Professional Documents
Culture Documents
Vivah Sanskar PDF
Vivah Sanskar PDF
વિિાહ સંસ્કાર
03-2011
પ્રથમ ઈ - સંસ્કરણ
http://aksharnaad.com Page 1
Page |2
http://aksharnaad.com
Page |3
તેના ભાટે વત્તત પ્રોત્વાશન આતા યશેલાની વ ૃવત્ત આનુ ં મુખ્મ કાયણ છે . આલી
અનેક ુસ્સ્તકાઓ અક્ષયનાદ ય આલતી યશેળે. પ્રેયણાદામી જીલનર્રયત્રો,
ભનનીમ કૃવતઓ અને જીલનરક્ષી વારશત્મનુ ં આ એક નવુ ં વોાન છે . આણા
વો વંસ્કાયોભાંના એક ભશત્લના એલા વલલાશ વંસ્કાય વલળેન ુ ં સુદય,
ં ભારશવતપ્રદ
અને ઉમોગી ુસ્તક આજે અત્રે પ્રસ્તુત થઈ યહ્ું છે ત્માયે આણી યં યાની
આ ભશત્લની વલયાવતરૂ વંવતને વૌની વાથે લશેંર્ી યહ્ાનો આનંદ છે તો
તેના અજ્ઞાત રેખક પ્રત્મે શારદિ ક કૃતજ્ઞતા ણ છે . આળા છે આનો રાબ ભશત્તભ
લાંર્કો સુધી શોંર્ળે. અક્ષયનાદના ડાઊનરોડ વલબાગભાં આલા અનેક ુસ્તકો
(http://aksharnaad.com/downloads) ડાઊનરોડ ભાટે ઉરબ્ધ છે .
- જીજ્ઞેળ અધ્મારૂ
http://aksharnaad.com
Page |4
વલલાશ વંસ્કાય
_________________
http://aksharnaad.com
Page |5
વલલાશ વંસ્કાય
ભંગરકાભના વશ
http://aksharnaad.com
Page |6
II ભંગરાચયણ II
વલલાશ વંસ્કાય દ્વાયા યભાત્ભાનાં ફે ઉત્તભ વર્જન ુરુ અને સ્ત્રી – જીલનના
http://aksharnaad.com
Page |7
ધભચ, અથચ, કાભ અને ભોક્ષરૂી ર્ાય ુરુાથોની પ્રાપ્તતભાં એકફીજાનાં ૂયક,
અને વલચ દે લતાઓને નતભસ્તકે લંદન કયીએ છીએ. આજે વલ.વં. 20...... ના
.......... (રશિંદુ ભરશનાનુ ં નાભ) સુદ/લદ ને ..... લાય તા. ............... ના ભંગર
રદલવે, ...... અને ...... ના સુૌત્રી / સુૌત્ર તથા અ.વૌ. .......ફશેન અને શ્રી
http://aksharnaad.com
Page |8
ગૃશસ ૂત્ર‖ ણ લૈરદક યં યાને આગ લધાયે છે . સ્ત્રી-ુરુ એ વભગ્ર લૈવિક
યર્નાના કેન્રભાં છે . વલલાશ એ મજ્ઞ છે જેભાં સ્ત્રી અને ુરુ ોતાનુ ં સ્લતંત્ર
http://aksharnaad.com
Page |9
II ગણેળ લંદના II
સ્લજનો, વલવધના પ્રાયં બે વલઘ્નશતાચ , શુબકતાચ , શ્રી ગણેળનુ ં બાલ ૂલચક સ્ભયણ કયીએ.
(બાલાથચ :વલઘ્નશતાચ , લયદાન દે નાયા, દે લોના વપ્રમ, ભોટા ઉદયલાા, વકર જગતનુ ં
નભસ્કાય.)
http://aksharnaad.com
P a g e | 10
II શ્રીકૃષ્ણલંદના II
(બાલાથચ: વલિની ઉત્વત્ત, સ્સ્થવત આરદના શેતરૂુ , વચ્ચ્ર્દાનંદરૂશ્રીકૃ ષ્ણને અભે ત્રણ
II લય સ્લાગત II
http://aksharnaad.com
P a g e | 11
http://aksharnaad.com
P a g e | 12
(બાલાથચ: જેભ પ્રકાવળત દાથોભાં સ ૂમચ શ્રેષ્ઠ છે તેલી યીતે હુ ં ણ ભાયા વંફધ
ં ીઓભાં
શ્રેષ્ઠ સ્થાન ભેલીળ. ભાયા દ્વેીઓનો યાબલ કયીળ.)
શલે લયયાજા વલષ્ટયને આવન નીર્ે મ ૂકી ૂલચ રદળા તયપ મુખ યાખીને ફેવે છે . કન્માના
વતા દૂ ધ અને ાણીથી, શેરાં લયયાજાનો ડાફો અને છી જભણો ગ ધોતાં કશે છે ,
ૃ તાભ I
ાદાથચ ઉદકમ્ ,ાદાથચ ઉદકમ્, ાદાથચ ઉદકમ્ ,િવતગહ્ય
(બાલાથચ: આ, ગ ધોલાનુ ં ાણી સ્લીકાયો.)
http://aksharnaad.com
P a g e | 13
લયયાજા કશે છે
િવતગશૃ ણાવભ I
ૃ તામ્ I
વલષ્ટયો વલષ્ટયો વલષ્ટય: િવતગહ્ય
શલે કન્માનાં ભાતાવતા, લયયાજાના ગ લ ૂછી, ત્માં કુ ભકુ ભ રગાલી, કાે વતરક કયે
ૃ તામ્ I
અઘો અઘો અઘચ: િવતગહ્ય
http://aksharnaad.com
P a g e | 14
ુ કચ
ભધ
કાંવાના ાત્રભાં ઘી, દશીં અને ભધનુ ં વભશ્રણ કયી કન્માના વતા એ ાત્રને ફીજા
એકતાના બાલ દ્વાયા લયયાજાનુ ં વન્ભાન થામ છે . શલે કન્માના વતા ―ભધુકચ ‖ આતા
કશે,
http://aksharnaad.com
P a g e | 15
(બાલાથચ : શે પ્રભુ ! જેભ હુ ં ભાયી આંખોથી વલચ જીલોને જોઉં છં તેભ જ હુ ં ભધુકચ ન ુ ં વાયી
http://aksharnaad.com
P a g e | 16
શે લયયાજા ―ભધુકચ ‖ને ડાફા શાથભાં કડી જભણા શાથની છે લ્રેથી ફીજી આંગીથી
ન્માવ
શલે ન્માવ વલવધ ળરૂ થામ છે , ુયોરશત ફોરાલે તે ભંત્ર ફોરતાં ળયીયના જુ દા જુ દા બાગ
ઉય ાણી અડાડલાની રિમા ―ન્માવ‖ કશેલામ. આ ન્માવ ળસ્ ત ભાટે છે .
લયયાજા ફોરે
http://aksharnaad.com
P a g e | 17
(મુખ)
શીં નવોભેં િાણોસ્તુ I
(નાક)
શીં અક્ષ્ણોભે ચુયસ્તુ I
(આંખ)
શીં કણચમોભે શ્રોત્રભસ્તુ I
(કાન)
શીં ફાશોભે ફરભસ્તુ I
(ખબા)
શીં ઉલોભે ઓજોસ્તુ I
(વાથ)
શીં અદયષ્ટાવન ભે અંગાવન તનુસ્તંલા ભે વશ વંત ુ I (આખું ળયીય)
http://aksharnaad.com
P a g e | 18
આ વલવધ છી લયયાજા શાથ ધોઇ, આર્ભન કયી પયી શાથ ધુએ છે . શલે લય ૂજન ની
વલવધ થળે.
લય ૂજન
જભાઇયાજાને કાે ર્ંદનવતરક કયી કુ ભકુ ભ-અક્ષતથી તેભનુ ં ૂજન કયે . આ ૂજન
દ્વાયા વ્મસ્ તના બારપ્રદે ળનુ ં એટરે કે બુદ્ધદ્ધનુ ં ૂજન થામ છે . વતરક સ્લીકાયતી લખતે
લયયાજા ણ ભનોભન કશી યહ્ા છે કે આજીલન વદ્ બુદ્ધદ્ધલાી વ્મસ્ ત ફની યશેળે.
http://aksharnaad.com
P a g e | 19
કન્મા આગભન
સ્લજનો, શલે કન્માનો ભંડ પ્રલેળ થઇ યહ્ો છે . કન્માનાં ભાભા-ભાભી ........ બાઇ –
અંતયટ દ્વાયા એ સ ૂર્લામ છે કે ફન્ને શુબ ઘડીએ એકફીજાનુ ં દળચન કયે કે જેથી ફન્નેનાં
http://aksharnaad.com
P a g e | 20
ભંગરાષ્ટક
શલે ―ભંગરાષ્ટક‖ ગલાળે. અશીં ઉસ્સ્થત બ્રાહ્મણદે લતાઓ તથા વહુ સ્લજનોના અંતયની
શુબેચ્છાઓ અને આળીલાચ દ વ્મ ત કયતાં આ ભંગરાષ્ટક આને વહુ ૂણચ બાલ અને
http://aksharnaad.com
P a g e | 21
http://aksharnaad.com
P a g e | 22
http://aksharnaad.com
P a g e | 23
શલે કન્મા અને લય એકફીજાને શાય શેયાલળે. આ ભાા એભની વંભવતનુ ં પ્રતીક છે .
http://aksharnaad.com
P a g e | 24
છે .)
કન્મા ૂજન
કન્માનાં ભાતાવતા ........ફશેન અને ......બાઇને વલનંતી કે તેઓ કન્મા ૂજન કયે . કન્મા
..... ના ગ દૂ ધથી અને ાણીથી ધોઇ, તેના કાે કુ ભકુ ભ વતરક કયી, ગાભાં ભાા
શેયાલળે.
http://aksharnaad.com
P a g e | 25
(બાલાથચ : ૃથ્લી અને વાગયભાં જેટરાં તીથચ છે એ વલચતીથચ કન્માના જભણા ગભાં
છે .)
સ્લજનો,
http://aksharnaad.com
P a g e | 26
રક્ષ્ભી જેલી કન્મા અન્મ ઘયની ભશારક્ષ્ભી ફને છે . આ વંકલ્ લખતે કન્માના વતા
લતીથી નીર્ેના શ્રોક ગલાળે.
ચ ુ ામ્ I
ઇભાં કનકવંન્ાં કન્માભાબયણૈયત
દાસ્માવભ બ્રહ્મણે તુભ્મં બ્રહ્મરોકજીગીમા II 1 II
http://aksharnaad.com
P a g e | 27
વલચદેલોની વાક્ષીભાં હુ ં આને આ કન્માનુ ં દાન કરું છં. આ દાન હુ ં ભાયા વઘા
કન્માદાન
કન્માનાં ભાતાવતા કન્માની જલાફદાયી લયને વોંે છે ત્માયે વતા લયને કશે છે :
(બાલાથચ : ધભચ, અથચ કે કાભની ૂવતિ ભાટે ક્યાયે મ આ કન્માનુ ં ઉલ્રંઘન કયળો નરશ.)
લયયાજા કશે છે
http://aksharnaad.com
P a g e | 28
નાવતચદયષ્માવભ I
ભમાડવ દત્તા I
(બાલાથચ: હુ ં તભાયી કન્માની જલાફદાયીનો સ્લીકાય કરું છં. વૌનુ ં કલ્માણ થાઓ.)
સ્લજનો,
http://aksharnaad.com
P a g e | 29
ુણમાર્જન કયી ળકે છે . આ કન્માદાનભાં લાશન, ભ ૂવભ, ઘય, જરૂયી વાધન-વાભગ્રી તથા
શસ્તભેા
શલે શસ્તભેાની વલવધ ળરૂ થામ છે . ુયોરશતશ્રી લય અને કન્મા ફન્નેના શાથભાં જ,
ુષ્, અક્ષત, ર્ંદન, ાન, વોાયી અને દચક્ષણા મ ૂકી લયના જભણા શાથ ઉય કન્માનો
જભણો શાથ મ ૂકળે. આ વલવધ રગ્નવંસ્કાયના શાદચ વભી વલવધ છે . જેનો શાથ કડયો એનો
http://aksharnaad.com
P a g e | 30
ઉત્તયદાવમત્લનો સ્લીકાય કયીએ છીએ.)લય ન્માના ભે રા શાથ ઉાય ુયોરશતશ્રી લસ્ત્ર
ઢાંકળે. કન્માનાં ભાતા-વતા આ શાથ ઉય જની ધાયા કયી ોતાનો આનંદ વ્મ ત
કયળે.
ગ્રંવથફંધન
કન્માદાનના વંકલ્ છી લયની ફશેન ..... ને વલનંતી કે તે લયના ખેવના એ છે ડાને કે
જેભાં વોાયી, રૂાનાણુ ં અને અક્ષત ફાંધેરાં શોમ, તેની વાથે ન્માના ાનેતયના છે ડાને
http://aksharnaad.com
P a g e | 31
http://aksharnaad.com
P a g e | 32
ગૌદાન
વલલાશવંસ્કાયભાં ગૌભાતાના દાનનો ખુફ જ ભરશભા છે . ગૌભાતા અને કન્માને કદી
લેર્ામ નશીં. એભનુ ં તો દાન જ કયામ. ગૌદાનથી ફન્ને ક્ષનાં ા નાળ ાભે છે .
(બાલાથચ : શે ગૌભાતા ! તુ ં રુર- દે લોની ભાતા, લસુદેલોની કન્મા, આરદત્મ દે લોની ફશેન
અને અમ ૃતનુ ં ઉત્વત્તસ્થાન છે . હુ ં જ્ઞાની જનોને કહુ ં છં કે જે શત્મા કયલા મોગ્મ નથી અને
http://aksharnaad.com
P a g e | 33
છે . મોજક એટરે જોડનાય. અસ્ગ્ન પ્રત્મક્ષ દે લતા શોલાથી તેભની વાક્ષીએ ફે આત્ભાનુ ં –
ફે હ્રદમનુ ં વભરન થામ છે . ળાિત અસ્ગ્ન ,તેજ અને ઉધ્લચગભનનુ ં પ્રતીક છે . ફન્નેન ુ ં
જીલન આવુ ં તેજોભમ અને ઉન્નત ફની યશે એલા બાલ છે . અશીં કન્મા અને લય વજોડે
શોભ કયી અસ્ગ્ન ાવે ળસ્ ત, તેજ, આનંદ અને યક્ષણની પ્રાથચના કયળે. આ લખતે
http://aksharnaad.com
P a g e | 34
રગ્નભાં રાજાશલન કયતી લખતે અસ્ગ્નની પયતે ર્ાય પેયા પયલાભાં આલે તે ભંગરપેયા
કશેલામ. કન્માના બાઈ .... ને વલનંતી કે દયે ક પેયા લખતે લયકન્માના શાથભાં રાજા
એટરે કે ડાંગય આે. લયકન્મા પેયા શેરાં ―સ્લાશા‖ કશી રાજાને અસ્ગ્નભાં શોભી
આ ―ભંગર પેયા‖ ભાં ત્રણ પેયા લખતે લય આગ અને કન્મા ાછ યશે છે , જ્માયે
ર્ોથા પેયે ન્મા આગ અને લય ાછ યશે છે . ર્ોથા પેયા શેરાં લયકન્મા ક્ષેત્રાર
ર્ાય પેયા જીલનના ર્ાય ુરુાથચ એટરે કે ધભચ, અથચ, કાભ અને ભોક્ષના પ્રતીક છે . ધભચ,
અથચ અને કાભભાં ુરુ આગ યશે તો જ સ્ત્રી ભોક્ષ દે નાય ફને છે . બાયતીમ વંસ્કૃવતએ
http://aksharnaad.com
P a g e | 35
આભ સ્ત્રીને ઉચ્ર્ સ્થાન આતયુ ં છે . આ વલવધભાં દયે ક પેયા શેરાં શોભ કયતી લખતે
નીર્ેનો શ્રોક ફોરાળે.
http://aksharnaad.com
P a g e | 36
સ્લાશા
ઇભાં રાજાન આલાવભ અગ્નૌ વમ ૃદ્ધદ્ધિં કયણં તલ I
ભભ તુભ્મં ચ વંલનનં તત્ અસ્ગ્ન: અનુભન્મતાં ઇમમ્ II 3 II
(બાલાથચ: જે યીતે રાજાથી અસ્ગ્ન પ્રદીતત થામ છે તેભ ભાયો અને ભાયા વતનો અનુયાગ
સ્લાશા
http://aksharnaad.com
P a g e | 37
(બાલાથચ : શે ત્ની ! આ થ્થય ઉય ર્ડ. થ્થયની જેભ સ્સ્થય યશેજે, ર્ચરત વ ૃવત્તની
કં વાયબક્ષણ
ોતાની દીકયીને મોગ્મ ાત્ર ભળ્માનો વૌથી વલળે આનંદ ભાતાને શોમ છે . દીકયીના
શસ્તભેા છી શુબ કામચના આનંદરૂે કંવાય જભાડલાભાં આલે છે . ભાથે ભોડ મ ૂકીને
કન્માની ભાતા કંવાય ીયવે છી પ્રથભ લયયાજા, કન્માને ર્ાય કોચમા કંવાય જભાડે
અને છી કન્મા લયયાજાને ર્ાય કોચમા જભાડે. કંવાયજભણ ાછ એકતાની બાલના
યશેરી છે . આ કંવાય જભાડતી લખતે લયયાજા કશે છે .
http://aksharnaad.com
P a g e | 38
(બાલાથચ : ભાયા પ્રાણ વાથે તાયા પ્રાણ,અસ્સ્થ વાથે અસ્સ્થ, ભાંવ વાથે ભાંવ અને ત્લર્ા
વપ્તદી
સ્લજનો, શલે વતતદીનો વલવધ ળરૂ થામ છે . વલલશવંસ્કાયની આ વૌથી ભશત્ત્લની વલવધ
છે . આ વલવધભાં લયયાજા કન્માને વાત ગરાં ર્રાલી કે ર્ોખાની વાત ધગરી કે વાત
http://aksharnaad.com
P a g e | 39
વોાયી ાય કન્માના જભણા ગનો અંગ ૂઠો અડાડી તેને ફીજા છે ડા સુધી રઇ જાત છે .
કયલાની શોમ છે . કન્મા દયે ક પ્રવતજ્ઞાનુ ં ારન મોગ્મ યીતે કયી ળકે તે ભાટે કન્માને
ળસ્ ત અચલા ભાટે લય, ારનકતાચ વલષ્ણુ બગલાનને પ્રાથચના કયળે. આને વહુ આ
લયલર્ન--
http://aksharnaad.com
P a g e | 40
(બાલાથચ : આ પ્રથભ ાદ આિભણ કયલા ભાટે વલષ્ણુ બગલાન તને અન્ન આો.)
કન્માલર્ન—
(બાલાથચ: શે વતદે લ ! તભાયા સુખદુ :ખભાં હુ ં બાગીદાય ફનીળ. તભે જ્માં અને જેલી
લયલચન--
http://aksharnaad.com
P a g e | 41
(બાલાથચ :ફીજા દને ઓંગલા ભાટે બગલાન વલષ્ણુ તને ળસ્ ત આો.
(બાલાથચ :શે નાથ ! ફાકો, વ ૃદ્ધો લગેયે ઘયભાં ફધાંને હુ ં વાર્લીળ અને ઘયભાં જે ણ
લયલચન--
http://aksharnaad.com
P a g e | 42
(બાલાથચ: ત્રીજા દને ઓંગલા ભાટે બગલાન વલષ્ણુ તને વંવત્ત લધાયનાયી ફનાલો.)
કન્માલચન--
બતુબ
ચ સ્ક્તયતા વનપમં, વદૈ લ વિમબાવણી I
ફોરનાયી ફનીળ.)
લયલચન—
http://aksharnaad.com
P a g e | 43
(બાલાથચ :ર્ોથા દના આિભણ ભાટે અને આણા ઘયને ઉલ્રાવભમ ફનાલલા ભાટે
કન્માલચન--
બાલાથચ : શે નાથ ! તભાયા દુ :ખભાં હુ ં મ દુ :ખી થઇળ અને સુખદુ :ખભાં બાગીદાય થઇળ.
લયલચન—
http://aksharnaad.com
P a g e | 44
(બાલાથચ: આ ાંર્ભા ગરા ભાટે બગલાન વલષ્ણુ તને શુવ ૃદ્ધદ્ધનુ ં સુખ આો.)
કન્માલચન—
(બાલાથચ: યજોદળચન થમા છી સ્નાનથી વલત્ર થઇને હુ ં આની વાથે સુખવલરાવ
લયલચન—
http://aksharnaad.com
P a g e | 45
(બાલાથચ: આ છઠ્ઠા દના આિભણ ભાટે બગલાન વલષ્ણુ તને ફધીમે છ ઋતુઓભાં પ્રવન્ન
યાખે. )
કન્માલચન—
http://aksharnaad.com
P a g e | 46
લયલચન—
(બાલાથચ: આ વાતભા ગરાને ઓંગલા ભાટે તુ ં ભાયી વખી, વભથચક, વંયક્ષક અને
વંલધચક ફન.)
કન્માલચન—
http://aksharnaad.com
P a g e | 47
(બાલાથચ : શોભ, મજ્ઞ આરદ કામોભાં હુ ં તભાયી વશામ કયનાયી ફનીળ. ધભચ, અથચ અને
અખંડ વૌબાગ્મલચન
શલે ફન્ને ક્ષ તયપથી અખંડ વૌબાગ્મલતી ફે -ફે સ્ત્રીઓ આલી લયકન્માને કુ ભકુ ભ,
http://aksharnaad.com
P a g e | 48
વવિંદૂય ૂવતિ
શલે લયયાજા કન્માની વેંથીભાં વવિંદૂય ૂયી તેને અખંડ વૌબાગ્મ આળે. આ લખતે કન્મા
ોતાના વતના ડાફા શાથ તયપ આવન ગ્રશણ કયળે. શલે તે ―લાભાંગી‖ કશેલામ છે . આ
પ્રતીક વમુ ં ભંગરસ ૂત્ર ણ શેયાલળે. આ વભમે, જીલનવાથી ફનેરાં લય-કન્મા ભાટે
શીં
http://aksharnaad.com
P a g e | 49
ુ દળચન
ધ્રલ
શલે લયયાજા કન્માને ધ્રુલનો તાયો ફતાલે છે . આ ધ્રુલદળચન અર્તા અને તેજસ્લીતાનુ ં
પ્રતીક છે , લયયાજા આ તાયો ફતાલતાં કન્માને જાણે કશી યહ્ા છે કે ધ્રુલની જેભ સ્સ્થયતા
શોમ તો જ પ્રેભ અખંડ યશે. આ લખતે નીર્ેનો શ્રોક ગલાળે.
http://aksharnaad.com
P a g e | 50
(બાલાથચ : તુ ં ધ્રુલના તાયાની જેભ સ્સ્થય ફન. હુ ં તને સ્સ્થય ભનલાી જોઉં છં. તુ ં ભાયાભાં
સ્સ્થય થઇને ોણ ાભ. બગલાને આનને સ્સ્થય ફનાવ્માં છે . બ ૃશસ્વતએ તને ભને
આી છે .ભાયાથી પ્રજાલાી ફની તુ ં ળતાયુ ફન. આણો પ્રેભ અખંડ યશો.)
સ્નેશી સ્લજન,
જીલનનુ ં પ્રત્મેક સુખ અે અને ફન્ને એકફીજાના આત્ભાનાં વાર્ાં વાથી ફની યશે.
http://aksharnaad.com
P a g e | 51
આ વલવધ અભે ળક્ય ર્ોકવાઇ તથા બાલ ૂલચક કયી છે , છતાંમ કોઇ ક્ષવત યશી ગઇ શોમ
(બાલાથચ :શે યભેિય ! હુ ં આલાશનની વલવધ જાણતો નથી કે નથી જાનતો વલવર્જન. હુ ં
http://aksharnaad.com
P a g e | 52
(બાલાથચ: શે સુયેિયા ! ભેં ભંત્રશીન, રિમાશીન કે બસ્ તશીન જે કંઇ ણ ૂજન કયુું શોમ
રગ્નભંડભાં ફેઠેરા તથા આ વલવધભાં ઉસ્સ્થત વૌ સ્લજનને વાથે ભી બસ્ ત ૂલચક
http://aksharnaad.com
P a g e | 53
(બાલાથચ : મદુ લંળકુ ભાય શ્રીકૃ ષ્ણ અને વ ૃબાનુની દીકયી યાધાજી ભાયાં સ્લાભી છે . હુ ં
ધન્મ થમો છં. એભાં કોઇ વંળમ નથી.)
http://aksharnaad.com
P a g e | 54
http://aksharnaad.com
P a g e | 55
http://aksharnaad.com