S1.

) Za mirujući fluid konstantne gustoće (homogeni fluid) u polju sile teže potrebno je definirati 
jednadžbu tlaka i izobare ‐ plohe jednakog tlaka. Koordinatni sustav definiran je tako da je  f = gk .  
 
zrak
x p0
y
Izobare
voda z

f = g. k

 
 
Osnovna jednadžba statike fluida napisana po komponentama glasi: 
 
∂p ∂p ∂p
= 0, = 0, = ρg  . 
∂x ∂y ∂z
 
Iz  prve  dvije  jednadžbe  izlazi  da  je  p  funkcija  samo  varijable  z,  tj.  p  =  p  (z  ).  Treća  diferencijalna 
jednadžba je: 
dp
= ρg . 
dz
Opće rješenje ove jednadžbe je 
p( z ) = ρgz + C . 
Konstanta integracije C se određuje iz poznavanja tlaka u jednoj točki fluida. Za  z = 0, prema slici tlak 
je p = p0 pa slijedi vrijednost konstante integracije C: 
p(0) = p 0 = C . 
Iz  prethodnog  izraza  vidljivo  je:  Izobare,  plohe  jednakog  tlaka,  su  ravnine  z = C ,  gdje  je  C 
proizvoljan broj, odnosno izobare su ravnine okomite na smjer sile teže. Na određenoj dubini fluida z 
= h tlak je: 
p( z ) = p 0 + ρgh . 
S2.) Odrediti tlak u točkama A, B, C i D u spremniku prema slici. Gustoća vode je 
ρV = 1000 kg m −3 , ulja  ρU = 800 kg m −3  i zraka  ρ Z = 1,2 kg m −3 .  

 
Uvedene su pomoćne točke 1, 2, 3, 4. Za vanjski tlak  p a = 10 Pa , tlak u pomoćnoj točki 1 je: 
5

p1 = p a + ρ V ⋅ g ⋅ 1,6 = 10 5 + 1000 ⋅ g ⋅ 1,6 = 115696 Pa           (1) 

Izobara uz dno spremnika kroz vodu daje:  
p1 = p 2 = p3 .                     (2) 
p2 = p A + ρV ⋅ g ⋅ 2,2 .                  (3) 
Iz (1), (2) i (3): 
        p A = p 2 − ρV ⋅ g ⋅ 2,2 = 115696 − 1000 ⋅ g ⋅ 2,2 = 94114 Pa . 
p3 = p B + ρV ⋅ g ⋅ 1                     (4) 
Iz (1), (2) i (4): 
      p B = p3 − ρ V ⋅ g ⋅ 1 = 115696 − 1000 ⋅ g ⋅ 1 = 105886 Pa  
p B = p 4 + ρ Z ⋅ g ⋅ 0,9                    (5) 
Izobara kroz točke 4 i C, kroz zrak daje: 
pC = p 4                       (6) 
Iz (5) i (6): 
     pC = p B − ρ Z ⋅ g ⋅ 0,9 = 105886 − 1,2 ⋅ g ⋅ 0,9 = 105875 Pa  
Često je moguće zanemariti težinu stupca zraka te bi tada slijedila aproksimacija: 
     pC ≈ p B . 
     p D = pC + ρU ⋅ g ⋅ 1,9 = 105875 + 800 ⋅ g ⋅ 1,9 = 120786 Pa  
 
 
S3.) Izračunati razliku tlakova  p A − p B = ? .  d1 = 300 mm ,   d 2 = 150 mm ,  d 3 = 460 mm , 
d 4 = 200 mm . 

 
Izobara 1‐2 kroz živu:  p1 = p 2 . 
 
p1 = p A + ρV ⋅ g ⋅ d1 = p A + 2943  
 
Uz zanemarenu težinu stupca zraka: 
( )
p 2 = p B + ρ Ž ⋅ g ⋅ d 4 sin 45 O + d 3 = p B + 80239  
p A + 2943 = p B + 80239  
p A − p B = 77296 Pa  
 
S4.) Usporediti ukupnu silu fluida na dno lijevog i desnog spremnika jednake površine dna  A. 
Spremnici su napunjeni vodom do visine h. 

1 A 2 A  
 
Lijevi spremnik: 
Izobara uz dno lijevo spremnika daje da je tlak svugdje uz dno jednak  p1 . 
 
Sila na dno lijevog spremnika:  FL = p1 A . 
 
Desni spremnik: 
Izobara uz dno desnog spremnika daje da je tlak svugdje uz dno jednak  p 2 . 
 
Sila na dno lijevog spremnika:  FD = p 2 A . 
 
 
Pošto  p1 = p 2 = ρgh  slijedi da je i  FD = FL . 
S5.) Koja je razina ulja u desnoj cijevi h=? Gustoća vode  ρV = 1000 kg m −3 . 

 
 
Specifična gustoća ulja s.g.=0,82  ⇒ ρU = 820 kgm −3 . 
 
 
Izobara 1‐2 kroz vodu:  p1 = p 2 . 
 
p1 = ρV ⋅ g ⋅ (0,1 + 0,2) = 2943Pa   ‐ predtlak 
 
p2 = ρU ⋅ g ⋅ (0,2 + h )  
 
Uz  p1 = p 2 : 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S6.) Ako je manometarski tlak (predtlak) u A  p A = −11000 Pa , a gustoća kapljevine od A‐D 
ρ 2 = 1600 kg m −3 , izračunati gustoću kapljevine G‐F  ρ B = ? . Kote na slici su dane u metrima.  

 
 
Ako je manometarski tlak (predtlak) u točki A  p A,m = −11000 Pa ⇒ apsolutni tlak je 
p A = 100000 − 11000 = 89000 Pa . 
 
pC = p A + ρ 2 ⋅ g ⋅ (3,2 − 2,7 ) = 96848 Pa  
 
Izobara C‐D kroz fluid gustoće  ρ 2   daje:  p D = pC  
 
Ako se zanemari težina stupca zraka pošto  ρ zrak = 1,2 kg m −3  slijedi: 
p H ≈ p D . 
Izobara kroz zrak H‐G:  pG = p H . 
Proizlazi  pG ≈ pC . 
 
Cijev iznad F je otvorena u atmosferu pa je  p F = p a = 100000 Pa . 
Izobara kroz fluid gustoće  ρ B   daje:  p E = p F = p a = 100000 Pa . 
  
p E = pG + ρ B ⋅ g ⋅ (3,4 − 3)  
p a − pG 100000 − 96848
ρB = = = 803 kgm −3  
0,4 ⋅ g 0,4 g
 
 
S7.) Dvije cilindrične posude lijeva promjera D i desna promjera d povezane su s cijevi promjera 
d1. Za koliko se digne voda u lijevom cilindru,  ΔhL = ? , ako ulijemo u desni cilindar Vu  ulja? 
Zadano: d=3,57 cm, D=7,98 cm, d1=1,595 cm, l=5 cm, Vu=100 cm3, ru=800 kg/m3.    
D d

d1

ulje DhD
DhL h1
h2
2 1
voda
 
D π 2
Površina lijevog cilindra:  AL = = 5 ⋅ 10 −3 m 2 . 
4
d 2π
Površina desnog cilindra:  AD = = 1 ⋅ 10 −3 m 2 . 
4
                                   
Vu
h1= =0,1 m 
AD
Izobara kroz točke 1 i 2 daje 
p1=ρu ⋅ g ⋅ h1 =784 Pa                                                        
 

p2=ρv ⋅ g ⋅ h2 , 
 
 uz   p1= p2      ⇒   h2=0,08 m. 
 
1‐NAČIN:  V u =  povećanje volumena lijevo + povećanje volumena desno 
V u = ΔhL ⋅ AL + ΔhD ⋅ AD  
Također vrijedi:  ΔhD =h1‐(h2‐ Δh l ) 
h2 ⋅ AD
Slijedi:  Δh L =  
AL + AD
 
2‐NAČIN:   Koliko naraste volumen vode lijevo‐toliko se smanji volumen vode desno 
ΔhL ⋅ AL = (h2 − ΔhL )AD  
ΔhL ⋅ AL = h2 AD − ΔhL AD  
h2 ⋅ AD
Δh L =  
AL + AD
 
S8.) Zvono u kojem je stalni tlak p ima težinu GP. Izračunati tlak plina p2=? i povećanje razine vode 
Dh=?, ako se na poklopac zakvači protuteža GU.  
GP=215820 N, GU=196200 N, D=10 m. 

 
 
G = GP − GU = 19620 N  
Predtlak unutar zvona: 
G G
p = p2 = = 2 = 249,8 Pa . 
A Dπ
4
Tlak u točki 1 izvan zvona: 
p1 = ρV g Δh . 
 
Izobara po površini vode 1‐2:  p1 = p 2 = p  
249,8 = ρV g Δh  
Δh = 0,0255 m  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S9.) Mjerenje tlaka u točki A pokazuje predtlak  p A,m = 34478 Pa . Predtlak alkoholnih para u 
točki 4 je  p 4 = 9000 + Rbr ⋅ 200 Pa , dok se za atmosferski tlak uzima  pa = 101325Pa . Gustoća 
alkohola  ρ ALK = 900 kg m , a gustoća žive  ρ Ž = 13600 kg m −3 . U cijevi iznad žive (točka 5) je 
−3

vakuum. Ako je  z = 1100 + Rbr ⋅ 2,8 mm  izračunati x i y (Rbr je redni broj studenta). 

 

 
S10.) Izračunati razliku tlaka između spremnika A i B. Specifična gustoća benzena s.g.=0,88; 
specifična gustoća kerozina s.g.=0,82, gustoća žive  ρ Ž = 13600 kg m −3 , gustoća vode 
ρV = 1000 kg m −3 . Zanemariti težinu stupca zraka.  a = 17 + Rbr ⋅ 0,1 cm ,  b = 8 + Rbr ⋅ 0,04 cm , 
c = 37 + Rbr ⋅ 0,14 cm  
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S11.) Promatra se fluid u spremniku koji se translatorno giba konstantnim ubrzanjem  a . Definirati 
kut nagiba površine  θ  za zadano ubrzanje   a . 

 
  Sl.1.8 Spremnik s fluidom giba se translatorno uz konstantno ubrzanje  
r
Ukupna gustoća masene sile f  je zbroj gustoće masene sile gravitacije i inercijske sile: 
r r r
f = −a − g  
Osnovna jednadžba statike fluida uz uvažavanje d'Alambertov princip inercije te korištenjem 
neinercijskog koordinatnog sustava koji se giba zajedno s spremnikeom vrijedi te glasi: 
r r r
grad p = ρ ⋅ f = − ρ (a + g ) , 
odnosno po komponentama: 
∂p ∂p ∂p
= − ρa =0 = − ρg . 
∂x ∂y ∂z
Iz prethodnih izraza proizlazi   
p = p(x, z ) . 
Sustav od dvije parcijalne diferencijalne jednadžbe rješavamo metodom varijacije konstante. 
Integracijom prve jednadžbe slijedi 
p = − ρ ax + ϕ (z )  
Uvrštavanjem u treću jednadžbu dobije se: 
∂p dϕ
= = − ρg ,. ϕ ( z ) = − ρgz + C  
∂z dz
Konačno se može napisati 
p = − ρ a x − ρ g z + C  . 
Konstanta  C    se  određuje  iz  poznavanja  tlaka  u  proizvoljnoj  točki  fluida.  Izobare  su  ravnine  (u  XZ 
ravnini kosi pravci): 
−ρ ax − ρ g z + C = 0  
Gornji izraz preuređen u oblik jednadžbe pravca jest 
a
z= x + C1  
g
a
gdje C1 predstavlja proizvoljnu konstantu. Koeficijent smjera pravca   je tangens kuta pravaca pa 
g
slijedi da za kut  izobara u odnosu na horizontalnu ravninu θ  vrijedi: 
a
tanθ = . 
g
S12.) Otvoreni spremnik s vodom giba se translatorno uz konstantno ubrzanje  a .  Koliki je 
intenzitet ubrzanja a=?, ako u spremniku ostane polovina početne količine vode?   
Zadano: H=2 m, h=1,8 m, L=10 m. 

 
 
1
V1 = V0                 (1) 
2
V0 = hLB                 (2) 
1
V1 = H L1 B                 (3) 
2
hL
Iz (1), (2) i (3) slijedi:   L1 = = 9 m . 
H
 
H
Iz slike slijedi:    tan θ =              (4) 
L1
a
Koeficijent smjera pravca izobare:   tan θ = .       (5) 
g
 
Slijedi iz (4) i (5): 
H a H
= ⇒ a=g = 2,18 ms −2  
L1 g L1
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S13.) Cisterna prevozi benzin ρB=800 kg/m3. Spremnik cisterne je približno oblika kvadra duljine L, 
visine h i širine B. 
a) Kolikim maksimalnim ubrzanjem može startati da se gornja površina ne smoči? a=? 
b) Tlak u točkama 1 i 2, p1=?, p2=?  
Zadano: L=5m, h=1,4m, C=1 m. 

 
a
   tan θ =                       (1) 
g
 a.) V zraka u cisterni prije i poslije je isti  V zrak , prije = V zrak , poslije  
  V zrak , prije = (h − C )LB ,       

⋅ (h − C )LB = 0,8 m  
1 2
V zrak , poslije = ZLB ⇒ Z=  
2 LB
Z
 Iz slike slijedi:    tan θ = = 0,16                       (2)       
L
Iz (1) i (2):   a = g tan θ = 1,57 ms                                            
−2

b.)      p1 = ρ B gh = 10987,2 Pa  
  p 2 = ρ B g (h − Z ) = 4708,8 Pa  
 
b.) Na drugi način 
Obzirom  da  se  radi  o  relativnom  mirovanju  fluida  gdje  se  Osnovna  jednadžba  hidrostatike 
grad p = ρ f   koristi  na  način  da  se  uvažava  d'Alambertov  princip  inercije  te  se  koristi  neinercijski 
koordinatni  sustav  koji  se  giba  zajedno  s  vozilom,  za  intenzitet  vektora  gustoće  masene  sile  f   ne 
uzima  se  gravitacija  nego  f = a 2 + g 2 .  Adekvatno,  dubina  točaka  1  i  2  je  njihova  najkraća 
udaljenost do pravca površine h1 i h2 respektivno. Izobare su pravci paralelni s površinom. 

 
−2
f = a + g = 9,935 ms  
2 2

Uz   h1 = h cos θ     ⇒ p1 = ρ B f h1 = 10987,2 Pa     

Uz   h1 = (h − Z ) cos θ   ⇒ p 2 = ρ B f h2 = 4708,8 Pa      
S14.) Fluid u spremniku koji rotira konstantnom kutnom brzinom ω, rotira kao kruto tijelo tj. nema 
relativnog  pomicanja  čestica  fluida  jednih  prema  drugima.  Definirati  jednadžbu  tlaka  i  jednadžbu 
izobare.  

 
Čestice fluida miruju u neinercijskom koordinatnom sustavu koji je čvrsto vezan za spremnik. Gustoća 
masene sile sada je zbroj gustoće masene sile gravitacije i inercijske centrifugalne sile: 
r r r
f = g + ac  
U cilindričnom koordinatnom sustavu (gdje je ishodište sustava na dnu posude, a osi z i r usmjerene 
kako je prikazano na slici ) vrijedi 
r r r r
f = ω 2 r er + 0 ⋅ eϕ + (− g )k . 
i  gradijent tlaka  
∂p r 1 ∂p r ∂p r
grad p = er + eϕ + k  . 
∂r r ∂ϕ ∂z
Osnovna jednadžba statike fluida po komponentama jest: 
∂p 1 ∂p ∂p
= ρω 2 r =0 = − ρ g . 
∂r r ∂ϕ ∂z
Proizlazi p = p(r,z). Integracijom  prve jednadžbe dobiva se  
r2
p (r , z ) = ρ ω 2
+ ψ ( z ) . 
2
gdje je ψ(z) proizvoljna funkcija varijable z. Ako se navedeni izraz uvrsti u treću jednadžbu, nalazimo: 
dp dψ
= = − ρ g , odnosno ψ = −ρ g z + C  
dz dz
Konačno, polje tlaka je definirano relacijom: 
r2
p (r , z ) = − ρ g z + ρ ω 2 +C  
2
Konstanta integracije C se dobije iz poznavanja tlaka u proizvoljnoj točki fluida (npr. na površini fluida 
p=p0): 
r2
p (r , z ) = ρ ω 2 + ρ g (Z 0 − z) + p0  
2
Izobare, plohe konstantnog tlaka, su rotacijski paraboloidi:  
ω 2r 2
z = Z0 + = Z 0 + Z R . 
2g
S15.) Parabolično zrcalo moguće je proizvesti vrtnjom rastopljenog stakla u cilindričnoj posudi. 
Izračunati: 
a.) kojom brzinom treba rotirati posudu da se dobije zrcalo žarišne daljine f=22 m. 
b.) volumen stakla koje treba uliti u posudu da minimalna debljina zrcala bude 30 cm. Radijus zrcala 
je R=5 m. 

 
a.)  Prema  izrazu  izvedenom  iz  osnovne  jednadžbe  hidrostatike  za  fluid  u  rotirajućoj  posudi  koji  se 
ponaša  kao  kruto  tijelo  te  mu  se  površina  formira  u  obliku  paraboloida,  visina  paraboloida  je 
ω 2R2
ZR = ,  ako  je  radijus  posude  R .  Udaljenost  tjemena  parabole/paraboloida  od  ishodišta 
2g
označena je sa  Z 0 . Slijedi da se svaka točka na površini fluida može definirati izrazom: 
ω 2R2
z= + Z 0 .    (1)   
2g
 
Jednadžba kvadratne parabole  z = Ar + B r + C  uz  B = 0  je: 
2

z = Ar 2 + C .      (2) 
Izjednačavanje izraza (1) i (2) daje koeficijente kvadratne parabole: 
ω2
A=  i  C = Z 0 .    (3) 
2g
Žarišna daljina kvadratne parabole jest: 
1
f = .      (4) 
4A
Iz (3) i (4) slijedi: 
2g g
f = ⇒ ω= = 0,472 s −1 . 
4ω 2 2f
 
b.) Volumen stakla = volumen posude – volumen paraboloida 

V = R 2 π (Z 0 + Z R ) −
1 2
R π ZR  
2
ω 2R2
ZR = = 0,285 m  
2g
V = 34,75 m 3 . 
S16.) U‐cijev rotira oko AB osi kutnom brzinom  ω = 1 okr/s . Izračunati tlak u točkama A, B, C, D.  
U‐cijev napunjena je vodom ( ρ = 1000 kg m ), otvorena prema atmosferi u točki A i zatvorena u 
−3

točki C. H=1 m.  
 

 
 
Jednadžba tlaka za fluid u rotirajućoj posudi (fluid se ponaša kao kruto tijelo): 
r2
p (r , z ) = p a + ρ ω 2 + ρ g ( Z 0 − z ) . 
2
Prema slici, pošto je tjeme paraboloida u ishodištu sustava Z 0 = 0 gornji izraz je moguće napisati u 
obliku: 
r2
p (r , z ) = p a + ρ ω 2 − ρ g z . 
2
Točka A: 
p A (0,0) = p a = 10 5 Pa . 
Točka B: 
p B (0,−h) = pa + ρgh = 109810 Pa . 
Točka C: 
h2
p C ( h ,0 ) = p a + ρ ω 2 = 119739 Pa . 
2
Točka D: 
h2
p D ( h, − h ) = p a + ρ ω 2 + ρgh = 129569 Pa . 
2
 
Na slici je moguće uočiti  da isrtkana parabola predstavlja fiktivnu površinu vode za točke C i D, što 
odgovara izračunatim vrijednostima tlaka. 
 
 
 
 
 
 
 
 
S17.) Dvokraka  cjevčica  u  stanju  mirovanja napunjena  je  fluidom  do  visine  ho  =  48  cm.  Izračunati 
visine vode u cjevčicama pri rotaciji konstantnom kutnom brzinom ω=2,45 rad/s.   
Zadano: D=25 mm, d = 18 mm, R=82 cm, r =17 cm, ho = 48 cm, ω=2,45 rad/s, h1, h2=?  

 
Volumen spojne cjevčice  VM  pun je vode i prije i za vrijeme vrtnje tako da ne ulazi u proračun nego 

se izjednačuju volumeni samo u vertikalnim cjevčicama prije vrtnje  V0 '  i za vrijeme vrtnje  V1 ' . 

V0 = V0 '+VM ,    V1 = V1 '+VM ,    V0 = V1 ⇒ V0 ' = V1 '     (1) 

D 2π d 2π
V0 ' = ⋅ ho + ⋅ ho  
4 4
V0 ' = 3,575 ⋅ 10 −4 m 3                     (2) 

D 2π d 2π ⎛ D 2π d 2π ⎞
V1 ' = Z R + Zr + Z o ⎜⎜ + ⎟             (3) 
4 4 ⎝ 4 4 ⎟⎠

ω 2R2 ω 2r 2
ZR = = 0,2057m           Zr = = 8,84 ⋅10 −3 m           (4) 
2g 2g
 
Iz (1), (2), (3) i (4): 

D 2π d 2π
3,575 ⋅10 − 4 = 0,2057 + 8,84 ⋅10 −3 + Z o ⋅ 7,453 ⋅10 − 4  
4 4
Zo = 0,3412 
 
hLIJEVO = Z 0 + Z R = 0,547 m  

hDESNO = Z 0 + Z r = 0,35 m  
S18.) Cilindrična posuda otvorena je prema 
atmosferi i ispunjena, u stanju mirovanja, 
fluidom do visine h. Kojom konstantnom 
brzinom vrtnje w=?  treba rotirati posudu da 
u njoj ostane trećina fluida? 
D = 0,325 m 
H = 0,643 m 
h = 0,44 m 
R = 0,1625 m  
 ω= ? 
I) 
V0 = R 2 ⋅ π ⋅ h = 0,0365m 3  
1
V1 = R 2 ⋅ π ⋅ H − ⋅ R 2 ⋅ π ⋅ z R  
2
1
V1 = V0  
3
1 2 1
⋅ R ⋅π ⋅ h = R 2 ⋅π ⋅ H − ⋅ R 2 ⋅π ⋅ zR : (R 2 ⋅π )  
3 2
1 1 2
h = H − z R ⇒ z R = 2 H − h ⇒ z R = 0,993 m  NEMOGUĆE! 
3 2 3
II) 
⎛1 1 ⎞
V1 = R 2 ⋅ π ⋅ H − ⎜ R 2 ⋅ π ⋅ z R − r 2 ⋅ π ⋅ z R ⎟  
⎝2 2 ⎠
zR = zR − H  
1 2 1 1
V1 = R 2 ⋅ π ⋅ H − R ⋅ π ⋅ zR + r 2 ⋅ π ⋅ zR − r 2 ⋅ π ⋅ H  
2 2 2
ω 2 ⋅ R2
zR =  
2g

(z R − H ) = 2 g2 ⋅ ω ⋅ R2 2g 2g ⋅ H
2
2g
r2 = − 2 H = R2 −  
ω 2
ω 2g ω ω2
1 2 ω 2 ⋅ R2 1 ω 2 ⋅ R2 ⎛ 2g ⋅ H ⎞ 1 ⎛ 2 2g ⋅ H ⎞
V1 = R 2 ⋅ π ⋅ H − R ⋅π ⋅ + ⋅ ⋅π ⋅ ⎜ R2 − ⎟ − ⋅π ⋅ H ⋅ ⎜ R − ⎟ 
2 2g 2 2g ⎝ ω ⎠ 2
2
⎝ ω2 ⎠
R4 ⋅π ⋅ω 2 R4 ⋅π ⋅ω 2 R2 ⋅ω 2 ⋅ H ⋅π R2 ⋅ H ⋅π π ⋅ H 2 ⋅ g
      = R ⋅ π ⋅ H − + − − +
2
 
4g 4g 2ω 2 2 ω2
π ⋅H2 ⋅g 1
V1 =   V1 = V0  
ω 2
2
1 2 π ⋅H ⋅g
2
H 2 ⋅ g ⋅3
R ⋅π ⋅ h = ⇒ ω 2
=  
3 ω2 R2 ⋅ h
3g ⋅ H 2
ω= = 32,36 rad/s 
R2 ⋅ h
S19.) Iznad površine fluida je predtlak p0. Kolika je sila fluida na trokutastu plohu? F=? 
 

 
r r  
F = n ∫∫ pdA
F = 2 ∫∫ (ρgy + p0 ) dA ž 
⎡ a2 ⎤
⎢ a d⎥
d
F = ⎢ ρg ∫ dx ∫ ydy + p0 ⋅ ⎥  
2 2
⎢⎣ 0 f ( x ) ⎥⎦

U gornjem izrazu stranica trokuta je izražena u obliku funkcije   (kosi pravac). 

Slijedi: 
⎡ a2 ⎤ a a

⎢
d
a d⎥ 2
y 2 d
a⋅d 2
⎛ 2 4⋅d 2 2 ⎞ a⋅d
F = ⎢ ρg ∫ dx ∫ ydy + p0 ⋅ ⎥ = 2 ρg ∫ dx ⋅ | + p0 = ρg ∫ ⎜⎜ d − 2 x ⎟⎟ + p0
0⎝ ⎠
2 2 2 2d 2 d 2
⎢ 0 2da x ⎥ 0
 
⎣ ⎦
x
a

a 4 ⋅ d 2 1 a3 a⋅d a ⋅ d 2 ρg ⋅ a ⋅ d 3 a⋅d
= ρg ⋅ d 2 ⋅ − ρg 2 ⋅ ⋅ + p0 = ρg − + p0
2 a 3 8 2 2 6 2
 
a⋅d 1 1 ⎛ 2 ⎞ ⎛ 2 ⎞
F = p0 + ρgad 2 = a ⋅ d ⎜ p0 + ρgd ⎟ = ⎜ p0 + ρg ⋅ ⋅ d ⎟ ⋅ A  
2 3 2 ⎝ 3 ⎠ ⎝ 3 ⎠
Težište trokuta nalazi se na 2/3 visine trokuta d pa slijedi: 
F = ( p0 + ρghT ) ⋅ A  
 
Gornji izraz za intenzitet sile fluida na plohu A osim za trokut vrijedi i za ravnu plohu općenitog oblika. 
 
S20.) Iznad površine fluida je predtlak 
p0 = 2 ⋅10 5 Pa . Izračunati silu ulja na 
polukružnu plohu  F=? i položaj centra tlaka 
yP=?    
r = 1 m, ρ = 820 kg/m3____________ 
F = ∫ p ⋅ dA  
1 2
A= rπ 
2
A = 1,5708   m2  
funkcija     x2 + y2 = r2     ‐ implicitno 
      y = r − x ‐ eksplicitno 
2 2

Zbog simetrije proračuni se izvode samo za desnu polovicu te se sve stoga množi sa 2. 
a)  Intenzitet sile ulja na plohu: 
r 2 − x2

∫ ρ ⋅ g ⋅ ydy = p0 ⋅ A + 2 ρ ⋅ g ∫ dx⎜ ⋅ (r − x )⎟
⎛1 ⎞
r r
F = ∫ ( p 0 + ρ ⋅ g ⋅ y ) ⋅ dA = p 0 ⋅ A + 2 ⋅ ∫ dx ⋅ 2 2

A 0 0 0 ⎝2 ⎠
1 2
F = p 0 ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ r 2 ⋅ r − ρ ⋅ g ⋅ r 3 = p 0 ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ r 3 = 319522,8   N 
3 3
r π
2
4r
Pošto je  A =  te je dubina težišta polukruga  hT =  gornji izraz se može pisati: 
2 3π
F = p0 ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ hT ⋅ A  
b) Položaj centra tlaka: 
F ⋅ y p = ∫ p ⋅ ydA  = M 
A

M = ∫ p ⋅ ydA = ∫ ( p0 + ρ ⋅ g ⋅ y ) ydA = ∫ p0 ⋅ y ⋅ dA + ρ ⋅ g ∫ y 2 dA    
A A A A

⎡ r r 2 − x2 r r 2 − x2 ⎤
M = 2⎢ p0 ∫ dx ∫ ady + ρ ⋅ g ∫ dx ∫0 ⎥⎥    
y 2
dy
⎢⎣ 0 0 0 ⎦
⎡ r ⎛1 ⎛1 ⎞⎤
⎞
( ) ( )
r 3
M = 2⎢ p0 ∫ dx⎜ r 2 − x 2 ⎟ + ρ ⋅ g ∫ dx⎜⎜ r 2 − x 2 2 ⎟⎟⎥  
⎣ 0 ⎝2 ⎠ 0 ⎝3 ⎠⎦

( )
3 r
1 2 1
M = p0 ⋅ r ⋅ r − p0 ⋅ r + ρ ⋅ g ∫ r − x dx = 10 5 − ⋅ 10 5 + 5362,8 ⋅ I  
2 3 2 2 2
 
3 3 0
3

∫ (r )
r 3
U gornjem izrazu integral  I = 2
− x2 2 dx  je analitički nerješiv. Numeričko rješenje daje 
0

I = 0,58905 .   
2
M= ⋅ 2 ⋅ 105 + 5362,8 ⋅ 0,58905 = 136492,3  Nm 
3
M 136492 ,3
yp = = = 0,4272 m  
F 319522 ,8
S21.) U  zatvorenom  spremniku  je  predtlak  p0,m=1  bar.  Izračunati  silu  kojom  voda  djeluje  na 
trokutasti zatvarač na okomitom zidu spremnika. Gornja stranica zatvarača nalazi se na dubini H=2,1 
m. Dimenzije zatvarača (prema slici) a=1,2 m, b=0,9 m.  
 

 
 
Intenzitet sile vode 
a
yT = hT = H + = 2,5 m  
3
a ⋅b
A= = 0,54 m 2   
2
F = p 0,m ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ yT ⋅ sin α ⋅ A = p 0,m ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ hT ⋅ A  
F = 105 ⋅ 0,54 + 1000 ⋅ 9,81 ⋅ 2,5 ⋅ 0,54 = 67243,5 N  
 
Centar tlaka 
p o ,m ⋅ y T ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ sin α ⋅ Ixx
yP =  
F
Ixx = yT ⋅ A + Iξξ  
2

ba 3 1,5 ⋅ 1,2 3
I ξξ = = = 0,0432 m 4  
36 36
Ixx = 2,5 2 ⋅ 0,54 + 0,0432 = 3,418 m 4  
10 5 ⋅ 2,5 ⋅ 0,54 + 1000 ⋅ 9,81 ⋅ 3,418
yP = = 2,506 m  
67243,5
Pomak centra tlaka obzirom na težište plohe: 
e = y P − yT = 6 mm . 
S22.) Izračunati silu kojom voda djeluje na pravokutni zatvarač (a x b, a=1,2 m, b=1,5 m ) na kosom 
zidu  (α=30º)  zatvorenog  spremnika.  Gornja  stranica  zatvarača  nalazi  se  na  dubini  H=3,2  m.  U 
spremniku je predtlak  p0,m=1 bar. 

 
Intenzitet sile vode 
H a
yT = + = 7 m 
sin α 2
F = p 0,m ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ yT ⋅ sin α ⋅ A  
A = a ⋅ b = 1,2 ⋅ 1,5 = 1,8  m2 
F = 105 ⋅ 1,8 + 1000 ⋅ 9,81 ⋅ 7 ⋅ 0,5 ⋅ 1,8 = 241803  N 
 
Centar tlaka 
p o ,m ⋅ y T ⋅ A + ρ ⋅ g ⋅ sin α ⋅ Ixx
yP =  
F
Ixx = yT ⋅ A + Iξξ  
2

ba 3 1,5 ⋅ 1,2 3
I ξξ = = = 0,216  m4 
12 12
Ixx = 7 2 ⋅ 1,8 + 0,216 = 88,416  m4 
10 5 ⋅ 7 ⋅ 1,8 + 1000 ⋅ 9,81 ⋅ 0,5 ⋅ 88,416
yP = = 7,00438  m 
241803
Pomak centra tlaka obzirom na težište: 
e = y P − yT = 7,00438 − 7 = 4,38  mm 
 
S23.) B
Brana dijeli d
dva jezera s rrazličitim razzinama vode. Vrata AB mmase m=1300 0 kg široka b=
=2 m 
vezana ssu u osloncu B i naslonjenna na zid u A A. Odrediti visinu vode s llijeve strane h=?, koja će 
uzrokovaati otvaranjee vrata, ako je h2=1,2 m, H H=2,4 m, L=11,8 m. 
1
O1
2
O2
x1
x2

B
 
H H L
A = D ⋅ B = 6m 2 ;  D = H 2 + L2 = 3m ;   taan ϕ = ;    sin ϕ = ;    cosϕ =  
L D D
∑B = 0  
F1k1 = F2 k 2 + G k G           (1
1) 
G 
D D L
G = mgg = 12753N ;  k G = cos ϕ = = 0,9m  
2 2 D
F2 
⎛ D ⎞ ⎛ H⎞
F2 = ρgyg T 2 sin ϕ ⋅ A = ρghT 2 A = ρgA⎜ h2 + sin ϕ ⎟ = ρgA⎜ h2 + ⎟ = 1412664N  
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2⎠
BDD 3
h D I ξξ 4,5
I ξξ = = 4,5m 4 ;    y T 2 = 2 + = 3m ; e2 = = = 0,25m  
1
12 sin ϕ 2 yT 2 A 3 ⋅ 6
D
k 2 = − e2 = 1,25m  
2
F1 
⎛ ⎞ ⎛ H⎞
g T 1 sin ϕ ⋅ A = ρghT 1 A = ρgA⎜ h + sin ϕ ⎟ = ρgA⎜ h + ⎟ = 58860(h + 1,2)  
D
F1 = ρgy
⎝ 2 ⎠ ⎝ 2⎠
h D I 4,5 0,75
yT 1 = + ;  e1 = ξξ = =
siin ϕ 2 yT 1 A (1,25h + 1,5) ⋅ 6 1,25h + 1,5
D 0,75
k1 = − e1 = 1,5 −  
2 1,25 h + 1,5
U momeentnoj jednad na strana je kkonstata:  F2 k 2 + G k G = 188058  paa je izraz (1): 
džbi (1) desn
⎛ 0,75 ⎞
58860(h + 1,2)⎜1,5 − ⎟ = 1880588
⎝ 1,25h + 0,5 ⎠  
7,69h 2 − h − 12,77 = 0 ⇒ h = 1,33m  
S24.) Vrata AB, prema slici iz prethodnog zadatka, mase m=1300kg, široka b=2m vezana su u 
osloncu B i naslonjena na zid u A. Izračunati visinu vode s lijeve strane h=?, koja će uzrokovati 
otvaranje vrata, ako je h2=1,2 m te je s desne strane iznad vode još sloj nafte dubine hN=30cm. 
 
 
S25.) Na koju visinu h treba opasti razina vode da bi se poklopac jedinične širine, okretljiv u točki C 
otvorio uslijed vlastite težine. Masa poklopca je mp=250 kg, L = 1,6 m,   α = 15o , ρV=998 kg/m3. 

 
 
F= ρV ⋅ g ⋅ hT ⋅ A = ρV ⋅ g ⋅ yT sin α ⋅ A               G=m⋅g 

∑M C = 0 

G ⋅ kG = F ⋅ k F  

L ⎛L ⎞ I ξξ
G cos α = ρV g  yT  sin α ⋅ A ⎜ − e ⎟   e=  
2 ⎝2 ⎠ yT ⋅ A

L L I ξξ
mpg  cos α = ρV g  yT sin α ⋅ A ⋅ − ρV gyT sin α ⋅ A  
2 2 yT ⋅ A
L L
mp  cos α o = ρV yT sin α ⋅ A ⋅ − ρV sin α ⋅ I ξξ  
2 2
L L
mp ⋅ cos α + ρV sin α ⋅ I ξξ m p ⋅ ctgα + ρV ⋅ I ξξ
yT  =   2 = 2 = 0,851m  
L L
ρV sin α ⋅ A ⋅ ρ ⋅ A⋅
2 2
⎛L ⎞
h =  ⎜ + yT ⎟ sin α = 0,4273m . 
⎝2 ⎠
 
 
S26.) Zatvarač A‐B dužine L i širine B, može rotirati oko zgloba B i ima graničnik u točki A. Zatvarač 
je od čelika gustoće  ρ 1  i debljine d. Uz zadanu težinu utega G izračunati dubinu fluida h=? za koju će 
zatvarač početi padati. Zadano: G=44500 N, B=2,4 m, L=4,6 m,   d=2,5 cm, α = 50o. Gustoća fluida  
ρ = 800 + Rbr ⋅ 4,5 kg m -3 . Gustoća čelika  ρ1 = 7700 + Rbr ⋅ 2 kg m -3 .  

 
 
 
 
 
 
 
S27.) Zatvarač na slici širine b=1,2 m zglobno je vezan u točki B i oslanja se na glatki zid u točki A. 
Gustoća morske vode je  =1025kgm‐3, dok su dimenzije a=2,9m, c=2,2m, h=5,2m. 
Izračunati: 
a.) Intenzitet sile morske vode na zatvarač, F;  
b.) Silu FA kojom zatvarač pritišće zid u točki A (pretpostavlja se gladak zid pa sila FA  djeluje 
okomito na zid); 
c.) Vertikalnu i horizontalnu silu reakcija u zglobu B, BH  i BV.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

S28.) Izračunati silu fluida na plohu koja je četvrtina plašta valjka širine B=2m. Presjek plohe BC je 
četvrtina kružnice radijusa R=4 m. Točka B nalazi se na dubini H=6m. Definirati pravce djelovanja 
vertikalne i horizontalne komponente sile fluida. 
y
E E E
A A A

TABDE FH FV
H F
b
FV
F
TABCDE TABCDE
D B D B D B
R
TBCD Tx P
FH
Px

C C Ax C
y
a) b) c) d)
 
Intenzitet horizontalne komponente 
FH = ρ ⋅ g ⋅ hTX ⋅ AX   
AX = 4 ⋅ 2 = 8 m 2 − pravokutnik    
4
hTX = 6 + = 8 m         
2
FH = 627840 N     
Intenzitet vertikalne komponente 
FV = ρ ⋅ g ⋅V  
⎛ 1 ⎞
V = B ⋅ ⎜ H ⋅ R + R2 ⋅π ⎟  
⎝ 4 ⎠
⎛ 1 ⎞
V = B ⋅ ⎜ 6 ⋅ 4 + ⋅ 4 2 ⋅ π ⎟ = 73.133 m3  
⎝ 4 ⎠
FV = 717432 N  
Intenzitet i nagib pravca djelovanja rezultantne sile 
F = FH2 + FV2 = 953358 N  
FV
tan β = ⇒ β = 48,8O  
FH
 
 
Pravac djelovanja horizontalne sile 
L ⋅ R3
I ξξ = = 10.667 m 4
12
 
I ξξ 10.667
y Px = yTx + = 8+ = 8.1667 m
yTx ⋅ AX 8⋅8
Horizontalna sila djeluje po horizontalnom pravcu kroz točku Px. 
 
 
Pravac djelovanja vertikalne sile 
Vertikalna sila djeluje po vertikalnom pravcu kroz točku kroz težište volumena VABCDE tj. kroz točku 
TABCDE.  
Težište volumena VABCDE odgovara težištu plohe AABCDE.  
Težište složene plohe dobije se iz tzv. Steinerovog pravila koje određuje da je prvi moment složene 
plohe jednak zbroju prvih momenata komponenata složene plohe.  
Momenti ploha računaju se prema osi y‐y. 
x ABCDE ⋅ AABCDE = x ABDE ⋅ AABDE + x DBC ⋅ ADBC  
R
x ABDE = = 2m 
2
AABDE = H ⋅ R = 24 m 2  
4R
x DBC = = 1.698 m  
3π
R 2π
ADBC = = 12.566 m 2  
4
x ⋅A + x DBC ⋅ ADBC
x ABCDE = ABDE ABDE = 1,896 m . 
AABCDE
 
Pravac djelovanja rezultantne sile F 
Sila F djeluje kroz točku P dobivenu sjecištima pravaca djelovanja horizontalne i vertikalne sile.  
 
Sila F uvijek djeluje kroz centar zakrivljenosti D tako da se taj uvjet mogao također koristiti za 
određivanje pravca djelovanja rezultantne sile F. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S29.) Pri  izgradnji  brane  potrebno  je  izabrati  čelični  zatvarač  na  ispustu:  a.)  ravni  pločasti  zatvarač;                  
b.)  segmentni  kružni  zatvarač.  Otvor  je  pravokutan  širine  b=2m  i  visine  r=5m.  Izračunati  za  koji  je  tip 
zatvarača potrebno primijeniti manju početnu silu pri otvaranju. Dubina vode h=20m. 
Pločasti zatvarač: pretpostaviti trenje samo na dnu, gdje je koeficijent trenja među čeličnim površinama 
m=0.7,  visina čeličnog segmenta na dnu k=0.3m, a masa zatvarača  1500 kg. 
Segmentni kružni zatvarač:  ovješen je u točki C; masa zatvarača  2400 kg. 

 
a.) Sila fluida pri dnu pločastog zatvarača   gdje je 
24.85 m     · 2 · 0.3 0.6     
146267 N
Normalna sila na dodiru površina pri dnu zatvarača 146267 N 
  Sila trenja među čeličnim površinama koja spriječava pomicanje ploče:  μ 102387 N. 
Težina :  14715 N 
Sila potrebna za pomicanje ploče  117102 N. 
 
b.) Težina zatvarača  23544 N, a težište četvrtine kruga je za   2.122 m 
udaljeno od desnog ruba zatvarača. 
Rezultantna sila vode na zatvarač oblika četvrtine valjka djeluje kroz centar zakrivljenosti kružnice 
C  tj. nema momenta vode koji se suprotstavlja otvaranju kružnog zatvarača.  
Sila potrebna za otvaranje zatvarača rotacijom oko točke C: 
  ∑ 0 
   
    9992 N 
 
       Proizlazi da je sila potrebna za otvaranje kružnog zatvarača višestruko manja. 
 
 
 
 
 
 
 
 S30.) Izračunati rezultantnu silu na zatvarač oblika polucilindra jedinicne širine B=1 m, H=3 m, R=1 m, 
α = 60 , ρ = 1000 kg m −3 .  
o

Voda

 
• Horizontalna sila 
FH , DE = FH , EF     ‐ poništavaju se 
FH = ρ v ⋅ g ⋅ hTX ⋅ AX = ρ ⋅ g ⋅ H ⋅ (2 R sin α ) ⋅ B
 
FH = −50.9 kN (djeluje prema lijevo)
 
• Vertikalna sila 
FDOLJE = ρ v ⋅ g ⋅ V1 = ρ v ⋅ g ⋅ V BDEFJGB
FGORE = ρ v ⋅ g ⋅ V2 = ρ v ⋅ g ⋅ V BAHGB
V = V1 − V2 = V BDEFJHAB ≡ ( polukrug + trapez ) ⋅ B
( )
FV = FDOLJE − FGORE = ρ v ⋅ g 12 R 2π + 2 R cos α ⋅ H ⋅ B = 44.7 kN (djeluje prema dolje)  
FR = FH + FV = 67.7 kN (djeluje prema dolje lijevo)
2 2

Fy
β = arctg = 41.3o kroz tocku C
Fx
        β je nagib rezultantne sile od horizontale. 
S31.) Odrediti težinu regulacijskog utega P da bi se za automatsku zapornicu težine G = 29430 N po 
metru dužine, održavala ravnoteža pri dubini h = 4 m. Zapornica je zglobno vezana na dnu. 
G = 29430 N, h = 4 m, r = 4 m, α = π/2 rad 

luk kružni isjeèak Steinerovo pravilo

P y
1
3
h

T XL T Xi
r
2
α α
B
r XL' r Xi'
y
 
 
r 2
Težište luka :  x L = )  
α kV
2r
Težište luka i isječka :  x' L =    za ¼ kružnice  Fv
π

xi =
2 2 ⋅r
)  
r
3α FH kG G
4r
kH

x 'i =    za ¼ kruga 
3π
 
r
∑MB = 0    FH ⋅ k H + FV ⋅ kV + G ⋅ k G = P ⋅ r  
 
⎛ 1 ⎞
FV = ρV ⋅ g ⋅ ⎜ r 2 − r 2 ⋅ π ⎟ ⋅ 1 = 33683,616   N 
⎝ 4 ⎠
h
FH = ρV ⋅ g ⋅ hTX ⋅ AX = 1000 ⋅ g ⋅ ⋅ AX = 78480   N     AX = 4 ⋅ 1 = 4  m2 
2
I ξς , x 5,33 1⋅ 43
e= = = 0,667        I ξς , x = = 5,3   m4 
yT , x ⋅ AX 2⋅4 12
r
kH = − e = 1,333   m         x2 = r − x'i = 2,302  m 
2
1 2
k G = r − x'l = 1,4535   m        A3 = r 2 − r ⋅ π = 3,4336   m2 
4
A1 ⋅ 2 − A2 ⋅ x 2
kV = = 0,895   m       A2 = 12,566   m2,  A1 = 16   m2 
A3
FH ⋅ k H + FV ⋅ kV + G ⋅ k G
P= = 44325,4  N   
r
S32.) D
Drvena štapn na bova kvadratnog pop prečnog pressjeka (a x a) d duga L=3,66 6 m ima na kraju uteg 
G 26,7  N  i  potonula  je  na  dno  na  dubini  h=  2,44  m.  Izraču
težine    G=  unati  kut  φ  za  koji  će  se
e  nagnuti 
bova. a == 5 cm, gusto oća drva ρD= 600 kg/m3.
=  

 
[ ]
VL = a 2 ⋅ L = 9,15 ⋅ 10−3 m3  
Vl = a 2 ⋅ l = 0,00255l  
l L
∑M A = 0 ⇒ U ⋅ ⋅ sin ϕ = G ⋅ sin ϕ
2 2
  (1) 

 
U = ρV ⋅ g ⋅ Vl = ρV ⋅ g ⋅ 0,00255 ⋅ l     (2) 
G = ρ D ⋅ g ⋅ VL = 53
3,86 N       (3) 
 
Iz (1), (2)), (3): 
553,86 ⋅ 3,66
l2 = = 8,038  
ρV ⋅ g ⋅ 0,00255
l = 2,8335m  
h
cosϕ = ⇒ ϕ = 30
3 ,61o  
l
 eka  A = 1 dm
2
S33.) D
Daska presje m  (stranica A potpuno jee u vodi) pottisnuta je preeko ruba u voodu i 
nalazi see u ravnoteži. Odrediti du
užinu potopljjenog dijela d
daske x=?. Specifična težžina daske je 
γ = G / V = 5886 Nm
N −3 . Ukupnna duljina daske jest  L = 8,6 m , a duuljina dijela izznad ruba je 
a = 2,6 m .  

 
 
Rez:   x = 1,7 m 
 
S34.) Deblo jedinične duljine prikazano na slici djelomično je uronjeno u vodu. Naslonjeno je na zid 
i nalazi se u ravnoteži. Odrediti silu uzgona koristeći slovne oznake za definiranje volumena dane na 
slici. 
fiktivna površina fluida
Gornja ploha D

G E F

TIJELO C

Donja ploha  
 
Ako označimo plohu CDA kao gornju plohu tijela i plohu ABC kao donju plohu tijela, uzgon na tijelo 
jednak je razlici vertikalne komponente sile fluida na donju plohu tijela i vertikalne komponente sile 
fluida na gornju plohu tijela. 
U = FG − FD . 
Sila na gore koja djeluje na donju plohu tijela jest,   
FG = ρ fluida ⋅ g ⋅ V ABCFGA , 
gdje je  V ABCFGA volumen između donje plohe tijela i površine fluida (realne ili fiktivne). 
Sila na dolje, koja djeluje da gornju plohu je 
FD = ρ fluida ⋅ g ⋅ V AEGA , 
gdje je  V AEGA  volumen između gornje plohe tijela i površine fluida (realne ili fiktivne). 
Uzgon je jednak razlici  U = FG − FD  pa slijedi: 
U = ρ fluida ⋅ g ⋅ V ABCFEA , 

Volumen  V ABCFEA  osjenčan je kosim crtama na donjoj slici. 

G E F

TIJELO C

 
 
S35.) Valjak širine L=1 m i radijusa R= 2 m djelomično uronjen u vodu nalazi se u statičkoj ravnoteži. 
a.) Odrediti težinu valjka G= ?  
b.) Odrediti silu kojom valjak djeluje na stijenku FH=? 
 
a.) Vertikalne sile 
           (1)
     
     (2) 
 
 
 
 
 
 
F prema gore: 
2 140118 N    (3) 
 
F prema dolje: 
8421 N        (4) 
Iz (2), (3) i (4) slijedi: 
131697 N 
odnosno, zbog (1) 
131697 N

 
b.) Horizontalne sile 
  (poništavaju se) 
 
    2  
19620   (sila kojom valjak djeluje u točki D) 
S36.) Izračunati horizontalnu i vertikalnu komponentu sile vode po metru širine valjka  
(B = 1 m) radijusa R=1 m prikazanog na slici. FH, FV =?  

 
 
 
Rez:   FH = 26100 N 
  FV = 41500 N 
S37.) Valjak promjera D = 2,4 m zatvara pravokutni otvor na dnu spremnika. Izračunati silu kojom 
voda  tlači  cilindar  ako  je  dubina  vode  H  =  3,6  m.  Širina  spremnika  B  =  1  m.  Prema  slici:  R  =  1,2  m;        
Z = 0,6 m   

     
Horizontalne sile 
Sve horizontalne sile su uravnotežene. 
Vertikalne sile 

Ukupna sila kojom voda tlači cilindar:  FUKUPNO = FDOLJE − FGORE  

⎛ 1 ⎞
FDOLJE = FCDE = ρV ⋅ g ⎜ 2 R ⋅ 3 − R 2π ⎟ ⋅ B = 48442,3 N 
⎝ 2 ⎠
FGORE = 2 ⋅ FCA = 2 ⋅ [ρV ⋅ g ⋅ Ak ⋅ B]  

L = R 2 − Z 2 = 1,04 m       ⇒ k = R − L = 0,16 m  

αo
A1 = R 2π = 0,377 m 2    ‐ kružni isječak 
360
1
A2 = Z ⋅ L = 0,312 m 2     ‐ trokut 
2
A3 = A1 − A2 = 0,065 m 2   ‐ polovina kružnog odsječka 

Ak = A3 + k ⋅ 3 = 0,545 m 2  

⇒ FGORE = 2 ⋅ FCA = 2 ⋅ [ρV ⋅ g ⋅ Ak ⋅ B] = 10692,9 N  

  FUKUPNO = FDOLJE − FGORE = 48442,3 − 10692,9 = 37749,9 N  ‐ djeluje prema dolje 

S38.) Kugla zatvara otvor na dnu. Kolika mora biti specifična težina kugle  γ = G / V  da se pri 
zadanoj dubini vode kugla tek počinje dizati? Prema slici:  h = r / 3 . Volumen odsječka kugle 
V0 = π h 2 (r − h / 3) . 
 

 
 
 
Rez:  γ = 1452,7 Nm  
−3