Razvoj farmacije na jugu Srbije – VRANJSKA BANJA

U Kraljevini Jugoslavije, izmeñu dva svetska rata Vranjska Banja je imala status opštine. Osim po banjskom turizmu i
lepim vilama, bila je poznata i kao lekovito banjsko lečilište. Ipak, visokokvalifikovana apotekarska zdravstvena služba je
pokrenuta kasnije u odnosu na druga mesta i opštine.

Po kazivanju savremenika, prva bolnička apoteka radila je okviru stacionara u Vranjskoj Banji, koji je grañen zahvaljujući
nesebičnim naporima poznatog doktora Vladana ðorñevića, osnivača vojne bolnice u Nišu (1903. godine).

Mr.ph. Srboljub Stojanović otvorio je 1937. godine prvu privatnu apoteku u Vranjskoj Banji. Po kazivanju Mr Nikole Ž
Spasića, Apoteka se nalazila u centru Banje, u prizemlju kuće porodice „Dingarci“, izmeñu vila „Varšava“ i „Morava“.
Apoteka je radila za vreme bugarske okupacije Vranjske Banje i ovog kraja u Drugom svetskom ratu. Apotekar Srboljub
Stojanović, njegova supruga - lekar Vida Stojanović i njihov kum, apotekar Aleksandar Devedžić aktivno su pomagali
narodnooslobodilački pokret. Apoteka je bilo mesto gde je prikupljana i odakle je borcima dostavljana velika količina
lekova, sanitetskog materijala, zavoja. Mr.Ph. Srboljub Stojanović nastavlja sa radom i posle osloboñenja, sve do
penzionisanja 1957/58. Iako je Vranjska Banja u postratnom periodu imala razvijeno lečilište-„Stacionar“, supruga
apotekara Stojanovića – dr Vida Stojanović, lekar opšte medicine, 50-tih godina XX veka, organizuje lekarsku ordinaciju
na spratu iste kuće gde je u prizemlju bila smeštena apoteka, na lokaciji u glavnoj ulici – danas „Kralja Petra I
Oslobodioca“.
Nakon penzionisanja apotekara Stojanovića, Mr.Ph. Aleksandar Devedžić nastavlja da radi i dalje u
jedinoj apoteci u ovoj maloj opštini. Pre dolaska na rad u Vranjskoj Banji, Apotekar Devedžić je radio u
svojoj apoteci u Vranju koju je preuzeo iste godine nakon diplomiranja od farmaceuta Bore Marića
(1922. do 1930. god.), kada odlazi u Skoplje. Roñen je u Vranju 1895, a farmaciju je završio u Zagrebu
1922. godine. Njegova apoteka je bila poznata kao „Cankova apoteka“ gde je svaki paćenik mogao da
dobije potreban lek bez obzira da li će ga ikada platiti.
Mr.Ph. Aleksandar Devedžić

Na početku Drugog svetskog rata, poznati i mnogim delima zaslužan revolucionar Devedžić se vraća u rodni kraj. „Deda
Canko“ apotekar, kako su ga oslovljavali svi pacijenti i stanovnici Vranjske Banje, radio je u apoteci od 1957/58.god. do
iznenadne smrti 05.05.1964. godine. Devedžić i posle osloboñenja aktivno radi na unapreñenju i razvoju zdravstva i
apotekarstva u Banji. Odmah posle završetka Drugog svetskog rata u Vranjskoj Banji je formirana partizanska bolnica, čiji
je upravnik bio Aleksandar Devedžić Canko. Primio se zadatka da u Vranjskoj Banji stvori i savremenu apoteku. Kada je
njegova velika zamisao već bila blizu ostvarenja, njegove životne moći su naglo popustile. Umro je naprasnom smrću
1964. godine, ne dočekavši da vidi svoje započeto delo – veliku i savremeno ureñenu Banjsku apoteku.
U novom, savremeno opremljenom prostoru na drugoj lokaciji, u prizemlju stambene zgrade u glavnoj ulicu, apoteka je
preseljenja 1965/66. godine, gde se i danas nalazi.

Mr.ph. Božidar Veljković radio je u apoteci od 1960. Magistar Veljković je sa porodicom živeo nekoliko godina u
Vranjskoj Banji (od 1959. do 1962. godine.) kada se preselio u Vranje, ali zadržao je mesto šefa Banjske apoteke do
svoje smrti 1982. godine.

Vera Dimitrijević, radnica Apoteke preuzima rad u ovoj apoteci 1982. godine i rukovodila je njome dugo. Zbog
nedostatka školovanih kadrova u ovoj maloj, ali za turističku Vranjsku Banju značajnoj apoteci radili su farmaceuti iz
Vranja. To je bio jedan od razloga česte promene šefova i farmaceuta.

Posle osloboñenja, apoteka je nacionalizovana, a kasnije kada je 1965. godine Vranjskoj Banji ukinut status Opštine,
pripojena je Vranjskoj apoteci i sa njom je do danas prošla sve faze reorganizacije zdravstvene farmaceutske ustanove.

Načelnici, šefovi Apoteke ogranak „Vranjska Banja“

Mr.ph. Srboljub Stojanović, osnivač apoteke 1937. godine.
Mr.Ph. Aleksandar Devedžić
Mr.ph. Božidar Veljković
Vera Dimitrijević
Mr.ph. Slavojka Blagojević
Mr.ph. Danijela Marjanović
Mr.ph. Suzana Spasić
Mr.ph. Snežana Mitić
Mr.ph. Aleksandar Pocevski
Mr.ph. Jadranka Živković

„Apoteka Vranje“: Autorka Suzana Antić Ristić, dipl. novinarka