‫ﻣﻌﻠﻢ ﻛﻴﺴﺖ و وﻇﻴﻔﺔ او ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﺑﺮﺗﺮاﻧﺪ راﺳﻞ‬
‫ﺣﺮﻓﺔ ﻣﻌﻠﻤﻲ و ﺗﺪرﻳﺲ در ﺻﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺮ ﺣﺮﻓﺔ دﻳﮕﺮ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮل ﮔﺮدﻳـﺪه و‬
‫از ﺣﺮﻓﻪاي ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﺤﺪود و ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺮدم ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺷـﻌﺒﻪاي ﻋﻈـﻴﻢ و ﻣﻬـﻢ از‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻠﻤﻲ ﺳﺎﺑﻘﻪاي دراز و ﺑﺲ ﺷﺮﻳﻒ دارد ﻛﻪ از آﻏﺎز ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺎ ازﻣﻨﺔ اﺧﻴﺮ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﺟﻬـﺎن‬
‫ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻛﻪ از ﻋﻘﺎﺋﺪ و آرﻣﺎﻧﻬﺎي اﺳﻼف ﺧﻮد ﻣﻠﻬﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛـﻪ وﻇﻴﻔـﺔ‬
‫وي آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ آﻧﭽـﻪ را ﻓﻜـﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻠـﻴﻢ دﻫـﺪ؛ ﺑﻠﻜـﻪ وﻇﻴﻔـﻪاش ﺗﻠﻘـﻴﻦ ﻋﻘﺎﺋـﺪ و ﻋـﺎم داورﻳﻬـﺎﺋﻲ‬
‫)‪ (Prejudice‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎﻧﺶ ﻣﻔﻴﺪ و ﺛﻤﺮﺑﺨﺶ ﻣﻲﺷﻤﺮﻧﺪ‪ .‬در روزﮔـﺎر ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻛﺴـﻲ را ﻣﻌﻠـﻢ ﻣـﻲ‪-‬‬
‫داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ داﻧﺶ و ﺣﻜﻤﺖ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده داﺷﺘﻪ و ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺳﻌﻲ واﻓﻲ ﻣﺒﺬول ﻣﻲداﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺗﺎ در ﺣﻠﻘﺔ درس او‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي در ﺑﺎرش ﮔﻮش ﻓﺮادﻫﻨﺪ‪ .‬در زﻣﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﮔﺮوه ﻣﺘﺸﻜﻠﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﻛﺎر‬
‫آﻧﻬﺎ و آﻧﭽﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻲدادﻧﺪ ﻧﻈﺎرت ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻣﻜﺮر ﺑﺠﻬﺖ ﻋﻘﺎﺋـﺪي ﻛـﻪ‬
‫اﻇﻬﺎر ﻣﻲداﺷﺘﻨﺪ ﻣﻮرد ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻘﺮاط ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪ و اﻓﻼﻃﻮن ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ اﻳﻦ‬
‫وﻗﺎﻳﻊ ﻣﺎﻧﻊ اﺷﺎﻋﺔ ﻋﻘﺎﺋﺪ آﻧﺎن ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ذاﺗﺎً و ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دوﺳﺖ دارد از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎﻳﺶ زﻧﺪه‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺑﻪ ﺑﻘﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻋﻼﻗﻪاي ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﺣﺴﺎس اﺳﺘﻘﻼل ﻓﻜﺮي ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﺔ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻌﻠﻢ وﻇﻴﻔﻪ دارد‬
‫داﻧﺶ و ﺣﻜﻤﺖ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺮﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻛﻨﺪ و در ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﻄﺢ ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺪ و ﺟﻬﺪ ﺑﻠﻴﻎ‬
‫ﻣﺒﺬول دارد‪ .‬در روزﮔﺎر ﻗﺪﻳﻢ ﻣﻌﻠﻢ اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ را آزاداﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ ،‬ﻣﮕﺮ در ﻣﻮارد ﻧﺎدري ﻛﻪ ﻣﺪاﺧﻼت ﻧﺎﺑﺠﺎ‬
‫و ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺣﻜﺎم ﻇﺎﻟﻢ و ﻣﺮدم ﻗﺸﺮي و ﻣﺘﻌﺼﺐ در ﻛﺎر آﻧﻬﺎ وﻗﻔﻪاي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬در ﻗﺮون وﺳﻄﻲ ﻣﻌﻠﻤﻲ‬
‫در اﻧﺤﺼﺎر ﻛﻠﻴﺴﺎ درآﻣﺪ و ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﺷﺪ ﻛﻪ اﻣﻮر ﻓﻜﺮي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﻄﺌﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دورة رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻋﻠﻢ و ادب )رﻧﺴﺎﻧﺲ( آﻏﺎز ﺷﺪ و اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑـﺮاي ﺗﻌﻠـﻴﻢ و ﺗﻌﻠـﻢ ﻗﺎﺋـﻞ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﻧﻴﺰ آزادي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﻌﻠﻢ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪.‬‬

‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻔﺤﺺ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ را وادار ﺑـﻪ ﺗﻮﺑـﻪ و اﺳـﺘﻐﻔﺎر ﻛـﺮد و داﻧﺸـﻤﻨﺪ ﻣﻌـﺮوف دﻳﮕـﺮ‬
‫ﮔﻴﻮردوﻧﻮ ﺑﺮوﻧﻮ را ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﺑﺴﺘﻨﺪ و او را ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﻫﺮﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﺮدان ﺑﺰرگ ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﻣﻮرد ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد وﻇﻴﻔﺔ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻮد‪ ،‬اﻧﺠﺎم داده ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﻠﻤﻲ از ﻗﺒﻴﻞ داﻧﺸـﮕﺎﻫﻬﺎ در‬
‫اﻧﺤﺼﺎر ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺟﺰﻣﻲ و ﻣﺘﻌﺼﺒﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈـﻢ ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻫـﺎي ﻓﻜـﺮي ﺑﻮﺳـﻴﻠﺔ‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻼً ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻋﻠﻲاﻟﺨﺼﻮص ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻃﺮاز اول‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﻧﻴﻮﺗﻦ‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ارﺗﺒـﺎﻃﻲ‬
‫ﺑﺎ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻧﭽﻨﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺪم ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ در‬
‫راه اﻗﺪاﻣﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﻮدﻣﻨﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬

‫در ﺟﻬﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ آن‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪاي ﺟﺪﻳﺪ روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭼﻴﺰي ﺑﻨﺎم ﺗﻌﻠﻴﻤـﺎت‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺔ دوﻟﺖ و ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از اﻓﺮاد داده ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻌﻠـﻢ در‬
‫اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺣﻜﻢ ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ رﺳﻤﻲ را دارد ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﻪ اﺟﺮاي اواﻣﺮ اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻪ داﻧﺶ و ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎت او‬
‫را دارﻧﺪ و ﻧﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪاي ﺑﺮاي ﻫﺪاﻳﺖ ﺟﻮاﻧﺎن و ﻧﻈﺮ آﻧﺎن در ﻣﻮرد ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈـﺮ ﻣﺘﺼـﺪي ﺗﺒﻠﻴﻐـﺎت‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ وﻇﺎﻳﻔﻲ را ﻛـﻪ در ﺗﺨﺼـﺺ‬
‫آﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا درآورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت دوﻟﺘﻲ اﻣﺮي ﻛﺎﻣﻼً ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت آﺷﻜﺎرا ﺧﻄﺮات ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻫﻢ درﺑﺮدارﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺿﻮاﺑﻂ دﻓﺎﻋﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از آﻧﻬﺎ وﺣﺸﺖ داﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﺎرز و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻋﻈﻤﺖ ﺧﻮد در آﻟﻤﺎن ﻧﺎزي دﻳﺪه ﺷﺪﻧﺪ و‬
‫اﻳﻦ ﺧﻄﺮات ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در روﺳﻴﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻄﺮات ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺴـﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮام ﻳﻚ آﺋﻴﻦ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻌﺼﺐ را ﺑﭙﺬﻳﺮد و ﻛﻤﺘﺮ ﻓﺮد داﻧﺸﻤﻨﺪ و آزادﻓﻜﺮي ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﺑـﻪ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫راه و روﺷﻲ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﻴﻦ آﺋﻴﻨﻲ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﭘﻠﻴﺪيﻫﺎ و ﻧﺎدرﺳﺘﻲﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻳـﺪة‬
‫اﻏﻤﺎض ﺑﻨﮕﺮد و از ﺑﻴﺎن اﻓﻜﺎر ﺧﻮد در ﻣﻮرد اﻣﻮر ﺟﺎري ﺑﺸﺪت اﺣﺘﺮاز ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﻓﻘﻂ اﻟﻔﺒﺎ و ﺟﺪول‬
‫ﺿﺮب را ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺤﺚ و ﺟﺪﻟﻲ درﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ در ﻛﺎر ﺗـﺪرﻳﺲ‬
‫وي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﻲآورﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺪرﻳﺲ اﻳﻦ ﻣﻮاد در ﻛﺸﻮرﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ در اﻧﺤﺼﺎر ﻳﻚ ﺣﺰب اﺳﺖ و‬
‫ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺌﻮن زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد در اﺧﺘﻴﺎر دوﻟﺖ اﺳﺖ؛ ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ از روﺷﻬﺎﺋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ او ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻠﻤﻲ را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎ وادار ﻛﺮدن ﺑﺪون ﭼﻮن و ﭼﺮاي ﻣﺘﻌﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺤـﺾ و ﺗﺒﻌﻴـﺖ از‬
‫ﻗﺪرت او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ‪ ،‬ﺗﻤﻠﻖ و ﭼﺎﭘﻠﻮﺳـﻲ و اﻃﺎﻋـﺖ ﻛﻮرﻛﻮراﻧـﻪ را ﺗﻠﻘـﻴﻦ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻤﺤـﺾ آﻧﻜـﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﭘﺎ را از ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﻣﻮاد ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻣﺒﺮﻫﻦ ﻓﺮاﻧﻬﺪ و ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺻﻮﻟﻲ و ﺟـﺪي ﺑﭙـﺮدازد ﻧـﺎﮔﺰﻳﺮ اﺳـﺖ از‬
‫ﻧﻈﺮات ﻣﻘﺎﻣﺎت رﺳﻤﻲ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﻮاﻧﺎن اﻓﺮادي ﻣﺘﻌﺼﺐ از آب درﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در آﻟﻤﺎن ﻧﺎزي اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و اﻛﻨﻮن ﻫﻢ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻮروي ﻫﻤﻴﻦ وﺿﻊ را دارﻧﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻲ ﺟﻮاﻧـﺎن از ﺟﻬـﺎن ﺧـﺎرج و آﻧﭽـﻪ در آﻧﻄـﺮف ﻣﺮزﻫـﺎي‬
‫ﻛﺸﻮرﺷﺎن ﻣﻴﮕﺬرد‪ ،‬اﻃﻼﻋﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪهاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﺮﮔﺰ در ﺧﻮد ﺟﺮأت اﻇﻬﺎر آن را‬
‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻄﺮات ﻛﻤﺘﺮي درﺑﺮدارد از وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻋﻘﺎﺋﺪ اﻓﺮاﻃﻲ و ﺗﻌﺼﺒﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗـﺮون وﺳـﻄﻲ و‬
‫اﺷﺎﻋﺔ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺔ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ؛ اﻣﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺟﺰﻣﻲ و ﭘﻴﺮوان ﻣﺘﻌﺼـﺐ ﻋﻘﺎﺋـﺪ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ در آﻟﻤﺎن و اﻳﺘﺎﻟﻴـﺎ و روﺳـﻴﻪ و ﺣﺘـﻲ ژاﭘـﻦ‬
‫آﺋﻴﻦﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را ﺗﺮوﻳﺞ و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﻫﺮﻳﻚ از اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺟﺪ و ﺟﻬﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻌﺼﺒﻲ ﻣﻠﺖﭘﺮﺳﺖ ﺑﺎر آورﻧـﺪ و‬
‫در آﻧﻬﺎ ﺣﺲ ﺑﺮﺗﺮي ﻧﮋاد را ﺑﭙﺮوراﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ اﻓﺮاد ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ وﺟﻪ‬
‫اﺷﺘﺮاﻛﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ و ﻫﻴﭽﻴﻚ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺗﻤﺪن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺷﻤﻨﻲﻫﺎ و ﺧﺼﻮﻣﺖﻫﺎي ﺑـﻴﻦ دو‬
‫ﻛﺸﻮر را ﺑﺮﻃﺮف ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺻﻮل ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻬﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬از زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ اول ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻲ روز اﻓـﺰون رو ﺑـﻪ‬
‫اﺿﻤﺤﻼل ﻧﻬﺎده اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1920‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻟﻨﻴﻨﮕﺮاد اﻗﺎﻣﺖ داﺷﺘﻢ اﺳﺘﺎد رﻳﺎﺿﻴﺎت داﻧﺸﮕﺎه آن ﺷـﻬﺮ‬
‫را ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدم‪ .‬وي ﻣﺮدي ﺟﻬﺎﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﻨﺪن و ﭘﺎرﻳﺲ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﻳﺘﺨـﺖﻫـﺎي ﺟﻬـﺎن آﺷـﻨﺎ ﺑـﻮد و در‬
‫ﻛﻨﮕﺮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻋﻀﻮﻳﺖ داﺷﺖ‪ .‬در زﻣﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺷﻮروي اﺟﺎزه ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻬﺎي‬
‫ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺮوﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا ﻣﻴﺎن آن ﻛﺸﻮرﻫﺎ و ﻛﺸﻮر ﺧـﻮد ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑﻌﻤـﻞ آورده ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻧـﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﺪﺳـﺖ آورﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ در ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻧﮋاد ﻛﻤﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ اذﻋﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫اﺣﺴﺎس در ﻫﻤﺔ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ وﻗﺖ دﻳﮕﺮ ﺷﺪت و ﺣﺪت دارد‪.‬‬

‫در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن )و ﺑﻌﻘﻴﺪة ﻣﻦ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ( ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺪرﻳﺲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ و آﻟﻤﺎﻧﻲ‬
‫از وﺟﻮد ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﻬﺎ و آﻟﻤﺎﻧﻴﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﻴﺖ ﺷﺨﺺ در اﻧﺘﺼﺎب او ﺑﻪ ﻣﻘـﺎﻣﻲ و ﻋـﺪم ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻬﺎرت و ﺗﺨﺼﺺ او ﺑﻪ زﻳﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﺗﻮﻫﻴﻨﻲ ﺑﻪ آرﻣﺎن و ﻫﺪف ﻏﺎﺋﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻴﺮاث اﻣﭙﺮاﻃﻮري روم و ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ ﺑﻮده و اﻛﻨﻮن در اﺛﺮ ﻫﺠﻮم ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي ﻧﺎﭘﺨﺘﻪ و ﺧﺎم در ﺷﺮف‬
‫اﺿﻤﺤﻼل و ﻧﺎﺑﻮدي اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي آزاد اﻳﻦ ﺧﻄﺮات ﺑﻪ ﺣﺪودي ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ ﺑﺪاﻧﻬﺎ اﺷﺎرت رﻓﺖ ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ اذﻋـﺎن‬
‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺟﺪي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻮء در ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﮔﺮ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫آزادي ﻓﻜﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻌﻠﻤﺎن را از اﺳﺎرت ﻓﻜﺮي ﻣﺤﻔﻮظ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ ﺧﻄﺮ را ﺑـﻪ ﻧﺤـﻮ ﻣﺴـﺘﻮﻓﻲ‬
‫دﻓﻊ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ ﺷﺮط ﻻزم‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ دﻗﻴﻖ و روﺷﻦ در ﻣﻮرد ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻌﻠﻤـﺎن اﻧﺘﻈـﺎر‬

‫‪4‬‬
‫ﻣﻲرود ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ دوﻟﺖﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻫﻢ ﻋﻘﻴﺪه ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻌﻠﻮم و روﺷـﻦ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و ﺟﺪل ﻧﻴﺎز ﻧﺪارﻧﺪ؛ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻤﻮﻟﻲﺗﺮﻳﻦ وﻇﺎﺋﻒ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺔ اﺻﻮل ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻـﻞ‬
‫ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺗﻤﺪن ﻓﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﺪن ﻣﺎ اﻳﻦ اﺻﻞ ﺑﻼﺗﺄﻣـﻞ ﻓﺎﻳـﺪﺗﻲ ﻣﺤﺴـﻮس دارد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌـﺔ‬
‫ﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﺎﻓﻲ اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻓﻨﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ وﺳﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ را ﻛﻪ راﺣﺖ و آﺳﺎﻳﺶ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻣﺎ ﺑﺮ‬
‫آﻧﻬﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ اﮔﺮ درﺻﺪ ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ از ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﺧﻮاﻧﺪن ﻋﺎﺟﺰ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻻﺋﻞ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻴﻤـﺎت اﺟﺒـﺎري‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ دوﻟﺖﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ درﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ در دوره ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣـﻲﺗـﻮان در ﻣـﻮرد ﻣﻮﺿـﻮﻋﺎت ﺟـﺪﻟﻲ‬
‫ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﻛﺮد و اﻓﻜﺎر اﻓﺮاد را آﻧﭽﻨﺎن ﭘﺮورش داد ﻛﻪ ﻣﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﻀﺮ ﺑﻪ ﺣﺎل اﻓﺮاد ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺪرت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻓـﺎع‬
‫از دوﻟﺖ در ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺘﻤﺪن ﺑﻌﻬﺪة ﻣﻌﻠﻤﺎن و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺷﻤﺸﻴﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺠـﺰ ﻛﺸـﻮرﻫﺎﺋﻲ ﻛـﻪ دوﻟـﺖ در‬
‫اﻧﺤﺼﺎر ﻳﻚ ﺣﺰب اﺳﺖ دﻓﺎع از دوﻟﺖ اﻣﺮي ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ و ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﻋﻤﺎل ﮔﺮدد‪ ،‬ﻓـﻲ‬
‫ﻧﻔﺴﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎد ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻧﺘﻘﺎد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ در ﻛﺎر ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ از روشﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫روﺷﻦ ﻓﻜﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﻮﺳـﻞ ﺟﻮﻳـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ دوﻟﺘـﻲ ارزش دﻓـﺎع داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻨﻴﻦ روﺷﻬﺎﺋﻲ ﻛﺎﻣﻼً ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل اﻓﺮادي ﻛﻪ داﻧﺶ ﻛﺎﻓﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ از اﻳﻦ روﺷﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻘﻴﺪه اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﺮ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ وﺣﺪت ﻋﻘﻴـﺪه و ﺗﻘﻠﻴـﻞ آزادي‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﻣﻠﻞ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﻜﺮر ﺷﻨﻴﺪهاﻳﻢ ﻛﻪ آزادي ﻳﻚ ﻛﺸﻮر را در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ ﺿﻌﻴﻒ و ﻧﺎﺗﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ در ﻫـﺮ‬
‫ﻳﻚ از ﺟﻨﮕﻬﺎي ﻣﻬﻢ از ﺳﺎل ‪ 1700‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﺸﻮري ﭘﻴﺮوز ﺷﺪه ﻛﻪ از آزادي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻬـﺮهﻣﻨـﺪ ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻣﻠﺖﻫﺎﺋﻲ ﺑﻪ ورﻃﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺣﺪت ﻋﻘﻴﺪه اﻋﺘﻘﺎد داﺷـﺘﻪ و اﻓـﺮاد را از ﺑﺤـﺚ‬
‫آزاد ﺑﺮ ﺣﺬر داﺷﺘﻪ و ﻗﺪرت ﺗﺤﻤﻞ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺟﺰﻣﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺴـﻠﻢ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫وﻟﻲ دﻳﮕﺮان اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت از ﺟﻬﺎت دوﮔﺎﻧﻪ ﮔﻮش ﻓﺮا دﻫﻨﺪ ﻋﻘﺎﺋﺪي ﻧﺎدرﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ‬
‫اﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو ﻣﺼﻴﺒﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻳﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺟﺰﻣﻲ ﺟﻬـﺎن را ﻣﺴـﺨﺮ و از‬
‫اﺷﺎﻋﺔ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﺗﺎزه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﻣﺼﻴﺒﺖﺑﺎرﺗﺮ آﻧﻜﻪ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن رﻗﻴﺐ‪ ،‬ﻣﺬاﻫﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺗﺤـﺖ ﺳـﻠﻄﺔ‬
‫ﺧﻮد درآورده اﻓﺮاد ﻫﺮ ﻣﺬﻫﺐ را ﻋﻠﻴﻪ اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺐ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﻣﻲاﻧﮕﻴﺰﻧﺪ‪ .‬ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﻴـﺮوزي ﮔـﺮوه اول در‬
‫ﻗﺮون وﺳﻄﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ و ﺧﻄﺮات ﮔﺮوه دوم در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺟﻨﮓ ﭘﻴﺪا ﺷﺪه و ﻣﺠـﺪداً در زﻣـﺎن ﻛﻨـﻮﻧﻲ‬
‫ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮوه اول ﺗﻤﺪن را ﻣﺘﻮﻗﻒ و از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ آن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﮔـﺮوه دوم ﺗﻤـﺪن را ﻛـﺎﻣﻼً‬
‫ﻧﺎﺑﻮد و ﻣﻨﻬﺪم ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ دو ﮔﺮوه و ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪاﻓﻊ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎﻣﻼً روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ روﺣﻴﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺣﺰﺑﻲ ﻳﻜﻲ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﻄـﺮات زﻣـﺎن ﻣﺎﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫روﺣﻴﻪ در ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻠﺖﭘﺮﺳﺘﻲ و ﺑﺮﺗﺮي ﻧﮋاد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ ﻣـﻲﮔـﺮدد و در ﺷـﻜﻠﻬﺎي دﻳﮕـﺮ ﻣﻮﺟـﺪ‬
‫ﺟﻨﮕﻬﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻇﻴﻔﺔ ﻣﻌﻠﻤﺎن آﻧﺴﺖ ﻛﻪ از ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻣﻴﺎن اﺣﺰاب ﺑﻪ دور ﻣﺎﻧﻨﺪ و روش ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻲ‪-‬‬
‫ﻃﺮﻓﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را راﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻮر را ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻣـﻮرد ﻗﻀـﺎوت‬
‫ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و ﻗﻀﺎوﺗﻬﺎي ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺒﻪ را ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ارزش ﻇﺎﻫﺮي ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻋﺎم داورﻳﻬـﺎي‬
‫ﺗﻮدة ﻣﺮدم ﻳﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ را ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻓﺖ ﺣﺮﻓﻪاياش اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻫﻤﺔ اﻣﻮر ﻋﺪاﻟﺖ را‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪل درﺑﮕـﺬرد و در ﻳـﻚ ﻣﺤـﻴﻂ آرام ﻋﻠﻤـﻲ ﺑـﻪ ﺗﺤﻘﻴـﻖ و‬
‫ﺗﻔﺤﺺ ﺑﭙﺮدازد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت وي ﺑﺮاي ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﺮدم ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ از ﻣﻌﻠـﻢ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻛﻴﻨـﻪ‬
‫ﺗﻮزي اﻳﻦ اﻓﺮاد دﻓﺎع ﻛﺮد؛ ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ اﺷﺎﻋﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻏﻴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺛﺒﺎت ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬
‫ﻧﺎﺻﻮاب دﺳﺖ ﻳﺎزﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬وﻇﻴﻔﺔ ﻣﻌﻠﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮو ﻧﺸﺎﻧﺪن آﺗﺶ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت ﺟﺎري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وي وﻇﺎﺋﻒ ﻣﻬﻤﺘﺮي دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ و وي را ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻌﻠﻤﻲ ﺑﺰرگ و ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ذاﺗﺎً و ﺑـﺎﻟﻘﻮه ﻣﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ اﺟـﺮاي اﻳـﻦ‬
‫وﻇﺎﺋﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﺔ دﻳﮕﺮ دﻓﺎع از ﺗﻤﺪن را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ از ﻣﻌﻨـﺎي ﺗﻤـﺪن ﺑـﻪ‬
‫وﺟﻬﻲ ﻧﻴﻜﻮ آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺧﺼﻴﺼﻪ و روﺣﻴﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻤﺪن ﺑﻪ ﺷـﺎﮔﺮدان ﺧـﻮد رﻏﺒـﺖ ﺗـﺎم و ﺗﻤـﺎم‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﺳﺆال در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺎ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻣﺘﻤﺪن ﺑﻪ ﭼﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ؟‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال از ﻃﺮﻳﻖ اﺷﺎره ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻣﺎدي ﻣﻲﺗﻮان ﺟﻮاب داد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪاي ﻣﺘﻤﺪن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت زﻳﺎد‪ ،‬اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎي ﺑﻴﺸﻤﺎر و ﺣﻤﺎمﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ! و ﺗﺤﺮك زﻳﺎدي در ﻫﻤﺔ اﻣﻮر آن دﻳﺪه‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪة ﻣﻦ اﻏﻠﺐ اﻓﺮاد ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻌﻘﻮل اﻫﻤﻴﺖ ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪ .‬ﺗﻤـﺪن ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﻲ‬
‫اﺧﺺ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ذﻫﻨﻲ اﺳﺖ و ﺑﺎ زواﺋﺪ ﻣﺎدي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺔ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻪ داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﺮدي و ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺧﻮد و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺤﺪودش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن از ﻧﻘﻄـﻪ ﻧﻈـﺮ‬
‫زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن آﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﻮرش ﻳﻜﻲ از ﻛﺸـﻮرﻫﺎي ﺟﻬـﺎن اﺳـﺖ و اﻓـﺮاد ﻫـﺮ ﻛﺸـﻮري ﺑـﺮاي‬
‫زﻳﺴﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدن و اﺣﺴﺎس از ﺣﻘﻮق ﻣﺘﺴﺎوي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ زﻣﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﻗـﺮون ﮔﺬﺷـﺘﻪ و‬
‫آﻳﻨﺪ ﺑﺴﻨﺠﺪ و ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت زﻣﺎن او در ﻧﻈﺮ ﻣـﺮدم ﻗـﺮون آﻳﻨـﺪه ﻋﺠﻴـﺐ و ﻏﺮﻳـﺐ ﺟﻠـﻮه ﺧﻮاﻫـﺪ ﻛـﺮد‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت ﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎ دﻳﺪة ﺑﺎزﺗﺮي ﺑﻨﮕـﺮﻳﻢ او‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از وﺳﻌﺖ دوراﻧﻬﺎي زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻓﻮاﺻﻞ ﻛﺮات آﺳﻤﺎﻧﻲ آﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺒﺎﻳﺪ روﺣﻴﺔ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫را درﻫﻢ ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺣﻜﻢ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎﺋﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ذﻫﻦ و ﻗﻠﻤﺮو اﻧﺪﻳﺸـﺔ آﻧـﺮا وﺳـﻌﺖ دﻫـﺪ‪ .‬اﮔـﺮ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺘﻤﺪن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﻬﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻫﻢ داراي وﺳﻌﺖ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫آدﻣﻴﺎن ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺑﻴﻦ ﺗﻮﻟﺪ و ﻣﺮگ را ﻣﻲﭘﻴﻤﺎﻳﻨﺪ‪ :‬در اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔـﺎﻫﻲ اوﻗـﺎت ﺧﻮﺷـﺒﺨﺖ و ﮔـﺎﻫﻲ دﭼـﺎر‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت ﺑﺨﺸﻨﺪه و ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺣﺮﻳﺺ و ﻃﻤﺎﻋﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت روﺣﻴﺔ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﻲ دارﻧﺪ و‬
‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺟﺒﻮن و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدارﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﻴﺎت ﺑﻪ دﻳﺪة ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻨﮕـﺮد‪ ،‬ﺑﻌﻀـﻲ ﭼﻴﺰﻫـﺎ‬
‫ارزﺷﻤﻨﺪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد از ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ اﻟﻬﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻫﻮش‬
‫ﺳﺮﺷﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ و ﺑﻌﻀـﻲ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ذوق‬
‫ﻟﻄﻴﻒ و اﺣﺴﺎﺳﺎت رﻗﻴﻖ زﻳﺒﺎﺋﻲ را ﺧﻠﻖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻮﺟﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎﺋﻲ ﻧﻴﻜﻮ ﺷـﺪهاﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻇﻠـﻢ و ﺳـﺘﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ و ﻣﺼﻴﺒﺖ و ﺧﺮاﻓﺎت را ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮار دادهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﻗﺪرت اﻳﺸﺎن ﺑـﻮده در ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ آدﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺴﺎن ﻣﺘﻤﺪن اﮔﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻴﺰي را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺎي اﻧﺘﻘﺎد و ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ آن ﭼﻴـﺰ را‬
‫درك ﻛﻨﺪ‪ .‬وي ﻣﻲﻛﻮﺷﺪ ﻋﻠﻞ ﻏﻴﺮ ﺷﺨﺼﻲ اﻧﺤﺮاﻓﺎت را ﻛﺸﻒ ﻛﺮده آﻧﻬﺎ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد و ﻫﺮﮔﺰ از اﻓﺮادي ﻛﻪ در‬
‫دام اﻳﻦ اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﮔﺮﻓﺘﺎر آﻣﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻨﻔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ اﻣﻮر ﻛﻪ ﺑﺮﺷﻤﺮدﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ در ذﻫﻦ و ﻗﻠﺐ ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻌﻠﻢ اﻳﻦ ﻣﻮارد را از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺪرﻳﺲ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻠﻴﻢ او ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺘﻘـﺎل ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫داد‪.‬‬

‫ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻮب ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻪ و ﻗﻠﺒﺎً ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ آﻧﭽـﻪ را درﺳـﺖ و ﺻـﺤﻴﺢ‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪ .‬ﻣﺒﻠﻎ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﺼﻠﺘﻲ را ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺮ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ ﭼﺸـﻢ ﺳـﺮﺑﺎزان ﻳـﻚ‬
‫ﻗﺸﻮن ﻣﻲﻧﮕﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ داﻧﺶ آﻣﻮزان اﻓﻜﺎري در ﺳﺮدارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮد آﻧﻬـﺎ ارﺗﺒـﺎط ﻧـﺪارد و در‬
‫اﻳﻨﺼﻮرت ﻫﻴﭻ ﻓﻜﺮ و ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮ اﺻﻞ ﺻﺤﻴﺢ ﺧﻮد اﺳﺘﻮار ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از اﻳﻦ اﻫﺪاف و اﻓﻜﺎر ﺑﺮاي ﻧـﺎﺣﻖ ﻛـﺮدن‬
‫ﺣﻖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت ﺣﺎﻛﻤﺎن ﻇﺎﻟﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺒﻠﻎ دوﺳﺖ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﺟﻬﺎن را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺄﻣﻞ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و آزاداﻧﻪ ﻫﺪﻓﻲ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ داراي ارزش اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﮔﻠﻜﺎري دوﺳﺖ دارد ﺷﺎﮔﺮدﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﻛﻪ دﻟﺨﻮاه اوﺳﺖ‬
‫ﺗﺮﺑﻴﺖ و ﭘﺮورش ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از رﺷﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﻬﺎ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺣﺴـﺎدت و ﺑـﻲ ذوﻗـﻲ و‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻗﺪرت و ﻧﻴﺮوي ذاﺗﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ اﺣﺘﻴـﺎﺟﻲ ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ اﻓـﺮاد ﻇـﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﻛﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﺷﺪ ﻓﻜﺮي اﻓﺮاد در ﺳﻨﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ و ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫در اﻓﺮاد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫در وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن ﻋﻘﺪﻫﺎي آزاردﻫﻨﺪه رواﻧﻲ ﺑﻪ وﻓﻮر در اﻓﺮاد دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻋﻘـﺪهﻫـﺎ در‬
‫اﺻﻞ ﺟﺰء ذات آدﻣﻲ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪة ﻣﻦ اﻳﻦ ﻋﻘﺪهﻫﺎ ﻧﺎﺷﻲ از اﺣﺴﺎس ﻋﺪم ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ﻳﻜﻲ از وﻇﺎﺋﻒ ﻣﻌﻠﻢ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ را ﺑﻪ راﻫﻬﺎﻳﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ اﻣﻜـﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪ و دﻟﻨﺸﻴﻦ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﺪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ ﺑﻄﺮﻳﻘﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﻞ ﺑﻪ آزار دﻳﮕﺮان‬
‫در آﻧﻬﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﻮد‪ .‬در ﻧﻈﺮ اﻏﻠﺐ اﻓﺮاد ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن و ﻫﻢ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان ﻫﺪف اﺳـﺖ‪ ،‬ﻟـﻴﻜﻦ‬
‫اﻳﻦ ﻃﺮز ﻓﻜﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻃﺮﻳﻘـﻪ آﻧﺴـﺖ ﻛـﻪ اﻧﺴـﺎن ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﻫـﺪف ﻋﻤـﻮﻣﻲ از‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﺪ و ﻃﺮﻳﻘﻪ دﻳﮕﺮ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ را اﺻﻼً ﺑﺤﺴﺎب ﻧﻴﺎورد‪.‬‬

‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﻧﻮﻋﻲ ﺟﻮاﻧﻤﺮدي ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺧﺼـﻠﺖ را داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺑﻴﺮﺣﻤﻲ در آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺒﻨﺎي آن ﻧﻮﻋﻲ ﺣﺴﺎدت ﻧﺎآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و‬
‫اﻳﻦ ﺣﺴﺎدت ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻛﻮدﻛﻲ و ﻳﺎ ﺟﻮاﻧﻲ در ﻓﺮد رﻳﺸﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ آن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ‬
‫را از ﭼﻨﮕﺎل اﻳﻦ اﻣﺮاض و ﻧﺎراﺣﺘﻲﻫﺎي رواﻧـﻲ ﺑﺮﻫﺎﻧـﺪ‪ .‬ﭼﻨـﻴﻦ ﺷـﺎﮔﺮداﻧﻲ ﭼـﻮن ﻣﻌﻨـﺎي ﺧﻮﺷـﺒﺨﺘﻲ را درك‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻫﺮﮔﺰ ﺣﺴﺎدﺗﻲ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ دﻳﮕﺮان ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫در وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺟﻬﺎن اﻏﻠﺐ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮﻣـﻲآﻳﻨـﺪ ﺑـﻪ وﺟـﻪ اﺣﺴـﻦ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻻﺋﻞ ﺑﺴﻴﺎر دارد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ دﻻﺋﻞ اﺗﻔﺎﻗﻲ و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ دارﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد‬
‫دﻻﺋﻞ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺠﺎي ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﺮﺑﻴـﺖ روﺣـﻲ و‬
‫ذﻫﻨﻲ ﺟﻮاﻧﺎن آﻧﺎن را ﺑﺮاي ﮔﺬارﻧﺪن اﻣﺘﺤﺎﻧﺎت آﻣﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻌﻠﻤﻲ آﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴـﺖ ﻫـﻢ از اﻳـﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺑﺼﻴﺮﺗﻲ در ﻣﻮرد اﻫﻤﻴﺖ ذﻫﻦ در ﻛﺎر ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﻌﻠﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺸـﻴﺶﻫـﺎ ﻫﺮﮔـﺰ در ﻳـﻚ روز‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ روزاﻧـﻪ ﺳـﺎﻋﺖﻫـﺎي ﻣﺘـﻮاﻟﻲ ﺑﻜـﺎر ﺗـﺪرﻳﺲ‬
‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻏﻠﺐ آﻧﻬﺎ دﭼﺎر ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎي ﻋﺼﺒﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت و ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖﻫـﺎﺋﻲ ﻛـﻪ در‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﺪرﻳﺲ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد و دور ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ در ﺷـﺎﮔﺮدان ﺧـﻮد ﺷـﻮق و‬
‫ذوﻗﻲ ﺑﺮاي اﺧﺬ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را از ﻓﻮاﺋﺪ ذﻫﻨﻲ ﻛﻪ از درك ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺪﻳﺪ و داﻧـﺶ ﺗـﺎزه‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ و ﺟﺪيﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻏﻠﺐ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻌﻀـﻲ ﻋﻘﺎﺋـﺪ‬
‫درﺳﺖ و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺻﻮاب و ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﻧﺎﺻﻮاب دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻬﺮ ﺧﻤﻮﺷﻲ ﺑـﺮ‬
‫ﻟﺐ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﻠﻤﺎن اﮔﺮ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﺧﻮد را اﻇﻬﺎر ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﺤﺴﺎب ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ ،‬در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ اﻇﻬـﺎر ﻋﻘﺎﺋـﺪ‬
‫درﺳﺖ در ﺣﻜﻢ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻠﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻣﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺟﻮاﻧـﺎن ﻣﺤﻘـﻖ ﺑـﺮاي درك‬

‫‪8‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺧـﺎرج از ﻛـﻼس درس روي ﻣـﻲآورﻧـﺪ‪ .‬در‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎ درﺳﻲ ﺑﻨﺎم ﻋﻠﻮم ﻣﺪﻧﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳـﻦ درس ﺑـﻴﺶ از ﻫـﺮ درس دﻳﮕـﺮ روش ﺗـﺪرﻳﺲ‬
‫ﮔﻤﺮاه ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ را آﻧﻄﻮر ﻛﻪ دﻟﺨﻮاه دوﻟﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻲآﻣﻮزﻧﺪ و ﺑـﻪ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن ﻓﺮﺻـﺖ‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﻣﻮر را آﻧﻄﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮازﻳﻦ ﻛﻠﻲ و ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ و ﺗـﺪﻗﻴﻖ ﻗـﺮار دﻫﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻮاﻧﺎن رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺣﻘﻴﻘﺖ را درﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ آن ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺪﺑﻴﻨﻲ ﺷـﺪﻳﺪي ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ آرﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﻠﻲ را ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ در ﺳﻨﻴﻦ ﺟﻮاﻧﻲ‬
‫ﺑﻪ آﻧﻬﺎ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﺮداﻧﻲ ﻛﺎرآﻣﺪ ﺑﺎر ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺮ ﻋﻤﻞ ﻏﻴـﺮ ﺻـﻮاﺑﻲ اﻳﺴـﺘﺎدﮔﻲ ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﻟﻴﻜﻦ اﻛﻨﻮن اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﻧﺎﺻﻮاب را ﺑﺎ ﺑﻲﻣﻴﻠﻲ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﺰرگ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﻴـﺪه دارﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻪ داﻧﺶ آﻣﻮز دادن‪ ،‬ﻋﻤﻠﻲ آﻣﻮزﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﺸﺪت ﻣﺨـﺎﻟﻔﻢ و ﻋﻘﻴـﺪه دارم‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻮب ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺪرﻳﺲ ﻫﺮﮔﺰ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬
‫ذﻫﻦ داﻧﺶ آﻣﻮز را روش ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺨﻔﻲ و ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻤﺎن و اﻋﺘﻘﺎدي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺟﻬﺎﻟﺖ اﺳﺘﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺴﺖ‬
‫و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ و ﭼﻮن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻗﺮار داده ﺷﻮد ﻳﻜﺒﺎره از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻌﻠﺖ ﭼﻪ‬
‫ﺧﺼﺎﺋﻠﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺧﻴﺎﻧﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧـﺎن ﺑﻴـﺎﻣﻮزﻳﻢ ﻛـﻪ ﺑـﺪﻛﺎران و اراذل را ﺗﺤﺴـﻴﻦ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﺎﺑﻜﺎرﻳﻬﺎي آﻧﺎن را از ﻧﻈﺮ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺨﻔﻲ ﺑﺪارﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻃﻼع ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن از اﺷﻴﺎء‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﻪ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ در ﺻـﻮرﺗﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ داﻧـﺶ و اﻃـﻼع‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺷﻴﺎء ﺑﻄﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﺑﺎ دﻟﻬﺮه و اﺿﻄﺮاب ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ داﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد و ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻢ ﺑﺮ اﻳﻦ داﻧﺶ اﻓـﺰوده ﺷـﻮد و‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﻫﻢ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻳـﺪ‪ ،‬آﻧﮕـﺎه ﻧﺘﻴﺠـﻪ داﻧـﺶ ﻳـﺄس و ﺑـﺪﺑﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل دروغ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن آﻣﻮﺧﺘﻦ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ آﻧﭽﻪ ﻣـﻲﺷـﻨﻮﻧﺪ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺎﻧﺘﻲ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ و آزاد ﻣﻨﺸﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻮﺷﺪ ﻛﻪ در داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺧﻮد ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻮاﺿﻊ و ﺑﺮدﺑﺎري‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد آورد ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮان ﻛﻪ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻇﻬﺎر ﻣﻲدارﻧـﺪ‪ ،‬ﮔـﻮش ﻓﺮادﻫﻨـﺪ و ﻫﺮﮔـﺰ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﺎﺋﺪ ﺧﻮد ﺗﻌﺼﺐ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ آدﻣﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ آداب و ﺳﻨﻦ اﻗﻮام دﻳﮕﺮ ﻛـﻪ ﺑـﺎ آداب و ﺳـﻨﻦ او‬
‫ﺗﻔﺎوت دارد ﺑﺎ دﻳﺪة ﺧﺸﻢ و ﺗﻨﻔﺮ ﺑﻨﮕﺮد‪ .‬ﻣﻮرﭼﻪﻫـﺎ و وﺣﺸـﻴﺎن ﺑﻴﮕﺎﻧﮕـﺎن را ﻣـﻲﻛﺸـﻨﺪ و آﻧﻬـﺎﺋﻲ ﻛـﻪ ﻓﻜـﺮ و‬
‫ﺟﺴﻤﺸﺎن رﺷﺪ ﭘﻴﺪا ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ آداب و ﺳﻨﻦ و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﻠـﻞ دﻳﮕـﺮ‪ ،‬ازﻣﻨـﻪ دﻳﮕـﺮ‪ ،‬ﻓـﺮق و اﺣـﺰاب‬
‫ﺳﻴﺎﺳﻲ دﻳﮕﺮ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎري ﻛﻪ ﺣﺎﻛﻲ از ﺟﻬﻞ و ﻧﺎداﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺻﻮل ﺗﻤﺪن و ﻳﻜـﻲ‬
‫از ﺟﺪيﺗﺮﻳﻦ ﺧﻄﺮاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻧﻴﺎي ﭘﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺤﻮة ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي رﻓﻊ اﻳﻦ‬
‫ﺧﻄﺮ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﺋﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮحرﻳﺰي ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در زﻣﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻬﻤﻲ در اﻳﻦ راه ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻫﺮﻳﻚ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن اﺻﻮل ﻣﻠﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ داده ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﺪارس ﻣـﻲآﻣﻮزﻧـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ از ﺟﻬﺖ ﻋﻘﻞ و ﻓﻜﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦﺗﺮ از آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت روﺣﻲ‪ ،‬ﻛـﻪ ﻧﺎﻫﻨﺠـﺎرﺗﺮﻳﻦ و‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺎي آﻧﻜﻪ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺷـﻮﻧﺪ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ اﻓـﺰون ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﺟﻮاﻧـﺎن را ﺗﺸـﻮﻳﻖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﻜﺮر ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ اﻋﺘﻘﺎد آورﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﭽﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻋﻘﻞ و ﻣﻨﻄـﻖ ﺻـﺤﻴﺢ اﺳـﺖ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻣﻌﻠﻤﺎن را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻌﻠﻤﺎن آزاد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﭽﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻃﻼع دارﻧـﺪ و ﺑﺨـﺎﻃﺮ ﺗﻤـﺎس روزاﻧـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن آﻧﻬﺎ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻤﺎن راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺗﺪرﻳﺲ و روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﻳﺲ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﺧﺘﻴـﺎري از ﺧـﻮد‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم وﻇﺎﺋﻒ ﺧﻮد از آزادي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻤﺎن ﺑﺎﻳـﺪ اﺧﺘﻴـﺎرات‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻘﺎﻣﺎت اداري و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻛﺎر ﺗﻌﻠـﻴﻢ و ﺗﻌﻠـﻢ اﻃﻼﻋـﻲ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮ در ﻛﺎر آﻧﻬﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﺮده ﺑﻪ اﻳﺸﺎن در ﻛﺎر ﺧﻮد اﺳﺘﻘﻼل ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫در زﻣﺎن ﻣﺎ ﻫﻴﭽﻜﺲ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﻃﺐ آﺷﻨﺎﺋﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑـﺮاي ﻣﻌﺎﻟﺠـﻪ ﺑﻴﻤـﺎران‬
‫روﺷﻬﺎﺋﻲ را ﺑﻪ اﻃﺒﺎء ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮد ﻃﺒﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻌﺎﻧﺖ از داﻧـﺶ و اﺳـﺘﻌﺪاد ﺧـﻮد‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ را ﺑﺮاي ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺧﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻢ ﻧﻮﻋﻲ ﻃﺒﻴﺐ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻣﻨﻈـﻮرش ﭘـﺮورش ﻓﻜـﺮ‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺨﻼف ﻃﺒﻴﺐ ﺣﻖ ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺧﻮدش ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﺴﺐ ﻛﺮده ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ روﺷﻬﺎ را‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ‪ .‬در ﺟﻬﺎن ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ داﻧﺸﮕﺎه وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛـﻪ ﺑﺴـﺒﺐ ﺳـﺎﺑﻘﻪ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﺣﺴﻦ ﺷﻬﺮت اﺳﺘﻘﻼل ﻋﻠﻤﻲ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻪ وﺳـﻴﻠﻪ‬
‫ﻛﺴﺎﻧﻲ اداره و ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﻲ از ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴـﺖ و ﻧﺤـﻮة اﺟـﺮاي آن ﻧﺪارﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در ﺟﻬﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻋـﺎماﻟﻤﻨﻔﻌـﻪ اﺷـﺘﻐﺎل دارﻧـﺪ ﺗـﺎ ﺣـﺪ‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ اﺳﺘﻘﻼل ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ و در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ اﻓﺮاد رﻓﻴﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﻣﻌﻠﻤﺎن دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮف و ادﻳﺐ ﻓﻘﻂ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻓﺮدي آزاد ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ذوق ﺧﻼق ﺑﺎﻃﻨﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻮد و ﻓـﺮد دﻳﮕـﺮي در ﻛـﺎر او ﻫﻴﭽﮕﻮﻧـﻪ دﺧـﺎﻟﺘﻲ‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺟﻬﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﻓﺮد ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻜﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮد‪ .‬وي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻳﻜﺘـﺎﺗﻮر در دوﻟـﺖ‬
‫ﻳﻚ ﺣﺰﺑﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﻗﺪرت در ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻛﺎﻣﻼً ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻗﻠﻤﺮو اﻧﺪﻳﺸﻪ و ﻓﻜﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻘﻼل ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮد و از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدان و زﻧﺎن را در‬
‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺗﺤﺖ ﻣﺮاﻗﺒﺖ دارﻧﺪ ﺑﺪور ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻫﻤﻴﺸـﻪ در داﻣـﺎن ﺧـﻮد ﻣﺮداﻧـﻲ ﺑـﺰرگ ﻛـﻪ‬
‫اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺑﺪاﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﭙﺮوراﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻊ ﻛﻨـﻮﻧﻲ ﺟﻬـﺎن و ﺗﺸـﻜﻴﻼت ﻋﻈـﻴﻢ ﻣﻮﺟـﻮد آزادي و‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻜﺮي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺴﺘﻠﺰم آﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺪرت ﺑﺮاي داﻧﺸﻤﻨﺪان آزادي ﻋﻤﻞ ﺑﻴﺸـﺘﺮي ﻗﺎﺋـﻞ و اﻳـﻦ‬
‫ﻧﻜﺘﻪ را درﻳﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ اﻓﺮاد وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم دادن وﻇﺎﺋﻒﺷﺎن آزادي و ﻣﻴﺪان ﻋﻤـﻞ‬
‫داد‪ .‬ﺧﻠﻔﺎي اﻋﻈﻢ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻚ در دورة رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ ﻋﻠﻢ و ادب )رﻧﺴﺎﻧﺲ( ﺑﺮاي ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان زﻣﺎن ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫آزادي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺮدان ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ زﻣﺎن ﻣﺎ ﺑﺴﺨﺘﻲ ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺘﻴـﺎزي را ﺑـﻪ ﻧﻮاﺑـﻎ اﻋﻄـﺎء‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪# .‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻣﺤﻤﺪ وﺣﻴﺪ دﺳﺘﮕﺮدي‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ارﻣﻐﺎن )ﺗﻴﺮ ‪ - (1352‬ﺷﻤﺎره ‪4‬‬

‫ﻧﺴﺨﻪ ‪ pdf‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1390‬‬

‫‪BertrandRussell.mihanblog.com‬‬
‫‪http://‬‬

‫‪11‬‬