dü‘·‡+>∑eTT

dü+ø£\qeTT
‘·÷eTT\÷s¡T ø£èwüeí T÷]Ô
dü‘‡· +>∑eTT
dü‘‡· +>∑eTT
dü+ø£\qeTT:
‘·÷eTT\÷s¡T ø£èwüíeT÷]Ô
ªnqdü÷j·Tµ dæ`66,
<äTsêZu≤jYT <˚XŸeTTUŸ ø±\˙,
ôV≤’ <äsêu≤<é ` 500 007.
bò˛Hé: 040`27427083, f…©bòÕ´ø˘‡: 27428904
ôd˝Ÿ|üò 9391087255, 9849384829
E-mail: tkm_hyderabad@yahoo.co.in
mrtumuluruk@gmail.com

Á|ü#·Ts¡D:
l dü‘´· kÕsTT ãTø˘‡ n+&é |ü_øπ¢ wüH‡é Á≥dtº Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ
•e+, •e+ s√&é
ôV≤’ <äsêu≤<é ` 500 044.
bò˛Hé: 040`27654545

yÓ\: s¡÷. .

eTTÁ<äD:
$|ü¢ ø£+|üP´≥sY düØ«ôddt
(&çCq’… sY‡   eT©ºø\£ sY Ä|òôt d{Ÿ Á|æ+≥sY‡)
q\¢≈î£ +≥, ôV≤’ <äsêu≤<é` 500 044
bò˛Hé: 27654003, 27677078, 27676910
E-mail: viplavision@gmail.com

dü‘‡· +>∑eTT
 z+ lkÕsTTsêyéT

eTT+<äTe÷≥
e÷qe⁄&çì ªneTè‘·d´ü |ü⁄Á‘·'µ nHêïs¡T. 컑·‘ê«ìï >∑T]Ô+#·Tø=q˝Òø£
ªnqè‘·|⁄ü Á‘·T&ÉTµ >± e÷]b˛‘·THêï&ÉT. ø±s¡DeTT e÷qe⁄&ÉT <äTdü‡+>∑eTT˝À #˚]
<äTsê˝À#·q\≈£î, <äTsꓤeeTT\≈£î, <äTsêàs¡eZ TT\≈£î n\yê≥T |ü&,ç <äTs¡«´düHê\‘√,
<äTwü#º w˚ \ºü ≈£î n\yê≥T|ü&,ç <äTs¡TD Z eTT\qT n\es¡Tà ø=+{≤&ÉT. yê{Ï‘√bÕ≥T
<äTs¡T“<äT\∆ T, <äTwüº dü+ø£\ŒeTT\T ekÕÔsTT. yê&ÉT <äTwüß&º ,’Ó <äTÁwüŒ#ês¡eTT\T #˚d÷ü Ô
<äTwü|º ⁄ü Á‘·T&Ó’ <Óy’ êìøÏ <ä÷s¡+ ne⁄‘ê&ÉT. M{ÏøÏ n]wü&«É s¡eZ TT\T ø±s¡DeTT. eTqdüT‡#˚‘·
Ç+Á~j·TeTT\qT kÕ«BÛq |üs#¡ T· ø√yê*. eTqdüT‡ HêX¯q+ ø±<äT. ø£qTø£ Ä‘·à˝À
©q+ #˚j÷· *. q<äT\T düeTTÁ<äeTT˝À ø£\TdüTqÔ ï$. n<˚ Ø‹>± eTqdüT‡ |üse¡ ÷‘·à˝À
\j·T+ #˚j÷· *. Á|üXÊ+‘·‘· @s¡Œ&ÉTqT. ‘·qTï ‘êH˚ ñ<ä]∆ +#·Tø√yê*. ‘êHÓes√
‘Ó\TdüTø√yê*. <ëìøÏ dü‘‡· +>∑eTT˝À #˚]‘˚, dü‘ÁY |ües¡qÔ , dü‘´· ìs¡‹, dü<Tä “~∆,
dü<Tä DZ ≤\T n\es¡TÃø√e#·TÃ. yêìe\q n‘·&TÉ ñ‘·eÔ T |ü⁄Á‘·Tì>±, dü‘T· Œs¡Twüßì>±
e÷] dü<ë˝À#·q\‘√ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\≈£î, <˚XÊìøÏ ùde#˚jT· >∑\TZ‘ê&ÉT. n‘·ì˝Àì
n]wü&eé s¡eZ TT\T, düqï–*¢, dü<들eeTT\ e\q ≈£î{Ï\‘·«eTT,<äTsêX¯, Ä&É+ãs¡‘«· eTT,
nVü≤+ø±s¡eTT,ndü÷j·T, <˚«wüeTT nDÏ– <Ûsä à¡ ã<äe∆ TT>± J$+#·T#·÷ Ç‘·sT¡ \qT
Áù|$Tdü÷Ô dü+|ò÷ü ìøÏ ñ|üø]£ kÕÔ&TÉ . ªª$»j·T<äX$¯ T Hê&ÉT j·TT<ä+∆ ˝À ñ|üj÷Ó –+#˚
ø£rÔ ø£{≤s¡T\≈£î Äj·TT<Û|ä Pü » #˚kÕÔsT¡ . e÷qe⁄ì <ä>sZ∑ T¡ qï ø±eT Áø√<Ûä ˝ÀuÛÑ
yÓ÷Vü≤ eT<äe÷‘·‡sê´\H˚ Äj·TT<Ûë*ï ≈£L&Ü n<˚ $<Û+ä >± |üPõ+#ê* Ä+{≤s¡T
uÛ>Ñ y∑ êHé u≤u≤. yê{Ïì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ|’ ⁄ü ≈£î eTs¡*+#·≥y˚T yê{Ïì |üPõ+#·≥+. Ä
Á|üuTÑÛ e⁄ yÓ|’ ⁄ü ≈£î Á‹ù|Œdü]øÏ Ä <äTs¡TD Z ≤\T düT>∑TD≤\T>± e÷]b˛‘êsTT.
ø±eTeTT n+fÒ rÁeyÓTqÆ ø√]ø£. <ëìì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ|’ ⁄ü eTs¡\TÃ.
n|ü¶&É~ uÛ>Ñ e∑ +‘·TDÏí <ä]Ù+#ê\ì, Äj·TqqT Á|üdqü ï+ #˚døæ =Hê\ì, Äj·Tq
nqTÁ>∑ V ü ≤ + bı+<ë\ì ‘· | æ + ∫b˛‘· T +~. n|ü ¶ &É T ø±eTeTT ø±+ø£ å > ±
e÷]b˛‘·Tqï~. Áø√<Ûeä TT n+fÒ ø√|ü+. <ëìì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ|’ ⁄ü ≈î£ Á‹|ü¶. uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT
Ç+ø± sê˝Ò<.˚ mHêïfi¯ófl H˚qT m<äTs¡T #·÷&Ü*? Hê˝À @$T ‘·|¶ü qï~? m+<äT≈£î
qqTï nqTÁ>∑Væ≤+#·&ÉT nì Äj·Tqô|’ |ü+‘·+ |ü≥Tº. Ä Áø√<Ûä+ |ü≥Tº<ä\>±
e÷s¡T‘·Tqï~. ˝ÀuÛeÑ TT n+fÒ |ædHæ ê]‘·qeTT. Ä ˝ÀuÛÑ >∑TD≤ìï uÛ>Ñ e∑ +‘·TìyÓ|’ ⁄ü
dü‘‡· +>∑eTT
eTs¡\TÃ. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT Hê yê&ÉT. Hêπø #Ó+~qyê&ÉT. nj·Tq Hê Á|üuTÑÛ e⁄. H˚qT Ä
Á|üuTÑÛ e⁄≈£î #Ó+~qyê&ÉqT nì n\eT{Ï+∫b˛‘·T+~. n|ü¶&ÉT Ä ˝ÀuÛ>Ñ T∑ DeTT
Ä]Ô>± e÷s¡T‘·Tqï~.
yÓ÷Vü≤eTT n+fÒ $y˚ø+£ ø√˝ÀŒe≥+. <ëìì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ|’ ⁄ü ≈£î Á‹|ü¶.
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˝Òøb£ ˛‘˚ H˚qT Áã‘·ø˝£ qÒ T. nj·Tq ‘√&ç<˚ Hê ˝Àø£eTT nì me]
e÷≥ $q≈£î+&Ü me]˙ ˝…øÿ£ #˚jT· ≈£î+&Ü |æ∫à <Ób’ ˛‘·T+~ eTqdüT‡. n+fÒ Ä
yÓ÷Vü≤eTT eT÷&ÛuÉ øÑÛ >ÔÏ ± e÷s¡T‘·Tqï~.
eT<äeTT n+fÒ >∑s«¡ eTT. <ëìì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ|’ ⁄ü b˛ìe⁄«. Hê≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì
n+&É ñqï~. qHÓïe«s¡÷ @MT #˚jT· ˝ÒsT¡ . HêπøMT uÛj Ñ T· eTT ˝Ò<Tä . uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
qHÓï+<äT≈£î e~*ô|&É‘ê&ÉT? nH˚ uÛ≤yê\‘√ eT<äeTT $XÊ«dü+>± e÷]b˛‘·T+~.
e÷‘·‡s¡´eTT n+fÒ ndü÷j·T. <ëìì |üse¡ ÷‘·Tàì yÓ|’ ⁄ü Á|üd]ü +|ü#s˚ TT. Hê kÕ«$T,
Hê Á|üuÛÑTe⁄ y˚s=ø£] yê&Ée⁄‘·THêï&˚, Hê≈£î <ä÷s¡eTe⁄‘·THêï&˚ nì nsê≥
|ü&bç ˛e≥eTT e\¢ Ä e÷‘·‡s¡´eTT ‘·|qü >± e÷]b˛‘·T+~.
ªªdüs¡ÿdt˝À dæ+Vü‰\T yê{Ï e÷düºsY #Ó|æŒq≥T¢>± $+{≤sTT. n˝≤π>
n]wü&«É sêZ*ï ≈£L&Ü yê{Ï n~Û|‹ü øÏ n|üŒC…|Œæ q|ü¶&ÉT n$ yê{Ïyê{Ï rÁe‘·\qT
e~*ô|{Ϻ kÕ‹«ø£+>± e÷]b˛‘êsTT. n<˚ Äj·TT<Û|ä Pü » n+fÒµµ nì nHêïs¡T
uÛÑ>∑yêHé u≤u≤. (‘·b˛eqeTT |ü⁄ 92/93)
•esêÁ‹, qesêÁ‘·T\+<äT+&ÉT n+‘·sês¡úeTT Á>∑Væ≤+∫ Vü≤è<äj·TeTT
$XÊ\|üsT¡ Ãø=ì düe÷»eTTq≈£î n+øÏ‘e· TT ø±>∑\&ÉT.
e÷qe⁄&ÉT uÛ>Ñ e∑ <äH«˚ wüD, dü‘ê´H˚«wüD\ <ë«sê, eTèDàj·TyÓTqÆ <˚V≤ü eTT
qT+&˚ Ä ∫qàj·TeT÷]Ôì <ä]Ù+#·{≤ìøÏ Á|üjT· ‘·ïeTT #˚jT· >∑\TZ‘ê&ÉT. Ç+<äT
uÛ>Ñ y∑ êHé l dü‘´· kÕsTT u≤u≤yês¡T #Ó|Œæ q ø=ìï $wüjT· eTT\qT $e]+#·≥yÓTqÆ ~.
n+<äse¡ TT M{Ïì ns¡eú TT #˚dTü ø=ì eTq J$‘·eTT\qT <Óe’ ∫+‘·q˝À Ä‘êàq+<äeTT
bı+<äT≥≈£î Á|üjT· ‹ï<ë›eTT.
ªdüeTdüÔ˝Àø±düT‡œH√uÛÑe+‘·Tµ
ôV≤’ <äsêu≤<äT ‘·÷eTT\÷s¡T ø£èwüeí T÷]Ô
‘˚~: |òÁæ ãe], 2009

dü‘‡· +>∑eTT
 dü‘·‡+>∑eTT
ªªdü‘‡· +>∑‘«˚ ìdü‡+>∑‘«· +, ìdü‡+>∑‘«˚ ìs√àVü≤‘·«+
ìs√àVü≤‘˚« ìX¯Ã\‘·‘«· +, ìX¯Ã\‘·‘«˚ JeqTàøÏ:Ô µ
X¯+ø£sê#ês¡´.
n]wü&É«s¡ZeTT\T
XÀ¢ˆˆ <Ûë´j·T‘√ $wüj÷· Hé |ü⁄+dü: dü+>∑ùdwÔ Oü |ü C≤j·T‘˚
dü+>±‘Y dü+C≤j·T‘˚ ø±eT: ø±e÷‘Y Áø√<Ûë_ÛC≤j·T‘˚
XÀ¢ˆˆ Áø√<Ûë‘Y uÛÑe‹ düyÓ÷àVü≤: düyÓ÷àVü‰‘Y düàè‹ $ÁuÛÑeT:
düàè‹ ÁuÛ+Ñ XÊ‘Y ãT~∆HêXÀ ãT~∆HêXÊ‘Y Á|üDX¯´‹
XÀ¢ˆˆ $Vü‰j·T ø±e÷q´ dü‡sê«Hé |ü⁄e÷+X¯Ãs¡‹ ìdüŒèVü≤:
ìs¡àyÓ÷ ìs¡V≤ü +ø±s¡: dü‡XÊìÔ eT~Û>#∑ ÷ ‹¤
(uÛ.Ñ ^.|ü⁄. 2`62, 63, 71)

1. n]wü&«É s¡eZ TT\˝À yÓTT≥ºyTÓ T<ä{$Ï ` ø±eTÁø√<Ûeä TT\T

e÷qe⁄q≈£î ø±eT, Áø√<Ûeä TT\T nì s¬ +&ÉT |ü<eä TT\T ñ+&çq|üŒ{ÏøìÏ
yÓTT<ä{Ï |ü<eä TT jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTy˚T s¬ +&Ée |ü<eä TT ˝ÀuÛ,Ñ yÓ÷Vü≤, eT<ä,
e÷‘·‡s¡´eTT\T yÓTT<ä{Ï |ü<eä TT jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTeTT˝Ò. n]wü&«É s¡eZ TT\q>±
ø±eTeTT jÓTTø£ÿ |ü]D≤eTeTT. ø±eTeTT jÓTTø£ÿ |ü]es¡HÔ ˚ M{ÏjTÓ Tø£ÿ dü«s¡÷|ü
dü«uÛ≤eeTT\≈£î eT÷\ø±s¡DeTT. ø±eTeTT e\¢ Äù|ø£å ô|s¡T>∑T#·Tqï~. á
Äù|ø£å |ò*ü +#·≈î£ +&çq nq>± $|ò\ü yÓTqÆ #√ n~ Áø√<Ûeä TT>± e÷s¡T#·Tqï~.
á Áø√<Ûyä T˚ düy÷Ó àVü≤q+>± ‹s¡T>∑T#·Tqï~. á düy÷Ó àVü≤qy˚T ø£&|É {ü øÏ Ï ô|]–
ô|]– düàè‹ÁuÛwÑ ßü ìº >±$+#·T#·Tqï~. á düàè‹ ÁuÛwÑ ßü &º ˚ ø£weºü TT e\¢ ãT~∆
ø°Då ‘· bı+<äT#·THêï&ÉT. á ãT~∆ HêX¯qeTT e\q düs«¡ eT÷ HêX¯qeT>∑T#·Tqï~.
dü s ¡ « <ä T :KeTT\≈£ î dü s ¡ « HêX¯ q eTTq≈£ î , n|ü ø ° ] Ô ø Ï á ø±eTy˚ T
eT÷\ø±s¡DeTT. eTqeTT yê+#Û·\qT ‘·–q+‘· n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø=ì
‘·–qØ‹>± J$+#·&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*.

dü‘‡· +>∑eTT 1
 düs¡Œ$T+{Ïj·T+<äT dü+#·]+#·T#·T+&É
mes¡T düTKìÁ<ä #Ó+<ä>\∑ s¡T?
$wüjT· düsŒ¡ eTT+&ÉT $wüeTj·T <˚V‰ü q
Jej·÷Á‘· <˚V≤æ dü\TŒ#·T+&É
ø√|üeTT ø£*–q yêìøÏ
@|üìj·TT |ò*ü +|ü≈î£ +&É m>∑T\Z T ø£\T>∑TH√
bÕ|üeTT |üqT\H˚ #˚jT· T#·T
NÛ bıeTàì|æ+#·T ø=qT≥ #˚≈L£ s¡TqT düTMT.
kÕ<Ûqä \T #˚dæ |ò\ü y˚T$T X¯eTeTT ˝Òø£
jÓ÷>∑eTT\T |üPì |ò\ü y˚T$T zs¡TŒ˝Òø£
»|üeTT ˝§q]+∫ |ò\ü y˚T$T XÊ+‹ ˝Òø£
#·${Ï uÛ÷Ñ $Tì <äTìïq düs[¡ ø±<Ó
$wüjT· eTT\T <Ûë´ì+#·T yêìøÏ yê{ÏjT· +<äT ÄdüøÔÏ ø£\T>∑TqT. n{Ϻ
$wüj÷· düøÔÏ e\q ø√]ø£, ø√]ø£ e\q ø√|üeTT ø£\T>∑TqT. ø√|üeTT e\q
n$y˚ø£eTT, n$y˚ø£eTT e\q düàs¡D ÁuÛÑ+X¯eTT ø£\T>∑TqT. düàs¡D
C≤„qeTTb˛e⁄≥ e\q ãT~∆ q•+#·TqT. ãT~∆ q•+∫q ‘√&ÉH˚ ‘êH˚ q•+#·TqT
ø±q, $wüj·T∫+‘·q j·TT+&Ésê<äT. me&ÉT düeTdüÔ ø√]ø£\qT, X¯u≤›~
$wüjT· eTT\qT ‘·´õ+∫ yêì j·T+ <˚e÷Á‘·eTT ÄX¯ ˝Òø,£ nVü≤+ø±s¡ eTeTø±s¡
e]®‘T· &Ó’ Á|üe]Ô+#·TH√ n{Ïyº ê&˚ XÊ+‹ì bı+<äT#·THêï&ÉT.
ø√s¡T ø√]ø£\ìïj·TT rs¡T#·Tqï
uÛÑøÏÔ <Ó’eeTTq ôV≤#·TÃ, s¡øÏÔ ôV≤#·TÃ
ø√s¡T ø√]ø£ ˝…y«˚ ì rs¡≈î£ qï
uÛÑøÏÔ ‘·s¡T>∑T#·T, <Ó’e $s¡øÏÔ ô|s¡T>∑T. (l.uÛÑ.ñ.|ü⁄.12/13)
$wüjT· ∫+‘·q nqs¡eú TTq≈£î <ë]rj·TTqT. X¯Á‘·Te⁄ $TÁ‘·Tì e˝… q{Ï+∫
yÓT\¢>± ˝Àq Á|üy•˚ +#·TqT. ø=~›#√≥TqT e÷Á‘·yT˚ n]ú+∫ Áø£eT Áø£eTeTT>±
$dü]Ô +∫ ‘·T<ä≈î£ ‘·q≈£î #√{Ï∫Ãq yêìì Vü≤‘·e÷s¡TÃqT.

2 dü‘‡· +>∑eTT
$wüjT· uÛ≤eq dü«\ŒeTT>∑ eTqdüT‡q Á|üy•˚ +∫ n~j˚T ô|]– ô|]– eTqTEì
n<Û√>∑‹øÏ Á‘√dæyj˚ T· TqT.
2. ø±eTeTT (ø±eTeT+fÒ ø√]ø£)
ø±eTX¯øj ÔÏ T˚ n~ÛøM£ T ø±\eT+<äT
yêì $TÁ‘·T&ÉT Áø√<ÛTä &ÉT yê]s¡Te⁄s¡T
#˚s¡TÃø=qTq{Ϻ »qTq≈£î #˚≥Tø£\TZ
dü‘´· eTTqT #·÷|ü⁄ u≤≥ sT÷ kÕsTT e÷≥ˆˆ (kÕ.|ü⁄ 220)
∫Á‘·≈L£ ≥ |üs«¡ ‘·+ MT<ä ñqï|ü⁄Œ&ÉT X¯Ss¡ŒDK sêe≥+ \ø£àå DT&ÉT
eTT≈£îÿ, #Óe⁄\T ø√j·T≥+, sêeDTì‘√ #Ó|Œæ d”‘q· T \+ø£≈î£ rdüT≈£îsêe{≤ìøÏ
ø±s¡D+ nsTT+~ X¯Ss¡ŒDK. sêe÷j·TD+˝À eT+<Ûsä ,¡ X¯Ss¡ŒDK ù|s¡T¢
ø=ìï ˝…q’ ˝¢ À e÷Á‘·yT˚ #·÷|æHês¡T ø±ì n+‘·ø+£ f… m≈£îÿe #Ó|Œü ˝Ò<Tä . Ç+‘·
∫qï X¯Ss¡ŒDK, eT+<Ûsä \¡ <ë«sêH˚ sêe÷j·TDeT+‘ê »]–+~. njÓ÷<Û´ä ˝À
sêeTT&ÉT ns¡D≤´ìøÏ b˛e≥+, ns¡D´+˝À d”‘· \+ø£qT #˚s¡{≤ìøÏ á
X¯Ss¡ŒDK, eT+<Ûsä ¡ ø±s¡´ø£s\Ô¡ T>± n+≥THêïs¡T. Ç+‘·ø° M¬ses¡T? X¯Ss¡ŒDK
ø±eTeTT, eT+<Ûsä ¡ Áø√<Ûeä TT. M]s¡Te⁄πs eTqJ$‘· sêe÷j·TD≤ìøÏ ø±s¡≈î£ \T.
nsTT‘˚ Mìì »sTT+#·T≥ jÓT{≤¢? nì ìsêX¯|&ü qÉ ø£ÿs¡˝<Ò Tä .
düs«¡ $<Ûeä TT˝…q’ yê+#Û\· T uÛ>Ñ e∑ <들e+‘√ nqTuÛ$Ñ +#·T≥‘√ ø=+‘·
Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. Á|üøè£ ‹ì $X¯«dæ+∫ |üse¡ ÷‘·àì y˚sT¡ #˚dqæ |ü⁄&ÉT
Äq+<ä+ n+<äTø√˝ÒeTT. ø±eT‘ê´>±ìï sêe÷j·TD+ eTq≈£î ìs¡÷|üD
#˚d+æ ~. düs«¡ düTKeTT\T ‘·´õ+∫ d”‘· ø±eTeTTqT ‘ê´>∑eTT #˚jT· T≥#˚
sêeTTì‘√ b˛e{≤ìøÏ neø±X¯+ ø£*–+~. ‹]– ‘ê´>∑eTT ø±eTeTT>±
e÷]+~. eT<Ûä´˝À ã+>±s¡T˝Ò&çô|’ ø±eT+ ø£*–+~. n|ü⁄&ÉT sêeTT&ÉT
<ä÷s¡yTÓ bÆ ˛sTTHê&ÉT. Ç{Ϻ |ü$Á‘· n+‘·sêsê∆ìï uÀ~Û+∫+~ sêe÷j·TD+ø±ì,
n~ @<√ bòÕ´$T© ô|{’ò Ÿ ø±<äT. ñ|üìwü‘T· \Ô T, sêe÷j·TD+, uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑e‘ê\T
|ü$Á‘·yTÓ qÆ n+‘·sêsê∆ìï uÀ~ÛdTü HÔ êïsTT.
ø±eTeTH˚ |æXÊ#·eTT q•+#·>±H˚ Áù|eT nH˚ <˚e‘· ñ<ä“$¤ +#·T‘·T+~.
(l.dü.~.M.|ü⁄.22)
dü‘‡· +>∑eTT 3
3. ø±eTÁø√<∏ä ˝ÀuÛeÑ TT\T ` |üse¡ TXÁ̄‘T· e⁄\T
(Áø√<ÛäeTq>± ø√|üeTT, |ü>∑)
sêe÷j·TD+˝À sêeDT&Ó+‘· >=|üŒyê&ÉT! ns¡Te~Hê\TZ $<ä´\qT
nuÛ´Ñ dæ+#ê&ÉT. ø£s√ƒ s¡ ‘·|dü Tü ‡qT Ä#·]+∫ <Óy’ êqTÁ>∑V‰ü ìï bı+<ë&ÉT. n+‘·{Ï
>=|üŒ e´øÏÔ ˇø£ÿ ø±e÷ìøÏ ˝ÀqTø±e&É+#˚‘· düs¡«eTTqT HêX¯q+
>±$+#·T≈£îHêï&ÉT. Ç+ø£ uÛ≤>∑e‘·+˝À Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü #ê˝≤ >=|üŒyê&˚.
n‘·&TÉ |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\qT n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tº≈î£ Hêï&ÉT. ø±˙ Áø√<Ûëìï e÷Á‘·+
»sTT+#·˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. ø√|üeTT ø£*–qyêìøÏ
@ |üìj·TT |ò*ü +#·≈î£ +&ÉT m>∑T\Z T ø£\T>∑THé
NÛ, bıeTàì|æ+#·Tø=qT≥ #˚≈L£ s¡T düTMT!
‘·q ø£*$T uÛ+Ñ >∑|⁄ü #·TÃqT
‘·q≈£î+>∑\ >ös¡e+ãT <ä>e∆∑ TT #˚jT· THé
‘·qyês¡\ ø¬ &É ùdj·TTqT
»qT\≈£î ø√|üeTT e\q düs«¡ eTT #Ó&TÉ Hé
Ç+ø£, uÛ≤s¡‘+· ˝À <äTs√´<Ûqä T&ÉT |üse¡ T˝À_Û
˝À_Ûyêìì #·+|ü ˝Àø£+ãT ˝À|ü\
ø=≥ºe<äT,› yêìì ‹≥ºe<äT›
&ÉãT“ n&ç–q+‘· <äãT“q ‘ê e#·TÃ
Ç˝≤+{Ï ˝À_ÛjTÆÓ q <äTs√´<Ûqä T&ÉT ø£&|É {ü øÏ Ï kÕ~Û+∫q<˚$T{Ï? ø£qTø£
ø±eT Áø√<Ûä ˝ÀuÛÑeTT\T eT÷&É÷ kÕ<Ûä≈£îq≈£î |üs¡eT X¯Á‘·Te⁄\T. mH√ï
dü+e‘·‡sê\T #˚dqæ kÕ<Ûqä ˇø£ÿ‘·÷] ø√|ü+ sêe&É+ e\¢ HêX¯qyÓTbÆ ˛‘·T+~.
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT >=|üŒ ‘·|dü ‡ü +|üqTï&ÉT. nH˚ø£ nÁdüÔ X¯ÁdüeÔ TT\qT kÕ~Û+∫qyê&ÉT.
n˝≤+{Ïyê&ÉT uÛ>Ñ e∑ <ä“≈¤ î£ &Ô ’Ó e•wüß\˜ yê]ô|’ Áø√<Û+ä |üPHê&ÉT. e•wüß\˜ yês¡T
ìs¡+‘·s+¡ ÁãVü≤à‘·‘ê«ìï ∫+‹+#˚yê&ÉT. ø±ã{Ϻ Äj·Tq≈£î ÁãVü≤à]¸ nH˚
_s¡T<äT e∫Ã+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT s¡CÀ>∑TD+‘√ ≈£L&çq yê&ÉT ø£qTø£, n‘·ìì
sê»]¸ nHêïs¡T. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ‘êqT ≈£L&Ü ÁãVü≤à]¸ nì|æ+#·Tø√yê\ì
|ü≥Tºã{≤º&TÉ . >=|üŒ ‘·|dü Tü ‡ #˚XÊ&ÉT. ø±˙ e•wüß\˜ yê]ô|’ Áø√<Û+ä |üPq≥+
4 dü‘‡· +>∑eTT
#˚‘· düs¡«X¯≈£îÔ\÷ ø√˝ÀŒj·÷&ÉT. (dü.kÕ.@. 99 |ü⁄. 99)
<Ûäs¡àeTT
e÷qe⁄&ÉT ‘·q˝Àì n]wü&É«s¡ZeTT (ø±eT, Áø√<Ûä, ˝ÀuÛÑ, yÓ÷Vü≤,
eT<ä e÷‘·‡s¡´eTT) \H˚ |üX¯óe⁄\qT dü+Vü≤]+∫ ‘·q |ü]X¯ó<ë∆‘·àqT
$X‚«X¯«s¡Tq≈£î düeT]Œ+#·T≥ nH˚~ <Ûäs¡àeTT. (<Û.ä |ü⁄ 4)
|ü+&ÉT˝≤e⁄+&ÉT, #˚<Tä >± j·TTqï <ëì ‘√\TqT rdæ bÕs¡ysÓ TT´,
˝À|ü\ ‹j·T´{Ï s¡kÕìï Á‘ê– nqTuÛ$Ñ +#·T, n]wü&«É sêZ\T nH˚ ‘√\TqT
rdæq ‘·sT¡ yê‘· $T–˝Ò~ H˚H.˚ ‹j·T´{Ï s¡dyü T˚ H˚qqï Áù|eT s¡÷|ü⁄&ÉqT.
Á‘ê– nqTuÛ$Ñ +#·T. (kÕ. |ü⁄. 469)
4. ˝ÀuÛeÑ TT (˝ÀuÛeÑ T+fÒ |ædìæ ‘·qeTT, n~Ûø±X¯ )
HêdæÔ ˝ÀuÛÑ düyÓ÷ yê´~Û:
HêdæÔ Áø√<∏ä s¡düyÓ÷ ]|ü⁄:
HêdæÔ <ë]Á<ä´e <äT:K+
HêdæÔ C≤„q düy÷Ó düTK+
á Á|ü|+ü #·+˝À ˝ÀuÛeÑ TT ø£+fÒ eTs=ø£{Ï ˝Ò<Tä . á »>∑‘T· qÔ +<äT
Áø√<∏äeTT ø£+fÒ eTs=ø£ X¯Á‘·Te⁄ ˝Ò<äT. <ë]Á<ä´eTT ø£+fÒ eTs=ø£ <äT:KeTT
˝Ò<Tä . C≤„qeTT ø£+fÒ eTs=ø£ düTKeTT ˝Ò<Tä (uÛÑ eT. |ü⁄ 105)
kÂK´eTqTuÛÑ$+#·C≤\ì ˝À_ÛøÏ!
m+‘· ø£*$T j·TTqï @$T |ò\ü eTT
˙s¡T >∑‘T· ≈£î ≈£îø£ÿ @¬s+‘· bÕ]q!
Á|”‹ #Ó<ä uÀ&ÉT |ædìæ >=≥Tº !! (kÕ. |ü⁄ 169)
5. yÓ÷Vü≤eTT
(yÓ÷Vü≤eT+fÒ. nC≤„qeTT, n$y˚øe£ TT, ∫‘·Ô yÓø’ \£ ´eTT, $|üØ‘·C≤„qeTT)
ns¡T®qT&Éq>± dü«#·Ã¤eTsTTq dü«uÛ≤eeTT ø£\yê&ÉT! düeTj·T
dü+<äs¡“¤eTT\qT jÓ÷∫+#·ø£ á @&ÉT|ü⁄ @$T{Ï? j·TT<ä∆e÷ ≈£î‘·TÔø£ô|’
dü‘‡· +>∑eTT 5
≈£ L s=Ãqï~. j· T T<ä ∆ y ˚ T |ò ü T eTT\T <ä ≥ º y Ó T Æ q dü « s¡ ÷ |ü e TTqT <Û ä ] +∫
Á|ü‹<Û«ä ì+#·T#·T #·T≥TºeTT≥Tº#T· qï$. jÓT<äT≥ ì\∫q X¯Á‘·Te⁄˝≤! jÓT|ü⁄Œ&Ü
nì e⁄Ás¡÷‘·\÷>∑T#·THêïs¡T. yês¡T sTT+‘·es¡≈L£ MTô|’ #·÷|æq nHê´j·T,
nÁø£eT, nHê#ês¡eTT˝≤ ˝…øÿ£ ˝Òqìï, n+‘·e÷Á‘·eTT‘√ b˛ø£ <Ûsä à¡ Ø‹>± MT≈£î
sêe\dæq sê»´eTTqT ≈£L&Ü Á$T+–y˚jT· T≥≈£î dæ<e∆ä TT>± qTHêïs¡T.
Ç+‘·es¡≈L£ MTs¡T dü‘´· ìwü˜ yÓ<’ =\>∑ø£ nH˚ø£ ø£cÕº\bÕ˝…‹’ ]. yê]∫Ãq
ìj·TeTeTT\T, düeTj·TeTT\T ≈£L&Éq÷ >∑&|ç ‹æ ]. ø£&≈É î£ sêJ Á|üjT· ‘·ïeTT˝≤
y˚sT¡ >± #Ó|Œü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . m+‘·es¡≈î£ #·÷&Ée˝…H√ n+‘·es¡≈L£ #·÷∫‹$T.
nìïj·T÷ ìwüŒ\¤ e÷jÓTqT. n<Ûsä à¡ e÷s¡,Z <äTs¡V≤ü +ø±s¡, <äTsê#ês¡o\T&Óq’
<äTs√´<Ûqä Tì ø£qTï\T ‘Ó]|æ+#·e˝…qqï ˇø£ÿ j·TT<äe∆ TT ‘·|Œü y˚sT¡ e÷s¡eZ TT
˝Ò<Tä . Ç~ H˚{Ï dü+ø£\ŒeTT ø±<äT! BìøÏ |üPs¡«eTT ô|<ä\› +<äs÷¡ #˚] nìï
$wüjT· eTT\÷ jÓ÷∫+∫ j·TT<äe∆ Tìyês¡´eTì ìs¡sí TT+∫]. MT k˛<äsT¡ \qT,
˙e⁄qT n+<äT\≈£î düeTà‹+∫ eT+∫<äì ˇ|ü⁄Œø=+{Ï]. ÄHê{ÏqT+&ç
j·TT<äe∆ TTq≈£î‘·–q Á|üjT· ‘·ïeTT\ìïj·T÷ »s¡T|ü⁄#·TH˚ j·TTHêïs¡T. ˙e⁄q÷
n+<äT˝ÀH˚ eTTì– j·TT+{Ï$. j·TT<äe∆ TTq≈£î dæ<e∆ä Tì, áHê&ÉT yÓqTø£+»
y˚j·TT≥≈£î j˚T$T{Ï á |æ]øÏ‘·qeTT? á j·TT<ä∆eTT Vü≤sƒê‘·TÔ>±
e∫Ã|ü&qç ~ø±<˚! ø±e\dæq kÕeTÁ– m+‘√ ø±\eTTqT+&ç ùdø£]+∫‹y˚!
ÄHê&ÉT ø±j·T\T, ø£dTü s¡T\T ‹ì ø¬ ˝’ ≤düHê<ÛTä ì yÓT|æŒ+∫ bÕX¯ó|ü‘êÁkÕÔìï
dü+bÕ~+∫‹$. <˚y˚+Á<ä˝Àø£eTTq≈£î b˛sTT yê] yÓT|ü⁄Œ\ ≈£î|üŒyÓ’
~yê´ÁdüeÔ TT\qT Ä]®+∫‹$. ns¡D´yêdü+ >∑&∫ç +~. nC≤„‘y· êdü+ q&ç∫+~.
øös¡e⁄\ bÕ|ü+ |ü+&çq<äì ‘·\+∫‹$. MT <äTs¡X› ¯ ìX¯≈î£ Á|üu≤Û ‘·u]ÒÛ ÁyÓ÷–+~.
Ç|ü⁄Œ&˚$T{Ï ˙≈£î <äTs¡X› ¯ |ü{qºÏ ~. á <Ísꓤ>´∑ eTT @ XÊÁdü˙Ô ‹? ˙~j·T
<Ûsä à¡ ÁbÕDyÓTqÆ ø£Áå ‹j·TC≤‹. XÖs¡´, <Ûs’Ó ´¡ , |üsêÁø£eT ã\eTT\T ø£*–j·T÷
á ~≈£îÿe÷*q yÓs’ ê>∑´eTT @yÓ|’ ⁄ü qT+&ç e∫Ãq~? u≤yê! á |æ]øÏ Á|ües¡qÔ
˙πøø±ø£ ˙ |üPØ«≈£î˝…’q Äs¡´|ü⁄s¡Twüß\+<ä]ø° rs¡ì ‘·\e+|ü⁄\T! NÛ
#ê\T,#ê\T, dæ>∑TZ˝Òì á |æ]øÏ‘·qeTT. ø£åÁ‹j·TT\+<ä]ø° ø£fi¯+ø£eTT.
ø£Áå ‹j·TTq≈£î j·TT<äe∆ TT sê#·u≤≥! ndü\T ø£Áå ‹j·T C≤‹øÏ~ dü«s¡eZ ÷s¡eZ TT.
6 dü‘‡· +>∑eTT
á düeTj·TeTTq j·TT<äy∆ T˚ e<äì› q n|üøs° T¡ \Ô bÕ\>∑T<äTe⁄. kÕ«]®‘y· TÓ qÆ
ÄdæÔ ˙≈£î $»j·TT&ÉqT _s¡T<äT. j·÷eJ®$‘·eT+‘·j·T÷ <Ûës¡b˛dæ
dü+bÕ~+∫q j·÷ø°]ìÔ eT{Ïbº Õ\T #˚‘T· yê? ≈£îå Á<äyTÓ qÆ Ä yÓ÷Vü≤eTT\qT
|ü]‘·´õ+#·Tø√ u≤yê! Hê e÷≥ $qT. >∑&∫É q neTsêe‹ dü+|òTü ≥qqT
C≤„|üø£eTT #˚düTø√.
}s¡«• ‘·q≈£î‘êHÓ’ e\∫sê>± e\<äì ‹s¡dÿü ]+∫‹$. ˙e\q
Hê≈£î |ü⁄Á‘·ÁbÕ|æÔì #˚≈£Ls¡ÃeTì n&ÉT>∑>±, qH˚ï |ü⁄Á‘·Tì>± uÛ≤$+#·eTì
ø√]‹$. n{Ϻ nqq´ eTVü‰eTTì$. õ‘˚+Á~j·TT&ç$. Ä düeTj·TeTTq
}s¡«• ‘·q bÕ∫ø£ #Ó\ø¢ £ $|ò\ü eTH√s¡<TäÛ sê˝…’ q|ü⁄+dü≈î£ ì$ ø£eTàqeTì
Ç∫Ãq XÊ|üyT˚ ø£<ë $sê≥ q>∑se¡ TTq r]q~. n{Ϻ BÛs‘¡ «· yÓTø£ÿ&É≈î£ b˛jÓTqT?
á Bq‘·«yÓTø£ÿ&ÉqT+&ç e#ÓÃqT? #Ûê! sTT{Ϻ |æ]øÏ|+ü <äe⁄ ns¡sú êÁ‹˝À |üsT¡ >¬ ‹Ô
e∫à ìÁ<äb˛e⁄#·Tqï qqTï j·TT<äe∆ TTq düV‰ü j·TeTTq≈£î s¡eTàqeTì ˝Ò|⁄ü ø=ì
e∫Ãq~ á |æ]øÏ Á|ü‘ê|üeTTqT #·÷|ü⁄≥ø±? #ê\T #ê\T sT÷ <Ísꓤ>´∑ |ü⁄
yÓ÷Vü≤eTTqT ìs¡÷à\qeTT #˚j·TTeTT.<Ís¡“\´eTTqT eT+≥ø£\T|ü⁄eTT.
ã\eTTqT eVæ≤+#·TeTTµµ nHÓqT.
á düeTj·TeTTq ø£èwü|í sü e¡ ÷‘·à Hê\TZ |ü<eä TT\qT ñ|üj÷Ó –+#ÓqT.
1. ø£X௠\eTì, 2. nHês¡´Ewüeº Tì 3 ndü«s¡´Z eTì 4. nø°]øÔ s£ e¡ Tì. n+<äT˝À
ø£X௠\eTq>± nC≤„‘e· Tìj·TT, nHês¡´Ewüeº Tq>± áX¯«s¡ dü«uÛ≤e düTKVü‰ì
nìj·TT, ndü«s¡Z´eTq>± Ä~ <Ó’$ø£ düTKVü‰ì nìj·TT, nø°]Ôø£s¡eTq>±
Ä~uÛÖ‹ø£ düTKVü‰ì nìj·TT dü÷∫+∫q~. bÂs¡TcÕìï |ü⁄]ø=˝ÒŒ øå±Á‘·sø¡ ±Ôìï
ø£~*+#˚ lø£èwüßìí e÷≥\T ns¡Tq® Tìô|’ ø=+‘· |üì#˚dqæ $. á e÷≥\
øÏsD¡ eTT\‘√ ns¡Tq® Tì˝Àì ø£sT¡ &ÉT>∑{qºÏ ‘·y÷Ó >∑TDeTT ø=+‘· ø=+‘· ø£sT¡ >∑T≥
yÓTT<ä*&çq~. s¡CÀ>∑TDeTT ø=+‘· |ü⁄\ø£]+∫q~. á sê»dæø£ rø£D å ‘√
ns¡Tq® TìøÏ ‹]– ø£+≥ ‘·&ç j˚Ts¡Œ&ç Á|üd+ü >∑eTTq≈£î Á|üjT· ‹ïkÕÔ&TÉ . nø£ÿ&É
ns¡Tq® T&ÉT ªªø£<+äÛ ?µµ nì ø£èwüßìí Á|ü•ïkÕÔ&TÉ .Bìì dü÷ø£àå +>± jÓ÷∫+∫q
á |ü<eä TT jÓTTø£ÿ \ø£´å eTT #·øÿ£ ì >∑T≥TºqT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. n~j˚TeTq
uÛÑ>∑e‘Y ^‘· @$T #˚jT· e˝…H√ nqT $wüjT· eTTqT ø±ø£, jÓT≥T¢ #˚jT· e˝…H√
dü‘‡· +>∑eTT 7
nqTq~ ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. ªªø£<+äÛ µµ nq>± j˚T$<Û+ä >± nì ‘·\+#·e˝…qT.Bìì
u≤>∑T>± Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. eTTK´eTT>± >∑eTì+#·e˝…qT. (^.|ü⁄. 13/15)
yÓ÷Vü≤eTTq eTTì–j·TT+&ÉT eT÷&ÛãÉ T~∆
eTTøÏÔ j·TqH˚$T ‘Ó*j·T<äT eTT>∑ã∆ T~∆
<äTwüjº T· qH˚$T ‘Ó*j·TT <=&É㶠T~∆
#Ó&H¶É ˚ ì‘·´+ãT düà]+#·T >=&ÉT㶠T~∆ (eTT.eTT.|ü⁄. 88)

5. eT<äeTT (eT<äeT+fÒ Áø=e⁄«, eT‘·T,Ô >∑s«¡ eTT)

eT<äeTT e\q e÷qe⁄&ÉT ø£qTï$Tq÷ï jÓTs¡T>∑ø£ Á|üe]Ô+#·T
#·T+&ÉTqT. Ç$ Hê\T>∑T $<ÛäeTT\sTTq≥Te+{Ï$. ≈£î\ eT<äeTT, <Ûäq
eT<äeTT, j·TÚeq eT<äeTT, $<ë´ eT<äeTT. Ç+ø£qT nH˚ø£ $<ÛäeTT\
eT<äeTT\T ø£\e⁄. ø±ì n$ nìïj·TTqT Hê*Z+{Ïô|H’ ˚ Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄qï$.
(Á|ü.XÀ.yê.|ü⁄6)
Äes¡D
n<äe› TTô|q’ <ä≥yº TÓ qÆ ã≥ºqT ø£|Œæ q|ü⁄Œ&ÉT n+<äT˝Àì Á|ü‹_+ãeTT
ø£qT|ædüTÔ+<ë? @e÷Á‘·eTT ø£qT|æ+#·<äT. eT<äeTT#˚‘· dü«dü«s¡÷bÕìï
e÷*q´eTT>± #·÷düTHÔ êïeTT. #·+#·\‘·«eTT H˚#s· Y nqT≈£î+≥THêïeTT. H˚qT
human body ø£qTø£ sTT~ düV≤ü »eTqT≈£î+≥THêïeTT. düeT]ú+#·T≈£î+≥T
HêïeTT. $<ë´s¡T˝∆ ≤sê! eTqeTT #˚ùd~ nqTuÛ$Ñ +#˚~ Äq+~+#˚~ sTTe˙ï
Reflection, Reaction and Resound, Reality ˇø£{> Ï ± ñ+≥Tqï~. á
]j·÷*{°ì eT]∫b˛‘·THêïeTT. ]j·÷ø£Hå é nqTdü]düTHÔ êïeTT. ØkÂ+&ÉTqT
$+≥THêïeTT. ]ô|ò¢ø£åHéqT #·÷düTÔHêïeTT. á n<ä›eTT <ä≥ºyÓTÆq ã≥º‘√
eT÷j·Tã&ç+~.@ ã≥º? ø±eT Áø√<Û,ä ˝ÀuÛ,Ñ yÓ÷Vü≤, eT<ä, e÷‘·‡s¡´eTT \H˚
n]wü&É«s¡ZeTT\H˚ ã≥º. Ç$ e÷qe <˚Vü≤eTTq≈£î ø=+‘· düVü≤»eTT˝Ò.
nsTTq|üŒ{Ïø° uÛTÑ »ã\ eT<äeTT, <Ûqä eT<äeTT, $<ë´eT<äeTT, ≈£î\ eT<äeTT
◊X¯«s¡´eT<äeTT, kÂ+<äs´¡ eT<äeTT, j·TÚeq eT<äeTT ‘·b˛ eT<äeTT Ç˝≤+{Ï
nwüº eT<äeTT\ #˚‘· á n<äe› TT ø£|Œü ã&ç e⁄+≥Tqï~. á ã\eTT m+‘·es¡≈î£
8 dü‘‡· +>∑eTT
e⁄+≥T+~? #Ó|Œü {≤ìøÏ M\Tø±<äT. eTq j·TÚeqeTT m+‘·ùd|ü⁄ e⁄+≥T+~?
$T+#·Tq≥Tº>± ˇø£ ì$TwüeTT ˝À|ü\ e÷]b˛‘·T+~. eTq $<ë´ eT<äe÷?
˙ø£+fÒ >=|üŒ $<ë´e+‘·T\T ˝Àø£eTT˝À m+‘·eT+~ ˝ÒsT¡ . ˙ $<ä´ yê]
<ëì˝À m+‘·? Çe˙ï $#ês¡D #˚ùdÔ eT<äeTTq≈£î @ e÷Á‘·eTT neø±X¯eTT
˝Ò<äT. Ç~ ÁuÛ≤+‹, ÁuÛÑeT, #·<äTe⁄˝Ÿ H˚]Ë q+#·T >∑s¡«eTT eVæ≤+#·Hésê<äT.
˙≈£îqï Ä#·<äTy˚bÕ{Ï~? $<ä´≈£îHé $qj·Ty˚T dü«dü«s¡÷|üeTT. e÷qe⁄ì
j·T+<äT á ìj·TeTeTT sêyê*. $<ë´s¡Tú\+<äs¡÷ $qj·T $<Û˚j·T‘·\T
˝Ò ø £ b ˛e≥+ #˚ ‘ · H ˚ eT<ä e TT ‘· \ ¬ ø ≈£ î ÿ‘· T qï~. á nwü º e T<ä e TT\T
e÷qe‘·«eTTqT eTs¡T>∑T|üs#¡ ˚ <äTwüº >∑TDeTT\T. á eT<äeTT˝Ò eTqdü‡H˚
n<äe› TTqT ø£|Œæ |ü⁄∫Ãq$. á <ä≥yº TÓ qÆ ã≥ºqT rdæyj ˚ ÷· \qT≈£î+fÒ Áù|eTqT
|ü+#·Tø√yê*. á Áù|eTH˚ Á|ü<ëÛ qeTT. Ç<˚ Á|ü‘´· ø£å |üse¡ ÷‘·à. á |ü$Á‘·yTÓ qÆ
Áù|eT#˚‘H· ˚ düsT¡ «\qT ˇø£ÿ Ø‹>± ø£≥Tºø√e#·TÃqT.
(ãè.Á‘·.|ü⁄.85)
ndü÷j·T (ndü÷j·T n+fÒ ø√|üeTT, >∑TDeTT\+<äT <√wüeTT˝≤s√|æ+#·T≥.)
ndü÷j·T uÛ≤eeTTqT ìs¡÷à\qeTT #˚dTü ø√yê*. ˙e⁄ |ü]X¯ó<ë∆‘à·
dü«s¡÷|ü⁄&Ée⁄. Ç<˚y˚<äeTT. ªªX¯èD«+‘·T $X‚« neTè‘·dü´|ü⁄Á‘êµµ ˙e⁄ neTè‘·
|ü⁄Á‘·T&Ée⁄ Hêj·THê nì e]ídTü +Ô ~. ø£qTø£ ˙e⁄ $XÊ\ uÛ≤eeTTqT n_Ûeè~∆
|üs#¡ T· ø√. á Ç+Á~j·TeTT\qT n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tºø√. ‘·<ë«sê e÷qdæøX£ ó¯ ~∆
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. n|ü⁄Œ&˚ Á‹ø£sD ¡ X¯ó~∆ ø£*– e÷qe⁄&ÉT>± ‘·j÷· s¡e⁄‘êe⁄.
eTqdüTq+<äTqï e÷*q´eTTqT, n+‘·:ø£sD ¡ eTTq≈£î |ü{qºÏ e÷*q´eTTqT,
dü‘ÿ· s¡à\T, dü<Tä “¤~,∆ dü<ë˝À#·q, dü∫Ã+‘·q#˚‘,· dü‘ÿ· s¡à\ #˚‘· ìs¡÷à*+∫
|ü]X¯ó<äe∆ TT #˚dTü ø√e#·TÃqT, ø£qTø£H˚ #Ó&q¶É T #·÷&Ée<äT.› eT+∫ì #·÷&ÉT
nHêïs¡T. #Ó&ɶqT $qe<äT› eT+∫ì $qeTHêïs¡T. á $<ÛäyÓTÆq uÛ≤yê\T
eTqeTT n_Ûeè~∆|üs¡#·Tø√yê*. (ãè.Á‘·.|ü⁄. 90)
<Ó’eeTTq+<äT ≈£L&ÉqT <√wüeTT\T ø£ìô|≥º≥+ ndü÷j·T≈£î ˇø£
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ >∑TDeTHêïs¡T. ndü÷j·T≈£î Á|ü<ëÛ q>∑TDeTT\T ø=ìï e⁄+≥THêïsTT.

dü‘‡· +>∑eTT 9
‘·eTø£+f… n~Ûøø£ ]° ìÔ dü+bÕsTT+#˚yê]ô|q’ ndü÷j·T ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·qø£+f…
n~Ûød£ +ü |ü<ä ø£*–qyêìô|q’ ndü÷j·T ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·qø£+f… n+<äeTT>±
e⁄qïyêìô|’ q ndü ÷ j· T ø£ \ T>∑ T ‘· T +~. ‘· q ø£ + f… n~Û ø £ e ÷s¡ T ÿ\T
rdüTø=H˚yê]ô|q’ ndü÷j·T ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·qø£+f… j˚T $wüjT· eTTq+<ÓH’ ê
n+<ä e TTq+<ä T ø±ì, n~Û ø ±s¡ e TTq+<ä T >±ì, dü + |ü < ä j · T +<ä T >±ì,
>ös¡eeTTq+<äT>±ì, Á|ü‹wü̃jT· +<äT>±ì n~Ûøy£ TÓ qÆ #√ ndü÷j·T ø£\>∑≥+
e÷qe⁄ì ã\V”≤q‘·. ndü÷j·T e÷qe⁄ì ˝À|ü\ Á|üy˚•+#·>∑H˚ m+‘√
ø±\eTTqT+&ç kÕ~Û+∫, dü+bÕ~+#·T≈£îqï dü<Tä DZ eTT\T uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛‘·T+{≤sTT.
á ndü÷j·T eP]πø e~˝Ò~ ø±<äT. e÷qe⁄ìj·T+<äTqï düeTdüÔ dü<Tä DZ eTT\T
HêX¯qeTT #˚dTü +Ô ~. sêø£då ‘ü ê«ìï n_Ûeè~∆|sü T¡ düT+Ô ~. e÷qe‘ê«ìï e÷j·T+
#˚dTü +Ô ~. |üXó¯ ‘ê«ìï ã\|üsT¡ düT+Ô ~. eTT+<äT yÓqTø£ jÓ÷#·q #˚jT· <äT.
ndü÷j·T ñ+fÒ eTq düeTdüeÔ TTqT HêX¯q+ #˚dTü +Ô ~. |üsT¡ \qT
e÷Á‘·y˚T HêX¯q+ #˚j·TT≥ ø±<äT. ‘·qqT ‘êqT HêX¯q+ #˚düTÔ+~.
ndü÷j·T|üs¡Tq≈£î düTKeTT>±ì ìÁ<ä>±ì ñ+&Ée⁄. ø£+{Ïì+&É ìÁ<ä,
ø£&TÉ |ü⁄ì+&É ‹+&ç, ñ+&Ée⁄. @$<Ûyä TÓ qÆ s√>∑eTT ˝Òøb£ ˛sTTq|üŒ{ÏøÏ ndü÷j·T
eTìwæì ø°Då +Ï |ü#d˚ Tü +Ô ~. n+‘·øj å£ T· eTì Bìù|s¡T. ø£j
å T· s√>∑eTT <˚V‰ü ìï
Áø£eTÁø£y˚TD ø£qT|æ+#˚Ø‹>± ‘·–ZdüTÔ+~. ø±ì á ndü÷j·T ˝À|ü\ #˚]
nH˚ø£ $<Ûeä TT\T>± uÛdÑ àü eTT #˚dTü +Ô ~. Ç~ eTVü‰|òTü Às¡yTÓ qÆ yê´~Û. eTqeTT
‘·≈î£ ÿe kÕúsTT˝À e⁄+&çHê, m≈£îÿe kÕúsTT˝À e⁄+&çqyê]ì #·÷∫ Äq+<ä|&ü ‘ç ˚
<Ó’eeTT eTq\qT nqTÁ>∑Væ≤kÕÔ&ÉT. eTq≈£î ˝Ò<äì e⁄qïyê]ì #·÷∫
ndü÷j·T|ü&‘ç ˚ ‘·qjÓTTø£ÿ dæ‹ú eT]+‘· ~>∑C≤]b˛‘·T+~. Ç~ sT÷Hê&ÉT
ø£*j·TT>∑eTT˝À düs«¡ Á‘· yê´|æ+∫ e⁄+≥Tqï~. jÓ÷–j·T+<äT, uÛÀ–j·T+<äT,
CÀ–j·T+<äT, $sê–j·T+<äT, u…s’ ê–j·T+<äT, düsT¡ «\j·T+<äT á ndü÷j·T
nH˚ yê´~Û yê´|æ+∫ e⁄+≥Tqï~.
ndü÷j·T#˚‘H· ˚ e÷qe⁄&ÉT nXÊ+‹øÏ >∑T]jÓTÆ b˛‘·THêï&ÉT
ndü÷j·T e÷qe⁄ì nH˚ø$£ <Ûeä TT\T>± Væ≤+dædTü +Ô ~.
(l.dü.^.|ü⁄. 216/218)
10 dü‘‡· +>∑eTT
 @ düeTj·T+˝À jÓTø£ÿ&É ndü÷j·T nVü≤+ø±s¡eTT e⁄+≥T+<√, nø£ÿ&É
@ s¡÷|üeTT˝À <˚e⁄&ÉT e∫à dü]~<ä{› ≤ìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ&√ #Ó|⁄ü Œ≥≈£î M\Tø±<äT.
ø£qTø£ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ ndü÷j·T, <˚«wüeTT, nVü≤+ø±s¡eTT\≈£î neø±X¯eTT
sTTe«≈£î+&Ü #·÷#·Tø√yê*.
ndü÷j·T nH˚~ Á>∑+<∏|ä sü q¡ƒ eTT#˚‘· HêX¯eTT #˚dTü ø√e{≤ìøÏ ø±<äT.
dü«Á|üjT· ‘·ïeTT‘√ kÕ<Ûqä \T dü*|æ, Vü≤è<äjT· eTTq+<äT |ü]es¡qÔ >±$+#·Tø=ì,
|ü]|üPs¡yí TÓ qÆ Áù|eT‘√, <Óy’ ê]Œ‘·yTÓ qÆ ãT~∆‘√ ndü÷j·TqT Vü≤‘·e÷s¡TÃø√yê*.
ndü÷j·T e⁄+&çq+‘· ø±\eTT eTq\qT j˚Te÷Á‘·eTT sêDÏ+|ü#˚j·T<äT.
n~ eTq˝Àì düeTdüÔ dü<Tä D Z eTT\qT Vü≤‘·e÷]Ãy˚dTü +Ô ~. e÷qe⁄ìj·T+<äT,
ndü÷j·T ˝Ò≈î£ +&Ü #˚dTü ø√e≥eTT Á|ü<ëÛ q \ø£D å eTì ^‘· uÀ~Û+∫+~.
(l.^.|ü⁄)
6. e÷‘·‡s¡´eTT : <˚«wüeTT (n+fÒ |ü>,∑ @e–+|ü⁄, s√‘·, $s√<Ûeä TT.)
eTs¡DÏ+∫q sêeDTìøÏ n+‘·´ÁøÏj·T\T #˚j·TT≥≈£î $;ÛwüDTìøÏ
eTqdüÿ]+#·˝<Ò Tä . leTHêïsêj·TDT&Óq’ sêeTTìô|q’ Ç+‘· |ü>ã∑ ÷ìq sT÷
<äTsêàs¡TZìøÏ n+‘·´ÁøÏj·T\T #˚j·TT≥eTT eTVü‰bÕ|üeTì uÛ≤$+#ê&ÉT
$;ÛwDü T&ÉT. düs«¡ <Ûsä à¡ eTT\T m]–qyê&ÉT ø£qTø£ sêeTT&ÉT, $;ÛwDü Tì <ä>sZ∑ ≈¡ î£
|æ\∫ ª<˚«wüeTH˚~ eTs¡DeTT es¡≈î£ e÷Á‘·yT˚ ñ+&Ü*— eTs¡D+Ï ∫q ‘·sT¡ yê‘·
<˚«wüeTT ñ+&É≥eTT #ê˝≤ n<Ûsä à¡ eTTµµ nì ‘Ó*|æ ªªn‘·ì eTs¡DeTT‘√ ˙
<˚«wüeTT ≈£L&Ü eTs¡D+Ï #ê*µµ nHêï&ÉT. ªª˙e⁄ á n+‘·´ÁøÏjT· \T Ä#·]+‘·Tyê
˝Ò<ë? ˙yê#·]+|üyì˚ k˛<äsu¡ ≤Û eeTT#˚‘· á n+‘·´ÁøÏjT· \T H˚H˚ Ä#·]+‘·TqTªª
nì ‘êqT dü+dæ<äT∆&Ó’Hê&ÉT. á e÷≥ $qï ‘·ø£åDy˚T $;ÛwüDT&ÉT
sêeDTìjÓTTø£ÿ n+‘·´ÁøÏjT· \T #˚jT· T≥≈£î |üPqTø=Hêï&ÉT. á $<Ûeä TT>±
düs¡«<Ûäs¡àeTT\T m]–q≥Te+{Ïyê&ÉT ø£qTø£ ªªsêyÓ÷$Á>∑Vü≤yêHé <Ûäs¡à:µµ
nHêïs¡ T .ø£ q Tø£ n{Ï º <Û ä s ¡ « dü « s¡ ÷ |ü ⁄ &Ó ’ q leTHêïsêj· T DeT÷]Ô j ˚ T
sêe÷e‘ês¡eTT <Û]ä +∫ ˝Àø£eTT˝Àì e÷qe⁄\≈£î Ä<äsÙ¡ yÓTqÆ J$‘·eTTqT
>∑&TÉ |ü⁄‘·÷ e#êÃ&ÉT. ≈£î≥T+ãeTT˝À @Ø‹>± ‘êqT q&ÉT#·Tø√yê*, $TÁ‘·T\
<ä>∑Zs¡ @Ø‹>± Á|üe]Ô+#ê*. düe÷»eTT˝À @Ø‹>± Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq
dü‘‡· +>∑eTT 11
J$‘·eTTqT ìs¡÷|æ+#ê*, nH˚ $wüj÷· \qT ‘·q J$‘·eTTq Á|ü‹ø£D å eTT
Á|üø{£ dÏ ÷ü Ô e#êÃ&ÉT. düsT¡ «\j·T+<äT ≈£L&ÉqT düeTÁù|eTqT <Û]ä +∫ düeTÁù|eT
#˚‘H· ˚ n+<ä]˙ Ä<ä]+∫ Äq+~+|üCdÒ ÷ü Ô e#êÃ&ÉT. (Ä.sê.|ü⁄.28/29)
nø±s¡ |ü+#·ø£ n]wüeº TT\T
ÄHê{Ï $<ë´s¡T\ú T •ø£Då ≈£î ø£≥Tºã&ç ‘·T.#·. ‘·|Œü ø£ ìj·TeTeTT\qT
bÕ{Ï+#˚yês¡T. Ä»„qT ñ\¢+|òæT+#˚ $<ë´]úì Ä |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·eTTq≈£î
sêì#˚Ãyês¡T ø±<äT. nø±s¡ |ü+#·ø£ n]wüeº TT\T ø£*–q e´øÏìÔ >∑Ts¡Te⁄\T
düV≤æ +#˚yês¡T ø±s¡T. nø±s¡eTT‘√ ÁbÕs¡+uÛeÑ Tj˚T´ n]wü|º +ü #·ø+£ ˝À yÓTT<ä{~Ï
n\ø£´å eTT, s¬ +&Ée~ n$qj·TeTT, eT÷&Ée~ nVü≤+ø±s¡eTT, Hê\T>∑e~
ndü÷j·T, ◊<äe~ ndüu´ÑÛ ‘· ` á ◊~+{Ï˙ ≈£L&çqyê&ÉT $<ë´]ú>± ‘·–q
yê&ÉT ø±<äT. n\ø£å´eTT #˚j·T≈£L&É<äT, n$qj·TeTT Á|üø£{Ï+#· ≈£L&É<äT,
nVü≤+ø±s¡+ n+‘·ø+£ f… Á|üe÷<äyTÓ qÆ ~, ndü÷j·T eTVü‰bÕ|üd«ü s¡÷|üyTÓ qÆ ~,
Çø£ ndüu´ÑÛ ‘·` e÷qe⁄&ÉT>± ñ+&ç≈L£ &Ü düe÷»eTTq+<äT @ $•wüº uÛ≤eeTT‘√
J$+#ê˝À, <ëìøÏ $s¡T<äe∆ TT>± J$+#·T≥j˚T ndüu´ÑÛ ‘·.
(dü.kÕ.p.91 |ü⁄.164)
eT+∫‘·qeTT
$<ë´s¡Tú˝≤sê! ªôV≤˝ŸŒ mesY, Vü≤sYº HÓesYµµ, m\¢|ü⁄Œ&ÉT düVü‰j·Ty˚T
#˚jT· +&ç. me«]ì u≤~Û+#·ø+£ &ç. Ç<˚ uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹ jÓTTø£ÿ Á|ü<ëÛ q
dü÷Á‘·eTT. MTs¡T >=|üŒ &çÁ^\T rdüTø√e#·TÃ. $<˚XÊ\≈£î b˛e#·TÃ, ‘·|⁄ü Œ˝Ò<Tä .
ø±ì, uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹ì e÷Á‘·+ eT]Ãb˛ø£+&ç. mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê MT
J$‘êìï Ä<äsÙ¡ +>± ìs¡÷|æ+#·+&ç. n+<ä]‘√ ùdïVü≤+>± ñ+&É+&ç. eT+∫
e÷≥\T e÷{≤¢&+É &ç. eT+∫ |üqT\T #˚jT· +&ç, eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#T· Ãø√+&ç.
n<˚ ì»yÓTqÆ e÷qe‘·«+. MTs¡T >=|üŒyês¡T ø±e&ÜìøÏ ÁbÕ≈£î˝≤&Éø+£ &ç.
eT+∫yês¡T ø±e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·+&ç. >=|üŒyês¡T ‘·|⁄ü Œ |üqT\T #˚jT· e#·TÃ.
ø±ì, eT+∫yês¡T @~ #˚dHæ ê n~ Ç‘·sT¡ \≈£î Ä<äsÙ¡ ÁbÕj·T+>± ñ+≥T+~.
sêeDT&ÉT, sêeTT&ÉT Çs¡Te⁄s¡÷ $<ä´˝À düe÷qT˝Ò! ø±ì, sêeDT&ÉT
>=|üŒyê&ÉT, sêeTT&ÉT eT+∫yê&ÉT. #·÷XÊsê! eT+∫‘·HêìøÏ, >=|üŒ‘·HêìøÏ
12 dü‘‡· +>∑eTT
Ç+‘· e´‘ê´dü+ ñ+≥T+~. sêeDT&ÉT ø±e÷ìï ã\|üs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. á
ˇø£ ÿ <ä T s¡ T Z D + #˚ ‘ · ‘· q ‘√bÕ≥T ‘· q e+XÊìï ≈£ L &Ü HêX¯ q +
#˚dTü ≈£îHêï&ÉT.Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\qT Vü≤dü>Ô ‘∑ +· #˚dTü ø=ì yê{Ï‘√
Ä&ÉT≈£îqïyê&ÉT. n+‘·{Ï >=|üŒyê&ÉT Áø√<Û+ä e\q HêX¯qyÓTbÆ ˛j·÷&ÉT. Ç+ø£,
<äTs√´<Ûqä Tì ˝À ñqï <äTs¡TDZ + ˝ÀuÛ‘Ñ «· +.bÕ+&Ée⁄\T ø£˙dü+ ◊<äT Á>±e÷˝…H’ ê
Çe«eTì n&ç–‘˚, dü÷~yÓTTq yÓ÷|æq+‘· düú\+ ≈£L&Ü Çe«qHêï&ÉT.
ø£≥øº &£ |É {ü øÏ Ï n‘·ìøÏ @ >∑‹ |ü{+ºÏ <√ MT≈£î ‘Ó\TdüT. sêeDT&ÉT ø±eTeTTe\q,
Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT Áø√<∏+ä e\q, <äTs√´<Ûqä T&ÉT ˝ÀuÛ+Ñ e\q, |üP]Ô>± HêX¯qyÓTÆ
b˛j·÷s¡T. @<√ ˇø£ÿ <äTs¡TD Z + ñqïyêπs Ä$<Û+ä >± HêX¯qyÓTbÆ ˛‘˚, ø±eT,
Áø√<Û,ä ˝ÀuÛ,Ñ yÓ÷Vü≤, eT<ä, e÷‘·‡s¡´eTT\H˚ Äs¡T <äTs¡TD Z ≤\Tqï e÷qe⁄ìøÏ
@ >∑‹|ü&TÉ ‘·T+<√ ˇø£ÿ‘·÷] jÓ÷#·q #˚dTü ø√+&ç. (dü.kÕ.».2000|ü⁄.20)
eT+∫yês¡T mø£ÿ&ÉTqï|üŒ{Ïø,° Ä eT+∫‘·Hêìï m+‘·eT+~ mìï
$<Ûë\T>± <ë#·T≥≈£î Á|üjT· ‹ï+∫q|üŒ{Ïø° n~ <ëπ>~ ø±<äT.
ªªô|<ä› eÁ»yÓTTø£{Ï ô|+≥˝À <=]øÏq
$\Te e÷s¡<Tä <ëì yÓ\T>∑T b˛<äT
eT+∫ >∑TeTà&ç|+ü &ÉT ø£+#Ó˝À ø±∫q
s¡T∫j·TT e÷s¡<Tä <ëì #·$j·TT b˛<äT
>=|üŒ HÓeT* Á>∑T&ÉT› ø√&ç ‘ê bı~–q
eHÓï e÷s¡<äT <ëì ∫HÓï b˛<äTµµ
n<˚ $<Û+ä >±H˚ >=|üŒyê] ~e´‘˚»düT‡\T,~e´ Á|üu≤Û eeTT\T, ~e´ ‘·‘«· eTT\T
@$<Ûyä TÓ qÆ kÕúqeTT˝À ñqï|üŒ{Ïø° m˝≤+{Ï |ü]dæ‘ú T· \+<äTqï|üŒ{Ïø° yê{Ï
$\Te @Hê{ÏøÏ e÷s¡<äT. (dü.kÕ.»94.|ü⁄.3)

eT+∫q&É‘·
eT+∫ø±\eTT, |ü<eä ⁄\T, eT+∫Áã‘·T≈£î
ø√s¡T#·T+<äTs¡T eTqTE\T— ø√s¡uÀs¡T

dü‘‡· +>∑eTT 13
 eT+∫ãT<äT\∆ T C≤„q+ãT, eT+∫q&É‘·
Ç+‘·øq£ ïqT y˚s¬ ~› miTø£|sü ‘¡ T· ?
kÕ<ÛTä dü<Tä D
Z >∑DT´˝Ö düuTÑÛ ´˝≤sê! (dü.kÕ.yê.|ü⁄106)
eT+∫|üqT\T
ªªeT+∫|üqT\˙ï ø£w|ºü &ü ç #˚jT· e\dæ ñ+≥T+~. düTK+
Wqï‘·´+ ø£*dæ »‘·>± ñ+&É˝eÒ ⁄. ø£cÕº\T eTìwæì m\¢|⁄ü Œ&É÷
C≤Á>∑‘>Ô· ±qT, bı+~ø£>±qT ñ+&˚≥≥T¢ #˚kÕÔsTT. eTìwæ˝À
ì>∑÷&Û+É >± ñqï øöX¯˝≤´\T, n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ‘Ó*$ ‘˚≥\T
Áø£eTeTj˚T´ ˝≤>∑ #˚kÕÔsTT. <Ûs’Ó ê´ìï ô|+bı+~kÕÔsTT
$XÊ«dü+ y˚fió¯ fl Hê≥Tø=ì ã\|ü&≥ ˚ ≥T¢>± #˚kÕÔsTT.(˝À.|ü⁄.13)
ø£fi¯\T
e÷qe‘ê«ìï |üX¯ó‘·«+>± nqTuÛÑ$+#·≥+ e÷qe‘ê«ìπø ø£fi¯+ø£+.
ø±eT Áø√<Ûä ˝ÀuÛÑ yÓ÷Vü≤ eT<äe÷‘·‡s¡´eTT\H˚ n]wü&É«s¡ZeTT\T e÷qe⁄DÏí
Vü≤‘·e÷]Ãy˚düTÔqï$. y˚<äeTT ªª#·+Á<äe÷ eTqk˛ C≤‘·: #·≈£åîdü÷‡s√´
nC≤j·T‘·µµ nqï~. #·+Á<äTìøÏ |ü<Vä ‰ü s¡T ø£fi\¯ T. á |ü<Vä ‰ü s¡T ø£fi\¯ T |üPs¡yí TÓ qÆ
dæ‹ú ì bı+~q|ü⁄Œ&˚ ‘·q˝À m{Ϻ eT#·Ã\T ˝Ò≈î£ +&Ü Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ Á|üø±+‹ì˝À
ø±+‹q+~düT+Ô ~. #·+Á<äT&ÉT |ü<Vä ‰ü s¡Tø£fi\¯ qT ô|+#·T≈£îqï|ü⁄Œ&˚ »>∑‘T· ≈Ô î£
#·øÿ£ ì Ä<äsÙ¡ +. e÷qe⁄ì j·T+<äT |ü<Vä ‰ü s¡T >∑TDeTT\THêïsTT. ø±ì á
|ü<äVü‰s¡T >∑TDeTT\qT ìs¡÷à\eTT #˚dæq|ü⁄Œ&˚ e÷qe‘ê«ìøÏ >=|üŒ
Á|üø±X¯eTT. @$T{Ï á |ü<Vä ‰ü s¡T? Ä]wü&«É s¡eZ TT\T Äs¡T, eT<äeTT\T mì$T~,
s¡»düÔyÓ÷>∑TDeTT\T ¬s+&É÷ #˚]ùdÔ |ü<äVü‰s¡T >∑TDeTT˝Ö‘êsTT. M{Ïì
ìs¡÷à\eTT >±$+#·Tø√yê*. ø£sèÔ¡ ‘·« uÛÀø£‘Ô ê«\qT ‘·–+Z #·Tø√yê*. nìï
$<Ûeä TT˝≤ uÛ>Ñ e∑ +‘·TìøÏ n]Œ‘·+ #˚dæ düs«¡ + ÁãVü≤àeTj·TeTH˚ dæ‹ú ˝À|ü\
dü‘ÿ· s¡à\T Ä#·]dü÷Ô b˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT düs«¡ eTT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ düV‰ü j·T|üsT¡ kÕÔ&TÉ .
(ãè.Á‘·.|ü⁄.173)
bÕ|ü+
ì+&ÉTdüu˝ÑÛ À <äTs√´<Ûqä , <äTXÊÙdüHê<äT\T Á<Í|ü~ì |üsêuÛ$Ñ +#·&ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ï+#ês¡T. ÄyÓT XÊ+‘·+>± ;Ûwßü àì e<ä≈› î£ yÓ[fl ªª|æ‘êeTVü‰! <Ûsä à¡ E&ÉT
14 dü‘‡· +>∑eTT
‘êH√&ç qH√ï&ÓHê, ˝Òø£ qH√ï&ç ‘êH√&ÓHê? #Ó|Œü +&çµµ nqï~. yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥
<Ûsä à¡ E&ÉT ‘·qqT ‘êqT ˇ&ÉT≈¶ î£ Hêï&ÉT. ‘êqT z&çq ‘·sT¡ yê‘· Á<Í|ü~ì ˇ&˚¶
n~Ûø±s¡+ n‘·ìøÏ ˝Ò<Tä . ø±˙ Á<Í|ü~ Á|üXï¯ ≈£î Á<√DT&ÉT>±ì, ;Ûwßü à&ÉT>±ì
me«s¡÷ »yêãT #Ó|Œü ˝Ò<Tä . <Ûèä ‘·sêÁwüß&º TÉ ô|<ä$ $|üŒ˝Ò<Tä . n|ü⁄Œ&˚ $<äTs¡T&ÉT
#ÓbÕŒ&ÉT. ªªqs¡øe£ TTq≈£î b˛j˚Tyês¡T øπ e\+ bÕ|ü+ #˚dqæ yês¡T e÷Á‘·yT˚
ø±<äT : bÕ|ü+ #˚jT· &ÜìøÏ |ü⁄]>=*Œqyês¡T bÕ|ü+ #˚jT· &É+ #·÷dæqyês¡T,
bÕ|ü+ #˚jT· &ÜìøÏ e÷s¡+Z ‘Ó*ù|yês¡T ≈£L&Ü qs¡ø±ìøÏ b˛‘ês¡T. bÕ|ü+
#˚jT· &É+ #·÷dü÷Ô <ëìì ‘·|Œæ +#·&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#·ìyê]øÏ ≈£L&Ü qs¡ø£
ÁbÕ|æÔ ñ+≥T+~µµ ;Ûwßü à&ÉT eTVü‰ C≤„ìj˚T ø±˙ ìs¡|sü ê~ÛjTÆÓ q Ád”ìÔ <äTs√´<Ûqä
<äTXÊÙdüHê<äT\T ì+&ÉT düuÛÑ˝À |üsêuÛÑ$düTÔ+fÒ ‘êHÓ+<äT≈£î yê]øÏ n&ÉT¶
#Ó|üŒ˝Ò<äT?
ø£qTø£H˚ 56 ~qeTT\T X¯s‘¡ \· ŒeTT\ô|’ |üsT¡ +&ç Ä bÕ|ü |ò*ü ‘êìï
Á|ü‘´· ø£+å >± nqTuÛ$Ñ +#ê&ÉT. ÄHê&ÉT øös¡e⁄\T #˚dqæ bÕbÕìøÏ n&ÉT¶ ‘·–*
ñ+fÒ ‘·qø° u≤<Ûä ‘·ù|Œ~ ø£<ë! (dü.kÕ.e÷.99 |ü⁄. 62/63)
eTqdüT/eTqdüT‡
áHê&ÉT e÷qe⁄&ÉT eTqdüT (yÓT+Æ &é) |ü<ës¡eú TT (y˚T≥sY) jÓTTø£ÿ
‘˚&ÜqT >∑T]Ô+#·˝øÒ b£ ˛‘·THêï&ÉT. eTqdüTqT >∑T]Ô+∫qyê&˚ eTVü≤˙j·TT&ÉT.
á eTqdüT jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üyT˚ $T{Ï? Ç~ mø£ÿ&ÉqT+∫ Ä$s¡“$¤ +∫+~?
Bì jÓTTø£ÿ H˚#·sY @$T{Ï? nì $#ês¡D #˚ùdÔ Ä‘·à≈£î eT÷&ÉT X¯≈£îÔ\T
ñHêïsTT. 1. eTqdüT 2. ãT~∆ 3. dü+ø£\Œ+. eTH√ãT<äT\∆ dü+ø£\ŒeTT\
dü«s¡÷|üyT˚ ªÄ‘·àµ. ø£qTø£ Ä‘·à qT+&ç Ä$s¡“$¤ +∫q<˚ á ªeTqdüTµ á
eTqdüT jÓTTø£ÿ $XÊ\‘·qT e]í+#·T≥≈£î kÕ<Û´ä eTT ø±<äT. BìH˚ dü+düÿè‘·eTT
q+<äT
ªªdüs«¡ ‘·: bÕDÏ|<ü +ä ‘·‘‡· s¡«‘√øÏå •s√eTTKyéT
düs¡«‘·: ÁX¯óÙ‹eT˝À¢πø düs¡«e÷eè‘·´ ‹wü̃‹µµ
Bìì dü+ø£*Œ+∫q eTqdüT m+‘· <ä÷s¡yTÓ HÆ ê ø£D å +˝À Á|üj÷· D+
#˚dTü +Ô ~. düs«¡ Á‘ê ø£D
å eTT˝À yê´|æ+∫b˛‘·T+~. á eTqdüT jÓTTø£ÿ X¯øìÔÏ
dü‘‡· +>∑eTT 15
mes¡÷ >∑T]Ô+#·˝Òs¡T, $#ê]+#·˝Òs¡T. Bìì e]í+#·T≥≈£î uÛ≤wüj˚T #ê\<äT.
ø£qTø£ eTqdüT jÓTTø£ÿ X¯øÔÏ Ç{ÏBº , n{ÏBº nì #Ó|⁄ü Œ≥≈£î kÕ<Û´ä + ø±<äT.
eTqdüT nH˚ X¯øÔÏ ˝Ò≈î£ +&Ü @ ∫qï ø±sê´qïsTTHê kÕ~Û+#·˝eÒ TT. á eTqdüT≈£î
s¡÷|ü+ ˝Ò<äT. eTqdüT #˚ùd<ä+‘·j·T÷ Ä‘·à X¯øÏÔ <ë«sêH˚ #˚düTÔ+≥T+~.
˝À|ü\qTqï Ä‘·à á eTqdüT <ë«sê, Á|ü|+ü #·+˝À düs«¡ ø£sà¡ \q÷ Ä#·]dü÷Ô
edüTqÔ ï~. á eTH√$ø±s¡eTT\T, eTH√ $ø±düeTT\T >∑T]Ô+#·e˝…qìq mìï
dü+e‘·‡s¡eTT\T nsTTHê #ê\<äT. ø=ìï j·TT>∑eTT\¬øH’ ê M\Tø±<äT.
s¬ +&Ée~ ãT~∆. Ç~ Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ ≥Te+{Ï~. $ø±düe+‘·yTÓ qÆ ≥T
e+{Ï~. $#ês¡D #˚j·T≥y˚T á ãT~∆ jÓTTø£ÿ dü‘·´+. Ä &çÁdæÿ$TH˚wüHé
˝À|ü\ ≈£L&Éq÷, kÕ«s¡údü«Á|üjÓ÷»qeTT\qT @e÷Á‘·+ kÕúq+ ˝Ò≈£î+&Ü
#˚jT· >∑\<äT á ãT~∆.
eT÷&Ée~ dü+ø£\ŒeTT. á dü+ø£\ŒeTT\T á »qà˝À #˚dqæ y˚>±ø£,
e#˚ûqà˝À ≈£L&Ü Ç+ø± mìïjÓ÷ Bì |ò*ü ‘·eTT\qT n+~dü÷Ô edüT+Ô ≥T+~.
Ç~ dü+kÕÿs¡e+‘·yTÓ qÆ ~. dü+kÕÿs¡eTq>± @$T{Ï? #Ó&TÉ qT <ä÷s¡+ #˚dæ
eT+∫ì b˛wæ+#·&yÉ T˚ . ì‘·´J$‘·+˝À eTq+ @ ø£sà¡ \ Hê#·]düT+Ô {≤yÓ÷, Ä
ø£sà¡ \ jÓTTø£ÿ <√wüeTT\qT ìs¡÷à\q+ >±$+∫, <√wüsV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ ø£sà¡ \T>±
r]Ã~<äTø› √e≥y˚T dü+kÕÿs¡+. (l.|òæ.2002 |ü⁄.28)
eTqdüT‡ ìqTï |”&+ç #·≥+ ˝Ò<Tä . düeTdüeÔ TT <ëì $ìjÓ÷>∑+ô|’
Ä<Ûës¡|&ü jç T· Tqï~. eTqdüT‡ düs«¡ Á‘· yê´|æ+∫+~. <˚ì˝À #˚]‘˚ Ä s¡÷bÕìï
bı+<äT‘·T+~. eTqdüT‡≈£î eTs¡D+ ˝Ò<Tä . n+<äTe\¢H˚ ªªeTH√eT÷\ $T<ä+
»>∑‘µY µ nHêïs¡T. n{Ϻ eTqdüT‡ HêX¯q+ ø±<äT. ø£qTø£, eTH√HêX¯qeTqï
|ü<+ä dü]jÓTÆ q~ ø±<äT. ˙e⁄ ø√s¡e\dæ+~ eTH√HêX¯q+ ø±<äT. eTH√\j·÷ìï
ø√sê*. q~ düeTTÁ<ä+˝À ø£\TdüT+Ô ~. n<˚Ø‹>± eTqdüT‡ Ä‘·à˝À \j·T+
ø±yê*. |üs¡e÷‘·à˝À ©q+ ø±yê*. ÇB eTH√\j·TeT+fÒ! e÷<Ûäe⁄ìøÏ
n]Œ‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡ sêeT<ëdüT>± e÷] |üPC≤s¡ΩeTÚ‘·T+~. yêqs¡eT÷]ÔjTÆÓ q
Ä+»H˚j·TkÕ«$T sêeT<ëdüT>± yêdæ¬øøÏÿ |üP»\+<äT≈£î+≥THêï&ÉT. ø±ì.
16 dü‘‡· +>∑eTT
 e÷qe⁄&ÉT eTqdüT‡ì ø±eT<ëdüTì>± #˚dæ |ü‘q· eTÚ‘·THêï&ÉT. eTqdüT‡ ø£*$T,
ã*$T, #Ó*$T\ô|’ Á|üd]ü +#·≈L£ &É<Tä . uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìô|’ ì*∫ ‘·qàj·T+ ø±yê*.
(dü.kÕ.p.2000|ü⁄.190)
eTqdüT‡ ˇø£ ø√‹, BìøÏ $wüj·Tyêdüq nH˚ eT<ä´eTT Á‘ê|æq
‘·sT¡ yê‘·, Ç+ø£ >∑TDeTT\‘√ ñqï≥Te+{Ï söÁ<äeTT\H˚ ‘˚fió¯ fl ≈£î{Ïqº ‘·sT¡ yê‘·,
BìøÏ Á|ü|ü+#·yê´yÓ÷Vü≤eTH˚ |æ∫Ã≈£L&ÉqT |ü&ÉT‘·T+~. ø£qTø£ á
|ü ] dæ ú ‹ j· T +<ä T e÷qe⁄&É T @Ø‹>± eTqdü T ‡qT n]ø£ ≥ º & É + ? á
<˚Vü≤eTTq≈£î>±˙, á e÷qe‘·«eTTq≈£î>±˙ $yÓ÷#·q ˝Ò<ë? áHê{Ï
j·TTe≈£î\≈£î ˇø£ |òTü Às¡yTÓ qÆ yê´~Û |ü{+ºÏ ~. n~ @<äq>± j·Te«qdüìïbÕ‘·eTT,
Ç~ e÷qe‘·«eTT˝À ñqï≥Te+{Ï ~e´‘·«eTTqT eT]|æ+|ü#d˚ Tü +Ô ~.
(Ä.sê.|ü⁄.102)
eTqdüTqT ø√‹, ≈£îø£ÿ nì ‹≥ºsê<äT. n~ #Ó|Œæ q≥T¢ $+≥T+~.
kÕ<Ûqä \ø£D å ≤*ï |ü{ºÏ >∑Ts¡Te⁄ ñ|ü<X˚ Êìï ã{Ï,º eT+∫ s√&ÉT˝¶ À rdüTø=ìe∫Ã
~e´‘·«eTH˚ dæ+Vü≤<ë«sêìøÏ #˚sT¡ düT+Ô ~. ˝Òøb£ ˛‘˚ dü+<äT>=+<äT\≈£î ‹|æŒ
eTTfi¯˝¢ À |ü&yÉ d˚ Tü +Ô ~. eTqdüT‡qT #·øÿ£ #˚ùdÔ n<˚ eT+∫e÷s¡eZ TTqT #·÷|ædTü +Ô ~.
ªªeTqj˚Te eTqTcÕ´D≤+ ø±s¡D+ ã+<Ûyä ÷Ó ø£j å ÷Ó :µ...ã+<ÛHä êìøÏ yÓ÷øå±ìøÏ
s¬ +&ç+{ÏøÏ eTqùd ø±s¡D+. BìøÏ ø£è‘·»‘„ q· T #·÷|æ+#·e\j·TTqT.
(düT.|ü⁄.50)
eTqdüT‡jÓTTø£ÿ ‘·‘·Ô«eTT
e]í+#·&+É ø£w+ºü . ˇø£ ì$Twü+˝À |æ∫Ãø√‹e˝… Á|üe]ÔdTü +Ô ~, eTs=ø£
düeTj·T+˝À ~e´yÓTqÆ uÛ≤yê\‘√ Á|üø±•düT+Ô ~. ˇø±H=ø£ düeTj·T+˝À eTìwæì
#·÷∫ ø√‹ q$«+<ä≥. ªªeTìw”! ˙e⁄ düs«¡ X¯øeÔÏ Tj·TT&Éeì uÛ≤$düTHÔ êïe⁄.
$C≤„q düTC≤„qeTT\≈£î ˙y˚ eT÷˝≤<Ûës¡eTì >∑]«düTÔHêïe⁄. á $<Ûä+>±
˙e⁄ >∑]«+#·e<äT›. m+<äTø£+fÒ, H˚qT ˙j·T+<äT eTqdüT‡HÓ’ ñHêïqT. ˙
J$‘·+ Hêô|’ Ä<Ûës¡|&ü ç ñqï~. H˚qT ø=+‘· ô|&É e÷s¡+Z |ü&‘ç ˚ ˙ J$‘·yT˚
ô|&Ée÷s¡+Z |ü&TÉ ‘·T+~. H˚qTdüÁø£eTyÓTqÆ e÷s¡+Z ˝À q&É∫q|ü¶&˚ ˙ J$‘·+
düe´+>± kÕ>∑T‘·T+~. H˚qT ø√‹HÓq’ |üŒ{ÏøÏ sêeTHêeTdüàs¡D #˚d÷ü ,Ô sêeTùde˝À
dü‘‡· +>∑eTT 17
bÕ˝§Zì, sêeTø±s¡´eTTqT $»j·Te+‘·+ >±$+#êqTµµ nqï<ä≥. á $<Û+ä >±,
eTqdüT‡ düÁø£eTyÓTqÆ e÷s¡+Z ˝À Á|üy•˚ +∫q|üŒ&˚ <Óe’ düìï~Ûì, <Óe’ ô|ìï~Ûì
nqTuÛ$Ñ düT+Ô ~. eTqdüT‡ ô|&É e÷s¡eZ TTq Á|üy•˚ ùdÔ J$‘·eTTqT n<Û'ä |ü‘q· +
>±$düT+Ô ~. n|ü¶&ÉT eTqdüT‡qT Monkey Mind n+{≤s¡T. n+<äT#˚‘· Man-
kind ø±yê*>±ì, Monkey Mind ø±≈£L&É<Tä . ~e´‘·«eTTqT düà]+#·e˝…qqï,
|ü$Á‘·‘q· T nqTuÛ$Ñ +#·e˝…qqï eTqùd‡ Ä<Ûës¡+. eTqùd ˝Òø£ eTìùw ˝Ò&TÉ .
eTqdüT‡qT düÁø£eTyÓTqÆ e÷s¡+Z ˝À Á|üyX˚ ô¯ |{≤º*. Start Early, Drive Slowly,
Reach Safely. ∫qï‘·qeTT qT+&çjT˚ eTqdüT‡qT düÁø£eTyÓTq Æ e÷s¡+Z ˝À
Á|üyX˚ ô¯ |&ç‘˚ MTs¡T#ê\ ~e´yÓTqÆ kÕúqeTTqT bı+<äT‘ês¡T.
(kÕ.X¯ó.|ü⁄.52)
n≥T\H˚ eTqdüT‡ ‘·q n~Û|ü‹øÏ uÛÑÁ<ä‘· ø£*–+#˚ ‘·\+|ü⁄\qT,
uÛ≤yê\qT #˚sT¡ Ãø√yê*. n+‘˚ø±<äT mes¡T ˝À|ü*øÏ edüTHÔ êïs¡T? mes¡T
ãj·T≥≈£î b˛‘·THêïs¡qï $wüj·÷ìï ø±|ü˝≤<ës¡T @ $<Ûä+>± C≤Á>∑‘·Ô>±
|ü]o*düT+Ô {≤&√, n<˚$<Ûeä TT>∑ eTqdüT‡˝ÀìøÏ #Ó&TÉ ‘·\+|ü⁄\T, <äTsꓤeeTT\T
Á|üy˚•+#·≈£î+&É C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#ê*. (uÛÑ.Á|ü.|ü⁄.40)
e÷qT ~<ä>› \∑ s¡T eT] e+|ü⁄ ˝Ò≈î£ +&É
~<ä› >∑\s¡T sêsTT ‹qï>∑qT
eTqdüT ~<ä>› \∑ s¡ eT] e+|ü⁄˝Ò≈î£ +&É
#·øÿ£ HÓq’ e÷≥ kÕsTTe÷≥ (kÕ.|ü⁄.484)
>±* j·T+<äTq CÀ´‹ ø£<\ä T#·T+&ÉT
>±*˝Òì CÀ´‹ ø£<\ä ≈£î+&ÉT
>±* e+{Ï ÄX¯ ø£{yºÏ d˚ qæ j·T+‘·
ìX¯Ã\+u…q’ eTqdüT ì*∫j·TT+&ÉT (kÕ.|ü⁄.12)
eTqdüT‡q≈£î s¬ +&ÉT $<Ûeä TT˝…q’ dæ‘ú T· \T ñ+{≤j·Tqï~. yÓTT<ä{~Ï
X¯ó<äe›ä∆ TT. s¬ +&Ée~ nX¯ó<äe∆ TT. ø√]ø£\‘√ ≈£L&çq eTqdüT‡ nX¯ó<äe∆ TT. n$
˝Òì eTqdüT‡ X¯ó<äe∆ TT. ã+<Ûyä ÷Ó ø£eå TT\≈£î eTqùd‡ ø±s¡D+. eTqdüT‡ ˇø£
ø£åDyÓTÆHê ˇø£ dæú‹j·T+<äT+&É<äT. ‘·{≤ø£eTT q+<äT m&É‘Ó]|æ ˝Ò≈£î+&Ü
18 dü‘‡· +>∑eTT
sêfi¯ófl s¡Te⁄«‘·÷ e⁄+fÒ @ $<Ûeä TT>± n~ Á|üXÊ+‹>± j·TT+&É>\∑ <äT? @Hê&ÉT
sT÷ sêfi¯ófl s¡Te«&É+ e÷HÓ<yä ÷Ó ÄHê&˚ Á|üXÊ+‹ |ü]dæ‹ú ì bı+<äT‘·T+~.
n<˚$<ÛäeTT>± e÷qe düs√es¡eTTq+<äT, m&É‘Ó]|æ ˝Ò≈£î+&Ü ø√]ø£\H˚
sêfi¯ófl s¡Te⁄«‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT á eTqdüT‡ @$<Û+ä >± Á|üXÊ+‹ bı+<ä>\∑ <äT. e÷qdæø£
XÊ+‹ ø±yê\+fÒ uÛ≈Ñ î£ \Ô T, e´≈£î\Ô T ø√]ø£\H˚ sêfi¯flqT e÷qdæøe£ TTq+<äT
Á|üy˚•+|ü≈£î+&Ü #·÷#·Tø=qe\j·TTqT.
y˚<Xä ÊÁdüeÔ TT\T $e]+∫ ãT<ÛTä \#˚
#·~$+#·e#·TÃ ‘ê #·<Tä e⁄ e#·TÃ,
j·T»„j÷· >∑ ‘·|+ü ãT\T n~Ûø±s¡ »qT\#˚
#˚sTT+#·e#·TÃ ‘ê #˚jT· e#·TÃ,
Ç\˝Àq >∑\ rs¡eú TT\πø>∑ nqT´\≈£î
uÀ~Û+#·e#·TÃ ‘ê uÀee#·TÃ,
ncÕº+>∑ $<ä´\T ‘êqqT´\≈£î
ñ|ü<˚•+#·e#·TÃ ‘êkÕ~Û+#·e#·TÃ
ø±ì <˚ùV≤+Á~j·TeTT\qT n]ø£{ºÏ
eTqdüT ì\Œ n+‘·sT¡ àKeTT #˚d,æ
nqes¡‘e· TT ìX¯Ã\, düe÷q ∫‘·T˝Ô ’… ì\Te˝ÒsT¡ . (kÕ.|ü⁄.590)
ÇqT|ü bÕÁ‘·jTÆÓ q ùV≤eT bÕÁ‘·+u…q’ , ˙{Ï ‘˚≥e\q y˚T{Ïø¬ ≈£îÿ
eTqdüT‡ eT+∫<Óq’ ‘·qTe⁄\T e÷fÒ$T!
ñqïe÷≥ #Ó|ü⁄Œ#·Tqïe÷≥! (kÕ.|ü⁄.175)
eTqdüT m≥T¢ bÕ]b˛‘˚ n≥T¢ bÕ]b˛˙, ˙e⁄ e÷Á‘·eTT <ëì yÓ+≥
mø£ÿ&É b˛‘·T+<ë nì #·÷#·T≈£î+≥÷ b˛e<äT.› ˙e⁄ ñqï#√fÒ ñ+&ÉT. eTqdüT
Çwüyº TÓ T∫Ãq≥T¢ ‹]– ‹]– ø£&≈É î£ n\dæ ˙ #Ó+‘·øπ e#·TÃqT. eTqdüT @$Tj·TT
‘Ó*j·Tì |üd_æ &Ée¶ +{Ï~. ‘·*|¢ ˝æ ÃÒ ø=\B ‘êqT ≈£L&ÉqT <ä÷s¡eTT>± b˛e⁄#·TH˚
j·TT+&ÉTqT. n≥T¢ø±ø£, Ä _&ɶyÓ’|ü⁄ #·÷&Éø£, ‘·*¢bÕ{ÏøÏ ‘·*¢ yÓqTø£≈£î ‹]–q
_&ɶ ‘·q bÕ{ÏøÏ ‘êH˚ |üs¡T¬>‘·TÔø=ì ‘·*¢#Ó+‘·≈£î e∫à #˚s¡TqT. ˙ ìj·TeTeTT
Á|üø±s¡+ ˙ ÇwüºHêeT <Ûë´qeTT\qT Ä#·]+#·T— eTqdüT‡qT \ø£å´ô|≥º≈£î.
dü‘‡· +>∑eTT 19
‘·|üŒø£ ˙ <Ûë´qeTTq @ø±Á>∑‘· |òü*+#·TqT. ˙e⁄ X¯ó∫, nX¯ó∫ nH˚ e÷≥H˚
eTqdüT˝ÀìøÏ #˚sì¡ e«e<äT.› Á|ü|+ü #·eTTq nX¯ó∫ |ü<ës¡eú T+≥÷ ˝ÒH˝˚ <Ò Tä .
düsê«+‘·sê´$T>± |üs¡e÷‘·Tà&ÉT ñqï|ü⁄Œ&ÉT nX¯ó∫ mø£ÿ&ç~? u≤Vü≤´
<äèX¯´eTTq≈£L nqTuÛÑeeTTq≈£L nX¯ó∫ nqT≈£îqïq÷ <ëìøÏ |üs¡e÷‘·à
HêeTeTT k˛ø£>H∑ ˚ X¯ó∫>± e÷s¡TqT. (dü.kÕ.p.1989 ∫e]|ü⁄≥)
düø\£ $<ä´\T #˚]Ã düuÑÛ »sTT+#·e#·TÃ
X¯Ss¡T&Ó’ s¡DeT+<äT b˛s¡e#·TÃ
sê»sêC…’ |ü⁄{Ϻ sê»´y˚T\>∑e#·TÃ
ùV≤eT >√<ëqeTT˝Ÿ áj·Te#·TÃ
>∑>q∑ eT+<äTqï #·Tø£ÿ\T ˝…øÿ£ >=qe#·TÃ
JesêdüT\ ù|s¡T¢ #Ó|Œü e#·TÃ
ncÕº+>∑$<ä´\T nuÛ´Ñ dæ+#·>e∑ #·TÃ
#·+Á<äeT+&É\ j·÷Á‘· dü\T|üe#·TÃ
ø±ì <˚ùV≤+Á~j·÷<äT\ ø£{ôºÏ |{Ϻ
eTqdüTq+‘·s¡TàKeTT#˚dæ j·Tqes¡‘·¡eTT
ìX¯Ã\düe÷q ∫‘·T˝Ô ’… ì\Te˝Ò&TÉ (ãè.Á‘·.|ü⁄.47)
eTqdüT ø±s¡D+ãT eT]jÓT+<äT qT+&çq
Ç+&ÉT¢ n&É$ eTTøÏÔ ˙j·T˝Òe⁄
eTqdüT ˝Òìyê&ÉT eT+~s¡eTTq qTqï
ø±qqeTTq qTqï ø±s¡´yÓTTø£{.Ï
ªªeTH√eT÷\ $T<ä+ »>∑‘µY µ »>∑‘+Ô· ‘·jT· T eTqdüT ô|q’ H˚ Ä<Ûës¡|&ü ç
ñ+≥Tqï~. düTK<äT:KeTT\T, bÕ|ü|⁄ü D´eTT\T dü‘ê´dü‘´· eTT\T nHê´j·T
nÁø£eTeTT\T n˙ï eTqdüTq+<˚ »s¡T>∑T‘·Tqï$. nìï+{ÏøÏ˙ eTqùd‡
ø±s¡ D eTT. ªeTq @e eTqTcÕ´D≤+ ø±s¡ D + ã+<Û ä y Ó ÷ ø£ å j Ó ÷ :µ
ã+<Ûyä ÷Ó ø£eå TT\≈£î eTqùd ø±s¡DeTT. á eTqdüT‡ X¯ó<äy∆ TÓ qÆ n<äe› TTe+{Ï~.
eTqdüT‡≈£î dü«‘·d‡æ <äy∆ TÓ qÆ X¯ø˝ÔÏ <Ò Tä . eTqdüT‡ Ç+Á~j·TeTT\qT ÄÁX¯sTT+∫

20 dü‘‡· +>∑eTT
e⁄+≥Tqï~. Ç~ H˚Á‘·eTT\ <ë«sê $+≥Tqï~. dü«‘·V‰ü >± ‘êqT $q˝Ò<Tä .
Ç<˚ $<Ûeä TT>∑H˚ nìï sTT+Á~j·TeTT\ <ë«sêqT sT÷ eTqdüT‡ ø±s¡´eTT\T
dü\T|ü⁄‘·Tqï~. Ç+Á~j·TeTT\T #˚dqæ <√wüeTT\ìïj·TT eTqdü‡H˚ n<äe› TTô|q’
∫Á‹+|üã&ÉT‘·Tqï$. Ç+Á~j·TeTT\T dü+ø£\Œ $ø£\Œø±‘·àø£yTÓ qÆ ‘·‘«· eTT‘√
≈£L&ç ñ+≥Tqï$ Ç+<äT˝À <√wüeTT me]~? Ç+Á~j·TeTT\<ë? ˝Òø£
eTqdüT‡<ë. eTqdüT‡q+<äT dü«‘·d‡æ <äy∆ TÓ qÆ <√wüeTT\T ˝Òe⁄.
(ãè.Á‘·.|ü⁄.79/80)
eTqùd ùV≤‘·Te⁄ eTqTEì
eTqT>∑&≈É î£ qT ã+<Ûeä TTq≈£î e÷q´‘·≈î£ qT (‘ê)
eTqùd eTTøÏøÔ Ï eTTK´eTT
eTqùd qs¡ø+£ ãT <Ó#T· Ã yÓTeÆ Ts¡|+æ #·THé (ãè.Á‘·.|ü⁄.68)
eTqdüT‡≈£î ≈£L&ÉqT ø=ìï s¡+>∑T\T ñqï$. uÛ<Ò uä ≤Û eeTT\‘√ ≈£L&çq
eTqdüT‡ mÁs¡ì s¡+>∑T>±, kÕ«s¡uú ≤Û eeTT‘√ ≈£L&çq eTqdüT‡ >√<ÛTä eTs¡+>∑T>±,
nVü≤+ø±s¡eTT‘√ ≈£L&çq eTqdüT‡ ø£eT˝≤|ü+&ÉT s¡+>∑T>±, uÛ>Ñ e∑ <ä]Œ‘·yTÓ qÆ
eTqdüT‡ ‘Ó\>¢ ± á eÁdü+Ô e˝… X¯ó<äy∆ TÓ qÆ ~>± ñ+≥T+~. eTqdüT‡≈£î nH˚ø£
$<Ûeä TT˝…q’ s¡+>∑T\qT eTqy˚T y˚dTü ≈£î+≥THêïeTT. Ç~ ≈£L&ÉqT Ç‘·sT¡ \
Á|üuÛ≤eeTT ø±<äT. eTq dü+ø£\ŒeTT˝Ò eTq≈£î á <äTs¡Z‹ì dü<äZ‹ì
#˚s¡TÑ·THêïsTT. dü+ø£\ŒeTT\qT dü]jÓÆTq$>± mqTï≈£îqï|ü⁄Œ&˚, n_Ûeè~∆
|üs#¡ T· ≈£îqï|ü⁄Œ&˚ eTq J$‘·eTT XÊ+‹ uÛÁÑ <ä‘\· ‘√ ñ+&É>\∑ <äT.
(ãè.Á‘·.|ü⁄.71)
eTqdüT‡qT e÷j·T\e÷] nì, e÷j·T nì≈£L&Éq÷ |æ\Tdü÷Ô
e#êÃs¡T. Ç~ ˇø£ e÷sê®\eTT e+{Ï~. (ãè.Á‘·.|ü⁄.75)
eTqdüT‡ <˚V‰ü ìï ÄÁX¯sTT+∫e⁄+≥Tqï~. á <˚V≤ü eTTq≈£î+&çq ø£qTï
eTT≈£îÿ #Óe⁄\T H√s¡T M{Ï <ë«sêH˚ eTqdüT‡ sT÷ |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\ìï+{Ïì
nqTuÛÑ$k˛Ô+~. eTqdüT‡ <˚Vü≤eTT jÓTTø£ÿ H˚Á‘·eTT\ <ë«sê #·÷k˛Ô+~.
<˚V≤ü eTT jÓTTø£ÿ ø£seí¡ TT\ <ë«sê $+≥Tqï~. eTqdüT‡≈£î s¡÷|üeTT ˝Ò<Tä .

dü‘‡· +>∑eTT 21
eTqùd‡ e÷j·T. eTqùd ø√]ø£, eTqùd Á|üøè£ ‹, eTqùd n$<ä´. eTqùd
ÁbÕø£è‘·yTÓ qÆ ÁuÛ≤+‹. Ç{Ϻ ÁuÛ≤+‹‘√ ≈£L&çq eTqdüT‡ <ë«sê ì‘·´dü‘´· yÓTqÆ
ÁãVü≤à‘·‘«· eTTqT eTqeTT ns¡eú TT #˚dTü ø√e≥eTT #ê˝≤ ø£weºü TT. @~ ì»yÓTqÆ
C≤„qeTT? eTqdüT‡#˚‘· Ç+Á~j·TeTT\qT kÕ«BÛq|üs¡#·Tø=ì Ç+Á~j·T
HêX¯qeTT >±$+∫q ‘·sT¡ yê‘· eTqdüT‡ ≈£L&ÉqT n+‘·sê∆qeTe⁄ ‘·T+~.
Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ eTÚq‘·‘«· eTT @s¡Œ&ÉT‘·T+~. á eTH√HêX¯qeTT e\q ø£*–q
eTÚqeTH˚ ì»yÓTqÆ C≤„qeTT. (ãè.Á‘·.|ü⁄.132/133)
eTqdüT‡+&çq+‘·es¡≈£î ø√]ø£\T ‘·|üŒe⁄.ø√]ø£\T+&çq+‘·es¡T≈£î
n_Û e ÷q eTeTø±s¡ e TT\T e<ä \ e⁄. n_Û e ÷q eTeTø±s¡ e TT
\T+&çq+‘·es¡≈î£ q÷ nVü≤+ø±s¡eTT b˛<äT. nVü≤+ø±s¡eTT b˛j˚T+‘·es¡≈î£
Ä‘·àC≤„qeTT ø£\T>∑<Tä . Ä‘·àC≤„qeTT>±ì Ä‘êàq+<äeTT>±ì Ä‘·à<äsÙ¡ qeTT>±ì
eTH√HêX¯qeTT #˚‘H· ˚ dü+uÛ$Ñ düT+Ô ~. nq´e÷s¡eZ TT˝À \uÛ´Ñ eTTø±<äT.
(ãè.Á‘·.|ü⁄.124/125)
eTqdüT ìs¡à\+ãT eT+∫øÏ e÷s¡+Z ãT
eTqdüT ìs¡à\+ãT eTVæ≤‘·Xø¯ ÔÏ
ìs¡à\+|ü⁄ eTqôd ˙s¡~eÛ TT‘·´eTÚ
eTs¡∫b˛≈£î &ç{ºÏ eT+∫e÷≥ (ãè.Á‘·.|ü⁄.92)
eTqdüqT Äj·TT<Û+ä ãTì<Ó e÷qeC≤‹øÏ sTT#ÓÑ=*¢ Ä
eTqdüTì •ø£˝å À ì\TŒ e÷qe⁄&˚ $»j·TT+&ÉT uÛ÷Ñ $Tô|’
eTqdüT≈£î <ëdüT&Óq’ eTVæ≤ e÷qe⁄&Óqï&ÉT XÊ+‹ kÂK´eTT˝Ÿ
ø£qT>=qp∫q≥T¢ $ì|æ+|ü>∑ >∑\<Z Tä dü«|üïeT+<äTqHé.
e÷qeC≤‹øÏ eTqdü‡H˚ ˇø£ |ü<äTHÓ’q ø£‹Ô n+~+#·ã&çq~.
Á|üÁ|ü<eä∏ TT˝À e÷qe⁄&ÉT á eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï >∑T]Ô+∫ e]Ô+∫q|ü⁄Œ&˚
e÷qe‘·«eTT kÕs¡øú e£ Te⁄‘·T+~. eTqdüT‡ ã\e‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ~. eTqdüT‡ #ê˝≤
y˚>e∑ TT>± |ü]>¬ fÒ≥º ≥Te+{Ï~. eTqdüT‡ Äø±X¯eTT ø£+fÒ ‘˚*ø¬ q’ ~. $<äT´#·Ãø¤ ÔÏ
ø£+fÒ dü÷ø£àå yÓTqÆ ~. Ç{Ϻ eTqdü‘Ô ê«ìï e÷qe⁄&ÉT >∑T]Ô+#·Tø=q˝Òø£ eTqdüT‡qT

22 dü‘‡· +>∑eTT
ô|&Ée÷s¡eZ TT˝À ñ|üj÷Ó >∑ô|{Ϻ nH˚ø£ $<Ûeä TT˝…q’ <äT:KeTT\≈£î $#ês¡eTT\≈£î
>∑T]j·T>∑T#·THêï&ÉT. eTqdüT‡ Á|üø±X¯eTT ø£+fÒ n‹y˚>e∑ TT>± |ü]>¬ ≥Tº‘T· +~.
(dü.~.|ü⁄59)
ªªj·TÁ‘· j·TÁ‘· eTqdü÷Œ¤]Ô
‘·Á‘· ‘·Á‘· »>∑Á‘·j·÷+
j·TÁ‘· j·TÁ‘· eTH√HêdæÔ
‘·Á‘· ‘·Á‘· qøÏ+#·Hêµµ
mø£ÿ&Óøÿ£ &É eTqdüT‡ düTŒ¤]+#·T#·Tqï<√, nø£ÿ&É+‘ê eTT˝À¢øe£ TT\T
ì+&ç ñ+{≤sTT. mø£ÿ&É eTqdüT‡˝Ò<√ nø£ÿ&É @$Tj·TTq÷ ˝Ò<Tä . áHê{Ï
düeTdü´\≈£î, ø£weºü TT\≈£î <äT:KeTT\≈£î, $#ês¡eTT\≈£î eT÷\ø±s¡D+ eTqùd‡.
eTqdü T ‡ ìs¡ ÷ à\q+ >±$+#· T ø=qe˝… q ìq yê+#Û · \ qT n<ä T |ü ⁄ ˝À
ô|≥Tºø√yê*. (l.n.1999 |ü⁄.7)
Á|ü<Ûëqdü÷Á‘·eTT\T
Bend the Body, Mend the Senses, End the Mind
(ø£w+ºæ ∫ |üì#˚jT· +&ç.Ç+Á~j·TeTT\qT n]ø£≥Tºø√+&ç. nqeTdüTÿ\T
ø£+&ç). Ç$ uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹ jÓTTø£ÿ Á|ü<ëÛ q dü÷Á‘·eTT\T. Á|ü‹ e÷qe⁄&ÉT
á dü + dü ÿ è‹øÏ yês¡ d ü T &˚ . á dü + dü ÿ è‹ì dü Á ø£ e TyÓ T Æ q e÷s¡ Z + ˝À
nqTuÛ$Ñ +∫q|ü⁄Œ&˚ e÷qe⁄&ÉT kÕs¡øú £ J$‘·eTTqT >∑&|ç qæ yê&Í‘ê&ÉT.
(dü.kÕ.p˝…9’ 9 |ü⁄.186)
ãT~∆
eTq≈£î u≤>± ñø£ÿb˛‘·>± ñqï|ü⁄Œ&ÉT $düqø£i¿‘√ $düTs¡T≈£î+fÒ
#·\<¢ qä + ∫≈£îÿ‘·T+~. n<˚ $düqø£iq¿ T Ç‘·sT¡ \yÓ|’ ⁄ü Á‹|挑˚ Ä #·\<¢ qä +
yê]πø b˛‘·T+~. eTq ãT~∆jT˚ eTq $düqø£i.¿ <ëìì Ä‘·àyÓ|’ ⁄ü Á‹|æŒ
$dæ]‘˚ Ä‘êàq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. <˚Vü≤+ yÓ’|ü⁄ Á‹|æŒ $dæ]‘˚ <˚Vü‰ìøÏ
Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. á <˚V‰ü q+<ä+ ø£Då øÏ y£ TÓ qÆ ~. á <˚V≤ü + ˇø£ eT*q|ü⁄
ø=+|ü. Bìe\¢ düTK+ ˝Ò<äT. Ä‘·àyÓ’|ü⁄˝À #˚]‘˚ Äq+<ä+ \_ÛdüTÔ+~.

dü‘‡· +>∑eTT 23
ôV≤&é`Vü‰sY`º Vü‰´+&é á eT÷&ç+{Ï˙ Ä<Ûës¡+>± rdüTø√yê*. Vü≤è<äjT· +˝À
uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ì\T|ü⁄ø√. ‘·\‘√ <Óy’ êìï ∫+‹+#·T. #˚‘T· \‘√ |üì#ÓsTT´.
See no evil - See What is good
Hear no evil - Hear What is good
Talk no evil - Talk What is good
Think no evil - Think What is good
Do no evil - Do What is good
This is the way to God. (#˚.j·TT.|ü⁄.29)
ãT~∆ nH˚ dü÷s¡T´ì#˚‘· <äTsꓤyê\H˚ düeTTÁ<ä»˝≤ìï dü<들yê\H˚
Ä$]>± e÷s¡TÃø=ì, dü‘·´eTH˚ y˚T|òüT+ qT+&ç Áù|eT»\+ ≈£îs¡TdüTÔ+~.
∫e]øÏ n~ nqTÁ>∑V≤ü kÕ>∑s+¡ ˝À ©qyÓTbÆ ˛‘·T+~.
(kÕ.kÕ.p˝…2’ 000 |ü⁄.196)
ãT~∆ n+fÒ @$T≥ì Á|ü‘´˚ ø£+>± $#ês¡D #˚dqæ |ü⁄Œ&ÉT #·<Tä e⁄≈£îqï
yê&ÉT>±ì, #·<Tä e⁄˝Òìyê&ÉT>±ì, eT÷s¡T&â TÉ >±ì, y˚T<ÛëX¯øÔÏ >∑*–qyê&ÉT>±ì
ãT~∆ nq>± $#ês¡D≤X¯øÔÏ n+≥THêïs¡T. ì‘ê´ì‘·´ $wüjT· |ü]o\q ãT~∆
jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTT nHêïs¡T. Ç~ dü]jÓTÆ q ns¡eú TT ø±<äT. á ãT~∆øÏ ◊<äT
n+X¯eTT\T+≥THêïsTT. @$T{° ◊<äT n+X¯eTT\T? ÁX¯<,∆ä ãTT‘·T, dü‘´· eTT,
jÓ÷>∑eTT, eTVü≤‘·‘Ô «· eTT. á ◊<äT n+X¯eTT\‘√ ≈£L&çq ãT~∆ì øπ e\+
ì‘ê´ì‘·´ |ü]o\HêX¯øÏÔ j·Tì #Ó|üŒ≥+ m+‘· bıs¡bÕ≥T! ÁX¯<ä∆≈£î
s¬ +&ÉT$<Ûeä TT˝…q’ X¯≈î£ \Ô T+≥THêïsTT. Ç~ >±&ÛÉ $XÊ«düeTT‘√ ≈£L&çq~. á
$XÊ«düeTT dæsú ‘¡ «· eTT‘√ ñ+&çq~. ãTT‘·eTT qT+&ç Ä$s¡“$¤ +∫q yêø˘
dü « s¡ ÷ |ü y ˚ T dü ‘ · ´ eTT. á dü ‘ · ´ eTT ‘· s ¡ T yê‘· jÓ ÷ >∑ e TT. @$T{°
jÓ÷>∑eTT?düπs«+Á~j·TeTT\qT kÕ«BÛqeTT #˚düT≈£îH˚ ‘·‘·«eTT jÓ÷>∑eTT.
Ç+ø£, eTVü≤‘·‘Ô «· eTq>± @$T{Ï? Ç~ #ê˝≤ |ü$Á‘·yTÓ qÆ dæ‹ú . ~e´yÓTqÆ ,
qe´yÓTqÆ dæ‹ú .Ç~ Ç{Ï~º , n{Ï~º nì mes¡÷ e]í+#·˝sÒ T¡ . ø£qTø£ ÁX¯<‘∆ä √,
ãTT‘·eTT‘√,dü‘´· eTT‘√, jÓ÷>∑eTT‘√, eTVü≤‘Y‘‘· «· +‘√ ≈£L&çq~ ãT~∆jTÓ Tø£ÿ
24 dü‘‡· +>∑eTT
dü«s¡÷|üeTT. Ç˝≤+{Ï düs«¡ X¯≈î£ \Ô ‘√ ≈£L&çq ãT~∆ì øπ e\+ ì‘ê´ì‘·´ $wüjT·
|ü]o\q‘√ b˛*Ñ˚ ãT~∆ì m+‘· #·T\ø£q #˚dqæ yês¡eTÚ‘êeTT! Á|ü‹
|ü<eä TTq≈£î düs¬ q’ ns¡eú TTqT >∑T]Ô+#·T≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#ê*.
(<ä.dü.98|ü⁄ø±/51)
ãT~∆ nq>± @$T{Ï?Ç~ $#·ø£åD≤C≤„qeTT‘√ ≈£L&çq~. Ç~
eTqdüT‡≈£î nr‘·yTÓ qÆ ~. yÓTT≥ºyTÓ T<ä{~Ï <˚V≤ü eTT. <ëìøÏ ô|u’ ≤Û >∑eTTq ñ
qï$ sTT+Á~j·TeTT\T. <ëìø£+fÒ ô|u’ ≤Û >∑eTTq ñqï~ eTqdüT‡. <ëìø£+fÒ
ô|u’ ≤Û >∑eTTq ñqï~ ãT~∆. ãT~∆ ô|u’ ≤Û >∑yT˚ Ä‘·à. ø£qTø£ Ä‘·à≈£î n‹ düMT|üeTT˝À
qT+&ÉT≥ #˚‘· Ä‘·à Á|üu≤Û eeTT, Á|üø±X¯eTT ãT~∆ô|q’ |ü&TÉ ‘·÷ ñ+≥T+~.
eTqdüT‡≈£î nr‘·yTÓ qÆ ‘·‘«· eTT ãT~∆. á ãT~∆‘√ ø=+‘·es¡≈î£ $#ês¡D #˚dæ
e÷qe⁄&ÉT ãT~∆>± Áã‘·ø±*. n|ü⁄Œ&˚ ì»yÓTqÆ Ä‘·à‘·‘«· eTT ns¡eú Te⁄‘·T+~.
(dü.~.|ü⁄.87)
ªãT~∆ Á>±Vü≤´ eTr+Á~j·T+µ nqï≥Tº>±, ãT~∆ì ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ ≥T
e+{Ï kÕúqeTTq+<äT nqTuÛ$Ñ dü÷Ô edüTHÔ êïs¡T Á|ü»\T. Ç~ ˇø£ düŒ{¤ øÏ e£ TT
e+{Ï~. BìøÏ dü«Á|üø±X¯eTqï≥Te+{Ï~ X¯Sq´eTT.Ä‘·à≈£î düMT|ü+>± ñ
+&É≥+#˚‘,· Ä‘·àjÓTTø£ÿ Á|üø±X¯eTT#˚‘· Ç~ Á|üø±•dü÷Ô ñ+≥T+~. Ä‘·àjÓTTø£ÿ
Á|üø±X¯eTT ãT~∆ô|q’ |ü&≥ É +#˚‘H· ,˚ ãT~∆ Á|üø±X¯yTÓ qÆ ≥Te+{Ï~>± eTq≈£î
>√#·]dü÷Ô edüTÔqï~. #·+Á<äT&ÉT dü«Á|üø±X¯≈£î&ÉTø±&ÉT. dü÷s¡T´ìjÓTTø£ÿ
øÏsD¡ eTT\T #·+Á<äTìô|q’ |ü&≥ É +#˚‘· #·+Á<äT&ÉT ≈£L&ÉqT Á|üø±X¯e+‘·T&ÉT>±
eTq≈£î >√#·]düTÔHêï&ÉT. n<˚$<ÛäeTT>∑H˚, ãT~∆øÏ dü«Á|üø±X¯eTqï≥Te+{Ï~
˝Ò<Tä . ø£‹ìÔ |ü<Tä qTe˝…, eTqdüT‡qT ãT~∆ n+{Ï e⁄+&ÉTqT.(Ä.sê.|ü⁄.156)
∫‘·Ô X¯ó~∆˝ìÒ ]ø£Ô kÕ<Û≈ä î£ q≈£î
Ä‘·à ‘·‘·Ô«yÓT≥T¢ nãT“H=ø£ÿ
Ä‘·à ‘·‘«Ô· eTãT“ n~ X¯ó<ä∆ ãT~∆øπ
dü‘´· yÓTqÆ u≤≥ kÕsTTe÷≥ (kÕ.|ü⁄.381)
MT Vü≤è<äjT· y˚T $TeTTà\qT >∑eT´kÕúq+ #˚sT¡ düT+Ô ~. MT Vü≤è<äj÷· ìï
dü‘‡· +>∑eTT 25
qeTà+&ç. ìs¡à\ Vü≤è<äjT· + ãT~∆øÏ ne‘·\ e⁄+≥T+~. n<˚ $TeTTà\qT
Áù|sπ |ædTü +Ô ~. (kÕ.|ü⁄.522)
y˚T<Ûdä Tü ‡ø£+f… ãT~∆ #ê˝≤ X¯øeÔÏ T+‘·yTÓ qÆ <äH˚ dü‘ê´ìï $<ë´s¡T\ú T
>∑T]Ô+#ê*. Ç~ kÕe÷q´yÓTqÆ ãT~∆ø±<äT. ndükú Õ«düú nH˚ ÄdüøÔÏ dæsú ‘¡ «· eTT\‘√
≈£L&çq XÊ+‹j˚T sT÷ ãT~∆. ãTT‘·eTT dü‘´· eTT s¬ +&ç+{Ï‘√ @ø°u$ÑÛ +∫q<˚
á ãT~∆. jÓ÷>∑eTT eTVü≤‘·‘Ô «· eTT s¬ +&ç+{Ï‘√ ≈£L&çq<˚ á ãT~∆. ãT~∆
nq>± Ä˝À#·Hê X¯øÔÏ $#ês¡DX¯øÔÏ $y˚øX£ ø¯ ÔÏ $C≤„q X¯øÔÏ e÷Á‘·yT˚ ø±<äT.
$#·øD å£ ≤ X¯ø‘ÔÏ √ ≈£L&çq $#ês¡DX¯ø.ÔÏ (ãè.Á‘·.|ü⁄.116)
ãT~∆ Ä‘·à≈£î düMT|üeTT>± e⁄+≥T+~. ø£qTø£ Ä‘·àjÓTTø£ÿ Á|üø±X¯eTT
Ä‘·àjÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTT á ãT~∆ì dü]>± #˚jT· {≤ìøÏ neø±X¯eTT+≥T+~.
Ä‘·àX¯øÏÔ Ç+#·T$T+#·T 90 XÊ‘·eTT ãT~∆MT<ä≈£îsêe{≤ìøÏ neø±X¯
eTT+≥T+~. á ãT~∆ Á|üu≤Û eeTT eTqdüT‡ô|q’ , eTqdüT‡ Á|üu≤Û eeTT Ç+Á~j·T
eTT\ô|q’ , Ç+Á~j·TeTT\ Á|üu≤Û eeTT <˚V≤ü eTTô|q’ Á|üd]ü düT+Ô ~. <äXÀ|üìwü‘T· \Ô
j·T+<äT Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ~, ‘Ó‹’ ØÔ jÓ÷|üìwü‘T· .Ô n~ ãT~∆ì ˇø£ |üø>åÏ ± e]í+∫+~.
<ëì •s¡dTü ‡ ÁX¯<,∆ä ≈£î&ç s¬ ø£ÿ ãTT‘·eTT, m&ÉeT¬sø£ÿ dü‘´· eTT, eT<Û´ä qTqï
<˚V≤ü eTT eTVü≤‘·‘Ô «· eTT, ‘√ø£ jÓ÷>∑eTT nì HêeTø£sD ¡ #˚d+æ ~. ø£qTø£
ãT~∆ ˇø£ uÛ≤>∑eTT ø±<äT, ãTT‘·eTT dü‘´· eTT. eTVü≤‘·‘«· eTT jÓ÷>∑eTT\‘√
≈£L&çq{Ï~º . ãT~∆ kÕe÷q´yÓTqÆ ~ ø±<äT. Çìï n+>∑eTT\‘√ ≈£L&çq|ü⁄&˚
Ç~ |ü]|üPs¡í dü«s¡÷bÕìï bı+<äT‘·T+~. (ãè.Á‘·.|ü⁄.95/96)
ãT~∆<√wüeTT
øös¡ebÕ+&Ée⁄\ eT<Û´ä dü+~Û ≈£î<äsá &ÜìøÏ ø£èwüß&í TÉ Vü≤dæHÔ ê|ü⁄s¡+
yÓ[flq|ü⁄&ÉT <äTs√´<ÛäqTq≈£î nH˚ø£ $<ÛäeTT\T>± Væ≤‘·uÀ<Ûä #˚XÊ&ÉT. ø±ì,
düs¡«<Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæq <äTs√´<ÛäqT&ÉT ø£èwüßíì Væ≤‘·uÀ<ÛäqT ˝…ø£ÿ#˚j·T˝Ò<äT.
ø±s¡D+ @$T{Ï? dü‘·´y˚T$T{À, <Ûäs¡ày˚T$T{À ‘·q≈£î ‘Ó*dæ ≈£L&Ü
ãT~∆<√wüeTT#˚‘· yê{Ïì Ä#·sD ¡ ˝À ô|≥º˝øÒ b£ ˛j·÷&ÉT. ø£≥øº &£ |É {ü øÏ Ï n‘·ìøÏ
@ >∑‹|ü{+ºÏ <√ MT≈£î ‘Ó\TdüT.
26 dü‘‡· +>∑eTT
 Hês¡<äT&ÉT sêeDTì e<ä›≈£î yÓ[fl |üs¡Ád”Ôì n|üVü≤]+#·&É+
eTVü‰bÕ|üeTì, d”‘·qT sêeTTìøÏ n|üŒC…|üŒeTì uÀ~Û+#ê&ÉT. Ç˝≤¢\T
eT+&√<ä] ≈£L&Ü m+‘·>±H√ q#·ÃC…|Œæ +~. ø±˙, sêeDT&ÉT yê] Væ≤‘·uÀ<Ûqä T
ô|&É#$Ó ì ô|{Ϻ düs«¡ HêX¯qeTj·÷´&ÉT.
sêeDTìøÏ |ü{qºÏ >∑‘˚ Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ìøÏ ≈£L&Ü |ü{+ºÏ ~. n‘·ìì
$T+∫q ôd’+{ÏdüTº eTs=ø£&ÉT ˝Ò&ÉT. áHê{Ï ôd’+{ÏdüTº\T #·+Á<äeT+&É\+
es¡øπ yÓfifl¯ >∑˝≤ZsT¡ >±ì Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT dü÷s¡´, qø£Áå ‘· eT+&É\eTT\qT ≈£L&Ü
<ë{≤&ÉT. n+‘·{Ï >=|üŒ ôd+’ {ÏdTü º <Óy’ êìï <˚«wæ+∫, <Ûsä êàìï bÕ{Ï+#·ø£ ‘·q
ø£qï ≈£îe÷s¡Tì ≈£L&Ü Væ≤+dæ+#ê&ÉT. ø£≥ºø£&É|ü{ÏøÏ |ü‘·qyÓTÆb˛j·÷&ÉT.
düTÁ^e⁄DÏí m+<äT≈£î n&Ée⁄\≈£î |ü+|æ+#êeì yê*ì Á|ü•ï+∫q|ü⁄Œ&ÉT n‘·&TÉ
‘·q <√cÕìï ø£|Œæ |ü⁄#·TÃ≈£îì, düTÁ^e⁄&ÉT ‘·q≈£î yÓ÷dü+ #˚XÊ&Éì #Ó|⁄ü Œ≈£îHêï&ÉT.
ãT~∆<√wüeTT#˚‘H· ˚ yê* á $<Ûyä TÓ qÆ ndü‘ê´ìøÏ bÕ\Œ&ܶ&TÉ . n+ã ≈£L&Ü
‘·q <√cÕìï ø£|Œæ |ü⁄#·TÃ≈£îì ;Ûwßü à&ÉT ‘·q≈£î yÓ÷dü+ #˚XÊ&Éì ì+~+∫+~.
Ms¡+<äs¡÷ kÕe÷qT´\T ø±e#·TÃqT. ø±ì, >=|üŒ ‘·|üX¯ÙøÏÔ dü+|üqTï&Ó’q
$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ≈£L&Ü ãT~∆<√wüeTT#˚‘· <Ûsä êàìï $düà]+∫ e•wüß\˜ yê]ô|’
<˚«cÕìï |üPHê&ÉT. áHê&ÉT >=|üŒ >=|üŒ ôd+’ {ÏdTü \º T ≈£L&Ü ãT~∆<√wüeTT#˚‘·
ndü‘ê´ìï dü‘´· +>±, dü‘ê´ìï ndü‘´· +>± <Ûsä êàìï n<Ûsä à¡ +>±, n<Ûsä êàìï
<Ûsä à¡ +>± uÛ≤$düTHÔ êïs¡T.
ãT~∆d«ü s¡÷|ü⁄&˚ >∑D|ü‹: y˚T<ÛëX¯øÔÏ dü«s¡÷|ü⁄&˚ >∑D|ü‹. C≤„qdü«s¡÷|ü⁄&˚
>∑D|ü‹: dü‘´· dü«s¡÷|ü⁄&˚ >∑D|ü‹. n‘·ìøÏ $Hêj·T≈£î&Éì ≈£L&Ü ù|s¡T ø£\<äT.
m+<äTø£+fÒ, n‘·ìøÏ eTs=ø£ Hêj·T≈£î&ÉT ˝Ò&TÉ . n‘·ìøÏ Ç+ø=ø£sT¡ dü\Vü‰\T
Ç#˚Ãyês¡T ˝ÒsT¡ . #Ó|Œæ q<˚ dü‘´· eTT. n‘·qT #˚dqæ <˚ <Ûsä à¡ eTT ø£qTø£, n‘·ì
yêø£´eTTqT •s¡kÕeVæ≤+#·&Éy˚T e÷qe⁄ì ø£s¡Ôe´eTT. áHê{Ï e÷qe⁄&ÉT
‘·q y˚T<ÛëX¯øÔÏ #ê˝≤ >=|üŒ<äì $i¿M>∑T‘·THêï&ÉT. n~ m|ü⁄Œ&ÉT >=|üŒ<äe⁄‘·T+~?
Ä y˚T<ÛëX¯øìÔÏ dæÿ˝Ÿ (skill) #˚dqæ |ü⁄Œ&˚ n~ >=|üŒ<äe⁄‘·T+~. n|ü⁄Œ&˚ J$‘·+˝À
#·ø£ÿì uÒ\Hé‡ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø±˙, á ø£*Á|üuÛ≤e+#˚‘· e÷qe⁄&ÉT ‘·q

dü‘‡· +>∑eTT 27
y˚T<ÛëX¯øìÔÏ øÏ˝Ÿ(kill) #˚dTü HÔ êï&ÉT. n+<äT#˚‘· ‘·q J$‘·+˝À uÒ\Hé‡(balance)
‘·|Œæ b˛sTT e÷qe⁄ì˝À ãT~∆ <√wüeTT @s¡Œ&ç+~. ‘·q≈£î ‘√∫q<˚ dü‘´· eTì,
‘êqT #˚dqæ <˚ <Ûsä à¡ eTì uÛ≤$düTHÔ êï&ÉT. BìøÏ ‘·–q |ò*ü ‘·eTTqT nqTuÛ$Ñ +#·ø£
‘·|üŒ<äT. (dü.kÕ.dü.99.|ü⁄.285/286)
á Á|ü|+ü #·yTÓ #·≥ qT+&ç m≥T\ e∫Ãq<äì j·TT>∑eTT\T $#ê]+∫
qqT ‘˚\<äT. @ $<ä´e\qH√ m#·Ã{Ï qT+&çj÷Ó e∫Ãj·TT+&çq<√ $#ês¡D
|òü*‘·eTT ñ+&ÉTqT. ø±˙, »>∑‘·TÔ n{Ϻ $wüj·TeTT ø±<äT. »>∑‘·TÔ m≥T¢
ø£*>¬ qqT Á|üXï¯ s¡E® düsŒ¡ ÁuÛ≤+‹ j·T+<ä* düsŒ¡ yÓT≥T¢ ñ<ä“$¤ +∫q<äqT Á|üXï¯
‘·T\´eTT. n#·Ã≥ ñqï~ Á‘ê&ÉT. ø±ì <ëì qT+&ç düsŒ¡ eTT ñ<ä“$¤ +#ÓqT.á
düs√Œ<ä“e¤ ø±s¡DeTT. #·÷#·Tq{Ϻ yêì ãT~∆jT· +<äT >∑\ <√wüeTT nq>±
ÁuÛeÑ T ˝Òø£ nC≤„qeTT.ø±e⁄q düŒs¡Ù Ä$sꓤe ø±s¡DeTT nC≤„qeTT e\q
|ü⁄f…qº qT »yêãT j·TTøÏdÔ <æ e∆ä TT. bÕeTT kÕúqeTTq qTqï~ »>∑‘T· .Ô nq>±
ÁãVü≤àeTTH˚ eTqeTT ÁuÛ≤+‹ e\q »>∑‘T· >Ô ± ‘·\∫ e´eVü≤]+#·T#·THêïeTT.
Ç#·Ã≥ ≈£L&Ü #·÷#·Tq{Ϻ yêì ãT~∆ <√wüeTTq≈£î rs¡<Tä . ˇø£ edüTeÔ ⁄qT
eTs=ø£ edüTeÔ ⁄>± #·÷#·T≥ ãT~∆<√wüeTì ‘˚\T#·Tqï~. ãT~∆ <√wüeTTe\q
ÁuÛ≤+‹e\q »ì+∫q $wüjT· yÓTqï{ÏøÏ dü‘´· eTT ø±<äT.ÁuÛ≤+‹ q•+∫q
‘·»ì® ‘· $wüjT· eTT ≈£L&Ü q•+#·TqT. j·T<ës¡eú TT >√#·se¡ T>∑TqT.
(».|ü⁄.93)
<äT:KeTTq≈£î ø±s¡DeTT\T
e÷qe‘·«+˝À <äT'U≤ìøÏ eT÷\ø±s¡Dy˚T$T{À eTq+ $#ê]+#ê*.
ˇø£ Ç+{Ï˝À ˇø£] eTè‘·T´e⁄ dü+uÛÑ$+∫+~. Ç+{Ï˝Àì yês¡+<äs¡÷
u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïs¡T. ø±ì, á u≤<Û≈ä î£ eTè‘·T´yê ø±s¡D+? ø±<äT, ø±<äT. Ä
eTs¡D+Ï ∫q e´øÏôÔ |’ qT+&çq n_Ûe÷qy˚T u≤<Û≈ä î£ eT÷\ø±s¡D+. n+‘˚ø±<äT
@ Ç+{Ï˝À eTs¡D+ dü+uÛ$Ñ +∫+<√ Ä Ç+{Ïyêπs <äT'œkÕÔsT¡ ø±ì, eT¬se«s¡÷
<äT'œ+#·sπ ! eTs¡Dy˚T <äT'KeTTq≈£î eT÷\ø±s¡DyÓT‘Æ ˚ n+<äs÷¡ <äT'œ+#ê*
ø£<ë? ø£qTø£, <äT'U≤ìøÏ ø±s¡D+ eTs¡D+Ï ∫q e´øÏôÔ |q’ Tqï n_Ûe÷qy˚Tø±ì,
eTs¡D+ ø±<äT. nq>± n_Ûe÷qy˚T <äT'KeTTq≈£î eT÷\ø±s¡D+ ø£qTø£, á
28 dü‘‡· +>∑eTT
n_Ûe÷qeTTqT Áø£eTÁø£yT˚ D ‘·–+Z #·Tø=+≥÷ sêyê*. á u≤<Û´ä ‘·\ qT+&ç
Áø£eTÁø£y˚TD ‘·|æŒ+#·Tø=+≥÷ sêyê* BìH˚ y˚<ë+‘· |ü]uÛ≤wü j·T+<äT
ªªyÓ’sê>∑´eTTµµ nì #Ó|ü⁄‘·÷ e#êÃs¡T. 'Less luggage, more comfort make
travel a pleasure' nHêïs¡T. ø£qTø£, eTq J$‘· Á|üj÷ · D+˝À yê+#Û\· H˚
\π>õì ‘·–+Z #·Tø=+≥÷ sêyê*. ◊‘˚, M{Ïì @$<Û+ä >± ‘·–+Z #·Tø√yê*?
yê+#Û·\T ˝Òø£ e÷qe⁄&ÉT J$+#·T≥≈£î M\Tø±<˚! ø£qTø£ yê+#Û·\qT
‘·–+Z #·Tø√e&ÉeT+fÒ yê+#Û\· ˝Àì eTeT‘ê«ìï ‘·–+Z #·Tø√e&ÉeTì ns¡+∆ .
(dü.kÕ.|ò.æ 95 |ü⁄. 30/31)
ì»+>± <äT:KeTTq≈£î ø±s¡DeTT »qà. »qà≈£î ø±s¡DeTT ø£s¡à.
ø£sà¡ ≈£î ø±s¡DeTT |ü]dæ‘ú T· \ Á|üu≤Û eeTT. |ü]dæ‘ú T· \ Á|üu≤Û eeTTq≈£î ø±s¡DeTT
ãT~∆. ãT~∆øÏ ø±s¡DeTT <Ó‘’ e· TT. <Ó‘’ e· TTq≈£î ø±s¡DeTT nC≤„qeTT. ø±e⁄q
nC≤„qy˚T <äT:KeTTq≈£î ø±s¡DeTT. <äèwæº m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ C≤„qeTj·TeTe⁄‘·T+<√,
n|ü⁄Œ&ÉT düèwæº n+‘ê ÁãVü≤àeTj·T+>± >√#·]düT+Ô ~. (Ál.uÛ.Ñ ñ.|ü⁄.12)
düTKeTT
J$‘·+˝À πøe\+ düTK+ e÷Á‘·y˚T ñ+&Ü\ì Ä•+#·sê<äT.
ªªqdüTU≤‘Y \uÛ´Ñ ‘˚ düTKyéTµµ düTKeTT qT+&ç düTKeTT sê<äT. <äT'KeTT qT+&˚
düTKeTT ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. (dü.kÕ.e÷ 96 |ü⁄. 57)
Á|ü‹ ÁbÕDÏ Á|ü|+ü #·eTT˝À düTKeTTH˚ ø√s¡TqT. <äT'KeTT ø√s¡<Tä .
yêdüeÔ yÓTqÆ düTKeTT @$T{À ‘Ó*dæqyês¡T, ‘Ó*dæø=qï yês¡T #ê˝≤ ns¡T<äT.
düTKeTT eT÷&ÉT s¡øe£ TT\T>± j·TTqï~. Äs¡+uÛeÑ TTq $wüjT· eTTe˝… j·TT+&ç,
$bÕø£eTT q+<äT neTè‘·eTTe˝… j·TT+&ÉTqT. Ç~ Ä‘·àãT~∆#‘˚ · \_Û+#·T
düTKeTT. jÓ÷>∑yêdæwe˜ü TT˝À, z sêe÷! eTVü‰düeTTÁ<äeTTHÓH’ ê ‘˚*ø£>± bÕqeTT
#˚j·Te#·TÃqT. y˚Ts¡T |üs¡«‘·eTTHÓ’Hê ‘˚*ø£>± }&Éô|s¡ø£e#·TÃqT n–ïì
nHêj·÷dü+>± uÛÑTõ+#·e#·TÃqT. ø±ì eTH√ ìÁ>∑Vü≤eTTqT >±+∫‹e÷
n<˚ neTè‘·‘·«eTT. n{Ϻ neTè‘·‘·«eTTqT bı+<äT≥≈£î |üPs¡«eTT n‹
ÁX¯eTj·Tqø£ eTH√ ìÁ>∑Vü≤eTTq¬ø’ Á|üj·T‹ï+#·T≥ Á|ü<Ûëq düTKeTT.
dü‘‡· +>∑eTT 29
$bÕø£eTT>± ì]«ø£\Œ düe÷~Û˝À \_Û+#·T düTKeTT es¡íHêr‘·eTT. Ç~
neTè‘·eTT‘√ düe÷qeTT. ì]«ø£\ŒeTq>± dü+ø£\Œs¡V≤æ ‘· dæ‹ú j˚T. $ø£\ŒeTT
˝Òì~ ì]«ø£\ŒeTT. Bìì kÕ<Ûqä #˚ kÕ~Û+|üe#·TÃqT. ì]«ø£\Œdüe÷~Û s¬ +&ÉT
$<Ûeä TT\T. ˇø£{Ï n<Ó«’ ‘· uÛ≤es¡÷|üeTT. s¬ +&Ée <Ó«’ ‘êedüú s¡÷|üeTT. BìH˚
ì]«ø£\Œdüe÷~Û n+{≤s¡T. Bìì kÕ‹«ø£ düTKeTT nì ≈£L&Ü n+{≤s¡T.
ªªqdüTU≤\¢uÛÑ´‘˚ düTK+µµ düTKeTT qT+&ç düTKeTT ∫ø£ÿ<äT. ø£wüºeTT˝ÀH˚
düTKeTTqï~ nqï dü‘ê´ìï >∑T]Ô+#ê*. (kÕ.|ü⁄.252)
düTK<äT'KeTT\T
düeTTÁ<ä ø¬ s¡{≤\e˝… düTK<äT'U≤\T edü÷bÔ ˛‘·÷ ñ+{≤sTT. n$ ñ
#êä«dü ìXÊ«düeTT\ e+{Ï$. yê{Ï‘√ ñ+≥÷ Á|üXÊ+‹ì MTs¡T bı+<ä>*∑ –‘˚
MTs¡Tqï#√fÒ ø±• ne⁄‘·T+~. MTs¡T #˚ùd Á|ü‹ |üì •e|üP» ne⁄‘·T+~.
MTs¡T MT eTqdüT‡‘√ bÕfÒ dü+#·]+#·+&ç. <ëì uÛ≤yê\T, s¡V≤ü kÕ´\T MT≈£î
ns¡úeTe⁄‘êsTT. MT kÕÁe÷C≤´\≈£î MTs¡T n~Ûø±s¡T\T ø±≈£î+&É>± Ç‘·s¡
<˚XÊ\˝À dü+#·]<ë›eTì uÛ≤$+#·ø+£ &ç. eTT+<äT MT dü+>∑‹, ‘·sT¡ yê‘· Ç‘·sT¡ \
dü+>∑‹. $TeTà*ï MTs¡T ‘Ó\TdüTø√+&ç. ábÕsƒ+¡ ˇø£ÿkÕ] H˚sT¡ Ã≈£î+fÒ MTs¡T
Ç‘·sT¡ \qT y˚>+∑ >± düŒwü+º >± ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. (e.61`63 |ü⁄.182)
<äTs¡q® T\T, <äTsꓤeeTT\T, <äTs¡TDZ eTT\T , <äTsê#ês¡eTT\T
ø=\~ ø=\~>∑ |ü⁄≥TºqT ‘=\T‘· #Ó<\ä T
ø=iÏøÏ ‹ìy˚jT· T ‘·«s¡˝Àq ø=j·T´q+‘·
<äTs¡TD Z +ãT\T dü÷ø£àå yÓTÆ ‘=\T#·T ‘=\T‘·
|æ<|ä ü HêX¯q+ãT #˚jT· T H˚ ô|<äH› q’Ó . (düTuÀ<Ûä ` |ü⁄.98)
uÛkÑ ÕàdüTs¡T&ÉT ‘êqT #˚sTT ô|{Ï+º <ä˝≤¢ uÛdÑ àü yÓTbÆ ˛yê\ì Ä•+#ê&ÉT.
ø±ì, ø£≥øº &£ |É {ü øÏ Ï @yÓT+Æ ~? ‘·q Vü≤dü+Ô ‘·qH˚ uÛdÑ àü + #˚d+æ ~. n<˚Ø‹>±,
me] <äTs¡TDZ ≤\T yê]H˚ u≤~ÛkÕÔsTT— uÛdÑ àü + #˚kÕÔsTT. ø£qTø£, MTs¡T |üsT¡ \˝Àì
<äTs¡TDZ ≤\qT >∑T]+∫ jÓ÷∫+#·≈L£ &É<Tä . |üsT¡ \qT <ä÷wæ+#˚yê&ÉT bÕ|æ—
|üsT¡ \qT >ös¡$+#˚yê&˚ |ü⁄DT´&ÉT. ªªdüs«¡ Je qeTkÕÿs¡+ øπ X¯e+ Á|ü‹ >∑#÷ ‹¤ µµ.

30 dü‘‡· +>∑eTT
nfÒ¢. ªªdüs«¡ Je ‹s¡kÕÿs¡+ øπ X¯e+ Á|ü‹>∑#÷ ‹¤ µµ. me]ì $eT]Ù+∫Hê MT
<˚e⁄DÏí MTs¡T $eT]Ù+∫qfÒ¢: me]ì >ös¡$+∫Hê MT <˚e⁄DÏí MTs¡T
>ös¡$+∫qfÒ¢. uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ø£èwüßí&ÉT #Ó|æŒq≥T¢, <˚V≤ü y˚T <˚yê\j·T+, Je⁄&˚
Ç+<äT˝Àì <˚e⁄&ÉT. ø£qTø£, e÷qe⁄&ÉT @ <˚V‰ü ìï #·÷dæHê <˚yê\j·÷ìï
#·÷dæq≥T¢>± uÛ≤$+∫ >ös¡$+#ê*. n|ü⁄Œ&˚ ‘·q J$‘·+ kÕs¡øú e£ TÚ‘·T+~.
Ç‘·sT¡ \T ≈£L&Ü ‘·qqT >ös¡$kÕÔsT¡ . ø±ì, áHê{Ï e÷qe⁄ì˝À n{Ϻ $XÊ\
uÛ≤yê\T n&ÉT>∑+{Ï b˛j·÷sTT. ‘êqT Ç‘·sT¡ \qT >ös¡$+#·&TÉ >±ì, ‘·qqT
n+<äs÷¡ >ös¡$+#ê\ì Ä•düTHÔ êï&ÉT. Ç~ nkÕ<Û´ä +.
(dü.kÕ.n. 2000 |ü⁄.299/300)
<äj·T´+>±ì uÛÑ÷‘·+>±ì á »>∑‘·TÔ˝À düèwæº+#·ã&É˝Ò<äT. M{Ïì
e÷qe⁄&ÉT ‘·q≈£î ‘êH˚ düèwæ+º #·Tø=+≥THêï&ÉT, nì uÛ>Ñ y∑ êHé ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D
#ÓbÕŒs¡T bÕ+&Ée⁄\T ns¡D´yêdü+ #˚düTÔqï düeTj·T+˝À ø£èwüßí&=ø£Hê&ÉT
yê]jÓTTø£ÿ dæ‹ú >∑‘T· \qT >∑T]+∫, jÓ÷>∑øπ eå ÷\qT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê\ì
ns¡D≤´ìøÏ yÓ[fl yê]‘√ ˇø£ sêÁ‹ >∑&bç Õ&ÉT. bÕ+&Ée⁄\T ‘·eTeT<Û´ä bÕ+#ê*
≈£L&Ü ñ+&É&+É #˚‘· ÄyÓTqT dü+s¡ø+åÏ #˚ ì$T‘·yÔ TÓ Æ Á|ü‹ sêÁ‹ ˇø=ÿø£ÿs¡T
ˇø=ÿø£ÿ >∑+≥ùd|ü⁄ ‘êeTT ñqï≥Te+{Ï |üs¡íXÊ\ #·T≥÷º |üVü‰sê #˚dü÷Ô
e#êÃs¡T. e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À ø£èwüßí&ÉT <Ûäs¡àEì<ë«sê á $wüj·T+
‘Ó\TdüTø=ì u≤yê! á sêÁ‹ Hê≈£î ≈£L&Ü ˇø£ >∑+≥ùd|ü⁄ á &É÷´{° #˚ùd
neø±X¯+ ÇkÕÔyê?µµ nì n&ç>±&ÉT. <Ûäs¡àE&ÉT qe⁄«‘·÷ ªªø£ècÕí!
düs«¡ ˝Àø£eTT\qT s¡ø+åÏ #˚ MT≈£î á $<Ûyä TÓ qÆ yê+#Û· m+<äT≈£î ø£*+Z <√ Hê≈£î
ns¡+∆ ø±e≥+˝Ò<Tä . ô|>’ ±, á n&É$˝À ˇø£ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <äjT· ´+ ñqï~.
<ëìì Á|ü‹sêÁ‹ H˚qT #·÷düTHÔ êïqT. Hê k˛<äsT¡ \T ≈£L&Ü #·÷dü÷HÔ êïs¡T.
n~ e÷‘√ j· T T<ä ∆ + #˚ j · T &ÜìøÏ Á|ü j · T ‹ïdü T Ô q ï~. MTs¡ T >∑ q Tø£
yÓ[flq≥¢sTT‘˚n~ $TeTà*ï ≈£L&Ü u≤~Û+#·e#·TÃ. MTs¡T e÷ jÓ÷>∑øπ eå ÷\qT
#·÷ùd ì$T‘·yÔ TÓ Æ Çø£ÿ&É≈î£ e#êÃs¡T. ø±ã{Ϻ MTs¡T øπ eå T+>±, Äq+<ä+>±
ìÁ~+#·+&çµµ nì ø√sê&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ø£èwüß&í TÉ ªª<Ûsä à¡ C≤! Ç+‘·ø±\yÓTqÆ |üŒ{Ïø°
qqTï Ç+‘· e÷Á‘· y ˚ T Hê ‘Ó \ Tdü T ≈£ î Hêïe⁄! ˇø£ y Ó ’ | ü ⁄ q qqTï H˚ q T
dü‘‡· +>∑eTT 31
s¡ø+åÏ #·Tø√˝Òq≥Te+{Ï nã\Tì>± uÛ≤$düTHÔ êïe⁄ : Ä <äjT· ´+ qqTï @$<Ûyä TÓ qÆ
u≤<Û\ä ≈£î >∑T] #˚dTü +Ô <√ nì uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·THêïe⁄. @ <äjT· ´+>±ì @ uÛ÷Ñ ‘·+>±ì
qH˚ïMT #˚jT· ˝Òe⁄. ø£qTø£ MTs¡+<äs÷¡ #˚dTü qÔ ï≥T¢>± á |üsXí¡ Ê\qT dü+s¡ø+åÏ #·
&ÜìøÏ H˚qT ≈£L&Ü ˇø£ >∑+≥ &É÷´{° rdüT≈£î+{≤qTµµ nHêï&ÉT. düsπ ø£èwüßìí øÏ
≈£L&Ü &É÷´{° Ç#êÃs¡T. ø£èwüß&í TÉ Ä ˇø£ÿ>∑+≥ |üsXí¡ Ê\ #·T≥÷º ‹]>±&ÉT.
‘·s¡Tyê‘· ns¡T®qTì e+‘·T e∫Ã+~. ªø£èwüßíDÏí Ä <äj·T´+ mìï u≤<Ûä\T
ô|{Ï+º <√ @$T{Àµ nì uÛj Ñ T· |ü&TÉ ‘·÷ ns¡Tq® T&ÉT ø£èwüßìí e<ä≈› î£ |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì
yÓfi≤fl&ÉT. ø±˙ ø£èwüßìí øÏ @ u≤<Û\ä ÷ ˝Òe⁄. ˇø£ sê‹ô|q’ ≈£Ls=Ãì ∫s¡Tqe⁄«\T
∫+~dü÷Ô ø£ì|æ+#ê&ÉT. ns¡Tq® T&ÉT |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì b˛sTT ø£èwüßìí bÕ<ë\ô|’
|ü&ç ªkÕ«MT! Ä <äjT· ´+ $TeTà*ï m+‘· u≤<Ûä ô|{Ï+º <√ @$T{À! nsTT‘˚
<ëìì MTs¡T Vü≤‘·e÷]ÃHês¡T ø±uÀ\T ø£qTø£H˚ Ç+‘· dü+‘√wü+>±
ø£ì|ædTü HÔ êïs¡Tµµ nHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ø£èwüß&í TÉ ªns¡TH® ê! Hê düèwæ˝º À <äj÷· ´\T,
uÛ÷Ñ ‘ê\H˚$ ˝Òe⁄. yê{Ïì H˚qT düèwæ+º #·˝<Ò Tä . düèwæ˝º ÀH˚ ˝Òì <äjT· ´+ á
n&É$˝À @$<Û+ä >± Á|üy•˚ +#·>\∑ <äT? Á|ü‹sêÁ‹ MT≈£î ø£ì|æ+#˚~ <äjT· ´+
ø±<äT. MT j·T+<äTqï Áø√<∏äy˚T MTø=ø£ <äj·T´+>± ø£ì|ædüTÔqï~. <ëìì
#·÷dæ MT Áø√<Û+ä eT]+‘· ô|]–b˛‘·Tqï~. MT Áø√<Û+ä ã\|ü&˚ ø=\~ Ä
<äj·T´+ ≈£L&Ü ‘·q dü«s¡÷bÕìï ô|+#·Tø=+≥Tqï~µ nHêï&ÉT. e÷qe⁄ì
j·T+<äTqï≥T e+{Ï <äTs¡TDZ eTT\T, <äTsê#ês¡eTT\T <äTsꓤeeTT˝Ò <äjT· ´eTT.
|æXÊ#·eTT e+{Ï s¡÷bÕ\qT <Ûä]+∫ e÷qe⁄DÏí u≤<Ûä ô|&ÉT‘·THêïsTT.
uÛøÑ dåÏ Tü HÔ êïsTT. Çe˙ï Çy˚TõH˚wHü .¢̊ ªHêdüèwæj º T· +<˚ á <äj÷· ´\T, uÛ÷Ñ ‘ê\T
˝Òe⁄. Çe˙ï MTuÛ≤eeTT\T düèwæ+º #·Tø=ìï dü«s¡÷|üeTT˝Òµµ nHêï&ÉT ø£èwüß&í TÉ .
Ä e÷≥\#˚‘· ns¡Tq® T&ÉT #·øÿ£ >± <Ûs’Ó ´¡ + ‘Ó#T· Ã≈£îHêï&ÉT. á ‘·sT¡ yê‘· n‘·ìøÏ
mø£ÿ&Ü @ <äjT· ´eT÷ ø£ì|æ+#·˝<Ò Tä . ªªø£ècÕí! á <äj÷· ´\T, uÛ÷Ñ ‘ê\T e÷
uÛ≤yê\ jÓTTø£ÿ Á|ü‹_+u≤˝Òqqï dü‘ê´ìï e÷≈£î Á|üuÀ~Û+#˚ ì$T‘·Ôy˚T
MTØHê&ÉT e÷e<ä≈› î£ e#êÃs¡T. <Ûqä T´\+. <Ûqä T´\+µµ nì ø£èwüßìí bÕ<ë\≈£î
qeTdüÿ]+#ê&ÉT.µµ (dü.kÕ.e÷99|ü⁄.57/58)
eTqTE&Óy’ ê&ÉT, eT+∫>± ‘·q˝Àì
<äTs¡TD
Z eTT\T yÓTT<ä≥ Á‘·T+#·e\j·TT
32 dü‘‡· +>∑eTT
 |üXó¯ >∑TD+ãT\T M&ç, |üXó¯ |ü‹ ø±e˝…
dü‘´· yÓTqÆ u≤≥ kÕsTT e÷≥. (kÕ.|ü⁄. 583)
dü<äTZDeTT\T
ªªñ‘ê‡Vü≤+ kÕVü≤dü+ <Ûs’Ó ´¡ +, ãT~∆ X¯ø:ÔÏ |üsêÁø£eT:
wü&˚‘˚ j·TÁ‘· ‹wü̃ìÔ ‘·Á‘· <˚edü‡Vü‰j·Tø£è‘Yµµ.
@ s¡+>∑eTTq+<Óq’ q÷, @ ø±\eTTq+<Óq’ q÷, @ e÷qe⁄&Óq’ q÷
á Äs¡T dü<Tä DZ eTT\T ø£*–q≥Te+{Ï yê&ÉT düs«¡ Á‘ê $»j·TeTTH˚ kÕ~ÛkÕÔ&TÉ .
á dü<Tä DZ eTT˝Ò e÷qe⁄ì düø˝£ X’… «¯ s¡´ dü+|üqTïì >±$kÕÔsTT. á dü<Tä DZ eTT\T
ø£*–q≥Te+{Ï e÷qe⁄DÏí düs¡« $»j·TeTT\÷ e]kÕÔsTT. nsTT‘˚ á
dü<Tä DZ eTT\≈£î nH˚ø£ $<Ûeä TT˝…q’ nyê+‘·se¡ TT\T n&ÉT¶ ‘·>T∑ \T‘·÷ ñ+{≤sTT.
nyê+‘·se¡ TT\T, ø£weºü TT\T, qwüeº TT\T, $#ês¡eTT\T Ç$ ˇø£$<Û+ä >± ‘·eT
uÛ$Ñ wü´‘·T≈Ô î£ ñqï‘· k˛bÕqeTT˝Ò. M{Ïqìï+{Ïì <Ûs’Ó ´¡ +‘√, Ä‘·à$XÊ«dü+‘√
m<äTs=ÿì ‘·≥Tºø=ì, HÓ≥Tºø=ì eTT+<äT≈£î kÕ–b˛e≥+ H˚sT¡ Ãø√yê*.
(l.e÷.97. |ü⁄.5)
dü<Tä D Z +ãT\T dü<Tä “¤~∆ dü‘´· ìs¡‹
uÛøÑ ÔÏ Áø£eT•ø£D
å ø£seÔ¡ ´ bÕ\qeTT\T
H˚sT¡ Œq<˚ $<ä´ $<ë´]ú H˚s«¡ e\j·TT. (ãè.Á‘·. |ü⁄.179)
á $<ä´ n+<äTs¡T H˚sT¡ Ãø=qe˝…qT.
<äTsêàs¡yZ TÓ qÆ e÷s¡+Z
e÷qe⁄\T @<√ düTœ+#ê\ì ‘·eT düTKeTT ø√dü+ nH˚ø£yÓTÆq
ô|&Ée÷s¡ZeTT\≈£î b˛e⁄#·THêïs¡T. Ä<ÛäTìø£ j·TT>∑eT+<äT Ä+>∑¢ $<ë´
Á|üuÛ≤eeTT#˚‘· $<ë´s¡Tú\ ‘·‘·Ô«eTT\T, $<ë´e+‘·T\ Á|üuÛ≤eeTT\T
$ø±s¡e÷s¡ZeTTqT nqTdü]düTÔHêïsTT. MT n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. nH˚ø£eT+~
n~Ûø±s¡T\T Ä|òd” Tü \≈£î b˛‘ês¡T.‘·eT ‘·eT |üqT\T ‘êeTT #˚d÷ü Ô ñ+{≤s¡T.
@<√ ô|<ä› ÁX¯eT|ü&ç e∫Ãq≥T¢>± Ç+{ÏøÏ ekÕÔsT¡ . e÷≈£î düTKeTT ˝Ò<Tä `
e÷≈£î XÊ+‹˝Ò<Tä nì nqT≈£î+{≤s¡T. Ä|òd” Tü |üqT\T #˚d,æ e÷ yê´bÕs¡eTT
dü‘‡· +>∑eTT 33
 |üqT\T#˚d,æ e÷ ø£seÔ¡ ´ø£sà¡ \T Ä#·]+∫, e÷≈£î @e÷Á‘·eTT düTK`XÊ+‘·T\T
˝Ò≈£î+&Ü ñ+≥THêïj·Tì yêb˛‘ês¡T. Ç+{ÏøÏ e∫Ãq yÓ+≥H˚ Á&ÉdüT‡\T
$dü]+® ∫, Ç+ø=ø£ Á&ÉdTü ‡\T <Û]ä +∫ ùV≤|” ì$T‘·yÔ TÓ Æ ø£ã¢ T“\≈£î yÓfió¯ ‘ês¡T.
<˚ìø√dü+ yÓfió¯ ‘·THêïs¡T? nì Á|ü•ïùdÔ ` ªªdü+‘√wüeTT ø√düeTT b˛‘·THêïeTT.
s¬ dtº ø√düeTT b˛‘·THêïeTTµµ nì »yêãT #ÓãT‘ês¡T. nø£ÿ&É ì»+>± dü+‘√wü+
<=s¡ T ≈£ î ‘· T +<ë? XÊ+‹ \_Û d ü T Ô + <ë? nø£ ÿ &É dü T KeTTqï<ë? Ä
ø£¢ãT“\≈£îb˛e≥+, ø±s¡T¶‡ Ä&É≥+, eT‘·TÔ|ü<ës¡∆eTT\T rdüTø√e≥+
eTTqï>∑Tq$ #˚kÕÔsT¡ . Ç$ øπ e\eTT Á|ü|+ü #·eTTH˚ eTs¡∫b˛sTT ≈£Ls√Ãe≥eTì
#Ó|Œü e˝…. Çe˙ï düTK`XÊ+‹ ì$T‘·yÔ TÓ Æ Ä#·]+#˚ dü‘ÿ· s¡à\T>± uÛ≤$kÕÔsT¡ .
Ç~ #ê˝≤ <äTsêàs¡yZ TÓ qÆ e÷s¡+Z . á düTKeTT düTKeTH˚ nù|ø£‘å √, yês¡T
<äT'KeTTqT ø=qTø=ÿ+≥THêïs¡T. yê]øÏ yês¡T #Ó&çb˛e&Éy˚T ø±ø£, yês¡T
düe÷C≤ìï ≈£L&Ü #Ó&É>=≥Tº#·THêïs¡T. Ç~ yÓTT<ä≥#ê˝≤ düTKeTT>±H˚
ø£ì|ædTü +Ô ~. ø±˙, Ç~ b˛qT b˛qT Áø£eTÁø£yT˚ D≤ mø£ÿ&çøÏ ~>∑C≤s¡T‘·T+<ä+fÒ
First the man drinks the Wine
second the Wine drinks the Wine
Third the Wine drinks the Man.
á Ø‹>±, e÷qe⁄&ÉT |ü‘q· eTT bı+<äT‘ê&ÉT. øπ e\eTT ª‘êqT`
‘êqTµ rdüT≈£î+≥THêïqì ÁuÛÑ$TdüTÔHêï&ÉT. ø±<äT ø±<äT. n<˚ ‘·qqT
rdüT≈£î+≥Tqï~. á $<Ûyä TÓ qÆ XÊ+‹ìø√πs ô|&Ée÷s¡eZ TTqT |ü{ºÏ J$‘·eTTqT
ÁuÛÑwüߺ |ü{Ϻ+#·Tø=+≥THêïs¡T. (dü.kÕ.n.90. |ü⁄.272/273)
<äTsê«düq\T
Vü≤è<äjT· eTTqT M&ç <äTs¡TD
Z eTT\T jÓT|ü⁄&ÉT ø£<*ä b˛e⁄H√ n|ü⁄&ÉT
yê{ÏøÏ |ü]yês¡eTT>± nqTdü]+∫q <äTsê«düq\T ≈£L&Éq÷ yê{Ï‘√bÕ≥T,
>∑÷&É÷ >∑T&Üs¡eTT\T jÓT‹Ôyd˚ æ ñ‘·#Ô ‘˚ T· \‘√ |ü‘êÔ ˝Ò≈î£ +&Ü bÕ]b˛e⁄<äTs¡T.
n|ü⁄&ÉT e÷qe⁄&ÉT ‘·q ì»dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤eeTT˝…q’ kÕj·TT»´eTTqT bı+<äTqT:
e÷j·TqT M&ÉTqT— eTqdüTqT u≤j·TTqT— eTs¡àeTT HÓsT¡ >∑TqT: e÷<Ûeä ‘·«eTTqT
>±+#·TqT. (uÛ≤.yê. |ü⁄.7)
34 dü‘‡· +>∑eTT
sêC≤´~Ûø±s¡T\T
≈£î{Ï\∫‘·TÔ&ÉT sê»´eTTH˚*q uÛÑ÷$T bÕ‘êfi¯eTTq≈£î Á≈£î+>∑TqT.
kÕ«s¡|ú sü T¡ \T, dü+≈£î∫‘·∫‘·T\Ô T, <äTsêXÊ|üsT¡ \T, Ä&É+ãs¡Je⁄\T, nVü≤+ø±s¡
e´≈£î\Ô T, ndü÷j·÷dü«uÛ≤e⁄\T sêC≤´~Ûø±s¡T\T ø±s¡T. n{Ϻ yês¡\ |ü]bÕ\q
Á|ü»\≈£î Vü‰ì ø£*–+#·TqT. <Ûsä à¡ eTTqT HêX¯qeTT #˚jT· TqT. <˚Xe¯ TTqπø
ø°&ÉT yê{Ï\T¢qT. dü<ë#ês¡, düNä\, ‘ê´>∑, dü‘·´yêø£´ |ü]bÕ\≈£î˝Ò
sêC≤´~Ûø±s¡T\T. (sê.Hê.yÓTT.|ü⁄.315)
<äTdü‡+>∑eTT
#Ó&y¶É êìì #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT MT˝Àì #Ó&¶É C≤„|øü +£ edüT+Ô ~. eT+∫yêìì
#·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT MT˝Àì eT+∫‘·qeT+‘ê ãj·T≥|ü&TÉ ‘·T+~. ø±ã{Ï,º n+<ä]‘√
ùdïVü≤+ #˚j·T≈£L&É<äT. ùdïVü≤+ #˚ùd eTT+<äT eT+∫, #Ó&ɶ\T $#ês¡D
#˚j÷· *. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&=ø£ÿ&˚ MT ì»yÓTqÆ ùdïVæ≤‘·T&ÉT. MTø£+<ä]ø° ‘Ó\TdüT `
ø£èwüßìí ùdïVü≤+#˚‘· ≈£î#˚\T&ÉT m+‘·{Ï ñqï‘·kÕúsTTì bı+<ë&√! n˝≤+{Ï
ùdïVü≤+ áHê&ÉT mø£ÿ&Ü ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . MT CÒãT˝À H√≥T¢ ø£ì|æùdÔ
n+<äs÷¡ ªVü≤˝À, Vü≤˝Àµ n+≥÷ <ä>]Z∑ øÏ ekÕÔsT¡ . MT CÒãT\T U≤∞ nsTT‘˚
$TeTà*ï ‘·|Œæ +#·T≈£î‹s¡T>∑T‘·T+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï~ ùdïVü≤+ m˝≤ ne⁄‘·T+~?
s¬ +&ÉT <˚V‰ü \T, ˇø£ÿ ÁbÕD+>± J$+#ê*. n<˚ ì»yÓTqÆ ùdïVü≤eTT.. ªª‘·´»
<äTs¡®q dü+düs¡Z+µµ, <äTdü‡+>∑eTTq≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É+&ç. <äTdü‡+>∑eTT˝À
#˚]‘˚ MTs¡T ≈£L&Ü <äTsêàs¡T\Z T>± ‘·j÷· sö‘ês¡T. ø£qTø£, ªuÛ»Ñ kÕ<ÛTä düe÷>∑eT+µµ,
dü‘·‡+>∑+˝À Á|üy˚•+#·+&ç. ªª≈£îs¡T |ü⁄D´ eTôVAsêÁ‘·+µµ, sêÁ‹+ãefi¯fl
|ü⁄D´ø±s¡´eTT ˝≤#·]+#·+&ç. eT+∫ >∑TDeTT\#˚‘· eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#T· Ãø√+&ç.
Ä<äsÙ¡ e÷qe⁄\T>± Áã‘·ø+£ &ç. Ç~j˚T á kÕï‘·ø√‘·‡e+˝À kÕ«$T MT≈£î
n+~+#˚ dü+<˚X+¯ . <Óy’ êìï e÷Á‘·+ eTs¡Teø£+&ç. <Óe’ y˚T MT ÁbÕDeTT.
<Ó’ey˚T MT düs¡«dü«eTT. ø£qTø£, <Ó’yêìï Vü≤è<äj·T+˝À ô|≥Tºø=ì ùde˝À
Á|üy˚•+#·+&ç. ‘·|üŒø£ MT≈£î nìï+{Ïj·T+<äT »j·Ty˚T ø£\T>∑T‘·T+~.
nìï+{ÏjT· +<äT MTs¡T $»j·T+ bı+~ Äq+<äeTj·TyÓTqÆ J$‘êìï >∑&bÉ Õ\ì
H˚qT Ä•düTHÔ êïqT. (dü.kÕ.» 2000 |ü⁄. 20/21)
dü‘‡· +>∑eTT 35
<äTdü‡+>∑eTT
<äTdü‡+>±ìøÏ <ä÷s¡+>± e⁄+&Ü*. <äTdü‡+>∑eTT˝À #˚]‘˚ MT˝À
|ü$Á‘·yTÓ qÆ uÛ≤eeTT\T ìs¡÷à\yÓTbÆ ˛‘êsTT. ø¬ ø’ £ eT+<∏sä ¡ e÷≥\qT $q&É+#˚‘·
‘·q dü«+‘· ≈£îe÷s¡T&Óq’ uÛsÑ ‘¡ T· ì ø£qï$Tqï>± Áù|$T+∫q sêeTTDÏí ns¡D≤´ìøÏ
|ü+|æ+∫+~. eT+<∏sä ¡ e÷≥\#˚‘· ÄyÓT ãT~∆˝À e÷s¡TŒ ø£*–+~. nq>±,
ãT~∆ <√wüeTT ø£*qZ |ü⁄Œ&ÉT ndü‘´· + dü‘´· +>± >√#·]düT+Ô ~. dü+>∑<√wüeTT#˚‘·
ãT~∆<√wü+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø£qTø£H,˚ H˚qT n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT |æ\\¢ ≈£î #Ó|⁄ü ‘·T+{≤qT.
Ç‘·sT¡ \‘√ m≈£îÿe>± ø£\eø£+&Éì. ∫qï ej·TdüT‡qT+&çjT˚ <äTdü‡+>±ìøÏ
<ä÷s¡+>± ñ+&Ü*. dü‘‡· +>∑+˝À #˚sê*. nôVAsêÁ‘·eTT\T |ü⁄D´ ø±s¡´eTT\
Hê#·]+#ê*. ì‘ê´ì‘·´ $wüjT· |ü]o\q #˚j÷· *.
(dü.kÕ.q.1999 |ü⁄≥. 288)
<äTsêàs¡ZeTT/<äTsêàs¡TZ\T
ì>∑eTeTT\T Vü≤]+∫ ì+&ÉT <ä÷wüD#˚dæ
k˛eTø±düTs¡T&˚$T düTKeTT H=+<Ó
|üsd¡ ‹ü Hêdæ+∫ |ü~ ‘·\\yê&˚$T
|ü≥Tº≈î£ b˛jÓTqT >∑{>ºÏ ±qT
Ç\ dü÷~ yÓTTqyÓ÷|ü Çj·T´C≤\q≥qï
<äTs√´<ÛäqT&˚$T <√#·Tø=ìjÓT
|üdæ bÕ|ü\qT ≈£L&É |üdøæ {£ ºÏ #·+|æq
ø£+düT&˚ bÕ{Ï ø±#·Tø=ìjÓT
H˚{Ï <äTsêàs¡T\Z ≈£î ≈£L&É sTT~jÓT >∑‹
dü‘´· eTTqT ‘Ó\TŒe÷≥ á kÕsTT e÷≥ (kÕ.|ü⁄.526)
<äTwüߺ\T
áHê{Ï qT+&ç Ád”\Ô T |ü⁄s¡Twüß\T ø±ì Ç‘·sT¡ \ ‘·|⁄ü Œ ô|<ä<› q’Ó q÷
∫qï~>± rdüTø√+&ç. MT ∫qï ‘·|⁄ü ŒqT ô|<ä~› >∑ uÛ≤$+#·+&ç. n|ü⁄Œ&ç+ø£
‘·|⁄ü Œ˝Ò #˚jT· s¡T. |üsT¡ \˝À ñqï eT+∫ì #·÷&É+&ç. |üsT¡ \˝À ñqï eT+∫ì
#·÷ùdÔ MTs¡T ≈£L&Ü u≤>∑T|ü&É>∑\s¡T. MT˝À ñqï #Ó&ÉTqT #·÷ùdÔ MTs¡T
36 dü‘‡· +>∑eTT
dü]~<äTø› √>∑\s¡T. ø±ì, áHê&ÉT |üsT¡ \˝À ñqï ‘·|⁄ü Œ\H˚ yÓ‘T· ≈£î‘·THêïs¡T.
‘Ó\T>∑T˝À ˇø£ kÕyÓT‘· ñ+~. ªª<äTwüߺ\T ‘·|ü⁄Œ\qT yÓ‘·T≈£î‘ês¡T. ≈£îø£ÿ
#Ó|⁄ü Œ\qT yÓ‘T· ≈£î‘·T+~µµ. <äTwüßìº øÏ ≈£îø£ÿ≈£î @MT e´‘ê´dü+ ˝Ò<Tä . ø£qTø£
MTs¡T ≈£îø£ÿ\T ø±≈£L&É<Tä . &Ü>¥ ø±≈£L&É<Tä . >±&é ø±yê*. eTq+ #·øÿ£ ~<äTø› =ì,
‹]– n˝≤+{Ï ‘·|⁄ü Œ\T sê≈£î+&Ü #·÷düTø√yê*. eTq+ @ ‘·|⁄ü Œ #˚dqæ |üŒ{Ïø°
<ëì |ò*ü ‘·+ eTqH˚ u≤~ÛdTü +Ô ~. me]ø√ #Ó&¶É #˚dTü HÔ êïeTì uÛ≤$+#·sê<äT.
eTq≈£î eTqy˚T #Ó&¶É #˚dTü ≈£î+≥THêïeTT. eTqy˚T #Ó&bç ˛‘·THêïeTT. eTq≈£î
#Ó&¶É ù|s¡T dü+bÕ~+#·T≈£î+≥THêïeTT. ø£qTø£, eTqeT+‘ê eT+∫ eTqdüT‘√
J$+#ê*. (l.uÛÑ.ñ.|ü⁄.185/186)
<äTÁwüŒ#êsê\T
ÁbÕNqø±\+˝À nH˚ ø £ e T+~ eTVü ≤ ˙j· T T\T Á|ü | ü + #êìøÏ
Ä<ä s ¡ Ù eTTqT n+~+#· T ≥≈£ î nH˚ ø £ u≤<Û ä \ qqTuÛ Ñ $ +#ês¡ T . mìï
ø£wqºü wüeº TT˝…<Tä s¬ q’ qT yês¡T ‘·eT Bø£qå T $&ÉHê&É˝<Ò Tä . n{Ϻ Ä<äsÙ¡ eT÷s¡T\Ô ˝À
ˇø£&q’Ó Jdüdj t TÓ Tø£ÿ ‘·‘êÔ«ìï áHê&ÉT MTs¡T C≤„|øü +£ #˚dTü ø√yê*. Jdüdt
»ìà+∫qHê{ÏqT+&ç nH˚ø$£ <Ûeä TT˝…q’ ø£weºü TT\≈£î qwüeº TT\≈£î >∑T]j·TÚ‘·÷
e#êÃ&ÉT. ‘·s‘¡ s· ê\qT+&ç, j·TT>∑jT· T>±\qT+&ç Ç˝≤+{Ï eTVü≤˙j·TT\T,
eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ X¯øÔÏ dü+|üqTï\T. ~e´yÓTqÆ uÛ≤eeTT\#˚‘· Á|ü»\≈£î ñ|ü<X˚ e¯ TT\T
#˚d÷ü Ô ñ|üø±s¡eTT\T dü\TŒ‘·÷ »>∑‘T· qÔ T ñ<ä]›ä∆ +#·T≥≈£î bÕ≥T|ü&ܶsT¡ . ø±ì,
eT÷s¡Tâ˝…’q e÷qe⁄\T yê] #·s¡´\˝Àì n+‘·sês¡∆eTTqT >∑T]Ô+#·˝Òø£ Ä
eTVü≤˙j·TT\qT, yê] Ä<Ûë´‹àø£ ‘·‘«Ô· eTTqT nee÷q|üsT¡ dü÷Ô e#êÃs¡T. ñ
‘·eÔ T |ü⁄s¡Twüß\jÓTTø£ÿ ~e´‘·«+ »>∑<ë«´|æÔ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT nH˚øe£ T+~øÏ ndü÷j·T
ãj·T˝Òs› T¡ ‘·T+~. ndü÷j·T, nqdü÷j·T Çs¡Te⁄s¡÷ nø£ÿ#Ó˝fi¢… ó¯ fl. ndü÷j·T
jÓTTø£ÿ |ü⁄Á‘·T\T JdüdtqT nH˚ø£$<ÛäeTT\T>± Væ≤+dæ+#ês¡T. düe÷C≤ìøÏ
XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\q+~+#·>√] Jdüdt nH˚ø£bÕ≥T¢|ü&ܶ&ÉT. ;<äkÕ<ä\qT,
ø£wJºü e⁄\qT ø£sT¡ D‘√ Ä<äT≈£îHêï&ÉT. Jdüdt #˚ùd |ü$Á‘· ø±s¡´eTT\qT #·÷dæ
düV≤æ +#·Tø√˝Òø£ ø=+‘·eT+~ n‘·ìì nH˚ø£ Çø£ÿ≥¢≈î£ >∑T] #˚d÷ü Ô e#êÃs¡T.
~q~qeTTq≈£L n‘·ìô|’ <˚«wü+ ô|+#·T≈£îHêïs¡T. n‘·ì ù|s¡T Á|üU≤´‘·T\T
dü‘‡· +>∑eTT 37
ô|]–b˛‘·THêïj·Tqï ndü÷j·T‘√ ns¡Ã≈£î\T ≈£L&Ü n‘·ìøÏ $s¡T<ä+∆ >± Á|ü#ês¡+
#˚d÷ü Ô e#êÃs¡T. u…dyÔü ês¡T e÷Á‘·+ n‘·ìøÏ •wüß´˝…,’ n‘·ìì Áù|$Tdü÷,Ô Äsê~Ûd÷ü Ô
e#êÃs¡T. zs¡«˝Òìyês¡T n‘·ìøÏ nH˚ø£ Ä≥+ø£eTT\T ø£*Œ+∫ u≤<Û\ä T ô|{≤ºsT¡ .
ø£≥øº &£ |É {ü øÏ Ï n‘·ì ÁbÕD+ rj·T{≤ìøÏ ≈£L&Ü bÕ˝§ZHêïs¡T. Jdüd≈t î£ |üHïÓ +&ÉT
eT+~ •wüß´\T+&˚yês¡T. yê]˝À |üHïÓ +&Éeyê&ÉT p&Üdt. ÄHê&ÉT ˇø£ÿ
p&Üdt ñ+&çHê&ÉT.áHê&ÉT nH˚øe£ T+~ p&Üdt\T ãj·T˝Ò]› Hês¡T.ø£qTø£H.˚
»>∑‘T· ˝Ô À nXÊ+‹ ô|]–b˛sTT+~. ø=+‘·eT+~ ndü÷j·T|üsT¡ \T n\ŒãT~∆
>∑\ p&Üdt≈î£ <ÛHä êX¯ ø£*Œ+∫ n‘·ìì ˝Àãs¡TÃ≈£îHêïs¡T. øπ e\+ ø=ìï
yÓ+&ç HêD…eTT\qT Ä•+∫ p&Üdt ‘·q >∑Ts¡Te⁄≈£î Á<√Vü≤+ #˚XÊ&ÉT.
ªª<Ûqä eT÷\+ $T<ä+ »>∑‘µY µ nH˚ uÛ≤eq Á|ü»\˝À s¬ +&ÉTy˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î
|üPs¡«y˚T ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. (dü.kÕ.».2001, |ü⁄.1/3)
<äTwüº>∑TDeTT\T
Á≈£Ls¡eTè>∑eTT ‘Ó∫à ≈£L]à‘√ ô|+∫q
Äø£\jÓT´H˚ì n~$T |ü≥Tº
<äTwü>º T∑ DeTT\T ø£\ <äTs¡q® ùdïVü≤+ãT
Á≈£Ls¡ eTè>∑eTT ø£+f… |òüTÀs¡eT>∑TqT. (düTuÀ<Ûä ` |ü⁄.98)
<äTwüºdü+ø£\ŒeTT
<äTwüº dü+ø£\ŒeTT#˚‘· <äT'œ‘·T&É>T∑
dü‘´· dü+ø£\ŒeTT#˚‘· kÕ<ÛTä e>∑TqT
düø\£ dü+ø£\Œs¡V≤æ ‘·T&˚ XÊ+‹ bı+<äT
Ç+‘·øq£ ïqT y˚s¬ ~› miTø£ |üs‘¡ T· ? (dü.kÕ.&ç.96 |ü⁄.325)
<äTs¡T“<äT∆\T
<äTs¡T“<äT\∆ T ‘·\qTqï
<ä÷s¡T\T $qT #Óe⁄\Tqï
bı+∫ #·÷#·T ø£qT\Tqï
e+∫+#Ó eTqdüTqï

38 dü‘‡· +>∑eTT
 á $ø£è‘·T\qT #·÷&É>±HÓ
$<ä´ Çø£ Áã‘·Tø£ <äHêï. (dü.kÕ.&ç.96 |ü⁄.321)
sêeTTìø£+f… sêeDT&˚ m≈£îÿe $<ä´\T #·~yê&ÉT. nsTT‘·˚ sêeTT&ÉT
H˚]Ãq $<ä´\qT n#·sD ¡ ˝À ô|{Ϻ J]í+#·T≈£îHêï&ÉT. ø£qTø£H˚ n$ n‘·ìøÏ
X¯øìÔÏ , |ü⁄wæìº n+~+#êsTT. ø±ì sêeDT&ÉT ‘êqT H˚]Ãq $<ä´\qT Ä#·sD¡ ˝À
ô|≥ºøb£ ˛e&É+ e\q ªnJs¡sí √>∑+µ ãj·T\T <˚]+~. ªnJs¡sí √>∑+µ e\¢ n˙ï
nÁ|üe÷D ãT<äT˝∆ Ò n_Ûeè~∆ nsTTHêsTT. <˚V‰ü ìøÏ ø£&TÉ ù| øπ +Á<äeTT. ø£&TÉ |ü⁄
#Ó&bç ˛‘˚ <˚V≤ü eT+‘ê #Ó&qç fÒ!¢ n<˚$<Û+ä >± ‘·\˝À <äTs¡T“<äT\∆ T Á|üy•˚ ùdÔ
J$‘·y˚T HêX¯qeTe⁄‘·T+~. (l.uÛÑ.ñ.|ü⁄.84)
Á|ü‹ e÷qe⁄&ÉT ‘·q eTqdüT‡q+<äT, e÷≥\+<äT, ø£s¡à\+<äT
|ü$Á‘·‘q· T ø£*j Z T· T+&Ü*. BìH˚..e÷qe‘·«+ nHêïs¡T. e÷qe‘·« eT+fÒ
@$T{Ï? Vü≤è<äj·TeTT, yê≈£îÿ, |üì á eT÷&ç+{Ï @ø£‘·«eTT ø±yê*.
Vü≤è<äjT· eTT˝À @~ ñ<ä“$¤ düTqÔ ï<√ <ëìï yê≈£îÿ˝À #ÓbÕŒ*. @~ yê≈£îÿ˝À
#ÓbÕŒy√ n~ #˚‘√Ô #˚j÷· *. áHê&ÉT Vü≤è<äjT· eTT˝À ñ<ä“$¤ +#˚~ ˇø£{.Ï
H√{Ï‘√ #Óù|Œ~ ˇø£{.Ï #˚‘√Ô #˚ùd~ eTs=ø£{.Ï (n˝≤+{Ï yês¡T <äTsê‘·Tà\T)
eTqùd´ø£+ e#·ùd´ø£+ ø£sà¡ DÒ´ø£+ eTVü‰‘·àHêyéT
eTqdü‡q´‘Y e#·d‡ü q´‘Y ø£sà¡ DYjT· q´‘Y <äTsê‘·àHêyéT
MTs¡+<äsT¡ eTVü‰‘·Tà\T ø±yê*. MT≈£î eTVü≤‘·sÔ y¡ TÓ qÆ e÷qe »qà
\_Û+∫+~. á»qà #ê˝≤ |ü$Á‘·yÓTÆq~. ª»+‘·÷Hê+ qs¡»qà <äTs¡¢uÛÑ+µ
nHêïs¡T. á »qà≈£îqï $\Te eT] <˚ìø° ˝Ò<Tä . e÷qe»qà ≈£îqï ø°]Ô
eTs=ø£ <ëìøÏ ˝Ò<Tä . e÷qe »qà≈£îqï kÕúsTT eTs=ø£ <ëìøÏ ˝Ò<Tä .
(<ä.dü.1998 |ü⁄.60)
ãT~∆ nH˚ dü÷s¡T´ì #˚‘· <äTsꓤyê\H˚ düeTTÁ<ä»˝≤ìï dü<들yê\H˚
Ä$]>± e÷s¡TÃø=ì, dü‘·´eTH˚ y˚T|òüT+ qT+&ç Áù|eT»\+ ≈£îs¡TdüTÔ+~.
∫e]øÏ n~ nqTÁ>∑V≤ü kÕ>∑s+¡ ˝À ©qyÓTbÆ ˛‘·T+~.
(dü.kÕ.p˝…’ 2000 |ü⁄.196)
düdü+‘|ò‡· +>∑üTeTT
eTT 39
 e÷qe⁄&ÉT düs«¡ ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ <Óe’ ‘ê«ìï bı+<äT≥j˚T ñ‘·eÔ T e÷s¡+Z .
n{Ϻ <Óe’ ‘ê«ìï bı+<äT≥≈£î kÕ<Û´ä + ø±q|ü⁄Œ&ÉT, ø£˙dü+ e÷qe‘ê«HÓï’ Hê
n_Ûeè~∆ |üs#¡ T· ø=ì, J$‘êìï kÕs¡ø∆ +£ #˚dTü ø√yê*. n+‘˚>±ì e÷qe⁄&ÉT
<ëqe⁄&ÉT>± ˝Òø£ |üXó¯ e⁄>± e÷s¡T≥ <Ûsä à¡ $s¡T<ä+∆ . áHê&ÉT Ç{Ϻ <Ûsä à¡
$s¡T<ä∆yÓTÆq #·s¡´\T »>∑‘·TÔq+<äT yê´|æ+∫ ñ+&ÉT≥ #˚‘· e÷qe‘·«y˚T
eTs¡ T >∑ T q |ü & ç b ˛‘· T qï~. ˙‹ ìC≤sTTr\T, dü + |ò ü T eTsê´<ä \ T
X¯Sq´yÓTÆb˛sTTq$. e÷qe⁄&ÉT ªdü+|òüTeTTµ nH˚ |ü<ëìï dü]>± ns¡∆eTT
#˚døæ =q˝Òø,£ J$‘êìï e´s¡+∆ #˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. øπ e\+ eTqTwüß´\ jÓTTø£ÿ
#˚]ø£jT˚ dü+|òTü eTT nì uÛ≤$düTHÔ êï&ÉT. ø±<äT, ø±<äT. nH˚ø‘£ «· eTT˝À ñqï
@ø£‘ê«ìï >∑T]Ô+|üCj Ò T· Tq<˚ dü+|òTü eTT. n+<äs÷¡ ø£\dæ @ø£ø±\+˝À @ø£
ø£s¡àqT Ä#·]+∫ Ä ø£s¡à|òü*‘êìï @ø±‘·àuÛ≤e+‘√ nqTuÛÑ$+#ê*. Ç<˚
dü+|òTü eTT jÓTTø£ÿ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ <Ûsä à¡ +. ì»yÓTqÆ düTUy˚T dü+|òTü eTT jÓTTø£ÿ
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ <Ûsä à¡ +. ì»yÓTqÆ düTU≤ìï dü+|òTü eTT <ë«sêH˚ nqTuÛ$Ñ +#·&ÜìøÏ
kÕ<Ûä´eTÚ‘·T+<äH˚ dü‘ê´ìï e÷qe⁄&ÉT >∑T]Ô+#ê*. Ç<˚ ªdü+|òüT+µ jÓTTø£ÿ
n+‘·sês¡∆+, nq>± e÷qe⁄ì düTK ` dü+‘√cÕ\˙ï düe÷»eTT ô|’qH˚
Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+{≤sTT. dü+|òTü y˚T ˝Ò≈î£ +&çq e÷qe⁄&˚ ˝Ò&TÉ .
(dü.kÕ.q.1991 |ü⁄.299)
•esêÁ‹ nq>± @$T{Ï? |ü$Á‘·yÓTÆq uÛ≤yê\qT b˛wæ+#·Tq<˚
•esêÁ‹— ~e´yÓTqÆ Áù|eTqT n_Ûeè~∆|sü T¡ Ãq<˚ •esêÁ‹. <äTs¡TD Z eTT\qT,
<äTsê˝À#·q\qT, <äTs¡T“<äT\∆ qT <ä÷s¡+ #˚jT· Tq<˚ •esêÁ‹. ø£qTø£ dü‘ê´ìï
>∑Ts¡TÔ+#·Tø=ì dü‘·´yÓTÆq e÷s¡Z+˝À Á|üy˚•+#·+&ç. eTqdüT‡ #·+Á<äTì‘√
b˛\Ãã&ç+~. #·+Á<äTìøÏ 16 ø£fi\¯ THêïsTT. M{Ï˝À ásêÁ‹ |ü~ùV≤qT
ø£fi\¯ T <Óe’ +˝À ©qyÓTbÆ ˛sTT, Ç+ø£ ˇø£ÿ ø£fi¯ e÷Á‘·yT˚ $T–* ñ+≥T+~.
<Óy’ êìï düà]+#·&+É #˚‘· Ä ˇø£ÿ ø£fi¯ ≈£L&Ü <Óe’ +˝À ©qyÓTÆ b˛‘·T+~. ø£qTø£
dü + e‘· ‡ s¡ e TTq≈£ î á ˇø£ ÿ sêÁ‘· + ‘ê uÛ Ñ » q #˚ d æ H ês¡ + fÒ m+‘√
n<äèwüºe+‘·T\e⁄‘ês¡TMTs¡T. dü+e‘·‡s¡+˝À ˇø£ÿ sêÁ‹jÓÆTHê y˚T\Tø=ì
<Óe’ ∫+‘·q #˚jT· >∑\sê? uÛ»Ñ q˝Àì Äq+<ä+ uÛ>Ñ e∑ HêïeT+˝Àì e÷<ÛTä s¡´+
40 dü‘‡· +>∑eTT
Ç+¬øø£ÿ&Ü ∫ø£ÿ<äT. m+‘· Ks¡TÃ ô|{ÏHº ê \_Û+#·<Tä . Ç~ øπ e\+ Áù|eT#˚‘H· ˚
\uÛ´Ñ eTe⁄‘·T+~. ø£qTø£ Áù|eTqT ô|+#·Tø√+&ç. |ü$Á‘·‘q· T ô|+#·Tø√+&ç.
J$‘êìï kÕs¡ø∆ +£ >±$+#·Tø√+&ç. (dü.kÕ.e÷.99. |ü⁄.66)
dü+>∑eTT
˙e⁄ m˝≤+{Ïyê&çy√ #ÓbÕŒ\+fÒ ˙ dü+>∑yTÓ ˝≤+{Ï<√ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ
#Ó|üŒe#·TÃ. ø£qTø£H˚ ◊Héd”ºHé #ÓbÕŒ&ÉT.Tell me your company I shall tell
you what you are nì. ø£qTø£ eTqjÓTTø£ÿ eT+∫#Ó&\ ¶É T øπ e\+ dü+>∑eTT‘√H˚
@s¡Œ&ÉT‘·÷ ñ+{≤sTT.
uÛTÑ »ã\+ãT, eT+∫ ãT~∆ã\+ãT+&ç
<Óe’ ã\eTT ˝Òø£ <ëdüT&É>T∑ qT
ø£sT¡ &í +É ‘·{yÏ ê&ÉT ø£&|É {ü Ï øπ eTjÓT´
eTs¡∫b˛≈£î &ç{ºÏ eT+∫e÷≥.
ø£sT¡ &í TÉ eTVü‰ã\XÊ*. eTVü‰ãT~∆eT+‘·T&ÉT. eTVü‰ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉT.
ø±ì <äTsêàs¡T˝Z q’… <äTs√´<Ûqä <äTXÊÙdüqT\ düV≤ü yêdüeTT#˚ <Óy’ êìï $düà]+∫,
<äTdü‡+>±ìï $X¯«dæ+∫ <äTwüº#·‘·Twüºj·TeTT˝À ˇø£&Ó’b˛j·÷&ÉT. <Ó’eeTTqT
<ä÷s¡eTT >±$+#·T≈£îHêï&ÉT. <Ó’e ã\eTTqï|ü⁄Œ&ÉT düs¡«ã\eTT\÷
#˚≈L£ s¡T‘êsTT. <Ûsä à¡ ã\eTTqï|ü⁄Œ&˚ düs«¡ ã\eTT\÷ #˚≈L£ s¡T‘êsTT.
(dü.~.|ü⁄.97)
dü‘ê‡+>∑‘·´eTT
dü‘ê‡+>∑‘·´eTT#˚‘·qT, eTVü≤˙j·TT\ dü+<äs¡ÙqeTT#˚‘·qT, yê]
~e´uÀ<Ûäq\qT Ä\øÏ+#·T≥#˚‘·qT, uÛÑ>∑e<äqTÁ>∑Vü≤eTT#˚‘·qT MT eTH√
Á|üeè‘·TÔ\T e÷s¡e#·TÃqT. n+>∑T∞e÷\TìøÏ ãT<ä∆uÛÑ>∑yêqTì <äs¡Ùq
dü+uÛ≤wüD\#˚‘· C≤„H√<äjT· + ø£*–+~. s¡‘êïø£sT¡ &ÉT Hês¡<ä eTVü≤]¸jTÓ Tø£ÿ
Á|üuÀ<Ûqä \#˚‘· yê©àøÏ eTVü≤]¸>± e÷]q ñ<ä+‘·eTT MT≈£î ‘Ó*j·Tì~ ø±<äT.
øå±Á‘· <Ûsä à¡ eTTqT $düà]+∫ <Ûsä à¡ |ü]s¡øDå£ eTH˚ ø£syÔ¡ ê´ìï eTs¡∫ ‘·y÷Ó >∑TDeTT#˚
$#ês¡Á>∑dTü &Ô ’Ó e´s¡ú Á|üd+ü >∑eTT #˚jT· T#·Tqï bÕs¡Tìú øÏ ø£èwüß&í TÉ ^‘·uÀ<Ûä <ë«sê
dü‘‡· +>∑eTT 41
ø£syÔ¡ ê´ìï >∑Ts¡T#Ô d˚ æ ≈£îs¡Tøπ Áå ‘· dü+Á>±eTeTTqT q&ç|+æ ∫q dü+>∑‹ MT¬s+]+–
q<˚. »q≈£î&ÉT j·÷»„e\Tÿ´ì uÀ<Ûäq\#˚ dü+|üPs¡í yÓ’sê>∑´eTTqT bı+~,
~e´‘·«eTTqT nqTuÛ$Ñ +∫, X¯ó<ä∆ dü‘«· >∑TD Á|ü<ëÛ qT&Ó’ C≤„ì>± ì*∫Hê&ÉT.
s¡CÀ>∑TDdü+|üqTï&Ó’q $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT e•wüߘì X¯s¡DTC§∫Ã, dü‘·«>∑TD
XÀ_Û‘T· &Ó’ ÁãVü≤à]¸ nsTTHê&ÉT. á Á|üø±s¡+ MTs¡T kÕ<Ûqä <ë«sê uÛ>Ñ e∑ <äqT
Á>∑V≤ü eTTqT bı+~ MT J$‘êìï kÕs¡øú +£ #˚dTü ø√e#·TÃqT.
(dü.kÕ.&ç.99. 375)
dü‘·TŒs¡Twüß\T`<äTsêàs¡TZ\T`‘ês¡‘·eT´eTT
y˚<ä|ü⁄sêDeTT\˝À #Ó|æŒq $<ÛäeTTq dü‘·TŒs¡Twüß\ >∑TDeTT\T
nq+‘·eTT\T. #·+<äq ‘·sT¡ e⁄q≈£îqT >=&É*¶ øÏì jÓT{Ϻ dü+ã+<Ûeä TT ø£\<√
dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î <äTsêàs¡T\Z ≈£î n{Ϻ dü+ã+<Ûeä TT ø£\<äT. #·÷&ÉTeTT. >=&É*¶
#·+<äq‘·s¡Te⁄qT q]øÏqqT <ëì düT>∑+<ÛäeTTqT >=&ɶ*øÏ#·TÃqT ø£<ë!
ÁbÕDeTTqT BdüTø=qe∫ÃqyêìøÏ düVæ≤‘·eTT n~ düT>∑+<ÛäeTT ì#·TÃqT.
n+<äT#˚‘· l>∑+<Ûeä TT düs«¡ »qdüeTà‘·eTT. <˚e‘·\T <ëìì •s¡dTü ‡ô|’ <Û]ä +‘·Ts¡T.
Væ≤‘·e⁄ #˚dqæ eèø£eå TTq ø£|øü ±s¡eTT #˚jT· T≥e\q >=&É*¶ øÏ e∫Ãq bÕ≥T¢
#·÷&ÉTeTT. <ëìì ì|ü⁄Œ˝À ø±*à düT‹Ô‘√ ø=≥Tº#T· +<äTs¡T ø£<ë. á Á|üø±s¡yT˚
K\T\T dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î <äT'KeTTì#ÓÃ<äsT¡ . nsTTqqT dü»q® T˝…|⁄ü Œ&ÉTqT yê]øÏ
ñ|üø±s¡yT˚ #˚jT· T#·T+<äTs¡T. Bì |ò\ü y˚T$T? dü»q® T\T dü«s¡eZ TTq≈£î b˛<äTs¡T.
nq>± ìs¡+‘·s¡ e÷q+<äeTT>∑ qT+<äTs¡T. <äTs¡q® T\T ìs¡+‘·se¡ TT ndü+‘·è|æ‘Ô √,
<äT'KeTT‘√ ≈£îeTT\T#·T+<äTs¡T. yês¡\T qs¡ø£j·÷‘·q\ qqTuÛÑ$+#·T
#·T+<äTs¡T. ì+<ä\T ìwüOs˜ e¡ TT\‘√ ô|ø’ Ï ñ˝≤¢deü TT>± ø£ì|æ+∫qqT ˝À˝Àq
ø£è•+#·T#·T+<äTs¡T.
dü‘·TŒs¡Twüß\T $wüj·÷dü≈£îÔ\T ø±s¡T. düø£\ >∑TDo\dü+|üqTï\T.
Ç‘·sT¡ \ düTKeTTqT #·÷∫ dü+‘·d+æ ∫ yês¡\ <äT'KeTT\qT #·÷∫ <äT'œ+‘·Ts¡T.
yês¡T düeT<äsÙ¡ qT\T. yê]øÏ X¯Á‘·Te⁄\T ˝ÒsT¡ . yê]øÏ X¯Á‘·Tu≤<Û˝ä Ò ˝Òe⁄. yês¡T
C≤„q$C≤„qyÓs’ ê>∑´ dü+|üqTï\T. yês¡\ ∫‘·eÔ TT\T ø√eT\eTT\T. BqT\j·T+<äT
yê]øÏ <äjT· yÓT+&ÉT. Á‹ø£sD ¡ X¯ó~∆>± yês¡T Hê bÕ<äeTT\qT ùd$+‘·Ts¡T.
42 dü‘‡· +>∑eTT
yê]øÏ e÷Hê_Ûe÷qeTT\qï$ ñ+&Ée⁄. yês¡T ìs¡+‘·se¡ TT |üs√|üø±s¡eTT
#˚‘T· sπ ø±ì kÕ«s¡eú TTqT ø£\j·T+<Óq’ qT ø√s¡sT¡ . yês¡\ Á|ües¡qÔ düsfi¡ e¯ TT.
yês¡\ Vü≤è<äjT· eTT\T o‘·\eTT\T. yês¡T ‘ê´>∑o\Ts¡T. m\¢|⁄ü Œ&É÷ yês¡T
dü+‘√wüeTT>∑H˚ j·TT+<äTs¡T. yê]˝≤+{Ï \ø£D å eTT\HÓe«&ÉT ø£*–j·TT+&ÉTH√
n‘·&TÉ Ä‘·àdü«s¡÷|ü⁄&ÉT. Ä‘·àdü«s¡÷|ü⁄&˚$T{Ï. H˚qT (uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT)yês¡T, yêπs
H˚qT nì Á>∑V≤æ +|ü⁄eTT. yês¡\≈£î <ä÷wüDuÛ÷Ñ wüDeTT\T düe÷qeTT.
Çø£ <äTs¡q® T\ ˝ø£Då ≤\qT #Óô|Œ<äqT $qTeTT. yês¡\ kÕ+>∑‘´· eTTqT
nìï$<ÛäeTT˝≤ $&ç∫ô|≥ºe˝…qT. yês¡\ düVü≤yêdüeTT e\q <äT'KeTT
ÁbÕ|æÔ+#·TqT. |üs¡T\ dü+|ü<ä\qT #·÷∫ yê] Vü≤è<äj·TeTT ˝…|ü⁄Œ&ÉTqT
|ü]‘·|æ+#·TqT. |üs¡<ä÷wüD $ìq yês¡T dü+|ü<ä e∫Ãq≥Tº ‘·\+∫
dü+‘·d+æ ‘·Ts¡T. n]wü&«É s¡eZ TT\T yê]ì ÄÁX¯sTT+∫j·TT+&ÉTqT. ÄÁ•‘·T\T
#Ó|æŒq≥T¢ yês¡T dü+#·]+‘·Ts¡T. yê]øÏ <äj·÷<ëøÏåD´eTT\T X¯Sq´eTT.
≈£î{Ï\T\T, ø±s¡DeTT ˝Òøj £ T˚ |üsT¡ \‘√ ø£\Væ≤+‘·Ts¡T. ñ|üø±s¡eTT #˚dqæ
yê]‘√düVü‰ yês¡T $s√~Û+#Ó<äs¡T. yê]e÷≥\T yê] ø±s¡´eTT\T, yê]
uÀ<ÛäqeTT\T, sTT∫Ã|ü⁄#·TÃø=qT≥j·TT düs¡«eT÷ ndü‘·´eTT\T. yê]
Vü≤è<äjT· eTT\T ø£s√ƒ s¡eTT\T. HÓeT* ô|ø’ Ï #·÷#·T≥≈£î #·øÿ£ >± qT+&ÉTqT.
<ëìπøø£ $qkı+|ü⁄>± qT+&ÉTqT. nsTTqq~ bÕeTT\qT uÛøÑ +åÏ #·TqT ø£<ë!
n≥T\H˚˚ <äTs¡q® T\ì ‘Ó*dæø=qTeTT. |üsV¡ ≤æ +kÕ|üsêj·TDT\T, |üs<¡ ësêdü≈î£ \Ô T,
|üsì¡ +<ës¡‘T· \T, bÕ|üøs£ T¡ à\T bÕbÕ‘·Tà\T, eTqTC≤<Ûeä TT\T. yê]øÏ j·TeTTì
uÛj
Ñ T· eTT˝Ò<Tä . Ç‘·sT¡ \T n_Ûeè~∆H=+<äT≥ #·÷∫, $ì, |üd|æ {ü qºÏ ≥T¢ yês¡T
‘·\H=|æŒ#˚ u≤<Û|ä &ü TÉ #·T+<äTs¡T. Ç‘·sT¡ \ $|ü‘T· \Ô p∫ yês¡T dü+‘·d+æ ‘·Ts¡T.
|üsT¡ \ ø£weºü TT\qT #·÷∫ <˚Xe¯ TTq≈£î sê»sTTq≥T¢ yês¡T dü+‘√wæ+‘·Ts¡T.
yês¡\≈£î kÕ«s¡eú TT ‘·|Œü |üs√|üø±s¡eTqï~ dü«|üïeT+<Óq’ qT e⁄+&É<Tä . yê]
Vü≤è<äjT· eTT ø±eTÁø√<Ûë<äT\≈£î |ü⁄{Ïìº \T¢. M]øÏ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ì, >∑Ts¡Te⁄\ì,
ô|<ä›\ì, \ø£å´eTT˝Ò<äT. dü‘·TŒs¡Twüß\qïqT, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉqïqT, yês¡\≈£î
‘·\H=|æŒ e#·TÃqT. yês¡T eT+<äeT‘·T\T. ne>∑TD<ÛëeTT\T. ø±e÷+<ÛTä \T.
M]ì n~Ûøe£ TT>± ø£*j·TT>∑eTT˝À #·÷&Ée#·TÃqT. yês¡T eT+<äeT‘·T\T. z
dü‘‡· +>∑eTT 43
‘·eTTà&Ü! |üs√|üø±s¡eTTø£+fÒ <Ûäs¡àeTT eTs=ø£{Ï ˝Ò<äT. |üs¡Væ≤+düø£+fÒ
n~Ûø£eT>∑T bÕ|üeTT ˝Ò<äT. Ç~j˚T y˚<ä|ü⁄sêDeTT\ kÕs¡eTT. Ç~j˚T
dü ‘ · T Œs¡ T wü ß \ eT‘· e TT. eTqTE˝… ’ |ü ⁄ {Ï º |ü s ¡ V æ ≤ +dü # ˚ j · T Tyês¡ T
˙#·j÷Ó qT\j·T+<äT |ü⁄{Ϻ #·#T· Ã#·T+<äTs¡T. eTqTE&É≥T¢ nC≤„Hê+<Ûøä ±s¡eTTq
ã&ç nH˚ø£ bÕ|üeTT\T #˚jT· T#·T+<äTs¡T. Ç{Ïyº ê]øÏ H˚qT ÁbÕs¡ã∆ ø£sà¡ dü«s¡÷|ü⁄&ÉH’Ó
ø±˝≤+‘·se¡ TTq Á|ü‘´· ø£eå T>∑T#·T+<äTqT. n{Ïyº ê]ì dü+kÕs¡eTT˝À |ü&ÁÉ ‘√dæ
yê]ì X¯óuÛÑ nX¯óuÛÑ ø£sà¡ \ qqTuÛ$Ñ +|ü#j ˚ T· T<äTqT.
z uÛsÑ ‘¡ ê! <˚e‘·\TqT eTTqT\TqT eTVü‰‘·Tà\TqT X¯óuÛ≤X¯óuÛeÑ TT\
ì#·TÃq{Ϻ ø£sà¡ \qT $&ç∫ô|{Ϻ dü<ë yês¡T qqTï uÛøÑ ‘ÔÏ √ uÛõÑ +#Ó<sä T¡ . yês¡T
ìcÕÿeT´eTT>∑ ø£s¡à\ Hê#·]+#Ó<äs¡T. ø±eT´ ‘·|üdüT‡\qT, ø±eT´ø£s¡à\qT
#˚dqæ jÓT&É\ yê{Ï X¯óuÛ≤X¯óuÛ|Ñ \üò eTT\qqTuÛ$Ñ +#·T≥≈£î <˚V≤ü eTTqT <Û]ä +#·
Je⁄\T dü+kÕs¡eTT˝ÀìøÏ sêe˝…qT. @ ø£s¡à\T #˚dæqqT yê{Ï|òü\eTT
qù|øÏå+|üø£ yê{Ï H=q]+∫qjÓT&É\ eTqTEq≈£î C≤„qeTT ø£\T>∑TqT.
uÛøÑ ÁÔÏ |ü|‘ü T· \Ô T n_Ûeè~∆>±+#·TqT. yê{ÏeT÷\eTTq yês¡T eTTøÏìÔ kÕMT|ü´eTTq
nqTuÛ$Ñ +#·TqT. á $<Ûeä TT>± dü»q® <äTs¡q® \ø£Då eTT\qT ‘Ó\TdüTø=ìqyê&ÉT
dü+kÕs¡kÕ>∑se¡ TT˝À ã&ç eTTì–j·TT+&É&TÉ . ªª‘·eTTà&Ü! nH˚ø£ $<Ûeä TT\>∑T
düT>∑TD<äTs¡TD Z eTT\ìïj·T÷ e÷j·÷ dü+ø£*Œ‘·eTT\ì ‘Ó*dæøæ =qTeTT. á
s¬ +&ÉT >∑TDeTT\qT \ø£´å eTT #˚jT· ìyê&ÉT dü»q® T&ÉT. eTVü‰‘·Tà&ÉT. n‘·H˚
Ä‘·àdü«s¡÷|ü⁄&ÉT.á >∑TDeTT\ s¬ +&ç+{ÏøÏ eX¯ó&É>T∑ yê&ÉT eT÷s¡T&â TÉ . n~j˚T
nC≤„qµµ eTì á Á|üø±s¡eTT sêeTT&ÉT ‘·eTTà\≈£î $e]+#ÓqT.µµ
(sê.yê.¬s.|ü⁄.221/225)
dü+jÓ÷>∑eTT
<äTsêàs¡T\Z ≈£î ˇø£ qeTkÕÿs¡+. düHêàs¡T\Z ≈£î ˇø£ qeTkÕÿs¡+ nHêï&ÉT
ø£;s¡T. n|ü⁄Œ&ÉT •wüß´\T düHêàs¡T\Z ≈£î qeTkÕÿs¡+ #˚jT· ≥+˝À ˇø£ kÕs¡øú ‘£ ·
ñqï~ ø±ì <äTsêàs¡T\Z ≈£î qeTkÕÿs¡+ #˚jT· ≥+˝À @$T kÕs¡øú ‘£ · ñqï~?
nì Á|ü•ï+#ês¡T. n|ü⁄Œ&ÉT ø£;s¡T <äTsêàs¡T\Z ≈£î MT $jÓ÷>∑+ nedüse¡ Tì,
düHêàs¡T\Z ≈£î MT dü+jÓ÷>∑+ nedüse¡ Tì qeTkÕÿs¡+ #˚jT· eTHêï&ÉT. nq>±
44 dü‘‡· +>∑eTT
kÕ<ÛTä |ü⁄s¡Twüß\ dü+jÓ÷>∑+, <äTwüß\º $jÓ÷>∑+ ø±yê*. <äTwüß\º ≈£î <ä÷s¡+>±
ñ+&Ü*. kÕ<ÛTä |ü⁄+>∑e⁄\≈£î düMT|ü+˝À ñ+&Ü*. á s¬ +&ç+{Ï <ë«sê eTq≈£î
düTK+ \_ÛdTü +Ô ~. ªdüeT´ø˘ jÓ÷>∑+ Ç‹ dü+jÓ÷>∑+µ á dü+jÓ÷>∑+ #˚‘H· ˚
ì»yÓTqÆ jÓ÷>∑+ eTq≈£î ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. ø£qTø£ Ç{Ϻ jÓ÷>±ìï kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘·
es¡≈î£ MTs¡T kÕ~Û+∫ Ä<äsÙ¡ eT÷s¡T\Ô T>±, Ç‘·sT¡ \≈£î≈£L&Ü uÀ~Û+∫ ø°]ìÔ
kÕ~ÛkÕÔsì¡ H˚qT Ä•düTHÔ êïqT. (l.&ç.2001 |ü⁄.26)

dü~«ìjÓ÷>∑eTT
#˚dæ #·÷|æ+#ê*. |üsT¡ \ ‘·è|æÔ ø√dü+ ø±<äT. eTq ‘·è|æøÔ √dü+ #˚j÷· *.
#˚dqæ |üì, #Óù|Œ e÷≥ Vü≤è<äjT· kÕøÏ>å ± ñ+&Ü*.
H˚qT #Óù|Œ~ Hê ø√dü+ ø±<äT. πøe\+ »>∑‘Y ø£˝≤´D+ ø√dü+.
»qT\ùde, Á>±e÷\ ùde #˚dTü +Ô fÒ MT »qà kÕs¡øú e£ Te⁄‘·T+~. |üPs¡«|ü⁄
ãTTwüß\T mH√ï $<ÛäeTT\ X¯øÏÔì kÕ~Û+#·Tø=+≥÷ e#êÃs¡T. ùwøχŒj·Ts¡T
>=|üŒ Hê≥ø£ ø£s.Ô¡ n‘·ì Hê≥ø±\T Vü≤è<äj÷· ìï ø£s–¡ +|ü CÒkÕÔsTT. n‘·qT
MTs¡T |üXó¯ ã˝≤ìï, sêø£då ü X¯øìÔÏ m+‘ÓH’ ê dü+bÕ~+#·e#·TÃ. ø±ì, dü+bÕ~+∫q
ã˝≤ìï sêø£ådüTì e˝… ñ|üjÓ÷–+#·ø£+&ç nHêï&ÉT. <˚Vü≤ã˝≤ìï |ü⁄wæº>±
dü+bÕ~+#·Tø√+&ç. ‘·|ü⁄Œ˝Ò<äT. ø±ì, <ëìì sêø£ådüTì e˝… ø±≈£î+&Ü
e÷qe⁄ìe˝… $ìjÓ÷–+#ê*. n~ ì»yÓTqÆ ã\+. <Ûqä ã\+, uÛTÑ »ã\+,
ãT~∆ã\+, »qã\+ <äT]«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√≈£L&É<äT. dü~«ìjÓ÷>∑+
#˚dTü ø√yê*. dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚dTü ø√e{≤ìøÏ eTìwæ »qà e∫Ã+~. <˚V≤ü eTH˚
|ü&eÉ ≈£î ∫\T¢\T |ü&ç •~∏\Û + ø±ø£eTT+<˚ >∑≥Tº≈î£ #˚s&¡ ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+#ê*.
(e.1984.|ü⁄.104)
uÛÑ>∑e<äH˚«wüD
uÛ>Ñ e∑ <äH«˚ wüD˝À ‘=*$»j·T+ kÕ~Û+∫q{Ï~º uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ TT. Ç{Ϻ
HÓ‹’ ø£ <Ûë]àø£, Ä<Ûë´‹àø£eTT\j·T+<äT |ü$Á‘·yTÓ qÆ eTT+<ä+»y˚d,æ ~–«»j·TeTT
kÕ~Û+∫ Ä<äs¡ÙeTTq+~+∫ q{Ϻ~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT. ø£qTø£H˚ Á‹eT÷]Ô
dü«s¡÷|üyTÓ qÆ ~e´‘·«eTTqT >∑T]Ô+|ü#ù˚ d ì$T‘·yÔ TÓ Æ Á‹sêÁ‘·T\T, qesêÁ‹,
dü‘‡· +>∑eTT 45
•esêÁ‹, dü+Áø±+‹. nH˚ eT÷&ÉT sêÁ‘·T\qT |ü$Á‘·yTÓ qÆ |üs«¡ ~qeTT\T>±
#ê˝≤ø±\eTTqT+&ç Ä#·]dü÷Ô e#êÃs¡T uÛ≤s¡rj·TT\T. ø£qTø£ |üs«¡ ~qeTT\T>±
@<√ ˇø£ $<Ûyä TÓ qÆ ÄVü‰s¡ Äq+<äeTT\˝À nqTuÛ$Ñ +#˚$ ø±eH˚ dü‘ê´ìï
>∑T]Ô+∫, Äsê<Ûqä ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ Ä‘êàH˚«wüD ì$T‘·yÔ TÓ Æ @s¡Œ&çq≥Te+{Ï$>±
dü‘´· dü«s¡÷|üeTT\T>∑ >∑T]Ô+#·T≥ n‘·´edüse¡ TT. Áù|eT‘·‘«· eTTqT $XÊ\|üsT¡ #·T
ø=ì düs¡«Á‘êyê´|æ+|ü#˚ùd≥Te+{Ï düeT‘·«eTTqT nqTuÛÑ$+|ü#˚j·TT
eTVü‰|üs«¡ ~qeTT\T>± á |üs«¡ ~qeTT\qT uÛ≤$+∫, eTq˝Àì <äTs¡TDZ eTT\qT
<äTs¡V≤ü +ø±s¡eTT\qT, <äTsꓤeeTT\qT <äTwü#º w˚ \ºü qT <ä÷s¡eTT ø±$+#·Tø=ì,
dü<들eeTT\qT dü∫Ã+‘·q\qT, dü‘ÿ· s¡à\T Ä#·]+#·T≥≈£î á <˚V≤ü eTTqT
düe÷»eTTq≈£î n+øÏ‘·eTT ø±$+#·e˝…qì áHê&ÉT <äè&ÛÉdü+ø£\ŒeTTq≈£î
eTqeTT |üPqTø√yê*. (kÕ.eTT+<äTe÷≥)
ñ‘·ÔeT|ü⁄Á‘·T&ÉT
ñ‘·eÔ T|ü⁄Á‘·T&ÉTqï|ü⁄Œ&ÉT ‘·q ≈£î≥T+ãy˚T ø±ø£, e+X¯eTTq≈£î ≈£L&Ü
#·øÿ£ ì >ös¡eeTsê´<ä\T #˚≈L£ s¡TÃ≈£î+{≤&ÉT. ˇø£ |ü]eTfi¯ eèø£eå TT eqeTTq
ñqï|ü⁄Œ&ÉT eqeTTq ø£+‘·{ÏøÏ |ü]eTfi≤ìï n+~dü÷Ô ñ+≥T+~. n<˚
eqeTTq+<äT ˇø£ #Ó≥Tº ‘=i¿˝À n–ï Á|üy•˚ +∫q|ü⁄Œ&ÉT Ä #Ó≥TºqT ø±\Ã&ÉyT˚
ø±≈£î+&Ü eqeTTqT ≈£L&Ü ø±*Ãy˚dTü +Ô ~. ø£qTø£ e+X¯eTTq+<äT <äTwü|º ⁄ü Á‘·T&ÉT
|ü⁄{Ïqº |ü⁄&ÉT eT+∫ yê]øÏ, #Ó&y¶É ê]øÏ n|üø]° Ô ø£*–kÕÔ&TÉ . eT+∫|ü⁄Á‘·T&ÉT
»ìà+∫q|ü⁄&ÉT ‘·q e+X¯eTTq≈£î ‘·q >∑èVü≤eTTq≈£î, ‘·q‘√{Ï yê]øÏ ≈£L&Ü
dürÿ]Ô q+~kÕÔ&TÉ . áHê&ÉT >∑TDe+‘·T&Óq’ |ü⁄Á‘·Tì ø£q≥eTT, b˛wæ+#·≥eTT
»>∑‘T· qÔ ≈£î n+~+#·≥eTT n‘·´edüse¡ TT. Ç~ me] u≤<Û´ä ‘·? ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT\~,
n<Ûë´|ü≈î£ \~ ≈£L&Ü. (dü.kÕ.n.89 yÓqTø£ ø£e⁄s¡T |ü⁄≥)
<Ûäq+ ø√dü+ |üs¡T\≈£î n|üø±s¡+ #˚j·T&É+ nHê´j·T, nÁø£eT,
nHê#ês¡eTT\≈£î bÕ\Œ&É≥+, ˝Òì #Ó&q¶É T düèwæ+º ∫ |ü$Á‘·yTÓ qÆ , ì‘·´yÓTqÆ
dü‘´· eTTq≈£î $s¡T<ä+∆ >± Á|ü#ês¡+ #˚jT· &É+ ` Ç~ ÄHê&˚ ø±<äT. áHê&É÷
»s¡T>∑T‘·÷H˚ ñqï~. Ç~ ˝Àø£dVü ≤ü »+. BìøÏ me«s¡÷ yÓsT¡ e≈£L&É<Tä . eTq˝À

46 dü‘‡· +>∑eTT
˝Òì <√cÕ\≈£î eTqyÓT+<äT≈£î uÛj Ñ T· |ü&Ü*. eTq˝À ˝Òì ‘·|⁄ü Œ\≈£î eTqyÓT+<äT≈£î
yÓÓiyê*? dü‘·´ì‘·´yÓTÆq uÛ≤eeTT\#˚‘· Á|ü|ü+#· Á|üU≤´‹ >±+∫q
~e´|ü⁄s¡Twüß\≈£î $s¡T<ä∆+>± <äTsêàs¡TZ\T, ndü÷j·÷|üs¡T\T <äTÁwüŒ#ês¡+
#˚jT· &É+ nHê~ø±\eTT qT+&ç »s¡T>∑T‘·÷H˚ ñqï~. áHê&ÉT ≈£L&Ü n˝≤+{Ï
<äTÁwüŒ#êsê\ øπ MT ‘·≈î£ ÿe˝Ò<Tä . kÕsTTjÓTTø£ÿ ù|s¡TÁ|ü‹wü\ü˜ T ~q~qeTTq≈£L
ô|]–b˛e&É+ #·÷dæ nH˚øe£ T+~øÏ ndü÷j·T ø£\TZ‘√+~. b˛˙, yêπsyÓTHÆ ê
eT+∫ |üqT\T #˚dTü HÔ êïsê n+fÒ, ø£˙dü+ Á|üjT· ‘·ïyÓTHÆ ê #˚jT· &É+ ˝Ò<Tä .
Á|üU≤´‹ >±+∫q sêj·T\d”eT≈£î Á_{Ïwßü yê] ø±\eTTqT+&ç ˇø£ÿs¬ H’ ê
Á‘ê>∑T˙s¡T n+~+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. m+‘·eT+<√ leT+‘·T\T, Hêj·T≈£î\T
ñ+&çHês¡T. ø±ì, ˇø£ÿs¬ H’ ê á eT+∫ ø±s¡´eTTq≈£î |üPqTø√˝Ò<Tä . eTìwæøÏ
˙πs ÁbÕD+ ø±ã{Ï,º Ç+{Ï+{Ïø° ˙s¡T n+~+#ês¡T kÕsTTu≤u≤. áHê&ÉT ˇø£
Vü‰sYº Ä|üsπ wüHé #˚sTT+#·Tø√yê\+fÒ \ø£\å s¡÷bÕj·T\T ø±yê*. dü÷|üsY
ôdŒcÕ*{° Vü‰dæŒ≥˝ŸqT ø£{+ºÏ ∫ \ø£˝å ≤~eT+~øÏ ñ∫‘·+>± Vü‰sYº Ä|üsπ wüqq¢ T
#˚sTTdüTHÔ êïs¡T kÕsTTu≤u≤. ás√E˝À¢ |üd|æ \æ y¢ êìì dü÷ÿ˝À¢ #˚sêÃ\+fÒ
yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ 20 y˚\ &=H˚wHü é ø£{≤º*. ø±ì, kÕsTTu≤u≤ ø¬ .õ. yÓTT<ä\T
|æ.õ es¡≈î£ ñ∫‘· $<ä´ q+~düTHÔ êï<äT. Ç+<äT˝À y˚sTT+≥ ˇø£ uÛ≤>∑yTÓ HÆ ê
me¬s’Hê #˚düTÔHêïsê? @ >∑es¡ïyÓT+≥T nsTTHê $<ä´qT, yÓ’<ä´eTTqT ñ
∫‘·+>± n+~düTÔqï<ë? ˝Ò<äT. ˝Ò<äT. ˇø£ÿ dü‘·´kÕsTTu≤u≤ e÷Á‘·y˚T
kÕ«s¡eú TH˚~ ˝Ò≈î£ +&Ü |üsês¡+ú ø√dü+ bÕ≥T|ü&TÉ ‘·THêï&ÉT. ø±ì, njÓ÷>∑T´˝…q’
e÷qe⁄\T ø=+<äsT¡ kÕsTTøÏ $s¡T<ä+∆ >± <äTÁwüŒ#ês¡eTTqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
kÕsTT #˚dTü qÔ ï |üqT˝…˝≤+{Ï$, nH˚ C≤„q+ yê]øÏ ˝Ò≈î£ +&Üb˛‘·Tqï~. eTVü‰
n\ŒE„˝…’b˛‘·THêïs¡T. á $<ë´e+‘·T\+‘ê kÕsTT~ #ê˝≤ |ü$Á‘·yÓTÆq
Vü≤è<äjT· +, ìs¡à\yÓTqÆ uÛ≤e+, ìkÕ«s¡yú TÓ qÆ Áù|eT`|ü$Á‘·‘`· |ü≥Tº<\ä á
eT÷&ÉT |æ \T dü‘·´kÕsTT u≤u≤˝À ñHêïsTT. á eT÷&ç+{Ï<ë«sê
kÕ«s¡sú V¡ ≤æ ‘·ùde #˚dTü HÔ êïs¡T dü‘´· kÕsTTu≤u≤. dü‘´· kÕsTTu≤u≤˝À ø±*>√{Ï
qT+&ç ‘·\yÓ+Á≥Tø£ es¡≈L£ mø£ÿ&Ü kÕ«s¡eú TH˚~ ˝Ò<Tä . ‘·\\Tqïyês¡T Ç+‘·
e÷Á‘·+ jÓ÷∫+#·Tø=q˝Òsê? m+<äTø√dü+ M] <äTÁwüŒ#ês¡eTT\T <Ûqä +ø√düyT˚ .
dü‘‡· +>∑eTT 47
á <äTs¡T“<äT∆\+‘ê <Ûäq+ ø√düy˚T, á <äTsê˝À#·q\+‘ê <Ûäq+ ø√düy˚T.
Ç+‘˚ø±≈£î+&Ü &ÉãT“\T Ç∫à ˇø£ eT‘·eTT qT+&ç eTs=ø£ eT‘·eTT˝ÀøÏ
e÷]Œ&ç #˚düTÔHêïs¡T. ø±cÕj·T eÁdüÔeTT\qT <Ûä]+∫q kÕ«eTT\T ≈£L&Ü
ˇø£] >∑T]+∫ eTs=ø£sT¡ <äTÁwüŒ#ês¡eTTq≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·THêïs¡T.
ªªø±cÕj·T eÁdü+Ô ãT ø£{qºÏ e÷Á‘êq
ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£+ãT ø±<äT eTTøÏÔ
H√{Ï‘√ eT+Á‘·+ãT qT#·Ã]+∫qj·T+‘·
#˚dqæ bÕ|ü+ãT #Ó~]b˛<äT
^‘·qT #˚ã{Ϻ øπ ø£\T y˚dqæ
|ü⁄D´eTT eTq Ç+≥ Áb˛e⁄|ü&<É Tä µµ
ø=+<äs¡T kÕ«eTT\T ≈£L&Ü <äTsêàs¡Z+˝À Á|üy˚•+∫ <äTÁwüŒ#ês¡+
#˚düTÔHêïs¡T. Ç+ø£, |”sƒê~Û|ü‘·T\ dü+>∑‹ #Ó|üŒqø£ÿπs¢<äT. me«]˙ eTq+
$eT]Ù+#·≈£L&É<äT>±ì, düeTj·T+ e∫Ã+~ ø±ã{Ϻ, #ÓãT‘·THêïqT. á
<äTÁwüŒ#ês¡+ >∑T]+∫ MTs¡T m˝≤+{Ï uÛj Ñ T· eT÷ ô|≥Tºø√ø£+&ç. ã\V”≤q‘·≈î£
˝Àqj˚T´yês¡T uÛ≈Ñ î£ \Ô T ø±C≤\s¡T.
Ç|ü⁄Œ&ÉT u…+>∑Tfi¯Ss¡T˝À ≈£L&Ü 300 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T Ks¡Tà ô|{Ϻ
dü÷|üsY ôdŒcÕ*{° Vü‰dæŒ≥˝Ÿ ø£&TÉ ‘·THêïeTT. Ç˝≤+{Ï |ü$Á‘·yTÓ qÆ ø±s¡´+˝À
@ Hêj·T≈£î&Ó’Hê Á|üy˚•düTÔHêï&Ü? ˝Ò<äT. ô|’>± >=|üŒ\T #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷
≈£Ls¡TÃHêïs¡T. dæ>∑TZ#˚≥T! ø=+<äs¡T ndü÷j·T‘√ <äTÁwüŒ#êsêìøÏ bÕ\Œ&ÉT
‘·THêïs¡T. Ç‘·s¡T\T #˚ùd |ü$Á‘·ø±sê´\≈£î ndü÷j·T‘√ n&ÉT¶ ‘·–˝Òyês¡T
sêø£då Tü ˝Ò>±ì e÷qe⁄\T ø±s¡T. Ç˝≤+{Ï sêø£då Tü \T ˝Àø£eT+‘ê uj·T˝Ò]› Hê
kÕsTT Á|ü‹»„ m|üŒ{Ïø° e÷s¡<Tä . ndü÷j·÷|üsT¡ \T <äTÁwüŒ#ês¡+ #˚‘· kÕsTTu≤u≤
>ös¡eeTTqT ‘·–+Z #ê\ì Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü HÔ êïs¡T. Hê≈£î >ös¡e+ ø±yê\H˚
ÄX¯ ˝Ò<Tä . ø±ì, n~ ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ ñ+~. eTq uÛ≤s¡‘<· X˚ e¯ T+‘· nø£så ê\‘√
á Á|ü|ü+#·eT+‘ê Á|ü#ês¡+ #˚dæHê Hê >ös¡e+ øÏ+∫‘Ó’ÔHê ‘·–Zb˛<äT.
<äTÁwüŒ#ês¡+ #·÷dæ ø=+‘·eT+~ uÛ≈Ñ î£ \Ô T ã\V”≤q‘·≈î£ ˝Àqe⁄‘·THêïs¡T. yês¡T

48 dü‘‡· +>∑eTT
dü]jÓTÆ q uÛ≈Ñ î£ \Ô T ø±s¡T. kÕsTTX¯≈î£ \Ô qT Çìï >∑eTì+∫≈£L&ÉqT á |æ∫Ã|æ∫Ã
ø±øÏ≈L£ ‘·\≈£î m+<äT≈£î uÛj Ñ T· |ü&Ü*. >√&É\ô|’ Áyêùd Áyê‘·\qT, y˚~ø£ô|’
y˚ùd øπ ø£\qT, ù||üs˝¢¡ À Áyêùd ã÷‘·T ≈£L‘·\qT MTs¡T ˝…øÿ£ #˚jT· qø£ÿs¡˝<Ò Tä ..
eTqdü‘ê´ìï, eTq <Ûsä êàìï eTq Áù|eTqT eTq+ Á|ü#ês¡+ #˚d÷ü Ô sêyê*.
(dü.kÕ.».2001|ü⁄ 1/31)
dü‘ê´H˚«wüD
nHê~ø±\eTT qT+&ç dü‘ê´H˚«wüD ì$T‘·yÔ TÓ Æ nH˚øe£ T+~ eTVü≤s¡T¸\T,
eTVü≤˙j·TT\T bÕ<Ûqä \T dü\TŒ‘·÷ e#êÃs¡T. |ü$Á‘·yTÓ qÆ uÛ≤eeTTqT, $•wüyº TÓ qÆ
$XÊ«düeTTqT, <äè&ÛdÉ +ü ø£\ŒeTTqT ñ+#·Tø=ì dü‘ê´ìï <ä]Ù+#˚ es¡≈î£ ‘·eT
Bø£å M&ÉeTì nH˚øe£ T+~ eTVü≤s¡T¸\T ‘·|dü Tü ‡ #˚XÊs¡T. ø=+‘· ø±\eTTq≈£î
yêπs Á|ü»\˝À Á|üy•˚ +∫, ªªz Á|ü»˝≤sê! y˚TeTT uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì Á|ü‘´· ø£+å >±
#·÷&É>*∑ >±eTT. Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ‘˚»eTj·TT&ÉT. ~e´yÓTqÆ Á|üø±X¯eTT‘√ ñ
Hêï<äT. nC≤„qeTH˚ ‘·y÷Ó >∑TDeTTq≈£î Äe\ qTHêï&ÉT. uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT mø£ÿ&√
<ä÷s¡eTT>± ˝Ò&TÉ . y˚TeTT mø£ÿ&√ uj·T≥ yÓ‘ø· ˝£ <Ò Tä . eTèDàj·TyÓTqÆ á
<˚V≤ü eT+<˚ Ä ∫qàj·TeT÷]Ôì y˚TeTT #·÷&É>*∑ >±eTTµµ nHêïs¡T. ø£qTø£
<˚V≤ü eTTqT kÕe÷q´yÓTqÆ ~>± uÛ≤$+#·sê<äT. (<ä.dü.98|ü⁄.3/4)
dü‘ê´H˚«wüD n+{≤s¡T. @$T{Ï nH˚«wüD? nsTT‘˚ dü‘´· eTT düs«¡ Á‘ê
ñ+≥Tqï<˚. BìøÏ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT eTq ø£qTï\T neTàqT #·÷düT+Ô &Ü*.
n<˚ ø£qTï\T _&Éq¶ T #·÷düT+Ô ~. n<˚ ø£qTï\T uÛ≤s¡´qT #·÷düT+Ô ~. n<˚
ø£qTï\T e+≥ eTìwæì #·÷düT+Ô ~. nsTT‘˚ ‘·*ì¢ #·÷#˚ düeTj·T+˝À @
eTqdüT‘√ #·÷&Ü*? uÛ≤s¡´qT #·÷#˚ düeTj·T+˝À @ ‘·\+|ü⁄‘√ #·÷&Ü*.
Ç~j˚T dü‘ê´H˚«wüD. Ms¡T q\T>∑Ts¡T Ä&Éyêπs. #·÷#˚~ ø£qTï\T ˇø£ÿfÒ.
ø±ì me]ì @<äèw摺 √ @ uÛ≤e+‘√ #·÷&Ü\qï<˚ dü‘ê´H˚«wüD. n<˚$<Ûeä TT>∑H˚
Hê\Tø£ ñqï~. ndü‘´· e÷&˚~. dü‘´· e÷&˚<˚ ˇø£ Hê\Tπø. |üsT¡ \qT <ä÷wüD
#˚ùd~, uÛÑ÷wüD #˚ùd~ ˇø£ Hê\Tπø. nsTT‘˚ ˇπø Hê\Tø£ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT
me]ì <ä÷wæ+#ê*? me]ì uÛ÷Ñ wæ+#ê*? me]ì Áù|$T+#ê*? me]ì
Äsê~Û+#ê*? nH˚≥≥Te+{Ï<˚ dü‘ê´H˚«wüD. ªdü‘ê´H˚«wüDµ nq>±
dü‘‡· +>∑eTT 49
nìï+{ÏjT· +<ä÷ ñqï~ dü‘´· eTT. |ü<ësêúìøÏ ‘·–q Á|üj÷Ó >∑yT˚ dü‘´· eTT.
yÓqï ñqï~ Áy˚*‘√ ø=≥ºe#·TÃ. ÇqTeTT ñqï~ düT‹Ô‘√H˚ ø={≤º*. |ü<ësêúìøÏ
‘·–q Á|üjÓ÷>∑y˚T dü‘ê´H˚«wüD. ÇqTeTTqT Áy˚*‘√ ø=&ç‘˚ Áy˚\T ≈£L<ë
‘Ó–b˛‘·T+~. yÓqïqT düT‹Ô‘√ ø=&ç‘˚ ∫ÛHêï_ÛqïyÓTÆ b˛‘·T+~. <˚ìøÏ @$<Ûyä TÓ qÆ
<ëìì ñ|üj÷Ó –+#ê* nqï<˚ dü‘ê´H˚«wüD. ø£qTø£ düs«¡ Á‘ê ñ+&çq <Óe’ ‘ê«ìï
nH˚«wüD #˚jT· &ÉeT+fÒ eTq˝À uÛ≤ee÷s¡TŒsêyê*. <Óe’ uÛ≤eeTTqT eTq˝À
Ä$s¡“$¤ +|ü#d˚ Tü ø=qï|ü⁄Œ&˚ düsT¡ «\ j·T+<äT ≈£L&Éq÷ @ø±‘·à uÛ≤yêìï eTq+
<ä]Ù+#·e#·TÃ. (l.@.1995 |ü⁄.34/35)
dü‘·‡+>∑eTT
dü‘‡· +>∑eTT\H˚ |ü$Á‘·‘«· eTT nqTuÛeÑ eTT‘√ ns¡eú Te⁄‘·T+~ ø±˙,
πøe\eTT e÷≥\‘√ ns¡úeTTø±<äT. ñqï‘·kÕúsTTøÏ b˛e⁄≥≈£î ø±˙,
n<Ûeä TkÕúsTTøÏ ~>∑C≤s¡T≥≈£î ø±˙ dü+>∑yT˚ ø±s¡DeTT. dü+>∑eTq>± ùdïVü≤eTT.
ÇdüTø£, >±*‘√ ùdïVü≤eTT#˚dæ >∑>q∑ eTT es¡≈î£ m–]b˛‘·T+~. n<˚ ÇdüTø£
˙{Ï‘√ #˚] >∑T+≥ ˝À|ü\≈£î ~–b˛‘·T+~ Äø±X¯eTTq ø¬ >∑Ts¡T≥≈£î ÇdüTø£≈î£
¬sø£ÿ\T ˝Òe⁄. ÁøÏ+<ä >∑T+≥≈£î ~>∑T≥≈£î ø±fi¯ófl ˝Òe⁄. ô|’øÏ b˛e⁄≥≈£î ø±˙
ÁøÏ+~øÏ ~>∑C≤s¡T≥≈£î ø±˙ n~ >±*‘√qT ˙{Ï‘√qT #˚dqæ ùdïVü≤y˚T ø±s¡DeTT.
ÇqTeTTqT eT{Ï˝º À y˚dqæ |ü⁄&ÉT Á‘·T|ü⁄Œ|ü&TÉ ‘·T+~. <ëìjÓTTø£ÿ X¯øìÔÏ ≈£L&ÉqT
ø√˝ÀŒ‘·T+~. n<˚ ÇqTeTTqT n–ï˝À y˚dqæ |ü⁄&ÉT n~ ‘·qjÓTTø£ÿ s¡÷|üeTTqT
e÷s¡TÃ≈£î+≥T+~. yÓT‘·<Ô qä eTTqT #˚≈L£ s¡TÃ≈£î+≥T+~. ‘·q˝À ñqï≥Te+{Ï
e÷*q´eTTqT ≈£L&ÉqT b˛>=≥Tº≈î£ +≥T+~. n{Ϻ |ü]dæ‘ú T· \≈£î n~ eT{Ï‘º √qT,
n–ï‘√qT #˚dqæ ùdïVü≤y˚T ø±s¡DeTT. ø£qø£H,˚ e÷qe⁄ìøÏ dü‘‡· +>∑eTH˚~
#ê˝≤ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ~. X¯+ø£sê#ês¡T´\T #ÓbÕŒs¡T.
JeqTàøÏøÔ Ï dü‘‡· +>∑yT˚ Á|ü<eä∏ T k˛bÕqeTT.
(Ä.sê.|ü⁄.81/82)
JeqTàøÏÔ
dü‘‡· +>∑eTT#˚ düV≤ü » $s¡øÔÏ
Ä$s¡ø#ÔÏ ˚ $>∑‘· Á<Ûë+‹
50 dü‘‡· +>∑eTT
 ÁuÛ≤+‹ r]‘˚ XÊ+‹ dæ$ú T‘·eTT
dæ$ú T‹ XÊ+‹#˚ JeqTàøÏÔ ˆˆ uÛ»Ñ >√$+<ä+ ˆˆ (düTuÀ<Ûä ` |ü⁄.90)
ªª»qà#˚‘· »qT\T |ü]X¯ó<ä∆ Vü≤è<äjT· T˝Ò
bÕ&ÉT#˚j·TT#·T+&Ó |ü]düs¡eTT\T
n+‘·sê‘·à uÀ<Ûä Ä\øÏ+#·T&ÉT MTs¡T
düeT‘· eTeT‘· eTqTE Vü≤≈£îÿø±<Ó!
Áù|eTdü«s¡÷|ü⁄˝≤sê!
»ìà+∫q|ü⁄Œ&ÉT e÷qe⁄ì Vü≤è<äj·TeTT ìs¡à\+>± ìX¯Ã\+>±
ìkÕ«s¡+ú >± ñ+≥T+~. Áø£eTÁø£yT˚ D |ü]düse¡ TT\ yê‘êes¡DeTT, ùdïVæ≤‘·T\
dü + ã+<Û ä + Ç‘ê´~ >∑ T DeTT\ #˚ ‘ · ‘· q kÂo\´eTTqT e÷qe⁄&É T
b˛>=≥Tº≈î£ +≥THêï&ÉT. á ˝ÖøÏø£ dü+ã+<Ûuä ≤+<Ûeä ´eTT\ #˚‘· e÷qe⁄&ÉT
‘·q Vü≤è<äjT· eTTqT ø£\Twæ‘· >±$+#·T≈£î+≥THêï&ÉT. e÷qe⁄&ÉT #Ó&bç ˛e
{≤ìøÏ >±ì, u≤>∑T|ü&TÉ ≥≈£î>±ì |ü]düse¡ TT\ Á|üu≤Û e+ ô|q’ H˚ Ä<Ûës¡|&ü ç
ñ+≥T+~. Bìì |ü⁄s¡düÿ]+#·Tø=ìj˚T eTq+ m{Ϻyê] dü+|òüTeTT‘√
dü+#·]kÕÔy÷Ó , yê] jÓTTø£ÿ Á|üu≤Û e+ eTq MT<ä |ü&TÉ ‘·T+~. ø£qTø£ e÷qe⁄&ÉT
eT+∫ dü+|òTü eTTqT ø√s¡Tø√yê*. Ç˝≤+{Ï eT+∫ dü+|òTü eTT˝À #˚]q|ü⁄Œ&ÉT
e÷qe⁄&ÉT ñqï‘· dæ‹ú øÏ #˚sT¡ ≈£î+{≤&ÉT. ø£qTø£ áHê&ÉT e÷qe⁄&ÉT ‘·q
dü+ø£\Œ+, dü+|üsÿ¡ eTT\ #˚‘H· ˚ #Ó&bç ˛e≥+>±ì, u≤>∑T|ü&&É +É >±ì »s¡T>∑T
‘·Tqï~.
˝Àø£+˝À »qà‘·: n+‘ê eT+∫yêπs. ø±ì á #Ó&TÉ ùdïVü≤eTT\#˚‘H· ˚
e÷qe⁄&ÉT ‘·q J$‘êìï bÕ&ÉT#˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT. áHê&ÉT eT+∫#Ó&\¶É qT
>∑T]+∫ @e÷Á‘·+ $#ê]+#·≥+˝Ò<Tä . ø±q eT+∫ #Ó&\¶É qT dü]>± $#ê]+∫
eT+∫yê]‘√ ùdïVü≤+ #˚dTü +Ô &Ü*. eTq düsπ «+Á~j·TeTT\T eTq≈£î Vü≤dü>Ô ‘∑ +·
ø±yê\qT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT dü‘·‡+>∑+˝À #˚sê*. ªdü‘Yµ nq>± XÊX¯«‘·eTT. á
»>∑‘˝Y À @~ XÊX¯«‘·eTT? n˙ïj·T÷ nXÊX¯«‘·eTT˝Ò. ˇø£ÿ <Óe’ ‘·«+ e÷Á‘·yT˚
XÊX¯«‘·eTT. ø£qTø£ n{Ϻ XÊX¯«‘·yÓTÆq≥Te+{Ï <Ó’e dü+ã+<Ûëìï eTq+
dü‘‡· +>∑eTT 51
ø£*Œ+#·Tq|ü⁄Œ&˚ eTq uÛ≤eeTT\T XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ≥Te+{Ï$>±, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ≥T
e+{Ï$>±, Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq≥Te+{Ï$>± neTè‘·‘·‘·Ô«yÓTÆq≥T e+{Ï$>±,
neTs¡‘·«yÓTÆq≥Te+{Ï$>± s¡÷bı+<äT‘êsTT. ø£qTø£ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ dü+|òüT
<√wüeTT e\q eTq+ #Ó&bç ˛‘·THêïeTH˚ dü‘ê´ìï >∑T]Ô+#·≥+ n‘·´edüs+¡ .
(l.|ò.ü 2000 |ü⁄.7)
dü‘·‡+>∑eTq>± @$T{Ï? @<√ ø=+‘·eT+~ dü‘·TŒs¡Twüß\‘√ #˚]
Ä<Ûë´‹àø£ $wüj÷· \qT, uÛ>Ñ e∑ ‘·‘‘· «Ô· eTTqT dü+Á|ü~+#·&yÉ T˚ dü‘‡· +>∑eTT>±
MTs¡T uÛ≤$düTHÔ êïs¡T. ø±˙, n~ ø±<äT dü‘‡· +>∑eTT.
ªdü‘Y ` nq>± <Ó’e+. ø£qTø£, <Ó’eeTT‘√ #˚s¡&Éy˚T dü‘·‡+>∑eTT.
n+>∑eTT˝Àì »+>∑eTT, »+>∑eTT˝Àì dü+>∑eTT. dü+>∑eTT˝Àì *+>∑eTT. Ä
*+>∑yT˚ Ä‘·àdü«s¡÷|ü+. n+>∑eTT˝Àì »+>∑yT˚ J$‘·‘«Ô· eTT. »+>∑eTT˝Àì
dü+>∑y˚T dü‘·´<Ûäs¡à XÊ+‹ Áù|eT\ dü+>∑eTT. Ä dü+>∑eTT˝Àì *+>∑y˚T
Ä‘·àdü«s¡÷|ü+. ø£qTø£, <Óe’ +‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï<˚ dü‘‡· +>∑eTT. dü‘`Y <Óe’ ‘·«+,
∫‘Y ` Je‘·«+. á s¬ +&ç+{Ï @ø£‘«· y˚T Äq+<äeTT. JeÁãVü≤à ◊ø±´qT
dü+<Ûëqy˚T Äq+<äeTT. n+<äs÷¡ Äq+<ä+ ø±yê\ì Ä•düTHÔ êïs¡T. ø±˙
mø£ÿ&É \_ÛdTü +Ô ~ Äq+<ä+? <ä+&ç>± <Ûqä + dü+bÕ~+#·e#·Tà ø±˙, <ëì‘√
Äq+<ä+ edüT+Ô <ë? <Ûqä eTTq≈£î @ Á|üe÷<ä+ dü+uÛ$Ñ +#·TH√ nH˚ uÛj Ñ T· +
edüT+Ô ~>±ì, Äq+<ä+ sê<äT. MTs¡T düs«¡ $<Ûeä TT\ ø°]ìÔ dü+bÕ~+#·e#·TÃ.
ø±˙ ø°]eÔ \¢ ø£*>π Äq+<ä+ Äq+<ä+ ø±<äT. n<ä+‘ê ‘ê‘êÿ*ø£yTÓ qÆ Äq+<ä+.
MTs¡T >=|üŒ _s¡T<äT\T n+<äTø√e#·TÃ. ø±˙ á _s¡T<äT\˙ï e∫Ãb˛j˚Ty˚.
@~ MT ì»yÓTqÆ _s¡T<äT? ªªX¯èD«+‘·T $X‚« neTè‘·d´ü |ü⁄Á‘·:µ nqï~ y˚<+ä .
ø£qTø£, MTs¡T <Ûqä +ø√dü+, ù|s¡T Á|ü‹wü̃\ ø√dü+ ÁbÕ≈£î˝≤&Ée<äT.› ~e´yÓTqÆ
Äq+<ä+ø√dü+ ÁbÕ≈£î˝≤&É+&ç. ø±˙, áHê{Ï e÷qe⁄\ |ü]dæ‹ú @$<Û+ä >±
ñqï~?
<Ûqä eTT ø√dü+ <Óe’ <Ûë´Hê\T uÀHê\
ø√{Ï |üHêï>±\T |üHï˚ s¡j÷·

52 dü‘‡· +>∑eTT
 uÛ÷Ñ $T dü÷s¡T´ì#·T≥Tº »qT\T <Ûqä eTT#·T≥Tº
–s¡–sê ‹s¡T>∑T#·T+{≤s¡j÷·
XÊX¯«‘·yTÓ qÆ Äq+<ä+ <Óe’ Áù|eTe\¢H˚ ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~>±ì, <Ûqä + e\q
\_Û+#·<Tä . <Óe’ Áù|eTqT bı+<äT≥j˚T Äq+<äeTT. n{Ϻ <Óe’ ‘ê«ìï bı+<˚
ì$T‘·yÔ TÓ Æ dü‘‡· +>∑+˝À #˚sê*. n~j˚T e÷DÏø´£ yê∫ø£sY #˚dqæ C≤„quÀ<Û.ä
(kÕ.|ü⁄.71/73)
dü‘‡· +>∑+ bÕeTs¡T\qT bÕeqT\T>± e÷s¡TdüT+Ô ~. (eTT.eTT.|ü⁄.37)
Á|üeè‹Ôì ìeè‹Ô>± e÷sêÃ*
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT MT≈£î Á|ükÕ~+∫q eT‹ì, >∑‹ì, dæ‹ú ì, dü+|ü‹ìÔ
dü~«ìjÓ÷>∑|sü #¡ T· ø√yê*. ø±eT, Áø√<Û,ä ˝ÀuÛ,Ñ yÓ÷Vü≤, eT<ä, e÷‘·‡sê´<äT\T
MT≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT n+~+∫q$ ø±e⁄— MT ÄVü‰s¡ $Vü‰s¡eTT\ #˚‘· @s¡Œ&çq$.
Çe˙ï Á|üeè‹Ô \ø£D å ≤\T. ñ<√´>±\T #˚jT· ≥+, |ü<eä ⁄\T H˚\≥+, <Ûqä eTTqT
dü+bÕ~+#·≥+ Çe˙ï Á|üeè‹Ô \ø£D å ≤˝Ò. Ç$ ‘·\qT+&ç Ä$s¡“$¤ düTHÔ êïsTT—
@Hê{Ϭø’Hê e÷]b˛‘êsTT. ø±ì, Vü≤è<äj·T+ qT+&ç Ä$s¡“¤$+#˚ ìeè‹Ô
\ø£D
å ≤\T XÊX¯«‘·yTÓ qÆ $>±, dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ $>±, j·TTø£yÔ TÓ qÆ $>±, düsfi¡ y¯ TÓ qÆ $>±
ñ+{≤sTT. Ç˝≤+{Ï ìeè‹Ô \ø£åD≤\qT MT eTT+<˚ ô|≥Tºø=ì yê{Ïì
eT÷dæô|{Ϻ, MTs¡T Á|üeè‹Ô ø√dü+ ÁbÕ≈£î˝≤&ÉT‘·THêïs¡T. Á|üeè‹Ô ø√dü+
ÁbÕ≈£î˝≤&É≥+ #˚‘·H˚ MT≈£î dü<äZ‹ ÁbÕ|æÔ+#·≥+ ˝Ò<äT. #˚ùde˙ï Á|üeè‹Ô
|üqT\T, Ä•+#˚$ e÷Á‘·+ ìeè‹Ô |ò*ü ‘ê\T! Ç<Ó˝≤ kÕ<Û´ä +? Á|üeè‹Ôì
ìeè‹Ô>± e÷s¡TÃø√yê*. Á|üeè‹Ô e÷s¡Z+˝À m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê MT≈£î
XÊ+‹ \_Û+#·<Tä . (dü.kÕ ˆˆ »qe] 2001 |ü⁄ 15)
|ü]es¡qÔ sêyê*!
$TeTà*ï dü]~<ä&› ÜìøÏ n|ü⁄Œ&É|⁄ü Œ&ÉT H˚qT ø√|ü+ q{ÏkÕÔqT ø±ì
ì»+>± Hê≈£î ø√|ü+ ˝Ò<äT. ø√|ü+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT @ ‹≥Tº ‹&É‘êqT?
ªª<äTqïb˛‘ê!µµ n+{≤qT n+‘˚! n<˚ Hê ‹≥Tº. ˙e⁄ eT+∫ ø±sê´\T
#˚jT· ø£b˛‘˚ ì»+>± ˙y=ø£ ãô|˝ò À (<äTqïb˛‘·T) nH˚ #Ó|Œü e#·TÃ. eT+∫

dü‘‡· +>∑eTT 53
|üqT\T #˚dqæ |ü⁄Œ&˚ ˙y=ø£ >∑T&éô|˝ò À (eT+∫e´øÏ)Ô ne⁄‘êe⁄. áHê&ÉT n+<äs÷¡
<äTqïb˛‘·T\T>±H˚ ñ+≥THêïs¡T. ø±s¡Dy˚T$T{Ï? eT+∫ |üqT\T #˚jT· ≥+
˝Ò<Tä . es¡¸+ ≈£î]dæq|ü⁄Œ&ÉT Äe⁄\T <ä÷&É\T |üsT¡ >¬ ‘·T‘Ô êsTT. ø±ì, <äTqïb˛‘·T
|üs¡T¬>‘·Ô<äT. ñqï#√fÒ ‘·&ÉTdü÷Ô ñ+≥T+~. MTs¡T <äTqïb˛‘·T\T e÷~]
‘·j÷· s¡T ø±≈£L&É<Tä . MT˝À |ü]es¡qÔ sêyê*. H˚qT n+<ä]˙ Áù|$TkÕÔqT.
Áù|eTj˚T Hê dü«s¡÷|üeTT. Áù|eTj˚T ì»yÓTqÆ X¯ø.ÔÏ H˚qT Hê Áù|eTqT n+<ä]ø°
@ Ø‹>± |ü+#·T‘·THêïH√ MTs¡T Hê n+X¯yT˚ ø£qTø£ MTs¡T ≈£L&Ü MT Áù|eTqT
n+<ä]ø° |ü+#·+&ç. n|ü⁄Œ&ÉT H˚qT #˚dqæ <˚ MTs¡T #˚dqæ yêsö‘ês¡T. n|ü⁄Œ&ÉT
MTs¡T ≈£L&Ü uÛÑ>∑e‘·‡«s¡÷|ü⁄˝Ò! Ç{Ϻ |ü$Á‘·yÓTÆq uÛ≤yêìï MTs¡T
nqTdü]+∫q|ü⁄Œ&ÉT »>∑‘+Ô· ‘ê ì‘·´ø£fi≤´D+, |ü#÷ ‘√s¡D+>± e]ú\T¢‘T· +~.
(dü.kÕ.Ä. 2000 |ü⁄. 232/233)
sê» e÷s¡eZ TT
á J$‘êìï Ç‘·sT¡ \ ùde¬ø’ n+øÏ‘+· #˚jT· +&ç. Ç‘·sT¡ \T n+fÒ
MT ˝À|ü\ ñqï uÛÑ>∑e+‘·Tì Á|ü‹s¡÷bÕ˝Ò. e÷qe⁄&ÉT uÛÑ>∑e+‘·TDÏí #π̊s
|ü⁄sê‘·qyÓTÆq sê»e÷s¡Z+ bÕ&ÉsTTb˛sTT+~. Ä e÷sêZìï eTs¡eTà‘·TÔ\T
#˚jT· &Üìπø H˚qT e∫Ã+~. ìC≤sTTr>∑\ Ä˝À#·Hê|üsT¡ \T>±, Ç+»˙s¡T>¢ ±,
|üìyêfi¯ó>¢ ± ‘·j÷· s¬ ’ qqTï #˚s+¡ &ç. y˚<eä TT\T, ñ|üìwü‘T· \Ô T, XÊÁdüeÔ TT˝Ò
H˚qT #Ó|Œæ q e÷s¡eZ TT. <ëìì n+<ä]ø° Á|üø{£ +Ï ∫ dü+düÿ]+#·&Üìπø H˚qT
e∫Ã+~µµ nHêïs¡T uÛ>Ñ y∑ êHé.
(|ü. 61`62 |ü⁄. 182)

X¯óuÛ+Ñ

54 dü‘‡· +>∑eTT
 kÕ+>∑‘·´eTT
$&ÉTe⁄eTj·T´ <äTs¡q® T\ kÕ+>∑‘´· eTT ‘·eTTà&Ü !
e<ä\ej·T´ ø±eTÁø√<Ûë<äT\T
düø\£ >∑TD dü+|üqTï&Óq’
|üs¡e÷‘·Tàì ùd$+|ü⁄eTj·T´ ˆˆ
C≤„q$C≤„q yÓs’ ê>∑´ dü+|üqTï&Óq’
Ä‘·àdü«s¡÷|ü⁄&˚ |üse¡ ÷‘·Tà&Éì
Á>∑Væ≤sTT+|ü⁄eTj·T´ ‘·eTTà&Ü ˆˆ
n{Ϻ dü‘T· Œs¡Twüß\ kÕ+>∑‘´· y˚T y˚T\T ˙≈£î
$&ÉTeTj·T´ <äTs¡q® T\ kÕ+>∑‘´· eTT ‘·eTTà&Ü ˆˆ
$Vü≤]+#·TeTj·T´ dü<ë uÛ>Ñ e∑ <ä“»¤ q˝À ‘·eTTà&Ü ˆˆ

bÕs¡<√\TeTT
bÕs¡<√\TeTT ˙ Vü≤è<äjT· eT+<äT
edæ+#·T n]wü&é es¡eZ TT\qT
qe$<Ûuä øÑÛ ÔÏ e÷s¡<Z ëÛ ´q kÕ<Ûqä \‘√
n]Œ+|ü⁄eTT ˙ Vü≤è<äjT· ø£eT\eTTHé
kÕ«$TøÏ |ü]|üPs¡í Áù|eT‘√
ø=\Te⁄eTT ˙ Vü≤è<äj÷· +‘·s+¡ >∑eTTq
ìedæ+#·T s¡eTD°jT· düT+<äsk¡ ÕsTTì
bÕ&ÉeTT Áù|eT‘√ l dü‘´· kÕsTT dü‘Y #·]Á‘·.
‘·÷eTT\÷s¡T ø£èwüeí T÷]Ô

dü‘‡· +>∑eTT 55
 dü+|Á ~ü +∫q |ü⁄düøÔ e£ TT\T
|ü⁄düÔø£eTT ù|s¡T dü+πø‘êø£ås¡+
1. Ä‘êàsêeTeTT .......................................................Ä.sê.
2. ^‘êyêVæ≤ì ..........................................................^.
3. <ädüsê j·T»„ dü|üÔø£+ ................................................<ä.
4. <Ûë´q yêVæ≤ì .......................................................<Ûë´.yê.
5. Áù|eT yêVæ≤ì .......................................................Áù|.yê.
6. Á|üXÀï‘·Ôs¡ yêVæ≤ì ...................................................Á|ü
7. ãè+<ëeq+˝À Á‘·sTTHê<ä+ .......................................ãè.Á‘·.
8. uÛÑ>∑eBZ‘· .............................................................uÛÑ.^.
9. uÛ>Ñ y∑ êHé l dü‘´· kÕsTT u≤u≤ yê] y˚d$ü Á|üuÀ<Û\ä T 1973....l.dü.Á|ü
10. uÛ≤>∑e‘·yêVæ≤ì ......................................................uÛ≤.yê.
11. eT÷&ÛÉeT‹ ` eTTø£ÔeT‹ ............................................eTTeTT.
12. sêeTø£<∏ë s¡düyêVæ≤ì ...............................................sê.yê.
13. ˝Àø£Hê<∏ä kÕsTT .....................................................˝À.
14. e#·HêeTè‘·+ ........................................................e.
15. l uÛ>Ñ y∑ êHé ñyê#· ..................................................l uÛ.Ñ ñ.
16. lyêDÏ ...............................................................l
17. l kÕsTT ^‘· ........................................................l.kÕ.
18. l dü‘·´kÕsTT ~e´ ©˝≤eTè‘·+ ...................................l.dü.~.©.
19. dü‘·´+ •e+ düT+<äs¡+ ..............................................dü.
20. düHê‘·q kÕs¡~Û ......................................................dü.kÕ.
21. kÕsTT <äs¡ÙHé .........................................................kÕ.
22. düT<Ûë _+<äTe⁄\T ...................................................düT.

56 dü‘‡· +>∑eTT
 =∂#㨠Éèí[ˆ~ QÆ∞~°∞K«~°}O
^Œ∞ã¨Î~°Éèí= ™êQÆ~° `«~°}O
QÆ∞~°∞ =∞ǨÏ~å*ò QÆ∞~°∞ *ˇ· *ˇ·
™ê~Ú<å^äŒ ã¨^Œ∞æ~°∞ *ˇ· *ˇ·
FO #=∞t≈"åÜ«∞ FO #=∞t≈"åÜ«∞
FO #=∞t≈"åÜ«∞ t"åÜ«∞#=∞ FO
J~°∞}ÏK«Åt= J~°∞}ÏK«Åt=
J~°∞}ÏK«Åt= J~°∞}t"ÀO
FOHÍ~°OÉèí= FOHÍ~°OÉèí=
FOHÍ~°OÉèí= FO #"≥∂ ÉÏÉÏ II