Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà

Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð

Ëåêö 1: Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò, ýðñäýëèéí

óäèðäëàãà

c Ã.óíáèëýã 2018

2018 îíû 9-ð ñàðûí 10

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð

Àãóóëãà

1 Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà

Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
×óõàë îéëãîëò
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

2 Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð

ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé áóñ áàéäàë(ÒÁÁ)-ààñ ýðñäýëèéã òóñàä íü àâ÷ ³çýõ

áîëîìæã³é

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé áóñ áàéäàë(ÒÁÁ)-ààñ ýðñäýëèéã òóñàä íü àâ÷ ³çýõ

áîëîìæã³é
Èðýýä³éä þó áîëîõûã ãàðöààã³é ìýäýõ áîëîìæã³é á°ã°°ä
³³íèéã ÒÁÁ ãýíý

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé áóñ áàéäàë(ÒÁÁ)-ààñ ýðñäýëèéã òóñàä íü àâ÷ ³çýõ

áîëîìæã³é
Èðýýä³éä þó áîëîõûã ãàðöààã³é ìýäýõ áîëîìæã³é á°ã°°ä
³³íèéã ÒÁÁ ãýíý
ÒÁÁ -ä õ³ì³³ñ èõýâ÷ëýí õ³ëýýãäýæ áóé óòãàä ³íäýñëýí
øèéäâýð³³äèéã ãàðãàäàã

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé áóñ áàéäàë(ÒÁÁ)-ààñ ýðñäýëèéã òóñàä íü àâ÷ ³çýõ

áîëîìæã³é
Èðýýä³éä þó áîëîõûã ãàðöààã³é ìýäýõ áîëîìæã³é á°ã°°ä
³³íèéã ÒÁÁ ãýíý
ÒÁÁ -ä õ³ì³³ñ èõýâ÷ëýí õ³ëýýãäýæ áóé óòãàä ³íäýñëýí
øèéäâýð³³äèéã ãàðãàäàã
ÒÁÁ íü ýðñäýëèéí çàéëøã³é í°õö°ë ì°í áîëîâ÷
õ³ðýëöýýòýé í°õö°ë áèø

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé áóñ áàéäàë(ÒÁÁ)-ààñ ýðñäýëèéã òóñàä íü àâ÷ ³çýõ

áîëîìæã³é
Èðýýä³éä þó áîëîõûã ãàðöààã³é ìýäýõ áîëîìæã³é á°ã°°ä
³³íèéã ÒÁÁ ãýíý
ÒÁÁ -ä õ³ì³³ñ èõýâ÷ëýí õ³ëýýãäýæ áóé óòãàä ³íäýñëýí
øèéäâýð³³äèéã ãàðãàäàã
ÒÁÁ íü ýðñäýëèéí çàéëøã³é í°õö°ë ì°í áîëîâ÷
õ³ðýëöýýòýé í°õö°ë áèø
ÒÁÁ íü õ³ì³³ñèéí õ°ð°íã° ýñâýë ò°ë°âë°ã°°íä í°ë°°ëâ°ë
ýðñäýë áîëíî
Ýðñäýë ³³ñãýõã³é òîäîðõîé áóñ áàéäëóóä áàéæ áîëäîã.
Òóõàéëáàë: Ñîíãóóëü, Õóâüöààíû ³íý, Âàëþòûí õàíø ...

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 1

Ìàíäàë äààòãàë êîìïàíèé IPO -ä îðîëöîõ ýñýõýý òà

øèéäýõ ãýæ áàéãàà

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 1

Ìàíäàë äààòãàë êîìïàíèé IPO -ä îðîëöîõ ýñýõýý òà

øèéäýõ ãýæ áàéãàà
Àíõäàã÷ çàõ çýýëèéí àðèëæàà ÿâàãäñàíû äàðàà ³íý íü °ñ÷
ýñâýë áóóð÷ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 1

Ìàíäàë äààòãàë êîìïàíèé IPO -ä îðîëöîõ ýñýõýý òà

øèéäýõ ãýæ áàéãàà
Àíõäàã÷ çàõ çýýëèéí àðèëæàà ÿâàãäñàíû äàðàà ³íý íü °ñ÷
ýñâýë áóóð÷ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 1

Ìàíäàë äààòãàë êîìïàíèé IPO -ä îðîëöîõ ýñýõýý òà

øèéäýõ ãýæ áàéãàà
Àíõäàã÷ çàõ çýýëèéí àðèëæàà ÿâàãäñàíû äàðàà ³íý íü °ñ÷
ýñâýë áóóð÷ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ òà IPO -ä îðîëöîõã³éãýýð °ñ°õ, áóóðàõ òàëààð
ò°ñ°°ë°í áîäîæ áóé ãýâýë ýíý íü ÒÁÁ ì°í áîëîâ÷ ýðñäýë
áèø

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 1

Ìàíäàë äààòãàë êîìïàíèé IPO -ä îðîëöîõ ýñýõýý òà

øèéäýõ ãýæ áàéãàà
Àíõäàã÷ çàõ çýýëèéí àðèëæàà ÿâàãäñàíû äàðàà ³íý íü °ñ÷
ýñâýë áóóð÷ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ òà IPO -ä îðîëöîõã³éãýýð °ñ°õ, áóóðàõ òàëààð
ò°ñ°°ë°í áîäîæ áóé ãýâýë ýíý íü ÒÁÁ ì°í áîëîâ÷ ýðñäýë
áèø
°ðèéí ì°íã°°ð IPO -ä îðîëöîõ ãýæ áóé áîë äýýðõ ÒÁÁ íü
ýðñäýë áîëíî.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷
Á³ãäýýðýý èðæ áîëíî, ýñâýë 8 íü ë èðæ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷
Á³ãäýýðýý èðæ áîëíî, ýñâýë 8 íü ë èðæ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ ýíý ÒÁÁ òàíû ò°ðñ°í °äðèéí ò°ë°âë°ã°°íä
í°ë°°ë°°ä èðâýë ýíý íü ýðñäýë áîëíî.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷
Á³ãäýýðýý èðæ áîëíî, ýñâýë 8 íü ë èðæ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ ýíý ÒÁÁ òàíû ò°ðñ°í °äðèéí ò°ë°âë°ã°°íä
í°ë°°ë°°ä èðâýë ýíý íü ýðñäýë áîëíî.
Óðüñàí íàéçóóääàà òà õîîë áýëäýõ (àðãà õýìæýý çîõèîõ)
õýðýãòýé áîëñîí ãýâýë

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷
Á³ãäýýðýý èðæ áîëíî, ýñâýë 8 íü ë èðæ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ ýíý ÒÁÁ òàíû ò°ðñ°í °äðèéí ò°ë°âë°ã°°íä
í°ë°°ë°°ä èðâýë ýíý íü ýðñäýë áîëíî.
Óðüñàí íàéçóóääàà òà õîîë áýëäýõ (àðãà õýìæýý çîõèîõ)
õýðýãòýé áîëñîí ãýâýë
ßã 10 íàéç ÷èíü èðâýë òà îíîñîí òóë õîîë ÿã òààðíà. Õàðèí
12 íü èðâýë çàðèì íàéç ÷èíü õîîëã³é áîëíî, 8 èðâýë õîîë
èë³³ ãàð÷ èë³³ çàðäàë ãàðãàíà. Ýíý òîõèîëäîëä ÒÁÁ-ààñ
³³äýí ýðñäýë ³³ñ÷ áàéíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýý 2

Ò°ðñ°í °äðèéíõ°° áàÿðò òà 12 íàéçàà óðüæýý. ìí°õ

æèë³³äèéí òóðøëàãàäàà ³íäýñëýí 10 íàéçàà èðýõ áàéõ ãýæ
òà òààìàãëàñàí. Ãýâ÷
Á³ãäýýðýý èðæ áîëíî, ýñâýë 8 íü ë èðæ áîëíî. Ýíý íü ÒÁÁ
Õýðýâ ýíý ÒÁÁ òàíû ò°ðñ°í °äðèéí ò°ë°âë°ã°°íä
í°ë°°ë°°ä èðâýë ýíý íü ýðñäýë áîëíî.
Óðüñàí íàéçóóääàà òà õîîë áýëäýõ (àðãà õýìæýý çîõèîõ)
õýðýãòýé áîëñîí ãýâýë
ßã 10 íàéç ÷èíü èðâýë òà îíîñîí òóë õîîë ÿã òààðíà. Õàðèí
12 íü èðâýë çàðèì íàéç ÷èíü õîîëã³é áîëíî, 8 èðâýë õîîë
èë³³ ãàð÷ èë³³ çàðäàë ãàðãàíà. Ýíý òîõèîëäîëä ÒÁÁ-ààñ
³³äýí ýðñäýë ³³ñ÷ áàéíà.
Õýðýâ òà èéì í°õö°ë ³³ñãýõã³é áàéõûã õ³ñâýë ÿàõ âý?
c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Èõýâ÷ëýí ýðñäýëòýé í°õö°ë°°ñ àøèã, àëäàãäàë ³³ñäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Èõýâ÷ëýí ýðñäýëòýé í°õö°ë°°ñ àøèã, àëäàãäàë ³³ñäýã.

Õýðýâ òà õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí áîë ³íý °ñ°õ°ä àøèã,
áóóðàõàä àëäàãäàë õ³ëýýíý.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Èõýâ÷ëýí ýðñäýëòýé í°õö°ë°°ñ àøèã, àëäàãäàë ³³ñäýã.

Õýðýâ òà õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí áîë ³íý °ñ°õ°ä àøèã,
áóóðàõàä àëäàãäàë õ³ëýýíý.
Òýãâýë ³íý óíàõ íü ýðñäýë, °ñ°õ íü ýðñäýë áèø ãýæ áîëîõ
óó?

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Èõýâ÷ëýí ýðñäýëòýé í°õö°ë°°ñ àøèã, àëäàãäàë ³³ñäýã.

Õýðýâ òà õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí áîë ³íý °ñ°õ°ä àøèã,
áóóðàõàä àëäàãäàë õ³ëýýíý.
Òýãâýë ³íý óíàõ íü ýðñäýë, °ñ°õ íü ýðñäýë áèø ãýæ áîëîõ
óó?
Áîëîõã³é. Ó÷èð íü äýýðõ í°õö°ëä ýõëýýä õóâüöààíä
õ°ð°íã° îðóóëàõäàà °ñí° ãýäãèéã ÿã òàã ìýäýõã³é.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Èõýâ÷ëýí ýðñäýëòýé í°õö°ë°°ñ àøèã, àëäàãäàë ³³ñäýã.

Õýðýâ òà õóâüöàà õóäàëäàæ àâñàí áîë ³íý °ñ°õ°ä àøèã,
áóóðàõàä àëäàãäàë õ³ëýýíý.
Òýãâýë ³íý óíàõ íü ýðñäýë, °ñ°õ íü ýðñäýë áèø ãýæ áîëîõ
óó?
Áîëîõã³é. Ó÷èð íü äýýðõ í°õö°ëä ýõëýýä õóâüöààíä
õ°ð°íã° îðóóëàõäàà °ñí° ãýäãèéã ÿã òàã ìýäýõã³é.
Òýãýõýýð õ³ëýýãäýæ áóé óòãààñ ç°ðñ°í ³ð ä³í õ°ð°íã°ä
(ò°ë°âë°ã°°íä) í°ë°°ë°õèéã ýðñäýë ãýíý.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäýëýýñ çàéëñõèéëò, ýðñäýëèéí òóëãàðàëò I

Ýðñäýëòýé í°õö°ë áàéäëààñ õóâü õ³íèé àâ÷ áóé õàíàìæààñ

³³äýëòýé õàðàêòåðèéã ýðñäýëýýñ çàéëñõèéëò ãýäýã.
“³ãýýð òóõàéí ýòãýýäèéí ýðñäýëèéí òóëãàðàëò (risk
exposure)-àà áóóðóóëàõûí òóëä õýäèéã ò°ë°õèéã õ³ñ÷ áóéã
íü õýìæäýã.
Òóëãàðàëòàà áóóðóóëàõûí òóëä èõèéã (áàãûã) ò°ë°õ°ä áýëýí
áàéâàë ýðñäýëýýñ çàéëñõèéã÷ õàðàêòåðè èõòýé (áàãàòàé).
(Õýðâýý ÝÓ-èéí õè÷ýýë äýýð óíàõ òóëãàðàëò èõ áàéâàë
õýäèé õýìæýýíèé öàãèéã õè÷ýýëýý äàâòàõàä çàðöóóëàõàä
áýëýí áàéãààãààð òóõàéí îþóòíû ýðñäýëýýñ çàéëñõèéëòûã
õýìæèíý.)

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäýëýýñ çàéëñõèéëò, ýðñäýëèéí òóëãàðàëò II

Ýðñäëèéã áóóðóóëàõ çàðäàë-³ð àøãèéí õîîðîíä ñîíãîëò

õèéõäýý ýðñäýëýýñ çàéëñõèéã÷(risk aversion) õàðàêòåðòàé
õ³ì³³ñ èæèë çàðäàëòàé õóâèëáàðóóäààñ õàìãèéí áàãà
ýðñäýëòýéã ñîíãîäîã. (ßíç á³ðèéí óíøèõ ìàòåðèàëóóä
áàéãàà ÷ øàëãàëò ëåêöèéí äàãóó àâàãäàõ òóë ëåêöèéíõýý
àãóóëãà äýýð èë³³ ò°âë°ð°õ.)

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Õ°ð°íã° îðóóëàëò õèéõäýý õ³ëýýãäýæ áóé °ã°°æ íü àëü

áîëîõ òààìàãëàãäàõ áîëîìæòîé êîìïàíèéã ñîíãîäîã
õ°ð°íã° îðóóëàã÷èéí õóâüä ýðñäýëýýñ çàéëñõèéã÷ áàéíà.
Õ³ëýýãäýæ áóé °ã°°æ èæèëòýé ÕÎ-í õóâèëáàðóóäààñ
ýðñäýëýýñ çàéëñõèéã÷ õ³ì³³ñ õàìãèéí áàãà ýðñäýëòýéã íü
ñîíãîíî.
Èõýíõ õ°ð°íã° îðóóëàã÷èä ýðñäëýýñ çàéëñõèéã÷èä áàéäàã
ãýæ ³çäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Õýðýâ íàéçóóääàà èðýõäýý õîîë áýëäýæ èðýõ ñàíàëûã

òàâèõààñ ñàíàà çîâæ áàéãàà áîë ÿàõ âý?
Ìýäýýæèéí õýðýã èðñýí çî÷èäûí õîîë èë³³ ÷ ³ã³é, äóòóó ÷
³ã³é áàéõûã òà èë³³ä ³çýæ áàéãàà.
Ýíý ³åä òîäîðõîé õýìæýýíèé çàðäàëòàé õýä õýäýí
õóâèëáàðóóä áàéæ áîëíî

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Õîîëíû ãàçàðòàé òîõèðîëöîæ áîëíî. 12 õîîë àâààä,

çî÷èäîî èðìýãö èë³³ ãàðñàí õîîëîî àðàé õÿìä ³íýýð
áóöààæ °ã°õ ýñâýë

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Õîîëíû ãàçàðòàé òîõèðîëöîæ áîëíî. 12 õîîë àâààä,

çî÷èäîî èðìýãö èë³³ ãàðñàí õîîëîî àðàé õÿìä ³íýýð
áóöààæ °ã°õ ýñâýë
8 õîîë àâààä çî÷èäîî èðìýãö õîîë äóòâàë àðàé °íä°ð
³íýýð íýìæ çàõèàëàõ.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Õîîëíû ãàçàðòàé òîõèðîëöîæ áîëíî. 12 õîîë àâààä,

çî÷èäîî èðìýãö èë³³ ãàðñàí õîîëîî àðàé õÿìä ³íýýð
áóöààæ °ã°õ ýñâýë
8 õîîë àâààä çî÷èäîî èðìýãö õîîë äóòâàë àðàé °íä°ð
³íýýð íýìæ çàõèàëàõ.
Äýýðõ õî¼ð ñîíãîëòûã òîäîðõîé ³íýýð õóäàëäàæ àâ÷ áàéíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Õîîëíû ãàçàðòàé òîõèðîëöîæ áîëíî. 12 õîîë àâààä,

çî÷èäîî èðìýãö èë³³ ãàðñàí õîîëîî àðàé õÿìä ³íýýð
áóöààæ °ã°õ ýñâýë
8 õîîë àâààä çî÷èäîî èðìýãö õîîë äóòâàë àðàé °íä°ð
³íýýð íýìæ çàõèàëàõ.
Äýýðõ õî¼ð ñîíãîëòûã òîäîðõîé ³íýýð õóäàëäàæ àâ÷ áàéíà.
Èë³³ ãàðñàí õîîëîî áóöààæ °ã°õä°° õÿìäðóóëñàí ³íýýð
°ã°õ áîë äóòñàí õîîëîî íýìæ çàõèàëâàë °íä°ð ³íýýð àâíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäëèéí óäèðäëàãà ãýæ þó âý?

Òýãýõýýð:
Äýýðõ òîõèîëäîëä áóðóó òîîòîé õîîë çàõèàëñíààñ ³³ñýõ
ýðñäëèéã áóóðóóëñíààð õ³ðòýõ ³ð àøèã áîëîí ýðñäëèéã
áóóðóóëàõ çàðäàë õî¼ðûí õîîðîíä ñîíãîëò õèéõ áîëæ áàéíà.
Ýðñäëèéã áóóðóóëàõ çàðäàë ³ð àøèãèéí ñîíãîëòûã ãàðãàæ,
àâàõ àðãà çàìóóäûã òîäîðõîéëîõ íü ýðñäëèéí óäèðäëàãà
þì.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Õàðàìñàë

Ýðñäëèéã áóóðóóëàõàä íýëýýä çàðäàë ãàðãàñàí ÷ ìóó ³ð ä³í

³³ñýýã³é òîõèîëäîëä õàðàìñàë ò°ðä°ã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Õàðàìñàë

Ýðñäëèéã áóóðóóëàõàä íýëýýä çàðäàë ãàðãàñàí ÷ ìóó ³ð ä³í

³³ñýýã³é òîõèîëäîëä õàðàìñàë ò°ðä°ã.
Æèøýý íü õýðýâ òà õóâüöààíû ³íý 3 äàõèí °ñ°õèéí
°ìí°õ°í çàð÷èõâàë æààõàí àçíàäàã áàéæ ãýæ õàðàìñàíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Õàðàìñàë

Ýðñäëèéã áóóðóóëàõàä íýëýýä çàðäàë ãàðãàñàí ÷ ìóó ³ð ä³í

³³ñýýã³é òîõèîëäîëä õàðàìñàë ò°ðä°ã.
Æèøýý íü õýðýâ òà õóâüöààíû ³íý 3 äàõèí °ñ°õèéí
°ìí°õ°í çàð÷èõâàë æààõàí àçíàäàã áàéæ ãýæ õàðàìñàíà.
“ð ä³í òîäîðõîé áîëîõîîñ °ìí° ãàðãàæ áóé øèéäâýð³³ä
òîäîðõîé áóñ áàéäàã. Òèéìýýñ òóõàéí öàã ³åä °°ðò áàéãàà
á³õ ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí ãàðãàñàí øèéäâýðèéã õàìãèéí
îíîâ÷òîé ãýæ ³çäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

×àäâàð vs àç

×àäâàð áîëîí àçûã õîîðîíä íü ÿëãàõàä íýëýýä õ³íä áàéäàã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

×àäâàð vs àç

×àäâàð áîëîí àçûã õîîðîíä íü ÿëãàõàä íýëýýä õ³íä áàéäàã.

Ýðñäýëèéí óäèðäëàãûí øèéäâýð íü ÒÁÁ-í äîð õèéãäýõ òóë
ìàø îëîí õóâèëáàðóóä ãàðàõ áîëîìæòîé. Ýäãýýðýýñ àëü íýã
íü ýöñèéí ³ð ä³í áîëæ èëýðäýã. Òèéìýýñ øèéäâýð ãàðãàõ
öàãò íü áóðóóòãàõ ýñâýë ç°âòã°õ áàòàëãàà áàéõã³é.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

×àäâàð vs àç

×àäâàð áîëîí àçûã õîîðîíä íü ÿëãàõàä íýëýýä õ³íä áàéäàã.

Ýðñäýëèéí óäèðäëàãûí øèéäâýð íü ÒÁÁ-í äîð õèéãäýõ òóë
ìàø îëîí õóâèëáàðóóä ãàðàõ áîëîìæòîé. Ýäãýýðýýñ àëü íýã
íü ýöñèéí ³ð ä³í áîëæ èëýðäýã. Òèéìýýñ øèéäâýð ãàðãàõ
öàãò íü áóðóóòãàõ ýñâýë ç°âòã°õ áàòàëãàà áàéõã³é.
Ýðñäýëèéí óäèðäëàãûí øèéäâýðèéã òóõàéí öàã ³åèéí
áîëîìæèò ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí ãàðãàõ íü õàìãèéí ç°â þì.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Öàã àãààðûí ìýäýýãýýð °í°°ä°ð áîðîî îðíî ãýñýí òóë °ãë°°

àæèëäàà ãàðàõäàà ø³õýðýý àâ÷ ãàðñàí. Ãýòýë áîðîî
îðñîíã³é.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Öàã àãààðûí ìýäýýãýýð °í°°ä°ð áîðîî îðíî ãýñýí òóë °ãë°°

àæèëäàà ãàðàõäàà ø³õýðýý àâ÷ ãàðñàí. Ãýòýë áîðîî
îðñîíã³é.
Äýýðõ òîõèîëäîëä òà òóõàéí öàã ³åèéí áîëîìæèò
ìýäýýëýëä ³íäýñëýí øèéäâýðýý ãàðãàñàí áîëîõîîð áóðóó
øèéäâýð ãàðãàæ ãýæ °°ðèéã°° áóðóóòãàõ ¼ñã³é.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Öàã àãààðûí ìýäýýãýýð °í°°ä°ð áîðîî îðíî ãýñýí òóë °ãë°°

àæèëäàà ãàðàõäàà ø³õýðýý àâ÷ ãàðñàí. Ãýòýë áîðîî
îðñîíã³é.
Äýýðõ òîõèîëäîëä òà òóõàéí öàã ³åèéí áîëîìæèò
ìýäýýëýëä ³íäýñëýí øèéäâýðýý ãàðãàñàí áîëîõîîð áóðóó
øèéäâýð ãàðãàæ ãýæ °°ðèéã°° áóðóóòãàõ ¼ñã³é.
Õàðèí ìýäýý ñîíññîí ÷ ø³õðýý àâ÷ ãàðààã³é á°ã°°ä áîðîî
îðîîã³é ãýâýë °°ðò°° áàÿð õ³ðãýõ ó÷èðã³é. Ó÷èð íü ýíý
óäàà òàíä àç äàéðñàí.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Æèøýýëáýë

Öàã àãààðûí ìýäýýãýýð °í°°ä°ð áîðîî îðíî ãýñýí òóë °ãë°°

àæèëäàà ãàðàõäàà ø³õýðýý àâ÷ ãàðñàí. Ãýòýë áîðîî
îðñîíã³é.
Äýýðõ òîõèîëäîëä òà òóõàéí öàã ³åèéí áîëîìæèò
ìýäýýëýëä ³íäýñëýí øèéäâýðýý ãàðãàñàí áîëîõîîð áóðóó
øèéäâýð ãàðãàæ ãýæ °°ðèéã°° áóðóóòãàõ ¼ñã³é.
Õàðèí ìýäýý ñîíññîí ÷ ø³õðýý àâ÷ ãàðààã³é á°ã°°ä áîðîî
îðîîã³é ãýâýë °°ðò°° áàÿð õ³ðãýõ ó÷èðã³é. Ó÷èð íü ýíý
óäàà òàíä àç äàéðñàí.
Òýãýõýýð àëèâàà øèéäâýð³³äèéã ³íýëýõäýý ÷àäâàð áàéæ ³³
àç áàéæ ³³ ãýäãèéã òîãòîîõ íü ÷óõàë áàéäàã. Õ°ð°íã°
îðóóëàëòûí ìåíåæåð³³äèéí ã³éöýòãýëèéã ³íýëýõäýý
ýðñäýëä ñóóðèëñàí ã³éöýòãýëèéí ³íýëãýýã àøèãëàõ ãýõ ìýò.
c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Àñóóëò
“íý óíàõ ýðñäëèéã áóóðóóëàõ çîðèëãîîð Áàòàà áàéðàà 3 ñàðûí
äàðàà 100 000$-ð çàðàõààð õýëýëöýýð õèéæýý. Ãýòýë 3 ñàðûí
äàðàà áàéðíû ³íý 150 000$ áîëæ °ññ°í ãýâýë Áàòàà °°ðèéí
ãàðãàñàí øèéäâýðòýý °°ðèéã°° áóðóóòãàõ íü ç°â ³³?

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé ò°ðëèéí ýðñäýëòýé ó÷ðàõûã ýðñäëèéí òóëãàðàëò

ãýäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Òîäîðõîé ò°ðëèéí ýðñäýëòýé ó÷ðàõûã ýðñäëèéí òóëãàðàëò

ãýäýã.
Öàãèéí àæèë õèéäýã õ³íèé õàëàãäàõ òóëãàðàëò òîìîîõîí èõ
ñóðãóóëèéí ïðîôåññîðòîé õàðüöóóëàõàä õàâüã³é èõ áàéíà.
Ôåðìåð àæèëëóóëäàã áîë ãàí áîëîí ³ð òàðèàíû ³íèéí
óíàëòòàé, ýêñïîðò-èìïîðòûí êîïìïàíè àæèëëóóëäàã áîë
âàëþòûí õàíøèéí ñ°ð°ã õ°ä°ëã°°íòýé òóëãàðíà.
Áàéøèíãèéí ýçíèé õóâüä ãàë, õóëãàé, øóóðãà, ãàçàð
õ°äë°ëò, ³íèéí óíàëòòàé òóëãàðíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäýëèéã ñàëàíãèä áóþó òóñàä íü ³íýëýõ íü °ð°°ñã°ë

áàéäàã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäýëèéã ñàëàíãèä áóþó òóñàä íü ³íýëýõ íü °ð°°ñã°ë

áàéäàã.
Òîäîðõîé ò°ðëèéí õ°ð°íã° (õýðýãñýë) õóäàëäàí àâàõ ýñâýë
çàðàõ ³åä ýðñäëèéí òóëãàðàëòûã °ñã°æ áîëîõ ÷ áóóðóóëæ
áàñ áîëäîã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Ýðñäýëèéã ñàëàíãèä áóþó òóñàä íü ³íýëýõ íü °ð°°ñã°ë

áàéäàã.
Òîäîðõîé ò°ðëèéí õ°ð°íã° (õýðýãñýë) õóäàëäàí àâàõ ýñâýë
çàðàõ ³åä ýðñäëèéí òóëãàðàëòûã °ñã°æ áîëîõ ÷ áóóðóóëæ
áàñ áîëäîã.
Áàò àìüäàðëûí äààòãàë õóäàëäàæ àâñíààð ò³³íèé íàñ
áàðàëòààñ ³³äýí ãýð á³ëèéíõýíèéõ íü îðëîãî òàñàëäàõ
ýðñäëèéã áóóðóóëàõ áîë °°ð õýí íýãýí Áàòààãèéí
àìüäðàëûí äààòãàëûã õóäàëäàí àâàõ íü òóõàéí ýòãýýä
ýðñäëýý áóóðóóëàõ áèø °ñã°æ áàéíà. Ó÷èð íü òýðýýð Áàò
èðýõ æèë íàñ áàðíà ãýæ äýí÷èí òàâüñàí ãýñýí ³ã. Í°ã°°
òàëààñ °°ðò îãò áàéõã³é áàéñàí ýðñäýëèéã ³³ñãýñýí ãýæ
õýëæ áîëíî.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Óëààí áóóäàé òàðüäàã ôåðì ³íèéí óíàëòààñ ñýðãèéëýí

èðýýä³éä çàðàõ ³íýý îäîî ãýðýý õèéæ òîõèð÷ áàéãàà íü
ýðñäëèéí òóëãàðàëòàà áóóðóóëæ áàéãàà áîë èðýýä³éä çàðàõ
óëààí áóóäàé áàéõã³é àòëàà äýýðõ õýëöýëä îðîëöîæ áàéâàë
äýí÷èí òàâüæ áàéíà ãýñýí ³ã á°ã°°ä ýíý ³åä ýðñäýëèéí
òóëãàðàëòàà °ñã°í°.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Óëààí áóóäàé òàðüäàã ôåðì ³íèéí óíàëòààñ ñýðãèéëýí

èðýýä³éä çàðàõ ³íýý îäîî ãýðýý õèéæ òîõèð÷ áàéãàà íü
ýðñäëèéí òóëãàðàëòàà áóóðóóëæ áàéãàà áîë èðýýä³éä çàðàõ
óëààí áóóäàé áàéõã³é àòëàà äýýðõ õýëöýëä îðîëöîæ áàéâàë
äýí÷èí òàâüæ áàéíà ãýñýí ³ã á°ã°°ä ýíý ³åä ýðñäýëèéí
òóëãàðàëòàà °ñã°í°.
Õ°ð°íã°° °ñã°õ çîðèëãîîð ýðñäëèéí òóëãàðàëòàà °ñã°õ
ïîçèö íýýæ áóé õ°ð°íã° îðóóëàã÷äûã ñïåêóëÿòîð-óóä ãýíý.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 Ýðñäýëèéí òîäîðõîéëîëò
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà ×óõàë îéëãîëò
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà
Ýðñäëèéí òóëãàðàëò(exposure)

Óëààí áóóäàé òàðüäàã ôåðì ³íèéí óíàëòààñ ñýðãèéëýí

èðýýä³éä çàðàõ ³íýý îäîî ãýðýý õèéæ òîõèð÷ áàéãàà íü
ýðñäëèéí òóëãàðàëòàà áóóðóóëæ áàéãàà áîë èðýýä³éä çàðàõ
óëààí áóóäàé áàéõã³é àòëàà äýýðõ õýëöýëä îðîëöîæ áàéâàë
äýí÷èí òàâüæ áàéíà ãýñýí ³ã á°ã°°ä ýíý ³åä ýðñäýëèéí
òóëãàðàëòàà °ñã°í°.
Õ°ð°íã°° °ñã°õ çîðèëãîîð ýðñäëèéí òóëãàðàëòàà °ñã°õ
ïîçèö íýýæ áóé õ°ð°íã° îðóóëàã÷äûã ñïåêóëÿòîð-óóä ãýíý.
Ýðñäýëèéí òóëãàðàëòàà áóóðóóëàõ çîðèëãîîð îðîëöîæ
áàéâàë õåäæåð-³³ä áîëäîã. Òóõàéëáàë îëîí õ³³õýäòýé °ðõ
òîëãîéëñîí ýðýãòýéí (ýìýãòýéí) õóâüä àìüäðàëûí äààòãàë
õóäàëäàæ àâàõ íü õåäæåðèéí æèøýý þì.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ßíç á³ðèéí ýðñäëèéí òóëãàðàëòûí ýñðýã äààòãàë õóäàëäàæ

àâàõ çýðýã ñàíõ³³ãèéí çàðèì øèéäâýð³³ä íü ýðäëèéí
óäèðäëàãàòàé èëýðõèé õîëáîîòîé áàéäàã áîë õàäãàëàìæ,
ÕÎ-ëàëò, ñàíõ³³æèëòèéí çýðýã í°°öèéí õóâààðèëàëòòàé
õîëáîîòîé øèéäâýð³³ä íü ýðñäëèéí óäèðäëàãàòàé
õýñýã÷ëýí õîëáîãääîã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ßíç á³ðèéí ýðñäëèéí òóëãàðàëòûí ýñðýã äààòãàë õóäàëäàæ

àâàõ çýðýã ñàíõ³³ãèéí çàðèì øèéäâýð³³ä íü ýðäëèéí
óäèðäëàãàòàé èëýðõèé õîëáîîòîé áàéäàã áîë õàäãàëàìæ,
ÕÎ-ëàëò, ñàíõ³³æèëòèéí çýðýã í°°öèéí õóâààðèëàëòòàé
õîëáîîòîé øèéäâýð³³ä íü ýðñäëèéí óäèðäëàãàòàé
õýñýã÷ëýí õîëáîãääîã.
Æèøýý íü õàäãàëàìæ íü èðýýä³éí ãýíýòèéí ÷óõàë
çàðäàëóóäûã ñàíõ³³æ³³ëäýã áîë çýýëèéí êàðò ãýíýòèéí
ò°ëá°ð ò°ë°õ øààðäëàãàòàé áîëñîí ³åä òóñàëíà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ßíç á³ðèéí ýðñäëèéí òóëãàðàëòûí ýñðýã äààòãàë õóäàëäàæ

àâàõ çýðýã ñàíõ³³ãèéí çàðèì øèéäâýð³³ä íü ýðäëèéí
óäèðäëàãàòàé èëýðõèé õîëáîîòîé áàéäàã áîë õàäãàëàìæ,
ÕÎ-ëàëò, ñàíõ³³æèëòèéí çýðýã í°°öèéí õóâààðèëàëòòàé
õîëáîîòîé øèéäâýð³³ä íü ýðñäëèéí óäèðäëàãàòàé
õýñýã÷ëýí õîëáîãääîã.
Æèøýý íü õàäãàëàìæ íü èðýýä³éí ãýíýòèéí ÷óõàë
çàðäàëóóäûã ñàíõ³³æ³³ëäýã áîë çýýëèéí êàðò ãýíýòèéí
ò°ëá°ð ò°ë°õ øààðäëàãàòàé áîëñîí ³åä òóñàëíà.
ðõ³³ä, ï³³ñ³³ä, ÇÃ-í øèéäâýðò ýðñäýë í°ë°°ëä°ã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

1 â÷èí òóñàõ, õ°ä°ëì°ðèéí ÷àäâàðàà àëäàõ, íàñ áàðàõ:

Ýì÷èëãýýíèé çàðäàë, îðëîãî îëîõ áîëîìæîî àëäàõ
2 Àæèëã³é áîëîõ
3 Óäààí ýäýëãýýòýé õ°ð°íãèéí ýðñäýë: Áàéð, ìàøèí ãýõ ìýò
óäààí ýäýëãýýòýé õ°ð°íã³³äýýñ ³³äíý. Ãàë, õóëãàé,
õîöðîëòûí ãýõ ìýò ýðñäýë³³ä îðíî.
4 ð ò°ëá°ðò óíàõ: Ìàøèíû àâààð °°ðèéí áóðóóãààñ áîëæ
ãàðãàñíààð áóñäûí ýì÷èëãýýíèé çàðäàë, ìàøèíû çàñâàðûí
ì°íãèéã ò°ë°õ øààðäëàãàòàé áîëîõ
5 Ñàíõ³³ãèéí õ°ð°íãèéí: ßíç á³ðèéí âàëþòààðõ õóâüöàà,
áîíä ãýõ ìýò ñàíõ³³ãèéí õ°ð°íã³³äòýé õîëáîãäîõ ýðñäýë
á°ã°°ä ãàðãàã÷ ýòãýýäèéí (êîìïàíè, ÇÃ) ³éë àæèëëàãààòàé
øóóä õîëáîîòîé áàéäàã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Ýäãýýð ýðñäýë³³ä íü °ðõ³³äèéí øèéäâýðò ÷óõàë í°ë°°òýé.

Æèøýý íü õýí íýãýí èõ ñóðãóóëüä ñóðàõ øèéäâýð ãàðãàñíààð
àæèëã³é áîëîõ ýðñäýëýý áóóðóóëàõ ÷ çàðäàë °íä°ðòýé áàéæ
áîëîõ þì.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Àñóóëò
Òà áîëîí òàíû îéð äîòíû õýí íýãýí õóäàëäàí àâñàí áîëîí
öóöàëñàí äààòãàëóóäûã áè÷íý ³³. Òóõàéí øèéäâýðò õ³ðãýõ ³å
øàòóóäûã æàãñàà.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ϳ³ñèéí ³éë àæèëëàãààòàé ýðñäýë çàéëøã³é õîëáîãääîã.

Àëèâàà áèçíåñèéí øèíý ñàíààã ýðñäýë áàéíãà äàãàæ ÿâäàã.
Ýäãýýð òóëãàð÷ áîëîõ ýðñäýë³³äèéã ï³³ñ³³ä ñàíõ³³ãèéí
ñèñòåìýýð äàìæóóëàí áóñàä ýòãýýä³³äòýé õóâààëöàíà.
“éëäâýðëýëèéí ýðñäýë: Ìàøèí ýâäðýõ, ÒÝÌ òàñàëäàõ,
àæèë÷èä àæëàà òàñëàõ, ÒÒ°õ õîöîðîãäîõ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ϳ³ñèéí ³éë àæèëëàãààòàé ýðñäýë çàéëøã³é õîëáîãääîã.

Àëèâàà áèçíåñèéí øèíý ñàíààã ýðñäýë áàéíãà äàãàæ ÿâäàã.
Ýäãýýð òóëãàð÷ áîëîõ ýðñäýë³³äèéã ï³³ñ³³ä ñàíõ³³ãèéí
ñèñòåìýýð äàìæóóëàí áóñàä ýòãýýä³³äòýé õóâààëöàíà.
“éëäâýðëýëèéí ýðñäýë: Ìàøèí ýâäðýõ, ÒÝÌ òàñàëäàõ,
àæèë÷èä àæëàà òàñëàõ, ÒÒ°õ õîöîðîãäîõ
Á³òýýãäýõ³³íèé ³íèéí ýðñäýë: Õýðýãëýã÷äèéí òààøààë
°°ð÷ë°ãä°õ, °ðñ°ëä°°í øèð³³ñýõ çýðãýýñ øàëòãààëàí ³íý
óíàõ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ϳ³ñèéí ³éë àæèëëàãààòàé ýðñäýë çàéëøã³é õîëáîãääîã.

Àëèâàà áèçíåñèéí øèíý ñàíààã ýðñäýë áàéíãà äàãàæ ÿâäàã.
Ýäãýýð òóëãàð÷ áîëîõ ýðñäýë³³äèéã ï³³ñ³³ä ñàíõ³³ãèéí
ñèñòåìýýð äàìæóóëàí áóñàä ýòãýýä³³äòýé õóâààëöàíà.
“éëäâýðëýëèéí ýðñäýë: Ìàøèí ýâäðýõ, ÒÝÌ òàñàëäàõ,
àæèë÷èä àæëàà òàñëàõ, ÒÒ°õ õîöîðîãäîõ
Á³òýýãäýõ³³íèé ³íèéí ýðñäýë: Õýðýãëýã÷äèéí òààøààë
°°ð÷ë°ãä°õ, °ðñ°ëä°°í øèð³³ñýõ çýðãýýñ øàëòãààëàí ³íý
óíàõ
Îðöûí ³íèéí ýðñäýë: ÒÝÌ-í ³íý, öàëèí, õ³³ °ñ°õ.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ϳ³ñèéí ýðñäýëèéã ç°âõ°í ýçýä áóñ õóâüöàà ýçýìøèã÷èä,

çýýëä³³ëýã÷èä, õàðèëöàã÷èä, íèéë³³ëýã÷èä, àæèë÷èä,
ìåíåæåð³³ä áîëîí Çà (stakeholder-îðîëöîã÷èä,
stockholder-õóâüöàà ýçýìøèã÷) ³³ðýëöäýã.
ϳ³ñèéã ³ð àøèãòàé óäèðäàõàä ýðñäëèéí îíîâ÷òîé
óäèðäëàãà ÷óõàë áàéäàã. Æèøýý íü:
“éëäâýðëýëèéí ýðñäýë: ÒÝÌ òàñàëäàõààñ ñýðãèéëæ
èë³³äýë ÒÝÌ í°°ö°íä áàðèõ, ìàøèí ýâäðýõýýñ ñýðãèéëæ
í°°ö ìàøèíòàé áàéõ, õóëãàéí ýðñäýëèéã äààòãóóëàõ ãýõ ìýò.
Á³òýýãäýõ³³íèé ³íèéí ýðñäýë: Èðýýä³éí ³íèéã òîõèðñîí
õýëöýëä îðîëöîõ, ýðýëò õýðõýí °°ð÷ë°ãä°õ òàëààð ñóäàëãàà
õèéëãýõ
Îðöûí ³íèéí ýðñäýë: Õýëöýëä îðîëöîõ

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ÝÓ-òàé õîëáîîòîé àëèâàà øèéäâýð³³äòýé óÿëäàí çàðäàë-³ð

àøãèéí ñîíãîëò ãàð÷ èðýõ òóë ï³³ñèéã óäèðäàõ ïðîöåññò ÝÓ
÷óõàë áàéð ýçýëäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Àñóóëò
Ò³ðãýí õîîëíû ãàçàð, ýìèéí ñàí, áðîêåðûí ï³³ñ àæèëóóëàõàä
ÿìàð ÿìàð ýðñäýë³³ä òóëãàð÷ áîëîõ ýäãýýð ýðñäýëèéã õýí
ó÷ðóóëàõ âý?

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã
ÇÃ áàéãàëèéí ãàìøèã, áîõèðäîë, äàéíòàé õîëáîîòîé
ýðñäëýýñ õàìãààëæ, ó÷èðñàí ³åä òóñëàìæ ³ç³³ëäýã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã
ÇÃ áàéãàëèéí ãàìøèã, áîõèðäîë, äàéíòàé õîëáîîòîé
ýðñäëýýñ õàìãààëæ, ó÷èðñàí ³åä òóñëàìæ ³ç³³ëäýã.
Äýä á³òöèéí (çàì) ýðñäýëèéã òàòâàð ò°ë°ã÷äèéí äóíä
òàðààí áàéðøóóëíà

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã
ÇÃ áàéãàëèéí ãàìøèã, áîõèðäîë, äàéíòàé õîëáîîòîé
ýðñäëýýñ õàìãààëæ, ó÷èðñàí ³åä òóñëàìæ ³ç³³ëäýã.
Äýä á³òöèéí (çàì) ýðñäýëèéã òàòâàð ò°ë°ã÷äèéí äóíä
òàðààí áàéðøóóëíà
Áàíêíû õàäãàëàìæ, áàéãàëèéí ãàìøèãèéí ýðñäýëèéí ýñðýã
äààòãàëûã ÇÃ-ààñ ñàíàë áîëãîäîã ÷ ýíý íü ³íýã³é áèø áóþó
õóðààìæ, òàòâàð õýëáýðýýð äààòãàëûí ³éë÷èëãýýíèé
ò°ëá°ð°° õ³ì³³ñ ò°ëä°ã.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã
ÇÃ áàéãàëèéí ãàìøèã, áîõèðäîë, äàéíòàé õîëáîîòîé
ýðñäëýýñ õàìãààëæ, ó÷èðñàí ³åä òóñëàìæ ³ç³³ëäýã.
Äýä á³òöèéí (çàì) ýðñäýëèéã òàòâàð ò°ë°ã÷äèéí äóíä
òàðààí áàéðøóóëíà
Áàíêíû õàäãàëàìæ, áàéãàëèéí ãàìøèãèéí ýðñäýëèéí ýñðýã
äààòãàëûã ÇÃ-ààñ ñàíàë áîëãîäîã ÷ ýíý íü ³íýã³é áèø áóþó
õóðààìæ, òàòâàð õýëáýðýýð äààòãàëûí ³éë÷èëãýýíèé
ò°ëá°ð°° õ³ì³³ñ ò°ëä°ã.
Õàäãàëàìæèéí äààòãàëûí øèìòãýë ìîíãîëä õýä âý?

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Çà á³õ ò³âøèíäýý ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ (õóóëèàð ãýìò õýðãèéã

õîðèãëîõ) áîëîí äàõèí õóâààðèëàõ (ÝÌÄ) çàìààð ÝÓ-ûã
õýðýãæ³³ëäýã. ÇÃ-ûí óäèðäëàãóóä ÇÇ áîëîí Ñàí.Ñèñ-ýýð
äàìæóóëàí ÝÓ-àà õýðýãæ³³ëäýã.
Ýðñäýëýýñ õàìãààëàõ, ýðñäýëèéã äàõèí õóâààðèëàõàä ÇÃ
÷óõàë ³³ðýã ã³éöýòãýäýã
ÇÃ áàéãàëèéí ãàìøèã, áîõèðäîë, äàéíòàé õîëáîîòîé
ýðñäëýýñ õàìãààëæ, ó÷èðñàí ³åä òóñëàìæ ³ç³³ëäýã.
Äýä á³òöèéí (çàì) ýðñäýëèéã òàòâàð ò°ë°ã÷äèéí äóíä
òàðààí áàéðøóóëíà
Áàíêíû õàäãàëàìæ, áàéãàëèéí ãàìøèãèéí ýðñäýëèéí ýñðýã
äààòãàëûã ÇÃ-ààñ ñàíàë áîëãîäîã ÷ ýíý íü ³íýã³é áèø áóþó
õóðààìæ, òàòâàð õýëáýðýýð äààòãàëûí ³éë÷èëãýýíèé
ò°ëá°ð°° õ³ì³³ñ ò°ëä°ã.
Õàäãàëàìæèéí äààòãàëûí øèìòãýë ìîíãîëä õýä âý?
http://mongolianeconomy.mn/mn/i/3152
c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Àñóóëò
ÇÃ-ààñ àâòîìàøèíòàé èðãýäèéã àâòûí îñëûí äààòãàëä çààâàë
äààòãóóëàõûã øààðäñàí. Òýãâýë àâòûí îñëûí ýðñäýëèéã õýí
³³ðýõ âý?

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

Àøèãëàñàí ìàòåðèàë

Zvi Bodie, Robert C. Merton, David L. Cleeton. Financial

Economics. Pearson, 2009.

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ
 ðõ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë, ýðñäýëèéí óäèðäëàãà
ϳ³ñ³³äýä Òóëãàðäàã Ýðñäýë³³ä
Ýðñäýë áà Ýäèéí Çàñãèéí Øèéäâýð
Ýðñäëèéí Óäèðäëàãà äàõü ÇÃ-í îðîëöîî

ÀÍÕÀÀÐÀË ÕÀÍÄÓÓËÑÀÍÄ ÁÀßÐËÀËÀÀ!

c Ã.óíáèëýã 2018
ÌÓÈÑ-ÁÑ