######################################################################

#
# MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
#
#
# ©2011 Muktabodha Indological Research Institute All Rights Reserved.
#
# E-texts may be viewed only online or downloaded for private study.
# E-texts may not, under any circumstances, be copied, republished,
# reproduced, distributed or sold, either in original or altered form, without
# the express permission of Muktabodha Indological Research Institute in writing.
######################################################################
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
X
X title: m.rgendrav.rttidiipikaa
X
X transcribed from ifp transcript 0265
X copied from ms. no. 6409 belonging to s.v.u.
X oriental research institute tirupati
X
X See muktabodha ifp on-line catalog for bibliographic details
X
X transcribed by the staff of Muktabodha under the
X supervision of mark s. g. dyczkowski
X
X
X
X
X revision 0: feb. 06, 2012
X
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

m&gNe Ôv&iÄdIipka.

É”naray[k{Qivrict m&geNÔv&Åya> VyaOya

m&gNe Ôv&iÄdIipka
ySy }ani³yaêpazi´ Éui´ ivmui´da svR}anivxatar< t< vNde prmeñrm!,

m&gNe Ôv&ÄaE

naray[k{Qpadrictagmyu®yagmaivéÏ< tat! pyaRwRm! àkqyam> yae=waeR

v&iÄk«ta Svy<

S)…qtya iv}ayte za<kre zaôe=iSmÚ ih tÇ ikÂnmayav´Vy malaeTvte

ySmat!

ivStrÉIé[a n gidtae ySyíaS)…q< sUict> tÇEvagmyui´yu´mxuna ikiÂt!

mwaip %Cyte,

ramk{Q mhak{Q k{QIrv pdanug> n k…taikRt> mat¼ gijRte_yae ivÉeMyhm!

tÇ tavÇ

Égvan! AacayRizò ivxanay zaôSya iv¹ pirsmaÝye c zaôSy

kr[aepadan kÇaeR nv

tarkaí guên! pUvaRxeRn à[mit %ÄraxeRn tu zaô VyaOya< àitjanIte cNÔax¡

cNÔàkazkTvat! Aa’adTva½ }anzi´rev< cNÔklaTven %Cyte sEv cUfaÉU;

[< ySy

}ancNÔklai½t #it ïute tSy prmeñrSy cyeRte gMyte }ayteÇ cyRte

canuóIyte i³yte

neneit c cr[aE }ani³ya z´I zaôà[yn kr[ÉUte yÖúyit kr[a n

z®yNy<idit
ivksn zIlTvat! ivmlTva½te vaâe tyae> yug< smiòêp< @kTveip z´e>

%pcarat!

}eykayaeRpaixÉed ivv]ya yugimTyu´m! à[My kayR va'œmnaeiÉ> àGvIÉUy

vagIñrIÂ

zaôaepadan ÉUtammhamayaiTmka< pir¢hvitRnI priv*a Svêpa< yÊ´< ïImt!

paE:kre,

pra vagIñrI iv*a mhamaya praSm&ta,

p. 3)

yÖúyit z´e> nadaeÉveidTyaid twa g[ana< iv*eñra[a<

iv*anamprmÙeñra[a<

pzus<"ana pit> prmizvSt zaô à[etarm! à[My ktuRi³yaya

saxktaTvat!

àwm< kr[aepadan< skrSyaip %padanapei]tTvat! %padanaepadan< píat!

ktu¡ %padan<

³m ywa ³m< guêrnNt ïIk{Qz³ÉrÖajharIta< StÙavtarkanNya<í Sva

guépar<pyRNtan! à[My ïImn! m&geNÔ prmaw¡ Vynmit s<bNxa Anen zaôSy

prmeñr

à[I tTven àama{y< AaTmní AiviCDÚs<àdayTve naeÝTv< dzRyit, lezat!

s<]epat!

ywamit ywabaex< tihR parmeñr< zaô< äü[aip Aze;t> pir}atu< zKym! y*ev<

SvmnIi; kwayiTkiÂdiÉdxanae savnaÝ @v Syat! At Aah ywagm yui´

Aagmanumananit ³me[

AwR> zuÏimit ghnmyí VyaOya àv&ÄaE ivze;[ Öare[ hetu> zuÏTvadevasaE

VyaOyey

#TywR> ïImt! sveRñrTvat! prmeñrae ivï> sa iv*te ktuRtya yiSmn! zaôe

ïam½ed

m&gNe ÔÂ nnu dzròadziÉÚe;u zaôe;u m&geNÔaOyya ikmip n ÉUyte sTym! At

@ved<

kaimkaOy< }anzaô< m&geNÔêip[a z³e[ ïutTvat! m&geNÔimTyuCyte,

yÖúyit

%ps<har #Tyett! kaimk< }an< myaÝm!, prmeñraidit twa }an< cEtt! pr<

guým!

yiÖpuò< jgÇye ïaetu> m&geNÔêpTvat! m&geNÔimit suriÉirit tSy

prmawRmw¡ ywaúy<

VyJymIit àkqI kraemIit ye ikl VyaOyatar> àk«ta n àyaeigyt! ikiÂt!

b÷tr< àlpiNt ye c

k…zl< mNymana VyaOyey< AwR Spò< #Tyupe]Nte tanuÉy àkaran! iÖtIyenaip

ðaeken

Aai]pit, iÖtIyenaTmVyaOyaya> saxuTv< sUcyn! saxuTvVyaOya l][mah

sa]aidTyaid

ðaekÇye[ zaôs<àday VyaOya àv&ÄaE c kar[miÉxÄe AXyyn ïv[adaivv

zaôVyaOyaneip guvaR}yEv àvtRn hetu> #TyiÉàay> yÊ´< AacayER> Aip

guêpsdnat!

àitsvRÇ tE> guévaKyadev àvitRtVyimit m&geNÔzaô< is<h gÉIrTv< zBdSy

gÉaRrtya mÙTven ceit ikmpITyaidna Anu´Êé´ siNdGxanI smaxÄe

dae;araiÇgu[

ivpyRyaí TyNtraVyTynyEv maÇya àvtRNtaimTyah, At> primTyaid zaô

Svêp< dzRyit

, AwanadITyaidna %paeT"at pqlSy àyaejnmah yt! punirTyaidna, yda÷>

icÄa<

àk«tisÏ(w¡ %paeT"at< àc]te #it, %paeT"atpqlSy àStavmah,

puraikleTyaidna

smasaidt dI]Eirit, nadIi]tana< Éuvnaixkar #TywR> ^XvRöaet #Tyaid

isÏaNtêp<

nvamaidk m&gNe ÔaeÄr s<}imit m&gNe Ô< àTyu´Tvat! m&gNe ÔaeÄraOy< n tu

m&gNe ÔEkÉUt<
}anaid padctuòy yaegat! iz:ygu[aeppÚanIit yda÷> A¬Iz´ae ivÖan!

zaôe[apyuRdaSt

StÙeix i³yt #it prmeñraidTyaid ¢h[at! ÉarÖajae VyaOyanadaE

pUjaeRiÉvN*í guéyRt>

harIt> harItiz:y #Tyaid harIt vcnmev harItiz:yaidiÉ> AnuÉUt #TywR>

ìt< zaôIy

Anuóanimit samaNy ivze;e[ zaô< isÏm! yÊ´< ïImt! ÉagRve #it

v[aRïmacar<

mnsaip n l<"yet! yae yiSmn! Aaïme itón! àaÝae dI]a< izvaiTmkam! s>

tiSmÚev siNtóet,
!

izvxmRÂ palyeidit ïImt! Svay<Éuveip æih[ae laekmagRSwa> l<"yet! n

laEikkm!

AacardIi]ta> tÖt! k…vIRriÚit hrit pzu_y> pazanITyaid hrzBdenanNt

iz:y ïIk{Q>

àaeCyt #it AÇEv hetumah #NÔzBdSy inxeirit tÇEv

äüa{fmXyaixkairTvaidTywR> @tdev

àpÂiytu< à[yit k…t #Tyaid pirhrit ySmaidTyaid hraid

m&TyumayatimTyÇeNÔzaBdae

ÉrÖajSyaip %pl][imTyah #NÔaid³me[eit }anpad< Vyacòe }

ayteneneTyaid,

iv*azBdenaÇ iv*apadvaCy> pTyaidrxae g&ýte tdnug&htiZzvTvaiÉ Vy

´eirit

iv*eñradIna< izvanu¢hadev svR}TvaiÉ Vy´e> yÖúyit tÇadaE kevla[Una<

yaeGyana<

k…éteòkm! vamaid zi´iÉ> yu´m! sÝkaeiq pirCDd< #it tiSmÚevez zBdSy

muOyTvimTywR>

SvatÙ(e[eTyaid AnNtadIna< tt! àer[yEv s&ò(aidkar[at! svR}Tveip te;a< va

pe]ya

kt&RTv NyUnimTywR> ÉrÖajSy \i;Tv àisÏaE \i;zBdSy puné´ta<

Aaz'œKy pirhrit,

\gta iv*uTyaid s<bNxadeirTyaid ¢h[at! AiÉxeym! àyaejní g&ýteÇ

s<bNx

àkaznawRimit hasmah kdaicidTyaid ivhr[ hevakInimit ³Ifa Vysinn<

iniol

Ê>oaNtíaSy sÃat #it iniol Ê>o hetuTvat! iniol Ê>oml> tSyaNtae

Vypgm> sÃat>

tTkal @v mlpirpakvzat! zi´patpUv¡ invaR[ dI]aSy s<pÚeTywR>,

p. 10)
At @vaixkairTvat! ïImt! kaimkaOy< caSmE prmeñrêpaiddez zaôimit

ze;> s<bNx

àkaznah s<bNxiSsTyaid praidirit prae mhanNtralae idVyae idVyaid víeit

tanev dzRyit twa

hITyaid öaet> pÂkiÉÚimit, isÏaNt êpmevedm! pÂmÙpir¢hat! pÂk«Ty

àitpadkTvat!

pÂmÙaiTmk izvdehaiÉ Vy´Tva½ pÂöaetae êpmuCyte nvaidkmip te;a<

izvkmR kTvat!

kw< pun> te;amip zEvTven Kvict! àisÏ> %pcarat! izvaixiótaTmaNtr

à[ItTven y*ev<

prmeñrSya zrIrTvat! zaôaepdezanuppiÄ> n jgt! s&ò(aidvt!,

p. 11)

s<kLpmaÇe[Ev iv*eñradIna< zaôbaexkTvat! tdevah SveCDanu¢hIteTyaid,

nnu kaimkady>

izvÉeda> à[vadIna< %pidòa #it ïUyNte tt! kw< iv*eñra[amupdez> At

Aah

iv*eñraòk àbaexanNtrimit àwm< iv*eñra[a< %pdez> píat! à[vadInaimit

te_y
%mapteirit te_yae=nNtr< AnNtÉ”arkat! ïIk{Qàapnm! sUúmaid_yae vanNt

iz:yTvenEv

àisÏe> %´Â ïImt! raErve jgt> kar[< AnNtez< pr< gué< tenae´mupdezana<

ïIk{Qay mhaTmn #it tdev< izvanNtyae> prs<bNx> AnNt ïIk{Qyae>

mhan!

ïIk{Qz³yae> ANtral> z³ÉarÖajyae> idVy< ÉarÖajharI tt>

iz:ya[amidVy<

}ani³ya yaegcyaR #it }anzBde naÇ }eya> pit pzupaza> kWyNte

àyaejnÂaÇ }iÝirit

, t @vaepayaepey l][íay< s<bNxae=Ç sUict> tdev< #NÔêpimit

prmaÝÖyaerpIit

ktuR}apkTven ivs†z i³yTvat! netre traïy dae; #it, tdev %dahr[en

Spòyit ywa

kiíidTyaid, iÖtIysUÇ< s<bNxyit tdevimTyaid, naray[aïma[a<

AnekTvat!

kiSmiÚTyaka<]ayamah bdyaRïmanaimit iÖjpd< Vyacòe

ÉrÖajadInaimTyaid, yÊ´m!

mayaya àwm< jNm ySya jNm tt> primTyaid kw< pun> ÉarÖajadIna<

#NÔsa]at!
kr[at! pUvRdIi]tTv< n tdanI— harItvcnkale TvSyEv SmatRvidit sUÇ àae

´iÖjaSmvt!

ywah devl> mataipt&_ya< gÉaRxanaidiÉ> s<Sk«te gÉaRòme v;eR %pnynahaeR

Évit

tÇaepaXyay> ipta mata gayÇI @v< %pnItaeip kae iÖjaitSyaidit tÇaidxI

ïv[anixkaraidit

Aaid¢hnat! mÙa> yÊ´< ïImTkalaeÄre mÙtÙ< Tvya àae´imit mÙtÙ

ïv[eip

dIi]tanamevaixkar> yÊ´< ïImt! vraOye dIi]tae yaeixkarI Syat!

yaeGySwanacRnadIi:vit

vúyit c AXyyn àkr[e pUte mhItle iSwTva pzuïv[vijRt #it, àTyvay

ïuteirit yÊ´<

ïImt! raErve Aa}a ivl<"nat! àae´< ³VyadTv< zt< sma #it, yid va

iÖjzBden te;a<

iÖjTv VyaiÝ> )lenev }anen yaegat! %Tk;R> àaeCyte, SvaTmada vaTm}ana*

Éaveip

svR}Tvat! dzRnat! bNxaNtr bNxmaTman mananameva< zi´> inpatvzat!

tÊCDedaepay}Sy

izvSy Aaraxn< %pp*t #it izvaraxn l][imit pir[tmlTven zi

´patvzat!

izvxmaR*aTmk< yÊ´< ïImt! ikr[e sme kmRi[ sjate kalaNtrvzat! pu *

*tIìzi´inpateneit, ïImt! Svay<Éuveip sa zi´rap tTya*a pujRsae

jNmTypiíme siÚpatat!

]rTySy ml<s<sarkar[m! ]I[e tiSmiÚxavaSyat! pr< inïeys<àtIit,

p. 15)

tÇ buÏalunIit paQe izvzuÏalunITywR> svRzBdawRmah àTyekmw¡ ävIidit

mImajRsk

†ò(a caeidtvainTyiÉàay> caedna zBdenaÇ ivixin;ex vaKyain AiÉxIyNte

#Tyah caedneTyaid,

caedna vaKyana< kayR @vaweR àama{ya_yugmat! n buiÏirit, ibNÖade>

àTyymaÇSy

isÏ(wRTven àvtRkTvat! kw< vcn< #TyupNyas> sTy< àTyy maÇSyEv

ivixrwRStu

Éavnape] @v pué;< àvtRyit, AymwR> k…yaRidTyu´e ik< ken kw<

#Tyaka'œ]aya< #dmnen

#Tw< k…yaRidit vaKySyEv àvtRkTvm! yda÷> ikma*pei]tE> pU[RsmwR> àTyyae

ivdxait,
xmRzBden naÇ ÉavàTyy êpae buiÏgu[ae ivvi]t> mIma<skanamnhRmtTvat!

naip Éav

SvÉav> tSy kayRTvat! naPy pU[aROySs<Skar> tSyanuóaeÄr kal

ÉaivTvadip tu

yaga*nuóanêp @veTyah tdaTmatae vmR #it nanuóIyt #it, caednEvih xmeR

àma[imit

xmRSyanuóan êpSy àTy]Tveip t¾NySyaip pUvaROySy tt! )lSy c

SvgaRde> tt!

s<bNxSy c AtIiNÔyTvat! àTy]aid àma[ana< tÙ àama{y< n s<ÉvtIit

y*ev<

àma[< tÙa[a< caedna àma[mt Aah àma[mev cedneit, caednavaStu

inTyTven

kt&Rgtàl<baid dae;a*Éavaidit #iNÔye;u AweR;u }apkTven àama{y<

p. 17)

AinvayRmev yda÷> AnixgtawRgNt&àma[imit, AyaegaNyyaeg VyvCDedeneit

àma[ * * * *

caednaya> àama{yayaeg< VyviCDniÄ, caednEve Vyvxar[Ntu àTy]adIna<

àama{yyaeg<
VyviCDniÄ )lSya s<"at #it nnu Kvict! puÇeò(adaE )lSy ivs<vadae

†Zyte, tTkw< )la *

* ½aednayam! àama{y< %Cyte, Kvict! k«Tyadaivv kmkt&Rsaxn vEgu{yen )

livs<vad> s c

naàama{y )lsaxk #it, )l àay< #TyLp àyaejnimTyuÄrÇ sUÇmvtaryit

#TyevimTyaid

yaeymSmaiÉirTyaid caednEv xmeR àma[mStu vymip c caedna xmRmev

Anuóam> #TywR>,

p. 18)

smIihtisÏ(wRimit smIht< cE;a< mlinv&Åyaid caedna< xmRtamev %ppadyit

twa hITyaid,

àvtRk< vaKy< caednEve Tyu´m! nnu naSmaiÉ> àvtRk vaKymaÇ< àma[im:yte

Aiptu ïuit

êpEv caedna At Aah A_yupgMyaipæm #Tyady> punirTyaid zi´patvzat!

$ñrivòy s<zy

ivpyRy }anivnazen àkaizt tdiStTv iníyanaimTywR> nTvÇ mhamaehae

ml #it VyaOyeym!

dI]yEv tt! ]p[Sy v´…ma´Tvat! #Tyu´epITyaid sUÇ< Vyacòe @vmpITyaid

pr< Éavimit

Vyacòe tdIyÉi´àk;Rimit zi´patyaeGytEv tiÚóTvm! Éi´yaeGytavez l]

[ae

}anivze;> yÊ´m! ANyaeip yaeGytavez l][ae pr> %Cyte Éi´Tven

smaOyatae iv}anavyvaeTyw

#it At @v #danI— @te;a< mlpir[it> s<pÚa yt> zi´pat icûÉUta prmeñr

zi´> vtRte

tdhmete;a< tt! àk;R }atu< punrip mIma<sk †ò(a i]pamIit s mhasuNdmah

nTvvÉaszIlimTyah kmaRnuóanadev )l< n devta #it tSyadev tya

vackaiÉmt éÔezaid

zBdÉeden àma[aNtrE> AisÏe> ten sh s<bNx< ¢h[as<Évat! Aagmenaip

AisÏ> tt

@vas<bNx ¢h[at! #tretraïytae isÏerev ttí raEÔ< cé< invRpet! #Tyadavip

%pdeZya

kartya ivizòkmaR¼Tven s devta zBd @v àtIyt #it i³yat @v )lÚ

devta #it #haip

vúyit n c tt! saxk< ikiÂt! àma[< ÉaGybaixtimit,

Aw zBdetrTva_yupgmeip n yu:mdiÉmtí devtaivze; isiÏirTyah n

caÇeTyaid
äüiv:vadInamip ivñeizhTven ïv[at! #TyiÉàay>, n ca_yupgmae yu´

#Tyah tt!

s<iSwtmetidit iniítimTywR> zBdetr #Tyaid sUÇSy s<bNxmah @v<

ANvyeneTyaid AnuÉvêp

#Tyaid iv¢hTvaiv¢hTva_ya< ANySyakeqers<Évaidit %Éêp #Tyaid tdev

sÄdevasidTyaidnanekaNtvadSy nrakir:ymah Tvaidit ÉavVyStp]

ÖyeTyaid

iv¢hTvaiv¢hTvyae> p]yae> dae;aSs<ÉaVyNte ik<ic}Tvat! Ayaekt&RTvadyí

te;a< %Éye;a<

AÇ às¼ #Tyev samaNyen devtaya< zBdmaÇ< àsaXytiÖze;Sy $ñraOySy

sTÉave

àma[aÉav> n c tt! saxkimTyaid na àaeCyt #Tyah n ikleTyaid, tÇ

tavt! $ñrSy

àTy]aiv;yTvimTyah prae]TveneTyaid n hITyaid,

yda÷> st! s<àyaege iv;SyeiNÔya[a< buiÏjNm tt! àTy]inimÄ<

iv*manaepl<ÉnTvaidit

AweTyaidna yaeig àTy]< àma[Tvena<zkte pirhrit tÚeTyaid n hITyaid

àma[aÉavat! yaeGyev

tavÚ isÏ> ik< punStt! àTy]e[eñast! Éavenumanm! àma[mStIit caedyit

niNvTyaid

ÉrÖajadIna< isÏaNtzaôanix gmat! paErai[kmten $ñrSyEv zrIr<

A_yupgMy %Cyte

tSy pITyaid tSyaip baxamah ÉvedetimTyaid tÇ sa vyvITyaid hetae>

Éavamah

prmai{viNÔyadeirTyaid Évta< A_yupgm #it Éva†za< prma[uTv vadIna<

saOyadInaimTywR> tihR te nEv te;a< kayRTvimit cet! tÚinTya> prma[v>

inrvyv ÔVy

TvadaTmvidTyaid Aip v´…< zKy< yt! At @v jgt> kayRTvaisÏe>

ktuRpUvRkTvmip baixt<

ÉvtIit #danI— jgt> kayRTv< A_yupgMy Ë;[mah ikÂeTyaid vaKy< tdNywa

isÏimit

VyaOyatu< Aaz»amah AwaeCyt #Tyaid, AwaeÄrmnen sUÇo{fen %Cyt

#Tyah @tdeveTyaid

pra[eit hasaid gItimit àvtRkvaKy< samaNyivv]ya ïutavpIit,

ivze;ivv]ya %Éy

àkarmip vaKy< Ë;iytu< tdNywa isÏimTy Vyacòe tdNywa isÏimit

caednana< kayR

@vaweR àama{yimTyiÉ àay> tdev %ppadyit, AÇ hITyaid vede_yaewR vadaid

vaKyana<

àama{y às¼> At Aah ïutaivTyaid #danI— %pmanawaRpTyaernumanaNtÉaRvat!

AÉavSy

s<ÉvSy c àTy]aNtÉaRvat! taNyna†Ty laekvadaTv saxv #it

p. 24)

VyaOyatu< paErai[kmte nEtI ih Aàama{y isÏTvimit ñSyaz»te Aw

skllaek isÏeTyaid Aaheit

, %´maheTywR> tmev sUÇo{f< Vyacòe ApyaRÚaeicteTyaid nEv týRSy àama{y<

s<ÉvtIit VyiÉcardzRnaidit Éav> nNvaÝ àvitR tSy VyiÉcarae n †Zyt

#Tyaz´e

AweTyaid AÇaip Ë;[mah thIRTyaid AagmSy tu Aymevae´ae dae; #it

AaÝTv tÄt! vaKy va

t¨[a< k…t> àama{y isÏimTyah àTyiytíeTyaid tSyeTyagm kTyR nnu vedeiSt

s<ihta raEÔI

vaCya éÔdevteTyu´m! At Aah inTyTve iTvTyaid @t½ pUvRmeveTyu´imit

AnIzeTyaid sUÇ<

AvtarytIit z³aei´imTyaid sarvTvat! guéTva½eit buÏe sarvTv< sUúmTvat!

¢aihTv< guéTvÂ

SwEy¡ ¢hItawR pir¢h #TywR> n jaivTyaid sUÇSy s<bNxmah ttSveTyaid

AymÇ isÏaNt

vaidna< AiÉàay> devtaya> zBdmaÇTve A_yupgMymane Jyaeitòaemen SvgRkamae

yjteTyadaE

SvgaR*aTmkmip )l< àma[aNtraisÏTvat! zBdmaÇ @v Syat! Aw pura[eit

hasaid àisÏTvat!

SvgRzBdae=ip ivizòmevaw¡ )lTven AiÉxÄ #it %Cyte, tidhaip

smanimit devtaya>

zBdetrTv isiÏirit Atí zBdetrTve