Á÷ ó (±’flÎ -) fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ fi◊Ì. Á_ÁÎfl
±Á÷ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î ’fl‹ÎI‹÷k‰ Á÷ »ı. ÂflÌfl ±Á÷ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ flËı‰Î‰Î‚˘ ∞‰ÎI‹Î Á÷
»ı. ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı, ∞‰ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎfl fiΉÎfi
»ı, ∞‰ÎI‹Î ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ±Ï‰fiÎÂÌ »ı (√Ì÷Î ó 2/12). ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’HÎ Ë_ »\_
±fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’HÎ Ë_ »\_, fiΉÎfi ’HÎ Ë_ »\_ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ’HÎ Ë_ »\_. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Á‰˝ ¿Î_¥
¤√‰Îfi … ¤√‰Îfi »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ … fi◊Ì (√Ì÷Î ó 7/7).
“fiÎÁ÷˘ ωz÷ı ¤Î‰˘ fiÎ ¤Î‰˘ ωz÷ı Á÷—” ó ±Î‹Î_ ÷˘ ω‰ı¿ »ı, ’fl_÷ “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” ó ±Î‹Î_ ω‰ı¿
fi◊Ì ⁄S¿ı ωrÎÁ »ı. Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±Î‰˘ ωrÎÁ ω‰ı¿◊Ì ’HÎ ≠¤Î‰ÂÎ‚Ì »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
ω‰ı¿ I›Î_ ¿Î‹ ¿flı »ı, F›Î_ Á÷ ±fiı ±Á÷ ⁄Lfiıfi˘ ω«Îfl ◊Λ »ı. F›Îflı ±Á÷ »ı fiËŸ ÷˘ ’»Ì ω‰ı¿
Â_ ¿flı ? ±Á÷fiı ‹Îfi̱ı ÷˘ ω‰ı¿ »ı ±fiı ±Á÷fiı fi ‹Îfi̱ı ÷˘ ωrÎÁ »ı. ω‰ı¿‹Î_ Á÷-±Á÷fi˘ ω¤Î√
»ı, ’fl_÷ ωrÎÁ‹Î_ ω¤Î√ »ı … fiËŸ. ωrÎÁ‹Î_ ‹ÎhÎ Á÷ … »ı ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Î … ’fl‹ÎI‹Î »ı.
iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ω‰ı¿fiÌ ±fiı ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ωrÎÁfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ Á÷-±Á÷, …Õ-«ı÷fi, ÏfiI›-
±ÏfiI› ‰√ıflıfi˘ ω‰ı¿ ‹A› ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ “¶ˆ÷” »ı, ’fl_÷ ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfifi˘ … ωrÎÁ ‹A› ˢ‰Î◊Ì
÷ı‹Î_ “±¶ˆ÷” »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ⁄ı ÁkÎÎ fi ˢ‰Î◊Ì ‰ÎV÷ω¿ ±¶ˆ÷ ¤„@÷‹Î_ … »ı.
iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ ÁΑ¿ ±Á÷fi˘ ÏfiÊı‘ ¿flı »ı. ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î◊Ì ±Á÷fiÌ ÁkÎÎfi˘ ¤Î‰ …÷˘ fi◊Ì. ÁΑ¿ ±Á÷fiÎ
ÏfiÊı‘ ’fl …ıÀ·_ Ωıfl ·√Ήı »ı, ±ıÀ·˘ … ±Á÷fiÌ ÁkÎÎfi˘ ¤Î‰ ºœ ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ±Á÷fi˘ ÏfiÊı‘ ¿fl‰˘,
±ıÀ·_ ÁÎfl_ fi◊Ì, …ıÀ·Ì ÷ıfiÌ µ’ıZÎÎ ¿fl‰Ì ÁÎflÌ »ı. µ’ıZÎÎ ¿fl‰Î ¿fl÷Î_ ’HÎ “Á‰˝¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı” ó
±Î ¤Î‰ ‰‘Îflı ÁÎfl˘ »ı. ÷ı◊Ì ¤@÷ fi ±Á÷fiı ËÀΉı »ı, fi ±Á÷fiÌ µ’ıZÎÎ ¿flı »ı ⁄S¿ı Á÷-±Á÷ ⁄‘΋Î_
’fl‹ÎI‹ÎfiÎ … ÿ½fi ¿flı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á‰˝ ¿Î_¥ ’fl‹ÎI‹Î … »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
±Ë‹ı‰ÎÁ‹ı‰Î√˛ı fiÎL›ÿÔ˚ ›÷Ô˚ ÁÿÁ÷Ô˚ ’fl‹Ô˚ – ’çÎÿË_ ›ÿı÷E« ›˘û‰ÏÂW›÷ı Á˘ûVQ›Ë‹Ô˚ ––
(lÌ‹ÿ˚Ô¤Î0 2/9/32)
“V≤Ïp◊Ì ’Ëı·Î_ ’HÎ Ë_ … ωz‹Îfi Ë÷˘, ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ_ ¿Â_ … fi Ë÷_ ±fiı V≤Ïp µI’Lfi ◊›Î
’»Ì …ı ¿Î_¥ ’HÎ ±Î Á_ÁÎfl ÿı¬Î› »ı, ÷ı ’HÎ Ë_ … »\_. Á÷-±Á÷ ÷◊Î Á÷-±Á÷◊Ì ’fl …ı ¿_¥ ◊¥
¿ı »ı, ÷ı ’HÎ Ë_ … »\_. V≤Ïp µ’flÎ_÷ ’HÎ …ı ¿Î_¥ »ı, ÷ı Ë_ … »\_ ±fiı V≤Ïpfi˘ fiΠ◊›Î ’»Ì …ı ÂıÊ
flËı »ı, ÷ı ’HÎ Ë_ … »\_.”
ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©, ≠ÎHÎ, ±Ë‹Ô˚ ‰√ıflı ⁄‘_ … ¤√‰Îfi … »ı. …ı‹ ±Î’HÎı ‹fi‹Î_ ËÏfl¶Îflfi_ Ï«L÷fi
¿fḻı ÷˘ ËÏfl¿Ì ’ˆÕÌ, CÎ_ÀÎCÎfl ‰√ıflı V◊Ήfl ’HÎ ‹fi … ⁄fiı »ı ±fiı √_√Î∞ ±fiı ÷ı‹Î_ ÷fl÷Ì ‹Î»·Ì±˘,
VfiÎfi ¿fl÷Î ‹fiW›˘ ‰√ıflı …_√‹ ’HÎ ‹fi … ⁄fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ V◊Ήfl ’HÎ ‹fi … ◊›_ ±fiı …_√‹ ’HÎ ‹fi
… ◊›_. ±ı … ≠‹ÎHÎı Á÷ ’HÎ ¤√‰Îfi ±fiı ±Á÷ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı.
634 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

Á÷ ±fiı ±Á÷ ó ±Î ⁄ı ω¤Î√ ±Î’HÎÌ ºÏp‹Î_ »ı, I›Îflı ¤√‰Îfi ±Î’HÎfiı Á‹Ω‰‰Î ‹ÎÀı ¿Ëı »ı
ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚”. ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ ÷˘ ±ı¿ ±ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ fi◊Ì. ¨«Î‹Î_ ¨«Ì ÿνÏfi¿ ºÏp◊Ì Ωı¥±ı
÷˘ ÁkÎÎ ±ı¿ … »ı. ⁄ı ÁkÎα˘ ˢ¥ … ¿÷Ì fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ‹˘Ë ◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 7/13
‹˘ f·˘¿). flÎ√-¶ıÊ ’HÎ ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹Îfi‰Î◊Ì … ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó …√÷fiÌ fl«fiÎ ±fiı ωω‘ ’Ïfl‰÷˝fi ‹ÎflÌ ±K›ZÎ÷΋Î_ … ◊Λ »ı; ’fl_÷ ‹ÎflÎ ±Î ≠¤Î‰fiı
fi ΩHΉΉ΂Π‹Òœ ·˘¿˘ ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ ±fiı ‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷fi˘ ±Îl› ·¥fiı ‹ÎflÌ ±‰Ëı·fiÎ ¿flı »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊Λ »ı. …ı ¤@÷˘ ‹ÎflÎ ≠¤Î‰fiı ΩHÎı »ı, ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ÿˆ‰Ì √H΢fi˘ ±Îl› ·¥fiı ±fiL›‹fi◊Ì
‹ÎflÌ Ï‰Ï‰‘ ≠¿Îflı µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀıı ÷ı‹fiı Á÷-±Á÷ Á‰˝ ¿_¥ ±ı¿ ’fl‹ÎI‹Î … »ı ó ±ı‰˘
›◊Î◊˝ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ …ı‹fiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘ ±fiı Á_√˛ËfiÌ ¿Î‹fiΠˢ› »ı, ÷ı±˘
‰ÎV÷ω¿ ÷k‰fiı fi ΩHÎÌfiı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı V‰√νÏÿ ·˘¿˘fiÎ ¤˘√˘fiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿
›iÎÎÏÿ ±fiWÔÃÎfi ¿›Î˝ ¿flı »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±Î‰Î√‹fifiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó ±Îfi_ ‰Hνfi ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ
⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿flı »ı.
hΈωzÎ ‹Î_ Á˘‹’Η ’Ò÷’Î’Î ›iΈÏflp˚‰Î V‰√˝˝Ï÷_ ≠Î◊˝›L÷ı –– 20––
÷ı ’H›‹ÎÁÎz ÁflıLƒ·˘¿‹Ufi„L÷ ÏÿT›Î„Lÿω ÿı‰¤˘√ÎfiÔ˚ –– 20––
hΈωzΗ = hÎHÎı› ‰ıÿ˘‹Î_ ω‘Îfi ‹Î‹Ô˚ = (≥Lƒw’ı) ‹Îv_ ÁflLı ƒ·˘¿‹Ô˚ = V‰√˝·˘¿fiı
¿flΛı·Î_ Á¿Î‹ ≥p˚‰Î = ’Ò…fi ¿flÌfiı ±ÎÁÎz = ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı
¿‹ÎıÛfiı ¿flfiÎflÎ, V‰√˝Ï÷‹Ô˚ = V‰√˝ ≠΄MÔ÷fiÌ Ïÿω = (I›Î_) V‰√˝fiÎ
Á˘‹’Η = Á˘‹flÁ ’ÌfiÎflÎ, ≠Î◊˝›L÷ı = ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı. ÏÿT›ÎfiÔ˚ = ÏÿT› ±ı‰Î
’Ò÷’ΒΗ = ’Î’ ωfiÎfiÎ_ ‹ÎHÎÁ˘ ÷ı = ±ı ’H›˘fiÎ_ Œ‚V‰w’ı ÿı‰¤˘√ÎfiÔ˚ = ÿı‰÷α˘fiÎ ¤˘√˘fiı
›iΈ— = ›i΢ ¶ÎflÎ ’H›‹Ô˚ = ’ωhÎ ±Ufi„L÷ = ¤˘√‰ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “hΈωzÎ ‹Î_ Á˘‹’Η... ÏÿT›Î„Lÿω “hΈωzΗ” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
ÿı‰¤˘√ÎfiÔ˚” ó Á_ÁÎflfiÎ ‹fiW›˘ ≠Λ— Á_ÁÎflfiÎ ¤˘√˘‹Î_ Á˘‹·÷Î ±◊‰Î Á˘‹‰S·Ì fi΋fiÌ ±ı¿ ·÷Î ◊Λ
… ·ÎB›Î flËı »ı. ÷ı±˘‹Î_ ’HÎ …ı±˘ ωÂıÊ ⁄Ï©‹Îfi »ı. ÷ıfiΠωʛ‹Î_ ÂÎVÔh΋Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı
¿Ëı‰Î› »ı, ÷ı‹fiÎ xÿ›‹Î_ ’HÎ µI’ÏkÎ-ωfiΠÂÌ· Â@·’Z΋Î_ ≠Ï÷Ïÿfi «_ƒ‹ÎfiÌ ±ı¿-±ı¿ ¿‚Î ‰‘÷Î_-
‰V÷±˘fi_ ‹Ëk‰ flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı F›Îflı ÷ı±˘ ∑¿, Á΋ ‰‘÷Î_ ’ÒÏHν‹Î±ı ¿‚α˘ ’ÒHν ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¿ÚWHÎ’Z΋Î_
±fiı ›…\— ó ±Î hÎHÎı ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ Á¿Î‹ ¿‹˘˝ ÷◊Î ≠Ï÷Ïÿfi ±ı¿-±ı¿ ¿‚Î ZÎÌHÎ ◊÷Î_-◊÷Î_ ±‹Î‰ÎV›Î±ı
÷ı‹fiÎ Œ‚fi_ ‰Hνfi ÁÎ_¤‚ı »ı, I›Îflı ÷ı±˘ (‰ıÿ˘‹Î_ Á_’ÒHν ¿‚α˘ ZÎÌHÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı
±Î„V÷¿¤Î‰ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı) ±ËŸfiÎ ¤˘√˘fiÌ ±ıÀ·Ì Á˘‹·÷Îfi_ ’HÎ Â@·’Z΋Î_ ≠Ï÷Ïÿfi ±ı¿-±ı¿ ’Î_ÿÕ<_
’fl‰Î fiÏË ¿flÌfiı V‰√˝fiÎ ¤˘√˘fiı ‹ÎÀı ··«Î¥ Ω› fiÌ¿‚÷Î-fiÌ¿‚÷Î_ ’ÒÏHν‹Î Á‘Ì ’_ÿfl ’Î_ÿÕÎ_ fiÌ¿‚Ì ±Î‰ı
»ı ±fiı V‰√˝≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î ›i΢fiÎ »ı ±fiı ¿ÚWHÎ-’Z΋Î_ ≠Ï÷Ïÿfi ±ı¿-±ı¿ ’Î_ÿÕ<_ ¬fl÷Î_-
±fiWÔÃÎfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. ±ı‰Î ‹fiW›˘fiı ‹ÎÀı … ±ËŸ ¬fl÷Î_ ±‹Î‰ÎV›Î Á‘Ì‹Î_ ⁄‘Î_ ’Î_ÿÕÎ_ ¬flÌ Ω› »ı.1
1. ’G«Îï›¿˚ ’G«ÿÂE»ÿÎœÔ˚›Î Á’ν¿ÚÏ÷— ¢ÏHÎ÷’‰˝ÿÂ
ı Î – ÁÎ Á˘‹‰S·Ì flÁ⁄L‘¿‹˝ ¿fl˘Ï÷ ±ı¿ÎÏÿ‰Á˘’fiÌ÷Î ––
¿fl˘Ï÷ Á˘‹T≤Z΢ûÏ’ flÁ⁄L‘‰‘ÎÏÿ¿‹Ô˚ – ’ÒÏHν‹ÎÏÿ‰ÁÎfiÌ÷V÷›˘‰˝S·Ì √HÎÎÏ‘¿Î ––
¿ÚWHÎı ’ZÎı ≠√·Ï÷ ÿ·_ ≠I›Ë_ «ˆ¿‹ı¿_ Â@·ıûM›ı¿o ≠¤‰Ï÷ ’fi·˝Q⁄‹ÎfiÎ ·÷Η V›— ––
÷V›Î— ¿Lÿ— ¿·›Ï÷÷flÎ_ ’ÒÏHν‹Î›Î_ B≤ËÌ÷˘ ⁄ÿÔ˚K‰Î ÁÒ÷_ ¿fi¿ÁÏË÷_ ÿıË·˘Ë_ ω‘kÎı ––
≥›_ Á˘‹¿·Î fi΋ ‰S·Ì ’fl‹ÿ·˝¤Î – ±fi›Î ⁄©ÁÒ÷ıLƒ˘ ·ZΉı‘Ì ≠Ω›÷ı ––
(flÁıLƒ«ÒÕ΋ÏHÎ 6/6/9)
f·˘¿ 21] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 635

±ı Á˘‹·÷ÎfiÎ flÁfiı Á˘‹flÁ ¿Ëı »ı. ›iÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î V‰√˝≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»Î◊Ì V‰√˝fiÎ ±Ï‘’Ï÷ ≥LƒfiÌ
±ı Á˘‹flÁfiı ‰ˆÏÿ¿ ‹_h΢ ¶ÎflÎ ±Ï¤‹_ÏhÎ÷ ¿flÌfiı ’̱ı V÷Ï÷ ¿fl‰Ì ±fiı ±ı ≥Lƒ ’ÎÁı V‰√˝·˘¿fiÌ ›Î«fiÎ
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı “Á˘‹’Η” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ¿fl‰Ì ó ±ı ⁄LÔfiıfi_ fi΋ “≠Î◊˝fiΔ »ı. ‰ˆÏÿ¿ ±fiı
‰ıÿ˘‹Î_ ‰ÏHν÷ ›i΢fi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ’˙flÎÏHο ωϑω‘Îfi◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î Á¿Î‹ ›i΢
‰ıÿ‹_h΢◊Ì ±Ï¤‹_ÏhÎ÷ Á˘‹flÁfiı ’̉Ή΂Π‹fiW›˘fiÎ_ ¶ÎflÎ ≥Lƒfi_ ’Ò…fi ¿fl‰ÎfiÎ ±fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿fl‰ÎfiÎ
V‰√˝fiÎ_ ≠Ï÷⁄_‘¿ (fl˘¿fiÎflÎ) ’Î’˘ fip ◊¥ Ω› »ı. Œ‚V‰w’ı ÷ı ·˘¿˘ V‰√˝‹Î_ …¥fiı ÿı‰÷α˘fiÎ ÏÿT›
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı “’Ò÷’ΒΗ” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¤˘√˘fiı ¤˘√‰ı »ı. ÷ı ÏÿT›¤˘√˘ ‹fiW›·˘¿fiÎ ¤˘√˘fiÌ
¤√‰Îfiı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı Á÷-±Á÷ Á‰˝ ±’ıZÎαı ⁄Ë … ω·ZÎHÎ »ı. I›Î_ ÷ı±˘ ÏÿT› ÂOÿ,
¿_¥ Ë_ … »\_. ÷˘ ≥Lƒ ’HÎ ¤√‰IV‰w’ … ◊›Î. ±Î◊Ì V’½, w’, flÁ ±fiı √_‘ ó ±Î ’Î_«ı ωʛ˘fi˘
±ËŸ “‹Î‹Ô˚” ’ÿ◊Ì ≥Lƒfiı … ·ı‰Î Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı Á¿Î‹ ¤˘√ (±fi¤‰) ¿flı »ı. ±ı µ’flÎ_÷ ÏÿT› fi_ÿfi‰fi
›iÎfi_ ±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ V‰√˝≠΄MÔ÷fiÌ ≥E»Î◊Ì ‰√ıflı‹Î_ Œfl‰_, ±ıÂ-±Îfl΋ ¿fl‰˘, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ≠ÎMÔ÷
V‰√˝fiÎ ±Ï‘’Ï÷ ≥Lƒfi_ … ’Ò…fi ¿flı »ı ±fiı ≥LƒfiÌ ¿fl‰˘, ›Â-√˙fl‰ ≠ÎM÷ ¿fl‰Î ó ‰√ıflı ¤˘√˘fiı ’HÎ
’ÎÁı … V‰√˝≠΄MÔ÷fiÌ ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı. ¤˘√‰ı »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±ËŸ ±ı‰Î ‹fiW›˘fi_ ‰Hνfi ◊›_ »ı, …ı‹fiÌ ±_ÿfl Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ ±fiı ‹ËkÎÎ flËı·Î_ »ı ±fiı
…ı ¤√‰ÎfifiÌ ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı (√Ì÷Î ó 9/23). ‹fiW›˘fiÌ ±Î‰Ì µ’ÎÁfiÎfi_ Œ‚ fiΉÎfi
… ˢ› »ı (√Ì÷Î ó 7/23).
Á‹√˛ w’fiÌ ±_÷√˝÷ ˢ‰Î◊Ì ⁄‘_ ¤√‰Îfi … »ı, ÷ı◊Ì ±ËŸ ≥Lƒfiı ‹ÎÀı ’HÎ “‹Î‹Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ‹fiW›
·˘¿ ¿fl÷Î_ ’ωhΠˢ‰Î◊Ì ≥Lƒ·˘¿ ‹ÎÀı “’H›‹Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
óáó

÷ı ÷_ ¤@˚I‰Î V‰√˝·˘¿o ωÂη_ ZÎÌHÎı ’H›ı ‹I›˝·˘¿o ω„L÷ –– 21––

±ı‰_ hΛ̑‹˝‹fi≠’¯ÎÎ √÷Î√÷_ ¿Î‹¿Î‹Î ·¤L÷ı –– 21––
÷ı = ÷ı±˘ ZÎÌHÎı = ZÎÌHÎ ◊÷Î_ ±fi≠’¯ÎΗ = ±Îl› ·ıfiÎflÎ,
÷‹Ô˚ = ±ı ‹I›˝·˘¿‹Ô˚ = Q≤I›·˘¿‹Î_ (÷ı‹…)
ωÂη‹Ô˚ = ωÂ΂ ω„L÷ = (’λÎ) ±Î‰ı »ı. ¿Î‹¿Î‹Î— = ¤˘√˘fiı ≥E»÷Î
V‰√˝·˘¿‹Ô˚ = V‰√˝·˘¿fiÎ (¤˘√˘) ±ı‰‹Ô˚ = ±Î flÌ÷ı ‹ÎHÎÁ˘
¤@I‰Î = ¤˘√‰Ìfiı hΛ̑‹˝‹˚Ô = hÎHÎı› ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î_ √÷Î√÷‹Ô˚ = ±Î‰Î√‹fifiı
’H›ı = ’H› Á¿Î‹ ¿‹ÎıÛfi˘ ·¤L÷ı = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.

“…ıfiÎ_ ’_ÿfl ’Î_ÿÕÎ_ ˢ› »ı, …ıfiÌ ±Î¿ÚÏ÷ ÁÎ’fiÎ …ı‰Ì ˢ› »ı, F›Î_◊Ì ’Î_ÿÕÎ_ eÀı »ı ó ÷ı √Î_Ã˘ …ıfiÌ
·Î· ˢ› »ı. ±ı‰Ì ÷ı ’ÒÏHν‹Îfiı Ïÿ‰Áı ·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı· ’_«Î_√ (‹Ò‚, ÕÎ_ÕÌ, ’Î_ÿÕÎ_ e· ±fiı Œ‚)◊Ì ›@÷ Á˘‹‰S·Ì
’ÎflÎfiı ⁄© ¿flÌ ÿı »ı. ’ÒÏHν‹Îfiı Ïÿ‰Áı ·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı· ’_«Î_√ (‹Ò‚, »Î·, ’Î_ÿÕÎ_, e· ±fiı Œ‚)◊Ì ›@÷ Á˘‹T≤ZÎ
’HÎ ’ÎflÎfiı ⁄Î_‘‰˘, ’ÎflÎfiÌ ¤V‹ ⁄fiΉ‰Ì ‰√ıflı ¿Î›˝ ¿flÌ ÿı »ı. ’fl_÷ Á˘‹‰S·Ì ±fiı Á˘‹T≤ZÎ ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_
Á˘‹‰S·Ì ±Ï‘¿ √H΢‰Î‚Ì »ı. ±Î Á˘‹‰S·Ìfi_ ¿ÚWHÎ’Z΋Î_ ≠Ï÷Ïÿfi ±ı¿-±ı¿ ’Î_ÿÕ<_ ¬flÌ ’Õı »ı ±fiı Â@·’Z΋Î_
ŒflÌ◊Ì ≠Ï÷Ïÿfi ±ı¿-±ı¿ ’Î_ÿÕ<_ eÀı »ı. ±Î flÌ÷ı ·÷Î ‰‘÷Ì flËı »ı. ’ÒÏHν‹Îfiı Ïÿ‰Áı ÷ı ·÷Îfi_ ¿_ÿ‹Ò‚ ¿Îœ‰Î‹Î_
±Î‰ı ÷˘ ÷ı ⁄Ë … lıWÔÃ Ë˘› »ı. ‘_÷ÒflÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î ¿_ÿ‹Ò‚‹Î_ ⁄Î_‘ı·˘ ’Îfl˘ ÿıËfiı ·˘¬_ÕfiÌ …ı‹ ‹…⁄Ò÷ ⁄fiΉÌ
ÿı »ı, ±fiı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ⁄Î_‘ı·˘ ’Îfl˘ ·ZΉı‘Ì ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ √H΢ ⁄Î_‘ı·˘ ’Îfl˘ ·Î¬ √HÎÎ ·˘œÎfiı Á˘fi_
⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı. ±Î Á˘‹ fi΋fiÌ ·÷Î ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı.
636 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

ÀÌ¿Î ó “÷ı ÷_ ¤@I‰Î V‰√˝·˘¿_... ¿Î‹¿Î‹Î ·¤L÷ı” …ı‹ ‰Îfl_‰Îfl Á¿Î‹ Â¤¿‹˘˝ ¿flÌfiı V‰√˝‹Î_ …‰Îfi_ ±fiı
ó V‰√˝·˘¿ ’HΠωÂ΂ (ωVI≤÷) »ı, I›Î_fi_ ±Î›W› ’»Ì ’λΠŒflÌfiı Q≤I›·˘¿‹Î_ ±Î‰‰Îfi_ «yfl «Î·÷_
’HΠωÂ΂ (·Î_⁄_) »ı ±fiı I›Î_fiÌ ¤˘√Á΋√˛Ì ’HÎ … flËı »ı. ±Î «yfl◊Ì ÷ı±˘ ¿ÿÌ »^ÀÌ fi◊Ì Â¿÷Î.
ωÂ΂ (⁄Ë … ) »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≥Lƒ·˘¿fiı “ωÂ΂” Ωı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “’Ò÷’ΒΗ” ’ÿ◊Ì …ı‹fiÎ_
¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÁC΂Î_ ’Î’˘ fip ◊¥ √›Î_ »ı ±fiı ±ËŸ ±Î‰ı·Î_ “ZÎÌHÎı
V‰√˝ ≠΄MÔÔ÷fiÌ ≥E»Î‰Î‚Î fi ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› ’H›ı” ’ÿ˘◊Ì …ı‹fiÎ_ ÁC΂Î_ ’H›˘ ZÎÌHÎ ◊¥ √›Î_ »ı ó
·ı »ı ±fiı fi ¤√‰I≠΄MÔ÷fiÎ ¿˘¥ ÁΑfifi˘› ±Îl› ±ı‰˘ ±◊˝ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı‹HÎı (’Î’’H› ⁄LÔfiı ZÎÌHÎ
·ı »ı. ÷ı±˘ ÷˘ ¿ı‰‚ hÎHÎı ‰ıÿ˘‹Î_ ¿Ëı·Î Á¿Î‹ ‘‹˘˝ ◊‰Î◊Ì) ‹@÷ ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ‹@÷ fi◊Ì
(±fiWÔÃÎfi˘)fi˘ … ±Îl› ·ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘fiı ◊÷Î, ’HÎ ±Î‰Î√‹fifiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ
hΛ̑‹˝fiı ÂflHÎı ⁄÷ÎT›Î »ı. “’Ò÷’ΒΗ” ’ÿ◊Ì ÷ı‹fiı ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı, …ı‹fiÎ_ V‰√˝fiÎ_
“√÷Î√÷‹Ô˚”fi˘ ±◊˝ »ı ó …‰_ ±fiı ±Î‰‰_. Á¿Î‹ ≠Ï÷⁄_‘¿ ’Î’˘ ›iÎ ¿fl‰Î◊Ì fip ◊¥ √›Î_ »ı ±fiı “ZÎÌHÎı
±fiWÔÃÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î V‰√˝fiÎ_ ≠Î’¿ …ı ’H›˘fiÎ Œ‚V‰w’ı ’H›ı” ’ÿ˘◊Ì ÷ı‹fiı ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı, …ı‹fiÎ_ V‰√˝fiÎ_ ≠Î’¿
V‰√˝‹Î_ Ω› »ı, ÷ı ’H›˘ Á‹ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ÷ı±˘ ŒflÌ◊Ì ’H›˘ I›Î_fi_ Á¬ ¤˘√‰‰Î◊Ì Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ √›Î_ »ı. ±Î◊Ì
Q≤I›·˘¿‹Î_ ’λΠ±Î‰ı »ı. ±ı flÌ÷ı ÷ı‹fi_ CÎÀÌ›_hÎfiÌ ÁC΂Î_ ’Î’˘ ±fiı ’H›˘fiÎ fiÎÂfiÌ ‰Î÷ ±ËŸ fi◊Ì ±Î‰Ì.
óáó
Á_⁄_‘ ó …ı±˘ hΛ̑‹˝fi˘ ±Îl› ·ı »ı, ÷ı‹HÎı ÷˘ ÿı‰÷α˘fiÌ ≠Î◊˝fiÎ - ›Î«fiÎ ¿fl‰Ì ’Õı »ı; ’fl_÷
…ı±˘ ¿ı‰‚ ‹Îfl˘ … ±Îl› ·ı »ı, ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ ›˘√ZÎı‹fiı ‹ÎÀı ‹fi‹Î_ g«÷Î, Á_¿S’ ±◊‰Î ›Î«fiÎ fi◊Ì
¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_ ó ±ı ‰Î÷ ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
±fiL›ÎÏçL÷›L÷˘ ‹Î_ ›ı …fiΗ ’›˝’ÎÁ÷ı –– 22––
÷ıÊÎ_ ÏfiI›ÎϤ›@÷ÎfiÎ_ ›˘√ZÎı‹_ ‰ËÎQ›Ë‹Ô˚ –– 22––
›ı = …ı ’›̋’ÎÁ÷ı = (‹ÎflÌ) ÁÎflÌ flÌ÷ı ›˘√ZÎı‹‹Ô˚ = ›˘√ZÎı‹ (±≠ÎMÔ÷fiÌ
±fiL›Î— = ±fiL› µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı - ≠΄MÔ÷ ±fiı
…fiΗ = ¤@÷…fi˘ ÏfiI›ÎϤ- = ‹Îfl΋Î_ Ïfifl_÷fl ≠ÎMÔ÷fiÌ flZÎÎ)
‹Î‹Ô˚ = ‹… ’fl‹ırflfi_ ›@÷Îfi΋Ô˚ ·Î√ı·Î ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ’˘÷ı
Ï«L÷›L÷— = Ïfifl_÷fl g«÷fi ¿fl÷Î_ ÷ıÊ΋Ô˚ = ÷ı ¤@÷˘fi˘ ‰ËÎÏ‹ = ‰Ëfi ¿flÔ_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “±fiL›ÎÏçL÷›L÷˘ ‹Î_ ›ı …fiΗ ’›̋’ÎÁ÷ı” ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÎ »ı ó ±ı‰˘ ±ı‹fi˘ ºœ ¤Î‰ »ı. ¤√‰Îfi
ó …ı ¿_¥ ÿı¬‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı Á‹…‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎ_ ÏÁ‰Î› ÷ı‹fi˘ ¿˘¥ ±L› ¤Î‰ »ı … fiÏË; ¿ı‹¿ı
»ı, ÷ı ÁC΂ıÁC΂_ ¤√‰Îfifi_ V‰w’ … »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L› Á‰˝ fiΉÎfi »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ
…ı ¿_¥ ’Ïfl‰÷˝fi ÷◊Î «ıpÎ ◊¥ flËÌ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁCÎ‚Ì ‹fi‹Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥ ≥E»Î fi◊Ì; ’˘÷ÎfiÎ
¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î »ıı ó ±ı‰_ …ı ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı »ı ∞‰fi-Ïfi‰Î˝ËfiÌ ’HÎ ≥E»Î fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
±fiı Á‹∞ ·ı »ı, ÷ı‹fiÌ ’»Ì ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› @›Î_› ±fiL› »ı.
’HÎ ‹Ëk‰⁄Ï© fi◊Ì ◊÷Ì. ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … ·Î√ı·Î ÷ı±˘ ¬Î‰_-’̉_, «Î·‰_, Œfl‰_, ‰Î÷«Ì÷ ¿fl‰Ì,
flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ “±fiL›” »ı. ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ T›‰ËÎfl ¿fl‰˘ ‰√ıflı …ı ¿_¥ ’HÎ ¿Î‹ ¿flıı »ı, ÷ı ⁄‘Ì
… ‹ËkÎÎ ±fiı ≠ÌÏ÷ ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ±Î’‹ı‚ı ¤√‰ÎfifiÌ … µ’ÎÁfiÎ »ı; ¿ı‹¿ı ÷ı ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¤√‰ÎfifiÌ
¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ◊Λ »ı. ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı … ¿flı »ı.
“±fiL›Î—” ¿Ëı‰Îfi˘ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiÎ_ “÷ıÊÎ_ ÏfiI›ÎϤ›@÷Îfi΋Ô˚” ó …ı±˘ ±fiL› ◊¥fiı
ÁΑfi ±fiı ÁÎK› ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ¿flı »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı
¤√‰Îfifiı … ÂflHÎı ◊‰Îfi_ »ı, ±ı‹fi_ … g«÷fi ¿fl‰Îfi_ ‹ÎÀı … ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¿flı »ı, ÷ı‹fiı … ‹ÎÀı ±ËŸ
»ı, ±ı‹fiÌ … µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰ÎfiÌ »ı ±fiı ±ı‹fiı … “ÏfiI›ÎϤ›@÷Îfi΋Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
f·˘¿ 22] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 637

±Îfiı ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_ ±Î flÌ÷ı Á‹∞±ı ¿ı ÷ı±˘ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹fi˘ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı “¤√‰Îfiı …ı
Á_ÁÎfl◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥ √›Î ó ±ı ÷ı‹fiÌ “±fiL›÷Δ »ı, ¿›* »ı, ±ı … ÃÌ¿ »ı ±fiı ¤√‰Îfiı …ı fi◊Ì ¿›*, ±ı
÷ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ √›Î ó ±ı ÷ı‹fi_ ’HÎ ÃÌ¿ »ı, ÷ı‹Î_ ±‹Îv_ ¿S›ÎHÎ »ı.”
“g«÷fi” »ı ±fiı ÁÏø›-±Ïø› ⁄‘Ì ±‰V◊α˘‹Î_ “±Î‰_ ◊‰_ Ωı¥±ı ±fiı ±Î‰_ fiÏË ◊‰_ Ωı¥±ı” ó
¤√‰IÁı‰Î’flΛHÎ ◊¥ √›Î ó ±ı ÷ı‹fiÌ “µ’ÎÁfiΔ ±ı ω«Îfl‰ÎfiÌ ±Î’HÎfiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î
»ı. ±Î hÎHÎı ‰Î÷˘ …ı‹fi΋Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı, ÷ı±˘ … fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’HÎı ÁÿÎ ¤√‰ÎfifiÎ ËÎ◊‹Î_ … »Ì±ı
“ÏfiI›ÎϤ›@÷” »ı. ±fiı ¤√‰Îfi ÁÿΛ ±Î’b_ ‰ÎV÷ω¿ ÏË÷ ¿fl÷Î flËı »ı.
“›˘√ZÎı‹_ ‰ËÎQ›Ë‹Ô˚” ó ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î’b_ ±ÏË÷ ¿ÿÌ ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_. ÷ÎI’›˝
¿flÎ‰Ì ÿı‰Ì ±ı “›˘√” »ı ±fiı ≠ÎMÔ÷ Á΋√˛ÌfiÌ flZÎÎ ±ı »ı ¿ı ¤@÷fi_ ‹fi√‹÷_ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı‹Î_ ’HÎ ¿S›ÎHÎ
¿fl‰Ì ±ı “ZÎı‹” »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ‹Îfl΋Î_ ÏfiI›- »ı ±fiı ‹fi√‹÷_ fi ◊Λ ÷˘ ÷ı‹Î_ ’HÎ ¿S›ÎHÎ »ı. ¤@÷fi_
Ïfifl_÷fl ·Î√ı·Î ¤@÷˘fiÎ ›˘√ZÎı‹ Ë_ ‰Ëfi ¿v_ »\_. √‹‰Î ±fiı fi √‹‰Îfi_ ¿˘¥ ‹ÒS› fi◊Ì flËı÷_, ‹ÒS› ÷˘
‰ÎV÷‰‹Î_ ÿı¬‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiÌ ≠΄MÔ÷ ¤√‰ÎfifiΠω‘Îfifi_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ωı ¿˘¥ ±fi¿>‚÷΋Î_
¿flΉ‰Î‹Î_ ’HÎ “›˘√”fi_ ‰Ëfi »ı ±fiı ≠΄MÔ÷ fi ≠ÁLÔfi ±fiı ≠Ï÷¿>‚÷΋Î_ ϬLÔfi ◊Λ »ı, ÷˘ ÷ı ¤√‰Îfifi˘
¿flΉ‰Î‹Î_ ’HÎ “›˘√”fi_ ‰Ëfi »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ÿÎÁ fi◊Ì, ⁄S¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‹fifi˘ ÿÎÁ »ı.
÷˘ ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fi_ ÏË÷ …\±ı »ı ±fiı ±ı … ¿Î‹ ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷˘ “›˘√” fi΋ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfiÎ Á_⁄_‘fi_
¿flı »ı, …ı‹Î_ ¤@÷fi_ ÏË÷ ◊÷_ ˢ›. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı “ZÎı‹” fi΋ ∞‰fiÎ ¿S›ÎHÎfi_ »ı. ±Î ºÏp±ı
‰V÷fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ “ZÎı‹”fi_ ‰Ëfi »ı ±fiı flZÎÎ ¤√‰Îfi ¤@÷fiÎ Á_⁄_‘fiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ºœ ¿flı »ı ó
fi ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ “ZÎı‹”fi_ ‰Ëfi »ı. Ωı ¤@÷fiÌ ¤„@÷ ±ı ÷˘ ¤@÷fi˘ “›˘√” ◊›˘ ±fiı ¤@÷fiÎ ¿S›ÎHÎfiÌ «ıpÎ
‰‘÷Ì Ë˘› ±fiı ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ◊÷_ ˢ› ÷˘ ¤√‰Îfi ¿flı »ı ó ±ı ¤@÷fi_ “ZÎı‹” ◊›_. ±Î … ‰Î÷fiı ·Ì‘ı
≠ÎMÔ÷fiÌ flZÎÎ ¿flÂı; ¿ı‹¿ı ÷ı‹Î_ … ÷ıfi_ “ZÎı‹” »ı. Ωı ⁄ÌΩ ±K›Î›fiÎ Ï’V÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı
≠ÎMÔ÷fiÌ flZÎÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ¤„@÷ fi ‰‘÷Ì Ë˘›, ÷ıfi_ ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ¿ı “÷_ Ïfi›˘˝√ZÎı‹ ◊¥ Ω” ±◊ν÷Ô˚
ÏË÷ fi ◊÷_ ˢ› ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı ≠ÎMÔ÷ ‰V÷fiı fip ÷_ ›˘√ ±fiı ZÎı‹ Á_⁄_‘Ì ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ g«÷Î fiÎ ¿fl.
¿flÌ ÿıÂı; ¿ı‹¿ı fip ¿fl‰Î‹Î_ … ÷ıfi_ “ZÎı‹” »ı. ±ıÀ·Î “‰ËÎQ›Ë‹Ô˚”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı fiÎfiÎ
‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ ±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ó ⁄LÔfiı ⁄΂¿fiı ‹ÎÀı ‹Î ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î Á‹…ı »ı,
’Ïfl„V◊Ï÷±˘‹Î_ ’fl‹ ≠ÁLÔfi flËı »ı. ¤√‰Îfi µ’fl ÷˘ ⁄Ë ≠ÁLÔfi÷Î ±fiı µIÁÎËfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ıı ÷ı ‰V÷
Ïfi¤˝fl flËı‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±ı‹fi˘ ±ı ºœ ωrÎÁ ◊¥ Ω› ·Î‰Ìfiı ±Î’ı »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ‹Îfl΋Î_ Ïfifl_÷fl ·Î√ı·Î
»ı ¿ı …ı ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ … ¤@÷˘fiı ‹ÎÀı Ë_ ¿˘¥ ‰V÷fiÌ ±Î‰U›¿÷Î Á‹…\_ »\_. ÷˘
‹˘¿·ı·Ì »ı. ±Î◊Ì “±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎflÌ »ı ±fiı ÷ı ‰V÷ Ë_ ’˘÷ı ¨«¿Ì ·Î‰_ »\_ ±◊ν÷Ô˚ ¤@÷˘fiÎ_ ⁄‘Î_
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ÁÎflÌ fi◊Ì” ó ÷ı‹fi˘ ±ı ¤Î‰ ÿÒfl ¿Î‹ Ë_ ’˘÷ı ¿v_ »\_.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤√‰Îfiı ±ËŸ ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ …ıfi_ ‰Hνfi ¿›* »ı ÷ı ‰ˆÏÿ¿ Á¿Î‹Ì ‹fiW›˘ ±fiı ±Î√‚
(ˉı ’»Ì)fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ‰Hνfi ¿fl‰ÎfiÎ »ı, ÷ı ±L› ÿı‰÷α˘fiÎ µ’ÎÁ¿˘fiÌ ±’ıZÎÎ ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷˘fiÌ
ωÂıÊ÷Î ⁄÷Ήı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ ±fiL› ¤@÷˘ fi ÷˘ ’Ò‰˝ f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ≥Lƒfiı ‹Îfiı »ı ±fiı fi ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ‰ÏHν÷ ±L› ÿı‰÷α˘fiı ‹Îfiı »ı. ≥LƒÎÏÿfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı ÷˘ ¿Î‹fiÎ ±fiÁÎfl ÁÌÏ‹÷ Œ‚
‹‚ı »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiı ±ÁÌ‹ Œ‚ ‹‚ı »ı. ÿı‰÷α˘fi˘ µ’ÎÁ¿ ÷˘ ‹…^fl (fi˘¿fl)
…ı‰˘ »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flfiÎfl CÎflfiÎ ÁÿV› …ı‰˘ »ı. ‹…^fl ¿Î‹ ¿flı »ı ÷˘ ÷ıfiı ‹…^flÌ ≠‹ÎHÎı
ÁÌÏ‹÷ ’ˆÁÎ ‹‚ı »ı, ’fl_÷ CÎflfi˘ ÁÿV› ¿Î‹ ¿flı »ı ÷˘ Á‰˝ ¿Î_¥ ÷ıfi_ … ˢ› »ı.
±fiL› ¤@÷ ÷ı »ı, …ıfiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥fiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì ó “µk΋ ¿ı ±Á
⁄Á ‹fi ‹ÎËŸ – Á’fiı Ë_ ±Îfi ’vÊ …√ fiÎËŸ –– (‹ÎfiÁ, ±flH›. 5/6).
“›˘√ZÎı‹_ ‰ËÎQ›Ë‹” ó ¤√‰Îfi ÁΑ¿fiı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±Î‰U›¿ ÁΑfiÁ΋√˛Ì ≠ÎMÔ÷ ¿flΉı »ı ±fiı ≠ÎMÔ÷
ÁΑfiÁ΋√˛Ìfi_ flZÎHÎ ¿flı »ı - ±Î … ¤√‰Îfifi_ ›˘√ZÎı‹ ‰Ëfi ¿fl‰_ »ı, …ı‹ ¿ı ó Ï≠› ⁄΂¿fi_ ’ηfi-
’˘ÊHÎ ‹Î ’˘÷ı ¿flı »ı, fi˘¿fl˘ ’ÎÁı fi◊Ì ¿flΉ÷Ì.
638 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

…ı‹ ¤@÷fiı ¤√‰ÎfifiÌ Áı‰Î‹Î_ ±Îfi_ÿ ±Î‰ı »ı, ±ı‰˘ … ±Îfi_ÿ ¤√‰Îfifiı ¤@÷fiÌ Áı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ó
“›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 4/11)
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ µ’ÎÁfiÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
›ıûM›L›ÿı‰÷Î ¤@÷Î ›…L÷ı l©›Î„L‰÷Η –– 23––
÷ıûÏ’ ‹Î‹ı‰ ¿˙L÷ı› ›…LI›Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿‹Ô˚ –– 23––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿<L÷Ì’hÎ! ±L›ÿı‰÷Η = ±L› ÿı‰÷α˘fi_ ›…„L÷ = ’ÒΩ ¿flı »ı;
›ı = …ı ›…L÷ı = ’Ò…fi ¿flı »ı (’fl_÷) ±ı‹fi_
±Ï’ = ’HÎ ÷ı = ÷ı±˘ ÷ı ’Ò…fi
¤@÷Η = ¤@÷˘ (‹fiW›) ±Ï’ = ’HÎ ±Ï‰Ï‘- = ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿fi_ ±ıÀ·ı
l©uÎ, l©Î◊Ì ‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÌ ’Ò‰¿˝ ‹Ô˚ ¿ı ÿı‰÷α˘fiı ‹ÎflÎ◊Ì
±„L‰÷Η = ›@÷ ±ı‰ = … ±·√ ‹Îfiı »ı.
ÀÌ¿Î ó “›ıûM›L›ÿı‰÷Î ¤@÷Î ›…L÷ı l©›Î„L‰÷Η” »ı (√Ì÷Î ó 7/20). ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ‹ÎflÎ◊Ì
ó ÿı‰÷α˘fiÎ …ı ¤@÷˘fiı “Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »\_” ÿı‰÷α˘fiÌ ±·√ (V‰÷_hÎ) ÁkÎÎ ‹ÎfiÌfiı …ı±˘ ÿı‰÷α˘fi_
(“ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” ±. 9/19) ó ±ı Á‹…‹Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì ’Ò…fi ¿flı »ı, ÷ıfiı … ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ’Ò…fi ¿fl‰_ ¿Ëı »ı.
±fiı …ı‹fiÌ l©Î ±L› ÿı‰÷α˘ µ’fl »ı, ÷ı±˘ ÷ı ±Î f·˘¿fi˘ ÏfiW¿Ê˝ ±ı fiÌ¿Y›˘ ¿ı (1) ’˘÷Îfi΋Î_
ÿı‰÷α˘fi_ … l©Î’Ò‰˝¿ ’Ò…fi ¿flı »ı. ÷ı ÿı‰÷α˘fiı ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿Î‹fiÎ fi ˢ› ±fiı
‹ÎflÎ◊Ì ±·√ ±fiı ‹˘ÀÎ ‹ÎfiÌfiı ’˘÷’˘÷ÎfiÌ l©Î¤„@÷ µ’ÎV›‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ˢ›, ÷˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ vÏ« ±fiÁÎfl
±fiÁÎfl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ≥p ÿı‰÷α˘fiÎ Ïfi›‹˘fiı ‘ÎflHÎ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı, ‹fiW›fiı ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ÿı‰÷Îfiı
¿flı »ı. ÷ı ÿı‰÷α˘fiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ±‹fiı Á‰˝ ¿_¥ ‹‚Ì ’˘÷ÎfiÎ µ’ÎV› ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ ’ÒΩ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘
…Âı ó ±ı‰_ Á‹∞fiı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ÿı‰÷α˘fiÌ … Áı‰Î- ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_ … ’Ò…fi ◊¥ …Âı ±fiı ÷ıfi_ Œ‚
’ÒΩ‹Î_ ·Î√ı·Î flËı »ı. ¤√‰ÎfifiÌ … ≠΄MÔ÷ ◊Âı; (2) ’˘÷Îfi΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
“÷ıûÏ’ ‹Î‹ı‰ ¿˙L÷ı› ›…LI›Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿‹Ô˚” ó ’HÎ ¿Î‹fiΠˢ› ±fiı µ’ÎV›w’‹Î_ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi
ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Îv_ … ’Ò…fi ˢ› ÷˘ ÷ı ±◊ν◊a, ±Î÷˝ ‰√ıflı ¤@÷˘fiÌ lıHÎÌ‹Î_ ±Î‰Ì
¿flıı »ı; ¿ı‹¿ıı ÷k‰◊Ì ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ »ı … …Âı, …ı‹fiı ¤√‰Îfiı µÿÎfl ¿èÎÎ »ı (±. 7/18).
fiÏË. ‹ÎflÎ◊Ì ±·√ ±ı ÿı‰÷α˘fiÌ ÁkÎÎ … fi◊Ì. ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı. ±Î◊Ì …ı ¿˘¥fiÌ
‹Îv_ … V‰w’ »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, Áı‰Î ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ¿ı ÏË÷
ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹Îv_ … ’Ò…fi »ı, ’fl_÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı ≠¿ÎflÎ_÷fl◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ … µ’ÎÁfiÎ
»ı ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿. ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ¿Ëı‰Îfi˘ ‹÷·⁄ ±ı‰˘ fi◊Ì »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Î¿ÎÂ◊Ì ‰flÁı·_ ’ÎHÎÌ, fiÿÌ, fi΂Î_, {flHÎÎ_
¿ı ÷ı‹fiÌ ’Ò…fiÁ΋√˛Ì ¿ı‰Ì ˢ‰Ì Ωı¥±ı, ÷ı‹fiÎ ‹_h΢ ‰√ıflı ⁄fiÌfiı ±_÷‹Î_ Á‹ƒfiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı (¿ı‹¿ı
¿ı‰Î ˢ‰Î Ωı¥±ı, ÷ı‹fi_ ’Ò…fi ¿ı‰_ ˢ‰_ Ωı¥±ı ‰√ıflı ÷ı …‚ Á‹ƒfi_ … »ı),±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW› …ı ¿˘¥fi_
‰√ıflı. ’fl_÷ ÷ı‹fiı ωϑ±˘fi_ iÎÎfi fi◊Ì. ±ıfi˘ ±◊˝ »ı ’HÎ ’Ò…fi ¿flı, ÷ı ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfifi_ … ’Ò…fi ◊Λ
ó ‹fiı ÷ı ÿı‰÷α˘◊Ì ±·√ ‹Îfi‰˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ¿Î‹fiÎfiı »ı.1 ’fl_÷ ’Ò…¿fiı ·Î¤ ÷˘ ’˘÷Î’˘÷ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ ±fiÁÎfl
¿ÎflHÎı iÎÎfi ËflÎ¥ …‰Î◊Ì ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘fiı ÂflHÎı ◊Λ … ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “hΈωzÎ ‹Î‹Ô˚” (9/20), “±fiL›ÎÏç÷›L÷˘ ‹Î‹Ô˚” (9/22) ±fiı “÷ıÕÏ’‹Î‹ı‰” (9/23) ó
hÎHÎ …√αı ¤√‰Îfi ‹ÎÀı “‹Î‹Ô˚” ÂOÿ ±Î’‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı ¿ı, Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı, ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ⁄‘Îfiı ’˘÷Îfi_
V‰w’ … ΩHÎı »ı. Ωı ‹fiW›‹Î_ ¿Î‹fiÎ fi ˢ› ±fiı Á‰˝‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ˢ› ÷˘ ÷ı ¿˘¥fiÌ ’HÎ µ’ÎÁfiÎ ¿flı,
1. ±Î¿ÎÂÎI’Ï÷÷_ ÷˘›_ ›◊Î √E»Ï÷ ÁÎ√fl‹Ô˚ – Á‰˝ÿı‰fi‹V¿Îfl— ¿ı‰_ ≠Ï÷ √E»Ï÷ ––
f·˘¿ 24] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 639

÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ … µ’ÎÁfiÎ »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, Ωı ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ±fiı ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ıfiÌ ’ÒΩ
±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ fi flËı÷Î_ ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ … ’ÒΩ ⁄fiÌ …Âı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ “ÿı‰›…—” ’ÿ ±ÎT›_ Ë÷_ (7/23) ÷ıfiı … ±ËŸ “›…L÷ı” ’ÿ◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ’Ò…fi ¿fl‰_ ±ı Â_ »ı? ÷ıfiı ±_√ı ¿Ëı »ı -
±Ëo ÏË Á‰˝›iÎÎfiÎ_ ¤˘@÷Î « ≠¤flı‰ « –– 24––
fi ÷ ‹Î‹Ï¤Ωfi„L÷ ÷k‰ıfiÎ÷UE›‰„L÷ ÷ı –– 24––
ÏË = ¿ı‹¿ı « = ’HÎ ÷k‰ıfi = ÷k‰◊Ì
Á‰˝›iÎÎfi΋Ô˚ = Á‹V÷ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ fi = fi◊Ì
›i΢fi˘ ±ı‰ = … »\_; ±Ï¤Ωfi„L÷ = ΩHÎ÷Î,
¤˘@÷Î = ¤˘@÷Î ÷ = ’HÎ ±÷— = ‹ÎÀı …
« = ±fiı ÷ı = ÷ı E›‰„L÷ = ÷ı‹fi_ ’÷fi
≠¤— = V‰Î‹Ì ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó [⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı …ı±˘ ÂÎVÔhÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl ‹fiW› ›iÎ, ÿÎfi, ÷’, ÷Ì◊˝,
¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_ ±I›_÷ ±ÎÁ@÷ »ı, ÷ı±˘ “‹Îflı ¿ı‰‚ ‰˛÷ ‰√ıflı …ıÀ·Î_ Â¤ ¿‹˘˝ ¿flı »ı ÷◊Î ’˘÷ÎfiÎ
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ … «Î·‰_ »ı” ó ±ı‰˘ Ïfiç› fi◊Ì ‰HÎνl‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ±fiÁÎfl …ıÀ·Î_ T›Î‰ËÎÏfl¿ ±fiı
¿flÌ Â¿÷Î. (±. 2/44). ±Î◊Ì ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ ÂÎflÌÏfl¿ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿flı »ı. ÷ı ⁄‘Î_ ¿‹˘˝fi˘ ¤˘@÷Î ±◊ν÷Ô˚
«Î·‰Î‹Î_ ⁄ı ωCÔfi˘ ‹A› »ı ’˘÷Îfiı ¤˘√˘fi˘ ¤˘@÷Î Œ‚¤Î√Ì Ë_ »\_. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ıÿ˘‹Î_, ÂÎVÔh΢‹Î_, ’flÎH΢‹Î_
‹Îfi‰˘ ±fiı ’˘÷Îfiı Á_√˛Ëfi˘ ‹ÎÏ·¿ ‹Îfi‰˘. ±Î ±fiı VQ≤Ï÷√˛_◊˘‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ‹ÎÀı Â¤¿‹˘˝fi_ …ı ω‘Îfi
⁄LÔfiı›◊Ì ‹fiW›fiÌ ⁄Ï© ∂·ÀÌ ◊¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁC΂_ ‹Îv_ … ⁄fiΉı·_ »ı
÷ı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ Ω› »ı, …ı‰Ì flÌ÷ı, ±fiı ‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ⁄fiΉı·_ »ı, …ı◊Ì ±Î
⁄΂’H΋Î_ ⁄΂¿ ‹Î ‰√fl flËÌ fi◊Ì Â¿÷_. ’fl_÷ ‹˘À˘ ≠ÎHÎ̱˘ ÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘◊Ì Á‰˝◊Î
◊÷Î_ F›Îflı ÷ıfiΠω‰ÎË ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı VÔhÎÌ ±ÎÁ@÷ fi ◊Λ, ’˘÷ÎfiÎ V‰w’◊Ì @›Îflı› E›÷ fi ◊Λ
ÁÎ◊ı “‹ÎflÌ VÔhÎÌ »ı” ±ı‰˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ÷ıfi˘ ¤˘@÷Î ±fiı ±fiL›¤Î‰ı ¿ı‰‚ ‹Îfl΋Î_ … ·Î√ı·Î_ flËı. ±Î◊Ì
±fiı ‹ÎÏ·¿ ⁄fiÌ Ω› »ı. ’»Ì ÷ıfiı ‹Î ±ıÀ·Ì ÁÎflÌ ÷ı ÁC΂Î_ Â¤¿‹˘˝fi˘ ±fiı T›Î‰ËÎÏfl¿ ÷◊Î ÂÎflÌÏfl¿
fi◊Ì ·Î√÷Ì, √‹÷Ì fi◊Ì. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ±Î ¿÷˝T›¿‹˘˝fi˘ ¤˘@÷Î Ë_ … »\_.
∞‰ ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷Îfiı …ı‰Ì flÌ÷ı ÁC΂Π›i΢fi˘ ¤˘@÷Î (Œ‚¤Î√Ì) Ë_
¤˘√˘fi˘ ¤˘@÷Î ±fiı Á_√˛Ëfi˘ ‹ÎÏ·¿ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fi˘ … »\_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁC΂ΠÁ_ÁÎflfi˘ ±◊ν÷Ô˚ ÁC΂Π·˘¿˘,
ÿÎÁ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥ ’ÿÎ◊˝, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, Ïø›Î ±fiı ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_
Ω› »ı, I›Îfl ’»Ì ÷ıfiı ±ı ‰Î÷ ›Îÿ … fi◊Ì flËı÷Ì ÂflÌfl, ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflıfi˘ ‹ÎÏ·¿ ’HÎ Ë_ …
¿ı ⁄‘ÎfiÎ ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿ ¤√‰Îfi »ı. ±ÎfiÎ◊Ì »\_. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı … ‹ıÓ ’˘÷Îfi΋Î_◊Ì
… ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ F›Îflı ±Î ∞‰ ±ı‰˘ ±Î ÁCÎ‚Ì V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿flÌ »ı; ±Î◊Ì ±Î ⁄‘Î_fiÌ
Ïfiç› ¿flÌ ·ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷‹Î‹ ¤˘√˘fiÎ ¤˘@÷Î fl«fiÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ‰Î◊Ì ÷ı‹fi˘ ‹ÎÏ·¿ Ë_ … »\_.
±fiı ÷‹Î‹ ±ˆr›˝fiÎ ‹ÎÏ·¿ ¤√‰Îfi … »ı, I›Îflı ÷ı
ωÂıÊ ‰Î÷
»ı‰Àı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, ÁΫı flV÷ı ±Î‰Ì Ω›
»ı ±fiı ’»Ì ÷ıfi_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_.] ¤√‰Îfifi_ ¤˘@÷Î ⁄fi‰_ ±ı Â_ »ı?
“±Ë_ ÏË Á‰˝›iÎÎfiÎ_1 ¤˘@÷Î « ≠¤flı‰ «” ó ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ËÎI‹Î±˘fiÌ ºÏp‹Î_ Á‰˝ ¿_¥
1. ±ËŸ ⁄Ë‰«fi “›iÎÎfi΋Ô˚” ÂOÿfiÌ ±_÷√˝÷ ÁC΂Î_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ±Î‰Ì Ω› »ı, »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı “Á‰˝” ÂOÿ ΩıÕ‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂÎVÔhÎÌ›, ÂÎflÌÏfl¿, T›Î‰ËÎÏfl¿ ‰√ıflı ¿˘¥ ’HÎ ¿÷˝T›¿‹˝ ⁄Î¿Ì fi flËı.
640 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

‰ÎÁÿı‰ … »ı (±. 7/19) ±fiı ‹ÎflÌ ºÏp‹Î_ ’HÎ
Á÷-±Á÷ Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »\_ (±. 9/19). F›Îflı Á‰˝
¿_¥ Ë_ … »\_ ÷˘ ¿˘¥ ¿˘¥¿ ÿı‰÷ÎfiÌ ’Ïpfiı ‹ÎÀı ›iÎ
¿flı, ÷˘ ÷ı ›iÎ ¶ÎflÎ ÿı‰÷Îw’‹Î_ ‹ÎflÌ … ’Ïp ◊Λ
»ı. ¿˘¥ ¿˘¥¿fiı ÿÎfi ±Î’ı, ÷˘ ÿÎfi ·ı‰Î‰Î‚ÎfiÎ w’‹Î_
‹Îfl˘ … ±¤Î‰ ÿÒfl ◊Λ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì ‹ÎflÌ … ÁËΛ
◊Λ »ı. ¿˘¥ ÷’ ¿flı, ÷˘ ±ı ÷’◊Ì ÷’V‰ÌfiÎ w’‹Î_
‹fiı … Á¬ÂÎ_Ï÷ ‹‚ı »ı. ¿˘¥ ¿˘¥fiı ¤˘…fi ¿flΉı,
÷˘ ±ı ¤˘…fi◊Ì ≠ÎH΢fiÎ w’‹Î_ ‹ÎflÌ … I≤„MÔ÷ ◊Λ
»ı. ¿˘¥ Â˙«VÔfiÎfi ¿flı, ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ÷ı ‹fiW›fiÎ w’‹Î_
‹fiı … ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı. ¿˘¥ T≤ZÎ-»˘Õfiı ¬Î÷fl ±Î’ı
¿ı ÷ı ÷ı‹fi_ …‚ ‰Õı gÁ«fi ¿flı ÷˘ ÷ı ¬Î÷fl ±fiı
…‚ T≤ZÎ-»˘ÕfiÎ w’‹Î_ ‹fiı … ‹‚ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ◊Ì
‹ÎflÌ … ’Ïp ◊Λ »ı. ¿˘¥ ¿˘¥¿ ÿÌfiÿ—¬Ì ¿ı ω¿·Î_√fiÌ
÷fi-‹fi-‘fi◊Ì Áı‰Î ¿flı, ÷˘ ÷ı ‹ÎflÌ … Áı‰Î ◊Λ
»ı. ¿˘¥ ‰ˆz-ÕÎ"@Àfl ¿˘¥¿ fl˘√Ìfi˘ ≥·Î… ¿flı, ÷˘ ÷ı
≥·Î… ‹Îfl˘ … ◊Λ »ı. ¿˘¥ ¿>÷flÎ_fiı fl˘À·Î fiάı;
¿⁄Ò÷fl˘fiı ÿÎHÎÎ fiάı; √Λ˘fiÌ Áı‰Î ¿flı; ¤ÒA›Îfiı ±LÔfi
±Î’ı ¿ı ÷flV›Î_fiı ’ÎHÎÌ Ï’‰ÕΉı; ÷˘ ÷ı ⁄‘Î_fiÎ w’‹Î_
‹ÎflÌ … Áı‰Î ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‰V÷±˘fiı Ë_ … √˛ËHÎ
¿v_ »\_.1 …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥¿ ‹fiW›fiÌ Áı‰Î ¿flı, ÷ıfiÎ
¿˘¥ ±_√fiÌ Áı‰Î ¿flı ¿ı ÷ıfiÎ ¿<À<_⁄fiÌ Áı‰Î ¿flı, ÷˘
÷ı ⁄‘Ì Áı‰Î ÷ı ‹fiW›fiÌ … ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
‹fiW› F›Î_ ¿_¥ Áı‰Î ¿flı, …ı ¿˘¥fiı ÁËΛ ¿flı, ÷˘
÷ı Áı‰Î ±fiı ÁËΛ ‹fiı … ‹‚ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ÎflÎ
ωfiÎ ±L› ¿˘¥ »ı … fiÏË. Ë_ … ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À
◊›˘ »\_ ó “⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›” (÷ˆÏkÎflÌ›. 2/6). ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı ±fiı¿ w’˘‹Î_ Á‰˝ ¿_¥ √˛ËHÎ ¿fl‰_ ±ıfiı …
¤√‰Îfifi_ ¤˘@÷Î ⁄fi‰_ ¿Ëı »ı.
¤√‰Îfifi_ ‹ÎÏ·¿ ⁄fi‰_ ±ı Â_ »ı?
¤√‰÷k‰fiı ΩHΉΉ΂Π¤@÷˘fiÌ ºÏp‹Î_ ±’flÎ
±fiı ’flÎ≠¿ÚÏ÷w’ Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ ‹ÎÏ·¿ ¤√‰Îfi … »ı.
Á_ÁÎfl‹ÎhÎ µ’fl ÷ı‹fi˘ … ±Ï‘¿Îfl »ı. V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ
¿flı ¿ı fi ¿flı, V≤ÏpfiÌ „V◊Ï÷ flάı ¿ı fi flάı, ≠·›
¿flı ¿ı fi ¿flı; ≠ÎHÎ̱˘fiı √‹ı I›Î_ flάı, ÷ı‹fi_ √‹ı
÷ı‰_ Á_«Î·fi ¿flı, √‹ı ÷ı‰˘ µ’›˘√ ¿flı; ’˘÷ÎfiÌ ‹fl∞
±fiÁÎfl √‹ı ÷ı‰_ ’Ïfl‰÷˝fi ¿flı, ‰√ıflı ÁC΂Î_ ’Ïfl‰÷˝fi
- ’Ïfl‰‘˝fi ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Ï⁄·¿<· V‰÷_hÎ÷Î »ı.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¤˘√Ì ’vÊ ¤˘√ ±fiı
Á_√˛Ëfi˘ √‹ı ÷ı‰˘ µ’¤˘√ ¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ »ı (Ωı¿ı
÷ıfiÌ V‰÷_hÎ÷Î ‹Îfiı·Ì »ı, ‰ÎV÷‰‹Î_ fi◊Ì), ÷ı‰Ì … flÌ÷ı
¤√‰Îfi Á¿‚ Á_ÁÎflfi_ √‹ı ÷ı‰_ ’Ïfl‰÷˝fi - ’Ïfl‰‘˝fi
¿fl‰Î‹Î_ Á‰˝◊Î V‰÷_hÎ »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ÷ı V‰÷_hÎ÷Î
‰ÎV÷ω¿ »ı. ±Îfiı … ¤√‰Îfifi_ ‹ÎÏ·¿ ⁄fi‰_ ¿Ëı »ı.
“fi ÷ ‹Î‹Ï¤Ωfi„L÷ ÷k‰ıfiÎ÷E›‰„L÷ ÷ı” ó
‰ÎV÷‰‹Î_ Á÷-±Á÷, …Õ-«ı÷fi ‰√ıflı Á‰˝ ¿_¥ Ë_ …
»\_. ±Î◊Ì …ı ¿_¥ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷ı ¿‹˘˝fi˘
±fiı ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘fi˘ ¤˘@÷Î Ë_ … »\_, ÷◊Î ÁC΂Ì
Á΋√˛Ìfi˘ ‹ÎÏ·¿ ’HÎ Ë_ … »\_. ’fl_÷ …ı ‹fiW›˘ ±Î
÷k‰fiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î, ÷ı±˘ ÷˘ ±ı‹ … Á‹…ı »ı ¿ı ±Î’HÎı
…ı ¿˘¥fiı …ı ¿_¥ ±Î’̱ı »Ì±ı, ¬‰flΉ̱ı ¿ı Ï’‰ÕΉ̱ı
»Ì±ı, ÷ı ⁄‘_ ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiı … ‹‚ı »ı; …ı‹ ¿ı ó ±Î’HÎı
›iÎ ¿fḻı, ÷˘ ›iÎfiÎ ¤˘@÷Î ÿı‰÷α˘ ⁄fiı »ı; ÿÎfi
±Î’̱ı, ÷˘ ÿÎfifi˘ ¤˘@÷Î ÷ı ·ı‰Î‰Î‚˘ ⁄fiı »ı; ¿>÷flÎfiı
fl˘À·˘ ±fiı √Λfiı CÎÎÁ ±Î’̱ı, ÷˘ ÷ı fl˘À·˘ ±fiı
CÎÎÁfiÎ ¤˘@÷Î ¿>÷fl˘ ±fiı √Λ ⁄fiı »ı; ±Î’HÎı ¤˘…fi
¿fḻı, ÷˘ ¤˘…fifiÎ ¤˘@÷Î ±Î’HÎı ’˘÷ı ⁄fi̱ı »Ì±ı,
‰√ıflı-‰√ıflı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÷ı±˘ ⁄‘Î_ w’˘‹Î_ ‹fiı
fi ‹ÎfiÌfiı ±L›fiı … ‹Îfiı »ı, ±ıfiÎ◊Ì … ÷ı‹fi_ ’÷fi
◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı ’˘÷ı ¿˘¥ ±L›fiı ¤˘@÷Î
±fiı ‹ÎÏ·¿ fi ‹Îfi÷Î_ ¿ı‰‚ ‹fiı … ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿
‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ …ı ¿_¥ «Ì… ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
÷ıfiı ‹ÎflÌ … Á‹∞fiı ‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰Ì Ωı¥±ı ó “I‰ÿÌ›_
‰V÷ √˘g‰ÿ ÷P›‹ı‰ Á‹’˝›ı.”
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ‹fiW›fiÌ ’ÎÁı …ı ¿_¥ ¤˘√
±fiı ±ˆr›˝ »ı, ÷ı ⁄‘_ ‹Îv_ … »ı ±fiı ‹ÎflΠωflÎÀw’
Á_ÁÎflfiÌ Áı‰Îfiı ‹ÎÀı … »ı. ’fl_÷ ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_
±ÎÁ@÷ ‹fiW› ±ı ÷k‰fiı fi ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı ÷ı ¤˘√

1. ±ı¿ ¿◊Î ÁÎ_¤‚Ì »ı ¿ı ±ı¿ ‰Îfl lÌ fi΋ÿı‰∞ ‹ËÎflÎ… ÷Ì◊˝›ÎhÎ΋Î_ √›Î. ›ÎhÎ΋Î_ ¿˘¥ …√αı ±ı¿ T≤ZÎfiÌ fiÌ«ı ÷ı‹HÎı
fl˘À·Î ⁄fiÎT›Î ±fiı Á΋Îfi‹Î_◊Ì CÎÌ ·ı‰Îfiı ‹ÎÀı ’λ‚ Ωı›_ ÷˘ ±ıÀ·Î‹Î_ … ±ı¿ ¿>÷fl˘ ±Î‰Ìfiı fl˘À·˘ ·¥fiı fiÎÃ˘.
fi΋ÿı‰∞ ‹ËÎflÎ…ı Ωı›_ ¿ı ¿>÷fl˘ fl˘À·˘ ·¥fiı ÿ˘ÕÌ flè΢ »ı ÷˘ ÷ı±˘ ’HÎ ËÎ◊‹Î_ CÎÌ fi_ ’ÎhÎ ·¥fiı ÷ıfiÌ ’λ‚ ÿ˘Õ÷Î
ÿ˘Õ÷Î ¿Ëı‰Î ·ÎB›Î ó “Ëı fiÎ◊! ±Î’fiı … ¤˘√ ‘flΉ‰˘ »ı, ’»Ì ·Ò¬˘ fl˘À·˘ ·¥fiı ÂÎ ‹ÎÀı ÿ˘ÕÌ flèÎÎ »˘? fl˘À·Î
µ’fl ◊˘Õ<_ CÎÌ ÷˘ «˘’ՉΠÿ˘.” fi΋ÿı‰∞±ı ±ı‹ ¿Ëı÷Î_ … ¿>÷fl΋Î_◊Ì ¤√‰Îfi ≠√À ◊¥ √›Î. ¿>÷fl΋Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î›
⁄Ì…\_ Ë÷_ … ¿˘HÎ? fi΋ÿıı ∞ ΩHÎÌ √›Î ÷˘ ÷ı±˘ ≠√À ◊¥ √›Î. ±Î flÌ÷ı ≠ÎHÎÌ‹Îh΋Î_ ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfi … »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı …ı ¿˘¥fiı …ı ¿_¥ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¤√‰Îfifiı … ‹‚ı »ı.
f·˘¿ 25] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 641

±fiı ±ˆr›˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÎ ‹ÎfiÌ ·ı ±ı ◊›_ ¿ı ‹fiı ÁC΂Π›i΢fi˘ ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿
»ı, …ı◊Ì ÷ı±˘ ±ı‹ … Á‹…ı »ı ¿ı ±Î ⁄‘Ì «ÌΩı ΩHΉÎ◊Ì ‹„@÷ ◊¥ Ω› »ı ±fiı fi ΩHΉÎ◊Ì ’÷fi
±‹ÎflÎ µ’¤˘√‹Î_ ±Î‰‰Î‰Î‚Ì »ı ±fiı ±‹ı ÷ıfiÎ ◊¥ Ω› »ı.
±Ï‘’Ï÷ »Ì±ı, ‹ÎÏ·¿ »Ì±ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘ ±ı “E›‰„L÷” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
«ÌΩıfiÎ √·Î‹ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı±˘ …ıÀ·Î ÷ı «ÌΩıfiı fi ◊‰Î◊Ì ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ÷ı±˘ Â¤ ¿‹˘˝
’˘÷ÎfiÌ ±fiı ’˘÷Îfiı ‹ÎÀıfiÌ ‹Îfiı »ı, ÷ıÀ·Î … ÷ı‹fiı ¿flÌfiı ¨«Î¨«Î ·˘¿˘‹Î_ «ÎS›Î Ω›, ÷˘ ±ı ’HÎ ÷ı‹fi_
’flΑÌfi ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì ÷ı±˘ ÷ı «ÌΩıfiÎ flËı‰Î ’÷fi »ı; ¿ı‹¿ı I›Î_◊Ì ÷ı‹HÎı ’λΠŒflÌfiı ±Î‰‰_ …
±fiı fiΠ’΋‰Îfiı ’˘÷Îfi_ flËı‰_ ±fiı fiΠ’΋‰_ ‹ÎfiÌ ’Õı »ı (√Ì÷Î ó 9/21). ÷ı±˘ ±Î‰Î√‹fifiı ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î
·ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ … flËı »ı; ‹@÷ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ’Î_«‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ›i΢ ±fiı ÷’˘fiÎ ¤˘@÷Î ¿èÎÎ »ı ó
“¤˘@÷Îfl_ ›iÎ÷’Á΋Ô˚” (5-29). I›Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ±fiL› flÌ÷ı ’˘÷Îfiı Á_’ÒHν ›i΢fiÎ ¤˘@÷Î ΩHΉΉ΂α˘fiı
Â΄L÷ ≠ÎM÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿flÌ »ı ±fiı ±ËŸ T›Ï÷flı¿ flÌ÷ı ÷ı‰_ fi ΩHΉΉ΂α˘fi_ ’÷fi ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ
»ı. V‰›_ ¤˘@÷Î ⁄fi‰Î◊Ì … ’÷fi ◊Λ »ı. ¤√‰Îfifiı Á_’ÒHν Â¤¿‹˘˝fiÎ ¤˘@÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì ±Î’HÎ΋Î_ ¤˘@÷Î’b_
±◊‰Î ¤˘√ıE»Î flËı÷Ì fi◊Ì. ¤˘√ıE»Î fi flËı‰Î◊Ì Â΄L÷ ≠ÎM÷ ◊¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ Á_’ÒHν ¿‹˘˝fiÎ ‹Ëο÷ν ±fiı ‹ËΤ˘¿÷Î ¤√‰Îfi … »ı, ’fl_÷ ¿÷ν-¤˘@÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi
‰ÎV÷‰‹Î_ ωfl¿÷ … »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi΋Î_ ¿I≤˝I‰-¤˘¿I≤I‰ fi◊Ì ó “÷V›¿÷νfl‹Ï’ ‹Î_ ω©u¿÷νfl‹T››‹” (√Ì÷Î
ó 4/13), “fi ‹Î_ ¿‹Î˝ÏHÎ Ï·Q’„L÷ fi ‹ı ¿‹˝Œ·ı VM≤ËΔ (√Ì÷Î ó 4/14).
óáó

Á_⁄_‘ ó …ı±˘ ¤√‰Îfifiı ÁC΂Π›i΢fiÎ ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿ fi ‹ÎfiÌfiı ÿı‰÷α˘ ‰√ıflıfi_ Á¿Î‹¤Î‰◊Ì
’Ò…fi ¿flı »ı, ÷ı‹fiÌ √Ï÷±˘fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
›Î„L÷ ÿı‰‰˛÷Î ÿı‰ÎfiÔ˚ Ï’I≤L›Î„L÷ Ï’I≤‰˛÷Η –– 25––
¤Ò÷ÎÏfi ›Î„L÷ ¤Ò÷F
ı ›Î ›Î„L÷ ‹zÎÏ…fi˘ûÏ’ ‹Î‹Ô˚ –– 25––
ÿı‰‰˛÷Η = (Á¿Î‹ ¤Î‰ı) Ï’I≤‰˛÷Η = Ï’I≤±˘fiı ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ’Ò…fiÎflÎ ‹zÎÏ…fi— = ’fl_÷ ‹ÎflÔ_ ’Ò…fi
¿flfiÎflÎ Ï’I≤ÚfiÔ˚ = Ï’I≤±˘fiı ¿flfiÎflÎ ¤@÷˘
(Q≤I› ’»Ì) ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
ÿı‰ÎfiÔ˚ = ÿı‰÷α˘fiı ¤Ò÷ıF›Î— = ¤Ò÷˘fiı ’Ò…fiÎflÎ ±Ï’ =…
›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ¤Ò÷ÎÏfi = ¤Ò÷-≠ı÷˘fiı ›Î„L÷ = ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó [’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±ı‹ ⁄÷ÎT›_ ¿ı Ë_ ωϑ±˘ ‰√ıflıfiÎ ±fiÁÎfl ’˘÷’˘÷ÎfiÎ µ’ÎV› ÿı‰÷α˘fi_
… ÁC΂Π›i΢fi˘ ¤˘@÷Î ±fiı ÁC΂ΠÁ_ÁÎflfi˘ ‹ÎÏ·¿ ωϑω‘Îfi◊Ì ÁÎ_√˘’Î_√ ’Ò…fi ¿flı »ı, ±fiWÔÃÎfi ¿flı
»\_, ’fl_÷ …ı ‹fiW›˘ ‹fiı ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿ fi ‹ÎfiÌfiı »ı ±fiı Á‰˝◊Î ÷ı ÿı‰÷α˘fiı ’flΛHÎ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î
’˘÷ı ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿ ⁄fiÌ Ω› »ı, ÷ı‹fi_ ’÷fi ó 7/20). ÷ı µ’ÎV› ÿı‰÷α˘ ’˘÷ÎfiÎ ±ı ¤@÷˘fiı
◊¥ Ω› »ı. ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ ÷ı‹fiÎ ’÷fifi_ ω‰ı«fi ±Ï‘¿‹Î_ ±Ï‘¿ ±fiı ¨«Î‹Î_ ¨«_ Œ‚ ÷ı … ±Î’Âı
¿flı »ı.] ¿ı, ÷ı‹fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ·˘¿˘‹Î_ ·¥ …Âı, ’fl_÷ ÷ı ·˘¿˘fiı
“›Î„L÷ ÿı‰‰˛÷Î ÿı‰ÎfiÔ˚” ó ¤√‰Îfifiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ’fiflΉ÷a ¿èÎÎ »ı (±. 8/16).
fi ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝fiı «ÎˉΉ΂Π’vÊ˘ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …HÎÎT›_ ¿ı, ÿı‰÷α˘fi_
‰ıÿ˘ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ ‰ÏHν÷ Ïfi›‹˘, ‰˛÷˘, ‹_h΢, ’Ò…fi- ’Ò…fi ’HÎ ‹Îv_ … ’Ò…fi »ı, ’fl_÷ ÷ı ’Ò…fi ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿fi_
642 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

»ı. ÷ı ’Ò…fi‹Î_ ±Ï‰Ï‘’b_ ±ı »ı ¿ı, “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi
… »ı” ±ı ‰Î÷fiı ÷ı±˘ ΩHÎ÷Î fi◊Ì, ‹Îfi÷Î fi◊Ì ±fiı
ÿı‰÷α˘ ‰√ıflıfi_ ’Ò…fi ¿flÌfiı ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝fiı ≥E»ı
»ı. ÷ı◊Ì ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊Λ »ı. Ωı ÷ı±˘ ÿı‰÷α˘ ‰√ıflıfiÎ
w’‹Î_ ‹fiı … ‹Îfi÷Î ±fiı ÷ı ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ ÿı‰÷α˘◊Ì
¿Î_¥ ’HÎ fi ≥E»÷Πˢ÷, ÷˘ ÷ı ÿı‰÷α˘ ±fiı V‰›_
Ë_ ’HÎ ÷ı‹fiı ¿_¥¿ ±Î’‰Î ≥E»÷, ÷˘ ’HÎ ÷ı±˘ ±ı‰_
… ¿Ëı÷Î ¿ı, “Ëı ≠¤! ±Î’ ±‹ÎflÎ »˘ ±fiı ±‹ı ±Î’fiÎ
»Ì±ı ó ±Î’fiÌ ÁÎ◊ı ±Î‰Î ’˘÷Î’HÎÎ◊Ì ‰‘Ìfiı ¿_¥
⁄ÌΩ (¤˘√ ÷◊Î ±ˆr›˝) ˢ÷ ÷˘ ±‹ı ±Î’fiÌ ’ÎÁı
≥E»÷Î ±fiı ‹Î√÷Î ’HÎ ¬flÎ. ˉı ±Î’ … ¿Ë˘ ±ÎfiÎ◊Ì
ωÂıÊ Â_ »ı? ±Î‰Î ≠¿ÎflfiÎ ¤Î‰‰Î‚Î ÷ı±˘ ‹fiı …
±Îfi_ÿ ±Î’fiÎfl ⁄fiÌ Ω÷, ÷˘ ’»Ì ÷ı±˘ ÷E» ±fiı
ZÎHΤ_√fl ÿı‰·˘¿˘fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊Î÷.
“Ï’I≤L›Î„L÷ Ï’I≤‰˛÷Η” ó …ı±˘ Á¿Î‹¤Î‰◊Ì
Ï’I≤±˘fi_ ’Ò…fi ¿flı »ı, ÷ı‹fiı Ï’I≤±˘ ¶ÎflÎ ¿ıÀ·Ì›ı
Ω÷fiÌ ÁËΛ ‹‚ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ·˙Ï¿¿ ÏÁÏ©
≥E»‰Î‰Î‚Î ‹fiW›˘ Ï’I≤±˘fiÎ ‰˛÷˘fi_, Ïfi›‹˘fi_ ±fiı
’Ò…fi ωϑ±˘fi_ ÁÎ_√˘’Î_√ ’ηfi ¿flı »ı ±fiı Ï’I≤±˘fiı
’˘÷ÎfiÎ ≥p ‹Îfiı »ı. ÷ı‹fiı ±Ï‘¿‹Î_ ±Ï‘¿ ±fiı
¨«Î‹Î_ ¨«_ Œ‚ ±ı ‹‚Âı ¿ı Ï’I≤±˘ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ
·˘¿‹Î_ ·¥ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı
Ï’I≤±˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î Ï’I≤±˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
“¤Ò÷ÎÏfi ›Î„L÷ ¤Ò÷ıF›Î—” ó ÷΋Á ≠T≤ÏkΉ΂Î
‹fiW›˘ Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ ¤Ò÷≠ı÷˘fi_ ’Ò…fi ¿flı »ı ±fiı
÷ı‹fiÎ Ïfi›‹˘fiı ±’fiΉı »ı. …ı‹¿ı, ‹_hÎ…’fiı ‹ÎÀıı
√‘ıÕÎfiÎ ’Ò_»ÕÎfiÎ ‰Î‚fi˘ ÿ˘fl˘ ⁄fiΉÌfiı ÷ı‹Î_ ¨ÀfiÎ
ÿÎ_÷fiÎ ‹HοΠ’fl˘‰‰Î, flÎhÎı V‹ÂÎfi‹Î_ …¥fiı ‹ÕÿÎ
µ’fl ⁄ıÁÌfiı ¤Ò÷≠ı÷˘fiÎ ‹_h΢ …’‰Î, ‹Î_Á-‹ÏÿflÎ ‰√ıflı
‹ËÎfi ±’ωhÎ «ÌΩı◊Ì ¤Ò÷≠ı÷˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰_ ‰√ıflı-
‰√ıflı. ÷ıfiÎ◊Ì ±Ï‘¿‹Î_ ±Ï‘¿ ÷ı‹fiÌ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î‹fiα˘
ÏÁ© ◊¥ ¿ı »ı. ’fl_÷ ‹›Î˝ ’»Ì ÷˘ ÷ı‹fiÌ ÿ√˝Ï÷
… ◊Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı ¤Ò÷≠ı÷fiÌ ›˘Ïfi ≠ÎMÔ÷ ◊Âı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ËŸ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı ¤Ò÷˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î
¤Ò÷≠ı÷˘fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
“›Î„L÷ ‹zÎÏ…fi˘ûÏ’ ‹Î‹Ô̊” ó …ı±˘ ±fiL›¤Î‰◊Ì
¿˘¥ ’HÎ flÌ÷ı ‹Îv_ ¤…fi, ’Ò…fi ±fiı g«÷fi ¿flı »ı,
÷ı±˘ Ïfiç›w’ı ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝fiÌ ¿Î‹fiΉ΂Π‹fiW›˘
’˘÷’˘÷ÎfiÎ ≥pfiÎ ’Ò…fi ‰√ıflı‹Î_ ÷I’fl÷Î◊Ì ·Î√ı·Î
flËı »ı ±fiı ≥pfiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀıı ⁄‘Î_ ¿Î‹ ¿flı »ı;
’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi-¿flfiÎflÎ …ı ÷k‰fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ
»ı, ÷ıfiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊¥fiı ÷ı±˘ ‰Îfl_‰Îfl ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÷E»
¤˘√˘fiı ±fiı fifl¿˘ ÷◊Î «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘fiı ≠ÎMÔ÷
◊÷Î flËı »ı. ±Î flÌ÷ı …ı±˘ ‹fiW›…L‹ ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı
¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ≠ı‹fi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ¤√‰Îfifiı ’HÎ
±Îfi_ÿ ±Î’fiÎfl ◊¥ ¿÷Î Ë÷Î. ’fl_÷ ÷ı±˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿
÷E» ¿Î‹fiα˘‹Î_ ŒÁÎ¥fiı ±fiı ÷E» ÿı‰÷Î, Ï’I≤±˘
‰√ıflıfiÎ «yfl‹Î_ ’ÕÌfiı ¿ıÀ·Ì¿ ±fi◊˝ ’fl_’flÎfiı ≠ÎMÔ÷
◊Λ »ı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı ⁄Ë ÁΉ‘ÎfiÌ◊Ì ¿ı‰‚
¤√‰Îfi ÁÎ◊ı … ·Î√Ì …‰_ Ωı¥±ı.
ÿı‰÷Î, Ï’I≤±˘, ∑ÏÊ, ‹Ïfi, ‹fiW› ‰√ıflı‹Î_
¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ◊Λ ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î’Ò‰˝¿ ¿ı‰Ô‚ ÷ı‹fiÌ ’Ïpfiı
‹ÎÀı ±fiı ÷ı‹fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı … ÷ı‹fiÌ Áı‰Î’ÒΩ ¿fl‰Î‹Î_
±Î‰ı, ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ÿı‰÷Î
‰√ıflıfiı ¤√‰Îfi◊Ì ±·√ ‹Îfi‰Î ±fiı ’˘÷Îfi˘ Á¿Î‹¤Î‰
flά‰˘ ’÷fifi_ ¿ÎflHÎ »ı.
¤Ò÷, ≠ı÷, Ï’ÂΫ ‰√ıflı ›˘Ïfi±˘ ±Â© »ı ±fiı
÷ı‹fiÌ ’ÒΩωϑ, Á΋√˛Ì, ±ÎflΑfiÎ ‰√ıflı ’HÎ ±I›_÷
±’ωhÎ »ı. ÷ı‹fi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ÷ı‹fi΋Î_ fi ÷˘
¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ¿flÌ Â¿ı »ı1 ±fiı fi ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ’HÎ flάÌ
¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fi_ ÷˘ Á‰˝◊Î ’÷fi … ◊Λ
»ı. ±Î ωʛ‹Î_ ◊˘ÕÎ_ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_fiÌ ±ı¿ ÁÎ«Ì CÎÀfiÎ
»ı. ¿˘¥¿ “¿HÎ˝Ï’ÂÎÏ«fiÌ”fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ Ë÷˘.

1. ˉı ¤@÷fi˘ ¿˘¥ ¤Ò÷≠ı÷‹Î_ ¤√‰ÿ˚¤Î‰ ◊¥ Ω› ÷˘ ÷ı ¤Ò÷≠ı÷fi˘ µ©Îfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤@÷fiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi
◊¥ Ω› »ı. …ı‹¿ı, ¤@÷ fi΋ÿı‰∞fiı ±ı¿ ‰Îfl ·Î_⁄Î ¿ÿfi_ ±ı¿ ¤›_¿fl ≠ı÷ ÿı¬Î¥ ±ÎT›_ ÷˘ ÷ı±˘ ÷ıfiı ¤√‰IV‰w’
… Á‹∞fiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ⁄˘·Ì ∂ÛΠó
¤·ı ’‘ν›Î ·_⁄¿fiÎ◊!
‘flfiÌ ’În‰, V‰√˝ ·˘Ó ‹Î◊Î, Ωı…fi ¤fl¿ı ·În⁄ı ËÎ◊ ––
ÏÁ‰ Áfi¿ÎÏÿ¿ ’Îfl fi ’ΉıÓ, ±fiÏ√fi ÁÎfl ÁΩ›ı ÁÎ◊ ––
fi΋ÿı‰¿ı ÷‹ ËÌ V‰Î‹Ì, ¿Ì…ˆ ‹˘¿˘Ó ±Î… ÁfiÎ◊ ––
±ıfiÎ◊Ì ±ı ≠ı÷fi˘ µ©Îfl ◊¥ √›˘ ±fiı ÷ıfiÌ …√αı ¤√‰Îfi ≠√À ◊¥ √›Î!
f·˘¿ 26] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 643

÷ıfiÌ ’ÎÁı ¿˘¥ ’HÎ ¿_¥¿ ’Ò»‰Î ±Î‰ı I›Îflı ÷ıfiÎ ’Ò»uÎ ÷ıfiÌ Á΋ı ±Î‰Ì √¥. ÷ıfiı Ωı¥fiı ÷ı fi‹˝ÿÎ ÷flŒ ÿ˘Õu˘,
‰√fl … ¿ËÌ ÿı÷˘ ¿ı “±Î ÷‹Îfl˘ ≠ffi »ı ±fiı ±Î ÷˘ ¿HÎ˝Ï’ÂÎÏ«fi̱ı ÷ıfiı fi‹˝ÿ΋Î_ …÷Î_ ’Ëı·Î_ … Ï¿fiÎflÎ
÷ıfi˘ µkÎfl »ı” ±ÎfiÎ◊Ì ÷ı ⁄Ë … wÏ’›Î ¿‹Î›˘. µ’fl ‹ÎflÌ fiÎA›˘. ¿ÎflHÎ ±ı Ë÷_ ¿ı Ωı ÷ı fi‹˝ÿ΋Î_
ˉı ±ı ωzÎfi˘ «‹I¿Îfl Ωı¥fiı ±ı¿ ÁF…fi ÷ıfiÌ ‹fl÷ ÷˘ ÷ıfiÌ ÁÿÔÔ√Ï÷ ◊¥ Ω÷. ’fl_÷ ¿HÎ˝Ï’ÂÎÏ«fi̱ı
’λ‚ ’ÕÌ √›Î ¿ı “‹fiı ’HÎ ±Î ωzΠϬ‰ÎÕ˘, Ë_ ÷ıfiÌ ÁÿÔ˚√Ï÷ fi ◊‰Î ÿÌ‘Ì ±fiı ÷ıfiı fi‹˝ÿÎfiÎ Ï¿fiÎflÎ
’HÎ ±Îfiı Â̬‰Î ≥E»\_.” ÷˘ ÷ıHÎı Áfl‚÷Î◊Ì ¿èÎ_ ¿ı µ’fl … ‹ÎflÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı ·¥ √¥.
“±Î ωzÎ «‹I¿ÎflÌ ÷˘ ⁄Ë … »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷ω¿ ÏË÷ ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÿı‰÷Î, Ï’I≤±˘ ‰√ıflıfiÌ
¿ı ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎflÌ fi◊Ì.” ÷ıfiı ±ı ’Ò»‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı µ’ÎÁfiÎ V‰w’◊Ì I›ÎF› fi◊Ì. ’fl_÷ ¤Ò÷, ≠ı÷, Ï’ÂΫ
“±Î’ ⁄ÌΩfiΠωfiÎ ¿èÎı … ÷ıfiÎ ≠ffifiı ±fiı µkÎflfiı ‰√ıflıfiÌ µ’ÎÁfiÎ V‰w’◊Ì … I›ÎF› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHÎÌ Ω‰ »˘?” ÷˘ ÷ıHÎı ¿èÎ_ ¿ı “Ë_ ‹ÎflÎ ÿı‰÷α˘‹Î_ ¤√‰ÿÔ˚¤Î‰ ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ˢ›, ÷˘
¿Îfi‹Î_ ωpÎ ·√Î‰Ì flά_ »\_. F›Îflı ¿˘¥ ’Ò»‰Î ±Î‰ı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ ’HÎ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı. ’fl_÷ ¤Ò÷,
»ı, ÷˘ ÷ı Á‹›ı ¿HÎ˝Ï’ÂÎÏ«fiÌ ±Î‰Ìfiı ‹ÎflÎ ¿Îfi‹Î_ ≠ı÷ ‰√ıflıfiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiÌ ¿ÿÌ ÁÿÔÔ√Ï÷ ◊÷Ì
÷ıfi˘ ≠ffi ±fiı ≠ffifi˘ µkÎfl Á_¤‚Î‰Ì ÿı »ı ±fiı … fi◊Ì, ÿ√˝Ï÷ … ◊Λ »ı.
Ë_ ÷ı‰_ … ¿ËÌ ÿ™ »\_.” ’»Ì ÷ıfiı ’Ò»‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı ËÎ, ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ÁΑ¿˘ ¤Ò÷≠ı÷˘fiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı
“±Î’fi_ ‹flHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı ó ±ı ωÊı ±Î’ı ¿_¥ ÷ı‹fi_ lΩ-÷’˝HÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ¤Ò÷≠ı÷˘fiı
’Ò»u_ »ı ¿ı fiÏË?” ±Î ±_√ı ÷ıHÎı ¿èÎ_ ¿ı “‹Îv_ ‹flHÎ ’˘÷ÎfiÎ_ ≥p ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Ì ±ı … ’÷fifi_
÷˘ fi‹˝ÿÎfiı Ï¿fiÎflı ◊Âı.” ÷ıfi_ ÂflÌfl ÂÎ_÷ ◊›Î ’»Ì ¿ÎflHÎ »ı. ÷ı±˘fiÎ µ©Îflfiı ‹ÎÀı lΩ-÷’˝HÎ ¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚
¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı F›Îflı ÷ı (’˘÷Îfi˘ ±_÷Á‹› ΩHÎÌfiı) ÷ı‹fiı g’Õ …‚ ±Î’‰_ ±ı ¿˘¥ ÿ˘ÊfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì.
fi‹˝ÿ΋Î_ …‰Î ·ÎB›˘, ÷˘ ¿HÎ˝Ï’ÂÎÏ«fiÌ ¤Ò_ÕHÎ ⁄fiÌfiı Á_÷‹ËÎI‹Î±˘ ¶ÎflÎ ’HÎ ±fiı¿ ¤Ò÷≠ı÷˘fi˘ µ©Îfl ◊›˘ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “‰˛÷” fi˘ ±◊˝ »ı ó “Ïfi›‹”. ÷ı◊Ì “ÿı‰‰˛÷” ÂOÿfi˘ ±◊˝ ◊›˘ ó ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎfiÎ
Ïfi›‹˘fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î (√Ì÷Î ó 7/20). ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊¥fiı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı … ¿‹˝ ¿fl‰_ ±ı ¤√‰Îfifi_ ’Ò…fi
»ı ó “V‰¿‹˝HÎÎ ÷‹P›E›˝ ÏÁÏ©_ ωLÿÏ÷ ‹Îfi‰—” (√Ì÷Î ó 18/46).
‹ÎhÎ Ïø›Î±˘ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ¤√‰Îfifi_ ’Ò…fi ◊¥ Ω› »ı ó (√Ì÷Î ó 9/27). ÏfiW¿Î‹¤Î‰
±fiı ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ˢ‰Î◊Ì ¿˘¥ ÏfiÏÊ© Ïø›Î ◊¥ … ¿÷Ì fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎfiı ·Ì‘ı … ÏfiÏÊ© Ïø›Î
◊Λ »ı (√Ì÷Î ó 3/36-37).
‰ÎV÷‰‹Î_ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfifi_ … w’ »ı. ’fl_÷ …ı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ ‹Îfiı »ı, ÷ıfi˘ µ©Îfl
◊÷˘ fi◊Ì. ÷ı ¨«Î‹Î_ ¨«Î ·˘¿‹Î_ «ÎS›˘ Ω› ÷˘ ’HÎ ÷ıfiı ’λΠÁ_ÁÎfl‹Î_ ±Î‰‰_ … ’Õı »ı. (√Ì÷Î ó 8/16).
óáó
Á_⁄_‘ ó ÿı‰÷α˘fiÎ ’Ò…fi‹Î_ ÷˘ CÎHÎÌ›ı Á΋√˛Ì, Ïfi›‹˘ ±fiı ωϑ±˘fiÌ ±Î‰U›¿÷Πˢ› »ı, ÷˘ ’»Ì
±Î’fiÎ ’Ò…fi‹Î_ ÷˘ ÷ıfiÎ◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ¿ÏÃfi÷Î ◊÷Ì ËÂı? ÷ıfi˘ µkÎfl ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ fÔ·˘¿‹Î_ ±Î’ı »ı.

’hÎ_ ’W’_ Œ·_ ÷˘›_ ›˘ ‹ı ¤@˚I›Î ≠›E»Ï÷ –– 26––

÷ÿËo ¤@˚I›’x÷‹UfiÎÏ‹ ≠›÷ÎI‹fi— –– 26––
›— = …ı ¿˘¥ ¤@÷ ‹ı = ‹fiı ¤@÷ ¶ÎflÎ
’h΋Ô˚ = ’hÎ, ¤@I›Î = ≠ı‹◊Ì ¤@I›’x÷‹Ô˚ = ≠ı‹’Ò‰˝¿ ±’ı˝·Î
’W’‹Ô˚ = ’W’, ≠›E»Ï÷ = ±’˝HÎ ¿flı »ı, µ’ËÎfl (¤ıÀ)fiı
Œ·‹Ô˚ = Œ‚, ÷÷Ô˚ = ÷ı (‹Îfl΋Î_) ±Ë‹Ô˚ = Ë_
÷˘›‹Ô̊ = …‚ ‰√ıflı (±fiΛÎÁı ≠›÷ÎI‹fi— = ÷S·Ìfi ◊›ı·Î ±UfiÎÏ‹ = ±Îfl˘√_ »\_ ±◊ν÷Ô˚
… ‰V÷ ‹‚ı) ÷ı ±_÷—¿flHΉ΂ΠV‰Ì¿Îfl ¿v_ »\_.
644 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó [¤√‰ÎfifiÌ ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiÎ_ ⁄ı ¿Î›˘˝ »ı
ó ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î. ±Î ⁄LÔfiıfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î
‹ÎfiÌfiı … ±Î ∞‰ ’˘÷Îfiı ÷ı‹fi˘ ¤˘@÷Î ±fiı ‹ÎÏ·¿
‹Îfi‰Î ·Î√Ì Ω› »ı ±fiı ±ı ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘fiÎ
¤˘@÷Î ÷ı‹ … ‹ÎÏ·¿ ¤√‰Îfi »ı ó ±Î ‰Î÷fiı ¤Ò·Ì
Ω› »ı. ±Î ¤Ò·fiı ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰Îfi ±ËŸ
¿Ëı »ı ¿ı ’hÎ, ’W’, Œ‚ ‰√ıflı …ı ¿_¥ ’ÿÎ◊˘˝ »ı ±fiı
…ı ¿_¥ Ïø›Î±˘ »ı (±. 9/27), ÷ı ⁄‘Î_fiı ‹fiı ±’˝HÎ
¿flÌ ÿ˘, ÷˘ ÷‹ı Ë_‹ıÂfiı ‹ÎÀı ±Î’ÏkÎ◊Ì »^ÀÌ …¢
(±. 9/28).
⁄Ì∞ ‰Î÷, ÿı‰÷α˘fiÎ ’Ò…fi‹Î_ ωϑ-ω‘ÎfifiÌ,
‹_h΢ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı. ’fl_÷ ‹Îfl˘ ÷˘ ∞‰fiÌ
ÁÎ◊ı ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ ±ÎI‹Ì›÷Îfi˘ Á_⁄_‘ »ı, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ ωϑ±˘fi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı,
⁄΂¿ ‹ÎfiÎ ¬˘‚΋Î_ Ω›, ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎÀı ¿˘¥ ωϑfiÌ
…wfl fi◊Ì. ±ı ÷˘ ±ÎI‹¤Î‰fiÎ Á_⁄_‘◊Ì … ‹ÎfiÎ
¬˘‚΋Î_ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
ωϑ, ‹_hÎ ‰√ıflıfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì, ¿ı‰‚ ±ÎI‹Ì›÷ÎfiÎ
ºœ ¤Î‰fiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.]
“’hÎ_ ’W’_ Œ·_ ÷˘›_ ›˘ ‹ı ¤@I›Î ≠›E»Ï÷” ó
…ı ¤@÷ ±fiΛÎÁı ›◊ÎÁÎK› ≠ÎMÔ÷ ’hÎ (÷·ÁÌÿ‚
‰√ıflı), ’W’, Œ‚, …‚ ‰√ıflı ’HÎ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifiı
±’˝HÎ ¿flı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfiı ≠ı‹◊Ì ±Îfl˘√ı »ı. …ı‰Ì
flÌ÷ı, ƒ˙’ÿÌ ’ÎÁı◊Ì ’Î_ÿÕ<_ ·¥fiı ¤√‰Îfiı ¬Î¥ ·Ì‘_
±fiı Ïhη˘¿Ìfiı I≤MÔ÷ ¿flÌ ÿÌ‘Î. √…ıLƒı Áfl˘‰flfi_ ±ı¿
’W’ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌfiı fi‹V¿Îfl ¿›Î˝, ÷˘ ¤√‰Îfiı
√…ıLƒfi˘ µ©Îfl ¿flÌ ÿÌ‘˘. Â⁄flÌfiÎ_ ±Î’ı·Î_ Œ‚ ¬Î¥fiı
¤√‰Îfi ±ıÀ·Î ≠ÁLÔfi ◊›Î ¿ı F›Î_ ¿_¥ ¤˘…fi ¿fl‰Îfi˘
±‰Áfl ±ÎT›˘, I›Î_ Â⁄flÌfiÎ_ Œ‚˘fiÌ ≠Â_ÁÎ ¿fl÷Î flèÎÎ.1
fl_Ï÷ÿı‰ı ±_I›…w’ı ±Î‰ı·Î ¤√‰Îfifiı …‚ Ï’‰ÕÎT›_ ÷˘
÷ı‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ÿ½fi ◊¥ √›Î_.
F›Îflı ¤@÷fi˘ ¤√‰Îfifiı ±Î’‰Îfi˘ ¤Îfl CÎH΢
‰‘Îflı ‰‘Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤Ò·Ì Ω›
»ı. ¤√‰Îfi ’HÎ ¤@÷fiÎ ≠ı‹‹Î_ ±ıÀ·Î ‹V÷ ⁄fiÌ Ω›
»ı ¿ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤Ò·Ì Ω› »ı. ≠ı‹fiÌ ±Ï‘¿÷΋Î_
¤@÷fiı ±ıfi˘ A›Î· fi◊Ì flËı÷˘ ¿ı Ë_ Â_ ±Î’Ì flè΢
»\_. ÷˘ ¤√‰Îfifiı ’HÎ ±ı A›Î· fi◊Ì flËı÷˘ ¿ı Ë_ Â_
¬Î¥ flè΢ »\_! …ı‹¿ı, ωÿfl’IÔfiÌ ≠ı‹fiÎ ±Î‰ı‹Î_
1. CÎfl √v B≤Ë Ï≠›Áÿfi ÁÎÁflı, ¤≥ …⁄ …Ën ’ËfiÎ¥ – ÷⁄ ÷Ën ¿ÏË Á⁄flÌ¿ı Œ·Ïfi¿Ì, vÏ« ‹Î‘flÌ fi ’Î¥ ––
2. “÷÷‰ı÷Δ Ï÷Ën ·˘¿‹ıÓ, ¤˘…fi Ï¿›˘ ±’Îfl – ≥¿ Â⁄flÌ ≥¿ ωÿflCÎfl, v« ’Λ˘ ÿ˘ ⁄Îfl ––
[±K›Î› 9
¤√‰Îfifiı ¿ı‚Î_fiı ⁄ÿ·ı ¿ı‚ÎfiÌ »Î· ±Î’ı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi
÷ı ¿ı‚ÎfiÌ »Î·fiı ’HÎ ¿ı‚ÎfiÌ …ı‹ … ¬Î¥ ·ı »ı.2
“÷ÿË_ ¤@I›’x÷‹ffiÎÏ‹ ≠›÷ÎI‹fi—” ó ¤@÷
¶ÎflÎ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î µ’ËÎflfi˘ ¤√‰Îfi
V‰Ì¿Îfl … fi◊Ì ¿flı ·ı÷Î, ’fl_÷ ÷ıfiı ¬Î¥ ·ı »ı ó
“±ffiÎÏ‹.” …ı‰Ì flÌ÷ı, ’W’ ÁÒ_CΉÎfiÌ «Ì… »ı, ’fl_÷
¤√‰Îfi ±ı fi◊Ì Ωı÷Î ¿ı ±ı ¬Î‰ÎfiÌ «Ì… »ı ¿ı fiÏË;
÷ı±˘ ÷˘ ÷ıfiı ¬Î¥ … ·ı »ı. ÷ıfiı ±ÎI‹ÁÎ÷˚ ¿flÌ ·ı
»ı, ’˘÷Îfi΋Î_ ¤ı‚‰Ì ÿı »ı. ±ÎfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı
¤@÷fi˘ ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰ flËı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ ’HÎ
·ı‰Îfi˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı. ¤@÷‹Î_ ¤√‰Îfifiı ¬‰ÕΉ‰Îfi˘
¤Î‰ ±Î‰ı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfifiı ’HÎ ¤Ò¬ ·Î√Ì Ω› »ı!
“≠›÷ÎI‹fi—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ıfi_ ±_÷—¿flHÎ
¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi ◊¥ √›_ »ı, …ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı
… ’flΛHÎ »ı, ±ı‰Î ≠ı‹Ì ¤@÷fiÎ ±Î’ı·Î µ’ËÎfl
(¤ıÀ)fiı ¤√‰Îfi V‰›_ ±Îfl˘√ı »ı.
±ËŸ ’hÎ, ’W’, Œ‚ ±fiı …‚ ó ±Î «Îflıfi_
fi΋ ·ı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’hÎ, ’W’ ±fiı Œ‚ ó
±Î hÎHÎı …‚◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı …‚fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı
…‚ ±ı‹fi_ ¿ÎflHÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î ’hÎ, ’W’ ‰√ıflı
¿Î›˝-¿ÎflHÎw’ ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝ µ’·ZÎHÎ »ı; ¿ı‹¿ı ÁC΂Ì
V≤Ïp …‚fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı …‚ ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ »ı. ±Î◊Ì
ÁC΂Π’ÿÎ◊˘˝ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î Ωı¥±ı.
±Î f·˘¿‹Î_ “¤¿I›Î” ±fiı “¤@I›’x÷‹Ô˚” ó ±Î
w’‹Î_ “¤Ï@÷” ÂOÿ ⁄ı ‰Îfl ±ÎT›˘ »ı. ±ı‹Î_ “¤@I›Î”
’ÿ◊Ì ¤@÷fi˘ ¤„@÷’Ò‰˝¿ ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰ »ı ±fiı
“¤@I›’x÷‹Ô˚” ’ÿ ¤„@÷’Ò‰˝¿ ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ‰V÷fi_
ωÂıÊHÎ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤„@÷’Ò‰˝¿ ±Î’‰Î◊Ì
÷ı ‰V÷ ¤„@÷w’ ¿ı ≠ı‹w’ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi
÷ıfiı ±ÎI‹ÁÎ÷Ô˚ ¿flÌ ·ı »ı; ’˘÷Îfi΋Î_ ¤ı‚‰Ì ÿı »ı;
¿ı‹¿ı ÷ı±˘ ≠ı‹fiÎ ¤ÒA›Î »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
±Î f·˘¿‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì, ’fl_÷ ¤@÷fiÎ
¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ¤Î‰fiÎ ¤ÒA›Î »ı;
’ÿÎ◊˘˝fiÎ fiÏË. ±Î◊Ì ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰ ‹A›
(¤„@÷’ÒHν) ˢ‰˘ Ωı¥±ı. …ı‹¿ı, ¿˘¥ ±I›Ï‘¿ √v¤@÷
ÏÂW› ˢ›, ÷˘ √vfiÌ Áı‰Î‹Î_ ÷ıfi˘ …ıÀ·˘ Á‹›, ‰V÷
(ωfi›’ÏhοΠ164/4)
f·˘¿ 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 645

±fiı Ïø›Îfi˘ µ’›˘√ ◊Λ »ı, ÷ıÀ·˘ … ÷ıfiı ±Îfi_ÿ ±ı¿ Ïÿ‰Á flÎhÎı Ãο˘fl∞±ı V‰MÔfi΋Î_ ¿èÎ_ ó “±flı ÿ˘V÷!
±Î‰ı »ı, ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á‹›, ‰V÷ ÷_ Â_ ‹√Œ‚Ì … ¬‰ÕΉÂı? ÷ı Ïÿ‰Á ’»Ì ŒflÌ◊Ì ‹ı‰Îfi˘
±fiı Ïø›Îfi˘ ’Ï÷fiÌ Áı‰Î‹Î_ µ’›˘√ ◊÷Î_ ’Ï÷‰˛÷Î ¤˘√ ‘flΉ‰Îfi˘ Âw ¿flÌ ÿÌ‘˘. ÷ı‹fiı ±ı ωrÎÁ ◊¥
VÔhÎÌfiı ⁄Ë ±Îfi_ÿ ±Î‰ı »ı; ¿ı‹¿ı ’Ï÷fiÌ Áı‰Î‹Î_ … √›˘ ¿ı F›Îflı Ãο˘fl∞fiı ¤˘√ ‘flΉ̱ı »Ì±ı, I›Îflı
÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiÌ ±fiı ‰V÷fiÌ ÁŒ‚÷Î ÿı¬Î› »ı. ÷ı±˘ ±‰U› ÷ıfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷fi˘ ¤√‰Îfi ≠I›ı ≠ı‹¤Î‰ ˢ›, ÷˘ ¤˘√ ‘flΉ‰Î◊Ì …ı ‰V÷±˘fi˘ ¤√‰Îfi V‰Ì¿Îfl
‰V÷ «ÎËı fiÎfiÌ Ë˘› ¿ı ‹˘ÀÌ Ë˘›, ÁΑÎflHΠˢ› ¿ı ¿flÌ ·ı »ı ÷ı ‰V÷±˘‹Î_ ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚
¿Ì‹÷Ì Ë˘›, ÷ıfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ¤@÷fiı ⁄Ë ÷ı ‰V÷±˘fi˘ V‰Îÿ ‰‘Ì Ω› »ı, ÷ı‹Î_ Á√_‘ ±Î‰‰Î
±Îfi_ÿ ±Î‰ı »ı. ÷ıfi˘ ¤Î‰ ±ı flËı »ı ¿ı ‰V÷‹ÎhÎ ·Î√ı »ı, ÷ı‹fiı ¬Î‰Î◊Ì Ï‰·ZÎHÎ I≤„MÔ÷ ◊Λ »ı, ÷ı ‰V÷±˘
¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ‹fiı ¤√‰Îfiı Áı‰Î’ÒΩfi˘ ±‰Áfl ¿ıÀ·Î›ı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ’ÕÌ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¬flÎ⁄ fi◊Ì
±Î’Ì ÿÌ‘˘ »ı ó ±Î ‹ÎflÎ µ’fl ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ ◊÷Ì; ‰√ıflı ‰√ıflı. ’fl_÷ ±Î ¿Á˘ÀÌ fi◊Ì ¿ı ±Î‰_ ◊Λ
¿Ú’Î ◊¥ √¥ »ı! ±Î ¿Ú’Îfiı fiÌfl¬Ì fiÌfl¬Ìfiı ÷ı ≠ÁLÔfi … »ı. @›Îflı¿ ¤@÷fi˘ ±ı‰˘ ¤Î‰ ◊¥ Ω› ÷˘ ¤˘√
◊÷˘ flËı »ı. ‘flΉı·Ì ‰V÷±˘‹Î_ ±ı‰Ì ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı ó
¤Î‰’Ò‰˝¿ ‘flΉı·Î ¤˘√fi˘ ¤√‰Îfi ±‰U› V‰Ì¿Îfl ±ı‰_ ±‹ı Á_÷˘ ’ÎÁı◊Ì ÁÎ_¤Y›_ »ı.
¿flı »ı, «ÎËı ±Î’HÎfiı ÿı¬Î› ¿ı fi ÿı¬Î›. ±Î ωʛ‹Î_ ‹fiW›˘ F›Îflı ’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±ÎËÏ÷ ±Î’ı »ı ÷˘ ±ı
±ı¿ ±Î«Î›˝ ¿Ëı÷Î Ë÷Î ¿ı ±‹ÎflÎ ‹_Ïÿfl‹Î_ ÿ̉΂Ì◊Ì ›iÎ ⁄fiÌ Ω› »ı; «ÌΩı ⁄ÌΩ±˘fiı ±Î’Ì ÿı »ı ÷˘
ˢ‚Ì Á‘Ì ±◊ν÷Ô˚ ÂflÿÌfiÎ Ïÿ‰Á˘‹Î_ Ãο˘fl∞fiı Ï’V÷Î, ÷ı ÿÎfi ¿Ëı‰Î› »ı, Á_›‹’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ ¿Î‹‹Î_ fi ·ı‰Î◊Ì
⁄ÿ΋, ±¬fl˘À, ¿Î…\, «Îfl˘‚Ì ‰√ıflıfi˘ ¤˘√ ‘flΉ‰Î‹Î_ ÷ı ÷’ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì
±Î‰÷˘ Ë÷˘; ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ⁄Ë … ‹˘ÓCÎÎ ◊¥ √›Î ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ›˘√ (Á_⁄_‘) ◊¥ Ω› »ı ó ±Î ⁄‘Î_
I›Îflı ±‹ı ‹√Œ‚Ìfi˘ ¤˘√ ‘flΉ‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_. ±ı¿ “I›Î√”fiÎ_ … ±·√-±·√ fi΋ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ÷˘ ±fiı¿ Ïfi›‹˘fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ’Õı »ı (√Ì÷Î ó 7/20);
’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ¿˘¥ Ïfi›‹ fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ≠ı‹fiÌ, ±ÎI‹Ì›÷Î (’˘÷Î’HÎÎfiÌ)fiÌ ≠‘Îfi÷Î
»ı, ωϑfiÌ fiËŸ ó “¤¿I›Î ≠›E»Ï÷”, “¤¿I›’Ë÷‹Ô˚”.
…ı‹ ±HÎÁ‹…\ ⁄΂¿ …ı ¿Î_¥ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰ı, ÷ıfiı ‹˘œÎ‹Î_ fiÎ¬Ì ÿı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤˘‚Î ¤@÷˘ ¤√‰Îfifiı
…ı ’HÎ ±’˝HÎ ¿flı »ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfi ’HÎ ¤˘‚Î ◊¥fiı ¬Î¥ ·ı »ı ó “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚”.
(√Ì÷Î 4/11); …ı‹ ó ωÿfl∞fiÎ ’Ifi̱ı ¿ı‚ÎfiÌ »Î· ±Î’Ì ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ı ’HÎ ¬Î¥ √›Î !
“¤¿I›Î ≠›E»Ï÷” fi˘ ‹÷·⁄ »ı ¿ı ¤@÷ ‰V÷fiı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı, ¿˘¥ ¿Î‹fiÎ’Ò‰˝¿
fiËŸ. ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ÷˘ ‰V÷ωÂıÊfiÌ ±Î‰U›¿÷Πˢ› »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ‰V÷ωÂıÊfiÌ
±Î‰U›¿÷Î fiËŸ, ’fl_÷ ≠ı‹fiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ_ ⁄ı w’ »ı ó ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î ±ı‹Î_ ±ÎÁ„@÷ ◊‰Î◊Ì ±ı ⁄LÔfiı› ’÷fi ¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı. ±Î◊Ì
’ÿÎ◊˝ ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ ÿÌ‘Ì ±fiı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ “Ïø›Î” ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı.
›I¿fl˘ÏÊ ›ÿUfiÎÏÁ ›F…\ˢÏÊ ÿÿÎÏÁ ›÷Ô˚ –– 27––
›kÎ’V›ÏÁ ¿˙L÷ı› ÷I¿<vW‰ ‹ÿ’˝H΋Ô˚ –– 27––
¿˙L÷ı› = Ëı ¿˙L÷ı›! (÷_) ›÷Ô˚ = …ı ¿o¥ ›÷Ô˚ = …ı ¿o¥
›÷Ô˚ = …ı ¿o¥ (¿‹˝) …\ˢÏÊ = (›iÎ ¶ÎflÎ) ˢ‹ı »ı, ÷’V›ÏÁ = ÷’ ¿flı »ı,
¿fl˘ÏÊ = ¿flı »ı, ›÷Ô˚ = …ı ¿o¥ ÷÷Ô˚ = ±ı ÁC΂_
›÷Ô˚ = …ı ¿o¥ ÿÿÎÏÁ = ÿÎfi ¿flı »ı ‹ÿ’˝H΋Ô˚ = ‹fiı ±’˝HÎ
±UfiÎÏÁ = ¬Î› »ı, (÷◊Î) ¿<vW‰ = ¿flÌ ÿı.
646 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó [¤√‰Îfifi˘ ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı …ı±˘ …ı‰Ì
flÌ÷ı ‹Îv_ ÂflHÎ ·ı »ı, Ë_ ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı‹fiı ±Îl›
±Î’_ »\_ (√Ì÷Î ó 4/11). …ı ¤@÷ ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ‹fiı
±’˝HÎ ¿flı »ı, Ë_ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ‰V÷ ±Î’_ »\_. ¤@÷
÷˘ ÁÌÏ‹÷ … ‰V÷ ±Î’ı »ı, ’fl_÷ Ë_ ±fi_÷ √b_ ¿flÌfiı
±Î’_ »\_. ’fl_÷ …ı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı … ‹fiı ±Î’Ì ÿı »ı,
Ë_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı … ÷ıfiı ±Î’Ì ÿ™ »\_. ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹ıÓ
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiı ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı (±. 9/4),
±fiı ⁄‘Îfiı Á‰˝ ¿_¥ ¿fl‰ÎfiÌ V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì flάÌ
»ı. Ωı ‹fiW› ‹ÎflÌ ±Î’ı·Ì V‰÷_hÎ÷Î ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ
ÿı »ı, ÷˘ Ë_ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ÷Îfiı ÷ıfiı ±’˝HÎ ¿flÌ
ÿ™ »\_ ±◊ν÷˚ Ë_ ÷ıfiı ±Î‘Ìfi ◊¥ Ω™ »\_. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ±ËŸ ¤√‰Îfi ±ı V‰÷_hÎ÷Î ’˘÷Îfiı ±’˝HÎ ¿fl‰Îfiı
‹ÎÀı ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı.]
“›IÔ¿fl˘ÏÊ” ó ±Î ’ÿ ±ı‰_ ω·ZÎHÎ »ı ¿ı ±ı‹Î_
ÂÎVÔhÎÌ›, ÂÎflÌÏfl¿, T›Î‰ËÎÏfl¿, Á΋ÎÏ…¿, ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
‰√ıflı ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ ±Î‰Ì Ω› »ı. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı
¿ı ÷_ ±Î ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı ±◊ν÷Ô˚
÷_ Ω÷ı … ‹fiı ±Ï’˝÷ ◊¥ Ω, ÷˘ ÷ÎflÌ ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘
±Î’‹ı‚ı ‹fiı ±Ï’˝÷ ◊¥ …Âı.
ˉı ±Î√‚ ¤√‰Îfi ±ı … Ïø›Î±˘fiΠω¤Î√
¿flı »ı -
“›ÿUfiÎÏÁ” ó ±Î ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ÁCÎ‚Ì ÂÎflÌÏfl¿
Ïø›Î±˘ ·ı‰Ì Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflfiı ‹ÎÀı ÷_ …ı ¤˘…fi
¿flı »ı, …‚ ’̱ı »ı, ¿<’J›fi˘ I›Î√ ±fiı ’J›fi_ Áı‰fi
¿flıı »ı, ±˙ÊÏ‘Áı‰fi ¿flı »ı, ¿’ÕÎ_ ’Ëıflı »ı, ÂflÿÌ-
√fl‹Ì‹Î_ ÂflÌflfiÌ flZÎÎ ¿flı »ı, V‰ÎVJ›fiı ‹ÎÀı Á‹›ÎfiÁÎfl
ÁÒ±ı ±fiı Ω√ı »ı, Ëflı Œflı »ı, Â˙«-VÔfiÎfi ¿flı »ı, ‰√ıflı
⁄‘Ì Ïø›Î±˘fiı ÷_ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı.
±Î ÂÎflÌÏfl¿ Ïø›Î±˘fi˘ ’Ëı·˘ ω¤Î√ »ı.
“›F…\ˢÏÊ” ó ±Î ’ÿ‹Î_ ›iÎ-Á_⁄_‘Ì ⁄‘Ì
Ïø›Î±˘ ±Î‰Ì Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂοS›-Á΋√˛Ì ±ı¿ÃÌ
¿fl‰Ì ±„BÔfi ≠√À ¿fl‰˘, ‹_hÎ ⁄˘·‰Î, ±ÎËÏ÷ ±Î’‰Ì
‰√ıflı ⁄‘Ì ÂÎVÔhÎÌ› Ïø›Î±˘ ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı.
“ÿÿÎÏÁ ›÷Ô˚” ó ÷_ …ı ¿_¥ ±Î’ı »ı ±◊ν÷Ô˚
⁄ÌΩ±˘fiÌ Áı‰Î ¿flı »ı, ⁄ÌΩ±˘fiı ÁËΛ ¿flı »ı,
⁄ÌΩ±˘fiÌ ±Î‰U›¿÷Î’ÒÏ÷˝ ¿flı »ı, ‰√ıflı …ı ¿_¥ ÂÎVÔhÎÌ›
Ïø›Î ¿flıı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı.
“›kÎ’V›ÏÁ” ó ÷_ …ı ¿_¥ ÷’ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚
ωʛ˘◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ≥„Lƒ›˘fi˘ Á_›‹ ¿flı »ı, ’˘÷ÎfiÎ
¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷˘ flËÌfiı ±fi¿‚
> ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiı
[±K›Î› 9
≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ÁËı »ı ±fiı ÷Ì◊˝, ‰˛÷, ¤…fi, K›Îfi, …’,
¿Ì÷˝fi, l‰HÎ, ‹fifi, Á‹ÎÏ‘ ‰√ıflı …ı ¿_¥ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
Ïø›Î±˘ ¿flı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı.
µ’›˝@÷ hÎHÎı ’ÿ˘ ÂÎVÔhÎÌ› ±fiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿
Ïø›Î±˘fiı ⁄ÌΩı ω¤Î√ »ı.
“÷I¿<vW‰ ‹ÿ’˝H΋Ô˚” ó ±ËŸ ¤√‰Îfiı ’flV‹ˆ’ÿÌ
“¿<v” Ïø›Î’ÿ fi ±Î’Ìfiı ±ÎI‹fiı’ÿÌ “¿<vW‰” Ïø›Î’ÿ
±ÎM›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÷_ Á‰˝ ¿_¥ ‹fiı ±’˝HÎ
¿flÌ ÿıÂı, ÷˘ ‹ÎflÌ ∂HÎ’fiÌ ’ÒÏ÷˝ ◊¥ ËÂı ó ±ı‰Ì
‰Î÷ fi◊Ì, ’fl_÷ Á‰˝ ¿_¥ ‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷ÎflÌ
’ÎÁı ¿_¥ fiÏË flËı ±◊ν÷Ô˚ ÷Îv_ “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’b_
Á‰˝ ¬÷‹ ◊¥ …Âı, ¿ı …ı ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. Á‰˝ ¿_¥ ‹fiı
±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÎ Œ‚V‰w’ ÷fiı ’ÒHν÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ …Âı
±◊ν÷Ô˚ …ı ·Î¤◊Ì ‰‘Îflı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ·Î¤ Á_¤‰ …
fi◊Ì ±fiı …ı ·Î¤‹Î_ „V◊÷ ◊÷Î_ ⁄Ë ¤Îflı ÿ—¬◊Ì ’HÎ
ω«Ï·÷ fi◊Ì ¿flÌ Â¿Î÷˘ ±◊ν÷Ô˚ F›Î_ ÿ—¬˘fiÎ Á_›˘√fi˘
… ±I›_÷ ω›˘√ »ı (√Ì÷Î ó 6/22-23) ó ±ı‰˘
·Î¤ ÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı.
±Î f·˘¿‹Î_ “›÷Ô˚” ’ÿ ’Î_« ‰Îfl ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ±ı¿-±ı¿ Ïø›Î ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi_ ’HÎ ±’Îfl
‹ÎËÎIQ› »ı, ’»Ì ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘ ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
I›Îflı ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_?
ωÂıÊ ‰Î÷
»T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ’hÎ, ’W’ ‰√ıflı
±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ, ¿ı …ı ±fiΛÎÁı ±◊ν÷Ô˚ ωfiÎ
’Ïfll‹ı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ı‹Î_ ¿_¥¿ fiı ¿_¥¿ µz˘√
÷˘ ¿fl‰˘ … ’ÕÂı ±◊ν÷Ô˚ Á√‹‹Î_ Á√‹ ‰V÷fiı ’HÎ
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi˘ fi‰˘ µz˘√ ¿fl‰˘ ’ÕÂı. ’fl_÷
ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÷ıfiÎ◊Ì ’HΠω·ZÎHÎ ‰Î÷
⁄÷Î‰Ì »ı ¿ı fi‰Î ’ÿÎ◊˘˝ fi◊Ì ±Î’‰ÎfiÎ, ¿˘¥ fi‰Ì
Ïø›Î fi◊Ì ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı ¿˘¥ fi‰˘ µz˘√ ’HÎ fi◊Ì
¿fl‰Îfi˘, ’fl_÷ ±Î’HÎÎ ¶ÎflÎ …ı ·˙Ï¿¿, ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‰√ıflı
V‰Î¤Îω¿ Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ±ı … ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ
¿flÌ ÿı‰ÎfiÌ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
¿˘¥ ‰V÷ ±fiı Ïø›ÎωÂıÊfiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl fi◊Ì,
’fl_÷ V‰›_ ’˘÷Îfiı … ±Ï’˝÷ ¿fl‰ÎfiÌ …wfl »ı. Ω÷ı
±Ï’˝÷ ◊‰Î◊Ì ⁄‘Ì Ïø›Î±˘ V‰Î¤Îω¿ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ
◊¥ …Âı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ≠ÁLÔfi÷Îfi_ ÁΑfi ⁄fiÌ …Âı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ⁄΂¿ ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ Á΋ı fl‹ı »ı, @›Îflı¿
ÿ˘ÕÌfiı ÿÒfl «ÎS›_ Ω› »ı ±fiı ’»Ì ÿ˘ÕÌfiı ¬˘‚΋Î_
f·˘¿ 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 647

±Î‰Ì Ω› »ı, ¿ÿÌ¿ ’Ìà µ’fl «œÌ Ω› »ı. ‰√ıflı ±Î‰Âı ÷˘ ÷ıfiı ±fi¿>‚ … ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰Âı, ÏfiÏÊ©
…ı ¿_¥ Ïø›Î±˘ ⁄΂¿ ¿flı »ı, ÷ı Ïø›Î◊Ì ‹Î ≠ÁLÔfi ‰V÷ fiÏË ±Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfifiı ¿˘¥
◊Λ »ı. ‹ÎfiÌ ±ı ≠ÁLÔfi÷΋Î_ ⁄΂¿fi˘ ‹Î ≠I›ıfi˘ ‰V÷ ¿ı Ïø›Î ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Âı ÷˘ ÷ı‹fiı ±fi¿>‚,
’˘÷Î’HÎÎfi˘ ¤Î‰ … ¿ÎflHÎ »ı ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÂflHÎÎ√÷ ωÏË÷ ‰V÷ ¿ı Ïø›Î … ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Âı, ÏfiÏÊ©
¤@÷fi˘ ¤√‰Îfi ≠I›ıfi˘ ±ÎI‹¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ¤@÷ ≠I›ı¿ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfi˘ ¤√‰Îfi ≠I›ı ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi˘ ¤Î‰
Ïø›Î◊Ì ¤√‰Îfifiı ≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı. »ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ fi ÷˘ ÏfiÏÊ© Ïø›Î ◊‰ÎfiÌ Á_¤Î‰fiÎ
±ËŸ “¿fl˘ÏÊ” Ïø›ÎfiÌ ÁÎ◊ı Á΋ÎL› “›÷Ô˚” ’ÿ »ı ±fiı fi ÏfiÏÊ© Ïø›Î ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ›ı Á_¤Î‰fiÎ »ı.
ˢ‰Î◊Ì ±◊ν÷˚ “÷_ …ı ¿_¥ ¿flı »ı” ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Î◊Ì Ωı ¿˘¥ ¿Ëı ¿ı “±‹ı ÷˘ «˘flÌ ‰√ıflı ÏfiÏÊ© Ïø›Î
ÏfiÏÊ© Ïø›Î ’HÎ ±Î‰Ì ¿ı »ı. ’fl_÷ ±_÷‹Î_ “÷I¿<vW‰ ’HÎ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌÂ_” ÷˘ ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı
‹ÿ’˝H΋Ô˚” ÷ı ‹fiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı” ó ±ı‰_ ±ÎT›_ »ı. ¤√‰Îfifiı ±Î’ı·_ ±fi_÷ √b_ ◊¥fiı ‹‚ı »ı. ±ıÀ·Î
±Î◊Ì …ı «Ì… ¿ı Ïø›Î ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Âı, ‹ÎÀı Ωı «˘flÌ ‰√ıflı ÏfiÏÊ© Ïø›Î ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl¢,
÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ±ÎiÎÎ ±fiÁÎfl, ¤√‰Îfifiı ±fi¿>‚ … ÷˘ ÷ıfi_ Œ‚ ’HÎ ±fi_÷ √b_ ◊¥fiı ‹‚Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi˘
ËÂı. …ı‹¿ı ¿˘¥ I›Î√Ì ’vÊfiı ¿˘¥ ‰V÷ ±Î’‰Î‹Î_ ÁÎ_√˘’Î_√ ÿ_Õ ¤˘√‰‰˘ … ’ÕÂı!
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Îÿfl’Ò‰˝¿ ±Î’‰_ ±fiı ÷ıfiÌ ‰V÷ ÷ıfiı ±Î’‰Ì ÷ı “±’˝HΔ ¿Ëı‰Î› »ı. ¤√‰Îfiı ’ÿÎ◊˘˝
‹ÎÀı ÷˘ ±Î’‰Îfi_ ¿èÎ_ »ı ó “≠›E»Ï÷” ±fiı Ïø›Î±˘fiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı ó “÷I¿vW‰ ‹ÿ’˝H΋Ô˚”;
¿ÎflHÎ ¿ı Ïø›Î±˘ ±Î’Ì Â¿Î÷Ì fi◊Ì.
iÎÎfi›˘√Ì ÷˘ Á_ÁÎflÁÎ◊ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿flı »ı, ’fl_÷ ¤@÷ ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ ‹Îfi÷˘
… fi◊Ì. ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, iÎÎfi›˘√Ì “Ë_” ±fiı “‹Îfl<_” fi˘ I›Î√ ¿flı »ı ÷◊Î ¤@÷ “÷_” ±fiı “÷Îfl<_” fi˘ V‰Ì¿Îfl
¿flı »ı. ÷ı◊Ì iÎÎfi›˘√Ì Ïø›Î ±fiı ’ÿÎ◊˝fi˘ “I›Î√” ¿flı »ı ÷◊Î ¤@÷ ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Îfiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ
¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ ‹Îfiı »ı.
…ı ‰V÷‹Î_ ‹fiW›fiÌ ÁI›I‰ ±fiı ‹Ëk‰ ⁄Ï© ˢ› »ı, ÷ıfiı Ï‹J›Î Á‹∞fiı ±Î‹ … I›Î√Ì ÿı‰Î ¿fl÷Î_
¿˘¥ T›„@÷fiı ±Î’Ì ÿı‰Ì, ÷ıfiÌ Áı‰Î‹Î_ ±’˝HÎ ¿fl‰Ì ±ı ‰‘Îflı Á√‹ »ı. ’»Ì …ı ’fl‹ l©ÎV’ÿ, ’fl‹ ≠ı‹ÎV’ÿ
¤√‰Îfi »ı, ÷ı‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ Á√‹÷Îfi_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_ ? ⁄Ì∞ ‰Î÷, I›Î√Ìfiı I›Î√fi_ ±Ï¤‹Îfi ’HÎ
±Î‰Ì ¿ı »ı, ’fl_÷ ±’˝HÎ ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ±Ï¤‹Îfi ±Î‰Ì ¿÷_ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı …ıfiÌ ‰V÷ »ı, ÷ıfiı … ±Î’‰Î‹Î_
±Ï¤‹Îfi ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Âı? “I‰ÿÌ›_ ‰V÷ √˘Ï‰Lÿ ÷P›‹ı‰ Á‹’˝›ı”. ⁄‘Ì … ‰V÷±˘ (Á_’ÒHν Á_ÁÎfl) ÁÿÎ◊Ì
… ¤√‰ÎfifiÌ »ı. ÷ı‹fiı ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Ì ±ı ‹ÎhÎ ±Î’HÎÌ ¤Ò· (÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì ÷ı) Á‘Îfl‰Ì
»ı. ¤Ò· Á‘flÌ …‰Î◊Ì ±Ï¤‹Îfi ◊÷_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠ÁLfi÷Î ◊Λ »ı.
Á_ÁÎflfiı ¤√‰Îfifi˘ ‹Îfi÷Î_ … Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ »^ÀÌ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎfl ·M÷ ◊¥ Ω› »ı, Á_ÁÎflfiÌ
V‰÷_hÎ ÁkÎÎ flËı÷Ì fi◊Ì (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı … fiËŸ), ⁄S¿ı ¤√‰Îfi … flËÌ Ω› »ı (…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı).
÷ı◊Ì Á_ÁÎfl ÁÎ◊ı Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤@÷fiı ω‰ı¿fiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ÷ı Á_ÁÎfl◊Ì Á_⁄_‘ ó ωE»ıÿ
(I›Î√) fi◊Ì ¿fl÷˘, ⁄S¿ı ÷ıfiı ¤√‰Îfifi˘ ±fiı ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ ‹Îfiı »ı; ¿ı‹¿ı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰ÎfifiÌ …
»ı (√Ì÷Î ó 7/4).
óáó

Á_⁄_‘ ó ’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Îfi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ÷ı ±’˝HÎfi_ Œ‚ ⁄÷Ήı »ı.

Â¤ÎÂ¤Œ·ˆflı‰_ ‹˘Z›Áı ¿‹˝⁄L‘fiˆ— –– 28––

Á_L›ÎÁ›˘√›@÷ÎI‹Î ω‹@÷˘ ‹Î‹’ˆW›ÏÁ –– 28––
648 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

±ı‰‹Ô˚ = ±Î ≠‹ÎHÎı, (‹fiı Á_’ÒHν ¿‹˝Œ‚◊Ì ¿fl‰Î‰Î‚˘ (±fiı)

±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì) ‹˘Z›Áı = (÷_) »^ÀÌ …¥Â. ω‹@÷— = Á‰˝◊Ì Á‰˝◊Î
¿‹˝⁄L‘fiˆ— = ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì (±fiı) Á¯›ÎÁ›˘√- = ±Î‹ ’˘÷ÎfiÎ ‹@÷ ◊›ı·˘ (÷_)
Â¤ÎÂ¤Œ·ˆ— = Â¤ (ωÏË÷) ›@÷ÎI‹Î ÁÏË÷ Á‰˝ ¿Î_¥ ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı …
±Â¤ (ÏfiÏÊ©) ‹fiı ±’˝HÎ µ’ˆW›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥Â.
ÀÌ¿Î ó “Â¤ÎÂ¤Œ·ˆflı‰_ ‹˘Z›Áı ¿‹˝⁄L‘fiˆ—” “Á_L›ÎÁ›˘√›@÷ÎI‹Î” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î‹ ÷˘
’Ò‰˘˝@÷ flÌ÷ı ⁄‘Î_ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ‹fiı ±’˝HÎ √Ì÷΋Î_ CÎHÎÌ …√αı “Á_L›ÎÁ” ÂOÿ ÁÎ_A››˘√fi˘ ‰Î«¿
¿fl‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷_ V‰›_ ‹fiı ±Ï’˝÷ ◊¥ …‰Î◊Ì ±fi_÷ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ÷ıfi˘ ≠›˘√ ¤„@÷‹Î_ ’HÎ ◊Λ »ı; …ı‹¿ı
…L‹˘fiÎ_ …ı Â¤-±Â¤ ¿‹˘˝fiÎ_ Œ‚ »ı, ÷ı ⁄‘Î_◊Ì ÷_, ó “‹Ï› Á_L›V›” (±. 18/57).
‹@÷ ◊¥ …Âı. ÷ı ¿‹˝Œ‚˘ ÷fiı …L‹-‹flHÎ ±Î’fiÎflÎ_ …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ_A››˘√Ì ÁC΂Î_ ¿‹˘˝fiı ‹fi◊Ì
fiËŸ ◊Λ. fi‰¶Îfl‰Î‚Î ÂflÌfl‹Î_ flάÌfiı ’˘÷ı Á¬’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÎ
±ËŸ Â¤ ±fiı ±Â¤ ¿‹˘˝◊Ì ±fi_÷ …L‹˘fiÎ_ V‰w’‹Î_ „V◊÷ flËı »ı (√Ì÷Î ó 5/13), ±ı‰Ì … flÌ÷ı
¿flı·Î_ Á_Ï«÷ Â¤-±Â¤ ¿‹˘˝ ·ı‰Î_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤@÷ ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘fiı ¤√‰Îfi‹Î_ flάÌ
¤@÷ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ¤√‰ÿÎiÎÎ ±fiÁÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î_ ÿı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ÁF…fi ’˘÷ÎfiÌ
¿‹˘˝ … ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flı »ı. ¤√‰ÿÎiÎÎ ±fiÁÎfl ◊Î’HÎfiı @›Î_¿ …‹Î ¿flΉı »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷ ’˘÷ÎfiÎ
¿flı·Î_ ¿‹˘˝ Â¤ … ˢ› »ı, ±Â¤ ˢ÷Î_ … fi◊Ì. ËÎ, ÁÏË÷ ±fi_÷ …L‹˘fiÎ_ Á_Ï«÷ ¿‹˘˝fiı, ÷ı‹fiÎ_ Œ‚˘fiı ±fiı
Ωı ¿˘¥ flÌÏ÷◊Ì, ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷fiı ¿ÎflHÎı, ¿˘¥ ÷ı‹fiÎ Á_⁄_‘fiı ¤√‰Îfi ’ÎÁı …‹Î ¿flΉı »ı. ±ıÀ·Î
’Ò‰Î˝P›ÎÁfiÎ ≠‰ÎËfiı ¿ÎflHÎı ¤@÷ ¶ÎflÎ ¿ÿÎÏ«÷Ô˚ ‹ÎÀı ±ıfiı “Á_L›ÎÁ›˘√” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ±ÎfiÊ_Ï√¿ ±Â¤¿‹˝ ◊¥ Ω›, “ω‹@÷˘ ‹Î‹’ˆW›ÏÁ” ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ “÷I¿<vW‰
÷˘ ÷ıfiÎ xÿ›‹Î_ Ï⁄flÎ…‹Îfi ¤√‰Îfi ÷ı ±Â¤¿‹˝fiı ‹ÿ’˝H΋Ô˚” ¿ËÌfiı ±’˝HÎ ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì. ±ËŸ
fip ¿flÌ ÿı »ı.1 ¿Ëı »ı ¿ı “±ı flÌ÷ı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷_ Â¤-±Â¤
…ıÀ·Î_ ’HÎ ¿‹˘˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ⁄ÎèÎ ¿‹˝Œ‚˘◊Ì ‹@÷ ◊¥ …Âı.” Â¤-±Â¤ ¿‹˝Œ‚˘◊Ì ‹@÷
ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌfl, ‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘ ‰√ıflı ¶ÎflÎ ◊÷Î_ ÷_ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÁC΂Î_
… ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı Â¤ ±fiı ±Â¤ ¿‹˘˝fi_ ¿‹˝Œ‚˘◊Ì ‹@÷ ◊‰_ ±ı ÷˘ ≠ı‹≠΄MÔ÷fi_ ÁΑfi »ı ±fiı
±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷fiÎ w’‹Î_ …ı Œ‚ ±Î‰ı »ı, ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊‰Ì ±ı ≠ı‹fiÌ ≠΄MÔ÷ »ı.
÷ı ’HÎ ⁄ÎèÎ … ˢ› »ı. ‹fiW› ¤Ò·◊Ì ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷±˘fiÌ
ωÂıÊ ‰Î÷
ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊÷˘ flËı »ı.
±Î Á¬Ì-ÿ—¬Ì ◊‰_ ±ı … ¿‹˝⁄_‘fi »ı ±fiı ±ıfiÎ◊Ì Â¤2 ±fiı ±Â¤ ¿‹˘˝fi_ ⁄_‘fi Â_ »ı?
÷ı …L‹÷˘ ‹fl÷˘ flËı »ı, ’fl_÷ ¤@÷fiÌ ºÏp ±fi¿>‚- Â¤ ±◊‰Î ±Â¤ ¿˘¥ ’HÎ ¿‹˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı,
≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷±˘ µ’fl fi flËÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î ÷ı ¿‹˝fi˘ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷ ◊Λ »ı. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ı
µ’fl flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤@÷ ÷ı‹fiı ¤√‰Îfifi_ ω‘Îfi … ¿‹˘˝fiÎ Œ‚w’‹Î_ …ı ’Ïfl„V◊Ï÷ »ı, ÷ıfi˘ ’HÎ Á_›˘√ ±fiı
‹Îfiı »ı, ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ‹Îfi÷˘ … fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı ω›˘√ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı F›Îflı ¿‹˘˝ ±fiı
±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ w’Ì ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ◊¥ ÷ı‹fiÎ_ Œ‚ Ïfifl_÷fl fi◊Ì flËı÷Î_, ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
Ω› »ı. Á_⁄_‘ Ïfifl_÷fl ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËÌ Â¿ı »ı? ’fl_÷ F›Îflı ¿÷ν
“Á_L›ÎÁ›˘√›@÷ÎI‹Î” ó ÁC΂Î_ ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı (¿‹˝ ¿fl‰Î‰Î‚˘) ¿‹˘˝fiÌ ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿flÌ ·ı »ı, I›Îflı
±’˝˝HÎ ¿fl‰Îfi_ fi΋ “Á_L›ÎÁ›˘√” »ı. ±Î Á_L›ÎÁ›˘√ ÷ıfi˘ Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÎ¥ Ω› »ı. Ωı¿ı ¿‹˝ ±fiı
±◊ν÷Ô˚ Á‹’˝HΛ˘√◊Ì ›@÷ ◊‰Î‰Î‚Îfiı ±ËŸ Œ‚fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ @›Î_› flËÌ fi◊Ì Â¿÷˘, ÷˘’HÎ ¿÷ν
1. ω¿‹˝ ›E«˘I’Ï÷÷_ ¿◊„G«ÿÔ˚ ‘fi˘Ï÷ Á‰* xÏÿ ÁÏLÔfiωp— –– (lÌ‹§Î. 11/5/42)
2. …ı‰Ì flÌ÷ı ±Â¤¿‹˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı Â¤¿‹˝ ’HÎ ⁄_‘fi¿Îfl¿ »ı. …ı‹¿ı, ⁄ıÕÌ ·˘œÎfiÌ Ë˘› «ÎËı Á˘fiÎfiÌ, ’fl_÷
⁄_‘fi ⁄LÔfiı›◊Ì ◊Λ »ı. Â¤¿‹˝ ’HÎ …L‹fi˘ ±Îfl_¤ ¿flfiÎfl ˢ‰Î◊Ì ⁄_‘fi¿Îfl¿ ◊Λ »ı ±fiı ±Â¤¿‹˝ ÷˘ …⁄fl…V÷Ì◊Ì
⁄_‘fi¿Îfl¿ ˢ› … »ı.
f·˘¿ 28] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 649

÷ı Á_⁄_‘fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ¿÷ν ’˘÷ı (V‰w’◊Ì) F›Îflı ±Î ∞‰ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷
ÏfiI› »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı Á_⁄_‘fi˘ ’˘÷Îfi΋Î_ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ÿı »ı ÷˘ ’»Ì ÷ıfiÌ Á΋ı …ı ¿_¥ ±fi¿>‚-≠Ï÷¿>‚
¿fl‰Î◊Ì ÷ı Á_⁄_‘ ’HÎ ÏfiI› ≠÷Ì÷ ◊‰Î ·Î√ı »ı. ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ÿ›Î ±fiı ¿Ú’ÎfiÎ w’‹Î_
¿÷ν Â¤ ¿‹˘˝fi_ Œ‚ ≥E»ı »ı, ¿ı …ı ±fi¿>‚ ’ÏflHÎ÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı F›Îflı ÷ıfiÌ
’Ïfl„V◊Ï÷fiÎ w’‹Î_ Á΋ı ±Î‰ı »ı. ÷ı ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ±ı Á΋ı ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ÷ı‹Î_
Á¬ ‹Îfiı »ı. F›Î_ Á‘Ì ±Î Á¬fiÌ ≥E»Î flËı »ı, ¤√‰ÎfifiÌ “ÿ›Î” ‹Îfiı »ı ±fiı F›Îflı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
I›Î_ Á‘Ì ÷ı ÿ—¬◊Ì ⁄«Ì fi◊Ì Â¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı Á¬fiÎ ±Î‰ı »ı, I›Îflı ÷ı ÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ “¿Ú’Δ ‹Îfiı »ı. ÿ›Î
±ÎÏÿ‹Î_ ±fiı ±_÷‹Î_ ÿ—¬ … flËı »ı ÷◊Î Á¬◊Ì ’HÎ ±fiı ¿Ú’΋Î_ ¤ıÿ ±ı »ı ¿ı @›Îflı¿ ¤√‰Îfi M›Îfl ¿ı
≠Ï÷ZÎHÎ V‰Î¤Îω¿ ω›˘√ ◊÷˘ flËı »ı. …ıfiΠω›˘√fiı VfiıË ¿flÌfiı ∞‰fiı ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ‹@÷ ¿flı »ı ó ±ı “ÿ›Î”
±ı ≠ÎHÎÌ fi◊Ì ≥E»÷˘, ÷ıfi˘ ω›˘√ ÷˘ ◊¥ … Ω› »ı ±fiı @›Îflı¿ ÂÎÁfi ¿flÌfiı ¿ı ÷ÎÕfi ¿flÌfiı (ÿ—¬
»ı, ±ı Ïfi›‹ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı Á¬fiÌ ≥E»Îfiı ±Î’Ìfiı) ÷ıfiÎ_ ’Î’˘fi˘ fiΠ¿flı »ı ó ±ı “¿Ú’Î »ı.
÷ı fi◊Ì »˘Õ÷˘ ±fiı ÿ—¬ ÷ıfiı fi◊Ì »˘Õ÷_. ±Î flÌ÷ı ÿ›Î ±fiı ¿Ú’Î ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ¤@÷fiı Á⁄‚
∞‰ F›Îflı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠¤fiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ±fiı ÁÏËWb ⁄fiΉı »ı. ’fl_÷ ¤@÷ ÷˘ ⁄LÔfiı›‹Î_ ≠ÁLÔfi
ÿı »ı, I›Îflı (ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì) flËı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ºÏp ±fi¿>‚÷Î-≠Ï÷¿>‚÷ÎfiÌ ÷flŒ
÷ıfiÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Î’‹ı‚ı ±Ï¤Lfi÷Î ◊¥ Ω› fi flËÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ … ÷flŒ flËı »ı. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ
»ı; ±fiı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ¤Ò·◊Ì ‹Îfiı·˘ Á_⁄_‘ ÿÒfl ◊¥ ºÏp‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ÿ›Î ±fiı ¿Ú’Î ⁄ı w’◊Ì fi◊Ì Ë˘÷Ì,
Ω› »ı. ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi ÷˘ ’Ëı·ı◊Ì ’fl_÷ ±ı¿ … w’◊Ì Ë˘› »ı. …ı‹¿ı ¿èÎ_ »ı ó
… Ë÷˘. ¿ı‰‚ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˝ ¿fl‰Î◊Ì ±ı ±Ï¤LÔfi÷Îfi˘ ·Î·fiı ÷ÎÕfiı ‹Î÷fiν¿ÎvH›_ ›◊Τ˝¿ı ––
±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊÷˘. ˉı ’˘÷ÎfiÎ ÁÏË÷ ¿‹˘˝ ÷¶ÿı‰ ‹ËıÂV› Ïfi›L÷√˝HÎÿ˘Ê›˘— ––
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì ÷ıfiÌ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¿‹˘˝ “…ı‰Ì flÌ÷ı ⁄΂¿fi_ ’ηfi ¿fl‰Î ±fiı ÷ÎÕfi ¿fl‰Î-
¿fl‰ÎfiÌ ‹ÎL›÷Î ÿÒfl ◊Λ »ı, ÷˘ ÷ıfiı V‰Î¤Îω¿ ≠ı‹fiÌ ⁄LÔfiı‹Î_ ‹ÎfiÌ @›Î_› ±¿Ú’Î fi◊Ì Ë˘÷Ì, ÷ı … flÌ÷ı ∞‰˘fiÎ
≠΄M÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiı … ¤√‰Îfiı ±ËŸ “ω‹@÷˘ √HÎÿ˘Ê˘fi_ Ïfi›_hÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’fl‹ırflfiÌ @›Î_› ¿˘¥fiÎ
‹Î‹’ˆW›ÏÁ” ¿èÎ_ »ı. µ’fl ±¿Ú’Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.”
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ¤√‰Îfiı “›Î„L÷ ‹zÎÏ…fi˘ûÏ’ ‹Î‹Ô˚” (9/25) ◊Ì …ı ‰Î÷ ¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ Ë÷˘,
÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_ ÷ı±˘ ±…\˝fifiı …HÎΉı »ı ¿ı, Á_’ÒHν Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝fiı ’˘÷ÎfiÎ ÁÏË÷ ‹fiı ±’˝HÎ
¿fl‰Î◊Ì ÷_ ¿‹˝⁄_‘fi◊Ì ÷◊Î Â¤-±Â¤ ⁄Lfiı ¿‹˘˝fiÎ Œ‚◊Ì ‹@÷ ◊¥fiı ‹fiı … ≠ÎM÷ ◊¥ …¥Â.
“¿‹˝” ’HÎ Â¤-±Â¤ ˢ› »ı ±fiı “Œ‚” ’HÎ Â¤-±Â¤ ˢ› »ı. ⁄ÌΩfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ¿flı·_ ¿‹˝ “Â¤”
»ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ¿fl‰_ ±ı “±Â¤ ¿‹˝” »ı. ±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ “Â¤ Œ‚” »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
“±Â¤-Œ‚” »ı. ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ Â¤ ¿‹˘˝ ¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı »ı, ±Â¤ ¿‹˝ ÷˘ ÷ı ¿fl÷˘ … fi◊Ì
±fiı Â¤-±Â¤ Œ‚◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±fi¿>‚ó≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì Á¬Ìóÿ—¬Ì ◊÷˘ fi◊Ì. ÷ıfiÎ ±fi_÷ …L‹˘fiÎ Á_Ï«÷
Â¤ÎÂ¤-¿‹˘˝ ¤V‹ ◊¥ Ω› »ı; …ı‹ ¿ı ó Á‚√÷_ CÎÎÁfi_ ÷Hά·_ ŒıÓ¿‰Î◊Ì ⁄‘_ CÎÎÁ ⁄‚Ì Ω› »ı !
¤√‰Îfifiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ (√H΢ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘) flËı÷˘ fi◊Ì, Œ@÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ flËÌ
Ω› »ı. …ı V‰÷— ’Ëı·Î_◊Ì … »ı ó “‹‹ˆ‰Î_¢ ∞‰·˘¿ı ∞‰¤Ò÷— ÁfiÎ÷fi—” (√Ì÷Î ó 15-7). …ı ±Î’b_
fi◊Ì ÷ıfiı ’˘÷Îfi_ ‹Îfi‰Î◊Ì ⁄_‘fi ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ ≠ÎM÷ ◊÷_ fi◊Ì. ’˘÷ÎfiÌ ‹Îfi‰Î◊Ì ‰V÷ ÷˘ flËı‰ÎfiÌ fi◊Ì,
‹ÎhÎ ⁄_‘fi flËÌ Ω› »ı. ¤@÷fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, T›„@÷ ±fiı Ïø›Î‹Î_ flÎ√ fi flËı‰Î◊Ì ÷ı “ω‹@÷” ◊¥
Ω› »ı.
±ËŸ Á‹’˝HΛ˘√fiı “ÁL›ÎÁ›˘√” fi΋ı ¿Ëı‰Î›˘ »ı.
“‹Î‹’ˆW›ÏÁ” ’ÿfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¤@÷ ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ flËı÷Ì
fi◊Ì ó “iÎÎfiÌ I‰ÎI‹ˆ‰ ‹ı ‹÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/18). ±Îfiı … ≠ı‹Î¶ˆ÷ ¿Ëı »ı.
óáó
650 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

Á_⁄_‘ ó ˉı ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı …ı±˘ ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ◊Λ »ı, ÷ı‹fiı ÷˘ ¤√‰Îfi ‹@÷ ¿flÌ
ÿı »ı ±fiı …ı±˘ ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ fi◊Ì ◊÷Î, ÷ı‹fiı ¤√‰Îfi ‹@÷ fi◊Ì ¿fl÷Î ó ±ı‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfifi_ ÿ›Î‚’b_
±fiı Á‹÷Î fi ◊›Î_, ∂·ÀÎfiÎ_ ωʋºÏp ±fiı ’ZÎ’Î÷ ◊›Î_? ±Î ±_√ı ¿Ëı »ı ó
Á‹˘ûËo Á‰˝¤Ò÷ıÊ fi ‹ı ¶ıW›˘û„V÷ fi Ï≠›— –– 29––
›ı ¤…„L÷ ÷ ‹Î_ ¤@˚I›Î ‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚ –– 29––
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ±„V÷ = »ı (±fiı) ¤…„L÷ = ¤…ı »ı,
Á‰˝¤÷Ò Ê
ı  = ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ fi = fi (¿˘¥) ÷ı = ÷ı±˘
Á‹— = Á‹Îfi »\_, Ï≠›— = Ï≠› »ı. ‹Ï› = ‹Îfl΋Î_ »ı
« = ±fiı
fi = (÷ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_) ÷ = »÷Î_ ’HÎ ±Ë‹Ô˚ = Ë_
fi ÷˘ ¿˘¥ ›ı = …ı ¤@÷˘ ±Ï’ = ’HÎ
‹ı = ‹fiı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ÷ıÊ = ±ı‹fi΋Î_ »\_.1
¶ıW›— = ±Ï≠› ¤@I›Î = ≠ı‹◊Ì (≠I›ZÎw’ı ≠√À »\_).
ÀÌ¿Î ó “Á‹˘ûË_ Á‰˝¤Ò÷ıÊ” ó Ë_ V◊Ήfl…_√‹ ¶ıÊfi˘ ωʛ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ◊Ì Ï‰‹¬
‰√ıflı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ T›Î’¿w’ı ±fiı ¿Ú’κÏp±ı ◊¥fiı ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ÂÎVhÎÌ› ›iÎ, ÿÎfi ‰√ıflı √‹ı ÷ıÀ·Î_›ı
Á‹Îfi »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ Á‰˝‹Î_ Á‹Îfiw’ı T›Î’¿ Â¤ ¿‹ÎıÛ ¿flı, ÷˘ ’HÎ ÷ı ‹ÎflÎ “flÎ√”fi˘ ωʛ fi◊Ì
±fiı ’Ïfl’ÒHν »\_ ó “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰* …√ÿT›@÷‹ÒÏ÷˝fiΔ ±fiı ⁄ÌΩı ÂÎVÔhÎÏfiÏÊ© ±L›Î›, ±I›Î«Îfl ‰√ıflı √‹ı
(√Ì÷Î-9/4), ±fiı ‹ÎflÌ Á‰˝ µ’fl Á‹Îfiw’ı ¿Ú’κÏp ÷ıÀ·Î_›ı ±Â¤ ¿‹ÎıÛ ¿flı, ÷˘’HÎ ÷ı ‹ÎflÎ “¶ıÊ”fi˘ ωʛ
»ı ó “Áxÿ_ Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚” (√Ì÷Î ó 5/29). fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı Ë_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi flÌ÷ı T›ÎMÔ÷
Ë_ @›Î_¿ ¿‹ »\_ ±fiı ¿›Î_¿ ±Ï‘¿ »\_ ±◊ν÷Ô˚ »\_, ⁄‘Î_ µ’fl ‹ÎflÌ Á‹Îfi flÌ÷ı ¿Ú’Î »ı ±fiı ⁄‘Î_
¿ÌÕÌ fiÎfiÌ Ë˘‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ¿‹ »\_ ±fiı ËÎ◊Ì ‹˘À˘ ˢ‰Î◊Ì ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ‹fiı Á‹Îfi flÌ÷ı Ï≠› »ı.
÷ı‹Î_ ±Ï‘¿ »\_; ±_I›…‹Î_ ¿‹ »\_ ±fiı ⁄˛ÎõH΋Î_ ±Ï‘¿ ËÎ, ±ı ‰Î÷ …wfl »ı ¿ı …ıı Á¿Î‹¤Î‰’Ò‰˝¿ Â¤¿‹˝ ¿flÂı,
»\_; …ı±˘ ‹fiı ≠Ï÷¿>‚ ‰÷ıÛ »ı, ÷ı‹fi΋Î_ ¿‹ »\_ ±fiı ÷ı ¨«Ì √Ï÷‹Î_ …Âı ±fiı …ı ±Â¤ ¿‹˝ ¿flÂı, ÷ı fiÌ«Ì
…ı±˘ ‹fiı ±fi¿>‚ ‰÷ıÛ »ı, ÷ı‹fi΋Î_ Ë_ ±Ï‘¿ »\_ ó √Ï÷‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ fifl¿ ÷◊Î «˘flÎÁÌ ·Î¬ ›˘Ïfi±˘‹Î_ …Âı.
±ı‰Ì ‰Î÷ »ı … fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘ ‹Îfl˘ ’fl_÷ ±ı ⁄LÔfiı ’H›ÎI‹Î ±fiı ’Î’ÎI‹Î ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
±_ »ı ±fiı ‹Îv_ V‰w’ »ı. ‹Îv_ V‰w’ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ ‹ÎflÎ flÎ√¶ıÊfiΠωʛ fi◊Ì.
‹ÎflÎ◊Ì ¿ÿÌ ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î_ ±fiı Ë_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ◊Ì ‹ÎflÎ_ fl«ı·Î M≤J‰Ì, …‚, ±„BÔfi, ‰Î› ±fiı ±Î¿ÎÂ
¿ÿÌ ±·√ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ Á‰˝‹Î_ ó ±Î ¤ÎˆÏ÷¿ ’ÿÎ◊ÎıÛ ’HÎ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ÁÎflÎ_-fiflÁÎ_
Á‹Îfi »\_, ‹Îfl˘ ¿›Î_› ¿˘¥ ’ZÎ’Î÷ fi◊Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı ±Î«flH΢ ÷◊Î ¤Î‰˘fiı ·Ì‘ı ÷ı‹fiı flËı‰Îfi_ V◊Îfi
◊›_ ¿ı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ …L‹◊Ì, ¿‹˝◊Ì, ’Ïfl„V◊Ï÷◊Ì, CÎÀfiÎ◊Ì ±Î’‰Î‹Î_, ÷ı‹fiÌ ÷flÁ Ï»’Ή‰Î‹Î_, ÷ı‹fiı ≠¿ÎÂ
Á_›Îı√-ω›Îı√ ‰√ıflı ±fiı¿ flÌ÷ı ωʋ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’‰Î‹Î_, ÷ı‹fiı Ëfl‰Î-Œfl‰Î ‹ÎÀı ±‰¿Î ±Î’‰Î‹Î_
Ë_ Á‰˝◊Î-Á‰˝ÿÎ ÁË‹Î_ Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì T›Î’¿ »\_, ¿›Î_¿ flÎ√-¶ıÊ’Ò‰˝¿ ωʋ÷Î fi◊Ì ¿fl÷Î, ’fl_÷ ⁄‘Îfiı Á‹Îfi
¿‹ ±fiı ¿›Î_¿ ‰‘Îflı fi◊Ì. flÌ÷ı ≠ÿÎfi ¿flı »ı. ’»Ì ≠ÎHÎ̱˘ ÷ı‹fiÎ ÁÎflÎ_-fiflÁÎ_
“fi ‹ı ¶ıW›˘û„V÷ fi Ï≠›—”2 ó ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfiı ±Î«flH΢fiı ·Ì‘ı ‹ÎflÎ flÎ√¶ıÊfi˘ ωʛ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiÌ
¿èÎ_ ¿ı Ë_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi »\_, ˉı ÷ıfi_ … ¿ı »ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷Î_. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚
ω‰ı«fi ¿fl÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ‹ÎflÎ flÎ√- ‹ÎflÎ … ±_ »ı, ‹Îv_ … V‰w’ »ı.
1. ±Î f·˘¿fiÎ ⁄ı ω¤Î√ »ı ó ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ÷˘ ¤…fi fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi »ı ±fiı µkÎflΑ˝‹Î_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fi_ ‰Hνfi »ı.
2. ±ËŸ “Ï≠›” ÂOÿfiı flÎ√fi˘ … ‰Î«¿ ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎ µ’fl ¤√‰ÎfifiÌ Á‹Îfi flÌÏ÷◊Ì ≠ÌÏ÷ »ı ó “Á⁄ ‹‹
Ï≠› Á⁄ ‹‹ µ’Ω±ı” (‹ÎfiÁ 7/86/2); ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ÷ıfi˘ ÏfiÊı‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÌ Â¿ı? ⁄Ì∞ ‰Î÷, “¶ıW›” ÂOÿfiÌ ÁÎ◊ı
“flÎ√” ÂOÿ … ⁄_‘ ⁄ıÁÌ Â¿ı »ı; ¿ı‹¿ı flÎ√ ±fiı ¶ıÊ ó ±Î ¶L¶ »ı. ±Î … ¶L¶fi˘ ±ËŸ ÏfiÊı‘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
f·˘¿ 29] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
…ı‹¿ı, ¿˘¥ T›„@÷fiÎ ±ı¿ ËÎ◊‹Î_ ’ÌÕÎ ◊¥ flËÌ
ˢ›, ÷˘ ÷ı ËÎ◊ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ¿Î‹‹Î_ fi◊Ì ±Î‰÷˘,
ÿÿ˝ ◊‰Î◊Ì flÎhÎı ¨CÎ fi◊Ì ·ı‰Î ÿı÷˘, ¿Î‹ ¿fl‰Î‹Î_
ωCÔfi fiάı »ı ±fiı ⁄ÌΩı ËÎ◊ ⁄‘Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ ¿Î‹‹Î_
±Î‰ı »ı. ’fl_÷ ±ı T›„@÷fi˘ ¿˘¥ ËÎ◊ ≠I›ı flÎ√ ¿ı
¶ıÊ fi◊Ì ◊÷Îı, ¿ı ±Î ÷˘ ÁÎfl˘ »ı ±fiı ±Î fi¿Î‹˘
»ı; ¿ı‹¿ı ⁄LÔfiı› ËÎ◊ ÷ıfiÎ_ ±_√˘ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ±_√
≠I›ı ¿˘¥fiı flÎ√¶ıÊ fi◊Ì Ë˘÷˘. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ‹ÎflÎ_
‰«fi˘ ¿ı ÏÁ©Î_÷˘ ±fiÁÎfl «Î·fiÎfl˘ ˢ› ÷◊Î
’H›ÎI‹Î‹Î_ ’H›ÎI‹Î ˢ› ±fiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ‹ÎflÎ_ ‰«fi˘
¿ı ÏÁ©Î_÷˘fi_ ¬_Õfi ¿fl‰Î‰Î‚Îı ˢ›, ‹ÎflÌ Ï‰v© «Î·fiÎfl˘
ˢ› ÷◊Î ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì Ë˘› ÷˘ ±ı ⁄LÔfiı ≠¿Îfl‹Î_
¿˘¥fiÎ ≠Ï÷ ‹fiı flÎ√¶ıÊ fi◊Ì ◊÷˘. ÷ı‹fiÎ ±ı¿-⁄ÌΩfiÎ
‰÷퉋Î_ ±fiı ±Î«flH΋Î_ ¤ıÿ »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiÎ_
’ÏflHÎ΋ (Œ‚)‹Î_ ¤ıÿ ◊Âı, ’fl_÷ ‹Îfl˘ ¿˘¥fiÎ ≠I›ı
flÎ√¶ıÊ fi◊Ì. Ωı ¿˘¥fiÎ ≠I›ı flÎ√¶ıÊ Ë˘÷, ÷˘ “Á‹˘ûË_
Á‰˝¤Ò÷ıÊ” ±ı‹ ¿Ëı‰_ Â@› fi Ë÷_. ¿ı‹¿ı ωʋ÷Îfiı
¿ÎflHÎı … flÎ√¶ıÊ ◊Λ »ı.
“›ı ¤…„L÷ ÷ ‹Î_ ¤@I›Î ‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚”
ó ’fl_÷ …ı±˘ ¤„@÷’Ò‰˝¿ ‹Îv_ ¤…fi ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚
…ı‹fiı Á_ÁÎfl‹Î_ ±ÎÁ„@÷, flÎ√ ±fiı ≠·˘¤fi fi◊Ì, …ı±˘
¿ı‰‚ ‹fiı … ’˘÷Îfi˘ ‹Îfiı »ı, ¿ı‰‚ ‹Îflı … ’flΛHÎ
flËı »ı, ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ ≠ÁLÔfi÷Îfiı ‹ÎÀı … flÎ÷Ïÿ‰Á ¿Î‹
¿flı »ı ±fiı …ı±˘ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ‰ÎHÎÌ ¶ÎflÎ
‹ÎflÎ ‹Î√ı˝ … «Î·ı »ı (√Ì÷Î-9/14; 10/9), ÷ı±˘
‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_.
≠ı‹’Ò‰˝¿ ‹Îv_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı
Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_ ó ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi◊Ì ¿ı …ı±˘ Á΋ÎL›
∞‰ »ı ÷◊Î ‹ÎflÌ ±ÎiÎÎfiÌ Ï‰v© ‰÷˝fiÎflÎ »ı, ÷ı±˘
‹Îfl΋Î_ ±fiı Ë_ ÷ı‹fi΋Î_ fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı
‹Îfl΋Î_ ‹Îfi÷Î … fi◊Ì. ÷ı±˘ ±ı‰_ ¿ËÌ ÿı »ı ¿ı ±‹ı
÷˘ Á_ÁÎflÌ ∞‰˘ »Ì±ı, Á_ÁÎfl‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î »Ì±ı! ÷ı±˘
±ı fi◊Ì Á‹…÷Î ¿ı Á_ÁÎfl ¿ı ÂflÌfl ÷˘ ¿ÿÌ ±ı¿w’
¿ı ±ı¿ flÁ flËı÷Î_ … fi◊Ì, ÷˘ ±ı‰Î Á_ÁÎfl ¿ı ÂflÌfl‹Î_
±Î’HÎı ¿ı‰Ì flÌ÷ı „V◊÷ flËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı? ±fiı fi
ΩHΉÎfiı ¿ÎflHÎı … ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı Á_ÁÎfl ¿ı ÂflÌfl‹Î_ „V◊÷
ΩHÎı »ı. ±ı‹fiÌ ±’ıZÎαı ÷˘ …ı±˘ flÎ÷Ïÿ‰Á ‹Îv_ ¤…fi
V‹flHÎ ¿flı »ı, ⁄ËÎfl-±_ÿfl, µ’flófiÌ«ı, Á‰˝ V◊‚ı, Á‰˝
1. ÷ÿÏ’ ¿flgË Á‹ ωʋ Ï⁄ËÎflÎ – ¤√÷ ±¤√÷ xÿ› ±fiÁÎflÎ –– (‹ÎfiÁ 2/219/3)
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … fiÏË, ’fl_÷ ∞‰fi‹@÷ lıWÔà ‹ËÎ’vÊ˘‹Î_ ’HÎ Á΋Ή΂ÎfiÎ √H΢, ¤Î‰˘, ±Î«flH΢ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ’ZÎ’Î÷
◊¥ Ω› »ı ó “‰Ì÷VM≤ËÎHÎ΋ϒ ‹„@÷¤ÎΩ_ ¤‰„L÷ ¤T›ıÊ ÏË ’ZÎ’Î÷Η –– (Ï¿flÎ÷Î. 3/12)
651
¿Î‚‹Î_, ⁄‘Ì ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷, Ïø›Î
‰√ıflı‹Î_ ±fiı V‰›_ ÷ı‹fiÎ◊Ì ‹fiı ±Ï¤LÔfi ‹Îfiı »ı, ÷ı±˘
‹Îfl΋Î_ ωÂıÊw’◊Ì »ı ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ ωÂıÊw’◊Ì »\_.
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı “Ë_ ¤√‰Îfifi˘
»\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı.” ±ı‰˘ Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿıfiÎflÎ
‹fiW›˘ ÁÎ◊ı ‹ÎflÌ ±ıÀ·Ì CÎÏfiWÔÃ÷Î ◊¥ Ω› »ı ¿ı
Ë_ fiı ÷ı±˘ ±Ï¤LÔfi ◊¥ …¥±ı »Ì±ı. “÷gV‹V÷F…fiı
¤ıÿΤΉÎ÷Ô˚” (fiÎflÿ¤„@÷ÁÒhÎ 41). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
‹Îfl΋Î_ ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_.
hÎÌΩı ¤Î‰ ±ı »ıı ¿ı ÷ı‹fi΋Î_ “Ë_”’b_ fi◊Ì flËı÷_;
¿ı‹¿ı “Ë_”’b_ ±ı¿ ’Ïfl„E»LÔfi÷Î »ı. ±Î ’Ïfl„E»LÔfi÷Î
(±ı¿ÿıÂÌ›÷Î) ÿÒfl ◊‰Î◊Ì ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ … flËı »ı.
ˉı ¿˘¥ ¤√‰Îfifiı ¿Ëı ¿ı ±Î’ ¤@÷˘‹Î_ ωÂıÊ÷Î◊Ì
≠√À ◊¥ Ω±˘ »ı, ±fiı ⁄ÌΩ±˘‹Î_ Á΋ÎL›w’‹Î_ ≠√À
◊α˘ »˘ ó ±Î‰Ì ±Î’fiÌ Ï‰Ê‹÷Î ÂÎ ‹ÎÀı? ÷˘ ¤√‰Îfi
¿Ëı »ı ¿ı ¤Î¥! ‹Îfl΋Î_ ±Î ωʋ÷Î ÷˘ ¤@÷˘fiı ¿ÎflHÎı
»ı. Ωı ¿˘¥ ‹Îv_ ¤…fi ¿flı, ‹Îflı ’flΛHÎ ◊¥ Ω›
¿ı ÂflHÎı ◊¥ Ω› ±fiı Ë_ ÷ıfiı ωÂıÊ ≠ı‹ fi ¿v_ ¿ı
÷ıfi΋Î_ ωÂıÊ÷Î◊Ì ≠√À fi ◊ε; ÷˘ ±ı ‹ÎflÌ Ï‰Ê‹÷Î
◊¥ …Âı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ¤…fi fi
¿fl‰Î‰Î‚Î ó ⁄LÔfiı‹Î_ Ë_ ⁄flÎ⁄fl … flË_, ÷˘ ±ı L›Î›
fiÏË ◊Λ; ∂·ÀÎfiÌ ‹ÎflÌ Ï‰Ê‹÷Î ◊Âı. ±ıfiÎ◊Ì ¤@÷˘fiÎ
¤…fifi_ ±fiı ÷ı‹fiÎ ‹ÎflÌ ÷flŒfiÎ ±Î¿Ê˝HÎfi_ ¿˘¥ ‹ÒS›
fiÏË flËı. ±Î ωʋ÷Î ‹Îfl΋Î_ fi ±Î‰Ì Ω›, ±ıÀ·Î
‹ÎÀı …ı±˘ …ı flÌ÷ı ‹Îv_ ÂflHÎ ·ı »ı, Ë_ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı
÷ı‹fiı ±Îl› ±Î’_ »\_ ó “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰
¤ΩQ›Ë‹Ô˚” ó (√Ì÷Î ó 4/11). ±Î◊Ì ±Î ωʋ÷Î
‹Îfl΋Î_ ¤@÷˘fiÎ ¤Î‰˘fiı ·Ì‘ı … »ı.1
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥ ’hÎ ÁÎv_ ¿Î‹ ¿flı ÷˘ Á’hÎ ¿Ëı‰Î›
»ı ±fiı ¬flÎ⁄ ¿Î‹ ¿flı ÷˘ ¿<’hÎ ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î Á’hÎ-
¿<’hÎfi˘ ¤ıÿ ÷˘ ÷ı‹fiÎ_ ±Î«flH΢fiı ¿ÎflHÎı ◊›˘ »ı. ‹Î-
⁄Î’fiÎ ’hΤΉ‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘. √ΛfiÎ
±Î«‚‹Î_ «Î_«Õ flËı »ı, ÷ı±˘ ÿÒ‘ fi ’Ì÷Î_ ·˘ËÌ ’̱ı
»ı, ÷˘ ±ı ωʋ÷Î √ΛfiÌ fi◊Ì, ’fl_÷ «Î_«Õ˘fiÌ ’˘÷ÎfiÌ
»ı. ‰Ì…‚Ì ¶ÎflÎ @›Î_¿ ⁄flŒ Ω‹Ì Ω› »ı, ±fiı @›Î_¿
±Î√ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ±ı ωʋ÷Î ‰Ì…‚ÌfiÌ fi◊Ì,
’fl_÷ ›_h΢fiÌ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ flËı÷Î
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ‹Îfi÷Î ±fiı ±ı‹fi_
652 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

¤…fi fi◊Ì ¿fl÷Î, ÷˘ ±ı ωʋ÷Î ±ı ≠ÎHÎ̱˘fiÌ … ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ‹fiW›˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ flÎ√fiı ¿ÎflHÎı
»ı, ¤√‰ÎfifiÌ fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı ·Î¿ÕÎfi˘ À<¿Õ˘, ¿Î«fi˘ … ’˘÷Îfiı Á_ÁÎflfiÎ ‹Îfiı »ı. F›Îflı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifi_
À<¿Õ˘ ±fiı Ï⁄·˘flÌ ¿Î« ó ±Î hÎHÎı‹Î_ ÁÒ›˝fiÌ ¿˘¥ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤…fi ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› »ı, I›Îflı ÷ı‹fi˘
ωʋ÷Î fi◊Ì; ’fl_÷ ÁÒ›˝fiÌ Á΋ı (÷տ΋Î_) flά÷Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ flÎ√ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ºÏp±ı
·Î¿ÕÎfi˘ À<¿Õ˘ ÁÒ›˝fiÎ_ Ï¿flH΢fiı fl˘¿Ì ÿı »ı, ¿Î«fi˘ À<¿Õ˘ ¤√‰ÎfifiÎ ◊¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi ÷ı‹fiÎ ◊¥ Ω›
Ï¿flH΢fiı fi◊Ì fl˘¿÷˘ fiı Ï⁄·˘flÌ ¿Î« Ï¿flH΢fiı ±ı¿ »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp±ı ÷˘ ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ
…√αı ¿ı„Lƒ÷ ¿flÌfiı ±„BÔfi ≠√À ¿flÌ ÿı »ı. ÷ÎI’›˝ … Ë÷Î ±fiı ¤√‰Îfi ’HÎ ÷ı±˘fiÎ Ë÷Î. ¿ı‰‚ flÎ√fiı
±ı »ı ¿ı ±ı ωʋ÷Î Á΋ı ±Î‰fiÎflÎ ’ÿÎ◊˘˝fiÌ »ı, ÁÒ›˝fiÌ ¿ÎflHÎı ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÎ ±fiı ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ
fi◊Ì. ÁÒ›˝fiÎ_ Ï¿flH΢ ÷˘ ⁄‘Î µ’fl ±ı¿ Áfl¬Î … ’Õı fiˢ÷Î ‹Îfi÷Î.
»ı. ÷ı ’ÿÎ◊˘˝ ±ı Ï¿flH΢fiı …ıÀ·Î_ V‰Ì¿Îflı »ı, ÷ıÀ·Î_ ¤√‰Îfiı ±ËŸ “›ı ¤…„L÷” ’ÿ˘‹Î_ “›ı” Á‰˝fi΋
… ÷ı Ï¿flH΢ ÷ı±˘‹Î_ ≠√À ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ’ÿ ±ÎM›_ »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW›˘ ¿˘¥ ’HÎ
¤√‰Îfi ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi w’ı T›Î’¿ »ı, ’Ïfl’ÒHν ÿıÂ, ‰ıÂ, ±‰V◊ÎfiÎ ¿˘¥ ’HÎ Á_≠ÿΛfiÎ, ¿˘¥ ’HÎ ‰HνfiÎ
»ı. ’fl_÷ …ı ≠ÎHÎ̱˘ ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ±Îl‹fiΠˢ›, √‹ı ÷ı‰Ì ›˘B›÷Ή΂Πˢ›
¤√‰Îfifi_ ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Îfi_ ≠Î√Àu ÷ı‹fi΋Î_ ’HÎ ÷ı±˘ Ωı ¤„@÷’Ò‰˝¿ ‹Îv_ ¤…fi ¿flı, ÷˘ ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_
ωÂıÊ÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ …ıÀ·Ì ±Ï‘¿ ±fiı Ë_ ÷ı±˘‹Î_ »\_. Ωı ¤√‰Îfi ±ËŸ ¿˘¥ ‰Hν, ±Îl‹,
≠ÌÏ÷ ˢ› »ı, ¤√‰ÎfifiÌ ’HÎ ±ıÀ·Ì … ±Ï‘¿ ≠ÌÏ÷ Á_≠ÿΛ, ΩÏ÷ ‰√ıflıfiı ±fi·ZÎÌfiı ¿Ëı÷, ÷˘ ÷˘ ¤√‰Îfi‹Î_
≠√À ◊¥ Ω› »ı. ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤√‰Îfifiı ωʋ÷Î ¿ı ’ZÎ’Î÷fi_ ˢ‰_ ÏÁ© ◊¥ Ω÷. ’fl_÷ ¤√‰Îfiı
Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿı »ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ’HÎ V‰›_ ÷ı‹fiÌ Ω÷fiı “›ı” ’ÿ◊Ì ÁËfiı ¤…fi ¿fl‰ÎfiÌ ±fiı “Ë_ ¤√‰Îfi‹Î_ »\_
±Î’Ì ÿı »ı, ±Î flÌ÷ı ¤@÷˘fiÎ ¤Î‰ ±fiÁÎfl … ±fiı ¤√‰Îfi ‹Îfl΋Î_ »ı” ó ±ıfi˘ ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ ’ÒflÌ
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰ÂıÊ ¿Ú’Î, ≠ı‹ ‰√ıflı ≠√À ◊¥ Ω› »ı. V‰÷_hÎ÷Î ±Î’Ì flÎ¬Ì »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó “Á‹˘ûË_ Á‰˝¤Ò÷ıÊ” ó ∞‰, ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÌ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ±’˝HÎ ¿flı ±◊‰Î
fi ¿flı, ¤√‰Îfi‹Î_ ¿Î_¥ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ÷ı±˘ ÷˘ Ë_‹ıÂÎ_ Á‹Îfi … flËı »ı. ¿˘¥ ‰HÎ˝Ï‰ÂıÊ, ±Îl‹Ï‰ÂıÊ, fiÌÏ÷ωÂıÊ,
¿‹˝Ï‰ÂıÊ, ›˘B›÷ÎωÂıÊ ‰√ıflıfiÌ ’HÎ ¤√‰Îfi ’fl ¿˘¥ ±Áfl ’Õ÷Ì fi◊Ì. ÷ı◊Ì ≠I›ı¿ ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷ ‰√ıflıfi˘
‹fiW› ÷ı‹fiÎ Á_‹¬ ◊¥ ¿ı »ı, ÷ı‹fi˘ ¤@÷ ◊¥ ¿ı »ı, ÷ı‹fiı ≠ÎM÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.
“fi ‹ı ¶ıW›˘û„V÷ fi Ï≠›—” ó ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp‹Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiËŸ, ’»Ì ÷ı‹fiÎ ≠ı‹
±fiı ¶ıÊfi˘ ωʛ ±L› ¿¥ flÌ÷ı ⁄fiÌ Â¿ı ? ∞‰ … ’˘÷ı Â¤ÎÂ¤ó¿‹˝ ±fiı ÷ı‹fiÎ Œ‚◊Ì flÎ√-¶ıÊ ¿flÌfiı
Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄_‘Î¥ Ω› »ı ±fiı flÎ√-¶ıÊfi˘ I›Î√ ¿flÌfiı ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ⁄_‘fi ±fiı ‹„@÷ ∞‰fiÌ …
◊Λ »ı, ¤√‰ÎfifiÌ fiËŸ. ωʋ÷Î ∞‰ ¿flı »ı, ¤√‰Îfi fi◊Ì ¿fl÷Î. ¤√‰Îfi ÷˘ …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËı »ı.
«˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ó “›ı ›◊Î ‹Î_ ≠’zL÷ı ÷Î_V÷◊ˆ‰ ¤ΩQ›Ë‹Ô˚”, ±ı … ‰Î÷
¤√‰Îfiı ±ËŸ “›ı ¤…„L÷ ÷ ‹Î_ ¤¿I›Î ‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚” ’ÿ˘ ¶ÎflÎ ¿ËÌ »ı. ¤√‰Îfi Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ Á‹Îfiw’ı
’Ïfl’ÒHν »ı, ÷ı‹fi΋Î_ ωʋ÷Î fi◊Ì. ’fl_÷ …ı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ »ı ±fiı ¤√‰Îfi
÷ı‹fi΋Î_ »ı. ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi ÷ı‹fi΋Î_ ωÂıÊw’ı ≠√À »ı. ÷ÎI’›˝ »ı ¿ı …ı‹ ’ÎHÎÌ M≤J‰Ì‹Î_ ⁄‘Ì …√αı flËı »ı, ’fl_÷
¿>‰Î‹Î_ ÷ı ωÂıÊ ≠√À (±Î‰flHÎflÏË÷) ◊Λ »ı, ±ı … flÌ÷ı ¤√‰Îfi Á_’ÒHν Á_ÁÎfl‹Î_ ’Ïfl’ÒHν ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤@÷˘‹Î_
ωÂıÊ ≠√À ◊Λ »ı. ¤@÷˘‹Î_ ±Î ω·ZÎHÎ÷Î ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿fl‰Î◊Ì ¤√‰ÿÔ˚¿Ú’Î◊Ì ±Î‰Ì »ı. …ı‹ √ΛfiÎ
ÂflÌfl‹Î_ flËı·_ CÎÌ √ΛfiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì ⁄S¿ı ÷ıfiÎ ÿÒ‘‹Î_◊Ì ¿Îœı·_ CÎÌ … ÷ıfiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ı … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
’Ïfl’ÒHν ˢ‰Î ‹ÎhÎ◊Ì ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ·˘¿˘fiÎ_ ’Î’ fip ◊÷Î_ fi◊Ì, ⁄S¿ı …ı ¤√‰Îfifiı Á_‹¬ ◊Λ »ı, ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÷ı‹fi_
¤…fi ¿flı »ı, ÷ı‹fiÎ_ … ’Î’ fiΠ’΋ı »ı.1 Á΋ÎL› ≠ÎHÎÌ ¤√‰ÎfifiÌ ±_÷√˝÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifiı Ωı¥ ¿÷Î_
fi◊Ì, ’fl_÷ ¤@÷˘ ⁄‘Ì …√αı ¤√‰Îfifiı …\±ı »ı (√Ì÷Î ó 6/30). ¤@÷˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ≠ı‹ ¿flı »ı ±fiı ¤√‰Îfi
¤@÷˘ ÁÎ◊ı ≠ı‹ ¿flı »ı. “Ï≠›˘ ÏË iÎÎÏfifi˘ûI›◊˝‹Ë_ Á « ‹‹ Ï≠›—” (√Ì÷Î ó 7/11). ÷ı◊Ì ¤@÷˘ ¤√‰Îfi‹Î_ »ı

1. Áfi‹¬ ˢ¥ ∞‰ ‹˘ÏË …⁄ËŸ – …L‹ ¿˘ÏÀ ±CÎ fiÎÁÏË_ ÷⁄ËŸ –– (‹ÎfiÁ, ÁLÿfl. 44/1)
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 653

±fiı ¤√‰Îfi ¤@÷˘‹Î_ »ı ó “‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚”. ÷ÎI’›˝ ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ωʋ÷Î ¤√‰Îfi‹Î_ fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠ÎÏHΛ˘±ı
…ı ωʋ÷Î ∂¤Ì ¿flÌ »ı, ¿ı …ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰‹¬ »ı.
÷k‰◊Ì ÷˘ ¤√‰Îfi “Á‹˘ûË_ Á‰˝¤Ò÷ıÊ” »ı, ’fl_÷ ±fi¤‰ ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰Îfi “‹Ï› ÷ı ÷ıÊ«ÎM›Ë‹Ô˚” »ı. ÷ÎI’›˝
»ı ¿ı Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ Á‹Îfiw’ı ’Ïfl’ÒHν ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifi˘ ±fi¤‰ ¤@÷˘ … ¿flı »ı, ⁄ÌΩ_ ≠ÎÏHΛ˘ fiËŸ.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ’HÎ ¤√‰Îfi◊Ì … ≠ÎM÷ ◊Λ »ı. ‹fiW›fi_ ¿Î‹ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifiı Á_‹¬ ◊‰Îfi_ »ı.
fl΋ΛH΋Î_ ±ÎM›_ »ı ¿ı ó
ÁÎ÷‰n Á‹ ‹˘ÏË ‹› …√ ÿı¬Î – ‹˘÷ıÓ Á_÷ ±Ï‘¿ ¿Ïfl ·ı¬Î ––
(‹ÎfiÁ, ±flH›. 36/2)
÷ÎI’›˝ »ı ¿ı, ¤√‰ÎfifiÌ Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘‹Î_ Á‹Îfi’HÎı T›Î’¿÷Î, ≠ı‹, ¿Ú’Î ÷◊Î ±ÎI‹Ì›÷Î »ı, ’fl_÷ ¤@÷˘‹Î_ ÷ı±˘
ωÂıÊw’ı ÿı¬Î› »ı. ¤@÷˘‹Î_ ±Î ωÂıÊ÷Î ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÿ˚Ô¿Ú’Î◊Ì ±Î‰ı »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ±Î’ı·Ì ˢ›
»ı. ¤@÷˘fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ …ı‰Ì ÷S·Ìfi÷Î ±fiı ≠ı‹ ˢ› »ı, ÷ı‰˘ ⁄ÌΩ±˘fi˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ’HÎ ¤@÷˘‹Î_
≠ı‹ ˢ› »ı. ¤@÷ ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ’flV’flfiÎ ≠ı‹fiı “‹Ï› ÷ı ÷ıÊ ‹ÎM›Ë‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “›ı ¤…„L÷ ÷ ‹Î_ ¤@I›Î” ’ÿ˘◊Ì ¤„@÷’Ò‰˝¿ ’˘÷Îfi_ ¤…fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷
¿ËÌ. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚α˘fiΠω‰ı«fifi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
±Ï’ «ıIÁÿflΫÎfl˘ ¤…÷ı ‹Î‹fiL›¤Î¿Ô˚ –– 30––
ÁΑflı‰ Á ‹L÷T›— ÁQ›BT›‰ÏÁ÷˘ ÏË Á— –– 30––
«ı÷˚Ô = Ωı (¿˘¥) ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ‹L÷T›— = ‹Îfi‰Î›˘B› »ı;
ÁÿflΫÎfl— = ±I›_÷ ÿflΫÎflÌ ¤…÷ı = ¤…ı »ı, (÷˘) ÏË = ¿ı‹¿ı
±Ï’ = ’HÎ Á— = ÷ıfiı Á— = ÷ıHÎı
±fiL›¤Î¿Ô˚ = ±fiL› ¤@÷ ÁΑ— = ÁΑ ÁQ›¿Ô˚- = ¬Ò⁄ ÁÎflÌ flÌ÷ı ºœ
⁄fiÌfiı ±ı‰ = … T›‰ÏÁ÷— Ïfiç› ¿flÌ ·Ì‘˘ »ı.
ÀÌ¿Î ó [¿˘¥ ¿fl˘Õ’Ï÷ ¿ı ±⁄…’Ï÷ ±ı‰Ì ‰Î÷ ‹ÎÀı … ±ËŸ “±Ï’” ±fiı “«ı÷Ô˚” ±Î ⁄ı ’ÿ˘ ±ÎM›Î_
¿ËÌ ÿı ¿ı ‹ÎflÌ ’ÎÁı …ı ¿˘¥ ±Î‰Âı, ÷ıfiı Ë_ ±ı¿ ·Î¬ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ “ÿW¿Ú÷Ì ‹fiW›˘
wÏ’›Î ±Î’ÌÂ, ÷˘ ÷ıfiÎ ±ı ‰«fifiÌ ’flÌZÎÎ I›Îflı ◊Âı, ‹Îflı ÂflHÎı fi◊Ì ◊÷Δ ±ı‰_ ¿ËÌfiı ÷ı‹fiÎ V‰¤Î‰fi_ ‰Hνfi
F›Îflı ÷ıfiÎ◊Ì ÷tfi ωv© ‰÷˝fiÎfl˘ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ‰ıfl ¿›* »ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ’HÎ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ‹ÎflÎ ¤…fi‹Î_
flάfiÎfl˘ ±fiı ÷ıfi_ ±ÏfiWÔÀ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ’HÎ ±Î‰Ìfiı ÷ıfiÌ ·Î√‰Î ≥E»ı ÷˘ ·Î√Ì Â¿ı »ı. ‹ÎflÎ ÷flŒ◊Ì ¿˘¥fiı
’ÎÁı ±ı¿ ·Î¬ wÏ’›Î ‹Î√ı ±fiı ±ı ÷ıfiı ±Î’Ì ÿı ¿_¥ ‹fiÎ¥ fi◊Ì1 ¿ı‹¿ı ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ≠I›ı ‹fiı ¶ıÊ
÷˘ ⁄‘Îfiı ±ı ωrÎÁ ◊¥ …Âı ¿ı ±Î ÿÎ÷Î, …ı ‹Î√ı, fi◊Ì. ±ı ¤Î‰ ≠√À ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ “±Ï’” ±fiı
÷ıfiı ±Î’ı »ı. ±Î‰Î ¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfi ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ “«ı÷Ô˚” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı.
ÿflΫÎflÌfi_ fi΋ ·ı »ı.] “ÁÿflΫÎfl˘ ¤…÷ı ‹Î‹fiL›¤Î¿ ” ó …ı ÁWÔÃ<
“±Ï’ «ı÷Ô˚” ó ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı …ı±˘ (±I›_÷) ÿflΫÎflÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿflΫÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ¿Î_¥ ⁄οÌ
’Î’Ì Ë˘› »ı, ÷ı±˘ ‹Îflı ÂflHÎ fi◊Ì ◊÷Î (±. 7/15) flά÷˘ fi◊Ì; ÿflΫÎflfiÌ ⁄‘Ì Á̋α˘ ’Îfl ¿flÌ «Ò@›˘
±fiı ±ËŸ ¿èÎ_ »ı ¿ı ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’HΠˢ› ±ı‰˘ ÿflΫÎflÌ ’HÎ ±fiL›¤Î¿  (±fiL› ¤„@÷›@÷)
±fiL›¤Î‰◊Ì ‹Îv_ ¤…fi ¿flı »ı ó ±Î ⁄LÔfiı ‰Î÷˘‹Î_ ◊¥fiı ‹ÎflÎ ¤…fi‹Î_ ·Î√Ì Ω› ÷˘ ÷ıfi˘ µ©Îfl ◊¥
’flV’fl‹Î_ ωfl˘‘ ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı. ±Î ωfl˘‘fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı Ω› »ı.
1. ¿˘ÏÀ Ï⁄≠ ⁄‘ ·Î√gË ΩËÒ – ±Î±ıÓ Áflfi ÷…µn figË ÷ÎËÒ –– (‹ÎfiÁ 5/44/1)
Áfi‹¬ ˢ≥ ∞‰ ‹˘ÏË …⁄ËŸ – …L‹ ¿˘ÏÀ ±CÎ fiÎÁgË ÷⁄ËŸ –– (‹ÎfiÁ 5/44/1)
654 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±ËŸ “¤…÷ı” Ïø›Î ‰÷˝‹ÎfifiÌ »ı, …ıfi˘ ¿÷ν »ı
ó ÁÎ_√˘’Î_√ ÿflΫÎflÌ ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’Ëı·Î_
’HÎ ÷ı ÿflΫÎflÌ Ë÷˘, ±I›Îflı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ÷ı ±fiL›¤Î‰◊Ì
¤…fi ¿flı »ı, ÷˘ ’HÎ ÷ı ÿflΫÎfl◊Ì ’ÒHν’HÎı ÏfiT≤kÎ
◊›˘ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ @›Îflı¿-@›Îflı¿ ¿˘¥ ’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_
±Î‰Ìfiı ’Ò‰˝Á_V¿Îfl‰Â ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ’Î’Ïø›Î ◊¥ ¿ı »ı.
±ı‰Ì ±‰V◊΋Î_ ’HÎ ÷ı ‹Îv_ ¤…fi ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
÷ıfi_ K›ı›(·Z›) ±L›fi_ fi◊Ì flèÎ_ ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ ·Z› ˉı
‘fi, Á_’ÏkÎ, ±Îÿfl-ÁI¿Îfl ±ıÂ-±Îfl΋ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷
¿fl‰Îfi_ fi◊Ì flèÎ_. ÷ıfi_ ±ı¿‹ÎhÎ ·Z› ±fiL›¤Î‰◊Ì ‹ÎflÎ
’flΛHÎ ◊‰Îfi_ … »ı.
ˉı Â_¿Î ±ı ◊Λ »ı ¿ı ±Î‰˘ ÿflΫÎflÌ
±fiL›¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flÂı? ÷ıfiÌ
¤„@÷fiÎ ¿ıÀ·Î_¿ ¿ÎflH΢ ˢ¥ ¿ı »ı; …ı‹¿ı -
(1) ÷ı ¿˘¥ ±ÎŒ÷‹Î_ CÎıflÎ¥ Ω› ±fiı ÷ıfiı
@›Î_›◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ¿˘¥ ‹ÿÿ fi ‹‚ı. ±ı‰Ì
±‰V◊΋Î_ ±«Îfi¿ ÷ıfiı ÁÎ_¤‚ı·Ì ‰Î÷ ›ÎÿÌ ±Î‰Ì Ω›
¿ı “¤√‰Îfi ⁄‘ÎfiÎ ÁËΛ¿ »ı ±fiı ±ı‹fiÎ ÂflH΋Î_
…‰Î◊Ì ⁄‘_ ¿Î‹ ÁÎv_ ◊¥ Ω› »ı” ‰√ıflı ‰√ıflı...
(2) ÷ı ¿ÿÌ¿ ¿˘¥ ±ı‰Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ …¥ ’ˢӫı
»ı, F›Î_ ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ lıWÔà Á_÷ ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ’H›¤ÒÏ‹ ˢ›
±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’HÎ ¿˘¥ ‹ËÎI‹Î I›Î_ Ï⁄flÎ…÷Πˢ›,
÷˘ ÷ı‹fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ vÏ« ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı.
(3) ‰ÎS‹ÌÏ¿, ±ΩÏ‹·, Áÿfi ¿ÁÎ¥ ‰√ıflı
’Β̱˘ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷˘ ⁄fiÌ «Ò@›Î »ı ±fiı
¤…fifiÎ ≠¤Î‰◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰Ì »ı ó ±ı‰Ì
¿˘¥ ¿◊Î ÁÎ_¤‚Ìfiı ’Ò‰˝fiÎ ¿˘¥ Â¤ Á_V¿Îfl˘ Ω√Ì ∂Ãı.
(±Î‰Î Á_V¿Îfl˘ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ˢ› »ı)1
(4) ¿˘¥ ≠ÎHÎÌ ±ı‰Ì ±ÎŒ÷‹Î_ ±Î‰Ì √›_, F›Î_
÷ıfiı ⁄«‰ÎfiÌ ¿˘¥ Á_¤Î‰fiÎ … fi Ë÷Ì, ’fl_÷ ÷ı ⁄«Ì
√›_. ±ı‰Ì CÎÀfiÎωÂıÊfiı Ωı¥fiı ÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ ±ı‰˘ ¤Î‰
’ıÿÎ ◊¥ Ω› ¿ı, “¿˘¥ ±ı‰Ì ω·ZÎHΠ„@÷ »ı, …ı
±Î‰Ì ±ÎŒ÷◊Ì ⁄«Î‰ı »ı. ÷ıı ω·ZÎHΠ„@÷ ¤√‰Îfi
… ˢ¥ ¿ı »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹Îflı ’HÎ ÷ı‹fiı ’flΛHÎ
◊¥ …‰_ Ωı¥±ı.”
(5) ÷ıfiı ¿˘¥ Á_÷fiÎ_ ÿ½fi ◊¥ Ω› ±fiı ÷ıfi_
’÷fi ¿flfiÎflÎ_ ÿW¿‹˘˝fiı Ωı¥fiı ÷ıfiÎ µ’fl Á_÷fiÌ ¿Ú’Î
◊¥ Ω›; …ı‹¿ı ‰ÎS‹ÌÏ¿, ±ΩÏ‹· ‰√ıflı ’Β̱˘ µ’fl
Á_÷˘fiÌ ¿Ú’Î ◊¥ »ı.
1. Á‹Ï÷ ¿<‹Ï÷ Á⁄ ¿ı µfl flËËŸ – fiÎ◊ ’flÎfi Ïfi√‹ ±Á ¿ËËŸ –– (‹ÎfiÁ 5/40/3)
[±K›Î› 9
- ±ı‰Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ¿ÎflH΢◊Ì Ωı ÿflΫÎflÌfiÎ xÿ›fiÎ
¤Î‰ ⁄ÿ·Î¥ Ω›, ÷˘ ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ±◊ν÷˚Ô
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷‹Î_ ·Î√Ì Â¿ı »ı. «˘fl-Õο<, ·Ò_ÀÎflÎ,
ËI›ÎflÎ, ’ÎflÏ‘ …ı‰Î ’HÎ ±«Îfi¿ ¤Î‰ ⁄ÿ·Î¥ …‰Î◊Ì
¤√‰ÎfifiÎ ÁÎflÎ ¤@÷˘ ◊›Î »ı ó ±ı‰Ì ¿ıÀ·Ì¿ ¿◊α˘
’flÎH΢‹Î_ ÷◊Î ¤@÷‹Î· ‰√ıflı √˛_◊˘‹Î_ ±Î‰ı »ı.
ˉı ±ı¿ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı, …ı±˘ ‰Ê˘˝◊Ì ¤…fi-
K›Îfi ¿fl÷Πˢ›, ±ı‹fi_ ‹fi ’HÎ ÷I’fl÷Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_
fi◊Ì ·Î√÷_, ÷˘ ’»Ì …ı ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ Ë˘› ÷ıfi_
‹fi ¤√‰Îfi‹Î_ ÷ı·‘ÎflΉ÷ÔÔ˚ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·Î√Âı? ±ËŸ
“±fiL›¤Î¿˚”fi˘ ±◊˝ “÷ı ÷ı·‘ÎflΉ÷Ô˚ g«÷fi ¿flı »ı” ó
±ı‰˘ fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ıfi˘ ±◊˝ »ı ó “fi ±L›_ ¤…Ï÷”
±◊ν÷Ô˚ ÷ı ±L›fi_ ¤…fi fi◊Ì ¿fl÷˘. ÷ıfi˘ ¤√‰ÎfifiÎ
ÏÁ‰Î› ±L› ¿˘¥fi˘ ÁËÎfl˘ ¿ı ±Îl› fi◊Ì, ¿ı‰‚
¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌ ¿ı‰‚
’Ï÷fi_ … g«÷fi ¿fl÷Ì Ë˘› ó ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. ÷ı
÷˘ Ëflÿ‹ ’Ï÷fiÌ … ◊¥fiı flËı »ı, V‰MÔfi‹Î_ ’HÎ ±ı
⁄ÌΩ±˘fiÌ fi◊Ì ◊÷Ì. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfi_ ÷˘ ±ı¿
’Ï÷ ÁÎ◊ı … ’˘÷Î’b_ flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ı ÿflΫÎflÌfi_
¿ı‰‚ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı … ’˘÷Î’b_ ◊¥ Ω› »ı ±fiı I›Îflı
÷ıfiı ‹ÎhÎ ±ı¿ ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› flËı »ı.
“±fiL›¤Î¿˚” ◊‰Î‹Î_ ¬ÎÁ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı “Ë_
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ±Î flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ
±Ë_÷Îfiı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕÌ ÿı‰Ì. ±Ë_÷Î-’Ïfl‰÷˝fi◊Ì
…ıÀ·Ì …·ÿÌ ÂÏ© ◊Λ »ı, …’, ÷’, ›iÎ, ÿÎfi ‰√ıflı
Ïø›Î±˘◊Ì ±ıÀ·Ì …·ÿÌ ÂÏ© fi◊Ì ◊÷Ì ±Î ±Ë_÷ÎfiÎ
’Ïfl‰÷˝fifiΠωʛ‹Î_ hÎHÎ ‰Î÷˘ »ıó
(1) ±Ë_÷Îfiı ÿÒfl ¿fl‰Ì ó iÎÎfi›˘√◊Ì ±Ë_÷Î ÿÒfl
◊Λ »ı. …ı ≠¿Î‹Î_ ±Ë ‹˚ (Ë_’HÎÎ)fi_ ¤Îfi ◊Λ »ı, ÷ı
≠¿Î ‹ÎflÔ_ V‰w’ »ı ±fiı ±ı¿ÿıÂÌ› w’‹Î_ ≠÷Ì÷
◊‰Î‰Î‚˘ “±Ë‹Ô˚” ‹Îv_ V‰w’ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı “±Ë‹Ô˚”
ºU› ˢ› »ı, ±fiı …ı ºU› ˢ› »ı, ÷ı ’˘÷Îfi_ V‰w’ fi◊Ì
ˢ÷_. ±Î flÌ÷ı ⁄LÔfiıfi_ ω¤Î…fi ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ
iÎÎfiÁ‹√˛fiÎ V‰w’‹Î_ „V◊÷ ◊‰Î◊Ì “±Ë_÷Δ ÿÒfl ◊Λ »ı.
(2) ±Ë_÷Îfiı Â© ¿fl‰Ì ó ¿‹˝›˘√◊Ì ±Ë_÷Î Â©
◊¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ’hÎ ¿Ëı »ı ¿ı “Ë_ ’hÎ »\_
±fiı ±Î ‹ÎflÎ Ï’÷Î »ı” ÷˘ ÷ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ï’÷ÎfiÌ
Áı‰Î ¿fl‰Ì ±ı … ‹Îv_ ¿÷˝T› »ı; ¿ı‹¿ı Ï’÷Î-’hÎfi˘
Á_⁄_‘ ¿ı‰‚ ¿÷˝T›’ηfifiı ‹ÎÀı … »ı. Ï’÷Î ‹fiı ’hÎ
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
fi ‹Îfiı, ‹fiı ÿ—¬ ±Î’ı ¿ı ‹Îv_ ±ÏË÷ ¿flı, ÷˘’HÎ
‹Îflı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fl‰ÎfiÌ »ı, ÷ı‹fiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰Îfi_
»ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹Î÷Î, ¤Î¥, ¤Î¤Ì, VÔhÎÌ, ’hÎ ±fiı
’Ïfl‰Îfl ≠I›ı ’HÎ ‹Îflı ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ … ’ηfi
¿fl‰Îfi_ »ı. ÷ı‹fiÎ ¿÷˝T› ÷flŒ ‹Îflı Ωı‰Îfi_ … fi◊Ì
¿ı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ≠I›ı Â_ ¿flı »ı ¿ı ÿÏfi›Î ≠I›ı Â_ ¿flı
»ı. ±ı‹fiÎ ¿÷˝T›fiı Ωı‰Îfi_ ‹Îv_ ¿÷˝T› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿÷˝T›fiı Ωı‰Îfi_ ‹Îv_ ¿÷˝T› fi◊Ì; ¿ı‹¿ı
⁄ÌΩ±˘fiÎ ¿÷˝T›fiı Ωı‰Î‰Î‚˘ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›◊Ì E›÷ ◊¥
Ω› »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fi˘ ÷˘ ‹ÎflÎ µ’fl ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl
»ı, ’fl_÷ ÷ı±˘ ‹fiı ±fi¿>‚ ◊¥fiı «Î·ı ó ±ı‰˘ ‹Îfl˘
¿˘¥fiÎ µ’fl ’HÎ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ⁄ÌΩ±˘fi_
¿÷˝T› fi Ωı¥fiı ¿ı‰‚ ’˘÷Îfi_ ¿÷˝T›’ηfi ¿fl‰Î◊Ì ±Ë_÷Î
Â© ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ’˘÷ÎfiÎ_ Á¬fiÌ ¿Î‹fiΠˢ‰Î◊Ì
… ±Ë_÷Î ±Â© ◊Λ »ı.
(3) ±Ë_÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ¿fl‰_ ó ¤„@÷›˘√◊Ì ±Ë_÷Î
⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı. …ı‹¿ı, ·Bfi‹Î_ ’Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊÷Î_
… ¿L›ÎfiÌ ±Ë_÷Î ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı ±fiı ÷ı ’Ï÷fiÎ CÎflfiı
… ’˘÷Îfi_ CÎfl ±fiı ’Ï÷fiÎ ‘‹˝fiı … ’˘÷Îfi˘ ‘‹˝ ‹Îfi‰Î
·Î√Ì Ω› »ı. ÷ı ’Ï÷‰˛÷Î ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿ ’Ï÷fiÌ … ◊¥
Ω› »ı, ’»Ì ÷ı ‹Î÷ÎÏ’÷Î, ÁÎÁ-ÁÁflÎ ‰√ıflı ¿˘¥fiÌ
’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ’hÎ ±fiı
’hÎÌfiÌ ’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì; ¿ı‹¿ı F›Îflı ÷ı Á÷Ì ◊Λ »ı,
I›Îflı ’hÎ-’hÎÌfiÎ ±fiı ‹Î÷Î-Ï’÷ÎfiÎ VfiıËfiÌ ’HÎ ’fl‰Î
fi◊Ì ¿fl÷Ì. ËÎ, ±ı ’Ï÷fiı Á_⁄_‘ı Áı‰Î ⁄‘ÎfiÌ ¿flı »ı,
’fl_÷ ÷ıfiÌ ±Ë_÷Î ¿ı‰‚ ’Ï÷fiÌ … ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ‹fiW›fiÌ ±Ë_÷Î “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi
‹ÎflÎ »ı” ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ◊¥ Ω›, ÷˘ ÷ıfiÌ
±Ë_÷Î ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı. ±Î ±Ë_÷ÎfiÎ ⁄ÿ·‰Îfiı … ±ËŸ
“±fiL›¤Î¿˚” ¿èÎ_ »ı.
“ÁΑflı‰ Á ‹L÷T›—” ó ˉı ±ËŸ ±ı¿ ≠ffi ◊Λ
»ı ¿ı ÷ı ’Ëı·Î_ ’HÎ ÿflΫÎflÌ flè΢ »ı ±fiı ‰÷˝‹Îfi‹Î_
’HÎ ÷ıfiÎ_ ±Î«flH΢ ’Òflı’ÒflÎ_ Â© fi◊Ì ◊›Î_, ÷˘ ÿflΫÎfl˘fiı
·Ì‘ı ÷ıfiı ÿflΫÎflÌ ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±fiL›¤Î‰fiı ·Ì‘ı
ÁΑ … ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı? ÷˘ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ıfiı ÷˘
ÁΑ … ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı. ±ËŸ “‹L÷T›—” (‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı)
ωϑ‰«fi »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¤√‰ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ ±ÎiÎÎ »ı.
‹Îfi‰ÎfiÌ ‰Î÷ I›Î_ … ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, F›Î_
ÁΑ÷Î fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì. Ωı ÷ıfi΋Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÿflΫÎfl
fi ˢ÷, ÷˘ ¤√‰Îfi “÷ıfiı ÁΑ … ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı.”
±ı‰_ ÂÎ ‹ÎÀı ¿Ëı÷? ÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ¿Ëı‰Î◊Ì ±ı … ÏÁ©
655
◊Λ »ı ¿ı ÷ıfi΋Î_ Ë…\ ÿflΫÎfl »ı. ÷ı ÿflΫÎfl˘◊Ì Á‰˝◊Î
flÏË÷ fi◊Ì ◊›˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ı
Ë…\ ÁÎ_√˘’Î_√ ÁΑ fi◊Ì ◊›˘, ÷˘’HÎ ÷ıfiı ÁΑ …
‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄ËÎfl◊Ì ÷ıfiÎ_ ±Î«flH΢‹Î_ ¿ı
Ïø›Î±˘‹Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ω›, ÷˘’HÎ
÷ı ±ÁΑ fi◊Ì. ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÷ı “±fiL›¤Î¿˚”
◊¥ √›˘ ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ … »\_ ±fiı ¿ı‰‚
¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı; Ë_ Á_ÁÎflfi˘ fi◊Ì ±fiı Á_ÁÎfl
‹Îfl˘ fi◊Ì” ±Î flÌ÷ı ÷ı ±_÷fl◊Ì … ¤√‰Îfifi˘ ◊¥
√›˘, ÷ıHÎı ±_÷fl◊Ì … ’˘÷ÎfiÌ ±Ë_÷Î ⁄ÿ·Ì ÿÌ‘Ì. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ˉı ÷ıfiÎ_ ±Î«flH΢ Á‘fl÷Î_ ‰Îfl fiÏË ·Î√ı; ¿ı‹¿ı
±Ë_÷Î ±fiÁÎfl … ⁄‘Î_ ±Î«flH΢ ◊Λ »ı.
÷ıfiı ÁΑ … ‹Îfi‰˘ Ωı¥±ı ó ±ı‰_ ¤√‰Îfifiı
ÂÎ ‹ÎÀı ¿Ëı‰_ ’Õu_ »ı? ¿ÎflHÎ ¿ı ·˘¿˘‹Î_ ±Î flÌ÷
»ı ¿ı ÷ı±˘ ¿˘¥fiÎ ±_÷flfiÎ ¤Î‰˘fiı fi Ωı¥fiı ⁄ËÎfl◊Ì
…ı‰Î_ ±Î«flH΢ …\±ı »ı, ÷ı‰˘ … ÷ıfiı ‹ÎfiÌ ·ı »ı. …ı‹¿ı,
±ı¿ ‹fiW› ‰Ê˘˝◊Ì ’ÏflÏ«÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤…fi ¿flı »ı
±fiı ÁÎflÎ_ ±Î«flH΢‰Î‚˘ »ı ó ±ı‰_ ‰ÌÁ, ’«ÌÁ ‰Ê˘˝◊Ì
ΩHÎ̱ı »Ì±ı. ’fl_÷ ±ı¿ Ïÿ‰Áı Ωı›_ ¿ı ÷ı flÎÏhÎfiı Á‹›ı
±ı¿ ‰ıU›Îfiı I›Î_◊Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿Y›˘, ÷˘ ÷ıfiı Ωı÷Î_ …
·˘¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı …\±˘! ±Î’HÎı ÷˘ ±Îfiı ⁄Ë
ÁÎfl˘ ‹Îfi÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ±Î ÷˘ ±ı‰˘ fi◊Ì ±Î ÷˘
‰ıU›Î√Î‹Ì »ı! ±ı‰˘ ω«Îfl ±Î‰÷Î_ … ÷ı‹fiΠωÊıfi˘
…ı ÁÎflÎ’HÎÎfi˘ ¤Î‰ Ë÷˘, ÷ı ∂ÃÌ Ω› »ı. …ı ¿ıÀ·Î›ı
Ïÿ‰Á˘fiÌ l©Î¤„@÷ Ë÷Ì, ÷ı ∂ÃÌ Ω› »ı. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ·˘¿˘ ‰Ê˘˝◊Ì ¿˘¥ T›„@÷fiı ΩHÎı »ı ¿ı ÷ı ±L›Î›Ì
»ı, ’Î’Ì »ı ±fiı ÿflΫÎflÌ »ı ±fiı ±ı … ±ı¿ Ïÿ‰Áı
√_√Îfiı Ï¿fiÎflı VÔfiÎfi ¿flÌfiı, ËÎ◊‹Î_ √˘‹¬Ì ·¥fiı ⁄ıÃ˘
»ı. ÷ıfi˘ «Ëıfl˘ ⁄Ë ≠ÁLÔfi »ı. ÷ıfiı Ωı¥fiı ¿˘¥¿ ¿Ëı
»ı ¿ı …\±˘! ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flÌ flè΢ »ı, ⁄Ë ÁÎfl˘
‹ÎHÎÁ »ı, ÷˘ ⁄ÌΩı ¿Ëı »ı ¿ı ±flı! ÷‹ı ÷ıfiı ΩHÎ÷Î
fi◊Ì, Ë_ Ωb_ »\_; ±Î ÷˘ ÁÎfl˘ ‹ÎHÎÁ fi◊Ì, ¿ı‰‚
’ά_Õ ¿flı »ı. ±Î flÌ÷ı ¤…fi ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ·˘¿˘
÷ıfiı ÷ı‰˘ … ’Î’Ì ‹ÎfiÌ ·ı »ı ±fiı ’ı·Ì ⁄Î…\ ÁΑfi-
¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ’HÎ ‰ıU›Îfiı CÎıfl◊Ì fiÌ¿‚÷˘ Ωı¥fiı
¬flÎ⁄ ‹ÎfiÌ ·ı »ı. ÷ıfiı fi ΩHÎı ¿›Î ¿ÎflHÎ◊Ì ‰ıU›Î±ı
⁄˘·ÎT›˘ Ë÷˘, ÂÌ ¬⁄fl ¿ı ÷ı ÿ›Î-’fl‰Â ◊¥fiı ‰ıU›Îfiı
⁄˘‘ ±Î’‰Îfiı ‹ÎÀı ’HÎ √›˘ ˢ›, ÷ıfiı Á‘Îfl‰Î ‹ÎÀı
√›˘ ˢ›! ±ı ÷flŒ ÷ı‹fiÌ ºÏp fi◊Ì …÷Ì. …ı‹fi_
±_÷—¿flHÎ Â© fi ˢ›, ÷ı±˘ ÷˘ ±Â˘¤fiÌ› ‰Î÷ ¿flÌfiı
’˘÷ÎfiÎ ±_÷—¿flHÎfiı ‰‘Îflı √_ÿ_ ¿flı »ı. ÷ı‹fi_ ±_÷—¿flHÎ
656 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

±’ωhÎ ‰Î÷ … ’¿Õı »ı ’fl_÷ µ’›˝@÷ ⁄LÔfiı ≠¿ÎflfiÌ
‰Î÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp ‹fiW›fiÎ ¤Î‰
µ’fl … flËı »ı. ±Î«flH΢ µ’fl fiÏËó
flËÏ÷ fi ≠¤ Ï«÷ «Ò¿ Ï¿±ı ¿Ì ––
¿fl÷ ÁflÏ÷ Á› ⁄Îfl Ï˱ı ¿Ì ––
(‹ÎfiÁ 1/29/3)
¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ¤Î‰√˛ÎËÌ »ı ó “¤Î‰√˛ÎËÌ-
…fiÎÿ˝fi—”.
“ÁQ›BT›‰ÏÁ÷˘ ÏË Á—” ó ⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_
¿‹˝›˘√fiΠωʛ‹Î_ “T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©”fiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì
»ı (±. 2/41) ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ ’Ëı·Î_ ⁄Ï©‹Î_ ÷ı Ïfiç›
◊Λ »ı ¿ı “‹Îflı flÎ√¶ıÊ fi◊Ì ¿fl‰ÎfiÎ, ¿÷˝T›-¿‹˝ ¿fl÷Î
flËÌfiı ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹Îfi flËı‰_ »ı.” ±Î◊Ì ¿‹˝›˘√ÌfiÌ
⁄Ï© T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ◊Λ »ı ±fiı ±ËŸ ¿÷ν ’˘÷ı
T›‰ÏÁ÷ »ı ó “ÁQ›BT›‰ÏÁ÷—”. ¿ÎflHÎ ¿ı “Ë_ ¿ı‰‚
¤√‰Îfifi˘ … »\_. ˉı ‹Îv_ ¿Î‹ ¿ı‰‚ ¤…fi ¿fl‰_
±ı … »ı” ó ±Î Ïfiç› ’˘÷Îfi˘ »ı, ⁄Ï©fi˘ fiÏË.
±Î◊Ì ÁQ›¿Ô˚ Ïfi盉΂ÎfiÌ „V◊Ï÷ ¤√‰Îfi‹Î_ »ı. ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı I›Î_ Ïfiç› “¿flHΔ (⁄Ï©)‹Î_ »ı ±fiı ±ËŸ
Ïfiç› “¿÷ν” (’˘÷Î)‹Î_ »ı. ¿flHÎ ‹Î_ Ïfiç› ◊‰Î »÷Î_
’HÎ F›Îflı ¿÷ν ’fl‹ÎI‹÷k‰◊Ì ±Ï¤LÔfi ◊¥ Ω› »ı,
÷˘ ’»Ì ¿÷ν‹Î_ Ïfiç› ◊÷Î_ ¿flH΋Î_ ’HÎ Ïfiç› ◊¥
Ω› ó ±ı‹Î_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_ »ı!
F›Î_ ⁄Ï©fi˘ Ïfiç› ◊Λ »ı, I›Î_ ÷ı Ïfiç› I›Î_
Á‘Ì ±ı¿w’ fi◊Ì flËı÷˘, F›Î_ Á‘Ì ’˘÷ı ¿÷ν ±ı Ïfiç›fiÌ
ÁÎ◊ı ¤‚Ì fi◊Ì …÷˘. …ı‹¿ı, ÁIÁ_√ V‰ÎK›Î›fiı Á‹›ı
‹fiW›˘fi˘ ±ı‰˘ Ïfiç› ◊Λ »ı ¿ı ˉı ÷˘ ±‹ı ¿ı‰‚
¤…fi-V‹flHÎ … ¿flÌÂ_. ’fl_÷ ±Î Ïfiç› ÁIÁ_√-V‰ÎK›Î›
’»Ì „V◊fl fi◊Ì flËı÷˘. ±ı‹Î_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ’˘÷ÎfiÌ
V‰Î¤Îω¿ vÏ« ¿ı‰‚ ’fl‹ÎI‹Î ≠I›ıºœ fi◊Ì, ’fl_÷ ÁÎ◊ı
Á_ÁÎflfiÎ_ Á¬-¤˘√ ‰√ıflı ·ı‰ÎfiÌ ’HÎ vÏ« »ı. ’fl_÷ F›Îflı
’˘÷Îfi˘ ±ı Ïfiç› ◊¥ Ω› »ı ¿ı ˉı ‹Îflı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ
‹Î√ı˝ … «Î·‰_ »ı, ÷˘ ’»Ì ±ı Ïfiç› ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷˘
fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı Ïfiç› ’˘÷Îfi˘ »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿L›Îfi_ ·BÔfi ◊÷Î_ “ˉı Ë_ ’Ï÷fiÌ ◊¥
√¥, ˉı ‹Îflı ’Ï÷fiÎ CÎflfi_ ¿Î‹ … ¿fl‰_ »ı.” ±ı‰˘
Ïfiç› ÷ıfi˘ ’˘÷Îfi˘ ◊¥ …‰Î◊Ì ÷ı ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷˘ fi◊Ì,
’fl_÷ ÁË… flÌ÷ı Ë_‹ı ›Îÿ flËı »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı
»ı ¿ı ÷ıHÎı ’˘÷Îfiı ’Ï÷fiÌ … ‹ÎfiÌ ·Ì‘Ì »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı F›Îflı ‹fiW› ±ı Ïfiç› ¿flÌ ·ı »ı ¿ı “Ë_
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ˉı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ … ¿Î‹ (¤…fi)
¿fl‰_ »ı, ¤…fi ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿_¥ ¿Î‹ fi◊Ì, ¿˘¥ ¿Î‹
ÁÎ◊ı ¿˘¥ ‹÷·⁄ fi◊Ì, ÷˘ ±ı Ïfiç› ’˘÷Îfi˘ ˢ‰Î◊Ì
ÁÿÎfiı ‹ÎÀı ’ο˘ ◊¥ Ω› »ı, ’»Ì ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷˘ …
fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ÷ıfiı ÁΑ … ‹Îfi‰˘
Ωı¥±ı. ¿ı‰‚ ‹Îfi‰ÎfiÌ … ‰Î÷ fi◊Ì, ’˘÷Îfi˘ Ïfiç›
ˢ‰Î◊Ì ÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ◊¥ Ω› »ı ó “ÏZÎ≠_
¤‰Ï÷ ‘‹Î˝I‹Î” (±. 9/31).
¤„@÷›˘√fiÌ ºÏp±ı ⁄‘Î ÿ√̋HÎ-ÿflΫÎfl ¤√‰ÎfifiÌ
ω‹¬÷Î µ’fl … À¿Ì flËı »ı. F›Îflı ≠ÎHÎÌ ±fiL›¤Î‰◊Ì
¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÁC΂Πÿ√˝HÎ-
ÿflΫÎfl ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.

’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó iÎÎfi›˘√ ±fiı ¿‹˝›˘√‹Î_ ⁄Ï©fiÌ ≠‘Îfi÷Î flËı »ıı ó “±ıÊÎ ÷ıûϤÏË÷Î ÁÎ∆Ô˚A›ı ⁄Ï©›˘˝√ı
„I‰‹Î_ lÚb” (√Ì÷Î ó 2/39). ÷ı◊Ì iÎÎfi›˘√Ì ±fiı ¿‹˝›˘√̱˘fiÌ ⁄Ï© T›‰ÏÁ÷ (Ïfi盉΂Ì) ˢ› »ı ó
“T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©flı¿ıË” (√Ì÷Î ó 2/41), “T›‰ÁΛ΄I‹¿Î ⁄Ï©—” (√Ì÷Î ó 2/44). ’fl_÷ ¤„@÷›˘√‹Î_ V‰›_fiÌ
≠‘Îfi÷Î flËı »ı, ÷ı◊Ì ¤@÷ ’˘÷ı T›‰ÏÁ÷ ˢ› »ı ó “ÁQ›BT›‰ÏÁ÷˘ ÏË Á—”.
‹fi-⁄Ï©‹Î_ flËı·Ì ‰Î÷fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ V‰›_‹Î_ flËı·Ì ‰Î÷fiÌ Ï‰VQ≤Ï÷ ◊¥ ¿÷Ì fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ‹fi-⁄Ï© ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ¿Î›‹ flËı÷Î_ fi◊Ì, ÁÊ„M÷‹Î_ ±Î’HÎfiı ÷ı‹fiÎ ±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı, ’fl_÷ V‰›_fiÎ
±¤Î‰fi˘ ±fi¤‰ @›Îflı› ¿˘¥fiı ◊÷˘ fi◊Ì. ÷ı V‰›_‹Î_ …ı ‰Î÷ ˢ› »ı, ÷ı ±¬_Õ flËı »ı. ÷ı◊Ì “Ë_ ¤√‰Îfifi˘
»\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı” ó ±Î V‰Ì¿ÚÏ÷ V‰›_‹Î_ ˢ› »ı, ‹fi-⁄Ï©‹Î_ fiËŸ. ±ı¿ ‰Îfl ±Î V‰Ì¿ÚÏ÷ ◊›Î ’»Ì
ŒflÌ @›Îflı› ±V‰Ì¿ÚÏ÷ ◊÷Ì … fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı V‰›_ ‹Ò‚◊Ì … ¤√‰Îfifi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤Lfi »ı,
’fl_÷ ¤Ò·◊Ì ÷ı ≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ V‰Ì¿ÎflÌ ·ı »ı (√Ì÷Î ó 15/7). ÷ı◊Ì ¬flı¬fl ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò· …
ÿÒfl ◊Λ »ı. ¤Ò· ÿÒfl ◊÷Î_ … ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfiÎ ÏfiI›-Á_⁄_‘fiÌ V‰÷— (±Î’‹ı‚ı) ΩB≤Ï÷ ◊¥ Ω› »ı ó “fip˘ ‹˘Ë—
VQ≤Ï÷·˝O‘Δ (√Ì÷Î ó 18/73). ⁄ÌΩfiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·Ì‘˘ Ë÷˘, ±ı … ¤Ò· Ë÷Ì, ±ı … ‹˘Ë Ë÷˘.
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÁQ›¿ Ïfiç›fi_ Œ‚ ⁄÷Ήı »ı.
f·˘¿ 31] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÏZÎ≠_ ¤‰Ï÷ ‘‹Î˝I‹Î ÂrE»Î„L÷_ Ïfi√E»Ï÷ –– 31––
¿˙L÷ı› ≠Ï÷ ΩfiÌÏË fi ‹ı ¤@÷— ≠HÎU›Ï÷ –– 31––
ÏZÎ≠‹Ô̊ = (±ı) ÁI‰flı Âr÷Ô̊
(±ı… ZÎHÎı) Â΄L÷‹Ô˚
‘‹Î˝I‹Î = ‘‹Î˝I‹Î Ïfi√E»Ï÷
¤‰Ï÷ = ◊¥ Ω› »ı ¿˙Ó÷ı›
(±fiı) ‹ı
ÀÌ¿Î ó “ÏZÎ≠_ ¤‰Ï÷ ‘‹Î˝I‹Î” ó ÷ı ÷I¿Î‚
‘‹Î˝I‹Î ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹ËÎfi ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω›
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ∞‰ ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı ±fiı
F›Îflı ÷ıfi˘ µtıU› ’HÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi˘ ◊¥
√›˘ ÷˘ ˉı ÷ıfiı ‘‹Î˝I‹Î ◊‰Î‹Î_ Â_ ‰Îfl ·Î√‰ÎfiÌ?
ˉı ÷ı ’Î’ÎI‹Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı flËıÂı? ¿ı‹¿ı ÷ı ‘‹Î˝I‹Î ÷˘
±Î’‹ı‚ı Ë÷˘ …, ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi΋Î_
’Î’ÎI‹Î’b_ ±ÎT›_ Ë÷_, ¿ı …ı ±Î√_÷¿ Ë÷_. ˉı F›Îflı
±Ë_÷Î ⁄ÿ·‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ fi flè΢, ÷˘ ÷ı …ı‰˘
»ı ÷ı‰˘ (‘‹Î˝I‹Î) flËÌ √›˘.
±Î ∞‰ F›Îflı ’Î’ÎI‹Î fiˢ÷˘ ⁄L›˘, I›Îflı ’HÎ
’ωhÎ Ë÷˘ ±fiı F›Îflı ’Î’ÎI‹Î ⁄fiÌ √›˘, I›Îflı ’HÎ
÷ı‰˘ … ’ωhÎ Ë÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì
∞‰ ÁÿΛ ’ωhÎ »ı. ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘◊Ì ÷ı ’Î’ÎI‹Î
⁄L›˘ Ë÷˘. Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ »^À÷Î_ … ÷ı …ı‰˘ »ı ÷ı‰˘
’ωhÎ flËÌ √›˘.
’Î’ ¿fl‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ flËı÷Î_ ‹fiW› “‹Îflı ¿ı‰‚
¤√‰ÎfifiÌ … ÷flŒ «Î·‰_ »ı” ó ±ı‰˘ Ïfiç› fi◊Ì
¿flÌ Â¿÷˘, ±ı ‰Î÷ ⁄flÎ⁄fl »ı. ’fl_÷ ’Î’Ì ‹fiW›
±ı‰˘ Ïfiç› fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷˘ ó ±ı Ïfi›‹ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ
¿ı ∞‰‹ÎhÎ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷k‰÷— Ïfiÿ˘˝Ê
»ı. Á_ÁÎflfiÌ ±ÎÁ„@÷fiı ¿ÎflHÎı … ÷ıfi΋Î_ ±Î√_÷¿ ÿ˘Ê
±Î‰Ì Ω› »ı. Ωı ÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ’Î’˘◊Ì C≤HÎÎ ◊¥ Ω›
±fiı ±ı‰˘ Ïfiç› ◊¥ Ω› ¿ı ˉı ¤√‰Îfifi_ … ¤…fi
¿fl‰_ »ı, ÷˘ ÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ⁄fiÌ Ω› »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ Á_ÁÎflfiÌ ¿Î‹fiÎ »ı, ÁÎ◊ı-ÁÎ◊ı ¤√‰Îfi
≠I›ı ’HÎ vÏ« »ı. Ωı ¤√‰Îfi ≠I›ıfiÌ vÏ« ºœ ◊¥
Ω›, ÷˘ ¿Î‹fiÎ ±fiı ±ÎÁ„@÷ fip ◊¥ Ω› »ı. ’»Ì
¤√‰I≠΄MÔ÷‹Î_ ω·_⁄ ◊÷˘ fi◊Ì.
÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ◊¥ Ω› »ı ó ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÷ıfi΋Î_ ›÷Ô˚g¿Ï«÷Ô˚ ÿflΫÎfl ÿı¬Î› »ı,
÷ı ’HÎ À¿Âı fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄‘Î … ÿflΫÎfl Á_ÁÎflfiı
657
= ÁÿÎ flËıfiÎflÌ ¤@÷— = ¤@÷fi_
= ’fl‹ ÂÎ_Ï÷fiı fi ≠HÎU›Ï÷, = ’÷fi
= ’΋ı »ı. fi fi◊Ì ◊÷_-
= Ëı ¿<_÷Ìfi_ÿfi! ≠Ï÷ΩfiÌÏË = (±ı‰Ì ÷_)
= ‹ÎflÎ ≠Ï÷iÎÎ ¿fl.
‹Ëk‰ ÿı‰Î◊Ì À¿ı·Î »ı ó ’fl_÷ F›Îflı ÷ı Á_ÁÎflfiÌ
¿Î‹fiÎ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı … «ÎËı »ı, I›Îflı
÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ Á_ÁÎflfi_ ‹Ëk‰ fi flËÌfiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_
… ‹Ëk‰ ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfifi_ ‹Ëk‰ ◊‰Î◊Ì ÷ı
‘‹Î˝I‹Î ⁄fiÌ Ω› »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
±Î ±ı¿ ÏÁ©Î_÷ »ı ¿ı ¿÷ν ⁄ÿ·Î÷Î_ Ïø›Î±˘
’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı ⁄ÿ·Î¥ Ω› »ı, …ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ‘‹˝w’Ì
Ïø›Î ¿flÌfiı ‘‹Î˝I‹Î ◊‰Îfi_ ≥E»ı, ÷˘ ÷ıfiı ‘‹Î˝I‹Î ◊‰Î‹Î_
‰Îfl ·Î√Âı. ’fl_÷ Ωı ÷ı ¿÷νfiı … ⁄ÿ·Ì ÿı ±◊ν÷Ô˚
“Ë_ ‘‹Î˝I‹Î »\_” ±ı‰Ì ’˘÷ÎfiÌ ±Ë_÷Îfiı … ⁄ÿ·Ì ÿı,
÷˘ ÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ⁄fiÌ …Âı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’HÎ “Ë ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¤√‰Îfi
‹ÎflÎ »ı.” ±ı‰Ì ’˘÷ÎfiÌ ±Ë_÷Îfiı ⁄ÿ·Ì ÿı, ÷˘ ÷ı ⁄Ë
… …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ◊¥ Ω› »ı, ÁΑ ◊¥ Ω› »ı ±fiı
¤@÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹fiW› F›Îflı Á_ÁÎfl-
ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’b_ ¿flÌfiı Á_›˘√…L›
Á¬ ≥E»‰Î ·Î√ı »ı, I›Îflı ÷ı “¿Î‹ÎI‹Î” (√Ì÷Î ó
2/43) ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı F›Îflı Á_ÁÎfl◊Ì Á‰˝◊Πω‹¬
◊¥fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±fiL› Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı »ı, ¿ı
…ı ‰ÎV÷‰‹Î_ »ı, I›Îflı ÷ı “‘‹Î˝I‹Î” ⁄fiÌ Ω› »ı.
ÁΑÎflHÎ ºÏp◊Ì ·˘¿˘ ±ı‹ … Á‹…ı »ı ¿ı ‹ÎHÎÁ
ÁI› ⁄˘·‰Î◊Ì ÁI›‰ÎÿÌ ◊Λ »ı ±fiı «˘flÌ ¿fl‰Î◊Ì
«˘fl ◊Λ »ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰Ì ‰Î÷ fi◊Ì. F›Îflı
’˘÷ı ÁI›‰ÎÿÌ ⁄fiı »ı ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ÁI› ⁄˘·‰Î‰Î‚˘ »\_.”
±ı‰Ì ±Ë_÷Îfiı ’˘÷Îfi΋Î_ ’¿ÕÌ ·ı »ı, I›Îflı ÷ı ÁI›
⁄˘·ı »ı ±fiı ÁI› ⁄˘·‰Î◊Ì ÷ıfi_ ÁI›‰ÎÿÌ’b_ ºœ ◊¥
Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı «˘fl ˢ› »ı, ÷ı “Ë_ «˘fl »\_
±ı‰Ì ±Ë_÷Îfiı ’¿ÕÌfiı … «˘flÌ ¿flı »ı ±fiı «˘flÌ ¿fl‰Î◊Ì
÷ıfi_ «˘fl’b_ ºœ ◊¥ Ω› »ı. ’fl_÷ …ıfiÌ ±Ë_÷΋Î_
“Ë_ «˘fl »_ … fiÏË” ±ı‰˘ ºœ ¤Î‰ »ı, ÷ı «˘flÌ fi◊Ì
658 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

¿flÌ Â¿÷˘. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±Ë_÷ÎfiÎ ’Ïfl‰÷˝fi◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fi ’ÎÁı ¿flΉı »ı, ’˘÷ı fi◊Ì ¿fl÷Î. ±ıfi˘
Ïø›Î±˘fi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ Ω› »ı. ±Î› ±ı »ı ¿ı ˉı ›©fi˘ ±Îfl_¤ ◊‰Î‰Î‚˘ »ı ±fiı
±Î ⁄LÔfiı ºpÎ_÷˘◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ¿÷ν …ı‰˘ ˢ› ¤√‰Îfiı ’Ëı·ı◊Ì … ËÎ◊‹Î_ ÂVÔhÎ fi ·ı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ
»ı, ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ÷ı‰Î_ … ¿‹˘˝ ◊Λ »ı ±fiı …ı‰Î_ ¿‹˘˝ ◊Λ ¿flÌ ·Ì‘Ì »ı; ’fl_÷ F›Îflı ±Î√‚ ¤ÌW‹∞ ±ı ≠Ï÷iÎÎ
»ı, ÷ı‰_ … ¿÷ν’b_ ºœ ◊¥ Ω› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ¿flÌ ·ıÂı ¿ı -
ÿflΫÎflÌ ’HÎ “±fiL›¤Î¿˚” ◊¥fiı ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ¿ı‰‚ ±Î…\ Ωˆ ËÏflgË fi ÁVÔhÎ √ËÎ∂n ––
¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … ‹ÎflÎ »ı” ±ı‰Î ÷˙ ·ÎΩˆÓ √_ïÎ-…fifiÌ¿˘Ó ÂÎL÷fi Á÷ fi ¿ËÎ∂n ––
±fiL›¤Î‰◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ·ı, ÷˘ ÷ıfiÌ ÷˘ ±ı Á‹›ı ¤√‰ÎfifiÌ ≠Ï÷iÎÎ ÷˘ ÷ÒÀÌ …Âı,
±Ë_÷΋Î_ “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_. Á_ÁÎflfi˘ fi◊Ì” ±ı ¤Î‰ ºœ ’fl_÷ ¤@÷ (¤ÌW‹∞)fiÌ ≠Ï÷iÎÎ fiÏË ÷ÒÀı. ¤√‰Îfiı
◊¥ Ω› »ı ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁI› »ı. ±Î flÌ÷ı ±Ë_÷Î «˘◊Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “¤@÷˘ûÏÁ ‹ı Á¬Î
⁄ÿ·Î¥ …÷Î_ Ïø›Î±˘‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ¿‹Ì flËı‰Î »÷Î_ «ıÏ÷” ¿ËÌfiı ±…\˝fifiı ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷ ÷flÌ¿ı V‰Ì¿Î›˘˝ »ı.
’HÎ ÷ı ⁄Ë … …·ÿÌ ‘‹Î˝I‹Î ⁄fiÌ Ω› »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı ¤Î¥! ÷_ ≠Ï÷iÎÎ
±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ¿flÌ ·ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ÎflÎ ¶ÎflÎ ≠Ï÷iÎÎ ¿fl‰Î◊Ì Ωı Ë_
÷ıfiı “ÁÿflΫÎfl—” ¿è΢ »ı, ÷˘ ’»Ì ±ËŸ ¤√‰Îfiı ÷ıfiı ’˘÷ı ’HÎ ÷ÎflÌ ≠Ï÷iÎÎ ÷˘Õ‰Î ≥E»ÌÂ, ÷˘’HÎ ÷˘ÕÌ
“‘‹Î˝I‹Î” ÂÎ ‹ÎÀı ¿è΢? ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ¿Ì fiÏË, ’»Ì ⁄ÌΩı ÷˘ÕÂı … ¿˘HÎ? ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_
ÿflΫÎflÌfiÎ ÿflΫÎfl ÿÒfl ◊Λ, ÷˘ ÷ı ÁÿΫÎflÌ ±◊ν÷Ô˚ ¿ı Ωı ¤@÷ ≠Ï÷iÎÎ ¿flı, ÷˘ ±ı ≠Ï÷iÎÎfiÌ Ï‰v© ‹ÎflÌ
‘‹Î˝I‹Î … ◊Âı. ±Î◊Ì ÁÿΫÎflÌ ¿Ë˘ ¿ı ‘‹Î˝I‹Î ¿Ë˘ ≠Ï÷iÎÎ ’HÎ fiÏË «Î·ı.
ó ±ı¿ … ‰Î÷ »ı. ‹ÎflÎ ¤@÷fi˘ ωfiΠ±◊ν÷Ô˚ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_ ó
“ÂrE»Î„L÷_ Ïfi√E»Ï÷” ó ¿ı‰‚ ‘ÎÏ‹˝¿ Ïø›Î±˘◊Ì ±ı ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı F›Îflı ±ı Á‰˝◊Î ‹ÎflÌ
…ı ‘‹Î˝I‹Î ⁄fiı »ı, ÷ıfiΠˈ›Î‹Î_ ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝fiÌ Á_‹¬ ◊¥ √›˘ »ı, ÷˘ ˉı ÷ıfiÎ ’÷fifiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
¿Î‹fiΠˢ‰Î◊Ì ÷ıfiı ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝ ÷˘ ‹‚Ì Â¿ı ’HÎ Á_¤Î‰fiÎ fi flËÌ. ’÷fifi_ ¿ÎflHÎ ÷˘ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
»ı, ’fl_÷ ÂÎr÷Ì ÂÎ_Ï÷ fi◊Ì ‹‚Ì Â¿÷Ì. ÿflΫÎflÌfiÌ ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ ·ı‰˘ ±ı … Ë÷_. ±ı ‹Îfiı·Î Á_⁄_‘◊Ì
±Ë_÷Î ⁄ÿ·Î÷Î_ F›Îflı ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı xÿ›◊Ì ±ı¿ Á‰˝◊Πω‹¬ ◊¥fiı F›Îflı ÷ı ±fiL›¤Î‰◊Ì ‹ÎflÌ …
◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ¿Î‹fiÎ fi◊Ì flËÌ Â¿÷Ì Á_‹¬ ◊¥ √›˘, I›Îflı ˉı ÷ıfiÎ ’÷fifiÌ Á_¤Î‰fiÎ flËı
¿ı ±Á÷fi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì flËÌ Â¿÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı … ¿˘¥ flÌ÷ı?
Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Ì ÂÎ_Ï÷ ‹‚Ì Ω› »ı. ÿflΫÎflÌ ’HÎ F›Îflı ¤@÷ ◊¥ ¿ı »ı, ÷˘ ’»Ì
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ¤@÷ ◊›Î ⁄Îÿ ÷ı ŒflÌ◊Ì ÿflΫÎflÌ ’HÎ ◊¥ ¿ı »ı
“«ı÷fi ±‹· ÁË… Á¬flÎÁÌ” »ı. ±Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ ’˘÷ÎfiÎ ó ±ı‹ L›Î› ¿Ëı »ı. ±Î L›Î›fiı ÿÒfl ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
V‰w’fiÌ …ı ±fiÎÏÿ ±fi_÷ V‰÷—ÏÁ© ÂÎ_Ï÷ »ı, ‘‹Î˝I‹Î ¿Ëı »ı ¿ı ±ı L›Î› ±ËŸ fi◊Ì ·Î√ ’Õ÷˘. ‹Îflı I›Î_
◊‰Î◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±fiL›¤Î‰ı Á_⁄_‘ ◊‰Î◊Ì ÷˘ ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ’HÎ ¤@÷˘ ⁄fiÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷
÷ı ÂÎr÷Ì ÂÎ_Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ı‰‚ Á_ÁÎflfiÌ ¤@÷ ◊›Î ⁄Îÿ ÷ı‹fi_ ŒflÌ◊Ì ’÷fi fi◊Ì ◊¥ ¿÷_ ±◊ν÷˚Ô
ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ‹Îfi‰Î◊Ì … ÷ıfi˘ ±fi¤‰ fiˢ÷˘ ◊÷˘. ÷ı±˘ ŒflÌ◊Ì ÿflΫÎflÌ fi◊Ì ⁄fiÌ Â¿÷Î. ±Î flÌ÷ı
“¿˙L÷ı› ≠Ï÷ΩfiÌÏË fi ‹ı ¤@÷— ≠HÎU›Ï÷” ó ¤√‰ÎfifiÎ L›Î›‹Î_ ’HÎ ÿ›Î ¤flı·Ì »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi
±ËŸ “‹ÎflÎ ¤@÷fi_ ’÷fi fi◊Ì ◊÷_” ±ı‰Ì ≠Ï÷iÎÎ L›Î›¿ÎflÌ ±fiı ÿ›Î‚ ó ⁄LÔfiı› ÏÁ© ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı‹ ⁄Ì‹Îfl ‹ÎHÎÁfi˘ ‰ˆz ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı, ±ı … flÌ÷ı ±Î’HÎÌ fi⁄‚Î¥ ±fiı
¤√‰ÎfifiÎ Á‰˝Á΋J›˝fi˘ ωrÎÁ ◊¥ …‰Î◊Ì ‹fiW›fi˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ◊¥ Ω› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, F›Îflı
‹ÎHÎÁ Á_ÁÎflfiÎ ÿ—¬˘◊Ì √¤flÎ¥ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiı ÿÒfl ¿fl‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ïfi⁄˝‚÷Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flı »ı, ’fl_÷ ÁÎ◊ı
ÁÎ◊ı ÷ıfi΋Î_ ±ı‰˘ ωrÎÁ flËı »ı ¿ı Á‰˝ Á‹◊˝ ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Π„@÷◊Ì ‹ÎflÌ ±Î fi⁄‚Î¥ ÿÒfl ◊¥ ¿ı »ı, Ë_
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÿ—¬˘◊Ì ⁄«Ì ¿<_ »\_, I›Îflı ÷ı ÷fl_÷ ¤@÷ ⁄fiÌ Ω› »ı ó “ÏZÎ≠_ ¤‰Ï÷ ‘‹Î˝I‹Î”. ¤ÒA›Î ‹ÎHÎÁfiı ¤˘…fi
‹‚Ì Ω› ÷˘ Â_ ÷ıfiı ¤˘…fi ¿fl÷Î_ ‰Îfl ·Î√Âı ?
f·˘¿ 31] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 659

F›Î_ Á‘Ì ‹fiW›fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿_¥¿ ⁄‚, ›˘B›÷Î, ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı “±fiL›¤Î¿˚” (±fiL›
¤@÷) ◊÷˘ fi◊Ì. ÷ı “±fiL› ¤Î¿˚” I›Îflı ◊Λ »ı F›Îflı ÷ıfiÎ_ ÿ—¬˘fiı ÿÒfl ¿flfiÎfl ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ÿı¬Î÷_ fi◊Ì. “±fiL›¤Î¿˚”
◊÷Î_ … ÷ı ‘‹Î˝I‹Î ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ◊¥ Ω› »ı.
¤@÷fi_ ’÷fi ◊÷_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ¤√‰ÎÏLÔfiWÃ Ë˘› »ı ó ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfiÎ ÁΑfi ±fiı ÁÎK› ¤√‰Îfi … ˢ›
»ı; ÷ıfi_ ’˘÷Îfi_ ⁄‚ ˢ÷_ fi◊Ì ⁄S¿ı ¤√‰Îfifi_ … ⁄‚ ˢ› »ı. ±ËŸ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı, Ωı ¤@÷fi_ ’÷fi fi◊Ì
◊÷_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ±œÎfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fifiı “±◊ «ık‰‹Ë∆Ô˚¿ÎflÎLfi l˘W›ÏÁ ωfi∆˚Z›ÏÁ” (18/58) “Ωı ÷_ ±Ë_¿Îflfiı
¿ÎflHÎı ‹ÎflÌ ‰Î÷ fiÏË ÁÎ_¤‚ı ÷˘ ÷Îfl_ ’÷fi ◊¥ …Âı” ó ±Î‰_ ¿ı‹ ¿èÎ_ ? F›Îflı ¿ı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ’˘÷Îfi˘
¤@÷ ’HÎ ‹Îfiı »ı ó “¤@÷˘ûÏÁ ‹ı Á¬Î «ıÏ÷” (√Ì÷Î ó 4/3) ±ıfi_ Á‹Î‘Îfi »ı ±ı ¿ı, ¤@÷fi_ ’÷fi I›Îflı
◊¥ ¿ı »ı F›Îflı ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ±Îl› »˘ÕÌfiı ±Ë_¿Îflfi˘ ±Îl› ·ı »ı ó “±Ë∆Ô˚¿ÎflÎLfi l˘W›ÏÁ”. ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ˢ› I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ ¿÷_ fi◊Ì.
¤@÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ fiÎfiÎ_ ⁄΂¿˘ »ı ±fiı iÎÎfiÌ ‹˘ÀÎ ⁄΂¿ »ı. …ı‹ ¿ı ‹Îfiı fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ⁄‘Î_ ⁄΂¿˘ Á‹Îfiw’ı
Ï≠› ·Î√ı »ı, ’fl_÷ ÷ı ÿı¬¤Î‚ fiÎfiÎ ⁄΂¿fiÌ … ¿flı »ı, ‹˘ÀÎ_ ⁄΂¿˘fiÌ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı fiÎfi_ ⁄΂¿ Á‰˝◊Î ‹Îfiı ±ÎÏl÷
flËı »ı; ÷ı◊Ì ÷ıfiÌ ÿı¬¤Î‚fiÌ …ıÀ·Ì ±Î‰U›¿÷Î »ı, ÷ıÀ·Ì ‹˘ÀÎ_ ⁄΂¿˘ ‹ÎÀı fi◊Ì. ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ
±ÎÏl÷ ¤@÷˘fiÌ ’ÒflÌ Á_¤Î‚ ·ı »ı ±fiı V‰›_ ÷ıfiÎ ›˘√ZÎı‹fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 9/22). ’flL÷ iÎÎfiÌ ¤@÷fiÎ
›˘√ZÎı‹fi_ ‰Ëfi ¿˘HÎ ¿flı ? ÷ı◊Ì iÎÎfi ‹Î√˝fi˘ ÁΑ¿ ›˘√¤˛p ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤@÷ ›˘√¤˛p ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì.
⁄˛õÎÏÿ ÿı‰÷α˘ ¤√‰Îfifiı ¿Ëı »ı ó
›ıûL›ıûflωLÿÎZΠω‹@÷‹ÎÏfifiVI‰R›V÷¤Î‰ÎÿωÂ©⁄©›— ––
±ÎvèÎ ¿ÚE»ˇıHÎ ’fl_ ’ÿ_ ÷÷— ’÷L›‘˘ûfiκ÷›W‹ÿ∆Ô˚Cβ›— ––
(lÌ‹§Î0 10/2/32)
“Ëı ¿‹‚fi›fi ! …ı ·˘¿˘ ±Î’fiÎ «flH΢fiÌ ÂflHÎ ·ı÷Î fi◊Ì ±fiı ±Î’fiÌ ¤„@÷◊Ì flÏË÷ ˢ‰ÎfiÎ ¿ÎflHÎı,
…ı‹fiÌ ⁄Ï© ’HÎ Â© fi◊Ì, ÷ı±˘ ’˘÷Îfiı ‹@÷ ÷˘ ‹Îfiı »ı, ’fl_÷ ¬flı¬fl ÷ı±˘ ⁄_‘Λı·Î … »ı. ÷ı±˘ Ωı ¿p’Ò‰˝¿
ÁΑfiÎ ¿flÌfiı ¨«Î‹Î_ ¨«Î ’ÿ ’fl ’Ë˘Ó«Ì Ω›, ÷˘ ’HÎ I›Î_◊Ì fiÌ«ı ’Õı »ı.”
÷◊Î fi ÷ı ‹Î‘‰ ÷Ή¿Î— @‰Ï«ÿÔ˚ ¤˛U›„L÷ ‹Î√νk‰Ï› ⁄©Á˙xÿΗ ––
I‰›ÎϤ√M÷Πω«fl„L÷ Ïfi¤˝›Î ωfiΛ¿ÎfiÌ¿’‹Ò‘˝Á ≠¤˘ ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 10/2/33)
“’fl_÷ ¤√‰Îfi ! …ı ±Î’fiÎ ¤@÷ »ı, …ı‹fi˘ ±Î’fiÎ «flH΢‹Î_ ÁΫ˘ ≠ı‹ »ı, ÷ı±˘ @›Îflı› ÷ı iÎÎfiÎϤ‹ÎÏfi±˘fiÌ
…ı‹ ’˘÷ÎfiÌ ÁΑfiÎ◊Ì E›÷ ◊÷Î fi◊Ì. ≠¤ ! ±Î’fiÎ ¶ÎflÎ ÁflÏZÎ÷ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ ‹˘ÀÎ_-‹˘ÀÎ_ ωCfi˘ fiάfiÎflÌ ÁıfiÎfiÎ
ÁflÿÎfl˘fiÎ ‹V÷¿ ’fl ’√ ‹Ò¿Ìfiı Ïfi¤˝›÷Î’Ò‰˝¿ ω«flı »ı, ¿˘¥ ’HΠωCfi ÷ı‹fiÎ ‹Î√˝‹Î_ ±‰fl˘‘ ∂¤˘ ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì.”
¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ¿fl÷Î_ ‰ıÿ ¿Ëı »ı ó
…ı iÎÎfi ‹Îfi Ï⁄‹kÎ ÷‰ ¤‰ ËflÏfi ¤„@÷ fi ±ÎÿflÌ ––
÷ı ’Î¥ Áfl ÿ·˝¤ ’ÿÎÿÏ’ ’fl÷ Ë‹ ÿı¬÷ ËflÌ ––
Ï⁄V‰ÎÁ ¿Ïfl Á⁄ ±ÎÁ ’ÏflËÏfl ÿÎÁ ÷‰ …ı ˢ¥ flËı ––
…Ï’ fi΋ ÷‰ Ï⁄fi l‹ ÷flÏË_ ¤‰ fiÎ◊ Á˘ Á‹fl΋Ëı ––
(‹ÎfiÁÔ˚ µkÎfl0 13/3)
iÎÎfi›˘√fiÎ ÁΑ¿‹Î_ ¿_¥¿ ∂HÎ’ flËı‰Î◊Ì ’÷fi ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤„@÷›˘√fiÎ_ ÁΑ¿‹Î_ ∂HÎ’ flËı‰Î »÷Î_
’HÎ ’÷fi ◊÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó
⁄ÎK›‹Îfi˘ûÏ’ ‹ÿÔ˚¤@÷˘ ωʛˆflÏ…÷ı„Lƒ›— – ≠Λ— ≠√S¤›Î ¤¿I›Î ωʛˆfiÎ˝Ï¤¤Ò›÷ı ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/14/18)
“µ©‰∞ ! ‹Îfl˘ …ı ¤@÷ Ë∞ Ï…÷ı„Lƒ› ◊¥ Â@›˘ fi◊Ì ±fiı Á_ÁÎflfiΠωʛ˘ ÷ıfiı ‰Îfl_‰Îfl ZÎÏ÷ ’ˢӫÎÕ÷Î
660 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

flËı »ı, ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ ¬ıÓ«÷Î flËı »ı, ÷˘ ’HÎ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘fiÎflÌ (‰÷˝‹Îfi) ‹ÎflÌ ¤„@÷fiÎ ≠¤Î‰◊Ì ≠Λ— ÷ı ωʛ˘◊Ì
’flÎÏ…÷ ◊÷˘ fi◊Ì.
fi ‰ÎÁÿı‰¤@÷Îfi΋Â¤_ ωz÷ı ¿‰Ï«÷Ô˚ –
(‹ËΤÎfl÷, ±fi0 149/131)
“¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷˘fi_ @›Î_› @›Îflı› ±Â¤ ◊÷_ fi◊Ì.”
ÁÌ‹ Ï¿ «ÎnÏ’ Á¿¥ ¿˘µ ÷ÎÁÒ – ⁄Õ fl¬‰Îfl fl‹Î’Ï÷ ΩÁÒ ––
(‹ÎfiÁ, ⁄η0 126/4)
“¿˙L÷ı› ≠Ï÷ΩfiÌÏË” ó ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ≠Ï÷iÎÎ ·ı‰Î ¿Ëı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ¤@÷fiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¤√‰Îfi ’HÎ À΂Ì
¿÷Î fi◊Ì. ¤„@÷ ¤√‰ÎfifiÌ fi⁄‚Î¥ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfifiı ÿ‰Î˝ÁÎ∞fiı ¿èÎ_ »ı ó
±Ë_ ¤@÷’flΑÌfi˘ èÎV‰÷_hÎ ¥‰ ϶… – ÁΑϤ√˛˝V÷xÿ›˘ ¤@÷ˆ¤˝@÷…fi Ï≠›— ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 9/4/63)
“Ëı ⁄˛ÎõHÎ ! Ë_ Á‰˝◊Î ¤@÷˘fiı ±Î‘Ìfi »\_, V‰÷_hÎ fi◊Ì. ‹fiı ¤@÷…fi ±Ï÷ Ï≠› »ı. ÷ı‹fi˘ ‹ÎflÎ xÿ›
’fl ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl »ı.”
“¿˙L÷ı› ≠Ï÷ΩfiÌÏË fi ‹ı ¤@÷— ≠HÎU›Ï÷” ó
±Î ’ÿ˘◊Ì ÁΑ¿ı ±ı‰˘ ºœ ωrÎÁ ¿fl‰˘ Ωı¥±ı ¿ı, “‹Îfl_ ’÷fi ◊¥ … fi◊Ì Â¿÷_; ¿ı‹¿ı Ë_ ¤√‰Îfifi˘ … »\_.”
óáó
Á_⁄_‘ ó ±Î ωʛ‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ¤„@÷fiÎ ÁÎ÷ ±Ï‘¿Îfḻ˘ ⁄÷ÎT›Î »ı. ÷ı‹fi΋Î_◊Ì ÿflΫÎflÌfi_
‰Hνfi ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¿›*. ˉı ±Î√‚fiÎ fÔ·˘¿‹Î_ ¤„@÷fiÎ «Îfl ±Ï‘¿Îfḻ˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
‹Î_ ÏË ’Î◊˝ T›’ÎÏlI› ›ıûÏ’ V›— ’Î’›˘fi›— –– 32––
ÏjΛ˘ ‰ˆU›ÎV÷◊Î ÂÒƒÎV÷ıûÏ’ ›Î„L÷ ’flÎ_ √Ï÷‹Ô˚ –– 32––
’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! ‰ˆU›Î— = ‰ˆU›˘, T›’ÎÏlI› = Á‰˝◊Î ‹ÎflÎ
›ı = …ı (¿˘¥) ÷◊Î = ÷◊Î ÂflHÎı ◊¥fiı
±Ï’ = ’HÎ Â҃Η = ÂÒƒ˘ (ˢ›), ÏË = Ïfi—Á_ÿıË
’Î’›˘fi›— = ’Î’›˘Ïfi‰Î‚Î ÷ı = ÷ı±˘ ’fl΋Ô˚ = ’fl‹
V›— = ˢ› (÷◊Î …ı ’HÎ) ±Ï’ = ’HÎ √Ï÷‹Ô˚ = √Ï÷fiı
ÏjΛ— = jÎ̱˘, ‹Î‹Ô˚ = ‹Îflı ›Î„L÷ = ’΋ı »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹Î_ ÏË ’Î◊˝ T›’ÎÏlI›... ›Î„L÷ ’flÎ_ »ı. ÂÎ_ÏÕS› ∑Ïʱı ¿èÎ_ »ı ó “±ÎÏfiLz›˘L›Ï‘Ïø›÷ı
√Ï÷‹Ô˚” ó …ı‹fiÎ_ ±Î …L‹‹Î_ ±Î«flH΢ ¬flÎ⁄ »ı ±◊ν÷Ô˚ ’ÎflQ’›Î˝÷˚Ô Á΋ÎL›‰÷Ô˚” (Â΄HÕS›-¤„@÷ÁÒhÎ 78) ±◊ν÷˚Ô
…ı ±Î …L‹‹Î_ ’Î’Ì »ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfiı hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı‰Ì flÌ÷ı ÿ›Î, Z΋Î, µÿÎfl÷Î ‰√ıflı Á΋ÎL› ‘‹˘˝fiÎ
“ÿflΫÎflÌ” ¿è΢ »ı. …ı‹fiÎ _’Ò‰˝…L‹‹Î_ ±Î«flHÎ ¬flÎ⁄ ⁄‘Î ‹fiW›˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷fiÎ_
Ë÷Î_ ±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ’Ò‰˝…L‹fiÎ ’Î’Ì »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ_ fi̫΋Î_ fiÌ«Ì ›˘Ïfi◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¨«Î‹Î_ ¨«Ì ›˘Ïfi
…^fiÎ_ ’Î’˘fi_ Œ‚ ¤˘√‰‰Î ‹ÎÀı fiÌ« ›˘Ïfi±˘‹Î_ ’ıÿÎ Á‘ÌfiÎ_ ≠ÎHÎ̱˘ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı
◊›Î »ı, ÷ı‹fiı ¤√‰Îfiı ±ËŸ “’Î’›˘Ïfi” ¿èÎÎ »ı. ÷‹Î‹ ∞‰˘ ¤√‰ÎfifiÎ ±_ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ÷flŒ
±ËŸ “’Î’›˘Ïfi” ÂOÿ ±ı‰˘ T›Î’¿ »ı, …ı‹Î_ ±Áfl, ‰‚‰Î‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ
flÎZÎÁ, ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı ⁄‘Λfiı ·¥ ¿Λ »ı.1 ±fiı Á_‹¬ ◊‰Î‹Î_ ±fiÏ‘¿ÎflÌ fi◊Ì. ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ›˘B›÷Î-
±ı ⁄‘Λfiı ¤√‰ÿÔÔ˚¤„@÷fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı ±›˘B›÷Î ‰√ıflı ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¿Î›˘˝‹Î_ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î
1. ¿ı‰·ıfi ÏË ¤Î‰ıfi √˘M›˘ √Ή˘ fi√Î Q≤√Η – ›ıûL›ı ‹ÒœÏ‘›˘ fiÎ√Η ÏÁ©Î ‹Î‹Ì›flG…ÁÎ –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/12/8)
“√˘’̱˘, √Λ˘, T≤ZÎ, ’Â, fiÎ√ ÷◊Î ±Î ≠¿ÎflfiÎ_ ⁄ÌΩ_ ’HÎ ‹Òœ⁄Ï© ≠ÎHÎ̱˘ ±fiL›¤Î‰ ¶ÎflÎ ÏÁ© ◊¥fiı ±fiΛÎÁı
… ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ ¿flÌ ·Ì‘Ì »ı.”
f·˘¿ 32] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
›˘B›÷Î ‰√ıflı ⁄ÎËflfiÎ »ı ±fiı ’λ‚◊Ì ‹‚ı·Î »ı ÷◊Î
ω¬ÒÀÎ_ ’ՉΉ΂Î_ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
ΩıՉ΋Î_ ›˘B›÷Î-±›˘B›÷Î ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
…ıfi΋Î_ ›˘B›÷Î »ı, ÷ı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕÎ¥ ¿ı »ı
±fiı …ı ±›˘B› »ı ÷ı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı fi◊Ì ΩıÕÎ¥ ¿÷˘
ó ±ı ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì. ≠ÎHÎ̱˘ ’˘÷ı ¤√‰ÎfifiÎ_ »ı;
±Î◊Ì ⁄‘Î_ … ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ ¿ı »ı. ÷ÎI’›˝
±ı ◊›_ ¿ı …ı±˘ xÿ›◊Ì ¤√‰Îfifiı «ÎËı »ı, ÷ı±˘ ⁄‘Î
¤√‰ÿÔ˚¤„@÷fiÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ±ı‰˘ ’Î’›˘Ïfi‰Î‚α˘ ’HÎ
¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊¥fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı
±fiı ’fl‹ ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı.
·˙Ï¿¿ ºÏp±ı ÷˘ ±Î«flHÎ ¤˛p ˢ‰Î◊Ì ±’ωhÎ÷Î
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ …ı ¿_¥ ±’ωhÎ÷Î
±Î‰ı »ı, ÷ı ’Òflı’ÒflÌ ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊‰Î◊Ì … ±Î‰ı
»ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ±_√Îfl˘ ±„BÔfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊÷Î_ … ¿˘·Á˘
⁄fiÌ Ω› »ı. ’»Ì ±ı ¿˘·ÁÎfiı ÁÎ⁄ ·√ΉÌfiı √‹ı ÷ıÀ·˘›ı
‘˘¥ ·˘, ÷˘’HÎ ÷ıfi_ ¿Î‚Î’b_ fi◊Ì ÿÒfl ◊÷_. Ωı ÷ıfiı
ŒflÌ◊Ì ±„BÔfi‹Î_ fiÎ¬Ì ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ’»Ì ÷ıfi_ ¿Î‚Î’b_
fi◊Ì flËı÷_ ±fiı ÷ı «‹¿Ì ∂Ãı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ
±_ ±Î ∞‰‹Î_ ¿Î‚Î’b_ ±◊ν÷Ô˚ ±’ωhÎ÷Î ¤√‰Îfi◊Ì
ω‹¬ ◊‰Î◊Ì … ±Î‰ı »ı. Ωı ±ı ¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥
Ω›, ÷˘ ÷ıfiÌ ÷ı ±’ωhÎ÷Î Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı
±fiı ÷ı ‹ËÎfi ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı ÷◊Î «‹¿Ì ∂Ãı »ı.
±ıfi΋Î_ ±ıÀ·Ì ’ωhÎ÷Î ±Î‰Ì Ω› »ı ¿ı ¤√‰Îfi ’HÎ
÷ıfiı ’˘÷Îfi˘ ‹¿<À‹ÏHÎ ⁄fiÎ‰Ì ·ı »ı!
F›Îflı ’˘÷ı ±Î÷˝ ⁄fiÌfiı ≠¤fiı ’˘¿Îflı »ı, ÷˘
±ı ’˘¿Îfl‹Î_ ¤√‰Îfifiı ƒÏ‰÷ ¿fl‰ÎfiÌ …ı „@÷ »ı,
÷ı „@÷ Â© ±Î«flH΢‹Î_ fi◊Ì. …ı‰Ì flÌ÷ı, ‹Îfi˘ ±ı¿
ÿÌ¿fl˘ ÁÎv_ ¿Î‹ ¿flı »ı ÷˘ ‹Î ÷ıfiı ≠ı‹ ¿flı »ı ±fiı
±ı¿ ÿÌ¿fl˘ ¿_¥ ’HÎ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷˘, ’fl_÷ ±Î÷˝ ◊¥fiı
‹Îfiı ’˘¿Îflı »ı ±fiı flÕı »ı, ÷˘ ’»Ì ‹Î ±ı ω«Îfl
fi◊Ì ¿fl÷Ì ¿ı ±Î ÷˘ ¿_¥ ’HÎ ÁÎv_ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷˘,
±ıfiı ¬˘‚΋Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·™? ±ı ÷ıfiÎ flÕ‰Îfiı ÁËÌ
fi◊Ì Â¿÷Ì ±fiı {À µÃΉÌfiı ¬˘‚΋Î_ ·¥ ·ı »ı. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ¬flÎ⁄‹Î_ ¬flÎ⁄ ±Î«flHÎ ¿flfiÎfl ’Î’Ì‹Î_ ’Î’Ì
T›„@÷ ’HÎ ±Î÷˝ ⁄fiÌfiı ¤√‰Îfifiı ’˘¿Îflı »ı ±fiı flÕı
»ı, ÷˘ ¤√‰Îfi ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ¬˘‚΋Î_ ·¥ ·ı »ı ±fiı
1. ÷z ≥Ë fl‹HÎÌ›«flHÎÎ ±P›Î¢ Ë ›kÎı fl‹HÎÌ›Î_ ›˘Ïfi‹Î’zıflfiÔ˚ ⁄˛ÎõHΛ˘Ïfi_ ‰Î ZÎÏhΛ›˘Ïfi_ ‰Î ‰ˆU››˘Ïfi_ ‰Î◊ › ≥Ë
¿’Ò›«flHÎÎ ±P›Î¢ Ë ›kÎıı ¿’Ò›Î_ ›˘Ïfi‹Î’zıflGr›˘Ïfi_ ‰Î ÁÒ¿fl›˘Ïfi_ ‰Î «ÎHÕη›˘Ïfi_ ‰Î –– (»ÎLÿ˘B›. 5/10/7).
±◊ν÷Ô˚ …ı±˘ ÁÎflÎ_ ±Î«flH΢‰Î‚Î »ı, ÷ı‹fi˘ …L‹ ÷˘ ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ ±fiı ‰ˆU›˘‹Î_ ◊Λ »ı; ’fl_÷ …ı±˘ fiÌ« ±Î«flH΢‰Î‚Î »ı,
÷ı±˘ ¿>÷flÎ, ÁÒ‰fl ÷◊Î «_Õ΂›˘Ïfi‹Î_ …L‹ ·ı »ı.”
661
÷ıfiı ≠ı‹ ¿flı »ı ±ÎfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊›_ ¿ı ‹fiW› ¤√‰Îfi
÷flŒ ≠›ÎHÎ ¿flı »ı ÷˘ ÷ıfiı ±Î …L‹‹Î_ ’Î’˘ ’HÎ
ωCÔfi fi◊Ì ¿flÌ Â¿÷Î_, ÷˘ ’»Ì …^fiÎ_ ’Î’¿‹˘˝fi_ Œ‚
…L‹ ±fiı ¤˘√w’Ì ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ »ı; ±Î◊Ì ÷ı
¤√‰Îfi ÷flŒ «Î·‰Î‹Î_ ωCÔfi fi◊Ì fiÎ¬Ì Â¿÷Î_.
±ËŸ “„VÔhΛ—” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥
’HÎ ‰HνfiÌ, ¿˘¥ ’HÎ ±Îl‹fiÌ, ¿˘¥ ’HÎ V◊‚fiÌ ¿ı ¿˘¥
’HÎ ‰ıÂfiÌ √‹ı ÷ı‰Ì VÔhÎ̱˘ ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı ⁄‘Ì ‹Îflı
ÂflHÎı ◊¥fiı ’fl‹ ’ωhÎ ⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı ’fl‹ √Ï÷fiı
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ≠ΫÌfi ¿Î‚‹Î_ ÿı‰ËÒÏ÷ Â⁄flÌ,
¿<_÷Ì, ƒ˙’ÿÌ, ‰˛…√˘’̱˘ ‰√ıflı ±fiı ËηfiÎ …‹Îfi΋Î_ ‹ÌflÎ_,
¿fl‹ˆ÷Ì, ¿fl‹Î⁄Î¥, e·Ì⁄Î¥ ‰√ıflı ¿ıÀ·Ì›ı VÔhÎ̱˘
¤√‰ÎfifiÌ ¤@÷ ◊¥ √¥ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‰ˆU›˘‹Î_ Á‹ÎÏ‘,
÷·Î‘Îfl ‰√ıflı, ±fiı ÂÒƒ˘‹Î_ ωÿfl, Á_…›, ÏfiÊÎÿflÎ… √Ë
‰√ıflı ¿ıÀ·Î›ı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷˘ ◊›Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_
¿ı ’Î’›˘Ïfi, VÔhÎ̱˘, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒ ó ±ı ⁄‘Î_ ¤√‰Îfifi˘
±Îl› ·¥fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
±Î f·˘¿‹Î_ “’Î’›˘fi›—” ’ÿ V‰÷_hÎw’ı ±ÎT›_
»ı. ±Î ’ÿfiı VÔhÎ̱˘, ‰ˆU›˘ ±fiı ÂÒƒ˘fi_ ωÂıÊHÎ fi◊Ì
‹ÎfiÌ Â¿Î÷_; ¿ı‹¿ı ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ¿ıÀ·Î_›ı ωCÔfi˘ ±Î‰ı
»ı. VÔhÎ̱˘ «Îflı› ‰H΢˝fiÌ Ë˘› »ı. ÷ı‹Î_◊Ì ⁄˛ÎõH΢,
ZÎÏhΛ˘ ±fiı ‰ˆU›˘fiÌ VÔhÎ̱˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ’Ï÷±˘fiÌ
ÁÎ◊ı ›iÎ ‰√ıflı ‰ˆÏÿ¿ ¿‹˘˝‹Î_ ⁄ıÁ‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl »ı.
±Î◊Ì VÔhÎ̱˘fiı ’Î’›˘Ïfi ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ËÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı?
±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î. «Îflı› ‰H΢˝‹Î_ ±Î‰÷Ì Ë˘‰Î
»÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı VÔhÎ̱˘fi_ fi΋ ±·√ ·Ì‘_ »ı. ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı VÔhÎ̱˘ ’Ï÷fiÌ ÁÎ◊ı … ‹Îfl˘ ±Îl›
·¥ ¿ı »ı, ‹ÎflÎ ‹Î√ı˝ «Î·Ì ¿ı »ı ó ±ı‰˘ ¿˘¥
Ïfi›‹ fi◊Ì. VÔhÎ̱˘ V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ‹Îfl˘ ±Îl› ·¥fiı
’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı VÔhÎ̱˘±ı
¿˘¥ ’HÎ T›„@÷fi˘ ‹fi◊Ì g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Îl› fi
·¥fiı ¿ı‰‚ ‹Îfl˘ … ±Îl› ·ı‰˘ Ωı¥±ı.
Ωı ±Î “’Î’›˘fi›—” ’ÿfiı ‰ˆU›˘fi_ ωÂıÊHÎ
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı ’HÎ ›„@÷Á_√÷ fi◊Ì ·Î√÷_. ¿ÎflHÎ
¿ı lÏ÷ ±fiÁÎfl ‰ˆU›˘fiı ’Î’›˘ÏfifiÎ fi◊Ì ‹ÎfiÌ Â¿Î÷Î.1
662 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

‰ˆU›˘fiı ÷˘ ‰ıÿ˘ ¤HΉÎfi˘ ±fiı ›iÎ ‰√ıflı ‰ˆÏÿ¿ ¿‹˘˝
¿fl‰Îfi˘ ’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl ±Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
Ωı ±Î “’Î’›˘fi›—” ’ÿfiı ÂÒƒ˘fi_ ωÂıÊHÎ
‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ±ı ’HÎ ›„@÷Á_√÷ fi◊Ì ·Î√÷_.
¿ı‹¿ı ÂÒƒ˘ ÷˘ «Îflı› ‰H΢˝‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Î◊Ì «Îflı›
‰H΢˝◊Ì ±Ï÷Ïfl@÷ ±◊ν÷Ô˚ ÂÒƒ˘fiÌ ÷·Îfi΋Î_ ’HÎ …ı ËÌfi
ΩÏ÷‰Î‚Î ›‰fi, ËÒHÎ, ¬Á ‰√ıflı ‹fiW›˘ »ı, ÷ı‹fiı …
“’Î’›˘fi›—” ’ÿfiÌ ±_÷√˝÷ ·ı‰Î Ωı¥±ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹ÎfiÎ ¬˘‚΋Î_ …‰Î‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ⁄΂¿
‹ÎÀı ‹fiÎ¥ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ÷ı ⁄΂¿˘ ‹ÎfiÎ_ … »ı. ÷ı‰Ì
… flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ±_ ˢ‰Î◊Ì ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ …‰Î‹Î_ (¤√‰ÎfifiÎ ÷flŒ◊Ì) ¿˘¥
‹fiÎ¥ fi◊Ì. ’Â, ’ZÎÌ, T≤ZÎ, ·÷Î ‰√ıflı‹Î_ ¤√‰Îfi
÷flŒ «Î·‰ÎfiÌ Á‹… ¿ı ›˘B›÷Î fi◊Ì, »÷Î_ ’HÎ
’Ò‰˝…L‹fiÎ Á_V¿Îfl◊Ì ¿ı ±L› ¿˘¥ ¿ÎflHÎ◊Ì ÷ı±˘
¤√‰ÎfifiÌ Á_‹¬ ◊¥ ¿ı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ “’Î’›˘fi›—”
’ÿ‹Î_ ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflıfiı ’HÎ ±’‰Îÿw’ı ·¥ ¿̱ı
»Ì±ı. ’Â’ZÎ̱˘‹Î_ √…ıLƒ, …ÀΛ ‰√ıflı ¤√‰ÿÔ˚¤@÷
◊¥ «Ò@›Î »ı.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ «Î·‰Î‹Î_ ¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› ˢ›
»ı, …L‹fi_ fiÏË. …ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ …L‹fi_ ≠ΑÎL› ˢ›
»ı, ÷ıfi΋Î_ ¤Î‰fi_ ≠ΑÎL› fi◊Ì Ë˘÷_ ±fiı ÷ıfi΋Î_
¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ’HÎ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı …L‹fi_
≠ΑÎL› ‹Îfi‰Î‰Î‚ÎfiÎ “±Ë‹Ô˚”‹Î_ ÂflÌflfi˘ Á_⁄_‘ ‹A›
flËı »ı, …ı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ÷ÎÿÎIQ› ¿fl‰Î ÿı÷˘ ÷ı◊Ì ±◊ν÷Ô˚
ÂflÌfl ¤√‰Îfifi_ ¤@÷ fi◊Ì Ë˘÷_ ±fiı ¤@÷ ÂflÌfl fi◊Ì
ˢ÷˘, ’fl_÷ ’˘÷ı V‰›_ ¤@÷ ˢ› »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
∞‰ ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘; ’fl_÷ ⁄˛õ … ⁄˛õfiı
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õ‹Î_ ∞‰¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘ ±fiı
∞‰¤Î‰‹Î_ ⁄˛õ¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘. ∞‰ ÷˘ ≠ÎH΢fiı ·Ì‘ı
… »ı ±fiı ⁄˛õ‹Î_ ≠ÎHÎ fi◊Ì Ë˘÷Î. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄˛õ
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó …ı‹Î_ ⁄ÌΩfi˘ ±Îl› fi◊Ì, ±ı‰Î ±fiL› ±Îl›fiı ±ËŸ “T›’Îl›” ±◊ν÷Ô˚ ωÂıÊ ±Îl›
¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
’Ò‰˝…L‹fiÎ ’Î’ÌfiÌ ÷·fi΋Î_ ‰÷˝‹Îfifi˘ ’Î’Ì ‰‘Îflı ÿ˘ÊÌ Ë˘› »ı, ÷ı◊Ì ’Ëı·Î_ (hÎÌÁ‹Î, ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_)
‰÷˝‹Îfi (±Î …L‹fiÎ) ’Î’ÌfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌfiı ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ’Ò‰˝…L‹fiÎ ’Î’ÌfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı »ı ó “›ııûÏ’
V› ’Î’›˘fi›—”
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ¤„@÷fiÎ ÂıÊ ⁄ı ±Ï‘¿Îfḻ˘fi_ ‰Hνfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿flı »ı.
… ⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ∞‰¤Î‰ ÿÒfl ◊¥fiı …
⁄˛õfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ó “⁄˛õˆ‰ ÁfiÔ˚ ⁄˛õÎM›ıÏ÷”
(O≤ËÿÎflH›¿. 4/4/6).
V‰›_‹Î ÂflÌflfi_ ±Ï¤‹Îfi fi◊Ì Ë˘÷_. F›Î_ V‰›_‹Î
ÂflÌflfi_ ±Ï¤‹Îfi ˢ› »ı, I›Î_ “Ë_ ÂflÌfl◊Ì ±·√ »\_”
±ı‰˘ ω‰ı¿ fi◊Ì Ë˘÷˘, ’fl_÷ ÷ı ËÎÕ‹Î_Áfi˘, ‹‚-‹ÒhÎ ’ıÿÎ
¿fl‰Î‰Î‚Î ›_hÎfi˘ … ÿÎÁ (√·Î‹) ⁄fiÌ flËı »ı. ±Î …
±Ï‰‰ı¿ »ı, ±iÎÎfi »ı. ±Î flÌ÷ı ±Ï‰‰ı¿fi_ ≠ΑÎL› ˢ‰Î◊Ì
‹fiW› fi ÷˘ ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ «Î·Ì ¿ı »ı ±fiı fi iÎÎfi‹Î√˝‹Î_
’HÎ «Î·Ì ¿ı »ı. ±Î◊Ì ÂflÌflfiı ·¥fiı …ı T›‰ËÎfl »ı,
÷ı ·˙Ï¿¿ ‹›Î˝ÿÎfiı ‹ÎÀı ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı ±fiı ÷ı ‹›Î˝ÿÎ
±fiÁÎfl «Î·‰_ ’HÎ Ωı¥±ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ
«Î·‰Î‹Î_ V‰›_fi_ ≠ΑÎL› »ı, ÂflÌflfi_ fiÏË.
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı …ı ¤„@÷ ¿ı ‹„@÷ ≥E»fiÎfl
»ı ÷ı V‰›_ ˢ› »ı, ÂflÌfl fiÏË. Ωı¿ı ÷ÎÿÎIQ›fiı ¿ÎflHÎı
’˘÷ı ÂflÌfl ‘ÎflHÎ ¿fl÷˘ flËı »ı; ’fl_÷ ’˘÷ı ¿ÿÌ ÂflÌfl
fi◊Ì Ë˘¥ ¿÷˘ ±fiı ÂflÌfl ¿ÿÌ ’HÎ ’˘÷ı fi◊Ì Ë˘¥
¿÷_. V‰›_ ±ı V‰›_ … »ı ±fiı ÂflÌfl ±ı ÂflÌfl …
»ı. ’˘÷ÎfiÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı ±fiı ÂflÌflfiÌ
Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿÷Î »ı. F›Î_ Á‘Ì ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı
÷ÎÿÎIQ› flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ÷ı fi ¤„@÷fi˘ ±fiı fi iÎÎfifi˘›ı
±Ï‘¿ÎflÌ ⁄fiı »ı ÷◊Î fi ÁCÎ‚Ì Â_¿Î±˘fi_ Á‹Î‘Îfiı›
¿flÌ Â¿ı »ı. ÷ı ÂflÌflfi_ ÷ÎÿÎIQ› ÿÒfl ◊Λ »ı ó ¤Î‰◊Ì.
‹fiW›fi˘ F›Îflı ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ ¤Î‰ ◊Λ »ı, I›Îflı
ÂflÌfl ‰√ıflı ±Á÷ ’ÿÎ◊˘˝ ÷flŒ ÷ıfiÌ T≤ÏkÎ … …÷Ì fi◊Ì.
÷ı ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … ÷S·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, …ı◊Ì
ÂflÌflfi_ ÷ÎÿÎIQ› ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı
ω‰ı¿-ω«Îfl fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘ ±fiı ÷ıfi΋Î_ ‰Hν-±Îl‹
‰√ıflıfiÌ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ Â_¿Î ’ıÿÎ … fi◊Ì ◊÷Ì. ±ı‰Ì
… flÌ÷ı ω‰ı¿◊Ì ’HÎ ÷ÎÿÎIQ› ÿÒfl ◊Λ »ı. ÷ÎÿÎIQ›
ÿÒfl ◊÷Î_ ÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ’HÎ ‰Hν ¿ı ±Îl‹fi_ ±Ï¤‹Îfi
fi◊Ì ◊÷_. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰›_‹Î_ ‰Hν-±Îl‹ »ı … fiÏË,
÷ı ÷˘ ‰Hν-±Îl‹◊Ì ±÷Ì÷ »ı.
f·˘¿ 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 663

g¿ ’fi⁄˛Î˝õHÎΗ ’H›Î ¤@÷Î flÎ…Ê˝›V÷◊Î –– 33––

±ÏfiI›‹Á¬_ ·˘¿Ï‹‹_ ≠ÎM› ¤…V‰ ‹Î‹Ô˚ –– 33––
’H›Î— = …ı ’ωhÎ ±Î«flHÎ ¤@÷Η = ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷˘ ˢ›, ±Á¬‹Ô˚ = Á¬ ωfiÎfi_
¿fl‰Î‰Î‚Î (÷ı ’fl‹√Ï÷fiı ’΋ı) ·˘¿‹Ô˚ = ‹fiW›-ÂflÌflfiı
⁄˛ÎõHÎΗ = ⁄˛ÎõH΢ Ï¿‹Ô˚, ’fi— = ±ı‹Î_ ÷˘ ¿Ëı‰_ … Â_? ≠ÎM› = ’΋Ìfiı (÷_)
÷◊Î = ÷◊Î ≥‹‹Ô˚ = ±Î◊Ì (±Î) ‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_
flÎ…Ê˝›— = ∑ÏÊV‰w’ ZÎÏhΛ˘ ±ÏfiI›‹Ô̊ = ±ÏfiI› (±fiı) ¤…V‰ = ¤…fi ¿fl.
ÀÌ¿Î ó “g¿ ’fi⁄˛Î˝õHÎΗ ’H›Î ¤@÷Î1 ¨«Î ¿<‚‹Î_ ’ıÿÎ ◊‰Î◊Ì ’ωhÎ ó ±Î ⁄LÔfiı ÷˘ ⁄ÎèÎ
flÎ…Ê˝›V÷◊Δ ó F›Îflı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’Î’ ¿fl‰Î‰Î‚˘ «ÌΩı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿‹˝‹ÎhÎ ⁄ËÎfl◊Ì (‹fi, ⁄Ï©, ≥„Lƒ›˘
ÁÎ_√˘’Î_√ ÿflΫÎflÌ ±fiı ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı fiÌ« ±fiı ÂflÌfl◊Ì) ◊Λ »ı ÷˘ ÷ı‹fiÎ◊Ì …ı ’ωhÎ÷Î ◊Âı,
›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹ ·ı‰Î‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ÷◊Î VÔhÎ̱˘, ‰ˆU›˘ ÷ı ’HÎ ⁄˛ÎèÎ … ◊Âı. ±Î ⁄ÎèÎ ÂÏ©fiÎ_ ‰Î«¿ ±ËŸ “’H›Î
±fiı ÂÒƒ˘- ±ı ⁄‘Î_ ‹Îflı ÂflHÎı ◊¥fiı ¿ı ‹Îfl˘ ±Îl› ⁄˛ÎõHÎΗ” ±fiı “flÎ…Ê˝›—” ó ±Î ⁄ı ’ÿ˘ ±ÎT›Î_ »ı.
·¥fiı ’fl‹ √Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı ¿ı ’fl‹ ’ωhÎ ’fl_÷ …ı±˘ ±_÷fl◊Ì ’˘÷ı ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı ◊Λ »ı, ÷ı‹fiı
◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ’»Ì …ı‹fiÎ_ ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ ±Î«flH΢ ’HÎ ‹ÎÀı ±◊ν÷Ô˚ V‰›_fiı ‹ÎÀı ±ËŸ “¤@÷Η” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
ÁÎflÎ_ ˢ› ±fiı ±Î …L‹‹Î_ ’HÎ µk΋ ¿<‚‹Î_ …L‹ “±ÏfiI›‹Á¬_ ·˘¿Ï‹‹_ ≠ÎM› ¤…V‰ ‹Î‹Ô˚” ó ±Î
◊›˘ ˢ›, ±ı‰Î ’ωhÎ ⁄˛ÎõH΢ ±fiı ’ωhÎ ZÎÏhΛ˘ Ωı ‹fiW›…L‹ ±fi_÷ …L‹˘fi˘ ±_÷ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ‰Î◊Ì
‹Îflı ÂflHÎı ◊¥ Ω› ±fiı ‹ÎflÎ ¤@÷ ⁄fiÌ Ω›, ÷˘ ±_Ï÷‹ …L‹ »ı. ±Î …L‹‹Î_ ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ÂflHÎı
÷ı±˘ ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı, ±ı‹Î_ ¿Ëı‰Îfi_ … Â_ ◊¥fiı ¤√‰Îfifiı ’HÎ Á¬ ±Î’‰Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ Â¿ı »ı.
»ı! ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ Ïfi—Á_ÿıË ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …Âı. ±Î◊Ì ±Î ‹fiW›…L‹ ’ωhÎ ÷˘ »ı, ’HÎ ±ÏfiI› »ı
’Ëı·Î_ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ıfiı ÿflΫÎflÌ ¿è΢ »ı, ÷ıfiÎ ó “±ÏfiI›‹Ô˚” ±◊ν÷Ô˚ ÏfiI› flËı‰Î‰Î‚˘ fi◊Ì; ¿›ı Á‹›ı
ω’Z΋Î_ ±ËŸ “’H›Î—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı ±fiı ⁄hÎÌÁ‹Î »^ÀÌ Ω›, ÷ı ¿_¥ fiyÌ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …·ÿÌ‹Î_
f·˘¿‹Î_ …ı‹fiı “’Î’›˘fi›—” ¿èÎÎ »ı, ÷ı‹fiΠω’Z΋Î_ ±ËŸ …·ÿÌ ’˘÷ÎfiÎ µ©Îfl‹Î_ ·Î√Ì …‰_ Ωı¥±ı.
“⁄˛ÎõHÎΗ” ’ÿ ±ÎT›_ »ı. ÷ıfi˘ ±Î› ±ı »ı ¿ı ⁄˛ÎõH΢ ±Î ‹fiW›ÂflÌfl‹Î_ Á¬ ’HÎ fi◊Ì ó “±Á¬‹Ô˚.”
ÁÿΫÎflÌ ’HÎ »ı ±fiı ’ωhÎ …L‹‰Î‚Î ’HÎ »ı. ±ı‰Ì ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ‹fiW›…L‹fiı
… flÌ÷ı ±Î …L‹‹Î_ …ı±˘ Â© ±Î«flH΢‰Î‚Î ZÎÏhΛ˘ »ı, ÿ—¬Î·› √HÎÎT›˘ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ÂflÌfl ‹‚÷Î_
÷ı‹fiÌ ‰÷˝‹ÎfifiÌ ’ωhÎ÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ “∑ÏÊ” Á¬¤˘√fiı ‹ÎÀı ··«Î‰_ Ωı¥±ı fiÏË. ··«Î‰Î‹Î_ ±fiı
ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı, ±fiı …ı‹fiÎ_ …L‹Îfl_¤¿ ¿‹˘˝ ’HÎ Â© Á¬ ¤˘√‰‰Î‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ¤Î‰ ±fiı Á‹› ⁄fl⁄Îÿ fiÏË
»ı, ±ı ⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı ±ËŸ “flÎ…fiÔ˚” ÂOÿ ±ÎT›˘ »ı. ¿fl‰˘ Ωı¥±ı.
’ωhÎ ⁄˛ÎõHÎ ±fiı ∑ÏÊV‰w’ ZÎÏhΛ ó ±ı ±ËŸ “≥‹_ ·˘¿‹Ô˚” ’ÿ ‹fiW›ÂflÌflfi_ ‰Î«¿ »ı,
⁄LÔfiıfiÌ ‰E«‹Î_ “¤@÷Η” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ »ı ±ı ¿ı …ı ¿ı‰‚ ¤√‰I≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ‹Y›_ »ı. ‹fiW›ÂflÌfl
¿ı …ı‹fiÎ_ ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ ±Î«flH΢ ’HÎ Â© »ı ±fiı …ı±˘ ‹ı‚T›Î ’»Ì ¿˘¥ ’Ò‰˝¿‹˝fiı ¿ÎflHÎı ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î ∞‰fi˘
±Î …L‹‹Î_ ’HÎ Á‰˝◊Î ’ωhÎ »ı, ÷ı (⁄˛ÎõH΢ ±fiı ⁄ÌΩı …L‹ ◊Âı ó ±ı‰_ ¿˘¥ ω‘Îfi ¤√‰Îfiı fi◊Ì
ZÎÏhΛ˘) Ωı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿fl‰Î ·Î√Ì Ω› ÷˘ ⁄fiÎT›_, ’fl_÷ ¿ı‰‚ ’˘÷ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı … ±Î ±_Ï÷‹
÷ı‹fiÎ µ©Îfl‹Î_ Á_ÿıË ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı »ı? …L‹ ±ÎM›˘ »ı. Ωı ±Î …L‹‹Î_ ¤√‰I≠΄MÔ÷ ¿fl‰Îfi_
“’H›Î ⁄˛ÎõHÎΗ”, “flÎ…Ê˝›—” ±fiı “¤@÷Η” ó ±Î ±fiı ’˘÷Îfi˘ µ©Îfl ¿fl‰Îfi_ ¤Ò·Ì √›Î, ÷˘ ±L›
hÎHÎ ‰Î÷˘ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ±Î …L‹fiÎ ±Î«flHÎ◊Ì ÂflÌfl˘‹Î_ ±ı‰˘ ‹˘¿˘ ‹‚Âı fiÏË. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
’ωhÎ ±fiı ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ Â© ±Î«flH΢fiı ¿ÎflHÎı ±Î …L‹‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ‹fiW›ÂflÌflfiı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ¿ı‰‚ ‹Îv_

1. ±ËŸ “¤@÷Η” ’ÿ ÿıË·Ì-ÿÌ’¿-L›Î›◊Ì ⁄˛ÎõHÎ ±fiı flÎ…ÏÊ˝ (ZÎÏhΛ) ó ±ı ⁄LÔfiıfiı ‹ÎÀı ±ÎT›_ »ı.
664 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
¤…fi ¿fl. ‹fiW›‹Î_ …ı ¿_¥ ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰ı »ı, ÷ı
⁄‘Ì ¤…fi ¿fl‰Î◊Ì … ±Î‰ı »ı.
“‹Î_ ¤…V‰”◊Ì ¤√‰Îfifi_ ±ı ÷ÎI’›˝ fi◊Ì ¿ı ‹Îv_
¤…fi ¿fl‰Î◊Ì ‹fiı ¿_¥ ·Î¤ ◊Âı, ’fl_÷ ÷fiı … ‹ËÎfi
·Î¤ ◊Âı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷_ ÷I’fl÷Î◊Ì ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ ÷flŒ
… ·Î√Ì Ω ±fiı ¿ı‰‚ ‹Îfl˘ … µtıU› ¿ı ·Z› flά.
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ±Î‰‰_-…‰_ ÷˘ ‹ÎflΠω‘Îfi◊Ì
±Î’‹ı‚ı ◊÷_ flËıÂı, ’fl_÷ ÷_ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ’ÿÎ◊˘˝fi_ ·Z› ¿ı µtıU› fi flά, ÷ı‹fiÎ
µ’fl ºÏp … fi flά ±fiı ÷ı‹fiı ‹Ëk‰ … fi ±Î’.
÷ı‹fiÎ◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ÷_ ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ Á_‹¬ ◊¥ Ω.
‹ÎÏ‹˝¿ ‰Î÷
…ı‰Ì flÌ÷ı ‹Î÷ÎfiÌ ºÏp ⁄΂¿fiÎ ÂflÌfl µ’fl flËı
»ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰Îfi ±fiı ±ı‹fiÎ ¤@÷˘fiÌ ºÏp
≠ÎHÎ̱˘fiÎ V‰w’ µ’fl flËı »ı. ÷ı V‰w’ ¤√‰Îfifi˘
±_ ˢ‰Î◊Ì Â© »ı, «ı÷fi »ı ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ »ı. ’fl_÷
≠¿ÚÏ÷fiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı ÷ı Ω÷Ω÷fiÎ_ ±Î«flH΢‰Î‚˘
⁄fiÌ Ω› »ı. ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı
Ë_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ Á‹Îfi »\_. ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ ≠I›ı
‹Îfl˘ flÎ√ ±fiı ¶ıÊ fi◊Ì. ‹ÎflÎ ÏÁ©Î_÷◊Ì, ‹ÎflÌ
‹ÎL›÷Î◊Ì ±fiı ‹ÎflÎ Ïfi›‹˘◊Ì Á‰˝◊Πωv© ‰÷˝fiÎflÎ
…ı±˘ ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ »ı, ÷ı±˘ ’HÎ F›Îflı ‹Îfl΋Î_
±ÎI‹¤Î‰ ¿flÌfiı ‹Îv_ ¤…fi ¿flıı »ı, ÷˘ ÷ı‹fiÎ ‰ÎV÷ω¿
V‰w’ ÷flŒ ºÏp flά‰Î‰Î‚˘ Ë_ ÷ı‹fiı ’Î’Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı
‹ÎfiÌ Â¿<_? ‹Îfi÷˘ … fi◊Ì ±fiı ÷ı‹fiÎ ’ωhÎ ◊‰Î‹Î_
ω·_⁄ ÂÎ ‹ÎÀı ◊¥ ¿ı? fi◊Ì ◊¥ ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı
‹ÎflÎ ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ Á‰˝◊Î ’ωhÎ »ı …. ¿ı‰‚
µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Î ±Î√_÷¿ ÿ˘Ê˘fiı ·Ì‘ı ÷ı±˘
V‰›_ ÿ˘ÊÌ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊¥ ¿ı »ı? ±fiı Ë_ ÷ı‹fiı ÿ˘ÊÌ
¿ı‰Ì flÌ÷ı flÌ÷ı ‹ÎfiÌ Â¿<_? ÷ı±˘ ÷˘ ¿ı‰‚ µI’ÏkÎ-
ωfiÎÂÂÌ· ÂflÌfl˘fiÌ ÁÎ◊ı “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’b_ ¿fl‰Îfiı
¿ÎflHÎı ‹Î›Îfiı ’fl‰Â ◊¥fiı ÿflΫÎfl‹Î_ ±fiı ’ΒΫÎfl‹Î_
·Î√Ì √›Î Ë÷Î, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘ »ı ÷˘ ‹ÎflÎ
… ±_Â! ±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı±˘ ’Î’›˘Ïfi‰Î‚Î »ı ±◊ν÷Ô˚
’Ò‰˝fiÎ_ ’Î’˘fiı ¿ÎflHÎı …ı‹fi˘ «Î_Õη ‰√ıflı fiÌ«
›˘Ïfi±˘‹Î_ ±fiı ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı Ï÷›˝¿Ô˚›˘Ïfi±˘‹Î_ …L‹
◊›˘ »ı, ÷ı±˘ ÷˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ’Ò‰˝fiÎ_ ’Î’˘◊Ì ‹@÷ ◊¥
flèÎÎ »ı. ±ı‰Î_ ’Î’›˘Ïfi‰Î‚Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’HÎ ‹Îflı ÂflHÎı
1. ±Î … ¤Î‰fiı ·Ì‘ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ±ÎI‹fiı’ÿÌ “¤…V‰” Ïø›Î ±Î’Ì »ı.
[±K›Î› 9
◊¥fiı Ωı ‹fiı ’˘¿Îflı ÷˘ ÷ı‹fi˘ ’HÎ µ©Îfl ◊¥ Ω›
»ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ‰÷˝‹ÎfifiÎ ’Î’Ì ±fiı ’Ò‰˝…L‹fiÎ
’Î’Ì ó ±Î ⁄ı fiÌ«Î ÿflFΩfiÎ ‹fiW›˘fi_ ‰Hνfi ¿›*.
ˉı ±Î√‚ ¤√‰Îfiı ‹K›‹ ÿflFΩfiÎ ‹fiW›˘fi_
‰Hνfi ¿›*. ’Ëı·Î_ “„VÔhΛ—” ’ÿ◊Ì VÔhÎÌ ΩÏ÷‹ÎhÎfiÌ ‰Î÷
¿flÌ. ±ı‹Î_ ⁄˛ÎõH΢ ±fiı ZÎÏhΛ˘fiÌ VÔhÎ̱˘ ’HÎ ±Î‰Ì
√¥ ¿ı, …ı ‰ˆU›˘fiı ‹ÎÀı ‰_ÿfiÌ› »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fiı ’Ëı·Î_
flÎ¬Ì »ı. …ı±˘ ⁄˛ÎõH΢ ±fiı ZÎÏhΛ˘ …ı‰Î ’H›ÎI‹Î fi◊Ì,
’fl_÷ ϶ΩÏ÷ »ı, ÷ı±˘ ‰ˆU›˘ »ı. …ı±˘ ϶ΩÏ÷ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
…ı±˘ ‰ˆU›˘fiÌ Á‹Îfi ’ωhÎ fi◊Ì, ÷ı±˘ “ÂÒƒ” »ı. ÷ı VÔhÎ̱˘,
‰ˆU›˘ ±fiı ÂÒƒ˘ ’HÎ ‹Îfl˘ ±Îl› ·¥fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷
◊¥ Ω› »ı. …ı±˘ µk΋ ÿflFΩfiÎ ‹fiW›˘ »ı ±◊ν÷˚Ô
…ı±˘ ’Ò‰˝…L‹‹Î_ ÁÎflÎ_ ±Î«flH΢fiı ¿ÎflHÎı ±fiı ±Î …L‹‹Î_
¨«Î ¿<‚‹Î_ ’ıÿÎ ◊‰Î◊Ì ’ωhÎ »ı, ±ı‰Î ⁄˛ÎõH΢ ±fiı
ZÎÏhΛ˘ ’HÎ ‹Îfl˘ ±Îl› ·¥fiı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥
Ω›, ±ı‹Î_ Á_ÿıË … Â_ »ı?
¤√‰Îfiı ±ËŸ (±. 9/30-33‹Î_) ¤„@÷fiÎ ÁÎ÷
±Ï‘¿Îfḻ˘fiÎ_ fi΋ ·Ì‘Î_ »ı ó ÿflΫÎflÌ, ’Î’›˘Ïfi,
VÔhÎ̱˘, ‰ˆU›, ÂÒƒ, ⁄˛ÎõHÎ ±fiı ZÎÏhΛ. ±Î ÁÎ÷ı›‹Î_
ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfiı lıWÔà ±Ï‘¿ÎflÌfi_ ±◊ν÷Ô˚ ’ωhÎ
¤@÷, ⁄˛ÎõHÎ ¿ı ZÎÏhΛfi_ fi΋ ·ı‰_ Ωı¥÷_ Ë÷_. ’fl_÷
¤√‰Îfiı ÁË◊Ì ≠◊‹ ÿflΫÎflÌfi_ fi΋ ·Ì‘_ »ı. ±Îfi_
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤„@÷‹Î_ …ı …ıÀ·˘ fiÎfi˘ ±fiı ±Ï¤‹Îfi
flÏË÷ ˢ› »ı, ÷ı ¤√‰Îfifiı ±ıÀ·˘ … ±Ï‘¿ Ï≠›
·Î√ı »ı. ÿflΫÎflÌ‹Î_ lıWÔÃ÷Îfi_ ¿ı ÁÿÔ˚√HÎ-ÁÿΫÎfl˘fi_
±Ï¤‹Îfi fi◊Ì Ë˘÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfi΋Î_ V‰Î¤Îω¿
… ·CÎ÷Î ±fiı ÿÌfi÷Î flËı »ı. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ÁË◊Ì
’Ëı·Î_ ÿflΫÎflÌfi_ fi΋ ·ı »ı. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ⁄Îfl‹Î
±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ÏÁ© ¤@÷˘fiı Ï≠› ±fiı ÁΑ¿
¤@÷˘fiı ±I›_÷ Ï≠› ¿èÎÎ »ı. (±. 12/13-20).
ˉı ±Î ωʛ‹Î_ ±ı¿ K›Îfi ±Î’‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı
»ı ¿ı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ¤„@÷fiÎ ÷˘ ÁÎ÷ ±Ï‘¿ÎflÌ ⁄÷ÎT›Î
»ı, ÷ı‹fiΠω¤Î√˘ ‰Hν (⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒ),
±Î«flHÎ (ÿflΫÎflÌ ±fiı ’Î’›˘Ïfi) ±fiı T›„@÷I‰
(VÔhÎ̱˘)fiı ·¥fiı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ
»ı ¿ı ‰Hν (…L‹), ±Î«flHÎ ±fiı T›„@÷I‰◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ
¤„@÷‹Î_ ¿˘¥ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘; ¿ı‹¿ı ±Î hÎHÎıfi˘ Á_⁄_‘
ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ Á_⁄_‘ V‰w’fiÌ ÁÎ◊ı
»ı, ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı fiÏË. V‰w’◊Ì ÷˘ ⁄‘Î ¤√‰ÎfifiÎ
f·˘¿ 33] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 665

… ±_¢ »ı. F›Îflı ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı, ±Î«flHÎ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ¿˘¥ ϤLÔfi÷Î fi◊Ì ±◊ν÷˚ ¤„@÷fiÎ
±ı‹fiÌ Á_‹¬ ◊¥fiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı, I›Îflı ÷ı‹fiÎ ⁄‘Î … ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ËÎ, ¿˘¥ ¤√‰Îfifiı fi◊Ì «ÎË÷˘
µ©Îfl‹Î_ @›Î_› g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Œfl¿ fi◊Ì ’Õ÷˘; ¿ı‹¿ı ±fiı fi◊Ì ‹Îfi÷˘ ó ±ı ‰Î÷ …\ÿÌ »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ
¤√‰ÎfifiÎ ±_ ˢ‰Î◊Ì ÷ı±˘ ’ωhÎ ±fiı µ©Îfl-V‰w’ ÷flŒ◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ¤„@÷fi˘ ±fiÏ‘¿ÎflÌ fi◊Ì.
… »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤„@÷fiÎ ÁÎ÷ ±Ï‘¿Îfḻ˘‹Î_ ÷‹Î‹ ‹fiW›˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ Â¿ı
…ı ¿_¥ ω·ZÎHÎ÷Î ¿ı ωÂıÊ÷Î ±Î‰Ì »ı, ÷ı ¿˘¥ ‰Hν, »ı; ¿ı‹¿ı ±Î ‹fiW›˘ ¤√‰Îfi◊Ì Ω÷ı ω‹¬ ◊›Î »ı,
±Îl‹, ¤Î‰, ±Î«flHÎ ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı fi◊Ì ±Î‰Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ¿ÿÌ ¿˘¥ ‹fiW›◊Ì Ï‰‹¬ fi◊Ì ◊›Î. ±ıÀ·Î
¤√‰ÎfifiÎ Á_⁄_‘◊Ì, ¤√‰ÿÔ˚¤„@÷◊Ì ±Î‰Ì »ı. ‹ÎÀı ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊›ı·Î ⁄‘Î … ‹fiW›˘ ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ÷˘ ¤√‰Îfiı ¤Î‰ ±fiÁÎfl Á_‹¬ ◊‰Î‹Î_, ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıՉ΋Î_ ±fiı
¤@÷˘fiÎ «Îfl ≠¿Îfl˘ ⁄÷ÎT›Î (±. 7/16), ±fiı ±ËŸ ¤√‰Îfi ÷flŒ √Ï÷ ¿fl‰Î‹Î_ V‰÷_hÎ »ı, Á‹◊˝ »ı, ›˘B›
‰Hν, ±Î«flHÎ ÷ı‹ … T›„@÷I‰ ±fiÁÎfl ¤„@÷fiÎ »ı ±fiı ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÎ ‹Î√ı˝
±Ï‘¿Îfḻ˘fiÎ ÁÎ÷ ≠¿Îfl˘ ⁄÷ÎT›Î. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı «Î·‰Î‹Î_ ¿˘¥±ı ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÏfiflΠfiÏË ◊‰_
»ı ¿ı ¤Î‰˘fiı ·Ì‘ı ÷˘ ¤@÷˘‹Î_ ϤLÔfi÷Î »ı, ’fl_÷ ‰Hν, Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó hÎÌÁ◊Ì ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¤√‰Îfiı ¤„@÷fiÎ ÷◊Î ¤√‰I≠΄M÷fiÎ ÁÎ÷ ±Ï‘¿Îfḻ˘fiÎ_
fi΋ ·Ì‘Î_ »ı ó ÿflΫÎflÌ, ’Î’›˘Ïfi, ÏjΛ˘, ‰ˆU›, ÂÒƒ, ⁄˛ÎõHÎ ±fiı ZÎÏhΛ. ±Î ÁÎ÷fiÌ ⁄ËÎfl ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ
fi◊Ì. ¿ı‰˘ ’HÎ …L‹ ◊Λ, ¿ı‰Ì ’HÎ ΩÏ÷ ˢ› ±fiı ’Ò‰˝…L‹fiÎ_ ¿ıÀ·Î_›ı ’Î’ ˢ›, »÷Î_ ¤√‰Îfi ±fiı ÷ı‹fiÌ ¤„@÷
‹ÎÀı ‹fiW›‹ÎhÎ ±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ⁄˛ÎõHÎ, ZÎÏhΛ, ‰ˆU› ±fiı ÂÒƒ ó ±Î «Îflı› ‰H΢˝fi_ fi΋ ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰Ì √›_.
¿˘¥ «Îflı› ‰H΢˝‹Î_ ‹ÎhÎ ’vÊ˘fiı … Á‹∞ ·ı, ÷ı◊Ì „VÔhΛ˘fi_ fi΋ ±·√◊Ì ±ÎM›_ »ı, …ı «Îflı› ‰Hν◊Ì fiÌ«ı »ı,
÷ı ›‰fi, ËÒHÎ (±ı¿ ≠ΫÌfi ‹˘√· ΩÏ÷fi˘ ‹ÎHÎÁ), ¬Á ‰√ıflı ⁄‘Î ’Î’›˘Ïfi‹Î_ ±Î‰Ì √›Î. ‹fiW›˘ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ
∞‰˘ (’Â-’ZÎÌ ‰√ıflı)fiı ’HÎ ’Î’›˘Ïfi‹Î_ ·¥ ¿Λ; ¿ı‹¿ı, ∞‰ ‹ÎhÎ ¤√‰Îfifi˘ … ±_ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ÷flŒ
«Î·‰Î‹Î_ (¤√‰Îfi ÷flŒ◊Ì) ¿˘¥fiı ‹ÎÀı ’HÎ ‹fiÎ (fl˘¿-À˘¿) fi◊Ì.
…ı ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ’Î’ ¿flÌ flè΢ »ı, ÷ı “ÿflΫÎflÌ” »ı ±fiı ’Ò‰˝…L‹fiÎ ’Î’fiı ·Ì‘ı …ıfi˘ fiÌ« ›˘Ïfi‹Î_ …L‹ ◊›˘
»ı, ÷ı “’Î’›˘Ïfi” »ı. ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ±fiı fiÌ«‹Î_ fiÌ« ›˘Ïfi‰Î‚Î ’HÎ ¤√‰ÿÔ˚≠΄M÷fiÎ
±Ï‘¿ÎflÌ »ı. ÷ı◊Ì ¿˘¥ ’HÎ ‹fiW›ı ¤√‰ÿÔ˚ ≠΄M÷‹Î_ ΩÏ÷ ±fiı ±Î«flHÎfiı ¿ÎflHÎı ÏfiflΠ◊‰_ Ωı¥±ı fiËŸ. ΩÏ÷
±fiı ±Î«flHÎ ±ÏfiI› ±fiı ⁄fiΉÀÌ »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfi˘ ‹fiW›fi˘ Á_⁄_‘ ÏfiI› ÷◊Î ‰ÎV÷ω¿ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi
Œ@÷ ¤„@÷fi˘ Á_⁄_‘ … ‹Îfiı »ı, ΩÏ÷ ó ±Î«flHÎ fiËŸ ó
¿Ë flCÎ’Ï÷ Áfi ¤ÎÏ‹Ïfi ⁄Î÷Î – ‹Îfiµn ±ı¿ ¤√Ï÷ ¿fl fiÎ÷Î ––
ΩÏ÷ ’ÎnÏ÷ ¿<· ‘‹˝ ⁄ÕÎ¥ – ‘fi ⁄· ’Ïfl…fi √fi «÷flÎ¥ ––
¤√Ï÷ ËÌfi fifl Á˘Ë¥ ¿ˆÁÎ – Ï⁄fi …· ⁄ÎÏflÿ ÿıϬ± …ˆÁÎ ––
(‹ÎfiÁ, ±flH›. 35/2-3)
Á_ÁÎfl‹Î_ ·˘¿˘ ⁄ËÎflfiÎ ΩÏ÷ ó ±Î«flHÎfiı …\±ı »ı, ±_ÿflfiÎ ÷k‰ ó (‰ÎV÷ω¿÷Î) fiı fi◊Ì Ωı÷Î; ’fl_÷
¤√‰Îfi ÷k‰fiı …\±ı »ı ¿ı, “±Î ‹Îfl˘ ÁfiÎ÷fi ±_ »ı !”
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±_ÿflfiÎ ¤Î‰˘ ’fl◊Ì ¤@÷˘fiÎ ±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ
ó ±Î «Îfl ¤ıÿ ⁄÷ÎT›Î »ı ±fiı ±ËŸ ⁄ËÎflfiÌ ‹ÎL›÷Î ó (ΩÏ÷ ÷◊Î ±Î«flHÎ) ’fl◊Ì ·˙Ï¿¿ ºÏp±ı ¤@÷˘fiÎ
ÁÎ÷ ¤ıÿ ⁄÷ÎT›Î »ı. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ÷˘ ÷ı ¤@÷˘fiÌ ‰Î÷ »ı, …ı ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Î »ı ±fiı ±ËŸ ±ı‰Î
‹fiW›˘fiÌ ‰Î÷ »ı, …ı ¤√‰Îfi ÷flŒ …¥ ¿ı »ı. (¤„@÷ ¿flÌ Â¿ı »ı.) ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‰Hν, ±Îl‹, ‰ı¤ÒÊÎ,
ΩÏ÷, ÁQ≠ÿΛ ‰√ıflı ±·√-±·√ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄‘Î … ‹fiW›˘ ±◊ν◊a, ±Î÷˝, Ï…iÎÎÁ ±fiı iÎÎfiÌ ó ±Î «Îfl
≠¿ÎflfiÎ ¤@÷ ⁄fiÌ Â¿ı »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ≠ÎM÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. ¤√‰ÿÔ˚≠΄M÷fiΠωʛ‹Î_ ⁄‘Î ±ı¿ »ı, ¿˘¥ fiÎfi˘
¿ı ‹˘À˘ fi◊Ì. ¤√‰ÿÔ˚≠΄M÷fi˘ ±fiÏ‘¿ÎflÌ ¿˘¥ ’HÎ ›˘Ïfi‹Î_ ¿˘¥ »ı fiÏË, ◊›˘ fi◊Ì, ◊Âı fiÏË, ◊¥ ¿÷˘ fi◊Ì.
“g¿ ’fi⁄˛Î˝õHÎΗ ’H›Î ¤@÷Î flÎ…Ê˝›V÷◊Δ ó ±Î ±‘ν f·˘¿fiÌ ‰E«ı “¤@÷Η” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
666 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

»ı ¿ı, ’ωhÎ ±Î«flHΉ΂Π⁄˛ÎõH΢fi˘ ±fiı ∑ÏÊV‰w’ ZÎÏhΛ˘fi˘ ‹ÏË‹Î fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı‹fi΋Î_ …ı ¤„@÷ »ı, ±ı ¤„@÷fi˘
‹ÏË‹Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı, ¤√‰Îfi‹Î_ fi ÷˘ ÿflΫÎflÌ ÷◊Î ’ΒΫÎflÌ ≠I›ı ¶ıÊ »ı ±fiı fi ’H›ÎI‹Î ⁄˛ÎõH΢
÷◊Î ZÎÏhΛ˘fiÌ ÁÎ◊ı ’ZÎ’Î÷ »ı. ÷ı±˘ ÷˘ ⁄‘Î_ ≠ÎÏHΛ˘ ‹ÎÀı Á‹Îfi »ı (√Ì÷Î ó ±Î … ±K›Î›fi˘ ±˘√HÎhÎÌÁ‹˘
f·˘¿). ’fl_÷ …ı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿flı »ı, ÷ı ¿˘¥ ’HÎ ÿıÂ, ‰ıÂ, ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷, ÁQ≠ÿΛ ‰√ıflıfi˘
¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı‹fi˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı CÎÏfip Á⁄_‘ »ı ó “‹Ï› ÷ı ÷ıÊ «ÎM›Ë‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 9/29). ÷ı◊Ì ÿflΫÎflÌ,
’Î’-›˘Ïfi, „VÔhΛ˘, ‰ˆU›, ÂÒƒ, ⁄˛ÎõHÎ ±fiı ZÎÏhΛ ó ±Î ⁄‘Î … (ÁÎ÷ı ÁÎ÷) ¤„@÷‹Î_ ±ı¿ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‹fi΋Î_
¿˘¥ ±L÷fl flËı÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ¤…fi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ó “¤…V‰ ‹Î‹Ô˚”. ¤…fi ¿fl‰Îfi˘ ±◊˝ »ı
ó ¤√‰Îfifiı Á_‹¬ ◊‰_, ¤√‰Îfi‹Î_ ’˘÷Î’b_ (Ï≠›÷Î) ˢ‰_, ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄M÷fi˘ µtı ˢ‰˘. ¤√‰ÿ˚Ô⁄Ï©◊Ì ⁄ÌΩfiÌ
Áı‰Î ¿fl‰Ì, ⁄ÌΩfiı ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰ flά‰˘, ±¤Î‰√˛V÷˘fiı ‹ÿÿ ¿fl‰Ì ó ±Î ’HÎ ¤…fi … »ı.
“±ÏfiI›‹Á¬_ ·˘¿Ï‹‹_ ≠ÎM› ¤…V‰ ‹Î‹Ô˚” ó ±ÏfiI› ±fiı Á¬ flÏË÷ ±Î ÂflÌflfiı ≠ÎM÷ ¿flÌfiı ±◊ν÷Ô˚ ±‹ı
∞‰÷Î flË̱ı ±fiı Á¬ ¤˘√‰÷Î flË̱ı ó ±Î‰Ì ¿Î‹fiÎfiı »˘ÕÌfiı ¤√‰Îfifi_ ¤…fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_
Á¬ »ı … fiÏË, ‹ÎhÎ Á¬fi˘ ¤˛‹ »ı. ±Î … ≠‹ÎHÎı ∞‰‰Îfi˘ ’HÎ ¤˛‹ »ı. ±Î’HÎı ∞‰Ì fi◊Ì flèÎÎ ⁄S¿ı ≠Ï÷ZÎHÎ
‹flÌ flèÎÎ »Ì±ı.
’Ëı·Î_ ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı, …ı ≠ı‹’Ò‰˝¿ ‹Îfl_ ¤…fi ¿flı »ı, ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ »ı ±fiı
Ë_ ÷ı‹fi΋Î_ »\_. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ±ËŸ ¤…fi ¿fl‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı ó “¤…V‰ ‹Î‹Ô˚”.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ·¥fiı ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fifiÌ … ‰Î÷ ‹A› ±Î‰Ì
»ı. ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±ı ¤…fifi_ V‰w’ ⁄÷Ήı »ı.
‹L‹fiÎ ¤‰ ‹§@÷˘ ‹zÎ∞ ‹Î_ fi‹V¿<v –– 34––
‹Î‹ı‰ˆW›ÏÁ ›@˚I‰ˆ‰‹ÎI‹Îfi_ ‹I’flΛHΗ –– 34––
‹§@÷— = (÷_) ¿flfiÎfl˘ ◊¥ Ω ’fl˘‰Ìfiı
‹Îfl˘ ¤@÷ ‹Î‹Ô˚ = (±fiı) ‹fiı ‹I’flΛHΗ = ‹Îflı ’flΛHÎ
¤‰ = ◊¥ Ω, fi‹V¿<v = ≠HÎ΋ ¿fl. ◊›ı·˘ (÷_)
‹L‹fiΗ = ‹Îfl΋Î_ ‹fi‰Î‚˘ ±ı‰‹Ô˚ = ±Î flÌ÷ı ‹Î‹Ô˚ = ‹fiı
◊¥ Ω, ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfiı ±ı‰ =…
‹zÎ∞ = ‹ÎflÔ_ ’Ò…fi ›@I‰Î = (‹Îfl΋Î_) ±ıW›ÏÁ = ≠ÎMÔ÷ ◊¥Â.
ÀÌ¿Î ó [’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ I›Î_ … ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Ë_÷Îfiı ‰ÎV÷ω¿ Á÷w’‹Î_ ⁄ÿ·Ì ÿı‰Ì ¿ı “Ë_ ÷‹Îfl˘
±Î‰ı »ı, F›Î_ ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚΋Î_ ¿Ëı‰Î‰Î‚Î ≠I›ı ÿ˘ÊºÏp »\_ ±fiı ÷‹ı ‹ÎflÎ »˘.” ’»Ì ÷Îv_ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı V‰Î¤Îω¿
fi ˢ›, ’fl_÷ ±Îÿfl¤Î‰ ˢ›. ±…\˝fi ÿ˘ÊºÏp◊Ì flÏË÷ … ’˘÷Î’b_ ◊¥ …Âı, ¿ı …ı ‰ÎV÷‰‹Î_ (±ÎI‹Ì›÷Î) »ı.
»ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÷ı‹fiı “±fiÁÒ›‰ı” (±. 9/1) “‹L‹fiÎ ¤‰” ó ‹fi I›Î_ … ·Î√ı »ı, F›Î_
¿èÎÎ »ı. ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì ¤√‰Îfi ±ËŸ ±…\˝fi Á‹ZÎ ±ÎI‹¤Î‰ ˢ› »ı ¿ı ≠ı‹ ˢ› »ı. ÷Îfl˘ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı
’˘÷ÎfiÎ xÿ›◊Ì √˘’fiÌ› ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı. …ı ±¬_Õ Á_⁄_‘ »ı, ÷ıfiı Ë_ ÷˘ fi◊Ì ¤Ò·Ì ¿÷˘, ’fl_÷
“‹§@÷—” ó ‹Îfl˘ ¤@÷ ◊¥ Ω.” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ÷_ ¤Ò·Ì ¿ı »ı; ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷fiı “‹Îfl΋Î_ ‹fi‰Î‚˘
±ı »ı ¿ı ÷_ ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı … ±ÎI‹¤Î‰ ¿fl; ¿ı‰‚ ◊¥ Ω” ó ±ı‹ ¿Ëı‰_ ’Õı »ı.
‹ÎflÌ ÁÎ◊ı … Á_⁄_‘ ΩıÕ, ¿ı …ı ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì V‰÷—ÏÁ© “‹zÎ∞” ó “‹Îv_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ◊Δ ±◊ν÷˚Ô
»ı. ¿ı‰‚ ¤Ò·◊Ì … ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ÷_ ¬Î‰_-’̉_, ÁÒ‰_-Ω√‰_, ±Î‰‰_-…‰_, ¿Î‹-‘_‘˘ ‰√ıflı
Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ flÎA›˘ »ı ±◊ν÷Ô˚ “Ë_ ±‹¿ ‰Hνfi˘ »\_. ±‹¿ …ı ¿_¥ Ïø›Î ¿flı »ı, ÷ı ÷‹Î‹ ‹ÎflÌ ’ÒΩfiÎ w’‹Î_
±Îl‹fi˘ »\_. ±‹¿ Á_≠ÿΛfi˘ »\_. ±‹¿ fi΋‰Î‚˘ »\_” … ¿fl; ÷ı ⁄‘Î_fiı ‹ÎflÌ ’ÒΩ … Á‹….
ó ±Î flÌ÷ı ‰Hν, ±Îl‹ ‰√ıflıfiı ’˘÷ÎfiÌ ±Ë_÷΋Î_ ‹ÎfiÌ “‹Î_ fi‹V¿<v” ó “‹fiı fi‹V¿Îfl ¿fl” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
flÎA›Î »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ˉı ±Á÷w’◊Ì ⁄fiı·Ì ±‰ÎV÷ω¿ ±ı »ı ¿ı ‹Îv_ …ı ¿˘¥ ±fi¿>‚, ≠Ï÷¿>‚ ¿ı Á΋ÎL› ω‘Îfi
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ˢ›, ÷ı‹Î_ ÷_ ’fl‹ ≠ÁLÔfi flËı. Ë_ «ÎËı ÷ÎflÎ ‹fi ±fiı
‹ÎL›÷Î◊Ì ÷tfi ωv© ŒıÓÁ·˘ ±Î’Ì ÿ™, ÷˘’HÎ ÷ı‹Î_ ÷_ ≠ÁLÔfi
flËı. …ı ‹fiW›˘ ËÎÏfi ±fiı ’fl·˘¿fiÎ ¤›◊Ì ‹ÎflÎ_ «flH΢‹Î_
’Õı »ı, ‹Îflı ÂflHÎı ◊Λ »ı, ÷ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ Á¬ ±fiı
Áω‘Îfiı … ÂflHÎı ◊Λ »ı, ‹Îflı ÂflHÎı fiÏË. ‹Îflı ÂflHÎı ◊›Î
’»Ì ±L› ¿˘¥ ’ÎÁı◊Ì ¿_¥ ’HÎ Á¬-Áω‘Î ≥E»ı »ı, I›Î_
Á‘Ì ÷ı ’˘÷Îfi_ ¿_¥¿ V‰÷_hÎ ±„V÷I‰ ‹Îfiı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ‹ÎflÎ «flH΢fi˘ ±ÎÏl÷ ±ıfiı … ‹Îfi‰Î‹Î_
±Î‰ı »ı. …ı ’˘÷ÎfiÌ ¿_¥ ’HÎ ‹ÎL›÷Î fi flάÌfiı ‹ÎflÌ
≥E»Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ‹fifiı ¤ı‚‰Ì ÿı »ı. ÷ıfi΋Î_ ‹ÎflÎ◊Ì
… fiÏË, ’fl_÷ Á_ÁÎfl‹ÎhÎ◊Ì ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Á¬-Áω‘Î ±fiı
ÁL‹ÎfifiÌ g¿Ï«÷Ô˚ √_‘‹ÎhÎ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Îfi_ iÎÎfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ µ’fl ÷ıfiÌ ¿_¥
’HÎ ±Áfl fi◊Ì ◊÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ¿˘¥ ±fi¿>‚-
≠Ï÷¿>‚ CÎÀfiÎ ⁄fiı, ÷˘ ’HÎ ‹Îflı ’flΛHÎ flËı‰Î‰Î‚Î
¤@÷fiÌ ÷ı CÎÀfi΋Î_ ωʋ÷Î fi◊Ì ◊÷Ì. ±fi¿>‚÷Î-
≠Ï÷¿>‚÷Îfi_ iÎÎfi ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı ÷ı‹Î_ ¿ı‰‚ ‹ÎflÌ
¿Ú’Î … …\±ı »ı. ωʋ÷Î Ωı÷˘ fi◊Ì.
‹Îv_ ¿flı·_ ω‘Îfi «ÎËı ÂflÌflfiı ±fi¿>‚ ˢ›, «ÎËı
≠Ï÷¿>‚ ˢ›, ‹ÎflΠω‘Îfi◊Ì ¿˘¥ ’HÎ CÎÀfiÎ ⁄fiı, ÷ıfiı
‹Îfl˘ ±Î’ı·˘ ≠ÁÎÿ ‹ÎfiÌfiı ’fl‹ ≠ÁLÔfi flËı‰_ Ωı¥±ı.
Ωı ‹fi◊Ì ≠Ï÷¿>‚‹Î_ ≠Ï÷¿>‚ CÎÀfiÎ ⁄fiı ÷˘ ’HÎ ÷ı‹Î_
‹ÎflÌ Ï‰ÂıÊ ¿Ú’Î ‹Îfi‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±ı CÎÀfi΋Î_ ÷ıfiÌ
Á_‹Ï÷ fi◊Ì. ±fi¿>‚ CÎÀfi΋Î_ ÷ıfiÌ …ıÀ·ı ±_Âı Á_‹Ï÷ ◊¥
Ω› »ı, ÷ıÀ·ı ±_Âı ÷ı CÎÀfiÎ ÷ıfiı ‹ÎÀı ±’ωhÎ ◊¥ Ω›
»ı. ’fl_÷ ≠Ï÷¿>‚ CÎÀfi΋Î_ ¿ı‰‚ ‹Îv_ … ¿flı·_ Â© ω‘Îfi
ˢ› »ı ó ±Î ‰Î÷ Á‹∞fiı ÷ıHÎı ’fl‹ ≠ÁLÔfi ◊‰_ Ωı¥±ı.
‹fiW› ≠Ï÷¿>‚ CÎÀfiÎfiı ≥E»÷˘ fi◊Ì, ¿fl÷˘ fi◊Ì
±fiı ÷ı‹Î_ ÷ıfi_ ±fi‹˘ÿfi ’HÎ fi◊Ì flËı÷_, »÷Î_ ’HÎ ±ı‰Ì
CÎÀfiÎ ⁄fiı, ÷˘ ±ı CÎÀfiÎfiı µ’„V◊÷ ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ
ÏfiÏ‹kÎ ¿ı‹ fiÎ ⁄fiı ±fiı ÷ı ’HÎ ¤·ıfiı ¿˘¥¿fiı ÏfiÏ‹kÎ
‹ÎfiÌ ·ı, ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı CÎÀfiÎfiı CÎÀΉ‰Î‹Î_ ‹Îfl˘
… ËÎ◊ »ı ±fiı ‹ÎflÌ … ‹fl∞ »ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiW›ı
±ı CÎÀfi΋Î_ ÿ—¬Ì ◊‰Îfi_ ±fiı g«÷Î ¿fl‰Îfi_ ÷˘ ÿÒfl flèÎ_,
’fl_÷ ±ı‹Î_ ‰‘Îflı‹Î_ ‰‘Îflı ≠ÁLÔfi ◊‰_ Ωı¥±ı. ÷ıfiÌ ±ı
≠ÁLÔfi÷Î ‹ÎflΠω‘Îfifiı ·Ì‘ı fiÏË ◊‰Ì Ωı¥±ı; ’fl_÷
‹Îflı (ω‘Îfi ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı) ·Ì‘ı ◊‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
Ωı ±ı‹Î_ ±ı ‹fiW›fi_ ‹_√· fi ˢ÷, ÷˘ ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfi˘
’fl‹ V≤xÿ Ë_ ÷ıfiı ‹ÎÀı ±ı‰Ì CÎÀfiÎ ÂÎ ‹ÎÀı CÎÀΉ÷?
±Î flÌ÷ı Ëı ±…\˝fi! ÷_ ’HÎ Á‰˝◊Î ‹ÎflÎ_ «flH΢fi˘ ±ÎÏl÷
1. fl΋ ¿ÌLË «ÎËgË Á˘≥ ˢ¥ – ¿flˆ ±L›◊Î ±Á figË ¿˘¥ –– (‹ÎfiÁ 1/128/1)
667
⁄fiÌ Ω ±◊ν÷Ô˚ ‹ÎflÎ ≠I›ı¿ ω‘Îfi‹Î_ ’fl‹ ≠ÁLÔfi flËı.
…ı‰Ì flÌ÷ı, ¿˘¥¿ ¿˘¥fi˘ ±’flΑ ¿flı, ÷˘ ±ı ÷ıfiÌ
Á‹ZÎ …¥fiı «flH΢‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı ±fiı ÷ıfiı ¿Ëı »ı
¿ı ±Î’ «ÎËı ÿ_Õ ÿ˘, «ÎËı ’flV¿Îfl ±Î’˘, «ÎËı Ï÷flV¿Îfl
¿fl˘, «ÎËı ÷ı ¿fl˘, ÷ı‹Î_ … ‹ÎflÌ ’fl‹ ≠ÁLÔfi÷Î »ı.
÷ıfiÎ ‹fi‹Î_ ±ı fi◊Ì flËı÷_ ¿ı Á΋ı‰Î‚˘ ‹fiı ±fi¿>‚
… ŒıÓÁ·˘ ±Î’Âı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷ ¤√‰Îfifiı Á‰˝◊Î
ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ ¤√‰Îfifiı ¿ËÌ ÿı »ı ¿ı “Ëı ≠¤!
‹ıÓ fi ΩHÎı ¿›Î ¿›Î …L‹˘‹Î_ ±Î’fiı ≠Ï÷¿>‚ ¿›Î_ ¿›Î_
±Î«flH΢ ¿›Î* »ı, ±ıfiÌ ‹fiı ¬⁄fl fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı ¿‹˘˝fiı
±fiw’ ±Î’ …ı ’Ïfl„V◊Ï÷ ‹˘¿·Â˘, ÷ı ‹Îflı ‹ÎÀı Á‰˝◊Î
¿S›ÎHοÎfl¿ … ËÂı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹fiı ¿˘¥ ’HÎ
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±Á_÷˘Ê fi flËı÷Î_ ≠ÁLÔfi÷Î
fiı ≠ÁLÔfi÷Î … flËıÂı.”
“Ëı fiÎ◊! ‹ÎflÎ_ ¿‹˘˝fi˘ ±Î’ ¿ıÀ·˘ A›Î· flά˘
»˘ ¿ı ‹ıÓ fi ΩHÎı ¿›Î ¿›Î …L‹‹Î_ ±fiı ¿¥ ¿¥
’Ïfl„V◊Ï÷‹Î_ ’fl‰Â ◊¥fiı ¿›Î_ ¿›Î_ ¿‹˝ ¿›Î* »ı, ÷ı ÁC΂Î_
¿‹˝⁄_‘fi◊Ì Á‰˝◊Î ‹@÷ ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ±Î’ ¿ıÀ·_ ωϫhÎ
ω‘Îfi ¿fl˘ »˘! Ë_ ÷˘ ±Î’fiΠω‘Îfifiı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
Á‹∞ fi◊Ì Â¿÷˘ ±fiı ‹Îfl΋Î_ ±Î’fiΠω‘Îfifiı
Á‹…‰ÎfiÌ Â„@÷ ’HÎ fi◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ëı fiÎ◊! Ë_
÷ı‹Î_ ‹ÎflÌ ⁄Ï© ÂÎ ‹ÎÀı ·√Ή_? ‹Îflı ÷˘ ¿ı‰‚ ±Î’fiÌ
÷flŒ … Ωı‰Îfi_ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’ …ı ¿_¥ ω‘Îfi ¿fl˘
»˘, ÷ı‹Î_ ±Î’fi˘ … ËÎ◊ flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ±Î’fi_ …
¿flı·_ ˢ› »ı, …ı ‹Îflı ‹ÎÀı ’fl‹ ‹_√·‹› »ı. ±Î …
“‹Î_ fi‹V¿<v”fi_ ÷ÎI’›˝ »ı.
“‹Î‹ı‰ˆW›ÏÁ ›@I‰ˆ‰‹ÎI‹Îfi_ ‹I’flΛHΗ” ó ±ËŸ
“±ı‰‹Ô˚”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı “‹§@÷—”◊Ì ÷_ ’˘÷ıı ‹fiı ±Ï’˝÷
◊¥ √›˘, “‹L‹fiΗ”◊Ì ÷Îv_ ±_÷—¿flHÎ ‹Îflı ’flΛHÎ ◊¥
√›_. “‹zÎ∞”◊Ì ÷ÎflÌ ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝ ‹ÎflÌ
’ÒΩÁ΋√˛Ì ⁄fiÌ √›Î_ ±fiı “‹Î_ fi‹V¿<v”◊Ì ÷Îv_ ÂflÌfl
‹ÎflÎ_ «flH΢fiı ±Ï’˝÷ ◊¥ √›_. ±Î flÌ÷ı ‹Îflı ’flΛHÎ
◊›ı·˘ ÷_ ‹fiı … ≠ÎMÔ÷ ◊Âı.
“›@I‰ˆ‰‹ÎI‹Îfi‹Ô˚” (’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ‹Îfl΋Î_ ΩıÕÌfiı)
¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ … »\_” ±ı flÌ÷ı
’˘÷ÎfiÌ ±Ë_÷Îfi_ ’Ïfl‰÷˝fi ◊÷Î_ ÂflÌfl, ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©,
’ÿÎ◊˝, Ïø›Î ó ±ı ÁC΂ıÁC΂Î_ ‹Îfl΋Î_ … ΩıÕÎ¥ …Âı.
÷ıfi_ … fi΋ ÂflHÎÎ√Ï÷ »ı. ±ı‰Ì ÂflHÎÎ√Ï÷ ◊÷Î_ ‹ÎflÌ
… ≠΄MÔ÷ ◊Âı. ÷ı‹Î_ Á_ÿıË fi◊Ì. ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷‹Î_ Á_ÿıË
I›Î_ … ◊Λ »ı, F›Î_ ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩfiÌ ¿Î‹fiΠˢ›,
668 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±Îÿfl ˢ› ±fiı ‹Ëk‰⁄Ï© ˢ›. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiÎ,
‹Ëk‰⁄Ï©, ±ÎÁ„@÷ ‰√ıflı ◊÷Î_ ⁄‘Ì flÌ÷ı ’Ïfl’ÒHν flËı÷˘
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹ÎflÌ ≠΄MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì.
“‹I’flΛHΗ”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹ÎflÌ ‹fl∞ ωfiÎ ¿_¥
’HÎ ¿fl‰Î-¿flΉ‰ÎfiÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ VdflHÎÎ fi flËı. ‹ÎflÌ
ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı ‹ÎflÎ ËÎ◊fi_ fl‹¿Õ<_ ⁄fiÌ Ω›.
ωÂıÊ ‰Î÷
(1)
¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ⁄fi‰Î◊Ì, ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
±ÎI‹¤Î‰ ¿fl‰Î◊Ì, “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_” ±ı flÌ÷ı ±Ë_÷Îfiı
⁄ÿ·Ì ÿı‰Î◊Ì ‹fiW›‹Î_ ⁄Ë … …·ÿÌ ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ Ω›
»ı. ÷ı ’Ïfl‰÷˝fi ±ı‰_ ËÂı ¿ı ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ‹fi‰Î‚˘ ◊¥
…Âı, ¤√‰Îfifi_ ’Ò…fi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ⁄fiÌ …Âı ±fiı
¤√‰ÎfifiÎ_ ÁC΂Î_ ω‘Îfi˘‹Î_ ≠ÁLÔfi flËıÂı. ±Î flÌ÷ı ±Î
«Îflı› ‰Î÷˘◊Ì ÂflHÎÎ√Ï÷ ’ÒHν ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ÷ı
«Îflı›‹Î_ ωÂıÊ÷Î ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ⁄fi‰Î‹Î_ … »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı …ı ’˘÷ı … ¤√‰Îfifi˘ ◊¥ Ω› »ı, ÷ıfiÎ_ fi
÷˘ ‹fi⁄Ï© ’˘÷ÎfiÎ_ flËı »ı, fi ’ÿÎ◊˝ ±fiı Ïø›Î ’˘÷ÎfiÎ_
flËı »ı ±fiı fi ÂflÌfl ’˘÷Îfi_ flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
·˙Ï¿¿ ºÏp‹Î_ …ı ’˘÷ÎfiÌ ¿Ëı‰ÎfiÎflÌ «ÌΩı »ı, ¿ı …ı
µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì »ı, ÷ı‹fi΋Î_◊Ì ¿˘¥ ’HÎ «Ì…
’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì flËı÷Ì. V‰›_ ±Ï’˝÷ ◊¥ …‰Î◊Ì ÁCÎ‚Ì ≠οÚ÷
«ÌΩı ¤√‰ÎfifiÌ … ◊¥ Ω› »ı. ÷ı‹fi΋Î_◊Ì ’˘÷ÎfiÌ
‹‹÷Î ∂ÃÌ Ω› »ı. ÷ı‹fi΋Î_ ‹‹÷Î ¿fl‰Ì ±ı … ¤Ò·
Ë÷Ì, ÷ı ¤Ò· Á‰˝◊Î ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
(2)
‹fiW›˘ Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı √‹ı ÷ıÀ·Ì›ı ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ
·ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ Á_ÁÎflfiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ±ı‰Ì …
flÌ÷ı ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı √‹ı ÷ıÀ·Ì›ı ±Ï¤LÔfi÷Î ‹ÎfiÌ ·ı,
÷˘’HÎ ÷ı±˘ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ±ı¿ fi◊Ì ◊¥ ¿÷Î ±fiı
÷ıfiı ΩHÎÌ ’HÎ fi◊Ì Â¿÷Î. ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl-ÂflÌfl◊Ì
±·√ ◊¥fiı … ÷ı‹fiı ΩHÎÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ±Î flÌ÷ı
’fl‹ÎI‹Î◊Ì ±·√ flËÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ›◊Î◊˝w’ı fi◊Ì ΩHÎÌ
¿÷Î. ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷˘ ÷ı±˘ … ΩHÎÌ Â¿ı »ı, …ı±˘
’fl‹ÎI‹Î ÁÎ◊ı ±ı¿ ◊¥ √›Î »ı ±◊ν÷Ô˚ …ı‹HÎı “Ë_” ±fiı
“‹ÎflΔ’b_ Á‰˝◊Î ¤√‰Îfifiı Á‹Ï’˝÷ ¿flÌ ÿÌ‘Î_ »ı. “Ë_”
±fiı “‹ÎflΔ’b_ ÷˘ ÿÒfl flèÎÎ_, “Ë_” ±fiı “‹ÎflÎ_’HÎÎfiÌ √_‘
’HÎ ’˘÷Îfi΋Î_ fi flËı ¿ı Ë_ ’HÎ ¿_¥¿ »\_. ‹Îfl˘ ’HÎ
¿˘¥¿ ÏÁ©Î_÷ »ı, ‹ÎflÌ ’HÎ ¿_¥¿ ‹ÎL›÷Î »ı ‰√ıflı ‰√ıflı...
…ı‰Ì flÌ÷ı, ≠ÎHÎÌ ÂflÌflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ ±ı¿÷Î ‹ÎfiÌ
[±K›Î› 9
·ı »ı I›Îflı V‰Î¤Îω¿ … ÂflÌflfi_ Á¬ÿ—¬ ’˘÷Îfi_ Á¬ÿ—¬
ÿı¬Î› »ı. ’»Ì ÷ıfiı ÂflÌfl◊Ì ±·√ ’˘÷ÎfiÎ ±„V÷I‰fi_
¤Îfi fi◊Ì ◊÷_. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷ÎfiÌ
V‰÷—ÏÁ© ±ı¿÷Îfi˘ ±fi¤‰ ◊÷Î_ ¤@÷fi_ ’˘÷Îfi_
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±·√ ±„V÷I‰ fi◊Ì flËı÷_. …ı‰Ì flÌ÷ı
Á_ÁÎfl‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ‹fl∞◊Ì …ı ¿_¥ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ »ı,
÷ıfiÌ ¤@÷ µ’fl ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÷ıfiÎ
V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎÂflÌfl‹Î_ …ı ¿_¥ ’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ
»ı, ÷ıfiÌ ÷ıfiÎ µ’fl ¿_¥ ’HÎ ±Áfl fi◊Ì ’Õ÷Ì. ÷ıfiÎ
ÂflÌfl ¶ÎflÎ ¤√‰ÎfifiÌ ‹fl∞◊Ì ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ Ïø›Î
◊÷Ì flËı »ı. ±Î … ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ’flΛHÎ÷Î »ı.
¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊¥ Ω› »ı, ¿ı …ı ‰ÎV÷ω@÷Î »ı. ±Î
±Ï¤LÔfi÷Î ¤ıÿ¤Î‰◊Ì ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı ±¤ıÿ¤Î‰◊Ì ’HÎ
◊Λ »ı. …ı‹¿ı, flΑÎ∞fiÌ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiÌ ÁÎ◊ı
±Ï¤LÔfi÷Î »ı. ‹Ò‚‹Î_ ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ … lÌflΑÎ∞ ±fiı
lÌ¿ÚWHÎ ó ±Î ⁄ı w’˘‹Î_ ≠√À ◊Λ »ı. ⁄ı w’˘ ˢ‰Î
»÷Î_ ’HÎ lÌflΑÎ∞ ¤√‰Îfi◊Ì Ï¤LÔfi fi◊Ì ±fiı ¤√‰Îfi
lÌflΑÎ∞◊Ì Ï¤LÔfi fi◊Ì. ’fl_÷ ’flV’fl flÁ (≠ı‹)fi_
±ÎÿÎfi-≠ÿÎfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı±˘‹Î_ ›˘√ ±fiı ω›˘√fiÌ
·Ì·Î ◊÷Ì flËı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı±˘fiÎ ›˘√‹Î_ ’HΠω›˘√
»ı ±fiı ω›˘√‹Î_ ’HÎ ›˘√ »ı ±◊ν÷Ô˚ ›˘√◊Ì Ï‰›˘√
±fiı ω›˘√◊Ì ›˘√ ’p ◊÷˘ flËı »ı. …ı‹Î_ ±Ïfi‰˝«fiÌ›
≠ı‹fiÌ T≤Ï© ◊÷Ì flËı »ı. ±Î ±Ïfi‰˝«fiÌ› ±fiı ≠Ï÷ZÎHÎı
‰‘˝‹Îfi ≠ı‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …‰_ ±ıfiı … ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷
◊¥ …‰_ ¿Ëı »ı.
ÁÎ÷‹Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
ωʛfiÌ ±ı¿÷Î
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ωiÎÎfiÁÏË÷
iÎÎfi ±◊ν÷Ô˚ fl΅ωzÎfiı ’ÒHν’HÎı ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ
Ë÷Ì ó “iÎÎfi_ ÷ıûË_ ÁωiÎÎfiÏ‹ÿ_ ‰Z›ÎQ›ÂıÊ÷—” (±.
7/2). ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ¿Ëı‰Îfi˘ …ı ≠‰ÎË
«Î·Ì flè΢ Ë÷˘, ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ≠ffi
¿fl‰Î◊Ì ÷ı‹Î_ ¿_¥¿ ’Ïfl‰÷˝fi ±Î‰Ì √›_. ±Î◊Ì ±ÎËÎ
±K›Î›fi˘ ωʛ Á‹ÎM÷ ◊÷Î_ … ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ’Ò»uÎ
ωfiÎ …. “≥ÿ_ ÷ ÷ı √èÎ÷‹_ ≠‰Z›ÎQ›fiÁÒ›‰ı iÎÎfi_
ωiÎÎfiÁÏË÷‹Ô˚...” (±. 9/1) ¿ËÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì
ŒflÌ◊Ì Ï‰iÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿Ëı‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı »ı. ÁÎ÷‹Î
±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ωʛ hÎÌÁ f·˘¿˘‹Î_ ¿è΢ Ë÷˘,
±ı … ωʛfiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ÿÁ‹Î
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ·√Î÷Îfl ¿Ëı÷Î … Ω›
»ı. ±Î f·˘¿˘‹Î_ ¿Ëı·Ì ‰Î÷˘fi˘ ±…\˝fi µ’fl ¤Îflı ≠¤Î‰
’Õı »ı, …ı◊Ì ÷ı±˘ ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿◊Ì
±œÎfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ±fiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı
»ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿Ëı‰Î¥ √›ı·Ì
‰Î÷fiı ¤√‰Îfiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ Á_ZÎı’◊Ì, ωV÷Îfl◊Ì
±◊‰Î ≠¿Îfl¤ıÿ◊Ì ¿ËÌ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ “‹R›ÎÁ@÷‹fiΗ”
‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì …ı ωʛ Á_ZÎı’‹Î_ ¿è΢ Ë÷˘, ÷ıfiı … fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “‹L‹fiΗ” ‰√ıflı ’ÿ˘◊Ì ◊˘ÕÎ
ωV÷Îfl◊Ì ¿è΢ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı
Ë_ ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿ËÌÂ; …ıfiı ΩHΉÎ◊Ì ’»Ì ΩHΉÎfi_
⁄Î¿Ì fiÏË flËı. ±Î … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¿ËÌ ¿ı Ë_ ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿ËÌ …ıfiı
ΩHÎÌfiı ÷_ ±Â¤ (Á_ÁÎfl)◊Ì ‹@÷ ◊¥ …Âı. ‹„@÷ ◊‰Î◊Ì
’»Ì ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î
±fiı fi‰‹Î ó ⁄LÔfiı› ±K›Î›˘fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ωiÎÎfiÁÏË÷
iÎÎfi ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ ±fiı ⁄LÔfiıfi_ ±ı¿ Œ‚ ⁄÷ÎT›_.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı
ËΩfl˘‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿ ‹fiW› ‰ÎV÷ω¿ ÏÁÏ©fiı ‹ÎÀı ›IÔfi
¿flı »ı ±fiı ›Ifi ¿fl‰Î‰Î‚Î-±˘‹Î_ ¿˘¥ ±ı¿ ‹fiı ÷k‰◊Ì
ΩHÎı »ı. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_
⁄÷Ήı »ı ¿ı ±Î ωiÎÎfi ÁÏË÷ iÎÎfi µ’fl l©Î fi flά‰Î◊Ì
‹fiW›˘ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ fi ◊¥fiı Q≤I›fiÎ ‹Î√ı˝ «ÎS›Î Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ‰Îfl_‰Îfl …L‹÷Î-‹fl÷Î flËı »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı
Á¿‚ …√÷fiÎ ≠¤‰ ±fiı ≠·› ⁄÷ÎT›Î. ±Î … ‰Î÷
fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ “≠¤‰— ≠·›—” ’ÿ˘◊Ì
⁄÷ΉÌ.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ
Ω÷fiı ÁfiÎ÷fi ⁄Ì… ÷flÌ¿ı ⁄÷Î‰Ì ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ±T›› ⁄Ì… ÷flÌ¿ı ⁄÷ΉÌ.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ “fi I‰Ë_ ÷ıÊ
÷ı ‹Ï›” ¿ËÌfiı …ı fl΅ωzÎfi_ Á_ZÎı’◊Ì ‰Hνfi ¿›* Ë÷_.
÷ıfi_ … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘◊Î ±fiı ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_
ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ¿›* »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘fiı hÎHÎı √H΢◊Ì ‹˘ÏË÷ ⁄÷ÎT›Î_ ±fiı fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ≠¿ÚÏ÷fiı
’fl‰Â ⁄÷ÎT›Î_.
669
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
¿ı …ı ‹fiW›˘ ‹Îflı … ÂflHÎı ◊¥ Ω› »ı, ÷ı±˘ ‹Î›Îfiı
÷flÌ Ω› »ı ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
¿èÎ_ ¿ı …ı ±fiL› ¤@÷˘ ‹Îv_ g«÷fi ¿fl÷Î flËÌfiı ‹ÎflÌ
µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı‹fi˘ ›˘√ZÎı‹ Ë_ ‰Ëfi ¿v_ »\_.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “fi
‹Î_ ÿW¿ÚÏ÷fi˘ ‹ÒœÎ—” ¿èÎ_ Ë÷_, ÷ıfiı … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ “±‰Ωfi„L÷ ‹Î_ ‹ÒœÎ—” ¿èÎ_ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ’_ÿfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “±ÎÁfl_
¤Î‰‹ÎÏl÷Η” ’ÿ˘◊Ì …ı ‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì, ÷ı … ‰Î÷ fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_ “flÎZÎÁÌ‹ÎÁflŸ «ˆ‰ ≠¿Úg÷
‹˘ÏËfiŸ Ïl÷Η” ’ÿ˘◊Ì ¿ËÌ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ …ı‹fiı “Á¿ÚÏ÷fi—”
¿èÎÎ Ë÷Î, ÷ı‹fiı … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ÷ıfl‹Î f·˘¿‹Î_
“‹ËÎI‹Îfi—” ¿èÎÎ »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î◊Ì ±œÎfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì
Á¿Î‹ ±fiı ÏfiW¿Î‹¤Î‰fiı ·Ì‘ı ¤@÷˘fiÎ «Îfl ≠¿Îfl ⁄÷ÎT›Î;
±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î◊Ì ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì ‰Hν,
±Î«flHÎ ±fiı T›„@÷I‰fiı ·Ì‘ı ¤@÷˘fiÎ «Îfl ¤ıÿ ⁄÷ÎT›Î.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
‹ËÎI‹ÎfiÌ ºÏp±ı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ¿èÎ_ ±fiı fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ºÏp±ı
“ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” ¿èÎ_.
¤√‰Îfi◊Ì Ï‰‹¬ ◊¥fiı ±L› ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ
¿fl‰Î‹Î_ ¬ÎÁ ⁄ı … ¿ÎflH΢ »ı ó ’Ëı·_ ¿ÎflHÎ ¿Î‹fiÎ
»ı ±fiı ⁄Ì…\_ ¤√‰Îfifiı fi ±˘‚¬‰Î ÷ı »ı. ÁÎ÷‹Î
±K›Î›fiÎ ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Î‹fiÎfiı ¿ÎflHÎı ÿı‰÷α˘fiı
ÂflHÎı ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
÷ı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfifiı fi ±˘‚¬‰Îfiı ¿ÎflHÎı
ÿı‰÷α˘fi_ ’Ò…fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ Á¿Î‹ ’vÊ˘fiı
±_÷‰Î‚_ (fiΉÎfi) Œ‚ ‹‚‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ ±fiı fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ Á¿Î‹ ’vÊ˘fiÌ ±Î‰Î√‹fifiı
≠ÎMÔ÷ ◊‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
¿ı ÿı‰÷α˘fiÎ ¤@÷˘ ÿı‰÷α˘fiı ±fiı ‹ÎflÎ ¤@÷˘ ‹fiı
≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. ±Î … ‰Î÷ ¤√‰Îfiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
’«ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¿ËÌ.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_
¤√‰Îfiı …ı “±T›@÷_ T›„@÷‹Î’LÔfi_ ‹L›L÷ı ‹Î‹⁄©›—”
¿èÎ_ Ë÷_, ÷ıfiı … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿fiÎ
670 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ “±‰Ωfi„L÷ ‹Î_ ‹ÒœÎ ‹ÎfiÊŸ ÷fi‹ÎÏl÷‹Ô˚” ¿èÎ_ “Á√ı˝ ›Î„L÷” ¿èÎ_ Ë÷_, ÷ıfiı … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ
»ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ f·˘¿‹Î_ “Q≤I›Á_ÁÎfl‰I‹˝Ïfi” ¿èÎ_ »ı.
µkÎflΑ˝‹Î_ …ı “’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ÎT››‹fik΋‹Ô˚” ¿èÎ_ ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı
Ë÷_, ÷ıfiı … fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î f·˘¿fiÎ ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ‹A› ⁄÷Î‰Ì »ı ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ
µkÎflΑ˝‹Î_ “’fl_ ¤Î‰‹ΩfiL÷˘ ‹‹ ¤Ò÷‹Ëırfl‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı. «˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı Á‹Ï’˝÷ ◊¥ …‰ÎfiÌ ‰Î÷
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ‹A› ⁄÷Î‰Ì »ı.
’ÏflÏÂp ¤Î‰ ó ±Î f·˘¿‹Î_ ±Ëo÷Î-’Ïfl‰÷˝fifiÌ ‰Î÷ ‹A› »ı. ¤@÷ “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_” ó ±Î ≠‹ÎHÎı ’˘÷ÎfiÌ
±Ëo÷Îfiı (Á_ÁÎfl ⁄Î…\◊Ì) ⁄ÿ·ı »ı ±fiı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕı »ı. ÷ı ¤@÷ ÁΑfiÎ-ÏfiWÔà fi ◊÷Î_ ¤√‰Îfi-
ÏfiWÔà ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ÷ıfiı Á_ÁÎflfiÎ Á_⁄_‘fi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ’Õ÷˘ fi◊Ì, ⁄·¿ı Á_ÁÎflfi˘ Á_⁄_‘ ±Î’‹ı‚ı »^ÀÌ Ω› »ı.
¿ÎflHÎ ¿ı ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷, ›˘B›÷Î, ±Ï‘¿Îfl, ¿‹˝, √HÎ ‰√ıflıfi˘ ¤ıÿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î ⁄‘Î ±Î√_÷¿ (±Î‰Ì
«œı·Î) »ı, ’fl_÷ V‰›_fi˘ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ıfi˘ Á_⁄_‘ ±Î√_÷¿ fi◊Ì, ⁄·¿ı ±fiÎÏÿ, ÏfiI› ±fiı V‰÷—ÏÁ© »ı.
óáó

ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹§√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎVÔhÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı

fl΅ωzÎflÎ…√èΛ˘√˘ fi΋ fi‰‹˘ûK›Î›— –– 9 ––
±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚ Á÷Ô˚ ó ±ı ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋fi˘ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿ w’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “fl΅ωzÎflÎ…√èΛ˘√” fi΋fi˘
fi‰‹˘ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 9 ––

±Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı “‹›Î ÷÷Ï‹ÿ_ Á‰˝‹Ô˚”
‰√ıflı µ’ÿı ±ÎM›˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ì Ï‰zα˘fi˘ flÎΩ »ı;
±fiı …ı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ≠√À ¿flÌfiı ±…\˝fifiı
’˘÷Îfiı ÂflHÎı ◊‰Î ±fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ‹fi ’fl˘‰‰Î ‹ÎÀı
¿èÎ_ »ı, ÷ı ÁC΂Π√˘’fiÌ› ¤Î‰˘fi˘ flÎΩ »ı. ±Î ⁄LÔfiı
(fl΅ωzÎ ±fiı flÎ…√èÎ)fiı ÷k‰◊Ì Á‹∞ ·ı‰Î◊Ì “›˘√”
(ÏfiI››˘√)fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ±Î ±K›Î›fi_
fi΋ “fl΅ωzÎflÎ…-√èΛ˘√” flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î«
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ fi‰‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ,
“l̤√‰Îfi‰Î«”fiÎ_ ⁄ı, f·˘¿˘fiÎ_ «ÎflÁ˘ »ıÓ÷΂ÌÁ ±fiı
’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ Áfl‰Î‚˘
«ÎflÁ˘ «˘Áà »ı.
(2) “±◊ fi‰‹˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷,
“l̤√‰Îfi‰Î«”fiÎ ÁÎ÷, f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl ±ı¿Á˘
⁄Îfl ±fiı ’„W’¿ÎfiÎ ±ı¿Î‰fi ±ZÎfl »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î
±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl ±ı¿Á˘ ÏÁk΢÷ıfl »ı. ±Î
óáó
±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ‰ÌÁ‹˘ ±fiı ±ı¿‰ÌÁ‹˘
ó ±Î ⁄ı f·˘¿˘ «_‹Î‚ÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı ±fiı ÂıÊ ⁄hÎÌÁ
f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
(3) ±Î ±K›Î›‹Î_ ±ı¿ µ‰Î« »ı ó
“l̤√‰Îfi‰Î«.”
fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı· »_ÿ
±Î ±K›Î›fiÎ «˘hÎÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ‰ÌÁ‹˘ ±fiı
±ı¿‰ÌÁ‹˘ ó ±Î ⁄ı f·˘¿˘ “µ’ΩÏ÷” »_ÿ‰Î‚Î »ı.
⁄οÌfiÎ ⁄hÎÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ó ’Ëı·Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹
«flH΋Î_ “¤√HΔ ±fiı I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·
ˢ‰Î◊Ì “Á_¿ÌHν-ω’·Î”; ⁄ÌΩ f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
“fl√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fl-ω’·Î”; hÎÌΩ ±fiı ÿÁ‹Î
f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “¤-
ω’·Î”; ÁkÎfl‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ±fiı ÷ıfl‹Î ÷◊Î
»T‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·
ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»Lÿ »ı. ÂıÊ ’E«ÌÁ f·˘¿˘
⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@Ô˚hΔ ±fip’ »_ÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 671

fi‰‹Î ±K›Î›fi˘ ÁÎfl

¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›◊Ì “iÎÎfi” ±fiı “ωiÎÎfi”fi˘ ωʛ ¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ »ı. “iÎÎfi” ¶ÎflÎ
Á_ÁÎfl◊Ì ‹„@÷ ◊Λ »ı ±fiı “ωiÎÎfi”◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ≠ı‹ ◊Λ »ı. ‰E«ı … ±…\˝fiı ≠ffi˘ ’Ò»‰Î◊Ì, ±ÎËÎ
±K›Î›‹Î_ ωʛÎL÷fl ◊›˘. ’fl_÷ fi‰‹Î ±K›Î›◊Ì ¤√‰Îfi ŒflÌ◊Ì ÷ı … ωʛ ¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›_ ¿ı, ‹ÎflÌ ’flÎ ±fiı ±’flÎ - ±Î
⁄LÔfiı ≠¿ÚÏ÷±˘fiÎ Á_›˘√◊Ì … Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎ ◊Λ »ı (»ß˘ f·˘¿). ’fl_÷ fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_
Á_ÁÎflfiÌ „V◊Ï÷fiÎ Á_⁄_‘‹Î_ ¿Ëı »ı ¿ı, …ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ »ı, ÷ı ÁΑ¿˘ ‹ÎÀı Á_ÁÎfl ‹Îfl΋Î_
»ı ±fiı Ë_ Á_ÁÎfl‹Î_ »\_ («˘◊˘, ’Î_«‹˘ ±fiı »ß˘ f·˘¿). ±Îfiı … »ßÎ ±K›Î›‹Î_ ¿èÎ_ »ı - ›˘
‹Î_ ’U›Ï÷ Á‰˝hÎ Á‰* « ‹Ï› ’U›Ï÷” (6/30). ’fl_÷ …ı ÏÁ© ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ ºÏp‹Î_ Á_ÁÎflfiÌ V‰÷_hÎ
ÁkÎÎ fi◊Ì ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ ±ı¿ Ë_ - … - Ë_ »\_ - “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚.”
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, Ωı ¿ı ÁC΂Π≠ÎHÎ̱˘fiı µI’LÔfi ¿flfiÎfl ±fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ Ë_ … »\_,
÷ı‹ »÷Î_ Ë_ ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎÏl÷ fi◊Ì, ⁄S¿ı ÷ı ≠ÎHÎ̱˘ … ‹ÎflÎ ±ÎÏl÷ »ı (fi‰‹Î ±K›Î›fi˘
’Î_«‹˘ f·˘¿). …ı‹ ±Î¿Î‹ΠflËıfiÎfl˘ ‰Î› ±Î¿ÎÂfiı ±ÎÏl÷ ˢ› »ı, ’fl_÷ ±Î¿Î ‰Î›fiı ±ÎÏl÷
fi◊Ì Ë˘÷_, ±ı … flÌ÷ı ’flÎ ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ÷˘ ¤√‰Îfifi˘ V‰¤Î‰ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷
(±Î‘Ìfi) »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfi ’flÎ ±fiı ±’flÎ ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ fi◊Ì. ÷ı◊Ì …ı‹ ‰Î› ±Î¿Î‹Î_◊Ì µI’LÔfi
◊Λ »ı, ±Î¿Î‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ±Î¿Î‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘
‹ËÎÁ√˝‹Î_ ¤√‰Îfi‹Î_◊Ì … ≠√À ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ‹ËÎ≠·›‹Î_ ≠·›‹Î_
¤√‰Îfi‹Î_ … ·Ìfi ◊Λ »ı. (ÁÎ÷‹˘ f·˘¿). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ »ı
±fiı ≠¿ÚÏ÷ ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ »ı. (±Îˢ f·˘¿). ⁄ÌΩ ÂOÿ˘‹Î_, ¤√‰ÎfifiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ≠¿ÚÏ÷
»ı ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘ »ı, ±Î◊Ì V≤ÏpfiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi V≤Ïp-fl«fiÎw’Ì
¿‹˝◊Ì ⁄_‘Î÷Î fi◊Ì (fi‰‹˘ f·˘¿); ¿ı‹¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ V≤Ïp-fl«fiÎfi_ ¿Î›˝ ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ flËıfiÎflÌ ≠¿ÚÏ÷
… ¿flı »ı (ÿ‹˘ f·˘¿). ±Î flËV›fiı fi ΩHΉÎfiı ·Ì‘ı ±iÎÎfiÌ ·˘¿˘ ¤√‰Îfifiı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ …ı‹
ÂflÌfl - (±’flÎ-)fiı ±ÎÏl÷ ‹ÎfiÌ ·ı »ı ¿ı …ı‹ ±Î’HÎı ÂflÌfl ωfiÎ flËÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ±ı … ≠‹ÎHÎı
¤√‰Îfi ’HÎ ÂflÌfl ωfiÎ flËÌ Â¿÷Î fi◊Ì (±Ï√›Îfl‹˘ f·˘¿). ±Î‰Î ·˘¿˘, ±ÎÁflÌ, flÎZÎÁÌ ±fiı
‹˘ÏËfiÌ ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ flËı‰Î‰Î‚Πˢ› »ı (⁄Îfl‹˘ f·˘¿). ‰ÎV÷‰‹Î_ ‹fiW›‹Î_ ÂflÌfl ±fiı ÂflÌflÌ
(∞‰)fi˘ ¤ıÿ flËı »ı, ±ı‹ ¤√‰Îfi‹Î_ ÂflÌflfi˘ ¤ıÿ fi◊Ì - “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” (9/19). ±Î◊Ì …ı
‹fiW› ¤√‰Îfifiı ≠¿ÚÏ÷fiÎ ±ÎÏl÷ fi◊Ì Á‹…÷Î ÷ı±˘ ÿˆ‰Ì ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ flËı‰Î‰Î‚Πˢ› »ı ±◊ν÷˚Ô
÷ı±˘ ≠¿ÚÏ÷fiı ±ÎÏl÷ fi ˢ¥ ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ ˢ› »ı (÷ıfl‹˘ f·˘¿). ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ ˢ‰Î◊Ì
÷ı±˘ “‹ËÎI‹Î” ¿Ëı‰Î› »ı.
¿‹˝›˘√ “ÂflÌfl” - (±’flÎ-)fiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ◊Λ »ı ±fiı iÎÎfi›˘√ “ÂflÌflÌ” - (’flÎ-)fiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì
◊Λ »ı. ±ı¿ ÿı - (ÂflÌfl ±◊‰Î ÂflÌflÌ-)fiÌ ≠‘Îfi÷Î ‰Õı «Î·‰Î◊Ì ¿‹˝›˘√Ì ±fiı iÎÎfi›˘√Ì ±ı¿ÿıÂÌ›
(‹›Î˝Ïÿ÷) ˢ› »ı. ’fl_÷ ¤„@÷›˘√ ¤√‰ÎfifiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì «Î·ı »ı. ±Î◊Ì ¤@÷˘fiı ¤√‰Îfiı “‹ËÎI‹Î”
±◊ν÷Ô˚ ‹ËÎfi ±ÎI‹Î ¿èÎÎ »ı. ÷ı ±ı¿Î√˛‹fi◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿flı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_
±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ V‰÷_hÎ ÁkÎÎ … fi◊Ì, ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fi_ ‹fi ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı @›Î_ …Âı?
÷ı◊Ì ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ Ïfifl_÷fl ’fl˘‰Î›ı·Î (‹fi‰Î‚Î) flËı »ı. @›Îflı› ¤√‰Îfi◊Ì Ï‰¬ÒÀÎ ’Õ÷Î fi◊Ì ó
“ÏfiI›@÷Η” (9/14). “ÏfiI›ÎϤ›@÷Îfi΋Ô˚” (9/22).
672 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 9

ÁΑ¿ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı ±fiı ±·√ ±·√ ÁΑfi˘◊Ì …\ÿÎ …\ÿÎ µ’ÎV› ÿı‰˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ
¿flı »ı. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ⁄‘Î ÁΑ¿˘ ¶ÎflÎ ±ı¿ … Á‹√˛ ¤√‰ÎfifiÌ … µ’ÎÁfiÎ ◊Λ »ı - “‹Î‹’ÎÁ÷ı”
(9/15), “hΈω‘Î ‹Î‹˚” (9/20), “÷ıûÏ’ ‹Î‹ı‰” (9/23), “±Ëo ÏË Á‰˝›iÎÎfiÎ_ ¤˘@÷Î « ≠¤flı‰«”
(9/24). ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı¿ … ¤√‰Îfi ±fiı¿ w’˘‹Î_ ≠√À ◊›Î »ı (9/16-19). ±Î flËV›fiı fi Á‹…‰Îfiı
¿ÎflHÎı …ı ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ µ’ÎV› ÿı‰fiı ¤√‰Îfi◊Ì …\ÿÎ ‹ÎfiÌfiı Á¿Î‹¤Î‰ı ÷ı‹fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı‹fiÌ
µ’ÎÁfiÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Ï‰Ï‘’Ò‰˝¿ ˢ› »ı. ÷ı ‹ÎÀı ÷ı‹fi_ ’÷fi ◊¥ Ω›
»ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ …L‹-‹flHÎfiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı. (9/23-24). ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ¤√‰Îfifiı
… ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.
…ı ·˘¿˘ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ±L› ÿı‰Ì-ÿı‰÷α˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ¿flı »ı, ÷ı‹fiı ±fiı¿ Ïfi›‹˘, ωϑ±˘
‰√ıflı ¿fl‰Î_ ’Õı »ı, …ı‹Î_ CÎHÎÌ ‹U¿ı·Ì ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ µ’ÎÁfi΋Î_ ¤Î‰fiÌ …wfl »ı, Ïø›Î±˘
- (Ïfi›‹˘ ωϑ±˘ ‰√ıflı-)fiÌ …wfl÷ fi◊Ì (9/26-27). ¤√‰Îfi Ïø›Î√˛ÎËÌ fi◊Ì, ⁄S¿ı ¤Î‰√˛ÎËÌ
ó “¤Î‰√˛ÎËÌ …fiÎÿ˝fi.” ±Î◊Ì ¤@÷fiı Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¤√‰ÎfifiÌ ≠΄MÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·_ … fiÏË,
‹fiW› ¿˘¥ ’HÎ ±Î«flHÎ, ‰Hν, ±Îl‹, ΩÏ÷ ‰√ıflıfi˘ ¿ı‹ fi ˢ›, ÷ı ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷ ⁄fiÌfiı Á√÷Î’Ò‰˝¿
¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ ¿ı »ı (9/30◊Ì 33 f·˘¿ Á‘Ì).
fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı - “‹L‹fiÎ ¤‰” (9/34). ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
…ı ¿Î_¥ ’HÎ »ı, ÷ı Ë_ … »\_, ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Â_ »ı … fiÏË (7/29-30‹˘ f·˘¿). ±Î ‰Î÷fiı
ºœ÷Î’Ò‰˝¿ V‰Ì¿Îfl ¿fl‰˘ ±ı … “‹L‹fiÎ ¤‰” ‰√ıflı ’ÿ˘fi_ ÷ÎI’›˝ »ı.

óá ó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

ÿÁ‹˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

l̤√‰Îfi ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ ó ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿ËÌ flèÎÎ Ë÷Î. F›Îflı
‰«‹Î_ … ±ÎËΠ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fiı ≠ffi ¿fl÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ‰Î÷ ¿Ëı‰Î‹Î_ ¿_¥¿ ’Ïfl‰÷˝fi ◊›_.
I›Îflı ¤√‰Îfiı ŒflÌ◊Ì Ï‰iÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı fi‰‹Î ±K›Î›fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿›˘˝ ±fiı ÷ıfiÌ
Á‹Î„MÔ÷ ¤√‰I’flΛHÎ÷΋Î_ ¿flÌ. »÷Î_ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ ‹fi‹Î_ ‰‘Îflı ¿Ëı‰Îfi˘ ¤Î‰ flè΢. ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ
¿◊fi◊Ì Á_÷˘Ê fi ◊›˘. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤@÷fiı ¤√‰ÎfifiÌ ‰Î÷ ÁÎ_¤‚÷Î_ I≤„MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì (√Ì÷Î ó 10/18).
÷ı‰Ì … flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÎ Ï≠› ¤@÷ ±…\˝fi ≠I›ı ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ ¿Ëı÷Î_-¿Ëı÷Î_ ¤√‰Îfifiı I≤„MÔ÷ fi◊Ì
◊¥ flËÌ. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ xÿ›fiÌ √˘’fiÌ› ‰Î÷ ¤@÷fiÎ ÏÁ‰Î› Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ÌΩı ¿˘¥ ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘
fi◊Ì. ±Î◊Ì ¤√‰Îfi ±…\˝fifiÎ ’Ò»uΠωfiÎ … ¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ÿÁ‹Î ±K›Î›fiΠωʛfi˘ ±Îfl_¤ ¿flÌ ÿı »ı.

l̤√‰Îfi‰Î«

¤Ò› ±ı‰ ‹ËÎ⁄Îˢ f≤b ‹ı ’fl‹_ ‰«— –– 1––

›kÎıûËo ≠Ì›‹ÎHÎΛ ‰Z›ÎÏ‹ ÏË÷¿ÎQ››Î –– 1––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

‹ËÎ⁄Îˢ = Ëı ‹ËÎ⁄Îˢ ±…\˝fi! ±ı‰ = ’HÎ ≠ı‹¤Î‰

‹ı = ‹ÎflÎ f≤b = ÁÎ_¤‚, flά‰Î‰Î‚Î
’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹ ›÷Ô˚ = …ıfiı ÷ı = ÷ÎflÎ ‹ÎÀı
‰«— = ‰«fifiı (÷_) ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ÏË÷¿ÎQ››Î = ÏË÷fiÌ ≥E»Î◊Ì
¤Ò›— = ŒflÌ◊Ì ≠Ì›‹ÎHÎΛ = ‹Îfl΋Î_ ±Ï÷› ‰Z›ÎÏ‹ = ¿ËÌÂ.

ÀÌ¿Î ó “¤Ò›— ±ı‰” ó ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı
÷k‰◊Ì ΩHÎ÷Î_ ¤√‰Îfi‹Î_ ¤„@÷ ◊Λ »ı ±fiı ≠ı‹
◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿Ú’Ή ◊¥fiı ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î
±K›Î›‹Î_ (±ÎËΠf·˘¿◊Ì ⁄Îfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ¿ÎflHÎw’ı
ÁkÎfl ω¤ÒÏ÷±˘ ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ (Á˘‚‹Î f·˘¿◊Ì
±˘√HÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ¿Î›˝ó¿ÎflHÎw’ı ÁÎÕhÎÌÁ ω¤ÒÏ÷±˘
⁄÷ΉÌ. ˉı ±ËŸ ⁄Ì∞ ’HΠω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı1
÷◊Î (√Ì÷Î ó 8/14) ÷ı‹ … 9/22, 34‹Î_ ¿Ëı·Ì)
¤„@÷fi_ ±ı◊Ì ’HΠωÂıÊ÷Î◊Ì ‰Hνfi ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi
“¤Ò›— ±ı‰” ¿Ëı »ı.
“f≤b ‹ı ’fl‹_ ‰«—” ó ¤√‰ÎfifiÎ ‹fi‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ
‹ÏË‹ÎfiÌ ‰Î÷, ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
≠¤Î‰◊Ì ‰Î÷ ¿Ëı‰ÎfiÌ ≥E»Î ωÂıÊ’HÎı ±Î‰Ì flËÌ »ı2
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±…\˝fifiı ¿Ëı »ı ¿ı “÷_ ŒflÌ◊Ì ‹ÎflÎ_
’fl‹ ‰«fi˘ ÁÎ_¤‚.”
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ¤√‰Îfi F›Î_-F›Î_ ±…\˝fifiı
’˘÷ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ ‹ËkÎÎ, ≠¤Î‰, ±ˆr›˝ ‰√ıflı ⁄÷Ήı »ı.
±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı V’p ¿flÌfiı ⁄÷Ήı »ı, I›Î_ I›Î_
÷ı±˘ ’fl‹ ‰«fi, flËV› ‰√ıflı ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı;
…ı‹¿ı ó «˘◊Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ “flËV›_
èÎı÷ÿk΋‹Ô˚” ’ÿ˘◊Ì ⁄÷Ήı »ı ¿ı …ıHÎı ÁÒ›˝fiı µ’ÿı ±ÎM›˘
Ë÷˘, ±ı … Ë_ ÷ÎflÎ fl◊fiÎ C΢ÕÎ ËÎ_¿÷˘ ÷ÎflÌ Á΋ı

1. ±Î (ÿÁ‹Î) ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı «˘◊Î◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï’V÷΂ÌÁ ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Î‰Ì »ı.
2. ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ÷ı ¤@÷˘ µ’fl ¿Ú’Î ¿flÌfiı ÷ı‹fiı iÎÎfi ±Î’Ì ÿ™ »\_ ó “÷ıÊ΋ı‰Îfi¿Q’Î◊˝‹Ô˚” (√Ì÷Î
ó 10/11)ó±Î ¤√‰Îfifi_ ’fl‹ ‰«fi »ı.
674 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

ËÎ…fl »\_. ±œÎfl‹Î ±K›Î›fiÎ «˘ÁËΠf·˘¿‹Î_ “f≤b ·ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ËŸ “’fl‹_ ‰«—” ¿èÎ_ »ı.
‹ı ’fl‹_ ‰«—” ’ÿ˘◊Ì ±Î ’fl‹ ‰«fi ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ “›kÎıûË_ ≠Ì›‹ÎHÎΛ ‰Z›ÎÏ‹ ÏË÷¿ÎQ››Î” ó
ÁC΂Π‘‹˘˝fi˘ ÏfiHν› ¿fl‰ÎfiÌ {_{Àfiı »˘ÕÌfiı ±ı¿ ‹ÎflÎ ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘, ‰@÷΋Î_ l©Î ±fiı ≠ı‹ flά‰Î‰Î‚˘ ˢ›
ÂflH΋Î_ ±Î‰Ì Ω; Ë_ ÷fiı ÁC΂Î_ ’Î’˘◊Ì ‹@÷ ¿flÌ ±fiı ‰@÷ÎfiÎ ±_÷fl‹Î_ ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚Î ≠I›ı ¿Ú’Î’Ò‰˝¿
ÿ¥Â, g«÷Î fiÎ ¿flÌ (±. 18/66). ±ËŸ “f≤b ‹ı ÏË÷ó¤Î‰fiΠˢ› ÷˘ ‰@÷ÎfiÎ_ ‰«fi˘ ±fiı ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ
’fl‹_ ‰«—” ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ±Î› ±ı »ı ¿ı ¿Ëı·˘ ωʛ l˘÷ÎfiÎ ±_÷fl‹Î_ ºœ ◊¥ Ω› »ı. ±ıfiÎ◊Ì
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ ¤Î‰ ‹ÎflÎ◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ l˘÷ÎfiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ±Î’‹ı‚ı vÏ« ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı,
»ı ±fiı ‹Îfl΋Î_ … ¤„@÷¤Î‰ flά‰Î‰Î‚Î ÁÎ÷ ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı fiı ≠ı‹ ◊¥ Ω› »ı.
‹ËÏÊ˝±˘, «Îfl Áfi¿ÎÏÿ ‹Ïfi±˘ ÷◊Î «˙ÿ ‹fi ó ±ı ±ËŸ ±ı¿ Â_¿Î ◊¥ ¿ı »ı ¿ı ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_
⁄‘Î ‹ÎflÎ ‹fi◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄‘ÎfiÎ ‰Îfl_‰Îfl ¿Î‹fiÎfi˘ ÏfiÊı‘ ¿›˘˝ »ı, ’»Ì ±ËŸ “ÏË÷¿ÎQ››Î”
‹Ò‚‹Î_ Ë_ … »\_. ’ÿ◊Ì V‰›_ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿Î‹fiÎ ÂÎ ‹ÎÀı flάı »ı? ±ıfi_
…ı‰Ì flÌ÷ı ±Î√‚ ÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ iÎÎfifiÌ ‰Î÷ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ’˘÷Îfiı ‹ÎÀı ¤˘√, Á¬,
¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı ±Îfl΋ ‰√ıflı ≥E»‰Î_ ±ı … “¿Î‹fiΔ »ı. ⁄ÌΩ±˘fiÎ
ŒflÌ◊Ì iÎÎfifi_ ‰Hνfi ¿fl‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flÌ »ı, ÷ı‰Ì … ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ “¿Î‹fiΔ »ı … fiÏË. ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiÌ
flÌ÷ı ÁÎ÷‹Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ iÎÎfiωiÎÎfifiÌ ‰Î÷ ¿Î‹fiÎ ±ı ÷˘ I›Î√ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎfiı ÿÒfl ¿fl‰Îfi_
¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_ ŒflÌ◊Ì ±ı ‹A› ÁΑfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ⁄‘Îfiı ±fi¿flHÎ
… ωʛfiı ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Ï÷iÎÎ ¿flı »ı. «˙ÿ‹Î ±K›Î›fiÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Îÿ½ w’ı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı Ë_
±Îfl_¤‹Î_ ¤√‰Îfiı “’fl_ ¤Ò›— ≠‰Z›ÎÏ‹ iÎÎfiÎfiÎ_ ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì ¿Ë_ »\_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW›‹ÎhÎı ’˘÷ı
iÎÎfi‹k΋‹Ô˚” ¿èÎ_, ±fiı ±ËŸ (ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_) ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì … ⁄‘ÎfiÌ ÁÎ◊ı ›◊Λ˘B›
“f≤b ‹ı ’fl‹_ ‰«—” ¿èÎ_. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı T›‰ËÎfl ¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ±ıfiÎ◊Ì ’˘÷ÎfiÌ ¿Î‹fiÎ ÿÒfl ◊¥
iÎÎfi‹Î√˝‹Î_ Á‹…fi_ ±fiı ω‰ı¿-ω«Îflfi_ ≠ΑÎL› flËı …Âı ±fiı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ flά‰Î‰Î‚Îfiı
»ı; ±Î◊Ì ÁΑ¿ ‰«fi˘fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ω«Îfl’Ò‰˝¿ ÷k‰fiı ‹ÎflÎ Á√HÎ V‰w’fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı ó “÷ı
Á‹∞ ·ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı I›Î_ “iÎÎfiÎfiÎ_ iÎÎfi‹k΋‹Ô˚” ≠ÎMÔfi‰„L÷ ‹Î‹ı‰ Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η” (√Ì÷Î ó 12/4),
¿èÎ_ »ı. ¤„@÷‹Î√˝‹Î_ l©ÎωrÎÁfi_ ≠ΑÎL› flËı »ı; ±fiı Ïfi√˝HÎ V‰w’fiÌ ≠΄MÔ÷ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı ó “·¤L÷ı
±Î◊Ì ÁΑ¿ ‰«fi˘fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ‹ÎfiÌ ⁄˛õÏfi‰Î˝HÎ_... Á‰˝¤Ò÷ÏË÷ı fl÷Η” (√Ì÷Î ó 5/25).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fi ›©ZÎıh΋Î_ ±Î‰Ìfiı ’HΠω…›fiÌ ¿Î‹fiÎ fi flάÌfiı ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ «ÎËı »ı, ÷ı◊Ì
÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı “‹ËÎ⁄Îˢ” Á_⁄˘‘fi ±ÎT›_ »ı. ±Î Á_⁄˘‘fi ±…\˝fifiÌ lıWÔÃ÷Îfi_, µ’ÿı ‘ÎflHÎ ¿fl‰ÎfiÎ Á΋J›˝fi_
±fiı ±Ï‘¿Îflfi_ ÁÒ«¿ »ı.
“’fl‹_ ‰«—” ó ∞‰‹ÎhÎfi_ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Πˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÎ ‰«fi “’fl‹” ±◊ν÷Ô˚ ±I›_÷ lıWÔà »ı.
∞‰fi ‹ÎhÎfi_ ¿S›ÎHÎ ¿flfiÎflÌ Ë˘‰Î◊Ì … √Ì÷Πωr¤flfiÌ Ï≠›, ωr‰Lz »ı.
“‰Z›ÎÏ‹ ÏË÷¿ÎQ››Î” ó ±…\˝fi ÷‹Î‹ ∞‰˘fiÎ ≠Ï÷ÏfiÏ‘ »ı ±fiı ’˘÷Îfi_ ÏË÷ ’HÎ ≥E»ı »ı.1 ÷ı◊Ì
¤√‰Îfi ÷ı‹fiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ∞‰‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÎ µtıÂ◊Ì ’fl‹ ‰«fi ¿Ëı »ı. ¿S›ÎHÎ ÏÁ‰Î› ∞‰fi_ ±L› ¿˘¥
ÏË÷ »ı … fiËŸ. ¤√‰ÎfifiÎ ‰«fi ’HÎ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ µtı ’HÎ ¿S›ÎHÎ ¿fl‰Îfi˘ »ı,
÷ı◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ∞‰fi_ ωÂıÊ ¿S›ÎHÎ (’fl‹ÏË÷) Á‹Î›ı·_ »ı. ∞‰fi_ …ıÀ·_ ÏË÷ ¤√‰Îfi ¿flÌ Â¿ı
»ı, ±ıÀ·_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì.
µ‹Î fl΋ Á‹ ÏË÷ …√ ‹ÎËŸ – √v Ï’÷ ‹Î÷ ⁄_‘ ≠¤ fiÎËŸ ––
(‹ÎfiÁ, Ï¿„W¿_‘Î. 12/1)
1. “›E»ˇı› V›Î„LÔfiÏç÷_ ⁄˛ÒÏË ÷L‹ı” (√Ì÷Î ó 2/7)
“÷ÿı¿_ ‰ÿ ÏfiÏçI› ›ıfi lı›˘ûË‹ÎMÔfi›Î‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 3/2)
“›E»ˇı›˘ ±ı÷›˘flı¿_ ÷L‹ı ⁄˛ÒÏË ÁÏfiÏç÷‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 5/1)
f·˘¿ 2] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 675

⁄ÌΩfiÌ ‰ÎHÎÌ‹Î_ ‹÷¤ıÿ flËı »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ‰ÎHÎÌ Á‰˝ÁQ‹÷ »ı. ¤√‰Îfi ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊¥fiı
√Ì÷Î ¿ËÌ flèÎÎ »ı1; ÷ı◊Ì ÷ı‹fi_ ¿◊fi ωÂıÊ ¿S›ÎHοÎflÌ »ı. ¤√‰Îfifi_ ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊‰_ ±ıÀ·ı Â_? ¤√‰Îfi
Á΋ÎL›w’ı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ Áxÿ »ı, ’fl_÷ ¿˘¥ T›Î¿<‚ ◊¥fiı ÷ı‹fiı ÂflHÎı ±Î‰ı »ı, I›Îflı ¤√‰ÎfifiÎ xÿ›‹Î_
÷ıfiÎ ÏË÷ ‹ÎÀı ωÂıÊ ¤Î‰ ≠√À ◊Λ »ı - ±Î … ¤√‰Îfifi_ ›˘√‹Î_ „V◊÷ ◊‰_ »ı,2 …ı‹ ¿ı ó ‰Î»v_
Á΋ı ±Î‰÷Î_ … √ΛfiÎ ÂflÌfl‹Î_ flËı·_ ÿÒ‘ ÷ıfiÎ V÷fi‹Î_ ±Î‰Ì Ω› »ı.
“›kÎıûËo ≠Ì›‹ÎHÎΛ ‰Z›ÎÏ‹ ÏË÷¿ÎQ››Î” ’ÿ˘◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, ÷ÎflÎ xÿ›‹Î_ ‹ÎflÎ ‹ÎÀı ≠ı‹fi˘
¤Î‰ »ı ±fiı ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_ ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ÏË÷ (¿S›ÎHÎ)fi˘ ¤Î‰ »ı, ÷ı◊Ì Ë_ ÷ı ωiÎÎfiÁÏË÷ iÎÎfi ŒflÌ◊Ì ¿ËÌÂ,
…ı ‹ıÓ ÁÎ÷‹Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿èÎ_ »ı. ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÁÎ÷‹˘, fi‰‹˘ ±fiı ÿ‹˘ - hÎHαı
±K›Î›˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ ÏË÷fiÌ ¿Î‹fiÎ◊Ì ’˘÷ÎfiÎ xÿ›fiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’fl‹ ‰«fifiΠωʛ‹Î_, …ıfiı Ë_ ±Î√‚ ¿ËÌÂ, ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ’Òflı’Ò fl_ ⁄÷ΉfiÎfl ±L› ¿˘¥ fi◊Ì
‹‚Ì Â¿÷˘. ±ıfi_ ¿ÎflHÎ Â_ »ı? ±ıfiı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı.

fi ‹ı ωÿ— Áfl√HÎΗ ≠¤‰_ fi ‹ËÊ˝›— –– 2––

±Ë‹ÎÏÿÏËÛ ÿı‰ÎfiÎ_ ‹ËÊaHÎÎ_ « Á‰˝Â— –– 2––
‹ı = ‹ÎflÎ fi = fi◊Ì ÿı‰Îfi΋Ô̊ = ÿı‰÷α˘fi_
≠¤‰‹Ô˚ = ≠√À ◊‰Îfiı ‹ËÊ˝›— = ‹ËÏÊ˝±˘ (’HÎ). « = ±fiı
fi = fi◊Ì ÏË = ¿ı‹¿ı ‹ËÊaHÎ΋Ô˚ = ‹ËÏÊ˝±˘fi_
Áfl√HÎΗ = ÿı‰÷α˘ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ (’HÎ)
ωÿ— = ΩHÎ÷Î (¿ı) Á‰˝Â— = Á‰˝ flÌ÷ı ±ÎÏÿ— = ±ÎÏÿ ¿ÎflHÎ »\_.

ÀÌ¿Î ó “fi ‹ı ωÿ— Áfl√HÎΗ ≠¤‰_ fi ‹ËÊ˝›—”
ó Ωı¿ı ÿı‰÷α˘fiÎ_ ÂflÌfl, ⁄Ï©, ·˘¿, Á΋√˛Ì ‰√ıflı
⁄‘_ ÏÿT› »ı, ÷˘’HÎ ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı fi◊Ì
ΩHÎ÷Î. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ‹Îv_ …ı ωrw’ı ≠√À ◊‰_
»ı, ‹IV›, ¿U›’ ‰√ıflı ±‰÷Îflw’ı ≠√À ◊‰_ »ı ±fiı
V≤Ïp‹Î_ Ïø›Î, ¤Î‰ ±fiı ω¤ÒÏ÷w’ı ≠√À ◊‰_ »ı, ±ı‰Î
‹ÎflÎ ≠√À ◊‰ÎfiÎ µtıU›fiı, ·Z›fiı ±fiı ¿ÎflH΢fiı
ÿı‰÷α˘ ’HÎ ’ÒHνw’ı ΩHÎ÷Î fi◊Ì, ±ıÀ·_ … fiËŸ. ÷ı‹fiı
÷˘ ‹ÎflÎ_ ÿ½fi ’HÎ CÎHÎÌ ¿ÏÃfi÷Î◊Ì ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î
‹ÎÀı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ÿ½fifiı ‹ÎÀı Ëflÿ‹ ±Î÷fl flËı »ı
(√Ì÷Î ó 11/52).
±ı‰Ì … flÌ÷ı …ı ‹ËÏÊ˝±˘±ı ±fiı¿ ∑«Î±˘fiı,
‹_h΢fiı, ωzα˘fiı ±fiı ω·ZÎHÎ-ω·ZÎHΠ„@÷±˘fiı
≠√À ¿flı· »ı, …ı±˘ Á_ÁÎfl◊Ì ¨«Î ∂ÃuÎ »ı, …ı±˘
ÿÌT› ±fi¤‰◊Ì ›@÷ »ı, …ı‹fiı ‹ÎÀı ¿_¥ ¿fl‰Îfi_,
ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flèÎ_. ±ı‰Î ÷k‰iÎ
∞‰fi‹@÷ ‹ËÏÊ˝ ·˘¿˘ ’HÎ ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı ±◊ν÷˚Ô
‹ÎflÎ ±‰÷Îfl˘fiı, ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ ·Ì·Î±˘fiı ±fiı ‹ÎflÎ
‹Ëk‰fiı ’Òflı’ÒflÎ_ fi◊Ì ΩHÎ÷Î.
±ËŸ ¤√‰Îfiı ÿı‰÷Î ±fiı ‹ËÏÊ˝-±Î ⁄LÔfiıfi_ fi΋
·Ì‘_ »ı. ±ı‹Î_ ±ı‰_ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı ¨«Î ’ÿfiÌ ºÏp±ı
ÿı‰÷Îfi_ fi΋ ±fiı iÎÎfifiÌ ºÏp±ı ‹ËÏÊ˝fi_ fi΋ ·ı‰Î‹Î_

1. fi Â@›_ ÷L‹›Î ¤Ò›V÷◊Î ‰@÷‹ÂıÊ÷— –– (‹ËΤÎfl÷, ±Îr. 16/12-13)

’fl_ ÏË ⁄˛õ ¿Ï◊÷_ ›˘√›@÷ıfi ÷L‹›Î –– (‹ËΤÎfl÷, ±Îr. 16/12-13)
“¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ ó) ÷ı ’Òflı-’Ò fl_ ⁄‘_, ÷ı … w’‹Î_ ÿ˘ËflΉ‰_ (ŒflÌ◊Ì ¿Ëı‰_), ‹ÎflÎ ‰ÂfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì. ÷ı Á‹›ı ›˘√›@÷
◊¥fiı ‹ıÓ ’fl‹÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿›* Ë÷_.”
2. ⁄˛Ò›— „VfiB‘V› ÏÂW›V› √fl‰˘ √è΋M›÷ – (lÌ‹§Î. 1/1/8; 10/13/3)
“√v…fi” ’˘÷ÎfiÎ Ï≠› ÏÂW›fiı √MÔ÷‹Î_ √MÔ÷ ‰Î÷ ’HÎ ¿ËÌ ÿı÷Πˢ› »ı.”
√Òœµ ÷k‰ fi ÁΑ ÿflΉÏËo – ±Îfl÷ ±Ï‘¿ÎflÌ …Ë' ’ΉgË –– (‹ÎfiÁ, ⁄η. 110/1)
676 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±ÎT›_ »ı. ±Î ⁄LÔfiıfi_ ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı fi ΩHΉ΋Î_ (ÁÌ‹Îfiı) ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfi ±Î‰Î … »ı, ±ÎÀ·Î …
¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı Ë_ ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘fi˘ Á‰˝ flÌ÷ı ±‰÷Îfl˘ ·ı »ı, ÷ıfiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı
±ÎÏÿ »\_ ó “±Ë‹ÎÏÿÏË˝ ÿı‰ÎfiÎ_ ‹ËÊaHÎÎ_ « Á‰˝Â—” ±Î ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘fiÎ ≠√À ◊‰Î ’Ëı·Î_
÷ı‹fi΋Î_ …ı ¿_¥ ⁄Ï© »ı, „@÷ »ı, Á΋J›˝ »ı, ’ÿ ’HÎ ¤√‰Îfi …ı‹ »ı ÷ı‹ … Ë÷Î ±fiı ÷ı‹fiÎ ·Ìfi
»ı, ≠¤Î‰ »ı ±fiı ‹ËkÎÎ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ÷ı‹HÎı ‹ÎflÌ ◊÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi …ı‹ »ı ÷ı‹ … flËıÂı. ±Î◊Ì
’ÎÁı◊Ì … ≠ÎMÔ÷ ¿›Î˝ »ı. ±Î◊Ì ‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì ≠ÎMÔ÷ …ı‹fiÎ_ ÂflÌfl˘fi˘ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ◊÷˘ flËı »ı, ÷ı
¿flı·Î_ ≠¤Î‰, „@÷, Á΋J›˝ ‰√ıflı◊Ì ÷ı±˘ ‹fiı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘ ±fiÎÏÿ-±fi_÷fiı ±◊ν÷Ô˚ ±ÁÌ‹
Á_’ÒHν’HÎı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHÎÌ Â¿ı »ı? ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ΩHÎÌ ’fl‹ÎI‹Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁÌÏ‹÷ ⁄Ï©, ›˘B›÷Î, Á΋J›˝
¿÷Î. …ı‰Ì flı÷Ì ⁄΂¿ …ı ‹Î÷Î◊Ì ’ıÿÎ ◊›˘ »ı, ÷ı ‰√ıflı ¶ÎflÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHÎÌ Â¿ı »ı? ±ÁÌ‹fiı ’˘÷ÎfiÌ
‹Î÷ÎfiÎ ·BÔfifiı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiÎ ’ıÿÎ ◊‰Îfiı fi◊Ì ÁÌÏ‹÷ ⁄Ï©fiÌ ±_÷√˝÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ·Î‰Ì ¿ı »ı?
ΩHÎ÷˘, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘ ‹ÎflÎ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ fi◊Ì ·Î‰Ì ¿÷Î.
… ≠√À ◊›Î »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı ±fiı ±Î … ±K›Î›fiÎ «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ’HÎ
’˘÷ÎfiÎ ¿ÎflHÎfiı fi◊Ì ΩHÎ÷Î. ¿Î›˝ ’˘÷ÎfiÎ ¿ÎflH΋Î_ ¤√‰Îfifiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Î’fiı ÿı‰÷α˘ ±fiı ÿÎfi‰˘
·Ìfi ÷˘ ◊¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ÷ıfiı ΩHÎÌ fi◊Ì Â¿÷_. ±ı‰Ì fi◊Ì ΩHÎ÷Î; ¿ı‹¿ı ÿı‰÷α˘fiÌ ’ÎÁı ¤˘√Á΋√˛ÌfiÌ
… flÌ÷ı ÿı‰÷α˘ ‹ËÏÊ˝±˘ ‹ÎflÎ◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î◊Ì, ‹Îv_ ±fiı ÿÎfi‰˘fiÌ ’ÎÁı ‹Î›Î„@÷fiÌ ±Ï‘¿÷Î »ı. ÷ÎI’›˝
¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ¿ÎflHÎw’ ‹fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î, ’fl_÷ ±ı »ı ¿ı ¤˘√˘‹Î_ flE›Î-’E›Î flËı‰Î◊Ì ÿı‰÷α˘fiı
‹Îfl΋Î_ ·Ìfi ◊¥ ¿ı »ı. (¤√‰Îfifiı ΩHΉΠ‹ÎÀı) Á‹› … fi◊Ì ‹‚÷˘, ±fiı
÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘ ‹Î›Î„@÷◊Ì »‚¿’À ¿fl‰Î◊Ì ÿÎfi‰˘ ¤√‰Îfifiı fi◊Ì
¤√‰ÎfifiÎ ±ÎÏÿfiı, ±_÷fiı ±fiı ‰÷˝‹ÎfifiÌ ≥›kÎÎfiı ΩHÎÌ Â¿÷Î.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ hÎÌΩ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “‹fiW›ÎHÎÎ_ ÁËôÎıÊ” ’ÿ˘◊Ì …ı ‰Î÷ ¿flÌ Ë÷Ì,
÷ı ±ËŸ “fi ‹ı ωÿ—” ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı »ı. ÷ı ¤√‰Îfifiı ¿ı‹ fi◊Ì ΩHÎ÷Î ó ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ήı »ı ¿ı Ë_ ⁄‘Ì
flÌ÷ı ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘fi˘ ±ÎÏÿ »\_. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı, ¤Ò÷,
¤Ï‰W› ±fiı ‰÷˝‹ÎfifiÎ ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı Ë_ Ωb_ »\_, ’fl_÷ ‹fiı ¿˘¥ ΩHÎ÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±…\˝fiı ’HÎ ±Î√‚
«˙ÿ‹Îó’_ÿfl‹Î f·˘¿˘‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ±Î’fiı fi ÿı‰˘ ΩHÎı »ı ±fiı fi ÿÎfi‰˘ ’HÎ ΩHÎı »ı, ⁄S¿ı ±Î’ V‰›_
… ’˘÷ı-’˘÷Î◊Ì ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩH΢ »ı.
±Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı “flÎ…√èΔ ‰Î÷ ¿flÌ »ı. ¤√‰Îfi ωzÎ, ⁄Ï©, ›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ‰√ıflı◊Ì ΩHÎÌ Â¿Î÷Î
fi◊Ì, ⁄S¿ı Ï…iÎÎÁfiı l©Î-ωrÎÁ ±fiı ¤√‰ÿÔ˚¿Ú’Î◊Ì … ΩHΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı ÿı‰÷Î ±fiı ‹ËÏÊ˝·˘¿˘ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÎ ≠√À ◊‰Îfiı Á‰˝◊Î fi◊Ì
ΩHÎÌ Â¿÷Î, ÷˘ ’»Ì ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ΩHÎÂı ±fiı ÷ıfi_ ¿S›ÎHÎ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ±ıfi˘ µ’Λ ±Î√‚fiÎ
f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.
›˘ ‹Î‹…‹fiÎgÿ « ‰ıÏkÎ ·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚ –– 3––
±ÁQ‹Òœ— Á ‹I›ı˝Ê Á‰˝’Î’ˆ— ≠‹E›÷ı –– 3––
›— = …ı (‹fiW›) ·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚ = Á‰˝ ·˘¿˘fi˘ Á— = ÷ı
‹Î‹Ô˚ = ‹fiı ‹ËÎfi ¥rfl ‹I›ıÊ
Û  = ⁄‘Î_ ‹ÎHÎÁ˘‹Î_
±…‹Ô˚ = ±…L‹Î, ‰ıÏkÎ = ΩHÎı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ÁQ‹Òœ— = iÎÎfiÌ »ı (±fiı)
±fiÎÏÿ‹Ô˚ = ±fiÎÏÿ ºœ÷Î◊Ì (Á_ÿıËflÏË÷) Á‰˝’Î’ˆ— = (÷ı) Á‰˝ ’Î’˘◊Ì
« = ±fiı V‰Ì¿Îfl ¿flı »ı, ≠‹E›÷ı = »^ÀÌ Ω› »ı.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 677

ÀÌ¿Î ó “›˘ ‹Î‹…‹fiÎgÿ « ‰ıÏkÎ ·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” ≠Ï÷ZÎHÎı ’Ïfl‰÷˝fi ◊¥ flèÎ_ »ı ±fiı …ıfiı …ı ZÎHÎı …ı
ó ’λ‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ≠√À ◊‰Îfiı ΩHΉÎfi˘ w’‹Î_ Ωı›˘ »ı, ÷ıfiı ⁄Ì∞ ZÎHÎı ÷ı w’‹Î_ ⁄Ì∞ ‰Îfl
ωʛ fi◊Ì ⁄÷ÎT›˘. ±ı ωʛfiı ÷˘ ‹fiW› ’HÎ fi◊Ì ¿˘¥ ’HÎ Ωı¥ fi◊Ì Â¿÷_; ¿ı‹¿ı ÷ı ⁄Ì∞ ZÎHÎı ÷ı‰˘
ΩHÎ÷˘, ’fl_÷ …ıÀ·_ ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW› ’˘÷Îfi_ ¿S›ÎHÎ flËı÷˘ … fi◊Ì ó ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎflfiı ›◊Î◊˝w’ı ΩHÎÌ
¿flÌ Â¿ı, ±ıÀ·_ ÷˘ ÷ı ΩHÎÌ … ¿ı »ı. ±ı ΩHΉ_ ·¥±ı. …ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ÁÏË÷ Á‹√˛ Á_ÁÎflfiÎ ‹ÎÏ·¿
±◊ν÷Ô˚ ‹Îfi‰_ ±Î »ı ¿ı, ¤√‰Îfi ±… ±◊ν÷Ô˚ …L‹flÏË÷ ¤√‰Îfifiı ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·Ì‘Î »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÌ
»ı. ÷ı±˘ ±fiÎÏÿ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±Î …ı ¿Î‚ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ZÎHΤ_√fl÷Îfiı ÷k‰◊Ì ⁄flÎ⁄fl ΩHÎÌ ·Ì‘Ì »ı, ÷ıfi_
»ı, …ı‹Î_ ±ÎÏÿ-±fiÎÏÿ ÂOÿ˘fi˘ ≠›˘√ ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi Á_ÁÎfl‹Î_ “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ’b_ flËÌ … fi◊Ì Â¿÷_; ’fl_÷
÷ı ¿Î‚fiÎ ’HÎ ¿Î‚ »ı. ±ı ¿Î·Î÷Ì÷ ¤√‰Îfi‹Î_ ¿Î‚fi˘ ±ı¿‹ÎhÎ ¤√‰Îfi‹Î_ … ’˘÷Î’b_ ◊¥ Ω› »ı. ÷˘ ’»Ì
’HÎ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷ ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfi ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ ÷ı ’Î’˘◊Ì ‹@÷ fiÏË ◊Λ, ÷˘ ⁄Ì…\_ Â_ ◊Âı? ±ı‰˘
‹ËÎfi ¥rfl »ı ±◊ν÷Ô˚ V‰√˝, M≤J‰Ì ±fiı ’Î÷΂w’ …ı iÎÎfiÌ ‹fiW› … ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì ±…, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı
Ïhη˘¿ »ı ÷◊Î ±ı Ïhη˘¿‹Î_ …ıÀ·Î_ ≠ÎHÎ̱˘ »ı ±fiı ·˘¿‹Ëırfl ÷flÌ¿ı ΩHÎı »ı ±fiı ±ı … ⁄‘Î_ ’Î’˘◊Ì
±ı ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl ÂÎÁfi ¿fl‰Î‰Î‚Î (±·√-±·√ ‹@÷ ◊¥ Ω› »ı. ÷ıfiÎ_ Ïø›‹ÎHÎ, Á_Ï«÷ ‰√ıflı ÁC΂Î_
±Ï‘¿Îfl≠ÎMÔ÷) …ıÀ·Î ¥rfl (‹ÎÏ·¿) »ı, ±ı ⁄‘Î ¿‹˘˝ fip ◊¥ Ω› »ı. ‹fiW›fiı ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Îfi˘
¥rfl˘fiÎ ’HÎ ‹ËÎfi ¥rfl ¤√‰Îfi »ı. ±Î flÌ÷ı ±fi¤‰ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î »ı, ¿ı‰‚ ’˘’ÀfiÌ ‹ÎŒ¿
ΩHΉÎ◊Ì ±◊ν÷Ô˚ l©Î-ωrÎÁ’Ò‰˝¿ ºœ÷Î◊Ì ‹Îfi‰Î◊Ì Â̬‰ÎfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ’˘’ÀfiÌ ‹ÎŒ¿ Â̬ı·_ iÎÎfi
‹fiW›fiı ¤√‰ÎfifiÎ ±…, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ·˘¿‹Ëırfl ’Ò fl_ ¿Î‹ fi◊Ì ±Î’÷_.
ˢ‰Î‹Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË ◊÷˘ fi◊Ì. ±Á_‹Òœ÷Î Â_ »ı? Á_ÁÎfl ±fiı ÂflÌfl ¿˘¥fiÌ ’HÎ
“±ÁQ‹Òœ— Á ‹I›ıÊ ˝  Á‰˝’Î’ˆ— ≠‹E›÷ı” ó ¤√‰Îfifiı ÁÎ◊ı ¿ÿÌ flËÌ fi◊Ì Â¿÷Î_ ÷◊Î ¿˘¥ ’HÎ ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı
±…, ±Ï‰fiÎÂÌ ±fiı ·˘¿‹Ëırfl ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW› ¿ÿÌ flËÌ fi◊Ì Â¿÷_ ±fiı ’fl‹ÎI‹Î ¿˘¥fiÎ◊Ì ’HÎ ¿ÿÌ
’Î’˘◊Ì ‹@÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ◊Âı? ¤√‰Îfi …L‹flÏË÷ »ı, ±·√ ◊¥ fi◊Ì Â¿÷Î ±fiı ¿˘¥ ’HÎ ’fl‹ÎI‹Î◊Ì ¿ÿÌ
fiÎÂflÏË÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fi΋Î_ ¿ÿÌ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±·√ ◊¥ fi◊Ì Â¿÷_ ó ±Î ‰ÎV÷ω¿÷Î »ı. ±Î
’Ïfl‰÷˝fi fi◊Ì ◊÷_. ÷ı±˘ ±…L‹Î ÷◊Î ±Ï‰fiÎÂÌ flËÌfiı ‰ÎV÷ω¿÷Îfiı fi ΩHÎ‰Ì ±ı … Á_‹Òœ÷Î (±iÎÎfi) »ı
… ⁄‘ÎfiÎ ‹ËÎfi ¥rfl »ı. ÷ı±˘ Á‰˝ V◊‚ı flËı÷Πˢ‰Îfiı ±fiı ±ıfiı ›◊Î◊˝ ΩHÎ‰Ì ±ı … ±Á_‹Òœ÷Î (iÎÎfi) »ı.
fiÎ÷ı ±ËŸ ’HÎ »ı, Á‰˝ Á‹›‹Î_ ˢ‰Îfiı fiÎ÷ı ±I›Îflı ±Î ±Á_‹Òœ÷Î …ıfi΋Î_ flËı »ı, ÷ı ‹fiW›fiı ±Á_‹Òœ
’HÎ »ı, Á‰˝fiΠˢ‰Îfiı fiÎ÷ı ‹ÎflÎ ’HÎ »ı ±fiı Á‰˝fiÎ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±ı‰˘ ±Á_‹Òœ ’vÊ ‹ÎflÎ Á√HÎ-
‹ÎÏ·¿ ˢ‰Îfiı fiÎ÷ı ‹ÎflÎ V‰›_fiÎ ’HÎ ‹ÎÏ·¿ »ı ó Ïfi√˝HÎ ±fiı ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl w’fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı,
±Î flÌ÷ı ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·¥±ı, ±ı‹Î_ Á_ÿıËfiÌ √_‘ ’HÎ ÷˘ ÷ıfiı ‹ÎflÌ ·Ì·Î, flËV›, ≠¤Î‰, ±ˆr›˝ ‰√ıflı‹Î_
fi flËı. ÁÎ◊ı ÁÎ◊ı, ±Î …ı ZÎHΤ_√fl Á_ÁÎfl »ı, …ıfi_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì flËı÷˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı T›Ï÷flı¿ ≠‹ÎHÎı ¿èÎ_ ¿ı, …ı ‹fiı fi◊Ì
ΩHÎ÷˘ ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ Ω› »ı ±fiı ±ËŸ ±L‰› ≠‹ÎHÎı ¿Ëı »ı ¿ı …ı ‹fiı ΩHÎı »ı ÷ı Á_’ÒHν ’Î’˘◊Ì ‹@÷
◊¥ Ω› »ı.
±ËŸ “‰ıÏkΔfi˘ ±◊˝ »ı ó ºœ÷Î’Ò‰˝¿, Á_›flÏË÷ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı‰_; ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfifiı ≥„Lƒ›˘, ‹fi-
⁄Ï©◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î fi◊Ì (√Ì÷Î-10/2). ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ΩHΉÎfi˘ ωʛ fi◊Ì, ⁄S¿ı ‹Îfi‰Î ±fiı ±fi¤‰
¿fl‰Îfi˘ ωʛ »ı. ΩHΉÎfi˘ ωʛ ¬ÿ ≠¿ÚÏ÷ ’HÎ fi◊Ì; ’»Ì ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷ ¤√‰Îfi, ΩHΉÎfi˘ ωʛ
¿¥ flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı? ±fi¤‰ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ’˘÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ …‰_, ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi
◊¥ …‰_. ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı … ¤√‰Îfifiı ΩHÎÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’HÎı ¤√‰Îfi◊Ì
±Ï¤LÔfi … »Ì±ı. (±Î … ≠‹ÎHÎı Á_ÁÎfl◊Ì ±·√ ◊¥fiı … Á_ÁÎflfiı ΩHÎÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_
±·√ … »Ì±ı.)
‹ËÏÊ˝±˘ ¤√‰ÎfifiÎ ±ÎÏÿfiı ÷˘ ΩHÎÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ±…ó±fiÎÏÿ ÷˘ ΩHÎı … »ı.
678 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

¤√‰Îfifi˘ ±_ ˢ‰Î◊Ì ∞‰ ’HÎ ±…-±fiÎÏÿ »ı. ÷ı◊Ì ÷ı ¤√‰Îfifiı ±…-±fiÎÏÿ ΩHÎÌ ·ıÂı ÷˘ ’˘÷Îfiı ’HÎ
(±…-±fiÎÏÿ) ΩHÎÂı; ¿ÎflHÎ ¿ı ∞‰ ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi ◊¥fiı … ¤√‰Îfifiı ΩHÎı »ı. ’˘÷Îfiı ±…-±fiÎÏÿ
ΩHΉÎ◊Ì ÷ıfi_ ±iÎÎfi flËı÷_ fi◊Ì, ’»Ì ÷ıfi΋Î_ ’Î’ @›Î_◊Ì flËıÂı? ¿ÎflHÎ ¿ı ’Î’ ÷˘ ’λ‚◊Ì ’ıÿÎ ◊›Î_
»ı, ∞‰ ±…-±fiÎÏÿ ’Ëı·Î_◊Ì »ı. “Á‰˝’Î’ˆ ≠‹E›÷ı”fi_ ÷ÎI’›˝ »ı ó √H΢fiÎ Á_√◊Ì Ï‰fl@÷ ◊‰_. √H΢fi˘ Á_√
ËÂı I›Î_ Á‘Ì ’Î’˘◊Ì »^ÀÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì; ¿ÎflHÎ ¿ı √H΢fi˘ Á_√ ’Î’fi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ »ı.
±Î√‚ «˘◊Î◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì ±ÁQ‹Òœ÷Îfi_ … ω‰ı«fi ◊›_ »ı, …ı‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı Á‰˝fiÎ “±ÎÏÿ”
¿èÎÎ »ı. ¤√‰Îfi V‰›_ “±fiÎÏÿ” »ı ÷◊Î ¤Î‰˘fiÎ ÷◊Î ‹ËÏÊ˝±˘fiÎ “±ÎÏÿ” »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı …ı ’fl‹ ‰«fifiı ÁÎ_¤‚‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’Ì Ë÷Ì, ÷ıfiı ˉı ±Î√‚fiÎ
hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ⁄÷Ήı »ı.

⁄Ï©iÎνfi‹Á_‹˘Ë— Z΋ΠÁI›_ ÿ‹— ‹— –– 4––

Á¬_ ÿ—¬_ ¤‰˘û¤Î‰˘ ¤›_ «Î¤›‹ı‰ « –– 4––
±gËÁÎ Á‹÷Î ÷ÏpV÷’˘ ÿÎfi_ ›Â˘û›Â— –– 5––
¤‰„L÷ ¤Î‰Î ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹kÎ ±ı‰ M≤◊„B‰‘Η –– 5––
⁄Ï©— = ⁄Ï© ¤‰—, ±¤Î‰— = µI’ÏkÎ-≠·› « = ±fiı
iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi, ¤›‹Ô˚, ±¤›‹Ô˚ = ¤›-±¤› ±›Â— = ±’¿ÌÏ÷˝ ó
±ÁQ‹˘Ë— = ±Á_‹Òœ÷Î, « = ÷◊Î ¤Ò÷Îfi΋Ô̊ = ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
Z΋Π= Z΋Î, ±ÏËoÁÎ = ±ÏËoÁÎ, (±Î)
ÁI›‹Ô˚ = ÁI›, Á‹÷Î = Á‹÷Î, M≤◊„B‰‘Η = ωω‘ ≠¿ÎflfiÎ
ÿ‹— = ÿ‹, ÷Ïp— = Á_÷˘Ê, ¤Î‰Î— = (‰ÌÁ) ¤Î‰˘
‹— = ‹, ÷’— = ÷’, ‹kΗ = ‹ÎflÎ◊Ì
±ı‰ = ÷ı‹… ÿÎfi‹Ô˚ = ÿÎfi, ±ı‰ =…
Á¬‹Ô˚, ÿ—¬‹Ô˚ = Á¬-ÿ—¬, ›Â— = ›Â ¤‰„L÷ = ◊Λ »ı.
ÀÌ¿Î ó “⁄Ï©” ó µtıU›fiı ·¥fiı Ïfiç› ¿fl‰Î‰Î‚Ì ·ı‰˘ ±fiı ±ı ±’flΑÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ÷◊Î ¥rflfiÎ ÷flŒ◊Ì
T≤ÏkÎfi_ fi΋ “⁄Ï©” »ı. ±ËŸ ±fiı ’fl·˘¿‹Î_ @›Î_› ’HÎ ÿ_Õ fi ‹‚ı ó ±ı‰˘
“iÎÎfi‹Ô˚” ó ÁÎfl-±ÁÎfl, √˛ÎèÎ-±√˛ÎèÎ, ÏfiI›- ω«Îfl ¿fl‰Îfi_ fi΋ “Z΋Δ »ı.
±ÏfiI›, Á÷-±Á÷Ô̊, µÏ«÷-±fiÏ«÷, ¿÷˝T›-±¿÷˝T› ±ı‰˘ “ÁI›‹Ô˚” ó ÁI›V‰w’ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ≠΄MÔ÷fiı ‹ÎÀı
…ı ω‰ı¿ ±◊ν÷Ô˚ ±·√-±·√ ΩHοÎflÌ »ı, ÷ıfi_ fi΋ ÁI›¤ÎÊHÎ ¿fl‰_ ±◊ν÷Ô˚ …ı‰_ ÁÎ_¤Y›_, Ωı›_ ±fiı Á‹…›Î
“iÎÎfi” »ı. ±Î iÎÎfi (ω‰ı¿) ‹Îfi‰‹ÎhÎfiı ¤√‰Îfi »Ì±ı, ÷ıfiÎ … ±fiÁÎfl ’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝ ±fiı ±Ï¤‹Îfifi˘
’ÎÁı◊Ì ‹Y›_ »ı. I›Î√ ¿flÌfiı ⁄ÌΩ±˘fiÎ ÏË÷fiı ‹ÎÀı fi ‰‘Îflı, fi ±˘»\_
“±ÁQÔ‹˘Ë—” ó ÂflÌfl ±fiı Á_ÁÎflfiı µIÔ’ÏkÎ- ó ÷ı‰_ fiı ÷ı‰_ ¿ËÌ ÿı‰Îfi_ fi΋ “ÁI›” »ı.
ωfiÎÂÂÌ· ΩHΉΠ»÷Î_ ’HÎ ÷ı‹Î_ “Ë_” ±fiı “‹ÎflΔ “ÿ‹—‹”— ó ’fl‹ÎIÔ‹≠΄MÔ÷fi˘ µtıU› flάÌfiı
’b_ ¿fl‰Îfi_ fi΋ Á_‹˘Ë »ı ±fiı ±ıfiÎ ±¤Î‰fi_ fi΋ ≥„Lƒ›˘fiı ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘◊Ì ËÃΉÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Â‹Î_
“±Á_‹˘Ë” »ı. ¿fl‰Îfi_ fi΋ “ÿ‹” »ı ±fiı ‹fifiı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√˘fiÎ
“Z΋Δ ó ¿˘¥ ±Î’HÎÎ ≠I›ı √‹ı ÷ıÀ·˘ ‹ÎıÀ˘ Ï«_÷fi◊Ì ËÃΉ‰Îfi_ fi΋ “‹” »ı.
±’flΑ ¿flı, ’˘÷Îfi_ Á΋J›˝ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ÁËÌ “Á¬_ ÿ—¬‹Ô˚” ó ÂflÌfl, ‹fi, ±fiı ≥„Lƒ›˘fiı
f·˘¿ 4, 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±fi¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ èÿ›‹Î_ …ı ≠ÁLÔfi÷Î
◊Λ »ı, ÷ıfi_ fi΋ “Á¬” »ı ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ’Ïfl„V◊Ï÷
≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ èÿ›‹Î_ …ı ±≠ÁLÔfi÷Î ◊Λ »ı, ÷ıfi_ fi΋
“ÿ—¬” »ı.
“¤‰˘û¤Î‰—” ó ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ,
’Ïfl„V◊Ï÷ ¤Î‰ ‰√ıflı µI’LÔfi ◊‰Îfi_ fi΋ “¤‰” »ı ±fiı
±ı ⁄‘ÎfiÎ ·Ìfi ◊‰Îfi_ fi΋ “±¤Î‰” »ı.
“¤›_ «Î¤›‹ı‰ «” ó ’˘÷ÎfiÎ_ ±Î«flHÎ, ¤Î‰
‰√ıflı ÂÎVÔhÎ ±fiı ·˘¿‹›Î˝ÿÎfiÌ Ï‰flÔ© ˢ‰Î◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_
’˘÷Îfi_ ±Ïfip ◊‰ÎfiÌ …ı ±ı¿ ±ÎÂ_¿Î ◊Λ »ı, ÷ıfiı “¤›”
¿Ëı »ı. …ı ‹fiW›fiÎ_ ±Î«flH΢, ¤Î‰ ‰√ıflı ÁÎflÎ_ »ı, ÷ı
¿˘¥fiı ¿p fi◊Ì ’ˢӫÎÕ÷˘, ÂÎVÔhÎ ±fiı Á_÷˘fiÎ
ÏÁ©Î_÷˘fiÌ Ï‰flÔ© ¿˘¥ ±Î«flHÎ fiËŸ ¿flfiÎflfiı ÷ıfiÎ
èÿ›‹Î_ ’˘÷Îfi_ ±Ïfip ◊‰ÎfiÌ ±ÎÂ_¿Î fi◊Ì flËı÷Ì ±◊ν÷Ô˚
÷ıfiı ¿˘¥fiÎ◊Ì ¤› fi◊Ì ◊÷˘. ±Îfiı … “±¤›” ¿Ëı »ı.
“±ÏË_ÁΔ ó ’˘÷ÎfiÎ_ ÷fi, ‹fi ±fiı ‰«fi◊Ì ¿˘¥
’HÎ V◊‚, ¿Î‚, ’ÏflÏV◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌfiı
Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ÿ—¬ fi ±Î’‰Îfi_ fi΋ “±ÏË_ÁΔ »ı.
“Á‹÷Δ ó Ω÷Ω÷fiÌ ±fi¿>‚ ±fiı ≠Ï÷¿>‚ ‰V÷,
T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ
’˘÷ÎfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ¿Îı¥ ωʋ÷Î fi ±Î‰‰Îfi_ fi΋
“Á‹÷Δ »ı.
“÷Ïp—” ó ±Î‰U›¿÷Î ‰‘Îflı ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±˘»\_
‹‚ı ÷˘ ÷ı‹Î_ Á_÷˘Ê ¿fl‰˘ ÷◊Î ‰‘Îflı ‹‚ı ó ÷ı‰Ì
≥E»ÎfiÌ ÏfiT≤ÏkÎfi_ fi΋ “÷Ïp” »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı
‹‚ı ±◊‰Î fi ‹‚ı, ±˘»\_ ‹‚ı ±◊‰Î ‰‘Îflı ‹‚ı, ÿflı¿
„V◊Ï÷‹Î_ ≠ÁLÔfi flËı‰_ ±ı “÷Ïp” »ı.
“÷’—” ó ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿fl÷Î_ …ı ¿_¥
¿WÀ ±Î‰Ì Ω› ¿ı ≠Ï÷¿>‚ ’ÏflÏV◊Ï÷ ±Î‰Ì Ω›, ÷ı
⁄‘Î_fiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ÁËı‰Îfi_ fi΋ “÷’” »ı. ±ı¿ÎÿÂÌ
‰˛÷ ‰√ıflı ¿fl‰Îfi_ fi΋ ’HÎ “÷’” »ı.
“ÿÎfi‹Ô˚” ó ≠I›’¿Îfl ±fiı Œ‚fiÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ
’HÎ ≥E»Î fi flάÌfiı ≠ÁLÔfi÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÌ Â©
¿‹ÎHÎÌfi˘ ÏËVÁ˘ Á’ÎhÎfiı ±Î’‰Îfi_ fi΋ “ÿÎfi” »ı
(√Ì÷Î ó 17/20).
“›Â˘û›Â—” ó ÁÎflÔ_ ±Î«flHÎ, ÁLÿfl ¤Î‰ ±fiı
√H΢fiı ·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_ ‹fiW›fiÌ ≠ÏÁÏ©, ≠Â_ÁÎ ‰√ıflıfi_
fi΋ “›Â” »ı, ÷◊Î ¬flÎ⁄ ±Î«flHÎ, ÿ¤Î˝‰ ±fiı ÿ√˝H΢fiı
·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_ ‹fiW›fiÌ Ïfi_ÿÎ ◊Λ »ı, ÷ıfiı “±›Â”
(±’›Â) ¿Ëı »ı.
“¤‰„L÷ ¤Î‰Î ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹kÎ ±ı‰ M≤◊„B‰‘Η” ó
679
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ı M≤◊¿˚-M≤◊¿˚ ±fiı ±fiı¿ Ω÷fiÎ ¤Î‰˘
‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı ±◊ν÷˚ ±ı ⁄‘Îfiı ÁkÎÎ, VeÏ÷˝, ÂÏ@÷,
±Î‘Îfl ±fiı ≠¿Î Á‰˝ ·˘¿˘fi˘ ‹Ëırfl ±ı‰Î ‹ÎflÎ◊Ì
… ‹‚ı »ı. ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷k‰w’ı ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_
Ë_ … »\_.
±ËŸ “‹kΗ” ’ÿ◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ›˘√, Á΋J›˝,
≠¤Î‰ ±fiı “M≤◊„B‰zΗ” ’ÿ◊Ì ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ ±·√-
±·√ ω¤ÒÏ÷±˘ Á‹…‰Ì Ωı¥±ı.
Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿_¥ ωÏË÷ ÷◊Î ÏfiÏÊ©, Â¤ ÷◊Î
±Â¤ ◊¥ flèÎ_ »ı ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ …ıÀ·Î ÁÿÔ˚¤Î‰ ÷◊Î
ÿ¤Î˝‰ »ı, ÷ı ÷‹Î‹ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î »ı ó ±Î flÌ÷ı
¤@÷ ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì Á‹∞ ·ı ÷˘ ÷ıfi˘ ¤√‰Îfi‹Î_
±Ï‰¿_’ (±Ï‰«·) ›˘√ ◊¥ Ω› »ı (√Ì÷Î ó 10/7).
±ËŸ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ …ı ‰ÌÁ ¤Î‰˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î
»ı, ÷ı‹Î_ ⁄Îfl ¤Î‰˘ ÷˘ ±ı¿-±ı¿ (±ı¿·Î) »ı ±fiı ÷ı
⁄‘Î ±_÷—¿flH΋Î_ µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı ¤›fiÌ ÁÎ◊ı
±Î‰ı·˘ ±¤› ’HÎ ±_÷—¿flH΋Î_ ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚Îı ¤Î‰
»ı ÷◊Î ⁄οÌfiÎ ÁÎ÷ ¤Î‰˘ ’flV’fl-ωfl˘‘Ì »ı. ÷ı‹Î_◊Ì
¤‰ (µI’ÏkÎ), ±¤Î‰, ›Â ±fiı ±›Â ó ±Î «Îfl
÷˘ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ_ ’Ò‰˝¿Ú÷ ¿‹ÎıÛfiÎ_ Œ‚ »ı ±fiı Á¬, ÿ—¬
÷◊Î ¤› ó ±Î hÎHÎ ±iÎÎfifi_ Œ‚ »ı. ±iÎÎfifiı ‹fiW›
ÿÒfl ¿flÌ Â¿ı »ı.
±ËŸ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ‰ÌÁ ¤Î‰˘fiı ’˘÷ÎfiÎ◊Ì ’ıÿÎ
◊›ı·Î ±fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ±Î ‰ÌÁ ¤Î‰˘ ÷˘ M≤◊¿Ô˚ -M≤◊¿˚  »ı, ’fl_÷ ±ı
⁄‘Î ¤Î‰˘fi˘ ±Î‘Îfl Ë_ ±ı¿ … »\_. ±ı ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_
Ë_ … »\_, ±ı ⁄‘Î ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı ÷ı‹ … ‹ÎflÎ◊Ì
… ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹ı‚‰ı »ı. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_
’HÎ ¤√‰Îfiı “‹kΗ±ı‰” ’ÿ˘◊Ì ⁄÷ÎT›_ »ı ¿ı Á΄k‰¿,
flÎ…Á ±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚
÷ı‹fiÎ ‹Ò‚‹Î_ Ë_ … »\_, ÷ı±˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı ±fiı
‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì … ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹ı‚‰ı »ı. ±Î◊Ì ±ËŸ ’HÎ
¤√‰Îfifi˘ ±Î› ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚ ÷k‰fiÌ ÷flŒ
ÁΑ¿fiÌ ºÏp ¿flΉ‰Îfi˘ … »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
ÁΑ¿ı Á_ÁÎflfiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωı‰˘? Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿_¥
Ïø›Î, ’ÿÎ◊˝, CÎÀfiÎ ‰√ıflı ⁄fiı »ı, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_
… w’ »ı. «ÎËı µI’ÏkΠˢ›, ≠·› ˢ›; ±fi¿>‚÷Î
ˢ›, ≠Ï÷¿>‚÷Πˢ›; ±Q≤÷, Q≤I›, V‰√˝, fifl¿ ˢ›;
±ı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î »ı. ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î‹Î_
680 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

⁄η¿Î_Õ, ±›˘K›Î¿Î_Õ ±flH›¿Î_Õ ±fiı ·_¿Î¿Î_Õ ’HÎ »ı. ·Ì·Î±˘ ±ı¿ … fl΋ÎHΛfi_ ±_√ »ı ÷◊Î ±Î ⁄‘Ì
’fḻ˘‹Î_ Ωı¥±ı ÷˘ ±›˘K›Î’flÌ‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ≠οÀu ·Ì·Î±˘◊Ì fl΋ΛHÎ ÁÎ_√˘’Î_√ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_
»ı; flÎΩ, flÎHÎÌ ±fiı ≠Ωfi˘ ‰ÎIÁS›¤Î‰ »ı. …fi¿’flÌ‹Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ Ω÷Ω÷fiÎ ¤Î‰ »ı ±fiı Ïø›Î±˘ »ı. @›Î_¿
fl΋∞fiÎ ≠I›ı flÎΩ …fi¿, ‹ËÎflÎHÎÌ Áfi›fiÎ ±fiı ¿˘¥ ËÁÌ flè΢ »ı ÷˘ @›Î_¿ ¿˘¥ flÕÌ flè΢ »ı, @›Î_¿
≠ΩfiΠω·ZÎHÎ-ω·ZÎHÎ ¤Î‰˘ »ı. ÷ı±˘ fl΋∞fiı iÎÎfi-√˘WÔÃÌ ◊¥ flËÌ »ı ÷˘ @›Î_¿ ±Î’Á‹Î_ ·ÕÎ¥ ◊¥
…‹Î¥w’ı ¬‰ÕΉı-’̉ÕΉı »ı ±fiı ωfi˘ÿ ¿flı »ı. ‰fi‹Î_ flËÌ »ı, ¿˘¥ …L‹Ì flè΢ »ı ÷˘ ¿˘¥ ‹flÌ flè΢ »ı,
(±flH›¿Î_Õ‹Î_) ¤@÷˘ ÁÎ◊ı Ï‹·fi ’HÎ »ı ±fiı flÎZÎÁ˘fi_ ‰√ıflı-‰√ıflı …ı ωω‘ ≠¿ÎflfiÌ «ıpα˘ ◊¥ flËÌ »ı,
‹‚‰_ ’HÎ »ı. ·_¿Î’flÌ‹Î_ ›© ◊Λ »ı, Á_ËÎfl ◊Λ »ı ÷ı ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î±˘ ¿fl‰Î‰Î‚Î_ ±ı ⁄‘Î_
±fiı ·˘ËÌfiÌ fiÿ̱˘ ‰Ëı »ı. ±Î flÌ÷ı ±·√-±·√ ¤√‰ÎfifiÎ_ … w’˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ¤@÷fiÌ ºÏp Ë_‹ıÂÎ_
¿Î_Õ˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰Ï‰‘ ·Ì·Î±˘ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ωω‘ ¤√‰Îfi µ’fl … flËı‰Ì Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ±ı ⁄‘Î_fiÎ ‹Ò‚‹Î_
·Ì·Î±˘ ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ fl΋ΛHÎ ±ı¿ »ı ±fiı ±ı ⁄‘Ì ±ı¿ ’fl‹ÎI‹÷k‰ … »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — iÎÎfifiÌ ºÏp±ı ÷˘ ⁄‘Î ¤Î‰ ≠¿ÚÏ÷◊Ì ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¤„@÷fiÌ ºÏp±ı ⁄‘Î ¤Î‰ ¤√‰Îfi◊Ì
◊Λ »ı. Ωı ±Î ¤Î‰˘fiı ∞‰˘fiÎ ‹Îfi̱ı ÷˘, ∞‰ ’HÎ ¤√‰ÎfifiÌ … ’flÎ ≠¿ÚÏ÷ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi
»ı; ÷ı◊Ì ±Î ¤Î‰ ¤√‰ÎfifiÎ … ◊›Î. ¤√‰Îfi‹Î_ ÷˘ ±Î ¤Î‰ Ïfifl_÷fl flËı »ı, ’fl_÷ ∞‰‹Î_ ±’flÎfiÎ Á_√◊Ì
±Î‰÷Î-…÷Î flËı »ı. ¤√‰Îfi◊Ì µI’LÔfi ◊‰ÎfiÎ ·Ì‘ı ⁄‘Î ¤Î‰ ¤√‰ÿÔ˚-V‰w’ … »ı.
“M≤◊„BÔ‰‘Η” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı‹ ËÎ◊ ±ı¿ … ˢ› »ı ’fl_÷ ÷ı‹Î_ ±Î_√‚̱˘ ±·√-±·√
ˢ› »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi ±ı¿ … »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ◊Ì ≠√À ◊fiÎflÎ ¤Î‰ ±·√-±·√ »ı. ±ı¿ … ¤√‰Îfi‹Î_
±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ ’flV’fl ωv© ¤Î‰ ±ı¿ÁÎ◊ı flËı »ı.
óáó

‹ËÊ˝›— ÁMÔ÷ ’Ò‰ıÛ «I‰Îfl˘ ‹fi‰V÷◊Î –– 6––

‹§Î‰Î ‹ÎfiÁÎ Ω÷Î ›ıÊÎ_ ·˘¿ ≥‹Î— ≠Ω— –– 6––
ÁÅ = ÁÎ÷ ‹fi‰— = V‰Î›_¤‰ ±ÎÏÿ «˙ÿ ¤„@÷) flάfiÎflÎ »ı,
‹ËÊ˝›— = ‹ËÏÊ˝…fi˘ (±fiı) ‹fi±˘ (±Î ⁄‘Î) ›ıÊ΋Ô˚ = …ı‹fiÌ
’Ò‰Ûı = ’Ò‰ıÛ ◊›ı·Î ‹ÎfiÁΗ = ‹ÎflÎ Á_¿S’◊Ì ·˘¿ı = Á_ÁÎfl‹Î_
«I‰Îfl— = «Îfl Áfi¿ÎÏÿ Ω÷Η = …L‹ı·Î »ı, (±fiı) ≥‹Î— = ±Î ÁC΂Ì
÷◊Î = ÷◊Î ‹§Î‰Î— = ‹Îfl΋Î_ ¤Î‰ (l©Î- ≠Ω— = ≠Ω »ı.
ÀÌ¿Î ó [’λ‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ≠ÎHÎ̱˘fiÎ »ı ó ±ı‰Î ÁÎ÷ı› √H΢◊Ì ›@÷ ∑Ïʱ˘ ÁMÔ÷ÏÊ˝ ¿Ëı‰Î›
¤Î‰w’ı ‰ÌÁ ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷ΉÌ. ˉı ±Î f·˘¿‹Î_ »ı.1 ‹flÌÏ«, ±_Ï√flÎ, ±ÏhÎ, ’·VI›, ’·Ë, ø÷ ±fiı
T›„@÷w’ı ’«ÌÁ ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Î‰Ì flèÎÎ »ı, ¿ı …ı ‰ÏÁWÔà ó ±Î ÁÎ÷ı› ∑Ïʱ˘ µ’›˝@÷ ÁÎ÷ı› √H΢◊Ì
≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ωÂıÊ ≠¤Î‰ÂÎ‚Ì ±fiı …√÷fi_ ¿ÎflHÎ »ı.] ›@÷ »ı. ±Î ÁÎ÷ı› ‰ıÿ‰ıkÎÎ »ı, ‰ıÿ˘fiÎ ±Î«Î›˝ ‹Îfi‰Î‹Î_
“‹ËÊ˝›— ÁMÔ÷” ó …ı±˘ ÿÌCν ±Î›W›‰Î‚Î; ‹_hÎÎıfiı ±ÎT›Î »ı, ≠T≤ÏkΑ‹˝fi_ Á_«Î·fi ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı
≠√À ¿fl‰Î‰Î‚Î; ±ˆf‰›˝‰Îfi; ÏÿT› ºÏp‰Î‚Î; √HÎ, ≠Ω’Ï÷fiÎ ¿Î›˝‹Î_ Ïfi›@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.2 ±Î …
ωzÎ ‰√ıflı◊Ì T≤©; ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ‘‹˝‹ÒÏ÷˝, ±fiı √˘h΢fiÎ ≠‰÷˝¿ ÁÎ÷ ∑Ïʱ˘fiı ±ËŸ “‹ËÏÊ˝” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
1. ÁMÔ÷ˆ÷ı ÁMÔ÷Ϥ爉 √HΈ— ÁMÔ÷Ê˝›— VQ≤÷Η ––
ÿÌCÎν›Ê˘ ‹LhοÚ÷ ≥f‰flÎ ÏÿT›«ZÎÊ— – T≤©Î— ≠I›ZΑ‹Î˝H΢ √˘hÎ≠‰÷˝¿Îç ›ı –– (‰Î›’flÎHÎ 61/93-94)
2. ‹flÌÏ«flÏïflÎçÎÏhΗ ’·VI›— ’·Ë— ø÷— – ‰ÏÁWÔà ≥Ï÷ ÁMÔ÷ˆ÷ı ‹ÎfiÁÎ ÏfiÏ‹˝÷Î ÏË ÷ı ––
±ı÷ı ‰ıÿωÿ˘ ‹A›Î ‰ıÿÎ«Î›Î˝ç ¿„S’÷Η – ≠T≤ÏkΑϋ˝HÎ爉 ≠ÎΩ’IÔ›ı « ¿„SÔ’Ô÷Η ––
(‹ËÎ. Â΄L÷’‰˝. 347/69-70)
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 681

“’Ò‰ıÛ «I‰Îfl—” ó Áfi¿, Áfi_ÿfi, ÁfiÎ÷fi ±fiı ⁄Ì…\_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ±ı ⁄‘Î ⁄˛õÎ∞fiÎ ‹fi◊Ì ±◊ν÷˚Ô
ÁfiI¿<‹Îfl ó ±Î «Îflı› ⁄˛õÎ∞fiÎ ÷’ ¿fl‰Î◊Ì ÁË◊Ì Á_¿S’◊Ì ’ıÿÎ ◊›Î »ı. V‰›_ ¤√‰Îfi … V≤Ïpfl«fiÎfiı
’Ëı·Î ≠√À ◊›Î »ı. ±Î «Îflı› ¤√‰IV‰w’ »ı. ÁË◊Ì ‹ÎÀı ⁄˛õÎw’ı ≠√À ◊›Î »ı. ±Î◊Ì ÁÎ÷ ‹ËÏÊ˝,
’Ëı·Î_ ≠√À ◊‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î «Îflı› ÁÿÎ ’Î_« ‰Ê˝fiÌ «Îfl Áfi¿ÎÏÿ ±fiı «Îˆÿ ‹fi-±Î ’«ÌÁfiı ⁄˛õÎ∞fiÎ
±‰V◊Îԉ΂Π⁄΂¿w’‹Î_ … flËı »ı. ±ı hÎHÎı ·˘¿‹Î_ ‹ÎfiÁ’hÎ ¿Ë˘ ±◊‰Î ¤√‰ÎfifiÎ ‹ÎfiÁ ’hÎ ¿Ë˘, ±ı¿
¤„@÷, iÎÎfi ±fiı ‰ˆflÎB›fi˘ ≠«Îfl ¿fl÷Πω«flHÎ flËı … ‰Î÷ »ı.
»ı. ÷ı‹fiÌ ‰ÎHÎÌ◊Ì ÁÿÎ “ËÏfl— ÂflH΋Ô˚”fi_ µE«ÎflHÎ ◊÷_ “‹§Î‰Î—” ó ±ı ⁄‘Λ ‹Îfl΋Î_ … ¤Î‰ ±◊ν÷˚Ô
flËı »ı.1 ±ı ¤√‰I¿◊ÎfiÎ ⁄Ë … ≠ı‹Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı l©Î≠ı‹ flά‰Îԉ΂Π»ı.
«Îflı‹Î_◊Ì ±ı¿ ‰@÷Î ±fiı hÎHÎ l˘÷Î ⁄fiÌfiı ¤√‰I¿◊Î “›ıÊÎ_ ·˘¿Ï‹‹Î— ≠Ω—” ó Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ ≠Ω
¿fl÷Î ±fiı ÁÎ_¤‚÷Î flËı »ı. »ı ó VÔhÎÌ’flÔÊfiÎ Á_›˘√◊Ì µIÔ’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ±fiı ÂOÿ◊Ì
“‹fi‰V÷◊Δ ó ⁄˛õÎ∞fiÎ ±ı¿ Ïÿ‰Á (¿S’)‹Î_ (ÿÌZÎÎ, ‹_hÎ, µ’ÿı ‰√ıflı◊Ì) µIÔ’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì. Á_›˘√◊Ì
«Îˆÿ ‹fi±˘ ˢ› »ı. ⁄˛õÎ∞fiÎ ‰÷˝‹Îfi ¿S’fiÎ µIÔ’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ≠Ω “Ï⁄_ÿ…” ¿Ëı‰Î› »ı ±fiı ÂOÿ◊Ì
V‰Î›_¤‰, V‰Îfl˘Ï«Ê, µk΋, ÷΋Á, flˆ‰÷, «ÎZÎÊ, µIÔ’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ≠Ω “fiÎÿ…” ¿Ëı‰Î› »ı. Ï⁄_ÿ… ≠Ω
‰ˆ‰V‰÷, ÁΉÏHν, ÿZÎÁΉÏHν, ⁄˛õÁΉÏHν, ‘‹˝ÁΉÏHν, ’hÎ-’fl_’flÎ◊Ì ±fiı fiÎÿ… ≠Ω ÏÂW›-’fl_’flÎ◊Ì «Î·ı »ı.
flÔƒÁΉÏHν, ÿı‰ÁΉÏHν˝ ±fiı ≥LƒÁΉÏHν fi΋ԉ΂Π«Îˆÿ ÁM÷ÏÊ˝±˘ ±fiı «Îˆÿ ‹fi±˘±ı ÷˘ ω‰ÎË ¿›Îı˝
‹fi±˘ »ı.2 ±ı ⁄‘Î ⁄˛õÎ∞fiÌ ±ÎiÎÎ◊Ì V≤ÏpfiÎ Á…˝¿ Ë÷˘; ±Î◊Ì ÷ı‹fiÎ◊Ì µIÔ’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì ≠Ω “Ï⁄_ÿ…”
±fiı ≠‰÷˝¿ »ı. »ı. ’fl_÷ Áfi¿ÎÏÿ¿˘±ı ω‰ÎË ¿›˘˝ … fiÏË; ±Î◊Ì ±ı‹fiÌ
“‹ÎfiÁÎ Ω÷Η” ó Á¿‚ V≤Ïp ¤√‰ÎfifiÎ Á_¿S’◊Ì ’ÎÁı◊Ì µ’ÿı ≠ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ‹Î√˝‹Î_ ·Î√‰Î‰Î‚Ì
’ıÿÎ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ËŸ ÁMÔ÷ÏÊ˝ ‰√ıflıfiı ¤√‰ÎfifiÎ ≠Ω “fiÎÿ…” »ı. ÏfiT≤ÏkÎ’flΛHÎ ◊‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î
‹fi◊Ì ’ıÿÎ ◊›ı·Î ¿èÎÎ »ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı V≤Ïpfi˘ Á_÷‹ËÎ’flÔÊ˘ ’Ëı·Î_ ◊›Î »ı, Ëη »ı ±fiı ±Î√‚ ◊Âı,
ωV÷Îfl ¿fl‰Î‰Î‚Πˢ‰Î◊Ì V≤Ïp‹Î_ ±ı‹fi_ ≠ΑÎL› »ı. ÷ı ⁄‘Î µ’·ZÎHÎ◊Ì ±ı‹fiÌ … “fiÎÿ…” ≠Ω »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÁÎ÷ ‹ËÊa, «Îfl Áfi¿ÎÏÿ ÷◊Î «˙ÿ ‹fi ó ±Î ⁄‘Î ¤√‰ÎfifiÎ ‹fi◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı
¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó «˘◊Î◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ¤Î‰˘ ÷◊Î T›„@÷±˘fiÎ w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_ ±fiı
’˘÷ÎfiÎ ›˘√ (≠¤Î‰)fi_ ‰Hνfi ¿flÌfiı ˉı ¤√‰Îfi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ÷ı‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi_ Œ‚ ⁄÷Ήı »ı.
±ı÷Î_ ω¤ÒÏ÷_ ›˘√_ « ‹‹ ›˘ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷— –– 7––
Á˘ûω¿Q’ıfi ›˘√ıfi ›F›÷ı fiÎhÎ Á_›— –– 7––
›— = …ı ‹ÎHÎÁ ÷k‰÷— = ÷k‰◊Ì ±Ï‰¿Q’ıfi = Ïfiç·
‹‹ = ‹ÎflÌ ‰ıÏkÎ = ΩHÎı »ı, ±◊ν÷Ô˚ ›˘√ıfi = ¤„@÷›˘√◊Ì
±ı÷΋Ô˚ = ±Î ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ›F›÷ı = ›@÷ ◊¥ Ω› »ı;
ω¤ÒÏ÷‹Ô˚ = ω¤ÒÏ÷fiı (Á_ÿıËÏflË÷) ±hÎ = ±ı‹Î_ (·ı‹ÎhÎ ’HÎ)
« = ±fiı V‰Ì¿Îflı »ı, Á_›— = Á_›
›˘√‹Ô˚ = ›˘√„@÷fiı Á— = ±ı fi = fi◊Ì.
1. ËÏfl— ÂflH΋ı‰_ ÏË ÏfiI›_ ›ıÊÎ_ ‹¬ı ‰«— – (≠ÿÔ˚‹’flÎH΢@÷ lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷-‹ÎËÎIQ› 2/48)
2. (lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷fiÎ ±ÎËΠV¿_‘fiÎ ’Ëı·Î, ’Î_«‹Î ±fiı ÷ıfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ±Î‹fi_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı.)
⁄˛õÎ∞fi˘ ±ı¿ Ïÿ‰Á ±ı¿ ËΩfl «÷›˝√fi˘ ˢ› »ı. ±ı‹Î_ ±ı¿ ‹fifi_ flÎF› ≥¿˘÷ıfl «÷›˝√◊Ì ¿_¥¿ ‰‘Îflı Á‹›fi_
‹Îfi‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±Î Á‹›ı ⁄˛õÎ∞fiÎ ±Î›W›fi_ ±ı¿Î‰fi‹_ ‰Ê˝ «Î·Ì flèÎ_ »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ÁÎ÷‹Î ‹fi “‰ˆ‰V‰÷”fi_ flÎ…›
«Î·Ì flèÎ_ »ı.
682 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
ÀÌ¿Î ó “±ı÷Î_ ω¤ÒÏ÷_ ›˘√ « ‹‹” ó “±ı÷΋Ô˚”
Á‰˝fi΋ ±I›_÷ Á‹Ì’÷Îfi_ ·Z› ¿flΉı »ı. ±ËŸ ±Î
ÂOÿ «˘◊Î◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì ¿Ëı·Ì ω¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fi_
·Z› ¿flΉı »ı.
“ω¤ÒÏ÷” fi΋ ¤√‰ÎfifiÎ ±ˆr›˝fi_ »ı ±fiı “›˘√”
fi΋ ¤√‰ÎfifiÌ ±·ÎˆÏ·¿ ω·ZÎHΠ„@÷ ±fiı ±fi_÷
Á΋J›˝fi_ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Â„@÷fi_ fi΋
“›˘√” »ı ±fiı ±ı ›˘√◊Ì ≠√À ◊‰Î‰Î‚Ì Ï‰ÂıÊ÷α˘fi
fi΋ “ω¤ÒÏ÷” »ı. «˘◊Î◊Ì »ßÎ f·˘¿ Á‘Ì ¿Ëı·Ì ¤Î‰
±fiı T›„@÷fiÎ w’‹Î_ …ıÀ·Ì ω¤ÒÏ÷±˘ »ı, ÷ı ÷˘
¤√‰ÎfifiÎ Á΋J›˝ ±fiı ≠¤Î‰◊Ì ≠√À ◊›ı·Ì ωÂıÊ÷α˘
»ı ±fiı “‹ÎflÎ◊Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı” (“‹kΗ”; “‹ÎfiÁÎ Ω÷Η”)
ó ±ı ¤√‰Îfifi˘ ›˘√ »ı, ≠¤Î‰ »ı. ±Îfiı … fi‰‹Î
±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î f·˘¿‹Î_ “’U› ‹ı ›˘√‹ˆrfl‹Ô˚” (‹ÎflÎ
±Î ¥rflÌ› ›˘√fiı Ωı) ’ÿ˘◊Ì ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î√‚ ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ
f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiı ωrw’ ÿı¬ÎÕ÷Ì ‰¬÷ı ¤√‰Îfiı “’U›
‹ı ›˘√‹ˆrfl‹Ô˚” ’ÿÎı◊Ì ’˘÷Îfi˘ ±ˆr›˝‹› ›˘√ Ωı‰Îfiı
‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
F›Îflı ‹fiW› ¤˘√⁄Ï©◊Ì ¤˘√ ¤˘√‰ı »ı ±fiı
¤˘√˘◊Ì Á¬ ·ı »ı, I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷fi˘ ˡÎÁ ±fiı
¤˘B› ‰V÷fi˘ ωfiΠ◊Λ »ı. ±Î flÌ÷ı ⁄LÔLÎı ÷flŒ◊Ì
ËÎÏfi ◊Λ »ı. ’fl_÷ F›Îflı ÷ı ¤˘√˘fiı ¤˘√⁄Ï©◊Ì fi◊Ì
¤˘√‰÷˘ ±◊ν÷˚Ô ÷ıfiÎ_ ±_÷‹Î_ ¤˘√ ¤˘√‰‰ÎfiÌ Ï¿Ï«_÷˚‹
Ô ÎhÎ
’HÎ ·Î·ÁÎ µIÔ’LÔfi fi◊Ì ◊÷Ì, I›Îflı ÷ıfiÌ Â„@÷fi˘
ˡÎÁ fi◊Ì ◊÷˘. ÷ıfiÎ_ „@÷ ±fiı Á΋J›˝ Ïfifl_÷fl À¿Ì
flËı »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ¤˘√˘fiı ¤˘√‰‰Î‹Î_ Á¬ fi◊Ì. Á¬ »ı
ó ¤˘√˘fiÎ Á_›‹‹Î_. ±Î Á_›‹ ⁄ı ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı
ó (1) ⁄ÌΩ±˘fiÎ µ’fl ÂÎÁfi w’Ì Á_›‹ ±fiı (2)
’˘÷ÎfiÎ µ’fl ÂÎÁfi w’Ì Á_›‹. ⁄ÌΩ±˘fiÎ µ’fl ÂÎÁfi
w’Ì Á_›‹fi_ ÷ÎIÔ’›˝ »ı ó “⁄ÌΩ±˘fi_ ÿ—¬ ÿÒfl ◊¥
Ω› ±fiı ÷ı±˘ Á¬Ì ◊¥ Ω›” ó ±ı ¤Î‰◊Ì ⁄ÌΩ±˘fiı
µLÔ‹Î√˝ı◊Ì ⁄«Î‰Ìfiı ÁLÔ‹Î√ıÛ ‰Î‚‰Î. ’˘÷ÎfiÎ µ’fl ÂÎÁfi
w’ Á_›‹fi_ ÷ÎIÔ’›˝ »ı ó “’˘÷ÎfiÎ V‰Î◊˝ ÷◊Î
±Ï¤‹Îfifi˘ I›Î√ ¿fl‰˘ ±fiı ’˘÷ı Ï¿Ï«_÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á¬
fi ¤˘√‰‰_”. ±Î … ⁄LÔfiı Á_›‹˘fi_ fi΋ “›˘√” ±◊‰Î
“≠¤Î‰” »ı. ±ı‰˘ ›˘√ ±◊‰Î ≠¤Î‰ Á‰ÎıÛ’Ïfl
’fl‹ÎIԋ΋Î_ … ’ÒHν w’ı ˢ› »ı. ⁄ÌΩ±˘‹Î_ ±Î_Ï¿
[±K›Î› 10
w’ı … ˢ› »ı.
V‰Î◊˝ ±fiı ±Ï¤‹Îfi’Ò‰˝¿ ⁄ÌΩ±˘fiÎ µ’fl ÂÎÁfi
¿fl‰Î◊Ì, ’˘÷Îfi˘ Ë¿‹ «·Î‰‰Î◊Ì ⁄ÌΩı ‰Â‹Î_ ◊¥
Ω› ÷˘ ÂÎÁfi ¿fl‰Î‰Î‚Îfiı ±ı¿ Á¬ ‹‚ı »ı. ±Î
Á¬‹Î_ ÂÎÁ¿fiÌ Â„@÷ ±fiı Á΋J›˝ ZÎÌHÎ ◊¥ Ω›
»ı ±fiı …ıfiÎ µ’fl ÷ı ÂÎÁfi ¿flı »ı, ÷ı ’flΑÌfi ◊¥
Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı V‰Î◊˝ ±fiı ±Ï¤‹Îfi’Ò‰˝¿
⁄ÌΩ±˘fiÎ µ’fl ÂÎÁfi ¿fl‰ÎfiÌ ±’ıZÎαı V‰Î◊˝ ±fiı
±Ï¤‹Îfifi˘ Á‰˝◊Î I›Î√ ¿flÌfiı “⁄ÌΩ±˘fi_ ÏË÷ ◊Λ,
‹fiW›˘ firfl ¤˘√˘‹Î_ fi ŒÁΛ, ‹fiW›˘ ±fiÎÏÿ¿Î‚◊Ì
±fi_÷ ÿ—¬˘fiı ¤˘√‰÷Î ±ÎT›Î »ı; ±Î◊Ì ÷ı±˘ ÁÿÎfiı
‹ÎÀı ±Î ÿ—¬˘◊Ì »^ÀÌfiı ‹ËÎfi ±Îfi_ÿfiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›”
ó ±ı‰Ì ⁄Ï©◊Ì ⁄ÌΩ±˘ µ’fl ÂÎÁfi ¿fl‰_ ±ı ⁄Ë
… lıWÔà ±fiı ω·ZÎHÎ ÂÎÁfi (Á_›‹) »ı. ±Î ÂÎÁfifiÌ
±Î¬flÌ ÁÌ‹Î »ı ó ¤√‰Îfifi_ ÂÎÁfi ±◊ν÷Ô˚ Á_›‹fi.
±Îfi_ … fi΋ “›˘√” »ı.
Á‹÷Î, Á_⁄_‘ ±fiı Á΋J›˝fi_ fi΋ “›˘√” »ı. …ı
ÏV◊fl ’fl‹ÎI‹÷k‰ »ı, ÷ıfiÎ◊Ì … ±’Îfl Á΋J›˝ ±Î‰ı
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı Ïfiω˝¿Îfl ’fl‹ÎIÔ‹÷k‰ ‹ËÎfi Á΋J›˝Â΂Ì
»ı. ±ıfiÎ Á‹Îfi Á΋J›˝ ¿˘¥fi΋Î_ »ı fiËŸ, ◊Âı fiÏË
±fiı ◊¥ ¿÷_ ’HÎ fi◊Ì. ‹fiW›‹Î_ ±Î_Ï¿ w’ı ±ı
Á΋J›˝ ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î◊Ì ±Î‰ı »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿Î‹fiΠˢ‰Î◊Ì
„@÷fi˘ ZΛ ◊Λ »ı ±fiı ÏfiW¿Î‹ ◊‰Î◊Ì Â„@÷fi˘
Á_«› ◊Λ »ı.
‹ÎHÎÁ ¿Î‹ ¿fl÷Î_-¿fl÷Î_ ◊Î¿Ì Ω› ÷˘ ωl΋
¿fl‰Î◊Ì ŒflÌ◊Ì ¿Î‹ ¿fl‰ÎfiÌ ÂÏ¿÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
⁄˘·÷Î_-⁄˘·÷Î_ ◊Î¿Ì Ω› ÷˘ «’ ◊‰Î◊Ì ŒflÌ◊Ì
⁄˘·‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı. ∞‰÷Î_-∞‰÷Î_ ≠ÎHÎÌ
‹flÌ Ω› ÷˘ ŒflÌ◊Ì ∞‰‰ÎfiÌ Â„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
Á√˝‹Î_ „@÷ ZÎÌHÎ ◊Λ »ı ±fiı ≠·›‹Î_ „@÷fi˘ Á__«›
◊Λ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ≠¿ÚÏ÷fiÎ Á_⁄_‘◊Ì Â„@÷
ZÎÌHÎ ◊Λ »ı fiı ÷ıfiÎ◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ »^ÀÌ …÷Î_ ‹ËÎfi
„@÷ ±Î‰Ì Ω› »ı.
“›˘ ‰ıÏkÎ ÷k‰÷—” ó ω¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ÷k‰◊Ì
ΩHΉÎfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿ÎflHÎw’ı ‹ÎflÎ_ …ı
¿_¥ ≠¤Î‰ ±fiı Á΋J›˝ »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì ¿Î›˝w’‹Î_ ≠√À
◊‰Î‰Î‚Ì …ıÀ·Ì ωÂıÊ÷α˘ »ı ±◊ν÷˚ ‰V÷, T›„@÷
‰√ıflı‹Î_ …ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ≠ÎHÎ̱˘fiÎ
±_÷—¿flH΋Î_ ≠√À ◊‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î ¤Î‰˘ »ı ±fiı
≠¤Î‰ÂÎ‚Ì T›Ï@÷±˘‹Î_ iÎÎfiº„WÀ±ı, ω‰ı¿ºÏp±ı ÷◊Î
Á_ÁÎflfiÌ µIÔ’ÏkÎ ±fiı Á_«Î·fifiÌ ºÏWÀ±ı …ı ¿_¥
f·˘¿ 7] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 683

ω·ZÎHÎ÷Î »ı, ÷ı ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ Ë_ … »\_ ±fiı Ë_ … ’fl‹ÎI‹Îfi_ »ı. ÷ı ±ˆr›˝ ≠√À ◊›_ »ı ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ
⁄‘Îfi˘ ±ÎÏÿ »\_. ±Î flÌ÷ı …ı ‹fiı Á‹∞ ·ı »ı ±fiı ›˘√„@÷◊Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …ı ¿˘¥‹Î_ F›Î_ @›Î_›
÷k‰◊Ì ⁄flÎ⁄fl ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ÷˘ ’»Ì ÷ı ±ı ⁄‘Ì Ï‰·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î› ÷ı ω·ZÎHÎ÷Î ¤√‰ÎfifiÌ ›˘√„@÷◊Ì
ω·ZÎHÎ÷α˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_ ¿ı‰‚ ‹fiı … …\±ı »ı ÷ıfi˘ ¤Î‰ ≠√À ◊›ı·Î ±ˆr›˝ (ω¤ÒÏ÷)fiÌ … »ı, fiÏË ¿ı ÷ı ‰V÷fiÌ.
¿ı‰‚ ‹Îfl΋Î_ … ◊Λ »ı; T›„@÷±˘ ±fiı ‰V÷±˘fiÌ ±Î flÌ÷ı ›˘√ ±fiı ω¤ÒÏ÷ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ◊¥, ÷◊Î ±ı
ωÂıÊ÷΋Î_ fiÏË. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘fiÌfiÌ º„WÀ CÎflıHÎÎ_ µ’fl ›˘√ ±fiı ω¤ÒÏ÷fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı ◊›_
Ω› ÷˘ CÎflıHÎÎ_fiÎ_ fi΋, ±Î¿ÚÏ÷ ±fiı µ’›˘√ µ’fl ºÏp ¿ı ±ı‹Î_ ω·ZÎHÎ÷Î »ı ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ »ı. ±Î◊Ì ºpÎfiÌ
flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiÎ ±_÷fl‹Î_ ±ı ¤Î‰ flËı »ı ¿ı ÷k‰◊Ì ºÏp ¿ı‰‚ ±ı ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÌ ÷flŒ … …‰Ì Ωı¥±ı. ±Îfiı
±Î ⁄‘_ Á˘fi_ … »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Î_ @›Î_› …ı ¿_¥ … ±‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉ_ ±◊ν÷Ô˚ ‹Îfi‰_ ¿Ëı »ı.1
’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î›, ÷ı‹Î_ º„WÀ ¤√‰Îfi ’fl … …‰Ì “Á˘ûω¿Q’Ôıfi ›˘√ıfi ›F›÷ı” ó ÷ıfiÌ ‹Îfl΋Î_ ºœ
Ωı¥±ı ¿ı, ÷ı‹Î_ …ı ¿o¥ ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ … ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı. ºœ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ
»ı; ‰V÷, T›„@÷, Ïø›Î ‰√ıflıfiÌ fiÏË. ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› @›Î_› ’HÎ, Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ‹Ëk‰⁄Ï©
Á_ÁÎfl‹Î_ Ïø›Î±˘ ±fiı ’ÿÎ◊ÎıÛ Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· fi◊Ì Ë˘÷Ì. ±Î◊Ì ÷ıfi_ ±Î¿Ê˝HÎ ⁄ÌΩ±˘‹Î_ fi ˢ¥fiı
»ı. ±ı‹fi΋Î_ …ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı V◊ΛÌw’ı ±ı¿ ‹Îfl΋Î_ … ˢ› »ı.
T›Î’¿ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı, F›Î_-F›Î_ ω·ZÎ÷Î, ±·ÎˆÏ·¿÷Î “fiÎhÎ Á_›—” ó ±ı‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıËfiÌ ‰Î÷ fi◊Ì
‰√ıflı ÿı¬Î›, I›Î_-I›Î_ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ … ω·ZÎHÎ÷Î ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ÷ıfiı @›Î_› ’HÎ
‹Îfi‰Î◊Ì ‹fiW› ÷ı‹Î_ … √_«‰Î¥ Ω› »ı ±fiı ‹‚÷_ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË ◊Λ ÷˘ ÷ı ‹fiı ÷k‰◊Ì fi◊Ì
¿_¥ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰V÷±˘‹Î_ …ı ω·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î› »ı, ΩHÎ÷˘ ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıHÎı ‹ÎflÎ ›˘√fiı ±◊ν÷Ô˚ ω·ZÎHÎ
÷ı ’HÎ ±ı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ {·¿ »ı, ≠¤Î‰fiı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì µI’LÔfi ◊‰Î‰Î‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‰V÷fiÌ fiÏË. ±Î flÌ÷ı ±ı ‹Ò‚ ÷k‰ ÷flŒ (±ˆç›˝fiı) ‹ÎflÎ◊Ì ±·√ ‹ÎfiÌfiı ‹Ëk‰ ±ÎM›_ »ı.
ºÏp …‰Ì ±ı … ÷ıfiı ΩHΉ_ ±◊ν÷Ô˚ l©Î◊Ì ºœ÷Î’Ò‰˝¿ ‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·Ì‘Î ⁄Îÿ ÷ıfiÌ Á΋ı ·ÎˆÏ¿¿
‹Îfi‰_ ¿Ëı »ı. ºÏp±ı ¿˘¥ Ω÷fiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î ±Î‰Ì Ω›, ÷˘ ±ı ÷ıfiÎ
±ËŸ …ı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ Ô‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, µ’fl ≠¤Î‰ fiÏË ’ÎÕÌ Â¿ı. ÷ıfiÌ ºÏp ±ı ω·ZÎHÎ÷ÎfiÌ
±ıfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı‹Î_ ’Ïfl’ÒHνw’ı T›Î’¿ ’fl‹ÎIÔ‹ÎfiÎ ±ˆr›˝ ÷flŒ fi …¥fiı ‹ÎflÌ ÷flŒ … …Âı. ±Î◊Ì ÷ıfiÌ ‹Îfl΋Î_
ÁÎ◊ı »ı. ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ w’‹Î_ ≠√À ◊‰Î‰Î‚_ ÁC΂_ ±ˆr›˝ V‰Î¤Îω¿ … ºœ ¤„@÷ ◊Λ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿Î_¥ ω·ZÎHÎ÷Î (ωÂıÊ÷Î) Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘˘ ¤√‰Îfifi˘ “›˘√”
±◊ν÷Ô˚ ω·ZÎHÎ ≠¤Î‰, Á΋J›˝ »ı. ±ı ω·ZÎHÎ ≠¤Î‰◊Ì ≠√À ◊fiÎflÌ Ï‰ÂıÊ÷Î “ω¤ÒÏ÷” »ı ó ±Î ≠‹ÎHÎı
…ı ‹fiW› ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ıfiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ı¿
¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ »ı … fiÏË ó ±Î‰_ Á_› ωfiÎ ºœ÷Î’Ò‰˝¿ V‰Ì¿Îfl ¿flÌ ·ı‰_ ±ı … ÷k‰◊Ì ΩHΉ_
»ı. ±Î ≠‹ÎHÎı ÷k‰◊Ì ΩHΉΉ΂Îfiı ¤√‰Îfiı “iÎÎfi‰Îfi” ¿è΢ »ı (√Ì÷Î 7/19).
“±Ï‰¿S’ (±Ï‰«·) ›˘√” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ÷ı ¤„@÷›˘√ V‰›_ ’HÎ ±«‚ »ı ±fiı ÷ıfiı ¿˘¥
«Ï·÷ ¿flÌ ’HΠ¿÷_ fi◊Ì; ¿ı‹¿ı ±ı‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿˘¥ ‰V÷ »ı … fiÏË.
1. ¤„@÷fi_ ≠¿flHΠˢ‰Î◊Ì ±ËŸ “÷k‰÷— ‰ıÏkΔ (÷k‰÷— ΩHΉ_)fi˘ ±◊˝ “÷k‰÷— ‹Îfi‰_” ±ı … ·ı‰˘ Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ËŸ
¤√‰Îfiı “÷k‰÷— ‰ıÏkΔfi_ Œ‚ ’˘÷Îfi΋Î_ ºœ ¤„@÷ ◊‰Ì ±ı‹ ⁄÷ÎT›_ »ı ±fiı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ’HÎ “Á_ÁÎfl‹ÎhÎfi_ ‹Ò‚
¿ÎflHÎ Ë_ … »\_ ±fiı ⁄‘˘ Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ◊Ì … «ıpÎ ¿flı »ı” ±ı‹ ‹ÎfiÌfiı (≥Ï÷ ‹I‰Î) ¤…fi ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
…ı‰Ì flÌ÷ı ΩHΉ_ ºœ ˢ› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹Îfi‰_ ’HÎ ºœ ˢ› »ı ±◊ν÷Ô˚ ºœ ‹ÎL›÷Î ÷k‰iÎÎfifiÌ ‹ÎŒ¿ …
Œ‚ ±Î’ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, “Ë_ ÏË_ÿ »\_”, “Ë_ ±‹¿ ‰Hν‰Î‚Îı »\_” ‰√ıflı ‹ÎL›÷α˘fiı F›Î_ Á‘Ì ’˘÷ı fi◊Ì »˘Õ÷˘, I›Î_ Á‘Ì
±ı ‹ÎL›÷α˘ »^À÷Ì fi◊Ì. ±ı … flÌ÷ı, “±Î ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_ ¤√‰Îfi … »ı,” ±ı ‹ÎL›÷Î ¿ÿÌ »^À÷Ì fi◊Ì.
‰Hν, Á_≠ÿΛ ‰√ıflıfiÌ ‹ÎL›÷α˘ ÁÎ«Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ÂflÌflfiı ·Ì‘ı ˢ‰Î◊Ì ≠οÚ÷ »ı ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ’fl_÷ “⁄‘ÎfiÎ
‹Ò‚‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı” ±Î ‹ÎL›÷Î ÁÎ«Ì »ı ±fiı ‰ÎV÷ω¿ »ı. ±Î◊Ì ±Î ‹ÎL›÷Î ¿ÿÌ ÿÒfl ◊÷Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı iÎÎfi (÷k‰◊Ì
ΩHΉÎ)‹Î_ ’ÏflHÎ÷ ◊¥fiı iÎÎfiV‰w’ ◊¥ Ω› »ı.
684 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

…ı‹ ’ˆÁÎ◊Ì ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ‹‚Ì Ω› »ı ó ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı Á΋ÎL› ‹fiW› ’ˆÁÎfiı … ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı ±fiı
÷ıfi_ ’ˆÁ΋Î_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ Ω› »ı. ±ı … ≠‹ÎHÎı …ı ¿Î_¥ ≠¤Î‰, ‹Ëk‰ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘˘ ¤√‰Îfifi˘ …
»ı ó ±Î‰_ ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW›fiÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı.
“fiÎhÎ Á_›—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, F›Îflı ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ÁkÎÎ »ı … fiÏË ÷˘ ’»Ì ±ı‹Î_
Á_› @›Î_◊Ì ◊Λ? ±ı‹Î_ Á_› ◊‰Îfi˘ ±‰¿Î … fi◊Ì; ¿ı‹¿ı, F›Î_ ⁄ı ÁkÎα˘ ˢ› »ı, I›Î_ Á_› ◊Λ
»ı. ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiÏË ÷˘ ’»Ì T≤ÏkÎ @›Î_ …Âı, ¿ı‹ …Âı, Âı‹Î_ …Âı ±fiı ¿¥ flÌ÷ı
…Âı? ÷ı◊Ì ±ı¿ ¤√‰Îfi‹Î_ … ±Ï‰«‚Ô ¤„@÷ ◊¥ Ω› »ı ó ±ı‹Î_ Á_› fi◊Ì.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉΉ΂˘ ±Ï‰«· ¤„@÷◊Ì
›@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉ_ ±ı Â_ »ı? ±Îfi_ ω‰ı«fi ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_
¿flı »ı.

±Ëo Á‰˝V› ≠¤‰˘ ‹kΗ Á‰* ≠‰÷˝÷ı –– 8––

≥Ï÷ ‹I‰Î ¤…L÷ı ‹Î_ ⁄‘Î ¤Î‰Á‹„L‰÷Η –– 8––
±Ë‹Ô˚ = Ë_ Á‰˝‹˚Ô = Á‹√˛ …√÷ ¤Î‰- = l©Î ±fiı ¤„@÷
Á‰˝V› = ±Î¬Î …√÷fiÌ ≠‰÷˝÷ı = «ıpÎ ¿flı »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‹„L‰÷Η flάfiÎflÎ
≠¤‰— = µI’ÏkÎfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ≠T≤kÎ ◊¥ flèÎ_ »ı - ⁄‘Η = ⁄Ï©‹Îfi ¤@÷˘
»\_ (±fiı) ≥Ï÷ = ±Î ≠‹ÎHÎı ‹Î‹Ô˚ = ‹… ’fl‹ırflfiı (…)
‹kΗ = ‹ÎflÎ◊Ì … ‹I‰Î = Á‹∞fiı ¤…L÷ı = Ïfifl_÷fl ¤…ı »ı.

ÀÌ¿Î ó [’Ò‰˝ f·˘¿fiÌ ‰Î÷ … ±Î f·˘¿‹Î_ ◊›˘ »\_.

¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. “±Ë_ Á‰˝V› ≠¤‰—”‹Î_ “Á‰˝V›”
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿı¬‰Î, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı
Á‹…‰Î‹Î_ …ı ¿_¥ ±Î‰Ì flèÎ_ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁC΂Ì
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ … »ı. “‹kΗ Á‰˝ ≠‰÷˝÷ı”‹Î_ “‹kΗ”
¤√‰Îfifi˘ ›˘√ (≠¤Î‰) »ı, …ıfiÎ◊Ì ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘
≠√À ◊Λ »ı. ÁÎ÷‹Î, ±ÎËΠ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_
…ı ¿_¥ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁC΂_ ±Î Ôf·˘¿fiÎ
’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ ±Î‰Ì √›_ »ı.]
“±Ë_ Á‰˝V› ≠¤‰—” ó ‹ÎfiÁ, fiÎÿ…, g⁄ÿ…,
µtϤF…, …flΛ…, ±_Õ…, V‰ıÿ… ±◊ν÷Ô˚ …Õ«ı÷fi,
V◊Ήfl-…_√‹ ÷‹Î‹ …ıÀ·Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ÷ı
⁄‘Î_fiÌ µI’ÏkÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ’fl‹Ï’÷Î ’fl‹ırflfiÎ w’‹Î_
Ë_ … »\_.1
±ËŸ “≠¤‰—”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ Á‰˝fi_ “±Ï¤LÔfi-
ÏfiÏ‹k΢’ÎÿÎfi¿ÎflHΔ »\_ ±◊ν÷Ô˚ Ë_ ’˘÷ı … V≤„WÀw’ı ≠√À
“‹kΗ Á‰˝ ≠‰÷˝÷ı” ó Á_ÁÎfl‹Î_ µIÔ’ÏkÎ, ÏV◊Ï÷,
≠·›, ’ηfi, Á_flZÎHÎ ‰√ıflı …ıÀ·Ì ’HÎ «ıpα˘ ◊Λ
»ı. …ıÀ·Î_ ’HÎ ¿Î›ÎıÛ ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘Î_ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ
»ı. ‹Ò‚‹Î_ ÷ı‹fiı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‰√ıflı …ı ¿_¥ ‹‚ı »ı, ÷ı
⁄‘_ ‹ÎflÎ◊Ì … ‹‚ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ‰Ì…‚ÌfiÌ Â„@÷◊Ì
⁄‘Î_ ¿Î›ÎıÛ ◊Λ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ıÀ·Ì Ïø›Î±˘
◊Λ »ı, ±ı ⁄‘Î_fi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ Ë_ … »\_.
“±Ë_ Á‰˝V› ≠¤‰˘ ‹kΗ Á‰* ≠‰÷˝÷ı” ó ¿Ëı‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÁΑ¿fiÌ ºÏp ≠ÎHÎÌ‹ÎhÎfiÎ_ ¤Î‰,
±Î«flHÎ, Ïø›Î ‰√ıflıfiÌ ÷flŒ fi …÷Î_ ±ı ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_
flËı·Î ¤√‰Îfi ÷flŒ … …‰Ì Ωı¥±ı. ¿Î›˝, ¿ÎflHÎ, ¤Î‰,
Ïø›Î, ‰V÷, ’ÿÎ◊˝, T›„@÷ ‰√ıflıfiÎ ‹Ò‚‹Î_ …ı ÷k‰ »ı,
÷ıfiÎ ÷flŒ … ¤@÷˘fiÌ ºÏp flËı‰Ì Ωı¥±ı.
ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î ÷◊Î ⁄Îfl‹Î f·˘¿‹Î_
±fiı ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ’Î_«‹Î ±fiı ±Î (±ÎËÎ)

1. …ı‰Ì flÌ÷ı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ »ßÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ±’flÎ ±fiı ’flÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷ÎT›Î »ı ±fiı «Îˆÿ‹Î
±K›Î›fiÎ «˘◊Î f·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfiı ⁄Ì… ≠ÿÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î Ï’÷Î ⁄÷ÎT›Î »ı, ÷ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËÌ_ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ⁄‘ÎfiÎ
Á…˝¿ ⁄÷ÎT›Î »ı.
f·˘¿ 8] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 685

f·˘¿‹Î_ “‹kΗ” ’ÿ ‰Îfl_‰Îfl ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
±Î ¤Î‰, Ïø›Î, T›„@÷ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ¤√‰Îfi◊Ì … ’ıÿÎ
◊Λ »ı, ¤√‰Îfi‹Î_ … „V◊÷ flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_
·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î◊Ì ÷k‰◊Ì Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰IV‰w’
… »ı ó ±Î ‰Î÷fiı ΩHÎÌ ·¥±ı, ÷˘ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı
±Ï‰¿QÔ’ (¿ÿÌ Ï‰«Ï·÷ fi ◊fiÎfl˘) ›˘√ ±◊ν÷˚ Á_⁄_‘
◊¥ …Âı.
±ËŸ “Á‰˝V›” ±fiı “Á‰˝‹Ô˚” ó ⁄ı ‰Îfl “Á‰˝” ’ÿ
±Î’‰Îfi_ ÷ÎIÔ’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±Î V≤„WÀfi˘
fi ¿˘¥ Á…˝¿ »ı ±fiı fi ¿˘¥ Á_«Î·¿ »ı. ±Î V≤„WÀfiÎ
Á…˝¿ ±fiı Á_«Î·¿ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi … »ı.
“≥Ï÷ ‹I‰Î ¤Î‰Á‹„LÔ‰÷Η” ó ¤√‰Îfi◊Ì … Á¿‚
Á_ÁÎflfiÌ µIÔ’ÏkÎ ◊Λ »ı ±fiı Á¿‚ Á_ÁÎflfiı ÁkÎÎVeÏ÷˝
¤√‰Îfi◊Ì … ‹‚ı »ı ±◊ν÷Ô˚ V◊Ò‚, ÁÒZ‹ ±fiı ¿ÎflHÎw’◊Ì
Á‰˝ ¿_¥ ¤√‰Îfi … »ı ó ±ı‰_ …ı ºœ÷Î◊Ì ‹ÎfiÌ ·ı
»ı, ÷ı “¤√‰Îfi … Á‰˘˝’Ïfl »ı, ¤√‰ÎfifiÎ Á‹Îfi ¿˘¥
◊›_ fi◊Ì, »ı fiÏË ±fiı ◊Âı fiÏË ÷◊Î ◊‰Îfi˘ Á_¤‰
’HÎ fi◊Ì” ó ±ı‰Î Á‰˘˝E« ¤Î‰◊Ì ›@÷ ◊¥ Ω› »ı.
±Î flÌ÷ı F›Îflı ÷ıfiÌ ‹Ëk‰⁄Ï© ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ ◊¥
Ω› »ı ÷˘ ’»Ì ÷ıfi_ ±Î¿Ê˝HÎ, l©Î, ωrÎÁ, ≠ı‹ ‰√ıflı
Á‰˝ ¤√‰Îfi‹Î_ … ◊¥ Ω› »ı. ¤√‰Îfifi˘ … ±Îl›
·ı‰Î◊Ì ÷ıfi΋Î_ Á‹÷Î, Ïfiω˝¿Îfl÷Î, ¢¿fi˘ ±¤Î‰
ÏfiÏç_÷÷Î, Ïfi¤˝›÷Î ‰√ıflı ±Î’‹ıÔı‚ı-V‰Î¤Îω¿ … ±Î‰Ì
Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ ’fl‹ÎI‹Î ˢ› »ı, I›Î_ ÿˆ‰ÌÁ_’ÏkÎ
V‰Î¤Îω¿ … ±Î‰Ì Ω› »ı.
“⁄‘Η” ó ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ±L›fiÌ ÁkÎÎ …
fi ‹Îfi‰Ì, ¤√‰Îfifiı … ⁄‘Î_fiÎ ‹Ò‚‹Î_ ‹Îfi‰Î,
¤√‰Îfifi˘ … ±Îl› ·¥fiı ±ı‹fi΋Î_ … l©Î≠ı‹ flά‰Î
ó ±Î … ‹fiW›fiÌ ⁄Ï©‹ÎfiÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı‹fiı
⁄Ï©‹Îfi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ±Î√‚
’_ÿfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ¿ËÌ »ı ¿ı …ı ‹fiı ZÎfl (Á_ÁÎfl‹ÎhÎ)◊Ì
±÷Ì÷ ±fiı ±ZÎfl (∞‰ÎI‹Î)◊Ì µk΋ ΩHÎı »ı, ÷ı
Á‰˝‰ıkÎÎ »ı ±fiı Á‰˝¤Î‰◊Ì ‹Îv_ … ¤…fi ¿flı »ı.”
(±. 15/18-19).
“‹Î‹Ô˚ ¤…L÷ı” ó ¤√‰ÎfifiÎ fi΋fi_ …’¿Ì÷˝fi
¿fl‰_, ¤√‰ÎfifiÎ w’fi_ g«÷fi K›Îfi ¿fl‰_, ¤√‰ÎfifiÌ
¿◊Î ÁÎ_¤‚‰Ì, ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì √˛_◊˘ (√Ì÷Î, fl΋ΛHÎ,
¤Î√‰÷ ‰√ıflı)fiÎ_ ’Ãfi-’ÎÃfi ¿fl‰Î_ ó ±Î ÁC΂ıÁC΂_
¤…fi »ı. ’fl_÷ ±Á·Ì ¤…fi ÷˘ ±ı »ı ¿ı, …ı‹Î_ xÿ›
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ … ±Î¿ÏÊ˝÷ ◊¥ Ω› »ı, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
… Ï≠› ·Î√ı »ı, ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰VQ≤Ï÷ ±ÁèÎ ⁄fiı »ı
±fiı ±Ï≠› ·Î√ı »ı. ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷S·Ìfi ◊‰_
±ı … ±Á·Ì ¤…fi »ı.
ωÂıÊ ‰Î÷
⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î »ı ±fiı ’fl‹ÎI‹Î◊Ì …
‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝ CÎÀfiÎ ‰√ıflı ⁄‘Î_fiı ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹‚ı
»ı ó ±ı‰_ iÎÎfi ◊‰_ ±ı ’fl‹ÎI‹≠΄MÔ÷ ≥E»‰Î‰Î‚Î
⁄‘Î ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ⁄Ë … ±Î‰U›¿ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı F›Îflı
⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ’fl‹ÎI‹Î … »ı, I›Îflı ÁΑ¿fi_ ·Z› ’HÎ
’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ … ˢ‰_ Ωı¥±ı. ±ı ’fl‹ÎI‹Î ÷flŒ ·Z›
¿flΉ‰Îfi_ … ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ±fiı ›˘√fiÎ iÎÎfifi_
÷ÎI’›˝ »ı. ±Î … ‰Î÷ √Ì÷΋Î_ ‰Îfl_‰Îfl ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì
»ı; …ı‹¿ı ó …ıfiÎ◊Ì ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ
»ı ±fiı …ıfiÎ◊Ì ÁC΂˘ Á_ÁÎfl ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ≠T≤ÏkÎ ◊Λ
»ı ±fiı …ıfiÎ◊Ì ÁC΂˘ Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi_
’˘÷ÎfiÎ_ ¿÷˝T›¿‹˘˝ ¶ÎflÎ ’Ò…fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı (±.
18/46); …ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ xÿ›‹Î_ Ï⁄flÎ…‹Îfi »ı
±fiı …ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı ≠ıflHÎÎ ±Î’ı »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfiı
Á‰˝¤Î‰ı◊Ì ÂflHÎı …‰_ Ωı¥±ı (±. 18/61-62); ‰√ıflı-
‰√ıflı. ¿‹˝›˘√, iÎÎfi›˘√ ±fiı ¤„@÷›˘√ ó ±ı ÁΑfi˘
÷˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ flÏ« ±fiÁÎfl ϤLÔfi-ϤLÔfi ˢ¥ ¿ı
»ı, ’fl_÷ µ’›˝@÷ iÎÎfi ⁄‘Î ÁΑ¿˘fiı ‹ÎÀı ⁄Ë …
±Î‰U›¿ »ı.

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ·˘¿˘ ’ˆÁÎfiı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Ë ‹Ëk‰ ±Î’ı »ı ¿ı, ÷ıfiÎ◊Ì ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ‹‚Ì Â¿ı »ı.
’ˆÁÎ◊Ì ‰V÷±˘ ‹‚ı »ı, ’ıÿÎ ◊÷Ì fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰Îfi◊Ì ⁄‘Ì ‰V÷±˘ ’ıÿÎ ’HÎ ◊Λ »ı ±fiı ‹‚ı ’HÎ »ı!
±Î flÌ÷ı …ı ¤√‰ÎfifiÎ ‹Ëk‰fiı ΩHÎÌ ·ı »ı, ÷ı ÷E» ’ˆÁÎfiÎ ·˘¤‹Î_ fi ŒÁÎ÷Î_ ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ … ΩıÕÎ¥
Ω› »ı ó “Á Á‰˝Ï‰ÿÔ˚¤…Ï÷‹Î_ Á‰˝ ¤Î‰ıfi ¤Îfl÷” (√Ì÷Î ó 15/19).
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, ’ÿÎ◊˝ ±fiı T›„@÷ ’HÎ ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı (±Ë_ Á‰˝V› ≠¤‰—) ±fiı Ïø›Î±˘
’HÎ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı (‹kΗ Á‰* ≠‰÷˝÷ı). ’fl_÷ ∞‰ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı Ïø›Î±˘ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı, ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ_
‹ÎfiÌfiı, ±ı‹fi˘ ¤˘@÷Î ±fiı ¿÷ν ⁄fiÌfiı ⁄_‘fi‹Î_ ’ÕÌ Ω› »ı. ¤˘@÷Î ⁄fi‰Î◊Ì ’ÿÎ◊˝ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄fiÌ Ω› »ı
±fiı ¿÷ν ⁄fi‰Î◊Ì Ïø›Î±˘ ⁄_‘fi¿Îfl¿ ⁄fiÌ Ω› »ı. Ωı ∞‰ ¤˘@÷Î ±fiı ¿÷ν fi ⁄fiı ÷˘ ⁄_‘fi »ı … fiÏË.
686 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿Î_¥ ’HÎ ≠¤Î‰ Ωı‰Î ‹‚ı »ı, ÷ı ⁄‘˘ ¤√‰Îfifi˘ … »ı ó ±Î ‰Î÷ ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_
“‹kΗ” ’ÿ ¶ÎflÎ ±fiı¿ Ãı¿ÎHÎı ¿ËÌ »ı; …ı‹ ¿ı “‹kΗ ’fl÷fl_ fiÎL›„I¿„G«ÿ„V÷” (7/7)
‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ±Î Á_ÁÎflfi_ ⁄Ì…\_ ¿˘¥ g¿Ï«÷Ô˚’ÎhÎ ’HÎ ¿ÎflHÎ ÷◊Î ¿Î›˝ fi◊Ì”
“‹kÎ ±ı‰ıÏ÷ ÷΄L‰Ï©” (7/12)
±Î (Á΄k‰¿, flÎ…Á ±fiı ÷΋Á) ¤Î‰ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı.
“¤‰„L÷ ¤Î‰Î ¤Ò÷ÎfiÎ_ ‹kÎ ±ı‰ M≤◊„B‰‘Η” (10/5)
“≠ÎÏHΛ˘fiÎ ±Î (⁄Ï©, iÎÎfi, ±ÁQ‹˘Ë ‰√ıflı) ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÎ ±·√-±·√ ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı.”
“‹kΗ VQ≤Ï÷iÎνfi‹’˘Ëfi_ «” (15/15)
‹ÎflÎ◊Ì … VQ≤Ï÷, iÎÎfi ±fiı ±’˘Ëfi (Á_› ‰√ıflı ÿ˘Ê˘fi˘ fiÎÂ) ◊Λ »ı.”
óáó

Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ±ı ¤@÷˘fi_ ¤…fi ¿¥ flÌÏ÷◊Ì ◊Λ »ı ó ±ı ⁄÷Ήı »ı.

‹„E«kÎÎ ‹ÿÔ˚÷≠ÎHÎÎ ⁄˘‘›L÷— ’flV’fl‹Ô˚ –– 9––

¿◊›L÷ç ‹Î_ ÏfiI›_ ÷W›„L÷ « fl‹„L÷ « –– 9––
‹„E«kÎΗ = Ïfifl_÷fl ‹Îfl΋Î_ ‹fi ’flV’fl‹Ô˚ = ’flV’fl ÷W›„L÷ = Á_÷p flËı »ı
’fl˘‰Ì flάfiÎflÎ ⁄˘‘›L÷— = (‹ÎflÎ ≠¤Î‰fiı) « = ±fiı
(±fiı) …HÎΉÌfiı
‹Î‹Ô˚ = ‹… ‰ÎÁÿı‰‹Î_
‹®÷≠ÎHÎΗ = ‹Îfl΋Î_ … ≠ÎH΢fiı « = ÷◊Î ÷ıfi_
±’˝HÎ ¿flÌ flάfiÎflÎ ¿◊›L÷— = ¿◊fi ¿fl÷Î flËÌfiı « = … Ïfifl_÷fl
(¤@÷…fi˘) ÏfiI›‹Ô̊ = ÏfiI›-Ïfifl_÷fl fl‹„L÷ = ≠ı‹ ¿flı »ı.
ÀÌ¿Î ó [±Î f·˘¿‹Î_ » ‰Î÷˘ »ı. ÷ı‹Î_◊Ì Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿÷ν (’˘÷Î)fiÎ ·Î√‰Î◊Ì ¿flH΢ (‹fi,
“‹„E«kÎΗ” ±fiı “‹ÿÔ˚√÷≠ÎHÎΗ” ±Î ⁄ı ‰Î÷˘ Ω÷ı ⁄Ï© ‰√ıflı) ±·√ ◊˘ÕÎ_ … flËıÂı? I˘±˘ ’HÎ ·Î√Ì
¿fl‰ÎfiÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤@÷˘ ’˘÷ı V‰÷_hÎ÷Î’Ò‰˝¿ ±ı‰Î ⁄fiÌ …Âı. ¿flH΢◊Ì ΩıÕÎ÷Î_ ÷˘ ¿÷ν ±·√ flËÌ Â¿ı »ı, ’fl_÷
Ω› »ı, “⁄˘‘›L÷—” ±fiı “¿◊›L÷—” ó ±Î ⁄ı ‰Î÷˘ ¿÷νfiÎ ΩıÕΉÎ◊Ì ¿flH΢ ±·√ fi◊Ì flËÌ Â¿÷Î_. F›Î_
’flV’fl ‹‚‰Î◊Ì ◊Λ »ı; ÷◊Î “÷W›„L÷” ±fiı “fl‹„L÷” ¿÷ν flËıÂı, I›Î_ ¿flH΢ ’HÎ flËıÂı, ¿ÎflHÎ ¿ı ¿flH΢ ¿÷νfiı
ó ±Î ⁄ı ‰Î÷˘ Œ‚w’ı ◊Λ »ı. … ±Î‘Ìfi ˢ› »ı. ¿÷ν ’˘÷ı F›Î_ ΩıÕΛ »ı, ¿flH΢
¤√‰Îfi◊Ì … ⁄‘Î µI’LÔfi ◊›Î »ı ±fiı ¤√‰Îfi◊Ì ’HÎ I›Î_ … ΩıÕΛ »ı. …ı‹¿ı, ¿˘¥ ‹fiW› ’fl‹ÎI‹≠ÎÏMÔ÷fiı
… ⁄‘ÎfiÌ «ıpÎ ◊¥ flËÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ‹ÎÀı ÁΫΠxÿ›◊Ì ÁΑ¿ ⁄fiÌ Ω›, ÷˘ ÁΑfi΋Î_ ÷ıfi_
’fl‹ÎI‹Î »ı ó ±Î ‰Î÷ …ı‹fiı ºœ÷Î◊Ì ±fiı ‹fi ±Î’˘±Î’ ·Î√ı »ı. ÷ıfi_ ‹fi ÁΑfiÎ ÏÁ‰Î› ±L›
Ïfi—Á_ÿıË’Ò‰˝¿ flÔÏ« √¥ »ı, ÷ı‹fiı ‹ÎÀı ¿_¥ ’HÎ ¿fl‰Îfi_, ¿˘¥ ¿Î›˝‹Î_ fi◊Ì ·Î√÷_ ±fiı …ı ¿Î›˝‹Î_ ·Î√ı »ı, ÷ı
ΩHΉÎfi_ ±fiı ‹ı‚‰‰Îfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. ⁄Á, ÷ı‹fi_ ¿Î›˝ ¤√‰Îfifi_ … ˢ› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı V‰›_ ¿÷νfiÌ Ï‰flÔ©
±ı¿ … ¿Î‹ flËı »ı ó Á‰˝ ≠¿Îflı ¤√‰Îfi‹Î_ … ·ÎB›Î ‹fi, ⁄Ï© ‰√ıflı fi◊Ì «Î·÷Î_, ’fl_÷ F›Î_ ’˘÷ı ¤√‰Îfi‹Î_
flËı‰_. ±Î … ‰Î÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.] fi◊Ì ·Î√÷˘, ’fl_÷ “Ë_ ÷˘ Á_ÁÎflÌ »\_”, “Ë_ ÷˘ B≤ËV◊
“‹„E«kÎΗ” ó ÷ı±˘ ‹Îfl΋Î_ Ï«kΉ΂Π»ı. ±ı¿ »\_” ó ±Î flÌ÷ı ’˘÷Îfiı Á_ÁÎfl‹Î_ ΩıÕÌfiı Ï«kÎfiı
’˘÷Îfiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕ‰Îfi_ ˢ› »ı, ±fiı ±ı¿ Ï«kÎfiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıՉΠ≥E»ı »ı, ÷ıfi_ Ï«kÎ ¤√‰Îfi‹Î_ Ïfifl_÷fl
¤√‰Îfi‹Î_ ΩıÕ‰Îfi_ ˢ› »ı. F›Î_ “Ë_ ¤√‰Îfifi˘ »\_” fi◊Ì ·Î√÷_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ’˘÷ı ÷˘ Á_ÁÎflÌ ⁄fiÌ
±ı‰Ì flÌ÷ı Ïfiç›’Ò‰˝¿ ’˘÷ı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı, flËı ±fiı Ï«kÎfiı ¤√‰Îfi‹Î_ ΩıՉΠ≥E»ı, ÷˘ ¤√‰Îfi‹Î_
I›Î_ Ï«kÎ, ⁄Ï© ‰√ıflı ⁄‘Î_ ±Î’‹ı‚ı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ï«kÎ ΩıÕΉ_, ±Á_¤‰ »ı.
f·˘¿ 9] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
⁄Ì∞ ‰Î÷, Ï«kÎ I›Î_ … ·Î√ı »ı, F›Î_ ≠ı‹ ˢ›
»ı. ≠ı‹ I›Î_ … ˢ› »ı, F›Î_ ±ÎI‹Ì›÷Πˢ› »ı,
±ÎI‹Ì›÷Î ◊Λ »ı ó ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘
ΩıÕ‰Î◊Ì. “Ë_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi˘ »\_ ±fiı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
… ‹ÎflÎ »ı, ÂflÌfl-Á_ÁÎfl ‹Îfl˘ fi◊Ì. ‹ÎflÎ µ’fl ≠¤fi˘
’Òfl˘ ±Ï‘¿Îfl »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ‹ÎflÎ ≠I›ı √‹ı
÷ı‰˘ ‰÷ν‰ ¿ı ω‘Îfi ¿flÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ‹Îfl˘ ≠¤
µ’fl ¿˘¥ ±Ï‘¿Îfl fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ÷ı±˘ ‹ÎflÎ »ı ÷˘ Ë_
…ı‰_ ≥E»\_, ÷ı‰_ … ÷ı ¿flı ó ±ı‰˘ ‹Îfl˘ ¿˘¥ ±Ï‘¿Îfl
fi◊Ì” ó ±Î flÌ÷ı …ı ’˘÷Îfiı ¤√‰Îfifi˘ ‹ÎfiÌ ·ı »ı,
’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı ¤√‰Îfifiıı ±’˝HÎ ¿flÌ ÿı, ÷ıfi_ Ï«kÎ
±Î’‹ı‚ı ¤√‰Îfi‹Î_ ·Î√Ì Ω› »ı. ±ı‰Î ¤@÷˘fiı …
±ËŸ “‹„E«÷Η” ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı.
±ËŸ “‹„E«kÎΗ” ’ÿ‹Î_ Ï«kÎfiÌ ±_÷√˝÷ … ‹fi
»ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fi˘T≤ÏkÎ ±·√ fi◊Ì. √Ì÷΋Î_ Ï«kÎ ±fiı
‹fifiı ±ı¿ ’HÎ ¿èÎÎ_ »ı ±fiı ±·√-±·√ ’HÎ; …ı‹¿ı
“¤ÒÏ‹flÎ’˘ûfi·˘ ‰Î›— ¬_ ‹fi˘ ⁄Ï©flı‰ «” (±. 7/4)
ó ±ËŸ ‹fifiÌ ±_÷√˝÷ … Ï«kÎ »ı ±fiı “‹fi— Á_›Q›
‹„E«kÎÔ—” (±. 6/14) ó ±ËŸ ‹fi ±fiı Ï«kÎ ±·√-
±·√ »ı. ’fl_÷ ±Î f·˘¿‹Î_ ±Î‰ı·Î “‹„E«÷Η” ’ÿ‹Î_
‹fi ±fiı Ï«kÎ ±ı¿ … »ı, ⁄ı fiÏË.
“‹ÿÔ˚√÷≠ÎHÎΗ” ó ÷ı‹fiÎ ≠ÎHÎ ‹fiı … ±’˝HÎ ◊¥
√›Î »ı. ≠ÎH΢‹Î_ ⁄ı ‰Î÷˘ »ı ó ∞‰‰_ ±fiı «ıpÎ.
±ı ¤@÷˘fi_ ∞‰‰_ ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı … »ı ±fiı
ÂflÌflfiÌ ÷‹Î‹ «ıpα˘ (Ïø›Î±˘) ’HÎ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı
… »ı. ÂflÌflfiÌ …ıÀ·Ì Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ ≠ÎH΢fi_
… ≠ΑÎL› ˢ› »ı. ±Î◊Ì ±ı ¤@÷˘fiÌ ›iÎ ±fiWÔÃÎfi
‰√ıflı ÂÎVÔhÎÌ›; ¤…fi-K›Îfi, ¿◊Î-¿Ì÷˝fi ‰√ıflı
¤√‰IÁ_⁄_‘Ì; ¬Î‰_-’̉_ ‰√ıflı ÂÎflÌÏfl¿; ¬ı÷Ì, ‰ı’Îfl
‰√ıflı ∞ω¿Î Á_⁄_‘Ì; Áı‰Î ‰√ıflı Á΋ÎÏ…¿ ‰√ıflı-‰√ıflı
…ıÀ·Ì Ïø›Î±˘ ◊Λ »ı, ±ı ⁄‘Ì ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı …
◊Λ »ı. ÷ı‹fiÌ Ïø›Î±˘‹Î_ Ïø›Î¤ıÿ ÷˘ ˢ› »ı, ’fl_÷
µtıU›¤ıÿ fi◊Ì Ë˘÷˘. ÷ı‹fiÌ ÷‹Î‹ Ïø›Î±˘ ±ı¿
¤√‰ÎfifiÎ µtıU›◊Ì … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ı±˘
“¤√‰ÿÔ˚√÷≠ÎHΔ ˢ› »ı.
…ıı‰Ì flÌ÷ı √˘Ï’¿Î±˘±ı “√˘’Ì√Ì÷”‹Î_ ¤√‰Îfifiı
1. Á÷΋›_ ÁÎfl¤Ò÷Î_ ÏfiÁ√ÎıÛ ›ÿ◊˝‰ÎHÎÌlÏ÷«ı÷Á΋ϒ – ≠Ï÷ZÎHÎ_ fiT›‰ÿE›÷V› ›÷Ô˚ „VÔhΛΠωÀÎfiÎÏ‹‰ ÁΑ ‰Î÷ν ––
“ÁÎfl÷k‰fiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î ’ÔflÔÊ˘fi˘ ±ı V‰¤Î‰ ˢ› »ı ¿ı ÷ı‹fiÌ ‰ÎHÎÌ, ¿Îfi ±fiı ±_÷—¿flHÎ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î±˘fiı
√ΉÎ, ÁÎ_¤‚‰Î ±fiı Ï«_÷fi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı … ˢ› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ·_’À ’flÔÊ˘fiı VÔhÎ̱˘fiÌ ««Î˝‹Î_ flÁ ’Õı »ı, ±ı‰Ì flÌ÷ı
¤@÷˘fiı ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î±˘‹Î_ ±fiı ¿◊α˘‹Î ÏfiI› flÁ ’Õı »ı.
687
¿èÎ_ »ı ¿ı ±‹ı ±‹ÎflÎ ≠ÎHÎÎıfiı ±Î’fi΋Î_ ±’˝HÎ ¿flÌ
ÿÌ‘Î »ı ó “I‰Ï› K≤÷ÎÁ‰—” (lÌ‹§Î. 10/31/1),
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤@÷˘fiÎ ≠ÎHÎ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı
»ı. ±ı‹fiÌ …ıÀ·Ì ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ±ÎI‹Ì›÷Î »ı, ±ıÀ·Ì
’˘÷ÎfiÎ ≠ÎH΢ ÁÎ◊ıı fi◊Ì. ÿflı¿ ≠ÎHÎÌ‹Î_ “¿˘¥ ’HÎ
±‰V◊΋Î_ ‹ÎflÎ ≠ÎHÎ fi »^Àı” ±Î flÌ÷fiÌ ∞‰‰ÎfiÌ
≥E»Î flËı÷Ì Ë˘› »ı. ±Î Ï…∞ωWÎÎ-flËı »ı. ±Î
≠ÎH΢fi˘ ‹˘Ë »ı, VfiıË »ı, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷˘fi˘
≠ÎH΢‹Î_ ‹˘Ë fi◊Ì flËı÷˘. ÷ı±˘‹Î_ “±‹ı ∞‰÷Î_ flË̱ı”
±ı‰Ì ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì ±fiı ‹fl‰Îfi˘ ¤› ’HÎ fi◊Ì
flËı÷˘. ÷ı‹fiı fi ∞‰‰ÎfiÌ ÿfl¿Îfl flËı »ı ±fiı fi
‹fl‰ÎfiÌ. ÷ı‹fi_ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Îfi_ …
·Z› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı±˘ ±ı ‰Î÷fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎı
»ı ¿ı ‹fl‰Î◊Ì ÷˘ ≠ÎH΢fi˘ … ω›˘√ ◊Λ »ı,
¤√‰Îfi◊Ì ¿ÿÌ Ï‰›˘√ ◊÷˘ … fi◊Ì. ≠ÎH΢fiÌ ÁÎ◊ı
±‹Îfl˘ Á_⁄_‘ fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ±‹Îfl˘
V‰÷—ÏÁ© CÎÏfiWÔà Á_⁄_‘ »ı. ≠ÎHÎ ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ »ı ±fiı
±‹ı ’˘÷ı ¤√‰Îfifi˘ ±_ »Ì±ı.
±ı‰Ì flÌ÷ı “‹ÿ˚Ô√÷≠ÎHÎΗ” ◊‰Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı ÁË◊Ì
’Ëı·Î_ ±ı µtıU› flά‰˘ Ωı¥±ı ¿ı ±‹Îflı ÷˘ ¤√‰IÔ≠΄MÔ÷
… ¿fl‰Ì »ı. ÁÎ_ÁÎÏfl¿ «ÌΩı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ ¿ı fi ◊Λ
±‹ı V‰V◊ flË̱ı ¿ı ⁄Ì‹Îfl, ±‹Îfl˘ ±Îÿfl ◊Λ ¿ı
±fiÎÿfl, ±‹fiı Á¬ ‹‚ı ¿ı ÿ—¬ ó ±ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±‹Îfl˘
‹÷·⁄ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi »ı. ±ı‰˘ ºœ µtıU› ◊¥
…÷Î_ ÁΑ¿ “¤√‰ÿÔ˚√÷≠ÎHΔ ◊¥ …Âı.
“⁄˘‘›LÔ÷— ’flV’fl‹Ô˚” ó ÷ı ¤¿÷˘fiı
¤√‰ÿ˚ԤΉ‰Î‚Î ±fiı ¤√‰ÿÔ˚flÏ«‰Î‚Î ¤@÷˘ ‹‚Ì Ω›
÷˘ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ’flV’fl ¤√‰ÎfifiÌ ‰Î÷ Âw ◊¥ Ω›
»ı. ’»Ì ÷ı±˘ ±ı¿⁄ÌΩfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ ÷k‰, flËV›, √HÎ,
≠¤Î‰ ‰√ıflıfiÌ ««Î˝ ¿flı »ı ÷˘ ±ı¿ ω·ZÎHÎ ÁIÁ_√
◊Λ »ı.1 F›Îflı ÷ı±˘ ’flV’fl ¤Î‰’Ò‰˝¿ ‰Î÷˘ ¿flı »ı,
I›Îflı ÷ı‹fiΠˈ›Î‹Î_ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì Ï‰·ZÎHÎ-ω·ZÎHÎ
‰Î÷˘ ±Î’‹ı‚ı ±Î‰‰Î ·Î√ı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÿÌ’¿fiÌ fiÌ«ı
±_‘ÎflÔ_ flËı »ı, ’fl_÷ ⁄ı ÿÌ’¿ ±ı¿⁄ÌΩfiÌ Á΋ı flάÌ
ÿ˘ ÷˘ ⁄Lfiı ÿÌ’¿˘fiÌ fiÌ«ıfi_ ±_‘ÎflÔ_ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı F›Îflı ⁄ı ¤√‰ÿÔ˚¤@÷˘ ±ı¿ÁÎ◊ı ‹‚ı »ı
(lÌ‹§Î. 10/13/2)
688 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±fiı ’flV’fl‹Î_ ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì ‰Î÷˘ fiÌ¿‚ı »ı, I›Îflı fi◊Ì Ë˘÷_ ±fiı ÁÎ_¤‚÷Ì ‰ı‚αı “l˘÷Δ ⁄fi‰Îfi˘ Á_¿˘«
¿˘¥fiÎ ‹fi‹Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÎı ¤√‰IÁ_⁄_‘Ì Ï‰·ZÎHÎ ¤Î‰ fi◊Ì Ë˘÷˘.
’ıÿÎ ◊Λ ÷˘ ÷ıfiı ≠√À ¿flÌ ÿı »ı ÷◊Î ⁄ÌΩ ≠¿Îflfi˘ “ÏfiI›_ ÷W›„L÷ «” ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Î,
¤Î‰ ’ıÔÿÎ ◊Λ ÷˘ ±ı ’HÎ ÷ıfiı ≠√À ¿flÌ ÿı »ı ±Î ·Ì·Î, √HÎ, ≠¤Î‰, flËV› ‰√ıflıfiı ‹Î_ˢ‹Î_Ëı ±ı¿⁄ÌΩfiı
≠‹ÎHÎı ±ÎÿÎfió≠ÿÎfi ◊‰Î◊Ì ⁄ÌΩfiÎ ‹fi‹Î_ ⁄ÌΩ …HÎΉ÷Î ±fiı ±ı‹fi_ … ¿◊fi ±fiı Ï«_÷fi ¿fl÷Î ÷ı
±ÿÔ˚¤÷ ¤Î‰˘ ≠√À ◊÷Î flËı »ı. ’fl_÷ ±ı¿Î_÷‹Î_ ¤@÷˘ ÏfiI›Ïfifl_÷fl Á_÷p flËı »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı‹fiÌ
¤√‰Îfifi_ Ï«_÷fi ¿fl‰Î◊Ì ±ıÀ·Î ¤Î‰˘ ≠√À fi◊Ì ◊÷Î I≤„MÔ÷fi_ ¿ÎflHÎ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ fi◊Ì flËı÷_, ¿ı‰‚
±fiı Ωı ≠√À ◊¥ Ω› ÷˘ ‹ÎhÎ ’˘÷ÎfiÌ ’ÎÁı … flËı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ fi◊Ì flËı÷_, ¿ı‰‚ ¤√‰Îfi
»ı, ÷ı‹fi_ ±ÎÿÎfió≠ÿÎfi fi◊Ì ◊÷_. … flËı »ı.
“¿◊›LÔ÷ç ‹Î‹Ô˚” ó ÷ı‹fiı ¿˘¥ ¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î- “fl‹„L÷ «” ó ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … fl‹HÎ ±◊ν÷Ô̊
¿◊Î ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘ ¤√‰ÿÔ˚¤@÷ ‹‚Ì Ω›, ÷˘ ÷ı±˘ ≠ı‹ ¿flı »ı, ±ı ≠ı‹‹Î_, ¤√‰Îfi‹Î_ ±fiı ÷ı‹fi΋Î_ ¤ıÿ
¤√‰ÎfifiÌ ·Ì·Î-¿◊Î ¿Ëı‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı »ı. …ı‰Ì fi◊Ì flËı÷˘ ó “÷„V‹_V÷F…fiı ¤ıÿΤΉÎ÷Ô˚”
flÌ÷ı Áfi¿ÎÏÿ «Îflı› ‹Ïfi±˘ ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Î ¿Ëı ’HÎ (fiÎflÿ¤„@÷ÁÒhÎ 41). @›Îflı¿ ¤@÷ ¤√‰Îfifi˘ ¤@÷
»ı ±fiı ÁÎ_¤‚ı ’HÎ »ı. «Îfl‹Î_◊Ì ¿˘¥ ±ı¿ ‰@÷Î ◊¥ Ω› »ı, ÷˘ @›Îflı¿ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷fiÎ ¤@÷
⁄fiÌ Ω› »ı ±fiı hÎHÎ l˘÷Î ⁄fiÌ Ω› »ı. ±ı‰Ì ◊¥ Ω› »ı.1 ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfi ±fiı ¤@÷‹Î_ ’flV’fl
… flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ≠ı‹Ì ¤@÷˘fiı ¿˘¥ ÁÎ_¤‚‰Î‰Î‚˘ ≠ı‹fiÌ ·Ì·Î ±fi_÷¿Î‚ Á‘Ì «Î·÷Ì … flËı »ı, ±fiı
‹‚Ì Ω› ÷˘ ÷ı±˘ ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Î, √HÎ, ≠¤Î‰, ≠ı‹ ≠Ï÷ZÎHÎı ‰‘÷˘ … flËı »ı.
flËV› ‰√ıflı Á_¤‚Ήı »ı; ±fiı ¿˘¥ ¿ËıfiÎfl ‹‚Ì Ω› ±Î ‰Hνfi◊Ì ÁΑ¿ı ±ı ‰Î÷ ÷flŒ K›Îfi ±Î’‰_
÷˘ ’˘÷ı ÁÎ_¤‚‰Î ·Î√Ì Ω› »ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ F›Îflı Ωı¥±ı ¿ı ÷ıfiÌ ÿflı¿ Ïø›Î, ¤Î‰ ‰√ıflıfi˘ ≠‰ÎË ¿ı‰‚
¿◊Î ¿Ëı »ı I›Îflı ÷ı‹fi΋Î_ ‰@÷Πˢ‰Îfi_ ±Ï¤‹Îfi ¤√‰Îfi ÷flŒ … ‰Ëı÷˘ flËı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±ËŸ ¤√‰Îfi ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ‰Hν‰ı· ±Ï‰«‚ ¤„@÷›˘√fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı. ¤√‰ÎfifiÎ
¤@÷˘fi_ Ï«kÎ ±ı¿ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı @›Î_› …÷_ fi◊Ì. ÷ı‹fiÌ ºÏp‹Î_ F›Îflı ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Î_¥
»ı … fiÏË, ÷˘ ’»Ì ÷ı‹fi_ Ï«kÎ @›Î_ …Âı? ¿¥ flÌ÷ı …Âı? ±fiı ÂÎ ‹ÎÀı …Âı? ÷ı ¤@÷˘ ¤√‰Îfi ‹ÎÀı
… ∞‰ı »ı ±fiı ÷ı‹fiÌ ⁄‘Ì … «ıpα˘ ’HÎ ¤√‰Îfi ‹ÎÀı … ◊Λ »ı. ¿˘¥ l˘÷Î ‹‚Ì Ω› ÷˘ ÷ı±˘
¤√‰ÎfifiÎ √HÎ, ≠¤Î‰ ‰√ıflıfiÌ Ï‰·ZÎHÎ ‰Î÷˘fi˘ ⁄˘‘ ±Î’ı »ı, ¤√‰ÎfifiÌ ¿◊Î-·Ì·Î±˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı ±fiı
¿˘¥ ‰@÷Î ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÁÎ_¤‚ı »ı. fi ÷˘ ‰@÷Î I≤MÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı fi l˘÷Î I≤MÔ÷ ◊Λ »ı!
I≤„MÔ÷ … ◊÷Ì fi◊Ì ó ±Î ω›˘√ »ı ±fiı ÏfiI› fi‰˘ flÁ ‹‚ı »ı ó ±ı ›˘√ »ı. ±Î ω›˘√ ±fiı ›˘√fiı
¿ÎflHÎı ≠ı‹ ≠Ï÷ZÎHÎ ‰‘˝‹Îfi (‰‘ı) »ı. fiÎflÿ¤„@÷ÁÒh΋Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ó
¿HÃΉfl˘‘fl˘‹ÎG«ÎlϤ— ’flV’fl_ ·’‹ÎfiΗ ’Ή›„L÷ ¿<·ÎÏfi M≤Ï◊‰Ÿ « –– 68 ––
“±Î‰Î ±fiL› ¤@÷˘ ¿_ÃΉfl˘‘, fl˘‹Î_« ±fiı ±Î_Á ÁÎfl÷Î fiıh΢◊Ì ’flV’fl Á_¤ÎÊHÎ (≠ffi˘kÎflÌ, ‰Î÷ν·Î’)
¿fl÷Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿<‚fiı ±fiı M≤J‰Ìfiı ’ωhÎ ¿flı »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ¤@÷˘ ¶ÎflÎ ◊‰Î‰Î‚Î ¤…fifi˘ ≠¿Îfl ⁄÷ΉÌfiı ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰Îfi
÷ı‹fiÎ µ’fl ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ⁄÷Ήı »ı.

÷ıÊÎ_ Á÷÷›@÷ÎfiÎ_ ¤…÷Î_ ≠ÌÏ÷’Ò‰˝¿‹Ô˚ –– 10––

ÿÿÎÏ‹ ⁄Ï©›˘√_ ÷_ ›ıfi ‹Î‹’›Î„L÷ ÷ı –– 10––
1. “±ı‰_ V‰¤@÷›˘ flÎ…fiÔ˚ ¤√‰ÎfiÔ˚ ¤@÷¤„@÷‹ÎfiÔ˚ –” (lÌ‹§Î. 10/86/59)
f·˘¿ 10] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 689

÷ıÊ΋˚ = ÷ı ¤@÷˘fiı ÷ı = ±ı ¤@÷˘fiı

Á÷÷- = Ïfifl_÷fl ‹Îfl΋Î_ ÷‹Ô˚ = (Ë_) ±ı‰˘
‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÌ (…)
›@÷Îfi΋Ô˚ ’fl˘‰Î›ı·Î (±fiı) ⁄Ï©›˘√‹Ô̊ = ⁄Ï©›˘√
≠ÌÏ÷’Ò‰¿˝ ‹Ô˚ = ≠ı‹’Ò‰˝¿ ÿÿÎÏ‹ = ±Î’_ »\_, µ’›Î„L÷ = ≠΄MÔ÷ ◊¥
¤…÷΋Ô˚ = (‹fiı) ¤…fiÎflÎ ›ıfi = …ıfiÎ◊Ì Ω› »ı.

ÀÌ¿Î ó [¤√‰ÏLÔfiWÔà ¤@÷˘ ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı fi
÷˘ Á‹÷Î ≥E»ı »ı, fi ÷k‰iÎÎfi ≥E»ı »ı ÷◊Î fi ⁄Ì…\_
¿_¥ ’HÎ ≥E»ı »ı.1 ±ı‹fi_ ÷˘ ±ı¿ … ·Z› »ı ó Ïfifl_÷fl
¤√‰Îfi‹Î_ ·ÎB›Î flËı‰_. ¤√‰Îfi‹Î_ ·ÎB›Î flËı‰Î ÏÁ‰Î›
±ı‹fiı ‹ÎÀı ⁄Ì…\_ ¿_¥ ¿Î‹ … fi◊Ì. ˉı ÿflı¿ı-ÿflı¿ ¿Î‹
±fiı ⁄‘Ì …‰Î⁄ÿÎflÌ ¤√‰ÎfifiÌ … »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı ¤@÷˘
’ÎÁı◊Ì …ı ¿_¥ ¿flΉ‰Îfi_ »ı, ±ı‹fiı …ı ¿_¥ ±Î’‰Îfi_
»ı ‰√ıflı ⁄‘Ì g«÷Î ¤√‰Îfifiı … flËı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
¤√‰Îfi ±ËŸ (⁄ı f·˘¿˘‹Î_) ±ı ¤@÷˘fiı Á‹÷Î ±fiı
÷k‰iÎÎfi ±Î’‰ÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ flèÎÎ »ı.]
“÷ıÊÎ_ Á÷÷›@÷Îfi΋Ô˚” ó fi‰‹Î f·˘¿ ±fiÁÎfl
…ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ … Ï«kÎ ±fiı ≠ÎHΉ΂Π»ı, ¤√‰ÎfifiÎ
√HÎ, ≠¤Î‰, ·Ì·Î, flËV› ‰√ıflıfiı ’flV’fl‹Î_ ±ı¿⁄ÌΩfiı
¿Ëı÷Î ÷◊Î ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋ ±fiı √H΢fi_ ¿◊fi ¿fl÷Î
ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi‹Î_ … Á_÷p flËı »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı
… ≠ı‹ ¿flı »ı, ±ı‰Î ÏfiI› Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Î
¤@÷˘fiı ‹ÎÀı ±ËŸ “Á÷÷›@÷Îfi΋Ô˚” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
“¤…÷Î_ ≠ÌÏ÷’Ò‰˝¿‹Ô˚” ó ±ı ¤@÷˘ fi iÎÎfi ≥E»ı
»ı, fi ‰ˆflÎB›. ÷ı±˘ ÷˘ ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ iÎÎfi, ‰ˆflÎB› ‰√ıflı
’HÎ fi◊Ì ≥E»÷Î, ÷˘ ’»Ì ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ¤˘√ ÷◊Î ±pÏÁÏ©
±fiı fi‰ÏfiÏ‘ ÷˘ ≥E»Ì … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? ±ı‹fiÌ ºÏp
±ı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷±˘fiÌ ÷flŒ …÷Ì … fi◊Ì. ±ı‹fiÎ
xÿ›‹Î_ ÏÁÏ© ‰√ıflıfi˘ ¿˘¥ ±Îÿfl fi◊Ì Ë˘÷˘, ¿˘¥ ‹ÒS›
fi◊Ì Ë˘÷_. ÷ı±˘ ÷˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌfiı
≠ı‹’Ò‰˝¿ V‰Î¤Îω¿ … ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿›Î˝ ¿flı »ı.
±ı‹fi˘ ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı ÁÎ◊ı ¿˘¥ ≠¿Îflfi˘
¿˘¥ Á_⁄_‘ fi◊Ì flËı÷˘. ±ı‹fiÎ_ ¤…fi ¿ı ¤„@÷ ±ı
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — F›Î_Á‘Ì flÎ√-¶ıÊ (ωʋ÷Î) »ı, I›Î_ Á‘Ì Á_ÁÎfl … ÿı¬Î› »ı, ¤√‰Îfi ÿı¬Î÷Î fi◊Ì.
¤√‰Îfi ¶_¶Î÷Ì÷ »ı. F›Î_Á‘Ì flÎ√-¶ıÊw’Ì ¶_¶ flËı »ı, I›Î_ Á‘Ì ⁄ı ‰V÷ ÿı¬Î› »ı, ±ı¿ ‰V÷ fi◊Ì ÿı¬Î÷Ì
F›Îflı flÎ√-¶ıÊ »^ÀÌ Ω› »ı, I›Îflı ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿Â_ … ÿı¬Î÷_ fi◊Ì! ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, flÎ√-¶ıÊ »^ÀuÎ
… »ı ¿ı Ïfifl_÷fl ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Î flËı‰_. ¤√‰ÎfifiÎ
≠ı‹‹Î_ ÷ı±˘ ±ıÀ·Î ·Ìfi flËı »ı ¿ı V‰MÔfi΋Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ
xÿ›‹Î_ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ≥E»Î Ω√˛÷ fi◊Ì ◊÷Ì.
“ÿÿÎÏ‹ ⁄Ï©›˘√_ ÷‹Ô˚” ó ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷,
CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ Á_›˘√-ω›˘√◊Ì ±_÷—¿flH΋Î_
¿˘¥ ¬‚¤‚ÎÀ fi ◊Λ ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiÎ ’ÿÎ◊ÎıÛ ‹‚ı
¿ı fi ‹‚ı, fiŒ˘ ◊Λ ¿ı fi¿ÁÎfi ◊Λ, ±Îÿfl ‹‚ı ¿ı
±fiÎÿfl, V÷Ï÷ ¿ı Ïfi_ÿÎ V‰ÎVJ› ⁄flÎ⁄fl flËı ¿ı fi flËı
‰√ıflı Ω÷Ω÷fiÌ ±fiı ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì Ï‰flÔ© ωϤLÔfi
’Ïfl„V◊Ï÷±˘ ±Î‰‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı‹fi΋Î_ „V◊÷≠iÎ÷Î
(Á‹I‰¤Î‰) flËÌ Â¿ı ó ±ı‰˘ ⁄Ï©›˘√ Ë_ ±ı ¤@÷˘fiı
±Î’_ »\_.
“ÿÿÎÏ‹”fi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘ ⁄Ï©›˘√fiı
’˘÷Îfi˘ fi◊Ì ‹Îfi÷Î, ’fl_÷ ¤√‰Îfifi˘ ±Î’ı·˘ … ‹Îfiı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ⁄Ï©›˘√fiı ·Ì‘ı ±ı‹fiı ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥
ωÂıÊ÷Î fi◊Ì ‹Î·Ò‹ ’Õ÷Ì.
“›ıfi” ó Ë_ ±ı‹fiı ±ı ⁄Ï©›˘√ ±Î’_ »\_, …ı
⁄Ï©›˘√◊Ì ÷ı±˘ ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı.
“‹Î‹’›Î„LÔ÷ ÷ı” ó F›Îflı ÷ı±˘ ¤√‰Îfi‹Î_ …
Ï«kÎ ±fiı ≠ÎHΉ΂Π◊¥ √›Î »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_
… Á_÷p flËı »ı ÷◊Î ¤√‰Îfifiı … ≠ı‹ ¿flı »ı, ÷˘
±ı‹fiı ‹ÎÀı ˉı ¤√‰Îfifiı ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î‹Î_ Â_ ⁄Î¿Ì flèÎ_,
¿ı …ı◊Ì ¤√‰Îfifiı ±ı‹ ¿Ëı‰_ ’Õı ¿ı ÷ı±˘ ‹fiı ≠ÎMÔ÷
◊¥ Ω› »ı! ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ …‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı
¿ı ÷ı ≠ı‹Ì ¤@÷˘ ’˘÷Îfi΋Î_ …ı ∂HÎ’ ‹Îfiı »ı, ÷ı
¿ÿÌ ±ı‹fi΋Î_ fi◊Ì flËı÷Ì ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiı ’ÒHν÷Îfi˘
±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı.

1. fi ’Îfl‹ıWÔÃÔ˚›_ fi ‹ËıLƒÏ‘WH›_ fi ÁΉ˝¤Îˆ‹_ fi flÁÎÏ‘’I›‹Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 11/14/14)

fi ›˘√ÏÁ©Ìfl’fi¤˝‰_ ‰Î ‹R›Ï’˝÷ÎI‹ıE»Ï÷ ‹Ï¶fiÎL›÷Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 11/14/14)
“V‰›_-’˘÷Îfiı ‹fiı ±’˝HÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ ¤@÷ ‹fiı »˘ÕÌfiı ⁄˛õÎfi_ ’ÿ, ≥Lƒfi_ ’ÿ, Á_’ÒHν M≤J‰Ìfi_ flÎF›, ’Î÷΂ ·˘¿˘fi_
flÎF›, ›˘√fiÌ Á‹V÷ ÏÁÏ©±˘ ±fiı ‹˘ZÎfiı ’HÎ fi◊Ì ≥E»÷˘.”
690 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

’»Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‹÷Î ±Î‰‰Î◊Ì “Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı” ó ±Î‰˘ ±fi¤‰ ◊Λ »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ
¤@÷˘fiı Á‹÷Î ±Î’ı »ı. Á‹÷Î … “⁄Ï©›˘√” ±◊ν÷Ô˚ “¿‹˝›˘√” »ı. “Á‹I‰_ ›˘√ µE›÷ı” (√Ì÷Î ó 2/48).
√Ì÷΋Î_ ¿‹˝›˘√fiı “⁄Ï©›˘√” ¿è΢ »ı; …ı‹ ¿ı, “ÿÒflıHÎ èΉfl_ ¿‹˝ ⁄Ï©›˘√ΩfiGF›” (2-49), “⁄Ï©›˘√‹’ÎÏlI›
‹„E«kΗ Á÷÷_ ¤‰” (18/57). ⁄Ï©›˘√ ≠ÎMÔ÷ ◊÷Î_ ¤@÷ ⁄ÌΩfiÎ_ ÿ—¬◊Ì ÿ—¬Ì ◊¥fiı ÷ıfiı Á¬ ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÌ
«ıpÎ ¿flı »ı.
±ı¿ g«÷fi ¿fḻı »Ì±ı ±fiı ±ı¿ g«÷fi “◊Λ” »ı. …ı g«÷fi ¤…fi ¿flı »ı ÷ı fi¿·Ì (¿ÚÏh΋) ˢ›
»ı ±fiı …ı ±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı, ÷ı ±Á·Ì ˢ› »ı. ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ g«÷fi, ¤…fi Ïfifl_÷fl ◊÷_ fi◊Ì, ’fl_÷ ◊‰Î‰Î‚_
g«÷fi rÎÁfiÌ …ı‹ Ïfifl_÷fl ◊Λ »ı, ÷ı ¬_ÏÕ÷ ◊÷_ fi◊Ì. “Á÷÷›@÷Îfi΋Ô˚.” ÂflÌfl ÁÎ◊ı ≠ı‹ (‹‹÷Î) ˢ‰Î◊Ì
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ ’Õı »ı ±fiı ÂflÌflfi_ g«÷fi ±Î’‹ı‚ı (V‰÷—) ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ÁÎ◊ı ≠ı‹ (’˘÷Î’b_)
ˢ‰Î◊Ì ¤…fi ¿fl‰_ ’Õ÷_ fi◊Ì ⁄S¿ı ±Î’‹ı‚ı ◊Λ »ı ±fiı ¬_ÏÕ÷ ’HÎ ◊÷_ fi◊Ì. ÷ı◊Ì ±ËŸ ≠ı‹’Ò‰˝¿ ¤…fi
¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı ó “¤…÷Î_ ≠ÌÏ÷’Ò‰˝¿‹Ô˚.”
óáó

÷ıÊ΋ı‰Îfi¿Q’Î◊˝‹Ë‹iÎÎfi…_ ÷‹— –– 11––

fiΛÎQ›ÎI‹¤Î‰V◊˘ iÎÎfiÿÌ’ıfi ¤ÎV‰÷Î –– 11––
÷ıÊ΋Ô˚ = ÷ı ¤@÷˘ µ’fl ¿flH΋Î_ flËı·˘ ¤ÎV‰÷Î = {‚Ë‚÷Î
±fi¿Q’Î◊˝‹˚Ô = ±fi√˛Ë ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ’˘÷ı iÎÎfiÿÌ’ıfi = iÎÎfiw’Ì
±ı‰ = … ±iÎÎfi…‹Ô˚ = ±iÎÎfi…Ïfi÷ ÿÌ’¿ ¶ÎflÎ
±ÎI‹¤Î‰V◊— = ±ı‹fiÎ ±_÷—- ÷‹— = ±_‘¿Îflfiı fiΛÎÏ‹ = fip ¿flÌ ÿ™ »\_.
ÀÌ¿Î ó “÷ıÊ΋ı‰Îfi¿Q’Î◊˝‹Ë‹iÎÎfi…_ ÷‹—” ó ±ı ¿‹Ì fi flËı.
¤@÷˘fiÎ xÿ›‹Î_ ¿_¥ ’HÎ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì. “±ÎI‹¤Î‰V◊—” ó ‹fiW›˘ ’˘÷Îfi_ …ı ±„V÷I‰
±ıÀ·_ … fiÏË, ÷ı‹fiΠˈ›Î‹Î_ ‹fiı »˘ÕÌfiı ‹„@÷ Á‘ÌfiÌ ‹Îfiı »ı ¿ı “Ë_ »\_” ÷˘ ±Î ±„V÷I‰ ≠Λ— ≠¿ÚÏ÷ (ÂflÌfl)fiÌ
’HÎ ≥E»Î fi◊Ì Ë˘÷Ì.1 ±Ï¤≠Λ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘ ÁÎ◊ı Á_⁄_‘ ΩıÕÌfiı … ‹Îfiı »ı, ÂflÌfl ÁÎ◊ıfiÎ ÷ÎÿÎIQ›fiı
fi ÷˘ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ «ÌΩı ≥E»ı »ı ±fiı fi ’Îfl‹ÎÏ◊˝¿ ¿ÎflHÎı ÂflÌflfiÎ w’Î_÷flfiı ’˘÷Îfi_ w’Î_÷fl ‹Îfiı »ı, …ı‹¿ı
«ÌΩı (‹„@÷, ÷k‰⁄˘‘ ‰√ıflı) ’HÎ ≥E»ı »ı. ÷ı±˘ ó Ë_ ⁄΂¿ »\_, …‰Îfi »\_, ⁄‚‰Îfi »\_, Ïfi⁄˝‚ »\_ ‰√ıflı.
÷˘ ¿ı‰‚ ≠ı‹◊Ì ‹ÎflÔ_ ¤…fi … ¿flı »ı. ±ı‹fiÎ ±Î ’fl_÷ ±Î ωÂıÊH΢fiı ⁄Îÿ ¿fl÷Î_ ’HÎ ÷k‰fiÌ ºÏp±ı
ÏfiW¿Î‹¤Î‰ ±fiı ≠ı‹’Ò‰˝¿fiÌ ¤„@÷ Ωı¥fiı ‹ÎflÔ_ xÿ› ±ı ‹fiW›˘fi_ ’˘÷Îfi_ … ±„V÷I‰ »ı, ÷ı ≠¿ÚÏ÷◊Ì flÏË÷
ƒÏ‰÷ ◊¥ Ω› »ı. Ë_ ≥E»\_ »\_ ¿ı ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ±ı‹fiÌ »ı. ±Î … ±„V÷I‰‹Î_ ÁÿÎ flËıfiÎflÎ ≠¤fiı ‹ÎÀı ±ËŸ
¿_¥ Áı‰Î ◊¥ Ω› ±fiı ÷ı±˘ ‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì ¿_¥¿ ‹Î√Ì “±ÎI‹¤Î‰V◊—” ’ÿ ±ÎT›_ »ı.
·ı. ’fl_÷ ÷ı±˘ ‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì ¿_¥ ‹Î√÷Î fi◊Ì. I›Îflı “¤ÎV‰÷Î iÎÎfiÿÌ’ıfi fiΛÎÏ‹” ó ≠¿Î‹Îfi
‹ÎflÔ_ xÿ› ƒÏ‰÷ ◊‰Îfiı ¿ÎflHÎı ¿ı‰‚ ±ı‹fiÎ µ’fl ¿Ú’Î iÎÎfiÿÌ’¿ ¶ÎflÎ ÷ı ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±iÎÎfi…L› ±_‘¿Îflfi˘
¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı ¿Ú’Î’fl‰Â ◊¥fiı Ë_ ±ı‹fiÎ ±iÎÎfi…Ïfi÷ Ë_ fiΠ¿flÌ ÿ™ »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ±iÎÎfifiı
±_‘¿Îflfiı ÿÒfl ¿flÌ ÿ™ »\_. ƒÏ‰÷ xÿ› ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ¿ÎflHÎı “Ë_ ¿˘HÎ »\_ ±fiı ‹Îv_ V‰w’ Â_ »ı?” ±ı‰_ …ı
±ı »ı ¿ı ‹ÎflÎ ¤@÷˘‹Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ Ï¿_Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ ±iÎÎfi flËı »ı, ÷ı ±iÎÎfifi˘ Ë_ fiΠ¿flÌ ÿ™ »\_ ±◊ν÷Ô˚

1. (1) Áη˘@›ÁÎÏp˝Á΋ÌM›ÁÎvM›ˆ¿I‰‹M›÷ – ÿÌ›‹Îfi_ fiB≤ÏùL÷ ωfiÎ ‹IÁı‰fi_ …fiΗ –– (lÌ‹§Î. 3/29/13).

“‹ÎflÎ ≠ı‹Ì ¤@÷√HÎ ‹ÎflÌ Áı‰Îfiı »˘ÕÌfiı Áη˘@›, ÁÎÏp˝, Á΋ÌM›, ÁÎwM› ±fiı ÁΛF› (±Î ’Î_« ≠¿ÎflfiÌ) ‹„@÷fiı
±Î’‰Î »÷Î_ ’HÎ fi◊Ì ·ı÷Î.”
(2) ±Á Ï⁄«ÎÏfl ËÏfl ¤√÷ Á›Îfiı – ‹„@÷ ÏfiflÎÿfl ¤√Ï÷ ·¤Îfiı –– (‹ÎfiÁ 7/119/4).
f·˘¿ 11] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 691

÷k‰⁄˘‘ ¿flÎ‰Ì ÿ™ »\_. …ı ÷k‰⁄˘‘fi˘ ‹ÏË‹Î ÂÎVÔh΢‹Î_ ¤@÷˘fiÎ ›˘√ZÎı‹ ‰Ëfi ¿flı »ı (√Ì÷Î ó 9/22), ±ı‰Ì
¬Ò⁄ √‰Î›˘ »ı, ÷ıfiı ‹ÎÀı ÷ı‹fiı l‰HÎ, ‹fifi, … flÌ÷ı …ı±˘ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifiı … ’flΛHÎ »ı, ±ı‰Î
ÏfiÏÿK›ÎÁfi ‰√ıflı ÁΑfi fi◊Ì ¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_, ¿˘¥ ’Ïfll‹ ≠ı‹Ì ¤@÷˘fiı (÷ı‹fiÎ fi ≥E»‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fiı ÷ı‹fiı
fi◊Ì ¿fl‰˘ ’Õ÷˘, ’fl_÷ Ë_ ’˘÷ı … ÷ı‹fiı ÷k‰⁄˘‘ ‹ÎÀı ¿_¥ ’HÎ ⁄Î¿Ì fi flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ) ¤√‰Îfi Á‹÷Î
(±ÎI‹iÎÎfi) ¿flÎ‰Ì ÿ™ »\_. ±fiı ÷k‰⁄˘‘ ±Î’ı »ı. ±Î ⁄‘_ ±Î’‰Î »÷Î_ ’HÎ
¤√‰Îfi ±ı ¤@÷˘fiÎ ∑HÎÌ … ⁄fiÌ flËı »ı. lÌ‹ÿÔ¤ ˚ Î√‰÷‹Î_
ωÂıÊ ‰Î÷
¤√‰Îfiı √˘’̱˘fiı ‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı ¿ı “‹ÎflÌ ÁÎ◊ı Á‰˝◊Î
¤@÷˘ F›Îflı ±fiL›¤Î‰ı ¤√‰ÎfifiÌ ¤„@÷ ¿flı Ïfiÿ˘˝Ê ≠ı‹-Á_⁄_‘ ΩıÕ‰Î‰Î‚Ì √˘’̱˘fi_ ‹ÎflÎ µ’fl …ı
»ı, I›Îflı ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ÏÁÏ©-±ÏÁÏ©‹Î_ Á‹¤Î‰ ±◊ν÷Ô˚ µ’¿Îfl »ı, ∑HÎ »ı, ÷ıfiı Ë_ ÿı‰÷α˘ …ıÀ·_ ·Î_⁄_ ±Î›W›
“Á‹÷Δ ’HÎ ¤√‰Îfi … ±Î’ı »ı ±fiı …ıfiÎ Á‹Îfi ‹ı‚‰Ìfiı ’HÎ fi◊Ì «Ò¿‰Ì ¿÷˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ
’ωhÎ ¿˘¥ fi◊Ì, ±ı “÷k‰⁄˘‘” (V‰w’iÎÎfi) ’HÎ ∑ÏÊ-‹Ïfi, I›Î√Ì ‰√ıflı ’HÎ CÎfl ÁÎ◊ıfiÌ ‹‹÷Î w’Ì
¤√‰Îfi ’˘÷ı ±Î’ı »ı. ¤√‰Îfifi_ ’˘÷ı ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ⁄ıÕ̱˘fiı ÁËı·Î¥◊Ì fi◊Ì ÷˘ÕÌ Â¿÷Î, ÷ı‰Ì ÿ√˝‹
±ı »ı ¿ı ¤@÷˘fiı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ≥E»Î ±fiı ≠›IÔfi fi◊Ì ‹‹÷Îw’Ì ⁄ıÕ̱˘fiı √˘’̱˘±ı ÷˘ÕÌ fiÎ¬Ì »ı.1
¿fl‰Î_ ’Õ÷Î_; ’fl_÷ ¤√‰I¿Ú’Î◊Ì ÷ı‹fi΋Î_ Á‹÷Î ±Î’‹ı‚ı ¤@÷˘ ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ±ıÀ·Î ÷S·Ìfi flËı
±Î‰Ì Ω› »ı. ÷ı‹fiı ÷k‰⁄˘‘ ±Î’‹ı‚ı ◊¥ Ω› »ı. »ı ¿ı ÷ı‹fiı ±ı ¬⁄fl … fi◊Ì flËı÷Ì ¿ı ÷ı‹fi΋Î_ Á‹÷Î
¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ ¤„@÷w’Ì ‹Î ËÂı, I›Î_ ‰ˆflÎB› ±fiı ±Î‰Ì »ı. ±‹fiı V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ◊›˘ »ı. Ωı ¿ÿÌ¿ ¬⁄fl
iÎÎfi w’Ì ’h΢ ËÂı …. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤„@÷ ±Î‰÷Î_ ’ÕÌ ’HÎ Ω› ÷˘ ÷ı±˘ ±Îç›˝ ¿flı »ı ¿ı ±Î Á‹÷Î
Á‹÷Î-Á_ÁÎfl◊Ì ‰ˆflÎB› ±fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ó ±fiı ⁄˘‘ @›Î_◊Ì ±ÎT›Î_! ÷ı±˘ “’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥ ωÂıÊ÷Î
±Î ⁄LÔfiı ±Î’‹ı‚ı ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı fi ÿı¬Î›” ±ıfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı ¿ı “Ëı
»ı ¿ı …ı ÁΑfi…L› ’ÒHν÷Πˢ› »ı, ÷ıfiÌ ±’ıZÎαı fiÎ◊! ±Î’ Á‹÷Î ±fiı ⁄˘‘ … fiÏË, ÿÏfi›ÎfiÎ µ©Îflfi˘
¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ≠ÎMÔ÷ ◊›ı·Ì ’ÒHν÷Î ⁄Ë … ω·ZÎHΠˢ› ±Ï‘¿Îfl ’HÎ ±Î’Ì ÿ˘, ÷˘’HÎ ±‹fiı ¿_¥ ‹Î·Ò‹ fi
»ı. ±ı‹Î_ ±’ÒHν÷ÎfiÌ √_‘ ’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì. ◊‰_ Ωı¥±ı ¿ı ±‹Îfl΋Î_ ±Î ωÂıÊ÷Î »ı. ±‹ı ¿ı‰‚
…ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi ±fiL›¤Î‰◊Ì ¤…fi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±Î’fiÎ ¤…fig«÷fi‹Î_ … ·ÎB›Î flË̱ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ωı¿ı ¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄LÔfiı ÁΑfi »ı ±fiı ¤„@÷›˘√ ÁÎK› »ı, ÷ı‹ »÷Î_
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ¤@÷˘fiı ¿‹˝›˘√ ’HÎ ±Î’ı »ı ó “ÿÿÎÏ‹ ⁄Ï©›˘√_ ÷‹Ô˚” ±fiı iÎÎfi›˘√ ’HÎ ±Î’ı »ı ó
“iÎÎfi-ÿÌ’ıfi ¤ÎV‰÷Δ. ±’flÎ ±fiı ’flÎ ó ⁄LÔfiı ≠¿ÚÏ÷±˘ ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ú’Î ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ
¤@÷fiı ±’flÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚˘ ¿‹˝›˘√ ±fiı ’flÎfiÌ ≠‘Îfi÷Î◊Ì ◊‰Î‰Î‚˘ iÎÎfi›˘√ ó ⁄LÔfiı ±Î’ı »ı.
÷ı◊Ì ¤@÷fiı ¿‹˝›˘√fi_ ≠Î’HÎÌ› ÷k‰ “ÏfiW¿Î‹¤Î‰” ±fiı iÎÎfi›˘√fi_ ≠Î’HÎÌ› ÷k‰ “V‰w’⁄˘‘” ó ⁄LÔfiı› Á√‹÷Î◊Ì
≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿‹˝›˘√ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ¤@÷ ¶ÎflÎ Á_ÁÎflfi_ ÏË÷ ◊Λ »ı ±fiı iÎÎfi›˘√ ≠ÎMÔ÷ ◊‰Î◊Ì ¤@÷fi˘
ÿıËÎϤ‹Îfi »^ÀÌ Ω› »ı.
¤@÷, ¤√‰ÎfifiÎ g«÷fi‹Î_, ≠ı‹‹Î_ … Á_÷p ±fiı ‹BÔfi flËı »ı. ÷ıfiı fi ÷˘ ’˘÷Îfi΋Î_ ¿˘¥ ∂HÎ’ ÿı¬Î›
»ı ±fiı fi ¿Â_ ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰U›÷Î …HÎΛ »ı. …ı‹ ⁄΂¿ Á‰˝◊Î ‹Îfiı ±ÎÏl÷ flËı »ı ÷˘ ÷ıfiÌ ºÏp
’˘÷ÎfiÌ ∂HÎ’ ÷flŒ …÷Ì fi◊Ì! ‹Î … ÷ıfi˘ A›Î· flάı »ı, ÷ıfiı VÔfiÎfi ¿flΉı »ı. ‹ı·Î_ ¿’ÕÎ_ ⁄ÿ·Î‰Ìfiı
V‰E» ¿’ÕÎ_ ’ËıflΉı »ı. ±ı … flÌ÷ı ¤@÷ ÁÿÎ ¤√‰Îfifiı ±ÎÏl÷ ◊¥ Ω› »ı ¿ı, “Ë_ …ı‰˘ ’HÎ »\_, ¤√‰Îfifi˘
»\_ ±fiı ¤√‰Îfi ‹ÎflÎ »ı.” ÷ı ’˘÷Î ÷flŒ Ωı÷˘ … fi◊Ì. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi … ÷ıfi΋Î_ flËı·Î ±iÎÎfifiı ÷k‰iÎÎfi
¶ÎflÎ fip ¿flÌ ÿı »ı. ⁄΂¿‹Î_ ÷˘ ωÂıÊw’ı ±iÎÎfi flËı »ı, ’fl_÷ ¤@÷‹Î_ ωÂıÊw’ı ω‰ı¿ flËı »ı.
¤@÷fi_ ‹A› ¿÷˝T› »ı ó ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÎ ‹Îfi‰Î. ¤@÷ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı ÷˘ ¤√‰Îfi
’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ¿÷˝T›fi_ ’ηfi ¿flı »ı ±fiı ÷ıfiÎ ‹ÎB›Î ωfiÎ …, ‰√fl ≥E»Î ¿›ı˝, ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¿‹˝›˘√
1. fi ’Îfl›ıûË_ Ïfifl‰zÁ_›Ω_ V‰ÁΑ¿ÚI›_ ω⁄‘ΛÊÎÏ’ ‰— – ›Î ‹Î¤…fiÔ˚ ÿ…˝fl√ıËlÚ∆Ô˚¬·Î— Á_T≤UE› ÷ÿÔ˚ ‰— ≠Ï÷›Î÷ ÁΑfiÎ ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 10/32/22)
692 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±fiı iÎÎfi›˘√ ó ⁄LÔfiıfi_ Á΋J›˝ ≠ÿÎfi ¿flÌ ÿı »ı, …ı◊Ì ÷ıfi΋Î_ ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ ¿‹Ì fi flËı.
¿‹˝›˘√‹Î_ ÂÎ_÷flÁ, iÎÎfi›˘√‹Î_ ±¬_ÕflÁ ±fiı ¤„@÷›˘√‹Î_ ±fi_÷flÁ »ı. ÂÎ_÷flÁ ±fiı ±¬_ÕflÁ‹Î_ ±fi_÷flÁ
fi◊Ì ’fl_÷ ±fi_÷flÁ‹Î_ ÂÎ_÷flÁ ’HÎ »ı ±fiı ±¬_ÕflÁ ’HÎ »ı.
¿‹˝›˘√ ±fiı iÎÎfi›˘√ ·˙Ï¿¿ ÁΑfi »ı ÷◊Î ¤„@÷›˘√ ±·˙Ï¿¿ ÁΑfi »ı. ±·˙Ï¿¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_,
·˙Ï¿¿fiÌ ≠΄MÔ÷ V‰÷— ¤√‰ÿÔ˚¿Ú’Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı, ’fl_÷ ·˙Ï¿¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Î_ ±·˙Ï¿¿fiÌ ≠΄MÔ÷ ◊÷Ì fi◊Ì.
¿ÎflHÎ ¿ı ±·˙Ï¿¿‹Î_ ÷˘ ·˙Ï¿¿ ±Î‰Ì Ω› »ı, ’fl_÷ ·˙Ï¿¿‹Î_ ±·˙Ï¿¿ ±Î‰÷_ fi◊Ì.
iÎÎfiÌ ÷˘ ¤„@÷ flÏË÷ ˢ¥ ¿ı »ı, ’fl_÷ ¤@÷ iÎÎfiflÏË÷ ˢ¥ ¿÷˘ fi◊Ì.1 √˘’̱˘±ı lÏ÷›˘fi_
±K››fi ¿›* fi Ë÷_, iÎÎfiÌ ‹ËÎ’vÊ˘fi˘ Á_√ ’HÎ ¿›˘˝ fi Ë÷˘ ±fiı ‰˛÷, ÷’ ‰√ıflı ’HÎ ¿Î_¥ ¿›* fi Ë÷_2
÷ı‹ »÷Î_ ÷ı‹fi΋Î_ ω·ZÎHÎ iÎÎfi Ë÷_3! ±ıfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ¤@÷fiı V‰w’fi˘ ⁄˘‘ ’HÎ ◊¥ Ω› »ı. “‰ÎÁÿı‰—
Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ⁄˘‘÷˘ ÷ıfiı »ı …!
“±ÎI‹¤Î‰V◊” ó ∞‰‹Î_ ¤√‰Îfi flËı »ı, ¿ı‹¿ı, ÷ı ¤√‰Îfifi˘ … ±_ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi … ∞‰w’ı
≠√À ◊›Î »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ’flÎ-≠¿ÚÏ÷ ˢ‰Î◊Ì ∞‰, ¤√‰Îfi◊Ì ±Ï¤LÔfi »ı. µ’ÏfiÊÿ‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ó
ÂflÌfl˘fiÌ fl«fiÎ ¿flÌfiı V‰›_ ¤√‰Îfi … ÷ı‹fi΋Î_ ≠ωp ◊¥ √›Î “÷IV≤p‰Î ÷ÿı‰Îfi≠ÎωÂ÷Ô˚” (÷ˆÏkÎflÌ› ó 2/6).
óáó

Á_⁄_‘ ó ¤@÷˘ µ’fl ¤√‰ÎfifiÌ ±·˙Ï¿¿, ω·ZÎHÎ ¿Ú’ÎfiÌ ‰Î÷ ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fifiÌ ºÏp ¤√‰ÎfifiÌ
¿Ú’Î ÷flŒ Ω› »ı ±fiı ±ı ¿Ú’Î◊Ì ≠¤Îω÷ ◊¥fiı ÷ı±˘ ±Î√‚fiÎ «Îfl f·˘¿˘‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ¿flı »ı.
±…\˝fi µ‰Î«

’fl_ ⁄˛õ ’fl_ ‘΋ ’ωhÎ_ ’fl‹_ ¤‰ÎfiÔ˚ –– 12––

’vÊ_ ÂÎr÷_ ÏÿT›‹ÎÏÿÿı‰‹…_ ω¤‹Ô˚ –– 12––
±ÎËVI‰ÎQ≤Ê›— Á‰ıÛ ÿı‰ÏÊ˝fiνflÿV÷◊Î –– 13––
±ÏÁ÷˘ ÿı‰·˘ T›ÎÁ— V‰›_ «ˆ‰ ⁄˛‰ÌÏÊ ‹ı –– 13––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
’fl‹Ô˚ = ’fl‹ ’ωh΋Ô˚ = ’ωhÎ ’flÊ
Ô ‹Ô˚ = ’flÊÔ ,
⁄˛õ = ⁄˛õ, ¤‰ÎfiÔ̊ = ±Î’ … »˘. ±ÎÏÿÿı‰‹Ô̊ = ÿı‰˘fiÎ ’HÎ
’fl‹Ô˚ = ’fl‹ ÂÎr÷‹Ô˚ = (±Î’) ±ÎÏÿÿı‰,
‘΋ = ‘΋ (±fiı) ÂÎr÷, ±…‹Ô˚ = ±…L‹Î (±fiı)
’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹ ÏÿT›‹Ô˚ = ÏÿT› ω¤‹˚Ô = Á‰˝T›Î’¿ »˘ -

1. ‹‹ ÿflÁfi Œ· ’fl‹ ±fiÒ’Î – ∞‰ ’Ή Ïfi… ÁË… Áw’Î –– (‹ÎfiÁ, ±flH›0 36/5)
2. ÷ı fiΑÌ÷lÏ÷√HÎÎ fi˘’ÎÏÁ÷‹Ëk΋Η – ±‰˛÷Î÷MÔ÷÷’Á— ÁIÁ∆Ô˚√ÎL‹Î‹’Î√÷Η –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 11/12/7)
“÷ı‹HÎı (√˘’̱˘±ı) fi ÷˘ ‰ıÿ˘fi_ ±K››fi ¿›* Ë÷_ ±fiı fi ωϑ’Ò‰˝¿ ‹ËÎ’vÊ˘fiÌ µ’ÎÁfiÎ ’HÎ ¿flÌ Ë÷Ì. ±ı
… flÌ÷ı ÷ı‹HÎı ¿ÚE»ˇ«ÎLƒÎ›HÎ ‰√ıflı ‰˛÷ ¿ı ¿˘¥ ÷’V›Î ’HÎ ¿flÌ fi Ë÷Ì. ⁄Á, ‹ÎhÎ ÁIÁ_√ (≠ı‹)fiÎ ≠¤Î‰◊Ì … ÷ı,
‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ √›Î_.”
3. fi ¬· √˘Ï’¿ÎfiLÿfi˘ ¤‰ÎfiϬ·ÿıÏËfi΋L÷flÎI‹º¿˚ – lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 10/31/4)
ω¬fiÁÎÏ◊˝÷˘ ωr√MÔ÷›ı Á¬ µÿıÏ›‰Îfi ÁÎk‰÷Î_¿<·ı –– (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 10/31/4)
“(√˘’̱˘ ¿Ëı »ı ó) “Ëı Á¬ı! ±Î’ ¬flı¬fl …ı ‹ÎhÎ ›Â˘ÿÎfiÎ ’hÎ … fi◊Ì, ⁄S¿ı Á_’ÒHν ≠ÎHÎÌ›˘fiÎ_ ±_÷flÎI‹ÎfiÎ
ÁÎZÎÌ »˘. ⁄˛õÎ∞fiÌ V÷Ï÷ ÁÎ_¤‚Ìfiı ωrfiÌ flZÎÎ ‹ÎÀı … ±Î’ ›ÿ¿<‚‹Î_ ≠√À ◊›Î »˘.”
f·˘¿ 14] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 693

I‰Î‹Ô˚ = (±ıfi_) ±Î’fiı ±ÏÁ÷— = ±ÏÁ÷, « = ±fiı ‰‚Ì

Á‰ıÛ = ⁄‘Î … ÿı‰·— = ÿı‰· ∑ÏÊ V‰›‹Ô˚ = ±Î’ ’˘÷ı
∑Ê›— = ∑ÏÊ…fi˘ ÷◊Î = ÷◊Î ±ı‰ = ’HÎ
ÿı‰ÏÊ˝— = ÿı‰ÏÊ˝ T›ÎÁ— = T›ÎÁ ‹ı = ‹fiı (±ı‹ …)
fiÎflÿ— = fiÎflÿ, ±ÎË— = ’HÎ ¿Ëı »ı; ⁄˛‰ÌÏÊ = ¿Ë˘ »˘.
ÀÌ¿Î ó “’fl_ ⁄˛õ ’fl_ ‘΋ ’ωhÎ_ ’fl‹_ ¤‰ÎfiÔ˚” ó ±Î’fiı ÂÎr÷, ÏÿT› ’vÊ, ±ÎÏÿÿı‰, ±…L‹Î ±fiı ω¤
Á΋ı ⁄ıÃı·Î ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ¿flÌ flËı·Î ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿èÎÎ »ı.
¿ı ‹ÎflÎ ’Ò»‰Î◊Ì …ıfiı ±Î’ı ’fl‹⁄˛õ (√Ì÷Î 8/3) ¿èÎ_ ±ÎI‹ÎfiÎ w’‹Î_ “ÂÎr÷” (√Ì÷Î ó 2/20),
»ı, ÷ı ’fl‹⁄˛õ ±Î’ … »˘. …ı‹Î_ ⁄‘˘ Á_ÁÎfl „V◊÷ flËı Á√HÎ-ÏfiflοÎflfiÎ w’‹Î_ “ÏÿT› ’vÊ” (√Ì÷Î ó 8/10),
»ı, ÷ı ’fl‹‘΋ ±◊ν÷Ô˚ ’fl‹ V◊Îfi ±Î’ … »˘ (√Ì÷Î ÿı‰÷α˘ ±fiı ‹ËÏÊ˝±˘ ‰√ıflıfiÎ w’‹Î_ “±ÎÏÿÿı‰” (√Ì÷Î
ó 9/18). …ıfiı ’ωh΋Î_ ’HÎ ’ωhÎ ¿èÎ_ »ı ó “’Ï‰hÎÎHÎÎ_ ó 10/2), ‹Òœ·˘¿˘ ‹fiı ±… fi◊Ì ΩHÎ÷Î (√Ì÷Î ó
’ωhÎ_ ›—”, ±ı ‹ËÎfi ’ωhÎ ’HÎ ±Î’ … »˘. 7/25) ÷◊Î ±Á_‹Òœ ·˘¿˘ ‹fiı ±… ΩHÎı »ı (√Ì÷Î
“’vÊ_ ÂÎr÷_ ÏÿT›‹ÎÏÿÿı‰‹…_... V‰›_ «ˆ‰ ⁄˛‰ÌÏÊ 10/3) ó ±Î w’‹Î_ “±…” ±fiı Ë_ ±T›@÷w’◊Ì Á¿‚
‹ı” ó √˛_◊˘‹Î_ ∑Ïʱ˘±ı,1 ÿı‰ÏÊ˝ fiÎflÿı2, ±ÏÁ÷ ±fiı Á_ÁÎfl‹Î_ T›Î’¿ »\_ (√Ì÷Î ó 9/4) ±Î w’‹Î_ “ω¤”
±ı‹fiÎ ’hÎ ÿı‰·∑Ïʱı3 ÷◊Î ‹ËÏÊ˝ T›ÎÁ∞±ı.4 V‰›_ ±Î’ı ‹fiı ¿èÎ_ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Ïfi√˝HÎ ÏfiflοÎfl ‹ÎÀı “’fl_⁄˛õ”, Á√HÎ-ÏfiflοÎfl ‹ÎÀı “’fl_‘΋” ±fiı Á√HÎ-ÁοÎfl ‹ÎÀı
“’ωhÎ_ ’fl‹_ ¤‰ÎfiÔ˚” ’ÿ˘fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ‹Îfi˘ ¿ı ±…\˝fi, ¤√‰Îfifiı ±ı‰_ ¿Ëı »ı ¿ı, Á‹√˛ ’fl‹ÎI‹Î ±Î’
… »˘. (√Ì÷Î ó 7‹Î ±K›Î›fi˘ 29-30‹˘ f·˘¿ ±fiı 8‹Î ±K›Î›fi˘ ’Ëı·Î◊Ì «˘◊˘ f·˘¿).
…ı V‰›_ ’HÎ Â© ˢ› ±fiı ±L›fiı ’HÎ Â© ¿flı ÷ı “’fl‹ ’ωhΔ »ı. ¤√‰Îfi ’fl‹ ’ωhÎ »ı ±fiı
÷ı‹fiÎ_ fi΋, w’ ‰√ıflı ⁄‘Î_ ’HÎ ’fl‹ ’ωhÎ »ı. «˘◊Î ±K›Î›fiÎ ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ iÎÎfifiı Á˙◊Ì ’ωhÎ
¿èÎ_ »ı ó “fi ÏË iÎÎfiıfi ÁºÂ_ ’ωhÎÏ‹Ë Ï‰z÷ı”. ’fl_÷ ÷ı iÎÎfi ’HÎ Á‹√˛ ¤√‰ÎfifiÌ ±_÷√˝÷ »ı. ÷ı◊Ì
¤√‰Îfi iÎÎfi◊Ì ’HÎ ‰‘Îflı ’ωhÎ »ı.
óáó

Á‰˝‹ı÷º÷_ ‹L›ı ›L‹Î_ ‰ÿÏÁ ¿ı‰ –– 14––

fi ÏË ÷ı ¤√‰LT›„@÷_ ωÿÿıۉΠfi ÿÎfi‰Î— –– 14––
1. ‹Î¿*Õı› ∑Ïʱı ¿èÎ_ »ı ó “lÌ¿ÚWHÎ ›i΢fiÎ ›iÎ, ÷’˘fi_ ÷’ ±fiı ¤Ò÷-¤Ï‰W›-‰÷˝‹Îfi w’ »ı.” (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/3).
P≤√ ∑Ïʱı ¿èÎ_ »ı ó “±ı ÿı‰÷α˘fiÎ ÿı‰÷Î ±fiı ’fl‹ ’flÎ÷fi ωWb »ı.” (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/4).
±_Ï√flÎ ∑Ïʱı ¿èÎ_ »ı ó “±ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ fl«fiÎ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı.” (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/6).
ÁfiI¿<‹Îfl ‰√ıflı±ı ¿èÎ_ »ı ó “±ı‹fiÎ ‹V÷¿◊Ì ±Î¿Î ±fiı ¤Ω±˘◊Ì M≤J‰Ì T›ÎMÔ÷ »ı. hÎHÎı ·˘¿˘ ±ı‹fiÎ µÿfl‹Î_
„V◊÷ »ı. ±ı ÁfiÎ÷fi ’vÊ »ı. ÷’ ¶ÎflÎ ±_÷—¿flHÎ Â© ◊‰Î◊Ì … ÁΑ¿˘ ±ı‹fiı ΩHÎÌ Â¿ı »ı. ±ÎI‹ÁÎZÎÎ÷Ô˚¿Îfl◊Ì
I≤MÔ÷ ◊›ı· ∑Ïʱ˘‹Î_ ’HÎ ±ı ’fl‹˘I¿Úp »ı. ›©‹Î_ ¿ÿÌ ’Ìà fi ÿı¬ÎՉΉ΂ΠµÿÎfl flÎ…ÏÊ˝±˘fiÌ ’HÎ ±ı … ’fl‹√Ï÷
»ı.” (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/8-10).
2. ÿı‰ÏÊ˝ fiÎflÿ∞±ı ¿èÎ_ »ı ó “¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ ÁC΂Π·˘¿˘fiı µI’LÔfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ÁC΂Π¤Î‰˘fiı ΩHΉΉ΂Π»ı. ±ı
ÁÎK›˘ ±fiı ÿı‰÷α˘fiÎ ¥rfl˘fiÎ ’HÎ ¥rfl »ı.” (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/2).
3. ±ÏÁ÷ ±fiı ÿı‰· ∑Ïʱı ¿èÎ_ »ı ó “¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ … ≠ΩfiÌ V≤Ïp‹Î_ ≠Ω’Ï÷ ±fiı ÁC΂Π·˘¿˘fiÎ ±ı¿‹ÎhÎ fl«Ï›÷Î
»ı.” (‹ËÎ. ‰fi. 12/50).
4. ‹ËÏÊ˝ T›ÎÁ∞±ı ¿èÎ_ »ı ó “±Î’ ‰Á±˘fiÎ ‰ÎÁÿı‰, ≥Lƒfiı ≥LƒI‰ ±Î’‰Î‰Î‚Î ±fiı ÿı‰÷α˘fiÎ ’HÎ ’fl‹ ÿı‰÷Î
»˘. (‹ËÎ. ¤ÌW‹. 68/5).
694 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

¿ı‰ = Ëı ¿ı‰! Á‰˝‹˚Ô = ÁC΂_ (Ë_) T›„@÷‹Ô˚ = ≠√À ◊‰Îfiı

‹Î‹Ô˚ = ‹fiı (±Î’) ∑÷‹Ô˚ = ÁI› fi, ÏË = fi◊Ì ÷˘
ÿı‰Î— = ÿı‰÷Î
›÷Ô˚ = …ı (¿o¥ ’HÎ) ‹L›ı = ‹Îfi_ »\_.
ωÿ— = ΩHÎ÷Î (±fiı)
‰ÿÏÁ = ¿ËÌ flèÎÎ »˘, ¤√‰fiÔ̊ = Ëı ¤√‰fiÔ˚! fi = fi◊Ì
±ı÷÷Ô˚ = ±ı ÷ı = ±Î’fiÎ ÿÎfi‰Î— = ÿÎfi‰˘ ’HÎ.
ÀÌ¿Î ó “Á‰˝‹ı÷º÷_ ‹L›ı ›L‹Î_ ‰ÿÏÁ ¿ı‰” ó ±’ıZÎαı ÿı‰÷α˘‹Î_ …ı ÏÿT›÷Î »ı, ÷ı ÏÿT›÷Î,
“¿” Á_iÎÎ ⁄˛õÎfiÌ »ı, “±” Á_iÎΠωWbfiÌ »ı, “¥Â” ¤√‰÷k‰fiı ΩHΉ΋Î_ ¿_¥ ’HÎ ¿Î‹ fi◊Ì ±Î‰÷Ì. ±ı
Á_iÎÎ Â_¿flfiÌ »ı, ±fiı “‰” Á_iÎÎ ‰’ ±◊ν÷Ô˚ V‰w’fiÌ ÏÿT›÷Î ≠οÚ÷-µI’LÔfi ±fiı fip ◊‰Î‰Î‚Ì »ı. ±ıÀ·Î
»ı. ±Î flÌ÷ı ⁄˛õÎ, ωWb ±fi Â_¿fl …ı‹fiÎ_ V‰w’˘ ‹ÎÀı ÷ı±˘ ±Î’fiÎ ≠√À ◊‰ÎfiÎ ÷k‰fiı ÷◊Î Ëı÷fiı Á_’ÒHν
»ı, ÷ı‹fiı “¿ı‰” ¿Ëı »ı. ±…\˝fifi_ ±ËŸ “¿ı‰” Á_⁄˘‘fi flÌ÷ı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. F›Îflı ÿı‰÷Î ’HÎ fi◊Ì ΩHÎÌ
±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’ … Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎ, ¿÷Î, ÷˘ ÿÎfi‰ ÷˘ ΩHÎÌ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿ı? »÷Î_
„V◊Ï÷ ±fiı Á_ËÎfl ¿fl‰Î‰Î‚Î »˘. ’HÎ ±ËŸ “ÿÎfi‰Î—” ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
ÁÎ÷‹Î◊Ì fi‰‹Î ±K›Î› Á‘Ì ‹ÎflÎ ≠I›ı ±Î’ ÿÎfi‰˘fiÌ ’ÎÁı ⁄Ë … ω·ZÎHÎ-ω·ZÎHÎ ‹Î›Î »ı, …ı◊Ì
“›÷ÔÔ” ó …ı ¿_¥ ¿Ëı÷Î ±ÎT›Î »˘, ÷ı ⁄‘_ Ë_ ÁI› ÷ı±˘ ωϫhÎ ≠¤Î‰ ÿı¬ÎÕÌ Â¿ı »ı. ’fl_÷ ±ı ‹Î›Î„@÷
‹Îfi_ »\_ ±fiı “±ı÷÷Ô˚” ó Ëη ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ±Î’ı ‰Õı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ¤√‰ÎfifiÌ Á΋ı
…ı ω¤ÒÏ÷ ÷◊Î ›˘√fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı, ±ı ⁄‘_ ’HÎ ÿÎfi‰˘fiÌ ‹Î›Î ¿<_ÏÃ÷ ◊¥ Ω› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ≠¿ÚÏ÷
Ë_ ÁI› ‹Îfi_ »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±Î’ … ⁄‘ÎfiÎ ±fiı ≠¿ÚÏ÷fiÌ …ıÀ·Ì „@÷±˘ »ı, ÷ı ⁄‘Î◊Ì ¤√‰Îfi
Á…˝¿ ±fiı Á_«Î·¿ »˘. ±Î’◊Ì Ï¤LÔfi ¿˘¥ ’HÎ ±÷Ì÷ »ı. ¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı, ±ÁÌ‹ »ı ±fiı ÿÎfi‰˘fiÌ
±ı‰_ ˢ¥ ¿÷_ fi◊Ì. ±Î’ … Á‰˘˝’Ïfl »˘. ±Î ‹Î›Î„@÷ √‹ı ÷ıÀ·Ì ω·ZÎHΠˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ≠οÚ÷,
flÌ÷ı ⁄‘ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ±Î’ … »˘ ó “±ı‹Î_ ‹fiı ÁÌÏ‹÷ ±fiı µI’ÏkΠωfiÎÂÂÌ· »ı. ÁÌÏ‹÷ ±fiı
¿˘¥ Á_ÿıË fi◊Ì. fiΉÎfi ‰V÷ ¶ÎflÎ ±ÁÌ‹ ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ÷k‰fiı ¿ı‰Ì
¤„@÷‹Î√˝‹Î_ ωrÎÁfi_ ≠ΑÎL› »ı. ¤√‰Îfiı flÌ÷ı ΩHÎÌ Â¿Î› »ı?
’Ëı·Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiı ’fl‹ ‰«fi ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀıı ±ÎiÎÎ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ‹fiW›, ÿı‰÷Î, ÿÎfi‰ ‰√ıflı
±Î’Ì Ë÷Ì, ±ı… ’fl‹ ‰«fifiı ±…\˝fi ±ËŸ “∑÷‹Ô˚” ¿˘¥ ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷◊Ì, Á΋J›˝◊Ì, ›˘B›÷Î◊Ì ¿ı
±◊ν÷Ô˚ ÁI› ¿ËÌfiı ÷ıfiÎ µ’fl ωrÎÁ ≠√À ¿flı »ı. ⁄Ï©◊Ì ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW›
“fi ÏË ÷ı ¤√‰fiÔ˚ T›„@÷_ ωÿÿı˝‰Î fi ÿÎfi‰Î—” ó ‰√ıflı‹Î_ …ıÀ·Ì ΩHΉÎfiÌ ›˘B›÷Î, Á΋J›˝ ±fiı ωÂıÊ÷Î
±Î’ı (√Ì÷Î ó 4/5)‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ÎflÎ ±fiı ÷ÎflÎ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ≠οÚ÷ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷
CÎHÎΛ …L‹˘ ‰Ì÷Ì «Ò@›Î »ı, ±ı ⁄‘Îfiı Ë_ Ωb_ »\_. »ı. I›Î√, ‰ˆflÎB›, ÷’, V‰ÎK›Î› ‰√ıflı ±_÷—¿flHÎfiı
÷_ fi◊Ì ΩHÎ÷˘. ±ı … flÌ÷ı ±Î’ı (±. 10/2)‹Î_ ¿èÎ_ Ïfi‹˝‚ ¿fl‰Î‰Î‚Î »ı, ’fl_÷ ±ı‹fiÎ ⁄‚◊Ì ’HÎ
»ı ¿ı ‹ÎflÎ ≠√À ◊‰Îfiı ÿı‰÷Î ±fiı ‹ËÏÊ˝ ’HÎ fi◊Ì ¤√‰Îfifiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿Î÷Î. ¤√‰Îfifiı ÷˘ ±fiL›¤Î‰ı
ΩHÎ÷Î. ±Î‹ ±Î’fiÎ ≠√À ◊‰ÎfiΠωʛ‹Î_ ±Î’ı …ı ±ı‹fiı ÂflHÎı ◊¥fiı ±ı‹fiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ΩHÎÌ Â¿Ì±ı
¿_¥ ¿èÎ_ »ı, ÷ı ⁄‘_ ⁄flÎ⁄fl … »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW›˘fiÌ »Ì±ı. (√Ì÷Î ó 10/11-11/54).
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfifiı ’˘÷ÎfiÌ Â„@÷◊Ì ¿˘¥ ΩHÎÌ Â¿÷_ fi◊Ì. ⁄S¿ı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î◊Ì … ΩHÎÌ Â¿ı »ı -
Á˘¥ Ωfi¥ …ıÏË ÿıË …fiÎ¥ – Ωfi÷ ÷QËÏË ÷QË¥ ˢ¥ Ω¥ ––
÷QËÏflÏË ¿Ú’În ÷QËÏË flCÎfi_ÿfi – ΩfigË ¤√÷ ¤√÷ µfl «_ÿfi ––
(‹ÎfiÁ, 2/127/2)
¤√‰Îfifiı I›Î_ ⁄Ï©fi˘ «‹I¿Îfl, ÏÁÏ©±˘ «Î·Ì ¿÷Ì fi◊Ì. ‹˘ÀÎ-‹˘ÀÎ ¤˙Ï÷¿ ±ÎωW¿Îfl˘◊Ì ¿˘¥ ¤√‰Îfifiı
ΩHÎÌ Â@›_ fi◊Ì.
óáó
f·˘¿ 15] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 695

V‰›‹ı‰ÎI‹fiÎI‹Îfi_ ‰ıI◊ I‰_ ’vÊ˘k΋ –– 15––

¤Ò÷¤Î‰fi ¤Ò÷ı ÿı‰ÿı‰ …√I’÷ı –– 15––
¤Ò÷¤Î‰fi = Ëı ¤Ò÷¤Î‰fi! …√I’÷ı = Ëı …√÷fiÎ V‰Î‹Ì! ±ı‰ = …
¤Ò÷ı = Ëı ÁC΂Î_ ¤Ò÷˘fiÎ ’flÊ
Ô ˘k΋ = Ëı ’flÔÊ˘k΋! ±ÎI‹fiÎ = ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı
¥rfl! I‰‹Ô˚ = ±Î’ ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfiı
ÿı‰ÿı‰ = Ëı ÿı‰˘fiÎ ÿı‰! V‰›‹Ô˚ = ’˘÷ı ‰ıI◊ = ΩH΢ »˘.

ÀÌ¿Î ó “¤Ò÷¤Î‰fi ¤Ò÷ı ÿı‰ÿı‰ …√I’÷ı … ’˘÷Î ‰Õı ΩHÎı »ı. ’˘÷Îfiı ΩHΉ΋Î_ ±ı‹fiı ¿˘¥
’vÊ˘k΋” ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiı Á_¿S’‹ÎhÎ◊Ì µI’LÔfi ≠οÚ÷ ÁΑfifiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì flËı÷Ì. ’˘÷Îfiı
¿fl‰Î‰Î‚Πˢ‰Î◊Ì ±Î’ “¤Ò÷¤Î‰fi” »˘; ÁC΂Î_ ΩHΉ΋Î_ ±ı‹fiÌ ’˘÷ÎfiÌ ¿˘¥ T≤ÏkÎ ’ıÿÎ fi◊Ì ◊÷Ì,
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±fiı ÿı‰÷α˘fiÎ ‹ÎÏ·¿ ˢ‰Î◊Ì ±Î’ ¿˘¥ Ï…iÎÎÁÎ ’HÎ fi◊Ì ◊÷Ì, ¿˘¥ ¿flHÎ (±_÷—¿flHÎ
“¤Ò÷ı” ±fiı “ÿı‰ÿı‰” »˘; …Õ-«ı÷fi ±fiı V◊Ήfl- ±fiı ⁄ÏË—¿flHÎ)fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’HÎ fi◊Ì flËı÷Ì.
…_√‹‹ÎhÎ …√÷fi_ ’ηfi-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚Πˢ‰Î◊Ì ±ı‹fi΋Î_ ÂflÌfl-ÂflÌflÌfi˘ ¤Î‰ ’HÎ fi◊Ì. ±ı ÷˘
±Î’ “…√I’Ï÷” »˘; ±fiı ÁC΂Π’vÊ˘‹Î_ µk΋ ˢ‰Î◊Ì ±Î’‹ı‚ı-V‰Î¤Îω¿ ’˘÷ı … ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı ’˘÷Îfiı ΩHÎı
±Î’ ·˘¿‹Î_ ±fiı ‰ıÿ‹Î_ “’vÊ˘k΋” ±ı fi΋◊Ì »ı. ±ı‹fi_ ±Î iÎÎfi ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı, ¿flHÎ-ÁÎ’ıZÎ fi◊Ì.
¿Ëı‰Î±˘ »˘ (√Ì÷Î ó 15/18).1 ±Î f·˘¿ ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi
±Î f·˘¿‹Î_ ’Î_« Á_⁄˘‘fi˘ ±ÎT›Î_ »ı. ±ÎÀ·Î_ ’˘÷Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı … ΩHÎı »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ
Á_⁄˘‘fi˘ ’ÒflÌ √Ì÷΋Π⁄ÌΩ ¿˘¥ ’HÎ f·˘¿‹Î_ fi◊Ì ±_ ∞‰ı ’HÎ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ ‰Õı … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
±ÎT›Î_. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÌ ±fiı ±◊ν÷Ô˚ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı ΩHΉ_ Ωı¥±ı. ’˘÷ÎfiÌ Ω÷fiı
¤@÷˘ µ’fl ¿Ú’Î ¿fl‰ÎfiÌ ‰Î÷ ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fifiÎ ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fi_ …ı iÎÎfi ◊Λ »ı, ÷ı Á‰˝◊Î ¿flHÎ-
ˈ›Î‹Î_ ¤√‰Îfi ≠I›ı ωÂıÊ ¤Î‰˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı Ïfifl’ıZΠˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ≥„Lƒ›˘, ‹fi, ⁄Ï©
±ı ¤Î‰˘‹Î_ ω¤˘fl ◊¥fiı ÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı ±ı¿ ‰√ıflı◊Ì ’˘÷ÎfiÎ V‰w’fiı fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Î_. ¤√‰Îfifi˘
ÁÎ◊ı ’Î_« Á_⁄˘‘fi˘fi˘ ≠›˘√ ¿flı »ı.2 ±_ ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ …ı‹ ∞‰fi_ ’˘÷Îfi_ iÎÎfi ’HÎ
“V‰›‹ı‰ÎI‹fiÎI‹Îfi_ ‰ıI◊ I‰‹Ô˚” ó ¤√‰Îfi ’˘÷ı ¿flHÎ-Ïfifl’ıZÎ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î’ V‰›_ ’˘÷Îfiı-’˘÷Î◊Ì, ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩH΢ »˘ ó ±Îfi˘ ±◊˝ ±ı »ı ¿ı, ΩHΉΉ΂Î
’HÎ ±Î’ … »˘, ΩHΉ΋Î_ ±Î‰fiÎflÎ ’HÎ ±Î’ … »˘ ±fiı ΩHΉ_ ’HÎ ±Î’ … »˘ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿Î_¥ ±Î’
… »˘. F›Îflı ±Î’fiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿˘¥ »ı … fiËŸ ÷˘ ’»Ì ¿˘HÎ ¿˘fiı ΩHÎı?
÷k‰fiı ΩHΉÎfiÌ «ıpÎ ¿flÌÂ_ ÷˘ ÷k‰◊Ì ÿÒfl ◊¥ …¥Â_; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷k‰fiı iÎı› (ΩHΉÎfi˘ ωʛ)
⁄fiΉÌÂ_, I›Îflı … ÷ıfiı ΩHΉΠ≠›IÔfi ¿flÌÂ_! ÷k‰ ÷˘ Á‰˝fi˘ iÎÎ÷Î »ı, iÎı› fi◊Ì. Á‰˝ fiÎ iÎÎ÷Îfi˘ ¿˘¥
⁄ÌΩı iÎÎ÷Πˢ¥ ¿ı … fiËŸ3 …ı‹ ¿ı, ±Î_¬◊Ì ⁄‘_ Ωı¥±ı »Ì±ı ’fl_÷ ±Î_¬◊Ì ±Î_¬fiı Ωı¥ ¿÷Î fi◊Ì;

1. ¿ÎT›‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfifiı “’vÊ˘k΋” ±ı‰Î fi΋ı ¿Ëı‰Î›Î »ı -

“ËÏfl›˝◊ˆ¿— ’vÊ˘k΋— VQ≤÷—” (flCÎ‰_ 3/49).
2. ±ËŸ ¤Ò÷¤Î‰fi, ¤Ò÷ıÂ, ÿı‰ÿı‰, …√I’÷ı ±fiı ’vÊ˘k΋ ó ±Î ’Î_« Á_⁄˘‘fi˘fiı ø‹Â— ÁÒ›˝, ω, √HÎıÂ, „@÷ ±fiı
ωWb ó ±Î ¥rfl¿˘ÏÀfiÎ ’Î_« ÿı‰÷α˘fiÎ_ ‰Î«¿ ‹ÎfiÌ Â¿Ì±ı »Ì±ı. ±Î Á_⁄˘‘fi˘fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı
ΩHÎı ±ı‹ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ’Î_«ı› ÿı‰÷α˘ ‹Ò‚w’ı ±Î’ … »˘.
3. “fiÎL›˘û÷˘û„V÷ ƒpΔ (O≤ËÿÎflH›¿0 3/7/23)
“±ÎfiÎ◊Ì Ï¤LÔfi ¿˘¥ ºpÎ fi◊Ì.”
“ωiÎÎ÷Îfl‹flı ¿ıfi ωΩfiÌ›Î÷Ô˚” (O≤ËÿÎflH›¿0 2/4/14)
“Á‰˝fiΠωiÎÎ÷Îfiı ¿˘fiÎ ‰Õı ΩHÎÌ Â¿Î›?”
696 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

¿ÎflHÎ ¿ı ±Î_¬fiÌ Ωı‰ÎfiÌ Â„@÷ ≥„Lƒ›fi˘ ωʛ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ≥„Lƒ›˘ ’˘÷ı ±÷Ì„Lƒ› »ı.1 ÷ı◊Ì ÷ı ’fl‹ÎI‹÷k‰
’˘÷ı … ’˘÷Îfi˘ iÎÎ÷Î »ı.
óáó

Á_⁄_‘ ó ω¤ÒÏ÷±˘fi_ iÎÎfi ¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ¤„@÷ ¿flΉ‰Î‰Î‚_ »ı (√Ì÷Î ó 10/7). ±Î◊Ì Ë‰ı ±Î√‚fiÎ
hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ω¤ÒÏ÷±˘fiı ωV÷Îfl◊Ì ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.

‰@÷‹ËÛV›ÂıÊıHÎ ÏÿT›Î èÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›— –– 16––

›ÎϤω˝¤ÒÏ÷Ϥ·ÎıÛ¿ÎÏfi‹Î_VI‰_ T›ÎM› Ï÷WÔÃÏÁ –– 16––
ÏË = ÷ı◊Ì ·˘¿ÎfiÔ̊ = Á¿‚ ·˘¿˘fiı ω¤Ò÷›— ω¤ÒÏ÷±˘fiı
›ÎϤ— = …ı T›ÎM› = T›Î’Ìfiı ±ÂıÊıHÎ = Á_’ÒHν’HÎı
ω¤ÒÏ÷Ϥ— = ω¤ÒÏ÷±˘ ¶ÎflÎ Ï÷WÔÃÏÁ = flËı·Î »˘. ‰@÷‹˚Ô = ¿Ëı‰Î
I‰‹Ô˚ = ±Î’ (÷ı ⁄‘Ì) ±ËÛÏÁ = (±Î’ …)
≥‹ÎfiÔ˚ = ±Î ÏÿT›Î—, ±ÎI‹- = ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› Á‹◊˝ »˘,

ÀÌ¿Î ó ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ (ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_) ±ı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î’ … Á‹◊˝ »˘; ±Î’fiÎ ÏÁ‰Î› ±ı
‰Î÷ ¿ËÌ Ë÷Ì ¿ı …ı ‹fiW› ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı ±fiı ω¤ÒÏ÷±˘fiı ⁄ÌΩı ¿˘¥ ¿ËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì.
›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı, ÷ıfi˘ ‹Îfl΋Î_ ±À‚ ¤„@÷›˘√ “‰@÷‹Ë˝V›ÂıÊıHΔ ó ±Î’ı ’Ëı·Î_ (ÁÎ÷‹Î,
◊¥ Ω› »ı. ±ı ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fifiÎ ‹fi‹Î_ ◊›_ ¿ı fi‰‹Î ±fiı ±ËŸ ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±Îfl_¤‹Î_) ’˘÷ÎfiÌ
¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ¤„@÷ ◊‰Îfi˘ ±Î ⁄Ë … Á√‹ ±fiı ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Î‰Ì ±fiı ÷ı‹fiı ΩHΉÎfi_ Œ‚, ºœ
lıWÔà µ’Λ »ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı ±fiı ¤„@÷›˘√ ˢ‰Îfi_ ⁄÷ÎT›_. ±Î◊Ì Ë_ ’HÎ ±Î’fiÌ ⁄‘Ì
›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì ‹fiW›fi_ ‹fi ¤√‰Îfi ÷flŒ ω¤ÒÏ÷±˘fiı ΩHÎÌ ·™ ±fiı ‹Îfl˘ ’HÎ ±Î’‹Î_ ºœ
V‰Î¤Îω¿ … ¬ıÓ«Î¥ Ω› »ı ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ÷ıfiÌ ¤„@÷›˘√ ◊¥ Ω›, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±Î’ ’˘÷ÎfiÌ
V‰Î¤Îω¿ … ¤„@÷ Ω√˛÷ ◊¥ Ω› »ı. ±…\˝fi ’˘÷Îfi_ ω¤ÒÏ÷±˘fiı ’Òflı’ÒflÌ ¿ËÌ ÿ˘, ⁄Î¿Ì ¿_¥ fiÎ flά¢.
¿S›ÎHÎ ≥E»ı »ı ±fiı ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ¤„@÷ ±ı “ÏÿT›Î èÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›—” ó ω¤ÒÏ÷±˘fiı ÏÿT›
… Á‰˝lıWÔà µ’Λ ÿı¬Î› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ¿Ëı ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î
»ı ¿ı …ı ω¤ÒÏ÷±˘ ‰Õı ±Î’ ÁC΂Π·˘¿fiı T›ÎMÔ÷ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ‹Ò‚‹Î_ ÏÿT› ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı, Á_ÁÎflfiÌ
¿flÌfiı „V◊÷ »˘ ó “›ÎϤω˝¤ÒÏ÷Ϥ˝·˘˝¿ÎÏfi‹Î_VI‰_ fiÏË. ±Î◊Ì Á_ÁÎflfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î Ωı‰Ì ±ı ¤˘√ »ı
T›ÎM› Ï÷WÔÃÏÁ”, ±ı ±·˙Ï¿¿, ω·ZÎHΠω¤ÒÏ÷±˘fi_ ±fiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î Ωı‰Ì ±ı ω¤ÒÏ÷ »ı ó
ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ Á_’ÒHν÷Î◊Ì ‰Hνfi ¿fl˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹fiı ›˘√ »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ¿Ëı »ı ¿ı, ±Î’fiÌ Á_’ÒHν ω¤ÒÏ÷›˘fi_ ‰Hνfi ±Î’ … ¿flÌ Â¿˘ »˘,
¿ÎflHÎ ¿ı ±Î’ V‰›_ … ’˘÷ı-’˘÷Îfiı ΩH΢ »˘ (√Ì÷Î ó ±Î … ±K›Î›fi˘ ’_ÿfl‹˘ f·˘¿). ⁄ÌΩı ±Î’fiı ΩHÎÌ
¿ı ó ±ı Á_¤‰ … fi◊Ì (±Î … ±K›Î›fi˘ ⁄ÌΩı ±fiı «˙ÿ‹˘ f·˘¿). ÷ı◊Ì ±Î’ ’Òflı’ÒflÌ (÷‹Î‹) ω¤ÒÏ÷›˘
‹fiı ¿Ë˘, …ı◊Ì ‹fiı ±Ï‰«‚ ¤„@÷›˘√ ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω›.
óáó

¿◊_ ωz΋Ëo ›˘g√VI‰Î_ ÁÿÎ ’ÏflÏ«L÷›fiÔ˚ –– 17––

¿ıÊ ¿ıÊ « ¤Î‰ıÊ Ï«LI›˘ûÏÁ ¤√‰L‹›Î –– 17––
1. ≥„Lƒ›˘fiı Ωı‰Î‰Î‚Ì ≥„Lƒ›˘ fi◊Ì, ‹fi »ı. ‹fifiı Ωı‰Î‰Î‚_ ‹fi fi◊Ì, ⁄Ï© »ı. ⁄Ï©fiı Ωı‰Î‰Î‚Ì ⁄Ï© fi◊Ì, ±Ë‹Ô˚ »ı.
±Ë‹Ô˚fiı Ωı‰Î‰Î‚˘ ±Ë‹Ô˚ fi◊Ì V‰›_ »ı. V‰›_fiı Ωı‰Î‰Î‚˘ V‰›_ … »ı.
f·˘¿ 18] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 697

›˘Ï√fiÔ˚ = Ëı ›˘√ırfl! ¿◊‹Ô˚ = ¿¥ flÌ÷ı ‹›Î = ‹ÎflÎ ‰Õı

ÁÿÎ = Ïfifl_÷fl ωz΋Ô̊ = ΩHÎÌ Â¿<_? Ï«LI›—- = Ï«_÷fi ¿fl‰Î›˘B›
’ÏflÏ«L÷›fiÔ̊ = ÁÎ_√˘’Î_√ Ï«_÷fi « = ±fiı ±ÏÁ »˘? ±◊ν÷Ô˚ ¿›Î-
¿fl÷˘ flËÌfiı ¤√‰fiÔ̊ = Ëı ¤√‰fiÔ˚! ¿›Î ¤Î‰˘‹Î_
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ¿ıÊ, ¿ıÊ = ¿›Î ¿›Î ±Î’fi_ g«÷fi
I‰Î‹Ô˚ = ±Î’fiı ¤Î‰ıÊ = ¤Î‰˘‹Î_ (±Î’) ¿v_?
ÀÌ¿Î ó “¿◊_ ωz΋Ë_ ›˘g√VI‰Î_ ÁÿÎ ’ÏflÏ«L÷›fiÔ̊” ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı‹Î_ Ë_ ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_? [±ËŸ g«÷fi ¿fl‰_
ó ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı …ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ±ı ÁΑfiÎ »ı ±fiı ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì ΩHΉΠ±ı ÁÎK› »ı.]
›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı, ÷ı ±Ï‰«· ¤„@÷›˘√◊Ì ›@÷ ±ËŸ ±…\˝fiı ÷˘ ’Ò»›_ »ı ¿ı Ë_ @›Î_ @›Î_, ¿¥ ¿¥
◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ¤√‰Îfifiı ’Ò»ı »ı ¿ı ‰V÷, T›„@÷, V◊Îfi ‰√ıflı‹Î_ ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_, ’fl_÷
Ïfifl_÷fl g«÷fi ¿fl÷˘ Ë_ ±Î’fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωb_? ¤√‰Îfiı ±Î√‚ µkÎfl ±ı ±ÎM›˘ »ı ¿ı F›Î_-F›Î_ ’HÎ
“¿ıÊ ¿ıÊ « ¤Î‰ıÊ Ï«LI›˘ûÏÁ ¤√‰L‹›Î” ó ÷_ g«÷fi ¿flı, I›Î_óI›Î_ … ÷_ ‹fiı Á‹…. ÷ÎI’›˝ ±ı
±ÎËΠ±K›Î›fiÎ «˙ÿ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı …ı »ı ¿ı Ë_ ÷˘ Á‰˝ ‰V÷, T›„@÷, V◊‚, ¿Î‚ ‰√ıflı‹Î_ ’Ïfl’ÒHν
±fiL›Ï«kÎ ◊¥fiı ÏfiI›-Ïfifl_÷fl ‹Îv_ V‹flHÎ ¿flı »ı, ÷ı »\_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿˘¥ ωÂıÊ÷Î, ‹ËkÎÎ, Á_ÿfl÷Î ‰√ıflıfiı
›˘√Ìfiı Ë_ Á·¤÷Î◊Ì ≠ÎMÔ÷ ◊¥ Ω™ »\_. ’»Ì fi‰‹Î ·Ì‘ı F›Î_-F›Î_ ÷Îv_ ‹fi Ω›, I›Î_óI›Î_ ‹Îv_ … g«÷fi
±K›Î›fiÎ ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı …ı ±fiL› ¤@÷˘ ¿fl ±◊ν÷Ô˚ I›Î_ ±ı ωÂıÊ÷Î ‰√ıflıfiı ‹ÎflÌ … ωÂıÊ÷Î
Ïfifl_÷fl ‹Îv_ g«÷fi ¿fl÷Î flËı »ı, ÷ı‹fi˘ ›˘√ZÎı‹ Ë_ ‰Ëfi Á‹…. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎflfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Îfiı ‹Îfi‰Î◊Ì Á_ÁÎflfi_
¿v_ »\_. ±Î flÌ÷ı g«÷fifi˘ ‹ÏË‹Î ÁÎ_¤‚Ìfiı ±…\˝fi ¿Ëı »ı g«÷fi ◊Âı, ’fl_÷ Á_ÁÎflfiÎ ÷‹Î‹ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ‹ÎflÌ Ï‰ÂıÊ÷Î
¿ı …ı g«÷fi◊Ì Ë_ ±Î’fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ Ω™, ÷ı g«÷fi Ë_ ‹Îfi‰Î◊Ì ‹Îv_ … g«÷fi ◊Âı. ±Î flÌ÷ı Á_ÁÎflfi_ g«÷fi,
@›Î_-@›Î_ ¿v_? ¿¥ ‰V÷ T›„@÷, V◊‚, ¿Î‚, CÎÀfiÎ, ‹ÎflÎ g«÷fi‹Î_ ’Ïfl‰Ï÷˝÷ ◊¥ …Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fifiÎ ≠ffifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Ëı ¤√‰fi˚! ±Î’ ¿›Î_-¿›Î_ w’˘‹Î_ ≠√À ◊›Î »˘.
…ı w’˘fi_ Ë_ g«÷fi ¿flÌ Â¿<_? ±…\˝fiı ±Î ≠ffi Á√‹÷Î’Ò‰˝¿ ¤√‰ÿÔ˚≠΄MÔ÷fiÎ µtıÂ◊Ì ¿›˘˝ »ı. ±…\˝fi ÷‹Î‹
ÁΑ¿˘fiÎ ≠Ï÷ÏfiÏ‘ »ı; ÷ı◊Ì ÷ı‹fi˘ ±Î ≠ffi ÁΑ¿˘ ‹ÎÀı »ı.
±…\˝fi, ¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎfiı ÷˘ ΩHÎ÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ÷ı‹fiÎ Á‹√˛ w’fiı ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î. ÷ı‹fi΋Î_ ¤√‰ÎfifiÎ
Á‹√˛w’fiı ΩHΉÎfiÌ Ï…iÎÎÁÎ Ë÷Ì. ÷ı◊Ì ÷ı±˘ ’Ò»ı »ı ¿ı, Ë_ ±Î’fiÎ Á‹√˛ w’fiı ¿¥ flÌ÷ı Ωb_? ¿›Î_ w’˘‹Î_
Ë_ ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_? ±Î◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘ √˙HÎ fi◊Ì ’fl_÷ ¤√‰I≠΄MÔ÷fi_ ‹ÎK›‹
ˢ‰Î◊Ì ‹A› »ı. ω¤ÒÏ÷w’◊Ì ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi … »ı. F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ¤√‰Îfifiı ΩHÎ÷˘ fi◊Ì, I›Î_ Á‘Ì
÷ı‹Î_ √˙HÎ ±fiı ‹A›fiÌ ¤Î‰fiÎ flËı »ı. ¤√‰Îfifiı ΩH›Î ’»Ì √˙HÎ ±fiı ‹A›fiÌ ¤Î‰fiÎ flËı÷Ì fi◊Ì; ¿ÎflHÎ
¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ¿Â_ »ı … fiËŸ, ’»Ì ±ı‹Î_ Â_ √˙HÎ ±fiı Â_ ‹A›? ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, √˙HÎ ±◊‰Î
‹A›, ÁΑ¿fiÌ ºÏp‹Î_ »ı, ¤√‰Îfi ±fiı ÏÁ©fiÌ ºÏp‹Î_ fi◊Ì.
óáó

ωV÷flıHÎÎI‹fi˘ ›˘√_ ω¤Òg÷ « …fiÎÿ˝fi –– 18––

¤Ò›— ¿◊› I≤„MÔ÷ÏËÛ f≤H‰÷˘ fi΄V÷ ‹ıûQ≤÷‹Ô˚ –– 18––
…fiÎÿ˝fi = Ëı …fiÎÿ˝fi! ωV÷flıHÎ = ωV÷Îfl◊Ì …ı‰Î_ ‰«fi˘fiı
±ÎI‹fi— = (±Î’) ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò›— = ŒflÌ◊Ì f≤H‰÷Ô— = ÁÎ_¤‚÷Î_-ÁÎ_¤‚÷Î_
›˘√‹Ô˚ = ›˘√„@÷fiı ¿◊› = ¿Ë˘; ‹ı = ‹fiı
« = ±fiı ÏË = ¿ı‹¿ı I≤„MÔ÷— = I≤„MÔ÷
ω¤ÒÏ÷‹Ô˚ = ω¤ÒÏ÷›˘fiı ±Q≤÷‹Ô˚ = (±Î’fiÎ) ±Q≤÷ fi, ±„V÷ = ◊÷Ì fi◊Ì.
698 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

ÀÌ¿Î ó “ωV÷flıHÎÎI‹fi˘ ›˘√_ ω¤Òg÷ « …fiÎÿ˝fi” 10/7). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fifiı ω¤ÒÏ÷±˘fiı ΩHΉΉ΂Ì
ó ¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±fiı fi‰‹Î ±K›Î›‹Î_ iÎÎfiωiÎÎfifi˘ ‰Î÷ ⁄Ë … Áfl‚ ·Î√Ì ¿ı ‹Îflı ¿˘¥ fi‰_ ¿Î‹ fi◊Ì
ωʛ ωV÷Îfl◊Ì ¿ËÌ ÿÌ‘˘. ±ıÀ·_ ¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿fl‰Îfi_ ¿ı fi‰_ g«÷fi fi◊Ì ¿fl‰Îfi_, ’fl_÷ F›Î_ ¿_¥ ωÂıÊ÷Î
±…\˝fifiı I≤„MÔ÷ fi ◊¥, ±ıÀ·ı ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ‹fifi_ V‰Î¤Îω¿ ¬ıÓ«ÎHÎ ◊Λ »ı, I›Î_ ±ı
’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì … ¿Ëı‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_. ¤√‰Îfiı ÿÁ‹˘ ωÂıÊ÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ωÂıÊ÷Î ‹Îfi‰ÎfiÌ »ı. ±ı◊Ì
±K›Î› ±Îfl_¤ ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ ¿ı “÷_ ŒflÌ◊Ì ‹ÎflÎ_ ’fl‹ ‹fifiÌ T≤Ïkα˘fi˘ ≠‰ÎË Á_ÁÎfl ÷flŒ fi …÷Î_ ¤√‰Îfi
‰«fi˘ ÁÎ_¤‚!” ±ı‰_ ÁÎ_¤‚Ìfiı ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Î ±fiı ÷flŒ ◊¥ …Âı, …ı◊Ì ‹ÎflÌ ¤√‰Îfi‹Î_ ºœ ¤„@÷ ◊¥
‹Ëk‰ ÷flŒ ±…\˝fifiÌ ºÏp ωÂıÊ÷Î◊Ì Ω› »ı ±fiı …Âı ±fiı ‹Îv_ ÁË…÷Î◊Ì ¿S›ÎHÎ ◊¥ …Âı. ¿ıÀ·Ì ÁÌ‘Ì,
÷ı±˘ ¤√‰Îfifiı ŒflÌ Á_¤‚Ή‰Î ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı. Áfl‚ ±fiı Á√‹ ‰Î÷ »ı! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ
±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı “±Î’ ±Î’fiÎ ›˘√ ±fiı ω¤ÒÏ÷±˘fiı ω¤ÒÏ÷±˘fiı ŒflÌ◊Ì ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.
ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ ŒflÌ◊Ì ¿Ë˘; ¿ı‹¿ı ±Î’fiÎ_ ±Q≤÷‹› ‰«fi˘ …ı‹¿ı, ¿˘¥ ¤˘…fi ¿fl‰Î ⁄ıÁı ±fiı ¤˘…fi‹Î_ ¿˘¥
ÁÎ_¤‚÷Î_ ‹fiı I≤„MÔ÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ÷ı‹fi_ ‹fi ¿Ëı »ı ¿ı, ‰V÷ Ï≠› (V‰ÎÏÿp) ‹Î·Ò‹ ’Õı, ÷˘ ÷ı‹Î_ ÷ıfiÌ vÏ«
“Ë∞ ‰‘Îflfiı ‰‘Îflı ÁÎ_¤‚_.” ‰‘ı »ı ±fiı ÷ı ‰Îfl_‰Îfl ±ı Ï≠› ‰V÷fiı ‹Î√ı »ı. ’fl_÷
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ¤√‰Îfi‹Î_ ±ı vÏ«‹Î_ ⁄ı ωCÔfi˘ ±Î‰ı »ı ó ±ı¿ ÷˘ ±ı ‰V÷ Ωı
≠I›ZÎ ±Î¿Ê˝HÎ ‰‘÷_ Ωı¥fiı ±…\˝fifiı ◊›_ ¿ı ±Î ±˘»Î ≠‹ÎH΋Î_ ˢ› ÷˘ ’ÒflÌ I≤„MÔ÷ ◊Λ ÷ıÀ·Ì fi◊Ì
ω¤ÒÏ÷±˘fi_ iÎÎfi ◊‰Î◊Ì ¤√‰Îfi ≠I›ı ‹Îv_ ωÂıÊ ‹‚÷Ì; ±fiı ⁄Ì…\_, ÷ı ‰V÷ ±Ï‘¿ ‹ÎhÎ΋Î_ ˢ‰Î »÷Î_
±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ …Âı, ±fiı ¤√‰Îfi‹Î_ ÁË… … ‹ÎflÌ ºœ ’HÎ ’ıÀ ¤flÎ¥ Ω› ÷˘ ‰‘Îflı ¬Î¥ ¿Î÷Ì fi◊Ì! ’fl_÷
¤„@÷ ◊¥ …Âı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ ŒflÌ◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±fiı ω¤ÒÏ÷±˘ ÁÎ_¤‚‰ÎfiÌ
¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı. ±…\˝fifiÌ vÏ«fi˘ ±_÷ … fi◊Ì. ¿Îfi ¶ÎflÎ ±Q≤÷‹›
“¤Ò›— ¿◊› I≤„MÔ÷ÏËÛ f≤H‰÷˘ fi΄V÷ ‹ıûQ≤÷‹Ô˚” ó ‰«fi˘fiı ÁÎ_¤‚÷Î_ fi ÷˘ ±ı ‰«fi˘fi˘ ±_÷ ±Î‰ı »ı, ±fiı
±…\˝fi lı›fi_ ÁΑfi ≥E»ı »ı (√Ì÷Î ó 2/7; 3/2; 5/1), fi ÷ı‹fiı ÁÎ_¤‚÷Î_ I≤„MÔ÷ ’HÎ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì ±…\˝fi
±fiı ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷ ÷ı‹ … ›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi_ ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿fl÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î’ ±Î‰Î_ ±Q≤÷‹›
Œ‚ ’˘÷Îfi΋Î_ ºœ ¤„@÷ ◊‰Ì ±ı ⁄÷ÎT›_ (√Ì÷Î ó ‰«fi˘ Á_¤‚Ή÷Î … Ω±˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — …ı‹ ¤ÒA›Îfiı ¤˘…fi ±fiı ÷flV›Îfiı ’ÎHÎÌ Ï≠› ·Î√ı »ı, ±ı … flÌ÷ı Ï…iÎÎÁ ±…\˝fifiı
¤√‰ÎfifiÎ ‰«fi ⁄Ë ω·ZÎHÎ ·Î√ı »ı. ÷ı‹fiı ¤√‰ÎfifiÎ ‰«fi …ı‹-…ı‹ ω·ZÎHÎ ·Î√ı »ı ÷ı‹-÷ı‹ ÷ı‹fi˘
¤√‰ÎfifiÎ ≠Ï÷ ωÂıÊ ¤Î‰ ≠√À ◊÷˘ Ω› »ı.1
óáó
Á_⁄_‘ ó ±…\˝fifiÌ ≠Î◊˝fiÎfi˘ V‰Ì¿Îfl ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ±fiı ω¤ÒÏ÷
›˘√fiı ¿Ëı‰Îfi˘ ±Îfl_¤ ¿flı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
ËL÷ ÷ı ¿◊Ï›W›ÎÏ‹ ÏÿT›Î èÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›— –– 19––
≠ΑÎL›÷— ¿<vlıWÔà fiÎVI›L÷˘ ωV÷flV› ‹ı –– 19––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó
ËL÷ = ËÎ, ⁄flÎ⁄fl »ı ≠ΑÎL›÷— = ‹A›-‹A› w’ı ‹ı = ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ
ÏÿT›Î—- ‹ÎflÌ ÏÿT› ¿◊Ï›W›ÎÏ‹ = (Á_ZÎı’‹Î_) ¿ËÌÂ; ωV÷flV› = ωV÷Îflfi˘
±ÎI‹Ï‰¤Ò÷›— = ω¤ÒÏ÷±˘fiı ÏË = ¿ı‹¿ı ±L÷— = ±L÷
÷ı = ÷ÎflÎ ‹ÎÀı ¿<vlıWÃÔ = Ëı ¿<flÔlıWÔÃ! fi, ±„V÷ = fi◊Ì.

1. ºpT› ó “√Ì÷Î-ÿ’˝HΔ ’V÷¿fi˘ ⁄Îfl‹˘ ·ı¬ ó“√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfifi_ ωω‘ w’˘‹Î_ ≠√À ◊‰_.”
f·˘¿ 19] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 699

ÀÌ¿Î ó “ËL÷ ÷ı ¿◊Ï›W›ÎÏ‹ ÏÿT›ÎèÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›—”
ó ›˘√ ±fiı ω¤ÒÏ÷ ¿Ëı‰Îfiı ‹ÎÀı ±…\˝fifiÌ …ı ≠Î◊˝fiÎ
»ı, ÷ıfi˘ “ËL÷” ±T››◊Ì V‰Ì¿Îfl ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfi ¿Ëı
»ı ¿ı Ë_ ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT›, ±·˙Ï¿¿ ±fiı ω·ZÎHÎ
ω¤ÒÏ÷±˘fiı ÷Îflı ‹ÎÀı ¿ËÌ (›˘√fiÌ ‰Î÷ ¤√‰Îfiı
±Î√‚ ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿Ëı »ı).
“ÏÿT›Î—” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı …ı ¿˘¥ ‰V÷,
T›„@÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflı‹Î_ …ı ¿_¥ ’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı,
÷ı ‰V÷÷— ¤√‰ÎfifiÌ … »ı, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ
… ΩHÎ‰Ì ±ı ÏÿT›÷Î »ı ±fiı ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ
ΩHÎ‰Ì ±ı ·˙Ï¿¿÷Î »ı.
“≠ΑÎL›÷— ¿<vlıWÔà fiÎVI›V÷˘ ωV÷flV› ‹ı” ó
F›Îflı ±…\˝fiı ¿èÎ_ ¿ı ¤√‰fiÔ˚! ±Î’ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı
ωV÷Îfl◊Ì, ’Òflı’ÒflÌ ¿ËÌ ÿ˘, I›Îflı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı
Ë_ ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌÂ, ¿ı‹¿ı ÷ıfi˘ ±_÷
fi◊Ì. ’fl_÷ ±Î√‚ ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Îflı ±…\˝fi
¤Îflı Á_¿˘«◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ±Î’fi_ ωrw’ Ωı‰Î ≥E»\_
»\_; Ωı ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ÷ı w’ Ωı¥ ¿‰_ Â@› ˢ› ÷˘
ÿı¬ÎÕÌ ÿ˘, I›Îflı ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ó “’U› ‹ı ’Î◊˝
w’ÎÏHΔ (±. 11/5) ±◊ν÷Ô˚ ÷_ ‹ÎflÎ_ w’˘fiı Ωı¥ ·ı.
w’˘‹Î_ ¿ıÀ·Î_ w’ »ı? Â_ ⁄ı-«Îfl? fiÏË-fiÏË, ÁıÓ¿Õ˘-
ËΩfl˘ w’˘fiı Ωı ’fl_÷ ±ËŸ ±…\˝fifiÌ Ï‰V÷Îfl◊Ì
ω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı‰ÎfiÌ ≠Î◊˝fiÎ ÁÎ_¤‚Ìfiı ¤√‰Îfi Á_ZÎı’‹Î_
ω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı »ı ±fiı I›Î_ ±…\˝fifiÌ ±ı¿ w’ ÿı¬ÎÕ‰ÎfiÌ
≠Î◊˝fiÎ ÁÎ_¤‚Ìfiı ¤√‰Îfi ÁıÓ¿Õ˘-ËΩfl˘ w’˘ Ωı‰Îfiı ‹ÎÀı
¿Ëı »ı!
±ı ±ı¿ ‹˘ÀÎ ±Îç›˝fiÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_
÷˘ ‹fiW› ⁄Ë … ÁÎ_¤‚Ì Â¿ı »ı, ’fl_÷ ±ıÀ·_ fiıh΢
‰Õı Ωı¥ fi◊Ì Â¿÷˘; ¿ı‹¿ı Ωı‰ÎfiÌ Â„@÷ ¿Îfi˘fiÌ
±’ıZÎαı ÁÌÏ‹÷ ˢ› »ı.1 »÷Î_ ’HÎ F›Îflı ±…\˝fiı ÁC΂Ì
ω¤ÒÏ÷±˘fiı ÁÎ_¤‚‰Îfi_ ’˘÷Îfi_ Á΋J›˝ ⁄÷ÎT›_ ÷˘
¤√‰Îfiı Á_ZÎı’◊Ì ÁÎ_¤‚‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_; ±fiı F›Îflı ±…\˝fiı
±ı¿ w’fiı Ωı‰Î‹Î_ fi‹˛÷Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÌ ±Á‹◊˝÷Î ≠√À
¿flÌ ÷˘ ¤√‰Îfiı ±fiı¿ w’˘ Ωı‰Îfiı ‹ÎÀı ¿èÎ_! ±ıfi_ ¿ÎflHÎ
±ı »ı ¿ı √Ì÷΋Î_ ±…\˝fifi_ ¤√‰ÿÔ˚ωʛ¿ iÎÎfi µkÎfl˘kÎfl
‰‘÷_ Ω› »ı. ±Î ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Îflı ¤√‰Îfiı ±ı‹

1. ¿Îfifi˘ ωʛ »ı ÂOÿ ±fiı ÂOÿ ⁄ı Ω÷fi˘ ˢ› »ı ó ‰HνfiÎI‹¿ ±fiı K‰L›ÎI‹¿. ¿Îfi ¶ÎflÎ ÂOÿ˘fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ±Î’HÎfiı
≠I›ZÎfi_ ’HÎ iÎÎfi ◊Λ »ı ±fiı ±≠I›ZÎ (V‰√˝, fifl¿ ‰√ıflı)fi_ ’HÎ iÎÎfi ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀıı ‰ıÿÎ_÷ ≠Ïø›Î (l‰HÎ,
‹fifi, ÏfiÏÿK›ÎÁfi ‰√ıflı)‹Î_ “l‰HΔ ÁË ≠◊‹ ±ÎT›_ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤„@÷‹Î_ ’HÎ (l‰HÎ, ¿Ì÷˝fi, V‹flHÎ, ’ÎÿÁı‰fi
‰√ıflı) l‰HÎ ’Ëı·_ ±ÎT›_ »ı. ÂÎVÔh΢‹Î_ …ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi_ iÎÎfi (’fl˘ZÎ iÎÎfi) ±Î’HÎfiı
¿Îfi˘◊Ì … ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿Îfi˘◊Ì ÁÎ_¤‚Ìfiı … ÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ¿fl‰Î, ‹Îfi‰Î ¿ı ΩHΉÎ◊Ì ±Î’HÎı ±ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi˘ ÁÎZÎÎI¿Îfl
¿fḻı »Ì±ı.
ÂOÿ‹Î_ ±g«I› „@÷ »ıó
ÂOÿ Â@÷ıflÏ«LI›I‰ÎE»OÿÎÿı‰Î’fl˘ZΑ̗ – ≠ÁMÔ÷— ’vÊ˘ ›¶E»Oÿıfiˆ‰Î‰⁄K›÷ı –– (ÁÿΫÎflÎfiÁL‘Îfi‹Ô˚ ó 19)
‹fiW› ÁÒ±ı »ı I›Îflı ÏfiƒÎ‹Î_ “≥„Lƒ›˘ Á_¿<Ï«÷ ◊¥fiı ‹fi‹Î_, ‹fi Á_¿<Ï«÷ ◊¥fiı ⁄Ï©‹Î_ ±fiı ⁄Ï© Á_¿<Ï«÷ ◊¥fiı ±iÎÎfi
(±Ï‰zÎ)‹Î_ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı Ωı¿ı ÏfiƒÎ‹Î_ ≥„Lƒ›˘ ⁄Ë … »^’Ì flËı »ı, ÷˘’HÎ ÁÒ÷ı·Î ±Îÿ‹Ìfi_ fi΋ ·¥fiı
’˘¿Îfl‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ı Ω√Ì Ω› »ı. ÂOÿ‹Î_ ±ıÀ·Ì „@÷ »ı ¿ı ÷ı ±Ï‰z΋Î_ ·Ìfi ◊›ı·Îfiı ’HÎ …√ÎÕÌ ÿı »ı. ±Î◊Ì
ÂOÿ‹Î_ ±fi_÷ „@÷ »ı. ºÏp ÷˘ ’ÿÎ◊˝ Á‘Ì …¥fiı fl˘¿Î¥ Ω› »ı. ’fl_÷ ÂOÿ ¿ı‰‚ ¿Îfi Á‘Ì … fi◊Ì …÷˘, ’fl_÷
’˘÷ÎfiÎ (V‰›_) Á‘Ì «ÎS›˘ Ω› »ı.
fiıh΢‹Î_ w’ ’¿ÕÎ¥ Ω› »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ÿ’˝H΋Î_ ‹¬ Ωı÷Ì ‰¬÷ı ¿Î«fiÌ ±_ÿfl w’ «ÎS›_ Ω› ÷˘ ÷ı‹Î_ ‹¬ ÿı¬Î‰Î ·Î√ı
»ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±Î_¬‹Î_ ’HÎ ±ı¿ ¿Î« »ı, …ıfiÌ ±_ÿfl ’ÿÎ◊˝fi_ w’ «ÎS›_ Ω› ÷˘ ÷ı ’ÿÎ◊˝ ÿı¬Î‰Î ·Î√ı »ı. fiıh΢‹Î_
±ı¿ ωÂıÊ Â„@÷ ±ı »ı ¿ı ÷ı±˘ ’Ëı·Î w’fiı ’¿ÕÌ flάÌfiı … ⁄ÌΩ w’fiı Ωı¥ ·ı »ı, ±Î … ¿ÎflHÎ◊Ì F›Îflı ‰Ì…‚Ì◊Ì
’_¬˘ «Î·ı »ı, I›Îflı ±ıfiÎ_ hÎHÎı ’Î_Ϭ›Î_ ±·√-±·√ CÎÒ‹‰Î »÷Î_ ’HÎ fiıh΢fiı (±·√-±·√ ’Î_Ϭ›Î_ CÎÒ‹÷Î_ fi ÿı¬Î÷Î_)
±ı¿ «ø …ı‰_ ÿı¬Î› »ı. ±ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¿Îfi˘‹Î_ …ıÀ·Ì „@÷ »ı, ±ıÀ·Ì fiıh΢‹Î_ fi◊Ì.
≥„Lƒ›˘ ¿ı‰‚ ’˘÷’˘÷ÎfiΠωʛ˘fiı … ’¿ÕÌ Â¿ı »ı, ’fl‹ÎI‹÷k‰fiı fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷Ì; ¿ı‹¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰ ≥„Lƒ›˘fi˘ ωʛ
fi◊Ì. ’fl‹ÎI‹÷k‰ ’˘÷Îfi˘ ωʛ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ iÎÎfi ’˘÷ÎfiÎ◊Ì … ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fiı ±Î ±K›Î›‹Î_ ¿èÎ_ »ı
¿ı ±Î’ ’˘÷Îfiı ’˘÷ÎfiÎ ‰Õı … ΩH΢ »˘ ó “V‰›‹ı‰ÎI‹ÎfiÎI‹Îfi_ ‰ıI◊ I‰‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 10/15). ⁄ÌΩ ±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı
¿èÎ_ »ı ¿ı ‹fi‹Î_ ±Î‰ı·Ì ÁCÎ‚Ì ¿Î‹fiα˘fiı »˘Õ‰Î◊Ì ‹fiW› ’˘÷ÎfiÌ … ’˘÷ÎfiÌ Ω÷‹Î_ Á_÷p ◊Λ »ı ó “≠…ËÎÏ÷
›ÿÎ ¿Î‹ÎLÁ‰Î˝L’Î◊˝ ‹fi˘√÷ÎfiÔ˚ – ±ÎI‹L›ı‰ÎI‹fiÎ ÷p—.....” (±. 2/55). ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ’fl‹ÎI‹÷k‰fi_ iÎÎfi ¿flHÎ-
Ïfifl’ıZÎ »ı. ±ı iÎÎfifiı ±Î_¬˘ fi◊Ì ’¿ÕÌ Â¿÷Ì. ’fl_÷ ¿Îfi ÂOÿ˘ ¶ÎflÎ ’¿ÕÌfiı ’˘÷ÎfiÎ Á‘Ì ’ˢӫÎÕÌ ÿı »ı.
700 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

¿èÎ_ ¿ı “‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì,” I›Îflı ±…\˝fifiÌ ‹ÎÀı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ Œfl¿ »ı. ±ËŸ ±…\˝fiı
ºÏp ¤√‰ÎfifiÌ ±fi_÷÷ÎfiÌ ÷flŒ «Î·Ì √¥. ÷ı±˘ ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ ¿ËÌfiı ¤√‰Îfifi˘
Á‹F›Î ¿ı ¤√‰ÎfifiΠωʛ‹Î_ ÷˘ Ë_ ¿_¥ ’HÎ fi◊Ì ÷Î√ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ≥E»Î ¿flÌ, ÷˘ ¤√‰Îfiı ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿ı
ΩHÎ÷˘; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı, ±ÁÌ‹ »ı ±fiı ±’Îfl Ë_ ÷˘ Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌÂ; ¿ı‹¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì.
»ı. ’fl_÷ ±…\˝fiı ¤Ò·◊Ì ±ı ¿ËÌ ÿÌ‘_ ¿ı ±Î’ ±Î’fiÌ ±Ï√›Îfl‹Î ±K›Î›‹Î_ ±…\˝fiı ’˘÷ÎfiÌ ±iÎ÷Î ±fiı
’Òflı’ÒflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ ÿ˘. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±Î√‚ ±›˘B›÷Î ≠√À ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfifiı ’˘÷Îfi_ ±T›› w’
…÷Î_ ÁΉ‘Îfi ◊¥ Ω› »ı ±fiı fi‹˛÷Î’Ò‰˝¿ ±ı¿ w’ ÿı¬ÎÕ‰ÎfiÌ ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ, ÷˘ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfi_ ±fi_÷w’
ÿı¬ÎՉΠ‹ÎÀı … ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı. fiıh΢fiÌ Â„@÷ Ωı‰Îfiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’Ì ±fiı ÷ı‹fiı Ωı‰Îfi_ Á΋J›˝ (ÏÿT›
ÁÌÏ‹÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfi ÏÿT› «ZÎ ≠ÿÎfi ¿flÌfiı ºÏp) ’HÎ ±Î’Ì! ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÁΑ¿ı g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ
±◊ν÷Ô˚ «‹˝«ZÎ±˘‹Î_ ωÂıÊ Â„@÷ ≠ÿÎfi ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ’˘÷Îfi˘ ±Î√˛Ë ±fiı ±Ë_¿Îfl fi flάÌfiı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ
±fiı¿ w’˘fiı Ïfifl¬‰ÎfiÌ ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı. Á΋J›˝ ÷◊Î ⁄Ï© ’fl fiËŸ ’fl_÷ ¤√‰Îfi µ’fl … Á‰˝◊Î
⁄Ì∞ ‰Î÷, ‰@÷ÎfiÌ T›„@÷√÷ ‰Î÷ ’Ò»‰Î‹Î_ ±Î‰ı Ïfi¤˝fl ◊¥ …‰_ Ωı¥±ı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi ’fl Ïfi¤˝fl÷Î
±fiı ’˘÷ÎfiÌ ±ΩHÎ÷Î ÷◊Î ±›˘B›÷Î’Ò‰˝¿ V‰›_ ΩHΉΠflËı‰Î◊Ì …ı «Ì… ‹‚ı »ı, ÷ı ±fi_÷ ˢ› »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı, ÷ı◊Ì ÷ı‹fiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘ ’HÎ ±fi_÷ »ı. ÷ı ¿ÎflHÎı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘fiÎ
ωV÷Îflfi_ fi ÷˘ ¿˘¥ ‰Hνfi ¿flÌ Â¿ı »ı ±fiı fi ¿˘¥ ÁÎ_¤‚Ì Â¿ı »ı. Ωı ¿˘¥ ¿ËÌ-ÁÎ_¤‚Ì Â¿ı ÷˘ ’»Ì,
÷ı (ω¤ÒÏ÷›˘) ±fi_÷ ¿¥ flÌ÷ı flËıÂı? ÷ı◊Ì ¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı, Ë_ ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘fiı Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌÂ.
±…\˝fifiı “¿<vlıWÔÔ ¿Ëı‰Î‹Î_ ¤√‰Îfifi˘ ±Ï¤≠Λ »ı ¿ı, “÷ÎflÎ ‹fi‹Î_ ‹fiı ΩHΉÎfiÌ ≥E»Î ◊¥ √¥,
÷ı ‹ÎÀı ÷_ lıWÔà »ı!
óáó
Á_⁄_‘ ó ω¤ÒÏ÷±˘ ±fiı ›˘√ ±Î ⁄LÔfiı‹Î_◊Ì ’Ëı·Î_ ¤√‰Îfi ‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿
Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ O›ÎÁÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı.
±Ë‹ÎI‹Î √Õοı Á‰˝¤Ò÷Λ„V◊÷— –– 20––
±Ë‹ÎÏÿç ‹K›_ « ¤Ò÷Îfi΋L÷ ±ı‰ « –– 20––
√Õοı = Ëı ÏfiƒÎ ω…›Ì « = ÷◊Î Á‰˝¤Ò÷Λ- = ÁC΂Î≠ÎHÎ̱˘fiÎ
±…\fi˝ ! ±L÷— = ±L÷‹Î_ „V◊÷— ±_÷—¿flHÎ (xÿ›)
¤Ò÷Îfi΋Ô̊ = ÁC΂Π≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ‹Î_ „V◊÷
±ÎÏÿ— = ±ÎÏÿ, ±ı‰ = … »\_ ±ÎI‹Î = ±ÎI‹Î ’HÎ
‹K›‹Ô˚ = ‹K›, « = ±fiı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ … »\_.
ÀÌ¿Î ó [¤√‰Îfifi_ g«÷fi ⁄ı flÌ÷ı ◊Λ »ı ó ωÂıÊ÷Î Á‹…ı. ±Î ⁄ÌΩ g«÷fifiı ‹ÎÀı … ±ËŸ
(1) ÁΑ¿ …ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ¥p ‹Îfiı »ı, ÷ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ωÂıÊ÷Îfiı
⁄Ì…\_ ¿_¥ ’HÎ g«÷fi fi ◊Λ. @›Îflı¿ ◊¥ ’HÎ Ω› ·Ì‘ı F›Î_ F›Î_ T≤ÏkÎ Ω›, I›Î_ - I›Î_ ¤√‰Îfifi_ …
÷˘ ‹fifiı I›Î_◊Ì ËÃΉÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ≥pÿı‰fiÎ g«÷fi‹Î_ g«÷fi ◊‰_ Ωı¥±ı, ÷ı ‰V÷ ¿ı T›„@÷fi_ fiÏË. ±Îfiı
… ΩıÕÌ ÿı, ±fiı (2) ‹fi‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ωÂıÊ÷Îfiı ·Ì‘ı ‹ÎÀı … ¤√‰Îfi ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿flÌ flèÎÎ »ı.]
Á_ÁÎflfi_ g«÷fi ◊Λ, ÷˘ ±ı ωÂıÊ÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÌ … “±Ë‹ÎÏÿç ‹K›_ « ¤Ò÷Îfi΋L÷ ±ı‰ «”1 ó
1. ±ËŸ “±ÎÏÿ—” ±fiı “±L÷—” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ’_g·√‹Î_ ±fiı “‹K›‹Ô˚” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ fi’_Á¿g·√‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ÎÏÿ‹Î_ ±ı¿·Î ’fl‹’vÊ ¤√‰Îfi flËı »ı ó “±Ë‹ÎÏÿÏË˝ ÿı‰ÎfiÎ_ ‹ËÊaHÎÎ_ « Á‰˝Â—” (√Ì÷Î ó 10/2),
±fiı ±_÷‹Î_ ’HÎ ±ı¿ ’fl‹’vÊ ¤√‰Îfi flËı »ı ó “ÏÂW›÷ı ÂıÊÁ_iΗ” (lÌ‹ÿÔ˚¤Î. 10/3/25). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
“±ÎÏÿ” ±fiı “±L÷” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ ’_g·√‹Î_ ¿›˘˝ »ı. ’fl_÷ ‹K›‹Î_ ±◊ν÷Ô˚ V≤Ïpfiı Á‹›ı ’_g·√, jÎÌg·√ ±fiı fi’_Á¿g·√
f·˘¿ 20] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±ËŸ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ÁÎfl ¿è΢
»ı ¿ı ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ Ë_
… »\_. ±ı Ïfi›‹ »ı ¿ı …ı ‰V÷ µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ˢ›
»ı, ÷ıfiÎ ±Îfl_¤ ±fiı ±_÷‹Î_ …ı ÷k‰ flËı »ı, ±ı …
÷k‰ ÷ıfiÌ ‹K›‹Î_ ’HÎ flËı »ı («ÎËı ÿı¬Î› ¿ı fi ÿı¬Î›)
±◊ν÷Ô˚ …ı ‰V÷ …ı ÷k‰◊Ì µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı …ı‹Î_
·Ìfi ◊Λ »ı, ÷ı ‰V÷fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ (Ëo‹ıÂÎ)
±ı … ÷k‰ flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, Á˘fi΋Î_◊Ì ⁄fiı·Î_ CÎflıHÎÎ_
’Ëı·Î_ Á˘fiÎw’ı ˢ› »ı ±fiı ±_÷‹Î_ (CÎflıHÎÎ_ Á˘fi΋Î_
·Ìfi ◊÷Î_) Á˘fiÎw’ı flËı »ı ÷◊Î ‰«‹Î_ ’HÎ Á˘fiÎw’ı
… flËı »ı. ¿ı‰‚ fi΋, ±Î¿ÚÏ÷, µ’›˘√, ‹Î’, ÷˘·
‰√ıflı ±·√-±·√ ˢ› »ı, ±fiı ±ı‹fiÎ_ ±·√-±·√
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ CÎflıHÎÎ_, Á˘fi_ … flËı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı
ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ±ÎÏÿ‹Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹V‰w’ Ë÷Î_ ±fiı
±_÷‹Î_ ·Ìfi ◊÷Î_ ’HÎ ’fl‹ÎI‹V‰w’ flËıÂı ÷◊Î ‹K›‹Î_
fi΋, w’, ±Î¿ÚÏ÷, Ïø›Î, V‰¤Î‰ ‰√ıflı ±·√-±·√
ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷k‰◊Ì ’fl‹ÎI‹V‰w’ … »ı ó ±Î
⁄÷Ή‰Îfiı ‹ÎÀı … ±ËŸ ¤√‰Îfiı ’˘÷Îfiı ÁC΂Î_
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ “Ë_ … »\_” ±ı‹
¿èÎ_ »ı.
¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ±Î ≠¿flH΋Î_ ±ÎÏÿ, ‹K›
±fiı ±_÷‹Î_ ó hÎHÎ …√αı ÁÎflw’ı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_
‰Hνfi ¿›* »ı. ’Ëı·Î_ ±Î ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
¿ı “ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ Ë_ …
»\_; ‰«‹Î_ ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı “ÁC΂ΠÁ√˘˝fiÎ
±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ Ë_ … »\_”; ¿ı‹¿ı ‹ÎflΠωfiÎ
¿˘¥ ’HÎ «fl-±«fl ≠ÎHÎÌ fi◊Ì.” g«÷fi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
±Î … ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ÁÎfl »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥
ωÂıÊ÷Î ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı …ı ω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı,
±ı ω¤ÒÏ÷±˘ ÏÁ‰Î› ’HÎ …ı ¿_¥ Ωı‰Î ‹‚ı »ı ÷ı ’HÎ
¤√‰ÎfifiÌ … ω¤ÒÏ÷ »ı ó ±ı …HÎΉ‰Îfiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
’˘÷Îfiı ÁC΂Î_ «flΫfl ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ÷◊Î
±_÷‹Î_ ’˘÷Îfiı ωz‹Îfi ¿èÎÎ »ı. ÷k‰◊Ì Á‰˝ ¿_¥
’fl‹ÎI‹Î … »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” ó ±Î ·Z›fiı ÏÁ©
¿fl‰Î ‹ÎÀı … ω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
±Î ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ …ı
±ÎI‹Î »ı ±fiı ∞‰˘fi_ …ı V‰w’ »ı, ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
±ı hÎHÎı g·√˘‰Î‚Ì T›„@÷, ‰V÷, ’ÿÎ◊˝, Ïø›Î, ¤Î‰ ‰√ıflı flËı »ı. ±Î◊Ì ±Î hÎHÎı g·√˘‹Î_ fi’_Á¿g·√ … ⁄Î¿Ì flËı »ı
±◊ν÷Ô˚ fi’_Á¿g·√fiÌ ±_÷√˝÷ … hÎHÎı g·√ ±Î‰Ì Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ±fiı ±Î√‚ ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
’HÎ “‹K›” ÂOÿfi˘ ≠›˘√ fi’_Á¿g·√‹Î_ ¿›˘˝ »ı.
701
⁄÷Î‰Ì »ı. ’»Ì ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı V≤Ïpw’ı
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ⁄÷ΉÌfiı …ı …Õ-«ı÷fi ±fiı V◊Ήfl-…_√‹
V≤Ïp »ı, ÷ıfiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ “Ë_ ±ı¿ … ±fiı¿ w’˘‹Î_ ◊¥
Ω™” (“⁄Ë V›Î_ ≠Ω›ı›ıÏ÷” ó »ÎLÿ˘B›. 6/2/3) ó
±ı‰˘ Á_¿S’ ¿v_ »\_ ±fiı ±_÷‹Î_ Ë_ … ÂıÊ flË _»\_
ó “ÏÂW›÷ı ÂıÊÁ_iΗ” (lÌ‹§Î. 10/3/25). ÷ı◊Ì ‰«‹Î_
’HÎ Á‰˝ ¿Î_¥ Ë_ … »\_ - ‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚ (√Ì÷Î ó
7/19); “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi” ó (√Ì÷Î 9/19); ¿ı‹¿ı
…ı ÷k‰ ±ÎÏÿ ±fiı ±_÷‹Î_ ˢ› »ı, ±ı … ÷k‰ ‹K›‹Î_
’HΠˢ› »ı. ±_÷‹Î_ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı
⁄Ì… (¿ÎflHÎ)w’◊Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ⁄÷Î‰Ì ¿ı Ë_ …
Á‰˝fi_ ⁄Ì… »\_, ‹ÎflΠωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ ≠ÎHÎÌ fi◊Ì. ±Î
flÌ÷ı ±Î hÎHÎ …√αı ó hÎHÎ f·˘¿˘‹Î_ ‹A› ω¤ÒÏ÷±˘
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ±L› f·˘¿˘‹Î_ ‹A› ω¤ÒÏ÷±˘
⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı ±L› f·˘¿˘‹Î_ …ı Á‹ÿΛ‹Î_
‹A› »ı, …ı‹fi_ Á‹ÿΛ µ’fl ±ÎÏ‘’I› »ı, …ı‹fi΋Î_
¿˘¥ ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı‹fiı ·¥fiı ω¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷Ή‰Î‹Î_
±Î‰Ì »ı. ’fl_÷ ÁΑ¿ı ’˘÷ı ±ı ω¤ÒÏ÷±˘fiÌ ‹ËkÎÎ,
ωÂıÊ÷Î, Á_ÿfl÷Î, ±ÎÏ‘’I› ‰√ıflıfiÌ ÷flŒ A›Î· fi
flά÷Î_, ±ı ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ … ≠√À ◊Λ
»ı, ±ı‹fi΋Î_ …ı ‹ËkÎÎ ‰√ıflı »ı, ±ı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ
… »ı; ±ı ω¤ÒÏ÷±˘ ¤√‰IV‰w’ … »ı ó ±ı ÷flŒ
A›Î· flά‰˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ±…\˝fifi˘ ≠ffi ¤√‰ÎfifiÎ
g«÷fifiΠωʛ‹Î_ »ı (±. 10/17), ¿˘¥ ‰V÷ ¿ı
T›„@÷fiÎ g«÷fifiΠωʛ‹Î_ fi◊Ì.
“±Ë‹ÎI‹Î √Õοı Á‰˝¤Ò÷Λ„V◊÷—” ó ÁΑ¿
±Î ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ µ’›˘√ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¿flı ±ıfiÌ Á‹…HÎ
»ı ¿ı, F›Îflı ÁΑ¿fiÌ ºÏp ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ÷flŒ «Î·Ì Ω›,
I›Îflı ÷ı “ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ±ÎI‹Îw’ı ¤√‰Îfi … »ı”
ó ±ı‰_ Á‹∞fiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿flı. F›Îflı ¿˘¥
ω«ÎflÂÌ· ÁΑ¿fiÌ ºÏp Á_ÁÎfl ÷flŒ «Î·Ì Ω›, I›Îflı
÷ı “µI’ÏkÎ-ωfiÎÂÂÌ· ±fiı Ïfifl_÷fl ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· V≤ÏpfiÎ
±ÎÏÿ, ‹K› ÷◊Î ±_÷‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi … »ı” ±Î flÌ÷ı
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿flı. @›Îflı¿ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ‹Ò‚ ÷flŒ ÷ıfiÌ
ºÏp …÷Ì flËı, I›Îflı ÷ı “⁄Ì…w’◊Ì ¤√‰Îfi … »ı, ¤√‰Îfi
ÏÁ‰Î› ¿˘¥ ’HÎ «fl-±«fl ≠ÎHÎÌ fi◊Ì, ˢ¥ ¿÷_ ’HÎ
fi◊Ì” ó ±Î flÌ÷ı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿flı.
702 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ÷‹Î‹ ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi … »ı ó ±Îfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı
»ı ¿ı, ±ı¿ ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…\_ ¿Î_¥ »ı … fiËŸ ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı.
¤√‰Îfi lÌ¿ÚWHÎ Á‹√˛ »ı ±fiı ±ÎI‹Î ÷ı‹fiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı. ±ÎI‹Î ¤√‰ÎfifiÌ ’flÎ-≠¿ÚÏ÷ »ı ±fiı “±L÷—¿flHÎ
“±’flÎ-≠¿ÚÏ÷” »ı (√Ì÷Î ó ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fi˘ «˘◊˘, ’Î_«‹˘ f·˘¿). ’flÎ ±fiı ±’flÎ ó ⁄LÔfiı› ¤√‰Îfi◊Ì
±Ï¤LÔfi »ı.
óáó

±ÎÏÿI›Îfi΋Ëo ωWbF›˘˝Ï÷ÊÎ_ flωfl_Â‹ÎfiÔ˚ –– 21––

‹flÌÏ«‹˝v÷΋„V‹ fiZÎhÎÎHÎ΋Ëo ÂÂÌ –– 21––
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ‰V÷±˘‹Î_ ‹flÌÏ«— = ÷ı… (±fiı)
±ÎÏÿI›Îfi΋Ô˚ = ±ÏÿÏ÷fiÎ ⁄Îfl ±_Â‹ÎfiÔ̊ = Ï¿flH΢‰Î‚˘ fiZÎhÎÎHÎ΋Ô˚ = fiZÎh΢fi˘
’h΢‹Î_ flω— = ÁÒ›˝ »\_. ±Ï‘’Ï÷
ωWb— = ωWb (‰Î‹fi) ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ÂÂÌ = «Lƒ‹Î
F›˘Ï÷Ê΋Ô˚ = (±fiı) ≠¿Î‹Îfi ‹v÷΋Ô˚ = ‹v÷˘fi_ (±„V‹) = »\._
ÀÌ¿Î ó “±ÎÏÿI›Îfi΋Ë_ ωWb—” ó ±ÏÿÏ÷fiÎ ÁÎ÷ÁÎ÷ À<¿ÕÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ı±˘ ‹›Î˝ fiÏË, ∂·ÀÎfiÎ
‘Î÷Î, Ï‹hÎ ‰√ıflı …ıÀ·Î ’h΢ »ı, ÷ı±˘‹Î_ “ωWb” ±◊ν÷Ô˚ ±ı¿fiÎ ±˘√HÎ’«ÎÁ ◊¥ √›Î.
‰Î‹fi ‹A› »ı. ¤√‰Îfiı … ‰Î‹fiw’ı ±‰÷Îfl ·¥fiı “fiZÎhÎÎHÎ΋Ë_ ÂÂÌ” ó ±ÏrfiÌ, ¤flHÎÌ, ¿ÚÏkοÎ
ÿˆI›˘fiÌ Á_’ÏkÎfiı ÿÎfiw’ı ·Ì‘Ì ±fiı ÷ıfiı ±ÏÿÏ÷fiÎ ’h΢ ‰√ıflı …ı ÁkÎΉÌÁ fiZÎh΢ »ı, ±ı ⁄‘Îfi˘ ±Ï‘’Ï÷ «_ƒ‹Î
(ÿı‰÷α˘)fiı ±Î’Ì ÿÌ‘Ì.1 Ë_ »\_.
“F›˘Ï÷ÊÎ_ flωfl_Â‹ÎfiÔ˚” ó «_ƒ‹Î, fiZÎhÎ, ÷ÎflÎ, ±Î ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ωÂıÊ÷Î-‹ËkÎÎ »ı, ÷ı
±„Bfi ‰√ıflı …ıÀ·Ì ’HÎ ≠¿Î‹Îfi «ÌΩı »ı, ÷ı±˘‹Î_ ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ »ı.
Ï¿flH΢‰Î‚˘ ÁÒ›˝ ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı; ¿ı‹¿ı ≠¿Î ¿fl‰Î‹Î_ [±Î ≠¿flH΋Î_ …ı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı,
ÁÒ›˝fi_ ≠ΑÎL› »ı. ÁÒ›˝fiÎ ≠¿ÎÂ◊Ì … ⁄‘Î_ ≠¿Î‹Îfi ÷ı‹fiı ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷w’◊Ì … ¿èÎ_ »ı, ±‰÷Îflw’◊Ì
◊Λ »ı. fiÏË; …ı‹¿ı ó ±ÏÿÏ÷fiÎ ’h΢‹Î_ ‰Î‹fi Ë_ »\_ (±.
“‹flÌÏ«‹˝v÷΋„V‹” ó Ák‰F›˘Ï÷, ±ÎÏÿI›, ËÏfl÷ 10/21), ÂVÔhΑÎfḻ˘‹Î_ fl΋ Ë_ »\_ (±. 10/31),
‰√ıflı fi΋˘‰Î‚Î …ı ±˘√HÎ’«ÎÁ ‹v÷˘ »ı, ÷ı‹fi_ ‹A› T≤„WHΉ_Â̱˘‹Î_ ‰ÎÁÿı‰ (¿ÚWHÎ) ±fiı ’Î_Õ‰˘‹Î_ ‘fi_…›
÷ı… Ë_ »\_. ±ı ÷ı…fiÎ ≠¤Î‰◊Ì … ≥LƒfiÎ ¶ÎflÎ ÏÿÏ÷fiÎ (±…\˝fi) Ë_ »\_ (±. 10/37) ‰√ıflı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ËŸ
√¤˝fiÎ ÁÎ÷ À<¿ÕÎ ¿fl‰Î »÷Î_ ±fiı ±ı ÁÎ÷ı›fiÎ ŒflÌ◊Ì ≠Á_√ ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ »ı.]
óáó

‰ıÿÎfiÎ_ Á΋‰ıÿ˘û„V‹ ÿı‰Îfi΋„V‹ ‰ÎÁ‰— –– 22––

≥„Lƒ›ÎHÎÎ_ ‹fiç΄V‹ ¤Ò÷Îfi΋„V‹ «ı÷fiÎ –– 22––
‰ıÿÎfi΋Ô̊ = (Ë_) ‰ıÿ˘‹Î_ ±„V‹ = »\,_ ¤Ò÷Îfi΋Ô̊ = ≠ÎHÎ̱˘fiÌ
Á΋‰ıÿ— = Á΋‰ıÿ ≥„Lƒ›ÎHÎ΋Ô̊ = ≥„Lƒ›˘‹Î_
«ı÷fiÎ = «ı÷fiÎ ±ıÀ·ı ¿ı
±„V‹ = »\,_ ‹fi— = ‹fi
∞‰fi„@÷
ÿı‰Îfi΋Ô̊ = ÿı‰˘‹Î_ ±„V‹ = »\_
‰ÎÁ‰— = ≥Lƒ « = ±fiı ±„V‹ = »\._

1. ⁄Îfl ‹ÏËfiα˘‹Î_ …ı ⁄Îfl ±ÎÏÿI›˘ ˢ› »ı, ÷ı±˘‹Î_ ¿ÎÏ÷˝¿ ‹ÎÁfiÎ ÁÒ›˝fi_ fi΋ ’HÎ “ωWb” »ı.
f·˘¿ 23, 24] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 703

ÀÌ¿Î ó “‰ıÿÎfiÎ_ Á΋‰ıÿ˘û„V‹” ó ‰ıÿ˘fiÌ …ı
∑«Î±˘ V‰flÁÏË÷ √Ή΋Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹fi_ fi΋ Á΋‰ıÿ
»ı. Á΋‰ıÿ‹Î_ ≥Lƒw’ı ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷fi_ ‰Hνfi »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı Á΋‰ıÿ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı.
“ÿı‰Îfi΋„V‹ ‰ÎÁ‰—” ó ÁÒ›˝, «_ƒ‹Î ‰√ıflı …ıÀ·Î
’HÎ ÿı‰÷Î »ı, ±ı ⁄‘΋Î_ ≥Lƒ ‹A› »ı ±fiı ⁄‘Îfi˘
±Ï‘’Ï÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
⁄÷Ήı· »ı.
“≥„Lƒ›ÎHÎÎ_ ‹fiç΄V‹” ó fiıhÎ, ¿Îfi ‰√ıflı ⁄‘Ì
≥„Lƒ›˘‹Î_ ‹fi ‹A› »ı. ⁄‘Ì ≥„Lƒ›˘ ‹fifiÌ ÁÎ◊ı
flËı‰Î◊Ì (‹fifiı ÁÎ◊ı ·¥fiı) … ¿Î‹ ¿flıı »ı. ‹fi ÁÎ◊ı
óáó
fi flËı‰Î◊Ì ≥„Lƒ›˘ ’˘÷Îfi_ ¿Î‹ fi◊Ì ¿fl÷Ì. Ωı ‹fifi˘
ÁÎ◊ fi ˢ› ÷˘ ≥„Lƒ›˘fiÌ Á΋ı ωʛ˘ ±Î‰‰Î »÷Î_
’HΠωʛ˘fi_ iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_. ‹fifiÌ ±ı ωÂıÊ÷Î ¤√‰Îfi
’ÎÁı◊Ì … ±Î‰Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ‹fifiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ⁄÷Î‰Ì »ı.
“¤Ò÷Îfi΋„V‹ «ı÷fiΔ ó ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fiÌ …ı
«ı÷fi΄@÷ ¿ı ≠ÎH΄@÷ »ı, …ıfiÎ◊Ì ‹flı·Î ‹fiW›fiÌ
±’ıZÎαı ÁÒ÷ı·Î ‹fiW›‹Î_ ω·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiı
¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ⁄÷Î‰Ì »ı.
±Î ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı ¤√‰Îfi
’ÎÁı◊Ì … ±Î‰Ì »ı. ±ı‹fiÌ V‰÷_hΠωÂıÊ÷Î fi◊Ì.

vƒÎHÎÎ_ Â_¿flç΄V‹ ωkÎı¢ ›ZÎflZÎÁ΋Ô˚ –– 23––

‰ÁÒfiÎ_ ’Ή¿ç΄V‹ ‹ıv— ϬÏflHÎ΋ˋÔ˚ –– 23––
flÔƒ ÎHÎ΋Ô˚ = Ë_ (±Ï√›Îfl) flÔƒ˘‹Î_ ±„V‹ = Ë_ »\_. ϬÏflHÎ΋Ô˚ = Ϭfl˘‰Î‚Î
Âìfl— = Â_¿fl ‰ÁÒfi΋Ô˚ = (±ÎÃ) ‰Á±˘‹Î_ ’‰˝÷˘‹Î_
« = ±fiı ’Ή¿— = ’ωhÎ ¿flfiÎfl˘ ‹ıv— = Á‹ıflÔ ’‰˝÷
›ZÎflZÎÁ΋Ô˚ = ›ZÎ-flÎZÎÁ˘‹Î_ ±„BÔfi ±Ë‹Ô˚ = Ë_
ωkÎı— = (‘fifi˘ V‰Î‹Ì) ¿<⁄ıfl « = ±fiı ±„V‹ = »\_.
ÀÌ¿Î ó “vƒÎHÎÎ_ Â_¿flç΄V‹” ó Ëfl, ⁄Ëw’, »ı. ±ı ⁄‘Î ÿı‰÷α˘fiı ›iÎfi˘ Ëω ’ˢӫÎՉΉ΂Π÷◊Î
h›_⁄¿ ‰√ıflı ±Ï√›Îfl vƒ˘‹Î_ Â_¤ ±◊ν÷Ô˚ Â_¿fl ⁄‘ÎfiÎ ¤√‰Îfifi_ ‹¬ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ
±Ï‘’Ï÷ »ı. ±ı ¿S›ÎHÎ ≠ÿÎfi ¿fl‰Î‰Î‚Î ±fiı ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
¿S›ÎHÎV‰w’ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ “‹ıv— ϬÏflHÎ΋ˋÔ˚” ó Á˘fi_, «Î_ÿÌ ÷Î_⁄_ ‰√ıflıfiÎ_
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı. Ϭfl˘‰Î‚Î …ıÀ·Î ’‰˝÷˘ »ı, ÷ı±˘‹Î_ Á‹ıv ’‰˝÷ ‹A›
“ωkÎı¢ ›ZÎflZÎÁ΋Ô˚” ó ›ZÎ ÷◊Î flÎZÎÁ˘fiÎ »ı. ±ı Á˘fiÎ ÷◊Î flIÔfi˘fi˘ ¤_ÕÎfl »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
±Ï‘’Ï÷ ¿<⁄ıfl »ı ±fiı ±ı‹fiı ‘fiÎK›ZÎfiÎ ’ÿ µ’fl ±ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
Ïfi›@÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ⁄‘Î ›ZÎflÎZÎÁ˘‹Î_ ‹A› ±Î f·˘¿‹Î_ «Îfl ω¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ »ı, ÷ı±˘‹Î_ …ı
ˢ‰Î◊Ì ¿<⁄ıfl ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı. ¿_¥ ωÂıÊ÷Î-‹ËkÎÎ ÿı¬Î› »ı, ÷ı ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚w’
“‰ÁÒfiÎ_ ’Ή¿ç΄V‹” ó ‘fl, ‘˛‰, Á˘‹ ‰√ıflı ±Îà ’fl‹ÎI‹Î‹Î_◊Ì … ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_
‰Á±˘‹Î_ ±fi· ±◊ν÷Ô˚ ’Ή¿ (±„BÔfi) ⁄‘ÎfiÎ ±Ï‘’Ï÷ ’fl‹ÎI‹Îfi_ … g«÷fi ◊‰_ Ωı¥±ı.
óáó

’fl˘‘ÁÎ_ « ‹A›_ ‹Î_ ωϩ ’Î◊˝ O≤ËV’Ï÷‹Ô˚ –– 24––

ÁıfiÎfiÌfi΋Ëo V¿Lÿ— ÁflÁ΋„V‹ ÁÎ√fl— –– 24––
’Î◊˝ = Ëı ’Î◊˝! ‹Î‹Ô˚ = ‹Îv_ V‰w’ « = ±fiı
’fl˘‘Á΋Ô˚ = ’fl˘ÏË÷˘‹Î_ ωϩ = ΩHÎ; ÁflÁ΋Ô˚ = …‚Λ˘‹Î_
ÁÎ√fl— = Á‹ƒ
‹A›‹Ô˚ = ‹A› ÁıfiÎfiÌfi΋Ô˚ = ÁıfiÎ’Ï÷±˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_
O≤ËV’Ï÷‹Ô˚ = O≤ËV’Ï÷ V¿Lÿ— = ¿ÎÏ÷˝¿ı› ±„V‹ = »\._
704 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

ÀÌ¿Î ó “’fl˘‘ÁÎ_ « ‹A›_ ‹Î_ ωϩ ’Î◊˝
O≤ËV’Ï÷‹Ô˚” ó Á_ÁÎflfiÎ ÁC΂Π’fl˘ÏË÷‹Î_ ±fiı
ωzÎ⁄Ï©‹Î_ O≤ËV’Ï÷ lıWÔà »ı. ±ı ≥LƒfiÎ √v ÷◊Î
ÿı‰÷α˘fiÎ ¿<·’fl˘ÏË÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
±…\˝fifiı O≤ËV’Ï÷fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ΩHΉΠ(‹Îfi‰Î)fiı
‹ÎÀı ¿èÎ_ »ı.
“ÁıfiÎfiÌfi΋Ë_ V¿Lÿ—” ó “V¿_ÿ (¿ÎÏ÷˝¿›ı ) Â_¿fl∞fiÎ
’hÎ »ı. ±ı‹fiı » ‹¬ ±fiı ⁄Îfl ËÎ◊ »ı. ±ı
ÿı‰÷α˘fiÎ ÁıfiÎ’Ï÷ »ı ±fiı Á_ÁÎflfiÎ ÁC΂Î
ÁıfiÎ’Ï÷±˘‹Î_ lıWÔà »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı
óáó
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ıı ⁄÷ÎT›Î »ı.
“ÁflÁ΋„V‹ ÁÎ√fl—” ó ±Î M≤J‰Ì µ’fl …ıÀ·Î_
…‚Λ˘ »ı, ÷ı‹Î_ Á‹ƒ ⁄‘Î◊Ì ‹˘À˘ »ı. Á‹ƒ ÁC΂Î_
…‚Λ˘fi˘ ±Ï‘’Ï÷ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹›Î˝ÿ΋Î_ flËı‰Î‰Î‚˘
÷◊Î √_¤Ìfl »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ıfiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ıı ⁄÷Ήı· »ı.
±ËŸ ±Î ω¤ÒÏ÷±˘fiÌ …ı ±·˙Ï¿¿÷Î ÿı¬Î› »ı,
±ı ÷ı‹fiÌ ’˘÷ÎfiÌ fi◊Ì, ’fl_÷ ¤√‰ÎfifiÌ »ı ±fiı
¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰Ì »ı. ±Î◊Ì ±ı‹fiı Ωı÷Î_
¤√‰ÎfifiÌ … VQ≤Ï÷ ◊‰Ì Ωı¥±ı.

‹ËÊaHÎÎ_ P≤√flËo Ï√fl΋VQ›ı¿‹ZÎfl‹Ô˚ –– 25––

›iÎÎfiÎ_ …’›i΢û„V‹ V◊ΉflÎHÎÎ_ Ïˋη›— –– 25––
‹ËÊaHÎ΋Ô˚ = ‹ËÏÊ˝±˘‹Î_ ±˘Ó¿Îfl …’›iΗ = …’›iÎ (±fiı)
P≤√— = P≤√ (±fiı) ±Ë‹Ô˚ = Ë_ V◊ΉflÎHÎ΋Ô̊ = „V◊fl
Ï√fl΋Ô˚ = ‰ÎHÎÌ (ÂOÿ˘‹Î_) ±„V‹ = »\._ flËı‰Î‰Î‚α˘‹Î_
±ı¿‹Ô˚ = ±ı¿ ›iÎÎfi΋Ô˚ = Á‰˝ ≠¿ÎflfiÎ Ïˋη›— = Ïˋη›
±ZÎfl‹Ô˚ = ±ZÎfl ±ıÀ·ı ¿ı ›i΢‹Î_ ±„V‹ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “‹ËÊaHÎÎ_ P≤√flË‹Ô˚” ó P≤√, ±ÏhÎ, ›iÎÿÎfi÷’—Ïø›Î— – ≠‰÷˝L÷ı ω‘Îfi˘@÷Η Á÷÷_
‹flÌÏ« ‰√ıflı ‹ËÏÊ˝±˘‹Î_ P≤√∞ ‹ËÎfi ¤@÷, iÎÎfiÌ ⁄˛õ‰ÎÏÿfi΋Ô̊” (±. 17/24). “‰ˆÏÿ¿ ·˘¿˘fiÌ ÂÎVÔhÎωÏË÷
±fiı ÷ı…V‰Ì »ı. ±ı‹HÎı … ⁄˛õÎ, ωWHÎ ±fiı ‹Ëı ±Î ›iÎ, ÿÎfi ±fiı ÷’w’ Ïø›Î±˘fi˘ ≠HΉfi_ µE«ÎflHÎ ¿flÌfiı
hÎHÎıfiÌ ’flÌZÎÎ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi ωWbfiı lıWÔà ÏÁ© ¿›Î˝ … ±Îfl_¤ ◊Λ »ı.”
Ë÷Î. ¤√‰Îfi ωWb ’HÎ ’˘÷ÎfiÎ ‰ZΗV◊‚ µ’fl ±ı‹fiÎ “›iÎÎfiÎ_ …’›i΢û„V‹” ó “‹_h΢◊Ì …ıÀ·Î ›i΢
«flHÎÏ«ËÔ˚fifiı “P≤√·÷Δ ±ı‰Î fi΋◊Ì ‘ÎflHÎ ¿flÌ flάı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹Î_ ±fiı¿ ‰V÷-’ÿÎ◊˘˝fiÌ ±fiı
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ωϑ±˘fiÌ ±Î‰U›¿÷Î ’Õı »ı ±fiı ÷ı‹fiı ¿fl‰Î‹Î_ ¿_¥¿
⁄÷ÎT›Î »ı. fiı ¿_¥¿ ÿ˘Ê ±Î‰Ì … Ω› »ı. ’fl_÷ …’›iÎ ±◊ν÷˚Ô
“Ï√fl΋VQ›ı¿‹ZÎfl‹Ô˚” ó ÁË◊Ì ’Ëı·Î_ hÎHÎ ¤√‰ÎLÔfi΋fi˘ …’ ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ’ÿÎ◊˝ ¿ı ωϑfiÌ
‹ÎhÎΉ΂˘ ≠HΉ ≠√À ◊›˘. ’»Ì ≠HΉ◊Ì ÏhÎ’ÿÎ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì ’Õ÷Ì. ±ıfiı ¿fl‰Î◊Ì ÿ˘Ê ±Î‰‰Îfi˘
√ΛhÎÌ, ÏhÎ’ÿÎ √ΛhÎÌ◊Ì ‰ıÿ ±fiı ‰ıÿ˘◊Ì ÂÎVÔhÎ, ’flÎHÎ ÷˘ ÿÒfl flè΢, ⁄S¿ı ⁄‘Î ÿ˘Ê˘ fip ◊¥ Ω› »ı ±ıfiı
‰√ıflı ÁC΂_ ‰Î∆Ô‹› …√÷ ≠√À ◊›_. ±Î◊Ì ±ı ⁄‘Îfi_ ¿fl‰Î‹Î_ ⁄‘Î V‰÷_hÎ »ı. ϤLÔfi-ϤLÔfi Á_≠ÿΛ˘‹Î_
¿ÎflHΠˢ‰Î◊Ì ±fiı ±ı ⁄‘΋Î_ lıWÔÃ Ë˘‰Î◊Ì ¤√‰Îfiı ¤√‰ÎfifiÎ_ fi΋˘‹Î_ ±_÷fl ÷˘ ˢ› »ı, ’fl_÷ fi΋…’◊Ì
±ı¿ ±ZÎfl-≠HΉfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ¿S›ÎHÎ ◊Λ »ı ó ±ıfiı gËÿ, ‹Á·‹Îfi, ⁄˙©, …ˆfi
√Ì÷΋Î_ ⁄Ì∞ …√αı ’HÎ ±ıfi_ ‰Hνfi ±Î‰ı »ı; …ı‹¿ı ‰√ıflı ⁄‘Î Á_≠ÿΛ˘ ‹Îfiı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
ó “≠HΉ— Á‰˝‰ıÿıÊ” (±. 7/8) ó “ÁC΂Π‰ıÿ˘‹Î_ ≠HΉ …’›iÎfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
Ë_ »\_. “±˘Ï‹I›ı¿ÎZÎfl_ ⁄˛õ T›ÎËflL‹Î‹fiV‹flfiÔ˚ – ›— “V◊ΉflÎHÎÎ_ Ïˋη›—” ó „V◊fl flËı‰Î‰Î‚Î …ıÀ·Î
≠›ÎÏ÷ I›…LÿıË_ Á ›ÎÏ÷ ’fl‹Î_ √Ï÷‹Ô˚ ––” (±. 8/13). ’HÎ ’‰˝÷˘ »ı, ÷ı ⁄‘΋Î_ Ïˋη› ÷’V›Îfi_ V◊‚ ˢ‰Î◊Ì
“…ı ‹fiW› ü” ó ±Î ±ı¿ ±ZÎfl ≠HΉfi_ µE«ÎflHÎ ‹ËÎfi ’ωhÎ »ı ±fiı ⁄‘Îfi˘ ±Ï‘’Ï÷ »ı. √_√Î, ›‹fiÎ
¿flÌfiı ±fiı ¤√‰Îfifi_ V‹flHÎ ¿flÌfiı ÂflÌfl »˘ÕÌfiı Ω› ‰√ıflı …ıÀ·Ì ÷Ì◊˝V‰w’ ’ωhÎ fiÿ̱˘ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ≠Λ—
»ı, ÷ı ’fl‹√Ï÷fiı ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı.” “÷V‹Îÿ˘Ï‹I›ÿÎxI› Ïˋη›‹Î_◊Ì ≠√À ◊Λ »ı. ¤√I≠΄MÔ÷‹Î_ Ïˋη›V◊‚
f·˘¿ 26, 27] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 705

⁄Ë … ÁËΛ¿ »ı. ±Î…ı ’HÎ ÿÌCν ±Î›W›‰Î‚Î ‹˘ÀÎ- ÷ıfi_ ’÷fi ◊Λ »ı. ’fl_÷ ¤√‰Îfi ±ËŸ ⁄Ë …
‹˘ÀÎ ›˘√̱˘ ±fiı Á_÷…fi˘ Ïˋη›fiÌ √ŒÎ±˘‹Î_ Áfl‚ ÁΑfi ⁄÷Ήı »ı ¿ı ÷‹Îv_ ‹fi F›Î_ ¿_¥
ÁΑfi-¤…fi ¿flı »ı. fifl-fiÎflΛHÎ ∑Ïʱ˘ ’HÎ Ïˋη›‹Î_ ±fiı …ı ¿˘¥ ωÂıÊ÷Îfiı ·Ì‘ı ±Î¿ÚWÀ ◊Λ »ı, I›Î_
…√÷fiÎ ¿S›ÎHÎfiı ‹ÎÀı ±Î…ı ’HÎ ÷’V›Î ¿flÌ flèÎÎ ±ı ωÂıÊ÷Îfiı ÷‹ı ‹ÎflÌ Á‹Ωı, ±◊ν÷Ô˚ ±ı ωÂıÊ÷Î
»ı. Ïˋη› ¤√‰Îfi Â_¿flfi_ ÁÎÁv_ »ı ±fiı V‰›_ Â_¿fl ¤√‰ÎfifiÌ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰Ì »ı,
’HÎ ±ıfiÎ … ±ı¿ Ϭfl ó ¿ˆ·ÎÁ ’‰˝÷ ’fl flËı »ı. ±Î ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· fiΉÎfi Á_ÁÎflfiÌ fi◊Ì. ±ı‰_ Á‹…¢
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı Ïˋη›fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ±fiı ‹Îfi¢ ÷˘ ÷‹Îv_ ±ı ±Î¿Ê˝HÎ ‹Îfl΋Î_ … ◊Âı.
⁄÷ÎT›Î »ı. ÷‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ‹ÎflÌ … ‹ËkÎÎ ◊¥ …Âı. ±ıfiÎ◊Ì
Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ¿_¥ ’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiı Á_ÁÎflfi_ g«÷fi »^ÀÌfiı ‹Îv_ … g«÷fi ◊Âı, …ı◊Ì
Á_ÁÎflfiÌ ‹Îfi‰Î◊Ì ‹fiW› ÷ı‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı, …ıfiÎ◊Ì ÷‹Îfl˘ ‹Îfl΋Î_ ≠ı‹ ◊¥ …Âı.
óáó
±rI◊— Á‰˝T≤ZÎÎHÎÎ_ ÿı‰ÊaHÎÎ_ « fiÎflÿ— –– 26––
√L‘‰Î˝HÎÎ_ Ï«hÎfl◊— ÏÁ©ÎfiÎ_ ¿Ï’·˘ ‹Ïfi— –– 26––
Á‰˝T≤ZÎÎHÎ΋Ô˚ = ÁC΂Î_ T≤Z΢‹Î_ √L‘‰Î˝HÎ΋Ô˚ = √L‘‰ÎıÛ‹Î_ ¿Ï’·— = ¿Ï’·
±rI◊— = ’Ì’‚Îfi_ T≤ZÎ, Ï«hÎfl◊— = Ï«hÎfl◊
‹Ïfi— = ‹Ïfi
ÿı‰ÊaHÎ΋Ô̊ = ÿı‰ÏÊ˝±˘‹Î_ « = ±fiı
fiÎflÿ— = fiÎflÿ ‹Ïfi, ÏÁ©Îfi΋Ô˚ = ÏÁ©˘‹Î_ (±„V‹) = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “±rI◊— Á‰˝T≤ZÎÎHÎ΋Ô˚” ó ’Ì’‚˘ ±ı¿ »ı. ‹ËΤÎfl÷ ‰√ıflı √˛_◊˘‹Î_ ±ı‹fiÎ ±fiı¿ √H΢fi_ ‰Hνfi
Á˙Q› T≤ZÎ »ı. ÷ı ’ËÎÕ, ‹¿ÎfifiÌ ÿ̉η, »÷ ‰√ıflı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±ËŸ ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
¿Ã˘fl …√Î ’fl ’HÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. ’Ì’‚ÎfiÎ T≤ZÎfiÎ ⁄÷Î‰Ì »ı.
’Ò…fifi˘ ‹˘À˘ ‹ÏË‹Î »ı. ±Î›‰ı˝ÿ‹Î_ CÎHÎΛı fl˘√˘fi˘ “√L‘‰Î˝HÎÎ_ Ï«hÎfl◊—” ó V‰√˝fiÎ √Λ¿˘fiı √_‘‰˝
fiΠ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ ’Ì’‚ÎfiÎ T≤Z΋Î_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ¿Ëı »ı ±fiı ±ı ⁄‘Î √_‘‰˘˝‹Î_ Ï«hÎfl◊ ‹A› »ı. ±…\˝fifiÌ
»ı. ±Î ⁄‘Ì ºÏp◊Ì ¤√‰Îfiı ’Ì’‚Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÁÎ◊ı ±ı‹fiÌ Ï‹hÎ÷Î flËÌ ±fiı ±ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì … ±…\˝fi
÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›˘ »ı. √ÎfiωzÎ ÂÌA›Î Ë÷Î. √Îfiωz΋Î_ ±I›_÷ Ïfi’HÎ ±fiı
“ÿı‰ÊaHÎÎ_ « fiÎflÿ—” ó ÿı‰ÏÊ˝±˘ ’HÎ ¿ıÀ·Î› »ı √_‘‰˘˝‹Î_ ‹A› ˢ‰Î◊Ì ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
±fiı fiÎflÿ˘ ’HÎ ¿ıÀ·Î› »ı, ’fl_÷ ÿı‰ÏÊ˝ fiÎflÿ ±ı¿ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
… »ı. ±ı ¤√‰ÎfifiÎ ‹fifiÎ ±fiÁÎfl «Î·ı »ı ±fiı “ÏÁ©ÎfiÎ_ ¿Ï’·˘ ‹Ïfi—” ó ÏÁ© ⁄ı Ω÷fiΠˢ›
¤√‰Îfifiı …ı‰Ì ·Ì·Î ¿fl‰ÎfiÌ Ë˘› »ı, ÷ı±˘ ’Ëı·ı◊Ì »ı ó ±ı¿ ÷˘ ÁΑfiÎ ¿flÌfiı ÏÁ© ⁄fiı »ı ±fiı ⁄ÌΩ
… ÷ı‰Ì ¤ÒÏ‹¿Î ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ÿı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fiÎflÿ∞fiı …L‹Ω÷ ÏÁ© ˢ› »ı. ¿Ï’·∞ …L‹Ω÷ ÏÁ© »ı ±fiı
¤√‰Îfifi_ ‹fi ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ÷ı±˘ ÁÿÎ ‰ÌHÎÎ ±ı‹fiı ±ÎÏÿÏÁ© ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÷ı±˘ ¿ÿ˝‹∞fiı I›Î_
·¥fiı ¤√‰ÎfifiÎ √HÎ √Î÷Î flËÌfiı CÎÒ‹÷Î flËı »ı. ÿı‰ËÒÏ÷fiÎ √¤˝◊Ì ≠√À ◊›Î Ë÷Î. ÷ı±˘ ÁÎ_A›fiÎ ±Î«Î›˝
‰ÎS‹ÌÏ¿ ±fiı T›ÎÁ∞fiı µ’ÿı ±Î’Ìfiı ±ı‹fiı fl΋ΛHÎ ±fiı ÁC΂ΠÏÁ©˘fiÎ √HÎΑÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
±fiı ¤Î√‰÷ …ı‰Î √˛◊_ ˘fiÎ ·ı¬fi¿Î›˝‹Î_ ≠T≤kÎ ¿flΉ‰Î‰Î‚Î ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
’HÎ fiÎflÿ∞ … »ı. fiÎflÿ∞fiÌ ‰Î÷ µ’fl ‹fiW› ÿı‰÷Î, ±Î ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ω·ZÎHÎ÷Î ≠÷Ì÷ ◊Λ
±Áfl, fiÎ√ ‰√ıflı ⁄‘Î … ωrÎÁ ¿flı »ı. ⁄‘Î … »ı, ÷ı ‹Ò‚‹Î_ ±fiı ÷k‰◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ±Î◊Ì
±ı‹fiÌ ‰Î÷ ‹Îfiı »ı ±fiı ±ı‹fiÌ ’ÎÁı◊Ì Á·ÎË ·ı ÁΑ¿fiÌ ºÏp ¤√‰Îfi‹Î_ … flËı‰Ì Ωı¥±ı.
óáó

µE«ˆ—l‰Á‹rÎfiÎ_ ωϩ ‹Î‹Q≤÷˘§‰‹Ô˚ –– 27––

±ˆflΉ÷_ √…ıLƒÎHÎÎ_ fiflÎHÎÎ_ « fiflÎÏ‘’‹Ô˚ –– 27––
706 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±rÎfi΋Ô̊ = ±r˘‹Î_ ±r, « = ±fiı

fiflÎHÎ΋Ô̊ = ‹fiW›˘‹Î_
±Q≤÷˘§‰‹Ô˚ = ±Q≤÷fiÌ ÁÎ◊ı √…ıLƒÎHÎ΋Ô˚ = lıWÔà ËÎ◊̱˘‹Î_
fiflÎÏ‘’‹Ô˚ = flÎΩfiı (÷_)
µÿÔ̊¤‰ı·˘
±ˆflΉ÷‹Ô˚ = ±ˆflΉ÷ fi΋fi˘ ‹Î‹Ô˚ = ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷
µE«ˆ—l‰Á‹Ô˚ = µE«ˆ—l‰Î fi΋fi˘ ËÎ◊Ì Ï‰Ï© = ΩHÎ.
ÀÌ¿Î ó “µE«ˆ—l‰Á‹rÎfiÎ_ ωϩ ‹Î‹Q≤÷˘§‰‹Ô˚” ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
ó Á‹ƒ‹_◊fifiı Á‹›ı ≠√À ◊‰Î‰Î‚Î_ «˙ÿ flIÔfi˘‹Î_ “fiflÎHÎÎ_ « fiflÎÏ‘’‹Ô˚” ó ÁCÎ‚Ì ≠Ωfi_ ’ηfi,
µE«ˆ—l‰Î CÎ˘Õ˘ ’HÎ ±ı¿ flIÔfi »ı. ±ı ≥Lƒfi_ ‰ÎËfi Á_flZÎHÎ ±fiı ÂÎÁfi ¿fl‰Î‰Î‚˘ ˢ‰Î◊Ì flÎΩ ÁC΂Î
±fiı ¤√‰Îfiı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ‹fiW›˘‹Î_ lıWÔà »ı. ÁΑÎflHÎ ‹fiW›˘fiÌ ±’ıZÎαı flÎΩ‹Î_
“±ˆflΉ÷_ √…ıLƒÎHÎ΋Ô˚” ó ËÎ◊̱˘fiÎ Á‹ÿΛ‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ‰‘Îflı „@÷ flËı·Ì ˢ› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
…ı lıWÔÃ Ë˘› »ı, ÷ıfiı √…ıLƒ ¿Ëı »ı. ±ı‰Î √…ıLƒ˘‹Î_ ¤√‰Îfiı flÎΩfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.1
’HÎ ±ˆflΉ÷ ËÎ◊Ì lıWÔà »ı. µE«ˆ—l‰Î C΢ÕÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ±Î ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ⁄Ô‚‰kÎÎ ¿ı Á΋J›˝ »ı, ÷ı
±ˆflΉ÷ ËÎ◊ÌfiÌ µI’ÏkÎ ’HÎ Á‹ƒ‹Î_◊Ì ◊¥ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰ı· »ı, ±Î◊Ì ±ıfiı ¤√‰Îfifi_
±ı ’HÎ ≥Lƒfi_ ‰ÎËfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ıfiı … ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı.
óáó

±Î›‘Îfi΋Ëo ‰Ø_ ‘ıfiÒfi΄V‹ ¿Î‹‘¿Ô˚ –– 28––

≠…fiç΄V‹ ¿Lÿ’˝— Á’νHÎ΋„V‹ ‰ÎÁÏ¿— –– 28––
±Î›‘Îfi΋Ô˚ = Âj΢‹Î_ ±„V‹ = »\._ « = ±fiı
‰Ø‹Ô˚ = ‰Ø (±fiı) ≠…fi— = Á_÷ÎfifiÌ Á’νHÎ΋Ô˚ = Á’ÎıÛ‹Î_
‘ıfiÒfi΋Ô˚ = √Λ˘‹Î_ µI’ÏkÎfi˘ Ëı÷ ‰ÎÁÏ¿— = Á’˝flÎ…
¿Î‹‘¿˚Ô = ¿Î‹‘ıfi ¿Lÿ’˝— = ¿Î‹ÿı‰ ‰ÎÁÏ¿
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ±„V‹ = Ë_ »\_ ±„V‹ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “±Î›‘Îfi΋Ë_ ‰Ø‹Ô˚” ó …ı‹fiÎ◊Ì ›© ⁄Ï©fi˘ I›Î√ ¿flÌfiı …ı ¿Î‹fi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı,
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı‹fiı ±Î›‘ (±VÔhÎ-ÂVÔhÎ) ¿Ëı »ı. ±ı ÷ı ¿Î‹ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±Ï√›Îfl‹Î
±Î›‘˘‹Î_ ≥Lƒfi_ ‰Ø ‹A› »ı. ±ı ÿ‘ÌÏ« ∑ÏÊfiÎ_ ËÎÕ¿Î_‹Î_◊Ì f·˘¿‹Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ¿Î‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı·
⁄fiı·_ »ı ±fiı ±ı‹Î_ ÿ‘ÌÏ« ∑ÏÊfiÌ ÷’V›Îfi_ ÷ı… »ı. ±ıÀ·Î »ı ó “‘‹Î˝Ï‰v©˘ ¤Ò÷ıÊ ¿Î‹˘û„V‹ ¤fl÷Ê˝¤” ó ±◊ν÷Ô˚
‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ‰Øfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ¿Ëı· »ı. ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘‹Î_ ‘‹˝fiı ±fi¿>‚ ¿Î‹ Ë_ »\_.
“‘ıfiÒfi΋„V‹ ¿Î‹‘¿˚” ó fi‰Ì ω›Î›ı·Ì √Λfiı “Á’νHÎ΋„V‹ ‰ÎÁÏ¿—” ó ‰ÎÁÏ¿ ÁC΂ΠÁ’˘˝fiÎ
‘ıfi ¿Ëı »ı. ⁄‘Ì ‘ıfi±˘‹Î_ ¿Î‹‘ıfi ‹A› »ı, …ı ±Ï‘’Ï÷ ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ »ı. Á‹ƒ‹_◊fifiı Á‹›ı
Á‹ƒ‹_◊fi◊Ì ≠√À ◊¥ Ë÷Ì. ±ı ÁC΂Πÿı‰÷α˘ ±fiı ±ı‹fiÌ … ‹_◊fiÿ˘flÌ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì. ±ıÀ·Î
‹fiW›˘fiÌ ¿Î‹fiÎ’ÒÏ÷˝ ¿fl‰Î‰Î‚Ì »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı. ±Î ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ω·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î¥ ±Î‰ı »ı,
“≠…fiç΄V‹ ¿Lÿ’˝—” ó Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÌ µI’ÏkÎ ¿Î‹◊Ì ÷ı ≠Ï÷ZÎHÎı ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· Á_ÁÎflfiÌ ◊¥ … ¿ı‰Ì flÌ÷ı
… ◊Λ »ı. ‘‹˝fiı ±fi¿>‚ ¿ı‰‚ Á_÷ÎfifiÌ µI’ÏkÎfiı ‹ÎÀı Á¬- ¿ı »ı! ±ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı.
óáó

±fiL÷ç΄V‹ fiÎ√ÎfiÎ_ ‰vH΢ ›ÎÿÁ΋ˋÔ˚ –– 29––

Ï’I≤ÚHÎ΋›˝‹Î «Î„V‹ ›‹— Á_›‹÷΋ˋÔ˚ –– 29––
1. ±ËŸ ‰÷˝‹Îfi ‹fi‰L÷flfiÎ ‹fifiı ’HÎ flÎΩ ‹ÎfiÌ Â¿Î› »ı.
f·˘¿ 30] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 707

fiÎ√Îfi΋Ô˚ = fiÎ√˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ Á_›‹÷΋Ô˚ = ÂÎÁfi

±fiL÷— = ±fi_÷ (ÂıÊfiÎ√) ±„V‹ = »\._ ¿flfiÎflα˘‹Î_
« = ±fiı Ï’I≤ ÚHÎ΋Ô˚ = Ï’I≤±˘‹Î_ ›‹— = ›‹flÎ…
›ÎÿÁ΋Ô˚ = …‚«fl˘fi˘ ±Ï‘’Ï÷ ±›˝‹Î = ±›˝‹Î ±Ë‹Ô˚ = Ë_
‰vHΗ = ‰flÔHÎ « = ÷◊Î ±„V‹ = »\._

ÀÌ¿Î ó “±fiL÷ç΄V‹ fiÎ√Îfi΋Ô˚” ó ÂıÊfiÎ√
ÁC΂ΠfiÎ√˘fiÎ flÎΩ »ı.1 ±ı‹fiÌ ±ı¿ ËΩfl ŒıH΢ »ı.
÷ı±˘ ZÎÌflÁÎ√fl‹Î_ ÁÿÎ ¤√‰Îfi◊Ì Âˆ›Î ⁄fiÌfiı ¤√‰Îfifiı
Á¬ ’ˢӫÎÕ÷Î flËı »ı. ÷ı±˘ ±fiı¿ ‰Îfl ¤√‰ÎfifiÌ
ÁÎ◊ı ±‰÷Îfl ·¥fiı ±ı‹fiÌ ·Ì·Î‹Î_ Á΋ı· ◊›Î »ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı
⁄÷Ήı· »ı.
“‰vH΢ ›ÎÿÁ΋ˋÔ̊” ó ‰vHÎ ÁC΂Î_ …‚…_÷±˘fiÎ
÷◊Î …‚ÿı‰÷α˘fiÎ ±Ï‘’Ï÷ »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷
»ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı
⁄÷ÎT›Î »ı.
“Ï’I≤HÎ΋›˝‹Î«Î„V‹” ó ¿T›‰ÎË, ±fi·, Á˘‹
‰√ıflı ÁÎ÷ Ï’I≤√HÎ »ı. ±ı ⁄‘΋Î_ ±›˝‹Î fi΋‰Î‚Î
óáó
Ï’÷fl ‹A› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
“›‹— Á_›‹÷΋ˋÔ˚” ó ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl ÂÎÁfi
¿fl‰Î‰Î‚Î flÎΩ ‰√ıflı …ıÀ·Î ’HÎ ±Ï‘¿Îfḻ˘ »ı,
÷ı±˘‹Î_ ›‹flÎ… ‹A› »ı. ÷ı±˘ ≠ÎHÎ̱˘fiı ÷ı‹fiÎ_ ’Î’-
’H›˘fiÎ_ Œ‚ ±Î’Ìfiı Â© ¿flı »ı. ±ı‹fi_ ÂÎÁfi L›Î›
±fiı ‘‹˝’Ò‰˝¿ ◊Λ »ı. ÷ı±˘ ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ ±fiı
·˘¿’η ’HÎ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı.
±Î ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ω·ZÎHÎ÷Î ÿı¬Î› »ı, ±ı
÷ı‹fiÌ T›„@÷√÷ fi◊Ì. ±ı ÷˘ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰ı·Ì
»ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘‹Î_ ¤√‰Îfifi_
… g«÷fi ◊‰_ Ωı¥±ı.

≠êÎÿç΄V‹ ÿˆI›ÎfiÎ_ ¿Î·— ¿·›÷΋ˋÔ˚ –– 30––

Q≤√ÎHÎÎ_ « Q≤√ıLƒ˘ûËo ‰ˆfi÷ı›ç ’ÏZÎHÎ΋Ô˚ –– 30––
ÿˆI›Îfi΋Ô˚ = ÿˆI›˘‹Î_ ¿Î·— = ¿Î· Q≤√ıLƒ— = ÏÁ_Ë
≠êÎÿ— = ≠ËÔ˚·Îÿ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ « = ±fiı
« = ±fiı ±„V‹ = »\._ ’ÏZÎHÎ΋Ô̊ = ’ZÎ̱˘‹Î_
¿·›÷΋Ô˚ = √HÎfiÎ ¿flfiÎflÎ « = ÷ı‹… ‰ˆfi÷ı›— = √flÔÕ
(F›˘Ï÷Ïʱ˘)‹Î_ Q≤√ÎHÎ΋Ô˚ = ’Â±˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “≠êÎÿç΄V‹ ÿˆI›fi΋Ô˚” ó …ı ÏÿÏ÷◊Ì √›Î ’»Ì Ωı ¿˘¥ ±ı‹fiı ›Îÿ ¿flı ±fiı ±ı‹fiÎ_
µI’Lfi ◊›Î »ı, ±ı‹fiı ÿˆI›˘ ¿Ëı »ı. ±ı ÿˆI›˘‹Î_ ÿ½fi ≥E»ı, ÷˘ ±ı‹fi_ w’ ‘ÎflHÎ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi
≠Ë˚·Îÿ∞ ‹A› »ı ±fiı lıWÔà »ı. ±ı ¤√‰ÎfifiÎ ’fl‹ ÿ½fi ±Î’ı »ı.
ωrÎÁ ±fiı ÏfiW¿Î‹ ≠ı‹Ì ¤@÷ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı “¿Î·— ¿·›÷΋ˋÔ˚” ó F›˘Ï÷ÊÂÎVÔh΋Î_ ¿Î‚
±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı. (Á‹›)◊Ì … ±Î›W›fiÌ √HÎfiÎ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
≠Ë˚·Îÿ∞ ÷˘ ⁄Ë … ’Ëı·Î_ ◊¥ √›Î Ë÷Î, ZÎHÎ, CÎÕÌ, Ïÿ‰Á, ’ZÎ, ‹ÎÁ, ‰Ê˝ ‰√ıflı √HÎfiÎ ¿fl‰ÎfiÎ_
’fl_÷ ¤√‰Îfiı ÿˆI›˘‹Î_ ≠Ë˚·Îÿ Ë_ »\_” ±ı‰˘ ‰÷˝‹Îfifi˘ ÁΑfi˘‹Î_ ¿Î‚ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı.
≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ±ıfiÎ◊Ì ±ı ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ “Q≤√ÎHÎÎ_ « Q≤√ıLƒ˘ûË‹Ô˚” ó ‰ÎCÎ, ËÎ◊Ì, Ï«k΢,
¤@÷˘ ÏfiI› flËı »ı ±fiı l©Î¤„@÷ ±fiÁÎfl ÿ½fi flŸ» ‰√ıflı …ıÀ·Î_ ’HÎ ’Â±˘ »ı, ±ı ⁄‘΋Î_ gÁË
’HÎ ±Î’Ì Â¿ı »ı. ±ı‹fiÎ ¤√‰Îfi‹Î_ ·Ìfi ◊¥ ⁄‚‰Îfi, ÷ı…V‰Ì, ≠¤Î‰Â΂Ì, ÂÒfl‰Ìfl ±fiı ÁÎËÁÌ »ı.

1. Á’˝ M≤J‰Ì ’fl flËı »ı ±fiı fiÎ√ …‚‹Î_ flËı »ı ó ±Î … Á’˝ ±fiı fiÎ√‹Î_ ±_÷fl »ı.
708 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±ı ⁄‘Î_ ’Â±˘fi˘ flÎΩ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ıfiı
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
“‰ˆfi÷ı›ç ’ÏZÎHÎ΋Ô˚” ó ωfi÷ÎfiÎ ’hÎ √vÕ∞
ÁC΂Î_ ’ZÎ̱˘fiÎ flÎΩ »ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÎ ¤@÷ »ı.
÷ı±˘ ¤√‰Îfi ωWbfiÎ ‰ÎËfi »ı ±fiı F›Îflı ÷ı±˘ ∂Õı
»ı, I›Îflı ±ı‹fiÌ ’Î_¬˘◊Ì ±Î’‹ı‚ı Á΋ÿı‰fiÌ ∑«Î±˘
óáó
K‰Ïfi÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
±Î ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ±·√-±·√ w’ı …ı
≠‘Îfi÷Î ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı, ÷ı ÷k‰÷— ¤√‰ÎfifiÌ
… »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı‹fiÌ ÷flŒ ºÏp …÷Î_ … ±Î’‹ı‚ı
¤√‰Îfifi_ g«÷fi ◊‰_ Ωı¥±ı.

’‰fi— ’‰÷΋„V‹ fl΋— ÂjÎP≤÷΋ˋÔ˚ –– 31––

{ÊÎHÎÎ_ ‹¿flç΄V‹ ô΢÷Á΋„V‹ Ωé‰Ì –– 31––
’‰÷΋Ô˚ = ’Ήfi ±Ë‹Ô˚ = Ë_ « = ±fiı
¿flfiÎflα˘‹Î_ ±„V‹ = »\._ ô΢÷Á΋Ô˚ = fiÿ̱˘‹Î_
’‰fi— = ‰Î› (±fiı) {ÊÎHÎ΋Ô̊ = …‚-…_÷±  ˘‹Î_
ÂjÎP≤÷΋Ô̊ = ÂjΑÎfḻ˘‹Î_ ‹¿fl— = ‹√fl Ωé‰Ì = √_√Î∞
fl΋— = lÌfl΋ ±„V‹ = Ë_ »\_ ±„V‹ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “’‰fi— ’‰÷΋„V‹” ó ‰Î›◊Ì … ⁄‘Ì ±fiı ⁄ÌΩı ΩHΉÎfiÎ µ’Λfi˘ (¿›Î ¿›Î ¤Î‰˘‹Î_ Ë_
«ÌΩı ’ωhÎ ◊Λ »ı. ‰Î›◊Ì … fiÌfl˘√÷Î ±Î‰ı »ı. ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_). ±ı ⁄ı‹Î_◊Ì µ’Λ ÷˘ »ı ó
±Î◊Ì ¤√‰Îfiı ’ωhÎ ¿fl‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ‰Î›fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ ±fiı ±ı g«÷fifi_
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. Œ‚ (’ÏflHÎ΋) ËÂı ó ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_
“fl΋— ÂVÔhÎP≤÷΋ˋÔ˚” ó ±Î‹ ÷˘ fl΋ ±‰÷Îfl ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ. …ı‰Ì flÌ÷ı, ÂVÔhΑÎfḻ˘‹Î_
»ı, ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi »ı, ’fl_÷ F›Î_ ÂVÔhΑÎfḻ˘fiÌ lÌfl΋fiı ±fiı T≤„WHα˘‹Î_ ‰ÎÁÿı‰ (’˘÷Î)fiı ¤√‰Îfiı
√HÎfiÎ ◊Λ »ı, ±ı ⁄‘΋Î_ fl΋ lıWÔà »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î. ±Î ÷˘ ÷ı Á‹ÿΛ‹Î_
¤√‰Îfiı fl΋fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ω¤ÒÏ÷w’◊Ì lÌfl΋fi_ ±fiı ‰ÎÁÿı‰fi_ g«÷fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı
“{ÊÎHÎÎ_ ‹¿flç΄V‹” ó …‚…_÷±˘‹Î_ ‹√fl ⁄÷ÎT›_ ±fiı ±ı‹fiÎ g«÷fifi_ Œ‚ ËÂı ó lÌfl΋fiı ±fiı
⁄‘Î◊Ì ⁄‚‰Îfi »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı …‚«fl˘‹Î_ ‹√flfiı ‰ÎÁÿı‰fiı ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfi ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ ·ı‰Î. ±Î g«÷fi
¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›˘ »ı. ¿fl‰Îfi_ ±fiı ¤√‰Îfifiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi_ ⁄‘Ì
“V≠˘÷Á΋„V‹ Ωé‰Ì” ó ≠‰ÎËw’◊Ì ‰Ëı‰Î‰Î‚Î_ ω¤ÒÏ÷±˘fiΠωʛ‹Î_ Á‹…‰_ Ωı¥±ı.
…ıÀ·Î_ ’HÎ fiÿ, fiÿÌ, fi΂Î_, {flHÎÎ_ »ı, ±ı ⁄‘΋Î_ Á_ÁÎfl‹Î_ F›Î_-F›Î_ ’HÎ …ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î, ω·ZÎHÎ÷Î
√_√Î∞ lıWÔà »ı. ±ı ¤√‰Îfifi_ ¬ÎÁ «flH΢ÿ¿ »ı. ±fiı Á_ÿfl÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiı ‰V÷ ±fiı T›„@÷fiÌ
√_√Î∞ ’˘÷ÎfiÎ ÿ½fi, V’½ ‰√ıflı◊Ì ÿÏfi›Îfi˘ µ©Îfl ‹Îfi‰Î◊Ì ŒÁ΋HÎÌ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ ‹fiW› ωÂıÊ÷Î
¿fl‰Î‰Î‚Î_ »ı. ‹flı·Î ‹fiW›˘fiÎ_ ±„V◊ √_√Î∞‹Î_ ‰√ıflıfiı Á_ÁÎflfiÌ ‹ÎfiÌfiı ÷ı‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î
’‘flΉ‰Î◊Ì ÷ı‹fiÌ ÁÿÔ˚√Ï÷ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ËŸ ‹fiW›‹ÎhÎfiı ‹ÎÀı ±ı …HÎÎT›_ »ı
¤√‰Îfiı ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘ ±ı ωÂıÊ÷Î, Á_ÿfl÷Î ‰√ıflıfiı ‰V÷ ±fiı
‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ω¤ÒÏ÷±˘fiÌ ≠‘Îfi÷Î fi ‹ÎfiÌfiı T›„@÷fiÌ fi ‹Îfi˘, ’fl_÷ ‹ÎflÌ ±fiı ‹ÎflÌ ’ÎÁı◊Ì …
¤√‰ÎfifiÌ … ≠‘Îfi÷Î ‹Îfi‰Ì Ωı¥±ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ±Î‰ı·Ì ‹Îfi˘. ±ı‰_ ‹ÎfiÌfiı ‹Îv_ g«÷fi ¿fl¢ ÷˘
⁄‘΋Î_ …ı ωÂıÊ÷Î-‹ËkÎÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ¤√‰Îfi ÷‹Îv_ Á_ÁÎflfi_ g«÷fi ÷˘ »^ÀÌ …Âı ±fiı ÷ı …√αı
’ÎÁı◊Ì … ±Î‰ı·Ì »ı. Ë_ ±Î‰Ì …¥Â. ±ıfi_ ’ÏflHÎ΋ ±ı ◊Âı ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘
ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÎ ⁄ı ≠ffi˘ Ë÷Î ó ‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHÎÌ …¢. ‹fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì ‹Îfl΋Î_
’Ëı·˘, ¤√‰Îfifiı ΩHΉÎfi˘ (Ë_ ±Î’fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωb_) ÷‹ÎflÌ ºœ ¤„@÷ ◊¥ …Âı. (√Ì÷Î ó 10/7).
óáó
f·˘¿ 32] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 709

Á√νHÎ΋ÎÏÿflL÷ç ‹K›_ «ˆ‰ÎË‹…\˝fi –– 32––

±K›ÎI‹Ï‰zΠωzÎfiÎ_ ‰Îÿ— ≠‰ÿ÷΋ˋÔ˚ –– 32––
±…\fi˝ = Ëı ±…\˝fi! ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ≠‰ÿ÷΋Ô˚ = ’flV’fl ÂÎVÔhÎÎ◊˝
Á√νHÎ΋Ô̊ = Á_’ÒHν V≤Ïp±˘fi˘ ±ı‰ = … »\_. ¿flfiÎflα˘fi˘
±ÎÏÿ— = ±ÎÏÿ, ωzÎfi΋Ô˚ = ωzα˘‹Î_ ‰Îÿ— = (÷k‰ÏfiHν›fiı ‹ÎÀı
‹K›‹˚ = ‹K› ±K›ÎI‹Ï‰zÎ = ±K›ÎI‹Ï‰zÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘)
« = ÷◊Î ±ıÀ·ı ¿ı ⁄˛õωzÎ ‰Îÿ
±_÷— = ±_÷‹Î_ « = ±fiı ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “Á√νHÎ΋ÎÏÿflL÷ç ‹K›_ «ˆ‰ÎË‹Ô˚” ó ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ı hÎHÎ ≠¿Îflfi˘ ˢ› »ı -
…ıÀ·Î Á√ÎıÛ ±fiı ‹ËÎÁ√ÎıÛ ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ …ıÀ·Î_ (1) …S’ ó ›„@÷-≠›„@÷◊Ì ’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfi_ ‹_Õfi
≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’„kÎ ◊Λ »ı, ÷ı‹fiÎ ±ÎÏÿ‹Î_ ’HÎ Ë_ flË_ ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ’ZÎfi_ ¬_Õfi ¿flÌfiı ’˘÷ÎfiÎ ’ZÎfiÌ ∞÷
»\_, ÷ı‹fiÎ ‹K›‹Î_ ’HÎ Ë_ flË_ »\_ ±fiı ÷ı‹fiÎ ±_÷‹Î_ ±fiı ⁄ÌΩfiÎ ’ZÎfiÌ ËÎfl ¿flΉ‰ÎfiÌ ¤Î‰fiÎ◊Ì …ı
(÷ı‹fiÎ ·Ìfi ◊÷Î_) ’HÎ Ë_ flË_ »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÂÎVÔhÎÎ◊˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiı “…S’” ¿Ëı »ı.
Á‰˝ ¿_¥ ‰ÎÁÿı‰ … »ı. ±Î◊Ì ÁC΂ΠÁ_ÁÎflfiı ±fiı (2) ω÷_ÕÎ ó ’˘÷Îfi˘ ¿˘¥ ’HÎ ’ZÎ fi flάÌfiı
≠ÎHÎ̱˘fiı ÿı¬÷Î_ … ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Ì Ωı¥±ı. ¿ı‰‚ ⁄ÌΩfiÎ ’ZÎfi_ ¬_Õfi … ¬_Õfi ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı …ı
“±K›ÎI‹Ï‰‘ΠωzÎfi΋Ô˚” ó …ı ω‘Î◊Ì ‹fiW›fi_ ÂÎVÔhÎÎ◊˝ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiı “ω÷_ÕΔ ¿Ëı »ı.
¿S›ÎHÎ ◊¥ Ω› »ı, “±K›ÎI‹Ï‰zΔ ¿Ëı‰Î› »ı.1 ⁄Ì∞ (3) ‰Îÿ ó ωfiÎ ¿˘¥ ’ZÎ’Î÷ ¿ı‰‚ ÷k‰ÏfiHν›fiı
ÁÎ_ÁÎÏfl¿ √‹ı ÷ıÀ·Ì›ı ωzα˘ ÂÌ¬Ì ·ı‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹ÎÀı ’flV’fl‹Î_ …ı ÂÎVÔhÎÎ◊˝ (ω«Îfl-ωÏfi‹›) ¿fl‰Î‹Î_
ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì … flËı »ı; ’fl_÷ ±Î ±K›ÎI‹Ï‰zÎ ≠ÎMÔ÷ ±Î‰ı »ı ÷ıfiı “‰Îÿ” ¿Ëı »ı.
◊÷Î_ ΩHΉÎfi_ ⁄Î¿Ì fi◊Ì flËı÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı µ’›˝@÷ hÎHÎı› ≠¿ÎflfiÎ ÂÎVÔhÎÎ◊˘˝‹Î_ “‰Îÿ”
±ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Î‰Ì »ı. lıWÔà »ı. ±ı … ‰Îÿfiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı
“‰Îÿ— ≠‰ÿ÷΋ˋÔ˚” ó ’flV’fl‹Î_ …ı ÂÎVÔhÎÎ◊˝ ⁄÷Ήı· »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ·˙Ï¿¿ ωzα˘‹Î_ “±K›ÎI‹Ï‰zΔ ±◊ν÷Ô˚ ±ÎI‹iÎÎfi lıWÔà »ı. ±Îfiı … √Ì÷ÎfiÎ ±K›Î›˘fiÌ
’„W’¿Î‹Î_ “⁄˛õωzΔ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı.
±ÎI‹Ï‰zÎ ±◊ν÷Ô˚ ±ÎI‹iÎÎfifiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ¿Ëı‰Îfi_ ¿ÎflHÎ »ı ¿ı, ±Î Á˙◊Ì Áfl‚ »ı, Á˙◊Ì Á√‹ »ı
±fiı Á˙fiÎ ≠I›ZÎ ±fi¤‰fiÌ ‰Î÷ »ı ±Îfiı ¿fl‰Î‹Î_, Á‹…‰Î‹Î_ ±fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ¿˘¥ ‹U¿ı·Ì »ı … fiÏË.
±Î‹Î_ ¿fl‰_, Á‹…‰_ ±fiı ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰_ ·Î√ ’Õ÷_ … fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î ÏfiI›≠ÎMÔ÷ »ı ±fiı Ω√˛÷, V‰MÔfi, ÁÊ„MÔ÷
‰√ıflı ⁄‘Ì … ±‰V◊α˘‹Î_ Ë_‹ıÂÎ_ …ı‹fi_ ÷ı‹ ωz‹Îfi »ı. ±ÎI‹iÎÎfi …ıÀ·_ ≠I›ZÎ »ı, ±ıÀ·˘ ≠I›ZÎ ±Î Á_ÁÎfl
’HÎ fi◊Ì. ±Ï¤≠Λ ±ı »ı ¿ı, ±Î’HÎÎ ±fi¤‰‹Î_ ±ÎI‹iÎÎfi …ıÀ·_ V’p ±Î‰ı »ı, ±ıÀ·˘ V’p ±Î Á_ÁÎfl fi◊Ì
±Î‰÷˘. ±Î ‰Î÷fiı ±Î ≠‹ÎHÎı Á‹…‰Ì Ωı¥±ı ó ±Î’HÎı ±Î’HÎÎ_ ⁄΂’HÎfiı Ωı¥±ı ±fiı ‰÷˝‹Îfi ±‰V◊Îfiı
Ωı¥±ı ÷˘ ÂflÌfl ±ı … flèÎ_ fi◊Ì, ±Îÿ÷ ±ı … flËÌ fi◊Ì, ¤ÎÊÎ ±ı … flËÌ fi◊Ì, T›‰ËÎfl ±ı … flè΢ fi◊Ì,
VÔ◊Îfi ±ı … flèÎ_ fi◊Ì, Á‹› ±ı … flè΢ fi◊Ì, ÁÎ◊ÌÿÎfl ±ı … flèÎÎ fi◊Ì, Ïø›Î±˘ ±ı … fi◊Ì flËÌ, ω«Îfl
±ı … fi◊Ì flèÎÎ; ⁄‘_ … ⁄ÿ·Î¥ √›_ ’fl_÷ ÁkÎÎw’◊Ì ±Î’HÎı V‰›_ fi◊Ì ⁄ÿ·Î›Î, I›Îflı … ÷˘ ±Î’HÎı ¿Ë̱ı
»Ì±ı ¿ı “Ë_ ÷˘ ±ı … »\_” …ı ⁄΂’H΋Î_ Ë÷˘.” ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı, …ı ⁄ÿ·Î¥ √›_ ±ı ±·√ V‰¤Î‰‰Î‚_ »ı
±fiı …ı fi◊Ì ⁄ÿ·Î›_ ÷ı ±·√ V‰¤Î‰‰Î‚_ »ı. …ı fi◊Ì ⁄ÿ·Î›_ ÷ı ±Î’b_ ±Á·Ì V‰w’ »ı ±◊ν÷Ô˚ ÂflÌflÌ »ı
±fiı …ı ⁄ÿ·Î¥ √›_ ÷ı ÂflÌfl »ı. ±Î ±ÎI‹iÎÎfi »ı.
óáó
1. ±K›ÎI‹Ï‰zÎ ±fiı fl΅ωzÎ ó ±Î ⁄LÔfiı‹Î_ ±_÷fl »ı. ±K›ÎI‹Ï‰z΋Î_ Ïfi√˝HÎV‰w’fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı ±fiı fl΅ωz΋Î_
Á√HÎV‰w’fiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. Á_ÁÎflfi˘ ±¤Î‰ ¿flÌfiı Ïfi√˝HÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHΉΠ±ı ±K›ÎI‹Ï‰zÎ »ı. ÁC΂Î_ V◊‚, ¿Î‚,
‰V÷, T›„@÷, ’Ïfl„V◊Ï÷, CÎÀfiÎ ‰√ıflı‹Î_ T›Î’¿w’◊Ì ÏfiI›Ïfifl_÷fl flËı‰Î‰Î‚Î Á√HÎ ’fl‹ÎI‹Îfiı ΩHΉΠ±ı fl΅ωzÎ »ı.
710 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

±ZÎflÎHÎ΋¿Îfl˘û„V‹ ¶L¶— Á΋ÎÏÁ¿V› « –– 33––

±Ë‹ı‰ÎZΛ— ¿Î·˘ ‘Î÷ÎËo ωr÷˘‹¬— –– 33––
±ZÎflÎHÎ΋Ô̊ = ±ZÎfl˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ωr÷˘‹¬— = Á‰˝ ÷flŒ ‹¬‰Î‚˘
±¿Îfl— = ±¿Îfl ±„V‹ = »\._ ‘Î÷Î = ‘Î÷Î (Á˙fi_ ‘ÎflHÎ-
« = ±fiı ±ZΛ—, = ±ZΛ¿Î‚ ’˘ÊHÎ ¿flfiÎfl ’HÎ)
Á΋ÎÏÁ¿V› = Á‹ÎÁ˘‹Î_ ¿Î·— ±ıÀ·ı ¿ı ¿Î‚fi˘› ±Ë‹Ô˚ = Ë_
¶L¶— = ¶L¶ fi΋fi˘ Á‹ÎÁ ‹Ëο΂ (÷◊Î) ±ı‰ = … »\_.
ÀÌ¿Î ó “±ZÎflÎHÎ΋¿Îfl˘û„V‹” ó ‰Hν‹Î‚΋Î_ Á‹›fiÌ √HÎfiÎ ’fl‹ÎIÔ‹Î◊Ì … ◊Λ »ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
Á‰˝≠◊‹ ±¿Îfl ±Î‰ı »ı. V‰fl ±fiı T›_…fi ó ⁄LÔfiı‹Î_ ’fl‹ÎIÔ‹Î ±ZΛ ¿Î‚ »ı.
±¿Îfl ‹A› »ı. ±¿Îfl ωfiÎ T›_…fi˘fi_ µE«ÎflHÎ fi◊Ì hÎÌÁ‹Î_ f·˘¿fiÎ_ “¿Î·— ¿·›÷΋ˋ˚” ’ÿ˘‹Î_
◊÷_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±¿Îflfiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ±Î‰ı·Î “¿Î‚”‹Î_ ±fiı ±ËŸ ±Î‰ı·Î “±ZΛ¿Î‚”‹Î_ Â_
⁄÷Ήı· »ı. ±_÷fl »ı? I›Î_fi˘ …ı “¿Î‚” »ı, ÷ı ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ „V◊fl
“¶L¶— Á΋ÎÏÁ¿V› «” ó …ı◊Ì ⁄ı ¿ı ⁄ı◊Ì ‰‘Îflı fi◊Ì flËı÷˘, ⁄ÿ·Î÷˘ flËı »ı. ±ı ¿Î‚ F›˘Ï÷ÊÂÎVÔhÎfi˘
ÂOÿ˘fiı ΩıÕÌfiı ±ı¿ ÂOÿ ⁄fiı »ı, ÷ıfiı Á‹ÎÁ ¿Ëı »ı. Á‹ÎÁ ±Î‘Îfl »ı ±fiı ÷ıfiÎ◊Ì Á_ÁÎfl‹ÎhÎfiÎ Á‹›fiÌ √HÎfiÎ
¿ıÀ·Î›ı ≠¿ÎflfiΠˢ› »ı. ÷ı‹Î_ ±T››¤Î‰, ÷I’vÊ ◊Λ »ı. ’fl_÷ ±ËŸfi˘ …ı “±ZΛ ¿Î‚” »ı, ±ı
⁄Ë‰˛ÌÏË ±fiı ¶L¶-±Î «Îfl ‹A› »ı. ⁄ı ÂOÿ˘fiÎ Á‹ÎÁ‹Î_ ’fl‹ÎIÔ‹V‰w’ ˢ‰Î◊Ì ¿ÿÌ ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì. ±ı ±ZΛ
Ωı ’Ëı·˘ ÂOÿ ≠‘Îfi÷Î flά÷˘ ˢ› ÷˘ ±ı “±T››Ì¤Î‰ ¿Î‚ ⁄‘Îfiı ¬Î¥ Ω› »ı ±fiı ’˘÷ı …ı‹ »ı ÷ı‹ …
Á‹ÎÁ” ◊Λ »ı. Ωı ’»Ìfi˘ ÂOÿ ≠‘Îfi÷Î flά÷˘ ˢ› flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹Î_ ¿ÿÌ ¿˘¥ ω¿Îfl fi◊Ì ◊÷˘. ±ı
÷˘ ÷ı “÷I’vÊ Á‹ÎÁ” ◊Λ »ı. Ωı ⁄LÔfiı ÂOÿ˘ ±L›fiÎ … ±ZΛ ¿Î‚fiı ±ËÌ_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı
‰Î«¿ ˢ› ÷˘ ±ı “⁄Ë‰˛ÌÏË Á‹ÎÁ” ◊Λ »ı. Ωı ⁄LÔfiı ⁄÷Ήı· »ı. “¿Î·˘ûÏV‹” (±. 11/32) ’ÿ◊Ì ±ZΛ
ÂOÿ˘ ≠‘Îfi÷Î flά÷Πˢ› ÷˘ ±ı “¶L¶ Á‹ÎÁ” ◊Λ »ı. ¿Î‚fiı ’˘÷ÎfiÎ V‰w’ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›˘ »ı.
¶L¶ Á‹ÎÁ‹Î_ ⁄LÔfiı ÂOÿ˘fi˘ ±◊˝ ‹A› ˢ‰Î◊Ì “‘Î÷ÎË_ ωr÷˘‹¬—” ó ⁄‘Ì ⁄Î…\±ı ‹¬‰Î‚Î
¤√‰Îfiı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ˢ‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ ºÏp ⁄‘Î_ ≠ÎHÎ̱˘ µ’fl flËı »ı.
“±Ë‹ı‰ÎZΛ— ¿Î·—” ó …ı ¿Î‚fi˘ ¿ÿÌ ZΛ fi◊Ì ±Î◊Ì ⁄‘Îfi_ ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ¤√‰Îfi ⁄Ë …
◊÷˘ ±◊ν÷˚ …ı ¿Î·Î÷Ì÷ »ı ±fiı ±fiÎÏÿ-±fi_÷w’ »ı, ÁΉ‘Îfi flËı »ı. ¿›Î ≠ÎHÎÌfiı ¿¥ ‰V÷ @›Îflı ‹‚‰Ì
÷ı ¿Î‚ ¤√‰Îfi … »ı. Ωı¥±ı, ÷ıfi_ ¤√‰Îfi ¬Ò⁄ K›Îfi flάı »ı ±fiı Á‹›
Á√˝ ±fiı ≠·›fiÌ √HÎfiÎ ÷˘ ÁÒ›˝◊Ì ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±ÎT›ı ÷ı ‰V÷fiı ’ˢӫÎÕÌ ÿı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı
‹ËÎ≠·›‹Î_ F›Îflı ÁÒ›˝ ’HÎ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı, I›Îflı ’˘÷Îfi_ ω¤ÒÏ÷w’ı ‰Hνfi ¿›* »ı.
óáó
Q≤I›— Á‰˝ËflçÎË‹§‰ç ¤Ï‰W›÷΋Ô˚ –– 34––
¿ÌÏ÷˝— lÌ‰Î˝@« fiÎflÌHÎÎ_ VQ≤Ï÷‹ı˝‘Î K≤Ï÷— Z΋Π–– 34––
Á‰˝Ëfl— = Á‰˝ ¿Î_¥ ËflHÎ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_ VQ≤Ï÷— = VQ≤Ï÷,
¿flfiÎv_ « = ÷◊Î ‹ı‘Î = ‹ı‘Î,
Q≤I›— = Q≤I› fiÎflÌHÎ΋Ô̊ = jÎ̱˘‹Î_
K≤Ï÷— = K≤Ï÷
« = ±fiı ¿ÌÏ÷˝— = ¿ÌÏ÷˝,
¤Ï‰W›÷΋Ô̊ = ¤Ï‰W›‹Î_ lÌ— = lÌ, « = ±fiı
µ§‰— = µI’LÔfi ◊fiÎfl ‰Î¿Ô˚ = ‰Î¿Ô˚, (‰ÎHÎÌ), Z΋Π= Z΋Π(Ë_ »\_).
1. ‹ËÎ≠·›‹Î_ ⁄˛õÎ∞ ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı. ±◊ν÷Ô˚ ⁄˛õÎ∞fiÎ ±Î›W›fi˘ …ıÀ·˘ Á‹› ˢ› »ı, ±ıÀ·˘ … Á‹› ‹ËÎ≠·›fi˘
ˢ› »ı. ±Î◊Ì ±ıÀ·Î ·Î_⁄Î (‹ËÎ≠·›fiÎ) Á‹›fiÌ √HÎfiÎ ±ZΛ¿Î‚w’Ì ’fl‹ÎIÔ‹Î◊Ì … ◊Λ »ı.
f·˘¿ 34] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
ÀÌ¿Î ó “Q≤I›— Á‰˝ËflçÎË‹Ô˚” ó Q≤I›‹Î_ ËflHÎ
¿fl‰Îfi_ ±ı‰_ ω·ZÎHÎ Á΋J›˝ »ı ¿ı Q≤I› ⁄Îÿ ±ËŸfiÌ
VQ≤Ï÷ ÁK‘Î_ fi◊Ì flËı÷Ì, Á‰˝ ¿_¥ ËflÎ¥ Ω› »ı.
‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı Á΋J›˝ Q≤I›fi_ fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÎIÔ‹Îfi_ »ı.
Ωı Á_’ÒHν ËflHÎ ¿fl‰Îfi_ ¿ı ωVQ≤Ï÷ ¿fl‰Îfi_
¤√‰IÔ≠ÿkÎ Á΋J›˝ Q≤I›‹Î_ fi ˢ÷ ÷˘ ’˘÷Î’HÎÎfiÎ
Á_⁄_‘fiı ·Ì‘ı …ı‰Ì Ï«_÷Î ±Î …L‹‹Î_ ‹fiW›fiı ◊Λ »ı,
÷ı‰Ì … Ï«_÷Î ’λ·Î …L‹fiÎ Á_⁄_‘fiı ·Ì‘ı ’HÎ ◊Î÷.
‹fiW› fi ΩHÎı ¿ıÀ·Î›ı …L‹˘ ·¥ «Ò@›˘ »ı. Ωı ±ı
…L‹˘fiÌ ›Îÿ flËı÷ ÷˘ ‹fiW›fiÌ Ï«_÷α˘fi˘ ±fiı ÷ıfiÎ
‹˘Ëfi˘ ¿ÿÌ ±_÷ ±Î‰÷ … fiÏË. ’fl_÷ ‹ÚI› ¶ÎflΠωVQ≤Ï÷
◊‰Î◊Ì ’Ò‰˝…L‹˘fiÎ_ ¿<À<_⁄, Á_’ÏkÎ ‰√ıflıfiÌ Ï«_÷Î fi◊Ì
◊÷Ì. ±Î flÌ÷ı Q≤I›‹Î_ …ı Ï«_÷Î ±fiı ‹˘Ë ÿÒfl ¿fl‰Îfi_
Á΋J›˝ »ı, ÷ı ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_ … »ı.
“µ§‰ç ¤Ï‰W›÷΋Ô˚ˇ” ó …ı‰Ì flÌ÷ı ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_
¤√‰Îfiı ⁄÷ÎT›_ ¿ı ⁄‘Îfi_ ‘ÎflHÎ-’˘ÊHÎ ¿fl‰Î‰Î‚˘ Ë_
… »\_, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ⁄÷Ήı »ı ¿ı ⁄‘Î_ µIÔ’LÔfi
◊fiÎflα˘fiÌ µIÔ’ÏkÎfi_ ¿ÎflHÎ ’HÎ Ë_ … »\_. ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı Á_ÁÎflfiÌ µI’ÏkÎ, „V◊Ï÷ ±fiı ≠·› ¿flfiÎfl Ë_
… »\_.
“¿ÌÏ÷˝— lÌ‰Î˝@« fiÎflÌHÎÎ_ VQ≤Ï÷‹ıÛ‘Î K≤Ï÷— Z΋Δ ó
¿ÌÏ÷˝, lÌ, ‰Î¿˚, VQ≤Ï÷, ‹ı‘Î, K≤Ï÷ ±fiı Z΋Πó ±Î
ÁÎ÷ı›fiı Á_ÁÎfl¤flfiÌ VÔhÎ̱˘‹Î_ lıWÔà ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı·
»ı. ±Î ’ˆ¿Ì ¿ÌÏ÷˝, VQ≤Ï÷, ‹ı‘Î, K≤Ï÷ ±fiı Z΋Πó
±ı ’Î_« ≠Ω’Ï÷ ÿZÎfiÌ ¿L›Î±˘ »ı, “lÌ” ‹ËÏÊ˝ P≤√fiÌ
¿L›Î »ı ±fiı “‰Î¿ ˚” ⁄˛õÎ∞fiÌ ¿L›Î »ı.
¿ÌÏ÷˝, lÌ, ‰Î¿ ˚, ‹ı‘Î, K≤Ï÷ ±fiı Z΋Πó ±Î
ÁÎ÷ı› VÔhÎ̉Ϋ¿ fi΋‰Î‚Î √H΢ ’HÎ Á_ÁÎfl‹Î_ ≠ÏÁ©
»ı. Áÿ˚Ô√H΢fiı ·Ì‘ı Á_ÁÎfl‹Î_ …ı ≠ÏÁ© »ı ¿ı ≠Ï÷WÔÃÎ
»ı, ÷ıfiı “¿ÌÏ÷˝” ¿Ëı »ı.
V◊Ήfl ±fiı …_√‹ ó ±Î ⁄ı ≠¿Îflfi_ ±ˆr›˝ ˢ›
»ı. …‹Ìfi, ‹¿Îfi, ‘fi, Á_’ÏkÎ ‰√ıflı V◊Ήfl ±ˆr›˝ »ı
±fiı √Λ, ¤_ıÁ, CÎ˘Õ˘, ¨À, ËÎ◊Ì ‰√ıflı …_√‹ ±ˆr›˝
»ı. ±Î ⁄LÔLÎı ±ˆr›˘˝fiı “lÌ” ¿Ëı »ı.
…ı ‰ÎHÎÌfiı ‘ÎflHÎ ¿fl‰Î◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ ›Â ¿ı ≠Ï÷WÔÃÎ
◊Λ »ı ±fiı …ıfiÎ◊Ì ‹fiW› ’_ÏÕ÷ ¿ı ω¶Îfi ¿Ëı‰Î›
»ı. ÷ıfiı “‰Î¿ ˚” ¿Ëı »ı.
…^fiÌ ÁÎ_¤‚ı·Ì ±fiı Á‹…ı·Ì ‰Î÷◊Ì ŒflÌ◊Ì ›Îÿ
±Î‰‰Ì ±ıfiı “V‹ÚÏ÷” ¿Ëı »ı.
⁄Ï©fiÌ …ı V◊ΛÌw’ı ‘ÎflHÎ ¿fl‰ÎfiÌ Â„@÷ »ı
óáó
711
±◊ν÷Ô˚ …ı „@÷◊Ì Ï‰zÎ ÁÎflÌ flÌ÷ı ›Îÿ flËı »ı, ±ı
„@÷fiı “‹ı‘Δ ¿Ëı »ı.
‹fiW›fiı ’˘÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷, ‹ÎL›÷Î ‰√ıflı ’fl ºœ
flά‰Î◊Ì ÷◊Î ÷ı‹fiÎ◊Ì Ï‰«Ï·÷ fi ◊‰Î ÿı‰ÎfiÌ Â„@÷fiı
“K≤Ï÷” ¿Ëı »ı.
⁄ÌΩı ¿˘¥ ωfiÎ ¿ÎflHÎ ±’flΑ ¿flı, ÷˘ ’˘÷Îfi΋Î_
ÿ_Õ ÿı‰ÎfiÌ Â„@÷ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ÷ıfiı ÿ_Õ fi ¿fl‰˘
±fiı ÷ıfiı ·˘¿-’fl·˘¿‹Î_ @›Î_¿ ’HÎ ±ı ±’flΑfi˘ ÿ_Õ
fi ◊Λ ó ±Î flÌ÷fi˘ ¤Î‰ flάÌfiı ÷ıfiı ‹ÎŒ ¿flÌ
ÿı‰˘ ±ıfiı “Z΋Δ ¿Ëı »ı.
¿ÌÏ÷˝, lÌ ±fiı ‰Î¿ ˚ ó ±ı hÎHÎı ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ⁄ËÎfl
≠√À ◊‰Î‰Î‚Ì Ï‰ÂıÊ÷α˘ »ı ÷◊Î VQ≤Ï÷, ‹ı‘Î, K≤Ï÷
±fiı Z΋Πó ±ı «Îfl ≠ÎHÎ̱˘fiÌ ±_ÿfl ≠√À ◊‰Î‰Î‚Ì
ωÂıÊ÷α˘ »ı. ±Î ÁÎ÷ı› ωÂıÊ÷α˘fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
±ËŸ …ı ωÂıÊ √H΢fiı ω¤ÒÏ÷w’ı ¿èÎÎ »ı, ±ıfi_
÷ÎIÔ’›˝ ±ı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ ·Z› ¿flΉ‰Îfi_ …
»ı. ¿˘¥ T›„@÷‹Î_ ±ı √HÎ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı ÷˘ ±ı T›„@÷fiÌ
ωÂıÊ÷Î fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ωÂıÊ÷Î ‹Îfi‰Ì
Ωı¥±ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ … ›Îÿ ±Î‰‰Ì Ωı¥±ı.
Ωı ±ı √H΢ ’˘÷Îfi΋Î_ ÿı¬Î¥ ±Î‰ı ÷˘ ±ı‹fiı
¤√‰ÎfifiÎ … ‹Îfi‰Î Ωı¥±ı, ’˘÷ÎfiÎ fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı
±ı ÿˆ‰Ì (¤√‰ÎfifiÌ) Á_’ÏkÎ »ı, …ı ¤√‰Îfi◊Ì … ≠√À
◊¥ »ı. ±Î √H΢fiı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎfiÌ ·ı‰Î◊Ì ±Ï¤‹Îfi
’ıÿÎ ◊Λ »ı, …ıfiÎ◊Ì ’÷fi ◊¥ Ω› »ı; ¿ı‹¿ı ±Ï¤‹Îfi
ÁCÎ‚Ì ±ÎÁflÌ-Á_’ÏkÎfi˘ …fi¿ »ı.
ÁΑ¿˘fiı …ı ¿˘¥fi΋Î_ …ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î ¿ı Á΋J›˝
ÿı¬Î›, ÷ıfiı ±ı ‰V÷ ¿ı T›„@÷fi_ fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifi_
… ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı. …ı‰Ì flÌ÷ı, ·˘‹Â ∑ÏÊfiÎ ÂÎ’◊Ì
¿Î¿¤Â_ÏÕ ⁄˛ÎõH΋Î_◊Ì «Î_Õ΂ ’ZÎÌ ⁄fiÌ √›Î, ’fl_÷
±ı‹fiı fi ¤› ◊›˘, fi ¿˘¥ ≠¿ÎflfiÌ ÿÌfi÷Î ±Î‰Ì
±fiı fi ¿˘¥ ω«Îfl ’HÎ ±ÎT›˘, ⁄S¿ı ÷ı ≠ÁLÔfi÷Î
… ◊¥. ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹HÎı ÷ı‹Î_ ∑ÏÊfi˘ ÿ˘Ê fi ‹ÎfiÌfiı
¤√‰ÎfifiÌ ≠ıflHÎÎ … ‹ÎfiÌó
Áfi ¬√ıÁ fiÏË_ ¿»\ ÏflÏÊ ÿÒÊfi ––
µfl ≠ıfl¿ flCÎ⁄_Á Ï⁄¤ÒÊfi ––
(‹ÎfiÁ 7/113/3)
±ı‰Ì … flÌ÷ı ‹fiW› ⁄‘Ì ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ,
’ÏflÏV◊Ï÷ ‰√ıflıfiÎ ¤√‰Îfifiı ÿı¬‰Î ·Î√ı ÷˘ ≠Ï÷ZÎHÎı
±Îfi_ÿ … ±Îfi_ÿ flËıÂı.
712 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

O≤ËIÁ΋ ÷◊Î ÁÎQÔfiÎ_ √ΛhÎÌ »LÿÁ΋ˋÔ˚ –– 35––

‹ÎÁÎfiÎ_ ‹Î√˝ÂÌÊÎıÛûËQ≤÷ÒfiÎ_ ¿<Á‹Î¿fl— –– 35––
Á΋#΋˚ = √Î¥ ¿Λ ±ı‰Ì »LÿÁ΋˚ = ⁄‘Î »oÿ˘‹Î_ ‹Î√˝ÂÌÊ˝— = ‹Î√Âfl (±fiı)
lÏ÷±˘‹Î_ √ΛhÎÌ = √ΛhÎÌ »oÿ ∑÷Òfi΋Ô˚ = » ∑÷±˘‹Î_
O≤ËIÁ΋Ô˚ = O≤Ë÷˚Á΋ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_. ¿<Á‹
 οfl— = ‰Á_÷
÷◊Î = ±fiı ‹ÎÁÎfi΋Ô̊ = ⁄Îfl ‹ÏËfiα˘‹Î_ ±Ë‹Ô˚ = Ë_ »\_.
ÀÌ¿Î ó “O≤ËIÁ΋ ÷◊Î Á΋#΋Ô˚” ó Á΋‰ıÿ‹Î_ ≠Ω ∞ω÷ flËı »ı, ÷ı (‰Êν◊Ì ◊‰Î‰Î‚Î) ±LÔfifiÌ
O≤ËIÁ΋ fi΋fiÌ ±ı¿ √ÌÏ÷ »ı. ±ıfiÎ ¶ÎflÎ ≥Lƒw’Ì µI’ÏkÎ ‹Î√Âfl ‹ÏËfi΋Î_ ◊Λ »ı. ±Î ‹ÏËfi΋Î_ fi‰Î
’fl‹ırflfiÌ V÷Ï÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ±Ï÷flÎhΛÎ√‹Î ±ı ±LÔfi◊Ì ›iÎ ’HÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‹ËΤÎfl÷¿Î‚‹Î_
±ı¿ M≤WÔÃV÷˘hÎ »ı. Á΋‰ıÿ‹Î_ ÁË◊Ì lıWÔÃ Ë˘‰Î◊Ì ±ı fi‰_ ‰Ê˝ ‹Î√Âfl◊Ì … ±Îfl_¤Î÷_ Ë÷_. ±Î ωÂıÊ÷α˘fiı
O≤ËIÁ΋fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.1 ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfiı ‹Î√Âflfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı
“√ΛhÎÌ »LÿÁ΋ËÔ‹˚” ó ‰ıÿ˘fiÌ …ıÀ·Ì »_ÿ˘⁄© ⁄÷Ήı· »ı.
∑«Î±˘ »ı, ÷ı‹Î_ √ΛhÎÌfiÌ ≠‘Îfi÷Î »ı. √ΛhÎÌfiı “∑÷ÒfiÎ_ ¿<Á‹Î¿fl—” ó ‰Á_÷ ∑÷‹Î_ ‰Êν ‰√fl
‰ıÿ…fifiÌ ¿Ëı »ı; ¿ı‹¿ı ±ıfiÎ◊Ì ‰ıÿ˘ ≠√À ◊›Î »ı. … T≤ZÎ, ·÷α˘ ‰√ıflı ’hÎ-’W’˘◊Ì ›@÷ ◊¥ Ω› »ı.
VQ≤Ï÷±˘‹Î_ ±fiı ÂÎVÔh΢‹Î_ √ΛhÎÌfi˘ ⁄Ë ‹˘À˘ ‹ÏË‹Î ±Î ∑÷‹Î_ fi ±Ï‘¿ √fl‹Ì flËı »ı ±fiı fi ±Ï‘¿
√Ή΋Î_ ±ÎT›˘ »ı. √ΛhÎÌ‹Î_ V‰w’, ≠Î◊˝fiÎ ±fiı K›Îfi ÂflÿÌ, ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ‰Á_÷ ∑÷fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
ó hÎHÎı ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ_ … ˢ‰Î◊Ì ±ıfiÎ◊Ì ’fl‹ÎI‹÷k‰fiÌ ¿ËÌ »ı.
≠΄MÔ÷ ◊Λ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı √ΛhÎÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ±Î ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ‹ËkÎÎ ±fiı ÏÔ‰ÂıÊ÷Î
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ÿı¬Î› »ı, ÷ı ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ±Î◊Ì Ï«_÷fi ¿ı‰‚
‹ÎÁÎfiÎ_ ‹Î√˝ÂÌÊ˘˝ûË‹Ô˚” ó …ı ±LÔfi◊Ì ÁCÎ‚Ì ¤√‰Îfifi_ … ◊‰_ Ωı¥±ı.
óáó

zÒ÷_ »·›÷΋„V‹ ÷ı…V÷ı…„V‰fi΋ˋÔ˚ –– 36––

…›˘û„V‹ T›‰ÁΛ˘û„V‹ Ák‰_ Ák‰‰÷΋ˋÔ˚ –– 36––
»·›÷΋Ô˚ = »‚fiÎflα˘‹Î_ ±„V‹ = »\._ Ïfiç›
zÒ÷‹Ô˚ = …\√Îfl …›— = ∞÷fiÎflα˘fi˘ Ák‰‰÷΋Ô˚ = (±fiı) Á΄k‰¿
(÷◊Î) ω…› ‹ÎHÎÁ˘fi˘
÷ı…„V‰fi΋Ô˚ = ÷ı…„V‰±˘‹Î_ ±Ë‹Ô,˚ ±„V‹ = Ë_ »\_. Ák‰‹Ô˚ = Á΄k‰¿ ¤Î‰
÷ı…— = ÷ı … T›‰ÁΛ— = (Ïfiç› ±Ë‹Ô˚ = Ë_
±Ë‹Ô˚ = Ë_ ¿flfiÎflα˘fi˘) ±„V‹ = »\._
ÀÌ¿Î ó “zÒ÷_ »·›÷΋„V‹” ó »‚ ¿flÌfiı …\√Îflfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı ÷˘ ’»Ì ÷ıfiı
⁄ÌΩ±˘fi_ flÎF›, ‰ˆ¤‰, ‘fi, Á_’ÏkÎ ‰√ıflıfi_ (Á‰˝V‰fi_) fl‹‰Î‹Î_ ¢ ÿ˘Ê »ı? Ωı ÿ˘Ê fi◊Ì ÷˘ ’»Ì ÂÎVÔh΢±ı
±’ËflHÎ ¿fl‰Îfi_ ωÂıÊ Á΋J›˝ flά‰Î‰Î‚Ì …ı ωzÎ ±ıfi˘ ÏfiÊı‘ ÂÎ ‹ÎÀı ¿›ÎıÛ »ı?
»ı, ÷ıfiı …\√Îfl ¿Ëı »ı. ±Î …\√Îflfiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Á‹Î‘Îfi ó “±Î‰_ ¿fl˘ ±fiı ±Î‰_ fiÎ ¿fl˘” ó ±ı
ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ÂÎVÔh΢fi˘ ωϑ-ÏfiÊı‘ ¿Ëı‰Î› »ı. ±ı‰Î ωϑ-ÏfiÊı‘fi_
Â_¿Î ó ±ËŸ ¤√‰Îfiı »‚ ¿fl‰Î‰Î‚α˘‹Î_ ‰Hνfi ±ËŸ fi◊Ì. ±ËŸ ÷˘ ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi »ı. “Ë_
1. ±Î (ÿÁ‹Î) ±K›Î›fiÎ ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ‰ıÿ˘‹Î_ “Á΋‰ıÿ”fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı ±fiı ±ËŸ (’Î_hÎÌÁ‹Î
f·˘¿‹Î_) ¤√‰Îfiı Á΋‰ıÿ‹Î_ ’HÎ “⁄ËÔÚIÁ΋”fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
f·˘¿ 37] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö
±Î’fi_ Ï«_÷fi @›Î_ @›Î_ ¿flÔ_?” ó ±…˝˝fifiÎ ±Î ≠ffi
±fiÁÎfl ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ w’‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ Ï«_÷fifiÌ
‰Î÷ … ⁄÷Î‰Ì »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifi_ Ï«_÷fi Á√‹÷Î◊Ì
◊¥ Ω›, ÷ıfi˘ µ’Λ ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ w’‹Î_ ⁄÷ÎT›˘ »ı.
±Î◊Ì …ı Á‹ÿΛ‹Î_ ‹fiW› flËı »ı, ÷ı Á‹ÿΛ‹Î_ F›Î_
ºÏp ’Õı, I›Î_ Á_ÁÎflfiı fi Ωı÷Î_ ¤√‰Îfifiı … Ωı‰Î; ¿ı‹¿ı
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ¿ı ±Î ÁC΂_ …√÷ ‹ÎflÎ◊Ì T›ÎMÔ÷ »ı ±◊ν÷Ô˚
±Î …√÷‹Î_ Ë_ … T›ÎMÔ÷ »\_, ’Ïfl’ÒHν »\_ (√Ì÷Î ó 9/4).
…ı‰Ì flÌ÷ı ¿˘¥ ÁΑ¿‹Î_ ’Ëı·Î_ …\√Îfl fl‹‰Îfi_
T›Áfi flèÎ_ ˢ› ±fiı ˉı ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ¤…fi‹Î_ ·ÎB›˘
»ı. ÷ıfiı ¿ÿÌ¿ …\√Îfl ›Îÿ ±Î‰Ì Ω› ÷˘ ±ı …\√Îflfi_
Ï«_÷fi »˘Õ‰Îfiı ‹ÎÀı ±ı ÷ı‹Î_ ¤√‰Îfifi_ Ï«_÷fi ¿flı ¿ı
±Î …\√Îfl fl‹‰Î‹Î_ ËÎfl∞÷fiÌ …ı ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı
¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ±Î flÌ÷ı …\√Îfl‹Î_ ¤√‰Îfifiı Ωı‰Î◊Ì
…\√Îflfi_ Ï«_÷fi ÷˘ »^ÀÌ …Âı ±fiı ¤√‰Îfifi_ Ï«_÷fi
◊‰Î ·Î√Âı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ⁄ÌΩfiı …\√Îfl fl‹÷Î_
Ωı›˘ ±fiı ÷ı‹Î_ ËÎfl∞÷fiı Ωı¥, ÷˘ ËflΉ‰Î ±fiı
Ï…÷ÎÕ‰ÎfiÌ Â„@÷fiı …\√ÎflfiÌ fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ …
‹Îfi‰Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¬ı· ÷˘ Á‹ÎMÔ÷ ◊¥ flè΢ »ı fiı Á‹ÎMÔ÷
◊¥ …Âı, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹Î ±ı‹Î_ Ïfifl_÷fl flËı »ı ±fiı
flËıÂı. ±Î flÌ÷ı …\√Îfl ‰√ıflıfiı ω¤ÒÏ÷ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
¤√‰ÎfifiÎ Ï«_÷fi‹Î_ »ı.1
∞‰ ’˘÷ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ’fl‹ÎI‹Îfi˘ ±_ »ı, ’fl_÷ ±ıHÎı
¤Ò·◊Ì ±Á÷ ÂflÌfl-Á_ÁÎflfiÌ ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ Á_⁄_‘ ‹ÎfiÌ
·Ì‘˘ »ı. Ωı ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ÿı¬ÎfiÎflÌ ‹ËkÎÎ, ωÂıÊ÷Î,
¢¤Î ‰√ıflıfiı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … ‹ÎfiÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfi_ Ï«_÷fi
¿flÂı ÷˘ ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi˘ µ©Îfl
◊¥ …Âı (√Ì÷Î ó 8/14); ±fiı Ωı ‹ËkÎÎ, ωÂıÊ÷Î,
¢¤Î ‰√ıflıfiı Á_ÁÎflfiÌ ‹ÎfiÌfiı Á_ÁÎflfi_ Ï«_÷fi ¿flÂı
÷˘ ÷ı Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ …Âı ±◊ν÷Ô˚ ÷ıfi_ ’÷fi ◊¥ …Âı
(√Ì÷Î ó 2/62-63). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’fl‹ÎI‹Îfi_ Ï«_÷fi
¿fl÷Î flËÌfiı ’fl‹ÎI‹Îfiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfiÎ µtıU›◊Ì …
±Î ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
óáó
T≤WHÎÌfiÎ_ ‰ÎÁÿı‰˘û„V‹
‹fiÌfi΋M›Ëo T›ÎÁ—
1. ¿˘¥ √˛_◊fiÎ ¿˘¥ ±_ µ’fl Â_¿Î ◊Λ, ÷˘ ±ı √˛_◊fi_ ±ÎÏÿ◊Ì ±_÷ Á‘Ì ±K››fi ¿flÌfiı ÷ı‹Î_ ‰@÷ÎfiÎ µtıU›fiı, ·Z›fiı
±fiı ±Î›fiı Á‹…‰Î◊Ì ÷ı Â_¿Îfi_ Á‹Î‘Îfi ◊¥ Ω› »ı.
2. ÁÎ÷‹Î ±K›Î›‹Î_ F›Î_ ¤√‰Îfiı ¿ÎflHÎw’◊Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı, I›Î_ ’HÎ ±Î … ’ÿ ±ÎT›_ »ı ó “÷ı…V÷ı…„V‰fi΋ˋÔ˚”
(±. 7/10).
713
“÷ı…V÷ı…„V‰fi΋ˋÔ˚”2 ó ‹ËÎ’flÔÊ˘fiÎ ±ı
ÿˆ‰ÌÁ_’ÏkΉ΂Π≠¤Î‰fi_ fi΋ ÷ı… »ı, …ıfiÌ Á΋ı ’Î’Ì
’flÔÊ ’HÎ ’Î’ ¿fl‰Î‹Î_ ±«¿Î› »ı. ±ı ÷ı…fiı ¤√‰Îfiı
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›_ »ı.
“…›˘û„V‹” ó ω…› ≠I›ı¿ ≠ÎHÎÌfiı Ï≠› ·Î√ı
»ı. ω…›fiÌ ±Î ωÂıÊ÷Î ¤√‰ÎfifiÌ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
ω…›fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
’˘÷ÎfiÎ ‹fi ≠‹ÎHÎı ’˘÷Îfi˘ ω…› ◊‰Î◊Ì …ı
Á¬ ◊Λ »ı, ÷ıfi˘ µ’¤˘√ fi ¿flÌfiı ±ı‹Î_ ¤√‰ÿ˚⁄Ï©
¿fl‰Ì Ωı¥±ı ¿ı ω…›fiÎ w’‹Î_ ¤√‰Îfi ±ÎT›Î »ı.
“T›‰ÁΛ˘û„V‹”ó T›‰ÁΛ ±ı¿ Ïfiç›fiı ¿Ëı »ı.
±Î ±ı¿ Ïfiç›fi˘ ¤√‰Îfiı √Ì÷΋Î_ ⁄Ë … ‹ÏË‹Î
√Λ˘ »ı; …ı‹¿ı ó ¿‹˝›˘√ÌfiÌ Ïfiç›Î„I‹¿Î ⁄Ï© ±ı¿
ˢ› »ı (±. 2/41); ¤˘√ ±fiı ±ˆr›˝‹Î_ ±ÎÁ@÷
’flÔÊ˘fiÌ Ïfiç›ÎÏI‹¿Î ⁄Ï© fi◊Ì ◊÷Ì (±. 2/44);
“ˉı ÷˘ Ë_ ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ ¤…fi … ¿flÌ” ó ±Î
±ı¿ Ïfiç›fiÎ ⁄‚ µ’fl ÿflΫÎflÌ‹Î_ ÿflΫÎflÌ ‹fiW›fiı
’HÎ ¤√‰Îfi ÁΑ ‹Îfiı »ı (±. 9/30). ±Î flÌ÷ı
¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ «Î·‰Îfi˘ …ı Ïfiç› »ı, ÷ıfiı ¤√‰Îfiı
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
Ïfiç›fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ⁄÷Ή‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ÁΑ¿ı ±ı‰˘ Ïfiç› ÷˘ flά‰˘ … Ωı¥±ı, ’fl_÷
±ı‰_ ‹Îfi‰_ Ωı¥±ı ¿ı ±Î ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı ±fiı
±ı‹fiÌ … ¿Ú’Î◊Ì ‹fiı ≠ÎMÔ÷ ◊¥ »ı.
“ÁI‰_ Ák‰‰÷΋ˋÔ˚” ó Á΄k‰¿ ‹fiW›˘‹Î_ …ı
Ák‰√HÎ »ı, …ı Á΄k‰¿ ¤Î‰ ±fiı ±Î«flHÎ »ı, ÷ı ’HÎ
¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı flΩı√HÎ ±fiı ÷‹Îı√HÎfiı
ÿ⁄ΉÌfiı …ı Á΄k‰¿ ¤Î‰ ‰‘ı »ı, ±ı Á΄k‰¿ ¤Î‰fiı ÁΑ¿
’˘÷Îfi˘ √HÎ fi ‹ÎfiÌfiı ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ‹Îfiı.
÷ı…, T›‰ÁΛ, Á΄k‰¿ ¤Î‰ ‰√ıflı ’˘÷Îfi΋Î_ ±◊‰Î
⁄ÌΩ±˘‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ÁΑ¿ ±ı‹fiı ’˘÷ÎfiÎ ±◊‰Î
¿˘¥ ‰V÷-T›„@÷fiÎ ÷flŒ ºÏp Ω› I›Îflı ±ı‹Î_ ÷k‰◊Ì
¤√‰Îfifiı Ωı¥fiı ¤√‰Îfifiı … ›Îÿ ¿fl‰Î Ωı¥±ı.
’ÎHÕ‰ÎfiÎ_ ‘fiG…›— –– 37––
¿‰Ìfi΋ÂfiÎ ¿Ï‰— –– 37––
714 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

T≤WHÎÌfi΋Ô˚ = T≤„WHΉ_Â̱˘‹Î_ ‘fiG…›— = ‘fi_…› ¿‰Ìfi΋Ô˚ = ¿Ï‰±˘‹Î_

‰ÎÁÿı‰— = ‰ÎÁÿı‰’hÎ ±„V‹ = Ë_ »\_. µÂfiÎ, ¿Ï‰— = ¿Ï‰ ÂøΫΛ˝
lÌ¿ÚWHÎ (±fiı) ‹fiÌfi΋Ô̊ = ‹Ïfi±˘‹Î_ ±Ï’ = ’HÎ
’ÎHÕ‰Îfi΋Ô˚ = ’Î_Õ‰˘‹Î_ T›ÎÁ— = ‰ıÿT›ÎÁ (±fiı) ±Ë‹Ô˚ = Ë_ (…) »\_.
ÀÌ¿Î ó “T≤WHÎÌfiÎ_ ‰ÎÁÿı‰˘û„V‹” ó ±ËŸ ¤√‰Îfi ó “T›ÎÁ˘„E»p_ …√IÁ‰˝‹Ô˚” ó ±Î flÌ÷ı ⁄‘Î ‹Ïfi±˘‹Î_
lÌ¿ÚWHÎfiÎ ±‰÷Îflfi_ ‰Hνfi fi◊Ì, ’fl_÷ T≤„WHΉ_Â̱˘‹Î_ T›ÎÁ∞ ‹A› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı T›ÎÁ∞fiı ’˘÷ÎfiÌ
’˘÷ÎfiÌ …ı ωÂıÊ÷Î »ı, ±ı ωÂıÊ÷Îfiı ·Î‘ı ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı T›ÎÁ∞‹Î_
’˘÷Îfi_ ω¤ÒÏ÷w’ı ‰Hνfi ¿›* »ı. ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î÷Î_ … ¤√‰ÎfifiÌ ›Îÿ ±Î‰‰Ì Ωı¥±ı ¿ı
±ËŸ ¤√‰Îfifi_ ’˘÷Îfiı ω¤ÒÏ÷w’◊Ì ¿Ëı‰_ ±ı ÷˘ ±Î ⁄‘Ì Ï‰ÂıÊ÷Î ¤√‰ÎfifiÌ »ı ±fiı ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì
Á_ÁÎflfiÌ ºÏp±ı ÷˘ ÷ı±˘ ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi … »ı. ±Î … ±Î‰Ì »ı.
±K›Î›‹Î_ …ıÀ·Ì ω¤ÒÏ÷±˘ ±Î‰Ì »ı, ±ı ⁄‘Ì Á_ÁÎflfiÌ “¿‰Ìfi΋ÂfiÎ ¿Ï‰—” ó ÂÎVÔhÎÌ› ÏÁ©Î_÷˘fiı ÁÎflÌ
ºÏp±ı … »ı. ÷k‰◊Ì ÷˘ ±ı ’fl‹ÎI‹V‰w’ … »ı. flÌ÷ı ΩHΉΉ΂Π…ıÀ·Î ’HÎ ’_ÏÕ÷˘ »ı, ±ı ⁄‘Î “¿Ï‰”
“’ÎHÕ‰ÎfiÎ_ ‘fiG…›—” ó ’Î_Õ‰˘‹Î_ ±…\˝fifiÌ …ı ¿Ëı‰Î› »ı. ±ı ⁄‘Î ¿Ï‰±˘‹Î_ ÂøΫΛ˝∞ ‹A› »ı.
ωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı ωÂıÊ÷Î ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı Âø«Î›˝∞ Á_∞‰fiÌ Ï‰zÎfiÎ iÎÎ÷Î »ı. ±ı‹fiÌ ÂøfiÌÏ÷
±…\˝fifiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ¿èÎÎ »ı. ≠ÏÁ© »ı. ±Î flÌ÷ı ±fiı¿ √H΢fiı ¿ÎflHÎı ¤√‰Îfiı ±ı‹fiı
‹Ïfifi΋M›ÎËo T›ÎÁ ó ‰ıÿ˘fiÎ «Îfl ¤Î√˘‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
ω¤Î√, ’flÎHÎ, µ’’flÎHÎ, ‹ËΤÎfl÷ ‰√ıflı …ı ¿_¥ Á_V¿Ú÷ ±Î ω¤ÒÏ÷±˘fiÌ ‹ËkÎÎ Ωı¥fiı @›Î_› ’HÎ ⁄Ï©
ÁÎÏËI› »ı, ÷ı ÁC΂ı-ÁC΂_ T›ÎÁ∞fiÌ ¿Ú’Îfi_ … Œ‚ ±À¿ı, ÷˘ ±ı ‹ËkÎÎfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ‹Îfi‰Ì Ωı¥±ı;
»ı. ±Î…ı ’HÎ ¿˘¥ fi‰Ì fl«fiÎ ¿flı »ı ÷˘ ±ıfiı ’HÎ ¿ı‹¿ı ±ı ‹ËkÎÎ ±ı¿ ZÎHÎ ’HÎ V◊ΛÌw’◊Ì fi À¿‰Î‰Î‚Î
T›ÎÁ∞fi_ … µ„E»p ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿èÎ_ ’HÎ »ı Á_ÁÎflfiÌ fi◊Ì Ë˘¥ Â@÷Ì.
óáó

ÿHÕ˘ ÿ‹›÷΋„V‹ fiÌÏ÷fl„V‹ Ï…√ÌÊ÷΋Ô˚ –– 38––

‹˙fi_ «ˆ‰Î„V‹ √èÎÎfiÎ_ iÎÎfi_ iÎÎfi‰÷΋ˋÔ˚ –– 38––
ÿ‹›÷΋Ô̊ = ÿ‹fi ¿flfiÎflα˘fiÌ ±„V‹ = Ë_ »\_. iÎÎfi‰÷΋Ô˚ = iÎÎfiÌ…fi˘fi_
ÿHÕ— = ÿoÕ fiÌÏ÷ (±fiı) √èÎÎfi΋Ô˚ = √˘’fiÌ› ¤Î‰˘‹Î_ iÎÎfi‹Ô˚ = iÎÎfi
Ï…√ÌÊ÷΋Ô̊ = ω…› ‹˙fi‹Ô˚ = ‹˙fi ±Ë‹Ô˚ = Ë_
≥E»fiÎflα˘fiÌ ±„V‹ = Ë_ »\_ ±ı‰ = …
fiÌÏ÷— = fiÌÏ÷ « = ±fiı (±„V‹) = »\._
ÀÌ¿Î ó “ÿHÕ˘ ÿ‹›÷΋„V‹” ó ÿp˘fiı ÿp÷Î◊Ì …ıÀ·Î ¤Î‰˘ »ı, ±ı ⁄‘΋Î_ ‹˙fi (‰ÎHÎÌfi˘ Á_›‹
⁄«Î‰Ìfiı ÁL‹Î√˝ µ’fl ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ÿ_ÕfiÌÏ÷ ‹A› »ı. ±◊ν÷Ô˚ «’ flËı‰_) ‹A› »ı; ¿ı‹¿ı «’ flËı‰Î‰Î‚ÎfiÎ
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ¤Î‰˘fiı ÿflı¿ T›„@÷ fi◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Ì. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
⁄÷Ήı· »ı. √˘’fiÌ› ¤Î‰˘‹Î_ ¤√‰Îfiı ‹˙fifiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷
“fiÌÏ÷fl„V‹ Ï…√ÌÊ÷΋Ô˚” ó fiÌÏ÷fi˘ ±Îl› ·ı‰Î◊Ì ÷flÌ¿ı ⁄÷Ήı· »ı.
… ‹fiW› ω…› ≠ÎMÔ÷ ¿flı »ı ±fiı fiÌÏ÷◊Ì … ω…› “iÎÎfi_ iÎÎfi‰÷΋ˋÔ˚” ó Á_ÁÎfl‹Î_ ¿·Î¿˙· ‰√ıflı
À¿ı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fiÌÏ÷fiı ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ΩHΉΉ΂α˘‹Î_ …ı iÎÎfi (ΩHοÎflÌ) »ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ
÷flÌ¿ı ⁄÷Î‰Ì »ı. ω¤ÒÏ÷ »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±ı‰_ iÎÎfi ’˘÷Îfi΋Î_ ±fiı
“‹˙fi_ «ˆ‰Î„V‹ √èÎÎfi΋Ô˚” ó √MÔ÷ flά‰Î ›˘B› ⁄ÌΩ±˘‹Î_ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı, ÷˘ ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ω¤ÒÏ÷
f·˘¿ 39] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 715

÷flÌ¿ı ‹Îfi‰_. T›„@÷√÷ fi◊Ì, ’fl_÷ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı

±Î ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ …ı ω·ZÎHÎ÷Î »ı, ÷ı ±ı‹fiÌ ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ÷flŒ … ºÏp …‰Ì Ωı¥±ı.
óáó

›E«ÎÏ’ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ⁄Ì…_ ÷ÿË‹…\˝fi –– 39––

fi ÷ÿ„V÷ ωfiÎ ›IV›ÎL‹›Î ¤Ò÷_ «flΫfl‹Ô˚ –– 39––
« = ±fiı ±Ï’
±…\fi ˝ = Ëı ±…\˝fi! ±Ë‹Ô˚
Á‰˝¤Ò÷Îfi΋Ô˚ = Á‹V÷ ≠ÎHÎ̱˘fi_
›÷Ô˚ = …ı ÷÷Ô˚
⁄Ì…‹Ô˚ = ⁄Ì… (‹Ò· «flΫfl‹Ô˚
¿ÎflHÎ) »ı,
÷÷Ô˚ = ÷ı ⁄Ì… ¤Ò÷‹Ô˚
ÀÌ¿Î ó [¤√‰Îfiı ‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î
f·˘¿ Á‘Ì ’˘÷ÎfiÌ ¿<· O›ÎÁÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi ¿›*
»ı; …ı‹¿ı ó ‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl, ±ı¿‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
«Îfl, ⁄ΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl, hÎı‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl,
«˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ hÎHÎ, ’E«ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ «Îfl,
»T‰ÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ «Îfl, ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ hÎHÎ,
±ßΉÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ «Îfl, ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ «Îfl
hÎÌÁ‹Î_ f·˘¿‹Î_ «Îfl, ±ı¿hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl,
⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’Î_«, ÷ıhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl,
«˘hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ fi‰, ’Î_hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl,
»hÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’Î_«, ÁÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl,
±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ «Îfl ±fiı ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_
±ı¿ ω¤ÒÏ÷fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı.]
“›E«ÎÏ’ Á‰˝¤Ò÷ÎfiÎ_ ⁄Ì…_ ÷ÿË‹…\˝fi” ó ±ËŸ
¤√‰Îfi Á‹V÷ ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ÁÎfl ⁄÷Ήı »ı ¿ı ⁄‘Îfi_
⁄Ì… ±◊ν÷Ô˚ ¿ÎflHÎ Ë_ … »\_. ⁄Ì… ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı
»ı ¿ı ±Î Á_ÁÎflfi_ ÏfiÏ‹kÎ ¿ÎflHÎ ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı
µ’ÎÿÎfi ¿ÎflHÎ ’HÎ ¤√‰Îfi … »ı, ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflfiı
⁄fiΉ‰Î‰Î‚Î ’HÎ ¤√‰Îfi »ı ±fiı Á_ÁÎflw’ı ⁄fi‰Î‰Î‚Î
’HÎ ¤√‰Îfi … »ı.
¤√‰Îfiı ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ÿÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ’˘÷Îfiı
“ÁfiÎ÷fi ⁄Ì…”, fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_
“±T›› ⁄Ì…” ±fiı ±ËŸ ¿ı‰‚ “⁄Ì…” ⁄÷ÎT›_ »ı. ±ıfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ë_ …ı‹ »\_ ÷ı‹ flËı÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
Á_ÁÎflw’ı ≠√À ◊¥ Ω™ »\_ ±fiı Á_ÁÎflw’ı ≠√À ◊‰Î
= ’HÎ fi, ±„V÷ = fi◊Ì,
= Ë_ … »\_; ›÷Ô˚ = …ı
(¿ı‹¿ı) ‹›Î = ‹ÎflÎ
= ÷ı‰_ ωfiÎ = ωfiÎfi_
= «fl ¿ı ±«fl V›Î÷Ô˚ = ˢ› ±◊ν÷Ô˚
(¿˘¥ ’HÎ) «fl-±«fl ⁄‘_
= ≠ÎHÎÌ Ë_ … »\_.
»÷Î_ ’HÎ Ë_ ÷ı‹Î_ …ı‹ »\_ ÷ı‹ T›Î’¿ flË_ »\_.
“fi ÷ÿ„V÷ ωfiÎ ›IV›ÎL‹›Î ¤Ò÷_ «flΫfl‹Ô˚” ó
Á_ÁÎfl‹Î_ …Õ-«ı÷fi, V◊Ήfl-…_√‹, «fl-±«fl ‰√ıflı …ı
¿_¥ ’HÎ Ωı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘_ ‹ÎflΠωfiÎ fi◊Ì
ˢ¥ ¿÷_. ⁄‘_ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥
Ë_ … Ë_ »\_. ±Î ‰ÎV÷ω¿ ‹Ò‚ ÷k‰fiı ΩHÎÌfiı ÁΑ¿fiÌ
≥„Lƒ›˘, ‹fi ±fiı ⁄Ï© √‹ı I›Î_ Ω› ±◊‰Î ‹fi⁄Ï©‹Î_
Á_ÁÎflfiÌ …ı ¿_¥ ‰Î÷ ›Îÿ ±Î‰ı, ±ı ⁄‘Ìfiı ¤√‰Îfifi_
… V‰w’ ‹Îfi‰_. ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ÁΑ¿fiı ¤√‰Îfifi_ …
g«÷fi ◊Âı, ⁄ÌΩfi_ fiÏË; ¿ı‹¿ı ÷k‰◊Ì ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î›
⁄Ì…\_ ¿_¥ »ı … fiÏË.
±ËŸ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› «fl-±«fl
¿_¥ fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿_¥ Ë_ … »\_ ±fiı ±œÎfl‹Î
±K›Î›fiÎ «Î‚ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı Ák‰, fl… ±fiı
÷‹ ó ±Î hÎHÎı √H΢fiÎ ÏÁ‰Î› ¿_¥ … fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚
Á‰˝, √H΢fi_ … ¿Î›˝ »ı. ±Î ¤ıÿfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
±ËŸ ¤„@÷›˘√fi_ ≠¿flHÎ »ı. ±Î ≠¿flH΋Î_ ±…\˝fiı ≠ffi
¿›˘˝ »ı ¿ı Ë_ ±Î’fi_ @›Î_ @›Î_ g«÷fi ¿v_? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÷ÎflÎ ‹fi‹Î_ …ıfi_ …ıfi_ g«÷fi
◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘_ Ë_ … »\_. ’fl_÷ I›Î_ (±. 18/40‹Î_)
ÁÎ_A››˘√fi_ ≠¿flHÎ »ı. ÁÎ_A››˘√‹Î_ ≠¿ÚÏ÷ ±fiı ’vÊ
ó ⁄LÔfiıfiΠω‰ı¿fiÌ ÷◊Î ≠¿ÚÏ÷◊Ì Á_⁄_‘-ωE»ıÿ ¿fl‰ÎfiÌ
≠‘Îfi÷Î »ı. ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ ˢ‰Î◊Ì ÁCÎ‚Ì V≤Ïp
ÏhÎ√H΋›Ì »ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀıı I›Î_ hÎHÎı √H΢◊Ì flÏË÷
¿˘¥ fi◊Ì ó ±ı‰_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.

1. ∫ÿ √H΋›_ ωϩ ÏhÎω‘_ ‹Î››Î ¿Ú÷‹Ô˚ –– (lÌ‹§Î. 11/28/7)

716 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

ωÂıÊ ‰Î÷ ¤Î√‰÷‹Î_ ¿Ëı‰Î›ı·Ì ¿ıÀ·Ì¿ ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ÷˘ Á‹Îfi÷Î

»ı, ’fl_÷ ¿ıÀ·Ì¿ ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ⁄LÔfiı …√αı ±·√-±·√
¤√‰Îfiı “±Ë‹ÎI‹Î √Õοı” (±. 10/20)◊Ì ‰Î÷ ±Î‰Ì »ı; …ı‹¿ı ó √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ’fl˘ÏË÷˘‹Î_
·¥fiı “⁄Ì…_ ÷ÿË‹…\˝fi” (±. 10/39) Á‘Ì …ı O›ÎÁÌ O≤ËV’Ï÷fiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı ó “’fl˘‘ÁÎ_
ω¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ »ı, ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ, µk΋- « ‹A›_ ‹Î_ ωϩ ’Î◊˝ O≤ËV’Ï÷‹Ô˚” (±. 10/24) ±fiı
‹K›‹-±‘‹ ⁄÷Ή‰Îfi_ fi◊Ì, ’fl_÷ ±ı ⁄÷Ή‰Îfi_ »ı ¤Î√‰÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ’fl˘ÏË÷˘‹Î_ ‰ÏÁWÔÃ∞fiı ’˘÷ÎfiÌ
¿ı ¿˘¥ ’HÎ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ’Ïfl„V◊Ï÷ ‰√ıflı Á΋ı ω¤ÒÏ÷ ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î »ı ó “’fl˘‘ÁÎ_ ‰ÏÁWÔÔÃ˘ûË‹Ô˚”
±Î‰ı ÷˘ ±ı‹Î_ ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ◊‰_ Ωı¥±ı.1 ¿ÎflHÎ (±. 11/16/22). ˉı Â_¿Î ±ı ◊Λ »ı ¿ı √Ì÷Î ±fiı
¿ı ‹Ò‚‹Î_ ±…\˝fifi˘ ≠ffi ±Î … Ë÷˘ ¿ı ±Î’fi_ g«÷fi ¤Î√‰÷fiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‰@÷Î ±ı¿ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
¿fl÷˘ Ë_ ±Î’fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωb_ ±fiı ¿›Î-¿›Î ¤Î‰˘‹Î_ ⁄LÔfiı‹Î_ ±ı¿Á‹Îfi ‰Î÷ ÂÎ ‹ÎÀı fi◊Ì ‹‚÷Ì? ±ıfi_
Ë_ ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_? (√Ì÷Î ó 10/17). ±ı ≠ffifiÎ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ω¤ÒÏ÷±˘ ¿Ëı‰Î‹Î_
µkÎfl‹Î_ g«÷fi ¿fl‰Î ‹ÎÀı … ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ ‹ËkÎÎ
ω¤ÒÏ÷±˘fi_ Á_ÏZÎMÔ÷ ‰Hνfi ¿›* »ı. ⁄÷Ή‰Îfi_ fi◊Ì, ’fl_÷ ’˘÷Îfi_ g«÷fi ¿flΉ‰Îfi_ »ı. ±Î◊Ì
…ı‰Ì flÌ÷ı ±ËŸ √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ’˘÷ÎfiÌ √Ì÷Î ±fiı ¤Î√‰÷ ó ⁄LÔfiı› …√αı ¿Ëı‰Î›ı·Ì
ω¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı lÌ‹ÿÔ˚¤Î√‰÷‹Î_ ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰_ ±ı … ‹A› »ı.
(±Ï√›Îfl‹Î V¿_‘fiÎ Á˘‚‹Î ±K›Î›‹Î_) ¤√‰Îfiı µ©‰∞fiı ±Î ºÏp◊Ì F›Î_-F›Î_ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î¥ ±Î‰ı, I›Î_-I›Î_
’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ »ı. √Ì÷΋Î_ ¿Ëı·Ì ¿ıÀ·Ì¿ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î fi Ωı÷Î_ ¿ı‰‚ ¤√‰ÎfifiÌ
ω¤ÒÏ÷±˘ ¤Î√‰÷‹Î_ fi◊Ì ±Î‰Ì ±fiı ¤Î√‰÷‹Î_ ¿Ëı·Ì … ωÂıÊ÷Î Ωı‰Ì Ωı¥±ı ±fiı ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ … T≤ÏkÎ
¿ıÀ·Ì¿ ω¤ÒÏ÷±˘ √Ì÷΋Î_ fi◊Ì ±Î‰Ì. √Ì÷Î ±fiı …‰Ì Ωı¥±ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎfiÎ «Îfl V◊Îfi »ı ó 1. …flΛ… ó …ıfl (±˘fl)fiÌ ÁÎ◊ı ’ıÿÎ
◊‰Î‰Î‚Î ‹fiW›, √Λ, ¤ıÓÁ, ⁄¿flÌ ‰√ıflı; 2. ±_Õ…-πÕÎ_‹Î_◊Ì ’ıÿÎ ◊fiÎflÎ ’ZÎÌ, ÁÎ’, ϬÁ¿˘·Ì, CÎfl˘‚Ì ‰√ıflı;
3. µÿÔ˚ϤF… ó M≤J‰Ìfiı ŒÎÕÌfiı µ’fl …‰Î‰Î‚Î_ T≤ZÎ, ‰ı·, ‘fl˘, ±fiÎ… ‰√ıflı; ±fiı 4. V‰ıÿ… ó ’flÁı‰Î◊Ì
’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚Î …^, ·Ì¬ ‰√ıflı ÷◊Î ‰flÁÎÿ‹Î_ …‹Ìfi◊Ì ’ıÿÎ ◊‰Î‰Î‚Î ±‚ÏÁ›Î_ ‰√ıflı ∞‰˘. ±Î «Îfl V◊Îfi˘‹Î_◊Ì
«˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ±Î ›˘Ïfi›˘‹Î_ ⁄ı ≠¿ÎflfiÎ ∞‰˘ ˢ› »ı ó V◊Ήfl ±fiı …_√‹. T≤ZÎ
‰ı·, CÎÎÁ ‰√ıflı ±ı¿ … …√αı flËı‰Î‰Î‚Î ∞‰ “V◊Ήfl” »ı ±fiı ‹fiW›, ’Â, ’ZÎÌ ‰√ıflı «Î·‰Î-Œfl‰Î‰Î‚Î
∞‰˘ “…_√‹” »ı. ±Î ∞‰˘‹Î_ ’HÎ ¿ıÀ·Î¿ ’ÎHÎÌ‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î »ı, ¿˘¥ ±Î¿Î‹Î_ flËı‰Î‰Î‚Î »ı ±fiı ¿ıÀ·Î¿
M≤J‰Ì ’fl flËı‰Î‰Î‚Î »ı. ±Î «˘flÎÂÌ ·Î¬ ›˘Ïfi›˘ ÏÁ‰Î› ÿı‰÷Î, Ï’I≤±˘, √L‘‰˘˝, ¤Ò÷, ≠ı÷, Ï’ÂΫ, ⁄˛õflÎZÎÁ,
’Ò÷fiÎ, ⁄η√˛Ë ‰√ıflı ±fiı¿ ›˘Ïfi›˘ »ı. ±Î ÷‹Î‹ ›˘Ïfi›˘fiÎ_ ⁄Ì… ±◊ν÷Ô˚ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ ¤√‰Îfi »ı. ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı, ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ˘‹Î_ ±fi_÷ ∞‰˘ »ı, ’fl_÷ ÷ı ⁄‘Îfi_ ⁄Ì… ±ı¿ … »ı ÷ı◊Ì ⁄‘Î_ w’˘‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi
… »ı ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”.
…ı‹ ⁄Ì…◊Ì ¬ı÷Ì ◊Λ »ı, ±ı … ≠‹ÎHÎı ±ı¿ ¤√‰Îfi◊Ì ±Î Á_’ÒHν Á_ÁÎfl ◊›˘ »ı. …ı‹ ⁄Î…flÌ◊Ì ⁄Î…flÌ
… ’ıÿÎ ◊Λ »ı, CΙ◊Ì CΙ … ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ’Â◊Ì ’Â … ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ‹fiW›◊Ì ‹fiW› … ’ıÿÎ ◊Λ »ı.
±ı … ≠‹ÎHÎı ¤√‰Îfi◊Ì ¤√‰Îfi … ◊Λ »ı ±◊ν÷Ô˚ Á_ÁÎflw’ı ¤√‰Îfi … ’ıÿÎ ◊Λ »ı! …ı‹ Á˘fiÎ◊Ì ⁄fiı·Î_
CÎflıHÎÎ_ Á˘fiÎw’ … ˢ› »ı, ·˘œÎ◊Ì ⁄fiı·Î ±˘Ωfl ·˘œÎw’ … ˢ› »ı, ‹ÎÀÌ◊Ì ⁄fiı·Î_ ‰ÎÁH΢ ‹ÎÀÌw’ … ˢ›
»ı, w◊Ì ⁄fiı·Î_ ‰VÔh΢ w w’ı … ˢ› »ı, ±ı … flÌ÷ı ¤√‰Îfi◊Ì ◊‰Î‰Î‚˘ Á_ÁÎfl ’HÎ ¤√‰Îfi w’ … »ı.
·˙Ï¿¿ ⁄Ì…◊Ì ÷˘ ±ı¿ … ≠¿ÎflfiÌ ¬ı÷Ì ◊Λ »ı. …ı‹ ¿ı, CΙfiÎ ⁄Ì…◊Ì CΙ … ’ıÿÎ ◊Λ »ı, ±ı‰_ fi◊Ì
◊÷_ ¿ı ±ı¿ ⁄Ì…◊Ì CΙ ’HÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω› ±fiı ⁄Î…flÌ ’HÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω›, ‹Ã ’HÎ ’ıÿÎ ◊¥ Ω›, ‹√ ’HÎ

1. ›E« Ï¿„G«F…√IÁ‰* ºU›÷ı lÒ›÷ıûÏ’ ‰Î – ±L÷⁄˝ÏËç ÷IÁ‰* T›ÎM› fiÎflΛHΗ „V◊÷— –– (‹ËÎfiÎflΛH΢’ÏfiÊÿÔ˚ 11/6)
“±Î …ı ¿_¥ ’HÎ …√÷ Ωı‰Î‹Î_ ±◊‰Î ÁÎ_¤‚Ή΋Î_ ±Î‰ı »ı, ±ı ⁄‘Îfiı ⁄ËÎfl ±fiı ±_ÿfl◊Ì T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı ¤√‰Îfi fiÎflΛHÎ
flËı·Î »ı.”
f·˘¿ 40] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 717

’ıÿÎ ◊¥ Ω›. ⁄‘ÎfiÎ_ ⁄Ì… ±·√-±·√ ˢ› »ı, ’fl_÷ ¤√‰Îfiw’Ì ⁄Ì… ±ı‰_ ω·ZÎHÎ ⁄Ì… »ı ¿ı ÷ı ±ı¿
… ⁄Ì…◊Ì ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ V≤Ïp ’ıÿÎ ◊¥ Ω› »ı. (√Ì÷Î 14/4) ±fiı ±fiı¿ ≠¿ÎflfiÌ V≤Ïp ’ıÿÎ ◊‰Î »÷Î_
’HÎ ÷ı‹Î_ ¿˘¥ ω¿ÚÏ÷ fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ÷ı (⁄Ì… w’ı ¤√‰Îfi) …ı‹fiÎ ÷ı‹ (›◊Ή÷Ô˚) flËı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ⁄Ì…
“±T››” »ı (√Ì÷Î ó 9/18) ±fiı “ÁfiÎ÷fi” »ı (√Ì÷Î 7/10).
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT› ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ¿◊fifi˘ µ’Á_ËÎfl ¿flı »ı.
fiÎL÷˘û„V÷ ‹‹ ÏÿT›ÎfiÎ_ ω¤Ò÷ÌfiÎ_ ’fl_÷’ –– 40––
±ıÊ ÷ÒtıÂ÷— ≠˘@÷˘ ω¤Ò÷ıω˝V÷fl˘ ‹›Î –– 40––
’flL÷’ = Ëı ’fl_÷’! fi, ±„V÷ = fi◊Ì. ≠˘@÷— = ¿è΢ »ı,
‹‹ = ‹ÎflÌ ‹›Î = ‹ıÓ ±ıÊ— = ±Î
ÏÿT›Îfi΋Ô˚ = ÏÿT› (÷ÎflÌ Á΋ı ‹ÎflÌ) ÷ = ÷˘ (‹ÎhÎ)
ω¤Ò÷Ìfi΋Ô̊ = ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ω¤Ò÷—ı = ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ …ı µtıÂ÷— = Á_ZÎı’◊Ì ±ıÀ·ı ¿ı
±L÷— = ±_÷ ωV÷fl— = ωV÷Îfl ±I›_÷ À>_¿‹Î_ ¿è΢ »ı.
ÀÌ¿Î ó “‹‹ ÏÿT›ÎfiÎ_1 ω¤Ò÷Ìfi΋Ô˚” ó “ÏÿT›” ±_÷ fi◊Ì. lÌ‹ÿÔ̊¤
Ô Î√‰÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ
ÂOÿ ±·˙Ï¿¿ ±fiı ω·ZÎHÎ÷Îfi_ z˘÷¿ »ı. ÁΑ¿fi_ ‹fi ωʛ‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı “‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ’fl‹Îb±˘fiÌ Á_A›Î
F›Î_ «ÎS›_ Ω›, I›Î_ ¤√‰Îfifi_ g«÷fi ¿fl‰Î◊Ì ±ı ¿Î‚ı ¿flÌfiı √HÎÌ Â¿Î› »ı, ’fl_÷ ¿fl˘Õ˘ ⁄˛õÎ_Õ˘fiı
ÏÿT›÷Î I›Î_ … ≠√À ◊¥ …Âı; ¿ı‹¿ı ¤√‰Îfi …ıfi_ ÏÿT› fl«‰Î‰Î‚Ì ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì ’Î‹Ì Â¿Î÷˘.2
¿˘¥ »ı … fiÏË. ÿı‰÷α˘ …ı ÏÿT› ¿Ëı‰Î÷Πˢ› »ı, ¤√‰Îfi ±fi_÷, ±ÁÌ‹ ±fiı ±√Α »ı. Á_A›ÎfiÌ
÷ı±˘ ’HÎ Ë_‹ıÂÎ_ ¤√‰ÎfifiÎ_ ÿ½fi ¿fl‰ÎfiÌ ≥E»Î flάı ºÏp±ı ¤√‰Îfi “±fi_÷” »ı ±◊ν÷Ô˚ ±ı‹fiÌ √HÎfiÎ ’flΑ˝
»ı ó “ÏfiI›_ ÿ½fi¿ÎÏ∆Ô˚ZÎHΗ” (√Ì÷Î ó 11/52). Á‘Ì fi◊Ì ◊¥ ¿÷Ì. ÁÌ‹ÎfiÌ ºÏp±ı ¤√‰Îfi “±ÁÌ‹”
±ıfiÎ◊Ì ±ı … ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÏÿT›ÎÏ÷ÏÿT› ÷˘ ±ı¿ »ı. ÁÌ‹Î ⁄ı ≠¿ÎflfiÌ Ë˘› »ı ó ¿Î‚¿Ú÷ ±fiı V◊‚¿Ú÷.
¤√‰Îfi … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰ÎfifiÌ …ıÀ·Ì ’HÎ ±‹¿ Á‹›ı ’ıÿÎ ◊›˘ ±fiı ±‹¿ Á‹› Á‘Ì flËıÂı
ω¤ÒÏ÷±˘ »ı, ÷k‰◊Ì ÷ı ⁄‘Ì … ÏÿT› »ı. ’fl_÷ ÁΑ¿fiÌ ó ±Î ¿Î‚¿Ú÷ ÁÌ‹Î ◊¥; ±fiı ±ËŸ◊Ì ·¥fiı I›Î_ Á‘Ì
Á΋ı ÷ı ω¤ÒÏ÷±˘fiÌ ÏÿT›÷Î I›Îflı … ≠√À ◊Λ »ı, ó ±Î V◊‚¿Ú÷ ÁÌ‹Î ◊¥. ¤√‰Îfi ±ı flÌ÷ı Á̋΋Î_
F›Îflı ÷ıfi˘ µtıU› ¿ı‰‚ ±ı¿ ¤√‰I≠΄MÔ÷fi˘ … ˢ› ⁄_‘Λı·Î fi◊Ì. ÷‚fiÌ ºÏp±ı ¤√‰Îfi “±√Α” »ı.
»ı ±fiı ¤√‰÷k‰fiı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı flÎ√¶ıÊ◊Ì flÏË÷ ◊¥fiı ±√Α ÂOÿ‹Î_ “√Α” fi΋ “÷‚”fi_ »ı; …ı‹¿ı, …‚‹Î_
±ı ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ÷ı ¿ı‰‚ ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ¿flı »ı. fiÌ«ıfi_ ÷‚ ˢ› »ı. ±√Αfi˘ ±◊˝ ◊›˘ ó …ıfi_ ÷‚
“fiÎL÷˘û„V÷” ó ¤√‰ÎfifiÌ ÏÿT› ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ »ı … fiÏË, ±ı‰˘ ±◊Î√ ¨Õ˘.
±_÷ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı ÷˘ ±ı‹fiÌ “±ıÊ ÷ÒtıÂ÷— ≠˘@÷˘ ω¤Ò÷ıω˝V÷fl˘ ‹›Î” ó
ω¤ÒÏ÷±˘, √HÎ, ·Ì·Î±˘ ‰√ıflı ’HÎ ±fi_÷ »ı ó “ËÏfl ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ ¿ı ±Î’ ’˘÷ÎfiÌ ÏÿT›
±fi_÷ ËÏfl ¿◊Î ±fi_÷Δ (‹ÎfiÁ 1/140/5). ±ıÀ·Î ω¤ÒÏ÷±˘fiı ωV÷Îfl◊Ì ¿Ë˘, ÷˘ µkÎfl‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ µ’ø‹‹Î_ ±fiı µ’Á_ËÎfl‹Î_ ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiΠωV÷Îflfi˘ ±_÷ fi◊Ì. ±ı‰_ ¿ËÌfiı
ó ⁄LÔfiı› …√αı ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiΠωV÷Îflfi˘ ’HÎ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiÌ Ï…iÎÎÁÎfiı ¿ÎflHÎı ¿Ú’Î’Ò‰˝¿ ’˘÷ÎfiÌ

1. ±…\˝fiı ’Ëı·Î_ ≠Î◊˝fiÎfiÎ w’‹Î_ ’Ò»u_ Ë÷_ ó “‰@÷‹Ë˝V›ÂıÊıHÎ ÏÿT›Î èÎI‹Îω¤Ò÷›—” (±. 10/16); ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fi_
‰Hνfi Âw ¿fl÷Î_ ¿èÎ_ ó “ËL÷ ÷ı ¿◊Ï›W›ÎÏ‹ ÏÿT›Î èÎÎI‹Ï‰¤Ò÷›—” (±. 10/19); ±fiı ±ËŸ ÷ıfi˘ µ’Á_ËÎfl ¿fl÷Î_
¤√‰Îfi ¿Ëı »ı ó “fiÎL÷˘û„V÷ ‹‹ ÏÿT›ÎfiÎ_ ω¤Ò÷ÌfiÎ_ ’fl_÷’” (±. 10/40). ±Î flÌ÷ı ≠Î◊˝fiÎ (≠ffi)‹Î_, µ’ø‹‹Î_
±fiı µ’Á_ËÎfl‹Î_ ó hÎHÎı …√αı “ÏÿT›” ’ÿfiÌ ±ı¿÷Î »ı.
2. Á_A›Îfi_ ’fl‹ÎcfiÎ_ ¿Î·ıfi Ïø›÷ı ‹›Î – fi ÷◊Î ‹ı ω¤Ò÷ÌfiÎ_ V≤…÷˘ûHÕÎÏfi ¿˘ÏÀ— –– (lÌ‹§Î. 11/16/39)
718 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ωV÷Îfl◊Ì ‰Hνfi ¿›*. ’fl_÷ ±Î ωV÷Îfl ⁄‘Îfiı ¿Î‹ fi◊Ì ±Î‰÷Ì, ’fl_÷ ±ı‰Ì ±fiı¿ ⁄Ì∞
¿ı‰‚ ·˙Ï¿¿ ºÏp±ı … »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfi ±ËŸ ω¤ÒÏ÷±˘ ’HÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ıfi_ ±ËŸ ‰Hνfi fi◊Ì
¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ‹ıÓ ±ËŸ …ı ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ωV÷Îfl ¿›˘˝ ◊›_. ±Î◊Ì ÁΑ¿ı F›Î_-F›Î_ ¿˘¥ ωÂıÊ÷Îfiı ·Ì‘ı ‹fi
»ı, ÷ı ωV÷Îfl ¿ı‰‚ ÷ÎflÌ ºÏp±ı … »ı. ‹ÎflÌ ºÏp±ı ¬ıÓ«Î÷_ ˢ›, I›Î_-I›Î_ ±ı ωÂıÊ÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ‹Îfi‰Ì
÷˘ ±Î ωV÷Îfl ’HÎ ‰ÎV÷‰‹Î_ ⁄Ë … Á_ZÎı’◊Ì Ωı¥±ı ±fiı ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi ¿fl‰_ Ωı¥±ı; «ÎËı
(fi΋‹ÎhÎfi˘) »ı; ¿ı‹¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì. ±ı ω¤ÒÏ÷ ±ËŸ ¤√‰Îfi ¶ÎflÎ ¿Ëı‰Î¥ ˢ› ±◊‰Î
[±Î ±K›Î›‹Î_ ⁄÷ΉΥ √›ı·Ì ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘ fi ¿Ëı‰Î¥ ˢ›.]
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — √Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ¿ÎflHÎw’ı ÁkÎfl ω¤ÒÏ÷›˘ (ÁÎ÷‹Î ±K›Î›fiÎ ±ÎËÎ◊Ì ⁄Îfl‹Î f·˘¿
Á‘Ì) ¿Î›˝-¿ÎflHÎw’ı ÁÎÕhÎÌÁ ω¤ÒÏ÷›˘ (fi‰‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î◊Ì ±˘√HÎhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì), ¤Î‰w’ı ‰ÌÁ
ω¤ÒÏ÷›˘ (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ «˘◊˘-’Î_«‹˘ f·˘¿), T›„@÷w’ı ’E«ÌÁ ω¤ÒÏ÷›˘ (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ »ß˘ f·˘¿),
‹A›w’ı ÷◊Î ±Ï‘’Ï÷w’ı ±ı@›ÎÂÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘ (ÿ‹Π±K›Î›fiÎ ‰ÌÁ‹Î◊Ì ±ÎÕhÎÌÁ‹Î f·˘¿ Á‘Ì), ÁÎflw’ı
±ı¿ ω¤ÒÏ÷ (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ ±˘√HΫ΂ÌÁ‹˘ f·˘¿) ±fiı ≠¤Î‰w’ı ÷ıfl ω¤ÒÏ÷›˘ (’_ÿfl‹Î ±K›Î›fiÎ ⁄Îfl◊Ì
’_ÿfl‹Î f·˘¿ Á‘Ì) ⁄÷Î‰Ì »ı. ±Î ⁄‘Îfi˘ ±Ï¤≠Λ ±ı … »ı ¿ı, ±ı¿ ¤√‰Îfi ÏÁ‰Î› ¿Î_¥ fi◊Ì. ⁄‘Î_
… w’˘‹Î_ ±ı¿ ¤√‰Îfi … ¤√‰Îfi »ı. ⁄‘_ ¤√‰Îfifi_ … Á‹√˛w’ »ı. ±Á÷ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı ±fiı Á÷
±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· »ı. ±Î Á÷ (’flÎ) ±fiı ±Á÷ (±’flÎ) ó ⁄LÔfiı› ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘ »ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹…\˝fi”
(√Ì÷Î ó 9/19). ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ω¤ÒÏ÷w’ı ÁÎZÎÎ÷Ô˚ ¤√‰Îfi … »ı. ÷ı◊Ì …ı‹Î_ ±Î’b_ ±Î¿Ê˝HÎ ◊Λ »ı,
÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfifi_ … ±Î¿Ê˝HÎ »ı. ’fl_÷ ¤˘√⁄Ï©fiı ¿ÎflHÎı ÷ı ±Î¿Ê˝HÎ ¤√‰I≠ı‹‹Î_ ’ÏflHÎ÷ fi ◊¥fiı,
¿Î‹, ±ÎÁ„@÷‹Î_ ’ÏflHÎ÷ ◊¥ Ω› »ı, …ı Á_ÁÎfl‹Î_ ⁄Î_‘‰Î‰Î‚_ »ı.
√Ì÷΋Î_ ¤√‰Îfiı ⁄˛õfiı ’HÎ “‹Î‹Ô˚” (’˘÷Îfi_ V‰w’) ¿èÎ_ »ı. (±ÎËΠ±K›Î›fi˘ ÷ı‰ÌÁ‹˘ f·˘¿), ≥Lƒfiı
’HÎ “‹Î‹Ô˚” ¿èÎÎ »ı (9/20), µk΋ √Ï÷fiı ’HÎ “‹Î‹Ô˚” ¿ËÌ »ı (7/18), ZÎıhÎiÎ (∞‰ÎI‹Î)fiı ’HÎ “‹Î‹Ô˚”
¿è΢ »ı (16/18), Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÎ ⁄Ì…fiı ’HÎ “‹Î‹Ô˚” ¿èÎ_ »ı (7/10) ‰√ıflı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Á√HÎ-
Ïfi√˝HÎ, ÁοÎfl-ÏfiflοÎfl ÷◊Î ‹fiW›, ÿı‰÷Î, ’Â, ’ZÎÌ, ¤Ò÷, ≠ı÷, Ï’ÂΫ ‰√ıflı …ı ¿Î_¥ ’HÎ »ı ÷ı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı
¤√‰Îfifi_ … Á‹√˛w’ »ı ±◊ν÷Ô˚ ⁄‘Ì ¤√‰ÎfifiÌ … ω¤ÒÏ÷›˘ »ı, ÷ı‹fi_ … ±ˆr›˝ »ı1 ±Î ÷‹Î‹ ω¤ÒÏ÷›˘
±T›› (±Ï‰fiÎÂÌ) »ı.
±ËŸ Â_¿Î ◊Λ »ı ¿ı, F›Îflı Á_’ÒHν Á_ÁÎfl … ¤√‰ÿÔ˚V‰w’ »ı, ÷˘ ’»Ì ω¤ÒÏ÷ ‰Hνfifi˘ ±Ï¤≠Λ Â_
»ı? ±Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±ı »ı ¿ı ±…\˝fifi˘ ≠ffi … ±Î ≠‹ÎHÎıfi˘ Ë÷˘ ¿ı “Ë_ @›Î_-@›Î_ ±Î’fi_ g«÷fi ¿v_” (±Î
… ±K›Î›fi˘ ÁkÎfl‹˘ f·˘¿)? ‰ÎV÷‰‹Î_ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfifi_ Á‹√˛w’ … »ı, ’fl_÷ ‹fiW›fiı …ı ‰V÷‹Î_ ωÂıÊ÷Î
ÿı¬Î›, ÷ı ‰V÷‹Î_ ¤√‰Îfifiı Ωı‰Î, ÷ı‹fi_ g«÷fi ¿fl‰_ Á√‹ ’Õı »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı ‹fi‹Î_ ÷ıfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ±_Ï¿÷
◊‰Î◊Ì ‹fi V‰÷— ÷ı‹Î_ Ω› »ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷›˘fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı. ‹A›-‹A› ω¤ÒÏ÷±˘fi_
‰Hνfi ¿fl÷Î_ ¿fl÷Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı, Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±fiı Á‹√˛ V≤Ïpfi˘ ±ÎÏÿ, ‹K› ÷◊Î ±_÷ Ë_ … »\_.
(±. 10fi˘ 20‹˘ ±fiı 32‹˘ f·˘¿), Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fi_ ⁄Ì… Ë_ … »\_, ‹ÎflΠωfiÎ ¿˘¥ ’HÎ «fl-±«fl
≠ÎHÎÌ fi◊Ì (±Î … ±K›Î›fi˘ ±˘√HΫηÌÁ‹˘ f·˘¿) ±fiı Á_’ÒHν …√÷ ‹ÎflÎ ±ı¿ ±_‹Î_ „V◊÷ »ı (±Î
… ±K›Î›fi˘ ⁄ı÷΂ÌÁ‹˘ f·˘¿), ’»Ì ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Î¿Ì Â_ flèÎ_? ¿Â_ … ⁄Î¿Ì fi flèÎ_! Á‰˝ ¿Î_¥
¤√‰Îfi … ◊›Î ó “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/19).
√Ì÷΋Î_ ω¤ÒÏ÷ - ‰Hνfi √˙HÎ fi◊Ì, ⁄S¿ı ±ı ¤√‰ÿÔ˚≠΄MÔ÷fi_ ‹A› ÁΑfi »ı, …ıfiÌ ÏÁÏ© “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”‹Î_
◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı Á_ÁÎfl‹Î_ ±Î’HÎfiı @›Î_› ’HÎ ¿˘¥ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î›, ÷ıfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ωÂıÊ÷Î ‹Îfi‰Î◊Ì
1. Á‰ı˝ « ÿı‰Î ‹fi‰VÁ‹V÷ÎVÁMÔ÷Ê˝›˘ ›ı ‹fiÁÒfi‰ç – ≥Lƒç ›˘û›_ ÏhÎÿÂı¤Ò÷˘ ωWH΢flÂıÊÎV÷ ω¤Ò÷›V÷Η ––
(ωWb’flÎHÎ ó 3/1/46)
“Á‹V÷ ÿı‰÷Î, ‹fi, ÁMÔ÷ÏÊ˝ ÷◊Î ‹fi’hÎ ±fiı ÿı‰÷α˘fiÎ ±Ï‘’Ï÷ ≥Lƒ ÷◊Î ±ı‹fiÎ ÏÁ‰Î› …ı ¿Î_¥ »ı ó ÷ı Á‹√˛
¤√‰Îfi ωWbfiÌ … ω¤ÒÏ÷›˘ »ı.”
f·˘¿ 41] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 719

±Î’b_ ±Î¿Ê˝HÎ ±ı ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ fi ◊÷Î_; ¤√‰Îfi‹Î_ … ◊Âı. …Õ ’ÿÎ◊˘˝fi_ ±Î¿Ê˝HÎ ±fiı ÷ıfiÎ ≠Ï÷
≠ı‹ … ‹fiW›fiı ⁄Î_‘ı »ı ó “¿ÎflHÎ_ √HÎ Áï˘ûV› ÁÿÁz˘ Ïfi…L‹Á” (√Ì÷Î ó 13/21). ÷ı◊Ì Ï‰¤ÒÏ÷-
‰Hνfifi_ ÷ÎI’›˝ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ, ‹ËkÎÎ ±fiı Ï≠›÷Îfiı ËÀΉÌfiı ‹fiW›fiı “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Îfi_
»ı, …ı √Ì÷Îfi˘ ‹A› µtı »ı.
Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ, ‹ËkÎÎ ±fiı Á_⁄_‘ … ‹fiW›fiı ⁄Î_‘‰Î‰Î‚Î »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎfl‹Î_ F›Î_ ‹fiW›fiı ‰‘Îflı ±Î¿Ê˝HÎ
◊Λ »ı, I›Î_ ÷ı‹fiÌ ¤˘√⁄Ï© fi ◊÷Î_ ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï© ◊¥ …Âı ÷˘ ÷ıfiÎ ±_÷—¿flH΋Î_ Á_ÁÎflfiÌ ÁkÎÎ, ‹ËkÎÎ ±fiı
Á_⁄_‘ fi flËı÷Î_ ¤√‰ÎfifiÌ ÁkÎÎ, ‹ËkÎÎ ±fiı Á_⁄_‘ ◊¥ …Âı.1
óáó

Á_⁄_‘ ó ±œÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¤√‰Îfifiı ω¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√ ⁄÷Ή‰ÎfiÌ ≠Î◊˝fiÎ ¿flÌ. ±Î ±_√ı ¤√‰Îfiı
’Ëı·Î_ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı ⁄÷Î‰Ì ±fiı ˉı ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ›˘√ ⁄÷Ήı »ı.

›z϶¤ÒÏ÷‹IÁk‰_ lÌ‹ÿÒÏ…˝÷‹ı‰ ‰Î –– 41––

÷kÎÿı‰Î‰√E» I‰_ ‹‹ ÷ıΩı_ûÂÁQ¤‰‹Ô˚ –– 41––
›÷Ô˚, ›÷Ô˚ = …ı-…ı Ák‰‹Ô˚ = ≠ÎHÎÌ ÷◊Î ±ı‰ =…
ω¤ÒÏ÷‹÷Ô˚ = ±ˆr›˝Á’_ ¯Î, ’ÿÎ◊˝ »ı, ÷ı…— ±_ = ÷ı…-(›˘√ ±◊ν÷Ô˚
lÌ‹÷Ô˚ = ¢¤Î›@÷ ÷÷Ô˚, ÷÷Ô˚ = ÷ı, ÷ıfiı ÁQ¤‰‹Ô,˚ Á΋J›˝)fiÎ ±_Â◊Ì
‰Î = ±fiı I‰‹Ô˚ = ÷_ µI’LÔfi ◊›ı·_
∂Ï…˝÷‹Ô˚ = „@÷›@÷ ‹‹ = ‹ÎflÎ ±‰√E» = Á‹….
ÀÌ¿Î ó “›z϶¤ÒÏ÷‹IÁk‰_ lÌ‹ÿÒÏ…˝÷‹ı‰” ó ¿˘¥ ‰V÷fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Îfiı ·Ì‘ı ‹fi ¬ıӫΛ, ÷˘ T›Ï¤«Îflÿ˘Ê
Á_ÁÎfl‹Îh΋Î_ …ı ¿˘¥ Á∞‰-Ïfi∞˝‰ ‰V÷, T›„@÷, CÎÀfiÎ, ±Î‰Ì Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ ±fiL›¤Î‰fi_ ‰˛÷ ¤_√
’Ïfl„V◊Ï÷, √HÎ, ¤Î‰, Ïø›Î ‰√ıflı‹Î_ …ı ¿_¥ ±ˆr›˝ ÿı¬Î›, ◊¥ Ω› »ı.
¢¤Î ¿ı Á˙Óÿ›˝ ÿı¬Î›, ⁄·‰kÎÎ ÿı¬Î›, ÷◊Î …ı ¿_¥ Á_ÁÎfl‹Î_ fiÎfi΋Î_ fiÎfiÌ ±fiı ‹˘À΋Î_ ‹˘ÀÌ ‰V÷,
’HΠωÂıÊ÷Î, ω·ZÎHÎ÷Î, ›˘B›÷Î ÿı¬Î›, ±ı ⁄‘Î_fiı T›„@÷, Ïø›Î ‰√ıflı‹Î_ …ı ’HÎ ‹ËkÎÎ, Á_ÿfl÷Î, Á¬w’÷Î
‹ÎflÎ ÷ı…fiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_Â◊Ì µI’LÔfi ◊›ı· ΩHÎ. ÷ÎI’›˝ ÿı¬Î› »ı ±fiı …ı ¿_¥ ·Î¤≠ÿ, ÏË÷≠ÿ ÿı¬Î› »ı, ÷ı
±ı »ı ¿ı ±ı‹fi΋Î_ ±ı ω·ZÎHÎ÷Î ‹ÎflÎ ›˘√◊Ì, Á΋J›˝◊Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ÁÎ_ÁÎÏfl¿ ‰V÷fiÌ »ı … fiÏË. Ωı ÷ı ‰V÷fiÌ
±fiı ≠¤Î‰◊Ì … ±Î‰Ì »ı ó ±ı‰_ ÷_ Á‹… ó ˢ÷ ÷˘ ±ı ⁄‘˘ Á‹› flËı÷ ±fiı ⁄‘Îfiı ÿı¬Î÷, ’fl_÷
“÷kÎÿı‰Î‰√E» I‰_ ‹‹ ÷ıΩıÓûÂÁQ¤‰‹Ô˚.” ‹ÎflΠωfiÎ ±ı fi ÷˘ ⁄‘˘ Á‹› flËı »ı ±fiı fi ⁄‘Îfiı ÿı¬Î›
@›Î_› ’HÎ ±fiı ¿˘¥ ’HΠω·ZÎHÎ÷Î fi◊Ì. »ı. ±ıfiÎ◊Ì ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ±ı ‰V÷fiÌ fi◊Ì. ÷˘
‹fiW›fiı …ı‹Î_-…ı‹Î_ ωÂıÊ÷Î ‹Î·Ò‹ ’Õı, ÷ı‹Î_- ’»Ì ¿˘fiÌ »ı? ±ı ‰V÷fi˘ …ı ±Î‘Îfl »ı, ÷ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ
÷ı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ … ωÂıÊ÷Î ‹ÎfiÌfiı ¤√‰Îfifi_ … g«÷fi »ı. ±ı ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ {·¿ … ±ı ‰V÷‹Î_ Á_ÿfl÷Î,
◊‰_ Ωı¥±ı. Ωı ¤√‰Îfifiı »˘ÕÌfiı ⁄Ì∞ ‰V÷, T›„@÷ Á¬w’÷Î ‰√ıflı w’ı ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ F›Îflı ‹fiW›fiÌ
‰√ıflıfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ÿı¬Î›, ÷˘ ±ı ’÷fifi_ ¿ÎflHÎ »ı. …ı‰Ì T≤ÏkÎ ’fl‹ÎI‹ÎfiÎ ‹ÏË‹ÎfiÌ ÷flŒ fiÎ …¥fiı ÷ı ‰V÷fiÌ
flÌ÷ı ’Ï÷‰˛÷Î VÔhÎÌ ’˘÷ÎfiÎ ‹fi‹Î_ Ωı ’Ï÷fiÎ ÏÁ‰Î› ÷flŒ … Ω› »ı, I›Îflı ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁÎ¥ Ω› »ı.
⁄ÌΩ ¿˘¥ ’vÊfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î flάı, ÷˘ ±ıfi_ ’ÎÏ÷‰˛I› Á_ÁÎfl‹Î_ ŒÁÎ÷Î_ ÷ıfiı fi ÷˘ ¿_¥ ‹‚ı »ı ±fiı fi ÷ıfiÌ
¤_√ ◊¥ Ω› »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ I≤„MÔ÷›ı ◊Λ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı, ±ı‹Î_ Á¬ fi◊Ì, ±ıfiÎ◊Ì
1. fiflıW‰¤ÌZHÎ_ ‹ƒÔԤΉ_ ’_Á˘ ¤Î‰›÷˘ûÏ«flÎ÷Ô˚ – V’‘νÁÒ›ÎÏ÷flV¿ÎflΗ ÁÎË_¿ÎflΠω›„L÷ ÏË ––
(lÌ‹ÿÔ˚¤Î0 11/29/15)
“F›Îflı ¤@÷fi˘ ⁄‘Î_ … VÔhÎÌ-’vÊ˘‹Î_ Ïfifl_÷fl ‹Îfl˘ … ¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı‹fi΋Î_ ‹fiı … …\±ı »ı, I›Îflı ÷fl_÷
… ÷ıfiÎ Ï«k΋Î_◊Ì ≥W›Î˝, ÿ˘ÊºÏp, Ï÷flV¿Îfl ‰√ıflı ÿ˘Ê ±Ë_¿Îfl-ÁÏË÷ ÿÒfl ◊¥ Ω› »ı.”
720 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
I≤„MÔ÷ fi◊Ì ◊÷Ì ó ±ıÀ·˘ ±fi¤‰ ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ
‹fiW›fi˘ ‰V÷ ‰√ıflı‹Î_ Á¬w’÷Îfi˘ ‰Ëı‹ ÿÒfl ◊÷˘
fi◊Ì. ‹fiW›ı ÁΉ‘ÎfiÌ ÁÎ◊ı ω«Îfl’Ò‰˝¿ Ωı‰_ Ωı¥±ı
¿ı ≠Ï÷ZÎHÎı ÿÒfl ◊fiÎflÌ ‰V÷‹Î_ …ı Á¬ ÿı¬Î› »ı, ÷ı
÷ıfi_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı? ±ı ‰V÷ ≠Ï÷ZÎHÎı fip ◊¥
flËÌ »ı ÷˘ ±ı‹Î_ ÿı¬Î‰Î‰Î‚Ì ‹ËkÎÎ, Á_ÿfl÷Î ±ı ‰V÷fiÌ
¿ı‰Ì flÌ÷ı ˢ¥ ¿ı »ı!
…ı‰Ì flÌ÷ı ‰Ì…‚ÌfiÎ Á_⁄_‘◊Ì flıÏÕ›˘ ⁄˘·ı ÷˘
‹fiW› flÎ∞ ◊Λ »ı ¿ı …\±˘, ±Î ›_h΋Î_◊Ì ¿ı‰˘ ±‰Î…
±Î‰Ì flè΢ »ı! ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı flıÏ՛΋Î_ …ı ¿_¥
„@÷ »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‰Ì…‚ÌfiÌ … »ı. ‰Ì…‚Ì ÁÎ◊ı Á_⁄_‘
fi ◊÷Î_ ¿ı‰‚ ›_hÎ◊Ì ±‰Î… ¿ÎœÌ ¿Î÷˘ fi◊Ì. ±ΩHÎÌ
T›„@÷ ÷˘ ±ı „@÷fiı ›_hÎfiÌ … ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷
ΩHοÎfl T›„@÷fiı ±ı „@÷fiı ‰Ì…‚ÌfiÌ … ‹Îfiı »ı.
±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥ ‰V÷, T›„@÷, ’ÿÎ◊˝, Ïø›Î ‰√ıflı‹Î_
…ı ¿_¥ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ıfiı ±ΩH›˘ ‹ÎHÎÁ ÷˘
±ı ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflıfiÌ … ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷ ΩHοÎfl
‹ÎHÎÁ ±ı ωÂıÊ÷Îfiı ¤√‰ÎfifiÌ … ‹Îfiı »ı.
±Î … ±K›Î›fiÎ ±ÎËΠf·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_
»ı ¿ı ⁄‘_ ‹ÎflÎ◊Ì … ’ıÿÎ ◊Λ »ı ±fiı ⁄‘΋Î_ ‹ÎflÌ
… ÂÏ@÷ »ı. ±ı‹Î_ ¤√‰Îfifi_ ÷ÎI’›˝ ±ı … »ı ¿ı ÷‹fiı
F›Î_ ¿_¥ ±fiı …ı ¿˘¥fi΋Î_ ωÂıÊ÷Î, ‹ËkÎÎ, Á_ÿfl÷Î,
⁄‚‰kÎÎ ‰√ıflı ÿı¬Î›, ÷ı ⁄‘Ì ‹ÎflÌ … »ı, ÷ı‹fiÌ fiÏË.
±ı¿ ‰ıU›Î ⁄Ë Á_ÿfl V‰fl˘‹Î_ √Λfi √Î¥ flËÌ Ë÷Ì,
÷˘ ±ıfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ±ı¿ Á_÷ ÷ı‹Î_ ·Ìfi ◊¥ √›Î ¿ı
…\±˘! Ãο˘fl∞±ı ¿ı‰˘ ¿_à ±ÎM›˘ »ı! ¿ıÀ·˘ Á_ÿfl
±‰Î… ±ÎM›˘ »ı! ÷˘ Á_÷fiÌ ºÏp ‰ıU›Î ’fl fiÎ √¥,
∂·ÀÎfiÌ ¤√‰Îfi ’fl √¥ ¿ı ±ıfiÎ ¿_ËÎ_ …ı ±Î¿Ê˝HÎ
»ı, ‹ÌÃΠ»ı, ÷ı ¤√‰ÎfifiÌ »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¿˘¥
e· ÿı¬Î› ÷˘ flÎ∞ ◊¥ Ω› ¿ı ‰ÎˉÎË, ¤√‰Îfiı
±Î‹Î_ ¿ı‰Ì Á_ÿfl÷Î ¤flÌ »ı! ¿˘¥, ¿˘¥¿fiı µk΋ flÌ÷ı
¤HÎÎ‰Ì flè΢ ˢ› ÷˘ µk΋ flÌ÷ı ¤HÎΉ‰ÎfiÌ Â„@÷
¤√‰ÎfifiÌ »ı. ¤HÎΉ‰Î‰Î‚ÎfiÌ fiÏË. ÿı‰÷α˘fiı O≤ËV’Ï÷
Ï≠› ·Î√ı »ı, flCÎ‰_Â̱˘fiı ‰ÏÁWÔÃ∞ Ï≠› ·Î√ı »ı,
¿˘¥fiı gÁË‹Î_ ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ¿˘¥fiı wÏ’›Î ⁄Ë
… ‰ËηΠ·Î√ı »ı, ÷˘ ÷ı±˘‹Î_ …ı „@÷, ‹ËkÎÎ,
ωÂıÊ÷Î ‰√ıflıfiı ·Ì‘ı ±Î¿Ê˝HÎ, ≠ÌÏ÷, ±fiı ¬ıÓ«ÎHÎ ◊¥
flèÎÎ_ »ı, ÷ı „@÷, ‹ËkÎÎ ‰√ıflı ¤√‰ÎfifiÎ_ … »ı,
÷ı±˘fiÎ_ ’˘÷ÎfiÎ_ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı …ı ¿˘¥‹Î_ F›Î_ ¿_¥
ωÂıÊ÷Î ÿı¬Î›, ±ı ¤√‰ÎfifiÌ … ÿı¬Î‰Ì Ωı¥±ı.
±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤√‰Îfiı ±fiı¿ Ω÷fiÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ⁄÷ΉÌ
[±K›Î› 10
»ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷ı ω¤ÒÏ÷±˘‹Î_ l©Î ±fiı
vÏ«fiÎ ¤ıÿ◊Ì ±Î¿Ê˝HÎ ÿflı¿fi_ ±·√-±·√ ◊Âı,
±ı¿Áfl¬Ì ⁄‘Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘ ÁÎflÌ fiÏË ·Î√ı, ’fl_÷ ±ı
⁄‘΋Î_ „@÷ ¤√‰ÎfifiÌ »ı.
Ωı¿ı …ı ¿˘¥fi΋Î_ …ı ’HΠωÂıÊ÷Î »ı, ÷ı
’fl‹ÎI‹ÎfiÌ »ı, ÷˘’HÎ …ı‹fiÎ◊Ì ±Î’HÎfiı ·Î¤ ◊›˘
»ı ±◊‰Î ◊¥ flè΢ »ı, ÷ı‹fiÎ ±Î’HÎı …wfl ¿Ú÷iÎ
◊¥±ı ±fiı ÷ı‹fiÌ Áı‰Î ¿fḻı. ’fl_÷ ±ı‹fiÌ T›„@÷√÷
ωÂıÊ÷Î ‹ÎfiÌfiı I›Î_ ŒÁÎ¥ fi …¥±ı ó ±ıfiÌ
ÁΉ‘ÎfiÌ flά‰Ì.
ωÂıÊ ‰Î÷
¤√‰Îfiı ‰ÌÁ‹Î f·˘¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±˘√HΫ΂ÌÁ‹Î
f·˘¿ Á‘Ì …ıÀ·Ì ω¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ »ı, ±ı‹Î_ ‹˘ÀÎ ¤Î√ı
“±„V‹” (Ë_ »\_) ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿›˘˝ »ı. ¿ı‰‚ hÎHÎ …√αı-
«˘‰ÌÁ‹Î ±fiı ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “ωϩ” ÷◊Î ±ËŸ
±ı¿÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ “±‰√E»” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı
“ΩHΉΔfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.
“±„V‹” (Ë_ »\_) ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚ ÷k‰fi_ ·Z› ¿flΉ‰Îfi_ »ı ¿ı ±Î ⁄‘Ì
ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_ Ë_ … »\_. ¿ÎflHÎ ¿ı ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_
±…\˝fiı ’Ò»u_ Ë÷_ ¿ı Ë_ ±Î’fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı Ωb_, ÷˘ ¤√‰Îfiı
“±„V‹”fi˘ ≠›˘√ ¿flÌfiı ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘‹Î_ ’˘÷Îfiı
ΩHΉÎfiÌ ‰Î÷ ¿ËÌ.
⁄ı …√αı “ωϩ” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¿fl‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
‹fiW›fiı ÁΉ‘Îfi ¿ı ÁΉ«ı÷ ¿flΉ‰Îfi_ »ı. ‹fiW› ⁄ıfiÎ
¶ÎflÎ ÁΉ«ı÷ ◊Λ »ı ó iÎÎfifiÎ ¶ÎflÎ ±fiı ÂÎÁfifiÎ
¶ÎflÎ. iÎÎfi √vfiÎ ¶ÎflÎ ≠ÎMÔ÷ ◊Λ »ı ±fiı ÂÎÁfi ’˘÷ı
flÎΩ ¿flı »ı. ±Î◊Ì «˘‰ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ F›Î_ √v
O≤ËV’Ï÷fi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, I›Î_ “ωϩ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝
±ı »ı ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘ √vfiÎ ¶ÎflÎ ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ
÷k‰fiı ÁÎflÌ flÌ÷ı Á‹Ωı. ω¤ÒÏ÷±˘fiÎ ÷k‰fiı Á‹…‰Îfi_
Œ‚ »ı ó ‹Îfl΋Î_ ºœ ¤„@÷ ◊‰Ì (√Ì÷Î ó 10/7).
ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ F›Î_ flÎΩfi_ ‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, I›Î_
“ωϩ” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ÷‹ı ·˘¿˘ flÎΩfiÎ
ÂÎÁfi ¶ÎflÎ µL‹Î√˝◊Ì ⁄«Ìfiı ÁL‹Î√˝‹Î_ ·Î√˘ ±◊ν÷Ô˚
’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiı Â© ⁄fiΉ‰Îfi_ Á‹Ωı. √v ≠ı‹◊Ì
Á‹Ω‰ı »ı ±fiı flÎΩ ⁄‚◊Ì ¿ı ¤›◊Ì Á‹Ω‰ı »ı.
√vfiÎ Á‹Ω‰‰Î‹Î_ µ©ÎflfiÌ ‰Î÷ ‹A› flËı »ı ±fiı
flÎΩfiÎ Á‹Ω‰‰Î‹Î_ ·˙Ï¿¿ ‹›Î˝ÿÎfi_ ’ηfi ¿fl‰ÎfiÌ
‰Î÷ ‹A› flËı »ı.
f·˘¿ 41] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 721

ÁkÎΉÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı “µE«ˆ—l‰Î” ±fiı “±ˆflΉ÷”fi_ ’ÿ ±ÎT›_ »ı, ÷ıfi˘ ±◊˝ »ı ó ‰ÎV÷ω¿÷Î◊Ì Á‹…‰_
‰Hνfi ±ÎT›_ »ı, ±ı ⁄LÔfiı flÎΩfiÎ ‰ˆ¤‰fiÎ_ µ’·ZÎH΢ ¿ı …ı ¿_¥ ’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı ‰V÷÷— ¤√‰ÎfifiÌ
»ı. ¿ÎflHÎ ¿ı C΢ÕÎ, ËÎ◊Ì ‰√ıflı flÎΩfiÎ_ ±ˆr›˝ »ı ±fiı … »ı.
±ˆr›˝‰Îfi flÎΩ … ÂÎÁfi ¿flı »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±ı ±Î flÌ÷ı ⁄ı ‰Îfl “ωϩ” ±fiı ±ı¿ ‰Îfl “±‰√E»”
f·˘¿‹Î_ “ωϩ” ’ÿfi˘ ≠›˘√ ¬ÎÁ ¿flÌfiı flÎΩfiı ‹ÎÀı ’ÿ ±Î’‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı √v ±fiı flÎΩfiÎ ¶ÎflÎ
… ¿flı·˘ ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı. Á‹Ω‰‰Î »÷Î_ ’HÎ F›Î_ Á‘Ì ‹fiW› ’˘÷ı ±ı‹fiÌ ‰Î÷fiı
±ËŸ ±ı¿÷΂ÌÁ‹Î f·˘¿‹Î_ …ı “±‰√E»” ’ÿ ‰ÎV÷ω¿÷Î◊Ì fiÏË Á‹…ı ±fiı ±ı‹fiÌ ‰Î÷fiı fiÏË ‹Îfiı,
±ÎT›_ »ı, ÷ıfi˘ ±◊˝ »ı ó ‰ÎV÷ω¿÷Î◊Ì Á‹…‰_ ¿ı …ı I›Î_ Á‘Ì √vfi_ iÎÎfi ±fiı flÎΩfi_ ÂÎÁfi ÷ıfiÎ ¿Î‹‹Î_
¿_¥ ’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı ‰V÷÷— ¤√‰ÎfifiÌ … »ı. fiÏË ±Î‰ı. ±_÷‹Î_ ÷˘ ÷ıHÎı ’˘÷ı … ‹Îfi‰_ ’ÕÂı ±fiı
±Î flÌ÷ı ⁄ı ‰Îfl “ωϩ” ±fiı ±ı¿ ‰Îfl “±‰√E»” ±ı … ÷ıfiÎ ¿Î‹‹Î_ ±Î‰Âı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ’Ëı·Î_ ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ω¤ÒÏ÷›˘fiÎ ÏÁ‰Î› ’HÎ ÁΑ¿fiı V‰÷— F›Î_-F›Î_ T›„@÷√÷
±Î¿Ê˝HÎ ÿı¬Î› »ı, I›Î_-I›Î_ ¤√‰Îfifiı … Ωı‰Î Ωı¥±ı ±◊ν÷Ô˚ ÷ı ωÂıÊ÷Î ¤√‰ÎfifiÌ … »ı ó ±ı‰_ ºœ÷Î’Ò‰˝¿
‹ÎfiÌ ·ı‰_ Ωı¥±ı. ¤√‰ÿÔ˚⁄Ï©fiÌ ºœ÷Πˢ‰Î◊Ì Á_ÁÎfl flËıÂı fiÏË, …ı‹ ¿ı, Á˘fiÎfiÎ CÎflıHÎÎ_‹Î_ Á˘fiÎ⁄Ï© ˢ‰Î◊Ì
CÎflıHÎÎ_ flËı÷Î_ fi◊Ì, ¬Î_ÕfiÎ_ fl‹¿ÕÎ_‹Î_ ¬Î_Õ⁄Ï© ˢ‰Î◊Ì fl‹¿ÕÎ_ flËı÷Î_ fi◊Ì. ¿ÎflHÎ ¿ı ‰ÎV÷‰‹Î_ Á_ÁÎfl »ı …
fiÏË. ‹ÎhÎ ∞‰ı … ’˘÷ÎfiÎ flÎ√-¶ıÊ◊Ì Á_ÁÎflfiı ’¿ÕÌ flÎA›˘ »ı ó “››ıÿ_ ‘Λ˝÷ı …√÷Ô˚” (√Ì÷Î ó 7/15).
ÁÎfl ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflı ÁΑ¿ı ±_÷‹Î_ “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚” (Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi … »ı)‹Î_ … ’ˢӫ‰Îfi_
»ı. ÷ı◊Ì ¤√‰Îfiı ±vL‘÷ÌL›Î›◊Ì “‰ÎÁÿı‰— Á‰˝‹Ô˚”fi˘ ±fi¤‰ ¿flΉ‰Î ‹ÎÀı … ω¤ÒÏ÷›˘fi_ ‰Hνfi ¿›* »ı;
¿ı‹¿ı, ω¤ÒÏ÷›˘‹Î_ ¤√‰Îfifiı Ωı‰Î◊Ì ⁄‘Ì …√αı ¤√‰Îfi … ÿı¬Î‰Î ·Î√Âı ±◊ν÷Ô˚ ‰V÷w’ı ±Î¿Ê˝HÎ fi flËÌfiı
¤√‰ÿÔ˚w’ı ±Î¿Ê˝HÎ ◊¥ …Âı.
‹fiW›‹Î_ …ı ’HΠωÂıÊ÷Î, ω·ZÎHÎ÷Î ±Î‰ı »ı, ÷ı ⁄‘Ì ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰Îfi ’ÎÁı◊Ì … ±Î‰ı »ı. Ωı
¤√‰Îfi‹Î_ ωÂıÊ÷Î, ω·ZÎHÎ÷Î fi ˢ÷ ÷˘ ÷ı ‹fiW›‹Î_ ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰÷? …ı ‰V÷ ±_ÂÌ‹Î_ fi◊Ì, ÷ı ±_‹Î_
¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı? ‹fiW›◊Ì ±Î … ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ωÂıÊ÷Îfiı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ‹ÎfiÌfiı ±Ï¤‹Îfi ¿flı
»ı ±fiı F›Î_◊Ì ±ı ωÂıÊ÷Î ±Î‰Ì »ı ÷ı ÷flŒ K›Îfi ±Î’÷˘ … fi◊Ì.
V≤ÏpfiÌ ÿflı¿ ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı ≠Ï÷ZÎHÎ fiΠ÷flŒ …¥ flèÎÎ_ »ı. ±Î’HÎı …ı ‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_
Á_ÿfl÷Î, ⁄‚‰kÎÎ ‰√ıflı ωÂıÊ÷Î Ωı¥±ı »Ì±ı, ÷ı ±ı¿ Ïÿ‰Á fip ◊¥ Ω› »ı. ÷ı◊Ì Á_ÁÎflfiÌ ÿflı¿ ‰V÷
±Î’HÎfiı Ïø›ÎI‹¿ µ’ÿı ±Î’Ì flËÌ »ı, ¿ı ‹ÎflÌ ÷flŒ fi …\±˘, Ë_ ÷˘ flËı‰ÎfiÌ fi◊Ì, ‹fiı ⁄fiΉfiÎfl ÷flŒ
±fiı ⁄fi‰Î‰Î‚Î ÷flŒ …\±˘. ‹Îfl΋Î_ …ı Á_ÿfl÷Î, Á΋J›˝, ω·ZÎHÎ÷Î ‰√ıflı ÿı¬Î› »ı ±ı ‹ÎflÌ fi◊Ì ⁄S¿ı
±ıfiÌ (¤√‰ÎfifiÌ) »ı! ±Î‰_ ΩHÎÌ ·Ì‘Î ⁄Îÿ ‰V÷ T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ±Î’b_ ±Î¿Ê˝HÎ flËıÂı fiÏË ±fiı ≠I›ı¿
‰V÷, T›„@÷ ‰√ıflı‹Î_ ¤√‰ÎfifiÎ … ÿ½fi ◊Âı. ±Î‰_ ◊›Î ’»Ì ¤˘√⁄Ï© fiËŸ flËı, ⁄S¿ı ±Î’‹ı‚ı (V‰÷—)
›˘√ (¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ÏfiI› Á_⁄_‘) ◊¥ …Âı.
’fl‹ÎI‹Î Á_’ÒHν „@÷›˘, ¿‚α˘, ωzα˘ ‰√ıflıfiΠω·ZÎHÎ ¤_ÕÎfl »ı. „@÷±˘, …Õ ≠T≤Ïk΋Î_ flËÌ Â¿÷Ì
fi◊Ì, ⁄S¿ı Ï«L‹› ’fl‹ÎI‹÷k‰‹Î_ … flËı »ı. …ı iÎÎfi◊Ì Ïø›Î ◊¥ flËÌ »ı ÷ı iÎÎfi “…Õ”‹Î_ ¿¥ flÌ÷ı flËÌ
¿ı? Ωı ±ı‰_ ‹Îfi̱ı ¿ı ⁄‘Ì Â„@÷±˘ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ … »ı, ÷˘ ’HÎ ±ı ‹Îfi‰_ ’ÕÂı ¿ı ÷ı „@÷±˘fi_ ≠Î√Àu
±fiı µ’›˘√ (V≤Ïp fl«fiÎ ‰√ıflı) ¿fl‰ÎfiÌ ›˘B›÷Î ≠¿ÚÏ÷‹Î_ fi◊Ì. …ı‹ ¿ı ¿QM›ÒÀfl …Õ Ë˘‰Î »÷Î_ ’HÎ ±fiı¿
«‹I¿ÎÏfl¿ ¿Î‹ ¿flı »ı, ’fl_÷ ÷ıfi_ Ïfi‹Î˝HÎ ±fiı Á_«Î·fi ¿flfiÎfl «ı÷fi (‹fiW›) »ı. ‹fiW› ¶ÎflÎ ÏfiÏ‹˝÷,
ÏÂÏZÎ÷ ±fiı Á_«ÎÏ·÷ ◊›Î ωfiÎ ÷ı ¿Î›˝ ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì. ¿QM›ÒÀfl V‰÷— ÏÁ© fi◊Ì, ⁄S¿ı ¿ÚÏh΋ (⁄fiΉı·_)
»ı, F›Îflı ’fl‹ÎI‹Î V‰÷— ÏÁ© »ı.
Ωı ’fl‹ÎI‹Î‹Î_ ωÂıÊ÷Î fi ˢ÷ ÷˘ ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ @›Î_◊Ì ±Î‰÷? …ı ωÂıÊ÷Î ⁄Ì…‹Î_ ˢ› »ı, ÷ı T≤Z΋Î_
’HÎ ±Î‰ı »ı. …ı ωÂıÊ÷Î ⁄Ì…‹Î_ fi◊Ì, ÷ı T≤Z΋Î_ ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Âı? ÷ı … ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ¿Ï‰I‰-„@÷ ¿Ï‰‹Î_
±Î‰ı »ı, ÷ıfiÌ … ‰@I≤I‰-„@÷ ‰@÷΋Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiÌ … ·ı¬fi-„@÷ ·ı¬¿‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÷ıfiÌ … ÿÎI≤I‰-
722 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 10

„@÷ ÿÎ÷΋Î_ ±Î‰ı »ı. ‹„@÷, iÎÎfi, ≠ı‹ ‰√ıflı ⁄‘_ … ÷ı ’fl‹ÎI‹Îfi_ … ±Î’ı·_ »ı. ±Î ≠¿ÚÏ÷fi_ ¿Î›˝ fi◊Ì.
Ωı “Ë_ ‹@÷ V‰w’ »\_” ó ±Î ‰Î÷ ÁÎ«Ì »ı ÷˘ ’»Ì ⁄_‘fi @›Î_◊Ì ±ÎT›_? ¿¥ flÌ÷ı ±ÎT›_? @›Îflı ±ÎT›_?
±fiı ¿ı‹ ±ÎT›_? Ωı “Ë_ iÎÎfiV‰w’ »\_” ó ±Î ‰Î÷ ÁÎ«Ì »ı ÷˘ ’»Ì ±iÎÎfi @›Î_◊Ì ±ÎT›_? ¿¥ flÌ÷ı ±ÎT›_?
@›Îflı ±ÎT›_ ±fiı ¿ı‹ ±ÎT›_? ÁÒ›˝‹Î_ ±‹Î‰ÎV›ÎfiÌ flÎ÷ ¿¥ flÌ÷ı ±Î‰Ì ¿ı? ‰ÎV÷‰‹Î_ iÎÎfi »ı ÷˘ ’fl‹ÎI‹Îfi_
’HÎ ‹ÎfiÌ ·Ì‘_ ±Î’b_, I›Îflı ±iÎÎfi ±ÎT›_1 Ë_ iÎÎfiV‰w’ »\_, iÎÎfi ‹Îv_ »ı -±Î “Ë_” ±fiı “‹Îv_” (±Ë_÷Î-
‹‹÷Î) … ±iÎÎfi »ı.2 …ıfiÎ ¶ÎflÎ ‹„@÷, iÎÎfi, ≠ı‹ ‰√ıflı ‹Y›Î_ »ı, ÷ıfiÎ ÷flŒ ºÏp fi flËı‰Î◊Ì … ±Î‰_
ÿı¬Î› »ı ¿ı ‹„@÷ ‹ÎflÌ »ı, iÎÎfi ‹Îv_ »ı, ≠ı‹ ‹Îfl˘ »ı. ±Î ÷˘ ±Î’‰Î‰Î‚Î ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ Ï‰·ZÎHÎ÷Î »ı
¿ı ·ı‰Î‰Î‚Îfiı ÷ı ‰V÷ ’˘÷ÎfiÌ … ·Î√ı »ı! ’fl‹ÎI‹ÎfiÌ ±Î ω·ZÎHÎ÷Î ‹ËÎfi ±Îÿ½ »ı, …ıfi˘ ÁΑ¿˘±ı ±Îÿfl
¿fl‰˘ Ωı¥±ı. ‹fiW›◊Ì ±Î CÎHÎÌ ‹˘ÀÌ ¤Ò· ◊Λ »ı ¿ı ÷ı ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ’˘÷ÎfiÌ ‹ÎfiÌ ·ı »ı, ’fl_÷ F›Î_◊Ì
÷ı ‹‚Ì »ı, ÷ı ±Î’‰Î‰Î‚Î ÷flŒ ÷ıfiÌ ºÏp …÷Ì … fi◊Ì! ÷ı ‹‚ı·Ì ‰V÷fiı ÷˘ …\±ı »ı, ’fl_÷ ±Î’‰Î‰Î‚Îfiı
Ωı÷˘ fi◊Ì! ¿Î›˝fiı …\±ı »ı, ’fl_÷ …ıfiÌ Â„@÷◊Ì ¿Î›˝ ◊›_ ÷ı ¿ÎflHÎfiı Ωı÷˘ … fi◊Ì! ‰ÎV÷‰‹Î_ ‰V÷ ±Î’HÎÌ
fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î’‰Î‰Î‚˘ ±Î’H΢ »ı.
¤√‰ÎfifiÌ ±Î’ı·Ì „@÷◊Ì … ‹fiW› ¿‹˝›˘√Ì ⁄fiı »ı, ÷ıfiÎ ±Î’ı·Î iÎÎfi◊Ì … ‹fiW› iÎÎfi›˘√Ì ◊Λ »ı,
‹fiı ÷ıfiÎ ±Î’ı·Î ≠ı‹◊Ì … ‹fiW› ¤„@÷›˘√Ì ⁄fiı »ı. ‹fiW›‹Î_ …ı ¿˘¥ ω·ZÎHÎ÷Î, ωÂıÊ÷Î Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ÷ı
÷‹Î‹ ÷ı‹fiÌ … ±Î’ı·Ì »ı. Á‰˝ ¿Î_¥ ±Î’Ìfiı ’HÎ ÷ı ’˘÷Îfiı ≠√À ¿fl÷Î fi◊Ì. ±Î ÷ı‹fi˘ V‰¤Î‰ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ±ËŸ Á‘Ì ±…\˝fifiÎ ≠ffi˘fi˘ µkÎfl ±Î’Ìfiı ˉı ¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì ¬ÎÁ ‰Î÷ ⁄÷Ήı »ı.
±◊‰Î ⁄Ëfiˆ÷ıfi g¿ iÎÎ÷ıfi ÷‰Î…\˝fi –– 42––
ωpP›ÎËÏ‹ÿo ¿ÚIVfi‹ı¿Î_Âıfi „V◊÷˘ …√÷Ô˚ –– 42––
±◊‰Î = ±◊‰Î Ï¿‹Ô˚ = ÂÌ …wfl »ı? (F›Îflı) …√÷Ô˚ = ⁄˛õÎ_Õfiı
±…\fi ˝ = Ëı ±…\˝fi! ±Ë‹Ô˚ = Ë_ ωpP› = T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı
÷‰ = ÷Îflı ±ı¿Î_Âıfi = (‹ÎflÎ ¿˘¥) ±ı¿ „V◊÷— = „V◊÷ »\_, ±◊ν÷Ô˚
±ı÷fiı = ±Î ≠‹ÎHÎı ±_ ‹ÎhÎ◊Ì ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ
⁄ËfiÎ = {Î{Ì-‰Î÷˘ ≥ÿ‹Ô˚ = ±Î ‹ÎflÎ ¿˘¥ ±ı¿
iÎÎ÷ıfi = ΩHΉÎfiÌ ¿ÚIVfi‹Ô˚ = ±Î¬Î› ±_‹Î_ »ı.
ÀÌ¿Î ó “±◊‰Î” ó ±Î ±T››’ÿ ±Î’Ìfiı ¤√‰Îfi ±_‹Î_ ±fi_÷ ¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ ‹ËÎÁ√˝ ±fiı ‹ËÎ≠·› ó
±…\˝fifiı ΩHÎı ±ı‹ ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ÷ıÓ … ≠ffi ¿›˘˝ Ë÷˘, ⁄LÔfiı ±‰V◊α˘‹Î_ ‹Îfl΋Î_ „V◊÷ »ı. ±ı ⁄‘Î_fiı ·¥fiı
÷ıfiÎ ±fiÁÎfl ‹ıÓ µkÎfl ±ÎM›˘ … »ı; ˉı Ë_ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ◊Ì Ë_ ÷ÎflÌ Á΋ı ⁄ıÃ˘ »\_ ±fiı ÷ÎflÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿v_
÷Îflı ‹ÎÀı ±ı¿ ωÂıÊ ‹Ëk‰fiÌ ÁÎfl ‰Î÷ ⁄÷Ή_ »\_. »\_. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı F›Îflı Ë_ Ω÷ı ÷ÎflÌ Á΋ı »\_, I›Îflı
“⁄Ëfiˆ÷ıfi g¿ iÎÎ÷ıfi ÷‰Î…\˝fi” ó ¤Î¥ ±…\˝fi! ÷Îflı CÎHÎÌ ⁄‘Ì ‰Î÷˘ ΩHΉÎfiÌ ÂÌ …wfl »ı?
÷Îflı ±Î flÌ÷ı ‰‘Îflı ΩHΉÎfiÌ ÂÌ …wfl »ı? Ë_ C΢ÕÎfiÌ “ωpP›ÎËÏ‹ÿ_ ¿ÚIVfi‹ı¿Î_Âıfi „V◊÷˘ …√÷Ô˚” ó Ë_
·√΋ ±fiı «Î⁄¿ ’¿ÕÌfiı ÷ÎflÌ Á΋ı ⁄ıÃ˘ »\_. Ωı‰Î‹Î_ ±Î Á¿‚ …√÷fiı ±ı¿ ±_ ‰Õı T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı flËı·˘
÷˘ Ë_ ÁÎflÏ◊ ÿı¬Î™ »\_. ’fl_÷ ‹ÎflÎ ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ »\_ ó ±Î ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥

1. iÎÎfi ±◊‰Î ΩHΉÎfiÌ Â„@÷ ≠¿ÚÏ÷‹Î_ fi◊Ì. ≠¿ÚÏ÷ ±ı¿flÁ (±¬_Õ) flËı‰Î‰Î‚Ì fi◊Ì, ⁄S¿ı ≠Ï÷ZÎHÎ ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚Ì »ı. Ωı
≠¿ÚÏ÷‹Î_ iÎÎfi ËÂı ÷˘ ÷ı iÎÎfi ’HÎ ±ı¿flÁ (±¬_Õ) fi flËÌfiı ⁄ÿ·Î‰Î‰Î‚_ ◊¥ …Âı. …ı iÎÎfi ’ıÿÎ ◊Âı, ÷ı Ë_‹ıÂfiı ‹ÎÀı
flËıÂı fiÏË, ⁄S¿ı ±ÏfiI› ËÂı. Ωı ¿˘¥ ‹Îfiı ¿ı iÎÎfi ≠¿ÚÏ÷‹Î_ »ı … »ı ÷˘ ±ı … ≠¿ÚÏ÷fiı ±Î’HÎı ’fl‹ÎI‹Î ¿Ë̱ı »Ì±ı.
‹ÎhÎ ÂOÿ˘fi˘ Œfl¿ »ı! ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı, iÎÎfi ≠¿ÚÏk΋Î_ fi◊Ì, Ωı »ı ÷˘ ÷ı … ’fl‹ÎI‹Î »ı.
2. ‹ˆÓ ±v ‹˘fl ÷˘fl ÷ˆÓ ‹Î›Î – …ıÏË_ ⁄Á ¿ÌLËı ∞‰ Ïfi¿Î›Î –– (‹ÎfiÁ, ±flH›0 15/1)
f·˘¿ 42] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 723

’HÎ ±_‹Î_ ±fi_÷ V≤Ïp±˘ ωz‹Îfi »ı ó “fl˘‹ fl˘‹ Ï·Ï’ ‰√ıflı ΩHΉÎfiı ‹ÎÀı …√Î fi◊Ì flËÌ ¿Ëı‰Îfi_
≠Ï÷ ·Î√ı ¿˘ÏÀ ¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ” (‹ÎfiÁ 1/201). ’fl_÷ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄Ï©‹Î_ ±fiı¿ ¤ÎÊα˘ ‰√ıflıfi_ iÎÎfi
±ı V≤Ïp±˘◊Ì ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ±_ ¿ı ¤Î√ fl˘¿Î›ı·Î ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄Ï©‹Î_ …√Î ¬Î·Ì … flËı »ı ±fiı
fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥ ±_‹Î_ ±ı ⁄‘Ì ¿ıÀ·Ì›ı ¤ÎÊα˘ ‰√ıflı Â̬‰Î »÷Î_ ’HÎ ⁄Ï© ¤flÎ¥
V≤Ïp±˘fiÎ flËı‰Î »÷Î_ ’HÎ I›Î_ ¬Î·Ì …√Î ’ÕÌ »ı. fi◊Ì Â¿÷Ì. ±Î flÌ÷ı F›Îflı ≠¿ÚÏ÷fi˘ fiÎfi˘ ±_ ⁄Ï©
…ı‰Ì flÌ÷ı, ≠¿ÚÏ÷fi˘ ⁄Ë … ±S’ ±_ ±Î’HÎÌ ⁄Ï© ’HÎ ±fiı¿ ¤ÎÊα˘ ‰√ıflıfiÎ iÎÎfi◊Ì fi◊Ì ¤flÎ÷Ì, ÷˘
»ı. ⁄Ï©‹Î_ ¿ıÀ·Ì›ı ¤ÎÊα˘fi_, ¿ıÀ·Ì›ı Ï·Ï’±˘fi_ ±fiı ’»Ì ≠¿ÚÏ÷◊Ì ±÷Ì÷, ±fi_÷, ±ÁÌ‹ ±fiı ±√Α
¿ıÀ·Ì›ı ¿‚α˘fi_ iÎÎfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ±Î’HÎı ±ı‰_ ¤√‰Îfifi˘ ¿˘¥ ±_ ±fi_÷ V≤Ïp±˘◊Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¤flÎ¥
fi◊Ì ¿ËÌ Â¿÷Î ¿ı ±Î’HÎÌ ⁄Ï© ±fiı¿ ¤ÎÊα˘ ¿ı? ÷ı ÷˘ ⁄Ï©fiÌ ±’ıZÎαı ’HΠωÂıÊ w’◊Ì ¬Î·Ì
‰√ıflıfiÎ iÎÎfi◊Ì ¤flÎ¥ √¥ »ı; ±Î◊Ì Ë‰ı ⁄Ì∞ ¤ÎÊÎ, flËı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î f·˘¿fi_ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ¤√‰Îfi … …√÷w’ı „V◊÷ »ı; ¿ÎflHÎ ¿ı T›ÎM›
±fiı T›Î’¿, ÁÒZ‹ ±fiı ‹ËÎfi, Á÷ ±fiı ±Á÷-⁄LÔfiı ¤√‰Îfi … »ı. ¤√‰Îfi ±fi_÷ »ı, ÷ı◊Ì ±fi_÷ ⁄˛õÎ_Õ
÷ı‹fiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ „V◊÷ »ı ó “±ı¿Î_Âıfi „V◊÷˘ …√÷.”
¤√‰ÎfifiÎ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ’˘÷ÎfiÎ ÷flŒ ºÏp ¿flΉ‰Îfi_ »ı ¿ı, Á‰˝ ¿Î_¥ Ë_ … »\_! ‹ÎflÎ ÷flŒ Ωı‰Î◊Ì,
’»Ì ¿˘¥ ’HΠω¤ÒÏ÷ Ωı‰Ì ⁄Î¿Ì fiËŸ flËı. F›Îflı Á_’ÒHν ω¤ÒÏ÷›˘fi˘ ±Î‘Îfl, ±Îl›, ≠¿Î¿, ⁄Ì… (‹Ò‚
¿ÎflHÎ)Ë_ ÷ÎflÎ Á΋ı ⁄ıÃ˘ »\_, ÷˘ ’»Ì ω¤ÒÏ÷›˘fi_ g«÷fi ¿fl‰ÎfiÌ Â_ …wfl?
óáó

ü ÷IÁÏÿÏ÷ lÌ‹§√‰ÿÔ˚√Ì÷ÎÁÒ’ÏfiÊIÁ ⁄˛õωzΛÎ_ ›˘√ÂÎVÔhÎı lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿı ω¤ÒÏ÷›˘√˘ fi΋ ÿ‹˘ûK›Î›— –– 10 ––

±Î flÌ÷ı ü, ÷÷Ô˚, Á÷Ô˚ ó ±Î ¤√‰LÔfi΋˘fiÎ µE«ÎflHÎ’Ò‰˝¿ ⁄˛õωzÎ ±fiı ›˘√ÂÎVÔh΋›
lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷˘’ÏfiÊÿw’Ì lÌ¿ÚWHÎÎ…\˝fiÁ_‰Îÿ‹Î_ “ω¤ÒÏ÷›˘√” fi΋fi˘ ÿÁ‹˘ ±K›Î› ’Òfl˘ ◊›˘. –– 10 ––

F›Î_ ¿_¥ …ı ¿_¥ ’HΠωÂıÊ÷Î ÿı¬Î› »ı, ÷ı ⁄‘Ì ±K›Î›fiÎ ÁC΂Π… f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ ±ZÎfl˘fiÎ »ı.
¤√‰ÎfifiÌ … ω¤ÒÏ÷ »ı ó ±ı‰_ ‹Îfi‰Î◊Ì ¤√‰ÎfifiÌ (3) ±Î ±K›Î›‹Î_ hÎHÎ µ‰Î« »ı ó ⁄ı
ÁÎ◊ı ›˘√ (Á_⁄_‘)fi˘ ±fi¤‰ ◊¥ Ω› »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı “l̤√‰Îfi‰Î«” ±fiı ±ı¿ “±…\˝fi µ‰Î«.”
ÿÁ‹Î ±K›Î›fi_ fi΋ “ω¤ÒÏ÷›˘√” »ı. ÿÁ‹Î ±K›Î›‹Î_ ≠›˘Ω›ı·Î »_ÿ
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ_ ’ÿ, ±ZÎfl ±fiı µ‰Î« ±Î ±K›Î›fiÎ ⁄ı÷΂ÌÁ f·˘¿˘‹Î_◊Ì ó ⁄ÌΩ ±fiı
’«ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ “fi√HΔ ≠›˘Ω›ı·
(1) ±Î ±K›Î›‹Î_ “±◊ ÿ‹˘ûK›Î›—”fiÎ_ hÎHÎ, ˢ‰Î◊Ì “fi-ω’·Î”; ÁÎ÷‹Î f·˘¿fiÎ ÷◊Î ’Î_«‹Î ±fiı
“±…\˝fi µ‰Î«” ‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ_ », f·˘¿˘fiÎ_ ’Î_«Á˘ »M’fi ⁄hÎÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “‹√HΔ ≠›˘Ω›ı·
±fiı ’„W’¿ÎfiÎ_ ÷ıfl ’ÿ˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Î_ ’ÿ˘fi˘ ˢ‰Î◊Ì “‹-ω’·Î”; ±ÎËΠf·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_ ±fiı
Áfl‰Î‚˘ ’Î_«Á˘ ≥ߢ÷ıfl »ı. »T‰ÌÁ‹Î f·˘¿fiÎ I≤÷Ì› «flH΋Î_ “¤√HΔ ≠›˘Ω›ı·Î
(2) “±◊ ÿ‹˘ûK›Î›—”fiÎ ÁÎ÷, “±…\˝fi µ‰Î«” ˢ‰Î◊Ì “¤-ω’·Î”; ±fiı »ßÎ f·˘¿fiÎ ≠◊‹ «flH΋Î_
‰√ıflı ’ÿ˘fiÎ ‰ÌÁ, f·˘¿˘fiÎ ±ı¿ ËΩfl hÎHÎÁ˘ «_‹Î‚ÌÁ fl√HΔ ≠›˘Ω›ı· ˢ‰Î◊Ì “fl-ω’·Î” Á_iÎΉ΂Π»_ÿ »ı.
±fiı ’„W’¿ÎfiÎ »ıÓ÷΂ÌÁ ±ZÎfl˘ »ı. ±Î flÌ÷ı ÁC΂Π⁄οÌfiÎ »hÎÌÁ f·˘¿˘ ⁄flÎ⁄fl “’J›Î‰@ÔhΔ ±fiWÀ<’
±ZÎfl˘fi˘ Áfl‰Î‚˘ ±ı¿ ËΩfl «ÎflÁ˘ ÁkÎfl »ı. ±Î »_ÿfiÎ_ ·ZÎH΢◊Ì ›@÷ »ı.
óáó
 –– ü lÌ’fl‹ÎI‹fiı fi‹— ––

±Ï√›Îfl‹˘ ±K›Î›
¤ÒÏ‹¿Î

ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fi ’fl ωÂıÊ ¿Ú’Î ¿flÌfiı ¿èÎ_ ¿ı ÁC΂_ …√÷ ±◊ν÷Ô˚ ±fi_÷
V≤Ïp±˘ ‹ÎflÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ »ı ±fiı ÷ı Ë_ ÷Îfl˘ ÁÎflÏ◊ ⁄fiı·˘ ÷ÎflÎ C΢Õα˘fiÌ ·√΋ ±fiı «Î⁄¿
·¥fiı ⁄ıÃ˘ »\_ ÷◊Î ÷ÎflÌ ±ÎiÎÎfi_ ’ηfi ¿flÌ flè΢ »\_! F›Îflı ⁄‘Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ±fiı ›˘√ (≠¤Î‰)fi˘
‹ËÎfi ±Î‘Îfl Ë_ ÷ÎflÌ Á΋ı ⁄ıÃ˘ »\_, I›Îflı ÷Îflı ±·√-±·√ ω¤ÒÏ÷±˘fiı ΩHΉÎfiÌ ÂÌ ±Î‰U›¿÷Î
»ı? ±Î ‰Î÷fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı F›Îflı ±…\˝fifiÌ ºÏp ¤√‰ÎfifiÌ ‹ËÎfi ¿Ú’Î ’fl √¥, I›Îflı ÷ı±˘ ‹˘ÀÎ ±Îç›˝‹Î_
Õ>⁄Ì Ω› »ı ±fiı ⁄˘·Ì ∂Ãı »ı ó

±…\˝fi µ‰Î«

‹ÿfi√˛ËΛ ’fl‹_ √è΋K›ÎI‹Á„GiÎ÷‹Ô˚ –– 1––

›k‰›˘@÷_ ‰«V÷ıfi ‹˘Ë˘û›_ ω√÷˘ ‹‹ –– 1––
±…\˝fi ⁄˘S›Îó
‹ÿfi√˛ËΛ = ‹ÎhÎ ‹ÎflÎ ’fl √è΋Ô˚ = √˘’fiÌ› ÷ıfi = ±ıfiÎ◊Ì
±fi¿o’Î ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±K›ÎI‹- = ±K›ÎI‹Ï‰Ê›¿ ‹‹ = ‹Îfl˘
I‰›Î = ±Î’ı Á„GiÎ÷‹Ô˚ ±›‹Ô˚ = ±Î
›÷Ô˚ = …ı ‰«— = ‰«fi ‹˘Ë— = ‹˘Ë
’fl‹‹Ô˚ = ’fl‹ µ@÷‹Ô˚ = ¿èÎÎ_, ω√÷— = fip ◊¥ √›˘ »ı.
ÀÌ¿Î ó [¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Îfi˘ ±fi¤‰ ¿flÌfiı ±…\˝fi ·ÎB›Î. (±. 10/12-15). ±Î‰Ì V÷Ï÷ ±ı‹HÎı ’Ëı·Î_
¤Î‰Ï‰¤˘fl ◊¥ √›Î ±fiı ¿Ú’Îfi_ flËV› ≠√À ¿fl‰Îfiı √Ì÷΋Î_ @›Î_› fi◊Ì ¿flÌ. ±ıfi_ … ·Z› ¿flÌfiı ±…\˝fi
‹ÎÀı F›Îflı ±I›Ï‘¿ ≠ÁLÔfi÷Î◊Ì ⁄˘S›Î, I›Îflı Ïfi›‹fi˘ ±ËŸ ¿Ëı »ı ¿ı ¿ı‰‚ ‹ÎflÎ µ’fl ¿Ú’Î ¿fl‰Îfiı ‹ÎÀı
A›Î· fi flËı‰Î◊Ì ±Î f·˘¿ ÷ıhÎÌÁ ±ZÎfl˘fi˘ ±ÎT›˘ … ±Î’ı ±ı‰Ì ‰Î÷ ¿ËÌ »ı.1
»ı, F›Îflı Á_’ÒHν √Ì÷΋Î_ ±fip’ »oÿ‰Î‚Î f·˘¿˘ ⁄hÎÌÁ “’fl‹_ √è΋Ô˚” ó ’˘÷ÎfiÌ ‹A›-‹A› ω¤ÒÏ÷±˘fiı
±ZÎfl˘fiÎ … ±ÎT›Î »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ±I›Ï‘¿ ¿èÎÎ ⁄Îÿ ¤√‰Îfiı ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ±_÷‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ
≠ÁLÔfi÷Î ◊÷Î_ Ïfi›‹fi_ K›Îfi fi◊Ì flËı÷_.] ÷flŒ◊Ì ¿èÎ_ ¿ı Ë_ ’˘÷ÎfiÎ ¿˘¥ ±_‹Î_ ÁC΂Π…√÷fiı,
“‹ÿfi√˛ËΛ” ó ‹ÎflÌ ¤„@÷ ¿fl‰Î‰Î‚α˘ ’fl ±fi_÷¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ˘fiı T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı flËı·˘ »\_ (±.
¿Ú’Î ¿flÌfiı Ë_ ’˘÷ı ±ı‹fiÎ ±iÎÎfi…L› ±_‘¿Îflfi˘ fiΠ10/42) ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfiı Ω÷ı ’˘÷Îfi˘ ’Ïfl«› ±ÎM›˘
¿flÌ ÿ™ »\_ (√Ì÷Î ó 10/11) ó ±Î ‰Î÷ ¤√‰Îfiı ¿ı Ë_ ¿ı‰˘ »\_. ±Î … ‰Î÷fiı ±…˝fi ’fl‹ √˘’fiÌ›
¿ı‰‚ ¿Ú’Î’fl‰Â ◊¥fiı ¿ËÌ. ±Î ‰Î÷fiÌ ±…\˝fi ’fl ‹Îfiı »ı.
⁄Ë ¤Îflı ±Áfl ’ÕÌ, …ı◊Ì ±…\˝fi ¤√‰ÎfifiÌ V÷Ï÷ ¿fl‰Î “±K›ÎI‹Á_ÏiÎ÷‹Ô˚” ó ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ÷‹Î

1. ±Î‹ ÷˘ ’Ëı·Î ±K›Î›◊Ì ·¥fiı ±ËŸ Á‘Ì ¤√‰Îfiı …ı ¿o¥ ¿èÎ_ »ı ±ı ⁄‘_ ¿Ú’Î’fl‰Â ◊¥fiı … ¿èÎ_ »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤√‰ÎfifiÌ
ÁCÎ‚Ì Ïø›Î±˘‹Î_ ¿Ú’Î ¤flı·Ì »ı, ’fl_÷ ‹fiW› ÷ıfiı ±˘‚¬÷˘ fi◊Ì. ¤√‰ÎfifiÌ ¿Ú’Îfiı ±˘‚¬÷Î_ ¤√‰÷k‰fi˘ ±fi¤‰ ⁄Ë …
Á√‹÷Î◊Ì ±fiı ÂÌCβ÷Î◊Ì ◊¥ Ω› »ı. ±…\˝fifi_ ·Z› ’HÎ F›Îflı ¤√‰I¿Ú’ÎfiÌ ÷flŒ Ω› »ı, I›Îflı ÷ı ¤„@÷ω¤˘fl ◊¥fiı ¿ËÌ
∂Ãı »ı ¿ı ±Î’fiÌ ¿Ú’Î◊Ì ‹Îfl˘ ‹˘Ë fip ◊¥ √›˘.
726 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 11

f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ Ë÷_ ¿ı …ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı »\_, I›Îflı ±…\˝fifiÌ ±ı ÷flŒ ºÏp √¥ ¿ı ¤√‰Îfi ¿ıÀ·Î
›˘√fiı ÷k‰fiÌ ΩHÎı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiÎ ‹Ò‚‹Î_ ω·ZÎHÎ »ı! ±ı‹fiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ ±fi_÷ V≤Ïp±˘
¤√‰Îfi … »ı ±fiı ÁCÎ‚Ì Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ¤√‰ÎfifiÎ µI’LÔfi ◊Λ »ı, ÷ı‹Î_ „V◊÷ flËı »ı ±fiı ÷ı‹Î_ … ·Ìfi
Á΋J›˝◊Ì … ≠√À ◊Λ »ı ÷◊Î ±_÷‹Î_ ¤√‰Îfi‹Î_ … ◊¥ Ω› »ı, ±fiı ÷ı±˘ ÷ı‰Î fiı ÷ı‰Î flËı »ı! ±Î ‹˘Ë
·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ó ±ı‰_ ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı, ÷ı ±Ï‰«· fip ◊÷Î_ … ±…\˝fifiı ±ı A›Î· ±ÎT›˘ ¿ı ’Ëı·Î_ …ı
¤„@÷›˘√◊Ì ›@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î … ‰Î÷fiı ±…\˝fi Ë_ ±Î ‰Î÷fiı fiˢ÷˘ ΩHÎ÷˘, ÷ı ‹Îfl˘ ‹˘Ë … Ë÷˘.2
±K›ÎI‹Á_ÏiÎ÷ ‹ÎfiÌ flèÎÎ »ı.1 ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ±…\˝fi ±ËŸ ’˘÷ÎfiÌ ºÏp◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı
“›k‰›˘@÷_ ‰«V÷ıfi ‹˘Ë˘û›_ ω√÷˘ ‹‹” ó ¤√‰˚fi! ‹Îfl˘ ±Î ‹˘Ë Á‰˝◊Î «ÎS›˘ √›˘ »ı. ’fl_÷
ÁC΂_ …√÷ ¤√‰ÎfifiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ »ı ó ±Î ±ı‰_ ¿Ëı‰Î »÷Î_ ’HÎ ¤√‰Îfiı ±ıfi˘ (±…\˝fifiÎ
‰Î÷ µ’fl ’Ëı·Î_ ±…\˝fifiÌ ºÏp fi Ë÷Ì ±fiı ÷ı±˘ ‹˘ËfiÎÂfi˘) V‰Ì¿Îfl fi ¿›˘˝; ¿ı‹¿ı ±Î√‚ ±˘√HÎ’«ÎÁ‹Î
’˘÷ı ±Î ‰Î÷fiı ΩHÎ÷Î ’HÎ fi Ë÷Î, ±ı … ±ı‹fi˘ f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfiı ±…\˝fifiı ¿èÎ_ »ı ¿ı ÷fiı T›◊Î ±fiı
‹˘Ë Ë÷˘. ’fl_÷ F›Îflı ¤√‰Îfiı ¿èÎ_ ¿ı ÁC΂Π…√÷fiı ‹Òœ¤Î‰ (‹˘Ë) fiÏË ◊‰Î_ Ωı¥±ı ó “‹Î ÷ı T›◊Î ‹Î
’˘÷ÎfiÎ ±ı¿ ±_‹Î_ T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı Ë_ ÷ÎflÌ Á΋ı ⁄ıÃ˘ « ω‹Òœ¤Î‰—”.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı, ±Î’ı …ı ‰«fi ¿èÎÎ_ »ı, ÷ı ‹ÎhÎ ‹ÎflÎ ’fl ¿Ú’Î ¿flÌfiı … ¿èÎÎ_
»ı, ’˘÷ÎfiÌ Ï‰¶÷Î ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı fiÏË. ±Î‹Î_ ‹ÎhÎ ¿Ú’Î ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿˘¥ Ëı÷ fi◊Ì.
Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ±fiı ±_÷‹Î_ Ë_ … »\_ (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ ‰ÌÁ‹˘ f·˘¿), Ë_ … Á_’ÒHν ≠ÎÏHΛ˘fi_
⁄Ì… »\_ (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ ±˘√HÎhÎÌ‹˘ f·˘¿) ±ˆr›˝, ¢¤Î ±fiı ⁄‚◊Ì ›@÷ ≠I›ı¿ ‰V÷fiı ‹ÎflÎ … ›˘√fiÎ
±_Â◊Ì µI’LÔfi ◊›ı·Ì ‹Îfi (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ «Î‚ÌÁ‹˘ f·˘¿), Ë_ ‹ÎflÎ ±ı¿ ±_Â◊Ì Á_’ÒHν …√÷fiı T›ÎMÔ÷
¿flÌfiı „V◊÷ »\_, (ÿ‹Π±K›Î›fi˘ ⁄ı÷΂ÌÁ‹˘ f·˘¿) ó ±Î ‰«fi˘fiı ÁÎ_¤‚‰Î◊Ì ±…\˝fifiı ±ı‹ ·ÎB›_ ¿ı,
‹Îfl˘ ‹˘Ë fip ◊¥ √›˘. ’fl_÷ ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı‹fi˘ ±Î_Ï¿ ‹˘Ë √›˘ »ı, ’Òfl˘ fiÏË.
óáó

Á_⁄_‘ ó ‹˘Ë ¿ı‰Ì flÌ÷ı fip ◊¥ √›˘ ó ±ıfiı … ±Î√‚fiÎ f·˘¿‹Î_ ωV÷Îfl◊Ì ¿Ëı »ı.

¤‰ÎM››˙ ÏË ¤Ò÷ÎfiÎ_ l÷˙ ωV÷fl¢ ‹›Î –– 2––

I‰kΗ ¿‹·’hÎÎZÎ ‹ÎËÎIQ›‹Ï’ «ÎT››‹Ô˚ –– 2––
ÏË = ¿ı‹¿ı ‹›Î = ‹ıÓ « = ÷◊Î (±Î’fi˘)
¿‹·’hÎÎZÎ = Ëı ¿‹·fi›fi! ωV÷fl— = ωV÷Îfl’Ò‰˝¿ ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ
¤Ò÷Îfi΋Ô̊ = Á_’ÒHν ≠ÎHÎ̱˘fiÌ I‰kΗ = ±Î’fiÌ ’ÎÁı◊Ì ‹ÎËÎIQ›‹Ô̊ = ‹ÏË‹Î
¤‰ÎM››˙ = µI’ÏkÎ ±fiı ≠·› l÷˙ = ÁÎ_¤Y›Î_ »ı ±Ï’ = ’HÎ (ÁÎ_¤Y›˘ »ı).
ÀÌ¿Î ó “¤‰ÎûM››˙ ÏË ¤Ò÷ÎfiÎ_ I‰kΗ l÷˙ … ◊Λ »ı (±. 10/4-5); ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘ ‹ÎflÎ◊Ì
ωV÷fl¢ ‹›Î” ó ¤√‰Îfiı ’Ëı·Î_ ¿èÎ_ Ë÷_ ó Ë_ ÁC΂Π… ◊Λ »ı ±fiı ‹ÎflÎ◊Ì … ⁄‘Î_ «ıpÎ ¿flı »ı (±.
…√÷fi˘ ≠¤‰ (µI’ÏkÎ) ±fiı ≠·› »\_. ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› 10/8); ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±ÎÏÿ, ‹K› ÷◊Î ±_÷ Ë_ … »\_
±L› ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì (±. 7/6-7); Á΄k‰¿, flÎ…Á (±. 10/20); ±fiı ÁCÎ‚Ì V≤Ïp±˘fiÎ ±ÎÏÿ, ‹K› ÷◊Î
±fiı ÷΋Á ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì … ◊Λ »ı (±. 7/12); ±_÷‹Î_ Ë_ … »\_ (±. 10/32). ÷ı◊Ì … ±…\˝fi ±ËŸ
≠ÎHÎ̱˘fiÎ ±·√-±·√ ±fiı¿ Ω÷fiÎ ¤Î‰˘ ‹ÎflÎ◊Ì ¿Ëı »ı ¿ı ‹ıÓ ±Î’fiÌ ’ÎÁı◊Ì ≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı
1. ¤√‰Îfifiı ±I›Îfl Á‘Ì ¤„@÷fiÌ …ıÀ·Ì ‰Î÷˘ ¿ËÌ »ı, ÷ı ÁC΂ıÁCÎ‚Ì ’fl‹ √˘’fiÌ› ±K›ÎI‹fi˘ µ’ÿı »ı.
2. ‹˘Ë flËı÷Î_ ‹˘Ëfi_ iÎÎfi fi◊Ì ◊÷_, ’fl_÷ ‹˘Ë «ÎS›˘ …÷Î_ … ‹˘Ëfi_ iÎÎfi ◊Λ »ı, ±fiı iÎÎfi ◊÷Î_ ‹˘Ë flËı÷˘ … fi◊Ì.
f·˘¿ 3] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 727

≠·›fi_ ‰Hνfi ωV÷Îfl◊Ì ÁÎ_¤Y›_ »ı. ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ›@÷ ◊¥ Ω› »ı. ±Î flÌ÷ı ±Î’fiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı
≠ÎHÎ̱˘fiÌ µI’ÏkÎ ±fiı ωfiΠÁÎ_¤‚‰Î ÁÎ◊ı fi◊Ì, ÷k‰◊Ì ΩHΉÎfi_ ‹ÎËÎIQ› ’HÎ ‹ıÓ ÁÎ_¤Y›_ »ı.
’fl_÷ ±ıfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı ⁄‘Î_ … ≠ÎHÎ̱˘ ±Î’fiÎ◊Ì ‹ÎËÎIQ›fiı “±T››” ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı
… µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±Î’fi΋Î_ … flËı »ı ±fiı ±Î’fi΋Î_ ¤√‰ÎfifiÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ÷k‰◊Ì ΩHΉÎ◊Ì
… ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı ±◊ν÷Ô˚ Á‰˝ ¿o¥ ±Î’ … »˘. ¤√‰Îfi‹Î_ …ı ¤„@÷ ◊Λ »ı, ≠ı‹ ◊Λ »ı, ¤√‰Îfi
“‹ÎËÎIQ›‹Ï’ «ÎT››‹Ô˚” ó ±Î’ı ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ÁÎ◊ı ±Ï¤LÔfi÷Î ◊Λ »ı, ÷ı ⁄‘_ ±T›› »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı
ÁÎ÷‹Î f·˘¿‹Î_ …HÎÎT›_ ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷ ±fiı ›˘√fiı ¤√‰Îfi ±T›› ±fiı ÏfiI› »ı ÷˘ ±ı‹fiÌ ¤„@÷ ±fiı
…ı ÷k‰◊Ì ΩHÎı »ı, ÷ı ±Ï‰¿o’ (±«‚) ¤„@÷›˘√◊Ì ≠ı‹ ’HÎ ±T›› … ˢÂı!
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fi ’˘÷ÎfiÌ ºÏp◊Ì ‹˘Ë fip ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ⁄÷Ήı »ı.
“‹ÎËÎIQ›‹Ï’«ÎT››‹Ô˚” ó ±ËŸ “±Ï’” ’ÿ◊Ì ±ı‰˘ ±◊˝ fiÌ¿‚ı »ı ¿ı, ±…\˝fiı ¤√‰Îfifi_ ωfiÎÂÌ ‹ÎËÎIQ›
’HÎ ÁÎ_¤Y›_ »ı ±fiı ±Ï‰fiÎÂÌ ‹ÎËÎIQ› ’HÎ ÁÎ_¤Y›_ »ı. “¤‰ÎM››˙ ÏË ¤Ò÷Îfi΋Ô˚” ó ±Î ¤√‰Îfifi_ ωfiÎÂÌ
±◊ν÷Ô˚ ’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‹ÎËÎIQ› »ı. ‹fiW› ¤√‰ÎfifiÌ ÁÎ◊ı ¿˘¥ ’HÎ ≠¿Îflı Á_⁄_‘ ΩıÕÌ ÿı, ÷˘ ÷ı ¿S›ÎHÎ … ¿flÂı
ó ±Î ¤√‰Îfifi_ ±Ï‰fiÎÂÌ ±◊ν÷Ô˚ ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· ‹ÎËÎIQ› »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, Á÷-±Á÷ Á‰˝ ¿Î_¥ ¤√‰Îfi
… »ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹Ô˚” (√Ì÷Î ó 9/19).
óáó
Á_⁄_‘ ó ˉı ±Î√‚fiÎ ⁄ı f·˘¿˘‹Î_ ±…\˝fi ωflÎÀw’fiÎ ÿ½fifiı ‹ÎÀı ¤√‰Îfifiı ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.
±ı‰‹ı÷z◊ÎI◊ I‰‹ÎI‹Îfi_ ’fl‹ırfl –– 3––
ƒpÏ‹E»ÎÏ‹ ÷ı w’‹ˆrfl_ ’vÊ˘k΋ –– 3––
’flÊ
Ô ˘k΋ = Ëı ’flÔÊ˘k΋! ±ı÷÷Ô˚ = ±ı (¬flı¬fl) ±ˆrfl‹Ô,˚ = ¥rfl Á_⁄_‘Ì
I‰‹Ô˚ = ±Î’ ±ı‰‹Ô˚ = ±ı‹ … »ı, w’‹Ô˚ w’fiı (Ë_)
±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷Îfiı (»÷Î_ ’HÎ)
ƒp‹˚ = Ωı‰Î
›◊Î = …ı‰Î ’fl‹ırfl = Ëı ’fl‹ırfl!
±ÎI◊ = ¿Ë˘ »˘, ÷ı = ±Î’fiÎ ≥E»ÎÏ‹ = ≥E»\_ »\_.

ÀÌ¿Î ó “’vÊ˘k΋” ó ±Î Á_⁄˘‘fi ±Î’‰Îfi_
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ëı ¤√‰fiÔ˚! ‹ÎflÌ ºÏp±ı ±Î Á_ÁÎfl‹Î_
±Î’fiÎ Á‹Îfi ¿˘¥ µk΋, lıWÔà fi◊Ì ±◊ν÷Ô˚ ±Î’ …
⁄‘Î◊Ì µk΋, lıWÔà »˘. ±Î ‰Î÷fiı ±Î√‚ ’_ÿfl‹Î
±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ¿ËÌ ’HÎ »ı ¿ı Ë_ ZÎfl◊Ì ±÷Ì÷
±fiı ±ZÎfl◊Ì µk΋ »\_; ±Î◊Ì Ë_ ÂÎVÔhÎ ±fiı ‰ıÿ‹Î_
’vÊ˘k΋ fi΋◊Ì ≠ÏÁ© »\_ (±. 15/18).
“±ı‰‹ı÷z◊ÎI◊ I‰‹ÎI‹Îfi‹Ô˚” ó Ëı ’vÊ˘k΋!
±Î’ı (ÁÎ÷‹Î ±K›Î›◊Ì ÿÁ‹Î ±K›Î› Á‘Ì) ‹ÎflÎ ≠I›ı
±Î’fiÎ ±·˙Ï¿¿ ≠¤Î‰fi_ ±fiı Á΋J›˝fi_ …ı ¿o¥ ‰Hνfi
¿›*, ÷ı ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı‰_ … »ı.
±Î Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ◊Ì … µI’LÔfi ◊Λ »ı ±fiı ‹Îfl΋Î_
… ·Ìfi ◊¥ Ω› »ı (±. 7/6), ‹ÎflÎ ÏÁ‰Î› ±ıfi_
⁄Ì…\_ ¿˘¥ ¿ÎflHÎ fi◊Ì (±. 7/7), Á‰˝ ¿o¥ ‰ÎÁÿı‰
… »ı (±. 7/19), ⁄˛õ, ±K›ÎI‹, ¿‹˝, ±Ï‘¤Ò÷ ±Ï‘ÿˆ‰
±fiı ±Ï‘›iÎw’‹Î_ Ë_ … »\_ (±. 7/29-30), ±fiL›
¤„@÷◊Ì ≠ÎMÔ÷ ¿fl‰Î ›˘B› ’fl‹ ÷k‰ Ë_ … »\_ (±.
8/22), ‹ÎflÎ◊Ì … ±Î ÁC΂˘ Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı ’fl_÷
Ë_ Á_ÁÎfl‹Î_ ±fiı Á_ÁÎfl ‹Îfl΋Î_ fi◊Ì (±. 9/4-5),
Á÷ ±fiı ±Á÷w’ı Á‰˝ ¿o¥ Ë_ … »\_ (±. 9/19),
Ë_ … Á_ÁÎflfi_ ‹Ò‚ ¿ÎflHÎ »\_ ±fiı ‹ÎflÎ◊Ì … Á‹√˛
Á_ÁÎfl ÁkÎÎVeÏ÷˝ ‹ı‚‰ı »ı (±. 10/8), ±Î Á‹√˛ Á_ÁÎfl
‹ÎflÎ … ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ „V◊÷ »ı (±. 10/42) ‰√ıflı
ó ‰√ıflı ±Î’fiı ‹ÎÀı ±Î’ı …ı ¿o¥ ¿èÎ_ »ı, ÷ı ±ZÎfl—
›◊Î◊˝ … »ı.
“’fl‹ırfl” ó ¤√‰ÎfifiÎ ‹¬◊Ì ±…\˝fiı ’Ëı·Î_
ÁÎ_¤Y›_ »ı ¿ı “Ë_ … ÁC΂Î_ ≠ÎHÎ̱˘fi˘ ±fiı ÁC΂Î
·˘¿˘fi˘ ‹ËÎfi ¥rfl »\_.” ó “¤Ò÷Îfi΋Ìrfl˘ûÏ’” (±.
728 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö [±K›Î› 11

4/6); “Á‰˝·˘¿‹Ëırfl‹Ô˚” (±. 5/29). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı F›Îflı ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı Ë_ ±Î’fiÎ ±ı¿ w’fiı ÿı¬‰Î
±…\˝fi ±ËŸ ¤√‰ÎfifiΠω·ZÎHÎ ≠¤Î‰◊Ì ≠¤Îω÷ ≥E»\_ »\_ ó “ƒpÏ‹E»ÎÏ‹ ÷ı w’‹Ô̊”, I›Îflı ¤√‰Îfi ±Î√‚
◊¥fiı ±ı‹fiı ‹ÎÀı “’fl‹ırfl” Á_⁄˘‘fi ¿flı »ı, …ıfi_ ÷ÎI’›˝ ¿ËıÂı ¿ı ÷_ ‹ÎflÎ_ ÁıÓ¿Õ˘-ËΩfl˘ w’˘fiı Ωı (±. 11/5).
±ı »ı ¿ı Ëı ¤√‰fiÔ˚! ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î’ … ’fl‹ ¥rfl …ı‰Ì flÌ÷ı Á_ÁÎfl‹Î_ ¿˘¥ ¿˘¥fiÌ ’ÎÁı◊Ì ·Î·«’Ò‰˝¿ ‰‘Îflı
»˘, ±Î’ … ÁC΂Π±ˆr›˝fiÎ ‹ÎÏ·¿ »˘. ‹Î√ı, ÷˘ ±Î’‰Î‰Î‚΋Î_ ±Î’‰Îfi˘ ¤Î‰ ±˘»˘ ◊¥ Ω›
“ƒpÏ‹E»ÎÏ‹ ÷ı w’‹ˆrfl‹Ô˚” ó ±…\˝fi ¿Ëı »ı ¿ı »ı ±fiı ÷ı ±˘»\_ ±Î’ı »ı. ±ıfiÎ◊Ì Ï‰’flÌ÷ Ωı ¿˘¥
‹ıÓ ±Î’fiÌ ’ÎÁı◊Ì ±Î’fi˘ ‹ÎËÎIQ›ÁÏË÷ ≠¤Î‰ Á_¿˘«’Ò‰˝¿ ±˘»\_ ‹Î√ı, ÷˘ ±Î’‰Î‰Î‚˘ µÿÎfl÷Î’Ò‰˝¿
ÁÎ_¤Y›˘ »ı ±fiı ±Î ωʛ‹Î_ ‹ÎflÎ xÿ›‹Î_ ºœ ωrÎÁ ‰‘Îflı ±Î’ı »ı. ±ı‰Ì … flÌ÷ı I›Î_ ±…\˝fiı V’pw’ı ¿ËÌ
’HÎ ◊¥ √›˘ »ı. “ÁC΂˘ Á_ÁÎfl ‹ÎflÎ ÂflÌflfiÎ ±ı¿ ÿÌ‘_ ¿ı ±Î’ ±Î’fiÌ Á‰˝ ω¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ ÿ˘ ÷˘ ¤√‰Îfiı
±_‹Î_ »ı” ó ±ı‰_ ÁÎ_¤‚Ìfiı ‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ±Î’fiÎ ±ı ¿èÎ_ ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fiı Á_ZÎı’‹Î_ ¿ËÌÂ. ±Î ‰Î÷fiı
w’fiı Ωı‰ÎfiÌ µI¿À ·Î·ÁÎ ◊¥ flËÌ »ı. ·Ì‘ı ±…\˝fi ÁΉ‘Îfi ◊¥ Ω› »ı ¿ı ˉı ‹ÎflÎ ¿Ëı‰Î‹Î_
⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ±Î’ ±ÎÀ·Î ω·ZÎHÎ ±fiı ±ı‰Ì ¿˘¥ ±fiÏ«÷ ‰Î÷ fi ±Î‰Ì Ω›. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı
‹ËÎfi ˢ‰Î »÷Î_ ’HÎ ‹ÎflÌ ÁÎ◊ı ¿ıÀ·˘ VfiıË flά˘ ±…\˝fi ±ËŸ Á_¿˘«’Ò‰˝¿ ¿Ëı »ı ¿ı Ωı ‹ÎflÎ ¶ÎflÎ ±Î’fi_
»˘, ¿ıÀ·Ì ±ÎI‹Ì›÷Î flά˘ »˘ ¿ı Ë_ …ı ¿Ë_ »\_, ±ı ωflÎÀw’ ÿı¬Ì ¿Λ ±ı‹ ˢ› ÷˘ ÷ı ÿı¬ÎÕÌ ÿ˘.
… ±Î’ ¿fl˘ »˘ ±fiı …ı ¿o¥ ’Ò»\_ »\_, ÷ıfi˘ ±Î’ µkÎfl ±…\˝fifiÎ ±Î Á_¿˘«fiı Ωı¥fiı ¤√‰Îfi ¤Îflı µÿÎfl÷Î’Ò‰˝¿
±Î’˘ »˘. ±Î ¿ÎflHÎı ±Î’fiı ¿Ëı‰Îfi˘ ±fiı ’Ò»‰Îfi˘ ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ ‹ÎflÎ_ ÁıÓ¿Õ˘-ËΩfl˘ w’˘fiı Ωı¥ ·ı.
g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_¿˘« fi ◊‰Î◊Ì ‹ÎflÎ ‹fi‹Î_ ±Î’fi_ ⁄ÌΩı ¤Î‰ ±ı »ı ¿ı ±…\˝fifiÎ fl◊‹Î_ ±ı¿ …√αı
±ı w’ Ωı‰ÎfiÌ ⁄Ë … ≥E»Î ◊¥ flËÌ »ı ¿ı …ıfiÎ ⁄ıÃı·Î ¤√‰Îfiı ±ı‹ ¿èÎ_ ¿ı “÷_ …ı ‹ÎflÎ ±Î ÂflÌflfiı
±ı¿ ±_‹Î_ ÁC΂˘ Á_ÁÎfl T›ÎMÔ÷ »ı. Ωı¥ flè΢ »ı, ÷ıfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ ÁC΂_ …√÷ (…ıfiÌ
ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ Á˘‚‹Î f·˘¿‹Î_ ±…\˝fiı ¿èÎ_ Ë÷_ ±_÷√˝÷ ±fi_÷¿˘ÏÀ ⁄˛õÎ_Õ˘ »ı) T›ÎMÔ÷ »ı.” ÷ÎI’›˝ ±ı
¿ı ±Î’ ’˘÷ÎfiÌ ’Òflı’ÒflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘ ¿ËÌ ÿıΩı, ⁄Î¿Ì fiÎ »ı ¿ı ¤√‰Îfifi_ ‹fiW›fiÎ …ı‰_ Á΋ÎL› ÂflÌfl »ı, ±fiı
flά¢ ó “‰@÷‹ËÛV›ÂıÊıHΔ, ÷˘ ¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ±ı Á΋ÎL› ÂflÌflfiÎ ¿˘¥ ±ı¿ ±_‹Î_ ÁC΂_ …√÷ »ı.
‰Hνfi ¿fl÷Î_ µ’ø‹‹Î_ ±fiı µ’Á_ËÎfl‹Î_ ¿èÎ_ ¿ı ‹ÎflÌ ±Î‰Î ±ı¿ ±_‹Î_ „V◊÷ ωrfiı ‘ÎflHÎ ¿flÌ flËı·Î w’fiı
ω¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷ fi◊Ì (±. 10/19, 40). ±ıÀ·Î ‹ÎÀı Ë_ Ωı‰Î ≥E»\_ »\_ ó ±Î … ±…\˝fifi˘ “w’‹Ô˚” (±ı¿
¤√‰Îfiı ω¤ÒÏ÷±˘fi_ ‰Hνfi Á_ZÎı’‹Î_ … ¿›*. ’fl_÷ ±ËŸ w’) ¿Ëı‰Îfi˘ ±Î› ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fifiÎ ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı, ‹ıÓ ±Î’fiÌ ‰Î÷˘fiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ›◊Î◊˝ Á‹∞ ·Ì‘_ »ı ±fiı
ˉı ÷ı‹Î_ ¿˘¥ Á_ÿıË flè΢ fi◊Ì. Á‰˝ ¿Î_¥ ±Î’ … »˘ ó ±Î ⁄flÎ⁄fl … »ı. ˉı ‹ÎhÎ ±Î’fi_ ¥rfl Á_⁄_‘Ì w’
Ωı‰_ ⁄Î¿Ì flËÌ √›_ »ı.
µ’ÿı ⁄ı ≠¿Îflı ±Î’Ì Â¿Î› »ı ó ¿ËÌfiı ±fiı ÿı¬ÎÕÌfiı. ’Ëı·Î ÿ‹Π±K›Î›‹Î_ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ Á‹√˛w’fi_
‰Hνfi ¿›* ¿ı, Ë_ ‹ÎflÎ ±ı¿ ±_Â◊Ì Á_’ÒHν …√÷fiı T›ÎMÔ÷ ¿flÌfiı „V◊÷ »\_. ˉı ±Î ±K›Î›‹Î_ ÷ı … w’fiı ≠I›ZÎ
ÿı¬ÎÕ‰ÎfiÌ ≠Î◊˝fiÎ ¿flı »ı.
óáó

‹L›Áı ›Ïÿ ÷E»@›_ ‹›Î ƒpÏ‹Ï÷ ≠¤˘ –– 4––

›˘√ırfl ÷÷˘ ‹ı I‰_ ÿ½›ÎI‹Îfi‹T››‹Ô˚ –– 4––
≠¤˘ = Ëı ≠¤˘! ≥Ï÷ = ±ı‹ I‰‹Ô˚ = ±Î’
‹›Î = ‹ÎflÎ ‰Õı (±Î’fi_) ›Ïÿ = Ωı (±Î’) ±ÎI‹Îfi‹Ô˚ = ’˘÷ÎfiÎ (±ı)
÷÷Ô˚ = ±ı ±ˆrflw’ ‹L›Áı = ‹Îfi÷Πˢ, ±T››‹Ô˚ = ±Ï‰fiÎÂÌ V‰w’fi_
ƒp‹˚Ô = Ωı‰Îfi_ ÷÷— = ÷˘ ‹ı = ‹fiı
Â@›‹Ô˚ = Â@› »ı ›˘√ırfl = Ëı ›˘√ırfl! ÿ½› = ÿ½fi ¿flΉ˘.
f·˘¿ 5] Ö ÁΑ¿-Á_∞‰fiÌ Ö 729

ÀÌ¿Î ó “≠¤˘” ó ≠¤ Á‰˝Á‹◊˝fiı ¿Ëı »ı, ±ıÀ·Î ËÛ˘√, flÎ…›˘√, ·››˘√, ‹_hΛ˘√ ‰√ıflı …ıÀ·Î ’HÎ
‹ÎÀı ±Î Á_⁄˘‘fifi˘ ¤Î‰ ±ı ‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı Ωı ›˘√ ˢ¥ ¿ı »ı, ±ı ⁄‘ÎfiÎ ±Î’ ‹ÎÏ·¿ »˘, ±ıÀ·Î
±Î’ ‹Îfl΋Î_ ωflÎÀw’ Ωı¥ ¿‰Îfi_ Á΋J›˝ »ı ±ı‰_ ‹ÎÀı ±Î’ ±Î’fiÌ ±·˙Ï¿¿ ›˘√„@÷◊Ì ÷ı ωflÎÀw’
‹Îfi÷Πˢ, ÷˘ ÷˘ ⁄flÎ⁄fl »ı; fiÏË ÷˘ ±Î’ ‹fiı ’HÎ ÿı¬ÎÕÌ ÿ˘.
±ı‰_ Á΋J›˝ ±Î’˘, …ı◊Ì Ë_ ±Î’fi_ ÷ı ±ˆrfl ±…\˝fiı ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ ÁkÎfl‹Î f·˘¿‹Î_ ¤√‰Îfifiı
(¥rflÁ_⁄_‘Ì) w’ ÿı¬Ì ¿<_. ‹ÎÀı “›˘Ï√fiÔ˚” Á_⁄˘‘fi ¿›* Ë÷_ ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifiı ›˘√Ì
“‹L›Áı ›Ïÿ ÷E»@›_ ‹›Î ƒpÏ‹Ï÷” ó ±ıfi_ ¿èÎÎ Ë÷Î; ’fl_÷ ˉı ±…\˝fiı ¤√‰Îfifiı ‹ÎÀı “›˘√ırfl”
÷ÎI’›˝ ±ı »ı ¿ı Ωı ±Î’ ±Î’fi_ ±ı w’ fiÏË ÿı¬ÎÕ˘, Á_⁄˘‘fi ‰Î’›* »ı ±◊ν÷Ô˚ ¤√‰Îfifiı ÁC΂Π›˘√˘fiÎ
÷˘’HÎ Ë_ ±ı‹ … ‹ÎfiÌ ¿ı ±Î’fi_ w’ ÷˘ ±ı‰_ … ‹ÎÏ·¿ ⁄÷ÎT›Î »ı. ¿ÎflHÎ ±ı »ı ¿ı ÿÁ‹Î ±K›Î›fiÎ
»ı, …ı‰_ ±Î’ ¿Ë˘ »˘, ’fl_÷ Ë_ ÷ıfiı Ωı‰Î ±Ï‘¿ÎflÌ ±Îfl_¤‹Î_ ±…\˝fifiÌ ¤√‰ÎfifiÎ ≠I›ı … ‘ÎflHÎÎ Ë÷Ì,
fi◊Ì, ›˘B› fi◊Ì ¿ı ’ÎhÎ fi◊Ì. ±Î flÌ÷ı ±…\˝fifiı ±ı ‘ÎflHÎ΋Î_ ˉı ⁄Ë … ’Ïfl‰÷˝fi ◊›_ »ı.
¤√‰ÎfifiÎ_ ‰«fi˘‹Î_ g¿Ï«÷Ô˚‹ÎhÎ ’HÎ Á_ÿıË fi◊Ì, ⁄S¿ı “÷÷˘ ‹ı I‰_ ÿ½›ÎI‹Îfi‹T››‹Ô˚” ó ±Î’fi_ ±ı
ºœ ωrÎÁ »ı. ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷˘ ÷ı±˘ ¿Ëı »ı ¿ı ±Î’ V‰w’ ÷˘ ±Ï‰fiÎÂÌ … »ı, …ıfiÎ◊Ì ±fi_÷ V≤Ïp±˘
‹fiı ±Î’fi_ ωflÎÀw’ ÿı¬ÎÕ˘. µI’LÔfi ◊Λ »ı, ±ı‹Î_ „V◊÷ flËı »ı ±fiı ±ı‹Î_ … ·Ìfi
“›˘√ırfl” ó “›˘√ırfl” Á_⁄˘‘fi ¿fl‰Îfi˘ ±ı ¤Î‰ ◊¥ Ω› »ı. ±Î’ ±Î’fiÎ ±ı‰Î ±Ï‰fiÎÂÌ V‰w’fiÎ_
‹Î·Ò‹ ’Õı »ı ¿ı ¤„@÷›˘√, iÎÎfi›˘√, ¿‹˝›˘√, K›Îfi›˘√, ÿ½fi ¿flΉ˘.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ¤√‰ÎfifiΠωrw’fiı “±T››” (±Ï‰fiÎÂÌ) ¿Ëı‰Î◊Ì ±Î ÏÁ© ◊Λ »ı ¿ı, Á_’ÒHν Á_ÁÎfl ¤√‰Îfifi_
… V‰w’ »ı. ±T›› ˢ‰Î◊Ì ±ıfi˘ ±I›_÷ ±¤Î‰ ◊÷˘ fi◊Ì (√Ì÷Î ó ’_ÿfl‹Î ±K›Î›fi˘ ’Ëı·˘ f·˘¿). ‰ÎV÷‰‹Î_
’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· (±Á÷) ±fiı ±’Ïfl‰÷˝fiÂÌ· (Á÷) ó ⁄LÔfiı› ‹‚Ìfiı ¤√‰Îfifi_ Á‹√˛w’ »ı ó “ÁÿÁE«ÎË‹…˝fi”.
‹ÎhÎ ±Î’HÎÌ ±ÎÁ„@÷ ±fiı ±iÎÎfifiı ¿ÎflHÎı … …Õ÷Î ≠÷Ì÷ ◊Λ »ı.
óáó
Á_⁄_‘ ó ’Ò‰˝f·˘¿‹Î_ ±…\˝fifiÌ fi‹˛÷Î’Ò‰˝¿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ≠Î◊˝fiÎfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ˉı ¤√‰Îfi ±…\˝fifiı ωrw’
Ωı‰Îfiı ‹ÎÀı ±ÎiÎÎ ±Î’ı »ı.
l̤√‰Îfi‰Î«
’U› ‹ı ’Î◊˝ w’ÎÏHÎ Â÷¢û◊ ÁËôΗ –– 5––
fiÎfiÎω‘ÎÏfi ÏÿT›ÎÏfi fiÎfiΉHÎν¿Ú÷ÌÏfi « –– 5––
l̤√‰Îfi ⁄˘S›Îó

’Î◊˝ = Ëı M≤◊Îfi_ÿfi! « = ±fiı Â÷—, ÁËôΗ = ÁıÓ¿Õ˘-ËΩfl˘

±◊ = ˉı fiÎfiΉHÎν¿Ú÷ÌÏfi = ±fiı¿ ‰H΢˝ ÏÿT›ÎÏfi = ±·˙Ï¿¿
‹ı = ‹ÎflÎ_ (fl_√˘) ÷◊Î w’ÎÏHÎ = w’˘fiı
fiÎfiÎω‘ÎÏfi = ωω‘ ≠¿ÎflfiÎ_ ±Î¿ÚÏ÷±˘‰Î‚Î ’U› = (÷_) Ωı.
ÀÌ¿Î ó “’U› ‹ı ’Î◊˝ w’ÎÏHÎ Â÷¢û◊ ÁËôΗ” ω¤ÒÏ÷±˘fiΠωʛ‹Î_ ¿èÎ_ »ı ¿ı ‹ÎflÌ Ï‰¤ÒÏ÷±˘fi˘ ±_÷
ó ±…\˝fifiÌ Á_¿˘«’Ò‰˝¿fiÌ ≠Î◊˝fiÎfiı ÁÎ_¤‚Ìfiı ¤√‰Îfi fi◊Ì, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ±ËŸ ¤√‰Îfiı ’˘÷ÎfiÎ_ w’˘fiÌ
±I›_÷ ≠ÁLÔfi ◊›Î; ±Î◊Ì ±…\˝fifiı ‹ÎÀı “’Î◊˝” ±fi_÷÷Î ⁄÷Î‰Ì »ı.
Á_⁄˘‘fifi˘ ≠›˘√ ¿fl÷Î_ ¿Ëı »ı ¿ı ÷_ ‹ÎflÎ_ w’˘fiı Ωı. “fiÎfiÎω‘ÎÏfi ÏÿT›ÎÏfi fiÎfiΉHÎν¿Ú÷ÌÏfi «” ó ˉı
w’˘‹Î_ ’HÎ hÎHÎ-«Îfl fiÏË, ⁄S¿ı ÁıÓ¿Õ˘-ËΩfl˘ w’˘fiı ¤√‰Îfi ±ı w’˘fiÌ Ï‰ÂıÊ÷α˘fi_ ‰Hνfi ¿flı »ı ¿ı ÷ı
Ωı ±◊ν÷Ô˚ ±√ÏHÎ÷ w’˘fiı Ωı. ¤√‰Îfiı …ı‰Ì flÌ÷ı w’˘fiÌ ±fiı¿ ωω‘÷α˘ »ı. ÷ı‹fiÎ fl_√ ’HÎ Ω÷Ω÷fiÎ
730 Ö lÌ‹ÿÔ˚¤√‰ÿÔ˚√Ì÷Î Ö
±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥ ±ı¿ fl_√fi_ ÷˘ ¿˘¥ ⁄ÌΩ fl_√fi_, ¿˘¥¿
’Ì‚_ ÷˘ ¿˘¥¿ ·Î· ‰√ıflı-‰√ıflı. ÷ı‹Î_ ’HÎ ±ı¿-±ı¿
w’‹Î_ ¿ıÀ·Ì› Ω÷fiÎ fl_√˘ »ı. ÷ı w’˘fiÌ ±Î¿ÚÏ÷±˘
’HÎ Ω÷Ω÷fiÌ »ı ±◊ν÷Ô˚ ¿˘¥¿ fiÎfi_ ÷˘ ¿˘¥¿ ‹˘À<_,
¿˘¥¿ ·Î_⁄_ ÷˘ ¿˘¥¿ ’ˢ‚_ ‰√ıflı-‰√ıflı.
…ı‰Ì flÌ÷ı M≤J‰Ìfi˘ ±ı¿ fiÎfi¿Õ˘ ¿HÎ ’HÎ M≤J‰Ì
… »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ¤√‰ÎfifiÎ ±fi_÷ ±fiı ±’Îfl
ωrw’fi˘ ±ı¿ fiÎfi¿Õ˘ ±_ ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ±Î Á_ÁÎfl
’HΠωrw’ »ı. ’fl_÷ ±ı ÿflı¿fiÌ Á΋ı ÏÿT›
ωrw’◊Ì ≠√À fi◊Ì, ’fl_÷ Á_ÁÎflw’ı … ≠√À »ı.
’ÏflÏÂWÔÀ ¤Î‰ — ±…\˝fi
[±K›Î› 11
¿ÎflHÎ ¿ı ‹fiW›fiÌ ºÏp ¤√‰ÎfifiÌ ÷flŒ fi ˢ¥fiı
fiΉÎfi Á_ÁÎflfiÌ ÷flŒ … flËı »ı. …ı‰Ì flÌ÷ı ¤√‰Îfi
±‰÷Îfl ·ı »ı I›Îflı ⁄‘ÎfiÌ Á΋ı ¤√‰IÔw’ı ≠√À
fi◊Ì ◊÷Î (√Ì÷Î ó 7/25), ⁄S¿ı ‹fiW›w’ı …
≠√À ◊Λ »ı, ±ı‰Ì … flÌ÷ı ωrw’ ¤√‰Îfi ⁄‘ÎfiÌ
Á΋ı Á_ÁÎflw’ı … ≠√À flËı »ı ±◊ν÷Ô˚ ÿflı¿fiı ±Î
ωrw’ ¤√‰Îfi Á_ÁÎflw’ı … ÿı¬Î› »ı. ’fl_÷ ±ËŸ
¤√‰Îfi ’˘÷ÎfiÎ ÏÿT› ±Ï‰fiÎÂÌ Ï‰rw’◊Ì ÁÎZÎÎ÷Ô˚
≠√À ◊¥fiı ±…\˝fifiı ¿ËÌ flèÎÎ »ı ¿ı ÷_ ‹ÎflÎ_ ÏÿT›
w’˘fiı Ωı.