सहुलियतपूर् ण कर्जणकज िजलि ब्यजर् अनुदजन सम्बन्धी

एकीकृत कजयणविलध, २०७५

प्रस्तजिनज: कृवि तथज पशुपन्छीर्न्य क्षेत्रको व्यिसजय प्रिर्द्णन िरी उत्पजदन एिं रोर्िजरी

ु लित्र रोर्िजरीकज अिसरहरू लसर्णनज िनण,

अलििृवर्द् िनण, शशशक्षत िेरोर्िजर युिजहरूिजई मुिक

विदे शबजट फकेकज युिजहरूको विदे शमज आर्णन िरे को सीप र व्यिसजवयक दक्षतज उपयोि िदै

उनीहरुिजइ स्िरोर्िजर बनजउन, मवहिज उद्यमशीि क्षमतजको विकजस िनण, दलित समुदजयको

परम्परजित सीप र पेशजिजई आधुलनकीीकरर् एिं प्रिर्द्णन िरी उद्यमशीितज विकजस िनण,

आलथणक रूपमज विपन्न, सीमजन्तकृत समुदजय तथज िशक्षत ििणकज विद्यजथीहरूिजई उच्च र

प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज अध्ययनको िजलि शैशक्षक ऋर् उपिब्ध िरजउन, िघु

बीमज वप्रलमयममज अनुदजन ददन तथज िूकम्प पीलितहरूको लनर्ी आिजस लनमजणर्कज िजलि समेत

सहुलियतपूर्ण कर्जण उपिब्धतजको िजलि ब्यजर् अनुदजन उपिव्ध िरजउन िजञ्छनीय िएकोिे ,

नेपजि सरकजर (मशन्त्रपररिदी) िे दे हजयको कजयणविलध बनजएको छ।

पररच्छे द १

प्रजरशम्िक

१. सं क्षशीप्त नजम र प्रजरम्िः (१) यस कजयणविलधको नजम “सहुलियतपूर्ण कर्जणकज िजलि ब्यजर्

अनुदजन सम्बन्धी एकीकृत कजयणविलध, २०७५” रहेको छ।

(२) यो कजयणविलध नेपजि सरकजर (मशन्त्रपररिदी) बजट स्िीकृत िएको लमलतदे शि

प्रजरम्ि हुनेछ।

२. पररिजिजः वििय िज प्रसङ्गिे अको अथण निजिेमज यस कजयणविलधमज:-

(क) “अनुदजन सोधिनजण िजतज” िन्नजिे यस कजयणविलध बमोशर्म अनुदजन स्िरूप प्रदजन

िररने ब्यजर्, कर्जण सुरक्षर् शुल्क तथज बीमज वप्रलमयम रकम उपिब्ध िरजउने

प्रयोर्नको िजलि नेपजि सरकजरिे नेपजि रजष्ट्र बैङ्कबजट सञ्चजिन िनण िोलिएको िजतज

सम्झनु पछण।

(ि) “उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज कर्जण” िन्नजिे मजध्यलमक शशक्षज िज सो

सरह उशिर्ण िरी २५ ििण उमेर ननजघेको नेपजिी नजिररकिजइण प्रिजह िररने कर्जण

सम्झनु पछण।

(ि) “कम्पनी” िन्नजिे कम्पनी ऐन, 2063 बमोशर्म स्थजवपत कम्पनी सम्झनु पछण।
1
(घ) “दलित समुदजय” िन्नजिे िजउँपजलिकज िज निरपजलिकजिे दलित र्जत िनी लसफजररस

िरे को र्नर्जलत सम्झनु पछण।

(ङ) “दलित समुदजय व्यिसजय विकजस कर्जण” िन्नजिे दलित समुदजयिजई समूहमज िज

एकि रुपमज प्रिजह िररने कर्जण सम्झनु पछण।

(च) “लनिेदक िज ऋर्ी” िन्नजिे अनसूची–१ मज उल्िे शित व्यिसजय सञ्चजिन िरररहेकज िज

िने व्यशि, समूह, सं स्थज िज कम्पनी, उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज

अध्ययनकज िजलि कर्जण लिन इच्छु क विद्यजथी तथज िूकम्प पीलित सम्झनु पछण।

(छ) “बैङ्क तथज वििीय सं स्थज” िन्नजिे नेपजि रजष्ट्र बैङ्कबजट इर्जर्त पत्र प्रजप्त 'क', 'ि, 'ि'

र 'घ' ििणकज बैङ्क तथज वििीय सं स्थज सम्झनु पछण।

(र्) “िण्िजरर्’’ िन्नजिे स्िदे शमज कुनै पलन प्रजथलमक कृवि उपर् (तरकजरी, फिफूि,

र्लिबुटी, दुग्ध पदजथण तथज मजछजमजसु आदद) उत्पजदन िरी िण्िजरर् िने कजयण

सम्झनु पछण र सो शब्दिे स्िदे शमज यस्तज प्रजथलमक कृवि उपर् िररद िरी िण्िजरर्

िने कजयण सम्झनु पछण ।

(झ) ँ लनर्ी आिजस लनमजणर् िनण

“िूकम्प पीलित” िन्नजिे रजवष्ट्रय पुनलनणमजणर् प्रजलधकरर्सि

सम्झौतज िरी आलथणक अिजिकज कजरर् हजिसम्म आिजस लनमजणर् शुरू िनण नसकेकज

िूकम्प पीलित व्यशि सम्झनु पछण ।

(ञ) “मवहिज उद्यमशीितज कर्जण” िन्नजिे मवहिजिजइण एकि िज सजमूवहक रूपमज

उद्यमशीि बन्न प्रिजह हुने कर्जण सम्झनु पछण।

(ट) “िैदेशशक रोर्िजरीबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जण” िन्नजिे श्रम स्िीकृलत प्रजप्त िरी

िज निरी कुनै पलन दे शमज कम्तीमज छ मवहनज सम्बशन्धत

तजलिम/पेशज/व्यिसजय/क्षेत्रमज कजम िरी नेपजि फकेको तीन ििण ननजघेको

युिजहरूिजई प्रिजह हुने कर्जण सम्झनु पछण।

(ठ) “विपन्न ििण कर्जण” िन्नजिे नेपजि रजष्ट्र बैङ्किे विपन्न ििण कर्जण िनी तोकेको कर्जणिजई

सम्झनु पछण।

(ि) “व्यिसजय िज उद्यम” िन्नजिे यस कजयणविलधको अनुसूची–१ मज उल्िे ि िररएकज

ँ ी ििजनी िरी िररएको कजयण सम्झनु पछण।

व्यिसजयमज श्रम तथज पूर्

(ढ) “व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण” िन्नजिे व्यिसजवयक रूपमज िररएको कृवि

तथज पशुपन्छीर्न्य व्यिसजयकज िजलि प्रिजह िएको िज हुने कर्जण सम्झनु पछण।

2
 (र्) “समूह” िन्नजिे फरक पररिजरकज कम्तीमज पजँच र्नज सदस्य १८ ििण उमेर पूरज

िएकज व्यशिहरु लमिे र िठन िरे को समूह सम्झनु पछण।

(त) “सहुलियतपूर्ण कर्जण” िन्नजिे अनुसूची-१ मज उशल्िशित व्यिसजयमज बैङ्क तथज वििीय

सं स्थजहरुबजट प्रिजह िएको िज हुने कर्जणमज नेपजि सरकजरिे यस कजयणविलध बमोशर्म

ब्यजर् अनुदजन सुविधज उपिब्ध िरजउने कर्जण सम्झनु पछण।

(थ) “सजमूवहक र्मजनी” िन्नजिे समूहको सजमूवहक उिरदजवयत्िमज प्रिजह िरे को कर्जण

िुिजनीको िजलि समूहकज सबै सदस्यिे ददने सं यीुि र्मजनी सम्झनु पछण।

(द) “सं स्थज” िन्नजिे प्रचलित कजनून बमोशर्म स्थजवपत फमण, सहकजरी सं स्थज, घरे ि ु उद्योि

िज िघु उद्यमको रुपमज दतजण िएको व्यिसजय सम्झनु पछण।

(ध) “शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर कर्जण” िन्नजिे कम्तीमज स्नजतक िज सो सरह उिीर्ण

युिजहरूिजई यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह हुने कर्जण सम्झनु पछण।

पररच्छे द २

कर्जणकज प्रकजर, सीमज, िुिजनी, अिलध, ब्यजर्दर तथज शतण

३. कर्जणकज प्रकजर र सीमज: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म िशक्षत ऋर्ीिजई ब्यजर् अनुदजन प्रजप्त

हुने िरी बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुिे दे हजय बमोशर्मकज सहुलियतपूर्ण कर्जण प्रिजह िनेछन र

यस्तज कर्जणको प्रलत ऋर्ी अलधकतम सीमज दे हजय बमोशर्म हुनेछ:-

(क) व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण पजँच करोि रूपैयजँसम्म,

(ि) शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर कर्जण सजत िजि रूपैयजँसम्म,

(ि) विदे शबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जण दश िजि रूपैयजँसम्म,

(घ) मवहिज उद्यमशीि कर्जण पन्र िजि रूपैयजँसम्म,

(ङ) दलित समुदजय व्यिसजय विकजस कर्जण दश िजि रूपैयजँसम्म,

(च) उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज कर्जण पजँच िजि रूपैयजँसम्म,

(छ) िूकम्प पीलितहरूको लनर्ी आिजस लनमजणर् कर्जण तीन िजि रूपैयजँसम्म।

(२) उपदफज (१) को िण्ि (क) बमोशर्म प्रदजन िररने कर्जणको सीमज प्रलत ऋर्ी

पजँच करोि रुपैयजँ िन्दज बढी िएमज केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन सलमलत समक्ष

स्िीकृलतकज िजलि पेश िनुण पनेछ। सलमलतिे पररयोर्नजको आिश्यकतज तथज औशचत्यतजको

आधजरमज उि सीमज िन्दज बढी पजँच करोि रुपैयजँसम्म कर्जण प्रिजह िनण स्िीकृलत ददन

सक्नेछ ।

3
४. कर्जण िुिजनी अिलध: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म ब्यजर् अनुदजन ददइने कर्जणको िुिजनी

अिलध बढीमज पजँच ििणको हुनेछ। यस्तो कर्जणको अिलध व्यिसजयको प्रकृलत अनुसजर

सम्िशन्धत बैंक तथज लबिीय सं स्थजहरूिे तोक्न सक्नेछन।

(२) यस्तो कर्जणको िुिजनी प्रयोर्नकज िजलि सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे

कर्जणको प्रकजर, रकम, उद्देश्य र र्ोशिमको स्तर ििजयतकज आधजरमज वकस्तज िुिजनी अिलध

लनधजणरर् िनण सक्नेछ।

५. ब्यजर्दर एिम शतण: (१) नेपजि सरकजरिे ब्यजर् अनुदजन उपिब्ध िरजउने कर्जणमज सम्बशन्धत

बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे आफ्नो आधजर दरमज दुई प्रलतशत विन्दु िन्दज बढी नहुने िरी

ब्यजर् दर कजयम िनुण पनेछ।

(२) उपदफज (१) बमोशर्मको कर्जणको ब्यजर् िन्दज बजहेक अन्य कुनै पलन प्रकजरको

थप सेिज शुल्क लिन पजईने छै न।

पररच्छे द ३

लधतो, कर्जण सुरक्षर् तथज व्यिसजयको बीमज समबन्धी व्यिस्थज

६. लधतो सम्बन्धी व्यिस्थज: (१) बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरूिे व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी

कर्जण प्रिजह िदजण दश िजि रुपैयजँसम्म सजमूवहक र्मजनीकज आधजरमज र त्यस िन्दज बढी

व्यिसजवयक पररयोर्नज लधतोमज कर्जण प्रिजह िनण सक्नेछन। यस्तो कर्जण प्रिजह िदजण

पररयोर्नजको सम्िजव्यतजिजई मुख्य आधजरको रूपमज लिनु पनेछ।

(२) उच्च शशक्षज हजलसि िरे कज युिजिजई प्रदजन िररने शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर

कर्जणको िजलि सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे लनिेदकको सक्कि शैशक्षक प्रमजर् पत्र

लधतो स्िरुप रजख्नेछ।

(३) विदे शबजट फकेकज युिजहरुिजई उनीहरुमज रहेको ज्ञजन तथज सीपसँि सम्बशन्धत

व्यिसजय सञ्चजिन िनण पररयोर्नज लधतोमज लिई सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे िैदेशशक

रोर्िजरीबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जण प्रिजह िनणीछ

े ।

(४) बैङ्क तथज वििीीय सं स्थजहरुिे मवहिज उद्यमशीितज विकजसको िजलि प्रदजन

िररने मवहिज उद्यमशीितज कर्जण एकि िज सीजमूहशीक र्मजनीमज उपिब्ध हुनेछ।

(५) बैङ्क तथज वििीीय सं स्थजहरुिे दलित समुदजयको परम्परजित सीप र पेशजिजई

आधुलनकीकरर् एिं प्रिर्द्णन िनणकज िजलि प्रदजन िररने दलित समुदजय व्यिसजय विकजस कर्जण

एकि िज सीजमूहशीक र्मजनीमज उपिब्ध हुनेछ।

4
 (६) मवहिज उद्यमशीितज विकजसको िजलि प्रदजन िररने कर्जण, सजमूवहक र्मजनीमज

प्रदजन िररने दश िजि रुपैयजँसम्मको व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण र दलित

समुदजयिजई प्रदजन िररने कर्जणको सुरक्षर् दे हजय बमोशर्म हुनेछ:-

(क) ऋर्ीिे सञ्चजिन िरे को उद्यम,

(ि) ऋर्ीको कर्जण सम्बन्धी कजिर्जत,

(ि) सीजमूहशीक र्मजनीको हकमज सो सम्बन्धी कजिर्जत।

(७) बैङ्क तथज वििीीय सं स्थजहरुिे िूकम्प पीलितहरूको लनर्ी आिजस लनमजणर् कर्जण

सजमूवहक िज लधतो र्मजनीमज प्रिजह िनेछन ।

(८) सीजमूहशीक र्मजनीमज प्रिजह िएको कर्जणसँि सम्बशन्धत समूहको कुनै सदस्य

कजबु बजवहरको पररशस्थतशी उत्पन्न िई उि समूहमज आबर्द् रवहरहन नसक्ने शस्थतशी िएमज

लनर्िे आफ्नो वहस्सज बरजबरको सजँिज तथज ब्यजर् स्ियं चूिज िने िज समूहकज बजँकी

सदस्यहरुिे बैङ्क तथज वििीय सं स्थजबजट लिएको कर्जण लनयमजनुसजर चूिज िने थप

प्रलतिर्द्तजको कजिर् िरी पेश िनुण पनेछ।

७. कर्जण सुरक्षर् सम्बन्धी व्यिस्थज: (१) बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरूिे व्यिसजवयक कृवि तथज

पशुपन्छी कर्जणको प्रचलित कजनून बमोशर्म सुरक्षर् िनुण पनेछ।

(२) व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणको सुरक्षर् सम्बन्धमज सम्बशन्धत बैङ्क

तथज वििीय सं स्थजिे प्रचलित कजनून, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क र लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिको

लनयमन र लनदे शनको पररलध लित्र रही स्पष्ट नीलत र प्रवियज बनजई िजिू िनण सक्नेछ।

(३) यस कजयणविलध बमोशर्म बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुिे प्रिजह िने िज िरे को दश

िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणको

हकमज दे हजय बमोशर्म कर्जण सुरक्षर् िनुण पनेछः

(क) यस उपदफज बमोशर्मकज कर्जणको हकमज त्यस्तो कर्जण लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर्

कोिबजट अलनिजयण सुरक्षर् िरजउनु पनेछ। कोििे कर्जण सुरक्षर् िरजउीँदज कर्जणको

प्रकजर, उद्देश्य, रकम तथज र्ोशिमको स्तर ििजयतकज आधजरमज सं शक्षप्त प्रवियज

अििम्बन िनुण पनेछ। यसरी कर्जण सुरक्षर् िदजण सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे

२५ प्रलतशत व्यहोनुण पनेछ र बजँकी ७५ प्रलतशत शुल्क नेपजि रजष्ट्र बैङ्कमज रहेको

अनुदजन सोधिनजण िजतज मजफणत सम्िशन्धत बैंक तथज लबिीय सं स्थजिजई िुिजनी

सोधिनजण िररनेछ।

5
 (ि) दफज ४ बमोशर्मको अिलध समजप्त िएको छ मवहनज लित्र ऋर्ीिे कर्जण चूिज

निरे मज दफज २२ बमोशर्मको कजरिजही प्रवियज पूरज िरी सम्बशन्धत बैङ्क तथज

वििीय सं स्थजिे लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिमज दजिी िनेछ। यसरी दजिी हुन

आएमज कोििे लनयमजनुसजर िुिजनी िनेछ।

८. व्यिसजयको बीमज सम्बन्धी व्यिस्थज: (१) बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरूिे व्यिसजवयक कृवि

तथज पशुपन्छी कर्जण अन्तिणत व्यिसजवयक पररयोर्नज लधतो लिई कर्जण प्रिजह िदजण

पररयोर्नजको बीमज िनुण पनेछ।

(२) व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी बीमज सम्बन्धमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय

सं स्थजिे प्रचलित कजनून, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क र बीमज सलमलतको लनयमन र लनदे शनको पररलध लित्र

रही स्पष्ट नीलत र प्रवियज बनजई िजिू िनण सक्नेछ।

(३) यस कजयणविलध बमोशर्म बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुिे प्रिजह िने िज िरे को दश

िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणको

हकमज दे हजय बमोशर्म पररयोर्नज/व्यिसजवयक बीमज िनुण पनेछः

(क) यस उपदफज बमोशर्मकज कर्जणसँि सम्बशन्धत पररयोर्नज/व्यिसजयको अलनिजयण

बीमज िनुण पनेछ। बीमज कम्पनीिे बीमज िरजउीँदज कर्जणको प्रकजर, व्यिसजयको

प्रकृलत, उद्देश्य, रकम तथज र्ोशिमको स्तर ििजयतकज आधजरमज सं शक्षप्त प्रवियज

ँ २५ प्रलतशत मजत्र बीमज वप्रलमयम लिइण बीमज िनणीु

अििम्बन िरी व्यिसजयीसि

पनेछ। बजँकी ७५ प्रलतशत बीमज वप्रलमयम नेपजि रजष्ट्र बैङ्कमज रहेको अनुदजन

सोधिनजण िजतजबजट बीमज सलमलत मजफणत सम्बशन्धत बीमज कम्पनीिजइण सोधिनजण

िररनेछ।

(ि) िण्ि (क) बमोशर्म बीमज िररएको व्यिसजयमज क्षलत िइण सोको क्षलतपूलतणकज िजलि

दजिी पनण आएमज सम्बशन्धत बीमज कम्पनीिे सं शक्षप्त प्रवियज अििम्बन िरी

व्यिसजयीिजई क्षलतपूलतण उपिब्ध िरजउनु पनेछ।

९. कजरिजहीकज िजलि लसफजररस िनण सक्ने: (१) ऋर्ीिे दफज ४ बमोशर्मको अिलध लित्र कर्जण

चूिज निरे मज सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे यस कजयणविलधको पररच्छे द…९ मज उल्िेि

िए बमोशर्मको कजरिजहीकज िजलि सम्बशन्धत लनकजयमज लसफजररस िनण सक्नेछ।

(२) कर्जण प्रिजह िने बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे यस्तज सुविधज रोक्कज िनण अनुरोध

िरे मज सम्बशन्धत लनकजयिे त्यस्तज ऋर्ीको सुविधज रोक्कज रजख्नु पनेछ।

6
 पररच्छे द ४

कर्जणकज िजलि योग्यतज एिं शतण सम्बन्धी व्यिस्थज

१०. योग्यतज एिं शतण: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुिे प्रिजह िने कर्जण

प्रजप्त िनण स्थजयी िेिज नं (PAN) प्रमजर् पत्र लिएको र कर्जण सूचनज केन्रको कजिोसूची

एिम पररच्छे द…९ अनुसजरको कजरिजहीमज नपरे को नेपजिी नजिररकिे दे हजय बमोशर्मको

न्यूनतम योग्यतज एिं शतण पूरज िरे को हुन ु पनेछ:-

(क) व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण:

(१) व्यशिको हकमज १८ ििण उमेर पूरज िएको,

(२) दश िजि रुपैयजँ िन्दज कमको सजमूवहक र्मजनी कर्जणको हकमज कर्जण

र्मजनी सम्बन्धी कजिर्जत,

(३) दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको कर्जणको िजलि अलनिजयण रुपमज सं स्थज र एक

करोि रुपैयजँ िन्दज बढीको कर्जणको िजलि अलनिजयण रुपमज कम्पनी हुनपु ने,

(४) सं स्थज िज कम्पनीको हकमज नेपजिी नजिररकको शतप्रलतशत शेयर स्िजलमत्ि

रहेको

(५) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धीी सं शक्षप्त प्रस्तजि,

तर, दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको कर्जणको िजलि ऋर्ीको विस्तृत

पररयोर्नज प्रस्तजि,

(ि) शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर कर्जण:

(१) कम्तीमज स्नजतक तह उशिर्ण िएको र ४० ििण उमेर ननजघेको,

(२) विदे शी विश्वविद्यजियबजट शैशक्षक योग्यतज हजलसि िरे कजको हकमज

नेपजिकीो कुनै विश्वविद्यजियबजट समकक्षतज सम्बन्धमज प्रकजशशत सजिणर्लनक

सूचीमज लनर् अध्ययन िरे को विश्वविद्यजिय समजिेश िएको,

(३) घरे ि ु तथज सजनज उद्योि कजयजणिय/सलमलत, सीप विकजस तजलिम केन्र,

प्रजविलधक शशक्षज तथज व्यजिसजवयक तजलिम पररिद ििजयतकज सरकजरी

लनकजयहरुबजट कशम्तमज ७ ददनको उद्यम िज व्यिसजय िने सीप विकजस

तजलिम अलनिजयण रूपमज लिएको िज उि कर्जण स्िीकृत िएपलछ त्यस्तो

सं स्थजमज सीप विकजस तजलिम लिएको प्रमजर् पेश िरे को,

(४) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धीी सं शक्षप्त प्रस्तजि,

7
(ि) िैदेशशक रोर्िजरीबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जण:

(१) श्रम स्िीकृलत प्रजप्त िरी िज निरी कुनै पलन दे शमज कम्तीमज ६ मवहनज

सम्बशन्धत तजलिम/पेशज/व्यिसजय/क्षेत्रमज कजम िरी स्िदे श फकेको,

तर कुनै पलन दे शको स्थजयी बसोबजसको स्िीकृलत प्रजप्त

(PR/Green Card Holder) व्यिशीिजई यस्तो कर्जण प्रदजन िररने छै न।

(२) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धीी सं शक्षप्त प्रस्तजि,

(३) विदे शबजट फकेको ३ ििण व्यलतत निएको ।

(घ) मवहिज उद्यमशीितज कर्जण:

(१) १८ ििण उमेर पूरज िएको मवहिज िज समूहको हकमज फरक पररिजरकज

कम्तीमज पजँच र्नज १८ ििण उमेर पूरज िएकज मवहिज,

(२) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धी सं शक्षप्त प्रस्तजि,

(३) समूहको हकमज सजमूवहक र्मजनी सम्बन्धी कजिर्जत,

(ङ) दलित समुदजय व्यिसजय विकजस कर्जण:

(१) दलित र्जत–र्जलत लित्रको १८ ििण उमेर पूरज िएको िज समूहको हकमज

उि र्जत–र्जलत लित्रकज फरक पररिजरकज कम्तीमज पजँच र्नज १८ ििण उमेर

पूरज िएको,

(२) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धीी सं शक्षप्त प्रस्तजि,

(३) समूहको हकमज सजमूवहक र्मजनी सम्बन्धी कजिर्जत,

(च) उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज कर्जण:

(१) मजध्यलमक शशक्षज िज सो सरह उशिर्ण िरी २५ ििण उमेर ननजघेको,

(२) आलथणक रुपमज विपन्न, सीमजन्तकृत समुदजय िज िशक्षत ििणको विद्यजथी,

(३) स्िदे शको कुनै किे र् िज विश्वविद्यजियमज अध्ययन िरररहेको िज िने,

(छ) िूकम्प पीलितहरूको लनर्ी आिजस लनमजणर् कर्जणः

(१) नेपजि सरकजरिे लनर्ी आिजस अनुदजन ददए बजहेक अरू सं स्थजित अनुदजन

नपजएको,

(२) रजवष्ट्रय पुनलनणमजणर् प्रजलधकरर्सँि लनर्ी आिजस लनमजणर् िनण सम्झौतज िरी

आलथणक अिजिकज कजरर् हजिसम्म आिजस लनमजणर् कजयण शुरू िनण नसकेकज

िूकम्प पीलित,

8
 (३) ऋर्ी िज लनर्को पररिजरको नजममज कुनै पलन स्थजनमज बस्न योग्य घर

निएको,

(२) बैंक तथज लबिीय सं स्थजहरूिे यस कजयणविलध बमोशर्म कर्जण प्रिजह िदजण िूकम्प

पीलित, बजढी पीलित तथज विपद् प्रिजवित नजिररकहरूिजई पवहिो प्रजथलमकतज ददनुपनेछ।

(३) बैंक तथज लबिीय सं स्थजहरूिे यस कजयणविलध बमोशर्म िूकम्प पीलितहरूको

लनर्ी आिजस लनमजणर् कर्जण प्रिजह िदजण रजवष्ट्रय पुनलनणमजणर् प्रजलधकरर्िे आिजस लनमजणर् सम्पन्न

िनण तोवकएको अिलध लित्र कर्जण लिई सक्नु पनेछ।

(४) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रदजन िररने सहुलियतपूर्ण कर्जणकज िजलि ब्यजर् अनुदजन

प्रजप्त िनण ग्रजह्य लनिेदकिजई कुनै एक प्रकजरको कर्जण मजत्र उपिब्ध हुनेछ।

(५) यस कजयणविलध बमोशर्म कर्जण लिने लनिेदकिे नेपजि सरकजरिे ब्यजर् अनुदजन

उपिब्ध प्रदजन िने प्रकृलतकज अन्य कुनै पलन कर्जण लिएको हुन ु हुदैन ।

पररच्छे द ५

कर्जणकज िजलि आिश्यक कजिर्जत, स्ि:घोिर्ज तथज कर्जण लनर्णय सम्बन्धीी व्यिस्थज

११. आिश्यक कजिर्जत र स्ि:घोिर्ज : यस कजयणविलध बमोशर्म बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे प्रिजह

िने कर्जण प्रजप्त िनण दे हजय बमोशर्मकज कजिर्जत पेश र स्ि:घोिर्ज िनुण पनेछ:-

(क) सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजको विलधित रुपमज िररएको कर्जण आिेदन

फजरीजम,

(ि) प्रचलित कजनून बमोशर्म दतजण िएको व्यिसजय तथज स्थजयी िेिज नं (PAN) प्रमजर्

पत्रको प्रलतलिवप,

(ि) नजिररकतज प्रमजर् पत्रको प्रलतलिवप,

(घ) उद्यम सं चजिन तथज कर्जण उपयोि सम्बन्धीी सं शक्षप्त प्रस्तजि, मवहिज उद्यमशीितज

कर्जण बजहेक दश िजि रुपैँ यज िन्दज बढीको कर्जणको हकमज विस्तृत पररयोर्नज

प्रस्तजि,

(ङ) कर्जण सूचनज केन्रको कजिोसूचीमज नपरे को स्ि:घोिर्ज,

(च) सजमूवहक र्मजनीको हकमज सजमूवहक र्मजनी सम्बन्धी कजिर्जत,

(छ) शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर कर्जणको हकमज शैशक्षक प्रमजर् पत्रको सक्कि प्रलत र दफज

10(१) को िण्ि (ि)(३) बमोशर्म सीप विकजस तजलिम लिएको प्रमजर्पत्रको

प्रलतलिवप,

9
 (र्) िैदेशशक रोर्िजरीबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जणको हकमज रजहदजनी,

प्रिेशजज्ञजको प्रलतलिवप तथज श्रम स्िीकृलत प्रजप्त िएको दे शबजट फकेकजको हकमज

सोको प्रलतलिवप, लनिेदक विदे शमज िई कम्तीमज ६ मवहनज सम्बशन्धत

तजलिम/पेशज/व्यिसजय/क्षेत्रमज कजम िरे को कजिर्जत र कुनै पलन दे शको स्थजयी

बसोबजसको स्िीकृलत प्रजप्त (PR/Green Card Holder) व्यशि निएको

स्ि:घोिर्ज,

(झ) उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज कर्जणको हकमज आलथणक रुपमज विपन्न,

सीमजन्तकृत समुदजय िज िशक्षत ििणको विद्यजथी िएको लसफजररस र अध्ययन िने

शैशक्षक सं स्थज/प्रलतष्ठजनमज िनजण िएको िज हुन योग्य रहेको िुल्ने कजिर्जतको

प्रलतलिवप,

(ञ) िूकम्प पीलितहरूको लनर्ी आिजस लनमजणर् कर्जणकज िजलि रजवष्ट्रय पुनलनमजणर्

प्रजलधकरर्सँि सम्झौतज िरी आलथणक अिजिकज कजरर् हजिसम्म आिजस लनमजणर् कजयण

शुरू िनण नसकेकज िूकम्प पीलितको कजिर्जतको प्रलतलिवप र लधतोको हकमज सो

सम्बन्धी कजिर्जत।

१२. कर्जण लनर्णय सम्बन्धीी व्यिस्थज: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म अनुदजन लिन चजहने व्यशििे

आिश्यक पने सम्पूर्ण कजिर्जत सवहत सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजमज लनिेदन ददनु

पनेछ ।

(२) उपदफज (1) बमोशर्म लनिेदन प्रजप्त हुन आएमज आिश्यक सम्पूर्ण कजिर्जत

सवहत कर्जण आिेदन प्रजप्त िएको लमलतिे एक्कजइणस कजयण ददनलित्रमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज

वििीय सं स्थजिे कर्जण स्िीकृत हुने िज नहुने सम्बन्धी लनर्णय िरी सक्नु पनेछ।

(3) कर्जण प्रिजह िनण नसवकने िएमज स्पष्ट आधजर र कजरर् सवहत सम्बशन्धत

लनिेदकिजई लिशित र्जनकजरी ददनु पनेछ।

पररच्छे द ६

ब्यजर्, बीमज वप्रलमयम र सुरक्षर् शुल्क अनुदजन, शतण तथज वितरर् प्रवियज सम्बन्धी व्यिस्थज

१३. अनुदजन सुविधज तथज शतण सम्बन्धी व्यिस्थजः (१) यस कजयणविलध बमोशर्मकज िशक्षत

ऋर्ीिजई बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुिे प्रिजह िने कर्जणको हकमज नेपजि सरकजरबजट दे हजय

बमोशर्मको अनुदजन सुविधज उपिब्ध हुनेछ:-

10
 (क) बैंक तथज लबिीय सं स्थजिे ददने कर्जणमज लनधजणरर् िरे को ब्यजर् दर मध्ये ५

प्रलतशत ब्यजर् अनुदजन सुविधज उपिब्ध हुनेछ। मवहिज उद्यमशीितज

कर्जणको हकमज यो अनुदजन ६ प्रलतशत उपिब्ध हुनेछ । तर पजँच करोि

रुपैयजँ िन्दज बढीको व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणमज २ प्रलतशत

मजत्र ब्यजर् अनुदजन उपिब्ध िरजइणनेछ ।

(ि) कर्जण सुरक्षर् शुल्क अनुदजनमज दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढी व्यिसजवयक

कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणहरूको बैंक तथज लबिीय

सं स्थजहरूिे लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोि मजफणत सुरक्षर् िरजउँदज िजग्ने

७५ प्रलतशत अनुदजन उपिब्ध हुनेछ।

(ि) बीमज वप्रलमयम अनुदजन दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको व्यिसजवयक कृवि

तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जण लिई िररने व्यिसजयको बीमज

वप्रलमयममज ७५ प्रलतशत अनुदजन उपिब्ध हुनेछ।

(२) उपदफज (१) बमोशर्मको ब्यजर् अनुदजन सुविधज यो कजयणविलध िजिू िएपलछ

कर्जण लिने ऋर्ीीिजई मजत्र उपिब्ध हुनेछ। व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणको

हकमज व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणमज प्रदजन िररने ब्यजर् अनुदजन सम्बन्धी

कजयणविलध, २०७३ बमोशर्म प्रिजवहत कर्जणमज समेत यो सुविधज उपिब्ध िरजइनेछ।

(३) ऋर्ीिे पजउने ब्यजर् अनुदजन सुविधज बजहेक अन्य सम्पूर्ण ब्यजर् रकम,

सुरक्षर् शुल्क र बीमज वप्रलमयम सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थज, लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर्

कोि र सम्बशन्धत बीमज कम्पनीिजई िुिजनी िरे पलछ मजत्र ब्यजर् अनुदजन सुविधजकज िजलि

योग्य मजलननेछ।

(४) र्ुन उद्देश्यको िजलि कर्जण लिएको हो सोही उद्देश्यकज िजलि मजत्र कर्जण

उपयोि िनुण पनेछ।

(5) सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे अनुिमन िदजण कर्जण सदुपयोि िएको

नपजईएमज ब्यजर् अनुदजन सुविधज उपिब्ध निरजइने र ब्यजर् अनुदजन सुविधज लिइ सकेको िए

सम्बशन्धत ऋर्ीबजट असूि उपर िररनेछ।

१४. अनुदजन रकमको वितरर् प्रवियज: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म अनुदजन स्िरूप प्रदजन िररने

ब्यजर्, कर्जण सुरक्षर् शुल्क तथज बीमज वप्रलमयम रकम उपिब्ध िरजउने प्रयोर्नको िजलि

नेपजि सरकजरिे नेपजि रजष्ट्र बैङ्कबजट सञ्चजिन हुने िरी बैंवकङ् कजयजणियमज अनुदजन सोधिनजण

नजमको िजतज िोल्नेछ।

11
 (२) उपदफज (१) बमोशर्मको िजतजमज नेपजि सरकजर, अथण मन्त्रजियिे एक अबण

रुपैयजँ अग्रीीम र्म्मज िनेछ। उि रकमिे अपुि हुने िएमज केन्रीय समन्िय तथज

अनुिमन सलमलतको लसफजररसमज नेपजि सरकजर, अथण मन्त्रजियिे थप रकम उपिब्ध

िरजउनेछ।

(३) बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरूिे यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह िरे को कर्जणको

ब्यजर् अनुदजन प्रजप्त िनण कर्जण उपयोिको आधजरमज ऋर्ीिे लनयमजनुसजर िुिजनी िनुप
ण ने कर्जण

रकम िुिजनी िरे को प्रमजर् सवहत त्रैमजलसक रुपमज नेपजि रजष्ट्र बैङ्किे तोकेको ढजीँचजमज

उि बैङ्कमज लनिेदन ददनु पनेछ।

(४) बीमज कम्पनीहरूिे यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह िररएको कर्जणसँि सम्बशन्धत

व्यिसजवयक बीमज वप्रलमयम िजपतको रकम अनुदजनकज िजलि कजिर्जत सवहत त्रैमजलसक रुपमज

बीमज सलमलतिे तोकेको ढजीँचजमज उि सलमलतमज लनिेदन ददनु पनेछ र बीमज सलमलतिे यसरी

प्रजप्त लनिेदनको आिश्यक छजनिीन िरी नेपजि रजष्ट्र बैङ्कमज सोधिनजण मजि िनुण पनेछ।

(५) लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोििे यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह िररएको

कर्जणको सुरक्षर् सुलनशित िरी कर्जण सुरक्षर् शुल्क िजपतको रकम अनुदजनकज िजलि

कजिर्जत सवहत त्रैमजलसक रूपमज नेपजि रजष्ट्र बैङ्कमज सोधिनजण मजि िनुण पनेछ।

(६) उपदफज (३), (४) र (5) बमोशर्म प्रजप्त लनिेदन तथज मजिकज आधजरमज नेपजि

रजष्ट्र बैङ्किे सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थज, लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोि र बीमज

सलमलतिजई ब्यजर्, सुरक्षर् शुल्क र बीमज वप्रलमयम िजपत अनुदजन रकमको सोधिनजण अनुदजन

सोधिनजण िजतजबजट नेपजि रजष्ट्र बैङ्कको कजयजणियहरूमज रहेकज िजतज मजफणत िज सम्बशन्धत बैङ्क

तथज वििीय सं स्थज, लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोि र बीमज सलमलतको मजि अनुरूपको बैङ्क

िजतज मजफणत सोधिनजण ददनु पनेछ।

(७) बीमज सलमलतिे उपदफज (6) बमोशर्म प्रजप्त रकम सम्बशन्धत बीमज कम्पनीको

मजि अनुरूपको बैङ्क िजतज मजफणत सोधिनजण ददनु पनेछ।

पररच्छे द ७

ँ सम्बशन्धत लनकजयहरुको कजम,

सहुलियतपूर्ण कर्जण प्रिजह तथज ब्यजर् अनुदजन वितरर्सि

कतणव्य र अलधकजर

१५. बैङ्क तथज वििीय संस्थजको कजम, कतणव्य र अलधकजर: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणकज

िजलि सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजको कजम, कतणव्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म हुनेछ–

12
 (क) लनिेदकिे यस कजयणविलध बमोशर्म कर्जणको िजलि लनिेदन ददएमज सम्बशन्धत

बैंङ्क तथज वििीय सं स्थजिे कर्जणको प्रकजर, उद्देश्य, मजि रकम, र्ोशिमको

स्तर, सुरक्षर्, बीमज ििजयत पररयोर्नजको सम्िजव्यतज तथज कर्जणको

सदुपयोि हुने आधजरमज कर्जण प्रिजह िने। कर्जण प्रिजह िनण नसवकने िएमज

स्पष्ट आधजर र कजरर् सवहत सम्बशन्धत लनिेदकिजई लिशित र्जनकजरी

ददने,

(ि) कर्जणमज ब्यजर् अनुदजन रकम प्रजप्त िनणकज िजलि नेपजि रजष्ट्र बैङ्किे तोकेको

ढजँचजमज ऋर्ीिे अनुदजन पजउने ब्यजर् रकम बजहेक अरू ब्यजर् रकम असूि

िरे को प्रमजर्सवहत नेपजि रजष्ट्र बैङ्कसँि सोधिनजण मजि िने,

(ि) िण्ि (क) बमोशर्म ब्यजर् अनुदजन प्रजप्त हुने िरी प्रदजन िररएको कर्जणको

त्रैमजलसक वििरर् नेपजि रजष्ट्र बैङ्किे तोकेको ढजीँचजमज १५ ददनलित्र नेपजि

रजष्ट्र बैङ्किजई उपिब्ध िरजउने,

(घ) कर्जणको प्रकजर, उद्देश्य, ििजनी रकम, र्ोशिमको स्तर एिं

आिश्यकतजनुसजर सदुपयोलितज लनरीक्षर् िरी सोको अलििेि अद्यजिलधक िरी

रजख्ने।

१६. बीमज कम्पनीको कजम, कतणव्य र अलधकजर: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणीे लसिलसिजमज

सम्बशन्धत बीमज कम्पनीको कजम, कतणव्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म हुनछ

े –

(क) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह हुने िज िएको दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको

व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणको हकमज व्यिसजवयक

बीमजकज िजलि लनिेदन प्रजप्त िएमज व्यिसजयको प्रकृलत, कर्जणको प्रकजर, उद्देश्य, रकम

तथज र्ोशिमको स्तर ििजयतकज आधजरमज सं शक्षप्त प्रवियज अििम्बन िरर

व्यिसजयीसँि २५ प्रलतशत मजत्र बीमज वप्रलमयम लिइण बीमज िने,

(ि) नेपजि सरकजरिे उपिब्ध िरजउने ७५ प्रलतशत बीमज वप्रलमयम िजपतको रकम

अनुदजन स्िरुप प्रजप्त िनणकज िजलि बीमज सलमलतसँि सोधिनजण मजि िने,

(ि) यस कजयणविलध बमोशर्म बीमज िररएको व्यिसजयमज क्षलत िइण सोको क्षलतपूलतणकज

िजलि दजिी पनण आएमज सं शक्षप्त प्रवियज अििम्बन िरी व्यिसजयीिजई क्षलतपूलतण

उपिब्ध िरजउने।

13
१७. लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिको कजम, कतणव्य र अलधकजर: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन

िनणकज िजलि लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिको कजम, कतणव्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म

हुनेछ–

(क) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह हुने िज िएको दश िजि रुपैयजँ िन्दज बढीको

व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणको सुरक्षर्कज िजलि

लनिेदन प्रजप्त िएमज कर्जणको प्रकजर, उद्देश्य, रकम तथज र्ोशिमको स्तर ििजयतकज

आधजरमज सं शक्षप्त प्रवियज अििम्बन िरी सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजसँि २५

प्रलतशत मजत्र सुरक्षर् शुल्क लिइण सुरक्षर् िने,

(ि) नेपजि सरकजरिे उपिब्ध िरजउने ७५ प्रलतशत सुरक्षर् शुल्क िजपतको रकम

अनुदजन स्िरुप प्रजप्त िनण नेपजि रजष्ट्र बैङ्कसँि सोधिनजण मजि िने,

(ि) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह िएको कर्जण दफज ४ बमोशर्मको अिलध समजप्त

िएको छ मवहनज लित्र ऋर्ीिे च ुिज निरे मज दफज २२ बमोशर्मको कजरिजही

प्रवियज पूरज िरी सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे कोिमज दजिी िरे मज

लनयमजनुसजर िुिजनी िने,

(घ) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह िएको कर्जणको सुरक्षर् शुल्क तथज सुरक्षर् दजिी

िुिजनीको अद्यजिलधक अलििे ि रजिी सोको वििरर् केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन

सलमलतमज पठजउने।

१८. बीमज सलमलतको कजम, कतणव्य र अलधकजर: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणकज िजलि बीमज

सलमलतको कजम, कतणव्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म हुनछ

े –

(क) सम्बशन्धत बीमज कम्पनीिे यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह हुने िज िएको दश िजि

रुपैयजँ िन्दज बढीको व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणको

व्यिसजवयक बीमज िरे िजपतको बीमज वप्रलमयम मजि िरे मज नेपजि रजष्ट्र बैङ्कमज रहेको

अनुदजन सोधिनणीज िजतजबजट लनकजसज लिइण सम्बशन्धत बीमज कम्पनीिजई सोधिनजण

रकम उपिब्ध िरजउने,

(ि) िण्ि (क) बमोशर्म बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिजई सोधिनजण उपिब्ध िरजइएको

रकमको त्रैमजलसक वििरर् केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन सलमलतिजई उपिब्ध

िरजउने,

14
 (ि) बीमज िररएको व्यिसजयमज क्षलत िइण सोको क्षलतपूलतणकज िजलि दजिी प्रजप्त िएमज

सम्बशन्धत बीमज कम्पनी मजफणत सं शक्षप्त प्रवियज अििम्बन िरी व्यिसजयीिजई

क्षलतपूलतण उपिब्ध िरजउन आिश्यक व्यिस्थज लमिजउने,

(घ) यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणकज िजलि सम्बशन्धत बीमज कम्पनीहरुको आिश्यक

लनयमन, अनुिमन, लनरीक्षर् तथज सुपररिेक्षर् िने।

१९. नेपजि रजष्ट्र बैङ्कको कजम, कतणव्य र अलधकजर: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणीे सन्दिणमज

नेपजि रजष्ट्र बैङ्कको कजम, कतणब्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म हुनेछ–

(क) बैङ्क तथज वििीय सं स्थज, बीमज सलमलत, लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिबजट कर्जणमज

प्रदजन िररने अनुदजन रकम मजि िई आएमज अनुदजन सोधिनजण िजतजबजट लनयमजनुसजर

सोधिनजण रकम उपिब्ध िरजउने,

(ि) यो कजयणविलध बमोशर्म क्षेत्रित तथज लबियित कर्जण तथज ब्यजर् अनुदजनको वििरर्

अथण मन्त्रजियिजई त्रैमजलसक रूपमज उपिब्ध िरजउने,

(ि) यो कजयणविलधको प्रिजिकजरी रूपिे कजयजणन्ियन िनणकज िजलि सम्बशन्धत बैङ्क तथज

वििीय सं स्थजको आिश्यक अनुिमन, लनयमन, लनरीक्षर् तथज सुपररिेक्षर् िने,

(घ) कर्जण सदुपयोि िएको नपजईएमज नेपजि रजष्ट्र बैङ्क ऐन, २०५८ बमोशर्म कजरिजही

िरी अनुदजन िजपतको रकम बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिजई िुिजनी सोधिनजण नददने।

पररच्छे द ८

समन्िय तथज अनुिमन सलमलत

२०. केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन सलमलतको िठन: (१) यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणकज

िजलि केन्रीयस्तरमज समन्िय तथज अनुिमन िनण दे हजय बमोशर्मको केन्रीय समन्िय तथज

अनुिमन सलमलत रहनेछ–

(क) ु ी ििनणर, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क

िे पट

(बैङ्क तथज वििीय सं स्थज लनयमन वििजि हेने) सं योर्क

(ि) कजयणकजरी लनदे शक, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क

(बैङ्क तथज वििीय सं स्थज लनयमन वििजि) –सदस्य

(ि) सह–सशचि, अथण मन्त्रजिय

(वििीय क्षेत्र व्यिस्थजपन तथज सं स्थजन समन्िय महजशजिज) –सदस्य

(घ) प्रमुि कजयणकजरी अलधकृत, लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोि –सदस्य

15
 (ङ) कजयणकजरी लनदे शक, बीमज सलमलत –सदस्य

(च) अध्यक्ष, नेपजि बैङ्करस एशोलसएसन –सदस्य

(छ) लनदे शक, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क

(बैङ्क तथज वििीय सं स्थज लनयमन वििजि) –सदस्य सशचि

(२) सलमलतिे छिफि एिं लनर्णयकज िजलि प्रस्तजि िएकज विियिस्तुहरुको

आधजरमज नेपजि सरकजरकज पदजलधकजरी र बढीमज दुईर्नज वििय-विज्ञिजई बैठकमज आमशन्त्रत

िनण सक्नेछ।

(३) सलमलतको सशचिजिय नेपजि रजष्ट्र बैङ्क, बैङ्क तथज वििीय सं स्थज लनयमन वििजिमज

रहनेछ। सशचिजियिे सलमलतिे तोकेकज कजयणहरू िनेछ।

(४) सलमलतको बैठक आिश्यकतजनुसजर बस्नेछ।

२१. केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन सलमलतको कजम, कतणव्य र अलधकजर: केन्रीय समन्िय तथज

अनुिमन सलमलतको कजम, कतणव्य र अलधकजर दे हजय बमोशर्म हुनेछ:

(क) यस कजयणविलधको कजयजणन्ियन िनणकज िजलि आिश्यक समन्िय तथज अनुिमन िने,

(ि) कर्जण प्रिजह िने सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजको लनरीक्षर् िने िरजउने,

(ि) यस कजयणविलधको कजयजणन्ियनमज कुनै बजधज अिकजउ उत्पन्न िएमज बजधज अिकजउ

फुकजउन लसफजररस िने,

(घ) कजयणविलध तथज अनुसूचीको व्यजख्यज िने तथज

(ङ) कजयणविलधमज िएकज व्यिस्थजहरूमज हेरफेर िनुण परे मज पुनरजििोकनकज िजलि नेपजि

सरकजर, अथण मन्त्रजिय समक्ष लसफजररस िने।

पररच्छे द ९

कजरिजही सम्बन्धी व्यिस्थज

२२. कर्जण चूिज निरे मज हुने कजरिजही: (१) ऋर्ीिे दफज ४ बमोशर्म कर्जण च ुिज निरे मज

सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे दे हजय बमोशर्मको कजरिजहीकज िजलि सम्बशन्धत

लनकजयमज लसफजररस िनण सक्नेछ:-

(क) ऋर्ीिजई कर्जण सूचनज केन्रको कजिोसूचीमज रजख्न,

(ि) ऋर्ीको रजहदजनी रोक्कज रजख्न,

16
 (ि) ऋर्ीको नजममज रहेको कुनै चि अचि सम्पलत लबिी िनण बन्दे र् ििजउनकज िजलि

सम्बशन्धत लनकजयमज िेिी पठजउन,

(घ) ऋर्ीको बैङ्क तथज वििीय सं स्थजहरुमज रहेको िजतज रोक्कज िनण,

(ङ) नेपजि सरकजरबजट उपिब्ध िरजउने सजमजशर्क सुरक्षज ििज ििजयतकज अन्य

नजिररक सुविधजबजट िशञ्चत िनण।

(२) कर्जण प्रिजह िने बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे यस्तज सुविधज रोक्कज िनण अनुरोध

िरे मज सम्बशन्धत लनकजयिे त्यस्तज ऋर्ीको सुविधज रोक्कज रजिीनु पनेछ।

पररच्छे द १०

विविध

२३. कर्जण ििीकरर् तथज र्ोशिम सम्बन्धी अन्य व्यिस्थज: (१) यस कजयणविलध बमोशर्म अनुदजन

प्रजप्त िने कर्जणहरूको ििीकरर् नेपजि रजष्ट्र बैङ्किे बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिजई र्जरी िरे को

एकीकृत लनदे शन बमोशर्म हुनेछ।

(२) यस कजयणविलधमज उल्िेि िररएकज वििय बजहेक अन्य विियमज प्रचलित

कजनून, नेपजि रजष्ट्र बैङ्क, बीमज सलमलत तथज लनक्षेप तथज कर्जण सुरक्षर् कोिको लनयमन र

लनदे शनको पररलध लित्र रही यस्तो कर्जणको ििजनी, अनुिमन, सुरक्षर्, बीमज तथज असुिी

सम्बन्धमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थज एिं बीमकिे स्पष्ट नीलत र प्रवियज बनजई िजिू

िनण सक्नेछ।

(३) यस कजयणविलध बमोशर्म प्रिजह हुने िज िएको दश िजि रुपैयजँ िन्दज मजलथको

व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जण बजहेक अन्य कर्जणिजइण नेपजि रजष्ट्र बैङ्कबजट विपन्न ििण

कर्जण अन्तिणत िर्नज िने व्यिस्थज लमिजइनेछ ।

(४) सजमूवहक र्मजनीमज मजत्र प्रिजह िएको कर्जणको हकमज अलतररि र्ोशिम

व्यिस्थज िनुण पने छै न।

(५) ऋर्ीिे सजँिज ब्यजर् लनयलमत िरे को अिस्थजमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय

सं स्थजिे नेपजि सरकजरबजट पजउनु पने ब्यजर् अनुदजन रकम समेत सोही अिलधको ब्यजर्

आम्दजनीमज िर्नज िनण सक्नेछ।

ँ ी कोि
(६) नेपजि सरकजरबजट पजउनुपने ब्यजर् अनुदजन िजपतको यस्तो रकमिजई पूर्

अनुपजत िर्नज प्रयोर्नकज िजलि सरकजर मजलथको दजिी सरह शून्य प्रलतशत र्ोशिम िजर

प्रदजन िनण सक्नेछ।

17
२४. िुनजसो सम्बन्धी व्यिस्थज: यस कजयणविलधको कजयजणन्ियनकज सन्दिणमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज

वििीय सं स्थज, बीमज कम्पनी ििजयत यससँि सम्बशन्धत लनकजयहरुिे कर्जण प्रिजह निरे को,

ऋर्ीिे सेिज सुविधज नपजएको तथज ऋर्को सदुपयोि निएको ििजयतकज यससँि सम्बशन्धत

िुनजसो सुन्ने तथज सोकज आधजरमज आिश्यक कजम कजरिजही अिजलि बढजउने कजयण केन्रीय

समन्िय तथज अनुिमन सलमलतको सशचिजियिे िनेछ।

२५. प्रचलित कजनून बमोशर्म हुनःे यस कजयणविलधमज उल्िेि िएकज कुरजहरुको हकमज यसै

बमोशर्म र अन्य कुरजहरुको हकमज प्रचलित व्यिस्थज बमोशर्म हुनेछ।

२६. फजरजम तथज ढजँचज सम्बन्धी व्यिस्थज: यस कजयणविलध बमोशर्म सहुलियतपूर्ण कर्जण तथज ब्यजर्

अनुदजन प्रदजन िदजण प्रयोि हुने अन्य सरिीकृत फजरजम तथज ढजँचज नेपजि रजष्ट्र बैङ्कसँिको

समन्ियमज सम्बशन्धत बैङ्क तथज वििीय सं स्थजिे तोके बमोशर्म हुनेछ।

२७. सं शोधन तथज हेरफेर: (१) अथण मन्त्रजियको लसफजररसमज नेपजि सरकजरिे यस कजयणविलधमज

आिश्यकतजनुसजर सं शोधन एिं हेरफेर िनण सक्नेछ।

(२) यस कजयणविलधकज अनुसूची केन्रीय समन्िय तथज अनुिमन सलमलतको

लसफजररसमज अथण मन्त्रजियिे सं शोधन एिं हेरफेर िनण सक्नेछ।

२८. िजरे र्ी तथज बचजऊ: (१) नेपजि सरकजर, अथण मन्त्रजियबजट र्जरी िररएको “व्यिसजवयक

कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणमज प्रदजन िररने ब्यजर् अनुदजन सम्बन्धी कजयणविलध, २०७३” र

“िूकम्प पीलितहरुको घर लनमजणर्कज िजलि सजमुवहक िज लधतो र्मजनीमज लनब्यजणर्ी ऋर्

उपिब्ध िरजउने कजयणविलध, 2074” िजरे र् िररएको छ।

(२) उपदफज (१) बमोशर्म िजरे र् िररएकज कजयणविलध बमोशर्म िए िरे कज कजम

कजरिजही यसै कजयणविलध बमोशर्म िए िरे को मजलननेछ।

18
 अनुसूची १

(दफज २ सँि सम्बशन्धत)

(क) व्यिसजवयक कृवि तथज पशुपन्छी कर्जणीः

१. तरकजरी उत्पजदन, प्रशोधन, िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्,

२. बीउ लबर्न उत्पजदन, प्रशोधन, िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्,

३. िनर्न्य व्यिसजय, पुष्प व्यिसजय तथज िजििजनी,

४. पशुपन्छीपजिन,

५. अवष्ट्रच, टकी र हजँसपजिन, सोको मजसु एिं अण्िजको िण्िजरर्, प्रशोधन तथज लबिी

वितरर्,

६. फिफूि उत्पजदन, उत्पजददत फिफूिको प्रशोधन, िण्िजरर् र लबिी वितरर्,

७. दुग्ध उत्पजदन, प्रशोधन र लबिी वितरर्,

८. मत्स्यपजिन, उत्पजददत मजछजको िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्,

९. च्यजउ उत्पजदन, प्रशोधन, िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्,

१०. पशुिधशजिज, मजसुर्न्य उत्पजदन, सोको िण्िजरर्, प्रशोधन तथज लबिी वितरर्,

११. र्लििुटी उत्पजदन, प्रशोधन, िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्,

१२. ु , सूयम
उिु, कफी, शचयज, अिै ची, अदुिज, बेसजर, र्ैतन ु ी, अल्िो, िोिज िेती तथज
ण ि

वयनीहरुको िण्िजरर्, प्रशोधन र लबिी वितरर्,

१३. मौरी पजिन व्यिसजय,

१४. र्ौ, फजपर, लसिजमको उत्पजदन, प्रशोधन र लबिी वितरर्,

१५. प्रजङिजररक तथज र्ैविक मि,

१६. पशुपन्छीर्न्य दजनज उद्योि,

१७. कपजस, ऊन, रे सम िेती/उत्पजदन, प्रशोधन र लबिी वितरर्,

१८. िेिज, च्यजङ्ग्ग्रज र चीौरी ििजयतबजट ऊनको उत्पजदन, प्रशोधन र लबिी वितरर्,

१९. नेपजि सरकजरिे समय समयमज थप िरे कज अन्य कृवि तथज पशुपन्छीर्न्य

व्यिसजयहरू।

19
(ि) शशशक्षत युिज स्िरोर्िजर कर्जण, (ि) िैदेशशक रोर्िजरीबजट फकेकज युिज पररयोर्नज कर्जण र (घ)

मवहिज उद्यमशीितज कर्जण:

दे हजयकज व्यिसजय तथज उद्यमहरूको िजलि प्रिजह हुनेछ।

(१) कृवि व्यिसजय (उत्पजदन, प्रशोधन, िण्िजरर् तथज लबिी वितरर्)

(क) िजद्यजन्न, निदे बजिी, तरकजरी, फिफुि तथज र्लििुटीः

 धजन, िहुँ, मकै, कोदो, र्ौ, तोरी, सस्र्यू, केरजउ, चनज, िटमजस आदद ।

 शचयज, अिैं ची, सूठो, सुपजरी, नररिि, कपजस, अल्िो, अलिसो, बजलबयो, उिु,

रबर, अदुिज, बेसजर, सूयम ु ी, मरीच र्स्तज मसिज आदद ।

ण ि

 िसुन, प्यजर्, आिु, कजउिी, बन्दज, परिि, कुररिो, िण्टज, चम्सुर, पजिुं िो,

रजयो, ब्रोकजउिी, िोििेंिज, च्यजउ, बोिी, लसमी, फसी, िजर्र, मुिज, िोसजणनी,

वपंिजिु, इसकुस, धलनयीजीँ, तरुि, शघरौंिज आदद ।

 ँ , सुन्तिज, स्यजउ, अनजर, दजररम, अम्बज, कजिती, लनबुिज, िोिटे , ज्यजमीर,

आप

िप्सी, लिची, कटहर, िूइँकटहर, अङ्गुर, हिुिजबेद, मेिज, केरज, िुपजणनी, ियर,

सतीियर, अमिज, विलिन्न वकलसमकज फूि िेती, (वटस्यूकल्चर, बीउ तथज बेनजण

उत्पजदन समेत) आदद ।

 नेपजि सरकजरको सम्बशन्धत लनकजय िज र्लिबूटी उत्पजदन िज प्रशोधन कम्पनीिे

तोकेकज सबै वकलसमकज र्लिबूटी उत्पजदन (प्रचलित कजनूनिे बन्दे र् ििजएकज

बजहेक) आदद ।

(ि) पशुपन्छीपजिनीः

 िजई, िोरु, िैं सी, रजँिो, बङ्गुर, सुँिरु , िरजयो, चौरी, यजक, नजक, िेिज, बजख्रज,

थुमज, िसी, िजच्छज–बजच्छी, पजिज–पजिी, घोिज, िधज, िच्चर र आलथणक

उपजर्णनकज िजलि पजलिने अन्य पशुहरु ।

 कुिुरज, हजँस, परे िज, िौकजट, बट्जंई र आलथणक उपजर्णन िनणकज िजलि पजलिने

अन्य पनक्षीहरु ।

 व्यिसजवयकरुपिे िररएको मत्स्यपजिन, मौरीपजिन, रे शम वकरज पजिन आदद ।

(ि) लसंचजई तथज लसं चजई उपकरर्ीः ,

 कृवि उत्पजदन िृवर्द् िनण सघजउ पुर्यजउने िरी कृिकहरुिे एक्िै िज

सजमूवहकरुपमज लनमजणर् िने कुिो, नहर, नि, हजतेनि, क्यजशप्टि र्ेनरे टर,

शस्प्रंकिर, पम्पसेट, रोअर पम्प आदद ।

20
 (घ) कृवि और्जर िज सं यन्त्रीः

 थ्रेसर, लग्रंिर, आधुलनक हिो, कुटो, कोदजिो, कोदजिी, हँलसयज, िुपजण, िन्ती,

ट्यजक्टर, ट्रेिर आदद ।

(ङ). िन विकजस तथज चरन विकजसीः

 नसणरी स्थजपनज र विकजस, लनर्ी एिं सजमुदजवयक िृक्षजरोपर्, िन विकजसकज िजलि

प्रयोि हुने मििजद, कृवि िन प्रर्जिीको विकजस र विस्तजर, चरन विकजस

आदद।

(च) र्ग्िज विकजस र िू–सं रक्षर्ीः

 र्मीन सुधजर, तजर–बजर, र्जिी, पिजणि आदद ।

(छ) प्रचलित कजनूनिे बन्दे र् िररएकज बजहेककज अन्य कृवि उत्पजदनहरु तथज कृविर्न्य

व्यिसजयहरु।

(२) उद्योि व्यिसजयीः

हजते एिं िुट्े तजन, अधणस्िचजलित तजन, िजवपणङ्ग, रङ्गजई, छपजई, लसिजई, बुनजइ, रजिी,

पजिी, ऊनी ििैं चज, पशश्मनज, ऊनी पोशजक, लसकमी कजयण, कजठबजट किजत्मक िस्तु

लनमजणर् िने कजयण, िेत, बजँस र लनिजिोकज सजमजन तयजर िने कजयण, प्रजकृलतक

रे शजबजट विलिन्न िस्तुहरुको लनमजणर् कजयण, हजते कजिर् उत्पजदन, सुन, चजँदी, तजमज,

वपिि, फिजम र्स्तज धजतुहरुको कजयण, िहनज एिं मुलतण बनजउने कजयण, मह, च्यूरी,

अिैं ची एिं शचयज प्रशोधन कजयण, सेरजलमक्स एिं कुमजिे को पेशजित कजयण, छजिज

सम्बन्धी पेशजित कजयण र ट्यजलनङ्ग छजिज, हजि, लसङ्ग तथज ढु ङ्गजबजट तयजर हुने

िस्तुहरुको उत्पजदन, शचत्रकिज, कजिर्बजट बनेकज सजमजन, धुप, पुतिी, िेिौनज र

प्रचलित औद्योलिक व्यिसजय एनिे परम्परजित घरे ि ु उद्योि िनी पररिजिज िरे कज

सम्पूर्ण उद्योिहरु ।

(३) सेिज व्यिसजयीः

(क) स्िजस््य सम्बन्धी सेिज व्यिसजयहरुीः स्िजस््य परीक्षर् प्रयोिशजिज,

प्रजकृलतक तथज आयुिेद शचवकत्सज केन्र आदद सं चजिन, शशशु स्यजहजर केन्र,

औिधी पसि ।

(ि) पशुपक्षी सम्बन्धी शचवकत्सज व्यिसजयहरुीः पशु शचवकत्सज सम्बन्धी स्िजस््य

परीक्षर् तथज औिधी पसि, पशु आहजरज िररद लबिी आदद ।

21
 (ि) कृवि एिं औद्योलिक उत्पजदन िृवर्द्मज सघजउ पुर्यजउने सेिज व्यिसजयहरुीः

कृवि सजमजग्री, बेचलबिन, कृवि उपर् िेच वििन, औद्योलिक कच्चज

पदजथणको िरदद लबिी आदद।

(घ) सीप एिं स्िरोर्िजरमूिक व्यिसजयहरूः फोटोकपी, कम्प्यूटर सञ्चजिन,

ममणतशजिज (टे म्पो, बस, लमनीबस, मजईिोबस, ट्रक, लमनीट्रक, िे लििरी

भ्यजन, कजर, र्ीप, ररक्सज, रे लियो, फोटोकपी, कम्प्यूटर, वट.िी., टे लिफोन,

घिी आदद), लसिजई, बुनजई, केश श्रृङ्गजर, लसकमी, िकमीको सेिज, दै लनक

उपिोिकज सजमजन िररद लबिी, पुस्तक, स्टे शनरी एिं अन्य शैशक्षक

सजमग्रीको िररद लबिी, शचयज तथज चमेनज पसि, घरर्ग्िजको नक्सज तयजर

िने, मूल्यजङ्कन िने, कजनूनी सेिज, अनुसन्धजन, परजमशण, िजनेपजनी वितरर् र

सरसफजईसँि सम्बर्द् व्यिसजयहरु नेपजिी तथज रजवष्ट्रय िजिजमज चिशचत्र

लनमजणर् तथज प्रदशणन, बजि–उद्यजन, िेिकूद आदद ।

(ङ) पयणटन सम्बन्धी व्यिसजयहरुीः होटे ि, मोटे ि, रे ष्टुरेण्ट, ट्रजिि एर्ेन्सी,

ट्रेवकङ्ग, र्यजफवटङ्ग आदद ।

(च) सञ्चजर सम्बन्धी व्यिसजयहरुीः टे लिफोन, फ्यजक्स, ई–मेि-इन्टरनेट,

लिलियो कन्फरे शन्सङ्ग, टे लिकन्फरे शन्सङ्ग आदद ।

(छ) यजतजयजत सेिज सम्बन्धी व्यिसजयहरीूीः ररक्सज, ठे िजिजिज, एक्कज

(घोिजसवहत) आदद।

(र्) प्रचलित औद्योलिक व्यिसजय सम्बन्धी कजनूनिे तोकेकज अन्य सेिजमूिक

व्यिसजयहरु।

(४) अन्य व्यिसजयीः

 मूल्य अलिबृवर्द् हुने व्यिसजय र्स्तै रे लियो, घलि, टे लिलिर्न, कम्प्यूटर, आधुलनक ििी,

टचण, िजइटर, इम्ब्रजइिरी, तयजरी पोशजक आदद ।

 सूचनज प्रविलधः कम्प्यूटर सफ्टिेयर एिं हजिणिेयर सम्बन्धी व्यिसजय ।

 विविध : िुरज पसि, आिजस लनमजणर्, सौयण बिी, धजरज िजथरुम तथज शौचजिय लनमजणर् ।

 प्रचलित कजनूनिे बन्दे र् ििजए बजहेककज अन्य व्यिसजयहरु ।

22
(ङ) दलित समुदजय व्यिसजय विकजस कर्जण:

नेपजि सरकजरिे दलित समुदजयिजई सजमूवहक र्मजनीमज उपिब्ध िरजउने सहुलियतपूर्ण

कर्जणकज िजलि योग्य व्यिसजयहरूः

१. परम्परजित बर्जउने बजर्ज लनमजणर् तथज िररद िनण,

२. लसिजई कटजई, लसिजई कटजई तजलिम सं चजिन, लसिजई मेशशन िररद िनण,

३. परम्परजित आय आर्णनकज पेशजहरु,

४. फिजम, कोइिज आदद िस्तु िररद लबिी िनण, आरन बनजउन चजवहने सजमजग्री िररद

तथज लनमजणर् िनण, आरनको िजलि यन्त्रशजिज लनमजणर् िनण,

५. र्ुिज बनजउनको िजलि चजवहने कच्चज पदजथण, प्रशोलधत छजिज, र्ुिज, चप्पि, ब्यजि

आदद बनजउन कच्चज पदजथण िररद एिं प्रशोधन र उत्पजददत िस्तुहरु वििी िनण,

६. परम्परजित सुन चजँदीकज िहनज एिं िजँिजकँ ु िज बनजउने पसि तथज सोसँि सम्बशन्धत

कजिीिढी सेिज,

७. सरसफजई पेशजको िजलि चजवहने सजमजनहरु िररद िनण,

८. आफ्नो पुख्र्यौिी पेशजिजई लनरन्तरतज ददनको िजलि चजवहने कच्चज पदजथण िररद िनण,

िस्तु तथज सेिज लबिी िनण, ब्यिसजयको िजलि सजमूवहक यन्त्रशजिज लनमजणर् िनण,

९. नेपजि सरकजरिे समय समयमज तोकेकज अन्य पेशजहरु।

(च) उच्च र प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज कर्जणः

आलथणक रूपमज विपन्न, सीमजन्तकृत समुदजय तथज िशक्षत ििणकज विद्यजथीहरूिजई उच्च र

प्रजविलधक तथज व्यिसजवयक शशक्षज अध्ययनकज िजलि कर्जणकज िजलि योग्य क्षेत्रहरूः

१. नेपजि सरकजरिे तोवकददएकज विियको उच्च शशक्षज,

२. स्िजस््यसँि सम्बशन्धत विियहरु एम.वि.वि.एस, आयुिेद शचवकत्सज, वि.लि.एस,

वि.वप.एच, फजमे सी, नलसणङ ििजयतकज स्नजतक िज सो िन्दज मजलथल्िो तहकज विियहरु,

३. इशन्र्लनयररङसँि सम्बशन्धत विियहरु र्स्तै लसलिि, इिे शक्ट्रकि, इिे क्ट्रोलनक्स,

शर्योमेवट्रक्स, मेकजलनकि, कम्प्युटर आददकज स्नजतक िज सो िन्दज मजलथल्िो तहकज

विियहरु,

४. पशु विज्ञजनसँि सम्बशन्धत स्नजतक िज सो िन्दज मजलथल्िो तहकज विियहरु,

५. कृवि विज्ञजनसँि सम्बशन्धत स्नजतक िज सो िन्दज मजलथल्िो तहकज विियहरु,

६. ँ
अन्य प्रजविलधक विियहरुसि सम्बशन्धत स्नजतक िज सो िन्दज मजलथल्िो तहकज

विियहरु ।
23