You are on page 1of 78

t&SifqE´m"du

Ed.k ESpv
f ;kH zd;k ausygw,f

www.shwehinthar.com
Website : www.shwehinthar.com

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
1
aEG;axG;arwåm wHk.jyefpm

wpfpw
kH pfa,mufqu
D kd
wul;wu pma&;w,fqw
kd m
aEG;axG;wJh arwåmw&m;awG
tiftm;Mu;D rm;vGe;f vdyYk g/
OD;Zif;a&;wJh pmtkyaf wGeYJ
ywfoufvyYkd jJ zpfjzpf?
ud,
k &hf UJ vufawGUb0xJu
pdwaf epdwx
f m;
usiMhf uaH exdik yf akH wGeYJ
ywfoufvyYkd jJ zpfjzpf
ay;pma&;vmMuoltm;vH;k udk
aus;Zl;txl;wif&ydS gw,f/
rsKd ;qufopfawGukd
OD;pm;ay;wJh taeeJY
vli,fo;kH OD;&JU ay;pmawGukd
jyefpmeJw
Y uG yGOJ ;D xGuf
azmfjyay;vdu
k yf gw,f/
tm;vH;k auseyfMurSmyg/

arwåmjzifh
t&Siq
f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
2
tcspfMuD;vGef;ol

t&Sib f &k m; . . .
t&Sib f &k m;xH pmwpfcgrS ra&;zl;í trSm;yg&if cGiv hf w
T af wmfryl gvdYk yxrOD;qH;k awmif;yefyg&ap/
t&Sib f &k m;&JU pmtkyu f kd ud;k wef;ausmif;om;b0wnf;u zwfz;l cJw h myg/ tJ't D csed wf ek ;f u t&Sib f &k m;&JU
ynma&;atmifjrifraI wGukd txifMu;D av;pm;cJw h ,f/ tck wuúov kd f wwd,ESpf a&mufawmh t&Sib f &k m;&JU
ynma&;xuf t&Sib f &k m;&JU &[ef;b0 udk t&rf;av;pm;tm;usrw d ,f/ vdv k nf;vdck sirf w d ,f/
ruG,0f u S wf rf; ud, k t hf m;enf;csuu f kd ajym&&if wu,fawmh wynfah wmf[m pdw"f mwfaysmn h ohH l
wpfa,mufyg/ oHa,mZOf tpGt J vrf;vnf; Mu;D w,f/ oli,fcsi;f taygif;toif;vnf; t&rf; cifw,f/ tJ'aD wmh
ud, k uf tcspMf u;D &if Mu;D oavmuf ½du k cf wf vmwJh cHpm;rIuvnf; jyif;ygw,f/ ud, k cf spw f hJ oli,fcsi;f eJY
uGu J mG aewJt h csed rf mS awGUcsijf rifcsiw f hJ cHpm;rI[m tvGeq f ;kd ygw,f/
t&Sib f &k m;&JU pmtkyaf wG zwfjy;D csed rf mS awmh t&rf;udk pdwf "mwfceG t f m;awG wd;k yGm;vmygw,f/ ]wpfa,muf
wnf;aewpfpdwfwnf;xm;}? ]raocifbmvkyfMurvJ}? ]vrf;cGJwm 0rf;enf;p&mvm;} pwJh pmtkyfawG[m
wynfah wmftwGuf a&;ay;xm;ovdyk gyJ/ t&rf;udk MuKd uyf gw,f/
pmtkyzf wfaecsed rf mS pdwaf t;csr;f ovdk zwfjy;D usichf sed rf mS vnf; pdwjf ird ;f csr;f ygw,f/ ]twGrJ eS o f rQ
tuG&J UJ vrf;pygyJ}? ]tuGJ 'kuu © kd rcHpm;csi&f if twGo J ck udk rawmifw h eJaY ygh}? ]ud,k t f azmfeYJ raygif;bJ pdwt f azmfeYJ
aygif;yg} pwJh pum;av;awGukd t&rf;MuKd uyf gw,f/
wynfah wmf i,fi,fwek ;f u tdru f tcspaf wmfaMumifav; um;wdu k af owke;f u rsu&f nfaygufMu;D i,f
uswt hJ xd 0rf;enf;rdygw,f/ wynfah wmf tcktcsed rf mS oli,fcsi;f awGeYJ &Siu f JG uGaJ eovdk q,fwef;wke;f u
oli,fcsif;wpfa,muf pufbD;eJYum; wdkuf vdkY aouGJvnf; uGJcJhzl;ygw,f/ tck q&mawmf&JUpmtkyfawG
zwfjy;D csed rf mS awmh b,foel YJ b,fvykd J uGu J JG 0rf;renf;awmhygbl;/ t&ifuxuf pdw"f mwfawG ydjk y;D cdik rf mvmygjy/D
tck t&Sib f &k m;&JU pmtkyf wpfq,fu h ;kd tkypf vH;k 0,fxm;w,f/ t&Sib f &k m;&JU pmtkyaf wG[m wynfah wmf
twGuaf wmh wefz;kd rjzwfEikd w f hJ &wemawGygyJ/ jrwfpmG bk&m;&JU tewåw&m;[m vlwikd ;f twGujf zpfvYkd t&Sib f &k m;&JU
pmtkyaf wGuv kd nf; vlwikd ;f zwfoifyh gw,f/
wcsKd Uu ]rif;vdk i,fi,f&, G &f ,
G ef YJ w&m;rvkyo f ifb
h ;l }vdYk qdyk gw,f/ wpfaeuG,f aoe,fukd wpf&ufu;l
aewm? reufjzef qdw k m ta0;Mu;D ç aemifb0qdw k m teD;av; qdw k m olwYkd rodao; vdYk aerSmayghaemf/
tck wynfhawmf&wJh rkefYzdk;awGudk taysmftyg;twGuf roHk;awmhbJ vSLzdkY? pmtkyf0,fzdkYtwGufyJ
oH;k awmhw,f/ ud, k ef YJ eD;pyf&m rdwaf qGawGuv kd nf; t&Sib f &k m;&JU pmtkyaf wG iSm;? t&Sib f &k m;&JU tvif;pum;?
tvif;w&m;awGukd jzefaY 0ay;aeygw,f/ t&Sib f &k m;tvdu k s aeYpOfxuf aepOf tm;xkwjf zpfzv Ykd nf; tjrJ
MuKd ;pm;aeygw,f/
vlwikd ;f vlwikd ;f pdw"f mwft&nftaoG; jrifrh m;vmatmif? aemufq;kH edAmÁ eftxda&mufatmif ydaYk y;Edik w f hJ
w&m;pmtkyaf wG? 'Dpmtkyaf wGukd a&;xkwaf y;aewJh t&Sib f &k m;udk vGepf mG rS aus;Zl; wifygw,f/ aemufaemif
t&Sib f &k m;&JU omoemjyKvyk if ef;awG 'Dxufru wd;k wufygapvdYk qkawmif;ygw,f/
t&Sib f &k m;&JU oDv*kP?f orm"d*P k ?f ynm*kPaf wGukd tpOfav;pm;vsuf . . .
Ak'o¨ moeH pd&H wd|wk
armif[efvif;OD;

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
3
'um[efvif;OD;a& . . .
oHa,mZOfqdkwm ylavmifayr,fh tJ'DylavmifrIudk aocsm owdjyKjyD; ÓPfeJY qifjcifoHk;oyf
wwfr,fq&kd ifawmh oHa,mZOf Mu;D av? oHa0* yd&k av jzpfEikd yf gw,f/
oHa,mZOf&UJ tjypfukd jrifrS oHa,mZOfaESmifMuKd ;awGukd jzwfawmufzsuq f ;D ypfEikd rf mS r[kwv f m;/
t&ifwek ;f u OD;Zif;vnf; oHa,mZOf odyMf u;D cJzh ;l wmaygh/ ajcmufEpS o f m;t&G,w f ek ;f u oH;k av;tdraf usmf
avmufu tdrw f pftrd u f kd taMumif;udp&ö v dS Ykd acwåcPoGm;wJh tarudk awmfawmfeYJ tdrjf yefrvmvdYk tvGr;f Mu;D
vGr;f jy;D 0rf;enf;qdeYk ifch zhJ ;l wm tckxd rSwrf ad eygao;w,f/
ausmif;om;b0wke;f u &Spw f ef;? ud;k wef;? q,fwef;rSm oH;k ESpq f ufwu kd f vl&nfcRef a&G;cs,cf cH &hJ zl;ygw,f/
aEG&moD oBueF f jy;D jyq D &kd if t&ufEpS q f ,favmuf vl&nfcRepf cef;uae tyef;ajz avhvma&;c&D; xGucf &hJ wmaygh/
&Spw f ef;ESpu f tif;av;acgifwikd ?f ud;k wef;ESpu f iyvD? q,fwef;ESpu f armfvjrKd ipf ufp?J 'gawGu
e,fv&l nfcRepf cef;awG? e,fpcef; q,f&ufjy;D &if &efuek pf ak ygif;pcef;rSm q,f&ufavmuf xyfqufawmh
t&ufEpS q f ,fe;D yg; wu,fu h kd aysmpf &mMu;D ygyJ/
wpfEikd if v H ;kH u xdyx f yd Mf uJ bufpx kH ;l cReo f al wGcsn;f yJ wpfpw k pfa0; aexdik o f mG ;vmcJMh u&wmqdak wmh
wpfa,mufew YJ pf a,muf nDtpfut kd &if;? armifErS t&if;awGvkd odyu f kd cspcf ?hJ odyu f kd oHa,mZOfMu;D cJMh uw,fav/
vl&nfcRefpcef;utjyef udk,fhae&yfjyefa&mufwJhtcgrSmawmh wpfvavmuf aerxd xdkifrom
jzpfc&hJ w,f/ OD;Zif;wpfa,mufwnf;vm;qdak wmh r[kwyf gbl;/ vl&nfcRew f ikd ;f vdv k ykd gyJ/ cGcJ mG jy;D wpfvtwGi;f awmh
wpfa,mufew YJ pfa,muf pma&;vdu k ?f pmjyefvu kd af ygh/ wpfaeYwpfaeY pmydo Yk rm; arQm&f wmvnf; tarmyg yJ/
&Spw f ef;ESpf vl&nfcRepf cef;u tjyefwek ;f uqdk vGr;f &wJh a0'emudk rcHpm;Edik v f Ykd ]awmfjy?D aemufEpS f
vl&nfcRe&f atmif rvkyaf wmhb;l } vdaYk wmif qH;k jzwfvu kd rf ad o;w,f/
aemufawmhvnf; arharhaysmufaysmuf jyefjzpfomG ;jy;D vl&nf cRepf mar;yGJ xyfajzjzpfjyefwmygyJ/ pmawG
usuv f u kd ?f oifwef;awG wufvu kd ?f taxGaxGA[kow k rSwo f m;vdu k ?f tm;upm;avhusiv hf ukd ef YJ 'kua© wmrSm
aysmaf rmrd&jyefw,fav/
odoo d mom cHpm;ae&wJh tcsed rf mS om tjypfjrif oHa0*&jy;D cHpm;csuf rxif&mS ;awmhwt hJ csed rf mS arharh
aysmufaysmuf jzpf oGm;r,f qd&k ifawmh tJ'o D aH 0*[m cdik jf rw J hJ oHa0* rjzpfEikd yf gbl;/ oHa0* rckid jf r&J if
ud, k phf wd "f mwfeYJ ud, k bhf 0vnf; aumif;jrwf&m? vGwaf jrmuf&mbuftxd &ifu h suaf jymif;vJ roGm;Edik yf gbl;/
ud,k u f , kd wf ikd f xdxrd rd d vufawGUcHpm;cJ&h zl;wJh ]oHa,mZOf &JU aemufqufwJG a0'em} awGukd ÓPf,OS jf y;D
vdtk yfovdk owd& aer,fq&kd if oHa,mZOfr;D awmufawGeYJ a0;&m arwåmprf;tdik ?f w&m;"r®prf;tdik rf mS at;csr;f pGm
em;aecGi&hf rSm trSeyf gyJ 'um [efvif;OD;a& . . ./
rkezYf ;kd awGpjk y;D w&m;pmtkyf 0,fw,fqv kd Ykd cs;D usL;rdygw,f/ wcsKd Uu uRaJ umoD;wpfv;kH udk ud;k &mwpfaxmif
ay;jy;D 0,fpm;&rSm rESajrmayr,fh w&m;pmtkyw f pftyk u f kd av;ig;ajcmuf&may; jy;D 0,fzwf&rSmusawmh t&rf;
ESajrmwwfMuw,fav/
puúLt&nftaoG;? tjyiftqift&nftaoG;awGukd vH;k 0 xnfrh pOf;pm;bJ ]aps;Mu;D w,f? aps;Mu;D w,f}
atmfaeolawGtaeeJY uawmh b,favmufyJ aps;EIe;f csKd omatmif vkyaf y;vkyaf y; pdwf auseyfr&I rSm r[kwyf gbl;/
a&Tyg&rDpmtkyaf wGukd t&nftaoG;taumif;qH;k eJY aps;EIe;f tcsKd omqH;k jzpfatmif xkwv f yk af y;aewmudk
pmtkyt f aMum em;vnfow l ikd ;f oabmaygufMuygw,f/ pmtkyaf wG a&&Snv f nfywfEikd af tmifvo Ykd m oifah wmfwhJ

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
4
aps;EIe;f owfrw
S x
f m;&ayr,fh wu,f awmh "r®'ge - w&m;tvSLoufoufyg/ pD;yGm;a&; vH;k 0 rygyg bl;
'um[efvif;OD;a& . . ./

'um[efvif;OD;&JUb0xm0&at;csr;f ygap/
arwåmjzifh
t&Siq f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)

tESpfusefatmifaer,fhol

t&Siq f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)q&mawmfb&k m;/


wynfah wmf½akd opGm pma&;avQmufxm;tyfygonfb&k m;/
q&mawmfb&k m;udk wynfah wmf ud, k w f ikd f awGUjrifz;l ajrmf zl;jcif; r&Syd gaomfvnf; wynfah wmf&UJ pdwrf mS
tm;usav;pm;MunfnKd ryd gonfb&k m;/ bmaMumifv h qJ akd wmh q&mawmf&UJ pmtkyaf wGukd zwf½&I jcif;aMumifh
jzpfygw,f/
zwf½&I onfrmS vnf; ud, k w
f ikd f 0,fxm;Edik jf cif;aMumifh r[kwyf g/ wynfah wmf&UJ q&m&if;wpfa,mufqrD S
iSm;,lzwf½&I jcif; jzpfygonf/ b,foyYkd if zwf½&I jcif; jzpfapumrl q&mawmf&UJ pmtkyt f awmfrsm;rsm;udk oabmus
ESpjf cKd urf yd gonfb&k m;/
,ckwynfah wmf touf(18)ESpf &Syd gjy/D ynmt&nftcsi;f uawmh 'orwef;udk 'kw, d ESprf S atmifjrifjy;D
ajrmufygonf/ t&Sif bk&m;&JU ynma&;tusO;f udk pmtkyw f ikd ;f rSm awGU&awmh *kP, f 0l rf; ajrmufryd gonf/
t&Sib f &k m; tckvkd omoemhtusKd ; aqmif&u G f o,fy;kd aewmawGU&awmh MunfnKd o'¨gyGm;rdygonf/
q&mawmfb&k m; "r®pmtkyaf wG xkwaf 0jzefcY sad y;aeonfh twGuf t&rf;udk 0rf;omyDwd jzpfryd gonf/
bmtwGufaMumifhvJqdkawmh q&mawmf&JU pmtkyfawGudk vli,fvlMuD;awG&JU vuf0,frSm tpOfawGUjrif
&jcif;aMumifyh J jzpfygw,f/ trsm;tm;jzifh vli,f ausmif;om;ausmif;olawG&UJ vuf0,frmS awGU&wmudk ydí k
0rf;omrdygonf/ wynfah wmf&UJ txifet YJ jrifukd ajym&vQif tckvkd vli,f ausmif;om;ausmif;olawG zwf½EI ikd jf cif;
[m olww Ykd pfawG&UJ taeeJY awmh wrifwap 0,f,zl wf½v I rd rhf nf r[kwyf g/
wynfah wmf&UJ tjrifukd ajym&vQif wynfah wmfq&m&if;&JU vli,fausmif;om;ausmif;ol awGtay:
xm;&So d nfh arwåmapwemeJx Y yfwl q&mawmf&UJ w&m;"r® todA[kow k awGukd jyefyY mG ;apvdk onfh qE´ onfvnf;
t"duyg0ifvrd rhf nf[k ,HMk unfygonf/
b,ftwGuaf Mumifh wynfah wmf tckvkd ajymEdik o f vJqkd awmh wynfah wmf&UJ q&m&if;[m q&mawmf&UJ
xGu&f o dS rQ pmtkyf wdik ;f vdv k kd 0,f,í l vufqifu h rf;iSm;&rf;aomenf;jzifh "r®'gejyKae jcif;aMumifjh zpfygonf/
xdok Ykd iSm;&rf;zwf½o I w l x Ykd rJ mS wynfah wmf ud, k wf ikd v f nf; yg0ifaeygonf/
wynfah wmf[m &efuek rf mS tvkyv f yk af eolwpfO;D yg/ ,ck use;f rma&;tajctaeaMumifh arG;&yfajrudk
acwåcP jyefa&muf&dS aeygonf/
,cifwek ;f uvnf; q&mawmf&UJ pmtkyu f kd wpftyk pf ? ESpf tkypf zwfz;l ygonf/ odaYk omf ,ckuo hJ Ydk
tESpo f m& jynf0h vdrhf rnf[k rxifrw S cf yhJ g/ ,cktcsed rf mS awmh q&mawmf&UJ pmtkyaf wG[m tvGet f ESpo
f m&
&Sw
d ,fqw kd m ud, k w f ikd f awGU&Scd pH m;cJ&h ygjy/D
t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
5
wynfah wmf zwfz;l wJph mtkyaf wGu ]Mumvdv k }l ? ]jrifjh rwfol wd\Yk pHtrd }f ? ]tvif;apwref}? ]tcspu f aH c
ayr,fh tESpu f seaf p& r,f}? ]vrf;cGw J m0rf;enf;p&mvm;} tp&Sw d hJ pmtkyaf wGyJ jzpfygw,f/ tJ'pD mtkyaf wGxrJ mS
]tcspu f aH cayr,fh tESpu f seaf p&r,f} qdw k hJ acgif;pOfukd awmfawmfav; oabmusryd gw,f/ wynfah wmf&UJ
b0eJv Y nf; wdu k qf ikd af ewJh taMumif;tcsuaf Mumifyh gyJ/
vli,ftcsKd Uudk 'Dpmtkyaf y;zwfwikd ;f acgif;pOfukd jrifwmeJY vefaY eMuw,f/ tcspu f aH crSmudk olwYkd
aMumufaeav&JU/ 'gayrJh olwaYkd wG zwfMuygw,f/
wynfah wmfuawmh xdpk mtkyaf cgif;pOftwdik ;f tcspu f aH c ayr,fh wynfah wmf&UJ b0udk tESpu f seaf tmif
aexdkifoGm;r,fvdkY qHk;jzwfxm;ygw,f/ wynfhawmftaeeJY ,ckxGuf&SdwJhpmtkyfawGudk zwf½Iaeovdk
aemifxu G &f rdS ,fph mtkyaf wGuv kd nf; zwf½o I mG ;rSmyg/
q&mawmf&JU pmtkyfawGudk zwf½IcGifh&ouJhodkY q&mawmf&JU w&m;acGudkvnf; emcsifygao;w,f/
wdyaf cG0,f,&l &SEd ikd w f hJ ae&mudv k nf; nTejf yapvdyk gw,f/
wynfah wmf[m q&mawmf&UJ pmtkyaf wG zwf½cI iG &hf wJh twGuf pmawGUawmh &Sad eygjyb D &k m;/ 'gayrJh
vufawGUawmh rvkyf jzpfao;ygbl;bk&m;/ tJ'g enf;vrf;aumif;rsm;&S&d if vrf;nTeaf pvdk ygonf q&mawmfb&k m;/
ckvkd wynfah wmf pma&;qufo, G rf vd Ykd q&mawmf&UJ pmay a&;om;rI? w&m;tm;xkwrf rI mS taESmift h ,Suf
jzpfc&hJ if cGivhf w T f onf;cHawmfryl gbk&m;/ q&mawmfb&k m; wynfah wmfqD pma&; qufo, G v f Qif atmufygvdypf m
twdik ;f qufo, G Ef ikd yf gonf bk&m;/
q&mawmf\"r®pmayrsm;udzwf k ½aI eonfh
wynf'h umav;
udok uf(c)oufEik d f
tdak tppftat;qdik ?fr*FvmawmifneG jYrf KdUe,f/

'umoufEikd af & . . .
]tcspfuHacayr,fh tESpfusefap&r,f} pmtkyfxGufvm awmh wcsdKUu acgif;pOfç uvufw,fvdkY
a0zefMuygw,f/ tay:,H toHxu G u f av;udk Munfjh y;D vG,v f ,G af 0zefMuwmaygh/ pum; pk&UJ aemufu, G rf mS &Sw d hJ
twGi;f tESpo f m&udk av;av;eufeuf oabmraygufvYkd ayghayghwefwef a0zefwm qef;awmh rqef;yg bl;/
tay:,HrMunfb h J twGi;f xd Munfw h wfwo hJ al wGtwGuf awmh acgif;pOfpmom;udu k qifjcifp&m
b0tbd"r®m? usio hf ;kH p&m b0aqmify'k f jzpfomG ;awmhwmygyJ/
tck 'umoufEikd u f ,
kd w
f ikd f ]tcspu
f H b,favmufacac tESpu f seaf tmif igaer,f} vdYk qH;k jzwfvu kd jf yD
r[kwv f m;/ 'g[m uvufygw,fvYkd rMuKd uo f al wG a0zefwhJ acgif;pOfpmom;&JU av; eufwhJ tusKd ;oufa&mufrI
pGr;f tm;wpfcyk aJ ygh/
vlawG zwfzYkd a&;wJph mxJrmS vlawG&UJ vufawGUb0xJu cHpm;csupf um;vH;k awGukd xnfrh oH;k zdq Yk w kd m
vH;k 0rjzpfEikd yf gbl;/ jzpfatmif vkycf &hJ ifvnf; pmeJb Y 0 tvSr;f uGmoGm;wJt h wGuf pmxJ u w&m;awG pmzwfo&l UJ
&ifx?J pmzwfo&l UJ b0xJukd pGpJ x JG ifxif r0ifa&mufEikd af wmhygbl;/ 'gqd&k if pma&;wm bmtusKd ;&Sad wmhrmS vJ/
b,foal wG b,fvykd J a0zefa0zef? cHpm;csuef YJ wdu k qf ikd f olawG&UJ &ifxu J kd w&m;"r® 0ifa&muf
oGm;zdtYk wGuf cHpm;csuef YJ wpfom;wnf;uswhJ pum;vH;k awGukd vdt k yfovdk oH;k EIe;f oGm;&rSmuawmh OD;Zif;&JU
rausrjzpfwhJ pmaywm0efwpfcyk gyJ/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
6
tcspu f rH acwJoh tl wGuf ]tcspu f aH cayr,f}h qdwk hJ pum;pku ayghysuo f vdk xif&ayr,fh tcspu f aH c
wJoh tl wGuaf wmh cHpm; csuef YJ wdu k q f ikd w f t hJ wGuf xl;xl;jcm;jcm; pdw0f ifpm;p&m jzpfomG ;ygw,f/ ]tESpu f sef
ap&r,f} vdYk eabxyfpum;av; qufvu kd af wmh b0rSm igbmqufvyk &f rvJqw kd hJ todÓPfeYJ pdw"f mwftiftm;
tjynft h 0 &&So d mG ;ygw,f/ 'umoufEikd f vufawGUyJ r[kwv f m;/
]trsuyf g&if ESpzf ufemr,f} qdw k hJ eabxyfpum;pkav; wpfcv k nf; ]jird ;f at;aomb0ydik &f iS }f pmtkyrf mS
OD;Zif;a&;cJzh ;l yg w,f/ eabxyf toH;k tEIe;f awGukd uvufw,f? ayghysuw f ,f vdYk wcsKd Uu a0zefu&hJ UJ Muayr,fh
rdom;pkwpfcrk mS awmh ud, k uf ,
kd f wdik f a'gojzpf&ifvnf; 'Dpum;pkav; ESv;kH oGi;f ovdk rdom;pk0if wpfa,muf
a,muf a'gojzpfwikd ;f vnf; 'Dpum;pkav;eJY tjyef tvSef owday;Muw,fqykd /J
rdom;pkwpfcu k awmh ]tqmrajyorQ wm&Sn&f r,fh qif;&JawG} qdw k hJ OD;Zif;&JU eabxyfpum;pkav;udk
wPSmaMumifh 'kuj© zpf&wmudk qifjcifrw d ikd ;f rMumrMum a&&Gwrf Md uw,fvYkd qdk ygw,f/
OD;Zif;a&;wJh eabxyf "r®pum;pkav;awG trsm;Mu;D &Syd gw,f/ pum;pkwikd ;f [m tenf;qH;k vlwpfa,muf
twGuaf wmh xl; xl;jcm;jcm; tusKd ;&So d mG ;wmcsn;f ygyJ/ eabum&efuu kd &f if jy;D a&m vkyx f m;wmrS r[kwb f ?J
w&m;oabmtESpo f m&awG tjynft h 0yg atmif uspu f spv
f spv f spf vkyx f m;wmav/ eabxyfqakd wmh tao
rSwzf Ykd vG,o f mG ;wmaygh/
pum;vH;k wpfv;kH ? pum;pkwpfp[ k m vlwpfa,muftwGuf uvufw,f? ayghysuw f ,f vdYk tay:,H
a0zef½HkeJY jyD;oGm;ayr,fh wjcm;vlwpfa,muftwGufawmh pdwf"mwfeJY b0udk tMuD;tus,f ajymif;vJ
oGm;apEdik w f ,fq&kd if tJ'pD um;vH;k ? tJ'pD um;pkukd oH;k EIe;f oifw h ,f? a&;om;oifw h ,fvyYkd J OD;Zif; ,lqygw,f/
w&m;wdyfacG &EdkifwJh ae&mudkawmh pmtkyfwdkif;eD;yg;&JU aemufqHk;rSm xnfhoGif;ay;xm;ygw,f/
w&m;tm;xkwef nf;u vnf; pmtkyw f ikd ;f rSm olaY e&meJo
Y l vdtk yfovdk ygaewJt h wGuf txl;ajymjyp&m rvdak wmh
ygbl;/
pmeJtY wl yl;wGyJ gvmwJh ar;cGe;f awGuakd wmh tvsO;f oifw h hJ tcg bmoma&;tar;tajzaqmif;yg;awGrmS
oD;jcm;ajzay;yghr,f/
'umoufEikd &f UJ b0xm0&at;csr;f ygap/
arwåmjzifh
t&Siq
f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)

pdwfoef.oef.av;xm;wwfol

OD;Zif;t&Siqf E´m"du . . .
wynfah wmfr ½dak opGmjzifh pma&;vdu k yf gw,f/ OD;Zif;&JU pmtkyaf wGtm;vH;k udk wynfah wmfrwdYk zwfMu
&ygw,f/ t&rf;aumif;jy;D em;vnfv, G u
f l &Si;f &Si;f vif;vif;eJY zwf½&I ygw,f/ pmpOf 19 tkyaf jrmufrmS q&mawmf
qDu pma&;vd&Yk aMumif; zdwaf c: oHukd awGUvdu k &f vdYk t&rf;0rf;ajrmufryd gw,f/
q&mawmfuv kd nf; zl;csiyf gw,f/ wynfah wmfrwdYk q&m awmfaewJah usmif;udk bk&m;zl; xGuMf uvdYk
a&muf&Sdygw,f/ q&mawmfudk rzl;&yg/ q&mawmfu awmifay:awmausmif;rSm w&m;tm;xkwfw,fvdkY
od&ygw,f/
wynfah wmfr pma&;wm trSm;yg&if onf;cHawmfryl g/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
7
wynfah wmfrwdYk q&mawmf&UJ pmtkyf pmpOf(3) raocif bmvkyMf urvJ qdw k phJ mtkyu f kd t&ifzwf&awmh
xGuforQpmtkyfawGudk &efukefa&Twd*Hkbk&m;rSm 0,fzwf&ygw,f/ pmtkyfxJrSmygwJh taMumif;awGudk
wynfah wmfrwdYk twwfEikd q f ;kH vdu k ef musio hf ;kH tm;xkwyf gr,fb&k m;/
wynf h a wmf r &J U tazrS m uif q ma0'emeJ Y tarrS m avjzwf xm;wm (6)ES p f & S d y gjyD b k & m;/
tazuifqmjzpfwm 28-6-03 &ufaeY urS píjzpfwmyg/ q&mawmf&UJ raocifbmvkyMf urvJpmtkyu f kd
awGU&zwfvu kd &f awmh wynfah wmfrwdYk rdom;pkrmS tm;ud;k &m tppf trSef awGU&ygw,fb&k m;/
taztaraus;Zl;udk q&mawmf&UJ pmtkyf zwfjyjy;D a0'em udk cHEikd af tmif wwfoavmuf ajymjyygw,f
bk&m;/ tazoufomawmh q&mawmf&UJ pmtkyaf wGukd olu, kd w
f ikd f zwfEikd yf gw,fb&k m;/
q&mawmf&UJ pmtkyaf wGxrJ mS wpftyk ef w YJ pftyk f qH;k rwmawG rwlnb D J r½d;k oGm;&atmif wynfah wmfrwdv Yk kd
vli,fawG em;vnfv, G wf mawG awGU&awmh wynfah wmfrjzifh 'Db0rSm 'DcE¨m ud, k yf J jzpfcsiwf ,f/ aemifb0
qdkwm wynfhawmfraMumufvmw,f/ rdbawGudkvnf; wynfhawmfr apwemrSefeJY aus;Zl;qyfcGifh&wm
q&mawmf&UJ pmtkyzf wfawmhrS pdwx f m;awG ajymif;vJwm wynfah wmfr 0efcyH gw,f bk&m;/
wynfhawmfr pdwfaepdwfxm; t&rf;ajymif;vJvmygjyD bk&m;/ b0rSmvnf; wynfhawmf t&rf;
csr;f omcsiyf gw,f/ wynfh awmf ynmrSm (10)wef;ratmifawmh pD;yGm;a&; 0ifvyk &f ygw,f bk&m;/ qdik af v;wpfck
upjy;D awmhvyk yf gw,f/ ukeaf jcmufqikd f pjy;D xGujf zpfygw,f/
98 ckEpS rf mS pD;yGm;a&; pvky&f ygw,f/ cufcufccJ aJ wGeYJ &ifqikd &f ygw,f/ pdwaf omuawGvnf; a&muf&
ygw,f/ rdbawGu use;f rma&;raumif;Muawmh ]igwdrYk jS zpf&w,f} vdYk a'goawGeYJ ylaqG;idak <u;&wmvnf;
rsm;ygw,fb&k m;/ wynfah wmfr&JU b0 trSeaf wGygbk&m;/
q&mawmf&UJ pmtkyaf wGtm;vH;k wynfah wmfeYJ eD;pyfwv hJ l awGukd ay;zwfygw,f/ q&mawmf&UJ yHak wmfygwJh
pmtkyu f v kd nf; wynfah wmfr vltrsm;zl;&atmif jyygw,fb&k m;/ tm;vH;k uvnf; MuKd uMf uw,f/
bDbpD rD mS q&mawmf&UJ toHuv kd nf; em&ygw,f/ olwYkd awG ar;Muwm q&mawmfjyefajzwmawGu
raocifbmvkyMf urvJ pmtkyx f uJ tar;tajzawGeYJ wlw,faemf/
aemufq;kH xGuw f hJ pdwt f m;jznf"h r®opH Ofuv kd nf; MuKd uyf g w,f/ tJ'pD mtkyu f wpfrsKd ;qef;xm;wm
awGU&ygw,f/ rSwv f Ykd vnf; vG,yf gw,f/ usiEhf ikd af tmifvnf; MuKd ;pm;ygr,f/ aps;a&mif;&if;eJY wynfah wmfr
twwfEikd q f ;kH owdxm; touf&LS ygw,f bk&m;/ touf&LS wmudk prSwyf gw,f/
q&mawmf&UJ &[ef;b0u vlb Y 0xuf ukov kd &f ydrk sm; w,fqw kd m rSew f ,faemf/ wynfah wmfrwdu Yk
edAmÁ ef&zdYk a&mufzq Ykd kd wm vG,yf ghrvm;bk&m;/ wynfah wmfr aMumufvnf;aMumufyg w,f/ wynfah wmfrwdv Yk al wG
edAmÁ efa&mufEikd f ra&mufEikd f b,fvkd od&rvJ bk&m;/
wynfhawmfrvnf; oDv&Sifq&mav;awGudk awGU&awmh t&ifwkef;u trSwfrxif aecJhygw,f/
q&mawmf&UJ pmtkyaf wG zwf&awmh wynfah wmfrwdeYk YJ oDv&Siq f &mav;awGeu YJ qDeaYJ &vdk uGmaewm awGU&w,f/
q&mawmfwv Ykd ekd YJ wynfah wmfrwdv Yk kd vlawG eJq Y kd a&TeaYJ jrMu;D vdyk J uGmr,fvYkd xifygw,f/ ydjk y;D vnf; ,HMk unf
vmw,f/ ½dak ovmygw,fb&k m;/
]ESv;kH om;rSm bk&m;wnf} qdw k hJ q&mawmf&UJ pum;awGukd vnf; wynfah wmfr em;axmifjy;D ? ESv;kH oGi;f jy;D
pdwu f kd oefaY tmif xm;Edik v f mygw,fb&k m;/
q&mawmfaemufxu G rf ,fh pmtkyaf wGuv kd nf; 0,fzwfyg r,fb&k m;/ vlrcsr;f omayr,fh pdw"f mwf
csr;f omatmif jzLpifatmif aexdik v f mygjy/D aps;a&mif;wmvnf; avmbeJY r[kwb f J apwem oefo Y efeY YJ

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
8
a&mif;vmygw,f/ aps;a&mif;raumif;vnf; pdwrf npf wwfawmhygbl; bk&m;/
wynfah wmfr&JU pmxJrmS trSm;ygcJ&h if onf;cHawmfryl g bk&m;/
q&mawmfuse;f rmpGmjzifh w&m;usiEhf ikd yf gap/ tm;xkwEf ikd f ygap/ wynfah wmfrwduYk vkd nf; edAmÁ efoYkd
ac:Edik yf gap/
wynfah wmfr
roEÅmatmif(c)ri,fi,f
jrKdUraps;?yef;waemfjrKdU/

roEÅmatmifa& . . . .
rdbudk w&m;pmtkyf zwfjyw,fqw kd m taumif;qH;k aus; Zl;qyfenf;eJY rdbudk aus;Zl;qyfwmygyJ/
w&m;"r®eYJ aus;Zl;qyfrS rdbaus;Zl; auswmr[kwv f m;/
]rdbaus;Zl;qdw k m b,fvekd nf;eJrY S qyfvYkd rausEikd b f ;l ? bk&m;&Siaf wmif rdcifaus;Zl;udk Edw Yk pfv;Hk zd;k yJ
ausatmifqyfEikd cf w hJ ,f} vdYk ajymavhajymx&SMd uygw,f/ tJ'pD um; vH;k 0 rrSew f hJ taMumif; ]EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k
ausygw,f} aqmif;yg;rSm ajz&Si;f jyxm;ygw,f/
q&m q&mrawGu ausmif;om;ausmif;olawGukd rdb aus;Zl;taMumif; pmpDpmuH;k a&;&if ]Edw Yk pfv;kH zd;k yJ
ausw,f}qdw k hJ tcsuu f kd rygrjzpf xnfah &;zkYd wku d w
f eG ;f avh&MdS uygw,f/ tJ't D csuf ryg&ifuykd J trSwef nf;oGm;
Edik w f hJ oabm&Syd gw,f/
*sme,f? r*¾Zif;awGrmS tEkynmonfawGu olw&Ykd UJ tEk ynmaMu;eJY rdbudk aus;Zl;qyfaeygw,f
qdw k thJ aMumif; ajymMuwJt h cgrSmvnf; ]rdbaus;Zl;u odyMf u;D w,fav? jrwfpmG bk&m;awmif Edw Yk pfv;Hk zd;k yJ
auswmr[kwv f m;} vdYk cyfwnfwnfeYJ A[kow k tpGr;f jyavh&MdS uygw,f/
pmayESpYH yfoal wGvYkd xif&avmufwhJ ynmwwf trnfc?H ynm&Sit f rnfcH vly*k Kd¾ vaf wmfawmfrsm;rsm;vnf;
]EdwYk pfv;kH zd;k }udk yJ cHwiG ;f awGU? vufawGUaeMuqJyg/ &[ef;yk*Kd¾ vw f csKUd a&;wJh pm awGrmS yg ]Edw Yk pfv;kH zd;k yJ ausw,f}vdYk
awGUawGUvm&awmh tHMh opdwef t YJ wl omoemtwGuyf g &ifav;rd&jyefygw,f/
b,folupjyD; yg;pyfaqmhvdkufrSef;rodwJh ]EdkYwpfvHk;zdk;yJ ausw,f} qdkwJhtcsufudk bk&m;a[mvdkY
xifrw S rf mS ;aeMuwJo h al wG trsm;Mu;D &Syd gw,f/ ]trSm;Mum trSejf zpf} qdw k hJ acgif;pOfatmuf tJ't D csuf
a&mufomG ;wm 0rf;enf;p&mMu;D yg/
tkyEf pS qf ,fajrmufpmtkyu f kd tpuawmh ]ESv;kH om;rdwLå } vdYk wyfrvdyYk g/ bk&m;*kPaf wmfymG ;jcif; taMumif;
a&;xm;wJh aqmif;yg;vnf;jzpf? acgif;pOfvnf; vSvaYkd ygh/
'gayrJh pmtkyaf cgif;pOfqw kd m ydrk w S rf w d wfwhJ oabm&Sw d thJ wGuf tpOftvmrSwo f m;xm;wJh t,ltq
trSm;udk trSejf yif ay;xm;wJh ]EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausygw,f} pum;&yfukd xifxif&mS ;&Sm; rSwrf o d mG ;apcsiv f Ykd aqmif;yg;
trsm;Mu;D xJu ]EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausygw,f} aqmif;yg;udyk J pmtky&f UJ t"duacgif;pOftjzpf wyfvu kd yf gw,f/
b,forl qdk rdbaus;Zl;udk ausatmif qyfEikd w f t hJ aMumif; qyfenf;eJw Y uG jrwfpmG bk&m; a[mMum;xm;wJh
tcsuu f kd ]rdbaus;Zl; tausqyfenf;} aqmif;yg;rSmvnf; tweftoifh &dyrf ad tmif csUJ a&;jyxm;ygw,f/
ukov kd rf vkyaf o;wJh rdb ukov kd vf yk af tmif? ukov kd v f yk f aewJh rdb ukov kd f ydí
k ydí k wd;k vkyEf ikd af tmif
ulnyD yhH ;kd ay;&if rdb aus;Zl; ausygw,f/ w&m;r&Sad o;wJh rdb w&m;&Sad tmif? w&m; &Sjd y;D om; rdb ydí k ydí k
w&m;&Sad tmif pGr;f aqmifjznfq h nf;ay;&if rdbaus;Zl; ausygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
9
pdwof efpY ifatmifxm;wwfaejyD qdv k Ykd 0rf;omygw,f roEÅmatmif/ Ak'w ¨ &m;awmfawG&UJ t"du
&nf&, G cf suu f pdwo f efY pifzyYkd gyJ/ edAmÁ eftygt0if aumif;usK;d csr;f omawGtm;vH;k [m pdwo f efpY ifrS &Edik w f hJ
t&mawGav/
vl0wfaMumifyjJ zpfjzpf? &Si&f [ef;yJjzpfjzpf twdwu f yg&rD "mwfcv H nf;ygr,f? 0dyóemtvkyu f vkd nf;
MuKd ;MuKd ;pm;pm; tm;xkwrf ,fq&kd if 'Db0rSm edAmÁ efa&mufEikd yf gw,f/
twdwu f yg&rDawGqw kd muawmh ud, k rf jrif&vdYk xm; vdu k yf gawmh? 'Db0rSm wpfzufu edAmÁ efukd
OD;wnfwhJ 'ge? oDvpwJh yg&rDaumif;rIawGukd MuKd ;pm;jznfu h si&hf if; wpfzufuvnf; owd y|mef0yd óemtvkyu f kd
ud,k t f rlt&m bmyJjyKjyK-jyKaepOf? pdwf tajctae bmyJjzpfjzpf-jzpfaepOf? aepOfwikd ;f aepOfwikd ;f rSm owd
ÓPftjynfeh YJ MuKd ;pm;tm;xkwaf er,fq&kd if taMumif;pHw k whJ pfaeY edAmÁ efcsr;f omudk rsuaf rSmufjyKciG &hf ygvdrrhf ,f/
'Db0 r&vnf; eD;uyfwhJ b0wpfcck rk mS awmh &rSmaocsm wmaygh/ ta&;tMu;D qH;k uawmh ud, k phf w
d u f ,kd f
tjro J efpY ifatmif xm;jy;D yg&rDjznfah ezdeYk YJ bm0emyGm;aezdyYk gyJ roEÅmatmifa& .../

roEÅmatmif&UJ b0xm0&at;csr;f ygap/


arwåmjzifh . . .
t&Siq f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
10
&[EåmESifUt½dk;uGif;quf

t&Sib
f &k m; ...
&[EÅmyk*Kd¾ vrf sm;&JU t½d;k awG[m wpfcek w
YJ pfck ]uGi;f quf} qufaeMuw,fqw kd m rSeyf govm; bk&m;/
armifvif;aZmfatmif? ausmufajrmif;/

'umvif;aZmfa& ...
'umav;wpfa,mufu OD;Zif;udk avQmufz;l ygw,f/
]q&mawmfwpfyg; &[EÅmvdYk emrnfMu;D vm&if aq;½Hyk ifo h mG ;jy;D "mwfreS ½f u kd Mf unfrh ,f? t½d;k uGi;f qufq&kd if
&[EÅm? t½d;k uGi;f quf r[kw&f if &[EÅmr[kwb f ;l aygh? &Si;f aewmyJ? bmrS tjiif;yGm;p&m rvdak wmhb;l } ...wJ/h
]&[EÅmrSe&f if t½d;k uGi;f quf} qdw k hJ Mum;zl;em;0 wpf qifph um;awGukd trSev f Ykd xifjrif,q l jy;D avQmufxm;
vdu
k w f mygyJ/ "mwfreS ½f u kd f Munfv h Ykd t½d;k uGi;f quf r[kwf &if &[EÅm r[kwb f ;l vdYk ol owfrw S rf mS aocsmygw,f/
wu,fvrYkd sm; "mwfreS &f iS u f &[EÅm jzpfaecJ&h if &[EÅmudk jypfrmS ;wJh tukov kd u f MH u;D xdu k af wmhrmS rvGyJ gbl;/
vlom;awG&JU t½dk; wpfckeJYwpfck qufyHku ]uGif;quf? csdwfquf? awhquf} vdkY oHk;rsdK;&Sdygw,f/
tjrifjh rwfq;kH vlom;awG&UJ t½d;k u ]uGi;f quf} jzpfjy;D tv,ftvwf jrifjh rwfoal wG&UJ t½d;k u]csw d q f uf} jzpfygw,f/
omrefjrifjh rwfoal wGeYJ ½d;k ½d;k vlom;awG&UJ t½d;k uawmh]awhquf} awGcsn;f ygyJ/
tjrifjh rwfq;kH vlom;awGqw kd m opömav;yg; trSew f &m;udk ud, k w
f ikd vf nf;od? uRwx f u kd o f rQ a0ae,s
awGuv kd nf; odatmif a[majymnTejf yawmfrEl ikd w f hJ ]or®morÁK'b ¨ &k m;&Si}f awG ygyJ/ or®morÁK'b ¨ &k m;&Sit f m;vH;k &JU
t½d;k awmfawG[m wpfcek w YJ pfck ]uGi;f quf} qufaeMuygw,f/ oHuiG ;f wpfuiG ;f eJY wpfuiG ;f udk *a[aqmfjy;D
wGqJ ufxm;ovdk wpfv;kH wpfcw J nf;? wpfquf wpfpyfwnf; qufaeMuygw,f/
tv,ftvwf jrifjh rwfoal wG qdw k muawmh opöm av;yg; trSew f &m;udk ud, k w f ikd o f m odjrifjy;D
owå0ga0ae,s awGukd odatmif a[mjyawmfrrlEikd w f hJ ]yapöuAk'g¨ bk&m;&Si}f awG ygyJ/yapöuAk'g¨ bk&m;&Sit f m;vH;k &JU
t½dk;awmfawG[m wpfckeJYwpfck ]csdwfquf}qufaeMuygw,f/ cRef;csdwfawG tcsif;csif; jiduyfaeovdkrsdK;
t½d;k auG;auG;wpfcak y: t½d;k aumufaumuf wpfcu k csw d wf ,G jf iu
d yf qufpyfaeMuygw,f/
omrefjrifjh rwfoal wGqw kd muawmh opömav;yg; trSew f &m;udk ud, k w f ikd f rodjrifEikd b f J bk&m;a[mwJh
w&m;udk bk&m;xHu wdu k ½f u kd jf zpfap? om0u(bk&m;wynf)h xHu xyfqifh jzpfap em,l&rS odjrifEikd w f hJ aomwmyef?
ou'g*grf? tem*grf? &[EÅm? t&d,myk*Kd¾ vBf u;D awGygyJ/
½d;k ½d;k vlom;awGqw kd muawmh uHeu YJ &H UJ tusKd ;udk ESpEf pS f umum ,HMk unfNy;D ½kyef mrfjzpfysuu f kd jrifprG ;f Edik w
f hJ
uvsmP ykxZk Of(ykxZk Oftaumif;)yk*Kd¾ vaf wGeYJ uHç uH&UJ tusKd ;udk r,Hk MunfbJ aA'ifç ,Mwmç "mwf½u kd "f mwfqif
pwJh avmuDr*Fvm awGukd ,HMk unfw?hJ ½kyef mrfjzpfysuu f kd rjrifbJ yk*Kd¾ vof wå0g ynwfawGrmS tpGt J vrf;Bu;D aewJh
tE¨yx k Zk Of(ykxZk Oftuef;) yk*Kd¾ vaf wGygyJ/
&[EÅmyk*Kd¾ vBf u;D rsm; tygt0if omrefjrifjh rwfoal wGeYJ ½d;k ½d;k vlom;awGtm;vH;k &JU t½d;k awG[m wpfcek w YJ pfck
]awhquf}qufaeMuygw,f/ t½d;k wpfc&k UJ xdyef YJ wjcm;t½d;k wpfc&k UJ xdy?f xdyx f yd cf si;f xdpyfNy;D awhww JG JG yl;uyf
qufpyfaeMuygw,f/
t½d;k pkur®|mef; ½IymG ;MuwJh wcsKd U w&m;&dyo f mawGrmS OD;acgif;cGeH w YJ uG wpfu, kd v f ;kH u t½d;k pkawGukd
oHBuKd ;av;awGeYJ wGo J jD yxm;wm awGUEdik yf gw,f/ aq;ukcef;awGu eH&aH wGrmS uyfjyxm;wwfwhJ t½d;k pkypkd wm
awGrmS vnf; vlt Y ½d;k awG wpfcek w YJ pfck b,fvw kd q JG ufaeMuw,fqw kd m avhvmEdik yf gw,f/
t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
11
w&m;&dyo f meJY aq;cef;ydpk wmawGrmS jyoxm;wJh tJ'D t½d;k awGtm;vH;k [m bk&m;? yapöuAk'g¨ r[kww f hJ
vlom;awG&UJ t½d;k awGcsn;f jzpfvYkd t½d;k tm;vH;k [m ]awhquf}qufaeMuwmcsn;f ygyJ/
tESpcf sKyf jyefajym&&if or®morÁK'¨ bk&m;&Siw f &Ykd UJ t½d;k [m ]uGi;f quf}? yapöuAk'g¨ bk&m;&Siw f &Ykd UJ t½d;k [m
]csw
d q f uf}? &[EÅmtygt0if usev f o l m;tm;vH;k &JU t½d;k [m]awhquf} jzpfyg w,f/
OD;Zif;wdYk jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ t½d;k awmfawG[m tqufBu;D wpfq,fEh pS q f ufeYJ vufacsmif;awmf tqpf
ae&mawGuvGJ&if wpfudk,fawmfvHk;u t½dk;qufawGtm;vHk; oHuGif;awGvdk wpfvHk;wpfcJwnf; wGJquf
aeMuygw,f/
tqufBu;D wpfq,fEh pS q f ufqw kd mu vuf0çJ vuf,m vufaumuf0wfEpS cf ek YJ vufqufwhJ tqufEpS cf ?k
vufaumuf 0wfuae wHawmifqpftxd vufeJY vufarmif;qufwJh tqufESpfck(vuf0Jç vuf,m)?
vufarmif;eJv Y ufjyif½;kd (n§y½f ;kd ) qufwt hJ qufEpS cf (k 0Jç,m)? ajczrd;k awmfeaYJ jcovH;k awmfqufwhJ tqufEpS cf k
(0Jç,m)? ajcovH;k ½d;k eJY aygif½;kd qufwhJ tqufEpS cf (k 0Jç,m)? aygif½;kd eJY wifyg;qH½k ;kd qufwhJ tqufEpS cf k (0Jç,m)wdyYk gyJ/
jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ vnfyif;t½d;k awmfawG[m oHuiG ;f qufawG *a[aqmfxm;ovdk wpfv;kH wpfcw J nf;
wGq J ufaewJt h wGuf wpfae&m&mudk aemufjyefvn S Mhf unfah wmhr,fq&kd if vnfyif;awmfcsn;f oufouf vSnMhf unfh
vdYk r&ygbl;/ wpfu, kd af wmfv;kH vSnMhf unfrh &S ygw,f/
'gayrJh jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ yg&rDbek ;f uHwefc;kd aMumifh ud, k u f , kd wf ikd f wrifaemufjyefvn S ahf ep&m rvdyk gbl;/
wpfae&mudk aemufjyefvn S Mhf unfrh ,fvYkd pdwaf wmfjzpfvu kd w f meJY wpfNyKd ief uf r[myx0DajrBu;D u ]t&Sib f &k m;
jznfu h sichf w hJ hJ yg&rDawG[m ud, k w f ikd af emufjyefvn S &hf r,fh yg&rDrsKd ;awG r[kwyf gbl;} vdYk rajymaomfvnf;
ajymouJo h jYkd zpfNy;D td;k xde;f pufvkd ywfcsmvnfomG ;vdu k w f m jrwfpmG bk&m; Munfah wmfrv l &kd mt&yfukd rsuEf mS awmf
rlrNd yqD rkd S &yfomG ;ygawmhw,f/
jrwfpmG bk&m; Munfah wmfrv l &kd mt&yfeYJ rsuEf mS csi;f qdik f rdatmif r[myx0DajrBu;D u jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ
ud, k af wmfuv kd nS ahf y;vdu k w f mygyJ/ qHyifny§ q f &mu olny§ v f w kd ahJ e&m a&mufatmif qHv k nfuv k m;xdik u f kd
vSnNhf y;D qHyifny§ o f u l kd taetxm;ajymif;ay;ovdrk sKd ;aygh/ Munfah wmfrv l &kd mt&yfukd MunfNh y;D Nyq D rkd S oGm;awmfrv l &kd m
t&yfukd rsuEf mS jyefrrl ad tmif r[myx0DajrBu;D u jyefvn S ahf y;ygw,f/
jrwfpGmbk&m;&Sif&JU tJ'Dvdk Munfhjcif;rsdK;udk ]qifajymifBuD;&JU vSnfhMunfhjcif;(em*gyavmudw)} vdkY
ac:ygw,f/ qifajymifBu;D awG aemufjyefvn S Mhf unfrh ,fq&kd if vnfyif;oufouf vSnMhf unfv h rYkd &bJ wpfu, kd vf ;kH
vSnNhf y;D Munfrh S &vdyYk gyJ/
y&deAd mÁ efpaH wmfrzl Ykd oH;k vtvdk a0omvDNrKd UrSm tm,kocFg&vTwaf wmfrNl y;D wJah emuf a0omvDNrKd Uuae
y&deAd mÁ efprH ,fh ukoed m½Hu k kd <uwJch &D;rSm jrwfpmG bk&m;&Si[ f m a0omvDNrKd UwHcg; aygufae&mta&muf a0omvDNrKd Uudk
aemufq;kH Munfjh cif;taeeJY aemufjyefvn S Mhf unfah wmfrcl yhJ gw,f/ qifajymifBu;D &JU vSnMhf unfjh cif;rsKd ;eJyY gyJ/
a0omvDNrKd Uudk jrwfpmG bk&m; aemufjyefvn S Mhf unfw h m[m tvGr;f ajyvSnMhf unfw h mr[kwyf gbl;/ rcGEJ ikd f
rcGm&ufvdkY vSnfhMunfhwmvnf;r[kwfygbl;/ jrwfpGmbk&m; aemufjyefvSnfhMunfhwJh NrdKUwHcg;aygufae&mrSm
a0omvDrif;awG apwDwnfNy;D yef;a&csr;f qGr;f qDr;D ponfev YJ LS 'gef;ylaZmfMu&if tJ'u D o k v kd u f aemufo;kH ESpf
tMumrSm aoaMuysupf ;D Muawmhr,fh a0omvDrif;awGtwGuf tm;ud;k tm;xm;&m oHo&m&dum© jzpfvrd rhf ,fvYkd
BuKd wifojd rifawmfrw l t hJ wGuaf 0omvDrif;awGukd cs;D ajrm§ uf apmifah &Smufwt hJ aeeJY aemufjyefvn S Mhf unfah wmfrjl cif;
jzpfygw,f/
'umvif;aZmfa& ...

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
12
]t½d;k uGi;f quf} qdw k m or®morÁK'b ¨ &k m;&Siaf wGeoYJ m oufqikd w f hJ oD;jcm;*kPx f ;l wpfcjk zpfovdk ]t½d;k
csw
d q f uf}qdw k mvnf; yapöuAk'g¨ bk&m;&Siw f eYkd o
YJ m oufqikd w f hJ oD;jcm;0daoowpfck jzpfygw,f/ &[EÅmqdw k m
bk&m;? yapöuAk'g¨ wdeYk YJ EdiI ;f ,SO&f if yg&rDcsi;f a&m? todÓPfcsi;f a&m tqift h wef;trsm;Bu;D edrw hf mrdYk bk&m;eJY
NyKd iNf y;D ]t½d;k uGi;f quf}vdYk r,lqoifo h vdk yapöuAk'g¨ eJY NyKd iNf y;D vnf; ]t½d;k csw d qf uf} vdYk rowfrw S of ifyh gbl;/
omrefval wGvkd ]t½d;k awhquf} vdyYk J yd#uwfawmfet YJ nD oHo,r&Sd rSwo f m;xm;oifyh gw,f/
wu,fawmh bk&m;om;awmf &[ef;awmfawGukd &[EÅm [kwrf [kwf pdppfa0zefwt hJ vky[ f m vl0wfaMumif
'um'umr awG&UJ tvkyf r[kwyf gbl;/ olajymwJph um;? ola[mwJw h &m;u ud, k &hf UJ pdw"f mwfeYJ ud, k &hf UJ b0udk
aumif;&mjrwf&mNird ;f csr;f &mbuf wd;k wufajymif;vJapEdik w f ,fq&kd if &[ef;wmwm-rwm wm ,HMk unfav;jrwfpmG
qnf;uyfu;kd uG,½f ykH gyJ/ (bk&m;a[m ax&0g'yd#uwfeYJ udu k n f wD hJ tqH;k trawG jzpfzaYkd wmh txl; ta&;Bu;D
ygw,f/)
&[EÅmqD wynfhcHtm;xkwfrS &[EÅmjzpfrSm r[kwfyg bl;? ykxkZOfqD wynfhcHtm;xkwf&ifvnf;
bk&m;a[musiphf OfeYJ udu k n f &D if &[EÅmjzpfEikd yf gw,f/ &[EÅmvdYk emrnfBu;D ayr,fh olñeT Mf um;wJu h siphf OfawGu
bk&m;a[m ax&0g'usifhpOfawGeJY qefYusifaer,fqdk&ifawmh ]q&mrSm;&if wpfoHo&mvHk;arSmuf} qdkwJh
pum;twdik ;f tBu;D tus,f ud, k u
f sKd ;enf;Muygvdrrhf ,f ...vdYk .../
tod&iS ;f ítjrifvif;Muygap/
«tifwmAsL;*sme,f? atmufwb kd m(30)? 2002/»

tñTe;f / / okwrf [m0gt|uxm? pm - 154 - 155/

rjznfUrjzpfyg&rD
t&Sib f &k m; ...
jyKcNhJ y;D ? jyKvwåUH yg&rDawG r&Sb d J ,ckvuf&b dS 0 wpfck wnf;rSmyJ bk&m;a[mtwdik ;f twdtususi&hf if
usiw hf o hJ al wG tm;vH;k 'Db0rSmyJ b0cE¨mcsKyNf ird ;f Edik yf govm;? odrYk [kwf wcsKd Uom csKyNf ird ;f Edik yf govm;? odrYk [kwf
tm;vH;k rcsKyNf ird ;f Edik b f ;l vm; ajzMum;ay;awmfryl gbk&m;/ wcsKd Uu ]'Db0rSm w&m;xl;&zdYk yg&rDrvdb k ;l } vdYk ajymMuvdyYk g
bk&m;/
armifausmaf Zvwf? puFmylEikd if /H
'umausmaf Zvwfa& ...
yg&rDqw kd hJ pum;vH;k udk jrefrmpum;vH;k tjzpfeYJ wGiw f iG f us,u f s,f oH;k EIe;f aeMuawmh ]yg&rDqw kd mbmvJ}
vdaYk r;vdu k &f if ]yg&rDqw kd m yg&rDaygh} vdyYk J tay:,HajymwwfMuygw,f/ yg&rD&UJ t"dymÜ ,fukd wu,fow d o
hJ l
odyrf &Syd gbl;/
odygw,fqw kd ohJ l trsm;pkuvnf; ]yg&rDqw kd m ukov kd f aumif;rIukd ajymwm} vdyYk J omrefoMd uygw,f/
ukov kd af umif;rIwikd ;f yg&rDr[kwb f ;l qdw
k m&,f? yg&rDqw kd hJ ygVd pum;vH;k &JU jrefrmvdk t"dymÜ ,fu bmqdw k m&,f
udak wmh odwo hJ l tifrwef&mS ;ygw,f/
yg&rDqw kd m ]jrifjh rwfoal wG &JUtvky}f vdYk t"dymÜ ,f&yg w,f/ jrifjh rwfoal wG vkyw f hJ tvky[ f m yg&rDygyJ/
bk&m;tavmif;? yapöuAk'g¨ tavmif;? &[EÅmtavmif;pwJh t&d,m tavmif; olawmfaumif;awG[m jrifjh rwfol
awGyg/ tJ'D jrifh jrwfoal wG vkyaf vhvyk x f &Sw
d hJ tvkyrf sKd ;udk yg&rD vdYk ac:ygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
13
wpfenf;tm;jzifh yg&rDqw kd m ]jrifjh rwfojl zpfaMumif;tvky}f vdYk t"dymÜ ,f&ygw,f/ vlwpfa,mufukd
jrifjh rwfol jzpfapEdik w f t hJ vky?f jrifjh rwfot l jzpf ydaYk qmifzefw;D ay;Edik w f hJ tvky[ f m yg&rDygyJ/ bk&m;? yapöuAk'g¨ ?
&[EÅmpwJh t&d,m olawmfaumif;Bu;D awG[m jrifjh rwfoal wGyg/ tJ'v D kd jrifjh rwfoal wG jzpfvmatmif pGr;f aqmif
ay;Edik w f hJ tvkyrf sKd ;udk yg&rDvYkd ac:ygw,f/
]jrifjh rwfoal wG&UJ tvky}f qdw k hJ t"dymÜ ,f&,f? ]jrifjh rwf oljzpfaMumif;tvky}f qdw k hJ t"dymÜ ,f&,f? t"dymÜ ,f
ESpcf u k kd aygif;pyfNy;D t&Si;f qH;k ajym&&if ]yg&rD} qdw k m ]jrifjh rwfwt hJ vky}f ygyJ/
yg&rDrvdb k ;l vdYk ajymvdu k wf m[m jrifjh rwfwt hJ vkyaf wG vkypf &mrvdb k ;l vdYk ajymvdu k wf mygyJ/ jrifjh rwfwhJ
tvkyaf wG rvkyf csib f ;l qkrd aS wmh edr, hf w k w f hJ tvkyaf wGyJ vkycf siw f ,fqw kd hJ t"dymÜ ,f oufa&mufaeygw,f/
aemufwpfenf;t"dymÜ ,fuawmh ]yg&} qdw k m ]oHo&m wpfzufurf; edAmÁ ef}? ]rD} qdw k m ]a&mufapEdik w f hJ
w&m;}? ]yg&rD} qdak wmh ]oHo&mwpfzufurf; edAmÁ efukd a&mufapEdik w f w hJ &m;} vdYk t"dymÜ ,f&ygw,f/ edAmÁ ef
a&mufaMumif;w&m;udk yg&rD vdYk ac:ygw,f/
yg&rDqw kd m edAmÁ efa&mufaMumif;w&m;vdYk t"dymÜ ,f&wJh twGuf edAmÁ efa&mufvo kd wl ikd ;f yg&rDukd rjzpfrae
jznfu h si&hf ygr,f/ yg&rDrjznfb h eJ YJ edAmÁ efukd b,fvekd nf;eJrY S ra&mufEikd yf gbl;/ yg&rDrjznfb h eJ YJ edAmÁ efa&mufomG ;wJh
olvnf; wpfO;D wpfa,mufrS r&Syd gbl;/
ukov kd af umif;rIawGukd yg&rDvYkd ajymaeMuayr,fh ukov kd af umif;rIwikd ;f yg&rD rjzpfygbl;/ edAmÁ efuOkd ;D wnf
&nfreS ;f Ny;D jyKwhJ ukov kd af umif;rIawGom yg&rD jzpfygw,f/
*kPv f ckd siv f ?Ykd xifay:ausmMf um;csiv f Ykd jyKwhJ ukov kd f aumif;rIawG? tcGit hf a&;wpfcck ?k vkyyf ikd cf iG w hf pfcck k
&csiv f Ykd tay;t,loabmrsKd ;? vmbfx;kd wJo h abmrsKd ; jyKwhJ ukov kd f aumif;rIawG? aemifb0awGrmS csr;f om
aumif;pm;csiv f Ykd jyKwhJ ukov kd af umif;rIawG[m yg&rDuo k v kd af wG r[kwyf gbl;/ ½d;k ½d;k ukov kd af wG? omrefuo k vkd f
awGyg/ edAmÁ efukd vH;k 0 ra&mufapEdik f ygbl;/
bmukodkvfaumif;rIyJ jyKjyK? ]edAÁmef&JU taxmuftyhH jzpfygap} vdkY edAÁmeftwGufyJ OD;wnfcsuf
csvu kd rf ,fq&kd if jyKorQ ukov kd af umif;rIwikd ;f yg&rD jzpfomG ;ygw,f/
ÓPfrrDvYkd edAmÁ efukd OD;rwnfwwfb;l qd&k ifvnf; aumif;jrwfwhJ bmtvkyyf v J yk vf yk ?f ]trsm;csr;f omMu
ygap}qdkwJh arwåmpdwfeJYyJ vkyf&ygr,f/ udk,fhtusdK;udk vHk;0 rarQmfvifhbJ olwpfyg;tusdK;&zdkYoufoufyJ
&nf&, G cf sux f m;&ygr,f/ ppfreS o f efpY ifwhJ y&[dwpdwef YJ vkyw f hJ tvkyaf umif;? tvkyjf rwf rSeo f rQ[mvnf;
yg&rDygyJ/
]'Db0rSm w&m;xl;&zdYk yg&rD rvdb k ;l ? tm;xkwaf ezdyYk J vdw k ,f} qdw k hJ yk*Kd¾ vaf wGtaeeJY owdy|mef0yd óem
tvkyu f kd tywfwukwf BuKd ;yrf;tm;xkwaf ejcif;onfyifvQif yg&rD jznfh aejcif;yJvYkd em;vnfoabmaygufzYkd
vdyk gw,f/ w&m;tm;xkwf wJh tvky[ f mvnf; jrifjh rwfwt hJ vkyyf J r[kwv f m;/ jrifjh rwfwhJ tvkyu f kd yg&rDvYkd
ac:wmav/
tm;xkww f ahJ e&mrSm bk&m;tqH;k trtwdik ;f enf;rSef vrf;rSejf zpfzaYkd wmh txl;ta&;Bu;D ygw,f/ bk&m;
ñTeMf um;wmu wpfrsKd ;? ud, k t f m;xkwaf ewmu wpfrsKd ;qd&k ifawmh tm;xkwcf sif oavmuf tm;xkw?f w&m;xl;
r&Edik yf gbl;/ tcsed u f ek ½f ekH YJ vl yifyef;qif;&J½ykH J tzwfwifygvdrrhf ,f/
bk&m;tqH;k trtwdik ;f enf;rSev f rf;rSef tm;xkww f ,f yJ xm;OD;? twdwb f 0rsm;pGmu jznfu h siq hf nf;yl;
cJw
h hJ yg&rDuo k v kd af wG? 'Db0rSm 0dyóemtvkyef YJ wGNJ y;D jznfu h siq hf nf;yl; aewJh wjcm;yg&rDuo k vkd af wG vH;k 0
rygbJeaYJ wmh 'Db0rSm w&m;xl; r&Edik yf gbl;/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
14
Oyrm - w&m;awmh tm;xkwaf eyg&JU? tyl'Pfç tat; 'Pfvnf; onf;rcHEikd ?f tpm;qif;&Jç ttdyq f if;&J
'Pfvnf; onf;rcHEikd ?f [dv k t l jypfajymç 'Dvu l &hJ UJ 'Pfvnf; onf;rcHEikd ?f [dv k el YJ w&m;jiif;cHv k u kd ?f 'Dvel YJ
w&m;&efjzpfvu kd f jzpfaer,fqkd &if ]trsurf xGujf cif;? onf;cHjcif;} qdw k hJ ]cEÅyD g&rD} csKd UwJah ewJh twGuf b,fawmhrS
w&m;xl; r&Edik yf gbl;/ 'gqd&k if 0dyóemtvkyu f kd tm;xkwaf e&if;eJY cEÅyD g&rDuv kd nf; yl;wGjJ znfuh sio hf mG ; &r,fqw kd m
oabmaygufavmufygNy/D twdwb f 0awGu cEÅD yg&rD jznfu h sichf rhJ v
S nf; 'Db0rSm cEÅpD rG ;f tm; Bu;D rm;Edik w f myg/
wjcm;yg&rDawGvnf; enf;wlygyJ/
aq;ausmif;om;wpfa,muftaeeJY pmusucf sipf w d &f dS ½H?k pmusuEf ikd t f m; aumif;½Hek YJ q&m0ef rjzpfEikd yf gbl;/
vdt k yfwahJ q;usr;f pmtkyaf wGvnf; 0,fEikd Of ;D rS? pdw&f n S f vuf&n S f oif Mum;jyoay;r,fh uRr;f usiq f &morm;
vnf;&SOd ;D rS? pmusucf sed f rsm;rsm;&atmif zefw;D Edik w f hJ b0ay; tajctaevnf; aumif; OD;rS? use;f rma&;
aumif;rGeaf pwJh pm;0wfaea&; ywf0ef;usif vnf; jynfph OkH ;D rS ... ponftm;jzifh taxmuftyHh taMumif;
w&m;awG nDñGwfrQwrSom udk,fydkifÓPf&nfÓPfaoG;eJY BudK;pm;tm;xkwfrIuolYudk q&m0efwpfa,muf
jzpfatmif pGr;f aqmifay;Edik yf gw,f/
uóybk&m;&Si&f UJ omoemaemufyikd ;f wke;f u oD;jcm; avSum;eJrY S wufEikd w f hJ awmifrwfrwfBu;D ay:udk
avSum;eJw Y uf? awmifxyd af y:a&mufwmeJY avSum;udw k eG ;f csNy;D 0dyóemtvkyf udk tjyif;txef tm;xkwcf MhJ uwJh
&[ef;awmfcek pfyg;taMumif; 'umausmaf Zvwf Mum;zl;rSmaygh/
tJ'D ckepfyg;xJuESpfyg;yJ w&m;xl;&NyD; ig;yg;uawmh ykxkZOftjzpfeJYyJ ysHvGefawmfrlcJhMuygw,f/
ESpyf g;xJrmS awmifrS wpfyg;om &[EÅmjzpfNy;D b0cE¨m csKyNf ird ;f cJw h myg/ wpfyg;u awmh tem*grfyjJ zpfNy;D ysv H eG w f t hJ cg
jA[®mjh ynfa&mufomG ;cJyh g w,f/
0dyóemtvkyu f dk enf;rSev f rf;rSef tm;xkww f mcsi;f twlwl ESpyf g;u w&m;xl;&Ny;D ig;yg;u w&m;xl;
r&wmudk Munf&h if ]w&m;xl;&zdYk - tm;xkwaf e½Hek YJ rNy;D bl;/ yg&rDjynfzh Ykd vnf; vdw k ,f} qdw k m v,fjyifrmS
qifomG ;ovdk xif&mS ;ygw,f/
b,favmuf t&nftaoG;aumif;wJh rsKd ;aphyjJ zpfjzpf? ckcsucf si;f pdu k ?f ckcsucf si;f tyifayguf? ckcsucf si;f
tyGiyhf iG ?hf ckcsucf si;f toD;oD;w,fqw kd m r&Syd gbl;/ tcsed u f mv twdik ;f twmwpfcak wmh apmifq h ikd ;f &ygw,f/
Ny;D awmh rsKd ;aphu t&nf taoG;aumif;ae½H?k tESpjf ynfah e½Hek v YJ nf; rNy;D ao;ygbl;/ ajrç a&ç avç rd;k ç jyKjyifrpI wJh
taMumif;w&m;awGvnf; nDñw G f rQwzdYk vdt k yfygao;w,f/
twdwu f yg&rDawGuakd wmh ud, k rf jrif&vdYk xm;vdu k yf g awmh? 'Db0rSm 'ge? oDv ... pwJh yg&rDawGukd
wpfzufu jznfu h si&hf if; wpfzufuvnf; owdy|mef0yd óem tvkyu f kd BuKd ;BuKd ;pm;pm; tm;xkwo f mG ;r,fq&kd if
yg&rD ukov kd af wG&UJ taxmuftyHu h kd &wJh ud, k &hf UJ 0dyóemÓPf[m r*fÓPf zdv k f ÓPftxd &ifu h suNf y;D
edAmÁ efukd rsuaf rSmufjyKEikd yf gw,f/ atmuf xpfq;kH awmh aomwmyeft&d,m tjzpfeaYJ ygh/
]wdu Yk yg&rD r&Sb d ;l }? ]wduYk yg&rD enf;w,f} qdw k hJ taMumif;jycsuaf wGeYJ 0dyóemtvkyu f kd vH;k 0
tm;rxkww f o hJ l awG? tm;xkwaf yr,fh ysi;f &dayghavsmah eolawGukd yg&rD vTcJ sNy;D a&omcdak ewmrsKd ; rjzpfapcsiv f Ykd
wcsKd Uq&mawmfBu;D rsm;u ]'D b0rSmwGif w&m;xl;&zdu Yk awmh yg&rD rvdyk gbl;Asm?h wu,f tm;xkwzf yYkd J vdyk gw,f}
vdYk tm;ay;pum; rdeMYf um;awmfrMl uyg w,f/
q&mawmfBu;D awG&UJ qdv k &kd if; tmabmfukd oabm raygufbJ ]yg&rD rvdb k ;l } vdYk w&m;ao avSe"H m;xpf
pGrJ wS v
f ukd f &ifawmh omoemwGi;f yg&rDuo k v kd af wG tBu;D tus,f qH;k ½I;H Ny;D omoemeJY awGU&usKd ; eyfoifo h avmuf
reyfEikd af wmhygbl; 'um ausmaf Zvwfa& .../
yg&rDjznfEh ikd Mf uygap/
«tifwmAsL;*sme,f? ZGe(f 4)? 2003/»
t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
15
armf',fvftopfeJUvl
t&Sib
f &k m; ....
r*fzdkvfedAÁmefudk vdkcsifpdwfr&Sdao;wJh wynfhawmfwdkYvdk vli,fawGtwGuf bmaMumifh w&m;
tm;xkwfoifhw,f? b,fvdk w&m;tm;xkwf&r,fqdkwmudk vli,fawGeJY teD;pyfqHk; jzpfatmif nTefMum;
jyoay;awmfryl gbk&m;/
armifo&l Edik w
f if? vIid jf rKd Ue,f/

'umol&a& ...
wpfcgwke;f u ukrP Ü D ydik &f iS f 'umMu;D wpfa,muf q,fah v;ig;ESpt f &G,f olo Y m;? olw Y al wGeYJ OD;Zif;qD
a&mufvmjy;D ...
]olwu Ykd kd wynfah wmf w&m;tm;xkwcf ikd ;f vdYk r&bl;bk&m;? olwYkd w&m;tm;xkwcf sipf w d af ygufvmatmif
olwt Ykd &G,ef YJ oifah wmfwhJ w&m;a[mMum; cs;D jri§ ahf y;awmfryl gbk&m;} vdYk avQmufxm;ygw,f/
ausmif;om;vli,fawG tygt0if vlwikd ;f vlwikd ;f udk aeYpOf w&m;tm;xkwaf pcsiw f phJ wd f xufoefaewmrdYk
olw&Ykd UJ opfviG af wmufywJh t0wftpm;? acwfrq D ef;jym; wJh 'DZidk ;f awGukd Munfjh y;D ...
]w&m;tm;xkww f ,fqw kd m ud, k phf w
d u f , kd f armf',fvt f opfvw J myg}
vdYk EIwu f ½kww f &uf vTwcf eJajymvdu k rf o d mG ;ygw,f/ ]vQyw f pfjyufpum;} qdyk gawmh/ ud, k phf um;ud, k f
owdÓPfeJY uyfjyD;ppfaq;Munfhvdkufawmh [kwfaewmeJY olwdkYav;awG&JU ywf0ef;usifrSm MuHKawGUae&wJh
tjzpftysuaf v;awGeYJ Oyrmay; jy;D ]pdwaf rmf',fv}f w&m;udk t&Sed jf ri§ hf a[mvdu k &f ygw,f/
ud, k yhf wf0ef;usiu f kd cPavmuf apmif;iJMh unfv h ukd yf g/ ypön;f Opömcsr;f om<u,f0wJo h al wG[m olw&Ykd UJ
toH;k taqmif ypön;f awGukd acwfro D nfxuf acwfraD tmif? crf;em;onfxuf crf;em;atmif aeYpOfet YJ rQ
jyKjyifajymif;vJaeMuygw,f/ ydu k q f H wwfEikd &f if wwfEikd o f avmuf aumif;onfxufaumif;wJh toH;k taqmif
ypön;f awGeYJ vJv, S yf pfaeMuygw,f/
ud, k rhf mS aep&m wdu k tf rd f aumif;aumif;&Sjd y;D om;? ]armf',fvf atmufomG ;jy}D qdjk y;D yHpk H ydak umif;wJh
armf',fvf topf wdu k t f rd wf pfv;kH jyefjyifaqmufvu dk yf ga&m/ armf',fvf ta[mif; wdu k t
f rd u f akd wmh jzKd zsujf y;D
ta[mif;aps;eJY &oavmuf a&mif;xkwyf pfvu dk w f maygh/ armf',fvaf [mif; (yHpk H a[mif;) wdu k t f rd rf mS ae&wm
xuf armf',fvo f pf (yHpk o H pf) wdu k tf rd rf mS ae&wmu ykjd y;D pdwcf sr;f omoGm;ygw,f/ ykjd y;D oufaomifo h ufomeJY
tqifajyoGm;ygw,f/
ud, k rhf mS pD;p&mplygqvGe;f &Sjd y;D om;? y&m'du k ydak umif;w,fqakd wmh y&m'dek v YJ pJ ;D jyefw,f/ pD;vdYk ydak umif;
oGm;wmaygh/ y&m'dx k uf vifc½lqmu ydZk rd u f sw,fqakd wmh vifc½lqmeJY vJp;D jyefa&m/ ykZd rd u f somG ;wmaygh/
ud, k pf ;D aewJh vifc½lqmxuf armf',fvyf jkd rifw h hJ vifc½lqm ay:vmjyefawmh armf',fvf ta[mif;udk a&mif;jy;D
armf',fvt f opf xyfp;D jyefw,f/ armf',fvo f pfav um;ydak umif;avqdak wmh ydjk y;D Zdru f s? ydjk y;D pdwcf sr;f om
oGm;ygw,f/
ud, k rfh mS Munhpf &mwDADG &Sjd y;D om;? aemufay:wJh armf',fvt f opfu toHpepf? t½kypf epf ydak umif;
w,fqakd wmh armf',fvt f a[mif;wDAu DG kd a&mif;jy;D armf',fvt f opfwAD DG 0,f vdu k w
f ,f? Munf½h v I Ykd ç em;axmifvYkd
ydak umif;oGm;wmaygh/ ydk pdwcf sr;f omoGm;wmaygh/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
16
ud,
k b hf ufu ydu k q f v H nf; wwfEikd w f ,f? taumif;eJY xdu k wf efvYkd taumif;vnf;MuKd uw f ,fq&kd if b,f
toH;k taqmif ypön;f udrk qdk armf',fvt f opf oH;k Edik af v? ydak umif;avygyJ/ armf',fvo f pfav? t&nftaoG;
ydak umif;avqdak wmh oH;k &wm ydjk y;D tqifajywmaygh/ ydjk y;D pdwcf sr;f omwmaygh/
(armf',fvt f a[mif;ypön;f u topfxuf ydak umif; wmrsK;d vnf; &SEd ikd yf gw,f/ rqH;k wJh avmbaemufukd
vdu k jf y;D wif;wdraf &mif&h jJ cif;udk vspv f sL½Ixm;&r,fvv Ykd nf; rqdv k ykd g bl;/ olt Y ydik ;f eJoY al ygh/ a&maxG;rypfygeJ/Y
wwfvnf;wwfEikd çf xdu k v f nf;xdu k w f efwhJ ukov kd &f iS af wGtwGuf txl;oD;oefaY jymwmyg/ þum; pum;
uwfvo dk rl sm;twGuf rSwcf su/f )
tqift h wef;jrifrh m;rIukd vdv k m;wJh vlom;awGtaeeJY ½ky0f w¬Kypön;f bufrmS armf',fvo f pfEikd o f rQ
opfatmif MuKd ;pm; aeMuovdk ud, k Ehf v S ;kH om;xJu pdwu f v kd nf; armf',fvf opfEikd f orQ opfatmif MuKd ;pm;MuzdYk
txl;vdt k yfygw,f/ wu,fqkd ½kyaf rmf',fvo f pfzx Ykd uf pdwaf rmf',fvo f pfzu Ykd ydjk y;D awmif ta&;Mu;D ygao;w,f/
raeYuvnf; ud, k phf w d u f 'Darmf',fv?f 'DaeYvnf; ud, k hf pdwu f 'Darmf',fvq f &kd if ud, k phf w d [ f m
armf',fvf ta[mif;Mu;D jzpfaeygw,f/ raeYu pdwef YJ 'DaeYpw d f t&nftaoG; wlae&if pdwaf rmf',fvaf [mif;
aewmygyJ/ raeYu pdwx f uf 'DaeYpw d u f t&nftaoG;ydak umif;&ifawmh ud, k phf w d [f m 'DaeY twGuaf wmh
armf',fvt f opf jzpfomG ;ygjy/D
reufjzefpw d u f 'DaeYpw d x f uf t&nftaoG; ydak umif; oGm;&if reufjzefrmS ud, k phf w d f armf',fvf
ydjk rifoh mG ;wmaygh/ aeYwikd ;f aeYwikd ;f ud, k phf w
d u f kd armf',fvo f pfonfxufopf? jrifo h nfxufjrifah tmif MuKd ;pm;
oGm;&rSmygyJ/ ta&;tMu;D qH;k uawmh ]'DaeY}yg/ avmavmq,f ud, k af eae&wm 'DaeYjzpfvYkd 'DaeY ud, k &hf UJ pdwf
armf',fvo f pfaezd?Yk armf',fvjf rifah ezdYk t"du ygyJ/
raeYu ud, k pfh w d rf mS avmb wpfyó d m&Sw d ,f? 'DaeY vnf; wpfyó d myJq&kd if ud, k pfh w d f armf',fvf
a[mif;aeygw,f/ 'DaeY wpfq,fom;xyfw;kd jy;D wpfyó d meJY wpfq,fom; jzpfvm w,fq&kd ifawmh ud, k phf w d f
armf',fvf a[mif;½krH ubl;? edro hf mG ;ygjy?D armf',fvf t&rf;atmufomG ;ygjy/D 'DaeY wpfq,fom; avsmo h mG ;jy;D
ud;k q,fom;yJ useaf wmhw,f qd&k ifawmh ud, k phf wd af rmf',fvo f pfomG ;ygjy/D armf',fvf jrifo h mG ;ygjy/D avmb
avsmah v? armf',fvo f pfavygyJ/
wjcm; udavomawGvnf; enf;wlygyJ/ a'go wpfcsuf xGuw f ikd ;f armf',fvw f pf&pf a[mif;oGm;ygw,f/
b0ifwpfcsujf rifw h ikd ;f armf',fvw f pfqifh edro hf mG ;ygw,f/ olwpfyg;&JU atmifjrifru I kd remvdw k hJ £ómjzpfwikd ;f ?
ud, k &fh UJ jynfph rkH rI sK;d olwpfyg; r&apcsiw f hJ rpä&, d jzpfwikd ;f pdw[ f m armf',fvaf [mif;a[mif;oGm;ygw,f/ armf',fvf
edrehf rd ohf mG ;ygw,f/
pdwu f kd npfErG ;f apwJo h abm? pdwu f kd ylavmifapwJh oabm? pdwu f kd yifyef;qif;&JapwJo h abmudk
udavomvdYk ac: ygw,f/ tvG,af jym&&if raumif;wJph w d ?f npfywfwphJ w d ?f ,kwf rmwJph w d ?f aumufuspw f phJ w d ?f
tqift h wef;r&Sw d phJ w d ?f atmuf wef;uswphJ w d [ f m udavomygyJ/
pdw[ f m udavomrsm;avç armf',fvef rd ahf v? udavom yg;avç armf',fvjf rifah vygyJ/ udavom
oGi;f avç armf ',fvf a[mif;av? udavom&Si;f avç armf',fvf opfavygyJ/
armf',fvef rd w hf phJ w d q f w kd m t&nftaoG; edru hf swphJ wd f udk ajymwmyg/ armf',fvjf rifw h phJ w
d q f w kd m
t&nftaoG; jrifrh m; wJh pdwu f kd ajymwmyg/ pdw[ f m udavomxlajymavç t&nf taoG; edru hf sav? udavom
acgif;yg;avç t&nftaoG; jrifrh m; avygyJ/
raeYupdwx f uf 'DaeYpw d u f ydjk y;D Munfvifat;csr;f aew,f? ydjk y;D t&nftaoG;aumif;awG jynfph kH
aew,fq&kd if ud, k hf pdw[ f m 'DaeY armf',fvf opfomG ;ygjy?D armf',fvf jrifo h mG ;ygjy/D

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
17
pdwu f kd armf',fvo f pfap? armf',fvjf rifah pwJh tvkyf awG trsm;Mu;D &Sw d t
hJ xJrmS w&m;tm;xkww f hJ
tvky[ f m txda&mufq;kH eJY txufjrufq;kH ygyJ/ (pmzwfjcif;? olwpfyg;udk ulnjD cif; .... pwJh tjyKoabm
aqmifwhJ tvkyaf wG[mvnf; pdwu f kd armf',fvo f pfap? jrifah pygw,f/)
pdww f nfjird ½f yHk J pGr;f Edik w f hJ ]orx} ur®|mef;w&m;eJY pdww f nfjird ½f rHk u t&Srd eS u f kd t&Srd eS t f wdik ;f xd;k xGi;f
odjrifEikd w f hJ txdprG ;f Edik w f hJ ]0dyóem} ur®|mef;w&m;&,fvYkd ur®|mef;w&m; ESprf sK;d &Syd gw,f/
orxw&m;taeeJY bk&m;*kPaf wmfymG ;jcif; (Ak'g¨ Ekó wd)eJY arwåmpdwyf mG ;jcif; (arwåmbm0em)? tenf;qH;k
ESpcf ak wmh Ak'b ¨ mom0ifwikd ;f tm;xkwo f ifyh gw,f/
oD;oefx Y ikd &f if;eJyY jJ zpfjzpf? oGm;&if; vm&if; vky&f if; ukid &f if;eJyY jJ zpfjzpf? ]t&[H - udavomuif;pif
awmfral om jrwfpmG bk&m;}? ]t&[H - udavomtyluif;wJt h wGuf pdwaf t; csr;f awmfral om jrwfpmG bk&m;}?
]t&[H - udavom taemuf tusK uif;wJt h wGuf pdwMf unfvifawmfral om jrwfpmG bk&m;}? ]t&[H -
udavomt½Iyt f axG;uif;wJt h wGuf pdw&f iS ;f vif; awmfral om jrwfpmG bk&m;}? ]t&[H - udavom taESmifh
t,Suf uif;wJt h wGuf pdw&f UJ t&nftaoG;awG pHcsed t f jrifq h ;kH jynf0h awmfral om jrwfpmG bk&m;} vdYk yg;pyfu
toHrxGub f J pdwx f u J ae ESv;kH oGi;f qifjcifaewm[m bk&m;*kPaf wmf yGm;aewmygyJ/
oD;oefx Y ikd &f if;eJyY jJ zpfjzpf? oGm;&if;vm&if; vky&f if;ukid f &if;eJyY jJ zpfjzpf ]owå0gtm;vH;k csr;f omMuygap}?
]vlom;tm;vH;k csr;f omMuygap}? ]ewfrsm;tm;vH;k csr;f omMuygap}? ]Nyw d må tm;vH;k csr;f omMuygap}? ]wd&pämeftm;vH;k
csr;f omMuygap}vdYk yg;pyfu toHrxGub f J pdwx f u J ae arwåmpdwf ydv Yk wT af ewm [m arwåmbm0emyGm;
aewmygyJ/
bm0emqdw k m pdw&f UJ tvkyf jzpfwt hJ wGuf ½ky0f w¬K ypön;f wpfcck &k UJ tultnDrvdt k yfygbl;/ pdwo f ufouf
eJY yGm;rsm;½kyH gyJ/ pdwpf rG ;f tm; enf;ao;&ifawmh ½ky0f w¬KtultnD ,lcsi, f El ikd yf gw,f/ pdwpf rG ;f tm; jrifv h m&ifawmh
pdwo f ufoufeYJ vkyrf S ydx k ad &mufygw,f/ ydt k pGr;f xufygw,f/
orxudk ]pdww f nfjird ½f }Hk vdYk ajym&wmu tm;xkwq f J tcdu k t f weY&f UJ pdwpf rG ;f &nfoufoufukd &nf&, G jf y;D
ajymwmyg/ aemufqufwt JG aeeJu Y awmh ab;&eftEÅ&m,f uif;&Si;f jcif;? pD;yGm;vmbfvmbjynfph jkH cif;? ÓPf&nf
ÓPfaoG;xufjrufjcif; pwJh avmuDaumif;usK;d awGvnf; um,uH&iS &f UJ twdwu f eH YJ ypöKyeÜ pf rG ;f &nfowdå
tm;avsmpf mG &&SEd ikd yf gw,f/
oD;oefx Y ikd &f if;eJyY jJ zpfjzpf? oGm;&if; vm&if; vky&f if; ukid &f if;eJyY jJ zpfjzpf? avmavmq,f xif&mS ;jzpfaewJh
ud, k t f rlt&m? pdwt f rlt&mudk xif&mS ;jzpfaewJt h wdik ;f ½d;k ½d;k av; odae? rSwaf e? apmifMh unfah ewm[m ]0dyóem}
w&m;yGm;rsm;aewmygyJ/
ud, k t f rlt&mtaeeJY oGm;&if ]oGm;w,f}? &yf&if ]&yf w,f}? xdik &f if ]xdik w f ,f}? avsmif;&if ]avsmif;w,f}
ponftm; jzif?h pdwt f rlt&mtaeeJY vdck si&f if ]vdck siw f ,f}? wyfruf&if ]wyfrufw,f}? pdwq f ;kd &if ]pdwq f ;kd w,f}?
pdww f &kd if ]pdww f w kd ,f} ponftm;jzifh tckavmavmq,f ud, k u hf , kd ?f ud, k phf wd rf mS xif&mS ;aewJh oabmw&m;
wpfcck u k kd t&Sd t&St d wdik ;f ]od}ae&ygw,f/
yxrydik ;f rSm ]oGm;w,f}? ]&yfw,f} pwJh pum;vH;k awG ygaeayr,fh odygMunfyh grsm;vm&ifawmh aemufyikd ;f rSm
pum;vH;k awG aysmufjy;D pum;vH;k awG&UJ aemufu, G rf mS &Sw
d hJ oabmw&m; awGukd odvmygvdrrfh ,f/
xif&mS ;orQ tm½kw H ikd ;f udk r½Irw S Ef ikd af o;cif? 'grSr[kwf ½Irw S Ef ikd af yr,fh tm½kw H pfcw k nf; ½Irw S &f if;eJyY J
at;at;aq;aq;aecsiw f t hJ cgrsK;d awGrmS awmh ESmoD;0avxd&mt&yfrmS pdwu f ukd yfxm;jy;D av0if&if ]0ifw,f}?
avxGu&f if ]xGuw f ,f}vdYk ½Irw S &f ygr,f/ avaemufpw d rf vdu k b f J avxd&mt&yf&UJ xdro I abmç wd;k rIoabm?

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
18
ylro I abmç at;rIoabm? wif;rIoabmç a&GUrIoabmawGukd aocsmMunhf ç aocsmodae&ygr,f/
tJ'vD kd pdwu f kd twdw?f tem*wfqD ysUH vGichf iG rhf ay;bJ ypöKyeÜ w f nfw h nfrh mS xm;Edik rf ,fq&kd if atmufxpfq;kH
tusK;d w&m;taeeJY pdww f nfjird jf cif;? pdwMf unfvifjcif;? pdwaf t; csr;f jcif;? pdwcf ikd cf jhH cif;qdw k hJ pdwyf ikd ;f qdik &f m
pGr;f &nfowåad umif;awG wd;k yGm;vmEdik yf gw,f/
pdwx f ed ;f csKyEf ikd rf pI rG ;f tm;aMumifh ud, k Ef w
I f vGeu f sL;rI awGuv kd nf; xde;f csKyv f mEdik wf thJ wGuf ud, k uf sihf
w&m;aumif;rGev f mygw,f/ pdw, f Ofaus;vmwJt h wGuf ud, k vf nf; ,Ofaus;? EIwv f nf; ,Ofaus;vmygw,f/
tawG;tac: xufjrufjy;D qH;k jzwfcsuf rSeu f efvmwJt h wGuf vkyif ef;pGr;f aqmif&nfeYJ b0 atmifjrifrv I nf;
wd;k wufvmygw,f/
w&m;bm0em&JU wefc;kd aMumifh pdwaf rmf',fvf jrifv h m wJt h wGuf tvkyaf rmf',fvaf &m? b0armf',fvyf g
jrifv h mwmygyJ/ pdwjf rifrh t S vkyjf rifjh y;D b0jrifyh gw,f/ pdwef rd &hf if tvkyef rd jhf y;D b0edrrhf mS yg/ ud, k phf wd f armf',fvf
opfav? ud, k t hf vkyef YJ ud, k b hf 0rSm topftopf atmifjrifraI wG wd;k yGm;vmavygyJ/
aumif;jrwfwhJ wd;k wufraI wGeYJ pdwt f opf? b0topf jzpfvo kd w l ikd ;f ud,
k phf w
d ?f ud,
k b hf 0udk armf',fvo f pf
apwJh w&m;bm0emtvkyu f kd aeYpOfaeYwikd ;f tcsed rf &&atmif,?l owdr&&atmif tavhtusiv hf yk jf y;D tm;xkwf
oifyh gw,f/
2002 ckEpS f ukeq f ;kH vdYk 2003 ckEpS f ul;ajymif;wJh tckvkd tcsed t f cgrsK;d rSm ]ESpof pfu;l t"d|mef}taeeJY
]wpfaeYxufwpfaeY ighpdwf armf',fvfopfap&rnf} vdkY qHk;jzwfjyD; pdwfudk armf',fvf opfapwJh w&m;
bm0emtvkyu f kd aeYpOf tm;xkwo f mG ;r,fqkd &if pdwpf rG ;f &nfomru tvkyt f ajctaea&m? b0tqifh twef;yg
armf',fvo f pfomG ;? armf',fvjf rifo h mG ;ygvdrrhf ,f 'umol&Edik w f ifa& ..../ /

pdwaf rmf',fvaf eYwikd ;f jrifMh uygap/


«tvif;wef;*sme,f? Zefe0g&D(6)? 2003/»

yapöuAk'¨g

t&Sib f &k m; ....


yapöuAk'g¨ qdwk mvnf; bk&m;wpfrsK;d yJvYkd ajymMuyg w,f/ wu,fb h &k m;eJY yapöuAk'g¨ bk&m; b,fvkd
uGmjcm;ovJqkd wm odyg&apbk&m; ..../
rrl,m? prf;acsmif;jrKd Ue,f/
rrl,ma& ...
rrl,majymwJh ]wu,fb h &k m;} qdw
k m ]or®morÁK'b ¨ &k m;} udk ajymwmyg/ ]bk&m;? yapöuAk'g¨ ? &[EÅm} qdw k hJ
toH;k tEIe;f rsK;d rSmygwJh ]bk&m;} qdw k m[mvnf; or®morÁK'¨ bk&m;ygyJ/ yapöuAk'g¨ udk ]yapöum} vdYk twdk
aumufac:jy;D ]bk&m;yapöum&[EÅm yk*Kd¾ vf Mu;D rsm;} vdv Yk nf; oH;k EIe;f avh&MdS uygw,f/
yapöuAk'g¨ udk wcsKUd u ]bk&m;i,f (z, i,f)} vdYk oH;k EIe;f Muygw,f/ bk&m;i,f (z, i,f) qdw k hJ toHukd
Mum;wdik ;f r,m;i,f (r,i,f) qdw k mudo
k wd&rdvYkd OD;Zif;uawmh tJ'D toH;k tEIe;f udk vH;k 0oabmrusygbl;/
r,m;i,f (r,i,f) &S&d if r,m;Mu;D (r,Mu;D )vnf; &So d vdk bk&m;i,f (z,i,f) &S&d if bk&m;Mu;D (z,Mu;D )
vnf; &S&d rSmaygh/ or®morÁK'b ¨ &k m;udk bk&m;Mu;D (z,Mu;D )vdYk roH;k EIe;f MuwJt h wGuf yapöuAk'g¨ bk&m;udk vnf;

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
19
bk&m;i,f (z,i,f)vdYk roH;k EIe;f bJ olrY &l if;twdik ;f yapöuAk'g¨ vdyYk J oH;k EIe;f wm aumif;ygw,f/
ygVdpum;rSm yapöuAk'g¨ vdYk Ak'a¨ emufrmS a&;csyg&if wpfqrl ursm;jym;wJh ta&twGuu f kd &nfneT ;f wJh
A[k0pk f trsm;ude;f jzpfayr,fh jrefrmpum;rSmawmh wpfqw l nf;udv k nf; yapöuAk'g¨ vdyYk J a&;csoeH YJ ajymqdo k ;kH EIe;f
MuwJt h wGuf pma&;wJt h cgrSmvnf; {u0kpt f enf;ude;f [m A[k0pk t f rsm;ude;f twkid ;f a&;csejYJ zpfae&ygw,f/
trSeu f awmh wpfqw l nf;qd&k if ]yapö uAk'}¨ yg/
yapöuAk'q ¨ w kd hJ pum;vH;k xJrmS ygwJh ]yapöu} u ]oD;jcm;} vdYk t"dymÜ ,fxu G yf gw,f/ ]Ak'}¨ u ]bk&m;}
qdak wmh ]yapöuAk'}¨ qdw k m ]oD;jcm;bk&m;} aygh/ or®morÁK'b ¨ &k m;eJY rwlwhJ oD;jcm; bk&m;vdYk qdv k ykd gw,f/
]or®morÁK'}¨ rSmygwJh ]Ak'}¨ u ]opömav;yg;udk ud, k w f ikd f vnf; odol ç olwpfyg;udv k nf; odapol} vdYk
t"dymÜ ,f&ayr,fh ]yapöuAk'}¨ rSmygwJh ]Ak'}¨ uawmh ]opömav;yg;udk ud, k wf ikd o f m odo}l vdyYk J t"dymÜ ,f&ygw,f/
tJ'rD mS uwnf;udu k ]oD;jcm;} jzpfaeygjy/D
or®morÁK'b ¨ &k m;&Siaf wG[m opömav;yg;udk ud, k w f idk f vnf; odovdk olwpfyg;udv k nf; odatmif
a[majymEdik yf gw,f/ yapöuAk'b ¨ &k m;&Siaf wGuawmh opömav;yg;udk ud, k wf ikd o f m odjy;D olwpfyg;udk odatmif
ra[majymEdik yf gbl;/ bmvdv Yk q J akd wmh ynwfukd ruRr;f usiv f yYkd g/
or®morÁK'b ¨ &k m;&Siaf wG[m ud, k o f xd m;wJh y&rwf oabmw&m; (wu,ft h &Sw d &m;)awGukd wpfzufom;
em;vnfoabmaygufatmif pum;vH;k ynwf wifjy;D ajymjywwfyg w,f/ yapöuAk'b ¨ &k m;&Siaf wGuawmh y&rwf
oabmw&m;awGukd ud, k u
f , kd wf ikd f uRr;f uRr;f usiu f sif odayr,fh wpfzufom; em;vnfoabmaygufatmif
pum;vH;k ynwfwifjy;D ajymrjywwfygbl;/ ]vlttdyrf uf rufovd}k vdYk pmxJrmS Oyrmay;xm;ygw,f/
]vlt tdyrf uf rufovd}k qdak wmh pum;vH;k &ifo h ;D aevdYk ]pum;rajymwwfol tdyrf ufrufovd}k vdyYk J
ajymMuwmaygh/ pum;rajymwwfwo hJ [l m olrufwhJ tdyrf ufxu J taMumif;t&mawGukd olu, kd w f ikd f odayr,fh
olwpfyg;udk jyefrajymjyEdik o f vdyk J yapöuAk'b ¨ &k m;&Siaf wG[mvnf; ud, k o f w d hJ y&rwfoabmw&m;awGukd
olwpfyg;odatmif jyefrajymjyEdik yf g bl;/
]awmom; jrKd Upmpm;&ovd}k vdv Yk nf; pmxJrmS Oyrm ay;xm;ygw,f/ jrKd UrSm pm;aumif;aomufz, G f
txl;tqef;awG pm;cJ&h wJh awmom;wpfa,muf[m olpm;aomufc&hJ wJh tpm; taomufawG&UJ trnfemreJY
pm;aomufaumif;yHak wGukd awm jyefa&mufwt hJ cg awmu vlawG em;vnfatmif jyefrajymjy wwfovdyk J
yapöuAk'b ¨ &k m;&Siaf wG[mvnf; ud, k o f w d hJ y&rwf oabmw&m;awGukd trnfemr ynwfwifjy;D olwpfyg;
odatmif jyefrajymjywwfygbl;/
y&rwfoabmw&m; (opömw&m;? avmukw&å mw&m;) awGukd ynwfwifjy;D ajymEdik jf cif;eJY rajym
Edik jf cif;[m or®morÁK'¨ bk&m;eJY yapöuAk'b ¨ &k m;wd&Yk UJ ]oD;jcm;} oabmaqmifwhJ t"du uGmjcm;csuyf gyJ/
]ynwfawGyguGm? tvum;yg} qdjk y;D ynwfukd txif ao;olawG txl;owdjyKoifyh gw,f/ ynwfukd
ruRr;f usib f eJ YJ tppftrSef y&rwfoabmw&m;awGukd b,fvekd nf;eJrY S rodEikd f ygbl;/
jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ *kPyf 'k f (*kPaf wmf) wpfcu k ]ynwåd ukov - ynwfü uRr;f usijf cif;} yg/ jrwfpmG
bk&m;&Siu f kd yapöu bk&m;&Sief YJ oD;jcm;jzpfomG ;apwmuvnf; jrwfpmG bk&m;&Sib f uf u ]ynwfuRr;f usijf cif;}
qdw k hJ *kPyf 'k o
f mvGeaf evdyYk gyJ/ ynwf udk txifrao;ygeJ/Y ynwfukd wu,fuRr;f usiw f m or®morÁK'b ¨ &k m;&Sif
wpfqyl &J ydS gw,f/ ('Db&k m;vufxufrmS )
vlteJw Y w l ,f? awmom;eJY wlw,fqjkd y;D yapöuAk'g¨ udk txifrao;vdu k yf geJ?Y olwpfyg;udk r*fzv kd ef Ad mÁ ef
qdu k af tmif w&m;ra[mEdik af yr,fh ud, k &f wJh r*fzv kd ef Ad mÁ efuawmh b,fou Yl kd rS q&mrwifbJ ud, k af wmfwikd f

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
20
ud, k yf ikd Ó f Pfex YJ ;kd xGi;f odjrifxm;wmyg/ b,foq Yl rD S wynfrh cHbJ ud, k w f ikd u f , kd yf idk Óf PfeYJ opömav;yg; odjrifwhJ
ae&mrSmawmh bk&m;eJyY apöuAk'g¨ twlwyl gyJ/ (oHa0*ÓPfjzpfatmif qH;k rwJh q&mawmh&ydS gw,f/)
or®morÁK'b ¨ &k m;wpfqjl zpfzt Ykd wGuf tenf;qH;k av;toacseF YJ urÇmwpfoed ;f yg&rDjznf&h ygw,f/
(urÇmaygif; av;toacseF YJ aemufxyf wpfoed ;f yg/) yapöuAk'b ¨ &k m;wpfql jzpfzYkd twGuu f awmh ESpt f oacseF YJ
urÇmwpfoed ;f yg&rDjznf&h ygw,f/ or®morÁK'b ¨ &k m;xuf yg&rDjznf&h wJh oufwrf;xuf0ufavsmyh gw,f/
wcsKUd bk&m;awG &Spt f oacseF YJ urÇmwpfoed ;f ? wpfq,fh ajcmuftoacseF YJ urÇmwpfoed ;f yg&rDjznh&f wm
&Sad yr,fh yapöu Ak'g¨ uawmh tJ'v D kd umvtuGt J jym; r&Syd gbl;/ yapöuAk'g¨ wdik ;f ESpt f oacseF YJ urÇmwpfoed ;f yJ
umvtwlwl yg&rDjznf&h ygw,f/ b,forl S 'Dx h uf rydyk gbl;/
tJ'v D t kd m;jzifh yg&rDjznf&h m umvcsi;f vnf; ]oD;jcm;} jzpf? aAm"dÓPfprG ;f &nfcsi;f vnf; ]oD;jcm;} jzpfwhJ
twGuaf Mumifh yapöuAk'g¨ udk ]oD;jcm;bk&m; - yapöuAk'}¨ vdYk ac:ygw,f/
ouFe;f 0wf? &[ef;jyKjy;D rS yapöuAk'g¨ jzpfomG ;wJh bk&m;&Siaf wG &So d vdk vl0wfaMumifb0eJY yapöuAk'g¨ jzpfjy;D rS
&[ef;toGif ul;ajymif;oGm;wJh bk&m;&Siaf wGvnf;&Syd gw,f/
vl0wfaMumifb0eJY yapöuAk'g¨ jzpfomG ;wJh trsK;d aumif; om;awGtaeeJY ouFe;f 0,f? acgif;&dwq f cH sjy;D
ud, k u f , kd w f ikd f ouFe;f 0wfaep&mrvdyk gbl;/ ud, k &hf UJ vuf,mvuf (nmbufvuf)eJY ud, k &hf UJ OD;acgif;udk ud, k bhf mom
yGwo f yfvu kd ½f eHk YJ vlUtoGiaf wG tvdt k avsmuf uG,af ysmufjy;D &[ef;toGiaf wG tvdt k avsmuf jzpfay:vm
ygw,f/
qHrw k q f w d u f sipf , G f &dwyf ,fjy;D om; (vufEpS o f pfuse)f ? ouFe;f oydwpf wJh y&du&© m&Spyf g; qifjref;jy;D om;?
0gawmf &Spq f ,fç 0gawmfwpf&m& rax&fMu;D vdk £ajEo ´ ud m© eJY jynfph w kH hJ &[ef;wpfyg;jzpfomG ;ygw,f/ &[ef;
qdak yr,fh ½k;d ½k;d &[ef;awmh r[kwyf gbl;? bk&m;&[ef;aygh/
&[ef;toGif ,ljy;D wmeJY ud, k yhf wf0ef;usirf mS vlol y&dowf&&dS if tJ'v D o l yl &dowfukd (wpfa,mufwnf;
&S&d )dS w&m;a[mjy;D [dr0EÅmawmifwef;? *E¨rm'eawmif? rOÆLouewfyef; yif&&dS m eE´rv l P kd *f u l kd aumif;uifc&D;
uae tbdnmOfwefc;kd eJY <uoGm;ygawmhw,f/
r*fzv kd q f u kd w f t hJ xd w&m;ra[mEdik af yr,fh oHa0* ÓPf qdu k af tmifawmh w&m;a[mEdik Mf uygw,f/
yapöuAk'g¨ t&Sijf rwfrsm; a[mMum;MuwJw h &m;wdik ;f rSm ]{aum pa& c*¾0d omPuayÜg - MuUH csKv d kd wpfa,mufwnf;ç
wpfpw d w f nf;jzpfatmif usi&hf r,f}qdw k hJ tqH;k trygygw,f/
MuUH csK[ d m orifpwJh wjcm;owå0gawG&UJ csKv d Ekd pS af csmif; r[kwyf gbl;/ wpfacsmif;wnf;yg/ tJ'D wpfacsmif;
uvnf; taumuftauG;ç tcuftcGawGeYJ ½Iyaf xG;raebJ wpfajzmifw h nf; jzpfaewJt h wGuf b,fae&mç
b,fawmoGm;oGm;? b,fcsKH ç b,fE, G ef rYJ S rjiad wmhygbl;/ ab;&eftEÅ&m,f uif;&Si;f jy;D qif;&Jjird ;f ygw,f? csr;f om
ygw,f/
olawmfaumif;yk*Kd¾ v[ f mvnf; b,ftaygif;tazmfurkd S rjiw d , G b f J wpfa,mufwnf; w&m;eJY aewwf
atmif MuKd ;pm;&ygr,f? b,fuad vomeJrY S rjiu d yfbJ wpfpw d w f nf; w&m;jynf0h aeatmif tm;xkw&f ygr,f/
tJ'v D kd MuKd ;pm;tm;xkwEf ikd jf yq D &kd if yk*Kd¾ vt f azmf? udavomtazmfwaYkd Mumifjh zpfwhJ ab;&eftEÅ&m,fawG uif;&Si;f jy;D
qif;&Jjird ;f ygw,f? csr;f omygw,f/
orifcsKv d u kd si&hf if t½Iyt f axG;rsm;jy;D ud, k pf w d Ef pS yf g; qif;&J&ygw,f/ MuUH csKv d u kd si&hf if t½Iyt f axG;uif;jy;D
ud, k pf w d Ef pS yf g;csr;f om&ygw,f/ qif;&Juif;uGm csr;f omcsi&f if orifcsKv d kd rusib hf J MuUH csKv d u kd siMhf u&rSmyg/ MuUH csKv d kd
wpfa,mufwnf;aejy;D MuUH csKv d kd wpfpw d w f nf;xm;Mu&rSmyg/ ukov kd pf w d w f pfpw d w f nf;? bm0empdwf wpfpw d f
wnf;? Munfvifat;csr;f &Tiv f ef;jrifjh rwfwphJ w d f wpfpw d wf nf;xm;Mu&rSmyg/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
21
or®morÁK'b ¨ &k m;&Siaf wGrmS wynfw h yef; &[ef;&Siv f l y&dowfawGeYJ tjrrJ jywfqo kd vdk rvTo J m ra&Smifom
xdawGUqufqaH e&ayr,fh yapöuAk'g¨ bk&m;&Siaf wGuawmh tJ'v D kd y&dowfeYJ tjrx J ad wGUaep&mrvdb k J awmxJ
awmifxJ O,smOfxrJ mS wpfa,mufwnf;ç wpfyg;wnf; at;at;aq;aq;aexdik f oDwif;oH;k Mu&ygw,f/
yapöuAk'g¨ rSeo
f rQ bk&m;yGiw hf u
hJ rÇmrSmyJ yGiyhf gw,f/ yGiw hf thJ cgrSmvnf; bk&m;wpfqel YJ wpfq&l UJ Mum;umv
rSmyJyiG yhf gw,f/ oufawmfxif&mS ; bk&m;vufxuf? odrYk [kwf bk&m; omoemvufxufrmS vH;k 0ryGiyhf gbl;/
bk&m;tavmif;awmf zGm;jrifjyq D &kd ifuykd J yapöuAk'g¨ vH;k 0r&S&d awmhygbl;/
bk&m;ESpqf l wpfjyKd iwf nf; yGi½hf ;dk r&Sad yr,fh yapöuAk'g¨ uawmh wpfjyKd iw f nf; tql&maygif;rsm;pGm? tql
axmifaygif;rsm;pGm yGiahf vh&ydS gw,f/
OD;a&rsm;rsm; pkaeMuwmrsK;d &Sad yr,fh ud, k ahf e&meJu Y , kd f at;at;aq;aq;aeMuwmrdYk yapöuAk'g¨
b,favmufrsm;rsm;? tm;vH;k [m MuUH csKv d kd wpfa,mufwnf;? wpfpw d w
f nf; aeMuwJo h al wGcsn;f ygyJ/
taygif;tazmf? tjcHt&H? y&dowfudk txl;jiD;aiGUwJholawG? trsm;eJY a&maESmaejyD; trsm;tusKd;
aqmif&wmxuf trsm;eJY a0;a0;aejy;D wpfcgwpf&rH yS J oifah wmfovdk tusK;d aqmif&wmudk ydv k v kd m;wJh olawG?
wpfa,mufwnf; at;at; aq;aq;aecsiw f phJ w
d f tm;Mu;D ç xufoefwo hJ al wG yapöuAk'g¨ qkyefMuw,fxifyg&JU
.../ /
MuUH csKv
d ukd siEhf ikd Mf uygap/
«tifwmAsL;*sme,f? Zefe0g&D(29)? 2003/»

{[dbdu©K&[ef;ESifUacgif;&dwfqHcsjcif;
t&Sib f &k m; ....
Ak'b¨ &k m;&Siv f ufxufawmfu ]{[dbu d K© } tac:cH&wJh &[ef;awmfawG[m aemufyikd ;f rSmvnf; xyfum
xyfum acgif;&dwq f cH s&wJt h vkyf vky&f ygao;vm;bk&m;? ]{[dbu d K© } tac:cH &wJh trsKd ;orD;awGa&m &Syd govm;
bk&m; .../
armifa0rd;k atmif? rd;k ukwjf rKd U/
'uma0rd;k atmifa& ...
]{[dbu d K© } qdw k m ]&[ef; ...? vm avmh} vdYk t"dymÜ ,f&ygw,f/ 0gustjynft h pHk ajym&&ifawmh ]{[d
bduK© ? p& jA[®p&d,H or®m 'kuó © tEÅu&d , d m, - &[ef; ...ç vmavmh? aumif;rGerf eS u f efpmG oHo&m0#f
qif;&J&UJ tqH;k udk jyKEikd zf t Ykd wGuf tusiahf umif;tusijhf rwfukd usiyhf gavmh} ... jzpfygw,f/
wcsKd Uae&mawGrmS awmh ]{[dbu d K© } qdwk hJ pum;&yf&UJ aemufem;av;rSm ]oGmu©m awm "ar®m} vdv Yk nf;
ygygao;w,f/ t"dymÜ ,fuawmh ]qif;&Jjird ;f aMumif; tusihf aumif; tusijhf rwfw&m;udk igbk&m; aumif; pGm
a[mMum;xm;ygw,f} vdYk qdv k ykd gw,f/
]{[dbu d K© } pum;&yf&UJ t"dymÜ ,fukd jrefrmvdk ½d;k ½d;k &Si;f &Si;f ajym&&ifawmh ...
]cspof m; ...? igbk&m;&JU omoemawmfukd vmcJyh g? igbk&m;&JU omoemawmfrmS qif;&Jjird ;f aMumif;
tusiahf umif; tusijhf rwfawGukd igbk&m;? aoaocsmcsm a[mMum;xm;ygw,f? cspo f m;MuKH awGU&r,fh qif;&J
'kua© wGtm;vH;k csKyq f ;kH jird ;f at;oGm;zdtYk wGuf tJ'D tusiahf umif; tusijhf rwfawGukd aysmaf ysmf Mu;D usiv hf u
kd pf rf;yg}
vdYk qdv
k ykd gw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
22
]{[dbu d K© } pum;&yfukd or®morÁK'b ¨ &k m;&Siaf wGyJ oH;k EIe;f cGihf &Syd gw,f/ yapöuAk'g¨ ? &[EÅm ... pwJh
wjcm; b,fvykd *k Kd¾ vrf sKd ;rS oH;k EIe;f cGihf r&Syd gbl;/ oDvç orm"dç ynm b,favmufyJ jynfph jkH ynfph ?kH bke;f uHç ta>ct&H
b,favmufyJ Mu;D us,Mf u;D us,?f b,f&[ef;awmf? b,fq&mawmfrS yk*Kd¾ vw f pfa,mufa,mufukd odrYk [kwf
yk*Kd¾ vt f rsm;udk ]{[d bduK© } ac:cGirhf &Syd gbl;/
wpfcsed w f ek ;f u ae&mXmewpfcrk mS &[ef;avmif;awG rsm;vGe;f vdq Yk jkd y;D bke;f wefc;kd Mu;D wJh oufqikd &f m
q&mawmfMu;D u &[ef;avmif;awG&UJ acgif;udk oH;k csupf D ykwaf y;jy;D ]{[dbu d K© } &[ef;jyKay;w,fvYkd Mum;odc&hJ zl;
ygw,f/ ]{[dbu d K© } ac:olu bk&m;r[kww f t hJ wGut f ac:cH&wJh &[ef;avmif;awG&[ef; rjzpfawmhygbl;/
vl0wfaMumifb0eJY aomwmyef? ou'g*grf? tem*grf? &[EÅmjzpfomG ;wJh trsKd ;aumif;om; a,mufsm;
wpfO;D u&[ef; jyKciG ahf y;zdYk jrwfpmG bk&m;&Siu f kd awmif;yefvm&if jrwfpmG bk&m; &Siu f tJ't D rsKd ;aumif;om;&JU
a&S;twdwu f uH kd ÓPfawmfMu;D eJY t&ifq;kH vSr;f Munfv h u kd yf gw,f/
]'DtrsKd ;aumif;om;[m bk&m;wpfqq l v l ufxufrmS oDv&Sw d hJ &[ef;wpfyg;yg;? odrYk [kwf &[ef;trsm;
(oHCm)udk ouFe;f ? oydwpf wJh y&du&© m&Spyf g; vSLcJzh ;l ovm;? rvSLcJzh ;l bl; vm;}
bk&m;wpfqq l &l UJ omoemawmfrmS oDv&Sw d hJ &[ef;wpfyg;yg;? odrYk [kwf &[ef;trsm;udk ouFe;f ?
oydwpf wJh y&du&© m &Spyf g; vSLcJzh ;l wJh trsKd ;aumif;om;udo k m jrwfpmG bk&m;&Siu f ]{[dbu d K© } ac:jy;D &[ef;jyKay;vdYk
&ygw,f/ rvSLcJzh ;l &if ]{[d bduK© } ac:jy;D &[ef;jyKay;vdYk r&ygbl;/
y&du&© m&Spyf g;qdw k muawmh cg;0wfoif;ydik ?f tay:½Hk {uoD? 'ku#k Ef pS x f yfouFe;f Mu;D qdw k hJ ouFe;f oH;k xnf?
oydw?f "m;? tyf eJY tyfcsn?f cg;yef;MuKd ;eJY a&ppfwyYkd gyJ/
{[dbu d K© tac:cH&r,fh trsKd ;aumif;om;u &[EÅm rjzpfao;bl;qd&k ifawmh y&du&© m&Spyf g; vSLcJzh ;l ½Hek YJ
{[dbu d K© ac:vdYk r&ao;ygbl;/
]'DtrsKd ;aumif;om;[m 'Db0rSmyJ &[EÅmjzpfjy;D uRwf wrf;0ifr,fh ypärd b0duyk*Kd¾ vf (aemufq;kH b0
ydik &f iS )f vm;}
qdwk m jrwfpmG bk&m;vSr;f Munfah wmfr&l ygao;w,f/ ]'Db0aemufq;kH } r[kwaf o;bJ b0topfwpfck
xyfquf&OD;r,fh yk*Kd¾ vq f &kd if y&du&© m&Spyf g;b,favmufyJ vSLzl; vSLzl;? {[dbu d K© ac:vdYk r&awmhygbl;/
y&du&© m&Spyf g;vnf; vSLzl;r,f? 'Db0vnf; aemufq;kH jzpfr,fq&kd ifawmh jrwfpmG bk&m;&Siu f vuf,mvuf
qefw Y ef;awmfrjl y;D ]{[dbu d K© } ac:awmfryl gw,f/ jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ ]{[dbu d K© } pum;&yftqH;k rSm {[dbu d K©
tac:cH&wJh trsdK;aumif;om;[m vl0wfaMumiftoGif vHk;0 uG,faysmufoGm;jyD; &[ef;toGif xif&Sm;
jzpfomG ;ygw,f/ acgif;&dwq f cH sjy;D om;? y&du&© m&Spyf g; qifjref;jy;D om;? 0gawmf ajcmufq,f&rax&f Mu;D vdk
£ajE&´ ifu h surf I tjynfeh ?YJ wu,fh yDb&d [ef;awmfwpfyg;tjzpf csucf si;f ul;ajymif;oGm;ygw,f/
vl0wfaMumifb0wke;f u 0wfcw hJ hJ tusaÐ wG? vHck snaf wG? twGi;f cHabmif;bDawG? em&Dç vufpyG çf qGMJ uKd ;awG
b,fa&muf ukeo f vJvYkd MuzH efjy;D awG;raeeJOY ;D aemf/ wefc;kd aMumifjh zpfwhJ oydwçf ouFe;f awG qifjref;vdu k jf yD
qdrk aS wmh vlt Y 0wftpm;? vlt Y qifwefqmawGvnf; wefc;kd eJyY J vH;k 0uG,af ysmufomG ;cJjh yaD ygh/ b,frmS oGm;&SmvdrYk S
rawGUEdik af wmhygbl;/
&[ef;jzpfpu qHyif(vufEpS o f pf)twdik ;f wpfoufv;kH wnf&adS ewJt h wGuf aemufxyf acgif;&dwq f cH sp&m
rvdak wmhwhJ yk*Kd¾ v[ f m bk&m;eJY yapöuAk'g¨ yJ &Syd gw,f/ wjcm;yk*Kd¾ vaf wGu awmh obm0twdik ;f qHyif&n S &f n
S vf mwJh
twGut f csed tf m;avsmpf mG ? qE´tm;avsmpf mG vdt k yfwikd ;f aemufxyf aemufxyf acgif;&dwq f cH sjcif;trI jyK&ygw,f/
b,f&[ef;awmfrqdk vufEpS o f pfxuf&n S af tmif qHyif xm;cGirhf &So d vdk ESpv f xuf ausmaf tmifvnf;
qHyifr&dwb f aJ ecGirhf &Syd gbl;/ ESpv f rjynfah yr,fh vufEpS o f pfxuf yd&k n S v f m&if &dw&f ovdk vufEpS o f pfrausmf

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
23
ayr,fEh pS v f jynfo h mG ;&if &dw&f ygw,f/ r&dw&f if 0denf;tjypf(tmywf)oifyh gw,f/ rkwq f w d af rG;&Sn&f n S x f m;jy;D
bd;k awmfpwdik v f ?f t&nf;Mu;D pwdik v f f zrf;wmrsK;d vnf; &[ef;awmfrsm; vH;k 0 rjyKvyk af umif;ygbl;/
vomwJh nwpfn vGiw f ;D acgifrmS zvormywf0ifpm;aewJh t&Sio f m&dyw k &å mrax&fjrwf&UJ OD;acgif;
awmfukd bDv;l wpfaumifu vufo;D eJY tm;&yg;& xd;k ESux f ½k u dk cf zhJ ;l ygw,f/ tJ'aD eYurS acgif;&dwq f cH sxm;vdYk
ajymifvufaewJh t&Sio f m&dyw k &å m&JU OD;acgif;awmf[m va&mifqrf;xm;wJt h wGuf twdik ;f xuftvGeyf jkd y;D
ajymifvufaewmrdYk bDv;l uvuf,m;jy;D vufo;D eJx Y ;kd cJw h myg/
t&Sio f m&dyw k &å mrax&fjrwf[m {[dbu d K© &[ef;jzpf ygw,f/ qHyif&n S v f mwdik ;f acgif;&dw&f vdYk tJ'aD eYu
OD;acgif;awmfajymifvufaewmaygh/
{[dbu d K© &[ef;awmfawGvnf; bk&m;? yapöuAk'g¨ r[kwMf uwJt h wGuf obm0twdik ;f &Sn&f n S v f mwJh
qHyifawGukd tcgtm;avsmpf mG aemufxyfaemufxyf &dwyf ,fMu&ygw,f 'uma0rd;k atmifa& ..../
{[dbdu©K&[ef;awmfawG yxrqHk;&wJh oydwfouFef;awGuvnf; aqG;jrnfhysufpD;jcif;oabm&SdvdkY
ta[mif;ukeu f ek o f mG ;wdik ;f topfxyfxyfv&J wmygyJ/ {[dbu d K© tjzpfeYJ &[ef; jzpfjy;D wJah emufyikd ;f rSm yHo h ul"w k if
aqmifwmwdYk bmwdv Yk nf;&Sw d t hJ wGuf rlvoydwo f uFe;f eJyY J wpfoufv;kH &yfwnfomG ;wmr[kwyf gbl;/
wefc;kd aMumifjh zpfwhJ y&du&© m&Spyf g;xJu cg;yef;MuKd ;wd?Yk tyfcsnw f ?Ykd a&ppfwv Ykd nf; tcsed w f ef&ifuek ?f
tcsed w f ef&ifaqG;&wmrdYk topfxyfv&J rSmyg/ "m;eJt Y yfvnf; tcsed w f ef&ifw;kH ? tcsed w f ef&if oHacs;wufrmS jzpfvYkd
ta[mif;oH;k r&awmhwikd ;f topfxyfv&J rSmygyJ/
{[dbu d K© &[ef;awmfawGtaeeJY oD;jcm;odr0f ifp&m? oD;jcm; ur®0gzwfp&m rvdak wmhygbl;/ jrwfpmG
bk&m;&Si&f UJ ]{[d bduK© } pum;awmfonfyifvQif tJ'&D [ef;awmfawGtwGuf odr0f ifjcif;? ur®0gzwfjcif;ygyJ/
wefc;kd aMumifjh zpfwhJ y&du&© m&Spcf ef; qifjref;jy;D wmeJY wpfjyKd ief uf tvdt k avsmuf &[ef;ppfppfwpfyg; jzpfomG ;ygjy/D
trsKd ;orD;awGtaeeJaY wmh tJ'v D kd tcGit hf a&;rsKd ; r& Edik yf gbl;/ ]cspo f m; ...? vmavmh} vdYk jrwfpmG
bk&m;&Sif ac:vdu k ½f ekH YJ trsKd ;om;awG csucf si;f &[ef;jzpfomG ;ovdk ]cspo f rD; ...? vmavmh} vdYk jrwfpmG bk&m;&Sif
ac:vdu k ½f ekH YJ trsKd ;orD;awG &[ef;r(bduK© erD )csucf si;f jzpfroGm;ygbl;/
{[dbu d K© &[ef;&So d vdk {[dbu d K© &[ef;r r&Syd gbl;/ trsKd ;orD;qdak wmh bduK© r[kwyf gbl;? bduK© eyD g/
'Dawmh omoemawmfrmS {[dbu d K© e&D [ef;r r&Sb d ;l aygh/
&[ef;r(bduK© erD )jyKvw kd hJ trsKd ;aumif;orD;udk jrwfpmG bk&m;&Siu f ]{[d ba'´ - cspo f rD; ...? vmavmh}vdYk
ac:a0:wJh toH;k tEIe;f awmh yd#uwfawmfrmS &Syd gw,f/ 'gayrJh tJ'v D akd c:vdu k ½f ekH YJ tJ'tD rsKd ;orD; &[ef;r(bduK© erD )
jzpfomG ;wmawmh r[kwyf gbl;/ &[ef;r(bduK© erD )jyKzYkd wdu k wf eG ;f awmfr½l kH oufoufygyJ/
jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ ]cspo f rD; ...? vmavmh} qdw k hJ wdu k w f eG ;f csuaf Mumifh &[ef;r (bduK© erD ) jyKjzpfomG ;wJh
twGuf ]{[d ba'´ - cspo f rD; ...? vmavmh qdw k hJ Ak'p¨ um;awmf onfyifvQif uRerf &JU &[ef;rtjzpfygyJ}vdYk
uk@vauomax&Dru ajymoGm;cJzh ;l ygw,f/
a&S;bk&m;&Siaf wGvufxufrmS oydwçf ouFe;f pwJh y&du&© m&Spyf g; vSLcJzh ;l ygvsuef YJ {[dbu d K© ({[dbu d K© e)D
({[dba'´) ac:vdu k ½f ekH YJ trsKd ;orD;awG &[ef;r ({[dbu d K© erD ) tvdk tavsmuf rjzpf&wmuawmh trsKd ;orD;b0&JU
obm0pGr;f &nftm;enf;csuv f yYkd J ajym&rSmyg/ jrwfpmG bk&m;&Siu f ]trsKd ;orD; tcGit hf a&;} udk ydwyf ifwm
r[kwyf gbl;? trsKd ;orD;eJY trsKd ;om; cGjJ cm;qufqw H mr[kwyf gbl;/
rde;f rjzpfaMumif;uH? a,mufsm;jzpfaMumif;uHqw kd hJ uH w&m;&JU obm0owåu d u kd rwlnw D thJ wGuf
trsKd ;orD;eJY trsKd ; om; ae&mwdik ;f rSm xyfwx l yfrQ wef;n§zd q Ykd w kd m vH;k 0 rjzpfEikd yf g bl;/ Oyrm? uefawmhyg&JU

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
24
... trsKd ;om;awG rwfwyf&yf usiif ,fpeG o Yf vdk trsKd ;orD;awG rwfwyf&yf usiif ,fpeG v Yf Ykd vH;k 0 rjzpfEikd b
f ;l
r[kwv f m; ..../ atmufyikd ;f wpfu, kd v
f ;kH &T&J pJT kd ukerf mS aygh ..../
{[dbdu©KeD&[ef;r rjzpf&ayr,fh bmrStm;i,fp&m r&Sdygbl;/ &[ef;rtjzpfeJY omoemhabmif
a&mufvmjyq D &kd ifawmh &[ef;rawG jznfu h si&hf wJh oDv? orm"d? ynm odum© oH;k yg; [m &[ef;awmfawG
jznfu
h si&hf wJh oDv? orm"d? ynm odum© oH;k yg;eJY twlwyl gyJ/ odum© oH;k yg; jznfu h sijhf cif;aMumifh &[ef;rawG&wJh
r*fzvkd ef Ad mÁ ef[mvnf; &[ef;awmfawG&wJh r*fzv kd f edAmÁ efeYJ twlwyl gyJ/
0denf;yd#urSm {[dbu d K© &[ef;awmfaygif; (1341)yg; &Sjd y;D okweå yf #d urSmawmh {[dbu d K© &[ef;awmfaygif;
tyg; (27300)&Syd gw,f/ ESp&f yfaygif;&if omoemawmfrmS {[dbu d K© &[ef;awmfaygif; (28641)yg; &Syd gw,f
..../ /
y&du&© m&Spyf g;vSL'gef;zl;Muygap/
«tifwmAsL;*sme,f? Zefe0g&D(8)? 2003/»

odu©mcs&ifidkcsifw,f

t&Sib
f &k m; ...
wynfah wmf 'kvb ’ &[ef;0wfjy;D odum© cswek ;f u odum© csay;wJh bke;f Mu;D u ]bk&m;udk y,fpeG yYf g\?
w&m;udyk ,fpeG yYf g\? oHCmudk y,fpeG yYf g\} vdYk &Gwq
f ckd ikd ;f jy;D odum© csay;ygw,f bk&m;? &wemoH;k yg;udk ud, k w
f u,f
ry,fpeG yYf gbJeYJ tJ'v
D q
kd &kd awmhpw
d xf rJ mS tawmf0rf;enf;rdygw,f bk&m;? tJ'v D kd qdo
k ifh rqdo k ifh ajzMum;ay;
awmfryl gbk&m;/
a'gufwm&efEikd pf ;kd ? a&Tawmifwef;vrf;/

'um&efEikd af & ...


OD;Zif;&JUaus;Zl;&Sifq&mwpfyg;jzpfwJh aus;Zl;awmf&Sif zm;atmufawm&q&mawmfbk&m;MuD;[m
b,f'v k b ’ &[ef;udrk S odum© csay;avhr&Syd gbl;/ 'kvb ’ &[ef;rS r[kwyf gbl;?? &moufyef0wfr,f qdw k hJ &nf&, G cf suf
eJY ESp&f nS v f rsm;0wfaewJh &[ef;awmfawG vlxu G cf sipf w d af ygufvYkd vlxu G &f ifvnf; b,fou Yl rkd S odum© cs
ray;ygbl;/
]olrsm;udk odum© cs&if ud, k o f ud m© usw,f? olrsm;odum© cswt hJ vkyrf sKd ; b,fawmhrrS vkyb f ;l }vdYk q&mawmf
bk&m;Mu;D u rdeMYf um;awmfral vh&ydS gw,f/ vlxu G cf siw f hJ &[ef;uwjcm;bke;f Mu;D wpfyg;qDrmS yJ odum© csjy;D vlxu G &f
yg w,f/
trSeu f awmh q&mawmfb&k m;Mu;D u ud, k o f u d m© usrmS pd;k vdYk olwpfyg;udk odum© csray;wmr[kwyf gbl;
vlxu G cf sio f u
l kd odum© csay;½Hek vYJ nf; ud, k o hf u d m© usroGm;Edik yf gbl;/ jrifjh rwfwb hJ 0 a&mufjy;D cgrS edru hf swb hJ 0
ckeq f if;wmudk vdv k m;awmfrrlvYkd odum© cs ray;wmyg/ olawmfaumif;qdw k m aumif;wm vkyw f mudyk J tm;
ay;csiyf gw,f? raumif;wm vkyw f mudk tm;ray;csiyf gbl;/
wynf&h [ef;wpfyg; vlxu G o f mG ;wdik ;f q&mawmfb&k m; Mu;D rsuEf mS raumif;wm? pdwaf wmf r&Tiv f ef;wm
OD;Zif;wdt Yk jraJ wGUjrifaeusyg/ oHo&meJcY sjD y;D &zdcYk , J Of;vSwhJ &[ef;b0udk ud, k uf , kd w
f ikd f jrwfE;kd ovdk olwpfyg;
udv k nf; jrwfE;kd apcsiyf g w,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
25
q&mawmfb&k m;Mu;D &JU wynfjh zpfwhJ OD;Zif;wdv Yk nf; b,f&[ef;udrk S odum© csray;csiyf gbl;/ 'gayrJh odum©
usaMumif; t*Fg&yfawG rjynfph &kH if odum© csjy;D vl0wfvv J u kd af yr,fh vlrjzpfbJ &[ef;yJjzpfaewmrdYk vl0wfMu;D eJY
tjypftmywfawGavQmufoifhukefrSmpdk;vdkY wpfcgwpf&H rvTJra&SmifomwJhtcg odu©mcscs ay;ae&ygw,f/
vTaJ &Smifom&ifawmhvnf; rodvu kd rf odbmom ]Oayu©mbke;f Mu;D } vkyaf evdu k w f mygyJ/
&[ef;wpfyg; odum© cs vlxu G w f ahJ e&mrSm t*Fg&yfajcmufyg;eJY jynfph n kH nD w G rf S odum© usygw,f/ t*Fg&yf
ajcmufyg;uawmh pdw?f pum;? umv? trlt&m? yk*Kd¾ v?f odjcif;wdyYk gyJ/
]pdw}f qdw k m vlxu G cf siw f phJ w d u f kd ajymwmyg/ odum© cswhJ pum;udk qdak eqJtcsed rf mS trSew f u,f
vlxu G cf siw f phJ w d f &Sad e&ygr,f/ &,fovdak rmovd?k ajymifovdk aemufovdk qd½k ekH YJ odum© rusygbl;/ pum;rSm;jy;D
wvGw J acsmq f rkd ½d ekH v YJ nf; odum© rusygbl;/ olwpfyg;u twif;t"r®qckd ikd ;f vdYk ½du k Ef u S f n§O;f yef;rSm aMumufwhJ
pdwef YJ rqdck siq hf ckd siq f ½kd ekH v
YJ nf; odum© rusygbl;/ ud, k u f , kd w f ikd u f trSew f u,f vlxu G cf siaf ewJph w d ef YJ pdwyf g
vufygqdrk o S u d m© usygw,f/
wcsKd Uu vlxu G cf geD;usrS ]qufawmh 0wfcsiaf o;w,f? 'gayrJ}h vdYk tom;vGwf trSw, f wl wfMuygw,f/
]xGuaf wmh rxGucf siaf o;ygbl;} vdv Yk nf; avajyxd;k idjk ywwfMuygw,f/
xGucf sipf w d f wu,fr&Sb d eJ YJ odum© csomG ;vdu Yk awmh ]vl0wfbek ;f Mu;D } b0eJY tmywfawG w&pyfoifh
aeawmhrmS ygyJ/ uefawmhyg&JU? tdru f rde;f reJY [d'k if;rdvu Ykd awmh yg&mZduusjy;D 'Dwpfouf b,fawmhrS &[ef;b0
jyefr&Edik af wmhygbl;/ (yg&mZduusw,fqw kd m wrifou d m© csaep&mrvdb k J tvdv k kd odum© usomG ;wm? omoemh
tcGit hf a&; qH;k ½I;H oGm;wmudk ajymwmyg/)
]pum;} qdw k muawmh odum© usapEdik w f hJ pum;&yfawG udk ajymwmyg/ ud, k q f ckd siw f hJ pum;&yfawG
avQmufqakd e½Hek YJ odum© rusygbl;/ odum© cspum; (22)rsKd ;xJu wpfrsKd ;rsKd ;udk qdrk S odum© usygw,f/
odum© cspum; (22)rsKd ;udk ]y,fpeG pYf um;} (14)rsKd ;eJY ]rSw, f pl um;} (8)rsKd ;vdYk ESprf sKd ; cGjJ cm;Edik yf gw,f/
y,fpeG pYf um; (14)rsKd ;uawmh ]bk&m;udk y,fpeG yYf g\? w&m;udk y,fpeG yYf g\? oHCmudk y,fpeG yYf g\? odum© udk
y,fpeG yYf g\? 0denf;udk y,fpeG yYf g\? ygwdarmufukd y,fpeG yYf g\? ygwd armufjyjcif;udk y,fpeG yYf g\/ OyZÑm,fukd
y,fpeG yYf g\? edó&nf;q&mudk y,fpeG yYf g\? OyZÑm,f,l twlae wynfu h kd y,fpeG yYf g\? edó&nf;,l teD;ae
wynfu h kd y,fpeG yYf g\? OyZÑm,fwo l u l kd y,fpeG yYf g\? q&mwlou l kd y,fpeG yYf g\? oDwif;oH;k azmfukd y,fpeG Yf yg\}
wdyYk gyJ/
rSw, f pl um; (8)rsKd ;uawmh ]bk&m;wynfah wmfukd vl0wfaMumif[k rSw, f yl g? Oygoum [k rSw, f yl g?
tm&mrfapmifh (jcaH pmif)h [k rSw, f yl g? omraP[k rSw, f yl g? wdw[ d¬ rk w
S , f yl g? wdww d¬ ynf[ h k rSw, f yl g? &[ef;
r[kwo f [l k rSw, f yl g? omuD0ifrif;om;bk&m;om;awmf r[kwo f [ l k rSw, f yl g} wdyYk gyJ/
]umv} qdw k muawmh ypöKyeÜ u f mvudk ajymwmyg/ odum© cspum;udk twdwu f mv? tem*wfumvudk
&nfneT ;f wJh Mu, d myk'af wGeYJ qdv k Ykd odum© rusygbl;/ ypöKyeÜ u f mvudk &nfneT ;f wJh Mu, d myk'ef q YJ rkd S odum© usygw,f/
Oyrm? ]bk&m;udk pGecYf jhJ y}D ? ]bk&m;udk pGeaYf wmhr,f} vdYk twdw?f tem*wfumveJq Y &kd if odum© rusygbl;/
]bk&m;udpk eG yYf gw,f} vdYk ypöKyeÜ u f mveJq Y rkd S odum© usygw,f/ ]bk&m;udk pGe&Yf &if aumif;rSmyJ} vdYk raorcsm
ra&r&m pdwu f ;l ,Ofpum; ajym½Hek YJ vnf; odum© rusygbl;/ ]bk&m;jzifh tusKd ;r&S?d bk&m;ud;k uG,af evdYk ightwGuf
bmrStusKd ;rxl;} vdYk umvtxl; r&nfneT ;f &ifawmh ypöKyeÜ o f abmvnf; yg0ifaewJt h wGuf odum© usygw,f/
]trlt&m} qdw k muawmh EIwt f rlt&mudk ajymwmyg/ pma&;jy;D awmhyjJ zpfjzpf? acgif;cg;ajcvuf oauFw
wpfcck jk yKvyk jf yjy;D awmhyjJ zpfjzpf? b,fvu kd , kd t f rlt&mrsKd ;eJY odum© csvYkd rS odum© rusygbl;/ yg;pyfu toHxu G jf y;D
EIw>f ruf&w G q f rkd ?S EIwt f rlt&meJY odum© csrS odum© usygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
26
EIw>f ruf&w G q f w kd hJ ae&mrSmawmh ygVdbmompum;eJv Y nf; &Gwq f Ekd ikd yf gw,f/ jrefrm? t*Fvyd ?f w½kw?f
*syef? rGe?f u&if pwJh rdrt d m;oef&m bmompum;wpfrsKd ;rsKd ;eJv Y nf; &Gwq f Ekd ikd yf gw,f/ t"dymÜ ,freS zf Ykd t"duygyJ/
]yk*Kd¾ v}f qdw k muawmh odum© cswhJ yk*Kd¾ vef YJ odum© cs pum;udk em;axmifwhJ yk*Kd¾ vw f yYkd gyJ/ tJ'yD *k Kd¾ vEf pS rf sKd ;vH;k
aoG;onf;ajcysuv f Ykd ½l;oGyaf eol? bDv;l zrf;pm;vdYk pdwyf sUH vGiahf eol? a&m*g'PfMu;D rm;vdYk a0'emtjyif;txef
cHpm;ae&ol rjzpfap &ygbl;/ yHrk eS pf w d ?f yHrk eS tf ajctae&Sw d hJ vlaumif;yuwd jzpf& ygr,f/
odum© cspum;udk em;axmifwyhJ *k Kd¾ v[ f m vlom;pifppf vnf; jzpf&ygr,f/ ewfw?Ykd wd&pämefwYkd rjzpf&ygbl;/
ud,k ahf &SUarSmufrmS rsujf rifxif&mS ;vnf; &Sad e&ygr,f/ ta0;wpfae&mu yk*Kd¾ vq f D pmvSr;f a&;jy;D ? odrYk [kwf
zke;f vSr;f qufjy;D ? odrYk [kwv f Ml uKH pum;yg;jy;D odum© csvYkd r&ygbl;/
udk,fha&SUrSmxif&Sm;&Sdae&ifawmh a,mufsm;yJjzpfjzpf? rdef;ryJjzpfjzpf? vl0wfaMumifyJjzpfjzpf? &[ef;
omraPyJjzpfjzpf? b,fvyl *k Kd¾ vrf sKd ;qDrmS rqdo k ud m© csv&Ykd ygw,f/
]odjcif;} qdw k muawmh odum© cspum;udk em;axmifwhJ yk*Kd¾ v[ f m odum© cso&l w G q f w kd phJ um; qH;k wmeJY
wpfjyKd ief uf ]'D&[ef;uawmh vlxu G cf sijf y?D &[ef;odum© csvu kd jf y}D vdYk csucf si;f t"dymÜ ,fo&d r,fvYkd qdv k ykd gw,f/
pum;qH;k wmeJY csucf si;f rodbJ tcsed t f awmfMumatmif pOf;pm;jy;D rS t"dymÜ ,fayguf em;vnfomG ;w,fq&kd if
odum© rusygbl;/
yk*Kd¾ vEf pS Of ;D a&SU odum© cswt hJ cg ud, k &f nfneT ;f wJyh *k Kd¾ vu f rodbJ wjcm;yk*Kd¾ vu f od&ifvnf; odum© rus
ygbl;/ ESpOf ;D vH;k ud&k nfneT ;f &ifawmh wpfO;D OD;od&ifyJ odum© usygw,f/ yk*Kd¾ vf trsm;Mu;D a&SUrSm wpfO;D OD;odygapvdYk
&nfp;l jy;D odum© cs&ifvnf; b,fwpfO;D odod odum© usygw,f/
udk,fh&JUodu©mcspum;udk odem;vnfapzdkYtwGuf rsufpdç em;pwJh £ajE´awG csdKU,Gif;avmufatmif
toufMu;D vGe;f ol? Ak'o ¨ moema&;&m ruRr;f usiw f hJ todÓPfxx kH ikd ;f ol? wwfod em;vnfrI r&Sad o;wJh uav;
oli,fawGukd ra&G;cs,rf ad tmif txl;owdjyK&ygr,f/
'um&efEikd af & ...
odum© cspum;u (22)rsKd ;awmif &Sw d mqdak wmh ud, k ef YJ oifah wmfwphJ um;udk a&G;cs,jf y;D &Gwq f ½kd ykH gyJ/
&wemoH;k yg;udk pGejYf y;D wjcm;q&m? wjcm;t,l0g'udk ajymif;vJu;kd uG,zf Ykd &nf &G,cf su&f o dS al wGtaeeJY ]bk&m;udk
pGeyYf g\}? ]w&m;udk pGeyYf g\}vdYk &Gwq f zkd Ykd vdak yr,fh &wemoH;k yg;udk &moufyef qnf;uyf ud;k uG,o f mG ;r,fo h al wG
taeeJu Y awmh tJ'v D kd &Gwq f zkd Ykd rvdyk gbl;/ wu,fpeG rYf mS rS r[kwb f /J
OD;Zif;uawmh OD;Zif;odum© csay;wJh &[ef;awGukd ]oduH© ypöum© rd? omraPa&mwd rH "ma&x - &[ef;
odum© udyk ,fpeG yYf g\? bk&m;wynfah wmfukd omraP[lí todtrSwjf yKawmfryl g bk&m;} vdYk ygVd? jrefrmESpb f momeJY
&Gwq f ckd ikd ;f jy;D odum© csay;ygw,f/
tJ'D pum;&yfqjkd y;D wmeJY &[ef;odum© usjy;D ud&k if omraP jzpfomG ;ygw,f/ vl0wfaMumifb0udk
csucf si;f csray;bJ omraPb0udyk J csay;wmuawmh tusremapcsiv f yYkd g/ &[ef;b0eJY vl0wfaMumifb0
Mum;rSm omraPb0 wpfqifch x H m;awmh tusoufomwmaygh/ tjrifq h ;kH ? tjrwfq;kH b0uae tedrq hf ;kH ?
t,kwq f ;kH b0udk wdu k ½f u kd Mf u;D csucf si;f usomG ;&if tusemr,fav/ omraP b0rSm vl0wfvv J u kd &f if tvdv k kd
vljzpfomG ;ygjy/D
jrifjh rwfwhJ b0at;at;uae edr, hf w k wf hJ b0ylyx l u J kd ckeq f if;&wmrdYk aeu©r"® mwfcH tm;aumif;olwikd ;f
odum© cscsed rf mS tenf;eJt Y rsm; 0rf;enf;&ifeif&h ygw,f/ wcsKd Uqdk rsu&f nfrsm; awmifuswt hJ xdygyJ/
ouFef;cRwfypfvdkuf&wmudk rsuf&nfus&avmufatmif &[ef;b0tay: jrwfEdk;aerdw,fqdk&if
wpfaeYaeY wpfcsed cf sed rf mS t&[wåzv kd &f UJ atmifvjH zpfwhJ ouFe;f [mud, k chf E¨may:udk t&[wåzv kd f atmifyef;eJt Y wl

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
27
qdu
k af &mufvmrSm aocsmygw,f/ tJ'v D rkd S r[kwb
f J vlxuG w
f ahJ eYrmS ]tckryS J vGwv
f yfomG ;w,f? tckryS J
ayghyg;oGm;w,f} qdjk y;D aysm&f iT cf ek af yguf 0rf;ajrmuftjl rL;aer,fq&kd ifawmh .../ /

&[ef;odum© jrMJ uygap/


«tifwmAsL;*sme,f? ZGe(f 12)? 2002/»

oufowfvGwfESifUtom;BuD;q,frsdK;

t&Sib f &k m; ...


Ak'b
¨ mom0if vl0wfaMumifawGukd oufowfvw G pf m;zd?Yk qifç jrif;ç uRçJ EGm;ç 0uf qdw k hJ tom;Bu;D ig;rsKd ;
a&SmifMuOfzYkd jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ rdeq Yf akd [mMum;csuf ax&0g'yd#uwfawmf rSm &S-d r&Sd ajzMum;ay;awmfryl gbk&m;
.../
t&Si&f mZdE´ (&a0EG,f - tif;r)
OD;Zif;&a0EG,af & ...
ax&0g'Ak't ¨ qH;k treJY qefu Y siw f hJ tajymtqd?k ta&;tom;awGukd taMumif;oift h usKd ;oifh &Si;f jyNy;D
z,f&mS ;okwo f if&r,fh wm0ef[m ax&0g'Ak'b ¨ mom0ifwikd ;f &JU rxrf;rjzpf xrf;aqmif&r,fh ]bk&m;ay;wm0ef}
wpfck jzpfygw,f/ (Ak'¨ bmom0if trnfcNH y;D ajymqdak &;om;wmawGukd ajymwmyg/ wjcm;bmom0ifawG&UJ
ud,k b hf momqdik &f m ajymqdak &;om;rI awGuakd wmh 0ifa&mufpu G zf ufp&m vH;k 0rvdyk gbl;/)
jrwfpmG bk&m;&Siu f jA[®Zmvokweå rf mS ]tblwH tblw awm edaAÁaXwAÁH - rrSew f mudk rrSeb f ;l vdYk ajz&Si;f
jy&r,f}vdYk rdeMYf um;awmfrx l m;ygw,f/ bk&m;ç w&m;ç oHCm &wemoH;k yg;eJY ywfoufwhJ r[kwrf rSew f mawGukd
]bmaMumifh r[kwb f ;l ? bmaMumifh rrSeb f ;l } vdYk taMumif;tusKd ; cdik v f pkH mG ajz&Si;f jy&r,f ...wJ/h onf;cHwmyJ
aumif;ygw,fqNkd y;D EIwq f w d Nf ird w
f w d f rae&bl; ...wJ/h tJ'v D kd bmrS jyefajz&Si;f rjybJ EIwyf w d af ewm[mvnf;
onf;cHjcif;tppf r[kwyf gbl; ...wJ/h
&a0EG,af & ...
jrwfpGmbk&m;&Sifu &wemoHk;yg;udk qnf;uyfudk;uG,fwJh vl0wfaMumif 'um 'umrawGudk
oufowfvw G pf m;zdYk vH;k 0 rdeMYf um;awmfrrlcyhJ gbl;/ vl0wfaMumifawGuo kd m r[kwyf gbl;? omoemh twGi;f om;
&[ef;awmfrsm;udv k nf; oufowfvw G pf m;zdYk vH;k 0 ynwfawmfrrlcyhJ gbl;/
oufowfvw G pf m;½Hok ufoufeYJ ukov kd rf &Edik v
f Ykd jrwfpmG bk&m;&Siu f oufowfvw G pf m;zdYk wdu k w f eG ;f awmf
rrlcw hJ myg/
yg;pyfxJ xnfhoGif;vdkufwJh tpm;tpmwpfckudk ][dk[myJ? 'D[myJ} vdkY a&G;cs,fowfrSwfvdkuf½HkeJY
tvdv k akd e&if; ukov kd pf w
d ?f tukov kd pf w d f jzpfroGm;Edik yf gbl;/ tpm;tpm[m tpm;tpm ygyJ/ bmtpm;tpmudyk J
pm;pm;ukov kd jf zpfatmif ESv;kH oGi;f qifjcifNy;D pm;&if ukov kd &f ygw,f/ tukov kd jf zpfatmif pOf;pm; awG;awmNy;D
pm;&iftukov kd &f ygw,f/
tpm;tpmwpfcu k kd pm;aepOfrmS jzpfwhJ vlwpfa,muf &JU ukov kd pf w
d ef YJ tukov kd pf w d u f kd olpm;aewJh
tpm;tpmu rjy|mef;ygbl;/ olo Y EÅmefrmS jzpfaewJh pdwx f m;? tawG;? ESv;kH oGi;f uyJ jy|mef;ygw,f/
]tpm;tpmu t"dur[kw?f pdwu f om t"du} jzpfwhJ twGuf tpmpm;&if; ukov kd &f csi&f if tpmudk

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
28
a&G;cs,af ep&mrvdb k J pdwu f o kd mjyKjyifaezdv Yk t kd yfygw,f/ ud, k ef rYJ QwwJh tpm;tpmudk a&G;cs,w f hJ ]abmZeoyÜm,}
uawmh wpfyikd ;f wpfu@ aygh/ (]oufowfvw G Ef iS hf oyÜm,} taMumif; aqmif;yg;oD;oefY a&;ygr,f/)
oufowfvw G t f pm;tpmudk yg;pyfxx J nfv h u kd ½f ekH YJ tvdv k akd e&if; ukov kd &f roGm;ovdk tom;ig; tpm;
tpmudk yg;pyfxJ xnfv h u kd ½f ekH v YJ nf; tvdv k akd e&if; tukov kd jf zpfroGm; ygbl;/
oufowfvw G pf m;&if; avmb? a'gojzpfp&mawG awG; aer,f? tukov kd jf zpfp&mpum;awG ajymaer,f
qd&k if oufowfvw G pf m;&if; tukov kd f wd;k aeygw,f/ tom;ig;pm;&if; avmb? a'goNird ;f aMumif; bm0em
wpfcck u k ykd mG ;aer,f? ukov kd f jzpfp&m pum;awG ajymaer,fq&kd if tom;ig;pm;&if; ukov kd wf ;kd aeygw,f/
tawG;aMumifjh zpfwhJ ukov kd ?f tukov kd u f oyfoyf? tpm;aMumifjh zpfwhJ ukov kd ?f tukov kd u f oyfoyf
&,fvrYkd &Syd gbl;/ oufowfvw G t f pm;tpm[m ukov kd t f pm;tpm r[kwo f vdk tom;ig; tpm;tpm[mvnf;
tukov kd tf pm;tpm r[kwyf gbl;/
oufowfvw G pf m;½Ho k ufoufeYJ ukov kd &f w,fq&kd if EdpYk Ukd uav;awG tarEdYk pdaYk ewJt h csed ?f jr;D aumifayguf
aumifrav;awG o&ufaygif;? qD;aygif; pm;aewJt h csed ?f ½ky&f iS çf AG'D , D Mkd unfo h al wG aeMumaph? uGmaph 0g;aewJh
tcsed ?f t&uform;ç bD,morm;awG t&ufç bD,maomufaewJt h csed ?f t&ufç bD,maomuf&if; tmvl;aMumf?
ajryJavSmjf rnf;aewJh tcsed af wGrmS vnf; olww Ykd pfawG tvum;ae&if; ukov kd &f aerSmaygh/ tJ'gawG tm;vH;k
oufowfvw G af wGcsn;f yJr[kwv f m;/
yGiahf wmfrcl jhJ y;D orQ bk&m;? yapöuAk'g¨ ? &[EÅmt&Sijf rwf awG tm;vH;k tom;ig; tpm;tpma&m? toD;
t&Guf tpm;tpmyg MuKH &m&&mudpk m;&if; usiMhf uMH uKd ;ukwf tm;xkwcf MhJ uvdb Yk &k m;tjzpf? yapöuAk'g¨ tjzpf?
&[EÅmtjzpfukd a&mufawmfrcl MhJ uygw,f/ oufowfvw G pf m;wJh ukov kd af Mumifh bk&m;? yapöu Ak'g¨ ? &[EÅm
jzpfomG ;wJo h l wpfO;D wpfa,mufrrS &Syd gbl;/
oufowfvw G pf m;½Ho k ufoufeu YJ o k v kd rf &Edik w f t hJ wGuf t&Siaf '0'wf&UJ ]&[ef;awmfwikd ;f oufowfvw G f
pm;&ef} ynwfay;zdYk tqdjk yKcsuu f kd jrwfpmG bk&m;&Siu f ]ADwt kd mPm}xuf tqaygif;rsm;pGm MoZmMu;D wJh ]Ak't ¨ mPm}
eJY jywfjywfom;om;y,fcsawmfrcl yhJ gw,f/
ud, k t hf wGuf oD;jcm;&nfp;l jy;D owfwmvdYk rjrif&if? rMum;&if? r,Hrk mS ;&if vl0wfaMumifawGtaeeJY
b,ftom;udrk qdk pm;aomufo;kH aqmifEikd yf gw,f/ vl0wfaMumifawG a&Smif MuOf&r,ft h om; wpfcrk rS &Syd gbl;/
&[ef;awmfawGuawmh ]vlom;? qifom;? jrif;om;? acG;om;? a>rom;? jcaoFo h m;? usm;om;? usm;opfom;?
0uf0o H m;? atmif;om;} qdw k hJ ]tom;Mu;D q,frsKd ;} udk vH;k 0a&SmifMuOfMu&ygw,f/
jrwfpmG bk&m;&Siv f ufxufwek ;f u ]oky, dÜ m} qdw k hJ Oygodumr wpfa,mufu tom;pGyjf yKwf vdt k yfaewJh
0rf;avQm &[ef;awmfwpfyg;udk aps;xJrmS tom;0,fr&wJt h wGuf rdr&d UJ aygifom;udk vS;D jzwfpyG jf yKwv f yk jf y;D qufuyf
vSL'gef;cJyh gw,f/
jrwfpmG bk&m; odomG ;wJt h cg bmtom;vJvYkd rpl;prf;bJ pGyjf yKwaf omufvu kd w f hJ &[ef;awmfukd uJ&h UJ ½Iwcf sjy;D
&[ef;awmfrsm; vlom;vH;k 0rpm;zdYk ynwfcsux f w k v f u kd yf gw,f/ ]bmtom;vJvYkd rpl;prf;? rar;jref;bJ tom;[if;
rpm;&? pm;vQif 'ku#ú t f mywfoifah p} vdv Yk nf; 0denf;pnf;urf; owfrw S v f u kd yf g w,f/
tpma&pm &Sm;yg;wJh wpfcsed w f ek ;f u tvdv k kd aoqH;k oGm;MuwJh &Sib f &k if&UJ qifawG? jrif;awGukd vlawGu
qifom;? jrif;om;[if; csupf m;Mujy;D &[ef;awmfawGuv kd nf; avmif;vSL Muygw,f/ bkO;f ay;wJh &[ef;awmfawGukd
vlawGu]ud, k af wmfawG bmvdq Yk ifom;? jrif;om;pm;MuwmvJ? qifw?Ykd jrif;wdq Yk wkd m &Sib f &k if&UJ toH;k taqmifawG?
rif;t*FgawGy?J &Sib f &k ifom od&if ud, k af wmfawGukd auseyfrmS r[kwb f ;l } vdYk uJ&h UJ MuwJh twGuf jrwfpmG bk&m;&Siu f

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
29
&[ef;awmfawG qifom;? jrif;om;rpm;zdYk ynwfawmfr&l jyefygw,f/
vlawGavmif;vSLvdYk acG;om;? a>rom; bkO;f ay;Mujyefawmhvnf; ]pufqyk pf &mMu;D ? &GpH &mMu;D ? bmvdYk
bkO;f ay;MuwmvJ} vdYk uJ&h UJ Mujyefwt hJ wGuf acG;om;? a>rom; rpm;zdYk ynwf awmfr&l jyefygw,f/ a>rom;rpm;zdYk
ynwfwahJ e&mrSmawmh ]okyó} qdw k hJ e*g;rif;u ]o'¨gw&m;r&Sw d hJ e*g;rsKd ;? a>rrsKd ;awGu &[ef;awmfawGukd
bmr[kww f hJ taMumif;av;awGavmufev YJ nf; n§O;f qJEydS pf ufEikd w f thJ wGuf &[ef;awmfrsm; a>rom;rpm;zdYk
awmif;yefygw,f}vdYk jrwfpmG bk&m;&Siu f kd awmif;yefavQmuf xm;cJw h mvnf; taMumif;w&m;wpfct k jzpf yg0if
ygw,f/
awmrkq;kd awG avmif;vSLwJh jcaoFo h m;? usm;om;? usm; opfom;? 0uf0o H m;? atmif;om;awGukd bkO;f ay;jy;D
awmxJrmS oDwif;oH;k Mujyefawmhvnf; cE¨mud, k uf xGuw f hJ jcaoFo h m;eHU? usm;om;eH?Y usm;opfom;eH?Y 0uf0o H m;eH?Y
atmif;om;eHaY wGaMumifh jcaoFah wG? usm;awG? usm;opfawG? 0uf0aH wG? atmif;awGu &[ef;awmfawGukd trsKd ;rsKd ;
n§O;f qJwu kd cf ukd &f efjyKMujyefwhJ twGuf jrwfpmG bk&m;&Siu f tJ't D om;awG rpm;MuzdYk &[ef; awmfawGukd ynwfcsuf
xkwjf yefawmfr&l jyefygw,f/
tmywftjypftaeeJu Y awmh vlom;pm;&if xkvp’ n ö ;f tmywf? uset f om;ud;k rsKd ;pm;&if 'ku#ú t f mywf
oifyh gw,f/ 'Dq,frsKd ;udk tom;omrpm;aumif;wm r[kwyf gbl;/ t½d;k ç ta&ç tom;ç taoG;ç tarG; bmudrk S
roH;k aumif;ygbl;/ oH;k &if tmywfoifyh gw,f/
tom;Mu;D q,frsKd ;uvG&J if b,ftom;ig;udrk qdk &[ef;awmfrsm; bkO;f ay;aumif;ygw,f/ bmtmywfrS
roifyh gbl;/ bmtukov kd rf S rjzpfygbl;/ avmuDç avmukw&å m b,fvkd aumif;usKd ;rsKd ;udrk S rwm;jrpfEikd yf gbl;/
&a0EG,af r;wJh ]qifç jrif;ç uRçJ EGm;ç 0uf} xJu qifeYJ jrif;udak wmh &[ef;awmfrsm; vH;k 0a&SmifMuOf&ygw,f/
uRçJ EGm;ç 0ufuakd wmh a&SmifMuOfp&m rvdyk gbl;/ ud, k ef wYJ nf&h if pm;Edik f ygw,f/
vl0wfaMumifawGuawmh qifç jrif;ç uRçJ EGm;ç 0uf ig;rsKd ;pvH;k qE´&o dS vdk pm;Edik yf gw,f/ rwnfv h Ykd
a&Smifwmu vG&J if tukov kd f aMumufjy;D vnf; a&Smifp&mrvkyd gbl;/ ud, k v f ckd siw
f hJ aumif;usKd ;awG r&rSm?
ud, k u f siahf ewJh usiphf OfawG ratmifjrifrmS aMumufjy;D vnf; a&Smifp&mrvdyk gbl;/ tom;Bu;D ig;rsKd ; a&SmifMuOf½kH
eJv
Y nf; tvdv k akd e&if; ukov kd &f roGm;ygbl;/ ud, k hf bmomud, k f rpm;csiv f Ykd rpm;wmudv k nf; bmrSx;l Ny;D cs;D rGr;f
p&m r&Syd gbl;/
tqef;rxGib f J bk&m;a[mrl&if;twdik ;f vdu k ef musiMhf uH MuwJh bk&m;om;awmf &[ef;awmf (trSet f uef)
awGu bk&m;a[m yd#uwfawmfet YJ nD ajymMua&;Muwmudk b,foyYl w k cf wfwm? b,f0gh apmfum;wmvdYk
rausreyf wHjYk yefMuwm vH;k 0 obm0 rusygbl;/
bk&m;a[m r&Sv d Ykd r&Sb d ;l ajymwm? bk&m;a[meJY rnDvYkd rnDb;l ajymwm pdwq f ;kd p&m? a'goxGupf &m
r[kwfygbl;/ 0rf;ajrmufp&m? aus;Zl;wifp&myg/ t,lrSefor®m'd|dudk jrwfEdk;w,fqdk&ifaygh/ udk,fhtajym?
ud,k v hf yk &f yfukd bk&m;a[meJY rnDb;l vdYk tajymrcHcsi&f if tpuwnf;u bk&m;a[meJn Y aD tmif ajymNy;D bk&m;a[meJY
nDatmif vky½f ykH gyJ/
]tblwH tblwawm edaAÁaXwAÁH - rrSew f mudk rrSef bl; vdYk ajz&Si;f jy&r,f} qdw k hJ Ak't¨ qH;k trxJu
]rrSe}f qdw k m bk&m;[m trSe?f w&m;oabmtrSeef YJ qefu Y siw f hJ ]rrSe}f udak jym wmyg/ ud, k t hf MuKd u?f ud,k t hf rSeef YJ
qefu Y siw f hJ ]rrSe}f udk ajymwm r[kwyf gbl;/ ud, k Mf uKd uv f Ykd ud, k rf eS w
f ,fxifwhJ trSerf mS ;eJY qefu Y siwf ikd ;f om
]rrSe}f vdYk vku d af jz&Si;f aer,fq&kd ifawmh ajzav ½Iyaf v? &Si;f av rSm;av jzpfaerSm aocsmygw,f/ /
=rusifhvnf;rSm; usifhvnf;rSm;+ wJhtjzpfqdk;rsdK;rSvGwfajrmufEdkifMuygap/
«tvif;wef;*sme,f? Ed0k ifbm(11)? 2002/»

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
30
usr;f nTe;f // - oDvu©eyf gVdawmf? pm - 3/
- 0denf;r[m0gygVdawmf? pm - 310 rS 314/

EdkhESpfvHk;zdk;vHk;ausygw,f

t&Sibf &k m; ...


jrwfpmG bk&m;&Si[ f m rdcifaus;Zl;udk Edw
Yk pfv;kH zd;k yJ ausatmifqyfEikd cf w
hJ ,fqw
kd m rSeyf govm;bk&m;/
armifr;kd ausmo
f ?l &efuek jf rKd U/

'umrd;k ausmo f al & ...


OD;Zif;wdYk vl0wfaMumifb0 i,fi,fwek ;f u wuúov kd f at;armif&UJ ]b,fyef;csaD &;vdYk rrD} oDcsi;f udk
t½l;trl; pGv J rf;cJzh ;l ygw,f/
tJ'o D cD si;f rsm; a&'D,u kd rvmvdu k ef ?YJ touf½LS zdYk arhomG ;rwwf &S&d o dS rQ orm"dawGukd oDcsi;f qD pkjyKH yNYkd y;D
ESpEf pS f NcKd uNf cKd uf em;axmifawmhwmygyJ/ i,fb0&JU woooDcsi;f awG xJrmS tJ'o D cD si;f vnf; xdyq f ;kH u ygwmaygh/
rdbarwåmeJY ywfoufwhJ oDcsi;f qd&k if uav;wdik ;f BuKd uMf uwmyJ r[kwv f m;/
rdbarwåmudk zGUJ qdw k hJ oDcsi;f awG? Zmwfvrf;awG[m om;orD;awGukd rdbarwåmem;vnfpw d ?f rdbaus;Zl;
qyfvpkd w d f xufoefvmatmif vIUH aqmfwahJ e&mrSm pmayxufawmif ydNk y;D xda&mufygw,f/ tEkynm&o
ygwJt h wGuf om;orD;awG&UJ &ifxu J kd pGpJ eJG pfepf 0ifa&mufomG ;vdyYk g/ tJ't D wGuf oufqikd &f mtEkynm&Sirf sm;udk
txl;aus;Zl;wifryd gw,f/
'gayrJh ud, k zf efw;D vdu k w f hJ rdbarwåmzGUJ tEkynm ypön;f xJrmS rSm;,Gi;f wJh tcsut f vufawG? vGaJ csmw f hJ
tawG;tac:awG ygae&ifawmh tJ't D csut f vuf? tJ't D awG;tac: udk trSev f Ykd owfrw S o f mG ;olawG&UJ
todrmS ;? trSwrf mS ;rI[m ud, k af y;vdu k w f hJ tukov kd t f pdik t f cJBu;D jzpfaewmrdYk ud, k v f nf; tukov kd &f ,S , f m
a0pkcNJG y;D om; jzpfomG ;ygw,f/
rdbarwåmtaMumif; a&;Mu? zGUJ MuNyq D &kd if Ak'p¨ may (yd#uwfawmf)xJu tqH;k trawG? tcsut f vuf
awGukd trsm; qH;k ud;k um;Muwm awGU&ygw,f/ Ak'p¨ mayeJY rdbarwåm? rdb arwåmeJY Ak'p¨ may cGjJ cm;vdaYk wmif
r&ygbl;/ ]rdbaus;Zl; od& r,f? qyf&r,f} vdYk ajymvdu k &f ifuykd J ]'g bmoma&;tqH;k tr? 'g Ak'v ¨ rf;nTecf su}f
vdaYk wmif owfrw S ef m;vnfvu kd Mf uwJh txd ygyJ/
Ak'p¨ mayudk rSjD irf;wJh rdbarwåmzGUJ awGrmS ]jrwfpmG bk&m; &Siaf wmifrS rdcifaus;Zl;udk Edw Yk pfv;kH zd;k yJ ausatmif
qyfEikd cf hJ w,f} qdw k thJ csuu f kd awGU&awmh odyu f kd tHMh ordygw,f/
yd#uwfawmfrmS rygwJh taMumif;t&mwpfcu k kd ygovkd vdk a&;om;ajymqdw k m[m t&rf;t&rf;udk
tjypfBu;D ygw,f/ ]EdUk wpfv;kH zd;k yJ ausw,f} qdw k t hJ csuu f kd jrwfpmG bk&m;&Sif ud, k af wmfwikd v f nf; a[mMum;awmf
rrlco hJ vdk t|uxmq&m? #Dumq&mawGuvnf; zGiq hf akd wmfrrlcMhJ uygbl;/
om;orD;awGtay:rSm rdcifaus;Zl; Bu;D rm;wm rSeyf g w,f/ 'gayrJh rdcifukd trTe;f wifcsiv f eG ;f wmeJY
jrwfpmG bk&m;&Sif udk ykwcf wfapmfum;ovdk jzpfomG ;wmuawmh vH;k 0 roifah wmf ygbl;/ ]bk&m;awmifrS rdcifaus;Zl;
Edw
Yk pfv;kH zd;k yJausw,f} vdYk ajymwJo h [ l m bk&m;udv k nf; apmfum;&ma&mufovdk w&m;udv k nf; zsuq f ;D &m
a&mufygw,f/ ]omoemzsuw f o hJ }l vdaYk wmif yGiyhf iG v hf if;vif; ajymEdik w f t hJ xd tukov kd Bf u;D ygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
31
]jrwfpmG bk&m;&Si[ f m rdcifaus;Zl;udk EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k aus atmif qyfEikd cf yhJ gw,f? jrwfpmG bk&m;&Sirf mS
rdciftay: EdzYk ;kd a<u; vH;k 0ruseaf wmhygbl;} qdw k hJ rdeq Yf akd &;om;csuf yd#uwfawmf (ax&0g'ppfppf Ak'p¨ may)rSm
tcdik t f rm txift&Sm;&Syd gw,f/
ygVdawmfr&l if;uawmh ]AE¨em&u©ae r,S?H teaPm wGH r[mrkae} yg/ (pmrsuEf mS tnTe;f eJY ygVdteufukd
aqmif;yg; tqH;k rSm azmfjyay;xm;ygw,f/)
rdaxG;awmfa*gwrD ax&DrBuD; y&dedAÁmef0ifpHcgeD; (ao vGefcgeD;)rSm jrwfpGmbk&m;&Sifudk pum;
tawmfrsm;rsm; avQmuf xm;oGm;cJyh gw,f/ tJ'aD vQmufxm;csurf sm;pGmxJu wpfcu k awmh jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ
]EdzYk ;kd a<u;}eJY ywfoufaeygw,f/ avQmufxm;yHu k 'Dvykd g/
]jrwfpmG bk&m; ...? t&Sib f &k m;udk wynfah wmfu avmuEd&Yk nf wdu k af uR;Ny;D t&Sib f &k m;&JU ½lyum,
(½kyu f ,kd f xnf) Bu;D xGm;vmatmif arG;jrLcJ&h wJt h wGuf wynfah wmf[m t&Sib f &k m;&JU r,fawmfBu;D (rdcif)
jzpfygw,f}
]wynfhawmfudk t&Sifbk&m;u "r®EdkY&nf wdkufauR;NyD; wynfhawmf&JU "r®um, (w&m;udk,fxnf)
Bu;D xGm;vmatmif arG;jrLcJ&h wJt h wGuf t&Sib f &k m;[m wynfah wmf&UJ crnf;awmf Bu;D (zcif) jzpfygw,f}
]wynfhawmf wdkufauR;cJhwJh avmuEdkY&nfu qmavmifrGwfodyfjcif;udk w'*FwpfcPyJ Nidrf;at;
ajyaysmufapEdik yf g w,f/ t&Sib f &k m;wdu k af uR;cJw h hJ "r®E&Ykd nfuawmh qmavmifrw G f odyjf cif;udk tjrx J m0&
Nird ;f at;ajyaysmufapEdik yf gw,f}
]jrwfpmG bk&m; ...? t&Sib f &k m;[m wynfah wmfukd udavomtaESmiftzGUJ tm;vH;k rS vGwaf jrmufatmif
apmifh a&Smuf u,fwifEikd cf w hJ t hJ wGuaf Mumifh wynfah wmftay:rSm t&Sib f &k m; EdzYk ;kd a<u; vH;k 0 ruseaf wmhyg/
r,fawmfah us;Zl;udk EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausatmif qyfEikd cf NhJ y;D ygNyb D &k m;}
'umrd;k ausmo f al & ...
rdaxG;awmfa*gwrD ax&DrBu;D &JU ]EdzYk ;kd a<u;&Si;f wrf;} avQmufxm;csuu f kd jrwfpmG bk&m;&Siu f jiif;qefjcif;
vH;k 0rjyK bJ vufcaH wmfrcl w hJ t hJ wGuf tJ'aD vQmufxm;csuo f nfyifvQif jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ rdeMYf um;awmfrcl suyf gyJ/
wu,fvo Ykd m EdzYk ;kd a<u;rausb;l qd&k if ][Jh ... a*gwrD? oifavQmufxm;wm rSm;aew,f? rdcifaus;Zl;udk
igbk&m; EdEYk pS f vH;k zd;k vH;k ausatmif rqyfEikd b f ;l uGUJ ? EdwYk pfv;kH zd;k yJ ausatmifqyf Edik w f ,f} vdYk jrwfpmG bk&m;&Siu f
pum;jyifajymrSmaygh/ tckawmh tJ'v D kd pum;jyifajymcJw h mrS r[kwb f ?J qdwq f w d af eNy;D vufcH awmfrcl w hJ myg/
qmavmifrw G o f yd jf cif;qdw k m ]wPSm}yg/ ]avmuEd&Yk nf} u Edq Yk mwJh wPSmudyk J y,fazsmufay;Edik yf gw,f/
('gawmifrS w'*Fyg/ tcsed w f efawmh jyefqmvmwmygyJ/) wjcm;qmwJh wPSmawGuakd wmh y,fazsmufray;Edik yf gbl;/
EdkYpdkYt&G,frSmawmif [dkvlYjrifcsif? 'DvlYjrifcsif? [dk[mpm;csif? 'D[maomufcsifeJY qm avmifrGwfodyfrIrsdK;pHk
(vdck siEf pS o f ufwyfrufom,mrIrsKd ;pH)k wd;k yGm;aeygw,f/
EdjYk ywfomG ;Nyq D w kd meJY wpf&ufxufwpf&uf? wpfvxuf wpfv? wpfEpS x f ufwpfEpS f qmavmifrw I PSmawG
wd;k wd;k vmyg w,f/ tJ'v D kd wd;k vmatmifvnf; rdcifu, kd w f ikd uf yJ oifMum; ay;wmyg/ ]om;om; 'Drek aYf v;u
aumif;w,faemf?} ]rD;rD; 'D t½kyaf v;u vSw,faemf} qdw k mrsKd ;awGu tpjyKvaYkd ygh/
toufBu;D av? tqmwd;k aveJY wPSmBu;D Bu;D vmvdu k f wm ]EGm;Bu;D av? csKd &n S af v} jzpfawmhwmygyJ/
tqif;? toH? teH?Y t&om? txdtawGU? tm½Hik g;yg; umr*kPw f &m;awGukd qmavmifrw G of yd w
f hJ wPSmudk
]avmuEd&Yk nf} vdaYk c:wJh ]rdcif Ek&Yd nf}u b,fvekd nf;eJrY S y,fazsmufray;Edik yf gbl;/ (rdcifaus;Zl; ½IaxmifEh iS hf
a&maxG;rypfygESi/hf )

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
32
]opömav;yg; jrwfw&m;} qdw k hJ ]"r®E&Ykd nf} uawmh qm avmifrw G o f yd rf I wPSmtm;vH;k udk t<uif;rJh
y,fazsmufay;Edik yf gw,f/ opömav;yg;udk t&[wår*feYJ xd;k xGi;f odjrifNy;D vdYk &[EÅmjzpfomG ;Nyq D &kd if b,ft&mudrk S
qmavmifrw G o f yd rf I r&Sd awmhygbl;/ tm½Ht k m;vH;k ? b0tm;vH;k bmudrk S om,mESpo f uf wyfrufw, G w f mrI
r&Sad wmhwt hJ wGuf wPSmtqm"mwftm;vH;k tNy;D wdik f csKyNf ird ;f ajyaysmufomG ;ygNy/D
&[EÅmtqifx h d ra&mufawmifrS opömw&m;udk olt Y qifeh o YJ l odwo hJ [l m olt Y wdik ;f twmeJo Y al wmh
wPSmtqm"mwf avsmyh g;oufomygw,f/
ykxZk Oftqifu h kd ausmv f eG Nf y;D atmufxpfq;kH aomwm yeft&d,mtqifu h kd a&mufomG ;w,fq&kd ifyJ
odyrf MumvSawmhwhJ wpfcsed rf mS &[EÅmjzpfzYkd aocsmoGm;NyD jzpfwt hJ wGuf rdcifukd aomwmyefjzpfatmif ]"r®E&Ykd nf}
wdu k af uR;ay;wJh olawmf aumif;yk*Kd¾ v[ f m rdcifaus;Zl;udk EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausatmif qyf Ny;D om; jzpfawmhwmygyJ/
jrwfpmG bk&m;&Si[ f m rdcifEYkd ckepf&uf wdu k af uR;cJw h hJ r,fawmf&if; r[mrm,ma'0Duae b0ajymif;oGm;wJh
oEÅKów d ewfom;udk 0gwGi;f oH;k vywfv;kH tbd"r®mw&m;(okweå Mf um; n§y)f a[mMum;ay;jcif;tm;jzifh aomwmyef
jzpfomG ;atmif ]"r® Ed&Yk nf} wdu k af uR;cJyh gw,f/ r,fawmfewf&mG pHNy;D wJah emuf EdrYk jywfrcsi;f rdr&d UJ EdcYk sKd ukd wdu k af uR;
cJw h hJ rdaxG;awmf r[myZmywd a*gwrDax&DrBu;D udak wmh &[EÅmjzpfwt hJ xd ]"r®E&Ykd nf} wdu k af uR;cJyh gw,f/
r,fawmf&if;taeeJY aomwmyefomjzpfao;wJt h wGuf wPSmtqm"mwfawG vH;k 0 rajyaysmufao;
ayr,fh odyrf Mum vSawmhwhJ wpfcsed rf mS awmh wPSmtqm"mwf vH;k 0ajyaysmufwhJ &[EÅmjzpfzYkd aocsmoGm;ygNy/D
tJ't D wGuf jrwfpmG bk&m;&Sirf mS Edw Yk pfpufz;kd rS ta<u;ruseaf wmhygbl;/ EdzYk ;kd a<u;tm;vH;k aus oGm;ygNy/D EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k
aus;Zl;qyfNy;D ygNy/D
ESpef cYJ sND y;D EdpYk cYkd &hJ wJh rdaxG;awmfa*gwrDtay:rSmawmif EdzYk ;kd a<u; ruseaf wmhb;l qdrk aS wmh ckepf&ufyJ
EdpYk cYkd &hJ wJh r,fawmf rm,mtay:rSm EdzYk ;kd a<u; wpfpufz;kd rS ruseaf wmhb;l qdw k m ,Hrk mS ;oHo,jzpfp&m r&Syd gbl;/
EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausygw,f/
]jrwfpmG bk&m;awmifrS rdcifaus;Zl;udk Edw Yk pfv;kH zd;k yJ ausatmif qyfEikd cf yhJ gw,f} qdw k phJ um;[m wufwuf
pifatmif vGrJ mS ;wJh vkyMf upH um;om jzpfygw,f/ b,fy#d uwfawmf? b,f Ak'p¨ mayrSmrS rygygbl;/
yd#uwfuRrf;usifwJh b,fq&mawmfudkrqdk ar;jref; MunfhEdkifygw,f/ 0dZÆmvdkvdk? bdk;awmfvdkvdk
zdo k zD wfob D ek ;f Bu;D awGuakd wmh oGm;rar;eJaY ygh/ olwu Ykd awmh wpfqifMh um; tpOftvmpum;udyk J trSev f Ykd
owfrw S Nf y;D [kww f ,fvYkd acgif;ndwMf urSmav/ yd#uwfqw kd ahJ e&mrSmvnf; ax&0g'ppfppf yd#uwfawG udo k m
qdv k ykd gw,f/
]EdwYk pfv;kH zd;k yJausw,f} qdw k mwd?Yk ]om;a&Tt;kd xrf;vm wm jrifcsiw f ,f} qdw k mwdYk tJ'v D kd ponf
yd#uwfawmfrmS rvmwJh tcsut f vuf tvGt J rSm;awG vlxMk um;xJ pdr0hf ifysUH ESYH aewm&JU t"duw&m;cHu
Zmwform;awGeYJ uGupf yd q f &mawGyJ vdYk a&S;q&mawmfBu;D awGu rdeq Yf akd wmfrcl MhJ uygw,f/
ud, k zf efw;D wJh tEkynmudk y&dowf pdw0f ifpm;atmif odik ;f 0dik ;f csUJ xGif rGr;f rHzUJG EGUJ &if;eJY vufveG Ef w I v f eG f
jzpfNy;D yd#uwfawmfvm trSew f &m;awGukd wrifr&nf&, G af yr,fh zsuq f ;D vdu k o f vdk jzpfomG ;ygw,f/ ]Zmwform;
ao&if y[moi&Ja&muf w,f} qdw k hJ Ak'p¨ um;awmf&UJ taMumif;jycsuaf wGxrJ mS Zmwfpma&;olawG&UJ tcsuf
tvuf vGrJ mS ;atmif zefw;D rIvnf; wpfct k ygt0ifjzpfrmS aocsmygw,f/ (Zmwfpmtm;vH;k udk rqdv k ykd g)
]yd#uwfawmfukd Zmwfq&m? uGupf yd q f &mawG zsuf w,f} qdw k phJ um; rSerf rSef odcsiw f meJY [dw
k avmu
a&'D,u kd vTiw hf hJ a&Tref;&JU Ak'0¨ ifav;awmfwifcef;udk wpf0ufwpfysuf uae cPzGihf em;axmifMunfv h u kd af wmh
...vm; ... vm; r,fawmfrm,muae b0ajymif;oGm;wJeh wfukd rif;orD;wpfO;D u ]r,fr,fb&k m;? r,fr,f
bk&m;}csi;f rd;k rTeNf y;D ewforD;wpfyg;tjzpfeYJ wifqufomG ;wmudk Mum;vdu k &f yga&mvm;/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
33
wu,fqdk Ak'¨bmom0ifwdkif;odwJh ]r,fawmfrdewfom;} qdkwJh pum;pkav;udk Munfhvdkuf&ifudkyJ
r,fawmfrm,m[m ewforD;jzpfomG ;wmr[kwb f ;l ? ewfom;jzpfomG ;wmqdw
k m tvG,w f uloEd ikd yf gw,f/
Zmwform;awG&JU vufcsufaMumifh zkef;unmwpfyg; vHk;&mu jym;oGm;&ygayghvm; oEÅKódw
ewfom;Bu;D a& .../
EdzYk ;kd ausEikd Mf uygap/
«tifwmAsL;*sme,f? pufwifbm(18)? 2002/»

tnTe;f /- ax&Dty'geygVdawmf? pmrsuEf mS 209/ *gxm 133/


- ygVdteuf/ r[mrkae - jrwfpmG bk&m;? wGH - &Siaf wmf jrwfb&k m;onf? r,SH - bk&m;wynfah wmftm;?
AE¨em&u©ae - udavom taESmiftzGJUrS vGwfajrmufatmif apmifha&Smufjcif;aMumifh? r,SH- bk&m;
wynfah wmf\tay:ü? teaPm - EdzYk ;kd a<u;uif;olonf? 0g - EdEYk pS v
f ;kH zd;k vH;k ausatmif rdcifaus;Zl; qyfNy;D olonf?
tod- jzpfawmfryl gay\/

,rrif;ESifU½l;aMumifrl;aMumif
t&Sibf &k m; ...
vlawGaowJt h cg ukov kd ef aYJ o&if ok*wdb?kH tukovkd f eJY ao&if 'k*w
¾ b
d ukH kd puúerYf jcm; csucf si;f
ul;ajymif;oGm;w,f qdkwJh t,ltqeJY vlawGao&if ,rrif;BuD;qD t&ifqHk;oGm;NyD; tppfaq;cH&w,f?
oluydaYk y;rS ok*wdb?kH 'k*w
¾ b
d u
kH kd a&muf& w,fqw kd hJ t,ltq? t,ltqESpcf u k kd taMumif;jyKNy;D wynfh
awmfwdkY oli,fcsif;awG olrSefw,f? udk,frSefw,feJY cPcP jiif;cHkMu&ygw,fbk&m;? trSefudk ajz&Sif;
ay;awmfryl gbk&m;/
armifwif0if;vdiI ?f tar&duefEikd if /H

'umwif0if;vdiI af & ...


vlowå0gyJjzpfjzpf? wjcm; owå0gyJjzpfjzpf? owå0gwpfO;D wpfa,muf aoqH;k awmhr,f qd&k if aocgeD;rSm
uHtm½H?k ur® edrw d t f m½H?k *wderd w d tf m½Hk qdk wJh tm½Ho k ;kH rsKd ;xJu tm½Hw k pf rsKd ;rsKd ; xifvmygw,f/
]uHtm½H}k xifwhJ yk*Kd¾ vf taeeJY 'Db0rSm rdrjd yKcw hJ hJ ukov kd f apwemwpfcck ?k 'grSr[kwf tukov kd af pwem
wpfcck pk wd x f rJ mS ay:vmwwfovdk t&ift h &if twdwb f 0awG wke;f u rdrjd yKczhJ ;l wJh ukov kd f apwemwpfcck ?k
'grSr[kwf tukov kd af pwem wpfcck k vnf; tm½Hrk mS xif&mS ;vmwwfygw,f/
'Db0rSm jyKcw hJ hJ uHawG? apwemawGom aocgeD;rSmuHtm½Ht k jzpf xifvmrSm r[kwyf gbl;/ ukev f eG cf NhJ y;D jzpf
wJh b0wpf&m? b0wpfoed ;f wke;f u uHawG? apwemawG vnf; 'Db0 aocgeD;rSm uH tm½Hk vmxifEikd yf gw,f/
uHtpH?k apwemtpHk pkjyKH xifwmawmh r[kwyf gbl;/ uHwpfc?k apwemwpfcyk J xifvmwmyg/
]ur®erd w d t f m½H}k xifwhJ yk*Kd¾ vt f aeeJY ukov kd uf H jyKpOfu yH&k yd af wG? vIy&f mS ;rIawG? 'grS r[kwf
tukov kd u f H jyKpOfu yH&k yd af wG? vIy&f mS ;rIawG pdwx f J rSm xif&mS ;ay:vmygw,f/
ukov kd u f r®erd w d x f ifwhJ yk*Kd¾ vf qd&k if ausmif;uef bk&m;awG? apwDyx k ;kd awG? &[ef;oHCmawG? qGr;f abmZOf
cJz,G af wG pwJh ud, k jf yKcw hJ hJ 'geuH&UJ tjct H &H? taqmufttHak wG? Oykof Z&yf? oDvay;wJb h ek ;f Bu;D ? oDvcH,al eyHk

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
34
pwJh oufqikd &f moDvuH&UJ todik ;f t0dik ;f ? tqifwefqmawG? ur®|mef;tm½H?k ur®|mef; &dyo f m? ur®|mef;q&m
pwJh rdru d supf m;&m bm0emuH&UJ t&dyf taiGU? t0ef;tjcKH awG tm½Hx k ifvmwwfygw,f/
tukov kd u f r®erd w d x f ifwhJ yk*Kd¾ vq f &kd ifawmh ud, k of wf jzwfcw hJ hJ om;aumifawG? ud, k t f oH;k jyKcw hJ hJ
wkwçf "m;ç av;ç jrm; vufeufawG? ud, k cf ;kd cJh 0Sucf hJ ajzmifxm;cJw h hJ ypön;f ypö, awG? ydu k q f aH iGaMu;awG?
udk,fjypfrSm;usL;vGefcJhwJh yk*¾dKvfawG pwJh udk,fjyKcJhwJh tukodkvfuH&JU tjcHt&H? taqmufttHkawG tm½Hk
xifvmwwfygw,f/
]*wderd w d t f m½H}k xifwhJ yk*Kd¾ vt f aeeJY ud, k v f m;a&muf& r,fh b0&JU oGijf yifvu©PmawG? tjct H &H
taqmufttHak wG tm½Hk xifvmygw,f/ vlb Y ?kH vl*Y wd a&muf&r,fo h q l &kd if rdcif 0rf;a&tm½H?k ewfb?kH ewf*wd
a&muf&r,fo h q l &kd if ewfArd mef? ewf&xm;? ewforD;tm½H?k i&Jusr,fo h q l &kd if i&Jr;D ? i&Jxed ;f ? i&JacG;tm½H?k
Nyw
d må jzpfr,fo h ql &kd if awm? awmif? jrpfurf;tm½Hk pwJh ud, k af &muf&r,fh vm;&m*wd&UJ b0yH&k yd af wG xifvmwmudk
]*wderd w d t f m½H}k xifvmw,fvYkd ac:ygw,f/
tJ'D ]uH? ur®erd w d ?f *wderd w d }f qdw k hJ edrw d t f m½Ho k ;kH rsKd ; wpfrsKd ;rsKd ; xifNy;D vdYk pkwpd w d u f sNy;D wmeJY wpfNyKd ief uf
xifvmwJh edrw d t f m½Hek YJ vdu k af vsmnDaxGwhJ b0topfwpfcrk mS y#doaE¨ pdwf csucf si;f jzpfNy;D owå0gtopfwpfO;D &JU
cE¨m wef;pygw,f/
]uH? ur®erd w d ?f *wderd w d }f vdYk edrwd o f ;kH rsKd ; uGaJ eayr,fh vd&k if;uawmh uHygyJ/ ukov kd uf ?H aumif;uHeaYJ o&if
ok*wdb0? aumif;wJb h 0udk csucf si;f a&mufNy;D tukov kd u f ?H qd;k uHeaYJ o&if 'k*w ¾ b d 0? qd;k wJb h 0udk csucf si;f
a&mufygw,f/ aocgeD;xifvm wJh uHeYJ oufqikd w f b hJ 0udk puúerYf jcm; wef;a&mufwmrdYk b,fwefc;kd &Si?f
b,f,rrif;xHrS tpD&ifcpH moGm;wifNy;D tifwmAsL; vkyaf ep&m rvdyk gbl;/
wefc;kd &Siw f pfO;D OD;? ,rrif;wpfO;D OD;&JU cGijhf yKcsuv f uf rSwef YJ ygrpf&rS ok*wdb?kH 'grSr[kwf 'k*w ¾ bd ukH kd
oGm;a&muf& wm r[kwyf gbl;/ aocgeD; tm½Hx k ifvmwJh ud, k &hf UJ uHw&m;uyJ ud, k u hf kd ok*wdbakH &mufatmif?
'grSr[kwf 'k*w ¾ b d akH &mufatmif ydaYk qmifay;vdu k wf myg/ tcsed q f NJG y;D ydaYk qmifaewmvnf; r[kwf ygbl;/ 'Db0
'DcE¨m csKycf sKycf si;f puúerYf qdik ;f ydaYk qmifay;vdu k f wmyg/ tdyaf ysmaf e&mu Ed;k vmwJv h w l pfa,muf&UJ tdyaf ysmaf e
csed ef YJ Ed;k vmcsed Mf um;rSm bmtcsed rf S jcm;uG,af ejcif; r&So d vdk ygyJ/ ]tdyaf oma,mufsm; Ed;k aomvm;od}Yk aygh/
aoNy;D &if b0topf wef;jzpfw,f qdak yr,fh wcsKd U aovGeo f al wG ,rrif;Bu;D qDrmS tppfaq;cHMu
&wJt h aMumif; bk&m;a[m yd#uwfawmfxrJ mS vnf;&S?d aoi,faZmeJY arhajrm oGm;&mu toufjyef&iS v f mwJh
ao&GmjyefawG&UJ tawGUtMuKH awGuvnf; &Sad ewmrdYk 'Dtcsuu f kd >cif;csuw f pfct k aeeJY rSwo f m;xm;Mu&ygr,f/
],rrif;} qdw k m i&JjynfrmS ½H;k xdik &f ayr,fh i&Jom; awmh r[kwyf gbl;/ pmwkr[m&mZfewfxrJ mS yg0ifwhJ
a0rmedu Nyw d må rsKd ;yg/ ]aeYpn H cH}? ]aeYcn H pH} qdw k mvdk tcsed w f pfcrk mS ewf pnf;pdrcf pH m;Ny;D tcsed w f pfcrk mS i&Jqif;&J
cHpm;&wJh Nyw d må rif;ygyJ/
i&Jjynf&UJ wHcg;av;zufrmS ½H;k av;½H;k pdu k Nf y;D wpf½;kH udk wpfa,mufpD ½H;k xdik Mf uwJt h wGuf i&JjynfrmS
,rrif;Bu;D av;a,muf&ydS gw,f/ pmwkr[m&mZfewfjynfrmS ewfrif;Bu;D av;a,muf&o dS vdyk gyJ/
i&Jjynfa&mufvmwJh i&Jom;wdik ;f ,rrif;Bu;D qDrmS tppfaq;rcHMu&ygbl;/ tukov kd uf rH sm;wJo
h ?l
raumif;rI 'kp½du k t f m;Bu;D wJo h al wGuawmh ,rrif;Bu;D eJY 0ifawGUp&mrvdb k J i&Jqif;&Jukd csucf si;f cHpm;Mu&ygw,f/
tukov kd u f eH nf;wJo h ?l raumif;rI'pk ½du k f tm;aysmw h o hJ al wGom ,rrif;Bu;D eJY 0ifawGUNy;D tifwmAsL;vkyMf u&
ygw,f/
,rrif;Bu;D tifwmAsL;vkyf ppfaq;w,fqw kd muvnf; tjypfr&Sd tjypf&mS Ny;D 'kua© y;csiv f Ykd r[kwyf gbl;/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
35
i&Jqif;&Ju vGwo f if&h if vGwcf iG &hf apcsiv f yYkd g/ ppfaq;yHk ppfaq;enf; tao;pdwu f akd wmh aemiftvsO;f oifrh yS J
ajymjyygawmhr,f/
vd&k if;uawmh vlb Y 0wke;f u ukov kd af umif;rI jyKchJ ovm;? rjyKcb hJ ;l vm; qdw k mudk ppfaq;ar;jref;wmygyJ/
ukov kd f aumif;rIwpfcck u k kd owd&oGm;vdYk jyefajymjyEdik &f ifawmh ]i&Jjynf u vGwaf p} vdYk trdecYf srw S Nf y;D um,uH&iS f
jyKczhJ ;l wJh aumif;rI uHex YJ u kd w f efwhJ ok*wdbu kH kd ydaYk y;vdu k yf gw,f/
ukov kd u f eH aYJ o&if aumif;&mok*wda&muf&? tukov kd uf eH YJ ao&if raumif;&m'k*w ¾ ad &muf&wJh ½d;k ½d;k
&Si;f &Si;f obm0ed,mrBu;D udk csKd ;azmufNy;D ,rrif;Bu;D qDrmS t,lc0H if&wJh i&Jom;awG[m vlb Y 0wke;f u b,fvkd
vlpm;rsKd ;awGvq J &kd if ]½l;aMumifr;l aMumif} vlpm;rsKd ;awGyg/
]pdwaf umif;xm;&if Ny;D wmyJ? bmukov kd rf S axGaxGx;l xl; vkyaf ep&m rvdyk gbl;} qdw k hJ vlpm;rsKd ;awG?
]wdu
Yk w&m;tm;rxkwaf yr,fh b,fou Yl rkd S r[kww f mrvkyb f ;l ? ud,k bhf mom ud, k f at;aq;yJ} qdw k hJ vlpm;rsKd ;awG?
]wdu
Yk bmukov kd rf rS vkyaf yr,fh bmtukov kd rf S rvkyw f thJ wGuf ao&if aumif;&ma&mufrmS yJ} qdw k hJ vlpm;rsKd ;awG?
]'Db0 bmvkyv f yk ?f ao&if Ny;D wmyJ} qdw k hJ vlpm;rsKd ;awG[m ]½l;aMumifr;l aMumifvpl m;rsKd ;} awGygyJ/
]pdwaf umif;xm; Ny;D wmyJ} qdw k hJ t,ltq? ]ao&ifNy;D Ny}D qdw k hJ t,ltq vufuikd x f m;wJo h al wG[m
ukov kd v
f nf; rnfrnf&& rvkyjf zpf? tukov kd v f nf; [kww f yd wfwd rvkyjf zpfeYJ [dv k v
kd kd 'Dvv kd kd t&nfr&?
tzwfr&jzpfaeygw,f/ (wcsKd Uvnf;tukov kd f tBu;D tus,f vkyMf uygw,f/ olwu Ykd awmh ,rrif;eJY roufqikd f
awmhygbl;/)
ukov kd u f uH vnf; a0a00g;0g;? tukov kd uf u H vnf; rIerf eI rf mT ;rTm;qdak wmh aocgeD;rSm b,fuu H
b,fvdktm½Hkxif&rSef; rodawmhbJ uHw&m;rsufpdvnfoGm;ygw,f/ ok*wdvnf; ajzmifhajzmifh rwufEdkif?
'k*¾wdvnf;wef;wef;rqif;EdkifbJ aemufqHk;awmh ormorwfusNyD; w&m;rQwwJh ],rrif;BuD;} qDudkyJ
i&Jom;tjzpfeYJ t,lc0H ifzYkd a&mufomG ;&ygawmhw,f/ ,r rif;Bu;D u ]"rdu ® &mZm - w&m;apmifw h rhJ if;} qduk ;kd /
,rrif;Bu;D b,favmufyJ w&m;apmifah pmif?h ud, k b hf ufu vufqyk v f ufuikd jf yp&m ukov kd af umif;rI
wpfckrS r&Sdbl;qdk &ifawmh b,fvdkenf;eJYrS vGwfNidrf;csrf;omcGifh r&Edkifygbl;/ ukodkvfvufudkifr&Sdol&JU
oGm;&mvrf;uawmh i&JbykH gyJ/ ,r rif;Bu;D ½H;k xdik pf pfaq;aewmudu k i&Jbq kH w
kd m rarhvu kd yf geJ/Y
pdwaf umif;xm;ayr,fh bmukov kd rf S xajrmufatmif jrifatmif rvky&f if? ao&ifNy;D Nyv D Ykd ,lqayr,fh
bmtukov kd rf S xajrmufatmifjrifatmif rvky&f if? tJ'v D kd bmrSrxajrmuf ratmifjrifoal wG&UJ aemufq;kH
arQmv f ifch suu f awmh aus;Zl;&Sif ],rrif;Bu;D } wpfO;D yJ &Syd gw,f/
'umwif0if;vdiI w f Ykd oli,fcsi;f wpfou kd f ]pdwaf umif;xm;Ny;D wmyJ} qdw k hJ t,ltq? ]ao&ifNy;D Ny}D qdw k hJ
tawG;tac:awGeYJ ]½l;aMumifr;l aMumif} rjzpfMuygapeJv Y Ykd a0;wpfajrrS qkawmif;arwåm ydo Yk vdu k yf gw,f/ /
uHw&m;yDjyifMuygap/
«tifwmAsL;*sme,f? Mo*kw(f 14)? 2002/»

ESv;kH om;rdwLÅ
t&Sib
f &k m; ...
*kPaf wmfymG ;jcif;aMumifh &&SEd ikd w
f hJ tusKd ;w&m;rsm;udk vufawGUusus &Si;f jyay;yg&ef ½dak oav;pm;pGm
avQmufxm; tyfygw,f bk&m;/
armifrif;oD[aomf? vdiI jf rifrh &kd t
f rd &f m/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
36
'umrif;oD[aomfa& ...
bk&m;? w&m;? oHCm vdYk &wemoH;k yg;&Sw d t hJ wGuf *kPf awmfuvnf; bk&m;*kPaf wmf? w&m;*kPaf wmf?
oHCmh*P k af wmfvYkd oH;k rsKd ;&Syd gw,f/ 'gayrJh Ak'b ¨ mom0if trsm;pku bk&m;*kPaf wmfuykd J ykw;D pdyMf u? yGm;rsm;MuwJh
twGuf *kPf awmfyw k ;D pdyw f ,f? *kPaf wmf yGm;rsm;w,fvYkd ajymvdu k &f if bm*kPaf wmfvv J Ykd ar;aep&mrvdb k J
bk&m;*kPaf wmfqw kd mcsucf si;f odMuygw,f/
tck'umrif;oD[aomf odcsiw f hJ *kPaf wmfymG ;jcif; tusKd ; qdw k mvnf; bk&m;*kPf awmfymG ;jcif;tusKd ;yJvYkd
,lqygw,f/
*kPaf wmfymG ;w,f qdw k m wu,fawmh rdwLå ul;wmyg/ jrwfpmG bk&m;&Sirf mS &Sw d hJ pdwf aumif; pdwjf rwfawG?
"mwfaumif;"mwfjrwfawGukd ud, k phf wd x f ?J ud, k Ehf v S ;kH om;xJrmS pdr0hf if ysUH ESv YH matmif rdwLå ul;,lwmyg/ jrwfpmG
bk&m;&Si&f UJ pdw"f mwf t&nftaoG;awG? vky&f yft&nftaoG;awG ud, k b hf 0xJ a&muf vmatmif rdwLå ul;,lwmyg/
jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ *kPaf wmfwpfcu k kd yGm;&if tJ'*D P k af wmfwpfc&k UJ t&nftaoG;rsKd ; ud, k phf w
d rf mS ul;puf
vmygw,f/ Oyrm? ]vdck sirf u I if;pifawmfral om jrwfpmG bk&m;} vdYk yGm;vdu k &f if ud, k phf wd rf mS vnf; vdck sirf I uif;pifwhJ
"mwfawGu;l pufvmyg w,f/ ]oHa,mZOf uif;pifawmfral om jrwfpmG bk&m;} vdYk yGm; vdu k &f if ud, k phf wd rf mS vnf;
oHa,mZOf uif;pifw"hJ mwfawG pdr0hf ifvmygw,f/
wpfcgyGm;&if wpfcgul;puf? wpfcgyGm;&if wpfcgpdr0hf ifeYJ yGm;zefrsm;vmwJt h cg ul;pufprd 0hf ifrI tm;aumif;Ny;D
jrwfpmG bk&m;&Sirf mS &Sw d hJ t&nftaoG;rsKd ; ud, k rhf mS vnf; ud, k thf wdik ;f twmeJu Y , kd f jynfph v kH mygw,f/ jrwfpmG bk&m;eJY
xyfwx l yfrQBu;D awmh rjzpfEikd b f ;l aygh/
*kPfawmfyGm;jcif;aMumifh jrwfpGmbk&m;&Sif&JU pdwfaumif; pdwfjrwfawG? "mwfaumif;"mwfjrwfawG
ud,k Ehf v
S ;kH om;rSm ul;pufvmNyq D &kd if ud, k Ehf v
S ;kH om;[mvnf; ESv;kH om;aumif; ESv;kH om;jrwf jzpfomG ;ygw,f/
aumif;jrwfwhJ ESv;kH om;ydik &f iS [ f m bmyJvv kd kd &ygNy?D bmyJ ww &ygNy/D aumif;usKd ;csr;f omawGqw kd m
pdwaf umif; pdwjf rwf&UJ &v'f? "mwfaumif;"mwfjrwf&UJ tusKd ;qufawGyJ r[kwv f m;/
'gaMumifv h nf; jrwfpmG bk&m;&Siu f ]*kPaf wmfymG ;&if vdt k ifqE´ jynf0h w,f} vdYk rdeMYf um;awmfrx l m;ygw,f/
*kPaf wmfymG ;ol&UJ ESv;kH om;rSm vdw k &"mwfawG ude;f 0yfaewmrdYk ]*kPaf wmfEv S ;kH om;} [m vdt k ifqE´uv kd nf;
jynf0h apEdik ?f vdt k yfcsuu f kd vnf; jynfph akH pEdik w f hJ ]vdw k &ESv;kH om;} ygyJ/
ud, k phf w d ?f ud, k Ehf v S ;kH om;udak wmh aumif;jrwfatmif rvkyb f ;l ? aumif;usKd ;csr;f omusawmh vdw k &
csiw f ,fq&kd if obm0rusygbl;/ ]pdwaf umif;rS uHaumif;w,f? uHaumif;rS tusKd ;ay;aumif;w,f} qdw k mudk
vH;k 0rarhvu kd yf geJ/Y *kPaf wmfymG ;w,fqw kd m ud, k phf w d u f kd taumif;qH;k jzpfatmif vkyaf ewmyg/
pHy,fyef; xkyw f zhJ uf&u G f pHy,fyef;&eHY oif;ovdk *kPf awmfyef;xkyw f hJ ESv;kH om;zuf&u G [ f mvnf;
*kPaf wmf&eHY oif;ysUH vmygw,f/ ud, k yf mG ;aewJh *kPaf wmfeYJ oufqikd w f hJ oabm obm0awG? "mwfowåad wG
t&Sed [ f yfu;l pufvmygw,f/ pdwf at;wJ*h P k u f kd yGm;ae&if ud, k phf w
d v f nf; at;vmNy;D ÓPfBu;D wJh *kPu f kd
yGm;ae&ifu, kd Óhf Pfvnf; Bu;D vmygw,f/
rdwLå pm&Gurf mS rl&if;pmom;? rl&if;yH&k yd af wG aumif; aumif;xifzt Ykd wGuf rdwLå ul;puf t&nftaoG;
aumif;zdYk vdt k yfovdk ESv;kH om;pm&Gurf mS *kPaf wmfowå?d *kPaf wmfy&kH yd af wG yDyjD yifjyif xifxif&mS ;&Sm; ul;pufzYkd
twGuv f nf; ]*kPaf wmf tod} qdw k hJ rdwLå ul;puf t&nftaoG;aumif;zdYk txl;vdt k yfyg w,f/
*kPfawmfawGudk ygVdoufouf odxm;½HkeJY rdwåLul;puf t&nftaoG; raumif;ao;ygbl;/ udk,f
aeYpOftjro J ;kH EIe;f aewJh bmompum;eJY ydik yf ikd Ef ikd Ef ikd f t"dymÜ ,ford S rdwLå ul;puf t&nftaoG;aumif;ygw,f/
jrefrmpum;tjro J ;kH EIe;f &if jrefrmvd?k rGepf um; tjro J ;kH EIe;f &if rGev
f akd ygh/ t*Fvyd pf um; tjro J ;kH EIe;f &if t*Fvyd v f ?kd

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
37
*syefpum; tjro J ;kH EIe;f &if *syefvakd ygh/
jrefrmEdik if o H m;awGtaeeJY jrefrmpum;udyk J t"du oH;k EIe;f MuwmjzpfvYkd bk&m;*kPaf wmfawGukd jrefrmvdk
t"dymÜ ,f ausausnufnufoad tmif avhvmxm;zdYk odyt f a&;Bu;D ygw,f/
*kPaf wmfryGm;cifrmS om jrefrmvdk odxm;&rSm r[kwf ygbl;? wu,f *kPaf wmfymG ;aewJh tcsed rf mS vnf;
jrefrmvdk yGm;& rSmyg/ jrefrmvlrsKd ;awGtwGuf bk&m;*kPaf wmfukd jrefrmvdk yGm; wm taumif;qH;k ygyJ/ ygVdygrS
tm;&w,fq&kd ifvnf; ygVd-jrefrm wGzJ ufNy;D yGm;Edik yf gw,f/ ygVdoufouf &Gwyf mG ;aewm xuf tqaygif;rsm;pGm
ydx k ad &mufygw,f/ vlBuKd urf sm;pum;eJY ajym&&if tqaygif;rsm;pGm ydt k pGr;f xufygw,f/ tqaygif;rsm;pGm
ydwk efc;kd Bu;D ygw,f/
ygVdoufouf &Gwaf ewmxuf ygVd-jrefrm wGyJ mG ;wm? odrYk [kwf jrefrmvdo k ufouf yGm;wmutacgufa&?
tywfa&awmh enf;oGm;Edik yf gw,f/ 'gayrJh wpfusyw f ef t&Guw f pf&mxuf wpfaxmifwef wpf&u G uf ydw k efz;kd Bu;D
wmrdkY tacgufa&? tywfa&qdkwJh ta&twGufudk t"durxm;bJwpfacgufqdk wpfacguf t&nftaoG;
jynf0h zdu Yk ykd J OD;pm;ay;apcsiyf gw,f/
jrefrmvdk qufwu kd yf mG ;aerS t"dymÜ ,f qufwu kd of Nd y;D bk&m;udk MunfnKd wphJ w d af wGvnf; qufwu kd jf zpfay:
vmygw,f/ *kPaf wmf&UJ "mwfowåad wGvnf; ESv;kH om;rSm qufwu kd f ul;pufvmygw,f/
jrefrmvdk t"dymÜ ,f odraebJeYJ jrefrmwpfa,muf&UJ ESv;kH om;rSm *kPaf wmf&UJ "mwfowåad wG ul;pufvmzdYk
qdw k m rjzpfEikd yf gbl;/ jzpfc&hJ ifawmifrS enf;enf;yg;yg; vsm;vsm;vSyv f yS f rqdpk avmufav;yJ jzpfygvdrrhf ,f/
ygVdoufouf &Gwyf mG ;aewJh twGuf ukov kd af wmh &csi&f rSmaygh/ "mwfu;l pufzaYkd wmh odyf rvG,yf gbl;/
rD;tm;jynfrh S rdwLå t&nftaoG;aumif;ovdk owd0&D , d tm;aumif;rSvnf; "mwfu;l pufrt I &nftaoG;
jynf0h Edik yf gw,f/ bk&m;a&SUa&mufrS *kPaf wmfymG ;wmrsKd ; r[kwb f J oGm;&if; vm&if;? vky&f if;udik &f if;? pm;&if;
aomuf&if;? avQm&f if;zGy&f if;eJY tjrrJ jywf rMumrMum yGm;rsm;oGm;r,fq&kd if owd0&D , d rD;tm; aumif;wJt h wGuf
bk&m;rSm&Sw d hJ "mwfaumif;"mwfjrwfawG ul;pufcsiw f ikd ;f ul;pufNy;D ud, k phf w d ?f ud,k Ehf vS ;kH om;[mvnf; taumif;qH;k ?
tjrwfq;kH jzpfaeawmhrmS ygyJ/
rdwLå pm&Guf t&nftaoG;aumif;rS rdwLå yH&k yd f ydx k if&mS ; ovdk pdwt f cHjzLazG;oefpY ifrS "mwfu;l pufrI
ydx
k if&mS ;Edik yf gw,f/ pdwt f cH jzLazG;oefpY ifzt Ykd wGuf pdwaf umif;ESv;kH aumif;vnf; arG;? av0ifwikd ;f ? avxGuw f ikd ;f
ESmoD;0rSm avxdomG ;wJo h abm udv k nf; rMumcP owduyf ½Irw S Nf y;D ud, k phf w
d u f , kd f zGyaf vQmaf y;oifyh gw,f/
pepfwus *kPaf wmfymG ;jcif;aMumifh bk&m;rSm&Sw d hJ "mwf aumif;"mwfjrwfawG ul;pufNy;D pdwaf umif;
pdwjf rwfyikd q f ikd o
f l vlaumif;vljrwf jzpfEikd yf gw,f/ raumif;rItukov kd af wG a&Smif MuOfjzpfNy;D aumif;rIuo k vkd af wG
wpfaeYwjcm; wd;k yGm;vmEdik yf g w,f/ pdw"f mwfcikd rf m&ifu h suNf y;D todÓPf wd;k wufjrifrh m;vm Edik yf gw,f/
aumif;jrwfwhJ uHa[mif;? uHopfawG vrf;yGiNhf y;D pnf;pdrt f axGaxG? usuo f a&trsKd ;rsKd ;eJY jynfpEkH ikd yf gw,f/ uH
t&Sed YJ xdu k w f efpmG vdw k ikd ;f &? wwdik ;f Ny;D Edik yf gw,f/ tem*wf oHo&mrSmvnf; xl;jcm;qef;Mu,f tHMh ozG,af umif;wJh
tusKd ;w&m;awG tvQyH ,f&&SEd ikd yf gw,f/ aemufq;kH rSm r*faygufzv kd 0f if edAmÁ efjrifNy;D oHo&mZmwford ;f 'kuN© ird ;f Edik f
ygw,f/
ud, k phf w d rf mS aomuwpfcck jk zpfaewJt h csed f bk&m;*kPaf wmf b,fvykd mG ;&rvJ pOf;pm;raeygeJ/Y ]aomu
cyford ;f Nird ;f awmfral omjrwfpmG bk&m;} vdo Yk m xyfwvJvJ yGm;vdu k yf g/ ESv;kH om;xJu aomurD;awmufawG
csucf si;f ? odrYk [kwf wjznf;jznf; Nird ;f oGm;ygvdrrhf ,f/
]ud, k af wmfwikd o f m aomuNird ;f wm r[kwb f ;l ? owå0g awG&UJ aomuudv k nf; Nird ;f atmif vkyaf y;w,f?
owå0g a0ae,sawG&UJ aomuql;ajimifu h kd y,fEw k af y;awmfral om jrwfpmG bk&m;? aomuNird ;f aMumif; w&m;

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
38
aumif;rsm;udk a[mMum;awmfral om jrwfpmG bk&m;} vdyYk g qufymG ;Edik rf ,fq&kd ifawmh pdwx f u J aomurD;awG
Nird ;f at;oGm;wJt h jyif bk&m;&Siu f kd MunfnKd jrwfE;kd wJh pdwaf wGvnf; tav;teuf ay:aygufvmygw,f/ olwpfyg;
wd&Yk UJ aomuudyk ,fazsmufay;csiw f hJ arwåmu½kPmw&m;awG vnf; wd;k yGm;vmygw,f/
'Dvq kd &kd if *kPaf wmfymG ;wm[m tEÅ&m,fuif;ç vmbf &Tizf ?Ykd pD;yGm;wufç &mxl;wd;k zd?Yk tMuaH tmifjrifç
vdt k ifjynf0h zdYk r[kwb f ;l qdw k m oabmaygufavmufygNy/D ud, k phf w
d "f mwfeYJ ud,
k v hf yk &f yfukd taumif;qH;k ? tjrwfq;kH
jzpfatmif jyKjyifzefw;D wnfaqmufzYkd *kPaf wmfymG ;wmyg/
pdw"f mwfev YJ yk &f yf aumif;jrwfjcif;qdw k hJ yifrtusKd ; &aerSawmh tEÅ&m,fuif;ç vmbf&iT f pwJh ab;xGuf
tusKd ;awGukd wrifawmifw h aep&m rvdak wmhygbl;/ rvdck sit f qH;k &rSmyg/ wu,fawmh tJ'D ab;xGut f usKd ;
awGu*kPaf wmfymG ;jcif;&JU bmrSrajymyavmufwhJ rvGr;f avmufp&mygrTm;tusKd ;awGygyJ/
*kPaf wmfymG ;jcif;aMumifh jzpfay:vmwJh ESpo f uf0rf;ajrmufr?I Nird ;f at;MunfvifraI wGukd owdy|mefenf;
twdik ;f ]0rf;ajrmufw,f}? ]Nird ;f at;w,f} . . . ponftm;jzifh jzpfysuf jrifwt hJ xd 0dyóemquf½EI ikd rf ,fq&kd if
jzpfysuÓ f PftxGwf txdyaf &mufomG ;wJt h cg rjzpfrysuÓ f Pf bGm;ceJay:vmEdik yf gw,f/ rjzpfrysuu f edAmÁ ef?
rjzpfrysufÓPf (rjzpfrysufjrifwJhÓPf)u r*fÓPfyg/ *kPfawmfudk yifwdkifxm;NyD; yGm;&ifvnf; edAÁmef
a&mufEikd w f ,fvYkd qdv k ykd gw,f/
jrwfpmG bk&m;&Siv f ufxufwek ;f u ckepfEpS o f m; uav; i,fwpfO;D *kPaf wmfymG ;&if;eJY &[EÅm jzpfczhJ ;l
ygw,f/ *kPaf wmfymG ;vdu k ?f jzpfvmwJh yDwed w YJ uG ½kyef mrfawGukd 0dyóem½Ivu kd ?f *kPaf wmfwpfvn S çhf 0dyóem
wpfvn S hf yGm;½Ivu kd w f m wpfxikd w f nf;eJY &[EÅmjzpfomG ;cJyh gw,f/ vl0wfeYJ ckepfEpS t f &G,rf mS &[EÅmjzpfNy;D rS
&[ef;b0 ul;ajymif;vdu k w f myg/
ygVdvkd *kPaf wmfymG ;wmxuf jrefrmvdk *kPaf wmfymG ;wmu *kPaf wmf&UJ "mwfowåad wG ESv;kH om;xJyNkd y;D
pdr0hf ifysUH ESYH ul;puf pGx J ifw,f qdw k mudk vufawGUprf;oyfMunfEh ikd zf t Ykd wGuf bk&m;&Si&f UJ *kPaf wmfwcsKd Uudk jrefrmvdk
vufqifu h rf;vdu k yf gw,f/
]pGv J rf;jcif; uif;awmfral om jrwfpmG bk&m;}
]pdwq f if;&Jjcif; uif;awmfral om jrwfpmG bk&m;}
]a'gotrsuf uif;pifawmfral om jrwfpmG bk&m;}
]arwåmw&m; Bu;D rm;awmfral om jrwfpmG bk&m;}
]odp&mtm;vH;k odawmfral om jrwfpmG bk&m;}
]rSeu f efí tusKd ;&Sad om pum;udo k m qdak wmfral om jrwfpmG bk&m;}
]tjrw J rf; pdwaf t;csr;f awmfral om jrwfpmG bk&m;}
]taESmiftzGUJ tm;vH;k rS vGwaf jrmufawmfral om jrwfpmG bk&m;}
bk&m;*kPaf wmfymG ;w,fqw kd m bk&m;taMumif; pOf;pm; wmygyJ/ ud, k of x d m;ovdk ½d;k ½d;k &Si;f &Si;f pOf;pm;&if
bk&m;udv k nf; ydMk unfnKd ? ud, k uhf ,kd u f , kd vf nf; jyKjyifajymif;vJNy;D om; jzpfomG ;yg w,f 'um rif;oD[aomfa&
.../ /

rdwLå tm;vH;k vSygap/


«tvif;wef;*sme,f? Zlvikd (f 14)? 2003/»

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
39
avQmfzGyfwJUtvkyf
t&Sib f &k m; ...
]Oykoaf pmifw h ,f} qdw k hJ pum;&yfxrJ mS ygwJh ]Oyko}f qdw k m oDvudk ac:wmygyJvm;bk&m;? Oykoq f w kd hJ
pum;vH;k &JU t"dymÜ ,fukd &Si;f jyay;awmfryl gbk&m; . . ./
armifrif;xG#?f Adv k w f axmifjrKd Ue,f/
'umrif;xG#af & . . .
'DEpS 0f gwGi;f Oykoaf eYwpfaeYrmS OD;Zif;&JUawmifay:ausmif;udk a&mufvmMuwJh Oykof onf wcsKd Uudk Oykoaf eYwikd ;f
Oykoaf pmifw h ,f qdv k Ykd OD;Zif;u ar;cGe;f wpfck ar;vdu k yf gw,f/
]Oykoaf eYwikd ;f Oykoaf pmifah wmh bmtusKd ; &Sv d }J
]edAmÁ efa&mufwmayghb&k m;}
]aemifwpfcsed rf mS &r,fh edAmÁ efukd &nf&, G f jy;D ar;wm r[kwyf gbl;? Oykoaf pmifw h ahJ eYrmS csucf si;f vufiif;
&wJh tusKd ;udk ar;wmyg? Oykorf apmifw h ahJ eYeYJ apmifw h ahJ eY bmxl;jcm; ovJ qdw k mudk ar;wmyg}
]Oykoaf pmifw h ahJ eY ukov kd yf &kd wmayghb&k m;}
]ukov kd f yd&k ½Hyk v J m;? pdwx f rJ mS a&mç
b0xJrmS yg odoo d momMu;D ajymif;vJ oGm;wmrsKd ; rcHpm;&bl;vm;}
]t&Sib f &k m;ar;wm wynfah wmfwYkd rajz wwfawmhygbl;bk&m;? t&Sib f &k m;yJ rdeaYf wmf rlygawmhb&k m;}
vl0wfaMumifb0 i,fi,fav; u wnf;u tcgMu;D &ufMu;D awGrmS OD;Zif;wdYk Oykoaf pmifjh zpfcyhJ g w,f/
ckepfEpS f &SpEf pS t f &G,f odyif ,fao;wJh uav;b0wke;f u awmh rdbu ]Oykoaf pmif&h if rkezYf ;kd b,favmufqck sr,f}
qdv k Ykd rkezYf ;kd vdck sipf w d ef YJ Oykoaf pmifch w hJ myg/ ckepfwef;&Spw f ef;t&G,u f sawmh ]ukov kd rf sm;av? uHaumif;av}
qdjk y;D ukov kd rf sm;rsm; &csiw f phJ w d ef YJ Oykoaf pmifjh zpfcyhJ gw,f/ ud;k wef; q,fwef;t&G,af vmuf a&mufwt hJ cgrSmawmh
ukodkvfydk&csifwJhpdwftjyif pdwfMunfvifat;csrf;wmudk oabmusESpfoufwJh pdwfeJYyg Oykofapmifhwwf
vmcJyh gw,f/
Oykoaf pmifw h ahJ eYq&kd if wpftrd v f ;kH wdwq f wd jf ird o f ufjy;D odyuf akd t;csr;f vSygw,f/ reufyikd ;f rSm tdrrf I
udpaö wG &So d ifo h avmuf &Sad yr,fh rGe;f vGjJ yq D w kd meJY wpfjyKd ief uf bmtdrrf I udp?ö bmvlru I pd rö S r&Sad wmhygbl;/
w&m;pmtkyzf wfvu kd ?f w&m;wdyaf cGemvdu k ?f w&m;bm0em tm;xkwv f u kd ?f *kPaf wmfyw k ;D pdyv f u kd ef YJ t&rf;
pdwcf sr;f omzdYk aumif;ygw,f/
Oykoaf pmifw h ahJ eYrmS ausmif;pmawGvnf; rusu&f awmh wJt h wGuf pdwv f wG v f yfayghyg;rIukd odoo d mom
cHpm;&ygw,f/ usuo f ifu h sux f u kd w f hJ bk&m;pmav;awGawmh Oykoaf pmifw h hJ aeYrmS usujf zpfwmaygh/
olw Y m0efeo YJ l vkyMf u&wJh csujf yKwf zGyaf vQmw f t hJ vkyf awG? aq;aMumoefpY ifwt hJ vkyaf wG bmwpfcrk S
r&Sad wmhbJ wpftrd v f ;kH rD;cd;k wdwaf ewJh jird o f ufat;csr;f rI t&om[m wu,fu h kd yDwjd zpfp&myg/ ukov kd f
tm½Hak wGecYJ sn;f xHrk rG ;f xm;wJt h wGuf [dv k rYl suEf mS Munfah wmhvnf; Munfv?Ykd 'DvrYl suEf mS Munfah wmh vnf; Munfv?Ykd
wpftrd o f m;vH;k &JU rsuEf mS awG[m Munfcsiw f ikd ;f MunfaeawmhwmygyJ/
]vl0wfaMumifb0eJY wpf&ufav; Oykoaf pmif&h wm awmif 'Davmuf 'kuj© ird ;f jy;D at;csr;f &if &Si&f [ef;
b0rSm aeYwikd ;f Oykoaf pmifjh y;D w&m;eJyY J tcsed jf ynfah e&wm b,favmufrsm; 'kuj© ird ;f jy;D at;csr;f vdu k rf vJ}
vdv Yk nf; Oykoaf pmifw h ahJ eY&UJ at;csr;f rIukd axmufqjy;D ? &Si&f [ef;b0udk wrf;arQmt f m;us vdu k rf yd gao;w,f/
Oykoaf pmifw h o hJ wl ikd ;f ]'DaeY ighpw d af wG odyMf unfvif at;csr;f aeygvm;? 'DaeY ighb0 odyMf u;D us,jf rifjh rwf

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
40
aeygvm;} qdw k hJ cHpm;rI av;av;eufeufMu;D jzpfujkd zpf&ygr,f/ pdw"f mwf tajctaeuvnf; cgwdik ;f aeYawGvykd ?J
b0t&dyt f oGiu f vnf; t&ifaeYawGeYJ bmrSrxl;bl;qd&k ifawmh tJ'aD eY Oykof wu,f &-r& aocsmqef;ppfzYkd
vdtk yfaeygjy/D
]Oyko}f qdw k phJ um;vH;k u ]pdwaf umif; pdwjf rwf? "mwf aumif; "mwfjrwfawGeYJ jynfph pkH mG aexdik jf cif;} vdYk
t"dymÜ ,f&ygw,f/ wpfenf;ajym&ifawmh ]pdwaf vQmzf yG w f t hJ vky}f udk ]Oyko}f vdYk ac:ygw,f/ ud, k phf w d rf mS npfywf
ayusaH ewJh avmb? a'go? rme? £óm pwJh udavom tnpftaMu;awGukd jzLazG;oefpY ifomG ;atmif
aq;aMumavQmzf yG af ewmudyk J Oykoaf pmifw h ,fvYkd ac:wmyg/
npmrpm;½Ho k ufoufeYJ Oyko&f w,fvYkd rac:Edik af o;yg bl;/ pdwt f 0wfukd oefpY ifomG ;atmif avQmzf yG Ef ikd rf S
Oyko&f w,fvYkd ac:ygw,f/
½kyvf cS siv f ?Ykd 0dwcf scsiv f Ykd r0atmif npma&Smifoal wG &Syd gw,f/ pdwo f efpY ifz?Ykd b0jrifjh rwfzq Ykd wkd hJ
&nf&, G cf surf &Sw d hJ twGuf olww Ykd pfawG Oykov f ;kH 0r&ygbl;/ npma&Smifwt hJ vkyef t
YJ wl pdwo f efpY if aMumif;tvky?f
b0jrifjh rwfaMumif; tvkyaf wGvnf; wGzJ ufxm;wmrS r[kwb f u J ;kd /
ykxZk Ofvo l m;awG&UJ ]pdw0f wfp}kH [m oabmusp&mvdYk ,lqwJh tm½Hek aYJ wGU&if oabmusjy;D avmb
tnpftaMu;awG pGef;xif;vdkuf? rauseyfp&mvdkY ,lqwJh tm½HkeJYawGU&if raus reyfjzpfjyD; a'goaMu;
(*s;D )an§maf wG ayusv H u kd ?f txifao;p&m vdYk ,lqwJt h m½Hek aYJ wGU&if txifao;jy;D ud, k u hf , kd u f kd txifMu;D wJh
rmezkerf eI aYf wG uyfjiv d u kd ?f remvdpk &mvdYk ,lqwJh tm½Hek aYJ wGU &if remvdjk iLpljy;D £ómacR;ap;awG ,dpk ;D vdu k ef YJ
tjrw J rf;vdv k kd npfErG ;f ayyGaeygw,f/
pdwq f ;kd pdw, f w k ?f pdwyf yk pf w d nf ahH wG wpfcrk [kww f pfcek YJ npfywfeaH pmfaewJh pdw0f wfpu kH kd pdwaf umif;
pdwfjrwf? pdwfMunf pdwfoefYav;awGeJY jzLazG;arT;ysHUoGm;atmif aq;aMumavQmfzGyfwJhtvkyfudk ]Oykof} vdkY
ac:ygw,f/
rvGeu f sL;ygbl;vdYk uwdjyKxm;wJh odum© yk'&f pS cf u k kd rusKd ; raygufatmif apmifx h ed ;f Edik ½f ekH YJ Oyko&f UJ t"dymÜ ,f
rjynfph akH o; ygbl;/ ud, k &hf UJ pdw0f wfprkH mS ayusu H yfjiad ewJh "mwfq;kd "mwfnhH tnpftaMu;awG? "mwfyyk "f mwf,w k f
teHtapmfawGukd vGiphf Of uif;yoGm;atmif z,f&mS ;&Si;f vif;Edik rf S Oyko&f UJ t"dymÜ ,f jynfph kH ygw,f/
pmoHayoHeYJ ajym&&ifawmh pdwrf mS udavomuif; atmif vkyEf ikd rf S Oyko&f ygw,f/ odum© yk'&f pS cf k
rusdK;ayr,fh udk,fhpdwfudk,f udavomuif;atmif rvkyfEdkif&if Oykofr&ygbl;/ wu,fvdkY &cJh&ifawmifrS
cyfnn hH OhH ykoyf J jzpfygvdrrhf ,f/ tqifh jrifjh rifh Oykoaf wmh rjzpfEikd yf gbl;/
odum© yk'&f pS cf u k kd apmifx h ed ;f wm[m ud, k phf wd u f , kd f udavom uif;atmif vkyw f hJ ae&mrSm tiftm;
Mu;D rm;wJh taxmuftyHh tultnDukd &zdt Yk wGuyf g/ axmufyahH &;wyf&UJ &dum© tultnDukd &ayr,fh ud, k rhf mS &Sw d hJ
vufeufukd xkwo f ;kH jy;D ppfrwdu k b f ;l qd&k if &efou l kd ratmifjrifEikd o f vdk odum© yk'f apmifh xde;f rIqw kd hJ tultnDukd
&ygvsuf bm0emvufeufux kd w k f roH;k bl;qd&k if udavom &efoal wG&UJ ESyd pf ufr'I Pfukd r½IrvS cHae&rSm
aocsmygw,f/
avmu . . . t0wfnpfawG avQmw f ahJ e&mrSm a& b,favmufo;kH oH;k ? qyfjym vH;k 0 rwdu k &f if
t0wfjzLoifo h avmuf rjzLovdk . . . pdw0f wfpu kH kd avQmzf yG w f ahJ e&mrSmvnf; ]odum© yk'af &} awG? ]oDva&}
awGb,favmufyJ oH;k oH;k ? ]bm0emqyfjym} vH;k 0rwdu k b f ;l qd&k if pdw0f wfpkH oefpY ifoifo h avmuf roefpY ifEikd f
awmhygbl;/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
41
Oykoaf pmifw h ahJ eYrmS Oykow f u,f&csiw f ,fq&kd if ud, k f ESpo f uf&m? ud, k t f m;oef&m bm0emqyfjym
wpfcck ek YJ ud, k phf w d f t0wfukd tjrK§ yx f u G af tmif ememwdu k af y;zdYk ta&;Mu;D ygw,f/ oDva&uawmh odum© yk'f
rsm;rsm; apmifx h ed ;f xm;wmrdYk aygaygoH;k vdYk &aew,fyJ qdyk gawmh/
]Ak'g¨ Ekówdqyfjym} eJY ud, k phf w d u f , kd f avQmzf yG rf ,fq&kd if ]t&[H - udavom uif;pifawmfral om
jrwfpmG bk&m;? or®m orÁKa'¨g - odp&mtm;vH;k udk trSet f wdik ;f ud, k yf ikd Óf Pfjzifh odawmfral om jrwfpmG bk&m;}
ponftm;jzifh bk&m;*kPaf wmf&UJ jrefrmvdk t"dymÜ ,fawGukd pdwo f ufoufeYJ yGm;rsm;qifjcifae½Hk ygyJ/
]arwåmqyfjym} eJY ud, k phf wd u f , kd f avQmzf yG rf ,fq&kd if ]owå0gtm;vH;k csr;f omMuygap? vlom;tm;vH;k
csr;f omMuyg ap? ewfrsm;tm;vH;k csr;f omMuygap? jyw d må tm;vH;k csr;f omMuyg ap? wd&pämeftm;vH;k csr;f omMuygap}
ponftm;jzifh ud, k t f m; oef&m arwåmyGm;enf;eJY pdwx f u J ae arwåm"mwfawG ydv Yk wT af e½Hk ygyJ/
]tmemygeówdqyfjym} eJY ud, k phf w d u f , kd f avQmzf yG rf ,f qd&k if ESmoD;0 avxd&mt&yfrmS pdwu f kd uyfxm;jy;D
av0ifwikd ;f xdwm? avxGuw f ikd ;f xdwmudk xdwikd ;f xdwikd ;f tqufrjywf odae½Hyk gyJ/ od½o kH ad evdYk pdwv f wG f
wwfw,fq&kd if av0if&if ]0ifw,f}? avxGu&f if ]xGuw f ,f} vdYk pdwrf w S u
f av; ulay;Edik f ygw,f/
]0dyóemqyfjym} eJY ud, k phf w d u f , kd f avQmzf yG rf ,fq&kd if ud, k t f rlt&m bmyJjyKjyK - jyKaewJo h abm?
pdwt f rlt&m bmyJ jzpfjzpf - jzpfaewJo h abmudk jyKaewJt h wdik ;f ? jzpfaewJt h wdik ;f ypöKyeÜ u f sus odae½Hyk gyJ/
wpfrsKd ;wpfzkH ajymif;vJaewJh ½kyo f abm eJY wpfcck q k D nGwu f ikd ;f aewJh emrfoabmawGukd oabm&So d w d hJ ÓPf?
jzpfysujf rifwÓ hJ PfawGeYJ Munf½h MkH unf?h od½o kH ad e&ygr,f/
orxqyfjymeJY wdkufvdkYyJjzpfjzpf? 0dyóemqyfjymeJY wdkufvdkYyJjzpfjzpf? udk,fhpdwft0wfav;
jzLazG;oefpY ifaejyq D &kd if tJ'aD eY Oykopf pfppf &ygw,f/ bm bm0emqyfjymeJrY S rwdu k b f J odum© yk'&f pS cf k rusKd ;&if
jy;D a&m ae½d;k aepOftwdik ;f aeaer,f? vky½f ;kd vkypf Oftwdik ;f vkyaf er,fq&kd ifawmh tJ'aD eY Oykopf pfppf r&bJ
Oykorf ppfwppfyJ &ygvdrrhf ,f 'umrif;xG#af & . . ./
qyfjymawmh wdu k yf g&JU? t0wfukd aMu;(*s;D )xGuaf tmif vufEpS zf ufeYJ yGww f u kd rf ay;bl;qd&k ifvnf;
t0wfrjzLEdkifygbl;/ bm0emawGawmh yGm;aeyg&JU? pdwfaepdwfxm; rrSefuefbl;qdk&if vnf; pdwft0wf
roefpY ifEikd yf gbl;/ 'gaMumifh Oykopf pfppf&vdk wJo h [ l m MuKH vmorQ tjzpftysuw f ikd ;f ? qHv k morQy*k Kd¾ vw f ikd ;f
tay: a,medaomreodum& vdaYk c:wJh ]pdwx f m;aumif;} eJY ]pdwaf umif;xm;} Edik zf v Ykd nf; txl;owdjyK&ygr,f/
bm0emyGm;jy;D pdwx f m;ykyaf e&if Oykorf &ygbl;/
yuwdcE¨mudk,frSm0wfwJh tusÐ? vHkcsnf t0wftpm;awGudk trsm;tm;jzifh wpf&uf0wfjyD;wmeJY
avQmzf yG yf pfMuayr,fh pdwt f 0wfuakd wmh wpf&uf0wf wpf&ufavQmf rvkyb f J &ufvrsm;pGmESpef YJ csjD y;D ypfxm;Muwm
rsm;ygw,f/ yuwd t0wfawmifrS 0wfjy;D ravQmb f J ypfxm;wm oH;k av;ig;&uf? wpfywfavmufMumoGm;&if
csOaf pmfejH y;D &GpH &maumif;oGm;wmrdYk ESpf aygufatmif ypfxm;wJh pdwt f 0wf[m b,favmuf od;k ykyjf y;D b,favmuf
pufqyk pf &m aumif;aervJqw kd m awG;0Hph &mawmif r&Syd gbl;/
tvkyfrsm;vGef;vdkY aeYpOf t0wfravQmfjzpfMuolawG taeeJY wpfywfwpfcgawmh avQmfjzpfatmif
avQmMf u&ovdk enf;vrf;rodç tavhtusirhf &Sv d Ykd pdwt f 0wfukd aeYpOf ravQmf jzpfMuolawGtaeeJY tenf;qH;k
wpfywfwpf&ufawmh ravQmrf jzpf avQmzf yG o f ifyh gw,f/
wpfywf wpf&uf Oykoaf pmifw h ,fqakd wmifrS wpfv av;&uf? wpfEpS q f akd wmh av;q,f&h pS &f ufyJ
&Syd gw,f/ wpfEpS =f 365 &uf&UJ tpGe;f xGuf 65 &ufawmif r&Syd gbl;/ wu,fqkd 65 &uf jynfah tmifawmif tydk
aqmif;jy;D apmifo h ifw h ,f r[kwyf gvm;/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
42
vjynf?h vuG,ef YJ &Sp&f uf Oykoaf eYawGrmS rS Oykoaf pmifh aumif;wm r[kwyf gbl;/ ud, k t f qifajywJ&h uf
b,f&ufrqdk Oykoaf pmifEh ikd yf gw,f/ ½H;k ydw&f uf? tvkyyf w d &f ufukd a&G;cs,jf y;D apmif&h if ydtk qifajyrSmaygh/ 0gwGi;f qdk
Oykoaf eY? 0gyqdk we*FaEGaeYrmS apmifv h nf;tqifajywmygyJ/
]Oykof = pdwaf vQmzf yG w f thJ vky}f qdw k hJ t"dymÜ ,f zGiq
hf kd csut f & ig;yg;oDvyJ apmifx h ed ;f jy;D pdwaf vQmzf yG f
ae&iftoGio f P²meft& Oykov f rYkd ac:ayr,fh tESpo f m&t&uawmh Oykov f Ykd ac:Edik yf gw,f/ &Spyf g;oDv
apmifxh ed ;f jy;D pdwrf avQmzf yG &f ifawmh toGio f P²meft& Oykov f Ykd ac:ayr,fh tESpo f m& t&uawmh Oykov f Ykd
rac:Edik yf gbl;/
Oykoo f nf ppfppf jzpfcsiw f ,fq&kd ifawmh Oykoaf pmifw h hJ aeYrmS tdrrf uI pd ?ö vlruI pd aö wG (rGe;f rwnfrh D
rvkyrf jzpfwmawG uvG&J if) vH;k 0 rvkyaf wmhbJ wpfzufuvnf; &Spyf g;oDvudk vHjk cKH atmif apmifx h ed ;f ? wpfzuf
uvnf; ud, k t f m;oef&m bm0emawGeYJ pdwt f 0wfukd jzLazG;oefpY ifatmif avQmzf yG ?f tm½Hw k ikd ;f ç yk*Kd¾ vw f ikd ;f tay:
pdwaf umif; ESv;kH aumif; arG;jrL oGm;&ygr,f 'umrif;xG#af & . . ./
Oykot f aMumif; MuKH &if xyfa&;ygOD;r,f/

pdwtf 0wftm;vH;k
jzLazG;oefpY ifMuygap/
«tvif;wef;*sme,f? pufwifbm(8)? 2003/»

rdbaus;Zl;tausqyfenf;

t&Sib f &k m; ...


rdbaus;Zl;udk b,fvekd nf;eJrY S ausatmif rqyfEikd b f ;l qdw
k m rSeyf govm;bk&m;? jrwfpmG bk&m;awmifrS
rdcifaus;Zl;udk Edw Yk pfv;kH zd;k yJ qyfEikd cf w hJ ,fvv Ykd nf; ajymMuvdyYk g? rdbaus;Zl;ausatmifqyfwehJ nf;&S&d if rdeMYf um;ay;
awmfryl gbk&m; . . ./
armifatmifaZmf?&efuek jf rKd U/
'umatmifaZmfa& . . .
]jrwfpmG bk&m;&Siaf wmif rdcifaus;Zl;udk Edw Yk pfv;kH zd;k yJ ausatmif qyfEikd cf w
hJ ,f} qdw k hJ tpOftqufpum;
vH;k 0rrSeu f efaMumif; ]EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausygw,f} aqmif;yg;rSm OD;Zif; tus,w f 0ifh a&;cJjh y;D jyrD Ykd 'Dae&mrSm
xyfrajymvdak wmhygbl;/
vd&k if;uawmh ... b0wpfyg; ajymif;oGm;jy;D jzpfwhJ r,fawmf (oEÅKów d ewfom;)udk b0oHo&m
0#f'u k u© vGwaf jrmufatmif u,fwifEikd cf w hJ t hJ wGuf jrwfpmG bk&m;&Sirf mS ]tarhEzYkd ;kd } wpfpufrS ta<u;ruseaf wmh
ygbl;/ rdcifaus;Zl;udk ]EdEYk pS v f ;kH zd;k vH;k ausatmif} jrwfpmG bk&m; qyfEikd cf yhJ gw,f/
rdcifaus;Zl;wGifvm;qdkawmh r[kwfygbl;/ zcifaus;Zl;udkvnf; ]tazhacR;zdk;} wpfpufrS ta<u;
ruseaf tmifqyfEikd cf w hJ mygyJ/ crnf;awmf oka'¨g'erif;Mu;D udk vl0wfaMumifb0eJY &[EÅmjzpfjy;D uRww f ef;0ifatmif
vrf;nTeaf y;Edik cf w hJ t
hJ wGuf zcifaus;Zl;udk ]vuf½;kH ESpzf ufz;kd vH;k ausatmif} jrwfpmG bk&m; qyfEikd cf yhJ gw,f/
tarhEdkYzdk;a&m? tazhvuf½Hk;zdk;yg ausatmifqyfEdkifcJhwJh jrwfpGmbk&m;&Sif[m rdbaus;Zl;txl;od?

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
43
txl;qyfvw kd hJ olawmf aumif;wdik ;f twGuf twk,pl &m erlempHjy yk*Kd¾ vx f ;l yk*Kd¾ vjf rwfyg yJ/
rdbaus;Zl;udk ausatmifqyfEikd cf w hJ hJ jrwfpmG bk&m;&Siu f ]iguawmh bk&m;rdv Yk Ykd rdbaus;Zl;udk ausatmif
qyfEikd w f m? oifwu Ykd awmh omrefval wGrYkd rdbaus;Zl;udk b,fawmhrS ausatmifqyfEikd rf mS r[kwb f ;l } vdYk vH;k 0
rdeaYf wmfrrlcyhJ gbl;/ ]ig bk&m; rdbaus;Zl;udk tausqyfEikd o f vdk oifcspo f m; cspo f rD;wdYk vnf; rdbaus;Zl;udk
tausqyfEikd yf gw,f}vdyYk J rdeaYf wmfrcl yhJ g w,f/
rdbaus;Zl;qyfjcif;eJY ywfoufwhJ bk&m;tqH;k trudk ajymMujyq D &kd if ]rdbaus;Zl;udk b,fvrkd S ausatmif
rqyfEikd b f ;l vdYk jrwfpmG bk&m;a[mxm;w,f . . .} vdYk vltrsm; ajymavh&dS Muygw,f/ trSeu f ]ausatmif
rqyfEikd b f ;l } vdYk a[mxm;wm r[kwyf gbl;? ]ausatmifqyfzYkd rvG,b f ;l } vdYk a[mxm;wmyg/]vG,v f ,G q f yf½ekH YJ
aus;Zl;rausEikd b f ;l }vdYk a[mxm;wmyg/]om refqyf½ekH YJ aus;Zl;rausEikd b f ;l ? txl;qyfrS aus;Zl;ausEikd w f ,f}vdYk
qdv k ykd gw,f/ (e oky#Ü u d m&H 0'grd/)
jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ a[mMum;csurf &l if;udk em;axmifMunfyh gOD;/
]cspo f m; cspo f rD;wdYk ...? yk*Kd¾ vEf pS af ,muf&UJ aus;Zl; udk tvG,w f ulqyf½ekH YJ rausEikd b f ;l ? ausatmif
qyfzYkd rvG,b f ;l vdYk igbk&m; ajymcsiyf gw,f/ yk*Kd¾ vEf pS af ,mufqw kd m arG;rdcifeYJ arG;zcif? rdbt&if;tcsmudk
ajymwmyg}
]cspo f m; cspo f rD;wdYk ...? tESpw f pf&moufwrf;rSm tESpw f pf&m touf&n S w f hJ om;orD;u tarudk
vuf,mycH;k rSm wif? tazudk vuf0yJ cH;k rSm wifjy;D &moufyef jyKpv k yk af uR;w,f qdMk uygpd?Yk ycH;k xufu rdbESpyf g;udk
arT;ysHUoif;MudKifatmif eHYom rsdK;pHkeJYvnf; yGwfwdkufvdrf;usHay;w,f? tanmif;tnmajyatmif vufawG
ajcawGuv kd nf; qkyef ,fay;ç ESyd af y;w,f? at; wJt h cg a&aEG;ç ylwt hJ cg a&at;eJv Y nf; a&csKd ;oefpY ifay;w,f?
ud, k v f uf ayghyg;csr;f omatmif vufawGajcawGuv kd nf; qGq J efY ay;w,f? ycH;k xufrmS yJ usiMf u;D usiif ,f
pGeaYf pw,f? tJ'aD vmuf jyKpv k yk af uR;ayr,fh rdbaus;Zl;udk wHjYk yefjy;D om;? tausqyfjy;D om; rjzpfao;ygbl;}
]cspo f m; cspo f rD;wdYk ...? pum;ukef ajym&r,fq&kd if rdbESpyf g;udk ESpo f ufz, G &f wemawG trsm;Mu;D &Sw d hJ
wpfajrjyifv;kH udk pd;k rd;k tkycf sKyf tMu;D tuJvyk Ef ikd w f hJ pMu0aw;rif;&mxl;rSm xm;jy;D aus;Zl;qyfO;D awmh? rdb
aus;Zl;udk ausatmifqyf&m ra&mufao;ygbl;}
]cspfom; cspforD;wdkY ...? 'Davmufaus;Zl;qyfvsufom;eJY bmvdkY aus;Zl;rausEdkif&wmvJqdk&if
rdbawG[m om;orD;awGtay:odyu f kd aus;Zl;rsm;Muvd?Yk om;orD;awGukd Mu;D jyif; &G,af &muf vlvm;ajrmufatmif
*½kwpdu k f apmifah &SmufMuvd?Yk EdcYk sKd wu kd af uR; arG;jrLMuvd?Yk 'DavmuMu;D &JU tm½Hak umif;qd;k trsKd ; rsKd ;udk odjrifatmif
aocsmjyoMuvdyYk gyJ}
]cspo f m; cspo f rD;wdYk ...? rdbaus;Zl;tausqyfEikd w f hJ enf;vrf;awGukd igbk&m;nTejf yyg&ap? o'¨gw&m;
r&Sw d hJ rdbudk o'¨gw&m;eJY jynfph akH tmif? oDvr&Sw d hJ rdbudk oDveJY jynfph akH tmif? ray;&uf rvSL&uf ESajrm0efww kd hJ
rdbudk pGeMYf uJ ay;urf;vSL'gef;jcif;eJY jynfph akH tmif? ynmÓPfr&Sw d hJ rdbudk ynmÓPfeYJ jynfph akH tmif aumif;pGmem,l
aqmufwnfapr,f? av;av;eufeuf ouf0ifapr,f? cdik cf ikd cf chH hH wnfwjhH rjJ raH pr,f qd&k if rdbaus;Zl;udk
wHjYk yefjy;D om;? tausqyfjy;D om; jzpfomG ;ygw,f}
'g[m bk&m;a[mrl&if;ygyJ/ ]rdbaus;Zl;udk b,fvkd enf;eJrY S ausatmif rqyfEikd b f ;l } vdYk a[mrxm;ygbl;/
aus;Zl;rauswhJ qyfenf;udv k nf; txift&Sm; azmfxw k x
f m;ovdk aus;Zl;auswhJ qyfenf;udv k nf; twdtus
nTejf yxm;ygw,f/
rdbaus;Zl;qyfwahJ e&mrSm avmuenf;eJq Y yfjcif;? "r®enf;eJY qyfjcif;vdYk qyfenf;ESprf sKd ; &Syd gw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
44
rdbtwGuf tpm;taomuf? t0wftxnf? aetdrf wdu k w f m? um;&xm; pwJh vlrt I oH;k taqmif
ypön;f awG jynfph kH atmif pDrzH efw;D ay;wmudk avmuenf;eJY aus;Zl;qyfw,fvYkd ac:ygw,f/ rdb&JU pm;0wfaea&;
use;f rma&;twGuf ud, k w f wfprG ;f orQ ½ky0f w¬Kypön;f awGeYJ aus;Zl;qyfwmrdYk ]½kyyf ikd ;f qdik &f m aus;Zl;qyfenf;}
vdv Yk nf; qdEk ikd yf gw,f/
]rdbaus;Zl;qyfvYkd rausEikd b f ;l } qdw k m ½kyyf ikd ;f qdik &f m vdt k yfcsuaf wGuykd J jznfq h nf;ay;wJh avmuenf;
aus;Zl;qyfjcif;udk &nf&, G jf y;D ajymwmyg/
avmuenf;eJY aus;Zl;rausb;l qdak yr,fh tJ'eD nf;eJY vnf; qyfawmh qyfae&rSmygyJ/ oDwif;uRwu f srS
rdbudk uefawmhwmrsKd ;? ESpo f pfu;l usrS rdbudk vufaqmifypön;f ay;wmrsKd ;avmufeYJ auseyfraebJ aeYpOf?
vpOfqo kd vdk rdbudk t&dyw f MunfMh unfeh YJ jyKpak pmifah &Smufoifyh gw,f/
rdbu ud, k u hf kd xrif; b,fEeS yf auR;cJzh ;l ovJ? ud, k u f a&m rdbudk xrif; b,fEeS yf jyefauR;cJjh y;D jyv D ?J
rdbu ud, k u hf tkd us?Ð vHck snb f ,fEx S nfqifczhJ ;l ovJ? ud, k u f a&m rdbudk tus?Ð vHck snf b,fEx S nf 0,fay;
jy;D jyvD ?J ]jyefawG;Munf&h if &Supf &m} qdw k phJ um;rsKd ; b,fawmhrS ajymp&mrvdak tmif tpGr;f ukef jznfq h nf;ay;
vdu k pf rf;yg/ rdbaocgrS ]aus;Zl;rqyfvu kd &f avjcif;} vdYk t&Surf &Sd atmfirkd aeygeJ/Y
ay;rS? vSLrS rdbudk aus;Zl;qyfwm r[kwyf gbl;/ rdb&JU a0,sm0pö udpMö u;D i,fukd vuf½;kH tm;eJY aqmif&u G f
ay;wm[mvnf; aus;Zl;qyfwmygyJ/ rdb&JU tus?Ð vHck snf avQmzf yG af y;wm wd?Yk rdbudk tanmif;tnmajyatmif
ESyd ef ,fay;wmwd?Yk rdbruse;f rm&if ud, k wf ikd u f ,
kd u
f s *½kwpdu k f jyKpw k mwdYk jyKvyk af y; oifyh gw,f/
pdwx f m;rwwfwhJ rdbpdwx f m;wwfatmif? ukov kd f enf;yg;wJh rdbukov kd wf ;kd yGm;atmif ulnyD yhH ;kd
ay;wmudk "r®enf; eJY aus;Zl;qyfw,fvYkd ac:ygw,f/ rdb&JU pdw"f mwfjrifrh m;a&; twGuf pdwt f m[m&awGeYJ
aus;Zl;qyfwmrdYk ]pdwyf ikd ;f qdik &f m aus;Zl;qyfenf;} vdv Yk nf;qdEk ikd yf gw,f/
ud,k &hf UJ ulnyD yhH ;kd ay;rIaMumifh rdb&JU pdw"f mwfjrifrh m;rIeYJ ukov kd w f ;kd yGm;rIu b0vGwaf jrmufrt I qift h xd
wufvrS ;f Edik o f mG ;jyq D &kd if tJ'v D kd wufvrS ;f Edik af tmif "r®enf;eJY aus;Zl;qyfwhJ om;orD;taeeJY rdbaus;Zl;udk
tausqyfjy;D om;jzpfomG ;awmh wmygyJ/
]o'¨gw&m;r&Sw d hJ rdbudk o'¨gw&m;eJY jynfph akH tmif zefw;D ay;&r,f} wJ/h ewfawG? bd;k awmfawGukd txifMu;D
ud;k uG,af ewJh rdbudk bk&m;? w&m;? oHCm &wemoH;k yg;om ud;k uG,&f m tppfjzpfaMumif;? ]ao&ifjy;D jy}D vdYk
,lqaewJh rdbudk ao&ifrjy;D ao;bJ ud, k jf yKxm;wJh aumif;uHç raumif;uHtm;avsmpf mG b0topf xyfjzpf
&OD;r,ht f aMumif;? uHukd r,Hw k hJ rdbudk o&ufaph xJrmS o&ufyifaygufjy;D o&ufo;D awG trsm;Mu;D oD;ay;Edik w f hJ
"mwfowåd ude;f 0yfaeovdk jyKajymMuo H rQ vky&f yfx?J pdw"f mwf xJrmS vnf; aumif;usKd ;? odrYk [kwf qd;k usKd ;ay;Edik w f hJ
"mwfowåad wG ude;f 0yfaeaMumif; em;vnfoabmaygufatmif &Si;f jyay;&yg r,f/
]oDvr&Sw d hJ rdbudk oDveJY jynfph akH tmif zefw;D ay;& r,f} wJ/h 'geukov kd Mf u;D awG 'Davmufvyk x f m;rSawmh
oDvrvHw k hJ tukov kd af v;u tusKd ;ay;rSm r[kwyf gbl; vdYk ,lqaewJh rdbudk 'ge&Sjd y;D oDvr&S&d if ypön;f Opöm
csr;f omayr,fh tema&m*grsm;wwfaMumif;? aocgeD; aumif;&mok*wda&mufa&; udpu ö kd oDvuom tqH;k
tjzwfay;aMumif; em;vnfatmif ajymjyay;&ygr,f/ ig;yg;oDv apmifx h ed ;f jzpfatmif? Oykoo f v D usio hf ;kH
jzpfatmifvnf; ulnaD qmif&u G af y;&ygr,f/
]ESajrmwGew Yf w kd hJ rdbudk tvSL'geeJY jynfph akH tmif zefw;D ay;&r,f} wJ/h ]ay;&ifuek w f myJ} vdYk ,lqaewJh
rdbudk v,fuu G f xJ rsKd ;pyg; Muv J ukd &f if vufxrJ mS avmavmq,f pyg;awG ukeo f mG ;ayr,fh pyg;ay:csed rf mS
ukefoGm;wJh rsdK;pyg;xuf tqaygif;rsm;pGm omvGefwJhpyg;awG jyef&EdkifwmrdkY ukefw,frac:aMumif;?

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
45
arwåmapwemeJaY y;wJh tay;rSeo f rQ ud, k rf arQmv f ifh ayr,fh ud, k &f zdcYk sn;f omjzpfaMumif; 'ge&JU rsKd ;aphew YJ yl u kH kd
vufcv H matmif &Si;f jyay;&ygr,f/ tvSL'ge tqufrjywf jyKEikd f atmifvnf; ud, k wf wfprG ;f orQ tjraJ xmufyhH
ay;&ygr,f/
]ynmÓPfr&SdwJh rdbudk ynmÓPfeJY jynfhpHkatmif zef wD;ay;&r,f}wJh/ MuHKawGUvmorQ tjzpf
tysuaf wGtay: tqd;k jrifpw d ef yYJ J tzsuo f abm wHjYk yefwwfwhJ rdbudk taumif;jrif pdwef YJ tjyKoabm
wHjYk yefwwfatmif? pdwx f m;rrSew f hJ rdbudk pdwx f m;rSeaf tmif pdw&f n S vf uf&n S f azsmif;zsem;csay;&ygr,f/
0dyóemtvkyf tm;rxkwcf siw f hJ rdbudk ypöKyeÜ f pdwaf t;csr;f zdYk twGuaf &m? oHo&m b0vGwaf jrmufzt Ykd wGuyf g
0dyóem[m rvkyrf jzpf ta&;Mu;D aMumif; ajymjyay;&ygr,f/ tdrrf mS w&m; tm;xkwjf zpfatmif? vdt k yf&if
&dyo f moGm;jzpfatmifvnf; tpGr;f ukef ulnaD qmif&u G af y;&ygr,f/
]o'¨g? oDv? pm*? ynmeJY jynfph akH tmif} vdYk acgif;wyfjy;D a[mxm;ayr,fh vd&k if;uawmh rdbudk
ukov kd wf &m; wd;k yGm;onfxuf wd;k yGm;atmif? w&m;xl;w&m;jrwf &&So d xuf &&Sd atmif pGr;f aqmifun l jD y;D
aus;Zl;qyfzyYkd gyJ/ ud, k &hf UJ pGr;f aqmif ulnrD aI Mumifh rdbrSm atmufxpfq;kH wpfr*fwpfzv kd f uRww f rf; cdck iG &hf w,f
qd&k ifuykd J rdbaus;Zl; t<uif;rJh ausomG ;ygjy/D atmufq;kH wpfr*fwpfzv kd f &jy;D &if usew f hJ txuf oH;k r*fo;kH zdv k f
uaocsmayguf &awmhrmS yg/
rdbudk r*fzv kd ef Ad mÁ ef &atmif pGr;f aqmifEikd &f ifvnf; rdbaus;Zl; t<uif;rJh ausygw,f/ ud, k u f , kd w f ikd f
r*fzv kd ef Ad mÁ ef& atmif pGr;f aqmifEikd &f ifvnf; rdbaus;Zl; t<uif;rJh ausygw,f/ tocFwedAmÁ efukd xm0&
pH0ifomG ;MuwJh &[EÅma,mufsm;? &[EÅmrde;f rawGtm;vH;k rdbtay:rSma&m? wjcm;yk*Kd¾ vaf wG tay:rSma&m
bmaus;Zl;a<u;? bmtukov kd af <u;rS ruseaf wmh ygbl;/
r*fzv kd &f zdYk teD;uyfq;kH tvkyu f 0dyóemtvkyjf zpfwhJ twGuf rdbudk 0dyóemtvkyf tm;xkwf
jzpfatmif zefw;D ay;jcif;? 0dyóempmtkyçf 0dyóemwdyaf cGrsm; vSL'gef;jcif;? 0dyóem&JU tjct H &H taxmuftyHh
jzpfwhJ ukov dk af umif;rIawG jyKvyk Ef ikd af tmif ulnaD y;jcif;? bmukov kd yf jJ yKjyK edAmÁ efukd OD;wnfjy;D yJ jyKzYkd wdu k w f eG ;f
ay;jcif;? ud, k ahf Mumifrh b d &JU 0dyóem tm;xkwrf I taESmift h ,Suf rjzpfatmif t&m&m owdjyKaexdik jf cif;wdjYk zifo h m
rdbaus;Zl;udk tausqyfEikd yf gvdrrhf ,f/
'gayrJh olwpfyg;udk r*fzv kd ef Ad mÁ ef&atmif vkyaf y;zdu Yk odyrf aocsmwJt h wGuf rdbaus;Zl;udk 'Dwpfb0
wnf;eJY taus qyfcsiv f eG ;f oyqd&k if ud, k uf ,kd wf ikd f 'Db0rSmyJ tenf;qH;k wpf r*fwpfzv kd &f atmif 0dyóemtvkyf
tm;xkww f m taumif;qH;k ygyJ 'umatmifaZmfa& . . ./
wu,fawmhvnf; &Snv f sm;vGe;f vSwhJ tprxif oHo&mrSm olu rdbjzpfvu kd ?f ud, k u f rdbjzpfvu kd ef YJ
tjyefjyef tvSev f eS f usiv f nfaeMu&wmrdYk b,foaYl us;Zl;udak wmhjzifh b,fou l ausatmif qyfjy;D jyq D w kd m
ykxZk OfavmurSm vH;k 0 r&SEd ikd yf gbl;/ 'Db0 ud, k rhf bd u twdwb f 0wpfcck rk mS ud, k o hf m; orD; jzpfcEhJ ikd o f vdk
tem*wfb0 wpfcck rk mS vnf; ud, k ohf m; orD;tjzpfeYJ ud, k &hf UJ rdbaus;Zl;udk cH,o l l jzpfvmEdik w f myJ r[kwv f m;/
'Dvq kd &kd if ud, k rhf bd tay: ud, k b hf ufu aus;Zl;a<u; useo f vdk ud, k rhf bd bufuvnf; ud, k thf ay: aus;Zl;a<u;
usef aeEdik w f myJaygh/
'gaMumifh aus;Zl;auswm rauswmudk t"durxm;bJ ]aus;Zl;qyfaezdkYt"du} vdkY ESvHk;oGif;jyD;
avmuenf;eJaY &m? "r® enf;eJyY g rdbudk tjrJ aus;Zl;qyfaezdyYk J ta&;Mu;D ygw,f/ rdbudk ½kyyf ikd ;f qdik &f ma&m?
pdwyf ikd ;f qdik &f myg tqift h wef;jrifah tmifaus;Zl;qyfaewJh om;aumif;orD;aumif;&JU xHarSmufukd uHaumif;jcif;
vufaqmifawG t&yfq,frsuEf mS uae ]0ifvmrpJ woJo}J qdo k vdk tvH;k t&if;eJY 0ifvmrSmuawmh aocsm
aygufyg yJ .../

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
46
rdbaus;Zl;tausqyfEikd Mf uygap/
«tvif;wef;*sme,f? atmufwb kd m(13)? 2003/»

tvSLESifUa&puf

t&Sifbk&m; ...
a&pufcswthJ cg trQa0zdu
Yk t"du? a&pufcu
G uf t"du r[kwb
f ;l ? a&pufcu G rf ygvnf; a&pufcsvYkd
&w,fvdkY wynfhawmf ,lqygw,f? rSefygovm;bk&m;/
udck ifarmifat;? prf;acsmif;jrKd Ue,f/

'umudkcifarmifat;a& . . .
]tvSLa&puf vufeJYruGm} qdkwJh pum;vdkyJ tvSLeJY a&puf[m tjrJ'GefwGJaewmrdkY tvSLay;? tvSLcH
yk*Kd¾ vaf wG&adS eorQ umvywfv;kH a&pufcswhJ usix hf ;kH [mvnf; 'DurÇmavmu Mu;D rSm xm0&&Sio f efaeOD;rSmyg/
tvSLwpfck txajrmufzt Ykd wGuf vSLzG,0f w¬K&,f? tvSLcHy*k Kd¾ v&f ,f? vSLvdw k ahJ pwemo'¨gw&m;&,f?
taMumif; w&m;oH;k yg; nDnw G zf Ykd vdyk gw,f/ tJ't D aMumif;w&m;oH;k yg; nDnw G &f if a&pufcscs rcscs? tvSLwpfck
txajrmufwmygyJ/
a&pufrcsvnf; tvSLwpfcx k ajrmufatmifjrifw,f qdak yr,fh a&pufcsjy;D vSL&ifawmh tJ't D vSL[m
a&pufrcsbJ vSLwJh tvSLxuf ydkjyD; av;eufygw,f? ydkjyD; us,fjyefYygw,f? ydkjyD; tusdK;ay;MuD;us,fygw,f/
jrwfpGmbk&m;&Sif vufxufwkef;u rd*'g0kefawm ausmif;wdkufMuD;xJrSm eE´d, qdkwJh 'umwpfOD;u
bk&m;trSL;&Sd wJh oHCmawmfawGtwGuf ausmif;wpfaqmif aqmufvyk f vSL 'gef;cJzh ;l ygw,f/ ausmif;aqmifMu;D udk
w&m;0if EIwjf ru G v f LS 'gef; jy;D vdYk jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ vufawmfxJ a&pufoeG cf svu kd wf meJY wpfjyKd ief uf wm0wðom
ewfjynfrSm eE´d,ausmif;'umtwGuf ewfAdrmefMuD;wpfck csufcsif;ay:aygufvmygw,f/
ausmif;aqmufaepOf? w&m;0ifEIwfjrGufvSLaepOfawG rSm ewfAdrmefraygufbJ jrwfpGmbk&m;&Sif&JU
vufawmfeJY tvSL a&puf xdvdkufwJhtcsdefusrS ewfAdrmefaygufwmudk Munfhjcif; tm;jzifh a&pufcsjcif;&JU
aemufu, G rf mS omrefÓPfrsKd ;eJY rod jrifEikd w f hJ vQKd U0Sucf suaf wG euf½iId ;f pGm &Sad ew,fqw kd m cefrY eS ;f vdYk &ygw,f/
]'u©daPm'u} vdkY ygVdvdkac:wJh ]tvSLa&puf} qdkwm udk,fpGefYvTwfvSL'gef;vdkufwJh vSLzG,f0w¬Kudk
ud, k pf m;jyKygw,f/ a&pufcsw,fqw kd m wu,fawmh ud, k pf eG v
Yf w
T v f LS 'gef;vduk w f hJ vSLzG,0f w¬Ktay: wG,w f m
pGJjidrI r&SdawmhaMumif; oufaojyvdkufwmygyJ/
]ig tck oGecf svu kd w
f hJ a&tay:rSm cifw, G pf jJG ird ?I jyef&vdrk I vH;k 0 r&So d vd?k ig tck pGev Yf w
T v f LS 'gef;vdu
k wf hJ
vSLzG,f0w¬KawGtay:rSmvnf; cifwG,fpGJjidrI r&Sdawmhbl;? jyefvnf &,lcsifpdwfr&Sdawmhbl;? tjyD;tjywf
pGev Yf ukd jf y}D vdYk ESv;kH oGi;f jy;D vSLzG,0f w¬Ktay:pdwjf ywfatmif jzwfvu kd jf cif;[m a&pufcsjcif;&JU t"du tESpo f m&
jzpfygw,f/
wcsdKUu udk,fvSLvdkufwJh ypönf;0w¬Kudk tvSLcHyk*¾dKvfu udk,foHk;apcsifovdk roHk;bJ oloHk;csifovdk
wpfrsdK;wpfzHk oHk;vdkufwmudk jrifawGUMum;od&wJhtcg rausreyfjzpfjyD; a'gotdk;aygufuGJwwfMuygw,f/
ud, k v f LS vdu k w f hJ ypön;f 0w¬Ktay: pdwrf jywfao;aMumif;? twG,t f pG&J adS o;aMumif; xkwaf zmfjyovdu k wf mygyJ/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
47
a&pufoGefcsjcif;[m tpGJuif;jcif;&JU oauFwjzpfovdk a&&JUoabmeJY EdIif;,SOfjyD; ÓPfeJY csJUawG;r,f
qdk&if wjcm;t"dyÜm,fawGvnf; xGufay:vmEdkifygw,f/ erlemajym&&if...
a&qdkwm at;jrjcif;&JU oauFwyg/ oGef;avmif;vdkufwJha&udk vufeJYxdxm;jyD; tvSL&Sifuvnf;
]tvSLcHy*k Kd¾ vþ f a&uJoh Ykd at;csr;f ygap? igvSLvdu k w f hJ vSLzG,0f w¬Kukd toH;k jyK jy;D ud,
k af &mpdwyf g use;f rmcsr;f om
ygap} vdkY tvSLcHyk*¾dKvftay: arwåm"mwf ydkYvTwfEdkifygw,f/
tvSLcHyk*¾dKvfuvnf; olawmfaumif;jzpfcJh&if udk,fh vufay: usxdvmwJha&&JU at;jrrIudk oufao
xm;jyD; ]tvSL ay;yk*¾dKvf þa&uJhodkY at;csrf;ygap? þaumif;rIaMumifh avmuD avmukwå&m pnf;pdrfOpöm
tjzmjzmeJY jynfph ykH gap? ud, k af &mpdwf yg use;f rmcsr;f omygap} vdYk tvSLay;yk*Kd¾ vt f ay: arwåm"mwf ydv Yk w T Ef ikd f
ygw,f/
a&pufcsjcif;aMumifh tvSLay;yk*¾dKvfeJY tvSLcHyk*¾dKvf tjyeftvSef arwåm"mwfawG ul;vl;,SufEG,f
oGm;wmaygh/
a&qdw k m oefpY ifjcif;&JU oauFwyg/ ]ig tckvLS wm *kPyf umoe? xifay:ausmMf um;rI? vkyyf ikd &f ydik cf iG ?hf
bGJUwHqdyfpwJh twåarQmfvifhcsufawGtwGuf vSLwmr[kwfbl;? tvSLcHyk*¾dKvfcsrf;omzdkY? omoemawmfudk
csD;ajr§mufzdkY pwJh oefYpifwJh &nf&G,fcsufeJY vSLwm}vdkY oefYpifwJha&udk oufaoxm;jyD; udk,fhtvSL'ge&JU
&nf&G,fcsufudk toefYpifqHk;jzpfatmif aq;aMumokwfoifEdkifygw,f/
vSLzG,f0w¬Kudk pGefYvTwfjcif;&JU udk,fpm;vnf;jzpf? vSL zG,f0w¬Ktay: jidpGJwJh wPSmudk pGefYvTwfjcif;&JU
oauFwvnf;jzpfwJh a&awGudk r[myx0DajrMuD;ay: oGef;avmif;csjcif;jzifh r[myx0DajrMuD;? odkYr[kwf
ajrapmifhewfeJYwuG Mum;Edkif? jrif Edkif? odpGrf;EdkifwJh yk*¾dKvfowå0gawGudk udk,fh&JU ukodkvfaumif;rI twGuf
oufaot&m xm;vdkufjyD;om; jzpfoGm;ygw,f/
ta&;MuHKvdkY wu,fvdktyfvmwJhtcg a&puftoGef;cH cJh&wJh r[myx0DajrMuD;u udk,fhbufuae
&yfwnfay;ygvdrfhr,f/ bk&m;jzpfr,fhaeYu jrwfpGmbk&m;&Sifudk qefYusifwdkufckdufvmwJh rm&fewfrif;udk
r[myx0DajrMu;D u ]bk&m;tavmif; awmfjyKcw hJ hJ ukov kd af umif;rIawGukd tuREyfk o f yd gw,f} vdYk oufaojywJh
taeeJY ajrivsifvIyfay;jcif;? awmfvnf;oH jrnf[nf; ay;jcif;wdkYjzifh jrwfpGmbk&m;bufuae ulnDwdkufcdkuf
ay;cJhzl;w,f r[kwfvm;/
wcsKd Uu ]vSLjy;D &ifjy;D wmyJ? a&pufcszYkd rvkyd gbl;}vdYk cyfxmG ;xGm;avoHeYJ ajymavh&ydS gw,f/ tck ajymcJw h m
awGukd oabmaygufr,fq&kd if a&pufcswt hJ vky[ f m tydt k vkyf r[kwb f ;l ? vkyo
f ifv
h yk x
f ukd w
f hJ tvkyyf q J w kd m
vufcEH ikd rf mS yg/ bmav; vSLvSL? a&pufcs&r,fvaYkd wmh rqdv k ykd gbl;/ tajctae tcsed t f cgt& a&pufcsaep&m
rvdkwJh tvSLrsdK;awGvnf; trsm;MuD; &Sdygw,f/
a&pufcsenf;tppftrSeu f awmh tvSLcHy*k Kd¾ v&f UJ vufay:udk a&pifoeG ;f avmif;jcif;ygyJ/ tJ'v D rkd vS nf;
tckajymcJhwJh a&pufcsjcif;&JU tESpfom&awGudk tjynfht0&&SdEdkifygw,f/
a&cGufxJyJ a&avmif;xnfhwJh tckacwfa&pufcsenf; uawmh odyfobm0rusygbl;/ tpOftvm
aMumifh tvSLcHyk*¾dKvf vufxJ a&oGef;avmif;zdkY tajctaeray;ayr,fh a&pufcGufxJ udk,fhvufxnfhxm;jyD;
a&pufeYJ xdawGUatmif zefw;D Edik f r,fq&kd ifawmh vufeaYJ & vH;k 0 rxdwmxufpm&if tESpo f m& yd&k ydS gvdrrhf ,f/
a&pufcGufxJtvSLcHyk*¾dKvf&JU vufa&m? udk,fh vufa&m xnfhxm;jyD; vufESpfckvHk; a&xdatmif oGef;avmif;
Edkif&ifawmh taumif;qHk;ygyJ/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
48
ausmif;om;b0wke;f upmoifcw hJ hJ a&eHacsmif; txu (1)&JU ausmif;aqmifopftwGuf usyq f ,foed ;f
vSLwkef;ua&m? &[ef;pma&;q&mig;yg;&JU pmtkyfxkwfa0a&;twGuf usyf ESpfq,fhig;odef; tMudrfMudrfcGJjyD;
vSLwkef;ua&m olYvuf udk,fhvuf a&xdatmif oGef;avmif;wJhenf;eJYyJ OD;Zif; a&pufcsvSLcJhygw,f/ "mwfyHk
rSwfwrf;awGvnf; wifxm;ygw,f/ aemufydkif; vSLwJh txifu&tvSLawGrSmvnf; tJ'Denf;eJYyJ a&pufcsvSL
oGm;rSmyg/
bk&m;avmif; a0óEÅ&mrif;MuD; wdkif;wpfyg;ykPÖm; awGvufxJ qifjzLawmfvSLwkef;ua&m? ZlZum
ykPmÖ ;vufxJ om;awmfZmvDeYJ orD;awmf uPSmZdef vSLwke;f ua&m? ykPmÖ ; ta,mifaqmifoMd um;rif;vufxJ
rdzk&m;r'´Da'0D vSLwkef;ua&m? tvSLcHyk*¾dKvfawG&JU vufay:udk a&pifoGef;avmif;jyD; vSL'gef;cJhygw,f/
jrwfpGmbk&m;&Sifvufxufwkef;u O*¾ qdkwJh olaX;wpf a,muf tem*grfjzpfwJhaeYrSm olY&JU r,m;
av;a,mufudk ]rdbtdrfjyefvdkujyefEdkifaMumif;? ,lvdkwJha,mufsm;&Sdu ,lEdkifaMumif;}ajymawmh r,m;
wpfa,mufu olMudKufaewJha,mufsm; wpfa,mufaemuf vdkufoGm;vdkaMumif; ajymygw,f/ tJ'Dr,m; udk
b,fvufuudik ?f a&u&m;udk nmvufuudik jf y;D tJ'D a,mufsm;&JU vufxJ a&pufoeG ;f cs vSL'gef;vdu k yf gw,f/
a&pufcsjyD; vSLwJh r,m;tvSLaygh/
tvSLwdik ;f a&pufcsjy;D rvSLawmif b0rSm t&mxif xifjzpfr,fh tvSLrsKd ;? Mu;D us,cf rf;em;wJh tvSLrsKd ;?
aiGuek af Mu;usrsm;wJh tvSLrsKd ;? xl;jcm;av;eufwhJ trSww f & tvSLrsKd ;udak wmh pepfwus a&pufcsjy;D vSLoifh
ygw,f/
a&pufrcsvnf; tvSLtxajrmufayr,fh a&pufcsvdkufawmh ydkjyD;av;eufoGm;wmaygh/ w&m;0if
vufrw S rf xd;k bJ ESpOf ;D oabmwl aygif;oif;aexdik w f mxuf w&m;0ifvufrw S f xd;k jy;D ESpOf ;D oabmwl aygif;oif;
aexdkifwmu tMuifvifr,m;tjzpf ykdkjyD; cdkifrmaocsmoGm;ovdkygyJ/
bk&m;vufxufu tdraf wGrmS qGr;f yifu h yfwt hJ cg trsm;tm;jzifh a&puft&ifcsjy;D rS qGr;f uyfvLS avh
&Syd gw,f/ rvSLcifyJ a&pufcscs? vSLjy;D rSyJ a&pufcscs? a&pufcswt hJ vkyf udk tESpo f m&&Sad tmif vkyw f wfr,fq&kd if
udk,fh&JU tvSL'ge[m at;csrf;rIawG vTrf;jcHKjyD; usufoa&r*Fvmtaygif;eJY jynfhpHkaerSm aocsmygw,f/
a&pufcszdkY tajctaeay;&if a&pufcsjyD;vSL? a&pufcszdkY tajctae ray;&ifvnf; 'Dtwdkif;yJ ½dk;½dk;
vSLvdkuf½HkygyJ/ a&pufcs&rS? a&pufcGufygrSvdkYawmh tpGJtvrf;xm;p&m rvdkygbl;/ a&pufrcsvnf; pdwf
jywfom;&if tvSLajrmufwmygyJ/ bmyJvLS vSL? vSLjy;D wdik ;f ud, k v f &kd m qkawmif;jzpfzeYkd YJ olwpfyg;udk trQtwef;
ay;a0jzpfzdkYyJ ta&;MuD;ygw,f/ a&pufcGuf ygyg rygyg? trQtwef;uawmh ay;a0oifhygw,f/
a&pufcu G f rygbJeaYJ wmh usp&ma&puf r&Sw d thJ wGuf a&pufcsw,fvYkd rajymEdik yf gbl;/ a&pufcsw,f
qdkwJh pum;vHk;oHk;EIef;EdkifzdkYtwGuf a&pifu&m;? a&pufcGufeJY a&uawmh &Sdudk&Sd&rSmaygh/
a&pufrcsbJ vSLwJh tvSLu 'geukodkvfwpfckwnf;om &EdkifjyD; a&pufcsjyD; vSLwJhtvSLuawmh 'ge
ukodkvftjyif ywåd'ge - trQa0ukodkvfeJY ywåmEkarm'e - om"kac:ukodkvfyg tqpfydk&Edkifygw,f? a&pufcs
w&m;yg emjzpfw,f qd&k ifawmh emolrmS "r®ó0eukov kd ef YJ a[molrmS "r®a'oemukov kd f xyfw;kd ygao;w,f
'umudkcifarmifat;a& . . . /

tvSLa&pufjrMJ uygap/
«tifwmAsL;*sme,f? ZGe(f 25)? 2003/»

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
49
«1»
vlwpfa,muf&UJ b0wnf aqmufrrI mS r&Srd jzpf vdt k yfwhJ t&mwpfcuk awmh ]tifwmAsL;} yg yJ/ tifwmAsL;eJY
xdawGUrI uif;wJh vlwpfa,muf&JU b0[m t½kyfqdk; tusnf;wefaerSm aocsmygw,f/ tifwmAsL;eJY
arGUavsmaf ysmyf u
kd &f if awmh b0tvSawG wd;k csiw
f ikd ;f wd;k Ny;D usuof a&taygif; canmif;wJh vljzpfaerSm rvGyJ gbl;/
avmurSm arG;zGm;vmuwnf; u bmrS avhvmp&m rvdb k J tpp t&m&m wwfoed m;vnfaewJo h l
&,fvYkd wpfO;D wpfa,mufrS r&Syd g bl;/ t&G,t f m;avsmpf mG ? ywf0ef; usif tm;avsmpf mG avhvm&if; avhvm&if;eJrY S
wjznf;jznf; wwf odem;vnfvm&wmyg/ 'gawmifrS twdkif;twmwpfcktxdavmufyJ pGrf;Edkifygw,f/
t&mtm;vH;k udk t<uif;tuserf &Sd rodEikd yf gbl;/

&ifrSmjrL;wJUtifwmAsL;

ud, k w f pfa,mufwnf;u e,fy,ftoD;oD;u tjzpftysut f aMumif;t&mawGeYJ wdu k ½f ukd xf ad wGUNy;D


avhvmzdq Yk wkd m b,fvekd nf;eJrY S rjzpfEikd w f thJ wGuf oleY ,fy,feo YJ l usiv f nfaeMuolawG&UJ tifwmAsL;awGukd
em;axmifzwf½NI y;D ud, k u
hf , kd f udk A[kow k e,fy,fus,jf yefaY tmif jznfq h nf;wnfaqmuf&yg w,f/
tEkynmorm;awG&UJ tifwmAsL;udzk wf½jI cif;jzifh tEkynmavmuxJukd ud, k u f , kd w
f ikd f oGm;avhvm
p&mrvdb k J tEkynmavmuqdik &f m A[kow k awG &&SEd ikd yf gw,f/ Edik if aH &;? pD;yGm;a&; A[kow k awGukd wD;rdacgufrd
&Scd si&f ifvnf; Edik if aH &;? pD;yGm; a&; tifwmAsL;awG zwf½aI vhvm½Hyk gyJ/ ud, k rf odao;wJh vlraI &; vkyif ef;awGeYJ
&if;ES;D uRr;f 0ifcsi&f ifvnf; vlraI &;tifwmAsL;awG ra&rwGuEf ikd af tmif trsm;Bu;D &Syd gw,f/
avmutaMumif;yJjzpfjzpf? "r®taMumif;yJjzpfjzpf t aMumif;t&mwpfcu k kd avSBu;D xd;k ½d;k ½d;k a&;wmxuf
tar;tajzyHpk eH YJ tifwmAsL;vkyaf &;wmu zwf½o I &l UJ ESv;kH om;xJukd ydNk y;D pdr0hf ifysUH ESoYH mG ;apygw,f/
vlwikd ;f vlwikd ;f rSm pl;prf;csiw f phJ w
d ?f pyfpck siw
f phJ wd f &Sw
d hJ twGuf tifwmAsL;aqmif;yg;wpfy'k &f UJ ar;cGe;f udk
jrifvdkufwmeJY tajzudkodcsifwJhpdwf xufxufoefoef jzpfvmygw,f/ tajz tcsuftvufawGtay:
pdw0f ifpm;Ed;k <uaewJt h wGuf zwfvu kd f orQ taMumif;t&mawGuv kd nf; pdwx f rJ mS pGpJ jJG rjJ rJ rSwrf o d mG ;yg w,f/
wpfzufowfa&;wJh½dk;½dk;aqmif;yg;xuf tar;tajzeJY a&;wJh tifwmAsL;aqmif;yg;uzwf½Iol&JU
pdwEf v S ;kH udk &Tijf yKH ;jrL; xl;oGm;apovdk todÓPfuv kd nf; uGejYf rL;vif;vufomG ;apyg w,f/
pdwu f vkd nf; &Tijf rL;ap? ÓPfuv kd nf; uGejYf rL;apvdYk tif wmAsL;tm;vH;k udk ]&ifrmS jrL;wJh tifwmAsL;} vdYk
*kPjf yKvu kd cf sif ygw,f/

«2»
pmtkyaf wG? pmapmifawGrmS ygwJh tifwmAsL;awGrS tif wmAsL; r[kwyf gbl;/ jyifyavmurSm vltcsi;f csi;f
ar;vdu
k af jz vdu k ef YJ ajymMuwJh tjyeftvSepf um;rSeo f rQ tifwmAsL;awG csn;f ygyJ/
tifwmAsL;udk aMumufNy;D ar;zdaYk jzzdYk 0efav;ae&if ud, k f &oif&h xdu
k wf hJ A[kow
k awG r&Edik af wmhygbl;/
tifwmAsL;udk cspjf rwfE;kd Ny;D tar;tajzeJY arGUavsmaf ysmyf u kd &f ifawmh avmu a&;vnf; avmua&;rd?Yk "r®a&;vnf;
"r®a&;rdYk A[kow k awG jynfph vkH mEdik yf gw,f/
]rod&ifar;? rpif&ifaq;} qdw k t hJ wdik ;f ar;jref;pHpk rf;wJh tvky[ f m todÓPf<u,f0a&;twGuf tifrwef
ta&;Bu;D ygw,f/ avmua&;rSm xdyw f ef;a&mufaeolawGa&m? "r®a&;rSm xdyw f ef;a&mufaeolawGyg tifwmAsL;eJY

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
50
uif;wJv h l wpfO;D rSr&Syd gbl;/ tifwmAsL;awGuay;wJh todÓPfeYJ ud, k bhf 0ud,k f wnfaqmufcv hJ Ykd xdywf ef;
a&mufaeMuwmyg/
b0wd;k wufa&;twGuo f m tifwmAsL;u ta&;ygwm r[kwyf gbl;/ b0vGwaf jrmufa&;twGuv f nf;
tifwmAsL;uta&;ygygw,f/ wpfavmuvHk;rSm tjrwfqHk;jzpfwJh Ak'¨jrwfpGm bk&m;&JUb0wdk;wufa&;
w&m;awGrmS a&m? b0vGwaf jrmufa&; w&m;awGrmS yg tifwmAsL;u ae&mtrsm;Bu;D ,lxm;ygw,f/
vlom;awGxu J yxrqH;k &[EÅmjzpfMuwJh yOö0*¾iD g;OD;udk t&[wår*fÓPf uGejYf rL;oGm;apcJw h hJ ]tewå
vu©Pokw}f w&m;awmfBu;D [m tar;tajzeJY zGUJ pnf;xm;wJh tifwmAsL; w&m;awmfBu;D ygyJ/
]bdu©KwdkY ...? azmufjyefrIoabm(½kyf)? cHpm;rIoabm (a0'em)? rSwfom;rIoabm(onm)?
aphaqmftm;xkwrf o I abm (ocFg&)? odro I abm(0dnmPf)? 'Doabmw&m;awG[m wnfjrJ wJw h &m;awGvm;?
rwnfjrw J w hJ &m;awGvm; (edpv ö m;? tedpv ö m;)
]rwnfjrw J whJ &m;awGygbk&m; (tedpyö gbk&m;)}
]rwnfjrJwJhw&m;awG[m jzpfjcif;ysufjcif;&JU ESdyfpufrI 'Pfudk cHae&wJhtwGuf aumif;ovm;?
raumif;bl;vm; (okcvm;? 'kuv © m;)}
]raumif;ygbk&m; ('kuy© gbk&m;)}
]rwnfjrv J Ykd jzpfysuaf ewJh w&m;awGukd rjzpfatmif? rysuaf tmif wm;qD;r&wJt h wGuf ydik o f vm;?
rydik bf ;l vm; (twåvm;? tewåvm;)}
]rydik yf gbk&m;(tewåygbk&m;)}
ud,k ehf YJ qufpyforQukd ½kyw f &m;? pdwef YJ qufpyforQukd emrfw&m;vdYk ac:ygw,f/ tJ'D ½kyw f &m;?
emrfw&m;awG[m ud, k rf ydik w
f hJ tewåw&m;awGyg/ wu,fvYkd ud, k yf ikd wf hJ twå w&m;jzpfr,fq&kd if ]'Dvrkd jzpfe?YJ
[dv
k jkd zpf}? ][dv k rkd jzpfe?YJ 'Dvjkd zpf} vdYk ½kyw
f &m;? emrfw&m;awGukd trdeaYf y;vdYk &ygvdrrhf ,f/
tckawmh udk,frydkifwJhtewåw&m;awGrdkY rtdkcsifvnf; tdk&? remcsifvnf; em&? raocsifvnf;
ao&ygw,f/ rjzpfcsif vnf; jzpf&? rysucf siv f nf; ysu&f ? jzpfysu&f ygw,f/ olo Y abm olaqmifNy;D jzpfysuaf ewJh
tewåoabmawGukd tifwmAsL;yHpk eH YJ jrwfpmG bk&m; a[mMum;vdu k wf t hJ wGuf yOö0*¾iD g;OD; todx;l ? ÓPfx;l awG
uGejYf rL;oGm;cJMh uygw,f/
aMomf ... &ifrmS jrL;wJh tifwmAsL;ygvm; .../

«3»
b,favmuftvkyrf sm;w,f ajymajym? vlwikd ;f vlwikd ;f rSm ud, k t f vky?f EIwt f vky?f pdwt
f vky&f ,fvYkd
tvkyo f ;kH rsKd ;yJ&ydS g w,f/ tJ't D vkyof ;kH rsKd ; vkyw
f ikd ;f vkyw f ikd ;f aphaqmfwu kd w f eG ;f rI qdw
k hJ apwem"mwfav; tjrJ
ygygw,f/ aumif;wm vky&f if aumif;wJah pwem? qd;k wmvky&f if qd;k wJah pwem wGyJ gaeygw,f/
tvkyw f ikd ;f rSm wGyJ gaewJh tJ'aD pwem"mwfav;udk ]uH} vdYk ac:ygw,f/ apwemaumif;&if uHaumif;Ny;D
apwemqd;k &if uHq;kd ygw,f/ uHaumif;&if tusKd ;ay;aumif;Ny;D uHq;kd &ifawmh tusKd ;ay;nHyh gw,f/
ae&mwumrSm uHaumif;csio f rl sm;twGuf jrwfpmG bk&m;&Sief YJ okbvkvif&UJ tifwmAsL;tar;tajz
vd&k if;av;udk rQa0ay;vdu k yf gw,f/
]jrwfpmG bk&m; ...? vlwcsKd U toufwNkd y;D vlwcsKd U touf&n S w f m bmaMumifyh gvJb&k m;}
]okbvkvif ...? olwpfyg;toufowfwo hJ al wG[m tJ'u D H tusKd ;ay;wJb h 0rSm toufww kd wfygw,f/
olwpfyg; touf rowfwo hJ al wGuawmh touf&n S yf gw,f}

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
51
]wcsKd U tema&m*grsm;Ny;D wcsKd U tema&m*guif;wmu a&m bk&m;}
]olwpfyg;udk aoatmif rowfayr,fh emusiq f if;&J atmif n§O;f qJEydS pf ufoal wG[m tema&m*g
rsm;ygw,f/ ol wpfyg;udk rn§O;f qJ? rESyd pf ufoal wGuawmh tema&m*guif;ygw,f}
]wcsKd U t½kyq f ;kd Ny;D wcsKd U ½kyt f qif;vSwmua&mbk&m;}
]a'goBu;D wJo h ?l pdwq f ;kd vG,çf pdww f v kd ,G wf ohJ ?l olwpfyg; udk a'goeJY xdyg;ykwcf wfajymqdw k wfwo hJ [l m
t½kyq f ;kd ygw,f/ a'gouif;wJo h ?l arwåmw&m;Bu;D rm;wJo h u l awmh ½kyt f qif;vS ygw,f}
]wcsKd U ta>ct&Henf;? wefc;kd tmPmenf;Ny;D wcsKd U ta>ct&Haygrsm;? wefc;kd tmPmBu;D xGm;wm ua&m
bk&m;}
]olwpfyg;&JU jynfph rkH ?I atmifjrifru I kd remvdrk ½Iqw d Ef ikd f wJo h ?l £ómtm;Bu;D wJo h [ l m ta>ct&Henf;?
wefc;kd tmPmenf;ygw,f? olwpfyg;&JU jynfph rkH ?I atmifjrifru I kd remvdk r½Iqw d f rjzpfbJ 0rf;ajrmuf0rf;om
rk'w
d myGm;Edik w f ohJ ul awmh ta>ct&H aygrsm;? wefc;kd tmPmBu;D xGm;ygw,f}
]wcsKd U ypön;f Opöm qif;&JNy;D ? wcsKd U ypön;f Opöm csr;f om wmua&m bk&m;}
]olwpfyg;udk vSL'gef;ylaZmfr?I ay;urf;pGeMYf urJ I r&Sw d o hJ ?l ESajrmwGew Yf rkd I rpä&, d tm;Bu;D wJo h ?l uyfap;ESw J hJ
ol[mypön;f Opömqif;&Jygw,f/ ESajrmwGew Yf rkd I r&Sb
d J ay;urf;pGeMYf uw J o
hJ ?l tvSL'geeJY arGUavsmw f o hJ u l awmh
ypön;f Opömcsr;f omygw,f}
]wcsKd U trsKd ;,kwNf y;D wcsKd U trsKd ;jrwfwmua&mbk&m;}
]rmeBu;D wJo h ?l olwpfyg;udk txifao;Ny;D ud, k u hf , kd u f kd txifBu;D wJo h ?l ½dak oav;pm;xdu k o f al wGukd
r½dak orav;pm;wJo h [ l mtrsKd ;,kwyf gw,f/ rmeuif;wJo h ?l olwpfyg;udk txifrao;bJ ESrd chf swo hJ ?l ½dak o
av;pm;xdu k of al wGukd ½dak oav;pm; wJo h [ l m trsKd ;jrwfygw,f}
]wcsKd U todtvdrm® ÓPfynm enf;yg;Ny;D wcsKd U tod tvdrm® ÓPfynm Bu;D rm;wmua&mbk&m;}
]ynm&Sw d yhJ *k Kd¾ vaf wGqD rcsO;f uyf rar;jref;wJo h l (tif wmAsL;eJY rarGUavsmw f o hJ )l [m todtvdrm®
ÓPfynm enf;yg;Ny;D ynm&Sw d hJ yk*Kd¾ vaf wGqD csO;f uyfar;jref;wJo h l (tifwmAsL;eJY arGUavsmw f o hJ )l [m todtvdrm®
ÓPfynm Bu;D rm;ygw,f}

«4»
vlom;awG rvdck siq f ;kH t&mu aojcif;w&m; jzpfNy;D tvdck siq f ;kH t&muawmh raojcif;w&m; jzpfygw,f/
aojcif;w&m;vH;k 0r&Sw
d hJ edAmÁ efukd a&mufcsi&f if aojcif;w&m;udk tjrJ owd&aezdYk ta&;Bu;D ygw,f/
b,fawmhrS raocsiw f ohJ al wGtwGuf jrwfpmG bk&m;&Sif eJY &ufuef;onfrav;wpfO;D wd&Yk UJ tifwmAsL;
tar;tajzav;awG vufqifu h rf;vdu k yf gw,f/
]cspo
f rD; ...? b,fu vmwmvJ}
]rodygbk&m;}
]cspof rD; ...? b,fomG ;rvdv Yk }J
]rodygbk&m;}
]cspo
f rD; ...? wu,frodb;l vm;}
]odygw,fb&k m;}
]cspo
f rD; ...? wu,fow d mvm;}
]rodygbk&m;}

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
52
&ufuef;½Hu k o kd mG ;zdYk tdru
f xGuv f mwJh wpfq,fah jcmuf ESpt f &G,f &ufuef;onfrav;&JU tajzpum;
awG[m jrwfpmG bk&m;&Siu f kd qefu Y sib f ufvyk Nf y;D aemufajymifaeovdk xif&ayr,fh tifwmAsL;qH;k oGm;&ifawmh
tajzu&Si;f oGm;ygvdrrhf ,f? (wu,fqkd ]tdru f vmwmygbk&m;}? ]&ufuef;½Ho k mG ;rvdyYk gbk&m;} vdYk ajz&rSmayghaemf)
]cspo f rD; ...? b,fu vmwmvJar;wmudk rodygvdYk ajzwm bmoabmygvdr}hf
]b,fb0u vmrSe;f rodv?Ykd 'Db0ra&mufcif t&if b0u bmowå0gjzpfcw hJ ,fqwkd m rodvyYkd gbk&m;}
]cspo f rD; ...? b,fomG ;rvdv Yk J ar;wmudk rodygvdYk ajzwmua&m}
]'Db0u ao&if b,fb0a&mufrvJqw kd m rodvyYkd g bk&m;}
]cspo f rD; ...? wu,frodb;l vm;ar;wmudk odygw,f vdYk ajzwm&JU t"dymÜ ,fu bmrsm;ygvJ}
]wpfaeYaeY wpfcsed cf sed rf mS {uefrck sao&r,fqw kd m ao csmayguf odaevdyYk gbk&m;}
]cspo f rD; ...? wu,fow d mvm;ar;wmudk rodygvdYk ajzwm bmaMumifrh sm;vJu, G }f
]b,ftouf? b,ftcsdefrSm b,ftema&m*geJY ao& r,f? aoNyD;½kyftavmif;udk b,fae&m?
b,foo k mefrmS jrK§ yEf HS cH&r,fqw kd m aocsmayguf rodvyYkd gbk&m;}
aojcif;w&m;udk rMumcP owd&ae&if oHa0*ÓPf tm;aumif;vmygw,f/ tm;aumif;vmwJh
oHa0*ÓPfeYJ owd y|mef0yd óemtvkyu f kd t&Sed t f [keaf umif;aumif;? tiftm;yg yg? pGr;f &nfjynfjh ynfh tm;xkwf
oGm;r,fq&kd if b,fawmhrS rao& awmhbJ tpOfxm0& wnfjraJ ewJh rao&medAmÁ efukd tvsif tjref rsuaf rSmuf
jyKEikd yf gvdrrhf ,f/

«5»
tywfpOf ud, k yf ikd ,
f çl zwfjzpfwhJ okw&o*sme,f q,f apmifausmaf vmufxu J wjcm;*sme,fawGukd
wpfcgwpf&H jzwf odr;f p&maqmif;yg; ygvm&if jzwford ;f wmuvGv J Ykd zwfNy;D wmeJY olwpfyg;udk ay;pGevYf u
kd yf gw,f/
tifwmAsL;*sme,f(eJY tawG;opf*sme,f)udak wmh tapmifvu kd f zdik wf NJG y;D odr;f xm;ygw,f/ rSwof m;p&mawG?
jyefzwfoifw h hJ taMumif;t&mawG rsm;vdyYk g/
tifwmAsL;*sme,fwpfapmifudk zwfvdkuf½HkeJY EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;? bmoma&;? ynma&;?
use;f rma&;? tdrf axmifa&;? aygif;oif;qufqaH &;? tawG;tac:? tm;upm;? ordik ;f a&;&m? tEkynma&;&m
...tp&Sw d hJ e,fy,ftoD;oD;? rsuEf mS pmtoD;oD;u tjzpftysut f aMumif;t&mawG? rSwo f m; vdu k ef mp&m
A[kow k awGukd wpfyw kH pfyifBu;D ayGUydu k &f &SEd ikd yf g w,f/
aqmif;yg;wcsKd UuvG&J if taMumif;t&mtm;vH;k udk tif wmAsL;yHpk eH YJ tar;tajzvkyNf y;D wifqufxm;wmrdYk
zwf½&I ol twGuf pdwEf v S ;kH udvk nf; &Tijf rL;apovdk todÓPfuv kd nf; uGejYf rL;apygw,f/
avmuwm0efa&m? "r®wm0efyg ausyeG w f hJ tifwmAsL; *sme,f ... oH;k ESpjf ynfrh o S nf aemif ...
ESpaf ygif;oH;k q,f? ESpaf ygif;oH;k &m? ESpaf ygif;oH;k axmifru xm0&wnfwchH ikd jf rJ &Sif oefw;kd wufygapvdYk &ifxu J ae
vduI v f pJS mG qkreG af umif;awmif; vdu k yf gw,f/ /

arwåmjzifh
t&Siq f E´m"du(a&Tyg&rDawm&)
«tifwmAsL;*sme,fo;kH ESpjf ynf?h 'DZifbm(4)? 2002/»

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
53
«1»
pma&;ol tywfpOf ud, k f ydik ,
f l ç zwfjzpfwhJ okw &o *sme,f q,fapmifausmf avmufxu J tawG;opf
*sme,feYJ tifwmAsL;*sme,f ESpaf pmifukd tapmifvu kd f zdik f wGNJ y;D rSwwf rf;wif odr;f qnf; xm;ygw,f/ wjcm;*sme,f
awGuakd wmh jzwfoifjh zwf xdu k w f hJ aqmif;yg;yg&if jzwf xm;vdu k Nf y;D olwpfyg;udk ay; pGev Yf ukd yf gw,f/
]tawG;opf}eJY ]tifwmAsL;}udk BudKuf&ma&G;jzwfrae awmhbJ tapmifvdkuf odrf;qnf;xm;wmuawmh
tJ'*D sme,fawGrmS zwfp&m rSwpf &m aqmif;yg;aumif;awG odyrf sm;aevdyYk g/ jzwfr,f qd&k ifvnf; wpfapmifv;kH
eD;yg; jzwf&awmhrmS ud;k /
tawG;opf*sme,frmS pm a&;ol tESpo f ufq;kH uawmh pma&;q&m ]xufacgif} &JU acgif;Bu;D aqmif;yg;awGygyJ/
wpfcsed w f ek ;f u *sme,fwpf apmifukd ]jroef;pH} &JU owdy|mef aqmif;yg;awGaMumifh tywfpOf apmifzh wfc&hJ ovdk
tckcsed rf mS tawG;opf*sme,f udv k nf; ]xufacgif} &JU b0tjrif aqmif;yg;awGaMumifh tywfpOf apmifzh wfae&yg
w,f/
xufacgif&UJ aqmif;yg;awGu b0udk olawmfaumif; "mwfceH YJ ½Iaxmifo h pfuae ½Ijrifo;kH oyfxm;wJh b0tjrif
aqmif;yg;awG jzpfygw,f/ tawG;opf? tjrifopfawGeYJ b0udk em;vnf oabmayguf
tawG;a[mif;
tawG;opf
jyxm;wmrdYk *sme,facgif;pD; jzpfwhJ ]tawG;opf} qdw k hJ emrnfeYJ tifrwef vdu k zf ufwhJ ]tawG;opfaqmif;yg;}
awGvv Ykd nf; qdEk ikd yf gw,f/
xufacgif&UJ aqmif;yg;awGrmS ]owdy|mef} qdw k hJ pum; vH;k udk vdiI v f iId Bf u;D oH;k rxm;ayr,fh olaY qmif;yg;yg
pum;vH;k awG[m owdy|mefEv S ;kH om;uae pdru hf sp;D xGuv f mwJh pum;vH;k awGqw kd m pdw&f yd pf w d u f eJ m;vnfwhJ
pmzwfy&dowfwdkif; oabmaygufMuygw,f/ 'gaMumifhvnf; olYaqmif;yg;awGudk pmzwftqifhjrifh
vl0wfaMumifawGomru owdy|mefw&m; vufuikd f xm;wJh q&mawmfoC H mawmfawGuyg wav;wpm;
tywfpOf apmifzh wfMuwmyg/
olY&JU b0tjrifawG[m w&m;"r®eJY vkdufavsmnDaxG wJh olawmfaumif;b0tjrifawGjzpfvdkY
olaY qmif;yg;awGukd ]w&m;"r®aqmif;yg;} awGvv Ykd nf; uifyeG ;f wyfEikd yf gw,f/ w&m; "r®qw kd m vufawGUb0eJY
roufqikd w f hJ oD;jcm;taMumif;t&m r[kwb f J vufawGUb0xJu taMumif;t&m tjzpftysuaf wG udyk J
taumif;tqd;k taMumif;tusKd ; rSeu f efpmG pepfwus em;vnfojd rifjcif; jzpfygw,f/
b0udk tjyKoabmeJY em;vnfojd rif&if aumif;aom w&m;"r®? jrwfaom w&m;"r®jzpfvmNy;D b0udk
tzsuo f abmeJY em;vnfojd rif&ifawmh qd;k aomw&m;"r®? ,kwaf om w&m;"r® jzpfomG ;ygw,f/ taumif;jrif0g'eJY
b0udk vufcw H jYkH yefwm[m olawmfaumif;awG&UJ w&m;"r®jzpfNy;D tqd;k jrif0g'eJY b0udk vufcw H jYkH yefwmuawmh
ol,w k rf mawG&UJ w&m;"r®jzpfygw,f/
vufawGUb0xJu b,ftaMumif;t&m? b,ftjzpf tysufrsdK;udkrqdk Munfvifat;csrf;wJhpdwf
(ukov kd pf w d )f eJY &if qdik &f if olawmfaumif;w&m;"r®ukd vdu k ef musio hf ;kH &m a&muf ovdk npfErG ;f ylavmifwphJ w d f
(tukov kd pf wd )f eJY wHjYk yef&ifawmh ol,w k rf mw&m;"r®ukd vufcjH yKusi&hf ma&mufygw,f/
xufacgif&UJ aqmif;yg;awGu b0udk olawmfaumif; tjrifeYJ Munfw h wfatmif? ynm&SEd v S ;kH om;eJY
&ifqikd w f wfatmif? b0&JU b,ftaMumif;t&m b,ftjzpftysurf sKd ;urqdk ukov kd f tESpf xkw, f wl wfatmif
arwåmapwem tjynft h 0eJY owd ay; vrf;nTex f m;wmrdYk olaY qmif;yg;awGtm;vH;k [m ynm&Sd olawmfaumif;wdik ;f

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
54
ESpo
f ufjrwfE;kd MuwJh tzd;k weftqifjh rifh w&m;"r®aqmif;yg;awGcsn;f ygyJ/
w&m;a[m "r®uxdursm;twGuf qd&k ifvnf; olY aqmif;yg;wpfy'k w f pfy'k [
f m w&m;aumif;wpfy'k w
f pfy'k f
jzpfaejyefyga&m/ bk&m;a[m a'oemeJY w&m;oabmaocsmqef;ppf Munf&h if olaY qmif;yg;wdik ;f [m cE¨m
ÓPfa&muf opömaygufEikd f wJh r[mtvif;yGiahf wGcsn;f ygyJ/

«2»
]wpfO;D twGuf toH;k r0ifaom trdu
I o
f nf toH;k jyK&ef vdt
k yfaeoltwGurf l wefz;kd rjzwfEikd o
f nfh
a&Tjzpfaewwfjyefonf/}
(xufacgif\ ]trdu I Ef iS w
hf efz;kd }rS)

xufacgif tjrwfwEd;k oH;k pGw J hJ ywfum;azmifwed [ f m epfz;kH 0uft&l pfvnf;jyKw?f rifpyk yf u kd vf nf;
aqG;aygufaewJt h wGuf oH;k rjzpfawmhwmrdYk acsmifx;kd xm;cJ&h wm MumygNy/D
wpfaeYawmh rdwaf qGwpfO;D u ...
]oH;k rjzpfwm&,f? toH;k rwnfw h m&,f? roH;k awmhwm awG&,f[m b,favmufyJ wefz;kd &S&d ?dS odr;f xm;&if
trdu I ef YJ twlwyl ?J tdrrf mS trdu I ½f yI af er,ft h wlwl toH;k wnfo h u l kd ay;csiaf y;vdu k ?f a&mif;csiaf &mif;vdu k ?f
'grSr[kwf ypfcsifypfvdkuf? wpfckckawmh jywfjywfom;om; qHk;jzwfNyD; vkyfvdkuf} vdkY ajymvmwJhtwGuf
olroH;k awmhwhJ azmifwed u f kd epf usKd ;aewJh trsKd ;wl azmifwed yf ikd &f iS f oli,fcsi;f wpfa,mufukd ay;vdu k yf gw,f/
olaY zmifwed u f epfomG ;taumif;udk ,lo;kH vdu k f wJt h wGuf oli,fcsi;f &JU azmifwed [ f m tJ't D csed &f UJ umvwefz;kd
usyif g;axmifwef azmifwed af umif;wpfvuf jzpfomG ;ygw,f/
ud, k rf oH;k awmhwhJ ypön;f a[mif;wpfc?k odrYk [kwf ud, k hf twGuf toH;k rvdw k hJ ypön;f opfwpfcu k kd b,fou Yl rkd S
ray;rpGeYf bJ odr;f qnf;xm;&if ud, k t hf wGuf tJ'yD pön;f [m trdu I yf gyJ/ ]ighypön;f }? ]ighOpöm} eJY pGaJ e&if wPSm'd|d
udavomawGawmif wd;k yGm;vmOD;rSmyg/
oH;k vdw k ohJ ?l toH;k wnfw h ohJ u l kd ay;vdu k v f LS vdu
k f pGeMYf uJ vdu k rf ,fq&kd ifawmh ]umv'ge} vdaYk c:wJh
]tcsed u f u kd t f vSL} jzpfomG ;ygw,f/ vdt k yfou l kd vdt k yfcsed rf mS vdt k yfwm vSLvdu k &f wJh umv'getvSL&Sirf mS vnf;
vdt
k yfcsurf eS o f rQ tcsed u f u kd f tcgudu k f jynfph v kH mEdik yf gw,f/ avmavmq,frmS olt Y wGuf tusKd ;&So d mG ;wJt h jyif
aemifwpfcsed rf mS vnf; ud, k t hf wGuf wefz;kd rjzwfEikd af tmif tusKd ;&Sv d mEdik yf gw,f/
],m*kt;kd uGcJ grS? pGeMYf uo J nf'h gevnf;? edyv æ rqdo k m}vdYk a&S;ynm&Sad wG qdq k ;kH rxm;cJwh ,f r[kwv f m;/
ud,
k af omufz?Ykd ud, k rhf o
d m;pk aomufzYkd xrf;vmwJh ,m*kt;kd usuo JG mG ;cgrS ajrjyifay: zdwpf OfusaewJh ,m*kawGukd
reD;ra0;rSm vSr;f jrifae &wJh ]apwDawmfBu;D tm; vSL'gef;yg\} vdYk apwDawmfukd tm½Hjk yK vSL'gef;vdu k w f t hJ vSL[m
tusKd ;rJh (edyv æ ) rjzpfygbl; ...wJ/h xdu k o
f ifo h avmuf tusKd ;Bu;D ygw,f ...wJ/h
'grSr[kwf ajrjyifay: zdwfpOfusaewJh ,m*kawGudk ]teD;em;ywf0ef;usifrSm&SdwJh acG;awG pm;Mu
aomufMuygap? acG; tm;vH;k udk vSL'gef;ygw,f} vdYk ESv;kH oGi;f ç pdwx f m;vdu k rf ,fq&kd if vnf; tJ'pD w d x f m;[m
'geukov kd f jzpfwt hJ wGuf olt Y wdik ;f twmeJo Y l aumif;usKd ;ay;Edik yf gw,f/
wcsKd Utdraf wGrmS ud, k f pm;rukeaf wmhwhJ xrif;use?f [if;useaf wGukd b,forYl S ray;bJ a&cJaowåmxJ?
aMumiftrd f xJ odr;f xm;? rdw I ufyyk o f ;kd vdYk pm;r&awmhrS vTiyhf pf? tJ'v D kd tjzpfrsKd ; rMumcP awGU&wwfygw,f/
ud, k thf wGuv f nf; tusKd ;r&S?d olwpfyg;twGuv f nf; tusKd ;r&S?d pGeyYf pfvu kd &f r,fh ypön;f xJuvnf; bmukov kd f

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
55
tESprf S xkwrf ,lvu kd Ef ikd ?f tvum; tcsn;f ES;D jzpfomG ;&ygw,f/ tJ'gurS wu,fh ESajrmp&myg/ ypön;f ESajrmrdwhJ
twGuu f o k v kd af wG ESajrmp&m vufvw G of mG ;&ygw,f/
'gayrJh todÓPf&OdS ;D r,fq&kd ifawmh tJ'D tykyt f od;k awGukd ESmacgif;½HUI Ny;D pGerYf ypfbJ ]trdu I yf rkH mS &Sw d hJ
yd;k aumifav; awG? owå0gav;awG pm;MuaomufMuygap? vSL'gef;ygw,f}qdw k hJ pdwx f m;eJY pGeyYf pfEikd yf gao;w,f/
'geukov kd f &oGm;wmygyJ/ rykyo f ;kd cif taumif;yuwdb0rSmuwnf;u tvSLcHaumif; aumif;udk ay;vSL&ifawmh
ydak umif;? ydjk rwfwmaygh/
jrwfpmG bk&m;&Siu f ]]xrif;pm;aomufNy;D vdYk yef;uef aq;&nf? td;k aq;&nfawGukd ajrmif;xJoeG w f t hJ cg
]'Dyef;uefaq;&nf? tdk;aq;&nfawGxJu xrif;vHk; [if;aygufav;awG? qDzwfav;awGudk ajrmif;xJu
yd;k aumifav;awG pm;Muaomuf Muygap} vdYk ESv;kH oGi;f pdwx f m;Ny;D pGeo Yf eG &f if Bu;D us,w f hJ 'ge ukov kd f jzpfygw,f}}vdYk
a[mMum;awmfrx l m;ygw,f/
pdwx f m;wwf&if tydyk pön;f ? tydyk u kd q
f H wul;wu tukerf cH&bJeYJ 'geukov kd f &Edik yf gw,f/ ovdyçf
wHawG;axG;wJt h cg? ESyn f p§ w f t hJ cg? vufonf;ajconf; n§yw f t hJ cg? usiBf u;D usiif ,fpeG w Yf thJ cg ]ud, k &hf UJ pGeyYf pf
ypön;f awGukd yk&u G qf w d af v; awG? ,ifaumif yd;k aumifav;awG? yd;k avmufav;awG pm;Mu aomufMu csr;f om
Muygap} vdYk ESv;kH oGi;f vdu k &f if pdwx f m;jrwf wJt h wGuf 'geukov kd ?f arwåmukov kd vf nf; jrwfomG ;wmygyJ/
rpifusiBf u;D pGew Yf ikd ;f ]yd;k avmufav;awG pm;Muaomuf Mu csr;f omMuygap} vdYk ESv;kH oGi;f pGev Yf LS wJh
'geudk pma&;olu awmh ]&S,'f ge} vdYk urÜn;f wifxm;ygw,f/ ]&S,pf w d }f &Srd S ay;vSL Edik w f hJ 'ge r[kwv f m;
olawmfaumif;wdYk .../

«3»
]q&mZD0u\ tjrifü aq;zufr0ifaomtyif [lí r&So d uJo h Ykd uReaf wmfwt
Ykd m;vH;k \ tjrifü avmu
twGuf pGr;f &nfr&Sad om vlom;? t&mrusaom vlom;[lí r&S[
d jk rifatmif MunfMh u&ygrnf/}
(xufacgif\ ]aq;zuf0iftyifrsm;}rS)

ckepfEpS w
f m aq;ynm oif,Nl y;D wJah emuf aq;ynm b,fawmh qH;k cef;wdik rf vJ odvw kd hJ aq;ausmif;om;
ZD0uudk olq Y &mu ]wpf,Zl em(&Sprf ikd )f ywfvnftwGi;f rSm aq;zuf r0ifwt hJ yif awGUatmif &Sm,lvmcJzh }Ykd
rdeMYf um;vdu k yf gw,f/
]wpf,lZemywfvnftwGif;rSm aq;zufr0ifwJhtyif wpfyifrS r&SdaMumif;} jyefajymif;ajymjy
Edik w
f thJ cgrSmawmh aq;ynmudk txGwt f xdyaf &muf wwfajrmufomG ;NyjD zpfwt hJ wGuf ]aq;ausmif;om; ZD0u}
tqifu h ae ]q&mBu;D ZD0u} tqifu h kd ul;ajymif;a&muf&o dS mG ;ygawmhw,f/
'Dtjzpftysuu f kd MunfNh y;D ]EG,jf rufopfyifreS o f rQ aq; zuf0ifw,f} vkaYd vmufyJ aumufcsucf scMhJ uwJh
tawG;a[mif; vlom;awGukd q&mxufacgifu ]vlom;rSeo f rQ avmutwGuf toH;k 0ifw,f} vdYk tawG;opf
csjyvdu k yf gw,f/
yifu"kd mwfct H & vlom;wdik ;f &JU aumif;uGuu f kd jrifatmif Munfw h wfwhJ taumif;jrif0g' orm;awG
twGuf 'DOyrm eJY 'Daumufcsuu f yifu"kd mwfcu H kd ydrk &kd iS o
f efcikd jf raJ povdk tqd;k jrif"mwfcH &So d al wGtwGuv f nf;
taumif;jrif"mwfcb H uf wjznf;jznf; ajymif;vJvmatmif pGr;f aqmifEikd yf gw,f/
ykxZk OfavmurSm pif;vH;k acsmaumif;wJh vlom;&,fvYkd wpfO;D wpfa,mufrS r&So d vdk pif;vH;k Murf;qd;k wJh
vlom;&,fvYkd vnf; wpfO;D wavrS r&Syd gbl;/ vlom;wdik ;f rSm taumif;eJY tqd;k 'Gew f aJG eygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
56
taumif;rsm;wJv h u l kd vlaumif;? tqd;k rsm;wJv h u l kd vlq;kd vdYk a,bk,stm;jzifh owfrw S Mf uayr,fh
vlaumif;raumif;wJh udprö mS vlq;kd uaumif;aewwfovdk vlq;kd rqd;k wJu h pd rö mS vnf; vlaumif;u qd;k aewwfjyef
ygw,f/
vlq;kd vdYk owfrw S cf x H m;&ol aumif;Edik w f uhJ pd rö mS vl aumif;vdYk owfrw S cf xH m;&olu raumif;Edik b f ;l qd&k if
tJ'D vlaumif;udk tJ'u D pd rö mS awmh vlq;kd vdyYk J owfrw S &f rSmyg/ vlaumif;vdYk owfrw S cf x
H m;&ol qd;k wJu h pd rö mS
vlq;kd vdYk owfrw S cf x H m;&ol u rqd;k bl;qd&k ifvnf; tJ'v D q l ;kd udk tJ'u
D pd rö mS awmh vlaumif; vdyYk J owfrw S &f rSmyg/
]vlaumif;} ]vlq;kd } owfrw S cf suu f rlao r&Syd gbl;/ tajctae? tcsed t f cgeJY udp&ö yfay:rSm rlwnfNy;D
tajymif;tvJ &Syd gw,f/ wpfajcae? wpfcsed cf g? wpfupd rö mS vlaumif; jzpfae ayr,fh wjcm;ajcae? wjcm;csed cf g?
wjcm;udprö mS awmh vlq;kd jzpfcsijf zpfaerSmyg/ tajctaewdik ;f ? tcsed t f cgwdik ;f ? udp&ö yfwikd ;f rSm tjrx J m0&
aumif;aewJo h &l ,fvYkd vH;k 0 r&Syd gbl;/
ud, k phf w
d "f mwfeYJ ud, k v hf yk &f yfukd rvdrrf nmpwrf; ppf aq;Munfrh ,fq&kd if aumif;wJu h pd rö mS aumif;vdu k ?f
qd;k wJu
h pd ö rSm qd;k vdu k ?f aumif;wJv h t l ay: aumif;vdu k ?f qd;k wJv h tl ay: qd;k vdu k f jzpfaewmudk uGuu f u G u f iG ;f uGi;f
awGUjrif&rSmyg/ wpfzufom;tjypfaxmufjyp&m wpfuu G rf S r&Sad vmufatmif&mEIe;f jynfah umif;aewJv h &l ,fvYkd
wpfa,mufrrS &Syd gbl;/
ud,k u f , kd wf ikd uf udpw ö ikd ;f ? yk*Kd¾ vw f ikd ;f tay:rSm tjrJ wap aumif;aeol r[kwyf gbJeYJ ud, k o f abmruswhJ
wpfzuf om;&JUqd;k uGuu f ykd J a&G;MunfNh y;D ]'Dvu l awmh vH;k 0 raygif;oifb h ;l ? 'Dvu l awmh vH;k 0 rywfoufoifb h ;l }vdYk
a'gormefrmeyGm; aewmuawmh ud, k rhf mS w&m;r&Sad o;bl;qdw k m xkwaf zmfaMunmaeovdyk gyJ/
wcsKd Uusawmh ud, k ef YJ ywfoufaeolawGuo kd mru ol wpfyg;eJY ywfoufaeolawGuykd g tjypfoufouf
a&G;MunfNh y;D ][dv k el YJ raygif;eJ?Y 'Dvel YJ rywfoufe}YJ vdYk q&mBu;D vkyw f wfMu jyefygw,f/
vlwef;pm;tm;vHk;&JU tusdK;pD;yGm;udk w&m;"r®eJYtnD aqmif&Gufay;zdkY wm0ef&SdwJh bk&m;om;awmf
&[ef;awmfawGxJ wpfyg;tygt0ifjzpfwhJ pma&;olxaH rSmuf tEkynm&Siw f csKd U vma&mufqnf;uyfMuwmeJY
ywfoufvYkd tjrifrMunfrvif jzpfNy;D tukov kd yf mG ;aeMuwJh 'um'umr wcsKd Uudq k &mxufacgif&UJ ]aq;zuf0if
tyifrsm;} aqmif;yg;av; zwfMunfch ikd ;f OD;rSyv J Ykd pOf;pm;rdygw,f/ tJ'grSyJ avmua&;&m uRr;f usiw f hJ ]avmu
orm;awmf}awG jzpfvmMurSm r[kwv f m; .../

«4»
]aomifjyifü a>ryg;uif;yg; tEÅ&m,fvnf; r&S?d rD;ab; vnf; rpd;k &dr&f ? rD;[yfjcif;[lonfvnf; r&SEd ikd ?f
t&dyrf &Sb
d J yl jyif;vSonfh oJaomifjyifxufü aqmufxm;aom tdrjf zpfvifh upm; olaY e&mESio hf l Bu;D pGmaom
at;csr;f om,m&dyq f m,mudk ay;Edik pf rG ;f ygonf/}
(xufacgif\ ]udik ;f awmESiahf omifjyif}rS)

xufacgif&UJ tpfr0rf;uGw J pfa,mufcrsm a,mufsm;u vnf; avjzwf? om;tvwfuvnf; vGecf w hJ hJ


ig;ESpaf vmufu acgif;udu k w
f ,fqNkd y;D ½kwwf &uf aoqH;k ? Edn
Yk m§ om;ti,fuvnf; a&TwiG ;f ausmufwiG ;f oGm;wl;
r,fqNkd y;D xGuo
f mG ;vdu
k w
f m wpfEpS Mf umonftxd owif;tpte rMum;&? tm;ud;k tm;xm; jyK&qH;k om;tBu;D
uvnf; &ufyikd ;f twGi;f urS a&csKd ;rSm;Ny;D tedpaö &mufomG ;wmrdYk ]aomua&ywfvnf0ikd ;f aewJh ESv;kH om; tyl
uRe;f av;} jzpfae&&Smygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
57
ppfudkif;acsmifrSm 0dyóemw&m; yGm;rsm;tm;xkwfaewJh tpfr&if; i,fjzLoDv&Sifq&mBuD;u
wpfO;D wnf;aom nDrav;jzpfwhJ ra&TuRe;f udk tckvkd tylNird ;f aq; wdu k af uR;vdu k yf g w,f/
]aMomf ... ighnrD ? eifu udik ;f awmxJ tdraf qmufae wmud;k ? rD;[yfrmS aygh? iguawmh aomifjyifrmS
tdraf qmufae wmqdak wmh b,fr;D rS vmr[yfEikd b f ;l ? 'gudk eif oabmayguf &if udik ;f awmuae aomifjyifukd
tdraf &TUaqmufayghu, G ?f uJ ...uJ? 'gygyJ? igvnf; eufjzef jyef<ur,f}
b,favmufrsm; csKd at;arT;vdu k w f hJ tylNird ;f aq;vJ qdw k m .../ pum;vH;k wdik ;f pum;vH;k wdik ;f t&om
&Sv
d eG ;f vSyg w,f/ ]igvnf; eufjzef jyef<ur,f} wJh .../ oHa,mZOfuif;wJh ESv;kH om;&Si;f &Si;f eJY arQm&f if;yef;wdik u f o kd m
aemufjyefvn S rhf Munfh bJ ta&muf<uawmfryl g .../
ud, k &f ,lyikd q f ikd xf m;wJh ouf&o dS ufrhJ umr*kPt f m½Hk awG[m ud, k u
hf kd rD;tyl[yfr,fh udik ;f yifawGyg/
ud,k phf wd u f tJ'u D ikd ;f yifawGMum;rSmyJ arGUavsmaf ysmyf u kd af ew,fq&kd if udik ;f yifawG ajcmufaoGUrD;avmifwt hJ cg
ud, k Ehf vS ;kH om;vnf; rD;tyl [yfc&H rSmygyJ/ wcsKd Uqdk tyl[yfc&H ½Hw k iG rf u ESv;kH om;wpfcv k ;kH avmifuRr;f aMurG
jymusomG ;wJt h xd cHpm;&ygw,f/
toGio f P²meft& vl0wfaMumifb0udk udik ;f awmrSm aqmufwt hJ rd ?f &[ef;b0? oDv&Sib f 0udk aomifjyif
rSm aqmufwt hJ rd v f Ykd qd&k ayr,fh tESpo f m&t&uawmh vlyjJ zpfjzpf? &Siyf J jzpfjzpf? oHa,mZOftaESmiftzGUJ
rsm;wJhpdwf[m ]udkif;awmtdrf} jzpfNyD; oHa,mZOftaESmiftzGJUuif;wJhpdwf[m ]aomifjyiftdrf} jzpfygw,f/
vljzpfayr,fh aomifjyifrmS a&mufaeEdik o f vdk &Sif jzpfayr,fv h nf; udik ;f awmrSm a&mufaeEdik yf gw,f/
ud, k phf w d ef YJ tm½HMk um;rSm avmb? a'go? rme? £óm? rpä&, d tp&Sw d hJ oHa,mZOftaESmift h zGUJ awG
jywfawmuf uif;&Si;f aer,fq&kd if b,fb0ç b,ftajctaerSmyJa&mufa&muf ud, k phf w
d [f m ]aomifjyiftrd }f
jzpfaerSmyg/ udavomrD;? aomu rD;awGeYJ ta0;Bu;D a0;aerSmyg/
]aeYpOf} tm;xkww f m&,f? ]aepOf} tm;xkww f m&,f qdNk y;D awmh w&m;tm;xkwef nf; ESprf sKd ;&Syd gw,f/
wpfaeY q,fih g;rdepf? em&D0uf? wpfem&D ponf ud, k pf rG ;f Edik o
f avmuf tcsed f ydik ;f Ny;D aeYpOf 0wfxm; tm;xkww f mudk
]aeYpOftm;xkww f ,f} vdYk ac:ygw,f/ owfrw S cf sed rf mS yJ w&m;tm;xkwNf y;D wjcm;tcsed af wGrmS awmh w&m;
tm;xkwrf u I kd pGev Yf w T x f m;wJeh nf;yg/
oD;jcm;owfrw S cf sed &f o
dS nfjzpfap? r&So d nfjzpfap? oGm; aepOf? &yfaepOf? xdik af epOf? avsmif;aepOf?
pm;aepOf? aomuf aepOf? csuaf epOf? jyKwaf epOf? avQmaf epOf? zGyaf epOf? aps;a&mif; aepOf? ½H;k xdik af epOf?
vdck siaf epOf? pGv J rf;aepOf? pdwq f ;kd aepOf? pdww f akd epOf? ½kyt f rlt&m bmyJjyKjyK - jyKaepOf? pdwt f rlt&m
bmyJjzpfjzpf - jzpfaepOf? aepOfwidk ;f aepOfwikd ;f rSm owdÓPf OD;pD;Ny;D tjrrJ jywf tm;xkww f mudak wmh ]aepOf
tm;xkwfw,f} vdkY ac:ygw,f/ owfrSwfcsdefrSmomru wjcm;b0udpö aqmif &GufaewJhtcsdefawGrSmyg
twwfEikd q f ;kH owdÓPfqufatmif BuKd ;pm;wJeh nf;yg/
aeYpOftm;xkww f ehJ nf;avmufeo YJ m auseyftm;&rae bJ aepOftm;xkww f ehJ nf;eJyY g aeYpOftm;xkwf
oGm;r,fq&kd if ud, k yhf wf0ef;usiu f tm½Hu k ikd ;f yifawG b,favmufyJ rD;avmif rD;avmif? ud, k phf w
d t
f rd u
f awmh
tyl[yfjcif;ab; uif;a0;Ny;D xm0&at;csr;f wJh aomifjyiftrd af v; jzpfaerSmyg/

«5»
b,folajymwJhpum;yJjzpfjzpf? b,fola&;wJhpmyJjzpfjzpf? ygVdygXfom;ygrS w&m;"r®vdkY ac:Edkifwm
r[kwyf gbl;/ em;axmifo?l zwf½o I ul kd raumif;wJph w
d ?f ,kwn
f whH phJ w
d af wG uif;aysmuf apNy;D aumif;wJph w
d ?f
jrifjh rwfwphJ w
d af wG aygufzmG ;apEdik w
f ,f qd&k if tJ'pD um;? tJ'pD m[m w&m;"r®ygyJ/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
58
xufacgif&UJ aqmif;yg;awG[m ygVdygXfom; rygayr,fh zwf½o I ul kd avmua&;rSma&m? "r®a&;rSmyg
olawmfaumif;pdwf "mwf &Sio f efxufjrufapwJt h wGuf wefz;kd rjzwfEikd w f hJ w&m;"r® aqmif;yg;awGvYkd qdEk ikd yf gw,f/
b0eJ"Y r®? "r®eb YJ 0[m cGjJ cm;vdYk r&wmrdYk "r®ukd pdwf r0ifpm;awmifrS b0udk pdw0f ifpm;w,fq&kd if
udk,fhb0 t&nftaoG; jrifhrm;zdkYtwGuf xufacgif&JU b0tawG;opfaqmif;yg;awGudk rjzpfrae zwf½I
qifjcifoifyh gw,f/
xufacgif tpazmfay;xm;wJh tawG;pkav;awGudk udk,fhb0? udk,fhtawGUtMuHKeJY qufpyfNyD;
ÓPfcsUJ usio hf ;kH Edik zf Ykd twGuf tawG;pkwcsKd Uudk erlemtjrnf;oabmeJY wnfcif;{nfch H vdu k yf gw,f/ (ol&Y UJ rl&if;
pm[efukd pum;ajym[eftjzpf ajymif;vJay;xm;ygw,f/)
]wJtrd t f ay:rSm wJtrd &f iS af wGu bmaomurS xm;[efr&So d vdk wJi,fawGuvnf; wJ&iS af wGtwGuf
csr;f ajro h ck udk jznfq h nf;ay;Edik jf cif; r&Syd gbl;/ wJ&iS af wGtwGuf wJi,f[m *kP, f zl ,
G ?f rmefwufz, G f rjzpfwhJ
twGuf ]wJwufr*Fvm} vdv Yk nf; b,forl rS vkyMf uygbl;/ aexdik w f w hJ J pkww f meJt Y rQwJ ay:aeolawGrmS
aMumifMh u0efwmawG uif;Ny;D wm0ef,rl ?I wm0eford ?I pnf;urf;&Srd aI wGvnf; avsmeh nf;vmjrJ jzpfygw,f/ 'ghaMumifh
wm0ef,rl t I ay: a&mifjyef[yf jzpfay:vmwwfwhJ vlaerItqifh wd;k wufjrifrh m;jcif;udk tJ'w D pJ ak wGtMum;rSm&Sm
rawGUEdik af vmufatmif jzpfaejcif;[m rxl;ovdrk qef;vSygbl;} (]tdrw f ufr*Fvm}rS)
]ud,k pf w d Ef pS yf g; qif;&Jjcif;uif;atmif BuKd ;pm;jcif;onf om csr;f om&Smjcif;jzpfNy;D ud, k pf w
d pf rG ;f tm;rsm;
wd;k yGm;pnfyif atmif qwufxrf;yd;k tm;xkwjf cif;[m pD;yGm;&Smjcif;jzpfw,f} vdYk uReaf wmf tawG;qef;rdygw,f/
aiG&mS &if; rdrb d 0ywf0ef;usief YJ vlt Y zGUJ tpnf;twGi;f rSm pdwaf omueJY ylavmifjcif;awG ul;pufaporQ pD;yGm;
csr;f omtppf rjzpfEikd yf gbl;/ (]pD;yGm;eJY csr;f om} rS)
]a*gufo;D upm;jcif;[m wjcm;upm;enf;awGvkd uGi;f v,frmS 'dik v f Bl u;D wum;um;eJY upm;yGu J kd vma&muf
xde;f uGyf aeolr&Syd gbl;? upm;olonfyif 'dik jf zpfNy;D 'dik o f nfyifvQif upm;orm; jzpfaeygw,f/ tJ'v D ykd gyJ?
vlYb0rSmvnf; udk,fomvQif t&Sif? udk,fomvQif ocifjzpfygw,f? ukodkvfç tukodkvfudk zefwD;ol[m
rdru d ,kd wf ikd o f mjzpfygw,f? b0rSm 'dik rf &Syd gbl;} (]b0ESix hf m0&NyKd ib
f ufrsm;} rS)
]uReaf wmfw[ Ykd m tck b0oHo&m&JU vrf;qHk (Adv k cf sKyf vrf;eJY a&Tw*d b kH &k m;vrf;qH)k udk a&mufaeMuygNy/D
avmb? a'go? arm[awGeYJ tNyKd iMf uNJ y;D avmuedAmÁ efozG,f xifrw S f aysm&f iT af eMuwJh Akv d cf sKyaf ps;udv k nf;
oGm;Edik yf gw,f/ Zmwdç Z&mç Asm"dç r&PwdeYk YJ wdu k yf 0JG ifaewJh aq;½HBk u;D 0if;bufukd vnf; ajcqefEY ikd yf gw,f/
r&PeJY ocFg&udk jyqd&k if; tedpw ö &m; udk vSpu f sL;aewJh a&cJwu kd v
f rf;udv k nf; avQmufvrS ;f Edik yf gw,f/ opöm
av;yg; jrwfw&m;eJY Nidrf;csrf;jcif;r*¾if&JU wHcg;0jzpfwJh a&Twd*Hkbk&m;BuD;udkvnf; ta&mufvSrf;Edkifygw,f/
a&G;cs,jf cif; tcGit hf vrf;[m uReaf wmfwv Ykd ufxrJ mS &Syd gw,f}/(]vrf;qH}k rS)

«6»
ud,
k rhf supf ad &SUrSmwGif opf&u G w f pf&u
G f tn§muae jzKwcf eJ a<uusomG ;wmudk rawGUrjrifz;l wJo h t
l wGuf
tJ'D tawGUtMuKH [m ]tawGUopf} ygyJ/ opf&u G af <uoGm;wmudk Munfh Ny;D rwnfjrw J ohJ abm? rcdik cf w
hH o
hJ abmudk
oHa0*ÓPfwifEikd f r,fq&kd ifawmh tJ't D awG;[m ud, k t hf aeeJY tawG;opfjzpfae ayr,fh a&S;olawmfaumif;awG
awG;cJNh y;D om; tawG;jzpfvYkd ]t awG;a[mif;} vdyYk J qd&k rSmyg/ ]tawGUopfxu J tawG;a[mif;} aygh/
tn§muae opf&u G yf u
hJ somG ;wmudk tBurd Bf urd jf rifz;l wJo
h t
l wGuf tJ'D tawGUtMuKH [m ]tawGUa[mif;}
ygyJ/ t&ifh t&if opf&u G af <u jrifuiG ;f awGwek ;f u wpfcgrS rawG;rdczhJ ;l wJh tedpo ö abmudk tckopf&u G af <u

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
59
jrifuiG ;f usrS awG;rd? qifjcifrd w,fq&kd if tJ't D awG;[m ud, k t hf wGuaf wmh ]tawG;opf} ygyJ/ ]tawGUa[mif;xJu
tawG;opf} aygh/
]tawGUopfxu J tawG;a[mif;} eJY ]tawGUa[mif;xJu tawG;opf} [m a0g[m&tm;jzifh uGjJ ym;ovdk
&Sad yr,fh tESpo f m&tm;jzifu h awmh twlwyl gyJ/ olwpfyg; awG;Ny;D om; tawG;a[mif;yJjzpfjzpf? olwpfyg;
rawG;&ao;wJh tawG;opfyjJ zpfjzpf? ud, k phf wd "f mwfeYJ ud,
k vhf yk &f yfukd aumif;&mjrwf&m at;csr;f &mbuf wGe;f ydYk
ay;Edik wf ,fq&kd if tawG;tm;vH;k ]tawG;opf} awG csn;f ygyJ/ tjrw J rf; pdwo
f pf? vlopf? b0opf jzpfaeawmh
rSmud;k /
vlrb I 0twGuaf &m? "r®b0twGuyf g tawG;opfawG jzefaY 0vSL'gef;aewJh pma&;q&m xufacgif
oufawmf&mausmf &SnNf y;D ud, k pf w
d Ef pS jf zm use;f rmcsr;f ompGmeJY ]tawG;opfaqmif; yg;}awG tqufrjywf
a&;om;Edik yf gap? pmzwfy&dowfrsm;vnf; avmua&;rSma&m? "r®a&;rSmyg pdwo f pf? vlopf? tawG;opfawGeYJ
opfNy;D &if;opfaewJh b0topftopfawG ckid rf mpGm wnfaqmufEikd Mf uygapvdYk qkreG af umif;awmif;vdu k yf gw,f/

tawG;opfviG Mf uygap/
29-5-2002
«xufacgif\ ]b0ESix
hf m0&jyKd ib
f ufrsm;}pmtkyt
f rSmpm»

«1»
]rif;udk ig Oayu©mjyKvu kd f Ny?D rif;udk vlwpfa,mufu acsmufxw J eG ;f cszYkd vkyaf eawmif igvSr;f rqGaJ wmhb;l ?
rif;bmom rif;aocsiaf o? &Sicf si&f iS ?f igeJY bmrSrqdik af wmhb;l }
i,fi,fwek ;f u Mum;zl;wJh rdcifwpfO;D &JU Oayu©mpum;yg/ ud, k phf w
d w f ikd ;f us ajymqdrk &wJh &ifEpS o f nf;csm
om;&wem wpfO;D tay: pdwq f ;kd aewJh tcdu k f ajymvdu k w f myg/ wu,f wrf; ud, k ohf m;udk vlwpf a,mufu
acsmufxw J eG ;f cszYkd vkyaf e&ifawmh rdcifarwåmeJY vSr;f qGrJ mS ygyJ/ wGe;f csou l kd vSr;f qGv J rYkd &awmif a&Smifwrd ;f xGuf
ajy;zdaYk wmh om;udk vSr;f atmf owday;rdrmS ygyJ/
]eif ighukd Oayu©mjyK vdu k Nf yv
D m;[m? eifu h kd ig b,favmufcspw f ,fqw kd m eifo&d ufom;eJ?Y igh&ifxu J
cHpm;csuaf wG udk eifenf;enf;av;avmufawmh todtrSwjf yKoifyh gw,f rdr;kd &,f}
ausmif;om;b0wke;f u rSwpf pk mtkyMf um;rSm &nf;pm;pmn§yNf y;D pmtkycf si;f vJvYkd pmay;pm,ltcspef YJ
tjyeftvSef cspyf 0JG ifcMhJ uwJh oli,fcsi;f ESpaf ,mufxu J oli,fcsi;f aumifr av;qDukd oli,fcsi;f aumifav;
a&;vdu k wf hJ pmom;wpfcyk g/ ckycJ spv f ukd ?f ckyrJ ek ;f vduk ef YJ Nr;D aumifayguf q,fausmo f uft&G,rf mS tcspv f nf;
rwnfNird af o;? trke;f vnf; rwnfNird af o;yg bl;/
]Oayu©m} qdw k hJ pum;vH;k udk ]vspv f sL½Ijcif;} vdyYk J jrefrmjyefcMhJ uawmh vlwpfa,mufukd Oayu©m
jyKw,fqw kd m tJ'D vltaMumif; aumif;aumif;ç qd;k qd;k bmrS rpOf;pm;awmhwm? tJ'v D &l UJ aumif;usKd ;ç qd;k usKd ;
twGuf bmrS vkyrf ay;awmhwm? tJ'v D el YJ bmtaMumif;udp&ö &dS dS vH;k 0 rywfoufawmhwmvdYk i,fi,fwek ;f u
xifjrif,q l cJrh yd gw,f/
omoemhabmifa&mufvYkd bk&m;a[myd#uwfpmay awG avhvm&awmhrS [dv k el YJ rywfoufcsi?f 'Dvel YJ
rywfoufcsi?f [dv k el YJ tqufjzwf? 'Dvel YJ tqufjzwf? [dv k Yl tusKd ;vnf; aqmif&u G rf ay;? 'Dvt Yl usKd ;vnf;
aqmif&u G rf ay;qdw k mawG[m ]Oayu©mr[kwb f ;l ? a'go} qdw k m odvm&ygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
60
vlwpfa,mufudk emMunf;rkef;wD;vGef;vdkY tJ'DvleJY vHk;0rywfoufawmhbl;vdkY qHk;jzwfvdkufwm?
qH;k jzwfwthJ wdik ;f vnf; tJ'v
D el YJ aumif;aumif;ç qd;k qd;k bmrS rywfoufawmh wm[m Oayu©m r[kwyf gbl;?
a'goyg/ jrefrmhvrl eI ,fy,frmS oH;k EIe;f aeusrYkd Oayu©mvdYk oH;k EIe;f csio
f yqd&k ifvnf; tJ'D *½krpdu k w f hJ Oayu©m[m
]a'goOayu©m} yg/
]a'goOayu©m} qdw k hJ ]Oayu©mt0ef;t0dik ;f } xJrmS vnfywfvyI &f mS ;aewJo h [
l m jrifjh rwfwohJ l r[kwyf gbl;/
bmvdYk vJqakd wmh a'goOayu©m[m ]jrifjh rwfaom Oayu©m} r[kwv f Ykd ygyJ/

«2»
arwåm? u½kPm? rk'dwm? Oayu©m vdkY jA[®pdk&fw&m; av;yg;&Sdygw,f/ arwåmqdkwm olwpfyg;
aumif;usKd ;udk vdv k m;wJh oabm? u½kPmqdw k m olwpfyg;qd;k usKd ;udk z,f&mS ;ay;csiw f hJ oabm? rk'w d mqdw k m
olwpfyg;aumif;pm;aewmudk 0rf;ajrmuf wJo h abm? Oayu©mqdw k m olwpfyg;&JU aumif;usKd ;qk;d usKd ;[m olwpfyg;&JU
aumif;uHq;kd uHtay:rSmyJ rlwnfw,fvYkd ESv;kH oGi;f qifjcifwo hJ abmygyJ/
]jA[®p&kd }f qdw k m ]jA[®p&d,} qdw k hJ ygVdukd ygVdouf a0g[m&tjzpfeYJ jrefrmrI jyKxm;wmyg/ ]jrifjh rwfaom
tusi}hf vdYk t"dymÜ ,f&ygw,f/ pdwaf epdwx f m;jrifjh rwfwhJ yk*Kd¾ vw f ikd ;f arwåm? u½kPm? rk'w d m? Oayu©mqdw k hJ
tusiw hf &m;av;yg;udk tpGr;f &So d rQ vufuikd x f m;usio hf ;kH Muygw,f/
arwåmjA[®p&kd f usio hf ;kH wJo
h [l m ud, k ef v YJ nf; olwpf yg;aumif;usKd ;udk aqmif&u G af y;? EIwef v YJ nf;
olwpfyg;aumif; usdK;jzpfr,fhpum;ç olwpfyg; pdwfcsrf;omr,fhpum; ajymqdkay;? pdwfeJYvnf; olwpfyg;
aumif;usKd ;&apaMumif;ç olwpfyg;pdwcf sr;f omapaMumif; qkawmif;arwåm ydo Yk ay;&ygw,f/ um,uH arwåm?
0pDuaH rwåm? raemuHarwåmqdw k hJ arwåmuHo;kH rsKd ;vH;k jynfph rkH S arwåmjA[®p&kd f usio fh ;kH &ma&mufygw,f/
u½kPmjA[®p&kd u f siohf ;kH wJoh [l m ud, k ef v YJ nf; olwpf yg;'kuv © w G af tmif ulnaD qmif&u G af y;? EIwef v YJ nf;
olwpfyg; 'kuv © w G af tmif ajz&Si;f apmifah &Smufay;? pdwef v YJ nf; olwpfyg; 'kuv © w G af paMumif; qkawmif;u½kPm
ydo
Yk ay;&ygw,f/ um, uHu½kPm? 0pDuu H ½kPm? raemuHu½kPm qdw k hJ u½kPmuH oH;k rsKd ;vH;k jynfph rkH S
u½kPmjA[®p&kd f usio hf ;kH &ma&mufygw,f/
rk'dwmjA[®pdk&fusifhoHk;wJhol[m udk,feJYvnf; olwpfyg; BuD;yGm;onfxuf BuD;yGm;atmif ulnD
aqmif&u G af y;? EIwef v YJ nf; olwpfyg; Bu;D yGm;onfxuf Bu;D yGm;atmif ajz&Si;f apmifah &Smuf ay;? pdwef v YJ nf;
olwpfyg;Bu;D yGm;onfxuf Bu;D yGm;ygapaMumif; qkawmif;rk'w d m ydoYk ay;&ygw,f/ um,uHr'k w d m? 0pDuH rk'w d m?
raemuHr'k w d m qdw k hJ rk'w d muH oH;k rsKd ;vH;k jynfph rkH S rk'w d m jA[®p&kd f usio hf ;kH &ma&mufygw,f/
wpfcgwpf&rH mS arwåm? u½kPm? rk'w d meJY ud, k b f ,f vdrk S tultnDay;vdYk r&awmhwhJ udprö sKd ;awG?
tjzpftysurf sKd ;awG MuKH awGU&wwfygw,f/ tJ'v D t kd cgrsKd ;rSm ud,k ?f EIw?f pdwef YJ bmrS tultnDay;raeawmhbJ
]uHw&m;twkid ;f ygyJ? uHprD o H vdk jzpf&wmygyJ? oltckvjkd zpf&wm ol&Y UJ uHw&m;aMumifyh }J vdYk uHç uH&UJ tusKd ;udk
ESv;kH oGi;f qifjcifNy;D pdwaf t;csr;f wnfNird af tmif aewwf&ygw,f/ 'gqd&k if Oayu©mjA[®p&kd u f kd usiohf ;kH &ma&muf
ygw,f/
arwåmyJymG ;yGm;? u½kPmyJymG ;yGm;? rk'w d myJymG ;yGm;? Oayu©meJY wGyJ mG ;rS jynfph EkH ikd yf gw,f/ Oayu©mrygwJh
arwåm? Oayu©mrygwJh u½kPm? Oayu©mrygwJh rk'dwm[m ppfrSefjynfh0wJh pdwfat;csrf;rIudk ray;bJ
vrf;aMumif;auGUaumuf tpGe;f a&mufomG ;wwfygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
61
arwåmxm;&mç arwåmyGm;&mrSm Oayu©m ryg&if arwåm[m &m*buf tpGe;f a&mufomG ;wwfygw,f/
u½kPm xm;&mç u½kPmyGm;&mrSm Oayu©mryg&if u½kPm[m a'gobuf tpGe;f a&mufomG ;wwfygw,f/
rk'w d mxm;&mç rk'w d myGm;&mrSm Oayu©mryg&if rk'w d m[m rmebuf tpGe;f a&mufomG ;wwfygw,f/
tpGef;a&mufoGm;wJh arwåmç u½kPmç rk'dwmu um,uH&Sifudk Nidrf;at;csrf;ajrUrIawG ray;bJ
pdk;&drfylyefrI aomu? 0rf;enf;ylaqG; idka<u;rI y&da'0? udk,fqif;&JrI 'ku©? pdwfqif;&JrI a'greó?
tjyif;txefyyl efrI Oyg,moawGyJ ay;ygvdrrhf ,f/
arwåmeJY ud, k af umif;usKd ;&apcsiw f ikd ;f vnf; ol&wm r[kwçf olu Y &H rdS S ol&wm? u½kPmeJY ud, k q f if;&J
vGwaf pcsiw f ikd ;f vnf; olvw G w f mr[kwçf olu Y &H rdS S olvw G wf m? rk'wd meJY ud, k cf sr;f om jraJ pcsiw f ikd ;f vnf; oljrw J m
r[kwçf olu Y &H rdS o S jl rwJ mvdYk oleYJ uHw&m;? uHw&m;eJo Y l taMumif;tusKd ;qufpyfNy;D vnfywfaewmudk tjrJ
qifjcifÓPfouf0ifNy;D xm0pOf uHowd? uHtod &Sad er,fq&kd if ud, k jf zpfapcsiw f ikd ;f jzpfrvmvdYk rausreyfjzpf&
wmawG? 0rf;enf;yef;enf; pdwq f if;&J&wmawG &Srd mS r[kwaf wmhygbl;/
arwåmeJY ]ul} Edik w f uhJ pd ö ulyg? u½kPmeJY ]xl} Edik w f hJ udpö xlyg? rk'w d meJY ]vl} Edik w f u hJ pd ö vlyg? rulEikd çf
rxlEikd çf rvlEikd w f u hJ pd rö sKd ;awG? ulwikd ;f rjzpfç xlwikd ;f rjzpfç vlwikd ;f rjzpfwhJ udprö sKd ;awGrmS awmh ]ul} raeygeJ?Y ]xl}
raeygeJ?Y ]vl} raeygeJ/Y ]ul} ]xl} ]vl} ae&if ]yl} ½Hçk ]il} ½Hçk ]ql} ½Hçk ]nL} ½Hyk J &Syd gvdrrhf ,f/ olx Y u kd ef YJ oluY yH v J Ykd
uHw&m;bufuykd J rsuEf mS ]rl} aevdu k yf g awmh/
]owå0gawG&UJ ud, k yf ikd Of pöm[m uHw&m;yJ? aumif;uHjyK cJ&h if aumif;usKd ;&r,f? qd;k uHjyKc&hJ if qd;k usKd ;&r,f?
aumif;uH aMumifh aumif;usKd ;tarG pHpm;&r,f? qd;k uHaMumifh qd;k usKd ;tarG cHpm;&r,f? uHomtrdç uHomtz?
uHomrdwaf qGç uHom aqGrsKd ;} vdYk uHeo YJ wå0gç owå0geJu Y H ruGrJ jym; wpfom;wnf; jzpfaewm udk tjrrJ jywf
oH;k oyfqifjcifaewm[m jA[®p&kd f Oayu©mudk yGm;rsm;aewmygyJ/
jA[®pdk&fOayu©m yGm;rsm;jcif;aMumifh tukodkvfuHawG udk a&SmifMuOfcsifwJhpdwf? ukodkvfuHawGudk
jyKvyk cf siw f phJ w
d f xuf oefvmygw,f/ xufoefvmwJt h wdik ;f vnf; a&SmifMuOfjzpf? jyK vkyjf zpfvYkd tukov kd uf aH wG
enf;yg;Ny;D ukov kd u f aH wG wd;k yGm;vm ygw,f/ ud, k cf pH m;cGirhf &Sw
d hJ pnf;pdrcf sr;f omawGukd cHpm;csiw f hJ pdwv f nf;
qdwo f Ok ;f oGm;ygw,f/ ud, k rf &Edik w f hJ tcGithf a&;awG udk arQmv f ifah wmifw h aewmrsKd ;vnf; uif;&Si;f oGm;ygw,f/
ud, k hf b0&JU tqifrajyrI? ud, k t hf odik ;f t0dik ;f &JU tqifracsmrIawGeYJ awGUMuKH vmwJt h cgrSmvnf; pdwaf t;csr;f
wnfNird af tmif aexdik Ef ikd v f mygw,f/ taumif;tqd;k b,favmu"HrsKd ;udrk qdk tjyKH ; rysuf cHEikd &f nf &Sv d mygw,f/
]jA[®p&kd Of ayu©m} qdw k hJ ]Oayu©mt0ef;t0dik ;f } xJrmS vnfywfvyI &f mS ;aewJo h [l m jrifjh rwfwo hJ yl g/
bmvdv Yk q
J akd wmh jA[®p&kd Of ayu©m[m ]jrifjh rwfaomOayu©m} jzpfvyYkd gyJ/

«3»
jrifjh rwfwb hJ 0udk wnfaqmufvo kd w
l ikd ;f ]yg&rD} udk rjzpf rae jznfu h si&hf ygw,f/ bmvdv Yk q
J akd wmh
]yg&rD} qdw k m ]jrifjh rwf oljzpfaMumif;tvky}f jzpfaevkyYd gyJ/ vlwpfa,mufukd jrifjh rwf oltjzpf ydaYk qmifay;Edik w f hJ
tvkyu f kd yg&rDvYkd ac:ygw,f/ yg&rD tvkyu f v kd yk rf S vlwpfa,muf[m jrifjh rwfol jzpfvmEdik yf gw,f/
jrifjh rwfwyhJ *k Kd¾ vw
f ikd ;f ]yg&rD}udk rjzpfrae jznfu h siMhf u ygw,f/ bmvdv Yk q
J akd wmh ]yg&rD} qdw
k m ]jrifjh rwfol
awG&UJ tvky}f jzpfaevdyYk gyJ/ jrifjh rwfoal wGvyk w f t hJ vkyu f kd yg&rD vdYk ac:yg w,f/ yg&rDtvkyu f kd vkyaf ewJo h [l m
tJ'tD cdu k t f wefrY mS jrifh jrwfwo hJ yl gyJ/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
62
jrifjh rwfoal wG? jrifjh rwfvo kd al wG vkyw f hJ yg&rDtvkyu f q,frsKd ;&Syd gw,f/ yg&rDq,fyg;aygh/ pGeMYf uJ
ay;urf;vSL'gef;jcif; 'geyg&rD? ud, k Ef w I vf eG uf sL;rI apmifx h ed ;f jcif; oDvyg&rD? umr *kPt f m½Hk a&SmifcmG jcif;ç
awmxGujf cif; aeu©ry® g&rD? twwf ynmrsKd ;pH?k todynmrsKd ;pHo k jd cif;ç odapjcif; ynmyg&rD? ukov kd f udpçö
tjypfru hJ pd w
ö u Ykd kd &J&0J 0hH hH pGepYf eG pYf m;pm; BuKd ;yrf;tm;xkwjf cif; 0D&, d yg&rD? ...
obm0ab;'PfeJY owå0gvkyfab;'PfwdkYudk onf;cH jcif;ç cHEdkif&nf&Sdjcif; cEÅDyg&rD? rvdrfrnm
rvSnrhf ywfbJ ajzmifh rwfreS u f efpmG ajymqdv k yk u
f ikd jf cif; opömyg&rD? ukov kd t f vkyçf tjypfrt hJ vkyw f u Ykd kd &nfreS ;f csuf
ra&mufrcsi;f pGpJ jJG rjJ rJ pdwZf o JG efoef tm;rmefcikd cf phH mG jyKvyk t f m;xkwjf cif; t"d|mefyg&rD? owå0g trsm;&JU
tusKd ;pD;yGm;udk vdu I v f pJS mG vdv k m;jcif; arwåmyg&rD? ud, k u hf kd cspo f çl rke;f olawGtay: ud, k u f csppf w d çf rke;f pdwf
rxm;bJ wnfwnfww hH hH cHch o
hH efo Y efY aejcif; Oayu©myg&rDwyYkd g yJ/
tJ'yD g&rDq,fyg;xJrmS aemufq;kH jzpfwhJ ]Oayu©myg&rD} [m wjcm;yg&rDawG oefo Y efpY ifpif atmifatmif
jrifjrif jzpfz?Ykd txGwt f xdyaf &muf Ny;D ajrmufjynfph zkH t Ykd wGuf r&Srd jzpf ta&; ygwJh tESpcf sKyyf g&rD? tacgiftyk yf g&rD
jzpfygw,f/
aumif;wJt h vky?f jrifjh rwfwt hJ vkyu f kd vky&f if ud, k af umif;oavmuf? ud, k jf rifjh rwfoavmuf cspo f l
cifoal wG? MunfnKd ol av;pm;olawG 0dik ;f 0dik ;f vnfaewwfygw,f/ ud, k u fh kd cspo f al wGtay: ud, k u f jyefcspNf y;D
oHa,mZOfaESmifBuKd ; &pfywfw;kd aer,f? olw&Ykd UJ tylawGukd rQa0cHpm;aer,fq&kd if ud, k v f yk f aewJh tvkyf
aumif;awG? tvkyjf rwfawG[m vrf;qH;k yef;wdik u f kd ra&mufbJ aESmifah ES;MuefMY umoGm;Edik yf gw,f/ tvkyt f ay:
xm; &Sw d hJ ud, k &hf UJ pdw[ f mvnf; oefo Y efpY ifpif MunfMunfvifvif rjzpfEikd af wmhygbl;/
b,favmufaumif;wJt h vky?f b,favmufjrifjh rwfwhJ tvkyu f ykd J vkyv f yk f rvdv k m; rESpo f ufo?l rke;f wD;
&efjyKolawG qdkwm &SdwwfpjrJyg/ udk,fhudk rkef;wD;olawGtay: udk,fu jyefrkef; NyD; a'gotrsuf
acsmif;acsmif;xGuaf er,f? ud, k &hf nfreS ;f csuf udk ajymif;vJypfvu kd rf ,fq&kd if ud, k v f yk af ewJh tvkyaf umif;awG?
tvkyjf rwfawG[m a&SUqufrwd;k wufawmhbJ vrf;ckvwfrmS wGif &yfwefNY yKd vo J mG ;Edik yf gw,f/ tvkyt f ay:
xm;&Sw d hJ ud, k &hf UJ pdwf [mvnf; cdik cf ikd rf mrm av;av;eufeuf rjzpfEikd af wmhygbl;/
cspfpdwf0if&ifvnf; tvkyfysuf? rkef;pdwf0if&ifvnf; tvkyfysufwJhtwGuf tvkyfNyD;vdkolwdkif;
tvkyyf sujf cif;udk jzpfapwJh csppf w d ?f rke;f pdwaf wGukd Oayu©mjyK vspv f sL½IEikd zf Ykd tifrwef ta&;Bu;D ygw,f/
ud,k v f yk af ewJh tvkyaf umif;ç tvkyjf rwfawG txGwf txdyaf &muf Ny;D ajrmuf atmifjrifa&;rSm r&Srd jzpf
vdt k yfwhJ ]csppf w d çf rke;f pdwf ESprf sKd ;vH;k udk pGeyYf ,fa&SmifuiG ;f Edik w f hJ twnf tcHo h abm} udk ]Oayu©myg&rD} vdYk
ac:ygw,f/
Oayu©myg&rD&iS [ f m cspo f çl rke;f ol vlç owå0gawG tay:rSmom csppf w d çf rke;f pdwu f if;&rSm r[kwyf gbl;?
vmbf& jcif;ç r&jcif;? tjct H &Hç tausmt f apm&Sjd cif;ç r&Sjd cif;? cs;D rGr;f cH&jcif;ç uJ&h UJ cH&jcif;? ud, k pf w d cf sr;f omjcif;ç
ud,k pf wd q f if;&Jjcif; qdw k hJ taumif;avmu"Hav;rsKd ;? tqd;k avmu"Hav;rsKd ; tay: rSmvnf; csppf w d çf rke;f pdwf
uif;&ygr,f/
udk,fvkyfaewJhtvkyfeJY wdkuf½dkufywfoufwJh avmu"H awGtay:rSma&m? wdkuf½dkufrywfoufwJh
avmu"HawGtay:rSm yg rwkerf vIyf cHEikd &f nf&rdS ?S cHEikd &f nf&adS e½Hek v YJ nf; rNy;D bJ OD; wnfcsurf ysuf a&SUquf
tvkyv f yk rf S ud, k vf v kd m;awmifw h wJh vrf;qH;k yef;wdik u f kd rvGrJ aoG aocsmayguf qdu k af &mufEikd yf g w,f? 'g[m
Oayu©myg&rD&UJ tpGr;f owåyd g/
]yg&rDOayu©m} qdkwJh ]Oayu©mt0ef;t0dkif;} xJrSm vnf ywfvIyf&Sm;aewJhol[m jrifhjrwfwJholyg/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
63
bmvdv
Yk q
J akd wmh yg&rD Oayu©m[m ]jrifjh rwfaomOayu©m} jzpfvyYkd gyJ/

«4»
oHo&m0#fqif;&JrS vGwaf jrmufvo kd w l ikd ;f ]owdy|mef vrf;} ay: rjzpfrae avQmufvrS ;f Mu&ygr,f/
bmvdv Yk q J akd wmh owdy|mefvrf;[m oHo&m0#fqif;&JrS vGwaf jrmufzt Ykd wGuf ]wpfcw k nf;aomvrf;} jzpfaevdyYk gyJ/
jrwfpmG bk&m;&Siu f r[mowdy|meokweå rf mS ]owå0g awG pdwpf ifMu,fz?Ykd pd;k &dryf al qG;rI aomueJY
0rf;enf;idak <u;rI y&da'0vGeaf jrmufzUkd ? ud, k q f if;&JrI 'kue© YJ pdwq
f if;&JrI a'greó csKyNf ird ;f zd?Yk r*fÓPfzv kd Ó
f Pf
&&S d z d k Y ? ed A Á m ef r suf a rS m uf j yKzd k Y t wG u f owd y |mef v rf ; [m wpf c k w nf ; aomvrf ; yJ } vd k Y twd t vif ;
rdeMYf um;awmfrx l m;ygw,f/
]pGpJ jJG rjJ rJ trSw&f rI} udk ]owdy|mef} vdYk ac:ygw,f/ wpfenf;tm;jzifh owdy|mefqw kd m ]tm½Hrk mS
uyfwnfaewJh trSwf&rI owd} ygyJ/ tm½HkrSm pdwfpdkufxm;wJh oabmaygh/yxrydkif;rSm ynwftm½Hkay:
pdwpf u kd af eayr,f?h wjznf;jznf; &ifu h suv f mwJt h cgrSmawmh y&rwftm½Hak y: pdwpf u kd jf zpfomG ; rSmyg/
ynwftm½Hq k w
kd m trsm;owfrw S x f m;wJh ]trsm;od tm½H}k yg/ y&rwftm½Hq k w kd muawmh trsm;u
owfrw S pf &m rvdb k J obm0tavsmuf trSew f u,f txift&Sm;&Sad ewJh ]w&m;odtm½H}k yg/ y&rwftm½Hu k kd
]trsm;ÓPf} eJY rodEikd yf gbl;? ]w&m;ÓPf} eJyY J odEikd yf gw,f/
tm½Hrk mS owduyfwnfaeenf;udk jrwfpmG bk&m;&Siu f ]*päaEÅm 0g *pämrDwd yZmemwd - oGm;&if oGm;w,fvYkd
odw,f} vdYk nTeMf um;jyoawmfrx l m;ygw,f/
]yZmemwd - odw,f} qdw k hJ pum;vH;k av;udk Munfjh cif; tm;jzifh owdeYJ tm½Hu k kd trSw&f w,fqw kd ahJ e&mrSm
trSw&f ae½Hk eJY rNy;D ao;bl;? odzv Ykd nf; vdt k yfw,fqw kd m xif&mS ;ygw,f/
tvkyfcGifjyifyrSm ]owd} udk ]trSwf&jcif;oabm} vdkY oHk;EIef;ayr,fh vufawGUtvkyfcGifrSmawmh
]odjcif;oabm} vdYk vnf; oH;k EIe;f Edik yf gw,f/ owdy|meftvkyf vkyw f ,fqw kd m t½Ict H m½Hu k v
kd nf; trSw&f ?
t½Ict H m½H&k UJ oabmudv k nf; odae wmudk ac:ygw,f/
t½Ict H m½H&k UJ oabmudk rSwaf e? odaewmudyk J &Hcg ]owd&adS ew,f} vdaYk jymNy;D &Hcg ]ÓPf&adS ew,f} vdYk
ajymMuyg w,f/ &HcgrSmawmh ]owdÓPf&adS ew,f} vdYk owda&m? ÓPfa&m wGNJ y;D ajymMuygw,f/ owdvnf;&S?d
ÓPfvnf;&Srd S owdy|mef tvkyf jynfph ykH gw,f/ pum;vH;k usO;f atmif ]owd} vdYk wpfv;kH wnf;ajymayr,fh
]ÓPf} vnf;ygw,fqw kd m owdjyK&ygr,f/
oGm;&if ]oGm;w,f} vdrYk w S af wmh yxrydik ;f rSm ajcaxmuf ynwfawG? Murf;jyifç ajrBu;D ynwfawG
xifaeOD;rSmygyJ? igoGm; aewmqdw k hJ igpGJ ynwfBu;D vnf; &Sad eOD;rSmygyJ/
rSwfygrsm;vdkY rSwftm; aumif;vmNyDqdk&ifawmh tJ'D ynwfawG uGmusoGm;NyD; ]oGm;rIoabm}
av;oufoufudk jrif awGUvmygw,f/ oGm;rIoabmqdkwm wGef;uefrIoabmç a&GU vsm;rIoabm?
wif;rmrIoabmç ajyavsmrh o I abm? ylro I abmç at;rIoabm? av;rIoabmç ayghro I abm? xdro I abmç
odrI oabmawGukd jcKH iNkH y;D ajymwmyg/
oGm;rIeJYywfoufwJh oabmwpfrsdK;rsdK;udk odjrifaewJh tcdkufrSm obm0t& trSefwu,fr&SdwJh
yHkoP²mefynwfawG? ta&miftqif;ynwfawG? trnfemrynwfawG uif;pifvGifh aysmufoGm;NyD;
azmufjyefajymif;vJrI ½kyo f abmawG? odjrifuikd ;f nGwrf I emrfoabmawG ay:vGix f if&mS ;vmygw,f/
ajymif;rI ½kyo f abmeJY odrI emrfoabmudk xyfumxyf um ½Irw S o
f mG ;r,fq&kd if ajymif;rI½yk ef YJ odreI mrfwYkd

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
64
tjyeftvSef aMumif;usdK;qufEG,faeMuwmudk oabmaygufoGm;ygw,f/ xyfumxyfum quf½IoGm;&if
ajymif;rI½yk o f abmvnf; jzpfNy;D ysu?f odreI mrfoabmvnf; jzpfNy;D ysuq f wkd m xif&mS ;vmygw,f/
jzpfNy;D ysuaf evdYk rjryJ gvm; - tedp?ö jzpfjcif;ysujf cif;&JU ESyd pf ufr'I Pfukd cHae&vdYk raumif;ygvm; - 'ku?©
rjzpfatmifç rysuaf tmif wm;qD;r&vdYk rydik yf gvm; - tewå? tedpçö 'ku© tewå - vu©PmÓPf oH;k yg;vnf;
wpfrw S x f uf wpfrw S çf wpfox d ufwpfod ydyk Nkd y;D xif&mS ;vmygw,f? vd&k if;uawmh jzpf ysujf rifwÓ hJ PfygyJ/
jzpfysujf rifwÓ hJ Pf tm;aumif;vmwmeJt Y rQ jzpfysuf udk aMumufwmawG? jzpfysuu f kd tjypfjrifwmawG?
jzpfysuu f kd Ni;D aiGUwmawG? jzpfysuu f vGwaf jrmufcsiw f mawGvnf; jzpfay: vmygw,f/
aemufq;kH awmh jzpfysuu f b,favmufyJ vGwaf jrmuf csif vGwaf jrmufcsif ½kyef mrfrcsKyrf csi;f jzpfysuef yYJ J
pcef;oGm; ae&OD;rSmygvm;qdw k m odvmawmh 'Djzpfysuu f ykd J rvToJ mra&Smifom quf½aI e&ygawmhw,f/
]oloY abmolaqmifNy;D jzpfysuaf ewmyJ? ud, k bf mrS rwwfEikd b f ;l } qdwk m tjrif&iS ;f vmawmh ]oabmyJ}?
]oabmyJ} qdw k hJ todeyYJ J od½akH v; odoad evdu k yf gawmhw,f/
]oabmrQy}J ]oabmrQy}J vdYk tod&iS ;f aewJh yk*Kd¾ vf wpfa,muf[m om,mp&mtm½Hek YJ awGUvdv Yk nf;
om,mwJph w d f rjzpfawmhygbl;? rauseyfp&mtm½Hek YJ awGUvdv Yk nf; rauseyfwhJ pdwrf jzpfawmhygbl;/ csppf &m
tm½Hek MYJ uKH vv Ykd nf; csppf w d rf ay:ç rke;f p&mtm½Hek YJ MuKH vv Ykd nf; rke;f pdwrf ay:? aumif;&if aumif;rSe;f ç qd;k &if
qd;k rSe;f od½akH v;eJyY J udpjö y;D oGm;ygw,f/
tqif;? toH? teH?Y t&om? txdtawGU? oabm w&m;? b,ftm½Hek yYJ MJ uKH MuKH ? cspjf cif;tpGe;f wpfzuf
vnf;ra&mufç rke;f jcif;tpGe;f wpfzufvnf; ra&muf? od½rkH Q tv,ftvwf oabmrSmyJ pdww f nfwchH ikd rf maewJh
oabm? pdwMf unfvifNird ;f csr;f aewJo h abmudk ]0dyóemOayu©m} vdYk ac:ygw,f/ (qV*Fk ayu©m? ocFg½kayu©m
wdu Yk kd wpfaygif;wnf; jyKxm;ygonf/)
½kyfemrfocFg&awG&JUtay:rSm avmbOD;pD;wJh taysmhpm; udavomawGvnf; rjzpfç a'goOD;pD;wJh
tjyif;pm;udavomawGvnf; rjzpfawmhbJ od½rkH QeYJ pdww f nfwNhH ird ;f at;wJh tJ'D 0dyóemOayu©m[m wu,f
awmh tqift h wef;jrifw h hJ ]0dyóemÓPf} yg/ tJ'Ó D Pfukd ]awmifw h ajyíç aMumifMh uajyí aeom xdik o f m
&Sad omÓPf} vdYk v,fwq D &mawmfb&k m;Bu;D u *kPjf yKcyhJ gw,f/ avmbrjzpfawmhvYkd awmifw h ajy? a'gorjzpf
awmhvYkd aMumifMh uajyoGm;wmygyJ/
]0dyóemOayu©m} qdw k hJ ]Oayu©mt0ef;t0dik ;f } xJrmS vnfywfvyI &f mS ;aewJo h [l m jrifjh rwfwo hJ yl g/
bmvdv Yk q J akd wmh 0dyóemOayu©m[m ]jrifjh rwfaomOayu©m} jzpfvyYkd gyJ/

«5»
yd#uwfawmfrmS Oayu©mq,fyg; jyqdx k m;ygw,f/
tm½HkajcmufrsdK; taumif;tqdk;rSeforQudk udavomtpGef;rxGufbJ od½Hkav; tnDtrQ½IEdkifwJh
qV*Fak yu©m? owå0g tm;vH;k ud,k u
hf eH u
YJ ,
kd yf J vdYk ESv;kH oGi;f qifjcifwhJ jA[®0[d m½kay u©m? 0dyóem pdwaf pwoduf
awGukd tnDtrQjzpfapwJh aAmZÑ*kF ayu©m? orm"deYJ 0D&, d tcsKd ;nDrQaewJh 0D&,d ak yu©m? ...
½kyef mrfocFg&awGtay: rcspçf rrke;f bJ tnDtrQ½w I hJ ocFg½kayu©m? taumif;vnf;r[kwçf tqd;k vnf;
r[kww f hJ Mum; a0'emudk cHpm;wJh a0'Ekayu©m? rjrçJ raumif;ç rydik o f abmawG udk vdu k pf ;l prf;raeawmhbJ
½kyfemrfjzpfysufudk od½HkyJodaewJh 0dyóEkayu©m? ,SOfzufpdwfapwodufawGudk nDrQatmif jyKay; wJh
wMwrZÑwKå ayu©m? ...

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
65
wwd,psmefeYJ ,SOw f NJG y;D tm½Hu
k kd vspvf sL½IwhJ psmEk ayu©m? pwkwp¬ smefeYJ ,SOw f NJG y;D xuf0ef;usipf ifMu,f
aewJh yg&d ok'K¨ ayu©m ...vdYk Oayu©mq,frsKd ; &Syd gw,f/
'umBu;D OD;jroef;pH (jroef;pH) &JU ]Oayu©mt0ef; t0dik ;f } pmtkyu f tJ'D Oayu©mq,fyg;&JU oabm
t"dymÜ ,fukd twdik ;f twmwpfct k xd ÓPftvif; yGiahf pvdrrhf ,fvYkd ,HMk unfarQmv f if&h if; ...
Oayu©mpmzwfy&dowftm;vH;k jrifjh rwfaomOayu©meJY jynfph w kH hJ jrifjh rwfaom olawmfaumif;yk*Kd¾ vaf wG
jzpfMuygapvdYk qkreG af umif; awmif;vdu k yf gw,f .../ /

jrifhjrwfpGmOayu©mjyKEdkifMuygap/
«jroef;pH\ ]Oayu©mt0ef;t0dik ;f }pmtkyt f rSmpm»

«1»
]ay;} qdw k phJ um;vH;k udk wjcm;pum;vH;k awGeYJ wGzJ ufNy;D ]ay;urf;} w,f? ]ay;a0} w,f? ]ay;pm;} w,f?
]ay;tyf}w,f? ]ay;qyf} w,f ... ponftm;jzifh tajctae? tjzpftysuaf y:rlwnfNy;D trsKd ;rsKd ; oH;k EIe;f
Muygw,f/
ud,k v hf ufxu J ypön;f olwpfyg;vufxJ xnfah y;vdu k f wmudk ]ay;urf;} w,fvYkd ac:ygw,f/ wpfzufom;
aumif;usKd ;&apcsiw f hJ apwemoufoufeYJ ay;urf;wmrsKd ; &So d vdk ud, k hf tusKd ;twGuf tcGit hf a&;wkjYH yefru I kd
arQmv
f ifNh y;D ay;urf;wmrsKd ;vnf; &Syd gw,f/ apwemoefo Y efeY YJ ay;urf;wmudk ]'geukov kd }f vdaYk c:Ny;D ud, k u f sKd ;
arQmv
f ifch suef aYJ y;urf;wmudak wmh ]vmbfx;kd w,f} vdYk ac:ygw,f/
ud, k &hf UJ ydik q f ikd rf uI kd ud,k w f pfa,mufwnf; pGq J yk o f rd ;f ydu
k rf xm;bJ olwpfyg;udk rQa0ay;wmudak wmh
]ay;a0} w,fvYkd ac:ygw,f/ ud, k ef YJ aqGrsKd ;aoG;om; vH;k 0rawmfpyfou l kd oem; u½kPmpdwef YJ ay;a0wmrsKd ;&So d vdk
ud,
k ahf qGrsKd ; ud, k ahf oG;om; udk cs;D ajrm§ ufaxmufyw hH t hJ aeeJY ay;a0wmrsKd ;vnf; &Syd gw,f/ bmwHjYk yefru I rkd S
rarQmv f if&h if ukov kd pf w d f jzpfNy;D wpfpw kH pfck wHjYk yefru I kd arQmv f if&h ifawmh tukov kd f a&maESmaeygw,f/
ud, k o hf m; ud, k o hf rD;udk olwpfyg;orD;? olwpfyg;om;eJY xdr;f jrm;vufxyfay;wmudk ]ay;pm;} w,fvaYkd c:Ny;D
wpfpHkwpfa,mufudk wm0efwpfckck? 'grSr[kwf? tcGifhta&;wpfckck? 'grSr[kwf aumif;usdK;&v'fwpfckck
ay;vdu k w f mudak wmh ]ay;tyf} w,fvYkd ac:ygw,f/
udk,fha<u;&Sifudk udk,f,lxm;wJha<u; jyefay;wm? udk,fhaus;Zl;&Sifudk udk,f&cJhzl;wJh aus;Zl;twGuf
aus;Zl;topfwpfrsKd ; wHjYk yefwmudk ]ay;qyf} w,fvYkd ac:ygw,f/ twdwb f 0awGu ud, k jf yKcw hJ hJ raumif;rI
tukov kd &f UJ qd;k usKd ;udk ud, k u f , kd wf ikd jf yefcH pm;ae&wmudv k nf; ]ay;qyf} w,fvYkd ac:ygw,f/

«2»
ukov kd u
f aH wG? tukov
kd u
f aH wGqw kd m wu,fawmh ]a<u;} awGygyJ/ ukov kd u
f aH Mumifh ok*wdbakH wGrmS
vl?ewf jzpfae&wmvnf; a<u;qyfae&wmygyJ/ tukov kd u
f aH Mumifh 'k*w
¾ b
d akH wGrmS i&J? wd& pämefjzpfae&wmvnf;
a<u;qyfae&wm ygyJ/ ½kyef mrfcE¨mydik &f iS f owå0grSeo
f rQ a<u;qyfae&olawG csn;f ygyJ/ ]a<u;qyf} ae&wmudyk J
]ay;qyf} ae&w,fvYkd ,Of,Ofaus;aus; oH;k EIe;f Muygw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
66
twdwu f aH Mumifh &vmwJh ½kyef mrfcE¨mudk jyKpak pmifh a&Smufae&wm[m ]ay;qyf} ae&wmyg/ cE¨mpm;zd?Yk
cE¨m0wfz?Ykd cE¨maezd?Yk cE¨muse;f rmzd?Yk cE¨mcsr;f omzdYk enf;trsKd ;rsKd ;eJY ½ke;f uef vIy&f mS ;ae&wm[m ]ay;qyf} ae&wmyg/
&xm;wJch E¨mav; wnfjraJ eatmif? &xm;wJb h 0av; &Sio f efaeatmif yHpk t H rsKd ;rsKd ;eJY jyKjyifzefw;D
ay;ae&wm[m ud, k u hf aH <u;aMumifh ud, k &f vmwJh b0cE¨mtwGuf ud, k uf ,kd wf ikd f ay;qyf ae&wmygyJ/ ud, k uhf u
H
olwpfyg;udk xdcu kd yf supf ;D atmifvyk cf w hJ hJ tukov
kd u
f H qk&d ifawmh omrefay;qyfae&ol awGxuf tqaygif;
rsm;pGm tyifyef; tqif;&JcNH y;D ay;qyf&rSmaygh/
]cE¨m0ef} udk yifyef;qif;&JpmG xrf;aqmif&if; (ukov kd f uHtm;Bu;D olawGtwGuaf wmh ]yifyef;csr;f ompGm
xrf;aqmif &if;} vdYk ajymvd&Yk r,f xifyg&JU? yifyef;wmuawmh yifyef;wm ygyJ/) ay;qyfae&wmcsi;f twlwl
wcsKd Uu ud, k chf E¨m0efuykd J ud, k xf rf;Ny;D tjrifusO;f ajrmif;pGm ay;qyfMuovdk wcsKd Uuawmh olwpfyg;cE¨m0efuykd g
ulxrf;ay;Ny;D tjrifus,jf yefpY mG ay;qyf Muygw,f/
ud, k thf usKd ;? ud, k phf ;D yGm; wpfcw k nf;twGuyf J tvkyv f yk f aewJo h [ l m ]edru hf swahJ y;qyfjcif;} eJY b0udk
ay;qyfae&wJholyg/ udk,fhtusdK;? udk,fhpD;yGm; twGufomru olwpfyg;tusdK;? ol wpfyg;pD;yGm;twGufyg
tvkyv f yk af ewJo h u l awmh ]jrifjh rwfwhJ ay;qyfjcif;} eJY b0udk ay;qyfae&wJo h l jzpfygw,f/
b0&So d wl ikd ;f ay;qyfaeolawGcsn;f rdYk ay;qyfae&wm csi;f twlwl jrifjh rwfwhJ ay;qyfjcif;eJY ay;qyfaewJh
olawG[m twdwu f aH <u;aMumif&h vmwJh b0cE¨mudk xdu k x f ukd w
f efwef toH;k cs&ma&mufwt hJ wGuf olwu Ykd kd
]vljzpfusKd ;eyfoal wG} vdYk owfrw S Ef ikd o
f vdk ]avmuudk tvSqifoal wG} vdv Yk nf; *kPjf yK Edik yf gw,f/

«3»
oHo&mrSm aqGrsKd ;aoG;om; rawmfpyfczhJ ;l wJo h &l ,fvYkd wpfO;D wpfa,mufrS r&Sw d t
hJ wGuf ud, k ef YJ xdawGU
ywfoufvm orQ vlom;wdik ;f [m ud, k &hf UJ aqGrsKd ;aoG;om;awGcsn;f ygyJ/ tJ'D aqGrsKd ;aoG;om;awGu ud, k thf ay:
b0wpfcck rk mS aus;Zl;wpfcck ak wmh tenf;qH;k jyKcMhJ uzl;rSmjzpfvYkd jrifjriforQ vlom;wdik ;f [mud, k &hf UJ aus;Zl;&Siaf wG
csn;f vnf; jzpfaejyefygw,f/
olawmfaumif;pdwf"mwf tqifhjrifhwJhyk*¾dKvf[m 'Db0 aus;Zl;&SifawGudkomru oHo&mb0
tqufqufu aus;Zl;&Siaf wGuykd g ]aus;Zl;&Si}f vdYk owfrw S Nf y;D aus;Zl;odavh? aus;Zl;qyfavh&ydS gw,f/
'Db0 ud, k thf ay: wduk ½f ukd af us;Zl;jyKoal wG&UJ tusKd ; pD;yGm;udk &Guaf qmifay;wJt h jyif ud, k ef YJ aus;Zl;cH
aus;Zl;pm; vH;k 0 rywfoufwo hJ al wG&UJ tusKd ;pD;yGm;udv k nf; &Guaf qmifay; ygw,f/
MuKH awGUvmorQ vlom;wdik ;f &JU tusKd ;pD;yGm;udk ud, k pf rG ;f Edik o
f rQ arwåmapwemtjynfeh YJ uln&D u G af qmif
ay;wmudyk J 'D b0aus;Zl;&Si?f oHo&mhaus;Zl;&Siaf wGukd aus;Zl;wHjYk yefaewmrdYk ]aus;Zl;qyfw,f} vdYk ac:ygw,f/
rsuaf rSmufrsuu f ,G f aus;Zl;&Siaf wGukd ]aus;Zl;qyf} ae&wmudyk J ]ay;qyf} ae&w,fvYkd ayghayghyg;yg; oH;k EIe;f Mu
ygw,f/
aus;Zl;w&m;udk odem;vnfwhJ olawmfaumif;rSeo f rQ ud, k ef YJ xdawGUywfoufvmolawG&UJ tusKd ;pD;yGm;udk
ud,k pf rG ;f Edik f wJb
h ufu? odrYk [kwf ud, k pf w d 0f ifpm;wJh tcef;u@u twwfEikd q f ;kH uln&D u G af qmifay;&if;
aus;Zl;w&m;udk wHjYk yefay;qyfae MuwmrdYk avmutwGuaf y;qyfaeMuwJh y&[dwolawmfaumif; wdik ;f udk
]jrifjh rwfpmG ay;qyfaeolrsm;} vdYk urÜn;f xd;k Edik yf gw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
67
«4»
a<u;qyfwt hJ aeeJyY J ay;qyfay;qyf? ]aus;Zl;qyf} wJh taeeJyY J ay;qyfay;qyf? trsm;tusKd ;jyK y&[dw
tvkyw f pfcck ?k odrYk [kwf wpfcx k ufrsm;pGmeJY avmuudk ay;qyfaeolreS o f rQ pdw"f mwftqift h wef;jrifrh m;wJh
olawmfaumif;? oljrwfavmif;awGcsn;f ygyJ/ ]oljrwfavmif;} qdw k ahJ e&mrSm Ak'a¨ vmif;vsm? yapöuAk'g¨ avmif;vsm
txd yg0ifygw,f/
trsm;tusKd ;jyK y&[dwtvkyaf wG trsm;Mu;D &Sw d thJ xJrmS 'umausmo f (l tu,f'rDausmo f )l wdYk t"du
vkyaf ewJh tvkyu f ema&;'kuM© uKH awGUae&olawGukd ulnaD y;wJh ]ema&;ulnrD }I tvkyf jzpfygw,f/
twdtusajym&&ifawmh ]aoa&;ulnrD }I tvkyyf g/ 'g ayrJh ]oma&;ema&;} vdYk um&efuu kd af tmif?
'grSr[kwf trsm; em;cHomatmif tpOftquf oH;k EIe;f cJMh uwJt h wGuf ]aoa&;ul nDr}I udyk J ]ema&;ulnrD }I vdYk
a&S;xH;k a0g[m&twdik ;f uifyeG ;f wyf xm;&ygw,f/
aoqH;k oGm;oleyYJ wfoufwhJ use&f pfoal wG&UJ ylyifaomursm;pGmeJY pdwEf v S ;kH emusin f Kd§ ;EGr;f aerI (pdwt f em)
udk temoufomatmif ulnaD y;wmvdYk t"dymÜ ,fziG &hf ifawmh ]ema&;ulnrD }I [m pum;vH;k vSyatmif oH;k EIe;f
xm;wm r[kwaf wmhbJ wdu k ½f u kd tf "dymÜ ,ftaeeJY oH;k EIe;f xm;wm jzpfomG ;ygw,f/
]ema&;}u ]raocifema&;} eJY ]aojy;D ema&;}vdYk ESprf sKd ; &Syd gw,f/ ]raocifema&;}udk aor,fo h l um,uH&iS f
ud,
k w f ikd af &m ywfoufqufpyfoal wGyg cHpm;&jy;D ]aojy;D ema&;} udak wmh use&f pfoal wGom cHpm;&ygw,f/
]raocifema&;} &JU qif;&J'ku©udk t"ducHpm;&olu aor,fholudk,fwdkifyg/ aor,fholu a&m*g
a0'empGu J yfaeol qd&k if a&m*ga0'em'Pfuv kd nf; cH&ygw,f/ (a&m*ga0'em oufomapr,fh aq;0g;"mwfpm
rwwfEikd b f ;l qd&k if tajctae ydq k ;kd ygw,f/) ao&awmhrmS ygvm; qdw k hJ todaMumifv h nf; (w&m;r&S&d if)
pdwq f if;&J&ygw,f/
'gaMumifh ruse;f rrm a&m*gpGu J yfaewJvh el mudk a&m*goufomatmif aq;ukoay;oifyh gw,f/ a&m*g
oufom aysmufuif;apr,fh aq;0g;"mwfpmawGvnf; axmufyo hH ifyh g w,f/ vlempdwcf sr;f omatmif tm;ay;
pum;ajymay;wJt h jyif a&m*g'PfcEH ikd &f nf&adS tmif w&m;ESv;kH oGi;f wwfz?Ykd w&m;½Irw S f wwfzv Ykd nf; enf;vrf;
nTejf yay;oifyh gw,f/ aorSmaocsmae &ifvnf; b0ul;aumif;zdt Yk wGuf ukov kd tf m½Hx k ifatmif oljyKcw hJ hJ
ukov kd af wG ajymay;&ygr,f/ vdt k yf&if aocgeD;rSm uk odv k t f opfawG jyKEikd af tmif zefw;D ay;&ygr,f/
ud, k ef m? pdwef m? temESprf sKd ;eJY emaewJv h el mudk tJ'v D kd ulnaD pmifah &Smufwm[mvnf; ]raocifema&;}udk
ulnw D m jzpfvYkd ]ema&;ulnrD t I vky}f vkyaf ewmygyJ/
2002 ckEpS ?f Zlvikd v f upjy;D jyifO;D vGijf rKd UrSm tNird ;f pm; OD;aESmufEiS t hf m½Hak Mumtxl;ukq&m0efBu;D
a'gufwmapmqdik rf eG o f m&JU OD;aqmifreI YJ vlemawG&UJ ]raocifema&;} udk ulnw D hJ ]ema&;ulnrD }I tvkyu f u kd s,u f s,f
jyefjY yefY vkyaf qmifaeMuyg w,f/
q&m0efo;kH a,muf? aq;tulEpS af ,muf? ,mOfarmif; wpfa,muf? pkpak ygif;ajcmufa,mufyg0ifwhJ
]e,fvn S ahf q;uko,mOf} wpfp;D eJaY 'otESaYH jcqefNY y;D a'otoD;oD;u a&m*ga0'em&Sif vlemawGukd arwåm
apwemtjynfeh YJ tcrJah q;0g;ukoay;wmyg/
]e,fvn S ahf q;uko,mOf} ay:rSmaq;½Hck pJG w d cf ef;wpfck rSmvdyk J vdt k yfwchJ pJG w d u f &d , d mawG tpHt k vif
yg&Syd gw,f/ cGpJ w d f zdYk vdt
k yfwv hJ el mawGukd ]aq;uko,mOf} ay:u cGpJ w d cf ef;rSmyJ cGpJ w d uf o k ay;ygw,f/
ac:,lzw d Mf um;wJyh *k Kd¾ v?f tzGUJ tpnf;awG&UJ yHyh ;kd rI? a&m*g a0'em&Siaf wG&UJ wwfprG ;f orQ vSL'gef;rI
txdu k t f avsmuf&adS yr,fh t"duuawmh q&m0efBu;D a'gufwmapmqdik rf eG o f m&JU taxmuftyHeh yYJ J &yfwnf

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
68
vIy&f mS ;ae&wmyg/ 'Dvkd ]ouf&iS ef ma&;ulnrD }I vdaYk c:wJh use;f rma&;ulnaD pmifah &Smufrt I vkyrf sKd ;udvk nf; y&[dw
pdw"f mwf&w dS hJ olawmfaumif;wdik ;f vltm;? aiGtm;eJY twwfEikd q f ;kH ulnyD yhH ;kd oifyh gw,f/
'umausmo f wl Ykd ]ema&;ulnrD t I oif;} uvnf; ]aq; wdjYk zifh a&m*gwdu Yk kd aq;tH}h qdw k hJ aqmify'k ef YJ
]ouf&Sifema&;} ulnDwJhtvkyfudkyg yl;wGJvkyfaqmifaeNyDjzpfvdkY txl;0rf;ajrmufwJhpdwfeJY om"ktBudrfBudrf
ac:rdygw,f/
]ema&;ulnrD t I oif;}&JU ]oufrehJ ma&;} ulnw D t hJ vkyf uawmh t&Sed t f [keaf umif;aumif;eJY txl;
atmifjrifaeNyjD zpf vdYk t,lroD;? tpGrJ rSm;wJh olawmfaumif;wdik ;f u ESpaf xmif;tm;& &Sad eMuygNy/D
vlwpfa,muf aovGeo f mG ;&if aovGeo f rl mS 'Db0eJY ywfoufw'hJ u k a© wG bmrSr&Sad wmhayr,fh use&f pf
olawGrmS awmh ½kyt f avmif;oN*KØ [&f wJ'h u k a© wGa&m? oHa,mZOfBu;D &if Bu;D oavmuf aovGeo f u l kd wrf;wylaqG;
&wJh 'kua© wGa&m 'kur© sKd ;pHk awGUBuKH cpH m;&ygw,f/
wrf;wylaqG;wJh ]aomu0ef} udk um,uH&iS af wG ud, k f wdik yf J xrf;cGi&hf adS yr,fh ½kyt f avmif;oN*KØ [w f hJ
]tokb0ef} udk awmh apwem&Si?f u½kPm&Sif olawmfaumif;awGu ulnND y;D xrf;ay;cGi&hf ydS gw,f/ ]tokb0ef}udk
ulxrf;ay;wJt h wGuf um,uH&iS af wGrmS ]aomu0ef} vnf; wpf0ufavmufawmh avsmyh g;oufomoGm;ygw,f/
w&m;jynf0h vGe;f vdYk ]aomu0ef} vH;k 0r&Sw d ohJ al wGtae eJv Y nf; ]tokb0ef} ayghyg;oufomoGm;wJt h wGuf
udk,fhw&m; udk,f tcsdefrsm;rsm; ESvHk;oGif;cGifh &&SdoGm;wmrdkY olwpfyg;&JU pdwfESvHk;at;csrf;a&;udk ulnD&m
a&mufwmygyJ/
qif;&JErG ;f yg;olawGtwGuu f awmh wefz;kd rjzwfEikd f atmif tusKd ;aus;Zl; Bu;D rm;vSygw,f/ EdrYk [kw&f if
use&f pfol awG pdwq f if;&J½rkH u aovGeo f mG ;olrmS vnf; *wdraumif;cJ&h if ud, k t hf avmif;ud, k pf NJG y;D tavmif;pm;
Nyw
d må ? tavmif;apmifh Nyw d må tjzpfeYJ ruRwrf vGwf 'kuc© aH e&OD;rSmyg/
]ema&;ulnrD t I oif;} &JU tokbudpö tppt&m&m wm0ef,u l nl rD aI Mumifh aoqH;k olvnf; *wdajzmif?h
use&f pfov l nf; pdwx f m;ajzmifw h thJ jyif ulno D l ukov kd &f iS rf sm;rSmvnf; ewfvrf;? r*fvrf;ajzmifNh y;D ok*wdcsr;f om?
edAmÁ efcsr;f omudk vG,v f ,
G uf ul l cHpm;cGi&hf &So d mG ;ygw,f/

«5»
jrwfpmG bk&m;&Siv f ufxufwek ;f u ],o} trnf&w dS ?hJ jrefrmvdk ]udak usmo f }l trnf&w dS hJ olaX;om;wpfO;D
&Scd zhJ ;l ygw,f/ jrwfpmG bk&m; bk&m;jzpfr,fah eYrmS CemEdq Yk rG ;f uyfvLS cJwh hJ a': okZmwm&JUom;yg/
rdbESpyf g;u odycf sr;f omwJt h wGuf ,oolaX;om; (udak usmo f )l [m aEGpt H rd ?f rd;k pHtrd ?f aqmif;pHtrd ?f
pHtdrfBuD; oHk;ckrSm &moDtvdkuf wpfvSnfhpD pHae&if; BuD;us,fcrf;em;wJh umr*kPfpnf;pdrfawGudk NrdefNrdef
,Su, f u
S Bf u;D cHpm;cGi&hf ygw,f/ udak usmo f u
l kd azsmaf jzujyol? udak usmo f ul kd jyKp,
k , k oltm;vH;k [m wHcg;apmifh
utp trsKd ;orD;awGcsn;f ygyJ/ trsKd ;om;wpf OD;rS rygygbl;/
wpfnrSmawmh r'DunmawG&UJ Munfp&mwifqufazsmf ajzrIukd Munf½h eI m;axmifcpH m;&if; udak usmo f l
tapmBu;D tdyf aysmo f mG ;ygw,f/ udak usmof l tdyaf ysmo f mG ;rSe;f odwmeJY azsmaf jz wifqufaeol vSysKd jzLtm;vH;k vnf;
ae&mrSmwGif tem;,l tdyf pufvu kd Mf uygw,f/
olrsm;xuf apmtdyaf ysmo f mG ;vdYk olrsm;xuf apmEd;k vmwJh olaX;om;udak usmo f l vSysKd jzLawG tdypf uf
aeMuwJh jrifuiG ;f udk nvH;k aygufxeG ;f xm;wJh rD;a&mifatmufrmS &Si;f &Si;f vif;vif; uGi;f uGi;f uGuu f uG Bf u;D jrifawGU
vdu k &f ygawmhw,f/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
69
wcsKd Uu apmif;ydu k v f Ykd ...? wcsKd Uu td;k pnfv, G v f Ykd ...? wcsKd Uu 'd;k ywfzufvYkd ...? wcsKd Uu
qHyifawG z½dzk &J jyefu Y sJ ...? wcsKd Uu wHawG;awG tmyky&f nfawG wpDpD ,dpk ;D ...? wcsKd Uu oGm;Buw d f ...?
wcsKd Uu a,mif,rf;Ny;D ajymcsif &mavQmufajym ...? a[mufwo hJ ul a[muf ...? arSmufwo hJ l u arSmuf
...? vefwo hJ ul vef ...? eHwo hJ ul eH .../
]tdk ... pufqyk pf &mBu;D ...}
]tdk ... &GpH &mBu;D ...}
]avmuBu;D bmjzpfuek Nf yv D J ...}
]avmuBu;D &ufpufvu kd w f m ...}
]avmuBu;D ESyd pf ufvu kd w f m ...}
]cE¨mud, k f tykyaf umifxrJ mS udavom tykyaf vSmif xm;wmygvm;}
]cE¨mud, k t f eHq Y ;kd Bu;D xJrmS udavom teYo H ;kd awG pdrhf 0ifaewmygvm; ...}
r'DunmvS,Ofrif;awG&UJ rowDp&mnjrifuiG ;f udk t xif;om; jrifawGv Y u kd &f wJh olaX;om;udak usmo f l
oHa0*ÓPfawG tBu;D tus,jf zpfNy;D b,fou Yl rkd S todray;awmhbJ nwGi;f csi;f awmxGuv f mcJyh gw,f/ rd*'g0kef
awmudk a&mufawmh jrwfpmG bk&m; a[mMum;wJh w&m;udk emMum;Ny;D owdy|mef 0dyóemw&m; tm;xkwv f ukd w
f m
aemufwpfaeYrul;cifrmS yJ aomwmyef t&d,m jzpfomG ;ygw,f/
reufrdk;vif;awmh om;aysmufvdkuf&SmwJh zcifBuD;udk jrwfpGmbk&m;&Sifu w&m;a[m? zcifBuD;u
aomwmyefjzpf? zcifuakd [mwJw h &m; em&if; udak usmo f v l nf; &[EÅmjzpf? {[d bduK© &[ef;tjzpf &[ef;b0cH,?l
jrwfpmG bk&m; tdr<f uw&m; a[mvdYk rdcifBu;D a&m ZeD;a[mif;yg aomwmyefjzpfMu? udak usmf ol&UJ oli,fcsi;f
ig;q,fah v;a,mufvnf; vl0wfeYJ aomwmyef jzpf? {[dbu d K© tjzpfeYJ &[ef;jyKjy;D w&m;quftm;xkwaf wmh
&[EÅmjzpf? olaX;om;udak usmo f el YJ qufpyfNy;D vlaygif;ig;q,fh ckepfa,muf w&m;xl;w&m;jrwfawG toD;oD;
&&So
d mG ;Muygw,f/
olaX;om;udak usmo f (l ,oolaX;om;)wdt Yk zGUJ wpfzUJG vH;k w&m;xl;w&m;jrwf &&So d mG ;&jcif;&JU taMumif;
a&S;aumif;rIu awmh b0wpfcrk mS ]ema&;ulnrD t I oif;} zGUJ Ny;D qif;&JErG ;f yg;ol awG&UJ OwkZ½kyu f vmyfawGukd
tcrJah pwemh0efxrf; oN*KØ [af y; cJw h hJ aumif;rIygyJ/
wpfaeY ud, k 0f efaqmiftrsKd ;orD; ½kyt f avmif;wpfcu k kd oN*KØ [af y;&if; toif;acgif;aqmif udak usmo f l
tokbonm (rwifrh w,f &GpH zG,f qdw k hJ todÓPf) &&So d mG ;ygw,f/
ud, k &f &Sw
d hJ tokbonmrsKd ; oli,fcsi;f ig;q,fah v; a,mufuv kd nf; &atmif,cl ikd ;f ? rdbESpyf g;eJY
ZeD;wdu Yk vkd nf; &atmif,cl ikd ;f wJt h wGuf udak usmo f t l ygt0if vlaygif; ig;q,fh &Spaf ,muf tokbonm
aumif;aumif;Bu;D &&So d mG ;Muygw,f/
tJ'aD eYu&&Sw d hJ tokbonmudk tajcwnfNy;D wpfzuf u ]ema&;ulnrD }I tvkyu f v kd yk &f if; wpfzufu
]tokbbm0em} udk aeYpOf&ufquf yGm;rsm;cJMh uwJt h wGuf 'Db0rSm w&m;xl; w&m;jrwfawGukd ]vG,u f al om
tusi?hf vsijf refaomtodÓPf} eJY tvG,w f ul &,lyikd q f ikd Ef ikd cf MhJ uygw,f/ jzpfav&m&m b0 oHo&mrSmvnf;
csr;f omaumif;usKd ; trsKd ;rsKd ;udk tyifwyef; ½ke;f uef&mS azG&jcif; r&Sb d J jynfjh ynfph pkH kH cHpm;cJMh u&ygw,f/
olwpfyg;&JU ]ema&;} udk ulnaD pmifah &Smufay;cJw h o hJ [ l m b0&JU ]ema&;} 'kut © rsKd ;rsKd ;rS vGwaf jrmufEikd f
ygw,f/ pD;yGm;Opöm rjynfph w kH hJ b0ema&;? use;f rma&;nHzh si;f wJh b0ema&;? tod tvdrm® ÓPfynmcsKd UwJw h hJ
b0ema&;? tcspu f çH tdraf xmifa&; uH raumif;wJh b0ema&; ... tp&Sw d hJ b0&JU ema&;'ku© trsKd ;rsKd ;[m

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
70
ema&;ulno D l ukov
kd &f iS &f UJ b0xHyg;rSm yde;f Mum zufwiG f a&rwif avQmusouJo
h Ykd uif;pifviG ahf ysmuf rusr
a&mufyJ &Srd mS aocsmygw,f/

«6»
]edru
hf swhJ ukov kd t f vkyrf sKd ;udk jrifjh rwfwhJ olawmf aumif;awGyJ vkyEf ikd Mf uw,f} wJh .../ omrefval wGu
edru
hf s w,f? atmufwef;usw,fxifNy;D rvkycf siw f hJ ukov kd t f vkyrf sKd ; udk jrifjh rwfwyhJ *k Kd¾ vaf wG? olawmfaumif;
pdw"f mwf tqifjh rifw h hJ yk*Kd¾ vaf wGu tvG,w f ul MunfjzLpGmeJY vkyEf ikd Mf uygw,f/
jrifjh rwfwphJ w
d &f odS wl pfa,muftwGuf edru hf swu
hJ o k v kd f tvkyq f wkd m wpfcrk S r&Syd gbl;? ukov kd tf vkyf
tm;vH;k jrifjh rwf aeawmhwmygyJ/ olrsm;rvkycf siw f hJ ukov kd t f vkyu
f kd vkyjf cif;aMumifh olrsm;r&Edik w f hJ ukovkd f
aumif;rIrsKd ; &&SNd y;D olrsm; rcHpm; &wJh csr;f omaumif;usKd ;trsKd ;rsKd ;udk cHpm;&ygw,f/
2003 ckEpS ?f Zefe0g&Dv (1)&ufaeYrmS oufwrf;ESpEf pS f jynfrh ,fh 'umausmo f w l Ykd ]ema&;ulnrD t I oif;}
aemifEpS af ygif; ESp&f mru? ESpaf ygif;ESpaf xmifru tpOfxm0& wnfwchH ikd jf rJ wd;k wuf&iS o f efygap? NrKd Uwdik ;f
&Gmwdik ;f rSmvnf; tvm;wl ]ema&; ulnrD t I oif;} awG jzpfxeG ;f ay:aygufvmMuygap ... vdYk vdu I v
f aJS v;eufpmG
qkreG af umif;awmif;vdu k yf gw,f .../

jrifjh rwfpmG ay;qyfEikd Mf uygap/

rSwcf suf / / ]ausmo f t


Yl oif;} vdYk vlwcsKd U wifpm;oH;k EIe;f &avmufatmif ]ema&;ulnrD I toif;} tay:
t&Sed tf 0g vTr;f rd;k wJh 'umausmof (l tu,f'rDausmo f )l eJY ]ema&; ulnrD t I oif;} wnfaxmifNy;D ukov
dk jf yKczhJ ;l wJh
,oolaX;om; (jrefrmvdk ]olaX;om;ausmo f }l )wdYk trnfcsi;f xyfwx l yfrQ wlae wm[mvnf; xl;jcm;wJh
wdu
k q f ikd rf w
I pfcyk gyJ/ (,o = ausmaf pm jcif;? ausmaf pmol? ausmo f )l .../ (pma&;ol)

«&efuek jf rKd U? ema&;ulnrD t


I oif;? 'kw,
d ESpyf wfvnftxdr;f trSwf ]ay;qyfaeolrsm;} pmtky?f 2003
trSmpm»

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
71
w&m;odrf;arwÅmydk.
t&yfq,frsufESmü
&SdMuaom
ewfvlowÅ0gtm;vHk;wdkhonf
ab;&efa&m*g
uif;pifuGmí
udk,fpdwfESpfjzmusef;rmcsrf;omMuygap/
***********************
a&Tyg&rD"r®pmayjyef.yGm;a&xm0&aiGya'omyif
"r®'getvSL&Sirf sm;

1/ EdkifiHawmf0efMuD;csKyf? AdkvfcsKyfBuD;cifnGefY ESifh


ZeD; a'gufwma':cif0if;a&T? om;orD;ajr;rsm;rdom;pku
usyfav;odef; vSL'gef;ygonf/
usyo f ;kH q,fUESpo f ed ;f tvSL&Sif
2/ OD;&dSef0if;? a':cifcsdKOD;? wufvrf;aqmufvkyfa&; rdom;pk/
usyw f pfq,fUav;ode;f tvSL&Sif
3/ udkpdk;Edkif? rpdrfh[efeD? ZD0Zdk;yJG½kH ESifh pdrfh &wemqdkif rdom;pk/
usyq f ,foed ;f cGt J vSL&Sif
4/ a':Muif? om; OD;Muifa&T? rdom;pkyHkESdyfwdkuf rdom;pk/
usyu f ;kd ode;f tvSL&Sif
5/ a':cifapmwifh rdom;pk/
usy&f pS o f ed ;f tvSL&Sif
6/ OD;cifarmifvGif? a':cifolZm? tu,f'rDpdk;ol rdom;pk/
usyif g;ode;f cGt J vSL&Sif
7/ OD;wkwfvdIif? a':oef;aiG rdom;pk/
usyfig;odef;tvSL&Sifrsm;
8/ a'gufwmpdkif;ausmfa&T? a':oef;oef;axG;? orD; eef;rdk;yGifhjzL/
9/ a'gufwmnDnD? a'gufwma':rsdK;at; rdom;pk/
10/ OD;rsdK;cif?a':olZmrif;?armifatmifausmfcdkif?armifrsdK;ausmfcdkif/
usyfav;odef;tvSL&Sifrsm;
11/ OD;rsdK;jrifh? a':jrifhjrifhodef;? pdefrQm;aq;ayghvdyf rdom;pk/
12/ OD;wifhvGif? a':yGifhrmcdkif rdom;pk/
13/ udkat;xGef;? racsmpk? orD; '*Hk (*Hk*Hk) rdom;pk/
usyo f ;kH ode;f cGt J vSL&Sif
14/ a'gufwmoef;0if;? a'gufwmeDeDwif rdom;pk/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
72
usyfoHk;odef;tvSL&Sifrsm;
15/ crnf;awmf OD;pdef0if;? r,fawmf a':odef;odef; rdom;pk/
16/ OD;aZmfrdk;Edkif? a':jrwfjrwfaxG; rdom;pk/
17/ OD;atmifausmfjrESifh nD? nDrrsm; rdom;pk/
18/ a'gufwm cifarmifvGif? a'gufwm cifcifaX;? zdrf; aq;0g;/
19/ OD;bGefpdef? a':csdKcsdKvGif? pdef &wemqdkif? AdkvfcsKyfaps; rdom;pk/
20/ OD;nGefYpdef? a':nGefY&D rdom;pk/
21/ ygarmu© a'gufwmae0if;?a':araroGJU? &J&ifhzkef;?½lygae0if;/
usyEf pS o
f ed ;f cGt
J vSL&Sif
22/ AdkvfrSL;Edkifa|;?a':rdkrdktd?armifpGrf;xufpGrf;?rarnTef;auo&D/
usyfESpfodef;tvSL&Sifrsm;
23/ oHtrwfMuD; OD;ae0if;? a'gufwma':EG,fEG,fvdIif rdom;pk/
24/ OD;at;ausmf? a':vS0if;wif? a&TMuufz i½kyfrIefY rdom;pk/
25/ udkoefYZif? roEÅmjrpdef rdom;pk/
26/ a':tkef;usif? orD; rcifa&TOD; (rwl;) rdom;pk/
27/ OD;aZmf0if;? a':oef;oef;at;? orD; oD&djzdK;? &nfrGefpdk;/
28/ r*Fvmaps;? aps;olaps;om;rsm; rdom;pk/
29/ OD;jrifhodef;?a':oDwmaxG;?om; vHkvHk?csefyD,Hay:qef;arT;/
30/ OD;oef;? a':apm&if? csefyD,Hay:qef;arT; rdom;pk/
31/ Adkvfrª;MuD;armifarmifatmif? a':pE´mausmf0if; rdom;pk/
32/ OD;cifarmifMunf rdom;pk/
33/ a'gufwmausmf0if;odef;? a'gufwmZifZif rdom;pk/
34/ OD;wifa&T ESifh nDrsm; opfcGJpuf rdom;pk/
35/ OD;xGef;a0? a':jrifh rdom;pk/
36/ OD;0if;oef;? a':jrifhjrifhtkef; rdom;pk/
37/ OD;atmifjrifhOD;? a':,OfEk? raqGoEÅmOD;? rpkpkMunf/
38/ OD;atmifjrifh? a':okc?armifodef;jrifh? atmifokcxrif;qdkif/
39/ 'k jrdKUawmf0ef Adkvfrª;MuD;armifyg? a':cifnGefYjrdKif rdom;pk/
usyfwpfodef;cGJtvSL&Sifrsm;
40/ a':usifvS? om; udka|;jrifh rdom;pk/
41/ AdkvfrSL;pdefnGefY? a':Ek,Of? r0g0gpdef? a'gufwmat;at;pdef/
42/ a':eef;azmif? ]qGrf} &Srf;½dk;&mrkefYqdkif rdom;pk/
43/ r*FvmawmifnGefY? txu(3)? q&mrrsm;? ausmif;olrsm;/
44/ OD;pdk;&if? a':at;jrifh ESifh armifxGef;0if;? rcifjzLjzLpdk;/
45/ udkrif;oefYpif? rrdkrdkoD[H?om; rif;[Hom? a&T[oFmrdom;pk/
usyfwpfodef;tvSL&Sifrsm;
46/ t&Siftmpm&mvuFm&?ppfudkif;a&T[oFm?r,fawmfa':ndK/
47/ t&SifqE´m"du\aemifawmfudkaX;0if;?rrsKd;oD&dodrf;rdom;pk/
48/ 0efMuD; AdkvfcsKyfwifaiG (jidrf;)? a':vSvSodef; rdom;pk/
49/ 0efMuD; AdkvfrSL;csKyfvGef;oD? a':cifrmat; rdom;pk/
50/ OD;0if;jrifh rdom;pk/
51/ a':cifoef;0if;? odef;nDaemifaq;vdyfcHk rdom;pk/
52/ udkat;xGef;? udkoefYaZmf? rEkekatmif rdom;pk/
53/ OD;atmifEdkif? a':&D&Doef; rdom;pk/
54/ OD;at;oefY (rifpludk)? a':at;&D rdom;pk/
55/ a':wif&D? a':pdk;pdk;&D rdom;pk/
56/ OD;ausmfxGef;? a':eDeDat; rdom;pk/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
73
57/ OD;csdefwdwf? a':eDeDvGif rdom;pk/
58/ a':cif0if;MuL rdom;pk/
59/ a'gufwmOD;wifarmifat; rdom;pk/
60/ OD;aZmf0if;?a':cifcifaX;?a':vSpk?t½kPfOD;aqmufvkyfa&;/
61/ OD;pdef0if;? a':jzLjzLat;? om; armifuka#atmif rdom;pk/
62/ a':odef;? a':tkH;? OD;wifxGef;? a':0if;0if;atmif? jzdK;pnfol/
63/ rcifEiS ;f ,k rdom;pk/
64/ OD;armifjr? a':jrjr[ef rdom;pk/
65/ txu-2?prf;acsmif;?q&mrrsm;ESiaus fh mif;olrsm;rdom;pk/
66/ a'gufwma':rdrdMunf rdom;pk/
67/ OD;rdk;,k0if;? a':jrOr®m? y&ifh*&yfzpf yHkESdyfwdkuf rdom;pk/
68/ OD;vScspfwif? a':Munf&if? orD; a'gufwmrwif[efaxG;/
69/ ygarmu© a'gufwmodef;aX;az? a':wifrmodef; rdom;pk/
70/ udkrsKd;atmifom? rrmrmcif rdom;pk/
71/ OD;ausmfwdk;vIdif? a':tdtdarmf? orD; ol&D? om; pGrf;jynfh/
72/ OD;udkudk? a':cifwifh rdom;pk/
73/ OD;pdk;odef;? a':,k,kodef;csdef? om; armifaumif;pnfol/
74/ orm;awmfMuD; a'gufwmpHvS? a':cifcifOD; rdom;pk/
75/ OD;atmifaZmfxuf rdom;pk/
76/ "mwfyHk wuúodkvfpdef0if;? a'gufwmcifcifat; rdom;pk/
77/ wyfMuyfMuD;xGef;MudKif? a':jrjroefY (rtd) rdom;pk/
78/ OD;oef;xGef;? a':&if&Sdef? armifbaumif;? rvJh,OfrGef/
79/ OD;vSOD;? a':ciftkef;Muif? OD;aX;vIdif? a':vJhvJhOD; rdom;pk/
80/ OD;xGef;OD;? a':xm;xm;OD;? om; armifxufvif;OD; rdom;pk/
81/ OD;jrifhaqG? a':wiftd rdom;pk/
82/ OD;wifarmif? a':jrMunf? a&Tbdkrif;orD;oeyfcg; rdom;pk/
83/ OD;ÓmPfxGef;atmif? a':jrwfoDwm? om; armif&Jjrwfarmif/
84/ a'gufwmatmifcif? a'gufwmcifEG,fxGef;? orm"daq;cef;/
85/ a'gufwmvlarmf? a':cifaqG? raucdkifarmf? rauoDarmf/
86/ a'gufwmat;ausmf?a'gufwmcifpef;a0?ausmfwdkif;&if;aq;/
87/ AdkvfrSL;csKyf pdk;wifh (jidrf;)? a':pdk;pdk; rdom;pk/
88/ OD;atmif0if;? a':cifat;ol rdom;pk/
89/ OD;xGef;&Sdef? a':jrMunf? om; OD;wif0if; rdom;pk/
90/ AdkvfrSL;csKyf ol&atmifudk? a':jrifhjrifh&D rdom;pk/
91/ a':vSMunf ESifh om;orD;ajr;jrpfrsm; rdom;pk/
92/ OD;xGef;&D? a':jrrSD? orD; a'gufwm 0g0g0if;xGef; rdom;pk/
93/ armifatmifEdkifOD;? armifjrwfaZmfrdk; rdom;pk/
94/ OD;oef;xG#f? a':av;wif om;orD;ajr;rsm; rdom;pk/
95/ a':cifcifa|; rdom;pk/
96/ OD;qefeD? a':oif;oif;,k rdom;pk/
97/ OD;wifhvGif? a':jrMuif rdom;pk/
98/ OD;pHodef;? a':pdefc rdom;pk/
99/ OD;pdk;rif;xdkuf? a':ESif;jrwfaxG; rdom;pk/
100/ OD;wifatmifnGefY? tdkif'D;aq;qdkif rdom;pk/
101/ OD;cifjidrf;? a':cifjrat; rdom;pk/
102/ a':cif0if; rdom;pk/
103/ reef;qkauqGrf rdom;pk/
104/ ZrÁLoD&d omoemhtusKd;aqmif vli,frsm;tzJGU/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
74
105/ OD;Muifwdwf? a':MuifzGrf;? trsdK;om;MumZHpuf rdom;pk/
106/ OD;ausmfat;? a':cifrsdK;atmif (rac;ac;) rdom;pk/
107/ a&Tyg&rD (2003) trsdK;orD;a,m*Drsm; rdom;pk/
108/ udkoufaxG;? rjzLjzL rdom;pk/
109/ Adkvfrª;MuD; ausmfwifvS? a':cifat;om rdom;pk/
110/ a':cif0if;Munf rdom;pk/
111/ OD;ausmfnGefY? a':nGefYar rdom;pk/
112/ OD;ausmfat;vGif? a':oDwma|;? om; pdkif;aevGif rdom;pk/
113/ a':nGefY&Sif? 'kAdkvfrSL;MuD;wifatmif? a':cifcifxm; rdom;pk/
114/ OD;ouf0if;? tu,f'rD ar0if;armif rdom;pk/
115/ a'gufwmcifaZmfodef;? a'gufwmcifoef;aqG? armifpdk;rdk;aZmf/
116/ a'gufwmausmfEdkif? a':jrifhjrifh&D rdom;pk/
117/ a':,OfMunf rdom;pk/
118/ udkrsdK;vGif? rZifZifOD;? pdefESifhjr yJrsdK;pHka&mif;0,fa&;rdom;pk/
119/ oxHk txu(1) q&mq&mr? ausmif;om;ausmif;olrsm;/
120/ OD;rif;ay:OD;? a':wifrmodef; rdom;pk/
121/ AdkvfrSL;cifarmifOD;? a'gufwma0a0vGif rdom;pk/
122/ OD;jrifhatmif? a':½I[kef? orD; rat;oufxm;atmif/
123/ a':eE´rmvmESifh wynfhrsm;? pE´m&mroDv&Sifpmoifwdkuf/
124/ armifat;oef;Edkif? rtdrdaMumif rdom;pk/
125/ a'gufwmjrifhpdk;?a'gufwmjrjrpdk;?armifatmifcefY?armifaZmf&Sif;/
126/ OD;jrifhMunf? a':jrifhjrifhoef;? r&nfrGefjzL? armifaersdK;xGef;/
127/ AdkvfrSL;ol&? a':cif&D &nfpl;í a':aroef;jrifh rdom;pk/
128/ OD;udkudk? a':&D&D[ef rdom;pk/
129/ a'gufwmjyHK;csdK? a':jrifhrmvm rdom;pk/
130/ 'kAvkd rf LS ;Mu;D wifO;D ?a':cifoed ;f ?armifa0rsKd ;OD;?aomfwmnDn/D
131/ OD;ausmfausmf[ef? a':vSvSoef; rdom;pk/
132/ 'kAdkvfrSL;MuD;wifrsdK;jrifh(jidrf;)? a':vSvSjrifh rdom;pk/
133/ a':cifav;wdk; rdom;pk/
134/ OD;EdkifxG#fatmif?a':a0a0&if? &efjidrf;atmif? rdk;jrwfatmif/
135/ OD;yef;vS? a':at;at;jrifh? orD; rauo&DvS rdom;pk/
136/ OD;wifa&T? a':at;Munf rdom;pk/
137/ a&eHacsmif; txu(1) q&mq&mr? ausmif;om;^olrsm;/
138/ 'kAdkvfrSL;BuD; Zifa0odrf;? a':cifcif0if; rdom;pk/
139/ 0if;usL&Sif ausmif;om; ausmif;olrsm; rdom;pk/
140/ a'gufwmrdrdcdkif rdom;pk/
141/ a'gufwmjrifhjrifh&D rdom;pk/
142/ a':jrifhjrifhoef;? OD;at;ouf? a':0if;rmoef; rdom;pk/
143/ oxHk txu(2)q&mq&mr? ausmif;om;ausmif;olrsm;/
144/ tu,f'rD ausmfol? a':a&TZD;uGuf rdom;pk/
145/ udkrsdK;xufnGefY? rMunfMunfpef;? om; armifrsdK;qufydkif/
146/ a':a&TZifwifarmif?Zifarmifarmif?wifarmifarmif? vwfa&TZifarmif/
147/ OD;jrwfcdkif? a':eef;&SefEGef;? ajr; armifvif;wnfjrJ rdom;pk/
148/ Adkvfrª;pdk;ol&? a':oDwmvS rdom;pk/
149/ OD;armifarmifcif? a':arcif? armifaevif;? rESif;at;a0/
150/ rdbESpfyg;?OD;av;?tpfudkwdkYudk &nfpl;í a'gufwmpHjrifh rdom;pk/
151/ OD;atmifvGif? a':rmrmaxG; rdom;pk/
152/ (OD;jrwfapm&if)?a':at;at;0if;? jrwfEdk;&if? jrwfZmenf&if/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
75
153/ OD;vSoGif? a':&D&D rdom;pk/
154/ rpöwmyDwm*dk;vf? rpkvdIif0if; rdom;pk/
usyf&Spfaomif;rSig;aomif;tvSL&Sifrsm;
155/ oxHk? "r®'lw c&rf;ausmif; q&mawmf/
156/ t&Siq f E´m"du\nDawmfAv kd Mf u;D Edik 0f if;(aq;rSL;)?rrd;k pE´mwif/
157/ udkatmifrif;xGef;? tu,f'rD xGef;tdjE´mAdk rdom;pk/
158/ 'kAdkvfrSL;BuD;atmifjrif(Nidrf;)? a':cifNidrf;Nidrf; rdom;pk/
159/ udkol&wifhpdk;? rOD;OD;cif rdom;pk/
160/ a':cifjrjrESifh om;orD;ajr;rsm; rdom;pk/
161/ OD;csefpdef? a':csdefuif; rdom;pk/
162/ OD;aZmfxGef;? a':rmvmjrifh rdom;pk/
163/ a':jrjroif; rdom;pk/
164/ OD;oef;xdkuf? a':oDoD&if? orD; roJ{u&DvIdif rdom;pk/
165/ armifaZmfvif;vIdif rdom;pk/
166/ OD;wifxGef;? a':cifvS0if;? pdefurÇmpwdk; rdom;pk/
167/ a':jrifhjrifhoef;? OD;at;ouf? a':0if;rmoef; rdom;pk/
168/ a'gufwm atmifcsKd? a':oDwmOD;? orD; rcdkifpH&D rdom;pk/
169/ OD;0if;atmif? a':i,f rdom;pk/
170/ OD;armifarmif? a':&D&Dpdef rdom;pk/
171/ a':cifpef; rdom;pk/
172/ [dkyifjrdKU w&m;yGJ 'um? 'umrwpfpk/
173/ a':0dkif; rdom;pk/
174/ OD;at;xGe;f ?[de;f xufEikd ?f aumif;rif;quf?pkjzLZif?rsKd ;qufyikd /f
175/ OD;odef;0if;? a':pef;pef;0if;(c)a':jzLjzLat; rdom;pk/
176/ rat;oDpH? armifaumif;xufpH rdom;pk/
177/ a'gufwmrwif0if;? orD; reefYcspfMunf rdom;pk/
178/ *kPfxl;OD;odef;Edkif? a':MunfMunfwif rdom;pk/
179/ a':&ifMuL? a':oDwmcif? a':0if;0if;Munf rdom;pk/
180/ OD;atmifjrifh? a':at;jrifhoef; rdom;pk/
181/ a':cifjrifh? om; armifcifaZmfOD;? orD; rcifoufacsm rdom;pk/
182/ armifat;oef;Ekdif rdom;pk/
183/ OD;aX;atmif? a':cifEG,f0if; rdom;pk/
184/ OD;at;MuL? a':nGefYnGefY0if; rdom;pk/
185/ OD;rsdK;jrifh? a'gufwm,Of,OfaX;? orD; oif;oD&dqkrdom;pk/
186/ a':usifpdef? orD; rjrjr0if; rdom;pk/
187/ a':oG,f? roif;oif;a0? rat;at;vGif? armifaZmfrif;aemif/
188/ udka&TcJ? ra&TvHk;? om; armifrif;odef; rdom;pk/
189/ OD;pdk;vGif? a':oDoDjrifh rdom;pk/
190/ OD;cifarmifjrifh? a':cifrmcsdK rdom;pk/
191/ OD;aomif;vS? a':wifa&T? rrdkYrdkY? udkat;xGef; rdom;pk/
192/ AdkvfrSL;nGefYaz(Nidrf;)? a':cifoef;aqG rdom;pk/
193/ OD;atmifEdkif rdom;pk/
194/ a':uk@vax&D? pE´m&mroDv&Sifpmoifwdkuf/
195/ AdkvfrSL;jrifhxGef;? a':a[rmjrifh rdom;pk/
196/ OD;ol&aZmfudk? a':Or®mMunf rdom;pk/
197/ OD;ausmfodef;? a':,Of,OfEk rdom;pk/
198/ a':uifykef;? &wemyHka&Tqdkif rdom;pk/
199/ OD;xGef;vSarmf? a':pE´mjrpdef rdom;pk/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
76
200/ a'gufwmjrifhjrifhaqGESifh armifçnDrçwlçwlrrsm; rdom;pk/
201/ rcifcsKdcsKdoGif rdom;pk/
202/ 'kAdkvfrSL;MuD; pdefzdk;? a':csKd&D? orD; raroufcsKd rdom;pk/
203/ AdkvfcsKyfol&oD[ol&ppfarmif (&nfpl;) rdom;pk/
204/ OD;vSa&T? a':jrifhjrifh rdom;pk/
205/ OD;wifatmif0if;? a':wifEk&D (pEdk;0Iduf) rdom;pk/
206/ udkpdk;vdIif? roef;oef;qifh rdom;pk/
207/ a':wifwifat; rdom;pk/
208/ AdkvfrSL; rif;aqGjrifh? a'gufwm cifapmOD;? armif[def;okw/
209/ OD;wifvS? a':pdk;pdk;aX; rdom;pk/
210/ AdkvfMuD; xGef;vif;(jidrf;)? a':pE´mxifausmf rdom;pk/
211/ OD;pdk;atmif? a':cifjrifh&D? om; a0jzdK;? Zifol{&m rdom;pk/
212/ OD;ausmfausmf? a':oEÅmausmf? a[refyHkESdyfwdkufrdom;pk/
213/ 'k&Jtkyf atmifodef; (owif;wyfzGJU) rdom;pk/
214/ a'gufwm jrjrcdkif rdom;pk/
215/ OD;azmif? a':ouf? a':vSvS0if; rdom;pk/
216/ AdkvfrSL; £'¨dvS? a':cifodef;pdk;? armifxGef;0if;vS rdom;pk/
217/ udkqufEdkif? rcifpef;at; rdom;pk/
218/ OD;wifxG#f? a':apm&DjrdKif rdom;pk/
219/ AdkvfrSL; vIdifjrifh? a':oif;oif;at; rdom;pk/
220/ OD;atmifqef;? a':wifwif0if;? orD; rcGmndKatmif rdom;pk/
221/ OD;pdkif;pdk;Munf? a':cif<u,f? oufydkifpdk;? xufEdkifpdk; rdom;pk/
222/ 'kAdkvfrSL;MuD; wifarmifxGef;? a':Muifat; rdom;pk/
223/ &efuif;jrdKUe,f? &ef&Sif;vrf; w&m;yGJjzpfajrmufa&;tzGJU/
224/ OD;0if;Munf? a':oef;oef;at; rdom;pk/
225/ armifrsKd;rGef rdom;pk/
226/ a'gufwm rsKd;ausmfpGm? a':oGJUoGJUatmif rdom;pk/
227/ a':ayG;?a':apmjrif?h OD;qef;0if;?a':&if&ifjrifOh ;D ?atmifoufO;D /
228/ OD;armifarmif? a':pdefpdef rdom;pk/
229/ OD;azcspf? a':oDoDpdk; rdom;pk/
230/ OD;odef;OD;? a':odef;odef;vS? oD;ESHyGJ½Hk rdom;pk/
231/ OD;cifarmif0if;? a':oif;oif;oG,f? vdIif;opfyHkESdyfwdkuf/
232/ vdIif;jympufavS rdom;pk/
233/ OD;rsdK;Edkif? a':xdkufxdkufausmf rdom;pk/
234/ OD;MuD;a&T? a':tkef;&Sif? reef;OD;? eef;OD;pm;aomufqdkif rdom;pk/
235/ udk0if;Edkif? rrdk;rdk;? orD; rrdkYrdkY0if;Edkif? om; armifjynfhpHk0if;Edkif/
236/ OD;pdef0if;? a':cifnGefY rdom;pk/
237/ OD;ae0if;? a':pef;pef;at; rdom;pk/
238/ a'gufwm 0if;armif? a'gufwm at;rdcif rdom;pk/
239/ OD;ausmfwifh? a':oef;oef;at;? &wemOD;pm;aomufqdkif/
240/ AdkvfrSL;jrifhodef;? a':cifoef;jrdKif rdom;pk/
241/ AdkvfrSL;atmifEkdif? a':oef;oef;jrifh rdom;pk/
242/ jrpfMuD;em; orda'¨g', a':ÓmaPoDESifhwynfhoDv&Sifrsm;/
243/ OD;azpdef? a':cifOD; rdom;pk/
244/ jrpfMuD;em; ynma&; rdom;pk/
245/ OD;ae0if;? a':arcif? r,Of,Of0if;? rpkpkwif rdom;pk/
246/ 'k0efMuD; 'kAdkvfrª;MuD; odef;nGefY(jidrf;)? a':rlrlaqG rdom;pk/
247/ OD;rsdK;jrifh? a':wifwifMunf (a':,Ofrif;at;) rdom;pk/
248/ a':cifMudKif? rcifrr rdom;pk/

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
77
249/ OD;pef;vGif? a':jrifhjrifhpdef rdom;pk/
250/ OD;bnGefY? a':tkef;Munf rdom;pk/
251/ OD;rif;okc? a':wifwifpdk;? armifatmifxuf? armifrif;xuf/
252/ yef;csDae0if;atmif?pma&;q&mrESif;a0jidrf;? om; jrwfaumif;cefY/
253/ OD;xGef;vGif? a':jrar trSL;xm;í a':axG;axG;vGif/
254/ OD;cifarmifndK? a':pef;pef;0if;? orD; roif;vJh0if;ndK rdom;pk/
255/ OD;atmifvGif? a':cif0if;? at;at;vGif? eDeDvGif? ZifrsdK;xGef;/
256/ OD;rsdK;Edkif? a':cifjrifhMunf rdom;pk/
257/ udkoef;Edkif? rjrifhjrifh rdom;pk/
258/ OD;vlarmfatmif? a':at;jrwfarmf rdom;pk/
259/ OD;jrifhEdkif? a':,Of,OfaX;? rjzLjzLjrifhEdkif? armif&JjrifhEdkif rdom;pk/
260/ OD;rdk;ausmfOD;? a':cifpkpkEdkif rdom;pk/
261/ a':pdk;? orD; rcifpdk;vGif? rcifESif;yk rdom;pk/
262/ udkodef;qef;? ra|;a|;0if; rdom;pk/
263/ a&eHacsmif; tvu(3) q&mq&mr? ausmif;om;^olrsm;/
264/ OD;cifoef;? a':jrnGefY rdom;pk/
265/ OD;vSrif;? a':eDeDEG,fcif rdom;pk/
266/ OD;jrodrf;? a':vSvSa0? armifausmfZif? armifausmfaZm/
267/ OD;bdkeD? a':oef;nGefY rdom;pk/
268/ OD;[kwfjrdKif? a':pef; rdom;pk/
269/ OD;rsdK;Edkif? rjrifhpE´matmif? aumif;Zmenfvif;? cdkifo&zDoif;/
270/ OD;rdk;xGef;Edkif? a':axG;axG;Edkif? a0vif;aumif;? ZGefyGifhEdkif/
271/ OD;ausmfpdk;? a':ausmh,OfjyHK; rdom;pk/
272/ (OD;pHoGif)? a':MunfMunf? udkvSrif;? udkvScdkif? rjr&Sif/
273/ AdkvfrSL;MuD; xdefvif;? a':rmvm? jidrf;csrf;vif;? armifpdefvif;/
274/ Edkifwif&Sdef? rdusifa0? rdeE´mrGef? rd,kZerGef? rif;cefYrGef rdom;pk/
275/ a':cifEk rdom;pk/
276/ a':aomif;aomif;0if; rdom;pk/
277/ OD;cifarmif0if;? a':,Of,OfaxG; rdom;pk/
278/ OD;cifarmifaqG? a':cifvSvS? rjrtdcdkif? armifaevif;xuf/
279/ OD;nGefYa&T? a':oef;oef;a|;? armifa0jzdK;? roufpk,Of rdom;pk/
280/ OD;cifOD;? a':ciftkef;jrifh rdom;pk/
281/ OD;0if;wif? a':at;at;a0 rdom;pk/
282/ a':wifarxG#f rdom;pk/
283/ AdkvfrSL;rsdK;OD;? a':0if;rmodef; rdom;pk/
284/ udkrdk;atmifpH? r&nfrGefat; rdom;pk/
285/ OD;jrarmif? a':cifcifat; rdom;pk/
286/ OD;jrifhodrf;? a':vSvSodrf; rdom;pk/
287/ udkodef;ndKvGif? rrl,m? aumif;jynfhpHk? bkef;vufsmodef; rdom;pk/
288/ OD;omvdIif? a':at;at;oGif? armifaomfZif? armifoD[atmif/
289/ a':cifcifav; rdom;pk/

tvSL&Sifpm&if;tm;vHk; 27-1-2004 txd»


arwWm&yfcHcsuf
tvSL&Sifpm&if; rrSm;,Gif;apa&;twGuf tMudrfMudrf vSLaom tvSL&Sifrsm;taeESifh ,ciftMudrfrnfrQ?
,cifta&twGufrnfrQ vSLcJhjyD; jzpfonfudk wpfygwnf; xif&Sm;pGm a&;om;ay;Muyg&ef arwåm&yfcHyefMum;
tyfygonf/ (txl;ojzifh ,cifvLS cJjh y;D ta&twGuf azmfjyay;yg&ef/)
a&Tyg&rD"r®pmayjyefhyGm;a&;tzGJY

t&Siq
f E´m"du ©shwehinthar.com
78

You might also like