PANDUAN PELAKSANAAN

BENGKEL TRAINING OF TRAINERS (TOT)

BAGI PENYEBARAN MODUL TEKNOLOGI HIJAU
ASAS KELESTARIAN

Oleh:
PROF MADYA DR HASHIMAH MOHD YUNUS

Disediakan oleh :
Pusat Pendidikan dan Latihan Tenaga Boleh Baharu, Kecekapan Tenaga dan Teknologi Hijau (CETREE)

Program di bawah kerjasama :

Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air (KeTTHA)

Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)
Yayasan Hijau Malaysia (YaHijau)
Pusat Pendidikan dan Latihan Tenaga Boleh Baharu, Kecekapan Tenaga dan Teknologi Hijau (CETREE)
Taklimat TOT
I. Objektif
II. Mekanisme Pelaksanaan

Bahagian 1 : Bengkel Training of Trainers (TOT)

1.1 Pengisian Bengkel
1.2 Arahan Semasa Bengkel
1.2.1 Pelaksanaan Aktiviti
1.2.2 Pembentangan Video dan Slaid

Bahagian 2 : Peranan JU di sekolah selepas Bengkel TOT

Objektif
Objektif utama pelaksanaan Bengkel TOT :

i. Memberi latihan berkaitan ilmu TH kepada guru sekolah menengah bagi

mata pelajaran Asas Kelestarian.

ii. Mewujudkan kesedaran dalam kalangan guru bagi melaksanakan

penyebaran ilmu TH dalam Pengajaran dan Pembelajaran (PdP) bagi mata
pelajaran terlibat mahupun dalam aktiviti kokurikulum.

iii. Menghasilkan guru-guru terlatih TH di sekolah menengah di seluruh

Malaysia.
Mekanisme Pelaksanaan
 Guru yang terpilih dalam menyertai Bengkel TOT akan
dilantik sebagai:
 Jurulatih Utama (JU)

 Rajah 1 : menerangkan secara ringkas berkenaan

pelaksanaan Bengkel TOT serta kaedah penyebaran ilmu
TH di sekolah.
 Bagi setiap fasa pelaksanaan dalam Rajah 1, pihak JU memainkan
peranan yang penting.
BENGKEL •2 Bengkel TOT JU bagi mata pelajaran Asas Kelestarian yang
TOT JU melibatkan 138 JU (anggaran bilangan JU)

•Selepas Bengkel TOT, JU perlu melakukan in-house training pada

PENYEBARAN guru lain yang mengajar mata Asas Kelestarian yang ada di sekolah
ILMU TH DI masing-masing
SEKOLAH •Menubuhkan Jawatankuasa Teknologi Hijau (TH) di sekolah
•Guru yang terlibat perlu menjalankan penyebaran ilmu TH
menggunakan modul yang dibekalkan

PERANAN •Setiap sekolah menengah yang terlibat perlu menghantar

JU LAPORAN laporan pelaksanaan aktiviti menggunakan modul TH yang
dibekalkan (selepas 10-12 bulan pelaksanaan bengkel TOT)

•Pihak CETREE bersama JPN akan melakukan

pemantauan di sekolah yang terpilih
PEMANTAUAN berdasarkan laporan yang dihantar (tempoh
pemantauan dalam 10 bulan)

Rajah 1 : Carta Kaedah Pelaksanaan Bengkel TOT dan Penyebaran

Ilmu TH di sekolah
 BAHAGIAN 1
Bengkel Training of Trainers (TOT)
1.1 PENGISIAN BENGKEL

 Jadual 2 (a) : Pengisian Bengkel TOT JU bagi mata pelajaran

Asas Kelestarian (Siri 1).
 Jadual 2 (b) : Pengisian Bengkel TOT JU bagi mata pelajaran
Asas Kelestarian (Siri 2).
 Jadual 2 (a) : Tentatif Bengkel TOT bagi JU (Asas Kelestarian – Siri 1)

10.30 mlm –
12.30 tghr –

8.30 mlm –
10.30 mlm

11.00 mlm
12.30 tghr
10.00 pg –

10.30 pg –

2.30 ptg –

5.00 ptg –
8.30 mlm
7.00 pg –

8.30 pg –
10.00 pg

10.30 pg

2.30 ptg

5.00 ptg
8.30 pg
MASA / TARIKH

3.00 – 3.30 :
Pendaftaran
3.30 – 4.00 :
Melengkapkan soal 8.30 – 9.00 : Taklimat TH
HARI
selidik TH 9.00 – 10.00 : Taklimat

CHECK-IN
(1)

Minum Petang & Makan Malam

4.00-4.30 Modul TH
PERJALANAN
Taklimat Housekeeping 10.00 – 10.30 : Taklimat
30/10/17
oleh KPM Pelaksanaan
(ISNIN)

Minum Malam
4.30-6.00 Bengkel
Serahan Modul
/Dokumen Berkaitan &
Penelitian Modul

8.30 – 8.50:
Penerangan Proses BENGKEL 3
HARI
Reka Bentuk dan Demonstrasi dan
(2) BENGKEL 2 BENGKEL 4
Rubrik Hands on
Demonstrasi dan Pembentangan Video dan
8.50 – 10.00: serta
31/10/17 Hands on Pembentangan Slaid oleh Peserta

Makan Tengah Hari

BENGKEL 1 Penyediaan Video dan
(SELASA)
Sarapan Pagi

Demonstrasi dan Slaid

Minum Pagi

Hands on
Laporan &
HARI Pemantauan
BENGKEL 5
(3)
Pembentangan Video Rumusan oleh
PERJALANAN PULANG
dan Pembentangan KPM
01/11/17
Slaid oleh Peserta
(RABU) Penyerahan
Sijil
 Jadual 2 (b) : Tentatif Bengkel TOT bagi JU (Asas Kelestarian – Siri 2)

10.30 mlm –
12.30 tghr –

8.30 mlm –
10.30 mlm

11.00 mlm
12.30 tghr
10.00 pg –

10.30 pg –

2.30 ptg –

5.00 ptg –
8.30 mlm
7.00 pg –

8.30 pg –
10.00 pg

10.30 pg

2.30 ptg

5.00 ptg
8.30 pg
MASA / TARIKH

3.00 – 3.30 :
Pendaftaran
3.30 – 4.00 :
8.30 – 9.00 : Taklimat TH
HARI Melengkapkan soal
9.00 – 10.00 : Taklimat

CHECK-IN
(1) selidik TH

Minum Petang & Makan Malam

Modul TH
PERJALANAN 4.00-4.30
10.00 – 10.30 : Taklimat
01/11/17 Taklimat Housekeeping
Pelaksanaan
(RABU) 4.30-6.00

Minum Malam
Bengkel
Serahan Modul
/Dokumen Berkaitan &
Penelitian Modul

8.30 – 8.50:
Penerangan Proses BENGKEL 3
HARI
Reka Bentuk dan Demonstrasi dan
(2) BENGKEL 2 BENGKEL 4
Rubrik Hands on
Demonstrasi dan Pembentangan Video dan
8.50 – 10.00: serta
02/11/17 Hands on Pembentangan Slaid oleh Peserta

Makan Tengah Hari

BENGKEL 1 Penyediaan Video dan
(KHAMIS)
Sarapan Pagi

Demonstrasi dan Slaid

Minum Pagi

Hands on

Laporan &
HARI Pemantauan
BENGKEL 5
(3)
Pembentangan Video
Rumusan PERJALANAN PULANG
dan Pembentangan
03/11/17
Slaid oleh Peserta
(JUMAAT) Penyerahan
Sijil
1.2 ARAHAN SEMASA BENGKEL
1.2.1 Pelaksanaan Aktiviti

 Setiap aktiviti akan dijalankan oleh dua kumpulan pada

masa yang sama.
 Penulis akan memberikan penerangan dan membuat
demonstrasi aktiviti terlebih dahulu kepada kumpulan-
kumpulan yang terlibat sebelum para JU menjalankan
aktiviti tersebut secara hands on.
 Silarujuk contoh jadual pembahagian kumpulan
berdasarkan aktiviti.
 PETUNJUK SIRI 1
Penulis Kumpulan
Fasilitator Aktiviti
bertanggungjawab yang terlibat
1A
Dr Segar A/L Raja Manickam Cik Una 1 – Kereta Eko
1B
2A
Pn Latifah Abdul Aziz Cik Hanim 2 – Kipas Angin Eko
2B
3 – Pendingin Hawa 3A
Dr Segar A/L Raja Manickam Cik Niwa
Lestari 3B
4 – Baja Kompos 4A
En Paunggin @ Justin Ransoi En Rodzi
Lestari 4B
5A
Pn Yasmin Azmi En Syafiq 5 – Hidroelektrik TH
5B
6A
Pn Yasmin Azmi Cik Maznah 6 – Kincir Angin TH
6B
7 – Sistem Pengangkat 7A
Dr Khairul Azhar Mat Daud En Raffi
Hijau 7B
 Susun atur meja setiap kumpulan JU
berdasarkan aktiviti

CETREE
/ KPM 6A 6B 5A 5B

1A 3A 4A 2A 7A

1B 3B 4B 2B 7B

PETUNJUK SIRI 1
1A,1B Nombor berdasarkan aktiviti.
Contoh: Kumpulan 1A – kumpulan pertama yang menjalankan Aktiviti 1 (Kereta Eko).
 PETUNJUK SIRI 2
Penulis Kumpulan
Fasilitator Aktiviti
bertanggungjawab yang terlibat
1A
Dr Segar A/L Raja Manickam Cik Una 1 – Kereta Eko
1B
2A
Pn Latifah Abdul Aziz Cik Hanim 2 – Kipas Angin Eko
2B
3 – Pendingin Hawa 3A
Dr Segar A/L Raja Manickam Cik Niwa
Lestari 3B
4 – Baja Kompos 4A
En Paunggin @ Justin Ransoi En Rodzi
Lestari 4B
5A
Dr Khairul Azhar Mat Daud En Syafiq 5 – Hidroelektrik TH
5B
6A
Pn Latifah Abdul Aziz Cik Maznah 6 – Kincir Angin TH
6B
7 – Sistem Pengangkat 7A
Dr Khairul Azhar Mat Daud En Raffi
Hijau 7B
 Susun atur meja setiap kumpulan JU
berdasarkan aktiviti
PENULIS
@
CETREE
7B 7A 5B 5A

JPN 3A 3B 2A 6A

1A 1B 4A 2B 6B

PETUNJUK SIRI 2
Nombor berdasarkan aktiviti.
1A,1B
Contoh: Kumpulan 1A – kumpulan pertama yang menjalankan Aktiviti 1 (Kereta Eko).
 Contoh:
Dr Segar : Aktiviti 1 - Kereta Eko
 Dr Segar akan membuat demonstrasi Aktiviti 1 (Kereta Eko) dan diperhatikan
oleh dua kumpulan yang perlu menjalankan aktiviti tersebut (iaitu Kumpulan
1A dan 1B).
 2 kumpulan yang akan menjalankan Aktiviti 3 (Pendingin Hawa Lestari) perlu
turut serta melihat demonstrasi Aktiviti 1 oleh Dr Segar (Kumpulan 3A dan 3B).
 Setelah penerangan untuk Aktiviti 1 selesai, kumpulan 1A dan 1B akan
menjalankan sesi hands on Aktiviti Kereta Eko.
 Kumpulan 3A dan 3B pula akan mengikuti sesi demonstrasi Aktiviti 3 (Pendingin
Hawa Lestari) oleh Dr Segar dan kemudiannya menjalankan sesi hands
on untuk Aktiviti Pendingin Hawa Lestari.
 Nota: Cara di atas juga diaplikasikan untuk aktiviti-aktiviti yang
dikendalikan oleh Puan Yasmin (Hidroelektrik TH dan Kincir Angin
TH).
1.2 ARAHAN SEMASA BENGKEL
1.2.2 Pembentangan Video dan Slaid
 Setelah selesai aktiviti hands on, para JU perlu membuat pembentangan
hasil aktiviti yang telah dijalankan dalam bentuk video dan slaid
PowerPoint.
 Video: Para JU dikehendaki menjalankan aktiviti hands on dan membuat
rakaman video aktiviti menggunakan telefon pintar YES yang dibekalkan oleh
KPM.
 Slaid PowerPoint: antara 3-5 slaid yang mengandungi kesimpulan aktiviti
yang telah dijalankan.
 Masa pembentangan: 10-15 minit setiap kumpulan (termasuk soal jawab).

 Bahan-bahan pembentangan (video dan slaid) perlu diserahkan kepada

pihak CETREE di akhir bengkel dalam bentuk softcopy.
 Pihak CETREE akan memuat naik (upload) bahan-bahan tersebut ke laman
sesawang CETREE untuk dijadikan bahan rujukan.
 BAHAGIAN 2
Peranan JU di Sekolah Selepas
Bengkel TOT
 JU yang telah mengikuti Bengkel TOT disarankan untuk menyebarkan
ilmu TH melalui modul TH yang dibekalkan.
 Antara peranan JU di sekolah masing-masing adalah seperti berikut:
Melengkapkan borang-borang yang akan diserahkan semasa bengkel
TOT. Senarai borang adalah seperti yang dinyatakan (Lampiran A).

Menyampaikan maklumat pelaksanaan dan hasil Bengkel TOT yang

dihadiri kepada pengetua

Menubuhkan Jawatankuasa Teknologi Hijau (TH) di sekolah

Melakukan In-house Training kepada guru-guru lain yang mengajar

mata pelajaran berkaitan

Melaksanakan aktiviti TH yang bersesuaian dalam PdP mata pelajaran

berkenaan atau dalam aktiviti kokurikulum yang berkaitan

Penyediaan laporan berkenaan status pelaksanaan penyebaran ilmu TH

di sekolah
 LAMPIRAN A
Pada sesi akhir Bengkel TOT, para JU dikehendaki untuk mengisi beberapa borang.
Borang-borang tersebut adalah seperti terkandung dalam dokumen yang berkenaan:
A. DOKUMEN PENERIMAAN MODUL TH
i. Borang A (Salinan JU)
ii. Borang B (Salinan CETREE)

B. DOKUMEN AKUAN PENERIMAAN MODUL TH

i. Borang C
• Perlu dilengkapkan oleh JU
• Perlu disahkan oleh pengetua sebelum dikembalikan kepada pihak CETREE dengan
menggunakan sampul beralamat dan setem yang dibekalkan

C. SURAT PEMBERITAHUAN KEPADA PENGETUA

i. Surat Pemberitahuan Penyerahan Modul Teknologi Hijau Sekolah Menengah
• Diserahkan kepada JU
• Alamat Pengetua perlu diisi oleh JU
 BAHAGIAN 3
Laporan dan Pemantauan
(Pengesanan)
 Berikut adalah perincian bagi proses penghantaran laporan serta pemantauan
yang akan dilakukan oleh pihak CETREE bersama-sama pihak JPN:
•Penyebaran ilmu menggunakan modul TH boleh dilakukan selepas
Bengkel TOT dijalankan
PELAKSANAAN
PENYEBARAN •Tempoh yang akan diambil kira bagi proses pemantauan adalah
ILMU TH selepas 10-12 bulan bengkel dijalankan
•Setiap sekolah menengah yang terlibat disarankan untuk melakukan
aktiviti berpandukan modul TH yang dibekalkan

•Setiap sekolah yang terlibat disarankan menyediakan laporan

•Penghantaran laporan bagi setiap sekolah yang terlibat kepada pihak CETREE
adalah dalam tempoh setahun selepas Bengkel TOT
•Semua mata pelajaran terlibat yang menggunakan Modul TH dalam sesi PdP
atau aktiviti kokurikulum perlu digabungkan dalam satu laporan
LAPORAN •Format laporan (Lampiran B) serta rubrik penilaian (Lampiran C) telah disediakan
sebagai rujukan (Buku Panduan Pelaksanan bengkel TOT bagi penyebaran
Modul Teknologi Hijau Sekolah Menengah)
•Laporan perlu dihantar kepada pihak CETREE dalam bentuk softcopy melalui:
i – E-mel pada admin CETREE (admin@cetree.edu.my); atau
ii - Burn dalam CD dan poskan ke alamat CETREE

•Pemantauan akan dilaksanakan oleh pihak CETREE dan JPN berpandukan

laporan yang dihantar oleh pihak sekolah
PEMANTAUAN •Pihak CETREE akan memberikan sijil penganugerahan kepada sekolah yang
menunjukkan prestasi cemerlang dalam pelaksanaan ilmu TH di sekolah
•Keberkesanan dan kejayaan pelaksanaan penyebaran ilmu TH akan disemak
dari segi bilangan aktiviti yang berjaya dilaksanakan
 LAMPIRAN B
FORMAT LAPORAN PELAKSANAAN
PENYEBARAN ILMU TH MELALUI MODUL TH
1. MUKA HADAPAN
Logo Sekolah, Tajuk Laporan, Nama dan Alamat Sekolah

2. ISI KANDUNGAN
Kandungan dan muka surat yang terdapat dalam laporan termasuk senarai aktiviti yang dijalankan

3. PENGENALAN
Penerangan berkenaan pelaksanaan penyebaran ilmu TH di sekolah berdasarkan modul yang dibekalkan

4. PENGISIAN SETIAP AKTIVITI YANG TELAH DIJALANKAN MENGIKUT MATA PELAJARAN

Bahagian ini perlu dilengkapkan oleh setiap guru mata pelajaran yang menjalankan aktiviti berpandukan
modul TH:

i. TAJUK AKTIVITI
Namakan tajuk aktiviti yang telah dilaksanakan

ii. LATAR BELAKANG

Tarikh, masa dan lokasi aktiviti dijalankan, penglibatan murid, tujuan aktiviti, cara pengendalian aktiviti,
tempoh masa

iii. PENCAPAIAN AKTIVITI

Hasil pembelajaran yang dicapai daripada pelaksanaan aktiviti
 LAMPIRAN B
Sambungan….FORMAT LAPORAN PELAKSANAAN
PENYEBARAN ILMU TH MELALUI MODUL TH
4. PENGISIAN SETIAP AKTIVITI YANG TELAH DIJALANKAN MENGIKUT MATA PELAJARAN
Bahagian ini perlu dilengkapkan oleh setiap guru mata pelajaran yang menjalankan aktiviti berpandukan
modul TH:

iv. KEMAJUAN
Kemajuan dan respon murid terhadap aktiviti yang dijalankan

v. CADANGAN
Huraian cadangan bagi penambahbaikan aktiviti

vi. GAMBAR / VIDEO AKTIVITI (LAMPIRAN)

Lampiran bukti pelaksanaan aktiviti dengan gambar/video bagi aktiviti yang dijalankan

vii. RUMUSAN
a. Rumusan aktiviti yang dijalankan
b. Pengesahan dan maklumat guru yang menjalankan aktiviti

5. KESIMPULAN
Kesimpulan bagi keseluruhan pelaksanaan penyebaran ilmu TH menggunakan semua modul yang
dibekalkan

6. PENGESAHAN
Pengesahan pengetua sebagai makluman beliau dalam pelaksanaan penyebaran ilmu TH dalam warga
sekolah
LAMPIRAN C
 Sekian,
Terima Kasih.