‫دیﻨﺎ�ﯿﮏ ﺳﺎزه �‬

‫ا�ﺘﺎد‪ :‬د��ﺮ �ﻘﺪم‬

 ‫ارﺗﻌﺎش دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮏ درﺟﻪ‬
‫اﺟﺰاء دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ‪:‬‬
‫‪x‬‬

‫‪k‬‬ ‫)‪P(t‬‬
‫‪m‬‬

‫‪C‬‬

‫‪x‬‬

‫‪FS‬‬ ‫)‪P(t‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرة ‪1‬‬
‫‪m‬‬
‫‪FD‬‬

‫‪FS=Spring Force‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺳﺎزه )ﻓﻨﺮ( ﯾﺎ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪه ‪:‬‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻣﯿﺮاﯾﯽ )اﺳﺘﻬﻼك( ‪FD=Damping Force :‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‪:‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن دوم ﻧﯿﻮﺗﻦ ‪P( t ) - FS - FD = m&x& :‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﮐﻠﯽ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮏ درﺟﻪ )اﻋﻢ از اﯾﻨﮑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﺧﻄﯽ(‪:‬‬
‫) ‪m&x& + FD + FS = P( t‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫در ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻄﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺣﯿﻄﮥ ﺧﺎﺻﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ ‪FS = k .x (2) :‬‬
‫ﻓﺮض ‪FD = c.x& (3) :‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :1‬راﺑﻄﮥ )‪ (2‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي اﻏﻠﺐ ﺳﺎزه ﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﺤﺪودة ﺧﺎص درﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :2‬راﺑﻄﮥ )‪ (3‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻘﯿﻖ و اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ‪ 2‬و ‪ 3‬در راﺑﻄﮥ ‪ 1‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺧﻄﯽ )ﺑﺎ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻟﺰج( ‪m&x& + cx& + kx = P( t ) (4) :‬‬

‫)‪vg (t‬‬
‫)‪v'(t‬‬
‫ارﺗﻌﺎش ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺮﮐﺖ ﭘﯽ‪:‬‬
‫‪k‬‬ ‫)‪P(t‬‬ ‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﮔﺮ ﭘﯽ داراي ﺣﺮﮐﺖ‬
‫‪m‬‬
‫) ‪ v g ( t‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﺳﺎزه‬
‫‪C‬‬
‫) ‪ v¢( t‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫)‪v(t‬‬
‫)‪v¢( t ) = v g ( t ) + v( t ) (5‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرة ‪2‬‬
 ‫در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از )اﺻﻞ داﻻﻣﺒﺮ(‪:‬‬
‫)‪mv&&( t ) + cv&( t ) + kv( t ) = -mv&&g ( t ) (6‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ اﮔﺮ ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﻢ وارد ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪mv&&( t ) + cv&( t ) + kv( t ) = -mv&&g ( t ) + P( t ) (7‬‬
‫‪cv‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﺣﺮﮐﺖ را در‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ‪v , v :‬‬ ‫‪kv‬‬ ‫ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارده ﺑﻪ ﺟﺮم ‪m‬‬
‫)‪P(t‬‬
‫‪m‬‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪vg‬‬ ‫‪v‬‬
‫'‪v‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرة ‪3‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺗﮑﺪرﺟﻪ‬

‫‪x‬‬

‫‪x‬‬

‫ﺑﺪون ﺟﺮم‬
‫‪x‬‬
‫ﺑﺪون ﺟﺮم‬

‫ﺑﺪون ﺟﺮم‬

‫ﺻﻠﺐ‬ ‫ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرة ‪4‬‬

‫‪ (1‬از ﺟﺮم ﺳﺎزه در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺮم ﻃﺒﻘﺎت ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ (2‬ﺻﻠﺒﯿﺖ ﺟﺴﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺻﻠﺒﯿﺖ ﺳﺎزه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮة ﺗﺒﺪﯾﻞ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﻌﺪاً ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺷﻤﺎرة ‪5‬‬
 ‫‪x‬‬
‫ارﺗﻌﺎش آزاد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ‬
‫اﮔﺮ ﺳﺎزه در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درآﯾﺪ و ارﺗﻌﺎش‬
‫ﺑﺪون ﺟﺮم‬
‫ﮐﻨﺪ اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ را ارﺗﻌﺎش آزاد ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﯿﻢ‪.‬‬
‫‪x‬‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ دﺳﻨﮕﺎه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دو‬
‫ﺣﺎﻟﺖ زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ﺑﺪون ﻣﯿﺮاﯾﯽ )ﻧﺎ ﻣﯿﺮا(‬
‫‪t‬‬
‫‪ - 2‬ﺑﺎ ﻣﯿﺮاﯾﯽ )ﻣﯿﺮا(‬

‫‪T‬‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﮥ ارﺗﻌﺎش آزاد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﮥ‬

‫)ﺧﻄﯽ( ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫)‪P(t) = 0 Þ m&x& + cx& + kx = 0 (8‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪x = A e rt‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ r‬ﯾﮏ ﻋﺪد ﻣﺨﺘﻠﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫)‪\ mr 2 + cr + k e rt = 0 Þ mr 2 + cr + k = 0 (9‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا‬
‫‪k‬‬
‫‪c=0 ⇒ mr 2+k=0 ⇒ r=±i‬‬
‫‪m‬‬

‫=‪ω‬‬
‫‪k‬‬
‫‪m‬‬
‫[‬
‫‪eiθ= cos θ +i sin θ‬‬ ‫]‬
‫‪iωω‬‬
‫‪x1=e = cos ωt +i sin ωt‬‬
‫‪x2=e-iωi= cos ωt -i sin ωt‬‬

‫ﻫﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺧﻄﯽ دﻟﺨﻮاه از ‪ x1‬و ‪ x2‬ﻧﯿﺰ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﻓﻮق ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫=‪x1′‬‬ ‫‪(x +x )= cos ωt‬‬
‫‪2 1 2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪x′2= (-ix1+ix2 )= sin ωt‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭘﺲ ﻫﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺧﻄﯽ از ‪ x′1‬و ‪ x′2‬ﻧﯿﺰ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪x = a sin ωt + b cos ωt‬‬
 ‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﻔﺎده از ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺜﻠﺜﺎت ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫)‪x=A cos (ωt-φ‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ a‬و ‪) b‬ﯾﺎ ‪ A‬و ‪ (φ‬از ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اوﻟﯿﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪x( t = 0 )=x0‬‬ ‫‪, x&( t = 0 ) = v‬‬
‫‪v‬‬
‫‪∴ b = x0‬‬ ‫=‪, a‬‬ ‫)‪(11‬‬
‫‪ω‬‬
‫‪v‬‬
‫=‪∴x‬‬ ‫‪sin ωt + x0 cos ωt‬‬
‫‪ω‬‬
‫ﻗﻀﯿﮥ ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﯽ‪:‬‬
‫)‪a sin x + b cos x = A cos (x-φ‬‬
‫]‪a sin x + b cos x = A [cos x cos φ + sin x sin φ‬‬
‫‪∴ b = A cos φ , a = A sin φ‬‬
‫‪a‬‬
‫= ‪∴ A = [a 2 + b 2 ] 2 , tan φ‬‬
‫‪1‬‬

‫‪b‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪∴ x = x02 + ( )2 cos(ωt-φ) , φ = tan -1‬‬ ‫)‪(13‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪ωx0‬‬
‫‪v 2‬‬
‫( ‪x02 +‬‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ارﺗﻌﺎش آزاد دﺳﺘﮕﺎه از ﻧﻮع ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ )ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ( اﺳﺖ ﺑﺎ داﻣﻨﮥ‪) :‬‬
‫‪w‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺮﻋﺖ اوﻟﯿﮥ دﺳﺘﮕﺎه ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬داﻣﻨﮥ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ x0‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺼﻮرت‬
‫داﺋﻤﯽ ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﯽ اﻧﺘﻬﺎ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻋﻤ ﻼً در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺮﮐﺘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و اﻧﺮژي اوﻟﯿﮥ‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ و ارﺗﻌﺎش ﻣﯿﺮا ﻣﯽ ﮔﺮدد و از داﻣﻨﮥ ﻧﻮﺳﺎن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از اﯾﻦ رو‪،‬‬
‫اﯾﺪة ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﯿﻪ اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺮا‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻗﺒﻠﯽ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﺎه ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي اﺻﻄﮑﺎك دروﻧﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﺳﺖ)ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻟﺰج( آﻧﮕﺎه ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫=‪mr + cr + k :‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪2‬‬
‫=‪D :‬‬ ‫‪c - 4mk‬‬ ‫)‪( 14‬‬
 ‫ﻧﻮع ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ دارد ﮐﻪ ‪ D‬ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻣﻮﻫﻮﻣﯽ‪,‬اﮔﺮ ﻣﻮﻫﻮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪-c‬‬ ‫‪æ -c ö + k‬‬
‫=‪r :‬‬ ‫‪+ i× - ç‬‬ ‫÷‬ ‫)‪( 15‬‬
‫‪2m‬‬ ‫‪è 2m ø m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪k æ -c ö‬‬
‫=‪w D :‬‬ ‫‪+ç‬‬ ‫÷‬ ‫)‪( 16‬‬ ‫اﮔﺮ‪:‬‬
‫‪m è 2m ø‬‬
‫‪-c‬‬
‫‪t‬‬
‫‪2m‬‬ ‫‪iwD t‬‬
‫‪x1 := e‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪-c‬‬ ‫)‪( 17‬‬
‫‪t‬‬
‫‪2m‬‬ ‫‪- iwD t‬‬
‫‪x2 := e‬‬ ‫‪e‬‬
‫آﻧﮕﺎه‪:‬‬

‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ اﮔﺮ ‪ D‬ﻣﻮﻫﻮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺮﮐﺖ از ﻧﻮع ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ﯾﮏ داﻣﻨﻪ ﻣﯿﺮا ﺷﻮﻧﺪ‬
‫اﮔﺮ ‪ D‬ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ r‬ﻧﯿﺰ ﺣﻘﯿﻘﯽ اﺳﺖ ‪.‬ﺟﻮاب از ﻧﻮع ﻫﺰﻟﻮﻟﯽ )ﻫﯿﭙﺮﺑﻮﻟﯿﮏ(ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬
‫=‪D :‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪( Cc) 2 - 4mk := 0‬‬ ‫=‪Cc :‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪mk‬‬ ‫)‪( 18‬‬

‫‪Cc‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪Cc := 2 w 0 m‬‬

‫=‪:‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪( 19‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪي از ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ‪:‬‬

‫درﺻﺪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ‬

‫‪C := z Cc‬‬
C := 2 z w 0 m :‫اﮐﻨﻮن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻧﻮﺷﺖ‬
.. c . k
x+ x+ x = 0
m m
c
= 2zw 0
m
k 2
= w0
m
.. .
2
x+ 2zw 0 x+ w 0 x = 0 ( 21)

:‫ﺑﺎﺷﺪ‬z < 1 ‫اﮔﺮ‬

r2 + 2z w o r + w o ( )2 := 0

r := -z ×w o + - ( z × w o ) 2 - ( w o) 2
if z < 1

2
r := -z ×w o + -i×w o 1 -z
2
w D := w o × 1 -z ( 22)

r := -z ×w o + -i×w D
- zw o t
x := e ( A×sinwD t + B×coswD t)
x( 0) := xo B := xo

v ( 0) := v 0 ( -z ×w o) B + AwD := vo
v o + z ×w o xo
A :=
wD
- zw o tæ v o + z × w o xo ö
x := e ç ×sinw D t + xo ×cosw D t ÷ ( 23)
è wD ø

: ‫و ﯾﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻀﯿﻪ ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﯽ ﭘﯿﺸﯿﻦ‬

 ‫‪x := e‬‬ ‫) ‪( - zw t)Acos(w D t - F‬‬
‫‪o‬‬
‫)‪( 24‬‬

‫‪x := e‬‬
‫‪- zw o t‬‬
‫‪A×cos w D t - F‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪éê‬‬ ‫‪æ v o + z ×w o xo ö ùú‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪v o + z ×w o xo‬‬
‫‪A := ( xo) + ç‬‬ ‫=‪tanF :‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪÷ú‬‬ ‫‪w D ×xo‬‬
‫‪ë‬‬ ‫‪è‬‬ ‫‪wD‬‬ ‫‪øû‬‬
‫‪x‬‬
‫‪- zwt‬‬
‫‪A×e‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد وﻗﺘﯽ ‪z < 1‬اﺳﺖ‬

‫‪t‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻌﺎش ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻣﯿﺮا ﺷﻮﻧﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش ﺑﺮاﺑﺮﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪- zwt‬‬
‫‪a := A×e‬‬

‫در ﻋﻤﻞ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﺜﻼ ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪ % 1‬و ﺣﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 0.01‬اﺳﺖ ‪.‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﻣﯿﺮا و ﻧﺎ ﻣﯿﺮا ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‬
‫ﯾﮑﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ زﯾﺮا ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫× ‪w D := w o‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-z‬‬
‫×‪w‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪- 0.0001 := w‬‬
‫‪z ³‬‬ ‫‪1‬‬
‫ارﺗﻌﺎش در ﺣﺎﻟﺖ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺬﻟﻮﻟﯽ اﺳﺖ و ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﮔﺮ ‪) z = 1‬ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ(‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫=‪r + 2 ×z wr + w :‬‬ ‫‪0‬‬

‫=‪z :‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪r1 := r2‬‬

‫‪- wt‬‬
‫‪r1 := -w o‬‬ ‫‪x := e‬‬ ‫)‪( A + Bt‬‬

‫‪x( 0) := xo‬‬ ‫‪A := xo‬‬

‫‪v ( 0) := v 0‬‬ ‫‪-Aw + B := v o‬‬ ‫‪B := v o + w o xo‬‬

‫‪éëxo + ( v o + w o xo) tùû‬‬

‫‪- wt‬‬
‫‪x := e‬‬ ‫)‪( 25‬‬
 ‫‪x‬‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻓﻘﻂ ﯾﮑﺒﺎر ﺑﻪ اوج رﺳﯿﺪه و ﻣﯿﺮا ﻣﯿﺸﻮد‬

‫‪x0‬‬

‫‪) z‬ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﺶ ﻣﯿﺮا(‬ ‫‪>1‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ‬

‫(‬
‫× ‪r := -z ×w o + - w o‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-z‬‬
‫‪2‬‬
‫)‬
‫¾‬ ‫‪2‬‬
‫‪w := w × z - 1‬‬

‫‪x := e‬‬ ‫)‪( A×sinhwt + B ×coshwt‬‬

‫‪- zwt‬‬ ‫)‪( 26‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻢ ارﺗﻌﺎش ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬از ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در دﺳﺘﮕﺎه‬
‫ﻫﺎي ﺛﺒﺖ ارﺗﻌﺎش)ﺷﺘﺎب ﻧﮕﺎر (اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﻌﺎش آزاد‪:‬‬

‫‪x‬‬

‫‪ai‬‬
‫‪aj‬‬
‫‪t‬‬

‫‪(j-i)T D‬‬
‫‪x := e‬‬ ‫) ‪( - zw t) Acos (w D t - F‬‬
‫‪o‬‬

‫‪- zwt‬‬
‫‪a := A×e‬‬
‫اﮔﺮ ‪: TD » T‬‬
‫‪ai‬‬ ‫)‪- zw ( ti-t j‬‬ ‫‪zw ( j-i) TD‬‬
‫‪:= e‬‬ ‫‪=e‬‬
‫‪aj‬‬
‫‪ai‬‬
‫‪Ln‬‬
‫‪ai‬‬ ‫‪aj‬‬
‫‪Ln‬‬ ‫‪:= z w éë( j - i) , 2p , wùû‬‬ ‫=‪z :‬‬ ‫)‪( 27‬‬
‫‪aj‬‬ ‫‪2p ( j‬‬ ‫)‪- i‬‬

‫در ﯾﮏ آزﻣﺎﯾﺶ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻗﺎب ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2.25‬ﻫﺮﺗﺰ‬ ‫ﻣﺜﺎل ‪:‬‬

‫‪m=870 kg‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آ ﻣﺪه و داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش آزاد در ﺟﺪول زﯾﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪n‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪40‬‬

‫)‪a(mm‬‬ ‫‪15.2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪6.7‬‬ ‫‪4.8‬‬ ‫‪3.4‬‬

‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ‪ - 1 :‬درﺻﺪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪ -2‬ﺳﺨﺘﯽ ﻗﺎب ‪ - 3‬ﺗﻐﯿﯿﺮات درﺻﺪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي دورﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ai‬‬
‫‪Ln‬‬
‫‪aj‬‬
‫=‪z :‬‬
‫‪2p ( j‬‬ ‫)‪- i‬‬
‫‪15.2‬‬
‫‪Ln‬‬
‫‪10‬‬
‫=‪z :‬‬ ‫‪= .0067‬‬
‫)‪2p ( 10 - 0‬‬

‫‪w D := 2p fD = 6.28 * 2.25 = 14.13‬‬

‫‪2‬‬
‫× ‪w D := w o‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-z‬‬ ‫=‪14.13 :‬‬ ‫×‪w‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪- .00672‬‬ ‫=‪w :‬‬ ‫‪4.13‬‬

‫‪N‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪k := mw‬‬
‫‪2‬‬ ‫=‪k :‬‬ ‫‪17.7‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪mm‬‬

‫‪kg‬‬
‫‪C := 2z mw‬‬ ‫‪= 2×.0067×870×4.13‬‬ ‫=‪C :‬‬ ‫‪164‬‬
‫‪s‬‬
 ‫‪= 870 *14.132‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﯿﺰ‬ ‫در ﻣﻮرد ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رودﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش‬
‫ﮐﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪a30‬‬
‫‪Ln‬‬ ‫‪6.7‬‬
‫‪a20‬‬ ‫‪Ln‬‬
‫=‪z :‬‬ ‫=‬ ‫‪4.8‬‬
‫‪2p ( 30‬‬ ‫)‪- 20‬‬ ‫=‬ ‫‪.0053‬‬
‫‪20p‬‬

‫ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش ﻣﯿﺰان ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﮐﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫روش ارﺗﻌﺎش ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺧﻮاص دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪:‬‬

‫ﺷﺘﺎب ﺳﻨﺞ‬

‫در اﯾﻦ روش ﺗﻌﺪادي ﺷﺘﺎب ﺳﻨﺞ روي ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﻧﺴﺐ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﻬﺎي‬
‫ﺳﺎزه و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪m=100 t‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺳﺎزه ﻣﻘﺎﺑﻞ از ﯾﮏ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﯾﯽ اوﻟﯿﻪ ‪ 5cm‬در زﻣﺎن‬
‫‪ t = 0‬رﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﮔﺮ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫‪k/2‬‬ ‫‪k/2‬‬
‫)اﺑﺘﺪاي دور دوم( ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1cm‬ﺑﺎﺷﺪ و در زﻣﺎن ‪t=0.5 sec‬‬
‫رخ دﻫﺪ ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ‪ - 1 :‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪ - 2 z‬ﺳﺨﺘﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪k‬‬
‫‪ - 3‬ﺿﺮﯾﺐ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪C‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬

‫‪TD = 0.5 sec‬‬

‫‪2p‬‬
‫= ‪wD‬‬
‫‪TD‬‬
‫‪wD‬‬
‫=‪w‬‬
‫‪1- x 2‬‬
 ‫‪Vi 2p ( j - i )x‬‬
‫‪Ln‬‬ ‫=‬
‫‪Vj‬‬ ‫‪1- x 2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6.28x‬‬
‫‪j = 1, i = 0 \ Ln‬‬ ‫=‬ ‫‪Þ x = 0.248‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1-x 2‬‬
‫‪wD‬‬
‫=‪w‬‬ ‫‪= 12.97‬‬
‫‪1- x 2‬‬
‫‪æ KN ö‬‬
‫‪K = mw 2 = 100 ´ 12.97 2 = 16811ç‬‬ ‫÷‬
‫‪è m ø‬‬
‫‪ætö‬‬
‫÷ ‪C = 2xmw = 1247.2ç‬‬
‫‪èsø‬‬

‫ﮐﻮﺋﯿﺰ‪:‬‬
‫ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي ‪ 20k‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪0.5″‬‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎه رﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اوﻟﯿﻦ‬
‫داﻣﻨﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ درﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ‪0.3″‬‬
‫و زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب اﯾﻦ دور ﺑﺮاﺑﺮ ‪T=0.02s‬‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬وزن ﺳﺎزه‪،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻣﯿﺮاﯾﯽ و‬
‫داﻣﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ در دور ﺳﻮم را ﻣﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻮﺋﯿﺰ‬
‫در ﺳﺎزه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﻧﺎﻣﯿﺮا ﺑﺎ ﺟﺮم ‪ 10‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ 2‬ﻫﺮﺗﺰ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺳﺨﺘﯽ‬
‫‪ .2‬ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬
‫داﻣﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﭘﺲ از ‪ 1‬ﺛﺎﻧﯿﻪ اﮔﺮ ﻣﯿﺮاﮔﺮي ﺑﺎ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪ Cc‬ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺘﺼﻞ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اوﻟﯿﻪ‬
‫‪ 100‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﺑﻪ آن اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ )ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ(‪:‬‬

‫□ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﻣﯿﺮاﯾﯽ‪:‬‬

 m&x& + kx = P0 sin vt
P0
&x& + w 2 x = sin vt
m
xh = A sin w0t + B cos w0t
x p = G sin vt
‫ﺟﻮاب ﻋﻤﻮﻣﯽ‬
‫ﺟﻮاب ﺧﺎص‬

P0
\ -Gv 2 + Gw 02 =
m
P0 v
G= ,b =
(
mw 02 1 - b 2 ) w0
P0 1
mw02 = k \ G = ×
(
k 1- b 2 )

x = xh + x p
P0 1
\ x = A sin w0t + B cos w0t + × sin vt
(
k 1- b 2 )
P
ds = 0
k
1
DMF = H (v ) =
( 1- b 2 ) ‫ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬:DMF

x0=v0=0 ‫اﮔﺮ‬
P0 b
\ B = 0, A =
k (1 - b 2 )
‫□ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺮا‬

m&x& + cx& + kx = P0 sin vt

:‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﻣﺤﺮك ﻫﺎرﻣﻮﻧﯿﮏ‬
P0
&x& + 2xwx& + w 2 x = sin vt
m
:‫ﺟﻮاب ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻗﺒﻞ‬
xh = e -xwt ( A sin wD t + B cos wD t )
x p = G1 sinvt + G2 cos vt ‫اﮔﺮ ﺟﻮاب ﺧﺎص ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺎرﻣﻮﻧﯿﮏ ﻓﺮض ﺷﻮد از‬
:‫ﻧﻬﺎدن آن در ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ دارﯾﻢ‬
 ‫[‬
‫= ‪\ - G1v 2 - G2v (2xw ) + G1w 2 sin vt‬‬ ‫]‬ ‫‪P0‬‬
‫‪m‬‬
‫‪sinvt‬‬

‫‪[- G v‬‬‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫‪- G1v (2xw ) + G2w 2 cos vt = 0‬‬

‫از ﻣﺘﺤﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺿﺮاﯾﺐ‪:‬‬

‫‪P0‬‬ ‫‪1- b 2‬‬
‫= ‪G1‬‬ ‫×‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪k 1 - b 2 2 + (2xb )2‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪- 2xb‬‬
‫× ‪G2 = 0‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪k 1 - b 2 2 + (2xb )2‬‬

‫‪x = xh + x p = e‬‬ ‫‪-xwt‬‬

‫‪( A sin w D t + B cos w D t ) +‬‬
‫‪P0‬‬
‫×‬
‫‪1‬‬
‫([‬ ‫)‬
‫‪1 - b 2 sinvt - 2xb cos vt‬‬ ‫]‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪k 1 - b 2 2 + (2xb )2‬‬

‫ﯾﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺳﺎده ﺗﺮي‪:‬‬

‫) ‪x = e -xwt ( A sin w D t + B cos w D t ) + r sin (vt - j‬‬
‫‪v‬‬
‫=‪b‬‬
‫‪w‬‬
‫‪P0‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪r = d s H (v‬‬ ‫×‬
‫‪k‬‬ ‫) ‪(1 - b ) + (2xb‬‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪2xb‬‬
‫‪j = tan -1‬‬
‫‪1- b 2‬‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺎﻣﻞ دو ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ اﺳﺖ‪ :‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ دﺳﺘﮕﺎه و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﺤﺮك‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺎﻣﻞ دو ﺑﺨﺶ اﺳﺖ‪ :‬ﮔﺬرا و ﻣﺎﻧﺎ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﺎﺳﺦ را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﮕﻨﺎل ﺗﺠﺰﯾﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬

‫‪ω‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ اﺻﻼح ﺷﻮد‬

‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﯾﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ‬

‫‪1‬‬
‫= ‪H = DMF‬‬
‫) ‪(1 - b ) + (2xb‬‬
‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫‪H‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪b=v/w‬‬

‫اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ارﺗﻌﺎش‬

‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوي ‪ p0 sin vt‬ﭘﺎﺳﺦ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪:‬‬

‫) ‪X = X 0 sin(vt - j‬‬
‫‪2xb‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪j = tan -1‬‬ ‫= ‪,b‬‬
‫‪1- b 2‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪ j‬از ﻣﺤﺮك ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ )از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﯽ(‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬

‫اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ‪ j‬ﺗﺎﺑﻌﯽ از ‪ x‬و ‪ b‬اﺳﺖ ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻤﻮدار زﯾﺮ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺗﺎﺧﯿﺮ ﻓﺎز ﻣﺘﺤﺮك ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﺮك ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
 ‫‪180‬‬
‫‪z=0‬‬
‫‪z=0.2‬‬
‫‪z=0.05‬‬ ‫‪z=0.5‬‬
‫‪z=1‬‬

‫‪f‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪0‬‬

‫‪b‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‪:‬‬
‫در ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ ، b p 1‬ﻧﯿﺮو و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻫﻤﻔﺎزﻧﺪ ‪ ،‬زﯾﺮا ‪ j p p 2‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪j =p‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪2‬‬

‫ﺑﺎ ﻋﺒﻮر ‪ b‬از ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ ) ‪ j ،( b = 1‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ‪ p‬ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬در اﯾﻦ‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺮو و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ )ﭘﺎﺳﺦ(در دو ﻓﺎز ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ وﺿﻊ زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ‪ B‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺮو را ﺑﻪ ‪ A‬در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ‪ x‬اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ A ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ را در‬

‫ﺟﻬﺖ ‪ x‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر )ﭘﺎﯾﺪار( ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﯾﮏ درﺟﻪ آزادي ﺑﻪ ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ )ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ( ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‬

‫ﺑﺎ ‪:‬‬
 ‫‪P0‬‬
‫) ‪X = d D sin(vt - j‬‬ ‫= ‪dD‬‬ ‫‪×D‬‬
‫‪K‬‬
‫([‬
‫‪D = 1- b 2‬‬ ‫] ) ‪) + (2xb‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ‪ Dmax‬دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪dD‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪=0‬‬ ‫\‬ ‫‪b m = 1 - 2x 2‬‬ ‫\‬ ‫= ‪Dmax‬‬
‫‪db‬‬ ‫‪2x 1 - x 2‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻮﭼﮏ ‪ x‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪b m@ 1‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪Dm‬‬
‫‪2x‬‬

‫ﻣﺜﻼ ﺑﺮاي ‪ x = 0.01‬دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪Dm‬‬ ‫‪= 50 \ d D = 50d S‬‬
‫‪2 ´ 0.01‬‬

‫ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻓﻮﻻدي ﺳﺨﺖ در داﻣﻨﻪ ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺣﺪود ‪ %1‬اﺳﺖ ‪ ،‬داﻣﻨﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬

‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ‪ 50‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﺸﺪﯾﺪ را ‪ w R‬ﮔﻮﯾﯿﻢ ‪ ،‬ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪wR @ wD = w 1 - x 2‬‬

‫در ﻏﯿﺮ اﯾﻨﺼﻮرت‬

‫‪wR = w 1 - 2x 2 = w 1 - x 2‬‬ ‫[‬ ‫‪] 11--2xx‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬

‫‪x2‬‬
‫\‬ ‫‪w R = wD 1 -‬‬
‫‪1-x 2‬‬

‫اﮔﺮ ‪ x‬ﻧﺴﺒﺘﺎ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫\‬ ‫‪wR = wD 1 - x 2‬‬

‫‪wR wD‬‬
‫=‬ ‫‪= 1-x 2‬‬
‫‪wD‬‬ ‫‪w‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﺮاي ‪ x p 0.4‬از دﻗﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﺑﺮاي ‪ ، b = 1‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻮﭼﮏ ‪ x‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ارﺗﻌﺎش ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ در ﻣﯽ آﯾﺪ ‪:‬‬

‫‪P0 1 -xwt‬‬
‫@ ) ‪X (t‬‬
‫×‬
‫‪K 2x‬‬
‫‪e‬‬ ‫(‬
‫‪- 1 cos wt‬‬ ‫)‬
‫‪b =1 , v =w‬‬

‫‪o‬‬
‫در ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ از رﻓﻊ اﺑﻬﺎم ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﻫﻮﭘﯿﺘﺎل ‪،‬‬ ‫اﮔﺮ ‪ x = 0‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﻮق ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫‪o‬‬

‫دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪X (t ) 1‬‬
‫= ) ‪R (t‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺎﺳﺦ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ) ‪= (sin wt - wt cos wt‬‬
‫‪P0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪K‬‬

‫‪1/2z‬‬

‫‪t‬‬ ‫‪0<z<<1‬‬

‫‪-1/2z‬‬

‫)‪R(t‬‬

‫‪t‬‬ ‫‪z=0‬‬

‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯿﺮاﯾﯽ‬

‫‪ -1‬ﺑﻪ روش ارﺗﻌﺎش آزاد‬
‫‪r‬‬
‫‪i‬‬
‫‪r‬‬
‫‪j‬‬

‫‪t‬‬
‫‪ri‬‬
‫‪Ln‬‬
‫‪rj‬‬
‫=‪x‬‬
‫) ‪2p ( j - i‬‬

‫‪ -2‬داﻣﻨﻪ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫‪r‬‬
‫‪max‬‬

‫‪r‬‬
‫‪0‬‬
‫‪r‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ اﺻﻼح ﺷﻮد‬
‫‪r max‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1 r0‬‬
‫=‬ ‫= ‪\ x‬‬
‫‪r0‬‬ ‫‪2x‬‬ ‫‪2 r max‬‬

‫‪ -3‬روش ﻧﻮار ﺗﺸﺪﯾﺪ ‪Half Power (band Width) Method‬‬

‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ‪ r 0‬ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬از اﯾﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪r‬‬
‫‪m ax‬‬
‫‪r‬‬
‫‪m ax/2^.5‬‬

‫‪b‬‬
‫‪b1‬‬ ‫‪Db‬‬
‫‪b2‬‬

‫ﺷﮑﻞ اﺻﻼح ﺷﻮد‬

‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪Db = b 2 - b1 = 2x \ x‬‬ ‫‪Db‬‬
‫‪2‬‬

‫و اﮔﺮ ﻧﻤﻮدار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ رﺳﻢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪f res‬‬ ‫) ‪( f1 + f 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪f‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1 f 2 - f1 1 f 2 - f1‬‬ ‫‪f - f1‬‬
‫=‪b‬‬ ‫= ‪\ x = Db‬‬ ‫=‬ ‫‪= 2‬‬
‫‪f res‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 f res‬‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪f 2 + f1‬‬
‫‪f 2 + f1‬‬
‫‪2‬‬

‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺎدل‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي ﻫﺪر رﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﯿﺮاﯾﯽ دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫) ‪X = r sin (v t - j‬‬
‫·‬
‫) ‪X = rv cos (v t - j‬‬
‫·‬
‫) ‪f D = C X = Cvr cos (v t - j‬‬ ‫ﻧﻴﺮﻭﻱ ﻣﻴﺮﺍﻳﻲ‬
 ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪æ X ö æ fD ö‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﯿﻀﯽ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪çç r ÷÷ + çç Cvr ÷÷ = 1‬‬
‫‪è ø è‬‬ ‫‪ø‬‬

‫‪2‬‬
‫‪æxö æ f Dö‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ç ÷ +ç‬‬ ‫‪÷ = 1.0‬‬

‫‪è r ø çè cwr ÷ø‬‬

‫‪dWD = FD .d X‬‬
‫ﺟﺰء ﮐﺎر ﻫﺪر رﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوي ﻣﯿﺮاﯾﯽ‬
‫ﮐﻞ ﮐﺎر ﻫﺪر رﻓﺘﻪ در ﯾﮏ دور ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻀﯽ‬

‫‪r‬‬
‫‪2‬‬
‫‪\ w D = p ab = p c v‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﯾﮏ ﺣﺮﮐﺖ ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﻣﯿﺰان اﻧﺮژي ﻫﺪر رﻓﺘﻪ در ﯾﮏ دور ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻌﯿﻦ ﺷﻮد ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺎدل‬
‫از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
‫‪wD‬‬
‫= ‪Ceq‬‬
‫‪r‬‬
‫‪2‬‬
‫‪pv‬‬
‫)داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ( ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫در ﻓﻨﺮ در ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‪ρ‬‬ ‫ﮐﺎرذﺧﯿﺮه ﺷﺪه‬
 ‫‪1‬‬
‫‪Kr‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪S‬‬
‫=‬
‫‪2‬‬
‫ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪2K‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫=‬
‫‪w‬‬

‫ﭘﺲ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺎدل ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ‬

‫= ‪\x‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪eq‬‬
‫=‬ ‫‪W‬‬ ‫‪D‬‬
‫=‬ ‫‪W‬‬ ‫‪D‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪4p W‬‬
‫‪w‬‬
‫‪2pK r‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪w‬‬
‫‪S‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪w‬‬

‫ﮐﻪ در آن ‪ W D‬ﮐﺎر ﻫﺪر رﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﯿﺮاﮔﺮ در ﯾﮏ دور ارﺗﻌﺎش ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ آزﻣﺎﯾﺶ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫‪w‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪w‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﻪ روش ﻓﻮق‪،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺳﺎزه را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﮐﻢ)ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ(ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﻤﻮد‪.‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﻤﻮدار ﻧﯿﺮوي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ را رﺳﻢ ﮐﻨﯿﻢ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ‪ WS ،WD‬و ‪ K‬را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آورد زﯾﺮا ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬
 ‫ﮐﻮﺋﯿﺰ ‪86/7/15‬‬
‫ﺳﺎزه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ 10‬ﻫﺮﺗﺰ ﺗﺤﺖ ﻧﺮوي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ 5‬ﻫﺮﺗﺰ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد و‬
‫داﻣﻨﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻪ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﺎﺧﯿﺮ ﻓﺎز ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزه ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/1‬رادﯾﺎن ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎر ﻣﯿﺮاﺷﺪه در ﯾﮏ دور را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪ .‬ﺟﺮم ﺳﺎزه ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 100‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﻓﺮض‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫روش اول‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬

‫‪r‬‬
‫‪2‬‬
‫‪\ w D = p ab = p c v‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﻬﺎدن ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ 31.4‬ﺑﺮاي ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﺤﺮك و ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﺮاي داﻣﻨﻪ ﻣﯿﺘﻮان ﮐﺎر ﻣﯿﺮا ﺷﺪه را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪c‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ c‬از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
‫ﺭﻭﺵ ﺍﻭﻝ‪:‬‬
‫‪W D = p .C.w.r 2‬‬

‫‪r = 0.05 m‬‬

‫‪rad‬‬
‫‪w = 2 * p * 5 = 31.4‬‬
‫‪s‬‬

‫‪w 2p * 5‬‬
‫=‪b‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.5‬‬
‫‪w 2p *10‬‬

‫‪2x .b‬‬ ‫)‪tan(f ) * (1 - b 2 ) tan(0.1) * (1 - 0.5^ 2‬‬

‫= ) ‪tan(f‬‬ ‫‪Þ‬‬ ‫‪x‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 0.0753‬‬
‫‪1- b 2‬‬ ‫‪2b‬‬ ‫‪2 * 0.5‬‬
‫‪kg‬‬
‫‪C = 2x .m.w = 2 * 0.0753*100* 2p *10 = 946.25‬‬
‫‪s‬‬

‫‪\ WD = p * 946.25 * 31.4 * .05^ 2 = 233.36‬‬

‫روش دوم‬
‫ﻣﯿﺪاﻧﯿﻢ در ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻌﺎش ﭘﺎﯾﺪار‪ ،‬در ﻫﺮ دور ﻧﻮﺳﺎن ﺳﺎزه ﮐﺎر ﺗﻠﻒ ﺷﺪه در ﻣﯿﺮاﮔﺮ ﺑﺎ ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ‬

‫‪W ext . force = W D‬‬

‫‪Wext. force = ò Pdx = ò ( p0 sin wt ) ( r w cos( wt - f )) dt‬‬

‫‪wt = 2p‬‬
‫‪Þ Wext. force = p0 r w ò‬‬ ‫‪sin wt cos( wt - f ) dt‬‬
‫‪wt = 0‬‬

‫] ‪Wext. force = WD = p0 r w[p sin f‬‬

‫ﻫﺮ ﺩﻭ ﺭﻭﺵ ﺟﻮﺍﺑﻬﺎﻱ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﻪ روش ﺗﺸﺪﯾﺪ‬

‫اﮔﺮ ﺳﺎزه را ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺑﺎر ﮔﺬاري ﮐﻨﯿﻢ ﯾﻌﻨﯽ ‪ w = w‬ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪2xb‬‬
‫‪j = tan -1‬‬ ‫‪= tan -1 ¥ = p / 2‬‬
‫‪1- b‬‬
‫‪2‬‬

‫ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﯾﮏ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ‪ 90‬دارد‪:‬‬

‫) ‪P = P0 Sin(wt‬‬
‫‪p0 1‬‬
‫=‪x‬‬ ‫)‪. .Sin(wt - p / 2‬‬
‫‪k 2x‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﺳﺎزه دارﯾﻢ‪:‬‬
‫ﺷﮑﻞ ص ‪ 22‬رﺳﻢ ﺷﻮد‬

‫) ‪f I + f D + f S = p(t‬‬

‫ﭘﺲ‪:‬‬ ‫‪wt = 2pk + p / 2‬‬ ‫در ﻟﺤﻈﻪ اﯾﮑﻪ ﻧﯿﺮو ﺑﻪ اوج ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬دارﯾﻢ‬

‫‪P = P0 Sin( 2pk + p / 2) = P0‬‬

‫‪f s = kx = krSin (2pk ) = 0‬‬
‫‪.‬‬
‫‪f D = c x = cwr Cos (2 Õ k + Õ / 2 - Õ / 2) = cwr‬‬
‫‪..‬‬
‫‪f I = m x = - mr w Sin 2 Õ k = 0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪\ 0 + fD + 0 = p‬‬ ‫‪\ cwr = P0 ,‬‬
‫‪P0‬‬
‫=‪C‬‬
‫‪wr ; C = 2xw.m‬‬
‫‪P0‬‬
‫= ‪\x‬‬
‫‪2mw r‬‬
‫‪2‬‬

‫و اﮔﺮ از ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫= ‪x‬‬ ‫‪W‬‬ ‫‪D‬‬

‫‪w‬‬
‫‪2Õ K r‬‬
‫‪2‬‬

‫‪w‬‬
‫‪w‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ )ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺸﺪﯾﺪ( دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﮐﻪ اﮔﺮ ‪= 1‬‬
‫‪w‬‬
‫= ‪x‬‬ ‫‪W‬‬ ‫‪D‬‬

‫‪2Õ K r‬‬
‫‪2‬‬

‫ﻋﺎﯾﻖ ﮐﺮدن ارﺗﻌﺎش )‪(Vibration Isolation‬‬

‫ﻧﯿﺮوي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ دوار و ﻧﻮﺳﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﺷﺎﺳﯽ زﯾﺮﯾﻦ و ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه در ﺧﯿﻠﯽ‬
‫از ﻣﻮارد آزار دﻫﻨﺪه ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﯿﺮوي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪P0‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫) ‪DSin (w .t - j‬‬
‫‪K‬‬
‫و ﻧﯿﺮوي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﻣﯿﺮاﮔﺮ‪:‬‬

‫) ‪f D = C x = C P 0 DvCos(vt - j‬‬
‫‪.‬‬

‫‪K‬‬
‫و ﻧﯿﺮوي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﺎزه‪:‬‬

‫) ‪f S = kx = P0 DSin(w .t - j‬‬
‫ﺷﮑﻞ‬
 ‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ‪:‬‬ ‫‪fsup port‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻧﯿﺮوي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﺎزه و ﻣﯿﺮاﮔﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﯾﻌﻨﯽ‬
‫‪P0‬‬
‫‪fsup. = f S + f D = ( P0 D) Sin(w .t - j ) + (C‬‬ ‫) ‪Dw )Cos (w .t - j‬‬
‫‪k‬‬
‫)‪f sup. = r Sin(w .t - j - j ¢‬‬
‫‪Cw 2‬‬ ‫‪2mxww‬‬
‫( ‪P = P0 D 1 +‬‬ ‫‪) = P0 D 1 +‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪mw 2‬‬
‫‪\ P = P0 D (1 + 2xb ) 2‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺮو ﺑﻪ ﭘﯽ‪:‬‬
‫‪P‬‬
‫‪T R‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪D‬‬ ‫‪1 +‬‬ ‫‪( 2 x b‬‬ ‫)‬ ‫‪2‬‬

‫‪P0‬‬
‫‪T r a n s m is s ib ility‬‬
‫‪R a tio‬‬
‫ﺷﮑﻞ ص ‪ 23‬رﺳﻢ ﺷﻮد‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ دوار ﯾﺎ ﺿﺮﺑﻪ اي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ داﻣﻨﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﻨﺎوب ‪ P0‬ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ ...‬را‬
‫ﺑﻪ ﭘﯽ وارد ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﻪ ﭘﯽ ﻣﯿﺘﻮان ‪ ...‬را ﺗﺎ ﺣﺪ دﻟﺨﻮاه اﻓﺰاﯾﺶ داد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯿﺘﻮان ﺳﺨﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ k‬را ﮐﺎﻫﺶ داد ﮐﻪ اﯾﻨﮑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﺼﺐ ﻓﻨﺮ ﯾﺎ ﻻﺳﺘﯿﮏ )ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه‬
‫اﻻﺳﺘﻮﻣﺮي( اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﻪ ﭘﯽ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻓﻮق ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮي دوﮔﺎﻧﻪ دارد‪:‬‬

‫اﺛﺮ آن در ﺑﺎزه ‪ b £ 2‬ﮐﺎﻫﻨﺪه و در ‪ b ³ 2‬اﻓﺰاﯾﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ارﺗﻌﺎش ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺮﮐﺖ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﭘﯽ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دارﯾﻢ‪:‬‬
 ‫) ‪ u g (t‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﻄﻠﻖ ﭘﯽ‪:‬‬
‫) ‪ u ¢(t‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﻄﻠﻖ ﺳﺎزه‪:‬‬
‫) ‪ u (t‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﺎزه‪:‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﺎزه در ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺘﺎﺑﺪار ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﯽ در ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺖ‪:‬‬

‫) ‪mu&& + cu& + ku = -mu&&g (t‬‬

‫اﮔﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﭘﯽ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫) ‪u&&g (t ) = -(w ) 2 u g Sin(w .t‬‬

‫داﻣﻨﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺠﺎزي‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪P0 = mw u g‬‬
‫‪P0‬‬
‫‪\ u&&g (t ) = -‬‬ ‫) ‪Sin(w .t‬‬
‫‪m‬‬

‫‪:‬وﻟﺬا ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ‬

‫) ‪mu&& + cu& + ku = P0 Sin(w .t‬‬

‫و ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﭘﺎﯾﺪار اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ ا ز‪:‬‬

‫) ‪u (t ) = H .d S .Sin(w .t - j‬‬
‫‪2‬‬
‫‪P mw u g‬‬
‫= ‪dS = 0‬‬ ‫=‬ ‫‪b‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ug‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪mw‬‬ ‫‪2‬‬
‫) ‪\ u (t ) = b 2 .u g .H .Sin(wt - j‬‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫وﺣﺮﮐﺖ ﻣﻄﻠﻖ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫) ‪u ¢(t ) = u (t ) + u g (t‬‬
‫) ‪= b 2 .H .u g Sin(w .t - j ) + u g Sin(w .t‬‬

‫ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮاﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻂ‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه زﯾﺮ اﺛﺮ ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ‬

‫ﮔﯿﺮد دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫) ‪P0 ei (w .t +j‬‬ ‫ﺣﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺜﻼ اﮔﺮ دﺳﺘ ﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﺗﺤﺮﯾﮏ‬

‫) ‪p0 i (w .t +j‬‬
‫= ) ‪u&&(t ) + 2xw u& (t ) + w 2u (t‬‬ ‫‪e‬‬
‫‪m‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺤﺮك را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪادي ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ )ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ( ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ زاوﯾﻪ ﻓﺎز ) ‪ (j‬ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﭘﺲ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ زاوﯾﻪ ) ‪ (j‬ﺻﻔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ j = 0‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪u p (t ) = G .e i w .t‬‬
‫‪u& p (t ) = i.w .G .e i w .t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪u&&p (t ) = -w .G .e i w .t‬‬
 ‫از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﻓﻮق‪:‬‬

‫‪P0‬‬ ‫‪-1‬‬ ‫‪P0 é (1 - b 2 ) - i (2xb ) ù‬‬

‫‪é‬‬ ‫‪ù‬‬
‫‪G = ë(1 - b ) + i (2xb ) û = ê‬‬
‫‪2‬‬

‫‪K‬‬ ‫‪K ë (1 - b 2 ) + (2xb ) 2 úû‬‬

‫‪ìG = G.eiq‬‬
‫‪ï‬‬
‫‪íG = P0 .‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ï‬‬ ‫‪K é(1 - b 2 ) + (2xb ) 2 ù1/ 2‬‬
‫‪î‬‬ ‫‪ë‬‬ ‫‪û‬‬
‫وﻧﯿﺰ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪-2xb‬‬
‫( ‪q = tan -1‬‬ ‫)‬
‫‪1- b 2‬‬
‫دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫‪q ¢ = -q‬‬ ‫از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ‪ G‬در راﺑﻄﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ )‪ vp(t‬و ﺑﺎ ﻓﺮض‬

‫)‪u p (t ) = G.eiw .t = G.e - iq ¢ .eiw .t = G.ei (w .t -q ¢‬‬

‫‪------------------------------------------------------------------------------------------------------------‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪é‬‬
‫‪ê‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1- b 2‬‬ ‫‪ù i w .t‬‬
‫‪ú .e‬‬
‫‪K ë (1 - b 2 ) + (2xb ) 2 û‬‬

‫‪P0‬‬ ‫‪é‬‬ ‫‪2xb‬‬ ‫‪ù‬‬ ‫‪i .w .t‬‬

‫‪K‬‬ ‫) ‪ê (1 - b 2 ) + (2xb )2 ú (-i.e‬‬

‫‪ë‬‬ ‫‪û‬‬

‫ﺗﻌﺎدل ﻧﯿﺮوﻫﺎ در دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻣﺨﺘﻠﻂ‪:‬‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ :‬ﺑﺎ رﺳﻢ ﮐﻠﯿﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ در ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎ در ﺗﻌﺎدﻟﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬
‫‪P = P0 e iw t‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪v‬‬ ‫‪p‬‬ ‫‪= r e i (w t - q‬‬ ‫)‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺎﻧﺪ‬
‫‪2‬‬
‫‪f I P = m &v& = - m w‬‬ ‫‪r e i(w t - q‬‬ ‫)‬

‫‪f D P = c v& = ic w r e i ( w t - q‬‬ ‫)‬

‫‪f S P = kv = k r e i ( w t - q‬‬ ‫)‬

‫ﺷﮑﻞ ذﯾﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﯿﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻓﻨﺮ‪ ،‬اﯾﻨﺮﺳﯽ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ داراي اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪1‬‬

‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ )ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ(‬

‫ﻗﺒ ﻼً دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫) ‪P = P 0 sin( w t‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪p‬‬ ‫) ‪= r sin( w t - j‬‬
‫) ‪f D = c v& = ( 2 xw m ) r w cos( w t - j‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪fD‬‬ ‫‪v‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪= 1‬‬
‫) ‪( 2 xw w m r‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪\ W‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪= p ab = p c r 2 w = 2 pxw w m r‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻟﺰج ﺑﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻣﺤﺮك ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﯾﻌﻨﯽ در ﯾﮏ دور ﺑﺎرﮔﺬاري‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪار آن ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺒﻮده و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫ﻧﻮع دﯾﮕﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 90‬درﺟﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز دارد‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫‪f D = i x kv‬‬
‫‪f s = kv‬‬
‫) ‪K = k (1 + i x‬‬
‫‪\ m v&& + Kv = P 0 e i w t‬‬
‫‪iw t‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪p‬‬ ‫‪= Ge‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪iw t‬‬
‫‪&v& = - w Ge‬‬
‫‪é- m w‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪+ K ù Ge‬‬ ‫‪iw t‬‬
‫‪= P0 e i w t‬‬
‫‪êë‬‬ ‫‪úû‬‬
‫‪P0‬‬
‫= ‪\ G‬‬
‫‪é m‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ù‬‬
‫‪k ê-‬‬ ‫‪w‬‬ ‫‪+ (1 + i x ) ú‬‬
‫‪ë‬‬ ‫‪k‬‬ ‫‪û‬‬
‫‪P0 é‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ù‬‬ ‫‪P 0 (1 - b 2 ) - i z‬‬
‫= ‪G‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫= ‪ú‬‬
‫‪k ë (1 - b ) + i z û‬‬
‫‪2‬‬
‫‪k (1 - b 2 ) 2 + z‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪iw t‬‬
‫‪v = Ge‬‬
 P0 (1 - b 2 )
(1 ) º e iwt
k (1 - b 2 ) 2 + z 2
P z
(2) º 0 ( - ie i w t )
k (1 - b ) + z 2
2 2

( 3 ) º r e i ( w t - q ) = (1 ) + ( 2 )
P
[
r = 0 (1 - b 2 ) 2 + x 2
k
]
- 0 .5

x
q = tan - 1
١ 1- b 2

2 ‫ﺷﮑﻞ‬

P = P0 sin( w t )
\ v = r sin( w t - q )
f D = x k r cos( w t - q )
fD 2 v
( ) + ( )2 = 1
xkr r
3 ‫ﺷﮑﻞ‬

W D = p ab = p ( x k r ) r = px m w 2 r 2
(B.84 ‫ راﺑﻄﻪ‬61 ‫ در ﮐﺘﺎب ﮐﻼف )ص‬.‫ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪارد‬w ‫ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺮژي اﺗﻼف ﺷﺪه در ﯾﮑﺪور ﺑﻪ‬
:‫ ﻓﺮض ﺷﺪه و راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‬z = 2x
‫‪W‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪= 2 pz m w 2 r‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪WD‬‬
‫= ‪\ z‬‬
‫‪2pm w 2r 2‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ‪ z‬ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮاي ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻟﺰج ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫ﺗﻔﺎوت دارد‪:‬‬

‫‪C = 2xwm‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺴﺎﯾﻞ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫در ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺼﻞ ‪ 3‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺳﺨﺘﯽ و ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺳﺘﻮن ‪ ، AB‬ﯾﮏ آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺘﻮن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ زﯾﺮ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و راﺑﻄﻪ ﻧﯿﺮو و‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪P = P 0 sin( w t‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪4‬‬

‫‪- 1‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ را اﻧﺠﺎم داد؟‬

‫‪-2‬ﭼﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ازﻧﻤﻮدار ﻓﻮق ﺑﺪﺳﺖ آورد؟‬
‫‪-‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﻣﺒﻨﺎ )‪ (Reference‬و ﯾﮏ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﻨﺞ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮو را ﺑﺎ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﮐﺮدن ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و داﺷﺘﻦ ‪ w‬و ﺑﺎزوي ﺑﺮون ﻣﺤﻮري ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ ‪6‬‬

‫‪-‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪:‬‬

‫‪: WD‬ﺳﻄﺢ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ‬
‫‪\ W‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪= pcw r‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪p0‬‬
‫= ‪K‬‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫‪r‬‬
‫‪WD‬‬
‫= ‪\ c‬‬
‫‪pcw r‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﺤﺮك ﺗﻨﺎوﺑﯽ‬
‫ﻫﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺘﻨﺎوﺑﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ ﻧﺸﺎن داد‪:‬‬
‫‪¥‬‬
‫‪2p n‬‬ ‫‪¥‬‬
‫‪2p n‬‬
‫‪P (t ) = a 0 +‬‬ ‫‪å‬‬‫‪n =1‬‬
‫‪a n cos‬‬
‫‪TP‬‬
‫‪t +‬‬ ‫‪å‬‬‫‪n =1‬‬
‫‪b n sin‬‬
‫‪TP‬‬
‫‪t‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪7‬‬

‫ﮐﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ‪ an‬و ‪ bn‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺤﺎدﻫﺎي زﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪TP‬‬
‫‪2pm‬‬ ‫‪2pn‬‬
‫‪ò Sin‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Tp‬‬
‫‪tSin‬‬
‫‪Tp‬‬
‫‪tdt = 0‬‬

‫‪TP‬‬
‫‪2pm‬‬ ‫‪2pn‬‬
‫‪ò Cos‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Tp‬‬
‫‪tCos‬‬
‫‪Tp‬‬
‫‪tdt = 0‬‬
TP
2pm 2pn
ò Sin
0
Tp
tCos
Tp
tdt = 0

TP T
2pm P
2pm T
ò Sin tdt = ò Cos 2 tdt = P
2

0
Tp 0
T p 2
TP
2 2pm
\ an =
Tp ò P (t )Cos
0 Tp
tdt

TP
2 2pm
\ bn =
Tp ò P (t ) Sin
0 Tp
tdt

:‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻧﻮﺷﺖ‬

¥
P (t ) = P0 + å r n Sin(w n t - j n )
n =1

2p n
w n =
TR

rn = (a n
2
+ bn
2
)
-1 bn
j n = tan
an
:‫ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺎﯾﺪارﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺤﺮﯾﮑﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‬

R0
+ å Rn D n sin (w n t - j n - j n' )
¥
C (t ) =
K n =1 123
Hn

1 Rn
Hn = .
(1 - b ) + (2xb )
2 2
n n
2 K
 ¢ -1 2 xb n
j n = tan 2
1- bn
2p n
w TR T
bn = n = = n
w 2p TR
T
.‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺘﻨﺎوب زﯾﺮ را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‬-‫ﻣﺜﺎل‬
P(t)

P sin 2p
TP
P

TP TP t
2

:‫ﺣﻞ‬

TR
TR
1 1 2
2p R
a0 = ò R (t )dt = ò sin tdt = 0
TR 0 TR 0 TR p

T
TR
ì0 ® n = 2k +1
2 R 2 2 2pt 2ptn ï
an = ò R(t ) coswntdt = ò R0 sin cos tdt = íR0 2
TR 0 TR 0 TR TR ïî p × 1 - n2 ® n = 2k
T
ìR0
R
TR
2 2 2pt 2pnt ï ® n =1
bn = ò R(t ) sinwntdt = ò R0 sin sin dt = í 2
0
TR 0 TR TR ïî0 ® n > 1

R0 æ p 2 2 2 ö
R (t ) = ç 1 + sin w1t - cos 2w1t - cos 4w1t - cos 6w1t ÷
p è 2 3 15 35 ø
2p
w1 =
TR
 ‫‪4‬‬
‫ﻓﺮض ﺷﻮد) ‪ T‬ﺗﻨﺎوب ﺳﺎزه اﺳﺖ(‬ ‫اﮔﺮ از ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺳﺎزه ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﻮد وﺗﻨﺎوب ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮاﺑﺮ ‪T‬‬
‫‪3‬‬

‫‪4‬‬
‫= ‪TR‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪3‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪3‬‬
‫= ‪b1 = 1‬‬ ‫=‬
‫‪w‬‬ ‫‪TR‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪n w1‬‬ ‫‪3‬‬
‫= ‪bn‬‬ ‫‪= n‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪R0 æ‬‬ ‫‪8p‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ö‬‬
‫= ) ‪\ C (t‬‬ ‫‪ç1 +‬‬ ‫‪sin w 1 t +‬‬ ‫‪cos 2 w 1 t +‬‬ ‫÷ ‪cos 4 w 1 t + K cos 6 w 1 t‬‬
‫‪Kp è‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪ø‬‬

‫)ﮐﺘﺎب ﮐﻼف(‬ ‫ﻓﻮرﯾﻪ(‪4.1,4.2 -‬‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺼﻞ ‪)4‬ﺳﺮي‬

 ‫ﭘﺎﺳﺦ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺮك ﮐﻠﯽ‬
‫)‪p(t‬‬
‫اﻟﻒ‪.‬ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا‬

‫‪t‬‬

‫) ‪p(t‬‬

‫‪t‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪dt‬‬

‫اﮔﺮ ﻧﯿﺮوي ) ‪ R(t‬در زﻣﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ ‪ dt‬اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ ,‬اﺛﺮآن ﻣﻌﺎدل اﺛﺮﺿﺮﺑﻪ زﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪I = R(t )dt‬‬

‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﯿﻮﺗﻦ‪:‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻧﺪازه ﺣﺮﮐﺖ=ﺿﺮﺑﻪ‬

‫‪\dmv= R(t )dt‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺟﺮم ‪ m‬در اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ وارده‬
 ‫‪1‬‬
‫= ‪\ dv‬‬ ‫‪R(t )dt‬‬
‫‪m‬‬
‫‪dv‬‬
‫= ) ‪x (t - t‬‬ ‫) ‪sin w (t - t‬‬
‫‪w‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪x (t - t‬‬ ‫‪R (t )sin w (t - t )d t‬‬
‫‪mw‬‬

‫در واﻗﻊ اﺛﺮ اﯾﻦ ﺿﺮﺑﻪ روي ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ اوﻟﯿﻪ ‪ dv‬اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ از زﻣﺎن ‪ t = t‬آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ) ‪ R (t‬ﻣﺮﮐﺐ از ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي از اﯾﻦ ﺿﺮﺑﺎت اﺳﺖ )از‬
‫ﻧﻈﺮﻧﻈﺮي ‪ ( ¥‬ﭘﺲ‪ ,‬ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻠﯽ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ) ‪ R (t‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﺣﺮﮐﺎت ﻓﻮق اﺳﺖ ‪ ,‬ﯾﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪x (t‬‬ ‫‪ò mw R (t )sin w (t - t )dt‬‬
‫‪0‬‬

‫اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ‬

‫اﯾﻦ اﻧﺘﮕﺮال ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﯽ از اﻧﺘﮕﺮال ﭼﺮﺧﺸﯽ ) ‪( Convolution Integral‬اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ì‬‬ ‫‪t‬‬

‫‪ï x (t ) = ò R (t )h ( t - t ) d t‬‬
‫‪ï‬‬
‫‪í‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪ï‬‬ ‫‪1‬‬
‫) ‪ïî h (t - t ) = m w sin w ( t - t‬‬

‫ب‪.‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺮا‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﺳﺘﮕﺎه در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪t‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪x (t‬‬ ‫‪ò R (t )e‬‬
‫‪- xw (t - t‬‬ ‫)‬
‫‪sin w D (t - t )d t‬‬
‫‪mw‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﺣﻞ اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﺑﻪ روش ﻋﺪدي‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ‪ 87‬ﺗﺎ ‪ 92‬ﮐﺘﺎب ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ زﻟﺰﻟﻪ‪ /‬ﺟﻠﺪ ‪1‬‬

‫روش ﻋﺪدي اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد‪ /‬ﮐﺘﺎب ﮐﻼف‪ /‬ص؟‬
 ‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪::‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻋﺪدي اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ وﺑﻪ ﮐﻤﮏ آن ﭘﺎﺳﺦ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﺎزه زﯾﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬ﺣﺮﮐﺖ از ﺳﮑﻮن آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪x = 0.05‬‬
‫‪m=10 ton‬‬
‫)‪P(t‬‬
‫)‪P(ton‬‬ ‫‪f = 10 HZ‬‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0.2‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.5‬‬

‫)‪t(sec‬‬

‫ﻣﻬﻠﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ‪:‬دو ﻫﻔﺘﻪ‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪:‬ﻓﺼﻞ ‪ 6‬ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪1 .6‬‬

‫اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ روش ﻋﺪدي ﺣﻞ اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﻣﯿﭙﺮدازﯾﻢ‪:‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا‬
‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺤﺮك )‪ P(t‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
 ‫‪t‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪x (t‬‬ ‫‪ò mw R (t )sin w (t - t )dt‬‬
‫‪0‬‬

‫ﭘﺲ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﭘﺎﺳﺦ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ‪ t1‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﮕﺮال زﯾﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺪدي ﺣﻞ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪t1‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪v (t 1‬‬ ‫‪ò R (t )sin w (t‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪- t )d t‬‬
‫‪mw‬‬ ‫‪0‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﭘﺎﺳﺦ را در ﻃﻮل ‪ 10‬ﺛﺎﻧﯿﻪ و در ﮔﺎﻣﻬﺎي زﻣﺎﻧﯽ ‪ 0/01‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﻢ ﺑﺎﯾﺪ ‪ 1000‬ﺑﺎر‬
‫در ﻫﺮ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎﺑﻊ زﯾﺮ اﻧﺘﮕﺮال‬ ‫اﻧﺘﮕﺮال ﻓﻮق را ﺑﺮوش ﻋﺪدي ﺣﻞ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫) ‪ y (t ) = R(t )e-xw (t -t ) sin w D (t1 - t‬را ﺑﻪ ﮔﺎﻣﻬﺎي رﯾﺰ ﺗﻘﺴﯿﻢ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺷﮑﺎل اﯾﻦ روش اﯾﻦ‬
‫‪1‬‬

‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ) ‪ y (t‬ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ )‪ y(t1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺣﺘﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ )‪ y(t2‬ﺑﮑﺎر ﻧﻤﯽ‬
‫آﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯿﺘﻮان از ﺗﮑﻨﯿﮏ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﯽ زﯾﺮ‬

‫ﺑﺮاي ﺳﺎده ﮐﺮدن اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫و ﯾﺎ‬

‫ﮐﻪ در آن‬

‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﻧﺘﮕﺮال ﭘﯿﭽﯿﺪه دوﻫﺎﻣﻞ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﺳﺎده اي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن آن ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﮕﺮال‬
‫ﻫﺎي ﺳﺎده ﻓﻮق را ﺣﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ زﻣﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ را ﺑﻪ ‪ N‬ﮔﺎم ‪ Dt‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﯿﻢ دارﯾﻢ‬
‫‪ti = i.Dt‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﻣﯿﺘﻮان ﻣﻘﺪار اﯾﻦ دو ﺗﺎﺑﻊ را در ﮔﺎﻣﻬﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﻓﻮق ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
 ‫ﺣﺎل از ﺿﺮب اﯾﻦ دو ﻣﻘﺪار دارﯾﻢ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ )‪ A(t‬ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﻣﻨﺤﻨﯽ )‪ y(t‬را از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ t=NDt‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ را‬
‫ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬
‫ﺟﻤﻊ ﺳﺎده‪:‬‬

‫روش ذوزﻧﻘﻪ‪:‬‬

‫روش ﺳﯿﻤﺴﻮن‪:‬‬

‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ‪ y‬در ﻧﻘﺎط زﯾﺮ ﻣﯿﺘﻮان ﺿﺮاﯾﺐ ﻓﻮق را در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮑﯽ از‬
‫روﺷﻬﺎي ﻓﻮق ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪t0 = 0, t1=Dt, t2=2Dt, t3=3Dt, …., tN=NDt‬‬

‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ B N‬ﻧﯿﺰ ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﭘﺎﺳﺦ زﻣﺎﻧﯽ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ‪ tN‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
 ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺮا‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﺮا اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫‪t‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪v (t‬‬ ‫‪ò R (t )e‬‬
‫‪- xw (t - t‬‬ ‫)‬
‫‪sin w D (t - t )d t‬‬
‫‪mw‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻗﺒﻞ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﯿﻂ ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﯽ دارﯾﻢ‬

 ‫آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺤﻠﯿﻞ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ در ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
‫ﻗﺒﻼ ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ آﺷﻨﺎ ﺷﺪﯾﻢ و دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺘﻨﺎوﺑﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ‬

‫ﻧﺸﺎن داد‪:‬‬

‫‪¥‬‬
‫= ) ‪R (t‬‬ ‫‪åR‬‬ ‫‪n‬‬ ‫) ‪sin (w n t - j n‬‬
‫‪n =1‬‬

‫ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ Rn‬و ‪ jn‬ﺗﺎﺑﻌﯽ از ‪ w n‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪو ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ‪ Rn‬و‪ jn ,‬ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ R(t‬ﺑﻪ ﻃﻮر‬

‫ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ‬

‫)‪R = R(w‬‬ ‫و‬ ‫) ‪j = j (w‬‬

‫ﭘﺲ ﺗﺎﺑﻊ ‪ R‬در ﻗﻠﻤﺮو ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺤﺮﮐﯽ ﻗﺒﻼ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫) ‪C (t ) = ån =1 Rn H n sin (wnt - jn - j n¢‬‬

‫‪¥‬‬

‫ﭘﺲ ﭘﺎﺳﺦ ‪ C‬ﻧﯿﺰ در ﻗﻠﻤﺮوﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬

‫‪r ¢ = Rn H n‬‬ ‫\‬ ‫)‪r ¢(w ) = R (w )H (w ) (1‬‬

‫)‪j ¢¢(w ) = j (w ) + j ¢(w ) (2‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪ (1‬ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ را ﺑﻪ روﺷﻨﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬در واﻗﻊ ﻧﻘﺶ دﺳﺘﮕﺎه دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ در ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ) ‪ H (w‬ﺟﻠﻮه ﮔﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﻫﺮ ﻣﺤﺮك ) ‪ R(w‬در ﺗﺎﺑﻊ ﭘﺎﺳﺦ ) ‪ H (w‬ﺿﺮب ﺷﺪه‬
‫وﭘﺎﺳﺦ ) ‪ r ¢(w‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪C (w‬‬ ‫=)‬ ‫‪H (w‬‬ ‫) ‪) × R (w‬‬

‫‪frequency‬‬ ‫‪response‬‬ ‫) ‪function = H (w‬‬

‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻧﺤﻮه ﺗﺸﺨﯿﺺ ورودي ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻟﯿﺒﺮه ﮐﺮدن‪:‬‬

‫) ‪X (w‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪H (w‬‬
‫) ‪P (w‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪\ P (w ) = X (w ). H - 1 (w‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﯿﺰ زﻟﺰﻟﻪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻤﯿﻢ روش ﻓﻮرﯾﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺮك ﮐﻠﯽ‬

‫ﻫﺮ ﻣﺤﺮك ﮐﻠﯽ را ﻣﯿﺘﻮان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﺮك ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎ زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب اﺧﺘﯿﺎري ‪ Tp‬ﻧﺸﺎن داد‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اﯾﻦ زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرﮔﺘﺮ از زﻣﺎن اﻋﻤﺎل ﻣﺤﺮك ‪ t1‬اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺼﻮرت ﻋﯿﻨﺎ ﻣﯿﺘﻮان از رواﺑﻂ‬
‫ﻗﺒﻠﯽ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺤﺮك ﺑﻪ ﺳﺮي ﻓﻮرﯾﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺿﺮﺑﻪ اي ‪[Impulsive loads] -‬‬

‫ﺑﺎرﻫﺎي ﺿﺮﺑﻪ اي در ﯾﮏ زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎه اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯿﺎﺑﻨﺪ و ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزه ﻧﯿﺰ زود ﺑﻪ ﻣﻘﺪار اوج رﺳﯿﺪه و‬
‫ﻣﯿﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﺑﺎرﻫﺎ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﮐﺎﻣﯿﻮن ﺧﻮدرو و ﺟﺮﺛﻘﯿﻞ ﻣﺘﺤﺮك ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪.‬در‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺳﺎزه از اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﻗﺒﻞ از اﻧﮑﻪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﺛﺮي ﺑﺮ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮕﺬارد ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اوج ﻣﯿﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ )ﺳﯿﻨﻮﺳﯽ( ﺑﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺎﻣﯿﺮا‬

‫ﺣﺮﮐﺖ در دو ﻓﺎز ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻓﺎز ﯾﮏ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ در ﺣﺎل وارد ﺷﺪن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺎز دو ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ ﺣﺬف ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪P(t ) = P0 Sinw t‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ در ﻓﺎز ﯾﮏ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫‪P0‬‬
‫‪X (t ) = A Sinwt + B Coswt +‬‬ ‫‪D Sinw t‬‬
‫‪K‬‬
‫‪D= 1‬‬
‫) ‪(1 - b 2‬‬
‫‪P0 b‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪X (0) = 0 , V (0) = 0‬‬ ‫‪\ B=0 , A=-‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪K 1- b 2‬‬

‫‪P0‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ) ‪\ X (t‬‬ ‫‪.‬‬ ‫) ‪( Sinw t - b Sinwt‬‬ ‫‪0 £ t £ t1‬‬
‫‪K 1- b 2‬‬
 ‫در ﻓﺎز دو ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻌﺎش آزاد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﺸﻮد و دارﯾﻢ‪:‬‬

‫) ‪V (t1‬‬
‫= ) ‪X (t‬‬ ‫‪. Sinwt + X (t1 ) Cos wt‬‬ ‫‪0 £ t = t - t1‬‬
‫‪w‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺎﺳﺦ )‪[Response Ratio] - R(t‬‬

‫‪P0‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪s‬‬ ‫=‬
‫‪K‬‬
‫) ‪X (t‬‬
‫= ) ‪R (t‬‬
‫‪ds‬‬

‫‪t1‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪=3‬‬
‫‪4‬‬
‫ﻣﺜﻼ در ﻣﺜﺎل ﭘﯿﺸﯿﻦ اﮔﺮ‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﭘﺎﺳﺦ اوج‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ‪ β < 1‬ﺑﺎﺷﺪ در ﻣﺤﺪوده ‪: 0 £ t £ t1‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪R (t‬‬ ‫) ‪( Sin w t - b Sin w t‬‬
‫‪1- b 2‬‬
‫‪dR = 0 \ w Cos w t - w w Cos w t = 0‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪w‬‬
‫‪Cos w t = Cos w t \ w t = 2 p n ± w t‬‬
‫‪ w t £ p‬ﺻﺎدق اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﻘﻂ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ t £ t1‬و ﯾﺎ‬
‫‪w‬‬
‫‪w t = 2p - wt‬‬ ‫‪\ w t (1 +‬‬ ‫‪) = 2p‬‬
‫‪w‬‬

‫‪wt < p‬‬

 ‫‪2p‬‬
‫= ‪\w t‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪b <1‬‬
‫‪w‬‬ ‫و ﯾﺎ‬
‫‪1+‬‬
‫‪w‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪3‬‬
‫آﻧﮕﺎه‪:‬‬ ‫= ‪b‬‬ ‫‪= = 0.67‬‬ ‫و ﯾﺎ‬ ‫‪= t1 = T‬‬ ‫ﻣﺜﻼ اﮔﺮ‬
‫‪T‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2p‬‬ ‫‪4‬‬
‫= ‪wt‬‬ ‫‪= p‬‬
‫‪3 5‬‬
‫‪1+‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4p 3‬‬

‫= ‪Rmax‬‬ ‫‪[ Sin p - Sin( . ) ] = 1.77‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5 2‬‬
‫‪1 - ( )2‬‬
‫‪3‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ‪ β > 1‬ﺑﺎﺷﺪ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ w t > p‬اﺳﺖ واز اﯾﻦ رو ﭘﺎﺳﺦ اوج‬

‫رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫در زﻣﺎن ‪t > t1‬‬

‫‪P0 1‬‬ ‫‪p‬‬

‫= )‪X (t1‬‬ ‫‪.‬‬ ‫) ‪(0 - b Sin‬‬
‫‪K 1- b‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪b‬‬
‫‪P w‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪V (t1 ) = 0 .‬‬ ‫) ‪(-1 - Cos‬‬
‫‪K 1- b‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪b‬‬

‫داﻣﻨﻪ ارﺗﻌﺎش آزاد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪P0‬‬
‫‪V0 2‬‬ ‫‪2 12‬‬
‫= ] ‪r = [( ) + X 0‬‬ ‫‪K . b . 2 + 2 Cos p‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪1- b 2‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪2b‬‬ ‫‪p‬‬
‫= ‪\ Rmax‬‬ ‫=‬ ‫‪.Cos‬‬ ‫‪b > 1 , t > t1‬‬
‫‪P0‬‬ ‫‪1- b‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2b‬‬
‫‪K‬‬
 ‫‪3‬‬
‫ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ‪ b = 4 3‬ﺑﺎﺷﺪ ) ‪( t1 = T0‬‬
‫‪8‬‬

‫‪2´ 4‬‬
‫= ‪Rmax‬‬ ‫‪3 Cos p = 1.31‬‬
‫‪1 - 169‬‬ ‫‪4‬‬
‫) (‪2‬‬
‫‪3‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ‪ b = 1‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪P0 1‬‬
‫= ) ‪X (t‬‬ ‫) ‪. ( Sin w t - w tCos w t‬‬
‫‪K 2‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪R ( t ) = . ( Sin w t - w tCos w t‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2p‬‬ ‫‪2p‬‬
‫= ‪wt‬‬ ‫=‬ ‫‪=p‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1+‬‬
‫‪w‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪p‬‬
‫= ))‪R max = ( 0 - p ( - 1‬‬ ‫‪= 1 .57‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن در ﻣﻮرد اﻧﻮاع ﺿﺮﺑﻪ و ﻧﺤﻮه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺎﺳﺦ اوج‬

‫ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﯾﺎ ﺑﺎر ﭘﻠﻪ اي – ]‪[Step Loading‬‬

‫‪X h (t ) = A Sinwt + B Coswt‬‬

‫‪P0‬‬
‫= ) ‪X P (t‬‬
‫‪K‬‬
 P0
X (t ) = A Sinw t + B Coswt +
K
X ( 0) = X& ( 0) = 0

ì P0
ïï X (t ) = K (1 - Coswt ) 0 £ t £ t1
\ í
ï X (t ) = V (t1 ) Sinwt + X (t ) Coswt 0 £ t = t - t1
ïî w
1

T
‫ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و‬t £ t1 ‫ ﻫﻤﻮاره در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬R max , wt1 > p ‫ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ‬t1 > ‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ‬
2

:‫ﻣﻘﺪار آن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

wt = p \ Rmax = 1 + 1 = 2

T
‫ ﭘﺎﺳﺦ اوج ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺑﺎرﮔﺬاري رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و‬t1 < ‫اﮔﺮ زﻣﺎن اﻋﻤﺎل ﺑﺎر ﭘﻠﻪ اي ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ‬
2

:‫دارﯾﻢ‬

V ( t1 ) 2
r max = ( ) + ( X ( t1 )) 2
w
P 2p
\ V ( t1 ) = 0 w Sin t1
K T
P 2p 2p 2 1 2
\ r max = 0 [ Sin 2 t1 + (1 - Cos t1 ) ]
K T T
2p pt
\ R max = r max
1
= [ 2 (1 - Cos t1 )] 2 = 2 Sin 1
P T T
( 0 )
K
pt
r max = 2 Sin 1 , t1 < T 2
T
 ‫ﻃﯿﻒ ﭘﺎﺳﺦ ‪ ,‬ﻃﯿﻒ ﺿﺮﺑﻪ – ]‪[Response Spectra , Shock Spectra‬‬

‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ‪) Rmax‬ﮐﻪ ﺑﺎ ‪ D‬ﯾﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺸﺪﯾﺪ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻫﻢ ﻧﺸﺎن داده ﻣﯿﺸﻮد( ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺿﺮﺑﻪ‬
‫‪t1‬‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و از اﯾﻦ رو ﻣﯽ ﺗﻮان آﻧﺮا ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ رﺳﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ آﻧﺮا ﻃﯿﻒ‬ ‫ﺧﺎص ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫‪T‬‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ﯾﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫)ﺑﺮاي ﻃﯿﻒ اﻧﻮاع ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‬

‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‪ :‬ﺑﺮاي ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ P(t ) = at + b‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪mX&& + kX = at + b‬‬
‫‪\ X P = at + b‬‬ ‫‪\ k (at + b ) = at + b‬‬
‫‪1‬‬
‫)‪\ X P = ( at + b‬‬
‫‪K‬‬
‫‪X h = A Sin wt + B Cos wt‬‬ ‫‪X (t ) = X h + X P‬‬

‫ﺑﺎ ارﺿﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اوﻟﯿﻪ ﺣﺮﮐﺖ ‪ A‬و ‪ B‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻗﺎب ﺷﮑﻞ روﺑﺮو ﺗﺤﺖ ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﻔﺠﺎر را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
 ‫‪k‬‬ ‫‪2500 ´ 9 . 8 ´ 100‬‬
‫= ‪w‬‬ ‫=‬ ‫‪= 90 . 4‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪T0 = 0 .069‬‬
‫‪t1‬‬
‫‪t1 = 0 . 08‬‬ ‫\‬ ‫‪= 1 . 15‬‬
‫‪T0‬‬

‫از ﻧﻤﻮدار ص ‪ 80‬ﮐﺘﺎب ﮐﻼف )ﻃﯿﻔﻬﺎي ﭘﺎﺳﺦ ﺿﺮﺑﻪ اي ( ﺑﺮاي ﺑﺎر ﻣﺜﻠﺜﯽ دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪X max‬‬
‫‪D = 1.6‬‬ ‫\‬ ‫‪= 1.6‬‬
‫‪r0 / K‬‬

‫‪500‬‬
‫= ‪X max‬‬ ‫‪´ 1.6 = 0.32‬‬ ‫‪cm‬‬
‫‪2500‬‬

‫روش ﺗﺨﻤﯿﻦ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ‬

‫‪t1‬‬
‫( ‪ D‬ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮه رﺳﯿﺪن ﻧﯿﺮو ﺑﻪ اوج ﺧﻮد ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ‪.‬‬ ‫‪ (1‬ﺑﺮاي ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﻃﻮﯾﻞ ) ﻣﺜﻼ ‪> 1‬‬
‫‪T‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺎر ﭘﻠﻪ اي ﻣﻘﺪار ‪ D‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2‬و ﺑﺮاي ﺑﺎ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪D =2‬‬ ‫‪D =1‬‬

‫ﺑﺎر ﭘﻠﻪ اي‬ ‫ﺑﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬

‫‪ (2‬ﺑﺮاي ﺿﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﯾﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺿﺮﺑﻪ و ﻧﯿﺰ ﻓﺮم ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ‪.‬‬

‫‪t1‬‬
‫‪I‬‬
‫‪mDv = ò p(t ).dt = I‬‬ ‫= ‪\ Dv‬‬ ‫زﯾﺮا ‪:‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫) ‪Sin(wt‬‬ ‫= ‪\ xmax‬‬
‫‪mw‬‬ ‫‪mw‬‬

‫‪x max‬‬
‫= ‪ D‬و ‪ P0‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ﺿﺮﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﻓﺮم‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻘﺪار ‪ D‬ﺑﻪ ﻓﺮم ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد زﯾﺮا‬
‫‪P0 / K‬‬

‫ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ‪.‬‬

 ‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬در ﺳﺎزه ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺛﺮ ﺿﺮﺑﻪ ) ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻗﺎب ( را ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ ‪.‬‬
‫‪1000 kg‬‬

‫‪K = 200 N/cm‬‬ ‫‪1000 kg‬‬

‫)‪t (sec‬‬
‫‪0.1‬‬ ‫‪0.1‬‬

‫‪1‬‬
‫=‪I‬‬ ‫‪´ 1000 ´ 0.2 = 100‬‬ ‫‪kg. sec = 981‬‬ ‫‪N . sec‬‬
‫‪2‬‬

‫‪K‬‬ ‫‪200 ´ 100‬‬

‫=‪w‬‬ ‫=‬ ‫‪= 4.41‬‬ ‫‪\T0 = 1.4‬‬ ‫‪sec‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪t1 .2‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪981‬‬
‫=‬ ‫‪<< 1‬‬ ‫\‬ ‫= ‪xmax‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.22 m‬‬
‫‪T 1.4‬‬ ‫‪mw 1000 ´ 4.47‬‬
‫‪x max‬‬ ‫‪0.22‬‬
‫=‪D‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.044‬‬
‫‪P0 / K 1000 / 200‬‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ .‬ﺧﻄﺎي ﭘﺎﺳﺦ ﻓﻮق را در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﯿﻖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ‪ - 5‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺿﺮﺑﻪ ‪ 2 ، 1 :‬و ‪5‬‬
 ‫ﭘﺎﺳﺦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﭘﯽ‬

‫)‪x(t‬‬

‫‪X=x+g‬‬
‫‪f s = kx‬‬
‫·‬
‫)‪g(t‬‬
‫‪fD = c x‬‬
‫)‪X(t‬‬

‫··‬ ‫·‬ ‫··‬ ‫··‬

‫‪fs + fD = m x‬‬ ‫\‬ ‫)) ‪- kx - c x = m( x + g (t‬‬
‫··‬ ‫·‬ ‫··‬
‫\‬ ‫) ‪m x + c x + kx = -m g (t‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ را از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻞ داﻻﻣﺒﺮ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺗﺬﮐﺮ ‪ x . 1 :‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫··‬
‫··‬ ‫··‬ ‫··‬
‫‪ x (t ) . 2‬ﺷﺘﺎب ﻣﻄﻠﻖ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ) ‪ X (t ) = x (t ) + g (t‬ﺷﺘﺎب ﻣﻄﻠﻖ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺗﻮان‬

‫آﻧﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮد ‪:‬‬

‫··‬
‫‪m x = f s + f D » fs‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫··‬ ‫··‬
‫\‬ ‫‪m x = -kx‬‬ ‫\‬ ‫‪x » -w 2 x‬‬

‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ در ﻟﺤﻈﻪ ﭘﺎﺳﺦ اوج ﮐﺎﻣﻼ درﺳﺖ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺴﺒﯽ اوج را در ﻟﺤﻈﻪ‬

‫اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺻﻔﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪:‬‬

‫‪1 2‬‬ ‫‪1 2‬‬

‫‪x& max = kxmax‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪x& max = wxmax‬‬

‫··‬ ‫·‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ X . X ، x ، x :‬و &‪ X‬اﻫﻤﯿﺖ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‬

‫زﯾﺮا ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ در ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻄﻠﻖ آﻧﻬﺎ ‪.‬‬
 ‫ﻃﯿﻒ ﭘﺎﺳﺦ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫··‬
‫اﮔﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ ) ‪ g (t‬ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ‪ ،‬دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪1‬‬ ‫··‬
‫= ) ‪x(t‬‬ ‫‪ò‬‬
‫‪mw D 0‬‬
‫‪-m g (t ) e-xw (t -t ) sin(wD (t - t )) dt‬‬

‫··‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﭘﺎﺳﺦ اوج ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ‪ x‬و ‪ w‬در زﻟﺰﻟﻪ ) ‪ ، g (t‬ﺑﺎﯾﺪ‬
‫··‬ ‫·‬
‫‪ X max ، x max ، xmax‬را ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪ .‬ﺑﺮا ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ xmax‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﻓﻮق ﺣﻞ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪S d = xmax‬‬ ‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻃﯿﻔﯽ ‪: Spectral displacement‬‬

‫·‬
‫‪Sv = x max @ w Sd‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﻃﯿﻔﯽ ‪: Spectral velocity‬‬
‫··‬
‫‪S a = X max @ w 2 S d‬‬ ‫ﺷﺘﺎب ﻃﯿﻔﯽ ‪: Spectral acceleration‬‬
‫··‬
‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ) ‪ g (t‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ‪ x‬و ‪ w‬ﻫﻢ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺷﺘﺎﺑﻨﮕﺎﺷﺖ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان‬

‫ﻧﻤﻮدار اﯾﻦ ﻃﯿﻔﻬﺎ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات ‪ T‬وﺑﺮاي ‪ x‬ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﻢ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫‪S a1‬‬ ‫‪x = 0.02‬‬

‫‪Sa‬‬ ‫‪x = 0.05‬‬
‫‪PGA‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪PGA‬‬

‫‪T1‬‬ ‫ﺷﮑﻞ ‪4‬‬

‫‪T‬‬

‫‪P = mS a1‬‬ ‫و ﻧﯿﺮوي زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻃﯿﻒ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺘﺎب ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﺎزه ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﯿﻞ‬

‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﯾﺪ ﻃﯿﻒ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺘﺎب اﺳﻤﯽ و واﻗﻌﯽ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﻫﺎي ﻃﺒﺲ ‪ ،‬ﻣﻨﺠﯿﻞ و ﻧﺎﻏﺎن را ﺑﺼﻮرت ﻋﺪدي ﺑﺮاي ﻣﯿﺮاﯾﯽ ‪ 0.05 ، 0.02 ، 0‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورﯾﺪ ‪ ) .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪول ﻧﯿﺰ در آورﯾﺪ (‬
‫ﺳﻮال‪ :‬ﺗﻮﺿﯿﺢ ﮐﻠﯽ در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ اراﺋﻪ ﺷﻮد؟‬
‫ﺳﻮال‪ :‬ﺗﻔﺎوت ﺑﯿﻦ ﺷﺘﺎب اﺳﻤﯽ و واﻗﻌﯽ؟‬
 ‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ‪Generalized‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻓﺼﻞ ‪ – 8‬ص ‪ 133‬ﮐﻼف – ﭼﺎپ ﺟﺪﯾﺪ‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮ دو ﻗﺴﻤﻨ ﺪ ‪:‬‬

‫‪ . 1‬ﺳﺎزه ﺻﻠﺐ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ ) ﻓﻨﺮﻫﺎي ﺑﯽ وزن ( و ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫‪ . 2‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده ‪.‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ و ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺻﻠﺐ ﺑﺎ ﻓﻨﺮﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪x‬‬
‫‪P ( x, t ) = P‬‬ ‫) ‪f (t‬‬
‫‪a‬‬
‫‪F‬‬
‫‪G‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪N‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪m2 J 2‬‬
‫‪c1‬‬ ‫‪k1‬‬ ‫‪c2‬‬ ‫‪k2‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪2a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬

‫‪x‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪5‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﮐﻠﯿﻪ ﻧﻘﺎط اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻘﻄﻪ ‪ E‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪Z (t ) = D Z E‬‬ ‫ﻓﺮض‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫= ‪DZ B‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫= ‪DZ D‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫= ‪DZ F‬‬ ‫‪Z‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫در ﻣﻮرد ﻧﯿﺮوﻫﺎ ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻋﺠﺎﻟﺘﺎ ﻧﯿﺮوي ‪ N‬را ﻧﺎدﯾﺪه ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪L‬‬
‫··‬ ‫·· ‪x‬‬ ‫‪m ·· é 1 ù‬‬ ‫‪1‬‬ ‫··‬
‫‪f I1 = ò Z ( x, t ) dm = ò‬‬ ‫‪Z m dx = Z ê x 2 ú = (mL‬‬
‫‪{) Z‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L ë 2 û 0 2 m1‬‬

‫‪1‬‬ ‫··‬ ‫··‬

‫= ‪\ f I1‬‬ ‫) ‪( m ´ 4a) Z (t ) = 2am Z (t‬‬
‫‪2‬‬
‫··‬ ‫··‬
‫··‬ ‫··‬ ‫‪Z Z‬‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪L3‬‬
‫‪M J 1 = J1 q 1‬‬ ‫= ‪q1‬‬ ‫=‬ ‫‪J1 = m1‬‬ ‫‪=m‬‬
‫‪L 4a‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬
 æ ·· ö
L3 ç Z ÷ mL2 ·· 4 ··
M J1 = ( m ) = Z = m a2 Z
12 Lç ÷ 12 3
è ø

æ 2 ·· ö
f I 2 (t ) = m2 a2 = m2 ç Z ÷
è3 ø

æ ·· ö æ ·· ö
·· -Z ÷ = -J2 ç Z ÷ Z
M J2 = J 2q 2 = J 2ç ; q2 = -
ç LEH ÷ ç 3a ÷ 3a
è ø è ø
·
dZ D Z ·
f D1 (t ) = c1 = c1 f D2 (t ) = c2 Z (t )
dt 4
3 1
f s1 = k 1Z D = k1 Z (t ) f s2 = k2 Z G = k2 Z (t )
4 3

‫ﻧﯿﺮو ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل‬ : ‫ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ وارد ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
L1 4a 4a
x P é1 2 ù
P1 (t ) = ò P( x, t ).dx = ò0 P a f (t ).dx = a f (t ) êë 2 x úû
0 0

P1 (t ) = 8aP f (t )

‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮐﺎر ﻣﺠﺎزي ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ‬

. ‫ ﺟﻤﻊ ﮐﺎر ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬، E ‫در ﯾﮏ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺠﺎزي دﻟﺨﻮاه در ﻧﻘﻄﻪ‬

8 a /3
E
D F

B C G DZ
M J H
A M 2
J1
fD
fs 2
1 f I2
f I1 f s2
f D1

æ 8a / 3 ö
d w(t ) = - f D1 .d B - f I1 .d c - M J q AE + P1 (t ) ç ÷ d E - f s1d D - f D2 d E - f I 2 d F + M J 2q EH - f s2 d G = 0
è 4a ø
2d 3d d d
dF = Z d E = dZ , d D = Z , dC = Z , dB = Z ,
3 4 2 4
 dZ dZ dZ
q EH = q AE = , dG = ,
3a 4a 3
dz 4 2 dz 2 &z& 2 &z& z& d z
d w (t ) = - 2 a m &z&(t )
- a m &z&(t ) - m2 dz - j2 - c1 - c 2 z& d z
2 3 4a 3 3 3a 4 4
3 3 z dz 2
- k1 z dz - k 2 + 8 r af (t ) d z = 0
4 4 3 3 3

[ ‫ ﮐﻼف‬137 ‫ ﺻﻔﺤﻪ‬a ‫( ] راﺑﻄﻪ‬1)‫راﺑﻄﻪ‬

‫و ﯾﺎ‬

é4 4 j2 ù æ c1 ö æ 9 k2 ö 16
ê 3 m a + 9 m 2 + 9a 2 ú &z& + ç 16 + c 2 ÷ z& + ç 16 k 1 + 9 ÷ z = 3 r af (t )
ë û è ø è ø
m* &z& + c * z& + k * z = p * (t )

.‫( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬generalized) ‫ ﺟﺮم و ﻣﯿﺮاﯾﯽ و ﺳﺨﺘﯽ و ﻧﯿﺮوي ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾاﻓﺘﻪ‬p * (t ), k * , c * , m *

:‫ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‬N ‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري‬

æ z ö æ z ö 7 z
d e1 = ç ÷d z d e = d e1 + ç ÷d z = dz
è 4a ø è 3a ø 12 a
7 nz
dw ¢ = dz
12 a

:‫( ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯿﻢ‬1) ‫ در راﺑﻄﻪ‬dw ‫اﮔﺮ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را ﺑﺎ‬

7 p 9 1 7N
dw + dw¢ \ k * = k * - = k1 + k 2 -
12 a 16 9 12a
 ‫ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ‪ N‬ﺑﺼﻮرت ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻋﮑﺲ اﮔﺮ‪ N‬ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار * ‪k‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ) ﺑﺮاي ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ﻓﺸﺎري (‬
‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7 N cr‬‬
‫\‪k * = 0‬‬ ‫‪k1 + k 2 + -‬‬ ‫‪=0‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪12 a‬‬
‫‪æ 27‬‬ ‫‪4 ö‬‬
‫‪N cr = ç k1 + k 2 ÷a‬‬ ‫ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬
‫‪è 28‬‬ ‫‪21 ø‬‬
‫‪8.5 8.4‬‬ ‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ :‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ‪8.3‬‬
‫راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ‬
‫‪ .1‬در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﺳﺎزه ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ درﺟﺎت آزادي ﻣﯿﺘﻮان از ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺟﺮم‬
‫ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪.(5 .8‬‬

‫‪ .2‬در ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪ 4 .8‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪...‬‬

‫‪ -‬ﮐﺸﯿﺪﮔﯽ اوﻟﯿﻪ ﻓﻨﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از وزن ﺗﯿﺮ‬
‫‪ -‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﯿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﭘﯿﭽﺸﯽ ﻣﻘﺎوم ﺗﯿﺮ‬
‫‪ -‬ﺣﺮﮐﺖ ﺗﯿﺮ ﺗﺎ ﺣﺪي ﮐﻪ داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎن از ﺣﺪ ﮐﺸﯿﺪﮔﯽ اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺸﻮد درﺳﺖ اﺳﺖ‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي داﻣﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﺶ از ﮐﺸﯿﺪﮔﯽ اوﻟﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ را ﺑﺎ ﺣﺬف ﮐﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻗﺮﻗﺮه و ﻓﻨﺮ‬
‫ﻧﻮﺷﺖ و اﺛﺮ ﺳﺮﻋﺖ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ را در آﺳﺘﺎﻧﻪ ورود ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺎز ﺑﺎ آن ﺟﻤﻊ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده‬

‫اﮔﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده را ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﯾﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﻣﯽ ﺗﻮانآﻧﺮا‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬
 ‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻠﯽ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺎزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ‪:‬‬
‫) ‪v(x, t ) = y (x )z (t‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫) ‪v( x, t‬‬
‫= )‪y (x‬‬ ‫)‪(2‬‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬
‫) ‪z (t‬‬
‫ﺑﺮاي ﭼﻨﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ در ﯾﮏ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺠﺎزي ﮐﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﯿﺮوي ﻣﺠﺎزي ‪ dwE‬ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ ﮐﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﯿﺮوﻫﺎي داﺧﻠﯽ ‪ dwI‬ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮوﻫﺎي داﺧﻠﯽ در اﺛﺮ اﯾﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺠﺎزي‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮ د ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪dwE = dw I‬‬ ‫)‪( 3‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺤﺖ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺛﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ p eff ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬
‫) ‪peff = -m( x ) &v&g (t‬‬ ‫)‪( 4‬‬

‫ﮐﺎر ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﯿﺮوي ‪ p eff‬و ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬
‫) ‪f I = m( x)v&&( x, t‬‬ ‫)‪( 5‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﯿﺮو در &&‪ v‬ﺑﻪ ﺳﺎزه وارد ﻣﯿﺸﻮد ‪ .‬ﭘﺲ ﮐﺎر اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ [ - ò f I ( x )dv( x )dx ] :‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎر‬

‫ﮐﻞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬

‫‪dwE = - ò f I ( x)dv( x )dx + ò peff ( x, t )dv(x )dx + Nd e‬‬ ‫)‪( 6‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي داﺧﻠﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻋﻀﻮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪l‬‬
‫‪dwI (t ) = ò M ( x, t )dv¢¢( x )dx‬‬ ‫)‪( 7‬‬
‫‪0‬‬

‫‪v ¢¢(x ) = ¶ v‬‬

‫‪2‬‬

‫‪¶x 2‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺎ &‪ e‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫] &‪s = E[e + a1e‬‬ ‫)‪( 8‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺻﻔﺤﺎت در ﺧﻤﺶ دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫]) ‪M (x, t ) = EI ( x )[v ¢¢( x, t ) + a1v&¢¢( x, t‬‬ ‫)‪(9‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻓﺮﺿﯽ ) ‪ ، y ( x‬ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮﻓﻮق ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﺎﺑﻊ ) ‪ z (t‬و ﻣﺸﺘﻘﺎت آن ﻗﺎﺑﻞ‬
‫) ‪v( x, t ) = y ( x )z(t‬‬ ‫ﺑﯿﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ زﯾﺮا ‪:‬‬
 ‫) ‪v ¢(x, t ) = y ¢( x )z (t‬‬ ‫) ‪v¢¢( x, t ) = y ¢¢( x )z(t‬‬
‫) ‪v&&( x, t ) = y ( x )&z&(t‬‬ ‫) ‪v&¢¢( x, t ) = y ¢¢( x )z&(t‬‬
‫‪dv( x, t ) = y ( x )dz‬‬ ‫‪dv¢¢( x, t ) = y ¢¢( x )dz‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫‪l‬‬
‫‪1‬‬
‫= ) ‪e(t‬‬ ‫‪[v¢(x, t )]2 dx‬‬
‫‪2 ò0‬‬
‫‪l‬‬
‫‪de = ò v ¢(x, t )dv¢( x )dx‬‬
‫‪0‬‬

‫از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ در رواﺑﻂ ﻗﺒﻠﯽ‪:‬‬

‫‪é‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬
‫‪ù‬‬
‫‪ :‬ﮐﺎر ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫‪dwE = ê - &z&(t )ò m( x )[y ( x )] dx - v&&g ò m(x )y (x )dx + Nz ò [y ¢( x )] dx údz‬‬ ‫)‪(10‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ë‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪û‬‬

‫‪é l‬‬ ‫‪l‬‬
‫‪ù‬‬
‫‪dwI = ê z ò EI (x )[y ¢¢( x )] dx + a1 z& ò EI (x )[y ¢¢( x )] dx údz = 0‬‬ ‫)‪(11‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ë 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪û‬‬

‫ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي ﻓﻨﺮ‬ ‫ﮐﺎر ﻣﯿﺮاﯾﯽ‬

‫از ﺑﺮاﺑﺮي ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫(‬
‫‪m * &z& + c * z& + k * - k G z = p * eff‬‬
‫*‬
‫)‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﮐﻪ در آن ‪:‬‬
‫‪l‬‬
‫‪m * = ò m(x )y 2 ( x )dx‬‬ ‫ﺟﺮم ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪0‬‬
‫‪l‬‬

‫‪c * = a1 ò EI ( x )[y ¢¢( x )] dx‬‬ ‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪l‬‬
‫‪k * = ò EI [y ¢¢( x )] dx‬‬ ‫ﺳﺨﺘﯽ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫‪l‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪k g = òy ¢ ( x )dx‬‬ ‫ﺳﺨﺘﯽ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫*‬

‫‪0‬‬
‫‪l‬‬
‫‪p * eff = -&v&g (t )ò m(x )y (x )dx‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺛﺮ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪0‬‬

‫‪k * = k * - k *G‬‬ ‫و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮ ﺗﯿﺐ ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﮏ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ‪ N‬ﺑﻪ ﺣﺪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺮﺳﺪ ‪ ،‬ﺳﺨﺘﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ ،‬ﭘﺲ ‪:‬‬
 ‫‪l‬‬

‫‪ò EI [y ¢¢(x )] dx‬‬

‫‪2‬‬

‫*‬
‫‪k = k -k‬‬ ‫*‬ ‫*‬
‫‪G‬‬ ‫= ‪\ N cr‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪l‬‬
‫)‪(13‬‬
‫‪ò [y ¢(x )] dx‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬

‫روش ﻓﻮق ]ﺣﻞ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮوش دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ[ ﺑﻪ روش رﯾﻠﯽ ﻣﻮﺳﻮم‬
‫اﺳﺖ ) ‪( Rayliegh`s method‬‬
‫دﻗﺖ ﻣﻘﺪار ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ‪ N cr‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ ) ‪ y (x‬دارد‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ y‬ﺷﺮاﯾط‬
‫ﺣﺪي ﻫﻨﺪﺳﯽ ) ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ( را ﮐﺎﻣﻼً ارﺿﺎ ﮐﻨﺪ ‪ N cr‬ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ـ ﺗﯿﺮ ﻃﺮه ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ را ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪EI, m‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ‬

‫&‪s = Ea1e‬‬
‫‪px‬‬
‫‪y (x ) = 1 - cos‬‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪2l‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ‪:‬‬
‫‪y (0) = y ¢(0) = 0‬‬ ‫) ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي ﻫﻨﺪﺳﯽ در ‪(A‬‬
‫‪2‬‬
‫‪æp ö‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪M B = EIy ¢¢(l ) = ç ÷ cos = 0‬‬ ‫) ﺷﺮاﯾﻄ ﺣﺪي ﻫﻨﺪﺳﯽ در ‪(B‬‬
‫‪è 2l ø‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﭘﺲ ﺷﺮاﯾﻄ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ارﺿﺎ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬از اﯾﻦ رو ‪:‬‬
‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪æ‬‬ ‫‪px ö‬‬
‫‪m * = m òy 2 dx = m ò ç1 - cos ÷ dx = 0.228m l‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0è‬‬ ‫‪2l ø‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪l‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪c = a1 ò EI (x )y ¢¢( x ) dx = a1p EI‬‬

‫‪4‬‬
‫*‬

‫‪0‬‬
‫) ‪(32l‬‬
‫‪3‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪l‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪k * = ò EIy ¢¢( x ) dx = p EI‬‬

‫‪4‬‬

‫‪0‬‬
‫) ‪(32l‬‬ ‫‪3‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪l‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪k * G = N òy ¢( x ) dx = Np‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫) ‪(8l‬‬
‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬
‫‪æ‬‬ ‫‪px ö‬‬
‫) ‪peff = -&v&g (t )ò m(x )y ( x )dx = -m &v&g (t )ò ç1 - cos ÷dx = 0.364m lv&&g (t‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪è‬‬ ‫‪2l ø‬‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽاﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ ‪:‬‬
 ‫‪æ‬‬ ‫‪EI ö æ p 4 EI Np 2‬‬ ‫‪ö‬‬
‫‪(0.228m l )&z& + çç a1p‬‬
‫‪4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪÷÷ z& + çç‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪-‬‬ ‫) ‪÷÷ z = -0.364m lv&&g (t‬‬
‫‪è 32l ø è 32l‬‬ ‫‪8l‬‬ ‫‪ø‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﯿﺮ ﻃﺮه ﺗﺤﺖ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ‬
‫‪p 2 EI‬‬
‫= ‪N cr‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ (13‬دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪4 l2‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار دﻗﯿﻖ ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺗﯿﺮ ﻃﺮه ﯾﮑﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ‬
‫ﺷﮑﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎ ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ ﮐﻤﺎﻧﺶ ﻋﻀﻮ ﯾﮑﯽ اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻮاﺑﻊ دﯾﮕﺮي اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫‪x2‬‬
‫= )‪y (x‬‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ‪ .‬ﻣﺜﻼﹰ اﮔﺮ‬
‫‪l2‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي ﻫﻨﺪﺳﯽ در ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ‪ (x=0) A‬را ارﺿﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ‪:‬‬

‫‪y ( 0 ) = y ¢( 0 ) = 0‬‬

‫اﻣﺎ ﺷﺮط ﺣﺪي در ‪ B‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ y ¢¢( L ) = 0‬ﺑﺮﻗﺮار ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺗﺎﺑﻊ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪(0.200m L )Z&& + æç 4a13EI ö÷Z& + æç 4 EI3‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪4N ö‬‬
‫‪÷I = -‬‬
‫‪mL‬‬
‫) ‪u&&g (t‬‬
‫‪è L‬‬ ‫‪ø‬‬ ‫‪è L‬‬ ‫‪3L ø‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪3 EI‬‬
‫= ‪N Cr‬‬
‫‪L2‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ‪ %22‬ﺧﻄﺎ درﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻋﻀﻮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﯾﺮ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻓﺮض ﺷﺪه ﺳﺨﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻤﺸﯽ‪ ،‬ﺑﻪ‬

‫ﺻﻮرت ﺳﺨﺘﯽ ﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮده و ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻣﯿﺮاﯾﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫) ‪m Z&& + c Z& + kZ = p(t‬‬

‫*‬
‫‪m = ò m( x )y ( x )2 dx + å miy i2 + å J iy ¢2i‬‬
‫‪L‬‬
‫( ‪)y i¢ = q i‬ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫‪0‬‬

‫ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬ ‫اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫*‬
‫‪c = ò c( x )y ( x )2 dx + a1 ò EI ( x )y ¢¢( x )2 dx + å Ciy i2‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺧﺎرﺟﯽ‬ ‫ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﮐﺮﻧﺸﯽ‬ ‫ﻣﯿﺮاﺋﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫*‬
‫‪k = ò k ( x)y ( x) 2 dx + ò EIy ¢¢( x) 2 dx + å k iy i2 - ò Ny ¢( x) 2 dx‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﺳﺨﺘﯽ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﺧﺎرﺟﯽ ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻤﺸﯽ ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺧﺎرﺟﯽ‬

‫*‬
‫) ‪p = ò p( x ,t )y ( x )dx + å pi ( t )y i ( x‬‬
‫‪L‬‬

‫‪0‬‬

‫ﻧﯿﺮوي ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬

‫‪Pi‬‬
‫)‪P(t‬‬

‫‪N‬‬
‫‪Ki‬‬ ‫)‪K(x‬‬ ‫‪mi,Ji‬‬

‫ارﺗﻌﺎش ورق‬
‫ﻫﻤﯿﻦ روش را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ارﺗﻌﺎش ورق ﺑﮑﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬

‫ارﺗﻌﺎش ورق را ﺣﺪس ﺑﺰﻧﯿﻢ‪.‬‬

‫‪a‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪b‬‬

‫‪x‬‬

‫‪:‬ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ ارﺗﻌﺎش ورق‬ ‫) ‪w( x , y ,t ) = y ( x , y )z( t‬‬

‫ﺑﺮاي ﯾﮏ ورق ﺧﻤﺸﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺟﺮم‪ ،‬ﺳﺨﺘﯽ و ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﺑﺎ ‪:‬‬
 ‫*‬ ‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪m=ò‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫‪m( x, y )y ( x, y ) 2 dxdy‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫*‬ ‫‪a b‬‬

‫‪ìï é ¶ 2y ¶ 2y ù 2‬‬ ‫‪é ¶ 2y ¶ 2y æ ¶ 2y ö 2 ù üï‬‬
‫‪k = Dò‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫‪í ê 2 + 2 ú - 2( 1 -n‬‬ ‫‪)ê 2 . 2 - çç‬‬ ‫‪÷÷ ú ý‬‬
‫‪ïî ë ¶x‬‬ ‫‪¶y û‬‬ ‫‪êë ¶x ¶y‬‬ ‫‪è ¶x¶y ø úû ïþ‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫*‬ ‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬

‫‪p( t ) = ò‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫‪p( x , y )y ( x , y )dxdy‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﮐﻪ در آن‬

‫) ‪ D = Eh 3 / 12( 1 - n 2‬ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻤﺸﯽ ورق‬ ‫[‬ ‫]‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ورق ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﻟﺒﻪ اي ﺳﺎده ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ‬ ‫‪ n‬ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮﺳﺎن و ‪h‬‬

‫زﯾﺮ را اﺧﺘﯿﺎر ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪px‬‬ ‫‪py‬‬
‫‪y ( x , y ) = sin‬‬ ‫‪sin‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬

‫ﻫﻤﯿﻦ روش را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ]ﮔﻨﺒﺪ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﻪ و ‪ [...‬ﺗﻌﻤﯿﻢ داد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﮑﻞ ﺻﺤﯿﺢ ارﺗﻌﺎش ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ارﺗﻌﺎش ﺣﺘﯽ اﻻﻣﮑﺎن‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺣﺪي را ارﺿﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ(‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ .‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺮﮐﺰ ﺻﻔﺤﻪ زﯾﺮ را زﯾﺮ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي وارده ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫)‪P(t‬‬
‫‪a‬‬

‫‪a/2‬‬

‫‪ì p0‬‬ ‫‪t £ t1‬‬

‫‪p( t ) = í‬‬
‫‪î0‬‬ ‫‪t > t1‬‬

‫از اﺛﺮ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺷﺪه و ‪ n = 0.3‬اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫روش رﯾﻠﯽ‬
‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ارﺗﻌﺎش ﻓﺮﺿﯽ )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﮑﻞ ﮐﻤﺎﻧﺶ‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎزه( ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺟﺮم‪ ،‬ﺳﺨﺘﯽ و ﻣﯿﺮاﯾﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد و ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ را‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ داد و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ )ﮐﻤﺎﻧﺶ( را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ روش را روش رﯾﻠﯽ ‪ ،‬ﻣﯿﻨﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻌﻤﯿﻢ اﯾﻦ روش ﻣﯿﺘﻮان ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺳﺎزه را ﻧﯿﺰ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪:‬‬
‫*‬
‫‪k‬‬
‫=‪w‬‬
‫*‪m‬‬
‫ﮐﻪ *‪ k‬و * ‪ m‬ﺳﺨﺘﯽ و ﺟﺮم ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ را ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ روش دﯾﮕﺮي اﻧﺠﺎم داد ﮐﻪ اول ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ رﯾﻠﯽ اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬اﺳﺎس اﯾﻦ‬
‫روش ﺑﺮ ﺑﻘﺎء اﻧﺮژي اﺳﺘﻮار اﺳﺖ )ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا(‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻌﺎش آزاد‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺮا دارﯾﻢ‪:‬‬
‫ﻧﻘﻞ از ص ‪ 53‬ﺟﺰوه‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ در ﻟﺤﻈﻪ ‪ wt=p/2‬اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﺪاﮐﺜﺮ‪ ،‬و اﻧﺮژي ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻟﺤﻈﻪ‬
‫‪ wt=p‬اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺻﻔﺮ‪ ،‬و اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻘﻞ از ص ‪ 53‬ﺟﺰوه‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺒﺎت اﻧﺮژي‪:‬‬

‫‪V + T = const.‬‬
‫‪Vmax=Tmax‬‬
‫‪k‬‬
‫= ‪ w‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﻣﯿﺘﻮان اﯾﻦ روش را ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭼﻨﺪ درﺟﻪ‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﻤﺎن راﺑﻄﻪ‬
‫‪m‬‬
‫آزادي ﻧﯿﺰ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻣﮑﺎن و زﻣﺎن از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫)‪u ( x , t‬‬

‫‪x‬‬

‫) ‪n ( x ,t ) = y ( x ) f ( t‬‬

‫ﺑﺮاي ارﺗﻌﺎش آزاد دارﯾﻢ‪:‬‬

 ‫‪n ( x, t ) = y ( x) z o sin wt‬‬

‫‪ .2‬اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ذﺧﯿﺮه ﺷ ﺪه در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮاﺑﺮﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫=‪V‬‬
‫‪1 L‬‬
‫‪2 ò0‬‬
‫(‬ ‫‪2‬‬
‫‪EI ( x ) ¶ n 2 dx‬‬
‫‪2‬‬

‫‪¶x‬‬
‫)‬
‫‪1 2 L‬‬ ‫‪2‬‬
‫= ‪Vmax‬‬ ‫‪z0 ò EI [y ¢¢( x )] dx‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪ .3‬اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ‪:‬‬

‫‪1 L‬‬
‫‪2 ò0‬‬
‫=‪T‬‬ ‫‪m( x)(u& ) 2 dx‬‬

‫‪1 2 2 L‬‬
‫= ‪Tmax‬‬ ‫‪zo w ò m( x )y ( x )2 dx‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪L‬‬
‫‪ò EIy ¢¢ dx‬‬
‫‪2‬‬

‫‪4. Tmax = Vmax‬‬ ‫‪\w‬‬ ‫‪2‬‬

‫=‬ ‫‪0‬‬
‫‪L‬‬
‫‪ò m( x)y dx‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن راﺑﻄﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒ ﻼً ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﯾﻌﻨﯽ ‪:‬‬

‫*‪k‬‬
‫= ‪w2‬‬
‫*‪m‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﺳﺎده از راﺑﻄﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ و ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ را ﺑﻪ روش‬

‫رﯾﻠﯽ ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪xæx‬‬ ‫‪ö‬‬
‫= ‪y‬‬ ‫÷‪ç - 1‬‬
‫‪Lè L‬‬ ‫‪ø‬‬

‫ﺣﻞ‪ .‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ داده ﺷﺪه ﺷﺮط ‪ y ( 0 ) = y ( L ) = 0‬را ارﺿﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﺷﺮط‬

‫‪2‬‬
‫= ) ‪ y ¢¢( x‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش رﯾﻠﯽ‬ ‫‪ y ¢¢( 0 ) = y ¢¢( L ) = 0‬را ارﺿﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ زﯾﺮا ‪¹ 0‬‬
‫‪L2‬‬
 ‫‪2‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪æ 2 ö‬‬
‫*‪k‬‬ ‫‪ò‬‬‫‪0‬‬
‫‪EI ç 2 ÷ dx‬‬
‫‪èL ø‬‬
‫= ‪w2‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫*‪m‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪éx æ x‬‬ ‫‪öù‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ò‬‬‫‪0‬‬
‫‪m ê ç - 1÷ ú dx‬‬
‫‪ë L è L øû‬‬

‫روش رﯾﻠﯽ ‪Rayliegh's Method‬‬

‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﻓﺮﺿﯽ )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﮑﻞ ﮐﻤﺎﻧﺶ‬

‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎزه( ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺟﺮم‪ ،‬ﺳﺨﺘﯽ و ﻣﯿﺮاﯾﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد و ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ را‬

‫ﺗﺸﮑﯿﻞ داد و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ )ﮐﻤﺎﻧﺶ( را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﯾﻦ روش را روش رﯾﻠﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬

‫ﺗﻌﻤﯿﻢ اﯾﻦ روش ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺳﺎزه را ﻧﯿﺰ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬

‫*‪k‬‬
‫=‪w‬‬
‫*‪m‬‬

‫ﮐﻪ * ‪ k‬و *‪ m‬ﺳﺨﺘﯽ و ﺟﺮم ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮوش دﯾﮕﺮي اﻧﺠﺎم داد ﮐﻪ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ رﯾﻠﯽ ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ .‬اﺳﺎس اﯾﻦ روش‬

‫ﺑﺮ ﺑﻘﺎء اﻧﺮژي‪ ،‬اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ) ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا(‪ .‬ﻣﺜ ﻼً ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻌﺎش آزاد ﻧﺎﻣﯿﺮا‬

‫دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪k‬‬
‫‪m‬‬

‫‪u = u o sin wt‬‬ ‫‪u& = u ow cos wt‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪V‬‬ ‫اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ‪Ku 2 = Ku o2 sin 2 wt‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫=‪T‬‬ ‫اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ‪mu& 2 = mu o2w 2 cos 2 wt‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫‪p‬‬ ‫‪p‬‬
‫= ‪ ( t‬اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ و اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﻟﺤﻈﻪ = ‪) wt‬ﯾﺎ‬
‫‪2w‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻟﺤﻈﻪ ‪ wt = p‬اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺻﻔﺮ و اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪p‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪wt‬‬ ‫= ‪\V = Vmax‬‬ ‫‪Kn o2‬‬ ‫‪,T = 0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪wt = p‬‬ ‫= ‪\T = Tmax‬‬ ‫‪mn o2w 2‬‬ ‫‪,V = 0‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺒﺎت اﻧﺮژي ‪:‬‬

‫‪k‬‬
‫‪T + V = cos t‬‬ ‫‪\Vmax = Tmax‬‬ ‫= ‪\w 2‬‬
‫‪m‬‬

‫ﻣﯽﺗﻮان ﻫﻤﯿﻦ روش را ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬ ‫‪ :[١u]Comment‬اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﺟﺰوه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ‪ ۵۴‬و ‪ ۵۵‬ﻣﺮﺗﺐ ﺷﻮد‬

‫‪EI‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪120 EI‬‬ ‫‪10.96 EI‬‬
‫= ‪\w = L‬‬
‫‪2‬‬
‫@ ‪\w‬‬
‫‪mL‬‬ ‫‪m L4‬‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪30‬‬

‫اﮔﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ را ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫‪px‬‬
‫‪y ( x ) = sin‬‬
‫‪L‬‬
‫‪2‬‬
‫‪æp ö‬‬ ‫‪px‬‬
‫‪y ¢¢( x) = -ç ÷ sin‬‬
‫‪èLø‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪4‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪æp ö‬‬ ‫‪2 px‬‬
‫‪ò0 EI çè L ÷ø sin L dx p 4 EI‬‬ ‫‪p2‬‬ ‫‪EI‬‬
‫= ‪w‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫=‬ ‫= ‪\w‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪é p ù‬‬ ‫‪m L4‬‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪ò0 m êësin L xúû dx‬‬
‫اﯾﻦ ﺟﻮاب دﻗﯿﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻮاب ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ‪ %11‬ﺧﻄﺎ داﺷﺘﻪ‬

‫اﯾﻢ‪ .‬ﻫﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﺑﺮاي ‪ y‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از واﻗﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ò EIy ¢dx‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه ﺑﺠﺎي اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ‪¢‬‬

‫ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ = اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه‬

‫‪ì Pc ( x) = m ( x) a = m( x)y c ( x) &z&max‬‬
‫‪í‬‬
‫) ‪în ( x, t ) = y c ( x) z (t‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ) ‪ y c ( x‬ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ دﻗﯿﻖ ارﺗﻌﺎش ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ دﻗﯿﻖ‪ Pc(x) ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﻮق ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﻔﺮوض ﯾﻌﻨﯽ ‪ vc ( x ,t ) = y c ( x )z‬اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ‬

‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺎ ) ‪ m¢( x )y c ( x‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﺑﺠﺎي ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ دﻗﯿﻖ‪ ،‬ﯾﮏ‬

‫ﻣﻘﺪار ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻮد‪ ،‬راﺑﻄﻪ ﻗﺒﻠﯽ ] ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ = اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه [ ﺑﺎ ﮐﻤﯽ ﺗﻘﺮﯾﺐ ﻫﻤﺮاه‬

‫‪L‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻬﺘﺮ از ‪ ò0 EIy ¢¢ 2 dx‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﻓﺮﺿﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ) ‪ y (x‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ‬

‫ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ وارد ﺑﻪ ﺳﺎزه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪P ( x ) = m( x )y ( x )&z&max‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ را‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آورﯾﻢ ‪.‬‬

‫ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﻔﺮوض ‪:‬‬

‫‪® P ( x) = m( x)y ( x) Z&&max‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺗﺤﺖ )‪: P (x‬‬

‫‪® vd ( x) = y ( x) Z&&max = w 2y ( x) Z max‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻄﻮر اﺧﺘﯿﺎري ‪ Z max = 1‬اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻮد ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﻓﺖ اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻧﯿﺮوي ﻣﺰﺑﻮر ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت‬

‫اﻧﺮژي ﮐﺮﻧﺸﯽ در ﺳﺎزه ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

 ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2ò‬‬
‫=‪V‬‬ ‫‪[ P dx]vd ( x) = ò m ( x)y ( x)y ( x) dx‬‬
‫‪2‬‬

‫اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺳﺎزه ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﺷﮑﻞ )‪ y (x‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪1 2 2‬‬
‫=‪T‬‬ ‫‪Z maxw ò m( x)[y ( x)]2 dx ; Z max = 1‬‬
‫‪2‬‬

‫= ‪T = V \w 2‬‬
‫‪ò P ( x)y ( x)dx = ò m( x)y ( x)y ( x)dx‬‬
‫‪ò m( x)y ( x)dx ò m( x)y ( x)dx‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎده آﻧﺴﺘﮑﻪ )‪ P (x‬ﺑﺮاﺑﺮ وزن ﺳﺎزه ﻓﺮض ﺷﻮد ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ P ( x) = m( x) g‬ﮐﻪ در آن )‪y (x‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ وزن اﺳﺖ‬

‫‪g ò m( x)y ( x)dx‬‬

‫= ‪\w 2‬‬
‫‪ò m( x)y‬‬
‫‪2‬‬
‫‪( x) dx‬‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ رواﺑﻂ )‪ y (x‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ واﻗﻌﯽ ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﻔﺮوض )‪ P (x‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ )‪ y 1 ( x‬ﺑﺪون ﺑﻌﺪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد ‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬

‫)‪y ( x) = z 0y 1 ( x‬‬

‫‪z0 ò P ( x)y 1 ( x)dx‬‬ ‫‪ò P ( x)y ( x)dx‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪w2‬‬ ‫=‬
‫‪ò m( x)[y 1 ( x)] dx‬‬ ‫‪z ò m( x)[y ( x)] dx‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎده ‪: P ( x) = m( x) g‬‬

‫‪g ò my 1dx‬‬
‫= ‪w2‬‬ ‫×‬
‫‪z ò my 12 dx‬‬

‫ﺗﺬﮐﺮ ‪ :‬ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ )‪ y (x‬ﺣﺘﻤﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺮ ﺷﮑﻞ دﻟﺨﻮاﻫﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب ﺗﯿﺮ ﻃﺮه ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺮوش رﯾﻠﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﺪ ‪.‬‬
 ‫ﺣﻞ ‪ :‬اﮔﺮ ‪ y‬را ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺗﯿﺮ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪P‬‬

‫‪PL3 3LX 2 - X 3‬‬

‫= )‪v( x‬‬ ‫×‬
‫‪3EI‬‬ ‫‪2 L3‬‬

‫‪3LX 2 - X 3‬‬ ‫‪PL3‬‬

‫= )‪\y ( x‬‬ ‫‪3‬‬
‫=‪; z‬‬
‫‪2L‬‬ ‫‪3EI‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪Vmax‬‬ ‫‪Pv ( L) = Pz‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪33 m L 2 2‬‬
‫= ‪T1 max = w 2 ò m v 2 dx = w 2 z 2 ò y 2dx‬‬ ‫‪w z‬‬ ‫درﺗﯿﺮ‬
‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪140 2‬‬

‫‪1W 2 2 L‬‬ ‫‪25 W 2 2‬‬

‫= ‪T2 max‬‬ ‫=) ( ‪w v‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w z‬‬ ‫‪W‬‬ ‫در وزﻧﻪ‬
‫‪2 g‬‬ ‫‪256 2 g‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪25 W m L 2 2‬‬

‫( = ‪Tmax = T1 max + T2 max‬‬ ‫‪+‬‬ ‫)‬ ‫‪w z‬‬
‫‪140 256 m Lg 2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪EI‬‬
‫= ‪Tmax = Vmax ®\ w 2‬‬ ‫×‬
‫‪33‬‬ ‫‪25 W m L4‬‬
‫‪+‬‬
‫‪140 256 m Lg‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي روش اﺻﻼح ﺷﺪه رﯾﻠﯽ‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﺪه ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان روش رﯾﻠﯽ را ﺑﺸﮑﻞ زﯾﺮ اﺻﻼح ﻧﻤﻮد و‬

‫ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﯿﺪ ‪ .‬ﺳﺎده ﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼ دﯾﺪﯾﻢ روش ‪ R0‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫روش ‪R00‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﻓﺮﺿﯽ ﺑﺮاي ارﺗﻌﺎش ﺳﺎزه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪v ( 0) ( x, t ) = y 0 ( x) Z 0( 0) Sinwt‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪[ Z ( 0 ) ]2‬‬

‫= ‪Vmax‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫‪EI (v¢¢(0))2 dx = 0 ò EI [y ¢¢( 0) ]2 dx‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ اوج‬

‫‪1‬‬ ‫‪[ Z 0( 0 ) ]2 2‬‬

‫= ‪Tmax‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫=‬ ‫‪w ò m( x)[y ( 0 ) ( x)]2 dx‬‬
‫‪(0) 2‬‬
‫‪m‬‬ ‫(‬ ‫‪x‬‬ ‫[)‬ ‫‪v‬‬
‫&‬ ‫]‬ ‫‪dx‬‬ ‫اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
 ‫‪ò EI [y ¢¢‬‬
‫‪( 0) 2‬‬
‫‪] dx‬‬
‫= ‪T = V \w 2‬‬ ‫‪a R00‬‬
‫‪ò m( x)[y‬‬
‫) ‪(0‬‬
‫‪( x)]2 dx‬‬

‫روش ‪R01‬‬
‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ‪ ò w ¢¢ dx‬داراي ﺧﻄﺎﺳﺖ ) ﺑﻌﻠﺖ ﻣﺸﺘﻖ ﮔﯿﺮي ( ‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬ ‫‪2‬‬

‫را از ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪ .‬ﻗﺒﻼ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺮاﺑﺮﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪P ( x) = m( x)y ( x) Z&&max‬‬

‫ﺣﺎل اﮔﺮ )‪ y = y ( 0‬و ‪ Z&&max = Z ( 0)w 2‬ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ‪:‬‬

‫) ‪P0 ( x) = Z 0( 0 )w 2 my ( 0‬‬

‫‪P‬‬
‫‪ 0‬ﺑﺮاﺑﺮ )‪ y (1) Z 0(1‬ﺷﻮد ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ‪P0‬‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوي ) ‪= Z 0( 0 ) my ( 0‬‬
‫‪w2‬‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫)‪v (1) = w 2y (1) Z 0(1‬‬

‫اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي ‪ P0‬در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ )‪: v (1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪Z 0( 0 ) × Z 0(1) 4‬‬

‫‪2ò‬‬
‫= ‪Vmax‬‬ ‫‪P‬‬‫‪0‬‬ ‫‪v‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪dx‬‬ ‫=‬ ‫‪w ò my ( 0)y (1) dx‬‬
‫‪2‬‬

‫و اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﮐﻪ از ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﻔﺮوض اوﻟﯿﻪ ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪[ Z 0( 0) ]2 2‬‬
‫= ‪Tmax‬‬ ‫® ‪w ò m[y ( 0 ) ]2 dx‬‬
‫‪2‬‬

‫‪Z 0( 0 ) ò m [y ] dx‬‬
‫‪(0) 2‬‬

‫= ‪V = T \w 2‬‬ ‫×‬ ‫‪a R01‬‬

‫‪Z 0(1) ò m y ( 0 )y (1) dx‬‬

‫روش ‪R11‬‬
‫‪ y‬ﺣﺴﺎب ﺷﻮد ‪ ،‬دﻗﺖ ﺑﻬﺘﺮي ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫اﮔﺮ اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ از ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2ò‬‬
‫= ‪Tmax‬‬ ‫‪m[v& (1) ]2 dx = ò m[(w 2y (1) )(wZ 0(1) )]2 dx‬‬
‫‪2‬‬
 1
Tmax = w 6 [ Z 0(1) ]2 ò m[y (1) ]2 dx V =T
2
L

ò m( x)y y (1) dx
( 0)
( 0)
Z
‫ روش‬w = 2 0
(1)
× 0
L
a R11
Z
ò m( x)[y ] dx
0 (1) 2

12 ‫ ﺗﺎ‬9، 7، 6، 4 ‫ ﺗﺎ‬1 : 8 ‫ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﻓﺼﻞ‬

 ‫ﻣﺜﺎل )روش رﯾﻠﯽ (‬
‫ﺣﻞ ‪:‬‬

‫در ﺳﺎزه ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ k/in‬و ﺟﺮم‬

‫‪ (k/in)s2‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب ﺑﻪ‬
‫روش رﯾﻠﯽ‪.‬‬

‫روش ‪R00‬‬

‫در اﯾﻦ روش )‪ y 0 ( x‬را ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫‪ì1ü‬‬ ‫‪ì1ü‬‬ ‫‪ì1ü‬‬

‫‪ïï‬‬ ‫‪ï ï‬‬ ‫‪ïï‬‬
‫ﻓﺮض ‪y 0 ( x) = í1ý‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪m = í1.5ý‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪v0 = Z 0 í1ý‬‬
‫‪ï1ï‬‬ ‫‪ï2ï‬‬ ‫‪ï1ï‬‬
‫‪îþ‬‬ ‫‪î þ‬‬ ‫‪îþ‬‬

‫‪1 2‬‬ ‫‪1‬‬

‫= ‪Vmax‬‬ ‫) ‪Z 0 å K i Dy i2 = Z 02 (600 ´ 02 + 1200 ´ 02 + 1800 ´ 12‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪Tmax = w 2 å mi vi2 = w 2 Z 02 å miy i2 = ´ 4.5w 2 Z 02‬‬ ‫= ‪Vmax‬‬ ‫‪´ 1800 Z 02‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪´1800 Z 02‬‬
‫‪Tmax = Vmax‬‬ ‫= ‪\w‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪= 400‬‬ ‫‪\ w = 20‬‬
‫‪1‬‬
‫‪´ 4.5Z 02‬‬
‫‪2‬‬

‫روش ‪R01‬‬

‫‪ì1ü‬‬ ‫‪ì1ü‬‬
‫‪ïï‬‬ ‫‪ï ï‬‬
‫® ‪\ P = Z 0w 2[ m]{y } = Z 0w 2 í1.5ý‬ﻓﺮض ‪y 0 ( x) = í1ý‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ‬
‫‪ï1ï‬‬ ‫‪ï2ï‬‬
‫‪îþ‬‬ ‫‪î þ‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ‪:‬‬

 ‫)‪(1 + 1.5 + 2‬‬ ‫)‪(1 + 1.5‬‬
‫´ ‪\ v13 = Z 0w 2‬‬ ‫‪v12 = Z 0w 2‬‬ ‫‪+ v13‬‬
‫‪1800‬‬ ‫‪1200‬‬
‫‪9Z 0 2‬‬ ‫‪16.5Z 0 2‬‬
‫= ‪v13‬‬ ‫‪w‬‬ ‫= ‪v12‬‬ ‫‪w‬‬
‫‪3600‬‬ ‫‪3600‬‬

‫‪22.5Z 0 2‬‬
‫= ‪v11 = v12 + Z 0 w 600‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w‬‬
‫‪3600‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Z w2‬‬

‫= ‪Vmax‬‬
‫‪2‬‬
‫‪å‬‬ ‫‪Pivi = (1 ´ 22.5 + 1.5 ´16.5 + 2 ´ 9) × ( 0 ) Z 0w 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3600‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Vmax = 906 ´10-5 Z 02w 4‬‬ ‫‪ ® Tmax = ´ 4.5w 2 Z 02‬از ﻗﺒﻞ‬
‫‪2‬‬

‫‪Vm = Tm \ w 2 = 248.3 Þ w = 15.76 a R01‬‬

‫روش ‪R11‬‬

‫در اﯾﻦ روش ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ، y 0‬ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ‬

‫آﯾﺪ ‪ ،‬اﻧﺮژي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ از ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ در اﯾﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ و اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ از آﺧﺮﯾﻦ‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫= ‪Tmax‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫[‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫]‬
‫= ) ‪m1 (wv11 ) + m2 (wv12 ) + m3 (wv13‬‬

‫‪Tmax‬‬ ‫=‬
‫‪1 Z 02w 6‬‬
‫‪2 (3600) 2‬‬
‫[‬ ‫]‬
‫‪1´ 22.52 + 1.5 ´16.52 + 2 ´ 92 = 4.1536 ´10 -5 Z 02w 6‬‬

‫‪Vmax = 906 ´10-5 Z 02w 4‬‬ ‫)از ﻗﺒﻞ (‬ ‫‪Vm = Tm \w = 14.77 a R11‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺗﯿﺮ ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺮوش رﯾﻠﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﻞ ‪ :‬ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در وﺳﻂ ﺗﯿﺮ‬

‫ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫‪PL3 X‬‬ ‫‪X‬‬

‫=‪y‬‬ ‫) ‪× (3 - 4( ) 2‬‬
‫‪48EI L‬‬ ‫‪L‬‬
 ‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﻔﺮوض ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪3‬‬
‫) ‪y = y m Z (3 - 4 Z 2‬‬ ‫‪Z=X‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪ym = PL‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪48EI‬‬

‫اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪1é 2‬‬ ‫‪W1 2 L ù‬‬

‫‪2 ëò‬‬
‫= ‪Tmax‬‬ ‫‪ê y& dm +‬‬ ‫‪y& ( ) ú‬‬
‫‪g‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪û‬‬

‫‪17 WL 2 W1 2 Weff 2 2‬‬

‫= ‪Tmax‬‬ ‫×‬ ‫‪y& m +‬‬ ‫= ‪y& m‬‬ ‫‪w ym‬‬
‫‪35 2 g‬‬ ‫‪2g‬‬ ‫‪2g‬‬

‫‪Weff = W1 + 0.486 mL‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪W‬‬

‫= ‪Vmax‬‬ ‫‪Py m‬‬ ‫= ‪Tmax = Vmax \ w 2‬‬ ‫‪, M e = eff‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪M e ym‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪M e = M 1 + 0.486mL‬‬ ‫;‬ ‫‪Ke = P‬‬ ‫‪= 48EI‬‬

‫‪ym‬‬ ‫‪L3‬‬

‫‪M e L3‬‬
‫‪w = Ke‬‬ ‫‪= 48 EI‬‬ ‫;‬ ‫‪T = 2p‬‬
‫‪Me‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪M eL‬‬ ‫‪48EI‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ‪ m = 0‬ﺑﺎﺷﺪ ) ﺗﯿﺮ ﺑﺪون ﺟﺮم ( اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﯿﻖ ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﮑﺪرﺟﻪ اﺳﺖ ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ‬

‫‪mL4‬‬
‫‪ T = 0.632‬ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،‬ﺷﮑﻞ دﻗﯿﻖ ارﺗﻌﺎش ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬ ‫‪ M 1 = 0‬ﺑﺎﺷﺪ دارﯾﻢ‬
‫‪EI‬‬

‫‪p 4 EI‬‬ ‫‪p ×x‬‬

‫= ‪ w 2‬ﺑﺪﺳﺖ آورده اﯾﻢ ‪:‬‬ ‫‪ y = Sin‬اﺳﺖ و ﻗﺒﻼ ﺑﻪ روش رﯾﻠﯽ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﯿﻖ را ﺑﺮاي‬
‫‪mL4‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪2p‬‬ ‫‪mL4‬‬
‫= ‪Texact‬‬ ‫‪= 0.637‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪EI‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﻮاب ﻓﻮق ﻓﻘﻂ ‪ %1‬ﺧﻄﺎ دارد ‪.‬‬

‫ﺟﺮم ﻣﻮﺛﺮ ‪ :‬در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺟﺮم ﻣﻮﺛﺮ ‪ M e‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ M 1 + 0.486mL‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﯽ ﺗﻮان‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ‪ %48/6‬از ﺟﺮم ﺗﯿﺮ در ارﺗﻌﺎش ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارد‪.‬‬

‫ﻣﺜﺎل( ﺟﺮم ﻣﺆﺛﺮ و ﺗﻨﺎوب ارﺗﻌﺎش دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ را ‪b v‬‬

‫ﺑﯿﺎﺑﯿﺪ ‪.‬‬
‫ﺣﻞ( اﮔﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺟﺮم ‪ M‬را ﺑﺎ ‪ x‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻓﻨﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ c‬از اﺑﺘﺪاي ﻓﻨﺮ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪cx‬‬
‫= ‪xc‬‬
‫‪L‬‬

‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺮژي ﺟﻨﺒﺸﯽ ﺧﻮد ﻓﻨﺮ ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫&‪1 cx‬‬ ‫‪mx& 2 c 2‬‬ ‫‪x& 2 mL‬‬

‫= ‪T1 = ò x& c2 dm = ò ( ) 2 mdc‬‬ ‫‪ò‬‬ ‫= ‪( ) dc‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 L‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪2 3‬‬
‫‪1‬‬
‫‪T2 = Mx& 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪mL 2 w 2‬‬
‫‪T = T1 + T2 = ( M +‬‬ ‫= ‪)x‬‬ ‫‪M e x2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪V = Kx 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪mL‬‬
‫= ‪T = V \w‬‬ ‫‪;Me = M +‬‬
‫‪Me‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺟﺮم ﻓﻨﺮ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ‪ 1/3‬آن را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﯿﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار‬

‫ﻓﻮق ﺑﺮاي ‪ mL=M/2‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺧﻄﺎ ﺣﺪود ‪ %0/5‬اﺳﺖ و ﺑﺮاي ‪ mL=M‬اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ‪ %0/8‬ﻣﯽ‬

‫رﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ‪ mL=2M‬اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﺑﻪ ‪ %3‬ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ )ﺗﯿﻤﻮﺷﻨﮑﻮ‪/‬ص ‪.(32‬‬

‫ﻣﺜﺎل(‬

‫‪x‬‬ ‫‪PL3‬‬
‫= ‪y = y m (1.5 z 2 - 0.5 z 3 ), z‬‬ ‫= ‪, ym‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪3EI‬‬
 ‫‪1‬‬
‫=‪V‬‬ ‫‪Pym‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪33‬‬ ‫&‪y‬‬
‫= ‪T1 = ò my& 2 dx‬‬ ‫‪mL m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪T2 = My& m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪\ T = T1 + T2‬‬ ‫‪M e y& m = w 2 M e ym2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪33‬‬
‫‪Me = M +‬‬ ‫‪mL = M + 0.236mL‬‬
‫‪140‬‬
‫‪p‬‬
‫‪Py m‬‬ ‫‪ym‬‬ ‫‪p 3EI‬‬
‫= ‪T = V \w‬‬
‫‪2‬‬
‫=‬ ‫= ‪\Ke‬‬ ‫‪= 3‬‬
‫‪M e y m2‬‬ ‫‪Me‬‬ ‫‪ym‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪Ke‬‬ ‫‪2p‬‬ ‫‪2p‬‬ ‫‪mL4‬‬
‫= ‪\w‬‬ ‫= ‪\T‬‬ ‫=‬
‫‪Me‬‬ ‫‪w 3.567 EI‬‬

‫‪2p‬‬ ‫‪mL4‬‬
‫= ‪ T‬ﺗﯿﻤﻮﺷﻨﮑﻮ ص ‪ ( 35‬ﺣﺪود ‪ %1.5‬ﺧﻄﺎ داﺷﺘﻪ‬ ‫در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ دﻗﯿﻖ اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ )‪/‬‬
‫‪3.515 EI‬‬

‫اﯾﻢ ‪.‬‬

‫ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﮑﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ‪:‬‬

‫‪x‬‬ ‫‪PL3‬‬
‫= ‪y = y m z(3 - 4 z 2 ), z‬‬ ‫= ‪, ym‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪48EI‬‬

‫در ﻣﺜﺎل ﺗﯿﺮ ﺳﺎده ﻗﺒﻠﯽ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﮑﻞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﺟﻮاب زﯾﺮ‬

‫اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ ‪:‬‬

‫‪mL4‬‬
‫‪T = 0.632‬‬
‫‪EI‬‬

‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﺑﺠﺎي ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‪ ،‬ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﮔﺴﺘﺮده )وزن ﺗﯿﺮ( را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪mL4‬‬
‫‪ T = 0.637‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﻮاب دﻗﯿﻖ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﺎ ﺳﻪ رﻗﻢ اﻋﺸﺎر ﻧﯿﺰ‬
‫‪EI‬‬
 ‫‪mL4‬‬
‫‪ T = 0.632‬ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮض ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ‬
‫‪EI‬‬

‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ ،‬دﻗﺖ ﮐﺎﻣﻼً ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ را دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺮ وﺳﻂ ﺗﯿﺮ‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻨﺪ درﺟﻪ‬

‫در ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي‪ ,‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ mj‬در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ‬

‫ﭘﺲ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻌﺎدل ﻧﯿﺮوﻫﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪:‬‬

‫) ‪m j v&&j + f Dj + f sj = Pj (t‬‬
‫) ‪m j v&&j + (c j1v&1 + c j 2 v&2 + ... + c jn v&n ) + ( k j1v1 + k j 2 v2 + ... + k jn vn ) = Pj (t‬‬

‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮاي ﮐﻠﯿﻪ ﺟﺮﻣﻬﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ اي ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﯾﺶ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻓﺸﺮده ﺑﺎ‬
‫ﻓﺮﻣﺖ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﻄﺎﺑﻖ زﯾﺮ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫) ‪M &v& + C v& + K v = P (t‬‬

‫‪ìv1 (t ) ü‬‬ ‫‪ìP1 (t ) ü‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪ï.‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï.‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪ïï‬‬ ‫‪ïï‬‬ ‫‪ïï‬‬ ‫‪ïï‬‬
‫‪v = í.‬‬ ‫‪ý, P (t ) = í.‬‬ ‫‪ý‬‬
‫‪ï.‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï.‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪ï‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪îïvm (t ) þï‬‬ ‫‪îïPm (t )þï‬‬

‫)‪( ١‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدﻻت دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ )‪ ، (1‬ﺑﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪:‬‬

‫) ‪m1v&&1 + ( c11v&1 + c12v&2 + ... + c1n v&n ) + ( k11v1 + k12v2 + ... + k1nvn ) = P1 (t‬‬
‫‪...‬‬
‫) ‪m j v&&j + ( c j1v&1 + c j 2v&2 + ... + c jn v&n ) + ( k j1v1 + k j 2v2 + ... + k jnvn ) = Pj (t‬‬
 ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدﻻت دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ از ﻧﻮع درﮔﯿﺮ )‪ (Coupled‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ارﺗﻌﺎش آزاد دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺎﻣﯿﺮا‬

‫‪M&v& + Kv = 0‬‬

‫اﮔﺮ ﻓﺮض ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﺗﺎﺑﻊ )‪ v(x,t‬را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ داد ‪:‬‬

‫) ‪v( x, t ) = j ( x) f (t‬‬

‫و ﯾﺎ ‪:‬‬

‫‪v( x, t ) = j ( x) z sin wt‬‬

‫‪\ v (t ) = j z sin wt‬‬
‫‪\ -w 2 Mj sin wt + kj sin wt = 0‬‬
‫)‪( ٢‬‬
‫[‬
‫‪\ k -w M j = 0‬‬
‫‪2‬‬
‫]‬
‫ﺟﻮاب ﺳﺎده ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪) j = 0‬ﺳﮑﻮن(‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺟﻮاب ﻏﯿﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﯾﺪ‬

‫دﺗﺮﻣﯿﻨﺎن ﺿﺮاﺋ ﺐ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪:‬‬

‫)‪( ٣‬‬ ‫‪k - w 2M = 0‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ داراي ‪ n‬ﺟﻮاب ﺑﺮاي ‪ ω‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺪﻫﺎي ‪ n‬ﮔﺎﻧﻪ ارﺗﻌﺎش اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪(w1 ,j1 ), (w2 , j2 ),...‬‬

‫ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﺪ ﻣﺪﻫﺎي ارﺗﻌﺎش‬

‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ n (3‬ﺟﻮاب ﺑﺮاي ‪ ω‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﺟﻮاﺑﻬﺎ دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫‪[k - w M ]j‬‬
‫‪i‬‬
‫‪2‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪=0‬‬
‫)‪( ۴‬‬

‫و ﯾﺎ ‪:‬‬

‫‪w i2 Mj i = k ij i‬‬
‫)‪( ۵‬‬
‫‪w i2j jT Mj i = j jT k j i‬‬
 ‫و ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪:‬‬

‫‪w 2j jiT M j j = jiT k j j‬‬ ‫)‪( ۶‬‬

‫ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪( A B )T = B T A T‬‬
‫‪[w j‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪j‬‬
‫‪T‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪Mj j‬‬ ‫‪] = [j‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪kj j‬‬ ‫]‬
‫‪T‬‬

‫‪\ w 2j j Tj M T ji = j Tj k T ji‬‬

‫ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺗﻘﺎرن ‪:‬‬

‫‪k T = k, M T = M‬‬
‫‪\ w 2j j Tj Mj i = j Tj kji‬‬ ‫)‪( ٧‬‬

‫از ﺗﻔﺎﺿﻞ رواﺑﻂ )‪ (7‬و )‪(5‬‬

‫‪(w 2j - wi2 )j jT M ji = 0‬‬ ‫)‪( ٨‬‬

‫و اﮔﺮ رواﺑﻂ )‪(5‬و)‪ (7‬را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮ ‪ ωi2‬و ‪ ωj2‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﯿﻢ و از ﻫﻢ ﮐﺴﺮ ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ ‪:‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫(‬ ‫‪- 2 )j j k j i = 0‬‬
‫‪w 2j‬‬ ‫‪wi‬‬ ‫)‪( ٩‬‬

‫در رواﺑﻂ )‪ (8‬و )‪ (9‬ﭼﻮن ‪ ωi ≠ ωj‬ﭘﺲ ‪:‬‬

‫)‪(١٠‬‬
‫‪j jT M j i = 0‬‬
‫‪j jT k j i = 0‬‬ ‫)‪(١١‬‬

‫رواﺑﻂ ﺗﻌﺎﻣﺪ ﻣﺪﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺷﮑﻞ ﻣﺪﻫﺎي ارﺗﻌﺎش‬

‫‪2‬‬
‫روش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ :‬ﺑﺎ ﮐﻤﮏ راﺑﻄﻪ )‪ ، (3‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ λ=ω‬را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آورﯾﻢ و ﺑﺎ ﻧﻬﺎدن در راﺑﻄﻪ )‪ (4‬اﺷﮑﺎل‬
‫ﻣﺪي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪k - w 2M = 0‬‬
‫‪[k - w M ]j‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪2‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪=0‬‬
 .‫ ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺷﮑﻞ ﻣﺪ ﺳﺎزه ﻣﻘﺎﺑﻞ‬. ‫ﻣﺜﺎل‬

m1 = 1

600 k m 2 = 1 .5
1800 k in
in

m3 = 2 1200 k ij
‫ﺷﮑﻞ اﺻﻼح ﺷﻮد‬

:‫ دارﯾﻢ‬. ‫ﺣﻞ‬
é1 0 0ù
ê 0 úú
M= ê 0 1 .5
êë 0 0 2 úû

é 600 - 600 0 ù
K = ê- 600 1800 - 1200úú
ê
ëê 0 - 1200 3000 ûú

A= K - lM A =0

é600 - l - 600 0 ù
\ ê - 600 1800 - 1.5l
ê - 1200 úú =0
êë 0 - 1200 3000 - 2l úû

(600 - l ) [(1800 - 1.5l ) (3000 - 2l ) - 1200 2 ] - (- 600 )

[- 600 (3000 - 2l ) + 0] = 0
f (2.10) = -1.27 f (2.11) = 0.17 \ z 1 = 2.11 z 2 = 9.63 z 3 = 21.26
‫‪w = 100 z‬‬ ‫\‬ ‫‪w1 = 14.53 , w 2 = 31.03 , w 3 = 46.11‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﻬﺎدن ‪ l‬در راﺑﻄﻪ )‪ (1‬و ﻓﺮض ﻧﻤﻮدن ‪ j1 = 1‬ﻣﯿﺘﻮان از ﺳﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻮﺟﻮد‪ ,‬دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ را ﺑﻪ دﻟﺨﺎه‬
‫اﻧﺘﺨﺎب و ﺣﻞ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ìj 1 ü‬‬
‫‪ï ï‬‬
‫‪A.íj 2 ý = 0‬‬
‫‪ïj ï‬‬
‫‪î 3þ‬‬
‫‪ì (600 - l ) - 600j 2 = 0‬‬
‫‪j1 = 1‬‬ ‫\‬ ‫‪í‬‬
‫‪î- 1200j 2 + (3000 - 2l ) = 0‬‬
‫\‬ ‫‪j 2 = 1 - l 600‬‬ ‫= ‪f3‬‬
‫) ‪2(600 - l‬‬
‫‪3000 - 2l‬‬

‫‪l‬‬ ‫‪j1‬‬ ‫`‪j 2‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪211‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.648‬‬ ‫‪0.302‬‬

‫‪963‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-0.605‬‬ ‫‪-0.676‬‬
‫‪2126‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-2.543‬‬ ‫‪2.438‬‬

‫‪é 1 ù‬‬ ‫‪é 1 ù‬‬ ‫‪é 1 ù‬‬

‫‪j 1 = êê0.648úú‬‬ ‫‪j 2 = êê- 0.605úú‬‬ ‫‪j3 = êê - 2.543úú‬‬
‫‪êë0.302 úû‬‬ ‫‪êë- 0.676úû‬‬ ‫‪êë 2.438 úû‬‬
 ‫ﺑﺮآورد ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺧﻮاص ﺳﺎزه‬

‫)‪v(x‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪B‬‬

‫)‪y 1 = ( x‬‬
‫)‪y 3 ( x‬‬ ‫‪va =v3 =1‬‬

‫‪qa = v3 = 1‬‬

‫‪ì‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ü‬‬ ‫‪ì v‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ü‬‬

‫‪ï‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï v‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪ï‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪í‬‬ ‫= ‪ý‬‬ ‫‪í‬‬ ‫‪ý‬‬
‫‪ï‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ï‬‬ ‫‪ïq‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ï‬‬
‫‪ïî‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ïþ‬‬ ‫‪ïî q‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪ïþ‬‬

‫ﺗﻮاﺑﻊ ﺷﮑﻞ ‪ y 4 ,y 3 ,y 2 ,y 1‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻟﺨﻮاه اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻮﻧﺪ)ﻫﺮ ﺗﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي را ارﺿﺎ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ اﺳﺖ(‪.‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ‪ EI‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﮐﺜﯿﺮ اﻟﺠﻤﻠﻪ درﺟﻪ ﺳﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫‪y 1 = 1 - 3z 2 + 2 z 3‬‬
‫‪y 2 = 3z 2 - 2 z3‬‬
‫‪y 3 = z (1 - z )2‬‬
‫)‪y 4 = z 2 ( z - 1‬‬
‫‪z = x/l‬‬
‫ﭘﺲ ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ ﻋﻀﻮ از ﺗﺎﺑﻊ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
 ‫‪v( x ) = y 1 v1 + y 2 v 2 + y 3 v3 + y 4 v 4‬‬

‫در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺠﺎزي ‪ dv a‬ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ‪) k13‬ﻧﯿﺮوي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ‪1‬اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ‪ (3‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ‬

‫‪wE = dv a . p a = dv1 .k13‬‬

‫و اﻧﺮژي ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در ﻋﻀﻮ‪:‬‬
‫‪²‬‬
‫‪wI = dv1 ò M ( x)y 1 dx‬‬
‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪²‬‬ ‫‪²‬‬
‫‪M ( x) = é EI ( x)y 3 ( x)ùq a = EIy 3‬‬
‫‪êë‬‬ ‫‪úû‬‬
‫‪² ²‬‬
‫‪\WI = dv1 ò EIy 1 y 3 dx‬‬
‫‪² ²‬‬
‫‪wI = wE‬‬ ‫‪\ k13 = ò EIy y 3 dx‬‬
‫و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ‪:‬‬
‫‪² ²‬‬
‫‪k ij = ò EIy i y j dx‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﻓﻮق و رواﺑﻂ ﺷﮑﻞ ﻣﺬﺑﻮر ‪:‬‬

‫‪ì fs1 ü‬‬ ‫‪é 6 - 6 3L 3L ùév1 ù‬‬

‫‪ïf ï‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪úê ú‬‬
‫‪ï s1 ï 2EI ê- 6 6 -3L -3Lúêv2 ú‬‬
‫‪í ý 3‬‬ ‫=‬
‫‪ï fs1 ï L ê3L -3L 2L L úêv3 ú‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ïî fs ïþ‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪2 úê ú‬‬

‫‪ë3L -3L L 2L ûëv4 û‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬

‫ﺟﺮم‬
‫‪.1‬ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺟﺮم ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﺮه ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ آن ﻗﻄﻌﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ درﻫﺮ ﮔﺮه ﯾﮏ ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ دارﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﺟﺮم ﻫﺎي‬
‫اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ از ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺠﺎور‪:‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ اﺻﻼح ﺷﻮد‬

‫‪M 1 = M 1a + M 1b‬‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﯾﮏ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻗﻄﺮي ﺑﺮاي ﺟﺮم ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺟﺮم ﻫﺎ ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ اﺛﺮ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻓﺎﻗﺪ اﯾﻨﺮﺳﯽ دوراﻧﯽ )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻮدن ﺟﺮم ﻫﺎ(‬

‫‪é m1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. 0ù‬‬

‫‪ê0‬‬ ‫‪m2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. 0 úú‬‬
‫‪ê‬‬
‫‪ê0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. 0ú‬‬
‫‪m=ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪ê .‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. mi = j‬‬ ‫‪. . ú‬‬
‫‪ê .‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. . ú‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪ëê 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪. m n úû‬‬

‫‪( i‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺟﺮم ﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي‬ ‫‪¹ j‬‬ ‫ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ‪ mij = 0‬اﺳﺖ )ﺑﺮاي‬
‫اﯾﻨﺮﺳﯽ در ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑ ﺲ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺟﺮم ﻫﻤﺴﺎز)‪(consistent-mass matrix‬‬

‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ ﻋﻀﻮي زﯾﺮ ﯾﮏ ﭼﺮﺧﺶ ‪ q a‬ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ,‬دارﯾﻢ‬

‫‪va‬‬ ‫‪qa‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪&v&( x) = y 3 ( x)v&&3‬‬
‫ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ارﺗﻌﺎش ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪f I ( x) = m( x )&v&( x ) = m( x)y 3 ( x)v&&3‬‬

‫ﺗﺎﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺗﺎﺛﯿﺮ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺣﺮﮐﺖ در ﺟﻬﺖ درﺟﻪ آزادي ‪ 3‬ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﮔﺮﻫﯽ در راﺳﺘﺎي درﺟﻪ آزادي ‪ 1‬را اﮔﺮ ‪ Pa‬ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ,‬ﮐﺎر اﯾﻦ‬
‫ﻧﯿﺮو در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ‪ dv a‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪Pa dv a = ò f I dv( x) dx‬‬

‫‪Pa dv a = m13 &v&3dva = ò [m( x)y 3 ( x)v&&3 ]y 1 ( x)dv a dx‬‬
‫‪m13 = ò m( x)y 1 ( x)y 3 ( x)dx‬‬
‫وﯾﺎ ‪mij = ò m( x)y iy j dx‬‬

‫ﺣﺎﺻﻞ اﻧﺘﮕﺮال ﮔﯿﺮي ﻓﻮق ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻋﻀﻮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﻬﺎي ‪ y‬ﮐﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ì f I1 ü‬‬ ‫‪é 156‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪22 L‬‬ ‫‪- 13L ù é v&&1 ù‬‬
‫‪ï ï‬‬ ‫‪ê 54‬‬
‫‪f‬‬
‫‪ï I2 ï‬‬ ‫‪m‬‬‫‪L‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪156‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪- 22 L úú êêv&&2 úú‬‬
‫=‪í ý‬‬
‫‪f‬‬
‫‪ï I3 ï 420‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪L‬‬‫‪2‬‬
‫‪- 3L2 ú ê &v&3 ú‬‬
‫‪ïî f I 4 ïþ‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪úê ú‬‬
‫‪ë - 13L - 22 L - 3L‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4L2 û ëv&&4 û‬‬

‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻫﻤﺴﺎز‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‬
‫‪Cij = ò C ( x)y i ( x)y j ( x)dx‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﯿﺮاﯾﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻧﻤﯽ آورﻧﺪ‪.‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪,‬درﺻﺪ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ را ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﻌﺪا ﺳﺨﻦ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
 ‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﺮﻫﯽ ﻫﻤﺴﺎز‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻧﯿﺮوي ﮔﺮﻫﯽ در ﺟﻬﺖ درﺟﻪ آزادي ‪ i‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪Pi (t ) = ò P(t )y i (t ) dt‬‬

‫) ‪P(t‬‬
‫‪P1 = Pa‬‬

‫اﮔﺮ ﺗﯿﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﻠﺐ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪،‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪=1- x /l‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪= x /l‬‬

‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه در ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺨﺘﯽ ﻫﻨﺪﺳﯽ)‪(geometric stiffness‬‬

‫روش ﺗﻘﺮﯾﺐ ﺧﻄﯽ )‪( linear approximation‬‬

‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﯿﺮو ﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﮐﻤﮑﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ وارد ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ ﻟﻮﻻ ﻫﺎ در ﻣﺤﻞ ﮔﺮه‬
‫ﻫﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬ﺗﻌﺎدل ﺗﯿﺮ ﮐﻤﮑﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺛﺮ ‪ P - D‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﯿﺮ اﺻﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﯿﺮوي وارد ﺷﺪه از ﺳﻮي ﺗﯿﺮ اﺻﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﯿﺮ ﮐﻤﮑﯽ ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺗﯿﺮ در ﺗﻌﺎدل ﺑﺎ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ‪ N‬ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫در ﻫﺮ ﮔﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ f Gi‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ واﮐﻨﺶ اﯾﻦ ﻧﯿﺮو از ﺳﻮي ﺗﯿﺮ ﮐﻤﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﯿﺮ‬
‫ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﻌﺪا ﻣﯽ‬.‫اﻋﻤﺎل ﻣﯿﺸﻮد‬- ‫و ﻧﻪ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﻨﺪه‬-‫اﺻﻠﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﮐﺸﺎﻧﻨﺪه‬
‫ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ در ﻣﻌﺎدﻻت دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻨﻔﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬
:‫ ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬، ij ‫ از ﺗﻌﺎدل ﻗﻄﻌﻪ‬.‫ﺷﺪ‬

‫ﺗﯿﺮ ﮐﻤﮑﯽ‬

j Ni

Fgj i
Ni li vj
Fgi vi

vi - v j
f Gi = Ni
li
v j - vi
fGj = - fGi = Ni
li
‫و ﯾﺎ‬
ìï fGi üï N é 1 - 1ù ì vi ü
íf ý= ê úí ý
ïî G j ïþ Li ë - 1 1 û îv j þ

é N 0 N1 N1 ù
+ - 0 L 0 Lú
ì f G1 ü ê L0 L1 L1 ìv ü
ïf ï ê N N1 N 2 N2
úï 1 ï
ï G2 ï ê - 1 + - L 0 Lú ï v2 ï
ê L1 L1 L2 L2 úï M ï
ïï M ïï ê ï ï
í ý= M M M L M Lú í ý
ï f Gi ï ê Ni -1 N i ú ï vi ï
ï M ï ê 0 0 0 L + Lú ï ï
ï ï ê
Li -1 Li úï M ï
ê Lú ïîvN ïþ
îï f Gn þï ê M M M L M
ú
ë 0 0 0 L 0 Lû
 ‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬

‫‪f G = kG v‬‬
‫‪..‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪mv + cv + k v - kG v = p‬‬
‫‪ k ' = k - k G‬آﻧﮕﺎه‬ ‫اﮔﺮ‬
‫‪..‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪mv + c v + k ' v = p‬‬
‫ﺳﺨﺘﯽ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻫﻤﺴﺎز‬
‫اﮔﺮ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﺮﺿﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري در ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه‬
‫‪ a‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ f G‬ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﮐﺎر ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﻧﯿﺮو در ﯾﮏ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬
‫‪a‬‬

‫ﻣﺠﺎزي ‪ dva‬ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪WE = f Ga dva = kG13 dv1‬‬
‫‪ kG‬ﻧﯿﺮوي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬ ‫‪13‬‬
‫ﮐﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ‬
‫‪ 3‬در درﺟﻪ ازادي ‪ 1‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‬
‫در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬ ‫از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﮐﺎر ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ) ‪N ( X‬‬
‫‪ dv1‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫)‪dWI = N ( x) d (de‬‬
‫‪dv‬‬
‫= )‪d (de‬‬ ‫)‪d (dv‬‬
‫‪dx‬‬
‫‪dv dv‬‬
‫)‪\ d (de) = d ( dx‬‬
‫‪dx dx‬‬
‫‪dv dv‬‬
‫‪\ dWI = N ( x) d ( ) dx‬‬
‫‪dx dx‬‬

‫)‪dy 3 ( x) dy 1 ( x‬‬
‫)‪WI = dv1 ò N ( x‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪dx‬‬ ‫‪dx‬‬
‫و از ﺑﺮاﺑﺮي ﮐﺎر ﻧﯿﺮوﻫﺎي داﺧﻠﯽ وﺧﺎرﺟﯽ‬
‫‪kG13 = ò N ( x)y 3y 1 dx‬‬
‫'‬ ‫'‬

‫ﺳﺨﺘﯽ ﺳﺎز ﮔﺎر ﻫﻨﺪﺳﯽ‬

‫‪kGij = ò N ( x)y iy j dx‬‬
‫'‬ ‫'‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﻄﻊ ﺗﯿﺮ ﺛﺎﺑ ﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺤﺖ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ﺛﺎﺑﺖ ﻧﯿﺰ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ‪:‬‬
é f G1 ù é 36 - 36 3L 3L ù ì v1 ü
êf ú ê - 36 36 - 3L - 3L ú ïv ï
ê G2 ú = N ê úï 2 ï
ê fG3 ú 30 L ê 3L - 3L 4 L2 - L2 ú íïv3 ýï
ê ú ê ú
ëê f G4 ûú ë 3L - 3L - L
2
4 L2 û ïîv4 ïþ

4 ‫ ﺗﺎ‬1 / ‫ ﮐﻼف‬10 ‫ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺼ ﻞ‬: ‫ﺗﻤﺮﯾﻦ‬

 ‫ﺗﺮاﮐﻢ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫ﻓﺮض ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺗﻌﺪاد از درﺟﺎت آزادي ﻧﯿﺎزي ﻧﺒﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺒﻮد ﺟﺮم در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط(‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﺣﺬف اﯾﻦ درﺟﺎت ‪،‬اﮔﺮ اﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ‪ vE‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ و ﺑﺮدار ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﯽ را ﻃﻮري آراﯾﺶ دﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫زﯾﺮ درآﯾﺪ ‪:‬‬
‫‪ìv ü‬‬
‫‪v = í Pý‬‬
‫‪îv E þ‬‬
‫آﻧﮕﺎه‬
‫‪ékPP kpEùìvPü é fSPù é fSPù‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪úí ý= ê ú = ê ú‬‬
‫‪ëkEP kEEûîvEþ ë fSEû ë 0 û‬‬
‫در واﻗﻊ درﺟﺎت ﻣﺤﺬوف آﻧﻬﺎﺋﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در آن ﺟﺮم ﻓﻌﺎل ﻧﺪارﯾﻢ‪.‬ﻣﺜﻼ اﮔﺮ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﭼﺮﺧﺸﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪é ktt‬‬ ‫‪ktq ù ì vt ü é f st ù é f st ù‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪úí ý = ê ú = ê ú‬‬
‫‪ë kt q‬‬ ‫‪kqq û îvq þ ë f sq û ë 0 û‬‬
‫‪\ ktq vt + kqq vq = 0‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪\ vq = -kqq ktq vt‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪( ktt - ktq kqq ktq )vt = f st‬‬

‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪.‬‬ ‫‪kt‬‬ ‫ﻋﺒﺎرت داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰ را ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ وﺑﺎ‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ .‬در ﺳﺎزه ﻣﻘﺎﺑﻞ درﺟﺎت آزادي ‪ v2‬و ‪ v3‬را ﺣﺬف ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ اﻋﻀﺎ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪2 EI‬‬
‫( = ‪k11‬‬ ‫‪´ 6) 2‬‬
‫‪L3‬‬
‫‪2 EI‬‬
‫= ‪k31‬‬ ‫)‪(3L‬‬
‫‪L3‬‬
‫‪2 EI‬‬
‫= ‪k 21‬‬ ‫) ‪(3 L‬‬
‫‪L3‬‬
 2 EI 2( 4 EI ) 2 EI
k22 = ( 2 L) 2 + ( 2)(2 L) 2 = 3 (6 L2 )
L3 (2 L )3 L
2( 4EI )
k32 = ( 2L ) 2
2 L3
2 EI
k12 = 3 (3L)
L
‫وﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻘﺎرن‬
2 EI
k33 = k 22= ( 6 L2 )
L3

é f s1 ù é12 3L 3L ù é v1 ù
ê f ú = 2 EI ê3L 6 L2 2 L2 úú êêv2 úú
ê s2 ú L3 ê
êë f s 3 úû êë3L 2 L2 6 L2 úû êë v3 úû

-1 2 EI
\ kt = ktt - ktq kqq ktq ktt = 12k0 k0 =
L3
é6 L2 2 L2 ù é3L ù
kqq = k0 ê 2 2ú
ktq = k0 [3L 3L ] kq t = k0 ê ú
ë2 L 6 L û ë3L û
-1 1 1 é 3 - 1ù
k qq = ´ ê ú
k0 16 L2 ë- 1 3 û
1 é 3 - 1ù é3L ù
kt = ktt - ktq kqq kq t = k0{12 - 2 [3L 3L]ê ú ê ú}
6L ë - 1 3 û ë3L û
36 L2 2 EI 39 EI
kt = k0 (12 - 2
) = ( 3 ) = 19.5 3
16L L 4 L

‫ درﺟﻪ ازادي ﭼﺮﺧﺸﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺳﺨﺘﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺳﺎزه‬،‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺎﭼﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﺗﯿﺮ ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
: ‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
12 EI 24 EI
k = 2´ = 3
L3 L
EI
f s1 = kt .v1 \ f s1 = 19.5 v1
L3
‫و ﺑﺎﻻﺧﺮه‬

‫ﻫﻤﭙﺎﯾﻪ ﮐﺮدن ﻣﺪﻫﺎ‬

: ‫ﺑﺮاي ﻫﻤﭙﺎﯾﻪ ﮐﺮدن ﻣﺪﻫﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﺷﮑﻞ ﻣﺪ را ﻃﻮري ﺑﺪﺳﺖ آورد ﮐﻪ‬
j iT mj i (1)
 ‫اﮔﺮ ‪ y i‬را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﮑﻞ ﻣﺪ ‪i‬ام ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺑﺎﺷﯿﻢ ‪ ،‬دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪T‬‬
‫‪M n = y i my i‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪ji‬‬ ‫‪yi‬‬
‫‪Mn‬‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ‪ ji‬از راﺑﻄﻪ ‪ ، 2‬راﺑﻄﻪ ‪ 1‬ارﺿﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺪي ﺑﻪ روش اﺳﺘﻮدﻻ ‪Stodola‬‬

‫در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ارﺗﻌﺎش آزاد دﺳﺘﮕﺎه دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪- w2 Mv + k v = 0‬‬ ‫ﺑﺮدار ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ = ‪v‬‬
‫‪1‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪v = k - 1 Mv‬‬ ‫;‬ ‫‪D = k - 1 M = fM‬‬
‫‪w2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪v = D .v‬‬
‫‪w2‬‬
‫ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ji = D ji‬‬
‫‪w2‬‬
‫‪6‬‬‫‪47‬‬ ‫‪n4‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪D ji = D .D ...D .ji‬‬ ‫‪ji‬‬
‫‪wi2n‬‬
‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﯾﮏ ﺷﮑﻞ اﺧﺘﯿﺎري در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪vo = A1j1 + A2 j2 + ...‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪D n vo = i j1 + 2 j 2 + ...‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w1‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪w 22n‬‬
‫ﭼﻮن دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪w1 < w2 < w3 < ... < wn‬‬
‫ﭘﺲ در ﻫﺮ ﺑﺎر ﺿﺮب ‪ D‬در ﺷﮑﻞ اﺧﺘﯿﺎري ‪ ، N‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ‪ w‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺪﻫﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺪ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬

‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ‪ vo‬اوﻟﯿﻦ ﺷﮑﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪1‬‬
‫‪vo = D vo = uo‬‬
‫‪w2‬‬
‫اﮔﺮ ‪ vo‬دﻗﯿﻘﺎً ﻫﻤﺎن ‪ j1‬ﺑﺎﺷﺪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻠﯿﻪ ﺟﻤﻼت ‪ vo ,uo‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻨﺪ و‪:‬‬
 ‫‪w‬‬
‫‪w2 = o i‬‬
‫‪uo i‬‬
‫ﮐﻪ ‪ i‬ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻧﻘﺎط ‪ n‬ﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬اﻣﺎ در ﻋﻤﻞ اﯾﻨﻄﻮر ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺟﻤﻼت ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ‬
‫ﺑﺮاي ‪ w2‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و‪:‬‬
‫‪w min < w < wmax‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ -‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺷﮑﻞ ﻣﺪ ‪ N-0‬ﺳﺎزه ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﻪ روش اﺳﺘﺪﻻ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪m = 1 .0 ks 2 / m‬‬
‫‪¾¾® k = 600 k in‬‬
‫‪m = 1 .5‬‬
‫‪¾¾® k = 1200 k in‬‬

‫‪m = 2 . 0 ks 2 / m‬‬
‫‪¾¾® k = 1800 k‬‬
‫‪in‬‬

‫‪ .1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ اﻧﻌﻄﺎف‬

‫‪F11‬‬ ‫‪F12‬‬ ‫‪F13‬‬
‫‪® P1 = 1‬‬
‫‪F21‬‬ ‫‪F22‬‬ ‫‪F23‬‬
‫‪® P2 = 1‬‬
‫‪F31‬‬ ‫‪F32‬‬ ‫‪F33‬‬
‫‪® P3 = 1‬‬

‫‪é‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪é‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪é‬‬

‫‪ê f 11 = 600 + 1200 + 1800 = 3600‬‬ ‫‪ê f 22 = 3600‬‬ ‫‪ê‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪ê‬‬
‫‪êf = 1 + 1 = 1‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫= ‪ê f 33‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ê 21 1200 1800 3600‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪3600‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪êf = 2‬‬ ‫‪ê‬‬
‫‪ê f 31 = 1‬‬ ‫‪ê 32 3600‬‬
‫‪ëê‬‬ ‫‪1800‬‬ ‫‪ë‬‬ ‫‪ëê‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻘﺎرن ‪ ، f ij = f ji‬ﭘﺲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﻧﯿﻤﯽ از ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ اﻧﻌﻄﺎف ﮐﺎﻓﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪é11‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2ù‬‬
‫‪1 ê‬‬
‫‪-‬‬
‫= ‪f =k‬‬‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2 úú‬‬ ‫‪in / k‬‬
‫‪3600 ê‬‬
‫‪ëê2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 ûú‬‬
 é11 5 2ù é1 0 0ù é11 7.5 9ù
1 ê 1 ê
D = f .M = 5 5 2úú êê0 1.5 ú
0ú = 2 7.5 4 úú
3600 ê 3600 ê
ëê2 2 2ûú ëê0 0 2úû êë2 3 4 úû

é1ù
vo = êê1úú :‫ﻓﺮض‬
êë1úû
v2 u2 v3 u3 v4 u4

1 17.26 1 17.08 1 17.04

67 11.26 65 11.08 646 11.04

31 5.25 3 5.15 301 5.14

vo uo v1 u1

é11 7.5 4 ù é1ù é 22.5 ù é1 18.1 ù

D vo
ê
= 2 7.5
ú ê ú ê úê
4 1 = 16.5 73 12.1
ú
ê úê ú ê úê ú
ëê 2 3 ú ëê1ûú ëê 9 ûú ëê 40
4û 5.8 ûú

v i
w12 = 4
u 4i
Þ w12 [ ]1 = 1
1
= 211
´ 17.04
3600
[w12 ]3 = 1
301
= 210.8
´ 5.14
3600
‫ اﮔﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯿﻢ در ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ‬.‫ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﯾﮑﯽ اﺳﺖ‬w ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻧﻘﺎط ﺗﻌﺪاد ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‬
:‫اول ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ را ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﻢ‬

[w12 ]1 = 1
1
= 160 [w12 ]3 = 1
1
= 400
´ 225 ´9
3600 3600
2
160 < w1 < 400
:‫ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ دﻗﺖ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ روش ﻣﺘﻮﺳﻂ ﮔﯿﺮي ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮد‬
é1ù
1
[22.5 16.5 9] M êê1úú
3600
êë1úû
w12 = = 218
é22.5 ù
1 1 ê
[22.5 16.5 9]M ´ 16.5 úú
3600 3600 ê
êë 9 úû
 ‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن روش رﯾﻠﯽ اﺳﺖ ) ‪: ( R11‬‬
‫‪ò m jo y 1dx‬‬
‫= ‪w12‬‬
‫‪ò m y 12 dx‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺮوش ﺿﺮب ﻣﮑﺮر‪) 1‬روش وﯾﺎﻧﻠﻮ(‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ارﺗﻌﺎش آزاد دارﯾﻢ‬
‫‪k v = w2 M v‬‬

‫‪v = w2 k - 1 M v‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫) ‪(0‬‬
‫‪v1‬‬ ‫‪= w12 Dv1‬‬ ‫‪D = k -1M‬‬
‫در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪k = k1 - KGO‬‬

‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺑﺪون اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري‬ ‫ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻫﻨﺪﺳﯽ‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﻮري ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺨﺘﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ زﻣﺎن ﺗﻨﺎوب ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺗﻨﺎوب‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬و ‪ w‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺻﻔﺮ ﻣﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪kv =0‬‬
‫‪(k1 - l G k G ) v = 0‬‬
‫‪1 -1 1‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﺿﺮب ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫= ‪k1‬‬ ‫اﮔﺮ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را در ‪f‬‬
‫‪lG‬‬ ‫‪lG‬‬
‫‪1‬‬
‫‪v =Gv‬‬ ‫;‬ ‫‪G = k1-1 K GO = f K GO‬‬
‫‪lG‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ روش ﺿﺮب ﻣﮑﺮر ‪ G‬در ﯾﮏ ﺷﮑﻞ اﺧﺘﯿﺎري ‪ v1‬ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ اﺳﺖ )ﻣﺜﻞ روش اﺳﺘﺪﻻ(‪.‬‬
‫)‪1 (1‬‬ ‫) ‪(0‬‬
‫‪v‬‬ ‫‪= G v1‬‬
‫‪l G1 1‬‬
‫اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﻧﺎم وﯾﺎﻧﻠﻮ )‪ (Vianello‬ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد )ص ‪ 2765‬ﮐﻼف(‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﮐﻤﺎﻧﺶ ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان از ﺷﺮط ﺗﻌﺎﻣﺪ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪fi Tk‬‬ ‫‪fj =0‬‬ ‫‪i¹ j‬‬
‫‪Go‬‬
‫)اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺳﺘﻮن زﯾﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ زﯾﺮ اﺛﺮ وزن ﺧﻮدش را ﺑﺮوش وﯾﺎﻧﻠﻮ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ ١‬اﯾﻦ واژه را ﺑﺠﺎی ﺗﮑﺮار ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ ﯾﺎ ‪ matrix iterative method‬آوردم‪٨۶/ ٩/ ١۶ /‬‬

® v1 ¾L¾
/3
® wL / 6
® v2 ¾L¾
/3
® 2 ´ wL / 6
® v3 ¾¾® 2wL / 6
L/3

W = wL / 6

N1 = wL / 6 = W N 2 = wL / 2 = 3W N 3 = 3W + 2wL / 6 = 5W

é N1 N1 ù
ê - 0ú
ê l1 l1 ú é1 -1 0 ù
ê N N1 N 2 N ú W ê- 1
kG = ê - 1 + - 2 ú= ê 4 -3úú
ê l1 l1 l2 l2 ú l
ê ëê0 -3 8 úû
N2 N 2 N3 ú
ê0 - + ú
ë l2 l2 l3 û
l = L / 3 ‫ﮐﻪ در آن‬

PL3 x 2 1 1 x
y= . ( - )
EI L2 2 6 L
PL3 1 ´ ( 3 L1 )3 L3 L3
f 11 = = = 9 1 = 9A , A = 1
3 EI 3 EI EI EI
3
1 ´ 27 L1 2 2 1 1 2 14
f 21 = y( x = 2 L1 ) = ( ) ( - ´ )= A
3 EI 3 2 6 3 3
1 ´ 27 L31 æ 1 ö 2 1 2 1 1 1 4
f 31 = y( x = L1 ) = ç ÷ ( ) ( - ´ )= A
EI è 3 ø 3 2 6 3 3
 é54 28 8ù
l3 ê
f = 28 16 5 úú
6 EI ê
êë8 5 2úû

é 26 34 -20ù
Wl 2 ê
G = f . kGO = 12 21 -8 úú
6 EI ê
ëê3 6 1 ûú

:‫ ﯾﻌﻨﯽ‬،‫ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‬uo ‫ ﻣﯽﺗﻮان ﺷﮑﻞ‬vo ‫اﮐﻨﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﻣﻔﺮوض‬

æ 1 ö
G vo = uo = ç ÷v G v1 = ( 1 / l G )v 2 - ....
ç lG ÷ 1
è 1ø
:‫ ﺷﮑﻞ اوﻟﯿﻪ ﮐﻤﺎﻧﺶ را ﯾﮏ ﺧﻂ راﺳﺖ ﻓﺮض ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‬،‫ﺑﺮاي ﺷﺮوع‬
é 1.00 ù
vo = ê0.67 ú
ê ú
êë0.33 úû

V0 U0 V1
é26 34 - 20ù é 1 ù é42.11ù é 1 ù
Wl 2 ê
G v0 = 12 21 - 8 ú ê.67 ú = ê 23.3 ú = 42.11 êê.559úú
ú ê ú ê ú
6 EI ê
êë 3 6 1 úû êë.33úû êë 7.3 úû êë.174úû
V1
1
U1
41.36
1
.554 22.2 .538
.174 6.50 .157
1 41.36Wl 2
\ =
lC 6 EI

l = L / 3 ‫و ﭘﺲ از ﻧﻬﺎدن‬

EI
\lC = 1.306 2
WL
W = wL / 6 \ w = 6W / L
\ wc = 6lCW / L
 ‫‪EI‬‬ ‫‪é 1 ù‬‬
‫‪\ wc = 7.834‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪F‬‬ ‫=‬ ‫‪ê.538ú‬‬
‫‪L3‬‬ ‫‪ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪ëê.157ûú‬‬

‫‪EI‬‬
‫‪ WCr = 7.83‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺑﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻮاب دﻗﯿﻖ اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫‪L3‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺳﺎزه در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﻣﯿﺘﻮان از ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ اﺻﻼح ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪:‬‬

‫‪é 7‬‬ ‫‪- 16 12 ù‬‬

‫‪6 EI ê‬‬
‫=‪K‬‬ ‫‪3 ê‬‬
‫‪- 16 44 - 46úú‬‬
‫‪26 l‬‬
‫‪êë 12 - 46 80 úû‬‬
‫‪é 1 -1 0 ù‬‬
‫‪Wê‬‬
‫= ‪KG‬‬ ‫‪- 1 + 4 - 3úú‬‬
‫‪l ê‬‬
‫‪ëê 0 - 3 8 úû‬‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ‪ W = wL / 6 = wl / 2‬در ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ‪ K G‬دارﯾﻢ‬

‫‪é 7‬‬ ‫‪- 16 12 ù‬‬ ‫‪é 1 -1 0 ù‬‬

‫‪6 EI ê‬‬ ‫‪ú - w ê - 1 + 4 - 3ú‬‬
‫= ‪K ¢ = K - KG‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪46‬‬
‫‪26l 3 ê‬‬ ‫‪ú 2ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪ëê 12 - 46 80 ûú‬‬ ‫‪êë 0 - 3 8 ûú‬‬

‫ﺑﺪﻫﯽ اﺳﺖ اﮔﺮ وزن ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﺑﺤﺮاﻧﯽ ‪ w = wc = 7.834 EI3‬ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺻـﻔﺮ ﺑﺪﺳـﺖ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫‪L‬‬

‫آﻣﺪ اﻣﺎ اﮔﺮ درﺻﺪي از اﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﺤﺮاﻧﯽ را وارد ﮐﻨﯿﻢ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ ﺑـﺪون وزن‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻣﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺮاي ﻫـﺮ ﻣﻘـﺪار دﻟﺨـﻮاه ‪ w‬ﻣـﯽﺗـﻮان ﻣـﺎﺗﺮﯾﺲ ‪ K ¢‬را‬

‫ﺑﺪﺳﺖ آورد و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را دﻧﺒﺎل ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑـﺮاي وﻗﺘـﯽ ﮐـﻪ وزن ﺑﺮاﺑـﺮ ‪ %79‬ﺑـﺎر ﺑﺤﺮاﻧـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫دارﯾﻢ‬

‫‪EI‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪w = 0.79wc = 6.188‬‬ ‫‪= 0.229 3‬‬
‫‪L3‬‬ ‫‪l‬‬

‫از ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ آن در ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻓﻮق‬

‫‪K ¢ = K - KG‬‬

‫‪é 7‬‬ ‫‪- 16 12 ù‬‬ ‫‪é 1 -1 0 ù‬‬ ‫‪é 13 - 31 24 ù‬‬

‫‪6EI ê‬‬ ‫‪ú‬‬ ‫‪0.115EI ê‬‬ ‫‪ú‬‬ ‫‪0.115EI ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫= ‪K¢‬‬ ‫‪- 16 44 - 46ú -‬‬ ‫= ‪ê- 1 + 4 - 3ú‬‬ ‫‪ê - 31 + 84 - 89ú‬‬
‫‪26l 3 ê‬‬ ‫‪l3‬‬ ‫‪l3‬‬
‫‪ëê 12 - 46 80 ûú‬‬ ‫‪ëê 0 - 3 8 úû‬‬ ‫‪ëê 24 - 89 152 ûú‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﺑﻪ روش اﺳﺘﺪوﻻ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺳﺎزه را ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪[ 13.6 ، 13.4 ، 13.2 ، 13.1‬پ‬ ‫]ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﻓﺼﻞ ‪.13‬‬

 ‫ﭘﺎﺳﺦ ارﺗﻌﺎش دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي درﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‬
‫اﮔﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻠﯽ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي را ﺑﺎ ﺑﺮدار ‪ n‬ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬

‫) ‪n = f1 × y1 (t ) + f2 × y2 (t ) + × × × + fn × yn (t‬‬
‫و ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ‪ i‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪:‬‬

‫) ‪n i (t ) = fi1 y1 (t ) + × × × + fin y n (t‬‬

‫و اﮔﺮ ﺑﺮدار ‪ F‬را ﻃﺒﻖ زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫‪éf11 × × × f1i‬‬ ‫‪× × × f1n ù‬‬

‫‪êf‬‬ ‫‪f2i‬‬ ‫‪f2 n úú‬‬
‫‪ê 21‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪× ú‬‬
‫] ‪F = ê[f1‬‬
‫‪é‬‬
‫×× ‪[f2 ]× × × [fn ]ùú = ê‬‬ ‫×‬
‫×‬ ‫‪× ú‬‬
‫‪ú‬‬
‫‪ë‬‬ ‫‪û ê‬‬
‫× ‪ê‬‬ ‫×‬ ‫‪× ú‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪êëfn1 × × × fni‬‬ ‫‪× × × fnn úû‬‬

‫ﮐﻪ در آن‬

‫‪éf1i ù‬‬
‫‪ê× ú‬‬
‫‪ê ú‬‬
‫‪fi = ê × ú‬‬
‫‪ê× ú‬‬
‫‪êf ú‬‬
‫‪ë ni û‬‬
‫آﻧﮕﺎه ‪:‬‬
 ‫‪é y1 (t ) ù‬‬
‫‪ê × ú‬‬
‫‪ê‬‬ ‫‪ú‬‬
‫‪Y (t ) = ê × ú‬‬
‫‪n (t ) = F × Y (t ) ،‬‬
‫‪ê × ú‬‬
‫‪ê y (t ) ú‬‬
‫‪ë n û‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺮﮐﺖ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﯿﺮا‪ ،‬و زﯾﺮ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ‬

‫‪n‬‬

‫‪åK n‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪ji‬‬ ‫‪j‬‬ ‫) ‪(t‬‬

‫) ‪min&&i (t ) + [K1in 1 (t ) + K 2 in 2 (t ) + × × × + K nin n (t )] = Pi (t‬‬

‫‪n‬‬
‫= ‪fs‬‬ ‫‪åK‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫) ‪n j (t‬‬
‫‪ji‬‬

‫‪i‬‬ ‫) ‪Pi (t‬‬

‫) ‪f I = m in&&i (t‬‬

‫و ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﺎﺗﺮﯾﺴﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪:‬‬

‫) ‪M ×n&& (t ) + K n (t ) = P (t‬‬ ‫)‪( 2‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (2‬از ﻧﻮع "درﮔﯿﺮ" ‪ Coupled‬اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ از‬
‫ﻫﻢ )‪ (decoupling‬از ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﺪ ﻣﺪﻫﺎي ارﺗﻌﺎش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬
‫‪T‬‬
‫[‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫× × × ‪(fi M )F = fi Mf1 + fi Mf2 + × × × + fi Mfi +‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪T‬‬

‫‪0‬‬
‫]‬
‫‪T‬‬
‫‪fi M f j = 0‬‬ ‫‪i¹ j‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪fi M F = fi Mfi‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪f i K F = f i K f i = w i2 f i M f i‬‬ ‫)‪(4‬‬

‫از اﯾﻦ رو‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (2‬را در ‪ fi‬ﺿﺮب ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ )‪ (3‬و )‪ (4‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪T‬‬
 ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫) ‪fi Mfi &y&(t ) + wi2fi Mfi yi (t ) = fi P (t‬‬
‫‪T‬‬
‫‪M i = fi Mfi‬‬ ‫)‪(5‬‬ ‫ﺟﺮم ﻣﺪ ‪i‬‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺪ ‪ i‬ام‬

‫‪1 T‬‬ ‫‪1‬‬

‫= ) ‪&y&i (t ) + wi2 yi (t‬‬ ‫= ) ‪fi P (t‬‬ ‫) ‪Pi (t‬‬ ‫)‪(6‬‬
‫‪Mi‬‬ ‫‪Mi‬‬
‫) ‪Pi (t‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (6‬داﻣﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺪ ‪ i‬را ﺑﺮﺣﺴﺐ زﻣﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ) ‪ yi (t‬دارﯾﻢ ‪:‬‬

‫) ‪n (t ) = F × Y (t‬‬ ‫)‪(7‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻫﺎي ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪:‬‬

‫‪C = aM + b K‬‬

‫ﻣﯽﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻣﺪﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﯿﺮاﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻌﺎﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪:‬‬

‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪fi C F = fi C fi‬‬

‫و ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫‪T‬‬
‫‪= (2x iwi )fi Mfi‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺪ ‪ i‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ ﻣﯿﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪:‬‬
‫) ‪Pi (t‬‬
‫= ) ‪&y&i (t ) + 2x iwi y& i (t ) + wi2 yi (t‬‬ ‫)‪(8‬‬
‫‪Mi‬‬
‫ﺟﺮم ﻣﺪي ‪ M i‬از راﺑﻄﻪ )‪ (5‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺘﻬﻼك ﻣﺪ ‪ (xi ) i‬را ﺣﺪس ﻣﯽزﻧﻨﺪ‬
‫)ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي(‬
‫در واﻗﻊ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺳﺘﻬﻼك در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫) ‪Mn&& + C n& + Kn = P (t‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫) ‪\fi M F&y& + fi C F y& + fi K F y = fi P (t‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫‪fi M f j = 0‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪fi K f j = 0‬‬ ‫آﻧﮕﺎه‬ ‫‪i¹ j‬‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪T‬‬
‫‪fi Mfi = M i‬‬
‫‪T‬‬

‫‪,‬‬ ‫‪fi K fi = K i = wi2 M i‬‬ ‫از ﻗﺒﻞ ‪:‬‬

‫‪i¹ j‬‬
‫‪T‬‬
‫‪fi C fi = Ci‬‬
‫‪T‬‬
‫‪fi C f j = 0‬‬ ‫‪,‬‬ ‫اﮐﻨﻮن اﮔﺮ ﻓﺮض ﺷﻮد ‪:‬‬

‫‪T‬‬
‫) ‪\ M i &y&i + Ci y& i + K i yi = Pi (t‬‬ ‫‪,‬‬ ‫) ‪Pi (t ) = fi P (t‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪&y&i + 2x iwi y& i + wi2 yi‬‬ ‫) ‪Pi (t‬‬ ‫)‪(9‬‬
‫‪Mi‬‬
‫) ‪x i = Ci /(2wi M i‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ اﺳﺘﻬﻼك ‪ C‬ﻣﻘﺪور ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮان ‪ x i‬را ﺑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬و ﺑﻪ ارﺗﻌﺎش درآوردن ﻣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﻓﻮق )راﺑﻄﻪ )‪ ((9‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ اﻧﺘﮕﺮال دوﻫﺎﻣﻞ ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪:‬‬
‫‪t‬‬
‫‪yi (t ) = ò Pi (t ) × hi (t - t ) × dt‬‬ ‫)‪(10‬‬
‫‪0‬‬

‫‪1‬‬
‫= ) ‪hi (t - t‬‬ ‫) ‪sin w Di (t - t ) × e -xiwi (t -t‬‬ ‫‪0 < xi < 1‬‬
‫‪M iw Di‬‬
‫)‪(11‬‬
‫‪ hi (t - t ) :‬ﺗﺎﺑﻊ ﺿﺮﺑﻪ واﺣﺪ )‪(unit impulse function‬‬
 ‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ) ‪ ، P (t‬زﯾﺮ اﺛﺮ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اوﻟﯿﻪ ﻧﯿﺰ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ زﯾﺮ را ﺑﻪ ‪yi‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮد ‪:‬‬

‫‪é‬‬ ‫‪æ y& (0) + yi (0)x iw i ö‬‬ ‫‪ù‬‬

‫‪yi (t ) = ê yi (0) cos w Di t + çç i‬‬ ‫‪÷÷ sin w Di t ú e -x iwi t‬‬
‫‪êë‬‬ ‫‪è‬‬ ‫‪w Di‬‬ ‫‪ø‬‬ ‫‪úû‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬
‫) ‪f M n (0‬‬ ‫)‪f Mn& (0‬‬
‫‪y i (0 ) = i T‬‬ ‫‪,‬‬
‫‪y& i (0) = i T‬‬ ‫ﮐﻪ در آن ‪:‬‬
‫‪fi Mfi‬‬ ‫‪fi M fi‬‬
‫اﺛﺒﺎت ‪:‬‬

‫‪é M 1 0 0 ù é y1 (0) ù‬‬

‫‪fi Mn = fi M F y = êê 0 ... 0 úú êê ... úú‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪n = Fy‬‬ ‫‪,‬‬

‫‪êë 0 0 M n úû êë yn (0) úû‬‬
‫‪T‬‬
‫)‪f M n ( 0‬‬
‫)‪= M i yi (0‬‬ ‫‪\ y i (0 ) = i T‬‬
‫‪fi Mfi‬‬
‫‪T‬‬
‫)‪fi Mn& (0‬‬
‫= )‪y& i (0‬‬ ‫‪T‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪fi M fi‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه دو درﺟﻪ‬
‫ﺗﻤ ﺮﯾﻦ‪ :‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ در دﺳﺘﮕﺎه دو درﺟﻪ ﻧﺎﻣﯿﺮاي زﯾﺮ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ‪ F1 sin wt‬ﺑـﻪ ﺟـﺮم ‪ m1‬وارد‬

‫ﺷﻮد ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺳﺎزه ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ w‬و داﻣﻨﻪ زﯾﺮ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪F1 sin wt‬‬

‫‪( k22 - m2 w2 ) F1‬‬

‫= ‪x1‬‬
‫) ‪m1m2 ( w12 - w2 )( w22 - w2‬‬

‫‪- k12 F1‬‬

‫= ‪x1‬‬
‫) ‪m1m2 ( w12 - w2 )( w22 - w2‬‬
 ‫‪2‬‬
‫ﺟﺎذب ارﺗﻌﺎﺷﯽ‬
‫دو درﺟﻪ زﯾﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ در آن ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺟﺎذب ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﺑـﺎ ﺟـﺮم ‪ m2‬و ﺳـﺨﺘﯽ ‪ k2‬ﺑـﺎ ﻓﺮﮐـﺎﻧﺲ‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ‪ 3‬ﺷﺪه اﺳﺖ ) ‪ .( k2 / m2 = w2‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ وﺟﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎذب ﺑﺎﻋـﺚ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺳﺎزه اﺻﻠﯽ )‪ (m1‬زﯾﺮ اﺛﺮ ﻣﺤﺮك ﻣﺰﺑﻮر ﺻﻔﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪F1 sin wt‬‬

‫‪k1‬‬ ‫‪k2‬‬
‫‪m1‬‬ ‫‪m2‬‬

‫ﺟﻮاب‪.‬‬

‫‪w2‬‬
‫‪(1 -‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‬
‫‪x1k1‬‬ ‫‪w22‬‬
‫‪= 2‬‬
‫‪F1‬‬ ‫) ‪( w1 - w2 )( w22 - w 2‬‬

‫‪k1‬‬ ‫‪k2‬‬
‫= ‪w112‬‬ ‫= ‪; w222‬‬ ‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪m1‬‬ ‫‪m2‬‬

‫ﺑﺮاﺑـﺮ ﺻـﻔﺮ ﻣﯿﺸـﻮد‪ .‬اﮔـﺮ در ﺣﺎﻟـﺖ ‪ m2=0.2m1‬و‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﻤـﻮاره ﺑـﻪ ازاي ‪w / w22 = 1‬‬
‫‪ w22 / w11 = 1‬اﯾﻦ ﺗﺎﺑﻊ را ﺑﺮﺣﺴـﺐ ‪ w / w22‬رﺳـﻢ ﮐﻨـﯿﻢ ﺑـﻪ ﺷـﮑﻞ زﯾـﺮ در ﻣـﯽ آﯾـﺪ‪ .‬اﯾـﻦ ﺗـﺎﺑﻊ در ﻧﻘـﺎط‬
‫‪ w / w22 = 0.8‬و ‪ w / w22 = 1.25‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻘـﺎط ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ ﻓﺮﮐﺎﻧﺴـﻬﺎي ﻃﺒﯿﻌـﯽ ﻣـﺪﻫﺎي‬
‫اول و دوم ﻣﯿﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻣﯿﺒﯿﻨﯿﻢ ﺑﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن ‪ w / w22‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﭘﺎﺳﺦ ﺑـﻪ ﺻـﻔﺮ ﻧﺰدﯾـﮏ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد و اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﯿﺮاﮔﺮ ارﺗﻌﺎﺷﯽ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫)‪f ( x‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪- 5‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪x‬‬

‫‪ ٢‬ﺑﮫ ﻧﻘﻞ از ‪Thomson, W. T., 1988, Theory of vibration, 3rd edition, p136‬‬
‫‪tuned ٣‬‬
 ‫ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﺖ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪é1ù‬‬
‫) ‪P (t ) = - M êê...úú g&&(t‬‬
‫) ‪g&&(t‬‬ ‫‪êë 1 úû‬‬

‫ﭘﺲ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪1 T‬‬ ‫‪L‬‬

‫) ‪fi P (t ) = - i g&&(t‬‬
‫‪Mi‬‬ ‫‪Mi‬‬
‫و ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت در ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬

‫) ‪&y&i (t ) + 2xiwi y&i (t ) + wi2 yi (t ) = -( Li / M i ) g&&(t‬‬ ‫)‪(12‬‬

‫ﮐﻪ در آن‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪Li = å m jf ji‬‬ ‫‪M i = å m jf ji‬‬
‫‪2‬‬
‫‪,‬‬ ‫)‪(13‬‬
‫‪j =1‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ) ‪ n (t‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ راﺑﻄﻪ )‪ (7‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد و ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ) ‪n (t‬‬
‫ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽﻫﺎي ﻧﺴﺒﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﻄﻠﻖ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ )ﺗﺤﻠﯿﻞ( ﻣﺪي‬ ‫·‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ (12‬ﻣﯽﺗﻮان درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ ارﺗﻌﺎﺷﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﭼﻨﺪ درﺟﻪ آزادي‪ ،‬زﯾﺮ‬
‫اﺛﺮ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺮﮐﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار اﺛﺮ اوج در ﻫﺮ ﻣﺪ را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آورد و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ روش ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪاً ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﯿﻒ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ) ‪ g&&(t‬ﻣﯽﺗﻮان ﺷﺘﺎب ﻃﯿﻔﯽ را ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺪ ﺧﺎص ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪Li‬‬
‫= ) ‪S a(i‬‬ ‫‪× Ai‬‬ ‫)‪(14‬‬
‫‪Mi‬‬
‫‪ : Ai‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺷﺘﺎب ﻃﯿﻔﯽ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﻧﻈﯿﺮ ] ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ wi‬و اﺳﺘﻬﻼك ‪[ x i‬‬
‫‪ Li‬و ‪ M i‬ﻗﺒ ﻼً ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ وارد ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ‪ j‬در ﻣﺪ ‪ i‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬
‫ﺷﺘﺎب ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ‪ j‬در ﻣﺪ ‪i‬‬
‫) ‪q ji = m jn&&j (t‬‬

‫‪é æ L‬‬ ‫‪öù‬‬

‫‪\ q ji = m j êf ji çç i × Ai ÷÷ú‬‬ ‫)‪(15‬‬
‫‪ë è Mi‬‬ ‫‪øû‬‬
‫ﭼﻮن ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ Li‬و ‪ M i‬و ‪ Ai‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ در ﻫﺮ ﻣﺪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪m jf ji‬‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪LA‬‬
‫‪Qi = å q ji = i i‬‬ ‫‪åm f‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ji‬‬
‫‪j =1‬‬ ‫‪Mi‬‬ ‫‪j =1‬‬

‫= ‪\ Qi‬‬
‫‪L2i‬‬
‫= ‪× Ai‬‬
‫) ‪(å m f‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ji‬‬
‫‪2‬‬

‫‪× Ai‬‬
‫‪Mi‬‬ ‫‪åm f‬‬ ‫‪j ji‬‬
‫‪2‬‬ ‫ﺑﺮش ﭘﺎﯾﻪ در ﻣﺪ ‪ i‬ام )‪(16‬‬

‫ﺑﺮش ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ m jj ji‬در ﻃﺒﻘﺎت ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪m jj ji‬‬
‫= ‪q ji‬‬ ‫‪n‬‬
‫)‪(17‬‬
‫‪å m j j ji‬‬
‫‪j =1‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻃﺒﻘﺎت‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪&y&i‬‬ ‫‪j ji L i‬‬

‫‪u ji = j ji Yi = j ji‬‬ ‫=‬ ‫‪Ai‬‬
‫‪w‬‬ ‫‪i‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w i2 M i‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪q‬‬
‫= ‪\ u ji‬‬ ‫‪( m j j ji i Ai ) = ji‬‬ ‫)‪(18‬‬
‫‪m jw i‬‬‫‪2‬‬
‫‪Mi‬‬ ‫) ‪( m j w i2‬‬
‫‪q ji‬‬
‫= ‪\ u ji‬‬
‫) ‪( m j w i2‬‬

‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪروش ﺳﺎدهﺗﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ :‬ﭼﻮن ﺗﻤﺎم ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ‪ wi‬در ارﺗﻌﺎشاﻧﺪ‪،‬‬

‫ﺷﺘﺎب ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪v&& ji = w i2u ji‬‬
‫‪q ji = m j v&& ji = m j w i2u ji‬‬
‫‪q ji‬‬
‫= ‪\u ji‬‬
‫) ‪(m j w i2‬‬

‫ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ‪ u ji‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اوج ﻧﻘﻄﻪ ‪ j‬در ﻣﺪ ‪ i‬ام ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﯽ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ دو‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻮاﻟﯽ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪D ji = u ji - u ( j -1) i‬‬ ‫)‪(19‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﮐﻞ )ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺪﻫﺎ(‬

‫روﺷﻬﺎي ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ )‪(…,CQC,SRSS‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺮﮐﯿﺐ اﺛﺮ دﻗﯿﻖ ﻣﺪﻫﺎ در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن ﻣﺆﻟﻔﻪ را ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺎﺑﻌﯽ از زﻣﺎن در ﻧﻈﺮ‬

‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺗﻼش ﺑﺮﺷﯽ ﭘﯽ در ﻣﺪ ‪ i‬ام ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪Qi‬‬ ‫=‬
‫] ‪[å m j‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪ji‬‬
‫‪2‬‬

‫) ‪Ai (t‬‬
‫‪åm j‬‬
‫‪2‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪ji‬‬

‫ﮐﻪ در آن ) ‪ Ai (t‬ﺷﺘﺎب ﻟﺤﻈﻪاي دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ ﻧﻈﯿﺮ زﯾﺮ اﺛﺮ ﺷﺘﺎب ﭘﯽ ) ‪ g&&(t‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪n‬‬
‫) ‪Q(t ) = å Qi (t‬‬
‫‪i =1‬‬
‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮐﻞ ﻣﺪﻫﺎ‬
‫ﭼﻮن ﻫﻤﻪ ﻣﺪﻫﺎ در ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوج ﻧﻤﯽرﺳﻨﺪ‪Qmax < å (Qi ) max :‬‬

‫ﭘﺲ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺪﻫﺎ ﺑﻪروش ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﻪروش ‪\ Q max = Q12 + Q22 + ... :SRSS‬‬
 ‫ﺧﻼﺻﻪ روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺪي‬
‫‪ wi‬و ‪ji‬‬ ‫‪ - 1‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﻫﺎ و اﺷﮑﺎل ﻣﺪي‬

‫) ‪g&&(t‬‬ ‫‪ - 2‬ﺗﻬﯿﻪ ﻃﯿﻒ ﭘﺎﺳﺦ ﺷﺘﺎب زﻣﯿﻦ‬

‫‪ - 3‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺘﺎب ﻃﯿﻔﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺪ ) ‪ ( Ai‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ w i‬و ‪x i‬‬

‫‪ - 4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮش ﭘﺎﯾﻪ در ﻫﺮ ﻣﺪ‬

‫‪L2i‬‬
‫= ‪Qi‬‬ ‫‪Ai‬‬
‫‪Mi‬‬

‫ﺿﻤﻨﺎ ‪ Li M‬را ﺟﺮم ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺪي ) * ‪ ( M i‬ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ‪:‬‬

‫‪2‬‬

‫‪i‬‬

‫‪Qi = M i* Ai‬‬

‫‪ - 5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﻃﺒﻘﺎت‬

‫‪mij ji‬‬
‫= ‪q ji‬‬ ‫‪Qi‬‬
‫‪åmj‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪ji‬‬

‫و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻃﺒﻘﺎت از راﺑﻄﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ - 6‬ﺗﺮﮐﯿﺐ اﺛﺮ ﻣﺪﻫﺎ‬

‫‪1‬‬
‫روش ‪SRSS‬‬ ‫]‪r = [r12 + r22 + ...‬‬ ‫‪2‬‬

‫روش ‪CQC‬‬ ‫ﺑﻪ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ 2800‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد ﯾﺎ ﮐﺘﺎب ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ زﻟﺰﻟﻪ‬
 ‫دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺎ ﺟﺮم و ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ‬

v( x, t )
p( x, t )

EI ( x), m( x)

¶M
M+ dx
¶x
M

dx ¶V
V V+ dx
¶x

åF y = ma y
¶V ¶ 2V
\ p ( x, t ) dx - dx = (mdx ) 2
¶x ¶t
¶V ¶ 2V
\ = p ( x, t ) - m 2
¶x ¶t
¶M ¶2M ¶ 2V
=V = p - m
¶x ¶x 2 ¶t 2

¶2 ¶ 2V ¶ 2V
\ ( EI ) + m = p ( x, t ) :‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﭘﺎرهاي ﺣﺮﮐﺖ‬
¶x 2 ¶x 2 ¶t 2

‫ارﺗﻌﺎش آزاد ﺗﯿﺮ‬

‫ دارﯾﻢ‬،‫ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬EI ‫اﮔﺮ‬

¶ 4V ¶ 2V
p( x, t ) = 0, EI +m 2 =0
¶x 4
¶t
¶ 4V m ¶ 2V
\ + =0
¶x 4 EI ¶t 2
 ‫اﮔﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ‪ u‬را ﺑﻪﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫) ‪u ( x , t ) = j ( x , t ) y (t‬‬

‫آﻧﮕﺎه‪:‬‬

‫‪¶ 4j‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪× y (t ) +‬‬ ‫‪× j ( x) &y&(t ) = 0‬‬
‫‪¶x‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪EI‬‬
‫)‪j iv ( x‬‬ ‫) ‪m &y&(t‬‬
‫\‬ ‫‪=-‬‬ ‫‪=C‬‬
‫)‪j ( x‬‬ ‫) ‪EI y (t‬‬

‫ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﻓﻘﻂ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪x‬ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ( ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻤﺖ ﭼﭗ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﯿﺰ ﻓﻘﻂ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﮑﺎن )‪ (x‬اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ‪:‬‬

‫‪¶ 4j‬‬
‫‪- a 4j ( x) = 0‬‬ ‫)‪( 1‬‬
‫‪¶x 4‬‬

‫‪EI 4‬‬
‫( ‪&y& +‬‬ ‫‪a ) y (t ) = 0‬‬ ‫‪\ &y&(t ) + w 2 y (t ) = 0‬‬ ‫)‪( 2‬‬
‫‪m‬‬

‫‪EI 4‬‬
‫= ‪\w 2‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪m‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (2‬ﻫﻤﺎن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺮﮐﺖ آزاد دﺳﺘﮕﺎه ﺗﮑﺪرﺟﻪ اﺳﺖ و ﭘﺎﺳﺦ آن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪:‬‬

‫)‪y& ( 0‬‬
‫= ) ‪y (t‬‬ ‫‪Sinwt + y (0)Coswt‬‬ ‫) ‪(3‬‬
‫‪w‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (1‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت ﺗﻮاﺑﻊ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪j ( x) = Ce rx‬‬
‫‪\ ( r 4 - a 4 )Ce rx = 0‬‬ ‫‪\ r = ±a‬‬ ‫‪, ± ai‬‬
‫‪- iax‬‬ ‫‪- ax‬‬
‫‪\ j ( x) = C1e‬‬ ‫‪iax‬‬
‫‪+ C2e‬‬ ‫‪+ C3e‬‬ ‫‪ax‬‬
‫‪+ C4 e‬‬

‫و ﯾﺎ ‪:‬‬

‫‪j ( x) = A1 sin ax + A2 cos ax + A3 sinh ax + A4 cosh ax‬‬ ‫)‪( 4‬‬

‫ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻪﮐﻤﮏ ﺷﺮاﯾﻂ‬A4 ‫ ﺗﺎ‬A1 ‫ ﺿﺮاﯾﺐ‬. ‫( ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‬4) ‫ﺷﮑﻠﻬﺎي ارﺗﻌﺎش از ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬

. ‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﻨﺪ‬

‫ ﺗﯿﺮ دو ﺳﺮ ﻣﻔﺼﻞ‬: ‫ﻣﺜﺎل‬

L
x

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎﻫﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬

j (0 ) = j ( L ) = 0

M (0) = M ( L) = 0\ EIj ¢¢( 0) = 0 EIj ¢¢( L) = 0

j (0 ) = 0 \ A1 ´ 0 + A2 ´ 1 + A3 ´ 0 + A4 ´ 1 = 0 \ A2 + A4 = 0

j ¢¢(0) = 0 \ a 2 ( A1 ´ 0 - A2 ´ 1 + A3 ´ 0 + A4 ´ 1) = 0 \ - A2 + A4 = 0

j ( L) = 0 \ A1 sin aL + A3 sinh aL = 0

j ¢¢( L) = 0 \ a 2 ( - A1 sin aL + A3 sinh aL) = 0

\ A3 sinh aL = 0 sinh aL ¹ 0 \ A3 = 0

\ A1 sin aL = 0 A1 = 0 Þ A1 ¹ 0

np
\ sin aL = 0 aL = np \a =
L

EI 4 EI n 2p 2 EI
w2 = a w = a2 wn =
m m L2 m

np
\ j n ( x) = A1 sin x
L