పరిశ్రమలు, ఉపాధి మరియు నైపుణ్యా భివృద్ధి పై శ్వే తపశ్తం

పరిశ్రమలు, ఐటీఈ అండ్ సీ, పర్యా టకం, నైపుణ్యా భివృద్ధ,ి యువజన

వా వహార్యలు
డిసంబర్ 2018

ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం
1. పట్టిక
1. మందుమాట ................................................................................................ 4
2. కీలక ఘనతల సమాహారం ................................................................................ 5
3. ఆరి ికంగా ఎదగడానికి ర్యష్ట్ం
ర ఎదుర్కొ నన సవాళ్లు .................................................... 7
3.1 2014 నాటికి ర్యష్ట్ం
ర పరిస్థతి
ి ............................................................................................................................................ 7
3.2 ఆంశ్రశ్పదేశ్ పునరే ా వసీక
ి రణ చటం
ర శ్పకారం కంశ్ద శ్పభుతే ం నెరవేరచ ని హామీలు......................... 7
4. ఆరి ికాభివృద్ధకి
ి చరా లు .................................................................................... 11
4.1 పరిశ్రమల మి్న్ ........................................................................................ 11
4.2 పరిశ్రమలకు వారి ిక బడ్జట్
ె పెరుగుదల .......................................................................................................11

4.3 విధానపరమైన వాతావరణం ఏర్యా టు.................................................................. 11

4.4 వాా పార అనుకూలత(ఈఓడీబీ)................................................................................................................................... 13
4.5 పరిశ్రమలకు విడుదల చేస్థన శ్ోతాా హకాలు ....................................................................................................... 14
4.6 పెటురబడులకు శ్ోతాా హం ............................................................................................................................................ 15
4.7 ఎంఎస్ఎంఈల అభివృద్ధి .............................................................................. 16
4.8 ఆరి ికాభివృద్ధి కోసం మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధ.ి ......................................................................................... 16
4.9 పర్యా టక రంగంలో అభివృద్ధి........................................................................................................................................ 23
4.10 ఆరి ిక నగర్యలు............................................................................................ 26
5. నైపుణ్యా భివృద్ధి సంస ి ...................................................................................... 27
5.1 నైపుణ్యా భివృద్ధకి
ి ఏపీఎస్ఎసీసీ
ీ తీసుకునన చరా లు........................................................................................... 27
5.2 నైపుణ్యా భివృద్ధకి
ి ఐఐడీటీ తీసుకునన చరా లు ..................................................................................................... 28
5.3 నైపుణ్యా భివృద్ధకి
ి ఏపీఐటీఏ తీసుకునన చరా లు ................................................................................................. 29
5.4 నైపుణ్యా భివృద్ధకి
ి పర్యా టక శాఖ తీసుకునన చరా లు.......................................................................................... 29
5.5 మఖా మంశ్తి యువనేసతం .............................................................................. 29
6. సాధించిన ఘనతలు ....................................................................................... 31
6.1 పారిశ్శామికాభివృద్ధి ...................................................................................... 31
6.2 పర్యా టక రంగంలొ వృద్ధి ................................................................................ 31
6.3 వాా పార అనుకూలత (ఈఓడీబీ)లో శ్పథమ స్థసాినం.............................................................................................. 32
6.4 పెటురబడులు, ఉపాధి ....................................................................................................................................................... 32
6.5 అవారుీలు, గురి తంపు ........................................................................................................................................................... 36
7. పదకోరం ..................................................................................................... 39

Page | 2
Page | 3
1. మందుమాట

సంతో్ంగా, అందరికీ అనుకూలంగా, బారా తగా, ోటీ తతే ం కలిగి సృజనాతమ కతలో వా వహరించే
శ్పజలుండే ర్యష్ట్ం ర గా ఆంశ్రశ్పదేశ్ ను ఉంచాలనన ద్ధ ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం విజన్. ఈ విజనున
వాసతవంగా మారచ డానికి శ్పభుతే ం పరిశ్రమలు, సేవల రంగం మీద దృష్ట ర సారించి ఉద్యా గాల
సృష్టని
ర ర్యష్ట్ంర లోనే చేయడానికి సంకలిా ంచింద్ధ. ఈ బారా తను పరిశ్రమలు, వాణిజా ం, ఐటీ,
ఎలష్టకారనిక్సా మరియు కమ్యా నిక్నుు, పర్యా టక శాఖలకు అపా జెప్ా ంద్ధ. ర్యష్ట్ం
ర లో పెటురబడులను
ఆకరి ించే అనుకూల వాతావరణం ఉండే విరంగా ఈ శాఖలు కృష్ట చేసాతయి. నైపుణ్యా భివృద్ధి సంస,ి
యువజన వా వహార్యల శాఖలు యువతలో నైపుణ్యా నిన వృద్ధి చేస్థ వారు ఉద్యా గాలు
సంపాద్ధంచుకునే ద్ధరగా నడిప్సుతనాన యి.

‘పరిశ్రమలు, ఉపాధి, నైపుణ్యా భివృద్ధ’ి పై ఇచేచ ఈ శ్వే తపశ్తంలో 1. పరిశ్రమలు, వాణిజా ం 2. ఐటీ,
ఎలష్టకారనిక్సా మరియు కమ్యా నిక్నుు, 3. పర్యా టక రంగం 4. నైపుణ్యా భివృద్ధ,ి 5. యువజన
వా వహార్యలు కు సంబంధించి వివర్యలు ఉంటాయి.

ఈ శ్వే తపశ్తంలో ర్యష్ట్ ర విభజన నాటికి ఆంశ్రశ్పదేశ్ పరిస్థతి

ి , ఏపీ పునరే ా వసీక
ి రణ చటం
ర 2014
వివర్యలతో పాటు ర్యష్ట్ ర శ్పభతే ం ఎదుర్కొ నన సవాళ్లు, వాా పార అనుకూలత (ఈఓడీబీ) పెంచి
పెటురబడులు ఆకరి ించడానికి చరా లు, ఉపాధి కలా న వి్యాలు ఉంటాయి.

Page | 4
2. సాధించిన కీలక ఘనత5ల సమాహారం
ఆరి ికాభివృద్ధి
i. మ్యడేళ్లుగా ఆంశ్రశ్పదేశ్ ర్యష్ట్ం
ర లో పారిశ్శామిక వృద్ధి రేటు దేర సగటును మించి ఉంద్ధ.
పారిశ్శామిక వృద్ధి రేటు ఉతా తిత రంగంలో వృద్ధి రేటు
(2011-12 రరల ఆధారంగా) (2011-12 రరల ఆధారంగా)

భారత ఆంశ్రశ్పదేశ్ భారత దేరం ఆంశ్రశ్పదే

దేరం శ్

2017-18 4.40% 8.49% 2017-18 4.60% 8.36%

2016-17 5.60% 7.40% 2016-17 7.90% 8.56%

2015-16 8.80% 9.61% 2015-16 10.80% 13.89%

ii. మొతతం రూ. 15.48 లక్షల కోట ు పెటురబడులు పెటడా

ర నికి స్థదమై
ి న 2,622 భారీ మరియు మెగా
శ్పాజెకురలను ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం పరిశీలిస్త ంద్ధ. వీటి వలు 32.35 లక్షల ఉద్యా గాలు వసాతయి. వీటిలో 810
శ్పాజెకురలు రూ. 1.77 లక్షల కోటుు పెటురబడులు పెటిర ఉతా తిత మొదలుపెటారయి.2.51 లక్షల మంద్ధకి
ఉద్యా గాలు కలిా ంచాయి.
iii. ఏపీలో వాణిజా పరమైన ఉతా తిత మొదలు పెటిన ర శ్పమఖ కంపెనీలు: ఇసుజు మోటారుు, పెపీా ,
కాడ్బ రీస్ (మోండ్జలెజ్), కెలాగ్సా , శ్ీనైా ై, గమేసా, సుజ్లున్ ఎనరీ ె, కాల్గట్
ే పామోలివ్, టాటా కెమికల్సా ,
బర ేర్ పెయింట్ా , అరబంద్య ఫార్యమ , లారస్ లాబ్సా , హాస్పా ర్య హెల్సత కర్, డాక రర్ రెడీస్ ీ లాా బ్సా ,
ల్యా ప్న్, రెగాెమ్.
iv. ఆటోమొబైల్స రంగం 3.7 బలియన్ డాలర ు (రూ. 24,615 కోటుు) పెటురబడులను ఆకరి ించింద్ధ. కియా
మోటారుు, ఆ సంస ి వండ్రుు, ఇసుజు మోటారుు, అోలో టైరుు, అశోక్స ల్గలాండ్, భారత్ ఫోర్ ె, హీరో శ్ూప్
సంసలు
ి యూనిటుు ఏర్యా టు చేసాయి.
v. భారత దేరంలో తయారవుతునన శ్పతి ఐదు మొబైల్స ఫోనలో ు ఒక ఫోను ఆంశ్రశ్పదేశ్ లో
తయారవుతోంద్ధ. ఫాక్సా కాన్ (రైజంగ్స స్థసారర్ మొబైల్సా ), సలాొ న్ సంసలు
ి తమ యూనిటుు ఏర్యా టు
చేయడ్ంతో ఇద్ధ సారా మైంద్ధ. శ్పసుతతం ఆంశ్రశ్పదేశ్ లో నెలకు దాదాపు 35 లక్షల ఫోనుు
తయారవుతునాన యి.
vi. ఉపాధి వివర్యలు: మొతతం 7.7 లక్షల మంద్ధకి ఈ నాలుగేళ్ ులో ఉపాధి లభించింద్ధ. భారీ మరియు మెగా
శ్పాజెస్థకురల నుంచి 2.51 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధి, ఎంఎస్ఎంఈల దాే ర్య 3.3 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధి.
ఏపీఎస్ఎసీసీ
ీ సమనే యంతో వచిచ న ఉద్యా గాలు 1.78 లక్షలు. ఏపీఐటీఏ సమనే యం చేస్థన
ఉద్యా గాలు 0.13 లక్షలు.
నైపుణ్యా భివృద్ధి
vii. ఏపీఎస్ఎస్ డీసీ శిక్షణ కారా శ్కమాల దాే ర్య 2014 నుంచి 8.66 లక్షల మంద్ధ శ్పయోజనం పందారు.

Page | 5
viii. మఖా మంశ్తి యువ నేసతం పథకానిన నిరుద్యా గ యువతకు శ్పయోజనం కలిా ంచడానికి శ్పభుతే ం
శ్పారంభించింద్ధ. వీరు తమ నైపుణ్యా నిన అభివృద్ధి చేసుకోవడానికి శ్పభుతే ం శ్పతి నెల అలవనుా
ఇసుతంద్ధ. ఇందులో ఇపా టి వరకూ 3.3 లక్షల మంద్ధ యువతీ యువకులు తమ పేర ును నమోదు
చేసుకునాన రు. వీరికి డిసంబర్ 25 తేదీ వరకూ రూ. 81 కోటను
ు అలవనుా రూపంలో అందజేసారు.
ix. అంతర్యెతీయ డిజటల్స సాంకతిక సంస ి (ఐఐడీటీ), తిరుపతిలో 2017 నుంచి పని మొదలుపెటిర
బజనెస్ అనలిటిక్సా , స్పబర్ సకూా రిటీలో కోరుా లను అంద్ధస్త ంద్ధ.
అవారుీలు, గురింపు
త
x. 2016, 2017 లో వరుసగా వాా పార అనుకూలత (ఈఓడీబీ)లో దేరంలోనే ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పథమ సాస్థ ి నం
సాధించింద్ధ. కంశ్ద శ్పభుతే సంస ి డీఐపీపీ, శ్పపంచ బాా ంకు సంయుక తంగా ఈ ర్యా ంకింగులు
ఇసాతయి.

Page | 6
3. ఆరి ికాభివృద్ధి సాధించడానికి ర్యష్ట్ం
ర
ఎదుర్కొ నన సవా ళ్లు
సాంఘిక, ఆరి ిక అసమానతలు దూరం చేయడానికి ఆరి ికాభివృద్ధ,ి ఉపాధి కలా న మఖా భూమిక ోష్టసాతయి.
మొతతం పని చేసే వారిలో 55 శాతం వా వసాయ రంగంలోనే ఉనన వా వసాయ ఆధారిత ర్యష్ట్ంర ఆంశ్దశ్పదేశ్.
2014-15 నాటికి మొతతం పని చేసే వారిలో 18 శాతం మాశ్తమే పారిశ్శామిక రంగంలో ఉనాన రు. 1

3.1 2014 నాటికి ర్యష్ట్ం

ర పరిస్థతి
ి
నాలుగేళ్ ు శ్కితం 2014 లో ర్యష్ట్ం
ర విభజన జరిగిన నాడు ర్యష్ట్ం
ర పరిస్థతి
ి చాలా బలహీనంగా, సవా ళ్ ుతో2
కూడుకుని ఉంద్ధ.
1. అపా టికి 10 ఏళ్ ు పాటు ఉతా తిత రంగం వృద్ధి రేటు జ్లతీయ సగటు కంటే తకుొ వగా ఉంద్ధ.
2. ఉమమ డి ర్యష్ట్ం
ర లో ఏటా రూ. 34,000 కోటుు ఆదాయం అంద్ధంచే (ర్యష్ట్ ర రెవన్యా లో 48.19 శాతం)3
హైదర్యబాద్ ను కోలోా వడ్ం వలు ఉపాధికి అవకాశాలు బాగా తగి ేోయాయి.
3. ర్యష్ట్ం
ర లో విదుా త్ కొరత, ఎపుా డుంటుంద్య, ోతుంద్య తెలియని విదా తత్ సరఫర్యతో ఉతా తిత రంగం
కుంటుపడింద్ధ.
4. ఫోక్సా వాగన్, శ్ోటాన్ వంటి సంసలు
ి శ్పారంభం కాకుండానే మిగిలిోయాయి.
5. పరిశ్రమలకు ఇవాే లిా న శ్ోతాా హకాలోు రూ. 2,060 కోటుు ఇవే కుండా బకాయిలు పెటారరు. అవి
2010-11 నుంచి పెండింగ్స లో ఉనాన యి.
6. పర్యా టక రంగం అభివృద్ధకి
ి విధాన పరమైన మదతు
ి ల్గదు. విమానాశ్రయాల అభివృద్ధకి
ి అవకారం
ల్గదు.
7. నైపుణ్యా భివృద్ధకి
ి అవసరమైన వా వసలు ి ల్గవు. దీంతో ఉపాధి కలా న సారా ం కాల్గదు.
8. భారీ రెవన్యా లోటు ఐటీ, పారిశ్శామిక మౌలిక సదుపాయాల కలా నకు అడుీగా నిలిచింద్ధ.
9. పెటురబడులను ర్యబటడా
ర నికి ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్బాండ్ ఇమేజ్ ను తిరిగి నిరిమ ంచాలిా న అవసరం
ఏరా డింద్ధ.

3.2 ఏపీ పునరే ా వసీక

ి రణ చటం
ర 2014 లోని హామీలను నెరవేరచ ని కంశ్దం
ఆయా సవా ళ్ ుతో పాటు కంశ్ద శ్పభుతే ం సహకరించకోవడ్ంతో ర్యష్ట్ం
ర సమసా లు మరింతగా పెరిగాయి.
3.2.1 పారిశ్శామికీకరణ, ఆ రి ికాభివృద్ధి కోసం అవసరమైన చరా లు
చటం
ర లోని సక్షన్ 94(1) శ్పకారం
ఆర్థ ికాభివృద్ధి, పార్థశ్రామిక వృద్ద్ధి కోసం పన్ను శ్రోత్సా హకాలు

1
Sunrise Andhra Pradesh Vision 2029 Report
2
White Paper on ‘Industry, Infrastructure and Employment’, July 2014
3
ITE&C department information, 2012-13

Page | 7
గతంలో వివిర ర్యష్టరరలకు ఇచిచ నటుుగా పనున శ్ోతాా హకాలు ర్యష్టరరనికి దకొ ల్గదు. కంశ్ద శ్పభుతే ం శ్పతేా క
హోదా ఇచిచ ఉంటే, ఎక్సా జ్ డ్యా టి మినహాయింపు, రవాణ్య చారీ ెల సబా డీ, ఇన్యా రెన్ా శ్పీమియం
రీయింబర్ా మెంట్, వంటివి వచిచ ఉండేవి. ఆయా శ్ోతాా హకాలు కంశ్దం ఇచిచ ఉంటే, మహార్యష్ట్,ర
గుజర్యత్, తమిళ్నాడు మాద్ధరిగా ఆంశ్రశ్పదేశ్ కూడా బాగా అభివృద్ధి చంద్ధ ఉండేద్ధ.
నార్ త ఈస్ ర ఇండ్ష్టస్థయ
ర ల్స డ్జవలెపెమ ంట్ (ఎన్ఈఉడీఎస్), 2017 పేరిట ఈశానా ర్యష్టరరలకు ఇచిచ న
శ్ోతాా హాకాలు కూడా ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు కంశ్దం ఇవే ల్గదు. ఎన్ఈఐడీఎస్ , 2017 శ్పకారం.. కింద్ధ
శ్ోతాా హకాలు ర్యష్టరరలకు ఇసాతరు.
i) సీజీఎసీ,ర ఐజీఎసీలర లో కంశ్ద శ్పభుతే వాటాను ఐదేళ్ ు పాటు రీయింబర్ా చేయడ్ం
ii) ఆదాయపు పనున లో కంశ్దం వాటాను ఐదేళ్ ు పాటు రీయింబర్ా చేసాతరు.
iii) గరి్ం
ర గా రూ. 5 కోట ు వరకూ పరిశ్రమలోు యంశ్తాల స్థసాిపనకు 30 శాతం పెటురబడిని రీయింబర్ా
చేసాతరు.
iv) వరిొ ంగ్స కప్టల్స లో మ్యడు శాతానిన రుణంగా ఇసాతరు.
v) మొతతం ఇన్యా రెన్ా శ్పీమియంను ఐదేళ్ ు పాటు తిరిగిసాతరు.
vi) రవాణ్య, ఉపాధిలో సబా డీలు ఇసాతరు.
ఇవేమీ ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు దకొ ల్గదు.
కాగా.. ఆంశ్రశ్పదేశ్ పునరే ా వసీక
ి రణ చటం
ర , 2014 శ్పకారం :
1. విలువలో తరుగుదలలో 15శాతం
2. ర్యష్ట్ం
ర లోని ఏడు వనకబడిన జలాులోు యూనిట ు స్థసాిపనలో పెటురబడికి 15 శాతం ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు
కంశ్దం నుంచి అందాలి.
ఇవనీన పారిశ్శామికంగా ఆంశ్రశ్పదేశ్ వేగంగా అభివృద్ధి చందడానికి ద్యహద పడ్ల్గదు. పైగా వీటిని
తెలంగాణ, పశిచ మబంగాల్స, బీహార్ ర్యష్టరరలకు కూడా ఇచాచ రు. దీంతో ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు శ్పతేా కంగా
ఎలాంటి శ్పయోజనం ల్గకుండా ోయింద్ధ.
3.2.2 విశాఖపటన ం – చనైన పారిశ్శామిక కారిడార్ (వీసీఐసీ)
చటం
ర లో అవకాశాలు (షెడ్యా ల్స XIII)
రాష్ట్ి విభజన జర్థగిన నాట్ట న్నంచి ఆరు నెలల్లో వీసీఐసీ కి సంబంధంచి సాధ్యా సాధ్యా లన్న
పర్థశీలంచాల. ఢిల్లో – మంబై పార్థశ్రామిక కార్థడార్ (డీఎంఐసీ) తరహాల్ల నిర ణయాలు తీసుకుని
ఉండాల.
వీసీఐసీ కారా శ్కమానికి కంశ్దం నుంచి సాయం ర్యల్గదు. ఏష్టయన్ డ్జవలెపెమ ంట్ బాా ంకు నుంచి 615
మిలియన్ డాలర ు (రూ. 4,170 కోట ు ) రుణం లభించింద్ధ. పైగా ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం ఈ కారా శ్కమానికి 215
మిలియన్ డాలర ు (రూ. 1,434 కోట)ు నిధులను తన వంతుగా ఏర్యా టు చేయాలి.
ఇందుకు విరుదం
ి గా డీఎంఐసీ కి కంశ్దం మదతు
ి లభించింద్ధ. జ్లతీయ పారిశ్శామిక కారిడార్ అభివృద్ధి శ్టస్ ర
(ఎన్ఐసీడీఐటీ) నుంచి డీఎంఐసీ కి రూ. 17,500 కోటుు పెటురబడిగా లభించింద్ధ. ఇద్ధ కాక రూ. 1000 కోటను
ు
కారా స్ ఫండ్ కింద ఇచాచ రు. రూ. 1,200 కోటను
ు కంశ్ద బడ్జట్
ె లో గుజర్యత్ లోని ధెలెర్య ఆరి ిక శ్పాంతం,
మహార్యష్ట్లో
ర ని ఔరంగా బాద్ పారిశ్శామిక వాడ్ (షెంశ్దా – బడిొ న్) లకు కటాయించారు.
భారీ రెవన్యా లోటు ఉనన ర్యష్టరరనికి కంశ్దం వీసీఐసీ అభివృద్ధకి ి రుణం రూపంలో కాకుండా శ్గాంటు
రూపంలో ఎన్ఐసీడీఐటీ దాే ర్య సాయం చేస్థ ఉంటే బాగుండేద్ధ.

Page | 8
3.2.3 శ్ీన్ ఫీల్సీ పెశ్టో కెమికల్స కాంపెక్సు ా
చటం
ర లో షెడ్యా ల్స XIII – సక్షన్ 93 (4)
ర్యష్ట్ ర విభజన జరిగిన నాటి నుంచి, ఐఓసీ ల్గదా హెచ్పా సీఎల్స ఆరు నెలలోు శ్ీన్ ఫీల్సీ శ్కూడాయిల్స రిఫైనరీ
స్థసాిపనకు సాధాా సాధాా లను పరిశీలించాలి. ఆ మేరక నిర ణయం తీసుకోవాలి.
కానీ హెచ్పీ సీఎల్స ల్గదా ఐఓసీ ఏర్యా రచాలిా న పెశ్టోకెమికల్స కాంపెక్స
ు ా ఇపా టి వరకూ ఏర్యా టు కాల్గదు.
ఇందుకు ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం రూ. 1,438 కోట ు వడీీ ల్గని రుణం 15 ఏళ్ ులో తీరేచ విరంగా ఇవాే లని కంశ్దం
మొండిపటుర పటిం ర ద్ధ. ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం తన వంతుగా ఏటా రూ. 577 కోట ు విదుా త్ సబా డీ, రూ. 51 కోట ు నీటి
చారీ ెల సబా డీ, ఇవే డానికి అంీకరించింద్ధ. దీంతో శ్పాజెకుర ఖరుచ తగి ే, ర్యష్ట్ం ర రూ. 975 కోటుు వడీీ ల్గని
రుణంగా ఇసేత సరిోయే విరంగా తయారైంద్ధ. ఒక సారి రూ. 5,615 కోటుుఇచిచ నా సరిోతుంద్ధ. ర్యష్ట్ం
ర ఇంత
చేస్థనా, స్థపాుంటు ఏర్యా టుకు కంశ్దం మందుకు ర్యల్గదు.
3.2.4 వైఎస్ఆర్ కడ్ప జలాులో ఉకుొ ఫాా క రరీ
చటం
ర లోని షెడ్యా ల్స XIII – సక్షన్ 93 (3)
రాష్ట్ి విభజన నాట్ట న్నంచి ఆరు నెలల్లో ద్సీ్
ి అథార్థటీ ఆఫ్ ఇండియా లమిటెడ్ (ఎస్ఏఐఎ్) వైఎస్
ఆర్ కడప జిల్లోల్ల ఉకుు ఫ్యా క ిరీ ఏరాా టుకు సాధ్యా సాధ్యా లన్న పర్థశీలంచాల.
నవంబర్ 2014లో ఎస్ఏఐఎల్స ఈ నివేద్ధకను సమరిా ంచింద్ధ. అందులో ఉకుొ కర్యమ గారం ఏర్యా టు సారా ం
కాదనే విరంగా వివర్యలు ఇచిచ ంద్ధ. బా
స్థ ు స్ ర ఫరేన స్, బేస్థక్స ఆకిా జన్ ఫరేన స్ (బీఎఫ్-బీఓఎఫ్) మార ేంలో
అంతర ేత రిటర్న రేటు ను 8.07 శాతంగా లెకొ గటిం ర ద్ధ. దీంతో ఒక టాస్ొ ఫోరుా ను ఏర్యా టు చేసారు. దీనికి
కంశ్ద ఉకుొ మంశ్తితే శాఖ సంయుక త కారా దరిి నేతృతే ం వహిసాతరు. ర్యష్ట్ం
ర లో ఉకుొ కర్యమ గార స్థసాిపనకు
సారా ం అయేా విర:గా ఈ కమిటీ మార్యేలు అనేే ష్టంచాలి. ఈ టాస్ొ ఫోర్ా ఎంఈసీఓఎన్ అనే సంసకు ి ఈ
బారా తను అపా గించింద్ధ. మెకాన్ సంస ి శ్పకారం రేటాఫ్ రిటన్ 18.9 శాతంగా ఉంద్ధ. ఇద్ధ ఉకుొ కర్యమ గార
ఏర్యా టుకు అనుకూలంగా ఉంద్ధ. అయితే.. శ్పధాన మంశ్తికి గౌరవనీయ మఖా మంశ్తి పలుమారుు విజప్
ణ త
చేస్థనా శ్పయోజనం ల్గకుండా ోయింద్ధ.
దీంతో కంశ్దః శ్పభుతే ం నుంచి శ్కియాశీలక సహకారం అందకోవడ్ంతో, ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే మే కడ్ప జలాులో
ఉకుొ కరమ గారం ఏర్యా టుకు నిర ణయించింద్ధ. ఇందుకు ర్యయలసీమ స్థసీల్స ర కారోా రే్న్ ను ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ.
ఇద్ధ ష్టపైవేటు భాగసాే మా ంతో కూడిన ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే సంస.ి ఇద్ధ శ్పాజెకురను పూరి త చేసుతంద్ధ. ఈ శ్పాజెకురకు 27
డిసంబర్, 2018 న గౌరవనీయ మఖా మంశ్తి రంకు స్థసాిపన చేసారు.

Page | 9
4. ఆరి ికాభివృద్ధకి
ి చరా లు
గత శ్పభుతే ం కారణంగా ఇపుా డు ఎదువుతునన సవా ళ్ ును ఎదుర్కొ ంటునాన , ర్యష్టరరనికి కంశ్దం నుంచి
సరైన సాయం ర్యల్గదు. అయినా ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం పారిశ్శామికాభివృద్ధకి
ి ‘సన్ రైజ్ ఆంశ్రశ్పదేశ్ ’ శ్బాండ్
పేరుతో పెటురబడులను ఆకరి ించింద్ధ.

4.1 పరిశ్రమల మి్న్

దేశీయ, విదేశీ పెటురబడులతో పారిశ్శామిక వృద్ధి కోసం, ఉపాధి కలా న కోసం, ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం మి్న్
ఆధారిత విధానంలో మందుకెళ్లతోంద్ధ. పరిశ్రమల మి్న్ శ్పకారం:
i. జీఎసీపీ
ీ లో ఉతా తిత రంగం వాటా 2013-14 నాటికి ఉనన 9.95 శాతానిన 2020 నాటికి 15 శాతానికి
పెంచాలి.
ii. పరిశ్రమల రంగం వాటాను 2013-14 నాటి 20.7 శాతం నుంచి 2020 నాటికి 25 శాతానికి పెంచాలి.
iii. పారిశ్శామిక పెటురబడులను కూడా 2020 నాటికి మొతతం రూ. రెండు లక్షల కోటకు
ు చేరేలా చూడాలి.

4.2 పరిశ్రమలకు వారి ిక బడ్జట్

ె పెరుగుదల
ఈ శ్పభుతే ం పరిశ్రమల రంగానికి ఇసుతనన శ్పామఖా త, పారిశ్శామికాభివృద్ధకి
ి తీసుకునన చరా లు జూన్
2014 నాటి నుంచి ఇపా టి వరకూ ఇసుతనన బడ్జట్ె ను చూసేత అర ిమవుతుంద్ధ. పారిశ్శామిక వృద్ధి దాే ర్య
ఉపాధి కలిా ంచాలనన ధ్యా యంతో బడ్జట్
ె లో తగు శ్పామఖా త ఇవే డ్ం జరిగింద్ధ.
2014-19 మరా కాలంలో పరిశ్రమల శాఖకు సగటు వారి ిక బడ్జట్ె రూ. 1,593 కోటుు. ఇద్ధ 2012-14 నాటి రెండేళ్ ు
కాలం నాటి సగటు రూ. 707.58 కోటుుతో ోలుచ కుంటే, 2.25 రెటుు అధికం. జూన్ 2014 నాటి నుంచి పరిశ్రమల
శాఖకు మొతతం కటాయించింద్ధ రూ. 7,968 కోటుు.

4.3 విధాన పరమైన అనుకూలత

పెటురబడిదారులకు ర్యష్ట్ం
ర అనుకూలంగా ఉండి, పారిశ్శామిక రంగంతో పాటు సేవా రంగం అభివృద్ధి
చేందేలా విధాన పరమైన నిర ణయాలు ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం చేస్థంద్ధ. ఆరి ికంగా శ్ోతాా హకాలు కూడా ఇస్త ంద్ధ.
ర్యష్ట్లో
ర పరిశ్రమలను శ్పపంచ వాా పత సంసల
ి తో ోటీ పడేలా చేయడ్మే శ్పభుతే ం లక్షా ం.
పార్థశ్రామిక రంగం: ఉతా త్తి రంగంల్ల రూ. రండు లక్షల కోట్ో మేరకు పెటుిబడులన్న ఆకర్థ షంచడానికి,
2020 నాట్టకి 10 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధని కలా ంచడానికి, కీలకమైన రంగాల్లో అభివృద్ధి
సాధంచడానికి ఆంశ్రరశ్రపదేశ్ కింద్ధ విధ్యనాలన్న రూపంద్ధంచింద్ధ.
i. ఏపీ పారిశ్శామికాభివృద్ధి విధానం 2015-20
ii. ఏపీ స్థంగిల్స డ్జస్ొ విధానం 2015-20
iii. ఏపీ ఎంఎస్ఎంఈ విధానం 2015-20
iv. ఏపీ ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ ల విధానం 2015-20
v. ఏపీలో బలహీనంగా ఉనన సంసల ి పై విధానం 2018-20
vi. ఏపీలో విమానయాన, రక్షణ రంగ ఉతా తిత విధానం 2015-20

Page | 10
 vii. ఏపీ ఆటోమొబైల్స, ఆటో విడి భాగాల విధానం 2015-20
viii. ఏపీ వనకబడిన జలాులోు అష్టలార మెగా సమీకృత ఆటొమోబైల్స విధానం
ix. ఏపీ బయో టెకాన లజీ విధానం 2015-20
x. ఏపీ ఫుడ్ శ్పాసస్థంగ్స విధానం 2015-20
xi. ఏపీ ఎలష్టకిక్సర మొబలిటీ విధానం 2018-23
xii. ఏపీ జౌళి మ రియు వష్టసత రంగ విధానం 2015-20
xiii. ఏపీ జౌళి మ రియు వష్టసత రంగ విధానం 2018-23 (రివైజ్ీ)
ఐటీఈఅండ్ సీ: ఐటీ, ఎలష్టకాినిక్సా రంగాల్లో సృజనాతమ కతన్న పెంపంద్ధంచడానికి ఐటీ రంగంల్ల
లక్ష ఉద్యా గాలన్న సృష్ం
ి చడానికి, ఎలష్టకాినిక్సా రంగంల్ల రండు లక్షల ఉద్యా గాలన్న సృష్ం
ి చడానికి
రాష్ట్ి శ్రపభుతవ ం కింద్ధ విధ్యనాలన్న విడుదల చేసంద్ధ.
i. సంపూర ణ ఏపీ ఐటీ విధానం 2018-2020
ii. ఏపీ ఎలష్టకారనిక్సా విధానం 2014-2020
iii. ఏపీ సృజనాతమ కత, అంకుర కంపెనీల విధానం 2014-2020
iv. ఏపీ స్థోబ
ు ల్స ఇన్ హౌస్ కంశ్దాలు (జీఐసీ) విధానం 2017-2020
v. ఏపీ డ్జజగేన టెడ్ సాంకతిక పారుొ విధానం (డీటీపీ ) 2017-2020
vi. ఏపీ సమీకృత సృజనాతమ కత సాంకతిక (ఐఐటీ) విధానం 2017-2020
vii. ఆరి రఫిష్టయల్స ఇంటెలిజెన్ా ౌ
స్థ ుడ్ హబ్స విధానం 2018-2020
viii. యానిమే్న్; విజువల్స ఎఫెక్స రా , గేమింగ్స, కామిక్స (ఏవీజీసీ) విధానం 2018 – 2020
ix. ఏపీ స్పబర్ సకూా రిటీ విధానం 2017

టూర్థజం: అలాగే ఏపీని శ్పమఖమైన పర్యా టక ర్యష్ట్ం

ర గా రూపంద్ధంచేందుకు అందుకు ర్యష్ట్ం
ర లో
అవసరమైన పర్యా టక కంశ్దాలను తయారు చేసేందుకు పెటురబడులను ఆకరి ించడానికి మౌలిక
వసతులను కలిా ంచడానికి, ఐదు లక్షల ఉద్యా గాలను ఈ రంగంలో సృస్థం
ర చడానికి శ్పభుతే ం ‘ఏపీ పర్యా టక
రంగ విధానం 2015-20 ని రూపంద్ధంచింద్ధ.

4.4 వాా పార అనుకూలత (ఈఓడీబీ)

దేరంలోనే చకొ టి వాా పార అనుకూలతను పెంపంద్ధంచడ్మే ఆంశ్రశ్పదేశ్ లక్షా ం. స్థస్థర
ి మైన వాా పార
అనుకూలతను పెంపంద్ధంచడానికి అవసరమైన విధానాలను రూపంద్ధంచడ్ం, సాంకతికతను శ్పమోట్
చేయడ్ం, వివిర వాా పార సంసొ రణలను అమలు చేయడ్ం, వికంశ్దీకరణ, పెటురబడిదారులను
సంశ్పద్ధంచడ్ం వంటి కారా శ్కమాలను ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం చేస్త ంద్ధ. ఇందుకు పలు చరా లు చేపటిం
ర ద్ధ.
4.4.1 స్థంగిల్స డ్జస్ొ ోర రల్స (ఎసీపీ
ీ )
శ్పభుతే ం నుంచి వాా పార సంసల
ి కు (జీటుబీ) కి సేవలను అంద్ధంచడానికి అవసరమైన ోర రల్స ఎసీపీ
ీ .
ఏశ్ప్ల్స 2015లో శ్పారంభమైన ఈ ోర రల్స వలు 69 రకాల సేవలు 19శ్రపభుతవ ాఖల న్నంచి
పెటుిబడిదారులకు లభిసాియి. ఆంరశ్్రశ్పదేశ్ లో వాా పారం శ్పారంభించడానికి అవసరమైన వివిర
అనుమతుల్య గరి్ం
ర గా 21 రోజులోు లభిసాతయి.

Page | 11
 వాా పార సంసలి కు సేవలంద్ధంచడ్ంలో ఎసీపీీ బాగా అభివృద్ధి చంద్ధంద్ధ. అనుమతుల కోసం ఆయా
శాఖలకు పెటబర డిదారులు ర్యవడ్ం కూడా తగి ేోయింద్ధ. గౌరవనీయ మఖా మంశ్తి కార్యా లయంలోని కోర్
డాష్ బోరుీ దాే ర్య సేవల లభా తను పరా వేక్షిసుతండ్డ్ంతో పరిస్థతు ి లు బాగా మెరుగుపడాీయి. ఎసీపీ ీ
మెరుగవడ్ం కోసం స్థంగిల్స డ్జస్ొ విధానం 2015 ను ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం రూపంద్ధంచింద్ధ. దాంతో పాటు
స్థంగిల్స డ్జస్ొ బ్యా రో (ఎసీబీ
ీ )ని కమి్నర్ ఆఫ్ ఇండ్ష్టసీస్
ర నేతృతే ంలో ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ. ఎసీపీ
ీ
పనితీరును ఎసీబీ
ీ పరా వేక్షిస్థసుతంద్ధ. ఎసీపీ
ీ దాే ర్య సేవలంద్ధంచే వివిర శాఖల నుంచి శ్పతినిధులు ఎసీబీ
ీ లో
ఉంటారు.
డిసంబర్ 21, 2018 నాటికి, మొతతం 33,565 అనుమతులను ఎసీపీ
ీ దాే ర్య ఇచాచ రు. కంశ్ద శ్పభుతే ం,
శ్పపంచ బాా ంకు కూడా 2016లో ఎసీపీీ ఉతతమమైనదని కితాబునిచాచ యి. గడిచిన ఆరు నెలలోు నిరీ ణత
వా వధిలో అనుమతులపై నిర ణయాలు తీసుకోవడ్ం (సరీే స్ లెవల్స కంపయ
ు న్ా ) 99.85 శాతం గా ఉంద్ధ.
4.4.2 పబ్లక్స
ో సరీవ స్ డెలవరీ గాా రంటీ :
ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం వివిర సేవలంద్ధంచడ్ం కోసం పబక్స
ు సరీే స్ డ్జలివరీ గాా రంటీ యాక్స ర (పీఎసీజీ
ీ )
2017 చేస్థంద్ధ. ఈ చటం
ర దాే ర్య పరిశ్రమలకు నిరీ ణత వా వధిలో వివిర సేవలంద్ధంచడ్ం తపా నిసరి
అవుతుంద్ధ. మొతతం పీఎసీజీ
ీ లో 74 సేవలు అందుబాటులో ఉండ్గా, అందులో ఎసీపీ ీ దాే ర్య 44 సేవలు
అందుతునాన యి. పీఎసీజీ
ీ దాే ర్య ర్యష్ట్ం
ర లో సేవల లభా త ఉనన త శ్పమాణ్యలను అందుకుంటోంద్ధ.
4.4.3 వాా పార సంసొ రణలు
పరిశ్రమలకు సేవలను అందజేయడ్ంలో వివిర దరలను సరళ్తరం చేయడానికి కింద్ధ సంసొ రణలను
శ్పభుతే ం తీసుకొచిచ ంద్ధ.
i. సంయుక తతనిఖీల కోసం కంశ్దీకృత తనిఖీ వా వస ి
ii. భూ లభా త కోసం జీఐఎస్ వా వస ి
iii. భవన నిర్యమ ణ స్థపాున్ అనుమతుల కోసం ఆన్ లైన్ వా వస ి
iv. కొనిన పరిశ్రమల తనిఖీల కోసం సే యం సరి రఫిక్న్
v. వివిర శాఖలు జ్లరీ చేస్థన పశ్తాల తనిఖీకి థర్ ీ పారీ ర వరిఫిక్న్
vi. విదుా త్ కోతలను పరా వేక్షించే ఆటోమేటెడ్ వా వస.ి
vii. శ్ోతాా హకాలను ఇవే డానికి , విడుదల చేయడానికి ఆన్ లైన్ వా వస ి
viii. మడి పదార్యిలను అకొ డికకొ డే సరఫర్య
ix. పారిశ్శామిక మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధకి
ి (ఐఐడీఎఫ్) ఆన్ లైన్ వా వస ి
స్థోబ
ు ల్స బంచ్ మారిొ ంగ్స: స్థంగపూర్, న్యా జీలాా ండ్, యూక, డ్జన్ మార్ొ , కొరియా దేశాలోు శ్పపంచ వాా పతంగా
ఉతతమ ఈఓడీబీ విధానాలను పరిశీలించి శ్పపంచ స్థసాియిలో ఈఓడీబీ విధానాల రూపకలా నకు లీ కువాన్
యూ స్కొ ల్స ఆఫ్ పబక్స ు పాలసీ, నే్నల్స యూనివరిా టీ ఆఫ్ స్థంగపూర్, వరల్సీ ఎకనమిక్స ఫోరం లతో
భాగసాే మాా నిన ర్యష్ట్శ్ర పభుతే ం ఏర్యా టు చేసుకుంద్ధ.
4.4.4 ఈఓడీబీ కోసం సలహా దారుల కమిటీ
ర్యష్ట్ ర స్థసాియిలో గౌరవనీయ పరిశ్రమల మంశ్తి నేతృతే ంలోన్య, జలాు స్థసాియిలో కలెక రర్ నేతృతే ంలోన్య
శ్పభుతే ం సలహా సంశ్పద్ధంపుల కమిటీలను ఈఓడీబీ కోసం ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ. ఈ కమిటీలు ఈఓడీబీ
అమలును పరా వేక్షిసాతయి.

4.5 పర్థశ్రరమలకు శ్రోత్సా హకాలు

Page | 12
 ర్యష్ట్ం
ర లో వాా పార అనుకూలమైన వాతావరణం ఉండ్డానికి పరిశ్రమలకు శ్ోతాా హకాలను విడుదల
చేసుతనాన రు. ఈ శ్ోతాా హకాలను విడుదల చేయడ్ం కోసం శ్పభుతే ం బడ్జట్
ె లో నిధులు కటాయించింద్ధ.
2009-14 మరా కాలంలో ఇందుకు కవలం ఏటా రూ. 312 కోటుు కటాయించగా, 2014-15 నుంచి ఇపా టి
వరకూ అందుకు నాలుగింతల బడ్జట్ ె (రూ. 1,218 కోటుు) ను కటాయిసుతనాన రు. జూన్ 2014 నాటి నుంచి
ఇపా టి వరకూ శ్ోతాా హకాల కోసం రూ. 6090 కోటుును కటాయించారు.
జూన్ 2014- డిసంబర్ 2018 మరా లో శ్పభుతే ం శ్ోతాా హకాల కోసం రూ. 3,675 కోటుు (28,083 స్థకెయిమలు)
ు
కటాయించింద్ధ. బకాయిలు తీరచ డానికి కూడా నిధులు కటాయించింద్ధ. వీటిలో రూ. 1,816 కోటను
ు (26,597
కె
స్థ యిమలు)
ు ఎంఎస్ఎంఈ యూనిటకు ు కటాయించి విడుదల చేస్థంద్ధ. మిగిలిన శ్ోతాా హకాలు విడుదల
జరిగే శ్పశ్కియలో ఉనాన యి. ఐటీఈఅండ్ సీ శాఖ కూడా రూ. 31.12 కోటను
ు జూన్ 2014 నుంచి ఎలష్టకారనిక్సా
కంపెనీలకు కటాయించింద్ధ.

4.6 పెటుిబడుల శ్రపమో్న్

ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు న్యతన శ్బాండ్ ఇమేజ్ ను ఇవే డ్ం కోసం ‘భారత్ యొకొ స్కరోా దయ ర్యష్ట్ం
ర ’ పేరిట ర్యష్ట్ ర
శ్పభుతే ం ఆంశ్రశ్పదేశ్ కు శ్బాండ్ ఇమేజ్ ను పెంచే శ్పచారం చేస్త ంద్ధ. ఇందులో భాగంగా ఇతర
ర్యష్టరరలతో పాటు విదేశాలోున్య రోడ్ షోలను నిరే హిసుతనాన రు. చైనా, జపాన్, స్థంగపూర్, దక్షిణ కొరియా,
యూఏఈ, యూక దేశాలోు రోడ్ షోలను నిరే హించారు. అలాగే వరల్సీ ఫుడ్ ఇండియా, టెక్సా టైల్సా ఇండియా,
మేకిన్ ఇండియా, ఇండియా కెమ్, ఏరో ఇండియా లాంటి కారా శ్కమాలు, వరల్సీ ఎకనమిక్స ఫోరం (స్థే టర
ె ుండ్),
ఇనోశ్ోమ్ (రరా ), టైశ్టానిక్సా (తైవాన్), బయో యూఎస్ఏ, మేకిన్ ఇండియా (సీే డ్న్), హనోవర్ మెస
(జరమ నీ) లాంటి అంతర్యెతీయ కారా శ్కమాలను చేస్థంద్ధ.
భాగసావ మా సదసుా లు: సీఐఐ, డీఐపీపీ ల భాగసాే మా ంతో ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం భాగసాే మా సదసుా
పేరిట సన్ రైజ్ ఆంశ్రశ్పదేశ్ పెటురబడిదారుల సమావేశానిన నిరే హించింద్ధ. వరుసగా 2016, 2017, 2018
లలో ఈ సమావేశాలు విశాఖపటన ంలో జరిగాయి. ఈ సదసుా ల దాే ర్య ఆంశ్రశ్పదేశ్ లో పెటబ
ర డులు
పెటేం
ర దుకు అవకాశాలను శ్పపంచ శ్పఖ్యా తం చేసారు. ఇకొ డి విధానాలు పెటురబడిదారులకు అనుకూలంగా
ఉంటాయని కూడా తెలియజేసారు. శ్పతి సదసుా లోన్య 40 నుంచి 50 దేశాల నుంచి శ్పతినిధులు వచాచ రు.
మొతతం 10,000 మంద్ధ పాలొేనాన రు. ఈ సదసుా ల వలు 1,437 ఎంఓయూలను కుదురుచ కునాన రు. రూ. 13.35
లక్షల కోట ు పెటురబడుల కోసం ఒపా ందాలు కుద్ధర్యయి. వీటి వలు 24.6 లక్షల ఉద్యా గాలు
సృష్టం
ర చబడ్తాయి.
ఫిన్ టెక్స రంగం : ఫిన్ టెక్స రంగానిన శ్పమోట్ చేయడానికి ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం ఆస్థయాలో లోనే అతి
పెది స్థబాుక్స చయిన్ సమావేశానిన 2017లో నిరే హించింద్ధ. ఇందులో 20 దేశాల నుంచి 1,000 కి పైగా
శ్పతినిధులు పాలొేనాన రు. ఆ తరువాత 2018లో వైజ్లగ్స లో జరిగిన ఫిన్ టెక్స ఫెస్థవ
ర ల్స లో శ్పపంచం నలు
మ్యలల నుంచి వచిచ న ఫిన్ టెక్స కంపెనీలు ఇకొ డ్ రూ. 500 కోట ు పెటురబడులు పెటేం ర దుకు
అంీకరించాయి. ఈ సమావేరంలో కార్కా రేటుు, స్థసారర రప్ శ్పమఖులు, శ్పభుతాే లోు ఉనన తాధికారులు వంటి
వారు 2,500 మంద్ధ పాలొేనాన రు. ఈ ఫినాథాన్ లో 1,400 మంద్ధ విదాా రుిలు కూడా పాలొేనాన రు. ఈ ఫెస్థవ
ర ల్స
లోనే ‘1మిలియన్ డాలర్ సవాల్స’ ను రూపంద్ధంచారు. ఈ సవాల్స వలు ఆంశ్రశ్పదేశ్ గురించి, ఇకొ డి
అవకాశాల గురించి, వృద్ధి గురించి అందరికీ తెలిస్థంద్ధ. ఫిన్ టెక్స రంగంలోన్య మరినిన కంపెనీలను
ఆకరి ించడానికి ఫిన్ టెక్స విధానానిన రూపంద్ధసుతనాన రు.

Page | 13
4.7 ఎంఎస్ఎంఈ అభివృద్ధి
ఎంఎస్ఎంఈ రంగం వలు శ్గామీణ శ్పాంతాలతో పాటు వనకబడిన శ్పాంతాలు అభివృద్ధి చందుతాయి. దీంతో
శ్పాంతీయ అసమానతలు తగుేతాయి. ఆదాయాలు అనిన శ్పాంతాలోున్య పెరుగుతాయి. ఉపాధి కలా నలోన్య,
ఆరి ికాభివృద్ధలో
ి న్య ఎంఎస్ఎంఈ శ్పమేయానిన గురి తంచి ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం ఎంఎస్ఎంఈ రంగం అభివృద్ధి
కొరకు విధానాలు, ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ లను అభివృద్ధి చేస్త ంద్ధ. అలాగే ఆరి ికంగా కుదేలైన ఎంఎస్ఎంఈ
యూనిటను ు ష్టసస్
ర ీ ఎంటర్ ష్టపైజెస్ విధానం 2018-23 పేరిట ఆదుకుంటోంద్ధ.
ద్సాిింంచిన ఎంఎస్ఎంఈ యూనిటుో: 2014 నుంచి మొతతం 30,349 ఎంఎస్ఎంఈ యూనిటను
ు
స్థసాిప్ంచారు. వీటి దాే ర్య 14,292 కోటు మేరకు పెటురబడులు వచాచ యి. 3.3 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధి
లభించింద్ధ.
ఎంఎస్ఎంఈ రుణాలు: 2014-18 మరా కాలంలో రూ. 82,097 కోట ు మేరకు రుణ్యలు ఎంఎస్ఎంఈ రంగానికి
మంజూరయాా యి.
అలాగే ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం ర్యష్ట్ం
ర లోని శ్పతి అసంబీ ు నియోజకవర ేంలోన్య ఒక ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ ను
అభివృద్ధి చేస్త ంద్ధ. ఇందుకోసం ఎంఎస్ఎంఈ డెవెలెప్ మంట్ కార్పా రే్న్ ను ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ.

4.8 ఆర్థ ికాభివృద్ధి కోసం మౌలక సదుపాయాలు

ర్యష్ట్ ర వాా పతంగా పారిశ్శామిక వృద్ధి కోసం ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం పారిశ్శామిక మౌలిక సదుపాయాలను కలిా స్త ంద్ధ.
4.8.1 పర్థశ్రరమలకు నాణ్ా మైన విదుా త్ సరఫరా
పరిశ్రమలు బాగుండాలంటే నాణా మైన విదుా త్ సరఫర్య అవసరం. 31 మే 2014 నాటికి ర్యష్ట్ంర లో 10శాతం
విదుా త్ కొరత ఉంద్ధ. గౌరవనీయ మఖా మంశ్తి నాయకతే ంలో ర్యష్ట్ం
ర కొద్ధి రోజులోునే విదుా త్ మిగులు
సాధించింద్ధ. దీంతో ర్యష్ట్ం
ర లో పెటురబడిదారులకు ఆతమ విశాే సం పెరిగింద్ధ. ర్యష్ట్ం
ర లో విదుా త్ వినియోగం
భారీగా పెరగడ్మే ఇందుకు నిదరి నం. 2014-15లో రోజుకు 1,786 మిలియన్ యూనిటుుగా ఉనన విదుా త్
వినియోగం 2017-18 నాటికి 3,321 మిలియన్ యూనిటకు
ు పెరగడ్మే ఇందుకు నిదరి నం.
4.8.2 పార్థశ్రామిక భూకేటాయింపులు
పరిశ్రమల కోసం భూమిని గురి తంచడ్ం, అభివృద్ధి చేయడ్ం, కటాయించడ్ం అనే పనులను ఏపీఐఐసీ
చేసుతంద్ధ. జూన్ 2014 నుంచి 14,213 ఎకర్యలోు 1,945 యూనిటను
ు వివిర పరిశ్రమలకు ఏపీఐఐసీ
కటాయించింద్ధ.

4.8.3 పార్థశ్రామిక కార్థడారుో

ఆంరశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం రెండు పారిశ్శామిక కారిడారుు (కారిడారుు)ను అమలు చేస్త ంద్ధ.
i. విశాఖపటన ం- చనైన పారిశ్శామిక కారిడార్ (వీపీఐసీ)
ii. చనైన -బంగళూరు పారిశ్శామిక కారిడార్ (సీబీఐసీ)
దేరంలోని మొదటి కోసాత పారిశ్శామిక కారిడార్ అయిన ఈస్ ర కోస్ ర పారిశ్శామిక కారిడారోు భాగమే వీసీఐపీ. ఈ
కారిడార్ ఆంశ్రశ్పదేశ్ లో 800 కిలోమీటర ు పడ్వున తీరశ్పాంతంలో విసతరించి ఉంద్ధ. వీసీఐసీ కింద నాలుగు
పారిశ్శామిక నోడ్ను
ు అభివృద్ధి చేసుతనాన రు. అవి: విశాఖపటన ం (7,600 ఎకర్యలు), శీ
స్థ కాకాళ్హస్థత (11,000
ఎకర్యలు), మచిలీపటన ం (12,145 ఎకర్యలు, దొనకొండ్ (17,117 ఎకర్యలు). వీటిలో విశాఖపటన ం, స్థశీ కాకాళ్హస్థత
నోడుు మొదటిదరలో అభివృద్ధి చేసుతనాన రు. వీటికి మాసర్
ర స్థపాునింగ్స కూడా పూర తయింద్ధ.

Page | 14
ఏష్టయన్ డ్జవలెప్ మెంట్ బాా ంక్స (ఏడీబీ) అంద్ధంచిన 615 మిలియన్ డాలరుు (రూ. 4,170 కోటుు) రుణంతో
వీసీఐపీ అభివృద్ధి జరుగుతోంద్ధ. ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం తన వాటాగా 215 మిలియన్ డాలరుు (రూ. 1,434
కోటుు) పెటురబడి పెటిం ర ద్ధ. పారిశ్శామిక మౌలిక సదుపాయాలు, అరబ న్ మౌలిక సదుపాయాలు, రహదారులు,
విదుా త్ శ్పాజెకురలను వీసీఐసీ అభివృద్ధి కింద చేపడుతునాన రు.
వీసీఐసీ అభివృద్ధలో
ి శ్టాంచ్ 1 కింద 13 మౌలిక సదుపాయాల శ్పాజెకురలు చేపడుతునాన రు. వీటి కి రూ. 1,958
కోటుు ఖరచ వుతుంద్ధ. వీటిని ఏపీఐఐసీ, ఏపీ రోడ్ డ్జవలపమ ంట్ కారోా రే్న్, ఏపీ శ్టాన్ా కో, శ్గేటర్ విశాఖపటన ం
మనిస్థపల్స కారోా రే్న్ (జీవీఎంసీ) లు చేసుతనాన యి.
రహదారుల శ్పజెకురలు
శ్పాజెక రలు శ్పాజెకుర
అమలు జరిగే
శ్కమసంఖా శ్పాజెకుర వివర్యలు అమలు ఖరుచ (రూ. శ్పసుతత స్థస్థతి
ి
శ్పదేరం
యూనిట్ కోటలో
ు
మొతతం ఖరుచ 717.1
పనుల కటాయింపు
సామర ుకోట-ర్యజ్లనగరం
1 ఏపీఆరీ ీసీ తూరూా ోదావరి 377.5 జరిగింద్ధ. జూన్ 2019
రోడుీ వడ్లుా
నాటికి పూరి త కావాలి.
నెలెబలి ు నుంచి
రైతుసుర్యమల రోడుీ
వడ్లుా , స్థశీ కాకాళ్హస్థత ఏడీబీకీ డీపీఆర్
2 ఏపీఆరీ ీసీ చితూతరు 56.3
యేరేా డు నుంచి పలమా
ు ల సమరా ణ
రోడుీను రెండు ల్గన ు
రహదారిగా మారచ డ్ం
నకొ పలి ు
నకొ పలి ు స్థకస ర కు శ్ీన్ ఫీల్సీ
ు ర్ ఏడీబీ కి డీపీఆర్
3 ఏపీఆరీ ీసీ (విశాఖపటన ం 42.8
రోడ్ సమరా ణ
జలాు)
తిమమ జ కంశ్డిగ నుంచి
జ్లతీయ రహదారి 5
ఏడీబీకి డీపీఆర్
4 (పందూరు రైల్గే ఏపీఆరీ ీసీ చితూతరు 59.0
సమరా ణ
గేటు)వరకూ 6.1 కిలోమీటర ు
రోడుీ వడ్లుా
పనులు
రహదారులు, వరద నీటి
జరుగుతునాన యి.
5 శ్డ్జయిన ు వంటి అంతర ేత ఏపీఐఐసీ నాయుడుపేట 181.5
మారిచ 2019 నాటికి
మౌలిక సదుపాయాలు
పూరి త కావాలి.

యుటిలిటీ శ్పాజెకురలు

Page | 15
 శ్పాజెకుర
శ్పాజెకుర
అమలు
శ్కమసంఖా శ్పాజెకుర వివర్యలు శ్పదేరం ఖరుచ (రూ. శ్పసుతత స్థస్థతి
ి
యూనిట్
కోటలో
ు
(పీఐయూ)
మొతతం ఖరుచ 1,240.9
కాపులుపాా డ్,
నకొ పలె/ు చందనాడ్, పనులు
అచుచ తాపురం శ్పాంతాలోు జరుగుతునాన యి.
1 ఏపీ శ్టాన్ా కో విశాఖపటన ం 276.9
పారిశ్శామిక అవసర్యలకు జూన్ 2019 నాటికి
తగినటుుగా విదుా త్ సరఫర్య పూర తవుతాయి
లైన ు అభివృద్ధి
ర్యచగునేన రి, నాయుడు పేట, పనులు
యేరేా డు శ్పాంతాలోు జరుగుతునాన యి.
చితూతరు,
2 పారిశ్శామిక అవసర్యలకు ఏపీ శ్టాన్ా కో 337.8 మారిచ 2020
నెల్యురు
తగినటుుగా విదుా త్ సరఫర్య నాటికి పూరి త
లైనుు కావాలి
పనులు
ఎంపీఎస్ఈజడ్ దగ ేర 1 నాయుడు పేట జరుగుతునాన యి.
3 ఏపీఐఐసీ 130.0
ఎంఎలీ ీ సామర ిా ం కల సీఈటీపీ (నెల్యురు జలాు) జూన్ 2019 నాటికి
పూర తవుతాయి
పనులు
నాయుడు పేట జరుగుతునాన యి,
4 నీటి సరఫర్య ఏపీఐఐసీ 75.2
(నెల్యురు జలాు జూన్ 2019 నాటికి
పూర తవుతాయి.
పనులు
జరుగుతునాన యి.
జీవీఎంసీ శ్పాంతంలో 24
5 జీవీఎంసీ విశాఖపటన ం 390.1 డిసంబర్ 2019
గంటల నీటి సరఫర్య
నాటికి
పూర తవుతాయి
బడ్ా పై
మదసరోవ
ు దగ ేర వాటర్ షెడ్ విశాఖపటన ం సాంకతిక
6 జీవీఎంసీ 9.5
అభివృద్ధి జలాు పరిశీలన
జరుగుతోంద్ధ
మదసరోువా/మేఘాశ్ద్ధ గడ్ీ అకోబ
ర ర్ 2018 లో
7 దగ ేర మ్యడు మెగావాట ు స్లార్ జీవీఎంసీ విశాఖపటన ం 14.5 కాంశ్టాకురను
పారుొ అపా గించారు

Page | 16
 యుటిలిటీ శ్పాజెకురలు
శ్పాజెకుర
శ్పాజెకుర
అమలు
శ్కమసంఖా శ్పాజెకుర వివర్యలు శ్పదేరం ఖరుచ (రూ. శ్పసుతత స్థస్థతి
ి
యూనిట్
కోటలో
ు
(పీఐయూ)
బడ్ా పై
మ్యడు వీధులను వాహనాలు సాంకతిక
8 జీవీఎంసీ విశాఖపటన ం 7.0
తీరగని జోనాే మారుా పరిశీలన
జరుగుతోంద్ధ

శ్టాంచ్ ii లో రూ. 2,846 కోట ు విలువైన పనులకు అనుమతులు లభించాయి.

అంచనా విలువ
శ్రకమసంఖా సబ్ శ్రపాజెకుి వివరణ్ సెకాిర్ మిలియన్ కోట ు
డాలర ులో రూపాయలలో
చిత్తిరు నోడ్ : చిత్తిరు దక్షిణ్ ద్కస
ో ర్
ి
పారిశ్శామిక కారిడార ుకు నీటి సరఫర్య/ దక్షిణ
1 శ్పాంతంలో ఎన్ఐఎంజడుు (చితూతరు మరియు యుటిలిటి 104.50 689.70
నెల్యురు)
1335 ఎకర్యల అంకుర సంసల ి అభివృద్ధి
2 యుటిలిటి 100.00 660.00
శ్పాంతంలో మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి
విాఖపట్ు ం నోడ్: అచ్యా త్సపురం ద్కస
ో ర్
ి
అచుా తాపురం-అనకాపలి ు రోడుీ వడ్లుా నకు
3 రహదారులు 26.06 172.00
(నాలుగు ల్గనుుగా మారుా )

4 95 ఎంఎలీ ీ సామర ిా ం గల నీటి సరఫర్య వా వస ి యుటిలిటీ 46.00 303.60

610 ఎకర్యల అంకుర సంసల

ి అభివృద్ధి
5 యుటిలిటీ 30.00 198.00
శ్పాంతంలో మౌలిక సదుపాయాలు
విాఖపట్ు ం నోడ్ : నకు పలో ద్కస
ో ర్
ి
975 ఎకర్యల అంకుర సంసల
ి అభివృద్ధి
6 యుటిలిటి 57.00 376.00
శ్పాంతంలో మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి
విాఖపట్ు ం నోడ్

7 ఏపీమెడ్ టెక్స జోన్ లో అంతర ేత మౌలిక యుటిలిటి 16.07 106.06

Page | 17
 అంచనా విలువ
శ్రకమసంఖా సబ్ శ్రపాజెకుి వివరణ్ సెకాిర్ మిలియన్ కోట ు
డాలర ులో రూపాయలలో
సదుపాయాల అభివృద్ధి

మొతతం 431.21 2,846.00

చెన్ను బంగళూరు పార్థశ్రామిక కార్థడార్ (సీబీఐసీ): సీబీఐసీ పరిధిలో మ్యడు పారిశ్శామిక నోడ్ను
ు
అభివృద్ధి జరుగుతోంద్ధ. నెల్యురు జలాులోని కృ్ ణ పటన ం, కరూన లు జలాులోని ఓరే కలుు, అనంతపురం
జలాులోని హిందూపురం లలో ఈ పనులు జరుగుతునాన యి. ఈ మ్యడు నోటలో
ు `15,975 ఎకర్యలోు
కృ్ప
ణ టన ం నోడ్ పనులు జరుగుతనాన యి. మాసర్ ర పా
స్థ ు నింగ్స పూరి తయంద్ధ. జ్లతీయ పారిశ్శామిక కారిడార్
అభివృద్ధి మరియు అమలు శ్టస్ ర (ఎన్ఐసీడీఐటీ) పరిధిలో సీబీఐసీని చేర్యచ రు.
4.8.4 పారిశ్శామిక పారుొ లు, స్థకస
ు రు
ర ు
ర్యష్ట్మ
ర ంతటా అభివృద్ధలో ి సమతులా త ఉండేలా, అధికార వికంశ్ద్ధకరణతో పనులు జరుగుతునాన యి.
పారిశ్శామిక, ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ లతో ర్యష్ట్మ
ర ంతటా పారిశ్శామిక అభివృద్ధి జరగాలని శ్పభుతే ం
భావిస్త ంద్ధ. వనకబడిన జలాులపై దృష్ట ర పెడుతోంద్ధ. అందుకు ఫలానా సకారర్ కు మాశ్తమే శ్పతేా కంగా కొనిన
పారిశ్శామిక పారుొ లు, క
స్థ ప
ు ర
ర ును అభివృద్ధి చేసుతనాన రు.
i. ఫుడ్ పారుు లు: ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే నిధులతో ఫుడ్ పారుొ లు మొదలుపెటడ్
ర ం ఏపీ తోనే మొదలైంద్ధ.
ఆయా శ్పాంతాలోు పండే పంటల ఆధారంగా ఐదు మెగా ఫుడ్ పారుొ లు, ఐదు సమీకృత ఫుడ్ పారుొ ల
ఏర్యా టు జరుగుతోంద్ధ. సగటున ఒకోొ పారుొ కు రూ. 150 కోటుు ఖరచ వుతుంద్ధ. విజయనగరం, కడ్ప,
చితూతరు జలాులోు సమీకృత ఫుడ్ పారుొ లను ఏర్యా టు జరుగుతుంద్ధ. నెల్యురు జలాులో ఇపా టిక ఒక
మెగా ఫుడ్ పారుొ అమలోుకి వచేచ స్థంద్ధ. శ్పకారం జలాులో మరో ఫుడ్ పారుొ నిర్యమ ణంలో ఉంద్ధ.
మిగిలిన ఫుడ్ పారుొ లకు లైసనుా లు ర్యవాలిా ఉంద్ధ.
ii. ఎలష్టకారనిక్సా
ఉతా తిత రంగ స్థకస ు రు
ర ు (ఈఎంసీ): ర్యష్ట్ంర లో ఎలష్టకారనిక్సా ఎకో స్థసం
ర ను అభివృద్ధి
చేయడానికి స్థకస ర అభివృద్ధి విధానానిన ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం ఎంచుకుంద్ధ. ఇందుకు రెండు స్థకస
ు ర్ ు ర
ర ును
అభివృద్ధి చేస్త ంద్ధ. ఒకటి: తిరుపతి (ఈఎంసీ 1, ఈఎంసీ 2, ఇవి మొబైల్స, కన్యా ా మర్ ఎలష్టకారనిక్సా ,
ఆటోమోటివ్ ఎలష్టకారనిక్సా రంగాలకు చేయూతనిసాతయి. రెండు: నెల్యురులో శీ
స్థ కా స్థటీ పేరిట ఒక ష్టపైవేటు
కంపెనీ స్థకస
ు ర్
ర ను ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ.
ఇంతటితో ఆగకుండా, మరింత మందుకు సాగిన ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం, ‘స్థలికాన్ కారిడార్’ ను
తిరుపతి దగ ేర ఏర్యా టు చేస్త ంద్ధ. ఇందులో అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాలు, శ్పధాన నగర్యలకు
రోడ్ కనెకివిటీ,
ర అంతర్యెతీయ విమానాశ్రయం, నౌకాశ్రయాలకు దారులు, స్థసాినికంగా మౌలిక
సదుపాయాలు, పరిశ్రమ 4.0 కు తగినటుుగా నైపుణా ం ఉనన పని వారు ఉంటారు.
iii. ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ లు: ర్యష్ట్ం
ర లోని 175 అసంబీ ు నియోజకవర్యేలోు శ్పతి నియోజకవర ేంలోన్య స్థప ుగ్స
అండ్ స్థపే ు సౌకర్యా లతో ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ లను శ్పభుతే ం ఏర్యా టు చేస్త ంద్ధ. ఇపా టికి 98
నియోజకవర్యేలోు ఎంఎస్ఎంఈ పారుొ ల కోసం భూమిని గురి తంచడ్ం జరిగింద్ధ. వీటిలో 31 పారుొ లను
శ్పామఖా తను ఇచిచ రూ. 270.43 కోట ు ఖరుచ తో అభివృద్ధి చేసుతనాన రు. వీటిలో ఈ పారుొ ల కోసం

Page | 18
 1,317 .97 ఎకర్యల భూమిని సేకరించగా, 635.41 ఎకర్యలను స్థపాుటుుగా విభజంచారు. యూనిట ు
ఏర్యా టుకు 2,000 దరఖ్యసుతలు ర్యగా, వాటి పరిశీలన, కటాయింపులు జరుగుతునాన యి.
iv. ఓరే కలుు మెగా పారిశ్శామిక హబ్స, కరూన లు: ఓరే కలుులో 12,203 ఎకర్యలోు పారిశ్శామిక మౌలిక
సదుపాయాలను ఏర్యా టు చేసుతనాన రు. జైర్యజ్ ఇసాా ట్ వంటి సంసల ి కు ఇపా టిక భూమిని
కటాయించారు.
v. మోగా సీడ్ పారొ . కరూన లు జలాు: అమెరికాలోని లోవా యూనివరిా టీతో సాంకతిక పరిజ్లణనంతో
కరూన లు జలాులోని జూపాడు బంగళామండ్ంలోని తంగడ్ంచ లో మెగాసీడ్ పారుొ ను
ఏర్యా టవుతోంద్ధ. ఈ పారుొ ను 650 ఎకర్యలోు ఏర్యా టు చేసాతరు. ఇద్ధ శ్పమఖ వితతన కంపెనీలను
ఆకరిసుత
ి ంద్ధ.
vi. కొపా రి త మెగా పారిశ్శామిక పారుొ , కడ్ప జలాు: కొపా రి తలో 6,553 ఎకారలోు మెగా పారిశ్శామిక పారుొ ను
శ్పభుతే ం ఏర్యా టు చేస్త ంద్ధ. మెీన ష్టయ ఇనాేటుా న తయారు చేయడానికి శ్టెమాగ్స అలాయ్సా అనే
సంస ి ఇకొ డ్ యూనిట్ ఏర్యా టు చేయనుంద్ధ. భూమి కటాయింపు జరిగింద్ధ.
vii. స్కక్షమ , చినన తరహా పరిశ్రమల స్థకస ర అభివృద్ధ:ి ఎంఎస్ఈ –సీడీపీ కారా శ్కమం కింద ర్యష్టసం
ు ర్ ర
ఎనిమిద్ధ పారిశ్శామిక మైలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి శ్పాజెకురలను అమలు చేస్త ంద్ధ. వీటి విలువ రూ.
42.60 కోటుు. గంశ్డాజుపలి ు (చితూతరు జలాు), పెదాిపురం (తూరుా ోదావరి), స్థంగర్యయకొండ్
(శ్పకారం), వేదాయపాలెం (నెల్యురు) కొపా రి త (కడ్ప), ఆమదాలవలస (స్థశీ కాకాకుళ్ం) కాన్యరు (కృరణ),
విశాఖపటన ంలలో ఈ శ్పాజెకురల అమలు జరుగుతోంద్ధ.
వీటిలో నాలుగు ఉమమ డి సౌకర్యా ల కంశ్దాలు (సీఎఫ్ సీ) లు. వీటి విలువ రూ. 41.43 కోటుు. వీటిని
గుంటూరు (స్థసీల్స
ర ఫాశ్బక్న్), నెల్యురు (బంగారు నగల తయారీ) చితతరు (శ్ప్ంటింగ్స స్థకస
ు ర్
ర ) కు
కటాయించారు.
viii. ఫిన్ టెక్స వ్యా ల్ల: : ఉనన కొద్ధి వనరులతోనే బలమైన ఐటీ /ఐటీఈఎస్ ఎకో స్థసం
ర ను ఏర్యా టు
చేయడానికి ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం శ్పణ్యళికలు చేస్థంద్ధ. అందుకు ఫిన్ టెక్స రంగానిన శ్పమోట్ చేస్త ంద్ధ.
విశాఖపటన ంలో ఫిన్ టెక్స వాా లీతో ఈ ఎకో స్థసంర ను మొదలుపెటారరు. దీంతో ఆరి ిక రంగంలో
అవసరమైన సాంకతికత అభివృద్ధకి ి , అంకుర సంసల
ి ఏర్యా టుకు వీలవుతుంద్ధ.
4.8.5 పార్థశ్రామిక నీట్ట సరఫరా, సీఈటీపీ సౌకరాా లు: హిందూపూర్, ఓరే కస్థలుులో పారిశ్శామిక
స్థకస
ు ర
ర ుకు నీటి సరఫర్య కోసం పనులు జరుగుతునాన యి. ఈ స్థకస
ు ర
ర ుకు 10 టీఎంసీల నీటి సరఫర్యకు
ఏర్యా టుు జరుగుతునాన యి. కామన్ ఎఫ్లుయంట్ శ్టీట్ మెంట్ పా
స్థ ు ంటుు (సీఈటీపీ)ను
అనంతపురంలో 1.5 ఎంఎలీ ీ సామర ిా ంతో, రూ. 72 కోట ు ఖరుచ తో నిరిమ సుతనాన రు. నాయుడుపేటలో
1.6 ఎంఎలీల
ీ సామర ిా ం కలిగిన స్థపాుంటును రూ. 31.4 కోట ు ఖరుచ తో నిరిమ సుతనాన రు. ఇవికాక,
శ్పణ్యళికా బదం ి గా అభివృద్ధి చందుతునన పారిశ్శామిక శ్పాంతాలైన స్థశీ కాకాళ్హస్థత దక్షిణలో 1.2
ఎంఎలీ ీ స్థపాుంటును రూ. 44.8 కోట ు ఖరుచ తో, నకొ పలిలో
ు 1.5 ఎంలీ ీ స్థపాుంటును రూ. 66 కోట ు ఖరుచ తో
నిరిమ సుత
స్థ నాన రు. మలవ
ు లిలో
ు 0.3 ఎంఎలీల
ీ సామర ిా ం ఉనన పా
స్థ ు ంటును రూ. నాలుగు కోటతో
ు
ఏర్యా టు చేసుతనాన రు. తిరుపతిలో వా ర్యత ల శ్టీటెమ ంట్ స్థపాుంట్ ను 1.6 ఎంఎలీల
ీ సామర ిా ంతో, రూ.
4.39 కోట ు ఖరుచ తో ఏర్యా టు చేసుతనాన రు.

4.9 పరాా ట్క రంగ అభివృద్ధి

కాంపెయిన్నో: పర్యా టక రంగానిన అభివృద్ధి చేయడానికి వివిర కారా శ్కమాలను ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం చేపటిం
ర ద్ధ.

Page | 19
పరకాా టక రంగంతో ఆరి ికాభివృద్ధి సాధించడానికి శ్పభుతే ం సంకలిా ంచింద్ధ. ఆయా కారా శ్కమాలోు కొనిన :
i. వైజ్లగ్స ోదాం రండి (లెట్ా వైజ్లగ్స )కారా శ్కమం: విశాఖపటాన నిన పరా టక రంగంలో వేపవి
విడిద్ధగా తీరిచ ద్ధదడ్
ి ం
ii. కోనసీమలో రుతుపవనాలు: కోనసీమను సంకుటంబంగా సలవులోు దరిి ంచే విరంగా తీరిచ
ద్ధదడ్
ి ం
iii. ఫెస్థవ్
ర ఏపీ కాంపయిన్: ర్యష్ట్ం
ర లో జరిపే పండుగలను పర్యా టకరంగంలో భాగం చేయడ్ం

పండుగలు: పర్యా టకులను ర్యష్టరరనికి ఆకరి ించడానికి, శ్పభుతే ం పర్యా టక రంగం కోసం మారెొ టింగ్స
కారా శ్కమాలు చేపటిం
ర ద్ధ. అందుకు బీ2బీ, బీ2సీ కారా శ్కమాలు నిరే హించింద్ధ. 21 రకాల శ్పదరి నలను
నిరే హించింద్ధ.:
i. అమర్యవతి ఎఫ్1హెచ్ 20 శ్గాండ్ శ్ప్క్సా , విజయవాడ్
ii. అమర్యవతి ఎయిర్ షో, విజయవాడ్
iii. స్్ల్స మీడియా సమిట్ అవారుీలు, విజయవాడ్
iv. టూర్ డి హెరిటేజ్: ర్యష్ట్ ర వాా పతంగా జరిగే ఈ కారా శ్కమం విశాఖలో పూర తవుతుంద్ధ.
v. అమర్యవతి సాప్ంగ్స ఫెస్థవర ల్స, విజయవాడ్
vi. బుది జయంతి ఫెస్థవర ల్స, అమర్యవతి
vii. స్థఫెమి
ు ంో ఫెస్థవ
ర ల్స, నెల్యురు
viii. వరల్సీ విండ్ ఫెస్థవ
ర ల్స, విశాఖపటన ం
ix. అంతర్యెతీయ కూచిపూడి ఫెస్థవ ర ల్స, విజయవాడ్
x. ల్గపాక్షి ఫెస్థవ
ర ల్స, అనంతపురం
xi. విశాఖ ఉతా వ్
xii. పునన మి ఓరే కలుు మెగా ఫెస్థవ
ర ల్స, కరూన ల్స
xiii. ోదావరి డాన్ా అండ్ లాంటర్న ఫెస్థవ ర ల్స, కాకినాడ్
xiv. ఏపీ శ్కాఫ్ా ర మేళా, తిరుపతి
xv. సౌండ్ా ఆన్ సాండ్, విశాఖపటన ం
xvi. అరకు బల్యన్ ఫెస్థవ
ర ల్స, అరకు వాా లీ
xvii. అమర్యవతి థియేటర్ ఫెస్థవ ర ల్స, విజయవాడ్
xviii. ఏఆర్ రెహమాన్ కారా శ్కమం, కాకినాడ్
xix. గండికోట ఫెస్థవ
ర ల్స, కడ్ప
xx. భారత కళ్ల శ్పదరి న, విశాఖపటన ం
xxi. కోనసీమ సంశ్కాంతి, (కోనసీమ ఉతా వం

ఆంశ్రధ్య వంట్కాలకు శ్రపామఖా త కలా ంచడం: తెలుగు వంటలకు శ్పాచురా ం కలిా ంచడానికి
ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం మ్యడు కారా శ్కమాలు చేపటిం
ర ద్ధ. ర్యష్ట్ ర వాా పతంగా వివిర ోటీలను నిరే హించింద్ధ.
‘‘ ద్ధ హిందూ’2 దాే ర్య ‘‘ మన రుచి, మన ర్యష్ట్ం
ర ’’ ను నిరే హించింద్ధ. ర్యష్ట్ ర వాా పతంగా 14 ఫుడ్
షెస్థవ
ర ల్సా ను చేపటిం
ర ద్ధ. మొతతం 30 వంటల వివర్యలునన పుసతకానిన ‘రిస్పప్ా ఆఫ్ ఆంశ్రశ్పదేశ్’ ను

Page | 20
 శ్పచురించింద్ధ. ఈ వంటకాలను నే్నల్స ఇనిా ిటూా ట్ ఆఫ్ న్యా శ్టి్న్ (ఎన్ఐఎన్)
ఆరోగా కరమైనవిగా గురించింద్ధ.
త
4.9.1 పర్యా టక రంగంలో మౌలిక సదుపాయాలు
పర్యా టక స ి లు, సరూొ ా ట్ తరహాల అభివృద్ధ:ి రూ. 148 కోటను
స్థ లా ు ఖరుచ పెటిర ర్యష్ట్ ర శ్పబుతే ం ర్యష్ట్ం
ర లో
వివిర స్థసలా
ి లను పర్యా టక కంశ్దాలుగా తీరిచ ద్ధద్ధం
ి ద్ధ. ఇవి సీఎఫ్ ఏ నిదులు కాగా, ఎస్ఎప్ఏ నిధుల నుంచి
రూ. 122 కోటుు ఖరుచ పెటిం
ర ద్ధ.
i. కాకినాడ్లో హోప్ ఐలాండ్ అభివృద్ధ,ి కోనసీమను శ్పపంచ పర్యా టక స్థసల
ి ంగా తీరిచ ద్ధదడ్
ి ం,
పసే దేశీ దరే న్ పథకం కింద చేరచ డ్ం
ii. కోసాత పర్యా టక సరూొ ా ట్ కింద నెల్యురు జలాును సే దేశీ దరి న్ సీొ ం కింద చేరచ డ్ం
iii. అశ్ోచ్ రోడ్ను
ు మెరుగుపరిచి, వారసతే స్థసలా
ి లను అభివృద్ధి చేయడ్ం
iv. గిరిజన ఎకో టూరిజం పేరిట అరకు లోయలో సే దేశీ దరి న్
v. జ్లతీయ జయో హెరిటేజ్ మానుా మెంట్ పేరిట ఎశ్ర మటిర ద్ధబబ ల శ్పదరి న
vi. బల్యం గుహల అభివృద్ధి
vii. ద్ధండిలో బీచ్ అభివృద్ధ,ి అంతరేే ద్ధ, ఉదాినం, కోనాడ్
viii. రోప్ వే అభివృద్ధ,ి జగత్ పలి ు రిసారుర
ix. కొండ్పలి ు ఖిలాు, ఓపెన్ ఎయిర్ మ్యా జయంలతో పాటు ఇతర సౌకర్యా లు అకొ డ్
కలిా ంచడ్ం.
x. భారత నావికా దళ్ం పనిలోంచి తీసేస్థ నావికా దళ్ గసీత విమానం టీయూ 142ను
శ్పదరిి ంచడ్ం
టూర్థజం సైనేజ్(సంకేత్సలు): పర్యా టక రంగానికి సంబంధించి చకొ టి సమాచార్యనిన
సంకతాల దాే ర్య
అంద్ధంచడ్ం( స్పనేజ్). పర్యా టకులకు సులభంగా ఉండేలా స్పనేజ్ లను ఆయా శ్పాంతాలోు అమరచ డ్ం.
జ్లతీయ రహదారి 16 మీద ఈ సంకతాల అమరచ డ్ం పూర తయింద్ధ. మరో నాలుగు ర్యష్ట్,ర జ్లతీయ రహదారుల
మీద ఈ సంకతాలు అమరుసుతనాన రు.
శ్రగామీణ్ పరాా ట్కం: శ్గామీణ పర్యా టకం పేరిట ఆంశ్రశ్పదేశ్ టూరిజం అథారిటీ శ్రపాజెకుి – సంసు ృత్త
శ్పాజెకురను శ్పారంభించింద్ధ. ఇకొ డి కళ్లు, సంసొ ృతికి శ్పాధానా ం ఇవే డానికి ఇద్ధ ద్యహద పడుతోంద్ధ.:-
i. అనంతపురం హబ్స: ల్గపాక్షి, వీర్యపురం, నిమమ లకుంట
ii. చితతరు హబ్స: : స్థశీ కాకాళ్హస్థత, మారవమల, వంకటగిరి
iii. చితూతరు హబ్స: శ్పకృతి వనం ఆశ్ో ఫార్మ ా , హరిా లీ హిల్సా , అంగలుు
iv. ర్యజమంశ్డి హబ్స: నర్యా పురం, ద్ధండి ఉపాా డ్
4.10 ఆరి ిక నగర్యలు
ఆరి ిక, గృహ, వాణిజా , సాంఘిక కారా శ్కమాలు ర్యష్ట్వా
ర ా పతంగా జరపడానికి శ్పభుతే ం శ్పణ్యళిక వేస్థంద్ధ. శ్పతి
జలాుపై ఆ విరమైన దృష్ట ర ఉంచి కారా శ్కమాలు చేపడుతునాన రు.
i. జకొ ంపూడి ఆరి ిక నగరం: (జేఈసీ), ఇద్ధ 100 ఆరి ిక నగర్యలోు మొదటిద్ధ. జేఈసీకి భూమి చదును
చేయడ్ం పూర తయింద్ధ. పునాదులు వేయడ్ం మొదలైంద్ధ. మొదటి స్థబాుకులు జనవరి 2019 నాటికి
పూర తవుతాయి. మొదటి దర జూన్ 2019 నాటికి పూర తవుతుంద్ధ. ఈ కారా శ్కమాలకు 29.5లక్షల చదరపు
అడుగుల డిమాండ్ అంచనా వేయగా, ఇపా టిక 3.5 లక్షల చదరపు అడుగుల శ్పాంతానికి డిమాండ్

Page | 21
 వచేచ స్థంద్ధ. రెండు దరలోు కటాయింపులు జరుగుతునాన యి. ఒకసారి పూరి తయితే జేఈసీ దాే ర్య తేలిక
పాటి పర్యా వరణ కాలు్ా రహిత పరిశ్రమల ఏర్యా టు దాే ర్య 3,000 మంద్ధకి ఉదా గాలు ఇవే డ్మే కాక
6,500 ఇళ్ ుకు డిమాండ్ కూడా వసుతంద్ధ.
ii. ష్టపైవేటు ఆరి ిక నగర్యలు: : మొతతం ఆరుగురు డ్జవలపరుు ఆరు ఆరి ిక నగర్యల రూపకలా నకు
మందుకొచాచ రు. ఈ నగర్యల దాే ర్య రూ. 22,000 కోట ు పెటురబడులు వసాతయి. మొతతం 1.6 లక్షల
మంద్ధకి ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. 90,000కు పైగా ఇళ్లు ఏరా డ్తాయి. ఈ నగర్యలు రెండేళ్ ులో పూర తవాే లిా
ఉంద్ధ.
iii. ఫార్యమ స్థటీ, ఓరే కలుు: మొదటి దరంలో కరూన లులోని ఓరే కలుులో ఫార్యమ స్థటీ ని నిరిమ సాతరు. ఈ
నగరంలో రెండో దరను శ్పకారం జలాులో చేపడ్తారు. ఫారమ స్థటీల దాే ర్య రూ. 10,000 కోట ు విలువైన
పెటురబడులు వసాతయని అంచనా. 15,000 మంద్ధకి ఉద్యా గాలు వసాతయి. మొదటి దరలో 100
కంపెనీలు యూనిట ు ఏర్యా టుకు మందుకొచాచ యి.

Page | 22
5. నైపుణ్యా భివృద్ధి
పారిశ్శామికాభివృద్ధకి
ి ఊతమిచిచ మరింత ఆరి ికాభివద్ధని ి సాధించడానికి, ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పభుతే ం
నైపుణ్యా భివృద్ధి సంసను
ి (ఏపీఎస్ఎసీసీ
ీ ) ని ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ. స్స్పటీ ఫర్ ఎంపాుయిమెంట్ జనరే్న్ అండ్
ఎంటర్ ష్టపైజ్ డ్జవలెప్ మెంట్ ఇన్ ఆంశ్రశ్పదేశ్ (ఎస్ఈఈడీఏపీ)ని ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ. ఈ రెండు సంసలు
ి
అవసరమైన శిక్షణ కారా శ్కమాలతో ర్యష్ట్ంర లో ఉదా గారుిలు పరిశ్రమలకు అవసరమైన పనులు చేయడానికి
స్థదం
ి గా ఉండేలా చేసాతయి.
అలాగే డిజటల్స టెకాన లజీస్ అంతర్యెతీయ సంస ి (ఐఐడీటీ), ఏపీ సమాచారం సాంకతిక అకాడ్జమీ
(ఏపీఐటీఏ)లను శ్పభుతే ం ఏర్యా టు చేస్థంద్ధ. ఉద్యా గారుిలకు తాజ్ల సాంకతికత పరిచయం ఉండేలా ఈ
సంసలు
ి చరా లు తీసుకుంటాయి.

5.1 ఏపీఎస్ఎసీసీ
ీ కారా శ్కమాలు
2014 నుంచి ఏపీఎస్ఎసీసీీ 8.66 లక్షల మంద్ధకి శ్పయోజనం చేకూరిచ ంద్ధ. వీరికి సాంఘిక సంక్షేమం
అందేలా చూడ్డ్మే కాక గిరిజన సంక్షేమ స్కళ్ ులోన్య కారా శ్కమాలు చేపటిం
ర ద్ధ. డిశ్ీ కాల్గజీలు, ఇంజనీరింగ్స
కాల్గజీలోున్య ఇలాంటి కారా శ్కమాల్గ చేపటిం
ర ద్ధ.
విదాా రుిలు నిరుద్యా గ ఆంశ్తశ్పూనర్ ష్టప్ ఇపా టిక మొతతం
యువత శిక్షణ అభివృద్ధి కారా శ్కమం, ఉద్యా గాలు
పంద్ధన శిక ణ ోటీ పరీక్షలకు చేసుతన్ వారి
కారా శ్కమాలు శిక్షనలు నైపుణా ం
పెంపుదల
శిక్షణలు 7,42,309 77,495 19,677 26,914 8,66,395

నిరుద్యా గ యువత: నిరుద్యా గ యువతను ఉదా గాలకు అరుులుగా యడినికి వైసీటీ, ఎసీా లల కోసం
పీఎంకవీవై వంటి కారా శ్కమాలు అమలవుతునాన యి. వీటిలో ఇపా టి వరకూ 77,495 మంద్ధకి శిక్షణ
లభించింద్ధ. 34,269 మంద్ధకి స్థపేస్
ు మెంట్ లభించింద్ధ.
గిర్థజన యువత: వివిర కారా శ్కమాల దాే ర్య 23 వైటీసీలను టీఆర్ఐసీఓఆర్ గిరిజన యువత కోసం
నిరే హించింద్ధ. 20,406 మంద్ధకి శిక్షణ లభించగా, 10,840 మంద్ధకి ఉద్యా గాలు లభించాయి.
ఎసీా , బీసీ మైనారిటీ శిక్షణ కారా శ్కమాలు: ఎసీా లకు, మైనారిటీలకు, శ్పతేా క శిక్షణ కారా శ్కమాలోు 12,895
మంద్ధకి శిక్షణ లభించగా, 70శాతం మంద్ధకి ఉపాధి లభించింద్ధ.
2015-18 మరా స్థపే ుస్ మెంట ు వివర్యలు
ఉద్యా గాలు
డిశ్ీ, ఇంజనీరింగ్స సంపాద్ధంచడానికి
సే లా కాలిక శిక్షణ
కాల్గజీలోు ఫైనల్స ఇయర్ సహకరించే ఉద్యా గ మొతతం
కారా శ్కమాలు
లో శిక్షణ కారా శ్కమాలు మేళాలు, ఉద్యా గ
రథాలు

Page | 23
 ఉద్యా గాలు
డిశ్ీ, ఇంజనీరింగ్స సంపాద్ధంచడానికి
సే లా కాలిక శిక్షణ
కాల్గజీలోు ఫైనల్స ఇయర్ సహకరించే ఉద్యా గ మొతతం
కారా శ్కమాలు
లో శిక్షణ కారా శ్కమాలు మేళాలు, ఉద్యా గ
రథాలు

విదాా రుిలు 48,428 - - 48,428

నిరుద్యా గ
- 34,269 95,952 1,30,221
యువత
మొతతం 48,428 34,269 95,952 1,78,649

ఐటీలో వివిర వర్యేలకు నైపుణా ం పెంపంద్ధంచడానికి ఏపీఎస్ఎష్డీసీ దాే ర్య ూగుల్స, అమెజ్లన్, డ్స్, హెచ్పా ,
ఉడా స్థటీ, అడోబ్స, ఆటోడ్జస్ొ వంటి సంసలుి శిక్షణ ఇసుతనాన యి. ఫైనాన్ా , అౌంటింగ్స లో సరి రఫికెట్
కోరుా లు కూడా ఇసుతనాన రు. ఆయా శిక్షణలను జోహో, కోరెా ర్య, ఇనారా ఈఎంఐ, ఎన్ఎస్ఈ వంటి కంపెనీలు
ఇసుతనాన యి.
సీమెన్ా , డ్స్ వంటి కంపెనీలతో భాగసాే మా ం దాే ర్య స్థసాినికులకు నైపుణా ం వృద్ధి అవుతోంద్ధ.
i. సీమెన్ా స్థసేట్
ర ఆఫ్ ఆర్ ర కంశ్దాలతో పరిశ్రమలకు అవసరమైన నైపుణ్యా లు లక్ష మంద్ధ విదాా రుిలకు
లభించాయి. మ్యడేలు పాటు ఆరు సంటర్ా ఫర్ ఎకా లన్ా , 34 స్థొ ల్స డ్జవలప్ మెంట్ ఇనిా ిటూా ట్
(టీఎసీఐ
ీ )లు, 40 ఇంజనీరింగ్స పాలిటెకిన క్స కాల్గజీలు కలిస్థ 67246 మంద్ధకి శిక్షణ ను ఇచాచ యి.
ii. వరుచ వల్స లెరిన ంగ్స 3డీ ఎకీా ా రియన్ా కంశ్దాలను ఏఎన్యా , జేఎనీయూ ర అనంతపురం, ఏయూ,
ఎసీే యూ, 53 ఇంజనీరింగ్స కాల్గజీలోు డ్స్ స్థస రమోా త కలిస్థ విరక్షణ ఇవే డానికి భాగసాే మా ం ఉంద్ధ.
వీరికి విమానయానం, ఆటోమోటివ్, ష్టప్ బలిం
ీ గ్స లలో శిక్షణ ఇసాతరు.
కియా మోటారుు, అశోక్స ల్గలాండ్, ఏష్టయన్ పెయింటుు, జైన్ ఇరిగే్న్ స్థసమ్
ర ా , అోలో టైరుు వంటి
సంసల
ి తో ఒపా ందాలతో ఏసీఎస్ఎసీసీ
ీ పలు శిక్షణ కారా శ్కమాలను అంద్ధస్త ంద్ధ.

5.2 ఐఐడీటీ చేత నైపుణ్యా భివృద్ధి

తిరుపతిలో ఏర్యా టు చేస్థన ఇంటరేన ్నల్స ఇనిా ిటూా ట్ ఆఫ్ డిజటల్స టెకాన లజీ (ఐఐడీటీ) ఆధునిక
పాంకతికతలైన స్పబర్ సకూా రిటీ, డాటా ఎనలిటిక్సా లలో శిక్షణ ఇస్త ంద్ధ. మొదటి బాా చ్ 2018 లో బయటికి
వచిచ ంద్ధ. శ్పసుతతం రెండు మ్యడు బాా చ్ లకు ఈ సంస ి శిక్షణ ఇస్త ంద్ధ.

5.3 ఏపీఐటీఏ దాే ర్య నైపుణ్యా భివృద్ధి

ఆంశ్రశ్పదేశ్ ఐటీ ఏజెనీా (ఏపీఐటీఏ)నేతృతే ంలో ర్యష్ట్ం
ర లో పలు ఉద్యా గ మేళాలు నిరే హించారు. లుక్స
ఫర్ ఎంపాుయిమెంట్ ఇన్ ఆంశ్రశ్పదేశ్ (ఎల్సఈఏపీ)కారా శ్కమంతో ఉపాధి కలా నను పెంచారు. 2018-19
ఆరి ిక సంవతా రంలో ఏపీఐటీఏ 73 లీప్ ష్టైవ్ లను నిరే హించి, 85,860 మంద్ధని రిజసర్
ర చేసుకుని 12,973
మంద్ధ ఉద్యా గాలు లభించాయి. ఎల్సఈఏపీ లో భాగంగా ఎంఫస్థస్, బైజూస్, పాలసీ బజ్లర్, ఫి ు కార్ ర, జోహో,
స్థ ప్
పేటీఎం, వాలామ ర్ ర, మెడ్ ప
స్థ స్
ు , కానెా ంశ్టిక్సా , పాశ్తా కార్ా , ఐసీఐసీఐ బాా ంక్స, కోటక్స మహీంశ్ద బాా ంక్స, ఫాక్సా

Page | 24
 కాన్, మతూట్, శ్ూప్, మహీంశ్ద శ్ూప్ వంటి వాటిలో పని చేస్థన వారు శిక్షణను ఇచాచ రు. ఏపీఐటీఏ మొతతం
9,252 మంద్ధకి 11 కోరుా ల దాే ర్య శిక్షణను ఇచిచ ంద్ధ.

5.4 పర్యా టకరంగంలో నైపుణ్యా భివృద్ధి

పర్యా టక రంగంలో ోటీ తతే ం కలిగిన నిపుణుల కోసం శ్పబుతే ం శిక్షణకు మౌలిక సదుపాయాలు
కలిా స్త ంద్ధ. పర్యా టక రంగానికి శ్పతేా కమైన కోరుా లను పెడుతోంద్ధ. తిరుపతిలోని సే ర ఇనిా ర టూా ట్ ఆఫ్
స్థ ట్
హోటల్స మేనేజ్ మెంట్ కటరింగ్స టెకాన లజీ అండ్ అపెలడ్ ు న్యా శ్టి్న్ పూరి త స్థసాియిలో పని చేస్కత 120
మంద్ధకి ఏక కాలంలో శిక్షణ ను ఇస్త ంద్ధ. కాకినాడ్లోని ఎస్ఐహెచఎం నిర్యమ ణంలో ఉంద్ధ. ద్ధ ఇండియన్
కుా లినరీ ఇనిా ిటూా ట్ అండ్ర్ శ్గాడుా యేట్ కోరుా లను మొదలు పెటిం
ర ద్ధ. ఈ సంస ి తిరుపతిలోని
ఎస్ఐహెచ్ఎంలో కారా శ్కమాలు మొదలుపెటగా
ర , పూరి త స్థసాియి కంపస్ నిర్యమ ణంలో ఉంద్ధ. ద్ధ ఇండియన్
ఇనిా ర టూా ట్ ప్ టూరిజం అండ్ శ్టావల్స మేనేజ్ మెంట్ (ఐఐటీటీఎం), నెల్యురు కూడా పని చేయడ్ం
మొదలుపెటి,ర అండ్ర్ శ్గాడుా యేట్, ోస్ ర శ్గాదుా యేట్ కోరుా లను ఆపర్ చేస్త ంద్ధ. పర్యా టక రంగ కోరుా లోు
4,050 మంద్ధకి శిక్షణ లభించింద్ధ.
5.5 మఖా మంశ్తి యువ నేసతం
ర్యష్ట్ం
ర లోని యుతకు ఉపాధి కలిా ంచడ్మే గౌరవనీయ మఖా మంశ్తి అజెండా. అందుకు
మఖా మంశ్తి యువనేసతం కారా శ్కమానిన రూపంద్ధంచారు. అకోబ
ర ర్ 2018 లో మొదలైన ఈ
కారా శ్కమంలో చదువుకునన నిరుద్యా గ యువతకు నెలకు రూ. 1,000 అలవన్ా ఇసాతరు. అంతేకాక
వారికి శిక్షణ ను ఇచిచ వారు ఉద్యా గం సంపాద్ధంచుకునేలా కూడా చేసాతరు.
ఈ పథకంలో ఇంటెర్న ష్టప్, అశ్పెంటిస్ ష్టప్ కూడా ఇసాతరు. దీంతో యువత ోటీ పరీక్షలోు ోటీ పడ్డానికి
ఉద్యా గం సంపాద్ధంచుకోవడానికి సామర ిా ం సంతరించుకుంటుంద్ధ.
ఏపీఎస్ఎసీసీ ీ మొతతం 522 కాల్గజీలను, కంశ్దాలను ఎంప్క చేస్థ వాటి దాే ర్య ఎంపాుయిబలిటీ
స్థొ ల్సా ఎనాున్ా మెంట్ మాడ్యా ల్స (ఈఎస్ఈఎం) అని 40 గంటల కారా శ్కమానిన రూపంద్ధంచింద్ధ.
ఈ కారా శ్కమం తరువాత ఏపీఎస్ఎసీసీ ీ శ్పతేా క శిక్షణ కూడా ఉంటుంద్ధ. కారిమ క, పరిశ్రమల శాఖల
దాే ర్య ఉదా గ కలా న, అశ్పెంటిస్ ష్టప్ కూడా ఇసాతరు. ఇందుకు జలాు స్థసాియిలో పరిశ్రమల శాఖ
చరా లు తీసుకుంటోంద్ధ.

26 డిసంబర్ 2018 నాటికి మొతతం 3.3 లక్షల మంద్ధ యువత ఈ పథకంలో నమోదయాా రు. వీరికి
నెలకు రూ. 1,000 ఇస్థసాతరు. ఇపా టి వరకూ ఇందుకు రూ. 81 కోటుు ఖరుచ చేసారు.

Page | 25
6. ఘనతలు
6.1 పరిశ్రమల వృద్ధి
ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే శ్పయతాన లతో ఏపీలో పారిశ్శామిక వృద్ధి దేర సగటును మ్యడేళ్ ు శ్కితమే దాటేస్థంద్ధ.
అంతకు మందు పదేళ్ ు పాటు ఉనన పరిస్థతి
ి రకి ఇద్ధ పూరిగా
త విరుదం
ి .
ఉతా తిత రంగ వృద్ధి రేటు
పరిశ్రమలోు వృద్ధి రేటు (2011-12 రరల శ్పకారం
2011-12 దరల శ్పకారం

భారత్ ఏపీ భారత్ ఏపీ

2017-18 4.40% 8.49% 2017-18 4.60% 8.36%

2016-17 5.60% 7.40% 2016-17 7.90% 8.56%

2015-16 8.80% 9.61% 2015-16 10.80% 13.89%

6.2 పర్యా టక రంగంలో వృద్ధి

ర్యష్ట్ ర విభజన తరువాత ఆంశ్రశ్పదేశ్ లో పర్యా టకులు పెరిగారు. శ్పభుతే ం ఈ రంగంపై దృష్ట ర
సారించడ్మే ఇందుకు కారణం. ఇకొ డి బీచ్ లు, హిల్స స్థసే్
ర నుు, ధారిమ క శ్పదేశాలలో పర్యా టకుల
ర్యక పెరిగింద్ధ. ఈ వి్యంలో బీటుబీ, బీటుసీ విధానాలతో శ్పభుతే ం మారెొ టింగ్స చరా లు
చేపటడ్
ర మే అభివృద్ధకి
ి కారణమైంద్ధ.
ర్యష్ట్ం
ర 2013 2014 2015 2016 2017 2018
(ఇపా టి
వరకూ)
పర్యా టకుల 9.80 9.33 12.18 15.35 16.57 16.90
సంఖా (కోటలో
ు )

వృద్ధి శాతం -4.81 30.48 26.00 8.00 15.00

6.3 ఈఓడీబీలో నెంబర్ వన్

మ్యడేళ్లుగా వాా పార అనుకూలత (ఈఓడీబీ) లో ర్యష్ట్ం ర సాధిసుతనన ర్యా ంకింగుల్గ శ్పభుతే పనితీరుకు
నిదరి నం. 2015ఓ ఏపీ గుజర్యత్ తరువాత రెండో సా
స్థ ి నంలో ఉంద్ధ. ఆ తరువాత ఇపా టి వరకూ మొదటి

Page | 26
 స్థసాినంలో నే ఉంద్ధ. వరుసగా రెండు సారుు (20167, 2017) వాా పార అనుకూలతలో శ్పథమ స్థసాినం
సాధించింద్ధ.
పర్థశ్రరమల న్నంచి సమాచారం: తాజ్ల ర్యా ంకింగులోు పారిశ్శామికవేతతల నుంచి శ్పభుతే సేవల గురించి
సమాచారం తీసుకోవడ్ం కీలకం. ఇందులో కూడా ఆంశ్రశ్పదేశ్ శ్పథమ సా
స్థ ి నం సాధించింద్ధ. ఈ ఫీడ్ బాా క్స లో
ఏపీ 86.5 శాతం సాధించి శ్పథమ స్థసాినంలో నిలిచింద్ధ.

6.4 పెటురబడులు, ఉపాధి

పెటురబడులు సాధించి ఉపాధి అవకాశాలు పెంచడానికి ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం శ్పతేా కమైన నిర ణయాలు
తీసుకుంద్ధ. సంసొ రణల గురించి సేవల గురించి ఉరృతంగా శ్పచారం చేయడ్ం దాే ర్య 2,622
సంసల
ి నుంచి భారీ మరియు మెగా పెటురబడులు సాధించింద్ధ. ఈ సంసల
ి దాే ర్య రూ. 15.48 లక్షల
కోటు పెటురబడులుతో పాటు 32.35 లక్షల మంద్ధకి ఉద్యా గాలు లభిసాతయి.

ఈ శ్పాజెకురలను 18 శాఖలు పరా వేక్షిసుతనాన యి. ర్యష్ట్ ర సా

స్థ ి యిలో ఇనెే స్ ర మెంట్ శ్టాకర్ కూడా
ఉంద్ధ. వీటిలో 810 భారీ మరియు మెగా పెటురబడుల శ్పాజెకురలు ఇపా టిక వాణిజా ఉతా తిత
మొదలుపెటారయి. దీంతో రూ. 1.77 లక్షల కోటు పెటురబడులు ర్యగా, 2.51 లక్షల మంద్ధకి ఉద్యా గాలు
లభించాయి. మిగిలిన వాటిలో 1,211 శ్పాజెకురల వల ు రూ. 5.27 లక్షల కోటు పెటురబడులతో పాటు
7.66 లక్షల మంద్ధకి ఉద్యా గాలు లభిసాతయి. ఇవి నిర్యమ ణ కారా శ్కమాలు పూరి త చేస్థన మిగిలిన పనులోు
ఉనాన యి. జూన్ 2015 తరువాత ఎంఎస్ఎంఈ రంగంలో 30349 యూనిటుు 3.3 లక్షల మంద్ధకి
ఉపాధి కలిా ంచాయి. కియా మోటార ు వంటి మెగా శ్పాజెకురలకు స్థసాినికులకు ఉద్యా గాల గురించి
శ్పభుతే ం ్రతు విధించింద్ధ. 80శాతం ఉద్యా గాలు స్థసాినికులక ఇవాే లని చప్ా ంద్ధ. దీంతో
స్థసాినికంగా ఉపాధి కలా న పెరుగుతోంద్ధ.
ఏపీఎస్ఎసీసీ
ీ , ఏపీఐటీఏ, యువజన వా వహార్యలు వంటి ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం సంసలు
ి యువతను
గురించి
త ఉద్యా గాలు ఇవే డ్ంలో శ్పమఖ పాశ్త ోష్టసుతనాన యి. ఇపా టిక ఏపీఎస్ఎసీ ీసీ 1.78 లక్షల
మంద్ధకి ఉద్యా గాలు ర్యవడానికి సాయపడింద్ధ. ఏపీఐటీఏ 12,973 మంద్ధకి సాయం చేస్థంద్ధ.
మఖా మంశ్తి యువనేసతం కారా శ్కమం వల ు నిరుద్యా గ యువతకు అవకాశాలు పెరుగుతునాన యి.
అంతే కాక పలు కీలక రంగాలు ర్యష్ట్ం
ర లో గణనీయంగా వృద్ధి రేటు సాధించాయి.
6.4.1 ఆటో మోటివ్ రంగం

ర్యష్ట్ం
ర లో ఆటో మోటివ్ రంగం 3.7 బలియన్ డాలర ు విలువైన పెటురబడులను ఆకరి ించింద్ధ. ఇద్ధ
రూ. 24,600 కోటతో
ు సమానం. దీంతో ర్యష్ట్ం
ర వేగంగా అభివృద్ధి చందుతునన ఆటోమొబైల్స హబ్స గా
మారుతోంద్ధ.
స్థశీ కా స్థటీలోని ఇసుజు మోటారుు, రూ. 1,500 కోటతో
ు స్థసాిప్ంచబడింద్ధ. ఈ సంస ి దాే ర్య 1,200 మంద్ధకి
ఉపాధి లభించనుంద్ధ. ఈ స్థపాుంటు దాే ర్య ఏటా 50,000 వాహనాలు తయారవుతాయి. ఇసుజుకు

Page | 27
వండ్రుుగా పని చేసే ఎనెచే
ు ొ శ్స్థా ంగ్సా , టాటా టోయో, ఏఎల్సఎప్ ఇంజనీరింగ్స వంటి సంసలు
ి తమ
కారా కలాపాలు మొదలుపెటారయి. మహాబల్స మెటల్సా , వీల్సా ఇండియా, ఆర్ఎసీబ శ్టాన్ా మి్న్
వంటి సంసల
ి ను ఇసుజు సంస ి పరిసర్యలోు స్థసాిప్ంచారు.
ోయినేడాద్ధ, శ్పభుతే ం వనకబడిన జలాుల అష్టలార మోగా సమీకృత ఆటోమొబైల్స విధానానిన
విడుదల చేస్థంద్ధ. దీంతో 1బలియన్ డాలర ు విలువైన పెటురబడులను ఆకరి ించాలనన ద్ధ శ్పణ్యళిక.
ఈ విధానం వల ు పెది ఎఫీఐ
ీ లను తేవాలి. రెండు బలియన్ డాలర ు విలువైన కియా మోటారుు, దాని
సబా డ్రీలు, అనంతపురం జలాుకరు తరలివచాచ యి. ఏటా మ్యడు లక్షల వాహనాలను తయారు
చేసే ఈ యూనిట్ 4,000 మంద్ధకి శారే త ఉపాధి, 7,000 మంద్ధకి తాతాొ లిక ఉపాధి కలిా సుతంద్ధ.
కియా వండ్రుు కడా 6,600 మంద్ధకంటే ఎకుొ వ మంద్ధకి ఉపాధి కలిా సుతనాన రు. ఈ యూనిట్
నిర్యమ ణం చాలా వేగంగా జరుగుతోంద్ధ. జనవరి 2019లో శ్టయల్స శ్పడ్క్షన్ మొదలు కానుంద్ధ.
దీంతో పాటు ర్యష్ట్ ర శ్పభుతే ం ఎలష్టకి ిక్స మోబ్లలటీ పాలసీ’ ని విడుదల చేసంద్ధ.
6.4.2 ఫుడ్ శ్పాసస్థంగ్స

వా వసాయం, ఉదాా న వనాలు, ఆకాే , డ్జయిరీ, రంగాలోు ర్యష్ట్ ర సామర ిా ం వల ు ఫుడ్ శ్పాసస్థంగ్స హబ్స
ను శ్పభుతే ం మొదలు పెటిం
ర ద్ధ. అంకిత భావంతో చేస్థన కృష్ట వల ు మొతతం 202 ఫుడ్ శ్పాసప్ంగ్స
యూనిటుు ఉతా తిత మొదలు పెటారయి. `125 యూనిటుు వివిర దరలోు ఉనాన యి. వీటి వల ు రూ. 6,279
కోటు విలువైన పెటురబడులతో పాటు 57,250 మంద్ధకి ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. వీటిలో శ్పమఖమైనవి,
ఇమామి, మొండ్జలెజ్, కెలాగ్సా , పెపీా , నెకొ ంటి, బగ్స బాసొ ట్, సుమేరు, కాశ్ప్కార్న , లవాజ్ల, అవంతి
సీడ్ా , ోడారన్, ఎవర రన్ వంటి సంసలు
ి . వీటితో పాటు పతంజలి, జైన్ ఇరిగే్న్, పారె ు, జెరీా ,
ఇండ్స్ కాఫీ, ఫ్లా చర్ శ్ూప్, కాంటినెంటల్స కాఫీ, ఇంటరేన ్నల్స స్థేవ
ు రుా శ్ఫాగ్నన నెా స్, ోశ్దేజ్, ఎస్
హెఛ్ శ్ూప్, టాటా ఫుడ్ా , ఐటీసీ, కాన్ ఆశ్ో, మన్ పసంద్, వంటి సంసలు
ి పెటురబడులు ర్యవడానికి
స్థదం
ి గా ఉనాన యి.
6.4.3 ఐటీ, ఎలష్టకారనిక్సా

ర్యష్ట్ ర విబజన తరువాత ర్యష్ట్ం

ర 376 లీడ్ లను శ్టాక్స చేస్త ంద్ధ. వీరి దాే ర్య రూ. 25,461 కోటు విలువైన
పెటురబడులు వసేత, 2.2 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. కాండుా యంట్, పైడాటా, శ్ఫాంకిన్
ు
ర , విశ్ో టెకాన లజీస్, మిర్యకిల్స సాేే ర ర్, హెచ్పా ఎల్స వంటి శ్పమఖమైన ఐటీ/ఐటీఈఎస్
టెంపులన్
కంపెనీలు తమ కారా కలాపాలను శ్పారంభించాయి.
దీంతో పాటు ర్యష్ట్ం
ర మొబైల్స మాా నుా ఫాకచ రింగ్స రంగంలోన్య ఘనత సాధించిద్ధం. దేరంలోని శ్పతి
ఐదు మొబైల్స ఫోనలో
ు ఒకటి ఏపీలోనే తయారవుతోంద్ధ.
శీ
స్థ కాస్థటీ లో ఫ్యక్సా కాన్ (రైజంగ్స సా
స్థ ర ర్ మొబైల్సా ) కారా కలాపాలు శ్పారంభించింద్ధ. రఓమీ, జయోనీ,
వన్ స్థప ుస్, ల్యా మినా, అస్కస్, ఇన్ ఫోకసే ంటి సంసల
ి లోు 13,000 మంద్ధ పని చేసుతనాన రు. వీరిలో
ఎకుొ వ మంద్ధ మహిళ్ల్గ. సలాొ న్ మొబైల్సా కూడా తిరుపతి సమీపంలో కారా కలాపాలు
శ్పారంభించింద్ధ. స్థశీ కాస్థటీలోనే స్థఫెక్సు ా శ్టానిక్సా అనే సంస ి కారా కలాపాలు శ్పారంభించింద్ధ. ఇద్ధ

Page | 28
శ్పపంచంలోనే మ్యడో పెది ఎలష్టకారనిక్సా కంపెనీ. డికా న్ ఎలష్టకారనిక్సా కూడా ఎల్సఈడీ టీవీలు
తయారు చేస్త ంద్ధ.
రిలయన్ా , టీసీఎల్స, వోలారస్ వంటి కంపెనీలు ర్యష్ట్ం
ర లో పెటురబడులకు ఆసకి తకలిగి ఉనాన యి. వీరి
నుంచి రూ. 8,750 కోటు విలువైన పెటురబడులను సాధించాలననన నిరచ యంతో శ్పభుతే ం ఉంద్ధ.
వీటి వల ు తిరుపతిలోనే లక్ష ఉద్యా గాలు వసాతయి. ర్యష్ట్ం
ర దేశానిక స్థలికాన్ కారిడార్ అవుతుంద్ధ. .
6.4.4 ఫ్యరమ స్యా ట్టక్ా

ఫార్యమ ఎగుమతులోు దేరంలోని మొదటి మ్యడు ర్యష్టరరలోు ఏపీ ఉంంటుంద్ధ. 192 ఫార్యమ కంపెనీలకు
ర్యష్ట్ం
ర నిలయం. విశాఖపటన ం, విజయనగరం, శీ
స్థ కాకాకుళ్ంలలో ఇవి ఉనాన యి. ర్యష్ట్ ర విభజన
తరువాత ఈ రంగం బాగా అభివృద్ధి చంద్ధంద్ధ. ఈ రంగంలో పెటురబడి శ్పతిపాదనల విఃలువ రూ.
21,000 కోటుుగా ఉంద్ధ. వీటి వల ు 0.43 లక్షల మంద్ధకి ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. వీటిలో రూ. 5180 కోటు
విలువైన పెటురబడుల శ్పాజెకురలు ఉతా తిత మొదలుపెటారయి. 12,217 మంద్ధకి ఉపాధి కలిా ంచాయి.
వివిర దరలోు ఉనన రూ. 12,563 కోటు విలువైన శ్పాజెకురలు పనులు మొదలుపెడితే 13,444 మంద్ధకి
ఉద్యా గాలు వసాతయి.
హాస్పా ర్య హెల్సత కర్, డాక రర్ రెడీస్
ీ లాా బ్సా , ల్యా ప్న్, లారస్ లాా బ్సా , అరబంద్య ఫార్యమ , వస్ ర ఫార్యమ ,
వంటి కంపెనీలు ద్ధవి లాబ్సా వంటివి ఇంకి పెటురబడులు పెటను
ర నాన యి. రూ. 17,000 కోటు విలువైన
పెటురబడులు శ్పతిపాదనలు వివిర దరలోు ఉనాన యి. ఇవి పూరయితే
త 25,000 మంద్ధకి పైగా ఉపాధి
లభిసుతంద్ధ.
6.4.5 జౌళి

దేరంలో పతిత అధికంగా ఉతా తిత చేసే ర్యష్టరరలోు ఆంశ్రశ్పదేశ్ కూడా ఒకటి. ఏటా 19 లక్షల బేళ్లు
ఇకొ డ్ ఉతా తతవుతాయి. మడి పటుర ఉతా తిత చేసే మ్యడో పెది ఉతా తిత దారుగా ర్యష్ట్ం
ర ఉంద్ధ.
వివిర స్థా నింగ్స మిలుుల వల ు గారెమ ంట్ా , కుటిన
ర వష్టసాతలు, ఫాశ్బక్స మాా నుా ఫాయకచ రింగ్స వంటి
వాటితో జౌళి రంగంలో ర్యష్ట్ం
ర పలు విజయాలు అందుకుంద్ధ.
ఈ రంగంలో ఇపా టికి రూ. 16,370 కోటు విలువైన శ్పతిపాదనలు ర్యగా, వీటి వల ు 1.72 లక్షల మంద్ధకి
ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. ఈ శ్పతిపాదనలోు రూ. 2,381 కోటు విలువైన శ్పాజెకురలు ఉతా తిత
మొదలుపెటారయి. దీంతో 45,367 మంద్ధకి ఉపాధి లభించింద్ధ. వివిర దరలోు ఉనన రూ. 2,891 కోటు
విలువైన శ్పాజెకురలు కూడా ఉతా తిత మొదలుపెడితే, 35,662 లక్షల ఉద్యా గాలు వసాతయి.
టొర్యయ్స, టెక్సా ోర్ ర, మోహన్ స్థా ంటెక్సా , ఇండియన్ డిజైన్, రహి ఎకోా ా ర్ రా , స్థశీ కా ోవింద ర్యజ టెక్సా
టైల్సా , ఎస్ఏఆర్ డ్జనిమ్, కలాుం స్థా నింగ్స మిల్సా , పేజ్ ఇండ్ష్టసీస్
ర , అరవింద్ శ్ూప్, నిర డిజైనుు,
గుంటూరు టెక్సా టైల్స పార్ొ , తారకరే ర టెక్సా టైల్సా వంటివి ర్యష్ట్ం
ర లో పెటురబడుల పెటారయి,
పెటడా
ర నికి స్థదం
ి గా ఉనాన యి.
6.4.6 పర్యా టకం

Page | 29
 ఏపీ పర్యా టక శాఖ, 198 పెటురబడుల శ్పాజెకురలను శ్టాక్స చేస్త ంద్ధ. వీటిలో హోటళ్లు, రిసాటులు,
అమ్యా జ్ మెంట్ పారుొ లు, అడ్జే ంచర్ యాకివిటీస్,
ర వాటర్ స్ా ర్ రా , వంటి వాటిలో రూ. 15,282 కోటు
విలువైన శ్పాజెక రలు ఉనాన యి. వీటి వల ు 82,692 మంద్ధకి ఉపాధి లభిసుతంద్ధ. వీటిలో 57 శ్పాజెకురలు
కారా కలాపాలు మొదలుప పెటగా
ర , 10723 మంద్ధకి ఉపాధి లభించింద్ధ. రూ. 5110 విలువైన 97
శ్పాజెకురలు నిర్యమ ణ పనులు మొదలుపెటారయి.

6.5 అవారుీలు, గురింపు

త
6.5.1 పరిశ్రమలు
i. ఈఓడీబీలో ర్యష్టరరనికి 2016, 2017 లో శ్పథమ స్థసాినం వచిచ ంద్ధ.
ii. సాొ చ్ ఆర ీర్ ఆఫ్ మెరిట్ అవారుీ, ఏపీఐఐసీ జీఐఎస్ ఇండ్ష్టస్థయ
ర ల్స లాా ండ్ ఎంక్సే రీ
అవారుీలు, డిసంబర్ 2017లో వచాచ యి.
iii. సాొ చ్ స్థలే ర్ టెకాన లజీస్ ఫర్ శ్ోత్ అవారుీ, ఏపీఐఐసీ జీఐఎస్ ఫర్ ఇండ్ష్టస్థయ
ర ల్స
లాా ండ్ ఎంక్సే రీ (ఎజైల్స) డిసంబర్ 2017.
iv. సాొ చ్ ఆర ీర్ ఆఫ్ మెరిట్ అవారుీ, థర్ ీ పారీ ర మానిటరింగ్స ఆఫ్ ఇంష్టస్థయ ర ల్స శ్పాజెక్స రా మే,
2018.
v. సాొ చ్ స్థపాుటినం అవారుీ, థర్ ీ పారీ ర మానిటరింగ్స ఆప్ ఇండ్ష్టస్థయ
ర ల్స శ్పాజెక్స రా , మే 2018.
vi. సాొ చ్ ఆర ీర్ ఆఫ్ మెరిట్ అవారుీ, ఎండ్ టు ఎండ్ ఐసీటీ మేస్ ీ శ్టాన్ా పరేమ ్న్,
సపెం
ర బర్ 2018.

6.5.2 ఐటీ మరియు ఎలష్టకారనిక్సా

i. మీ సేవ – నిహిలెంట్ ఈ గవరెన న్ా అవారుీలు, 3 డిసంబర్ 2015.
ii. మీసేవ – సాొ చ్ ఆర ీర్ ఆఫ్ మెరిట్, 22 సపెం
ర బర్ 2015
iii. మీసేవ ఆప్ – డిజటల్స ష్టటైల్స స్థబేజ
ు ర్ అవారుీ 30 సపెం
ర బర్ 2016
iv. మీ కోసం –సాొ చ్ ఆర ీర్ ఆప్ మెరిట్ అవారుీ 16 డిసంబర్ 2016
v. మీసేవ –జెమ్ా ఆఫ్ డిజటల్స ఇండియా అవారుీలు 2017, 7 జూన్ 2017
vi. కోర్ డాష్ బోరుీ- జెమ్ా ఆఫ్ డిజటల్స ఇండియా అవారుీ – 7 జూన్ 2017
vii. మీసే – ోస్థర రర్ ష్టపైజ్ ష్టసారటజీ అవారుీ 2017
viii. ఏపీఐటీఏ- ఆటో డ్జస్ొ బజనెస్ అశ్ప్ష్టయే్న్ సరి రఫికెట్ అవారుీ 2015
ix. ఏపీఐటీఏ – ఎన్ఐ లాా బ్స వీఐఈడ్బ్యుా అకాడ్జమీ స్కొ ల్స అవారుీ 2016
x. ఈశ్పగతి – ఓపెన్ శ్ూప్ ఇండియా కానీ రెన్ా అవారుీలు 2017
xi. గౌరవనీయ ఐటీ మంశ్తి –బీడ్బ్యుా డిజటల్స ఇండియా అవారుీలు – డిజటల్స లీడ్ర్ ఆఫ్
ద్ధఇయర్, 2018
xii. ఐటీఈ అండ్ సీ శాఖ – సాకచ్ అవారుీలు – ర్యష్ట్ ర ఐసీటీ ఆఫ్ ద్ధ ఇయర్ అవారుీ జ్లతీయ
శ్పామఖా త 2018.

Page | 30
 xiii. ఐటీఈ అండ్ సీ శాఖ – సాొ చ్ ోల్సీ అవారుీలు 2018
xiv. మీ సేవ , ఈ ఆఫీస్, ఈ కబనెట్, ఈ శ్పకూా ర్ మెంట్, లకు నాలుగు ోల్సీ సాొ చ్ అవారుీలు,
పారిశ్శామిక శ్పాజెకురలకు , 2018
6.5.3 పర్యా టకం
i. సమశ్గాభివృద్ధలో
ి ఉతతమ ర్యష్ట్ం
ర , టూరిజం అవారుీ, కంశ్ద శ్పబుతే ం, నుంచి 2017 2018.
ii. పటాే దావర్య ‘‘ఎమరి ెంగ్స టూరిస్ ర డ్జస్థనే
ర ్న్’’ అవారుీ ఐటీబీ సందరభ ంగా బరి ున్ లో
iii. “రివరిన్ డ్జస్థనే
ర ్న్ ఆఫ్ ఇండియా –కోనసీమ’’ అవారుీ
iv. మోస్ ర శ్పామిసంగ్స డ్జస్థనే
ర ్న్ అవారుీ, టారవల్స అండ్ శ్టేడ్ ఫెయిర్ =, మంబై.
v. ప్లిశ్గిమేజ్ డ్జస్థనే
ర ్న్ ఆఫ్ ద్ధ యర్ అవారుీ, ఇండియా ఇంటరేన ్నల్స శ్టావల్స మార్ ర, కోల్స కాటా
vi. టూరిజం పాలసీ లీడ్ర్ ష్టప్ అవారుీ, వరల్సీ శ్టేడ్ అండ్ టూరిజం ౌనిా ల్స – ఇండియా
ఇనీష్టయేటివ్ హెచ్పే ఎస్ ర్యష్ట్ ర ర్యా ంకింగ్స సరేే .
vii. బస్ ర శ్ప్ంట్ శ్పమో్నల్స అవారుీ, బీఎలీఎర ం నుంచి
viii. బస్ ర హెరిటేజ్ ర్యష్ట్ ర అవారుీ, ఐఐటీఎం హైదర్యబాద్ నుంచి
ix. ఇండియాస్ ేవరెట్ స్థటీ, విశాఖపటన ం 2017 అవారుీ, హాలిడే ఐకూా నుంచి
x. “వల్స నెస్ డ్జస్థనే
ర ్న్ ఆప్ ద్ధ ఇయర్ 2017” అవారుీ, ఇంటరేన ్నల్స శ్టావల్స మార్ ర, బంగళూరు
నుంచి
xi. “హిల్స సే ర న్ రిసార్ ర ఆఫ్ ద్ధ ఇయర్ 2017” అవారుీ, ఇండియా ఇంటరేన ్నల్స శ్టావల్స మార్ ర
స్థ ్
(ఐఐటీఎం) , కోచి నుంచి.
xii. “బస్ ర వీడియో ఫర్ టూరిజం శ్పమో్న్ బై స్థసేట్
ర గవరన మెంట్” అవారుీ, ఐఏటీఓ,
xiii. పార రనర్ ష్టప్ ఎకా లెన్ా అవారుీ, 21 గన్ సాల్యా ట్, ఏడో అంతర్యెతీయ వింటేజ్ కార్ రా లీ,
కానాొ ర్ా షో.
xiv. “బస్ ర మేనేజ్ీ టూరిస్ ర డ్జస్థనే
ర ్న్” అవారుీ, ఇంటరేన ్నల్స కాన్ క ు అండ్ శ్టావల్స అవార్ ీా
స్థ వ్
(ఐటీసీటీఏ).
xv. “రిలిజయస్ డ్జస్థనే
ర ్న్ ఆఫ్ ద్ధ యర్ ఫర్ 2017”, ఐఐటీఎం (మంబై) నుంచి
xvi. “అవారుీ ఫర్ ఎకా లెన్ా ” ఓటీం, మంబై నుంచి .
xvii. “అవార్ ీ ఫర్ బీచ్ డ్జస్థనే
ర ్న్ ఆప్ ద్ధ ఇయర్ 2017”, ఐఐటీఎం నుంచి 2018
xviii. “ఇండియాస్ బస్ ర టూరిజం డ్జస్థనే
ర ్న్ అవారుీ” , టీటీఈ =, మంబై నుంచి
6.5.4 న్నపుణాా భివృద్ధి
i. బస్ ర స్థసేట్
ర ఇన్ స్థొ ల్స డ్జవలప్ మెంట్, ఏఎస్ఎస్ఓసీక్ష్హుచ్ఏఎం, 2017,2018.
ii. ‘హయా స్ ర పాపుల్గ్న్ విత్ ఎంపాుయిబలిటీ’ అవారుీ, సీఐఐ ఇండియా స్థొ ల్స నివేద్ధక 20189
నుంచి
iii. జ్లతీయ నైపుణా ోటీలో పాలొేనన పద్ధ మంద్ధ ఏపీ వారి నలో మగుేరికి ోల్సీ , స్థలే ర్ అవారుీలు
వచాచ యి.
iv. స్థసారన్ ఫోర్ ీ యూనివరిా టీ నుంచి సృజనాతమ కతకు, 258 మంద్ధ ఏపీ వారకి అవారుీ వచిచ ంద్ధ.
v. అమెజ్లన్ వబ్స సరీే సస్ లో హయా స్ ర నంబర్ ఆఫ్ యూత్ (30,000) కి అవారుీ వచిచ ంద్ధ.
vi. నార్ ి ఈష్టసన్
ి యూనివర్థా టీ , బోసన్ ి యూఎస్ఏ కారా శ్రకమం కింద ద్సాిర ిప్ కంపెనీలకు
అవ్యరుులు.

Page | 31
vii. కాజ్లని యూనివరిా టీ ఆఫర్ చేస్థన కోరుా లకు 500 మంద్ధ విదాా రుిలు హాజరయాా రు. ఈ
ష్టటైనీలు 13 గేమ్ా అభివృద్ధి చేస్థనందుకు అవారుీలు వచాచ యి.

Page | 32
7. పదకోరం

అశ్బవియే్న్ పూరి త పదం

ADB Asian Development Bank
AP Andhra Pradesh
APIIC Andhra Pradesh Industrial Infrastructure Corporation
APITA Andhra Pradesh Information Technology Agency
APRDC Andhra Pradesh Road Development Corporation
APSSDC Andhra Pradesh State Skill Development Corporation
APTRANSCO Transmission Corporation of Andhra Pradesh
CBIC Chennai – Bengaluru Industrial Corridor
CDP Cluster Development Programme
CETP Common Effluent Treatment Plant
DMIC Delhi-Mumbai Industrial Corridor
DIPP Department of industrial Policy & Promotion
EODB Ease of doing business
ESEM Employability Skills Enhancement Module
GoAP Government of Andhra Pradesh
GoI Government of India
GVMC Greater Visakhapatnam Municipal Corporation
IIDT International Institute of Digital Technologies
IITTM Indian Institute of Tourism and Travel Management
JEC Jakkampudi Economic City
LEAP Look for Employment in Andhra Pradesh
ITE&C Information Technology, Electronics & Communication
MoU Memorandum of Understanding
MSME Micro, Small, Medium Enterprise
NICDIT National Industrial Corridor Development and Implementation Trust
PSDG Public Service Delivery Guarantee
Society for Employment Generation and Enterprise Development in Andhra
SEEDAP
Pradesh
SDB Single Desk Bureau
SDP Single Desk Portal
SIHM State Institute of Hotel Management Catering Technology & Applied Nutrition
VCIC Visakhapatnam-Chennai Industrial Corridor

Page | 33