12 of 1964 (E)

2012
¨sÁgÀvÀzÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À

£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ vÀgÀ¨ÉÃw PÉÊ¦r
ªÀÄÄRå CAQ CA±À «¨sÁUÀ

¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃj,
UÀÈºÀ ªÀÄAvÁæ®AiÀÄ
¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀ
1
¥Àj«r
¥ÀÄl.
¸ÀA.
PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ iii
ªÀÄÄ£ÀÄßr iv
F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ jÃw §¼À¸ÀÄªÀÅzÀÄ vi
CzsÁåAiÀÄ-1 ¥ÀjZÀAiÀÄ 1
¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É 3
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÉÝÃ±À ºÁUÀÆ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ 5
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÀæªÀiÁUÀvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ 6
KvÀPÁÌV F PÉÊ¦r 9
AiÀiÁjUÉ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÀgÀ 10
ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÀÄ 10
CzsÁåAiÀÄ-2 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 11
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ £ÉÆÃl 12

C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ/G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ 15
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ¥ÀÄ£Àgï gÀZÀ£É 16
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä PÉÊUÉÆAqÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ 17
CzsÁåAiÀÄ-3 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞÝwAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ 20
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ 21
3.J jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ 27
jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïUÀ¼À PÀbÉÃj ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ 28
d£À£UÀ À¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ 28
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ 29
C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ 32
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ 35
jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼ÀC¢üPÁgÀ 55
ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ 57
««zsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ 58
jPÁqÀÄðUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±À 62
±ÉÃPÀqÀ 100 gÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ RavÀvÉ 67
3.© f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ 71
2
3.¹ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï, C¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ 73
ªÁ¶ðPÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄ«PÉ 74
C£ÀÄ§AzsÀ 77
C£ÀÄ§AzsÀ I d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,1969 78
C£ÀÄ§AzsÀ II d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁzÀj ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ,1999 91
C£ÀÄ§AzsÀ III d£À£À ªÀgÀ¢, ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð 97
ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§AzsÀ IV zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ 111
C£ÀÄ§AzsÀ V £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ 114
3
PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼ÀÄ
AiÀÄÄ¤¸É¥sï, £ÀªÀzÉºÀ° EªÀgÀ ¨ÉA§®zÉÆA¢UÉ ºÁUÀÆ EArAiÀÄ£ï E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï
ºÉ¯ïÛ ªÀiÁå£ÉÃeïªÉÄAmï j¸ÀZïð (LLºÉZïJªÀiïDgï), eÉÊ¥ÀÄgÀ EªÀgÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃj, £ÀªÀzÉºÀ° EªÀgÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ F vÀgÀ¨ÉÃw PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹gÀÄvÁÛgÉ. EzÀPÁÌVAiÉÄÃ ªÉÄÃ ªÀÄvÀÄÛ
dÆ£ï 2012 gÀ°è K¥Àðr¹zÀ PÁAiÀÄðUÁgÀUÀ¼À°è ¨sÁUÀª» À ¹zÀ f¯Áè/C¥ÀgÀ f¯Áèjf¸ÁÖçgÀÄ,
jf¸ÁÖçgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ïjf¸ÁÖçgÀUÀ½AzÀ §AzÀAvÀºÀ ¸À®ºÉUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ F PÉÊ¦rAiÀÄ
¥ÀÆªÀð¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ¹zÉ ºÁUÀÆ ¸ÀÆPÀªÛ ÁV ¥ÀjµÀÌj¹zÉ. vÀgÀ¨ÉÃw PÉÊ¦r ºÉÆgÀvÀgÀÄªÀ°è ¤ÃrzÀ
CªÀÄÆ®å ¸À®ºÉUÀ½UÉ F PÉ¼ÀV£À ªÀåQÛUÀ½UÉ ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ PÀÈvÀdÕvÉ ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.
vÁAwæPÀ ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ:
qÁ.£ÀÆvÀ£ï eÉÊ£ï, LLºÉZïJªÀiïDgï, eÉÊ¥ÀÄgÀ, ²æÃ PÉ.r.ªÉÄÊw, AiÉÆÃd£É,
G¸ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À vÀdÕgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ ±ÁAvÀ£ÀÄ UÀÄ¥ÁÛ, G¸ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiË®åªÀiÁ¥À£Á¢üPÁj, AiÀÄÄ¤¸É¥sï, £ÀªÀzÉºÀ°, ¨sÁ¸ÀÌgï «Ä±Áæ, G¥À
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (J¸ïDgïJ¸ï) ªÀÄvÀÄÛ ²æÃªÀÄw ¦.J.«Ä¤, G¥ÀªÀÄºÁ
£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ(¹DgïJ¸ï), ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃj, £ÀªÀzÉºÀ°;
²æÃ CdAiÀiï R£Áß, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃj,
£ÀªÀzÉºÀ°; ²æÃ J.PÉ.¸ÀP£Éì Á, »jAiÀÄ ¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ (¹DgïJ¸ï), £ÀªÀzÉºÀ°;
²æÃ J¸ï.r.UÀÄ¥ÁÛ, ²æÃ J¯ï.¦.¹AUï ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ ¸ÀÄgÉÃ±ï eÉÆÃ², LLºÉZïJADgï,
eÉÊ¥ÀÄgÀ; ²æÃ PÀÄ®¢Ã¥ï ¨sÀmÁßUÀgï, G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï, gÁd¸ÁÜ£À ¸ÀPÁðgÀÀ, ²æÃ
dUÀvï ªÀiÁxÀÄgï, ¸ÁATåPÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ, gÁd¸ÁÜ£À ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ ¢¥ÉÃ±ï PÀÄªÀiÁgï
zÁªÉ, ¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ(¹.Dgï.J¸ï), UÀÄdgÁvï ¸ÀPÁðgÀ.
PÉÊ¦rAiÀÄ ¥Àj²Ã®£É:
²æÃ.J£ï.¹.¸ÀÄ§æªÀÄtÂAiÀÄ£ï, ªÀiÁf dAn ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ¸ÀPÁðgÀ.
PÉÊ¦rAiÀÄ PÉëÃvÀæ ¥ÀjÃPÉë:

d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï, zÉºÀ° ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå
jf¸ÁÖçgï, gÁd¸ÁÜ£À ¸ÀPÁðgÀ.
4
ªÀÄÄ£ÀÄßr
±Á¸À£À§zÀÞ D½éPÉAiÀÄrAiÀÄ°è ¤gÀAvÀgÀ ºÁUÀÆ ±Á±ÀévÀªÁV d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸À¯Ä
±ÀPÀÛUÉÆ½¸ÀÄªÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzwÀÞ AiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀµÀÄÖ ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ. zÉÃ±ÀzÀ°è d£À£À
ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÝ ««zsÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ G¥À§AzsÀUÀ¼À §zÀ¯ÁV PÉÃAzÀæ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ
CAzÀgÉÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969£ÀÄß 1969gÀ°è ±Á¸À£ÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F
PÁAiÉÄÝAiÀÄr zÉÃ±ÀzÁzÀåAvÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß KQÃPÀj¹, d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß
PÀqÁØAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. C®èzÉ EzÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ,
ªÀåªÀ¸ÉÜ, vÀvÀéUÀ¼ÀÄ, ¹§âA¢ ªÀÄvÀÄÛ zÀAqÀ£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ªÁåSÁå¤¹zÉ.
zÉÃ±ÀzÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À®Ä £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
¹§âA¢UÀ½UÉ PÁ®PÁ®PÉÌ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À G¥À§AzsÀUÀ¼À ¥ÀÆtðªÁzÀ CjªÀÅ
ªÀÄÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃ°£À GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä ºÁUÀÆ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
¥ÀzÀÞwAiÀÄr PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀ J¯Áè ¹§âA¢UÀ½UÉ CªÀgÀ ¥ÁvÀæ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß w½¸À®Ä
ºÁUÀÆ CªÀgÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV F
„£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞw PÉÊ¦r' AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ.
F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ°è CvÀÄåvÀÛªÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁrgÀÄªÀ E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ºÉ¯ïÛ

ªÀiÁå£ÉÃeïªÉÄAmï j¸ÀZïð (LLºÉZïJADgï), eÉÊ¥ÀÄgÀ EªÀjUÉ £Á£ÀÄ F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £À£Àß DwäÃAiÀÄ
zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÉÛÃ£É. CzÀgÀ®Æè qÁ: £ÀÆvÀ£ï eÉÊ£ï, ÇÉÆÃ¹AiÉÄÃmï ¥ÉÆæÃ¥s¸É Àgï ªÀÄvÀÄÛ
LLºÉZïJADgï£À ²æÃ J¸ï.r.UÀÄ¥ÁÛ, ²æÃ J¯ï.¦.¹AUï ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ ¸ÀÄgÉÃ±ï eÉÆÃ², EªÀgÀ
¥Àj±ÀæªÀÄPÁÌV £À£Àß ¥Àæ±ÀA¸ÉAiÀÄ£ÀÄß zÁR°¸À®Ä EaÒ¸ÀÄvÉÛÃ£É. qÁ: Dgï.¹.¸ÉÃw, ¨sÁgÀvÀzÀ C¥ÀgÀ
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, ¨sÁgÀvÀ EªÀgÀ MmÁÖgÉ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è ºÁUÀÆ «µÀAiÀÄzÀ ªÀiÁ»w
¨ÉA§® ºÁUÀÆ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß LLºÉZïJADgïUÉ ¤ÃrzÀAvÀºÀ ²æÃ ¨sÁ¸ÀÌgï «Ä±Áæ, G¥À
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ (J¸ïDgïJ¸ï), ²æÃªÀÄw ¦.J.«Ä¤, G¥À ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
(¹DgïJ¸ï), ²æÃ CdAiÀiïR£Áß, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ ºÁUÀÆ ²æÃ «.¹.¸ÀPÉì£Á »jAiÀÄ
¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ EªÀgÀÄUÀ½UÉ £À£Àß ¥Àæ±ÀA¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß E°è zÁR°¸À®Ä EaÒ¸ÀÄvÉÛÃ£É.
¨sÁgÀvÀzÀ ««zsÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß ¨sÁµÁAvÀj¸À®Ä ºÁUÀÆ PÉÊ¦r ªÀÄÄ¢æ¸À®Ä ¨ÉA§®
¤ÃrgÀÄªÀJ®èjUÀÆ ¸ÀºÀ £À£Àß zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ. PÉÆ£ÉAiÀÄzÁV, AiÀÄÄ¤¸É¥sï, zÉºÀ° PÀbÉÃjAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
²æÃ/²æÃªÀÄw.PÉ.r.ªÉÄÊw, AiÉÆÃd£É, G¸ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀvÀdÕ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ®Æè ±ÁAvÀ£ÀÄ
UÀÄ¥ÁÛ, G¸ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£Á¢üPÁj, AiÀÄÄ¤¸É¥sï EªÀgÀÄUÀ½UÉ CªÀgÀÄ F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆgÀvÀgÀ®Ä ¤ÃrzÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ¨ÉA§®PÁÌV £À£Àß DwäÃAiÀÄ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ ¸À®Äèvz ÀÛ É.
£ÀªÀzÉºÀ° qÁ. ¹.ZÀAzÀæªÀiË½

dÄ¯ÉÊ : 2012 ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ, ¨sÁgÀvÀ.
AiÀiÁªÀ jÃw F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀÅzÀÄ?
5
F PÉÊ¦rAiÀÄÄ 3 CzsÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. CzÀÄ AiÀiÁªÀÅªÉAzÀgÉ;
CzsÁåAiÀÄ-1 : ¥ÀjZÀAiÀÄ
CzsÁåAiÀÄ-2 : d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969
CzsÁåAiÀÄ-3 : £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄr PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀ
¹§âA¢AiÀÄªÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
F PÉÊ¦rAiÀÄ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¸ÉÃj¹gÀÄªÀ C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§Azs-À 1 : d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969
C£ÀÄ§AzsÀ-2 : d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀiÁzÀj ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, 1999
C£ÀÄ§Azs-À 3 : d£À£À ªÀgÀ¢, ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢, ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§Azs-À 4 : zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«UÉ d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ £ÀÆå£ÀvÉUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§Azs-À 5 : £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞw £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ
CzsÁåAiÀÄ-1 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞw EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹gÀÄªÀÅzÀ®èzÉ, £ÉÆÃAzÀtÂ PÀæªÀiÁUÀvÀ
ªÀåªÀ¸ÉÜ ºÁUÀÆ PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹zÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÀtÂð¹zÉ.
CzsÁåAiÀÄ-2 gÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ ¥ÀQë£ÉÆÃlªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ.
CzsÁåAiÀÄ-3 gÀ°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è «ªÀj¹gÀÄªÀ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄlÖzÀ
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ°è ¤gÀvgÀ ÁVgÀÄªÀªÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, F
CzsÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ G¥À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹zÉ. CzÀgÀ°è gÁdå ºÁUÀÆ gÁdåzÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ°è£À
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðPÀvÀðjUÉ CªÀgÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¥sÀ®PÁjAiÀiÁV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÉ.
3.J jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ.
3.© f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ.
3.¹ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ.
PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ®Ä

C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀÄAd¸ÀªÉ¤ß¹zÀgÉ EvÀgÉ gÁdåUÀ¼ÀÄ/ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸Àé®à
ªÀÄnÖUÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À§ºÀÀÄzÁVzÝÀÄ, CAxÀÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß F G¥À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è ¸ÉÃj¹zÉ.
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ DVAzÁUÉÎ PÉÃ½zÀ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ªÀÄÄRå ¸ÀàµÀÖ£ÉUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀºÀ CªÀ±ÀåPÀ«gÀÄªÀ PÀqÉÀ
¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CzsÁåAiÀÄ / G¥À CzsÁåAiÀÄzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.
ªÀiÁ»wUÁV ¸ÀA¥ÀQð¹
¤ªÀÄUÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¸ÀAzÉÃºÀUÀ½zÀÝÀ°è CxÀªÁ PÉ®ªÀÅ ¸ÀàµÀÖ£É ¨ÉÃPÁVzÀÀ°
Ý è, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß F «¼Á¸ÀPÉÌ
PÀ¼ÀÄ»¸À®Ä «£ÀAw¹zÉ: drg-crs.rgi@nic.in
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è DUÀÄwÛgÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ

ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄ ªÉ¨ï¸ÉÊmï£ÀÄß £ÉÆÃqÀ®Ä «£ÀAw¹zÉ.
http://www.censusindia.gov.in
6
CzsÁåAiÀÄ-1
¥ÀjZÀAiÀÄ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß

£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ
7
¥ÀæwAiÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄ fÃªÀ£ÀzÀ°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt EªÀÅUÀ¼ÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
WÀl£ÉUÀ¼ÁVªÉ. CªÀÅ ªÀåQÛAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÁvÀäPÀÀ C¹ÛvÀéªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀÅzÀ®èzÉÃ D WÀl£ÉUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ CªÀÅUÀ¼ÀÄ M¼À¥ÀqÀÄªÀ ªÁå¦Û ¥Àz æ ÃÉ ±ÀÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÁVzÉ. £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼ÁzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt,
«ªÁºÀ, ¨sÀÆæt ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ «ªÁºÀ «ZÉÒÃzÀÀ£ÉU¼ÀÄ ºÁUÀÆ CAQ CA±ÀUÀ¼À ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄvÉ
ºÁUÀÆ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ, ±Á±ÀévÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ.
DzÀgÉ F PÉÊ¦rAiÀÄÄ, £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂUÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÉ.
1.1 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ¥ÀæªÀÄÄR CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå

30 gÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¸ÀªÀÄävÀ ¥ÀnÖAiÀÄrAiÀÄ°èzÉ.
1.2 ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÀÄÄJ£ï MqÀA§rPÉAiÀiÁzÀ ªÀÄPÀÌ¼À ºÀPÀÄÌ, 1989 PÉÌ ¸À»
ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ
C¤ªÁAiÀÄðvÉ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ EzÉ.
1.3 ¨sÁgÀvÀ zÉÃ±ÀzÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀAvÉ d£À£À,
ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ PÀqÁØAiÀÄªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß WÀl£É
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ
d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¤SgÀªÁzÀ ªÁåSÁå£ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA§gÀÄªÀ
CzsÁåAiÀÄzÀ°è PÉÆnÖzÉ.
1.4 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ eÁjUÉ §gÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä KPÀgÀÆ¥À

PÁ£ÀÆ£ÀÄ G¥À§AzsÀUÀ¼À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ zÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ
gÀÆrüUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ «©ü£ÀßªÁVvÀÄÛ. 1969 gÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ
eÁjAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ zÉÃ±ÀzÀ J¯Áè PÀqÉUÀÆ £ÉÆAzÀtÂAiÀÄ KPÀgÀÆ¥À PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß
«¸ÀÛj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1.5 £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÁzÀ ¤ÃªÀÅ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzwÞÀ AiÀÄ ¨É£Éß®Ä¨ÁVgÀÄwÛÃj ªÀÄvÀÄÛ

¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄ®Ä ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¸À¨ÉÃPÁVzÉ. F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀzÀÞwAiÀÄ §UÉÎ CjvÀÄPÉÆ¼Àî®Ä, £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è
¤ªÀÄä ¥ÁvÀæUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÆÃ¸ÀÌgÀ «±ÉÃµÀªÁV vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVzÉ. ¤ªÀÄä
PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÀÄÝ, EzÀÄ MAzÀÄ
¥ÀgÁªÀÄ±ÉÀð ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀiÁVzÉ.
8
¨sÁgÀvÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ
LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É:
1.6 ¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÞÀÝwAiÀÄ EwºÁ¸ÀªÀÅ

d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsÀå¨sÁUÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. F
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969£ÀÄß ¥ÀzÝÀÞwAiÀÄÄ d£À¸ÀASÉå ¤AiÀÄAvÀætzÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ §zÀ¯ÁV
ºÉaÑ£À gÁdåUÀ¼À°è 1970 ¥ÉèÃUÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä £ÉÊªÀÄð°ÃPÀgÀtzÀ
gÀ K¦æ¯ï 1 jAzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ªÀÄgÀtUÀ¼À
eÁjUÉ vÀgÀ¯ÁVzÉ. F £ÉÆÃAzÀtÂAiÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ d£À£ÀUÀ¼À
PÁ£ÀÆ£ÀÄ eÁjUÉ §gÀÄªÀ
§UÉÎ C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è w½¸À¯ÁVvÀÄÛ.
ªÉÆzÀ®Ä, «µÀAiÀÄzÀ°è
EzÀÝ ««zsÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
UÀ½UÉ §zÀ¯ÁV F 1.7 ¨ÉÃgÁgïj£À »A¢£À ªÀÄzsÀå¥ÁæAvÀåzÀ°è 1866 PÀÆÌ
PÁAiÉÄÝ eÁjUÉ §A¢zÀÄÝ, ªÀÄÄAavÀªÁV d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ
£ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA¨sÀªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ KPÉÊPÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
MUÀÆÎr¹, d£À£À,
ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ
d£À£À 1.8 ¨sÁgÀwÃAiÀÄ §gÀ DAiÉÆÃUÀ (1880) ªÀÅ F
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß CAQCA±ÀUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MvÀÄÛ
PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¹vÀÄ. ¤ÃrzÀÝjAzÁV ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR CAQCA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À®Ä MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ºÉUÀÄÎgÀÄvÁ¬ÄvÀÄ.
UÁæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀlÖt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ jÃwAiÀÄ°è
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸À¨ÉÃPÀÀÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæªÀÄÄR CAQCA±ÀUÀ¼À
¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiÁ¹PÀ ¥ÀæPÀluÉ vÀgÀÄªÀAvÉ MvÁÛ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
DzÀgÉ ¸ÀéAiÀÄA EZÉÒ¬ÄAzÀ £ÉÆÃAzÀtÂUÉ CªÀPÁ±ÀªÀiÁr
1886 gÀ°è PÉÃAzÀæ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ «ªÁºÀUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß ©ænµï ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ
WÉÆÃ¶¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ FUÁUÀ¯ÉÃ
eÁjAiÀÄ°èzÀÝ F «µÀAiÀÄzÀ°è£À AiÀiÁªÀ PÁ£ÀÆ¤UÀÆ
CxÀªÁ vÀzÀ£ÀAvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ
ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀ PÁ£ÀÆ¤UÀÆ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀAw®è.
EzÀjAzÁV F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ ¹Ã«ÄvÀªÁV
ZÁ°ÛAiÀÄ°èvÀÄÛ.
1.9 KPÀgÀÆ¥À PÁ£ÀÆ£ÀÄ G¥À§AzsÀUÀ¼À C¨sÁªÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¥ÀzwÝÀÞ ªÀÄvÀÄÛ
PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÅÀ zÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è «©ü£ÀßªÁVvÀÄÛ. 1956 gÀ°è gÁdåUÀ¼À
9
ªÀÄgÀÄ «AUÀqÀ£ÉUÀ½AzÁV ¹ÜwAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ vÉÆqÀQUÉ ¹®ÄQvÀÄ. zÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ
¨sÁUÀUÀ¼À°è eÁjAiÀÄ°èzÀÝ C£ÉÃPÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¤AiÀÄªÀÄUÀ½AzÁV EzÀÝ
«gÀÄzÀÞUÀ¼À »£Éß¯ÉAiÀÄ°è £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ «µÀAiÀÄzÀ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉ
vÀgÀÄªÀ°è PÉÃA¢æÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ.
vÀzÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV, ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ K¦æ¯ï 1961
gÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR CAQ CA±ÀUÀ¼À ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÁV ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀ£ÀÄß PÀgÉzÀÄ CzÀgÀ°è d£À£À
ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸À®Ä MAzÀÄ PÉÃAzÀæ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß
²ÃWÀæªÁV vÀgÀ®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrvÀÄ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À G¨sÀAiÀÄ ¸ÀzÀ£ÀUÀ¼À°è
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiAr¹ CAVÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÉÄÃ 31, 1969 gÀ°è gÁµÀÖç¥ÀwUÀ½AzÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄäw zÉÆgÉ¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ
dÆ£ï 2, 1969 gÀ ¨sÁgÀvÀ gÁdå ¥ÀvÀæzÀ «±ÉÃµÀ ¸ÀAaPÉ, ¨sÁUÀ-II ¥ÀæPÀgÀt (1)
gÀ°è CzÀ£ÀÄß C¢ü¸ÀÆa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1.10 C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è K¦æ¯ï 1, 1970 gÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 £ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ gÁdåUÀ¼À°è/
PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è vÀzÀ£ÀAvÀgÀ eÁjUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
1.11 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ

£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄAvÁæ®AiÀÄzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹
ªÀiÁzÀj ¤AiÀÄªÀÄ (1970) UÀ¼À£ÀÄß gÀa¹vÀÄÛ. CzÀgÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä
¨ÉÃPÁzÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
vÀzÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV gÁdåUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁzÀj ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁdåUÀ¼À°è
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼£ À ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À®Ä
gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀªÅÀ .
1.12 1999 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ ¸ÁATåPÀ PÁAiÀÄð

¤ÃwUÀ¼À §UÉÎ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï gÀa¹vÀÄ. ¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è £ÀÆvÀ£À ªÀiÁzÀj
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹, gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÀÆvÀ£À ªÀiÁzÀj
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀAvÉ ¥ÀjµÀÌj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV MzÀV¸À¯Á¬ÄvÀÄ. C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ
PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 01-01-2000 ¢AzÀ ºÉÆ¸À ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
eÁjUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. (C£ÀÄ§AzsÀ -II)
10
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ
1.13 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è wæ«zsÀzÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½ªÉ.
i) PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ii) DqÀ½vÁvÀäPÀ, ªÀÄvÀÄÛ
iii) ¸ÁATåPÀ
EªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¨ÁPïì£À°è ¤ÃrzÉ.
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À PÉ®ªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.

DzÁUÀÆå ¥ÀnÖAiÀÄÄ PÉÃªÀ® ¸ÀÆZÀPª
À ÁVzÀÄÝ ¸ÀªÀðªÁå¥ÀPÀªÀ®è.
11
d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ:
 ¸ÀªÀiÁd PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½AzÀ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛÀvÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä.
 ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ®Ä ºÀPÀÄÌ
 UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¸Á©ÃvÀÄ ¥Àr¸À®Ä.
 ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß ¤zsÁðgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ¤uÁðAiÀÄPÀ ¸ÁQ

 ¨Á¯Áå¥ÀgÁzsÀUÀ½UÉ gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ WÉÆÃµÀuÉ
 ±Á¯ÉUÉ ¸ÉÃj¸À®Ä
 qÉæöÊ«AUï ¯ÉÊ¸À£ïì, ¥Á¸ï ¥ÉÆÃmïð EvÁå¢UÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ
 ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ºÀQÌ£À ¸ÁQë.
 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ d£À¸ÀASÁå jf¸ÀÖj£À°è zÁR°¸À®Ä

(gÁ¶ÖçÃAiÀÄ d£À¸ÀASÁå jf¸ÀÖgÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ
EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è£À ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV £É¯É¹gÀÄªÀ J¯Áè ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ªÁå¥ÀPÀ
ªÀÄÆ® ªÀiÁ»w ¸ÀÈf¸ÀÄªÀ UÀÄjºÉÆA¢zÉ. d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðvÀAvÀæ¢AzÀ
jf¸ÀÖgï£ÀÄß PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ)
ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvUÀæ À¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

 D¹Û GvÀÛgÁ¢üPÁj ªÀÄvÀÄÛ D¹Û ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÁðgÀ ªÀiÁqÀ®Ä
 «ªÉÄ ºÀt ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
 PÀÄlÄA§ ¦AZÀtÂ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
12
£ÉÆÃAzÀtÂ PÀæªÀiÁUÀvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ
1.14 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1969 F PÉ¼ÀV£À £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ£ÀÄß
ªÁåSÁå¤¹zÉ.
 ¨sÁgÀvÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 3 gÀAvÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

ªÀÄlÖzÀ°è PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrzÉ.
 ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï / G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï:-

C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 4 gÀAvÉ gÁdå / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ªÀÄlÖzÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀ/
PÉÃAzÁæqÀ½vÀªÀÅ £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrzÉ.
 f¯Áè jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 6 gÀAvÉ f¯Áè

ªÀÄlÖzÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀ/ PÉÃAzÁæqÀ½vÀªÀÅ £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrzÉ.
 jf¸ÁÖçgï:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(1) gÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀªÀÅ

ªÀÄÄ¤¹¥Á°n, ¥ÀAZÁAiÀÄvï CxÀªÁ EvÀgÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ
EvÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±À CxÀªÁ CªÀÅUÀ¼À JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ
M¼À¥ÀlÖ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrzÉ.
 ¸À¨ï jf¸ÁÖçgï- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(5) gÀAvÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ªÀÄÄRå

jf¸ÁÖçgïgÀ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÀÄwAiÉÆA¢UÉ CªÀgÀ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀlÄÖ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹zÀ ¸ÀÜ¼z
À À°è
£ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrzÉ.
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ ¤ÃªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ§zÀÞªÁzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß

¤ªÀð»¸ÀÄ«j. CzÀgÀrAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À
J¯Áè G¥À§AzsÀUÀ¼À §UÉÎ ¤ÃªÀÅ ¥ÀÆtðªÁV w½zÀÄPÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¤ªÀÄä gÁdå/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ
ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀ ¸Àà¶ÃÖ PÀgÀtzÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ w¼ÀÄªÀ½PÉ ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ.
13
1.15 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è ªÁåSÁå¤¹gÀÄªÀAvÉ gÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ G¥À gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ
PÀæªÀiÁUÀvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß avÀæ-1 gÀ gÉÃSÁ avÀætzÀ°è PÉÆnÖzÉ.
avÀæ1: £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÀæªÀiÁUÀvÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ (d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ)
¨sÁgÀvÀ ªÀÄºÁ£ÉÆAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖçªÀÄlÖ
ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï
(¥ÀæzsÁ£À PÁAiÀÄðzÀ²ð/ PÁAiÀÄðzÀ²ð/DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼À gÁdåªÀÄlÖ
ªÀÄºÁ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ/¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ-CyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁATåPÀ/ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ EvÁå¢)
C¥ÀgÀ /G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï

(¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ/ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÆÃUÀå C¥ÀgÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ
/CyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ C¥ÀgÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ EvÁå¢)
f¯Áè jf¸ÁÖçgï
(f¯Áè PÀ¯ÉPÀÖgï /f¯Áè¢üPÁj/ ªÀÄÄRå ªÉÊzÁå¢üPÁj /
f¯Áè DgÉÆÃUÀå C¢üPÁj/ f¯Áè ¸ÁATåPÀ C¢üPÁj
f¯ÁèªÀÄlÖ
/ªÀÄÄRå PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ¢üPÁj EvÁå¢)
C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï

(ªÀÄÄRå ªÉÊzÁå¢üPÁj/ ªÀÄÄRå DgÉÆÃUÀå C¢üPÁj/ f¯Áè
¸ÁATåPÀ C¢üPÁj / ¥ÀAZÁAiÀÄvï ¸À«ÄwAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ
C¢üPÁj EvÁå¢)
jf¸ÁÖçgï
(DgÉÆÃUÀå C¢üPÁj/ ªÀÄÄ¤¹¥À¯ï PÁ¥ÉÆÃðgÉÃµÀ£ï
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ¢üPÁj/£ÀUÀgÀ ¥Á°PÉ/ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄªÀÄlÖ
DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæ/ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæzÀ
¥Àæ¨sÁj/ PÉëÃvÁæ©üªÀÈ¢Þ C¢üPÁj/¥ÀAZÁAiÀÄvï ¹§âA¢/
UÁæªÀÄ ¸ÉÃªÀPÀ EvÁå¢)
¸À¨ï jf¸ÁÖçgï
(f¯Áè D¸ÀàvÉæAiÀÄ / ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæ /
¥ÁæxÀ«ÄPÀ CgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæzÀ ªÉÊzÁå¢üPÁj /
G¥ÁzsÁåAiÀÄgÀÄ/ UÁæªÀÄªÀÄlÖzÀ PÉ®¸ÀUÁgÀgÀÄ / ¥ÀAZÁAiÀÄvï
¹§âA¢/ UÀtwzÁgÀ /£ÉÆÃAzÀtÂ UÀÄªÀiÁ¸ÀÛ EvÁå¢)
¸ÀÆZÀ£É: - gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ««zsÀ ¥ÀzÀ£ÁªÀÄUÀ¼À C¢üPÁj/

¹§âA¢UÀ½UÉ ªÀ»¹zÉ. DzÀÝjAzÀ DªÀgÀtUÀ¼À°è £ÀªÄÀ Æ¢¹gÀÄªÀ C¢üPÁj/¹§âA¢AiÀÄªÀgÀ ¥ÀzÀ£ÁªÀÄªÀÅ ¸ÀªÀð
ªÁå¥ÀPÀªÁVgÀÄªÀÅ¢®è.
14
KvÀPÁÌV F PÉÊ¦r?
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ ¹§âA¢UÀ¼À ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀ
¸À®ÄªÁV F vÀgÀ¨ÉÃw PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæxÀ«ÄPÀªÁV C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼ÀÄ
/ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À J¯Áè £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ vÀgÀ¨ÉÃw PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½UÉ
KPÀgÀÆ¥ÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄPÀÆ®PÀgÀ ¹ÜwUÁV MAzÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÉeÉÓAiÀiÁVzÉ.
£ÉÆÃAzÀtÂ ¹§âA¢UÀ½UÉ F PÉÊ¦r ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ:
 £ÉÆÃAzÀtÂ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ C¢ü¤ªÀÄAiÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV
w½zÀÄPÉÆ¼Àî®Ä/¥ÀÀÄ£ÀªÀÄð£ÀPÁÌV.
 F ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è£À ªÀiÁ»w ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ºÉaÑ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÉÆÃAzÀtÂ ¹§âA¢UÉ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀªÁV vÀgÀ¨ÉÃw ¤ÃqÀ®Ä.
 CªÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄlÖz°
À è ±ÉÃ.100 gÀ UÀÄj ¸Á¢ü¸À®Ä
ºÁUÀÆ ªÀÄÄAzÀÄªÀjPÉ.
1.16 £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼Àr ªÀiÁrgÀÄªÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À §UÉÎ
¥ÀjavÀgÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ ºÁUÀÆ F ¥ÀzÀÞwAiÀÄrAiÀÄ°è GvÀÛªÀÄ PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ°è
¤¥ÀÄtvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀgÉ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀªÁV CªÀgÀ eÕÁ£ÀªÀ£ÀÄß
PÁ¯ÉÆÃavÀUÉÆ½¸À¨ÉÃPÁVzÉ.
avÀæ 2: £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ
AiÀiÁjUÉ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÀgÀ?
1.17 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄr
£ÉÆAzÀtÂ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è vÉÆqÀVgÀÄªÀ J¯Áè
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÁV F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß
C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ.
 ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ
/G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï
 f¯Áè jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ
f¯Áè jf¸ÁÖçgï.
 jf¸ÁÖçgïUÀ¼ÀÄ
 ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïUÀ¼ÀÄ
15
ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÀÄ
 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼ÁzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt, «ªÁºÀ, ¨sÀÆæt

ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ «ªÁºÀ «ZÉÒÃzÀÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CAQ CA±ÀUÀ¼À ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄvÉ
ºÁUÀÆ UÀÄt®PÀëtUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ, ±Á±ÀévÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀqÁØAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁVzÉ.
 ¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ EwºÁ¸ÀªÀÅ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
ªÀÄzsÀå¨sÁUÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 eÁjUÉ §gÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä zÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ
¨sÁUÀUÀ¼À°è £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ
«©ü£ÀßªÁVvÀÄÛ.
 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ°è d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. EzÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀr
PÀqÁØAiÀÄªÁVzÉ.
 ¥ÀæªÀÄÄR CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ
¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ ¸ÀªÀÄävÀ ¥ÀnÖAiÀÄrAiÀÄ°èzÉ. EzÀÄ
gÁdå¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±À ºÁUÀÆ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ dAn
C¢üPÁgÀPÉÆÌ¼À¥ÀnÖzÉ.
 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°ègÀÄªÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸À®Ä gÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ
gÁdå / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀÄlÖzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀgÀ §UÉÎ
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ°è ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. £ÉÆÃAzÀtÂ
ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼£À ÀÄß C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À CrAiÀÄ°è £ÉÃªÀÄPÁw ªÀiÁrgÀÄªÀ
C¢üPÀÈvÀ ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæ PÁAiÀÄð gÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ J¯Áè £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀjUÁV F
PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ.
16
CzsÁåAiÀÄ -2
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969
 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ
17
CzsÁåAiÀÄ-1 gÀ°è zÉÃ±ÀzÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ
EwºÁ¸À, d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969
£ÀÄß ±Á¸À£ÀUÉÆ½¸À®Ä ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ,
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÀæªÀiÁUÀvÀ ¥ÀzÀÞw ªÀÄvÀÄÛ F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß
ºÉÆgÀvÀgÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ w½zÀÄPÉÆArgÀÄ«j.
zÉÃ±ÀzÁzÀåAvÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ
dªÁ¨sÁÝjAiÀÄÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ EgÀÄªÀÅzÁV ¸ÀºÀ w½zÀÄPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
CzsÁåAiÀÄªÀÅ ¤ªÀÄUÉ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ §UÉÎ ¥ÀQë £ÉÆÃl, CzÀgÀ
ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CzÀgÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß
«¸ÀÛj¸À®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ PÀæªÀÄzÀ §UÉÎ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÉ.
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969: MAzÀÄ

£ÉÆÃl
2.1 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ PÉÃAzÀæ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÁVzÝÄÀ , EzÀÄ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ
d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è KPÀgÀÆ¥ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ£ÀÄß
vÀgÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä gÀa¸À¯ÁVzÉ.
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969£ÀÄß

d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ
C£ÀÄ§AzsÀ-1 gÀ°è ¤ÃrzÉ. d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ°è
5 CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1969 gÀ°è 5 CzsÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 32 32 ¸ÉPÀë£ïUÀ½ªÉ.
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, CzsÁåAiÀÄzÀ
«ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrzÉ.
18
CzsÁåAiÀÄ-1: "¥ÁægÀA©üPÀ" ªÀÅ JgÀqÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ aPÀÌ ºÉ¸ÀgÀÄ,
ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁægÀA¨sÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼À CxÀð «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¤ªÀðZÀ£ÀzÀ §UÉÎ «ªÀj¹zÉ.
CzsÁåAiÀÄ-2: "£ÉÆÃAzÀtÂ ¹§âA¢"AiÀÄÄ 5 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,

C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ, CªÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀªÀiÁqÀÄªÀ ºÉÆuÉUÁjPÉ EgÀÄªÀ ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ¼À §UÉÎ «ªÀj¹zÉ.
CzsÁåAiÀÄ-3: "d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ"AiÀÄÄ JAlÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,

d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸À¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼À PÀvÀðªÀå (ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ),
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀ ºÉÆuÉ ºÉÆwÛgÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼À PÀvÀðªÀå
(C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ), ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ zÀÈrüÃPÀgÀt, ªÀiÁ»wzÁgÀjUÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÀÞøvÀ
¨sÁUÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ; vÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂ; ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À £ÉÆÃAzÀtÂ; ºÁUÀÆ
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw §UÉÎ
«ªÀgÀª£À ÀÄß ¤ÃrzÉ.
CzsÁåAiÀÄ-4: "zÁR¯ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CAQ CA±À ¤ªÀðºÀuÉ"AiÀÄÄ £Á®ÄÌ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß

ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄð «zsÁ£À,
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖgïUÀ¼À ±ÉÆÃzsÀ£É, £ÉÆÃAzÀtÂ PÀbÉÃjUÀ¼À ¥Àj«ÃPÀëu;É ªÀÄvÀÄÛ
jf¸ÁÖçgïgÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjUÉ ¸ÀAPÀ®£ÀPÁÌV ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀ
§UÉÎ «ªÀj¹zÉ.
CAwªÀÄ CzsÁåAiÀÄ-5 : "¸ÀAQÃtð"ªÀÅ 13 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

ºÉÆgÀUÀqÉ ¥ÀæeÉUÀ¼À d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ; d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀzÀ
¸ÀªÀiÁZÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀÅzÀPÉÌ jf¸ÁÖçggÀ À C¢üPÁgÀ;
PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä vÀ¦z à °
À è zÀAqÀ£ÉUÀ¼ÀÄ; ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjAzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ
AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁjAiÀÄ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À C¢üü¸ÀAzÁ£ÀÀPÉÌ C¢üPÁgÀ; ¦üÃAiÀiÁð¢
ªÀåªÀºÀgÀuÉUÉ ªÀÄAdÆgÁw; C¢üPÁjUÀ¼À ¥ÀævÁåAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÁãªÀ¢AzÀ ªÀiÁrzÀ
PÀÈvÀåzÀ gÀPÀëuÉ §UÉÎ «ªÀj¹zÉ.
19
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀrAiÀÄ°ègÀÄªÀ CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß avÀæ 3 gÀ°è ¥ÀæzÀ²ð¹zÉ.
avÀæ 3
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1969: MAzÀÄ £ÉÆÃl
CzsÁåAiÀÄ-3 d£À£À CzsÁåAiÀÄ-4

CzsÁåAiÀÄ-1 CzsÁåAiÀÄ-2 £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ zÁR¯ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CzÁåAiÀÄ-5
¥ÁægÀA©üPÀ ¹§âA¢ (dªÀÄ£ÉÆÃ) CAQ CA±ÀUÀ¼À ¸ÀAQÃtð
¤ªÀðºÀuÉ
J¸ï1: J¸ï3: ¨sÁgÀvÀzÀ J¸ï:20 ¨sÁgÀvÀzÀ
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ J¸ï8: dªÀÄ£ÉÆÃ J¸ï16: jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀUÀqÉ ¥ËgÀgÀ d£À£À
¸ÁªÀðwæPÀ (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄlÖ) ªÀiÁqÀvÀPÀÌ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ jf¸ÀÖgÀUÀ¼À£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂUÉ
ªÁVzÉ ¥ÀvÀæzÀ°è EqÀvÀPÀÌzÀÄÝ «±ÉÃµÀ K¥ÁðqÀÄ
J¸ï2: J¸ï9: J¸ï:21 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ

CxÀð«ªÀgÀuÉ vÉÆÃlzÀ°¸è ÀA¨sÀ«¸ÀÄ ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀzÀ
J¸ï4: ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï J¸ï17: d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
(¸ÀfÃªÀ d£À£À, ªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÀªÀiÁZÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
¤fÃðªÀ d£À£À (gÁdå ªÀÄlÖ) jf¸ÀÖj£À ±ÉÆÃzsÀ£É jf¸ÁÖçgÀgÀ C¢üPÁgÀ
¸ÀA§AzsÀªÁzÀ «²µÀÖ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt)
G¥À§AzsÀ
J¸ï:22 ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß
J¸ï18: £ÉÆÃAzÀtÂ PÉÆqÀÄªÀÅzÀPÉÌ C¢üPÁgÀ
J¸ï5: £ÉÆÃAzÀtÂ J¸ï10: d£À£À PÀbÉÃjUÀ¼À ¥ÀjÃ«PÀëuÉ
«¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß
J¸ï:23 zÀAqÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀt PÁgÀt J¸ï19: jf¸ÁÖçgÀÄ ªÀÄÄRå
J¸ï6: f¯Áè jf¸ÁÖçgï ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ jf¸ÁÖçjUÉ ¸ÀAPÀ®£ÀPÁÌV J¸ï:24 C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À
(f¯Áè ªÀÄlÖ) PÉ®ªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼À PÀvÀðªÀå ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß C©üü¸ÀAzÁ£ÀPÉÌ C¢üPÁgÀ
PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ
J¸ï:25 ¦üAiÀiÁð¢
ªÀåªÀºÀgÀuÉUÉ ªÀÄAdÆgÁw
J¸ï7: jf¸ÁÖçgï J¸ï11:¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ£ÀÄ
(¸ÀÜ½ÃAiÀÄ) jf¸ÀÖjUÉ ¸À»
J¸ï:26 jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðj £ËPÀgÀgÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂvÀgÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
J¸ï12:¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ¤UÉ
£ÉÆÃAzÀtÂ zÁR¯ÉUÀ¼À
J¸ï:27 C¢üPÁjUÀ¼À ¥ÀævÁåAiÉÆÃd£É
GzÀÝøvÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
J¸ï:28 ¸ÀzÁãªÀ¢AzÀ PÉÊUÉÆAqÀ PÀÈvÀåPÉÌ gÀPÀëuÉ
J¸ï13: d£À£À ªÀÄgÀt

«¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂ J¸ï:29 C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ 1886£ÉÃ
E¸À«AiÀÄ 6£ÉÃ C¢ü¤AiÀÄªÀÄPÉÌ ¨sÀAUÀªÀÅAlÄ
J¸ï14:²±ÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
£ÉÆÃAzÀtÂ
J¸ï:30 ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À®Ä
C¢üPÁgÀ
J¸ï15: d£À£À
ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖj£À°è J¸ï:31 ¤gÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÈwÛ
zÁR¯ÉUÀ¼À wzÀÄÝ¥Àr
CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw J¸ï:32 vÉÆAzÀgÉAiÀÄ ¤ªÁgÀuÉUÉ C¢üPÁgÀ
20
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ/G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ
2.2 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.
 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ PÀqÁØAiÀÄ
 ¸ÀfÃªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀªÀ£ÀÄß d£À£ÀUÀ¼ÉAzÀÄ CxÉÊð¹zÉ.
 zÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ J¯Áè d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä KPÀgÀÆ¥À
PÁ£ÀÆ£ÀÄ (¥ÀPæ ÀgÀt 1(2))
 PÉÃAzÀæ, gÁdå, f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄlÖUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è CªÀgÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß
UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹zÉ. (¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ 3, 4, 6 ªÀÄvÀÄÛ 7)
 jf¸ÁÖgç gÀ ÀÄ CªÀ¼À/CªÀ£À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 7(2))
 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ 21 ¢ªÀ¸ÀUÀ¼À°è ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 8,
¤AiÀÄªÀÄ 5(3))
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä PÉ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ªÀåQÛ/¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. (¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
 UÉÆvÀÄÛ ¥Àr¹zÀ 21 ¢ªÀ¸ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. (¥ÀæPÀgÀt
13)
 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ zÁR¯ÉUÀ¼À «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À MAzÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ¤UÉ GavÀªÁV ¤ÃqÀ®Ä CªÀPÁ±À PÀ°à¹zÉ (¥ÀæPÀgt
À 12)
 ²±ÀÄ«£À ºÉ¸Àj®èzÉ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀzÀ£ÀAvÀgÀ ¢£ÀUÀ¼À°è ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ
CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. (¥ÀæPÀgÀt 14: ¤AiÀÄªÀÄªÀÅ vÀz£
À ÀAvÀgÀ ºÉ¸ÀgÄÀ ¸ÉÃj¸À®Ä UÀjµÀÖ 15
ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢ü UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹zÉ).
 d£À£À ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj£À°è zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄvÀÄÛ gÀ¢ÝAiÀiÁw CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
(¥ÀæPÀgÀt 15)
 ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj£À°è zÁR¯ÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄgÀtPÉÌ ªÀÄgÀt PÁgÀt «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
§»gÀAUÀ¥Àr¸ÀÄªÀAw®è ºÁUÀÆ CzÀgÀ GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛUÉ ¤ÃqÀÄªÀAw®è.
(¥ÀæPÀgÀt 17)
 zÉÃ±ÀzÀ ºÉÆgÀV£À ¥ËgÀjUÉ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä «²µÀÖ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ
(¥ÀæPÀgÀt 20).
 ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀzÉ / £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤®ðPÀëvÉUÉ zÀAqÀ£É «¢ü¸ÀÄªÀ G¥À§AzsÀ
(¥ÀæPÀgÀt 23).
 d£À£À ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ±Á±ÀévÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÁV EqÀÄªÀÅzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 30)
21
2.3 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼ÀÄ:
 C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ ªÀÄÄAavÀªÁV
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 13(3))
ªÀÄvÀÄÛ
 jf¸ÁÖçgÀjUÉ WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ CªÀPÁ±À«zÉ.
(¥ÀæPÀgÀt 7(2)) «ªÁºÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ EzÀgÀ°è
¸ÉÃjgÀÄªÀÅ¢®è.
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥ÀÄ£Àgï gÀZÀ£É
2.4 F »AzÉ w½¹zÀAvÉ, 1999 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ 1999PÀÆÌ ªÀÄÄAZÉ, £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ ¸ÁATåPÀÀ PÁAiÀÄð¤ÃwUÀ¼À PÉ®¸ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ
ªÀÄlÖzÀ°è CvÀå¢üPÀ PÁUÀzÀ
§UÉÎ ªÁå¥ÀPÀªÁV ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄ.
£ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï gÀa¹vÀÄ. £ÉÆÃAzÀtÂ PÉ®¸ÀªÀÅ ¥ÀÄ£ÀgïgÀavÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ªÀÄlÖzÀ°è CvÀå¢üPÀ PÁUÀzÀ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß
PÀrªÉÄUÉÆ½¹ ªÀgÀ¢UÀ¼À
M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ, EzÀÄ ¸ÁATåPÀÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ PÀbÉÃjUÉ ¸À°è¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è£À «¼ÀA§
¸À°è¸À®Ä CrØ GAlÄªÀiÁqÀÄwÛvÀÄÛ. ¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ UÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ PÁUÀzÀ PÉ®¸ªÀ£ÀÄßÀ PÀrªÉÄUÉÆ½¹ ªÀgÀ¢UÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR CAQCA±ÀUÀ¼À
PÉÆæÃrüÃPÀgÀt vÀéjvÀUÉÆ½¸À®Ä
¸À°è¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è£À «¼ÀA§UÀ¼À£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR CAQ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ.
CA±ÀUÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀgÀt vÀéjvÀUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁ¬ÄvÀÄ.
¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ:

 £ÉÆÃAzÀtÂ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°ègÀÄªÀ «µÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÁvÀæzÀ°è
¥ÀjµÀÌgÀuÉ.
 £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ ¸ÁATåPÀÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¨ÉÃ¥Àðr¸ÀÄªÀAvÉ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï
«£Áå¸ÀUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ.
 d¤¹zÁUÀ vÀÆPÀ, UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü, «ªÁºÀ
PÁ®PÉÌ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì F ºÉÆ¸À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ CA±ÀUÀ¼À
¸ÉÃ¥ÀðqÉ. ªÀÄvÀÄÛ
 C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ ºÁQgÀÄªÀÅzÀÄ, EvÁå¢.
F ¥ÀjuÁªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß 21 jAzÀ 13 PÉÌ

E½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄAzÉ F PÉÊ¦rAiÀÄ°è ¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ
«ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
22
2.5 C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß ¥sÀ®PÁjAiÀiÁV C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ
¸À®ÄªÁV ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ
gÁdå ¸ÀPÁðgÀ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ªÀiÁzÀj
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ
gÀa¹vÀÄ. C£ÉÃPÀ gÁdå/ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀjµÀÌøvÀ
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß 1-1-2000 jAzÀ eÁjUÉ vÀgÀ¯ÁVzÉ.
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß
«¸ÀÛj¸À®Ä PÉÊUÉÆAqÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
2.6 PÁ® PÀ¼ÉzÀAvÉ, CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹, zÀvÀÄÛ
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ; ¨ÁrUÉ
vÁAiÀÄA¢gÀÄ/PÀÈvÀPÀ UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ/L«J¥sï vÀAvÀæeÕÁ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ
d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ; PÁuÉAiÀiÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ /
CxÀªÁ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæPÉÆÃ¥ÀzÀ°è ¸Á«VÃqÁzÀªÀgÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä PÀæªÀÄPÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. CAvÀºÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß
¤ªÀð»¸ÀÄªÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß CzsÁåAiÀÄ-3, ¥ÁågÁ 3.J.16 jAzÀ
3.J.19 gÀ°è «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.
2.7 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀ®èzÉ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt
D jf¸ÀÖj¤AzÀ CAvÀºÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÉÆA¢UÉ
jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÁzÀ ¤ªÀÄä
«zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À MAzÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÀvÀðªÀåªÀÅ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁVPÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ d£À£À/ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ (d£À£ÀPÉÌ PÉÆ£ÉUÉÆ¼ÀÄîªÀÅ¢®è.
£ÀªÀÄÆ£É-5 ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtPÉÌ £ÀªÀÄÆ£É-6 gÀ°è) ªÀÅ £ÉÆÃAzÀtÂ CAvÀºÀ d£À£À CxÀªÁ
¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄÄVzÀ ªÉÄÃ¯É GzÉÝÃ²vÀ ¥sÀ¯Á£ÀÄ¨sÀ«UÀ½UÉ vÀ®Ä¦gÀÄªÀ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼À
§UÉÎ SÁvÀj ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä J¯Áè jÃwAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¥ÁæªÀÄÄRåªÁVzÉ. d£À£ÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ºÁUÀÆ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀåQÛUÉ
¥ÀvÀæªÀÅ gÁdåzÀÀ°è ªÀÄUÀÄ«£À D¹ÛvÀézÀ §UÉÎ EgÀÄªÀ ªÉÆzÀ® vÀ®Ä¦gÀÄªÀ §UÉÎAiÀÄÆ
PÁ£ÀÆ¤£À ¹éÃPÀÈw JAzÀÄ zÀAiÀÄ«lÄÖ £É£À¦£À°èqÀÄªÀÅzÀÄ. SÁwæ ¥ÀqÉ¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
ªÀÄPÀÌ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAzÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ d£À£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÉÆA¢UÉ
23
2.8 ªÀÄÄA¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è w½¹gÀÄªÀAvÉ
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹zÉ. d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï jf¸ÁÖçgï ªÀÄÄRå C¢üPÁjUÀ¼ÁVgÀÄvÁÛgÉ. DzÀÝÀjAzÀ
CzsÁåAiÀÄ-3 gÀ°è jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ G¥À jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼À ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÉÆA¢UÉ
¥ÁægÀA©ü¹zÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¹ C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À; ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ
G¥À jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼À ªÀiÁUÀð¸ÀÆaAiÀÄ£ÀÄß PÉÆnÖzÉ.
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ §UÉÎ

EgÀÄªÀ ªÁ¸ÁÛªÁA±ÀzÀ ±Á±ÀévÀ zÁR¯É ªÀÄvÀÄÛ WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼À
ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀzÀ ¤tðAiÀiÁvÀäPÀ ¸ÁQë.
 WÀl£ÉAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£É

£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ vÀPÀët jf¸ÀÖj£À°ègÀÄªÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼À GzÀøÞ vÀ
¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÉÃjzÉ.
 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ §UÉÎ EgÀÄªÀ ¸ÁQëAiÀÄ®è.
 ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ J¯Áè d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß

£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁrgÀÄªÀ §UÉÎ SÁvÀj ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
£ÉÆÃAzÀtÂ J¯Áè d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ

ªÀÄvÀÄÛ
«vÀgÀuÉÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ
24
CzsÁåAiÀÄ -3
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ
¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ
 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ - ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ® UÀÄgÀÄvÀÄ
 ¤ªÀÄä ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

§UÉÎ SÁvÀj ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ «vÀgÀuÉÀAiÀiÁVgÀÄªÀ §UÉÎ SÁvÀj

¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄª
î ÀÅzÀÄ.
25
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ §UÉÎ
w½¸ÀÄªÀ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ CªÀ¯ÉÆÃPÀ£É CzÀgÀ°èzÀÝ CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ G¥À§AzsÀUÀ¼À §UÉÎ »A¢£À CzsÁåAiÀÄzÀ°è
¤ªÀÄUÉ w½À¹zÉ. £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÁzÀ ¤ªÀÄä PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¤ÃrzÉ.
£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄªÀªÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÄ

¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï (¥ÀæPÀgÀt 3)
3.1 PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ gÁdå ¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ

jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï JAzÀÄ ¥ÀæwÃvÀ£ÁUÀvÀPÀÌ M§â ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 3(1))
F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀjVgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ

¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä PÁ®PÁ®PÉÌ C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÉÆÃ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀ C¢üÃPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV PÉÃAzÀæ
¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀAvÀºÀ EvÀgÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ CAxÀÀ
GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 3(2)).
¨sÁgÀvÀzÀ C¥ÀgÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï, G¥À jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï (¹DgïJ¸ï), dAn jf¸ÁÖçgï
d£ÀgÀ¯ï (d£ÀUÀtw ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ) EªÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß G¥À§AzsÀUÀ¼À ¥ÀæPÀgÀt 3(2)gÀrAiÀÄ°è ¨sÁgÀvÀ
jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀ C¢üÃPÀëuÉAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À®Ä £ÉÃ«Ä¹zÀÄÝ, PÁ¯PÁ®PÉÌ jf¸ÁÖçgï
d£ÀgÀ¯ïgÀªÀjVgÀÄªÀ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä C¢üPÁgÀ PÉÆnÖzÉ.
PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ:
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 3(3)gÀ ¥ÀæPÁgÀ, ¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀÄ F PÉ¼ÀV£À
«µÀAiÀÄUÀ½UÉ PÉÃAzÀæ ¥Áæ¢üPÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
 F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀA§AzsÀªÁV
¸ÁªÀiÁ£Àå ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ,
 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ «µÀAiÀÄzÀ°è ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀiÁr KQÃPÀÈvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ vÀPÀÌ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. ªÀÄvÀÄÛ
 GPÀÛ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ PÁAiÀÄð ªÉÊRjAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ªÁ¶ðPÀ
ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
26
ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï /C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï / G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï (¥ÀæPÀgÀt 4)
3.2 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 4(1) gÀrAiÀÄ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ gÁdå ¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£É
PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÁdåPÉÌ M§âgÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀjVgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä

PÁ®PÁ®PÉÌ CªÀgÀÄ C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÉÆÃ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ
C¢üÃPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ vÁªÀÅ
¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀAxÀ EvÀgÀ C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ CAxÀ GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É
£ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 4(2)).
J¯Áè gÁdåUÀ¼ÀÄ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÀgÀt 4(2) gÀ G¥À§AzsÀ zÀrAiÀÄ°è C¥ÀgÀ

ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï /G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹zÉ.
PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ :
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 4(3)gÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæPÀgÀt 4(3)gÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ ¤zÉÃð±ÀUÀ¼À£ÉßÃ£ÁzÀgÀÆ PÉÆnÖzÀÝgÉ, CªÀÅUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ,
PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀÄªÀ §UÉÎ gÁdåzÀ°è ªÀÄÄRå PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ¢üPÁjAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
 ¸ÀzÀPÀëªÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß K¥Àðr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV gÁdåzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£Àé¬Ä¸À®Ä, KQÃPÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj«ÃQë¸À®Ä CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ ¸ÀÆPÀÛ
C£ÀÄzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ, ºÁUÀÆ
 gÁdåzÀ°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ PÁAiÀÄð ªÉÊRjAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß 19£ÉÃ
¥ÀæPÀgÀt 2£ÉÃ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃTvÀªÁzÀ CAQCA±À ªÀgÀ¢AiÉÆqÀ£É
«zsÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ PÁ®UÀ½UÉÆªÉÄä vÀAiÀiÁj¹ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
¸À°è¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
f¯Áè jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï (¥ÀæPÀgÀt 6):

3.3 ¥ÀæPÀgÀt 6(1) gÀrAiÀÄ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁd¸Àé f¯ÉèUÉ M§âgÀÄ
f¯Áè jf¸ÁÖçgÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀµÀÄÖ ªÀÄA¢ C¥ÀgÀ f¯Áè
jf¸ÁÖçggÀÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ f¯Áè jf¸ÁÖçgÀjUÉ EgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À
¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä CªÀgÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÉÆÃ CAxÀ
¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ
¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
27
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 6(2) gÀ ¥ÀæPÁgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï /C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖgç ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ:
 ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ f¯ÉèAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼À

¤zÉÃð±À£ÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ C¢üÃQë¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ
 F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ªÀÄÄRå
jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ ºÉÆgÀr¹zÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀg® À Ä
dªÁ¨ÁÝgÀgÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
f¯Áè jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀÄ F PÉ¼ÀV£À PÀvÀðªÀåUÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ

dªÁ¨ÁÝgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ.
 £ÉÆÃAzÀtÂ PÀbÉÃjUÀ¼À ¥Àj«ÃPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ C°è EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ,

 ¸ÀPÁ®zÀ°è jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ½UÉ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ,
 jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ½U ¤AiÀÄvÀÀªÁV vÀgÀ¨ÉÃw PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ½AzÀ gÁdåzÀ PÉÃAzÀæ ¸ÁÜ£ÀUÀ½UÉ ¸ÀPÁ®zÀ°è ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀgÀ
§UÉÎ SÁvÀj ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ,
 M¼ÉîAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼À¥É £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ CzsÀåAiÀÄ£ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀiÁ»w PÉÆqÀ®Ä ¤gÁPÀj¹zÀg,É ¸ÀÄ¼ÀÄî ªÀiÁ»w ¤ÃrzÀgÉ, ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä
¤gÁPÀj¹zÀgÉ, ªÀiÁºÉªÁgÀÄ CzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸À¢zÀÝÀgÉ zÀAqÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
«¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 23), ªÀÄvÀÄÛ
 jf¸ÁÖçgÀgÀÄ EnÖgÀvÀPÀÌ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ jPÁqÀÄðUÀ¼À C©ügÀPÉë, ºÁdgÁw
ªÀÄvÀÄÛ ªÀUÁðªÀuÉ §UÉÎ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 30(2))
jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgï (¥ÀæPÀgÀt 7)

3.4 ¥ÀæPÀgÀt 7 (1) gÀ ¥ÀæPÁgÀ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ,
¥ÀAZÁ¬ÄwAiÀÄ CxÀªÁ MAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀðzÀ C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæzÉÆ¼ÀUÉ ¸ÉÃjzÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀÀªÀ£ÀÄß CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ D AiÀiÁªÀÅzÉÃ JgÀqÀÄ CxÀªÁ
JgÀqÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M§âgÀÄ
jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. ¥ÀgÀAvÀÄ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ,
¥ÀAZÁAiÀÄwAiÀÄ CxÀªÁ EvÀgÉ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀ ªÀUÀðzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è CzÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â
C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß E®èªÉÃ EvÀgÉÃ £ËPÀgÀ£À£ÀÄß jf¸ÁÖçgïgÀ£ÁßV £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
28
¥ÀæPÀgÀt 7(5)gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è jf¸ÁÖçgÀÄ, ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÉÆÃzÀ£É
¥ÀqÉzÀÄ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæÀzÉÆ¼ÀV£À ¤¢ðµÀ¥ Ö ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À
¸ÀA§AzsÀzÀ°è vÀ£Àß J¯Áè CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß CªÀjUÉ
ªÀ»¹PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀæPÀgÀt 7 (2) jAzÀ 7 (4) gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïUÀ¼ÀÄ:
 8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ E®èªÉÃ 9£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ vÀ£ÀUÉ PÉÆnÖgÀÄªÀ J¯Áè

ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß F GzÉÝÃ±ÀÀPÁÌV EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖgï£À°è ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ §ºÀÄªÀiÁ£À
E®èzÉ §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ. C®èzÉ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
d£À£ÀzÀ CxÀªÁ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄgÀtzÀ «ZÁgÀªÀ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ
w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÀÆÌ, £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉÆAqÀÄ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÀÆÌ ¸ÀºÀ K¥ÁðqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
 CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ AiÀiÁªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤AiÀÄÄPÀÛgÁVzÁÝgÉÆÃ C°è MAzÀÄ
PÁAiÀiÁð®AiÀÄ«gÀvÀPÀÌzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ
 CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀÄ ¤zÉÃð²¸À§ºÀÄzÁzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ
ªÉÃ¼ÉUÀ¼À°è d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV
PÁAiÀiÁð®AiÀÄPÉÌ §gÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ jf¸ÁÖçgÀ£À PÁAiÀiÁð®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀ¨ÁV°£À°è CxÀªÁ
CzÀgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÜ¼ÀªÉÇAzÀgÀ°è DvÀ£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ
AiÀiÁªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤AiÀÄÄPÀ£
Û ÁVzÀÝgÉÆÃ D ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ d£À£À ªÀÄgÀtzÀ
jf¸ÁÖçgï JA§ GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ºÁdgÁUÀÄªÀ ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß, ªÉÃ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è §gÉ¢gÀÄªÀ MAzÀÄ ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß Ej¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgÀjUÉ F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ ºÉÆuÉUÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ:

 WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂUÉ ¥ÀÆtð C¢üPÁgÀ [¥ÀæPÀgÀt 7 (2)]. EzÀgÀ CxÀðªÀÅ
jf¸ÁÖçÖgïÀgÀÄ CªÀ¼À/CªÀ£À C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ/CxÀªÁ
ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À §UÉÎ «ªÀgUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ CzÀÄ FªÀgÉUÉ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÁÌV ªÀgÀ¢AiÀiÁV®èªÉAzÀÄ w½zÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
 ºÉ¸Àj®èzÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁVzÀÝgÉ, ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 14),
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj£À°è zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄvÀÄÛ gÀ¢ÝAiÀiÁw (¥ÀæPÀgÀt 15),
29
 C©ügÀPÉëAiÀÄ°ègÀÄªÀ jPÁqÀÄðUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ (d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
jf¸ÀÖgÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ°è zÁR°¹gÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À RavÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀjAiÀiÁVgÀÄªÀ §UÉÎ
SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 16, 19),
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï£À°ègÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀÄ zÁR¯ÉAiÀÄ ±ÉÆÃzsÀ£É
(¥ÀæPÀgÀt 17 (1) (J) ªÀÄvÀÄÛ 17 (1) (©)
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV jf¸ÀÖj¤AzÀ GzÀÞøvÀÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä
 C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ®Ä
 C¢üPÀÈvÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 19 (1)), ªÀÄvÀÄÛ
 J¯Éè°è ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzåÀ QÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß
C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¹zÉAiÉÆÃ C°èAzÀ ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvæÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
CAzÀgÉ, jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgï UÀ¼ÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É

gÀavÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤AiÀÄªÀÄ CxÀªÁ CzÉÃ±ÀzÀ G¥À-§AzsÀUÀ½UÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV ªÀwð¸ÀÄªÁUÀ
E®èªÃÉ ªÀwð¸ÀÄªÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄªÁUÀ ¨sÁgÀvÀ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ (1860£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ
45£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ) 21£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ CxÀðzÀ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀPÁðj £ËPÀgÀgÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂvÀgÁUÀvÀPz
ÀÌ ÉÝAzÀÄ w½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß C®èUÉ¼ÉAiÀÄÄªÀAw®è. (¥ÀæPÀgÀt 26)
3.5 EzÀÄªÀgÉ«UÉ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀªÀgÀ ¥ÁvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÉ. F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ªÀÄÄA§gÀÄªÀ ¨sÁUÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ºÁUÀÆ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀªÁV CªÀgÀ PÀvÀðªÀå ¤ªÀð»¸À®Ä
¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À ÜÉÎ «ªÀj¹zÉ.
ªÀiÁUÀð¸ÀÆaÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ §gÀÄªÀ G¥À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è ¤ÃrzÉ.

3.J jf¸ÁÖçgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ.
3.© f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ.
3.¹ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ, C¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ
30
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7
gÀrAiÀÄ°è ¤ªÀÄä gÁdå ¸ÀPÁðgÀ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è
3.J jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼ÀÄ
¤ªÀÄä£ÀÄß d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÁÖçgïgÀÄ /¸À¨ï ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï
jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼ÁV £ÉÃ«Ä¹zÉ. ¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgï/ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ½UÉ
jf¸ÁÖçgïgÁV ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄrAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, jPÁqÀÄðUÀ¼À C©ügÀPÉë (d£À£ÀUÀ¼ÀÄ,
¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ
¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ°è zÁR°¹gÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À RavÀvÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀjAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀgÀ §UÉÎ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä
dªÁ¨ÁÝgÀgÁVgÀÄwÛÃj. (¥ÀæPÀgÀt 7(2), 16, 19). ¤ªÀÄUÉ
M¦à¹gÀÄªÀ PÉ®¸ÀªÀÅ CvÀåAvÀ ªÀÄºÀvÀéªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃªÀÅ
¤jÃPÉÉVë AvÀ ºÉaÑ£À jÃwAiÀÄ°è PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÁV
£ÁªÀÅ ¨sÀgÀªÀ¸É EnÖzÉÝÃªÉ.
¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgÁV PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß
¤ªÀÄä PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÀÄ°è
¥ÁægÀA©ü¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä, C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(2)
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ J¯Áè
G¥À§AzsÀzr À AiÀÄ°è ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
£É£À¦£À°èqÀ¨ÉÃPÀÄ. CzÀÝjAzÀ ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß
WÀl£ÉAiÀÄÄ ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹gÀÄªÀÅzÀgÀ §UÉÎ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ
SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. ¤ªÀÄä PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃPÀqÀ 100gÀ
ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ J¯Áè d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄÄlÖ§ºÀÄzÉAzÀÄ
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ «±Áé¸À«qÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃPÀqÀ 100gÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄÄlÖ§ºÀÄzÉAzÀÄ «±Áé¸À«qÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
 ¤ªÀÄä PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÀÄrAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ

d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
£Á£ÀÄ £À£Àß PÉëÃvÀæzÀ°è£À
J¯Áè WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀÄªÀ°è ¤ªÀÄä ¥ÁvÀæzÀ ªÀÄºÀvÀézÀ §UÉÎ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÉ CjvÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
DzÀgÉ AiÀiÁªÀ jÃw?
 £É£À¦r!!! ¤ÃªÀÅ PÉÃªÀ® WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄwÛ®è §zÀ¯ÁV ¤ÃªÀÅ d£ÀgÀ
fÃªÀ£ÀzÀ°è §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄ«j.
31
jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3.J.1 ¤ªÀÄUÉ ªÀ»¹gÀÄªÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁzÀgÉ,
¤ÃªÀÅ PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ ªÉÆzÀ® ºÉeÉÓAiÀÄÄ "jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï
jf¸ÁÖçgï PÀbÉÃjAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ". ¥ÀæPÀgÀt 7(3 ªÀÄvÀÄÛ
4) G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀ
¤zÉÃð±À£ÀzÀ£ÀéAiÀÄ
 ¤ÃªÀÅ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀÄ: £ÉÆÃAzÀtÂ PÉ®¸À
AiÀÄ±À¹éAiÀiÁUÀ®Ä PÀbÉÃj ¸ÁÜ¥À£É
 ºÉÆgÀ ¨ÁV°£À°è CxÀªÁ CzÀgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÀÜ¼ÀªÉÇAzÀgÀ°è ¤ªÀÄä ºÉ¸Àj£À eÉÆvÉUÉ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
jf¸ÁÖçgï ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À ºÁUÀÆ
ºÁdgÁUÀÄªÀ ¢£À(UÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è
¥ÀæzÀ²ð¹gÀÄªÀ MAzÀÄ ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß EqÀÄªÀÅzÀÄ.
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

3.J.2 FUÀ £ÁªÀÅ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ jÃw £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉ£ÀÄßªÀÅzÀgÀ
§UÉÎ ZÀað¸ÉÆÃt. DzÁUÀÆå EzÀQÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è F WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÁåSÁå¤¹gÀÄªÀ
jÃwAiÀÄ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ.
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 2 gÀAvÉ:
d£À£À "d£À£À" JAzÀgÉ ¸ÀfÃªÀ d£À£À CxÀªÁ ¤fÃðªÀ d£À£À (¥ÀæPÀgÀt 2J)
ªÀÄgÀt "ªÀÄgÀt" JAzÀgÉ ¸ÀfÃªÀ d£À£ÀªÁzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¥ÁætzÀ
J¯Áè ®PÀëtzÀ ±Á±ÀévÀ £Á±À JAzÀÄ CxÀð (¥ÀæPÀgÀt 2©).
UÀ¨sÀðªÀÄgÀt "UÀ¨sÀðªÀÄgÀt" JAzÀgÉ UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JµÉÖÃ CzÀgÀÆ UÀ¨sÀð¥sÀ®ªÀÅ DzÀgÀ
ªÀiÁvÀÈ«¤AzÀ ¥ÀÆtðªÁV ¤µÁÌ¸À£ÀªÁUÀÄªÀ CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀtªÁVgÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß ¸ÀPÀ®
¥Áæt ®PÀëtzÀ C£ÀÄ¥À¹Üw JAzÀÄ CxÀð [¥ÀæPÀgÀt 2(¹)].
¸ÀfÃªÀ d£À£À "¸ÀfÃªÀ d£À£À" JAzÀgÉ UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JµÁÖVzÀÀgÝ ÀÆ UÀ¨sÀð¥sÀ®ªÀÅ DzÀgÀ
ªÀiÁvÀÈ«¤AzÀ ¥ÀÆtðªÁV ºÉÆA¢zÀ AiÀiÁªÀ ¤µÁÌ¸À£À CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀtzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ
G¹gÁqÀÄªÀÅzÉÆÃ CxÀªÁ EvÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Áæt ®PÀëtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÉÆÃ D
¤µÁÌ¸À£À CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀt JAzÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ d£À£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥sÀ®ªÀÅ
¸ÀfÃªÀeÁvÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ[¥ÀæPÀgÀt 2(r)].
¤fÃðªÀ d£À£À "¤fÃðªÀ d£À£À" JAzÀgÉ UÀ¨sÀð ¥sÀ®ªÀÅ PÀqÉÃ ¥ÀPÀë ¤¢ðµÀÖ UÀ¨sÁðªÀ¢üAiÀiÁzÀgÀÆ
vÀÄA©gÀÄªÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ UÀ¨sÀð ªÀÄgÀt JAzÀÄ CxÀð [¥ÀæPÀgÀt 2(f)]
UÀ¨sÀð¥sÀ®ªÀÅ UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÀ¤µÀ× 28 ªÁgÀUÀ¼À PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¦zÀÄÝ, ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
¨sÀÆæt ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß ¤fÃðªÀ d£À£À JAzÀÄ ªÁåSÁå¤¸À¯ÁVzÉ. (¥ÀæPÀgÀt 2(f),
¤AiÀÄªÀÄ 3).
32
3.J.3 ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀrAiÀÄ°è ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢AiÀiÁVgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR
WÀl£ÉUÀ¼ÁzÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹gÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀÜ¼À:
 ªÀÄ£É (ªÁ¸À CxÀªÁ ªÁ¸Àª® À z
è )À , CxÀªÁ
 ¸ÀA¸ÉÜ (ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ/ªÉÊzÀåQÃAiÉÄÃvÀgÀ) (D¸ÀàvÉæ/eÉÊ®Ä/zsÀªÀÄð±Á¯É/ªÀ¸Àw¤®AiÀÄ, EvÁå¢),
CxÀªÁ
 EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ (¸ÁªÀðd¤PÀ/AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ EvÀgÀÉ ¸ÀÜ¼À)
ªÉÄÃ¯É w½¹gÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è
ªÁåSÁå¤¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ F G¥À CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¹zÉ.ªÉÄÃ¯ÁV £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀªÀgÀÄ, ªÀÄÄRå ¥sÀ¯Á£ÀÄ¨sÀ«UÀ¼ÀÄ £ÉÃgÀªÁV £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ°è
vÉÆqÀVzÁÝgÉ. F ¥sÀ¯Á£ÀÄ¨sÀ«UÀ¼À°è ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ ¸ÉÃjgÀÄvÁÛgÉ.
(¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ 8, 9 ªÀÄvÀÄÛ 10)
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ
d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV
CzÀgÀ PÉ®ªÀÅ ªÉÊ²µÀÖUÀ¼ÉÆA¢UÉÀ ¤UÀ¢vÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ jf¸ÁÖçÖgïgÀjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ
ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ»wzÁgÀ JAzÀÄ ¤AiÀÄÄQÛUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ. F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjUÉ CAxÀ
ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ£ÀUÉ w½zÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀA§ÄªÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀiËTPÀªÁV CxÀªÁ
«zsÁAiÀÄPÀªÁzÀ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄPÀª
æ ÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£É 1, 2
CxÀªÁ 3 gÀ°è d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀPÉÌ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 21 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼UÁV ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. [¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9;
¤AiÀÄªÀÄ 5(1) ªÀÄvÀÄÛ 5(3)]
3.J.4 d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß CzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
¸ÀÜ¼ÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV jf¸ÁÖçgÀjUÉ ªÀg¢
À ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁAiÀÄPÀ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ «ªÀgÀ F
PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.
ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 8gÀ G¥À ¥ÀæPÀgÀt (1) (J) gÀrAiÀÄ°è ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß jf¸ÁÖçgïgÀªÀjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä F PÉ¼ÀUÉ PÉÆnÖgÀÄªÀ
ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹zÉ.
 PÀÄlÄA§zÀ AiÀÄdªÀiÁ£À, CxÀªÁ
 AiÀÄdªÀiÁ£À£À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄ°è, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è EgÀÄªÀ AiÀÄdªÀiÁ£À£À CvÀåAvÀ ¤PÀl ¸ÀA§A¢ü
 CAxÀ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ E®è¢zÀÝgÉ GPÀÛ CªÀ¢üAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÀAiÉÆÃ¢üPÀ£ÁzÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÌ ¥ÀÄgÀÄµÀ
ªÀåQÛ.
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ¥Àæ¸ÀAUÀzÀ°è ªÀÄ£ÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÀAiÉÆÃ¢üPÀgÁzÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÌ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ.
33
D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
MAzÀÄ D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è, DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæzÀ°è, ¥Àæ¸ÀªÀ UÀÈºÀzÀ°è, E®èªÉÃ CzÀÄªÉÃ §UÉAiÀÄ
EvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ
ªÉÊzÁå¢üPÁj CxÀªÁ F PÀÄjvÀÄ DPÉ¬ÄAzÀ / CvÀÀ¤AzÀ C¢üPÀÈvªÁzÀÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
C¢üPÁjAiÀÄÄ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÁÖçgïÀjUÉ ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ £ÀªÀÄÆ£É
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. [¥ÀæPÀgÀt 8gÀ G¥À ¥ÀæPÀgÀt (1)(©)].
EvÀgÉ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è£À WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁzÀ eÉÊ®Ä, bÀvÀæ, ªÀ¸Àw¤®AiÀÄ, zsÀªÀÄð±Á¯É, ¨ÉÆÃd£Á ªÁ¸À, ªÀ¸Àw UÀÈºÀ, vÀAUÀÄ
ªÀÄ£É, ¸ÉÃ£Á ªÁ¸À, ºÉAqÀzÀAUÀr CxÀªÁ ¸ÁªÀðd¤PÀ «ºÁgÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À,
ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ ªÀåQÛ [¥ÀæPÀgÀt 8(1)(¹) ªÀÄvÀÄÛ 8(1)(r)]
¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è£À WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ

¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¥ÀjvÀåPÀÛªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ«£À CxÀªÁ ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀzÀ
¸ÀA§AzsÀzÀ°è, UÁæªÀÄzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, D UÁæªÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ E®èªÉÃ EvÀgÀ ¸ÀAªÁ¢ C¢üPÁj
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÉÆ°Ã¸ï ¸ÉÖÃµÀ¤ß£À ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ C¢üPÁjAiÀÄ CAxÀ
¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ [¥ÀæPÀgÀt 8(1)(E)].
ªÉÄÃ¯É w½¹gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ©lÄÖ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è

¥ÀæPÀgÀt 8gÀ G¥À ¥ÀæPÀgÀt 1gÀrAiÀÄ°ègÀÄªÀ (J) ¬ÄAzÀ (E) RAqÀUÀ¼À°èÉÆ¼ÀUÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀ
WÀl£ÉUÀ¼À ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀåQÛ (¥ÀæPÀgÀt
8(1)(J¥sïÀ)).
8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀt (1)£ÉAiÀÄ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ (J) EAzÀ (E) ªÀgÉV£À PÀ®AUÀ½UÉ M¼À¥ÀqÀ¢gÀÄªÀ
ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ¸À¯ÁVzÀÝ°è ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ¸ÀÄªÀ
C¢üPÁjAiÀÄÄ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçjUÉ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¤AiÀÄªÀÄ 6(2))
ªÁºÀ£ÀUÀ¼À¯ÁèzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
ZÀ°¸ÀÄwÛgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÁºÀ£ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è,
ªÁºÀ£ÀzÀ ¥Àæ¨sÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ, ªÁºÀ£ÀªÀÅ (WÀl£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ) ¤®ÄèªÀ
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è, 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¤AiÀÄªÀÄ 6(1))."ªÁºÀ£À" JAzÀgÉ ¨sÀÆ«Ä, ªÁAiÀÄÄ, CxÀªÁ ¤Ãj£À ªÉÄÃ¯É
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ªÁºÀ£À JAzÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ°è «ªÀiÁ£À,
zÉÆÃtÂ, ºÀqÀUÀÄ, gÉÊ®ÄUÁr, ªÉÆÃmÁgÀÄ PÁgÀÄ, ªÉÆÃmÁgÀÄ ¨ÉÊ¹PÀ¯ï, UÁr, mÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ
jPÁë ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.
34
vÉÆÃlUÀ¼À°è£À (¥ÁèAmÉÃµÀ£ï) WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 9gÀrAiÀÄ°è vÉÆÃlzÀ (AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ «¹ÛÃtðzÀ°è £Á®ÄÌ

ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ½VAvÀ PÀrªÉÄ¬Ä®è¢zÀÄÝ, ZÁ, PÁ¦ü, ªÉÄt¸ÀÄ, gÀ§âgÀÄ, AiÀiÁ®QÌ, ¹APÉÆÃ£À ªÀÄvÀÄÛ
EAvÀºÀ EvÀgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ) ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä
«±ÉÃµÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÉ. CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è vÉÆÃlzÀ C¢üÃPÀëPÀ£ÀÄ WÀl£ÉAiÀiÁzÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgïjUÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀjAzÀ CªÀ½UÉ/CªÀ¤UÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ
3.J.5 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt CxÀªÁ EªÉgÀqÀ£ÀÄß CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ G¥ÀZÁgÀ
¤ÃrzÀÝgÉ CxÀªÁ ºÁdjzÀÝgÉ CxÀªÁ CzÀÄ CªÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄrAiÀÄ°è §gÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀgÉ, jf¸ÁÖçjUÉ «zsÁAiÀÄPÀÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ £ÀªÀÄÆ£É ªÀÄvÀÄÛ PÁ®zÀ°è AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ
C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀgÉÆÃ CªÀgÀÄ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÁUÀÄvÁÛgÉ.
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 10 gÀAvÉ £ÉÃªÀÄPÀªÁzÀ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£ÀzÀ CxÀªÁ

ªÀÄgÀtzÀ PÁ®zÀ°è EzÀÝ ¸ÀÆ®VwÛ CxÀªÁ ªÉÊzÀå aQvÀìPÀ E®èªÉÃ DgÉÆÃUÀå aQvÀìPÀ£ÀÄ, CxÀªÁ
¸Àä±Á£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉt ¸ÀÄqÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥Á®PÀ CxÀªÁ ªÀiÁ°ÃPÀ (ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ) CxÀªÁ
gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ CªÀ¼À/CªÀ£À GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄ¢AzÀ F PÀÄjvÀÄ ¤¢ðµÀÖ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀ
EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ C¢ü¸ÀÆZÀPÀ£ÉAzÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À§ºÀÄzÀÄ.
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À, ªÀÄgÀt CxÀªÁ ¤fÃðªÀ d£À£À WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjUÉ WÀl£É £ÀqÉzÀ
¢£ÁAPÀ¢AzÀ 21 ¢ªÀ¸ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ C¢ü¸ÀÆa¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¤AiÀÄªÀÄ 5(3))
avÀæ-4 gÀ°è C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÁV

£ÉÃªÀÄPÁwAiÀiÁVgÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß PÉÆnÖzÉ.
35
avÀæ4: gÁdåUÀ¼À°è£À ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ
G¥ÀZÁgÀ ¤ÃrzÀ CxÀªÁ

¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À, ¤fÃðªÀ
ºÁdjzÀÝ zÁ¢AiÀÄgÀÄ CxÀªÁ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß vÁªÀÅ
CªÀ£À/CªÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ
PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£É ºÁdjzÀÝ CxÀªÁ CAvÀºÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
«zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ §ºÀÄzÁzÀAvÀºÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ jÃwAiÀÄ°è
jf¸ÁÖçgÀjUÉ C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀ
ºÁdjzÀÝ JJ£ïJA /
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄ
J¯ïºÉZï« CxÀªÁ CªÀ£À /
C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀzÁÝVzÉ.
CªÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£É. GvÀÛªÀÄ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ:
¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ
¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀÄzÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV
ºÁdjzÀÝ D±Á
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÁAiÀÄðPÀvÉðAiÀÄgÀÄ, DgÉÆÃUÀå ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ CxÀªÁ CªÀ£À/CªÀ¼À C¢ü¸ÀÆa¸À®Ä ¤¢ðµÀÖ
ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ°è £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢UÉÆ½¸À¯ÁVvÀÄÛ.
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£É vÀzÀ£ÀAvÀgÀ 1-1-2000 jAzÀ
¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß
AiÀiÁªÀ CAUÀ£ÀªÁr PÁAiÀÄð
C£ÀÄµÁ×£UÀ ÉÆ½¹zÀ £ÀAvÀgÀ
PÀvÉðAiÀÄgÀÄ, G¥ÀZÁgÀ ¤ÃrzÀÝgÉ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀÄ£ÉUÀ¼À¯ÁèzÀ
CxÀªÁ ºÁdjzÀÝgÉ CxÀªÁ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä
CªÀ£À/ CªÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄwÛzÀÝ ªÀgÀ¢
PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£É. £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÉßÃ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ
G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀAvÉ ¸À®ºÉ
¸Àä±Á£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉt ¸ÀÄqÀÄªÀ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ªÀÄÄRå
eÁUÀzÀ ¥Á®PÀgÀÄ D ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èzÀÝgÉ jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ
CxÀªÁ ºÁdjzÀÝgÉ CxÀªÁ (²¥sÁgÀ¹ì£À ¸ÀASÉå.5.1, 2007
CªÀ£À/CªÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ 2009 gÀ 4) ²¥sÁgÀ¹ì£À
PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£É. ¥ÀæPÁgÀ C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
JJ£ïJAUÀ¼ÀÄ, D±Á
PÁAiÀÄðPÀvÉðAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAUÀ£ÀªÁr PÁAiÀÄðPÀvÉðAiÀÄgÀ£ÀÄß C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÉAzÀÄ £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀÄªÀ C¢üPÁg. DzÁUÀÆå,
WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgï / ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV CªÀgÀÄ
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è PÀÄlÄA§zÀ AiÀÄdªÀiÁ£À¤AzÀ ¸À» ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ
CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ.
36
3.J.6 WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÉAzÀÄ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀr C¢üPÀÈvÀUÉÆ½¸À¯ÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÀAQë¥ÀÛ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀzÀ°è
¤ÃrzÉ.
PÉÆÃµÀÖPÀ: WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ* C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ**

¸ÀÜ¼À
ªÀÄ£É  PÀÄlÄA§zÀ AiÀÄdªÀiÁ£À  ¸ÀÆ®VwÛ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ CxÀªÁ
DgÉÆÃUÀå ¸ÀºÁAiÀÄPÀgÀÄ JJ£ïJAUÀ¼ÀÄ, D±ÁUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAUÀ£ÀªÁr PÁAiÀÄðPÀvÉðAiÀÄgÀÄ
 ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀUÀ¼À «¯ÉÃªÁj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÁÌV EgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ
¥Á®PÀ CxÀªÁ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ CAxÀ
¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ºÁdgÁVgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛ
¸ÀA¸ÉÜ  ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ
D¸ÀàvÉæ, DgÉÆÃUÀå ªÉÊzÁå¢üPÁj CxÀªÁ
¸ËPÀAiÀÄð, £ÀÀ¹ðAUï DvÀ¤AzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ -
ºÉÆÃA,EvÁå¢ AiÀiÁªÀ£ÉÃ M§â ªÀåQÛ.
eÉÊ®Ä  ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ eÉÊ®gÀÄ
ºÉÆÃmÉ¯ï,
zsÀªÀÄð±Á®, bÀvÀæ,  ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ ªÀåQÛ.
ºÁ¸ÉÖ¯ï EvÁå¢
¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼À  ªÀÄÄRå¸ÀÜ/EvÀgÉ  ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt CxÀªÁ EªÉgÀqÀ£ÀÄß gÁdå
(£ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ C£ÀÄUÀÄtªÁzÀ C¢üPÁj ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ CªÀ£À/CªÀ¼À GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄ¢AzÀ PÀÄjvÀÄ
CxÀªÁ ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀzÀ (UÁæªÀÄzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è) ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛ.; CªÀ£ÀÄ
¸ÀA§AzsÀ)  ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÉÆÃ°Ã¸ï CxÀªÁ CªÀ¼ÀÄ WÀl£ÉAiÀÄ°è G¥ÀZÁgÀ ¤ÃrzÀÝgÉ CxÀªÁ
¸ÉÖÃµÀ¤ß£À ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ ºÁdjzÀÝgÉ CxÀªÁ «zsÁAiÀÄPÀªÁVgÀÄªÀ CAvÀºÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è,
C¢üPÁj (EvÀgÀ «zsÁAiÀÄPÀªÁzÀ CAxÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ jÃwAiÀÄ°è
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ). jf¸ÁÖçjUÉ C¢ü¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÀÄ.
¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÉÄÃ¯É  ZÀ°¸ÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀzÀ°ègÀÄªÀ
ZÀ°¸ÀÄªÀ ªÁºÀ£À ¥Àæ¨sÁj
/gÀªÁ£É §Ar,
mÁAUÀ, jPÁë,
«ªÀiÁ£À, zÉÆÃtÂ,
ºÀqÀUÀÄ, gÉÊ®Ä EvÁå¢
 C¢üÃPÀëPÀ (PÉ®¸ÀUÁgÀgÀ
vÉÆÃlzÀ ªÀÄ£É
¸ÀÆ¥ÀgïªÉÊ¸Àgï/¥ÁèAmÉÃ±À£ï
ªÀiÁå£ÉÃdgÀÄUÀ¼ÀÄ)
* C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9 gÀrAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ eÉÆvÉUÉ CzÀgÀ
PÉ®ªÀÅ ªÉÊ²µÀÖUÀ¼À£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è jf¸ÁÖçgÀjUÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀ®Ä GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ.
** C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 10 gÀrAiÀÄ°è, CªÀ¼À/CªÀ£À G¥ÀZÁgÀzÀ°è CxÀªÁ ºÁdjzÀÝgÉ CxÀªÁ CªÀ¼À/CªÀ£À
ªÁå¦ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀrAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è
PÀÄlÄA§zÀ AiÀÄdªÀiÁ£À¤AzÀ ¸À» ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÁÖçjUÉ C¢ü¸ÀÆa¸À®Ä GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÉ.
37
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ:
d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä jf¸ÁÖçgïgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ
EzÀÄÝ, CzÀÄ ¤ÃªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. C¢ü¤ªÀÄAiÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÆtðªÁV CxÉÊð¹PÉÆ¼Àî®Ä F PÉ¼ÀV£À ²Ã¶ðPÉAiÀÄrAiÀÄ°è «ªÀgÀªÁV ZÀað¹zÉ.
 «zsÁAiÀÄPÀ CªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9),

 £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 12),
 «zsÁAiÀÄPÀ CªÀ¢üAiÀiÁZÉV£À £ÉÆÃAzÀtÂ («¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂ, ¥ÀæPÀgÀt 13),
 ²±ÀÄ«UÉ ºÉ¸Àj£À £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 14),
 zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄvÀÄÛ gÀ¢ÝAiÀiÁw (¥ÀæPÀgÀt 15),
 GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 17),
 ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀV£À ¥ËgÀgÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 20), ªÀÄvÀÄÛ
 jf¸ÁÖçgïUÀ¼À C¢üPÁgÀ (¥ÀæPÀgÀt 21),
EzÀgÉÆA¢UÉ, F PÉ¼ÀV£À «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ ¤ªÀÄUÉ ¥ÀjZÀ¬Ä¸À®Ä ZÀað¹zÉ.

 ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ (¥ÀæPÀgÀt 10),
 ««zsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ,
 zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ.
 ¨ÁrUÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ / JDgïn / L«J¥sï vÀAvÀæeÕÁ£ÀzÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ
d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ.
 PÁuÉAiÀiÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ.
 £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæPÉÆÃ¥ÀzÀ°è / «¥ÀwÛ£À°è ¸Á«VÃqÁzÀªÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ.
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 16 ªÀÄvÀÄÛ 19 gÀrAiÀÄ°è jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼ÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À

jf¸ÀÖgïUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß
CAQCA±UÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀgÀtPÁÌV ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ «zsÁAiÀÄPÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸À®Ä ¤UÀ¢¥Àr¹zÉ.
EzÀÄ ¸ÀªÀÄAd¸ÀªÉAzÀÄ w½¸ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, jf¸ÁÖÖçgïgÀÄUÀ¼À°ègÀÄªÀ ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£É
1, 2 CxÀªÁ 3gÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À
jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÁUÀÄvÀÛzÉAiÉÄAzÀÄ w½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀªÀÄAd¸ÀªÉ¤¸ÀÄvÀÛzÉ. vÀzÀ£ÀÄ¸ÁgÀ, EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ
¥ÀævÉåÃPÀªÁV "jPÁqÀÄðUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±À"zÀ°è «ªÀj¹zÉ.
CAwªÀÄªÁV, CzÁåAiÀÄzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄrAiÀÄ°è ±ÉÃPÀqÀ 100 gÀµÀÄÖ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ PÀæªÀÄzÀ §UÉÎ ZÀað¸ÉÆÃt.
38
¤UÀ¢vÀ CªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
3.J.7 ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt
d£À£À, ¤fÃðªÀ
WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt
¤UÀ¢vÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄÄ 21 ¢ªÀ¸ÀUÀ¼ÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ
WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢
9,¤AiÀÄªÀÄ 5(3)).
ªÀiÁqÀ®Ä ¤UÀ¢vÀ
PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄÄ 21
£ÉÆÃAzÀtÂ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ CAQCA±UÀ¼À
¢£ÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ.
¤ªÀðºÀuÉUÁV F PÉ¼ÀUÉ PÉÆnÖgÀÄªÀ «zsÁAiÀÄPÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À
¥ÀæwUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄUÉ ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄÄA¢£À ¥ÁågÁUÁæ¥sïUÀ¼À°è
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ZÀað¹zÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄä
PÀbÉÃjAiÀÄ°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ°ègÀÄªÀ §UÉÎ zÀAiÀÄ«lÄÖ SÁwæ
ªÀiÁrPÉÆ½î.
 ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉå 1, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3 C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV

¸ÀfÃªÀ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À.
 zÀvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉå 1J.
 £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉå.4 (¸ÁA¹ÜPÀ) ªÀÄvÀÄÛ 4J (¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ)

ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÀiÁ»w ¤ÃqÀ®Ä.
 £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉå. 5 ªÀÄvÀÄÛ 6: d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ

GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀ ¤ÃqÀ®Ä
 £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉå: 10 C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ®Ä, ªÀÄvÀÄÛ
 £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉå: 11, 12 ªÀÄvÀÄÛ 13 C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV d£À£À,

ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À
vÀAiÀiÁjPÉUÁV.
39
DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄwÛgÀÄªÀ WÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ
ºÉZÁÑUÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ¥Àæ±ÀA¸À¤ÃAiÀÄ. DzÀÝÀjAzÀ, ¤ÃªÀÅ DgÉÆÃUÀå
¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ C¢üPÁjAiÉÆA¢UÉ ¸ÀA¥ÀPÀðÀ
ElÄÖPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄUÉ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä PÉ¼ÀV£À ¸Ë®¨sÀåªÀ£ÀÄß CªÀjUÉ
¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ 1, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3.

 ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæPÉÌ £ÀªÀÄÆ£É-4.
£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀéµÀÖªÁzÀ §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è vÀÄA§¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¸À» ºÁQgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¨sÀwðAiÀiÁzÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É CªÀjUÉ ¹éÃPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ. PÉ®ªÀÅ
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ ¤ÃªÀÅ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß D£ï¯ÉÊ£ï
ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ¸ÀºÀ ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
CªÀ½ ªÀÄPÀÌ¼À (C£ÉÃPÀ ¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9 gÀAvÉ ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ §gÀÄªÀ PÉëÃvÀæzÀ°è
d£À£ÀUÀ¼ÀÄ)
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À, ªÀÄgÀt CxÀªÁ ¤fÃðªÀ d£À£À WÀl£ÉUÀ¼À
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
ªÀiÁ»w §AzÀ £ÀAvÀgÀ, jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï jf¸ÁÖçÖgïgÁzÀ ¤ÃªÀÅ
ªÀÄUÀÄ«UÉ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. CzÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ.
¤ÃªÀÅ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛ¢ÝÃgÁ?

E®èªÁzÀgÉ,
¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄrAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ CAvÀºÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¤ÃªÀÅ PÀæªÀÄ
vÉUÉzÀÄPÉÆAr¢ÝÃgÁ? £É£À¦r! UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ®Æ ¸ÀfÃªÀ
d£À£ÀªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. ¤fÃðªÀ d£À£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹.
40
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 12),
3.J.8. £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀ / ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖªÀjUÉ vÀ®Ä¥ÀÄªÀgÉUÉ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂUÁV 21
WÀl£ÉAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ vÁQðPÀªÁV ¢£ÀzÉÆ¼ÀUÉ ªÀgÀ¢
¸ÀA¥ÀÆtðªÁVgÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÀgÀ §UÉÎ ¨ÉÃgÉ PÀqÉ ªÀiÁrzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ
d£À£À/ªÀÄgÀt
ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀiÁ»w PÉÆlÖ ªÀåQÛUÉ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj¤AzÀ ¤UÀ¢vÀ
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁ zÉÆqÀ£É CªÀ±ÀåPÀªÁV d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ªÀiÁ»wUÀ¼À GzÀÞøvÀ
jf¸ÀÖgï¤AzÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À MAzÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß
GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV £ÀªÀÄÆ£É 5 (d£À£ÀPÉÌ) ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV
ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄÆ£É 6 (ªÀÄgÀtPÉÌ)gÀ°è ¤ÃªÀÅ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(¥ÀæPÀgÀt 12). F GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV d£À£À
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ WÀl£ÉAiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁ»w PÉÆqÀÄvÁÛ£ÉÃ
CªÀ¤UÉ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ªÉÆzÀ®
¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄßß d£À£À/ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï¤AzÀ ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV
PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ.
avÀæ 5: gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¯ÁAbÀ£À ºÉÆA¢gÀÄªÀ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt

jf¸ÀÖgïÀ£À°ègÀÄªÀ
«zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ½AzÀ
¥ÀqÉzÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀÅ
d£À£À CxÀªÁ
ªÀÄgÀtzÀ ªÁ¸ÀÛªÁA±ÀzÀ
¤uÁðAiÀÄPÀ ¸ÁQë.
DzÀgÉ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ
§UÉÎ EgÀÄªÀ
gÀÄdÄªÁvÀ®è.
¥ÀæPÀgÀt 8 ªÀÄvÀÄÛ 9 gÀrAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ WÀl£ÉAiÀÄ §UÉÎ ªÀiÁ»w

PÉÆqÀÄvÁÛ£ÉÃ CªÀ¤UÉ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ªÉÆzÀ®
¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄßß d£À£À/ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï¤AzÀ ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ.
41
¤ÃªÀÅ UÀtQÃPÀÈvÀ ªÉÆzÀ® GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀ/¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß PÉÆlÖgÀÆ
¸ÀºÀ CzÀPÁÌV AiÀiÁªÀÅzÉÃ ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀAw®è. ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
ªÀåQÛAiÀÄÄ jf¸ÁÖçgï¤AzÀ (ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ C¢üPÁj ªÀåQÛ¬ÄAzÀ (¸ÁA¹ÜPÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ) d£À£À
CxÀªÁ ªÀÄgÀt GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CzÀ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ 30
¢ªÀ¸ÀzÉÆ¼ÀUÁV ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. (¤AiÀÄªÀÄ 8(2) jAzÀ 8(4):
¥ÀæPÀgÀt 12).
MAzÀÄ ªÉÃ¼É C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 12 gÀrAiÀÄ°è d£À£À CxÀªÁ

ªÀÄgÀt GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¢zÀÝgÉ, jf¸ÁÖçgï CxÀªÁ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ C¢üPÁj CxÀªÁ ªÀåQÛ
CzÀ£ÀÄß ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀÄlÄA§zÀªÀjUÉ ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ
15 ¢£ÀzÉÆ¼ÀUÁV CAZÉ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ gÀªÁ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ. (¤AiÀÄªÀÄ 8(5);
¥ÀæPÀgÀt 12).
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ ºÉaÑ£À ¥ÀæwUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÁUÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥ÀæwUÉ

«zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.(¤AiÀÄªÀÄ 13(¹); ¥ÀæPÀgÀt
17(©)). DzÁUÀÆå ºÉaÑ£À ¥ÀæwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀiÁªÀÅzÉÃ «Äw
EgÀÄªÀÅ¢®è.
¢é¨sÁµÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ ºÉÆ¸À £ÀªÀÄÆ£É (gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¯ÁAbÀ£À

ºÉÆA¢gÀÄªÀ) AiÀÄ d£À£À/ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß §¼À¹. d£À£À
CxÀªÁ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgïÀ£À°ègÀÄªÀ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ½AzÀ ¥ÀqÉzÀ
GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀÅ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ªÁ¸ÀÛªÁA±ÀzÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ
¸ÁQë. DzÀgÉ, gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ §UÉÎ EgÀÄªÀ gÀÄdÄªÁvÀ®è.
42
GvÀÛªÀÄ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj¤AzÀ, ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀ/¥ÀæªÀiÁt

¥ÀvÀæªÀÅ «vÀgÀuÉAiÀiÁVgÀÄªÀ §UÉÎ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä C¢ü¸ÀÆZÀPÀjAzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ
ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ CªÀgÀÄUÀ¼À ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀAvÉ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
ªÀÄÄRå jf¸ÁÖÖçgïÀgÀÄUÀ¼À gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ°è ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÉ. (2007gÀ ²¥ÁgÀ¸ÀÄì
5.1 ªÀÄvÀÄÛ 2009gÀ ²¥ÁgÀ¸ÀÄì 4). F ²¥sÁgÀ¸À£ÀÄß C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ C¼ÀªÀr¹PÉÆArªÉ. ¸ÁA¹ÜPÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀPÁ®zÀ°è
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸ÀzÁUÀ© d¤¹zÀ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ¬ÄAzÀ ©qÀÄUÀqÉUÉÆ¼ÀÄîªÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è GzÀÞøvÀ ¨sÁU / ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ «vÀgÀuÉAiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁvÀj
¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä ºÀ®ªÀÅ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÀÅ zÉÆqÀØ f¯Áè / ¸ÀPÁðj D¸ÀàvÉæUÀ¼À£ÀÄß
"£ÉÆÃAzÀtÂ PÉÃAzÀæªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ ªÉÊzÁå¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß
jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï jf¸ÁÖçgïgÉAzÀÄ £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁrªÉ. £ÉÆÃAzÀtÂ PÉÃAzÀæªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶¸ÀzÀ
D¸ÀàvÉæUÀ¼ÀÄ, d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À (2009gÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì 4)
zÀ°è ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrgÀÄªÀAvÉ ¸ÀéAiÀÄA «¼Á¸ÀªÀÅ¼Àî CAZÉ aÃn¬ÄgÀÄªÀ ®PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ºÉÆ¸ÀzÁV d¤¹zÀ ªÀÄUÀ«£À PÀÄlÄA§¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀÆtðªÁV ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÉÆA¢UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÁÖçjUÉ
gÀªÁ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ. jf¸ÁÖçggÀ ÀÄ, WÀl£ÉAiÀÄÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß
¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ gÀªÁ¤¸À®Ä ¸ÀéAiÀÄA «¼Á¸ÀªÀÅ¼Àî CAZÉ aÃn EgÀÄªÀ
®PÉÆÃmÉAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F ¤zÉÃð±À£ÀªÀ£ÀÄß PÉ®ªÉÇAzÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ ¥Á°¸ÀÄwÛªÉ.
43
¤UÀ¢vÀ CªÀ¢üAiÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ («¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂ, ¥ÀæPÀgÀt 13),
3.J.9 21 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀªÀÅ ¸ÀºÀ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£ÉAiÀÄ §UÉÎ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. F »AzÉ ºÉÃ½zÀAvÉ CAxÀ
WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ «¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 13) ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è §gÀÄvÀÛzÉ.
vÀqÀªÁV ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ F PÉ¼ÀV£ÀAvÉ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è M¼ÀUÉÆArªÉ.
 CzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ 21 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ DzÀgÉ 30 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV
(¥ÀæPÀgÀt 13(1))
 ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ 30 ¢£ÀUÀ¼À vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ 1 ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV
(¥ÀæPÀgÀt 13(2))
 ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ 1 ªÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ (¥ÀæPÀgÀt 13(3))
£À£Àß°è d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ«®è.

F ªÀAiÀÄ¹ì£À°è £À£Àß d£À£ÀªÀ£ÀÄß
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉÃ?
ªÀÄÆgÀÄ wAUÀ¼ÀÄ PÀ¼É¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ £À£Àß

vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁr¸À®Ä ¸ÀªÀÄAiÀÄ ¹UÀ°®è. CªÀgÀ
ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß FUÀ £Á£ÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉÃ?
ºËzÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 13gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¤UÀ¢vÀ 21 ¢£ÀUÀ¼À

PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ 21 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀªÀÇ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÁUÀÀÆå, £ÀAvÀgÀzÀ d£À£À
PÁAiÀÄð «zsÁ£ÀzÀ°è£À UÉÆAzÀ®ªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä, ¤UÀ¢vÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ
WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸ÀÄªÀAvÉ GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ. vÀqÀ±ÀÄ®Ì ªÀÄvÀÄÛ
«zsÁAiÀÄPÀ
«¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ.
¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ C£ÀÄªÀÄwUÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ. CAxÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß F
PÉ¼ÀV£ÀAvÉ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 13; ¤AiÀÄªÀÄ 9(1) jAzÀ 9(3));
44
 d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ 21 ¢£ÀUÀ¼À
£ÀAvÀgÀ DzÀgÉ 30 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ jf¸ÁÖçjUÉ ªÀiÁ»w PÉÆlÖgÉ, CAxÀ
WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß 2 gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À vÀqÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¤AiÀÄªÀÄ 9(1)).
 d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ, 30 ¢£ÀUÀ¼À
vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ 1 ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃrzÀgÉ, CAxÀÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ «zsÁAiÀÄPÀ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ °TvÀ
C£ÀÄªÀÄw¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ
M§â ¥À«vÀæ ¥ÀæªÀiÁtvÀ£À (£ÉÆÃlj ¥À©èPï) CxÀªÁ F PÀÄjvÀÄ gÁdå
¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ M§â C¢üPÁj ªÀÄÄAzÉ
ªÀiÁrzÀ C¦üqÀ«l£ÀÄß ºÁdgÀÄ ¥Àr¹zÀ ªÉÄÃ¯É 5 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ vÀqÀ
±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁ¬Ä¹ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÀ§ºÀÄzÀÄ. (¤AiÀÄªÀÄ 9(2)).
 d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt ¸ÀA¨sÀ«¹zÀÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èªÉÇÃ CzÀ£ÀÄß M§â MAzÀ£ÉÃ ªÀUÀðzÀ zÀAqÁ¢üPÁj,
D WÀl£ÉAiÀÄ AiÀÄxÁxÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj±ÉÆÃ¢ü¹zÀ ªÉÄÃ¯É ¤ÃqÀÄªÀ
DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ 10 gÀÆ¥Á¬Ä vÀqÀ ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁAiÀÄ
ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¤AiÀÄªÀÄ 9(3)).
«¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ¸ÀAQë¥ÀÛªÁV «ªÀj¹zÉ.
«¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄrAiÀÄ°è WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
«¼ÀA§zÀ CªÀ¢ü
21 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀ DzÀgÉ 30 ¢£ÀUÀ¼À vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ 1 1 ªÀµÀðzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ
30 ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ
¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV(¥ÀæPÀgÀt (¥ÀæPÀgÀt 13(2)) (¥ÀæPÀgÀt 13(3))
13(1))
vÀqÀ ±ÀÄ®Ì vÀqÀ ±ÀÄ®Ì vÀqÀ ±ÀÄ®Ì
C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ
jf¸ÁÖçgï /¸À¨ï jf¸ÁÖçgï C¢üPÀÈvÀ C¢üPÁj MAzÀ£ÉÃ ªÀUÀðzÀ zÀAqÁ¢üPÁj
PÁAiÀÄð«zsÁ£À
ªÀiÁ»wzÁgÀ£ÀÄ «zsÁAiÀÄPÀ «zsÁAiÀÄPÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ °TvÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt
±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ WÀn¹zÀA¢¤AzÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èªÉÇÃ CzÀ£ÀÄß M§â MAzÀ£ÉÃ
£ÉÆÃlj ¥À©èPï CxÀªÁ C¢üPÀÈvÀªÁzÀ ªÀUÀðzÀ zÀAqÁ¢üPÁj D WÀl£ÉAiÀÄ
EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁj ªÀiÁrzÀ AiÀÄxÁxÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj±ÉÆÃ¢ü¹zÀ ªÉÄÃ¯É
C¦üqÉ«l£ÀÄß ºÁdgÀÄ¥Àr¹zÀ ªÉÄÃ¯É ¤ÃqÀÄªÀ DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ
ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®Ì ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ
¸ÀAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ
45
avÀæ.6.gÀ°è WÀl£ÉUÀ¼À «¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁUÀ®Ä ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆnÖzÉ.
avÀæ 6: «¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁUÀ®Ä ¥Àæ¨sÁ«vÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢AiÀiÁzÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ

ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAZÉ CAxÀ WÀl£ÉAiÀÄÄ MAzÀÄ ªÀµÀðªÁzÀgÀÆ F »AzÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß «¼ÀA§
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èzÀgÀ §UÉÎ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÉA§ÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄrAiÀÄ°è
£ÉÆÃAzÀtÂ
zÀAiÀÄ«lÄÖ £É£À¦r. £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è£À ¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä, ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAZÉ
PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§A¢ü¹zÀ £ÉÆÃAzÀtÂ jPÁqÀÄðUÀ½AzÀ CAxÀ WÀl£ÉAiÀÄÄ F
±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ »AzÉ
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁUÀ¢zÀÝgÉ, £ÀªÀÄÆ£É 10gÀ°è ªÀiÁ»wzÁgÀjUÉ C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èzÀ
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛªÉ. J¯Áè gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ CAxÀ gÀ §UÉÎ SÁwæ
ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
C¨sÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛ. DzÁUÀÆå, F PÉ¼ÀV£À
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ £É£À¦£À°èqÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ.
 ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ (C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ) ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¹zÀ GzÀÞøvÀ
¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV ¤ÃqÀÄªÀAw®è.
 ªÀiÁ»wzÁgÀ£ÀÄ jf¸ÁÖçgÀ¤UÉ «zsÁAiÀÄPÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ PÁgÀuÁAvÀgÀUÀ½AzÀ CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ CzÀ£ÀÄß
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr®è¢zÀÝgÉ, CAxÀÀ WÀl£ÉAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ «¼ÀA§
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀUÀðPÉÌ ¸ÉÃjgÀÄªÀÅ¢®è. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è
ºÉjUÉAiÀiÁVzÀÄÝ, CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁgÀ C¢üPÁjAiÀÄÄ jf¸ÁÖçjUÉ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÀÆ, CzÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀzÉÃ CxÀªÁ d£À£À
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ PÉÆqÀ¢zÀÝgÉ, CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è 6-7 wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À £ÀAvÀgÀ
vÀAzÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀAvÉ MvÁÛ¬Ä¹zÀgÉ,
CªÀjAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀqÀ ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀAw®è.
46
¤ªÀÄUÉ ªÀiÁ»wzÁgÀ£ÀÄ d£À£À, ªÀÄgÀt CxÀªÁ ¤fÃðªÀ d£À£Àª£ À ÀÄß ªÀiËTPÀªÁV ªÀgÀ¢
ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀiÁ»w ¤ÃrzÀ
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»wzÁgÀ¤AzÀ
¸À»UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ºÉ¨ÉâlÄÖ UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. (¥ÀæPÀgÀt 11)
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ
PÀæ.¸ÀA ¸ÀAzÉÃºÀ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀt

1 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,1969 eÁjUÉ §gÀÄªÀ 1969 eÁjUÉ §gÀÄªÀ »AzÉ WÀn¹zÀ
WÀn¹zÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß F
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÉÃ? C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 13gÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
2 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ 13£ÉÃ PÀ¥ÀæPÀgÀtzÀ 13£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtªÀÅ, ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ

(1) £ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ (2) £ÉÃ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ G¥À ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ
G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÀUÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß «¼ÀA§ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀ
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀ°è vÀ£Àß PÀqÉ¬ÄAzÀ §UÉÎ ªÀiÁvÀæ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. jf¸ÁÖçgÀgÀÄ
DzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «¼ÀA§zÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀ°è vÀªÀÄä
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è jf¸ÁÖçgÀgÀÄ «¼ÀA§ PÀqÉ¬ÄAzÀ DzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «¼ÀA§PÁÌV
±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä «¼ÀA§ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§
ºÉÆuÉUÁgÀgÁUÀÄvÁÛgÉAiÉÄÃ? §UÉÎ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀ«®è.
CzÁUÀÆå, ¸ÀjAiÀiÁzÀ PÁgÀt«®èzÉ, WÀl£É
AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä
G¥ÉÃQë¹zÀgÉÀ CxÀªÁ ¤gÁPÀj¹zÀgÉ,
¥ÀæPÀgÀt 23(2) gÀrAiÀÄ°è CªÀ£À ªÉÄÃ¯É
zÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß «¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À MAzÀÄ ªÉÄÃ¯ÉÆßÃl

PÉ¼ÀV£À PÀæªÀiÁ£ÀÄUÀvÀ £ÀPÁ±ÉAiÀÄÄ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄÄ (ªÀÄ£É,
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlzÀ ªÀÄ£É) WÀn¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀA¥ÀÆtð ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ»wzÁgÀ (PÀÄlÄA§zÀ
AiÀÄdªÀiÁ£À, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜ, PÉëÃvÀæzÀ ¥Àæ¨sÁj), ªÀÄvÀÄÛ (21 ¢ªÀ¸ÀzÉÆ¼ÀUÉ, 21-30
47
¢£ÀUÀ¼ÀÄ, 1 ªÀµÀðzÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ) WÀn¹zÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjUÉ ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀÄªÀ «zsÁAiÀÄPÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ §UÉÎ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 7: d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ PÀæªÀiÁUÀvÀ £ÀPÁ±É
WÀl£É (d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt)
zÉÃ±ÀzÉÆ¼ÀUÉ ºÉÆgÀzÉÃ±ÀzÀ°è
 AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
¸ÀA¸ÉÜ (DgÉÆÃUÀå EvÀgÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ gÁAiÀÄ¨sÁj
ªÀÄ£É
¸Ë®¨sÀå, eÉÊ®Ä ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀ PÀbÉÃj/ ºÉÊ
EvÁå¢] £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ PÀ«ÄÃµÀ£ï
CxÀªÁ ªÀÄÈvÀzÉÃºÀ
 vÉÆÃlzÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À d£À£ÀzÀ
PÀÄlÄA§zÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜ UÁæªÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
AiÀÄdªÀiÁ£À PÉëÃvÀæzÀ ¥Àæ¨sÁj «±ÉÃµÀ G¥À§AzsÀ ªÀÄUÀÄ«£ÀÀ vÀAzÉ
¥ÉÆ°Ã¸ï C¢üPÁj, vÁ¬Ä ¨sÁgÀvÀPÉÌ
 ªÁAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÀæ
vÉÆÃlzÀ C¢üÃPÀëPÀ »A¢gÀÄV
 ZÀ°¸ÀÄªÀ ªÁºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ £É¯É¸ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ
¨sÁgÀvÀPÉÌ
ªÀÄUÀÄªÀÅ §AzÀ
¢£ÁAPÀ¢AzÀ
21 21¢£ÀUÀ¼À vÀgÀÄªÁAiÀÄ 30 ¢£ÀUÀ¼À 60 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ
1 ªÀµÀðzÀ
¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ DzÀgÉ 30 vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ vÀgÀÄªÁAiÀÄ
¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ 1 ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ
±ÀÄ®Ì gÀ»vÀ £ÉÆÃAzÀtÂ

«¼ÀA§ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ (±ÀÄ®ÌzÉÆA¢UÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ)
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
jf¸ÁÖçgï jf¸ÁÖçgï jf¸ÁÖçgï-«zsÁAiÀÄPÀ jf¸ÁÖçgï -1£ÉÃ ªÀUÀðzÀ

¥Áæ¢üPÁgÀzÀ °TvÀ zÀAqÁ¢üPÁj¬ÄAzÀ CxÀªÁ
C£ÀÄªÀÄw, ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
£ÉÆÃlj ¥À©èPï C¢üPÀÈvÀ ºÉÆA¢zÀ
CxÀªÁ gÁdå C¢üPÁj¬ÄAzÀ
¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ AiÀÄxÁxÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß
C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ ¥Àj±ÉÆÃ¢ü¹zÀ DzÉÃ±ÀzÀ
C¢üPÁjAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ ªÉÄÃgÉUÉ
ªÀiÁrgÀÄªÀ C¦üqÉ«mï
48
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà¶ÖPÀgÀtUÀ¼ÀÄ
PÀæ.¸ÀA ¸ÀAzÉÃºÀ ¸Àà¶ÖPÀgÀt
1 ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÀgÖ ïÀ£À°è §¼À¹gÀÄªÀ jf¸ÀÖgïÀ£À°è zÁR°¸À®Ä §¼À¹gÀÄªÀ ¨sÁµÉAiÀÄAvÉ
¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖ ¨ÉÃgÉ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀvÀPÀÌzÀÄÝ, DzÀgÀÆ CAxÀ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¨sÁµÉAiÀÄ°è d£À£À GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀUÀ¼À ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¨ÉÃgÉ
CxÀªÁ ªÀÄgÀt GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¨sÁµÉAiÀÄ°è ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ°è AiÀiÁªÀ CPÉëÃ¥ÀuÉ
¤ÃqÀ§ºÀÄzÉÃ? EgÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ CAxÀ ¥Àwæ AiÀÄ ªÉÄÃ¯ÁãUÀzÀ°è
"¨sÁµÁAvÀgÀ ¥Àæw" JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
2 WÀn¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ©lÄÖ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ

ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ. WÀl£ÉAiÀÄÄ ªÀÄÄA§¬ÄAiÀÄ°è
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÉÃ? ¨ÁA¨ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀgÉ WÀl£É £ÀqÉzÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ C¢üPÁgÀ
WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß UÉÆÃªÁzÀ°è £ÉÆÃAzÁ ªÁå¥ÀÌwAiÀÄÄ¼Àî D ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ jf¸ÁÖçgÀgÀ°è
¬Ä¸À§ºÀÄzÉÃ? £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
3 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ

1969 gÀ AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è WÀl£É 23(2) ¥ÀæPÀgÀtzÉÆA¢UÉ 7(2) ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
£ÀqÉzÀ ¸ÀÜ¼z
À À°èAiÉÄÃ WÀl£ÉUÀ¼À jf¸ÁÖçgÀgÀÄ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀAxÀÀ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¸ÀÆa¹zÉ? d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁVzÉ.
4 ¥ÀlÖtUÀ¼À°ègÀÄªÀ D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è WÀn¹zÀ D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è WÀn¹zÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß D¸Ààv¬ Éæ ÄgÀÄªÀ
d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß D¸ÀàvÉæ¬ÄgÀÄªÀ PÉëÃvÀæPÉÌ PÉëÃvÀæzÀ jf¸ÁÖçgïgÀÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ CzÀ£ÀÄß
¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÀÄ£É EgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀAw®è.
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À ¨ÉÃPÉ? CxÀªÁ KPÉAzÀgÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß WÀl£ÉAiÀÄÄ WÀn¹zÀ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀÄlÄA§UÀ¼À ªÀÄ£É EgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ CAvÀºÀ d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À §ºÀÄzÉÆÃ JA§ÄªÀÅzÀgÀ
§UÉÎ ¸À¶à ÖÃPÀj¹.
5 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 2(1)(J) ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀzÀ/±À§Ý

¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ "d£À£À" CAzÀgÉ "¸ÀfÃªÀ d£À£À" CxÀªÁ "¤fÃðªÀ
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÉÃ? d£À£À" JAzÀµÉÖÃ. ¤fÃðªÀ d£À£À jf¸ÀÖj£À
GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß (£ÀªÀÄÆ£É 9) PÉ®ªÀÅ ¥ÀzÀUÀ¼À
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÆA¢UÉ £ÀªÀÄÆ£É 5 gÀ°è
¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. GzÁ: F £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è ¤ÃrgÀÄªÀ
"d£À£À" ¥ÀzÀzÀ §zÀ¯ÁV F PÉ¼ÀPÀAqÀ
«ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß, ¤fÃðªÀ d£À£À ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À
EvÁå¢.
49
²±ÀÄ ºÉ¸Àj£À £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 14);
¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄPÀªÁV £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°è ªÀÄPÀÌ¼ÀÄ ²±ÀÄªÁVgÀÄªÁUÀ
ºÉ¸ÀjqÀ¯ÁUÀÄvÀzÛ É. C£ÉÃPÀ ¸À® ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÆnÖgÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÁAzÀ©üðPÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ ±Á¯ÉUÉ zÁR°¹zÀ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ ¤uÁðAiÀÄPÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
PÉ®ªÀÅ ªÉÃ¼É ¸ÉPÉAqÀj ±Á¯ÉAiÀÄ ¥ÀjÃPÉëUÉ ºÁdgÁUÀÄªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
¸ÀjAiÀiÁzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ªÁ¸ÀÛªÁA±ÀªÁV d£À£ÀªÁzÀ 21
¢£ÀzÉÆ¼ÀUÁV ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß PÉÆnÖgÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ PÉÆqÀzÉ
EgÀ§ºÀÄzÀÄ. ºÉ¸Àj®èzÉAiÉÄÃ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂUÉ CªÀPÁ±À«zÉ. EzÀgÀ
¸À®ÄªÁV C¢ü¤AiÀÄªÀÄ (¥ÀæPÀgÀt 14)zÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À PÀqÉ £ÁªÀÅ
PÉÃA¢æÃPÀj¹zÉÝÃªÉ.
3.J.10 AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸Àj®èzÉ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝÀgÉ,

d£À£ÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 12 wAUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ D ªÀÄUÀÄ«£À
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß d£À£À jf¸ÀÖj£À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì«®èzÉ ¸ÉÃj¸À®Ä
CªÀPÁ±À«zÀÄÝ, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ EzÀgÀ §UÉÎ ªÀiËTPÀªÁV CxÀªÁ
°TvÀªÁV w½¸À¨ÉÃPÀÄ.
12 wAUÀ¼À £ÀAvÀgÀ DzÀgÉ 15 ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV «zsÁAiÀÄPÀ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì d£À£À

¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ £ÀAvÀgÀ, ²±ÀÄ«£À vÀAzÉ vÁ¬Ä E®èªÉÃ ¸ÀAgÀPÀëPÀ¤AzÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß
¤UÀ¢vÀ
²±ÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀiÁzÀ 21
d£À£À jf¸ÀÖj£À°è zÁR°¸À®Ä gÁdåzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ CªÀ¼À
G¥À§AzsÀ EzÉ. CzÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀÄªÀ «zsÁ£À. / CªÀ£À ºÉ¸Àj®èzÉ
i) d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ (wzÀÄÝ¥Àr) ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À®Ä
PÁ£ÀÆ¤£Àr
1999, ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄªÀ ¢£ÁAPÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV CªÀPÁ±À«zÉ.
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁrzÀÝgÉ, ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ
¢£ÁAPÀ¢AzÀ (1.1.2000) CxÀªÁ
ii) d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ (wzÀÄÝ¥Àr) ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ
1999, ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ¢£ÁAPÀzÀ £ÀAvÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁrzÀÝgÉ, £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ D ¢£ÁAPÀ¢AzÀ, ¥ÀæPÀgÀt
23 gÀ G¥À¥ÀæPÀgÀt (4)gÀ G¥À§AzsÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖzÉ.
¤ÃªÀÅ,
J) d£À£À jf¸ÀÖgÀÄ ¤ªÀÄä ªÀ±ÀzÀ°èzÀÝgÉ, «zsÁAiÀÄPÀ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì
¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ §½PÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ ¸ÀÆPÀÛ PÁ®A£À°è PÀÆqÀ¯ÉÃ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
50
©) jf¸ÀÖgÀÄ ¤ªÀÄä ªÀ±ÀzÀ°ègÀ¢zÀÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiËTPÀªÁV PÉÆnÖzÀÝgÉ, CªÀ±ÀåPÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß °TvÀªÁV PÉÆnÖzÀÝgÉ «zsÁAiÀÄPÀ
vÀqÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ±ÀåPÀ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÁÌV ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¤¢ðµÀÖ¥Àr¸ÀÄªÀ
C¢üPÁjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
DAiÀiÁ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ vÀAzÉ, vÁ¬Ä CxÀªÁ ¥Á®PÀgÀÄ 12£ÉÃ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ

(vÀqÉ ±ÀÄ®Ì«®èzÉ)
¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ CªÀ¤UÉ/CªÀ½UÉ PÉÆqÀ®àlÖ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 15
CxÀªÁ 17£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ®àlÖ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¹zÀ GzÀÞøvÀ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ (vÀqÀ
¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄUÉ M¦à¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ºÁUÉ M¦à¹zÁUÀ ¤ÃªÀÅ ªÀÄUÀÄ«£À ±ÀÄ®ÌzÉÆA¢UÉ) ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
¸ÉÃj¸À®Ä C£ÀÄªÀÄw¹zÉ.
ºÉ¸ÀjUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ CªÀ±ÀåPÀ »A§gÀºÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ. CxÀªÁ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
(1£ÉAiÀÄ G¥À ¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀgÀAvÀÄPÀzÀ (©) PÀ®AzÀ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ G¥À§AzsÀªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£Àå
PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. ¥ÀæeÉAiÀÄ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ ¤ÃªÀÅ
CªÀ±ÀåPÀªÁV vÀgÀÄªÀÅzÀÄ.
zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw (¥ÀæPÀgÀt 15)

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ jPÁqÀÄðUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉ
ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À«®è. DzÁUÀÆå, C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À°è
¤¢ðµÀÖ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼ÀrAiÀÄ°è wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw ªÀiÁqÀ®Ä
CªÀPÁ±À«zÉ. ¥ÀæPÀgÀt 15; gÁdå ¤AiÀÄªÀÄ 11 gÀrAiÀÄ°è
wzÀÄÝ¥ÀrUÀ¼ÀÄ / gÀ¢ÝAiÀiÁwUÀ¼À GzÉÝÃ±ÀzÀ §UÉÎ ZÀað¹zÉ. vÀ¥ÀÄàUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄÆgÀÄ jÃwAiÀÄ UÀÄA¥ÀUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ; °TPÀÀ CxÀªÁ
O¥ÀZÁjPÀ vÀ¥ÀÄà; «µÀAiÀÄzÀ°è£À vÀ¥ÀÄà; ªÀÄvÀÄÛ ªÀAZÀ£É CxÀªÁ C£ÀÄavÀ
£ÀªÀÄÆzÀÄ.
i) °¦PÀ CxÀªÁ O¥ÀZÁjPÀ vÀ¥ÀÄà JAzÀgÉ DeÁUÀgÀÆPÀvÉ / ªÀÄÄzÀæt
vÀ¥ÀÄà GzÁºÀgÀuÉUÉ ºÉÆ¸ÀzÁV ºÀÄnÖzÀ ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
"ªÉÆÃ¤" AiÀÄ §zÀ®Ä "ªÀÄÄ¤ß" JAzÀÄ vÀ¥ÁàV zÁR°¹gÀÄªÀÅzÀÄ,
CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À°ègÀÄªÀ CPÀëgÀzÀ vÀ¥Àà£ÀÄß
CªÀ±ÀåPÀªÁV wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ®Ä jf¸ÁÖçgïÀjUÉ ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀªÁUÀÄªÀAvÉ
gÀÄdÄªÁvÁzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, ªÀÄÆ® £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ®Æè
§zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀzÉ CAa£À°è ¸ÀÆPÀÛ µÀgÁ §gÉzÀÄ vÀ¥Àà£ÀÄß
wzÀÝ§ºÀÄzÀÄ. jf¸ÁÖçgïgÀgÀÄ CAa£À°è §gÉzÀ µÀgÁPÉÌ gÀÄdÄ ºÁQ, D
wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
51
ii) «µÀAiÀÄzÀ°è£À vÀ¥ÀÄà-ªÀåQÛAiÀÄ UÀÄgÀÄw£À ¸ÀA§AzsÀ«gÀÄªÀ vÀ¥ÀÄà
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ°èAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀÄ zÉÆÃµÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÉ
JAzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¤RgÀªÁV ºÉÃ½zÀgÉ, CAvÀºÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ¦à£À
¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ D ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤dªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ
w¼ÀÄªÀ½PÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ E§âgÀÄ «±Áé¸ÁºÀð ªÀåQÛUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
M¦à¹zÁUÀ, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ 15£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ
jÃwAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß wzÀÝ§ºÀÄzÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉ:
J) ªÀÄUÀÄ«£À °AUÀ 'UÀAqÀÄ' §zÀ¯ÁV 'ºÉtÄÚ' JAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÉ.
ªÀiÁ»wzÁgÀ£ÀÄ F «ZÁgÀzÀ°è vÀ¥ÀÄà ªÀÄvÀÄÛ ¤dªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ
jf¸ÁÖçjUÉ WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹zÁUÀ wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. EzÀ®èzÉ,
¤dªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ E§âgÀÄ «±Áé¸ÁºÀð
ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁV WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ. jf¸ÁÖçgïÀgÀÄ J¯Áè
wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ£ÀÄß CªÀ±ÀåPÀ «ªÀgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ CxÀªÁ EzÀgÀ
¸À®ÄªÁV ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¹zÀ C¢üPÁjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
©) ¸ÁA¹ÜPÀ ºÉjUÉAiÀÄ°è ºÉÆ¸ÀzÁV d¤¹zÀ ªÀÄUÀÄ«£À vÁ¬ÄAiÀÄ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀÄ
CxÀªÁ aPÀÌ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀjZÁgÀPÀ¤AzÀ ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ WÀl£ÉAiÀÄÄ
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀ ªÉÄÃ¯É vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸Àj£À°è wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ®Ä
PÉÆÃgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è ºÉ¸Àj£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ CªÀPÁ±À
«gÀÄªÀÅ¢®è. F ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è PÀQëzÁgÀ¤AzÀ CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ ¸ÀªÀiÁzsÁ£À
ºÉÆAzÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è gÀÄdÄªÁvÀÄ ¸À°è¹zÀ £ÀAvÀgÀ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÀÄÆ®
zÁR¯ÉAiÀÄ°èzÀÝ ºÉ¸ÀjUÉ "C°AiÀiÁ¸ï"AiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ ºÉÆ¸À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ. jf¸ÁÖçgÀgÀÄ zÁR¯ÉAiÀÄ vÀ¥Àà£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ jÃw
wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁrzÉ JA§ÄªÀÅzÀ£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ CxÀªÁ EzÀgÀ ¸À®ÄªÁV
¤¢ðµÀÖ C¢üPÁjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÀÄ.
iii) ªÀAZÀ£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ C£ÀÄavÀÀ £ÀªÀÄÆzÀÄUÀ¼ÀÄ - AiÀiÁªÀÅzÉÆÃ DUÉÆÃZÀgÀzÀ
GzÉÝÃ±À¢AzÀ ªÀiÁrgÀÄªÀ £ÀªÀÄÆzÀÄ,
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖgï£À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀAZÀ£É¬ÄAzÀ
CxÀªÁ C£ÀÄavÀªÁV ªÀiÁqÀ®ànÖzÉAiÉÄAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁzsÁ£À
ºÉÆAzÀÄªÀ jÃw gÀÄdÄªÁvÁVzÀÝgÉ. F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è 25£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀªÁ «±ÉÃµÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄRå
£ÉÆÃAzÁuÁ¢üPÁjAiÀÄªÀjAzÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ C¢üPÁjUÉ CªÀ±ÀåPÀ
«ªÀgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄ/CªÀ¼ÀÄ ºÉÃ½PÉAiÀÄ£ÀÄß
PÉÆlÖ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, F «µÀAiÀÄzÀ°è CªÀ±ÀåPÀ PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
52
GzÁºÀgÀuÉ:
d£À£À jf¸ÀÖj£À ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CªÀ½ d£À£ÀªÀ£ÀÄß MAzÉÃ
£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉåAiÀÄrAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹gÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ ªÀÄPÀÌ¼À ºÉ¸Àj¤A¢gÀÄªÀ MAzÉÃ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß
¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. DzÀgÀÆ, d£À£À jf¸ÀÖj£À µÀgÁzÀ°è "CªÀ½ d£À£À" JAzÀÄ
zÁR¯ÁVvÀÄÛ. CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è jf¸ÁÖçgÀgÀÄ «ªÉÆÃZÀ£É¬ÄAzÀ F
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ ¥Àr¹ «zsÁAiÀÄPÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ
¥ÀæPÁgÀ 2 WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¥ÀÄ£À: £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
F ¤AiÀÄªÀÄPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß wzÀÝ¯ÁVgÀÄªÀ CxÀªÁ
gÀzÀÄÝUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¥Àæw ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ®Æè D ¸ÀA§AzsÀzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
WÀÀl£ÉAiÀÄ
8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀt CxÀªÁ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
wzÀÄÝ¥Àr/ PÉÆnÖgÀÄªÀ ªÀåQÛAiÀÄ SÁAiÀÄA «¼Á¸ÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
gÀ¢ÝAiÀiÁwUÉ
±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß 3.J11. d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj£À°è wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁwUÉ
«¢ü¸ÀÄªÀAw®è.
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸À®Ä dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
F PÉ¼ÀV£À PÉÆÃµÀÖPÀzÀ°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj£À°è wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw ªÀiÁqÀ®Ä
PÁgÀtªÁVgÀÄªÀ ¸ÀA¨sÀª¤À ÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ / CUÀvÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÄÀ ß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸À®Ä
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ªÀåQÛUÀ¼À §UÉÎ PÉÆnÖzÉ.
¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ AiÀiÁgÀÄ dªÁ¨ÁÝgÀgÀÄ µÀgÁ
°¦PÀÀ/O¥ÀZÁjPÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ £ÉÆÃAzÀtÂ jf¸ÁÖçgï CªÀ¼À/CªÀ£À
CTvÀ
d£À£À /O¥À CxÀZ ªÁjPÀ
Á ªÀÄgÀvÀt ¥ÀÄàUjf¸À À¼ÀÄ EgÀ ÖgÀÄ ÄªÀ WÀlPÀUÀ¼À jf¸ÁÖçgï ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀzÀAvÉ wzÀÄÝ¥Àr
EgÀ
zÉÆÄÃµÁ¥À
ªÀ d£À ÆjvÀ £À ª CxÀ ªÁÄªÀªÀÅzÀÄgÀÄ tCxÀjf¸À
ÁVgÀ ªÁ ÖgÀÄ gÀ¢ÝAiÀiÁw ªÀiÁr £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß
zÉ
ªÀÆAZÀÃµÁ¥À
£É CxÀ ÆjvÀ ªÁªÁVgÀ C£ÀÄÄavÀ ªÀÅzÀªÄÁVgÀ CxÀÄªÀ
ªÅÁzÀÄ °¦PÀÀ/O¥ÀZÁjPÀ vÀ¥ÀÄàUÀ¼À AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ
ªÀ AZÀ£É gCxÀ
GzÁºÀ ÀuÉUªÉ:-Á ºÉC£À ¸gÀ ÄavÀ À£ÄÀ ß ªvÀÁVgÀ
¦à¤ÄAzÀªÀÅzÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ ªÀiÁqÀzÉ CAa£À°è ¸ÀÆPÀÛ µÀgÁ
GzÁºÀ §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAa£À°è
GZÀÑj¸ÀgÄªÀÀuÅzÀ ÉUÉ:Ä-, ±ÀºÉ¸¸ÀÛç gÀ aQvÉ
À£ÄÀ ß vÀìAiÀ¦iÁzÀ
à¤AzÀ ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀÀªÁUÀÄªÀAvÉ
GZÀ §gÉzÀ µÀgÁPÉÌ gÀÄdÄ ºÁQ D
£ÀAvÀgÑjÀ ¸À°AUÀÄªÀÅzÀÄ,§zÀ ±À¸¯ÀÛç ÁªÀaQvÉ
uÉ ìA(£À iÀiAÁzÀ
vÀgÀzÀ gÀÄdÄªÁvÁzÀ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß
£À AvÀ¯gÁªÀÀ °AUÀ wzÀÄÝ¥Àr/gÀ¢ÝAiÀiÁwAiÀÄ
§zÀ uÉ)- §zÀ vÀA¯zÉÁªÀCxÀ uÉ ª(£ÀÁAvÀgÀzÀ wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀª£ À ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
§zÀ
vÁ¬ÄAiÀ¯ÁªÀÄuºÉ É)-¸Àj£ÀvÀAzÉ§zÀ CxÀ¯ªÁªÀÁ uÉ: CqÀØ f¯Áè/ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjUÉ
vÁ¬ÄAiÀ
ºÉ¸gÀ À£ÄÀ ß Ä £ÀºÉª¸ÄÀ Æ¢¹gÀÀj£À §zÀ ÄªÀÅzÀ¯ÄÁªÀ uÉ: aPÀÌ
; ¤dªÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ §UÉÎ vÀÀ¦à£À §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ
ºÉ
d£Àg£¸À ÀÀ£ªÀ
ÄÀ ß ÄvÀ£ÀÄªÛ ÄÀ ªÀÆ¢¹gÀ
ÄgÀtzÀÄªÀ¸ÀÅzÀÜ¼ÄÀz;À ¤dªÁzÀ w½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ E§âgÀÄ «±Áé¸ÁºÀð
d£À
§zÀ£¯À ÁªÀ ªÀÄuvÀÉ;ÄÛ PÉªÀ®ÄgÀªÀt Å zÀ zÀÄgÀ¸ÀzÜ¼ÉÝÃÀz±ÀÀ ¢AzÀ ªÀåQÛUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ,
§zÀ
ªÀiÁrgÀ¯ÁªÀÄªÀuÉ C£À ; PÉÄ® ªÀÅzÀ£ÀÄª
avÀ gÀz ÉÝÃ±À¢Ä;AzÀ
ÀÄÆzÀ ªÀAZÀ£É/C£ÀÄavÀ £ÀªÀÄÆzÀÄ:- £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ CAVÃPÀj¹zÀ
ªÀ
DgÉiÁrgÀ
ÆÃUÀÄåªÀ¸ËPÀ C£ÀAiÀÄÄavÀ
ð ¹§â £ÀªAÀÄ¢AiÀ
ÆzÀÄÄ ; «zsÁAiÀÄPÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ §½PÀ, wzÀÝ¯ÁVgÀÄªÀ CxÀªÁ
DgÉ
vÀ¦Æ ÃUÀå ¸ËPÀªÀAÄiÀUÀÄÄð«£À¹§â°AUÀ
à¤AzÁV A¢ ªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqzÉ À £ÀAvÀgÀ gÀzÀÄÝUÉÆ½¹gÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
vÀ
vÀ¥¦Áàà¤VAzÁV ªÀgÀ¢ªÀªÀÄUÀiÄÁrgÀ «£ÀÄªÀ°AUÀ ÅzÀÄ.ªÀ£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀiÁ»wzÁgÀjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
vÀ¥ÁàV ªÀgÀ¢ ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÀÄ.
53
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ :-
1 ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀzÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 15 gÀAvÉ CAxÀ
vÀgÀÄªÁAiÀÄ UÉeÉmï C¢ü¸ÀÆZÀ£É ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ºÉ¸Àj£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä
CxÀªÁ C£ÀåxÁ vÀAzÉ/vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ CªÀPÁ±À«®è, DzÀÝjAzÀ, EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
§zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁrPÉÆAqÀgÉ, CzÀ£ÀÄß d£À£À d£À£À jf¸ÀÖj£À°è C¼ÀªÀr¸ÀÄªÀAw®è.
ªÀgÀ¢AiÀÄ°è C¼ÀªÀr¸À§ºÀÄzÉÃ?
2 PÉÆ®ÌvÁÛzÀ°è ªÀÄgÀt WÀn¹zÀÄÝ, DzÀgÉ CzÀ£ÀÄß CAxÀ ¸ÀAzÀ¨ðsÀ zÀ°è eÉÊ¥ÀÄgÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
gÁd¸ÁÜ£ÀzÀ eÉÊ¥ÀÄgÀzÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÉ. AiÀiÁzÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ,
ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ
PÁgÀt D ªÀåQÛAiÀÄÄ gÁd¸ÁÜ£ÀzÀ eÉÊ¥ÀÄgÀzÀ
jf¸ÁÖgç ïgÀÄ ªÀiÁ»wzÁgÀ¤UÉ WÀl£ÉAiÀÄ
¤ªÁ¹. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ jf¸ÁÖçjUÉ ¤eÁA±À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß gÀzÀÄÝ¥Àr¸ÀÄªÀAvÉ w½¸ÀÄªÀÅzÀÄ
w½¬ÄvÀÄ. CªÀ£ÀÄ PÀÄlÄA§PÉÌ ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ D WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆ®ÌvÁÛzÀ°è J°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À ¸ÀA¨sÀ«¹zÉAiÉÆÃ C°è £ÉÆÃAzÀtÂ
vÀPÀÌzÝAÉ § §UÉÎ ¸ÀjAiÀiÁzÀ PÁAiÀÄð ªÀiÁr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÀÄlÄA§PÉÌ w½¹zÀgÀÄ. AiÀiÁªÀ
PÁAiÀÄð «zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
CªÀ±ÀåPÀ?
3 ªÀåQÛAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß CªÀ£À/CªÀ¼À ¥ÀæªÀiÁt ¤dªÁzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß d£À£À jf¸ÀÖj£À°è
¥ÀvÀæzÀ°è CqÀØ CxÀªÁ aPÀÌ ºÉ¸Àj£À°è §gÉAiÀÄ¢zÀÝgÉ, gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À
£ÀªÀÄÆ¢¹vÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ FUÀ CªÀ£À/CªÀ¼À PÁAiÀÄð «zsÁ£ÀzÀ°è PÉÆnÖgÀÄªÀAvÉ
¸ÁA¥ÀÀæzÁAiÀÄPÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀÄªÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ £ÀªÀÄÆzÁVgÀÄªÀ ªÀÄÆ®
CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÉ. jf¸ÁÖçgïgÀÄ AiÀiÁªÀ PÁAiÀÄð ºÉ¸ÀjUÉ "C°AiÀiÁ¸ï" G¥ÀAiÉÆÃV¹
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À¨ÉÃPÀÄ? £ÀªÀÄÆ¢¸À§ºÀÄzÀÄ.
4 rfl¯ï ¸À»¬ÄgÀÄªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀgÀÄ PÁAiÀÄðªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÉÃ? ºÁUÁzÀgÉ AiÀiÁgÀÄ ¤ªÀð»¹zÀÝ°è ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÕÁ£À (Ln)
¸À» ºÁPÀ®Ä C¢üPÀÈvÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ? C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 5gÀ
G¥À§AzsÀzÀrAiÀÄ°è rfl¯ï ¸À»AiÀÄrAiÀÄ°è
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ
£ÁåAiÀÄ ¸ÀªÀÄävÀªÁzÀ zÁR¯É.
5 jf¸ÁÖçggÀ ÀÄUÀ¼À ªÀUÁðªÀuÉ/¤ªÀÈwÛ¬ÄAzÀ »A¢£À CªÀ£À/CªÀ¼À ºÉ¸Àj£À rfl¯ï
jf¸ÁÖçggÀ ÀÄUÀ¼À rfl¯ï ¸À»¬ÄAzÀ ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ¸À»AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀªÀgÉUÉ CAxÀ
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À§ºÀÄzÉÃ? ¸ÀAzÀ¨Àðs zÀ°è ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ
PÉÊ¬ÄAzÀ ªÀiÁrzÀ ¸À»UÀ½AzÀ
¤ÃqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. CAxÀ «µÀAiÀÄzÀ°è zÉÆqÀØ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ ºÁUÉ M§â
C¢üPÁjAiÀÄ «ÄwAiÀÄ°è rfl¯ï
¸À»UÀ¼À §UÉÎ UÀªÀÄ£ÀºÀj¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄì
ªÀiÁrzÉ.
54
GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀuÉÀ (¥ÀæPÀgÀt 17)
¥ÁågÁ 3.J.9 gÀ°è »AzÉ ZÀað¹zÀAvÉ, £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä ¤ªÀÄUÉ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ
WÀl£ÉAiÀÄÄ ªÀgÀ¢AiÀiÁVzÀÝgÉ, ªÉÆzÀ®Ä ¤ÃªÀÅ CzÀÄ F »AzÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èzÀgÀ §UÉÎ
SÁwæ ¥ÀqÉ¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ w½¹vÀÄÛ. CAxÀ ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
E£ÉÆßAzÀÄ ¸À® £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄvÀÛzÉ. ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀiÁzÀ §UÉÎ
¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀÈvÀ GzÀøÞ vÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ»wzÁgÀjUÉ £ÀªÀÄÆ£É 10gÀ°è ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥ÀæPÀgÀt 17gÀ
¥ÀæPÁgÀ "___AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À MAzÀÄ jf¸ÀÖj£À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ
zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjAzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁr¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ
ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV CAxÀ jf¸ÀÖj¤AzÀ MAzÀÄ GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ___"
EAxÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è, jf¸ÁÖçgïgÁV ¥ÀæPÀgÀt 17gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è GzÀøÞ vÀ¨sÁUÀzÀ
±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀuÀÉ §UÉÎ ¤ªÀÄä ¥ÁvÀæzÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ PÉÆnÖzÉ.
3.J.12 ¥ÀæPÀgÀt 17gÀ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀr ªÀiÁrzÀ ¤AiÀÄªÀÄzÀAvÉ ¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgï/ ¸À¨ï
jf¸ÁÖçgïgÁV ¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è£À «zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®ÌzÀ ¸ÀAzÁAiÀÄPÉÌ M¼À¥lÄÖ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀt jf¸ÀÖj¤AzÀ PÉÆÃjzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀÄÀ ªÀÅzÀÄ.
[
AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ WÀl£ÉAiÀÄ ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ CxÀªÁ ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ GzÀÞøvÀ

¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä PÉÆÃgÀ§ºÀÄzÀÄ.
d£À£ÀPÉÌ «zsÁAiÀÄPÀªÁzÀ £ÀªÀÄÆ£É 5gÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtPÉÌ «zsÁAiÀÄPÀªÁzÀ £ÀªÀÄÆ£É 6 gÀ°è
CAxÀ GzÀÝøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. MAzÀÄ ªÀµÀðQÌAvÀ ºÉaÑ£À d£À£À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgïÀUÀ¼À£ÀÄß ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀ®Ä PÉÆÃjPÉ EzÀÝgÉ, ¤ÃªÀÅ ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁrzÀ J¯Áè
ªÀµÀðUÀ½UÉ ±ÉÆÃzsÀ£Á ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß «¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¥ÀæPÀgÀt 17(1)(©) AiÀÄrAiÀÄ°è ¤ÃrgÀÄªÀ J¯Áè GzÀøÞ vÀÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃªÀÅ
¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¤ÃªÀÅ ¤ÃqÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ/GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀªÀÅ AiÀiÁªÀ d£À£ÀPÉÌ E®èèªÃÉ ªÀÄgÀtPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹¢AiÉÆÃ CzÀ£ÀÄß gÀÄdÄªÁvÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¸ÁQëAiÀiÁV
CAVÃPÁgÀªÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀ ¤¢ðµÀÖ £ÀªÀÄÆ¢UÁV ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁr CzÀÄ ¹UÀ¢zÀÝ
¥ÀPz
Àë À°è ¤ÃªÀÅ C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.(£ÀªÀÄÆ£É-10)
£É£À¦r, ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ GzÀÝøvÀ ¨sÁUÀªÁzÀgÉ, jf¸ÀÖj£À°è £ÀªÀÄÆzÁVgÀÄªÀ ªÀÄgÀt

PÁgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß §»gÀAUÀ¥Àr¸ÀÄªÀAw®è.
55
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÈ¶ÖÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ:-
PÀæ.¸ÀA ¸ÀAzÉÃºÀ ¸ÀÈ¶ÖÃPÀgÀt
J M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 17gÀrAiÀÄ°è gÁdå
ªÀiÁvÀæ CxÀªÁ CzÉÃ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ±ÉÆÃzsÀ£É ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀAvÉ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÁUÀÆ «vÀgÀuÉUÁV PÉÆÃgÀ§ºÀÄzÁ? ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ jf¸ÀÖj¤AzÀ d£À£À
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ GzÀÞøvÀÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
±ÀÄ®ÌzÉÆA¢UÉ—¤ÃqÀÀ®Ä ¥ÀævÉåÃPÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ
EgÀÄvÀÛzÉ. ªÉÄÃ°£À G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ EzÀÝgÀÆ
jf¸ÀÖj¤AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß ±ÉÆÃzsÀ£É
ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁvÀæ PÉÆÃgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
±ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ GzÀÞøvÀÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä
JgÀqÀPÀÆÌ PÉÆÃgÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ E®è. jf¸ÀÖj£À°è
WÀl£ÉAiÀÄÄ EgÀÄªÀ §UÉÎ CªÀ¼ÀÄ/CªÀ¤UÉ
w½¸À§ºÀÄzÀÄ.
© £ÀªÀÄÆ£É 6gÀ°è jf¸ÁÖçgï ¤ÃqÀÄªÀ ªÀÄgÀt ¥ÀæPÀgÀt 17gÀrAiÀÄ°è AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ §UÉÎ PÉÆÃgÀÄªÀ GzÀøÞ vÀ ¨sÁUÀzÀ°è d£À£À ªÀÄgÀt
MAzÀÄ PÁ®A C£ÀÄß ¸ÉÃj¸À§ºÀÄzÉÃ? £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ ¥ÀæPÁgÀ
ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀ£ÀÄß §»gÀAUÀ¥Àr¸ÀÄªÀAw®è.
DzÀÝjAzÀ CzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ£É 6gÀ°è
¸ÉÃj¸ÀÄªÀAw®è.
¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀV£À ¥ËgÀgÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ (¥ÀæPÀgÀt 20)

C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 20gÀrAiÀÄ°è C¤ªÁ¹ ¨sÁgÀwÃAiÀÄjUÉ d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À £ÉÆÃAzÀtÂUÁV
«±ÉÃµÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ZÀað¹zÉ.
3.J.13 C¤ªÁ¹ ¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ

zÀÆvÁªÁ¸ÀUÀ¼À°è CAxÀ ¥ËgÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀA§AzsÀªÁV 1955£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ
¥ËgÀ PÁAiÉÄÝ (1955 gÀ 57) ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CAxÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ d£À£À ªÀÄgÀt
£ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 (¥ÀæPÀgÀt 20[1]) gÀAvÉ ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÁV ¥ÀjUÀtÂ¹zÉ.
 ²±ÀÄ«£À ªÀiÁvÁ¦vÀgÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ°è £É¯É¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ C°èUÉ ªÀÄgÀ½zÀ ¥ÀPÀëzÀ°è
CªÀgÀÄ D ²±ÀÄªÀÅ ¨sÁgÀvÀPÉÌ DUÀ«Ä¹zÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 60 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV D ²±ÀÄªÀÅ
¨sÁgÀvÀzÀ°è d¤¹zÀgÉ ºÉÃUÉÆÃ CzÉÃ jÃwAiÀÄ°è ²±ÀÄ«£À d£À£ÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁr¸À§ºÀÄzÀÄ. d¤¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ²±ÀÄªÀÅ J°è d¤¹zÉAiÉÆÃ CzÀ£ÉßÃ zÁR°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ CxÀªÁ 1955£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀ PÁAiÉÄÝ (1955
gÀ 57) ¥ÀæPÁgÀ ¸Àj¸ÀªÀiÁ£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆvÁªÁ¸ÀªÀÅ ¤ÃrzÀÝgÉ
¤ÃªÀÅ CzÀgÀ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄä zÁR¯ÉUÁV ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ (¥ÀæPÀgÀt 20(2)).
56
 DzÁUÀÆå, 13£ÉÃAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (vÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂ) G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀ 60
¢£ÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄÄ ªÀÄÄVzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ CAxÀ ²±ÀÄ«£À d£À£ÀPÉÌ C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ (¥ÀæPÀgÀt
20 [2]).
«zÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀgÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß, ¨sÁgÀvÀzÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀAw®è.

CAxÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¥ËgÀ PÁAiÉÄÝ 1955gÀrAiÀÄ°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆvÀªÁ¸ÀzÀ°è
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÁV
¥ÀjUÀtÂ¹zÉ. (¥ÀæPÀgÀt 20[1])
PÁAiÉÄÝAiÀÄrAiÀÄ°è ¤ÃrgÀÄªÀ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ

C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è PÉÆnÖgÀÄªÀAvÉÀ £ÁåAiÀÄ ¸ÀªÀÄävÀ zÁR¯ÉAiÀiÁVzÉ.
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ:-

J ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀ£À ªÀÄgÀtªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀUÀqÉ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß
ºÉÆgÀUÀqÉAiÀiÁVzÉ, DzÀgÉ PÀÄlÄA§ªÀÅ ¨sÁgÀvÀz° À è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀAw®è. CAxÀ
ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀªÀ£ÀÄß ¨sÁgÀvÀzÀ°è zÀºÀ£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ËgÀ PÁAiÉÄÝ 1955 gÀAvÉ
ªÀiÁqÀ®Ä ¤²Ñ¬Ä¹zÉ, ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ ¨sÁgÀvÀzÀ zÀÆvÀªÁ¸ÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä K£ÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ? ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. CzÀÄ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀAvÉ ªÀiÁrgÀÄªÀÅzÁV
¥ÀjUÀtÂ¹zÉ. F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è
PÉÆnÖgÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ £ÁåAiÀÄ ¸ÀªÀÄävÀ
zÁR¯É.
© PÉÃgÀ¼ÀzÀ C¤ªÁ¹ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ£ÀÄ ¨sÁgÀvÀPÉÌ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ

»A¢gÀÄV ªÀÄÄA¨ÉÊ£À°è £É¯É¸À®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ CªÀgÀÄ £É¯É¸À®Ä
¤²Ñ¬Ä¹gÀÄªÀ£ÀÄ, ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀUÀqÉ GzÉÝÃ²¹gÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂ
d¤¹zÀ CªÀgÀ ªÀÄPÀÌÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±À PÀ°à¹PÉÆnÖzÉ. CªÀgÀÄ
J°è ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ? ªÀÄÄA¨ÉÊ CxÀªÁ E°è £É¯É¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À«zÀÝgÉ ¨sÁgÀvÀPÉÌ
PÉÃgÀ¼À DUÀ«Ä¹zÀ 60 ¢£ÀUÀ¼À°è £ÉÆAzÁ¬Ä¸À
¨ÉÃPÁVzÉ. £É¯É¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ²vÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ
ªÀÄÄA¨ÉÊ DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ªÀÄÄA¨ÉÊ£À°èAiÉÄÃ
d£À£ÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
57
jf¸ÁÖgç ïgÀÄUÀ¼À C¢üPÁgÀ (¥ÀæPÀgÀt 21)
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 21 gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°ègÀÄªÀAvÉ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ
ªÁ¸ÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£ÀzÀ CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è CªÀ¤UÉ/CªÀ½UÉ
w½¢gÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÁV jf¸ÁÖçgïÀgÀÄ ªÀiËTPÀªÁV E®èªÉÃ
°TvÀªÁV D ªÀåQÛUÉ «¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ. C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
jf¸ÁÖgç ïgÁV ¤ªÀÄVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼À §UÉÎ F ¨sÁUÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄRªÁV ZÀað¸À®Ä
GzÉÝÃ²¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ ¤ªÀÄUÉ CxÉÊð¹PÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
3.J.14 ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ WÀn¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgïgÁV ¥ÀÀqÉAiÀÄ®Ä C¢üPÁgÀUÀ½ªÉ. ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀÀ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ w½zÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ
C¥ÉÃQë¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÀA§AzsÀzÀ ªÀiÁ»w RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä PÀæÀªÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä ¨ÉÃPÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß §UÉÎ
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ CxÀªÁ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ DzsÁgÀ ªÉÄÃ¯É £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁrzÀÝ°è ¤ÃªÀÅ CzÀ£ÀÄß AiÀÄxÁªÀvÁÛV ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è ¤ªÀÄUÉ ¤ÃrgÀÄªÀ C¢üPÁgÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¥ÀæPÀgÀt 23gÀrAiÀÄ°è F PÉ¼ÀPÀAqÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è f¯Áè/ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛUÉ zÀAqÀ£É «¢ü¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄì
ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
 8£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀ PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ
CªÀ¼À/CªÀ£À PÀvÀðªÀåªÁVzÉAiÉÆÃ CzÀ£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä ¸ÀªÀÄAd¸À PÁgÀt«®èzÉ vÀ¥ÀÄàªÀ ªÀåQÛUÉ (zÀAqÀ£É UÀjµÀÖ
50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ)
 w½zÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «ªÀgÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ÇÀvÀåªÉAzÀÄ vÁ£ÀÄ w½¢gÀÄªÀ E®èªÉÃ
£ÀA§ÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÀiÁZÁgÀª£ À ÀÄß d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ jf¸ÀÖj£À°è ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV
PÉÆqÀÄªÀ E®èªÉÃ PÉÆr¸ÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ (zÀAqÀ£É UÀjµÀÖ 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ)
 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ 11£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀrAiÀÄ°è «¢ü¸À¯ÁVgÀÄªÀAvÉ jf¸ÀÖj£À°è CªÀ¼À/CªÀ£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß,
«ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä CxÀªÁ ºÉ¨ÉâlÄÖ UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ºÁPÀ®Ä ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ
(zÀAqÀ£É UÀjµÀÖ 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ)
 10£ÉÃAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (3)£ÉAiÀÄ G¥À ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀ CxÀªÁ
¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ ªÉÊzÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß «vÀj¸À®Ä G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ (zÀAqÀ£É
UÀjµÀÖ 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ)
 F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁgÀt«®èzÉ G®èAX¸ÀÄª, (G®èAX¸ÀÄªÀÅzÀÄ,
CrØ ªÀiÁqÀÄªÀgÀÄ, G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæwPÀÆ®ªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÉ) AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ (zÀAqÀ£É UÀjµÀÖ
10 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ)
£É£À¦r! EzÀÄ zÀAqÀ£ÉAiÀÄ®è DzÀgÉ ²PÉë «¢ü¹zÀÀAvÉ

À ÀÅ ªÀÄÄRåªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
DUÀÄªÀ C£ÀÄ¨sÀªª
58
ªÀÄgÀtzÀ PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ (¥ÀPæ ÀgÀt 10)
zÉÃ±ÀzÀ°è ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀA§®ºÀð ªÀÄgÀt PÁgÀt ¸ÀA§A¢üvÀ CAzÁd£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄrAiÀÄ°è
¥ÁægÀA©ü¹zÉ. ªÀÄgÀt PÁgÀt ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ d£ÀgÀ DgÉÆÃUÀåzÀ Kj½ÀvÀUÀ¼À£ÀÄß
«±ÉèÃ¶¸À®Ä ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀÄ. ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°ègÀÄªÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ, ««zsÀ ªÀAiÉÆÃªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ
PÁgÀtUÀ½AzÁUÀÄªÀ ªÀÄgÀtzÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiË®å ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä, D¸ÀàvÉæUÀ¼À°è WÀn¸ÀÄªÀ
ªÀÄgÀtUÀ¼À C£ÀÄ¥ÁvÀ, EvÁå¢ ¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÀå AiÉÆÃdPÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀUÁgÀjUÉ
ºÁUÀÆ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ «eÕÁ¤UÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀjUÉ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄgÀt PÁgÀt
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂC¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt
10 gÀAvÉ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ®PÁ®PÉÌ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
C¢ü¸ÀÆa¹gÀÄªÀ D¸ÀàvÉæUÀ½UÉ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
3.J.15 ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛAiÀÄ G¥ÀZÁgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀt ¥ÀÆªÀðzÀ°è ªÀiÁrzÀ ªÉÊzÀå£ÀÄ

MAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ (£ÀªÀÄÆ£É 4) CxÀªÁ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉÆgÀUÀqÉAiÀiÁzÀgÉ (£ÀªÀÄÆ£É 4J)
gÀ°è ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ §UÉÎ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀ §UÉÎ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è G¥À§AzsÀªÀ£ÀÄß
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. £ÀªÀÄÆ£É 4 CxÀªÁ 4J gÀ°è ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ
CzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ£É 2 gÀ ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÁÖçgÀjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ
(¥ÀæPÀgÀt 10 (2) ªÀÄvÀÄÛ 10 (3)). ¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ, gÉÆÃVAiÀÄÄ CªÀ¼À/CªÀ£À ªÀÄgÀt
¥ÀÆªÀðzÀ°è M§â ªÉÊzÀå ªÀÈwÛPÀ£À°è G¥ÀZÁgÀ ¥ÀqÉ¢zÀÝ°è, D ªÉÊzÀå ªÀÈwÛPÀ£ÀÄ ªÀÄgÀt PÁgÀt
ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁvÀqÀPÀÌ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄ¼Àî
ªÀåQÛAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä jf¸ÁÖçgÀjUÉ PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
UÀ®¨sÉ¬ÄAzÁzÀ ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀjÃPÉë ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÉÊzÀå ¥ÀjÃPÀëPÀ£À UÀªÀÄ£ÀPÉÌ vÀgÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÉÊzÀå
¥ÀjÃPÀëPgÀ ÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß CªÀ£ÀÄ/CªÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ¤¹zÀ ¸ÁPÁëöåzsÁgÀUÀ½AzÀ ¨sÀwð
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÉÆÃUÀUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt (L¹r)-10gÀ DzsÁjvÀÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ gÉÆÃUÀUÀ¼À

ªÀVÃðPÀgÀt ¥ÀnÖAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄgÀt PÁgÀt ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÉÆæÃrüÃPÀgÀt
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
59
««zsÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀrAiÀÄ°è £ÉÃgÀªÁV ¸ÉÃj¸ÀzÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß
PÉÊ¦rAiÀÄ F ¨sÁUÀzÀ°è PÉÆnÖzÉ.
zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£ÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

3.J.16 zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£ÀUÀ¼À (¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
ºÉÆgÀUÀqÉ) £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀÅ PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ. ºÉÆ¸À d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£É 1J
C£ÀÄß CAzÀgÉ "zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À ªÀgÀ¢"AiÀÄ£ÀÄß zÀvÀÄÛ ¥ÀqÉzÀ vÀAzÉvÁAiÀÄA¢gÀÄ ªÀÄUÀÄ«£À
d£À£À ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæzÀ°è CªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÉ ¸ÀÆPÀÛ d£À£À
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢ ¥Àr¹zÉ. J¯Áè zÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ, WÀl£É AiÀiÁªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è £ÀqÉ¢zÉAiÉÆÃ,
¸ÀÜ¼ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ zÀAqÁ¢üPÁjUÀ¼À DzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖzÉ. AiÀiÁªÀ ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß zÀvÀÄÛ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVzÉAiÉÆÃ, CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸Áé¨sÁ«PÀ vÀAzÉ-vÁAiÀÄA¢gÀÄ UÉÆwÛ®èªÁzÀgÉ,
£ÉÆÃAzÀtÂUÉ ¤zsÁðgÀPÀªÁUÀÄªÀ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ¼À ¸ÀºÀ
UÉÆwÛgÀÄªÀÅ¢®è. CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è.
 d£À£À jf¸ÀÖj£À°è d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß zÁR®Ä ªÀiÁqÀ®Ä F ¸ÀA§AzsÀ ªÀÄÄRå

ªÉÊzÁå¢üPÁj /¥ÀgÀªÁ¤UÉ ºÉÆA¢zÀ ªÉÊzÀå ªÀÄvÀÄÛ zÀAqÁ¢üPÁj¬ÄAzÀ ºÉÆgÀr¹zÀ
DzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ.
 jf¸ÁÖçgÀgÁV ¤ÃªÀÅ d£À£À jf¸ÀÖj£À°è £ÀªÀÄÆzÀÄ / wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀÄªÁUÀ "µÀgÁ"
PÁ®A£À°è DzÉÃ±À ºÉÆgÀr¹zÀ ¢£ÁAPÀzÉÆA¢UÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
£ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
 zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÀ £ÀAvÀgÀ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁVzÀÄÝ, £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ
DzÉÃ±ÀzÀAvÉ ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ vÀAzÉ vÁ¬Ä/
vÀAzÉ-vÁAiÀÄA¢gÀ ºÉ¸ÀgÀÄ¼Àî d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è D ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄªÀÅzÉAzÀÄ
¥Àæw©A©¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
ºÉaÑ£À ¸ÀASÉåAiÀÄ zÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉÆgÀUÀqÉ £ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ - GzÁºÀgÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢üPÀgÀÄ

CxÀªÁ ¸ÉßÃ»vÀjAzÀ ªÀÄPÀÌ¼À£ÀÄß zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, ªÀÄUÀÄ«£À
d£À£À jf¸ÀÖj£À°è / ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ vÀAzÉ-vÁAiÀÄA¢gÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
£ÀªÀÄÆ¢¸À®Ä/§zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä D ¸ÀÜ¼ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ zÀAqÁ¢üPÁjUÀ¼À
C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀgÉ ¸ÁPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉÃ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ®Ä DzÉÃ±À
ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
60
¨ÁrUÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ/JDgïn/L«J¥sï vÀAvÀæeÕÁ£ÀzÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
3.J.17 ¨ÁrUÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ/JDgïn/L«J¥sï vÀAvÀæeÕÁ£ÀzÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À
¥ÀæPÀgÀtªÀÅ EwÛÃa£À ¢£ÀUÀ¼À°è ¥Àæ¹¢ÞAiÀiÁUÀÄwÛzÉ. CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è, eÉ£ÉnPï vÀAzÉ-
vÁAiÀÄA¢gÀ ºÉ¸Àj£À°è d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï
PÀbÉÃjAiÀÄ ¥ÀvÀæzÀ ¸ÀASÉå :8/9/2008-«J¸ï¹DgïJ¸ïgÀ ¢£ÁAPÀ:01-09-2008)
L«J¥sï ªÀÄÄSÁAvÀgÀ d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À d£À£À zÁR¯ÉAiÀÄ°è KPÀ¥ÉÆÃµÀPÀ (vÁ¬Ä) zÁR°¸ÀÄªÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, d£À£À zÁR¯ÉAiÀÄ°è vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀzÉ SÁ° ©qÀ¨ÉÃPÀÄ.
CzÁUÀÆå, d£À£À ªÀgÀ¢AiÀÄ µÀgÁzÀ°è ªÀÄUÀÄªÀÅ L«J¥sï/PÀÈvÀPÀ UÀ¨sÀðzÁgÀuÉAiÀÄÄ zÁ£À«ÃAiÀÄð
(JLr) ¢AzÁV d¤¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹gÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁV
£ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. (¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï PÀbÉÃj¬ÄAzÀ PÉÆnÖgÀÄªÀ ¸Àé¶ÖÃPÀgÀtzÀ
¥ÀvÀæzÀ ¸ÀASÉå:01/37/2004-«J¸ï¹DgïJ¸ïgÀ ¢£ÁAPÀ: 23-02-2009)
PÁuÉAiÀiÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
3.J.18: C£ÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ªÀåQÛAiÀÄÄ PÁuÉAiÀiÁVzÀÄÝ, DzÀgÉ PÀÄlÄA§PÉÌ CªÀ¼À/CªÀ£À

¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀ¸ÀÄÛ ¹Üw CAzÀgÉ ªÀåQÛAiÀÄÄ §zÀÄQgÀªÀ£ÉÆÃ CxÀªÁ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢gÀÄªÀ£ÉÆÃ JAzÀÄ
w½¢gÀÄªÀÅ¢®è. CAxÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ ¤ªÀÄä UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢zÀÄÝ, d£ÀgÀÄ PÁuÉAiÀiÁzÀ ªÀåQÛAiÀÄ
ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀAvÉ PÉÃ¼À§ºÀÄzÀÄ. CªÀ¼À/CªÀ£À ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ®Ä ¤ªÀÄUÉ ªÀåQÛAiÀÄÄ ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ªÀiÁ»w CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ ªÀiÁ»wzÁgÀ CxÀªÁ C¢ü¸ÀÆZÀPÀ F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÉ
EgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAxÀ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è, ¤ªÀÄUÉ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä PÀµÀÖPÀgÀªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
CAxÀ ¸ÀAzÀÀ¨sÀðzÀ°è ¤ªÀÄUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀAvÉ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÁªÀÅ E°è PÉÆnÖzÉÝÃªÉ.
 ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ PÁuÉAiÀiÁVzÀÝgÉ CxÀªÁ ªÀiÁ»w
w½¢®èè¢zÀÝgÉ, PÁuÉAiÀiÁzÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 7 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
CzÀQÌAvÀ ªÀÄÄAavÀªÀ®èzÉ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁPÁë¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 107
ªÀÄvÀÄÛ 108 gÀrAiÀÄ°è £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ CAvÀºÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ ªÀÄgÀt
ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÁV H»¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
 WÀn¹zÀ ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß H»¸À®Ä
¸ÁPÁëöåzsÁgÀUÀ½®èªÁzÀÝjAzÀ, F «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ PÀQëzÁgÀ£ÀÄ CºÀð
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ/¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ªÀÄÄAzÉ ºÁdgÀÄ¥Àr¹zÀ ªÀiËTPÀ ªÀÄvÀÄÛ °TvÀ
¸ÁQëUÀ¼À DzsÁgÀ¢AzÀ ¤²Ñ¬Ä¸À®àqÀÄvÀÛzÉ. £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ CzÀgÀ DzÉÃ±ÀzÀ°è
ªÀÄgÀt ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸À¢zÀÝ°è PÀQëzÁgÀ£ÀÄ AiÀiÁªÀ ¢£ÁAPÀzÀ°è
£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄªÀ£ÉÆÃ CzÀ£ÀÄß ªÀÄgÀt ¢£ÁAPÀªÉAzÀÄ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
61
£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæPÉÆÃ¥ÀzÀ°è («¥ÀwÛ£À°è) ¸Á«VÃqÁzÀªÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæPÉÆÃ¥ÀÀUÀ¼ÁzÀ ¸ÀÄ£Á«Ä, ¨sÀÆPÀA¥À, ¥ÀæªÁºÀ EvÁå¢ ªÀÄvÀÄÛ «¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÁzÀ wÃªÀæ
C¥ÀWÁvÀ¢AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀ ¸À¨ïjf¸ÁÖçgïÀgÀÄUÀ¼À £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁr ¸ÁPÀµÀÄÖ
C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤Ãr ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°èAiÉÄÃ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä «±ÉÃµÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄA¢£À PÀArPÉAiÀÄ°è
EªÀÅUÀ¼À §UÉÎ ZÀað¹zÉ.
3.J.19 CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð AiÀÄAvÀæªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ
CªÀ±ÀåPÀ«zÀÄÝ, ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀUÀ¼À£ÀÄß «¯ÉÃªÁj ªÀiÁrzÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀUÀ¼À£ÀÄß EnÖgÀÄªÀ
±ÀªÁUÁgÀUÀ¼ÀÄ F vÉÆAzÀgÉVqÁzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è «±ÉÃµÀ £ÉÆÃAzÀtÂ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(5) gÀrAiÀÄ°è ¤¢ðµÀÖ
CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹ D eÁUÀzÀ°è ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ. EAxÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è
PÉ®¸ÀzÀ MvÀÛqÀ Cw ºÉZÁÑVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ jf¸ÁÖçgïÀjUÉ CzÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ
PÀµÀÖPÀgÀ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ.
jPÁqÀÄðUÀ¼ÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±À (¥ÀæPÀgÀt 16 ªÀÄvÀÄÛ 19)

¤ÃªÀÅ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï jf¸ÁÖçgÁV ¤ªÀÄä
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð ªÁå¦ÛAiÀÄ°è d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
jf¸ÀÖgÀ£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è EqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀ WÀl£ÉUÀ¼À PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢vÀÀ
£ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀªÁV ¤¢ðµÀÖ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ
¤ªÀÄä dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 16 ªÀÄvÀÄÛ
19gÀrAiÀÄ°è jPÁqÀÄðUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CAQCA±ÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ §UÉÎ
¤ªÀÄUÉ EgÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀÄä CªÀUÁºÀ£ÉUÁV F
¨sÁUÀzÀ°è PÉÆnÖzÉ.
3.J.20 d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À

(£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ 1, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3) ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
¨ÉÃ¥Àðr¹zÀ £ÀAvÀgÀ G½¢gÀÄªÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À
jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ.
(£ÀªÀÄÆ£É 7, 8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
62
3.J.21 gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è F PÉ¼ÀV£À £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðPÉÌ
¤UÀ¢ ¥Àr¸À¯ÁVzÉ.
£ÀªÀÄÆ£É £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀASÉå
1 d£À£À ªÀgÀ¢
1J zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£Àd£À£À ªÀgÀ¢ (ºÉÆ¸À £ÀªÀÄÆ£É)
2 ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢
3 ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
4 ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ -¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
4J ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ -¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
5 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
6 ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
7 d£À£À jf¸ÀÖgï
8 ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï
9 ¤fÃðªÀ d£À£À jf¸ÀÖgï
10 C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
11 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
12 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
13 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ¤fðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
 ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ 1, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3gÀ°è ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¼Á¸À
ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ CªÀ¼À/CªÀ£À ¸À» CxÀªÁ ºÉ¨ÉâlÄÖ UÀÄgÀÄwUÁV ¸ÀÜ¼ÁªÀPÁ±À
ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
 ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸À®Ä C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ
ªÀÄgÀtUÀ½UÁV £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ 4 ªÀÄvÀÄÛ 4J EªÉ. F £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤fÃðªÀ
d£À£ÀUÀ½UÉ §¼À¸À¨ÁgÀzÀÄ.
 £ÀªÀÄÆ£É 5 ªÀÄvÀÄÛ 6 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ ¥ÀÆtðªÁzÀ £ÀAvÀgÀ
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt ¸ÀA§A¢ü¹zÀ jf¸ÀÖj£À°ègÀÄªÀ ¤UÀ¢vÀ «ªÀgÀUÀ¼À
GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÁVzÉ. ¤ÃªÀÅ ¤fÃðªÀ d£À£ÀPÉÌ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀð
MzÀUÀ§ºÀÄzÀÄ, CAxÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è ¤ÃªÀÅ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ jf¸ÀÖj£À (£ÀªÀÄÆ£É 9)
GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ£É 5gÀ°è AiÀÄÄPÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÆA¢UÉ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ.
GzÁ: F PÉ¼ÀPÀAqÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀÄÆ® zÁR¯ÉUÀ½AzÀ
vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ. d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀ ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ¸ÀÜ¼ÀPÉÌ §zÀ¯ÁV ¤fÃðªÀ d£À£À ¥ÀzÀ
§¼À¸À§ºÀÄzÀÄ.
63
3.J.22 £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄð ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÉÄÃ¯É ¤ÃªÀÅ
jf¸ÁÖçgÀgÁV d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À (C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£É 1, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3) PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À£À, ªÀÄgÀt
¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ PÉ¼ÀVgÀÄªÀ ¨ÁQì£À°è F GzÉÝÃ±ÀPÁÌV EgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ
d£À£À ªÀgÀ¢
eÁUÀzÀ°è CUÀvÀåªÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ/¨sËUÉÆÃ½PÀ «ªÀgÀUÀ¼ÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À
¸ÀASÉå, £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ, vÁ®ÆèPÀÄ, ¥ÀlÖt/UÁæªÀÄ, £ÉÆÃAzÀtÂ (£ÀªÀÄÆ£É 1,2
WÀlPzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 3)
¸ÁATåPÀ
CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. £ÉÆÃAzÀtÂ WÀlPÀzÀ°è£À J¯Áè WÀl£ÉUÀ¼À ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀiÁ»w
«ªÀgÀUÀ¼ÀÄ MAzÉÃ DVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß
¨ÉÃ¥Àðr¹
£ÀªÀÄÆ£É (£ÀªÀÄÆ£É 2) AiÀÄ ªÀAiÀÄ¹ì£À ªÀÄÆ®ªÀiÁ£ÀªÁzÀ ªÀµðÀ , £ÀAvÀgÀ
wAUÀ¼ÀÄ, ¢£À ªÀÄvÀÄÛ UÀAmÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ §UÉÎ ¤ÃªÀÅ G½¢gÀÄªÀ
SÁwæ ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ªÀiÁ»w
AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ PÀqÉ, ¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgÁV ¤ªÀÄUÉ £ÀªÀÄÆ£É ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
2 gÀ°è ªÀgÀ¢AiÀiÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄgÀtzÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV
£ÀªÀÄÆ£É 4 -¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt d£À£À, ªÀÄgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ¤fðªÀ
¥ÀvÀæ EzÉAiÉÄÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. CUÀvÀå «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß d£À£À jf¸ÀÖgÀÄ
¨sÀwð ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß UÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ
¨ÉÃ¥Àðr¹ «zsÁAiÀÄPÀÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ªÀiÁºÉªÁgÀÄ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV MAzÀÄ (£ÀªÀÄÆ£É 7,
8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
¥sÆ
É Ã®Øgï£À°è C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ªÀiÁºÉªÁgÀÄ EqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. d£À£À ªÀÄgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w
¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀævÉåÃPÀ ¥sÉÆÃ®Øj£À°è EqÀ¨ÉÃPÀÄ. EªÀÅ d£À£À, ªÀÄgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À (C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£É 7, 8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. DAiÀiÁ ªÀµÀðzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂUÁV ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀ®àlÖ d£À£,À ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fðªÀ d£À£À WÀl£ÉUÀ½UÉ d£ÀªÀj
1£ÉÃ vÁjÃT¤AzÀ ºÉÆ¸À £ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ zÀAiÀÄ«lÄÖ £É£À¦lÄÖPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
£ÉÆÃAzÀtÂ WÀlPÀzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ
d£À£ÀUÀ¼À WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ PÀæªÀÄ§zÀÞªÁV ªÀÄvÀÄÛ
PÁ®PÁ®PÉÌ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄÆgÀÄ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ £ÀªÀÄÆ£É
¸ÀASÉå: 11 - ªÀiÁºÉªÁgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢, £ÀªÀÄÆ£É 12 -
ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄÆ£É 13 -
ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢AiÀÄÄ F GzÉÝÃ±ÀPÁÌV
¤UÀ¢UÉÆ½¹zÉ. EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁr ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ¸ÁATåPÀ
¨sÁUÀzÉÆA¢UÉ ¤UÀ¢vÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ªÀiÁºÉAiÀiÁ£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É
ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼À 5£ÉÃ vÁjÃT£ÉÆ¼ÀUÁV PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. EzÀ£ÀÄß F
PÉ¼ÀUÉ «ªÀj¹zÉ.
64
ªÉÃ¼Á¥ÀnÖ EAzÀ UÉ µÀgÁ
jf¸ÁÖçgï-£ÀUÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï ªÀÄÄA¢£À wAUÀ½£À 5£ÉÃ
vÁjÃT£ÉÆ¼ÀUÉ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁºÉAiÀiÁ£À
PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÀÄ
jf¸ÁÖçgï-UÁæ«ÄÃt vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖ ªÀÄÄA¢£À wAUÀ½£À 5£ÉÃ vÁjÃT£ÉÆ¼ÀUÉ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¸À¨ÉÃPÀÄ. vÁ®ÆèPÀÄ
ªÀÄlÖzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ vÁ®ÆèQ£À J¯Áè
ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAPÀ®£À ªÀiÁr ªÀÄvÀÄÛ
PÉÆæÃrüÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß f¯Áè
ªÀÄlÖPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
avÀæ8 : ªÀgÀ¢ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÀæªÀiÁUÀvÀ £ÀPÁ±É
jf¸ÁÖçgï d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ

ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢ (ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼À 5
gÀªÀgÉUÉ)
PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À

f¯Áè jf¸ÁÖçgï
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ f¯Áè ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ
(ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼À 10 gÀªÀgÉUÉ)
ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï
¸ÁATåPÀ jPÁqÀÄðUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ §UÉÎ ªÉÄÃ°£À PÀArPÉAiÀÄ°è ZÀað¹zÀÄÝ,

CzÀgÀ ¸ÁgÁA±ÀªÀÅ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.
 DAiÀiÁ ªÀµÀðzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂUÁV ¤ªÀÄUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁrgÀÄªÀ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ d£ÀªÀj 1 jAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄªÀAvÉ ºÉÆ¸ÀzÁV
£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw PÁå¯ÉAqÀgï ªÀµÀðPÉÌ C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV ªÀÄvÀÄÛ

ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ªÀåªÀ¹ÜvÀªÁV EqÀÄªÀÅzÀÄ. D jÃw ¨ÉÃ¥Àðr¹zÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ
C£ÀÄPÀæªÀÄªÁV d£À£À jf¸ÀÖgï, ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À
jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼ÁUÀÄvÀÛªÉ. (£ÀªÀÄÆ£É ¸ÀASÉåUÀ¼ÀÄ 7, 8 ªÀÄvÀÄÛ 9)
65
 ªÀiÁ¹PÀ ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ (¸ÀfÃªÀ d£À£À £ÀªÀÄÆ£É 11gÀ°è ªÀÄgÀt
£ÀªÀÄÆ£É 12 gÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À - £ÀªÀÄÆ£É 13 gÀ°è) ªÀÄvÀÄÛ
¤AiÀÄªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ «zsÁAiÀÄPÀ C¢üPÁjUÉ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼ÀÄ 5£ÉÃ ¢£ÁAPÀ CxÀªÁ CzÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV vÀ®Ä¥ÀÄªÀAvÉ
gÀªÁ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¥ÀÄgÀ ¸À¨sÉ/£ÀUÀgÀ ¸À¨sÉ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV f¯Áè jf¸ÁÖçgÀjUÉ
PÀ¼ÀÄ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ PÀqÉ ¤ªÀÄUÉ

£ÀªÀÄÆ£É 2 gÀ°è ªÀgÀ¢AiÀiÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄgÀtzÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è ªÀÄgÀt
PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ (£ÀªÀÄÆ£É 4) EzÉAiÉÄÃ JA§ÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁwæ
ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ. CAxÀ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß 5 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ PÁ¬ÄÝj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3.J.23 £É£À¦r, d£À£ÀUÀ¼À, ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖj£À PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ Cw ªÀÄÄRåªÁzÀ

±Á±ÀévÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £Á±À ªÀiÁqÀÄªÀAw®è.
 jf¸ÁÖçgïgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖgïÀUÀ¼À£ÀÄß CªÀ£À/CªÀ¼À C¢üÃ£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ

12 wAUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ CxÀªÁ gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À°è ¤UÀ¢ ¥Àr¹zÀ
CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁV EnÖgÀ¨ÉÃPÀÄ. vÀzÀ£ÀAvÀgÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß f¯Áè/vÁ®ÆèPÀÄ
jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ½UÉ PÁ¬ÄÝj¸À®Ä ªÀUÁð¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3.J.24 ªÀµÀðzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è d£À£ÀUÀ¼À, ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß

¥ÀævÉåÃPÀªÁV PÀnÖqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÉUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼ÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀµÀð, jPÁqÀÄðUÀ¼À
¸ÀASÉå, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ PÀnÖlÖ jf¸ÀÖj£À ªÀÄÄR¥ÀÄlzÀ°ègÀ¨ÉÃPÀÄ. F zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÁ¬ÄÝj¸À®Ä
jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
«zÀÄåzÁä£À jPÁqÀÄðUÀ¼À PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ£ÀåvÉ

3.J.25 PÀ¼ÉzÀ 2 zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è vÀAvÀæeÕÁ£ÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV GvÀÛªÀÄ PÁAiÀÄð
¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ WÀlPÀUÀ¼À°è
£ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß gÀÆrüAiÀÄ°èzÀÝ PÁUÀzÀzÀ ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ «zÀÄåzÁä£À ¥ÀzÀÞwUÉ
§zÀ¯Á¬Ä¹zÉ.
ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÕÁ£À, C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 2000 zÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 4 gÀAvÉ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ

ªÀÄgÀtUÀ¼À jPÁqÀÄðUÀ¼À£ÀÄß «zÀÄåzÁä£À £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è ¤ªÀð»¸À®Ä C£ÀÄªÀÄw EzÀÄÝ,
CzÀg° À ègÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀgÁªÀÄ±ÉðUÉ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV zÉÆgÀPÀÄªÀAvÉ EgÀ¨ÉÃPÀÄ.
66
±ÉÃPÀqÀ 100 gÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ RavÀvÉ
d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 gÀ ¥ÀæPÁgÀ ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è
ªÀgÀ¢AiÀiÁzÀ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¤ªÀÄä
dªÁ¨ÁÝj ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ C°è WÀn¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À, ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀtzÀ §UÉÎ JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉzÀÄ, £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À®Ä CªÀ±Àå«gÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
RavÀ ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¤ªÀÄä PÉëÃvÀæzÀ°è ±ÉÃPÀqÀ 100 gÀ £ÉÆÃAzÀtÂ UÀÄj
ªÀÄÄlÖ®Ä MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
¤ÃªÀÅ jf¸ÁÖçgï/¸À¨ï jf¸ÁÖçgïgÁV £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ §UÉÎ zsÀ£ÁvÀäPÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£Àª£ À ÀÄß
ºÉÆAzÀÄªÀÅzÀÄ. WÀn¹zÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À «¢üAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ/C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ ¤ÃrgÀÄªÀÀgÉÆÃ E®èªÉÇÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß ®Që¸ÀzÉÃ ¤ªÀÄä
ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀV£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ¤ªÀÄä
PÀvÀðªÀåªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀÀ CUÀvÀå«zÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV ªÀiÁ»wzÁgÀ/C¢ü¸ÀÆZÀPÀ ¤ÃrzÀ ªÀiÁ»w
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À¥ÀæPÀgÀtzÀrAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ
jf¸ÁÖçgÀgÀÄ vÀ£ÀVgÀÄªÀ C¢üPÁgÀzÀAvÉ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
3J26 £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ MAzÉÃ ZÀlÄªÀnPÉAiÀiÁzÀgÀÆ CzÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ §ºÀÄ
«zszÀ °
À gè ÄÀ ªÀÅzÀ£ÄÀ ß ¤ÃªÀÅ CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ (avÀæ 9). CzÀÝjAzÀÀ J¯Áè jÃwAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß
«ZÁgÀ ªÀiÁr ±ÉÃPÀqÁ 100gÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ UÀÄj ªÀÄÄlÄÖªÀ CUÀvÀåvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.
avÀæ 9: d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ ±ÉÃPÀqÀ 100 gÀ RavÀvÉ
J¯Áè d£À£ÀUÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂ
67
3.J.27 PÉ®ªÀÅ £ÉÆÃAzÀtÂ PÉëÃvÀæzÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtzÀ "£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄlÖ" ¸ÀÆZÀåAPÀªÀÅ
D PÉëÃvÀæzÀ¯ÁèVgÀÄªÀ CAxÀ WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁVgÀÄªÀÅz£ÀÄß
«ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ±ÉÃPÀqÀªÁgÀÄ ¥ÀæÀªÀiÁtzÀ°è ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è D
PÉëÃvÀæzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂUÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ MmÁÖgÉ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ½UÀÆ ªÀÄvÀÄÛªÁ¸ÀÛªÀªÁV
£ÉÆÃAzÁ¬ÄvÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. £ÉÆÃAzÀtÂUÁV
®¨sÀå«gÀÄªÀ ¤dªÁzÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ C¨sÁªÀzÀ°è CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁzÀj
£ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÞÝÀw (J¸ï.Dgï.J¸ï) AiÀÄ d£À£À/ªÀÄgÀt zÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzÀåAvÀgÀ ªÀµÀðzÀ
d£À¸ÀASÉå CAzÁd£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.
¨sÁgÀvÀzÀ°è£À gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ««zsÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀÄlÖUÀ¼À°èzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À°è

ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ±ÉÃ.100 gÀ ªÀÄlÖzÀ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹ªÉ. ±ÉÃPÀqÀ 100gÀ £ÉÆÃAzÀtÂ UÀÄj
ªÀÄÄlÖ®Ä- £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ, ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ; £ÉÆÃAzÀtÂ
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀÅzÀÄ; ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, PÀvÀðªÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
dªÁ¨ÁÝjUÀ¼À §UÉÎ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ; WÀn¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß
ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä J¯Áè ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À M¼ÀUÉÆ¼ÀÄî«PÉ; £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞÝwAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ
C£ÀÄµÁ×£ÀPÁÌV gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ºÀtªÀ£ÀÄß ¸ÀÀjAiÀiÁV ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ; EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß
RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄzÉ.
3.J.28 AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ CAvÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À, JJ£ïJªÀÄïUÀ¼À

CAUÀ£ÀªÁr PÁAiÀÄðPÀvÉðAiÀÄgÀÄ EªÀgÀ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À°è ªÀg¢
À AiÀiÁVgÀÄªÀÅzÀPÀÆÌ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ
WÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåUÉ ºÉÆÃ°PÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
3.J.29 ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß K¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ- ©nÖgÀÄªÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä

UÁæªÀÄ ¥ÀAZÁAiÀÄvï, DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊªÀÄð®å ¸À«Äw, UÁæªÀÄ DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ
¥Ë¶ÖPÁA±ÀUÀ¼À ¢£À ¸ÀºÁ F ¤nÖ£À°è MAzÀÄ ªÀÄÄA¢£À ºÉeÉÓAiÀiÁVzÉ.
3.J.30 ¸ÀPÁðj AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À eÉÆvÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ eÉÆÃqÀuÉAiÀÄÄ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ£ÀÄß

¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄªÀÅzÁVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ “¯ÁqÀ°(Laadli)” AiÉÆÃd£ÉUÉ ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ d£À£À ¥ÀæªÀiÁt
¥ÀvÀæ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆAzÀtÂAiÀÄ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸À®Ä
««zsÀ «zÀÄåzÁä£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ wÃªÀæªÁV ¥ÀæZÁgÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
UÉÆvÀÄÛ ¥Àr¹zÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ ±ÉÃ.100 gÀ UÀÄjªÀÄÄlÖ®Ä EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁVzÉ.
dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄ ºÉÆgÉAiÀÄ®è. CzÀPÁÌV ºÉzÀgÀÄªÀ CªÀ±ÀåPÀvÉ E®è. ¤ªÀÄä ¥ÀÆtð

¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß §¼À¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ fÃªÀUÀ½UÉ ªÀÄºÀvÀézÀ PÁtÂPÉ ¤ÃqÀ®Ä EzÉÆAzÀÄ
CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
68
 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀrAiÀÄ°è ¤ªÀÄUÉ

ªÀ»¹gÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆAqÀÄ ¤ªÀÄä ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ¤ªÀð»¹.
 ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¸ÀÆZÀPÀgÀÄ ¤ªÀÄUÉ ªÀiÁ»w PÉÆqÀÄªÀ

¥ÀæªÀÄÄR ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ.
 WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä PÁ¯ÁªÀ¢ü¬ÄzÉ.
 G¥À§AzsÀUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ 21 ¢£ÀUÀ¼À £ÀAvÀgÀzÀ vÀÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß

±ÀÄ®Ì ¥ÀqÉzÀÄ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
 ¥ÀÆªÁðUÀvÀå ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ ¯ÉÃR£À ¸ÁªÀiVæ ®¨sÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß

RavÀ¥Àr¹PÉÆ½î.
 ¤ªÀÄä ªÉÄÃ°£À ¥Áæ¢üPÁjUÀ½UÉ ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÀÄ»¹.
 J¯Áè ¸À¨sÉUÀ¼À°è £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ MAzÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀ PÁAiÀÄð

¸ÀÆaAiÀiÁVgÀÄªÀ §UÉÎ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ½î.
 ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¤ªÀÄä C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß §¼À¹.
69
3.©. f¯Áè ªÀÄvÀÄÛ
C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ½UÉ
ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ
gÁdåzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdå¸Àé f¯ÉèUÉ, M§â f¯Áè jf¸ÁÖçgïjzÁÝgÉ. d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV C£ÀÄµÁÖ£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÉÆAzÉÃ C®èzÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ
¸ÀgÁUÀªÁV ºÀjAiÀÄ®Ä gÁdåzÀ°è f¯ÉèAiÀÄÄ ªÀÄÆ® DqÀ½vÁvÀäPÀÀ WÀlPÀªÁVzÉ. ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ
f¯ÉèAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄÄ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ°è
¨sÁUÀªÀ»¹gÀÄªÀ E¯ÁSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ ªÉÄÃ¯É CªÀ®A©vÀªÁVzÉ.
3.©.1 ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀ ¤zÉÃð±À£ÀzÀrAiÀÄ°è ¤ÃªÀÅ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÁV d£À£À ªÀÄgÀt

£ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀPÁðj DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß
eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀiÁVzÉ (¥ÀæPÀgÀt 6.2). ¤ªÀÄä ªÀÄÄRå dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄ:
 f¯ÉèAiÀÄ°è £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ SÁwæ §UÉÎ
vÀªÀÄä C¢üÃ£ÀzÀ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ J¯Áè jf¸ÁÖçgïjUÉ ¤zÉÃð±À£À
¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°ééZÁgÀuÉ.
 ¤ªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ°è d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ
PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¹ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïjUÉ ªÀiÁºÉAiÀiÁ£À
¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀgÀ¢AiÀÄÄ AiÀiÁªÀ wAUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉAiÉÆÃ CzÀÀgÀ ªÀÄÄA¢£À
wAUÀ½£À 10£ÉÃ ¢£ÁAPÀzÉÆ¼ÀUÁV PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¸v À ÀPÀÌzÀÄÝ.
 jf¸ÁÖçgÀÄUÀ½UÉ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉaÑ¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÉÆÃAzÀtÂ PÀbÉÃjUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C°è EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁj ªÀÄvÀÄÛ

¥Àj«ÃPÀëuÉ.
 ¤AiÀÄªÀÄzÀ°è «zsÁAiÀÄPÀÀªÁzÀAvÉ vÀÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄrAiÀÄ°è °TvÀ C£ÀÄªÀÄw
¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
 f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ PÉ¼ÀªÀÄlÖzÀ°è£À ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁj
 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ªÀgÀ¢AiÀiÁUÀzÀ, vÀ¥ÀÄà ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀzÀ

¤®ðPÀëöåvÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è zÀAqÀ£É «¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è GvÀÛªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼À¥É ¸ÁzsÀ£É ªÀiÁrgÀÄªÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß
UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀPÁÌV CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¸À®Ä K¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ §UÉÎ CjªÀÅ ªÀÄÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
70
3.©.2 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 6(1) gÀrAiÀÄ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdå¸Àé f¯ÉèUÉ
C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ. C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÁV £ÉÃªÀÄPÀUÉÆAqÀ
CAxÀ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ¤ªÀÄä ¥Àj«ÃPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÁ®PÁ®PÉÌ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ eÁjUÉÆ½¹zÀ
¸À®ÄªÁV ºÉÆgÀr¹gÀÄªÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀéAiÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä dªÁ¨ÁÝgÀgÁVgÀÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀiÁ»w UÀÄtªÀÄlÖªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ
ªÉÄÃ¯É RavÀ ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
- ¥ÀÆtðvÉ
- PÁ®§zÀÞvÉ
- RavÀvÉ
- ºÉÆÃ°PÉ ªÀiÁqÀ®Ä KPÀgÀÆ¥ÀvÉ
 £ÉÆÃAzÀtÂ WÀl£ÉUÀ¼À G¸ÀÄÛªÁj (¸ÀfÃªÀ ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀtÂ
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À «vÀgÀuÉ.
 £ÉÆÃAzÀtÂ PÉÃAzÀæU¼À£ÀÄß/D¸ÀàvÉæUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV
¥Àj«ÃQë¸À®Ä PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥zÀÞÝwAiÀÄ°è ¤gÀvÀgÁzÀªÀgÀ
¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ
 f¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÉ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁ»wAiÀÄ
§¼ÀPÉ.
71
3.¹. ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï,
C¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ G¥À jf¸ÁÖçgïUÀ½UÉÀ
ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ
gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ £ÉÃªÀÄPÁwAiÀiÁzÀ gÁdåzÀ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïÀgÀÄ

ªÀÄÄRå PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀiÁVzÀÄÝ d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÉÄÃ°£À DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝj ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. [¥ÀæPÀgÀt 4(1) ªÀÄvÀÄÛ (2)]
3.¹.1 ¤ÃªÀÅ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÁV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀÄ:

 gÁdåzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ ¥Àj«ÃPÀëuÉ.
 d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀrAiÀÄ°è
gÀavÀªÁVgÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£Àé¬Ä¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀj¸À®Ä ¸ÀÆPÀÛ C£ÀÄzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¸ÀzÀPÀëªÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzwÝÞÀ AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸À®Ä CAxÀ ¸ÀÆPÀÛ EvÀgÀ £ÉÆAzÀtÂzÁgÀgÀ£ÀÄß
GzÉÆåÃUÀ£ÁªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É £ÉÃ«Ä¹ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¸Ë®¨sÀå zÉÆgÀPÀ®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀiÁV, ¤ªÀÄä gÁdåzÀ°è ¤ÃªÀÅ

¸ÀÆPÀÛ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¸ÀzÀPÀë £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÞÝÀwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ:
 J¯Áè £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ºÉaÑ¸À®Ä CªÀjUÉ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀªÁV vÀgÀ¨ÉÃw
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß K¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄvÉ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¨ÁºÀå ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ
E¯ÁSÁ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ¸Á¢ü¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ PÉÃAzÀæUÀ½UÉ
CUÀvÀå«gÀÄªÀµÀÄÖ ¯ÉÃR£À ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À ®¨sÀåvÉAiÀÄ §UÉÎ SÁwæ ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
72
ªÁ¶ðPÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄ«PÉ:
3.¹.2 ¤ÃªÀÅ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÁV J¯Áè f¯ÉèUÀ½AzÀ §AzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß
PÉÆæÃrüÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÁå¯ÉAqÀgï ªÀµÀðPÉÌ (d£ÀªÀj-r¸ÉA§gï)
CzÀgÀ MAzÀÄ ¸ÁATåPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ. CzÀÄ ¤UÀ¢vÀ PÉÆÃµÀÖPÀUÀ½AzÀ
PÀÆrgÀÄªÀ §UÉÎ zÀAiÀÄ«lÄÖ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D ªÀµÀðPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ dÄ¯ÉÊ 31 gÉÆ¼ÀUÁV D «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆæÃrüÃPÀj¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ
²ÃWÀæªÁV D ¢£ÁAPÀ¢AzÀ LzÀÄ wAUÀ¼ÀÄ «ÄÃgÀzÀAvÉ ¥ÀæPÀn¸ÀÄªÀÅzÀÄ. MmÁÖgÉ 53
PÉÆÃµÀÀPÖ ÀUÀ½zÀÄÝ CzÀgÀ°è d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ 23 PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ 21
PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼ÀÄ ¤fÃðªÀ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ 7 PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀ¢ ªÉÄÃ°£À 2
«ªÀgÀuÁ ¥ÀnÖUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¨ÉÃPÁVzÉ.
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ PÁAiÀÄð ªÉÊRjAiÀÄ §UÉÎ MAzÀÄ ªÁ¶ðPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¤ÃªÀÅ vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
CUÀvÀåªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ D ªÀgÀ¢AiÀÄÄ AiÀiÁªÀ ªÀµÀðPÉÌ ¸ÉÃjzÉAiÉÆÃ D ªÀµÀðPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ dÄ¯ÉÊ 31 gÉÆ¼ÀUÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÀAzÉÃºÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀtUÀ¼ÀÄ
PÀæ. ¸ÀAzÉÃºÀ ¸Àà¶ÖÃPÀgÀt
¸ÀA
1 ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ G¥ÉÃQëvÀ ªÉÊzÁå¢ü «zsÁAiÀÄPÀ CªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ
PÁjAiÀÄÄ (ªÀiÁ»wzÁgÀ) ¸ÁA¹ÜPÀ ªÉÊzÁå¢üPÁjAiÀÄÄ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ¢zÀÝgÉ.
WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®Ä CªÀ¼ÀÄ/CªÀ£ÀÄ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁ¬Ä¸À®Ä
«¥sÀ®£ÁVzÀÄÝ jf¸ÁÖçgÀÄ CªÀ£À «gÀÄzÀÞ dªÁ¨ÁÝgÀ£ÁUÀÄvÁÛ£É ªÀÄvÀÄÛ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ dgÀÄV¸À§ºÀÄzÉÃ? ¥ÀæPÀgÀt 13 ªÀÄvÀÄÛ 23gÀ ¥ÀæPÁgÀ zÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃqÀÄªÀÅzÁzÀgÀÆ, ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïjAzÀ
C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ ¹§âA¢AiÀÄÄ ¥ÀæPÀgÀt 25gÀrAiÀÄ°è
PÉÆnÖgÀÄªÀÀAvÉ CªÀ±ÀåPÀvÉ EzÀÝgÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ
dgÀÄV¸À§ºÀÄzÀÄ.
2 PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ dgÀÄV¸ÀÄªÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ dgÀÄV¸ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ®Që¸ÀzÉ
WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÉÃ? C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ G¥À§AzsÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ
«¼ÀA§ªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¹ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ
ªÉÊzÁå¢üPÁjAiÀÄ PÀvÀðªÀåªÁVzÉ, EvÁå¢.
3 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀzÉ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 13(4)gÀ G¥À§AzsÀzÀ
G®èAX¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ WÀl£ÉUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæPÁgÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆtðUÉÆ½¸À®Ä
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ C£ÀÄ¸ÀAzsÁ¤¸À§ºÀÄzÉÃ? PÁ£ÀÆ£ÀÄ PÀæªÀÄ dgÀÄV¸ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ
C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À C£ÀÄ¸ÀAzsÁ£ÀªÀÅ CrØAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è.
¥ÀæPÀgÀt 13gÀrAiÀÄ°è£À PÀæªÀÄªÀÅ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
¥ÀæPÀgÀt 23 CxÀªÁ 24 gÀAvÉ PÀæªÀÄ
¥ÀPÀë¥ÁvÀªÉ¤¸ÀÄªÀÅ¢®è.
73
4 ¥ÀæPÀgÀt 23 gÀ CxÀªÁ 24 ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂ
gÀrAiÀÄ°è zÀAqÀ£É «¢ü¸ÀÄªÀÅzÉÆA¢UÉ ±ÀÄ®ÌzÉÆA¢UÉ ¥ÀæPÀgÀt 23 CxÀªÁ 24 gÀAvÉ
ªÉÊzÁå¢üPÁjAiÀÄÄ vÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂ «¢ü¹gÀÄªÀ zÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ.
±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁ¬Ä¸À¨ÉÃPÉ?
5 £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ¢AzÀ «¢ü¹gÀÄªÀ zÀAqÀ£É zÀAqÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÉÊzÁå¢üPÁj¬ÄAzÀ
CxÀªÁ vÀqÀ £ÉÆÃAzÀtÂUÁV vÀqÀ ¥ÀqAÉ iÀÄ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ®è. C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ «¥sÀ®£ÁzÀ ¥ÀæPÀgÀt 8(1) (©) gÀrAiÀÄ°è ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è
ªÉÊzÁå¢üPÁj¬ÄAzÀ¯ÉÆÃ CxÀªÁ ¸ÀPÁðj WÀn¹zÀ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼/À ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÀt¢AzÀ¯ÉÆÃ? CªÀ¼ÀÄ/Cª£À PÀvÀðªÀåªÉAzÀÄ «ªÀj¹zÉ.
 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ªÀiÁºÉAiÀiÁ£À ªÀgÀ¢ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß G¸ÀÄÛªÁj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¥Àj«ÃPÀëuÉUÁV PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è ¤gÀvÀªÁVgÀÄªÀ E¯ÁSÉAiÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ

E¯ÁSÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ SÁwæ ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
 ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ªÀgÀ¢UÀ¼À ¸À°èPÉ.
 J¯Áè ªÀÄlÖUÀ¼À (¸ÀÜ½ÃAiÀÄ¢AzÀ gÁdå) AiÉÆÃd£ÉUÁV £ÁUÀjÃPÀ

£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
74
C£ÀÄ§AzsÀ
C£ÀÄ§AzsÀ I : d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969
C£ÀÄ§AzsÀ II : ªÀiÁzÀj d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, 1999
C£ÀÄ§AzsÀ III : d£À£À ªÀgÀ¢, ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢ ºÁUÀÆ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§AzsÀ IV : zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ
¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ§AzsÀ V : £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÝw £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ
75
C£ÀÄ§AzsÀ I: d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,
1969
(1969gÀ 18£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ)
[31 ªÉÄÃ 1969]
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄPÀÆÌ vÀvÀìA§AzsÀªÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉUÀÆ G¥À§AzsÀ PÀ°à¸À®Ä

K¥ÀðlÖ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,
¨sÁgÀvÀzÀ UÀtgÁdåzÀ E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ°è ¸ÀA¸ÀwÛ¤AzÀ F PÉ¼ÀUÉ PÀAqÀAvÉ C¢ü¤AiÀÄ«ÄvÀªÁUvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ I
¥ÁægÀA©üPÀ
1. (1) aPÀÌ ºÉ¸ÀgÀÄ, ªÁå¦Û ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁægÀA¨sÀ: F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ1969 JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
(2) EzÀÄ ErÃ ¨sÁgÀvÀPÉÌ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.
(3) EzÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ, gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀ
¢£ÁAPÀzÀAzÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁdåzÀ°è eÁjUÉ §gÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ¥ÀgÀAvÀÄ, MAzÀÄ gÁdåzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
¨sÁUÀUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¢£ÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß UÉÆvÀÄÛ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
2. CxÀð «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðZÀ£À
(1) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀªÁV C£ÀåxÁ CxÀðªÁUÀÄªÀ ºÉÆgÀvÀÄ.

(J) “d£À£À”‛JAzÀgÉ ¸ÀfÃªÀ d£À£À CxÀªÀ ¤fÃðªÀ d£À£À JAzÀÄ CxÀð.
(©) “ªÀÄgÀt”‛JAzÀgÉ ¸ÀfÃªÀ d£À£ÀªÁzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¥ÁætzÀ J®è
®PÀëtzÀ ±Á±ÀévÀ £Á±ÀÀ JAzÀÄ CxÀð.
(¹) “UÀ¨sÀð ªÀÄgÀt”‛JAzÀgÉ UÀ¨Ás ðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JµÉÖÃ DzÀgÀÆ UÀ¨sÀð ¥sÀ®ªÀÅ CzÀgÀ
ªÀiÁvÀÈ«¤AzÀ ¥ÀÆtðªÁV ¤µÁÌ¸À£ÀªÁUÀÄªÀ CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀtªÁUÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß ¸ÀPÀ® ¥ÁætÂ
®PÀëtzÀ C£ÀÄ¥À¹Üw JAzÀÄ CxÀð.
(r) “¸ÀfÃªÀ d£À£À”‛JAzÀgÉ UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü JµÁÖVzÀÝgÀÆ UÀ¨sÀð ¥sÀ®ªÀÅ CzÀgÀ
ªÀiÁvÀÈ«¤AzÀ ¥ÀÆtðªÁV ºÉÆA¢zÀ AiÀiÁªÀ ¤µÁÌ¸À£À CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀtzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ
G¹gÁqÀÄªÀÅzÉÆÃ CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Áæt ®PÀëtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÉÆÃ D ¤µÁÌ¸À£À
CxÀªÁ ¤¸ÁìgÀt JAzÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ d£À£ÀzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¥sÀ®ªÀÅ ¸ÀfÃªÀ
eÁvÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
76
(E) “«zsÁAiÀÄPÀªÁzÀzÀÄ”‛ JAzÀgÉ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀavÀªÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ½AzÀ
«zsÁAiÀÄPÀªÁzÀÄzÀÄ JAzÀÄ CxÀð.
(J¥sï) MPÀÆÌl gÁdå PÉëÃvÀæzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ‚“gÁdå ¸ÀPÁðgÀ”‛ JAzÀgÉ CzÀgÀ¥Àæ±Á¸ÀPÀ JAzÀÄ
CxÀð.
(f) “ªÀÄÈvÀ d£À£À”‛ JAzÀgÉ UÀ¨sÀð¥sÀ®ªÀÅ ¤¢ðµÀÖ UÀ¨sÁðªÀ¢üAiÀiÁzÀgÀÆ vÀÄA©gÀÄªÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
UÀ¨sÀð ªÀÄgÀt JAzÀÄ CxÀð.
(2) AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è eÁjAiÀÄ°®èzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «¢üUÉ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
G¯ÉèÃRªÀÅ, D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è eÁjAiÀÄ°è ¸ÀAªÁ¢ ±Á¸À£ÀªÉÃ£ÁzÀgÀÆ
¸À®ÄªÀ½AiÀÄ°èzÀÝgÉ D ±Á¸À£ÀQÌgÀÄªÀ G¯ÉèÃRªÉAzÀÄ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ II
£ÉÆÃAzÀtÂ-¹§âA¢
3. ¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï
(1) PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£É PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï
JAzÀÄ ¥ÀæwÃvÀ£ÁUÀvÀPÀÌ M§â ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ jf¸ÁÖçgï – d£ÀgÀ¯ïgÀªÀjVgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ
¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä PÁ®PÁ®PÉÌ CªÀgÀÄ C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÉÆÃ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß
jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀ C¢üÃPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV PÉÃAzÀæ
¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀAxÀ EvÀgÀ C¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ CAxÀ GzÉÆåÃUÀ
£ÁªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É ¤AiÀÄ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
(3) jf¸ÁÖçgï – d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ gÁdå PÉëÃvÀæUÀ¼À°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀA§AzsÀªÁV ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸À§ºÀÄzÀÄ; ªÀÄvÀÄÛ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ «µÀAiÀÄzÀ°è ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀiÁr
KQÃPÀÈvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ vÀPÀÌ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ GPÀÛ gÁdå PÉëÃvÀæUÀ¼À°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
PÁAiÀÄð jÃwAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ªÁ¶ðPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
4. ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ
(1) gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ, gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£É PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, gÁdåPÉÌ M§âgÀÄ ªÀÄÄRå
jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
(2) ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀjVgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä PÁ®PÁ®PÉÌ
CªÀgÀÄ C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀzÉÆÃ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ C¢üÃPÀëuÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ
¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀªÀAxÀ EvÀgÀ
C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ CAxÀ GzÉÆåÃUÀ £ÁªÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
(3) ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À-§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁzÀ
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÉßÃ£ÁzÀgÀÆ PÉÆnÖzÀÝgÉ,
CªÀÅUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ, PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀÄªÀ §UÉÎ gÁdåzÀ°è ªÀÄÄRå PÁAiÀÄð
¤ªÀðºÀuÁ¢üPÁjAiÀiÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
77
(4) ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ¸ÀzÀPÀëªÁzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß K¥Àðr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV gÁdåzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂ
PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£Àé¬Ä¸À®Ä KQÃPÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj«ÃQë¸À®Ä, ¸ÀÆPÀÛ C£ÀÄzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¹ CxÀªÁ
¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è K¥ÁðqÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ PÁAiÀÄð jÃwAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É MAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß 19£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (2)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉèÃTvÀªÁzÀ CAQ
CA±À ªÀgÀ¢AiÉÆqÀ£É «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ PÁ®UÀ½UÉÆªÉÄä vÀAiÀiÁj¹ gÁdå
¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À°è¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
5. £ÉÆÃAzÀtÂ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ
gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ, gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£É PÉÆqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, gÁdåzÉÆ¼ÀV£À gÁdå PÉëÃvÀæªÀ£ÀÄß
vÁªÀÅ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀAxÀ £ÉÆÃAzÀtÂ «¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «¨sÁV¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ
£ÉÆÃAzÀtÂ «¨sÁUÀUÀ½UÉ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
6. f¯Áè jf¸ÁÖçgï
(1) gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁd¸Àé f¯ÉèUÉ M§âgÀÄ f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÁªÀÅ
¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸ÀÄªÀµÀÄÖ ªÀÄA¢ C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgÀgÀ£ÀÆß £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ
f¯Áè jf¸ÁÖçgÀjVgÀÄªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À ¥ÉÊQ AiÀiÁªÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä CªÀgÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ
C¢üPÁgÀ PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ CAxÀ ¥ÀæPÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ
¤zÉÃð±À£ÀPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ ¤ªÀð»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) f¯Áè jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ f¯ÉèAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄRå

jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ ¤zÉÃð±À£ÀPÉÆÌ¼À¥ÀlÄÖ C¢üÃQë¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À
G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ
ºÉÆgÀr¹zÀÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀ®Ä dªÁ¨ÁÝgÀgÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
7. jf¸ÁÖçgïgÀÄUÀ¼ÀÄ
1. gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ, ¥ÀAZÁ¬ÄwAiÀÄ CxÀªÁ MAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ
¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀðzÀ C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæzÉÆ¼ÀUÉ ¸ÉÃjzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ D AiÀiÁªÀªÉÃ JgÀqÀÄ CxÀªÁ JgÀqÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M§âgÀÄ jf¸ÁÖçgïgÀ£ÀÄß £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀgÀAvÀÄ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ, ¥ÀAZÁ¬ÄwAiÀÄ CxÀªÁ EvÀgÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ

¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀðzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è CzÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß E®èªÉÃ EvÀgÀ £ËPÀgÀ£À£ÀÄß
jf¸ÁÖçgÀgÀ£ÁßV £ÉÃ«Ä¸À§ºÀÄzÀÄ.
2. ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ 8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ E®èªÉÃ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ vÀ£ÀUÉ PÉÆnÖgÀÄªÀ J®è
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß F GzÉÞÃ±ÀPÁÌV EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖj£À°è ±ÀÄ®Ì CxÀªÁ §ºÀÄªÀiÁ£À E®èzÉ
§gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ®èzÉ vÀ£Àß C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£ÀzÀ CxÀªÁ
¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀÄgÀtzÀ «ZÁgÀªÀ£ÀÄß JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÀÆÌ £ÉÆÃAzÀtÂ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½zÀÄPÉÆAqÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÀÆÌ ¸ÀºÀ K¥ÁðqÀÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
78
3. ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ AiÀiÁªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁVzÁÝ£ÉÆÃ C°è DvÀ¤UÉ MAzÀÄ
PÁAiÀiÁð®AiÀÄ«gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
4. ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ ¤zÉÃð²¸À§ºÀÄzÁzÀ ¢£ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ªÉÃ¼ÉUÀ¼À°è

d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÞÃ±ÀPÁÌV PÁAiÀiÁð®AiÀÄPÉÌ §gÀvÀPÀÌzÀÄÝ
ªÀÄvÀÄÛ jf¸ÁÖçgÀ£À PÁAiÀiÁð®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀ¨ÁV°£À°è CxÀªÁ CzÀgÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÀÜ¼ÀªÉÇAzÀgÀ°è DvÀ£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DvÀ£ÀÄ AiÀiÁªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤AiÀÄÄPÀÛ£ÁVzÁÝ£ÉÆÃ D
¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ d£À£À ªÀÄgÀtzÀ jf¸ÁÖçgï JA§ GzÉÆåÃUÀ £ÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ºÁdgÁUÀÄªÀ
¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß, ªÉÃ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ°è §gÉ¢gÀÄªÀ MAzÀÄ ¥sÀ®PÀªÀ£ÀÄß Ej¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
5. jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgïgÀªÀgÀ ¥ÀÆªÁð£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀÄ ¸À¨ï jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼À£ÀÄß £ÉÃ«Ä¹ vÀ£Àß

C¢üPÁgÀ PÉëÃvÉæzÉÆ¼ÀV£À ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è vÀ£Àß J®è CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀvÀðªÀåUÀ¼À£ÀÄß CªÀjUÉ ªÀ»¹PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
CzsÁåAiÀÄ - III
d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ
8. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀvÀPÀÌ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
(1) 12£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀjAzÀ «zsÁAiÀÄPÀªÁVgÀÄªÀ

¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è zÁR®Ä ªÀiÁqÀvÀPÀÌ £Á£Á «ªÀgÀUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß vÁªÀÅ w½zÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀA§ÄªÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ, «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÁV jf¸ÁÖçgïgÀªÀjUÉ ªÀiËTPÀªÁV
E®èªÉÃ °TvÀªÁV PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ PÉÆr¸ÀÄªÀÅzÀÄ F ªÀÄÄAzÉ ºÉÃ¼ÀÄªÀ ªÀåQUÀ¼À
PÀvÀðªÀåªÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(J) (©) ¬ÄAzÀ (E)ªÀgÉV£À RAqÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃTvÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ¼ÀªÁVgÀzÉ, ªÁ¸ÀzÀ CxÀªÁ
ªÁ¸ÀzÀÝ®èzÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è, ªÀÄ£ÉAiÀÄ AiÀÄdªÀiÁ£À,
CxÀªÁ D ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÀÄlÄA§UÀ¼ÀÄ ªÁ¸ÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è D PÀÄlÄA§zÀ
AiÀÄdªÀiÁ£À- AiÀÄdªÀiÁ£À£ÉAzÀgÉ D ªÀÄ£É¬ÄAzÀ E®èªÉÃ PÀÄlÄA§¢AzÀ AiÀÄdªÀiÁ£À£ÉAzÀÄ
CAVÃPÀÈvÀ£ÁzÀªÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d£À£ÀªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌ CªÀ¢üAiÀÄ°è DvÀ£ÀÄ
ªÀÄ£ÉAiÀÄ°ègÀ¢zÀÝgÉ, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°ègÀÄªÀ AiÀÄdªÀiÁ£À£À CvÀåAvÀ ¤PÀl §AzsÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ AiÀiÁªÀ
ªÀåQÛAiÀÄÄ E®è¢zÀÝgÉ GPÀÛ CªÀ¢üAiÀÄ°ègÀÄªÀ ªÀAiÉÆÃ¢üPÀ£ÁzÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÌ ¥ÀÄgÀÄµÀ ªÀåQÛ;
(©) MAzÀÄ D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è, DgÉÆÃUÀå PÉÃAzÀæzÀ°è, ¥Àæ¸ÀªÀ UÀÈºÀzÀ°è, E®èªÉÃ G¥ÀZÁgÀ UÀÈºÀzÀ°è, E®èªÉÃ
CzÀÄªÉÃ §UÉAiÀÄ EvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ
ªÉÊzÁå¢üPÁj CxÀªÁ F PÀÄjvÀÄ DvÀ¤AzÀ C¢üÃPÀÈvÀ£ÁzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ M§â ªÀåQÛ;
(¹) MAzÀÄ eÉÊ°£À°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ eÉÊ®gÀÄ;
(r) bÀvÀæzÀ°è, ªÀ¸Àw ¤®AiÀÄzÀ°è, zsÀªÀÄð ±Á¯ÉAiÀÄ°è, ¨sÉÆÃd£ÁªÁ¸ÀzÀ°è, ªÀ¸Àw UÀÈºÀzÀ°è, vÀAUÀÄ
ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è, ¸ÉÃ£Á ªÁ¸ÀzÀ°è, ºÉAqÀzÀAUÀrAiÀÄ°è CxÀªÁ ¸ÁªÀðd¤PÀ «ºÁgÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ ªÀåQÛ;
79
(E) ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¥ÀjvÀåPÀÛªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ«£À CxÀªÁ ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀzÀ
¸ÀA§AzsÀzÀ°è, UÁæªÀÄzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è D UÁæªÀÄzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ E®èªÉÃ EvÀgÀ ¸ÀAªÁ¢ C¢üPÁj
ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÉÆÃ°Ã¸ï ¸ÉÖÃµÀ¤ß£À ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ C¢üPÁj;
¥ÀgÀAvÀÄ, CAxÀ ²±ÀÄªÀ£ÀÄß CxÀªÁ ªÀÄÈvÀzÉÃºÀªÀ£ÀÄß PÁtÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ CxÀªÁ CAxÀ
²±ÀÄªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ªÀÄÈvÀzÉÃºÀªÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀ ªÀ±ÀPÉÌ PÉÆnÖzÉAiÉÆÃ D AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ CAxÀ
«µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀÆªÉÇÃðPÀÛ ªÀÄÄRå¸ÀÜ¤UÉ CxÀªÁ D¦üÃ¸ÀjUÉ w½AiÀÄ¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ;
(J¥sï) ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀåQÛ.
(2) (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ°è K£ÉÃ CqÀPÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀjAiÉÄÃ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ DzÉÃ±ÀzÀ

ªÀÄÆ®PÀ MAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ «¨sÁUÀzÀ°è EgÀÄªÀ ¹ÜwUÀwUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ¤¹, (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ
(J) RAqÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖªÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼À §zÀ¯ÁV F PÀÄjvÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ GzÉÆåÃUÀ
£ÁªÀÄ¢AzÀ ¤¢ðµÀÖ¥Àr¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ, D DzÉÃ±ÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ, D RAqÀzÀ°è G¯ÉèÃTvÀªÁzÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À
¸ÀA§AzsÀªÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ CxÀªÁ PÉÆr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
9. vÉÆÃlzÀ°è (¥ÁèAmÉÃµÀ£ï) d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ «²µÀÖ G¥À§AzsÀ

vÉÆÃlzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è D vÉÆÃlzÀ C¢üÃPÀëPÀ£ÀÄ 8£ÉAiÀÄ
¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¯ÉÃè TvÀªÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgïgÀªÀjUÉ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ E®èªÉÃ PÉÆr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
¥ÀgÀAvÀÄ, 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ (J)¬ÄAzÀ (J¥sï) RAqÀUÀ¼À°è

G¯ÉèÃTvÀgÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ D vÉÆÃlzÀ C¢üÃPÀëPÀjUÉ CªÀ±Àå «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
«ªÀgÀuÉ :- F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è §gÀÄªÀ ‚vÉÆÃl‛ JAzÀgÉ «¹ÛÃtðzÀ°è 4 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ½VAvÀ

PÀrªÉÄ¬Ä®è¢zÀÄÝ ZÁ, PÁ¦ü, ªÉÄt¸ÀÄ, gÀ§âgï, AiÀiÁ®QÌ, ¹APÉÆÃ£À CxÀªÁ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ
gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤¢ðµÀÖ ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¨É¼ÉUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÉ
¹zÀÞªÁUÀÄwÛgÀÄªÀ CxÀªÁ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV GvÁà¢¸ÀÄwÛgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÀÆ«ÄAiÉÄAzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ
‚vÉÆÃlzÀ C¢üÃPÀëPÀ JA§ ªÀiÁwUÉ vÉÆÃlzÀ°è PÁ«ÄðPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀzÀ ¥Àæ¨sÁgÀ«gÀÄªÀ CxÀªÁ
¥ÀAiÀÄðªÉÃPÀëuÉ¬ÄgÀÄªÀ-ªÀiÁå£ÉÃdgï, ¸ÀÆ¥ÀjAmÉAqÉAmï CxÀªÁ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛ.
10. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæªÀiÁtÂPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ

PÉ®ªÀÅ ªÀåQUÀ¼À PÀvÀðªÀå
(1) (i) AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£ÀzÀ CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ PÁ®zÀ°è EzÀÝ ¸ÀÆ®VwÛ CxÀªÁ ªÉÊzÀå aQvÀìPÀ E®èªÉÃ
DgÉÆÃUÀå aQvÀìPÀ£ÀÄ;
(ii) ªÀÄÈvÀ zÉÃºÀUÀ¼À «¯ÉÃªÁjUÉ «ÄÃ¸À¯ÁVzÀÝ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥Á®PÀ£ÀÄ CxÀªÁ ªÀiÁ°ÃPÀ£ÀÄ CxÀªÁ
CAxÀ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è EgÀvÀPÀÌzÉAzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀð¢AzÀ «¢ü¸À®àlÖ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ, CxÀªÁ
(iii) gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ DvÀ£À GzÉÆåÃUÀ £ÁªÀÄ¢AzÀ F PÀÄjvÀÄ ¤¢ðµÀÖ¥Àr¸À§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ
AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ DvÀ£ÀÄ E®èªÉÃ DPÉ ºÉÆÃV £ÉÆÃrzÀ CxÀªÁ ¸ÀªÀÄÄäRzÀ°èzÀÝ CxÀªÁ
«zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß
CxÀªÁ EªÉgÀqÀ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ PÁ®zÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ jÃwAiÀÄ°è jf¸ÁÖçgÀjUÉ
C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅzÀÄ DvÀ£À E®èªÉÃ DPÉAiÀÄ PÀvÀðªÀåªÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
80
(2) AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ, C°è F ¸ÀA§AzsÀªÁV zÉÆgÉAiÀÄÄªÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À£ÀÄß
UÀªÀÄ£ÀzÀ°è¹PÉÆAqÀÄ, ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ MAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ
«zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è ¥ÀqÉAiÀÄvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ «¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
(3) ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ (2)£ÉAiÀÄ G¥À-
¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¹zÀ°è, vÀ£Àß »A¢£À ÇÁé¸ÀÜöå PÁ®zÀ°è M§â ªÉÊzÀå ªÀÈwÛPÀ¤AzÀ G¥ÀZÁgÀ
¥ÀqÉzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ ªÀÄÈvÀ£ÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, ªÉÊzÀå ªÀÈwÛPÀ£ÀÄ, D ªÀåQÛAiÀÄ ªÀÄgÀuÁAvÀgÀ
ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ ªÀiÁ»w PÉÆqÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «¢ü¸À®àlÖ ªÀåQÛUÉ,
vÁ£ÀÄ w½¢gÀÄªÀµÀÄÖ ªÀÄvÀÄÛ £ÀA§ÄªÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¹ «zsÁAiÀÄPÀ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è
MAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ±ÀÄ®ÌªÉÃ£À£ÀÆß «¢ü¸ÀzÉ PÀÆqÀ¯ÉÃ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ D ¥ÀæªÀiÁt
¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß CAxÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¹éÃPÀj¹, F C¢ü¤AiÀÄªÀÄ¢AzÀ «¢ü¸À®àlÖ ¥ÀæPÁgÀ ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀ PÁ®PÉÌ jf¸ÁÖçgÀjUÉ M¦à¹PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
11. ¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ£ÀÄ jf¸ÀÖjUÉ ¸À» ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ

F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¨ÉÃPÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjUÉ ªÀiËTPÀªÁV PÉÆlÖ
¥ÀæwAiÉÆ§â AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ F ¸ÀA§AzsÀªÁV EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖj£À°è vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀÄ, «ªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄ §gÉAiÀÄ¯ÁgÀzÀªÀ£ÁzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, jf¸ÀÖj£À°è vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀÄ,
«ªÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀzÀ E¢jUÉ vÀ£Àß ºÉ¨ÉâlÄÖ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁPÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
F «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß jd¸ÀÖj£À°è §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
12. ¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ¤UÉ £ÉÆÃAzÀtÂ zÁR¯ÉUÀ¼À GzÀÞøvÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ

jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ, MAzÀÄ d£À£ÀzÀ E®èªÉÃ ªÀÄgÀtzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ PÉ®¸ÀªÀÅ ¥ÀÆwðAiÀiÁzÉÆqÀ£É, (8)£ÉAiÀÄ
¥ÀæPÀgÀtzÀ E®èªÉÃ (9)£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁ»w PÉÆlÖ ªÀåQÛUÉ D jf¸ÀÖj¤AzÀ CAxÀ
d£À£ÀPÉÌ E®èªÉÃ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «zsÁAiÀÄPÀ «ªÀgÀUÀ¼À MAzÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß vÀ£Àß gÀÄdÄ
ºÁQ ±ÀÄ®Ì gÀ»vÀªÁV PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
13. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À «¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂ

(1) AiÀiÁªÀ d£À£ÀzÀ E®èªÉÃ ªÀÄgÀtzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß, D §UÉÎ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ ªÉÄÃ¯É
DzÀgÉ CzÀÄ WÀn¹zÀA¢¤AzÀ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjUÉ
PÉÆqÀ¯ÁVzÉAiÉÆÃ D AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ «¼ÀA§
±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) AiÀiÁªÀ d£À£ÀzÀ E®èªÉÃ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ «¼ÀA§zÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ WÀn¹zÀA¢¤AzÀ
ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV jf¸ÁÖçgÀjUÉ PÉÆqÀ¯ÁVzÉAiÉÆÃ D
AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄ °TvÀªÁzÀ C£ÀÄªÀÄw¬ÄAzÀ ªÀiÁvÀæ
ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ M§â ¥À«vÀæ ¥ÀæªÀiÁtvÀ£À (£ÉÆÃmÉqï ¥À©èPï)
CxÀªÁ F PÀÄjvÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁjAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ
ªÀiÁrzÀ C¦üqÀ«mï£ÀÄß ºÁdgÀÄ ¥Àr¹zÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
81
(3) AiÀiÁªÀ d£À£ÀªÀÅ E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀÅ CzÀÄ WÀn¹zÀA¢¤AzÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁV
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èªÉÇÃ D d£À£ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß M§â MAzÀ£ÉÃ ªÀUÀðzÀ zÀAqÁ¢üPÁj,
CxÀªÁ M§â ªÀÄºÁ¥ÁæAvÀ zÀAqÁ¢üPÁjAiÀÄÄ (¥Éæ¹qÉ¤ì ªÀiÁåf¸ÉÖçÃl£ÀÄ) d£À£ÀzÀ CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ
AiÀÄxÁxÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj±ÉÆÃ¢ü¹zÀ ªÉÄÃ¯É DzÉÃ±À PÉÆlÖ vÀgÀÄªÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁAiÀÄPÀ ±ÀÄ®Ì PÉÆlÖ
vÀgÀÄªÁAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ G¥À-§AzsÀUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß D §UÉÎ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ
PÁ®zÉÆ¼ÀUÁV £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä vÀ¦àzÀ §UÉÎ AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É PÉÊPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄPÉÌ ¥ÀæwPÀÆ®ªÁUÀvÀPÀÌzÀÝ®è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß CAxÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÁUÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
14. ²±ÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À £ÉÆÃAzÀtÂ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ²±ÀÄ«£À d£À£ÀªÀ£ÀÄß ºÉ¸ÀgÀÄ PÉÆqÀzÉ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁrgÀÄªÀ°è CAxÀ ²±ÀÄ«£À vÀAzÉ
E®èªÉÃ vÁ¬Ä CxÀªÁ ¸ÀAgÀPÀëPÀ£ÀÄ ²±ÀÄ«£À ºÉ¸Àj£À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀiËTPÀªÁV E®èªÉÃ
°TvÀªÁV jf¸ÁÖçgïjUÉ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ D vÀgÀÄªÁAiÀÄ jf¸ÁÖçgÀgÀÄ CAxÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß jf¸ÀÖj£À°è
£ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁr D £ÀªÀÄÆ¢UÉ aPÀÌ gÀÄdÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀ ºÁPÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
15. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖj£À°è zÁR¯ÉAiÀÄ wzÀÄÝ ¥Àr CxÀªÁ gÀ¢ÝAiÀiÁw

F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ vÁ£ÀÄ EnÖgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jf¸ÀÖj£À°è MAzÀÄ d£À£ÀzÀ E®èªÉÃ
ªÀÄgÀtzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ¯ÁèUÀ° «µÀAiÀÄzÀ¯ÁèUÀ° vÀ¥ÁàVzÉAiÉÄAzÀÄ CxÀªÁ
ªÀAZÀ£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ C£ÀÄavÀªÁV ªÀiÁqÀ®ànÖzÉAiÉÄAzÀÄ jf¸ÁÖçgÀjUÉ ¸ÀªÀiÁzsÁ£ÀªÁUÀÄªÀAvÉ
gÀÄdÄªÁvÁzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è CAxÀ £ÀªÀÄÆzÀÄUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ
¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è wzÀÝ§ºÀÄzÉA§ CxÀªÁ gÀzÀÄÝ¥Àr¸À§ºÀÄzÉA§ «ZÁgÀzÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ
gÀa¸À§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ ªÀÄÆ® £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ®Æè §zÀ¯ÁªÀuÉ
ªÀiÁqÀzÉ, CAa£À°è ¸ÀÆPÀÛ µÀgÁ §gÉzÀÄ D vÀ¥Àà£ÀÄß wzÀÝ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß
gÀzÀÄÝ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAa£À°è §gÉzÀ µÀgÁPÉÌ gÀÄdÄ ºÁQ D wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ E®èªÉÃ
gÀ¢ÝAiÀiÁwAiÀÄ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ IV
jPÁqÀÄðUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CAQ CA±ÀUÀ¼À ¥Á®£É
16. jf¸ÁÖçgÀgÀÄ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è EnÖgÀvÀPÀÌzÀÄÝ
(1) ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀgÀÄ, AiÀiÁªÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ AiÀiÁªÀ ¨sÁUÀzÀ
¸ÀA§AzsÀzÀ°è PÉëÃvÁæ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¸ÀÄvÁÛgÉÆÃ D £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÁUÀzÀ d£À£À ªÀÄgÀtzÀ jf¸ÀÖgÀ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è EnÖgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ PÁ®PÁ®PÉÌ «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ½UÉ
C£ÀÄ¸ÁgÀªÁV d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV jf¸ÀÖgÀÄ
¥ÀÄ¸ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è ªÀÄÄzÀæt ªÀiÁr¹ MzÀV¸ÀÄªÀ K¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ; ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ
¨sÁµÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À MAzÀÄ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀ£ÀÄ PÀZÉÃjAiÀÄ ºÉÆgÀ
¨ÁV® ªÉÄÃ¯É CxÀªÁ CzÀgÀ ¸À«ÄÃ¥À AiÀiÁªÀÅzÉÆAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è CAn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
82
17. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖj£À ±ÉÆÃzsÀ£É
(1) ±ÀÄ®ÌzÀ ªÀÄvÀÄÛ CAZÉ ªÉZÀÑzÀ ¸ÀAzÁAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¸ÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¸ÀªÉÄÃvÀªÁV gÁdå
¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ F PÀÄjvÀÄ gÀa¸À§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ, AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ
(J) d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À MAzÀÄ jf¸ÀÖj£À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁR¯ÉAiÀÄ£ÀÄß jf¸ÁÖçgÀjAzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É
ªÀiÁr¸À§ºÀÄzÀÄ;
(©) AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV CAxÀ jf¸ÀÖj¤AzÀ MAzÀÄ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀgÀAvÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛUÉ ¤ÃrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀÅ
jf¸ÀÖj£À°è §gÉzÀ ªÀÄgÀt PÁgÀt ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß w½¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆnÖgÀÄªÀ J¯Áè GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ jf¸ÁÖçgÀjAzÀ CxÀªÁ 1872£ÉAiÀÄ
E¸À«AiÀÄ ¸ÁPÁëöå¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ (1872£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ (1)£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ) 76£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
G¥À§A¢üvÀªÁVgÀÄªÀAvÉ CAxÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¥Áæ¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ
EvÀgÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁj¬ÄAzÀ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀÈvÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ D zÁR¯ÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ d£À£ÀPÉÌ
E®èªÉÃ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀÄzÉÆÃ CzÀ£ÀÄß gÀÄdÄªÁvÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¸ÁPÀëöåªÁV
CAVÃPÁgÀªÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
18. £ÉÆÃAzÀtÂ PÀZÉÃjUÀ¼À ¥Àj«ÃPÀëuÉ

f¯Áè jf¸ÁÖçgÀªÀjAzÀ ¤¢ðµÀÖªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ jÃwAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀðzÀªÀgÀÄ
jf¸ÉÖçÃµÀ£ï PÀZÉÃjUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj«ÃQë¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ C°ègÀÄªÀ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjÃQë¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
19. jf¸ÁÖçgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjUÉ ¸ÀAPÀ®£ÀPÁÌV ¤AiÀÄvÀPÁ°PÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß

PÀ¼ÀÄ»¹PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ
(1) ¥ÀæwAiÉÆ§â jf¸ÁÖçgÀgÀÄ EnÖgÀÄªÀ jf¸ÀÖj£À°è d£À£À ªÀÄgÀt zÁR¯ÉUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ MAzÀÄ
ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ PÁ®UÀ½UÉÆªÉÄä ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è ªÀÄÄRå
jf¸ÁÖçgÀjUÉ CxÀªÁ CªÀjAzÀ ¤¢ðµÀÖªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀªÀgÀÄ jf¸ÁÖçgÀjAzÀ MzÀV¸À®àlÖ ªÀgÀ¢UÀ¼À°ègÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ ¸ÀAPÀ®£À

ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CAQ CA±À ¸ÀA§AzsÀªÁzÀ
MAzÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀµÀðzÀ°è «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ PÁ®UÀ½UÉÆªÉÄä ªÀÄvÀÄÛ
CAxÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ w¼ÀÄªÀ½PÉUÀ½UÁV ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
CzsÁåAiÀÄ V
¸ÀAQÃtð
20. ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀUÀqÉ ¥ÀæeÉUÀ¼À d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂUÉ «±ÉÃµÀ K¥ÁðqÀÄ
(1) jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀÄ F PÀÄjvÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀªÀjAzÀ gÀavÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
¤AiÀÄªÀÄUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÉÆgÀUÀqÉ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ËgÀgÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁV
¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÁtÂdå zÀÆvÁªÁ¸ÀUÀ¼À°è CAxÀ ¥ËgÀgÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀªÁV 1955£ÉAiÀÄ
E¸À«AiÀÄ ¥ËgÀvÁé¢ü¤AiÀÄªÀÄ (1955£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ 7£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ)zÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀavÀªÁzÀ
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ vÁ£ÀÄ ¥ÀqÉzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
83
(2) ¨sÁgÀvÀzÀ°è d¤¹zÀ AiÀiÁªÀ ²±ÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀzÀ°è (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¥À-§A¢ü¹zÀ
¥ÀæPÁgÀ ªÀiÁ»w §A¢®èªÉÇÃ D AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄUÀÄ«£À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, D ²±ÀÄ«£À ªÀiÁvÁ ¦vÀgÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ°è £É¯É¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ C°èUÉ ªÀÄgÀ½zÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, CªÀgÀÄ D ²±ÀÄªÀÅ ¨sÁgÀvÀPÉÌ
DUÀ«Ä¹zÀ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 60 ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV D ²±ÀÄªÀÅ ¨sÁgÀvÀzÀ°è d¤¹zÀgÉ ºÉÃUÉÆÃ CzÉÃ
jÃwAiÀÄ°è ²±ÀÄ«£À d£À£ÀªÀ£ÀÄß F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
13£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ G¥À-§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½zÀ 60 ¢£ÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄÄ ªÀÄÄVzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ
CAxÀ ²±ÀÄ«£À d£À£ÀPÉÌ C£Àé¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
21. d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀzÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä jf¸ÁÖçgÀgÀ C¢üPÁgÀ
AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ ªÁ¸ÀªÁVgÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ d£À£ÀzÀ CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è
DvÀ¤UÉ w½¢gÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÁV jf¸ÁÖçgÀgÀÄ ªÀiËTPÀªÁV E®èªÉÃ
°TvÀªÁV D AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛUÉ «¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
22. ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä C¢üPÁgÀ

F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß CxÀªÁ CzÀgÀ ªÉÄÃgÉUÉ gÀavÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¤AiÀÄªÀÄzÀ E®èªÉÃ DzÉÃ±ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß gÁdåzÀ°è eÁj ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÉÌ
CªÀ±ÀåªÉAzÀÄ vÉÆÃgÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀgÀPÁgÀzÀªÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁdå
¸ÀPÁðgÀPÉÌ PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
23. zÀAqÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
(1) (J) 8£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀ ¸ÀªÀiÁZÁgÀªÀ£ÀÄß
PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ vÀ£Àß PÀvÀðªÀåªÁVzÉAiÉÆÃ CzÀ£ÀÄß PÉÆqÀ®Ä ¸ÀªÀÄAd¸À PÁgÀt«®èzÉÃ vÀ¥ÀÄàªÀ;
(©) w½zÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸ÀvÀPÀÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «ªÀgÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ÇÀvÀåªÉAzÀÄ vÁ£ÀÄ w½¢gÀÄªÀ
E®èªÉÃ £ÀA§ÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀªÀiÁZÁgÀªÀ£ÀÄß d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À AiÀiÁªÀÅzÉÃ jf¸ÀÖj£À°è ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ
GzÉÝÃ±ÀPÁÌV PÉÆqÀÄªÀ E®èªÉÃ PÉÆr¸ÀÄªÀ;
(¹) 11£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀt¢AzÀ «¢ü¸À¯ÁVgÀÄªÀAvÉ jf¸ÀÖgï£À°è vÀ£Àß ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß, «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
ªÁ¸ÀzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ®Ä CxÀªÁ vÀ£Àß ºÉ¨ÉâlÄÖ UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ºÁPÀ®Ä ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ M§â
ªÀåQÛAiÀÄÄ. AiÀiÁªÀ£ÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁzÀ zÀAqÀ¤ÃAiÀÄ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) vÀ£Àß C¢üPÁgÀ PÉëÃvÀæzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀ®Ä
CxÀªÁ 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀt¢AzÀ «¢ü¸À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß
¸À°è¸À®Ä ¸ÀªÀÄAd¸À PÁgÀt«®èzÉ G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀ E®èªÉÃ ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â jf¸ÁÖçgï CxÀªÁ
¸À¨ï-jf¸ÁÖçgï 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁzÀ dÄ¯Áä£É¬ÄAzÀ zÀAqÀ¤ÃAiÀÄ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (3)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ MAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä
G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÉÊzÀå ªÀÈwÛPÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ¥Àª
æ ÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß
vÀ®Ä¦¸À®Ä G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤gÁPÀj¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ 50 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ
ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁzÀ dÄ¯Áä£É¬ÄAzÀ zÀAqÀ¤ÃAiÀÄ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À-§AzsÀzÀ G®èAWÀ£ÉUÉ F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è AiÀiÁªÀ zÀAqÀ£ÉUÀÆ
CªÀPÁ±À ªÀiÁr®èªÉÇÃ D AiÀiÁªÀÅzÉÃ G¥À-§AzsÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄAd¸À PÁgÀt«®èzÉ G®èAX¸ÀÄªÀ
AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â ªÀåQÛAiÀÄÄ 10 gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄªÀgÉUÉ ºÉÆÃUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ zÀAqÀ£É¬ÄAzÀ
zÀAqÀ¤ÃAiÀÄ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
84
(5) 1898£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ zÀAqÀ ¥ÀæQæAiÀiÁ ¸ÀA»vÉAiÀÄ°è (1898£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ 5£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è)
K£ÉÃ CqÀPÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀjAiÉÄÃ, F ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉV£À MAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀzÀ «ZÁgÀªÁV M§â
zÀAqÁ¢üPÁj¬ÄAzÀ Që¥Àæ «ZÁgÀuÉ £ÀqÉ¸À®àqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
24. C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À C¢ü¸ÀAzsÁ£ÀPÉÌ C¢üPÁgÀ

(1) «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ, F PÀÄjvÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀªÁ «²µÀÖ DzÉÃ±ÀzÀ
ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀjAzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ AiÀiÁªÀ£ÉÆ§â C¢üPÁjAiÀÄÄ, F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
zÀAqÀ PÁAiÀÄðªÁ»UÀ¼À£ÀÄß ºÀÆqÀÄªÀÅzÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV E®èªÉÃ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ MAzÀÄ C¥ÀgÁzsÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀ CxÀªÁ ¸ÀAiÀÄÄQÛPÀªÁV ±ÀAQ¸À®àlÖ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ, CAxÀ
C¥ÀgÁzsÀzÀ C©ü¸ÀAzsÁ£À gÀÆ¥ÀªÁV 50 gÀÆ¥Á¬ÄUÉ «ÄÃgÀzÀ ªÉÆvÀÛzÀ ºÀtªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) CµÀÄÖ ªÉÆvÀÛzÀ ºÀtªÀÅ ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É, CAxÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ «ªÉÆÃavÀ£ÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ
C¥ÀgÁzsÀzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è CªÀ£À ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄAzÉÃ£ÀÆ PÁAiÀÄðªÁ»UÀ¼À£ÀÄß PÉÊPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÝ®è.
25. ¦üAiÀiÁð¢ ªÀåªÀºÀgÀuÉUÉ ªÀÄAdÆgÁw
F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ zÀAqÀ¤ÃAiÀÄªÁzÀ C¥ÀgÁzsÀzÀ §UÉÎ F PÀÄjvÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå E®èªÉÃ «²µÀÖ
DzÉÃ±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄRå jf¸ÁÖçgÀjAzÀ C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ C¢üPÁgÀ¢AzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¦üAiÀiÁð¢ ªÀåªÀºÀgÀuÉ ºÀÆqÀ®àqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
26. jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï-jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðj £ËPÀgÀgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂvÀgÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ

J®è jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ï-jf¸ÁÖçgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É
gÀavÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤AiÀÄªÀÄzÀ CxÀªÁ DzÉÃ±ÀzÀ G¥À-§AzsÀUÀ½UÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV ªÀwð¸ÀÄªÁUÀ
E®èªÉÃ ªÀwð¸ÀÄªÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄªÁUÀ ¨sÁgÀvÀ zÀAqÀ ¸ÀA»vÉAiÀÄ (1860£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ 45£ÉAiÀÄ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ) 21£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ CxÀðzÀ ¥ÀæPÁgÀ ¸ÀPÁðjÃ £ËPÀgÀgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂvÀgÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
27. C¢üPÁgÀUÀ¼À ¥ÀævÁåAiÉÆÃd£É

gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ (30£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀ C¢üPÁgÀzÀ ºÉÆgÀvÀÄ)
F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ CxÀªÁ EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ vÀ¤ßAzÀ
¥ÀæAiÉÆÃdåªÁUÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¢üPÁgÀªÀÅ, ¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è ¤¢ðµÀÖªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ
µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÉÃ£ÁzÀgÀÆ EzÀÝgÉ CªÀÅUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ C¢üÃ£ÀªÁVzÀÄÝ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ°è
¤¢ðµÀÖªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀAxÀ C¢üPÁj¬ÄAzÀ E®èªÉÃ ¥Áæ¢üPÁj ªÀUÀð¢AzÀ ¸ÀºÀ
¥ÀæAiÉÆÃdåÀªÁUÀvÀPÀÄÌzÉAzÀÄ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆZÀ£É PÉÆlÄÖ ¤zÉÃð²¸À§ºÀÄzÀÄ.
28. ¸ÀzÁââªÀ¢AzÀ ªÀiÁrzÀ PÀÈvÀåzÀ gÀPÀëuÉ
(1) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ CxÀªÁ EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤AiÀÄªÀÄzÀ E®èªÉÃ
DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀzÁãªÀ¢AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ CxÀªÁ ªÀiÁqÀ®Ä GzÉÝÃ²¸À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀåzÀ §UÉÎ
¸ÀPÁðgÀzÀ, jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ïgÀªÀgÀÄ, AiÀiÁªÉÇ§â jf¸ÁÖçgï CxÀªÁ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀvÀðªÀåªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀ£ÉÃ
ªÀåQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁªÉAiÀÄ£ÁßUÀ°, ¦üAiÀiÁð¢ ªÀåªÀºÀgÀuÉAiÀÄ£ÁßUÀ° CxÀªÁ EvÀgÀ
«¢üPÁAiÀÄðªÁ»AiÀÄ£ÁßUÀ° ºÀÆqÀ®Ä CªÀPÁ±À«gÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
85
(2) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄzÀ CxÀªÁ DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
¸ÀzÁãªÀ¢AzÀ ªÀiÁqÀ®àlÖ E®èªÉÃ ªÀiÁqÀ®Ä GzÉÞÃ²¸À®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀå¢AzÀ GAmÁzÀ E®èªÉÃ
GAmÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ºÁ¤AiÀÄ §UÉÎ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁªÉAiÀÄ£ÀÄß E®èªÃÉ
EvÀgÀ «¢üPÁAiÀÄðªÁ»AiÀÄ£ÀÄß ºÀÆqÀ®Ä CªÀPÁ±À«gÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
29. F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ 1886£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ 6£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄPÉÌ ¨sÀAUÀ GAlÄ
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è
1886£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ d£À£ÀUÀ¼À, ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ «ªÁºÀUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ
G¥À-§AzsÀUÀ½UÉ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°ègÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «µÀAiÀÄªÀÅ ¨sÀAUÀªÀÅAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÁV
CxÀð ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
30. ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀ C¢üPÁgÀ

(1) gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ, PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀÄ C¢üPÀÈvÀ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è
C¢ü¸ÀÆZÀ£É PÉÆlÄÖ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À§ºÀÄzÀÄ.
(2) ªÀÄÄRåªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆªÉÇÃðPÀÛ G¥À-§AzsÀzÀ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄPÉÌ ¥ÀæwPÀÆ®ªÁUÀzÀAvÉ, CAxÀ
¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À°è:-
(J) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÀUÉ EnÖgÀ¨ÉÃPÁzÀ d£À£À ªÀÄgÀtzÀ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ;
(§) 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ jf¸ÁÖçgÀªÀjUÉ AiÀiÁªÀ PÁ¯ÁªÀ¢üUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ°è ¸ÀªÀiÁZÁgÀ PÉÆqÀvÀPÀÌzÉÝA§ «ZÁgÀ;
(¹) 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß C¢ü¸ÀÆa¸ÀvÀPÀÌ
PÁ¯ÁªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ jÃw;
(r) ªÀÄgÀt PÁgÀtzÀ §UÉÎ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛ¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
¥ÀqÉAiÀÄvÀPÀÌzÉÝA§ «ZÁgÀ;
(E) AiÀiÁªÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß 12£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ§ºÀÄzÉA§ «ZÁgÀ;
(J¥sï) 13£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (2)£ÉAiÀÄ G¥À ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ MAzÀÄ d£À£ÀªÀ£ÀÄß E®èªÉÃ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁr¸À®Ä AiÀiÁªÀ C¢üPÁj ªÀUÀðªÀÅ C£ÀÄªÀÄw PÉÆqÀ§ºÀÄzÉA§ «ZÁgÀ;
(f) 13£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁrzÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀAzÁAiÀÄªÁUÀvÀPÀÌ ±ÀÄ®Ì;
(ºÉZï) 4£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (4) £ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀªÀjAzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼À ¸À°èPÉ;
(L) d£À£À ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À ±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ CAxÀ ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ §UÉUÀÆ, jf¸ÀÖgÀÄUÀ½AzÀ GzÀÞøvÀ
¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄªÀ §UÉUÀÆ, ¸ÀAzÁAiÀÄªÁUÀvÀPÀÌ ±ÀÄ®Ì;
(eÉ) 16£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀgÀ¢UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CAQ CA±ÀzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ ¥Àæ¥ÀvÀæUÀ¼À°è
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ PÁ¯ÁªÀ¢üUÀ½UÉÆªÉÄä MzÀV¹ ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÉÝA§ «ZÁgÀ;
(PÉ) jf¸ÁÖçgÀgÀÄ EnÖgÀvÀPÀÌ jf¸ÀÖgÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ jPÁqÀÄðUÀ¼À C©ügÀPÉë. ºÁdgÁw ªÀÄvÀÄÛ
ªÀUÁðªÀuÉ;
(J¯ï) d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À jf¸ÀÖj£À°ègÀÄªÀ zÉÆÃµÀUÀ¼À wzÀÄÝ¥Àr ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À°ègÀÄªÀ zÁR¯ÉUÀ¼À
gÀ¢ÝAiÀiÁw;
(JA) «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ¨ÉÃPÁzÀ CxÀªÁ «zsÁAiÀÄPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «µÀAiÀÄ;
[(3) F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀr gÀa¸À¯ÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅ gÀavÀªÁzÀ vÀPÀët gÁdå
«zsÁ£À ªÀÄAqÀ®zÀ°è ªÀÄAr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.]
86
31. ¤gÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÈw
(1) 29£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ G¥À§AzsÀUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁdåzÀ°è CxÀªÁ CzÀgÀ ¨sÁUÀzÀ°è F
C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ ¸À®ÄªÀ½UÉ §AzÀA¢¤AzÀ C°è ¸À®ÄªÀ½AiÀÄ°ègÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «¢üAiÀÄ ¥ÉÊQ F
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ°è ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀªÁzÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¸ÀÄªÀAxÀ ¨sÁUÀªÀÅ CAxÀ gÁdåzÀ°è E®èªÉÃ
¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ CAxÀ ¨sÁUÀzÀ°è ¤gÀ¹vÀªÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) ºÁUÉ ¤gÀ¹vÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ, CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «¢üAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ (ºÉÆgÀr¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀÆZÀ£É
E®èªÉ ¤zÉÃð±À£ÀzÀ gÀa¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁ¬ÄzÉ E®èªÉÃ ¤AiÀÄªÀÄ E®èªÉÃ DzÉÃ±ÀUÀ¼À ¸ÀªÉÄÃvÀªÁV)
ªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀå E®èªÉÃ PÉÊPÉÆAqÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ, F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ½UÉ
«¸ÀAUÀvÀªÁUÀ¢gÀÄªÀµÀÖgÀªÀgÉUÉ, CAxÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀå E®èªÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ, ªÀiÁqÀ®àmÁÖUÀ E®èªÉÃ
PÉÊPÉÆ¼Àî®àmÁÖUÀ ¥ÀÆªÉÇÃðPÀÛ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀÄ ¸À®ÄªÀ½AiÀÄ°è®è¢zÀÝgÉ ºÉÃUÉÆ ºÁUÉAiÉÄÃ CªÀÅUÀ¼À
ªÉÄÃgÉUÉ CAxÀ PÀÈvÀå E®èªÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ ªÀiÁqÀ®ànÖgÀÄªÀAvÉ E®èªÉÃ PÉÊPÉÆ¼Àî®ànÖgÀÄªÀAvÉ
¨sÁ«¸À®àqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁqÀ®àlÖ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀå E®èªÉÃ PÉÊPÉÆ¼Àî®àlÖ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ gÀzÀÄÝUÉÆ½¸À®àqÀÄªÀªÀgÉUÉ vÀzÀ£ÀÄ¸ÁgÀªÁV ¸À®ÄªÀ½AiÀÄ°è
ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
32. vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä C¢üPÁgÀ
MAzÀÄ gÁdåzÀ°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ C£Àé¬Ä¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjuÁªÀÄPÉÌ vÀgÀÄªÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÉÆAzÀgÉAiÀÄÄ vÀ¯ÉzÉÆÃjzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀªÀgÀÄ PÉÃAzÀæ
¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀÄ F C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ½UÉ «¸ÀAUÀvÀªÁUÀzÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è D vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀÄªÀ §UÉÎ CªÀ±ÀåªÉAzÀÄ E®èªÉÃ AiÀÄÄPÀÛªÉAzÀÄ D gÁdå
¸ÀPÁðgÀzÀªÀjUÉ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀAxÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ CxÀªÁ CAxÀ ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß
PÉÆqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀgÀAvÀÄ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁdåzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è F C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ ¸À®ÄªÀ½UÉ §AzÀ
¢£ÁAPÀ¢AzÀ JgÀqÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁ¥ÀÛªÁzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è F
¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ DzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
1.1986gÀ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 4£ÀÄß C¼ÀªÀr¹ ¥ÀæPÀgÀt 2 ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ§AzsÀªÀ£ÀÄß ¢£ÁAPÀ 15-5-1986 jAzÀ
eÁjUÉÆ½¹zÉ.
87
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ eÁj
1. 01-04-1970 jAzÀ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ eÁjUÉ §A¢zÉ;
C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå: f.J¸ï.Dgï:514 gÀ ¢£ÁAPÀ: 21-03-1970, ¨sÁgÀvÀ gÁdå ¥ÀvÀæzÀ «±ÉÃµÀ ¸ÀAaPÉ ¨sÁUÀ-II ¥ÀæPÀgÀt
3(i), ¥ÀÄl 377:-
1) F PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼ÀÄ ©lÄÖ ÇÁìA gÁdåzÀ J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ :-
i) KQÃPÀÈvÀªÁzÀ PÁ¹ f¯Éè ªÀÄvÀÄÛ d¤nAiÀiÁ ¨ÉlÖUÀ¼ÀÄ, F «ÄwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹gÀÄªÀ
PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÉÆ¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ _
J) ²¯ÁèAV£À ªÀÄÄ¤¹¥Á°n;
©) ²¯ÁèAV£À PÀAmÉÆÃ£ÉäAmï;
ii) UÁågÉÆÃ ¨ÉlÖUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ f¯Éè ;
iii) KQÃPÀÈvÀ «ÄQgï ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ PÁPÀZÁgï ¨ÉlÖUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ f¯Éè;
iv) «ÄeÉÆÃ ¨ÉlÖUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ f¯Éè ;
2) ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼ÀzÀ J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖ, :-

i) PÀ®ÌvÁÛ £ÀUÀgÀ ¸À¨sÉAiÀÄ «ÄwAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæ ;
ii) ºËgÁ ªÀÄÄ¤¹¥Á°n «ÄwAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæ ;
iii) ¥ÉÆÃmïð «°AiÀÄA ; ªÀÄvÀÄÛ
iv) ¨ÉgÁåPï¥ÀÄgÀ, °¨sÁAUï ªÀÄvÀÄÛ d®¥Ágï PÀAmÉÆÃ£ÉäAmïUÀ¼À «ÄwAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæ;
2. F gÁdåUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ eÁjUÉ §A¢zÉ. CAzÀgÉ 01-05-1970; C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå:
f.J¸ï.Dgï:461 gÀ ¢£ÁAPÀ:07-03-1970, ¨sÁgÀvÀ gÁdå ¥ÀvÀæzÀ «±ÉÃµÀ ¸ÀAaPÉ ¨sÁUÀ- II ¥ÀæPÀgÀt 3(i), ¥ÀÄl 966:-
gÁdåUÀ¼ÀÄ
1 DAzsÀæ ¥ÀæzÉÃ±À 8 ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ
2 ©ºÁgï 9 Mj¸Áì
3 UÀÄdgÁvï 10 ¥ÀAeÁ¨ï
4 ºÀjAiÀiÁt 11 gÁd¸ÁÜ£À
5 PÉÃgÀ¼À 12 vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ
6 ªÀÄzsÀå¥ÀæzÉÃ±À 13 GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±À
7 ªÀÄºÁgÁµÀÖç
PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
1 ZÀA¢ÃUÀqÀ 3 »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉÃ±À
2 zÁzÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀgÀ ºÁªÉÃ° 4 ¯ÁåPïqÉÊªï, «Ä¤PÁAiÀiï ªÀÄvÀÄÛ C«Ä£ïr« ¢éÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ
3. 01-01-1970 jAzÀ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ zÉºÀ°AiÀÄ J¯Áè ¨sÁUÀUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ eÁjUÉ §A¢zÉ; C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå:
4. 01-10-1970 jAzÀ dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ gÁdåUÀ¼À F PÉ¼ÀV£À PÉëÃvÀæUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀÅ eÁjUÉ §A¢zÉ; C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå:
1. gÁªÀÄ£ÀUÀgï ªÀÄvÀÄÛ GzÁªÀÄ£ÀUÀgÀ f¯ÉèAiÀÄ ¥ÉÆÃ°Ã¸ï ¸ÉÖÃµÀ¤ß£À ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæªÀÅ ¸ÉÃj;
2. PÀÄ¥ïªÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁgÀªÀÄÄ¯Áè f¯ÉèAiÀÄ ¥ÉÆ°Ã¸ï ¸ÉÖÃµÀ¤ß£À ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæªÀÅ ¸ÉÃj;
3. dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ ªÀÄÄ¤¹¥Á°n «ÄwAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæ ¸ÉÃj;
4. C£ÀAvÀ£ÁUï, PÀvÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉºÁ ¥ÀlÖt PÉëÃvÀæ ¸À«Äw «ÄwAiÉÆ¼ÀVgÀÄªÀ PÉëÃvÀæ ¸ÉÃj.
5. ¢£ÁAPÀ:13-09-1976 jAzÀ¹QÌA gÁdåPÉÌ C¢ü¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÉ, C¢ü¸ÀÆZÀ£É ¸ÀASÉå J¸ï.N.3465 gÀ ¢£ÁAPÀ:21-09-
1976.
88
C£ÀÄ§AzsIÀ I: ªÀiÁzÀj d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, 1999
1969£ÉÃ E¸À«AiÀÄ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ (1969gÀ 18£ÉÃ) 30£ÉAiÀÄ

¥ÀæPÀgÀt¢AzÀ zÀvÀÛªÁzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¹, gÁdå ¸ÀPÁðgÀ/ gÁdå¥Á®gÀÄ/ DqÀ½vÁ¢üPÁjAiÀÄªÀgÀÄ
PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀÄ F ªÀÄÆ®PÀ F ªÀÄÄA¢£À ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÉ; CAzÀgÉ;-
1. ¸ÀAQë¥Àæ ²Ã¶ðPÉ :
(1) F ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß, d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, 1999 JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
(2) F ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ d£ÀªÀj 2000zÀ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¢£À¢AzÀ gÁdå¥ÀvÀæzÀ°è C¢ü¸ÀÆa¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ eÁjUÉ §gÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
2. CxÀð «ªÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ :F ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À°è, ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀÅ C£ÀåxÁ CUÀvÀå¥Àr¹zÀ

ºÉÆgÀvÀÄ,
3. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ, .... , .... ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄªÀÄvÀÄÛ vÀzÀ£ÀAvÀgÀ
PÁ®PÁ®PÉÌ C¢¸ÀÆa¹gÀÄªÀ wzÀÄÝ¥ÀrUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹ªÉ.
(J) C¢ü¤AiÀÄªÀÄ‛ JAzÀgÉ, 1969£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ d£À£À, ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ,
(©) ¥Àæ¥ÀvÀæ‛JAzÀgÉ, F ¤AiÀÄªÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄ§A¢ü¹zÀ ¥Àæ¥ÀvÀæ.
(¹) ¥ÀæPÀgÀt‛JAzÀgÉ, C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ MAzÀÄ ¥ÀæPÀgÀt.
3. UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü:(2)£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ (f) RAqÀzÀ

GzÉÞÃ±ÀPÁÌV UÀ¨sÁðªÀ¸ÉÜAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄÄ E¥ÀàvÉÛAlÄ ªÁgÀUÀ¼ÁVgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
4. 4£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸À°è¸ÀÄ«PÉ: 4£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (4)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß F ¤AiÀÄªÀÄUÀ½UÉ ¸ÉÃj¸À®àlÖ ¤UÀ¢vÀ ¥Àæ¥ÀvÀæ-J AiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ ªÀµÀðPÉÌ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀqÀÄvÀÛzÉÆÃ, CzÀgÀ ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ dÄ¯ÉÊ
31£ÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀzÉÆ¼ÀUÉ, ¥Àæw ªÀµÀðªÀÇ, 19£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (2)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
G¯ÉèÃT¹zÀ CAQ-CA±ÀUÀ¼À ªÀgÀ¢AiÉÆqÀ£É ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
M¦à¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
5. d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀiÁ»w PÉÆqÀÄªÀ ¥Àæ¥ÀvÀæ, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ :
(1) ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ 8£ÉAiÀÄ CxÀªÁ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ½UÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ PÀæªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£É
1,2 ªÀÄvÀÄÛ 3gÀ°è EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ. E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV, ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ
£ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀiËTPÀªÁV ¤ÃrzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ
ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀ¢UÁgÀgÀ ¸À»/ºÉ¨ÉânÖ£À
UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
(2) ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°è EgÀÄªÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ‘PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀ’ ªÉAzÀÆ,
¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ‘¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀ’ ªÉAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
(3) G¥À-¤AiÀÄªÀÄ (1)gÀ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£À WÀn¹zÀ E¥ÀàvÉÆÛAzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV PÉÆqÀÄªÀÅzÀÄ.
89
6. ªÁºÀ£ÀUÀ¼À¯ÁèzÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt:
(1) ZÀ°¸ÀÄwÛgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÁºÀ£ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è,
ªÁºÀ£ÀzÀ ¥Àæ¨sÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ, ªÁºÀ£ÀªÀÅ (WÀl£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ) ¤®ÄèªÀ
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è, 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀÆqÀ¯ÉÃ PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ CxÀªÁ PÉÆqÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
«ªÀgÀuÉ:- F ¤AiÀÄªÀÄzÀ GzÉÞÃ±ÀPÁÌV ‚ªÁºÀ£À‛ JAzÀgÉ, ¨sÀÆ«Ä, ªÁAiÀÄÄ CxÀªÁ ¤Ãj£À
ªÉÄ¯É G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ªÁºÀ£À JAzÀÄ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ°è «ªÀiÁ£À,
zÉÆÃtÂ, ºÀqÀUÀÄ, gÉÊ®Ä UÁr, ªÉÆÃmÁgÀÄ PÁgÀÄ, ªÉÆÃmÁgÀÄ ¨ÉÊ¹PÀ¯ï, UÁr, mÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ
jPÁë ¸ÉÃgÀÄvÀÛªÉ.
(2) 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ (J) EAzÀ (E) ªÀgÉV£À PÀ®AUÀ½UÉ M¼À¥ÀqÀzÉ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ¸À¯ÁVzÉAiÉÆÃ, CAvÀºÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, ªÀÄgÀuÉÆÃvÀÛgÀ ¥ÀjÃPÉë £ÀqÉ¸ÀÄªÀ C¢üPÁjAiÀÄÄ, 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-
¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ CxÀªÁ PÉÆqÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
7. 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ ¥Àæ¥ÀvÀæ: 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (3)£ÉAiÀÄ

G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ£ÀéAiÀÄ ªÀÄgÀtzÀ PÁgÀtzÀ §UÉÎ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀtªÀÅ
D¸ÀàvÉæAiÀÄ¯ÁèVzÀÝgÉ (¸ÀgÀPÁj CxÀªÁ SÁ¸ÀV) ¥Àæ¥ÀvÀæ 4gÀ°è, EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À¯ÁèVzÀÝgÉ ¥Àæ¥ÀvÀæ 4(J)
AiÀÄ°è PÉÆqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ°è CªÀ±ÀåPÀ
£ÀªÀÄÆzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ wAUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀqÀÄvÀÛªÉÇÃ
D wAUÀ½£À £ÀAvÀgÀ PÀÆqÀ¯ÉÃ §gÀÄªÀ wAUÀ½£À 10£ÉAiÀÄ ¢£ÁAPÀzÉÆ¼ÀUÉ CAvÀºÀ J®è ¥ÀæªÀiÁt
¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjAiÀÄªÀgÉUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
8. 12£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁVgÀÄªÀ £ÉÆÃAzÀtÂ £ÀªÀÄÆzÀÄUÀ¼À

GzÀÞøvÀUÀ¼ÀÄ:
(1) 12£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀÄ¢ÝUÁgÀ¤UÉ PÉÆqÀ¨ÉÃPÁzÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ ªÀ»AiÀÄ GzÀÞøvÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ 5£ÉAiÀÄ CxÀªÁ 6£ÉAiÀÄ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è
EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) 8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ PÀ®A (J)£À°è w½¹gÀÄªÀAvÉ, ªÁ¸À ¸ÁÜ£ÀzÀ¯ÁèUÀÄªÀ
d£À£À, ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ CxÀªÁ PÀÄlÄA§zÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ CxÀªÁ
DvÀ£À UÉÊgÀÄ ºÁdjAiÀÄ°è, D ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÁdjzÀÝ ªÀÄÄRå¸ÀÜ£À CvÀåAvÀ ºÀwÛgÀzÀ ¸ÀA§A¢ü
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ £ÉÃgÀªÁV ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ°è, ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÀ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjAzÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtUÀ¼À GzÀÞøvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
(3) 8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ PÀ®A (J)£À°è w½¹gÀÄªÀAvÉ, ªÁ¸À ¸ÁÜ£ÀzÀ°è
¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ¼À §UÉUÉ, F ¥ÀæPÀgÀtzÀ (2)£ÉÃ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢ ªÀiÁrzÁUÀ, F jÃw ¤UÀ¢AiÀiÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjAzÀ ¥ÀqÉzÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ,
ªÀÄ£ÉAiÀÄ CxÀªÁ PÀÄlÄA§zÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ¤UÉ CxÀªÁ DvÀ£À UÉÊgÀÄ ºÁdjAiÀÄ°è, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è
ºÁdjgÀÄªÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜ£À CvÀåAvÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÀA§A¢üUÉ, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ¤ÃrzÀ GzÀÞøvÀªÀ£ÀÄß
ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV gÀªÁ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
90
(4) 8£ÉÃ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀ (©) ¬ÄAzÀ (E) ªÀgÉV£À PÀ®AUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÖ
¸ÁA¹ÜPÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ, £ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ«£À CxÀªÁ ªÀÄÈvÀ
ºÉÆA¢zÀªÀgÀ CvÀåAvÀ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ ¸ÀA§A¢ü, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ C¢üPÁj CxÀªÁ ¥Àæ¨sÁgÀzÀ°ègÀÄªÀ
ªÀåQÛ¬ÄAzÀ, d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV
GzÀÞøvÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ.
(5) G¥À ¤AiÀÄªÀÄ (2) jAzÀ (4)gÀªÀgÉUÉ ¸ÀÆa¹zÀAvÉ, ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ d£À£À CxÀªÁ
ªÀÄgÀt GzÀÞøvÀªÀ£ÀÄß CzÀgÀ°è UÉÆvÀÄÛ ¥Àr¸À¯ÁzÀ CzÀªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ ¥ÀqÉAiÀÄ¢zÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß G¥À-
¤AiÀÄªÀÄ (4)gÀ°è ¸ÀÆa¹zÀAvÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ CxÀªÁ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ C¢üPÁj CxÀªÁ
¥Àæ¨sÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀåQÛ, ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀÄlÄA§PÉÌ ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ
ºÀ¢£ÉÊzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV CAZÉ ªÀÄÆ®PÀ gÀªÁ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
9. «¼ÀA§ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ §UÉÎ ¥Áæ¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ

±ÀÄ®Ì:
(1) AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ §UÉÎ 5£ÉAiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄzÀ°è ¸ÀÆa¹zÀ CªÀ¢üAiÀÄÄ ªÀÄÄVzÀ
vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ CzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
PÉÆqÀ¯ÁVzÉAiÉÆÃ, CAvÀºÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß JgÀqÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À vÀqÀ ±ÀÄ®Ì
¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) AiÀiÁªÀÅzÉÃ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ §UÉÎ ªÀÄÆªÀvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À vÀgÀÄªÁAiÀÄ DzÀgÉ CzÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀ¯ÁVzÉAiÉÆÃ, CAvÀºÀ
d£À£À CxÀªÀ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÀÄ¸ÁgÀ vÀºÀ¹Ã¯ÁÝgÀgÀ CxÀªÁ ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ PÀ«ÄÃµÀ£Àgï/
ªÀÄÄSÁå¢üPÁjAiÀÄ °TvÀ C£ÀÄªÀÄwAiÉÆA¢UÉ ªÀÄvÀÄÛ LzÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì
¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) AiÀiÁªÀ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtªÀÅ, ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À®ànÖ®èªÉÇÃ
CzÀ£ÀÄß 13(3) ¥ÀæPÀgÀtzÀ£ÀéAiÀÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀUÀðzÀ zÀAqÁ¢üPÁjAiÀÄ CxÀªÁ ªÀÄºÁ ¥ÁæAvÀ
zÀAqÁ¢üPÁjAiÀÄ (Presidency Magistrate) DzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀvÀÄÛ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À
vÀqÀ ±ÀÄ®ÌªÀ£ÀÄß ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
10. 14£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ GzÉÝÃ±ÀPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ CªÀ¢ü:-

(I) AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£Àª£À ÀÄß ºÉ¸ÀgÀÄ E®èzÉ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝgÉ, CAvÀºÀ ªÀÄUÀÄ«£À vÁ¬Ä,
vÀAzÉ CxÀªÁ ¥Á®PÀgÀÄ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ¢AzÀ 12 wAUÀ¼ÉÆ¼ÀUÉ D
ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ ªÀiËTPÀªÁV CxÀªÁ °TvÀªÁV w½¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
¥ÀgÀAvÀÄ, ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÉÄÃ¯É w½¹zÀ 12 wAUÀ¼À £ÀAvÀgÀ DzÀgÉ 15 ªÀµÀðUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV

¤ÃrzÀgÉ, CzÀ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀÄªÀ «zsÁ£À
(i) F ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄªÀ ¢£ÁAPÀPÉÌ ªÀÄÄAavÀªÁV £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁrzÀÝgÉ, d£À£À ªÀÄgÀt
£ÉÆÃAzÀtÂ (wzÀÄÝ¥Àr) ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ 19..¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ¢£ÁAPÀ ¢AzÀ CxÀªÁ
(ii) d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ (wzÀÄÝ¥Àr) ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ 19.. ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ ¢£ÁAPÀzÀ £ÀAvÀgÀ
£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁrzÀÝgÉ, £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ D ¢£ÁAPÀ¢AzÀ ¥ÀæPÀgÀt 23gÀ G¥À¥ÀæPÀgÀt (4)
G¥À§AzsÀUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÖ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ,
91
(C) d£À£À ªÀ»AiÀÄÄ vÀªÀÄä ªÀ±ÀzÀ°èzÀÝgÉ vÀqÀ ±ÀÄ®Ì gÀÆ.LzÀÄ ¸ÀAzÁAiÀÄªÁzÀ §½PÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
¥Àæ¥ÀvÀæzÀ ¸ÀÆPÀÛ PÁ®A£À°è PÀÆqÀ¯ÉÃ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
(D) ªÀ»AiÀÄÄ vÀªÀÄä ªÀ±ÀzÀ°ègÀ¢zÀÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiËTPÀªÁV PÉÆnÖzÀÝgÉ, CªÀ±ÀåPÀ
«ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆlÄÖ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß °TvÀªÁV PÉÆnÖzÀÝgÉ, gÀÆ. LzÀÄ
vÀqÀ ±ÀÄ®Ì ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É CªÀ±ÀåPÀ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÁÌV ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ
CzÀ£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ C¢üPÁjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) DAiÀiÁ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ vÀAzÉ, vÁ¬Ä CxÀªÁ ¥Á®PÀgÀÄ 12£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ vÀªÀÄUÉ
PÉÆqÀ®àlÖ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀzÀ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ 17£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ®àlÖ
¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀj¹zÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ M¦à¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ºÁUÉ M¦à¹zÁUÀ,
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ªÀÄUÀÄ«£À ºÉ¸ÀjUÉ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ CªÀ±ÀåPÀ »A§gÀºÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ CxÀªÁ
(1)£ÉAiÀÄ G¥À-¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀgÀAvÀÄPÀzÀ (D) PÀ®AzÀ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß PÉÊPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
11. d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ°è £ÀªÀÄÆ¢£À wzÀÄÝ¥Àr CxÀªÁ

gÀzÀÄÝUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ-
(1) ªÀ»AiÀÄ°è §gÀªÀtÂUÉAiÀÄ CxÀªÁ O¥ÀZÁjPÀ vÀ¥Àà£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ JAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjUÉ
ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀ®àlÖgÉ CxÀªÁ CAvÀºÀ vÀ¥Àà£ÀÄß vÁªÀÅ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è UÀªÀÄ¤¹zÀÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ»AiÀÄÄ
CªÀgÀ ¸Áé¢üÃ£ÀzÀ°èzÀÝgÉ, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ «µÀAiÀÄzÀ §UÉÎ «ZÁj¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀ¥ÀÄà ªÀiÁqÀ®ànÖzÉAiÉÄAzÀÄ ªÀÄ£ÀªÀjPÉAiÀiÁzÀgÉ, 15£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è G¥À§A¢ü¹gÀÄªÀ
jÃvÁå (£ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß wzÀÄÝªÀÅzÀgÀ CxÀªÁ gÀzÀÄÝUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ) vÀ¥Àà£ÀÄß wzÀÝvÀPÀÌzÀÄÝ, ªÀÄvÀÄÛ
D vÀ¥Àà£ÀÄß ºÉÃUÉ wzÀÝ¯ÁVzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ¢£À GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß gÁdå
¸ÀPÁðgÀPÉÌ CxÀªÁ ¸ÀÆa¹zÀ C¢üPÁjUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) (1)£ÉAiÀÄ G¥À-¤AiÀÄªÀÄzÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, ªÀ»AiÀÄÄ CªÀgÀ ¸Áé¢üÃ£ÀzÀ°è®è¢zÀÝgÉ,

£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ gÁdå¸ÀPÁðgÀPÉÌ CxÀªÁ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ vÀºÀ¹Ã¯ÁÝgÀjUÉ CxÀªÁ
ªÀÄÄ¤¹¥Á°nAiÀÄ PÀ«ÄÃµÀ£ÀjUÉ/ªÀÄÄSÁå¢üPÁjUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ
ªÀ»AiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ PÉÆÃgÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹zÀ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, CAvÀºÀ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀ¥Àà£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉAiÉÄAzÀÄ ªÀÄ£ÀªÀjPÉAiÀiÁzÀgÉ, CªÀ±ÀåPÀªÁzÀ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ£ÀÄß
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) (2)£ÉAiÀÄ G¥À¤AiÀÄªÀÄzÀ°è £ÀªÀÄÆ¢¹zÀAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ §UÉÎ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjAzÀ

ªÀ»AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÁUÀ gÁdå¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ CxÀªÁ ¸ÀÆa¹zÀ C¢üPÁj¬ÄAzÀ ªÉÄÃ®Ä gÀÄdÄ
ªÀiÁqÀ®àqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ°èAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀÄ zÉÆÃµÀAiÀÄÄPÀÛªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ

AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¤RgÀªÁV ºÉÃ½zÀgÉ, CAvÀºÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ vÀ¦à£À ¸ÀégÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ D
ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤dªÁzÀ CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ w¼ÀÄªÀ½PÉ ºÉÆA¢gÀÄªÀ E§âgÀÄ «±Áé¸ÁºÀð
ªÀåQÛUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß M¦à¹zÁUÀ, £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ 15£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¤UÀ¢
¥Àr¹zÀ jÃwAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß wzÀÝ§ºÀÄzÀÄ.
92
(5) (1)£ÉAiÀÄ G¥À¤AiÀÄªÀÄzÀ°è CxÀªÁ (4) £ÉAiÀÄ G¥À-¤AiÀÄªÀÄzÀ°è K£ÉÃ CqÀPÀªÁVzÁÝUÀÆå,
£ÉÆÃAzÀtÂÃzÁgÀgÀÄ gÁdå¸ÀPÁðgÀPÉÌ CxÀªÁ ¸ÀÆa¹zÀ C¢üPÁjUÉ CªÀ±ÀåPÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹,
CzÀgÀ°è G¯ÉèÃT¹zÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ wzÀÄÝ¥ÀrAiÀÄ §UÉÎ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(6) d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀ»AiÀÄ°èAiÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀAZÀ£É¬ÄAzÀ CxÀªÁ C£ÀÄavÀªÁV
ªÀiÁqÀ®ànÖzÉAiÉÄAzÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁzsÁ£À ºÉÆAzÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è gÀÄdÄªÁvÁVzÀÝgÉ, F
¸ÀA§AzsÀzÀ°è 25£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÁªÀiÁ£Àå CxÀªÁ «±ÉÃµÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄRå
£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjAiÀÄªÀjAzÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ C¢üPÁjUÉ CªÀ±ÀåPÀ «ªÀgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£ÀÄ ºÉÃ½PÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆlÖ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, F «µÀAiÀÄzÀ°è CªÀ±ÀåPÀ PÀæªÀÄ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.
(7) F ¤AiÀÄªÀÄPÉÌ M¼À¥ÀlÄÖ £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß wzÀÝ¯ÁVgÀÄªÀ CxÀªÁ gÀzÀÄÝUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¥Àæw

¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ®Æè, D ¸ÀA§AzsÀzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß 8£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ CxÀªÁ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ
ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆnÖgÀÄªÀ ªÀåQÛAiÀÄ SÁAiÀÄA «¼Á¸ÀPÉÌ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
12. 16£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀ»AiÀÄ ¥Àæ¥ÀvÀæ: ¥Àæw £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CxÀªÁ CzÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÁUÀzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀfÃªÀ d£À£ÀUÀ¼À
ªÀ»AiÀÄ£ÀÄß PÀæªÀÄªÁV ¥Àæ¥ÀvÀæ 7, 8 ªÀÄvÀÄÛ 9gÀ°è EqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. D ªÀ»UÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ£É 1, 2
ªÀÄvÀÄÛ 3 gÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ M¼À¥ÀnÖgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
13. 17£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ ±ÀÄ®Ì ªÀÄvÀÄÛ CAZÉ ªÉZÀÑ :
(1) 17£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ ±ÉÆÃzsÀ£É, PÉÆqÀ¨ÉÃPÁzÀ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀ CxÀªÁ C®¨sÀå
¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæPÉÌ ¸ÀAzÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁzÀ ±ÀÄ®ÌªÀÅ F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
C. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ°è AiÀiÁªÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ±ÉÆÃzsÀ£É gÀÆ. 2.00

ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÉÆÃ D ªÀµÀðzÀ°è£À ¥Àæw £ÀªÀÄÆ¢£À ±ÉÆÃzsÀ£ÉUÁV.
D. ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À¯ÁzÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ºÉaÑ£À ªÀµÀðPÉÌ gÀÆ. 2.00
E. ¥Àæw d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ GzÀÞøvÀzÀ ¤ÃrPÉUÁV gÀÆ. 5.00
F. d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ ¤ÃrPÉUÁV gÀÆ. 2.00
(2) d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀt ¸ÀA§AzsÀzÀ°è EAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀÅ DAiÀiÁ ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ
5£ÉAiÀÄ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è CxÀªÁ 6£ÉAiÀÄ ¥Àæ¥ÀvÀæzÀ°è £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀjAzÀ CxÀªÁ gÁdå¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ
C¢üPÀÈvÀ£ÁzÀ C¢üPÁj¬ÄAzÀ PÉÆqÀ®àqÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ 1872£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¸ÁPÀëöåzÀ
C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ (1872£ÉAiÀÄ E¸À«AiÀÄ 1£ÉAiÀÄ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ) 76£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è
G¥À§A¢ü¹gÀÄªÀ jÃwAiÀÄ°è ¥ÀæªÀiÁtÂPÀj¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(3) AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¤¢ðµÀÖ d£À£À CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ WÀl£É £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁV®èªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ §AzÀ°è,
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ £ÀªÀÄÆ£É 10gÀ°è C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(4) C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀ£ÀÄß CxÀªÁ GzÀÞøvÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß CzÀ£ÀÄß PÉÃ¼ÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ
CzÀPÉÌ vÀUÀ®ÄªÀ CAZÉ ªÉZÀÑªÀ£ÀÄßß ¥ÀqÉzÀÄ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
93
14. 19£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀr, £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄvÀPÁ°PÉUÀ¼À ¸À°è¸ÀÄ«PÉUÉ PÁ¯ÁªÀ¢ü:
(1) ¥Àæw £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂ «¢ü «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¹zÀ §½PÀ, ¥Àæw wAUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À J¯Áè ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß, ªÀiÁ¹PÀ ¸ÁgÁA±À
ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ, d£À£ÀUÀ½UÉ £ÀªÀÄÆ£É 11, ªÀÄgÀtUÀ½UÉ £ÀªÀÄÆ£É 12 ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ
d£À£ÀUÀ½UÉ £ÀªÀÄÆ£É 13gÀ°è UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ vÀºÀ¹Ã¯ÁÝgÀjUÉ ºÁUÀÆ
£ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄÄ¤¹¥Á°n DAiÀÄÄPÀÛjUÉ/ªÀÄÄSÁå¢üPÁjUÀ½UÉ CzÀgÀ
ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼À 5£ÉÃ vÁjÃRÄ CxÀªÁ CzÀgÉÆ¼ÀUÁV PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
(2) ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÀ C¢üPÁjAiÀÄÄ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À CAvÀºÀ J¯Áè ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ¹PÀ
¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ½UÉ CzÉÃ wAUÀ½£À 10£ÉAiÀÄ
vÁjÃT£ÉÆ¼ÀUÉ PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
15. 19£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ CAQ CA±ÀUÀ¼À ªÀgÀ¢: 19£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (2) £ÉAiÀÄ
G¥À ¥ÀæPÀgÀtzÀ CrAiÀÄ°è£À ¸ÁATåPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ D ªÀµÀðzÀ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄgÀtUÀ¼À «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, D ªÀµÀðPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðzÀ dÄ¯ÉÊ
31gÉÆ¼ÀUÉ D «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆæÃrüÃPÀj¹ £ÀAvÀgÀ ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ¨ÉÃUÀ, D ¢£ÁAPÀ¢AzÀ LzÀÄ
wAUÀ¼ÀÄ «ÄÃgÀzÀAvÉ ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
16. C¥ÀgÁzsÀUÀ¼À §UÉÎ gÁf ªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ :

(1) 23£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ²PÁëºÀðªÁzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¥ÀgÁzsÀzÀ §UÉÎ, C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ªÉÄÃgÉUÉ
zÀAqÀ PÁAiÀÄðªÁ»UÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä CxÀªÁ vÀgÀÄªÁAiÀÄ, F ¸ÀA§AzsÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå
CxÀªÁ «±ÉÃµÀ DzÉÃ±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ
M§â C¢üPÁjAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ, C¥ÀgÁzsÀªÀÅ CeÁUÀgÀÆPÀvÉ¬ÄAzÀ CxÀªÁ ¥ÀæªÀiÁzÀ¢AzÀ CxÀªÁ
ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¸À® ªÀiÁqÀ®ànÖzÉAiÉÄAzÀÄ ºÁUÉ ¥Áæ¢üPÁgÀ ºÉÆA¢gÀÄªÀ C¢üPÁjUÉ
ªÀÄ£ÀªÀjPÉAiÀiÁzÀgÉ gÁf ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
(2) 23£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (1)£ÉAiÀÄ, (2)£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (3)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtUÀ½UÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄªÀ
C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÉ LªÀvÀÄÛ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃgÀzÀAvÉ ªÀÄvÀÄÛ (4)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtPÉÌ
M¼À¥ÀnÖgÀÄªÀ C¥ÀgÁzsÀPÉÌ ºÀvÀÄÛ gÀÆ¥Á¬ÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃgÀzÀAvÉ, ¸ÀzÀj C¢üPÁjAiÀÄÄ ¸ÀÆPÀÛªÉAzÀÄ
¨sÁ«¸ÀÄªÀAvÀºÀ ªÉÆ§®UÀ£ÀÄß, ¸ÀAzÁAiÀÄªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É CAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¥ÀgÁzsÀzÀ §UÉÎ
gÁf ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
17. 30(2)(PÉ) ¥ÀæPÀgÀtzÀr ªÀ»UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ :

(1) d£À£À ªÀ», ªÀÄgÀt ªÀ» ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀ»UÀ¼ÀÄ ±Á±ÀévÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ
zÁR¯ÉUÀ¼ÁVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £Á±À¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
(2) ¥ÀæPÀgÀt 13gÀr vÀqÉ £ÉÆÃAzÀtÂUÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄªÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ¤¢ðµÀÖ
¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ §AzÀ DzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, d£À£À ªÀ», ªÀÄgÀt ªÀ» ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀ»UÀ¼À
C«¨sÁdå CAUÀªÁVzÀÄÝ, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß £Á±À ¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è.
94
(3) 10£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ (3)£ÉAiÀÄ G¥À-¥ÀæPÀgÀtzÀr ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄªÀ ªÀÄgÀt PÁgÀt zÀÈrüÃPÀgÀt ¥ÀvÀæUÀ¼À£ÀÄß
PÀ¤µÀ× ¥ÀPÀë LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉUÉ ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ CªÀgÀÄ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹zÀ
C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ ¥ÀgÀªÁV PÁ¢j¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
(4) ¥Àæw d£À£À ªÀ», ªÀÄgÀt ªÀ» ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ ªÀ»AiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ vÀªÀÄä
PÀZÉÃjAiÀÄ°è CªÀÅ AiÀiÁªÀ ªÀµÀðPÉÌ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀqÀÄvÀÛªÉÇÃ, D PÁå¯ÉAqÀgï ªÀµÀð ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ
ºÀ£ÉßgÀqÀÄ wAUÀ¼ÀªÀgÉUÉ vÀªÀÄä PÀ¨ÉÓAiÀÄ°è PÁ¢j¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ D ªÀ»UÀ¼À£ÀÄß
gÁdå¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¤¢ðµÀÖ¥Àr¹zÀ C¢üPÁjUÉ¸ÀÄgÀQëvÀªÁVqÀÄªÀÅzÀPÁÌV ªÀUÁð¬Ä¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
C£ÀÄ§AzsÀ III: d£À£À ªÀgÀ¢, ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢ ºÁUÀÆ ¤fÃðªÀ d£À£À

ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀÆZÀ£ÉU¼
À ÀÄ
FUÁUÀ¯ÉÃ w½¹zÀAvÉ, ¥Àæw ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ®Æè CAzÀgÉ, d£À£À ªÀgÀ¢ (£ÀªÀÄÆ£É 1) ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢
(£ÀªÀÄÆ£É 2) ºÁUÀÆ ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢ (£ÀªÀÄÆ£É 3) UÀ¼À°è JgÀqÀÄ ¨sÁUÀUÀ½ªÉ.‘PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ªÀiÁ»w’ ºÁUÀÆ ‘¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w’.PÁ£ÀÆ£ÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ¨ÉÃPÁUÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w ¨sÁUÀUÀ¼À°ègÀÄvÀÛªÉ ºÁUÀÆ ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ°è ¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀUÀ½gÀÄvÀÛªÉ.PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ªÀiÁ»w ºÁUÀÆ ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»wUÀ¼À ªÀÄzsÉå UÉgÉUÀ½zÀÄÝ, ¨ÉÃ¥Àðr¸À®Ä ¸ÀÄ®¨sÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ MAzÀÄ ªÀiÁ»wUÉ ºÁ¤AiÀiÁUÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. ªÀiÁ»w UÀtQÃPÀgÀtPÉÌ PÉ®ªÀÅ ¸ÁATåPÀ
CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ ¸ÀAPÉÃwÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ªÀÄnÖUÉ, £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°è£À
CA±ÀUÀ¼À®èzÉÃ, EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV vÀÄA§®Ä ¸ÀºÀ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀªÀgÀÄ PÉ¼ÀPÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ;
 £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ®Æè ªÀÄÄRåªÁV PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß M¥ÀàªÁV, ¸ÀàµÀÖªÁV,
ºÀjAiÀÄzÉ CxÀªÁ ºÉÆqÉzÀÄ ºÁQ §gÉAiÀÄzÉ vÀÄA§¨ÉÃPÀÄ. KPÉAzÀgÉ, £ÉÆÃAzÀtÂ «zsÁ£ÀªÀÅ
¥ÀÆwðAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w, ªÀ»AiÀÄ CA±ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ
zÁR¯ÉAiÀiÁVzÀÄÝ ±Á±ÀévÀªÁV PÁ¬ÄÝj¸À¨ÉÃPÁVgÀÄvÀÛzÉ.
 PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è£À ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»wUÉ ºÉÆÃUÀzÀAvÉ £ÉÆÃrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
KPÉAzÀgÉ, ªÀÄÄAzÀPÉÌ gÀªÁ£ÉUÁV F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¹zÁUÀ ªÀÄÄRå ªÀiÁ»wAiÀÄÄ
£ÀµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.
 ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»wAiÀÄ°è, vÀªÀÄä ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À» /

ºÉ¨ÉânÖ£À UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß §gÉ¢gÀÄvÁÛgÉAiÉÄÃ JAzÀÄ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ.
 ¤Ã° CxÀªÁ PÀ¥ÀÄà ±Á¬ÄAiÀÄ£ÉßÃ §¼À¸À¨ÉÃPÀÄ.
d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£É (£ÀªÀÄÆ£É 1) ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

 £ÀªÀÄÆ£É (1) gÀ°è£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß vÀÄA§®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À
¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrzÉ:
95
C) PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w
1. d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀ
ªÀÄUÀÄ ºÀÄnÖzÀ PÀgÁgÀÄªÁPÀÄÌ ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹ GzÁ: 1-1-2000.
F CA±ÀªÀÅ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è ºÉ¸Àj¹zÀ ªÀåQÛAiÀÄ d£À£À ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß zÁR®Ä ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ªÀåQÛAiÀÄ
fÃªÀ£ÀzÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß ¤gÀÆ¦¸À®Ä §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. WÀl£É £ÀqÉzÀ ªÀµÀðªÁgÀÄ
PÉÆÃµÀÖQÃPÀgÀtPÀÆÌ EzÀ£ÀÄß §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀzÀ ªÀiÁ»w eÉÆvÉUÀÆr £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è
EgÀÄªÀ PÁ® ªÀåvÁå¸ÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
2. °AUÀ
UÀAqÀÄ’ CxÀªÁ ‘ºÉtÄÚ’ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹ ¸ÀAQë¥ÁÛPÀëgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃr.
F CA±ÀªÀÅ ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ d£À¸ÀASÁå ºÁUÀÆ DgÉÆÃUÀåPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ UÀÄt ®PÀëtUÀ¼À°è °AUÀ ¨sÉÃzÀªÀ£ÀÄß C¼ÉAiÀÄ®Ä ºÁUÀÆ d£À¸ÀASÁå CAzÁdÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæPÉëÃ¥ÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä §¼À¸À§ºÀÄzÀÄ.
3. ²±ÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀÄ, EzÀÝgÉ
ªÀÄUÀÄ«UÉ FUÁUÀ¯ÉÃ ºÉ¸ÀjnÖzÀÝgÉ, CzÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ
G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ, ºÉ¸ÀgÀÄ CzÀ£ÀÆß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. G¥À£ÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃgÉ
¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, ªÀiÁ»wzÁgÀjUÉ ¨ÉÃPÁzÀ ºÁUÉAiÉÄÃ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄUÀÄ«UÉ
ºÉ¸ÀjqÀ¢zÀÝgÉ, D CA±ÀªÀ£ÀÄß SÁ° ©qÀ¨ÉÃPÀÄ. UÀAqÀÄ CxÀªÁ ºÉtÄÚ ªÀÄUÀÄ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÁgÀzÀÄ.
F CA±ÀªÀÅ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁVzÉAiÉÆÃ, D ªÀåQÛUÉ UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

4. vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ eÉÆvÉUÉ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÀÄ.¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, vÀAzÉAiÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄUÀÄ«£À G¥À£ÁªÀÄ MAzÉÃ EgÀÄvÀÛzÉ. CªÀÅ
¨ÉÃgÉAiÀiÁzÀgÉ, vÀAzÉ, vÁ¬ÄAiÀÄgÉÆA¢UÉ F «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV «ZÁj¹, AiÀiÁªÀÅzÉÃ
vÀ¦à®èªÉAzÀÄ RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÀÄ. aPÀÌ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÁgÀzÀÄ. ªÀÄUÀÄªÀÅ
«ªÁºÀ¨Á»gÀªÁV ºÀÄnÖzÉÝAzÀÄ w½zÀgÉ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀåQÛAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß, vÁ¬Ä ªÀÄvÀÄÛ vÁ£ÀÄ vÀAzÉ
JAzÀÄ ºÉÃ½PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀåQÛ dAnAiÀiÁV ¨ÉÃrPÉ ¸À°è¸ÀzÀ ºÉÆgÀvÀÄ vÀAzÉ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÁgÀzÀÄ.
5. vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
§gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ.
6. d£À£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀAzÉ vÁ¬ÄAiÀÄ «¼Á¸À

ºÉjUÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CxÀªÁ ºÉjUÉUÁV zÁR¯ÁUÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä vÁ¬ÄAiÀÄÄ ªÁ¸À«zÀÝ ¸ÀÜ¼ÀzÀ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß
£ÀªÀÄÆ¢¹. GzÁ: ºÉjUÉAiÀiÁVgÀÄªÀ ªÀÄ»¼É CªÀ¼À ºÉjUÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀªÀgÄÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÁ¸À«zÀÝgÉ
ºÁUÀÆ CªÀ¼À£ÀÄß C°èAzÀ ºÉjUÉUÁV ¸ÀA¸ÉÜUÉ PÀ¼ÀÄ»¹zÀÝgÉ DUÀ CªÀ¼À vÀªÀgÄÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÄÀ ß
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ.
96
7. SÁAiÀÄA «¼Á¸À
ªÀÄUÀÄ«£À vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄ SÁAiÀÄA CAZÉÀ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
8. d£À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À
1. D¸ÀàvÉæ / ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
2. ªÀÄ£É «¼Á¸À
3. EvÀgÀ ¸ÀÜ¼À
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ D¸ÀàvÉæ / ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è d£À£ÀªÁVzÀÝgÉ, £ÀªÀÄÆzÀÄ 1gÀ ¥ÀPÀÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQj ªÀÄvÀÄÛ
D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è §gÉ¬Äj. ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è d£À£ÀªÁzÀgÉ £ÀªÀÄÆzÀÄ JgÀqÀPÉÌ
UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ MzÀV¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¥ÀÆwð CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr.
F CA±ÀªÀÅ ªÀÄ£ÉUÀ¼À¯ÁèUÀÄªÀ ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À¯ÁèUÀÄªÀ d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAzÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ±ÉÆÃzsÀ£É CxÀªÁ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
9. ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ, «¼Á¸À

ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¥ÀÆwð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß G¥À£ÁªÀÄzÉÆA¢UÉ (EzÀÝgÉ) £ÀªÀÄÆ¢¹. eÉÆvÉUÉ, DPÉAiÀÄ/DvÀ£À
¥ÀÆwð CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÃÉ PÀÄ.
F ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ªÀÄÄAzÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ±ÉÆÃzsÀ£É CxÀªÁ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
D) ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w
10. vÁ¬ÄAiÀÄ ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀlÖt CxÀªÁ UÁæªÀÄ:
(C) ¥ÀlÖt / UÁæªÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
(D) CzÀÄ ¥ÀlÖtªÉÃ CxÀªÁ UÁæªÀÄªÉÃ (PÉ¼ÀPÀAqÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ¢UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ)
(1) ¥ÀlÖt (2) UÁæªÀÄ
(E) f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
(F) gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
vÁ¬ÄAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÁ¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹. ¨sÉÃnUÁV CxÀªÁ gÀeÁ
¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉAiÀÄ®Ä §AzÀªÀgÀ vÁvÁÌ°PÀ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß JAzÀÆ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃr. ºÉjUÉUÁV ¸Àé®à
CªÀ¢üUÉ ¸ÀA§A¢üPÀgÀ CxÀªÁ ¸ÉßÃ»vÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°èzÀÝgÉ, CzÀÄ vÁvÁÌ°PÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À®àqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ
CzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÁgÀzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ, F ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ ºÉjUÉAiÀÄ ¸ÀÜ¼ÀQÌAvÀ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EzÀÄ ¨ÉÃgÉAiÉÄÃ f¯Éè CxÀªÁ gÁdåzÀ°ègÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄÄªÀ CUÀvÀå«®è.
PÉÃªÀ® UÁæªÀÄ CxÀªÁ ¥ÀlÖtzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉzÀÄ CzÀÄ UÁæªÀÄªÉÃ CxÀªÁ ¥ÀlÖtªÉÃ JAzÀÄ 10(D)
zÀ°è UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ ¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÀÄ. CA±À 10(E) ºÁUÀÆ (F) AiÀÄ°è PÀæªÀÄªÁV gÁdåzÀ ºÁUÀÆ
f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
EzÀÄ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀzÀ ¸ÀÜ¼ÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV d£À£À CAQ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃµÀÖQÃPÀgÀt ªÀiÁqÀ®Ä

¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É d£À£À zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌ
ºÁPÀ§ºÀÄzÀÄ. vÁ¬ÄAiÀÄ ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀzÀ d£À£À ªÀiÁ»wAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É d£À¸ÀASÉå CAzÁdÄUÀ¼ÀÄ
ºÁUÀÆ ¥ÀæPÉëÃ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸À®Ä
ºÁUÀÆ ªÀiÁvÀÈ ºÁUÀÆ ²±ÀÄ DgÉÆÃUÀåzÀAvÀºÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä F ªÀiÁ»wAiÀÄÄ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
97
11. PÀÄlÄA§zÀ zsÀªÀÄð
1. »AzÀÄ 2. ªÀÄÄ¹èA 3.Qæ²ÑAiÀÄ£ï 4. EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zsÀªÀÄð (zsÀªÀÄðzÀ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj).
¸ÀÆPÀÛ CA±ÀzÀ JzÀÄgÀÄ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ. ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zsÀªÀÄðªÁVzÀÝgÉ, D zsÀªÀÄðzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß CA±À
(4)gÀ JzÀÄgÀÄ §gÉ¬Äj.
EzÀÄ zsÀªÀÄðªÁgÀÄ, UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀ ±ÀQÛ ºÁUÀÆ d£À£À UÀÄt ®PÀëtUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. EzÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÁUÀÆ PÀÄlÄA§ PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä
¸ÀºÁAiÀÄªÁUÀÄvÀÛzÉ.
12. vÀAzÉAiÀÄ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ

vÀAzÉAiÀÄ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ «zÉåAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ: K¼À£ÉÃ vÀgÀUÀwAiÀÄªÀgÉUÀÆ N¢zÀÄÝ,
DgÀ£ÉÃ vÀgÀUÀw ªÀiÁvÀæ GwÛÃtð ºÉÆA¢zÀÝgÉ, DgÀ£ÉÃ vÀgÀUÀw JAzÉÃ §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
¨sÁµÉAiÀÄ°è M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ CxÀð ªÀiÁrPÉÆAqÀÄ MAzÀÄ ªÁPÀåªÀ£ÀÄß NzÀ®Ä CxÀªÁ §gÉAiÀÄ¯ÁUÀ¢zÀÝgÉ,
CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ‘C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜ’gÉAzÉÃ
¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ‘O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜ’ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹.
F CA±ÀªÀÅ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É d£À£À UÀÄt ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
13. vÁ¬ÄAiÀÄ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ

vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ «zÉåAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ: K¼À£ÉÃ vÀgÀUÀwAiÀÄªÀgÉUÀÆ N¢zÀÄÝ,
CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜ’gÉAzÉÃ
¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÉÜ’JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹.
F CA±ÀªÀÅ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É d£À£À UÀÄt ®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
14. vÀAzÉAiÀÄ GzÉÆåÃUÀ

ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀAzÉAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.GzÉÆåÃUÀªÉAzÀgÉ, vÀAzÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÀ£Àß£ÀÄß vÉÆqÀV¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÀºÀ PÉ®¸À. GzÁ:
gÉÊvÀ, UÀtÂPÉ®¸ÀUÁgÀ, UÀÄªÀiÁ¸ÀÛ, GUÁæt zÁ¸ÁÛ£ÀÄUÁgÀ, ¯Áj ZÁ®PÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀ EvÁå¢. vÀAzÉ
AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÉ®¸À ªÀiÁqÀ¢zÀÝ°è, „E®è‟ JAzÀÄ §gÉ¬Äj. MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÉ
PÉÊUÉÆAqÁUÀ, AiÀiÁªÀÅzÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ªÀå¬Ä¸ÀÄvÁÛ£ÉÆÃ CzÀ£ÉßÃ §gÉ¬Äj.
F CA±ÀªÀÅ d£À£À ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ EgÀÄªÀ OzÉÆåÃVPÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
98
15. vÁ¬ÄAiÀÄ GzÉÆåÃUÀ
ºÉjUÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÁ¬ÄAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÉÆåÃUÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀÅzÀÄ ¸Áé¨sÁ«PÀ. DzÀÝjAzÀ, ºÉjUÉ
PÁ®PÉÌ ¤°è¹zÀ DzÀgÉ, CzÀPÉÌ ªÉÆzÀ®Ä ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ vÁvÁÌ°PÀ CxÀªÁ ±Á±ÀévÀ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄÄAavÀªÁVAiÉÄÃ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß ¤°è¹zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ D GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß
§gÉ¬Äj. AiÀiÁªÀÅzÉÃ GzÉÆåÃUÀ«®è¢zÀÝgÉ „E®è‟ªÉAzÀÄ §gÉ¬Äj.
UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀvAÉ iÀÄ°è EgÀÄªÀ OzÉÆåÃVPÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä F CA±À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
16. «ªÁºÀ PÁ®PÉÌ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì (¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è)

ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ «ªÁºÀzÀ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹. PÉ®ªÀÅ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è «ªÁºÀªÀÅ §ºÀ¼À PÀrªÉÄ
ªÀAiÀÄ¹ì£À°è dgÀUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¤µÉÃPÀ ¥Àæ¸ÀÛ DUÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, AiÀiÁªÁUÀ ¤µÉÃPÀ ¥Àæ¸ÀÛ ¥ÀÆtðUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉÆÃ CzÉÃ «ªÁºÀzÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì. MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ
ªÀÄzÀÄªÉAiÀiÁzÀ°è, ªÉÆzÀ®£É ªÀÄzÀÄªÉAiÀiÁzÁUÀ EzÀÝ ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁr, ªÀÄzÀÄªÉAiÀiÁUÀ¢zÀÝ°è
C«ªÁ»vÉ JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
EzÉÆAzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ d£À¸ÀASÁå ªÀiÁ»w CA±ÀªÁVzÀÄÝ, «ªÁºÀzÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉPÀÌ ºÁPÀ®Ä

¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÉÆA¢UÉ d£À£À PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àæw G¯ÉèÃT¹zÁUÀ (cross classified)
UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀvÉAiÀÄ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀévÀAvÀæªÁVAiÀÄÆ, «ªÁºÀzÀ PÁ®zÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»w CA±À.
17. F ºÉjUÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì (¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è)

F CA±ÀªÀÅ ¸Àé«ªÀgÀuÁvÀäPÀ.
EzÀÄ ªÀAiÉÆÃªÁgÀÄ UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß (Age Specific Fertility Rate) ºÁUÀÆ CzÀjAzÀ
EvÀgÀ UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. «ªÁºÀzÀ PÁ®PÉÌ EzÀÝ
ªÀAiÀÄ¹ì£ÉÆA¢UÉ eÉÆvÉUÀÆr¹ EzÀ£ÀÄß «ªÁºÀzÀ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß CAzÁdÄ ªÀiÁqÀ®Ä §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ.
18. F ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÆß ¸ÉÃj¹zÀAvÉ, E°èAiÀÄªÀgÉUÀÆ vÁ¬ÄUÉ ¸ÀfÃªÀªÁV d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À ¸ÀASÉå.

fÃªÀAvÀªÁV ºÀÄnÖzÀ ªÀÄPÀÌ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß §gÉ¬Äj. ªÉÆzÀ°£À «ªÁºÀUÀ½AzÀ d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À
¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÆß EzÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀéEZÉÒ¬ÄAzÀ w½¹zÀgÉ, «ªÁºÀ¨Á»gÀªÁV d¤¹zÀ ªÀÄPÀÌ¼À
¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. C£ÉÃPÀ ¨Áj F ¥Àæ±ÉßUÉ GvÀÛgÀªÀÅ MAzÀÄ PÀqÉ vÀ¥ÁàV ²±ÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆAqÀgÉ, E£ÉÆßAzÀÄ PÀqÉ ¨Á®åzÀ°è ¸ÀvÀÛ ªÀÄPÀÌ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ¨Áj ªÀÄ£É ©lÖ
ªÀÄPÀÌ¼À£ÀÄß CxÀªÁ ¸ÀA§A¢üPÀgÀÄ CxÀªÁ UÉ¼ÉAiÀÄjUÉ zÀvÀÄÛ PÉÆlÖ ªÀÄPÀÌ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖ ©qÀÄªÀ
vÀ¥ÀÄà ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ.F CA±ÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ EzÀ£ÀÄß ªÀÄ£À¹ì£À°èlÄÖPÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ. zÀvÀÄÛ
¥ÀqÉzÀ ªÀÄPÀÌ¼À£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¨ÁgÀzÀÄ.
vÁ¬ÄAiÀÄA¢gÀ ªÀAiÉÆÃUÀÄA¥ÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV ºÁUÀÆ CªÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ «zÁåªÀÄlÖPÉÌ
C£ÀÄUÀÄtªÁV UÀ¨sÀðzsÁgÀPÀvÉAiÀÄ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À
vÀÆPÀzÉÆA¢UÉ ºÁUÀÆ ºÉjUÉAiÀÄ «zsÁ£ÀzÉÆA¢UÉ ¥Àæw G¯ÉèÃT¹zÁUÀ (cross classified) ºÉjUÉ
¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ªÀiÁvÀÈ«£À DgÉÆÃUÀåzÀ ¹ÜwAiÀÄ M¼À£ÉÆÃl ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
99
19. ¥Àæ¸ÀªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÊPÉ: (PÉ¼ÀPÀAqÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ¢UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ)
1. ¸ÁA¹ÜPÀ - ¸ÀPÁðj
2. ¸ÁA¹ÜPÀ – SÁ¸ÀV CxÀªÁ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ
3. ªÉÊzÀå, zÁ¢ CxÀªÁ vÀgÀ¨ÉÃw ºÉÆA¢zÀ ¸ÀÆ®VwÛ
4. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ d£À£À zÁ¢
5. ¸ÀA§A¢üPÀgÀÄ CxÀªÁ EvÀgÀgÀÄ
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ CA±ÀPÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀÄÝ, PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
DgÉÊPÉ «zsÁ£ÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ ªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ d£À£À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À°è£À

ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä F CA±À¢AzÀ PÀ¯É ºÁQzÀ ªÀiÁ»w G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
20. ¥Àæ¸ÀªÀzÀ «zsÁ£À

1. ¸ÀºÀd
2. ±À¸ÀÛçaQvÉì
3. EPÀÌ¼À (¥sÉÆÃjì¥ïì)(Forceps) / MvÀÛqÀ (ªÁåPÀÆåA)(vacuum)
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ CA±ÀPÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ. WÀl£É ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è DVzÀÝgÉ, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ
¸ÀÄ®¨sÀªÁV EzÀ£ÀÄß vÀÄA§§ºÀÄzÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è DUÀÄªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀdªÁVAiÉÄÃ
DUÀÄvÀÛzÉ CxÀªÁ vÀgÀ¨ÉÃw ºÉÆA¢zÀªÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqÉzÀgÉ EPÀÌ¼À/MvÀÛqÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ DUÀÄvÀÛzÉ.
vÁ¬ÄAiÀÄ PÉ®ªÀÅ UÀÄt®PÀëtUÀ¼ÁzÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì, «zÁåªÀÄlÖ ºÁUÀÆ ºÉjUÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¤ÃrzÀ DgÉÊPÉ
EªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀÈ DgÉÆÃUÀåPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ZÁgÀUÀ½UÉ M¼À£ÉÆÃl ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ zÉÃ±ÀzÁzÀåAvÀ
ºÉjUÉ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä £ÉgÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
21. d¤¹zÁUÀ vÀÆPÀ (PÉ.f. ªÀÄvÀÄÛ UÁæA UÀ¼À°è)

ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ vÀÆPÀªÀ£ÀÄß PÉ.f.AiÀÄ°è [UÁæA.£ÀÄß (MAzÀÄ) ªÀÄÆgÀÄ zÀ±ÀªÀiÁA±À ¸ÁÜ£ÀPÉÌ £ÀªÀÄÆ¢¹.]
GzÁ: 3PÉ.f. 500UÁæA. F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß J®è ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄ®¨sÀªÁV ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ
ºÁUÀÆ vÀ¥ÀàzÉ EzÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è J.J£ï.JA.UÀ¼ÀÄ ºÉjUÉAiÀiÁzÀ PÀÆqÀ¯ÉÃ
ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß vÀÆPÀ ªÀiÁqÀÄªÀ ¥Àj¥ÁoÀ«zÉ. J¯Éè°è ªÀiÁ»wzÁgÀjAzÀ d£À£ÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀiÁ»w
§gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ C¢ü¸ÀÆavÀªÁVzÉAiÉÆÃ, CAvÀºÀ PÀqÉUÀ¼À°è F PÁAiÀÄðPÀvÀðjAzÀ d£À£ÀzÀ vÀÆPÀzÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÀ¯É ºÁPÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀiÁ»w E®è¢zÀÝgÉ, UÉÆwÛ®è’JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
²±ÀÄ DgÉÆÃUÀåPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ EzÉÆAzÀÄ ªÀÄÄRå UÀÄt®PÀët. EzÀÄ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì,

«zÁåªÀÄlÖ ºÁUÀÆ EvÀgÀ CA±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆA¢zÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, ¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ DgÉÆÃUÀå
¥Á®£ÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß AiÉÆÃf¹, ªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß EvÀgÀ ªÀiÁ»wAiÉÆA¢UÉ
§¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
100
22. UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü (ªÁgÀUÀ¼À ¯ÉPÀÌzÀ°è)
F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÁgÀUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¹. F ªÀiÁ»wAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è vÀPÀëtªÉÃ ¹UÀÄvÀÛzÉ.
J.J£ï.JA.UÀ½UÉ EzÀgÀ §UÉÎAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¸Àé®àªÀÄnÖ£À eÁÕ£À«zÀÄÝ, ¸ÁzsÀå«zÀÝµÀÄÖ EzÀ£ÀÄß ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÁ¬Ä CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄ£ÉAiÀÄ EvÀgÀ »jAiÀÄ ºÉAUÀ¹UÉ »A¢£À
IÄvÀÄZÀPÀæzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀA¥ÀÆtðUÉÆAqÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀàµÀÖ PÀ®à£É EgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁzsÀåªÁzÀgÉ EzÀ£ÀÄß
ªÁgÀUÀ½UÉ ªÀiÁ¥Àðr¹ §gÉ¬Äj. ¹UÀ¢zÀÝgÉ UÉÆwÛ®è’JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
¸ÀAvÁ£ÉÆÃvÀàwÛ DgÉÆÃUÀå ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀzÀ §UÉÎ UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß d£À£À vÀÆPÀ ºÁUÀÆ vÁ¬ÄAiÀÄ
ªÀAiÀÄ¹ì£ÉÆA¢UÉ ¥Àæw vÀ¤SÉ ªÀiÁrzÁUÀ (Cross Tabulation) M¼À £ÉÆÃlªÀ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄgÀt £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀÄA§®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ (£ÀªÀÄÆ£É 2)

£ÀªÀÄÆ£É 2gÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ¤ÃrzÉ.
(C) PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w
1. ªÀÄgÀtzÀ ¢£ÁAPÀ
ªÀÄgÀtzÀ PÀgÁgÀÄªÁPÀÄÌ ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹. GzÁ: 1.1.2000
£ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è ºÉ¸Àj¹zÀ ªÀåQÛAiÀÄ ªÀÄgÀt ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß F CA±ÀªÀÅ zÁR®Ä ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ EzÀÄ
ªÁgÀ¸ÀÄzÁjPÉ ºÀQÌUÉ, fÃªÀ«ªÉÄUÉ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ. ªÀµÀðªÁgÀÄ WÀl£ÉUÀ¼À PÉÆÃµÀÖQÃPÀgÀtPÀÆÌ EzÀÄ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.£ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ¢AzÉÆqÀUÀÆr, £ÉÆÃAzÀtÂ PÁ®zÀ°è£À CAvÀgÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
2. ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ ªÀÄÈvÀgÀ ¥ÀÆwð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹,
¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀÄ ¨ÉÃqÀ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÉÆÃµÀ CxÀªÁ vÀ¦àzÀÝgÉ, zÉÆÃµÀ ¥ÀÆtð ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ
¤ÃqÀ¨ÉÃPÁV §AzÀÄ ªÀÄÄAzÉ MAzÀÄ PÁ®PÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀÄlÄA§PÉÌ C£ÀUÀvÀå QgÀÄPÀÄ¼À GAmÁUÀÄvÀÛzÉ.
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ ªÀÄÈvÀ ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß F CA±À UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. ªÀÄgÀt ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄÈvÀgÀ «¼Á¸À

ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛAiÀÄ SÁAiÀÄA «¼Á¸À ©lÄÖ ¨ÉÃgÉqÉ EzÀÄÝ, ªÀÄgÀt ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°ègÀÄªÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ
«¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
4. SÁAiÀÄA «¼Á¸À
CAPÀt 3 gÀ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀ «¼Á¸ÀªÀÅ EvÀgÉÃ ¸ÀÜ¼ÀzÁÝVzÀÝgÉÃ, CAPÀt 4gÀ°è «¼Á¸ÀªÀÅ CªÀgÀÄ SÁAiÀÄA
DV ªÁ¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
5. vÀAzÉ / UÀAqÀ£À ºÉ¸ÀgÀÄ

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ eÉÆvÉUÉ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ
CzÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ ªÀÄvÀÄÛ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ.
101
vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
§gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ.
7. ªÀÄÈvÀgÀ °AUÀ
UÀAqÀÄ CxÀªÁ ºÉtÄÚ JAzÀÄ §gÉ¬Äj, ¸ÀAQë¥ÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃqÀ.
ªÀÄÈvÀgÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ F CA±À G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ, °AUÀ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä
G¥ÀAiÉÆÃUÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄgÀt PÁgÀt ¤¢ðµÀÖ °AUÀ ¨ÉÃzsÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ºÁUÀÆ
d£À¸ÀASÁå CAzÁdÄUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¥ÀæPÉëÃ¥ÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ®Æ ¸ÀºÀ EzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
8. ªÀÄÈvÀgÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì
ªÀÄÈvÀjUÉ MAzÀÄ ªÀµÀðPÀÆÌ ªÉÄÃ¯ÁVzÀÝgÉ, ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß §gÉ¬Äj. MAzÀÄ
ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁVzÀÝgÉ, wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è §gÉ¬Äj. MAzÀÄ wAUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁVzÀÝgÉ, ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ¢£ÀUÀ¼À°è
§gÉ¬Äj ºÁUÀÆ MAzÀÄ ¢£ÀzÉÆ¼ÀUÁVzÀÝgÉ, WÀAmÉUÀ¼À°è §gÉ¬Äj. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß
wÃªÀiÁð¤¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è¢zÀÝ°è UÉÆwÛ®è JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
PÁ£ÀÆ£ÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV ªÀÄÈvÀgÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä EzÀ£ÀÄß MAzÀÄ CA±ÀªÁV §¼À¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
£ÀªÀeÁvÀ ²±ÀÄ ªÀÄgÀt, ªÀÄPÀÌ¼À ªÀÄgÀt ºÁUÀÆ ²±ÀÄªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼À£ÀÄß wÃªÀiÁð¤¸À®Ä F CA±À
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ, DAiÀiÁ ¤¢ðµÀÖ ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À°è£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä ºÁUÀÆ
¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÀå PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¹ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä EzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
9. ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀÜ¼À
1. D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜ ºÉ¸ÀgÀÄ
3. EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄgÀtªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜ CxÀªÁ D¸ÀàvÉæAiÀÄ M¼ÀgÉÆÃVAiÀiÁVzÁÝUÀ WÀn¹zÀgÉ, £ÀªÀÄÆzÀÄ 1PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ
ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è vÀÄA©, ªÀÄgÀtªÀÅ ªÁ¸À ¸ÀÜ¼ÀzÀ¯ÁèzÀgÉ,
£ÀªÀÄÆzÀÄ 2 UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ ªÀÄvÀÄÛ MzÀV¹gÀÄªÀ eÁUÀzÀ°è ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥ÀÆtð CAZÉ
«¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr, ªÀÄgÀtªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ/ªÀÄ£ÉAiÀÄ ºÉÆgÀUÁzÀgÉ CA±À 3PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, ªÀÄgÀt
WÀn¹zÀ ¤¢ðµÀÖ eÁUÀªÀ£ÀÄß w½¹ GzÁ: ªÉÊzÀågÀ aQvÁì®AiÀÄ, ºÉzÁÝjAiÀÄ°è ¸ÀAZÁgÀzÀ C¥ÀWÁvÀ,
gÉÊ°£À°è, MAzÀÄ ªÁºÀ£ÀzÀ°è PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÁUÀ EvÁå¢, ªÀÄÈvÀgÀ zÉÃºÀ ¹QÌzÀgÉ, zÉÃºÀ
¹QÌzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀtªÁzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÉAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ.
10. ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ «¼Á¸À:

ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ CzÀ£ÀÆß ¸ÉÃj¹ §gÉ¬Äj. eÉÆvÉUÉ DPÉAiÀÄ/DvÀ£À
¸ÀA¥ÀÆtð CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
F ªÀiÁ»wAiÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ ±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ® ºÁUÀÆ ªÀÄÄA¢£À ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ CUÀvÀå.
102
¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w
11. ªÀÄÈvÀgÀÄ ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ UÁæªÀÄ CxÀªÁ ¥ÀlÖt
(C) ¥ÀlÖt/UÁæªÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
(D) CzÀÄ ¥ÀlÖtªÉÃ CxÀªÁ UÁæªÀÄªÉÃ
(1) ¥ÀlÖt (2) UÁæªÀÄ
(E) f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
(F) gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄÈvÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÁ¹¸ÀÄwÛzÀÝ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. ¨sÉÃnUÁV CxÀªÁ gÀeÁ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉAiÀÄ®Ä
§AzÀªÀgÀ, vÁvÁÌ°PÀ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß JAzÀÆ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃr. AiÀiÁªÀÅzÉÃ §AzsÀÄ«£À CxÀªÁ ¸ÉßÃ»vÀgÀ
ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è aQvÉìUÁV ¸Àé®à PÁ® ªÁ¸ÀªÁVzÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß vÁvÁÌ°PÀªÉAzÉÃ ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ E°è
§gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ. DzÀÝjAzÀ, EzÀÄ ªÀÄÈvÀ ºÉÆA¢zÀ ¸ÀÜ¼ÀQÌAvÀ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVzÀÄÝ, ¨ÉÃgÉ f¯Éè CxÀªÁ
gÁdåªÀÇ DVgÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄÄªÀ CUÀvÀå«®è, PÉÃªÀ® ¥ÀlÖt CxÀªÁ UÁæªÀÄzÀ
(CA±À 11(C)) ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj ªÀÄvÀÄÛ 1 CxÀªÁ 2PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, (CA±À 11(D)) CzÀÄ
¥ÀlÖtªÉÃ CxÀªÁ UÁæªÀÄªÉÃ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹, CA±À 11(E) ªÀÄvÀÄÛ 11(F) UÀ½UÉ PÀæªÀÄªÁV f¯ÉèAiÀÄ
ºÁUÀÆ gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
ªÀÄÈvÀgÀ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄgÀt CAQ CA±ÀUÀ¼À PÉÆÃµÀÖPÀ vÀAiÀiÁj¸À®Ä F CA±À C£ÀÄªÀÅ
ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÁ¸ÀªÀiÁqÀÄªÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄgÀt
zÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉPÀÌºÁPÀ®Ä EzÀjAzÀ ¸ÁzsÀå. EzÀÄ d£À¸ÀASÁå CAzÁdÄ ºÁUÀÆ ¥ÀæPÉëÃ¥ÀuÉUÀ½UÀÆ
G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
12. zsÀªÀÄð
1. »AzÀÄ 2. ªÀÄÄ¹èA 3. Qæ²ÑAiÀÄ£ï 4. EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zsÀªÀÄð (zsÀªÀÄðzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj)
¸ÀÆPÀÛ CA±ÀPÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ EvÀgÀ zsÀªÀÄð«zÀÝgÉ CA±À 4gÀ°è D zsª À ÀÄðzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
§gÉ¬Äj.
EzÀÄ zsÀªÀÄðPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV ªÀÄgÀtzÀ UÀÄt®PÀëtzÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
13. ªÀÄÈvÀgÀ GzÉÆåÃUÀ
ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ ªÀÄÈvÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝ GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. AiÀiÁªÀÅzÉÃ
GzÉÆåÃUÀ«®è¢zÀÝgÉ ‘E®è’ JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
EzÀÄ GzÉÆåÃUÀªÁgÀÄ ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
14. ªÀÄgÀtPÉÌ ªÀÄÄ£Àß ªÀÄÈvÀgÀÄ ¥ÀqÉzÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÊPÉ

1. ¸ÁA¹ÜPÀ
2. ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀAvÉ, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÊPÉ
3. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÊPÉ E®è.
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÄ MAzÀÄ CA±ÀPÉÌ ªÀiÁvÀæ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ. ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è CxÀªÁ ºÉÆgÀUÉ zÉÆgÉvÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ
DgÉÊPÉAiÀÄ°è ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ PÉëÃvÀæzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «zsÁ£ÀªÁzÀgÀÆ ¸Àj, GzÁºÀgÀuÉUÉ: C¯ÉÆÃ¥Àw,
ºÉÆÃ«ÄAiÉÆÃ¥Àw, DAiÀÄÄªÉÃðzÀ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ. M¼À gÉÆÃVAiÀiÁUÀ°Ã CxÀªÁ ºÉÆgÀ
gÉÆÃVAiÀiÁUÀ°Ã gÉÆÃVAiÀÄ CAvÀå PÁ®zÀ°è ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄªÀgÀÄ G¥ÀZÀj¹zÀÝgÉ ªÀiÁvÀæ £ÀªÀÄÆzÀÄ 1PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ
ºÁQ.
103
F CA±ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ PÀ¯ÉºÁQzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß wÃªÀiÁð¤¹gÀÄªÀÅzÀgÀ°è
¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ DzÀåvÉAiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ½UÀ£ÀÄUÀÄtªÁV ªÀÄgÀt UÀÄt®PÀëtUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß
w½¸ÀÄvÀÛzÉ.
15. ªÀÄgÀtzÀ PÁgÀtPÉÌ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ zÉÆgÉQzÉAiÉÄÃ?
1. ºËzÀÄ 2.E®è.
F £ÀªÀÄÆ£ÉAiÉÆA¢UÉ ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ ®UÀvÁÛVzÀÝgÉ, (£ÀªÀÄÆ£É 4 CxÀªÁ 4J)
£ÀªÀÄÆzÀÄ 1PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, E®è¢zÀÝgÉ £ÀªÀÄÆzÀÄ 2PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ.
EzÀÄ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄªÁV ¥ÀæªÀiÁtÂvÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ°è ºÁUÀÆ vÀvÀìA§A¢üvÀ PÉÆÃµÀÖPÀUÀ¼À£ÀÄß

vÀAiÀiÁj¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
16. PÁ¬Ä¯ÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ PÁgÀt
ªÀÄgÀtzÀ ¥ÀÆªÉÇÃðvÀÛgÀ PÁgÀtªÀ£ÀÄß zÁR®Ä ªÀiÁr, ¥ÀÆªÉÇÃðvÀÛgÀ PÁgÀtªÉAzÀgÉ(C) £ÉÃgÀªÁV
ªÀÄgÀtPÉÌ PÁgÀtªÁV WÀl£ÉUÀ¼À ¸ÀgÀtÂAiÀÄ£ÀÄß GAlÄ ªÀiÁrzÀ PÁ¬Ä¯É, CxÀªÁ (D) PÀëw CxÀªÁ
ªÀÄgÀuÁAwPÀ PÀëwAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÀ C¥ÀWÁvÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ »A¸ÁZÁgÀ‛.ªÀÄgÀtzÀ
jÃwAiÀÄ£ÀÄß CxÀªÁ aºÉßUÀ¼À£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÁV, ºÀÈzÀAiÀÄ¸ÀÛA¨sÀ£À, G¹gÁlzÀ ªÉÊ¥sÀ®å,
DWÁvÀ EvÁå¢ CA±À 15PÉÌ ºËzÀÄ JAzÁzÀgÉ. £ÀªÀÄÆ£É 4 CxÀªÁ 4J UÀ¼À PÉÆ£ÉAiÀÄ°è
w½¹gÀÄªÀAvÉ ªÀÄgÀtzÀ PÁgÀtªÀ£ÀÄß PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄgÀtªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ, ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ £ÀªÀÄÆ£É 4£ÀÄß
¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄgÀtªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è C®è¢zÀÝgÉ, ªÉÄÃ¯É w½¹zÀAvÉ, £ÀªÀÄÆ£É 4(J)£ÀÄß ¨sÀwð
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ªÉÊzÀågÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ ¤ÃqÀ¢zÀÝgÉ (CA±À 15 PÉÌ ‘E®è’ JA¢zÀÝgÉ), ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ
¸ÀévÀ: vÀªÀÄUÉ w½zÀªÀÄnÖUÉ ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀ£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÀÄ. ªÀÄgÀtPÉÌ £ÉÃgÀªÁV JqÉªÀiÁrPÉÆlÖ
¥ÀÆªÉÇÃðvÀÛgÀ PÁgÀtªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. ªÀÄgÀtzÀ aºÉß CxÀªÁ ªÀÄgÀtzÀ jÃwAiÀÄ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃr. E£ÀÆß
RavÀ PÁgÀt UÉÆwÛzÀÝgÉ CzÀ£Éß §gÉ¬Äj. ªÀÈzÁå¥ÀåJAzÀÄ §gÉAiÀÄ¨ÉÃr.
d£ÁgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä ºÁUÀÆ ªÀÄgÀtPÉÌqÉ ªÀiÁrPÉÆlÖ

¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸À®Ä ªÀÄgÀt PÁgÀtªÀÅ ¤ÃqÀÄªÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ DzsÁgÀªÁVgÀÄvÉÛ.
ªÀAiÀÄ¸ÀÄì ºÁUÀÆ °AUÀPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£À ºÀj¸À®Ä ¸ÁAPÁæ«ÄPÀ
gÉÆÃUÀUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÀÆÌ ªÀÄgÀt CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ DzsÁgÀ. AiÀiÁªÀÅzÉÃ ZÀl¢AzÀ ªÀÄgÀtªÁVzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß
RavÀ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä F ªÀiÁ»w G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
17. ªÀÄÈvÀgÀÄ ªÀÄ»¼ÉAiÀiÁVzÀÝgÉ, ªÀÄgÀtªÀÅ UÀ©üðtÂAiÀiÁVzÁÝUÀ D¬ÄvÉÃ CxÀªÁ ºÉjUÉAiÀÄ

¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ¯Áè¬ÄvÉÃ CxÀªÁ ºÉjUÉAiÀiÁzÀ DgÀÄ ªÁgÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁ¬ÄvÉÃ?
1. ºËzÀÄ 2.E®è.
ªÀÄgÀtzÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ PÁgÀtªÉÃ£ÉÃ EgÀ°, ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ ¹ÛçÃAiÀiÁVzÀÄÝ, UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄÈvÀgÁVzÀÄÝ, UÀ¨sÀðzÁgÀuÉ ªÀÄÄVzÀ DgÀÄ ªÁgÀUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁVzÀÝgÉ, 1PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ.
UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄªÀÅ UÀ¨sÀð¥ÁvÀ, ¸ÀfÃªÀ d£À£À CxÀªÁ ¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ
¥sÀ°vÁA±ÀªÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.
F CA±ÀªÀÅ ªÀiÁvÀÈ ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀÆÜ® ¸ÀÆaAiÀiÁVzÀÄÝ, ªÀiÁvÀÈ ªÀÄgÀtUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ EvÀgÀ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÀ¯ÉºÁPÀ®Ä EzÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
104
18. zsÀÆªÀÄ¥Á£À ªÀiÁqÀÄªÀ ZÀl«vÉÛÃ? JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ?
ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ ¤AiÀÄvÀªÁV zsÀÆªÀÄ¥Á£À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ zsÀÆªÀÄ¥Á£ÀzÀ ZÀl«zÉ J£Àß§ºÀÄzÀÄ.
ZÀl«zÀÝgÉ, ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹, ZÀl«gÀ¢zÀÝgÉ „E®è‟ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹.
EvÀgÀ ªÀÄgÀt PÁgÀtUÀ½UÀÆ, F ªÀiÁ»wUÀÆ ¸ÀA§AzsÀªÀÅAlÄ ªÀiÁrzÀgÉ, ZÀl¢AzÁUÀÄªÀ

ªÀÄgÀtUÀ¼À §UÉÎ CªÀÄÆ®å ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÈvÀgÀ ªÀAiÀÄ¹ìUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV
PÉÆÃµÀÖQÃPÀj¹zÀgÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ G¥À-«¨sÁUÀªÁgÀÄ zÉÃ±ÀzÁzÀåAvÀ EgÀÄªÀ ZÀlzÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÉ ¸ÀÄ½ªÀÅ
¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
19. AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÀÆ¥ÀzÀ°è ºÉÆUÉ¸ÉÆ¥Àà£ÀÄß CVAiÀÄÄªÀ ZÀl«vÉÛÃ? JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ?
ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ ¤AiÀÄvÀªÁV vÀA¨ÁPÀÄ CVAiÀÄÄªÀ ªÀåQÛUÉ vÀA¨ÁPÀÄ CVAiÀÄÄªÀ ZÀl«zÉ J£Àß§ºÀÄzÀÄ.
ZÀl«zÀÝgÉ, ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹. ZÀl«gÀ¢zÀÝgÉ „E®è‟JAzÀÄ ¸ÀÆa¹.
20. AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÀÆ¥ÀzÀ°è CrPÉ CVAiÀÄÄªÀ ZÀl«vÉÛÃ? (¥Á£ï ªÀÄ¸Á® M¼ÀUÉÆAqÀÄ) JµÀÄÖ
ªÀµÀðUÀ½AzÀ?
ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ ¤AiÀÄvÀªÁV CrPÉ CVAiÀÄÄªÀ ªÀåQÛUÉ CrPÉ CVAiÀÄÄªÀ ZÀl«zÉ J£Àß§ºÀÄzÀÄ. ZÀl«zÀÝgÉ,
¸ÀÄªÀiÁgÀÄ JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹, ZÀl«gÀ¢zÀÝgÉ E®è’JAzÀÄ ¸ÀÆa¹.
21. ªÀÄzÀå PÀÄrAiÀÄÄªÀ ZÀl«vÉÛÃ? JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ?
ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ ¤AiÀÄvÀªÁV ªÀÄzÀå¥Á£À ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀåQÛUÉ ªÀÄzÀå¥Á£À ªÀiÁqÀÄªÀ ZÀl«zÉ J£Àß§ºÀÄzÀÄ.
ZÀl«zÀÝgÉ, ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ JµÀÄÖ ªÀµÀðUÀ½AzÀ JAzÀÄ ¸ÀÆa¹.ZÀl«gÀ¢zÀÝgÉ„E®è‟JAzÀÄ ¸ÀÆa¹.
¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ. (£ÀªÀÄÆ£É 3)

£ÀªÀÄÆ£É 3gÀ ¥Àæw CAPÀtªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CªÀÅUÀ¼À
¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ¤ÃrzÉ.
C. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w
1. d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀ
¤fÃðªÀ d£À£ÀzÀ PÀgÁgÀÄªÁPÀÄÌ ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ:1.1.2000.
2. °AUÀ
ºÉtÄÚ CxÀªÁ UÀAqÀÄ JAzÀÄ §gÉ¬Äj. ¸ÀAQë¥ÁÛPÀëgÀUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃqÀ.
F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß °AUÀªÁgÀÄ ¤fÃðªÀ d£À£À ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ d£Àä ¸ÀA§AzsÀ ªÀÄgÀt

PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀ®Ä G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ, vÀAzÉAiÀÄ ¥ÀÆwð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. eÉÆvÉUÉ, G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ, CzÀ£ÀÄß
§gÉ¬Äj.
105
¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ, vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆwð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. ¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ
ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃr.
1. D¸ÀàvÉæ / ¸ÀA¸ÉÜ ºÉ¸ÀgÀÄ
3. EvÀgÉ ¸ÀÜ¼À
¤fÃðªÀ d£À£ÀªÀÅ D¸ÀàvÉæ CxÀªÁ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ, £ÀªÀÄÆzÀÄ 1PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è §gÉ¬Äj. d£À£ÀªÀÅ ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ, £ÀªÀÄÆzÀÄ 2PÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ, ¤ÃrgÀÄªÀ
¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ªÀÄ£ÉAiÀÄ ¥ÀÆtð CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèUÀÄªÀ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À¯ÁèUÀÄªÀ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä F

CA±À ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ºÁUÀÆ ªÀÄÄA¢£À ±ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ½UÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
6. ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
«¼Á¸À:
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀÄ, G¥À£ÁªÀÄzÉÆA¢UÉ (AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ EzÀÝgÉ), §gÉ¬Äj.eÉÆvÉUÉ,
DvÀ£À/DPÉAiÀÄ ¥ÀÆtð CAZÉ «¼Á¸À §gÉ¬Äj.
ªÀÄÄA¢£À ±ÉÆÃzsÀ£É ºÁUÀÆ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£ÉUÀ½UÉ F CA±À ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

D. ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w
7. vÁ¬ÄAiÀÄ ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀzÀ ¥ÀlÖt CxÀªÁ UÁæªÀÄ

C) ¥ÀlÖt/UÁæªÀÄzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
D) ¥ÀlÖtªÉÃ CxÀªÁ UÁæªÀÄªÉÃ:
1. ¥ÀlÖt 2. UÁæªÀÄ
E) f¯ÉèAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
F) gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
vÁ¬ÄAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÁ¸À ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹. ¨sÉÃnUÁV CxÀªÁ gÀeÁ
¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉAiÀÄ®Ä §AzÀªÀgÀ, vÁvÁÌ°PÀ ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß JAzÀÆ £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃr. ºÉjUÉUÁV ¸Àé®à
CªÀ¢üUÉ ¸ÀA§A¢üPÀgÀ CxÀªÁ ¸ÉßÃ»vÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°èzÀÝgÉ, CzÀÄ vÁvÁÌ°PÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À®àqÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ
CzÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÁgÀzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ, F ¸ÀÜ¼ÀªÀÅ ºÉjUÉAiÀÄ ¸ÀÜ¼ÀQÌAvÀ ¨ÉÃgÉAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
EzÀÄ ¨ÉÃgÉAiÉÄÃ f¯Éè CxÀªÁ gÁdåzÀ°ègÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄÄªÀ CUÀvÀå«®è.
PÉÃªÀ® UÁæªÀÄ CxÀªÁ ¥ÀlÖtzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß 7(C) ºÁUÀÆ (D)UÀ¼À°è §gÉzÀÄ CzÀÄ UÁæªÀÄªÉÃ CxÀªÁ
¥ÀlÖtªÉÃ JAzÀÄ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ ¸ÀÆa¸À¨ÉÃPÀÄ. CA±À 7(E) ºÁUÀÆ (F)UÀ¼À°è PÀæªÀÄªÁV f¯ÉèAiÀÄ
ºÁUÀÆ gÁdåzÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
106
8. F ºÉjUÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄPÉÌ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì (¥ÀÆtðUÉÆ½¹zÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è)
F CA±ÀªÀÅ ¸Àé«ªÀgÀuÁvÀäPÀ.
9. vÁ¬ÄAiÀÄ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ

vÁ¬ÄAiÀÄ «zÉåAiÀÄ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ: K¼À£ÉÃ vÀgÀUÀwAiÀÄªÀgÉUÀÆ N¢zÀÄÝ
CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ‘C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÉÃ
¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ.CAvÀºÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, ‘O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÀÄ’JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹.
F CA±ÀªÀÅ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤fÃðªÀ d£À£À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ®Ä ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
10. ¥Àæ¸ÀªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ DgÉÊPÉ

1. ¸ÁA¹ÜPÀ - ¸ÀPÁðj
2. ¸ÁA¹ÜPÀ SÁ¸ÀV CxÀªÁ ¸ÀPÁðgÉÃvÀgÀ
3. ªÉÊzÀå, zÁ¢ CxÀªÁ vÀgÀ¨ÉÃw ºÉÆA¢zÀ ¸ÀÆ®VwÛ
4. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ d£À£À zÁ¢AiÀÄgÀÄ
5. ¸ÀA§A¢üPÀgÀÄ CxÀªÁ EvÀgÀgÀÄ.
AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ MAzÀÄ CA±ÀPÉÌ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ. ªÉÆzÀ¯ÉgÀqÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ
¸ÀA§A¢ü¹zÀÄÝ, PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
DgÉÊPÉ «zsÁ£ÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁV C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸ÀÄªÀ ªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ ¤fÃðªÀ d£À£À

UÀÄt®PÀëtUÀ¼À°è£À ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ®Ä F CA±À¢AzÀ PÀ¯É ºÁQ£À ªÀiÁ»w G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ.
11. UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉAiÀÄ PÁ¯ÁªÀ¢ü; (ªÁgÀUÀ¼À ¯ÉPÀÌzÀ°è)

F ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÁgÀUÀ¼À°è £ÀªÀÄÆ¢¹. F ªÀiÁ»wAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è vÀPÀëtªÉÃ ¹UÀÄvÀÛzÉ.
J.J£ï.JA.UÀ½UÉ EzÀgÀ §UÉÎAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¸Àé®àªÀÄnÖ£À eÁÕ£À«zÀÄÝ, ¸ÁzsÀå«zÀÝµÀÄÖ EzÀ£ÀÄß ªÀgÀ¢
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV, vÁ¬Ä CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ªÀÄ£ÉAiÀÄ EvÀgÀ »jAiÀÄ ºÉAUÀ¹UÉ »A¢£À
IÄvÀÄZÀPÀæzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀA¥ÀÆtðUÉÆAqÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸ÀàµÀÖ PÀ®à£É EgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁzsÀåªÁzÀgÉ, EzÀ£ÀÄß
ªÁgÀUÀ½UÉ ªÀiÁ¥Àðr¹ §gÉ¬Äj. ¹UÀ¢zÀÝgÉ „UÉÆwÛ®è‟ JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
12. ¨sÀÆætzÀ ªÀÄgÀtPÉÌ PÁgÀt: (EzÀÝ°è)
F ªÀiÁ»wAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV D¸ÀàvÉæ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ ¹UÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀ
WÀl£ÉAiÀiÁzÀgÉ, ªÀiÁ»w w½¢zÀÝgÉ ªÀiÁvÀæ §gÉ¬Äj. E®è¢zÀÝgÉ, UÉÆwÛ®è JAzÀÄ §gÉ¬Äj.
¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀ°è ºÁUÀÆ ±ÉæÃtÂÃPÀj¸À®Ä F
ªÀiÁ»w G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ, UÀ¨sÀðzsÁgÀuÉ CªÀ¢üUÉ ºÁUÀÆ vÁ¬ÄAiÀÄ ªÀAiÀÄ¹ìUÉ ¸ÀºÀ-¸ÀA§AzsÀ ¸ÁÜ¦¹zÁUÀ F
ªÀiÁ»wAiÀÄÄ (DgÉÆÃUÀå ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£À PÀÄjvÀÄ) GvÀÛªÀÄ M¼À£ÉÆÃl ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
107
C£ÀÄ§AzsÀ IV: zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀÄA§ÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ
¨sÁgÀvÀzÀ jf¸ÁÖçgï d£ÀgÀ¯ï PÀbÉÃjAiÀÄ ¥ÀvÀæzÀ ¸ÀASÉå:1/7/2011-«J¸ï (¹DgïJ¸ï) gÀ ¢£ÁAPÀ12-03-
2012 gÀ°è ºÉÆgÀr¹zÀ ¸ÀÄvÉÆÛÃ¯ÉAiÀÄ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ d£À£À zÁR¯ÉAiÀÄ°è zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ ªÀÄPÀÌ¼À
d£À£ÀzÀ £ÀªÀÄÆzÀÄUÀ¼À£ÀÄß zÁR°¸ÀiªÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß/ªÀiÁ¥ÁðqÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä gÁdå ¤AiÀÄªÀÄ 5(1) £ÀÄß
wzÀÄÝ¥Àr ªÀiÁqÀ®Ä ¤zÉðÃ²¹zÉ. wzÀÄÝ¥ÀrAiÀiÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄ 5(1) £ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ¥ÀÄ£ÀgÀÄaÑ¹zÉ.
5. d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀiÁ»w PÉÆqÀÄªÀ ¥Àæ¥ÀvÀæ, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ:(1) ¸ÀAzÀ¨sÁð£ÀÄ¸ÁgÀ 8£ÉAiÀÄ
CxÀªÁ 9£ÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ ªÉÄÃgÉUÉ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£À, zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À, ªÀÄgÀt ªÀÄvÀÄÛ
¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ½UÉ jf¸ÁÖçgïjUÉ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄÄ PÀæªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£É 1,1J, 2 ªÀÄvÀÄÛ 3gÀ°è
EgÀvÀPÀÌzÀÄÝ. E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV, ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß ªÀiËTPÀªÁV ¤ÃrzÀ ¥ÀPÀëzÀ°è, jf¸ÁÖçgïÀgÀgÀÄ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À°è
£ÀªÀÄÆ¢¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀgÀ¢UÁgÀgÀ ¸À»/ºÉ¨ÉânÖ£À UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ.
£ÀªÀÄÆ£É 1J:zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ £ÀªÀÄÆ£É 1J gÀ°è£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß vÀÄA§®Ä
¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ¤ÃrzÉ:
C) PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀiÁ»w
1. d£À£z
À À ¢£ÁAPÀ
ªÀÄUÀÄ ºÀÄnÖzÀ PÀgÁgÀÄªÁPÀÄÌ ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀð UÉÆwÛzÀÝgÉ CªÀÅUÀ¼£À ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹.GzÁºÀgÀtUÉ É
ªÀÄUÀÄªÀÅ ªÉÀÆzÀ®£ÉAiÀÄ d£ÀªÀj 2000zÀ°è ºÀÄnÖzÀÝgÉ CzÀ£ÀÄß 1-1-2000 JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸ÀiªÀÅzÀÄ.
FUÁUÀ¯ÉÃ d£À£ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝg,É d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀ ¢£ÁAPÀzÀAvÉ ¸ÀzÀj CA±ÀzÀ°è
£ÀªÀÄÆ¢¸ÀiªÀÅzÀÄ. DzÁUÀÆå, d£À£ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¢zÀÝgÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£À d£À£À ¢£ÁAPÀªÀÅ
UÉÆwÛ®èªÁzÀgÉ CzÀ£ÀÄß ªÀÄÄRå ªÉÊzÁå¢üPÁj¬ÄAzÀ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀgÀªÁ¤UÉ ºÉÆA¢zÀ
ªÉÊzÁå¢üPÁj¬ÄAzÀ ¤¢üðj¸ÀiªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ zÀvÀÛPÀ DzÉÃ±ÀzÀ°è ¥Àæw©A©¹gÀÄªÀAvÉ
£ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
2. °AUÀ
UÀAqÀÄ CxÀªÁ ºÉtÄÚ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹ ¸ÀAQë¥ÁÛPÀëgÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸À¨ÉÃr.
3. ²±ÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀÄ, EzÀÝgÉ

d£À£ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝgÉ, d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀAvÉÀ ªÀÄUÀÄ«£À ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß
zÁR°¸ÀiªÀÅzÀÄ.
zÀvÀÛPÀ¢AzÀ ºÉ¸ÀgÀÄ §zÀ¯ÁªuÉÉAiÀiÁVzÀÝgÉ, zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ/DzÉÃ±ÀzÀAvÉÀ ºÉÆ¸À ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. F
CA±ÀªÀÅ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛAiÀÄ d£À£À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁVzÉAiÉÆÃ, D ªÀåQÛUÉ UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
eÉÉÊ«PÀ(Biological)/eÉ£ÉnPï vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ
CzÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ. vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ UÉÆwÛ®èªÁzÀgÉ,
F PÁ®A C£ÀÄß RÁ° ©qÀvPÀ ÀÌzÀÄÝ.
eÉÉÊ«PÀ(Biological)/eÉ£ÉnPï vÀAzÉAiÀÄ ¥ÀÆtð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ G¥À£ÁªÀÄ«zÀÝgÉ
CzÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ. vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ UÉÆwÛ®èªÁzÀgÉ, F
PÁ®A C£ÀÄß RÁ° ©qÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
108
FUÁUÀ¯ÉÃ WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝgÉ, ªÀÄÆ® d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ CxÀªÁ vÀvÀìA§AzsÀ ¥Àæw¬ÄAzÀ
vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄA¢gÀ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¥Àj²Ã°¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
6. zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ / DzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀ

¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ zÀAqÁ¢üPÁjUÀ½AzÀ ºÉÆgÀr¸À®àlÖ zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ / DzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß zÀvÀÛPÀ
vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄA¢gÀÄ ¸À°è¹zÀ F PÁ®A£ÀÀ°è §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ.
7. zÀvÀÛPÀ vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ / DzÉÃ±ÀÀzÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀ zÀvÀÛPÀ vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß F PÁ®A£ÀÀ°è §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ
CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ.
8. zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ

zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ / DzÉÃ±ÀÀzÀ°è ¤ÃrgÀÄªÀ zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß F PÁ®A£ÀÀ°è §gÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ
CxÀªÁ CqÀØ ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß §gÉAiÀÄ¨ÁgÀzÀÄ.
9. zÀvÀÄÛ ¥ÀvÀæzÀ°è zÁR°¹zÀAvÉ zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ «¼Á¸À

zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæzÀ°ègÀÄªÀAvÉÀ F PÁ®A£ÀÀ°è §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ. F «¼Á¸ÀªÀÅ
d£À£À ¥Àª æ ÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°ègÀÄªÀ “d£À£À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄ «¼Á¸À” PÁ®AUÉ ¥Àæw©A©¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
10. zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ SÁAiÀÄA «¼Á¸À

ªÀÄUÀÄ«£À zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß zÁR°¸ÀiªÀÅzÀÄ.

FUÁUÀ¯ÉÃ d£À£ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝgÉ, zÀvÀÛPª À ÀÅ ¨ÉÃgÉ ¸ÀÜ¼ÀzÀ®ÁèVzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ d£À£ÀªÀÅ WÀn¹zÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß
(ªÀÄUÀÄªÀÅ J°è d¤¹zÉAiÉÆÃ) d£À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À JzÀÄgÀÄ §gÉAiÀÄvÀPÀÌzÀÄÝ. DzÁUÀÆå, d£À£ÀªÀÅ £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀzÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ zÀvÀÛPÀªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀÄÄRÁAvÀgÀ DzÀgÉ, zÀvÀÛPÀ KeÉ¤ìAiÀÄÄ J°è EzÉAiÉÆÃ D ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÉßÃ
ªÀÄUÀÄªÀÅ d¤¹zÀ ¸ÀÜ¼À JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. zÀvÀÛPÀªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜÀUÀ¼À ºÉÆgÀUÀqAÉ iÀiÁVzÀÝgÉ, ªÀÄvÀÄÛ d£À£ÀªÀÅ
£ÉÆÃAzÁ¬Ä¸ÀzÉ EzÀgÉ, zÀvÀÛPÀªÀÅ J°è £ÀqÉ¢zÉAiÉÆÃ D ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÉßÃ ªÀÄUÀÄªÀÅ d¤¹zÀ ¸ÀÜ¼À JAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
12 KeÉ¤ìAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆArzÀÝgÉ zÀvÀÄÛ KeÉ¤ìAiÀÄ ¸ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ «¼Á¸À

KeÉ¤ìAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆArzÀÝgÉ D zÀvÀÛPÀ KeÉ¤ìAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ, ¸ÀÜ¼À ªÀÄvÀÄÛ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj.
13. ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ, «¼Á¸À

ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¥ÀÆwð ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß G¥À£ÁªÀÄzÉÆA¢UÉ (EzÀÝgÉ) £ÀªÀÄÆ¢¹. eÉÆvÉUÉ, DPÉAiÀÄ/DvÀ£À ¥ÀÆwð
CAZÉ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀÀÄªÀÅzÀÄ.
D) ¸ÁATåPÀ ªÀiÁ»w
14. zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ zsÀªÀÄð
1. »AzÀÄ 2. ªÀÄÄ¹èA 3. Qæ²ÑAiÀÄ£ï 4. EvÀgÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zsÀªÀÄð
¸ÀÆPÀÛ PÁ®A£À JzÀÄgÀÄ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ.1jAzÀ 3£ÀÄß ©lÄÖ ¨ÉÃgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zsÀªÀÄðªÁVzÀÝgÉ, D zsÀªÀÄðzÀ
ºÉ¸ÀgÀ£ÀÄß PÁ®A (4)gÀ JzÀÄgÀÄ §gÉ¬Äj.
109
15. zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ
zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ «zÉåAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ: K¼À£ÉÃ vÀgÀUÀwAiÀÄªÀgÉUÀÆ N¢zÀÄÝ,
CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÉÃ ¨sÀwð
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ „CPÀëgÀ¸‟ÀÜ JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹.
16. zÀvÀÛPÀ vÁ¬ÄAiÀÄ «zÁåºÀðvÉAiÀÄ ªÀÄlÖ
zÀvÀÛPÀ vÁ¬ÄAiÀÄ ¥ÀÆtðUÉÆAqÀ «zÉåAiÀÄ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß §gÉ¬Äj. GzÁ: K¼À£ÉÃ vÀgÀUÀwAiÀÄªÀgÉUÀÆ N¢zÀÄÝ,
CAvÀºÀªÀgÀ£ÀÄß C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ºÁUÀÆ CAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è C£ÀPÀëgÀ¸ÀÜgÉAzÉÃ ¨sÀwð
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.M§â ªÀåQÛAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ CPÀëgÀ¸ÀÜgÁVgÀ§ºÀÄzÀÄ. CAvÀºÀ
è O¥ÀZÁjPÀ «zÉå¬Ä®èzÉ „CPÀëgÀ¸ÉÜ‟JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¹.
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°‘
17. zÀvÀÛPÀ vÀAzÉAiÀÄ GzÉÆåÃUÀ

ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÀÄîªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è EzÀÝ vÀAzÉAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
GzÉÆåÃUÀªÉAzÀgÉ, vÀAzÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV vÀ£Àß£ÀÄß vÉÆqÀV¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÀºÀ PÉ®¸À. GzÁ: gÉÊvÀ,
UÀtÂPÉ®¸ÀUÁgÀ, UÀÄªÀiÁ¸ÀÛ, GUÁæt zÁ¸ÁÛ£ÀÄUÁgÀ, ¯Áj ZÁ®PÀ, ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀ EvÁå¢. vÀAzÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ
PÉ®¸À ªÀiÁqÀ¢zÀÝ°è, „E®è‟ JAzÀÄ §gÉ¬Äj. MAzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ PÉ®¸ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÉ PÉÊUÉÆAqÁUÀ,
AiÀiÁªÀÅzÀPÉÌ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄAiÀÄ ªÀå¬Ä¸ÀÄvÁÛ£ÉÆÃ CzÀ£ÉßÃ §gÉ¬Äj.
18. zÀvÀÛPÀ vÁ¬ÄAiÀÄ GzÉÆåÃUÀ
ªÀÄUÀÄªÀ£ÀÄß zÀvÀÄÛ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÀÄîªÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è EzÀÝ vÁ¬ÄAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå GzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¨sÀwð
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ. (Same as above)
d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ°è £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ d£À£À zÁR¯ÉAiÀÄ°è §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÁUÀ F
PÉ¼ÀV£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£Àz°
À è ElÄÖPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ:
1. d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è „zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀÄ‟ CxÀªÁ „zÀvÀÛPª À ÀÄUÀÄ‟ JA§ ¥ÀzÀª£À ÀÄß §¼À¸À¨ÁgÀzÀÄ.
d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è „zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ‟ ºÉ¸ÀgÀÄ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ (ªÀÄUÀÄ«£À vÀAzÉ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¬Ä)
ºÉ¸Àj£À eÁUÀz° À è UÉÆÃZÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ. d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæzÀ°è „ªÀÄUÀÄ«£À d£À£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ «¼Á¸À‟zÀ eÁUÀz° À è „zÀvÀÛPÀ vÀAzÉvÁ¬ÄAiÀÄgÀ «¼Á¸À‟ªÀ£ÀÄß zÁR°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
2. FUÁUÀ¯ÉÃ d£À£ÀªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÁ¬Ä¹zÀÝgÉ, jf¸ÁÖçgïÀggÀ ÀÄ §zÀ¯ÁªÀtÉAiÀÄ §UÉUÉ d£À£À jf¸ÀÖj£À µÀgÁ
PÁ®A£À°è ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆzÀÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ.
3. d£À£À ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ d£À£À jf¸ÀÖgï (£ÀªÀÄÆ£É¸ÀA.7) JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ¹PÀ ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢ (£ÀªÀÄÆ£É ¸ÀA.11) AiÀÉÆA¢UÉ
¸ÁATåPÀ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¤UÀ¢vÀ ¥Áæ¢üPÁgÀPÉÌ PÉÆæÃrüÃPÀj¸À®Ä PÀ¼ÀÄ»¸ÀvÀPÀÌzÀÄ.Ý
4. d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ ¥ÀæPÀgÀt 13gÀ G¥À§AzsÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è£À «¼ÀA§
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ EAvÀºÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀÅ¢®è. AiÀiÁPÉAzÀgÉ zÀvÀÛPÀ ¥ÀvÀæ / DzÉÃ±ÀÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è
zÀAqÁ¢üPÁj¬ÄAzÀ FUÁUÀ¯ÉÃ EzÀgÀ §UÉÎ DzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ®ÁVzÉ.
110
C£ÀÄ§AzsÀV: £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÝw £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ
F PÉ¼ÀV£À £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ°è ¤UÀ¢ ¥Àr¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À §¼ÀPÉ
£ÀªÀÄÆ£É
PÀæªÀÄ ¸ÀA. £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼ÀÄ
¸ÀASÉå
1 1 d£À£À ªÀgÀ¢
2 1J zÀvÀÄÛ ªÀÄUÀÄ«£Àd£À£À ªÀgÀ¢
3 2 ªÀÄgÀt ªÀgÀ¢
4 3 ¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
5 4 ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ -¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
6 4J ªÀÄgÀt PÁgÀt ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ -¸ÁA¹ÜPÉÃvÀgÀ ªÀÄgÀtUÀ½UÉ
7 5 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
8 6 ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
9 7 d£À£À jf¸ÀÖgï
10 8 ªÀÄgÀt jf¸ÀÖgï
11 9 ¤fÃðªÀ d£À£À jf¸ÀÖgï
12 10 C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
13 11 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
14 12 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
15 13 ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ¤fðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
ªÉÄÃ¯É ºÉÃ½gÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ¥ÀæwAiÀÄ£ÀÄß ®UÀwÛ¹zÉ.
111
112
113
114
115
116
117
118
119
£ÀªÀÄÆ£É-7
(12 £ÉÃ ¤AiÀÄªÀÄ £ÉÆÃr)
d£À£À ªÀ»
d£À£À ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£É-1
C¢üPÀÈvÀ ªÀiÁ»w
F ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß d£À£À ªÀ»UÉ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
1 d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀ
(²±ÀÄ d¤¹zÀ ¤RgÀªÁzÀ ¢ªÀ¸À, wAUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ. GzÁ:1.1.2012)
2 °AUÀ
(“UÀAqÀÄ” CxÀªÁ “ºÉtÄÚ'' JAzÀÄ £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¸ÀAQë¥ÀÛ ¥ÀzÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ¨ÉÃqÀ)
3 ²±ÀÄ«£À ºÉ¸ÀgÀÄ, EzÀÝgÉ

(ºÉ¸Àj®è¢zÀÝgÉ, SÁ° ©r
4 vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
(¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV §gÉAiÀÄÄªÀAvÉ ¥ÀÇwð ºÉ¸ÀgÀÄ)
5 vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
6 d£À£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è vÀAzÉ

vÁ¬ÄAiÀÄ «¼Á¸À
7 SÁAiÀÄA «¼Á¸À
8 d£À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À
(1,2 CxÀªÁ 3gÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ¢UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ(GzÁ:1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜ) ºÁUÀÆ d£À£ÀªÁzÀ
D¸ÀàvÉæAiÀÄ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ,ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr, EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ¯ÁèzÀgÉ, J°è JAzÀÄ
w½¹.)
1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ:
2.ªÀÄ£É «¼Á¸À:
3.EvÀgÉ ¸ÀÜ¼À:
9 ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ:
«¼Á¸À:
(PÁ®A 1 jAzÀ 22 ªÀgÉUÉ ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ LlA 9gÀ PÉ¼ÀUÉ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹, ¸À»
ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.)
¢£ÁAPÀ: ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¸À» CxÀªÁ JqÀUÉÊ ºÉ¨ÉânÖ£À UÀÄgÀÄvÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉå : £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ:
£ÉÆÃAzÀtÂ WÀlPÀ : vÁ®ÆèPÀÄ :
¥ÀlÖt/UÁæªÀÄ :
f¯Éè :
µÀgÁ: (AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÀÆ EzÀÝgÉ)
£ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À»
120
£ÀªÀÄÆ£É-8
(12£ÉÃ ¤AiÀÄªÀÄ £ÉÆÃr)
ªÀÄgÀtzÀ ªÀ»
£ÀªÀÄÆ£É-2
ªÀÄgÀtzÀ ªÀgÀ¢
F ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀtzÀ ªÀ»UÉ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ:

1 ªÀÄgÀtzÀ ¢£ÁAPÀ:
(ªÀÄgÀtºÉÆA¢zÀ ¢ªÀ¸À, wAUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ.GzÁ:1.1.2012)
2 ªÀÄgÀt ºÉÆA¢zÀªÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ:
3 ªÀÄgÀt ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄÈvÀgÀ
«¼Á¸À
4 SÁAiÀÄA «¼Á¸À
5 vÀAzÉ/UÀAqÀ£À ºÉ¸ÀgÀÄ :
6 vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ:
7 ªÀÄÈvÀgÀ °AUÀ:
8 ªÀÄÈvÀgÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì:
(ªÀÄÈvÀgÀÄ MAzÀÄ ªÀµÀðPÀÆÌ ªÉÄÃ®àlÖ ªÀAiÀÄ¹ì£ÀªÀgÁVzÀÝgÉ, ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß ¥ÀÇtðUÉÆ½¹zÀ ªÀµÀðUÀ¼À°è
PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ,ªÀÄÈvÀgÀ ªÀAiÀÄ¸ÀÄì MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÁzÀgÉ,ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ
wAUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁzÀgÉ, ¥ÀÇtðUÉÆ½¹zÀ ¢£ÀUÀ¼À°è PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ¢£ÀzÉÆ¼ÀUÁzÀgÉ,WÀAmÉUÀ¼À°è PÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ.)
9 ªÀÄgÀtzÀ ¸ÀÜ¼À :
(1,2 CxÀªÁ 3gÀ°è£À ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ¢UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ (GzÁ:1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜ)
ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀ ¸ÀA¸ÉÜ/D¸ÀàvÉæAiÀÄ°è ªÀÄÈvÀ ºÉÆA¢zÀÝgÉÆÃ, D ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ CxÀªÁ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ªÀÄgÀtºÉÆA¢zÀÝgÉ,
ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸À ¤Ãr, ¨ÉÃgÉ ¸ÀÜ¼ÀªÁVzÀÝ°è, J°è
JAzÀÄ w½¹.)
1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜ ºÉ¸ÀgÀÄ :
2.ªÀÄ£É «¼Á¸À :
3.EvÀgÉ ¸ÀÜ¼À
10. ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ
«¼Á¸À:
(PÁ®A 1 jAzÀ 21 gÀªÀgÉUÉ ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ E°è ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹, ¸À» ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ)
¢£ÁAPÀ : ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¸À» CxÀªÁ JqÀUÉÊ ºÉ¨ÉânÖ£À UÀÄgÀÄvÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉå : £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ :
f¯Éè :
121
£ÀªÀÄÆ£É-9
(12 £ÉÃ ¤AiÀÄªÀÄ £ÉÆÃr)
¤fÃðªÀ d£À£À ªÀ»
¤fÃðªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£É-3
F ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß d£À£À ªÀ»UÉ ¸ÉÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ
ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ ¨sÀwð ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ
1 d£À£ÀzÀ ¢£ÁAPÀ
(²±ÀÄ d¤¹zÀ ¤RgÀªÁzÀ ¢ªÀ¸À, wAUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ. GzÁ:1.1.2012)
2 °AUÀ
3 vÀAzÉAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
4 vÁ¬ÄAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
5 d£À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À
(1,2 CxÀªÁ 3gÀ ¸ÀÆPÀÛ £ÀªÀÄÆ¢UÉ UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ(GzÁ:1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜ) ºÁUÀÆ d£À£ÀªÁzÀ
D¸ÀàvÉæAiÀÄ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ,ªÀÄ£ÉAiÀÄ¯ÁèzÀgÉ ªÀÄ£ÉAiÀÄ «¼Á¸ÀªÀ£ÀÄß ¤Ãr, EvÀgÀ ¸ÀÜ¼ÀzÀ¯ÁèzÀgÉ, J°è JAzÀÄ
w½¹.)
1.D¸ÀàvÉæ/¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ:
2.ªÀÄ£É «¼Á¸À:
3.EvÀgÉ ¸ÀÜ¼À:
6 ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ºÉ¸ÀgÀÄ:
«¼Á¸À:
(PÁ®A 1 jAzÀ 22 ªÀgÉUÉ ¨sÀwð ªÀiÁrzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁ»wzÁgÀgÀÄ LlA 9gÀ PÉ¼ÀUÉ ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß £ÀªÀÄÆ¢¹, ¸À» ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.)
¢£ÁAPÀ: ªÀiÁ»wzÁgÀgÀ ¸À» CxÀªÁ JqÀUÉÊ ºÉ¨ÉânÖ£À UÀÄgÀÄvÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂ ¸ÀASÉå : £ÉÆÃAzÀtÂ ¢£ÁAPÀ:
f¯Éè :
122
PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀ
Government of Karnataka
d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgÀgÀÄ

Chief Registrar of Births and Deaths
£ÀªÀÄÆ£É £ÀA.10
FORM No. 10
(See Rule13)
C®¨sÀå ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ
(1969 gÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, ¥ÀæPÀgÀt 17gÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÉÆqÀ¯ÁzÀ)
NON-AVAILABILITY CERTIFICATE
(Issued under Section 17 of the Registration of Births & Deaths Act, 1969)
²æÃ/²æÃªÀÄw/PÀÄªÀiÁj ---------------------- ªÀÄUÀ/ºÉAqÀw/ªÀÄUÀ¼ÀÄ --------------gÀªÀgÀ PÉÆÃjPÉAiÀÄ
ªÉÄÃgÉUÉ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåzÀ --------------- f¯Éè ------------------vÁ®ÆèQ£À ------------------------ UÉ
(¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ) ¸ÀA§A¢ü¹zÀ-------------------- ªÀµÀð(UÀ¼À)£ÉÆÃAzÀtÂ ªÀ»UÀ¼À ±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÀqÉ¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ------------------------------------- gÀªÀgÀ d£À£À/ªÀÄgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ WÀl£ÉAiÀÄ

£ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄÄ PÀAqÀÄ §A¢®èªÉAzÀÄ F ªÀÄÆ®PÀ zÀÈrüÃPÀj¸À¯ÁVzÉ.
This is to certify that a search has been made on the request of

Shri/Smt/Kum -------------------------------------------- Son/Wife/Daughter of -
------------------------------ in the registration records for the year(s) -------------
----relating to ------------------------ village/town of ----------------------------
taluk ----------------------- of ------------------------ district of Karnataka State
and found that the event relating to the birth/death of --------------------------
------- Son/Daughter of -----------------------------------was not registered.
¢£ÁAPÀ: ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ PÉÆqÀÄªÀ ¥Áæ¢üPÁjAiÀÄ ¸À»

Date: Signature of the issuing authority
ªÉÆºÀgÀÄ.
Seal :
123
£ÀªÀÄÆ£É ¸ÀA.11
ªÀiÁºÉªÁgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
1 --------------- ªÀiÁºÉ -------------- ªÀµÀðzÀ ªÀgÀ¢.
2 f¯Éè
3 vÁ®ÆèPÀÄ/¥ÀlÖt/UÁæªÀÄ
4 £ÉÆÃAzÀtÂ WÀlPÀ
5 £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÀASÉå UÀAqÀÄ ºÉtÄÚ MlÄÖ
C WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ
D WÀl£É ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ
MlÄÖ* (C+D)
* MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ F ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆArgÀÄªÀ d£À£À ªÀgÀ¢
£ÀªÀÄÆ£ÉUÉ (£ÀªÀÄÆ£É £ÀA. 1) vÁ¼ÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.
¢£ÁAPÀ : £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjAiÀÄ ¸À» ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄÄRå £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ/ f¯Áè £ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ / vÀºÀ²Ã¯ÁÝgÀgÀÄ / DAiÀÄÄPÀÛgÀÄ/

ªÀÄÄSÁå¢üPÁjUÀ½UÉ ¸À°è¸À¯ÁVzÉ.
124
ªÀiÁºÉªÁgÀÄ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
2 f¯Éè
5 F ªÀiÁºÉAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ ªÀÄgÀtzÀ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ MAzÀÄ vÁAiÀÄA¢gÀ
ªÀµÀðzÉÆ¼ÀUÉ ªÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ MlÄÖ* ²±ÀÄ ºÉjUÉ
£ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀªÀÅ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀªÀÅ ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀzÀ
UÀAqÀÄ ºÉtÄÚ UÀAqÀÄ ºÉtÄÚ UÀAqÀÄ ºÉtÄÚ ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ
1 2 3 4 5 6 7 8
* l¥ÀàtÂ : ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ, ²±ÀÄ ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉjUÉ ¸ÀA§AzsÀzÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÉÃPÀÄ.

 ¸ÁATåPÀ ¸ÀA¸ÀÌgÀt ªÀgÀ¢AiÀÄ £ÀªÀÄÆ£É (£ÀªÀÄÆ£É £ÀA. 2) UÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ ªÀÄgÀtUÀ¼À
¸ÀASÉåUÉ vÁ¼ÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.

125
ªÀiÁºÉªÁgÀÄ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÁgÁA±À ªÀgÀ¢
2 f¯Éè
6 £ÉÆÃAzÀtÂAiÀiÁzÀ ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼À ¸ÀASÉå UÀAqÀÄ ºÉtÄÚ MlÄÖ
* MlÄÖ ¸ÀASÉåAiÀÄÄ F ªÀiÁ¹PÀ ªÀgÀ¢AiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆArgÀÄªÀ ¤fÃðªÀ d£À£À

ªÀgÀ¢ £ÀªÀÄÆ£ÉUÉ (£ÀªÀÄÆ£É £ÀA. 3) vÁ¼ÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ.

126

12 of 1964 (E)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

12 of 1964 (E)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2012

¨sÁgÀvÀzÀ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À

ªÀÄÄRå CAQ CA±À «¨sÁUÀ

CzsÁåAiÀÄ-2 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969 11

d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969gÀ £ÉÆÃl 12

PÉÊ¦rAiÀÄ PÉëÃvÀæ ¥ÀjÃPÉë:

zÉÃ±ÀzÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÁgÀ d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

F PÉÊ¦rAiÀÄ£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸ÀÄªÀ°è CvÀÄåvÀÛªÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁrgÀÄªÀ E£ï¹ÖlÆåmï D¥sï ºÉ¯ïÛ

£ÀªÀzÉºÀ° qÁ. ¹.ZÀAzÀæªÀiË½

PÉ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼À°è / PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ®Ä

£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è DUÀÄwÛgÀÄªÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ

¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß

1.1 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ¥ÀæªÀÄÄR CAQ CA±ÀUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄ ¸ÀASÉå

1.4 d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ eÁjUÉ §gÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä KPÀgÀÆ¥À

1.5 £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÁzÀ ¤ÃªÀÅ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzwÞÀ AiÀÄ ¨É£Éß®Ä¨ÁVgÀÄwÛÃj ªÀÄvÀÄÛ

1.6 ¨sÁgÀvÀzÀ £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÞÀÝwAiÀÄ EwºÁ¸ÀªÀÅ

1.10 C£ÉÃPÀ gÁdåUÀ¼À°è K¦æ¯ï 1, 1970 gÀ°è d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ

1.11 C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ G¥À§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀ®Ä ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ

1.12 1999 gÀ°è ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼À PÀbÉÃjAiÀÄÄ ¸ÁATåPÀ PÁAiÀÄð

EªÀÅUÀ¼À «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¨ÁPïì£À°è ¤ÃrzÉ.

d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæUÀ¼À PÉ®ªÀÅ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ.

 ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ®Ä ºÀPÀÄÌ

 UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß ¸Á©ÃvÀÄ ¥Àr¸À®Ä.

 ªÀAiÀÄ¸Àì£ÀÄß ¤zsÁðgÀ ªÀiÁqÀ®Ä ¤uÁðAiÀÄPÀ ¸ÁQ

 qÉæöÊ«AUï ¯ÉÊ¸À£ïì, ¥Á¸ï ¥ÉÆÃmïð EvÁå¢UÀ¼À vÀAiÀiÁjPÉ

 ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ºÀQÌ£À ¸ÁQë.

 gÁ¶ÖçÃAiÀÄ d£À¸ÀASÁå jf¸ÀÖj£À°è zÁR°¸À®Ä

ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvUÀæ À¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ

 «ªÉÄ ºÀt ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä

 PÀÄlÄA§ ¦AZÀtÂ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä

 ¨sÁgÀvÀ ªÀÄºÁ£ÉÆÃAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 3 gÀAvÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ

 ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï / G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï:-

 f¯Áè jf¸ÁÖçgï / C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 6 gÀAvÉ f¯Áè

 jf¸ÁÖçgï:- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(1) gÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ / PÉÃAzÁæqÀ½vÀªÀÅ

 ¸À¨ï jf¸ÁÖçgï- C¢ü¤AiÀÄªÀÄzÀ ¥ÀæPÀgÀt 7(5) gÀAvÉ £ÉÆÃAzÀtÂzÁgÀgÀÄ ªÀÄÄRå

£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤gÀvÀgÁVgÀÄªÀ ¤ÃªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ§zÀÞªÁzÀ PÉ®¸ÀªÀ£ÀÄß

¨sÁgÀvÀ ªÀÄºÁ£ÉÆAzÀuÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖçªÀÄlÖ

C¥ÀgÀ /G¥À ªÀÄÄRå jf¸ÁÖçgï

C¥ÀgÀ f¯Áè jf¸ÁÖçgï

¸ÀÆZÀ£É: - gÁdåUÀ¼ÀÄ/PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è £ÉÆÃAzÀtÂ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ««zsÀ ¥ÀzÀ£ÁªÀÄUÀ¼À C¢üPÁj/

 £ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼ÁzÀ d£À£À, ªÀÄgÀt, «ªÁºÀ, ¨sÀÆæt

 ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtªÀ£ÀÄß £ÉÆÃAzÀtÂ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄ

d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969: MAzÀÄ

d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ, 1969£ÀÄß

CzsÁåAiÀÄ-2: "£ÉÆÃAzÀtÂ ¹§âA¢"AiÀÄÄ 5 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,

CzsÁåAiÀÄ-3: "d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ"AiÀÄÄ JAlÄ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ,

CzsÁåAiÀÄ-4: "zÁR¯ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CAQ CA±À ¤ªÀðºÀuÉ"AiÀÄÄ £Á®ÄÌ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß

CAwªÀÄ CzsÁåAiÀÄ-5 : "¸ÀAQÃtð"ªÀÅ 13 ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, CzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ

d£À£À ªÀÄgÀt £ÉÆÃAzÀtÂ C¢ü¤AiÀÄªÀÄ 1969: MAzÀÄ £ÉÆÃl

CzsÁåAiÀÄ-3 d£À£À CzsÁåAiÀÄ-4

J¸ï2: J¸ï9: J¸ï:21 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ

J¸ï13: d£À£À ªÀÄgÀt

¥ÀÄ£Àgï gÀavÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ªÀÄÄRå ®PÀëtUÀ¼ÀÄ:

F ¥ÀjuÁªÀÄªÁV £ÀªÀÄÆ£ÉUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß 21 jAzÀ 13 PÉÌ

ªÀÄPÀÌ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAzÉ vÁAiÀÄA¢gÀÄ d£À£À ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÉÆA¢UÉ

 d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ WÀl£ÉAiÀÄÄ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ §UÉÎ

 WÀl£ÉAiÀÄ £ÉÆÃAzÀtÂAiÀÄ°è d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀt WÀl£É

 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ §UÉÎ EgÀÄªÀ ¸ÁQëAiÀÄ®è.

 ¤ªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ J¯Áè d£À£À ªÀÄgÀtUÀ¼À WÀl£ÉUÀ¼À£ÀÄß

£ÉÆÃAzÀtÂ J¯Áè d£À£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄgÀtUÀ¼ÀÄ, ¤fÃðªÀ d£À£ÀUÀ¼ÀÄ

£ÁUÀjÃPÀ £ÉÆÃAzÀtÂ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ

 d£À£À ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ - ªÀÄUÀÄ«£À ªÉÆzÀ® UÀÄgÀÄvÀÄ

 ¤ªÀÄä ¸ÀÜ¼ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ d£À£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀtUÀ¼À £ÉÆÃAzÀtÂ