ढुङगेगढी आनन्द पार्क र्ो विस्ततृ परियोजना

प्रवतिेदन
मर्िानपिु गढी-२
ढुङगेगढी आनन्द पार्क र्ो विस्तृत परियोजना प्रवतिेदन
मर्िानपिु गढी-२

मर्िानपिु गढी गाउँ र्ायकपाविर्ार्ो र्ायाकिय

मक्रान्चि
ु ी, मर्िानपिु गढी
मर्िानपिु , प्रदेश नं. ३

प्रस्ततु र्ताक
विमाियान गजेज प्रा. िी.
र्ोटेश्वि-३२, र्ाठमाडौं
२०७५

i
 धन्यिाद ज्ञापन

सिकप्रथम मर्िानपिु गढी गाँउपाविर्ािे ढुङगेगढी आन्नद पार्क परियोजनार्ािागी विस्तृत परियोजना प्रवतिेदन
तयाि पाने वजम्मेिािी विमाियन गजेज प्रा.िी. िाई वदनभु एर्ोमा र्म्पनीर्ो तर्क िाट िावदकर् र्ृ तज्ञता प्रर्ट गनक
चािान्छु।
प्रस्ततु प्रवतिेदन तयाि गने वशिवसिामा िामीिाई सरुु देखी अवन्तम सम्म समन्िय ि सियोग गनकिु ुने
मर्िानपिु गढी गाँउपाविर्ार्ो अध्यक्ष श्री विदिु िुमं ागाईज्यू ि प्रमख ु र्ायकर्ािी अविर्ृ त श्री वभम ििादिु
परियािज्यि ू ाई सह्रदय र्ृ तज्ञता ज्ञापन गनक चािान्छु। त्यसै गिी यो प्रतोिेदन तयाि गदाक ििुमल्ु य सचु नािरु प्रदान
गरिवदनिु ुने िडा नं. १ तथा २ र्ा िडा अध्यक्षज्यिू रु क्रमशः आईत वसं स्याङतान ि िर्क ििादिु पाविनज्यू िगायत
िडा न.ं २ र्ा वशि प्रसाद न्योपाने, वशक्षर् श्री मोिन िाज िामा, स्थावनय जानर्ाि श्री िखान वसिं पाविनिाई
िन्यिाद वदन चािान्छु।
यसैगिी अध्यन टोिीर्ा प्रमखु िरिष्ठ इवन्जवनयि श्री गंगािि चौििी, व्यिस्थापर् श्री िाजर्ुमाि गौतम ि 3D
तयाि गरि सियोग गनक िुने ईवन्जवनयि श्री विवपन र्ँ डेि ि उनर्ा र्ायक दि िगाएत सियोग पयु ाकउनु िुने सम्पर्ु क
मिानभु ाििरुिाई िन्यिाद ज्ञापन गनक चािान्छु।

जे. वि. िोििा

(मिाप्रिन्िर्)
विमाियन गजेज
र्ोटेश्वि, र्ाठमाडौं
मख्ु य विशेर्ता:

विशेर्तािरु विििर्
परियोजनार्ो नाम ढुङगेगढी आनन्द पार्क विस्तृत प्रवतिेदन
क्षेत्र पयकटन पार्क र्ो विर्ास
स्थान मर्िानपिु गाढी-२
वजल्िा मर्िानपिु
प्रदेश ३
क्षेत्रर्ि २ िाख ि.मी भन्दा िढी
नवजर्र्ो शिििाट िेटौडािाट परियोजना स्थिर्ो दरु ि िाि १६ र्.वम.
तापक्रम न्यनतम-५º , अविर्तम-३०º
ऊचाई समन्ु र सतििाट १२९९ वमटि
अक्षाशं २७º२५’१२”
देशान्ति ८५º१०’०७”
जििायु समवसतोश्न
न्यनतम वभिािोपन अविर्तम
प्रसतावित संिचना िद्ध
ु र्ो मवु तक, पोखिी तथा झिना, संग्रििय भिन, ताविम गृि, शौचािय, टेविस्र्ोप
वनमाकर् सवितर्ो टािि, सिािी पार्क , मवन्दि,
िागत अनुमान रु. ५,५१,२६,१३५
दि िे ट मर्िानपिु र्ो २०७४/०७५ वर् दि िे ट प्रयोग

i
 विषय सुची
अध्याय १ परिचय

१.१ भूविर्ा ........................................................................................ 1

१.२ परियोजनार्ो परिचय .......................................................................... 1
१.३ िर्िानपुि गाउँपाविर्ािा ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क र्ो भूविर्ा ................................. 2
१.४ ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क स्थिर्ो एर् झिर् .................................................... 2
१.४.१ ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क र्ा सम्भावित पयकटर्ी गवतविवधहरु ................................... 2
र्) अल्पर्ाविन सम्भावित वियार्िापहरु ............................................................................. 3
ख) दीर्कर्ाविन सम्भावित वियार्िापहरु .........................................................................................3
१.४.२ स्थि विशेषर्ो SWOT विश्ले षण .........................................................................................3
र्) सिि पक्ष .......................................................................................................................................3
ख) र्िजोि पक्ष ....................................................................................................................................3
ग) अिसि............................................................................................................................................4
र्) चुनौती ............................................................................................................................................4
अध्याय २ स्थिगत वस्थवत
२.१ विद्यिान संिचना .................................................................................................................. 6
२.२ सडर् सञ्जाि ि पहच ँ ..........................................................................................................7
२.३ विद्युत तथा संचाि .................................................................................................................7
२.४ िाताििणीय पक्ष ..................................................................................................................7
अध्याय ३ पिू ाकधाि विर्ास
३.१ विद्यिान पूिाकधािहरु ............................................................................................................. 6
३.२ वनिाकण स्थि विर्ासर्ा र्दिहरु ......................................................................................... 6
३.३ इवन्जवनयरिङ सिेक्षण तथा अध्ययन ......................................................................................7
अध्याय ४ पयकटर् गवतविवधहरु
४.१ विद्यिान गवतविवधहरु .......................................................................................................... 9
४.२ प्रस्तावित गवतविवध ि वियार्िापहरु .................................................................................. 9
र्) प्रार्ृवतर् छटाहरुर्ो दृश्याििोर्न .............................................................................................. 9
ख) धाविकर्, सांस्र्ृवतर् पयकटन............................................................................................................ 9
ii
ग) िनोिञ्जजनात्िर् वियार्िापहरु ..............................................................................................10
र्) चिवचत्र छायाङ्र्न तथा फोटोग्राफी स्थि ...............................................................................10
ङ) पदयात्रा........................................................................................................................................10
च) साइर्ि यात्रा ..............................................................................................................................10
अध्याय ५ परियोजना र्ायाकन्ियन
५.१ तयािी चिण........................................................................................................................ 11
५.२ तावििर्ो चिण ................................................................................................................. 11
५.३ र्ायाकन्ियनर्ो चिण ........................................................................................................... 11
५.४ संचािनर्ो चिण ............................................................................................................... 11
५.५ अनगु िन तथा सध ु ािर्ो चिण .............................................................................................. 11
अध्याय ६ िजािीर्िण ि प्रचाि प्रसाि
अध्याय ७ वनष्र्षक तथा सुझािहरु
७.१ वनष्र्षक ............................................................................................................................... 13
७.२ सझ ु ाि ............................................................................................................................... 13
सन्दभक सािाग्रीहरू ...................................................................................................... 14
अनुसूचीहरू फोटो
3D फोटो
प्रस्तावित भौवतर् पूिाकधािहरूर्ो नक्सा
िागत अनुिान

iii
 अध्याय १
परिचय

१.१ भूविर्ा
नेपािर्ो इवतिासिाई र्े िाएि िेने िो भने प्रावचनर्ािमा नेपाि एउटा वसङ्गो िाज्यर्ो रुपमा नभएि
विवभन्न स–साना िाज्यिरुमा विभावजत वथए । त्यसिेिार्ा िाजािरुिे आफ्नो िाज्यर्ो सिु क्षार्ो वनवम्त र्ोट, गढी,
वर्ल्िािरु वनमाकर् गिी सैवनर्िरुिाई तैनाथ गिे र्ो र्ुिा अवििे देवखने पिु ातावत्िर् मित्िर्ा स्थानिरुिाट सवजिै
अनमु ान िगाउन सवर्न्छ । आिवु नर् नेपािर्ो एवर्र्िर् पिु क मध्यर्ािमा वनमाकर् भएर्ा विवभन्न गढीिरुमा
मर्िानपिु वजल्िार्ो मर्िानपिु गढी पवन एउटा िामो ि मित्िपर्ू क इवतिास िोर्े र्ो गढी िो । नेपािर्ो एवर्र्िर्
पिू क मर्िानपिु एउटा स्ितन्त्र ि प्रख्यात सेन िाज्यर्ो रुपमा वचवनन््यो । पिू र्
क ा तीनिटा सेन िाजािरुिे स्थापना गिे र्ा
िाज्यिरु मध्ये मर्िानपिु िाज्य पिु ानो िो भने मर्िानपिु यसर्ो ऐवतिावसर् मित्ि नेपािर्ा अन्य गढीिरुभन्दा िेग्िै
छ । मर्िानपिु गढी नेपािर्ो इवतिासमा अत्यन्तै मित्िपर्ू क गढीर्ो रुपमा वचवनन्छ । मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ा
िडा न.ं २ मा अिवस्थत मि ु गढी वजल्िा सदिमर् ु ाम िेटौंडािाट झण्डै १२ वर्.मी. उत्तिमा पदकछ भने ढुङ्गेगढी
मि ू गढीिाट ४ वर्.मी. ि सदिमर् ु ाम िेटौंडािाट १६ वर्.मी. उत्ति पिू मक ा पदकछ ।
१.२ परियोजनार्ो परिचय
ढुङ्गेगढी (आनन्द पार्क स्थि) मर्िानपिु वजल्िार्ो मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ा िडा नं. २ मा अिवस्थत छ ि यो
वजल्िा सदिमर् ु ाम िेटौंडािाट १६ वर्.मी. उत्तिमा पदकछ । िमर्ीय पिाड पिु ै ढुङ्गार्ो चटानिाट वनवमकत भएर्ोिे
यसर्ो नाम ढुङ्गेगढी िावखएर्ो िुनपु दकछ । यो २ िाख ि. मी. भन्दा िवढ क्षेत्रर्िमा र्ै विएर्ो छ । ढुङ्गेगढी समरु
सतििाट १२९९ वमटि र्ो उचाईमा ििेर्ोिे यिाँर्ो िािापानी िर्क भरि नै वचसो ििन्छ । िेटौंडा िगायत तिाई तथा
वभत्री मिेशर्ो अत्यविर् गमीिाट अत्ताविएर्ा मावनसिरु यस ठाउँमा पवििो पल्ट जाँदा स्िगीय आनन्द आउँछ ।
त्यसैिे प्रस्तावित यो पार्क र्ो नाम ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क िावखएर्ो छ ।
ढुङ्गेगढी मर्
ु ु न्दसेनर्ो िाज्य र्ािमा िनेर्ो भन्ने स्थानीय र्थन छ । ति यसिाई पवु ि गने ठोस आिाििरु
िािसम्म प्राप्त भएर्ो छै न । यस गढीमा ढुङ्गाद्वािा वनवमकत र्ुनै पवन सिं चना िा त्यसर्ा अिशेर्िरु छै नन् । यस
गढीवभत्र र्रिि ७५ वर्टर्ो माटोर्ो थम्ु र्ो िनाइएर्ो छ ि यसमावथ समथि िनाइएर्ो छ । यस थम्ु र्ोर्ो िरिपरि
र्रिि ६ र्ीट चोडाइ ि ४ र्ीट गवििाइर्ो खाडि िनाइएर्ो छ जनु अन्य गढीर्ो खाई जस्तो देवखए तापवन यसमा
खाईिाट उठाएि सिु क्षा पखाकि िनाइएर्ो पाईदैन । स्थानीय र्थनअनसु ाि यो गढी नेपाि–अङ्ग्रेज यद्ध ु मा
अङ्ग्रेजिाई पिावजत गनकमा मित्िपर्ू क इवतिास िोर्े र्ोिे यसिाट सिजै अनमु ान िगाउन सवर्न्छ वर् यो सामरिर्
दृविर्ोर्िे मित्िपूर्क गढी ििेर्ो वथयो । ति यस सम्िन्िी इवतिासमा र्िी पवन उल्िेख भएर्ो पाईदैन । ढुङ्गेगढी
आनन्द पार्क परियोजना नेपािर्ो सन्दभकमा िावमकर्, ऐवतिावसर्, सामरिर् तथा सांस्र्ृ वतर् दृविर्ोर्िे वनर्ै
मित्िपूर्क िुनर्
ु ो साथ िेटौंडा िगायत तिाइर्ा अन्य वजल्िािरुिाट नवजर् ि र्ावन्तिाजपथ सँगै जोवडएर्ो पार्क
वनमाकर् पवछ देश तथा विदेशिाट पयकटर्िरु उल्िेख्य मात्रामा वभवत्रन गई गाउँपाविर्ा, यसर्ो आसपासर्ो समदु ाय
तथा पयकटन व्यिासायीिाई आवथकर् र्ाइदा िुने प्रचिु सम्भािना देवखन्छ ।
1
समग्रमा, यस ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क परियोजनािे वनम्न विवखत उद्देश्यिरु पिू ा गनेछ ।
र्) गाउँपाविर्ार्ो पयकटन विर्ास गने ध्येय ि उद्देश्यिाई टेिा वदनेछ ।
ख) पयकटनसँग सम्िवन्ित वक्रयार्िापिाट आम्दानी िढ्नेछ ।
ग) ढुङ्गेगढीर्ो ऐवतिावसर्, सांस्र्ृ वतर् तथा िावमकर् मित्ि यिाँ आउने पयकटर्िाट देश तथा विदेशर्ा जनतामाझ
अझ िढ्न गई यसर्ो छुट्टै पविचान ि शान िढ्नेछ ।
घ) ढुङ्गेगढी तथा मर्िानपिु गढीर्ो व्यापर् प्रचाि प्रसाि िुन गई पयकटन विर्ासिाट गाउँपाविर्ार्ो आम्दानीर्ो
िवियो आिाि िन्नेछ ।
१.३ िर्िानपुि गाउँपाविर्ािा ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क र्ो भूविर्ा
मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ािे समग्र गाउँपाविर्ार्ो विर्ास ि समृवद्धर्ो वनवम्त “मर्िानपिु गढी
गाउँपाविर्ार्ो आिाि वशक्षा, र्ृ वर्, पयकटन ि पिू ाकिाि” भन्ने मि
ू नािा तय गिे र्ो छ । उक्त नािािाई आत्मसात गदै
यस गाउँपाविर्ािे पयकटन विर्ासर्ो वनवम्त थप्रु ै पयकटन क्षेत्रिरुर्ो पविचान गिी पयकटन विर्ासर्ो वनवम्त
र्ायकयोजनािरु अवघ सािे र्ो छ । जसमध्ये ढुङ्गेगढी पवन एर् िो । अन्य पयकटर्ीय क्षेत्रिरुर्ो तिु नामा ढुङ्गेगढी एर्
छुट्टै पविचान भएर्ो ि छोटो अिविमा नै पयकटर्ीय विर्ास गनक सिज ि सम्भावित भएर्ोिे यसिाई प्राथवमर्तामा
िावखएर्ो छ । वजल्िा सदिमर् ु ाम िेटौंडािाट नवजर्ै ि यातायातर्ो सिज पिुचँ भएर्ोिे यस पार्क मा पयकटर्िरुिाई
पग्ु न सवजिो िुने िुदँ ा यस ठाउँमा पिू ाकिाि तयाि गरिसर्े पवछ तरुु न्तै पयकटर्िरु भत्रायएि आम्दानी गनक सवर्न्छ ।
त्यसैिे ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क िे पयकटन मार्क त् गाउँपाविर्ार्ो वदगो आवथकर् विर्ासर्ो वनवम्त ठूिो भवू मर्ा खेल्न
सक्छ ।
१.४ ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क स्थिर्ो एर् झिर्
ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ा िडा नं. २ मा पदकछ ि यो सदिमर् ु ाम िेटौंडािाट झण्डै
२० वर्.मी.र्ो दिु ीमा छ । र्ावन्तिाजपथसँग जोवडएर्ो यो स्थि िेटौंडा ि िाजिानी र्ाठमाडौंिाट सवजिैसगँ पग्ु न
सवर्न्छ । त्यसैिे यस पार्क मा पयकटन गवतविवििरु गनकर्ो वनवम्त वनर्ै सम्भावित छ । यो पार्क स्थििे अन्य ठाउँ भन्दा
छुट्टै पविचान िोर्े र्ो छ ि र्ावन्तिाजपथर्ो िमाइिो यात्रापवछ यस ठाउँमा सवजिै पग्ु न सवर्न्छ । प्रार्ृ वतर् रुपमा
ढुङ्गै ढुङ्गािे िनेर्ो पिाडर्ो टुप्पोमा वसद्धेश्वि मिादेिर्ो मवन्दि, ढुङ्गेगढी र्ाविर्ा माईर्ो मवन्दि ि सातर्न्या
स्थानिे िावमकर् पयकटर्िाई आर्र्कर् गनक सक्ने प्रिि सम्भािना छ । यसर्ो साथै र्ाठमाडौं तथा िेटौंडािाट िनभोज
र्ायकक्रम गनकर्ो िावग पवन यस ठाउँमा आउन सक्ने वनर्ै सम्भािना छ । तिाईर्ो गमी छल्न ि विवभन्न र्ायाकियिरुर्ो
ठूिा र्ायकक्रमिरु गनकिाई पवन यो ठाउँ उपयक्तु देवखन्छ ।
१.४.१ ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क र्ा सम्भावित पयकटर्ी गवतविवधहरु
प्रस्तावित ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क स्थि पयकटर्ीय दृविर्ोर्िे अत्यन्तै उपयक्त
ु भएर्ोिे पयकटनसँग
सम्िवन्ित विवभन्न वक्रयार्िापिरु गनक सवर्न्छ जनु यस प्रर्ािर्ा छन् :

2
र्) अल्पर्ाविन सम्भावित वियार्िापहरु
• िनभोज र्ायकक्रम
• मवन्दििरुर्ो दशकन÷पजू ापाठ
• प्रार्ृ वतर् छटािरुर्ो दृश्याििोर्न (भ्यू टािििाट)
• पैदि यात्रा ।
ख) दीर्कर्ाविन सम्भावित वियार्िापहरु
• र्े ििर्ाि संचािन
• ग्रामीर् पयकटन
• अन्य ऐवतिावसर् ठाउँ ि गढीिरुसम्मर्ो यात्रा
१.४.२ स्थि विशेषर्ो SWOT विश्ले षण
र्) सिि पक्ष
• प्रदेश िाजिानी िेटौंडा ि र्े न्रीय िाजिानी र्ाठमाडौंिाट नवजर्र्ो दिु ीमा ििेर्ो तथा र्ावन्तिाजपथसँग
जोवडएर्ो ।
• सेन िश ं ीय इवतिास उजागि गिे र्ो तथा नेपाि – अङ्ग्रेज यद्ध ु र्ो समयमा नेपाििे अङ्ग्रेजिाई पिास्त
गिे र्ो गढी ।
• ढुङ्गा नै ढुङ्गािे वनवमकत पिाड जनु अन्य ठाउँर्ो भन्दा िेग्िै संिचना ।
• प्रख्यात ढुङ्गेगढी र्ाविर्ा माईर्ो मवन्दि तथा िानी खोपी ििेर्ो ।
• मर्िानपिु गढीर्ो गरुु योजना २०७३/०७४ मा नै तयाि भैसर्े र्ो ।
ख) र्िजोि पक्ष
• ऐवतिावसर् मित्िर्ो स्थान भएता पवन िािसम्म विवखत अवभिेख तथा प्रमार्िरु नै नभेवटएर्ो ।
• पयकटनर्ो वनवम्त पिू ाकिाि नै शरुु नभएर्ो ि पिि पवन नभएर्ो ।
• िावमकर् दृविर्ोर्िे मित्िपूर्क भए पवन वसद्ध मिादेि तथा ढुङ्गेगढी माईर्ो मवन्दिर्ो संिक्षर् नभएर्ो ।
• ऐवतिावसर् मित्िर्ो ढुङ्गेगढीर्ो प्रचाि प्रसाि िुन नसर्े र्ो ।
• आवथकर् विर्ास तथा आय आजकनर्ो वनवम्त पिि नभएर्ो ।
• ढुङ्गेगढी उच्च पिाडर्ो टुप्पोमा ििेर्ोिे पानीर्ो अभाि ।

3
ग) अिसि
• योजनािद्ध ि व्यिवस्थत तरिर्ािे पार्क संचािन गिे र्ो खण्डमा स्थानीय तििे वदगो आवथकर् विर्ास गनक
सक्ने
• प्रदेश तथा र्े न्रीय िाजिानी जोड्ने र्ावन्तिाजपथसँगजोवडएर्ोिे पार्क र्ो पिु ाकिाि विर्ास गरिसर्े पवछ
उल्िेख्िय संख्यामा पयकटर्िरुिाई आर्र्कर् गनक सवर्ने ।
• िावमकर् तथा पयकटर्ीय क्षेत्रर्ो रुपमा विर्वसत िुने ि आन्तरिर् तथा िाह्य पयकटर्िरुिाई (विशेर् गिी
भाितीय) वभत्र्याउन सवर्ने सम्भािना ििेर्ो ।
• नेपािर्ो पवििो ढुङ्गे िगैंचा Rock Garden र्ो रुपमा विर्ास गिी मनोिञ्जन एिं चिवचत्र
छायाङ्र्नर्ो सम्भािना ििेर्ो ।
• प्रशस्त खािी जवमन भएर्ोिे भविष्यमा पयकटनर्ा थप पिू ाकिाििरु वनमाकर् गनक सवर्ने ।
• ढुङ्गेगढीर्ो ऐवतिावसर् तथा पयकटन सम्िन्िी िावष्िय स्तिमा मित्ि िढेि यसर्ो छुट्टै ब्राण्ड िन्न सक्ने ।
• स्थानीय िोजगािीर्ो अिसि तथा सम्भािन िढ्ने ।
र्) चुनौती
• ढुङ्गेगढीर्ो पिू ाकिाि विर्ास गदाक प्रार्ृ वतर् ि मौविर् स्िरुपमा परिितकन िुन सक्ने ।
• ढुङ्गेगढीमा सम्पर्ू क सिं चना ढुङ्गार्ो वनमाकर् गनक ताविम प्राप्त ि अनभु िी प्रस्ति र्ाविगढिरुर्ो अभाि िुन
सक्ने ।
• प्रस्ति संिचना वनमाकर् र्ायक अन्य संिचना भन्दा मि“गो ि समय िाग्ने िु“दा गाउ“पाविर्ािाई ठूिो आवथकर्
भाि तथा िामो समय िाग्न सक्ने ।
• ढुङ्गेगढी परिसिवभत्र वनवमकत टेविर्ोन टािि िटाउन र्े न्र स्तििाट प्रवक्रया िढाउ“दा िामो समय िाग्न
सक्ने ।
• सिु क्षा व्यिस्था ि यथोवचत अनगु मन िुननसर्े र्ो खण्डमा वनवमकत संिचना सिु वक्षत िुन नसक्ने ।
• पार्क वनमाकर् स्थिसँग व्यवक्तगत रुपमा चचेर्ो जवमन पवन भएर्ोिे पार्क र्ो प्रयोजनर्ो वनवम्त आविर्ारिर्
सीमाङ्र्न तथा नक्साङ्र्न गनकपु ने ।

4
 अध्याय २
स्थिगत वस्थवत
ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क वनमाकर्र्ो वनवम्त पविचान भएर्ो स्थान मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ािडा न.ं २ मा पदकछ
। प्रस्तावित पार्क वनमाकर् गने स्थििे र्ुि १० % क्षेत्रर्ि ओगट्दछ भने भौवतर् पिू ाकिाि वनमाकर् गदाक १४% क्षेत्रर्ि
ओगट्छ भने िाँर्ी भाग जंगि ि खािी चट्टानिरु पदकछन् । यो स्थि समरु ी सतििाट १२९९ वमटि र्ो उचाइमा पदकछ भने
२७º२५’१२” अक्षांश ि ८५º१०’०७” देशान्तिमा पदकछ । यस स्थिमा िािसम्म नयाँ संिचना वनमाकर् भएर्ा छै नन् ।
सेनािरूिे र्े िी समयर्ा िागी त्यिाँ ढुङ्गार्ो घि िनाएर्ा वथए जनु िाि भग्नािशेर् मात्र देख्न पाइन्छ।
२.१ विद्यिान सिं चना
ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क स्थिमा िािसम्म मानि वनवमकत संिचनािरुमध्ये ढुङ्गेगढी माईर्ो जस्तार्ो छानो भएर्ो
जीर्क अिस्थार्ो मवन्दि छ भने त्यसमावथ झण्डै १० वर्ट उचाइर्ो थम्ु र्ोमा वसद्ध मिादेिर्ो पजू ास्थि छ । त्यसमा घण्ट,
वत्रशि
ु िगायत अन्य पजू ार्ा सामग्री भएता पवन ओत िाग्नर्ो िावग छानो समेत नििेर्ो अिस्था छ । वसद्ध मिादेिर्ो
उत्ति पिू पक रट्ट एउटा भिनर्ो भग्नािशेर् देवखन्छ। सिैभन्दा अग्िो भाग सम्म छ ि त्यसर्ो िीच भागमा ििर्ो रुख िोवपएर्ो
छ। त्यसर्ो पिू पक रट्ट दिु संचािर्ो टािि वनमाकर् गरिएर्ो छ । वनवमकत संिचनािरु पवन संिक्षर्र्ो अभािमा जीर्क अिस्थामा
छन् ।
२.२ सडर् सञ्जाि ि पहच
ँ
र्ाठमाडौं–िेटौडा जोड्ने र्ावन्तिाजपथिे ढुङ्गेगढीिाई छुने भएर्ोिे आिगमनर्ो दृविर्ोर्िे यो स्थान
सवजिो मावनन्छ । िाि िीचमा र्े िी ठाउँिािेर् िेटौंडादेवख ढुङ्गेगढीसम्मर्ो अविर्ांश भाग र्िोपत्रे भैसर्े र्ोिे साना,
मझौिा तथा ठूिा गाडीिरु ि दईु पाङ्ग्रे सािनिरु सवजिै आिगमन गने भएर्ोिे यस ठाउँमा पयकटर्ीय गवतविवि गनक
प्रचिु सम्भािना ििेर्ो छ । यसर्ो साथै र्ावन्तिाजपथ देवख ढुङ्गेगढीसम्म र्च्चा िाटो पवन वनमाकर् भइसर्े र्ो छ ।
२.३ विद्युत तथा संचाि
ढुङ्गेगढी क्षेत्र विद्यतु ीय सञ्जाििे जोवडसर्े र्ो छ भने नेपािमा तीव्र रुपमा विर्ास भएर्ो सञ्चाि सञ्जाि
यिाँ पवन उपिब्ि छ । यिाँर्ो र्ुनै पवन स्थानिाट सवजिैसगँ र्ुिार्ानी ि अन्य सचू ना आदान प्रदान गनक सवर्न्छ ।
मर्िानपिु वजल्िामा सञ्चाि सेिािाई प्रभािर्ािी िनाउनर्ो वनवम्त यिी ढुङ्गेगढीमा नै नेपाि टेविर्मिे टािि िाखेर्ो
छ।
२.४ िाताििणीय पक्ष
ढुङ्गेगढी मर्िानपिु गढी गाउँ पाविर्ार्ो सिैभन्दा अग्िो स्थानमा अिवस्थत छ । यिाँ िर्कभरि नै वचसो ि शीति
भैििन्छ । यस गढीर्ो चािै तर्क रुख विरुिािे ढावर्एर्ो छ भने दवक्षर्तर्क र्र्े ि िेदा समथि भभू ाग ि िान खेतिरु देख्न
सवर्न्छ । िािसम्म यस क्षेत्रमा मानि वनवमकत संिचना वनमाकर् नभएर्ो ि अन्य मानिीय गवतविवि पवन नभएर्ोिे िाताििर्
प्रदर्ु र्िवित ि स्िच्छ छ । त्यसैिे यो ठाउँ िमर्ीय ि प्रर्ृ वतप्रेमीिरुर्ो वनवम्त आनन्द वमल्ने खािर्ो छ ।

5
 ध्याय ३
पूिाकधाि विर्ास
३.१ विद्यिान पिू ाकधािहरु
ढुङ्गेगढी क्षेत्रमा ढुङ्गेगढी माईर्ो जीर्क अिस्थामा ििेर्ो मवन्दि िािेर् अन्य र्ुनै पवन मानि वनवमकत
संिचनािरु छै नन् ।
३.२ वनिाकण स्थि विर्ासर्ा र्दिहरु
पयकटनर्ो वनर्ै ठिोू सम्भािना ििेर्ो यस ढुङ्गेगढीमा पयकटन विर्ासर्ो वनवम्त दीघकर्ाविन सोचर्ो
साथ मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ािे योजना अगावड िढाएर्ो छ । जस अन्तगकत ढुङ्गेगढी आनन्दपार्क वनमाकर्र्ो
िावग वनम्न र्दमिरु ि चिर्िरु पिू ा गिे र्ो छ ।
• र्ावन्तिाजपथदेवख ढुङ्गेगढीर्ो अग्िो थम्ु र्ोसम्म र्च्ची िाटो वनमाकर् ।
• भ्यू टािि वनमाकर्र्ो वनवम्त अग्िो थम्ु र्ो पविचान भैसर्े र्ो छ जसमा टेविस्र्ोप जडानर्ा साथ भ्यू टािि वनमाकर्
गरिनेछ ।
• सम्म ि पवििोर्ो जोवखम र्म िुने स्थानमा सग्रं िािय ि सभािि वनमाकर्र्ो पविचान भएर्ो छ । उक्त स्थानमा दईु
िटा र्ायकक्रमिरु एर्ै साथ गनक सवर्नेछ ।
• िावमकर् दृविर्ोर्िे ऐवतिावसर् ि मित्िपूर्क मावनएर्ा वसद्ध मिादेि तथा ढुङ्गेगढी माईर्ो मवन्दििरुर्ो संिक्षर्
तथा पनःु वनमाकर् गने योजना अगावड सारिएर्ो छ ।
• ऐवतिावसर् िानीखोपीमा िाजािानीर्ो मवू तक वनमाकर् गरिनेछ ि त्यसर्ो मावथपरट्ट वसंिासन वनमाकर् गरिनेछ ।
• र्ावन्तिाजपथिाट प्रिसँग देवखने गिी ठूिो आर्ािर्ो िद्ध ु र्ो मवू तक (१० वम . x १० वम. ि उचाई १० मी. ) र्ो
स्थापना गरिने छ ि िात्रीर्ािीन समयमा प्रिसँग देवखने गिी प्रर्ाशर्ो व्यिस्था गरिनेछ । भगिान िद्ध ु िाताििर्
प्रेमी भएर्ोिे मवू तकर्ा अगावड चिा चरुु ङगी , मृगर्ो मवू तक पवन ििनेछ । पाँच र्न्या मवू तक स्थापना गरिनेछ ि त्यसर्ो
नवजर्ै नागर्ो मख ु िाट पानीर्ो र्ोििा वनस्र्ने छ । उक्त र्ोििािाट वनस्र्े र्ा पानी छििा भएि िग्दै अर्ाक र्ुण्डमा
झनेछ
• गौतम िद्धु र्ो मवु तकदवे ख र्ावन्तिाजपथसँग जोवडने गिी ढुङ्गे वसढी वनमाकर् गरिने छ । िुद्धर्ो मवु तकभन्दा तिर्ो
भाग वसंढीर्ो एर्ावति िा दिु वै ति ६ िटा िनभोज स्थि ि गृि ि टििा वनमाकर् गरिनेछ । साथै मवििा ि परुु र्र्ो
वनवम्त छुट्टाछुट्टै शौचािय पवन वनमाकर् गरिनेछ ।
• वनमाकर् गरिएर्ो संिचनार्ो सिु क्षार्ो वनवम्त संपर्ु क क्षेत्रिाई घेिा िाि गनक ताििािर्ो व्यिस्था गरिनेछ ।
• ढुङ्गेगढी परिसिवभत्र प्रिेश गने स्थानिरुमा प्रिेश द्वाििरु वनमाकर् गरिनेछ ि यसैसगँ जोवडएि वटर्ट घि पवन वनमाकर्
गरिनेछ ।
• विवभन्न ठाउँिरुमा सौन्दयक िगैंचा ि िृक्षािोपर् गरिनेछ ।
6
 मावथ उल्िेवखत सिं चनािरुर्ो प्रायः मवन्दििरूर्ो वनमाकर् यथाशक्य ढुङ्गार्ो नै गरिनेछ ि पयकटर्िरुिाई
आर्र्कर् गनकर्ो वनवम्त गाउँपाविर्ार्ो नेतत्ृ िमा संचािन ि व्यिस्थापन सवमवतिरु गठन गिी यसर्ो प्रचाि प्रसाि
गनकपु ने िुन्छ । यसर्ो वनवम्त उद्योग िावर्ज्य संघ, पयकटर् िोडक, पयकटन विभाग तथा यससँग सम्िवन्ित अन्य संघ
सस्ं थािरुसँग समन्िय गनकपु ने िुन्छ । यसो गिे र्ो खण्डमा ढुङ्गेगढीर्ो व्यापर् प्रचाि प्रासाि िुन गएि आन्तरिर् तथा
िाह्य पयकटर्िरुर्ो संख्यामा िृवद्ध िुन गई गाउँपाविर्ार्ो दीघकर्ाविन आवथकर् विर्ासमा टेिा पग्ु नेछ । यसै र्ुिािाई
मध्यनजि गदै मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ािे वदएर्ो आिािपत्र अनसु ाि विमाियन गजेज प्रा.वि.िे ढुङ्गेगढी
आनन्दपार्क र्ा विस्तृत परियोजना प्रवतिेदन तयाि गने र्ायक अवघ िढाएर्ो छ ।
३.३ इवन्जवनयरिङ सिेक्षण तथा अध्ययन
मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ािे वदएर्ो आिािपत्र अनसु ाि विमाियन गजेज प्रा.वि. ढुङ्गेगढी आनन्दपार्क र्ा
विस्तृत परियोजना प्रवतिेदन तयाि गिे र्ो छ । यसिे योजनािद्ध तरिर्ािे वनम्न र्ायकिि गनेछन।्
र्) डेस्र् अध्ययन
डेस्र् अध्ययन प्रवक्रयार्ो अिविमा उपिब्ि सम्िवन्ित प्रवतिेदनिरु, नक्सा संर्िन गनकर्
ु ा साथै िेिसाइटिाट
थप सचू ना सर् ं िन गने र्ायक गरियो । सम्िवन्ित गाईडिाइन ि अन्य प्रमावर्त दस्तािेजिरुिाई पनु िाििोर्न गरियो
। पिु ातत्ि विभागिे प्रर्ावशत गिे र्ा विवभन्न प्रर्ाशनिरुर्ो अध्ययन गरियो । यस अिविमा नेपाि पयकटन िोडक,
नेपाि इवन्जवनयरिङ एसोवसवसयन सँग पवन छिर्ि गरिएर्ो छ ।
ख) सिेक्षण टोिी
यस टोिीमा िरिष्ठ ईवन्जवनयि, आवर्क टेक्ट, ि योजनार्ाि सवम्मवित िुनिु ुन््यो । यस र्ायकमा सम्िवन्ित िडा
अध्यक्षर्ा साथै स्थावनय ब्यवक्तिरु पवन सवम्मवित िुनिु ुन््यो ।
ग) स्थिगत सिेक्षण तथा तथ्याङ्र् विष्िेशन
डेस्र् अध्ययन गरिसर्े पवछ इवन्जवनयरिङ, योजनार्ताक ि पयकटन विज्ञर्ो टोिी गएि स्थिगत सिेक्षर् गगयो ।
यसर्ा िावग चाविने आिवु नर् उपर्िर् जस्तै GPS र्ो प्रयोग गिी सम्िवन्ित स्थानिरूर्ो अक्षांश, देशान्ति ि
समन्ु र सति िाटर्ो उचाइ पत्ता िगाइ त्याङ्र् संर्िन गयो। पार्क क्षेत्र वभत्र विवभन्न स्थानिरुर्ो भ्रमर् गिी जनु
ठाउँमा भौवतर् वनमाकर् गरिने िो त्यस स्थानर्ो जी.पी.एस िाट अक्षांश ि देशान्ति विइयो । वज.वप.एस.िाई
ल्यापटपमा जोवड, त्याङ्र्िरु गगु ि अथकमा डाउनिोड गिी उक्त ईमेजिाई KML र्ाइिमा सिु वक्षत गरियो। उक्त
इमेज र्ाईििाई गगु ि म्यापि सफ्टिेयिमा खोिेि उक्त स्थानर्ो र्न्टुि नक्सा िनाई उक्त नक्सािाई अटोक्याड
सफ्टिेयिमा िवग भौवतर् वनमाकर् र्ुन स्थानमा गरिने िो त्यो ठाउँिरुर्ो विष्िेशन गरियो । उक्त पार्क मा र्ुन स्थानमा
र्ुन संिचना िनाउने त्यसर्ो स्थान पत्ता िगाई 2D नक्सा िनाइयो। 2D नक्सा, Contour, ि L profile र्ो
आिािमा 3D नक्सा िनाइयो। 3D नक्सा िनाई, मोडेििाई Animation गिी Video िनाइएर्ो।
र्) अनुिावनत िागत
यस पार्क मा वनमाकर् िुने प्रत्येर् संिचनामा विस्तृत वडजाईन प्रचवित नेपाि नेश्नि विवल्डङ र्ोडर्ो प्रयोग
गरिएर्ोछ । भर्ू म्प प्रवतिोिात्मर् उपाएिरु अपनाई सिं चनािरुिाई वदगो ि िवियो िुने गिी वडजाईन गरिएर्ोछ।

7
िावनिास र्ृ वर् पयकटर्ीय पार्क वभत्र वनमाकर् िुने भौवतर् पिु ाकिाििरुर्ो िागत नेपाि सिर्ाििे उपिब्ि गिाईएर्ो
नमकस तथा मर्िानपिु वजल्िा विर्ास सवमवतिे अनमु ोदन गिे र्ो आवथकर् िर्क२०७४/०७५ र्ो दि िेटमा आिारित
ििेर्ोछ। यसमा र्े िी दि िे ट प्रचवित स्थावनय िजािर्ो दि िे ट अनसु ाि समािेश गिी दि िाई विष्िेशन गरिएर्ोछ।
यस पार्क मा वनमाकर् िुने भौवतर् पिु ाकिाििरुर्ो अनमु ावनत िागत यस प्रवतिेदनर्ो अनसु चु ी(२) मा सि ं ग्न
गरिएर्ोछ । यो पार्क वनमाकर् गदाक िाग्ने खचक रु पाँच र्िोड एर्ाउन्न िाख छछब्िीस िजाि एर् सय पै ँतीस िो
जसमा म.ू अ. र्. पवन समािेश गरिएर्ोछ ।

सी.नं. विििर् परिमार् ईर्ाइ िर्म

१ वसवढ वनमाकर् ७५ वमटि १३१८६७६
२ शौचािय वनमाकर् २ नम्िि १८१९५२८
३ प्रिेश द्वाि वनमाकर् २ नम्िि १११७३७३
४ प्रवतक्षािय वनमाकर् ११ नम्िि ५३६८५१६
५ घेि िाि वनमाकर् १७०० वमटि ६०१७०८५
६ तावि घि वनमाकर् १ नम्िि ३१५०१५१
७ सग्रं िािय वनमाकर् १ नम्िि ३१५०१५१
८ भ्यु टािि वनमाकर् १ नम्िि ३७२५९२८
९ िनभोज घि वनमाकर् ६ नम्िि ३६६२००२
१० िगैचा वनमाकर् ३ नम्िि ७५०००००
११ गोिे टो िाटो वनमाकर् ८९० वमटि २५५३२९१
१२ ढुङगार्ो मवु तक वनमाकर् २० नम्िि ५०००००
१३ वसमेन्टर्ो िेन्च वनमाकर् २० नम्िि ४०००००
१४ िद्ध
ु र्ो मेिवत वनमाकर् १ नम्िि ५४३३०६२
१५ मवन्दि वनमाकर् २ नम्िि १६७८६९
१६ पोखिी तथा झिर्ा वनमाकर् १ नम्िि ४३८८९८
१७ िोवडकङ िोडक तथा प्रचाि प्रसाि ि.स. ७०००००
१८ परियोजना र्ायाकन्ियन गनक ताविम ि.स. ५०००००
जम्मा िर्म ४७५२२५३०
म.ु अ.र् १३% ६१७७९२९
वििि तथा भैपिी खचक ३% १४२५६७६
र्ुि िर्म ५,५१,२६,१३५

8
 अध्याय ४
पयकटर् गवतविवधहरु

४.१ विद्यिान गवतविवधहरु

ढुङ्गेगढी परिसिवभत्र अिवस्थत ढुङ्गेगढी माई वनर्ै शवक्तशािी ि भार्ि गिे र्ो पिू ा िुने स्थानीय जनविश्वास छ ।
त्यसैिे यस मवन्दिमा िर्कमा एर् पटर् पजू ा पाठ गने ि मेिा िाग्ने गदकछ । त्यस्तै गिी वसद्ध मिादेिर्ो मवन्दिमा पवन स्थानीय
भक्तजनिरु समय समयमा गएि पजू ा गने गिे र्ो पाइन्छ । पयकटर्ीय प्रयोजनर्ो वनवम्त िािसम्म र्ुनै गवतविवि भने भएर्ो
पाईदैन ।
४.२ प्रस्तावित गवतविवध ि वियार्िापहरु
मर्िानपिु गढी गाउँपाविर्ावभत्र पयकटन विर्ासर्ा थप्रु ै सम्भािनािरु ििेर्ा छन् । यस गाउँपाविर्ावभत्र गढीिरु,
थम्ु र्ािरु, गर्
ु ा, झिना ि िरियािी िन जगं ििरु छन् । यस क्षेत्रमा तामाङिरुर्ो िसोिास अन्य जावतर्ो ति ु नामा िढी
देवखन्छ भने भावर्र्, सांस्र्ृ वतर्, िावमकर्, ऐवतिावसर् ि प्रार्ृ वतर् विसाििे विवििता भएर्ो ढुङ्गेगढी आनन्दपार्क विर्ास
भैसर्े पवछ वनम्न पयकटर्ीय गवतविवििरु संचािन गरिने छन् ।
र्) प्रार्ृवतर् छटाहरुर्ो दृश्याििोर्न
ढुङ्गेगढी आर्ैं मा उच्च पिाडर्ो थम्ु र्ोमा अिवस्थत िुनािे यिाँ आउने पयकटर्िरुिे उत्तिमा डब्ल्यु (W) डाँडा
िगायत मिाभाित पिकतमािा, पिू मक ा िानीिास वठङ्गनर्ो घना िनजगं ि ि िस्तीिरु, दवक्षर्मा सम्म िान खेतर्ा र्ाँटिरु ि
पविममा तिे िी पिे र्ा खेतिािीिरु िेिेि आनन्द विनेछन् । मौसम सर्ा भएर्ो समयमा यस गढीिाट भाितर्ो मजु फ्र्िपिु ,
िेवतया िगायत तिाईर्ा अन्य भ–ू भागिरु पवन सवजिैसगँ देख्न सवर्न्छ भन्ने स्थानीयिरुर्ो भनाइ छ । यिी दृश्याििोर्निाई
मध्यनजि गिी अझ िढी दृश्याििोर्न गनक सवर्योस् भन्ने उद्देश्यिे यस ढुङ्गेगढी क्षेत्रर्ो उच्च थम्ु र्ोमा ४० वर्ट अग्िो
टेविस्र्ोप जवडत भ्यू टािि वनमाकर् गरिंदछ
ै । यसिे गदाक पयकटर्िरुिे टाढासम्मर्ो दृश्याििोर्न गिी आनन्द विन सक्नेछन्
।
ख) धाविकर्, सांस्र्ृवतर् पयकटन
ढुङ्गेगढी परिसिवभत्र िावमकर् दृविर्ोर्िे अत्यन्तै मित्ि भएर्ा ढुङ्गेगढी माई ि वसद्ध मिादेिर्ा मवन्दििरु छन् ।
सेन िश ं ीय र्ािदेवख नै पजू ा आजा गरिंदै आएर्ा यी दईु मवन्दििरु िाि जीर्क अिस्थामा िुनर् ु ो साथै प्रचाि प्रसाि समेत िुन
सर्े र्ो छै न । यी मवन्दििरुिाई जीर्ोद्धाि गिी सिी तरिर्ािे व्यिस्थापन गिे ि िावमकर् पयकटर्िरुिाई आर्र्कर् गरिनेछ ।
यसर्ो अवतरिक्त िौद्ध िमाकििम्िीिरुर्ो िािुल्यता ििेर्ो ि शावन्तर्ो प्रतीर् पवन भएर्ोिे चट्टानमा र्ुदेि िा र्ंर्ृ टर्ो ठूिो
िद्ध
ु र्ो मवू तक स्थापना गरिनेछ । त्यस्तैगिी पाँच थान र्न्या, नागपोखिी स्थापना गरिनेछ भने िानीर्ो खोपीिाई संिक्षर् तथा
त्यसवभत्र सेन िश ं ीय िाजािानीर्ो मवू तक वनमाकर् गरिनेछ । यसर्ो अवतरिक्त मर्िानपिु वजल्िार्ो सस्ं र्ृ वत झवल्र्ने गिी एउटा
संग्रिािय पवन वनमाकर् गरिनेछ । जसिाट आगन्तर् ु पयकटर्िरुिे यी सिै र्ुिािरुिाट आनन्द विन सक्नेछन् ।

9
ग) िनोिञ्जजनात्िर् वियार्िापहरु
िेटोंडा, र्ाठमाडौं िगायत तिाईर्ा र्े िी वजल्िािरुिाट िनभोजर्ो िावग उपयक्त
ु गन्तव्य िुन सक्ने सम्भािनािाई
मध्यनजि गिी ६ िटा िनभोज स्थििरु त्य वनमाकर् गरिनेछन् । यसिाट एर्ि रुपमा झण्डै २०० जना िनभोज गिी आनन्द
विन सक्नेछन् । शौचािय, खानेपानी तथा र्ोिि व्यिस्थापनर्ो िावग पवन पिू ाकिाि तयािी गरिने छ ।
र्) चिवचत्र छायाङ्र्न तथा फोटोग्राफी स्थि
नेपािर्ो सन्दभकमा छट्टै विशेर्ता भएर्ो चट्टान मावथ ढुङ्गेगढी पार्क वनमाकर् िुने भएर्ोिे यो पार्क चिवचत्र छायांर्न
तथा र्ोटोग्रार्ीर्ो िावग उत्तम स्थान िुनेछ ।
ङ) पदयात्रा
ढुङ्गेगढी क्षेत्र िरिपरि पदयात्रा पयकटनर्ो प्रशस्त सम्भािना ििेर्ा छन् । विशेर् गिी र्ाठमाडौंिाट आउने स्िदेशी
तथा विदेशी पयकटर्िरुर्ो िावग िाटोमा पने ऐवतिावसर्, पिु ातावत्िर्, िाताििर्ीय तथा पयाकििर्ीय क्षेत्रर्ो अििोर्न
गिाउँदै िामो तथा छोटो दिु ीर्ो पदमागकर्ो विर्ास गनक सवर्न्छ । यसिी आउने पयकटर्िरुर्ो िावग ढुङ्गेगढी र्े िी समय
विताएि आनन्द विने ठाउँ िन्न सक्दछ । यसर्ा साथै ढुङ्गेगढीिाट मर्िानपिु गढी, िानीिास, गर् ु ाथान, िोर्े ढुङ्गासम्म ि
अन्य ग्रामीर् पैदि यात्रा पवन गिाउन सवर्न्छ ।
च) साइर्ि यात्रा
र्ावन्तिाजपथ पर्ू क रुपमा र्ािोपत्र भैसर्े पवछ भविष्यमा र्ाठमाडौंदेवख ढुङ्गेगढी, मर्िानपिु गढी िुदं ै साइर्ि
यात्रार्ो पवन सम्भािना ििेर्ो छ ।

10
 अध्याय ५
परियोजना र्ायाकन्ियन

ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क परियोजनार्ो विस्तृत परियोजना प्रवतिेदन अनमु ोदन भइसर्े पवछ यसर्ो र्ायाकन्ियनर्ो िावग देिाय
िमोवजमर्ा प्रमख
ु चिर्िरु पिू ा िुनपु ने छ :
५.१ तयािी चिण
यस चिर्मा प्रस्तावित पार्क स्थििाई आिश्यर् नीवतगत तथा र्ाननु ी प्रवक्रया पिू ा गिी गिाई सम्िवन्ित
सिोर्ाििािािरुसँग छिर्ि गिे ि यसर्ो आशय ि यसर्ो उपयक्त ु र्ायाकन्ियनर्ो तयािी गरिनु पदकछ । जस अनरुु प
सम्िवन्ित सिोर्ाििािािरुर्ो वजम्मेिािी प्रि िुने गिी सम्झौता गरिनु पदकछ जनु सिभावगतामि ू र् िुन जरुिी छ । यसिे
गदाक गाउँपाविर्ा, स्थानीय समदु ाय, स्थानीय व्यिसायी ि र्मकचािीिे आपसमा आफ्नो वजम्मेिािी ि र्तकव्यर्ो िोि
गिी अपनत्ि ग्रिर् गनेछन् । सम्झौतामा पयकटर्र्ो िावग सवु ििा, पार्क संचािन ि व्यिस्थापन जस्ता र्ुिािरुर्ो
र्ायकविवि प्रस्ट रुपमा िेवखनु पदकछ तावर् भविष्यमा र्ुनै प्रर्ािर्ो र्ाननु ी जवटिता नआओस् ।
५.२ तावििर्ो चिण
यस चिर्मा वर्ल्ड तिर्ा र्मकचािीिरुिाई ताविमर्ो व्यिस्था गरिनेछ । यो ताविम र्ायकक्रमर्ो वनवम्त एउटा
मित्िपर्क अश
ं िुनुर्ो साथै व्यिस्थापर्ीय पक्षमा क्षमता अवभिृवद्ध भएर्ो सावित िुनेछ । यस्ता प्रर्ािर्ा क्षमता
अवभिृवद्ध अभ्यासिे परियोजना दीघकर्ािीन ि दीगो िुनर्ो िावग प्रभािर्ारिता वनिाकिर् गदकछ ।
५.३ र्ायाकन्ियनर्ो चिण
यस चिर्मा भौवतर् पिू ाकिाि तथा अन्य सवु ििािरु तयाि गरिन्छन् । यो गाउँपाविर्ार्ो मख्ु य वजम्मेिािी िो
ि वनमाकर् र्ायक र्ायाकन्ियनमा वनमाकर् र्म्पनी संिग्न िुन्छन् । उनीिरुिे वदइएर्ो वडजाइन ि विवििरुर्ो आिािमा
विद्यमान प्रार्ृ वतर् तथा िाताििर्ीय अिस्थािाई असि नपने गिी गर्ु स्तिर्ो सवु नवितता गनकपु ने िुन्छ ।
५.४ संचािनर्ो चिण
यस चिर्मा पयकटर्िरु सानो िा ठूिो समिु मा विवभन्न वक्रयार्िापर्ो िावग आिागमन गनक शरुु गदकछन् ।
यस अिस्थामा स्थानीय र्मकचािीिरु पयकटर्ीय गवतविवििरुिाई सशक्त रुपमा ि क्रमिद्ध तरिर्ािे पयकटर्िरुिाई
सवु ििा प्रदान गनक आ–आर््नो भवू मर्ा खेल्नेछन् ।
५.५ अनुगिन तथा सुधािर्ो चिण
पार्क सचं ािन पिात अनगु मन र्ायक वनिन्ति रुपमा गरिनेछ । पयकटर्िरुिे वदएर्ो पृष्ठपोर्र् ि पार्क वभत्र
उनीिरुिे गने र्ायकक्रमर्ो गवतविविर्ो प्रभािर्ो आिािमा यसर्ो अनगु मन ि मल्ू याङ्र्न गरिनेछ । तयािीर्ो चिर्मा
सिभावगतामि ू र् तिीर्ािे तयाि पारिएर्ो पिू क वनिाकरित सचू र्िरु र्ो आिािमा परियोजनार्ो प्रभाि ि सर्िता मापन
गरिनेछ ि त्यसैर्ो आिािमा अनगु मन गरिनेछ ।

11
 अध्याय ६
िजािीर्िण ि प्रचाि प्रसाि

ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क परियोजनार्ो उद्देश्य पिू ाकिाि विर्ास गनकु मात्रै नभएि यसिाट वदघकर्ाविन रुपमा
पयकटर्िरुिाई वभत्र्याई ग्रािर्िरुर्ो आिश्यर्ता ि चािनािाई पिू ा गनक यसर्ो थप विर्ास गनकु िो । यसर्ो अवतरिक्त
वसङ्गो मर्िानपिु गढीर्ो गाउँपाविर्ार्ो आवथकर् विर्ास ि समृवद्धमा टेिा पयु ाकउनु पवन िो । यिाँ आउने पयकटर्िरु
विशेर् गिे ि मर्िानपिु गढी घम्ु न आउने पयकटर् िुन्छन् । यस पार्क मा आउने िवक्षत ग्रािर्िरु िेटौंडा, वििगञ्ज, वचतिन,
र्ाठमाडौं ि भाितर्ा िुनेछन् ।
यसिी िाविििाट आउने पयकटर्िरुिाई मध्यनजि गिे ि मर्िानपिु गाउँपाविर्ािे स्थानीय पथप्रदशकर् ि िाभि
एजेन्सीसँग समन्िय गनकर् ु ा साथै ढुङ्गेगढी आनन्द पार्क मा गनक सवर्ने पयकटर्ीय गवतविवििरु सम्िन्िी जानर्ािी
गिानपु ने िुन्छ । यसो गदाक उनीिरुिे आफ्नो ग्रािर्िाई नयाँ गन्तव्यमा ल्याउन सिायता गनक सक्छन् । यसर्ो वनवम्त
उपयक्त
ु िोवडकङ िोडक गाड्न,े पचाक, पम्पिेट ि अन्य िजािीर्िर्र्ा सामग्रीिरु प्रर्ाशन गिी त्यिाँ आएर्ा पयकटर्िरुिाई
िाड्ने र्ाम सरुु र्ा अिविमा गनकपु ने िुन्छ ।

12
 अध्याय ७
वनष्र्षक तथा सुझािहरु
७.१ वनष्र्षक
पार्क वनमाकर् भएि र्ायकक्रम िागु भैसर्े पवछ पयकटर्िरुर्ो आगमनमा उल्िेख रुपिे िृवद्ध िुनेछ भन्ने अपेक्षा गरिएर्ो
छ । िािर्ो अिस्थामा नवजर्ै र्ो स्थानिरुमा घम्ु न जाने िािेर् अन्य र्ुनै पवन पयकटर्ीय गवतविवि िुन सर्े र्ा छै न । स्थानीय
समदु ायिाई र्ुनै पवन प्रर्ािर्ो आय िुन सर्े र्ो छै न । अर्ो तर्क ओझेिमा पिे र्ा सम्पदािरुर्ो प्रचाि प्रसाि ि खोजी र्ायक
समेत िुन सर्े र्ो छै न । पयकटर्िरुर्ो आिगमन पवछ यो परियोजनािे वदगो आवथकर् विर्ासमा ठूिो योगदान प¥ु याउनेछ ।
७.२ सझ
ु ाि
यो परियोजना र्ायाकन्ियनर्ो वनवम्त वनम्न सझु ाििरु ििर्ो छन्
र्) परियोजना र्ायाकन्ियन गनकर्ो वनवम्त सम्पर्ू क सिोर्ाििािािरुिाई सिभावगता गिाउने ।
ख) परियोजना र्ायाकन्ियनर्ो िावग व्यिस्थापन पक्षिाई विशेर् ध्यान वदनु पछक ।
ग) पिू ाकिाि वनमाकर् गदाक समय वसमा ि गर्ु स्तििाई सवु नवित गने ।
घ) पयकटन मन्त्रािय, पयकटन विभाग, पयकटन िोडक िगायत अन्य सिोर्ाि िािा संघ संस्थािरुसँग सिर्ायक गिी पयकटन
प्रिर्िनर्ा र्ायकक्रमिरु संचािन गनकपु ने ।
ङ) मर्िानपिु गढी गा.वि.स.वभत्रर्ा उत्पादनिाई प्रोत्सािन तथा प्रिर्िन गनकपु ने ।
च) खानेपानीर्ो उवचत व्यिस्थापन गनकपु ने ।
छ) स्थानीय समदु ायर्ा यिु ािरुिाई सत्र्ाि तथा पयकटन व्यिस्थापन सम्िन्िी विशेर् ताविम वदनपु ने ।
ज) विवभन्न माध्यमिाट प्रचाि प्रसाििाई तीव्रता वदनपु ने ।
झ) पार्क स्थिर्ो वसमाङ्र्न तथा नक्शार्न तत्र्ाि गनकपु ने ।

13
 सन्दभक सािाग्रीहरू

सिु दे ी िाजािाम, मर्िानपिु िाज्य, पेज ४१-४८, प्राचीन नेपाि स.ं १४७, असाि २०५८
मर्िानपिु वजल्िा दि िे ट २०७४०७५
नेपाि सडर् स्ट्यार्डडक-२०७१
Basnyat Premsingh, Anglo- Nepal War, http://premsinghbasnyat.com.np
Nhisutu Rajendra, Agro-Tourism in Nepal. http://rajendranhisutu.com.np

14
अनुसूची १ फोटोहरू

15
16
17
अनस
ु च
ू ी २ स्थान

18
अनुसूची ३ 3D नक्साहरू

19
20
21
अनसु चू ी ४ : प्रस्तावित भौवतर् सिं चनािरूर्ो नक्सा

22
23
24
25
26
27
28
29
30
31