


 





 





VEDHAM - JEEVANAVIDHANAM
(Vedartha Gnanadeepika)
by
Brahmasri Remella Suryaprakasha Shastry
Spoken Language
Dr. Murthy Remella

T.T.D. Religious Publications Series No.

© All Rights Reserved

First Edition : 2017

Copies : 1000

Published by
Sri ANIL KUMAR SINGHAL I.A.S.,
Executive Officer,
Tirumala Tirupati Devasthanams,
Tirupati - 517 507

D.T.P:
Publications Division,
T.T.D, Tirupati.

Printed at :
Tirumala Tirupati Devasthanams Press,
Tirupati - 517 507
 
       





        
          

 

         

      

  



 


     
       
    
  
 
  
       
  

    


 





 







   

  

   


  
  





 ధ హ
“బహ ా ా ష త మ ీ ”

భగవంత ా సర ాల , జ న ధులౖన లను వ జ న సంపను లౖన మహర ల

ద ం మనక అం ం ర . పర శ ర డ భర జ మహ ె ి నట ద ఒక , తరగ ిర ల
ండ అ శ ిం ే ా మ న ార ‘మ మహ ా య’, ‘ ాస ర కర’, ‘ మం ా
ార మ’, ‘ ాఙ రసమ ’, ాషప సమ త (బహ న) ళ సూర ప ాశ ా ి ార ా ిన
ండ ాల “ రజన ిక” గంథం ఆ ద త , ల బ ం న ధ ా ఽధ ా లను మనక
సులభం ా అం ం ే చక ట ాధనం. తం వనంల మనం ఆచ ం ే కర ల నుక అంత న ఉన
పరమ ా వ ంచడ ఈ గంథం మ ఖ ేశం. అ ,ే సంస ృత ష, ౖ కప ష ప చయం ల
ామ ను లక , ావ క ెల గ మ త అల ాట ఉన ట, ాబ త ాలక ఆ జ
అం ం లన ర పయత ఈ “ దం - వన నం” గంథం. దల టన త ా త ె ంి ఇ
ర వ వ రం ాద !

తరత ాల ా ధ య ల ఉన వంశంల ప టడం, మ న ా ాం పకరను, ర

ద న ణ ా ార గ ం న ల ాదరణను దగరనుం చూడడం అ అదృ ాల తప , ౖ క రంగంల ల
ను ఈ పయత ం ెయ డం ాహ ా ం నప అ ె ా . ఆయన ర ద ా ష బృందం
ఏ ా ట ే ిన బహ ళ సూర ప ాశ ా ి ద ాస టబ ప ష ( ాజమం ) రజ త ా
( ళం ావణం, ఆగష 2017) ప ెయ ల సంక ం ారం ం న ఈ ార ం స ాలంల ప
అ ధం ా అనుగ ం న క య గ పత ైవం ంకటశ ర ా ా మ ందు ా
కృతజ ంజల ల సమ ంచుక ంట ను. ద ా ాలల , సంస ృతంల అ ార న పజక , ాషప
అ ార బ ట ా అ కస ల ం ఆజ ంతం త ా వ ంట అ ా క సభలల
పసం ాల , కల ౖ చర ల , గం ల ెల గ ా ద ా ా అం ం న మ న ా ఈ
పయత ంల క సూ ప త. అల , ా ధర ప ా సహక సూ, అ ార న మ ను ా ాలను
మ ౖ వ ంపజ ిన మ అమ ార . . మ సుబ ల ార . జన , బ దుల ం న
ా రవ హృదయప ర క నమసు ల .

ద జ సులభం ా ె యజయ ల ఆశయ ె ి పచు ం ల న ంట

సూత ాయం ా అం క ంచడ ాక, అ త న పచురణక ీ క ం న . . ే.
ప ర ార ర హణ ార ల ఎం. . ా ా , . . ాంబ వ ావ ా , పసుత
 ార ర హణ ా అ కమ ింఘ ా , సమయ అం ల
ే మ దణ లయ అ ార లక
ఆ ే ా సహ ా ాలం ం న సంయ క ార ర హణ ా ల స ా కృతజతల .
క సూచన మ రగల న ే పచురణ గం ప ే ా ా ా , సం ాదక
వ ా , మ ఖ ం ా, ఉపసం ాదక ల . స ం నర ంి ర ా , ా ిబ ం , అంద న
మ ఖ తం అచు ిఇ న . . ే. ా కృతజతల .

పఖ త ద ాస, ర సంస ృత పం త ల ావ ామ శర ార మ న ా ౖ
ఉం ే గ ర వ ాక, ౖ ష ాత ల ం ాత ప , కంప టర ప చూ ,ి ఆమ ల గం చ
ఈ గంథ ప ష రణల ఎంత ా డ ర. ా నమ ా ాల .

ప టలక ౖన ఉన ాతప ప ా చ , తగ సూచన న మ అన ా న

ళ ామసూర ాయణ ా కృతజతల . ష న సంస ృత ప ల క న ఈ గం
.ట. ి. ేయడంల సహక ం న ||బ ల ా క , ||పవ కక ఒక పకరణ సర క ం న
. .ఎ . ా ి ధన ా ల . ఈ గం మ దణక ిదం ేయడంల సంప ర స య,
సహ ా ాలం ం న క ట ంబ సభ లంద ర ర ధన ా ల . ప ాడ క షల ాయ
అన ఆశయ ాధనక అ త స యసహ ా ాల అం ం న ఆం య వ ట .ఎ .అనూ ాధ

ా , ా ా లయం ప ల ం మగ ఉ రచనను న ా ం ల న ంట త ం న
సహ ో గ త డ . కృష జం లక ధన ా ల.

మ లగంథంల షయ మర కం వలం ా మ తం మ ర డ అ ,
మ ందు ా మన ేసుక న ట శ ం న ార కమం భ జ ల త వడం ె ీ ె యక
ఎక ై తప ల ొ ఉండవచు . ఆ తప లక బ ధ త , ఒప లక ఘనత మ న ా !
పత ం ా ప ం ా స య సహ ా ాలను, సూచనలను, ఆ సు లను అం ం న అంద ఆ ార
చల ా చూ ల , ా సు లను అం ం ల డ క ంట , ఈ గంథం అం ం ే షయ లను అందర
అందుక ఆచ ం త ం ల , వన నం ా మలచు ాల ఆ ాం సూ లవ .

లౖ 2017 .మ ళ
ాస త,
రత అంత గం (ISRO), బంగళ ర
murthyremilla@yahoo.com,
 






   





         







     


   

    
          
  


  

   



   




           


 


     
   

          
       
           
  


 







         

 
 
 
  
  
  
 
  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 •  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 •  
•    
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 •  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
•   
•  
•  
•  
•  
•  
•  

•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•   
•  
 
•  
•   
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 
•  
•  
•  
•  
•  
•  
 సంజ సూ కల (Abbreviations)
1. అ. ాదం : అనుషంగ ాదం 29. . ఉ. : ాయణ ప ష

2. అ. చ. ప :అ చయనపకరణం 30. . .సూ : స య

ీ సూతం

3. అ .ప :అ ప ాణం 31. . . : ాయణ షం

4. ఆ. ప . : ఆ త ప ాణం 32. ప.మ . : ప ాశరమ ధ యం

5. ఆ. ధ. సూ :ఆపసంబ ధర సూతం 33. ా. .సూ : ాతంజల గసూతం

6. ఆ. . : ఆరణ 34. బహ ప . : బహ ప ాణం

7. ఆ. .సూ : ఆపసంబ త సూతం 35. బ ండ ప . :బ ండ ప ాణం

8. ఆ.వ :ఆనంద వ 36. భ. . : భగవ త

9. ఐ.ఉ. : ఐత య ఉప ష 37. భృ.స ృ : భృగ స ృ

10. ఆ. .ప : ఆర ణ త క పకరణం 38. భ. ప . : భ ష ప ాణం

11. ఉప. : ఉప షత 39. మ.స ృ. : మనుస ృ

12. ఏ. ాం. :ఏ ా ాండ 40. మత .ప . : మత ప ాణం

13. ా. చ. ప : ాఠక చయన పకరణం 41. . .ప : మం ా యప ా క

14. ా. . ా : ామందక ారః 42. . . ా. : మం ా క ా కం

15. క .భ. ా . : క ల క భట ాఖ 43. మ . ఉ :మ ప ష

16. గ.ఉ. :గ ప ష 44. య .స ృ. : య జవల స ృ

17. .స ృ. : లస ృ 45. ా. . : ాజస య

18. చ. .ౖ ా. :చరక ౖద ాసం 46. .ప : ష ప ాణం

19. ం.ఉ. : ం ో గ ఉప ష 47. .స ృ : ష స ృ

20. త.ఉ. : తలవ ా ప షత 48. శం. .స ృ : శంక తస ృ

21. తం. ా. :తంత ా కం 49. ాం. : ాంకర ష ం

22. తం. ా.అ. ా:తంత ా కం అర ా కరణం 50. .వ. మ. ా .: ాలవధమ థ ాఖ

23. తం. ా.ట : తంత ా క టక 51. సం. . : సం ా ర ిక

24. ై. సం. : ైత య సం త 52. సం.ర.మ . : సం ా రరత మ ల

25. ై.ఉ. : త
ై ప ష 53. సు.స ృ. : సుమను స ృ

26. ై.ఆ.ఉ : ైత యఆరణ క ఉప ష 54. ా .బ . : ా యబ హ ణం

27. ద స ృ. :ద స ృ 55. హ. ా . : హరదత ాఖ

28. ే. . : ే గవతం 56. హ.స ృ. :హ తస ృ

 1వ పకరణం

రం, ద మ మ, ద ల ణం
రం’ అంట ‘ ల అరం’ ెల సు వడం. ఈ రం అ ెల సు వ సులభం ా ,
ె యజయడం అంతకంట సులభం ా ను. రం ెప పయ ంచడం ఒక ధం ా ాహస
అనవచు . అ శక నంతల అందుల ఉం ే షయ లను అంద అందుబ ట ల ఉం ే పయత ం
ే ాను.

రమంట ఏ ె ార అ ల మం సంశయం ఉండవచు ను. ఎందుకంట ల కంల

ామ యణం, రతం, గవతం వంట ెప డం, నడం ఒక పరంపర ా ఉన ట ా ర పవచనం
లదు. ప ాణ లను దట సర, దట కంనుం ారం ం ె ి నట ఒక కమంల దంల క
దట గం, దట పశ నుం ారం ం ఒ మంతం చ / ె ి , అరం ెప ఉంట ర
అనుక ంట ర ల మం . ా అ పద ాదు! అల ే దంల ెప బ న, మనక అందుబ ట ల
ల దర ప రమ ా తకర ల షయం త ర ా అరం ేసు లర . అం ే ాదు, వలం మం ాల
వ మన కర ా ల ట ర ంచబడవ , బ ధపడవ క ! అందు దంల గల ఆనుప
(వర స కమ ) ా న వ కం ల మఖం ా బ ం న షయ ల ? అందుల మన త
ే
ీ క ంచబ అను ింపత న (ఆచ ంచ త న ) ఏ ? దం ఏ షయ లను ఎ ల ా
ె ి ం ? అ ాట దంల ధ ాలనుం సంగ ం ఒ షయం ప నం ా క ం
ెప పయ ాను.

దం ప నం ా కర , బహ అ ండ షయ లను గ ం బ ం ం . ా ఈ ం ంట
గ ం న పసంగం ం ెం కష ాధ ం ా ఉంట ం . మ ందు ా ె ి నట - దం ఏ ె ి ం ?
అందుల మనక అందుబ ట ల ఉం ఈ ాలంల ఆచ ంచద న ఏ ఉ ? అ
వ ంచ మ ందు, ల మహత ం ఏ ట, ఎందుక ల ె ి న పమ ణం ా
సు ా అ ెల సు ా . ల ెప బ న ల మ మ ందు ా ల
ె సుక ంట
ాబ షయ లక అ ే ఉ తం అవ త ం . ఇం ా, ఆ దం ప ా ం ే షయ లపట నమ కం
కల గ త ం .

దమ మ
ల ండ ర ాల ా ల మ మక న . “శబతః, అరత శ ”. అంట శబపరం ా మ య
అరపరం ా క మ మ క న ల. ల ాక ం ల కంల ఉన ఇతర ా ాల ,
ప ాణ ల , స ృత ల దలౖన ఆర ాఙ యమం “అరతః” అంట, అ ా అనుస ం మ మ
క న . అంట, అ ా ా న సూ అందుల ఉం ే అర ాం ా గ ాం. ా లక “శబతః”
క , అంట ాట వలం నడం ాక ా న ం ఉం .

ప పర యమ ’ అ అలం ార ాసగంథ ారంభంల “య ే పభ స ద గతం

శబప రం” అ కంల లక ఉన శబ ా వ ం ర . ఉ త అను త

1
స రయ కం ా ెప బ ే ల ాట నఃప బట తల ౖ ప ా చూప య ఈ ప ారం
ల నడంవల క మ త నవ ెప బ ం . ఇక అరం షయంల చూ ం!

ల కంల మనక ఏ ఇతర పమ ణ లక చ ంచ అ ం య లౖన (మన ఇం య ల ా

ెల సు ల ా ) షయ లను బ ం ే ల మ మ తమ ల . ఈ ప ారం ల
శబం త
ే , అరం ేత క మ మ గలవ ల
ె సు వచు . ఈ షయ ాస ార ల ద ల ణంల
వ ంచడ ాక ం స కం ా ర ిం ర .

ద ల ణం
పత ణ ను ా యసూ ా నబద ే ఏనం ద న
ే త ా ే దస ద |

ల కంల ఎవ ె ి న ఏ షయ పమ ణం అ ెప పత ం, అనుమ నం
దలౖన ఆర పమ ణ ల ణ ల ఉ . ా టల ే ే ె యబడ అల క న (ఈ ల క
సంబంధం ా ), ల క న (ఈ ల క సంబంధ న) అ ండ ల యసు క ాధన న
‘అల క న ఉ ాయ లను’ ె య ే శబ ా ‘ దం’ అ ర. ఏ ఇతర ా ాల , ాజ యం
ె య య
ే షయ లను ల క యసు సం, ా రం ా ెప డ ల ల ణం.

ల స తః పమ ణ ల
ల “స తః పమ ణ ల ”. అంట ాటంతట అ స యం ా పమ ణ ల . ల ె ి న
ామ ణ ం. ఈ షయం ెల సుక ంట ల ె ి న మ పశ లక ం ఎందుక ఆచ ం
ా అన షయం మనక ల
ె సుం . ల స తః పమ ణ ల అ ర ించ మ ందు
అసల పమ ణ ల ఎ ? ాట ల ణ ల టఅ ెల సు వడం అవసరం.

(1)పత ం (2)అనుమ నం (3)ఉపమ నం (4)శబం (5)అ ాప (6)అనుపల అ ఆర

పమ ణ ల ా ల మఖ నవ మం ా ాస ార ల అం క ం ర . క పం ా ాట
వ ాల ఇల ఉ .

1)పత ం:

సత ంప పరష యణంబ జన త పత ం| (జౖ.సూ.1-1-5)

మన కంట ఎదుర ా ఉం ే ఘటం, పటం దలౖన ాట మన ఇం య లక సంబంధం

క ే ాట ఘటం, పటం అ గ ం ేబ కలగ పత మ ర.అ ే ధం ా వ
ె లక శబ
షయక జ నం, త ం య (చ ా ) స ర షయక జ నం దలౖనవ ావణ పత ం,
త క త ంఅ ర ిలవబడ .

2)అనుమ నం:

అనుమ నం జ త సంబంధస ఏక ేశ దర ఏక ే ాంత య అస కృ బ ః| ( ా. )

ఏ ౖ ండ ప ాల సంబంధం గ ం జ నం క న పరష ఆ ం ంటల ఒక ప రం

క ి ం ో ప రం పత ం ా క ించక ా ఆ ం ో ప ా సంబం ం న జ నం
కలగ ‘అనుమ నం’ అ ర . ఒక వంట ాలల ధూమ ( గ ), వ (అ ) ఉన
సంబంధం ె ిన ప ర ష ఒక పర తం ౖ గ కనబ ,ే అ చూడక అక డ అ

2
ఉంట ంద ఊహ వసుం . ఆ ప ారం అపత ం ా ఉన (కంట క ించ ) అ గ ం జ నం
కలగ ‘అనుమ నం’ అ ర.

3)శబం:

ాసం శబ జ అస కృ ా జన | ( ా. )

ఇందుల ‘శబ’ అ శబం ే శబ షమ న ాసం, అన ా దం ప

ె బడ ం . అల ‘అర’
అ శబం ే ధ ా ఽధ ా ల ప
ె బడ త . అంట, ఏ ఇతర పమ ణ ల ేత బ ంచబడ
ధ ా ఽధ ా లను బ ం ే ాసం ( దం) అ అరం.

4)ఉపమ నం:

ఉపమ నమ ి ాదృశ మస కృ ాఽ బ మ దయ | ( ా. .)

ఒక వసువ చూ క ాదృశ ం ( కల ) ప శ
ే ంల ఉంట, పమ ణ ల ే
ె యబడ , ఇప డ చూ న
ి మ త షయ గ ం క ం ే జ ఉపమ నం అంట ర .
కఅ ఈ షయం మనక అంద బ ా ె ిం .ే

5)అ ాప :

దృషః ాఅరః పపద త ఇత ర కల |( ా. )

మనం ఏ ై ఒక ప రం క వసు ి చూ న
ి ప ో/ న ప ో , మన ే పత ం ా
చూడబడ / నబడ మ అంత ార కల న ల ే ఈ చూ ిన/ న ి అరం ానప డ
‘అ ాప ’ అంట ర . ఉ : “ ీ ేవదతః ా న భ ం ” అంట “ వ
ే దత డ పగల జనం ేయక
బ ష డ ా కనబడ త డ” అ అరం. ా అతడ బలవంత డ ా ఉ డ అ
ెప ర కనుక, ప ే కం ా ెప క ా జనం క ంప ే అత బలవత ం క దరదు కనుక
ా జ క ంచ ‘అ ాప ’ అంట ర .

“యజత స ర ామః” అ స ా ా ంచ య గం ాధనమ బ ం . ఇందుల

య గం మన కళ ఎదుట న ం (ప రవ ం ) ా న ం న య గం స ర ాధనం అనడం,
స ా ందడం ఎదుర ా జరగడం లదు, సగదు క . ావ న య గం వలన అప ర ం (అదృషం)
జ సుంద , ా(ఆ అదృషం ా) స రం ాధ మ , ఆ ణం పత ం ా జరగక
తం ద ‘య గం స ర ాధనమ ’ క ంచడం అ ాప .

6)అనుపల :

అ వః పమ ణ ఽ వః ి ఇత ా రస అస కృ ారస ( ా. .)

సదూప న (ఉన ) వసువ చ ంప ే పమ ణ ల ఇంతవరక ప

ె బ న పత ,
అనుమ న, ఉపమ న, శబ, అ ాపత ల అ అ దు. =
ి లదు అ ె పమ ణ అనుపల .
లక వడం= అ వం. ప రం ఉంట చ ంప ే ఈ ప ర పమ ణ ల . ఆ ప రం లదు, అన ా
ఉపలబం అవడం లదు. ఇట వంట అసదూప న (వసువ లక వ ) ె పమ ణం అనుపల ,
ఇ ప క పమ ణ ల ే ె యబడ . అట పమ ణ ఽ వ అనుపల . భ తలమందు ఘటం

3
లదు అను జ ఆలంబన న పమ ణం అనుపల . ఇ ప ర ం ె ి న పమ ణం పంచకంల
ేరదు కనుక ఆరవ పమ ణం ా గ ంపనగ ను.

మ మ యణంల “ ామ! షడ క ల య ఃస నుదృశ ”ే అ ెప బ ం . ఇక డ

‘ఉకయః’ అంట ‘పమ ణ ల ’ అ గ ం . ఇ లగ ల అ ా కంల కమరల
భట ాదుల ె ా ర.

ద య ి ాగ వః స ఉచ |ే ి పయ ద పధ ం ా వ ల ణం| గ
ఽశ డ వసు ఽ వ ఉచ |ే ర ఽవయ ాః మ ః వృ ా న వ ః శ శృం ా
ర ణ ఽత ం వ ఉచ |ే

రంల ర గ లదు ( ా ా వం), ర గ ల పయసు ( ాల ) లదు (అ వం), వ యందు

అశ ం లదు, అశ మందు వ లదు- వ అశ ం ాదు, అశ ం వ ాదు అ (అ వం).
రసు నందు ాల క నం ా ఉండడం, వం ఉం ే శృంగం వంట ాల ఉండడం ెవ ల ి
ఎప డూ ఉండవ క ! (అత ం ఽ వం).

ఈ ధం ా వ ంచబడ ఆర పమ ణ ల ల ణ ల అ మ క ారణ అ ంచక ం

ఉత ాలంల స త ి దం ా ామ ణ ం క నవ మ ంసక ల ర ిం ర .

స తస ర పమ ణ ం ామ ణ గమ |ే న స ఽస శ ః కర మ న శక |ే ( . ా)

ప పమ ణ ఆయ ప య (ప ా ంచబ న ి ం )బ ం ే శ స త ి దం ా
లక ే ేక ంచడం ాధ ం ాదు. అందువల సర పమ ణ ల బ ధక ారణ ా ి పర ంతం
అంట, ‘ఆ పమ ణ ధ పమ ణం ొ వరక ’ అ పమ ణ ల. ఈ ప ారం ౖన నబ న
పత పమ ణ ల స త ి దం ా పమ ణ లౖ ధ ా గ ం మ తం ల పమ ణమ ,
ేతరమ ల పమ ణ ల ా రవ అ ర ం ర.

ధర స ర ప ల ణం
“ ద ల ణఽ ధర ః” అ జౖ సూత(1-1-2) ా ల ే ‘ దం పమ ణం ా క ం ే
ధర మ ’ ధర స ర ా ర ం ర. “ ధర ః స ద ల ణః” ( ా. .) అ ాక ం ‘ఏ
ధర అ దం పమ ణం ా కలద ’ ధర ల ణ క ె ా ర . ఈ సూతంల ద
పమ ణం ా క న ధర ం కనుక, ధర ం గ ం ేత ాల పమ ణం ావ , దం మ త
పమ ణమ ెప బడ ం .

ఈ సందర ంల శబ ష ర ప న దం క ామ ణ ి సం ఇం య దులక శబ
ామ ల
ౖ ణ ం ఉంద “ ద భ తం, భవనం, భ ష న , సూ , వవ త ప
కృషం ఇ ే వం జ యకం అరం వద న ంచ ం యం” ( ా. .) అ ష ాక ం ల
ె ప ం .

ామ న శబ ల భ త-భ ష -వరమ న షయ లను, ెల సు ద న దూరంల ఉం

సూ ం ా ఉన షయ లను గ ం ె య ెయ డం మనంద ె ిం .ే “ న ంచ ం యం”
అ ష ం ే పత పమ ణ ల ఇం య ల సంబంధం క న ాట తప న ాట
ె యజయ లవ . ా ‘ఇక డ ఉం ’, ‘అక డ ఉం ే ’ దలౖన ామ న శబ ల మ డ ాల లక
సంబం ం న షయ ె యజ ామర ం ఉన ప డ , శబ ాత క న, అ ర య న

4
 ల మన ఇం య లక చ ంచ ధ ా ఽధ ా లను ె యజ పమ ణం అవడంల సంశయం
*
లద “ ద ల ణ ఽ ధర ః” అను సూత, ష, ా ాదుల ర ిం .

(*అ తక వ ప ల ఒక షయ మ ల సూ ం ే సూతం ( ార ల ). సూతంల ఉం ే

షయ , సూ అ ా వ ం ే ష ం. ఇం ా వరం ా సూతంల ‘ ెప బ న ’,
‘ ెప బడ ’, సూతంల ‘బ ా ెప బడ ’ అ మ ంట గ ం వ ం ె ా కం. ట
ె ి న ా వర స ా- సూత ార ల , ష ార ల , ా క ార ల అంట ర )

అ ,ే శబ ామ పత పమ ణ లకంట ల ణ న శ ఉ , పరష ల ే
ఉచ ంచ బ న ా ాల ఒ ా య ా బ సు , మ ా అయ ా (య రం
ా ) బ సు .అ ఎల అంట-

న ీ పంచ ఫల స | ( ా. .)

అంట ‘న రంల అ దు ఫల ల ఉ ’ అంట డ ఒకడ . ా అక చూ లవ .

అప డ డ ల మం వంచన( సం) ే ాడ అ అంట ర . ఈ ాక ం అపమ ణం
(నమ ద న ాదు) అంట ర . ా ఈ ‘ ాక ం’ అపమ ణం ాదు. అక డ ఫల ల ఉన ప డ ,
లనప డూ క ఈ ా ా అరం ఒక ట. ఈ ాక ంల ఉన ప ప ఉన అ ా బట చూ
ఆ శబం ( ాక ం) ను ప
ె వల ిన అ ా ె ి ం . ం ఆ ాక ప జనం అ ం .
అ ,ే అక డ ఫల ల లక ం ఈ ా ా ప ం న వక ఉ ,ే అతను వంచక డ . అత
ల క ో షం ా ా సంక ం ం . త ా ఆ ాక ం అపమ ణం అ ం. ా , ల క
ఒక రక న శబ ా ల కనుక ాట క ఒ ా య ా ,ఒ ా అయ ా (య రం
ా ) బ ం ే అ ామ ణ ం ఉంట ంద అనుక ంట అ ాస ార ల శం ం
సమ నం ె ా ర.

ేవదతస ా మ ే యజదత ా ి ా మత ం భ త ం ర | ( ా. )

అంట, ేవదత డ నల ా ఉన ట ,ే యజదత డ క నల ా ఉం ల యమం లదు

క ! అంట ల క ా ాల ఒ ా అపమ ణ నందున ౖ క ా ాల క అపమ ణ ల
ా ాల యమం లదు. అం ే ాదు, ల క ా ాల ర యం అవడం వల ప ర ష గత న
ో ాల ఉం , ౖన చూ ిన ధం ా ఆ ో ాల ఆ ా ా లక సంక ంచడం జరగవచు ను. ా
అల ంట ఉ ర త (ప న ాడ ) లడ కనుక ద ా ా ల ఎల ళల పమ ణ ల!

ల స తః పమ ణ ల
ప ర ష గత న ా ా లక క ో ాలను మ ంత వ సూ- భమ పమ దం, ారణ ో ాజ నం,
అ ప ో షం(ఆప డ ా ాడ ప ంచడం), ఒక ళ ఆప ై ఉపల గత ( ం /
ే జ
నం) ల బ ంచడం దలౖన ర ప, ష ారణ ో ాల ే అపమ ణ ల అవ త అ
ె ా ర . ఉ హరణక -

ా చందః ఉ ే , ా ౌ సూర ః ఉ ే |

అ ా ా ల ‘పగల చందుడ ఉద సు డ, ా సూర డ ఉద సు డ’ అ అరం

ెప , చం ో దయం సూ దయం పత గ త కల కనుక, పగట ాన చం ో దయం, ా

5
 ాన సూ దయం ఎప డూ జరగదు కనుక ౖ ండ ా ాల అపమ ణం అవ త . అ ే
ధం ా వక అ ప డ నప డ (ఆప డ ానప డ ) అత ే పలకబడ ా ా రం నమ ద ం ే
అ ాక ం అపమ ణ మవ త ం . అల , అ ం య ర షయ (ఇం య ల ే ెల సు
శక ం ా షయ ) ఆప డ ె ి ఉపల గ త లక వడం వల అపమ ణం అవ ం . అంట
పరష ే పల కబడ ఆప, అ ప ా ా ల ండూ ధ ారణ ల వల అపమ ణం అవ త .

ల ా ా ాల ా అపమ ణ ల అన న
ౖ ె ి న ప ర షగత ో ాలక
మ ల న పర ానుప శం మ డ ల ా క ం . అ శబ-శబ ర సంబంధం ా, ాక -
ా ా ర సంబంధం ా ల ాక సమ యత క న గంథ రచన ా జర ా . ఇం ా
జ ఽను దకత ర పం (ఏ ధ న జ నమ నూ క ంచక వడం), సంశయ త క న జ
క ంచడం, ఒక ాక ంవల క న జ ర దం ా మ ాక ం ఉండడం అ క అ ామ ణ
ారణ ల మ ఖ న .

ఔత కసు శబ ా న సంబంధసస జ నమ ప శ
ే ః అవ కశ అ అనుపలబ తత మ ణం బ ద ాయణ
ా ఽన | (జౖ.సూ.1-1)

అ సూతం ే శబ అరం గల సంబంధం ా కం ా త ం. అ ఎవ ే ర ంచబ ం

ాదు. ాబట శబ ర సంబంధ కరృత ర ప న అన ా, ఫల శబ ఫల ప ర ష డ అరం
సంబంధం కల గ ే ాడ అ ర పంల పర ానుప శం లద ా ంపబ ం . శబమంట
వలం ౖ క శబ ాదు. ల క ౖ క ా రణ న శబజ లం అం తమ మ ంసక ల ఈ
ం ఉపపత ల ా ర ిసు ర.

క క తత దర !అ ా క శబ | (జౖ. సూ)

ఒక శబం పలక ే ఉ రణ పయ నంతరం మనం ప గ ా ా శబం ఉపలబం

అవ త ం (బయటక వసుం ). కనుక శబం పయత జన మ , ‘యజన ం తన శ ం’ అ యం ే
జ ం న శబ న ం ేస వం ఉండడం త
ే నూ, శబం మ హ ర ాల ఉండక వడం త
ే నూ,
“శబం క ర , శబం మ ా ః” అన ా “శబ ే , శబ ేయక .” అ ప ాల ల కంల చూడడం
వల మ ందు ా శబం కృతకమ , ఆ ారణం ేత అ తమ ఇం ా మ సూ ల ేత శబం క
అ త శం ం సమ నం ె ా ర.

గ ా ార సర య త కః శబః ః| ( ా. .)

అ మ ంసక ల అ ర సమ యత క న శబమ ాబర ష ంల వ ం ర . శబ ల

ాశ ల , అ నషం ావ , నష అ ే ఎదుట వ నడం, అరం స
ే ు వడం అ జరగవ
ాస ార ల ర ం ర . శబ ల త అ ,ే శబ ల ఆ ాశంల ఉంట అ శబ ల అంద
నబ క ! అల జరగడం లదు. అంట, శబ గ ంచ ేం యం( ె ) ప నమ ,
చ ల ల ఆ ారంల ఉన ఆ ాశ ేం యమ అ ఒ పరష ల ఒ ర పం ా ఉంట య ,
అం ే ాక ం శబ ఉచ ం నప డ ాట ె ేర ాయ ర ప న తరం ాల లక ే
క ఈ శబ నడం జరగద అ ర . అంట శబం నషం ాలదు. ఉచ ంచబడ శబం ఆ ాశంల
ఉం . ా ాట ేం య ేర ాయ య తరం ాల లక , ఒక ళ ేర ి

6
 ాట గ ం ే ఆ గ కర న ేం యం ( ె ) లక మనక ఆ శబం నబడడం లదు అ
గ ం .

ఈ ల మటడత అ క ఇం .ే ఎ శబ తరం ాల ా ల ఉ
ా , ాట గ ం ే ాధనం( )గ ం ె ేర , ఆ ె ప ే ఆ శబ ల మనం
నగల గ త ం. అం ే ాదు, శబ సమ యమం అ త ,ే ఉచ ంచబడ శబం నష ే
దూరశవణ యం ల ( , ట వ ా) ా శబ మనం నడం అ ే జరగదు. ా ఒక
ట మ ట న శబ మ ట మనం ంట ఉ ం అంట శబం అ త ం ాదు. అందు ేత శబం
న , నక వ ౖన ప
ె బ న ారణ ామ ( ాయ య తరం ాల , ేం య ల )
మఖమ ె ా . ఈ ప ారం శబ త ర ిం ర ాస ార ల .

త ా గంల ఆకృత కరణం ే అరం తమ , ా ా కరణం ే ాక - ా ా ర సంబంధంల

క పర ానుప శం లద , ఽ ర యత ం ే ాక సమ యత క న గంథ రచనల క
పర ానుప శం సంభ ంచద అందువలన శబం ా ా , అరం ా ా , శబ ర సంబంధం
ా ా శబ ల ఏర న ాక రచన ా ా , ా ాల ఏర న గంథరచన ా ా ఏ
ధం ానూ లల ప ర ానుప శం లక వడం వల ల అ ర యల ర ం ర.

మన ే ఉచ ంచబ న ాక ం ఏ అ ా బ ంచక ే ‘జ ను దకత ర పం’ అ

అ ామ ణ ారణం వసుం . “అ హ తం హ య స ర ామః” అ ాక ం ే అ హ తమ కర
స ర ర ప యసు ాధనం అ జ క ం . కనుక ఈ ప ారం ా ‘తస జ నమ ప ేశః’ అను
సూ వయవం ే ‘జ అం ంచ ా ా బ ం ’ అ ండవ అ ామ ణ ారణం
ాక ంపబ ం .

అ ే ధం ా అ హ కర లవల స ర ర ప న యసు కల గ త ం ? ల ? అ
సంశయ క ంచక వడంవల ‘సంశయ త క న జ క ంచడం’ అ అ ామ ణ ారణం
క దం షయంల ాక ంపబ ం .

“అ హ తం హ య ”ఇ ా ా లవల క న ‘అ హ కర ల స ర ాధనమ ’
జ రద న ా ాల ఏ లనందువల ‘అవ కశ ’ అ సూ వయవం ే లవ అ ామ ణ
ారణం క దం షయంల ాక ంపబ ం .

ఇంతక మ ం ే అనుక ం, పమ ణ ంత ాల ే ె యబడ ె యజ

అను ాదం అంట ర . అను ాదత ర పం క ఒక అ ామ ణ ారణ . అ హ కర స ర
ాధనం ా అను ించవల ిం ా దం తప మ ఏ ఇతర పమ ణం త
ే నూ ె యబడడం లదు కనుక,
‘అ అనుపలబ తత మ ణం’ అ సూ వయవం త
ే అను ాదత ర పక న అ ామ ణ
ారణం ాక ంపబ ం .

వల ే న ేమంట, ఏ ై ాక ం అ ామ ణ ం అ ెప ఏ ో ఒక స న ారణం
ా ాల . ఇంతక మ ందు ె ి నట ా ఏ ధం ానూ అ ామ ణ ారణ ల
సంభ ంచనందువల ల ఇతర పమ ణ లను అ ంచక ం స తఃపమ ణ ల ‘అన ’
అ సూ వయవం త
ే ర ించబ ం .

7
 అర త త ం - సంబంధ త త ం
నుకట గంల శబ తత ం ర ించబ ం . త న శబం ే ఏ అరం ప ా ంచబ ం ో
అ త అ , శబ-అ ాల సంబంధమ త అ ాస ార ల ఈ ప ారం ర ించబ త ర.
“ఆకృ సు యర ” (జౖ.సూ.1-1) అ ఆకృత కరణం ే ల కంల ‘ ’ శబం ే త ం, మనుష
శబం ే మనుష త ం ఈ ధం ా జ ర పక న అరం తమ ర ం ర . అందు త
ే
మ ంసక లను జ శ ాదుల వ వహ ార .

ఇందుల ఏ ఒక శబ అరం సంబంధం క ం న ార ఉంట, ఆ రచ తలందర

ఒక ట సమ శ ఈ శబ ఈ అరం, ఈ శబ ఈ అరం అ సంఘంల రయం ెయ వల ి
ఉంట ం . ా ల కంల వ వ రం ఆ ప ారం ా లదు. ల కంల శబ ఏ ఒక ేత సంబంధం
క ంచబ ఉంట ఆ శబ లక ఫల ా త
ే అరం క ంచబ ం అ మనం ా స సూ ఉం
ఉం ! ా మనం అల ేయడం లదు.

మనం అల ేయక , అంట అరం ర ం న ా స ంచక మనక అరజ నం

(అ ా ల
ె సు వడం) ఎల కల గ ం అ , వృద వ వ ర పరంపర (అల ాట )
అరజ నం కల గ ంద అందువల శబ ర సంబంధం తమ ర ిం ర . శబ ర సంబంధం తం
అవడంవల శబ ర సంబంధం ా దం షయంల ప ర ానుప శం లద ర ించబ ం .

ా ాఽ ర యత ం
ఇక, శబ సమ యత క న ాక రచన ా దంల ప ర ానుప శం ా ంచవల ి
ఉం . మ ందు ా ా ా మ లం ాక మ ! లక ప ల ! లక ప ాల ! లక ఏ
ఉ య అ ం ర . ఒక పదం వల ా ా రం సంభ ం ద
ే ుంట “అ హ తం హ య
స ర ామః” అను ాక ంల ‘అ హ తం’ అ ఒక పదం ే తం ా ా రం తట ించడం లదు.
అల గ ఇందుల ఈ మ డ ప ల ా లవ పదమ లదు. “ ాం బ న, ాం మ ంచ” దలౖన
ా ా లల ‘ ా ’ అ శబ అర క ట అ , ాక దం ే ా ా రం ర ా ఉన ందువల
ప రంవల ా ా రం సంభ ంచద ెల ం . ాబట ాక , ా ా ాలక సంబంధం ప ర ష క తం.
అ ే ధం ా పద సమ యల ాక సమ య ల ా ప ర ష కృతమ లౖ చూడబడ త .

పద, ాక సమ యత క న దం క ర యమ (ప ర ష కృతమ ) ప ర ప ం
ా ించ ా, ప ల ే ప ాల బ ంచబడ య ; ప ల తమ తమ అ ాలను బ ం తమ ా ారం
నుం మ క లవ య ఆ ప ాల ఆ ాం స గ తల సహక ంచబ న ౖ ా ా ా
అవగ ంప ే ాయ ( ె య ే ాయ ), ప ాల ా ా ా మ లల ి ం క ంచబ ం . ఈ
ప ారం ాక , ా ా ర సంబంధంల ప ర ానుప శం ాక ంపబ ం .

అ , పద సమ యల క న ాక రచన ా పర ానుప శం
క ంచబడ త ం ే అ సంశయం కలగవచు ను. ా దం షయంల అ క సగదు. ఎల
అంట ల కంల మనక ావల న
ి త ా ప ా ంచ సంబం ం న అ ాల ే
ప లను క ా ాల ే ిప ంచడం మనక ెల సు. మనక ావల ిన అ ా ే ప లను
ఏ ా ాల ాప ాం.

8
 ా దం షయంల అల లదు. మనక అనుభవం ానట వంట షయ లను, ప ాలను
ప ా సుం , దం! ఉ క
||

అ హ తం హ య స ర ామః, దర ప రమ ా ంస ర ా యజత, జ నస ర ా
యజత|

దలౖన ా ాల అ హ త, దర ప రమ ా కర ల స ా ఫల లక ాధ ల అ
ెప . ఈ ఫల ఈ కర ల ాధనం అ ె ా లంట ాట ర ం న రచ త
దర ప రమ ా కర ల స ర ఫల ాధ ల అ పమ ణ ల ా ెల సుక ాయవల ి
ఉంట ం . ా ఈ షయ లను ఎవర ెల సుక ాయగలర ? స రం దలౖన ఫల ల ఈ శ రం
అనుభ ం ే ావ . ాట అనుభ ంచ ఉ ా ా ా . అ ల ాంతరంల , జ ంతరంల
ఉ ా త
ే అనుభ ంచద న ఫల ల .

సృ ి దలౖన ల ాయత అట ఫల అనుభ ం ‘ఈ కర వల ఈ స ర ర ప న ఫల

మ అనుభ ం ం’ అ ె ి న ా వర లర . ఈ ి ల ట ఎవర ల
ె సుక ర ం ర
అ ? ఇంక వ ఉన త పల పమ ? అ అనవచు ను. ా ఉన త పల ాల అ ే ఒక ట
ఒక ా ె ి న షయ , త ా త ె షయ ధ ఉం . దంల ఈ రక న
ా పర ల ( దంల ఒక ట ె ి న షయం దంల మ ట ెప బ న షయ
ర దం ా, అసంబదం ా ఉండడమ ) క ఎక కనబడడం లదు. ల కం ా, కం ా ంట
అనుభ ంచ ల స ా ఫల ాధ ల న యజ య ాదులను ంచడం క ర దం
ాద మం ే ర ిం రయం ే ార ాస ార ల .

వలన ల కంల ప ల ఏర డ ా ా ల ప ర ష ల ే ర ంపబ నట ా దంల ా ాల

క ప ల ఏర డ కనుక ప ర షకృతమ ా (ప ర ష ల ా ార ా ), ాక - ా ా ర
సంబంధం ప ర షకృతమ ా ెప ల లనందున ల “అ ర యల” అ
ర ం ర.

గం ఽ ర యత ం
ాక మంట ప ల సమ యం, గంథమంట ా ా ల సమ యం క ! కనుక,
శబ సమ యత క న ాక రచనల ప ర ష ప శం లక ఆయ ా ా లను ఏ అమర టం
ా ే గంథ రచనల ప ర షప శం సంభ ంచవచు న , త ా ల ‘ ర యల’
అంట అ శం ం మ ం ా ాసక ల క ాక ం , ర ిం ర .

ం స కరం ప ర ాఖ ః| (జౖ.సూ)

దలౖన సూ ల ే ల కృతకమ ల , ఈ మధ ాల వ , కఠ, కల ా ఋష ల ే

ెప బ ాఠకం, కల పం దలౖన ర ెప బడ త న ందున ఆ ఋష ల ట ర ం ర , ‘ ేన
కం’ ( ా.సూ.) “ఆయన ే ప
ె బ ం ”అ ాణ సూత ప ారం ె యబడ త న ందున ల ఆ
ప ర ష ల ే ర ంచబ న ‘ ర యల’ అ శం ంచవచు . ాట సమ నం ా ‘ఆఖ పవచ ’
దలౖన ాణ సూ ల ే ఆ య ద ాఖలక పవరక లౖన ఆ య ఋష ల ే ‘పవ ంపబడడం’ వలన
ాఠకం, కల పం అ ర ఏర ా , ార ర ం ంచడం త
ే ా ర ఏర డలద ర ం ర.

9
 ామ యణం, రతం వల ద గం లక క కర ఉం ఉంట ా ా ాదుల వల గంథం
దట ఆ కరను స ం ే ారం. ా అల స ంచడం లదు. ఇ ాల , ఇంత ార న
గం ా ిన ఏ రచ తన ర ప
ె కం అజ తం ా ఉండడ క ! లక కరను, ేశ,
ాల దులను ర ంచ మర క ల అ క ల ా ాద పడ త ర ా , ఒక రయ
ాలదు. ల ‘అ ర య ల ’ అన ఇ క ఒక భ షణ అ ర. అ ే ధం ా
మ నవ డ దం వల ధర జ నం సం ా ంచవల ి ఉండ ా, ధ ా ప ా ం ే ర ంచడం
సంభ ంచద , ఏ ెల సు వ ద పమ ణ అ ధర మ ర కనుక దంవల ధర జ నం
ఆ ం ధర ప ాద ాలౖన లను ర ంచడం సగదు. అ శయ ో షం (circular error)
సంభ ం . సృ ా ట వరక ౖ క క ా ను ానం ే ి స ా అనుభ ం నట ా ,
అధ ా ను ానం ే ి నర ాదులను అనుభ ం నట ా ె ి న ా లడ క ! దర ప ర మ ా
కర ల స ా య ా ధనమ ె య ఏ మ నవ డ “అ హ తం హ య స ర ామః,
దర ప ర మ ా ం స ర ా యజత” దలౖన ాధ - ాధన ా బ ం ే ాక రచన
ేయగలడ ? కనుక ల కృత ాల ావ , ర యల క ావ అ ర ిం ర .

ల క వ వ రంల ల క పద- ాక సమ యం ే ావ రచన ా సు ర ా , ఎన డూ

ఎర గ యత స ర య ాలౖన పదజ లం ఋ , య ః, ామ, అధర ణం అ లను ఏ క
ర ంచగలడ ?

ఋ ద ారంభం ఇల ఉం -

అ ప తం యజస ేవమృ జ |హ రం రత తమ ే తన ృవచః కథ |

యజ ఋ క అ , ేవ త వ , తన ంచు ా అత కం ా
ర ల ఈయగ న ాడ దం అ సు ం . ఏ పరష డ ఏ ప జ ఉ ే ం ఇల
ర ంచగలడ ? అ ప తత ం ఈ మంతం తప ఎవ ేత ంపబ ం ? ఈ శబం త పరం ా
ఎవ ేత కను నబ ం ? అ రత తృత ం దలౖన షణ ల ఏ మనుష ల ే
ె యబడ ? ె య ే సు ఎల సంభ సుం ?

అల య ద ఆరంభ మంతం ఇల ఉం -

ఇ ాయవః ాయవః స ే వః స ార యత షతమ య కర ణ...|

“ఇ ” అ మంతంల కల సూత ప ారం ‘ఇ ’ మంతం ాఖ ను మ రనంల

గం అ ాట అరం. అల “ ాయవ ాయవసః” అ తర ా మంతం ే వ లనుం
వత లను (దూడలను) డ ార . ఈ మం ఈ గమ , ఇందుల బహ వచ ల
నబ ఏక వచన అరమ , ఒ క వత ను డ యడంల ఒ ా ఈ మంతం
ంచబడ త ం అ ఎవర ఊ ంచగలర ?

ఇంక ామ చూ -

ామ ో య ో ా ఈ పభృ ం పయ జ |ే ర పం త ి ంస ా ి కశ న|

అ ా న పర న ఋగ ాలక ా కరణ దుల ెప బ నట అ ార, ఇ ార, ఓ ార ప తం ా

(మ డ మ తల గల స రం ా) కృ , అ ట క ి ఓం ారం ా ఏ బ మంత డ ం ంచ

10
గలడ ? ‘ త ’ అను పదంల ‘ఈ’ ా ా కృ , ‘త’ శబం శబం ా ‘ ’ శబ ర ప
ెప డం ఎవ శక మవ త ం ?

ావ న దం స తంత నద , ఆ ద స ర పం మ తం ేత ె యబడ ం .

ఈ ప ారం ఎప డ అ ే య ల ( ర క ంట న ార ) ా , అ పక ల ( ర త న ార )
ా , ఏ ో ఒక ా మత ల
ె సుక ప త ప ధక ల ా ఎవ , అర
ర ాలను గ ం ఆల ా అప డ ారంతట ా ల క ‘ ర యత ం ’ తనంతట
వృతమవ త ం . అ ర యత ం చరం అవ ా ర యత ం తనంతట
వృతమ త ం . అందు సం దమం మ ంచవల న
ి అవసరం క లదు. ల ఆ మ
మం లను చూ న
ి ంత ఇట వంట రచన ప ర ష లక శక ం ాద , ల అ ర యల ఈ
అ ర య ాదుల క బలవంతం ప లక ం ారంతట ా ఒప గలర .

సనత మ ా ఋష లక ధర జ నం జన ద
ి అ ప ాణ లందు ెప బడ ం కనుక
ఆ ధర జ నం ేత ల ర ంచబ ల ‘ఋ ి కరృ ాల ’ అ శంకను క ద పల
ా ణల వృ ే ిం .

అజ హ ౖ పృ సపస మ .... తదృ ీణ ం ర త

ి |

ఋష ల మనల గ కల ం మధ ంల జ ంచడం లదు. కల యందు బహ ా ే

సృ ంచబ ర . కల యందు బహ ా ే సృ ంచబ మ నుల స ర పం త
ే కర ణ గల ార ా
ఉన ప ట తపసు ను ఆచ ం ర . ఆ తపసు ే సంత ి ం న జగ రణభ త న బహ
స యం ా ఆ ర ం ఆ మ నుల స ా ఒక గహ ర పం వ శబ ర ప న ా
ా త ంప ే ాడ . ఆ మ నుల జ న స ర ప లయ ర . అన ా లను ా త ంప
ేసుక ‘ఋష ల ’ అయ ర . ర ‘ ’ ా పను ల . ఉప ే ాలను ఆచ ం న ార
‘మ నుల ’. ర ‘స ృ ’ ా పను ల . ఈ ధం ా ఋష లక , మ నులక దం గ ంచవచు ను.

ఆ ప ారం బహ ా ా ం న ఆ మ నుల సర ామ పద న యజ ామన గల ా

బహ స ర ప న ేవతను ఉ ా ిం ర . బహ ా ా ప ర ం తపసు ఆచ ం న ార
ా ానంతరం ‘బహ ’శబ ాచ న ేవతను ఉ ా ిం ర . ఆ ేవ నుగహం వలన సర ామ
పద న బహ యజ అను ిం న ా , ేవతలను ప ం ర . ఇక డ ‘బహ ’ అన ా శబ ా
ర ప న దం. ‘స యంభ ’ అనడం అకరృకం అ ెల సు నగ ను.

సర జగ రణ భ త న, సర ా పక ైన పరమ త ను సర వ
ే తల ఉతమ ప ర ార ి
సం ఉ ా ిం , ార కృతకృత ల అవడ ాక మనుష లను క అనుగ ంచ దల ర . ార
పరబహ ప ాదక న ద ా , ఆ త లను తమ ా ఉప ే ం ే జమద దల ా గల
మహ సంఘ ా నపర ర . ఆ ప ారం మం లను ‘ద ం ’ మనక అం ం న ా ‘మంత
దషల ’ అ ర.

ఆ మహర ల మనుష లక అధ యన అ ప సంప య ర పం ా అంద ేసూ

ప ా ం ర ె ం కనుక ల ఋ ి ల ావ ెల ం . ఇం ా ఈ
అ ర యత ర పణల కనబ ే అ క పరస ర లక క దం, ాసం పల ా ణల
స వర నప రం క ె ి ం .

11
 ఈ ప ారం పరమ త నుం ా స ర పం ా ల ఆ ర ం య అ ా క స ృ
ప ాణ వచ ల , శంకర భగవ దుల వచ ల , మం ా ాస వచ ల మ న గ ాటవలన
ెల ం కనుక లక క ప ంగవ ల , ఋష ల ఎవర రచ తల ార ; ఈశ ర డ , బహ
మన గ ార కరల ార “ ల అకరృ ాల ” అన ా అ ర యల , తమల
ె యబడ ం .

ఇం ా ఈ షయ ా ం ే ా గ కల సూ కరణ ా కంల ా క ార ల ఇల
అ ర.

ఏతద రవ ా ే దర పం దృశ ేఋ ా మ స ర త దృ ం వర |ే

ధ యనం య
ే ా ద స ర పం ప ా ె యనందున ం సంభ ంచ వచు ను.
ా ఋ ా మ ద స ర ప ప చయం క ేఆ ం ా ంపబడ త ం . ల కంల క అం ే
క ! ఏ ై ఒక ా ా మ ం లంట మ ందు ా క లంకషం ా చ , ప శమ ే ,ి రణ
ే ి మర ి ం ప ా ం ా ఏ ె య ాడ మ ల మం ?

ల ె ి న షయ లను, ద త న ధ ా మనం ాటం అంట మ ందు ా ఆ

ల గ ం , ాట ామ ణ ం గ ం సంప ర న ా సం కల గ య
ే వల న
ి ఆవశ కత ఉండడం
వల ల అ ర యత ం గ ం ాట మ మ గ ం ల స తః ామ ణ ం గ ం ఇంత
ారం ా, సపమ ణప ర కం ా వ ంచడం జ ం .

ల అనంతం
‘అనం ౖ ః’- ల అనంతం అంట ం.

భర జఽ ాయ ః బహ చ ా మ ాసత ంహ స ర ం శయ నం|(కృ.య.బ .)
ఇంద ఉప పజ ాచ-

“భర జ య ే చత రమ య ర మ న క ా |” ఇ

“బహ చర ౖ నచ య హ ాచ|”

“త ంహ ర ాన జ వ దర య ం చ ార| ే ా ం క ా ను ి ద |ే ”

సహ ాచ “భర జ మన ా ఏ |ే అనం ౖ ః|”

అ ా ాఠకమ ఒ ా క కర పకరణంల ెప బ ం . ఇందుల భర డ మహ మ డ

ఆయ ాయ ల బహ చ ా ీ క ం ధ యనం ే ాడ అ ెప బ ం . దంల “శతమ నం
భవ శ య ః” (కృ.య.బ .) అ ఉండడం వల ఆయ శ బమంట నూర సంవత ాల ా
ీ క ంచబ ం . అల ంట మ డ వందల సంవత ాల భర డ బహ చ ా ధయ
ే ాడ అరం. బహ అన ా ధ యనం ే ాడ అ అరం. పకరణంల బహ ప
అరం ఉం . యమ లను ాటం ే గృహసుడూ బహ శబం ే ెప బడ త డ . అల
బహ అంట జ నం కనుక, బహ శబం ే జ క ప
ె బడ త డ . పసుత సందర ంల
బహ అంట “బహ ణ ే చర బహ ” ధ యనం ే ాడ అ అరం.

12
 “ దమ త ా య ”అ సూతం ే దమం అధ యనం ే న
ి త ా త ా తకం ేసు
ాహం స
ే ు ాల ఉం కనుక ా మ ందు ాలం ధ యన సమ ాలం కనుక, అప డ
అత ే అను ించబ ం బహ చర ం, అతను బహ . అ ే పసుతంల దం చదవక ,
మ ందు ఉన ా నంద బహ రల ా ల
ి వడం మ తం ం .

అల , ా తకం మ డ ల ా ాంతరం క ఉం - (1) ా తః (2)వత ా తః

(3) ఉభయ ా తః అ . గ ర క లంల అరజ న పర ంతం ధ యనం ే ి ా తకం ేసుక ాడ
‘ ా తః’ అ ెప బడ డ . అరజ న పర ంతం ధ యనం ేయక బహ యమ ల
మ తం ాటం ా తకం ేసుక ాడ ‘వత ా తః’. అరజ న పర ంతం గ ర క ల ాసం ే ,ి
దవ లను క ఆచ ం ా తకం ేసుక ాడ ‘ఉభయ ా తః’ అ ెప బడ త డ.

“ ా ామ య ” అ పమ ణం ే ా తక న త ా త ాహం స
ే ు ా అ
ె ా ర . ఇక డ, ా నమంట ‘ఆపవం’, అంట టల మ నగడం ాదు. “ ా పల త వృ ర ర
శ నః” ||లౖన ాల ే భట ాదుల క ా కంల ‘ ా తనమంట గ ర క ల ాస వృ ’ అ
అ ా ె ర . అంట మధుమ ం ా యమ ల అ ఒక అవ అ ర . స , ఈ ప ారం ా
ా తకం ేసుక ాహం స
ే ు మ ందున వట వ లంద బహ రల అ మనం
వ వహ సు ంఈ ల.

పసుత షయ వ , భర డ మ డ వందల సంవత ాల బహ చ ా అన ా

ధయ ే డ అరం. మ ంట , మ డ వందల సంవత ాల ంచడమ ?
బహ చర ం ధ యనం ేయడమ ? అ ల మం పశ ఉద సుం . “శతమ నం భవ ” అ
ెప డం వల నూర సంవత ాల ఆయ ాయ ప అ , నూ ండ ట ంచడం, అల
నూర సంవత ాలక తక వ ాలంల మరణంచడం వంట ద ర దం ా ? అ ప సూ
ఉంట ర . ా “శతమ నం భవ ” అ నూర సంవత ాలక ం ంచక డద ా , నూర
సంవత ాలక మ ందు మరణంచక డద ా , ల ప
ె డం లదు. ‘య ో క న
యమ లను ాటం న మ నవ డ ’ నూర సంవత ాల తక వ ాక ం ంచ గలడ
ా క న ( ామ న న) అ ా మత ె ి ం ఈ మంతం.

మ నవ ల నూర సంవత ాల వరక ంచడం, నూర సంవత ాలక ం ంచడం అ

ా వన నం ద, ా పవరన ద ఆ రప ఉంట ం . మ ంత వ - దం లగ
లౖన మృత ారణ లను వ ం ం .

అమ మ హ ః పర మృత ం| పవమ నం త మ ధ మం| అ ాఽవ మృత ః|

చందమ శ త ర చ |ే (ఆ. ా.1)

మృత వ ఉన ారణ ల ఆ త డ దట ారణమ , జఠ ా ండవ ారణమ ,

ాయ వ మ డవ ారణమ , చందుడ లవ ారణమ వ ం ర. ట ాదుల వలం
దట ారణం (సూర ) లబ ఉంట య , మ నవ ల ండ , మ డ ారణ లక లబ
ఉంట ర దం వ ం ం . ఓషదులక చందుడ ారణం. వలం మందులవల ఉప గప ే ఔషదుల
ాదు, ల క ఓషదుల ా ప
ె బడ త . చందు అనుగహం లక ే ఆ
దుల పండక ఆ రం లక వడం క మృత వ ారణమ త ం అ ర.

13
అ ాః పరం మృత ం ా ాస ంయం సర |అ ా వ సంయం | యత ప ణ కృ జ ః| త
మధ మమ యం చత మ ంచ సంప |(ఆ. ా.1)

జఠ ా స న ి ల ట వడం, ాయ వ అన సం రం లక ం ాణ య మ దుల ే స న
ి ల ట వడం ఆయ ర ృ ారణమవ త ం . ఇల ౖన ప
ె బ న ప ారం పవ ంచడం/
పవ ంచక వడం అ మన అ నంల ఉం . గల ర ాలం ంచ ౖన ె ి న
యమ ల ఆచ ంచడ ారణ ల . అల పవ ంచక మనం అ ాలంల అ జ లౖన ాట భ ం
( న ా ాట , న ా ళలల ) జఠ ా ాం లక ం పవ ంచడం, ఉచ ంచవల న
ి
అవసరం ల శబ లను ఉచ ం ా సలను ఖర ట వడం దలౖన ాటవల ఆయ ాయం
తగ త ం .

అందువల మన ా ాల అభ భ ణ ధం, జన ాల యమం, త జనం, త

షణం ప
ె బ . మనం ాట గమ ంచక, ాటంచక చ ా సంచ ఆయ ాయం తగగలదు.
అల ేయక ం ఈ యమ లను ాటం , ా ాల ే ి ఆయ ర ృ కల గ త ం .
క ల క దృ ాంతం-ల కంల బజ ర ల మనం ఒక గ య రం సమయంల ఆ గ య రం త
(అ ాడ ) ప సంవత ాల ప ేసుంద ె ాడ . మనం ప సంవత ాల ట అ ప
ేసుంట అతను ె ి న ప సంవత ాల ాలం అ ంద అత ఇ యం.
అల గ మ డ ార ఇంట ాళ ందర యం ల ి ‘ ’ ఇ అ ండ , మ డ
ల భషమవ త ం . గ య ా ెం న యమ లను ‘ ాటంచనప డ ’ అ ప ేళ ఎందుక
ప య
ే లద ఆ తను అడగ ల పడదు. అ ే ధం ా ఈ శ రమ గ య ా మనం
ాసం ె ి నట ా ే ఎక వ ాలం ంచవచు .

ఇక పసు వ , ఈ ప ారం భర జ మహర ల ప ంగవ ల అవడంవల తమ

ర యమ ల ,ే ా ా ఉ ాయ ల ే ర ాలం ం ర అ మనం నమ
ఎల ంట సంశయం అక దు.

ావ న ఈ ప ారం భర డ మ డ వందల ఏళ సం ే న
ి త ా త ర న శ రం
క , ఇక సం య
ే ల , వయసు ేబ ా ం వృదు ై శయ అ ిం న(అన ా లవల
ి వ నట గ ం న) ఆ భర దగరక ఇందుడ వ “ఓ భర జ! క లవ
ఆయ ాయ ఇవ గలను. ను య
ే గలగవ ” అ అ ాడ . “ఈ నూ ళ క
బహ చ ా ఆచ సూ ధ యనం య
ే దలచుక న ” భర డ సమ నం ఇ డ.

ిమ ట పర శ రడ ల ారం (అంత ) చూడడం ాధ ం ాద ప

ె మ డ
లను మ డ పర ల ా చూ ిం , ఈ మ డ వందల సంవత ాల నుం వ అధ యనం ే న
ి
గం ప ఇంత” అ ఒ ద పర తం నుం ఒ ి డ ి చూ ిం “ఓ భర జ! ఇ
వ చ న . ల అనంతం. అందువల క లవ ఆయ ాయ ఇ దం క అంతం
చూడడం క ాధ ం ాదు” అ ె ి నట దంల ఉదహ ం న ఉ ాఖ నంల ఉం . బట
ల అనంతం అ ెల సు వచు ను.

అ ే ల అనం ల , అసంఖ ాల అ ే ల ఒకట అ , త ా త లగ ాను,

ఆ త ా త శత సహ ాత కం ా భ ంచబ య , ద ా సుడ భ ం డ ప ాణ ల ప
ె న
ర దం ా ఉంద సంశయం కలగవచు ను.

14
 టగ ం వచ ల ఇల ఉ -

ఆ ో దశ త ా ద శ త ాహస సం తః|

లను భ ంచ మ ందు ాలంల ద క టఅ నరం.

అ ఋ ో ా ర దఆ మ దః| (ఐ.బ .5-32)

“అ ాయ ర భ సతయం బహ స తనం”

దు ో హ యజ ధ
ి రమృగ ా మల ణ | (మ.స ృ.1- 23)

ౖ , స ృత ల - అ నుం ఋ దం, ాయ వ నుం య దం, ఆ త నుం

ామ దం ఆ ర ం య ప
ె . ఇ ే సం తం లల క నబడ ం .

అ ప త యజస వ
ే మృ జ |

అ ఋ దం ఆరంభమం ే అ ప ా ం ం . అల

ఇ ాయవ ాయవస|

అ య దం ారంభంల ాయ వ ప ా ం ం .

అగ ఆయ త |

అ ామ దం. ఇక డ అ శబ ఆ త డ అరం.

వస పథమం జజ అ రస యం ప జ త ః|తృ యమప నృమణ అజ స ం న

ఏనంజర ే ా ః|(కృ.య.సం.4-2)

అంట అ దు ల కంల ( వ
ే ల కంల ) సూర ర పం ాను, భ ల కంల హ, ా ాదులను
ే ప ిద ( ా రణ) ర పం ాను, సమ దంల బడబ ర పం ాను మ డ జన లను ం నట ం .
ఇ ే ధం ా “మ ానం అర ం పృ ా ౖ ా నరమృ య జ తమ ం” అ మంతం క “అ !
దు ల కంల సూర ర పం ాను, భ ల కంల మనుష లక హ ా ాదులను ేయ ప ద
ి వ
ర పం ాను ఉన ను సు ేసు ం” అనడం వల అ దు ల కంల సూర ర పం ా ఉన ట
వ ంచబ ం . ఈ ప ారం “ఆజ య ” అ మంతంల అ శబ ఆ త డ అరం ప
ె డంవల
“ఆ మ దః” అను ధం లద స ష ం .

ఇం ే ాదు, ల మ డ అ త ల ల ఉ . ఆపసంబ తసూత ప ా

పకరణంల “యజం ా ఖ ా మః” అ ారం ం యజ ర హణల మ డ లక అవసరం ఉంద
ెప బ ం . మ ట, “స ై య ,ే ఋ ద, య ద, ామ ైః”( ా. .)ల దున ,
మ హ ం, ాయం ాల ల సూర డ ఋ ద,య ద, ామ ల క ఉంట య ె
పసంగంల క మ డ ల ెప బ . ఆపసంభ తసూతంల మ డ ల ేత యజం
ర ంచబడ త ంద ెప బ ం . ఈ ప ారం ద త ం ( ల మ డ అ ) బ ంపబ ం .

ల లగ అ ె పమ ణ ల క ఉ .

అస మహ భ తస శ ిత ౖత యదృ ో ద ా మ ో ఽధ ా ం రసః| (బృ.ఉ.4-4-10)

తత అప ా ఋ ోయ ద ా మ ో ఽధర దః| (మ ం.ఉ.1-1)

15
 ఋ దం భగ ఽ ే య దం ామ ద మథర ణం చత రం| ( ం.ఉ. 7-1-2)

ఋగ ా మ థర ణశ రః|(నృ.ఉ.)

ఈ పమ ణ ల ే ల త ధం ( లగ అ ) ెల సుం . ఇ ే ధం ా గవతంల
“ ే ౖ ా ా చత చత ర ద ౖః పభ ః....”( గవతం 12-6) అ గంథ షం త
ే బహ లగ
మఖల లగ లను, ప త లను గ ం అ పనం ే ను. అన ా ప త ల ే అధ యనం
ే ం న
ె ు అ , “ దం చ చత ధం” అ అనడంవల లగ ాల ా భ ం న
ె స షం.

తమస ఋ ా ా జ త జన ంగ …
ే ……..|

అ ా ంద ప ాణంల ప
ె బ ం . ఒ ా కప డ తమ ఋ ి ాపంవలన సకల ద జ నం
అంత ం త ండ ా, సంక తబ య క లౖన మనుష లను చూ ి ర దుల మ ాయణ
శరణ ం ర. ా అనుగ ం న మ ాయణ డ సత వ యందు ప ాశర వలన
ద ా సు ాజ ం , ఋగ ా మ అధ ా లను లగ ల ా మ ందు భ ం త ా తఒ
శతసహ ా సంఖ కం ా భ ం నట ం .

మ ందు ఒ దం ా, ా భ తంగ ఉన ఋగ ా మ థర దం లగ ల ాను,

త ా త ా ఋ దం 21 ాఖల ాను, య దం 101 ాఖల ాను, ామ దం 1000 ాఖల
ాను, అధర ణ దం 9 ాఖల ాను భ ంపబ ం .

ామ! ఃక ా ఖ ంశ తద ద ....|

“ ల ? ాట ాఖల ?” ెప మ హనుమంత డ ామ ప ంచ ా “ఋగ ా మ

అధర ణ ల ా దం లగ ల ా ప గణంచబ ంద , ిమ ట ఋ దం 21 ాఖల ాను,
య దం 109 ాఖల ాను, ామ దం సహస (1000) ాఖల ాను, అధర ణ దం 50 ాఖల ాను
భ ంచబడ ా శత సహస సంఖ ాల అయ య ” ె ను.

ఇందుల అధర ణ దం గ ం 12 ాఖల ా భ ంచబ నట ా ందంల ను; 9 ాఖల ా

భ ంపబ నట సూతసం తల ను; 50 ాఖల ా భ ంపబ నట మ ప షత ల ను ఉండడం
ేత క పరస ర ధం య ాల క ఆవృ ల ప కల ంతర మన ంతర దం ే ఒ క ధం ా
భ ంపబ య ె ల త ం .

ఈ ప ారం ఎ ద ాఖల ఋ ద, య ద, ామ ద, అధర లల ఇమ డ

త . ఇం ా అనం ల ె ి న , “శతసహస స తః” అ వచనం కర రయ సమ సం
అవడంవల ‘ఆనంత ’ ాచకమ ెప వచు ను. ఇం ా, “అనం ౖ ః” అ అనంత ద ాఖల
పరం ా ెప బ ం . క య ాన ప టబ వ మనవంట ా శ ామ ా లను గ ం అ క ాఖల ా
ఉన న ంతట మనం అధ యనం ేయలమ అ ాయం ద ా సుడ శత ాహసక న
ాఖల ా గం ేయ ా, అనంత న ల గం య
ే బడక ం ఉన ల ఉన ట
ెప వచు ను.

ఇం ా “ ా ో స ా భ ” అ ప ర షసూక మంతం ను, భగవ తల “ ష దం

కృత ాం న ి జగ ” అ కం ేతను పర శ ర గ ం , భ త భ ష వరమ లను
గ ం ధ ర ాల ా ిం , జగత పర శ ర ఒక అంశం అ ప
ె డంవల ఆయన

16
ఆనం (అనంత ) భంగం లనట, ద ా సుడ శతసహ ా సంఖ కం ా భ ం డన ంత
మ న ల ఆనం క ధం లద ర ించబ ం .

అట వంట శత సహ ాక ాఖలల పసుతం స ల న ాఖల మ త ం ఉన ట సర

ద ాఖ స ళనంల ఒకప డ రప వ
ే ానం ఆధ ర ంల జగదుర ాం ామ ట
ీ ా పత ల చంద ఖ ంద సరస ా ా సమ ంల ే ం .

శబ సృ ేత ల మ ల ాక స తః ామ ణ ం త
ే ను, అ ర యమగ ట
ేతను, త ం అగ ట త
ే ను క మ లౖనవ ెల సుక , ఇక ౖ ఆ ల ఏ ధం ా
భగవత ర పం క అవ ెల సుక ం ం.

ల భగవత ర ాల
ల భగవత ర ాల అ ండ ర ాల ా ెప వచు ను. ‘సత ం జ నమనంతం బహ ’ అ
పరమ త క ల ణం ె ర . సత ం అంట ‘ ాల ఽబ ధ త ’మ , అంట ఎల ళల మ రక ం
ఉం ేద అరం. అనంతం, శ
ే ాలవసు ప ే ద న త ం కల జ నం అ , జ న స ర పమ
గ ణ లనుబట జ వ ం ర . ఈ ల ణం క స త ం . ల స ల . అంట,
వ వ రంల ఉం ే సత అం క ం ర . జ న ప ాదక శబ ా అ న దం క
అనంతత ం మ ం ే ర ించబ ం . కనుక బహ ల ణ ణం ా లక స ం , కనుక
ల భగవత ర ాల అ ప
ె వచు ను.

ఇంక ండవ - భగవ త ప ా ం ే కనుక ల భగవత ర ాల . దమం

భగవ స ర ా వ ం ం ? అంట కర , బహ లను ప ా ంచడ పరమ త స ర ా
ప ా ంచడ మ వ ం ర.

ాండ ద ాప య కర బహ స ర ణ
ి |స ాపవరర ాయ యజ ాయ న నమః|

కర ాండ, జ న ాండ అ ల ండ ాండల ా ఉ . కర ాండ ే బ ంచబ న కర

పర శ రస ర ప .అ ే ధం ా జ న ాండ ే బ ంచబ న తత ం క పరమ త స ర ప .ఈ
ప ారం ాండ ద యం ే ప ా ంచబ న కర , బహ స ర ప న పరమ త క నమ ా రం అ ౖ
వచ అరం.

“స ాం ద ా ా ం అ ై ే పరబహ ణ త ర ం” అ రయం. కర ా త క న
త ా త ౖ ాగ ం, తదుప జ నం, త ా త ఆ జ నం ే ెల సు ద న బహ తత ం ె య ేయడ
దం ఉ ేశం. కర ాదం ారం ం తం ద ా కంతక పరమ త ను ె య య
ె డ
త ర నప డ దంల ఎక వ గం కర సమ య ఎందుక ప ా ం అ సంశయం
ఉద సుం .

ల కంల గృహ ా ణ, ా భ ా ాల తలబటనప డ ఆ య ార ర హణ ే

ారణ కల పమం (ే ఇంట ిదం ేయడమం ,ే ా ద
ి మవడమం )ే ఎక వ శమ పడడం,
అసలౖన మ హ ాల మ తం ప ాల ఉండడం మనక ె ిం ే క !

ఇ ే షయ ‘ ైత ప ష ష ం’ ఉ తంల రణ ల ార ‘ఉ యం కంట

ఉ ాయంల శమ కలద ’ ె ా ర . జ నం ఉ యం, కర ఉ ాయం అవడం వల 82 పశ ల క న

17
 ెత య య ా ఖల 79 పశ ల ే కర , వలం మ డ పశ ల ేత మత జ నం
ప ా ంచబడ ంద సమ నం ె ా ర . ఇం ా బ ా మ , ఆ మ డ పశ లల క ఒక
పశ మ త జ ప ా సుండ ా న ండ పశ ల ఉ ాసనను ప ా సు .

కర బహ ఆచ ా ( ల కర ల చ ా ) త ాద ,ఆ ప ారం
త ా ం త ా జన గ తను సం ా ంచడం కషమ , ఆ కర లవల జ ం ే జ న గత
- త సం ా రం, ‘ ష’ను క ంచడం అ ండ ల ా ఉంట ం అ ప
ె బ ం .

త కర ణ ం జ న గ ాదక మల పకరణ ర పగ ణ న ల ణ సం ా ర యమః

ైరభ దయ ా ిశ |

త సం ా ా క ంచడ కర ల క ప జనం అ బహ ికల ెప బ ం .

“త తం నువచ న బ హ ణ ష యజన న, తప ాఽ శ న” అ బృహ రణ
వచనంల యజ శబం ే త ామ ా రణ న కర ల ెప బడ త య , ప ేక న కల
ే ‘ ామ కర ’ య ాలౖన “స ర ా యజత”, “ప ా యజత” దలౖన ా ా ల స రం,
ప వ ల (సం నం) ఫల ాధ ల ా య గం ంచబ , ఆ య ాల అనుషం కం ా (ప న
ఫల ల బ ట ా) త సం ాద య ల క అవ య , త కర ల వలం త
సం ాద ాల , ఆ య ాల ా ర పమగ (పరమ త ను ెల సు ాల ఇచ అ ) ఫల
ారణ ల , ఒ కర క ండ లౖన ఫల ల ా ం ే శ ఉండడం సం గ పృథక యం ే
సంభ సుంద ంతమం ెప డం కర లక ‘ ష’ను క ంచడం అ అపర (అదృశ ) ప జనం
ెప బ ం . ‘ ష’ అంట ఆత త ల
ె సు వ ఇచ అ , ద ాధ లయందు అ ర
అ అరం. ( ే ర ంచబ న “ త ామ కర మ ం ా” అ గంథంల ఈ షయం స సరం ా
ంచబ ం ).

“త త ” అ ాక ంల ‘యజ’శబ త కర ల అ అరం ెప వచు న , ాట

‘ధ ణ ాప మపనుద ’ ాక ం ే ా ాప దనం ( ా ాలను హ ంచడం) ఒక ఫలం, ‘ ష’ను
జ ంప ేయడం / క ంచడం మ క ఫలమ ‘సం గ పృథక య ప
ె వచ అ క
పమ ణ ల , య ల చూ ి ర ంచడ న .

ఈ ధం ా ండ ప జ లను క
ే జన గ తను క ం న త ా త-

సగ ర ా గ ే త ణ యం బహ ష ఆ ాఽ దషవ త మంత
ితవ ః|

దలౖన త ల బ ం న ప ారం సదుర స ేర ాడ ంత ాక శవణ, మన

ాధన ామ అం సమక ే పర వ ానం ా జ నం క ం ే కర అ ప
ె వచు ను. “శవణ
మన ాధన ామ సంప ౌ జ ఉపక వ వ ా” అ ద, ంత ా ా లను నడం, మననం
ేయడం వంట ాధన ామ త
ే జ నమ సంప ల సుంద ాస ార ల వ వస ే ార . ఈ ధం ా
పరంపర ా కర ాండ, ా త ా జ న ాండ బహ స ర ా బ ంచడమం ే త ర ం కల ావ న
ల భగవత ర ాల ప
ె బడ త .

మ య “అ ధనం బహ శబతత ం యద రం.......” దలౖన వచ ల ల బహ , ష ,

మ శ ాత ాల ా ెప . ఇం ా-

18
 నూతన ాలయ కం కృ తత ంగప ాప వస , ప హం ా వ ంగ ప ా ప
ంగప ా ప చ య ాః జపమ ణ
ే ాప య ాశ ార ప నమ ా ా ామ ః ఉచ
సర ఙ ాపయ ాణమంతం ప తం ఇ చ ం ా |

అ ా ా లవల ద ా ా ల ఈశ ర అవయ ాలౖనందున దం ఈశ ర స ర పం అ

ెల సుం .

న రణ వ ాయ రణ ం తద ప ర సుకృతం దుర వ ాః ాణ య ా దుత ద

అ వజ ం ేస రణ వరః|

దలౖన మం ల - ప ర జన సుకృతం ల ,ే ప ర ప ణ ం ల ే ంద దురభ న

ాలక లయ స ర ప డ ా ార ప ంచడం ద వ స ర పమ ె ి నట ం .

అల ా త ాఠకచయన పకరణంల ‘ఋ ే అ పర మ ’ అ ల “ఋ” అ

అ రంల సర ద మం ల ఆశ ం ఉ య , ఉత న ం య
ే డం, పర వ ా
ప ా ంచడం అ ండ ల ణ ల ప
ె బ .

“త ా ద జ త ర హ తః” అ ల ‘సర ల’అ ప

ె డంవల ండ ర ాల ానూ దం
క భగవత ర పం ప
ె బ ం .

ఈ ప ారం అ ర య ల , స తః పమ ణ ల , అనం లౖ, పర-క య గ సం ాలంల

ద ా స మహ ే ప లౖన ాఖల ా భ ంచబ , కర ాండ, జ న ాండల ా ఉన ట వంట
ల ా భగవ స ర ాల వ ంచబ .

*1 వ పకరణం సమ పం*

19
 2వ పకరణం
ద మ మ – ధర ల ణం
ల అరతః మ ల
ల ఏ ధం ా శబతః (శబర పం ా) మ ల ఇంతవరక వ ంపబ ం . ా
ల అరతః (అరం త
ే ) క మ ల అ నబ .ఆ షయం ఈ పకరణంల
వ ంచబడ ం . పమ ణ ంత ాలక చ ంచ ధర -బహ మ లను ప ా ం ే అవడంవల
మ ల , ప ర ాండల కర స ర ప న ధర ం, ఉతర ాండల ం లౖన ఉప షత ల ే
ఆత తత ం ర ింపబడ ం . ఆ ఆత తత ం ధ ా అచ ంచ ే లభ ం ాదు కనుక మ ందు ా
ధ ా గ ం ెల సుక ర ించవల ిం .

ఏ ధర ం?
ధ ా పల వ ర పల ర ాల ా ర సు ర . “న స త ధర ం” సత ం కంట ధర ం
లదు, సత ధర ం అ ందర ; “అయ వ పర ధర ం య ో త దర నం” అ
గ ాధన ే ఆత ా రం ేసు వడ ధర ం అ గవత ల ; అంతకరణవృ ధర మ
ాంఖు ల అ ర. అ ే ధం ా తం క ాస షం ధర మ బ దుల , ఆత గ ణ షం
ధర మ క ల , అప ర ం (అదృషం) ధర మ ా కర ల ఇల పల వ ర పల ల ా ధర
ర చనం ేసు ర.

ధర ల ణం
భట మ ంసక ల “ ద ల ణఽ ధర ః” అ , దం ే ప ా ంపబ య ా ధన
నట వంట ఉ ాయ లను ధర ం అ ర . ఇక డ ఉదహ ం న ద సూ ండ ల ా
ాఖ ం ర . “ ద ౖవ ధర ల ణం పమ ణం యస సః” అంట, ధ ా ెల సు వ ద
పమ ణం, ప దుల పమ ణ ల ావ . ధర ం దం ేత ెల సు గ ం ా పమ ణ
చ ం ే ాదు అ ఒక ధం ా ాఖ ం “ ద ల ణ వ పమ ణ వ” పమ ణ అ
ద ామ ణ వ ం ర . అన ా అ ామ ణ ారణ ల లనందువల ల స తః పమ ణ ల
ఇంతక మ ందు గంల ర ించబ ం . ఈ ప ారం స తః పమ ణ లౖన ల ే ప ా ంపబ న
కర సమ య ధర ం అ ర. క ా కంల క మ ల భట ాదుల క ఈ ధం ా
“ పరష ీ ా దవ గ ణ ః....” అ ౖ క న కర ధర మ ర ిం ర .

ద ః తః స ః తమ ే ష ా ః హృద భ నుజ ధర సం బ ధత| (మ.స ృ)

ధ ా దులక దుల పమ ణం కనుక ౖన ె ి న మనుస ృ క “ తం

ాగ ే ష ను లౖన సత ర ష లౖన ంసుల ే ంపబ ం . ా మనసు క సమ త న ;
అన ా ద సం ా ర సంస ృత న ా తం ఽ ర దం ా ( దం ె ి న ర దం ాక ం )
పవ ంచున , ార సమ ం న ధర మ ” ం .

20
 తమ డ “ ో ఽ ల ధర మ లం స ృ లచ త ం” అ సూతం ే “సమస దం,
తనూ లక న స ృ సమ యం, -స ృ దుల క లం ధ ా పమ ణమ ”
ర ిం ర .

ధర ం
న ధ ా ఽధ చరత ఆ ాం స ఇ న గంధ ా న ితర ఇ చ ే అయం ధ అయమధర ఇ
యం ా ః యమ ణం పశంసం స ధర ః యం గర ఽధర ః| (ఆ.సూ.)

అ ఆపసంబ సూతం. ధ ా ఽధ ా ల పత ం ా ల కంల ఎక షం సుక రగడంలదు.

ేవతల ా , గంధర ల ా మన ితర ల ా కలల క ిం ెప డం లదు- “ఇ ధర ం ఇ
అధర ం” అ . మనం ఏ కర ను ే ద ా ా లౖన ఆర లౖన ార పశం ి ా ఆ కర ధర మ , ఏ
కర ార ం ా అ అధర మ ె ా ర . ఇతర పమ ణ లక చ ం ే ాదు, ఈ ధర మ
షయం.

అల శబర ా క “ మ ం ాదర నం”ల “ య గమను ష తం క ఇ

సమ చ ే ల ” అ “ల కంల య ా అను ిం ే ా కడ వ వహ సు ర” అ
అ ర . ాబట ద త న (మనం అను ిం ల దం ె ి న) కర ధర మ , ద గ త న
( ెయ వద దం ే ప
ె బ న) కర అధర మ త ర ం.

ఈ ధర ం ౖ క ాఙ య న స ృ దులక మ త చ సుంద ఎందుక ె ా ?

అ క ాస ార ల శం ం , సమ నం క ె ా ర.

దవ య గ ణ ం ధర త ం ాప ష ే ే ా ం యక ే ఽ ి న దూ ణ ధర || య ా ధన
ాం త ం త య |ే దూ ణ చ ధర త ం త ా ం య చరః| ( . . ా.)

యజ ం ే ద , ఆజ ం ా ద ా లక , య ా, ఆర ణ గ ణం ా చ ం ే ాట
ధర త ం ెప బడలదు. ద ా ాల ే ెప బ న ఆ దవ యల క న యజం ా ం ే ఫల
ాధన సమక ర డం వల ాట ధర త ం అ ప
ె బ ం . అందువల ఆ ఫలం క ఆ ారం
పత పమ ణ లక చ ం ే ాదు. స ృ ౖ క ాఙ యం ే మ త చ ంచడం
ాసవం. ఇం ా “ప ణ ౖ ప ణ న కర ణ , ాపః ా న” అ , “ఇ ాప స ృ ౌధ ”అ స ృ
క యజ దుల ధర శబ ప సు . ా త స ృ త
ే క “య గ కం
ధర ం” అ “య గం, నం దలౖన మత ధర ం” అ ెప బడ ం .

ఇంక, అప ర ం (అదృషం) ధర మ అనక డ అ సం ే క ాస ార ల

సమ నం ె ా ర . ఆరర ప న పర ా ా , ామర ప న పర ా ా ఇట వంట
ధర ాధనం అ క ె ా ర . య వనవ అ న ర , గృహం, చంద దుల అ ఉ
అనుభ ంచ ల ి ల ఒకడ ంట ఏమ ? అంట ‘అదృషం లదం ’ అంట ర . అంట
గర పమ తన అ నంల లదు. ఇట వంట దృష న పర ార న ామ క ావల న
ి
అదృష సహ ార ధర మ ర.

ఇంక ర ప న పర ా ా ా ంచ ధర అత వసరం అ ెప అవసరం

లదు. ధర ం ల ే ాధన జరగ జరగదు. ఈ ప ారం అర, ామ, ర ప నపర ా ాలక
మ లభ తం ా ఉం ే ధర మ , అల ంట ధ ా ప ా ంచడ దంల ప ర ాండల ఉం ే

21
మఖ న షయమ , ఉతర ాండల ఉం ే మ ఖ షయం బహ అ ెప క ం. భ ష
ప ాణంల “ధర య ా మ షం ఽభ దయ ల ణం” అ “ యసు ను క ం ే కర ధర మ ”
ెప బ ం .

ధర ం శ ౖస మం నుయ ద క వప ాః | పరల క స య రం సర భ న ీడయ || ఏకః

పజ య ే జంత ః ఏకఏవ య |ే మృతం శ రమ త ృజ ాషల ష సమం ౌ|| మ ఖ
బ ంధ ాయ ం ధర సమనుగచ | ( రతం)

అ రతంల ెప డంల , “పరల ా టప డ వ ధర అనుస సుంద ”

ెప డం వల దవ య దులక అనుగ ంపడం జరగదు. అం ే ాదు, “ధర ం ర ర ” అ
ంచడం వల ధర ం న సుంద ె ా ర . అల రన ేత శత ం ద ా దులక సంభ ంచదు కనుక,
అప ర (దృషమ ా ే ) ధర మ ెప బడ ం .

నత ధ ఽపసం ర మధర ఫలసం త |త వ

ే ఫలమ ధర ా ఽధర శనః| (సుం. ాం.)

“ తంల ధ ా చరణ ఉపసం రం ా ఉం ల , వ న ాపం ధర ం ా న సుంద ,

క “ధ ణ ాపమపనుద ” అ “ధర ంవల వ న పణ షం ే అధర ం ా వ న
ాపం న ంద ” ె ం . ఇం ే ాదు “అధ ా త మహ భ ష ామ తం” అ “అధర ం
వల వ న ాప షం త
ే ప ఉ ల సంభ ాయ ” ప
ె బ ం .

ౖ ఇం సం ేహం కల గవచు ను. “న ం నట వంట కర ఫల ాధనం ఎల అవ త ం ?”

అ ! కర ధర మ ె , మన ే ెయ బ న కర ంట న ం క , మ న ం నట వంట
కర వల ప ణ ం ా స ాదుల ా ఎల ప డ అ మన సం ే క ాస ార ల సుక
సమ నం ె ా ర . మన త
ే చూడబడనట వంట త న కర లవల జ ం న ప ణ , ిద
కర లవల జ ం న ా ా క అదృషమ ర. వల కల గబ స ా ఫల ారణ న
తకర అ ే పణమ అదృషం జ సుంద , ిద కర అ ే ాప మక న అదృషం
జ సుంద అ ర . ఆ ప ణ ఽప ణ ర ప న అప ర ం ఎంతవరక ఉంట ం అన ట ే మన త
ే
ఆ కర ఫల అనుభ ంప ే వరక మన ఆత ష ఉంట ంద ాస ార ల ర ం ర.
ఉ హరణ ా, ల కంల ప దల నూ లవ ఉండ ా ా ం న త ా త ఒ ందువ
ాడ క ంట ఆ ైల ఏ ప ారం ా హ సుం ో , అల ఆత ష న ప ణ ఽప ణ ర ప న
అప ర ం (అదృషం) మన ే ఫల అనుభ ంప ేసూ తగ త ఉంట ం అ వ ం ర.

కర న ం క ా చరణ సమయంల క న అప ర ం ంట న ంచదు. మనం కరలను ా

మం ం ట ే ,ి ఆ కరలను, మంటను ి ి ఆ ట ంట తగదు. ఎక వ
ే ఎక వ ాలం ఉండ స ప డ త ం . తక వ ా ా తక వ ాల ఉం ే
పడత ం . అ ే ధం ా “కర భ య ఫలభ యస ం” అ జౖ సూ ను ారం మన ే
అను ించబ న ప ణ ఽప ణ కర ల చు తగ లను అనుస ం ప ణ ఽప ణ ల క ఎక వ,
తక వ ే పడ . అ మన ే ఫల లను అనుభ ంపజసూ పం ప దల ైలం ల గ
కమకమం ా న ా .

ఆ ఫల అనుభ ం ే వరక ఈ వ డ ఉంట అంట, “ఈ ఉ ా అనుభ ంచదగ ఫల

అనుభ ం క ఉ ా అనుభ ంచద న ఫల అనుభ ంచక ం ఈ ఉ ా ట

22
 వ డ న ంచడ కనుక జ ంతరమందు ఆ ఫల క వ ే అనుభ ంప ే వరక ఆ
ప ణ ఽప ణ ల న ంచవ ” అ ాస ికల ార ార ల ె ా ర.

ాకః కర ణ ం ాం ా హ ా తః| ాపస హ భ జ త ఽ భ ాన | ( ా. )

ఏ ఉ ా ఏ రక న ఫల మనం అనుభ ంచవల ి ఉం ో ఆ రక న ఉ ా అంట

మ నవజ , ప జ సంభ సుంద ఈ ధ న రతమ ల గ న ప ణ ఽప ణ ల ారబ
ర పంల మ ర య , “జ ” మత అల మ రక ప ర న ాయ “జ సర క ా ణ
భస ాత ర ేఽర న” అ వచనం ె ం . ా ఆ జ నం అంత సుల వ ా సంభ ం ే ాద
గ ం ఐ క, ఆమ ి క ాధ లౖన త సం ాదన ా ఉండ , త అడ ం ే
ధ ా చరణ ేయ , ాపఫల అనుభ ంచక ం ఉండ , త అడ క ం ే ాప
కర లను ట మ ందు ా ధర , అధర అ ర ంచడం ల అవసరం.

అ ే ా త ఫల ా ంచడం అప ర మవ త ం ా కర ాదంట అ శం ం ,
“ ా ః పచ ” (కరల వండ త ) అ ప గంల ాక ాధ ల కరల , ాటనుం వ ే
జ ల అ ాంతర ా ారం అవ త న ట ా కర క , ఫల మధ అప ర ం అ అ ాంతర
ా ారమ సమ నం ె ా ర . అందువల కర క ఫల ాధ ప జనమ , కర ధర మ
ర ం ేర .

ధర ం - సమ జం
ఇంతక మ ందు ె ి నట ాక, ల మం అనుక ంట న ట ా ప ప ా ాల ధర ం,
ప ాప ారల అధర ం అవ య అ ిం మ రదర నం య
ె వల న
ి అవసరం ఉం .

ఇదం ప ణ దం ాప ేత ి పద ద | ఆచం లం మను ా ణ మల ం ాస ప జనం|

సమ జంల ధ ా గ ం పల వ ర పల ల ా అరం ెప డం, ాఖ ంచడం

జర గ ం . ప ణ ా ాల ండ య ల కంల ఆబ ల ాలం, చదువ ా ా క ెల సు
క ! ఇంక ా ా ప జన ట? అ ా కంల ాస ార ల శం ం , ప ణ ా ాల
ండ య అంద ెల సును ా , ఏ కర ే ప ణ ం, ఏ కర ే ాపం వ ాయ షయం
ె దు క ! అ ల
ె సు సం ాసం అవసరం అ ర . మ పక “ప ప ారః ప ణ య,
ా ాయ పర ీడనం” అ ద ా స మహ ‘ప ప ారం ప ణ మ , ప ాప ారం ాపమ ’ అ ర
క ! అ జం ా ? అంట ప ప ారం, ప ాప ారం అ జ ా , అ ద ా ాలక ర దం
ా ౖ ఉం ల అ వ ం ర. అందు ప ప ారం, ప ాప ారం అ ాట ర చనం
అవసరమ ర.

ల కంల అందర అనుక న ధం ా పర లక సం షజనక నవ ప ప ారమ ,

పర లక /పజలక దుఃఖజనక నవ ప ాప ారమ ె , పర ా గమనం || ాటవల పర లక
సం షం క ద ే “న పర ాం గ ే ” అ ధం ఉ అ ప ప ారం, త ా ధర ం
అవవల ి వసుం .

య ఏవమ హత ా ిగ ర ీ గమ ః సు ా ా ప ర | ( ా కం)

23
 అల , “న సు ాం ిబ ” అ ధం ఉ , సు ా ానం పర ల సం షం ా , దుఃఖం ా
క ంచదు కనుక అధర ం ాక వల ి వసుం .

“ఆసూర దర ాతః ఆ ర దయ ాయం ా ంజ |”

త లజ తం దశ శ ే హ ాతకృతం సహ ణ వరజం షం ాయ హం | ( .సూ)

అ తమసూతం ఉదయం సూ దయం నుం , ాయంతం న దయం వరక ాయ జపం

ెయ ల , ప ార ాయ జపం ే ఆ ాలంల జ ం న ాపం, నూర ార ే ఒక పగల ,
ాత లందు ే న
ి ాపం, ార ే ఒక సంవత రంల ే ిన ాపం న సుంద ె ి ం . ా ఈ
జపం పరసం ష జనకం ా , పరదుఃఖం ా ాదు కనుక ద త అ ధర ం ాక వడం అ
పమ దం సంభ సుం .

అల ఇతర ల దుఃఖం క ం వ
ే అధర ం అంట, గం త ంచడం సం ే పథ ం
ే ం , క ాయం ల ంట ేదుమందు న ౖదు డ , ప ండ ల ంచ శస త ే న
ి
ౖదు డూ క అధర ం ే న
ి ార ావల ివసుం .

అందువల పర ల సుఖ క ం వ
ే పణమ ాదు, ధర మ ాదు. పర లక
దుఃఖ క ం ేవ ాపమ ాదు, అధర మ ాదు. ఽ ల , ియ ఽ ియ ల ే
ఉం . ఏ ాల ంతరంల యసు కల గ ేసుం ో అ తం. ఏ ాల ంతరంల అ యసు
కల గ స
ే ుం ో అ అ తం. త లంల ( కం ా) సంత ి కలగ ే ియం. త లంల
అసంత ి కలగ ే అ ియం. ట మధ ే ెల సు వడం అత ంత అవసరం.

అందుక ఈ గ ం న ాస ార ల అధ యన, ాక రణ సంధర ంల ఇల

అ ర.

త ా ా జ యమ నంపవరకః| క ాఽ జ యమ ఽ ి ౖవ ా ద ప జనకః| ( . .ర.మ )

“ ా ఽ ే తవ ః” అ ాక ం ే ధ యనం ెయ డం ధర మ , ద ా ాధ యనం
ే ి రజ నం సం ా ం క ఒక ె ిం . ా అప ట అ ె యక ం ధ యనం
ెయ డం జ ం . ా , అ ె ాక మ ధ యనం ెయ ల అరమ ? అ శం ం
సమ నం ె ా ర. ె న
ి త ా త ే ిన ధయ ఫల ే ఇప డ ఇతను రం ె ిన
త ా తమ గ ర వ వదక చదువ క న ద ఫల ఇ ా ా , ఇ వర చదువ క న
దం ఫల ఇవ క వల ి వసుం .

ఉపనయనం అ న వట వ అధ యన ఆరంభ ాలంల ా ా అరం ె యక

అత తం గ ర వ ల వద ల
ె సుక , వట వ క తం ే ం న ధ యనం;
ె యక గ నం ె న
ి ౖదు డ ఇ న మందు ఆ ా ౖద ాసం
ారణ నట ా ఉ హరణ ఇ ే ర ాస ార ల .

అందువల త న ే ? ియ న ే ? అ మనక బ ా ె య లంట ల క ామ న ంల

అనుక న ట ప ప ార, ప ాఽప ా ాల ధ ా ఽధ ా ల ర ంచడం తగదు. “ ద ా ాలక
ర ం ానట వంట ఽ లను ేక ప ప ార ప ాఽప ా ాల ప ణ ా ాల ద ాస
భగ ాను ‘ప ప ారః ప ణ య’ ా అరం ె ా .

24
 ాసం ఇంత వరం ా ెప ా, “సమ జంల ల మం ే అం క ా అ ధర మ
ర ంచడం య కమ , ాల నుగ ణం ా ధర ం మ ాల ” ఆధు క ల ఎక వమం అనడం ప ాట
అ ం . ా ధర మ సమ జంల ామ క ల ర ంచవల న
ి షయం ాదు, అల ెయ డం
పద ాదు.

ఒక 104 ల జ రం ఉండ ా నూర మం ల ఒక ే ౖద ాసం ె ి పథ ం ట

అం క ంచక న ారందర (99 మం ) అజ నులౖ పథ ం ట అం క ం ర పథ ం
ేఆ గ ఏమవ త ం ో , సమ జంల ఎక వమం అ ాయం ధ ా ర ంచడం క
అల అవ త ం .

మ ధ ా ాల నుగ ణ ం ా మ ా అ ా అ ాయ క ప ంచవల ి ఉం .
ా ా ాల ే ఒక ధం ా ంపబ న మన బ నట మ ధం ా అను ించడమ ?
లక ా ాల అ క ామ ణక వచ ల క ా ను ానం షయంల ె ి న న త ల ాట ల ఘవ
ప మత ీ క ం సం ంప ెయ డమ అ ప , ా ాలల ంపబ న మన
బ నట ాల ను ారం ా ఆచ ంచడ తగ న ందర మంత ల అంట ర . ా ధ ా ఽధర
రయం ల క ఇం య ల చ ంచద , ౖ క శబ లక ( ) మత ాధ మ ఇంతక
మం ే ర ించబ నందువల, చ ం య దుల పమ ణ సహ ారం ల ే లం, ఎర ప వంట
రంగ ల బ గ ంచలద ల కంల అంద ె ిం ే కనుక బ నట ధ ా ఽధ ా ల
ర ంచడం అ ాదం సగదు. లత ర ల ే ర పజ నం క ెల సు లమ , అట వంట
ాధ ల లక ం వలం బ ర పజ నం కలగద ెల సు కనుక, ఇట వంట న షయ
ెల సు ల మనక ఇంక అ ం య న ధర ం వలం బ ే గ ంపబడడం జరగద ా
ెప వల ిన ప లదు.

ఈ షయ మ ంత వ సూ యజ ల యజమ ప వ ీ క ం ట
ే ప డ
ం ే మం వ సు ర.

ే ామ జ మ య సు ద ద ి ర నం ాంత ే నవంత ే నమ భ ా |

“కళ క ఆ త డ , ాక అ దలౖన ార అ మ న ేవతల ా ం ోగ త ల ే

ెప బడ త న ేవతల ఉత ాలంల మనసు కల ార . అందు ల కంల మనసు ి తం ా
లనప డ కళ చూ న
ి చూ న
ి ట ా, ెవ ల న న ట ా ెప లక వడం మనక
అనుభవ .

అ ి త మనస స క ా ప చర | ( ా. )

“ఆ య షయ లను గ ంచడంల ‘గ ం ే ాట ా ’ ఇ ర ంత ర ాక” అ ఆ

యజమ ఈ మంతం ా రత డ . ఇందుల ాంత , అవంత అ ే ప నర క ల ఆదరం
ే ప నర చనమ ాఖ ం ర.

ఈ త రం ల ా క స త ంద భట ాదుల క ా కంల వ ం ర.

య చ మనస ా రం ర ా ౌచ ా పవృ సు ఖదుఃఖ ౌ వల వ గమ |ే ( . ా)

25
 ఎప డ చ ం య లక మనసు క సం గం కల గ త ం ో అప ే ర ా
ాలను గ ంచడం క దుర త ంద , వలం బ చ ం ే సుఖదుఃఖ ల మత న ,
ఇం య ల అవసరం లక ం “అహం సు అహం దుః ” అనడం ల కంల ాడ కల ఉంద
వ ం ర.

అ ే ర ా శబ పమ ణం త
ే ధ ా చ ంప ేసు వడంల బ క సహ ారం అత ంత
అవసరం. శబం లక ం బ ా , బ లక ం వలం శబంవల ా ధర ం చ ంచదు. అంట,
ల క నర ాదుల గహణంల చ ా ఇం య లక వ వస ఉండ ా, అల క నఅ ం య న
ధ ా , ప య అల క శబ ా భ త న దమ శబ పమ ణం తప మ కట ఏ
ె య య
ే గలదు? అం ే ాదు, ల క న శబ ామ న ఇం య లక చ ంచ భ త,
భ ష ద రమ లను ె య య
ే గ నప డ అల క న, శబ ా భ త స తః పమ ణం అ న
దం ధ ా ె య య
ె డంల సం ే ంచవల ిన అవసరం లదు.

ఈ షయ “ ద భ తం, భవంతం, భ ష ంతం సూ ం వ వ తం పక షం” అ ,

“ ాబర ష ంల న ద ా ాల ే ంపబ ం ధర మ , ధ ా ాల ే ంచబ ం
అధర మ ” అం క ంచడం తప మ గత ంతరం లద క ా కంల మ ందు ా అ క ప ా ాల ా
పద ం న భట ాదుల త దక ఏమ రంట-

భశ ేయ ం ధర ే న చ రయం| ే మధర ే న చ రయం|

ా ాల ే ంచబ న సం వందన, అ హ కర ల య ా ధన క ం ే
ధర ం ానూ, ధ ా ాల ే ంపబడ సు ా ా దుల అనర ాధ ల ాను, అధర ం ాను
గ ం ల ర ం ర . అందువల ా ాంశ మన ా, ాల అనుస ం మన బ నట
ధర రయం ే ి ఆచ ంచబ ే ధర ం ాదు, దం ె ి ం ే పమ ణం.

య గ దం ే ధర వ వస
అల అ ే ధర ం ఎప డ ఒ ధం ా ఉం క ! ా య గ దం ే ధర ధం ఎల
ెప బ ం ో చూ ం.

అ కృతయ ధర ం ే య ం ప య అ క య నుణ ం య గర ాణ ారతం|(మ.స ృ.)

కృతయ గంల ధ ా ల ర, ే య ాల ధ ా ల ర ె ం . మ య ఒ క
య గంల ఒ క మహ ధ ా లను ఉప ే ం నట ెప బ ం .

కృ ేత మ న ాం ధ ా ం ే య ం తమ ం స ృ ం ప శంఖ ః కల ా ాశ ాః స ృ ః|

కృతయ గంల మనువ ె ి న ధ ా లను ే య గంల తమ డ ె ి నట ాను పర

య గంల శంఖ త మహర ల ె ి నట ాను, క య గంల ప ాశర డ ె ి నట ాను
ఆచ ం ల మ తం స ృత లందు ెప బ ం . అల మనం క పసుత ాల అనుస ం
ధ ా లను మ ా లంట ర ంతమం . ా ఆ మహర ల ఒకప డ ధర న మ కప డ
అధర మ ెప లదు. ేశ ాల లను అనుస ం “అ ా ా ల ” ( ేయక డ )అ మత ె ి
వ వస ే ార . ఆధర ం ర , అ ార ం ర. ధ ా ా ల ే “తన క ా ” అ “ ేయక డ వ ,
ంపబ నవ ” అ క ర ాల ా ఉ .

26
1. స ర పతః ధం: అన ా ేశ ాల ల ప లక ం సర ాల, సర ే ాలందు ంపబ న .
“బ హ ణ న హంతవ ం”, “న సు ాం ిబ ”, “న పర ాం గ ే ”, “న కలంజం భ ”, “న
ం ాత ర భ ” దలౖన ా ా ల ే “బ హ ణహత ేయక డదు”, “సు ా ానం య
ే క డదు”,
“పర ా గమనం ప ాదు” ఇ దుల ఎలప డూ ల, అధ ా ల.

2. ేశ ాల దుల శ ం ంచబ న : “య వ వం అ హ తం ెయ ల ” ప ర ారం ా

ంపబ ం . ఇ ే ధం ా “బ హ ణ య ాం ద ” ఇ ా ాల ే ఆ య ల ంచ
బ . మ సందర ంల “ న ద , న హ ” అ కత పకరణ ాక ం ే కత వ ల
అంత ా గం ా “ త ల ా వ వహ ంపబడ త న యజమ నుడ ఆ ాలంల (కత మధ ాలంల )
తంపర ారం ా ెయ వల ిన అ హ త, హ మ, దులను ేయ ాద (అ ా ా ల ) మ త
ంపబ ం . ా ఇ అధ ా ల ంబడలదు. అందువల “తత రణన నరః ంత
క గ ణ ం” అ , అ య
ె డం వల అనర ాదు ా , కత మధ ల ే కత వ ౖగ ణ ం
(గ ణ నత) వసుంద మ తం ెప బ ం . అల పర ార ాగతః ాప న ాట క
కత మధ ల ధం ా ె ా ర . తన ర కలవడం ా రణం ా ిదం ాదు క ! ా ఇ ాగతః
( ీ వల) ాప న కనుక కత మధ ల “న ియమ య ”అ కత రం ా ంచ బ ం . ఇ
క అ క ం అధర ం ాదు కనుక పత ాయం లదు ా , కత వ ౖగ ణ ం మ తం
ఏర డ త ం .

పర ారం ా ాగతః ాప ాసతః ంపబ న మ ఉ హరణ-“న కలంజం

భ ”, “న సు ాం ిబ ” అ . ాగతః ప ర ార ాప న “మ ంసభ ణ” “సు ా ానం” లను
పర ారం ా ం ం . అ క మ తం పత ాయం కల త ం . అ ే ధం ా జనం
ాగతః ాప న . ా ఆ జనం ాయం, ాతః ాల లందు ండ ప ా య ల మ త ేయ ల
“త ా రహ మను భ ఉప య ే ాతశ ాయంచ”, “ ాయం ాత వ కవ ం, ంత ా జనం”
దలౖన తమ సూ ల సు .

వల జనం అధర మ ెప డం లదు. ాగతః ాప నఆ జనం త సమయ ట

ెయ ాద మ తం ెప బడ ం . ాబట అల అ క ంచడం వల అధ ా చరణం వల వ ే అనరం
మ తం ాదు. పత ాయం మ తం (అట వంట అ ాల బ జనం వల వ ే అ గ ం వంట )
తట ించగలదు.

ఈ ప ారం ా య గ అనుస ం ల ెప బ .

ేవ ాచ సు త ఃస సం పల త
ౖ ృకం| అ ా లం గ ాలంభః కల పంచ సర

అ మర దులవల సం త , స ాశమ ీ ారం, మ ంసం ితృకర లను ఆచ ంచడం,

అ ా లంభం (అశ ధం), గ ాలంభం ( ధం) అ అ దు కత వ ల మ నుపట య ాల
త క య గంల మ తం ంపబ . బట య ాంతరంల ధర న ఇవ ఈ
య గంల అధర ం ా మ నట ాదు. అప డ ాస లౖ ేయద న అ ఇప డ ఈ
క య గంల య గ న నుస ం అ ా ాల అ మ తం ౖ వచ లవల ెల ం . వల ే న
ా ాంశ మంట, ేయద న ా, ాస త ధ ా ల ా ప ర య ాల ప గణంపబ న ాట
య ాంతరంల ాస ార ల అధ ా ల ె ి నట ాదు. ‘అ ా ా ల ’ అ మత ె ి నట ం .

27
 ా , “ఒకప డ ఆచ ంచద న ధ ా ల మ కప డ అ ా ా ల అవ య ?”, “ఒ రక న
యక ఒ రక న ప ా సర ఒ రక న స వం ఉండటం సహజం క ”, “ల కంల
పంచ ర వంట ఎలప డూ మధురం ా ఉండడం చూసు ం క , ఇందుల మ ర ల ట” అ
ందర శం ార .

అవ ా దం ేత, అ ార దం ేత, ేశ ాల దం ేత స వం మ ర త ఉంట ం అ

సమ నం ె ా ర . “స ాత ాణ ం జన వ” అ “ఆ గ ం ా ఉన ార జనం ేయ
వల ిం ”ే అ భట ాదుల ె ి న ంట జనం ెయ డం అ ఒక య అవ ా దం వల
ఆ గ ం ా ఉన ప డ ేహప ి , అ గ ి ల ఉన ప డ మృత వ ఇ ంద ఒక
సందర ంల ఉదహ ం ర . అల “న ం ా ” ాక ం ే ఏ ాణ ం ించక డద ం
“అ యం ప మ ల త” అ ాక ం ే ంపబ న అ మమ కత వ ల ే ప
ంసను క మమ ల ప ంస సమ నం ా చూ ,ి కత వ ే ిన ా క మమ ల
ప ంస సమ న న పత ాయం తట ిసుంద శం ం న ా భట ాదుల సమ నం ఇల
ఉం .

ఏవం ప ణం ాహ ః ైర తత | సు ా ా దం ం య నరకం క ైః| (భ. ా)

అ ాక ం బహ ణల మత మ డ లౖన సుర ంపబ ం . “ ౖ ీ చ,

మ చ జయ సు ా! య ై ౖ క స ా న య బహ ా ః” అ ెప బ ం . దులక
ధం లదు. ాబట దుల ే న
ి సు ా ా నరకం ందడం అ ి ాద (నరకం ందడ )
ెప వల ి వసుంద ర . అంట ఒ సు ా ాన య అ ార దం ే బ హ ణ లక పత ాయ జనకం
అ ం . దులక పత ాయ జనకం ాలదు. అల , ంపబ న ంసక వ ే పత ాయం
అ మ కత వ ల ే ప ంసక ాద ఆప (త ా ) చూ ిం ర . ఇంక ేశ
ఉ హరణ చూ ం.

మర ా ిత ాత ం ద ీల శ క ాణ ఘృతదుగం మం ే మం క తరం భ యః|

అన ఆయ దం వచనం ప ారం ర గ , వర గ (గ న ం అ వన మ క), దుర

లకల ా రణం ా అ గ క ాలౖ అడ ల ా ఆ ా ా , నగర ాసులక ఇబ ం
క ా . ప రం ఒకట అ ేశ దం త
ే నగ ా ాసులక అ ీ ా ా ల ( సు క డ )
అయ యంట ాట స వం మ ం . , ాల అ ి క ం ే ౖ మంత ర త వ ల
ా రణం ా అ మం , ా వృ ే ా . ఇ మనక అనుభవ క ! అంట ాల
దం త
ే అ ీ ా ా ల అయ .

ఈ ప ారం ౖన ె ి నవ అవ ా దం ేత, అ ార దం ేత, ేశ ాల దం ేత

అ ా ా లయ . ఇ ే ధం ా య ాంతరంల ంపబ న ధ ా ల ాస ా ధ ా ల అ ఈ
య గంల ేశ, ాల, పకరణ దం అ ా ా లయ . ఇందుల య, వసువ ల ఒకట అ
స వం మ ర త ఉంట ంద గ ం . అధ ా చరణ వల సంభ ం ే ఫలం ర, ఔ ా క ేశ
ాల దులను ఆశ ం ె ి న అ ార ారణ ల ఫలం ర . మనువ , తమ డ ా న
ధ ా లను ఉప ే ంచ లదు. ప ాశ ాదుల ా న ధం ా ధ ా ల మ ర లదు. లగ
య ాల ా రణం ా ెప బ న ధ ా ల ల ఘవ ామ ా లను మ ం ేశ, ాల, అవ ా
ాలను ఆల ం ఆ య య ాల జ ంచబ పజల శ ామ ా లను గ ం దంల

28
 ెప బ న ఆ ధ ా ల య గ దం ే వ వస ే ార . మహర ల ాల ల కనుక ఆ ప ారం వ వస
ేయ గ ార .

మ ార వ వస ే న
ి ట పసుత ాల ను ారం మనం క మ వ వస ెయ వచు క
అంట న శం ం , ఆ ధర వ వ ా ారం ాలజ నం ల ే సంభ ంచదు కనుక, పట న
ఏమవ త ం ో క ెల సు ల మనక అట వంట ాలజ నం లదు కనుక, మన ఇషం వ నట
ధ ా ఽధర వ వస ే అ ారం క మనక లద సమ నం ె ా ర .

దంల ఏ మహర ల ర నబడ త ఆ మహర ల వచ ల మ త పమ ణ ల

గ ం ల మ ం ా తంత ా కంల ెప బ ం .

ే ౖ ాభ నుజ ా వ పవకృ | ే ాం ప వ ష క ర ం ధర సం ః| వచ
పమ ణ ా శ యః|

దంల “య ై ంచ మనురవద త ే షజం” అ ాక ం మనువ ె ి న షజం

(ఔషధం) వల ీ క ంపద న అ బ ం . అల ప ాశర స ృ ామ ణ ం ఉం ?
ాఖ న గ త ఉం అ శం ం ప ాశర మ ధ యం ఉ త గంథంల స ృత లక ా ా గంథ
ార ా ాక ం , స ృత ల పమ ణ ల ర ంి ర .

అత ా క ా ా బ ప త | పలంభక ా ా స ా ణ వర

ా క ా ాల ,బద ా ా ల , పలంభక (వంచక ) ా ాల వ టల ె ా ర.

“ ౌ ప ాశర ప తత మ ప వ ా స కస ”

“ఋష ా ఇందం పత ం పశ నం వ షః పత మపశ ”

“అ ర ౌ ా య పజ ం ప త ామ య”

“అథహ య జవల స ే బభ వత ః”

దలౖన ా ా లల ా ా మల నబడ త . కనుక ా ా ా లక

ామ ఖ ం అం క ంచబ ం . ావ న ాఖ ం ే గత క ఉంద ర ం ర . అంట
అ ాయం మనువ దలౖన ా యందు ప ాతం ాదు. ఈ స ృ కరలం ా త బలం ే తం
ద ా ల గల అ ం య లౖన ధ ా లను ఆక ంప జసుక ే ిన వ వస ఇ . ఆ య య ాల
జ ం ే పజల ాట సమగం ా అధ యనం ే ి ాటల అర ాలను గ ం ఆ ౖన ాట
వ వస ేయలర అ ాయం స ృత లను, లను గం ే న
ి ద ా సుల, ద ధ ా లను
బ ంచ సుహృ స లౖన ప ాణ ాఙ య సృ ిం మనక అంద ే ార .

ార అంతట షయ గ ంచగ న మహర ల అ , ధర వ వస ేయ సమర లౖ

పరష ల ా జ ంచడంవల సహజ ిద న భమ, పమ ో ాల సంభ ంచ అవ ాశం
ఉంద ఆల ం , అట వంట ార ె ి నందువల ా ే ెప బ న ప ాణ, స ృ దులక పమ ణం,
ామ ణ ం అ అనక ం దమ లకం ా ామ ణ మ పకటం ర
ే . మ ం ా ాసం స ృ ాదంల
“ధర స శబమ ల దశబమన ం ా ” (జౖ.సూ.) ఈ జౖ సూ ాఖ ం ే
స ృత కరణంల “ధర ం దమ లకం” కనుక దం ే ప ా ంచబడక ం క గంథం ే
ప ా ంపబ ం అ ామ ణ మ ె ర . ఇందుల ‘శబం’ అ పదం సూ ం .

29
స ృ దులక క ఆ ద మ లం కనుక ాట క ‘సూత’ శబం ే గ ం , అట వంట
స ృ దుల ే ప ా ంపబ న ధ ా లక క ామ ణ అం క ం ర
ే . అంట స ృ కరలక
ధర రయం ేయడంల ా తం అం క ంచక, ల ఉన ార ెప డంవల ాట
(స ృత ల ) ామ ణ అం క ం ర . అంట, స ృ కరల ధర రయంల ా తం
అం క ంచక ం ల ఉన ెప డంవల ాట (స ృత ల ) ామ ణ అం క ం ర .

అందు ద రద న షయ ల ఎక ై స ృత ల ప ా ంపబ నప డ ఆ స ృత లక
మ ల న ొ వరక స ృ ‘ ామ న న’ ామ ణ అం క ం క , అను ాన
ర ప న అ ామ ణ (అను ా పమ ణం ాద ) అం క ం ల ప ాతం లక ం
ర ం ర.

య వ ేకం ౌక ా స ృ ౌ వత య |ే వత రద ే ను ాన ష |ే

ఇ ే ధం ా “అహరహస ం మ ా ీత”, “య వ వం అ హ తం హ ” దలౖన త ల

“ సం వందనం ెయ ”, “య వ వం అ హ తం ెయ ” అ ె ి “సూత క ా ణం
గః సం ం య ”ే అ స ృత ల క జ లందు (ప ర డ ప ణ లందు,
అ లందు) సం వంద దుల య
ే క డద ెప .

ామ న ాసం, స ృ ష ాసం అ నప డ మ తం “ ామ న ష ాస ః
ష ౖ వ ాబల ం” అ యం ే ష ాసం అ నస ృ ె ి న ప ార ఆచ ం ల ె ా ర.
ఈ ప ారం అ క షయ లను పరస ర ధం లక ం అ క ణలం ం ాసకరల
ర ం ర. టల త ల ా స ృ కరలయందు ఆదరం చూ ిం ర .

ఇ ే రయం మ యజపకరణంల క క స
ి ుం . “ఔదుంబ ం స ృ ా ఉ ” అ
సూతం యజంల ‘ఉ త’ అ ఋ క ామ ానం ే టప డ ఔదుంబ స ృ సూ ఉ నం
( చు ంత క మం ల ిలవడం) ెయ ల ె ం . ా ఔదుంబ స ా షన
( తమం వసం ే ఆ దన) ెయ ల స ృ ె ం . ఇక డ ాబల ం ే ె ి నట
స ృ ంచడ య కమ , ఔదుంబ స ా షన ేయ ల స ృ దమ లకం ా పమ ణమ
అం క ం మ లభ త న మనక ొ వరక స ృ అనను ాపకత ర ప
అ ామ ణ తను (అనుషక పమ ణం ాద ) అం క ం స ృ ె ి న ప ారం అను ానం
ేయక డద , ె ి నట ేయ ల ర.

మనం ధ ా మర ే ధ ా అధర ం ాను, అధ ా ధర ం ాను మ ర ే ి ధర

ప వరనం ే న
ి ాళ మవ ం. అందు త
ే , స ృ అ ర దం ా ధ ా లను వ వస ేయడం
మత మహర ల ే ార . క ల నబ న మహర ల మత అ ం య
దషలౖనందువల ాబ య ాల జ ంచబ పజల శ ామ ా లను అనుస ం ధర లను
యగ లక అనుగ ణం ా వ వసను మ త ే ార .

సర స ృత లక దమ లక , ామ ణ అం క ం నప డ ఎందు సం
క య గంల ప ాశర స ృ ఆదరణయత, మ స ృత లందు అ దరం అ శం ం ‘ప ాశర
మ ధ యం’ల సమ నం ె ా ర . ప ాశర స ృ క య గంల పజల రక పవృత నందువల
( ంచబ నందు వల) అ ర.

30
 అ కృతయ ధ ా ః ే యం ప య |అ క య నృణ ం య గర పను ారతః|

కృతయ ా సంబం ం న ధ ా ల ర, ే య ా సంబం ం న ధ ా ల ర,

పరయ ా సంబం ం న ధ ా ల ర, క య ా సంబం ం న ధ ా ల ర అ
ెప బ ం . య గ దం ే ధ ా ల ల అ ెప డంవల ధర స ర పం ర అ ాదు,
అను ాన ప ార దం మ త న ెప బ ం . అల ాక ే స ృత ల మ ల న త ల క
న ం ా ఉండవల ి వసుం . అ అల లవ . అందు ఒ క య గంల ఒ క ఋ ి ె ి నట
ఆచ ం ల ర.

కృ ేత మ న ాః ధ ా ః ే య ం తమ ః స ృ ః ప శంఖ ం కల ా ాశర స ృ ః

ఈ ెప బ న అను ాన ప ార దం క కృతయ గంల మనువ ె ి నట , ే య గంల

తమ ల ె ి నట , పరంల శంఖ త మహర ల ె ి నట , క య గంల ప ాశర స ృ ల
ప ాశర ల ె ి నట అను ించం అ మ తం ె ా ర .

అల ఒ య గంల ఒ ధం ా అను ిం ల ఎందువల అ ర అంట, మ ధ ా ల

చత ర గ ా రణ గంథ బ హ ళ ం కలవగ ట ేత, ాను ాను య గ దం ే పజల శ
నులవ ర ఆయ స ృ కరల య గ దం ే ే ిన వ వస ప ారం అను ిం ల ర.

అధర ాపకం ాన షం యతయ భజ ేయ -

తజ శ
ే ం క తయ ే య ం ామమ త ృజ ప కల కం త క ారం త కల య

అ పసంగంల , ప త న
ై ప ర ష డ ం ే సందర ంల అతడ ం ే శ
ే ం
టల కృతయ గంల మనువ ె ి , ే య గంల అ ే ఆ ప త డ వ ిం న ామ
టల , పర య గంల అ ే ఆ కల టల ఆ య ఋష ల ెప ా
క య గంల మ తం అధ ా చ ం న ఆ కరను లన ‘ప ాశర మ ధ యం’ ల వ వస
ే ార .

ఇల ధ ా ను ాన ప ార క ఒకట, ండ ఉ హరణల ఇ ర . ఆ య కర ల
ా ాప ద ( ాప ప ా ) ఆచ ం నక ా ండ ల , గణ లగ ం దంల ఇల
ెప బ ం .

యవ ే మ ౖ ఏ ైస త హ సంవత రం భవ | సంవత ా ే ా నం ప ే మ సం

భవ | మ సస ంవత రః సంవత ా ే ా నం ప ే దశ ా భవ |
దశమ ాస ంవత రః సంవత ా ే ా నం ప ేష భవ | ష ఋతవస ంవత ర
స ంవత ా ే ా ంప ే ా భవ | ప ాయ ాయ ా నం ప |ే

ే ిన ాపం ల ఉంట సంవత ర ెయ ల , ల మస ను ల దశ ాత ను

ల ష త ను ల ాత ను ఆచ ం ల కల ం ా ా ా శ ామ ా ల ననుస ం
ె ి , ాఖ ంత య ననుస ం బ యన ధర సూతంల ఏక ాత ను క ె ా ర. ౖన
ె ి న ప మ యల ఏ ప ఆశ ం మన శక ను ారం మ ఖ ప ఆశ ం నట
అవ త ంద అ ాయంల లను సం ంప ే ార .

31
 అ ే ధం ా ా ంగ ల షయంల క సంవత ర ఆరం ం ఏక ాత
పర ంతం కల ం ా అ క ప లను ‘మ నవ గృహ సూతం’ ( ర జ గృహ సూతం)ల ఉప ే ం ర .
అందుల ఆపసంబ మహ ాత వర సం ంప ే ార . “ ాత మ భ ః అధశ య
బహ చర ం ర, లవణ వరనం చ” అ “సంవత రం, దశ ాతం, ాతం, ఏక ాతం ా” అ
సంవత రం నుం ఏక ాత వరక ాహ ను సం ంప ే ార భర జ గృహ సూతంల .

ఈ ప ారం ాయ త లల ను, వ దుల అను ంి చడంల ను ేశ, ాల, కరృ ష

ౖ మ లను
అనుస ం రవ, ల ఘవ ప లల మన శ అనుస ం మ ఖ ప ఆశ ం , ల ఘవ
ప ఆశ ం క ఫలం ి సుంద దంల ను, ఆ య మల నబ న మహర ల
ఆ య స ృత ల ను , సూత గం ల ను, వ వస ే ినట ప ార ఆశ ం ఆచ ంచద న
ార ా , మన బ న ధం ా అను ిం న ధర ం ా రద సపమ ణం ాను, సంగహం ాను
ర ించడం అ ం .

ఆ వ వసను ా య
ీ దృ ి ర ంచుక బ ధ త మ తం మన ౖ ఉం . ా ామ కల
అనుక న ట పర లక సం ా క ం ే యల ధ ా ల , పర ల దుఃఖ క ం ేవ
అధ ా ల , ఇ ప ప ార, ప ాఽప ా ాల శబ ల ే ెప బడ త య సమ జంల ఉన
బహ జ అనుస ం ర ంప తగదు. ఈ ప ారం ల క, ౖ క ఉ హరణల ధర స ర ప
ల ణ వ ంచడ ం .

ధర ాశస ం
ల అరతః ధర బహ లను బ ం ే మ ల ె సందర ంల దంల
ప ర ాండ ే ప ా ంపబ ం ధర మ , ఈ ధర ం అ ‘ధ ా ర ామ ల’ అ లగ
పర ా ాల దట ా ెప బ ం . ారణం ధర ం వల అరర ప ప ర ారం, ామర ప
పర ారం, పరంపర ా మ పర ారం ి ంపవల ి ఉండడ . అంట ధర ం వల ప టన ప ణ
షం వలన ా ధన సమృ కల ాడ , ా ప త ర పంల సుఖం క న ాడ ాలడ .

ఉ హరణక ల కంల వ వ ాయ , ా ార ,ఉ ో గ ేసుక ఇదర ంట ఇదర ఒ ల

ే ి ా ల ఒకడ ల సం ా సు డ , ఒకడ నష త డ అనుక ం ం. ఇల ఇద
భవ ల ంట ఇళ , తం, మణ మ ణ ా ధన సంపద, ందర వ అ న ా ఉ , ఇందుల
ఒకడ మత ట ల క సుఖ అనుభ ంచ గల గ త ఉం , మ కడ ఎప డూ
అ గ ం , పరధ స ఊళ ల , ాళ ఇళ ల ాల పం స
ే ూ స ంతం ా ఉన
ఐశ ా ా , ా సుఖ ా అనుభ ంచలక త ఉంట ల కంల ఏమంట మ ? ఒకడ
జ ంతర (ప ర జన ) ప ణ ం ఐశ ర వంత డయ డ . ాపత ల సుఖం ా ాలం
గడ ప త డ , మ కడ తనక గృహ దుల , ందర వ అ న ర ఉ జ ంత య
ాపవశం ే సుఖ అనుభ ంచలక త డ అనడం ప ద
ి క !

అంట ా ాంశ ట? ధర ం వల ా అర, ామ ల వల ప ర ష పయత ం

సంభ ం ే ావ . అర ామ ల ఈ రకం ా ఉంట, ఇంక ర పపర ార షయంల ఏ ె ా ?

ఎ జన ల ధ ా ను ానం ే త సం ా ా ాధన న ంత ాసం

నడంల ఇచ ా , ల ఒక ర ా కలగవ . ంత శవణ మన దుల ే ా ఎన ట ం

32
 ందలడ “జ వ
ే వల ం” “బహ బ వ భవ ” “తర కమ త ” దలౖన త ల
ెప . ఇట వంట జ పరంపర ా ధర ారణమవడం వల న మ డ పర ా ాల
ధర ం ౖ ఆ రప ఉ య మ ట స షం.

ఇందుల ధర ం అర ాధన , ఆ అ ా వలం ామ ప ర ారం సం అధమ

మ ా ెం న ారవ ర . ధర ం త
ే త సం ా ంచుక ధర ం వల సం ా ం న
ధ ై ా ాధనల ం ామజన న షయ సుఖ వన ప ల మ తం
ఉప ంచుక ంట పయ ం న ార ఉతమ మ ా అవలం ం న ారవ ర. ా
అథమ మ ా , ఉతమ మ ా ెం న ఉభయ లక క ధర మ తప క ం
అను ించవల ిం ే అ షయం అ క గం లల ెప బడ ం .

ధర ం శ స
ౖ ం నుయ ద క వప ా పరల క స య రం సర భ న డ
ీ య ఏకః పజ య ే
జంత ః ఏక ఏవ య ే మృతం శ రమ త ృజ ాషల ష సమం ౌ మఖ ంధ ా య ం
ధర సమనుగచ |

ే టగల ప ే ను క ం నట ప మను డ పరల కంల స యప ే

తం ప తం ధ ా సం ా ం . పరల కగమన ళల ఉప గప ే ధర ం మ త .
ప టటప డ ఒక ా పడత డ . మరణం ేటప డ ఒక ా మృ ెందుత డ. ా
ప త లం మృత క బ ా అంటం మ ఖులౖ ఇంట ర . ధర ం మ తం అనుస ం ే
ఉంట ం . ఈ ధం ా ధర ాసంల ాక ామ ాసంల క ఇల ప
ె బ ం .

“ ాసస అన శంకృ ”

“క త ల దర ”

“త ా ధ ా చ ”

దలౖన ా ా ల “ ాసమ శం ంప ద న ాదు” అ , (ఇక డ ాసమంట దం) “ఇ

ఇతర పమ ణ ల వలన ె యబడ ే ం అ , ఇం ా దం ె ి న ఐ క ఫల (ఈ
ల కంల ) చూడడం జర గ ంద , ఇం ా అ క అల క ఉప ాల య ప
ె .
ాబట ోక ధ ా ఆచ ంచవల ిం ే ా పరష బ న రయ ను ారం ఆచ ంచద ం
ాదు” అ ే ం !

అల అ అర ామ ల పర ా ాలను టయ ల ాసం ెప డం లదు. “అ నం

అనపస రం వరం త” అ ఒక కట బ ంచక ం , ాట మధ ర
ౖ ధ ం లక ం
ధ ా ర ామ ల మ డ పర ా ాలను ంచవల ిం అ ె ి ం . అంట ధ ా అ ర దం ా
( ర దం ాక ం ) న అర, ామ లను ం ల త ా ం ల త ర ం.

సుఖం చ ధ ా త ా దర ప భ |( . . ా)

ధ ా మ చ ంచ ే ఎన డూ సుఖ అనుభ ంచడం జరగదు. ఒక ళ ల (అధర ం

ఆచ ం ే ార సుఖ మనుభ సున ట ) క ిం అ ాశ తం ాదు! కనుక సర
ధ ా చరణయందు ఆస క ఉం ల త ర ం.

త ధర శ త ాం వ ా ం స ధర ాప ౌప కః (అ. ా.)

33
 ద ప ాద న ధర ం అ వ ాల ా , అ ఆశమ ల ా ఒక వ వస ా పవ సూ
అత ంతం ఉపయ కమ ం . కనుక తనక , ల ా క ఉప ార న ధ ా ఆచ ం ే ా
ల కంల సమస జనుల ప ార . ా ధ ఢ ణ ా ామ క ా అల ప ంచర .

ే ాశ మ న ా గంధ ా గ హ ాస కం ప జయ హ న ధ ఢ ం న ామ క |

వలం మనుష ల ాదు ేవతల , మ నుల దలౖన ారం క  ప ార ట.

క డంట ఎవర ?

య గమను ష తం క ఇ సమ ే ల | ( ా. )

య గం ే ిన ా కడ అ ర . ఇందుల య గం ఉపల ణం. అంట త కర ను

(తను య
ె అ ెప బ న కర ను) ఆచ ం ే ాడ అ అరం. ారణ ట అంట, ధ ా చరణ
ే ాడ వలం భ ల క ాసుల ాక ేవల క, త
ి ృల క ాసులక క ఉప గపడ డ అ !
అందు అంట ం -

ే సపహ రం యజం య య స ం అం రసం ా ణ ఏ ే మ త కల |

“అం రసు కమర న

ై ఆయ సు డ వ
ే ల కం నుం భ ల ా వ ఇక డ సపహ తమ
యజ చ ం ేవల కంల ఉన ారంద సమృ యకల ా ే ాడ ట. ఇం ే ాదు,
మణమ ణ ా ధనం ఉన ాడ ఈ ల కంల ఉన ాళ క మ త ఉప ారం ేయగలడ . ా , య గం
ే ిన ాడ ల ాంత ాల క ఉపక ాడ . అందు ధనవంత ర ం ే సందర ంల దం
య ాను ాతను ధనవంత ా ర ం ం .

ఏక ఏ ా యజ ే స ే ా ం ాయ భవ |

అ ాక ం, ఏ వ య ాను ానం ే ి వ
ే తలక సమృ ా ో అత ే అర సమృ గల ాడ
ె ం .

ఇంత వరక ధ ా ఽధర ల ణం, ధర ాశస ం వ ంపబ . ఈ పశం ించబ న ధ ా ల

ఆచ ం న ా ఇతర ప ర ా ాలక ారణమవడ ాక, సృ ి ి దులక క ధర ం ారణమ
“ధ శ స జగతః ప ా” అ ామ న ం ా బ ం . షం ా ఆ య పకరణ ల ఆ య
షర ప న ఉ ాఖ ల బ సు .

ఈ ధర ం సృ ి ి దులక ారణమ ర ించ మ ందు ఆ ధ ా చరణక గ న

ప ేశం తర ా పకరణంల ర ించ బడ ం .

*2 వ పకరణం సమ పం*

34
 3వ పకరణం
భ ల క-భరత వర ాశస ం
ద ాస లౖన కర ల చ ంచ గ న ప ేశ ? అ సర ల ాల
భ ల కం పశస న ా త
ై య సం త దర ప రమ స పకరణంల ఈ ె ం -

పజ ప ే మ ల కస ి ా ద | ( .ై సం. 1-5-5)

అ ల ాల బహ ా ే సృ ించబ న అ , భ ల కం కర భ అవడం వల
ప ణ కర అను ానం త
ే స ా ప ణ ల ాలను ంద ెప బ న ప ణ క ా ను ానం,
ా త , ఆ త ా పరంపర ా ఉతమ ప ర ార న ంద , నర ా
ల ాల ంద ారణ న ా ాలను ట వ ప
ె బ న ాయ త క ా ను ా
క అర న . ఊర ల క అ ో ల ాలక మధ న ఉం ఈ భ ల కం. ేవ ల ాల ఎంత ప ౖ
ఇక డ భ ల కంల ే ిన ప ణ కర ల ఫల అనుభ ంప ే ా , త ా ప ణ కర లను
ఆచ ం పణ ా , ాపకర లను ఆచ ం ా ా ా ంద త న గత ల
అ నందువల భ ల కం ప ా ెప బడ ం .

అందుల నూ జంబ పం, ల భరత వరం భరత ఖండం ప ణ క ా ను ాన గత

కల ా ప ాణ, ధర ా ాల పశం ించ బ . భ గంల భరతఖండం ా ట ఎక
,స ృత ల ప
ె బ న కర ంపబడలదు. ల ాల ఎ ఉ భ ల కంల తప న
ల ాల కర భ లదు. అందు ఇల ెబ ం .

ేఽమ ి ల వ ధ | ేఽబ వ అమ తః ప నం ా ఉప | ( ై.బ .2-2-8)

“మనుష ల కంల సపహ త యజం ే ి దు ల క ాసులను సమృ గల ాళ ను ా య

ే మ”
అ మనుష ల ా పం ార .

ే సపహ రం యజం యయ స ం అం రసం ా ణ ఏ ే మ త కల తస ా ఇయం క ిః

య దం ంచ|

య ఏవం ద కల ఽ
ే ౖ స ా అయం మను ష యజస పహ | అమ త స ో ే హవ ం వహ |

అ మంత ా ాల ప
ె . “ఇందు స యం ల కంల ా సులను జ ం న ఆ
ేవతల స రల ా ం ష న ఆక బ ధ పడ త న ా స రల కం కర భ
ాక వడం ఆక ర గ వసు సం ాదన ల ద ంద పరస రం ం ర. వల
మనుష ల కంల క ా ను ానం ే ి మంత ప ర కం ా ేవతలను ఉ ే ం ఇవ బ న హ సు
ఆశ ం ంచద న ారమ ర ంచుక ర”అ అరం.

ఈ ల ిం న ‘ఆమ తః’ అ శబం ప ాచకం కనుక మనక ప ంల ఉన

భ లక శరణ మనుక ర. ా మనుష లవర ౖ క కర చ ంచడం లద ా ల ఒక న
అం ర తంల ప టన ఆయ స మక మ భ ల ా సపహ తృ మక యజం ే ి
ేవ ల క ాసులను సమృ యకల ా ేయవల ంి ద భ ల ా పం ార ట. అందు ఇప ట
క ల కంల మన ే చూడబ ే సపహ తం అ యజ ఆయ స మహ పవరక డ . ఆ ప ారం ా

35
ఆయ స మక ఋ ి ే పవ ంప య
ే బ న సపహ త మంత ాధ న యజం మనుష ల న
మన ే అను ింపబ స రల క ాసులౖన ేవతలక సమృ వ గల గ ంద ఈ వృ ంతం
ె ిన ాడ యజ ను ాన సమర డవ త డ ౖ ఉ ాఖ నం మనక ె య ే ం . వల ే న
ా ాంశ మంట భ ల క క ా ను ాన గత క నద , ఇక డ అను ించబ న కర లల
ేవతలను ఉ ే ం ఇవ బ న హ సు ను ఆశ ంచుక వ
ే తల సు ర అనడం వల
మనుష త ం క ప తనం క ె ి నట ం .

భ ల కంల అను ిం న యజ వ
ే తలక శరణ మ , భ ల క ాసులౖ అ ార లౖన
మనుష ల ేవతల క తృ ి ారణభ త లయ ర , త ా భ ల కంల వ ిం ే
మనుష లక మత క ా ారమ ే ం . అందు వ
ే తల వ
ే త ంనుం మనుష ల ా
అవత ం మనుష ల కంల వ ిం ల ఉత కత ఉంట ర ట. సు ాఽసుర లక క శక ం ా
మనుష డ ా ంచగలడ ా మ రథం.

అ ి మనుష మ ా మః ేవ త చు ః ౌ| అత జన సహ ా ణ ం సహ ౖ ర ి సతమ క లభ ే
జంత ా నుష ం ప ణ సంచయ | కర భ య స రమపవరం చ గచ ం| ( .ప .)

ఈ ప ారం భ ల కం, మనుష జన పశసమ ే న త ా త ఈ భ ల కం అ ల ాల నడ మ

ఉందన పమ ణం వ ంపబడ ం . అల మ పకరణంల క దర ప రమ స పకరణంల
ఇ నుమంతణంల ాడబ -ే

ా స రస యజస భ య ద మన ా తచ యం యజ వ ం హత యజ వంగచ త |

అ మంతంల క వ
ే ల ా , ేవ మనుష ల క, మనుష త పశ ి
ెప బ ం .

దర ప రమ స కత షంల రవ య
ె బ న ఒక ాతక ఇ ాత అ ర . వసుతః
(ఈ సందర ంల ) ఇ అంట “ ా ఇ ” అ శ ర ణ అ న వ
ే త క మ ేయం.
మ య ఔప కం ా ౖన ప
ె బడ ర మయ ఇ ాతను హ సు ం న
ి త
ే పట క
యజమ “ ా స ం” అ మంతం ఆ ేవతను ఇల ా సు డ . “ఈ యజం వల ఏ ఫల
ను అ సు ఆ ఫలం క తప క ి ంచు ాక!” అ ారన. ారణ మంట, తమ అనుగహం
వల అ దరణ ల మనసు ఈ కర య
ే ఉదు క ణయ ను. ేత ఆచ ంచబ ే ఈ యజం
ల కంల ణ ( ె న) ా ౖ ప ే ా నట వ
ే ల ా అ ించు ాక. య త
ే ా ,
మంతం త
ే ా ఏ ధ న ౖకల ం లక ం ఈ యజం వ
ే ల ా అ ించు ాక! అన ా, య
ర హణల ా , మంత ప గంల ా ఏ మ తం ాస వ క యజం భంశ మవ త ంద
అల ంట భంశ ల ై దు ల ా అ ించు ాక! అ అరం.

అం ే ాదు. “ వలం దు ల ాన ి లదు. ఏ వ

ే తల ను ే ం యజంల మంత
ప ర కం ా హ సు ను సమ ం ఆ వ
ే తల ఏ ప శ
ే ంల వ ిసు ఆ ప ే ా ,
ేవసభల క ర ఉన వ
ే తల ఏ మ రంల జన ాలక ళ ఆ మ రంల ేవతల
జన ాలక ఆ ేవతలక ఈ హ సు ను అం ంచు ాక” అ ఈ యజమ ఇ మన ేవత
ా సు డ . ఈ యజహ సు ేవల ా ప అ న ఇందుడ సంత ష ై మ మ యజ
అను ించ త న చ ా ఇం య ాట ా , యజం ేయ ావ న యజ ాధ ,

36
దవ ా ఇ మ మ యజ లను ే ే ంచు ాక. మ శత వ లను ం ించు ాక.
మక ధనసమృ చు ాక” అ ా సు డ. వలన భ ల కంల ఇవ బ న హ సు
ేవల కంల గల ా ఆ రమవడం వల భ ల కం పశస ంద ా ాంశం.

ైత య బ హ ణంల చయన పకరణంల -

ఉర హ ౖ ే ల ాః| వ ణ ఽ త ం అథ ేవ య ం ల ాః ప ణఽ త
అనవన ం హ ా ఏష య ం ల కం జయ ఽవ ణ త | అథ నన మ ార మ ార మ య ం
ల కం జయ యః ప ణ త |అనన ం హ ా అ ారమ య ం ల కం జయ | ( ై.బ .3-11)

అ , చయనం ే న
ి వ ల గ ాసన ే ిన వ ందద న ఆ
య ల క ా ి ఫల ప
ె డం సం ల క ా చూ ి ం . స రల ాల ఆ త కంట
ం గంల ను ౖ గంల ను ండ ల ా ఉ య , ా ంద గల స ర ల ాల
ీర న ౖ ణం ే స వం కల కనుక అల ంట ల క ా ి సం ప ణ కర ల ే ిన ాడ
శయ క న ల ాలను ం న ాడవ డ . ఆ త ల కంకంట న
ౖ గల స రల ాలను ం ే ాడ
అ ార న ఆ న, ల ే అవ ాన ర త న ఎన డూ ణంచనట వంట ల ాలను
ందుత డ.

ఈ ప ారం ప ణ ల ాల భ ంచబ న త ా త ె ం -

అననత ం హ ా అ ారమ య ం ల కం జయ ం తం ను |ే య ఉ ైవ వం ద|

చయనం ే న
ి ా బట గ ాసన ే ిన ా క అనంత న,
అ ార న, ణత ల బహ ల క ా ి గలదు. ఆయ ః య ారణ భ త న ాల ారతంత ం,
ప ా నత బహ ల ా ం న ా లద ఉ హరణల ర ించబడ ం .

అ ో య ర ే షన ప ా వరమ పత ే ఏవమహ ా ే పత |ే ాహ ా ే
ల కమ ప తః| (ఉప.)

ల కంల ర ఎ న ాడ తన పక ఉం మ మ ర గ త న రథచ ాల తన ంద
ఉండటం చూ ి ాట ల చం ా చూ ాడ . ల కంల పం ప ర గ ల అప టకప డ ప ట న సూ
ఉంట . ాట క అల న ాట ా చూ ాడ . బహ ల కంల ఉన ా మన ి చూ క
అల కనబడ త ం . మనక ఇక డ అనుభవంల ఉన అర ౖ ఘ యల అహ ాత ల అత ల మవడం
వల, ఇ అక డ ( ేవల ాల ) పస ంచవ . ా ఒ కల ం ఒక అహసు (ఒక పగల ). ా బహ
ల ా న ా ఇతర ల ాలల వల ఆయ సు ణంచదు.

వల భ ల కం కంట న
ౖ ల ల ాల య ె ిం . ఈ షయం ప ాణ లల క
వ ంపబ ం . మనం త ా గ ం మటడ టప డ ప ాణ పస ఎందుక అను
క డదు. “ఇ స ప ాణ ం దం సమ పబృంహ ”అ వచనం ఇ స ప ాణ ల ా
స షం ా అవ ాహన స
ే ు ాల ె ం . భ ల కం ఈ బ ం నడ మన ఉంద ప ాణ ల ల క
గం ఇల ఉం . భ ల క ా ా వ ంచవల ిం ా మ నుల ా సమహ ప ంచ ా
ా సు ల ప ార .

ర చందమ ా వన య ఖ వ స .ే ..........|

37
 అ అ ప ాణ గం సూర చందుల రణ ప ారమ న ంత వరక సమ ద లల క
ఉన ప శ
ే ం పృ అ ె ం .భ ఎంత ారమ ం ో ౖ అంత ల కం క అంత ారం
ఉంద , భ ల జ ల దూరంల ర మండలం, ల జ ల దూరంల చంద
మండలం, ల జ ల ౖన న త మండలం, ండ ల ల జ ల దూరంల
బ ధుడ , అం ే దూరంల క డ , అం ే దూరంల అం ారక డ ఉంట ర , అం ారక నుం ండ
ల ల జ లల బృహస మండలం, అక డక ండ ల ల జ లల శ మండలం, అక
నుం ల ల జ ల దూరంల ధువ మండలం ఉంట య యజఫల ర ప న ానం ఇ ే అ
ెప బ ం . ఇందుల యజం ప ిత ంద క ెప బ ం .

ధు ాదూర ం మహ కః యత ే కల ా ినః ఏక జన ట త మహ య .ే .. మ తం|

ధువల కం ౖన ట జ లల మహ క మ ం . ౖ ండ ట జ లల జ ల క
మ ం . జ ల కం న
ౖ ఎ ట జ లల త ల కం ఉం . త ల కం న
ౖ ఆర జ ల
దూరంల సత ల కం ఉం . అ ‘ఆప న ా రకం’. అన ా, మరణధర ం ల ప ణ ల కం, అన ా
బహ ల కం. సూర ధువ నక ఉన మధ గంల చత రశ ల జ ల ప మణ న
స రల కం. ఇ ే “స ర ా యజత” అ ే ంపబ న య ా గమ న ఫలర ప న
ల కం. ఇ ే ధం ా భ ల ా ంద క ా ల ాల ఉ .

ధువ సూ ా నర యత య చత రశ| స క ిక ల క సం ాన ంత ః| ఏ ే సప
మ ల ాః మయ వః క జ ః|
“ ా చస వబ ండ వ సరః”

వల భ ల కం బ ండం నడ మన ఉంద ె ిం . ఈ భ ల కం
మత ప ాణంల ఇల వ ంచబ ం .

భగవ త ా ాన ండలం భ వః ారతః య కం క ాస ాగ ాః| కథం ర

ితసత ఏత బ శవ|

మత ఉ ాచః -

శృణ సర ం పవ ా ాన ండలం భ వః సప ా సమ ం ా య త ే న ే మ | పం శ
ట ారం జ ం ధ ాతలం తచ సప సమ ైశ సప ౖస మ నృతం లవణ సూ ా
స ర ర జల ర ౖః జంబ ప ా శ క శః ంచసు పంచమః|

ాకప ష ర మ గ ణౖః ప ి ౌ| (మ.స ృ)

భ మండల ార ంత? ాల ? సమ ల ? రవ ంట ఎల ఉం ? అ
మత స ర ప పరమ త ను మనువ అ ాడ . సమ నం ా- ధ ాతలం య (ౖ 50) ట
జ ల ారం కల అ , అ (1)జంబ (2)ప (3) ాల (4)క శ (5) ంచ (6) ాక
(7)ప ష ర అ సప ాల ను, (1)లవణ (2)ఇ (3)సు ా (4)స (ఘృత) (5)ద (6) ర
(7) ో దక (జల) అ ఏడ సమ ల ను క ఉం అ ెప బ ం . అంట తం భ మండలం
సప ాల నూ, సప సమ ల నూ ా ిం ఉం . భ మండలంల ల ాల అ
ెప డం శక ం ాక మ ఖ న సప ాల మ తం చం త మండల ల స ెప బడడటం
ఇక డ గమ ంచవల ిన షం. తం భ సప ాల క ఉన ట ప వ ఆ ల

38
కల ా ాధన సమయంల ంపబ ే “క త ాగ ాస సప ా వసుంధ ా” అ మంతంల
స షం ా ప ా ంచ బడ త ఉం క ! ఈ ప ారం తం భ గ ం ె ి జంబ
ా గ ం ఇం ా ఇల ెప బడ ం .

జంబ ప వరన
జంబ ా సపవర గం ా మత ప ాణం, నవవర గం ా గవతం ెప .

“సప వరం పవ జంబ పం య ధం | ారం మండలం యచ జ స

ౖ బ ధతః ||

వర గం
1) రత (2) ంప ర ష (3) హ (4) ఇల వృత (5) రమ క (6) రణ క (7) క ర
(8) భ శ (9) త మ ల అ వ ాల ాను, ఇల వృత, రత, త మ ల, భ శ వ ాల
అ శ
ే చత షయ గం ాను ఉన ట , ఈ లగ ే ాల మధ మ ర వ ఉన ట , రవ
ఆనుక ఇల వృత వరమ ంద ెప పర త గం క వ ంచబ ం .

పర త గం
మ ాయశ మ ా మక టశ మ ా | పర తసు మ ఖ ా ి షధదః పర మ |
ా ాయ మ ా ా ష వరపర ః|

మ లయం, మక టం, సుమ ఖం, షధం వంట ాట ర పర తం ాక ఆర వర

పర ల న ట ా వ ంపబ ం .

ర వరనం
ఈ పర ల మధ ేశ గంల ంద ా య న మ రవ ఉల మయం ాను
(ఉల మన ా అప ే ప టన వ ౖ ఆవ ం న ఉ రల ంట మ ), ఏతన యం ాను (మధ ల
ఉన ద వం), సువరమయం ాను, రకర ాల వ ాల కల ాను వ ంపబ ం .

త ర రస వ ర ల మయః స ృతః|

అంట మ రవక త ర న తవరం, ద ణ న ీతవరం, పడమరన కృషవరం, ఉత ాన

రకవరం క వర స ా బ హ ణ, య, ౖశ , ద వ ాల ాట ర ష ా పజ ప శబ ాచు ైన
రణ గర డ ెప బ ం .

ఈ ప ారం మ రవ త ర ర వ వస క న ాట ర ష అవ ర ాన
బహ క ాన న ా వ ంపబ ం . మత ప ాణం 112వ అ యంల క భ ళ వరనం,
ఇం ా పర త వరన క ఉం .

శబ రం
ే ామం ే చ ష ంభః నవ ాహ ా ఉచ |ే మ ే ఇ వృత మమ స మంతతః| మ ే తస
మ ర మ ఇవ ావకః| ద రం ద ణ ర ర త ారస ో తరః|

పర లమధ మ ర వ ధూమం ల అ వల ప ా ందట. ఈ మ రవక లగ

మ లల గల పర ల కక అవ ె యజ ెల ప గ ంజల వంట . నడ మన ఉన

39
మ రవ అ ానమ ఇ ే ేవయజ క అ ; ఇందుల ద ణ రం, ఉత ారం అ ండ
ాల య వ ంపబ ం . కర భ ా భ ల ా వ ం ే సందర ంల మ రవ శబ
ాచ మ వ ంచబ న మ లమ ెప , తం పృ ల స త ృష న
య క దంల క ప
ె బ ం .

పృ పరమంతం పృ ా ః పృ భ వనస ం| ( )

మ హ ః పరమంతం పృ ా యజమ హ ః భ వనస ం| ( )

పృ మ ే య శబ ా వ ప త ృ ా,యజ ఏవ సర స భ వనస ారణ త తరం| ( ష ం)

“యజ ే ల యత ష ర పం కృ సపృ ా సతం ే ాహ ాన ం| ర ౖ చ న ంద

ఉపర పర త ామ బ మ యమ పర ార త క | ( ై. సం.6-2-4)

దలౖన అ క త ల ప ణ చరణక ఈ భ ల కం కర భ అ వ సు .

ఇల మ క యజం గ ం , యజ ల గ ం వ ం ం . ఒ ా కప డ
స రల కంల ఉం ే యజప ర ష డ సంప ర శ ర పం ధ ం భ ల ప ం డ . ఆ సమయంల
ేవత లందర ంబ ం పట వ పయ ంచ ా ఇందుడ యజప ర ష కంట మ ందుక
అడ ా లవ ా “ను వర ?” అ యజప ర ష డ ప ం డ . అంతట ఇందుడ “ఎవర
ళ శక ం ా ప ే ా అక డ న టగల సమరత గల ాడన ” ెప ా, “అల ంట
దురంల గల ను బయటక సుక ాగలన ” ప జ ే ి ఇందు ఎదుట తన ప త
ె ా డ . “ఓ ఇం ! ఒకప డ ా సుల ాబల ం చూ ి అంగ భ త న (యజ ంగ భ త న)
ద మన వ
ే తలందర నను ట స రల కంనుం భ ల కంల ప ం ర ’’ అ
ె ా డ.

వ ాహ యం ామ షస ా ం ణ ం పర ా తం ద మసు ాణ ం భ |

అ యజ లగ ల , మ డ ఉపశత ల , ఒక సు హసు ఉంట అ

ె ం . “స రంనుం వ న యజ ంగ పసత ల ఏడూ ఏడ పర ల ా అయ . ప నం ా
యజం అ ెప బ ే సు హసు క అ మన ేవత క గహ చమ ా ( మయ గంల
ాతల) ర ప న అపహ ం స యం ా వ ాహ స ర ా ధ ం ౖ ఏడ పర ల
పృష గంల ఉం . అసుర తం ా ర సూ ఉ ర . దు ాలల ఉన ా డన ెయ గలన
ె ా వ కనుక ఓ ఇం ! ఆ పర ల నుక ఉన వ ాహ స ర ా డన య
ె మ ప
ె ా
ఇందుడ దర సమ యం ఏడ పర లను ం వ ా డన ే ాడ . ఆ త ా త ఇందుడ
“దు ాలల ఉన సుక ాగలన ె ా వ కనుక, అల ంట శ ఉంట ా సుల త స ర పం ా
వ వహ ంపబడ త న యజమ వ ా సుక రమ ”న ా ఆ యజ ప ర ష డ క
గహచమ ా ర ప న యజ సుక వ ేవతలక ఇ డ.

తం ద మ ందమంత త ేకం ైక త ం|

అ శబ ర ం . ా సుల ా నంల ఉన తం ేవతల ే ందద న

అవడంవల ార ధ ం న ర పర త ా త మ వ వ రం.

40
 ఈ ప ారం వ ంపబడడంవల “ మ హ ః పరమంతం పృ ా ః” అ ల తం పృ ల
స త ృష న య వ ం న గం ఇ ే అ ఉండవచ , సర పపం త ారణ న
యజం అనడం వల, అల ంట యజ ఇక డ అను ిం నట ఉండడంవల ఇ ే శబ ాచ మ
సర ా పక న
ై పరమ త క ఈ రవ ా వ ం ం . సృ ిల ఆ ా రణ గర డ
సృ ంచబ నట “ రణ గర స మవర ” అ ల వ ం నట ఇక డ పరమ త క
నుం ‘పజ ప ’ అ ిలవబ ే సమ ి బ ం మ సృ ంపబ ం . ఈ ప ారం , ప ాణ దుల
‘ ’, ‘యజం’ అ శబ ల ే పశం ించబడ ర పర తం జంబ పంల ఉండడం త
ే ఈభ జంబ
పంల ఉండడం ేత, ఇ ే కర భ అ ెప డంల అ శ లదు. ఈ ప ారం జంబ పం
కర భ ా ధర ాస ప ాణ ల పశం ించబ ం .

మ మ ల మ టల ె ా లంట భ ల కం ఒక ాక ాల (వంట ాల) అ , ఇక ా యజ

కర ల ే ల ం ే ౖ క న హ సు ను ఆశ ంచుక వ
ే తల ార , ేవల కం వలం జన ాల
మత న అరం ేసు ా .

రత వర ాశస ం
ౖ క కర లక అరమవడం వల రతవరం ల పశస న .

ేష మవతం వరం రతం మ తం| (మత .ప .112)

య దం రతం వరం య ి ా యంభ ాదయః........|

అయంత నవమ ాం ప ా గర సంవృతః| (బ ండ ప .1-12 -16)

సూత డ ఋష లక ఈ ప ారం వ సు ర:స ర ా ల ాలక , సప ఊర ల ాలక

నడ మన ఉన భ ల కంల రతవరం మ నవ ల ే ిన కర లక భ ఫల లను ఇవ
ారణ న . ద ణ మ సమ ఉత ాన మ లయ లక ద ణ న ఉన ఈ ే ా రత
వరమ ర. ఈ ేశ ాసుల మ ే న
ి కర ల ననుస ం స ర, దుల ల ా . ఈ
ల ా మధ మ ల కమ వ వ రం. ఈ భ ల ాక ఇతర ఉన ాళ క ౖ క ా ర ాణక
కర ల ంచబడలదు.
ఉతరం య సమ దస మ ే వ ద ణం ........ ే ాదయ స | (అ ప)

భగవ త మః కర భ ం మ తల ......... మ సతమ ః (బ ండ ప )

అ అ ప ాణ, బ ండ ప ాణ వచ ల క రతవర ాశ ా వ ం .
కర భ గ ం , దురభ న గ ం ల
ె పవల ిం ా ర పృషమందు ఆ న
ీ ు ై
ఉన బహ ను మ నుల ా ం ర.

“శృణ ధ ం మ నయస .....” అ బహ ార వ సు ర.భ , మ పద న భ న

కర భ రత వరం. కర ఫల లౖన స ర నర ాదులను ంద ఈ కర భ ారణం. ఇక ే
బహ ణ వర గం ఉం . ఇక ార స య కర లను ఆచ ం త సు ర . ఇందుల
సంశయం లదు. ఇ ే ధర , అర, ామ, పర ార చత షయ ఆ ర ం . ఇం దుల
ఇందత ా ి ప ర ం ఇక ే ౖ క కర ల చ ం పదవ ల న ిం ర , ేవతలక క ా ారం
లద మం ా ి ం అనుస ం ప
ె వల ి ఉం .

41
 ఈ ి ం అనుస ం ే .ై సం.||పథమ ాండ 6వ పశ ల “పజ ప ర జ నసృజత” అ
ాక ంల అ హ త దర ప ర మ స కర లను పశం ిం ే సందర ంల “ న
ే పజ ప ం ర ా ాయ య
ేన పజ ప ః పరమ ం ాషమగచ ”అ ాక ం పజ ప , ఇందుడ అ మ ల (ఇప ట వ
ే తల
ప ర మ మనుష లౖ) అ హ త దర ప రమ స కర లను అను ిం ర ె ం . పజ ప త ,
ఇందత , అ మత ా ి ప ర ం మనుష జన ల ఆ య కర ల చ ం ఆ య పదవ లను
ం ర ాయణ ష ంల ాయణ ర ల ాఖ ం ర . ఈ ప ారం ఆ వ
ే తల క ఈ
కర భ యందు ఆచ ం న కర ల ామర ం వల ఆ పదవ లను ం ర ఈ కర భ మ మ
ెప బడ ం . అం ే ాదు బ ధుల , ాంత ల , త ాగ ల ( ాగ ే ా ా ాలను
వ టన ార ) ఇక నుం ం ం ర రల క ఈ కర భ యందు
వ ిం ల క “ వ
ే చు ః ” అ ేవ ను ం జ ఇక డక ా ాల , ఈ
కర భ ఎప డ ద ామ అ ఉత కత ఉంట ర ప
ె బ ం .

య ేత భవ కం కర ణ న త ప ణ దం ా ాయ ా సుర ష వర చ రతం| తతః స రశ

శ మధ మంతశ గమ ే |న ఖల న త మ ా ంభ ః కర య |ే ( .ప )

మ నుల బహ ఇల అ రట- “ఓ బహ ! రత వ ా ఇతర ల ాలల ా

వ ాలల ా ర ె ి న కర ఫలపదం ా రద , ాబట ఈ భ ఉతమ నద , స ాదుల
మధ మ ల ే ప
ె బ న గ ం ం” అ ల జన లక ా మనుష జన ,
మనుష ల కం ా ించవ ష ప ాణం క ె ం .

అత జన సహ ా ణ ం సహ ర
ౖ ి సతమ క లభ ే జంత ా నుష ం ప ణ సంచయ | కర
భ యం స ర మపవరం చ గచ ం| ( . ప )

భరత ఖండం
ఈ ప ారం ా భరత వ ా గ ం ె ి ఆ న
ౖ భరత ఖం ఇల వ ం ర.

కృష ా ర ౖర ః త ర ాశ స సమృ ౌ ధర శ
ే ా తమ శ ర ప తః| (ఆ.ప )

ఎక డ సహజం ా లళ ప ట సంచ సు , ఎక డ యవల , దర ల దలౖన

ఉ , ఎక డ త ర ర వ వస ఉం ో ఆ శ
ే క ా ను ాన గ నద , ఆ భరత
ఖం ంసుల ఆశ ార అరం.

ఇ ే కర భ అ మ స ృత ల నూ, దంల ను క వ ంపబ ం .

“కృష ారసు చర మృ యత స వతః|”

“సజ య శ
ే ః సః చ శ
ే స తః పరం|” (మ.స ృ)

ఇంతక మ ందు వ ంచబ న ‘ ’ త ా త ఇప డ మ ా కర భ క

ెప బడ ం . ఒకప డ ఈ భ అం అసుర ల ా నంల ఉం ే . అప డ వ
ే తల ఎంత
భ ా ఆక ంచుక క ర , ఎంత ాలం ఎంత ా చూసు ఆ క ర న ా
మ తం ా ే చూడబ న గం మ తం ఆ క ర న ంత ాలం మ త ా ా ఉంట ఉం ే ట.
అప డ ేవతల ఏ ో ంత గం “అ వ” ాశ తం ా మ క ెందు ాక అ అసుర లను ా ంచ ా
ార ఆ ేవతలను ఎంత గం ఇవ మంట ర అ ార ట. వ
ే తల -సల వృ మృగం ( ేల

42
వంట ఒక మృగం) ఈ భ ల మ డ ప ా య ల ఎంత ర ర గ త ం ో అంత గం మ వ ం
అ . జ న సల వృ మృ ా పం ి ే అ ఏ ో ంతవర ర గ త ంద సత సంకల న
ై
ఇందుడ సల వృ మృగ స ర ా ధ ం స యం ా “ఇమ ం సర మ ి భ ం ః పర ామ ” ఈ
భ మ డ ప ాయల ర ా (ఆ భ ) ేవతల “అ నన” ం ర ట.

ఎందువల ం అందువల “ ” త వ ామర ంవల ఆ భ ా ‘ ’ అ ర

వ వ రంల వ ం . ఇందుల సల వృ మృగమంట ఘంట ప ారం ేల అ , ‘సం ా
మ ణ ం’ అ ఉం కనుక ప ాణ, ధర ా ాల కృష మృగమ ప
ె డం య కమ ం .

ఇందుల సమస భ శబ ాచ ా ఆ య పయ క శ
ే ం ర ా క ం ల
ం . అందు ఇంతక మ ందు ‘ క బ హ ణం’ల -

ాసవ ా ప గృహంత ాయ ేణ ఛంద ా|

దలౖన మం ల ే ీ క ంచబ ం “ ”అ ప
ె బ ం .

ఇందుల ‘కృ ిభ ః షః’ అ షం ా మయ గ పకరణంల ‘కృ ’

శబం త
ే సర భ అ ప
ె బ , ఏ ో ఒక ట య గం ేయక డదు. ఇంత ప తమ గల
ప ేశంల య గ ాల ా ణం సంభ సుం అ శ ంచుక ప ల ే ప గ ం ల ఆ ప ల
క ప మణ షం ప
ె బ ం .

ం శత ప ా ా భవ ష ంశ చత ంశ ః ప ర ా ా దశ సంపద ం |ే
( ై.సం.6-2-4)

అ క తం ం ౖ (90) అడ గ ల ప తం ా ఉం ల ం ం . వల
ా సంప , వల అన సమృ కల గ య ద పరష అ ాయం. ఈ ప ారం
ప తం ా శ ంచబ న ప ేశ శబ ాచ ం.

మ హ ః పరమంతం పృ ా యజ మ హ ర వనస ం| ( ై.స.7-4)

అ మంత ష ంల వ ే ‘అ క’ శబ ఉత ృషం అ అరం. అంట ల ప .

మ పకరణంల క -

ఏ వ ౖ పృ యవ ః| ( )

అ మంతం క ే అ ె ి ం ో అ ే పృ అ ె ం కనుక శబం ే

ెప బ న భ గం కంట ష న ప ేశం లద ెప డం త ర ం.

ఏ ా ఖల ౖ ప ర షః య వదస తం| ( )

అంట త సమృ కల ా ే ప ర ష డట. అన ా ధనం ల ా కంట ధన సమృ కల ాడ

డ అ ప
ె డం త ర ం. వల ా ాంశ మంట, మ రవ నడ మన ఉన
భ ల కమం ామ న ం ా అ ెప బడ త షం ా త క ప ారం ప ష ంచబ న
ప ేశ ా ర ంచబడ త ం . అ -ే

సర తః ప ామ ా ా ఇయ ం స వ |

43
 అ భ గమం ా ె ి , ౖ క క ా రత కలద ె య స
ే ుంట రతవరం,
రత ఖండం మ త అరత కలద ఎందుక ప
ె వల ి వ ంద శంక కల గ త ం . క
ాస సమ నం ె ా ర .

య చమస మ శ మ ా శ మ ి భ యం స జన ప ం ేః| ( . ా.3-5-10)

అ ంట నబ ే చమసల (చత రస న యజ ాతల ) గల ర క ల బ ట చమస ల

‘ ావసు ’ అ ఋ క ల క ప
ె బ ా ల అ సంశ ం సమ నం ెప బడ ం .
చమసులక (చమసల క న ా ) ా ట ం న ఆ య చమసలందు మ త భ ణ
ెప బ ఇప డ జన ాతల చమసులంద సర శబం ే భ ణ ంచబడడంవల ‘ ావసు ’
అ ఋ క క భ ణం లద ప ర ప ాదుల (శం ం ,ే ం ే ా )అ ాయం ా ా,

ంచన య కః సర శబః ప ర షమ త ా స అ ా ణ షతః ప నః చమ ి శబన ప జ ంతర

ఔ ా నస ష ం| (తం. ా.ట)

అ ంట సర శబం రవ కం ా సర ప ర ష లను ె ి ం . ా “ప ామ సర ” రవ క
మవడం వలను వ వ ర గ త లక వడం వలను, చమ ి శబం ఇ వర ంతమం ప ర ష లక
షం ా వ వహ ంచబ నందువల ఈ జన ాక ంల మ అ ా షం అవ గత
లనందువల ఈ జన ాత ఇంతక మ ందు ె ి న చమసకంట మ గ నందువల ఇక డ
నబ న సర శబం ే ావసు అ ఋ క ను క గ ం అంద జన ాతస ా
భ ణ ారం ఉంద ర ం ర.

వల ే ం ేమంట ఇంతక మ ందు ల ావసు అ ఋ క ను క గ ం అత

క భ ణ ారం ె ి , సర శబం సమస ప ర ష లను ె ద ‘ప ామస ా ణ’ గత
లనందువల ఋ ఙ త పరం ా సం తం య
ే క తప లదు.

అ ే ధం ా సూత ష ంల ా పవణ ారణ మ గంథంల -

స బహ ణ జ త ా ః|

అ ంట ‘స బ హ ణ ః’ అంట మంతణ య
ే బ న బ హ ణ లందర జ తవ ల
( జనం ే ంపద న ార ) అ మత ా కనబ న సర బహ ణల జ తవ ల అ
మ తం ాదు అ సం ంప ే ార .

ౖన ఉదహ ం న ండ అ కరణ ల క యప ారం ఈ భ ఖండంల రత శ

ే ం, భరత
ఖండ ౖ క క ా రత కల ( క) ా ర ంచడం య కమ ర ించడ ం . ఈ సం చ
రయ స ృ మ ాఫలం, మనుస ృ , ఆ త ప ాణం దలౖన ఎ పమ ణ ల . అం ే
ాదు మ ఈ భరతఖండంల ఆ ా వరం, బహ వరం, బహ ేశం, మధ ేశం దలౖన అ ాంతర
ాల క ప
ె బ , స ృ , ప ాణ ల .

ౖ క కర ల చ ంచ ేశం ాట ాలం క మఖ ం . ాల ా
ంచడంల క కమ నుం మవత ర ల వరక గల భ 8వ ఉతర అ ంశం (80 North
Latitude) ారంభ రమ ర 35వ ఉతర అ ంశం (370 North Latitude) వరక ద ణ త ాలక
ా ిం ఉం . ఈ ా మత క ా రత క న భ ా గ ంచడంవల ఈ శ
ే ంల గల

44
అహ ాత ాల పమ ణం ఇతర ాల వయవ గం క ౖ క క ా ర ాలం ా ా ంచుటక
ఉప గపడ త ం .

ఇతర ాం ల ఇల ంట అవ ాశం లద వం కలగ క ి ే దర నం ా ఉం .

ఇం ా జంబ ప వరనల -

మ ే తస మ ర ధూమ ఇవ ావకః| ద రం ద ణం ర త ారం త తరం| (అ. ాదం1-2-15)

అ వచనం జంబ పం మధ ల ర వ ఉంద ంట ం . ఇం ా, ఉతర గంల , ద ణ

గంల ఉన ా గ ం ఇల ఉం -

ధనుసం య జ ే వ ద ణత ాణ తత చ మధ మం త ల వృతం అ ా చ
ాద ా దధ ద రం ద ణం స ృతం పరం లవ యచ ద రం చ తదుతరం ద ద ణ ణ వ ాణ
త త ర ే త జ ర ర ద ఇల వృతం|

ఇందుల శబం జంబ ప భ ా గ ం ె ి నట ం . ఈ గం మధ ల

ర వ ఉంద ద ణ గంల 3 వరమ ల ఉ య క ె ం .

రత శ
ే ంల ఉతర అ ంశంల గల ాం ల ఉతర అ ంశ (రమ ర ) 7.57( ా ) నుం
౦ ౦
37 (క క మ ) వరక , త ర ఖ ంశంల 64 (గ జ ా ) నుం 96 (అర ణ చల ప ే ) వరక
౦ ౦
(7.57-35 N Latitude, 64-96 E Longitude) గల ఈ భ గం రత ేశం ా ఆధు క ల ే
ర ంచబడ ం . ోక న ప కర క ేశ, ాల ల ామ ఖ ం ఉం కనుక తదనుగ ణ భ
రత శ
ే మ గ ంచడం వల ర యల ఈ ే ా క ా రభ ా ఎను క ర.

ఇక ాల రయం ఇల ఉం . ఉతర అ ంశంల 8వ ఉతర అ ంశం నుం (80N) నుక గంల

(ద ణంల ) సమ దం ఉం . 35వ ఉతర అ ంశం (350N) టక ాల దం ఉన ే ాల
ఉ . ద ణంల సమ దం, అందుల మ న ాల ఉండడంవల, అల 35వ అ ంశం టన
ౖన ాలవ ాల ఉండడం వల ేశ ాల ల ంట సమన ం ఈ భరత భ మత
కర భ ా గ ం నట , ఇక డ ాక ం ే ాల త న భ ఉ ౖన ె ి న ారణ ల త
ే
ఇతర శ
ే మందు (భ యందు) క ా రత ెప బడలద ం .

ద ణ అ ంశ ఖ ంశ ప ేశం

14.59 28.67 (ప.) అట ంట మ సమ దం

33.13 81.82 (త .) ందూ మ సమ దం

8.78 55.49 (ప.) ద ణఅ ా

14.23 51.92 (ప.) బ

30.56 22.93 (త ) ద ణ ి ా

35.67 71.54 (ప.)

38.41 63.61 (ప) అ ంట

45
 27.68 121.62(త .) ప మఆ య

30.00 136.20 (త .) ద ణఆ య

ఈ న
ౖ ె ి న ే ాల అహ ాత వ వస సమ నం ా ఉండదు. ఇక డ మనక ఉదయం అ ే
ే ాల ఇం ా ెల ారక వడం, మ ే ాల మ హ మవడం, ఇం ా ే ాల
ాయంతం/ ా అవడం మనకందరక ప చయ క ! ఇ ారణ ల త
ే రత ేశం కర లక
అర న ా వ ంపబ , ర ించబడడం అ ం .

శం ా సమ నం
అ ే భ ల కం, త ి రత ఖండం మ త క ా ను ాన గ నద వ ం ,
ర ంచడం అ సంక త వం ా ? ఆ ౖ క కర ల ల క ఫలం ఈ ఖండ ాసుల
అనుభ ం ల ?అ శంకక సమ నం. భరతఖండంల ఆచ ం న కర ల వల ఖం ంత ాల క
సమృ కల గ త ంద ె ా ర. ఈ బ ండమం ాట ర ష స ర పం ా ెప బడ ం .
అందుల రత శ
ే ం మధ స న ఉదర గం ా, ఖం ంత ాల అవయవ ా ల ా
ెప బడ త . ల కంల ప వ ఉదరం ే ీ క ంచబడ అన ం ేత ఇతర ా , చ ా
ఇం య లక ాటవం కల గ ం . ఏ ఇం యం ప ేయక ే ఆ ఇం య అ మరన
ేయం. ఉదరం ే ధ ంచబ న అన రసం ేత ఇతర ఇం య లక క ప ి కల గ త ండడం
మనకందరక ల
ె సు క ! -
“మధ త ఏవ పజ మ రం ద ”
“మధ త ఊ ా భ ంజ |ే మధ హ న మ ితం ||”

ా సరన హ| య పజ ఓష మశ | అథ ాచ సృజం ే ( ై. బ .)

దలౖన త ల పజల ఉదర మధ గమం ే అ ా స

ి ు ర , ఎప డ
ఓషధుల ార న నభ త ప ాల భ సు అప డ ార మటడ సమర
లవ త ర ె య ేసు . అల జనం ాచ ం యం, ేం యం దలౖన ప
ేసు , నడవ సమర లవ త ర . ఇదం ఉదరం ే ధ ంచబ న ఆ రం వల
జర గ ంద అంద అనుభవ క !

ఆ ప ారం ాట ర ష ఉదర ాన న భరతఖండంల అను ించబ ే ౖ క కర ల

ామర ం ే ఖం ంత ాల క ప ి ెందుత యనడంల సంశయం లదు.

తయ ఇ ల ాః| ఏ ాం ల ా మ | ( ై. బ .)

అ , ఖం ంత ాల ాదు ల ాంత ాల , ల ాంతర ాసుల క సమృ ఇ ాయ

ి ం . ఇం ే ాదు, మ ంత సులభ ాహ న ఉ హరణ ా మన ామ ల ద ాల వల ా ,
పంట ాల వల ా ర డ దల (స ) ా ాలంట మన ామ ల ాక ం ఆ య ల క ల వద
వదల ల , మన ఇళల దు త క సరఫ ా ందం (పవ హౌ ) నుం ావల ిం ే అ క
అందరక ె ిన . అంట, పవ హౌ ల ంట భరత ఖండంల అను ించబడ ౖ క కర లవల
ఖం ంత ాలక క ప ి కల గ త ం అనడంల సంశయం లద స షం.

46
 ఇతర ఖం లల ౖ క కర ల ఆచరణ
ౖ క కర ఖం ంత ాల ఆచ ంచవద ప ే కం ా ె ం .

య ా ఇమ పృ ా ణ న ణ| త ా ద ల మ ే| వ యజత| య
ా ా కర |ే దృ వ త | ( ై. బ .)

భ ల ా సంబం ం న లౖన ామ నగ ాదుల , దు ల ా సంబం ం న లౖన

అ దలౖన న లవల ఉప ార ాల అవడం వల, ఆ ామ, నగ ాదుల అ న ల
సమ నం. దుష న ల ప ణ క ా ను ానం ంచబ ం . అట వంట అ ల (ప క ల) న త
సదృశ న చ జన భ ష శ
ే ంల వ ించక డద , య ాద ను ానం ేయక డద ౖ
ం . త ర ర వ వస ల చ శ
ే ం ా స ృ దుల ే ప
ె బ ం . వలన
భరతఖండం ా ఖం ంత ాల వ ించక డదు. భరతఖండ ౖ క క ా ార భ ా
పశం ించబడ ం . పశ ి త ర ర వ వస ఉండడం ారణ నందున ఇంతక మ ందు ర వ ను
వ సూ-

త ర రస వ ర ల మయః స ృతః|

దలౖన ప ాణ వచ ల ే మ రవ, త ర ర వ వస క ాట ర ష
అవ ర ానం ాను, బహ క ానం ాను వ ంపబ ఉన ందువల పసం ాను పసంగం ా త ర ర
వ వసను గ ం ెప వల న
ి అవసరం క ం . ఈ అధు తన ాలంల ఖం ంత ాల
వ ంచక డద అక డ ౖ క క ా చరణక అరత లద ల మం నను ే ించగలర ,
అపహ ించగలర అనడంల సం ేహం లదు. ఆ ాదం క ప ా ను ంచలన ె ి ,
ాస ి ం లను ె యక ాలం మ నందున మనం క ననుస ం మ ాల ాదం
పబలం ా ఉంద ె ి క ఆ ా చ ట ాక, వలం ల ా ా య
ీ ి ంతం
ె య ఈ వ వసల ల క త ర ర వ వస వ ంచబడ ం . ఈ వ వస వల ల కం ాను,
ా ీ యం ాను ఎవ అనరం లద , మ పర ార ాధనల మ ర ల ే అంద అ ారం
ఉంద , ఇట వంట వ వసలవల అనరం లక వడ ాక, ల క ప జనం క ఉంద , ఈ
వ వసను బ ా ాటం న సమయంల అందర ఐక మత ం ా ఉం ే ార క సు మర ే
ెల సుం . ా ఈ ా సుక వ ం ఆర ామ క మతం, ా ా త పం త ల ,
తదనుయ య లౖన ర యల. అంట, త ర రమ వరమ న మనుష ల క
గ ణకర లను అనుస ం గ ా జన తః బ హ ణత , య త ర ర వ వస లద
అంట ర.

కంతక ారణం దమంట ఏ ట అ రణల సంప యక లక , ఈ ఆధు క లక

న న దృక ల ండడ . ా దయ నందుల తదనుయ య ల , ా ా త ల సం తలక
మత దశబ ాక అం క ం బ హ ణ ల , ఆరణ ాల , ఉప షత ల దశబ ా ల
ావ ర ం ర. ా ఈ ాదం ఆర సమ తం ాదు.

ద స ర ప, త మ ణ , తదర రయ ల జౖ మహ కృత ాస సంప య దులౖన

ర య ల దృ ి ర ా ఉం . ఆ ాస ాంప యం ె య ఆధు క ల దృ ి ర ా ఉం . ఇందుల
దట ప ారం మంత, బ హ ణ, సమ యత క న దం. మ య దృ ల
ి ల

47
 ల ప త న . ఉప త లౖన ార ఏ ప జ అ ంచక ం దం, తదర రణ ే ి
ాల , లక ే పత ాయం సంభ సుంద సుదృఢ న ా సం. ాస సంప య ల ె య
మర ా సర ల మ తం శబ ర సంబంధం ప ర ష కృతమ , త ా ల ర యల , ల
ల క ార ధ ాల , మహర ల మంత దషల ార , ార మంతకరల అ ా ార .

ఇందుల మ ెగ ార మం ల మ ందు ా ాయబ య , బహ ణల త ా త

ాయబ య మ ార .

బహ ణ ాలందు ఎందు ప ాతబ క ం ో ె యడం లదు. బ హ ణ లంట

మం ాలను ెల సు వ మంత ాఖ న ర ప క ! మం ధ యనం ప రయ క
ా కరణ ా ాల భ ప శమ ే అరం అ య సం ా బ ధపడ త ం . బ హ ణ ల ప
లదంట మహర ల త ాల ే ా నం స
ే ుక , మంత ాల ాస బలం ాట
అ ావ రణ ే ి ఈ మం లక ష ప జన మం ? అ శంకక సమ ల ావల ి
వ ా .

కర ల మం లక ష న ా బ ం ే బ హ ణ ల . మం ల ననుస ం
బ హ ణ ల , బ హ ణ ల ననుస ం మం ల అ వం ా ఉంట . మంత బ హ ణ ా ాలల
ఏ పబల న అ రణల ‘క ా ను ాన ాలంల ంపబడడం ే మం ల అంతరం ాల ,
బహ ణ ా ాల ఆ య కర లను ం చ ర మవడంవల బ రం ాల , ఈ అంతరంగ
బ రం ాలల “అంతరంగస ాబల ం” అ మ ంసక ల వ వస ే ార . అందు , బ హ ణ
ాన నుస ం మంతగత ప లక అరం ెప వల ిం ా . .3-3వ ాదంల
ఐంద కరణంల ర ం ర . ఇక డ మంత, బ హ ణ ా ాల అంతరంగ బ రంగ వం ా , మంత
బ హ ణ లక ాద గమ ం .

మం ల లక ం బ హ ణ లక , బ హ ణ ల లక ం మం లక స ర ప ల భ క దరదు.
ఈ ండ ాల ఒ సూతంల త ా ర కర ఉద సు . ఈ క ా ను ానం సం
మ నవ ల , మ నవ ల సం కర ల ంపబ . ఇట వంట కర లను ె బహ ను ప ా ం ే
ద ాక రణ ా ద ా ార రయం ర ప తర మ ం ా ా ాల పవృతమయ .
మహ జౖ , ా ా ర ల ే పవ ంచబ న సూ ల ద ాక గ ల అ గ ం .
ప ర మ ంస ా రణం ా ాక , అర ాద ా ా లను ఉదహ సుం .

కర ద బహ ణ బహ ణ ర ాదః| ( .ప.సూ)

అ ాక ం ా ా ల , అర ాద ా ాల బహ ణల అ ంట ం . బ హ ణ గంథం దం
ాక ే ఈ ండూ ఎందు రణల పవ ం అ క మనం ఆల ంచవల ి ఉం .

అం ే ాదు, మం ర రయంల పశస న, బ ర త న ామ ఆ ంచబడ ం .

అందుల ఆరంభం ా పద-ప ర జ నమ , , ా కరణ షడంగ ా ాలను ం సంశయ
సల ల ఆ సంశయ వృ ా ష ా ార రయం మ ం ా ాసం ేసుం . ఇందుల “సం
త ాక ా ” (జౖ.సూ.) అ ాక ా కరణ ల ే అర రయం య
ే వల ి వసుం . ట
ా తంత ం ా ద ా ా లక అరం ెప బ నడం అత ంత ాహ తం అనక తప దు.

48
 ంతమం ల రరక శబ ల య స ం చం ా పకటసూ, పవ సు ర . ఇల
పవ ంచడం ాణ ంధ యం ా ఉం .

యం ాణ రప ాధః అంధః ాతమం పశ ే |

అంట అంధుడ ాణ వ ( ల ) చూడక వడం ాణ వ క అప ాధం అన ట ం .

ఇట వంట సందర ంల అర రయం సం మ ం ా ాసం అ యం 4వ ాదంల -

త ి టక – త , జ , ార ప , పశం ా, ంగ, భ మ ః ష ః సర త శబ ం ణ వృ ః
పక |

అ ె ి , యజమ నః పసర ఆ య పః|

|| ట ౖ ఆ ంట త
ే యజమ న, ఆ త వంట శబ లక ణ వృ అం క ం అరం
ె ా ల ర ం ర . అంట ా ాంశం- ఎక డ మ ఖ రం, ఎక డ ణ రం అ రయం ే మ ందు
మం ర షయంల నుక ె ి న ా కరణ ా ాల , ప తర మ ంసల వంట ాట
స యం సం పయ ంచడం అవసరం, స తంత ం ా అరం ెప క డదు అ !

ఇందు తం మం ా ాసంల ఐంద కరణ, అ ా కరణ దులల బ హ ణ ాక రణ

జర పబడ త ం . ఇట వంట అ కరణ ల ఎ ఉ . కనుక మం లక బ హ ణ లక
అ వ సంబం అం క ం ా .మ క ాదం- “ దంల గల శబ లక య ా ా ె ా
ా ర ఢ ా ీ క ంచక డద , ట అల ె ి న జౖ , ా స, రణ ల రబ ర
ెప డం”. జం ా ఇ ఎంత ాహస ! ాస ార ల ఎంత ష ాతం ా వ వహ ం చూడం .
మ న మ , త ర ర ం జన ద
ి మ లక మనుష ల గ ణకర లను గ ం క తమ అ
ంచవల ి ఉం . ఆధు క ల ఆంగ ా పం త ల ల మం మనుష త జ మ తం
అం క సూ బ హ ణత య జ దం మ తం లదంట ర.

అల అం క (జ త ల య ) పరస రం ల సం న సంబంధం లక త ం . ా
జ ల సంబంధం ఉంట ం కనుక న జ అ అం క ంచక డ దంట ర. అ య కం
ాదు. అ ాంతర జ న ం క ం పరస ర సం గం ే సంకర జ ెం న ార
జ ంచగలర . ఉ -

బహ ణ ం య దుత మ షః య య ం ౖ ా దుత కరణ త ా ం కరణ ం

మ ా దుత రథ ారః| ( . .ప)

అ మం ా య ప ాశ ాక ం ప ర ష ధనమ కత వ ల ంపబ ే .ై బ .3-

4వ పశ ల “బహ ణ బ హ ణ మ లభ ”ే అ ఉపక ం “అ క ాయ మ గ య సూతం”
|| అ క గ ధుల ెప బ . ట ష ంల -

అ క ాయ అ ం త ే ాయ మ గధం - యయం ౖ నఉ తం సూతం, బ హ ణ ం

ణఉ తం ాన వనం|

అ ంట య ీ యందు ౖ ఉ త డ మ గధుడ అ , బ హ ణ ీ యందు

య ఉత ను డ సూత డ వ ం ర . ఇంతక మ ందు వ ం న ,ఈ వరణక పరస ర

49
 ధం శం ంచ నవసరం లదు. శబ ద ా అర దం లద అం క ం .ఈ ధం ా అ క సంకర
వ ాల .

ల కంల ప త జ అం ఒకట అ అ ాంతర న అశ జ , గరభజ త లను

అం క సూ ఉ ర . ఇట అం క ం న గరభ జ ెం న జ య న ీ అశ మందు
జ ం న కంచర ా ద అ ై.సం.7-1-1ల “త ా దర ః త ా డ డబ ః” అ త ల
బ సు . ఈ ప ారం వలం మనుష ల ాక ప వల ప వల ల క దం, వృ ల
వృ ల ల క దం ర ించబ ం .

వృ య ే వృ అ ిబహ ణ య ౖ ా చతసృష ణష ాః లఘ ః మలః

అ యస వఅ న వృ ణ సహ సు జ ః లఘ ః బ హ ణః, సుదృఢః సహజ వఅ న సహ
అసం జః యః మలః గ ర రః ౖశ ః దృ ో గ ర రశ దః|

అ వృ ల లఘ , మల, సం జ , అసం జ ల బహ ణ వర చత షయ
సంబం ం న అ , దృ ాంతం ా జలయ న (పడవ,ఓడ) ా ణ షయంల జమతంల
య ాష ఘటత న (అంట య జ ెం న వృ ాల ే ిన) జలయ ల
సుఖసంపత ల ే వ ప
ె బ ం .

అల స ా ల షయంల ‘భ ష ప ాణం’ల పశ , ప ాచన ర పం ా “స ా ణ

క ర ాణ? వ ాః? చ ల ణ ః? ా జ సూ భ ే ాం? ేష క లష ా?” అ ఉం . అంట,
స ా లక ఎ ర ాల , ఏ వ ాల , ఏ ల ణల,ఏజ || పశ ల . ట సమ నం –

క త బ హ ణ జయ ర ాత య స ృ | ౖ ాత ీ ా జయ కృ ా త కథ |ే
(భ.ప .౩౩ అ)

కవరం ( ెల రంగ ) కల బహ ణ జ , అర వరం కల య జ , పచ ట వరం

కల శ
ౖ జ , కృషవరం కల దజ సంబం ం ంద ెప బ ం .

వల ే న ేమంట ఈ ధం ా వృ , ప , స ా దులందు క బహ ణ వర గం
జన తః ఏర నట ెల ం . అందు కృష భగ ానుడ భగవ తల “ త ర ర ం మయ సృషం”
అ కం ే త ర ర ం “జన ిదమ ” ె ా ర . భగవ తల ఈ ా ష ంల శంకర
భగవ దుల ా పర సంగ పద సూ ఇల అ ర.

ాం తః కర ణ ం ి ం యజంత ఇహ ేవ ః | పం మనుష ల ి ర వ కర జ | (భ. .4-12)

మనుష ల కంల కర లవల జ ం ే ఫలం ఘం ా ి సుం కనుక ఈ కర ల ల క ఫల

ి ాం ం ే ార ఇం వ
ే తల ను ే ం య ాల స
ే ూ ఉ ర , ఆ ప ారం వ ాశమ ార
పయ క న క ా ను ానం ే ఘ ఫల ి సంభ సుంద వ ం ర . వరవ వస గ ం ఇంత
ప లం ా ె ా ర . ఇప డ వరవ వస ఉం ? అ శంక కల గ త ంద ఆల ం ,
సమ నం ా-

త ర ర ం మయ సృషం గ ణకర గశః| తస క ారం మ ం అక ార మవ యం| (భ. .4-13)

అ కం ే వరవ వసను సృ ం నట కృషభగ ానుల ె ా ర. అరం- లగ

వ ాల ేత (ఈశ ర త
ే ) సృ ంచబ అ . ‘బ హ ణ స మ ఖమ ీ ’ ( ై.బ .) అ

50
అనుస ం గ ణకర గం ా- సత , రజః, త అ మ డ గణల, క న ార ేయద న
కర లను ఆ రం ా ేసుక ఈ సృ ి గం జ ం . (1)సత గణ ప న న బహ ణ
అంత ం య గహం, బ ం య గహం, తపసు , చం, ం , ఋ వం, జ నం, జ నం,
ఆ ికత, శమం, దమం, తపం అ కర ల (2) సత ం అప నం ా క రజ గ ణ ప నులౖన య లక
ర ం, ేజం, దలగ న (3) త గ ణం అప నం ా క , రజ గ ణ ప నులౖన ౖ లక
వ వ ాయం, ర ణ (4) రజ గ ణం ల త గ ణ ప నులౖన దు ష దలగ కర ల
అ వ వస ను ల గ వ ాలను సృ ం ను అ ఈ ధం ా త ర ాల “ ే సృ ంచబ ెను”
అ ె ా ర ా , “మయ భకం” – ే ంచబ న అ ెప లదు. ఇక డ తత . అం ే
ాదు, మనుష ల కంల బహ ణ వ ాల , బహ చ ా ఆశమ ల , అవ ా ాల ఉ . అట
వ ాశమ దులను బట ఆ య కర ల ప
ె బ . ల ాల లవ . పర శ ర డ సృ ా రంభంల
ఈ ధం ా సృ ం ెను అ ప
ె డం వల బ హ ణ త ర ర గం మధ ల ఏర డక, జన తః
ఏర ంద స షమవ ం .

ా ఆయన ే సృ ంచబడ త ర ాల ార అందర ా ంచబడ శమ,దమ

గ ణ లను ఆచ సు ా?అ తదుప శంక కల గ త ం . ా జన తవల ిన కర ల పవృ ,
వృత లను క ం ే పణ ా ాల ర ా ఉంట . ాట అనుస ం త న ( ప
ె బ న)
ప ణ కర లందు పవ త సం ాదన ా కమం ా, ఘం ా మ క లవ ర. ల ిద
కర ల పవ నర ా ా ,ి మరల క త జన ందు ర .

భగ ానుడ మనలనంద ె పట క మం , ెడ ే ంచ బ ధు డ ాడ .
ా ా క ా ను ారం పవ ార మ నవ ల . తం ద ‘ త ర ర ం’ అ కం, ష,
ాఖ దులను అనుస ం భగ ానుడ సృ ి దట ఆ య ాణ ల ప ణ ాప కర లను,
సత రజస గ ణ ల నూ ా అనుస ం త ర ాల ార జ ం న త ా త య
ే ద న
కర ల వ వస సృ ిం న
ె ు అనడంల ఏమ తం సంశయం లదు. ఇందుల మ షం- బ హ ణ ా
జ ం క ా ద
ి న మద ా దులను ే ద బహ ణడ , దుడ జ ంతర
ప ణ ం ే బ హ ణ ధ ా లను శమ,దమ దులను ా ా ర దం ాక ం ఆచ అత బహ ణ
దుడ వ వహ ార . ా బహ ణడ దుడ ాదు. దుడ బ హ ణ డ ాడ . ాబట ఈ
వ ాల జన ి ల ె ా .

ఇహ రమణయ చరణ ః అ హయ ే రమణయం మ ప ే ర ....య ఇహ కప య చరణ ః

అ హ య ే కప య ం మప ేర శ ం ా సూకర ం ా చం ల ం ా|
( ం.ఉ.5-10-7)

ప ణ క ా ను ానం ే ిన ాణ ల ఆ య క ా ను ారం ా చందమండలంల అనుభ ంచ ా

నపణం ే నం ామ భ ణ ే ిన ప ర ష తసు ా ప ణ ం బ హ ణ,
య, ల
ీ గ ా ల ందు ర , ాప క ా ను ానం ే ిన ార ౖన ె ి నట ాపఫల
అనుభ ం ే ల ాల ాపఫలం అనుభ ం భ క షం ౖ ధం ా ర పం ా ప ణ ం ద
గ ా లందు ప ం జ ార స షం. మనుష ల కంల జన ఎత ప ర ి ం ో గ ంల
ల వ ంపబ ం ా , గంథ సరణ ే పకృ సంబం ం న షయం మ తం సంగహం ా
వ ంచబ ం .

51
 అల మ క ఈ షయ మ ంత ా వ ం .

బహ వ ం తవ ం సుపజ వ ం| ( ై. సం.1-3-1)

అ ై ం పద ణం ప ర ణ పర హ |

అ మ కత వ ల స ో మక మండపంల ఔదుంబ అ ఒక సూణను ( మ ను)

ా నప డ ఈ మంతం ంప బడ ం . బహ ణ జ పద న క అ ౖప ల
మృ కను ఉంచుత ను అ ఔదుంబర సూణను ఉ ే ం ెప ర. బహ ణ జ పదమ
ాఖ ంచడం ే జ జన ిద ా మనం అనుక న ట ప టన త ా త మన గ ణకర లవల
భ ంచబ ం ాద స షం. ఇం ా య జవల స ృ ల గల వ వ త
ి వ ాశమ ధ ా ల “ ాల
దం ో బ హ ణస ” ఇ వచ ల వ ంచడం ా వరవ వస జన ద
ి మ స షం.

పజ ప ర ామయత పజ | ( ై.సం.7-1)

అ ల బహ ార సమస సృ ి య
ే ల సంక ం “సమ ఖత ివృతం
ా త....మజః మ ఖల హ సృజన” ( ై.సం.7-1) అ తన మ ఖం నుం యజంల
ంపబ ే మ లల వృ మ , ేవతల అ , ఛందసు ల ాయ , ామ ల
ర ంతర ామ , మనుష ల బ హ ణ సృ ిం న
ె ు.

ఉర బహ ం .... మ ః ప ంత ా ే ర వం ా ధ సృజంత|

అ ఉరసు (వ సలమ )నుం , బ హ వ లనుం మ ల పంచదశ మ , ేవతల

ఇందుణ, ఛందసు ల ష ఛందసు ను, ామ ల బృహ మ , మనుష ల ాజను
సృ ిం ెను.

మధ తస పదశం ర త ..... అన ద సృజంత|

అ మధ మ ల సపదశ మ , ేవతలల వ
ే ేవతలను, ఛందసు లల జగ
ఛందసు ను, ామ ల ౖర ప ామ , మనుష ల ౖ ,ప వల వ ను సృ ిం ెను.

పత ఏక ం శం ారమ త .... సూ ో మను ా ణ మశ ః ప ం|

అ బహ ార ా లనుం ఏక ంశ మ , అనుష ఛందసు ను, ౖ ాజ ామ ,

మనుష ల దుణ, ప వల అ ా సృ ం న
ె ప ా ంచబ ం . వల సృ ా ాలంల
మనమం బహ ణ వర గం ా సృ ంపబ నట స షం. ఇల ఉండ ా ప ర ష సూకంల
“బ హ ణ ఽస మ ఖమ ీ ” దలౖన ాటవల క వర గం ా సృ ి జ నట ప
ె బ ం .

ఉచ ం ేటప డ స రం ల ప నమ ప
ె -

ఉ బహ జ ా దను ాజ ఉచ ే ా ల ౖశ జ ా త చయ ద ఈ తః యజ
సలనం ే ాం తజ హననం దుః| (ఆ. .)

ఉ తం బ హ ణ జ , అను తం య జ , స తం ౖశ జ , పచయం దజ అ ,
ఇందుల ఏ జ సంబం ం న స రం త ి ే ఆ జ సంహ ం న ో షం కల గ త ం ె ం .
ఇల దంల ఉన ఆ య వ ాల బ హ ణ జ , య జ దలౖన ాట సంబం ం న ా
ెప బ . వల అ ాల క బహ ణ గం ఉన ట ెల ం .

52
 ఈ ప ారం ౖన ఉదహ ం న త ల ే బహ ణ వ ాల సృ ిల అ ాలం నుం
జన ి ల అం క ం ధర ాసంల బ హ ణ ధ ా ల , య ధ ా ల, ౖశ ధ ా ల , ద
ధ ా ల ర ర ా ంచబ .

ఇల ఉండ ా, బ హ ణ వ ాల జన ద
ి మ అం క ం న ద ా ాల సంక ా
ె ి నట అవ త ంద , ాల హృదయం ాల నఅ ా ె ా ల ాస మ ా దను ఉలం ం
అ క అ ా ాలను క సు ర ంతమం . ౖ ా, ప జనం సర మ నవ యస
ెప ర . బ ా మ ద ా ా లక సంక ర బ ధక ఆ ిం తమ
ాలహృదయమ ం ాల నఅ ా ెప పయ ం ే ా మ నవ ల అ యసు
కలగ ే న
ి ారవ ర ప
ె డంల సంశయం లదు. మ ందు ా ె ి నట ఇందుల దంల ఉన
ాల వ ంచడం జ ం ా ట ఇతర ంద రక ాదు అ గ ంచగలర .

కర ల – ేశ యసు
ఇల వ వ ిత న బ హ ణ దుల త న కర లను ఆచ ంచడంవల సర మ నవ లక
యసు కల గ త ం . ా ే అను ింపబ ే కర ల ాడబడ చున మం ల , మం రం బ ా
ఆల ం ే ా ప ం (పత ం ా కనబడ ) ాజ లదు.

య ే అగ ఽయ సయ ాజ సయ హ ాసయ తనూర ిష గహ ా ఉగంవ అ ావ ం ే షం వ

అ ావ ా | ( ై.సం.1-3)

దలౖన అ మ పకరణ మం ల ే యజం ే యజమ హమ ల ేయడం ా

ల కంల సర ాణ లక అన సమృ కల ాల , హత , ర హత దలగ ాపకృ లను ే
పవృ న ంచు ాక అ ా సు డ. బట బ హ ణ డ యజం ే ి ఫల న
అన ా సమృ జనులంద అం ల రత డ ా యజం ే తన ఈ ఫలం అం
అం ల సంక త వం రడం లదు.

అల అ చయన పకరణంల –

అజ ణ అర ప న చ రమయ ష ాయం శతర యం హ | (ఆ. .సూ)

అ సూత ప ారం లడ ఆక ల ఆ అజ ాలను ( క ాలను) శతర యం అన ా నమకం

ేత ఉప నం ేయబ న ల చర షకమందు ( వ ఇషక )ౖ హ మం య
ే . నమకంల -

య నస ర జగద య ం సుమ అస .... య న శ మస ప ే చత ష ే శ ం ప షం ా

అ ి న త రం|

దలౖన మం ల ఉ . ాట అరం- మ క త
ే న, అ ే త క న సమస న
జగత ాల వంట ఉపద ాల ల ై మనస ం క డకన ై ఉం ల
ే ‘ ప ’ే అనడం వల
మనుష లంద , ‘చత ష ’ే అనడం వల ప గణ అంతక సుఖపదం ా, ‘అ ి ా ’ అనడంల
సమస పపంచంల ‘ శ ం ప షం’ అనడం వల త ప ,ి ఆ గ ప ,ి ఆయ ష ప ,ి ధనప ి
దలౖన ప ష ల క సుఖం క అ ాల ే ల ా సు ం కల ాల ా సు డ.

ఈ ప ారం అ క మం ల ఆ య కర ల ాడబడ త వలం ఆ కర ల చ ం న ా ాక

సమస పపం సుఖ ాంత ల క
ే ాల రత న ట ాల హృదయం ెప .

53
 స ాం వ ా ం స ధ ా ను ా పరమం అప తం సుఖం| (ఆ.ధ.సూ)

ఈ ప ారం ఎవ ెప బ న కర లను ార ఆచ సర పపం యసు కల గ త ంద

ెప బ ం . ఉ హరణక ల కంల ట ార దల ాఖ ార ల ఆ టనంతట ా అగస మహ ల
ఔ సన పటడం లదు. దు ాఖ ార ల పవ హౌ ల పల ప టంచబ ే దు తం ా
ా రం ా ంచు వడం లదు. సర పపం సంబం ం న బంధనల ప ారం సరఫ ా
(స ) ేసు ర. ార మ స త ల ందుత మనక క ా లను కల గజసు ర, ర
అంద , దు అంద క ,మ ఆయ ాఖల సంక తం ా ఏర య అనగలమ ?

“స ాం వ ా ం” అ ాక ం ఎవ త న కర ల ార ఆచ సుఖం
ేక ర త ంద ప
ె డ ాక ాక స ధ ధనం శయః పరధ భయ వహః| (భ. )

అ స ధ ా చరణయందు ే ంచడం యసు ా పరధర ం మ తం

భయంకర ంద , అంట- పర ధ ా ఆచ ంచక డద వం. అందు త
ే క య దం య
ే ను
అన అర ను “ యడ న
ౖ క య దం ధర మ ” “య దం ౖ ాజన స య ే ౖ ౖన ం
సమర ” ( ై. బ .) అ కృష భగ ానుడ ె ర. క ఇల ె ం .

ౖ ా ం వ
ే మ య ేప ా వ
ే చవ న
ే ప ాం ా ా ీయ భవ |( ై.సం)

ీ య వ
ే ాధనను వ అన వ
ే త ా ం ే ాడ ీ య ేవ నుగహం నుం
జ వడ ాక, యసు ను ందక ా ‘ ా ీయ భవ ’ అ అనడం వల అతను కృష న
ాడగ ను, అన ా దుఃఖఫల అనుభ ాడ అ అరం. ాబట స ధ ా ఆచ ం ల , అల
ఆచ ా ాక సర పపం యసు కల గ త ంద ె ి నట ం .

జ ంత య న (ఇతర జన లక సంబం ం న) కర ఫల ష ఆ య జన లక , ఆ య
జ ,గణ లక ారణమ స షం ా ద సూతం ె ం .

తతః ప వృ ే కర ఫల ణ జ ం ర పం వరం బలం ం పజ ం ద ా ణ ధ ా ను ాన ప పద ే

తచ కవదుభ క సు ఏవ వ | (ఆ.ధ.సూ)

ఐ ామ ి క న సుఖ లను అనుభ ంచడం ప రయ క ఈ ల కంల జన

సంభ సుం . ప ర ం అనుభ ంచ కర ఫల షం త
ే బహ ణ జ , అందుల ఉత తమ
క లంల జ ంచడం, బం ార య క న ధగధ ాయమ న నర ా , ఎదుట ా గ ంచుక
ామ ా , ద ా ా గం లను గహణ, రణ ే పజను, సువ ా సంపత ను, ధ ా ను ా
ందగలడ . కంతక ారణం ఏ అంట, అనుభ ంచ ా న కర ఫల షం. శ ా
ధ ంచడం క కర ఫల కనుక ధ ా ను ానం ాధ మవ త ం . అంట కర య
ే డం, ఆ కర
ల క ఫల న నుభ ంచడం- కర ఫలం ంత ఉండ ా ఆ కర క త న ే ధ ంచడం
ఫలమనుభ సూ ఉండడం ధ ా ను ానం య
ే డం– అ చకంల రగత ఐ ామ ి క న
ఫలమనుభ సూ ఉండడం జర గ త ం .

మన ే అనుభ ంచబ న కర ల ండ ర ాల ా ఉంట .

అ కజ ంతరకృత క ా ణ ఫల య పవృ అపవృ చ| (ఆ.ధ.సూ)

54
 అ ాక ం ే ఫల అనుభ ంప ేయ పవ ం న , ఆరం ం న (అనుభ ంప
ే టట ేయ ట ారం ం న , ఆరం ంచ , ా అ ) కర ల మన ే త న జన ఆరంభ ాల ా
ఉంట .

జ ః సర క ా ణ భస ాత ర ేఽర న| (భ. )

జ నమ అ సర కర లను భస ం స
ే ుం . ా ఇందుల క దం ఉం . మంద,
మధమ అ ార లౖన బహ తల క జ ఫల ఆ ం ే కర లను న ంప య
ే లదు.
ా క ఫల అనుభ ంచ జ ంతరంల ఆరంభ ాల (opening balance, ఖ ారంభ
ల ) ా అవ య , ఉతమ ణ ెం న బహ తక మ తం ఆ జన ల ఫల నుభవం త
ే
ణంచున (ఆ కర ల ల క ఫల అనుభ ంప ేయడం అ ే జన ల ప ర త ంద )
ెప బ ం . అంట ఉతమ ణ ా ఫల ఉ ే ం న కర అ ే దగ న జంల గ జ ే
దగ జల ల తల ధం ా దగమవ య ఈ ం గంథం స షం ా ె ి ం .

ో ాణ ం త ా గ మ ల ఇహ |ే (ఆ. ధ. సూ)

ఈ ప ారం త ర ర వ వస గ ం స ృత ల అ క పమ ణ ల ండ ా బ హ ణ జ
జన పదమ ె ంతమం ఆధు క లక ప త ే షం ఎందుక క ంద ాస జ నం
లక వడ అ ెప క తప దు. ా అందర ా ాలను చూ ,ి ా న ి ం లను చూ ి ఆచరణల
టడమంట, ౖద ా ా ను చ ాక మందు సు వడం ల ంట . ాబట ా న సంప య
ఎవ దగర ల
ె సు ాల ా దగర ెల సుక ఆచ ం ా టక డదు.

త ర ర వ వస జన ద
ి మ ె ి నంత మ న ఎవ తక వ త ఆ ా ం నట
ఎంత మ తం ాదు. మన శ రంల ధ అవయ ాల ఒ ా రసు క , ఒ ా గ ం ెక ,
మ ా ా లక ా న ం ఉంట ం . అందువల ఏ అవయ ా , ఏ ా అవమ నం ే ినట
ాదు.

ఆ ప ారం అంద మర దం ే – ర ర మ ాల ా అం క ం ర . ఏ జ
ప ర కర ల ఉ ఆ జ ెం న ారందర ప ల ప
ె బడ ం . అందు దంల
ౖశవణమ యజంల ౖశవణ బ ఇ ే టప డ -

తం తం ౖశవణః | బ హ ణ వయ స ః| నమ అసు మ మ ం ీః| ( ై. బ )

ౖశవణ డ ేవత య జ సంబం ం న పభ వ . బ హ ణ ల య గ కరల .

ాళ హ సు ఇసూ ‘బ హ ణ ల న మ క నమస సు ం. మమ ం ించవదు’ అ
రత ర. వల బ హ ణ లక య ైన శ
ౖ వణ డ ప డయ డ . క ారంల -

కర ల గ ణ ః ప జ ః త జ క లన నజ న క ల ౖవ షత ం ప పద |ే ా జ ైవ
జ కల చనం|

ఈ ప ారం ా ప జ న గ ణకర లను అనుస ం అ వ ాల ా ప జత ెప బ ం .

ా ీయ న, జన ిద న త ర రం ాల మ త ర రంగ ం ప
ె బ ం .

“ఏక ి వవ త త ర ర ం గ ణ త క” అ సర ి ంత సంగహం. ఇట వంట త ర రం

జన ద
ి మ ెప ఇషపడ ఆధు క ల య ేచ ా ా ాల ి ం ల ప లక ం

55
స ృ దులక అరం ప
ె భగవ స ర ప లౖన జౖ ా ాదులను ా సూత ష కరలను, ఆ
ా ఖ న కరలను, స ృ కరలౖన మనువ , అ , ా ాశర డ దలౖన ా రచనల మన
అ ాయ వ కం ా ఉంట సర లౖన ా అంద ం ంచ ను ాడడం లదు. ా
ఇంతమం మహ ప ంగవ లక ం క ంచడం కంట మనం అ ా ీ య నమ ా అవలం ం
పరస ర ర దం ా సమన య పర ం పడ త మ మన ం క ంచు వడం సులభం.
ఈ షయ మ ం ా ాస ా కంల ప
ె క మ ల భట ాదుల -

ం ేరనుభ ా ిప ం ా ా పలంభ దృ ానుగ ణ ాధ ద ౖవ ల య |ీ ( . . ా.)

అ ర . అంట దమ ల ాలౖన స ృత లక ామ ణ అం క ంచడం య కమ , అల

అం క ంచక ేస ృ కరలక ం , ా ా అనుభ ాలక ం క ం ఆధు క లక ప త
ామర కల న య
ె వల ి వసుం . అం ే ాదు సృ ి దట నుం స ృ కర వచ లను న
ఆచ ం న ారంద ం క ం వసుం . ఇట వంట అ క ాల అనుభ ంచడం కంట
మ స ృత లక దమ లకత ం ా ామ ణ అం క ంచడం ల ఘవం (సులభం) అ ‘ ద ౖవ
ల య ’ీ అ ర.

వలన ే న ా ాంశం- “ త ర ర ం మయ సృషం” అ భగవ వచ య చ

ే ా
అరం ెప క డద ా య
ీ న ామ ప
ె పయ ం ల , ఆ మ ాన నుస ం , వర
వ వస ా ఏర న కర ల చ ం ను త ం ఇతర లను క త ంప య
ె ల ౖ వచ లక
త రమ గ ం . వరవ వస ఇంత ా ర ించ ారణం పరస రం ాయ లను
క ంచ , క లమత ే ాలను చ ట అ ంచ ాదు. పరస ర ఉప ార ఉప ారక
వం నల గ ర జ ష మధ మ ల వం నట దర యం ా ఉం ఎవ ధ ా లను ార
ర సూ శ
ే మ డ లన ద ా ాల అంత ా ా వ ంచడ ప శ
ే ం.

ఇట వంట త ర ర వ వస క న‘ ’ శబం ెప బ న రత వరంల భరతఖండ

ఇంతక ప ర ం ర ించబ న ద త న య ా ధన క న కర సమ యం అ ధర ం
ఆచ ంచ గ నభ అ సపమ ణం ా ర ించడ ం .

ౖ క కర ల మ డ ల
కర ల ల, ౖ ాల , ామ ల అ మ డ ల.

ఏ ప త ం మన త
ే అను ింపద నట వంట , ఏ ేయక ే పత ాయం వసుం ో అ
త కర ల . తమ అంట అను ించద న అ ఇం ా వ ాల ట అంట- “య వ వం
అ హ తం హ ”, “య వ వం దర ప ర మ ా ం యజత”, “అహరహ స ం మ ా ీత” ||న
ా ాల ే ంపబ య వ వం య
ే వల న
ి ( ేయక ే పత ాయం కనుక, ే ి రవల న
ి )
కర ల త కర ల ా ర . సం వంద త కర ల ేయక ే ా ాల వ ా . ే
అ ష ప రం, ఇష ా ీ క ను. అ ష ప రం మ త న ార ఒక ెగ సంబం ం న ార
క ఉ ర . మ ంత ాల , ా ాలల మత ల ట ారణం. ే ి ాల షయం
మ తం అందర ఒప !ే

“ ాహ ప ా ా య ” వంట ా ా ల ే గహణం పటనప డ ంపబ న ా నం ేయడమ

కర వంట ౖ క కర ల . మ షణం క ే , ‘ యత త ే స అకరణ పత ాయ

56
జనకత ం” అ , ేయక ే పత ాయం ావడం అ త కర లక వల ఉ ఆ సంద ా లల
ప ే కం ా ెప బ న కర ల ౖ క కర ల అ ర.

“దర ప ర మ ా ంస ర ా యజత|”

“జ నస ర ా యజత|”

దలౖన ా ా ల ే స రం ా ాల ా , పత డ ా ాల ా , వరం ా ాల ా
య దంల జయం ా ాల ా ఫల ామన ే (ఒక క ) య
ే బ ే కర క ామ కర అ ర.ఈ
ామ కర య తథం ా అను ి ప
ె బ న ఫలం సంభ సుం . ా ఈ ామ కర
అను ించక ఏ ధ న పత ాయమ లదు. త ప నం ా గల త కర ల ా ా,
అను ి ప న న ా త ఫల ి బ ట ఆనుషం కం ా (జత ా వ ) త క ఇ ే
ామ కర ల ాస ార ల ి ంతం. ఇ అ క పమ ణ గం ల ెప బ ం . ఈ మ డ ర ాల కర ల
త, ౖ ాల మ తం తప క అను ించవల న
ి , ఉతమ న ా ె ి ం దం. కర లల
యజమ షత న కర ా “యజ షతమం కర ” అను ే ం .అ త , ామ
కం లక ం అ ార గ ంచక ం మ డ ర ాలౖన కర లను అను ించడం ో షమ
ెప బడ ం . త కర ల వలన మనం బంధంల పడం అ , ామ కర ల వలన మనక బంధం
తట స
ి ుం అ ర.

క ా వలంబ ౖవ వం మ న ాః జ వలంబ వ
ౖ ద ః|

కర , కర అ కర క ఎక వ ా ే కర ాదులౖన ందర ఈ కర లను మ త

ఆ రం ా ేసు సూ, త, ౖ క ామ కర లను ే ఆ ామ కర ల వల జ ం న ఫల
అనుభ ం , ఆ అనుభవ ాసన ా ఆ ాలంల ాక మర సట ణంల , సందర ంల మ
యందు ాగం ప డ త ం . ాగం ప ే మ ఆ కర లను ేయ ల పవృ . ఆ పవృ వల
క ా ను ానం. మ ఆ అను ానం వల జ ం న ఫలం. ఆ ఫల అనుభవం. ఫల నుభవం వల మ
ాగం. ఈ ప ారం ఈ కర లయం ే రగత ఉంట ర ట. ఇప డ మనం ాన ం (పరమ న ం)
ప చు క ంట కంఠగత ం ( ీకల వరక వ ం ) అప డ మ తం మ అక ద అంట ం. ా
ఒక ా ర ె ాక మ మ ా డ వం ంచ పయత ం ే ాం. అం ే ా ఒక ా
దట అ ! అనుభ న ం ే క ాద ర.

నజ త ామః ామ మప న ామ | (భ. )

కల అనుభ న ంచవట. అనుభ ంచక ం ాట న ంప య

ే పయ ం ట.
ఆ కల ప టక ం పయత ం ేయటం యం ా , ఆ క అనుభ న సుందను వడం
ె తక వట! అందు త
ే ామ కర లను క ే న
ి ట వంట ా ి వ సూ కర , కర అ ార
ఇల రగత ఉంట ర చకంల ా అ ర.

ా ప ా కర లను గం ే అంతక మ ందు ఆ ం న పత ాయం న ంచదు. త

ౖ ాలను అను ించనందువల త ా పత ాయం క తట స
ి ుం . పత ాయం న ం త
కలగనందువల జ నం ి ంచదు. ాబట పరంపర ా జ న ి కలగడం సం ామ కర వ డత
త ౖ ాలను అను ించవచు .

57
 “జ ేవ వల ం|” అ ష ం “బహ బ వ భవ |”

దలౖన త ల జ నం వల ం సంభ ంచవల ి ఉంద ె ా . జ నం ా

ాధనం అంట ర కనుక ఇప ట ం మనమందరం “జ నం” “జ నం” అ ండ అ ాలను జపం ే ి
ఉ ాసన య
ె డంవల జ నం ి ంచదు. కనుక, జ నం అ గ ంచ మన అ ారం ఉం ? ల
అ మ ందు ా ఆల ంచు ా . అట వంట అ ా ా సం ా ంప ే కర ల .

క ా ను ానం జ ప బంధకమ జ న ాధనల అడ త లద ంచక డదు. అల

అ , జ నం అ ర క అ అ ారం చూసు క ం అంతవరక సం వందనం ే ాళ ఉంట
అ క మ అట త కర అను ానం య
ే క, ఇ వరక మన ే సం ా ంచబ న
పత ాయ ట క ఇట జ అందు లక ర “య రభ తం తదు ా ితవ ం”
అ ర . అసల కర ల ేయడం ఎందుక అంట, కర ల ేయడం కర లను మ ంచ అ ర.
ఔషధ వ ఎందుక అంట, ఔష మ య . ౖదు డంట డ క , నువ నల ౖ ల ఔషధం
ంచవయ శ రం ఉక ల ా అ త ం ఇంక ఔషధం సుక అవసరం ాదు అ . ఒక
మండలం ఈ ఔషధ వ ఔష మ ంచ ారణమ ం .

అ ే ర ా త న క ా ను ానం ేత ఇ వరక సం త నట వంట పత ాయం న

ఇత తం ర ల ే ాఐ ామ ి క ఫలమ లందు ౖ ాగ ం, ఆ ౖ ాగ ం క ే ంత
శవణ దులందు అ త న ఇచ కల గ త ంద ెప బడ ం .

త తం నువచ న బ హ ణ షం యజన న తప ా శ న|

యజ, య ాదులక షప జనమ , ష అంట ంతమందు ర క ంచడమ

వ ం ర . అట వంట ౖ ాగ సం ాదన ా జ న సం ాదన, ఆ జ నం ా సం ాదన
అవ త ంద ర . అందు ేత అట వంట ి ే న ా కర అక దు. తం ే కర ల అట వంట
ి సం ా ంప ే ి ఇత ఇక కర ల య
ే నక రలనట వంట ి సుక వ ా . ఈ ప ారం
కర ల ేయడం కర లను మ ించ అ ర.

జన ి క ాక కర ల ాటంతట అ “ఉ ా ర క వ బంధ ”అ శృ ప ారం, పక న

ో స ాయ గనుం నంతట అ ే డబ నట , కర ల జ డ య అ ర . అల అ
త న త కర లను వ ల ి సంచ ంచవదు అ ర. అ ,ే కర శ ం ో షం ె ి ,
జ శ ం ో షం ె ఎల గ? అంట - “ త కర ణః అప వ
ౖ జ నం సం ా త ం అవశ ం
య ేర ” అ త కర ల టక ం జ ఆశ ంచ పయ ంచం ామ కర లను
మ తం ేయ ప ను కం అ త ర ం.

ామ కర ఫల ో షం ప ిదవ ామ కర త జంసుల ణ ఫల భ |

మ ందు ె ి నట ా ామ కర ల చ ఫలం-ఆ ఫలం వల ాగం- మ క ా ను ానం వంట

చకంల పడక ం ఆ ో ా గ ం ామ కర లను ‘ ద
ి కర వల’ త ం న ా సర కర
స సం ే ిన స ి సమ నం ా ా సభగ ానుల వ ం ర .

58
 త కర ల పశం ించ ప
ె బ న అర ాదల ( దంల పశం ా ా ాల ) ాక ంచ
క డదు. అంత మ న ామ కర ల ి ల ావ . అల అ ే అసల ామ కర లను ంచ
ంచర క !

ఈ ప ారం ద త యసు క ం ే కర ల మ డ ర ాల , ాటల త

ౖ ాలక ాప యం ా త ప న ఫలమ , ామ కర లక ా త ఫల ి ప న
ఫలమ ా బట ాప యం ఆనుషం క ఫలమ ర ించబ ం .

* 3వ పకరణం సమ పం *

59
 4 వ పకరణం
దం - సృ ికమ దం
"ధ శ స" అ జగత క సృ ,ి ి దలౖన ాట ధర ం ారణమ
ామ న ం ా బ ం ంద , "పజ ప ర ామయత" అ , మ త ల క పజ ప
అ మ త క ధర ంవల పజ సృ ి ే ిన నం ఈ పకరణంల వ ంచబడ ం . ఆ వరణ కంట
మ ందు ా సృ ికమ దం వ ంచబడ ం .

ఈ సృ ి క పసంగంల దంల ధ సల ల ల ా వ ంచబ న అ ాంతర సృ ,ి

మ సృ ి ల క ఉన ట మనం గమ ంచవల ి ఉం .

స ీ స ీత ద
ీ జ మ ప య | మ వ వః క హకస శర | అంభః
మ ీదహనం గ రం| నమృత రమృతం త న| ( . .సూ|| ై.బ .2-8-9)

ాత సృ ి న త సృ ి ఉత న ం ానప డ 'స , అస ' అ ండూ లవ . స అంట

మర ాల స షం ా ె యబడ జగత . నర ాణ దుల వల (మ ి మ వల, క ం ట
ే
మ వల) న న అస . ఈ ండూ (స , అస ) లవ ౖ ె ం . మ ఈ ండూ
లక ే అప ే ఉంద శం ం ఒ ా క అవ ావస ఉంద ె ా ర . అంట స షం ా జగత క
ప (ఎర క) లక వడం అ అవ క న అవస ఉందట.

ా అవ ా స ష ఽ ాన స , జగదు దక ే న శబ ా పస |

అ ాయణ ష ం. ఆ అవస స షం ా లనందున 'స ' ాదు. జగదుత ారణ న 'అస '
క ాదుట. సత రజస గ ణతయం ా , భ త పంచకం ా , ట న న , న ,
సమ కం ా ఏ లవ " ీదజ" అ ె ం . అంట, గ ణతయ భ త, క ధం వల
బ ండం లద ె ి నట ం .

బ ం ద ః మహ వరణ ాణ ా వద | ( ష ం)

బ ం ల పల మహ వరణ ాణక ల ెప ర . ా " మ వ వః

క హకస శర "అ ాక ం అ (స , అస ) క లవ , , క హ, కస అ ' ' శబ తయం
ేత బ ండం ంచబ ం . బ ండం లనందువల ఆవ ం ే లదు, ఆవ ంపబ ే వసువ లదు,
ఆవ ంచుట అ ే లద ెప బడ ం . (ఆవరణ= ా ించుట) అంట, ఏ శ
ే ంల , ఏ క సుఖం
తం ఈ ఆవరణ అ సంభ ం నట ? అప డ ేశమ లదు, సుఖ ా లడ . ా అ ాంతర
పళయంల (సృ ి అంతంల జ మ పళయం ాక ం మధ మధ ల వ ే పళయంల ) ఉద ాల
మ తం ఉంట య "ఆ ా ఇదమ స ల మ ీ " అ ె ి నట , మ పళయ ాలంల
క అ ే ధం ా ఉంట ం ే అ భమ కల గ త ంద , ా ంచ "అంభః
మ ీదహనం గ రం" అ మ పళయ ాలంల ఉద ాల క ఉ క ంద ఆ
సూత ష ం వల స షమవ ం .

మ పళయ ాలంల ాణ ల లవ కనుక ా వనం లదు, మృత వ లదు. ా

హ న చందన దుల ా పగట హ న సూర డ ా ఎవర ల అవస ా

60
వ ంపబ ం . ా స ప షత ద
ి న (అ ఉప షత ల ే య డబ న) బహ వసువ మ తం
తన ఆశ ంచుక న జగ రణ నమయ క డ ఉం న
ె ు.

త ా ద న పరః ంచ స|

బహ ప రంకంట ఉత ృష న ా , కృష న ా ఇతర ప ర లద అరం.

తమ ఆ ీతమ ాగ ఢ మ ప త స ల ం సర మ ఇదం| త ే భ ల తం య ీ , తమస

సన జ య ైక |

మ య, శ దలౖన శబ ల ే ప
ె బడ జగ ా ా ఉ ా న ారణ న (మ ల న)
అజ నం తమశ బం ే ప
ె బడ ం . తమసు ( కట) ఏ ప ారం ా ల కంల ఉం ే ప ాల ఆవ ం
ఉంట ం ో అ ే ప ారం ా మ ల ఽజ నం (మ ల అజ నం) బహ త ఆవ ం ఉంద , ల కంల
ఉ ా న ారణ న (మ ల న) మృ ండంల (మట మ దల ) ఘటం (క ండ), జంల వృ ం
గ ఢం ా (అవ కం ా) ఉన ట ఆ అజ నంల జగత ంద , "య ీ "అ బ ం .

ఆ ీ దంత భ త మ పజ తమల ణ | అపతర మ జయం పసుప వ సర తః| (మ.స ృ)

అందు ేత ల
ె సు వ శక ం ాక ం ఉంద , అన ా ె యబడ , ల
ె సు నుటక
అవసరం ల , త ంచుటక శక ం ా , ెల సు నుటక ల పడ తమసు సున ట ఉం న
ె
ె ం . 'అస , 'అవ క' శబ ల ే ప
ె బ ే ఇ ే.

అస ఇదమగ అ ీ .........త ౖ సదజ యత| ( ై.ఆ.ఉ)

అ ఉప ష కం ేక ఈ షయం బ ంచబడ ం . అంట మర ాల లక వడం ే

అ వ కం ాక ఉం నట వంట జగత , బహ నుం మర ాత కం ా అ వ కం అ ం . ఆ
ప ారం అ వ కం అవడ సృ ి ఉత న ం అవడం ా ఈ త ల బ సు .

"స ల ం సర మ ఇదం" అ ల క దృ ాంతంల మన ె ిన వ పలమ ల (వడగళ )

ా రణ ఉద ాలకంట న మల ాక వ (క క) ఉద ాల ా గలత న ధం ా
సర జగత త మ త ర పం ా ం .

ఇక డ ఒక షయ గ ం . 'అస ర ాదుల ', 'స ర ాదుల ' ండ గ

ె ల ార
ఉ ర . ఇంతక ప ర ం ల ార ం (ప జనం) ారణంల ( త వల) పడ ంద
ి ం క ం ే ‘కణ డ ’ దలగ ార అస ర ాదుల . ారణమందు ప ర ం అవ కం ా ఉన ే
ారణ వసు ామ క నప డ , ాట ేత వ కమవ ంద ి ం క ం ే ాంఖు డ దలగ ార
స ర ాదుల . అంట ఒక ెట ల ,ే అంతక ప ర ం ల ార ం ప డ ంద ె ార
అస ర ాదుల . ఆ ట
ె ఈ ల అ జ ర పంల సూ ం ా, అవ కం ా ఆ త ల
మ ం ే ఉంద , ఈ ావల ిన ా , ల, ర దలౖన వసు ామ క రడం వల అ
బయటక వ క ంద ె ార స ర ాదుల . స ర ాదుల మ బలపర ం .

తత జ నం ే ా ంపబ ే మ ల ఽజ నమ అందు ే అ త చ నద , త చ న
అజ నం ే జగతం ఆవ ంపబ ఉంద "త ే భ ి తం య ీ " అ బ ం .' మ
ర ాభ ం ా కర ాణ' అను త క ప ారం తమసు ల అవ కం ా ఉన ఈ జగత పర శ ర

61
సంకల త క తపసు ,ే మర ాత కం ా వ కమవడ సృ ి ఉత న మవడం అంట, అ
వ వ రం. అజ నం ే జగ ారం ా ిం పరమ ర దృ ా అం బహ స ర ప .

ామసద సమవర మన తః పథమం య ీ | ( ై. ఆ.)

సృ ి ప ర ం తమసు , మయ ఆవ ంపబ న బహ క మనసు క జగత ృ ి

ర ప న ార ం (జగ సృ )ి య
ె ల క న సంకల నంతరం సృ ా యందు ఆ ార
ామర పం ా, జగ సృ ి ేయ ల ఇ ర పం ా ఆ ర ం ం . ఇ ే అర ణపశ యందు
నబడ ం .

ామసద సమవర | మన తః పథమం య ీ | (అ.ప)

మనసు సంకల లక అ ప ా ట వ ంపబడ ం .

సంకల ం వ
ే ం ప | ( ై.బ .3-12-3)

ల కంల ఫల ప ేయ ల సంకల ం, ఆ త ా త ఆ ప ేయ ఇచ , ిమ ట ఆ ప
ప య
ే డం ఉన ట ా , సృ ి ప ర ం మయ ష బహ క న న సృ ి యంద ాణ ల
కర ప ాకం ే మ ందు ా జగత ను సృ ిం ల సంకల ం కలగడం, ిమ ట ఆ జగదూప ార ం
ఇ ర ప ారణం ా ఉద ంచడం, ఆ ిమ ట ార ర ప జగత ను సృ ించడం అ ప జ ంద
అరం. ఈ ఇచ సృ ి ఆరంభంల క నట ా ఉప షత ె ం -

ఽ ామ యత బహ ా ం పజ | (ఉప ష )

అంట పరమ త క ఉన ట వంట ాస క అ య ధం లక ం ఆ పరమ ే

మయ క త జగదూపం ా, ావర జంగమ త కం ా ఆ ర ం ల క కల ాడ అయ డ
వ ంచ బ ం . పరమ త తన అ య ధం లక ం సృ ిం నట ఇ ే షయం
అ చయన పకరణంల క ెప బ ం .

సఆ ాద ణ చ మ నసః పరమచ ో వర ఆ శ| ( ై.సం.4-6-2)

శ కర అ ర గల జగత ర అ న పర శ ర డ జగత ను సృ ంచవలన క ,

జగదూప ద ణ (సంపదను) ఇ ా ల న ా ై తన ల క అ యత మ పరమ ర
త మయ ే క ి ప న ా ,ై తన ే సృ ంచబ న ాణ ల క శ రమందు వ ర పం ా
ప ం డ ెప బ ం . అందు , శ ర లక ( వ , ఈశ ర ) ంబ-ప ంబ వం
ెప బ ం . కర పకరణంల గల పరమ త అ య బ ం ం కనుక-

స ాం ద ా ా అ ై ే పరబహ ణ త ర ం|

అ , పరమ త అ య బ ంచడ అ ద ా ా లక త ర ం అన ా ా రం
స షమవ ం . తర ా ా-

స బంధుమస ర ంద హృ ప ా కవ మ ా|

అ పరబహ జగత ను సృ ంచవలన ామన కల ాడ ను అ ె ం .

జ గదవసల ( లక వ ా ఉన ప డ ) సుత ామ (ఏ మ తమ ) జరగ షయంల ప టన

తృష సున ప ర ష యందు రకర ాల కలల ా వ ఆ కలల సుఖదుఃఖ ల వరక అత

62
మ వవ ా బం ం నట , సృ ి య
ే ల పర శ ర ఆ క ేవ, ర (ప ), మను ా
సర వ వ ర బంధ (సృ ి ) ారణ ంద ె ా ర . తమ హృదయ కమలంల స బ
రణ ే ిన ంత ారంగత లౖన ంసుల మ తం, మ య ష న పర శ ర యందు
అవ కం ా ఉన జగత క ఉత పర శ ర క ారణమ శ ం ర.

ామస సర వ వ ర త త ం ాజస న స మ మన | ( రణ ష ం)

సర వ వ ాలక పర శ ర సంకల ారణమ ాజస య ల క ప

ె ర .

"అ ో ఖల హ ః ామమయ ఏ ాయం ప ర షః” అ ా స భగ ానుల క 'సర

వ వ రమ ామబంధన 'అ ర . అంట ఏ ై ప ెయ లంట మ ందు ా మనం అ య
ె
అ అను ా క ! ఇ మనంద క అనుభవంల ఉన .

ర త ర ా | అధ ి ీదుప ి ీ | ో ఆసన మ న ఆస స
అవ ాత య ః పర ా | ( ై. బ .)

సూర రణంల సమ నం ా స యంప ాశ న ైతన ప రం భ త క ర ాలౖన

జగత ల వసువ లక అ ౖప ల ( రం ాను, అడం ాను, అ ో ాన, ఉప ాన క )
ప ా సుండడం వల ఆ త
ై న ప రం ఒ ట ఉంద ెప ల పడదు. ఒక క ండను
తయ ర ేయ ఉ ా న న (మ ల ప ర న) మట ఆ క ండం ా ిం ఉన ట ా
జగత క ఉ ా న న ైతన ప రం ఈ జగతం ా ిం ఉంద ెప బడ ం . ేక రస న
వసువ క సదూప న ా ా సర ప ాల ధ సు . అందు సర ప ాల 'అ 'ి అ
శబం ే వ వహ ంప బడ త . ఇవ పర ల, న ర ాల ా మ మ త న .
ట ంట 'స ' శబం ే ెప బ ే మ య శబం త
ే ను, అ శబం ేతను వ వహ ంపబడ త న
ార శ శ పథమ ారణం. 'పయ ' అ శబం ే సూ ంచబ ే శ ా ర భ త న పరమ త
కంతక ఉతమ ారణం. ఈ ప ారం శ , పరమ త అ పకృ , ప ర ష ల జగత ారణభ త ల
ా ాల బ సు .
" అ ద క ఇహ ప చ |"

క త ఆజ క త ఇయం సృ ిః అ ా ా అస సర య| ( ై. బ )

ా ంతమం ాసపమ ణ తమ తమ బ బలం ే అన ఉ ే సూ (ఊ సూ)

(1)సృ ి పరమ ణ వ ల మ ల ారణమ ాణ ద తమ ల (2)స తంత న, అ త
ే న న ప నం
సృ ి మ ల ారణమ క ిల దుల (3) న ం వల జగదుత అ ంద మధ క ల (బ దులల
ఒక ెగ ార ) (4)జగత క ారణం లద స వతః ఉంట ంద ల ా త ల అనబ ే ిక ల
ప ా సు ర. ా ,

ేస ి ం ఏ | ( ా. )

ారందర ం పడ త ర ె ం . అ ే ఈ జగ రణ ఏ పరష డ
ెల సుక ంట డ? ఏ త ారణం వల జగత ఉత న మవ ం ో ఈ అంశం ప
ె వల ి ఉం
ా ెప డం శక ం ాదు. ఈ అశ ఎందువల అంట- ేవతల సృ ి త ా ార ె ం . ేవతల
ఈ ధ న గ సంభ మ ఈ సృ ి ఎవ వల సంభ ం ం ో ప
ె గ న ా వర 'అ ద'
అ ప ా ం . వ
ే తల , మనుష ల క సృ ి ప ా వసను చూడలదు. ా

63
లనప డ ార ప
ె డం సంభ ంచదు క ! అనుమ ంచ శక మవ త ం అంట,
త దృ ాం ల ( సంద ా ల కనబ ే సమ న ారణ ల ) క లనందువల అ శక ం ాదు.
ాబట, అ గం ర న ఈ పరమ రతత ం క
ై సమ గమ మ ( దం ా మత ె య
ద న ా) అం క ంచక తప ద " అ ద" అ ె ం .

ఇయం సృ ిర త ఆబభ వ య ా ద ేయ ాన ఽ ా ఽధ ః పర మ | అంగ ద య

ాన ద| ( ై.బ )

కంట క ిం ే ఈ క దృ ి ఏ ఉ ా న ారణం వల సంభ ం ం ో , ఆ ారణం ఏ

స ర ా ధ ం ఉంట ం ? లక స ర ప ల ? ఈ జగత క అధ ా ఉన
పర శ రడ మత ెల సుక ంట ? లక అత క ె య ? అంట, ల క
వ వ రదృ ా ఆ పర శ ర డ మ తం ెల సు గలడ , పరమ ర దృ ా సర మ ఆత స ర ప
అ ప
ె బ ం .అ ,ే ండవ ప ర లదు అన ప డ "త ే న కం ప "అ త క ప ారం
ఎవర , ఎవ , ే చూ న
ి ట ? అంట, ఎవర ఎవ చూడడం సంభ ంచద అరం. ఇట ప ిత ల
మనుష లక ెల సున ెప క అవ ాశం లద "ఇయం సృ ి ః" అ బ ం .

ం ి ద న క ఉసవృ ఆ ీ |

“య ా పృ షత ఃమ ణ
ి మన ా పృచ ే దుత యదధ ష భవ రయ |”

ల కంల గృ ంచదల న ార వ అక నుం ర మయ ా ాలను

(కలపను) సుక వ ా ణం ే ార . ఈ ాపృధువ లను (ఆ ా ా ,భ ) ఏ వనసంబంధ
వృ ల ా ణం ే ి ఉంట ర ? ఓ బ మంత ల ా! ఆ ర వదక ఈ పశ లను
అడగం . ఏ వసువ సర ల ాలను తనయందు రణ స
ే ుక ంట ం ో ఆ వసువ ను గ క
ప ంచం , అ ౖన ఉదహ ం న పశ లక సమ నం ె ం .

బహ వనం బహ స వృ ఆ ీ , య ా పృ షత ః| మ ణ
ి మన ా బ వః
బ ధ షదు వ రయ |

ా పృథువ లను ంచ వన ా యం, వృ ా యం క బహ న "బహ వన

" అ ె ం . ఆ వసువ సర శక త న గనుక జగ ా ణ ఉ ే ం న ామ
అం ఆ బహ యం ే ఉంట ంద , సర జగ పక న బహ ప ర సర భ లను తనయందు
య ంప స
ే ుక ంద ప ా ం . ఓ బ మంత ల ా! ఆ ర లౖన ను మన ా సర ం
శ ం క ఈ షయం ప
ె న "య ా పృ "అ ప ా ం .

వలన ే న ా ాంశం- ప ర సృ ి న ఉతర సృ ి ఆరంభం ా మ ందుం ే అవస ‘స -

అస ’ ల ణం ా ఉం . ఇంతక మ ందు వ ం నట "తమససన జ య ైకం" అ
స ర ా ( జంల సూ ర పం ా త ఉన ద ా ) బలపర ం .
"ఏక ాఽ యం" దలౖన త ల అజ నం ే జగత జగ ారం ా ిం పరమ త దృ ా
జగత భ తమ , అం బహ స ర ప అ త ల బ సు . ా ఆ బహ ప రం
సృ ి ప ర ం మ య క ఉన ందున జగత ను సృ ంచవలన బహ క సంకల ం క ం . ఆ
సంకల ను ారం బహ తన అ య వదుల కం వపపం సృ ం ెను.

64
 ఆ సంకల ేవ, ర , మను ా సర వవ ా మ ల త వ అ నందున
అ లౖన ంత ారంగత ల , ంసుల బ ా మ ం ర ం ర . ఈ సందర ంల
మ ందు ా సంకల ం, ఇచ ఆ న
ౖ ార ం ప ేయడం అ ల ానుభవం క తర రయ లక
డ డడం చూడవచు . ఈ జగత గృహ ా ణంల బహ గృహ ా , బహ వనం, బహ
వృ ం, బహ కలప అ "బహ వనం" దలౖన త ల బ ం . కనుక మ పళయ నంతరం,
ఈ సృ ి ప ర ం స యం ప ాశ న దూప న పరబహ మత ఉండ న , ఆయన
సంకల ను ార జగత ధం ా సృ ంచబ ంద , అ ప ర సృ ి సంబం ం న ాణ ల క
కర ల రణ జ ంద " స య" సూకం బ ం .

సృ ి
ఇదం ా అ ౖవ ంచ ీ న ౌ ా ీ పృ | ఽన ం తదస ేవ సన ఽక రత ా |
తదతప త|

ఇప డ మన ే చూడబ ే ావరజంగమ ర ప న భ ల కం, వ

ే ల కం, దలౖన జగత
సృ ి మ ందు లద , ాట ఉం ట
ే ట ా జగదూపం ా ప ణ ం ల సంక ం న బహ
ాణ ల క కర ప ాకం ించబ న ా ై సషవ (సృ ించ వల ిన) ప ర షయ
ప ా ల చన ే ాడ ెప క ం. త
ై య ఉప షత ల "అస ఇదమగ ఆ ీ త ౖ
సదజ యత” అను క బలపర ం . అస (అంట అ ాశ త) శబం ే శశ ాణ దులవల
(క ం ట
ే మ ల వ యన ట ) వలం నత ం ెప బడం లదు. భ , ర దలౖన
ర , ఘనప రం ా దవప రం ా వ కం ాక వడ ‘అస ’ శబం ే ెప బడ ం . అట వంట
అస నుం స -భ త క జగత ప ట, మర ాల వక ంద అరం.

ఇక డ ఒక షం ఉం . తం నుం పత డ ర ా ఉన ట ాక, ల కంల మటమ ద

ఘట ఉ ా న (మ ల) ారణ ఆ ఘట తయ ర ే క ల ల డ (క మ ) ర ా ఉం
ఆ ఘట తయ ర య
ే అతను త ారణ నట ా ాక ం బహ జగత క
ారణద య ానం (ఉ ా న, త ారణ ల ండూ) అయ డ .

త న స యమక ర త త ా తత కృతమ చ త| ( ై.ఆ.ఉ)

అను , స నం ైక స ర ప న ఆ బహ ం కర అ లక ం , కర
జగ ారం ా మ ర ెం ెన ె ం . ఇ ే షయ ాజస య ఇల ె ం .

త ద
ే ం త అ ా కృతమ ీ , త మర ా వ ా య |ే ( .య.ఉ)

ా , అస శబం ే న సూ , ం ోగ ం దలౖన త ల ధం సంభ ం .

ఎందుకంట, ం ోగ (1)"స వ
ే దమగ ఆ ీ , ఏక ాఽ యం" (2)"త ెక ఆహ ద
ాగ ఆ ీ " (3)"క తసుఖల ద ా హ ాచ కథం అసతస జ త" "స ేవ దమగ
ఆ ీ " అ వర స ా ఆ త ల ే (1) సృ ి ప ర ం ఈ జగత సదూపం ా ఉన ట (2) మ
న ఉప ాదన ే ి (3) ఆ న ాకరణ క ే ి వరక సదూ ా
సమ ం ం . ఐత య క ఇల ం .

ఆ ా ఇద క ఏ ాగ ఆ ీ , న ంచ ష | (ఐ.ఉ.)

65
 అంట సృ ి ప ర ం ఏ లద ప ాదనక అరం మర ాత కం ా జగత స షం ా వ కం
ావడం లద మత ా , అవ కం ా జర పకం ా క లద అరం ాదు. ల కంల ాఢ దను
ం న ప ర ష డ ఆ కలల చూ ిన/ ే ిన ఆ కర ల ఫల అనుభ ంచ మ ె గల ాడ
అ నట ా సర ాణ ల ే ా ా కర ఫల లను అనుభ ంప య
ే పరమ త క ఆల చన
కలగడ అ "తదస ేవ సన కరత ా " "సత తప త" దలౖన త ల బ సు .
ఇక డ 'తపసు ' అంట మ మ ల వవ క తపసు ా ాదు. ఆ సషవ ను సృ ంచదల న
ాటగ ం ే ిన ప ా ల చన ఆ తపశ బ అరమ "యస ర జః సర యస జ న మయం
తపః" దలౖన అథర ణ త ల క ెప . అం ే ాదు పరమ త అశ ర డ అవడం వల
ా రణ కృచ ం యణ ( ా రణ మనుష ల ే టట వంట ఉప ాస వ ల వంట) తపసు
సంభ ంచదు ా ఆయన(ఆ సష) సర శ య క డ అవడంవల ప ా ల చన య
ే డమ తపసు
సంభ ంచగలదు. ఆయనక ఆ శ ఉం అన పమ ణం శ తర ఉప షత ల
"ప ాశ శ ైవ య ,ే ా జ న య బల చ" అ .

పరమ త మనల గ ాక ం అట వంట ఉత ృషశ కల ాడవడం వల ఇం య ల అ

లక ం దర న, శవణ సర వ వ ా ర సున ట ా "అ ాణ ా ో జవ గ , పశ త చ
స ణ త కరః సతం మణమ ంద , ఽనంగ ాయ ఽ వః పత మ ఞ ” దలౖన త ల
బ సు . వలన ే న ా ాంశం- పళయ ాలంల పరమ త ల న అవ కం ా ఉన
జగత ను సృ ి ఆరంభంల పరమ త తత ం ాణ ల క కర ే ింబ న ,ై మర ాత కం ా
సదూపం ా ఆ ర ంప ే న అనడం వల సృ ి ప ర జగత ఉంద , ా అ అవ కం ా
ఉంద "ఇదం ా అ " దలౖన గం స షప ం .

ఇంక సృ ి కమం ఎల ఉం ో ర ించబడ ం .

తదతప త, త ా ే ా ధూ ఽజ యత, తదూ ఽతప త, త ా ే ా ద రజ యత

తదూ ఽతప త, త ా ే ా జ రజ యత, తదూ ఽతప త త ా ే ా న చ ఽ
జ యన, తదూ ఽతప త త ా ే ా దు ా అజ యన| తదూ ఽతప త| తదభ వ
సహమన త తద ి మ న | స సమ ో ఽభవ | ( ై.బ )

జగత సృ ం ల పర శ ర తపస ంకల ం ే మ ందు ా ధూమం, ిమ ట అ , ఆ

ిమ ట జ అంట అ ష ప ాశ, త ా త జ ల ిమ ట సర మ ఖం ా పస ం ే ఒ ా క పభ
అన ా ాం బయల ే నట ప
ె బడ ం . ఇక డ ఉ - “ధూమజ స ల మర ం స ాతః
ా ఘః” అ ఘ సం ేశ ావ ంల ా సు ె ి నట ఉల ణ (స ష న, ఉగ న) జ లల
బయల ే , ౖ ధూమ ల ఘం ా ప ణ ం అ ఈ సృ ి బ ి ానం ా (మ శయం ా)
మ ం .

మ శ ధనుర బ ి త య |ే

ఆమ శయం ంచబ నుం డ వబ న ఉదకం సమ దం ా మ ందట.

త ా త మ దస న ిబం , పజనన వ మన ( ై.బ )

త ా త ాయ మ పః ప ర ా ద |

66
 అ ల కంల పస ా ప ర ం ఉదకం (ఉమ ర) రతమవ త న ట ా పర శ ర
నుం సృ ి ప ర ం సమ ో దకం రత ం కనుక సమ ోద ా అస ృశ ం ా తల ష ల
ఎవర ఈ ట ీ క ంచర . ఈ షయ "తద ిమ న "అ స షపర ం . ఈ సమ ద
సృ ి త ా త సహ తృ మంతం సృ ంచబ ంద ఈ ం ధం ా ద ష ంల వ ం ర.

హ తృ మంతస సృ ిమ హ తదశహ ామ జత పజ ప దశ హ | ( ై.బ )

ఈ మంతం ే ప ా ంపబ న పజ ప 'దశహ ' అంట ఈ మంతం ే ప ా ంచబ న ల

దలౖన ఆ ారం ా ప ా ంపబ న పజ ప అ ెప బడ ం .

మ ల ాల సృ ి
త ఇదమ పస లమ ీ | ఽ త జ ప ః| సక ా అజ యద ా అప ాయ |

పరమ త ే సృ ంచబ న జగత సమ దర పం ా పృ వంట ఏ ఇతర భ త శణం ల

ఉదకం అ ప
ె 'స ల' శబం బట ప ాయ న 'ఆపః' అ పదం క ాడబ ం .
అంట వలం జలం మ త సృ ా ల ఉం . ఈ ధం ా పృ శమం ల వల ఉద ా చూ ి
దశహ తృర ప న పజ ప “మనం లబడ గ ం ల , అ ద మ న పృ నుం ాణ
జ సృ ంచుటక శక ం ా ను ఎందులక ” అ ం దనం ే ను. ఆ దన ల ం వ న
దక సమ దంల ప ఘ భ త పృ ామ ం .

యద మృష| తదంత మభవ | యదూర మ దమృష| ా ౌ రభవ | యద | తదన దస ం|

( ై.బ )

ఆ పృ క ౖ గంల ఉన చు తగ లను ా ంచ అక డ ఉన ఉద ాలను

ధం ా మ రన స
ే ు ా సృ ంచబ న ానం అంత ం . మ
ి ట తన హ ా ౖ పస ంపజ ి
మ రన ేయబ న ానం దు ల కం ా ఉత న ం . దనం వల ఉత న మవడం ే ద ీ శబం
ాపృ వ లక ర ం .

త ా ం పృ ా మ సుర సృ ిం దర య |

ఆ పజ ప సృ ంచదల న ాణ లక ఆ ర గ న భ ం , ౖ పజ దన
అంట మనుష లను సృ ంచదల న ా ై సంబం ం న 'తపః' ప ా ల చన ే ి స యం ా,
ేహం ే గర రణ ే ి జఘన గం నుం అసుర లను సృ ం ెను. ఆ సృ ంచబ న అసుర లక
మట ాతల అ ఉం ఇ ె ను. అప డ అసుర లను సృ ం న శ ా న ంప ేయ ా, ఆ
న ంప య
ే బ న శ రం శ ా ా ా అంధ ారం గ న ా గ మ ను.

మనుష ల సృ ి
ఽ ామయత పజ | సత తప త| ంత ా నభవ | సపజన వ
ే పజ అసృజత| త ా మ
భ ాః| పజన ే అసృజ త| రమ ా ేప దుహ | యస తనూ ా ీ |
ాజ ఽభవ | ( ై.బ )

మ పజలను సృ ం ే ఇచ కల ా ై ప ాలచ త క న తపసు ే ి గర రణ

ే ను. పజ దనక సమర న రం నుం "భ ాః పజ ః" అ అత ంత బహ ళం ా పజల

67
సృ ించబ ర . ఆ పజల రక రవ ంచబ న ాతల ఆ రం ా ాలను ి ను. పజలను
సృ ం న శ ా 'జ ' చందు క ప ాశం ా మ ను.

ఽ ామయత| ంత ా నభవ | స ఉప వర న సృజత| ే ాజ ే ా ే ఘృతమదుహ |

యస ాతనూ ా ీ | మ ాహత| ఽహ ాత స ం రభవ |

మనుష సృష నంతరం వసం ాల మ అ న పరష సృ ి ప ా ంపబడ ం .

మ సృ ంచదల న ా ై ప ా ల చ త క తపసు ే ి గర రణ ే ,ి ఉపప లవలన ( న
క ల , పక ాల వలన) ఋత వ లను సృ ం న
ె ు. అన ా ఋత స ర ప న ాల మ యగ
పరష సృ ం న
ె ు. ఆ ఋత వ లను సృ ం న పజ ప క శ రం తన శ ా ా ా
అహ ా ల క సం ర పం ా మ ను.

ేవసృ ి కమం
ఽ ామయత పజ ... న ా నభవ | సమ ఖ ే ా నసృజత .... తదహరభవ | ( ై. బ .)

పజ ప ేవతలను సృ ంచదల న ా ై ప ా ల చన ర ప న తపసు ే ి గర రణ

ే ి మ ఖంనుం వ
ే తలను సృ ం ెను. త ా త ఆ ేవతలను సృ ం న శ రం అహసు ా మ ంద
"ఏ ే ౖ పజ ప ే హః య ఏవం ద దుహ ఏవ పజ ః" అ మంతం అన , ప ( ాల ), ఘృత( ),
మమ ల క ద పశం ి ం .

ా ౖ ఽభ | త ే ా ం ేవత ం య ఏవం ే ా ం ేవత ం| ద| ేవ ా వ భవ |

ేవతలక ేవత మం ఎల వ ం ో ప
ె బడ ం . ేవతలను సృ ం న శ రం అహసు ా
మ నందువల వ
ే తల హ ా కం ' ౖవ అభ ' అ ా శబ ఉచ ం ర కనుక ా
గం వ
ే తలక ేవత వ వ రం, మనక ' ా' అంట 'పగల ' అ వ వ రం వ ం .

ఏత అహ ా ణ ం జన | య ఏవమహ ా ణ ం జన ద| హ ా ే ా మర |

ే ాసుర లను సృ ం న శ ర ాల అహ ాత లయ య ెల సుక న ాడ ఎన డూ

శనం ందడ దం పశం ిం ం . ఈ సందర ంల ఈ జగత ను సృ ం ల పజ ప క
సంకల త క మనసు పశం ి ం .

అస ఽ మ ఽసృజ త| మనః పజ ప మసృజత| పజ ప ః పజ అసృజత| త ఇదం మన వ

పరమం ప ితం య దం ంచ త ేవ వస సం మబహ |

ఈ అను ాకం దట ప
ె బ న "తదస వ
ే సన కరత ా " అ త రం ౖ
యందు ఉపసంహ ంపబడ ం .

మన ే చూడబడ త న ేత ఽ త
ే త క న జగత అం న అన ా అవ కం ా ఉం ,
ాణ ల కర రణ ే మర ాత క న జగత ా సృ ంచ ఆ బహ మనసు నందు సంకల ం
ారంభ ంద , ఈ సంకల ం క న బహ ' వస స' మక డ అయ డ . "సత ం జ నమనన
బహ " ే బ ంచబ న బహ ార డ , ర ా క డ (ఏ ా ాల , ఏ ఉ ాధుల ల ాడ )
అవడంవల అత సంకల కల ల సంభ ంచవ . ా క ైన మ య శబ త బహ
సంకల దుల సంభ ా కనుక సంకల పరంపర ే ఆ త ా త మ ంత జగత సృ ించడం
జర గ త ం ాబట ఈ బహ "త ేవ వస సం మ బహ " అ గం ప ా ం .

68
 ఇంతవరక వ ంపబ ం సృ ి కమ లల ఒకట ా ా, మ సృ ి కమం ఇల ప
ె బడ ం .

బహ పరం, త ే ాభ ా| (ఆ.వ)

అ సూతర పం ా ఉపక ం సూత ఘటక న బహ ప ా వ ంచ “సత ం జ న

మనంతం బహ " అ ‘అను ా ఖ నం’ బయల ే ం . ( ా ఖ నం క ా ె య ే
అను ా ఖ నం).

త ా ఏత ా త న ఆ ాశస ంభ తః| ఆ ా ా య ః| ా ర ః| అ ాపః| అద ః పృ |

పృ ా ఓషధయః| ఓష ఽన ం| అ ప ర షః|

బహ ల ణ ఘటక న అనంతమయ న పదం ే ెప బ న బహ క అనంత

ప ా ంచ సృ ికమం వ ంపబ ం . "సత ం జ నమనన బహ " అ స ర ప ల ణం ేత
ెప బ న బహ ప రం, ఆ బ ఽ న న (బహ కంట న ం ా ) పరమ త నుం ఆ ా ా
పంచభ ల, వలన క న ఓషధుల , ఓషధులనుం అన ం, అన ంవలన ప ర ష డ
సృ ంచబ ర ెప , ప ర ష శబం ే కసృ ి కమం ెప డం ా , న , సమ సమస
కసృ ి సూ ంచబడ ం . ప వల మన గన క అన ార అ మనుష ేహం
కర జ లక అ ార గత ఉన దవడంవల క ా సూ ంచ
"అ త ర షః" అ ప ర ష సృ ి మ ందు ా ెప బ ం . ఇక డ "ఆత నః ఆ ాశస ంభ తః"
అనడంల తం నుం భక నపత ల బహ నుం భ త ాదుల ఉత న భకం ాలద ,
పరమ ే ఆ ా ా ఆ ారం ా ప ా సు డ అరం. ఇ ండవ సృ కమ
ి వరణ.

బహ ం నుం జగత సృ ించబ ం అ షయంల మ డ ా ల . ఇందుల ండ

ా ల ఇంతవరక ప
ె బ మ సూ ల అను ాదం ా ఇకమ ందు
ెప బడ త .

ఇందుల మృదట యం ,ే మృ (మను ) ఘటం ా ఆర ంపబ నట పరమ ణ వ ే

పృ ా జగత ఆరం ంపబ ంద య
ౖ ాదుల అంట ర . రద యం ే ర ద ా
ప ణ ం నట సత రజస గణత క నప న మహత , అహం ారం దల ా గల జగత ా
ప ణ ంద అంట ర . ం ల ర సర యం ే అన ా ల కంల ర వ ను ( డ ను) చూ ి
సర ం ( ామ ) అ ం భయప ర వ కంట సర ం న ం అ , ర సర ం ా ం
క ం . అ ే ర ా సర జగత కల నక అ ాన భ త న బహ మ య వశం ే ఆ ా ా
జగ ారం ా ిసున ట ంత ల ాదం. ఈ అ ాయం సృ ి ప ా ంచబ ం . ప ారం
సృ ి కమం మ ందు ా ఆ ాశం, ాయ వ దలగ ాట సృ ి కమం ా వ ంచబ , ఈ కమం
మ కల సంబం ం న ా ప
ె బ ం . దంల పకరణ అనుస ం సృ ికమం ధ
త ల బ ంచబ ం .

ఆ ా ఇదమ స లమ ీ | ( ై.సం .7-114)

దల ా గల యందు బహ వ ాహర పం ఉద ాల మ ఉన భ
ఉద ం బహ ా అ మ ల ాలను సృ ం ెన వ ంపబ ం . వల సృ ి సమయంల
ఉద ాల ిదం ా ఉ య ల
ె ం .ఇ అ ాంతర కల షయమ వ వస య
ె .

బహ కమహః|

69
 “బహ ేవ ఒక పగల ” అ ప
ె బ న బహ వ ానమందు (బహ ాలమ నంల ఒక
పగల అ క) న న పృ ా ల కతయ లక బహ సంబంధ న ా క అవ ానమందు
న న జగత క ఉత ప ా ా ల
ె సుక ఇచ కల ా మ నుల పర శ ర
అడ గ త న ట ా సూతసం త 9వ అ యంల ఉన "భగ ా ష య | కథం భ ః
సమదృ తద ా కం సమ న వదస ా ర తమ" దలౖన ాల అ ాంతర సృ ిల ఉద ాలనుం
పృ ఉద ంచబ నట వ ంపబ ం . అల -

అ ా ఇదమ స లమ ీ | (అ.చ.ప)

ఆ ా ఇదమ సన స ల వ| (ఆ. .ప)

దలౖన ఉ ాఖ ల ఉద ాలనుం సృ ి జ నట వ సు . ఈ సృ ి
మ కల , అ ాంతరకల న నుస ం పరస ర ల లక ం అన ంచు ా .

ఽ ామ యతనం ద| ఆయతన ా భవ | అ ా అ ా మ యతనం ..... ఆ ా

అ ాయతన ఆయతన ా భవ | ( ై.ఆ.ఉ)

ఆనందవ ల సృ ికమంల "అ ాపః” అ అ జల ారణత ం ెప డం వలన అ ఉదక

మ ల , అన ా అ వలన ఉద ాల , అ ఆశయత ం, మ సృ ిల ఉద ాల అ ార
బ ం అ ాంతర సృ ిల 'ఆ ా ఇదమ స లమ ీ ఆ ా ఇదమ స స ల వ' దలౖన
ా ా ల ే ఉద ాలక సర ారణత ం ెప డంవల అ ాంతర సృ ల
ి ఉద ాలక అ ఆ రం అ ె
ర దం ాదు. ఈ ధం ా పరస ర ధం లక ం ేల ాయణ ర ల ే ష ంల వ వస ేయబ న
ా మనం క వ వస ేసుక ం ం.

ఇ ే ర ా " ాయ ా అ ామ యతనం" ఉద ాలక ాయ వ ారణమ , "ఆ ౖ ా

ాయతనం" ాయ వ లక ఉద ాల ారణమ , అల చత ర, పంచమ, షష, సపమ, అషమ మం ల
ఆ త డ ఉద ాలక ఆ రం, ఉద ాల ఆ త ఆ రం, చందుడ ఉద ాలక ఆ రం-ఉద ాల
చందు ఆ రం, న ల ఉద ాల ా రం-ఉద ాల న లక ఆ రం, ఉద ాల పరను
ా రం-పరను డ ఉద ాలక ఆ రం, సంవత రం ఉద ాలక ఆ రం-ఉద ాల సంవత ా ఆ రం
అ ఈ ధం ా ఈ అను ాకంల వ ంపబ నదం మ సృ ,ి అ ాంతర సృ ి దం పరస ర ధం
ల ద మనం గమ ం ల ాయణ .

కథం బ సృజ జగత ర ం చ ాచరం సంగ ణ తద ా కం బ ప ణ వ ం వర| (సూ.సం.10)

దలౖన గంథం ే దట మస సరం, ండ మహత క సరం, మ డ

అహం ారం క సృ ,ి లగ భ తత తల , ఐదు క ం య జ ం య సరం, ఆర
ఇం య ద ాన ేవ సరం ఈ ఆర ాకృత స ాల ెప బ .

ఇందుల మ మస సరం "పంచ అవ ిత స రః పవృత ాదు జ ః” దలగ గంథం ే

ఐదు ల ా భ ం నట ఉం . అంట ఒకట వృ ల సృ ,ి ండ ప ా దుల సృ ,ి మ డ ేవతల
సృ ,ి ల గ మనుష ల సృ ,ి అ దు భ త త ి ా దుల సృ ి ా భ ంచబ నట వ ంప
బ ం .ఈ ధం ా కల ల ననుస ం బహ ప ారం ా జగత సృ ంచబ నట కనబడ ం .

70
 మ సృ ,ి అ ాంతర సృ ి ల ఇల ెప బ . బహ ా శ యష త ాలంల
ా అహసు ల (పగల ల ) ేవమ నంల 14గ ర మనువ ల గ ార . అందుల ఒ మనువ క
ేవమ నం ే 71 చత ర ాల ెప బ ం . ప ారం బహ ా అహసు అంతంల అ ాంతర
పళయం సంభ ం ఉద ాల మ తం ఉ . బహ ా క మ ారంభ ాలంల ఆ
ఉద ాల నుం అ ాంతర సృ ి ఆరంభం అవ త ం . మ పళయంల అన ా బహ ా నూర సంత ాల
అంతంల స ీయ సూకస న-

అంభః మ ీ గహనం గ రం|

దలౖన త ల ె ి నట ా ఉద ాల ా , సూ ా దుల ా ఎవర ఉండర

ెప బ ం . మ సృ ి ఆరంభంల

త ా ఏత ా త న ఆ ాశస ంభ తః|

దలౖన త ల ె ి నట పరమ త నుం ఆ ా ా కమం ా ఆరం ంచబడ త ం . ఈ

ధం ా మ కల అ ాంతర కల దం వ ంచబడ త ం .

ప ా ాంతర సృ ి
పజ ప ర ామయత పజ సమ ఖతః ( ై.సం.7)

అ ఉ ాఖ నం త ర ర గ పసంగంల ల
ె సుక ం. అ ఇక డ బ హ ణ
కమం ా సృ ి జ నట జ పకం ేయ మ ఈ ఉ ాఖ నం ఆ స ృ ంచడం జ ం . ఈ సృ ి
కమ సర ాణ సమ ి ర ప న బ ండం ేహం ా క న ాట ర ష ప ా ం ే "సహస ా
ప ర షః" దల ా గల ప ర షసూకంల క వ ంచబ ంద ెలప ప ర షసూకం క
అరం ప ా ంపబడ ం .

ప ర షసూకం
సహస ా ప ర షః| సహ ా స హస ా | సభ ం శ వృ | అత షద ాంగ లం|

సర ాణ ల క సంఘ తమనబ ే బ ండం ేహం ా గల ' ా ' శబం ే

య డబడ త న ాట ర ష డ బ ండంల అంతః ాత ల ా ఉన శబం సూ ంచబడ ం
కనుక అనంత న ాణ ల రసు ల క న అ గహణం (అ శబ మ ందు ా ప
ె డం)
జ ం య లక ఉపల ణ నందువల అనంత న ాణ ల జ ం య లల గ న ా ా
(సహ ా ః), ాదగహణం క ం య లక ఉపల ణ నందున అనంత న ాణ ల క
క ం యల క న ాడ (సహస ా ) ా ెప బడ త డ . ఇట వంట అవ క మహ దులకంట
ల ణ న
ై , త
ే ను న
ై ాడ ా వ ం . "ప ర ాన పరం ం " దలౖన త ల పరమ త కంట
న న మ కట లద ప ి ెం న ప ర ష డ ా ం .

సభ ం శ వృ | అత షద ాంగ లం|

ఆ పరష డ బ ండమ ళకర ప న భ అం చుట (అన ా ఊర ం ా,

అడం ా, ంద ా ిం ) ద ాంగ ళ శబం ే నబడ త అ క ం ఉం న
ె ు. అంట ప

71
 ెప శక ం ా బ ం అ కం ా అ ల ాలను, బ ండం ల పలక క ా ిం
వ ం ెన అరం.

ప ర ష ఏ దద ం సర ం| యదూ తం యచ భవ ం ఉ మృతత ానః| యద హ |

ఈ కల ంల ఉన ాణ ే ల ాట ర ష అవయ ాల కనుక, అ త న ాబ
కల ల క ాట ర ష అవయ ాల ా గ ం ల ప
ె డం ే భ తభ ష ద రమ న
ర ప న జగతం ఆ ాట ర ష స ర ప అ .

అమృత అ ప అ న పరమ త ాణ ల ే ా ా కర ఫల అనుభ ంప

ేయ ాసవ నఅ య న ఆత స ర ా క ి ప జగదూపర న అవసను ం ెను.

ఏ ానస మ మ | అ జ య శ ప ర షః| ా ో ఽస ా భ | ాద ా మృతం

భ తభ ష ద రమ న ర ప న జగతం ప ర షశబ ాచు న

ై పరమ త క మ మ
మత ా ఆ పరష అ ాసవ న స ర పం ాదు. ాసవ న ప ర ష డ మ మకంట
అత కడ. ఈ షయం ఈ ం ేప ా ంపబడ ం . జగదవ ా స ర ప న మ మకంట
అత క ైన ప ర ష మ డ ాల ల నూ గల ాణజ లమం లవ అంశమ , న
మ డ అంశల స ర పం శన ర త ఆపరష స ప ాశయం ే ఇ ఉం . ాసవంల "సత ం
జ నం" అ ే అప ను డ ా ెప బడ త న పరమ త క జగత చత ాంశమ న
మ డ అంశల స ప ాశమం ే ఇ ఉ య మట సగదు ాన, పరమ త ను లగ
అం ాల ా భ ంచడం త ర ం ాదు. బ త స ర ప దృ ల
ి ఈ కనబ ే జగత ల అల న ై
ఆయన మ మ మ తం ేత జగదూపం ా స
ి ూ ఉం ే . ఇ ాసవ ర పం ాదు. ాసవం
అప ను డ ెప డ " ాద ా మృతం " అను ాక త ర ం.

ాదూర ఉ ైత ర షః| ా ో ఽ భ ాత నః త ష వ ామ | ాశ శ అ |

ప ర మం రంల ెప బ న షయ రఢం సం మ ెప బడ ం . నుక

మంతంల ెప బ న ాత ర ష డ సం ార స ర ల ా ై అజ న ార న సం ారం సంబంధం
ల ా ై ఉన త డ ా ఉం ెను. అన ా ార డ ా ఉం ెను. అట వంట ప ర ష ాదర పం, లశ
ర పం మ య క న ై జగత సృ ,ి సం ాలను ె ం . పరమ త ాదర పం ా మ యల
ప ం ేవ ర ా ర పం ా ా ిం ెను. ేత ఽ ేత త క న అన ా ేతన న ాణజ తం
ాను, అ ేతన న , న సమ ర పం ాను అ సర త ా ిం ఉం ెను. అంట,
స యం ప ాశ ాత ర పం ాను, ేత ఽ త
ే త క న జగదూపం లశర పం ాను పరమ త
ా ిం ఉం ెన త ర ం.

త ా ాడజ యత| ాజ అ ప ర షః| సజ అత చ త| ప ా దూ మ ో ప రః|

ేత ఽ ేత త క న ఆ పరమ త నుం బ ండమ ేహం ఉత న ం అ ం . అన ా

ఆ పరష నుం ఆ ర ం ెను. త
ే న న ేవ ర ాదుల , అ త
ే న న న సమ ల ఈ
బ ండమ ేహంల ప ా సూ ఉండడంవల బ ండం ా శబం ెప బడ ం . ఇట ా
ే ,అ ే మ ా ఒ ా క ప ర ష డ అన ా ఆ ప ర ష డ సర ంత దు డ అ నఆ
పరమ త ఆ ధం ా వ వహ ంపబడడ ‘అజ యత’ అ ప అరం. ా ాంశం- బ ండమ
ే సృ ిం అందుల వడ ర ప ం న
ె ు అ , ఆ ాట ర ష డ అ కడ ా ేవ

72
 ర ా స ర పడ ా అ ను అ ఇంతవరక ాట ర ష వరన య
ే బ ం . ఇట ౖ
సృ కమం
ి వ ంచబడ ం .

ే ా వ ర ప న ిమ ట భ సృ ం న
ె ు. భ సృ ి అ క ఆ వ లక త ,
అసృ ఇ సప త వల శ ాలను సృ ం ెను.

యత ర ణహ ా| ే ా యజమతన త| వసం అ ా ీ జ ం| ష ఇధ శ రద ః|

ప ర మం ల ే ా శ ాలను, భ సృ ం ెన ె ను. ిమ ట వ
ే తల
ఉతరసృ ి త
ి లక యజం ారణం కనుక ఆ యజ ర ంచ బహ ద ాల ల ారణం ే
యజ హ సు సంభ ంచదు కనుక ఇంతక మ ందు ెప బ న ప ర ష హ సు ా వన ే ి
మ నస యజ ర ం ర . అప డ ఈ మ నస యజ వసంత ర త వ ను ఆజ ం ాను, ష
ర త వ ను ఇధ స ధల ాను, శరదృత వ ను హ సు ాను వన ే ార .

స ా ా స ప ధయః| స ప స ధః కృ ః| ే ా యజం త ః| అబధ ప ర షం ప |

ఈ ేక మ నసయజ ామ ప ా ంచబడ ం . యజంల ఆవహ య మ డ

ప ధుల , ఉతర మ డ ప ధుల , ఆ త డ సపమ ప ప ా ఉంట ర ె ం .
ప ధులన ా, "ప తః ప య ాప " అ అగ లక ల పల ఉంచబ ే పల స స ధల అ
వ ం ర.

ఈ ప ారం ఆ త క ి తం ఏడ ప ధుల . ఈ మ నస యజంల ాయ సప

ఛందసు లను ఏడ ప ధుల ాను, " దశమ ాః పంచరవ సయఞ ల ా అ ా ా త ఏక ం శః"
ేప ా ంపబ న 12మ ాల , 5ఋత వ ల , 3ల ాల , ఆ త డ తం 21 అ , యజంల
21 స ధల గల ఇధ మ ాను (21 ల 23 సంఖ గల స ధల సమ యం ఇధ ం) వన ే ార .
ా ే మ అ నపరష ప ర పం ా వన ే ినట ప ా ంప బడ ం .

తం యజం బ ి | ప ర షం జ తమగతః ేన ే ా అయజంత| ా ఋషయశ |

ాధ వ
ే తల , మంతదషలౖన ఋష ల సృ ి మ ందు త క ప ారం ా ే మ ా
ఉత న న ఆ పరష ప వన య పమందు (ప వ ను కట కర సం )
బం ంచబ నట ం మన క
ి ం ా ణ ే ార . ిమ ట ఆ ప ర షర ప న ప వ మ నస
యజ ర ం ర.

త ా ద జ త ర హ తః| సంభృతం పృష జ ం| ప శ ాయ ా | ఆరణ ామ శ |

అ ే ర ా ాయ ేవ క ఆరణ ప వ లను అన ా హ ణ (ల ) దలౖన ాట , ామ

ప వ లను, గ ాదులను సృ ిం న
ె ు.

త ా ద జ త ర హ తః| ఋచ ా మ జ | ఛం ంజ త ా | య స ా దజ యత|

మ నస న ఆ యజం వల ఋ ద, ామ ద, య ల , ాయ ఛందసు ల అన ా
స ృ ప ాణ ఇ స కల మ ఛందసు దలౖన ాజ యమం ఉత న ం .

త ా ద ా అజ యంత| భయ దతః| ా హ జ త ా |త ా జ అజ వయః

73
 ాకృత న ఆ యజంవల అ ా ల , గర ల , అశ త ాల (కంచర ా దల ), వల, కల ,
ల దలౖన ఉత న మయ .

యత ర షం వ దధుః| క వ కల య | మ ఖం మస బ హ | ా| వ ర ా వ ే |ే

ఈ మంతంల బ హ ణ సృ ి గ ం ెప మ ందు ా బహ ాదుల పశ ల ప

ె బడ
త . బ ండమ ేహం గల ాట ర ష సంకల ర పంల వన ే ినప డ ేవతల ఆ
పరష ఏ ధ న అవయ ాల క న ా ా ం ? అ ామ న పశ ావచు ను.
త ా త ా ార న పశ ల వ ా .

"మ ఖం మస " దలౖన ేఆపరష మ ఖం ఏ ? బ హ వ ల ఏ ? ఊర వ ల

ఏ ?అ పశ సుక త ా త మంతంల సమ నం ెప బడ ం .

బ హ ణ స మ ఖమ ీ | బ హ ాజన ః కృతః| ఊర తదస య ై శ ః| ప ం ో అజ యత|

మన ే వన ేయబ ే ాట ర ష డ పజ ప మ ఖం నుం బహ ణడ, బహ వల

నుం య డ , ఊర వ లనుం ౖ డ, ా లనుం దుడ జ ం ర వ ం ర . ఇక డ
ఒక షయ గమ ం . పజ ప మ ఖ ానం ఎవర పశ క బ హ ణ దుల ఆ య ా యల
అ ె ా ా , ఆ ా లనుం ఉత ను లయ ర ెప డం ఎంతవరక సమ తమ ,
బ హ ణజ ెం న ాడ అ అ ిం ే షణ ల బహ ణ ప లక అరం ప
ె డం ఎంతవరక
సమర యం ా ఉంద శం ార సమ నం ెప బడ ం .

"త ా ద జ త ర హ తః" అ ల ాయత సృ ికమ ెప డంల ఋ ా ల,

గ ా ా దుల దలౖన ఉత న నట ా ె ి న సందర ంల వ ం ఈ . అం ే ాదు
"పజ ప ర ామయత పజ ...అ వ న సృజ త" ( ై.సం.7-1పశ ) అ ల 'అసృజత'
అ ఉండడం వల సృ ంచబ న
ె అరం. " త ర ర ం మయ సృషం" అ వచనంల 'సృషం' అ
ఉన ందువల సృ ంచబ ెను అ అరం య కం ా ఉన దనడ ాక, ల కంల ఒక మ తృ గ ా
జ ం న ార దర ల ా జ ష, క ష గం ా క ం ా మ అ ారం
ేసు క డదు.

చందమ మన జ తః| చ సూ అజ యత| మ ఖ ంద ా శ ాణ య రజ యత|

ఆ ీదంత ం| ౌ స మవరత| ప ంభ శ | త ల ా ం అకల య |

ద , ఆజ ం మ న గ ద ా ల , గ ా ప వల,ఋ ా ల,బహ ణ మనుష ల ఆ

పరష వల ఉత న నట ఆ పజ ప క మనసు వల చందుడ , చ సు వల సూర డ ,
మ ఖం వలన ఇందుడ , అ అను ేవతల , ాణం వలన ాయ వ , వలన అంత ం, రసు
వలన దు ల కం, ా ల వలన భ , ల వలన క ల ఈ ప ారం ఇతర ల ాల
ఉత న మయ య ప
ె బ . సృ కమం
ి ఇంతట మ ిం ా , తర ా ా
పరష నప ా ా ప ా ం .

హ తం ప ర షం మ నం| ఆ త వరం తమససు ా | స ా ణ ర ాణ త రః మ

కృ వద య |

74
 సర ర ాల ా అన ా ేవ, మనుష శ ాలను ప టం ా ేవ, మనుష ప ర ప
మ లను క ఉం ఆ మల వ వహ సున ప ర ష ణ సర గ ణ ల ే అ క ా, ఆ త
వల ప ా ంచుచున ా ా ను ల
ె సుక ంట ను.

ప ర ాద మ జ ర| శకః ప ప శశ తసః| త వం నమృత ఇహ భవ న ః పం

అయ య ద |ే

మ లప ర ష న
ై పజ ప నం ే ా ఉప ారం సం ాట ర ష ఆ ర ంప
ే ను. ఇందుడ లగ క లందు గల సర ాణ లను ె యజ ను. ద క ఉప శ
ే ం ేఈ
ె ి న ధం ా ఆ ాట ర ష ా త ంచుక న ాడ ఈ జన ల మరణర త డ ాగలడ .
అమృతత ా ి ాట ర ష ా ా రం స
ే ు వడంకన మ రం లద సహస
మ త
ి ృ సదృశ న దమ త మనక ఉప ే ం . ప ర ష సూకం క అ ా ఏక ాక ం ా
అవ ాహన ేసు వ తం ా ాంశం ాయబడ ం .

"ఆ ప ర ష నుం ాట ర ష డ ఆ ర ం ెను. ఆ ప ర ష ే బ ం త క ే

ఆ రం ా ేసుక ఈ ే మ ా ంత దు న
ై పరమ త స య నమ యల బ ండంల
ఉం ే - ేవ, ర , మను ా ఉ ాధుల వడ ా ప ం ెను. ఈ ాట ర ష ే భ
సృ ం ెను. భ సృ ి అయ క ఇంతక మ ందు సృ ంచబడ వ
ే తల యజ ర హణ బహ న
ద ాల ఏ లనందున ప ర ష స ర ా హ సు ా మనసు ే వన ే ి మ నస యజ
ర ం ర.

ఈ మ నస యజ వసం రత వల ఆజ ప ా ( , ప శం) ర పం ా
వన ే ార . మ నస యజం వల ామ ప వ ల , ఆరణ ప వ ల ఉత న మయ . ఈ
యజంనుం ే ాయ ఛందసు ల , ర గ ా మ ల ఉత న మయ . త ా త ఆ ా ల,
అశ త ాల (కంచర ా దల ), గర ల దలగ న ఉత న మయ . ఆ ిమ ట
మ ఖ ద వయ ాలనుం బహ ణ వ ాల , మనశ ాదులనుం చందుడ , సూర డ జ ం న
ె ు.
ిమ ట మ ల ాల . ఈ ధం ా జగత ృ ి క ల
ౖ ణ ప ార ల ల నూ అ క
పకరణ ల ను, రత, గవత, ష ప ాణ ల నూ ధ త ల సృ కమం
ి వ ంపబ ం .
సృ కమంల
ి పరస ర ధం కల ల ే ప హ ంచు ా .

ఉ హరణల ఇంత ారం ా సృ కమ

ి ౖ వ ంచడంల త ర ం ఏమంట, ాన ాల
మ ందు ా జ ం అ నరర ాల ా మ ాయ , ఇల జంత వ లనుం పజ సృ ి జ నట ానూ
దలగ ఆధు క ల , తదనుయ య ల ప
ె న ా ౖ క ాఙ యంల ఎక లద
ె య య
ే డ .

సృ ి ర పణల పరస ర ల -ప రం
ౖ క ాఙ యంల క పరస ర లన ట కనబడడం మనం చూసు ం. ా
మ సృ ,ి అ ాంతర సృ ి దం వ వస ేయబ నందువల అట వంట ల అసమంజసమ
శం ంచ క డదు.

మం ా ాస ి ంత ప ారం సృ ి బ ం ే ౖ ఉ ాఖ ల ాక ాలౖ
అర ాదల ా ( య
ే పశం ిం ే ా ా ల ా) ెప బడ త . ఈ అర ాదలక

75
పశం ించడంల త రం ా , పమ ణ ంతర ధం లనప డ ా రమందు (పత ం ా కనప ే
అరమందు) క త రం ప
ె వచు .

ఉ ాఖ ం సత ఽసత షణమతంతం మ ఖ ాఽ ి న ో షః (తంత ా కం)

ా ాల ే ా రమందు వ ల ాను, అర ా లక పమ ణ ంతర ధం

లనప డ ప న న సు డ డక ం ా రమందు వ ను అం క ంచ వచు న ,
"ఏత ి ంసు పక సు ౖవ ా ర సత ం వరయ మః" అ తంత ా కంల ర ంచ బ ం .
సూతసం త వమ త ఖండ 10వ అ యంల ఇల ె ం .

ఏ ామ ాంత దః మయ వక ం న శక ే అల దుప గస జః ద వ మ హం|( .మ .ఖం)

సృ వరన
ి పసం ాల ఉన అ ాంతర ల ఉప గం ల వవడం వల వ ేయద న
ాద ె ం . ఇం ెందుక , ఈ పపంచంల ఉన ౖల ణ 'స ' శబం ే ెప బ ే ార శ శ
అధమ ారణమ , ఈ శ ఆ రభ త ై "పయ " శబం ే ెప బ ే పర శ ర డ ఉతమ ారణమ
" ర త ర ాం" అ మంత ష పసంగంల “ ౌ శ పరమ జగ రణ భ ౌ
పకృ ప ర ా ా ష వప "ే అ ర.

అంట సృ ి ఉత ా , సృ ి ౖ ా ఆ య ాణ ల ప పక న కర ే
ింపబ న, మ ా క ైన పర శ ర ే ారణమ ప
ె క రదు. న న న సృ ి
కమ లను బ ం ే ద ాల అర ా ల కనుక సహజం ా ధు పశం ించడమం ే
మ త ర ం గల ాను, అ ాంతర త ర ధం ా పమ ణ ంతర ధం లక ే సృ కమ
ి
బ ంచుటక పవృత న అ గ ం .ఈ మ ం ా ాస ి ం మర వ ాదు.

ఇంతక మ ందు ె ి నట ా అ ధ సల ల ( ధం ల సంద ా ల ) ా ా వ ే ి

సృ కమ
ి ప
ౖ త ం మ కల , అ ాంతరకల ల ే వ వస య
ే డం క దుర త ం కనుక
శం ంపద న ధం లనట, ఆ య ాస ి ం ల ధమ న ట ిం ప జనం
న మవడం వల అ ర దం ా పరస రం సమన య పరచు వడం ాస సంప యం.

ఉ హరణక ౖయ కల ( య, తర ాస ల ) ె ి న ఆరంభ ాదం, ాంఖు ల ె ి న

ప ణ మ ాదం క మక ర దం ాద ంత ల సమ ం ర . ేహంకంట అ క న
ఆత ప రం లద , ేహ ఆత అ , ఈ శ రం అను ిం న జ మ కర ల ఫల లను
అనుభ ంచ స ా ల ాల , ిద కర లను అను ిం ాపకర ల ఫలమ లను
అనుభ ంచ నర ాదుల లవ , ఈ శ రం శనమయ క ఫల లను అనుభ ంప ే మ శ రం
లద , ఇట వంట అ క భమల ే ౖ క కర లను అను ించక ఈశ ర ల
ె సు లక వడం త
ే
బహ ల క త ౖన ఉ ాసనయందు పవ ంచ ార ందర ంట ర . అల ంట ా గ ం
శ రల క కం రక మ ల ారణ న పరమ త నుం ఆ ా ాదుల , పరమ ణ వ ల
ఉత న నట , ాటనుం తదుప (ఉతర) సృ ా రంభం ఉంద ెప డం ా ేహవ క న (ఈ
ేహం నుం ర ప న, ర ా క న) స ర ా ి గ న కరృర ప న ఆత ఉంద మధ మ
అ ార ల అం క ంచ య
ౖ క ల ఉప గప ర .

76
 ఇక కరృత ర త న ా భ త న త ను బ ంచ మధ మ ార ల బహ బ ధ
గ తను క ంప య
ే పకృ , ప ర ష లను క ంచడం ా ాంఖు ల ఉప గ ప ర.
ఇం ా, ఉ ాస న (ఎవ ౖ ే ఉ ా ిం ల అట వంట) ఈశ ర ల
ె సు మహదహం ా ా
పంచ ంశ త ల దలగ ాట ర ిం ఉప గప ర అరం.

ంత ల బహ క స అ త ర ించ "త ా ఏత ా త న ఆ ాశ
సంభ తః అస ఇదమగ ఆ ీ , త ౖ సదజ యత" దలౖన సమ యం ఆ ా ా సృ ి
రభ తం ా వ ం ందంట ర . డ ా ర ల ఈ ా సమ ం ర " ర ే ప గః
ర హృతః" అ .ై ఉప ష ష ంల ర.

"మృల హ సు ం ా ై ః సృ ి ా న | ఉ ాయః వ ాయ ి దః కథం చ న"

"య య భ త ం ాం వ త ః పత ాత | ా ౖవ ప హ ా ా ా ా నవ ి |"

మృ (మను ), ల హం, దలగ ాట ే ఉప ాదన ేయబ న సృ ి ౖ తం

పరమ రత ల
ె సు వ ఉ ాయం మ త ా , సృ ి దం వ య
ే త న ాద ర.
ారణ మంట, సృ ి ఉ ా ించమ ా , సృ ి త యసు ను ందున ా వచనం లనందున
సృ ా దుల పరస ర ధం ా వ ంచబ న సృ ి ప య ల కంల ప ర ష లక పత ాత యందు
ధం ా వ త కల గ తదనుక లం ా చూపబ ం . ల కంల అ కమం ే అ క
ల ా చూడబ న స ా ల ఒకట అం క ంచద ం మ కట అం క ంచక డ అ యమం
లనట 'అనుదృ ాంతం’ సమయ న నుస ం సృ ి దం ఉండవచ సమ ం ర . ఈ
దృ ాంతంవల స ప ం ఏ ధం ా ాసవం ా ో సృ ి క ఆ ధం ా ాసవం ాద ంత ల
శ యం.

న సృ ి ా ా ం సృ త ర ం| ంత అ బహ ణ వ| ( ాం. )

మం ా ాస ి ంతం ప ారం క పమ ణ ంతర ధం లనప డ అర ాదలక

ా రమందు వ య
ే వచ ెప డం త
ే దం పమ ణ ల మ రన నందున (ఉతమ ఖ ాగ
పమ ణం కనుక) ఆధు క జన ి ంతం తరచు ా మ ర త ఉండడంవల ఆధు క జ న దృ ి
ర ంపబ న జగత ృ ి దసంస ృ ల ెప బ న సృ కమ
ి న ం ా ఉ బ ధకం ా రదు.
ఆధు క ల ంతమం సృ కమంల
ి దం ె ి , సృ ి మ ల ారణం ఉంద అం క ం ే ార
క ఉ ర , కనుక మనక ార ధుల ార . త ే క ావడం, సున ంల పసుప
క ి ే ా ాణ ావడం వంట జ నట ఆ సృ ి క అల స వ ద
ి ం ా జ ంద
స వ ాదం మ తం సుత ామ అం క ంచద న ాద ెప బడ ం .

నస ాజగజన ి ధ ం ామ శ ాః | న మయ వల ి న చ వల కర ణ |

ాణ ం కర ా న మయ చ మ సతమ ః ఏషః స ం ,ఇ ర రయః|

ాణ ల కర ప ా ా అనుస ం పర శ ర డ సృ ి ి లయ లను ేయడ స వ

శబ రమ , ఇ ే ర రయమ త పల క ా ద ా స భగ ానుల ె ా ర.

ఈ ప ారం ద సంస ృ ల సృ ి ర పణం ేయబ ం కనుక ి , ధ ంసలను గ ం

ర పణ ేయనవసరం లద , గంథ సర సృ ి ర పణ పసంగం మ ంచడ ం .

77
 ఇంతవరక ా ా ల ే య ా ధక న ధర మ , ల ాల భ ల కం ల పశస నద ,
భ ల కంల క రత వరం సర పపం ా య ంద , అందుల నూ భరత ఖండం అ
పశస నద , త ర ర వ వస ఇక ే ఉంద , త ర ర ప రస రం ా (వ వసక అనుగ ణం ా )
ద ా ాల ా ా ధ ా ల అను ింపద న ా ంచబ నందున అట వంట ధ ా ను ాన గత
' ' శబ ాచ న రత వరంల భరత ఖం ఉంద సపమ ణం ా ర ించబ ం .

*4 వ పకరణం సమ పం*

78
 5వ పకరణం
సృ ి ి దులక ధర ారణం
సృ కమ
ి ల వరణ త ా త సృ ి ి దులక ధర ం ారణం అ ామ న ం ా ర ించ
బడ ం , ఈ పకరణంల .

పజ ప ర ామయత పజ స ృజ స త ఽతప త స స ా నసృజత ( ై.సం.3-1-1)

సృ ా ల బహ ార పజలను సృ ం ల క తపసు ే ార . ై.సం.7వ ాండ పథమ

పశ ల సృ ి పకరణంల “అ న ౖ పజ ప ః పజ అసృజత” అను ప ారం పజ ప
అ మ అను ిం త మర ం ే పజలను సృ ిం నట ెప బ నందున ఇక డ తపశ బ
"అ మం” అ యజం అ అరం ె ా ఉం . అ ే బహ ార పజ సృ ం ల అ మం
ే అ ప అయ క క పజల , ప వల, న ద ా ల సృ ంచబ .మ ా యజ
ఋ క ల ఎవర ? ఆ కత వ అవసర న ప వ , ఆజ ం దలౖన ప ాల ఎల వ ?
అ శంక కల గ త ం . ా సమ నం ాట ర ష వ ం ే సందర ంల "ప ర ష సూకం"ల
వ ంచబ ం . అ ప
ె మ ందు ా పసుత షయ అనుస ం.

బహ ార పజ సృ ం ల ఇచ అ మ అను ించ ా మ ందు ా స ా ల

సృ ంచ బ ట.

ఽ ామయత పజ స ృజ స యమతప త| ( ై. సం.3-1-1)

ఇల స ా ల ఎందుక సృ ంచబ య ఆల ం పజలను సృ ం ే ఇచ ం ో ప ా యం

అ మ అను ించ ా, "సవయ న సృజత" ామర ం వల ప ల సృ ంచ బ ట.
మ పజ సృ ి ి ంచలద ఆ క -

ఽ ామయత పజ స ృజ స తృ యమతప త|( ై.సం.3-1-1)

మ ో ప ా యం యజ ను ానం ేసూ, ప ర ం ండ ార పజ సృ ి ామన యజం ేయ ా

ండ ార సర , ప సృ ి జరగ ారణ ట, అను ిం న కత వ ల ఎక డ ఏ ో ాల
ఉ అ ప ా ల చన ే ,ి "స ఏతం త ాద మపశ ". య ా సమ ి పర ంతం
అను ి ానన త లౖ, ప జ ే ి యజ రంభంల సంకల ం ే ార . “ ేన వక మంత
సంఘః త ాదః” త ల అంట ణ ి అ య గం ే న
ి యజమ అ అరం. ఈ
త ల ా ల యమ ల , షల ప
ె బ . ఇతడ ా పడ క టప డ "ఆ త ం
సుజ గృ స ప హవ యమ ప ష "ే అ ఆపసంబ సూత ప ారం "ఆ త ం సుజ గృ
వయ ం, సుమ ీమ , ాయన స స పబ ేనః ప నరదః" అ మంతం ఆహవ య
ా ం . ఈ మం అరం “ఓ అ ే ా! ం ర యం ా ం . సున త
అ కమం ా సుల ీ ంచగలర (స పనం ౖ త ంర ం ి ఘ ంస ) కనుక, అట బ ధను
ా సూ మ క ఉదయం ద ల ే ామ ా ఈయవల ిం ” అ ా ంచడం. ఈ ప ారం
అ ౖ ాను ం "అ ా ాం కృ స ి ర ామపహ ై " అ త క ప ారం అ
అ ప ా ే ి ం . “ఉషః ాల బ ఉ ద య త ాయ తజపః” అను

79
సూతప ారం ఉషః ాలంల ల దల సంభ ం న ో షప ారం "య త యద ి" దలౖన
ాయ త మం జ ిం .

ఈ ప ారం ఆ మం లను గతంల జ ించక వడం సర , ప సృ ి జ ంద

ర ంచు మ డవ ా అను ిం న యజంల త ై బహ ార ౖ మం జ ిం ర .
అప డ ఈ మంత జపం క న యజ ను ాన ామర ం -ే "త ౖ సపజ అసృజత"( ై.సం)అ ,
పజ సృ ం ర .

కత ను ాన ామర ం ేతనూ, అందుల నూ ా క ఉలం ంచడం అ ో ాల

లక ం ను అను ించడం ే బహ ార పజ సృ ం నట , వల ల
ె ం .

యతప స ా త ాదం వద పజ వ తద జమ నస ృజ |ే

అ , కత ను ాన ామర ం ే బహ ార ఏ ధం ా పజ సృ ం ె అ ే ధం ా డ
క మన ే ా కం ా అను ించబ ే యజ ల పజల సృ ంచబడ ారణమ స షం ా
ప ా ం .

అంట ఏ ఒక నం ా యజం ే ార ంట అత ే అను ించబ న యజమ ధర

సృ ి ారణమ ల
ె ం . అను ించబ న ఆ యజం ా క ఉలం ం మన అ ాను ారం ా
ా , పమ దం ే ా మ ధం ా అను ి ప త ఫల ఈయగలద క చ క ా
ెల ం .

ధర ం - సృ ి షం
యజం సృ ి ారణమ ామ న ం ా ెప బ , యజంల ఏ యల ే సృ ి షం
జ ంద మన బ , క ా ా ( ౖ ) క చ ంచ షయ లను షం ా
ెల సు వల ి ఉం . ల కంల ,ీ ప ర ష ల కల క వల క- ణత సం గం ఏర డ ం . ాలల
మ గ చుక ను ి డ ే ఆ ాల గటప రగ ా మర ం ా , అందుల క న
ప ర త ా ఏర డటం లదు. ా సృ ిల అన ా గర ంల ాణ ల ఘ వం ెం న
ిండర పం ా ఏర డడ ాక అందుల క న న ఎమ కల , ాల దలగ న క ఏర డడం
మనంద ె ిన .ే ట ారణ ట ప లక ామ న ం సృ ి స వమ మత
సమ నం ెప గలదు. అల ాక ఏ ఇతర పమ ణ లక చ ంచ య య న (యజ
గ న) ఇతర ష యల ేత ఏర నట ా వలం దం మ త వ సుం .

బహ ా వద క ా త దన ి న పజ ః ప య ఽ సన ాయ |

అ , ీ ప ర ష ల కల క త ా త అ ి న న (ఎమ కల ల ) వలం క-
ణ ల దవర ప ద ా ల సం గం ఏర , ఉత ాలంల మ తం "అసన ాయ "- అంట
అసుల (ఎమ కల ) క న ా జ సు ర ప
ె ారణం ం ర.

య రణ ం ఘృ ేవ య హ త ా దన ి న పజ ః ప య ఽసన వ ాయ |

అ సమ నం ె ం . యజంల ం ో న " ాయణ "ి అను ఒక య గం ఉం . ఆ

యగ న త ా త యజమ , అధ ర డ దలగ ార మలతను ేవ య గ ాలనుం
మం ొ ట బయల ర . ఆ సమయంల " ౌ ాద ం చత ా గృ త ి న ణ

80
 రణ ం షర బ వద " అ సూత ప ారం 'ధువ' అనబ ే ఆజ ాత నుం ' హ ' అనబ ే
ా త హ మ ాధన ాతల ల గ సృ ాల (ఆజ దవప ాలను గ ం ే ెం వంట కర ాత
లగ లతల) ఆజ గ ం , ఆ ాతల ప ా, ఘం ా ించ ల ా దర
సువ ా కట (అంట దుల మ )ి ఆ బం ారప ఉంగ ా “ఇయం ే కనూ దం వర సయ
సంభవ జం గచ , ఘృ ేవ ద ” అ సూత ప ారం మం ను చ ం ఆజ ంల ఉంచు ర . ఈ
హ ాత క శ రం. ఈ ఘృతం జ
ే సు . ఆ ారణంవల ఆ హ వ క డ కల వ .
ఆజ ర ప న జసు ను, ి ందు అ అరం. బ హ ణ ా ాను ారం-

అ వర ణస పత య ఆస , అ రభ య , స మభవ | తస తః ప ాపత ,
త రణ మభవ | ( ై. సం)

అంట, రణ (బం ా ా ) అ త
ి ృ ా యం, ఉద ాల మ తృ ా య ల . అ
ఉద ాలను కల ాల ం ాట క ,ి అ క తసు ఉద ాల ఉంచ ా అ రణ ం ా
మ ం . ప ారం "హ క-అ ”అ ాతల ఉన ఈ ఆజ ం శ రం. ఈ రణ ం ేజ అ
సంబ ం , రణ ఆజ ంల ఉం . ఆజ ం అ ియ న ానమ “ఏత అ ః
ియం మ” అ బ ం . అ య
ి న ఆజ ంల ఉం న బం ా ా ,
హ మ ాలంల వలం ఆజ మత హ మం య
ే ల సూతం.

సృగణ ఉపసంగృహ ఆహవ హ అణ రబ యజమ ర ి ధృ మన ా ా ష

త ా సత సవసః పస ా యనమ య ా |

రణ సృ దండంల ఉం ఈ మంతం ఆహవ యంల హ మం య

ె . అ ి
సదృశ న (ఎమ కల వల గట ానున ) రణ మ ందు ా ఆజ ంల ఉం హ మ ాలంల ఈ
ప ారం క న న రణ ం లక ం వలం దవర ప న ఆజ మత హ మం య
ే డం వల
ాణ ల గర ా ణ ాలంల అ ి నం ా త ఉ ఉత ాలంల మ తం అసుల క
పడత ర “త ా దన ి న పజ ః ప య ఽసన వ ాయ ” అ బ ం .

వల ే న ా ాంశం- క నదవ ర త న వల దవదవ క- ణత సం గం గర ంల

ాణ ల మ ందు ా ా ణ ఉత ాలంల అసుల పట ారణం రణ హ మం ే
ఆజ ంల మ ందు ా ఉం , హ మ ాలంల రణ ర త న వల ఆజ మత హ మం
ేయడ అ “తత ర సదృశమ జ ం అ ి సదృశం రణ ం త దం ాదృశ ం ఢ ం ఈశ ణఅ ి
య ”ే అ సూత ా ను ారం ా సృ ి ల
ౖ ణం ెప బ ం .

ఏత అ ః ియ మ యదృతం ే రణ ం, తస తః ప ాపత , త రణ మభవ |

వంట త ల ే ఈ పసంగంల ఘృతం క ాశస ం ెప బ ం . ఘృతం అ ల

ియ నద ెప బ ం కనుక ఇతర హ మద ా ల అన ా చర , ప ాదుల ప
ె బడ ప
హ మ యల ను య క ల ఆజ ార . ఆజ ఆ ధం ా ం ల ఆపసంబ
ప ా సూతం “ హ దమ స ాజ ం ప య ” అ , “ హ ” అ ాక ం నబ న
అ సంద ా ల నూ స ాజ ం-స ం ే గ త గల ఆజ (కర న ) దవ ం ా గ ం ల
ె ం . ఇం ే ాదు బ హ ణ డ ఘృత ియ డ క ల కంల ాడ క ఉండడం మనకంద

81
 ె ిం .ే “ఏష ా అ ా న య హ ణః" అ , బహ ణడ ా త ౖ ా న ా
స ర పమ ప
ె డ ారణం ా ప
ె వచు .

సమ ఖత వృతం
ి రమ త తమ వ న సృజ త ాయ ఛ రథనర ం ామబ హ ణ
మను ా ణ ం|

అ ; బహ ా మ ఖంనుం అ , బహ ణడ ఉత న నట ె ం కనుక
ఉత ాన ామ ం వలను, బ హ ణ డ అ స ర పడ కనుక అ ల ా బహ ణడ క
ఘృత ియ డ అనడం య క అ ి ం . ఇంక రణ ం క ప తనం ెప బడ ం . అ ,
ఉద ాల సం గంల రణ ం ఉత న ం కనుక స త ి దం ా రణ ం ప ద ం . ాబట
రజస ల ీఇ స ర ే రణ ంచవల న
ి సంద ా ల ఉద ాల ేత సు ర (
ేసు ర)అ “త ా ద ో రణ ం ప న " ( ై. సం) అ ె ం .

దవ ః ప మ రన ప హన త ణ జ జ
ై స మ క రవ న ా | ( .ధ.సూ 1-1-28)

అ ాంస ా దుల షయంల - ాంస ల హ ాతలక రజస ల చం ల స ర

సంభ ర ాను, ఉ ష ాతల (ఎం ాతల) షయంల ర ాను, మద మ త ప ా
సంస ర అ ే ర ాను ెప బ , "స ర దూ ి ం బహ ం ణ చు ః” అ
త క ప ారం ప త న రణ రజస ల స ర సంభ ం నప డ “త ా ద ో ” అ
ె ి నట ా జలం ే అ స షం. ఈ ప ారం ఈ సందర ంల రణ (సువర) మ మను
వ ంచడం జ ం . ఇక సువర రణ ఆవశ కత గ ం వ ాను.

బం ారం ఎందుక ధ ం ?
“త ా త వర ం రణ ం ర ం” అ సువర ర ప న రణ ధ ం ల
ం . ఈ సువర రణ ప ర ా ాల సమ ? కత వ సమ ? అ మ ం ా ాసంల రణ
ే ,ి కత రం (కత వ సం) అ ఆశం ం , వలం కత ర అ ే వలం కత అను ాన ాలంల
మత ధ ంచవల ి ఉంట ం . లక ే ఆ కత వ క గ
ౖ ణ ం ఏర డ త ంద ప
ె వల ి ఉం .
ావ న ఈ ాక ం ప ర ారం సం రణ ధ దుర రం శ ా మం వరం వసుంద
“సువర ఏవ భవ ” అను ఫల వల ర ం ర.

అందు మన సం ా ర కర ల ‘కర ’ అను సం ా రం ఉం . బ ల ంల వ

ె లక బం ార
గ ల చుటం ే ఈ సం ా రం వల న
ౖ ుం శ రం ౖ ళ ప ే మం వర సు వసుంద ,
శ ా ఆ గం క ఉంట ంద మహర ల అ ాయమ ెప వచు ను. ఈ ఆధు క ాలంల
ెవ ల సువర రణ మ ార ా న ాల స త వ తగ త ంద ఆధు క ాస తల ె ా ర ,
ల మం ా క య లను ధ ంచడం మనం చూసూ ఉ ం. సువరంల ా క ఉం . ా
(సువ ా ) వ ల ాం, ( ా ) ీ క ం ం! ఇ మన పసుత ప ి .

పకృత షయ వ హ మ ాలంల ఆజ ంల ఉం ే రణ ం అ ేజస వడంవల ల

పశస ం . ఇల ంట రణ దర ల వదుల ా మ ి ఆజ ంల ఉం ల ఇంతక మ ం ే
ెల సుక ం. అల ాక ం మ యక ం ఉం ,ే “యదబదమవద గ ా ః పజ ం
ప ా ాత ాసు ః” అను ాక ప ారం ల కంల గ ా ల నవమ ాల ప ా ాక ం పతన స వం
కల . అందు ేత మ ి ఉం ల “బదమవ ద గ ా ణ ం ధృ ై ” అను త క ప ారం

82
గర రణం అ ప జనం ఉంద ెప బ ం . ఈ ప ారం మ ి ఉం ల , వల గర ా ాల
లక ం రణ జర గ త ంద , ా ఆ రణ గట ా మ ి ఉం ే ాణ లక ఘపసవం
ి ంచద “ షర ”అ ంట మ ప ల ా ఉం ేట యల వల ఘపసవం
జర గ త ంద “పజ ం పజన య” అను ె ం .

వల గర ంల ఉన ాణ లక క న న ఎమ కల ఏర డ , గర ా ాల జరగక ం
స ాలంల పసవం ఘం ా కలగ యజ సంబంధ న య ారణమ ె ి నట ం . ా
కరచరణ అవయ ాల ( ాళ , త
ే ల దలగ అవయ ాల ) ఎల ఏర డ య పశ వసుం .
ాట యజ ారణమ ె ం దం.

అ హ తం హ య ేవ ంచ యజమ నస స ం త ౖ వత | ( ై.సం)

“ద హ ” “పయ ా హ ” ఇ ా ాల ే ంపబ న ద ద ాల
యజమ నుడ అను ిం ే అ హ తమ కర ల హ మం ేయబ న ఆ దవ యజమ ను
‘ ాల ంత ా క లబ ఉం ే ధనమ ’ ె ా ర. అ ే హ మ ాలంల హ మం ేయ ా
భస మవ త న హ మద ా ల ాల ంత ా క ఉం ే ధనమ ప
ె డం పత ర దం అ
శం ం , అ ీ క వంటద , ల ఉం న తసు నషం ాక ం
పజ దక ం కనుక సం నం క న ాడ నట అ ల ఉం న ద ా ల క న ంచడం
లద సృ ి ాధనమ ె ా ర.

త ి ంచ పజన పజనన ం ాఅ ః| ( ై. సం)

అ స ా ే న ఔషదులను అ ద ంప ే ం . క , అ “ఓష రనగ దహ ”

( ై.సం) ప ారం శం ం , “ స భ య ీః పజ య ” అ , అ వలం హకత ఉంద
అ ాయపడ త ర ా , అ ఉ దకత శ క ఉం కనుక , “ ష ాల ా దగ
ప ే అ ర ాల వర వృ ి ాత న భ యస ః మలయ ాశ ఓషధయః పజ య ” అ షం
ెప బ ం . అంట, ష ఋత వ ల ా ే దగ న ప ేశంల ంట వరఋత వ ల వ ాల
ప న ిమ ట మం మలం ా ప ర ం కంట ఔషధుల బయల ేరడం మనం చూసున .ే అ పత
ిదం.

అ ే ర ా, "య యం హ త ఏవ త ంచ ” అ ాయం ా న న అ హ తం
త చన సదృశ న కనుక ాసంల ా ాన (పగటప ట) -ప
ీ ర ష సం ా ం
ా ాలం గ న ా ెప బ ం .

ౖవ ాతస న జనయ |

ాతః ా న హ మం పజ దన సదృశ న . అంట, ాయం, ాతః ా న న అ హత

ామర ం ే ల కంల యందు త చనం జరగడం-అ గర ం ా మ రడం-గర స ాణ ల ఉత న
మవడం జర గ ం . ా గ ా శయంల ఉంచబ న తసు గర ం ా మ కరచరణ
కృ ర తం ా ( ాళ , ేత ల వంట లక ం ) ఉత న మవడం లదు.

యవ ౖ తస ి కస త ార ాణ క , వ ౖ తత జ య |ే ( ై. సం)

83
 త షపజ ప అ గ ా శయంల ఉంచబ న తఃప ణ మ న గ ా కరచరణ
ర ప నఎ కృత లను క సు ో అ కృత ల నూ ఉత న మవ ం . ఇట వంట కృ
కల న ే ామర ం త షపజ ప ఏ కర వల ఏర ంద శంకక “ఏష ౖ వ
ై స ా యజ ే
బ రప ష ే తస ఏవ ికస బహ ర ాణ క స వ
ౖ జ య ”ే ( ై.సం) అను
సమ నం ె ం .

అ హ త కర అను స
ి ున యజమ ేవర ప న త షను గర ా ణ ామ ా ే
త ష అ వ వహ సు ర . ఇతడ ప ాయం ాతః ాల ల “బ ర ప ష ే” అను
ా ా ను ారం అ క మం ల ఉప ానం అంట, ారన య
ే డం వల త షపజ ప గర మందు
“బహ ర ాణ క ”అ కర ాలను క సు డ.

వల ే న ా ాంశం- ఆ ప తం ాయం ాతః ాల ల ద ద ా లను హ మం

ేయడం వల ల కంల గ ా శయంల ఉంచబ న తసు గర ం ా మ పజ దన జరగ
ారణ ంద , ాయం ాతః ాల ల ఆ అ క మం ల ే ఉప ానం ( ారన) ేయడంవల
కరచరణ ద క అవయ ాల ాణ ల జ ంచడం జర గ ంద ె ి నట ం .

ఆధు క జ అందనట వంట ( వ ంచ ాధ ం ానట వంట) మ శంకలక

క దం సమ నం ె ి ం . పంచ జ ం య లల చ త ఘ ణ ల (కళ , ెవ ల , మ క )
ఉ . ఇ ఇం య ల లక ల ఒకట ా ప
ె బ ళ ాల ండ ండ ా ఉ . ారణ
ట? యజంల వ
ే త గ ల మరస ాతల . ఈ ాతల మరసం
గ ం ేటప డ ఇద దర ేవతలక ఒ క ాతల గ ం , ఆ త ా త హ మ ాలంల మ తం ండ
ాతల భ ం హమ ే ార . ప జనం అ -

బహ ా వద క ా త ేక ా వ
ే గృహ ా హ యన| ( ై. సం)

అ శం ం ,

య ేక ా గృహ త ా ే నరతః ాణ ా హ య త ా ౌ ౌ బ ా ణ ః ాణ ా ఏ
ేయ వ
ే ః| ( ై. సం)

అ ర . ఈ ప ారం మరస గహణ ాలంల ఇద దర ేవతలక ఒక ాతల గ ం , హ మ

ాలంల ండ ాతల గం ే ి హ మం య
ే డంవల చ ా ం య ల “త ా ే ంతరతః ాణః"
అ ల పల ఒక ఇం యం ాను, “ ౌ ౌ బ ా ణ ః” బ ండ ండ ళ ాల ాను
ఉ య ర. అ ే ఈ ప ారం ా మ డ ఇం య ల మత ఉండ ారణ ట?
వ
ే ల ఐంద ాయవ, వర ణ, ఆ ల మ డ ాతలను ఈ ధం ా గ ంచడం
ారణమ ె ా ర . మ పకరణంల -

బహ ా వద క ా త తయః ప హ ా ః|

అ ె ా ర. ల కంల ప వల ంటల ను మ డ ప వల మత హసం

భ ంచ ారణ ట అ బహ ాదుల ం , యజంల ేవతలక హ మం య
ే
ర ాతలల మర ా గ ార . అందుల ఒక మరస ాతక “ఉ ా ం ” ాత అ ర ఉం .
‘య ర ా ం ం హ న గృ , త ా తయః ప ం హ ా ః పర హ ీ
మర టః’( ై.సం) అ సూత ప ారం, ఆ ఉ ా ం ాతల హసం మర ా మ డ ార

84
గ ంచడం ేత ప వ లల మ డ మ తం- మనుష డ , ఏనుగ , మర టం ( ) హసం ఆ రం
ీ క ం భ ంచడమ ల
ౖ ణ ం ఏర ంద ెప బ ం .

“ప య గం” అ మ పకరణంల “ప ర అ ా ష ం ౖ ే ౖ ాఽ ి య”
అను సూతం ే వ ాహ మం ే టప డ వ ాహ మ ాతను స ే ( ండ ౖప ల పదునున క )ే
క ి ప చు ర . ఆ య సూర క గ రక ఉదక సంబంధ న ఔషధుల అ వృ రక ను
అవ ం అ "ఏతత ర ామ ా ేవ జగ శ రః సృ ా ౌ ఏ దృశం ౖల ణ ం ససర” అ షం ే
ెప బ ం .

సూర గ వరణ
అ ాఆ త కశ నమ మన ి గృహ న ాం ౌ ా మతః త ా ం ౌయ న పశ
పత ఞ ావృత హ తః త ా త త ం ౌ య పశ |

యజంల హ ానమ ర న ఒక మంటపంల మరస ాత హ మం సం గ ార . ఆ

సందర ంల క, మ అ మరస ాత అధ ర డ , ప ప ాత అ ఇదర ఋ క ల ె
ాత ే గ ం ఆ మరస ాత న
ౖ క ి ప హ ాన మంటపం నుం త ర ా ఉతర
వదక ర . ఇందుల క ాత ఆ త ానమ , మ ాత చందు ానమ ె ి న ారణం ా
ట క ి ప త ర ళ డంవల ప మ క న అస ం న సూర చందుల త ర క నక
పయ ణ నప డ చూడ ఎవర సమర ల ాక ర.

ౖ ండ మరస ాతల న
ౖ క ి న మ తలను ల ం ఆ ఇదర ఋ క ల
పత క ా కప ను ల ం హ మం ే ార . ామర ం వల ల కంల సూర చందుల
ా క న (త ర న) ఉద ం పత క క (పడమరక ) నప డ అందర
చూడగల గ త ర ారణం యజంల గల క, మన గ ల ాతల క ప ర ష
అ దం ె ం .

సృ ి ష పసంగం
జగ శ ర డ ప ట క ఈ ధ న జగ ై ల ణ కర ామర ం ేత సృ ం న
ె ట.
జగ ై ల ణ ం మ షం ా క వ ంపబ ం . ప ాణ రసు న, అ ో గంల మ త
ఇం య ల ండ ారణ అను పశ క సమ నం క ెప బ ం .

ద ణస హ ాన ా ధ ాచ త ర ఉపర ాన ానర ే ష ా ేశమ ఖ న ే ాంత ా న

ర హణ వలగహ ౖష ా న ఖన | (క.సూ)

హ ా లన ా హ సు ను ధ సున ండ శకట లను న

ౖ కటడం అ య కం. అట వంట
హ ానమ మంటపంల ద ణం ప
ౖ కటన శకట ంద భ గంల లగ త ల (ఉపర ాల
సంజల క న ) త ా . ాట షం ఏమంట, ౖన ఒక క ా శ
ే మ తం వ వ నం
ఉం ేటట ల పల గంల అ త ల క య నట ానూ బ హ మ త ప తం ా త ా . ఆ
ఉపర ాలను గ ం ఈ ధం ా సు ం .

ా ఏతద జస యద ానం ాణ ః ఉపర ాః| ( ై. సం)

85
 యజ ాలల ంపబ న హ ాన మంటపం యజప ర ష రసు వంటద య , ఆ
మంటపంల ంపబ న ఉపర ాల చ ఇం య ల వంటవ య , ఆ ారణంవల ాణ లక
రసు నందు, అ ో గమందు చ ా ం య ల సృ ంచబ య "త ా దధ ా రః ాణ ః" అను
ప ా ం . ఇం ా "సంతృణ " అ ఉపర ాల త ల లప గంల క ి ఉం ల
ంచడంవల- "త ా త ంతృణ అనరతః ాణ ః" అ ల కంల ాణ ల క చ ా ం యల లప
ాన క ి ఉంట య ఒక కట కలవక డద ంచడంవల ల కంల క
"త ా దసం ః" అ ఆ చ ా ం య ల ఒక కట కలవక ం ఉండడం తట ిం ం అ
ె ం . "అ వనయ " అ ఉపరవంల ఉద ా ఉం ల ంచడం వల, "త ా ా అంతరతః
ాణ ః" అ చ ా ం య ల ల పల ఆరత (త )క డ ఉంట .

"యవమ రవనయ "అ ఆ ఉపర ాలల యవ ఉం ల ంచడం వల,

"ఊ యవః ాణ ఉపర ాః ాణ రం ద "అ యవ న ం అన ం ా బలపద ం కనుక,
ఉపర ాల ఇం య ా ల కనుక యవ ఉపర ాలల ఉంచడం వల చ ా ం య లందు
ఆయ షయ గహణ ామర ం ఉం నట ం .

"బ రవసృణ " అ ఉపర ాలందు దర గ ఉం ల ంచడం ే ల కంల "త ా ల మ ా

అంతరతః ాణ ః" అ చ ా ఇం య ల ల పల ాల క డ ఉ . "ఆజ న ాఘ
రయ " అ ఉపర ాలందు ఆజ ర ఉం ల ప
ె డం వల ామర ం వల “ ేజ ా ఆజ ం ాణ
ఉపర ాః ాణ వ ేజ ద " అను త ను ారం ఆజ ం ేజస ర పం కనుక ఇం య లందు
ేజసు ఉం నట అవ ం .

హనూ ా ఏ ే యజస యద వషణన సంతృణ | ( ై.సం)

మ షవం ే టప డ మం గల కృ ా ఆ రం ా ండ ాషమ ల అ షవణ

ఫల ాలను ఉంచు ర . ాట ఒక కట తగలక ం ఉం . ఈ అ షవణ ఫల ాల యజ
ప ర ష నక దవడ ా య ల కనుక ట ామ ం ే ల కంల ాణ ల క దవడల క ర ా
ఉంట .

ఈ ధం ా సృ ి ౖల ణ యజయ ా క ా ను ాన ారణమ దం బ ం .
మ య మయ గ పకరణ సమయంల -

మం ా గ ణం గ ణం ా ాగశమ త ా దశం ా చర ణ సృణ ఉదగశం ాత ి రణ

ాణరంగ నక ికయ ంగ అ ం న ంగృహ న ం చ మ త ం ేవ ం స ర త చ ంద
స ా |ే (ఆ.సూ)

మ వ ా ( ెలట ర రను, పట వ ా ) ండ లక మ డ రల ా త ర క ల
ఉత ా అంచుల ఉం ేటట ప ,హ ా రణ ధ ం న ా ై యందు అంగ ష క ి ా
ళ మలత క ఖం లను గ ం "అ త ం ేవం" అను అ చ ందస న ఋక ఒ
ల ఆ మలతను ల ా . ప ారం క ఎల ంపబ ందంట-

ఏక క త రం ేఽయ తయ య ఽయ తయ ౖనం ేత ా ా
అంగ లయః|

86
 పథమ ప ా యం క ిక ల , య ప ా యం అ క ల , మ డవ ప ా యం
మధ మ ల ను, లవ ప ా యం తర ల ను ల ా . ప ర ం ం న ల ను
ఉత తర మ లల ట . ఈ ప ారం ే న
ి ందున, ం న లక మ గం
లనందున గత ారం లక వడం, అ ళ అంగ షం క యడంల అంగ ా ప ేక ామర ం
క ఉండడం తట ి ంద వ ంపబ ం .

మమ న ాలంల అ దు ప ా య ల ప ల ను అంగ షం కల సుండడంవల

అ ళ సమ న న ామర ం క ఉండడం, అ ళ ను క స వం ల కంల మనంద
క ఉండ ారణమ "స ా స ంగ ష మ ప గృ త ా త మ వ ఽ రంగ
స ా త ా అనుసంచర " అను వ ం .

యత హ స ా తస ా అంగ ల జ ర |

యజంల మమ న ాలంల అ ళ క ి మమ నం ే క ి న ళ కల ా
ాణ ల జ ార . ఒ ల ను మ నం స
ే ు ర కనుక భక న ళ కల ా
పడత ర . దర ప రమ స పకరణ సమయంల -
"అధ ః ప పజ స|"

"త ా రను ప ావ " (ఆ. .సూ.)

‘ఓ ఓషధుల ా! ర ప ర ం ఉద ాలవల జ ం న ారయ ర . ఇప డ క ఉద ాల

క డకన ా ఉండం ’ అ ఉద ాల ి ా ( ిం ) తడ ా . ిమ ట "జనయ ై
సంయ " అ , ఉద ాల తడపబ న ిషమ ! ను హ ాంగ య మరనం ే సమ - కరణం
ేయడం అ ా ారం క- ణత శమం ా పజ త సం ఉప గపడ ంద ఈ
వ ం .

జనయ ై సంయ హ పజ ఏ ౖ ేన ర| ( ై. బ )

అల ాణ లక మ ంసం త క ే (చర ం )ే ఆవ ంపబ ఉండ ారణ మ ం

"త చం గృ ష " అ మంతం ప ా న ల లక ం సమ నం ా ఉం ేట
సంస ం . ఆ సం ా ర షం ే "మ ం స ఏవ తత చం ద ,త ా త మ ం సం ఛన ం” అ
ల కంల ాణ ల మ ంసం త క ఆవ ంపబ ఉంద ే ం .

యజంల ధువ ాత అను ఒక మరస ాత ఉం . ఆ ాతల ఆద ం లందు ౖ ా నర శబం గల

"మ ానం ఽఅర ం" అను మంతం ే మర ా గ ం ల "ఉభయ ౖ ా న గృహ "ే అను
ం . ామర ం ే ల కంల ాణ లక ఉపవ అ న, ా ా ఇం య లక మ కత ,
అంధత , బ ర కృత న అన ాలను ా సున ై ే సగం కృ ర ం . అ ోవ
అ న ఇం యం మలమ త ధమ ప ైన అన ా ా సూ ే సగం కృ
ర ంద "త ా దుభయతః ాణ అధ ా ప ాచ " అ వ ం .

అల ఆ ధువ ాతను ల గడ మృత ే యజ ాలయందు ంచబ న ఖ రమ సంజ క న

కయందు ఇతర మరస ాతలను ఆ ా ం , మ తం వలం భ యం ే ఆ ా ం ల
"ఉ గ ా ద అను ధువః" అను ం ం .

87
 త ా ద ా ః పజ ః ప ష మ ం ః|

ఈ ప ారం ా గల గ ాదన ర ప న ౖల ణ ం ల కంల గల గ ా ర ప న ాణ ల

క న న ెక ల భ యందు గమనం ే ాయ , మనుష ల మ తం ాదప శ
ే మందు గల
మ ంసం గమనం ే ార వ ం .

ల కంల గ ా ల ఎల వృ ందుత యన సంశయ సమ నం ా ఇల

ె ం -

ప బ హ ణస ేజ ౖ బ హ ణః ేజః పయః ేజ ౖవ ేజః పయ ఆత న ే - అ ో పయ ా ౖ గ ా వర

గర ఇవ ఖల ా ఏషయ తః| ( ై. సం)

యజంల త ల ప వ ీ క ం . బ హ ణ డ అధ యన, అ పన పయ క న
ేజసు కల ాడ కనుక పయసు క జ
ే స ర ప కనుక జ
ే ర ప న పయసు ను
ేజ ర ప న బ హ ణ శ రమందు ఉం నట అవ త ం . మ య "అ ో పయ ా ౖ గ ా వర " అను
ే త ల గర ర పమవడంవల ఇతడ ీ క ం న పయసు ే ల కంల గ ా ల వృ
ందుత . "ఆ న వ తద రయ " ను క వృ ం ంచుక ంట డ . ఇల మ
ఉ హరణ ఉం .

గ ా అనుపజ ః పశవః పజ య |

ఇంతవరక ఆ య గ లందు అన ా మరస ాతలందు గల మ హ మం ేయ ా క న

సృ ి ౖల ణ ె ి ఈ అను ాకంల వలం గహ ాతలను పశం ించ ాతలను అనుస ం
ఉత న న సృ ి ౖల ణ ం ెప బడ ం . యజంల మర ా గ ంచు మరస ాతల అనబడ
గ లగ ం ప వల (పజల ) ప డ త ర అ ామ న ం ా ె ి , ా ారం ా క
ె ం . "ఉ ా శ న ా మ వజ వ య ా మ పర ాఋత గ కశ ా ఆ త గహం ావః"
అ , ఉ ా ం ాత, అంత ా మ ాత అ గ లల మర ా గ ంచడమ య ే ల కంల
కల , ల పడత .

కగహ, మ గహ సంజ గల ాతలను గ ంచడంవల ల కంల మనుష ల ప డ త ర.

ఋత గ లను గ ంచడంవల ఏకశ ాల , అ ా ల ప డ త . ఆ త సంజ క న ాతను
గ ం నందున వ ల ఉత న మవ త .

ఆ త గహ భ ా ఋ రృహ ే త ా వః ప భ ాః|

ఆ త గహ సంజ క న ాతను అ క మం ల గ ం నందున, ఆ ాతగహణం ా

ఉత న న " ావః ప ం భ ాః" అ ల కంల ప వ లల వల ప ా ప
ె బడ
త . గహ గహణంల ంపబడ ఋఙ ం లల భ ష అంట ల మం ల అరం.
వల షయంల భ ాలంట ప వ అరం. గహణ ాధ లౖన ఋక లక , వ లక ‘భ ష’
శబ ాడడం సమ త న ామ ం మ త అ .

య ర ా ం ం హ న గృ త ా ౌ నజ జనయ |

ఉ ా ం గహ సంజ క న ాతల మ డ ప ాయల మర ా గ ంచుట ే ల కంల

కల ం ంట లక మ ంట మత ఒ ప ా యం సం కంట ా మ ంట

88
 ం మ తం ప టంచవ అ ర . "అ వ భ య ీః" అ అన ా మసంజ క న ాతను
గ ంచడంల " ర ా ం " అ ఉ ా ం ాత గహణంల త సంఖ నబ న ధం ా
యందు సంఖ షం నబడనందున ననుస ం ఉత న మ ల షయంల క
ప త సంఖ లక ం ఎక వ సం జ ంప ేసు య అన ా మ ాత ామ ం ె ా .

ి ా ఏషయ గయణః ప తః కల య గయణ ఉపద త ల ాదృ య ద ి ప తం త

ఉప వ దృ వ త | ( ై. సం)

యజంల ఆగయణ ాతల మర ా మ ందు గ ంచుట ే ఈ ాత త

ి ృ ానం ాను,
తర ాత ో ణకలశ అను ాతల మ గ ంచుట ే ప త ానం ాను వ ం ర . ఈ ండ
ాతలల ితృ ాన న ఆగయణ ాతల మం ఎం ే ప తకలశ అను ాతల ం ితృ
ా య న ఆగయణ ాతల మ గ ం ట. ఎల ె ా ర ? ల కంల ణం న వృ గల
తం పత ెంతక ే నట ప త ా య న ో ణకలశ అను ాతల ం ితృ ా య న
ఆగయణ ాతల మ గ ం ల ం ం .

యత లశ ఉపప గయణ దృ య ద ప తః ితరం త ఉప వ దృ వత |

అ ే ధం ా ప తకలశ అను ాతల మం ఎం ,ే ల కంల ణం న వృ గల ప త డ

తం ెంతక ే నట ితృ ాన న ఆగయణ ాతల ం మ మ గ ం ట. వల
వనవృ ణం నప డ తం కమర వదక , క మ ర డ ణవృ కల ా ై ే తం దగరక
ే ాల ె ి నట అ ం .

ఆ ా ఏష యజస య గయణ యదృహ ా కల పద గయణ దృ య నఏ ా

యజం ష | ( ై. సం)

ఆగయణ ాత యజంల గ లల మధ వ అవడంవల యజ ఆత వంట . ఇతర గహంల

ా ో ణకలశల ా మం ి ఆగయణ ా నుం ాటల గ ఆత క ట సం నం
ే ినటవ త ం . ఇక డ మ షం గ ం . మృణ య న ఆగయణ ా హమ ాధనం
ాక వడం వల ం సూ ర మయ ాతను దం పశం ి ం .

అ జ ా ఏషగృహ ే య గయణ ాల దృ ాయ న హ త ా ద ణ ఽ జ ేన
బహ |

ర మయ ాతల మరసం గ ం ేటప డ ం ే మం ల వ

ే ాచక పదం
ఉన ట ా మృణ య న ఆగయణ ా ల గ ం నప డ " ే ా ా దశస" అ మంతంల
ేవ ష ాచక పదం లనందున ఈ ా ఆగయణం, ఏ ేవతక ెం న ె యనందున
హ మం య
ే క ర మయ ాత ే ార . ఆ ారణం వల 'గ ణఽ జ ేన బహ ' ఎవ వలన
గర ం ఏర ం ో ె యనందున ఆ గర ంవల జ ం న వ బహ - బహ ణ
ల త డ.

ష ంల ఇల వ ం ర - అ జ త గర ం ేవ షం ె య ఆగయణ ాత
సమ నం. కనుక ఎవ వల గర ం ఏర ం ో ె యనప డ ఆ గర జన వ ఏ ధం ా బ హ ణత ం
నుం ప త ంచత న ా ో ఆ ప ారం ా ఆగయణ ా క అవభృథ ే ా సుక ళక ం
య గ ాలల డ ర. వల భర ప ాసం ళ ా జ ణ వల క న గర స వ జ

89
భష డగ న , కనుక ీ ల జ గత ా ర ంచద న ార అ ాయ ౖ ె యజ ం . ఇంతవరక
ౖ క న కర అ ధర ం సృ ి ఏ ధం ా ారణ ం ో ఏ ఏ అ ాంతర కర లవల ఏ ఏ ల
ౖ ణం
ఏర ం ో సంగహం ా ర ించబ ం . ఇక అన ా దుల ా మన క ి క యజమ
ధర ం ారణమ ర ించవల ి ఉం .

ధర ం ి ారణం
బహ ా వద క ా త దద ఓషధయస ంభవ .....ఓషధ మను ా ణ మన ం ......
పజ ప ం పజ అనుపజ య | ( ై.సం.3వ ాండ)

ఏ ారణం త
ే ఉద ాల వలన ఓషధుల ఉత న మవ త , ఆ ఓషధుల మనుష లక
అన ం ా ఎందు ర , బహ ను అనుస ం పజలల ఉత న మవ త ర అ ం న
బహ ాదుల "ప ాన బ య " అ పరసంజక న అ ాహ గ ల గ ంచడ ారణమ
ర ిం ర .

యదృ త ద ష గృ ....|

అ ాహ గ ల ( మరస ాల ) గ ం ే ాలంల ‘అ సంబంధ న ఓషధుల సం ను

గ సు ను’ అ అరం గల మం నుచ ం గ ంచడం వల "త ా దద ఓషధయస ంభవ "
అను ే అ సంబంధ న ఓషధుల సంభ సు య , "యదృ ష భ ా పజ గృ
" మంతం ే మ గ గ ంచడంవల ఆ ఓషధుల మనుష లక అన నవ "యదృ
పజ భ ా పజ పత గృ " అ మంతం ే మ గ గ ం నందున "త ా త జ ప ం పజ
అనుపజ య " అను వల సృ ా ల బహ ఏ ధం ా ాణ లను సృ ం ె అ ే ధం ా ట
పజల సృ ంచబడ త ర య వ ంచబ ం .

"య ౖ పరన సు వ ష ే వం యజ యజమ య వ ష ” అ దర ప రమ స పకరణ

, ఏ ధం ా నల ఘం సువృ ి ఇ ం ో అ ే ధం ా యజం స ా ాలను ఇ ంద ె ం .

య ౖ పరన సు వృ ిః వృ ా పజ భ స ా ామ సంప రయ , ఏవ వ సతస స ా ామ

సంప రయ | ( ా.చ.ప)

ఏ ప ారం పరను డ వ ం పజల క సర కలను ర సు ో ఆ ప ారం ా ాఠక

చయనమ కత వ సర ామ లను ర గలదు అ ె ం . పజల అన ా దుల రతక ౖ క న
యజ అను ించక వడం ారణం అ "యజప మృషయ ఏన ాహ ః" ( ై. సం) అ మంతం
స షం ా ె ం .

యజప మృషయ ఏన ాహ పంచ శ

ౖ కర ణ హ | (ఆ. .సూ)

యజంల అ దవ న ద ణ ాలంల ఆ ధమంటపమందు గల అ ధయమను

అ యందు ౖ మం ల అ దు శ
ౖ కర ణ హ మ ల య
ే . అందుల దట మంతం
శ కర - ఓ శ క ా ! అ ం య దషలౖన మహర ల ఎప డ ల కంల "పజ ర ా
అను ప మ " పజల అన ా దుల లక సం ిసూ ఉంట అప డ యజ గ తగల
యజమ ం ార . ారణ అంట-

90
 "వస వస జ ా యజత" అను వచ ను ారం జ మ మ ఖ ాలం వసంతం అ ,
అట వసంత ఋత వ ల ైత, ౖ ాఖ మ ాల ంటల నూ "మధ ా పప ౌర ాధ" అ యజ
ేయక వడం అ అప ాధం ే న
ి ందున ార ం ంపబడ ర వ ంపబ ం . వలన
యజ ను ానం ే అన ా సమృ కల గ త ంద ే ం .మ ఉ హరణ ఆర ణ త క ాఠకమ
కత వ ల -

ప తవనః ప ాజమ స ే ి ై ాం ప అ ర వతం మహస మ దం వర ణ ి ద |ే ా

ఇ ే క రర ణ ా రభ |

అను ంపబడ త ం . అన ా ద ాప తం క న ఋ క , యజమ నుల

అ ఉ ే ం మయ గం ేసు ర అ అరం.

ఏ ాం మయ ా ం ి ాలకః పత ః - ప ాతన బహ వతం ఏతత ర అ ర |

అంట కల క ౖ క కర లక ాలక ైన ప ాతను ైన బహ ఈ కర ను ర సు డ.

ఈ క ా ను ాన ామర ం ే పరను డ సర ాణ లక సృ ి వ ఉదు క డ వ త డ ..
అందు ేత -

ా ఇ -బ మంత ఏవ, ధర ణష -య గగృ ష , ఆరభం- ౖ క కర ణ రబ ం, క ః-శ ా బభ వ ః|

అ ష ం. అన ా బ మంత లౖన ంసుల మ త య గ గృ లందు ఇట వంట ౖ క

కర లను ఆరం ంచ సమర లత ర . అన ా బ మంత లౖన ంసుల ల కంల
సర ాణ లక అన ా సమృ సం య ా ౖ క క ా ను ానం య
ె ల ె ి నట ం . ఈ
షయంల మ ఉ హరణ-
ే ా ౖ సతమ సత ే ాం దస త ఏ మ ా ం పం మపశ ావ ప ాత
మజనయన సు ష త భ ం సమ ావయ యజ దు త మజనయ యజ మహ ఇ ావ ష
యన భ సనయ వషట ణత ౖ ... ే శః ా ా యన| ( ై. సం)

ేవతల ే సతయ గంల ఒ ా క క

ౖ ల ం ే అ వృ ి సంభ ం ం . ేత అ
క లల గల సశ మ ల ి ం ణం . ఈ ో ా ప హ ంచ వ ాలను ంద
మంత పంచ ా , అన ా- (1)ఆ ావయ (2)అసు ష (3)యజ (4) యజ మ (5)వష అ
ాట ాసం ే ెల సుక ర . అందుల ‘ఆ ావయ’ అ మం రణ ే త ర ా ప టం ర .
‘అసు ష ’ అను మం రణ ే ఘ స ంప ే ార . ‘యజ’ అను మం రణ ే ర ప ను
ప టం ర . ‘ యజ మ ’ అను మం రణ ే ఉత టం ా (ఎక వ ా) వ ంప ే ార .
‘వషట రం’ ే ఉర మ లను ఉ ం ర
ే .

ిమ ట గత న (అ క లల గల) సస మ ల వృ ం . వలన
సువృ ి ాధన న మం ల క న ౖ కకర ల సు ారణ ల ే ం . అంట ౖ క న
కర అ ధర సృ ి , సృ ంచబ న ాణ ల అన ా ర ప న ి ారణం. య ాను ానం
ే ార రంభ, ఊర సం ేసు ర ల కప ాద ఉం . ా అ జం ాదు. ఒక ళ ే ఆయన
అరం ె యక , ే ం ేఋ క లక ె యక క ఆ మం ల ఉం ే అరం ల

91
 ాల వం ఉం . శ
ే మంతక , సర ాణ లక మం కల ా అ అందుల ఉన అరం. యజంల
ంచబ ే మం ాలను ప ఈ సత ం ె యగలదు. ఉ హరణ -

అశనయ ి ా హ ా ఉగం వచః| య ే అ ఽయ శయ రజ శయ హ ాశయ తనూర ా

గహ గం వ అ ావ ం ే షం వ అ ావ ా | ( ై. సం)

ఇ మ డ మం ల యజంల ఉపసత ల య ాలందు ంపబడ త .

సువం ే ఆజ ా నుం ఆజ గహణం ే ి "అయ శయ " ఇ మ డ మం ల మ డ ల
మ డ ఉపసత ల య ాలందు హ మం య
ే . ఈ మం రం ఇల వ ం . ఓ అ ! ల హం ేత,
రజతం ేత, సువరం ేత ంపబ న శ ాల ే ఉగ ాక లను, ే ష ాక లను న ంప ేయ ాక!
ఉగ ాక ల అన ా అన ా దుల లక అ ర లౖన, ి ా ార లౖన పజల ే పల కబడ ాక ల .
వధ, ద హ ణవధ వంట ా ా ే న ా ాత ల ే పల కబడ ాక ల ే ష ాక ల . ఈ
ండ లౖన ాక లను న ంప ే ిన ాడ వయ వ .

ా ాత ల అట ా ా లను ె ా ా అ సంశయం కలగవచు ను. ా ాల న ంచ

ాపకృ లను పకటంచు వడం ాయ తం ా ఆపసంబ మహర ల ఈ ధం ా ప ా ం ర.

ఖట ం ా క ాల ాణ ా దశ సంవత ా బహ ామం ప త ా చ ణః| ( .ధ.సూ.4-4)

ఖట ంగమ ా పతమందు ప ద
ి ం. బహ హత ే ిన వ ఖట ం ా ద ణహసమందు,
క ాల అన ా తన ే హత ేయబ న బ హ ణ రసు ను ామహసమందు ధ ం "క ా చ ణః"
తను ే న
ి ాపకర ను పకటంచుక ంట ట రం ామంల ప ం ల ప ాశరస ృ ల
ెప బ ం . తను ే న
ి ా ా పకటంచుక ంట చరణ రం గృహ రంల లబ ల ,
బహ ఘ తక డ క ల ల ను, ాలల ను, ామనగ ాల ను, త వ ల ను, ాలల ను వ ాలల
తన ా ా పకటంచుక పణర ప న సమ దంల ా నం ే బహ హత నుం
మక ౌ డ. వలన ా ాలను పకటంచడమ ాప మ ారణమ ఆపసంబ
సూత ార ల ె ి నటం . ల కంల క ' ే న
ి ాపం ె త ం ' అనడం ార జ నం. ా
ామ న ం ా ా ాలను పకటంచు ర . ప ణ ా ా లను మ తం స యం ా ెప వడం, ప కల ా
పకటంచడం వంట ే ార . ా పణ ా ాల గ ం ెప క ంట ప ణ ం త ం . పణం
క డదు కనుక ప ణ ా ా లను ెప క డదు. ాపం ా కనుక ాప ా ా లను ె ా .

“ధర ః ర ర ”
ాయ ేన నశ ా ా సుమ న ి (స ృ )

అ ాసం. పకట ా ా ాల న ంచవ . ా ాల న ా పరంపర ా ఆత త

ెల సు వ అ ా ాజ లడ . అ ార సం ాదన సం పకట ల కంల ం త డవ డ.
ాపమ చ ం న మ
ి ట ఇట షమ ప ి ఏర డ త ం . కనుక ా ాచరణ మ ం ే సు మర
ేసుక ా ాలక దూర డ ా ాల ాయణ ప షత ల "య వృ స " దలౖన మం ల
ఉప ే సు .

య వృ స సంప ి తస దూ ాదం ో ా ఏవం ప ణ స కర ణ దూ ాదం ో ా | ( ై.ఆ. .ఉ.)

92
 ల కంల ఉ వనమందున సం ంగ వంట వృ ల సుగంధం ాయ వ ే దూరం ా ఎల
సుం ో జ మ ప ణ కర ల క ఆ ప ారం ా మనుష ల ాన క ం దూరంల ఉన
స రల ా ఆక ంచగలదు. కనుక తప క ప ణ ం అను ిం . ఇక ాప షయం ల కంల
గరమందుంచబ న అ ి రను ( ద ి అంచు ౖ వ ే ల అందుల ఖ ) ఉం ద
ఆను టడంల ఉం ే కషం ల బ ం . ా ల దృఢం ా స ృ ాద ే దం
అవ త ం . దృఢం ా స ృ ంచక ం టల పయ ఆ ల ప ం. ప గలం. ఈ
ప ారం ఉభయ ల ాను దుఃఖ సంభ ంద పరష డ ం ం నట ా ా ఆచ ం
పకట ాపంనుం మక ై ల కంల ం త డవ డ . పకటంచక ే నరకల క ా ి తప దు.
కనుక ఉభయ ల ాను దుఃఖ పర వసన మవ ం . కనుక ాపం ఆచ ంచ ాద ఉప ే ం
ఈ మంతం. అంట మ ల కంల ఎవ ా ాచరణయందు పవృ కలగక ం ఉం అ , అల
ేయమ రత డ. పకృత సందర ంల అన ా దుల రత ే ీ ంపబడ త న
ెప న ే ష ాక లను న ంప ేయ మ ెప డ . అంట ఆ ా ాల నబడనంత ా దూరం ా
ఇంట క ర ంట ను అ ాదు. అల ంట ా ాల నవల న
ి ప ి లక ం య
ే మ అరం గల
మం ల యజమందు ంప బడడం వల యజం అ ధర ంవలన అన ా దుల
లక వడమ దు ం ఏర డద క ె ి నట ం . ఇంత ాల వం ఆచ ం ే ౖ కకర అ
ధర ం సృ ి ి దులక ారణం. వ
ే లక ాసులక ారణం. వలం భ ల క ాసులౖన
ఖండఖం ంత ాలల ాణ ల ి ారణ మవడ ాక ేవల కంల గల వ
ే తలక క
భ ల కంల అను ింపబడ ౖ క కర ల ారణమ ర ించబ ం .

ేఽమ ి ల వ ధ | ేఽబ వ | అమ తః ప నం ా ఉపజ | ే సపహ రం యజం

య యస | ఆం రసం ా ణ | ఏ ే మ త కల | ( ై. బ .)

ఒ ా కప డ ేవతల ఇందు స యం ా సులను జ ం ర ా ేవల కంల ార

ఆక ే ీ ంపబడ త రట. ారణ ాయ అ ేవతలందర సమ శ ం ర.
‘అదశ బం’ దు ల ా ప మందున భ ల ా ె ం . అన ా “భ ల ా ప యమ నం
హ ా త వయం మ” ( రణ ష ం) భ ల కంల యజ లల మం ల ఇవ బ న హ సు
ఆశ ంచుక ం ే ారమ ఆ వ
ే తల శ ం ర.

ేవల కంల ేవతలక క ా ారం లద ాసం. అందు వ

ే తల అం రసు కమర ైన
ఆయ సు సపహ త మక యజం ే ి వ
ే తలను తృ ి పరచవల ిం ా భ ల ా పం ిం ర .
అంట భ ల కంల అను ింపబడ యజ లందు మం ల ఇవ బడ హ సు ఆశ ంచుక వ
ే తల
ార త ర ం. ఇల దర ప రమ స పకరణంల ‘ఇ ను’మంతణమను యల ంపబ ే
“ ా స రస యజస భ య ద ద మన ా తచ యం యజ వ ం హత యజ వం
గచ త ” ( ై.సం) అ మంతం ే ఈ హ సు వ
ే లక జన ాలల సున ేవతలను ందు ాక!
అ అరం.

ఈ ప ారం ా నం ా అను ింపబ న యజం ే ఇందుడ సంత గల

ి ా ై మనక ఆ
యజ లను అను ించ గ న చ ా ఇం య ాట ా , ే మ యజ లను
అను ించు ాళ మ ా మనలను అనుగ ంచు ాక! మ క ఆ యజఫల ల ి ంచు ాక! అ యజకర
‘ఇ ను మంతణ’ మంతం ే ా ాడ .

93
 త ర ం- ేవతలక దు ల కంల ాక ాలల , త మ మన గన లవ ా
జన ాలల మ త ఉ య , భ ల కంల అను ింపబ న యజహ సు ల శ ంచుక ార
ార స షం. అన ా భ ల కంల మన ే అను ింపబ న యజమ ధర ం ఇక డ మను ా దులక
అన ా సమృ కల గ య
ే డ ాక ేవల కమందు గల ేవతల సమృ క ఈ ధర
ారణమ ెప బ ం . వలం మనుష లక , ేవతల ాక, ితృల కంల గల ితృ ేవతలక క
ేవయజ లల ితృ వ
ే తలను ఉ ే ం ఈయబ న హ సు ల తృ ి ా . ితృ ేవతల
ేవ త
ి ర ల , మనుష త
ి రల ండ ల ా ఉ ర దంల ఈ ా ా ల వంట ాట ే
ెప బడ ం .

ౖ యజ నః| ే ిత బ షదః| వ తఽద జ | ా అయజ గృహ నః ే ిత ా ః|

వ తద జ | ( ై.బ )

య ాను ానం ే ి త
ి ృ ం న ార ‘బ షదః ితర ల ’. వ
ే యజంల గం ఉం
య ాను ానం ేయక ం త
ి ృ ం న ార ‘అ ా ితర ల ’ ా వ వహ ంప బడ ర .
హ సు నం ం ే అగ ల ‘హవ ాహనః’, ‘కవ ాహనః’ అను ర ఉన ట , “అ ం
కవ ాహనం యజ | య ఏవ ితృణ మ ః” ఇ త ల ెప . కవ ాహన అ
ర ంచబ ే త
ి ృయజం పంచమ యజ లల ఒకట ా త
ి ృయజ పకరణంల వ ంచ బ ం .

పసు -భ ల కంల మన ే అను ించబడ యజ ల మనుష , వ

ే , ితర లక మ గ
తృ ి యగలవ వ ంచడ ం . అందు ేత మనువ ితృ ేవతలక , మనుష లక అంద దం
స తనం అ ె ా ర.

ితృ ేవమను ా ణ ం దశ స తన | అవశ ం ప యం చ ద ాస ి ః| (మ.స ృ.)

ఇక డ స తనం అన ా ‘స తనం’. భ త, భ ష వరమ న ాల ల ట నూ చ ా యం.

ద ాస ాఙ యమ పమ ణ ంత ాలక శక ం ా , ప యం ా ద ప
ె బ ం . ద ా ాల ే
ప ా ంచబ న ే ధర ం. ఆ ధర ం కర స ర పం. అట కర స ర ప నధ ా ఆచ నుం
సృ ి ఏర డ త ం . అట వంట ద త న, కర స ర ప న ధర ం జగత క సృ ి ిత లక
ారణమ ెప డ ం . అధర ంవల దుఃఖం అంట, ల ాంతరంల అనుభ ం ే నరకం ఒక ట ాదు ఈ
ల కంల ా రక ా ధుల ర పంల ఫలం క ా ాల ే వ ే . వ గతం ా ే వ ే ఫల .
ామ కం ా సంఘం ే కనుక ేశ, నగర ామ దుల ంట ఉ ల సంభ ం ఒ ాలంల ఒ
ా ధుల వంట వ అంద ధ ంసం స
ే ుం ఈ అధర ం. అందు త
ే ధ ా ఆచ ంచం .
అధ ా వ టం అ ప
ె డం త ర ం.

శం ా సమ ల
ౖ పసం ా అనుస ం ంతమం మర క ల శంకల ె ార . దం ల ా ఉ హరణ ా
ఇ యజంల ఉ ా ంసు అ మరస ాత మ డ ప ాయల హసం గ ంచబ నందున
ాణ లల ప ర ష డ , ఏనుగ , ఈ మ డూ తమ హసం అన ం వ ె ి ం గ ! అంట
ల ాన నుస ం దం బయల ం ! అ శం ార .

సమ నం- ద ాఙ యం మనం ఉచ సున ల క ాఙ యం వంట ాదు.

“ ాచమ ను వ ” అను సూ ప ారం-

94
 సభ ా హర | స భ మసృజత| సభ వ ఇ ా హర | ఽన మసృజత| స సువ
ా హర | స వ మసృజత| ( ై. బ )

అ బహ భ ః భ వః సువః అ ఉచ ం పృ , అంత వ
ే ల ాలను సృ ం ెనట.
ప ారం క దంల ె ి న అనుస ం ల కం ఉండవచు న ప
ె వచు ను. సృ ి జ న
త ా త దం ప
ె నక దు. “ దశబభ ఏ ా ౌ ర సమ శ రః” అ క వచనం ఉం .
ాబట దం అ , సృ ి అ . పళయం అ న సృ .ి సృ ంచబ న పళయం. కనుక
సృ -పళయ
ి ల అ భ ల.ఈ షయంల మ ంసక ల “న క ద దృశం జగ ” జగత ల
ాల లద ల కంల పగట నుక ా , ా నుక పగల ఉన ట ా ఈ జగత క పళయం
నుక సృ ,ి సృ ి నుక పళయం ా ఉండడం ే జగత క త మ అం క ం ర .

దంల అవ ర ాల
ప ాణ లల ామకృ ా అవ ాల ఉన ట ల
ె సుం . ఈ అవ ర ఘట ల క ద
మ ల ాల అన దంల అక డక డ కర పకరణ లల ఆ య అవ ర ాల , వ ా వ రమ ,
క ా వ రమ , ామ వ ాలక సంబం ం న ాల కనబడ త . ఆ య ాల లల ఆ
య అవ ాల ఉద ం నట ఉం .

బట ఆ య అవ ాల ఆ య య ాల అవత ం న ిమ ట ఆ ద ాల ఏర
ఉం ల , ావ న దంల ఆ ా త త ం తట ించద శం ంచగలర . ా ామకృ ా
అవ ాల తమల మం ా ి ంతం. ావ న ఈ సందర ంల అవ ాలను గ ం వ ంచ
వల ి ఉం . దంల ఎక ెక డ ఏ అవ ర షయం ెప బ ం ో చూ ం.

రసః ఽ ా | అనరతః క ర ం భ త ం సర న | తమబ | మమ ౖత ం ా| సమభ

తబ |ప ర ాహ స | ( ై. బ )

ట మధ ల ల పల క ా ారం ా ఉం అక డ సంచ సున ప ర ష గ పజ ప ఇల

ప ాడ . ‘ఓ క ర మ ! నువ ల క త క (మ ంసం క ) రసంవల ఉత న
మయ వ ’ అ . మ
ి ట క ా వ రం పజ ప గ ం ఇల సమ నం ప ను. ‘ మ ంసంవల
ను ఉత న మయ ను అ వన మ ట య కం ాదు. క ా ారం గల శ రం మ త మ ంసం
వల ఉత న ం . ను అనబ ే త
ై న ం త మ , సర గతమ అ నందున ప ర ఈ ానంల
ఉ ను’ అ . “య ా ప ర వ ఆస ” అనడం ా, ఏ ారణం వల ప ర మం ే ఉ ను అ
ెప బ ం ో ఆ ారణం వల పరమ త క ‘ప ర ష’ అ ర వ ం . ఈ ప ారం క ా వ ర
పసంగం ఆర ణ త కమ పకరణంల ప
ె బ ం .

వ ా వ రం
ఆ ా ఇదమ స లమ ీ | ేనపజ ప ర ామ | కథ ద ా | ఽపశ త ష ర పరం ష |
ఽమన | అ ి ౖత | య ి దమ ష | సవ ాహ ర పం కృ పన మజ | స పృ మధ
ఆర | ( ై. బ . 1-1-3)

ఇల “ఆ ా ఇదమ స లమ ీ ” ( ై.సం.7-1-3) వంట గంథప ారం సృ ి ప ర మం

జలమయ ఉం ెను. ఇల ఉంట సృ ి ఎల ాగలద పజ ప ప ాలచ త క న తపసు ే ,ి

95
 ిమ ట ఆ టల మ ఉన మ ాక ను చూ ి “అ ి ౖత య ి దమ ష ” అ ఈ
ప ష రప ా ( మ ాక ) ఆ ర ఉం ో అ ల పల ఉం అ ారణ స
ే ుక , అతడ వ ాహ
స ర ా ఆ టల మ ఆ భ ం ెను. మ
ి ట ఆ భ ఉద ం ౖ
సుక వ ఆ ప ష రపరం ౖ స ంప ే ను. “పృథు- ా ” అను త వ వల భ స ంచ బ న
ారణంవల ‘పృ ’ అ ర ం ం . ఈ ప ారం .ై బ హ ణంల అ ా న పకరణంల నూ,
ై.సం తల ‘అ నకత ’ పకరణంల క వ ా వ రం ప ా ంచబ ం .

ామ వ రం
చక పృ ష ఏ ం| య ష ర ను ద శస | ధు ా అస ర జ సః | ఉర త ం
సుజ మ చ ార| ( ై. బ .2-4-3)

ణప చక | ష ా అ భ ః| ( ై.బ )

ఇదం ష చక ే ద ేపద సమ ఢమస ా ం సు | ( ై.సం)

ఇ గంథమం ష మ ాణ ల ా ా ానమ ను ఈయదల న ా ై పృ వ న

దు ల ాలను మ ంట మ డ ా ల ఆక ం ెన , వల జనుల ధువ న, ిర న
ాసం కల ా ష మ ం ర వ సూ ష మ ామ వ ా గ ం ె ి ం . ఇల
ఇతర ఉప షత లల నృ ిం వ రం ామచ తం దలౖన వ ంపబ . ఈ ప ారం
పర శ రడ ాలప ాహంల ఆ య య గ సమయ ల దుష ణ, షర ణ సం ఆ య
అవ ాలను నట , స ృ , ప ాణ, ఇ ాదులందు ప ా ంప బ నందువల ఒ ా క
ష వ
ే కయ గంల యజ ప ఽను ా ా ల ా ంచబ ే “భ ా న వ ః” దలౖన
మం లల ను “యః ప ా య ధ న య ” మంత ష ంల క జగదుత కంట మ ందు ా
ఉన ట వంట, సృ కర
ి ా ఉన ట వంట, ఎప టకప డ ామకృ ాద వ ాలను అత ంత
నూతను న
ై ష మ ా ాఖ ం ర.

వల త, ద,బ ద స వ న పరమ త ఆ య అవ ాలను త నూతనుడ ా

నబడ చున ందు వల ఆ య అవ ాల త మ ల, ఆ అవ ర ఘట లను ప ా సున
ల తమలఅ గ ంచవలను.

అవ ర ర పణ ా లక అ త త ప రం
ఒ సృ ల
ి ఏ ఏ య ాలల ఆ య అవ ాల బయల ే మ సృ ిల క ఆ
య య ాలం ే అ అవ ాల బయల ేరగలవ ట. ఈ ప ారం ా మనువ , ా త డ,
జమద మ న గ మహర ల క అ ా క ల అ , ల కంల ఒక అ ా ానంల మ అ ా
వ నప డ ఆ య ా లక ెం న వ క ల అ ల ఆ అ ా త ం త ం కనుక ఆ
అ ా త ఉ ా ిలవబడ త న ార త ల ె ా ,అ అ ర.

యథ ా వృత ం ా ర ాణ పర | దృశ వత ాయ ా ష |

యజఽథ ర వహ ి మనుర న న స |

దలౖన గంథం ే ఆ య ఋత ంగమ ల , ఆ య ఋత వ ల ాదు ా వ నప డ ఏ

ధం ా ఆ ఋత వ ల ధ ా ల వ కమవ త , యజంల ఒక అధ ర ంబ మ

96
అధ ర డ ఉన ట ా మ మన ంతరంల ప ర ప మనువ సమ న న మనువ ప టగలడ .
అందు ే ామకృ ాద వ ాల , మను, ా దుల అ ా క ప ర ష డవడంవల ార త ల
అం క ం ర . కనుక ా గ ం ె ి న ద ాల అ ల శం ంచక డదు అ ర. దం
భ త-భ ష -వరమ ల ై ా క వృ ం లను ెప గలద , ల క ాఙ యం వంట ాద
మ ంసక ల వృ ం వ ంచడంల ఉ ాఖ లక త రం ాదు. ధ ా పశం ించడం
ల ను, అధ ా ం ంచడంల త ర ం కలవ ెప బ ం . “య ేయ త సుత ” ఏ
దం ే ంచబడ త ం ో అ సు ంచద నదన యం ే ధర సు -అధర ంద ప నం ా గలవ
మం ా యప ాశ వ ం .

ా ఽ ే తవ | ( . .ప)

ఇత ధ యన వ ా అర ా ం ాశస జ ల ణ| దృశ ాశస జ నస శబ వ యంఇ

కరవ ే న అన యః| ( . .ప)

అన ా ధ యనం ేయవల ింద అధ యన ంచడమంట- , మంత, మ ేయ,

ర ా త క న పంచ ాల క న ే దం కనుక ఈ అ దు ాలను అధ యనం
ేయవల ింద క త ర ఉం . కనుక క బలం ే ఏ ా క య
ౖ రం
(వ రత, ప జనం లక వ ట) ెప అవ ాశం లనందువల అర ాద గంల మ ఖ ా
అం క ం ఇ వృ మ తం ీ క ప జనం లదు కనుక, ఒక ళ ౖయర ం తట ి
( ౖయర ప ) ప రం సం బ ధయందు త ర అనుపప ల ణ అం క ం ర . అంట,
ేయవల న
ి కర లందు ( యందు) లగ ం య
ే ాశ ా వ ంచడం, త ా
యందు ఘ పవృ క ం ఉ హపరచడం ప శ
ే ం.

ల కంల క పవ ంచద న యందు ఘ పవృ కలగ ప చన ( హం)

అవసరం, ఉప గం అవడం మనం చూసున .ే ఉ హరణక ిలలక పయసు ( వ ాల )
ావ న ఒక వ వ న సంత వ ను చూ క వ మం డ
ె లను గ ం అ క
సంశయ ల దలవడం వ ల పయత ంల ంత మందపవృ (ప న ాల చన)
కల ాడగ ను. మర ణం ఇం మధ వ - “ ః త ా | బహ ా| స ప అనషపజ ” అంట “ వ
నద ం !ే ల ాలను ఇ ే , ర ాలం ప సంప అ న ం ా ఉం ేటట ీ సం
పస ం ే స వం కల , నషసం నం ల ”అ పశం ించడం మ వ నడంల ఘపవృ
కలగడం మనందరం ఒప క ే ా!

అ ే ధం ా తప క ం య
ే వల న
ి య
ే లయందు ఘ పవృ ; ేయక ం ఉండవల ిన
లయందు వృ క ంచ ఉ ాఖ ల బయల ే య , ాట వ ంచ ె
వృ ల సత ా న పయ ంచక ం , ఆ ల ణ ే బ ంచబడ సు ందల మ తం
సత అ మ ం ా తంత ా కం ం .

వృ ంత పర వ ా చ దః తత ామ ణ మప పద మ నః సు ౌ సత న ఽ షణ మర |
( .తం. ా)

అంట వృ ం బ ంచడ ఉ ాఖ లక పర వ ానమ అం క ద ామ ణ ం బ

ె
ంట ం . ాబట, ల ర న, సత న ఈ సు ర ా ా మ అరం సం పయ ంచ వద
ా క ార ల అర ాద అ కరణంల ె ా ర.

97
 ఏవం న న లంబ న సు ం జ త ః ోప ా ణ చ మ ఖ ాఽ ఽప ో షః|

ా ాల ే ంపబ న ాట సు ంచ , ంపబ న ాట ం ంచచ ఏ ో

ఒక ఆలంబన అవసరం ావ న ఒ క క ా సుక దం సు ందలను ె య ే ం .ఆ
క ర ప నమఖ ా గ ంచక ో షం లద ె ం .

మఖ ాఽ ఽప ో షః| ా త వ త ర ి షప జ రం క ా ణ య | మ త బ హ
ధన న| (తం. ా.అ. ా)

పజ ప ాత వ ామ ద ద మ ాగృ త ఽజసూపరస మభవ |

అ గం సృ ి ాధన న యజ ను ాన ాలంల యజ లక ప ర ం ప వల
సృ ింపబడలదు కనుక యజంల ప వ ా ా న బహ తన వపను (శ రంల ఒక ర ావం ే ౖ
చ ా ) ల క అ యందుం ర
ే , ిమ ట ామర ం ే “త ఽజనూపరస మభవ ”
అ మ ల ల క అ నుం బయల ంద ె ం . ా , ఆయన వపను ఆయ ల క
హ మం ేయడం ల క ర దం ా కనబడ ం . అసల అల తట ిసుం ? అ శంక కల గ త ం .
క సమ నం ె ా ర .

ల కంల ఇందజ లక ల ఒక వసువ ను మ వసువ ా మ చూ ించడం మన పత ిదం.

ో ాసన ఉన , అల న ల క ఇందజ లక ఇట వంట ామర ం ఉన ట మనం చూసుండ ా,
మ మయ అ న, అ న న శ క న సృ ,ి ి ,లయ ారక న
ై పర శ రడ త న
లలను పద ంచడంల ఆశ ర ం ఏమ ం ?మన వపను మన ే ల క హ మం ేయలమ కనుక
మన దృ ాంతంల పర శ రడ క అల య
ే లడ శం ంచడం అంత సమంజసం ా ే !

ఇం ో మ య ః ప ర ర ప ఈయ |ే ( )

ఇ – పర శ అ త వ ే ఇక డ ఇందుడంట పర శ రయక న పర శ రడ.

ఆయన సంకల మ తం ేత అ క ర ాలను ందుత డ ప
ె డం ే ఆయన వపను ఆయ
ల క హ మం ే ాడ ెప డం ర దమ అనవల ిన అవసరంలదు. అం ే ాదు, బహ
వ త రనం ే ార కనుక యజం ే మనం క వ త రనం (వపను ల వడం) ేసుక
హ మం ేయ ల ఆ ఉ ాఖ నం ెప డం లదు. ా , పర శ ర ే తన వపను ల క ఈ
ల కంల ాణ ల ష ప జనం సం ఇట వంట కర ల య
ే బ . వంత ా ర “ మత
బ హ ధన న” అ సు ా, బ హ న ధ గం ే ి ౖ క కర లను ర ం
ల ా యసు ను అంద ేయం అ మనక దం ప చనం ( హం) క ం .

“ తమప ధృత అయం ద నం సువ ” అ ల కంల త నం ే ా ఇతను

లను క ి ఇసు డ అత ప త సు సు ర . అంట నువ క కళను
క ంచు ాల ప
ె డం లదు. త త ద అ ప
ె డంల త ర ం. ాబట, ద త న
ధర ం తప క అను ించవల ిం కనుక ఆ ధ ా ప చన ే ి మనలను ఆ ధర ర హణయందు
త ం ే సు సత ం. అందు -

సు ౌ సత న ఽ షణ మర | (తం. ా)

“ఉ ాఖ న సత తయ రః”

98
 అ ప
ె డంల సు ష జన న ఉ ాఖ న సత త ం సం ాల వ రం
ేయ ాద ెప బ ం .

ాచపవృ ః జ న మ ేణౖవ ఉపయ జ |ే (తం. ా)

అంట ాశస జ నం (ఒక షయం క ప తనం గ ం న జ నం) క నంత మ తమ

పవృ (ఆచరణక ) ఉపక ంచగలదు. ే మ ఖ రం ా ప ా ంపబ న అరం ప లదు అ
ె ం .

అ ో ే త అసద ఖ న సు ం త ం| (తం. ా)

ల కథలను ె ి పరమ పమ ణభ లౖన ల క అస రం పవ ంప

ేయవచు ! అంట “ ామం పరమ వ ా భవ ాప త సు ః ం ా సత హ త ” (తం. ా)
పరమ రం ె న
ి వకల ా ాల ే ంచబడ సు ం పవ ంప ేయడం అవసరం కనుక
సు - ందల సత కనుక అస ర ప ాద ర ప న అ ామ ణ ం లక ాటలద ా క
ార ల సంయ కం ా ర ిం ర
ే .

ాబట, ల ా చూ ి దం ె ి ంద శంకక వ లదు. అర ాదలక సు - ందలయం ే

మ త ర అ ధ సలంల ా ర సత క అం క ంచవచ “సు ఽ వ
ౖ
ా ర సత ం వరయ మః”(తం. ా) అ భట ాదుల ె ా ర . కనుక అర ాదమ ల మ డ
ర ాల .

ే గ ణ ాద ా దను ా ో ఽవ ేభ ర ాదస దర ాద ి మతః| (తం. ా.అ. ా)

పమ ణ ంతర ల ంట గ ణ ాద అ , అర ాద పమ ణ ంతరం ే శ ంచబడ ె

అను ాద అ , అర ాద ధం ల పమ ణ ంతర శ యం ల టభ ర ాద అ ెప బ .
భ ర ాదల అ ాంతర త ర ధం ా ా ర ామ ణ క అం క ంచడం వల
జ న మ
ే ంట, యజంవలను, తదం ాయ లౖన కర లవలను సృ ి ల
ౖ ణ పర శ రడ
సృ సున ట వ ం న ల ఉ ాఖ ల ఆ రం ా స
ే ుక సృ ి ి దులక ారణ
సపమ ణం ా వ ంచడ ం .

ఇంతవరక అ మ క త క న ధ ా అను ించ గ న భ లక

రతవర రత ఖండమ ెప బ ం . ఇక డ అను ించబ న కర ల సృ ,ి ి దులక మ లమ
ె ి , నుక ెప బ న అ మ కత ాల ాక అ చయ కర ల క ారణ ల ఇట ౖ
పకరణంల ర ించబడ ం .

* 5వ పకరణం సమ పం *

99
 6వ పకరణం
అ చయనం
ఇంతవరక ా కం ా ( ామ న ం ా) అ మకత ాల సృ ,ి ిత లక ాట
ౖల ణ ారణం ా ర ించడ ం . ా అ ా నమ ఒక తకర ే సంస ంచబ న
అగ లయందు ఈ అ మ సప మసంసల య
ే ద నవ ాస ార ల ర ం ర.

సప ా ాన ం ా హర ే వం ానస పంచ పంచ ా భ య ా ా ాః| న

సం ాన ంభ ాజస యక |

అను ఆపసంబ సూత ప ారం అరణ ల ే (అ మ ం ే కరల )ే మ ంచబ న అ

ారపత ం దలౖన ఆయతనమ లందు “సం ష మద ” అను సూతప ారం ఆ య
మం ల ఉంచబ న సం ాలయందు సంభ ా కరణ న “ఆ నఅ ం సంసు ా ” అను ే
సం ాలయందు అ ఉంచడ అ సం ా ర మ ర.

ఆ ప ారం ఆ నం ే క ఆ నం ే సంస ంచబ న అగ లందు అ సంసలను (ఇతర

కర లను, చయనమ ను) ర ంచడం దట పద . ఈ ప ారం ఒక ా ఆ న సంస ృ గ లందు
అ మ కత వ ను అను ానం ే న
ి త ా త, అ చయనమ మ అ సం ా ర కర ఉం . ే
సంస ంచబ న అగ లందు ా ా దు తర కత వ లను అను ానం ేయ ాదు. ా ఈ
అ మ సంసల క “అ ఽ మ ను యజ తమ న తమ ా ణ
ే తం
ా ణ”
ే (ఆ.ధ.సూ) అ వచనం ే చయన సంస ృ గ లందు ేయవచు ను. ా ఆ గ
లందు పకృత మం ేయక ం మ తం ేయ ాదు.

యజ ల ంటల ను అ మం పథమ యజమ “ఏష ా వ పథ యజ యజ ం యజ

మః” అను వచనం ె ం .మ య అ మం ఇతర సంసలక , య మ క పకృ
అ ఉం . ాబట అ మ ఉ ా దుల , ా దుల చయన సంస ృ యందు ే చయనమ
కర ను గ ం క మ చ టంచుట అవసరమ వ సు ను.

ఇక చయన మన ా? అ సం ా ర న తకర “ - చయ ” అ త వ నుం ప టం .

అన ా సం ా ర న “ఇష ా ర ం ను ే” అను ే బ ంచబ న ధం ా ఆ య మం ల
ఇషకలను ా ా ర డం. ఇషకలన ా ? తసూతం ె ి న ప మ ణ లను అనుస ం
ంచబ న ఇట కలను, “ ర ం ే ష ాః పచ ” అను ప ారం అరణ ల మ ంచబ న అ ే
ాల బ న ఇషకల వ వ రం. అల ంట ఇషకలను ర డం అ ‘ ’ అ వ వహ ార .
ఇల ంట త ల అ దు ఉంట . ఈ అ దు త ల ేత సంస ంచబ న అ చయ
అంట ర . ఈ సం ా ర కర చయనం అంట ర . ఈ ప ారం అ సం ా రక న చయనం “య ఏవం
న ం ను ”ే అను ే ంచబడ ం . ఇ ే చయ యక ాక మ మం ా
ాసంల ర ం ర.

ఇల ంపబ న చయనమందు “అ మ నుయజ ” అ నబడడంవల

చయనం క అ మ దులవల అ సంజక య ామ ? లక చయనమ స తంతమ ? అ

100
 మం ా ాసం య య తృ య ాద దశమ కరణంల రణ ే ి చయనమ అ
సంజక య గమ ాదు, స తంతం ా అను ించబ ే ాదు. ఇతర కత వ ల అను ింపద న అ
ర ం ర.

అ మ కత వ ల ఆ న సం ా త ఆవహ య ద గ లందును ేయ
శక మవ త ం . ా ఆ ప ంల “ఉతర మ ం ద ” అ ఉతర మ తం ఉండగలదు.
చయ ే ినప డ ఉతర చయ క క ి ఉంట ం .

ఫల శయ ఇవ గలదు కనుక చయనం అ మ మయ ాల య

ే ద ం ే ా
స తంతం ా ేయద ం ాదు. అ పకృత మ కం కంట అదనం ా చయన సం ా రం
ఉండడంవల చయనం ేసు ర ల కంల ాడ కల ఉం . ా ఉ ాద ా లను అను స
ి ు ర
ాడ క లదు. ఇల ంపబ న చయనం మ ందు ా ఇల సు ంపబడ ం .

పజ ప ః పజ స ృ ా ణ ను ా శ | భ ః ప నస ంభ త ం శ బ దృధ వ త తః
ప నస ం నవ తం ే ాస మ న న ౖత ఆర వ యత మ న న తస త త |
( ై.సం. 5-2-2)

ప ర ాలంల పజ ప పజలను సృ ం మ శయం ే తన ే సృ ంచబ న పజలయందు

ప ం న
ె ు. ఆ పజలనుం వచు ట శక ం ాలదు. “ఎవర నను పజలనుం
ఉద ంప ేయగల ార సమృ ందగలర ” పజ ప ప న ా ా న ేవతల
అ ర పం ా పజ ప ఉద ంచునట ఇషకల ే చయనం ే ార . ే పజలల ప ం న పజ ప
అ ర పంల ఉత న మ ను. మ
ి ట ఆ ేవతల సమృ గల ార ను. ావ న, ఈ ప ారం
చయనమ కర సర సమృ సం ాగలదు కనుక .ై సం. 5-6-9 అను ాకంల “పజ ప ా
ఏషయద ః” అను చయనసం ా ర సంస ృత నఅ పజ ప స ర పం ా ఆ వ ం ఇషకల
మధ ఉప త న ( ర బ న) అ ఉల ఖల మ సలమ లను ఫల ాధనం అవడంవల
సనర పం ాను వ ం “ఏతదను ానజన ఫలం పజ ఉప వ ” అ చయ ను ానం వల వ న
ఫల శ ం పజల సు ర ె ను. మ య ఆ య ామ ాల క అ
సం ా రక న చయ ఖ కర ంచబ ం .

క ౖ కమ యత ఇ హ ర ాన ా ాఅ య ేఽ ా వ భవ |

ా దు తర కత వ లక గ నఅ క డకన ా ా ా ా అను క ే
అట అ కల ాడవ డ.

క ౖ కమ యతఇ హ ామ ద ాఅ య ే దు నం ే ాః|

ేవతల నను ప ణ త ాగ ం అ క అను ి ఆ ధం ా గ ార .

క ౖ కమ యతఇ హ ః గృహ ా ాఅ య ే గృ వ భవ |

యక న గృహ ాశమ ధ ా ల క న ాడను ా ా అ క ే ఆ ధం ా

అవ డ.

క ౖ కమ యత...... పసుమ న ా ాఅ య ేప మ వ భవ |

ప సమృ కల ాడను ా ా అ క ే ప సమృ కల ాడవ డ.

101
 క ౖ కమ యత ఇ హ ః సపమ ప ర ా దుప ా ాఅ య ే తయః ాంచ సయః
పత ంచ ఆ సపమ ఏ వంత ఏ ౖన మమ ి ల క ఉప వం |

తన న
ౖ గల త
ి ృ, ి మహ, ప ి మహ ల మ గ ర ; తను, తన త ా త గల ప త, త ల,
ప త ల మ గ ర , తన క ి తం ఏడ గ ర . ఈ ఆర గ మధ ా ఉం ఏడవ ాడ ా
ల ంచబ ే తనను ఆశ ంచుక ార ం ల ‘అహ వ ర భ ా ’ రందరక
ర కడ ా ాల క చయ అను ి అట ామర ం కల ాడవ డ అనడం ే ఈ
అ చయనం ే ఆ కల ి ంచగలవ సర ామ ా ి ాధనం అ చయనమ
ె ి నట ం .మ య ై.సం.ల పంచ పశంసల య
ే బ .

పథమ పశంస
ఆ ా ఇదమ స లమ ీత ఏ ం పజ ప ః పథమ ం మపశ మ ాధత త యమభవ |
( ై.సం. 1-5-7, 5వ అ.)

ఈ భ మన ర ప న జగత క సృ ి ప ర ం ఈ ెప బ న ర పం లక ం
వలం ఉదకమయ ఉం ే . ఆ సమయ న పజ ప లబడ టక ఆ రం ల ా ై ం పథమ
ఉప నం ే ను. అ ే భ ర ప ం .

య పశంస
తం శ క ా బ దుప య హల ీత బ సఏ ం య మపశ మ ాధత
తదంత మభవ | ( ై.సం.5)

భ యందు ఉప ిత ై ఉన పజ ప త ను ైన శ కర అను ర గల ాడ ను

లబడ ఆ రం ల ా ై “ఉప య ” స ా ర
ే గలన ను. ిమ ట ఆ పజ ప
“ హల త
ీ బ ”ఈభ యందు క అవ ాశం లద బదుల ె ను. ఆ మ టను న ా ై
శ కర తన ఆ రం ాగలద ం య ఆ నం ే ను. ఈ య ే
అంత ం . ఆ అంత మందు శ కర అవ ిత ను.

ా ఖ ఇషకల పశంస
స యజం పజ ప మబ ఉప య హల త
ీ బ స శ కర ణమబ దుప య
న ౖష ీ ా త బ తం ా ర ౖ ఉ ాధత ఽభవ |

యజ ఖు డ ప ర ష డ పజ ప ానం సం య ంచ ా అతడ అవ ాశం లద ె ను.

ిమ ట శ కర ను అ ను. అతడూ అవ ాశం లద ె ను. అతడ ఏ ాధనం ే ెంతక
ాగలవ ప ంచ ా “ ాజ ి ా ” ఇ క ద ఘటత న మం ల ే ఉప నం ేయబ న
ఇషకల ే ందగలన ె ి ఆ ప ారం ఉప నం ేయ ా ఆ ఇషకల గ ాల ా అయ . ఆ
క ల యజప ర ష డ అవ ిత డయ డ .

తృ య పశంస
స పర ీ పజ ప మబ దుప య హల త
ీ బ | స శ క ా ణం చ యజం బ
ఉప ామ య | హల ీ బ ం స ఏ ం తృ య ం మపశ మ ాధత తద ావభవ |

102
 మ దం క న పర ి పజ ప , శ కర ను, యజప ర ష అవ ాశం రక
య ంచ ా ార ాక ం న ారణం ే తృ య త ప నం ే ను. ఆ తృ య దు ల కం
( ేవల కం) అ ం .

ల కంపృణషకల పశంస (‘ల కంపృణ ’ అ ర గల ఇట కల పశంస)

స ఆ త ః పజ ప మబ దుప య హల ీత బ త శ క ా ణం చ యజం బ దుప
ామ య హల ీత భౄభ ం స పర ిన మబ దుప త య న ౖష ీ ల కం
పృణ ై బ తం ల కం పృణ ౖత ా ద య తయ ల కం పృణ య ఽతయ మ హ ా ా త ః|
( ై.సం)

ఆ త డ పజ ప , శ కర ను, యజ ప ర ష అవ ాశం రక ా ంచ ా ార
ాక ం ర . ిమ ట స ా ాగలన , పర ి ర ా ఆ పర ి ఏ ఉ ాయం త
ే దగ
ాగలవ ప ంచ ా, “ల కంపృణ తబ ”అ ె ను. ల కం పృణ కల
ి ందగలన ె ి ల కం
పృణషకలను సుక వ ె ను. ల కంపృణ అ ర ఉన ఇషకను ఉప నం ే ి ామర ం ే అత
దగ ే ాడ .

య ా ఇయం ల కం పృణ ఆ ే త ా |

ఈ ల కపృణషక అ ఏ ారణం వల ఆ త ే సుక ాబ ం ో ఆ ారణంవల ల కం

పృణషక గత ారం కల ాదు అంట, ారం నట వంట అవ త ం . గత ారం ా ల కం
పృణషకను ఉప నం ే ిన ఆ త డ పృ ా ా ాలమధ రగత అత ప ాశం ఎన డూ
ణంచద అరం. ఆ త ల ా ల కం పృణక అన ా ఆ య ఇషకల లను క ి ప ే టట వంట
ఇషకక గత ారత ం లద అరం.

చత ర పంచమ త ల పశంస
నృష బ వను పవ ఆయ నన ఉ ష
ౖ ే భ తబవ ం మ ాయ
శపం చ కస మపద త| ( ై. సం.5)

పజ ప , శ కర ను, పర ి , ఆ త రం ంతమం ఋష ల ా
ా ంచ ా పజ ప దలౖన ార ఉల చమ ను (ప ే ందుక ప ఫలమ ను) ార . ఆ
ఉ చం ా చత ర, పంచమ త లను సుక వ ఇ ర. ిమ ట ఆ ర ష లక అవ ాశం
సంభ ం ం . ఈ ప ారం ా అవ ా ా ి ం న ాట ా పశం ించబ న చత ర, పంచమ త ల ే
పంచ కడ అ డ “స పంచ క స మ పద త” అను బ ం .

ాఖ ంతరత న క ప అను ాదం ే ి తత ాకరణ ప ర కం ా పంచ క

ప అను ా మ పశం ి ం .

య ఏవం న ం ను ే భ య వ భవత మ ానయ దు నం ే ా అ ో ఏ ా వ

ేవ ం ాయ జ ం గచ ( ై. సం. 5)

ఈ ప ారం అ దు త ల ా అ చయనం ే ిన కర గ ణసమృ కల ాడవ డ.

ల కతయమ ా నమ జయమ కల ాడూ అవ డ. వ
ే ల కంల గ ంపబడ ప
కల ాడవ డ . అట కల ాడ అవడ ాక, స వ
ే తల సహ ా ందగలడ . మ డ

103
 త లల ే ప వ ం పంచ కం ా అన ా, అ దు త ల చయనం య
ె ల మ క
సలంల ర ం నట .

య క త యజం ద ణ మ నం పజ మంత య త ా త ంచ క తవ ః| ( ై. సం.5)

తయంల ే యజ దులక అంత ాయం కల గ త ం . కనుక పంచ క ప షమ

ెప బ ం . ఆ రయం ప ారం “స పంచ కస మపద త” అను అ పంచ త ల క ంద
రన ే ిం . ఈ ధం ా త ప ారం అ దు ల అ దు త లను, ఆరవ ష
ఉప నం ే ార . ఈ ధం ా అను ింపబ ే చయనమ సం ా ర కర సర ామ ా ి , సర
భ తమ ల సృ ి , సర పజల సుఖ వ ారణమవడం వల చయనమ ల పశస నద
ఉతర కత వ లక ఆవశ క నద ెల ం .

చయన ల
ఇట వంట మ మ త న చయ ల ర ాల . సహస సంఖ క న ఇషకల
ఉప నం య
ే బ ం పథమచయనం. స స సంఖ క న ఇషకల ఉప నం ేయబ ం
య చయనం, సహస సంఖ క న ఇషకల ఉప నం య
ే బ ం తృ య చయనం అ
ెప బడ త .

ాహసం త పథమం నస హస స ా అయంల క ఇమ వ ల కమ జయ ాహసం

త యం ాహసం ా అన ం అంత ా జయ | ాహసం త తృ యం
న ి ాహ ాఅ ల ఽమ వ ల కమ జయ | ( ై.సం.5-6-8)

ఇం ే ాదు, ఈ మ డ చయ ల మ డ ల ాలను జ ం న ాడవ డ ఫల

ె ం . య చయ దుల ే సంస ంచబ న అగ లందు ా మయ ాల సమ ఢ,
వ ఢ ండ ా కత వ ల ేయవచు .ఈ ప ారం చయన ల, ాట ఉప గం, ాటల గల
ఇషకల సంఖ ప ణ మం దలౖన అ ప
ె బ , ౖ ల.

ాట ర ష వన
చయనం ే సంస ంచబ న అ ాట ర ష ా ం . ాట ర ష ప ాదక న
ప ర షసూకం ే త ఉప ానం ె ా ల మ పకరణంల ఆపసంబ ే ఈ ధం ా
ెప బ ం -

పర ా ప ంప ర ాకృ ం |ప ర ఽస భవ | సహస ా ప ర ష ఇ ఉప ం
పర ణ ాయణన యజమ న ఉప ష |ే

జగ రణ న ాయణ డ ిలవబడ ప ర ష ప ాదకం అవడంవల ప ర ష సూ ా

ాయణమ ర . ాబట, ౖ ధం ా జగ రణభ త న
ై ాయణ ా వన ే ిఅ చయనం
ే ిన యజమ “య ఏవం న ం నుత ఋత ౖనం ను ేఽ ో ఏత ేవ సర మవర ం ”ే
త క ప ారం సంకల ం ేయ . ప ర ం పజ ప అ ఋత స ర పం ాను, బ హ ణ
ర పం ాను ె ిన ఏ యజమ అ అ ే ధం ా ఋత స ర పం ాను, బ హ ణ ర పం ాను
అంట “ఋత మయః అయం యజః బ హ ణ వరమయః అయం యజః” అ సంకల ం ే ి వన ే
ఋత వ ల స ర ా ,బహ ణ స ర ా ా నం ేసుక న ాడవ డ ెప బ ం .

104
 శృణ ం ే నమ ం నమత న ం చ ే ( ై. సం.5-6-10) ( )

అ క ిల స ాజ ః మహ ద ః|దృషమ ః ప నం ే ేత ా ే దర య త శః (స ృ )

అ చయనం ే న
ి ా , క ల
ి వ ను, సతయ ాను ాతను, ాలక ైన ా ను, య ,
సమ దు ప పణ త ల ా ప
ె , స ృ క . అందు “ యం సుభ ాం ైవ
అ మ తం త ాతర య యః ప పద సత మ చ ”ే అ ఉదయం దనుం ల న
ంట చూడద న ా ల దం చ న ా , పణ ీ , వ ను, అ చయనం ే న
ి ా
మఖం ా ంట అ చయనం ే ిన ా ామ ఖ మ ా వ ం ం . ఇట ప ణ త ా
“శృణ ం ే నం” పజల ంట ర ాన అంత ప ి గల ాడయ డ . “అత న ” ఒక రక న
అన సమృ గల ాడ , ‘ చ ’ే సర జన య
ి డ క అవ డ ప ా ంచడం ా
అ చయ ను ానం అ పశస ంద ే ం .

చంద తం తప ామః కంక తం తయః ామ త షణ న మ ి ల ా |

దలౖన త ల ే ఇషకలను ర డం, అ ాట స ర ప దం ామ ( కల

ే ను) అనుస ం వ ంపబ ం . ఆ య మం ల ఇషకలను ఉప నం య
ే డమ
ఆ ా ా ఒ ా క ప ఆ ారం ా వ ంపబ ం . క ల ల ే ప ౖ ఎగరలదు కనుక ప
స ర ప న చయనం క క ల లక ే ఊర వ అ న స ా ాధనం ాక త ంద , ఆ
ర పక న క ప కమ లను ( క లను) చయన ప ేశ లతల స ప ర కం ా
ం ం .

ప ర షమ ణ
ే ే యజన ౖప ర షస యజ పర ౖ ౖనం |ే

వలం ప ర ష పమ ణం ాక ం , ల క ప ర ష డ యజ మ ేవత సమ న పమ ణం
కల ాడ కనుక త ర -పడమరలక ఉన దూ ా ప ర ష పమ ణం ఉన దండం ే ల ా .

య ా ప ర ష ఊర బ హ ా ా భవ ఏ వ ై ప ర రం ణౖ ౖ న
ౖ ం |ే ( ై.సం.5)

ఊర బ హ ప ార పర ంతం ( త
ే ౖ ఎత ా ాట వ వరక , అంట బ డ అంట ం క
అంతట దూరం) ప ర ష ామర ం ఉంట ంద అట ామర ం క నపరష పమ ణం ే మ నం
( లత) ే ినట అవ త న వన ఊర బ హ య క ప ర ష పమ ణం గల దండం ే ఆ లత
ెయ ల ం ం . ఇట వంట ంపబ న లతల క న ప ేశంల ఉప నం ేయబ న
ా ా ప ఆ ారం ా వ ం ం .

అర ప య ం భవతః త ా త పవయ ం ి వయ ం ి ా మమ ౌ ప చపచ ం

చ భవతః ఏ వ ై ప ర రం ర స తః| ( ై.సం.5)

ఆ సంబం ం న క ల ప మ ణం ా మమ తం (బ డ ) ఉం ల ె ి ం .పరష
బహ ప ా ( ండ త
ే ల పక ట ా నప డ ఉం ే దూ ా ) ా మమ ర . ల కంల
ప స ర పం కంట ాట ప ల రం ా ఉంట . ాబట ( ాక మ లక గల ప ఆ ార
పమ ణ కంట ఉతర ద ణ లక ం ే ప క ల ప మ ణం అర (24 అంగ ల ) అ కం ా ఉం ల
“అర ప య ం భవతః” అ ం .

105
 ఈ ధం ా చయన ప ేశం ప ర ష ప మ ణం ఉం ల , చయనం క ఆ ారం ప ఆ ారం
వంటద , ల కంల ప క ప మ ణం కంట ప ల ప మ ణం అ కం ా ఉంట ం కనుక ఇక డ
క ప మ ల ఆ ారం అ కం ా ఉంట ం ాబట న నుస ం ఆయ ప ల ఆ ారంల సమం ా
త ప నం య
ే ల ె ి నట అ ం .

ఈ ె ి న ంట ాడబ న ా ిక ప ల వలం ౖ కమవడం వల ల గం

ామ ను లక ె యడం కష అవ త ం . అ ఈ కర ల ా ఉప గపడగలద అందుల
ంచబ ే మం ల అరం ల ా ఉప గపడగలద ెప ఇంతవరక కర క
ఉప ా ె ి ఈ ప గప ాదం ౖజ కం ా క ఉప గపడగలద ఆ ాల
ఇకమ ందు వ ంచబడ త .

ౖజ క షయం
త ప నం య
ే గ నభ అ క ల ా సు ంపబడ ం . సు ంచ
మ ందు ఈ ం భ క ష ప ా ా చూ ి ం . ఇ ే అరం గల కను ప
ె బ
మంత ా మ ందు ా రణ ా క ర.

అథ బల ా భ ః బహ సూయ |ే తత వ ౌభ ష ప ారం దర య |

“ఆ ా ఇదమ స లమ ీత పజ ప ః ప ష ర ప ా భ తఽలల యత ప ాం

ందత స ఏతద ాంక ల య మపశ త ి న మ నుత య మభవత ౖ సపత ష | ( ై.సం.)

ావర జంగమ త క న, మన ే చూడబ ే ఈ జగదుత ప ర ం వలం భ ంతర

స ళనం ల (పంచభ ల ఇతర భ ల ల ) ఉదకం మ త ఉం న
ె ు. అప డ పజ ప
తన శ ా ఉంచ ఆ రం ల ంచక ాయ వ ా మ ఉదకమధ మ న ఉన పష ర
పరమ రం ా ే ి ను.

అలల య ఇతసతః ో ల యమ నః అభ |

ా ప ష రపరం చ ంచడం వల, ాయ ర ప న నూ చలనస వం కల ాడవడం వల

ిర ాసం ల ంచలద ో ల యమ ను ను. ిమ ట ప న ాల చన ే ి ఆ ఉద ాలమధ
‘క ల యపపశ ’- వల ( ట ా ) చూ ను. ఆ ాలమందు త ప నం ే ను. ఉప నం
ేయబ న ఆ ఇ ి ా చయనమ అ ఈ చూడబ ే భ ా మ ను. ిమ ట ఆ భ యందు
పజ ప ప ిత ను అ “త యమభవ | త ౖ సపత ష ” ( ై.బ .) అను గం
ె ం .

య ం ప ా ాదు ాద త భవ ా | ( ై. సం.)

ాల ఏర డడం స భ క ఉత ప ా ా ఈ వ ం . చయనకర
అ న పజ ప ే తనక ఎదుర ా ఉప నం య
ే బ న ఢ న ఇషక, ఆయన ే అను ింపబ ే
త ర ాన ఒ భ ఏక ేశ ర ప న ా క ా (త ర క ా)
వ వహ ంచబడ ం . ఇ ే ర ా తనక ఇర పక ల ే ిన ఇష ప నం ప మ క ాను, ౖన
ే ిన ఇష ప నం ఊర క ాను అయ . ఈ ప ారం భ యందు అ దు క లందు

106
అ దు ఇషకలను ఉప నం ేయడం వల ఆ భ త ర పం ల ం ంద ఈ ం
ె య ే ం .

ఇయం ా అ ః పం ష
ే కస ా ద ద ాం ఖనన ష ాం తృనన శర ా |

ఉప నం ేయబ న ఈ భ అ స ర పం కనుక అట వంట భ అ స ర పమ

ె యక ఖననం ే (త ) మ ర ల పజ ప ే ఉప నం ేయబ న ఇష ాస ర ప న అ
ం ిం న ారవ త ర. అ ే ర ా ఉప నం ేయబడ శర రలను (గ వ ాళను) క
ం ిస ు ర . అన ా, గ వ ాళను చూరం స
ే ూఅ ం ిం న పత ాయ ందుత ర.
ఈ ధం ా ా ీ య న దృ ి క అ సత మ దం దృఢపర ం .

శంక ాపన: ఈ ారణం మనం అత వసర ఇళ వ ాల కట వ ారంభంల ే

శంక ాపనల “అవస ారం భ తవ త మ , ం ఆ ర ంచమ ” అరం కల మం ల
అ ర ప నఈభ ా ంచడం.

స ా ా ఇయం వ నకం దృ ప ేత ా మ ం వయ ం ి నకం స |ే ( ై. బ )

ప ల దృ ిల భ అం ా ప ట పజ సున ట కనబడ త ం . ాట అల
కనబడ త ంద ఎల గ ం అ శంక ావచు ను. ఆ ారణం ేత ా గంల ప ల భ
ఆశ ంచక వృ లను ఆశ సున ట ల క త క ! అం ే ాదు, దు త ప ే ార దు
గల ‘క ంట ’ పస ం ే సమయంల ఏ రర ప న (కర) ఆ రం లక ం వలం భ ద
లబ ేక ం ా తగ ల త న ట క లక త .

ఇ ే ర ా ఒక ా మ ా ా ి ే అందుల ం ప రవ బయల ర
ే డం
స ష . వల భ అ ర పమ , శర రల ( ాళ ) క అ స ర పమ ఏ పమ ణ ంతరం
ేతనూ ె యబడ దం చయన పకరణంల ె యపర ం .

భ ర పఅ జల ారణత ం
అ ాం ా అ ః క ల యం త ా ం ర ాః ా వత ో ం ప శం |( ై. సం.)

ల కంల నదుల క ాదుల అ భ యం ే ఉ . ట ంట ఉం ే ఉద ాలక భ

ర ప న అ ాస ానం. సృ ికమం వ ం ే సందర ంల ై య ఉప ష ల “ఆ ాపః”
అ అ వలన ఉద ాల ఉత న నట ెప బ ం . ఉద ాల అ ా ాల కనుక ల కంల
గృహదహ దుల సంభ ం నప డ అ ారణ సం మనం సున ఉద ాల అ ఉపశ ంప
ే ి అ క ఆ అ ల ఇం త . వలన క ఈ భ జల ారణ న అ
స ర పమ ెల ం . కర పకరణంల కర ను ప ా ంచుట అ ా జం (వంక ) ఇట
మహతర ౖజ క షయ లను క దం మనక ె యజ ినట గ ం .

అ చయనం - ల కజ న ాల
అ చయనంల మంత గం ే ల కం గ ంచద న ాల ఇందుల ప
ె బ .
అ చయ ఆ ల ఉఖ ా ణ ాలంల -

ం య షమ ఋ ః ఏ ామ హ ం హ | (ఆ. .సూ)

107
 సూతప ారం “య జ నః పథమం” ( ై.సం. 4-1-1) ఇ ఏడ ఋఙ ం ల , “ఇమం ేవ
స త ” అను ఒక య ర ంతం క ి తం ఎ మం ల ఒక హ మం ేయ ల “ ా ణ
హ పసూ ే ” అను ాక ం ం . ా అ మం లను ఉచ ం ఎ దవ మంతం వ
హ మం ెయ ల ? లక ఒ మంతం ె ి ఆ మంతం వ హ మం ెయ ల ? అ రణ ే న
ి
సందర ంల ండ ల ా ె ి ం .

యం ామ త ా ీయ ా ే కం తస హ య | ( ై. సం.)

అ చయన ా హక ైన అధ ర డ ఒ మం ఉచ ం హ మం ే “ఆహ ౖన

మపగృ ా ీయ భవ ” అను ప ారం ఒక మం మ మం కల క
లక వడంవల “అపర ా ః ఆహ ః” అ ాక ం, “ఏనం యజమ నం అపగృ | ధ ద త
క ”( ష ం) ప ారం ఆ చయన యజమ పరస ాను సంబంధం ల ఆహ త ల ే య
ే డంవల
ధనర త ా, ద దు ా స
ే ుం . ాబట “యం ామ త వ ీయ ా స ా ణ త ా నుధుత
హ య ” ( ై.సం.5-1) అను ప ారం ఏ యజమ వసుమతర ాను, ధనవంత ాను
ేయవలన రత ఆ చయన ా హక డ సర మం లను (ఎ ంట ) వర స ా ఉచ ం
హ మం ేయ ల , అల ే “ఆహ ై న
ౖ మ కమయ వ ీయ భవ ” అను ే మం లక
పరస ర కల క ఉండడంవల ఆ యజమ ధనవంత డ అవ డ ె ం . “ఏక ాహ
యజమ న మ కమయ – అ ా పం క తతః ధ భవ ” అ ష ం.

ఒ ఆహ ే న
ి యజమ ప సంబంధం కల ా ా, త ా ధనవంత ా ే ం .
వల మన క ట ంబ సభ ల ా , వరమ ల ా క ి ఉం పరస రం ఐకమత ం ప ే
అంద ల భం కల గ త ంద , ల డల ద దులవ ర ల కం ా ెల సు ద ం .

ఇ ే ధం ా మ ఉ హరణ-

ఏక ంశ మ ౖః ప ర ష షమ ై త ౖమ ా అ ధ ంప ర ష ష

మ ై ా ా ధ ం రవ య ధ ం కృ హర | ( ై.సం.5-1)

అ చయనంల ఇష ప న పసంగంల పరష ప నం క ెప బ ం . ా ,

ప ర ష రసు అప త యజ రతను ల ం . అట వంట రసు న గల అప తతను
అప తమ లౖన మ షమ ల ే ( నుమ ల )ే ట ఆ రసు ను యజ గ త కల ా ే ి
ిమ ట ఉప నం సం సుక ా ాల ౖ అరమ షం వ ం ం .

మ ా ావ అప త యజ న ాః| ప ర ష షం చ అస ృశ యజ నరం| త య రజ ాః
మలర ణ ఊ ణ వసగతమలం అప య ధయ ఏవమ ిఅ ై ా ౖః షం అ ధ గం
ా ర త రః యజ గ ం కృ సమ నయ | ఇ .

అప త న ే మ వసుగత అప తతను ‘ఉషమ న తలం’ అన ట ఉష ప ా

ీ క ంచడం ా శ రగత న ఉషతను త ం నట , ల కంల రజక డ వసగత న మ
మలర ప న ఊషం ే (చ ట మను )ే టనట ా ట త ంచవచు న దం బ ంద
ెల సు ద ం .

108
 శత బ ధ ా ంచు ేయద న జపం
అ చయన పకరణంల వ ే మం ల మధ “యద య ా ే ర ణ దధ ”ి నుం
“అ నున య ” ( ై.సం.4) వరక ెప బ న మంతసమ య ా ఘ సూకమ
వ వ రం. ా సుల ా, ా సమ నం ా ఉం మన బ ం ే శత వ లనుం ఆ బ ధను
ా ంచు వ ంచు వ జపం ేయద న ఈ సూకం అ “స ఏత ఘ
మపశ ేన ౖ సర స ాహత” ె య ే ం .

నషధన ా ి సం జ ించద న మంతం

అ చయన పకరణంల ఉఖ అ ఒక మృణ య ాత (మట ాత) ఉంట ం . అందుల
ఉంచబ న అ ఉఖ అంట ర . ఈ అ “ఉప ారయమ ణః ః క ఽ ీ
చత ష కమ ాచః ామ ” అ సూత ప ారం చయనకర అ న యజమ సువరర ా
(బం ార ళ ను) డల తగ ల క అ క న ఉఖను ౖ ధ ం . ఆ ప ారం ధ ం
“ ః క ఽ ీ ” దలౖన ల గ మం ల ల గ అడ గ ల త ర ా యడం అ ఒక
ప య ఉం . త ా త “అ వ న న ఆవరస ” అ ల గ మం ల పద ణం య
ె ల
క ె ం .

అ ఽ వ తసృ ః పద ణమ వర |ే

అ సూతం. ఇందుల ం ో మంతం ె ం -

అ అఙరశ తం ే స వృతస హసన ఉ ావృతః ాం షస ణపన నషమ కృ

పన ర మ కృ |

“అంగ షవం క న ఓ అ ! ఆవృ శక ల , ఉ ావృ శక ల శత సహ ాక

సంఖ కమ లగ ాక” అ ా ంచడం ఈ మం రం. అ ,ే ఆవృ అంట ఏ ట? ఉ ావృ అంట
ఏ ట? అ వ
ే తఈ ా ం ే ా ౖప శతసంఖ కం ా ధ సమక ర డం ఉ ావృ . ా ం ే
ా యందు గల శయం అ తననుం , స పవర లౖన ప ర ష లనుం క దవ
ాలను మ ంచడ ాక ఆ ధ శత, సహస, ల సంఖ క న షణ -అంట వ స
అ వృ ే ి నష న ధ ప ంప ే ి ప ర ం సం ా ం న ధ
సం ా ంపబ న ా య
ే మ అ ా ంచడం ే నషధ ా ింప య
ే డ ాక అ శయం ా
ఆ ధ వృ పరచడంల అ ేవత అనుగ సుం , అ ెల ం . కనుక నషధనుల ౖ
మం జపం ే ిప ర ౖభ ా ంద పయ ంచవచు .

ఈ పకరణంల మ ండ మం ల ఉప గం క వ ంచబడ ం . అ చయనంల

ంపబడ అ య
ి సంజక ా మం లల ండ మం ల “అ హ ” “అ దృ
జత ”అ .

అ హ అ ి ో ఽత మత ా మ ా హ దు సహ ా స భ ం సహ ా ం
ర ం ః|

ఇక డ హ అను శబం ే శ , క ా జన అన ా క క జన , పం జన వంట ావ

ారణ ల న ాప ాల ప
ె బడ త . ‘ ిధ’ అను శబం ే శ రం ించ

109
 ారణభ త న గ ాల ప
ె బడ త . ాబట అట వంట ా ాలను, అట వంట గ
ాలను ట దల న ాడ ౖ మం జ ిం .

అ ధృ జత అ ష ృ ాడ త భృ హ| ా ఆ ాః
పమ ంచ ను ీ య ా రద ప ా వృ |ే

అ మం తృషలను, ా ట తల న ాడ జ ిం .“ షణ ష డ ౖన
ఓ అ ! ద
ి న ాట ఆచ ం ల కల మనుష లక వ ే ా ధులవంట భయ ల మ క
సంక ంచక ం ా ంప స
ే ూ కట ణల మ అ వృ సం మమ సర ర ంచుమ "
అ ా ంచడం ఈ మం అరం. అ చయన పకరణంల "ఉఖ " అ మృణ య ాతల అ
ా ిం " ః క ఽ ీ చత ష కమ ాచః ామ " అను సూత ప ారం ఒ మంతం
త ర ా ఒ అడ గ య అ ెల సుక ం. మర సట న ఆ ఉఖ ఉప ానం
ేయ ల "ప దు ః ప ామ మత త దు ర ప ష "ే ( ై. సం.5) అను ం .
" వస ే ాదశ ః దశ స దశ ా ాత ణ ప ష "ే అ కల సూతం ం .

అన ా " వస పథమం జజ" ఇ మంతసంఘ ాత పం అ ర. ఆ

ఉఖ ఉప ానం ేయడం అంట ా ంచడం అ అరం. ఈ ండ యల ామర ంవలన
"త ా ో ఽ ాం పజ ం మనః ఽ ా " అ , "అలబస ల భః గః లబస ప ాలనం
మః" గం, మం ల ాయ ర . ఇ వరక ల ందడం గం అ , ఉన
జ గత ా ర ంచు వడం మమ ప
ె బ ం . ా , ల కంల ంద మనసు గమం ే
పవ ంచడం ా, ంద మనసు మమందు పవ ంచడం ా ఉండ ౖ ౖ క య కల ప
ారణమ ె ం . ఇ మనక ల కంల అనుభవ ిద ా , ఈ ధం ా పవ ంచ ౖ క
య కల పం ారణమ మనక ె య ౖ ె యపర ంద గమ ం .

"య వ ౖ పృ త ౖ యమ ఆ పత ం ప య య ౖ యమం ేవయజనమ ా అ ా ం

ను "ే ( ై.సం.5-2-3)

ప ా పర పసంగం ఇల ఉం . అ చయనం ే యజమ ేయబ కత వ క

ావల ిన వ
ే యజన ప ే ా శ ంచు ా ఉం . ా , ఎంత పృ ఉం ో అంత పృ
ఆ పత ం యమ . ఆ యమ య ంచక ం ేవయజన ా ణం ే ి అ చయనం ే ఆ
చయనకత వ యమ రం అవ త ం ా ఆ రం ాదు. అందుక ఆ యమభృత ా ం .

ఆ త త చ సర తః తసప ాణ చ నూత ః|

అ మంతం "ఓ యమభృత ల ా! ఈ ేవయజన సలంల ప ాతన ాలంనుం , ఇటవ

ాలం నుం ఉంట న రందర ఈ ేవయజన ానంనుం లగం . అత ంత దూరం ా ళం .
" చస ా త"- ఈ ానం క ా మ సం సర భ మ ప అ న యమ డ మ క
ఇ డ అ ా ం ల ౖ ె ం .

వల ల
ె సు ద న షయం- పృ కంతక యమ డ అ ప ా ఉం ెన , పృ వం
ఆయన అ నంల ఉం కనుక అత య ం ేవయజన ా ణం య
ె ల ెప న ఈ
ఉ ాఖ నంవల ల కంల మనం క గృహయజమ ా , భ ా ా పభ త ా నంల
ఉన షయంల పభ త ం ా ెప క ం ఏ ై వృ షణ ా , గృహ ా ణం ా ే అ

110
ఆ అసల యజమ (పభ ) ల
ె ా తనక మ తం ెందవ వల సూ ంచ
బడ ం .

ఈ అ చయన పకరణంల అ క ఇషకలను (ల క ప షల ఇట కలను దంల ె ి న

ప మ ణం ప ారం ం మంథ జన న అ ే ాల బ న ఇషకలను) ఉప నం ( ర డం)
ే సందర ంల -

పంచ ఉపద త ప రస ఏ ౖ భ అమ ి క ఉప ఽ ో తనూ ా ౖ యజమ నస |

'చు - సంవరణ' అను త వ వల ష న న డ శబం. డసంజ క న అ దు

ఇషకలను ఇ వరక ఉప నం ే ిన కస మక ఇషకల రం లను క ి ప ే టట ా ఉప నం
ెయ . పంచ సంఖ ాలౖ ప ర ప ఇష ా రం లను క ి ప ే అవడం వల "పంచ ః" అ
వ వ రం.

ఈ ప ారం ఉప నం య
ే బ న ష
ే కల అప రసల ా మ ఈ యజమ స రల ా
ఏ నప డ ఇత స స
ి ు య , అ అప రసల ా మ యజమ శ ా
ప ా సు య ెప బ ం . అ ,ే ఈ ఉ ాఖ నం ష
ే కలను సు ేయ బయల ే ం ే
ా అప రసల సంభ ార ప
ె బయల ే ం ాదు. ఆ రం ా స
ే ుక కత వ లను
అను ిం ే ా స రల కంల అప రసల రంభ, ఊర దలగ ా సం గ ర డ త ంద
ల కపథ. ా అ సత ం ాదు. మ ధం ా క మల ె ం . "ఉత ా కసద
ఉపద య జ య మ య, గృ ష ాదయ దృ వ త " ( ై.సం.5) అను
' కసత ల ' ఇషకలక ౖ ాన ఉం ేటట ా ష
ే కలను ఉప నం య
ే ల ం సక షకల
గృహ ా య ల ేషకల జ య ా య ల ప
ె .

వల గృ ల ఉం ే ార రల , ాహం ేసుక ర ను సుక వ "గృ ష

ాదయ " అ ె ి నట గృ ల ఉంచుత ర . కనుక "గృ ణ గృహమ చ "ే (ఇల ల ఉన ే
ఇల ) అ అ య బయల ే ం .

ా మ ందు బహ ఒక గృహంల ఉ గృహసుడ వ వ రం లదు. ర ను

సుక వ గృహంల ప శ టన త ా త అతడ గృహసుడ ా వ వహ ంపబడ త డ అంట
గృహంల ఉం ే ఆ క గృహ ానంల ా నమ , ఆ అనుజ ఇంట ఉం ే భరక అ ా న ం
ె ి నట ం . ాబట, ా న సంప యంల లక
ీ ా న ం లద ందర అనడం అంత
సమంజసం ా ే అ ిసుం .

ాద సమయంల అనుస ంచ దగ మ ే మ ర సూచన

అ చయన పకరణంల "అ భః ప మ లభ "ే అను ేత అ ేవ క ప దవ క
య ాల ంప బ . ిమ ట ప వ లను ఉత ా ె ి అట ిమ ట యజ సంత సం
పజ ప వ
ే క య గం సమ ి ేయవల ిం ా " ాజ ప ే న స ాపయ " అను
ంపబ ం . మ
ి టఆప య గంల మంత ా ఈ ం ధం ా ం ం .

ఐ ః పశ మష ాయ ై స భ ఆలభ ేవ భ స మదం ద | ( .ై సం.5)

111
 అం ల క న ప వ ల ప ంస ల ణల క ఉండడం ే అన ా ఇం యవృ క
ఉండడంవల అ ఇంద వ
ే క న . ఇల ంట ప వ లను అ వ
ే కం ా య గం ేయటం ే అన ా
స త ి దం ా ఇంద ేవ క ప వ లను అ ేవతల ను ే ం య గం ే ౖన ెప బ న ఉభయ
ేవతలక పరస రం కల కలగ ే న
ి ాడవ డ . ఈ కల ప ా రం-"ఆ ిష య
జ ను ా ా ః క ా " అను ె ి ం . ౖన ప
ె బ న ప య గంల అ ేవ క మం లను
ష ఛందసు క న ాట యజ ల ా ం న మంతప ాద వ
ే తల
అ ేవతల ఆ మం ల ఉన ఛందసు ల ఇంద వ
ే తలవడం వల వ
ే తలక కలహం
ా ంపబడ న "ఆ ష
ి య జ ను ా ా ః క ా | య ఈ ౖ య
య ిష భ ౖం స మృ ె | న ేవ భ స మదం ద " అను వ
ే తలక కలహం
ా ంపబ నట మ ే మ ా సూ ం ం . ిమ ట ౖన ెప బ న సర ప వల ానమందు ఒ
ఒక తగ ణక దవ క ాయ వ
ే క ప య ా చయనకత వ ఆరంభంల ేయవల ిం ా
"అ ి ా స ాం ే ాం ా ా య యత ే తమజం ప మ ల త" అ ఆపసంబ త
సూతమ , " ాయ యత ేత పరమ లభ "ే అ ం .

దం ఇక డ ఒక మ ంసను ఉత న ం ే ,ి రణ క ే ి ప ా ర మ ా
సూ ం ం .

య యవ ః ా ా ః ాజ ప ఇ హ ఃయ యవ ం క ా పజ ప ే య య జ పత ం
క ా య | ( .ై సం.5)

ప య గం ాయ వ
ే కం ా య
ే డమ లక పజ ప వ
ే కం ా ేయడమ అ సంశయ
స ర పం. ాయ ేవ కం ా ే పజ ప ేవతను ఉ ం నట అవ త ం . పజ ప ేవ కం ా
ే ాయ వ క అవ ాశం లక ం . ఈ ండ లౖన ో షం ప హ ంచ మ ేమ ా ఈ
ం ె ం .

య యవ ః ప ర వ న
ే ా య జ పత ః ప భవ న
ే పజ ప ే | ( .ై సం.5)

ప ద ాక య ా ాయ వ
ే కం ా అన ా ాయ ేవత ను ే ం ే ి అందుల
ప శ య ా పజ ప వ
ే తను ఉ ే ం ే ఇద ర ం నట అవ త ంద ప ా రం
ె ి ం . సం ేహ గంల ప
ె క ౖ ా నర ేవతను ఉ ంచడం క ో షమ ఎం ,
ప శమ దశక ాలకం ా దశక ాల ల సంస ౖ ా నర బట మగర
ేవతలను తృ ి పర నట అవ త ంద ె ి ం .

వల ె న ేమంట మనం ల కంల ఏ ై ఒక ప ఒక ధం ా ే ఒక వరం ా ,మ

ధం ా ే మ వరం ా ే ష ర ట
ే ప డ ఈ ండ వ ాల ా తృ ిపర ల
ే మ
మ ే మ రం అవలం ం ప ష ంచు వడం య కమ దం మనక సల ఇసున ట గ ం .

సర వ ాల ా యసు ను రడం
య అ సూ ఋచ ఇ ఋచః ఇ ర ాఖ ఆహ రహ య |

అ , అన ా అ చయనం ే యజమ 'య అ ' ల ాయత గల మ డ ఋక ల ే

హ మం య
ే ల ౖ సూతమ , 'య ేవ ఆహ ర హ " అను సు .

112
 య అ సూ ర చ ఉద వ మ తన ర ి ః| స ా ర ే జ య నస ృ | ( .ై సం.4)

ఓఅ ేవ ! సూర మండలంల ఉన ఉదయ ందుత న ఏ రణ ల దు ల కమం

ా స
ి ు ఆ రణ ల ే మ యజమ చక ి మ ! అ అరం. ఇంక న
ఋక ల ఏ ప
ె ?

1. య ే ాసూ ర ష ష య ర చః|ఇం స ా ర చం ధత బృహస ే ( .ై సం.4)

ఓ వ
ే తల ా! క సంబం ం న ఏ ప ల సూర మండలంల ఉంట , అ ే ర ా
వ లందు, అ ా లయందు ఏ పల ాట ంట త
ే , ఓ ఇం గ ల ా! ఓ బృహస !ే మ
సం క ి కల గ ేయం ! అంట, మమ ియ క లను ా ేయం ! అ క ప వ ల ండ ా
, అశ మ లందు గల ప లను ెప డంల అ ాయ అ శంక కల గ వచు ను.
సమ నం మ సలంల ప
ె బ ం . అ ప వల , అ ా ల ప వ ల , అన ా ష నవ ,
"అపశ ా అ అ భ ః” అ ా ల ప వల పశం ిం ం . అందు ేత , అ ా లయందు గల
ర ల ే మమ ిమంత ల ా ేయమ రడంల త ర ం.

ర చం ే | బ హ ణష ర చ ం ాజసు నస ృ ర చ ష మ ే ర ర చం| ( .ై సం.4)

ఓ అ ేవ ! అస య బ హ ణ లందు, అస య య లందు, అస య ౖ లందు,

అస య దులందును తమ తమ క ా ను ాన జన న ి ఇమ అ ా ంచుట ేత వలం
మ ాదు త ర రం ా ఉపల త న సర పజలక అ క న ప ా ా ఇ ి ంచమ రడం
ా య ాను ాత క ాల వం వ కమవ ం . ఈ అ చయనంల మ ఆహ
మం ల .

య క ద ాహ ర | (ఆ.సూ)

ఈ మంతం ే సం ా ంచబ న ఏ ఫల ప ర ప యజమ న సంఘం ం ం ో అ ే ర ాఓ

యజమ ! నువ క ల క ప ణ కర ఫలభ త న పణ ందుమ ! అ
ెప బడ ం . ఇక డ 'ఆక త' మన ా అ య న సుఖ ందుత ను అ వం గల
సంకల ం. హృదయ మన ా తం, అన ా స ృ దుల ే ెప బ న సమ న ర ప న
ఉ ాయ లను ఆల ంచడం. మనః అంట అంతఃకరణం. ఆల ంచబడ ఉ ాయ ల ఏ ప క ల ం ?
ఏ అనుక ల ం ? ఏ పవృ త కం (ఆచ ంచదగ )? ఏ వ ంచదగ (ఆచ ంచక డ ?)
అను ా ారం ా ఆల ం ే అంతఃకరణం.

‘చ ’ శబం దశ ఇం య ల ఉపల ణం ా ప
ె బడ త . ఏ ఇం య ల
సమ గను ానం ేత అ మత న ఫల ా ా ాట ంట క ఫలసమ య
ందుమ . ఏ ప ణ ల కంల స యంభ దల ా గల ఋష ల ఎలప డ ఉంట , ఇట
అ చయ క ను ా ల ా సం ా ం న ప ణ ాలవల ప ాతన న యజమ నుల ఏ
ప ణ ల కంల ఉంట అట వంట ప ణ ల ా ందుమ !

2. ఏత ం సదసప ేద యమ వ వ ే వ ంజ త ః| అ గం యజప అత త స
జ త పర మ |

113
 యజభ యందు ఋ గ జమ న స ర ప ల నమ క ి ఉంట న ఓ అ ే ా! మ
యజమ ర ంచడం సం క సమ సు ను. మ య వ సర ాణ లక గ మ లను
క ంప ేయ ె ిన ాడ ౖనందున భ యందు గల సర లను ర ంచు ను ధం ా మ
యజమ క ర ంచ కత ను ాత అ న పణ త ైన ఈ యజమ ాడ
వం ీ క ంప మ . మ య ఓ వ
ే తల ా! మ యజమ మ ంబ ం ాగలడ . అల
వ న యజమ ఉత ృష న, ష న ర ణ గ న ల కంల ర పణ త ా,
ర ంచద న ా ా గ ంచం .

3. జ న
ే ం పర మ ే ాస ధ ా ద ర పమస | య గ త వయ ౖ ాప కృణ
ర ౖ | ( .ై సం.4)

ఓ వ
ే తల ా! ల ా వ న ఈ కత ను ాతను ప ణ త ా స ంచడంల ఏ
ఏమర ాట ను ెందక ఈ యజమ క స ర ా అ చయ కత ను ాత స ర పం ా
గ ంచం . మ య వ
ే మ ాల ా ల ా న యజమ ను గ ం “ఇ ాప ” ా ా
గ ంచం . ఇషమ లన ా య ాల , ప రమ ల అన ా తట క, ఆ ామ, ే ాయత దుల అ ాస
వ వ రం. అన ా య ాల య
ె డం, ెర వ ల త ంచడం, ే ాలయ ల వంట ాట ంచడం
అట వంట ప ణ ా ాల ే ిన ా ా గ ంచం అ రత ర.

ాబట “ఈ ఫలమ తకర లక సంబం ం న , ఈ ఫలం ా రకర లక సంబం ం న , ఈ

ఫలం తట ాల , ఆ ామ ల , ే ాయత ల ంచడంవల ల ం ంద పకటంచం ” అ రడం అ
అ ా ౖ మంతం ప ా ం .

వలన ే న ే ట? ప ణ ల ే ిన ార ప ణ ల కంల అక డ ేవతల సహ ా ాలను

ఏర రచు ర మనుష ల కంల ే న
ి ప ణ కర ల రతమ లను అనుస ం , ాట
ఫల రతమ లను క ేవతలనుం ెల సుక అనుభ ార ౖ మంతసంఘం ప ా ంద
ెల ం . ాబట, ఓ మనుష ల ా! ఎలప డ మనసు లను ప ణ ా ా చరణ ప
ౖ మ ంచం
అ మన తవ ె ి నట ం .

4. సంపచ వధ మను సంపయ ప ో వ

ే య న ృణ ధ ం అ ి న థ అధు తర ి ే ా
యజమ నశ ద
ీ త| ( .ై సం.4)

“ఓ అ ! వ న సర ేవతలను యజమ ను కల ప అందర ేవల ా

ళ ం . అల ళడంల మనుష ల క, నరకల క మ ాలను ట వ
ే మ ాలను అనుస ంచం ”
అ ర ం ఈ మంతం. ఇక డ “యజభ ర ప న మనుష ల కంల ను, మ
ి ట యజఫలర ప
గ ాన న స ర ల కంల క యజమ నుడ , ర క ి ఉండం ! అ ారన.

5. పస ణ ప సు చబ ా| ఋ ేమం యజం వహ సువ ష గంత ( .ై సం.4)

మ ే అను ించబ న యజ ాధ లౖన సు , సు ా ర పంల ను, పసర-ప -బ సు -

మన గ ాట నూ క న యజ వ
ే తల మధ ల ప శ టడం సం స రల ా ందం !

6. య షం యత ా నం యదతం య చద ణ | తద శ కర ణసు వ ష దధ ( .ై సం.4)

114
 సమస కర లక అ ప అ న ఓ అ ! మ ే అను ించబ న దర ప రమ ా ర ప న
యజ , న, అంధ,కృపణ దుల యబ న స ల , నయ సంపను న
ై స త ల
ొ నప డ ఇవ బడ ధ , యజం మధ ల ద ణ ా ఇవ బడ వల దలౖన దవ ం
మన గ ాట అ ంట , అన ా ాట క పణ ాలను ేవల కంల గల వ
ే తల సమ ంల
ఉంచు ాక!” అ ారన. అంట ఈ ర పం ా మనం య
ే ద న, ేయవల ిన ప ణ ార ాలను ె ి
మన ఆపణ ా ాల ప
ౖ ఉ ప లను ేయ ె ి నట ం .

7. సహసం వహ ి సర దస | ే మం యజం వహ సువ ష గంత | ( .ై సం.4)

ఓ అ ! ఏ మ రంగ ం సహస ద ణ క, సర స ద ణ క యజ స రల ా
ం సు అ ే మ ాన నుస ం మ ే అను ించబడ ఈ యజ క స రల ా
ం ంచుమ ! అ ారన.

8. ద ణ య ా యజం వహనృ జః| ే మం యజం వహ సువ ష గంత | ( .ై సం.4)

ఓ అ ! ఏ ా యమ
ీ ా అవలం ం అరత గల ఋ క ల నూ ా కప ారం
ద ణ ను క న యజ ర సు ఆ ా ీ య మ రంగ ం మ యజ స రల ా
ం ంచు ాక!

9. సుకృతః ప మ ో ా ా ా న ః| ే మం యజం వహ సువ ష గంత || ( ై. సం.4)

ఓ అ ! ప ాతనులౖన ప ణ త లందర ఏ మ రంగ ం అమృత రలను

అనుభ సు ఆ మ రం ా మ యజ స ా ం ంచుమ .

10. య త ర అన మ ో రృతస చయ ః| తద శ కర ణసు వ ష దధ | ( .ై సం.4)

ఏ ప ణ ల కంల అమృత రల అ న ం ా స ంచు అట ప ణ ల ా మ యజ ,

యజమ కర ా అ నఅ ం ంచు ాక!

ా క ప ారం అరత క న ఋ క ల, ా య
ీ న ద ణ గ న యజ ను ానం ే న
ి
ా ,స త నం ే న
ి ా , రంద అ ా వ
ే తల వ
ే ల ా సుక సహ ాస
ానం ఏర ర ఆ య కర ల ల క ఫలం ఇట వంటద ప లం ా వ ం ర అ మనక
ెల ం , ౖ మం ల వల!

ఈ ప ారం ల క ప ణ కర లను ప ణ ల ా ం ంచం అ ా ంచడం ా

తరతమ ల ప ణ ల అ కమ ల న, అంధ, కృపణ దులను క ఆద ం ల ె ా ర.
అట వంట పణం ర , ‘దత’ శబ ాను ాన ప ణ ం ( నం ే న
ి ప ణ ం) ర , ప ణ ఫల
ర ాలౖన గ ా ల ర, ర ా ఉంట య క గ ం మన త తంల తదనుగ ణం ా
ప ణ క ా ను ా , ఏవ ా ెం న ా చ ణ య
ే కం అంద ఆద ంచ సం ద
ి ులం
ా ాల మన తవ ను సహస మ , త
ి ృత ల న ద ప ర ష డ మనకంద బ ం నట
ెల సు ా .

ఇంతవరక అ సం ా ర కర అ నఅ చయ గ ం , అందుల చయనమన ా ఏ ?

ామ దం చయన ల ? చయనంల ంపబడ అ క మం ల సమ జ
ఉప గప ే ఏ షయ లను ప ా సు ? అ వ ంపబ . ఇందుల ల
ీ

115
 షతను, ాజ ా ా ె మం ల ,అ ప ే కం ా " ల ాజ ", " ల ీల
షత" అను కలల స ంపబ , తదుప గంల . ల కం అనుక న ట ా కత ను ాత "మ క
ఆయ ష ం, మ క ఆ గ ం" అ తన ర ప తం ేసు క సర ాణ ల యసు ను రత న ట,
పణం క తరతమ ల ననుస ం ఫల రతమ ల క ఉంట య , ట గ ం
ేవల కంల ేవతల ప ణ క ా ను ానం ే న
ి యజమ - " ే ఆచ ంపబ న ఫల ా రకర
ల క ఫలం ఇ , ఫల తకర ల క ఫలం ఇ అ గ ప రస రం ా స ష పర
అనుభ ంప ే ార , ధ ర ాల ప ణ కర లవల వ ే ప ణ ఫల లను వ ంచడం వంట అ క
షయ లను ె య ే ి మనకంద ప ణ కర లందు పవృ క సు ర గ ంచవలను.

దంల వ వ ాయం
ల ర శయ మ ల , అనం ల , అ ర య ల , పరమ ార ణక ైన
భగవంత ా స ర ాల ా ఆ ర ంపబ య ల కంల సర లక ె ిన షయ క !
అందువల "యస శ ితం ే ఽ లం జగ " ( రణ ల వచనం) అ "ఏ
పర శ ర ల ా సర ాల , ఏ పర శ రడ లవల పపం సృ ిం ె , ఆ
పర శ ర నమస సు న " రణ చరణ ల మంగ చరణ న ం ర. ల, ౖన
ెప బ న షణ ల కలవడం ద ాఙ యం ల క ాఙ యం కంట స త ృషమ మ య ల క,
ౖ క సర జ మ లభ తం క !

ితృ ేవ మను ా ణ ం దశ స తన | భ తం భవ ం భ ష ంచ సర ం త ిద (మ. స ృ)

ితృ ేవతలక , వ
ే తలక మనుష లక క జ న తం ౖ క ాఙ యం అ , సర జ నమ
దం వల ి సుంద అరం. అట వంట దం ె ి న ాటల ప ి ెం న ాటల కృ క
ి ర ల క
జ నం ఒకట. ాబట పసుతం కృ క
ి ర ను గ ం ప ా ంచబడ ం . ల కంల క మం ౖ క
ాఙ య లందు ఆ క షయ ల మ త ప ా ంపబడ త య అ ాయపడ త ర.
ా కర -బహ అవబ ధ ష ల ౖ క, ౖజ క షయ ల క ప ా ంబడ త .
ా న, అధు తన దం కృ క
ి ర లందు ల అంతరం ఉం . ఆధు క ాలంల కృ క
ి ర వల అ క
సస సం ాదన తం ంద, ాషపభ త ఉ ోగల, ల క జ న తల పల లౖన కృ మ
ఉ ాయ లను అనుస ం కృ ికర ను త సు ర . ఆ పయ ల అ క స త షయంల
సఫల మవ త యనడంల సం ేహం లదు. ా అల ంట ఆ ా నడం వల అ క అన ాల -
అన ా ప ర న డూ క ఎర గ గ ాల ( ష ాల ) క ఉత న ం
అవ త యనడం సత దూరం ాదు.

కృ క
ి ర క ఆరంభంల జలసమృ సం క దరణ కం ేయ . కృ.య.సం.4వ ాండల
అ చయ సంబం ం న భ ా " ణ "ే అను ం న ప ారం ణ
( దుర ) దండం ే ల ా . ిమ ట ఆ యందు ఇష ప నం య
ే మ ందు ల ంగలం ే
( గ ) కరణం (దున డం) ేయ . అందుల ెప బ న ప ారం ా క దరణం ప
ె బ ం .
"సంవర ద త సం ష " అను కల సూత ప ారం కరక లను ిల ా .

సంవర ద తన ా ాన ృణ తన| ిం మ అవటమ ణం వయం ా దస మ తం( .ై సం.4)

116
 ఓ కరక ల ా! చర మయ న ర వ లను ( ల ే న
ి ళ ను) బ ా ా ించం . ఆ
ప ేశంల బ వ ాలక (ఎడక ) హం సం క ం లను ంచం . ిమ ట ఉదకం సం
సం ా ంపబ న క పం బహ దక య కమ టట (ఎక వ ర క ఉం ల
ే ) ల పల భ ల
గల పంకమ నుద ంచుట (ల త ా మట యడం) ా సర అహసు లందు (అ ల నూ)
క ప ాతం ే ం ింపబడక ం ఉం ట
ే ట అన ా ఆ క ాల ించక ం (ఎం కం )
ఉం ేటట , అన ా ౖ ఒడ పడక ం ఉం ేటట , ష ాలంల క ఎండక ం ఎలప డ ట
స ంచునట ా ష న అవటమ ను ( /నూ ) ంచం అ కరక రత ర.

" ష ృ వ మవట త వట దుదక మ ష ంచ "

ష ృ వమవట ం సువరత ం సు చన | ఉ న ం ిం ే అ త ( .ై సం.4)

అను మం ల ే క పంనుం ట క పం వద ం న ళ ప ం .
ాషమ ల ేతను (కరల ) ా , ా ాణ ల ేతను ( ాళ ) ా ళక ం లను ంచం . ఈ
కం ల ఎట వంట అన ా ార ాలందు ల ర ను ట ల గ న,
క పంనుం ఉద ాలను ఉద ంచ దృఢ న చర మయ న ర వ ల గల, ళ క ం లను
ప ంచ గ న ఉద దరణ ాతల అన ా బ ల వంట గల, ఉద ాల గ నట వంట,
అక నుం ఉదకమ ల జ కం ( ారక ం ) య ర త న ళ క ం లను ంచం . అంట
మ ర బయటక ల క ల క న, మం ర ం ళక ం లను ం ల అరం.
వలన బ వ ాల ళ గ బ వ లవద క ం లను ా ణం య
ె ల ఆ ా ణ
ాలను క దం బ ం ం .

ిమ ట ల ంగలమ ను అన ా గ అమ టట వంట బ వరమ ల డ ద ి

" ా " అనబ ే ర (కర) ాలను సన దం య
ె ల కరక లక బ ం ం .

" ీ ాయ ంజం ం ీరం య న ” అ కల సూతం (ఆ. .సూ)

1. ీ ాయ ంజం కవ య ా తన ే పృథ ా ే ష సుమ య ( ై.సం.4)

2. "య నక ీ ా య ాత తకృ ే వప ే హ జ "

ఓ కరక ల ా! గ , బం ం ే ా కరలను సన దం ేయం . ాట ే దున బ న

భ యందు ఆ ా దర ప మంగళ ాక ం క న జ టం . ఆ జల ల క ను ఫల
సమృ ా ఉం అన ాలంల ఆ సస ం (పంట) మ స ా అన ా మ గృ లక వచు ాక! అ
ల ంగల ౖ మం ల సన దం ేయమ ం ం .

"ల ంగలం ప రవ ం కృష " ( క. సూ.)

1."ల ంగలం ప రవ ం సు వ ం సుమ త ర | ఉ త ృష ామ ం పఫర ంచ ీవ "

2. నం నః ాల త దను భ ం ా అ యను ా , నం పర మధు

ప ీ ా న మ ా సుధత

అ ండ మం ల కరణం ేయవల ిం ా, అంట దున వల ిం ా ం ం . ట అరం-

వజ ల వల అ ణ న, బ ా ంచుటక శక మ న భ యందు న ల (ఎత
పల ల ) లక ం సమ నం ా య
ే గ న గళను ంచు ాక! కరణం ే కరక డ అ కఫల

117
సం ా ంచడం ా పథమ వయసు ాలౖన కన కను, పయ ణ సమర న అ ా కమ ను
ందగలడ . (బ ా వ వ ాయం ే ి బ ా సం ా ం న ా మం కన ాహం, అ ా ప
సంపద వంట కల గ య ె ం !). వలన కరణం కరక అత ంత ఫల యకమ
ె ి నట ం . " ామం ామదు స ిస ీ ః కృష మ ే సం భవ " (ఆ. .సూ) ఈ
మంతం ే మ డ మ డ గ రల సంభ ం ేల (ఏర ేల ) మధ మధ ఆ రల క ల కరణం
ేయ ల అరం.

ామం ామదు ధు య వర ణ య చ| ఇ య గ ప ష ఓష భ ః పజ భ ః ( ై. సం.4)

ద ణ ప ా వర స వ ర మను ప ా వర ( .ై సం.5)

గ రల ఏర ేల , మధ మధ ల ఆ రల క ల దు ల ప
ె , అల
దు టప డ పద ణ ా దు ల క ె ి ం . అల పద ణ ా దు ే స య న
బల న నుస ం దు నటవ త ంద "స వ ర మను ప ా వర " అను బ ం . ఈ
దున డం జ ెం న బ వ ాల ే (ఎదుల )ే దు ల ె ి , అ క ఎ
బ వ ాల ం ల షయ క ఈ ం వ ం .

"షడ న కృష ష | ఋతవ ఋత ౖనం కృష "

క తయర ణ అవ ి ేష ష య ష బధ మ ః ( ష ం)

య గమంట గ ా . మ డ గ ాడ లక కటబ న ఆర బ వ ాల గల ల ంగలమ

'షడవం’ అ ెప బడ ం . అట వంట ష వం ా , ఆర గ ాడ లందు బం ంచబ న ప ండ
బ వ ాల ౖ దు ల "య దశ గ న సంవత ణౖవ" అను బ ం . వలన
బ వ ాల ే (అన హమ ల )ే భ దు ల ె ి నట ం . కృష య ద సం త 2వ
ాండ, 6వ పశ ల య జ ప ను ా ాల ల ణ ే పసంగంల క "త ా త ా
న ను న జఘ న ేనుః" అను ల "ప ర ాల ప ను ా ా భవ , ఉప ాల యజ "
అను ా ా ల , బ వ ాల భ దున ాధ ల ె ా . ఈ ప ను ా ా
ప ా రంల ేవ ాచక పదం ఉంట ంద య జ మం ఉత ారంల వ
ే ాచక పదం
ఉంట ంద , ాట ల ణ ఉన ారణంవల ల కంల అన హం తన ప ర గ న డయందు
గ ా ధ ం భ దున డం ా మన ి ంద ె ం . ేనువ అన ా వ.
"అ ర పసూ నుః" అను ల ణం ప ారం ల ( ) ాల పస ం న వ ' ేనువ ' అ
ెప బ నందువల అట వంట న
ే ు శబం ే ప
ె బ న వ , తన ఉత ారంల గల దుగ ా
మనక ాలను ఇ ి ంద ెప డం ా అన హమ ల (ఎదుల ) భ దున
ాధ ల ె ి నట ం . ఇల మ పకరణంల "ఆ ా ౖషవం ఘృ ే చర ం ర చ ా మః"
( ై.సం.2-5పశ ) అను ాక ం ే ంచబ నట చ ా మడ అను ించద న అ ా ష
ేవ క న య గంల ఘృత త న చర ద ా లను పశం ిసూ " ే ౖ ా ఏత ే య జ మనడ హ
సణ ల ః" అను ఆజ ం, ేనువ క త ా రం అ , అన ా పరంపర ా ఆజ ేనువ
ారణమ , తండ ల ల( య ం) సం భ దున బ వ ాల ారణమ దప ర ష
అ ాయమ ె ి నట ం .

118
 ఇవ ఇల ఉండ ా, బ వ ాల కరణ ాధ ల ఇ త ల పశం ిసు క ! ఈ
ాలంల యంత ాధ ల ాలంల ద ద భ మ దును త . అల ిద న,
అన ా పక ం అ న అ ాలంల మ ర డంల యం ల ఉప గపడ త ండడం
మనకంద పత క ! ా న ాలంల ఇల ంట ాధ ల లనందువల ప ాతన న దం అల
ె ి ం ా , ఈ ాలంల అ క దుర త ం అ శం ంచవచు . ా , ఆ శంకను ా సూ
యం లక ాధ ం ా , మనక కనపడ ఉతమ ప జ క
ే ర క న శ బ వ ాలక
ఉన ట ా మ వ ం .

ఆ ే ప పర ంల ను అను ింపబ ే దర ప రమ స య ాల ఇ ానమ ఒక

ౖ క ప య ఉం . “ఉపహ త ం రథనర ం సహ పృ ా”ఇ మం లను హ అ ర క
ప ాడ . ‘ఇడ’ అంట “ శ ర ణ అ న ఇ ేవత”. “ శ రర ాయ ఇ ే ాః జ ా ే
స షం స షం ా” అ ాయణ ష ం.

ౖన ెప బ న “ఉపహ త ం” ఇ మం లను ద ాఖ ంచ దల మ ందు ా ఇ

జన ప ారం ఈ ం ే ె ం .

మనుః పృ ా య య చ త ఘృతం ిక మ న ఽబ ఽ శ యజ ఽ ి క
వబ ం వర ణ ావ శ క ః స ఇ ( ై.సం.2-6-7)

ఏవమ ా ఇ య ః యజభ మ జన సంపన ( ా. )

ప ర ాలంల ఒ ా క మనువ , యజంల ఉప ం ే దవ ం సం దక ా ాడ . ఆ

అ షణల వ అడ గ ల హ ాక నభ ప ే ాల ఘృతం లభ ం . ఇల ొ న ఘృ
ల కంల జనంల ఉప ం ే ధం ా యజంల ఉప ంచ సమర ెవర ఆ ాం ంచ ా ఆ
స పంల గల వర ణ ల ఆ ా ా మనువ ఇల అ ర.

“ వ వల ష న న ఘృ ంచడం అంత దుశ కం(శక ం ా ) ాదు. ఘృత

ారణ న వ యజ ంగం ా ంచగలమ ” ె ి ,ఆ వర ణ ల ఇ ర ప న వ ను
అక డక సుక వ ర . అల సుక వ ే టప డ ఆ వ భ ల ఎక ెక డ ా లం ం ో
అక డం ా ల నుం ఘృతం స ం ం . ా లనుం ఘృ స ం ేయ వ
సమర ం కనుక “త ా దృతపదు చ ”ే అ వ క ‘ఘృతప ’ అ అపర మ య
ే మ దం
ం .

వల ే న ా ాంశం- బ వ ాల వల ే భ దు ం , మ సూల
ే టప డ ం మనక కనబడక ం మనం ఉప ం ే న ాల ఆ వల
ా లనుం ఘృతం స ంపబడ ం కనుక, ఆ ధం ా ఘృత త నఆ న ం మనక ప కరం.
ి
ఈ ప ారం ఆ గ కరం ా ఉండడ ప జనం ా గల ోక ా న ర య సంప యం మ ల
క ఇట వంట షణ ె ి ం .

ఘృ ేన ీ మధు సమ ా ౖ రనుమ మర ః| ఊరస పయ ా న

ి మ ా ే
పయ ా వవృత | ఘృ ేన ీ ే || ( ై. సం. 4)

ీ ంత ాల న మృశ (ఆ.సూ)

119
 గ రల అన ాలమ లను ( గ రల ఏర న మధ ప ే ా ) ఈ మంతం ే
అ మర న య
ే ల ఈ మంతం అరం. అరం - గ ే దున బ భ యందు ఏర న
గ ర మధుర న ఘృతం ే బ ా తడ పబ , వ
ే తల త
ే ను, మర ేవతల ేతను ఈ
ధం ా దున బ ంద ప
ె బడడం!

అల భ దు న త ా త, ఓ భ ేవ ! మ క ప నః ప నః బలవరక న స ా లను
(పంటలను) ఇచు ాక! అ ా ం భ యందు పం న పంట ల క షం సంక ంచడంవల ఆ
ఆ రం మనక ప ికరం ా ఆ గ కరం ా ఉంట ంద ె ా .

పసుత ాలంల ట కరను, యంత ాలను భ దున , న ం మ సూల

ేయ ాడ త ం కనుక మన కంట కనబడ ఆ ఘృత సం గం మన ఆ ర ద ా
సంభ ంచడం లద గ ం .

ఇంతవరక బ వ ాల ే బం ంపబ న గ ే భ దు ల , ఆ బ వ ాల సంఖ ఆర

లక ప ండ అ , అల బ వ ాల ే దు ం నభ యందు పం న న ం మనక ఆ గ కరమ ,
ఆధు క ాలంల యం ల వ వ ాయం స
ే ుండడం వల మనక ఆ ధ న అదృషర ప న ఘృత
సం గం క న ఆ ర ల, ాట ా ల ం ే ప కర,
ి ఆ గ కర ఆ రం ల ంచడం లద
వ ంచడ ం .

అం ే ాదు, కరణకర ప రయ క బ వ ాలను ఎక డ టల క దంల రణ

ే ి ా ం ం .

“ఏ వ ౖ పశ ాదశ చత ా దశ య చ ఉత ృజ దు య ి

ద యద ణ ితృ ధు ద త ర ం ి హను ః”

“ఉ చ ఉత ృజ ే ా ౖ ేవ మను ా ణ ం ా ” ( .ై సం.5)

ల కంల ాత వల ( ండ ాళ ప వ ల ) చత ా ద ప వల ( లగ ాళ
ప వల) అ ండ ల . మనమందరం ాత వ లం. కరక లౖన ాత వ ల బ వర
రక ల . బ వ ాల చత ా ద ప వల. ఈ ప వ లను ఉద ఖం ా (ఉతర క ా) డ ా .
ా ఖం ా (త ర క ా) ర దుడ తన క క స పంల గల ా క క వ అక డ
డ వబ న బ వ ాలను ం ించ ద
ి ం ా ఉన ట , ద ణ క ల ఆ క
ితృ ేవతలక ాన నందున ా సమ ం నట అవ త ంద పత క నందు (పడమర
క నందు) ఆ ానంల గల ా సుల ాట హత ే ార , ఉద క (ఉతర క ) బ
ర త ంద ె ి ం .

“ఏ ా ౖ వ
ే మను ా ణ ం ా ” అ వ
ే తలక , మనుష లక క ాంత న క
అ నందువల “ ౖ ననూత ృజ ” అ ఉతర క ల బ వ ాలను టల ర ం
ం ం .

ఈ ప ారం కరణ నం బ ట కరణ నంతరం బ వ ాలను ఎక డ టల ా

క ెప డ ాక, సస ం ండ ల , ఒక సంవత ా ండ పంటల క దం
బ ం ం . పంటల ండ లంట - కృష పచ మ , అకృషపచ మ అ . కరణం ే ిన (దు న)

120
భ యందు పం ం ం కృషపచ ం. కరణం లక ం (దున క ం ) పం ం ం అకృషపచ ం అ .
చయన పకరణంల చయనం ే ప ేశమం కరణం ా ిసుండ ా ంత ప ేశంల కరణ
ా ంచ ఈ ప ారం ా ం .

ఇయం ా అ ర ద ై త గ ణ మపశ త ృషం ఽకృషంచ త ా ఇమ ం

త దహద త ృషం ఽకృషంచ భవత రన య ( ై. సం.5)

ల ంగలం ప రవ ం కృష (ఆ. .సూ)

అను వచనం ే అ చయన ప ేశమం కరణం ా ిసుండ ా ంత గంల మ తం కరణం

వద ౖ ా ం . ారణ మన ా కరణం ేయబ న ానంల చయన సం ా ర
సంస ృత ైన అ ఆభ అత ంతం ద ంప ే ాడ . ఆ అ ా ంప ేయ ంత
ప ేశంల అకరణ (కరణ య
ే క వడం) అను ఉ ాయ ం ఆ ప ారం ెప బ ం .

ల కంల బ
ె త న శ ావయ అ క అత న బ ధను క సుం . ా ,
న శ ా అంత బ ధ కలగదు క ! అ ే ప ారం భ అత ంత హమ ఆ
ా ంచ ండ ల ా కరణమ , అకరణమ క అనుస ం ల ఈ ండ ప ే ాలల ఒకట
కృషపచ మ , మ కట అకృషపచ మ అ సస ం ండ ల బ ం ం . అన ా మన వ వ ాయం ే
మనక ల ం ే ల కృషప ల అనబడ . అరణ ల కరణం లక ం ల ం ే
ార న ం అకృషప ల అనబడ . అంట, దు నభ ల పం న సస ం, దున భ ల
పం న సస ం అ ండ ల.

అ చయన పకరణంల ఉఖ అ అ ఆ రభ త న మృణ య ాత. ఆ అ ే తపం

ే టప డ గమ ండ మం ల -

వర తయ ా ే శ ే ా వ ః పృ ా స ధ ం ర స త చం త ఖ|

జనయ ా ే ష ే ా వ ...... పచను| ( ై. సం.4)

ఈ ండ మం ల మ త పచను అ ప గం ఉం . ండ ార పచను అనడంవల “ ః

పచ హత ా స ంవత రస సస ం పచ ”ే ( ై.సం.5) అ సంవత ా ండ ార సస ం
పక ం య
ే బడ ం అ దం ం . వల సంవత ా ండ పంటల ె ి నట ం .
ఇప ట ాలంల బ ంగ ల దలగ సదు ాయ ల ావడం దట పంట అ న త ా త భ
ించక ం మ పంటలను ఆరం ంచడంవల అల ాల పక న సస ం ల ం . ల క
మనం ంచడం వ వ నం ఎక వ లక ం సం నం కల గ ంద
సం త , పరంపర ా అన ారణమ “అ దూ జ య ” అను ె ంద
గ ం .ప కర
ి న పంటల ా ాలంట పంటలమధ వ వ నం ఉం ల , పంటల మ నం
ఉం ల ఇప ట ాస తల బ
ె త ఉండడం ె ిం !ే

భ ఖననం
భ ఎంత ల త ా దు ?ఎంత ల త ా ఓషధులను ా ల జ లను భ ల
ఉం అన ాట దం ఇల సమ నం ె ం . దర ప రమ స పకరణంల ఖనన సందర ంల -

121
 చత రంగ లంఖయ | చత రంగ లం ఖన చత రంగ లహ షధయః ప ష | ఆప ా ఖన |
యజమ న వప ాం గమయ ( .ై బ .3-2-10)

భ దు టప డ 4 అంగ ల ల త ా దు . 4 అంగ ల లత ల టన క
ా , జల ా భ ల ప ి లౖ అ వృ ెందు . ాబట, క ఆ ప ారం ఖననం
ే ి యజమ (య గకర) క బ ా ప త
ి డ అవ డ పశం ించడం ా
వ వ ాయంల భ ఎంత ల త ా దు ల బ ం నట ం . అంతక ం దు ే అ
ితృ ేవ క మవ త ంద -

ితృ ేవ ఽ ఖ | ( ై.బ )

అ బ ంచడం ాఅ (అంతకంట ల త ా తవ డం) ంచబ ం . న

ౖ ె ి న ప ారం
భ దు క అందుల ఓష ాప ( త ల టడం) ేయవల ిం ా ె ి ం .

య జ ఓషధయ ఇ చత రశ ష ర ప | (ఆ.సూ)

య జ ఓషధయ| (అ.చ.ప)

ఇ ప ల గ మం ల ప ల గ ఓషధు గ రలందు ఉం ల సూ రం.

జ ాప ాలం
ఈ ె ి న ప ారం భ దు న త ా త ఓషధుల ( జ ల ) చల వరర వ
మఖ న ాలం అ పశం ించబ ం . వర ఋత వ ల టబ న ఓషధుల ఫలం సంవత రం ా
ాణ ల అనుభ ంచ స త ంద వరఋత వ క అ ా రణ స ా దంల
ఆర ణ త క పకరణంల “సంవత ణం కర ఫల , వ ా రద ం సహ” ( ై.ఆ.1) అ మంతం
ె ం . అం ే ాదు, వరర వ ల జ ాపం ెయ క ం వ ా ాల అ క ం ే మను ల వలం
ఆ ఋత వ నుం మత జ న ార ాక, సంవత రం ా సంవత రఫలం నుం భష ల ాగలర
ఈ ం బ ం .

య ౖ పజ భ శ | సంవత ా భ శ | య ః ప ష | సంవత ఃప ష | వ ాభ ఇత రః|

( ై.ఆ.1)

అంట వ ా ాలంల జల టక ం సమయ న ార (వృ ే ిన ార ) పంట లక

సంవత రం వరక ఆ ల బ ధపడ ర వం. ఇ ల క సహజ క !

ాజసూయ ంతరత న దశ య మయ ానంతరం ‘పయ జ’ అనబ ే హ సు ల

ెప బ . ఆ హ సు ల ా పం (య గం సం హ సు ను ా నుం ర ేయడం) ఒ
మ సంల ఒ క ట ేయద న ా ఆ కత పకరణంల దం ం ం . ఈ పయ జ హ సు ల
ప ం ంట ప ర షట ం, ఉతర షట ం ా భ ంచ ా, ఉతర షట ంల దట ాను, పథమ
హ సు నుం ఏడవ హ సు ెం న ారస త య గం వరఋత వ ల య మ సంల
ంపబ ం .

ారస తం చర ం ర ప త ా వృ ి స ా ా వద | ( ై.బ .8 పశ )

122
 ారస తయ గం వరర వ ల యమ సంల య
ే బ ం కనుక ప వం వల ల కంల
క ఇప డ కృ క
ి ర మన ే క అ ే ధం ా య
ే బడ ం . “అన ల” ఇ
వ వ ాయ సంబం ం న ాక లను పరస రం మ ట డ క ంట ర ప
ె డంవల క వరర త వ
జ ా ా మఖ న ాలమ ె ి నట ం .

ిమ ట శరదృత వ ల ాయత య
ే వల న
ి య ాలను, ాట ామర ంవల జర గ వ వ ాయ
ాలను క దం ఈ ం ధం ా బ ం ం .

న వ వస | ేణ కృష | ార ణన ధ ఆస |ే తప ే న ాచయ |ఆ ే దధ |ే ( .ై బ .8ప)

ఈ మం ాయణ ష ప ారం అరం ఇల ఉం . ( ా త త ా ల

ె గల ా
అందుల ఇంత ఉం అ అ స
ి ుం కనుక అట వంట సంద ా ల ాయణ షం క
ాయబడ ం ). ఇందుల వరర వ వరన త ా త శరదృత వ మన గ ాట ాల
ెప బడ త .

శరదృత వ పథమమ సంల అన ా ఆశ య జమ సంల ప ష వ

ే క య గం య
ే డంవల
ప ా వ
ే త అనుగహం కరక డ ప ి కల ా ై ఇంత ప త న భ వ వ ాయం ేసున ట
శ ంచుక ంట ర .

శరదృత వ యమ సంల ( ా కమ సంల ) త వ

ే క య ా అను ించడంవల
త వ
ే త క అనుగహం ఘ ం ా వ వ ాయం య
ే గల గ త ర. మంతఋత వ
పథమమ సంల (మ ర రంల ) వర ణ వ
ే క య ా అను ించడంవల వర ణ వ
ే త అనుగహం
మయ ర ప న ఎర వ ను ఉం ట ప ప రం ా ప ియ కం ా స
ే ు ర.

మంతఋత వ యమ సంల (ప ష ం) తప వ
ే క య ా అను ిం ఆ ేవత
అనుగహం స ా మధ ల ఉత న న తృణ ా అన ా కల ప క లను ఏ ి సస ం
అ కం ా పం ేల య
ే గల గ త ర. రర వ పథమమ సం (మ ఘం)ల అ ేవ క న
య ా ే ,ి ఆ య ాను ాన ామర ం ే అ ేవత అనుగహం పక న న ాలను
క ం కరక ల తమ తమ గృ లందు ంప క ంట ర ఆ య య ాను ాన ామర ం వల
ల కంల ఈ ధం ా వ వ ాయ ాంప యం ఏర నట త ల స షపర సు .

అం ే ాదు, ా న సంప యంల క అ క స దన సం మయ ఎర వ లను

చలడం వంట క ఉన ట ార ణయ గ సందర ంల వ ంచడ ం . మ పకరణం అన ా
అ మ పకరణంల -

య ౖ ల ఙల ర ాం ప న వమృ ా యజం ప య ౖ వర ణం వ ామ లభ ే యజ వ
ప యమత మన ాశ ా |

అ మ కత వ ల అ య, సవ య, అనుబంధ అను మ డ య ాల .
అందు దట ండ య ాల ను గమ ( క) ంపబడ త ం . ‘అనుబంధ ’ అ
అవభృధ న ిమ ట అను ింపద ం . ఇందు “ రనూ బం ” అను ే వ ప వ ా
ంపబ ం . ఈ య ా గ ం ల క వ వ ాయ దృ ాంతంల ఇల ె ం దం. ల కంల
కరక డ భ ల ంగలం దు బ ా న న ే ి "మత మన ాశ -మతం అ మతం
ఫలమర మత "భ అత కం ా ఫ ంచునట శ కల ా య
ే ఆ భ యందు

123
 మయ దవ ం ఉం నట ా యజమ భ ర ా మ ల గ దు నటవ త ంద
ిమ ట వర ణ వ
ే క న 'ప ా లంభనం' అన ా సం నంల వ దవ ం ా గల య గం ే
ల కంల మయ ఎర వ అ క సస నట ా యజం గ న ఫల సుంద ె ి ం .

వల వ వ ాయ ర డ అ క స న సం భ యందు మయ ఎర వ ల
చలడం షమ ె ి నట ం . ఇ ే ర ా ా న సంప యంల భ యందు ాటమట అన ా
ెర వ ల , బ వ ల వంట ాటనుం ిన ాతమట యడమ ఉం . ఆ షయ
ర ాంతరం ా దంల ఆ న పకరణంల -

సప ా ాస ం ా హర ే వం ానస | (ఆ. .సూ)

అను సూత ప ారం ారప ఆయత లందు మ ంచబ న అ ఉంచ ప ర ం

ెప బ న ఏడ ర ాలౖన మృ కలను ఉంచడంల ఒక రకం "సూదమ " అన ా జలప శ
ే ంల గల బ రద
మట ఉంచు ర . వల భ అ కశ ఇ ే గ త కల గ త ంద ెల ం .

పజ ప ః పజ అసృజత ామన మ ా యత భ సూ ద మ ప ా న త ౖ ామన

యత| యస సూదస ం భవ స గృ ఽన ం య |ే ( ై.బ )

ప ర ం పజ ప పజలను సృ ం ెను. సృ ంపబ న పజలక "అన మ ా యత"- ఆ ా

స పడ నంత అన సమృ లక ణం ందట! అంట భ పజలక స పడ నంత స ా యలద
అరం. ఆ ప త
ి ల అ క స దన సం పజ ప న
ౖ ెప బ న సూదమ మృ కను భ
యందుం ెన , ిమ ట "త ౖ ామన ం యత"- ఆ భ పజలక అ క స ా వ డం ఆ
పజలక అన ం ణంచలద , అన ా స పడ నంత అన ం ల ం ంద ె ం . అందు ేత -

పజ ప సృ ా ం పజ ం| ో పహ ై సు తం అసు| ఉపప న షమ రం పజ భ ః సూద

గృ రసమ భ ా | ( ై. బ )

అను మంతం ే ఆ నమ ను అ సం ా రక కర యందు, ారప ఆయత లందు

సూ ఉం ల అరం. పజ ప ే సృ ంపబ న పజలక ారణ సం మ క గం ా
త నంత అన ం ా ించు ాక! ఈ సూదం "ఇషమ రం" రసవతర న, బలవతర న అన ం పజలక
ొ రక ాధనం అ నందున అ ాస ా ల న ారప ఆయత లందు
ఉంచుత ను అ ెప డంవల, సూదమ మృ క అన సమృ ర న స ా ఎర వ ా
ాడద ంద ల
ె ం .

ఈ ప ారం ా వరర వ ల జ ాపం "అను ీతం వప పజ ై " అను త క ప ారం గ

రలననుస ం "చత రశ ష ర ప " అను త క ప ారం ఓష జ ాపం ే ి అ క
స త ప బంధ ాలౖన కల ప క లను ి యల ెప డ ాక, మయ ఎర వ లను
చలడం గ ం క దం ె ి , పంట ిద నత ా తఆ గృ లక సుక వ ఉం ల
"ఆ ే దధ "ే అను బ ం ం .

ఇట ండ ా పక న గృ ర
ే ాధ ప
ె "అన ాచ య
త ా ద ాహ ం స వన " అను య గంల బం త
ే మలతను య గప ే ా
సుక ల మయ గ పకరణం 6-1-9ల ప
ె బ నందున సంప య ామర ం ే ల కంల
క సమప ే ాల బం ే ంచద ం ా సంప యం ంట ం .

124
గృ సుక ళడంల ప ేశం అనుక లం ా లక షమం ా ఉంట రసు ే యద ంద ,
"త ా ర రం వన " అను ప
ె డం ే ఆ ప ార ల కంల సంప యం ఉం .

ఇం ే ాదు, శకటం ా ఇంట ె ే ాలంల శకట బ వ ాలను జన ే

(అమ ) ప ారం క ప
ె బ ం .

వర ణస స ంభనమ ీ శమ ం ప చ ఉ ా తం ధూ ా త వ ాజ ార ణమ ీ
క ాశం ప హృత పత వర ణస ాశ ఇత నం పత స | (ఆ.సూ)

ఉ ా తం ధూ ా వన అ రహణ బహ ద , వర ణస స ంభనమ ి వర ణస స ంభసరన

మ ి పత వర ణస ాశః| ( ై.సం. ాండ 1)

యగ దమంట బం ా క రంధం. అందుల ఉంచబ ే శంక 'శమ ' అ ెప బడ త ం .

అల ంట శమ ను అన ల బం ళ ల లక ం ఆ రంధంల ఉం . అంట ా
ం గంల అన లబట, ఆ అన లక గళమందు బంధన ాధన న ా
యగ దమందు ఉంచబ న 'శమ ' యందు బం ం . రర వ ా ా శకట ౖ గంల ప ారం
ే ,ి శకట న ర కడ ౖ డ ను ేతబట క నడపడం సంప యం. ఇల ె ఇ ే ో కషం ా
అ ి ం ే ా , ా ాంశం బం ా ంద ఆ ఎదు లబట ాట డచుట న
డలట ి ఆ ఎదుల బం కం ఉం ేల ాట ె ఆ ా ఉన రంధంల
లబట 'శమ ' అ ి ల ంట శంక బం ం ాట ౖ ాల ద ళను కట, ండ ౖప ల నుం వ ే
ండ ళ నూ క ి ఆ బం న ా ే ల ఉంచుక ాట ా బం నడ ాల అరం. ఈ
ఇల ంటవ ల కంల చూ క ఇందుల మం అ అ ించవచు ా , ల ా రం ల
ప ర దం ఇంత శదం ా వడం ఇందుల షం.

ఇం ా బ వ ాలక ప ర గం స ంధమనబ ే మ ప రం, గ య సమర నద

అ ా "త ా త ా న ను న " ఇ త ల ప ా సు .

ౖన ె ి న షయ లను బట దం వలం ధర -బ వబ ధక షయ ల ాక క ా వబ ధన
అ ష కర లందు ంపబడ మం లందు ల క న కృ క
ి ర క సంబం ం న అ క
షయ లను క ె య ే ిం .

క దరణం, అన ల ఉపల ణం సర ప వ లక ర అం ల
ే క ాలవద ళ
కం ల అ ోణ ాలను, మ వ రం లను క ఏ ా ట ేయడం, భ
దున అన లను జన (ఏ ా ట ) ే ి ంచడం, భ దున డం పద ణం ా
ేయ ల ెప డం, కరణమందు ంపబ ే అన ల సంఖ షమ , శబ ా లౖన
అన ల దున డం వంట ాలను ె ి ం . ఈ ప ారం అన ల దు ంచడం, త ి
నం ా మర వ ే నూర డంల క అన లను ాడడం ా ాట ాళనుం
వ ే ఘృతం ఆ ఆ ర ల దక స ంచడం ా మనం భ ం ే ఆ రం ప ికరం, ఆ గ కరం
అవ త ంద ె ి అంతట వదలక, కరణం అ క అన లను ఎక డ వదల అ
దగర ం వ వ ాయం ేయ , జ ా ా అను ౖన ఋత వ ల , అ క స త సం
ాడద న మయ ఎర వ లను ాడడం బ ట , పంట ే వ ే క ఇంట సుక నం ా
ఎ లక వ క ె య ే ిం , దం.

125
 ఈ షయ ల ా త ా దమ ఖం ా అంద ె యక ె న
ి ా వల ఏర న
సంప యం మన ర య సంస ృ ల గ ఇప ట సల ల కనబడ త . వలన
క ప జ ఆధు క ల గ ంచక వడం ే ఆధు క యంత ాల ను ఆధు క ఎర వ లను
ాడడం ా అ ర ాలంల అ కస ా పం సు ర. ా ,ఆ ధ నఆ ా ీ క ం
అ ర ాలంల గ త , అ క సం నమ , త కంద ా ధుల ఏర డడం మ న గ అ క
అన ాలను ందుత ర.

ట ంట అన ారణమ "అ దూ జయ జ న న వర " ( ై.ఆ.ఉ.) అను

సర భ ల ఉత దులక అన ారణమ ె ం కనుక " ారణ నుర ాణ ా ా ణ" అను
యం ే ారణర ప న అన ం అ ర ాలంల పం న న ార ే ఆ న ం కృ మ న
ఎర వ ల ే పం ంపబ న ై ఆ ఆ ా ీ క ంచడం ే అన ాల ఏర డ య ె ం . అట వంట
ఆ ా గ ంచడం ాణజ తం వ వ నం లక ం అ ర ాలంల ఉత న మవ త ఉండడం,
గ త ల ాయత కృ మ న ఔష ల రగత ఉండడం సర జన తం!

ాబట, ోక న ా న వ వ ాయ పద అనుస ే లభ మ షం ే మనక

ఆక రడ ాక అ గ ప ారం, క ట ంబ యంతణ సం క ప ేక ద
ౖ ాలల అవసరం
ఉండదనడంల అ శ లదు.

ాబట, ా న ాంప క వ వ ాయ పద ననుస ంచడం ా ఏర న అ

ఆ రం ా ీ క ం సర జనుల ఆ గ వంత ల , ఆయ ష ంత ల అవ దుర ాక! అ దం
ి ం . ఇందుల పసం ాను పసంగం ా ఓషధుల మ మ క వ ంపబడడం ా దం వలం
కర ను బ ం , ఆ కం ా ాక మనక త తంల ఉప గపడ కరక జ , ఓషధుల
మ మను ె యజ ి ౖజ కం ా క ఉప గపడ త న ట గ ం .

ఓషధుల ర ాల
ఓషధుల ామ , అరణ దం ండ ల "సప ామ ఓషధయస ారణ ః" అను
ఏడ ఓషధుల ( ల, మ ష, , యవల , ియంగ , అణ , ధుమల ) ామ ల ; ణ , ా మ క,
ార, జ ల (ఆరణ క లల ) గ ధుక, మర టక, ార తమ ల ఏడూ ఆరణ ాల బ ం ం .
ట ంట "య జ ఓషధయః" ఇ 14 మం ల ేత 14 ఓషధులను అన ా కరణం ేయబ న
భ యందు ామ ఓషధు ; కరణం ేయబడ భ యందు ఆరణ ఓషధు టల "సప
ామ ః కృ , స ారణ ః అకృ " అను ఆ. . సూత ప ారం సూత ార ల ె ా ర . "కృ వప కృ
హ షధయః ప ష " మంత ా ఖ నంల "కృ ే వప ామ ఇ షః" ( ా. ) అ ర.
జ ాపం ే ాక మ లం క ప ారణం ే ఆ జం అంక ం దృఢ న అవ ి క ఉండడ
ప త
ి శబ రమ ష ంల వ ం ర.

ఓషధుల మ మ
జ ాపంల (ఓషధులను టడంల ) ాడబ ే 14 మం ల , ాట అ ాల ఇల ఉ .

1. య జ ఓషధ ే భ య
ి గం ప ా| మం బభ ణ మహ ం శతం మ సపచ||

126
 ఇందుల 'య గం' అంట ాల సూ ం ే . య గం అంట వర, శర , వసం ల మ డ
ాల ల . ఈ మ డ ాల లల ప ర ం ేవతల స ాశం (స పం) నుం ఉత న న ాణభరణ
సమ ాలౖన, పక మగ ట ే ింగళవరం క న శతసహస సంఖ ాలౖన జ ల క ఉన ాటల
ా ారం ా ప ే కం ా ఏడ ఓషధులను చూ ి సం ిసు మ.

అన ా ప ర ాలంల వ
ే తలనుం మ డ ఋత వ ల ఓషధుల ఉత న మయ య అ
పక న త ా త ింగళ ( ధుమ) వరం ా ఉంట య , అందుల శతసహస సంఖ క జ ల
ఉ య , అందుల షం ా ామ , అరణ ల ె ి నట ం .

2. శతం అమ మ సహసమ త ర హః| అ శతక య య మ అగదం కృత|

ఓ మ తృ ా యమ లౖన ఓషధుల ా! ల అప లౖన జ ల , అప లౖన

అంక ాల ఉ . మ య వలన శత సంఖ క కత వ ల క ఫలవంత మవ త .
ఇట ామర ం గల ఓషద మన వ
ే తల ా! కత వ ఆచ ం న మ యజమ గ
ర త ా ేయం ! అ ా ంచడం ే ఓషధుల మ మ స షమవ ం .

3. ప ా వ ః పసూవ ః ఫ రఫల ఉత| అ ా ఇవ స త ర ధః ార షవః| ( ై.సం.4 ాం.)

ఓ ఓషధుల ా! అ క ల కల ర , అన ా- ఫల ల లక ం వలం ప ా ల వర ఉం ే
, ప ా ల త ా త ఫ ం ే , ప ి ంచక ం ఫ ం ే , ఫల ల , ప ా ల ల
'అఫల ' , ర దః- గవ దలగ న ల ర ాల , ఫల ల అం ంచక ం ల
సంవత ాల అవ ానం (అం ) ం ం ే , ఇం ా అ క ల ా ఉన ర యద
సమయంల న నఅ ా ల ఒ ప ా యం గం ా పర జయ ా ం నట అ క ర ాలౖన
అ ాంతర ల అ ఓషధుల ఫలపర వ ానం ా ాల ా సున ట ెప బ ం .

4.ఓష మ తరస ో ే రపబ |ర ా ం ి ఘ త రప ా తయ మ ః|

మ తృ సమ నుల న ే స ర ప లౖన ఓ ఓషధుల ా! ఫలప ాక శ తమయందు

ా ింపబడ ట వలన ఓషధుల అను వ త త ా ారకం ేసుక న ార కనుక మ ా ాలను,
ాపఫల లను న ంప ే ి మమ అనుగ ంచం ! అ ా సు ను. ప ాక ర ప న హకమ
శ ఇమ డ ఓష శబం ే ెప బడ ం కనుక ఓషధుల ఇంతట మ ల ప
ె బడ
త .

5.అశ ే షదనం ప వస ః కృ | జఇ ల సధయత నవధ ప ర ష |

ఓ ఓష ేవతల ా! క అశ తవృ మ , ఫల శవృ మ ాస ానం కనుక వంట వ

ే త
లందర ఉంట ర కనుక అశ తవృ ం పద ణ నమ ా ాదుల ే ప ంపబడడం, ఫల శవృ ం క
స ధల యజయ ాదులందు ఇధ ం ా ంపబడడం వంట ాట ే ర ంపబడ త ఉండడం
జర గ ం . భ ం మనుష జ అన నం ే స
ి ు ర . ఇంత ా వ ంచబ న
ఓషధుల ఎంత మ ల స షమవ ం .

6. యదహం ాజయ మ ఓష హస ఆద |ే ఆ య స నశ ప ా వ గృ య ||

"ప ా వ గృ య " ాతక డ వ

ె ల ి పట వ వ నప డ , అత ాకక
మ ందు ఆ ెవ ల ి ెవ ల ేత లను కప , భ ఆనుక పడ క , చ న

127
 వల ప ఉన ట ా, అన ం లనుక ార అ నక ం ల ఓషధు ే ల
ధ ం ఉన ంత మ , ఆ ఓషధుల ే ల ఉన ంతవరక ఆక న సుంద ష ంల వ ం ర.
ప ారం ఓషధు హసమందు క ఉన ంత ాలం ఆక అ గ స ర పం న సుంద
ే ం .

7. య ో షధయః సంగచ ాజ నస వ| పస ఉచ ే షగ వ తనః|

ల కంల య దంల ప ప ల నను జ ంచ ా లందర ఏక నట ఎప డ

ఓషధు మనక ఫల వ తంల ేర త అప దూ ఆ ఓషధులందు ఉన శ ా
మం శ ేర ంద ె ం .

పః రస ర వ జః| ( ా. )

అ ె ి నట మం అ న రస ర వనను గ నవ ఏ ఓష ా ే
గం ా ంపబడ త ం ో ె ిన ా ై ' ష ' ( ౖదు డ ) శబం ే ెప బడ త న ర ా య గకర
క ప ా లౖన ఓషధుల ే ా సులను చంపగ న హ సు ను తయ ర ే ి య గంల ం
ా సుల వలన తట ిం ే ఉపదవ ర ప న ా ా ం ' ష ' శబ ాచు డ , అంట ఒక ధ న
ౖదు డ అవ త డ.మ య

అ వ తనః అ ా ా తయ - శయ త ా తనః ( ా. )

ౖదు డ ఓష జన ప దుల ే ా న ంప స
ే ు డ . అన ా గ ారక క
ఉండడం ఓషధుల మ మ అ స షం.

8. ష ృ ా మ మ య య స సంక ః| స ాః పత ణ స నయ మయ ష ృత||

ఓ ఓషధుల ా! గ శం ర ఉత . అందువల గ ారణ ేయడంల

సమర ల కం ! గం వల ీ ంచుచున ా న ంప య
ే ం అను అ ా ఈ మంతం
ప ా ం .

9.అ అ మవత న ా ఉ ావత| స ా ఓషధయస ం ఇదం ావ వచః( ై.సం.4)

ఒక ఓష మ ఓష ర సూ పరస రం ఒక కట ర క మగ ాక. ర క ి
ప య
ే డం ఉం కనుక పరస ర ర కత మ ఉ త న .ే ాబట, రందర ఐక మ
ం న ా ారనను ఆల ం మమ ర ంచం అ ా ంచడం ఈ మంతం క త ర ం.

10. ఉచు ా ఓష ం ా ా ర |ే ధన ం స ప మ నం తప ప ర ష|

" ా ా వయ ావః ాస ా గృ అరణ శ

ే ం గచ తద " అన ా, ల కంల
వ ల అరణ ంల గల ప క బయళ ను ఆ రం ా ీ క ంచ ఉత కత తమ ాస ానం
నుం నట ా, ఓషధుల ా! మ ంచడం వల మ క ల ాల ల ంచు ాక!
చయనకర అ న ఓ యజమ ! ల కంల ధన తల ధ ఇవ ఇషప నట ా క క
శ రం అ ధ ఇవ ఓషధుల ఇషపడ ాక! అంట ఆ ఓషధుల ప వం వల శ రం
ఏర డ త న ందువల శ ా ారం ా ర ం ం న ఓషధుల క శ ా ఇసు య , వల
మనల శ ా ార ష ఓషధుల మ ల ారణమ ె ి నట ం .

128
 11. అ ా ఃప ా న ఇవవజమకమ ః | ఓషధయః ాచుచ వ ర ంచ, తను ా ం రపః|( ై.సం.4)

ల కంల ొ ంగ ా ళ ాలల ప ం వ ను అపహ ంచ ాలను ా ిం నట ా

మన ే భ ంచబ న ఓషధుల మన శ రంల ప ం అ ా ో ాలను ా ంచ
ా స
ి ు . ఇం ా శ ా సంబం ం న జ ర, ా , గల , అ ార దలౖన ాల
మన ే ేయబ న ాపఫల అ , నం శనం ెయ సమ ాలౖనవ ఓషధుల మ మ
వ ంపబ ం .

12. య స ఆతసు ా నం య ఆ ః పర ః| య ం బధ మ మధ మ వ|

"ఉ మధ మ వ" అంట, స య, పర య ప ాత ర తం ా ా య

ీ మ రం ా పవ ంచు
మధ వ ా ఉం ే ా దుష ం నట ఓషధుల శ రంల రసర పం ా ప ం ా షం ా
న ంప య
ే ాక! వల ే న ా ాంశం-ఓషధుల మన ా న ంప ే సమర నవ
ె ి నట ం .

13. ాకం య పపత న | ాకం ాతస జ ాకం నశ కయ ( ై.సం.4)

ష ం క డకన ప డ వ ే కంఠధ అనుకరణ ర ప న శబ " " అ ర.

వ వహ ంపబ ే గ షం అన ా ష ా అ ర. ి క ంవల వ ే ా
' న' శబం ెబ ర . ల కంల ఓ య ాజ య గమ ! ా ాన వ
ే !అ సంబ ంచబ ే
నువ ష జన గం , త
ి జన గం క బ ంపబడ త డ
ీ కల క నప డ అ !
క ాన నుభ సు న ే శబ అంట ఆ గ ారణ న ీడ న ంప ే అ ఈ మంతం ే
ారన య
ె డం ా ాజయ అ గ ారణల క ఈ ఓష ఉప గ పడ ంద , అంట ఈ
ఓష ష జన గ ారకమ అరం.

14. అ ా వ ం మవ మ రయ మ ో జస | ఆ స స ా ఓష ర ా అ ష త ||

ఏ ఓష సమృ వల ధనం ా అ ా ల లబమవ ఆ ఓష జ అ ా వ అ ర.

ఏ ఓష సమృ వల నం ా మయ గం ర ంపబడ త ం ో ఆ ఓష జ మవ అ
ర . ఏ ఓష ా రక బలం ేక ర త ం ో ఆ ఓష 'ఊరయ ' అ ిల ార . ఏ ఓష
త , అసు , మ ంస, ర ర, ో , మజ , ా యవల సప త వల ారభ త న అషమ
త వ అ ఓజసు ఏర డ త ం ో ఆ ఓష జ 'ఉ ో జ ః' అ వ వహ ంపబడ ం . ఈ ఓషధుల
యజమ అ ష ారణ రం ఉప గప ల
ే ను మ , ఓషద మన వ
ే త
ందుత ను అ అధ ర డ ప ాడ .

అంట ధ ర ాలౖన ఓషధులవల ధ ప జ ల క

ే ర ననడంవల, అన ా ధ
ా ధుల ా ంపబడ యనడం ే ఓషధుల మ మ ప ా ంపబ ంద అరం.

ఈ ధం ా ఓషధులను జ లను భ యందుంచ ం ే 14 ఋఙ ం ల

వ ంప బ . మ ఆర మం ల క ఆమ యం ేయబ కనుక ాట అరం క
వ ంపబడ ం .

1. య ః ఫ ా అఫల అప ా యశ ప ి ణః| బృహస పసూ ా మ ంచన ం హసః|

129
 ఓషదుల ఫల ల క న ఓషధుల , ఫలర ల ,పష ర ల ,పష
య ాల ఇవ బృహస ే ింపబ న ౖ య గంల హ సు ర పం ా ంపబ
మమ ాపంనుం మ క లను య
ే ాక! ౖదు ే ఔషధర పం ా ఈయబ న ౖ ాప జన న
ాలనుం క మ క లను య
ే ాక!

2. య ఓషధయ మ ా ఃప ాః పృ మను| ాం త మసు తమ పణ ాత సువ|

మడ ా ా గల ఓషదులక మ ాజః అ ర. పకరణంల ' ా ఓష ం

ాజ ' అను ఓషధులక మడ ా అ ె ి ం . ఇట వంట ఓషధుల భ ల టబడ
త . ఆ ఓషధుల పసుతం టబడ త న ఓ ఓష ! నువ ఉతమ న . ఆ ారణంవల
మమ ర ాలం ంచ ించుమ .

3. అవపత రవద వ ఓషధయః ప | యం వమశ ామ | న స ా ప ర షః|

దు ల కం నుం (ఆ ాశం నుం ) ప ే వృ ి ందువ ల ఓష ర పం ా ఉత న

మవ త య అ హ త బ హ ణంల ప
ె బ ం .

య వన ా అ ాపద న వ షధ ఽజ యన ( ై. బ )

స రంకంట ౖనుం వర ందువ ల భ ద ప ఓషధుల ా మ 'ఏ వ డ మమ

ంచు ంట ో అతను ఎన డూ న ంచడ ' ప ా . ఓషధులను ఉ త ల
ంచుక ాడ సర అ ష ర త డవ డ అరం. వల ఓషధుల , వనస త ల
వ ా ారణమ ెల ం .

4. య ద మ పశృణ ం య శ దూరం ప ాగ ః| ఇహ సంగత స ా అ ౖ సందత షజ |

ారనను స పంనుం ంట న ఓష ేవతలందర ఇప డ మ ే అను ించబడ

కర యందు సంగత లౖ ఈ యజమ గ త ను బ ా య
ే ాక! అ ారన.

5. మ షత య ౖ హం ఖ వః| పచ త ష ద ా క ం సర మస త ర ( ై.సం.4)

తృణ ే ం వృ ే ం , దం ి ం ాజన ో షం సంభ సుంద

దంల మ ట ె ి త సం ఓషధుల మ ల లను గ ంచ ఖననం ే ిన వ ఆ ో షం
సంక ంపక ండ ాక! అ ారన. ఈ ప ారం అనడంవల ంసవల అనరం వసుం ావ న అ ంసను
ాటం ల ె ి నట ం . త సం ఏ ఓషధుల మ ల త ం ాజన ో షం ాద
ెల ం . అ ం ా షయం ప ే క కల వ ంపబడ త ం . ఇం ా మ క సంబం ం న
మనుష ల , ప వల దల గ ాణ సమ యం మ ఆశ ంచుక సున ందున ఆ
సమ యమం ా ఉపపద ర తమగ ాక! అ ారన. అన ా ఓషధ మన వ
ే తలను ా
అదృషం ాను, పత ం ా ఓషధులను ంచడమ దృషర ప ప జనం ాను ాలను
న ంప య
ే ాక! అ ారన.

6. ఓషధయస ంవద న సహ ాజ | య ౖ క బ హ ణస ం ాజ రయ మ |ి

'ఓ మ ాజ ! ఏ త సం మ మ ల గ ం బహ ణడ ౖద ం స
ే ు ో ఆ
ం ా నుం మకణ ేయగలమ ' ఓష వ
ే తల మ ా ప ర ఈ మంతం
ప ా ం .

130
 ా ాంశం- ఓష ాప సందర ంల ంపబ ే ఈ మం ల ఓషధుల
ా , జ ర, ా ధులను, ష జన , త
ి జ ాలను ా ంప ేయడం ాక మ
మ ల అ య , ఆ ఓషధు ఆయ ా క ప ారం మనం
ంచుక యసు ను ందుదుమ ాక అ ె ం . వరం ా ఆ ప ా ా మ తం
ఆయ ద ాస లవల ెల సు నగ ను.

అ ం ా పర ధర ః
ఓషధుల మ మను వ ం ే సందర ంల ౖదు డ ౖద ం ేయడం సం ఓష త
' ం ాజన ో షం లక ండ ాక' అ "మ షత " అ మంతం ే ారన ేయ లనడం ం ా
పస వ ం . సూ దయ త ర ం ల ాల సూత ార ల , చర ా ర ల మ న గ ార ె ి న
వచ లక మ లభ త న దంల ఆ ప ారం లవ ా న ం దం న
ి ం ాజన ో షం వసుంద
ెప బ ం . వల న ం దం ం ాజన ో షం వసుం అ శంక కల గ త ంద
పసం ానుపసంగం ా అ ంసను గ ం ద ంత వ ం ం ో ప
ె వ సు ను.

" ే ా ౖహ ర ృ భవ |క ి దం మ మహ ఇ " అను ఉ ాఖ నం ేవతల హ సు ను

సం ా ం క న ం దం ి హ సు ను ం ర (తయ ర ే ార ) ా న ం దం ిన ాపం
ఎవ యందు ఉంచగలమ పరస ర రణ ే రట.

" ఽ రబ |మ తనూస ధధ ం అహం వసం జన ా య ి న ధ ఇ | ేఅ

తనూస న దధత| త ా హ ః| అ స ా వ
ే ఇ ం ా ణ పః| అభ ాతయ | తత
ఏక ఽజ యత| స య మభ ాతయ | త ఽజ యత| సతృ య మభ ాతయ |
తత ి ఽజ యత| ( ై.బ )

అల ం ట
ే ప డ అ వ
ే త ఇతర వ
ే తల ఇల అ డ - అంద శ ాలను
ల ఉం ే ఈ ా ా భ ంచగల ేవతలను ప టంచగలన అబవతను మ డ ార క ి
దట ా ఏకత డ , ండవ ా త డ , మ డవ ా త డ ా ప టం డట!

యద ో జ యన త ా మ ప త ం| య త జ యన| త మ త త ం| ( ై.బ .)

ర ఉద ాలనుం ప ట ర కనుక ఆప వ
ే తల , తననుం ప టర కనుక ఆ యల
వ వహ ంపబ ర .

ే ే ా ఆ ష మృజత ఆ ా అమృజత సూ ా భ |ే

ఆప ేవతల ా వ వహ ంపబ న ఏక ేవతల , తనయందు సంక ంప ే న

ి అవహనన
జన ో ా "ఆ ా అమృజత సూ ా భ "ే సూ దయ ాలంల సున ా యందు సంక ంప
ే రట. అక నుం ఎక డక సంక ం ం అన ా, "సూ ా భ త సూ ా మ " ఇ
త లందు సూ దయ ాలంల సున ా నుం సూ ా సయమ ాలంల సున ా ,
సూ ా సమయ ాలంల సున ా నుం రజస ల సమయంల మ డ ల ాటంచ వల న
ి
యమ లను ాటంచ లక
ీ క న సం సంక సుంద ప
ె బ ం .

సూ ా మ కః క న |క ా వద |

131
 అన ా క నఖుడ ( ి ి ళ కల ాడ ) ా వదంత డ ( ి ి పళ కల ాడ ). యందు న
ౖ
ె ి న ో షం సంక సుం . ఆ ిమ ట అక ార ండ ా ెల ాహం స
ే ుక న ా , ా నుం
జ ష డ ండ ా ాహం స
ే ుక న క ష , అక నుం రహత , బహ హత ే ా
సంక సుం అ ప
ె డంల ఎ ధర రహ ా లను బ ం నట ం .

ఇం ే ాదు, న ం దం ం ాజన ో షం సంక సుంద ెప డం ే మనం ాటంచవల న

ి
అ ం ా ధ ా ఎం సు తం ా బ ం ం . ఇం ా మన తమ ను న దం ఇతర
పకరణ ల ఎంత ా అ ంసను బ ం ం ో ఆ వచ లను క వ ాను.

మ ందు ంస అన ా ఏ ?ఎ ల?అ రణ ే ిం .

మరణ నుక ల ా ా ం ా| ( . ా. ష ం)

ఏ పనుల య
ే డం వల ా త మరణం సంభ సుం ో , ఆ వ వ రం (ప ) ంస అ
ర ం ర. ఈ ంస పల ల ా భ ంపబ నట ా మధ ా ర ల ే ాయబ న
త ర ి ా అనబ ే సూతసం ా ఖ నంల వ ంపబ ం .

మ ందు ా మరణ నుక ల ా ా ాత క న ంస ధమ లం, ల భమ లం, హమ లం

అ మ డ ల . అందుల ఒ క ట స యం కృతమ , అన కృతమ ండ ల ా ా
అన కృత న అను ంచడం (ఆ ంచడం) అ మరల మ డ లవడం తం
ల ం . మ అందుల ా క, ా క,మ న క
ి ల ే ఇరవ డ లౖం .
అందుల ఒ క ట మృదుమ త, మధ మ త, అ కమ తల (అంట స ల ం ా, ం ెం అ కం ా,
అత కం ా) అను మ డ లౖన ప మ ణ ల ే తం ఎన ౖ ఒక ర ాల ంసలవల ాబ
దుష ఫల లను గ , ాట ం ల " తర బ ధ ప ప వన " (పతంజ గ సూతం)
అను గసూతం మన బ ం . ఏ వ 81 లౖన ంసను టడ అ ంస అ
ే ం . ఇట వంటప డ యజ ల అ య ప ంస క ం అ , ద ా ాల
ె ిన ార ఇట వంట ప ేయడం య కమ ? అ శం ార కనుక సమ నం ా ీ యం ా ఇల
ెప బ ం .

ో నప ా ణ సత ం త ధన| (సూ.సం)

అ యం ప మ ల త|

అ , అ యం ప వ య
ే ల ప
ె డం, “మ ం ాత ా భ ” (ఉప ష )
అ ఏ ాణ ం ించక డద ె ి న ామ న వచ అప ాదం ా ష ాసం ే ంపబ ం .
కనుక య ాంగ ంస అ ంస ాద ర ం ర ాస ార ల . ఇం ా అ ంసను ాటం ల
షయంల దం ఎంత జ గర కత ా ఉం ో గమ ల షయ ల ఉ .

నం తనం ా ా ే అ కస త ే ం . ా , ఇంతకన ల ౖన య
త ల ా ా ే ాటనుం స త కలగటం లదు. ాబట, ాణ ా ఎం
యం ా మర యందున ట ను య (త ా ారం) అవలం ం న
అవ ాహన యను (దంచ ) ంస అ దం బ ం . ా , య గంల హ సు ను ా ణం
ేయక తప దు కనుక వల వ ే ో ా ప రం ెప బ ం .

132
 అ ఎల గంట- ఏకత, త, త ల ర గల వ
ే తలక గం ా గ ల క
మధ ల "ఉల తప " అ అ జ ల ే ష
ి ాత ప ళ ద ా త ింప ే ి 'ఏక య ా '
ఇ మం ల ప పం ెయ ల "అన నయత వర ె " అను ే బ ంపబ ం .
వల ౖ ో షం ప హ ంపబ ంద ెల ం .

మ ఉ హరణ తృణ ే దనం (గ యడం) క ంస అ దం వ ం ం తృణ

ాల దర ౖ క కర ల ంచ 'దర ే దన'మ ప య ఉం . "అ ద
ి
మశ పర ం ాద "ే అను సూతం దర ే ద అ ిదను (క ) ా , అశ పర వ ను (అశ ం
ఎమ క మ క ను) ా సుక . అశ పర వ ే దర ే దనం వల ఏర ే ంస, ంస
ాక ండ న , త ి (అందుల ను) దర ప ా లందు అన ా ాట కణ ప లందు ే ే ం న
ంస ాక ం ఉంట ంద దం ె ం .

ా ఓష ః పర ద| ౖ స న |ి పజ ప ా ఓష ః పర ద| స ఏ న న ి అశ ప ా
బ ర ై ాజ ప ా| అశ స య ఓష మ ం ా | ( ై. బ )

ఎవడ ఓషధులను గ ం ాట ే ా ో అట ాడ ఓషధుల ద

ే జన ో ా ందడట!
ా మనం పర వ ా గ ంచడం కష ాధ మ ద మ ఉ ాయ ె ి ం .

"బ ర ై " అ అ సు ను ంద ల , ఆ ప ారం సుక ే

సర జగత ష అ న పజ ప అపర ా లను గ న ాడ కనుక, ా త ఆయన ే ం నట అ
ను ే ం న ో షం ాటలద "ఓష మ ం ా " అను బ ం .

ఇం ే ాదు, "ప ష తమ "ి అను మం ను చ ం దర లను యడంవల "ఆత ఽ ం

ా "అ తనక ం ాజన ో షం ఉండద ె ి ం . వల తృణ ే దం క ంస అ మ
మర దం బ ం నట ం .

మ ఉ హరణ-"క ర వ ా అ ా ఏతత యతన " అ అ చయనమ తకర

పకరణంల ఇషకలను ంచ మృ క (మట) అవసరమ , మృ క సం భ త ా ల ,
అల త ే 'క ర ా' క ర న కర ే న
ి ాడ అవ డ బ ం తత రం ా "అప ఉపసృజ |
ఆ ౖ ాం ాం ా ౖ చ ం శమయ " అ త న ట భ ద గల వ ద ాల ాంత
స ర ాల కనుక ఆ ఉద ాలను ఖననర ప ం ాజన ో షం తప త ంద ె ి ం . ఇల
మ నవ లంద ంత యక న( న
ై ం న తంల త ి ంచు ల ) ంసల తట ి ా య
"ఖం , , చు , జలక ం ప సంగహః" అ దంపడం, య సరడం, య
కడగడం, కట ప లల ా నప డ ాటనుం ప ర గ ల న ంచడం, ం ెల ళ ను డడం,
ేట దలగ ా య ర
ె గడం ల అపసంగహ అను ా ాను ారం సమ రన ాలంల
సమ రన వల ( ప ర త డవడం వల) ప ర గ ల న ంచడం ా సంక ం న ాపం.
ట ంట నుం ం ాజన ో షం ాటల త ంద , ా ంచ "పంచసూ పనుత "అ
సం ా రం ా ఆత సం ా ారం అ సంకల ం ే ి ౖశ ేవం య
ె ల ం ం .

దం ఇంత సూ సూ ం ా మ ం ; దం ి , య ిం ా ి ,
వం , ళ ె , ఇల త , దర ే ం ,మ పసంగంల య పసంభం సం క

133
వృ ే ం ం ాజన ో షం వసుంద "స ే న ం ం ీ హ| వజ ౖ స
ా ం ై " అను ె ం .

‘ఓ స ే! ఈ యజమ ం ించక ’ అ ా ంచడం ా అ త ంద వ ంచడం

ా ఇంత అ ం ా త బ ం న దం ల కంల ాగతః (అను ాగంవల) ాప న ం ాజన
ో షం, "అ యం ప మ ల త" అ ం న య ాంగ ప ా లంభంల క వ ే టట ,ే
ాక ం అల 'ప ా లంభం' ెయ ల ఎల సుం ?

ాబట, య ాంగ అ య ప ా లంభం ంస ాద ద ా సుడ సూతసం తల

ె ా ర.

ో నప ా ణ సత ం త ధన ా న మన ా ా ం ా ం ాన న

అను కంల ' ో న' అనడం త న అ య ప ా లంభం ంస ాద త ర

ిక ల ను, ష ంల ను, ాట ాఖల అ క ట ర ంపబ ం . ాగతః ాప న ంస
' ం ా 'అ వచనం ం . అ ంస అ పరమ ధర మ దం బ ంద సపమ ణం ా
అ ంస క ఆవశ కతను ప
ె ఇంత ప ే కం ా ఈ షయం వ ంచబ ం .

ల ాజ
యద ి ం ధర బ వబ ే త రంత ి అ ానర త ర ధయ బహ షయ ః ేష
ప ా ః అత ఏవ మనురబ | ితృ ేవ మను ా ణ ం దశ స తన | అశక ం ప యం చ
ద ాస ి ః| త వ ాః త ల ాశ ర ా శమ ః పృథ | భ తం భవ ం భ ష చ సర ం
త ద
ి | (మ.స ృ.)

ాస కం ా ధర బ లను బ ంచుటయం ే లక మ త రం అ అ ాంతర

త ర ధం ా అ క షయ ల ాజ , య ద ప ారం, కృ ి జ నం దలౖన క ల
పసం ానుపసంగం ా ప ా ంపబ . అందు ేత మనువ ితృ ేవతలక , ేవతలక ,
మనుష లక క ద ాస ాఙ యం ాల ల నూ నశ రం ా చ ా యమ , ఇతర
పమ ణ లక శక ం ా , పమ ణ ంత ాలక ప యం ా బ ం ే ద ాస ాఙ యమ ,
వల త ర రమ, మ డ ల ాల , బహ చర -గృహస- ానపస-స ాశమ ల లగ
ఆశయ ల , భ త-భ ష వరమ నమ మ డ ాల ల అ ట గ ం వ ం ే దం. ఇ , అ
అనడం ఎందుక ?సర ం లందు బ ంపబడడం ద తల లక ప ిదమ మనువ ప ను. దం
బ ం న అట షయ ల ాజ ఒక షయం కనుక, ఆ షయం వ ంచబడ ం . మ ందు ా
' ాజ 'అ ంట నబ ే ' ాజ ' శబ అరం వ ంచబడ ం .

ాజసూయ పకరణ యమ ణ ాజ ాజసూ న ా ాజ ా యజత ఇత త ాజ శబః

య ాచక ఇ మం ా ా త |

ాజ అను శబం య ాచకం అ మ ం ా ాసంల ర ంచబ ం .

పజ ప ాలనం మ ఆ ౌ| ా ాయ గృహ కర ం క ం అన ం| రణ య వస సమృ ః| జల

సమృ ః మ రయ న క ా కం కల | ంచ తతద ాశమ ధ ా అ ి ప ాల య ఇ త ి
ాజః ప ాలనం ధర ఇత త యమ ణ ాజ శబన య ఏవ ఉచ |ే

134
 పజ ాలనం- ాజధర ం అన ా పజలక మ ందు వస సం గృహ కర ం, అన , వస సమృ
మన గ ాట క ం . అం ే ాదు, మ రయ నం- రహ ర ల , పయ ణ క ా ల వంట క
క ం . ఇం ా ఆ య వ ాశమ ధ ా లను క ా ం ల (అమల య
ే ల ), ఇ అత
ప ాలనల స ధర మ ె ి ,‘ ా ేప ా ంపబ ం ’ ాజ మ వ వ రమ ె ి ం .

ఇట వంట ాజ ఒకప డ ారణ ంత ాలవల య ను డ ( యడ ా ాడ )

ాజ ప ాలన ే టప డ , య కవృ ఆశ ంచుక ాజ గ ంవల ాజ ం వ
ఆచ ం ల ె ి ం . " ాజ ా ాజ ఫ శబవ ల త ల ణయ " అ పజ ప ాలక డ
ాజశబం వ వహ ంపబడ త డ. ా క ప ాలన ధర ం అ ాజధ ా ల య ె ి
పజ ాజ మ ాలంల పజల ే ఎను బ న వ ా ా వ వహ ంపబడ డ . ప ాల ారం
ాజను అన ా య ప
ె బ , పజల ే ఎను బ ా అ న ా క
ాజ ప ాలనల ప
ె బ న ధ ా ల సంక ా అ ప
ె వల ి ఉంట ం . ల బహ ణ
ప ా ల అంట ర ా , బహ ణడ ాజ ప ాలక ా ఉంట ఆ ాజ ం సు ం ా ఉండద
ల ెప . ాజను డ ఆ ాజ ప ా ం ల క కల ా ై ే బ హ ణ
అ య సం ా జ ంచగలడ అశ ధ పకరణంల ఈ బ ం .

న ౖ బ హ ణ ాష ం రమత ఇ | య ఖల ౖ ాజ ామయ |ే అథ బ హ ణం |

ఇక డ ‘ ాజ ’ అ పదం య ాచకమ య ార న అశ ధ పకరణంల ఉం

కనుక ెప వల ి ఉంట ం . మ య మనుష ల ా ేత ధ ంపబడ ార (ప ా ంపబడ ార )
"త ా జ మను ా ధృ ః" అ దర ప రమ స పకరణంల ఉన ప ా ం . ఇం ా,
ాజను య దంల జ ంచడం ా ధ రన యమం ెప బ ం .

బ హ ణస ప గ ాజన స జయ ౖశ స కృ ా దస ా స ాం
య (ధర .సూ.)

ప గహం ( ల ీ క ంచడం) ా బహ ణ , య దంల జయం ా ా , కృ ి

ా ౖ , వ ా దు ధ రన ప
ె బ ం . ఈ షయ ాక ం ౖ మ ం ా ాస
చత ా యంల కత ర ప ర ార రణ పసంగంల న
ౖ ప
ె బ న ధ రన ఉ ాయ అప ర
? యమ ?అ ం ఇ అప ర ాదు, ధ రన య
ే ల క ఉన ట ే ౖన
ెప బ న ఉ ాయ ల ఆ ం ల సం యమ లను ంద , అ పర ారమ
ర ం ర.

య అ స ధర మ స ృ ె ి ం ా , మ కర ాజ ాలన య
ే క డద
ెప లదు.

ాజధ ా పవ య వృ భ న ృపః (మ.స ృ.7-1)

అన ా ా ా పట క
ి న
ై ామ, నగర ాసులను ప ా ం ే ప ర ష ాచకం.

బ హ ం ా న సం ా రం ణయ త స ా ణభ భతః ా వం వత (మ.స ృ)

ఈ స ృ , ాలక ైన య జ ెం న ాజ ధ ా లను ె ం . ఏ ప ారం ా భ మ త

సర ాణ లను ష ాతం ా ధ ం ో అ ే ప ారం సర ాణ లక సమ న న ఆశయ

135
ర ంచడం ా క ఒక వతం అ ె ి ాజ గం ే య ను డ ాజ నప డ , ౖన ె ి న
ా వ వతం ఆ ా క వ సుం . అందు త
ే

అ ాజ ఽ ి ల ఽ ి సర దు భయం ర రమస సర స ాజ నమసృజత భ ః| (మ.స ృ)

ా ల ల కంల అ ల ాను భయమ వ సుంద అట భయ ల ం

ర ంచ పర శ రడ య సృ ిం ేడ ె ి య ను డ ాజ నప డ భయ
ల ం ర ంచడమ ధర ం అత క వ సుం . ష ాతం ా వ వహ ం ట
ే ప డ జ న
అన ా క దర ప రమ స పకరణంల ఇల ె ం .

శ ర ౖ షః ప తః ే ా మ ీ స ీ ఽసు ాణ ం తస ణ ాణ స మ ాన ం
సు ా ానమ దన | ( ై.సం.2-5)

త ష పజ ప కమర న
ై శ ర పడ వ
ే తలక ప త డ , అసుర లక నల డ .
అత మ ానం ేయ , సు ా ానం ేయ , అన ం న మ డ రసు ల .

సపత ం ే గమవదత మసు భ ః

ౖ షణ ల వ ంచబ న శ ర పడ ేవతలక ప త న
ై ారణం ే అక డక డ
అను ిం ే యజ ాలలక అక డ ఇవ బడ హ సు వ
ే తలక ఇవ డం య కమ పత ం ా
అన ా బ రంగం ా ె ి , అత నమ మలౖన అసుర లక ఇవ డం య కమ రహస ం ా
ఋ క లక ె ా డ. ిమ ట ఆ ఋ క లక ప వచనమం ే (రహస వచ లం )ే ా సం
క ం . ల కంల క పత ం ా ె ి న వచ లకంట ప వచ ల ఎక వ ా శ ించడం,
నమ డం ఉం క అ ఈ ె ం .

సర ౖ ౖ పత ం గం వద య ా ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః ( ై.సం.2-51)

త ా దృ ౖ ాష ం ప ా వరయ |

జ న వృ ం , అన ా ా ో , శ ర పడ ా ా ప ా సం ం సు డ
ఇందుడ ెం డ . మ
ి ట ఇందుడ వజ య ీ క ం ‘అత రసు లను ే ాను’
అనడం శ ర ప డ అసుర ప ా చూ ి అనర ఫల (అన ా ెచు క న ాడ )
అ డ ె ి నట ం .

అందు ేత భ మ త సర లక , (అంద ) ష ాతం ా ఆశయ నట ప ా ం ే ా

సర లక ష ాత న ఆశయ వ డ ా వ వతం. ా ఏ ధం ా ప ా ం ల ాజల ణ
ె సందర ంల మహ ద ా సుడ ఇల ె ా ర.

ప త ఇవ ితృగృ ష | యస మ న ాః ర య చ ష స ాజ ాజసతమః|

ితృగృహంల పత డ చ ా సంచ ం న ధం ా ఏ ా క ప ాలనల

సర మ నవ ల ర యం ా సంచ ా ఆ ా ష డ ె ర . ఇం ా టల ర ాసంల ను,
ష స ృ ల నూ, “అథ ాజధ ా న వ మః” అ ఉపక ం -

త ా త ధర ం భ ం ాజ వ ర | స ధర ం సంద త ే హ చ నన |

136
 ఆ య మ నవ లక ఏ స ధర ఆ ధ ా మనుష ల ే ఆచ ంప ేయడం ఒక వతం
అ , ప ా ం ే ా క మ ధర ం క ె ి ం . పజల ే స ధ ా అ క ంచక ం య
ే డం,
అన ా వ ాశమ ధ ా లక ాంకర ం లక ం జ ప ా ం . ో క ప ారం ా ర ంచబ ే ల కం
సర సుఖ ాంత ల ఉంట ం , ఎన డూ న ంచద ెప బ ం . ఇహపర ల ాలల అట ా
న ంచడ అ గ ె ి ఇం ా ఇల అంట ం .

వ వ ి ర మ ా దః కృతవ ాశమ ి ః| తయ ర ల కః ప ీద న ద
ీ | ( .అ. ా)

వ ాశమ ధ ా లను ఆచ ంప య
ే డం ఒక వతం. వ ాశమ ధ ా లను ప ా ంచక ే ో షం ఈ
ధం ా ఉంట ంద ఆయ ద ాసంల చర ా ర ల ఇల ె ా ర.

మను ా ణ ం అ ఽ ా ా మ ః త ై గ ణ సమ న ాల ః సమ న ం ాశ ా ధయః
అ ర రమ ః జనపద మ ధ ంసయ |

మనుష లంద ాయ వ , ఉదకం, ేశం, ాలం అ సమ న ాల . ాట క

ౖగ ణ ం వల ఏక ా న న, ఏక హ క న ా ధుల వంట ( ామ క ాల ) ఉధ ం
ామ దు శనం ే ా .

క తః ాయ ం ౖగ ణ త ః ధర మధర అధర ం ధర మన మ ః ిక జ ః
ే ాం పజ ఽప ాధ ఏవ|

ఈ రక న ామ క ఉపద ాల క ం ేల ాయ వ వంట ాట ఎందుక గ

ౖ ణం
ఏర డ త ం అన ా, ధ ా అధర ం ాను, అధ ా ధర ం ాను ర ం ే క
ి జనుల క
పజ ప ాధ . ద జ నం లక ం ిక ల ే ధర -అధర రయం య
ే బడడం ఈ అన ాలక
ారణమ ర . ాస ర దం ా ఆచ ం న అధర ం ారణమ ర.

పజ ప ాధస ం ారణ తం మ లమసత ృతః అధర ః (చ. ౖ. ా)

య ౖ ేశనగర గమ ప ః ధర మ తమ అధ ణ పజ ం వరయ త ఉ ా ః
రజ నప ః వ వ ప నశ త మధర మ వరయ |

ఎప ై ే శ
ే , నగర, గమ (పలలక ) ప న యక లౖన ార ధ ా అ క ం
అధర ం ా పజలను పవ ంప ే ా అప డ ా ఆశ ంచుక ం ే ారందర యక ల
క బల రం అధ ా అ వృ పర ార . ఆ అధర ం ధ ా అంత ానం ేసుం .

తతః స అధర ం ధర మనర |ే (చ. ౖ. ా.)

ఈ ప ారం అంత త ధర ం గ న, అధర ప నుల అ న ేవ నుగహ ర త లౖన ా ఆ

య ఋత వ ల ఋత ధ ా లను అ క ా అ ెప బ ం .

ే ామన త ధ ా ణ ం అధర ప ం అప ాన ేవ ం ఋత ా ాద | (చరకం)

ఋత వ ల వ సం అంట-

ేన య ాలం ే వర న ా వర కృతం ా వర ా నసమ గ య ా పద ే

స ల ను ప ష | ఓషధయః స వం ప య ఆపద కృత | తత ఉధ స జనప ః|

137
 అ ఋత ధ ా ల మ వడమంట య ాలంల పరను డ వ ంచక వడం, వ ం
కృతం ా వ ంచడం, ాయ వ ల బ ా యక వడం, భ కం ాదుల ఏర డడం, ఉద ాల
ఎం వడం, ఓషధుల ాట స ా కృత ి ందడం, ఇల ంటవ ఏర డడం. ఈ
అన ాలవల జనప దుల ధ ంసం ఏర డ త ం .

వల ా ధ ా ను ఆచ ంచక పజల ే క బల రం ా అధ ా
ఆచ ంప య
ే డం వల ాయ దులక ౖగ ణ ం ఏర డడం, ఋత ధ ా ల వ స ర
భ కం ాదుల , ఉదక షణ ( ర అం ఎం వడం) దలౖన ావడం వల శ
ే , నగర,
గమ ల క శనం ఏర డ త ంద ె ి నట అ ం . ాబట, ా ధర ర ణ ేయ ల దం
బ ం .

మ లసూతం: య జ సంబం ం న ా ప ాల ారమ ెప బ ం ా , అల

ెప బ ఎవర ా ా వ , ా క ప ాల ధ ా ల ా వ ంచగలద స షం ా
ెల సు నగ ను. ావ న ా వ ాశమ ధ ా ల వ ాలను ాంకర ం లక ం ర ం . వల
సర ీ య క డ ా ఉంట డ ా . అల ాక ం వ కం ా అధ ా అ వృ ప
ల కంల అన ాల వ ాయ చర ా ర ల ె ి న షయం వ ంచడ ం .

ప త షయం
అధర ాంకర ం లక ం ధర ర ణ ేయ ంసు న
ై ప త స యం ా క ,
ాజ అవసరం.

బ హ ణ ౖ తం తం మ మ మ త | జయత తమత నం ా ానుగమశ ిత |( .అ.శ 1-9)

ప తం ఉ క ల లం షడజ ే ై ే ద ంఅ తం ఆప ం ైవ మ ను ీణ ం

అధర ర ా శ ప యం చ క త| ( .అ. ా)

ఉన త వంశంల ప టన ాడ , స లం క న, షడం ాల క న దంల , ై క, మ నుష

తమ లందు దండ యందు ాత ైన, ైవసంబంధ న మ నుష సంబంధ న ఆపత ల
సంభ ం నప డ అన ా ల కంల అ వృ ి వంట సంభ ం నప డ , శత ా ే య దం
వ నప డ , పజల ా ీ త లౖనప డ ాట అధర ో ాలౖన ప ార ఉ ాయ ల ే
ప ఘటంచగ నప త య ంచు ా .

తం ప త ఆ ర ం ష ః ితరం ప తః భృత ః ా న వ అనువ త| ( .అ. ా)

ష డ ద ను న గ ర వ వలను, ప త డ తం వలను, భృత డ అ ా వలను

ా ఆ య ంపబ న ప త అనుస ం . ా మన ే య ంపబ న ప త ేగ
అ ా మ టను క ంచక డదు. ఇక డ ప త డన ా వ
ై , ితృ కర లను ల కంల ఆచ ంప ే
ాడ (బహ ) ాదు. భ ష త ల మనక ాజ ంల తం కల గ ధం ా, తం ప ా ( ాజ )
తం కల గ ధం ా ఉప ే ం ే ాడ ప త డ.

ఽ తమ లక , ియ ఽ ియమ లక దం ఉం . త లంల ( కం ా) మనక

ీ క ం ే ియం. అ ీ క ం ే అ యం.
ి త లంల అ యం
ి ా ఉ ాలంల
మనక యసు కల గ ే తం. అ యసు ను కల గ ే అ తం. ౖన ప
ె బ న ధం ా

138
 తం ప ా కంతక అంట ప రజనులకంద ఉప ే ం ే ాడ ప త డ . అందు ,
దంల అ చయన పకరణంల ప త షయం ఇల ెప బ ం .

స ం తం బహ స ం తం ర ం బలం| స ం తం తం ష య ా హమ ి ప తః ఉ ే ాం
బహ అ రమ ద ర ఉదూబల | ణ బహ ణ ఽ నున య ా ం అహ | ( ై.సం.4)

ఈ ండ మం లను అధ ర డ యజమ ే ె ి ం .

స ం తం బహ ే ాం బ హ అ ర త త యజమ నం ాచయ త ీ మ దమ
స ాద | (ఆ. సూ)

ఉత ా ఘ సూకస అ ఋ ౌ యజమ నం ాచ ఔదమ ే స ౌత ీ

మద ష| ఇ ాయణ షం

"యద య ా ే ర ణ దధ ”ి నుం “బహ ణ నున య " ( ై.సం.4)

వరక ర ఘ సూకమ ర . ఈ సూకంల అం మ ఋక ల , 'స ం తం 'అ ండ మం ల
యజమ ే ె ి సూ అధ ర డ ఔదుమ ర స ధలను మంతర తం ా అ ల ఉం ల సూ రం.
ఇందుల అ చయన కర ఈ ధం ా ా సు డ.

ల కంల ఎవ కంట ఎవడ ఉత ృష ో అత గ ం ె టప డ , అత హసం ౖన

ఉం ేటట ేసుక డయ ! ( ా ే ౖ ే అ ందయ ) అంట ర . వలం బ హ వ ల
ఉన త న ాట ా స
ే ు వడం ాక "ఉద ర ఉదూబల శ ర ా " ా రక బలం క ఉత ర ా
( ప ా) ేసుక ను. 'బహ ణ ఽ నున య '- మంత ామర ం ే శత వ లను ణశ
కల ారలను ా స
ే ు ను. ' ా ఉన య '- స య న ప ర ష లక ఉన త న ా ా
ేసు ను అ అరం. ఈ ప ారం ా యజమ ను మంతవచనంల త ర ం.

పథమ మంతంల ' ల క బహ ణం మగ ాక! ను ప త ా ఉన

ా క ామర ం జయ ల మగ ాక! అ అనడం ే బహ య లక పరస ర ఉప ారం.
“బహ ణౖవ త ం స శ ణ
ే బహ ’ అ బ హ ణ ాక ం ె ం .

ఈ ప ారం ఒక వలన ఒక శ వృ ందు ం కనుక "త ా హ ణ ాజన ానత న ం

బ హ ణం త ా జ బ హ ణ ానత న ం ాజన " అ బ హ ణ వచనం ె ం . అంట దం
ఇల ె ం అ అరం.

బహ ణ , యశబం ే ప
ె బ న ా క పరస ర ఉప ార -ఉప ారక వం ఉంద ,
బహ ణ సల ప ారం కం ా ప ా ం ే ా బహ ణ సహ వం ల ా కంట
అ శయం ా ( ప ా) ఉండడం, ప ాలక న
ై ా ే తన ధర మందు య ంచబ న బ హ ణ డ
య మక ా సహ ారం ల బహ ణ కంట అ శయం ా ఉండడం అ ప జనం కలవ
ెప బ ం . ఇక డ మంతగత ' తం ష ' అను ట, అల 'బహ ణౖవ త ంస శ 'అ బహ ణ
ాక ంల ాజను డ ( యడ) ెప బడ త డ.

అ మనుస ృ పమ ణ ంతర సం ాదం ే అ ిక ై పజ ాలన ధర ం కల ాడ ా

అ గ ంచవలను. ఇల మ సందర ంల అ చయన పకరణంల -

139
స త ం సంకల ం సం ియ ష సుమనస మ ఇషమ రమ సంవ ా సం ాంమ ం ి
సమ కర | ( ై.సం.4-2-4)

ప గమ : స త త ా ం చతసృ ర ఖ ం సం ప | (ఆ.సూ)

'స త ' మం ల ే చయనమ కర ల ప ర ిద నఅ ల ఉఖయందు ఉంచబ న

అ సం జనం ెయ . ఓ ండ అగ ల ా! ఇదర క ి యజ ా దనం (యజ
ర ంచడం) య
ే ం . పరస రం మం ీ యకల కం ! య
ి కల కం ! పరస ర న
మనస ం క న ార కం ! అ ా ంచడం ఈ మం రం.

ఈ మం బ హ ణంల ా ఖ నం ేసూ మంతఘటక (మంతం ఉన ) 'స త '

పదం క త ా ె ం .

స త హత ా ద హ ణ త ంస | ( ై. సం. 5)

ఇదర సంగత ల కం ! అ అగ లను ా సు ర . ఈ మం ల 'స త' పదం ే

ా ంచడంవల ల కంల ప త ర పంల బ హ ణ యర ప ా సంగత డవ డ.

యత ను క హర త ా హ ణ తం | ( ై. సం. 5)

ఈ ధ న ండ అగ ల సం గం త ా త ఉతర ా న న క ా ను ా ేసు డ.
ామర ంవల బ హ ణ ప త ే య ంపబ న ా ధం ా ా క ధం ా ాజ ాలన
ేయగల గ త డ అ అనడం ే ౖ ఉ హరణల ననుస ం దంల ఎక డ య, ాజన , ాజ
శబ ల ాడబ యజ సంబం ం న ా ఆ శబ ల ామ న ం ా ప
ె . బ హ ణశబ
సమ ా రం త
ే ాజసూయ పకరణంల అ ిక న
ై య ాజసూయ ారం అ ప
ె డం
తను అ ిక ై పజ ప ాలన ే ాడ ా , యడ ె ి అత ప ా ారమ మన
ర య ధర ాస ప ారం ామ న ం ా ె ం .

ఉ ద లకం ా (బలం క
ే ల) ౖ మం ల "స ం తం తం ష త ా బహ ణ
త ం స " ఇ మం ల , ఆ య సల ల తశబ య పరం ా ద ష ంల
వ ం ర. ' య -ే ాలయ తం' అ వ త ే అనరం నుం ర ం ే తం.
ప ాలకత ం అ అరం ెప బడడం వల తశబం ే ఆ అరం క ెల ం కనుక " ాజధ ా
పవ య వృ భ న ృపః" అను మనుస ృ వచనం ' ాజ ' శబ న య ాచకః- వలం
య క లసుడ ా ాక అ క
ి ై జ నపద ప ాల ధర ం గల పరష డ ా ా
ెప బడ త న ట , ా ఖ నంల ెప బ ం . ాబట, యశబం ప ా ం ే ా క ఉపల కమ
గ ం .

ఎవర ాజ ే అత ప త అవస ా ె ి ధం ఉండదు. ఎవర ఉంట

అత , అత ా ాజ రడం ప త ధర మ , ాబట, అట వంట ప త ణ
య ంచు వడం మ తం ాజధ ా ల ఒకట ెల సు నగ ను.

యడ ా ాలక డ ( ా ) ప ాలన ే ి జనుల ధర వ ాలను

ా ంప ేయ బహ త న
ై బ హ ణ డ , ప ాలక ైన ా దర ఆ ధర వ స
ారక ల , అన ా అధ ా ా ం ధ ా ర ం ే ార ప
ె బ ం .

140
 ల ధృతవ ౌ ాజ బ హ ణశ బహ తః| ( .ధ.సూ)

దండనం ే ా , ప ణ ాప ఫల నుప ే ంచడం ా బహ త ైన బ హ ణ డ పజలక

సంభ ం న సమస ఆపత లను (ఆపదులను) ా ంప సమర ల ౖ సూతం ె ం .
బహ త డన ా -

స ఏష బహ భవ ల క, ద, ంగ |

ఇందుల 'ల క శబన ల కవ వ ర ిద జనప ధ ా ః ఉచ ం ,ే ద ం ా ప ి ”

ల కజ నం కల ాడ , ద- ంగ జ నం కల ాడ బహ త డ ెప బడ త డ . ఇట వంట
ల ణ ల కల బహ త డగ ప త ఉప ే ాను ారం ా ప ా ం ల అరం.

అమ త గం
ాజప త అమ త సంపన ం ాజ ాప ాజ పజ ంచ ేరతః

స య ాధ ం ాజత ం చ క కం నవర ే క తస ాంస ా ే ాం చ ణ యన త |( .అ. ా)

వలం ప త ే ాదు, అమ త ల క న ాజప త ాజ ాలనయందు ా ిం .ఆ

ా నయ సంపను డ , సర పజల తవ ను ర ాడ , వలం పజల ాదు
సర భ లక కల గ య
ే డంల ఆస కల ా ై ే అను లక (ఇతర లక ) ాధ ం ా పృ
అనుభ ంచ గలడ . అంట ా ంచగలడ . ల కంల స యం ల చకం నడ వనట ా ప త
అమ స యం ల ాజత ం క ఉండదు. ాబట, ప త బ ట అమ త లను క
య ం సమయ ల ా మ (అ ాయ , సల ) క ీ క ం . ఎట వంట
అమ త లను య ం ల "అ జ న పజ చ ా ను ాగ య ానమ ను త" అను
ె ం .

మం క లంల ప ట, పజ, చమ , ర మ , అను ా ాల క న అమ త లను

య ం ల ష స ృ ల ప
ె బ ం .

స య వవవ ాన , ధ ః బ హ ణౖ ా రం వ వ ర దర బ హ ణం ా య ంజ |
( .అ. ా)

ంసులౖన బ హ ణ ల స యం స యం ా వవ ాలను చూసు ా . ల

ంసు ైన బ హ ణ య ం ల ె ి ఇక డ బ హ ణ శబం వ వ ర ద త కల ా
సూచకమ , వలం బ హ ణ క లంల ప టన ాడ మత ాద ెప వలను. దం ఎంత
ష ాతం ా ె ి ం ో చూడం .

ాజ ంల ఐకమత ం - ఆవశ కత
ప ా ం ే ా న
ౖ ె ి న ప ారం ప త, అమ దులను య ంచడం బ ట తన
ాజ ం దృఢం ా ఉండ ాలక వ ాల నూ, ాల వ ాల నూ ( ా ంపబ ే పజలమధ ) ఐకమత
సం ాదన య
ే డం ల అవసరమ ాజ ధ ా ల ప
ె బ ం .

స ం సఖ ాధు న ా ి పం న యః సం ణ ే స ం పభ ః| స నుక లష కర ేర ం
నృ ష మ ే ష చ సర సంపదః| ( ా ర యం సర-1)

141
 మం షయ లను ా ఉప ే ంచ ప త అమ దుల , ార ె ి న మట న
ా ఇదర క క ల ( ెడ ా ) అ ర. ా ల , మంత ల అనుక ల ర ా ఉన ప ే సర
సంపదల ా , అంట ా ాజ వ ంచగలవ .

ఏవ వ క ల క భట ఽ ి టల ర ా ష చ ాజప తం అమ త సంపన ం ాజ ాప |
(మ.స ృ. ా )

ఇ ే షయం దంల అ మ పకరణంల ఋ క ల ఐకమత ం యజమ క

యజ ర హణ య
ే డం అవసరమ , నూనప చమస (అ ా ా పమ ణం ే ఒక ఆజ ాత )
అ మ ం ల ంపబ న సందర ంల ఆ సు ంచ ఒక ఉ ాఖ నంల ఐకమత ం ఇల
ెప బ ం .

ే ాసు ాస ంయ ఆస ే ా ో ియ ఆస న ౖ జ ాయ షమ పంచ వ ామ |

ప ర ం ేవతల , ా సుల య దసన దు లయ ర . అప డ ేవతలందర ా

ప న యకత ం ల ంచ అం క ంచ ా అ దు వ ాల ా య రట.

అ ర సు ర ై మర ర రణఆ ై ర ృహస ౖ ఽమన న| ( ై.సం)

వసుగణ యక డ ా అ , ర ద గణ మ డ , మర దణ ఇందుడ , ఆ త
గణ వర ణ డ , ేవ గణ బృహస యక ల ా భ ంచబ స స నుం
ష ం ర.

ేఽమన న అసు ా ఇదం తృ ర య ో ియ స ః ( ై.సం)

ిమ ట, మనమందరం ఇ వ ాల ా వడంవల మన శత వ లౖన ా సులక య దం

ప లక ం మన అ య సం ా ా జయ ా ం టన ారమవ మ తల ర .
ప ా రం ఏ ట అ ఆల ం ఈ ధం ా శపథం స
ే ుక ర.

య ా ఇమ ః ియ సనువ ాస మవ మ భ స ఋ ో నః పథ ఽ న ౖ
దు |

మన ారంద ఒక సంఘం ా ంచుక ం ం. మనల ఎవడ మ ందు ా ఇతర లక ో హం

తల డ ో అట వంట ాడ సంఘంనుం ష ంపద న ాడ ా ర ం, అ అందర ప జ
ేసుక ర . అంట, అందరం ఐకమత ం ా ఉం ప ాలనల సహక ంచుక ం మ పమ ణ ీ ారం
ే క పరస రం ో హం తల ట ా బ ష ం ల ె ి నట ం . పసుత యజ పకరణంల
' నూనప చమస' అనబ ే అ ా ా పమ ణం ే ఆజ ాతల ఆజ అందర స ృ ంచడం
ా, ఐకమత ం ా ఉండగలమ అ ా ా పమ ణం ే ినటవ త ంద , ఆ ప ారం ెయ ల
ర ంచుక ర.

త ా దస నూన ిణ ం పథ దుహ సఆ మర |

అ యజం ే టప డ ప ేయద న అను ా రంభంల ఒక మంతం ఈ ' నూనప

చమస' అ ర గల ాత అ ా ా యజంల పమ ణం ే ఒక ఆజ ాత. 'తనూం న ాతయ న
శయ తనూన ా '- మన శ రంల ఉం శ ా ద ంప య
ే కం ఉన అ జఠ ా .
సంబం ం న ఆజ ాత ' నూనపచమస'.

142
 ఆ ధం ా ఆ ఆజ ాతల ఆజ అందర స ృ ంచడం వల ఫల ? అంట-

య నూనప ం సమవద తృ ా భ ై |

ఈ ప ారం య
ే డంవల అందర సం వం ా ఉం యజ ర హణం ే ారవ ర.
ప జనం శత ర ా రం. ' వ త ప ాస తృ భవ '- ను జయం ా ంచగలడ , శత వ
ప ాభ ా ం న ాడ అవ డ . పసుతం అందర ఐకమత ం ా ఉండడంవల అ య సం ా
శత ా ను జ ం న ారవ ర ఒక ాజ వల బ ంపబ ం . పరస రం సం వం ాపన
క ాజ ధ ా ల ఒకట.

శత వ కరణ- ాజ
“శత ం వ కర ం స ర ప ప ా ల చనయ ఽ ి న లంబః ార |” ఇ

ఆ దయః ప ాజ ర యం య |ే ( .వ.మ. ా )

పర ాజ సం ాదన క ఒక ాజధర ం. పరం ా ఆల ం శత వ ను వశపరచు వడం

ఆలస ం య
ే క డదు అ ర . తన అ వృ , పర యమ ఈ ం ంట రడం అ
ెప బడ ం . టల అర ాసం 5వ అ కరణం, 6వ అ యం, 14,15 పకరణ ల ప
ె బ ం . ా
మ లం ల క ఉం .

ే ామసు ాణ ం సః ప ా ఆసన య ౖ య వమ ఽథరజ ఽథహ ణ ే ా జత ం శక వ

ఉపస ై ాఽ ష | ( ై.సం)

ై య సం తల ఉపస మక ఇ ి పశం స
ి ూ ఇల ప
ె బ ం .

ే ా ం అసు ాణ ం చ క సం ామః ాపః| అసు ాణ ం అ ార రజత ార రణ ార ర ాః

సః ప రః ఆస | ః ప రః ే ాజత ం ఽశక వ | త తజ ాయః కః? ఇ ప ా ల చ ాం
ప ణ ం దురం ప తః అవర ధ కం లమవ ా న ే ాం అసు ాణ ం అన ా య
అన అ య వ
ౖ జ భ ష త ే ాం దు ాణ ం ఉప స ీద త పస
తయ జయర పం ార ం అ ాధయ | ( ా. )

ేవతలక ా సులక ఒ ా కప డ సం ామం వ ం . అసురలక అ మయ, ాజమయ,

రణ య లౖన మ డ టల క న పటణ ల . ఆ పటణ లను ేవతల జ ంచలక
య ర . అప డ మ జ ాయం ఏ ట అ ప ా ల చన ే ి ఆ ప ాల ట డను ా నం
ేసుక ఆ ా ారం చుట ంత ాలం ఉంట ఆ అసుర లక ల పల ంత ాల అన ా దుల
అ వడంవల ా ాళ ల ాళ అనఃకల ల ఏర డటం ా ా ా మనం అ య సం ా
జ ంచగలమ శ యం స
ే ుక ర. ఆ శ య ను ారం ా వ
ే తల ఆ అసుర ల దుర
స పంల ఉం ా ౖ జయ ా ం ర.

యజంల ా సులక ప శం లక ం య
ే బ ే ఇ ి ఉపస ర ా అవడం ఉపస
అ ర వ ం . ఏ వ వల శత ాజ లను జ ంచ ా దు ా చూట మట
ేయడం అ ఒక ాజ అ ె యద ం .

143
 య దప ార వరన
ఇంతవరక ెప బ న లవల శత వ జ ంచడం ఆలస మవ త ంద తల య దం
ేయ ల అనుక న ట ,ే ఆ య దప ా ా క దం వ ం ం . ాజను య దం
స ధర ం ా ప
ె బ ం .

య దం ౖ ాజన స య ే ౖ ౖన ం స సమరయ | ( ై. సం.)

య స ధ గ ణః పరధ ా త ను ి |స వ యతం కర క ర ష | (భ. .18-

47)

అర నుడ య ైన ారణం ా అత కృష డ ె ా డ " క య దం యస రం

ాజను స వ యత న య ారం ఉం కనుక య దం ేసున ాడ బంధువ లను
వ ం న పత ాయ ందడ " అ . ఇ ే షయం మధుసూదన సరస ాఖల క
ెప బ ం .

యతః స ధర ఏవ మను ా ణ ం భగవత ాద త ః అతః పరధ ా సమ గను ి ద ి య

పశసతరః స ధ గ ణః అసమ గను ి ఽ ి త ా ణస త య స ధ య వ
అను యః న పరధర ః ట త ాయః|

స ధ ా అను ించడమం ే మనుష లక భగవంత డ ఇ న . అందువల పరధ ా లను

బ ా అను ించడం కంట క స ధ ా లను ప ా ాక లౖనంత ా అను ిం న ాడ
పశస న ాడ , అందువల య స ధర న య దుల అను య ల అ ప
ె బ ం .
పరధ ా లను ఆచ ంచడమంట టనం ే ినట, అంట న న ేఅ అరం. ఈ ప ారం ాజను
య దం స ధర మ ె ి నట ం .

మ పకరణంల ' ఽ ాజకస య దమ 'ి ( ై.సం.) ా ా ా య ద పస లద ర.

అందు ేత ా య దం స ధర ం ా ంపబ ంద ె ా ర . ఆ య దప ా ా క
ాజసూయ ంతరత త ా స పకరణంల ( ై య బ హ ణంల ) శ
ౖ వ
ే మక పర ంల
ఆ య య గకమ న పసంగంల ప
ె బ ం .

ే ాసు ా స ంయ ఆస | ఽ రబ |మ మ యజత మయ మ ఖ సు ా ష ే మం
య ఽ బ | మయ ాజ జష ే | మ ం తృ య స మయ పసూ జష ే |
మ ం చత సరస | ఇ యం ఽహం ా | మ ం పంచమ ప ా| మయ ప షయ
జష ే ఽ
ే మ ఖ సు ానజయ | న ాజ స పసూ ః| సరస ం య మద |
ప ాప ా ీ |త ౖ ే ా వ జయన| ( ై.బ )

ష ం ఇల వ ం :

ప ా ే ాశ అసు ాశ య ద సన ఆస | ల య రం ఉద యం య ం చన ాః
భట ః మ ఖతః దుం గచ | ే ాం య దం దష ం క జ ా ే నస ధ |ే చన దహ ాః
పృషతః ి ధౄ అప ా వృత బల ే రయ | అ చన దుందు జయ ణ
ధౄణ ఉ హం జనయ | అప ా యత ి ప గ యఃయ ధ ః య ః పృషతః

144
స య ే న అవ ష ే న ంచ ా ా ా అ ా దయః క ణ ీ కృతవనః| తతః ే ా ం
జయః అభ | తతః అ ి పంచహ ాం ా జ భవ | త చ అ ః పత ం ీ చ ార| మః
ాజ ార ర హణ పయ కః| స ధౄణ ం ఉ హజన రం న ప ావ తవ పవరకః అభవ |
( ా. .)

ప ర ాలంల ఒక ా వ
ే తల , అసుర ల య ద సన దులయ ర . ల కంల య
ిద న నల ంతమం ర లౖన భట ల య దం య
ే శత వ ల ౖ దం త
ె ర. ా
య చూడ ఒక ా ా ా ఆ య దస ల ఉంట డ . ంతమం భట ల
దండ ర లౖ య దం ే ా నుక గంల ఉం ాళ ఉ కల గ స
ే ూ, ఇం ా ాళ
న కం బల రం ా ి ార .

మ ందర దుందు ష ే య ద భట లక ఉ ప ట ార . మ ంతమం

ౖ క ల సమరంల ఎదు య దం ే సమయంల నక నకనుం స యం ా లబడ ర .
ఈఅ దు లౖన ా ా ాలను అ ా దుల అ ే కమంల ీ క ం ర . అనంతరం ేవతలక జయం
ి ం ం . అందువల ఈ ఇ యందు
ి క అ దు హ సు లను ా పం య
ే డం ే (య గం
ేయడం )ే జయం ి ంచగలదు. ఇందుల అ ప ీ క ం ెను. స తృ వ
ే త యద
భట లక ఉ క ం ార ప ావర ల ాక ం ( ను క ం ) పవరక డ ను.

శ ేశ ాల బల ఽబలజ న య ాలశ |

ఇత కరణ టల ర ా ఉ హప వ ఃఉ హః య స యం ాజ బల ా
అ గశ కృ సః ద ఽ ి శకః ప వవనం ాజ నం జత ం అ ి అస పచణ ేజ ా కృత క
భవ | ర హసు ప వ ా ాజ కమ ప ి నశ ా ః ంచ ప ావృతస జయ
ా ాఽ ి ే ి మను ఉకః| ( .అ. ా)

యసు తః ప ావృతః సం ా హన ే ప ః భర ర దుష ృతం ం తత ర ం స ప పద ే

యసు సుకృతం ంచ దమ రమ ా త భ ా తత ర మ ద |ే ప ావృత హతస చ| (మ.స ృ)

ఎవడ భయప య దంల న వచు అట వంట ాడ పర ల ే చంపబడ డ . అతడ

పభ వ క ా ా పంచు ంట డ . అట ా ప ణ ం అం పభ వ క వసుం / సంక సుం .
అందువల " ామంద య ారం" దశ పకరణంల య దభట లక అత ంత ఉ హం అవశ ం
అ -

శరణ గత ాత ల ం అమ త మ పల | స కర దృష ాసత ం కృ త ం రద | తశత త

ా త మక ర ప ార | పకృ ీత ే ర ణ దయః స ర ణౖ ి స ాజ యః
ప ప ా | ప పయ ాతస ప ిం న ృ ా ఇవ| ( ా. . ా)

శరణ గత యందు ాత ల ం ఉండడం, మంత ల సమ ల చనల తన ధు క ధ ా లను

ెల సుక ఉండడం, రదృ ి క ఉండడం శత వ జ ంచడం, మం మ ట ా తనం, క రత ం
లక వడం, వ
ై , బహ జ న షయ లను ెల సు ాల ఆస ఉండడం ఇవ య దం ే ా క
ఆవశ ాల/ఉండద న ! ా , ఈ గ ణల లక ప పమ గణ కల ా ై ే అత

145
ప ా చూ ి శత ా భట ల ిం చూ ి ఇతర మృ ాల భయప నట న
ా ర.ఇ ే ర ాఉ హపశం ా పకరణంల క ఇల ెప బ ం .

మ ను హ సంపన ః వ వ ాయ సమ తః జనం పరమం ణ మ ా వ మ రవః| ( ా. . ా)

ఉద ాలక సమ దం ల న
ౖ ట ా (ఉత ాన నట ా), మం ైర ం ఉ హం క
ఉండడం, య ద సంబంధ న వ వ ర సమన యం ఉండడం, ఇవ ఐశ ా లను ంద ఈగణ
సమ యల ారణమవ . అందువల ఉ హం దలగ న అత ంత ఆవశ కమ
అందుల నూ ా ా ల చన, ఉ హం, వ వ ాయ త క దృ ి అ మ ంట జయం ి సుంద
ెప బ ం . వల ే ాసుర య ద ాలంల అ వంట అ దుగ ర వ
ే తల , ౖ ార కమ బ ధ తను
ీ క ం ేర ల
ె సు వచు ను.

ఈ ఉ ాఖ నం కర పకరణంల "ఉపస మక" ఇ ి పశం ించ ారం ంచబ ,

అ ాంతర త ర ధం ా ౖ దు ా చుట మ టడం వంట ేయడం ా యద న ర ా న
అవ ా ర ప ఉ ాయం అజయ న ౖ దు ా జ ంచ శక మవ త ంద ఒ ా క ాజ
ప ా ంపబ ం . ై య సం తల మ ాజ క దంల ప ా ంపబ ం . .ై సం.
అ య పకరణంల సు హసు న ేవత గహప రం "ఐంద ాయవం గృ ,
వర ణం గృ , ఆ నం గృ " ఇ ా ాల ే ంపబ ం . అందుల వర ణ గహ
గహణ సు ం ే సందర ంల " తం ే ా అబ వ " ఇ గంథం ే మ ణ అన ా మతలను
రసం సం అ షవం ేయ ( మలతను రసం వ ే ల నలగ ట ) మ ందు మ
య దు న
ై ందున త స యం ర.త ా త త డ " బ ద రం వృణౖ పయ వ
ౖ మ
ణ "అ పయసు మర ా కల ాల వ ా య ంచ ా అం క ం ర . త ా త
ేవతల మ , య న వర ణ క స యం య
ే వల ిం ా ా ం ర.

వర ణం ే ా బ వ త య ం భ ా మ ం ాజ న ం హ | ( ై.సం)

త ా త వర ణ డ ేవతల ప ను- ' మరసం క, త క ి ఒక ాతల

గ ం ' అ . ఆ ప ారం గ ంచ వ
ే తల అం క ం అ ే ధం ా ఒక ాతల గ ం ర.

త ా జ ాజ నమ ం భ ాఘ ం ౖశ ం న
ే దం| ( ై.సం)

జ త లౖన వర ణ ల స యం మ షవం ే ిన ారణంవల ల కంల క ఎవ

హత య
ే దల ా య అ న ా స యం ా , ౖ ౖ , దు
దు ం ఆ ా ా ర ంచడం కలదు.

మస య ం వర ణం మ ష ారం ే ాః ారయ మ సుః త ం వర ణః త ౖ య సహ

మగహణం కరవ వర వృణత తతః మ ాజహన ా య మక | ఇ ( ా. )

ాఖ సూ ాయణ ర ల తన ష ంల "అత ాచన ాజ ః పద య

ామః షణ స న ావణం జఘ న" దలగ న ఉదహ ం ర . ామ డ షణ
ా యం ావణ సంహ ం న షయ ఉ హరణ ా న ాయణ ల తన ష ంల
వర ణ ల షయం క అట వంట ఒక ాజ అ ాఖ ం ర.

146
 వల పర ా ను ా నం ేసు వ మ రం సూ ంచబ ం . ఇం ా, శత వ య
ాక శత వరంల ఉన ా స వరంల ర
ే వడం ా శత వ ను జ ంచవచ మ
ాజ క సూ ంచబ ం .

ే ా మను ా ః ితర ఽన త ఆసన సు ా ర ం ి ి ా నత ాం ే ా మ త యదల ం

ల తమక ర న ద ం ి ా రసుభ | ( ై.సం)

ేవతల , మనుష ల , త
ి ర ల ఒక వరం. అసుర ల , ా సుల , ి ా ల ఒక వరం.

అసు ాణ ం ర ాం చ ఆ వ అ ానరజ ధః త య ేస ల ప ణ ే ా ంశ
యల త ఇత అక ర తం కృతవనః|

ఇల ఉండ ా, ే ాసుర ల య దంల ఇతర ల స ల న ెబ ల వ

ే తల శ రంల రకం
వ ే టట ే ర . ఇం ా ఆ ల త ా (రకం వ న ట ను) ా సుల ప నమ ా
గంల వ ఒ ా క షప గం భ కల ా ే ార .

తద ం ి ా రసుభ న ృ | ( ై.సం)

ను బ న ృ న చ |

ే ే ా అ దు ౖ ఽయం య ేర ం ి ా ఇమ ఘ |

ఆ భ ే వ
ే తల మృ ెం ర . ార ( ేవతల ) మృ ెం న సమయ
ప తమ ం . మనల ఎవర మృ ెం ే అతణ ా సుల హననం ే ార వ
ే తల
ెల సుక ర.

ేర సు ామనయన న బ వ వరం వృణ మ య సు ానయ మ తన స ఽస

త ౖ ే ా అసు ానజయ స
ే ు ా ర గ ానుదన| ( ై.సం)

ిమ ట వ
ే తల ంత ఉ (లం ) ిం ఆ ా సులను ా నం
ేసుక ర. ఆ సమయంల ా సుల ఆ జయంల తమక ( ా సులక ) క
గ య వల ింద వ
ే తలను , మన న
ౖ ం నుం వ వ
ే తల న
ౖ ంల ప ం ర.
అనంతరం ఆ ా సుల స యం అసుర లను జ ం ా సుల న ధం ా ా జయఫలంల
గ వ ఇంతక మ ందు అం క ం గ వ కం ేవతల ాళ ను ళ టర. మ
ి ట
ా సుల ఈ ధం ా ఆల ం ర -"మనక జయఫలంల గ ామ అం క ం , మన
స య ం ా జయం ి ం క మన ఫల వ కం మన ళ టర. ఈ ధం ా
ార అబదం ఆ ర " అ .

ర స నృతమక సమనం ే ాన ర శ | ( ై.సం)

ప య ా ేవతలను పహరణం ేయ ( ట ) ఆ వ
ే తలను చూట మట
ే ర. వ
ే తల ఆ బ ధను ల ంచు వ " ే ే ా అ ా వ ధన" అను త క ప ారం అ
స ార ి సం య ం మ డ హ సు ల క న ఇ ి అను ిం ర . ఈ ఇ ి ామర ం ే
ప కవ ఽ వ
ే క య గం ే ి ప ర క నందు గల ా సులను ల ం ర . పవ ఽ
ేవ క య గం ే ి ద ణ, ఉతర క నందు గల ా సులను ల ం ర అ ె ం . మ
ి ట

147
 ేవతల జ ం ర, ా సుల ప ాభ త ల ర . అందువలన ఎవ శత వ వ ం , అత
స రకల ా ో ఆ శత వ బ ధ ల ంచు వ ఈ న
ౖ ె ి న షణ ష లౖన అగ లక ప శ
దవ క న య గం ెయ ల ఈ ం ె ం .

ే ే ా అ ా వ ధన ేఽగ పవ ే ప శమ ాక ాలం రవపన గ బ ధవ ేఽగ

పవ ే రవప |య వ ప ర ాద ాస న
ే ాణ దన|యదగ బ ధవ ే య ా
ర ాస ే నవ బ ధన| యదగ ప కవ ే య వప ా ద ాస ే ానుదన
త ే ా అభవ ప ాసు ాః| ( ై. సం.5)

తృవ ా త స రమ న ఏత ా యజత| ( ై.సం.5)

దలగ ాట ే ఆ హ ి ంపబ ంద ె ర.

యఏ ా ా ే య తృవ ః తం ేన పణ ద ే య ఏ ౖ న సదృఙ | తం ేన బ ధ ే యదగ

ప కవ ే య ఏ ా ా ీయ నం ే పనుద |ే ( ై.సం)

ఈ ఇ ిల అను ింపబ న మ డ య ాలవల (1)తనకంట ఉన త న శత వ , (2)తన

సమ నబలం గల శత వ , (3)తనకంట తక వ ామర ం కల శత వ అ మ డ లౖన శత వ ల
క ల ంపబడ ర ె ి ం .ఇ హ ి ామర ం. వల శతృవరంల ౖ కల ా
తన వరంల ర
ే క త ా శత వ జ ంచడమ ాజ క సూ ంపబ ం .

దం సూ ం న పను ల నం
ౖన సూ ం న ధం ా ాజ ా నం ేసు ాల , ాజ ాలన సం అనుక ల న
అమ త ల , ంసు ైన ప త డ అవసరమ ె ా క ాజ ాలనల పను ల ,
ాట అమల ే ె ం . మనుస ృ ల ఇల ప
ె బ ం .

ాజ ప ాజ అషమ భవ | (మ.స ృ.)

ాజ ప అ న ా అషమ తల ( ేజసు ల ) ంచబడ త డ ట.

ఇన ా ర స ా శ యమస వర ణస చ చన ా ః పృ ాశ జ
ే వృతం నృపశ |
ా ాంశ త మ ా య ేం ో ఽ పవర | త వరత ం ాష ం ా నవతం చ |అ మ ా
య త ః త హర ర ఃత హ త రం ా ా త మర వతం త | (మ.స ృ)

ఇందుడ -సూర డ - ాయ వ -యమ-వర ణ-చంద-అ -పృ అను ఎ మం ేవతల

ే ర ప అం ాల ా ాజ ప ా ఉంట డ . కనుక ఇందుడ సంవత ా ల గ మ ాల
సమృ ా వ ం పజలక జలసమృ క ం న ధం ా ా క ా ాంతరత ( ాషంల ఉన )
పజలక జల క ా లను క ం ఇందవ , ఆ త డ ఎ మ ాల తన రణ ల ే
భ స న ఉద ా హ సున ధం ా ా తన ాజ ంల ామ ాలక ల వ ాలను య ం
ా ా కర నం (పను వసూల ) య
ే ల , ఇ అర వతం అ వ ం ర.

ఈ కర న పద దం హ తృమంత సృ ి పసంగంల జగత ృ ి ెప క ె ి ం .

త ాఇ ే ా మ ప రభవ | ( ై.బ . 2-2-10)

148
తం ే ాస మనం పర శ వసవః ప ర ా ర ద ణతః ఆ ఃప ా ే ా ఉతరతః ఆం రసః
పత న ం ా ః ప ాన ం య ఏవం ద ఉ ౖన ం సమ స ం శ | ( ై.బ )

ేవతలక ఇం ప ె ి త ా త, వ ా వ
ే తలందర ే ా ప అ న ఇందు
ప ిం "ఇందస ాజ పజ భ ః సం ాదన ప ారం దర య " అ , పజలనుం సం ాద
ప ా ా చూ ించవల ిం ా ఇందు ాజ అ ర.

ఆ ఇందుడ స యం ా పజ ప సమ న ామర య క ై పజలను ా నం ేసుక ా

ా ఉ త న కరమ (పను ) ఇ ా ల ఆజ ిం ెను. ా , ఆ పజల అన గకర న ఆ
పను ను ఇవ ాక ం ర . అల ాక ం న పజల త ర క న ఉండ ా ఇందుడ పను
వసూల క సమర ైన భృత ఆత ర క పం ిం ెను.

మ ఖం ప ర ాత శ ః మ ఖం ద ణతః ప ా త ా య |స ప ా త ర వరయత మ ఖం
ప ర ాత శ ః మ ఖంద ణతః| మ ఖం ప ా ఉతరతః ప ా య స ఉతరతః పర వరయత మ ఖం
ప ర ాత శ ః మ ఖం ద ణతః మ ఖం ప ా మ ఖమ తరతః ఊ ా ఉ య స ఉప ా న వరయత
స ర మ ఖభ ఽనయ త ౖ త ౖ పజ అ ష య| ( ై.బ )

త ర క న గల పజల ఆ క క ఇందు ే పంపబ న అ ా చూ ి ద ణం ౖప

మ ర . ఇందుడ మ ఆ క క అ ా పం ాడ . అక డ ఆ అ ా చూ ి ప మ క క
మ ర . అక అ ా ా ా మ ఉతర క , అ ా ఉత ా ళ ా పజల ౖ ా
ర . అప డ ఇందుడ ఈ ప ారం అ దు క లందు స ార మ న (పను వసూల
ేయడమ ప న) భృత లను ఉం ా ా " స ర మఖ భ ఽవయ " ను
సర మ ఖు ై ఆ పజలను ా నం ేసు డ.

త ౖ త ౖ పజ అ ష న య య|

అ క లందు ఇందు ే ింపబ న అ పత లను చూ ి ఇతర ళ శక ం

ల ా పజల పను ఇవ అం క ం ర . అందువల ా సర త (అ ట) పను
వసూల వ ా ెయ డం ాధ పడదు కనుక ామ ధ దు య ం ల , ా ా
ం కరణ మ రంల పను వసూల ేయడం, ా ంచడం క ేయ ల మనుధర ాసం ె ం .

ే ాం ామ ణ ా ా ణ పృథక ా ణ ైవ ాజ న స వ ి గః ప దతం తః| నగ నగ ైకం

క ా త ా ర నక | ఉ ై ః ానం రర పం న ణ వగహః| (మ.స ృ)

ఆ య ామ లక సంబం ం న పను ల ార ర హణ, ఇతర ాజ ా ా ల ా హణక

ామ పత న పత లౖన నవగ ల వల ామ లక ంద న నగ ాలక అ పత
య ం .

ామ ధ , ద ాధ ,శ ధ , ే ాధ ంశ క ా ( .స ృ)

ాదః సంజ త ామ ధ య |ే ే తత అప ష ృ ే నగ ాధ య ా ాధ య
ే ాధ యచ ద | ( .స ృ ,మ. స ృ)

149
 జనంమధ ాదం దలౖ ే ామ ధ ం . అక డ ప ా రం ాక ే
ద ాధ (మండల ధ ), అక డ ప ా రం ాక ేశ ధ ( ల అధ ), అక
ప ష ంప బడక ే ా ాధ ,ఆ ౖన ే ాధ ం ల ె ం .

ఈ య మకమం దమ లకమ ప
ె త హరణల ాజ ాల నం
వ ంచ బ ం . ౖన ె ి న ప ారం ాజధ ా ల ప ా ంచగలన ా పమ ణ ీ ారం ే ,ి
పజలనుం పను ల వసూల ే ,ి ఆ పజలక సర క ా లను క ం ల కంల తం పత
ర ం నట ర ాన ప జ ే ిక అల ర ంచక ేఆ ా ం ంచబడ త డ.

హ ద ష గం న చ ర ప తవ అహం ర ేత ా నర భ పః| స సంహత

హనవ ః వ ద ఇ ామదః| ( .స ృ)

ఏ ా పజలనుం పను వసూల ే ి పజలను ర ంచ ో అతడ ఉన త న నకంవల

వ రడ ెప బ ం .

ఇంతవరక మన ందూధర ాసప ారం యడ ాజ ప ా ంచడం మ ఖ ప మ

ాజ గంవల ఇతర ల క ాజశబం ే వ వహ ంపబడ ర , య ా ెప బ న ధ ా ల
ా క వ ాయ , బ హ ణ ప త, అమ దులను య ం ా సల లను సుక
ాజ ప ా ం ల , ాలకవర, ాల వ ాలందు ఐకమ ా ిం ల , స ాజ ాపన ా
పర ాజ సం ాదన ాజ కనుక అవసర నప డ య దం య
ే డం ధర మ క ెప బ ం .
అల య ద ప ార వరన, పర ాజ సం ాద ప ారం, అందుల శత ా దు ా స న
ౖ ం
మ ట ంప ేయడం ా జయ ా ంచడం ాజ అ , ఒకప డ శత ా క య
ల శతృవరంల ా లంచం ా ల బర క ా స యం శత వ ను జ ంచడం క
ఒక ాజ అ , పజలను కన తం వల ర ాన పమ ణం ే ి ర ంచ ా ి క క వల వ ంచ
అర డ క ె ి ం . ఆ ధం ా ప జ ఉలంఘనం ే న
ి ా క శరణ గత ై ే అత
వధనుం మ ేయ క ఈ ం త క ప ారం ధర మ ె ి ం .

త ా ద ి వధ ం పపన ం న ప పయచ |

ా ఇం ద షమ త డ కనుక ఇం దులవల పజలక జల కర ం వంట

క ం ల , ఆ త డ భ స (భ ద ఉన ) ఉద ా రణ ల ే గ ం నట ా ాజ ప
ామ, నగ ా పత ల ా పజలనుం పను ను ీ క ం ల , అల ీ క ం న ా పజలను
తం వల ర ం ల అల ర ంచ ా రడ త ల ఉ హరణల సపమ ణం ా
వ ంచడ ం .

ఇక డ తరచు ా బ హ ణ, య శబ ల ా దంల ె ి న ప ారం ెప బ ం ే ా ,

కల న ాద , ర రయ ఉప గపడ స ృత ల యడ ాజ అత ధ ాల
ె ి నప ట , ాజ గంవల ఆ పద అలంక ం న ఎవ ా ా వ వహ ంపబడ ర
అనడం ే ాజ ప ాలనల ా క ె ి నధ ా ల ా క వ ాయనడం ాససమ త అ ,
త ర ర గంల ఉన యశబం యత జ ష ెప ంద సూ ంచ ండ
ప ా య ల ' తం, తం ' అ " తం తం ౖశవణః" అ ల ాడబ ం .

150
 ఇందుల ఒక ' త' శబం మ ఖ ర న ప ాలకత ధర ష ె ,ే ం ో ' త' శబం
మ తం పదద య ప గ ామర ం త
ే ( ండ మ ర ెప డం )ే య ాచకమ ెల ం .
ాజ ప ాల పసంగంల గల యశబం య ల బ ట ఉపల ణం ా ప ాలక ైన తర
ా ను క ప
ె డం ాస సమ తమ ెల సుక బహ ణ య శబ లక ఆ య జ
ష న ార అరం ప
ె డం అసమంజసమ తలవక ాజ ప ాలనక మ ల సూత న ౖ క
ాఙ యంల అల ఉంద ెల సు వలను.

ామ య ాల
మన సమ జప గ మ లక ఉప గపడ ఐ క న ఫల ల ే అల క న
ఉ ాయ ల అన ా ామ య ాల ( క ే ), ామ ం ా య ాల ెప బ ,
మన దంల ఇల అన ామం, ఐశ ర ామం, ఆయ ా మం దలౖన కల కల ార ఆ య
కల ి ంచ ఆచ ంచద న అ క య ాల దం ే ంపబ . అందుల ంట
సూ ం ా ఉదహ సు ను.

దృష న ప జ ల గల అ క ా ష ల, ామ ప య ాల కృ.య.సం.2వ ాండల

1,2 పశ లందు ంపబ . ఆ య కల గల ార ఆ య య ాల అను ిం ల దం
ం ం . అందుల పథమ ఇ ి (య గం) పజ ప ే ను.

పజ ప ః పజ ఆసృజత స ృ ా ఇం అ ాగ హ ం యత జ ప ః| ఇం ౖ పజ
అ ాఘ సత ం గ ాదశక ాల మపశ తం రవప వ ౖ పజ ః ా ాధయ | ( ై.
సం. ాం.2-1)

పజ ప పజలను సృ ం ెను. సృ ంచబ న పజలను ఇం గ ల 'ఆ తవం ' అను ష

ప ారం ా సం త ప బంధ ా క ం ర . ఇం గ ల ఇల ే ార పజ ప ఆల ం
ఇం ేవ క న ఏ ాదశ క ాల ప శ దవ క న య గం ే ఈ ప బంధకం
ల ంపబడ త ంద ం ఆ ప ారం య ా అను ిం డ .

వ ౖ పజ ః ా ాధయ ం|

ప వం వల ఇం గ ల పకృత న ఇ ి ామర ంవల ఆ దనను ల ం

పజ ప సం పజలను అనుగ ం ర.

ఇం ా ఏతస పజ మపగ హ లం పజ సన జ ం న ందత ఐం గ ాదశ క ాలం

ర పజ ామః|

ఏ పరష డ య వ దుల ే పజ దన సమర ై ఉం అన ా నప ంసక డ , ర ,

వృదుడ ా ా ై ఉం క సం ందల ో ఆ ప ర ష సం త ప బంధక న
ఇం గ లను గ ం ఆ ప ర ష డ ఇం వ
ే క న ఏ ాదశక ాల ప శదవ క య గం
ెయ ల ప
ె బ ం . (క ాలమన ా క ండ ంక మ క ). అట వంట 11 మ క లను "ధువమ ి
పృ ం దృ ంహ" ఇ మం ల ే అ యందు తపం ే ి ( ా ) ాటయందు ిషం ( ిం )
ేయబ న టను ఉం ల ె ి ం . క ర ఆ ారం కల ా, అశ ,శఫ ప మ ణం ా ా ణం
ేయబ న ఆ టను ప శమ దం ం .

151
 క ర ౖ వ ప కృ మశ శఫమ తం క | (ఆ. .సూ.)

అట వంట ప శం ఎ క ాల లయందు ాల బ ే అ ాక ాలమ ,

క ాల లందు ాల బ ే నవక ాలమ అనబడ .

అషసు క ాలష సంస ృతః ప శః అ ాక ాలః నవసు క ాలష సంస ృతః ప శః నవక ాలః|
( గహమ ) ( గహమ - సమ ా అ ా వ ం ే ాక ం)

ఇ మం ల ే క ాల సంఖ ను అనుస ం దశక ాలమ , ఏ ాదశక ాలమ ఇ

వ వ రం. పకృతంల సం న ామ డ ఏ ాదశక ాల ప శదవ క య ా అను ిం ల ౖ
ం .

అపశ ను శం క ర ం భ త ం సర నం|

అను క బ ం ం ాబట ఆ ప ారం ప ా త క నం ా ం ఆ

య ాలందు ం .మ క క ఈ ఐం ి య
ే వల ిం ా ె ి ం దం.

ఐం గ ాదశ క ాలం ర స రమ నః ే ాస జ ేష ం ఏవ న గ ప |
( ై.సం. ాం.2)

అ ేతన న త షయంల ను, ేతన న బంధు భృ దుల షయంల ను ాదం

ఏర నప డ ప ప క ామ ా న ంప ేయ ఇం వ
ే క ఏ ాదశ ప శ
దవ క నయ ా అను ి , ' ాప తృ ణ జయ 'ే అ , స యం ా ను ా ిష ైన ా
ంచబ న ా ై జయ ందగలడ అనడం శత వ స ర కల ాడ ఈ య ా అను ి
ఆస ర ల గలద ె ి నట ం .

ఇం య ం హ మ ేప శ ాదశక ాలం ర యః ాప గృ తః ా ా ా ా అ ం హః
ఇంద ా ం హమ చ న గ ే ప వ సఏ న
ౖ ం ాస ప ఽ ంహ మ ంచ | ( ై.సం. ాం.2)

ఇల ాప వృ ామ డ ేయద న ఇష నర ె ం ఈ మంతం. ఇక డ 'అ ం హ'

శబం ే ి చరణ ర ప ాపం ెప బడ ం .ఏపరష డ ప
ె బ న ాపం క న ా ై అ ం
హమ ఇందు ఏ ాదశక ాల ప శదవ క య గం ే ా ో ఆ ప ర ష డ ఈ య ాను ాన
ామర ం వల అత క ాపంనుం మ క డవ డ.

ాప వృ అందర ర క ంట ర ా , అట వంట ా ఉప ే ం ం దమ
గ ం . ఇల మ ఇ ిక ంచబ ం .

ఇం య ేప శ ాదశ క ాలం ర బ ే ాప య ంద వ ర న
గ ే ప వ సఏ న
ౖ ం య |ే ( ై.సం. ాం.2)

ే ిన తప ప శృంఖలం, అన ా బం ం ే ల సు. కటబ న ప ర ష డ ల

ల సు కట బడక ాజభట ల చుట మ టబ న వ ' తృ' షణ ష న
ఇందు రక ఏ ాదశ క ాల ప శదవ క య ా అను ిం ల దం ే ంచబ ం .

' ' అంట ర ం ే ాడ అ అరం కనుక అట వంట షణ ష న

ై ఇందు ఉ ే ం
య గం ెయ . శృంఖల ల బం ంపబ న వ క ామర ంవల మ క డవ డ గ ంచ
వలను.

152
 చర ా కల ాడ ేయద న య గం
య య దుశ ా భ ా మ షం చర ం ర | ( ై.సం.2-2-10)

ల కంల చర ా కలగ మ ందు సంబం ం న ల ణ ల కనబడ .

వల చర ా ాబ ంద భయం ప డ త ం . అట వంట సమయంల మప ష వ
ే క
ర దవ క య ా య
ె . ఈ య ాను ాన ామర ం ే చర ా ాక ం ఉంట ం . ఈ ప ారం
మన యసు చర ా ారణ సం దం ౖయ ా ం ం .

ర ేయద న య గం
మ దం చర ం ర జ ామయ మం ా ఏతస ర గచ అ ం శ రం యస జ ా
మయ మ ే ాస రసం ీ ణత శ రం ఉతయ సుర వ వ ే వ|( ై.సం.2-2-10)

ఏపరష ర ాలంనుం ా ీ ం ో ఆపరష డ ర అ , "జ ామయ " అను

శబం ే ప
ె బడ త డ. ాణం శ ాన ంట టక ఉండ ారణభ త న , అన రసం. ఈ
అన రసం ా ాలంల ాణ ెందక ం మ ెందుత ం . ాసవ ే మన ే నబ న
అన సంబంధ న సూ రసం మన మనసు నుం క ేహం వరక బలకరం. త
ే ాణం
ేహమందు బం ంపబడ ం . మనసు అన ారమ "అన మయ ం మ మనః" అను
ం ోగ ె ం . అన రసం ే ాణం ేహమందు బం ంపబడ ంద ాజస య
బ హ ణమందు "అన ం ద " అను ాక ం ే ప
ె బడ ం .

ఎప డ మన ే భ ంపబ న అన ం క రసం ాణ అన ా ాణ ెందక మ

ెం ం ో అప డ శ రం అ ందు ం . అన రసం ాణ ెందక ే అన రసం లక శ రం
అ ెందడ అను శంక కల గ త ం . " ాణ శ రం ప ితం శ ాణః ప ితః" అ
ైత ప ష ాక ం ే ాణ, శ ాలక అ వ సంబంధం ప
ె బ ం . అన రసం మణ ం
అ ందక వ ట ేత శ రం అ ందడం. ఈ షయ "జఠ ా ః గర స అన రసస
అ ా మం ా త భ య "అ షం వ ం ం . అన ా జఠ ా మన ే భ ంపబ న
అన ం క రసం ెందక వడం వల ఆఅ మన శ రంల ఉం ే మ ం ా త వ భ సుం .
మం ా త వల అ ే భ ంపబడడం వల త న న శ రం కృ ం . ఇ మనక
అనుభవ ద
ి . ఆధు క ల 'ఎ ి ట' ా ా నడం కలదు. కనుక ర ఈ య ా
ేయ .

యజమ చర దవ క య గం ేయడం ే చర శబ రం "అనవ ా త అంతర ష ప దనః చర ః"

అ మం ా ాసంల వ ం ర . అన ా అన ం ఉ న త ా త గం ార క ం ఆ ల పల
ఏర నఆ పక న అన ం 'చర ' శబం ే ప
ె బ ం . ల కంల 'అ స
ె ర'అ అంట ర . ఈ
య ాను ాత చర దవ ం అన ా అన మ మ ల మంనుం ర ా అ నుం శ ా
ను ల ేసు డ . ఈ ర దశబం- 'ర ో ా ఏషయద ః' అను వలన అ ెప బడ ం కనుక
ఆ అ త వల భ ంచక ం ఉండ 'చర ' శబ ర న అ ఇ శ ా ను ల
ేసు మ ( ా ాడ క ంట మ ) అరం.

153
 వల ఆ యజమ గర త డ అవడ ాక మ హ ర ాలంల ాణ లను డవ
ిదం ా ఉన వ భ శయనం య
ే బ న ా ై ల ంచగలడ ఫలం ప
ె బ ం .
ర ా గల ప ర ష డ ేయద న మ ఇ ి క ంపబ ం .

అ ం ా ఏతస శ రం గచ మ ంర వర ణ ఏనం వర ణ ా న గృ సరస ం ాగ ా ష

ఆ యస జ ామయ జ ామయ ా ా ామ త సర మ య య త ా
ఏ ిం ర | ( ై.సం. ాం.2)

ఏ పరష ర ా ీ ం ో ఆ పరష శ రం మ ం ా త భ ణం ే కృ ం
కనుక అ ప ంద వ వ రం. మడ ర ా ీ క ంచడంవల బల యం (బలం తగడం)
ఏర ం . వర ణ డ వర ణ ాశం ే గ ంచడంవల ఉదర ా ఏర ం . అత ాక సరస
ందు ం . అంట అతడ మటడ సమర డ ాక త డ. ాత అ ా ష లను
ప ంచుట ే మరణ ను ఖుడ అవ త డ. మరణం ౖప నడ సు డ. ఇ అన ాల
ా ిసున ందువల ప ప ర ఆయ సు ం ే కగల ర ా గసుడ (1)అ ాక ాల ప శ దవ క
(2)అ వ
ే క చర దవ క (3) మ వ
ే క దశక ాల ప శ దవ క (4)వర ణ వ
ే క చర దవ క
(5)సరస ేవ క ఏ ాదశక ాల ప శక ాల, ప శదవ క ష వ
ే క న పంచహ ి
ేయ ల , "త ా ఏ ిం ర " అను ం ం .

అన ా అ వ
ే తను ఉ ే ం అ ాక ాల ప శదవ ం (2) మ వ
ే తను ఉ ే ం
చర దవ ం (3) వర ణ వ
ే తను ే ం దశక ాల దవ ం (4) సరస వ
ే తను ే ం చర దవ ం
(5) ష ేవతను ే ం ప శక ాల ఇష లను య
ే ల ె ి ం .

ఏత ాను ాన ామ న అ ాస శ రం ీ ణ మ దస ార ణ ౖ ౖనం వర ణ
ా ాను ంచ ారస న
ే ాచం ద అ స ా వ
ే ష రజ ేవ ౖనం యజన చ
షజ ఉతయ సుర వ వ ే వ| ( ై.సం. ాం.2)

అ నుం శ ా , మ నుం ర ా ను ల స
ే ు వర ణ క ప ాదం
జల దర ా నుం మక ై సరస క అనుగహ షణ సమర ై సర వ
ే స ర ప న
ై
అ , యజ స ర ప న
ై ష వ క అనుగహం ౖద ం ే ంచబ న ా ై మ హ ర ాలంల
ాణ ను ఖు ైన, భ శయ ం న వ క మరల ం ప ప ర ఆయ సు
ందగలడ దం ె ం . ాబట, ర ా గసుడ ఈ య గం య
ే నగ ను.

మత ర ారణ సం ఇ ి
మత ా క ఉం వ టల అనుక ా సం దం ఒక ఇ ి ం ం .
ఆఇ ి కంట మ ందు ఇ ి ల క ప ావనను ఈ ం ఉ ాఖ నం వ ం ం .

ే ాసు ాస ంయ ఆస ే ా ో ియ ఆస ఽ
ే న ౖ జౖ ా య షమ ః చత ా
వ ామన ర సు ః ర ై ం ో మర ర రణఆ ై స ఇందః పజ ప మ ా వ త
య సంజ య జయదగ వసుమ ే ప శ మ ాక ాలం రవప మ య ర దవ ే
చర ం య మర త ేప శ ాదశ క ాలం వర ణ య త వ ే చర ం త ా ఇంద ే ా
జౖ ా య సమ జ నత| ( ై. సం.2-2-11)

154
 ేవతల , అసుర ల య ఉదు క లౖనప డ వ
ే తలంద ల ' ను ప ను ా ఉం ,
మ కర ాదు' అ ా ల ార ాదప ఒక ప న యకత ం మ కర అం క ంచలదు. అప డ
ేవతల ఒక యందు ఒక ా సం ల ా ా నను ల గ వ ాల ా భ ం ర . అందుల
ఒ వ ా ఒ క ర ప న వసువ లక అ , ర దులక మ డ , మర త లక ఇందుడ ,
ఆ త లక వర ణ డ అ పత ల ా ఉ ర. రంద కల క సం ఉ ాయ ెప వల ిం ా
ఇందుడ పజ ప ంచ ా పజ ప ఉప శ
ే ప ారం ఇందుడ సంజ మక ఇ ి ే ను.

త ా త ఆ య గ ామర ం వల ేవతల పరస ర మ త ా న ా ఇందుడ

ప నుడ ా ఉండ అందర అభ నుజను (అం ా ా ) ఇ ే ర. తం ా 'సమ
జ య ే అభ నుజ య ే ఇ ా ' అ 'సంజ ' అను వ త ష ంల వ ం ర.

అంట, ఏ ఇ ి క ప వం ే యకత ా అభ నుజ (అనుమ ) సంభ ం ం ో ఆ

ఇ ి సంజ ి అ ప
ె బడ ం . ఈ ఇ ి ామర ంవల ఇందు ేవతల ా న ం సంభ ం ం .
కనుక మ త ా ట తనక ా ఇవ డం ఇతర ల అం ా ా ాడ సంజ
మ ి య
ే వల ిం ా "యస మ ౖ ో ియ ా త తయ సంజ యజ " ( ై.సం)
అను ం .

ఈ ప ారం సంఘంల పరస ర మ త ా ట అంద అనుమ ీ య ా

సం ా ంచు వ ఉ ాయ క దం బ ం ంద గ ంచవలను.

ఆయ ా మ డ ేయద న ఇ ి
ే ా ౖ మృ ర య పజ ప మ ా వ భ ఏ ం ాజ ప ం శత కృషల ం రవపత
ౖష మృతమద | ( ై.సం. ాం.2)

ేవతల మృత వ భయప న ా పజ ప స ించ ా ఆ పజ ప ె ి నట ా

మృత ారణ రం నూర కృషల ల త ల న (కృషలమన ా మ డ యవల ఎత బం ారం)
సువర శకల ల దవ ం ా క న పజ ప ేవ క నఇ ి ర ం , ామర ం వల ేవతలక
అపమృత ా సం ా ం డ .

మృ య త ా ఏ ం ాజ ప ం శతకృషల ం ర పజ ప వ న
గ ే ప వ సఏ ా ి యర సర మ య | ( ై.సం. ాం.2)

అపమృత వ ా స
ి ుంద భయప ే ప ర ష డ శతకృషల దవ క పజ ప ేవ క న
య ా య
ె ల దం ం ం .

సర మ య ః జన ాల య వ య ః ఆరబన కర ణ ా ితం తత ర ం న ా |

అ ాయణ ష ం. ారబర ప కర ే ఎంత ఆయ సు ను ప ర ష డ ందవల ి ఉ ో

అంత ఆయ సు ను అపమృత ర తం ా ఘ ం ా ందగలడ . వల అపమృత ారణ
ప ర క ప ర ఆయ సు ను ం ే క గల ప ర ష డ ాజ ప ే ి య
ే ల దం మన
బ ం . క ండల ి అ య కల అంట ర . ఇం ా ప ప ర ఆయ సు ను ార
ేయద న మ య గం క ంపబ ం .

155
 అగ య ఆయ ష ేప శమ ాక ాలం ర ద ః ామ త సర మ య య త
ాయ ష న న గ ే ప వ సఏ ా ి యర సర మ య | ( ై.సం.2-2-3)

ఆయ ష షణ ష న అ సం అ ాక ాల ప శదవ క య ా ేయ . అల
ే ఆ అ యజమ యందు "ఆయ ర " ప ప ర ఆయ సు ఉంచును. అందు ే యజమ
ప ర ఆయ సు ందగలడ .

"అగ య ఆయ ష ే ఆయ ష య అగ " అ ాయణ ష ం. ఆయ సు అం ంచగల

అ ా సున ట ఈ య గంల ంపబ ే ప ను ాక అను మంతం వ ం .

ఆయ శ దధదయమ ర ణ ః| ప న ాణ ఆయ ప ాయ ం సు ా |ే ( ై. సం. ాం.2)

ఓ యజమ ను ! ేవతలంద ల ష న
ై అ సం సంప ర న ఆయ సు ను ఇచు
ాక! ాణం అపమృత వ ే గ ంపబ అ వ
ే త అనుగహం ఆ అపమృత వ న ంచు ాక
అ ఈ మం రం. ఇల య జ మంతం-

ఆయ ా అ హ ాణ ఘృతప ఘృత | ఘృతం ీ మధు ర గవ ం ి ేవ

ప తమ ర మ | ( ై.సం. ాం.2)

ఓ అ ే ా! ఈ య గమందు ప శ హ సు ను సున ను ఆఘ ర య ాల ,
పయ జల మ న గ య ాల ను ఉ ే ం ఘృతం త
ే ర ంపబడ త . ఇల
అవ ానంల అన ా అనూయ జల య ాలందునూ ఘృత ంపబడ ం కనుక ఘృత
జ త ారణం ా క న వ మం మ ధు త న దర మయ ప త ే ధనం ( )
ేయబడ త న ర ల న ఘృతం ం , "ఆయ ా ఏ " ప ప ర ఆయ సు ను ఇ , తం
కమర ర ం న ధం ా 'అ ర ' సర ల ర ంచుమ ! అ ా ంచడం ఈ మం రం.

ఇ వరల ఉదహ ం న ామ య ాల య జ ప ను ా ా ల అరం వ ంచక ఈ

మంతం ల కంల ప భ ార ంల ను ంపబ ే అవడం వల ఈ మం రం వ ంచబ ం .
ఇతర ఇం య ాటవం కన ఆయ సు ల ప నం కనుక అందర రడం సహజం. ఆ
కను ర గ న అ ేవ ఈ మంతం ే ా ంచడం ఉ తం కనుక య గం ే అ ారం కల ార
య ాను ా లందు ఆ య మం లను ంచు కలను ర ా . ఈ ధం ా
ౖయ కం ాను (వ గతం ాను) ామ కం ాను యసు ను క ం ట
ే ట వంట అ క య ాలను
మనక త ా అ న దం బ ం ం . ౖ య ాలను మనం ేయక తత ల లను
ంద ర ార ఆ య య ాల య జ ప ను ా ా లను జ ి ాట ఫల లను ందగలర . కనుక
దంల ం న అ క య ాలను వ ంచక ట మత సం పం ా దం ఈ ధం ా
మన యసు ర త ంద ల
ె ప వ ం ను. ఈ వ ంపబ న అ ారపత ,
ఆహవ య, ద ణ గ ల ే ాధ మ ల , త యజ ల అ ఉ .

ా , ఇట వంట యజ లల ంపబ ే మం ాలను బ ా మ ాటవలన

మనక జ
ౖ కం ా క ఉప గప ే షయ ల బ ధపడగలవ . జ
ౖ క న షయ ల ,
ౖ క షయ ల ఇంతక మ ందు గంథంల వ ం ను.

*6వ పకరణం సమ పం*

156
 7వ పకరణమ
ా రయజ ల - సం ా ాల
ఇంతవరక తయజ లక సంబం ం న షయ ల ర ించబ . ఇంక ా రయజ లక
సంబం ం న షయ ల క ర ించద ఉ . ా ర యజ ల క మ లక స ృ
ాల కనుక తకర ల ర పణ సందర ంల ా ర యజ ల ర పణ అసంగతం ాద గ ం .

ే పంచ మ యజ ల - ేవ, ితృ, భ త, మనుష , బహ యజ ల ా రయజ ల

ెప బ . స ృ కరల , సూతకరల క సం ా ాల ర ట ా రకర ల ా
ప గణం ర . "య ౖ ే చ ంశత ం ా ాః స బహ ణ ా య జ ం ాల క ం గచ " అను తమ
సూతం ే నల ౖ సం ా ర కర ల నబ . అ - "సప మసం ాః, సప హ ర జ సం ాః, సప
ాకయజ సం ాః, పంచ మ యజ ః గ ా సం ా ాః చత రశ ఆహత చ ంశత ం ా ాః" అంట
ఏడ మయజ ల , ఏడ హ ర జ ల , ఏడ ాకయజ ల , అ దు మ యజ ల , ఇ ాక
గ ా ప ల గ సం ా ాల తం నల ౖ (7+7+7+5+14) సం ా ాల . ఈ యజ ల ,
సం ా ాల ర ంచ అరతల , యమ ల ాక, ాట ర ంచడంల కమ సంబం ం
క యమ ల ప
ె బ . అ మం, అత మం, ఉ , డశ, ాజ యం, అ ాతం,
అ ా మం అ ఏడ 'సప మయజ ల '. ఇందుల అ మమ దట యజ
అను ించక ం అత మ ఇతర కత వ ల ఏ అను ించ ాద ాఖ ంత య ె ం .

ఏష ావ పథ యజ యజ ం యజ మః త ా ే ేన అ ా అ న యజత, గరప భవ
ప ా య |ే

ఇల ాక ం ఇతర కత వ ల మ ందు ా అను ి అపమృత వ కల ాడవ డ ల

గరప త డ (అయ ను ానం ే న
ి ాడ ) అవ డ ె ం .

అ మమగ ఆహర యజమ ఖం ా అ మః యజమ ఖ ారభ సవమ కమ |ే ( ై. ా.సం.)

దట న
ై అ మం ఇతర యజ లక మ ఖ ానమ ఇ మ ందు ా ఆచ
యజమ ఖ ఆరం ం న త ా త ఇతర కత వ ల రం ం న ాడవ డ ,అ ాసమ ె ం .
సప మ సంసల ప గణనల సూతకరలక అ ాయ ల ఏ లవ ా , సప మ సంసల ( ణ)
మధ ల ెప బ న ' ాజ యం' ఇతర సంసల మధ ల ెప బ ం . కనుక ' ా ా ాజ యం’ అ
ెల సు వల ి ఉం . ఆప, క ర ాజ య ల ండూ సం ా ాజ య లకంట న న
ామ కర ల అ ెప బ ం . ( ామ కర ల గ ం మ వ ాలక ే ర ంచబ న
“ త ామ కర మ ం ా" గంథం చూడనగ ను)

సపహ ర జ ల
సప మ సంసలను ఆరం ంచ అ ారం ఇ ే హ ర జ ల . సప హ ర జ ల
ప గణల ఆ క షయ ల , య షమ మత దం ఉం . ాట వ ాల ఇల వ .
(1)అ ా ేయం (2)అ హ తం (3)దర ప రమ ాల (4)ఆగయణం (5) త ా స ల (6) ర ఢ
ప బంధం (7) మణ అ ఏడ హ రజల ఆ క షయ ల ; (1)అ హ తం

157
(2)దర ప రమ సల (3) ిండ ితృయజం (4)ఆగయణం (5) త ా స ల (6) ర ఢ ప బంధం
(7) మణ అ ఏడ హ ర జ ల య షమ బహ ికల వ వస ా చూ ిం ర .

అన ా ఆ క షయంల అ ా ేయం హ ర జమ , య ష షయంల ిండ ితృయజం

హ ర జమ ప గణన ేయడం ే ాక ి ం .అ ా య
ే ం పథమ హ ర జమ తమసూతం
మన గన ంట . ా , అ ా య
ే అను ించక ం ారపత , ఆహవ య
ద ణగ ల ే ి ంచదు. ఈ ే గ ల లక ే మయ గం అను ించడం క దరదు కనుక
హ ర జల ెప బడ త న వ మయ గంకంట మ ందు ా అను ిం ా !అ హ త దర ప ర
మ సల మయ గంకంట మ ందు ా అను ిం ల "దర ప రమ ా ా న యజత" అ
ఉం ా , ఇందుల ప ంత ాల .

అ ా య
ే మంట అగ లను సంస ం ే ఒక కర షం. ఈ కర ే సంస ంచబ న అగ ల
ఆహవ య, ారపత ద ణ అ ే గ ల ి ా . ఈ అగ ల త
ే అ మ ఇతర
కత వ ల ాధ ం. ఇట వంట అ సం ా ర న ఆ నం మ డ ల ా ఉం . (1)న నం
(2)ప ా నం (3) మప ర ా నం అ . న నమన ా "కృ ా స మ ద త" ఇ
త ల ే ెప బ న కృ ా న లయందు ేయబ ే , ఆ నమ పవమ ి స తం ా
ప ే ిన ంట అగ లక సం ా రం ప అ నందున ఆ ాయం ాలం అ హ తకర ను ఆచ ం ే
గ త వసుం .

ఈ ప ారం ా పర ం వ ే వరక అ హ ను ానం ేసూ రమ ీ పర ం (ప న ) న

మ ందు ా ఇ ి య
ే అ ా ా సం ా ంప ే అ రంభణ ి ఆచ ం ంట
రమ ,ి దర ద ి ేయ . ప ా నంల 'దర ప రమ ా ారప మ ణః' అ సంకల ం
ే ిఆ ప ే ిఅ రంభణయం ే ి రమ ి ే ిఆ ాయం ాలం అ హ ఖ కర
ఆరం ం . ఈ ప ారం ా ే "దర ప రమ ా ా న యజ "ే అను త క ప ారం
మయ ా ేయదల న ా ఆ ఆచ ంచడం, ంట మయ ా సంకల ం ేయడం
.

ఈ ప ారం దట ండ ప లల అ హ త దర ప రమ సమ ల హ రజల క
అను ిం నటవ త ం . మ ో ప ంల మయ ానంతరం అ హత దర ప రమ సల
ఆరంభమవ . మయజ లకంట నూ నమ ల (తక ౖన ౖ ) హ ా అను ిం న
ిమ ట మ యజ అ ారం ల సుం . తపరం ా ఈ హ ర జం పబల ా రపరం ా
ా రకర ల దుర లమ లౖ ఔ ాసన ా ాక, ౖశ ే ాల ేయ ే ఏ హ ర జల ేయ
అ ారం లదు కనుక, పబల న హ ర జం కంట దుర ల ా అ ా ా సం ా ం ట
ా రయజ మ ందు ా అను ిం ాల ే ం .

ఈ సందర ంల అసల యజమంట ఏ ట అ ం . ల కంల ఖదర , నూల వడకడం

వంట ాట క సూతయజమ వ వహ సు ర ా అ యజ ల మ తం భ ంచ ాదు.

యజల ణం
"యజ ేవ ప జ సంగ కరణ ష " అ “ ః ష న స య ః ప ితస దవ ేవ
మయస సంస ృ గ కరణ సు సు ా ద ాద ిత హ ా ధనక అధ ర ాద ా ధ

158
స ాదు ేశ క మంతప ర క షడష, ద ాద ంగయ గ ర రస కర ష ౖ వ యజపద వ ప శ
ే
అత ఏవ దవ ం ేవ ే న గః య గః" అ ా యన మహ ే య గస ర పం ర ితం.

ేవ ే న యమ ణ స స త వృత నుక ల ా ార ఏవ య గః| ( . ా)

రత నమ ా యమః ా స | తత న త చ ా ప సంఖ య |ే (తం. ా)

ఇ మ ంసక ప ి శ
ే . అత ఏవ "బహ జ ఽ ి యజ పఏ వ కవ |బ ర ణం
బహ హ ః బ బహ ణ హ తం| బ వ ేన గంతవ ం బహ కర సమ " ఇ (భ. )

ఇ ప చు వడం అ ఆ న ప న ప య యజం అనబడదు. 'యజ' త వ ే ెప బ

ేవతలను ే ం మంత ప ర కం ా దవ గం ేయడ యజమ మ ంసక ల ప ష ం ర.
అందుల క య గ ే న, హ మ ే న అన ా ేవతల ను ే ం దవ గం ప నం ాను, ఆ ద ా
త నప శ
ే ంల ఉంచడం అ ప పం అంగం ా కల య గమ వలం దవ గ ప ర క ప పం
ప నం ా ఉన హ మమ దం ఉం . ౖ పమ ణ ల ననుస ం మనక ఇషం వ నట
యజశబ ాడ ాదు. అ ే యజంల ఒక ా సుక క కల ం ా. ఘ ం ా
ేయ కనుక ఆ ధం ా ఒక ార కమ య
ే యజప జ సు ర అ
ెప వచు !

య ా -హ మ దం
ా ారసు న య గహ మ ర ధః య ా ం ేవ ేశ ప ర క దవ ప ాంగ 'య ' పద
ప ా ేవ శ
ే క దవ గప ష సమ ప ష ‘ హ ’ప ా "ప ాంగక య ద య
వృ జ ః య గత ం, య తయ వృ జ శ హ మత త |

ద లౖ ే ట ద హమ ల క అంట ర . ా క ార ల ె ి న ంట య గ
హ మ లక దం ఉం . వ
ే తలను ే ం దవ గం ప నం ా, ద ా అ ల ఉంచడం అ
అంగం ా క ం య గం. వ
ే తల ను ే ంచడం-దవ గం-ప ాల అ మ డూ ప నం ా క ం
హ మం అ ర . య క ల ‘యజ’ త వ ను, ‘హ ’ త వ ను ప ం ాడ త న ందువల
ప పం అంగమ ా గ , ండ యల ప నం ా ఉన , య గం అ , మ డ యల ప నం ా
ఉం ే హ మం, అ ల ప
ె బ . లౖన హ మ లల ంట ద హమ ల
క దం ఉం .

హ తృకరృ ాలౖన య జ ప ను ా ా ల మం రణ యజకర అ న యజమ ే

మన క
ి ం ా గం ేయబ న హ సు ను ాతలందు "సకృదుపసృణ | ర ఽవద |
సకృద ఘ రయ " అను వచ ను ారం ఉపసరణ, అవ నల అ ఘ రణల గ ంచబ న
హ సు ను ఆ నమ ే ిదం ా ఉన అగ లందు అధ ర ల ే ఉంచబడం (ప పం) అ
య గమ ర ిం ర . ా ార మం ల ద ా దులయందు ఉంచబ న "య ేక
య హ యద హ మం క ా " అను త క ప ారం ఆ ీనులౖ, ఒ మంతం త న
అగ లందు ేవ శ
ే క దవ గ, దవ ప ప ప న ాల న హ మశబ ా ల ా
ెప బడ త .

159
 ఏ ై ఒక ా ా ల ఫల ా ంచ ండ ాధ ల ంపబ నప డ
అందుల ఒక వ ంప ే ాధన వృ ర ప అ , ండవ ప సంఖ అ మ ంస
మతం. టల ఏ ల ణమ క ల కంల ఆ న, ప న ప యల తట ించదు. ాబట,
యజమనడం భమ మ త అవ త ం . బహ జ నంల జ నయజం అ ఆ పమ ె ా . ఈ
ఆ పణ అం క ం ా ా ర ల ఇల అ ర.

యజ ధః కః సూల సూ వ వ ితః కర యజ ధసూల ిప ా వ వ ితః ౖ క వ

ామ యజః ప తః జ న యజ భ సూ ః ా సం ార బ ధకః|

సూలమ , సూ మ యజ ల ప నం ా ండ ల . కర యజ ల మ సూలం ా
మ డ ల ా వ వస ేయబ - త ం, ౖ కం, ామ ం అ . ఈ సం ార బంధ ల ం
మ క ం ే జ నయజం సూ యజం ా ప
ె బ ం . ఈ ప ారం ాకయజ ల ను, పంచ
మ యజ ల ను హ త, అధ ర డ దలౖన ర క ల లనందున, ఆహవ య ద గ ల
లనందున, య జ ప ను ా ా దుల లనందున మ ఖ యజత ం సంభ ంపక యజత ం ణమ
(అప నం అ ) ెప వలను.

ాకయజ ల
ల ా ం ాకయజ శబః తత బ హ ణ ః| (ఆ.సూ.)

ల ే రం గ ం ే ార ష ల. ా ే ఆచ ంచబ న కర ల ఔ ాసన, ౖశ ే ాదులక

ాకయజమ ర ప ిదం.

ా న ప న చర ణ ా ో యజః ాక యజః| ఇ .

పక ం ేయబ న చర దవ ం ే ఔ ాస యందు ర ంచబ ే అవడంవల ాకయజమ

ప ి ం ం అనడం ే ఇక డ హ తృకరృక, య జ ప ను ా రణ లనందున యజ శబం
ణమనడం య కం. మ ందు ా ెల సుక న ట ఇ జ యజ ల ావ . ా , ఇట వంట
ాకయజ ల మనక తప క ం అను య ల (అను ింపబడవల న
ి వ ) గ ంచనగ ను. హ ర జ
మ యజ దులను ే ార క తప క ట అను ిం ల ెప డం ట అను ిం క
ే ౖ
కత వ ల చ ం ే శ కల ార ేయవచు . ల అసమర లగ ా ఈ ాకయజ ల ాట ఫల
క ఇ ా . అందు ేత ఆశ ల యన గృహ సూత ష ంల -

ఏ న ిక ా ణ ైసుల | (గృ.సూ. .)

అ ె ా ర . ఈ ప ారం తమల ా ెప బ న ాకయజ ల ఏ ? అ షయంల క

మత ల ఉ . సం ా ర క
ి , సం ా ర ర కరం, తమ ధర సూ ల మ న గ గం లల -
1.అష ా 2. ార ణ 3. ాదం 4. ావణ 5.ఆగ యణ 6. ై 7.ఆశ య అ , ఆపసంబ గృహ సూ ల -
1.ఔ ాసన 2. ా ాకం 3. ౖశ ేవం 4.సర బ 5.ఈ ానబ 6.మ స ాదం 7.అషక అ ెప బ .
ా , ఆపసంబ గృహ సూ ల ాహ పకరణంల ఔ ాస ి సం ఆ య ా ాకం
ెప బ ం . ఇ అ ా న పకరణంల అ హత ారంభం ేయ గత ే పవమ ి
ానంల ె ి , "అత ఊర ం హ ౖ ే ఆహ తండ లౖర ౖ ా హ య " అను సూతం ే
ఔ ాస రంభమ , త ా త ా ా ారంభమ ెప బ . అన ా ాహం మధ ల రమ స పర ం
తట ి ఆ న ార ణ ా ాకం ఆరం ం ల -

160
 ఏవమత ఊర ం ద ణ వర మ ి ం పర సు ార ః| (ఆ.గృ.సూ)

అను సూతం ే ెప బ ం .

ౖశ ేవం మ తం " ద ాహమధశ య బహ చర ం" అను ధర సూతం ే 12 ల

అధశ య బహ చర వతం ప స త డ ా ఆచ ం పశస న అహసు ల ఆరం ం ల
"సప కశ పశ హ ా రంభః" అ , "ఏవమత ఊర ం ద ణ వరమ ి ం పర సు ార ః"
అ గృహ సూత ా ఖ ల సుదర ర ల త ర దర నమను ాఖల ా నంతరం మ
మం న ఆరంభం ేయ ల ె ా ర . సర బ , ఈ ానబ ర పణ పసంగంల ఈ ాహపకరణ
సూతంల ా , హరదత ాఖల ా , సుదర ర ాఖ త ర దర నంల ా ,
ాకయజ నంతరం ఆరం ంపబడ త ంద ం నట ఔ ాసన, ా ాక ర పణ పసంగంల
ాకయజ శబం ాడబడ లదు. ా , "ల ా ం ాకయజ శబ" అను ఆ.గృ.సూత ాఖల
హరద ర ల , “అ క ల ” అను ా ఖ ల "ల కశబన ా ఉచ , ాకయజ ఇ ా ం
సంజ య |ే ాక శబః అల వచనః య పం యజత ా వ
ే ః" (ఆ.గృ.సూ.20-15) అ
ాఖ ం ర . ష ల ే ఆచ ంచబ ే కర లల ఔ ాసన హ మ దులక ాకయజం సంజ ా ప ద
ి మ
సుదర న ా ఖ . " ా బ లః తద గమన లః అయం ేవః త ా ఘం యజత" అ హరదత
ాఖ.

ఈ హరదత ా ఖ ప ారం తప బల వల గమన లం కల ాడ కనుక ఘం ా య గం

ేయ అ అనుక , ాకశబం అల రకమ ాఖ ం ర. మయ ాదుల క
అల మవడంవల ా దుల క ాకయజ ల ెప బడ య ెప బ ం . ఇం ే ాదు,
దర న ా ఖ ల క "గం ప నం త య తర ాల వ యతః ాకః అల ేవః" అ ాఖ
ప ారం క ాకశబం అల రంల ాడబ ం . అ ే తయజ లక ా , ా సం ా ాలక
ా , ాకయజ శబప గం య కం ాద ఈ ం గంథం ే హరదత ా ఖ ను ఖం ం ర .

ాకయజ ఇత త ాక శబస అల ాచక ా ద ి మద య ాకయజ ః ే ాం

మనుష సం ా ార ే న అ ా |

బట ఇతర యజ లకంట ాకయజం అల యజ మవడ ాక, ా దుల క

ాకయజ ల ెప బడ త యన హరదత మ మ తం అం క ంచలదు. కనుక ల కంల
ఔ ాసన, ా ాక, ౖశ ే ాల మ ంట ాకయజ ల ా ష ల , ఆపసంబ మ నుయ య ల
ాడ త ర. ౖన ప
ె బ న ఔ ాసన ా ాక ౖశ ే ాదుల య ష షయమ అష ా
ాకయజ ప గణన అర క షయమ క
ి ల వ వస చూ స
ి ూ ాకయజ ల ప గణనల
ార ణం, ాదం అ ెప బ న ం ంట ఒ ాకయజం ా ె ి ' ా ' అ ఏడవ ాకయజం ా
చూ ిం ర ా , సంప యం అల లదు.

ఆపసంబ గృహ సూత (ఆ.గృ.సూ.) ా ఖ త, తమ ధర సూత ( .సూ.) ాఖ త క

హరదత ర ల కనుక .సూ. ా ఖ ల ను, ఆ.గృ.సూ.ల ను 'అష ా ార ణ' అ ెప బ న
సర బ ఇక డ ావణ శబం ే ెప బడ ంద , " ావణ ం రమ ా ం మస ే ా ాకః" అ
ఇదర సమ నం ా ె ా ర.

161
 ఇల ' ై ' అన ా ఆపసంబ ల ె ి న ఈ ానబల అ , ఇద శబ ద ా కర ఒకటన
ఇతర సూతకరల అ ర. ై అన ా ' లగవ'మ అ , ైతమ సంల అను ింపద న ా
ెప డమ ామ ం ఇదర ె ి ం ఒ కర య అ తమ సూత ా ఖ .

ఆశ య జ ం రమ ా ం ప పత ా ాకం ర ప హ య శ ల యనః త దం
ద యమ శ య శబ చ త|

ఆశ య శబం ే అ ఆగయణమ ెప బ నట ఇ ఒక ైవసం ా రమ

మ తం బహ ికల ర ిం ర .

మర ాం రమ ా ం యమ ణః సర బలర త రహ మః|

ఆగహయ ణ అ సూ నర కరల ాకయజ ల ె ి న ే మనపత వ హణం అ తమ

ధర సూ ల హరద ర ల ె ా ర. ావణ రమ స న ఉత రమ ెప మన-
పత వ హణం క ె ి ాకయజం ా ెప లదు.

వల ే న ా ాంశం- ార ణమన ా ా ాకం. ావణ, ై అ శబ దం ఉ ఈ ం ంట

ే సర బ , ఈ ానబ ెప బడ త ండటం ాట షయంల ను, మ ి ాద అషకల షయంల ను
తం అ దు ాకయజ ల షయంల ను పరస ర దం లదు. ఇతర సూతకరల ఆగ య ణ,
ఆశ య అ ాట సప ాక యజ ల ప గణంచ ా ఆపసంబ ల మ తం ఔ ాసన ౖశ ే ాలను
ె ా ర.

ఇక అశ ల యన గృహ సూతంల ఎల ెప బ ంద ర ించవల ి ఉం . అశ ల యన గృహ

సూతం పశ ఖండంల సూతం క ాఖల ాయణ వృ మక ష ంల ఇల ెప బ ం .

ాకయజ సయః ఇత రః క తః| 1.హ ః 2. పహ ః 3. బహ ణ హ ః|

వల ాకయజ ల మ డ అ ెప డం లదు. అ మ డ ల , అ (1)హ మ ల

(2)పహ తమ ల (3)బహ ణ హ తమ ల మ తం ెప బ ం . ాకయజ లంట పక న ర
దవ ం ర ంపబ న ాదు, అల యజ ల , పశసయజ ల అ అరం. ఇక డ ాకశబం ై.సం.ల
" ఽస కతరః" అ గం. అ మ పకరణంల సదసు , సదసస మన గ ా
ఉప ా ల ె సందర ంల ఆ. .సూ. కల ం ఇల వ ం -

అ ై ష యత తృణం రస అప ణ బహ సదనం యజమ యతన (ఆ. .సూ.క)

అ ె ి ం . అంట బహ ా ప మంల యజమ ను ానం. ఆ ానం అతను (బహ )

క వ అను కర ం సం ౖ మంతం ే తృణ వ ట . రణ సమర న ా
ష అ ర . అక డ ఉత న మవడంవల ై షవ త ం. అ శబం ాసవం ా సర ాచకం. సర ం
ఉపద ా క సుం . ఇక డ అ శబం తృణ ల ణం. అన ా ౖన ె ి నట ష మక ానంల
ప ట ' ై షవ ' అ ెప బడ త న సర ంవల ఉపద ా క ం ే ఓ తృణమ ! ఈ యజమ న ానం
నుం ల ఇతర న అపబ దు ైన అల క ానంల ఉండ మ అ అరం.

ఇక డ ాకశబం అల రంల ాడబ ం కనుక ాకయజ లన ా అల యజ ల ఒక అరం.

ాఖ ంతరంల "తం ా న మన ా అపశ " అను ల ాకయజం పశం ారంల ాడబ ం . వల
ాకయజ ల పశస యజ ల ెప బడ త . పశస న యజ ల ెప డం ఆజ దవ క న

162
యజమ అరం ె ఆజ హ మంల ాకయజ తంతం లక వడమ ఆప సంభ సుం . ా అక డ
క ాకయజతంతం ెప బడ ంద "ఇష ే త ా న తత వర ే " అను ాయణ వృ ేత
వ ంపబ ం .

ఈ ప ారం అల యజ ల పశసయజ ల ెప బడ త న ట వంట ాకయజ ల మ డ

ల ెప డం సం హ సంజ నమ ర . ఆ సంజక ప జనం ఇల వ ం .

తత మ న జ య వహ ం ాకయజ ం తసం య ా ే వమరం ై ో ప ేశః|

హ తమ లక సమ న జ య లౖన అన ా చర దవ ం ా ఆజ దవ ం ా ంపబడ
కర లక హ తశబ ాచ న ాకయజ తంతం వ సుం .

ఆ ప ారం చర దవ ం ా ఆజ దవ ం ా అ ల హ తం ేయబడడం అను ప య ల

సర బ , మ స ా దులందు ౖ ాకయజ తంతం వ ంచదు అ ర.

ేన సర బల ౌ అవ న ధ వృతః బ హ ణ జ న చ ర ా వృత అన యమ ణ ః అథ
బ హరణం ఇ ే వమ దయః పహ ః బ హ ణ జనం య ిబహ ణ జ ే ే బహ ణ హ తః|
( )

అ ా వచనం అన హ యమ నస సర బలః పహ త రం ి హ శబ తః| ( ా ఖ )

ౌ ే అపః అవ యత ి ా సర ేవ జ భ ా హ నమస |( ాఖ)

సర బల దులందు గృహస ప ే ా ప ద న ేశమందు అన ా భ యందు

ఉదకమ ల ఉం ఆ ానంల "సర వ
ే జ భ ా " అను మంతం బ ఇ అనుస ంచడ
హ శబ రం ా , అ ల హ మం ేయడం ాదు. అందు ే సర బ ల ' ా ' శబం ఉన ప ట
భ యందుంచబ ే అగ ట ే పహ త శబ ాచ మ ర. ఆ ారణంవల హ తశబ ాచ న
ాకయజంల గల అవ న ధర ం వ ంచదు. బహ ణ హ , మ ి ా దులందు బ హ ణ జనం
ప నమవడంవల ఇక డ క హ త ాచ న ాకయజంల కల ర ా ధర ం వ ంచద ర.ఈ
ప ారం హ త, పహ త, బహ ణహ త అను సంజ అ యందు ఉంచడం, భ యందు
ఉంచడం, బ హ ణ యందు ఉంచడం అ ప జన ె ా ర.

అ ే " ాకయజ ః పశసయజ ః" అ ాకయజ ల పశస యజ లనడం ఎల సగత ం ?

అను శంకక క సమ నం ె ా ర .

య ా ే ేష సం ా ాః ఉచ | ైశ బ హ ణ మ ాప |ే ప నః ే సం ా ాః గ ా దయః
త ా త ాం ాకయజత యదుకం తత మ | ( . .)

ాకయజ లన ా పశసయజ ల ాటల గ ా సం ా ాల క ెప బడ త .

ఆ సం ా ాల బ హ ణ ా ి ారణ ల నందున అ క ాకయజ ల , అన ా పశసయజ ల
ెప బడ ట, "సమ గ క " అను వచనం ే బ ా ెప బ నద ర.

ఇక డ ఒక షయం గమ ం . సం ా ాల బ హ ణ ా ి ారణం అ " ై ా హ ణ

మ ాప "ే అ ె ి నందున అబ హ ణ ల క సం ా రంవల బ హ ణ లవ ర అరం ాదు.
జన తః బ హ ణ ై ఉపనయన సం ా రం ా ే ధ యన అ ారం సంభ ంచదు. ఆ ప ారం
అసలౖన బ హ ణ ం ి ంచదు అ అ ర.

163
 ఉపనయనం రస తస ా రః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఇ ే ధం ా ఉపనయనం ా ాడ సం వందన ాయ జ ాదులక క అ ా ా రడ .

అందువల సం ా ాల ేత ధ యన సం వంద బ హ ణ ధర మ ల చ ంచు గ తను
ందట బ హ ణ ా ి అను అ ా గ ం .

సం ా ాలక ఇంత ాశస ందుక సంభ ం ంద శంకక సం ా ర క

ి అ గంథంల
సమ నం ెప బ ం . గ ా సం ా ాల బహ సం ా ాల ; అందర సూతకరల ే
ాడబ న సప ాకయజ, హ ర జ, మయజ దుల ైవసం ా ాల ెప బడ త .

ఆశ ల యన, గృహ సూత, ాయణ వృత లల మ తం ాకయజ ల క ధ ా ల అ ేశ

ర పణ సం ప ార అర అం క ం ః ాకయజ ః అ ె ి ాకయజ ః
అల యజ ః పశసయజ ః అ అర అం క ం సం ా ాల క ాకయజ శబ ాచ మ ల
అన ప ట ఔ ాసన ా ా ాదుల ాకయజ లనడంల పరస ర ధం లదు. ఇం ా గ ా
సం ా ర కర ల బ హ ణ ాప ాలౖ పశసమ లౖ ాకయజ శబ ాచ మ ల ా మతం ప ారం
ాకయజ ల , ా దుల చ ంశ సం ా ాల ఉన ందున ాక యజ ర పణల ాట
ర పణం అసంగతం ాద ెల ం . కనుక ఇ సం ా ర కర ల అ కల ప ే కం ా మ
పకరణంల ర ించ బడ .

సం ా రకర ర పణ
తమ మహ ె ి న నల ౖ సం ా ాలల సప మసంసల , సప హ ర జ ల , సప
ాకయజ ల , పంచ మ యజ ల క ి 26 సం ా ాల ెల సుక ాట ాలను ఇంతవరక
ెల సుక ం. మనుష తం ారంభంనుం వ ే జ తకర నుం వ వరక వ ే 14
సం ా ాల న సం ా ాల . ట ాశస ం, ల ఇందుల వ ంచబడ త .

ఈ 14 సం ా ాల క ాకయజ శబం ెప బడ త య ఆ.గృ.సూ.ల

హరద ర ల ప ా ం ర. ాకయజ లన ా పశస న యజ ల , అందువల బ హ ణ
ాప ాలౖన ఈ జ తక ా సం ా ాల క పశస నవ ఆశ .గృ.సూ. ాయణవృ మక
ష ంల ాఖ ం ర.

ఇంతవరక ధర ర పణల త కర ల , ా రకర ల ర ించబడ ఈ కర ల గ ా న,

జ తక ా సం ా ర సంస ృత లౖన ా తప ఆచరణ గ త లదు. అందువల సం ా ర కర ల
ర పణ అత ంత అవసరం.

సం ా రం
సం ా రమన ా ‘సమ క రణ ’. అన ా జన -జ ంత ాల నుం అనుసూ తం ా
(ఎడ ెగక ం ) వసున తగత న ా ా ల ంచడం. ల కంల ర ాలంనుం లం పట (రంగ
) ఉన ా ాత ం ణ ( ంతపండ ) ల ార మడం అ సం ా రం ా భప
జల ాన గ తను ందదు క ! అ ే ర ా అ క సం ా ర కర లవల ా మన ౖర ల ం
సంభ ంచదు.

ఆత శ ాన తర షః అ శయ షస ం ా రః| ( . .)

164
 అ ర దయంల ఈ అ ాయ ప ష ం ర . “య ౖ ేచ ంశత ం ా ాః” అ
తమ ల తం నల ౖ సం ా ర కర లను ె ి ాటల ం ెం దం ఉం .

సం ా ాః బ ః ఃత చ హ తః ో సం ా భవ బ హ ైవశ ాకయజ
మయ ాదయః ైవ సం ా ాః గ ా దయః బ హ సం ా ాః| (హ.స ృ.)

ఇంతక మ ందు ర ించబ న ైవ సం ా ాల (26) ా త తమ ల కనుక

త సం ాదన ా ా జనకమ ల , ఇతర సం ా ాల (14) ఇతర కర లక
అ ా ా సూ సం ా ర జనకమ ల మత అ ెప బ . ఈ ఇతర సం ా ాల బలం ే
త న ైవ సం ా ాదులందు పవ ష ( ంత ాక శవణ, మన దులందు ర
కలగడం) తట ిసుంద , ఆ షను క ం ే ా ఈ కర ల ాం ందవ (అంట, ఆ ష
క వరక ఈ ఇతర కర లను ఆచ ం ల ) ాస ి ంతం.

తమ ల ే ెప బ న 40 సం ా ాల ైవసం ా ాల ా ఇతర సం ా ాల గ ా నం,

ప ంసవనం, ీమంతం, జ తకర వంట . టల , అన ా- గ ా న, ప ంసవన, ీమం ల
మ డూ గర సం ా ాల ా ఉత త మ న సం ా ాల (ప టబ వ సం య
ే బ ే
సం ా ాల ). జ తక ా దుల (జ తకర , మకర , అన ాశన, ౌలకర , చూ కర , ఉపనయనం
వంట ) ఉత న ప ర ష సం ా ాల (ప టన వ తం ే ెయ బ ే ). ఇందుల దట
మ డూ ఉత త మ న సం ా ాల కనుక ఉపనయనం మ ందు ా అ పన ( ాల
అ క ం ) వ ే జ తక ా సం ా ాలను ఉపనయనంల మ ాయ త ప ర కం ా
ఆచ ం నట ా గ ా న, ప ంసవన, ీమంత సం ా ాలను ఆచ ంచడం లదు. ట త
ప ర ం తం ే జర పవల న
ి సం ా ాల ర ం ర. ా గ ా నంనుం ఉపనయన పర ంత
సం ా ాల ితృ కరృకమ ల . అంట తం ే జర పబడవల ిన . ా తక, సహధర ణ సం ాల
ఇవ స కరృ ాల , స యం ా తన ే ఆచ ంపబ ేవ ర ం ర.

ాత స ం ా ర న ా | (ఆ.గృ.సూ)

అత ఊర ం త ేయ ాలమసంస ృ ః అతః పరం జ ం సంస ృ య చ |ే

సం ా ర ర త ే ాం జన రరక | (మ.స ృ)

ఇ మను, ఆశ ల య వచ ల ే ఈ సం ా ాల ఆవశ కత స షం. ఇం ా, ఈ

సం ా ాలక ఒ ఒ ప జనం ెప బ ం .

సం ా ాల ప గణనల మత ల
గ ా నం ప ంసవనం ీమంతం బ వచ| జ తకృత ం మకర ా ఽ శనం త |
ౌలక పనయనం తద ం చత షయ | ా చ ఆగయణ మష ాశ య యధ |
ావణ మ శ య జ ంచ మ ర ర ం చ ార ణ | ఉత ర ా ప ాకర మ యజ శ త ాః|
సం ా ా య ఏ ే బ హ ణస షతః | పంచ ంశ సం ా ః సంస ృ ః జ తయః| ే
ప శ ా సు ః ా ష సుయ ః| (సం.ర.మ .)

ఆ న ప ంసవన ీమన జ త మ న ౌల ాః| మ ం వ న సమ వరన ాహ ాః| అంత ం

ై క ా ణ చ ఢ వ త | (సం. .)

165
 1.గ ా నం 2.ప ంసవనం 3. ీమంతం 4.జ తకర 5. మకరణం 6.అన ాశన 7. ౌలకర
8.మ ం (ఉపనయనం) 9.ఆ య మ 10. ాజ పత ం 11. శ
ౖ వ
ే ం 12. ద వ ల 13. నం
14.సమ వరనం 15. ాహం 16.అంత కర - అనబ ే 16 సం ా ాలను ె ి న ఆం రసుడ ,
17.ఆగయణం 18.అష ాః 19. ావణకర 20.ఆశ య జ ం 21.పత వ హణం 22.దర ాదం
23. రంభం 24. ో త రనం 25.పంచ మ యజ ల అ ె ి , టల పత వ హణం అ
ానంల బ కర ను ర. తమ ల మ తం గ ా నం నుం సహధర ణ సం గం
వరక పదు ల గ సం ా ాల , పంచ మ యజ ల , ాకయజ సంసల ఇర ౖ ఒకట క ి తం
నల ౖ (40) సం ా ాల ె ా ర.

యద ి మనూప షః క ల రణన ఆ పః కర ఖ ః సం ా రః ఆవశ ిన డశ సం ా ానరతః

తన ే ా ా ా | (సం. .)

"ఒక ళ మనువ ె ి న క ండల రణ అ కర ధ సం ా రం ఆవశ క న ై ఇ డశ

(16) సం ా ాల ఒకట ాదు" అ సం ా ర ిక ంట ం . " ాయశః న, అన కర ణ య
చత రశ సం ా ాణ ఉచ ం "ే . బహ ా న, అంత కర ల ం ంట న చత రశ (14)
సం ా ాల ెప బడ త .ఏ వ ( తం ద) మత దం ే సం ా ాల 25 అ , 16 అ ,
14 అ , 40 అ ెప బ . ఇల ప
ె డం ర దం ా అ శం ం సమ నం ఇల ె ా ర.

గృ య ాః త సంస ృత ల ః కర ా భ ా న న ి మృచ |

తమ గృహ సూ లల ె ి న మత ను గ ంపనగ ను. ఇతర గృహ సూత ార ల

ె ి న తన గృహ సూతంల ెప క ో షం లద అరం. అట వంటప డ ఆపసంబ గృహ
సూత ార ల సం ా ర ప గణన ేయక 14 సం ా ాలను మ త వ ం ర కనుక
ఆపసంబ గృహ సూత ార గ ా ాణగహణ పర ంతం 14 సం ా ాల మ త వ ంచడం
సమ తమ ే ం .

సం ా ాల ప జ ల
ఒ క సం ా ా ఒ క ప జ వ ం ర. దట మ డ (గ ా న,
ప ంసవన, ీమంత) సం ా ాలక గర సం ా రం ా ఉత త మ న సం ా రం ప జనం అ
ెప క ం.

ా బౖ కం ై ా కం పమృజ |ే తసం ా ర ి శ గ ా న ఫలం త | గ భ చ

ప ంసూ ేః| ప ంస స ప ాదన | కఫలవ జయం ఫలం ీమన కర ణః గ ా ంబ ానజ ో షః
జ త ఽ ి నశ | ఆయ ర వృ శ ి ర వహృ స | మకర ఫలం ే త సమ షం|
మ ి ః| సూ ా వల క య ః వృ రప ామ ి ః| అ శ తృగర మల ాద ి ధ |
బల య ర వృ శ చూ కర ఫలంస ృత | ఉప ేః ఫలం ే త ి ప క| త ారశ
ి ఋ ి | ే ా ిత ాపగ ాహస ఫలం స ృత | (యత యత ీ య ే తత బౖ క
ా కఇ ఽ ి ఫలంజయ )

166
 1. గ ా నం
గ ా న సం ా రమన ా బౖ క, ా క ో షం వడం ే తం క సంస పబడడం.
జమన ా ీ పరష ల క క, ణ ల. ిద ాల ధు పయ కం బౖ కం. అ
మ తృగర ి అ ా క ో షం. క ణత సం గంవల ఏర న అ త ం మత 'ఏన'
శబ అరం ా ాపం అరం ాద మతం. వ ా సంకమణ గల తం 'ఏన'
శబ రం కనుక, ఈ సం ా ాల ాఆ ో షం ఉపశ సుంద జ శ ర మతం.

2. ప ంసవనం
పమ సూయ ే అ ప ంసవన |

ఏ సం ా రంవల గర స ిండం ప ర ష వ ా మర , ఆ సం ా రం ప ంసవనం అ

ెప బడ త ం . ఇ ( ా రణం ా) పథమ గ ా మత జర పబ ే సం ా రం. ీమంతం క
గ ా నం వల బౖ క, ా క ో ాల ఉపశ ంచడం బ ట త సం ా రకం క అవ త ం . ఇ
క పథమ గర సం ా రం మ త . ఈ మ డ సం ా ర కర లక ఆవృ ఇవ బడలదు (ప
గ ా ెయ ల ెప బడలదు). ఒక ా గర ం సంస ంపబ నంత ప గ ా ఆ
సం ా రం ెందుత ంద అ ాయం.

3. జ తకర
ప టన వ జ ట దట సం ా రం జ తకర . జ తకర వల మ తృగర ంల
ఉద ా (ఉమ ర ) మల దులను ీ క ం నందున క ో షం ప హ ంపబడ త ం . ఇం ా,
జ ం న వ క ఆయ సు , వర సు క అ వృ అవ త ం .

4. మకరణం
‘బ ర ాల’ అ మనం అంట న ‘బ ల ా ’ వల ల క, ౖ క కర లక అవసర న ర
వసుం , వలన వ వ రం ి సుం . గృహ, కయ, కయ వ వ ాల ను, ఉ ో గ ా ి
మన గ ాటల ను మ ేయ ల క ఉప గం. ౖ క కర ల సంకల ం ే ఎవ ేవతల
ెల , ా దులందు క ఫల ా క మ ను ఫల ా కమర ఇసున ట
ెలప , ఇల , ితృకర లందు ఫల ర గల ను ఫల ర గల తం తల ను ే ం
ితృ ాదం జర ప త ను అ ె యజయడం అ ౖ క ప జ ల కల గ స
ే ుం . మ ంతర
ప ారం సూ ా వల కమ సం ా రం ఉం . ఆయ ర ృ , ఐశ ర వృ ఫలం ా ెప బ ం .

5. అన ాశన
వ గర ంల ఉన ప డ మ తృగర ిత మల శనం (త గర ంల వ న ప డ మల
నడం) వలన క న ో షం అన ాశన సం ా రం వల టబడ త ం . గర ంల గల వల
భ దప వ
ే రక ఏ ధం ా తల సూ ఉంట ఈ ం గ ప ష ాక మందు వ ంచబ ం .

ఆ ా భ ాః ీ శ స ఃయ ః పమ ే త తం పప ే మ శ ర | (గ.ఉ.)

అరం ఇల వ ం . "అ క జన ల ఆ య ఉ ా సంబం ం న అ క లౖన ఆ ాల

ీ క ంచబ . అ క ల న సన మ ల ానం ేయబ . ఈ గర నరకం (నరకంవంట

167
గర ాసం) భ ంచ లక ం ఉ ను. ను ం మ అ భ ద ప నట ే జనన
మరణ ప ాహర ప సం ారం లక ం పరమ త ను శరణ ందు ను" అ అనుక ంట డ ట,
గర స వ. ాబట, గర ంల గల వ అన ా ాంఛ మ తృగర ంల ఉదకం, మలం
ీ క ంచడం తట స
ి ుంద అ ాయం. దట వలన (ఉమ ర సు వడం వలన) క న
ో షం జ తకర వల ల ంచబడ త ంద ెల సుక ం. ండవ ైన మలం ీ క ంచడం అ వల
క న ో షం ఈ అన ాశనవల టబడ త ం .

6. చూ కర
చూ కర అన ా ఖను ఉం ేల వపన సం ా రం ( ిలక ఉం ేల గ ండ ే ంచు వడం).
“ వ ప చ యత రరకం” అ , ఖ ల ే ఏ సం ా ా అ ారం లద ; ఖ,
యజ ప తం లక ం ఏ కర ే ి అ ారం లద , వ రమవ త ంద స ృ ె ం కనుక
ఖ ( ల
ి క ) ఉం ేల వపనం(గ ండ ) ే ంచడ చూ సం ా రం. అట వంట క ా ా ా
కలగ ే ఖ ాపన అదృషర ప ఫలం ా బలవృ , ఆయ ర ృ క అం ం ే సం ా రం ా
ెప బడ ం . ల కంల క వపన కర ‘ఆయ ష ర ’ అ ష లంట ర .

7. ఉపనయనం
వలన జత ి ప ర క ధయ ారం ి సుం . జత ి అన ా,
ఉపనయనంల ఆ ర డ (తం ) ాయ మం ఉప ే ం న త ా త ండవ జన ి సుంద
అ ాయం. అ సం ా ాల ఉపనయనం, ాహం ల ప న న . ఉపనయన సం ా రం ా ే
జత ి ా రదు. ఉపనయన సం ా రం ా ేఏ త ా ర కర లందు అ ారం లదు. ాహం
ా ే త కర లందు అ ారం సంభ సుం అ శంక కల గ త ం . ా , ను ఆచ ంచ
ఉపనయనం అ ార సం ాదకం ాదు. అంట ఉపనయనం అ నంత మ న త కర లందు అ ా
ా రడ , తకర లను ఆచ ంచ వలం ఉపనయనం అ ారం ి ంచద అ ాయం.
ాహం ా ే గృహ కకర లందు ( త కర ల ఆచ ంచ ) అ ా ాడ . కనుక ాహ
సం ా రం ఆవశ కం. ఆ ా ఉపనయనం ా ేఅ ారం లదు. ఈ ఉపనయ జ తక ా
సం ా ాల ఆవశ కం. ా , అ స ాలంల జ ించక ‘అనుప త ాయ తం’ అ ర
జ తక ా సం ా ాల మ ఉపనయనం న జ ి ార కనుక ఆ సం ా ాల
జర గ త న ట ంచవచు . ఆ ప ారం జ ించవచ ాసం ె ం . ా , ఉపనయనం ాహం
సమ న తంతం ా జరపవచ ఎక ప
ె బడలదు. ఈ ాహం అ స తంతం ా జరపవల న
ి
సం ా రం. ఉపనయనం జన జ ంత ాల ప ణ వశం ే ి ం న బ హ ణ జన క ష ం ( షత ం)
సం ా ం ే సం ా రం.

స తసంజనయ త ే షం జన శ ర వమ ిత జనయతః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఉపనయనంల ఆ ర ే ఉప ే ంచబ న ాయ మ తృ ానం, ఆ ర డ ితృ ానమ ,
ాయ ఉప ేశం వల ఏర న జన ష న జన అ , అ క ఫల ల ే ాయ ఉప శ
ే
ప నమవడం వల ఈ ఉపనయన సం ా రం మత జన ష నద , అంతక మ ందు
త తండ ల వలం శ ా మత ఇ ే ర ప
ె బడ ం . బ హ ణ లౖ జ ం క ఇట వంట

168
 ష న జన ే ఉపనయన సం ా రం క ఆవశ కత, మ మ ె యక, అ ారం ఉ బ
ప ర కం ా జ ర డ చుక ంట ర.

ఈ ాలంల ల మం ాహం సం ఉపనయనమ , త ం ఎల గ సం వందనం య

ే డ
క అ , అవ ాశం ఉంట ాహం న ఉదయ , ఉదయం ాహ మ హ ర ే మ ందు
క బ ా ఉపనయ జ ిసు ర.ఇ ల అను తం. ఉపనయనం అ వలం ాహం
సం ఏర ం ాదు. అ ే జ ,ే ాహం ేసు ాల క ల ా ఉపనయనం అవసర
లక వల ి వసుం .

గ ా ష ష బ హ ణమ పన త| గ ాద ష ాజన | గర ద ష ౖశ | (ఆ.ధ.సూ.)

గ ా న ప ం న ల ాయత 8వ సంవత రం బ హ ణ , 11వ సంవత రం య ,

12వ సంవత రం ౖ ఉపనయన ాలం ా ెప బ ం . ఇల -

వసం ే బ హ ణమ పన త ాజన శర ౖశ | (ఆ.ధ.సూ.)

అను వచనం ే వసంతర త వ బ హ ణ , ష రత వ య , శరదృత వ ౖ

ఉపనయన ాలం ా ెప బ ం .

"గ ా ష ష బ హ ణమ పన త" ఇ వచనం త

ే ఉపనయనం ా ిసుండ ా
ఆపసంబగృహ సూతంల "ఉపనయనం ాఖ ా మ" అను సూతం ఆరం ంచ ప జన
అ ం సుదర ర ల ఆ ాఖల " ా న జ ప రం" అ ఈ సం ా ా గల
ా ె య య
ే డ ఆ సూ రం ప జనం అ ర.

ఉపనయనం రస | (ఆ.ధ.సూ.)

ఉపనయనం ార ి రక అ ె ా ర. అ ే దం చదవ ా (చదవదలచు

ా ) ఉపనయనం అవసరం లదు అన ాదు!

ప ర ాపత ఙ ీనః క మ ద ణన ాణ ద ణం ాదమ రభ ఆహ ా ం అనుబ |

ాయ మం ప ేశ ప న న ఉపనయనంల వట డ అ స పంల పత ఖం ా
(పడమర ా) ఆ ర (తం ) ద ణ ా తన ద ణహసం పట ాయ మం
ఉప ే ంచమ ా . వట వ ాయ మంతమం ఒ ా ఉచ ంచలడ ఆ ర డ మ ందు ఒక
ాదం ా, ిమ ట ండ ా ల ా క ,ి ఆ ిమ ట మ డ ా ల ఆన ానం ా, అన ా మంతం
క ినందువల వ ే స రం లక ం మ డ ా ల క ి ె ా ల "ప ఽరర శసత స ా ం"
అను వచనం ె ం . ఈ ప ారం ఉప శ
ే ప న ం కనుక ఉపనయన వట వ ను ఉప-ఆ ర
స ా , నయనం- ం ంచడ ( సుక ావడ ) 'ఉపనయనం' అ ఉపనయన శబ
ాఖ ం ర.

ాయ మంతం సర ల ారమ "స ౖ ేభ ా త నూచ త ఇ బహ ణ "

అను ఆ.ధ.సూతం ె ం . అందు త
ే దం చదవక ాయ మంతం సర ల ారమవడం
వల అట వంట ాయ మం ప ేశ అ ార ి స ఉపనయనం కనుక, "ఉపనయనం రస "
అను స ృ ధ యనం ేయ ా క ారకమవ త ం . వలం ా మత ాక

169
కమర ఐశ ర వంత ేయదల న తం స ాలంల క మ ర ఉపనయనం ే ి ా . ాయ
మం ప ేశ న త ా త వట వ ే ఈ ం మం ె ి ార .

ఆవృధమ మ ాణస ం ాయ| (ఏ. ాం.-1)

ఈ మంతంల ఉం ే ప త ఈ మంత ష ం ల చక ా ె ం .

ఋచ ా మ య ం ి ా రమృ స | ( ై. ఆ)

అ మంతం ాయ మంతం ఐశ ర స ర పమ ె ం . ఇ బ ంక ల కరల సుక ,

న ం ేస వం కల అ న మనం అనుక ల క ఐశ ర ం ాదు! ఋ ా మయ సు ల మం ల
ఐశ ర స ర ప న మం ల , ఈ ఐశ ర ం “స ం- స రవ ం, అమృ - అన ా” అ , ోక
మ ా అనుస ం ే ా ఎన డూ నషం (న ంచడం) ాటలద , దతయ ార న ఈ ాయ
జపం ే న
ి వృ ం ం ే ఐశ ర స ర పమ ె ం .

వల ే న , కమర తం ఉపనయనం య
ే డమంట ాయ మం ప ేశం ా
ఐశ ర వంత ేయడమ అరం. నషబ స వం క న మణమ ణ ా ఐశ ర ంల ాక, ఈ
ాయ మంతం నషం ాక వృ ం ం ే ఐశ ర ం. క మ ర డ ఎల గ సం వందనం ెయ డ
స ాలంల ఉపనయనం ేయడం మ నక డదు తం ! జ తక ా సం ా ాలనుం ఉపనయనం వరక
తం కర. ఈ సం ా ాల జ ించక ే పత ాయం తం . ా , ే వల వ ే ఫలం
కమర ;అ ాసంల , అ క ఉప షత లల ర ం ేర . ఈ ప ారం తనక పత ాయం లక ం
ఉండ , తన క మ ర సత ల ి ఇవ ఉపనయన పర ంతం సం ా ాల తప క ం
జ ించవల న
ి బ ధ త తం .

అందు ఉప త డ (ఉపనయనం ేయవల ిన వయసు కల ాడ ) సం వందనం య

ే డం
లద ధ ా ప ా ం ే ా వద ఎవ మధ వ ి ా దు ే అతడ ంచ ా “మ తం
ఉపనయనం ేయ ారణం ే సం వందనం య
ే టద ” ఆ క మ ర డ సమ నం ె ఆ బధత
తం కనుక తం ర డ , ఉపనయనం అ క సం వందనం య
ే క ేకమరడ రడ
ర ార . ాబట, తమ క మ ర డ సం వందనం ే ి , ేయక ఉపనయనం య
ే డం
తన బ ధ త. ఉపనయనం ేయడం ఆ ౖన సం వందనం ే ల ించడం వర తం . ాయ
మం జపం ే అ ా ా ే ఇం ా ఇతర సర కర లక అ ా ా ే ఉపనయన సం ా రం
అత ంత ఆవశ కమ ె ా ర . ఉపనయనంల -

తహ తమ ం రయ | (ఆ.గృ.సూ)

అను సూ ను ారం మ డ ల అ రణ ే ి అ ా ా ాయం ాతః ాల ల

అను ిం ల న జననం ేయ ల ెప బ , క సం ఒక జౖ ాయం, ాతః
సం వందన ఆరంభం ే ం , ాయ౦, ాతః అ ార ం ే ం మర సట ( ం ో ) న
జనన౦ జ ి ఒక జ ను ీ క ంచగలడ ె ా ర . ఇందుల అ క మం లక
అరం ా గంథం మ ంత ా ారం అవ త ంద సం పం ా ాయబ ం .

ఈ ప ారం ాయత ప ేశం వల ఏర న జన , సర ప ర ార ాధన నందున ఇ ష న

జన అ ర . ఇ ఉపనయన సం ా ర ప జనం.

170
 ఉపనయనం రస తస ా రః| (ఆ.ధ.సూ.)

ఇక న సం ా ాల ద వతమ ల -ఆ య మ, ౖశ ేవ, ాజ ప ల. ఇ
ధ యన ాలంల ఆ య ాల క అధ య మ ందు ా అను ింపబ ే ఆ
ధయ అ శయ నశ సం ా ం డ .

తన త
ే అధ యన౦ ేయబ న ఒక ధ న పటమ ఏర డ త ంద అరం. ఇవ
ేయ అ ా ా ి ంప ే ఉపనయనం. ఈ ప ారం ఉపనయనం తం ే జ ించబడ
అ వశ క నమఖ న కర అ వ ంపబ ం .

8 ా తకం
ా తకం మ డ ల- ా తకమ , వత ా తకమ , ఉభయ ా తకమ అ .
దవ లను (ఆ య మ, ౖశ వ
ే , ాజ ప లను) మ తం ర ం ాటనుం వృత డవడం
వత ా తకం. గ ర క లంల ఉం ధ యనం ే ి నుం వృత డవడం ా తకం.
దవ లను ర ం , అరజ న పర ంతమ ధయ క మ ం గ ర క ల ాస
వృత డవడం ఉభయ ా తకం.

గ ర త వరం ద ా త తదనుజయ దవ ా ారం హ భయ వ ా|

(ప.స ృ.ఆ. ాం)

ా తకమన ా గ ర క ల ాస వృ అ అరం.

ా పల త వృ ర ర శ నః ( . . ా.)

గ ర క ల ాస సమయంల అధ యన ాలంల ర ం న అధశ యన ( ల ద

పడ వడం), చరణ ర ప ( టన ేయడం వంట) యమ లను వ ట - గర పక న
ఒక సం ా ర కర . గ ర క ల ాస యమ లక అవ ప జనం.

9. ాహమ
ా ామ య |

ాహం అ ా తక న త ా త ర ను సం ా ంచ ఒక సం ా రకర . ేవఋణం,

ితృఋణం ర ంచబ న ఒక త కర . తంల ఒక ా ేసుక ాహం త
క ట?మ ందుక చదవం ! గృహ ాశమంల ేవఋణం, సం నం ే ితృఋణం ర డం మన .

దం ారం ే త ావగ ర ి వ | న త ౌ ా దం ా ి య కమ | (మ.స ృ.)

"ఆ త గమ రం తతః ా య " అ వచనం గ ర క లంల ఉం ఒకట/ ండ /మ డ

లను అధ యనం ేయడం గ ం ెబ ం .

జ యమ ౖబహ ణ ి ఋణ ాజ య ే బహ చ ణ యజన ే భ ః పజయ ితృభ ః|( ై.ఆ.)

అంట ఋ ఋ
ి ణం, ేవఋణం, ితృఋణం ర కం ం ఆ ం ే ాడ ప త డ
అవ డ పమ ణం.

అన త జ అను ద త సు |అ ా ైవ యజ ంశ చ వజత థః| (మ.స ృ)

171
 ేవయజం ా ేవఋణం ర ర అవసరం.

అయజ ా ఏషః ఽప కః న పజ ః పజ ర |

ర ల ాడ యజ అనర డ , ాహ సం ా రం ేత సంస ంచబ న ర ల ా

ితృఋణం ర గల అవ ాశ లక న ారణం ా ాహం ఒక త కర అ ంచవచు ను.

అల ా తక సమయంల , అంట గ ర క ల ాసం ప ే ిన సందర ంల గ ర వ ష

ా ిసూ ఇల అంట డ -

సత ం వద ధర ంచర|

ఆ ా య ియం ధనమ హృత పజ తంత ం మ వ వ ే ః| ( ై.ఉ.)

"ఆ ర వద ద ా ాధ యనం ే ావ కనుక ప ఫలం ా వ ల సువరం ల

వసం టల గ ర వ క ియ న ాట ఆ ం , గ ర ద ణ ా సమ ం , ిమ ట ాహం ేసుక
ాహసం ా రం ే ప త ాలౖన ర నుం సం నం ం , పజ సంత ే దం లక ం
ేయ !" అ ఉప ే ాడ .

అట వంట ర మత ేవయజ ారం కల గ త ం . అట వంట ర ా క న

సం మత ితృర ణం అ ారం కల గ త ం . ఈ అ ాయం దం ౖ ధం ా ాహ
ఆవశ కతను వ ం ం .

త క సం ా రకర ల ా ప ా యపదం ా సహధర ణ వతం అ ఉం .

ధర ణ ీ సం గం అ అరం. మనువ క ా వశ కతను గ ం ఇల అ ర.

ా నస స రః ితౄణ మ త నశ హ| (మ.స ృ.)

అంట, క తం తలక ప ణ ల క ా ి ర ే ల ఉం . ఆ సహధర ణ ా

ఉన ప ేయ ా ారం కనుక క, తం తలక ప ణ ల క ా ిఆ అ నంల ఉం . అల ంట
ర ా క న సం ితృకర లందు అ ారం. ార ఆచ ం న ితృకర ల వల
ితృ ేవతలక ఉతమల క ా ి అ ాసం ె ం . ఈ ప ారం త ం ఆచ ంచవల న
ి త
ి ృకర లక
అ ా ా సం ా ంప ే కనుక ా త కర అ ె ర.

ా మంట? "వహ ాపణ" అ త వ నుం “ ాహయ - ాపయ ఇ ాహః” అ

వ త . ఇక డ ‘ ’ అంట షః. ాహః అంట ౖ ష ం ా, య ాసం ా ఆ కన కను అష ధ, ఇతర
ఉ ాయ ల ే ర ా గ ంచడం. అంట, "గృహ ాశమ ధ ా లను ర ంచ త న ర ను
సం ా ంప ే ాహం”.

ీల ీ త ం మ ందు ా ఉన ప ట ాత ం ాహ సం ా రం ా ఏర డదు. ఇ ల
ె
అంట, ల కంల మం త ం అ అంద ాక, ాజ య చటం ప ారం ఎ న ా ల ఉంట ం .
అత మం ా చల ం ేఅ ారం ల సుం . ా , ఆ మం త ం మన కళ క కనబడదు. రకప
వలనూ ె యదు. ా , అతను సంతకం ే ప సుందన మన ె ిం .ే కనుక అ ఒక అదృష
ర పంల ఉంద అం క ం ా . అ ే ధం ా ాత ంఅ ఒక అదృషర పంల ఉం కనుక అ
ా ీయ న ాహ సం ా రంవల ా ఏర డదు కనుక ాహ సం ా రం ఆవశ కమ ె ా .

172
 ాహ పకరణంల మం లక అరం వ ాహం ఎ యమ ల క ఉం ో
ెల సుం . ఇప ట ాలంల క తల అబ ఇంట ళ డం ప ాట ా నడ ం . ా , ల
అల ెప లదు.

సుహృదస మ న ంతవ వ ాన ణ య | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం, కన ను తక వర తం తన ా పం ాల ెబ ం .

సుహృదః= మం హృదయం కల ా , సమ = మన క ి ి ఉం ే ాళను, మంతవతః=

మం ఆల చ శ కల ాళను, వ ా -వర త ా య ః= వర క తం , క యః ి న =
వ ంచద న కన క త తండ లను క ి మట ల మధ వర ల ా పంపమ ర.
మ కన ను వర ప ం ా ఎందుక అ ిం , పట ా ? కన ఎందుక
సం ా ంచు ా ? మనుస ృ ఇల అంట ం .

ా నస స రః ితృణ మ త శ ా| (మ.స ృ.)

మనం త ం ల , మన త
ి ృ వ
ే తల త ం ల ఆబధత ర ద ఆ రప ఉంద
ఇంతక మ ం ే ెప క ం. మం వంశంల ప ట, మం అ ాల (అల ాట ) క , తన భర
త, ా ర కర ల ల ాణక వ ల ే సమయంల సహధర ణ ా ఉం ే కన సం
అ ిం .

ౖన ెప బ న కన క స ా గ ంచ ప ల ం ర. ేశమ న ాల
ప త
ి లనుబట ఈ ప ల ాధ మ అన పశ ను పక న బ ,ే ాట అంత ా ా , ఆవశ కతల ౖ ే
మనం గ ం ఉం .

"అ క లం ప త" అంట కన ను ప ే ,ి ట అ అడ ా . ర స ా ె న

లద , మ గ, ెమ డ వంట ల ాల లవ ెల సు వచు . ఇం ా కన ర ఎల ఉండక డ ో , ఎల
ఉం ల ాస ార ల వ ం ర.

న త మ న మ వృ మశ గ స ా శ ఫల ా ాం వరణ ప వర | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం. న తమ ల, నదుల, వృ మ ల ర గల కన లను, ర వ అ రంల ఫ, ‘ల’

ారమ ల గల కన లను వ ంచక డదు అ ర . అందు ఇల ంట యమ ల ె ిన య క
ి ిం మకరణం ే ంచడం యస రం. ఇం ా

ద ంగ ాం ో ం ఋష ం న ం కట ం మ ం ం మ ండూ ి ాం ాం ా ాం ా ం ా ం చ
వర | (ఆ.గృ.సూ)

అ సూతం. అంట ఇంతక మ ం ే క ర ా ర ంచబ న కన ను, ా రక ో షమ ల

ౖ కనబడక ం బటల మ ట న క ి ప ే పయత ం ే ఆ ను, ి కళ ఎర ట గల కన ను,
డ ద ఎదు మ ప రం వంట ఆ ారం గల కన ను, ాం న న , మర గ ఆ ారంల
ఉన , ట ి యబ న ల ట ే అవ ాశం ల కన ను, ఎరట దం ల క ,
మృదుత ం లక ం కప శ రం వంట ల ణ ల గల ీ , క ల ంతర ాహం ేసుక న ఇంట
ప టన , గల లస , ాపల ా కన ను, వర సమ న నల ా కంట ఎక వ

173
వయసు గల కన ను, ఎక వ ా ెమటపట స వం గల ీ అవల ణ ల గల ీల ా గ ం ,
అల ంట కన లను వ ంచక డద ాసం ెబ ం .

ఈ షయ ల గ ం న ా "సుహృదస మ మంతవతః" అ సూతం ే ెప బడ ార .

అల ంట ా వర తర ప న క త ఇంట పంపవల ి ఉంద "ప ణ య " అ మ ట అరం!
అట వంట ఉతమ ల ణ ల క న కన ను వ ం నట ,ే గృహ ాశమంల సర ఖ ల ందగలర
మన తం సూత ార ల ఇ బంధనల ంచడం జ ం .

బంధు ల ల ణ సమ ంఅ ామ పయ ే త|

గ న మ ితృ వంశంల ప టన, ఆ క

ి ాల క ఉం , సుగ ణ ల క ఉన ,
ఉతమ ల ణ ల క ఉం య, అప ా రకం వంట గ ల ణల ల కన ను "ఉపయ ే త"
ాహం ేసు వచు ను. గం ల దంట ంప క పట అ అరం ాదుట! పజ దనక ,
సం నం కన ల ల గం కనక ఉన ట ేఆ ీ క ంచవదు అ అ ర.

అల వర ల ణలగ ం క ెప డం జ ం .

బంధు ల ల ణ సంపన త ాన గ ఇ వరసమ | (ఆ.గృ.సూ)

పశస న, గ న త దండ ల వంశంల ప ట, ఆ ిక ాల క ఉం , గ ణవంత డ ,

వంత డ , య, అప ా రకం వంట గల ణ ల ల వర కన ను ఇవ మ ఉం .

నచగణ యక |

ద వంట ల ణ ల ఎల ఉ , గ ణ ను మ తం ఎప ట ిలను ఇవ క డదన

షయం గ ర ట ా . ఇవ ఇల ఉండ ా, ఇందుల సవరణల ెప బ . ర అల ంట
ాటల ఏ ండ మ ర ల తక వ వ ఇం ా ా న న ాట ె ి ం .

య ా ం మనశ బంధస ా మృ ః తర ే ే | (ఆ.గృ.సూ)

అ , ఏ కన ను చూ న
ి ప డ వర మనసుక , కళ క తృ ి కల గ త ం ో మనసు దృ ి
ల ంపవ త ం ో ఆ కన ను ాహం ేసుక ంట ఆ దంపత ల తం సర సమృ ా ఉంట ంద
ెప బ ం . ఇం ా న త మ దుల ఉన ప ట "సు ాం ర ద ం" ం ే (అ ా ం )ే మ య
ం ే (అ ారణం ా ం )ే కన ను వ ంచక డద అ ో ాల ా ె ి న యమ అంత
షం ా ఆచ ంచనక ద ాఖ.

ఇక డ గమ ం న షయ ం ా ఉ . అ భల ణ ల క ఉన ప ట
మనసు , కను ల తృ ి క ంచక ే ఆ కన ను/వర ాహ షయంల పక న టవచ
ెప డం జ ం . ా , మనసు క కను లక రం ంప ే న
ి ప ట సవర, స త, స ిండ, సమ న
పవర దలౖన సపమ ణ న అభ ంత ాలను మ తం లక ల సుక ా ! అ ాస ార ల
అ ాయం.

అ ణం తృమ ం క మసమ ర తజ | అనన ప ాం ాం మస ిం ం య య ీ |

(య .స ృ.)

అ ప త బహ చ ల ణ ం ియమ ద (మ.స ృ.)

174
 అ ణం- సంప ా గం క , పజ దన సమర ాలౖన, తృమ ం- దర ల క న,
క ం- ఇంతవరక ఎవ ే ాహం ేసు బడ , అసమ ర తజ - వర తంల ాక ం
తంల జ ం న, అనన ప ాం- కన క, తం ే ఇతర లక ాగతం ా మ దతం ా
ేయబడనట వంట, ాం ం- ర పవ అ న, అసం ిం ం- మ తృప ంల అ దు త ాల ,
ితృప ంల ఏడ త ాల టన, య య ీం- తనకంట న అ న, ల ణ ం- ఇంతక మ ందు
వ ం న ప ారం న , న తం వంట ర ల , ధన న గృహ వృ సూ ం ే ల ణ ల గల
కన ను ాహం ేసు మ సూచన.

ఇందుల తృమ ం-అంట దర ల క న కన అ ా 'ప ా' శం ా ారణం

ప జనమ 'కృషభటయం' ె ం . అంట, మగసంత ల ార క నం ే సమయంల
వర "అ ా ం జ య ే ప తః స ప భ " అంట ర . అంట ఈ యందు క నపత డ
క క ప త డ అవ అం క ంచమ రడం! 'ప ాకరణం' అంట ర . కనుక ౖ
బంధన ల డ అ తృ కన క ( దర డ ల కన క) ిదం ాదు. ఈ ల సం వందనం
స న అ వ ల ,ి అన ా తమ డ ా ల కన ను ాహం ేసు
ను ాడ త ర.

అ ే ీ ప ర ష సమ నం ా ంచబ ే వ వసక ఈ క ప వంట ార కల పం ఎందుక

పశ యవచు ! ాహం ఒక జంటను క ర డం స ాదు. ధర అర ామమ ల మ డ
పర ా ాల సం ాహం. అందు ాహ సంకల ంల వర సంకల ం ఇల ే ార .

ధర పజ సంపత ర ియమ ద |

ధర ం రక , సం నం (పజ త ) సం, అరసంప సం ాహమ సం ా రం ే ఈ ీ

సంస సు ను అ సంకల ం ే ార .

క త కన ను నం ే టప డ "ధ చ అ చ ా చ త ా చ త ా " అంట

'ధర , అర, ామ ర ప ప ర ారమ లందు క మ ను అ క ంచ ాదు' అ క త ే ె ి ార .
అప డ వర డ " చ ా " అంట 'అ క ంచను' అ మ డ ార ప జ ే ి ీ క ాడ . అంట
ాహ న ట నుం భర ఏ ధర ార ం, య తల , ప జల , య ాల ే ి , ఈ "ధర ప
స ఽహం" అ సంకల ం ే ి ఆచ ం .ఆ సహధర ణ ా లక ంట ఏ ధర మందూ అ ారం
లద .ఈ ల క త ెప వల న
ి , వర డ ప
ె వల ిన అ య క ే ె యడం
వర , అత తరప ా ఈ మం ల , ాట అరం ె యడం లదు ా ఈ మం ల అంత అరం
ఉం .

అయజ ా ఏషః ఽప కః న పజ ః పజ ర |

అంట ర ల ా క ా ారం లదు. ర ల ా పజ దన లదు. ఎవ ఒక ె

ర ా అనుక న ంత మ న పజ దన, ధ ా చరణ ి ాయన ల లదు. ాహ
బంధన అ క ం ఎవ ఒక ీ సుక వ నప ట ఆ 'ప ' అవదు.

పత యజ సం | ( ా.సూ)

అంట యజ ారంగల ఆ ప శబప గం అన యమవ త ం . ఆ వల క న

సం ితృఋణ చ అ ారం.

175
 య ధ ా ా ౖవ రత ా, య రత ా ా ధ ా ా న భవ |

ధ ా రణ సం గ ంచబ న ీ ా రక సుఖం సం ఉప గపడవచు ా , ా రక

సుఖం సం గ ంచబ న ీ ధ ా రణ సం ఉప గపడదు. ఈ ధం ా ధర ం సం అరం (ధనం)
ా ా కనుక ధర ం ేత లభ న అరమ పర ారం, తృ య ప ర ార న ామం ( క) సం
క ఉప గపడ త ం .

ప ా ణహ |

అంట భర సం ా ం న ధ ర అ ా ణ. భర సం ా ం న జ గత ేయడం, వృ
ేయడం, ఖర ేయడం ఇదం ర క బధత అ మనుస ృ ె ం . అందు త
ే ధ ార
ామమ ల మ డ ప ర ా ాల సం ర ను సం ా ంచు వ ాహసం ా రం ెప బ ం .

ఈ చర ా ాంశం ఏ ట? ఈ ధం ా ేవ, ితృ ర ణ మ ఉప గప ే ాహసం ా రం

య ాసం ా ఆచ ం ా . అం ే ాదు, అ ి క ాహం క పరమ ప జనం ా
ెప ా . ాహంల ప న న 'ప శహ మ ల' ా ౖ ా ా ' ర ః' అను
ఆపసంబసూత ప ారం త ం ధ ంచగ న గతక ం నటవ త ం .

ప శహ మం త ా త ఆ య ా ాకం ర ార . వల "అ ాసన" అ

అ ప చర ే ల కల గ త ం . ఆ అ ా ా నంతరం క ా రకర ల ఆచ ం ే
గ త పరంపర ా “అ రంభణ” వంట ఇతర ప ణ ా ా ల ఆరం ం ే అవ ాశం ఈ ా ా ాదుల
ా సంభ సుం .

సందర ం వ ం ాబట అ సం ాదన ల క చ ం. అ సం ాదన మ డ

ల 1) ాహ సం ా రం ే సం ా ంచబ న అ - ా ర కరలక అరత ేక ర సుం .
2)అ ా నం అ తసం ా ర కర ే సం ా ంచబ న అ - అ మ మయ ాల క
అను ాన గత క సుం . 3)అ చయనం క ఒక అ - ఈ సం ా రకర వల ‘ఉక ా ’
ఉతర కత వ ల అను ాన గ త ల సుం . బట ాహం క ప జ ల అ ి క
ప నమ ే ం .

య ాసం ా ప న ప శహ మం, ా ాకం, అ ాసన, తదనంతరం ా సుక

, సర ాలంల షహ మం ప ే ా , అ తం అ ాసన ే గత
ేక రదు. అ ే తం అ ాస ర ప ప చర ే ఉ ేశ ం లక ే ాహంల ఇ
కత వ ల అవసరం లదు ా! అ ప ంచవచు .

తం అ ాసన ేయక ఎప ట తం ఆ కం న ర సం ా ం న
అ యం ే అ కరణ హ మ ల ేయ ఉన ందున ాహంల ా కఅ ి సం ా ం . ఆ
న య కల ితృకర ే ార ాహం ట నుం మ ఔ ాసన ేయలద , ా ే
" ాసన" అను ఒక ాయ తం ే ార .

ల ఆశ ర కర న షయం ఏ టంట ాహమం ఒక గంటల ప ే న

ి ప డ
ఔ ాస ప టంచ లదు క ! మ న ట? ాసన ే ంచడం ఏ ట?
అ !

176
 ాహం ఐదు ల ేయడం మ ి ఏక ాతం ా మ ం నప ట స ాలంల ఆ య
ా ాకం ఒక ాయం ాత ాసన (క సం ఒక ాయంతం ఒక ఉదయం అ ఉ ాసన) అ
ే ం ాహం ప ే , ావ కం ా అ అ ి కల గ త ం . ా ఇతర
ా రకర ల ఆచ ంచక ాఅ వం ౖ ాహ సం ా రం అ ార స తం ా ర ం .

ాహ ధమ ల
బహ వ
ై స ై ారః ాజ పత స సురః| ౖ ా ా స వ ాంధర ా ష ధః| (మ.స ృ.)

ాహం ఎ ల . 1) బ హ ాహం 2) ైవ ాహం 3) ఆర ాహం

4) ాజ పత ాహం 5) ఆసుర ాహం 6) ౖ ాచ ాహం 7) ా స ాహం 8) ాంధర
ాహం. ాట వ ాల ఇల ఉ .

ాహ ల ణ ల
బహ ాహ ఆహ య య ే శక లంకృ | తజః ప త భయతః ప ర ా క ంశ ం| (మ.స ృ.)

భల ణ ల క న వర ఆ ం , కన ను య శ అలంక ం ఉదకప ర కం ా
క నం ేయడం బ హ ాహం. వలన తన ప ర ల 10 త ాల ార , తన త ా త 10
త ాల ార తన క ి తం 21 త ాల ార త సు ర.

యజస ఋ జ ైవ ఆ యరసు ద య | చత రశ పథమజః ప త తరజశ ష | (మ.స ృ.)

యజ ను ానం జ ిం న ఋ క క య శ ాలంకృత క నం ేయ
ైవ ాహం అంట ర . వర నుం ధనం ీ క ం కన ను ఇవ ఆర ాహం అంట ర .
ైవ ాహం ా 14 త ాల , ఆర ాహం ా 6 త ాల త ా .

ఆసు ద ణ ాంధర స మయ ధః| ా య ద హరణ ౖ ాచః కన ాః బల | (మ.స ృ.)

వర నుం ధనం ీ క ం కన ను ఇవ డం ఆసుర ాహం. వధూవర దర పరస రం

ఇషప ాహం ేసు వడం ాంధర ం. ఈ ాహం ేసుక అ ారం య లక మ త ఉం .
య దం ే ి కన ను అపహ ంచుక ేసుక ంట అ ా సం. సున , లక స యం ా ఉన
కన ను అపహ ం ేసుక ాహం ౖ ాచం.

ౖన న ాటల వలం బ హ ా ( దట ె ి న ) మత సంకల ం నుం

షహ మం వరక నం తం ప ా ఉంట ం . ై ా ా ల ం ెం అట ఇట ా అ ే
ధం ా ఉంట ం . ాం ా ా లక క అ ా ా ాణగహణం, సపప సం ా రం
తప స . అ లక ంట కన క ా త ం ఆ ా ంచబడద .

ాంధ ా ా ష పన ా ః| కరవ శ ర ః సమ ా కః| (మ.స ృ.)

ాం ా ా ల ై వ క ల ెప బ నప ట , వచ ంత ాల త
ే ఆ ా ల
బ హ ణ లక ంపబ నందువల న వ ాల ా అ ారమ గ ం .

ాంధర సుర ౖ ా ాహ ా సశ యః| ప ర ం ప గహ ష ప ా ో య |ే (మ. స ృ.)

177
 ాంధర , ఆసుర, ౖ ాచ, ా స ా ల హ మ దుల లక ం క ప గహణం
జర గ త ంద , ఆ ప ారం హ మ దుల ేయ ళ ా త ం సం ా ించద స షం ా పకటంచబ ం .

ాఎ లౖన ా ల నూ ాహ ,కల బట నంల ంత

వ సం( ే ) ఉన ప ట అ ా ా ాణగహణం, సపప హ మం వంట సం ా ాల త
ే
ా త ం సం ా ంచబడ త ంద , ాహంల అ మ ఖ న ఘట ల స షమ ం .

న ా ల - న ప జ ల
న న ాహ ప యలక న నప జ ల సూ ంచబ .

బహ ష ా ష చత ాను ప ర శః| బహ వర ిన ః ప జయ ష సమ ః| ఇత వ
ష నృశం ాఽనృత ా నః| జ య దు ా ష బహ ధర షసు ః| (మ.స ృ.)

దట లగ (బహ , ైవ, ఆర, ాజ పత ) ల ాహ సం ా రం ఒక టౖన

దంపత లక బహ వర సు కల ప త ల జ ార . న లగ ల (ఆసుర, ౖ ాచ, ా స,
ాంధర ) ా ల ఎంచుక న ా ంస పట అ ర కల ార , అసత ం ా ప క ా
ం ే ార , ద ా ాలను ధర సూ లను ే ిం ే ార జ ార . ఈ ల ఈ ర ాలౖన ా ల
ఎక వ ా జర గ త ఉండడం, ా ా సం నం కడల మనం పత ం ా చూసూ ఉ ంక !

ాహ సం ా రం ల ప న న ాబట సూత గం ల ను స ృత ల ను అ
మ ందు ా ెప బ ం . ాహ, ఉపనయన సం ా ాల ె నట ే మన స తనధర ం క
నష నట! ట ాలమ న ప త
ి ల , ఆల చ ో రణల వసున మర ల ట అవసరం లద
అ ాయ పడ త న షయం య రం. స తనధర ంల అ ర కల ార ఒక ర !
మ ంత మం ఆ శ ఉ ఈ సం ా ాల ప జ ల ె యక గ ా తంత మ తం
ేసుక ంట త ర. ఈ షయచర ారంద ఎం స య ా అవ త ంద ా సం
స వరం ా ాయబ ం .

సుహృ వం వంట మం ల ణ ల గల మధ వర లను క షణ పం ా అ ఇంతక

మ ందు వ ంచడ ం . ఇదం ఎందుకంట, ర అంట బం ారం సమ నమ ాస ార ల
అ ాయం. మం జ గత ా సం ా ం , మ ంత జ గత ా ా ాడ ాల సూ ంచడం
ాస ార ల ఆశయం. మనం బం ారం ను ల ేయ టప డ ట ి బం ారం స చ త
గ ంచగ న ా సుక నట, అ షయ ల ె ిన ా కన ను గ ంచ పంపవల ి
ఉంట ం . ాహం ల ప త న , మంగళ స ర పం. ఇం ా ఇహపర ఫల ప నం ే అరత కల .
య ో క ల ణయ తం ా ాహసం ా రం ా దంపత లౖన ా సం నం మ త త తండ లపట
నయ య
ే తల కల ా ా ల అరత ందు ర . పమ ణం ా ఆచ ం ల ె
సందర ంల భట ాదుల " మ ా తంత ా కం"ల ఇల అ ర.

అన త అ నయం క ర తృ ం ార ే సుతః| త ాఽ తస భ ారకః| ( .తం. ా)

మన సం నం ట (ఇంట బయట) అ పవ త తండ లౖన మన ే

ా ంచబడ ర . ా త తండ ల వ ే అ సంచ ం ే సం లవ ం , ా ం ే
ా వర ఉంట ర కనుక!

178
 ాబట, పరమ ప త న ాహసం ా ా జరపడంల అశద, ర ో రణ చూ ి ౖ
కంల ె ి నట ా త తండ లపట ఏ మ తం నయం చూ ించ సం నం ా ి ార .

అ ే ౖన ె ి న ల ణల గల మధ వర లను పం ినంత మ న వలం మనుష

పయత ం ాహం జర గ త ం అన పశ క సమ నం ా ాహంల వధూవర ల ేసుక
అ క ఒప ం లను ె యజ మం ల అ ాల క ఇక డ వ ంచడం అవసరం.

ాహ మం ల అరం
సుహృదః సమ న ంతవ వ ా ప ణయ మ మంత త|

కన తక మం మధ వర లను పం ాల ఇంతక మ ందు ల

ె సుక ం. ఆ
మధ వర లను పం టప డ వర డ ండ మం ల ే అ మంతణ ేయ

పసుగ య ానస స ణ వ ర ా ంఅ ష ప ద
ీ త| (ఏ. ాం.)

"క షణక ఓ సుహృత ల ా! ా రం ం సంక ం న ంట వ ంచద న కన ,

ఆ త తండ ల గ ం ర ష న మ ాల గ ం ళ దుర ాక!"

అ ా క ంద ఉభయం జ ష య ౌ మ ా ంధ బ ధ | అనృ ా ఋజవస ను ప స ఖ

య వ య |

"అ ా క అస ోద శ "అ ాణ సూతం ే “ వచన ా బహ వచన "

మ ద సంఘటన ా ాల ఇందుడ ర క ంట డ . ఇందు ఈ పయత ం ఎందు సం

అంట, గృహసులౖ ే మయ గం ే ి మ ా ాత క న అన ం ఇవ గలరన ఆశ. మ ఇద
ఒకట ే య ఇందుడ సహక ంచగలడ . ఓ సఖుల ా! ష న కన క తం గ ం ఏ
మ ాల గ ం ళత ఆ మ ాల కంటక ర ల (మ ళ ల ), ాళ వ ాల లక ం
మృదు న
ౖ అవ ాక!

సమర మ సంభ య త ంజ స త ం సుయమమసు ే ాః| (ఏ. ాం.)

“ఆర మ శబ ాచ ేవత, భగశబ ాచ ేవత, మ క జ యప ా ( ంప )

బగ ా ం ం ంత ర ాక! మ ంపత వం బ ా బం ంపబ ే , బలప ే అవ ాక!అ
అ మంతణ ేవతలను ా ంచడంవల ా స యం ర న ప ర రగలద " వర డ
ె ి న మం ల అరం. కన ను వర ఇవ ేవతల అం ారం ె యజ ినట మం ల
ెప .

ద త ద త ే ాయ ాహత | హ సత ం చందమ ః| ఆ త స త ఆపసత త

మ భర | ( ై.బ )

ఈ కన ను ఈ వర ఇసు న అ వ
ే డ ెబ త డ. మ ందర ేవతల
తమ సమ ె య ేసు ర. ాయ ేవత "త ే " తప క ం ఇవ అ , చందుడ "హంత"-
ఆశ ర ం క న ా ై "సత ం"- తప క ం ఇవ అ , ఆ త డ, క అం ార "సత ం"-
తప క ం ఇవ అ అంట రట.

179
 అ ే ఇక డ ఒక సం ేహం. వర కన ను క తఇ ా త ి ేఅ ేవ డ ఇవ డం
ఏ ట? అ వ
ే అం ారం ే ?అ !

ఽదదదంధ ా య గంధ ఽద దగ ర ంచ ప ా ద ర హ మ ో ఇమ |(ఏ. ాం.)

మ డ గంధర ఇవ ా, గంధర డ అ ఇవ ా, అ వర రక ఈ కన ను, ఇం ా

ఈ ాట ధ ప త లను ఇచు ాక! అ ౖ మంతం ె ం .అ ఎల అంట, కన క జ ం న
ల ాయత పథమ వసల మడ ప ా ంచ ా, య వసల గంధర డ ప ా ంచ ా, తృ య
అవసల అ ప ా ంచున అరం. అ ప ాలన అ న త ా త మనుష ర ప న వర
సం న స త న కన ను ఇచు న మం రం.

అ ే ఇక డ మ క శంక వసుం . సం నం క న కన ను ఇవ డంల సం నం ఎక డ

నుం వ ం ?

అషవ ాభ క నవ వ ాత ణ| దశవ ా భ ౌ అత ఊర ం రజస ల | ( మ. స ృ.)

8 సంవత రమ ల వయసు గల బ కను కన అ , 9 సంవత రమ ల వయసు ల ణ అ ,

10 సంవత రమ ల వయసు ల అ , అట ౖన రజస ల ీ అ ిలవవచు న ాసం ె ం .
ఇక డ ఎ ో ఏడ అంట గ ా షమ అరం. ఆ కన ను అ వర ే ప ంల సం నం క
గ ే లనప డ సం నం ఇ నట ా ఎల అన యమవ త ం ? ప దన సమర న,
క ట ంబ ర హణక త న ధనం క అమర గ న భ ష దరంల భ రక పత యం (అప ట
సం నం ఉన ట ా) ాడబ ం . దంల భ ష దరంల ఆ ాసనల "ఆశం ాయ ం భ తవచ ” అ
ాణ సూతప ారం భ రక పత యం వసుంద అరం. అంట ాబ ాలంల ాబ ాట
భ త ాలం ాదం ఉంద సూతం.

సుపజ ః పజయ భ య సం సు సు వ ా వర ా సు షః ౖః| (ఏ. ాం.)

అ . ఉపనయనంల బహ అ ార ం ే సమయంల మం సం నం
కల ాడనయ ను. ర లవలన మం ర డనయ ను. వర సు ేత మం వర సు
కల ాడనయ ను" అ మంతం ె ాడ . అరం ా మ ం ే సం నం క ఉన ట ాదు.
అ వల ట ంట ం ెదను ాక! అ . ఇ ే ప ారం సం క ఉం ేల అ అనుగహం
వర కన ను ఇ ాడ త ర ం. అల "అషవ బ హ ణమ పన త" అ 8వ సంవత రమ ల
ఉపనయనం ెయ ల వచనం ప ారం సం నం కల ాడనయ ను అ ౖ క అన యం
ాదు.

" మ ం ా తంత ా కమ " స ృ ాదంల -

మనుష ప ేజ బలవ న ా| య ా త ర దస తదమ ష | (తం. ా)

ా క ార ల ె ి నట ా ా ాంతర ధం వ నప డ లను అ క ం న ేవతల

షయంల ా , మ నుల షయంల ా , ఆ ల వ ంచవ . మనుష మ త ల అ ార ాల
తప ౖన న మ నుల , ేవతల ేజ బలం ే ట సమ ంచు గలర . ల ఏ ప ారం అ ే
శృ ధం ఉండ ో ఆ ప ారం అక డ అన యం స
ే ు వచ వం. ఆ ప ారం ఇక డ బహ

180
సం నం ఉండడం ాస ర దం. ాబ ాలంల ందగ ల అనుగ ంచమ ా ంచడం వమ
గ ం .

అంట, "య గృహ భ ా త సుపజయ భ య స " అన హ ద క ష ం ప ారం

గృహ ాశమంల భ షత ల మం సం నం కల ాడ టట అ ా సున ట ా అరం
ెప ా . ాబట, పరస ర ాస ర దం ాక ం ఉం ేల ఈ ధం ా మం లక అరం అన ం .
ాబట, మ గంధ ా దుల భర ా కన ను భ కం ేసుక వర ఇ నట ా ెప క డదు. ార ఆ
య అవసల ఆ కన ను ా ం ా ా వర ఇ నట ా ెప ా .

ాహంల "య గ కం" అ ఒక య ఉం .

ఉత ణ య ాత ా ర ిద ణ య|

దర ల మండల ారం ా చుటబ న 'ఇణ ం' అంట ర ( ా ణ ీల ా ే చుటక దుర

వంట ). తల ౖ ఉం , ౖ "త ి ను తరయ ద ణం య గ ద ప ాప " అను మంతం
బం ా ద ణం ౖప గల ప ష ే ి, ఈ ం మంతం ఇందు ా సు ర.

ఖనసః ఖరథః ఖయ గస శ ప ే | అ ాల నః ః ప ర కరత ర వర స | (ఏ ా ాండ)

ఈ కన క శ రంల ో ాల ఉన ప ట అ ల సూర వర సు కల ాల , ఒక బం ా
పట క వ ఆ ా రంధంల బం ారం ఉం , ఆ బం ారం దు ా కన క రసు ద ళ ప ేటట ా
ౖ మంతం ె ి వర ేత ార . "ఓ శ ప ! ఓ ే ం ! అ ాల అ కన ను నువ రథం
నుం ళ చ , మ డ ార ప ంప ే ి సూర వర సు కల ా ే ావ , అ ే ధం ా ఈ
కన ను క శ రగత న ోష ారణ ే ,ి సూర వర సు కల ా ే " అ ా ంచడం ౖ
మంతం క త ర ం.

అ ాల అ కన కథ ఏ టంట-

అ ాల మ ా క ణ బభ వ| ంక ం త ణం న క దుప | ఏవం ి ే స
క ాక న ం ా రం గ తత మల ం దృ ా ంల మ య దం ైః ి ా
తదసం ఇ య ఉ ావహర |

త గం (బ అనబ ే ెల మచ ల గం ) బ ధపడ త న 'అ ాల' అ కన ను ఎవర

ాహం ేసు లదు. ఒక ా నం సం న ఆ న ల టక త న ఒక మలతను
చూ ,ి భ మ న ిక యజం ే ,ి ఆ యజంల మలతను అ షవం ( ి ి ల ే )ి ే ిఆ ర ా
నం ా ఇం ేవతలక ఇవ డం క దరనందున ఆ మలతను దం ల ిం ఆ
మర ా 'ఇందు ెందు ాక' అ మన క
ి ం ా గం ే ిం . ం ఇందు అనుగహం క
ఆయన రథం క ా రంధంల నుం ఆ రసు ద ళ , " ఃప ఃప
భ "- మ డ ార ప తంప ే ,ి ' త' ా ట సూర వర సు గల ామ నట
. ఈ ఉ ాఖ నం క అర 'ఖనసః' అ మంతంల ఇమడ బ ం .

ౖ మంతం బం ా క ద ణ (రం ) వధువ రసు ౖ ఉం అందుల

"సువర మ తరయ న ాయ" సూతం, "శం ే రణ ం శమ సం పః” అ మంతం సువ ా ఉం
ా కన రసు ద ళ ప ే ధం ా " రణ వ ా" దలౖన అ దు మం ల

181
అ ంచడం జర గ త ం . " ేజ ౖ రణ ం", "ఆయ రణ ం" వంట మం ల బం ారం
ేజ ర పం, ఆయ ఃస ర పం ా ెప బడటం వల ా దంల ఉం న సువరం క ామర ం ేత
వధువ మం ేజ ా , ఆయ ా గ ం కల అవ త ంద , ఉదకస ర ేత మం ప త న
అవ త ంద " న చ ా పశ ను" అ ఉప ర మంతం “ ేవతల మంగళ న శ రం
వధువ శ ా స ృ ంచు ాక" అనడం వల వధువ మంగళ స ర ప ాల అవ త ంద అ క
మం ల ా ెల ం . త ా త "అహ ేన ాస ా ధ " సూతం. వధువ ేత నూతన వసం,
మధుపర ం ధ ంప ే ి "ఉతరయ ణ సన హ " (సూతం) "ఆ ా ా మనస " అను
మంతం దర ల నబ న " కం" అ డ వధువ నడ మ ను ం . ల మం
అరం ఉం . "ఏ కన మం మనసు ను, సం , ా , మం శ ా ర క ంట ం ో
ఆ ను ాహమ ా ా సుమ ఖమగ ధం ా ఈ ా బం సు ర"అ మం రం.

ఈ మంతం దర ప రమ ా తకర ల యజమ క ర ను కబంధనం ేయడంల

ంచబ ం . ఆ పకరణంల బ హ ణం ఇల ె ం .

ఆ ా ా మనస హ| ధ ౖ ం వ ం కృ |ఆ ా సమరయ | ఆ రనువ పనయనం

ే ౖ ౖ ం వతమ పనయ | ( ై.బ )

ఈ మంతం కబంధనం ేయడం ా ఆ ను యజ గ ాల ాను,

ాపర త ాల ాను ే ి, ఆ న ౖన ప
ె బ న కల ి ం ల వర డ
ర క ంట డ. అం ే ాక ం , భరను అనుస ం ఆయన ే అను ించబడ కర ల
సహధర ణ ా ఉండడం అ వ ఈ కబంధనం ఒక హ ం అనవచు . ఉ హరణ ా
ద ష ంల "య ా య
ి ః కం మంగళ సూతం ంగం తద " అ ెప బ ం . అంట, " ీ
కంఠమందు మంగళ సూ ధ ంచడం, అ ల ాయత తను తన భరను అనుస ంచ ే ఒక
శపథం వంట హ ం” అ .

అ ై మ తరయ ద ణ హ గృ అ మ య|

ఈ క బంధనం అ న త ా త ఈ సూతం ప ారం క నం ే ిన ాహ ప ేశంనుం

వర డ వధువ ను ౖన ె ి న మంత ప ర కం ా ద ణ హ ా గ ం సుక డ.

ప ా ే నయత హసగృ పవహ ం ర ేన| గృ నచ గృహప య వ త ం

దధమ వ |ి (ఏ. ాం.)

అ మంతం ప న హమ ల ర ంచ అ వదక ఆ ను సుక ళడం

జర గ త ం . వధువ ను సంబ ం "ఓ వధు ా! ఈ ప ేశంల అ సమ ంల ాణగహణం ే న
ి
నను ంద ే ల ఆ త డ అనుగ ంచు ాక! రథ సుక ళబడ త న క అ
ేవతల అనుమ ఇ ె దర ాక! అనంతరం వ మ ఇంట వ మ గృ అ పత ాలవ
కమ ! వలం అ పత ాలవ ావడ ాదు, మ కర లను గ ం త ంచగలవ ాక!" అ
వర డ అనడం జర గ త ం . ( గ ం మ ంత షణ " ీల షత" అ కల
వ ంచబడ త ం ).

182
 ాణగహణం
ఇప టవరక అ స ా సమంతకం ా వధువ హ ా ీ క ం ాహ ప ేశం నుం
సుక ావడం గ ం చర జ ం . తదుప ల గ మం ల ఉచ ం , ాణగహణం ేయ ల
సూత ార ల ఉ ాచ.

"అ ౖ ద ణన హ నద ణమ న ం హసం గృ య "

“అ ా ః వ ః ద ణమ న ”

ౖ ల ి ఉం న (అర ే ౖ ఉం న) ఈ వధువ క ద ణ హ ా వర క
“న గ ేన హ న” ంద గల (బ ం న) ద ణ హసం గ ం . ఇక డ ద ణ హసం (క
ె )మత ం ల ర ా ప
ె నక ర లదు.

“ఆ ా అంజల ఉప ీర ాజ ప అ ఘ రయ ” అను సూత ప ారం, “అంజ

హ ”– అంజ హ మం ే టప డ , చయన పకరణంల ను, ాహ పకరణంల ల జహ మ
సమయంల ను వధువ క అంజ ఉపసరణం (మ ందు ా ే అ ఘరణం) య
ె ల , “అంజల
ప ర ాత మ నయ ” అ ర క అంజ ల ప ర ాతను ఉం ల ఇల ధ సంద ా ల
ప ే కం ా అంజ ె ి నప డ మ త సవ (ఎడమ) హ ా క ాడవచు ను. “ద ణ ణ
కరవ ం యజ ప కరవ ం” అ ప ా సూత ప ారం ఇతర అ సంద ా ల ప కర ను ద ణ
హసం య
ే ల , యజ ప ద ణహసం దు ా ప ట ఉప ాను, ప ే కం ా ట
మ తం ాను, మ ట ా ాను ఉంచు య
ే మ ంచబ ం .

ఈ ాణగహణ సమయంల మ షం, తమ ామ ను ారం ాణగహణంల ధ ల

ర ంపబ .

ఇల ే ల ె ిగ ంచడంల ను, సుక ళడంల ను-

“య ామ త ప ం స ఏవ జన య త ంగ ష వ"

"య ామ త ీ ా జన య త ంగ వ గృ య " (ఆ.గృ.సూ)

ప ర ష సం నం ా ాలంట బ టన గ ం . వలం ీ సం న ా ాల
నట ే ళ ను మ త గ ం . అ , ఈ ల ీ సం న ా ాల ఎవ
ర క ంట ా? ా , ాసం క నంల ల ఫలమ ంద ీ సం క రమ
ెబ ం . వ ాల చూ ం.

ప చ త గ ణం ప య ా ే ప య |ే

భ ల ణ ల కల వర క నం ే ినట ేపత కంట ప క నూర ట అ కం ా

షత క ఉంట ంద ాసం.

దశ ప ాం ద ాప ాం ఆత సహ ఏక ంశ |

అట వంట క నం ేయడంవల తన మ ందు ప త ాల , ాబ ప త ాల , పసుత

తరంల తన క ి తం 21 త ాల త ాయ ాసం ెబ ం . అం ే ాదు, ఒక షణ ప ారం

183
 త కంట ౌ త డ (క త డక) ప ాడ . కనుక అల ంట ౌ త ప ా ం న
అల ఒక త ా దం వ ం ం .

అశవ ం భ వత ా ాం జ మ త ర త ాఘ ా ల | ( ై.సం.1-1)

ఇం ేవ కయ గంల ఉప ం ే ఈ మంతంల 'ఓ ఇం ేవతల ా! ల కంల ఇదర

తల ర . అందుల ఒకడ జ మ త అన ా అల డ , ఇం కడ ాడ వ దర డ అ ర.

ౌ ర ాః పజ ః బ ర | ( ా. )

ద ఃభ న స ీర ాః పజ ః బ ర | ( ా. )

అల డ ౌ త ల త ా వ వహ ంపబడ త డ. తం ితృతర ణ ార కమంల

త డ తన త
ి ృ, ి మహ, ప ి మహ లక మ డ త ాలక తర ణం ే ాడ . ఇక డ
ి మహ డ ం ో ానంల ను, ప ి మహ డ మ ో ానంల ను ఉ ర. ా ౌ త డ ే
తర ణ కమంల మ మహ, మ త ః ి మహ, మ త ః ప ి మహ కమం క మ డ త ాల (త
తం , త త, త మ త) ఉంట . ఇక డ ౌ త మ మహ ే ( త) త
ి మహ డ . అంట క త ర డ ( ౌ త ) ఆయన త (మ మహ డ ), డక డ
( త ) క త ( ి మహ డ ) క ! త ితృతర ణ కమంల ం ో ానంల ( ితృ,
ి మహ, ప ి మహ కమం ా) ఉన ఆయన (ఆ త), ఇక డ ( ౌ త ) తర ణ కమంల దట
ానంల (మ మహ, మ త ః ి మహ, మ త ఃప ి మహ కమంల ) మ రడం ౌ త ేత
మ తృ ప ి మహ డ క తర ణం ందు డ . త తర ణ కమంల ల ానంల
ఉండడంవల అత తర ణం ం ే అవ ాశం లదు. ా ాంశం- త డ తన తం , త , మ త
తర ణ ల ఇవ ా; ౌ త డ మ తం తన త తం ( త ), ఆ త (తన మ త ), ఆ మ త
(తన దమ త ) తర ణ ల ఇ ాడ .

ే ం ేమంట ౌ త ై , త ై మ డ త ాల తర ణం ఇ ే . ా , ౌ త డ
ఒక తరం మ ందుక ళ డ. ఈ అ ాయం దృ ిల ఉంచుక , ౌ త ర ప న సం నం
ప ా ం ే జ మ తను ప త ా వ ం ం . ఇం ా వధువ దర డ క త ా
వ ంపబ డ . అతడ సమర ై ే ద పట ఉం ే హ వం త
ే ఆ అత ా ంట శమ పడక ం
ఉం ేల స ీ జ క ానుక ా పం ి ాడ ట. ఈ ఆ రం దక ట ంబ ల ట మనం
చూసూ ఉ ం. “ద ః” సమరత ఉన ార అల య
ే వచు . ఆ మత ల దర ై స , ద
ఇంట భ ా ా ల దంపత లక తన శ నూతన వ ాల , పసుప క ంక మల ఇ ే ఆ రం ప
ఇంట ను మనం చూ ాం. అందు ‘బ వమ బతక ర డ ’ అ ా తవ ం .

ఇ షయ ల దృ ిల ఉంచుక ఈ ఇదర తలకంట ప ాళ ా ఇందుడ ,

అ సు ే సందర ంల జ మ తను, బ వమ తల ా ె ి ం . కనుక ీ సం నం
ర వడం సర మంగళకరం, యస రం అ అనవచు ను. ఇక పసు వ -

య ామ త ప ంస ఏవ జన యం

ప ర ష సం న ా ాల ర క న ట ే వధువ క బ టన ల (అంగ షం) ను

గ ంచమ ెబ ం .

184
 ాంగ షమ వల మ గృ గృ తఇ ే శ త సృ ః (ఆ.గృ.సూ)

ప ే కం ా అల ంట కల (ప ర ష, ీ సం నం) ఏ లనప డ వధువ క ౖ ల న

ద ణ (క ) హ ా , ంద బ ం ఉన తన ద ణ హసం వర డ గ ంచడం యస రం అ
ెప బ ం . ఈ అ ాయ “ ాంగ షమ భయ ామః” అ అశ ల యనం ె ి ం . ఇక డ
ంపబ ే మం ల :

గృ ే సుపజ ా య హసం మయ ప జరద ిర సః (ఏ. ాం.)

“ఓ వధు ా! గ న సం నం సం, వృ ప ం వరక క ాంగత ం క,

ాంగత ం క క ఉం ేటట ా ే ను గ సు ను” అ వధువ ే అందుక ంట
వర డ ె ాడ . ఈ ధం ా మంతప ర కం ా ాణగహణం ేయడం వలన ఉభయ లక ర వనం,
గ న సం న ా ి కల గ య ె ి నట ం .

భ అర మ స ప రం ర హ ం ఽదు ా హప య ే ాః|

ప రం ః- ప రం ః బహ పజ బహ క ా - ధమ లౖన పజ క న అర మ ేవతల అ ఒక
అరం, ల భగశబం ఇంద ాచకమ ఇం క అరం. ర ల ే ఏ ధ ా అ ారం లనందున
అట వంట గృహస ధర ం సం అర మ శబ ాచు డ ఇందుడ , స తృ శబ ాచు డ దలగ ేవతల
గృహ ాశమ ధర ం ర ంచడం సం ను క ప ా ం ర ” అనడం జర గ త ం .

హ శబః రరకః ే భ ా యః ప జ సః – ప ర జ ః, ప ర వహః ఆ ాల ాహస క ారః

ఈఇ ే ేవతల క గృహ ాశమంల ఉంట ఇ ర ట. ఆ ాలంల ాహర ప కరలౖన

భ ా ేవతల ఏ గృహ ాశమంల ఉ ారందర అ కమర న
ై ఆ త డ ేవతలకంట
మ ం ే ఉం అంతట ప ా ంచు ాడ ా త ల ే ెప బడ ం అ . “అ ర ఖం పథ
ేవ ” అ ేవతలంద మ ఖంవంట ాడ న అ అ ెప “అ హ ” “అ దూతం
వృణమ ” వంట త ల ేవతలక ఆహ త ల అ ల ఉం అనడం ేత, మనం ేవతలను
ఉ ే ం ఇ న హ సు లను ా అం ం ే దూత అ అ వ ం ం . రసు ల ప న నఅ
ఏ గృహ ాశమంల ఉం ను ఇ ో అల ంట గృహ ాశమం ం ంచ ను క ఇ డ
అ ఈ వర డ రత న ంట అరం.

సరస దమవ సుభ ా వ - ం శ స భ తస ప ాయ మస గతః

సుభ ! ా వ ! గం క న అన ం అన ా హ సు క న సు క నఓ
సరస !ఈ ా ఖ కర ర ంచబడ ాక! అ శ ంల సర భ తమ ల ఎదుట ను అత ంతం
సు ేసు ను.

య ఏ ప శస ా ను పవమ నః| రణ హస ఐరమ స మన నసం కృణ త (ఏ. ాం.)

“ఐరమ :- ఇ ా అ ం ేక ఇరమ ః అ ః, తస అయం స ఐరమ ః”

అ సఖుడ ాయ వ . ఆ ాయ వ ఏ క క సుం ో ఆ క ను అనుస ం అ

ద సుం . ఓ వధు ా! అ సఖు ైన ఆ ాయ వ సర ను యందు మనసు కల ా
ేయ ాక! అ ారన.

185
 సపప
స ద శ ే ా త ప ప |ే

ా సపప ల మ ఖ ం. ాహంల సపప అ సం ా రం ప అ ే ా తం

తం నుం వధువ మ ం , భర ందద ాసం ె ం . ందూ ల ప ారం క
‘సపప ’ సం ా రం జ ందంట ా దంపత ల ా ల క వవ ాల గ ంచడం
జర గ త ం . సపప గ ం ఇల ెబ ం -

అ ై మత ణ ం ద ణన ప ా మ ం ా శమ కమయ ఏక ష ా త |
(ఆ.గృ.సూ)

ఇ మం ల అ ఉతరం ౖప న ా (త ర ) సమ ి ా ా ల ఉద (ఉతర)
సమ ి ా ా వధువ క ద ణ ాదం ఏడ అడ గ ల ం . వల ా ద సఖ త
ఏర డ త ందన షయం అం క ం .

ఆవ ం ో ద ాం యం ాంథమను వజ |

అ సూ ప ారం మన ఇంట వ న దమ ి ంతదూరం ాగనం ి ావడం ా .

ఎంతవరకం అంట, ల ఏ వృ ల , తట ాల ఎదుర వరక అ
ె ం . వల ా ర వ ఒక ఒక పరస రం ఏర డ త ంద , ఉన ర గ త ంద
.

ాపప నం సఖ హ ః|

అ ద ష ంల ఒక సందర ంల రణ ల ార గ ం ప ా ంచడం జ ం .

పజ ప ః పజ అసృజత| స ృ ాస మ ష | ర ణ ను ా శ | త ా హ ః| ర పం ౖ
పజ ప | మ ను ా శ | త ా హ ః| మ ౖ పజ ప |త ా ద ాఽ ౌ
సంగత | మ ేద |ే త వ భవతః|

సృ ి ఆరంభంల పజ ప ే సృ ించబ న పజలందర ేవ, గంధర , మనుష దం లక ం

ఒ ల ఉ ర ట. అప డ “ ర ణ ను ా శ ” అ ేవ, మనుష ద ర పంల ె టట ధ
ర ాల పజ ప ా ల ప ం డ. “ మ ను ా శ ” అ ే ర ా ధ మల క
ా ల ౖ ధ ం చూ ిం డ .

“ మర ా ం ా కర ాణ”- ఈ జగమం మర ాత కం అ ఔప ష ాణ
(ఉప షత ల ె ా - “సభ ా హర - సభ మసృజత| భ ః భ వః” వంట
రణల ). తనల న ఉన ప ర స ి పజ ప మ ర ాత కం ా భ ల కం, ఇతర
ల ాల ా సృ ిం డ . అంట అదృశ ర పం ా ఉన జగత మర ాత కం ా అ వ కం ేయడం
జర గ త ం . బట మర ాల పజ ప స ర ాల ెల ం .

“త ా ద ా ౌ సంగత ” అ పజ ప జగ త డ ాబట ల కంల ఇ వరక ఎన డూ

ప చయం ల ఇదర వ క ల ఒక ర ఒకర ెల సుక త లవడం, “మ రమ ే ాంగత ం
సంయ జ మ ేధ ”ే పరస రం శత వ లౖనప ట ల కల సుక పరస రం ర ిల చు
కన ట ే అప టకప ే ా దర త లవ ర ట.

186
 ఈ చర వలన ే న ే టంట ఒక ంబ ఒకర ఏడ అడ గ ల ి , ఏడ ార ర ట
ిల చుక పరస ర ఏర డ త ం అ . అందు ాహంల సపప సం ా రం, గ మ ల
టటప డ వధూవర ల ఒక ర ఒకర ె సంప యం వ య గ ంచు ా . ఇప డ
తం ఒక ప టల , ఒక గంటల అ త ంట క దర ే ా , ఇ వరకట ా ల
డక, క త ర ఎట ల గమ ం ( రం) వ అక డ అందర ే ఒక ర
ఒకర ె ా ల ె ి ంచు వడం అల ాట ా ఉం ే . ఇం ా ాహంల వధూవర దర ఒ ాతల
జనం ేయడం వంట మ చ ట వలన పరస ర సఖ త మ ంత బలపడ త ం . ఈ సఖ త గృహ ాశమ
ర హణక ల మ ఖ ం. ల ఒ ాతల జనర పం ా ఎం నడం, రం దగర ర
ెప వడం వంట ె ి న ాసం ఆ త ా త అంట త ా త త గృహస వనంల ఇ వద
ె ి ం . దురదృషవ ాత ఈ ాలంల వధూవర ల ఈ ండూ క (ఎం నడం, ర
ెప వడం) ల ెయ డం లదు, ళయ క మ నడం లదు! ారణం ఈ ాల ాళ
ె యక వడం, ద ాళ ెప క వడం!

పసుతం చ సున షయం సపప సం ా రం. వధువ ేత ఏడడ గ ల ం న త ా త

ఏ ో అడ గ ల ఇల ె ి ార . “సఖ సప ప ే జప ” “సఖ సపప బభ వ సఖ ం| ేగ యం
సఖ ేమ ాం”, “యయ ాం - ా సపప ”.

క , “ ఏక ” వంట మం ల క ి ఏడ అడ గ ల ిన నువ
సఖు ాలవ . ఏడడ గ ల యడం ా మన దరం సఖులమయ ం. ఇప టనుం సఖ ంనుం
ప డూ ను, సఖ ం నుం ను ప డూ క . మన దరం కల ి ల ి ం, అ
వర సంకల ం.

ఇద దం కరవ సంకల వ |

గృహ ాశమంల ేయ న ా ా ల “ఇ ేయత న ”, “ఇ ఇప డ ేయవల ిన ” అ

మనం ఇదరమ ఒ ధం ా సంక ం. “సం యం
ి ష ”-పరస రం అనురక ల ా, పరస ర
సహ ాసం ే వ న లగ క న ా ా ఉం ం.

భ ా మ పరం ా భ షణ భ షణ ద |ి

అంట ర ా , సుందర ాండల . భర లక ే ఎ అలం ా ాల ీ ి లదు.

భర .ి కనుక ీ ఇతర న బం ార ఆభరణ ల , ఇతర అలం ా ాల అ ంటకంట భర జ న
ప అలం ారం. ర గృ ల కనుక ా ర త డ ల ర త డ , అంట ధన ా త ం ాదు,
ా త ం. ర త డన మ ట! అందు ేత పరస ర ాంగత ం ేత వధూవర ల ఇదర
ిమంత ల అవ ర.

సుమనస మ – సుమ యమ - ఇషమ ర మ సంవ ా - స నుభవ సమయ వ

మం మనసు క న ార ాను, బలపదం అ న ఆ ా , మన దరం క ి

అనుభ ం ే ారం ా అవ ం!

సం మ ం ి సంవ ధర ప స హం సంగ క |

187
 మన ఇద మ ా ా ాలను, క ి ఆచ ంచద న కర ల ట ధర ప క న
ను అ ను కల ప క సంకల ం ే ి ఆ కర ఫలం ఇద ెం ేటట ేసు ను.

అంట, మం మనసు బలవరక న ఆ రం క ి అనుభ ం ే ారం ా అవ మ , ను

ఆచ ం ే కర ల ంట ‘ధర ప స హం’ అ సంకల ం ే ి ఆ కర ఫలం మ ద ెం ేటట
ేసు ను అ వర డ ె మం ల అరం.

ాణగహణ త హత ం కర సు త ప ణ ఫలష చ|

అ వచనం ఇ ే షయ స షం ేసూ ాహం ల ాయత అ కర ల ఇద

సహ ా , అల కర ఫల ల ను సహ ా ెబ త ం . అ ే ఇక ొక షయం గమ ం .
అత ప ణ కర ల ల క ఫలంల ఆ క గం ా , అతను ఆచ ం ే ాపకర ల ఫలంల ఆ క
గం లద "ప ణ ఫలష చ" అ పదం సూ ం . ఎందుకంట ప ణ కర ల ే టప డ ఆ
క న సంకల ం ఉంట ం ా ొ ంగతనం, హత , ో ి వంట ాప కర ల ే టప డ ఆ
సంకల ం లదు ా! అందు "ప ణ ఫలష చ" అ .

య మన ా య త వద | ( ై.సం.)

మనసు ేఏ మ ందు ఆల ంచబడ త ం ో అ ే ాక పలకబడ త ం . ఆ ధం ా

ఆల ా నువ ఆచరణల ట ధం ా మనం ంచవల ి ఉం . 'సపప ' అ ప యల
ం ే 'సఖ ' మంతంల ఇ మం వనల , ాల ఉ య ె య ేయ ఈ
మం రం ప క ంచడం జ ం . అల ప నహ మంల ంపబ ే ఒకట ండ మం లక
అ ా ి ం.

మం మ తసు బ మమ తస ర | య య
ే ంద ఢ సు ప సుభ ా స | ఇమ ం
త ంద ఢ సు ప ం సుభ ాం కృణ | ద ా ా ం ప ే ప ాదశం కృ | (ఏ. ాం.)

"ఈ వధువ ను ితృక లం (క ట ంబం) నుం ంి చుమ . ప క ట ంబం నుం ఎన ట

డ యక మ . ఆ ను సహధర ణ ా ే ి సంబదు ాల ేయ మ . ఈ వధువ ను
సుప త ల , గం క న ా ేయ మ . ఈ వలన ప మం సం నం (ప త ల )
కల ా . భరను అ న నను పద ం ో ా ా ేయ మ " అ వర డ ఇందు ా ాడ .
సం ఐశ ర ం ా దం ల టవ ం ం .

ఇమ మ ాయ ం ా హపత ః పజ మ ౖ నయత రమ య ః| అ ప ా వ మసు మ

తమ నంద మ పబ ధ య | (ఏ. ాం.)

అంట-"ఈ ౖ ా ా ఈ వధువ ను ర ంచు ాక! ఈ సం నం ాయ ష క ఉందుర

ాక! ఈ ఒ ల
ి ల అలంక ంచబ ఉండ ాక!" ఈ మంతం వధువ క ర ణ,
బహ సం నం, సం ాయ సు రడం జ ం .

బహ ణ ం బహ ప త |

బహ సం నం దసమ తం అ ాయణ ప షత దర ప రమ స పకరణంల

పకటంచబ ం .

అన దృశ సృణ పజ ౖనం పసు రన దృశ ం క |

188
 యజమ సం ా ఇంట పజ ప ా దుల ఆ ఇల సమృ ా ం ఉం యజమ
కనబడడం దు ా ధ ం ా ఉం . ఇల ంట అ క తల .

"ఆ హ మ త ా ర మనయ "ే సూతప ారం వధువ ను రథం ఎ ం "మ ానం

పత ా హ పజయ చ ాఢ వ" అ అ మంతణ మం ల , “ప న న రసు అ ించు
అ ” రథ వసున వధువ అంట డ వర డ . అంట ాల నుగ ణం ా రథ , బం
ఎ , ా ాంశం ఏమంట- " క ల ప న న వ కమ . ప మం సం నం క
ఉండ మ . నను క పత వల మ చూసు " అ వర డ రడం ఈ మం రం. ఇం ా-

సం ా శ భవ సం ా శ ా ం భవ| న ంద సం ా భవ సం ా అ ేవృష | సు ాణ
శ ాణ ం పజ య శ ధనస చ ప ంచ ేవ ◌ౄణ ంచ సజ ంచ ాఢ వ| (ఏ. ాం.)

అ ె ాడ వర డ . అంట, “మ ఇంట వ న త ా త అతమ మలక , ఆడపడ చులక ,

మర దులక , బ వ ారక , మ ంట ఉన గ డళ క , ినమ మ, దమ మ ారక ియ న
వ కమ " అ ర డ వర డ . అంట త వధువ ను అంద ఐక మత ం ా ఉండమ జ పన,
సూచన.

ధువ ర వమ ి ధువత ిత |త ంన ణ ధ ి సమ ా పృతన తః సప షయః పథమం

కృ ా మ ర ంధ ం| యదువ ం| హ ను ః| షట ృ ామ ఖ గం వహ యమ ా క
ధత ష | (ఏ. ాం.)

ఉ ష
ే న ష
ే ా మ ం ా శమ ప ష మ ఉత ా ంయ ంగం ధువమర ంధ ం చ ద
శయ | (ఆ.గృ.సూ)

ప శహ మ నంతరం న తదర నం అ క త ర ల ఉతర క క ౖ మం ల

ధువన తం, అర ంధ న తం చూ ిం . "ఓ ధువ న తమ ! వ ిర ాసం గల ప .
ధువ న ఉత గల . ఇతర న ల లకడ ా ఉండ ారణం. ాటక కటబ న
ప వ లను అట ఇట కం ఆ ాట ఎల యం సుం ో అల వ న త మండలంల
న లను యం ావ . అల ంట వ మ య దం ేయ శ ం న ా నుం మమ
ర ం ెదవ ాక! కశ ా సపర ల , ఇతర కృ ాదులకంట అర ంధ మ ప వత ా ఆ
ా న తను గ ంచడం జ ం . ా అం ా ా షట ృ కల క సమ ె యజ ార . కనుక
ఈ వధువ కృ కల ఎ దవ ాను, ను కశ ాదుల ఎ ో ా ాను ంచుక ంట ం.
అంట అర ంధ దర న ప వం ేత అర ంధ ల ఈ వధువ క మ ప వత ా ం ే ధం ా
అనుగ ంచబడ ాక!" అ ారన.

ాసప ారం ాహంల ాహం జ న ాక ం మ డ ల ంట . ల

ెల ారకట షహ మం అ ప య ఉంట ం . గంధ పన అ న త ా త ఈ హమ ల
ెయ ల "ఆజ ా అ రబ య మ త ా ఆహ హ " అను సూతం ె ం .

వధువ 'అ రబం ా' అంట ఆ వర క త న ట ఉండ ా ేయ న ఈ హమ ల

ం ే మం ల -

189
 అ ాయ ే త ం ే ా ం ాయ ర ిబహ ణ ా థ ామః పప ే య ా ం ప తనూః
పజ ప ల జర మ ౖ ం కృణ ా |

వంట .

ాయః శః, ః సం న | ా ాయ |ే

అ మ మంతం. "మ ే ఆచ ంచబ ే కర ల ఏ కర నషం అ ం ో సం నం

ే ామర ం గల ఓ అ ! నువ ేవతల అంత ప ా ావ న క నమస సు ను. ఈ
వధువ హస ఖల ామ క ాసం ప ారం భరను, సం , ప వ లను నషప ే ఏ ఖ ఉం ో
ఆ ఖ మమ ాక ఈ పట జ రత దృ ి కల ా న ంప ేయ ాక!" అ అరం.

అల “ ా ాయ "ే వంట మం ల ా సూ హ మ ల ేయడం ా వధువ

హస ఖల ఉం ే ో ాలను ట ధం ా ారన ేసు డ అరం.

ఈ ధం ా మం అ ాల , ఉన త ప జ ల క యన 'మంతయ క య కల పం'
మం ల క న కల పం, ాహం. ఈ సం ా రం ఇహ, పర ఉదరణ ప జనం క ఉం మ నుష,
ై క, ౖతృక ప జ ల క న అవడం ేత ల ా న త సంత ంచుక ఉం . ాహమంట
వలం ఒక ీ ప ర ష ల జంటను క వట క క మత ాద ె యక పసుత సమ జంల
య వత ఒక ం ఉ ర , ఆ ం ంతవర దూరం ేయ ఈ షయం
ఉప గపడగలద సంకల ం ఈ షయం ఇంత ప లం ా చ ంచడం జ ం .ఈ ధం ా ాహ
ప యలను ధ మం లను, ల అ క ఇతర మం లను, స ృత లను ిం చూ ౖ క
ాజ యంల ీ ఎంత ఉన త ఠ
ీ ం ా అరం అవ త ం . కనుక ఈ పకరణ అనుబంధం ా " ీల
షత" అ అంశం ంద ఆ వ ాలను వ ం ే పయత ం ే ాను.

ీల షత
ీ ల ఎం షత కల ార ౖ క ాఙ యం క అ ాయం. దం ఎప డూ, ఏ
ధం ానూ ీ లను న చూప చూడలదు. ప ర ష డ గృహ ాశమంల ఆచ ంచవల న
ి ధ ా ల ల
ెప బ . ా ా దల గ ల వరక ాట ప చర ేయ ప ల అవసరం.
ఆ క ి సంకల ం ేయ ే ఏ కర యందూ అత అ ారం లద "అయజ ా ఏషః
ఽప కః" అను ె ం . ాహ సం ా ర సంస ృత ాలౖన ర యందు క న సం న
ితృర ణ చన ేయ గ త కల ారవ ర ె ం . ధ యనం ా ర ిర ణం
ర ర ప లదు. ా ేవర ణం ా ల , సం నం ా ితృర ణం ా ల ర
అవసరం.

అన త జ నను ద త సు |అ ా వ
ై యజ ంశ చ వజత థః|(మ.స ృ.)

ధ యనం ే ి ర ిర ణం, యజ ను ానం ే ి ేవర ణం, సం నం ా ితృర ణం

ర కం ే ప త డవ డ ౖ స ృ క అరం. అట వంట ర ను
సం ా ంచు వ ాహ సం ా రం ెప బ ం . ాహ సం ా రంల ెప బ న యమ ల ఆ
య సం ా ాల సంస ృత లౖన ర ప శబ ప గం. అన ా యజ గ త కల అ అరం.
"పత యజ సం "అ ాణ సూతం.

190
 ఈ అ ి కల గ త ం . అందు త
ే భర ాయం, ాతః ాల ల ా ా ల ఔ ాసన,
గ ల అ హ తం ే సమయ ల ల క ను క ంచ అర న ఎంత ప ేశంల
తన ఇల ఉం ో ఆ ప ల ర ఉం . ా ఆ ప ట ే ఆ అగ ల ల ాగ ల
అవ య ాసం. అంట మ ాసన, నం ే ి నూతన అగ లను
సం ా ం ల ర. బట ర క ఎంత ా నమం ో ెల ం . ఈ ప ారం మన ాళ ౖ క
ప యల ీ ల ఎక వ ా నత ె ా ర . ల కం ా ఆ క భర ల క ధనంల అ ారం లద
శం ంచగలర . ా అల శం ంచక డదు. ాహంల కన ను క న సలంనుం అ స ా
సుక సమయంల "ప ా ే నయత " అను మం ె ి సుక ళ డం ాహపకరణంల
ర ించడ ం . ఆ మంతం-

గృ నచ గృహప య వ త ం దథమ వ |ి

అరం: వర డ ఆ ఇల అంట డ -"మ గృ రమ . వలం ావడం ాదు

గృ పత ాల ా ా ా . ఆ ప ారం వ మ గృ "వ - ా భ " అనడం ే
అ ప ాల ా ఉం మం ప ణ ా ా లను త ంచు". అం ే ాదు, ాహ నత ా తపరష ణ
"గృహసు" అంట ర . "గృ ష గృహసః" గృహమన ా, గృహమ ర ". "గృ ణ
గృహమ చ "ే అన ా గృ ణ గృహస ర పం అ ర. ఆ గృహంల ఉం ే ాడ పరష డ
అన ందున ఆ ప ను ాలౖం . అ ేఆ ఎట వంట ా త మ ం .

ా ప తశ సశ తయ ఏ ా ధ ః స ృ ః| (య .స ృ.)

ా ఖ - అధ ః అస తంతధ ః| ఇత రః

ర , ప త డ (సం నం), సుల ఈ మ గ ర "అధ ః" అ ర . అంట అస తంత ధనుల

అ ర. యం ా తం ధ పత డ హక ర ే ా స ి క ట ంబంల
తం క అనుమ సుక ప త డ ఖర ట . ాహంల ం న-

ధ చఅ చ ా చత ా చ త ా|

అను షరత ప ారం ర క భర ధనంల అ ారం ఉ అత క అనుమ ఖర

ట . ఇల ' సః- వకః' వంశపరంపర ా వ ే వక ల ంట ర . ార క యజమ బట
ధనవంత ల అ ర . ా యజమ క అనుమ ఖర టల ర.

ల కంల ఒక టసు ఉంట, ంత ధనం ఉంట ం . క ట ఉంట ం . ఆ ధనం

ా ా ా నంల ఉంట ం . ా టసు ల క ధ ఖర ట ఆ ా ా అ ారం
ఉండదు, ధ వృ ేసూ ా నంల ఉంచుక స . అధ అనుమ ార ద సంతకం
ా ా ా ఖర ట అ ారం లదు. అ ే ర ా ఇంట ఉన ధ ర ా ా ణ.
వల ర ధనవంత ాల ర. ా భర క అనుమ ఖర టల అ ాయం
మయ గ పకరణంల "ఆ ే "ి అను య గంల మ ఉం .

ఆ య గంల ఓషధులక ాజౖన మ అన ా మతలను సుక బం ద య గ ాల

దగరక సుక వ ఆ మ ేవతక ఆ థ ా . ఆ ఇ ే సందర ంల సూత ార ల ఇల
ె ా ర.

191
 ప ం శకటమ రంభ ఽ థం ర ప |ప హ నహ ా | (ఆ. .సూ)

మ ేవతక ఆ థ ం ఇవ దల న న ం బం ద ఉన ట ఆ బం ర ను పట మ
ల భర పటన ాతల ఆ హసం ద ా ం ాల , ల ఆ హసం పట క న ాతనుం
తన హసం ిఆ వ
ే తక ఆ థ ద ా ట ంచమ ర . ఈ షయంల -

ప ా ణహస ప ానుమతం ర ప | ( ై.సం.)

అరం: “ప ణ -గృహః తతభవం– ా ణహ ం” అ , గృహంల ఉన దవ ం ా ణహ ం అ ెప బడ ం .

తస ఈ – ా -ప అన ా ఇంట ఉన ద ా ఆ అ పత ాల కనుక ఆ అనుమ
ఆ థ నట అ అ ాయం. ల కంల క ర అనుమ ల ే ఇంట వ నఅ ఆ థం
ఇవ లం క ! ల ధ ర ాయ ల ధ రన ే ి ఇంట సుక వ ే వర ఆ ద ా భర
అ ప . ఇంట టన త ా త ఆ అ పత ాల . ఈ షరత ాహ న త ా త ర ను భర
ఇంట సుక వసు డ. ౖ క ఇంట గల ధ ఆ ా , యజమ ను ాల
అంట ం .

అరస సంగ ై ం వ ైవ జ |

అ , ధనం జ గత ప ఖర ేయడంల ఆ ను ం ల ఇంతక మ ందు ెప బ ం .

బట ాహ మం ల మయ గ పకరణంల ఉన మం ల , స ృత ల ఆ ను
ధనవంత ాల ా, ఇంట అ ా ణ ా ె ి ర ా చూ ిం ర . వల ర ను ీ ా చూడమ
లదు. మ య ఆ ను ల స ర పం ా ం ర ం ల ర.

ల ంక ంల ాయణ స ర ాయ వ ాయ ద | (క న సంకల ం)

ల స ర ప ాలౖన కన కను ల ాయణ స ర ప ైన వర ఇసున ట సు ర.

ఆ ల స ర ప ాల కనుక న ించక డద వన బ టల యం ి కన కను క బట
నమ మ క న సల సుక ావడం సంప యం. వర డ అ స ా సుక
టప డ , అక డ ప న హ మం అ న త ా త వధువ ను తన ఇంట సుక టప డ
ర అ ింప ే ి సుక ల ప
ె బ ం .

ఉత ారథ తంభ , ాహ వ త ా ంయ న |

ఇ సూ ల ప ారం ర సన దం ే ి ర అ ిం న త ా త,

ఆ హ మ త ా ర మనయ |ే (ఆ.గృ.సూ)

అను సూతప ారం మం ల అ మంతణ ేయ ల ెప డం ేతను, ర ాహ లను

అ ింప ే ి సుక ల అ ాయం కనబడ ం .

య ా ఏతదూప | యత త యః|

ఇం ే ాదు, సుక నత ా తక ఆ ను ల స ర పం ా ం లనడంల దంల

అశ ధ పకరణంల క యజమ క ర ా త ల స ర పమ వ ం ం .

య
ి యశ ష న ఽ ి కశ న| (మ.స ృ.)

192
 ీ లంట ఇళ ల ార ా త ల ర ప ల. ఇంతకంట న న షం లద ర . అందు
ాళ ను ' ీ ర ల'అ మనువ ె ా డ . ఇం ా చూడం -

1. య ాం ా దద ే ల ంజత న స కయః| అరణం తత మ ణ ం ఆనృశంస ం చ వల |

2. ితృ ా తృ ఃప వ స |ప జ భ ష త ా శ బహ క ణ ప ః|

ఎలప డూ క ణ (మంగ ) తం , దర ల , భర, త దర ల మన గ

ారందర ీ లను అలం ా ాల అలంక ం ల , ప ం ల ె ం .

3. యత ర సు ప జ రమ తత ేవ ః| య ై సు న ప జ స ా సత అఫల ః య ః|(మ.స ృ)

ఏ ఇంట ీల ప ంపబడ త అక డ ేవతల ండవం ే ారట. ఎక డ ర ప ంప

బడల ో అప డ ఆ ఇంట ార ఆచ ం న ధ ా చరణ త క య ల ష లమ ర.

4. చం జ మయ యత నశ తత ల |న చం త య ై వర ే త సర |

దర ల ే ర ంపబడక ఏ ఇంట ఆడపడ చుల దుః సు ఆ వంశం ఘం ా

ణసుంద ర . ఏ ఇంట ార సం షం ఉ ఆ వంశం ఎలప డ వృ ెందుత ం .

5. జ మ య శపన ప ప ః| కృ హ వ నశ సమనతః| (మ.స ృ.)

ప ంపబడ ా న ఆడపడ చుల ఏ గృ లను శ ిసు ఆ గృ ల కృ క

యల ే (శత వ రం ేయబడ కర ాల )ే శత వ ల న ం న ధం ా న ాయ అ ాయం.

6. త ా ే స ప జ ః భ షణ ద శ ౖః|భ ా ర త ంస ష త ష చ|(మ.స ృ)

ఎప డూ, షం ా పండ గల ా భ ా ాల వ నప డ ా (ఆడపడ చులను)

య శ భ షణ, వ ాదుల ర ం .

7. సంత రయ భ ాభ ా ా త ైవ చ| య ి వక ల తంక ణం తత ౖ ధువ |

8. య ీన ేత ప మ ంసం న ప ద | అప త నః ప ంసః పజనం న పవర |ే

9. ియ ంత చమ య ం సర ం త చ ేక ల | ియ మ చమ య ం సర వన చ ే

ఏ ఇంట ర త
ే భర, భర త
ే ర పరస రం ర ంపబ సంత ష లవ ఆ గృహం
తక ణం ా ఉంట ం . భర ే ర సంత ి పడనప డ ఆ భరను సం ష టక వడం
జర గవచు ను. వల వంశవృ ారణ న సం నం కలగక వ ను. అందు ేత ీ సం షం
ర ంపబ సం షం ఉంట ఆ గృహం త ం సం షం కళకళల డ త ం .

అందు ాహంల సపప అను యల ంచబ ే మంతం ఇల ఉం .

సఖ సపప భవ| సఖ య సపప బభ వ| సఖ ం ే గ యం| సఖ ేమ ష | సఖ

మ ాః| (ఏ. ాం.)

ఈ సపప ే మ దరం క ి ఏడడ గ ల నడవడం ా గృహ ాశమంల మ దరం సఖుల ా

ఉం ం. సఖ ను టను. సఖ ంనుం న డూ డక మ ! అ వర డ
రత డ . ఇదం ౖన ె ి న త కల ణం ర అ ెల ం .

193
 ఈ ధం ా వ ాలం ా ాదుల ే ీ లను ల ర ం ల స ృ ార ల ెప డ ాక,
దంల దర ప రమ స పకరణంల దర ల ం న ప తం ఆజ ప ంప ే ,ి ట
ప ంప య
ే ఆ ప యజ ాతల ఉదకమ లల ఉం న ర మ ింఛమ లందు గల
ల వల ల ణ న ందువ ల క భ ా ఉంట ంద ెప దృ ాంతం ా ఇల ె ా ర.

అ ి ా ఉ హ ః|

య హ ౖ ా సువర ం రణ ం శలం భ ర ాణ | ( ై.బ )

అంట, ల కంల ఏ ధం ా ీ బం ారప ఆభరణ లను ధ ం సుందర న అవయ ాల కల ా

ం ో ఆ ప ారం ా ఈ ట ందువ ల ఉ య అ ల అంట ర ె ం . వల
ఆభరణ ల ీ లక మ త ెప బ . అంట ఆభరణ దుల ేత, ల న
ౖ వ ాల ేత ర ం ల
ెల ం . పయ ణం సమయంల ఒక ళ ప ర ష డ న ీ లను ాహ ల ా పయ ణం
ే ంచడం, ఏ సందర ం వ ను ను క లక
ీ మ తం నూతన వ ాల నడం
వ ాల ాళ ర ంచడ అ . ట ఈ ఆ రం ల కంల ఉం . మనం చూసూ ఉ ం.
మ య ీ ధనం ే ప ర ష డ ింపబడక డదు. ప ర ష డ ఆ ధ ీ క అత
అధమ ధమ ాస ృ ార ల ె ా ర . అందు ాహంల ధువన త దర న సమయంల -

ధు ౖ ామ మహ ం ద ృహస ః| మయ ప పజ వ త ం వ శరదశ త |

అను మం ఉచ ార . అన ా " వ ే ింపబడ త ధువన తం వల భర

గృహమందు శ లం ా ఉండ మ ! ను బృహస సం ఇ ర.ప ౖన క గ న
సం నం క డకన న ౖ నూర సంవత ాల సుఖం ా ంచు" అ అరం రత డ
వర డ .

వల భర షక డ కనుక అ క శమలగ అ ధ ఆ ంచడం ప ర ష

ధ త. జ గతపరచడం ర బధతఅ ,పరష డ షక డ , ర ష ాల ెల ం .
ఇట ండ ా క త తన క మ ను అ క ంచవద ె వర ఆ దంపత లను తన ఇంట
ఉంచుక ప ర ష సం నం వల చూడవచు ను క ! అ శం ార . సమ నం దం ఇల
ె ం .

అవభృధమవయ ప ా ా రస ను త మ ం స ం హర | ( ై. సం.)

యజమం ప అ న త ా త యజ ాలనుం యజమ , ర క ల అం అవభృథ

ే ా ర. ఆ టప డ యజంల ఉప ంపబ న ఆగయణ ా మన గ లగ
మృణ య ాతల అ ాల లను యజ ాలల ర. ాయవ ాతల అన ా కర
ేయబ , ాయవ ానంల ఉంచబ న ాతలను మ తం అవభృథ ే ా (ప ే ా ) సుక
ర.

ియం జ ం ప ాస |

ష ం: స స క ల ఉత ం దు తరం ాహ సం ా రం కృ పరక ల ప త జ |

ఈ య ామర ం త
ే ల కంల తన క లమందు (ఇంట ) జ ం న క మ ను ాహం
జ ిం న ిమ ట వర క లంల (ఇంట ) డత ర . యజంల ర మయ ాతలను

194
మ తం అవభృథ ే ా సుక , ఆగయణ ాల లను యజ ాలల వ ళన
ారణం ా ప ర ష సం ఇంట ఉంచుక ఉద సు ర ెప డం ే అ ే సంప య
బద ం . కన ను వర క లంల కమళ (క మ ర ల ) బ ట ా య గ
పంచవచు ను క ! అ శం ా న ె ం .

స ష ీ గృహ మ ణసం ఘృతం వజం కృ ఘ న ం యం భ తమగృహ త ా

ి ం య అ య ర ి ా ాత ంస ఉప త
ి రం వద | ( ై.సం.)

యజంల ా వత గృహ ప రమ ఒక ప య కలదు. ీ ేవతల మర ా గ ం ే

సమయంల మ ేవత ీ లక గ ంచబడడం అం క ంచలదు. "తం ఘృత వజం కృ ఘ " అప డ
ేవతల మ ామ ా ణంప ేయ మరసంల ఘృ వజ య ధం ా క ం
మ ామర ర త ా ే ార . ఆ ధం ా ణం న మ ీ ేవతలక
గ ంప ే ారట. ఈ ప ారం ామర ర త న మ గ ంచడంవల ీల ామర ం ల ా
ప ర ష లక తం ల క ఆ ిల య క ల ( య ా హక క న ార ) ాలదుట.

ఇక డ మ షయం. ఎక డ ప ర ష సం నం లక ీ సం నం మ త ఉంట ం ో అక డ
ఆ క హక , ఉన ీ ప ర ష సం నంల ప ర ష సం నం ా ాచరణ ే దుష ై య గం
అత ెందవల ిం ే ా ప వత అ న ీ సంత ెందద , ఆ అంశంల ప ర ష సంత కంట
గవ ానంల ఉండ న "అ ి ా ాత ం స ఉప ితరం వద " అను ె ం . వలన
ీ లక య ా ారం లదు ా భర ఇంట ే భర క ఆ ి హక ాల అవ ం .

ఈ షయంల ధర ాసంల ఉన య గ పకరణ అనుస ం వ ంచవల ిం ల

ఉన ందున ామ న ం ా మ తం ఇక డ ెప డ ం . ంట మ షయం క గమ ం .
ఒకప డ తన ప టంట ా నుం సుక ఆ ిక అత ా ంట ఎక వ ఉండవచు ను. ఈ
సవరణ ప ారం తన ఆడపడ చుల తన అత ా ంట నుం ఎక వ ఆ ి సుక ళడం అ క
సంభ సుం .

ాబట చు తగ ల ప లక ం తం క ఆ ి కమళ (క మ ర ల )
హక రల ,త క ఆ ి క మ ల హక రల య గ పకరణంల ర ం ర.

వల ే న ా ాంశం- కన క క తం తన శక ను ారం ంత ధనం క మ ను

అత ా ంట పంపవల ిం ా ా మం ల స షం ా ప ా ంచబడ ం . వధువ ను ఇంట
సుక క ప శ హమ ల ేయవల ింద ం ం . ఆ హమ ల ంచు మం ల ఇల
వ .

ఆగం షం మ ీ ర ాయ ష త పజయ స | (ఏ. ాం)

ఇక డ హరదత ష ం: "మమ గృహ ప ితృక లల ః ః అ శ ఆగతవ "

ితృక లంనుం ల న , అశ , సంపద గృ వచు ఈ ర అనబడ ం .

అల ాహంల అ పద ణల ంచబడ మం ల ఇల ఉ .

త భ మ పర వహ సూ ా ం వహత సహ| (ఏ. ాం)

195
 దలౖన . "ఓ అ ! రక ేవతల ితృక లం నుం ల న ితృధనం సూర
కమ అ న సూ ా అ కన ను ేవతల సం ఇ ర " అనడం ేత క మ ను అత ా ంట
పం టప డ తం ంత ధనం , ానుకల పంపడం అవసరమ ం .

ఈ ప ారం తం లక దర ల లక జ త ల ా నంతరం ఆ ను అత ా ంట
పం టప డ ఇ న మ , ాహ ాలంల అన ా ఆ సమయంల బంధు దుల బహ మ ా
చ ం ఇ న ానుకల వలం ఆ ెందు య య గ పకరణంల ర ం ర. ఈ
ధ నధ ఆ హక ాల ే ం . పసం ానుపసంగం ా ౖ షయ వ ంచడ ం .

ఇక పకృ వ - ప ర ష సం తం ఇంట ఉంచుక ఉద ంచడం, ీ సం

ాహం ే ి తన శ ల ానుక అత ా ంట పంపడం అ సంప య
ఉదహ ం ర . ా అసవర, అస త, అస ిండ ాలౖన ా ిలను ఇవ డమన క
పమ ణం ఉం ? అ శం ంచగలర . సమ నం.

ండ కమ కత వ సమ ఢం, వ హం అ ండ ల. ఇంతక మ ందు

సమ ఢ ండ కం గ ం ెప డ ం . ఇప డ వ ఢ ండ కం ాల ెప బడ త .
ఇందుల మ ర ా గ ం ే ఐంద ాయవం మ న గ ాతలక సమ ఢ ండ కంల గ ం న
ా లక పరస ర వ సం ెప బడ ం . అ ఎల అన ా-

ఐంద ాయవస ా ఏత యతనం యచ త రమహః త ి గయణ గృహ ేత ా గయణ

ా యత నవ హ ంద ాయ గృహ |ే ( ై.సం)

సం పం ా అరం: ఈ ండ క కత వ ల లవ సమ ఢ ండ కం ప ారం
ఐంద ాయమ మరస ాతను గ ంచవల ి ఉం . ౖ త ల "ఐంద ాయవ " అ
లవ ఐంద ాయవ ాత క ానమ ె ి ఆ , దవ గ ంచవల న
ి ఆగయణ
ాతల మర ా గ ం ల ె ం . ా "త ా గయణ ా యత " అను సమ డంల
ఆగయణ ానమ ె ి 9వ న ఇక డ చత ర వసమందు గ ంచవల ి ఉన ఐంద ాయవ
ాతను గ ం ల ఈ ప ారం ాన వ సం ెప బ ం .

ఈ ాన వ సం ాహ ామ ం పశం ించబ ం . అక డ ప క ఇల ఉం .

త మం ఐన ాయ ాగ ర పం వ ఢ ప ారం ాహ ా న పశంస | ( ా. )

ఛ స న స ల కమభ యన ే ౖవ ే ావ ాహయ | ( ై.సం.)

ష ప ారం ట అరం ఏమంట - ల కంల ాశ ప త ను లౖన ార ర జ

త ను ాలౖన కన కను ం ాహం ేసుక న ధం ా ఈ కత వ ల ఐన ాయవ అగ
మరస ాతలక మరస గహణ షయంల ఇంతక మ ందు ె ి న ప ారం ాన వ ా
క ం ఛం ో మ న ేవతల ఐన ాయవగ దులక ా ే ం ర అ ప ా ంచడం
ా "అసమ ర తజ ం అస ిం ం య య ీం ల ణ ం ియమ ద ాత" అను స ృ ఈ
మ లమ స షం.

196
 లక ప ద
ి న ాహ ామ సుక ేవతల గ గ దులక ాహం ే ినట ం
క !ఈ ల కప ి ారణ ల అవ త ంద శం ార ా దం ల కంల మ ందు జ న
వల దృ ాంతం ా సుక ఈ ౖ ేయవల ిన ధ ా లను ఉప ే ంచగలదు. ఎల చూ ం.

య ఽ ంజ ష ృ ప ి దృ వత |

అను "అ హ తహ మం క అ , జ ఉన ప డ ా ాధన ే ి

అ ఆ థ వ డం వంట " అం . ఇట వంట ధ ా ల వందల, ల సంఖ ల దృ ాంత ధం ా
ధ ప ే ాలను దం ఉప ేశం ే ిం . ావ న అల శం ంచక స ృ ల ఉన అస త ాహ
ఇ ే మ లమ గ ం . ఈ ె ి న ంట "ఐన ాయవం" ఇ ా ిక ప ల , ౖ క న
కత వ ల ప చయమ న ా ా అరం ావ . ా దంల గల ఆ ప లను ఇంతకన ెల గ
ేయడం ల ందనందున అ ె ిన ా ా ాట ెల సు వ పయ ంచవచు . ల
ాట షయం మనక ె యక ా ాంశం మ ట గ ం . ల కంల గల అస త ా ద
మ లమ అంద ె య ల పడదు. ాసం కం ా అ క షయ ల ఇందుల
ప ా ంపబ అస త, అస ిండ ాల ాహం ేసుక ఇంట అ పత ాల ా ావలన
అరం గల మంతం ె ి గృ ర దుల న ింప ే ,ి వర డ సుక ళడం వలన మయ గంల
ఆ క అనుమ మ ేవతక ఆ థ సున ట , ఆ ను ల స ర పం ా దం
న ందున ఆ ను ఆభరణ దుల ర ం ల దం దృ ాంత ధం ా మనుస ృ
ాచకం ాను ెప డం దలౖన అ క ాల ీల క షత స షం. ఇక డ మ షయం
క గ ంచవచు ను.

ల కంల ంతమం ఆధు క ల "గృ ల ా ా ా ాల ఆభరణ ల ల సు ీ

బం సు ర , ాళ వ ా ాళ క చ ఉండద , ేశం పగ ా ంచద "
అంట ర . మహర ల అ ాయంల ీల ల ల ౖన ార , ల న
ౖ వసువ లను ఇంటల ట
మనం ళం సుక జ గత పరచుక న ధం ా ప ర ష లక ార ల న
ౖ ార వన
ా ఇంట ఉం ప ర ష ల అ క శమల ధనమ ం ఆ ే ల ట జ గతపరచడం
వ ాలను ఆ క అప ె ి ఆ క అ ష న జన క ా లను క ం ర ంచమ
మహర ల క అ ాయం అ గ ం .

య జ య మ య గృ ష ాదయ దృ వ | ( .ై సం.)

ఈ దృ ాంతంల ర ను ఇంట ఉం ల దం ె ి న ధం ా గ ం . అం ే ాదు,

"న ా మ ప ా " అను ల కంల ీ పరష డ ంబ ం నట అను దృ ాంతంల
"ఉ ా ే సూర డ అనుక ం నట " అ ె ా ర. వల ీల ల పరష ల ా
ంబ ం అపమ రంల ట పయత ం ే ార ెల ం . కనుక ల కంల ీ లక అ రం,
అమ ా ద జ ంద ప కల వ ం . ా ప ర ష లక అ రం జ ంద పకటంచటం లదు క !
వల " ీష దు ా సు ా య జ య ే వర సంకరః" అను వచన ప ారం ీల బ ంపబ ే
సం నంల వర ాంకర ర డడం దలగ అ క అన ాల ాటల య , అ క అ ాయ ల
ా ల ల ఆభరణ ల ర ం ా భదపరచుక ంట దంపత ల సుఖం ా ంచడ
ాక, సత ం నం ా ర యతను లబటన ారవ ర ా ఆశయం. ఇట ౖ ీ ల పసంగంల
రజస ల వత ాల వ ంచబడ త .

197
 రజస ల వతం - ాల
ల కర లను ంచడ ాక ం కర పకరణంల త తంల ఉప ం ే
మఖ న ధర ర ప ప ర ార షయ ల ఎ ెప బ . అట వంట ఒక షయం రజస ల
షయం. ఆచ ంచ ంచడం మ టల ఉ , గ ం మ ట డటం క ఈ ల
ల మం నచ క ాస ప ారం వ న ఈ షయం గ ం , ాటం న యమ ల
గ ం ాసంల ఉన ెల సు వడం ా ా క ధ ా లను అందర ాటం స రంల
నడవ ాను ఆ ాల ఇందుల వ ంచబడ త .

శ ర ౖ షః ప ే ా మ త
ీ ీ ఽసు ాణ ం|

త ష పజ ప క మ ర డ , అసుర లక నల డ అ న శ ర పడ ేవతలక
ప త డ.

ః ర త శ ర పః| ( ష ం)

మ డ రసు ల కల ాడ కనుక శ ర ప డ రవ ం .

తస ణ ాణ స మ ాన ం సు ా ానమ ద ం స పత ం ే గమవదత
మసు భ ః సర ౖ ౖ పత ం గం వద య ా ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః|

శ ర పడ ా క రసు మ ానం ే ాడ . ాజస రసు అన ం భ ం ే ాడ .

మస రసు సు ా ానం ే ాడ . అల ంట ాడ ల కంల ఎక ెక డ యజయ ాదుల
జర గ త ం ే అక పజలమ ందు ార టట ా యజహ సు ేవతలక ఇవ డం
య కమ ెబ త ం ే ాడ . ా , ేవతలక ఈయబ ే హ సు అసుర లక అంద య
ే మ
ర క ల రహస ం ా ె ాడ . క ణ ర క లక ఈ రహస సం షణల ఎక వ ా సం
క ం .

య ా ఏవ ప ం వద తస గ ఉ తః| ( ై.సం.)

ప ంల ెప బడ త న ా ఈ గం ఇవ డం య కమ ర క ల ం ఆ ప ార
అసుర లక ఇవ డం ఆరం ం ర .

త ా ం ోఽ దృఙ ౖ ాష ం ప ా వరయ | ( ై.సం.)

ఈ ప త ో రణ లను గ ం న ఇందుడ ా ో హం ేసున శ ర ప గ ం

ఆం ో ళన పడ ా ాడ .

తస వజ మ య ….. సకల ంకః యద దన ం స ః| ( ై.సం.)

భయప న ఇందుడ వజ య ధం శ ర ప తలల ే ం డ. మ ానం ే రసు

"క ింజల" ప ానూ, సు ా ానం ే రసు "కల ంక" ప ానూ, అన ం భ ం ే రసు " "
ప ానూ మ య . ఈ ప ారం శ ర ప రసు ల ఖం ంచడం వలన ఇందు బహ
హ ాపం, ల ాప ాదుల క ాయ .

త ాఙ బహ హ మ ాగృ ం సంవత మ భసం భ న భ శ బహ హ |

శ ర ప హత వలన ఏ బహ హ ాపం చుట క ం ో అంజ ఘటం ీ క ం డ.

198
 ాయ తమకృ సంవత రం రంతరం బహ హ మం కృ ై వ త | ( ష ం)

ే ిన బహ హత క ాయ తం ేసు క ం ఇందుడ ఏ ాట అల ఉం యడ.

ఎందుకంట ఆత తత జ ఏ ధ న ాపమ అంటదు అ ాసం ెబ ం . అ నప ట
సర ాణ ల ఇందు 'బహ వ ' (బహ హత ే న
ి ా !) అ సంబ ం అ ప
ౖ ల నుం
ఆ ంచ ా ార . ఈ జ ప ాదం క ప రం సం ఇందుడ ేపటన ాయ త ాలను
ప ా ం ం .

స పృ మ ా ీద ద ౖ బహ హ తృ యం ప గృ ణ ాబ ద రం వృణౖఖ త ాభ ష
మ త మప ాభ వ ప ా సంవత ాద ి తబ |త ా త ా సంవత ా తృ
ౖ ఖ తమ ి హ ా వృత హ ౖ తృ యం బహ హ పత గృ త త కృత ణమభవ
త ా ఃశ ేవః స కృత ఇ ణ వ ద హ హ ష వరః|

బహ హత ను అంజ బదం ా ీ క ం పృ బహ హత ల తృ య గం ీ క ంచ
వల ిం ా ా ం డ . అప డ భ వ
ే త-

ఖ త ాభ ష మ |

ష ం: జ ః చ య తత తత భ ం ఖనం తదుపద ా త ాభ ీ భ ా మన ా
ంతయ అతః ఖ తప శ
ే ః సంవత రమ ేణ ాంసు ప ా తృణ దు త ే ా అ ి ప
భ య వరః|

జనుల భ చ ా త సు ర ఈ ఉపదవం వల ం ధపడ త ను.

అందువల తవ బ న ప ేశం ంప ప ేక న ఏ ా ట లనప ట ఆ ప ే ాల ా
ధన దుల పండడం ేత ఆ ప ే ాల ప డ బడ ను ాక! అ వరం రడం జ ం .

“ మ ప ాభ వ ప ా సంవత ాద ి తబ |త ా త ా సంవత ా పృ ౖ ఖ తమ ి
హ |అ .

ా వృత హ ౖ తృ యం బహ హ పత గృ |

ఆభ ేవత ఇందు త
ే వరం ం న తర ాత ఇందు హత ల మ ో గం ీ క ం ం .

తత కృత ణమభవ |

అల ీ క ం న రక స త ి దం ా భ ల ంత గం ఊషర తం (చ ట ల) అ ం .

త ా ఃశ ేవః స కృత ఇ ణ వ బహ హ ష వరః|

ఈ చ ట ల బహ హత ల క స ర పం అవడంవల ఆ ఆ తంల
వ ించక డదు. అంట, అల ంట ప ే ాల ేవయజన రయం ే ి అక డ య గం ేయక డదు.

ఏకస బహ హ గస ప ాయమ ా అపరస తం దర య ఇ ప క ( ష ం)

ఒక బహ హ ా ప రం ె ి ం ో ా ప ా ఇల ె ం .

సవనస ను ా ీదద ౖ బహ హ తృ యం ప గృ ే , ేఽబ వ వరం వృణ మ వృ ాత ా

భ ష మ మ త మ ప ాభ వశ ో భ య ంసఉ ా తబ

199
 ఇందుడ బహ హ ా ా సుక వృ లను స ిం ఈ బహ హత ల మ ో
ా సు వల ిం ా ాడ . అప డ వృ ల ఇల అ . అప డప డ మమ
జనుల నరకడంవల ప ాభ ంచబడ త ం. ఆ ప ాభవం మ క ఇక ౖ లక ం ేటట ా న న
ప ేశంల అ క ఆక ల , మ ల , పలవల బయల టట ా ేయమ వరం రక . ఆ వరం
ఇవ ఇందుడ అం క ంచడంవల వృ ేదన ప ేశంనుం అ క ాఖలక మ ల న పల ాల
బయలర త .

త ా వశ వృ ణ ం భ య ం స ఉ ష |

ఆ ధం ా వృ ల బహ హత ల మ ో గం ీ క ం . ఆ బహ హ గ
వృ లను ే ం న ప ేశంనుం " ా సమ " అంట "ఘ భ ం న రసం" అంట ఇంగ వ ా
బయల డ త ం . అందు త
ే ఇంగ వ బహ హ స ర పం అవడం ేత "త ా ా సస శం
బహ హ షవరః" అ ఆ ఇంగ వ నక డద ంచబ ం .

ఈ ధం ా ామ న ం ా ధం ె ి , ా ారం ా ఇల ె ా ర.

అ ో ఖల య ఏవల ావశ ష తస శ ం ామమన స |

స ి ా సః న ిదః ా సః|

అంట ామ న ం ా ఇంగ వ తం ద
ి ం ాదు అ ర. ఏ మ దుర ఎర ప రంగ ల
(ల త వరంల ) ఉంట ం ో , ఏ ెట న న ట నుం స ం ం ో అ మత ిదం. ఇతర
ా స స ర పం ఇష ే నవచు తప ాల యమం లదు. న ప ట ో షం లదు అ
మ తం ాసం ెబ ం .

ఇక బహ హ ాపంల మ డవ గం షయ వ -

స ష
ీ ం ాదమ ా ద
ీ ద ౖ బహ హ తృ యం ప గృ ే | ( ై.సం.)

యః
ి సమ ీద శ ణ ఉప శ య ా ం స య ః ( ష ం)

అ ెప బ ం . ీ లందర చ ాక ర మటడక స ా " ీ స ం ాదం"

అ ర. బట ద ాలం ట ీ లక ప ే క సభల ఉన ట ెల ం , ా అ ట సభల
ాజ య సభల ాదు. ప ాణ ల ాలను మ చ టంచుక సభల . ఇందుడ అల ంట సభ
దగరక బహ హత ల మ ో ా సుక ా అనుగ ంచమ ాడ . అప డ ార
ఇల అ ర.

అబ వ వరం వృణ మ ఋ యత జం మ ామమ జ స ంభ ా త ా

దృ య యః పజ ం న | ( ై.సం.)

ఋ య -ఋత సంబం ా పథమ సం ా ేవ గ జ ఽ

ే ి ామమ శ ఆ జ ః
అపస ా ప ర ణ సంగ ే మ -గ పదవః ిద నకృత పత ాయశ అ ా కం మ భ వరః|
( ష ం)

ఇందు ా ం న త ా త సభల ీ ల ర త సంబంధ న ర ంవలన సం నం క టట ా

వరం రక ర. ప ారం-

200
 చత పభృ డ మ త ామ త ాం య ా ం పజ య సమృత గమన ఇత ప శ |

ీ లక రజస ల ా నం అ న నుం ల ల ాయత పద వరక

గ త మ లక న ాలమ , అందుల 2,4,6 వంట స ల అంట 2 కంట 4, కంట 6,
ఇల ంట ఉత తర య గ ంల సం గం వల యక న పజ త అవ త ంద ెప బ ం .
వల గ త ా నంతరం ల నుం పద వరక గత క న ల ా
ె ి నట ం .

గ త పథమ సం గ ారణ నప ట , ప ర ష సం చ ఉన ట ే పసవం

అ వరక సం గ గత క ఉం ేటట , ఆ సం గం వలన గ ా ఎల ంట ఉపదవం
లక ం ఉం ట
ే ట ధర ా ాల ల సంగమ ం నప ట ఫ తం ా
ఎల ంట ా ామ సంక ంచక ం ేటట ా వరం ర.

ఆ ధం ా ఇందు వల వరం ం న ా ట ీ ల ఋత సంబంధ న ల సం న

ఉన సంగమం వల పజ త ేయగల ార అవ త ర . అల పసవ పర ంతం సంగమ అరత
గల ారయ ర .

య ా భ ి ీణ ం వరమనుస ర |

అ ెప బ ం .

ా వృత ాం తృ యం బహ హ పత గృహ ామలవ ా అభవ |

ీ ల వరం ం ేక బహ హత ల క మ ో గం గ ం ర . బహ హత క ఆ మ ో
గ రజస ల ీ క రజ ర ప ం . బహ హ స ర ా ీ ల రజస ల నంతరం కంచుకం
ధ ం నట ధ ంచడం వల ఆ మ డ ల ా సం షణ ేయక డద -

త ా న లవ స న సంవ ేత| ( ై. సం.)

అను దర ప రమ స పకరణంల ఉన ప ట అ కత రం ాదు, ప ర ార అ

మ ం ా ాసంల ర ంచబ ం . బహ హత ల గం ధ ం ఉండడం ేత ధ యనం ే ార
ఆ మ ట డడంల సూత ార ల ం బంధనను ం ర.

బహ ే ష మ ణ మలవ స చ సం ిత ం బ హ ణన సం ష తయ సం త, సం ష త
బ హ ణన సం ష అ త| ( ష ం)

దం ల ప త న కనుక ద ా రణ ంట బహ హ ాపం ీ క ం న రజస ల

ీ సం షణ ాంగత ం ప ాద , రజస ల ీ సం ించవల ి వ ద ా రణ ఆప ే ి
ఒక బహ ణ సం ిం , ీ మట తర ాత ధ యనం న ా ంచవచ
సూ ంచబ ం .

ఇం పశ - రజస ల ీ సం షణ ధం కత రమ ? లక ప ర ారమ ? ౖన ె ి న
ధం ా అ పర ార అ ి ం క ంచబ ం . ే ఏ టంట, కత ర అ ే కత వ
మధ ల మ ట డక డదు ా ఇతర సమయ ల మ ట డవచు ను.

201
 దంల క ట " మర ధ యజత" అ ెప బ ం . ఆ ను య గ ాలక దూరం ా ఉం ,
య గం ేయ ల ఉండడం ేత కత మధ ల ఆ మ ట ే పస లదు. కనుక " ా ి ప ర
ధః" అను యం ేత కత మధ ధం అవసరం లదు కనుక ఈ ధం ప ర ారమ అంట ఇతర
సమయ ల క ఆ సం ించక డదు అ ర.

న సహ ీత ా అన మ బహ హ ావరం ప మ | ( ై. సం.)

బహ హ ా ా ీ క ం ఉంట ర కనుక ఒ గ ల క క డద ర. ట
క ర క ండ య ాల వ వ నం ఉం ల స ృ .

య గం య గ ద యం ి య గంచ చత ర గ | చం ల సూత దక ప మధః కమ |

ఇక డ య గమంట బం ా అంత డవ . అంట రజస ల ీ ండ బం ా ల దూరం

ఉం ల అరం. ఆ వం న అన ం, ఆ యజమ ను ా ా ఉన , ఆ ే స ృ ంచబ న అన ం
నక డదు అ ర.

య ం మలవ స స ం సంభవ యస జయ ే ఽ శసః|

రజస ల ీ సం గం ఎట ప ిత ల ను ప ాదు. అల ంట సం గం వల అ శసుడ

అంట ప ాద య క డ ప టగలడ . కనుక అ స ిదం.

య మరణ త నః|

అరణ ంల సం గం వల ర డ ప టగలడ .

యంప ా ంత ౖ తమ |( )

స యమ ా య ాఙ ఖం వక మశకః తమ ఖ పగల ః| ( ష ం)

ఉ రణ ే ా , ిగ ే ా , ప ా ఖు ాలౖన ఆ సం గంవల సభల మ ఖం

ంచుక మ ట ే ాడ , అసమర డ ప టగలడ .

య ా త ా అప మ ర కః|

రజస ల ల ా నం ే టమ మరణం ే డ క ప టగలడ .

యఙ త ౖ ాణః|

రజస ల ల ఆ ాట క ట క ంట ఒక కను ల గ ాడ ప టగలడ .

య దం వ ేత ౖ ా వద |

ఆ ధంత వనం ేసుక ంట వంకర దం ల , ప ి పళ కల ాడ ప టగలడ .

య నఖ కృన ే త ౖ క న |

ళ ను క ంచుక ంట ప ి ళ కల ాడ ప టగలడ .

య కృణ ి త ౖ బః|

ఆ ల తృణ దులను ే నప ంసక డ ప టగలడ .

202
 య ర ం సృజ త ా ఉద ంధుకః|

ళ నడం వంట పనుల ేయడం వల డ ఉ సుక మరణం ే స వం కల ాడ

ప టగలడ .

య ప ిబ త ౖ ఉ దుకః|

ఆ ఆక ర ేఉ ( ి ాడ ) ప టగలడ .

యఖ ణ ిబ త ౖ ఖర ః|

ట న
ై ాన ాతల ా , అ ల ాల బ న మ క డ (శ ావం) ా ర ే
ట ాడ ప టగలడ .

ా ర తం చ అంజ ా ిబ దఖ ణ ా ా ేణ పజ ీ య|

ర ాలంట ో ి ా , ద ెంబ ా ా . అందు త

ే ఆడ ిలను అత ా ంట
పం టప డ ద ెంబ ను క ఇ ే సంప యం ఇప ట ఉం .

ౖన ె ి న ధం ా రజస ల ీ మ డ ల అ యమ లను "పజ ీ య"

ప టబ సం న ర ణ సం శద ా ాటం ల మన యసు దం ెబ ం .

ఇంతట తకర లక , ా రకర లక సంబం ం న మం ల వరణ ప అ ం .

* 7వ పకరణం సమ పం*

203
 8వ పకరణం
ఆ రధ ా ల
ా రకర ర పణనుం ఇంతవరక ెప బ న సం ా ాల ా ఆ య ెప బ న ాల ల
ఆచ ంచ ద న . ఇక గ ా న, జ తక ా సం ా ర సంస ృత లౖన ార ఆచ ంచద న త మ లౖన
ా న, సం వంద షట ర లను ర ించవల ి ఉం . ాటకంట మ ందు ా దల న
ల ాయత ా పర ం ే వరక ఆచ ంచద న ధ ా ల ర ించబడ త .

ఆ ర ాప ధ ా లంట ద యజం ాదు, ండ క , అశ ధ ాదు. ెల ార ఝ మ న

మనం ల న ల ాయత ా పర ం వ
ే రక మన సం ారకృ లక అడ ాక ం , వ య పయ సలక
ల ను ాక ం ఆచ ంచద న ాట తమమహ " తమ ధర సూ ల " అ ర మన
అం ం ర . ాట ఆచ ంచడం వల ఆ గ ం వంట దృష ప జనమ , ా ర కర లను
అను ించ ావల న
ి అదృషర ప న గత దలౖన ండూ ి ా .

అ ాన వ ఆ ాలభ ే ధర ం ఆ ా ేవ సుఖం ఆ ా వ
ే ం ాప య | ( .ధ.సూ.)

ఆ రం వల ధర ం, ఆ రం వల సుఖం, ఆ రం వల ం ా ి ా . అట వంట
ఆ ాల "ఉ యప " అ ా యంద లవ ఝ మ ల ఆఖ య మంల ం ో గంల
అన ా, ఇంచు ంచు ెల ార ఝ మ న 4గంటలక మనం ద ల ా . ఇల లవడం క ాస
త అంట, సూ దయ ాల సున ా యందు ఆ ా వ
ే తల అవ ాహ జన న
( దంచడంవల వ ే ) ా ా సంక ంప ే ార దంల ెప బ ం . దర ప రమ స
పకరణంల "ఆ ా అమృజత సూ ా భ ే" అ ఈ షయ ప ా ంద ఇంతక మ ం ే
ెల సుక ం.

ఈ ధం ా ఉదయ ల ాల తమ ల ె ి నట చర ా ర ల 'చరక'మ ఆయ ద ాస
గంథంల నచర అ యంల క సూ దయ త ర ల ాల , అల ల ఆయ సు ర ణ
జర గ త ంద ె ా ర.

బ మహ రఉ , ర రమ య షః| (చ.సం.)

త -ి ా ద వ ఏవ ఆయ షః|

ర భవ అనడంల ఈ ఆ రంవల ఆయ ః ాలన అవ త ంద , ఆయ సు ను ర ంచు వడం

అత ంత ా న నద , ఇల ఉదయం లవడమ అల ాట మనల ర సుంద ె ి నట
అ ం .

ఏ వనమ న నరం వర శ ద ,ి వన ణ పశ | ( ామ యణం)

దలౖన వచ ల ' ం ఉంట నూర సంవత ాల ఆనం , అ క మంగ

చూడగలం అ ' ెప . అందు దంల క .ై సం.ల అ మ పకరణంల గ ల అ
ర ిలవబడ త న ర మయ ాతల మర ా గ ం ే సందర ంల "ఆయ ా ఏతద జస
యదువ ఉత గ ణ ం గృహ ేత ా యః ాణ మ తమ " అను , చ ా ఇం య ల
కంట ఆయ సు ల ష నద ె ి ం .

204
 ఏ వ ా ాంశం- అ ంటకంట ఆయ సు ల ప న నద , ర ణ సం
సూ దయ మ ందు ా ల ాల , ఈ సూచనను గమ ం ఆచ ం ల త ల, తమ సూతం,
ఆయ ద ాసం క మ కకంఠం ప
ె .

నం
ాంతమన దస ే తత ా ేతత సం ితః సమ ాణ ా ర |

దల న ంట ప ాంత న మనసు క న ా ,ై ద మత ల ా ై ను శయ ం న

శయ అప తం ా ఉంద ప త ప శ
ే ంల క ర ాణ య మం య
ె . అన ా
ాణ ఽ ా లను సమం ా రణ య
ె . అంట ాణ ాయ వ ి ా రం ల ౖ ీ రణ
ెయ ల అ ాయం.

"స ా హృ ం సపణ ాం ాయ ం ర ా సహ ర యత ాణః ాణ య మస ఉచ "ే

"అథ ాక ణ సమ ప ాక ణ ల ి ే ప ే మ నసం హంసం సమ శ "

ప లను క ింప ే ాడ సూర భగ ానుడ . ఇక సూ దయం స ి ం కనుక మన

హృదయ ప క ఆ సూర అనుగహం ే క ింపజ ి అందుల మ నస హంస స ర పంల
ఉన పరమ త ను నం ెయ . హృదయ ప ండ కంల పరమ త ఉ డ ల ప
ె బ ం .

పద శప ాశ ం హృదయం ఫ ో మ ఖం అ ో ా త ా మప ష |జ లమల
క లం శ ా య తనంమహ | సనత ం ల సు లమ శస భ |త ా సు ిర ం
సూ ంత ి న ర ంప ిత | ( ై.ఆ.)

ాయణ స ర పం అనంతం, ేశ ప ే ద న ం, దూపమ , సం ార సమ

టంచు ాడ , మనం అనుభ ంచు సర సుఖ లక ఉ దక డ ా గల సుఖస ర ప డ పరమ త
అ మ ందు ా వ ం ం . అట వంట పరమ త ఉ ా ించ త న ానం మన హృదయ న ,
మన హృదయంల అ ో మ ఖం ా ఉన పద ంల సూ స ర పడ ా ఉ డ ౖ మంతం
వ ం . ల కంల ప లక మధ గంల ఉం ే ద (రంధ ) పద శం. ం సమ న న ే
మన హృదయం. ల కంల పద ం ఊ ా మ ఖం ా ా ( ౖ చూసూ ఉండ ా) మన హృదయపద ం
అ ో మ ఖం ా ఉంద , ఆ పద ం మన కం ా గ వ, ౖ గంల 12 అంగ ల ప శ
ే ంల
ఉంద ె ం . అక డ జ లల క మ లల క న సమస బ ం ఆ రభ త న
పరమ త ప ా సూ ఉ డ వ ం , ౖ మంతం.

శతం ై ాచ హృదయస డ ః|

అను త ంతరం ే బ ంపబ నట ా నూటఒక సూ న డల ాప న హృదయ

పద ం శ ర మధ ంల లడ ం . స పంల సూ న సుష మ అ ఉం . ఆ
సుష మ యం ే సమస జగత ప ిత ం . అన ా ఆ ల మనసు ప ంచడ
బహ ప ా ెల సు వడం. ఆ సుష మ మధ ల మ ఢ న అ ఉం . " ా ః
శ మ ఖః" అ ఆ అ ర ప పరబహ , అ బహ ళ న జ లల క యం శ రమంతట
ా ిం ఉన డ లందు ఇ ఉం , 'అగభ ' ా మనం ఆ ా భ సూ, అల
భ ంచబ న ఆ ా (శ ) శ రంల సర అవయ ాలందు పస ంప ేసూ ఉంట డ అరం.

205
అహం ౖ ా న భ ాణ ం ేహమ తః| ాణ ాన సమ య కః ప మ న ం చత ధ | (భ. .)

అను కంల ౖ మం ల అ ా పరమ త ౖ ా న ా స ర పం ాణ ల ే

ఆశ ం న ా ై మనం న అ లగ ల ా పచనం ( రమవట గ ం ా తయ ర )
ేసు డ ె ం . ఇం ే ాదు, మనం భ ం ే ఆ ా ంప ే ాడ ా ను మ తం
ంచడ . ాబట "అజరః క ః" ంప య
ే టంల మం సల ం కల ాడ , శ రంల అ ాలందు
ా ిం ఉండడం ఆఅ క రణ ల క సర శ రమందు ా ిం ఉ య ె ం .

సం పయ స ం ేహ మ ాద తలమసగః|

ఆ ప ారం ా శ రమం ా ిం ాదంనుం రసు ా సమస శ ా త ింప స

ే ు డ
అన మన శ రం ఎలప డూ ా ఉండడ హ మ ప
ె బడ ం . ఆ ప ారం సర
శ ా త ింప స
ే ున ఆ అ మధ ల ఉన అత ంత సూ న సుష మ ా బహ రంధ
పర ంతం పస సున ఒక జ ల ఉంద 'తస మ ే వ ఖ' అ ె ం . ఆ అ ఖ
సూర రణ ల ే ీ క ంపబ న ఉదకం ప ప ర నందున రంగ క న ఘం మధ ల
ప ా సున దు ఖల ా ఉంట ం ట. ఆ ఖ క ార న ం క అగ గం వల ( తక ం
పం ే లత న ప ంజ మ క వల) అత ంత సూ నద ( నప నకంట క న ా
ఉంద ), అణ ప రం ఉపమ నం ా ఉంద , పచ ాప ా ంద ె ం .

సర జగ రణ|

సబహ స వస హ న ఽ రః పరమ స ా |

అ , ార ప ష ంవల అ సూ నఅ జ ల మధ న పరమ త ఉన ట ా ఉ ా ిం .
ఆ పరమ ే చత ర ఖ బహ ా, ప ా, ల ప ా ప
ె బడ త డ . అత జస ర పం
శన ర త నస నంద స ర పమ , స యం ా ప ా ం ే అ ె ం .

ఇందుల ఉ ాస ానం అల ఉ ా ింపద న పరమ త సర ా పక డ , సర

ే ాత క డ . ఈ ప ారం పరమ త ను హృదయ ప ండ కం దగరల గల సు ిరమందున
జ లలమధ స నంద స ర ప ా సర ే ాత క ా నం య
ె ల ె ి న అర
"మ నసం హంసం సమ శ " అను సూ అరమ ే ం .

"అంగ షమ తః ప ర ంగ షం చ సమ తః" అ పరమ త అంగ ష స ర ప ా

బ ం . అన ా అంగ ష ప త న హృదయమ ఆ ాశంల ఉండడం వల వర పం ా ఉన
పరమ త అంగ ష ప త డ (బ టన లంత అ ) ప
ె బడ త డ . ఇట ద దు న
ై ,
వజ స ర ప ైన అంగ ష ప త పరమ త ను వచ సు అన ా, జ నచ సు ే అంతర ఖ
దృ ి కల ార ర ల మనసు చూ ల అరం. ఇల య
ే డ నం.

త ా ాయణం
య ల భ మ షః ాల ి ైర క మ |

ౖన ె ి నట ా ఉషః ాలంల ఎంతవరక నం య

ె గల అంతవరక ే ిఅ క లౖన
లను ప ం . త ా ాయణవల అత ంత ఫలమ న ట బ ం .

నూమ దయ ే స ష యః| షవ ఉర ాయ య శ ( ై. బ .)

206
 యః సత ా మన ా యజ |ే

'యజ ౖ ష ః' అను , యజ ష స ర పం ా వ ం నందున యజస ర ప న

ై
ష మ ఎవ ై ే హ సు ఇసు ో , ఎవ ై ే పర శ ార ణ బ య గం ేసు ో,
ఇంతవరక దం ే ప ా ంచబ న సర ాణ లక త ా న పరమ త దుల ే
ంచడమ ప చర స
ే ున ా ో అతడ , తనను మ త ాక జగత ను క ర ం న
ాడవ డ . ఆ యజ అను ిం న ా , ా ాయణ ే న
ి ా సమ నం ా ఫలమ న ట ౖ
బ ం .

పత ష సవ ే ా య| మృ న మః క చ ాః| య రష ష కమణష | అ య
భవ | ా |( .ై బ .)

దంల ష వ
ే క య గంల ంపబ ే ఇట వంట ష
ౖ వ మం ల ష మ క
మ మను ప ా సు .

"ఊర మ త త ష తద "- భ యందు సంచ సున భయంకర న ింహమ

మృగం ౖ ఎ , పర తం ద క న ధం ా ష మ మ ందు ామనుడ ా ఉం త ా త
కమ అవ ా ఏ ధం ా తన మ డడ గ లయందు సమస భ వ లను ేర క ో
అట వంట ష మ సు ంచబడ త డ అనడం ే ష మ క మ మవక ం .

త ా ాయణ ేసున ాడ క యజస ర ప న

ై ష మ ఉ ే ం య గం ేసున
ా సమ నం ా ఫల ం , తనను ను ర ంచుక ంట జగత ను క ర సు డ అనడం ే
ఇదం ఇంతట మ త ైన ష మ ప వ న ౖ మంతం ె ం .

చక పృ ష ఏ ం| య ష ర ను దశస | ( .ై బ .)

మనుష ల ాసం సం భ ా ఈయదల న ా ై ష మ కమవ రంల

భన న జన క న ా ై పృ స మ ల ాలను తన ాదం ఆక ం , ఆ ష మ
ార న ాస ా క ం డ . ఇట వంట షణ ష రన ే ార పర శ ర ే
సు ర
ి లవ త ర.

వః పృ ష ఏ ం చక శ ర సంమ ప ష రసు తపసః స య | ే ష హ స స

రస మ| ( .ై బ .)

ీ యమ మ ే శత ధ గ య క న మ ల ాలను మ డ ప ాయల ఆక ం ,
బలవంత ల కంట బలం కల ా ై అత ంత ఉత ృష న ష వ క మం ి ( ాం ) క
ప ిద ం క ! సు ం ే ా బల ి రక ఈ ధం ా మంత ప ాదు ైన ష మ ఇంతట
ఉత ృష డ ా సు ంచబడ త డ.

భ ా న ఘృ సు ః| భ తదు మ ఏవయ ఉసప ః| అ ే దు ా దృధ ః|

యజస ా ో హ ష తః| ( .ై బ .)

ఓ ష మ ! వ త వల ంచద న ాడవ . అత ంత ధనయ క డవ . ను

ం న ా క
ౖ ంఠ ల ా ం ంచగల ాడవ ( ేర యగల ాడవ ). ఎం మంత డవ .

207
య ా ారం కల ా ే య గం త
ే ను, య ాను ాన అసమర ే ష సహస మ త
ా ాయణల త
ే ను ఆ ా ంపద న మ మ గల ాడవ .

యః ప ా య ధ న య సుమజ న ష ద శ జ తమస మహ మ బ ా | దుః

శ ర జ ం దభ స | ( .ై బ .)

జగతః ప ా య–ప ర వభ ాయ|

జగత కంట మ ందు ా ఉన , అన ా స తనుడ -స తనుడ అ న ాడ ష వ అ

ె ం . అంట, ఎప డూ జనన మరణ ల ల త డ ా ఉన ామకృ ా అవ రమ ల ే
త నూతనుడ ా ఉం , త సం ిణ అ న ల ే ర ా యం ల ప ా వ వహ ంచ
బడ త న ష మ రక య ాను ానం ే ి హ సు ను ఇసున ార ందర . య ాను ానం
ేయ ల అసమర ై ఏ అవ ాలల జ ం ె ఆ ాలను ప ాణ స ర పకం ా
ష మ మ మను ెల సుక ంట న ార ందర . ఈ ఇదర క య గంల హ ాన
మం ల ేత ఎలప డూ తనను డవక ం ఉంట న ామ ర ప శత వ ను ర ించగలర
(జ ంచగలర ) ఈ స ృ వచనం ె ం .

ధం నరక దం రం శనమ త నః ామః ధస ల భః త ా ేతతయం త జ | (స ృ )

తమ రః ప ర ం య ధ ఋతస | గర ంహ ా ి వరన| అస జ న మ కన| బృహ ే

సుమ ం భజ మ | ( ై. బ )

ఓ తకరల ా! స తను ైన ష మ దప ాదు ా గ ంచం . య ాను ాన

సమర ల య ా ష స ర పం ా ం ధు క ( ాసంల ప
ె బ న) ప ారం ఆ య
మం ల హ సు ఇ ఆ ష మ ఆ ా ంచం . అసమర లౖన ార ష మ
క శవ ాయణ మల వ త తర ాలను ఆ ర ా ెల సుక న ా ఆ
మ ల మ మను ల ా పకటంచం .

ఓ ష మ ! అనుగహం మ యందు పస ంప ాక! అ రంతరం నూ ,

అనుగ త క బ భ సు మ, సు మ. మ సందర ంల ప పకరణంల మం ల
క ష మ క మ మను టత .

ే ే మ ను శ ీగమ ే ా యత భ శృం ా అయ సః|

అ హ తదుర ాయస ః పరమం పదమవ భ ః| ( ై.సం 1-3-6)

ే ే మను శ ీత వట అవద ః క ా ణ పశ ే కల ః| (క. సూ)

మ హవ ా ం సం -ఇ పసమ ః| (ఆ. .సూ.)

ప య గంల ౖ ండ మం ల ను య పమందు గల అ ష అను (పలక=ఆ ) హ ం

అ అ మ ఖం ా ఉం ల
ే య పసం ా .

మం రం:- త క ప ారం ప య గంల ంపబ ే య పసంభం ష వ

ే కం కనుక
య ా మ అ న ఓ ష ేవ ! మ త ల ే ప ా ా ంపబడ త న , ప ా సున
ఉన త ానం ందదల న మ అ ాయం ల ార బహ ి క డకన ార ను ం ే

208
 క క ఉ మ . అన ా ఎవ ం క ఇంక ందద న ఉండ ో అట ను
ందుటక ఇచ క ఉ మ,అ అరం.

ః క ా ణ పశ త య వ పస | ఇనస య జ స ఖ | ( .ై సం.)

ఓ జనుల ా! ఏ కర ల త
ే ష మ ల క ౖ క కర లను సృ ం ె ఆ ష మ ి ,
లయ త క కర లను ద ా ాల ా గ ంచం . మ య ఇందు గ న సఖుడ అ క
గ ంచం .

త ః పరమం పద ం స పశ సూరయః| వచ ాతత |

ఓ ష ! ావరణ, అన ా ఆ ాశం పస ం న చ సు వల సర ా ిం ఉన
స ర ా ంత ాస ారంగత లౖన ార మత ల
ె సు గలర అ ెప డం
ష మ క మ మ, స ర పదర నం ామ ను లక అంత సులభం ా క ద ె ం . ఈ
ధ న ష మ ంచవల ిం ా ష ప ాణ, గవ దుల క ప
ె బ ం .

పసన వదనం ర పద పత ణ | సు ాలం సు ీర లల ట ఫల జ ల వరదభయ హసం చ

మ ా రత భ ిత | న తన సమ య త మ నస వజత ిష య
చ య కర క ర తః| తతశ ంఖ గ చక ాఙ స తం బ ధః న ద గవదూపం ప ానం ా
సూతక |( .ప .)

పసన వదనం గల, సుందర న పద ప ల సమ న న చూప ల గల, చక గండ

సలమ ల గల, బ ా ర
ీ న లల టఫలకం ప ా సున ష మ , ఇతర షయ ల నుం మన
మనసు ను మ ం నం య
ే .మ ష వ ను ంచడంల మ పమ ణం-

తత ర ా పకం తమ కృష ఏకత ర | న దూ యసు ి తం వ ను ఖ |

( గవతం)

సర ా పక న మన ఇతర షయ లనుం మ ం ర నవ గ న
పర శ ర క మఖ మత వన ేయ .

ంచక ేవ ే ో షం
గవతంల మ కం ఇల ె ం -

న వ భగవదుణ మ ేయం ేతశ నస ర తచ రణ ర ందం| కృ ాయ నమ య ర

ఏక ి నయ ధ మస ఽకృత ష కృ | ( గవతం)

భగవంత గ ణ మ లను హ ే ఉచ ంచ ా , పర శ ర చరణ ర ం మన ా

స ంచ ా , ఒకప ై కృష తలంచ ా యమల ా ం ంచమ యమధర ా
యమదూతలను ఆజ ిం డట. వల భగవంత మన ా స ంచడం, హ ఆయన మ లను
ఉచ ంచడం అత ంత ఆవశ కమ ే ం . ఇట ష సహస మ ఫల -

య ఇదం శృణ య తంయ ా ిప ర ఽ భం ాప య ం మ ేహచ

మ నవః| ( .స.)

209
 పర శ ర మ లను , ం ే ప ర ష డ ఈ ల కమందు, పరల కమందు ఎన డూ
అ ందడ ప
ె బ ం .

వలన ే న ా ాంశ మన ా- ెల ార ఝ మ న ల , ద న ా ,ై ప ాంత న

మనసు , ప త న ఆసనం ద క ర ాణ య మ ే ి హృదయకమల ా ి అ న
పరమ త ను ం తం ేయ ల ఆ రసూతం ె ి న షయ ౖ మం ల , ాల
ధువపర సు య ెప ఇంతవరక ష
ౖ వ మం లను, ప ాణ వచ లను ఉదహ ం
వ ంచడ ం .

నంతర ార ం
ాన బ ాయ నజల శయం జనమ ి ణ త ట ా క ామ ర య దూర
గ

అ , త న త ా త ాదర ల డక బ ా ళమ ె ా ర. ఈ ల
పట ల బయ టక ళ డమ ఈ అల ాట , అవసరం తగ త అల ళమనడంల ం ,
ఇతర ల క ఎట వంట ఇబ ం ల ధం ా, దం ప
ె బ న గమ ం ! ామ
దూరం ా న ల , మ రమధ ంల మ తప ాదుల ఎమ కల దలౖన ాట క కం
ల బ ం ర.

ఆయజ ం ః సృణౖశ భ తల మలం సృజ |

మ తప ాల , యజ లక ఉప ం ే దర ల వంట ల ట, యజ ం ాల ా ామ న
తృణ ల ఆ త న భ యందు డ ాల ె ా ర . అం ే ాదు, "సరః పర శ సస త
భ గ ష త ృజన లమ "ే అ ప
ె డం ే సరసు లందు, పర లందు, ాళ యందు, పంటల
క న లందు, భ క త లల మ త ప ాలను డవక డద ె ా ర.
ారణ మన ా, " శవ ా ా భ ే జగ వసుంధ ా శ ంభ ా య ా మ ద మలం త జ "
అ భ ే ష మ ర య , సమస జగత క త య , సమస పపం భ ంద
అందు ే అట భ మ తను ర ం కనుక యజ రత ల తృణ దుల ే ఆ దన య
ే బ న
భ యందు మ త డ ాల స షం ా ె ా ర . ఇందుల యజ ల , ైవస ర ప భ మ తవంట
ాట బ ట పకృ -పజల సమన య ప ర ంచ , మన కర ల ఎవ ఏ ధ న
అ కర మ , అ గమ కల గ య
ే క డద ాసం ఎంత ల త ా ఆ ే ఆల ం ె ి ం ో
గమ ంచవల ిన షయం. ఈ ల మనం ధ న ాధ లను క ా లను మ తప ాల
డవ ఏ ా ట స
ే ుక ఉండవచు ా ాట వ ర ప ాల డ దల క ఇ సూ ల ,
యమ ల వ ాయ గ ం !

దంత వనం
దంత వన గ అ మన ఇషం వ నట ేయక డదు. క యమ ల
ె ి ం దం. మ తప ాల వదలడం ల ఇ క ఈ ల ల మ ం క ! ఇవ
అవసరమ అనుక ంట మన ఆ గ ం గ ం ఎంత శద దం మన బ ం ం ో ెల సు వడ
అవసరం.

210
అవ గః ా ఖ దన వనం క ా ారం దన ాషం సమం న ం సత క ర కం క ాయం కం కట కం
కంట ా తం సుగంధం వృ గ ల ణ ాభ | దంత వనం ట ాద దూ ితం త ిమ తం
కక క జంబ మక ితవ క ధ వం గృ మ మ క మ ామ రం పశస | ల ం ల
ఖర ర త వట, బర ర లఃస ే తృణ ాజ ాః పమ ద ిక ద ి కల ర ి చ |
(స ృ )

ఏ వ గత (ఆం ో ళన) లక ం త ర మ ఖం ా ప ా ఉన బరడ , ప ా ల

(కణ ప ల ) క న, సమం ా ే ంచబ , ర షయంల ేదు ా కట వ ా ఉన ట వంట, మ ళ
గ న వృ ం ల క (గర క ా ఉం )ే ల ాల ార త న అన ా ా సంబం ం న
ాషం దంత వనం ెయ ట. ఆ దంతప ప ల దం ా ప మ ణం ే 12 అంగ ల కల ా
ఉన ా . ఈ ప ారం అ కవృ ం, మ , డ వంట ాట ప ల ాడమ ె ి ం .
"గృహ మ మ క మ ామ రం పశస "అ గృహసు ఉత ణ షమ ె ి ం .

ఇప ట ర ిపంచ వతం దలౖన ాటల ాయ ఉత ణ ప లల ాడ త

ఉండడం సంప యంల ఉం . ా న ాలంల ఉత ణ ొ రకడం సులభ ఉండవచు ను అందువల
సూత ార ల ఆ ప ారం వ ం ే అనవచు ను. ా దంల క ల ట ఉత ణ ాశస ం
వ ంపబ ం .

ఇ వృత ం హ | అసు ా ప ాన ా వ | నమ మ సురం లభత| ( .ై బ .)

ఒక ా ఇందుడ వృ సుర సంహ ం ా సులంద ప ాభ ం అందుల 'నమ 'అ

ా సుణ హత ేయ ా ప ాభ ంచ ా శక ం ాలదుట. అంతట ఆ నమ శ ,
బల రం ా పట బం ం ర ట. త ా త ా దర య దం య
ే ా నమ ఇందు కంట
బలవతర న ా ,ై దుర ల న, య దసంకటం క న ఇందు చూ ి ఇల అ డ ట–

ఽబ సం ం సంద వ |

ఓ ఇం ! మ దరం సం స
ే ుక ం ం! నువ అం క ను ను డ ను,
అ ! ా ా మర అంట " మ ణ, ణ హనః న ా న నక "అ నను ఎం న
ాధనం ా ,త ాధనం ా , పగట గంల ా ా గంల ా హత య
ే లదు.
అల అ ే నను డ ను అ ట. అంట ల కంల ఏ ాధన ాక ం త ాక ం
ఉండద , ాలంల పగల , ా ా ాలం క ఉండదు కనుక ఇక ఎన డూ తనక ఇందు వలన
హత తట ించద నమ అ ాయం.

ఇందశ తం సమయమం కృత ేన తః|

ఇందుడ ఆ ప జను అం క ం ఆ నమ ే డవబ డ .

ై ణ స భ సమయ ను ా ణ తం నమ ం హనుం| స ఏ మ ాం నమ ించ |

ఆ ఇందుడ ఉద ాల నురగను వజ య ధం ా ే ి సూ దయ త ర ం సం సమయంల

నమ దప ం డ ట. ఇల ే ప జ భంగం అవ త ంద శం ంచనక రలదు ఎందుకంట, "న
ా ఏష వ ా ీ , అను త సూర ః న ా ఏత ానక ” అ ఆ ఉద ాల నురగ ఎం ం
ాదు. స ృ ా నం ాన ావడం లదు. త ాదు, వల వ ాల తడవడం లదు.

211
సమయం చూ ఉదయ ప ర ాలం కనుక అంధ ారం లనందున ా ాదు. సూ దయం ాలదు
కనుక పగల ాదు. ఈ ప ారం సం ాలంల నమ రసు ఉద ాల నురగ ే ం డ , ఇందుడ .

త ౖ త ి ల అ ాం న ర ఉదవరయ | త ేన మనవరత| తధు | స ఏ న ామ ా

నజనయ | న హ | ై సర స ాహత| ( .ై బ .)

ఇంతట అవలదు. అల ే ంచబ న రసు ఇందు 'ఓ త ో !’ అ సంబ ం

అత ంబ ంచ ా, ా ంప య
ే ల క ప ిద న ఉత ణ వృ లను జ ంప ే ి ాట
ా ాల హ మం ే ి వరక ఆ హ మం నమ రసు బ ట సర ా సులను హతమ ా డ
ఇందుడ .

యద ామ ర హ భవ ర ామ పహ ై | ( .ై బ .)

ర ాం ారణ య అ ామ ర హ మం క ా ధ |ే ( ా. .)

ా సుల ారణ సం ఉత ణ ా ాల హ మం ంచబ ం . ఈ ప ారం ఉత ణ ా ాల

ష న కనుక దంత వ క అత ంత పశస నవ అ ాయం గృహసుల ఉత ణ
మం ద తమ ల ె ా ర . కనుక ా సుల వల మన బ సున దంత మ ఉత ణ
ా ాల ల ఆ మ నం లగడం బ ట ఆ గం క ి సుంద ాసం ె ి నట
గమ ం . ల కం ా ఆల ం ా గంల క ఇం య లనుం బయల న మ నం
సూ దయం అయ క ఘ భవం ెందుత ం (గటప త ం ). అందుక అంతక మం ే ఆ
మ టడం మం ద దృష ప జనం ా క ందర వ ం ర . క సం అట వంట
పత ప జనం సం అ సూ దయ మ ందు ా దంత వనం ేయ ల త ర ం. ఈ
ప ారం ఈ యల దృషప జ ల కల ౖ ాస ప ారం ేయడమ యమ అదృషం
ప జనమ ెప డం ాస మ ా ద.

ఈ ప ారం ల న ంట ైవస రణ, ాణ య మ దుల త ా త ాలకృ ల ర క

ా ద
ి ం ా ా . ఆ న
ౖ ా నం. ఈ ా నం ఎ ర ాల ? ప జన ? త తర
వ ాల ల
ె సుక ం ం.

ఆయ దంల ా నం
ామ న ం ా నచర పకరణంల ఆయ ద ాసంల ా నం గ ం ఇల ప
ె బ ం -

పనం కృష మ య ష ం ా నమ ాబలపద కణ మల దత తృ హ ాప | (చ.సం.)

ా నం వల శ ా ,ి బలం ేక రడం, ఆయ ా వృ , కండూమల దుల

(ఒంట ల, మ
ె టవ ాల ) హ ంచడం ా ప జనం.

వస రణం
ా న లస సుర ః సు నుల ణ జ లః ర సతతం రత ం ిదమనమ ష ః| (చ. సం.)

దర ం వ కం ా ధం ా, ఉజ ల న, తన ి అనుస ం వ ా , ర , క ర
జంత వ ల మన కప ారం య
ే కం ఉండ ప
ె బ న ఓషధు ధ ం అ
ఆయ ద ాసం ె ం . ధర ాస ప ారం చూ శ రగత మ ట వడం దృష ప జనం

212
 ా ా, ౖ క క ా ను ాన గత ందడం ండవ, అదృష ప జనం. ఇల అదృష ప జనం
ఉండడం వల ాస ార ల తం ేయవల ిన షట ర ల ా క దట ా ం ర.

సం ా నం జ హ వ
ే ం చ ప జన ఆ ధం శ
ౖ వ
ే ం చ షట ా ణ |(స ృ )

సుఖ రస ర భ ం మ స ా ః పవృతయః|సుఖం చ న ధ ా త ా దర ప భల |(స ృ )

సర భ లక సుఖ ారణ ల న ధ ా లను ఆచ ం . ధర ం లక ం ఎన డూ సుఖం

( ాశ త న సుఖం) ల ంచదు కనుక ఎలప డూ ధర పర డ ా ా .

ఇ రస మ న యం ా సమ చర ఆయ ా గ శ ర ం య ల ాంశ ాశ |

ఈ ధం ా పరంపర ా ల ం న ా ా అవలం ం ే ార ఆయ ా గ ఐశ ా దు ,
ాశ త నపణల ా ందగలర .

నచర ల అనుస ంచద న

ా ా ాననువ త య ామర మనుక లం గ ే | (చ.సం.)

ద దులను, ా ీడ త లను, ధుఃఖ ర లను మన ామ ా ను ారం ా ఆదు ా .

"ఆత వత తం ప "-సర భ లను తన సమ నం ా చూసు ా . "అర వ
ే ప వృద ౖద
నృ ా "- ేవతలను, వ లను, ప లను, వృదులను, ౖదు లను, మన అ పత లను, అ థులను
ప నం అ ం .

మ ఖ నః క ా | వమ త |

య చక లను మ ఖుల ా (ఒట ేత ల ) పంపక డదు. ఆ ించక డదు. అవమ న

పరచక డదు.

ఉప ార ప న ా దప ారఽప ప |

అప ారం య
ే శత వ ల క ఉప ారం ేయ .

న ీడ యణ ై న లల |

ా , చ , ఇం య లను ఎక వ ా ీ ంచ క డదు, అంట మ ఎక వ ా అసల

ాం లక ం ాడడం క డద . తగ మ ట డడం, చూడక డ చూడడం, నక డ నడం
వంట ాట ఇం య ల ంచ క డద అరం. అ ే ధం ా ఇం య లను ఎక వ ా ల లన
క ెయ క డదు.

వర నం రంభం భజతం ధయ |

ధ ా ర ామ ల మ డ పర ా ాలక ెంద ాట ఆరం ంచక డదు. ఆరం ం న ాట

క పరస ర ధం లక ం ఉం ేల జ గత ా ం .

నచర ల వ ంప త న
ం ా యం అన ామం ౖ న ం పర ానృ ే సం ల ప ా ారం అబ దృ పర య |

213
 ాణ ంస, ొ ంగతనం, ాస ర ద న ామం, ి నత ం అన ా పర షం ా మ ట డడం,
అస మ ట డడం, అసంబద పల పం, ాణ వ ం ే ా ారం, పరగ ణ దులను
స ంచలక వడం, ా ాల ె ి న ప తం ా సంచ ంచడం, క
ి త ం, ' ి ద ందకః'
(మనువ ) అ ర కనుక ల ామ ణ అం క ంచక వడం, ంస దలౖన దశ ధ
ా ాలను మ ా ా యల ే ట .

ామః ధస ల భస ా ేతతయం త జ |

సర మన ంబ సున ామ, ధ, ల లను వ ట .

షట ర ర పణ

సం ా నం అ ఉండడం సం వందనం అయ క ా నం య
ె ల అ శంక
కల గవచు . మం ా యప ారం ా ' ాఠకమ దరక బ య ' అ , ాఠకమం కంట అరకమం
బలవతర నద ర ంచడం ే మ ందు ా ా నం ే ాక సం వందనం ేయమ అ ాయం.

ా నస త | ద ౖ వ సం వంద ా | (ప.మ .)

ా నం సం కనుక దున సం వంద ారం ఉండడం వల, ా నం ేయ ే ఏ

కర నూ ేయక డదు అ స షం.

అ ా చ త ర జపహ మ ంచన| ా ా ా ై ి ే చ కర ణ| (స ృ )

అత ంత మ నః ాయః నవ ద సమ తః| సవ ే వ ానకం ాత ా నం ధన |

అత ంత మ నం క డకన , నవరం ల క న ఈ శ రం. 'నవ ౖ ప ర ాణ ః' అ

. ండ చ ళ ాల (కళ ), ండ వ
ె ల, ండ ి ా రం ల (మ క ), భ ంచ
ాధన న మ ఖ గం, మ తప ాల వ ల ండ రం ల తం రం ల .
ట టనుం మలం స సుం కనుక ఆ మ ల ంచు వడం సం ా నం ఆవశ కం. ఈ
ా నం మ ఖ ం, ణం అ ండ ల.

ా నంత ధం కం ణమ ఖ ప దతః త సు ార ణం మ ఖ ం తత నః ష ధం భ |
(శం. .స ృ.)

మఖ ా నమంట జల మజనం య
ే డం. న తట ాదులందు శ ాన ం ఒ ా జల
మజనం ేయడం మ ఖ ా నం. ఇందుల క ార ణ ా నమ మ ఖ ా నం మ ఆర
ల ా ప
ె బ ం .

తం ౖ కం ామ ం య ంగం మలకరణం య ా నం త షషం ా నం ప తం| (శం. .స ృ.)

1) త ం 2) ౖ కం 3) ామ ం 4) య ంగం, (ఏ ై యల గం ా ే ా నం) 5)మలకరణం

(మ వ ంచు వ ేసుక ) 6) య ా నం అ ా నం ఆర ల, ా నం
ేయ జప హ మ దులందు అ ారం లదు కనుక ఆ అ ా ా సం ా ంప ే త ా నం.
ట ల ణ ల ఇల ెప బ .

"అ ా తసుప మ రః జ ా హవ ష | ాతః ా నం తదరంత త ా నం ప త చం ల

సవయ ాంశ స ృ ా ా ం రజస ల ం| ా రసు య ా ా నం ౖ కం త |

214
 పణ ా కం యత ైవజ బ తం| త ామ ం సమ షం స ామ సత జ .........
ప ణఆ ష ేవ ః ిత ◌ౄ ా నం సమచ ౌ యసు య ంగం తత త మల కరణం
ా నం ా నమభ ంగ ప ర క మల పకరషణ ాయ పవృ సస | సరసు ేవఖ ష
ే తద ష
న ష చ| య ా నం సమ షం ా నం తతమ " (ప.మ .)

ౖ ఆర ా నల ణల ఈ ధం ా ెప బ .

1. చం ల, శవ, రజస ల స ర తం య
ే బ ే ా నం ౖ కం

2. ఆయ ప ా ల ా నం ే ఫలం ాగలద ంచడం ే ప ారం య

ే బ న ా నం
ామ ా నం

3. జప ామ ై ేవ ి ద ర న ేయదల న ా ై ే ా నం య ంగ ా నం

4. శ ా పటన మ వ ంచు వ అభ ంగన ప ర కం ా ే ా నం మల పకరణ

ా నం

5. ేవఖ లౖన సరసు లందు అన ా ర మలల ప ష ణ సరసు , రప ల క ల

ి రం వంట
ాటయందు, త , కృష ణ, ా , త ంగభద, గంగ దలగ ప ణ నదులయందు, ాటల క
ాల ప
ె బడ ప ద
ి నదులందు ా నం ేయడం య ా నం

6. ాల ే ా నం ర ా నం.

ఈ ర ా నం గ ం దంల ల షం ా ెప బ ం .

అం రససు వరం ల కం యం ప తప ీ ా శయ అప ా ా ేవ తప ీ అవర ం |ే

ా ే ం ా శయ ా ర వ సమ ం భవ | ( .ై సం.)

ఒ ా క ాలంల అం రసుల య ా అను ిం స రల ా ళ దల న ా య ా

సంబం ం న తపసు ల యమ ాలను, అన ా తపఃఫల ా ాల ఉద ాలందు
ఉం ర . అందు ే ాల ఉద ాలందు ా నం ే ిన ాడ ా త తపసు లను ా నం
ేసుక న ాడ అవ డ . ఆ ఉద ాల క అం రసుల తపసు లను ప శ టన ాల
ెప బ ే నదులందు షం ా ా నం య
ే .

రంల ా నం ే ిన ాడ సమ జంల ఒక ప ణ త డ ా, ష న ాడ ా ప గణంప

బడ డ ెప బ ం . ల కంల క రయ తల ే న
ి ా పణ త ల ా ం ా
అందర పణ త ల ద ంచడం, పశం ించడం, నమస ంచడం ార జ న క ! ఈ ధం ా
ార ణ ా నమ మ ఖ ా నంల గల ఆర ర ాలనూ వ ం ఇక ండవ ైన ణ ా న ప ార ల
వ ంపబడ త .

జల వ ాహ ార ణం భస యం రజ ా ాయవ ం ఆ ా ర ం ైః బ హ ం ా నం, రధః

ప ళన మ ర ం ర ాస ా శ ర సమ రనం ా ిల అద య నంద త ర ప ష ంతనం
మ నస |య తపవ త వ ం ా న ( .సూ.)

ట ప శ ా తడపడం మ ఖ ా నమ , ార ణ ా నమ ె ా క ణ ా నం క
ఆర ల వ ంపబ ం . 1.భస రణం య
ే డం-ఆ య ా నం 2. ధూ ( ప ా ా )

215
శ రమందు చల వడం- ాయవ ా నం 3.అ ా మం ల ే మ రన ేసు వడం-బ హ ా నం
4. గ వన గల శ ర ా ఉదకం ళన ే ి ఊర ా ఆరవసం (త బట )
త డ చు వడం- ా ిల ా నం 5.అ ై త స ర ప న ఆనంద స ర ప న దూప న పరమ త ను
మన ా స ంచడం- మ నస ా నం 6.ఆతపం క న వరం తడవడం- వ ా నం అ ఆర
ల ా ప
ె బ ం .

ఈ ా ల శ రగత మ న అప దనం ( ట వడం), కంట కనబ ే దృష ప జనం

ాను, క ా ను ాన గ తను ఇ ే అదృష ప జనం ాను ప
ె బ ం . ఈ ండ లౖన
శక ల క ఉద ాల ఉన ట దంల దర ప రమ స, అ మ పకరణంల ఉత వన
బ హ ణమందు ఇల నబ ం -

ఇం ో వృతమహ | పః| అభ యత ాం య ధ ం య య ం స ేవమ ీ | తద ద ామ | ే

ద ా అభవ | ( ై.బ .)

ఈ ఉ ాఖ నంల దర ల ఉత వ సూ దర ల ల ప త నవ ెప బ ం . మం రం-
ఇందు ే హత ేయబ న వృ సుర డ ఉద ాలక అ మ ఖం ా మృత డవడం వల ఉదక ారం
బయటక వ ం . ఆ ారం ైవ మ నుష ల ండ ల ా ఉం . అందుల మల పకరణ సం
ే (మ ట వడం సం ే ) మ నుషం. ా న మ తం ే ా ాప దకం ( ా ా
ట వడం), ణం ే ప ాలను య
ే డం ై ాంశం అ ండ ల . ఈ ండ అం ాల
" ాం య ధ ం య య ం స ేవమ ీ " అ ధ , య య శబ ల ే ప
ె బడ త .

'స ేవం' అంట ేవ ియమ అరం. అట వంట ారం భ యందు ఉద ాలనుం బయల
దర ల ర పంల ఆ ర ం ం . అందు 'ప తం ౖ ద ా ః' అ ె ం . ఉద ాలంద
ప ంశ దర ల ా ఉత న మవడం వల యజ రతను క ంచ ఆజ దులను ఆ దర ల ే
ఉత వనం ే ార అన ా ప ంప ే ార .

వల ే ం ైవమ నుష దం ే ఉద ాలందు ావక న శ ద యం ఉంద ా ాంశం.

అందు ా నం ే ిన ా అందుల ఉన శ సంక ంచడం మ పకరణం జర గ త ం .
ైవశ ే య ాను ాన గతక కల గ త ం . ఆర ణ త క చయనమ పకరణంల అ షకలను
అన ా ఉద ాలను న డ
ి తల ి ఇషకల ా ఉప నం య
ే ల సందర ంల -

చత షయ ఆ గృ |చ ాఅ ా ంర ాణ| దు సన త ర ృ ిః| ావర ం |ే

( .ై ఆ.)

ఉప నం సం లగ లౖన ఉద ాల గ ంచత న . ఉదక లక లగ ారణ ల -

ఘం, దు త , గరనం, వృ ి అ . టవల వ న ఆ జల ాల ఇల ఉ .

ఆతప వ ా గృ | ః ప ర ాదుపద |ఏ ౖ బహ వర ా ఆపః| మ ఖత ఏవ

బహ వర సమవర ం |ే త ా ను ఖ బహ వర ితరః| ( ై.ఆ.)

ఆతపం క న ేశంల వ ం న ఉద ాల బహ వర స స ర ాల . ాట అ
త ర క ల ఉప నం య
ే టంల మ ఖంల బహ వర సు ప ా సూ ఉంట ం . అందు
ద ాఠక ల మ ఖం బహ వర సు ప ా సూ ఉంట ం ట. ం ో జల షం-

216
క ా గృ | ద ణత ఉపద |ఏ ౖ జ
ే ి ావః| ేజ ఏ ాస ద ణ ద |త ా ద ణర
జ ి తరః| ( ై.ఆ.)

క ద ాలక (నూత ల /బ వ ల ట ) క ాల ర. అ అ క కృ లందు ఉప గ

పడ . కనుక జ
ే ి నుల ప
ె బడ త . అ ద ణ గంల ఉప నం ేయడం ే
ల కంల శ రంల ద ణ గం శ య కం ా ఉంట ం . ప జ ా ా దులందు ద ణహ ా
ేజ ి త మ గ ణం వసుం . మ ో జల షం-

ావ ా గృ | ః ప ా దుపద |ప ి ౖ ావ ాః| ప ా వ
ే ప ష | ( ై.ఆ.)

నదుల ట అ ా ల ంట . అట వంట ట ఉద ాల ప ాహం ల ౖ ర

ి ం ా ఉంట .
అట వంట ఉద ాలను అ ప మ గంల ఉప నం య
ే డం ే ల కంల ప పరష డ
స య న ాట మ ందు ా ర
ి ఏర ర చుక తను ర
ి స వం కల ాడవ డ. ల
జల షం-

వహ రృ | ఉతరత ఉపద | ఓజ ా ా ఏ వహ ద వ ఆక జ వ వ ః| ఓజ
ఏ ా తర ద | త ా దుత ఽర ఓజ ి తరః| ( ై.ఆ.)

న ప ాహ ఉద ాల ఓజ గ ణం కల కనుక తమ ామర ం ే ప ాహం మధ ల ప న

కరల , దుంగల దలౖన ాట ఆక సు . మధ మధ ల ా ాణ దులందు తగ ల ౖ
ళ న ట , ఎగ డ గ డ ల శబం స
ే ున ట ఉంట . అట వంట ఓజ గ ణం క నప ా
అ ఉతరం ప
ౖ న ఉప నం ేయడం ే ామహ ా ాదప ళ ా ా లను ర ం ే
ామర ం కల గ త ం . ారంభంల "చత షయ ఆ గృ ” అ ఉదకగత న చత స ంఖ
ెప బ అ ఉపల ణం అవడం ఆర ఉద ాల ా గ ం .అ ో జల షం-

సం ా గృ | మధ ఉపద | ఇయం ౖ సం ా ః| అ ా వప ష | ( ై.ఆ.)

కడవల ( ం ెల ) బ
ే మన ఇళ ల లవ య
ే బడ ఉద ాల సం ాల
అనబడ . ఈ ఉద ాల భ వల, కడవల శ లం ా ఉం ే అవడం అట వంట ఉద ాలను
లగ క ల ఉప నం ేయ ల , ామర ం ే ల కంల ాణ భ యం ే ప షత
మవ ంద ె ా ర . ఆరవ జల షం-

పల ల గృ | ఉప ాదు ాద |అ ప
ౖ ల ల ః| అమ ా వప ష | ( ై.ఆ.)

ఎలప డూ జలం ించక ం దవమ తం ా ౖ అనువ ం ే పల ల ల . అన ా నదుల

ఎం నప డ ఇసుక న
ె ు ల ను, ాల వల కట న
ి ప డ ఆ ాలవల ఇ వరక ర పవ ం
ఉండడం ంత త ల ా ి ఊట ర ా ాలవల ల సుం . అల ిన త పల మ ల
అంట ర . ాటగ ం అవసర నప డల ర పట క ంట ర . ాబట అ ామ న ం ా ఎం వ.
అట వంట పల ల లను మన ాళ చలమ లంట ర . ఆ పల ల లల ట అంతక మ ందు ఉప నం
ేయబ న ఇషకలక ౖన ఉప నం ేయడం ే పల ల ద ాల క ాదులవల ఖననం (తవ డం)
అ ంచక ం భ ౖన ఉం ే . అందువల ాట ఉప న షం ే దు ల కం క భ న
ౖ ఉం
కనుక ఆ దు ల కంల ప ిత మవ త ంద ె ం .

217
 ఏ వ ఇంతవరక ె ి న అ ాయ ట అర ణ తక చయన పకరణంల
ేయబ న ట పసంగం ా మనం గ ంచద న ఏమన ా ౖన వ ంచబ న ధ
జల ాదులందు బహ వర సు , ేజసు , ఓజసు దలౖన గ ణ ాల ండడం ాటల ా నం
ే ఆ య గ ణ ల మనక సంక ాయ ప
ె డం త రమ గ ం !

అ ే ార ణ ా నం మ ఖ ా నమ , ఆ య భస ా నం దలౖన ణ ా ల ,
ధ జల ాల ప
ె బ క అ అ సమయ ల నూ సమ న గ త కల అను శంక
కల గ త ంద తమ మహ వ ం ర.

శ రస అ ామ ా ే ా ాల ః ౖషమ ా త ల |

అన ా శ రం గ ీ త ామర ం లనప డ , ఎక ో పయ ణ దుల మ రమధ ంల

ఉం వడం వంట అ ాంత ాల ఏర నప డ భస రణ, ప ా ా రసు నందు ధ ంచడం
వంట ణ ా ల ేయవల ిన ా రణ ి ల ప జలం త ార ణ ా న ెయ ల
త ర ం. ామ ా ను ారం ా అ ా ల సమ ల ెప బడ త అందుల ' షం
మ నసమ చ 'ే అ మన ా ా పరమ త ను ం ంచడమ మ నస ా నం ల ఉతమ నద
ెప బడ ం .

టల అవ ా షం ఇల ప
ె బ ం .

షజ స సర ాజ ాదు పద |

మందును ం ే అ గం వ నప డ , ాజ ాదు పద ాల తట ిం నప డ తనక

అందుబ ట ల ఉన భస ా దు ఆశ ం . 104 ల జ రం వ న ా న
ా నం ేయమ ాసం ఎప డూ ెప దు. ామర ం కల ాడ న ా నం ే న
ి ఫల
అసమర డ భస రణ ే ిన మ ందు డ అ ాయం. ఇక ఆర ర ాలౖన ఉద ాల ఎక డ
ా నం ేయడం షమ త రమ శం - పవ ం ే నదుల ా నం దట ప ం.
సూ దయ మ ందు ప ాహ ద ాల ప ా మ ఖం ా ా నం ే ల బల యక
శక ల య ఆధు క జ న ాదుల క ెప న షయం అ ాల పవృత న దంల
ెప బ ం .

ే ా ౖ యజమ వ
ే భ జంత త యదత ష త తదబ వ | వసత నున ఇద తద స వ ణ ః
వశ వ త ం| ( ై.సం.6-4-2)

అ మమ యజంల అ ో క సు హసు అ ర. ఆ మ దం ఆ
రసం మయ గం ెయ . సం మ ందు న అన ా అ య హ సు అ ప య గం
అ న త ా త ప ాహ ద ాలదగ వస వర సుక ా ా . వస వర లన ా ఏ టన ా
ఒ ా కప డ ేవతల యజ అన ా య య ాలను ఆ ధమను ర గల ాలల
భ ంచుక ర. ఈ గం , ఈ గం అ భ ంచ ా ంత గం ం ట.
గ ం ఇల ప ార .

వసత నున ఇద గం కర ం అశక ః యః గః సః త ైవ గమకృ సమ ిర ణ వసత

ఇత బ వ | ( ష ం)

218
 గం ేయ శక ం ా ఆ గం సర లక సమ నహక ఆ ప ారం ా ఉండ ాక
అ పరస రం అనుక "త ి ాత సమశక వన తడప ా శయ వశ వ రభవ " ( ై.
సూ. 6-4-2).

ఆ ా ఎవర సు వ అం క ంచక వడం ే ఉద ాలందు 'వసత ' అ ప శ

ట ర . 'వసత ' అనడం ే ఉద ాలక 'వస వర ల ' ర వ ం .

వస వ రృ యజ ౖ వస ర రజ ారభ గృ పవస |

యజం క అంశ ఉద ాలందు ఉండడం ే వస వర ల ఉద ాల యజస ర ాల , ఆ

ఉద ాలను గ ం యజ కవదక సుక వ యజ ఆరం ం నట అవ త ం . ఈ ఉద ాలను
గ ంచక ం సూర డ అస యజం ‘ఆరం ంచ ’ ాడవ డ, అ ఆరం ంచక ే యజ
ే దం కల గ త ం .

'యజస సంత ై ' అ ల ట యజ ాంత (వరస ా జరగడం అ )

సం ా ం ల ె ం . స ాలంల గ ం యజ ాంత ా ా . ఒ ా కప డ
యజ ను ానం అన ా వస వ గహణం సూ ా సమయ మ ందు ా ప ాక ేఆ ోష ారణ
ఉ ాయం ఏమంట, దం ఈ ప ారం ా ె ి ం .

జ ా ా గృ య | రణ ం ావ య స ాణ వ గృ | ( ై.సం.6-4.)

“ఆ య ం రణ ం” అ ె ి నట ళల అ ి చూ ిం ా , అ
స ర ప న రణ ళ ల ఉం ా వస వర లను గ ం . ల , “ ా బహ ణ
బహ య తస కం ఙృ య ” అ , అ క కర లను అను ిం న ా ఇంట ట
గ ం . ఆ ప ారం గ ం ఆ ఉద ాలక వస వర ల ర ఉండ ారణ మన ా “స
గృ త వస వ కః” అనడం ే ఇ వరల అతను సూర డ ండ ా వస వర లను గ ం న ా ే కనుక
ా ఇంట ఉద ాల వస వర ల దం ె ం .

అ ి చూ ిం ల అ స ర ప న రణ ను ం ా ఉద ాలను గ సూర డ
ఉండ ా గ ం నట ఎల అవ త ంద శం ద మ ట సమ నం ె ి ం . “అ ం ా
ా త ా యం ప శ ” అ ెప డం ాయం ాలం అస ం న సూర డ అ ల ప ాడ
అందు ేత ఆ ప ారం ే సూర డ ండ ా గ ం నట అవ త ంద ె ం . ఇం ా వస వర లను గ
వస వర ల దమ ల ా ెప బ న ప వ లను గ ం ాట యజ రంభం ే ిన ాడవ డ
“పశ వ
ౖ స ఃప ారభ గృ పవస ” అ ె ం .

వస వర లను గ ం నప డ ప ా ఎదుర ా ఉం గ ం ా ర ఏ క
పవ ం ో గ త క ఆ క గ ప వల రమన సమ ాలవ య ఈ
ె ం .

యద పం ష గృ య ా ర ా అ ా త శవసు ః|

ప ా మ ఖం ా గ ప వ ల ఇత నుం ర ంచక ం ా నం స
ే ుక న
ాడవ డ అ "ప పం షఙృ ప ర ై ా ౖ ప గృ " అను బ ం .

219
 వల ే న మ
ే న ా, ఉదకంల య య న గం ఉంద , ప ా మ ఖం ా
యజ పయ ాలౖన ఉద ాల వస వర లను గ ం ల ప
ె డం ా నం క
ప ా మ ఖం ా ేయ ల స ృ ార ల ెప డంల అంత ారం ఉంద ల
ె ం . ప ాహ ద ాల
ఒక మహతర న శ ఉంద మ క ె ం -

ఇం ో వృతమహ భ యత| ాం య ధ ం య య ం స ే వమ త
ీ దత మ చ త|
వహ రభవ ాహ ం గృ య ఏవ య యస ే ాప ా ా వ గృ |( .ై సం.6-4)

ఒ ా కప డ ఇందుడ వృ సుర సంహ ంచ ా అతడ ఉద ా మ ఖం ా మరణంచ ా

ఆ ఉద ాల ప త న యజ ర న శ ఉద ాలనుం లవ పవ ం ే ఉదకం అ ం . అట వంట
ఉద ాలను గ ంచమ ెప డం ే ా ాలను ప హ ం ,ే యజ రతను క ం ే వ
ే య
ి లౖన
ఉద ాలను గ ం నట అవ త ం . అన ా ప ాహ ద ాల అట వంట శ కలద ే ం . పవ ం ే
ఉద ాలక మ షం క ెప బ ం .

నమ నహ ర య |

స పంల పవ ం ే ఉద ాలను అ క ంచ ాదు (తక వ య

ే ాదు). ఒక ళ అ క
యజ అవమ నపర నట అవ త ంద "యదన మ వహ ా య ద జమ మ త" అను
ె ం . అందు ా న సంప యంల న ట నప డ , న అవతలక కన ల ా నం
ే ి మ ందుక ళ డం అ అల ాట ం . ఇతర నదుల క ా నం ేయచు ా స పంల ఉన
న అవమ ంచ ాద అ ాయం.

"న ావ ాణ ం గృ య " అ మ షం క ెప బ ం . ర
ి ం ా ఉం ే తట ాల
ఉద ాల గ ంచక డదుట. ఒక ళ గ ఆ ఉద ాల వర ణ గృ ల కనుక ఇత యజం
వర ణ ేగ ంపబ నట అవ త ంద ఈ ె ం .

వర ణ గృ ౖ ావ ాః య వ ాణ ం గృ య |

అందు ేత న జల ల సంభ ం నప డ ( ొ నప డ ) ావ ద ాల గ ంచక డద

అ ాయం.

ఇక వస వర ల ర ఉద ాలను ఏ సమయంల గ ం అంట, తత మ నం ా ెప బ న

ా నం ఎప డ య
ె ల సూ ం ం దం? అ చూ ం! ఇందుల ఎ ఆ గ షయ ల క
ఇ ఉ .

య ై ా భవత ా ఃప శ త ా మ ఆ ా దదృ యన కం భవత హః ప శ |

త ా చ ం ఆ నకం దదృ య తపతశ సం ౌ గృ అహ ాత ా ౖ వరం గృ |

మ సలంల ద 'ఏష ా అహ వ యచు కం ఏష ా య యత ృషం' అ పగట వరం

ెల ప అ , ా వరం నల ప అ వ ంచడం త
ే , పగట గం సూర ప న న ాను ా గం
వర ణప న న ాను, “ తం ా అహః ార ణ ా ః" అను ే వ ంప బడ ం . కనుక, పగల
గ ం నట ే సూర ప న న ఉద ాల వర ణ ప న న ా ప ఉద ాల మవరం ా
ప ా ా . అందు వ సూర పరం ా వ ంచడంల "నమ ామ య ర ణ యచ" అ ె ా ర.
'ఉదయ ాల అత నం రకః మః ఉదయ దూర ం ఈషదకః అర ణః" అ ష ంల ఉదయ ాలంల

220
ఎర ా కనబ ే సూర డ మశబ ాచు డ , ఉదయం అయ క కనబ ే సూర డ అర ణ శబ ాచు డ
వ ంపబ ం .

ాబట ఉదయ ాలం ే ఉపల లౖ పగట ాల ఉద ాల మవరం ా ప ా ాయ

ెప బడ ం . మం అత ంత ఆ గ కరమ ద
ౖ ుల మ ాతల ఉన ఉద ాలను ే
మలబదకం ఉండద , మ శ రం ౖ ధ న ాల స త వఅ గం కద ె ా ర . ఈ మధ
పత మ ల మం మంత ల క ధ సు ర. ా న ాలంల వలం ీల
ఆభరణ ల ా సువ ా ధ ంచడ ాక ప ర ష లక క కర ధ అ సం ా రం ే వ
ె లక
బం ారప గ ల క టం ే ార . అందుల అ ాయం సువరంల ా క ి ఉండడ . కనుక, ా వల
ఆ గ ం, సువరంవల శ ర భ ండూ ల ాయ .ే

త ా త వర ం రణ ం ర ం| సువర ఏవ భవ | ( ై. బ .)

పరష డ క సువ ా ధ ం ల , వల మం భ కల ాడవ డ ె ం . ఈ

మ ం ా ాసం సువ ా ారణంల (3-4-12) ం సువర రణం పర ారమ
ర ం ర.

వల ే న ా ాంశం- మంల ఎక వ గ ణం ఉంద , పగట ాలప ఉద ాల మం

వంటవ , ఆ ధం ా ప ా ం ే ఆ ఉద ాల పశసమ లౖనవ ా గప ఉద ాల అహసు
ప ంద , క,కృషప దం ే ా ప ట చందుడ ప ా ంచున , ావ న చంద ప న న
ా యందు ఉద ాల చందు వల ప ా సూ, చందు వల తలం ా ఉంట య ప
ె బ ం . పగట
ా నం కంట ా ా నం తలం స
ే ుం కనుక ధర ాసంల ను, ఆయ దంల ను క ా
ా నం ద
ి ం. ెల ారకట సూ దయ మ ందు లగ గ యల ాలంనుం ా
సూ ా సమయ న ల గ ఘ యలవరక పగల ా లక ి ఆ సమయంల ా నం య
ే వచ
ర దయం అ ధర ాసంల ాతః ా న పకరణంల ెప బ ం .

సర మర ప ాత ా జ ా క | ఇ ద వచ తదహః కృత ా న ౖ వ అ ార
సం ాదకత |

అహఃకృ లక పగటప ట ా న అ ార వ గలద ె ి ,

సూ దయ త ర ం యమ ణస ాత ా నస కథం తదహః యమ ణ య ంగత ేన |

సూ దయ ప ర ం ే న
ి ా నం ా లక ల వసుం ే అన శంకక ఇల
సమ నం ె ా ర.

వసస ఆద త కృత ం త ప శ "ే ఇత పకమ

ఉషః ాలత సం ా చం కృ య రవ | తతః ా నం పక త దన వన ప ర క |

ఉషః ాలమ ర ౖ వ తదహః కృ న ఉషః ాల ా ి తదహరనః ా |

దలగ ద వచనం ేత ా ల దట ల గ ఘ యల , వ ల గ ఘ యల ా
న మ డ ఝమల ా ా ప గణంపబడ న స షం ా ప
ె బ నందున, దట
ా నం య
ే వల ిం ా ఉప ే ం చ కృ ల త ా త ఉషః ాలంల ా నం య
ె ల స షం ా
ెప బ ం . మ ర ం య
ే ప ాణంల క -

221
 సూ దయం వ
ౖ ా న క కమః| అ హరణం ైవకృత వశ ల |ే

అ ప
ె డం త
ే ఉషః ాలం సూ దయ ాలం వంటద , ఉషః ాలం ాక న ా గంల
త (ప ే క ారణం) లక ం ా నం ేయక డద త ర ం. అందువల ా ా సంధ లయందు
మత ా నం య
ే డం య కమ వస వ గహణం క " య తపతశ సం ౌ గృ |
అహ ాత ా ౖ వరం గృ " అ అహ ాత సం ాలంల ంచబ ం . ఈ ప ారం
ా నం క మ ఖ ాలం ెప బ ం .

ఒక ా నం ే షయ , సమయ ఇంత చ ా ? అ ఆ నుక లక ఆశ ర ం

యవచు ా ా నం వలం బ హ ాద బ హ ,అంతర , త ా త క ా రణ
గత సం ా ం ేద ాటయందు శద క ం వ
ే , ఇం ా బ హ ం ా చూ ి ఆ ా క
అవసరమ దం ఇంత ా బ ం ంద ెల సు నగ ను!

అ ం న ం న పశం త| ధనుస హ ా ణ గ ంయ ా ా న |న ం దమ య ం అన ా ష న
ా య | గయ గం ా క ర ా సంస ృత జల శ మజ | ( .సూ)

మ షం- ఒక న ల ా నం ేసూ మ న పశం ించ క డదుట. గయ గం ా

కర ాలను మ తం స ం ా నం య
ే ట. ల కం ా క మనం ఎవ జ
ి డూ ' ర వ ర సం షం ా ఫల ార వ బగం ే ' అ అంట వ న అ
అమ ా ద ే న
ి ట అవ త ం క ! ఇం ే ాదు, ాసం ఇం ా ఎ జ గతల ె ి ం ో చూడం -

ప ం న జలం డ | ఽ ో జలం ప | సృక కృనూ త ీవన ంస ప న |

ా ల న జల డన ేయక డదు ( ాళ డత ఈత టక డదు). వల

టల పమ దం లక వడం దలౖన దృష ప జనం స షం. నదుల ల ప త న . మనక
ా ాహరణం ా పణప ల క కనుక అందుల మ తప ాల డవ క డదు. అందుల
ఉ యక డదు. అ ల న జల ల కలపక డదు. ఈ ల మనం ంట న ప ా వరణ
ర ణ, న జల ల కల ిత దురంధ భ ష వడం వంట ఎ షయ ల దం ఎంత
మ ందు ా ఊ ం కం ా, ై కం ా ఉప గప ేల ఎ సూచన ే ిం ో చూడం ! అం ే
ాదు,

ప మ త ప షం క ా | న ీ | న వసన ా య | (ఆ.ఉ.)

అ ఆర ణ త క పకరణంల , వ ా దన లక ం ా నం ెయ క డద క దం
స షం ా ె ి ం .

ఏ వ ా న, ఆచమ దుల వల దృష ప జనం శ రగత మ న ారణ ా ా, అదృష

ర ప న ధ త మ , అన ా య ాను ానం గ త, ప ణ కర ల య
ే డమందు అ శయ శద
కలగడం వంట ఇతరప జ ల క ెప .

ఉదక మ మ
ై.సం. ఒకటవ ాండంల దర ప రమ స పకరణంల యజమ న ాండల అపః పణయమ ఒక
య ఉం . అందుల 'చమస' అను ర గల ఒక ర ాతల ఉద ాలను ఉం ాట 'ఆ వ య'-

222
స పంల ఉం . 'చమ పః పణయ ' అ . ాట వలన ఉప గ అ
గ ం ఇల ె ం .

ౖ శ మ రభ యజన యజ ే ాయ శదధ ే అపః పణయ శ ా ఆపశ ారభ

యజన యజ |ే ఉభ స వ
ే మను ా ఇ ాయ శదధ ే| ( ై.సం.1-6)

శద లక ం యజం ే యజమ యజ ఎవర శ ించరట. అందు ేత శదను క ంప

ేయ ఉద ాలను యజ క స పంల ఉం ల ంచబ ం . త ా త ఉద ాలను అ క
ల ా దం పశం ిం ం . శద క ా న ం ఇల ప
ె బ ం -

అపః పణయ | శ ా ఆపః| శద ారభ పణయ పచర | అపః పణయ | యజ ా ఆపః| యజ ారభ
పణయ పచర | అపః పణయ | వజ ా ఆపః| అపః పణయ | ఆ ౖర ః| ర ామపహ ై | అపః
పణయ | ఆ ౖ ే ా ం ియం మ| ే ా వ యం
ి మ పణయ పచర | అపః పణయ | ఆ
ౖ సర వ
ే ః| ేవ ఏ ారభ పణయ పచర |

ఉద ాల శద క ం ే అవడంవల శ స ర ాల , యజ ర ర ాలవడం ే యజ
స ర ాల , అ మం ంచబ న ఉద ాల వజ య లవల శత సం ర ాల అవడం ే వజ య ధ
స ర పమ , ా సుల ష మణక ారణం కనుక ా సఘ మ ల , ేవతలక య
ి న ా ల ,
అ యందు సర వ
ే తల ప ం నట ఆ అ ఉద ాలందు ఉన ట దంల మ ట
వ ంపబడడం ే ఉద ాల సర ేవ స ర ాల క దం వ ం ం .

ఆ ౖ శ ం సన మ ప ణ య కర ణ|

అను ాఖ ంతర ఉద ాలక శ జనకత ం ల క ప ిదమ ె ం .

ా ప ా య ా ననరం మ ౖర ల ం జ మనః ప ణ కర సు అ మ ఖం భవ |
( ా. .)

మనక క సూర అర ం ఇ ా ల , వ
ే దర నం య
ే ల ా నం మ ందు కంట,
ా నంతరం శద కలగడం అనుభవంల ఉన ే క ! అందు రయ తలక నప డ మ ందు ా
ాలందు ా నం య
ే డం ర శయ న ేవ దర ప ణ శద కల గ త ం .

శద లక ం యజ ఉపక ఆ యజ ఎవర శ ించర ెల సుక ం. శద

క న య గం అ ే ేవతల మనుష ల క ా సం చూ ి ార , అందువల శద అత ంత
ఆవశ కం అ ెప బ ం . ఈ శదను గ ం ాఠ ాల బ ా వ ంపబ ం . 'త ' అ ప
ె డం ే
ా నంవల ప ణ కర లందు శద కలగడం క ప జనం. ా నంవల శ ా ౖన ప తత
కలగడ ాక ఆచమనం య
ే డంవల ల పల క ప తత కల గ త ంద "అ ా త ంతరత ఏవ
ో భవ " అను ె ం .

రణ వ ా చయః ావ ాః య సుజ తః కశ య ి ంధః| అ ం య గర ం ద ర ా ాన ఆపః

శ భవంత | ( ై.సం.5-6)

ఉద ా మ న వ
ే తల ా! ఐ క ఆమ ి క సుఖపదమ లగ దుర ాక!

య ా ం ాజ వర ణ య మ ే స నృ ే అవపశ జ ం మధు త చ య ః ావ ాః
న ఆపః శ భవంత | ( ై.సం.5-6)

223
 జనుల య ాసం ా ా దుల ఆచ సు ాల అ ప లన స
ే ూ జల ప అ న
వర ణ డ ఉద ాల మధ నుం గ ఢం ా సంచ సుంట డ . అట వంట మధుర రసమ ను
స ంప స
ే ున , స తః ద
ి ం ా ప దులౖన, సర వసుజ అప తతనుం మ క ంచడం
ాప ంప స
ే ున ఉదకమ ల ా! మ క ఐ ామ ి క సుఖకరమ లగ దుర ాక!

య ాం ే ా కృణ భ ం య అంత బహ భవ | య ః పృ ం పయ న ా ాన ఆపః

శ భవంత |

దు ల కంల ఉన ేవతలక అమృతర పంల భ ా య లౖన, అంత మందు వృ ి ా

అ క ర ాల ా ఉన , పంటల పండ అనుక లం ా భ తడ ప త న ర ల న ఓ
ఉదకమ ల ా! మ క ఐ ా ి క సుఖకరమ లగ దుర ాక!

నమచ ా పశ ప వయ తను పస ృశత త చం |స ా ంఅ ం రప ష ో హ

మ వ బల జ ధత| ( ై.సం.5-6)

ఓ ఉద ా మ న ేవతల ా! మంగళపద న దృ ి మమ చూడం . మంగళ

పద న శ రం మమ స ృ ంచం . ల గల వర సు , ఓజసు , బలమ మన గ
సర గ ణ మ క అనుగ ంత ర ాక!

ా ాంశం- ఉద ాల స తః ద
ి ం ా ప దమ లౖ ఇతర లను క ప ంప ే ామర ం
క నవ , ఉద ాల అ ఇ ఉంద , ాట ం ే ా ఐ క ఆమ ి క సుఖ ,
మ ధు ా ఇవ గలవ , ఈ ఉద ాల వ
ే తలక అమృత ా ల , మనక ఓజసు ను, వర సు ను,
ేజసు ను, ే ం య లక ఒక ధ నప ి ఇవ గల ామర ం క నవ ెల సు ద న .

న శబ ర చనం
యదదస ంపయ ర వనద హ |ే త ా న ో మస మ ింధవః| ( ై.సం.5-6)

దు ల కంనుం వసూ ఘ ల ఆఘ తం ( బ
ె , ా ి ), ప ాహ సమయంల ా ాణ ల
ే శబం ప టనట ా ఒక ధ న‘ ’ స
ే ున ౖ ఉద ాల న శబ ాచ మ ల అయ .

య ా దం కృతవత ః త ా న మ ేయం ా ాః ఇ స ందన ల ః| ( ా. )

అను ర చనం ే దం ేసూ ఉండడం వల 'న ' శబ ం , పవ ం ే స వంవల

' ింధన ఇత చ ' ింధుశబ ా లయ .

'అ ' శబ ర చనం

య ే ి వర ణన భ ం సమవలత|త ం ో య స ా అనుస| ( .ై సం.5-6)

ాట అ ప అ న వర ణ ే ింపబ న ౖ మం యమ నం ా నృత ం ేసున

ఉద ాలను చూడ ఇందుడ వ డ ట.

ఆ గ త ః|

ఈ ప ారం ఇందు ే ‘ ందబ న ’ కనుక 'ఆప ' అ వ త షం ా 'ఆ ' అ ర

ం ట.

224
 ' ా ' శబ ర చనం
అప ామ స ందమ అ వరత క | ఇం ో వశ స ా ామ త | ( ై.సం.5-6)

‘అ వరత’- అంట ప జన ా అ ంచక ం పవ సున ఉద ాలను ఇందుడ

వ ం డ ట. ఉద ాల స శ ేత పవ ంచడం ల క ప ిద . ‘ ర పల ర గ ’ అను ల ఉం
క ! ఇందు ే వ ంచబ న ారణం ా ఉద ాలక ‘ ా ’ అ ర సంభ ం ం .

ఉదక శబ ర చనం
ఏ ే అప ష త నమ య వశ |ఉ ష ర త ా దుదకమ చ |ే ( ై.సం.5-6)

‘ఏ ే అప ష ' చ ా పవ సున ఉద ాలను ఇందుడ ా నపరచు డ. ఆ

ఉద ాల అ క ష
ే ల క డ క న వయ . 'ఉ ష ః' అ ఆ ప ార న ే ా క ంవల అ
ఉద ాల అ ిలవబ . ఉద ాల ఔష లను క ఉంట కనుక స సత కల ాడ , స సత
ల ాడ క ప ార దం య ాసం ా ా న, ా ర పం ా సర ా
ారకమవ త ంద -

ఆపశ శ ష ః అప అబ | అన ా షజ |

ఇ త ల ప ా సు . ఉద ాలక ా ారక శ ఉన ట ార జ న న
షయ క దంల త ల ఉదహ సు .

అమృతం ా ఆపః| త ా ద రవ న మ ించ | మర | సర మ య | ( ై.బ .)

అ చయన పకరణంల క ంభ-క ం ష ప న పసంగంల జలమ మ ఇల ెప బ ం .

అమృతం ఉదకజన ం కనుక ఉద ాల అమృత స ర ాల , కనుక 'అత ంత ా ' అన ా
మ ర ం న ా 'అ ర ించ ' అ మ ర బ ారణ సం దకం ే తల ద త ి ే
ప ప ర ఆయ సు ందగలడ . ఇ ే ధం ా ఆర ణ త క పకరణంల -

ఆమయ త| ఆ ౖ షజ | షజ ా ౖ క | సర మ య | ( ై.ఆ.1)

గ ారణ వ ఉద ాల ఇషకలను ఉప నం ే ిన ా ై ప ప ర న ఆయ ాయ
ందగలడ . ఇ ే ర ా శత ారణ ా ే ఉప నం య
ే బ న ఉద ాల వజ య లౖ
శత వ ా ా . ఇం ా “ ేజ ా యశ ా మః బహ వర స ామ స ర ామ త” అను
జ
ే సు , యశసు , బహ వర సు , పణలక ా ిర ప న ఫల క ఈయగలవ
ె ం .

ఈ ప ారం ా ఉదక ామ న ం క మ య ఉదక షం క మ మ వ ంపబ ం .

ఇంతట మ త న ఉద ాలను ా న, ఆచమ ర పం ా ాప ప రం ా
మనలను ప ణ కర లందు త ం ట
ే ట వంట త ౖర ల ం సంభ సుంద స షం. వల ా నం
ేయడం షమ ల
ె ం . ప ిద నదులందు, తమందు, రమందు, గర సం క
ప ే ాలందు ప గహ ధం (దవ ం ఏ సు ాద ధం) ప ద
ి నదులక మ త ప తం.

ప ిద తరగండ ా న ష ఉభయతః ారశతహస త క ప గహ ధః ఇ ాః|

గండ దలౖన నదులక రమందు క ప గహం ధం.

225
 త ధః గం ా షయః త ైవ త కథ |ే

గంగ షయంల తమందు క ప గహ ధమ ెప బ ం .

యత గం ామ ేవః స యంభ శ త వన | ి తంత తం జయం సమ త జన |

ఏక ి ా ార జన ే వ సమం జన | ఇత రం| అత మరణ అ శయః న త ప గహ
రం| (బహ .ప .)

బహ ప ాణంల మ తం గం ా తంల ప గహ ధం లదు. ఇక డ(ఈ తంల ) మరణమందు

క అ శయం ఉం . ౖ షయ ల స ాడ తసూత గంథంల అ మ పకరణంల వ
ే యజన
ష పసంగంల ప
ె బ . అందు ధర ాసంల ా న ల ె సందర ంల త, ౖ క,
ామ ల మ డ ర ాల ప
ె బ ం .

అ ా తసు ప మ రః జ ా హవ ష | ాత ా నం త రంత త ా నం ప రతం|

తత ర మర ాత ా జ ా క |( . )

దలౖన త ల ాతః ా నం ే ి ప దు ై ే ా సం వందన, ప ే క ాయ జప,

అ హ కర లందు అ ా ాజ లడ , అందు ే ాత ా నం ే ి ాల ెప .

ఈ ా ల, ా ీక ాదులవద ఘ ట దుల ే య
ే ా నం ణ ా నమ జలంల ఒ ా
శ రమం త ల మ ా నం ేయడం ార ణ ా నమ "జల వ ాహ ార ణ " ( .సూ),
ఇ ేమఖమ " ా నం త ధం కం ణమ ఖ ప దతః త సు ార ణం మ ఖ ం" అ స ృ
గం ల ెప బ ం . ఇం ా ాత ా నంవల ప ర ాలౖన గ ణ ల సంభ ాయ ప
ె బ ం .

గ ణ దశ ా న పరస ా ో ర పం చ ేజ బలశ చ ఆయ ష మ గ మల ల పత ం
దుస ప ఘ తశ తపశ |

(1)మ న ా శ ా ప ద న ర పం (2) ేజసు అన ా శ ర ాం 3)శ ా

ఒక ధ న ప ి (4)ప ణ క ా ను ా త న ప దత (5)ఆయ ష ా ి (6)ఆ గ ా ి
(7)అల ల పత ం (8)దుస ప జన న అ ష ప రం (9)తపఃఫలం (10) సంపద అన ా,
చ న మరవక ం రణ ే శ అ దశగ ణ ల సంభ ాయ ప
ె బ ం .

ౖన ప
ె బ న గ ణల ామ న ం ా ా ,ీ క ప, తట ాదులందు జల ా నం ే ి
సంభ ా ా న ా నం ే ా ాప దన ప ర కం ా ప ణ షం బ ట ౖ గ ణల క
అ శయం ా సంభ ా . అందు న ా ా న త, ామ ఖ త.

న ం ప ే కశః ా నం భ ో నజ ఫలం| (స ృ )

న ం దమ య ం అన ా ష న ా య | ( .సూ)

న ఉన ట మ ఉదకం ా నం య
ే క డద తమ సూతం. అంట ఆ న
అవమ ం నట అవ త ంద అ ాయం. ట ంట కంట గం ాన దర నం, ా నం అత న త
నవ మ స ృ వచనం ె ం .

ర యం తతః ప ణ ం త గం ా త సర తః| భవ ాః స ా ః య ర స దర |
గం ాయ దర తద త ర ా ౖః పమ చ |ే ా న మ ేణ గం ాయ ం ాపం బహ వ ో ద వం| (స ృ )

226
 ల కంల గర త ంత దర నం వల స ా ల షర ల అ నట ా గం ా దర నం మ తం
వల సర ాప మక డవ డ , గం ా ా నంవల బహ హ ో షంనుం క
మ క డవ డ ె ం , ౖ స ృ . అందు మనం ఎక డ ా నం ే ి గం ాన స ం ల -

గయ గం ా క ర ా సంస ృత జల శ మజ | ( .సూ)

అ తమ సూతం ె ం . గం ా నదు మనం ా నం ే ప ే ాలక ావల ిం ా

ా ం ే మం ల ై . . ఉప షత ల క నబడ త .

ఇమం గం యమ సరస త మ ం సచ పర ియ అ ి య మర ద ృ ే
తసయ శృణ సు మయ | ( ై. ఉ.)

శ ధ ాజ నగర స పంల ఉన ఓ గం ా ే ! ఆ త కమ అ న యమ
ే ! బహ ా ర ౖ న ర ాన గల ఓ సరస ే ! మర ద ృధ మక న న ే ! ఆ య
మక న, త ి మక న, సు మ మక న నదుల క ి ే మనః ప ర కం ా
ప ంపబ న ఈ సు ర పక న మంత ా నవల ింద , క నను ప ంప య
ే
మ ే రబ న ఫల ఇవ ా లనుం ఇప డ ను ా నం ేసున జలమధ
ా ావల ిం ాను, వ క మక స ప గంల స తం ా ఉండవల ిం ాను
ా సు ను, అ ా ం ే ా అ ాయమ ష ార ల సంగహం ా ె ా ర .

వసుతః, ను ఈ మం ల ే ెప బ న, ెప బడ నదుల స ా ర ాలం అక ే

వ ిం ా న ా దుల ే ంత ాలం గడపవల ి ఉ అల వ ించ అసమర డ ౖ గడ
బ వ ల , క పమ ల మ న గ ాట ఉదకం ే ా నం స
ే ూ ఈ మంతం ే గం ా నదులను ార
ప ర కం ా ఆ ం అనుగ ంచవల ిం ా ా సు ను. మ ారనను మ ం మ స ా
ే మ ా ాలను న ంప ేయం . త ా త ను ఈ ధం ా ప త డ ౖ న ,
ప దుడ ౖ న , నను ఆశ ం న వరం క సర ాలను అనుభ ం చ ా
పణల ా ందగ ల నను ఆ ర ంచం . అన ా, ఆ య న అ మన ేవతల "ఇమం
గం " ఇ మం ల ె ి ా నం ే ిన ా ఇందుల ెప బ న ఫల ల ా ిం ట
ే ట
అనుగ ంచమ ే ఆ ధం ా అనుగ ాయ ఆశయం. ఈ ధం ా గం ా ా న ఫల ాల
వ ంచబ .

ఇంతవరక మన రత శ
ే ం కర భ ా పశస నద , ఇక డ ఆచ ం న ప ణ కర ల
పరంపర ా ఉతమ ప ర ా ా ాధ ల అవ య అట వంట ప ణ కర ల న ా నం మ మను
వ ంచ మ ందు ా ఉద ాల గ ణ ాల , ధ శబ ల ర చనం, ా న ల, ాతః ాల
ా న ఫల షమ , ా ీక ప తట ాదుల ా నం ేయడంవల క ప జ ల , ఉదకం ే ిన
ా నం వలన క క, ై క ప జ ల ె ి ఇం ా బహ వధ వంట ో ాలను ౖతం న ంప ే
అదృష ర ప న ప ణ ఫల ప జనం క ాతః ా ఉంద ెప బ ం .

ఆ ప ణ ఫల షం త క ం , ా జ న సం ాదనక ాధన న ే
మ ఉతమ ప ర ా ా ంద ఉప గ పడగలద వ ంపబ ం . ఈ న ా న ఫల
ాలను గ ం ఆచ ంచడం ా సర జనుల త ం ల దపమ ణ ప ర కం ా వ ంపబ ం .

227
 "సం ా నం" అ కంల ప
ె బ న షట ర ల దట న
ై ా నం త ా త సం వందనం
ేయ . కంట మ ందు ా ౖ కంల ెప బడక వస రణ, యజ ప త రణ, ఆసన
యమం క ెప వల ి ఉం . అ ఇల వ ంచ బడ త .

ధర ాస ప ారం వస రణం
ా నంతరం ాసః ప ద |

ఏవం ా తతః ప ా ఆచమ చ య ఉ య ాస ీ ేత ప య చ కర

క ా | (ప.మ .)

సదశమ ఖండం తం ౌతం చ వసం ర దకం లం మ నం చ వర | ( .సూ.)

అంచు క న, మధ ా ల బడనట వంట, ెల ా ఉన ట వంట, భం ా ఉతకబ న

వ ా ధ ం . రక, ల వ ాల న ాట ధ ంచక డదుట. ఇక డ గ ంచద న - మ న
వ ా , రక ల వ ాల న ాట ధ ంచక డద ాస ార ల క ప
ె డ ాదు, రజక ల ా ే
రంగ ప దం య
ే మ క ప
ె ర. ఎందుకంట, " స పల ల న ాసః
పల ల య ః" అ రంగ వ ా దం య
ే క డదు. దం ేయడంల క ా ద
ఉప ంచడం ా రం ా , 'సర వ
ే తం ౖ ాసః" అను వ ా సర వ
ే క న ా
ెప డం ే ా ల మ తం ఉతక క డదు. వసం సర ేవ కం ఎల అవ త ంద శంక కల గ త ం
కనుక అ క వ ంపబడ ం .

అ సూ ా నం ా ా త ానం ితృణ ం ష పఘ త ఆ ం ా న ాం
ే ా త ర ణంఅ ా ాస ఏతత ర ేవత య సః| ( ై.సం)

యజంల యజమ ‘ ాస ా య ’ అను ప ారం యమ ల వస రణ క

ఒక షమ , ఆ వసం త ాలంల ఒ య ఒ అ మన ేవత క ఉం . వసం
య మ ందు నూల చుట ా ే ర మయ డప ర త షం. అందుల నూల ను
చుటడం త ా నం. ాయ వ ే ఎండబటడం ాత ానం. ఆ నూల ను లబటన కరలక
మ య డం . మ ి ఉం న ాలను శల కం ( క ల లక ం ే ాధనం)
మ ంచడం పహరణం. డ ా ప ారం ే న
ి రం ఓతం. పడ గ కల మధ నున లల
అ ా ాల . వ ా అ , ాయ వ , ితృ వ
ే తల , ఓష ేవతల , వ
ే తల , ఆ త వ
ే తల ,
అ మన వ
ే తల ; ఓత లక మధ నున రం ల న త ేవ క నవ ఈ ప ారం ా
సర ేవ క న ‘సదశమఖండం’ ఇ ా ాను ారం అంచు క , అఖండం ా ఉ వ ా
త ి ఆర న
ి , కర క ధ ం క ా రం సంకల ం ేయ ల ాసం.

ా నం కృ ర ా ాసు ణ తం క ర ేయ | ాణ య మ తయం కృ ప నః ా న ద |
(స ృ )

ా నం ే ి త బట మ తప త రనం ే ాణ య మ తయ ే ిమ ా నం ే ి
దుడ ా ా .

బ హ ణస ితం వసం|నృప ే రకమ ల ణం| ీతం ౖశ స దస లం మలవ ష |ే (భృ.స ృ)

228
 బహ ణడ ెల వ ా యడ ఎర వ ా , ౖ డ ీత వ ా ధ ం .
ఉత యం ఆవశ కతను క ర ిం ర .

కరవ మ తరం ాసః పంచ ే కర సు| ా య హమ ష భ ాచమన స | (భృ.స ృ)

ధ యనం, హ మం, నం, జనం, ఆచమనం ఈ అ దు యల తప క ం

ఉత య ధ ం . అల కచ ం (అన ా నుక ా ా ట వడం) ల ాడ వసం
ల ా సమ నమ ప
ె బ ం .

కచ ః అనుత యశ నగ శ అవస ఏవ చ| తం ా రం త కర ననగ ంత |న మ న

వస ా నగ ా ర పటస ృతః నగ సు దగ వస ా నగ సూ తః పటస |

కచ ం ల ాడ , ఉత యం ల ాడ , వ ా ధ ంచ ాడ , మ న వ ా ఆర వ ా
ధ ం ే ాడ , ంత వసం ా ా న వసం ధ ం న ాడ , క టన బటను ధ ం న ాడ రందర
నగ శబం ే వ వహ ంపబడ ర . ఇట వంట ార తకర లక అనర ల ధర ాసం ె ం . ాబట ౖ
ాలను ెల సుక స న వ ాలను ధ ం క ా రంభం ేయ ల ె ి నట ం .

భస రణ
జ హ నం య గః ా యః ితృకర సు| ఊర ప ండ తత ర ం భ ౖ వ భవ | అ
అ ా ాపం మన ాచర | ఊర ప ం ం తః ర |

జపం, నం, హ మం, య గం, ా యం, ితృకర ల ఊర ప ండం (నుదుటన భ )

లక ం ే సర ం ష లమగ న , ఆ ర ను ై , అసు కల ా ై ఊర ప ం ధ
ప త డ ాగలడ ావ న–

జపహ మ న ౖశ ేవ ేవ ర న ా ష
ే నర భస ప ండ రణన సర ం అ యం భవ |

అను స ృ వచన ప ారం ప ండ రణ ే ,ి జప హ మ దుల ే ఆ ఫలం అ య

మవ త ంద ె ం . అన ా జపహ మ న శ
ౖ ేవ వ
ే ర న ాద ా ా ల 'నర భస ' అన ా
ౖ క కర లందు తయ న భ ా ధ జపహ మ దుల అ య న ఫల ఇవ గలవ
ె ం . ావ న భస రణ ే ి ా . భస రణ ేయక డద త ాద, ర ా దులందు అ
వ వస ేసుక , అరం స
ే ు ా . భస రణ ప ండం ా అడం ా మ డ ఖల ా ధ ం . అల
ధ ంచడం ే ేవల మ అ చయన పకరణంల ఇష ప న సందర ంల దూ షల ల ణ ెప
ెప బ ం .

ేవల ం ౖ మ తర ల ణం ే ా ఉ ాదధత అధరల ణ మసు ాయం ామ త

వ ీయ త తర ల ణం త పద వ య వభవ యం ామ త ా ీయ త ధర
ల ణం త పద అసుర ౖన మనుప ా వయ ా ీయ న వ | ( ై.సం.5)

మ డ ఖల క ఉండడం ే వ
ే హ మ ,ఆ హ ంక ౖ గంల ఉం ల , ఇట
ల క న ఇషకలను ఉప నం ే ి ేవతల ప ా నట ా అ ో గంల హ క న
ఇషకలను ఉప నం ే ి అసుర ల ప ాభ ా ం ర ౖ ెప ండడం ే , ఆ దృ ానం
మనక ధర ాస ార ల భ ా మ డ ఖల ా ౖ ాన ధ ం ా త ేవ హ ం
ేవ ా ా రం ం ల ె ా ర గ ం . ఇట అర ాదలను ఆ రం ా ేసుక అ క ధ ా లను

229
స ృ ార ల ం నట ల ఉ హరణ ల . ావ న ౖ ప ండ రణక
మ లమ ర ించబ ం .

యజ ప తం - మ త ం
" ద - ప " అ ర . అంట తం ా నం య
ే ల , ఎప డూ ే ల ఉదకం
ఉం ల , ఎలప డూ యజ ప ధ ం ే ఉం ల అ ర. ా నం సం వందనం ే టప డ
మ తం సుక మ యవ అంట ఏ కర ే ి యజ ప తం ధ ం ే ఆచ ం ల
స ృ దుల ెప . ఆవశ కతను, మ ఈ ధం ా ర ిం ర .

సహ ౖ ే ా ం సు ాణ ంచ యజ పత ౌ ా ాం వయ స రం ల క ా వయ ా మః|
( ై. ా .బ )

వయ వ ఆ పత తం స రం గ ా మః ఇ ే వం య ే ాయజ పవృ ః| త వ అసు ా

అ ి త ైవ అ త యజ పవృ ః వ యజ పత ౌ ీ ా ా ాం| ( ా. )

స రల క ఆ పత ం సం ేవతల యజం ారం ంచ ా, అసుర ల క స రల ా

ం ల క మ యజం ారం ం ర ట.

ేఽసు ా స న హ సహ ౖ ా చర బహ చ ణ తప వ
ౖ ే ాః ేఽసు ా అమ హ న ాజ న
ేప ాభవ ేన స రం ల కమ య పసృ న
ే ౖ యజన ే ాః స రం ల కమ య | అపసృ ే సు ా
ప ా వయ |

అసుర ల యజస హం క న ా ా ీ యపదత అ క ం భ జబలం చ ా

బహ చ ా వ అ దరణ ే ి యజ ఆరం ం ర . ేవతల బహ చర ం యమ
ాల తపసు త
ే యజ ే ార . అసుర ల మ రత ం ే ం ఏ కరవ , ఏ
అకరవ ె య ా అ ా ీ యం ా యజం ే ిస ా ందలక య ర . ేవతల 'పసృత న'
యజం ే స ా ం ర ట. 'అపసృత న' యజం క న ా అసుర ల ప ాభ ా ం ర ట.
అ ే 'పసృత'మంట ఏ ట? 'అపసృత'మంట ఏ టఅ పశ .

పసృ హ ౖ యజ ప యజ ఽపసృ నుప య ంచ బ హ ణ యజ ప త ే యజత

ఏవత |

యజ ప త య కస యజః యంగ ణ ా పసృతః పక ణ వృత ఇత చ |ే యజ ప త

ర తస యజః గ ణ న అపసృత ఇత చ |ే ంచ బ హ ణః యజ ప త య కస య మ ి
అ ే తత ర ం య ాను ాన సమం భవ | ( ా. )

యజ ప తం అను ిం న యజం గ ణ క ంవల 'పసృతమ ' అన ా బ ా జ ంద ,

యజ ప తం లక ం ే న
ి యజం 'అపసృత'మ అన ా య ాసం ా జరగబడలద
ెప బడ ం . అందు ే బ హ ణ డ యజ ప ధ ం అధ యనం ే అ య ాను ానం
సమ నమవ త ం . అందు త
ే బహ ణల ఏ ే ి - ధ యనం ే ి , ే ం , య గం
ే ి , ే ం క 'యజ ప ై వ' యజ ప తం ధ ం ే ేయవల ిం అ ె ి ం . అల ే
అ సగ ణమవ య ెప బ ం .

230
 అందు తమ ల ' ద త యజ ప ' అ తమ యజ ప ధ ం ల ,
' వ ప చ యత రరక ' ( .ధ.సూ) అ ఖ యజ ప ల లక ం ఏ కర ే ి
వ రమవ త ంద ప
ె డం ా యజ ప తం ఆవశ కత మ ంత ా ె ి నట అ ం . ాస ిక,
ట క
ి గం లందు క ఉప త క ప ావం ఇల ే ర.

ఉప త షయః ా ఇత త| ా దప ర | (ప . .జౖ. సూ)

ఉప త రణ షయంల మ ం ా ాసంల 3-4-3 అ కరణంల " ా ాదప ర "

అ సూ ఆలంబన ా స
ే ుక ల మర ే ి ఉప తమ అ , "ఉపవ యం ే
ేవల వ తత ర "ే అ దర ప రమ స కత వ ల ర ం ర.

ఈ ఉప తమ ేవ హ మ ర . అందుక ఇ సుక న ాడ ా ధ యనం

ేయక డద ర . యజ ప త శబం త
ే మ ఖ బహ సూత ెప బడ త న ట ధ ంచ ేఏ
కర ను అను ిం అ వ రమవ త ంద తమ ల ఇల వ ం ర.

ఖః అనుప చ యత త రరకం ా న కం కర ఆసురం భవ | న కమ ి

యజ ప న
ే ితః దత మ మృతః సూకర ం వజ | ాయస వ ర ం న క చన
ఉద తస సకృదుదరణన ాయ భ | ( .ధ. సూ ...........)

ఖ యజ ప ల లక ం ఏ కర ను ఆచ ం అ వ రమవ త ంద , అసుర ియ
మవ త ంద ెప బడ ం . అందువల ఒక యజ ప తం లక ం ఉ ం ద ,
మరణ నంతరం దజన ను ందున ంద ా సూ ం " ాయస వ ర ం" అను వచనం ేత
యజ ప ప తమ శ రం ౖ ధ ం ల ె ం .' ద ' " త యజ వ " అను వచనం ే
యజ ప పర ారం ా ా ిసున ట అం క ం , ప ర ప ప ారం-

కర మ ే యజ ప త తస క ా ర కర ణః న ౖగ ణ ం ా రం చ ాయ త | సర క ా ర
ి త కర ణః ౖగ ణ ం త ాయ తం చ| ( ా ఖ )

వల ే న ేమంట కర మధ ల యజ ప తం నష ే ఆ యజ ప తం ప ర ార ా
క ా రం ాదు అ ా మతం ప ారం యజ ప తం భష న ా ే అనుస ంచబ ే కర క ౖగ ణ ం
లద , ా ర ాయ తం మ త అవసరమ ప
ె వల ి వసుం . ా ి ంతమత ప ారం భష
యజ ప తం కల ాడ ే ిన కర గ ణ మవ త ంద , కర మధ ల యజ ప తం భష ే
త ాయ తం అవసరమ ెల ం . అందు తమ ల " క చన ఉద తస సకృదుదరణన
ాయ ర " అ యజ ప ధ ంచ ాడ ాయ తం స
ే ు వల న
ి ి వసుంద
ెల ం . వల ే న ే ట అన ా, బహ సూత ర ప న యజ ప తం సర ధ ం ల ,
యమ అ ెల ం .

"ఉపవ య ే వ
ే ల వ తత ర "ే అను మ ం ా ాస షయ ాక ం ే ంచబ న
మ ఖ యజ ప తమ , లక ా సమ (వ ా యజ ప తం ా ధ ంచడమ )? కత రమ లక
పర ారమ అ ల రణ ే ి దర ప రమ స పకరణంల ఉన 'ఉపవ య 'ే అను ే
ా స యమం ంచబడ ంద ర ం ర. ా అదం ా య
ీ ఫ ల, ామ ను లక
అరం ా ష షల ఉంద - మనం ఎ యజ ప ల ధ ం , ఎందుక ధ ం , ఏ ధ న

231
 ా ణం ేయబ ఉం అ షయ ల స షం ా ె యడం లద సరళం ా మ ంత
వ ంపబడ ం .

ద ణం బ హ మ దర ేవ ధ ే సవ – యజ ప త | ( ై. ా. ా .బ .)

అను "క భజ ందక , ఎడమ భ జ న

ౖ ఉం ల
ే సవ ం ా ధ ంచడం
యజ ప తమ " ర ం ం . ఈ ల ప
ె బ న యజ ప తం బహ సూతమ , ా
ాత కమ అ ంచవల ి ఉం . ఏద యజ ప తం ా ధ ంచడం ం ంట
సమ న . యజ ప త స ర పం ండ ల ెప బ ం . 1. నవతంత క, సూ త క బహ గం
క న మ ఖ యజ ప తం 2. ‘ త మ తరం ా ర ం' అ ఆ. ధ. సూతం ె ి నట , కట క న
వసం ాక, న
ౖ ధ ం ే వసం ం ో ధ న యజ ప తం.

ఒ సూ మ ే ి గల మ డ సూ ల , తం గల ఉం ే మఖ
యజ ప తం. ' ద త యజ ప ' అను స ృ వచనం ప ారం ఉపనయనం అ న బ హ ణ,
య, ౖ ల ై వ క ల తంధ ం ల ె ం .

ా ా సమ ప తం ా ప ర వృతం వృ |

ఇ వచ ల ే ార ం (ప ) తయ ర య
ే బ న యజ ప బహ ణడ
( పడ) ధ ం ల "స ా దం ాత భష కట శ
ే ధృ మ రః" అ , యజ ప తం ఎప డూ
ఎడమభ జం నుం ందక జ రక డద , కటప శ
ే ంల ల డ ల ధ ంచ ాద , అల ధ ,
"ఏకవసం త తం ై ి ే చ వర " (స ృ చం క) అ ె ి నట ఏకవసం ధ ం నట
అవ త ంద ావ న ైవ, ి కర లక అనర డ ల
ె ం . త ం ధ ం ే కట క న వసం ాక
ౖన మ వసం ధ ం ల , అ ం ో ధ న యజ ప తమ , " త ా దన వ యజ ప
భ ం త" (ఆ.ధ.సూ.2-19-2) అను సూతం ే ఉప వ ా యజ ప తం ా ధ ం భ ం ల ె ం .

ఇం ే ాదు, "ఉ ాస గ ర ణ ం వృ మ ం హ జప కర ణ జ ఆచమ

ా చ యజ ప తః ా " (ఆ.ధ.సూ.1-15-1) ప ారం గ ర వ ల, వృదుల, అ థుల ా
సమయంల , హ మ సమయంల , జప, జన, ఆచమన సమయ ల యజ ప తం తప స ా
ఉం ల ం .

ఈ సూత ా ఖ ల ' ా స షః యజ ప తం' అ , “సహ ౖ ే ా ం సు ాణ ం చ” అ

ాఠక ా ఖ ల ను ా ాత కమ ె ా ర. ఇ ే ర ా ా త ాఠకంల బ హ ణంల
"యజ ప తం కృ ో ాత| న | నమ" అ ాఖల క ా ేవ తమ డ
తన వ ా యజ ప తం ా ధ ం భ ద ఒక దండం(కర)వల ప నమస ం ెన వ ం ర.
బట అ ప చర ల ా ాత క న ఉప ధ ం ల ెల ం . ఇట వంట ం ో
ధ న యజ ప తం యలందు మ త ఆవశ కమ మత గమ ంచవలను.

మ ఖ యజ ప ల ఏ ఆశమ ెం న ార ఎవ వర ఎ ఉప ల ధ ం ల
చూ -

వట క మ ప తం, గృహ ారణ ా ి ,వ ా తృ యమ త ా | ( .ధ.సూ.)

232
 ఉప త (బహ ) ఒక యజ ప తమ , గృహసునక ండ యజ ప ల , ౖ వసం
(ఉత యం) ల సంద ా ల సం గృహసుల మ ో యజ ప ధ ం ల ె ం . అ ే ౖ
ఉత యం ఉంట మ ో సూ వ లయ వచు అ ,మ ో సూతం ఉంట ఉత య వ లయ
వచు అ శంక కల గ త ం . " త మ తరం ాసః" అనడం ే తమ ఉత య ధ ం ల
పమ దవ ాత ఉత యం ల సంద ా ల సం ప మ యం ా మ ో సూ ధ ం ల
ెప బ ం . తపరం ా ఉ హరణను చూ -ప శమ హ సు సం హ లను ( )
సం ా ం ల ఆ దవ ం ొ రక , ొ న దవ ం నష హ లక ప ా ార
ీ క ం ల అ ర. ా ఈప ా మఖ న హ ల ొ ే ార
వద ట హ ల ీ క ం ల ె ి న ధం ా వస ప ర పం ా సూతమ , ఉత య
మ తం వ టక డదు అ ర.

అం ే ాదు, ఇక డ వసప ర పం ా ప
ె బ న సూతం ఏ ో ఒక కర స ీ క ంపబడ
లదు. సర కర ల సం ీ క ంపబ ం కనుక అ కర ల ౖ వసం లక వడం అ కనుక ఉత యం
ప ా ధ ం న సూ వ ట క డద , సూతం ఉం క !అ ఉత య వదలక డద
ె ా ర.

ఇంత ెప ారణం స వసుడ అ ఉం ల ాస హృదయం.

ఏక వ న భ ం య న క ా ేవ ర న | ర జ న క ా వ
ే ం ో నరః| హ
ే ార సు య ా చమ త |(స ృ )

ౖకవసః పవ త జ ాచ జ |

ఇ వచ ల అ ో ాన ధ ం న వసం ాక మ వ ా ఉప ాన ధ ంచ ే జప,
హ మ, ేవ ర నల ఏ ేయ ాద ప
ె . అ ే బహ క అ ా ( ంక
చ ా )వ ా ా , ౖన ధ ంచక ేప ామ సూ ధ ం ల అ శంకక బహ
పకరణంల ఆపసంబ ల సమ నం ె ా ర.

యజ ప వసః య వసః త అన త ణ వ ణ యజ ప తవ ేకం ర |(ఆ.ధ.సూ)

అను సూతం ే బహ ండ వ ాల కల ా ై ే ం ో వ ా యజ ప తంల ధ ం ల ,

అల ాక ే "అ ో త క వసః" ఒక వసం కల ా ే అవ డ క ె ా ర . బహ ఒక
యజ ప తం ధ ం ౖవ ా క ధ ం ల ె ా ర.

త తస యవ ా ం ార త య ం సర ా రణ న అ ి ా సూతమ ప |

అ సూతం ే యం వసం లక ే ానంల ధ ం న సూత స త ంద ర.

ా "ఏకవసస త ేక ే న వసం న ార ం" అ కట క న వ ా ంత గం ౖన ధ ం
వసుడ ాక డద ర. వల ల కంల ప ి లౖన బహ సూ త క యజ ప లను ం ంట
ధ సూ గృహసు ౖ వ ా క ధ ం ల , ఒకప డ అ లక త ం ే అ మ డవ
యజ ప క ధ ం ల ర . సంప యం క ఇల ఉం . బహ మ తం మ
యజ ప త రణ ప
ె బడలదు.

233
 యజ ప త రణ సంధర ంల వస రణ ఎందుక శం ంచవచు ! వస ప ాక ఒక
యజ ప తం ప
ె బడడం వల ఈ పసంగంల అ క ెప వల ి వ ం .

యజ ప త రణవల ప జనం?
యజ ప తం లక ం అను ిం న ఏ కర అ వ రమవ త ంద ాసం ప
ె డం వల
అట వంట య
ౖ ర ం (వ రమ ప ి ) లక వడం ఒక ప జన ే ‘ఉపవ య ే ేవల వ
తత ర ’ే అ ఉవ తం ఒక ా సమ ర ం అ క ట ఉప త శబం ే సూ త క
(మ ఖ ) యజ ప తం క ెప బడం వల రణ ే ' ేవ హ ం' కల ాడ అవడం మ
ప జనం అ ర.

యజ ప తంల అ తంత వ లక ( గ లక ) అ మన ేవతల ర

ెప బడ త ర.

పథమసు ఓం ారః ఽ ః తృ గ ైవత ః చత ాయ ేవ కః పంచమః ితృ ైవత ః షషః

ాజ పత ః సప ష ైవత ః అషమ ర ః సర ైవ నవమః|

ఓం ారమ , అ , గ ేవత, ాయ వ
ే డ, ితృ ేవతల , పజ ప , ష వ , సూర డ ,
సర ేవతల - ఇల వర స ా తంత వ లక అ మన ేవతల ఉ ర ెప డం ా
యజ ప తం సర ేవ కమ ల
ె ం .

యజ ప త రణ మంతం
యజ ప తం పరమం ప తం పజ ప ేర త హజం ప ర ా | ఆయ ష మ యం ప మ ఞ భం
యజ ప తం బలమసు ేజః| (బ.ఉ.)

యజ ర ధ ంచబ న, లక పజ ప ే ధ ంచబ న, పరమం-ఉపనయన సం ా రం ా

ధయ అరత క సున , ధ ం న ా ప తం య
ే నట, బహ ేవ సృ ా రంభం
నుం అ ంటకంట మ ందు ా ఉన ట వంట ఏ బహ సూతం ఉం ో , ఆ బహ సూతం ఆయ సు
ఇ ే , ష న , ర ల న , ధ ా ను ాన ామర ం కల , జ
ే సు ను ఇ ే అగ ాక! అ
యజ ప త అ మ న వ
ే తను ా ంచడంవల ఈ ఫలం మనక ి ంచడం యజ ప త రణక పరమ
ప జనం.

ఈ ప ారం ఇంత ా న త గల, ఆవశ క న యజ ప ధ ం న ా ై " ిరమ ః

ా ఖస ీఠ ఉప శ ా ౌహ చ ప ళ ా " ( .ధ.సూ.) ప ారం ిర న మనసు
కల ా ,ై త ర మ ఖం ా సమమ న ఠ
ీ ం ౖ క ర ా లను హ ాలను ప ళన స
ే ుక ,
ప ాణ చమ స ృ చమ ే ి సం కర (సం వందనం) ఆరం ం .

సం వందనం - ఆవశ కత
, స ృత ల ే ంపబ న కర ల 1. త మ ల 2. ౖ కమ ల 3. ామ మ ల అ
మ డ ల.

ఏ య
ే క ే పత ాయం వసుం ో , ఏ ప క న ( ర -మ మ ెప డం)
'య వ వ' ఇ ప ల క న ా ాల ే ంపబ అ త మ ల . "య వ వ

234
మ హ తం హ ", “య వ వం దర ప రమ ా ం యజత”, "వస వస జ ా యజత"
ఇ ా ాల ే ంపబ న అ హ త, దర ప రమ స జ మ తకర ల ల. త ం,
అన ా అ ేయ ల ప
ె బ నప డల ( ెప బ న /ప ం/మ సం/సంవత రం) ేయ న
త కర ల .

అహరహస ం మ ా ీత ర ః ాయం ాతరత ఊర ంతండ లౖర ౖ ా హ య | (ఆ.గృ.సూ.)

"య వ వం ఔ ాసన హ ా "ఇ సంకల ా ాల ే ంపబ న సం వందన,

ఔ ాస ా రకర ల తమల ర ం ర . అందుల ే సం వందన కర . ఇ య
ే ే ఏ
ా ర త కర లక అ ారం లదు కనుక ఇ అత ంత ప న న త కర . ఇ య
ే క ే
పత ాయ మ ో ాల సంభ ాయ స ృత ల ెప .

సం నన జ సం ను ా ి | వమ భ చూ దః మృతః ా జ య |ే ( .స ృ)

ఉప ష సం ం న సం ం నప ా ంనప మ వజ ే దు ాత నః సం నరకం
ధువ |

ఇ అ క వచ ల సంధ ెల సు ార , ా, ాయం ాల ల సంధ ఉ ా ించ

ార ం న ాలంల దు సమ నం ా ప గణంపబడ త , జ ంతరంల చ న జన ను
ందు ర , కట క న నర ాలను ందు ర ె ం .

సం ఽ త మనరస ర కర సు| యదన త ర ే కర న తస ఫల గ | నత

కర ే యత ం ధర ా జ తమః| య సం పణ ం సయ నర ాయ త |

ఇ వచ ల సం వందనం ేయ ే ఏ కర క అ ా ాలడ , అ ారం లక ం

ే ిన కర ఫల వ ద దలగ ాలను ప
ె . ట ంటవల సం వందనం తప క ం
ేయ ల స షం.

సం శబ రం
సం య ః వందన సం వందన |

అహ ాతస యస ం ః సూర న త వ తః ాతస ం సమ ఖ మ సత ద ః|

సూర డ , న ల ల అహ ాత ల సం ాలం సం ాలం. సం శబం ప ే క న

ాల సూ ం ే ాల ాచక , ఆ ాలంల ఉ ా ింపద న వ
ే త సం శబం ే ెప బడ ం .
సం ేవత ఉ ాసన క న ఆచమ య కల పం సం వందనం. పరంపర ా సం శబం
కర పరం ా ప ంపబడ ం .

సం ౌభ ా సం ఇ | సం ౌ సం మ ా ీత|

ఉ ా సం యం ాయ వసస చ వ సం ం త ా త వద మ ిణః|

అహ ాత ల సం ాలంల సం వ
ే తను ఉ ా ిసూ ే య కల పం సంధ అ ా ాంశం.
ఈ ఉ ా ించబ ే సం వ
ే త ఎవర ? అ పశ క -

య సం య జగత ఃమయ ష ఈశ వల శ ః తత తయ సమ ద ా ర
మండల గ ం ా ం ౖ జ దు ధః|

235
 ఇ వచ ల ే అర ంబం ా కనబడ త న , ఆ త డ ల
ి వబడ త న పరబహ
స ర ప న, ాయ శబం ే ప
ె బడ త న చ ( శ ) సం ేవత. అట వంట ేవత
సూ “సం ౌ భ ా సం ” అ వ త ే సం ాలంల ఆచమనం నుం అ ాదన వరక
ేయబడ య కల పం సం శబ రం. ఈ సంధ మ డ ల-

సం తయం చ కరవ ం జ త స | ాయ మప ా ా మధ | సరస చ

ాయ ౖవ సం స ృ |

ాతః ాల, మ హ ాల, ాయం ాల ల య కమం ా ాయ ా, ా ా, సరస ా

ఉ ా ింపద నద ెప బ ం . ఇక డ ఉ ాసన అన ా అ నం.

ఉద న మసంయంత మ త మ య కర బహ ణ సకలం భదమ |ే అ ా ా

బ బ వస బ య ఏవం ద| ( ై.ఆ.2)

ఇందుల ెప బ న ాణ య మ కర స
ే ూ ఆ త బహ ా సూ సం కల ా
అను ిం ే ప ర ష డ సర యసు లను ందగలడ , య ో క న నం ే ంతఃకరణ ై
బహ ా ా ందగలడ సం ష ంల ను, ప ాశర మ ధ యంల ను వ ం ర.
బహ ా రం అంట, అంతక మ ందు క ను బ అ ఉ అజ నం వడ భమ
ఉం , ా ానంతరం వడ భమ బహ ా ందడ అ వ ం ర.అ అంతక
మ ందు ఉన ేక , త ావ ం ే ట, స ర ా నువ ందడమ అంట ఏ ట ? అంట –

దశమస ఇ వ |

అ ఉ హరణ ె ా ర . ఓ ప మం న టర ట. అందర టక మనమందరమ

జ గత ా టవ మ ల అ ప ాడూ లక సు డట. ల మం ే వ ే రట. ఇల
ప మం లక ట మ ండ గ వసు ర ట. అ ! ఒకడ త ి య ే అ అందర
ఏడ సూ ఉ రట. ఆ ల ళ యన వ , ఏ ం ? ఎందుక ఏడ సు ర అంట, ఇల ప
మం న టం. ఇప డ మ ండ గ ర ఉ ం అ రట. ఆయన లక ట, ప మం
ఉ రయ ఏడవకం అ డట. ఇ వరక తమ మ లక ట వడంల , ఆ లక టన ాడ
తన ను లక ట వడం మ య డ ట. ఆ వ యన “దశమస ం” నయ ప ో ా
అ సత ం ె ా డ ట. ఇక డ అంతక మ ం ల ాడ ఎవడూ ాలదు. ఉన ా గ ం ర
ే .

ఇ ే ప ారం ా బహ ా రమంట, అంతక మ ం ే ఉన బహ స ర ా య రం ా

గ ంచడం అ వ ం ర . ఈ ప ారం ఉతమ న ఫల ల కనుక ాతర ధ ం న ాయం ాల
సమయ ల మ ంట ను సం ో ాసన అను ించద నద ెప డ న .

సం వంద సమయ ల ?
ఉతమ సూర స మ అను త ర ా| అధమ ర ాయం సం మ |

సం ాలం మ ఖ , మధ , ణమ ల ల క ఉం . సూర ంబం ఉండ ా, అన ా

అ ాసమయ సమయంల ాయం సంధ రం ం ేయడం మ ఖ ప ం. అన ా న దయం అ
ా ాయ జపం ే ి “ఇమం వర ణ” అ మంతం సూర ఉప ానం ే ి సంధ ను ప
ేయడం మ ఖ ప మ అరం.

236
 సూర డ అస ం న ిమ ట ఆరం ం ేయటం మధ మ ప ం “ మ హ రః ప ో షః ా
వసం గ ే స ” అను వచనం ప ారం సూ ా సమయం నుం మ డ మహ ాల (ఆర
ఘ యల) ాలం ప ో ష ాలమ ప
ె బడడం ే న దయం అయ క ఆ ాలంల య
ె డం ణ ప ం.
ఇ ాయం ాల సం షయం. ఇక ాతః, సం ాల షయం.

ఉతమ ర మధ మ ల ప ర ా| అధమ సూర స ాతస ం మ |

“ ా ఖ ిష ఆసూర దర ా ం జ ” ( .ధ.సూ) అను తమ వచ ను ారం

న ల ఉండ ా ారం ం అర ప న క త ర మ ఖం ా లబ సూ దయం వరక ాయ
జపం ే న
ి త ా త “ తస చరణ ధృతః” అను మంతం ే సూ ప ానం ే ి సం వందనం
ప య
ే డం మ ఖ (ఉతమ) ప ం.

న ల అస ం క ఆరం ం య
ే డం మధ మం. “మ హ ర తయం ాతః” అను
వచ ను ారం సూ దయం అయ క ఆర ఘ యల వరక ాతః ాలం ా ెప బడ ం కనుక ఆ
ాలంల ేయడం ణ(మ ో ) ప ం.

బ ా ప ా ల చన ే ి చూ “అశక షయంల ” ాతః ాలం ఆర ఘ యల వరక ,

ాయం ాలం ఆర ఘ యల వరక క మఖ ప ం ా ప
ె బడ ం . ఇక డ అశక డ అ
ెప బడ గ ర ంచు ా .

మఖ ాల య వశ ం కర కర ం న శక |ే ణ ాల ి కరవ ం ణ ప త ఈదృ మతః|

అనడం ే అశక “మతః ఈదృశః”- అశక ణ ాలం క మఖ ాలమ వం.

క ా ణ పమ దకృ |ౖ శర ా ః పథ ా ే క ాధ కమం|

ారణ ంత ాల ే ణ ాలం క ట ే ాతస ంధ ను ాయం ాలంవరక ాయ త

ప ర కం ా ా క పథమ ాదంల య
ే వచ ెప బడ ం . ా పథమ ాదం క
అ క కర ల పం అ క ె ి ం . అంట ఆ కర ేయనట లక. ల కంల క అం ే క !
తన ా ా లయ సమయ . ం ెం ఆలస ం అ క స ెప క , మ ందు ా
ెప క జరవ వచు ను. ఇం ా ారణ ంత ాలవల ఇం ా ఆలస ా ా లయం ర
ె ఉం ే ల ా
, స న ారణ ల ంట ప
ె క ‘లట మ ర ’ సంతకం య
ే వచు . మ ా ా లయం మ ాక
ళ డం క దరదు క ! అ ే ధం ా మ ఖ , మధ మ, ణ ాల ల అ సం వందనం య
ె ల
త ర ం. ణ ాలం క ట ేఆ కర ల ిం నట ల ం మ ా డ కర ల ాయ తం,
దశ ాణ య మం దలౖన ేసుక త కర ను ఆరం ం .

మఖ ాలం అ క ాహ త ల క న (ఓం భ ః, ఓం భ వః...బహ

భ ర వసు వ వరక ), ాయ మంతం అర ప ా , “ ాణ య మ తయం ాఠః” అను
వచ ల ే మ డ ాణ య మ ల ఆచ ంచడం ఈ ండ ాయ ల జంట ా ఆచ ం ల
సుదర ర ల ె ా ర.

‘ఆచమనం జన ల పః ాణ య మశ ’ అ ఆ కర ే ఆచమన౦ ేయడం, ా ర౦,

ాణ య మ ల ఆచ ం ల , మ ం ా ాసంల “ ోష ా ా ం ాయ సమ చ ర ”
అను జౖ సూత ప ారం ర ం ర.

237
 మ క సంధ క మ హ ం మ డ ఘ యల ాలం మ ఖ ాలం. “అధ రయ మ
మ ాయం సం మ ష ”ే అను వచ ను ారం మ క సంధ క మ హ ం ఒక
అరయ మం త ా త ాయం ాలం వరక ణ ాలం ా ెప బ ం .

ాతస ౦ధ క మ క సంధ క క ణ ాలం క ట ే ఇంతక మ ందు

ె ి నట ా ాయం ాలం దట ాదం వరక ాతర ధ ం న సంధ లను ాయ త ప ర కం ా
ేయవచు . ఈ ప ారం ఉషః ాలం నుం సూ దయం వరక మఖ ాలం ా ె ి “ఆసంగవం
ాతస ౦ యః ణ ాలః ఆప ో ానం చ ాయం సం య ణః” అ సంగవ ాలం వరక
ాతస ౦ధ క ణప మ ె ా ర.

న ాతర ప ో షశ సం ాల ఽ పద |ే మ ఖ కల ను కల శ సర శ సర ి న ర ణ స ృతః| (వృద

మనుః)

ాతశ బ ాచ న, ప ో ష శబ ాచ న ాలంల ే ి ాల కమణం అ నట ాదు.

సర కర లందు అవ ా ాలను బట, శ ాఽశక ప లను బట మ ఖ కల ం, అనుకల ం ెప బడ
త . ఇక డ మ షం క ెప బ ం .

ాతస ౦ ంసన ం మధ మం ా న కర ణ| ా ంప మ ం సం మ ా ీత య ః|

న ల క న ాలంల ఆరం ం ాతస ౦ధ ను య

ే డం మ ఖ ా అల
ేయలక ే మ క ా నంతరం ేయడం మధ మ ప మ ె ా ర . ఈ ప ారం ా
మహర ల మన ామ ా గ ం ఎల త కర అ న సం వందనం మ నక ం
ఉండ అ క ప లను ె ా ర . అం ే ాదు ఉ ద ో షం కల ా ై ా వర స ా ఏడ ల
సం వంద మ మ ఉపనయనం ేసు ాల ర.

స౦ కమణ౦ యస సప ాతమ చు త | ఉన త ో ష య ఽ ి ప నస ౦ ా ర మర |

ఇంత ా ప
ె డం సం వంద ఉన ామ ఖ ం స షమవ ం . తదుప సం
వంద “ఇ కరవ రః” అన ా సం వందనం య
ే వల న
ి ప ార షం క
వ ంచబ ం .

సం వందన నం - సంకల ం
సం ౌ సం మ ా ీత స ద ే ర | (య .వ.స ృ.)

"సం తయం త కరవ ం జ త స "

అ ా ాల ే డ ాతః, ాయం సం ాల ల ను, మ హ ం తం మ డ

ాల ల ను సం ో ాసన ెయ ల మం ే ెల సుక ం.

ై ే సం ేహః ాతః ాల ద న వనం తం సం కర సు, ఏక ా ం ౌ సకృ త రణ ౖవ

ా ార ి ఃే వృ ౌ ర ప గ ణ ను న
ే ప వృ ేర య సం ేహః|

ఒ ండ థుల వ నప డ ఏ ె ి సంకల ం య
ే ల సం హ
ే ం కల గ త ం .
సంకల మన లదు.

న చ ాదం న త నం న హ న జపస | న ా ఫలం తస సంకల ర తం య |

238
 ాదం, నం, హ మం, జపం సంకల ర తం ా ే ాటవల ఫ తం ఉండద అరం. ాబట
సంవత ర, ఆయన, ర త , మ స, ప , థుల క న సంకల ం ే కర ను ఆరం ం . ఒ ా
నుకట ే ం ో నక వృ ప ంల ఉంట మ అ ే ె ి సంకల ం ే ఒ ల
ండ ార సంధ ను ఆచ ం నట అవ త ంద శంక. ా మనం ే సం కర క ఆయ
ాతః ాల ల ఉం ే తమ , లక థుల క న ాలం తమ అ మ సం ేహం.

తం ాలమ య క ా ను ాన గ | ధసు వృ ాలమ త మ |ే

లక ాలం మ ఖ ం. ా త న కర లక మ ఖ ం. అను ాన గత
థుల ఉం . అ ే థులక ప జ త అ ప
ె బడ ం .

త న కర ల చ ంచ సంకల ం య
ే ా , "న సు ాం ిబ , న కలంజం
భ " ఇ వచ ల ే ంపబ న ాట అన ా సు ా ానం నుం వృ , కలంజ భ ణం
నుం వృ సంకల ం , ప లదు క !

ాలమ త ర ర |ే అత ాల ౖ వ తత | ను న
ే ౖ కం ా న సం కం
కరవ |

ాల ఆశ ంచుక ఉంట ం ా , ాలం ఆశ ంచదు. అందు ా నసం

కర లక ాత ా ాల తం.

ఉషః ాలత సం ా చం కృ య రవ | తతః ా నం పక త దంత వన ప ర క | (ద.స ృ)

బహ ౖవర ాక | తృ యం రజ ాహ ః త ా ఆద న చత షయ ం తదు సం ే
వ ాద ంత సం ే ( ాలమ ధ యం)

ా ల దట ల గ ఘ యలవరక ఉం ే ాలం పగటల , ా వ ాలంల లగ

ఘ యల ాబ పగటల ేర . ఉషః ాలం ా ా ధులను ర ంచుక ా
త కర ల ఆచ ం . ఆ ఉషః ాల క పగటల గం ా గ ం . అందు సూ దయ
మ ందు ా ఆరం ం ే ా నసం దులక

యం ం సమను ాప ఉదయం య స రః| ా స కల జయ ధ యన కర సు|

ే ష మధ ం న కృ ే ష బహ యజ ష ాయం ాల కృ ే ష సం హ ష ి ఔద
వ ా |

సూర డ ఉద సున సమయంల ఉన ే ఆ ట మధ ం న, ాయం న త కర లందు

క గ ం . ా ఆ న వ ే మ సంబంధ న త
ి ృ ా దుల , వ దులక ,
జనన మరణ దులక క (ఆ కర ే సమయంల ఉన ) గ ం .

"నను ప ర ి వ య ర ాత ి న ి వ ౖవ ః గృ ా ఏక ౖ వ కర ణః
ఆవృ ప ే అత న తం ంత ాత ా ాలస తత ం వృ ేః ౖ ా వృ ః
వ| య వస వస జ ా యజత| ఇ ప య ప వసంతం జ మస ఆవృ ేః
త | అతః తత వస పయ క ాత ా ాలస న ాల ద ి ే క ే స కర ో

239
 మప గ దః య క ఏవ| స సూ దయ త రం మహ ర మహ ాత క ాల
య ర ర ే ా ః ఔద క కృ ే ష ా | తతః తత లయ ర ే ా |

వృ ఉన ప డ మ ందు ఏ ె ి కర చ ం ే మర సట క మ
ఆ ె ి కర ను ఆచ ఒ కర ండ ార ే ినటవ త ంద శం ం , ఇక డ తం
ాదు ాత ా ాలం తం. మ ందు ఉదయం ఉన ాలం, ఆ ఉదయం ఉన ాలం ర
ర ాన, ఇం ా సం కర లక ాత ా ాల తం కనుక, ప వసంత ాలంల ను అను ిం ే
జ మ దులల ా ఆవృ (మ ేయడమ ) శంక లక ం సం వంద కర ల ఆచ ం
రవలను అ , ాసం ె ం . యంల ండ , మ డ మ హ ాల వరక ాతః ాల ,
మ హ ం ల ాయత తత ల గ ం .

ై ధ ం సంభ ం నప డ సంకల సంకటం ఏర డ త ం కనుక ఆ సంకట వృ

సం పమ ణం ఇంత ప లం ా వ ంచడ ం .

ఆచమన ప ారం
యః య ం క ర ే అ చ వ ికః|భవ వృ తస య స ా నఽసంశయః|

అ వచనం ఆచమన౦ ేయక ం ే ిన యల ష లమవ య ప

ె డం ఆ వచ
గ ం ాయడం అవసర వ ంచబడ ం . ఆచమ ల మ డ ల -(1) చమన౦ (2)
ా ాచమన౦ (3) ప ాణ చమనం, అ .

సన ా౦ ః బ సన ఏవ ా| న ప ా త ా ో ాబ ాను క ి ా|

ఆచమన౦ ే టప డ ఆసనం ౖ క ర ా ల ల ౖ ఉం . నడ మ క ాళ క
క ి వసం క క డదు. ాళ చుక ాళ ల పలక త
ే లను ఉం ా ఆచమనం
ేయ ాద ఆచమన యమం ప
ె బ ం .

(1 ) చమన౦

ే ా ః ా ై ి ః ీ ం ః నవ ః స ృ |సప ా హృ సంయ ా ాయ ప ాశరః (ప.స ృ)

తత త ర ణ ం| భ వ
ే స మ | నః ప దయ (కృ.య.4వ ాం)

అను ఈ మ డ ా ల వ మ డ మ ర ఆచమన౦ య
ె . “ఆ ా ”
మం ల త
ే ను ‘ఓం భ ః’ ఇ సప ా హృత ల ేతను ాయ మంతం క మ డ ా ల
ేతను ‘ఓమ జ ’ మంత ాల నూ హ ాల , ా ల , ఇం య లను స ృ ం .

(2) స ృ చమన౦

ా | ః ప మృజ సకృదుపస ృశ | యత వ ం ాణం ా ౌ త రః చ ి ి ేఅ ప

ఉపస ృ |

అ స ం సమంతకం ా మ డ ార ఆచమన౦ ే ి ండ దవ ండ ార క నుం

ఎడమ ా త మ ఒక ా స ృ ం అ ే ప ారం ఎడమ ే ా లను ం రసు ను,
కళను, మ క ను, ెవ లను స ృ ం ఉదకం హస స ర ేయ .

240
(3) ప ాణ చమనం

శ ా ై ః ః ీ ంప ళ త |

ఇ స ృ వచ అనుస ం శవ, ాయణ, మ ధవ మ ల ే ఆచమన౦ ే ి

న ఇర ౖఒక మల చమన౦ ల ా ఆ య ఇం య లను స ృ ం . ా నమయ క
ద రం అన ా, సం త క ా ను ాన గ ిద రం ప ాణ చమనం య
ె .

స౦ య ం కర ాల చ స ృ ే ాచమనం భ | బహ యజ త ౖక ా చు ే ాచమనం బ ధః|

అను స ృ వచనం ే సం సర క ా దులందు స ృ చమన ేయ . త కర ల ,

బహ యజంల , సం వందనంల అర ప నం, ాయ జ ా మ ందు ాను చమన౦ ెయ .

ఈ ప ారం ఆచమనం అయ క ేశ ాల సం రనల సంకల ం అయ క ‘ఆ ా ’ మం ల

మ రన స
ే ు వడం, ‘దృప వ మ ంచత ’ అను మంతం ే ాపప ర ష ర ించడం, అర ప నం
ేయడం ‘ఓ ే ా రం బహ ’ అ ాయ హృదయ మం ప ం ాయ జపం య
ే డం, ఆ
త ా త ాయ జపం య
ె డం అయ క ఆ ప ానం య
ే డం దలౖన య కల పం క న
సం వందనమ కర “ ా నం సం జ హ ేవ ం చ ప జనం| ఆ థ ం శ
ౖ వ
ే ంచ
షట ా ణ ”అ ెప బ న షట ర ల ఒకట ా ప గణంచబడ ం .

ా ఈ తం సం వందన య కల పంల ప న అ మ ం ా ాస ి ంత
ప ారం త కర లక ె ి నయ శ యం సం వంద వ ంచ లవ త ం .

అంగ, ప న కర రణ
ప కర క అంగ, ప న దం ఉంట ం . ాబట ఇక డ (1)అర ప నం (2) ాయ జపం
(3)ఆ ప ానం ప నమ ల , మ రన వ ాల అంగ కల పమ ర ం ర. ఈ ా
అనుస ం అశక ప ంల మ రనల , ఆచమ ల ేయలక ప న న అర ప ల
ే ప ా సం వందనం ే ిన ఫలం వసుం .

ఈ షయ ప ర మం ా ాసంల (అ ా ా యం అన ా ష ా యం య శక
కరణంల ) ర ం ర. త ామ కర ల , ామ కర ల ాంగప ను ానం వల ఫలపదం
ాగలవ , త కర ల య వ వం వ తం ా స
ే ుక ంచబ న కనుక ప నం
మ నక ం య శ ా అను ానం ే ి ప ా ాంగ ప నం ా ఆచ ం న ఫలం ల సుంద ,
ఇక డ ఫలమంట త కర లక ‘అకరణ పత ాయం’- య
ే క ే ో షం వసుం కనుక, అట వంట
ో షం ాక వడ ఫలమ ర ం ర.

ఈ య అనుస ం ,ే అశక ప ంల క సం ప న న అర ప నం ఆచ ం ల , ఆ
మ ంటల క అర ప ా (అర ప ) అత ంత ా న ర . అందు -

సం ిం చ హ మంచ య వ వం సమ చ | న త జత త ా ి త జగనచ త ో గ |

జ ఽ చ, మృ ఽ చ సూత ాల (ప ర డ ప ణ ల , సూ తకం/ ల వంట ాటల ) క

సం కర ల వ టక డద ె ా ర . సూత ాదుల సం కర ల ప త ం ల మ
స ృ ప
ె ా పరస ర ధం సంభ సున ందున ధప రం ఇల ె ా ర.

241
 ఆ ౌ సం వందన మ ా న |

అ సూత ాదుల అర ప నం వరక ే ి న మన క

ి ం ా ెయ ల ె ా ర.

సూత మృత ైవ సం కర న సంత జ | మన ర న ాణ య మ మమృ ే జః|

అను స ృ వలను, “ ాణ య మం మన క
ి ం అన ర ం” అ ప ాశర మ ధ యంల
ెప బ ం కనుక అర ప నంతరం ాణ య మ న సం వందనంల మం లను
మన క
ి ం ా ఉచ సూ ప య
ే ల ే ం . అర ప నం వర మనం సం వందనం ే
సం వందన ‘అకరణ ో షం’ ాద ర. ఏ ట ో షం అంట- “సూర హ మ ా ఉల కత
య త ” అ , సం వందనం య
ే క ే సూర హ ో షం సంభ సుంద , త ా త గ డగ బౖ
పడ డ అ ర.

ర ంహ ాప ను ా త గమ షన, న జప ర ణ ామంతయత వరమ వృణ

| ( ై.ఆ, ా .బ .)

ప ర ాలంల ా సుల ఉగ న తపసు చ ంచ ా ఆ ామర ంవల బహ ా స ిం

ా కల ఏ ట అ ను. ఆ ా సుల “ఆ త ః నః భవత ” అన ా, ఆ త డ మ
య దం ేయ ాక అ ర ా “ న జప రబ ో ధయత -ఆ ే న సహ ధ యద ం” అ
అల ఆ త య దం య
ే ండ పజ ప వర ె ను. ఆయన వ ాను ారం ా సుల
ఉద సున ఆ త అస ం ే వరక య దం ే ీ సు ర ట-

త ా దు షన ం హ ా ర ా తం ధయ య వదసమన ా |

ా సుల తపః ఫలం ా వరం ా ిం సూర ీ ప ాయం క ెప వల ి

ఉన ందున దం ఇల ె ి ం .

హ ాఏ ర ం ి ాయ య మం ే ంభ ా ామ |

సూర య దం ేయ ల న ా సులను ాయ మంతం ే అ మంతణ ేయబ న

ఉద ాల త
ే శ ంప ేసు ర అనడం ,ే ఆ ప ారం శ ంప య
ే ల సూ ం నట అరం.

తదుహ ా ఏ ే బహ ా నః ప ా మఖస ం య ం ాయ య మ ఆప ఊర ప |
(తదు - త ా రణ )

అందు బహ తలౖన ార అన ా ా ల త ర ా సం ాలంల సం కర ల

గం ా ాయ మంతం ే అ మం ంచబ న ఉద ాలను ౖ నట ా ఇసు ర ట. ౖ
నట ా ఇ ా ల అరం.

ఏ ఆ వ భ ర ం ి మం ే ర ణ ప ప |

ఆ ప ారం ా ఇ న ళ ాయ మంత ామర ం ే వజ య ల ా మ ఆ త

య దం ేసూ ఆయ ీ సున ‘మం ేహ ల ’ ర గల ా సులను ా స ాన న అర ణ
ా పం ిం ే ా ట. వల సూర ా సబ ారణ అవ త ం . కనుక ఈ ప ారం ా
ాయ మంతం ే అ మం ం న ఉద ాలను అర ప నం ే న
ి ార సూర ా స బ ారణ

242
 ే ిన ార అవ త ర . ఆ ప ారం య
ే ార సూర హత ే ిన ార అవ త ర స ృ
ె ం .

అ ే ప ర ం ా సుల తప ా మర ం ే బహ స యం ా వ ా కను ెల సుక

ఆ త య దం ే ల ా వర ర గ ! అ వ రం ా అ శంక కల గ త ం .
ద ా ాల ప ారం సమ నం ఇల ఉంట ం . ార తపసు ే న
ి ందుక ామర ం ే
బహ ా త ం ా వర వ ా తప దు, ా ఆ వరం ప ారం సూర ా స డ
ీ
సంభ ం కనుక ప ాయం ెప ా తప దు.

ద ాస పం త కల ా ి ేయడం ల షమ ఒకపక ితృకర ల ే ా

ె ి , కృత ం ే పత ాయం సంభ సుంద , ఆ ాయం ాలం సం వంద ారం క ఉండద
మ పక ె ం . అంట ఏమన మ ట? ా కర ర హణను దృ ిల ఉంచుక ా ంట
ితృకర లక క ా ళ క తప దు ా న త ా త ాయ తం స
ే ుక ా ా
ట మ ప
ె డంల త ర ం ఉంద గ ం . ఇల న పకరణంల క మ ఉ హరణ
ఉం .

వ ేయ ా వరస హస మస ాద భవ | సహసమస ప గృ త భవ |

నం ే న
ి ా సహస న ఫలం వసుంద , ప గ ం న ా సహస న ప గహ
ో షం వసుంద ె ి , ఆ ోష ప ారం “ ి సుష సు ా మ శసుష మ శ” అను
మంతం ె ి ప గ ం ల ె ి ౦ . ఆ ప ారం ా పసుతంల ా సుల వర వ డం,
ప రం సం మన అర ప నం ేయమ ెప డం యమ , సూర ా సబ ారణ
ే టంత అ ారం మనక ంద , వ రం ేసు క డద క గ ం .

వల సం వందనంల అర ప నం ల మఖ నద జ ఽ దుల క
ఇంతవరక ే ి ాల , వల సూర ా సబ ారణ అవ త ంద ె ిం . అ ే
సూర య దం ేయ ఉదయం నుం అసమయం వర క పజ ప ా సుల
వర ం . ప ారం ఉదయం, మ హ ం సం వందనం ే స ా , ాయం
సం వందనం య
ే నవసరం ల ే అ శంక కల గ త ం . సమ నం క ె ా ర.

ాయం ాలం క సూర డ అస ంచక ం సం వందనం ఆరం ం అర ప నం

ఇవ వల ిం ా ‘ ా అ ార మండల ’ అను సూతం ె ం . కనుక వల క సూర
ా సబ ారణ ే ిన ార మవ ం. అ ే ఈ సం వందనం ందర ే ల
ేయవల న
ి ార అందర య
ే వల న
ి అవసరం ల ే అ మ సం ేహం ావచు . ల కంల
ఉ హరణ చూడం ! పజలక ొ ంగల బ ధ లక ం ఉండ పభ త ం ర క భట య సుం .
వలం రబ వృ ే క ావల ింద ంతమం మత ఆ ర ణ వ వ రంల ఉం
మ ంతమం పజలకంట మ ందు ా , ఆ షయం పభ త ం దృ ిల వ ం అల
ం న ర కభట ధుల ర ంచనందుక ార క ! అ ే ర ా ఉపనయన న ప
వ సం వందనం య
ే ల ఉండడం వల అ క అతడ వ గతం ా రడ
అవ డ ప
ె బ ం .

243
 సం వందనంల ఏ మంతం చూ ి సం వందన కరలక సం త ాప యం ఫలం ా
కనబడ ం . అందు ేత సం వంద త కర లక ఫలమ ం ? ఉంట ఏ ఫలమ ం
ంతమం ాస ార ల పత ాయ ప ర , అన ా “ త కర య
ే క ే వ ే పత ాయం
ాక ం స
ే ు వడ ” ఫలమ ె ా ర. మ ంతమం ‘అకరణం’ అన ా య
ే క వడం క !
ేయక వడం అ అ వ టల ేర త ం . అ వం (అసల లక వడ అ ి ఉన ప డ )
ాపమ ా అవ ాశం లద , ా సం వందనం య
ే డంవల సం త న ాపం న సుంద
ె ా ర . ‘ధ ణ ాపమపనుద ’ అ రణ స
ే ూ, ఇందుల ధర శబం ే ే
ప గ ం ల సంశ ం ధర శబం ే త, ౖ క, ామ కర ల ప
ె బడ త అ
అ ర. ాట ఫలమ ల ంపబ ఉ కనుక అ ష ఫలకమ లౖన (ప ే క న కల
ఫలమ ల క న ాదు కనుక) త, ౖ క, ామ కర ల మత ఇక డ ‘ధర ’ శబం ే
ెప బడ త య , ాట ‘ ాపమపనుద ’ అను ా ాలను ట ఫలమ ంద ర ం ర. ఈ
ప ారం మ ం ా ాసంల ధర శబం ే గ ం ప
ె బడ త న ాట ఈ ాప ప రమ ఫలమ
ర ం ర.

ాబట సం వందనం వలం సూర ా స బ ారణమ ఫలం ా ాక ాప య

ఫలం క ఇసుంద ర ంచడం ే అ ా అ న ప వ సం వందనం ే ి ాల
ెల ం .

సం మం రం
సం వందన సంకల ంల ‘మమ ఉ ాత దు త య ా పర శ ర ీత రం’ అ ెప ం.
అంట క ల గడ సంక ం ఉన ా ాలను ణంప య
ే డం ా పర శ ర ీ తం
ేసు న ెప డం ే ఈ సం వందనం ాప య తమ ెల ం . ఇందుల ంపబ ే
మం ల క ాప య రత న ట ప
ె .

సంకల మయ క అ ా మం ల ే మ రన ేసు ా . సం వందనంల (1)అర ప నం

(2) ాయ జపం (3)ఆ త ఉప ానం అ మ డూ ప న న ౖ ాంగ ప ను ానం వల ా ఆ
కర ఫలం జ ంచదు కనుక ఆ య ప లక మ ందు, నుక సం ా ర కర ల ఆచ ం .
అట వంట అంగ భ త న సం ా రకర ల మ రన మం ల రసు నందు మ రన ేసు వడం
(చల వడం) ఒక అ ాంతర సం ా ర కర . ఆ మ రన మం ల ఇల వ .

ఆ ామ భ వః- సుఖ ప టసున ా న ర

న ఊ ద త - ఆ ఉద ాల మ క అన సమృ క ం ేటట వంట ౖ

మ రణ య చ - ఆ ఉద ాల ే సమృ ం న అన ం అగ ాక! ఇం య లక ప ి క ం
త ా ప ైన, రమణయ న ంత ద న పరమ త స ర ా ల
ె సు వ
అవసర నజ క ంచు ాక! అంట అట వంట జ ఈ అన ం క ం ల అరం

వ వత రసః|తస జయ ేహ నః- ల ఉన ట వంట అత ంత మంగళపద న రస ర ప న

ా ాంశం , ఈ ల కంల ఈ కర యందు ఆ ర ా ా దనం మ ే టట ా అట ర ా ం ే
గ తను మ క ప ా ంచం ! (అ ఉద ా మ న ేవత ా సు డ)

244
ఉశ వ మ తరః- త ిలలందు గల మను ాత ల ం అంట ర . ఆ ాత ల ం త
ే వత లక
( ిలల ) స తృ ి పర ార తల ల . ఇ కృ మ న మ ాదు ా క ం . అన
పరంపర ా ర మక ఉ దక న ార కనుక ర మ క మ తృ ా యల. మ వత
ా య లం. ఆ ధం ా మమ ం ల గల మధుర ర ా మ క అం ంచం . వలం
మ ధుర ం ఉండడ ాదు సమస ా ధకత శ క ల (ఉద ాల ) ఉంద ద మ
పకరణంల “ఆపశ శ ష ః” అ సర ా ారణ న ఔషధ ర ాల అ ె ం . మ
పకరణంల ‘త ా దద ఓషధయస ంభవం ” అ ఓషధులక ఉద ాల ారణమ , “త ా ో షధ
మను ా ణ మన ం” అ , ఆ ఓషధుల మనుష లక అన మ , “అ దూ జయ ”
అన ంవలన సమస ాణ ల ప డ త య ె ం . ఈ ప ారం ా సర ల ర మ క మ తృ
ా యల.

‘ఉశ వ’ అను షం ా ల కంల తల ల ీ క న ా తమ ల

ి ల స
ిసు రంట ఇందుల గం ర న అరం ఉం . త తండ లక ిలలక మధ వలం జన -జనక
సంబంధం ే మ ప ప రం ాదు. సన నం ా ించడం క పరస ర మ శయ
ారణమ స షం ా ల
ె ం . ఇప ట ాలంల ల
ి లక సన మ ి తల ల ఉ ో ాల
ళ ర. తన ల
ి ల షణక మ క య సు ర. ం ఆ ల
ి ల త దండ లందు
భ తక వ ా ఉండడం, ఆ త దండ లక ల
ి లందు మ తక వ ా ఉండడం చూసూ ఉ ం. జన -
జనక వం కంట, అజ న దశల ల
ి లను సుక వ ిం న ా ష - షక వం ే ఆ
ిలలయందు ఎక వ మ క ఉండడం, త దండ ల ా తం త వడం ల కంల అనుభవ
ిద క ! ‘ఉశ వ మ తరః’ అ ప
ె డంల ఇంత అ ాయం మనసుల ఉం , ల !

త ా అరంగ మ మవః- ఆ మధుర న రసం సం మ మ ందుచు మ

యస య య న థ, ఆ జనయ చ నః- ఓ అబవతల ా! ఉద ా మ న వ

ే తల ా! ఏ
రసం క ఉ ేత ర ీ య క లవ త ఆర ా మ క ఇవ వల ిం ా ా సు ం

‘ఆ జనయ చ నః’ - మం షం
ఆపః - జల మ న ేవ ః, నః-అ ా , జనయథ- పజ దన సమ ాను క ర ేత రః, తం
రసమస భ ం ద అ ా కం ప తసంప ం సం ాదయత|వయం చ ే వ
ౖ ర నజ ః స ః| త ధం
రసస సకల ాణ జన త ఆ ా ఇద ం సర సకలభ ం తన యత శవణ |

ఓ జల మన ేవతల ా! మమ పజ దన సమర య
ే ం . ప ర మంతం ే
ర ా ఈయ ల ా సు ం. ఆ ర ా , ం మక ప త అనుగ ంచం . ంక
ఆ రసం నుం ప టన ార . ఆ రసం సకల ాణజన లక ారణమవడం వల ‘ఆ ా ఇద ం సర ం’
అను సకల ాణ ల ఉదకమయమ ప ా ం . ఏ వ , ఈ మంతం ే ఉద ాల
రసం ాపత రడ ం .పత ఇంత ామ ఖ ందుక ? చూడం .

“ ఏష ా అనృణ యః ప ”, “ ప తస ల ీ ”,

“పజననం ౖ ప ాల ాధు పజ య సనుం త నః త

ి ృణ మనృణ భవ ”,

పజ తనుం మ వ వ ే ః|

245
 దలౖన త ల పత సం నం ా త
ి ృర ణ మకడ ా ాల ప ా సు
న ందున మమ ప దన సమర లను య
ే వల ింద ఉద ా మ న ేవత క రడం
య కమ , అంత ా న మ ంద గ ం .

‘నను’ అ సంబ ం ప ర ం ె ి నఅ ా మంతప ర క మ రన య

ే డం ే బ హ
అవ త ం . ఆంతర (ల ప ) సం “అ ” మ డ మం ల మ డ ళల యందు
జల ానం ఆవశ కమ ెప బ ం . ఎందువల అంట-మ నస ాప వృ ాక ే అ ారం నుం
ప డ ాబట మ నస ాప వృ క అవసరమ , అ ంచ బడ ం .

మ య అ జ జనం, అ య ానం అన ా, మనం భ ంచ క డద ధర ాసంల ె ి న

ాట భ ంచడం, గక డద ె ి న ాట గడం వంట ా ాల ే ినందు వలను, దుషవసు
సంసరం త
ే నూ, ప ాఽ ష (ఇతర లక ెడ జర ాల ) దుష ంతన ేతనూ సంభ ం న అ క
ా ాల ఉండడం ే ాట ర ంప ే ి ఉతర క ా ా ా సం ా ంచ మంతప త న
జల ానం ఆవశ కమ ప
ె బ ం .

ధర ాసం ‘న కలంజం భ ’, ‘న సు ాం ిబ ’ అ ె ి ం . కలంజ భ ణ-అన ా లం ే

ాల బ న మ ంసమ ందర , ఉ ాయల ందర అంట ర , అట వంట ాట నక డద ,
గ డ- ిష-మధు ార న మ డ ర ాల సురలను బహ , య, ౖ ల మగర క
ీ క ంచక డద ం ం . అట వంట జ, ాన షయ ల ల ఉలం ంచడం వల వ న
ాత ాలను క ా ంచు ఈ మం చమనం (మంతప త జల ానం) ప
ె బ ం . ఈ
మం చమ ంపబ ే మం ల :

మం చమనం
ఉదయం సం వందనంల -“సూర శ మ మను శ మను పతయశ ”,

మ క సం వందనంల - “ఆపః ప నను పృ ం పృ ప ప త మ ”,

ాయం సం వందనంల - “అ శ మ మను శ మను పతయశ ”

అ మం ల ప
ె బ . ట మం రం ఇల వ ం -

అ శ మ మను శ మను పతయశ మను కృ ేభ ః| ా ర ం| యద ాపమ ా ష |

మన ా ా హ ా ం| ప మద ణ ా | అహసదవ ల మ త | య ంచ దు తం మ |
ఇదమహం మ మృత |స ే జ ి హ ా |

అ శబం ,ే మను శబం ే ెప బ న వ

ే తల ా భ త న వ
ే తల . “ పం ే
వలన య
ే బ న ా ాల ఉ ాటనుం నను ర ంచుమ ” అ అరం. అన ా ధం
వ నప డ ఏ ా ాల య
ే ను యడ ; అట వంట ా , ాటవల వ న ా ా
ఉపశ ంప ే ి ర ంచమ ఈ ారన. సుందర ాండల ఆంజ య ా లం ా పటణ దగం ే ాక
“అ ! లం ా పటణ దగం య
ే ల ా , ీతమ ఏమవ త ం ో అ కం తన పంవల
ల ిం ంద ” ల స
ి ూప న చూడం -

క ః ాపం న క ా త ః క ోహ దుర న |ి క ః పర షయ ా నర ా ధూన ||

యత మ త తం ధం మ వ రస |య ో రగస చం ాం స ౖ ప ర ష ఉచ |ే |

246
 ధ పరష ాః బ పమ తం| ర ంధ మ పమ ాంభ ా|| (సుం. ాం.)

ధం వ నప డ మ ి ఏ ాపం ెయ డ ? ష న
ై ప డ ా ా ఽ ార కం
ల ిం గ ర హత , పర ష ా ాల సత ర ష ంద క ే ాడ . సర ం ర న క ా
నట ా ఓ ర ిం ే ా ే ల కంల ప ర ష డ అ ించు క ంట డ . అ వల
బయల న ా ఉదకం చల నట ా కం ఉపశ ంప ే ా ధన వల, ా పరష
ష ల.

అందు ేత ఈ పంవల అ క ా ాల సంభ ా కనుక నను ఆ ా ాలనుం ర ంచు! అ

ారన. ఇం ా ఈ పగల మనసు ే ప ాఽ ష ంతన, ాక ే సత ర ష ంద, హసం ే వల
మన గ ాట టడం, ా ల ే ళక డ ప ే ాల ళ డం, ఉదరం ే అ జ జ కం,
శ ం ే అ , పర నులందు త కమ దలగ ా ాల ే ఆ ా ా అహర మ
ేవత అన ా ‘ తం ా అహః’ ే ెప బ న తశబ ాచు డ (సూర డ ) ట ాక!

‘య ంచదు తం మ ’ అనడం ే ెల ీ ె య ఏ ాపం యందు కల ో న ంప ే ి

నను ర ంచు ాక! అ ఆ ాప సమ య న ంత ‘అ ా గ మ ఖం ా శ ’ అను
త క ప ారం మ ఖ మన వ
ే త అ న అ యందు ఉంచుత న ా ంచడ ఈ మంతం
ల ం.

ఇక మ హ సంధ ల ఉప ం ే మంతం అరం :-

ఆపః ప నను పృ ం పృ ప ప త మ | ప నను బహ ణ స ర హ ప ప త మ |
యదు షమ జ ం య దుశ తం మమ| సర ం ప నను మ మ ఽస ం చ ప గహ ా |

ఉద ాల సర ేవ స ర ాలౖ పరమ ప తమవడంవల ప ంప య

ే డం య కం కనుక
మ ందు ా పృ ప ళన ేయడం ా ప ంప ేయ ాక! ఉద ాల ే ప త న పృ
సం వంద ఆచ సున నను ప ంప ేయ ాక! అన ా ఆ ౖన య
ే బవ కర లందు
అ ారం కల ా ా ేయ ాక! అ అరం. ఇ ే షయం ఇం ా వ ంచబడ ం .

“య ౖ వ ా ా ఆపః” అ ె ి నట వర ర పంల భ యందు ప ం నందువల ఆ

భ ప ంపబ న ై అను ాత ా సం కర ను ఆచ సున నను ప ంప య
ే ాక! అ ే
భ యందు ప ం న ఉద ాల నను ప ంప ేయ ాక! అ ఎందుక ా ంచడమ శంక
కల గ త ం . “న వర ా ా చ ”అ వర రలందు ఆచమనం ేయక డద ాసం ంచడం
వర రల ఆచమనం ో షం కనుక భ యందున ఉద ాల ఆచమనం ేయ .

ప నను బహ ణస ః - సకల దప ాదు న

ై పరమ త ప ంప య
ే ాక!

బహ ప ప త మ ం- బహ ద స ర పం. ప అంట స యం ా ప త డ అపహత

ా ా ా యః అను మ నవ ా ఉ ే వ ాలక న మ ట సమ దం ఆ
మ ను ఏ ధం ా సంక ంప ేసు ో, ఆ ధం ా దం ా ా ట ే ా ను ఆ
ా ా సంక ంప ేసు దు అ ె ం కనుక, అట వంట దం నను ప ంప య
ే ాక!

యదు షమ జ ం- ల
ీ న ా న అన ం ఉ షమ , శ ట ాదుల ే దూ ిత ం
అ జమ అట వంట ఆ ా నడం వంట ాపం

247
య దుశ తం మమ- ాస ద
ి న అ య ా దుల ఆచ ంచబ ఆ ాపం

‘ ౖ వ మనృతం దుశ తం” అను త ంతరం ే అబ మ డడం దుశ తమ (తప )

ెప బ ం . అట వంట దుశ తంవల ఏ ాపం సంక ం ో అట సర ా ాలను ట

మ ం - నను ప ంప య
ే ాక!

మ య

అస ం చ ప గహం- ేయక డ పనుల ే న

ి ా నుం దవ ప గహణం య
ే డం ే వ న ాప
మ సం అ మం ంచబ న ఈ హసమందు గల ఉదకం మఖ యందు

ా - బ ా పతనమగ ాక! ( ీ క ం ెదను ాక!)

ఈ ప ారం ారన య
ే డం సర ా ా భస ం స
ే ు ను అ అరం. ఆ ౖన ప న ా రన
మం ల అరం.

ద ావణ అ ా ష | రశ స ా నః| సుర మ ఖ కరత ణ ఆయ ం ి ష |

ద హ సు లను ీ క సున , జయ ల ైన, ా పక ైన ల ఒ ా క తం

ేవతలనుం అశ ర ా న, అన సమృ క న, ాయ సఖుడ అవడం ే గం ా
గమనం క నఅ పరష తం ే ిఆఅ వక డ ౖ .

సచఅ ః, నః-అ ా కం మ ఖ , అస త కృత-సమ ా త ర ణ, కర -క త ( ష ం)

ౖ షణ ష ైన అ మ మ ఖ లను మ ప ణ ాల ే సుగంధయ క న ాట ా

ేయ ాక! అను అరం గల మంతం రసు నందు ఉద ాలను మ రన ేసు ా . మ రనల ఇతర
(ప న ా రన) మం ల క ఉ .

రణ వ ా చయః ావ ా య సుజ తః కశ య ి నః- రణ సదృశ న వరంగల, సకల జగత ను

ప ంప ేయడంల సమరవంతమ లౖన ఏ ఉదకమ లందు కశ ాఖ సూర డ ఉద ం ె , ఏ
ఉదకమ లందు ఇందుడ ఉత ను న
ై ట ాణక ల ెప ,

అ ం య గర ం ద ర ాః- బడబ గర ంల ధ ం న ఉద ాల ఉ ఆ ఉద ాల ,
మ ల “ వస పథమం జజ అ రస యం ప జ త ః| తృ య మప నృమణ
అజస ం న ఏనం జర ే ా ః” అ ఆ అ దు ల కంల సూర డ ాను, భ ల కంల
హ ా ాదుల ( హం క ంచడం, వంట ప ావడం వంట ) ేసూ అ ానూ, ఉద ాలందు
బడబ ాను ఉన ట వ ంచబ న ప ారం, ఉద ాలందు బడబ ా ఉన ట ెప బ న ఆ ఉద ాల ,

న ఆపశ భవను| య ా ం ాజ వర ణ య మ ే స నృ ే అవపశ న |

మధు త చ య ః ావ ా ాన ఆపశ భవను|

ఏ ఉద ాలక వర ణ డ అ ప ా ఉ ో , ఏ ఉద ాల మధ న (భ ల కంల ) ఉం ే జనుల

ప ణ , ాప రణ స
ే ూ పణ త అనుగ ంచడం, ా ాత ఆగ ంచడం అ ా ార ర
ఉ , ఏ ఉద ాల ఇతర వసువ లందు క తన ల క మ ధు ా స ంప స
ే ు ,ఏ
ఉద ాల ‘ఆప స వ ః” అను వచ ను ారం స త ి దం ా ప త ఇత ాలను క
ప తంప స
ే ు ఆ ఉద ాల మ క దుఃఖ ఉపశ ంప ే ి సుఖ త వ లగ ాక!

248
 య ాం ే ా కృణ భ ం య అంత బహ భవ | య ః పృ ం పయ న ా ాన
ఆపశ భవను|

దు ల కంల ఉన మం న ల ఉన ఏ ఉద ాల వ
ే తలక అమృతర ప భ ణ
అవ త , ఏ ఉద ాల అంత ంల బహ ప ా ాల ా ఉ ఆ ఉద ాల మ క దుఃఖ
త ంచడం ా సుఖం కల గ ే అగ ాక!

నమచ ా పశ ప వయ తను పస ృశత త చం |స ా ంఅ ం రప ష ో హ

మ వ బల జ ధత|

ఓ ఉద ా మ న వ
ే తల ా! యందు కట ణ పస ంప ేయం . మంగళపద న
శ రం మ శ ా స ృ ం ప ప ర న ప తత గల ా య
ే ం . ఓ ఉద ా మ న
ేవతల ా! ల ఇ ఉన బడబ గ ఆ సు ను. నను వర సు కల ా ా, శ
కల ా ా, ఉ హం కల ా ా ేయం అ ఈ మం ల ా ంచడం అరం.

ఈ మం ల ఉద ాలను రసు ౖ మ రన ేసుక క ాప ప ర ష మననుం ర ింప

ేయ అర ప మ ందు ా ద ణ హసమందు జల ఉం ఆ జల ి ాగం వరక
ె ఎడమ ాన భ ౖ ి ఆ ట చూడక డద ెప బ ం . ఈ ప యల ( ాప
పరష చనంల ) ా ే మంతం-

దృప వ మ ంచత | దృప ను మ నః| ి న ః ా మల వ| ప తం ప ణ

ే ాజ ం|
ఆప నను న సః|

అప ాధుల ా లను ల సు కట ా ా (దుంగ ) ‘దుపదం’ అంట ర .

ామ పత ల ామం మధ ల ా ించడం ప ద
ి ం. దృప కటబడ అప ా దయ మయ ైన
అ ప ఆ బంధనం నుం మ ే న
ి ట, ెమట క నవ మ న ం నుం ా నం మ
ే ినట , ఇం ా దర ర ప న ప తం ే సంస ంచబ న ఆజ ం వల నను సమస ా ాలనుం
ప తం య
ే ాక!

అర ప నం
ౖన ె ి న య అయ క అర ప న సంకల ం ే ి అర ప నం య
ె . మ ఖ ాలం
ట ే ాయ రం పణవం , సప ా హృత ల క న ‘ఓమ జ ’అ మంతం క న
ాయ మంతం ఇ ఉదయం, ాయం ాలం ాయ మంతం మ డ అ ా లను;
మ హ సంధ ల “మ ంజ పం సకృ వ
ే సమ చ ” అను వచ ను ారం ాయ
మంతం ాక ం షం ా “హ ం స ష ” అ మంతం ఒక అ ా మత ఇ ా .

ాతః పహ ః దప మ ఋ సం ితః| అర ప పణం క ా యంత ఉప శను |

అను వచ ను ారం ఉదయం ా ఒం , మ హ ం ఉదకమ లందు, ాక ే ఉద ాల

ం బ న సలంల లబ , ాయం ాలం భ ౖ క ర అర ం ఇ ా ల ెప బ ం . అర
ప నంల ా ే ాయ మం రం ర ా వ ంచబ ం .

మ క సంధ ల ంపబ ే ‘హ ం స ష ” అను మం అర వరణ-

249
 ష -ల కంల ఎక వ ం ల గల బల వల చు ాం ప ార నట ప ణ లల అ కం ా
ఆ ర ంచునట వంట

వసుః - సమస జగత ను వ ింప ేయ నట వంట

అంత స - “ ాయ ా అన ాధ ః” అను ప ారం అంత ాయ వ అధ డ

కనుక అంత ంల ాయ గ ండం ా ఉం ే ‘హ ష ’ - అ ే ా ా ంహ ” అ త క
ప ారం యజ ల ేవతలక ఆ త (ప )అ నఅ ర పం ా ఉం ట
ే ట వంట

అ ర ణస -గృహసుల ఇళ ల అ ర పం ా ఉం ేటట వంట

నృష - ాణ ల ౖ ా న ా ర పం ా అన ా “ ా న ాణ ం త ా ౖ ా నరః” అను

వ త ే మనం భ ం న ంప య
ే డమ తవ ను క సూ జఠ ా ర పంల
ఉన ట వంట

వరస - ష న ాదులందు ా ప ా ఉన ట వంట

ఋతస - ఋతం అ యజ ా దక డ ా ఉన ట వంట

మస - ఆ ాశంల సూర ర పంల ఉన ట వంట

అబ ః- ఉద ాలందు కశ ప ా జ ంచునట వంట

జః– వ లందు అంత ా ాను,

అ జ ః- పర లందు మర పం ాను ఆ ర ం న

హ ంసః- “హం మస వః” అను వచ ను ారం స వస ర ప న పరమ త

ఋతం బృహ - మహతర న సం ో ాస త క న యజ ర ంప ేయ ాక!

ఇట వంట అరం క న మంతం మ క సంధ యందు అర ప నం య

ే డం ఒక
షం.

ఈ ప ారం అర ప నం అయ క -“ఉ య సజలన ాణ ః పద ణ మనుపద ణం కరవ ం”,

అను అనుస ం “యత ద ణం” నుం “అ ా ా బహ ” అను మంతం వరక ె ి , ే ల
ట పద ణం ేసూ ఆ త పరబహ ా ం ఆ ట ట . ఆ త ా త సం ంగ
తర ణం.

సం ంగ తర ణం
“సం తర య , ాయ ం తర య ” దలౖన మం ల ఉదయ, మ క,
ాయం సంధ లల తర ణం ేయ .

జ ఽ చ మృ ఽ దుల (ప ర డ ప ణ ల , ల ల )క అర ప నం వరక
ే ి ాల మం ే ెల సుక ం. “సం ిం చ హ మం చ య వ వం సమ చ , న తజ
సూత ా ి త జనచ త ో గ ం” అ అర ప పణం వరక మ న ికం ా సం వందనం య
ే ల
ెప డం త రమ గ ం ! ారణ మన ా- “సం ాల మ ప ానం సం యః ా ళ |ే

250
సూత ాఽ చ భమ త ర తః” అ ఒక ట, “అన త సూత కర ణ ం గః సం ం య ”ే
అ మ ట ర ద వచ ల ఉండడం -

సూత మృత ైవ సం కర న సంత జ | మన ర న ాణ య మమృ ే జః|

అ ప లస వచ బట మ న క
ి ం ా ౖ సం వందనం ే ి ాల ె ి న వచ ,
‘ ాం ా ం ఆచమ ా న కర ర ప సం కల పస స ాను ాన ే త ర కల ’అ
సం ష ంల వ ం నందున, ‘ ాణ య మం మ న ిక మన ర ం’ అ ప ాశర
మ ధ యంల ె ి నందున, అర ప నం వరక ే ి న ాణ య మం లక ం మన క
ి ం ా
ెయ ల ే ం .

ఇక ా గసు షయంల త దక ఆచమనం ద

ి “త ా శ ారణ ” అను ఆపసంబ
సూ అనుస ం , ఇందుల ారణ అన ా జ ర ారణ అ అరం కనుక జ రం ే ఆర ైన వ
త దకం ే ( ట ే) య
ే . ఇం ా లవలనంత ార ై ే ‘ ితరం తరం అన ం ా సమ హ య
ార తవ త కర ’ అ త కర అ నందున సం వంద మన లద ;
తం , దర డ లక ష ి ా ే ే ంచు వల ింద ాస ార ల స షం ే ార .

ఇంక ప న కర ల ం ో ాయ జపం. ఆచ ంచ మ ందు ా ాయ

హృదయమ మం ప ం ాయ ే హృదయంల ా ించుక ాయ జ ా ిదుడ
ా ా .

ఓ ే ా రం బహ | అ వ బహ ఇ రం| ాయతం ఛనం పరమ త ం సర పం| ాయ జ ం

గ |

‘న ర త ర -అ రం బహ స ర పం’ అను ాచక శబం, రం ా ( శనం ల )

అ రం అ , అ ా బహ దం లద ెప డం ‘ఓం’ అ పణవ స ర ప న అ రం క
బహ స ర పమ ె ం . ఈ పణ ా అ అన ా సకల ంత ప ాదు ైన పరమ త
అ వ
ే త. ఈ ప ారం పణవం బహ స ర పం అ , పణ ా అ వ
ే త, ర ి బహ అ , ఛందసు
ాయ ఛందసు అ ెప బ ం . పణవం పరమ త క అ వ గ న ాన మవడం వల
అ పరమ త స ర ప . అ ా అ న వ పణవ జపం ే ందగలడ . ఈ ప ారం ా
పణ ా ెల సు ా .

పణ బహ ః ( ాయతమ చ )ే పరమ వ
ే అయం ౌ యజ |ే

అ శంకర భగవ దుల ేత క ఈ పణవ షయం ెప బ ం .

ఆయ త వర ే అ రం బహ స త |

అ రం బహ స త - అంట త న సమ ంత పమ ణం ే శ ంచబ న బహ స ర పం.

ఉ ాసక లక అ ష ఫల ల ే ఆ ాయ ే మమ అనుగ ం ే తం మ స ా
వచు ాక!

ాయ ం ఛన ా మ ద
ే ం బహ షస - సర లక మ తృ ర ప న, ాయ అ ల
ి వబ ే
పర వ
ే స ర ప న వ ంత ప ాద న బహ త క ఉప ే ంచు ాక! ఈ ప ారం
పరత వ ఉప ే ంచడం వల క ాప యం ా భం జర గ ాక!

251
 యద త ర ే ాపం తద త మ చ |ే య యత ర ే ాపం త య ప మ చ |ే
సర వ మ ే సం ే సరస |

ఓస ా త కస ర ణ
ి ాయ ే !ఓమ ే ! ఓ సం స ర ిణ! ఓ సరస ! ఏ పగల
ే ిన ాపం ఆ పగల , ఏ ా ే న
ి ాపం ఆ ా అనుగహం మ య
ే బడ ం . ఓ ాయ
ే ! వ ఇం య లక శ స ర ప .

ఓజ ి సహ ి బలమ ి జ ి ే ా మ మ ి| శ మ ి ా య ః సర మ ి
స ా యర భ |

ఓజసు ను ఇవ గ న నవ ! శ ామర స ర ా సమస త వ లక

ారభ త న నవ . ి స వం కల నవ . ేవతలంద క ాసభ త న
నవ అ ప ద
ి క ! జగదూపం అ . ావర జ అంతక సంప ర
ఆయ ఃస ర పం అ . జంగమ జ తం క ఆయ ః స ర పం ! సమస ా ా
రస ంచగ న నవ , పణవ ప ాద పరమ త స ర పమ . అట వంట ను , ాయ
మనసు ల ఉ ా ించ ఆ ాహన ేసు ను. ఇ ే ప ారం ా ార దం ే ఉ ా ించ
ఆ ాహన ేసు ను.

ాయ మ ాహయ | ా మ ాహయ | సరస మ ాహయ | ఛంద ాహయ |

యమ ాహయ |

ఇ ే ర ా ాయ ఛందసు లను, ా , సరస , ా ర ష లను, ల

స ర పం ాను క ఆ ాహన ేసు ను. బహ ా ా ారణ న జ ప ాశ న
పరమ త క సంబం ం న ా ఆ ాహన స
ే ు నడం జ నం ందగ న పరమ త
స ర ప ాయ అ ల
ె ం . పళయ ాలంల బహ న న ల సృ ా రంభంల జల రణ
య త
ే బహ ా ే ా స ర పం ా నబడడం అ య ేత ఆ ల సరసు ల ా
ెప బడ త . అట వంట సరసు ల ర పంల గల లను ధ ం దమయ అన ా
దప ాద సరస శబం ే వ వహ ంచబడ . ాయ ఆ ాహన ేసు ను. ల
శబమయం కనుక ాట ఛందసు ల , ర ష ల ఉండగలవ . కనుక ాయ సర మంతమయం కనుక
ఆయ మం ల సర ఛందసు లను, సర ర ష లను, సర ేవతలను, ాయ క ఆ ాహన ే
ారంద ఆ ాహన స
ే ు న అరం. “ఋచ ా మ య ం ి ా రమృ స ’ అను
ే ద ాజ యమం స ర పం అన ా ఐశ ర స ర పమ ెప బడ ం . ాయ
సర ల ారభ త నందున ర ప న ాయ ఆ ాహన ేసు ను అ అరం. ఇట వంట
ాల క న ాయ ఆ ాహన ే ి మ
ి ట ఆ ను ఛంద, ర ,ి ేవ స ర పం ా స ం
ం ల ె ా ర.

ాయ ాయ చ ం ో ా త ఋ ిస వ
ే ర ఖం| బ ష హృదయ ం
ర ద ఖ పృ ః|

ాయ మం ాయ ఛందసు , ా త డ ర ,ి స త ేవత అ , ాయ అ
మఖ ానమ , చత ర ఖబహ రః ా యమ , ష వ హృదయ ా యమ అన ా జగత
ి ార డ ష మ ాయ హృదయ ా య డ , జగత ం రక న
ై ర దుడ ఖ ా యడ

252
 ెప బ ం . అన ా సృ ి ి లయ కరలౖన బహ ష రద స ర ిణ ాయ అ , సర
జగత స ా ారణమవడం వల పృ ా పన ం ా క న ాయ అ , ాయ ేవతను
స ంచ మ ందు ా సర ేవ ర పం ా నం ెప బ ం .

ాణ ాన ా న సమ స ాణ త వ ా ాంఖ యన స ాయ చత ంశత ా ప
షట ః పంచ పనయ గః|

ఇం ా ాణ ాన ా పంచ ాయ వ ల “అ ా ం ాయ ంస ”అ వ త ేత ాణ,
అ ా పంచ ాయ వ ల కల ాను, క ం య జ ం య ల క న ాను, సత గ ణ
ప నం ే తవరం కల ాను ెప బ ం . అన ా సమయ న నుస ం రజ గ ణ, త గణల
ప నం ా ఉన ప డ రక,కృ ా వ ాల కల ా క ెప బడ త న ందున దట తవరం
కల ా ెప బ ం . ఇం ా జ నుల ే ందబ ే పరమ త సమ న న ద వ ాల అ
పరమ త స ర ిణ ా ేవ న పద ెప బ ం .

‘చత ంశత ా’ ఇ గం ే ఇట ౖ మంత ర పం ా న పద ప

ె బడ ం .
24 అ ాల , 3 ా ల క న ాయ . కనుక ‘అ ా ా ాయ ’ అను మంతం ా ాయంల
(ఒ ప అన అ ాయంల ) ఎ అ ాల కల ాయ అ ెప న ందున పరస ర
ధం లదు. మ య ‘తత త ర ణ ం’ అ మం 24 అ ాల ా ల ంచడంల ‘ణ ’ అ
‘ణయ ’అ భ ం ండ అ ాల ా ప గణం ల ాస ి ంతం.

షట : ం ా క యః య ా ః ా షట ః| ( ష ం)

ా కరణం ఛ ర కం జ షం త కల షడం ా ద ాహ ర ణ
ి ః|

అ , ం ాల ఆర . , ా కరణం, ఛందసు , ర కం, జ షం, కల ం అ ఆ ంట

క ల ా (కను ల ా) కల షట (ఆర కను ల గల ), దం.

చత ాం ంచ రః ఉప ష ాః జ న ప ా నః కర ఉ ాస ాణ రప ి ఃచ
ాణ ాం ి, త ఇ స ప ాణ పంచ దః జ న ప ాదక |

లగ ల కర , ఉ ాస ాండల త ా త గల లగ ఉప ష ాల , ఇ స
ప ాణ ల ఈ అ దూ రసు ల ా కల ‘పంచ ా ాయ ’ అ మంత ర పం ా నం
ేయ బ ం వట వ ఉపనయనంల ాయ మం ప ేశంల ఈ మం గమ
ెల సు ా .

ా ాంశం- ాయ జపం ేయ మ ందు ాయ హృదయ మం ప ం ల , ాయ

ేవతను ఆ ాహన య
ే ల , ఆ ాహన య
ే బడ ాయ ేవ ే ా , సరస దలౖన శబ ల ే
ెప బడ ంద మ
ి ట ాయ ఛంద, ఋ ,ి ేవ స ర పం ా స ం అ ా వ
ే తల
మఖ అవయవ ా ల కల ాను, ాణ ా పంచ ాయ వ ల ాను, క ం య
జ ం యల క డకన ాను, సత గ ణ ప న మవడం తవరం కల ాను, జ నుల ే
ందద న పరమ త స ర ిణ ా ేవ ర పం ను, ‘చత ంశ త ా’ దల అ ాత క మంత
ర పం ాను నం ే ి ఇట షణ ల క న ాయ వ
ే తను ప ా ం ే మం వట వ
ఉపనయన సమయంల గమ ల
ె సుక ాయ మం ఉ ాం ా ప ం ాయ
జపం ేయ ల ెల సు వలను.

253
 ాయ ాశస ం
ాయ మంతజప ాశస ం ల గం ల వ ంచబ ం . ాయ మంత జపం ఉపనయనంల
ఉప ే ంచబ ల ా సంత ంచుక ం . మం మన వ
ే త ాయ . ాయ ఛం ో య క
మంత ప ాద మవడం ే ాయ మం పరమ త పరం ాను, వపరం ాను, సూర ేజసు ాను
అ ా వ ం ర.

ఏ పరం ా వ ం ాయ మం ‘ ాయనం–జపనం, య ే ఇ ాయ ’ అను

వ త త ా ఆశ ంచడం ే జపం ే ా ర ం ే ాయ అ ప
ె బ ం . పరమ త , వ డ
ల సూర జ
ే ర ప న ాయ అ ాయ శబ ాచ మ ప
ె వచు ను. ఇక డ ాయ
ఛందసు ౖ క ాయ ఛందసు . ల క ాయ ఛందసు ర ా ఆర అ ాల కల ా ఉన ట
ౖ క ఛందసు ల నబ ం . దంల మ తం ల ట అ ా ా ాయ అ నబ ం .
ల ాయ బహ ల ా పశం స
ి ు .

ాయ య ప ఖ ేజ ౖ ాయ ేజ ౖ న
ౖ ప గృ |

అ చయన పకరణంల ఇషకల ా ణ ఉప గప ే మృత ను (మట ) సుక ావ

మ ందు ఆ భ త ా . అల తవ మ ందు ‘ప ాజ ప సృ ర య ప ఖ ’ అను
సూత ప ారం ఆ భ ‘అ ’ అనబ ే దుర ాషం ( దుర కర ) ఖ ా య . అందుల
ంపబ ే ‘ప ాజప ః’ అను మంతం ాయ ఛం ో య క నందున ‘ ేజ ౖ ాయ ’ అ
ాయ పశం ి ం .

జగత దపత చ త ర ా ాస ాఽ ాప న వరత| త ే అ అ ౦ ష గ దపత

త ద ా ాస ా అ ాప న వరత త ౖ ే అ అ ౦|

ఈ ే జగ , ష ఛందసు ల 14,13 అ ాల మలతను సుక ావ

ం ే ి అ ాల మర క ల ే అపహ ంపబ వ ే టప డ 12,11 అ ాల వ .
లగ అ ాల న ాయ అక డ జగ , ష ఛందసు ల టన లగ అ ాలను
సుక తన లగ అ ాల క ి తం ఎ అ ాల వ ంద
‘ ాయత దపతచ త ర ాస | ా మం హరచ ాణ ా ా ా సమపద త’ అను
ె ం .

యజంల ాతస వనం ాయ ఛం ో య క మంతం ఆరం ార . ఛందసు ల ాయ

ఛందసు న . అన ా ఇతర ఛందసు ల అల ాల కలద ాయ
ఆరం ంచడంల ఔ త ం ఏమ ంద ప , ‘బహ ా వద క ా త ాయ క ా
ఛ౦ద ా ం స యజమ ఖం ప య " అను ే బహ ాదుల ం ఇల ె ా ర.

య ే ాద మ మహరత ా ద జమ ఖం ప | (శృ )

ష , జగ ఛందసు లక ాధ ం ా మలతను, జగ ష ఛందసు ల న

అ ాలను క దు ల కం నుం ాయ సుక వ న ారణం ే ాయ యజం ఆరంభంల
ాతస వనంల ానం క ంచబ ౦ద సమ నం ప
ె బ ం .

254
 వల ష , జగ ల కంట ాయ అ శయ న శ కలద ర ంపబ ం . ఇల మ
ల క యజంల మ ఆ థ ే పకరణంల -

బహ ా వదం క ా త య ఉభయత ఆ థ స యత య ే ాద మ
మహరత ా య ఉభయత ఆ థ స య ే|

అను త ల ాయ కంట న అందర వ

ే తలక ఒ ప ా యం ఆ థ ాయ
మ ందు నుక ండ ప ాయల ఎందుక ఆ థ యవల ి వ ంద బహ ాదుల పశ
సుక , ఇతర లక ాధ ం ా మలతను దు ల కంనుం సుక వ న ారణం ా అ త న శ
కలద ండ ప ా య ల ఆ థ ం ఇవ బడ త న ట సమ నం ె ా ర .

వల ాయ అ శయ న ామర ం కలద ల
ె సుం “త ా ేజ ి తమ "అ
అ శయ న ేజసు కలద “అ ా ా ాయ ాయ ఽ ః“ అ దంల ల ట ాయ అ
స ర పం ా ెప బడ త న ందున ాయ జపంవల ఆ సప చర ే ినట క అవ త ంద
ెల సుం .

ాయ బహ వర ా య ామ త బహ వర సమ ి ాయ ప ద |

ఇ అ క త ల ాయ బహ వర స స ర పమ , బహ వర సు రక ార
దర ప రమ స పకరణంల ా ేనులను (స ధలను) పశం ిం ే ప య ఋక అన ా
సమ ల
ి ంచబ ే అ న, ాయ ఛందసు ను ప ం ల ె ి ం . ‘ ద ాస బ త
క ా ను ాన పయ కః య జ
ే ః త వ
ే బహ వర సం’ బహ వర సు అంట ద ా ాల బ ం న
క ా ను ానంవల వ ే ేజసు అ రణ ష ంల ె ి , ా ష పకరణంల “ఇం య
ఘర వ ే ప శ ాదశ క ాలం ర బహ వర స ామః" అ బహ వర సు ాడ
ేయద న య ా ంద ెప వ ం ర.

వల ాయ జపం అ ర ల ల ే న
ి ా మ ఖంల అ ర చ య న ేజసు పసు ట
మవ త ంద , అ ే బహ వర స ,అ కల ా ాక క పటమ ఏర డ త ంద ‘ ాచమ ను వ ’
అన ా ార అన అన ట అ ర త ంద అరం. ాయ జపంవల ఇట వంట మ మ
ఏర డ త ంద ల
ె సుం . ఇల ాయ ి అను య గం ల మ మ కలద , ామరం ఇల
వ ంపబ ం .

ే ాసు ాస ంయ ఆస ే ాం ాయ జ బల య ర ం పజ ం ప సంగృ యఽ
పకమ ష |

అను ాక ంల ేవతల ా సుల య సన ులౖన ాలంల ేవతల, ా సుల ఓజసు ,

బలమ మ న గ ాట ాయ అపహ ం ా ద మ రహస ప ే ా అక ే
ఉం ందట. ‘ శ కర ’ అ జగత అను అరంగల శబం త
ే వ
ే తల ఆ ంచ ా, ా సుల
‘సర ాణ లను ం ిం ే ’ అను అరం గల ‘ ’ అను శబం ే ఆ ం ర ట. ః అంట-
ద ాణనః న ీ ః అ వ త . ా ాయ ఆ ిల ప లక ఎవ దగరక ాలదుట.
అప డ వ
ే తల -

255
 ే ే ా ఏతద రపశ ఓజ ి సహ ి బలమ ి జ ి ే ా ౦ మ మ ి శ మ ి
ా య స ర మ ిస ా యర భ ావ ే ా అసు ాణ జ బల యం ర ం
పజ మ నవృంజత| ( ై.సం.2)

అను య ర ంతం ఆ ాయ వ
ే తను సు ం ర ట.

ఈ మంత ామర ం ే ేవతల తమ శత వ లౖన ా సుల ఓజసు ను, బల , ఇం య ,

ా , ా పజలను, ప వ లను క ా నం ేసుక ర ట. ఆ ప ారం ఉభయ
న ాయ క ా న న ఈ మంతం ంపబ ే య గం ాయ ిఅ ెప బడ ం
అ ‘త ా ే ఙయ ి మ హ ః’ అను పబ ం . వల ఓజసు మ న గ ాట ాయ
మనక ా ింప స
ే ుంద ెల ం .

ఉపనయన సం ా ర పకరణంల ఆ ర డ వట వ ాయ మం ఉప ే ం క వట వ ే
‘అవృధమ మ ాణస ం ాయ’ అ మం ె ి ార .

మ ఇ అనుక ల నఅ ఇ అంత ాత | (హ. ా .)

అన ా ” మ న ఓ అంత ా ! ను ఇప డ ాయ మంత ఉప ే ానంతరం, అవృధం–

మ జ తః, అన ా మంత ణ అయ ను. ాబట ాణసమ న ాయ ఖ ( ాయ అనబ )ే
ధ , ల పల ప ం న ర ంచుమ అ ా సున ట ె ి ార . ఇక డ మంత డవడం
అంట మనం అనుక మణమ ణ ా ధనం ాదుట. ‘ ’ అంట ద ర చనం ే ిం .

ఋచ ా మ య ం |ి ా ః అమృ స ం|

అను ర , య ా మత క న మం ల శబ ా ల ె ం . ర , య
ా మ త ాల శబ ా ల ావచు ా ాయ మంతం ాదు క అంట న ‘స
ేభ ా త నూచ ’ే (ఆ.ధ.సూ) అను సూతం ే ాయ మంతం మ డ ల ారమ ె ం .

భ ఏవ త ేభ ః ాదం ాదమదూ దుహ |

అ మనుస ృ ల క ాయ మంతం మ డ ా ల మ డ ల వ లనుం

ితకబ నట ప
ె బ ం . ఇ ‘నశ రం’ ా , అన ా న ంచనట వంట ఐశ ర మ ‘ ా రమృ
స ః’ అను బ ం .

ాయ మ డ ల ారం కనుక యజం మ డ ల ‘సతృ ై య ’ే అ

ఆపసంబ తసూతం ె ం . యజ మ డ త ాల నుం అ న ం ా అను ించక ే అతడ
దు ా హ ణ డ ‘యస దశ శ ే ే ే ప ర షం| స ౖ దు ా హ ణ జయః|’ అను వచనం
ె ం . అట వంట ౌ ా హ ణ ట ామర ం గల యజం సమ నం ా మ డ ల ార న
ాయ క ౌ ా హ ణ టగలద “ ాయ మత ా ి న చ దు ా హ ణ భ “ అను
ఆపసంబ సూతం ె ం . అంట ాయ మంతం ౌ ా హ ణ క ా ంప య
ే గలద
ెల ం . ఇం ా ాయ మ మ ా ంద ప ాణంల , అ క గం ల ప
ె బ ం . గంథ సరణ ే
ాట ట ఇక డ వ ంచడం లదు.

ా ాంశం- జపం ే ా ాయ ేవత ర సుంద , ఇం ా అ శయ న ేజసు , వర సు ,

ఓజసు , థసు , బలం మ న గ ాట ఈయగలద క ెప బ ం . జసు అన ా ను

256
ప ా సూ ఇతర వసువ లను క ప ా ంప ే అ అరం. ధ అన ా “ త ః ద ాస ః
రణ శ ః ” అ ష ంల వ ం నందున మనం చదువ క న షయ స ంచక ం
రణ ే శ థసు అ , ఇం ా బలం మ న గ ాట ఈయగలద క ెప బ ం .

ర శయ న శ కల కనుక దు ల కం నుం మలతను సుక ావ న ష

జగ ఛందసు ల క అ ాల దు ల కంల మ ర క లౖన ‘ ియ’ మక వ
ే తల ే
అపహ ంచబ . ిమ ట ాయ తన దర లౖన ష జగ చంధసు ల క లగ
అ ాల సుక వ లగ అ ాల గల ాయ ఎ అ ాల కల ా వ వహ ంప బడడమ
ర శయ న ామర ం కలద ఐశ ర స ర ిణ ాక, జపం ే ా ఐశ ర ప అ ,
ౌ ా హ ణ వరకమ క ెప బ ం .

న ాయ ః ప మంతః|

అను వచన ప ారం అ మం లకంట ాయ మంతం ఉతమమ , ాయ జపం ే మ

జపం య
ే వల న
ి అవసరం ఉండద , యజ ను ానం సమ నం ా ౌ ా హ ణ ారకమ
ెప బ నందున ఇ ఫ ల గల ర శయ మ త న ాయ జపం అత ంత ఆవశ కమ
సం వందనంల ఇ ప న నద వ ంచడ ం .

ఇట వంట ాయ జపం త సం వందనంల తం ా య

ే డ ాక ఆ య ఫల ామన
గల ార తతత ల ష సం ామ మ ా క అను ింపద నద ద ా స భగ ానుల సూత
సం తల వ ం ర.

ాన న మం ణౖ
ే వ ప ాద | ా ాతర త ం సహసం శదయ సహ అ రం
సకలం లభ ే త సంశయః| హ త ఖ రం సమ ఘృ కం హవ ాహ ాహ గ ర లభ ే
ధనమ తమ | ాహ సూర సమ ా తర స రం జ ౖః| సర ామ సమృ ా
త ా ా రణ | క ష చూర హ స ా సహ మ నవః| గ ాం సహసం త బహ ాం ల త
ా | ాల సండ ల హ నక ి ర ష | ా జస హ న పజ ామ ాప య | ా
జలమ యజ ా ష సహసక | అ కం జః క ా దుస ా వృత | ా జ ల ం
అపమృత శ | ఘృ జ ం లభ ే త సంశయః| మ ే జల ి జ ల ం
సమ తః| అకంటకమ ాజ ం లభ ే త సంశయః| ఫల శ ప ష హ న మహ ం యమ |ే
త ర
ౖ హ యద వృ ిం ఘమ ాప య | ాయసం మధు హ ీ వశ ం లభ ే ా |
వలం ఘృత హ నస ా మ న ాప య | (సూ.సం.)

ఇ గంథ ష ప ారం ప తం ాతః ాల ా నం ే ి ాయ జపం ే న కల

రగలవ . ాయ మంతం ే త ిన స ధను ాహ గస సూర గహణంల అ ల హ మం ే
ధన సమృ కల గ త ం . అ ే సమయంల సూర ాయ మంతం ే తర ణం ే అ కల
ి ాయ ె ా ర.

అట వంట ాయ మంతం క అరం అ క ల ా అ ై త పరమ త పరం ాను

ెప బ ం . ‘భరః’ అను పదం అ ా ాంతం వ ాచకమ ె ి , ‘భరః’ అను శబం స ా ాం
ేజసు అరమ వ ం ర . ాన మనక అందుబ ట ల ఉంట ంద మన అ ార అనుస ం
సూర ేజః పరం ా వ ంపబడ ం .

257
 తత త ర ణ ం| భ వ
ే స మ | నః ప దయ |

అ ాయ మంతం. ఏ ేవత మ బ వృత లను ధర జ నమ లందు ి ం ో ఆ స తృ

ేవతను ఉ ా ిసు ను.

ఈ ప ారం ఉదయ సమ నమ ల ే ల కయ తను ర సున స తృ ేవత క ష న

ేజసు ను క న వ
ే తను ం .

“ఆయం ః పృ రక | అసన తరం ప నః” అను మంతం ే ప ా ంపబడ ా, “గచ ః

ఆ త ః” అ ాయణ ష ం. “ ౌ ః ి పృ మ ” అ దు ల కమ త
ి ృ ా యమ ,
పృ ల కం మ తృ ా యమ . దు ల క,పృ ల ాలక మధ రగత న ట ా ప
ె బడ త న ఆ
స తృ వ
ే త క ష న జ
ే సు ను క న వ
ే తను ం .

మ ా దుమ మ ల ధవళ ః మ ఖః ణౖః య ా ందు బ రత మక ట ం త ర

వ ా ా ాయ ం వర భయ ంక శ క ాః భం క ాలం గ ం శంఖం చకమ ర ంద య గళం
హ ర హ ం భజ|

ౖ క ప ారం ా మ త ప , పగడ, మ, ల, ెల ప రంగ ల అ దు మ ఖ ల గల

చంద బ న టం గల త వ ాల క న శ రం గల, వరమ ల ే అభయ పద న
హసమ , అంక శమ , కశమ , ెలట క ాలమ , శంఖ చక గదలను, అర ంద ద ంద మ ను ధ ం న
ప హ ాల క న ీమ ా ఉన “ ాయనం య ే ఇ ాయ ” అ నబ న ాయ
మ తను సూ జపం ేయ .

పణవ షయం
గృహ బహ చ పణ ా మంజ | అం ే యః పణవం క ా వృ మ ాప య |

అను చం ావచన ప ారం ఆరంభంల మత పణ ా ఉచ ం అంతంల ( వ )

పణ ా ఉచ ంచ ాదు. బహ రల క గృహసుల వల “గృహసవత జప ా స ైవ బహ ః“
అను వ ష వచన ప ారం పణ ా ా ఉచ ం . ఎల య
ే ల శంకక

ప ా ం సం ంజ ష ా మర దర |ప మ ంత సమ ీనః సమ గ వ |

అను స ృ ప ారం ాతః ాల జపం లబ , ాయం ాల జపం క ర ేయ . మ ఖ

ాలంల ే టప డ ఉదయం సూర దర న పర ంతం ాయం ాలం న త దర న పర ంతం అ ె ి ,
ఈ ాల అ క ం ణ ాలంల జ ిం ఉదయ ాల జపం లబ , ాయం ాల జపం ఉపవ ిం
(క ర ) య
ే అ లబ య
ే లన సమ న .

క నం చ నం ఉత ాఘ ర వ చ| ాతస ం జపం క ా ష వ న సంశయః|

అను స ృ పమ ణం ా ష ంల ఇ ర . ఇక ాయ జప సంఖ షయం.

అసంఖ కం త యజపం తత ర ం ా రరకం|

అను వచన ప ారం సంఖ ప గణన లక ం ేయక డదు ాన సంఖ ప గణన ఆవశ క .

గృహ బహ చ శతమ తరం జ | ానప య వ సహ ా ద కం జ |

258
 గృహసు, బహ అ తరశతం (108) ేయ ల ; ానపసుల , యత ల సహసం కంట
ఎక వ య
ె ల ె ం . అ ే అ తరశత మ ణ ాల సం వందన షయం కనుక
మ ఖ ాల సం వందనంల ౖ వచన ప ారం సహసం ేయక డద అ ాయం ాదు.

అ న ాద ాయ బహ హ ం పయచ న ా త ాయ బహ హ శ |
( ే. .)

న ాదం ా జ ిం ల ె ి ఆ ప ారం జపం ేయడం ఆగమ ా ాను ధం ా ే

ం కజప షయం ా వ వస య
ే బ నందున మనమందరం మ తం ో క ప ారం అ న ాదం
ాక ం దట ండ ా లను క ి అరర ాను, మ డవ ా ాదం ాను జ ిం ల
ర ం ర.

ఉపనయనంల 3వ ా క క ి అన ానం ా ఉప ే ం ారక ం

బహ యజంల ప
ె బ ం .

ప రర ఽన ా ంస |

అను త క ప ారం అక డ (ఉపనయనంల ను, బహ యజంల నూ మ త ) ఆ ప ారం

ెయ ల వ వస ే ార .

జప ప ేశ షయం - ఆసన షయం

జప ప శ
ే షయం తమ ర సూతంల ఇల ప
ె బ ం .
గృ జప కగ ణం, న గ ణం, దశగ ణం, అ ా ా ద ా కం ి ే ష ేవ స ౌ
శత ట ం సహసమనంతం ష స ౌ| ( .ధ.సూ.)

ఇంట ే జ ా వ ే ఫలంకంట న స ల ే ిన జ ా టంప ఫలం, ాలల ే

ప ట అ క ఫలం, తం అ హ ల ే గృహంల ే ప ట కంట అ క ఫలం, ి
పరష లం ే తం, గయ గం ా క ర ాల ను, వ
ే స ల ను అనంత ఫలమ
ెప బ ం .

పర సు జపః ార ః ంగ ం ాత ౖః| ాత స
ౖ ు యజపం తత ర ం ా సం భవ |

జ ా ళ ప ా ల ల సూ ేయ ా , ళ ల ంచక డదు.

ాత ా సమ క ా మ హృదయం త | ాయ ి ామ ల జపల ణ తం|

ాతః ాల జపం సమం ాను, మ హ మందు హృదయ సమం ాను, ాయం ాలం ి ా
మ లమందు హసం ఉం ల
ే ల అ మల ఆ ప ారం ా ఉం ట
ే ట ానూ జ ించవలను.
ఇంతక మ ందు ాతః ాలం లబ , ాయం ాలం క ర జపం ేయ ల ప
ె డ న ా
మ హ ం షయంల ఇల ప
ె బ ం .

త మ హ సం యమ న
ీ ః ా ఖ జ | షన ిజ ే ఆ మఖ జః|
కృ క ాతః ాయం ో మ ఖ క | మ ే ప ా తక జ ఏవమ హృతం|

259
 మ హ సంధ యందు క ర ా , లబ ా సూ ా మ ఖు ై జ ిం . ాతః ాల
జపంల హ ా ఊర మ ఖం ాను, ాయం ాలం అ ో మ ఖం ాను ఉం , మ హ సంధ యందు
మ తం ప ారణ ే ి( ) జ ిం . ఈ ప ారం ాయ జప షయం వ ంపబ ం .

ఉప ాన మం రం
అర ప నం, ాయ జపం త ా త సం వందనంల ప న న మ ో అంగం సూర
ఉప ాన మంతం. ఇక మ డ సంధ ల ంపబడ ఉప ాన మం ల అ ాల ఇల వ .
ఉపనయనంల ాయం సంధ ఆరంభం కనుక మ ందు ా ాయం సం ో ప ాన వరణ. ఈ మంతం-

ఇమం వర ణ హవ మ చ మృడయ| మ వసు ాచ | ( ై.సం.)

అ ాగ త ం .

ార ణ ా త మ ప ష |ే

అ జక ాక ం. మ ం ా ాస తృ య అ యంల ఐంద కరణ యం ే

”ఇమం వర ణ“ అ మంతంల వర ణ శబ ఆ త డ అ అరం ె ా .

ప ాక న మ ఋ ిః ప ే నయ బదః| తద ంధ చ రం వర ణం
ారయ మ స| త ర ప ారం అ న మం ేణ ఉచ ”ే (సం ష ం)

ఒ ా కప డ న ఫడ ఋ ి య పమందు బం ంపబ న ా ై ఆ బంధం నుం మ

సం ఈ ప ారం ా ా ం డ
ే .

ఇమం వర ణ హవ మ చ మృడయ| మ వసు ాచ | ( ై.సం.)

ఓ వర ణ ! ఆ ను. న ిమ ట ఇప ే నను సుఖం కల ాణ ా ేయ మ .

ర ణ రత న ాడ ౖ ను ా సు ను. ఇక నుం ను శరణ ందుచు ను.

త య బహ ణ వందమ నః త ా యజమ హ ః అ డమ వర ణహ బ ధు ర శ ం స
మ న ఆయ ః ప ీః|

ఓ వర ణ! వ భకజన ాలక డవ ాన ను శరణ ందుచు ను. ‘త ా ద ి వధ ం

పపన ం ప పయచ “ అను , శరణ గత ణ టడం మ ో షం ా ె ం కనుక ఆ
ర ణ సం బహ ణ మంతం ే నమస సూ యందు పసను డవ అవవల ింద ను
రత ను. అన ా శరణ గత డను అవ త ను. క రడం లదు. య గకర అ న
యజమ నుడ క క సమ ంచబ ే హ సు ల ేత ఆ ర ణను రత డ . అందువల
తప క ం సుఖ ట . ఓ వర ణ ! వ ారనను అ దరణ య
ే క ఈ ల కంల య చనను
ెల సు నుమ . ప న
ౖ మం ల ేత పశం ించబ ే నువ మ ఆయ సు ను న ంప ేయక .
ోక న ప ప ర ఆయ సు ను ఇమ .

య ే య ప ేవ వర ణ వతం| మ ిద ద |

ఓ అర ణ ! అజ నులౖన ార వ అ క ం నట ప కర ల ింప ేయడం

అ (కర ఆచ ంచక వడమ ) అప ా ంచుమ .

260
య ం ేదం వర ణ ై జ ో హం మను ా శ ామ |ి అ యతవ ధ ా య ిమ మ నస ా
ేన వ
ే షః|

ఓ వర ణ ! దు ల కంల షయంల మనుష ల న మ అజ నం కర ను ల ింప

ేయడమ , స ల ం ా ా అ కం ా ా స
ే ున ో హం వల ఏర న ాపంవల మమ
ం ించక మ . ధర ల ప త న ా ా ప హ ంచడం ా మ ప ా ంచుమ .

త ా య పర య ఘ సత మ త యన ద |స ా ష వ ే ా ే ామ
వర ణ ియ సః|

ధూర ల సమ న న ార ఏ క ా ం ా న ంప ే , ా ీ య పద ప ారం పవ ంచ
ధర స ర ా అన ా వ ాశమ ధ ా ల
ె సు ల ో ఆ బహ ధ ా ాలను న ంప య
ే మ.

ఓ ే ా! లౖన ా ాల ట న ంప ేయ మ . అనంతరం కట ం ే క య
ి లం
ాగలమ ారన .

ాతస ం ో ాసన మం రం
తస చ షణ ధృతశ వ
ే స ాన ి సత ం తశ వసమ |

వర ణ గహప ర పసంగంల ెప బ న ా, “ ఽహరజనయద ర ణ ా ం” అ

అహసు (పగట ) అ మ న వ
ే త తశబ ాచు న
ై ఆ త డ , ా అ మన వ
ే త వర ణ శబ
ాచు న
ై ఆ త డ . ఆ ప ారం తశబ ాచు ైన, పజలక ర త ా ఉన ఆ త వ
ే క
బ ా ంచద న, నశ రం ానట, జనుల మనసు అ శయం ా సుఖకరం ా ఉం ే సు
ేసు ను .

జ య తయ పజ న ర పృ మత | తః కృ ీ ర ా చ స య
హవ ం ఘృతవ ేమ|

త డ ప
ె బడ త న ఆ త డ పజల అ ా ా గ ం న ా ై సర పజలక ా
ా కర లందు సు డ. ాపృ వ లను ధ ం న ాడ , త డ , మనుష లను,
ప ాట లనట వంట ేవతలను క ప ా ంప ేసు డ . అట వంట సత స ర ప న
ై ఆ
త వ
ే ఘృతయ క న హ సు సమ సు ను. అన ా య గంల ఘృతయ క
హవ నంవల పసను ైన ా ఈ ారన మంతం ే ఆయనను పసను ా స
ే ు మ అ అరం.

పస త మ అసు పయ ా యస ఆ త వ న
ే | న హన ేన య ే ౖన మ ంహ
అ తం న దూ ా |

ఓ తశబ ాచు న
ై ఆ త ! కర ను అను ంి చ సమర డ ా ాల రత న
మను డ పకర ా ధర ఫల య క డగ ాక! ే ర ంచబ న ఆ యజమ ాదుల ే ీ ంచబడడ ,
శత వ ల ే రస ంచబడడ మ య ే ర ంచబ న యజమ ాపం స ాను ం ా
దూరం నుం ా ఎన డూ అత ందదు. దృ ాంతం-

మహదనుగహ ా నం ప ర షం న ో పద ాః స ృశం |

261
 అను వచనం ప ారం దల అనుగహం ఉన ా ో పద ాల స ృ ంచవ గ ! ఈ ప ారం
ాతఃసంధ ల ఉప ాన మంతం సు ం ల ెప బ ం .

మ క స౦ ో ాసన మం రం
ఆస ే న రజ ా వరమ శయన మృతం మర ంచ| రణ నస ర ే ఽ ే య భవ
పశ |

ేవల క మనుష ల ాల మధ రగత ఈ సూర డ ేవల క ాసులక అమృత

అన ా మరణర త , మనుష ల క ాసులక మరణ ధ ా ప ంపబడ త న ా ై
రణ మయ న రథం వసు డ. ఇ ే షయం “ఆ ే యత స సురత ః“ అను
స ృత ంతరంల క ప
ె బ ం . ఏ ేసూ రగత డ ఈ సూర డ అ ప , “భ వ
పశ ” భ వ లను షం ా చూసూ వసు డ . ఆ స తృ ేవతను ా సు ను .

ఉద యం తమసస పశ ం జ ర తర | ేవం ేవ సూర మగన జ ర తమ |

పపం ౖన ఉన ట వంట ఉత ృషతర న జ ర ా ఉన తం ా చూసున ార

ేవతల ఉత ృష న జ ర ప న సూర ేవ ందుత మ . ‘ఉదుత ం జ త దసం ేవం
వహం తవః దృ ా య సూర ” సర ాణ లక అ దర న వ డం సం సూర
స ా రణ ల ం సు . అన ా రణ ల ఉద ం ే సూర ల అ
ప శ డత అను షయ ‘ఉద నం ా ా త మ రను సమ హ ’ అను త ంతరం
క బలపర సుం .

” తం ే ా మ ద ాద కం చ త స వర ణ ా ః| ఆ ా ా పృ అంత సూర ఆ
జగతససుషశ |

ేవతల ా సు వ ం ే సందర ంల త, వర ణ, అ ేవతల మ గ ప ా ా ే

చ స ర ప న, ష న బలస ర ప న రణ సమ య ే ర . సూర డ తన రణ ల
ా,పృ ,అంత ం అ మ డ ల ాలను ప ంప ే డ . అన ా భ ా మ ల ాల రణ ల
ా స
ి ూఉ .మ య ావర జంగమ త క న జగత క సూర ే ఆత స ర ప డ .

తచ వ తం ప ర ాచు కమ చ ర |ప మ శరదశ త |

”సర స జగతః చ ర తం ే ా ం తం ప ర ా ప ర ా , కం ద స ర పం ఉచ ర -
ఉద త ా త కం బహ “ ( ష ం)

సమస జగత క చ సు ా ఉన వ
ే తలక త స ర ప న, ా క ల ఉద సున
సూర భగ ాను ర పంల ఉన స ర ప న బహ ను నూర సంవత ాల చూడగలం. అన ా,
ా అనుగహం వల ‘ మ శరదశ తం’ నూర సంవత ాల ంచగలం. ‘నం మ శరదశ తం’
పత ధన సమృ కల ారం ాగలం. ‘ మ శరదశ త ’- సం ిం ే ారం ాగలం. ‘శృణ ామ
శరదశ తం’- నూర సంవత ాల య
ి వచ లను నగలం. ‘పబ ామ శరదశ తం’- నూర
సంవత ాల మం మ టల ప ారం ాగలం. వసుతః ‘శతమ న భవ ’ అను ె ి నట
పర ాయ ాయం నూర సంవత ాల గల ార , రం ా వయసు కల ారం అవగలం.

అ ా మ శరదశ త | జ క సూర దృ |

262
 ర ాలం సూర భగ ాను స ర పంల ఉన బహ ను చూడ ర చు మ.

య ఉద ాన హ ర ా జమ న స రస మ సమ వృష ల సూ ప న న ా
ప త |

యః మహతః సమ ఉప ఉద ా – దృ ా ,ే స రస మ ే - స రస ే. . మ ే , జమ నః–
ప మ నః, ప - సూర ః, వృషభః- ామ ం వర ల ః సః సూర ః, మ -మ ం,
మన ా- ఆద ణ, ప త -అనుగృ త -ర త ( ష ం)

ఏ సూర డ సమ దం ౖ ఉద సూ చూడబడ త ో , సర మధ ం న ాలంల ఉద ాల

మధ ల ప ా సు ో , ఏ సూర డ సర డ ా ఉ ో , ఏ సూర డ మన ే ా ంపబ మన
కలను వ ంప స
ే ు ో , ఆ సూర డ , మధ ం న ాలంల ా ంపబ న ా ై నను అ దరం
ర ంచు ాక!

ఈ ప ారం ాతర ధ ం న ాయం సంధ ల ఆ త ధ మల ధ ల ా

సు సూ ఆయన అనుగహం సం ా ంచడం సూ ప ాన మం ల త ర ం. ఉప ాన మంత పఠనం
అయ క, ‘ఓం నమః ా ై ’ వంట మం ల ే ఆ య వతలక , గం ా యమ నలక మధ గల
నను రం ా వృ ం సున వ
ే తలక , మ నులక , సం వ
ే తల అంద నమస ం ,
‘ ా ా ’ ఇ ే ామ, ద మన ేవతలక క నమస ంచడం, ‘య ం స సర
భ ామ సం ర త’ అ ఏ సం మన వ
ే తక ాయం ాతః సంధ ల సర భ ల
నమస సు ఆ సం మన వ
ే త నను ర ంచు ాక అ ారన య
ె . త ా త-

ఉత ఖ జ ే భ మ ం పర త మ ర | బ హ ణ ఽభ నుజ గచ ే య సుఖం|

అ జ ా మ ందు ఆ ాహన ేయబ న ాయ ే య ా పం ించ ప ం ే

ాయ ప ాపన మంతం ె ా . భ యందున ర పర తం ౖన ఉత ృష న ఖ ఆ ారమందు
వ ించడం సం ను ఉ ా ిం న ఉ ాసక లౖన బ హ ణ తమ ల వల అభ నుజను ం న ౖఓ
భగవ ! ఉ ాసక లను అనుగ ం య సుఖం ా ళ మ! అ ా ంచడం ఈ ప ాన మం
అరం.

ేవప ాప నం ా సం క త తం’ అను త ను ారం ఈ ప ాన పఠనం వర

సం కర అ ెప బడ ం . త ా త ‘య ం స ’, ‘ ాయ’ ఇ ాల అవ ాశం
ఉన ంత రక ప ం .

సం శబ రం అహ ాత ల సం అ ంచబడ ం కనుక ఈ ండ సంధ ల ను సం కర

తప క ం ఆచ ం ల గృహ ార ల ప
ె ర .మ క సంధ స ృత ల ే ెప బ ం కనుక
ే అభ చ యమ (అభ న క సుంద ) మ తం గ ం . అ ాయం మ క
సంధ ను మ నమ ాదు, ాయం, ాతః ాల లందు తప క ం ఆచ ం ల ప
ె డంల త ర ం.

వర ా సర ర ణ సం “ఇదం ా పృ ” అ మం ఉచ ం . మ ితృ
ా యమ లౖన ఓ ా పృ వ మన ేవతల ా! “భ తం ే ా మవ అ ” అ మ
ర ణ బట వ
ే తలక , ా సులక , సర భ లక ర క ల ా ాల మ ా సున ఈ
మంతర ప న మ ారన సత మగ ాక! కనుక అంద సంర క లౖ అనుగహం వల
భ ం ే ా పశమనం క ం ,ే వ ఇ ే అ మ ందగలం. ాబట ఆ ధం ా

263
అనుగ ంచండ మ ితృ ా య లౖన ా పృ వ లను ా ం సం కర ను సమ ి య
ే .
ఆ త ా త పవ ా తస త మల స న త సూర జ దులక నమస ం ల ె ా ర.

ఈ ప ారం సం వందన నం సమ పం.

న తంచ త జ నప ాద త| ాన ి దజ సం ాల అ ాద | ప తం చ ష ంచ
ౌ తం దు త ః ప |

అ వచనం. ప ారం ప త , ష , ౌ త , అల మ తం నమస ంచ

క డదు.

ఇంతవరక 'సం ా నం జ హ మః' అను మ లవచనం ె ి న ంట 'సం ా నం జపః'

అ ండ కర ల గ ం ెప బ ం . అ ే 'సం ా నం జపః' అను వచనం ే మ డ కర ల
ెప బడ త ండ ా, ండ కర ల ా అనడం ఎల సగ త ంద శం ం 'ఉచ త ఇ ' సమ నం
ెప బడ ం .

సం ా నం జపః ఇత త సం ంగ ాయ జప ఏవ జపశబ చ |ే పృథగప శబ ప గః ాయ

జపస ా న ాశస ఃప తర త క |త ఏత యస ం మ ా సం తవతః
రమ య ః స త సర ా ౖః పమ చ |ే ఇ సం య ః ఆవశ క మ ా సం ంగ
జప ః|(ప.మ .)

అను క ప ాశర మ ధ యంల ప

ె బ ం . జపః అను పదం ే సంధ కంట న న కర
ెప బడడం లదు. సం ంగ న ాయ జప అత ంత ప న న , పశస న అవడం
జపశబం ే ెప బడలద ప ాశర ల ె ా ర . 'తతమనుః' ఇ గంథం ే ాయ జ ా గ ం
స ం అంతక మ ందు ాయ ాశస ం ెప బ ం .

ాయ న పరం జప ం ాయ న ప ాహ ః|

అను కం ే ాయ కంట జ ించద న మ కట లదు, ాయ కంట ఉతమ న ధనంమ కట

లదు. ాయ కంట ంచద ం లదు, ాయ కంట ఉతమ న ఆహ లద ప
ె బ .

ఇంత పశస న అవడం వల సం ంగ ర ా ెప బ ం ా త న షట ర ల

ప గణల మ తం సం , ాయ జపం ండూ క ి ఒక కర ా ప
ె బ .

హ మం
ఆ గత గృహం పస మ గత య |పజ ల వ ం వ హ య జ త దస (ప.మ .)

ాదుల దగర ా న సం ద ను ా ల ప స
ే ుక గృ వ అ పజ ంప ే ి
య ాసం ా హ మం య
ె . ౖన ప
ె బ న అ త నద య వ వం దంపత ల ే
ర ంచబడ సర ా రకర ల సం రణ ెయ ల ాహ పకరణంల ప న హ మం త ా త
నూతన వధువ ను, ౖ ా ా సుక తన ఇంట ల ె సందర ంల " ర ః"
(ఆ.గృ.సూతం) ెప బ ం .

ఆయ ౖ ా ా ః త ః ాశ కః రఃప సంబం ం కర ణ మ ాయ ాణగహ ర ః

తమ ాసన మ చ |ే

264
 ాహం ల ాయత ఈ ౖ ా ా ఔ ాస ా ెప బడ ం . ాహ ా ా ానంతరం
ఈఅ ల ఔ ాస రంభం ేయ ల ప
ె డం ే నూతన వధూవర ల ,ే "ఔ ాసనమ ర య వ వం
హ ా "అ సంకల ం ే ార . ాయం ాతః ాల ల ఔ ాస ల హ మం ేయ ల , " ాయం
ాతరత ఊర ం హ ౖ ే ఆహ తండ లౖర ౖ ా హ య " (ఆ.గృ. సూ.3-7-19) ే ంపబ ం .
ఇందుల 'హ న' అ ెప డం ే సు ాదులక వృ ెప బ ం . ఇందుల హ మద ా ల ా
తండ ల ల ( య ం) ా యవల ా అ ఉం ల ెప బ ం . హ మ ఉ శ
ే ేవత
షయంల " ా ాకవ వత
ె " అను సూత ా ఖ నంల -

అగ ా ప ా హ ః|

“అగ ా " అ దట ఆహ , "అగ ి షకృ ే ా " అ ం ో ఆహ

ెయ .

ప ా హ ః ాత ే

ాతః ాలం ‘సూ ా య ా ’ అ దట ఆహ ెయ ల ంద మతం. ఇ ే ఆ రంల

ఉం . ఇంతవరక మ లవచ ను ారం 3 త కర ల ెప బ . అందుల ా నం, సంధ త ా త
ేవప జ అత ంతం ఆవశ కమ ప
ె బ ం .

థ ాల ా దకృ వ
ే ర న భం య నరకం రం సూక ి హజ య |ే

ఆకృ ేవ ప జ ం చ మ యజ జ తమః| భ ం త ేత మ ర ంచ గచ |
న హం కృ మ యజ య ం త | శయ ా ా ే ా మర నం త |

హం ే ా , అలసట ే ా వ
ే ర న య
ే కం జనం ే ఆమ ి కం ా రనరక
ా ,ి ఈ ల కంల సూక ా జన ా ి ాయ , వ
ే ర న ే ి భ సర ా ాల న ాయ
క ర ప ాణంల ప
ె బ ంద ప ాశర స ృ ల ప
ె బ ం . అనం నంద కృత శంకర జయంల
ఇల ెప బ ం .

సూర శ గణప వ ాయణ ం బ హ ణ ాసన గ ే ాం సమష ాసనయ మ ి |

(శం. .)

సూర డ , శ , గణప , వ ాయణ ల బ హ ణ ల ే ఉ ా ింపద న ార ా సమ ష

ాసన ే అ య సం ా మ ద
ి మ ె ా ర . అందుక అ ారం ల ార వ ి ా ఉ ాసన
ేయ ల ె ా ర, శంకరభగవ దుల ష ల ే ' వ ౖషవ ర ాణ పత ' ా ాల ఐదు మ ల
ా ించబ . ప ాశర స ృ ల అ ే వ, ౖషవ దర ను ారం ా వ
ే ప జ కమం ెప బ ం .

ోక వం క ా ణ స ం త శ ౖష ర ం లభ ే ి ం చ ాఫల ః( .4.)

స ంగ డ ా, ఈశ ార ణ బ వ
ే ర న య
ే వల న
ి ఆవశ కత ఈ ప ారం
ర ింపబ ం .

ౖశ ేవం
ౖశ ేవం అన ా వ ం ా పయ క ాప వృత రం బ హ ణ ల శ వ
ే తలనుగ తమ
ేయవల న
ి హమ కర . ఇతర ాణ ట , వ ట ఆ ా అం ంచడం క ఒక రక న

265
 ౖశ ేవ ! "ఆ థ ం ౖశ వ
ే ంచ" అ మ లవచనంల ఆ థ ం త ా త ౖశ ేవమ ప
ె బ
ేవ ర నంతరం ౖశ ేవమ ర ించబ ం . అందు మ లవచన కమ ను ారం ఆ థ ం
మ ందు ా వ ంచవల ి ఉ ౖశ ేవ షయం ప
ె బడ ం .

ౖశ ేవం పక తస ాఖ తం తతః|

ఇ ే ధం ా ేవ ర నక ాల ప డ శంక కల గ త ం .

సం ా నం జ హ వ
ే ం చ ప జన |ఆ థం శ
ౖ వ
ే ంచ ష క ా ణ |

అను మ లవచ ను ారం హ మం త ా త ేవ ర నమ ంద మతం. బహ యజ

జ ానంతరం ేవప జ అ మ ంద మతం.

ఆ థ ాశస ం
ఆ థ ం ఆవశ కత, ాశస ం ద ా ాల బహ ల ా ర ించబ ం .

సం ా ాయ త ధ ప స ద | (మ.స ృ)

"అన ం ైవ య శ సత ృ ప ర క | తృణ భ ర దకం ా చత చ సూనృ | ఏ న ి

స ం ద క చన ఆస వస ౌ శయ ం అనువజ మ ాసన | ఉత ష తమం క ా
నం స సమ | సు ా ి ః క మ శ ణగ ణ ియః|”

అ గఏ ౖ జ ద రయ అద త యః ఏ ేభ ః ప ర ం భ ం చ ణః స భ ంజ న
జ స గృ ర
ై మ | భ క వత థ ష ష భృ ే ష వ
ై |భ ం య ం తతః ప ా
అవ షంత దంప ే ానృ ీన ను ా ంశ ితౄ గృ శ వ
ే ః| ప జ తతః ప ా
గృహస ష భ గ | అఘంస వలం భ ం యః పచ త ారణ | యజ ాశనం తత మన ం
య |ే

మన ఇంట వ న అ మ ందు ా ఆసనమ , అర , ా దులను ఇ జనం ట .

ఆసన శయ దులను క ంచడంల , వ న అ అరతను అనుస ం ఉతమ ఉతమ న
ఆస దులను, తక వ ా తక ౖన ఆస లను క ం .అ ఆ థ వ మ ందు ా
సు ా ి లక
ీ , ాహం ా క మ లక , ార లక , గ ణ ీ లక జనం ట
సంశ ంచ ాదు. ఆ ప ారం ప
ె బ న ా టక ం జనం ే మను డ ల ాప ఫల
అనుభ ాడ . కనుక వ న అ థుల , తన భృత ల భ ం న త ా త ఆ ా దంపత ల
భ ం ల స ృత ల ెప .

అ టక ం తన మ త పచనం (వంట) ే ంచు ాద , ఆ ప ారం ే ంచుక న

ాడ వలం ా ా భ ం న ాడవ డ " వల భవ వల " అను ె ం . ఇక డ
మ షం-

అపణ ో ఽ ా యం సూ ే గృహ | ాల ాపస ాల ా ా నశ గృ వ |

సూర డ అస ం క వ న అ సు రం (ఎంత మ తమ ) ర ించక డదు. ాయం

ౖశ ేవ ాలంల ా ఆ ాలం క అ క ం నత ా తవ ా ఆఅ జనం ేయక ం
ఉండక డదు. తప క జనం ట ాల ె ం . ాయం ా న నఅ ర ించక డదంట పగట

266
అ ర ించవచ త రం ాదు. ాయం ా న అ ర ి ా ా క ం ే ఇం ా అ క న
ాయ తం కలద ెప డంల త ర ం. పమ ణం ష ప ాణ వచనం.

ాఽ ౌత మ ఖగ ేయ తకం నృప| త ే ాషగ ణం కం సూ ే మ ఖ గ |ే ( .ప .)

పగటప ట అ ర ి వ ే ాపం కంట సూ ా సమయం త ా త ాయం ా న అ

ర ి ఎ ట ాపమ అరం. ఇ ే షయం, ాన ాలందు వ ే అ థులను తృ ి పరచక ే
పజ , ప ా శనం, తృ ి ప పజ ప ా సంప కల గ య ై.బ . అ హ త పకరణంల ఇల
ెప బ ం -

ాయం య ానశ ౖ ే ాః ాత ా ాణ ా హ ణ గృహమ గచ | యన తర

పజయ స పస ర | యతర | తృ ా ఏనం పజయ ప సర య ః| ( ై.బ .)

గృహసు ఇంట వ నఅ జనం ేయక ం ఉప ాసమ ంట వ ే ో షం .ై బ . త

ాఠక పకరణంల ను, క ప షత ల ను క వ ంపబ ం .

ఉశ హ ౖ ాజశవసస ర ద సంద ౌ| తస ాన మ ప త ఆస| ( )

ాజం అన ం త తం|శవః యశః ః యస శ ాజశ ాః| ( ష ం)

"తస అపత ం ాజశవసః శ సర స ద ణ న అయజత" ( )

ఉశ తత లం ామయమ నః ఈజ, సః త ి క ౌ సర దసం సర స ం ధనం దత ా | ( ా. )

అన నం తం ా సుక ం న తమ ద వ మ ‘ ాజశవ డ ’. అత
కమరడ ాజశవసుడ . అత న త డ క మ ర డ ం ెను. ాజశవసుడ ఒ ా కప డ
“ శ సర స ం ద ” అను ప ారం సర స ద ణక న శ ా తత ల
న ా ై అను ిం ెను.

త ం హ క మ ర ం సంతం, ద ణ సు యమ సు శ శ, ఉపనయన గ వయస ః క మ రః, తం

క మ రం సనం తసం ఋ జః ప ద ణ సు ి యమ సు, అ శ న శ - ఆ ిక బ ః,
ిత ః త ామ య పయ ా య ాసం ద ణ త ఏ ాబ ఃఆ శ ప షవ |

తం ా న ాజశవసు శ గంల ర క లక ద ణల ఇ ే ాలంల ఉపనయన

వయసు ైన, సం ఉ దన ే గత ల ఈ న త డ బల య ాసం ా
ద ణల ఇ ా ల శద క ం . అన ా శ గంల యజమ ను గల సర ా ద ణ ా
ఇ ా ల ఉండ ా ను క ఆ సర స ంల ర
ే ను కనుక తనను క ద ణ ా ఇ ా ా
తనయందు ప త మ ే గం ేయలద ఒక ప ారం, ఉ త ద ణల ఇవ డంలద మ ప ారం
అనుక డ . అధ ర డ మప ాక అ య ా ''క త ల ణ ద ణ ః" అ ఎ వల
ద ణల ా ఇవ బడ న ప ం నప డ మప ాక సమ నం ఇల వ ం .

స క ణ ద ణ ః సుర ాః బహ మ ల ః దశ శతం ావః|

క ణస ర ాలౖన శృంగ పృ దుల ే మం ర పం క న, అ క న మ ల ం గల నూట

ప ండ వ ల ఇవ బడ న అ మ కత వ ల సమ నం ా ెప బడ త ం . అ ే ధం ా ఈ
శ గంల క అట వంట వ లను ఈయవల ి ఉం .

267
 ీ ద ా జగతృణ దుగ ో ం య అనం మ ే ల ాః న గచ దద |(క ప ష )

ఇ వరక ఉద ాల ఇప డ ఉద ాల క గల ి ల ఉన , తృణ ాలను

ఇ వరల భ ం ఇప డ తృణ క భ ంచల ి ల ఉన , ఇ వరక ాలను ఇ న
ా ఇప డ ఈయల , ఇ వరక సం క ామర ం కల ా ఇప డ సం క
ామర ం ల అ న వ లను తన తం ద ణల ా ఇవ డం చూ ,ి వల ధుఃఖ భ ష న
ల ాలను ందగలడ ఆ ప ారం కత గ
ౖ ణ ంవల ఏర ేఅ ష ర ప న ఫలం ప త డ ౖన ేత
ా ంపద నద ం నన త డ-

ఆత ప ి కత సమ ం కృ ఇ ే వం ితరం ఉ ాగమ సహ ాచ ితరం|

తనను క ర క లక ఇ కత వ సఫలమ ల చూ లన తలంప తం ఇల

అ డ.

తత క ౖ మ ం స ీ | యం తృ యం| త ంహప త ఉ ాచ| మృత ద |

ఓ తం ! నను ఏ ర ద ణ ా ఈయగలవ ? అ ప ంచ ా ఇతను క మ ర స వం

కల ాడ తం ఇత మ టలను చ ణ ేయక ం ఉ ం ెను. అ ం ో ా , మ ో ా
క ప ంచ ా, క మ ర డ ధూర డ శ ంచుక న తం ' ను మృత వ రక అన ా
ఇ ే న ' బదుల ె ను. ఇంతవరక సమ నం ా వ , ఇట ౖ ఉదంతంల ాఠక, క ప షత ల
దం ఉం .

త ంహ తం ాగ వద | తమ క మ ర | సహ ాచ| ప మృ రృ |( )
మృత ౖ | పయ కం త
ి సద చనం ిత స ా ా పర గంత ం సహ తం
క మ రం అ మ కృత అనుగహ ప ా ై ా ఇ ే వం వద స తమ త న |న త|
స ఖల తవ ి ఏవ మ ాచ| తద చనస అయమ ాయః| ప త| మృ ః గృ ప ప గచ |
మృత ం దత ాన ి | ఇ ( ష ం)

పం క న త
ి ృవచ ల ప ారం యమగృ ళ ఉదు క ైన
న త అనుగ ంపదల అశ ర ాణ ఇల ప ం ." తమ త ను డ ౖన ఓ న ! తం
ను మృత వ ఇ ే న ప
ె డం నువ ఆ ప ార ళ . ా నువ క
అనుస ంపద న నం ఇ ” అ ఈ ప ారం శ క ం ెను.

తం ౖ పవసంతం గం ీ హ ాచ| తస స ా ర ా గృ వస |సయ పృ ే |

క మ ర| క ా ర ా | స ఇ ప బ య | ం పథమ ం ా మ ా ఇ | పజ ం త ఇ | ం
య |ప స ఇ | ం తృ య | ాధు కృ ంత ఇ " ( ై.బ .)

ఓ న ! యమ డ ప ాసం న సమయం ెల సుక నువ యమదర నం ా

సమయంల అత ాపత ల ా ం మ డ ల జనం లక ం అక ే ఉండ . త ా త
యమ డ వ ఓ క మ ా! ఎ ాత ల ఇక డ గ వ పశ క మ డ ాత ల
సమ న . దట న ఏ ఆ ా సుక వ? అ అడ ా సం
సుక న , ండవ న ఏ , మ డవ న ఏ ? అను పశ లక ప వ లను,
పణ భ ం న వర స ా ెప .

268
 అ ః గృ సమ గత జన ర తః వస ే తస గృహ ా నః ఏక న జన ా త మ ేణ
పజ భవ , ఏవం ాస రహస ం న
ే ా న సూ తం భవ | ఏవం య తృ య వస ః
ఉప ా న ప యం సుకృత యంచ అసూచయ | ( ష )

అన ా గృహసు ఇంట వ నఅ ఒక ఉప ాసం ే పజ యం, ం ో న ఉప ాసం

ే ప యం, మ ో న ఉప ాసం ే ప ణ యం అవ త ంద సూ ం .

ఇ ే షయం క ప షత ల ం ెం దం ప
ె బ ం .

బహ పథ బహ మధ మః| ం ి యమస కరవ ం యన య ద క ష |

(క ప షత )

తం ార న త గ ం ‘ ను మృత వ ఇ ే న ’ ెప డం న త డ ఏ ాంత
ప ే ా ప త లల ప త ా, ష లల ష ా మ ఖ వృ , మధ వృ క
ఆశ ం ేను. ా ఎన డూ ఈ ప ారం అధమ వృ ఆశ ంచుక లను. ఇట వంట ష
గ ణవంత ణ, ప త ణ అ న నను ఏ ప జనం సం తన తం యమ ద ణ ాఇ ె అ
దన ం , తం ను మ డ ార న వ ఇ ే వ అ ప ంచడంవల ా శం తం
ఈ ప ారం ా ే ాడ వ శ ంచుక డ, ఆ న త డ. అ తం ా ాక వ రం
ాక డద తల , ప దన ెందుత న తం ఇల అ డ- ితృ ి మ దు లందర
అన మ టక మ ర మ ట లక ం సత మ ా ఆశ ం ర. వ క అ ేమ ా ఆశ ంచు.

అనుపశ య ప ప పశ త ప | సస వ మర ః పచ ే సస ాజ య ే ప నః|

ల కంల పంట పం క యబ బయల న ధం ా మనుష డ ఉద ం

ాలకమంల ం మృ ెం ప నః ఉద సు డ . ఇల అ త న వల కంల ా ా
వ రం ేసుక (స ) ప జనం ఏ లదు. ావ న స ా ంచుటక అన మ ట
ప ారం నను యమ దగ పంప మ , అ డ.

న త ారన ప ారం ాజ శవసు అతణ యమగృ పం ాడ . ఈ నఅ ా త

అ స ర పం ా యమగృ లల ప ం నట , ఈ ప ం న అ స ర ప న అ అ వల
ద ంప య
ే న , అ ఉపశ ంప ే న
ి ట అ అర ా దులను ఇవ డం ా ాట
వృదుల సత ర ష ల ఆచ ం నట ా, "ఓ ౖవస త! ఉదకం ా రం హర-అహర" అ , ఓ యమ !
అ ాద ం తం ఉద ా సుక వ ాం ఆచ ంచవల ిం ాఈ ె ం .

ౖ ా నరః ప త ః బహ ణ గృ త ౖ ం ాం ం క ర హర ౖవస దక |

అ ా వ న బహ ణడ ా త అ స ర పమ దంల మ ట క "ఏష ా
అ ా నరః య హ ణః" ( ై.బ 1-3-7) ెప బ ం . ఈ ప ారం అ సపర ేయ వల ిం ా
ెప డంల అకరణ- ేయక ,ే పత ాయమ ? కరణ- ే , అభ దయమ ? అ ప ంచుక .ై
బ .2-1 పశ ల అ హ త పకరణంల సమ నం ఇవ బ ం .

య ా హ తమహ త ం సూ భ ే |

అ ే ప
ె బ న ప ారం సూ దయ త ర ంఅ హ తం య
ే వల ి ఉండ ా, ఆ ప ారం
ేయకమ ం ే సూ దయ ే మ ప ాధం అవ త ంద , 'యద ం ే ా ' గం ే ాల ప ాధ

269
 ాయ తం ంపబ ం కనుక, ఉదయ త ర ం య
ే క ే పత ాయం, ే అభ దయమ
ెప బ ం . ఇ ే ప ారం అ సపర ే అభ దయమ , ేయక ే పత ాయమ ఉ. ష ంల
ాలయ ందుల టకల ె ా ర . ఇం ే ాదు, ఏ యజమ ఇంట అ జనం లక ం వ ి ా ో
ఆ యజమ సర ఫల లను అ ర ప నఅ ద ంప ే ాడ క ప ష ల ప
ె బ ం .

ఆ ాప సంగతం సూనృ ం| ే ాప ప తప శ స ా ఏత ద ృజ ప ర ష ా ల ధసః|

య ా నశ వస బ హ ణ గృ | (క.ఉ.)

ఇంతక మ ందు ఎన డూ ె యబడ , ంద గ న బం ార పర తం క ి ంచు

ాక! అ ా ంచడం ఆశ అ ెప బడ త ం . పత పమ ణం ే ె యబ న య గం, గ న
ాజ ం మ న గ ాట గ ం ంచడం ప .

అంట సత ంగంవల ల ేవ నంవల వ న ఫలం- సంగతం. ఇ ాప - ఇషమన ా

య గం, ప రమ న ా ఆ ామం. అన ా ఉ నవన ా ణం మ న గ ాటవల ఏర న స ర, ితృ
ా ఫల , ప తప ా ఫల , అల పజ క న యజమ గృహంల అ అ జనం ా ఉంట,
ట ంట న ంప ేయ న ఆ ారణం ే స ా వసలందు అన ా ఆపత మయ ల క అ
ాక ంచ క డద , ౖ అ ాయం.

వల ే న ా ాంశం- .ై బ . ాఠక పకరణ ప ారం, క ప షత ప ారం క , అ

ా ౖ ా న ా స ర పం కనుక అ స ర ప నఅ జన ర త ా ఉం న యజమ
క ఇ ాప ర ఫల లను న ంప ే ాడ . కనుక ల జ గర కత అ సపర ల ేయ ల
ెప బ ం .

ఇంతవరక బహ ణ ర ప న అ సత ం ల ెప బ ం . తదను ల అన ా
బహ ణల ా ార వ ఆ థంఇ వ నక ర ల ? అను పశ బయలర త ంద శం ం
స ృత ల ఇల ెప బ ం .

ఇ ాయ ా ే ష ః మ రః పం త ఏ వ ా| సం ా ౖశ ే ాం ే ఽ స ర సంగహః|
దూ ా ో పగతం ాంతం ౖశ వ
ే ఉప ితం| అ ం తం జ య త ప ర సమ గత |

ౖక ా ణమ ం సంగృ త క చన| అ త మ గ య ా త ా అ ర చ |ే (ప.స ృ.)

ౖశ ేవ ాలంల వ న ా ఇష ై , శత ౖ , మ ర ై , పం త ై ా ; ఇం ా
దూరం నుం పయ ణం ే ి అల ి వ న ా , ర న
ై అన ా ఆక ే బ ధపడ త న ా
అ ా ీ క ం ల ష ాతం ా ెప బ ం .

తం ాక ం ఎప ో వ ే ా , అ ంచక ం వ న ా అ ా
ీ క ం ల ెప బ ం . "హ ం స ష " మంతంల "అ ర ణస " ష ంల - మన
గృహంల ఉన అ ా పరమ త స ర పమ ె ా ర.

స ధర య కం క ట ం నం ా అ గచ ధర ప ర ా రః న ప జనకః సః అ ర వ |

స ధర ం క న (స ధ ా చరణ ే ), క ట ం అ న, య ాద ను ాన ి సం
య చక ై వ న ా అ ా ీ క ం ల అతడ ా త పరమ త ా మన
అనుగ ంచ వ నట ా ం ల ఈ మంత త రం ా ాఖ ం ర. వల అందర

270
అ పరమ త ా ం ల , ' పఘ ః ితృఘ త కః' అను వచ ల ే బహ హత , ిత హత
ే ిన ా క జ , కల దం లక ం ర ై ౖశ ే ాంతంల వ న ా మ ందు
అ ా ీ క ంచమ ె ి నట ం .

న పృ ే ో త చరణ న ా యం తం త |హృద కల ేవం సర ేవమ సః| (ప.స ృ)

త ద ాఖలను- ఏ అధ యనం ే ి వ క అడగక ం వ

ే వల ం . ఆ
సమయంల వ న ాడ సర వ
ే స ర పడ.

ఈ ధం ా తరతమ దం అ ీ క ం ల ప
ె డంల త ర అను శంకక ల క
దృ ాంతం సమ నం ెప బడ ం .

సు ే ాప జం సు ా ే దనం| సు ే చ సు ా ే చ హ పం తన నశ | ( ా.స ృ)

ల కంల ఊషర తం ాక ం గ నభ చూ ి త ల ట ే బ ా ఫ ం నట ా,

ఉభయత ో తప ీ ే ే త ాతం పచ |ే

అ ె ి న ధం ా ప
ె బ న ల ణల క న సు ాత అ , అందుల /అత యందు
ఉంచబ న నం/ఆ థ ం అ య న ఫల ఈయగలద ెప బడ ంద గ ం . ఇం ా,

యస గృ భ ా వర ే స తస దుష ృతం ద పణమ య గచ | ( .సూ.)

ఏ యజమ ఇంటనుం అ ాశ ెం న ా ై ో అతడ తన దుష ృ

యజమ యజమ ల క పణ ీ క ం డ ెప డం అ క మ మ
ర శయం ా వ ంపబ ం .

ఇక అ జనం టన ా షయంల ను, ట ా షయంల ను అ మన వ

ే త
పవృ ఎల ఉంట ం ో ప
ె బ ం .

అహమ ి పథమ జ ఋతస | ప ర ం ే అమృతస ః| మ ద స ఇ ేవ మ ాః|

అహమన మన మద మ |

అ మన వ
ే త ఇల అంట ం - “ ను యజం కంట మ ందు ా ప టను. ారణ మంట
" ేవ ే న దవ య గః" అను ల ణం త
ే ేవతల ను ే ం హ ర ప దవ గం యజమ ,
"హ షః అన ర ప " హ ర ప న అన ం ల ే యజం సంభ ంచద ెప బ ం . కనుక,
"అహం పథమజ అ ి " ను మ ందు ా ప టను. ఇం ా,

ే అమృతస ః| ( )

నహ బ అమృతం ఇ ః ే ా అమృత మ ప వ | ( ష ం)

య ాను ానం ే ి ేవతల ేవ సం ా ం అమృ ఆశ ంచుక సు ర.

ావ న ా అమృత సం ాదనక ారణం అ క ె ి ం . అన న శద బ హ ణ దులక
అన ర ప న నను ఇసున ా ే నను ీ క సు డ . అన ా, అన సమృ కల ాడ
అవ త డ.

ల అ చఇ ౌ పర వ |ే

271
 ల కంల త, అ త అ ఇదర ప ర ష ల ర . అందుల దట ప ర ష డ ౖన ె ి న
ధం ా అన నం ే ి అన సమృ కల ాడ .

అ భ ః అద అహ వఅ ఇత మన |ే

అ త అ న ం ో ాడ ఇతర లక టక ం , ంట ను అ అ మ న పడ త
ంట డ . 'అ రం తం ప ర షం అన ర ప ేవః అహమ " అల అ మ న పడ త న ప ర ష
ను (అ మన ేవత) ంట ను. అన ా, ‘ ాల ంత అ ఽ ా ' ాల ంతరంల న
అన ం లదు కనుక ద దం ఉండడ ‘ ను ంట ను’ అ అరం. ద దం మృత
సదృశమ ప
ె బ ం .

క ట ంబ భరణస ఆవశ క |

ఎ అ ార ారణ ల ేత ౖ (ఏ ో ధం ా ౖ ) ధ సం ా ం , ా మణ అ న
ర ను ా డ ా కమర ిం ాల ె ి ం . గృహసు క ట ంబ భరణం ఆవశ కమ
ాసం.

ౖ ల 'సమ నమరం' అ స ృత ల వ ం . ఈ పసంగంల ర ను,

క మ ళను న ం నం య
ే ల ెప బ ం . దృ ల
ి ఉంచుక త
ఉ ాఖ నంల ాజశవసు క మ ర ైన న త నం య
ే లద ల
ె సు వల ి ఉం . మం ా
ాసం ష ా యంల క సర స నం అన ా ? అ ం ెను. ా గంథ సర ే
ఇక డ వ ంచడం లదు.

" న స సర స ం" ప త సంత ఉండ ా తనక న ధ న ంతట నం

ేయక డదు. "ప ను ద సంస ృత వృ ం ై ాం పకల " అను స ృ ేపత ల ితృర ణం
ర క , అట వంట ప త లను క , జ తకర మ కరణ సం ా ాలన ం ా స తంతం ా
ంచగల వృ క ంచవలన ె ి ం . అ ే ర ా రణ కమ (బం ారమ దలౖన ాట )
ఒక ా ానం ే ిన క ఇవ క డద క ెప బ ం . య ాను ానం ే ి వ
ే తల
ేవ సం ా ం అమృత ఆశ ంచుక సు ర. ావ న, ా అమృతత
సం ాదనక ‘ ారణం’ అ క ె ి ం అ మన వ
ే త. అన న శద బ హ ణ దులక
అన ర ప న నను ఇసున ా ే నను ీ క సు డ, అన ా అన సమృ కల ాడ
అవ త డ.

ేఽ ామయం వ ం ా ా నం మృత మపహత ై ం స ం సదం గ ే | ( ై.సం.)

ఒకప డ వ
ే తల ద దర ప న ాపర ప న మృత వ ను ట ై సంపత ను
ం ల క గల ా -

ఏతం చత ంశ ాతమపశ తమ హర ే యజన|

ఇర ౖ ల గ ాత ల క న కత వ ను ద ద శన ప ర క ఐశ ర ాధనం ా ాసదృ ి
శ ంచుక అను ానం ే ార అ అనడం ,ే ద దం మృత సదృశమ ెల ం . అట వంట
మృత సదృశ నద అన నం య
ే క వడ ారణమ ె ి నట ం .

ప ర మ ర ి దహత న ం| య ౌ ా ే అహమ త ష |

272
 ా తమస పశవసు జంభం| పశ ాః పచర ా ాః|

త, అ త అ ఇద ల త అ ట పయత ంల ఉండ ా, అ త అ టక ం
ను మ త పయత ంల ఉంట, ఇందుల అ త ే నబ న అన ం ంప ే జఠ ా
ేర మ ం ే 'దహ - శయ ' అన ా మృత ారణ న ల అ క ా ధులక మ ల ాన న
అ ా ారణమవ త ం ట. ఇం ా నం ఇవ క వడంవల పత ాయం వ నర ా ారణం
క అవ త ం ట.

అ షమ త| ( )

ఒక టక ం భ ం న అన ం ష సదృశమ ె ం . ావ న "అహమ త ష
ఉత ాః ాః రః" ను ష లౖన తృప ంల ఉంట న అన సమృ క ాన ె ి న
అ మన వ
ే త ఆ తల షయంల "సుజంభం దం తం మ ఖం ా పం జృం తం" అ
అ తలను భ ంచ న దం ల క న మఖ ర
ె చుక ఉంట న ె ి ం . " ాః
బ మంతః ప ర ాః రః అన వ
ే స మ త ం జ నం - పచర ా ాః" ఆ ప ారం బ మంత ల
అన ేవ అ ాయ గ ం నం ే ార . అజ నుల , మ ఢ లౖన అ తల నం ేయక ం
భ ార .

అ ే ఎంతవరక న ా ల పశ క క సమ నం ెప బ ం .

వృ ౌచ మ ిత ా ా సుత ః| అప ార శతం కృ భ ా ా మనరబ | (మ.స ృ)

ఇంతక మ ం ే ె ి నట , తన ల క ధ క ట ంబ భరణ ప బంధకం ా లక ం ,

క ట ంబ షణక అగ ఖర ా నధ నం య
ే మ ె ి ం .

" న స సర స ం" ప త సంత ఉండ ా తనక న ధ న ంతట నం

ేయక డదు. "ప ను ద సంస ృత వృ ం ై ాం పకల " అను స ృ ేపత ల ితృర ణం
ర క , అట వంట ప త లను క జ తకర మకరణ సం ా ా లన ం ా స తంతం ా
ంచగల వృ క ంచవలన ె ి ం .

వల ే న ా ాంశ మన ా-తనక న ధ న ంతనూ క ట ం క డ గం ేయక డదు.

అల గ అ అంతట గం స ంచక డదు. ఎప డూ అన నం ే ా అన ం
త త ంద శం ార సమ నం క ె ం .

అ మన ేవత క మ త ం వ ంపబడ ం .

ో హ న స వ వ రః ారల కః ఐ క | ేవల ితృల ామ దం భ య |

అన వ వ రం ారల కమ , ఐ కమ అ ండ ల. తల ే ఇవ బ న అన ం
ేవల కంల ా , ితృల కంల ా తనక సమృ అగ ాక! అను అ ాయం అ ల ా
బహ ణ యందు ా ఉంచుత డ.

ప ా అన ం తం ల క ఏత | ౖః ితృ ర పమన ం| యదద ేలప ే యత ప |ే

శతత ా తనూ బభ వ| ( ై.బ .)

273
 సద ాయం ఇవ బ న అన ం దూరం ా ఉన సమస ేవతల ేతను ితృల కంల త
ి ృ
ేవతల త
ే ను ర ంపబడ ం . ఇ ఐ కమ . ఈ ల కంల ాణ ల ే నబడ త న , ాతలందు
దగమవ త న , న ా న , దురంధం ఉన అం నషమవ ం . పర ల గం
ేయబ ేదం శతసంఖ క ప ర క న శ రం ా అవ ం . ఇ ఆమ ి కం. అన ా ఈ
ఐ ామ ి క ా ారం లశ ాయమ అన వ
ే మ త ం వ ంపబ ం . అన ేవ
మ త ం ఇం ా ఈ ం త ల ను వ ంపబడ ం .

మ చర సకృదు న ప | వంచ పృ పృ ంచ ాక | తత ం ిబం న నం ధసః|

ౖతదూ భవ క యః|

ల కంల అ కం ా ాల ే వ దుగ ను ఒక ా ి క ద ద కడవల

ండ త న ట ా ా క ప ారం ఇవ బ న అన ం ం ె ల కద య ంప ం . న
ప ర కం ా సమ భ ణ స
ే ున బ మంత ల తమ మ ా , అ ా ం ించడం
లదు.

ఎంత అన ం ?
పవృదస అన స ర కృ |

పవృద న (వృ ెం న) అ ర ాలం భ ంచడంవల తనక , అ ంసను

కలగ ే న
ి ార ాద అరం. ా జనం సం ంచబ న అన ం అ కమ ాక డదు,
అల మ ాక డదు. అ క ే అ ర ో షమ , అల ే త యం ఏర ా స గత
ె త ం .

త శ తసు ఽ ి నశ తసు క చన న ై ాంత మనశ తః| ( ా ాంతరం)

ఎక ా, తక ా ాక ం పమ ణం ా భ ం ే ా అ మన వ
ే త ండ ల ాల ను
ప ా ంద , ఇం ా సర వ వ ర ారణం అన ం అ వ ంచబ ం .

అన ం ాణమన మ ానమ హ ః| అన ం మృత ం తమ ాత మ హ ః| అన ం బ ణ జరసంవద |

అన మ హ ః పజననం పజ ం| ( ై.బ .)

మన శ రంల ాణ, అ ాన ర ప న ాయ వ క ఊర ,అధస ం ల లక అన ం

ారణం. రస ష
ౖ మం ా ా జ ంప ే ి మృత వ క ారణం అన ం. వ ా ారణం
అన ం.

బహ ణః ఆయ ద ా ా జ ః అన వ జ ా ారణ వద | ( ష ం)

ఒ ా క ఆ ర షం ేత ఘం ా మ స తనం సంభ సుం కనుక అన జ ా

(మ స తనం) ారణం అంట ర , ఆయ ద ాస ల . ఇం య వృ ా పజ ద క
అన ం ారణం. ఈ షయ "అ దూ జయ జ న న వర " ( ై.ఉ.) అ మంతం క
ె ం .

ఘమన ం ంద ే అప ే ః| సత ం బ వధ ఇత తస | ర మణం ప ష సఖ యం| వల

భవ వల | ( ై.ఉ.)

274
 పకృషజ నం ల అ త అ యందు ఆహ త లను సమ ంచక అర మ వ
ే తలను
ించడం లదు. ఆ థం ఇవ క వడంవల మనుష లను ించక, అ య వ రం
ేసుక న ాడ అవ త డ. వలం వ రమవడ ాదు. ఆ అన ం అ తక పత ాయ జనన
ాబధ క ారణ మవ త ంద ెప బ ం .

మ ధం ా చూ ి , అన సమృ ఉం క ఆక న ా అన ం టక ే ార
ఆక ా ా ఽ ార చన ల న ా అన ం క ఉన అ తను బ ంచడం, వ ంచడం క
ల కంల చూసు ం. ఈ ప ారం అ తక అన వ ారణ మవడం స షం ా ల క ప ిదం.
" వల భవ '' అన ా మ క టక ం వలం తన స వండ క ాడ అన ం
ాదు వలం ా ా ంట న ట ె ం . వల అన నమ త ం వ ంచడ ం .

అన న ల -ప జన ల
అ ాధ ా అన చ |ే ఏత ై మ ఖ న ం ాద |మఖ ా అన ం ాధ |ే ఏత ై
మధ న ం ాద | మధ ా అన ం ాధ |ే ఏ త అంత న ం ాద | అన ా అన ం
ాధ |ే ( ై.ఉ.)

మఖ శ
ే న ర దుల ను మ ఖ ాల న సం ాం , అమ ా ా ాల ల ను, ద
ా ాధ యన పర న
ై , ద ా ాల ప
ె బ న క ా ను ాన పర న
ై అ శద అర ా దులను
ఇ స ర షం ను, ా క వృ ను నం ే పథమ వయసు ల ( న ప )ే అన
సమృ ర ప ఐశ ర వంత డవ డ . ఏ ో ఒక శ
ే ంల ఏ ో ఒక ాలంల ఏ ో ఒక ధ నప గ తక
మధ మ పద ల ఉప రం ే ,ి ాజస వృ నం ే మధ మ వయసు ల అన సమృ
ందగలడ . న
ౖ ె ి న ాటకంట అధమ న ే ా ాల దుల అ ాత లక చ న ఉప ాల
పర ష న ాక ల మస వృ నం ే అం మ వయసు ల ఐశ ా ందగలడ ఈ
త ల బ సు . ష ా ాలల ఇం ా వ ంపబ ం .

ఈ ప ారం అన తల బ వృత లను, ేశ ాల ాతలను ఉప ర ాలను అనుస ం

పథమ, మధ మ, అం మ వయసు ల అన సమృ క సున అన ం. జ ంతరంల అన
సమృ కల ాడ అవడ ాక, ా క వృ ల నం ే న
ి ా సత గ ణం అ వృ ెం
వలన ప ణ క ా ను ానం ే ి ా ాప దన ా త సం ాదన ా జ
సం ా ంచుక మ ంద గలడ ెప డంల త ర ం.

అన జ నం
అన మన ా ?

అద ే చభ | త ా దన ం తదుచ |ే

సర ాణ ల త
ే వన తం భ ంపబడ ం కనుక అన ం అ అరం. ల ''స ా
ాణ భ య - సంహర " అ , సర ాణ లను సంహ ంచును ాన అన ం అ అరం. నబ న
అన ాల ే ఏర న ాత, ిత, ా దుల సమత ల ం డ
ె డం ాల మృ ెందడం ల క
ప ిద క ! ఈ ప ారం ండ లౖన అన శబ వ త త ల య కం ా ఉ .

275
 ఈ ధం ా ర ంచబడ అన ం సర ాణ ల ఉత ారణమ "స ా ఏష
పర న రసమయః" అను ష ంల వ ంపబ ం .

"త ా ఏత ా త న ఆ ాశస ంభ తః| ఆ ా ా య ః| ా ర ః| అ ాపః| అద ః పృ |

పృ ా ఓషధయః| ఓష ఽన ం| అ త ర షః| ( ై.ఉ.)

ఆ ా ా కమం ా - ఆ ాశం నుం ాయ వ , ాయ వ నుం అ , అ నుం ర, ట

నుం భ , భ నుం ఓషధుల , ఓషధుల నుం అన ం, అ ను ం పరష డ
సంభ సు ర . ఉత న నఈ ేహం ా అనుభ ంపబడ త న రః ా అం ాల క న ఆకృ
షం ప ర ష డ . ఈ ఆకృ షం మన ే నబ న అ ల క రస ారమ "అన రసమయః"
అను ె ం . త తండ ల ే నబ న అన రసం ా శ ాలందు త ా సప త వల ా
మ గ ా శయమందు ప ం ేహర ప న ా ా ందు ంద గ ప షత ల
వ ంచబ ం .

ష ో రసః, ర ా ణతం, ణ ంసం, మ ం ా దః , దసః అ ీ , అ ిభ ః మజ , మజయ కం,

క ణత సం ా ఆవర ే గర ః ఇ | మధుర, ఆమ, లవణ, క, కట , క ాయ త కః ష ధః
అన స రసః| (గ.ఉ.)

అన ర ాల ఆర అ , ఈ అన రసంవల ణతం, ణతంవల మ ంసం, మ ంసంవల ధసు ,

ధసు వల అసుల (ఎమ కల ), అసులవల మజ, మజవలన కం జ ంచున , క- ణత
సం గంవల గర ం ఏర డ త ంద ెప బ ం . ఈ ధ న అన రస న సూల ేహం త
ే అంతర
అ న సూ ేహం క ప
ె బ నట.

వల పజ త అన ం ారణమ స షమవడ ాక, మన ే భ ంచబ ే అన

(ప ికరం, ా జనకం) అనుస ం ే ప య
ి క సం నం, ా య క సం నం కల గ న ,
అల ాలంల పం ంచబ న, కృ మ ఉ ాయ ల ే అ కం ా పం ంచబ న న షం క
ఆ ా ీ క తదనుక ల న సంత ే కల గ త ంద స షం.

ఇం ా మన ే భ ంచబ ే అన మనసు ా మ ర టవల ఏ ధ న అ భ ఆ

ధ న మ వృత ల ఏర డడం ల క ప ిదం. ా అన జ నం ల ార తమ మ వృత లక
అన ం ారణమ మ తం ంపర . "యజమ న కృతం ాపం అన మ త ష " అను య ప ారం
ొ ంగతనం దలౖన ాపకృ ల ే సం ా ంపబ న అన ం భ తదనుగ ణ న మ వృత ల
సంభ ంచడం ల కంల లల ఉ . అన ం మ ారమ ాణం ఉదక ారమ , ా అ
ారమ ం ో ప షత ె ం .

అన మయం మనః ఆ మయః ాణః ేజ మ ా | ( ం.ఉ)

మనసు అన ారమ గ ం నందువల మన ా నుల అ (ఆ ా )

ీ క ంచడంల ప దతను, సత గ ణ వర ా , ాల, ప మణ ాలను తప క ం
ాటం ే ార . బజ ర న వ న వ ాల వంట ే ,ి అట వంట బటల ధ ం ే భ ంచ
ం త ,ి ఎండ ిన వ ాల వండ వడం, భ ంచడం వంట ఆ ాలను ాటం ే ార .
అందుల న
ౖ ె ి న భత ాటంచడం అ అ ాయం న ఉం .

276
 ారణ మంట, బజ ర న వ న బటలందు మనక కనబడ సూ సూ న దుష
ణవల ప ం త ా మనక సంక ంచ అవ ాశం ఉంద , ప దత సం మం
వ ాల , ాజస గ ణ లను వృ ే మం ా ా ధం వలం ా ాలను మ త
సత గ ణ వృ , త ా ప ణ క ా ను ాన పవృ సంభ సుంద సత గ ణ వరక ఆ ా
ీ క ంచమ ర.

జనసమయం
ాయం ాత వ కవ ం న ా జన | ( .ధ.సూ.)

ఇ వచ ల ాయం, ాతః ాల లందు ండ ా భ ం ల ె ి ం . అందుల క

ాల షం వ ంచబ ం . ఇక డ ాతః అంట ాతః ాలమ ాదు, "మ క ం కృ భ ం త|
ా మ హ ర పంచ " అ మ క ధులను ర ం క, ాతః ాల నంతరం అ దు
మహ ాల ాల , అన ా సుమ ర గం.10-30 ాల ాంతమ అరం. ాయంతమంట
సూ ా సమయం. ాయంసం ధుల అ కఅ అరం.

జన ప మ ణం
అ నక ా వం ా ౖకం పప ర ాణ సంచరణ రం త చత రమవ ష |ే

మన కడ ప ల ండ ా అన ం త
ే ను, మ డవ ా ఉదకం ేతను ప ం లవ
ా ాణ ాయ సం ారం అవ ాశం ా (ఖ ా) ఉం ల ె ి నప మణ ాటం త ా
చక ట మ వృత లను ా రక ఆ ా ా ాడ ాల ెప బ ం . కంతక ారణం
అన జ నం.

అం క ంచక ఏ ో ధ న అ ఏ ో ఒక ధం ా వలం ఆక రడ
ప జనం ా ంట ాజస, మస బ దుల అ వృ ం ౌర ం, ంస మ న గ అ క అ ార
కరణ లను అవలం ం ఇహ ల కంల సమ జం ,ే పభ త ం ా ే ంపబడ ట ాక, ఆమ ి కం ా
ా ా ా సం ా ంచుక నర ాదులను అనుభ ంచ ఆ ధ నఆ ర ీ ార ారణమ
గ ం ౖన వ ం న ధం ా ద ా క అన జ అలవరచు ా , ల అ మనంతట
మనం ల
ె సు లం కనుక అట వంట లౖన ా ా ాలను అనుస ం ా , తదనుగ ణం ా
మనం ఆచ ఐ ామ ి కమ ల ండ లౖన ప జ లను ందగలమ సహస మ తృ
సదృశ న త ల సు .

"సం ా నం" స ృ ే ప
ె బ న త మ లౖన షట ర ల వ ంచడ ం .

* 8 వ పకరణం సమ పం*

277
 9వ పకరణం
పంచ మ యజ ాశస ం
పంచ ా ఏ ే మ యజ స త ప యం ే సత సం ష ేవయజః ితృయజ భ తయజ
మనుష యజ బహ యజః ఇ | ( ా .బ .)

ఇర ౖ ల గ సం ా ాలల ఉన పంచ మ యజ ల ా న,సం అను ా నంతరం

ేయవల ి ఉ . పంచ మ యజ లంట ేవయజం, ితృయజం, భ తయజం, మనుష యజం,
బహ యజం. ఇ కషతర న జ మ కత వ ల , గ ామయ సతయ ాల వంట ాదు.
ాటవల ఎక వ ఆం ల , ల ల . ాటల గ ఎక వ ల ేయవల న
ి ావ .
త కర ల ాట ా ప త ం సులభం ా ేయద న , ేయవల న
ి ఈ పంచ మ యజ ల .
అల గ ఫలం షయంల ఏ తక వ ెప బడలదు.

యత లం మయ న ా ధన ా జః| సమ పంచమ యజరశక ాన ాప య | (స ృ )

య ా ారం ఉన ాడ ధన గం క ే మయ గం త
ే ం ే ఫలమ అశకత
వంట ాట ే అన ా అను ించ ల ాడ ఈ పంచ మ యజ ల ేత ఆ ఫల ందగలడ .
అ ే శకత, అశకత అ ాస జ నం ే ర ంచద ం . మన ఇష ప ారం ాదు.

ే ాం మ యజ మ స ణ చ సంసు ః| (ఆ.ధ.సూ.)

అ ఆపసంబ ల పంచ మ యజ ల మ యజ ల , మ స ల సు ం ర . ఇక డ
ేవ, ితృ యజ దులను మ యజ ల , మ స ల అనడంల ఆ ప ల ట మ య
ే లౖ ాట
ధ ా లను ట ఆ ా ంచగ డద , వలం సు ంచడం స ఆ ప ల ాడబ య
హరద ర ల అ ర.

జష దర డ ేయ ే ను ేయ అ ారం ల , మయ ాల . పథమ యజం,

అన ా అ మం ేయ ే సతయ ాల ేయ అ ారం ల . ాట ధ ా ల ఇక డ
పవ ంచవ ె ి నందువల జ ష దర డ ేయక ఈ పంచ మ యజ ల ేయద నవ ,
అవ ా ను య ల , అంట తప క ం ఆచ ంచవల న
ి వ ెల ం .

ితృయజం
య తృభ స క త ప పస తృయజస ం ష |ే ( ా .బ .)

ితృయజ మన ా ితృ వ
ే తలక 'స ' శబం తర ణం ేయడం. ౖశ వ
ే ాలంల

ా ితృయజన య | అ సంక ం ,

భ మ క ోద హ న అంగ ష ప ే వంత ణ ితృభ స సు ఇ బ హరణ ద |

అ ె ి న ధం ా ిద నఅ అంగ ష, అ క ళ (బ టన ల , చూప డ ళ)
మధ నుం " ితృభ స సు" అ భ యందు టడం, ఈ ితృయజం. "బ హరణ ా ి
హ మత ల "అ ెప డం వల క ితృ'యజ' మ రవ ం .

278
 ా దకర ల ఆవశ కత
ఇక డ పసం ానుపసంగం ా త క ప ారం, స ృత క ప ారం ితృయజ ఆవశ కత ర ించ
బడ ం .ఈ ితృయజ వరణ పసంగంల ితృ ాదం క ఆవశ కత క ర ించవల ి ఉం .
ారణ మన ా ఈ ాలంల ల మం ఆధు క ల ితర ల ార ితృల కంల లర ా
ఉ ే ం ాదకర లను ఆచ ంచడం అవసరంలద ఇదం ఏ ో ధం ా బ హ ణ ల ల భ మ లకం ా
క ం ర ం పడ త ర , ఇతర క ం డత ర ! అట వంట అసత వం ఏ
నర డ ాదకర ఆచ ంచ ో ా ర ా ితర ల ానం ే ార ( గ ర ) సుమను వచ
రయ ింధుల ఉదహ ం ర .

నస ితర కృ మన ి నర ాదం న క ర ే తత తస రకం ి బం |ే (మ.స ృ.)

ా త రతరం న ే య స రమ హృత | (సు.స ృ.)

అ ాదమ ను ఆచ ంచడం అత ంత యకమ ెప బ ం . మ ందు ా ాద శబ రం

ప ా ంపవల ి ఉం .

తం, ితౄంశ శ జ ంయ యమ త నః| శదయ య ే యచ త దం ప త |

తను, ితృ వ
ే తలను ఉ ే ం ియ న జనప ా శద సమ ంచడం ాదం
అనబడ త ం . అన ా ితర లను ఉ ే ం ాదకర ే మ న క
ి ం ా గం ేయబ న
బహ ణల ీ క ంచడం ాద శబ రమ ాఖ ం ర. మ , ధర డ మ న గ ార హ మం
(అన ా అ కరణం), ిండ నం, బ హ ణ జనం ఈ మ డూ ాద శబ రమ ర ిం ర . అ
ఈ వచ ను ారం సంకమణ ాద, గహణ ా దులందు టల ఒకట ల ిం ాద శబ ా
ా ఘ త (అభ ంతరం) లద ర.

త ాదమ ైవం ా అర ిండ వ తః| జ త ా ే న ద త ప ా న ం బ హ ణష |ి

న పక ం జ ా సచూ ో ి క చన|

ఇ ధ వచ ల ే ౖ ాల ఒ , అన ా హ మ ా ,బహ ణ
జ ా , ిం లక ా ల పమ ాట క ా ల పం లదు. అ లక ఆ
మయ దర య గం ి ం న ధం ా ాద శబ రం ి సుంద ాస సమ తం. ాబట
మ త
ి రల క ాదం హ మ, బ హ ణ జన, ిం ల క న అత ంత ఆవశ కమ , అత ంత
యకమ ె ి నట ం .

ఎవర సం నం ా ితృఋణ మకల ాగలర అను శంక ౖ సమ నం ఇల

వ ం . "తతం తను "అ , " ాయమ ప ణ భ ః కర భ ః ప య "ే అ . అన ా ితర లక
ండ లౖన గహం ఉం . ఒకట భ ల కంల ప ణ కర ల ేసూ ప తర పం ా ఉం ే , మ కట
ితృర పంల ల ాంత ాల ఉం ే . అందు త
ే ఆ ార దం ే ఈ ల కంల ను పరల కంల ను క
ఉండడం సంభవం. ా ఎవర య ాసం ా ితృఋణ ర ా , అన ా ాసం ె ి న ధం ా
ితృ ేవతలను ఉ ే ం హ సు ను ఇసు , ితృ ా ఆచ సు అట వంట ార
పత సం న ర పంల వంశ ాక ం ఉండగల రన మ ట.

279
 య ాసం అనడంల ఉ ేశ ? ితృకర ల "ద ా ీర ష
ే ిం ద " అను
వచ ను ారం ిం లను దర లయం ే ఉం .

ా ిండం ిత ః ాణ జ ేఽ ి న దత ా | ా ా ా కమ తః యజ ై ాక కథం| ( రతం)

ైవవశం లక సం నం ల ార ాస ర దం ా ధం ా మ క తన ప త ా ీ క ం
అతడ తనక ఉతమర డ అన ా తనక ధ అప ా ఇ డ ఎం అధమర డ ా ను
ధ పత ర ణం ే ధం ా ఇ , ా ా (ఆ దతప త ా ఔరస ప త ల , తననుం
ప టన ప త ల ) కల ా ా ిం ే ప ణ ల ాల క ల ాయ ె ం ,ఈ .

ిత ం ఇ ే వ అన ర ిద ః ఋణ ః ఉపల ణ |

దంపత ల ా! ఘృతదవ ం ైవకర ల ఆచ ంచం . పరస రం స అ మకల ా

( డ వబడ ార ా) ఉం క ా ను ాన ా ఉభయ ా రణ న పణల ా ర ంచు ం .
ితృ, ేవ కర లను స అను ించుటక త రపడం . అల ేయబ న కర ల ాంత ాలక ే
ితర లక , ఈ ల కంల గల ప త దుల గ మ లక క ఉప గ పడగలదు. ఈ ధం ా
య ాసం ా ితృకర అను ి వం ా వృ అవ త ంద ే ం .

మ త ః ిత ః పక త సం ిత రససు తః| ౖతృ క సం ా రం మంతప ర కమ దృతః| ిత ః ప ేణ

కర ా ిండ దక య |

ఇ వచ ల మ త
ి ర ల మరణ నంతరం దట తసం ా ర కర ఆచ ార
త , స ిం కరణ ంతరం ితృ ందు ర ఆ త ా త ఆ ితృ వ
ే తలక పత హం
(ప ) ఉద ాల తర ణం ేయ ల , ప దర యందు దర ాద మ చ ం ల , మృత న
ప ా ఆచ ం ల , ప త నక ఇవ అవశ కర ా ల ెప .

అ ే ితృ వ
ే తల ఎప డూ ితృల కంల ఉంట ా? అ శం ంచగలర . సమ నం
క ప
ె బ ం . త
ి ృ ేవతల ందర అ ా క ితృ ేవతల ఉంట ర . మడ, అ ా త,
బ షదః దలౖన ార . అ ా క పదవ ల . ఈ పదవ ల త ం. ఈ పదవ ల ర ా , ా
అ ా ా ా బట మన న హ సు ను ితృర పంల ఉన ితృ ేవతలక అందజ ార . ల
మ డన ా ితృ ేవతలక ా అ , “ మయ ితృమ ే ప శ ం షట ాలం ర ప ” అను
ష ంల వ ం ర . “సంవత ౖ మః ితృమ ” అను ె ి నట మ డ సంవత ర
ర పం ా వ ంచబ డ .

“బ షదః ితరః” అ ితృ వ

ే తల ‘మ ి ితృభ ః య ’ే అను ప ారం మన ే
అను ించబ ే దర ా మన ేవతల కనుక ‘మ ా ౖ ిత బ షదః” అ మ స ర పం ా
వ ంచబ ర .

“ ౖ యజ నః ే ిత బ దః” అ ఇహ ల కంల యజం ే ి ితృల ా ం న ార

బ షదః ితర ల , “ ా అయజ గృహ నః ే ిత ఽ ా ః” అ యజ ను ానం
ేయక ం ితృల ా ం న ార అ ా త ితర ల ెప బడ త ర.

బ షదః ితర ల మయ గంల ితృ వ

ే తల ను ే ం ఇవ బ న హ సు లను అందజ
అ ా క ితర ల అన గ ం . ర అందజయ పమ ణం ఈ ె ం .

280
 ప త ితర మ గం ఃప ఃప ః| అ ితౄ సు ద ం అ ీతయ న సథమ దం
మద |

ఈ మంతం మ ితృయజంల ను, ప ాల ను క ంపబడ ం . అరం-

‘ఓ మ త
ి ృ వ
ే తల ా! సులభ ాధ న అ ద ాల ం న, ప ర ేవతల ే ల ల బ న
మ ాలగ ం ర ఆ ితృల కంల ఏ ితర ల యమ స వ ాన జన న సం ా
అనుభ సు , ర ాల ాసం ే అక డ గల వృ ం లను బ ా ెల సుక ంట ఆ
ితృ ేవతలక న హ సు అందజయం అ ా సు మ’అ .

వలన మన త
ి రల ితృల కంల ితృర పంల ఉంట ా మ ితృ ేవతల
హ సు అంద ే ార , ితృర ప అవసను మనుష ల కంల అవత బహ ణ జనం ే
ా అనుగ ణ న ఆ రం ా మ ర త ంద , ిండర పంల హ సు ను జలచ ాలక అందజయడం
వల ఒక ళ ప ప ర పంల ఉ క ా అందుత ంద , ఈ ప ారం ితర ల
ితృర పంల ఉ , ఏర ా ఆఉ ా త నట ా ఆ రం ా అందుత ం అ ర.
ఇ ఎల అవ త ం అంట, మనం ఇతర ే ాల పం ధనం (ర ాయల ) ా ే ా అనుగ ణం ా
(క ా) మ నట మ ర త ంద , అల ల న మన ల కం ా ఇ ఏ ా ట
ేసు గ నప డ ద ా ాల ె ి న అల క ఏ ా ట ను సంశ ంచవద ాసం వ ం .

అందువల ార ఏ ర పంల ఉ ాద కర ఆచ ంచడం మన అ , “ ాదం క ా దవశ ం

త ప త ితృ జః” (సుమంత వచనం) అ ె ి నట ెల సుక ప కం మ నక డద
ితృయజ ర పణ పసంగంల వ ం ర.

భ తయజం
పంచమ యజంల ండవ భ తయజం.

యదూ ే బ అ ంహర తదూ త యజస ష |ే

“భ తయజన య ” అ సంక ం “ ౌ భ మ ఇదం భ భ

ే ః అసు ఇ బ హరణ
ద ”అ ద నభ యందు ‘భ ే భః స అసు’ అ బ హరణ ఇ ా .

ఇక డ భ ే భ ః అంట, ాయ ా సర భ ల ప
ె బడ త . “ భ ః పచర
ా నకం బ చ … ప ిప ర త ా ” అను మంతం ాయసబ , ా నబ అ , ఇంట
బ ః ాంగణంల (ఇంట బయటక ) ఇసూ ఉం . ఈ మంతం ఆ ా రత న ౖ ఏ
భ ల అహ ాత ల సంచ సు , స ాన ా ి అ న ాల ర దునక భృత లౖన
ాయ ాదుల ( ా వంట ప ల) ఏ ఉ , ాట అ ంట క తృ ి సం పజ , ప ా
ప ి రత న ాడ ౖ భ యందు ఈ హ సు ఉంచుత ను. సర ప ష లను ఇవ గ న
భగ ానుడ క సర ప ష లను ఇచు ాక! అ ా నబ ఇవ బడ ం . అన ా ా న ాయ ా
అ మ న ేవతల ా సర భ ల తృ ి పడగలవ అ ాయం.

మనుష యజం
“య హ ణ ఽన ం ద తన నుష యజస ం ష |ే ”

అహరహర తబ ః మను య శ నం| (ఆ.ధ.సూ.)

281
 ఈ వచ ల ప ారం మను పల ణం ెప బ న బ హ ణ లక ఇవ బ ే అన నం మనుష
యజమ ెప బడ ం . నం హ మం సమ నమ ెప బ ం కనుక, “మనుష యజన య ”
అ సంక ం , “మను హం ” అను మంతం ే సనకసనం ర ష లక మ ందు ా ఇ క మన
శ ల సర మనుష లక అ ర లౖ వ న ా అన నం ేయడ మనుష యజం.

బహ యజం
య యమ ై ామప ంచ య ా మ ాత బహ యజస ం ష |ే తస ః|

అను సూ ను ారం ా ఆరంభం నుం ప న అధ యనం ే ా య

బహ యజం. ధ యనం ేయల ాడ ప దంనుం ఋగ ా మ లనుం ఒ క
ర క ను, ఒ క యజసు ను, ఒ క ామ అధ యనం ే ి బహ యజం ే ినట
అవ త ం .

ఈ ధం ా బహ యజం ే ఏ ఫలమ ? అను ఆ ాం కల గ త ం . “ప జనమను శ న

మం ో ి పవర ”ే అను య ను ారం ప జనం ె యక ం మందుడ (మందబ కల ాడ ,
ి ాడ ) క ఏప ెయ డ కనుక (బహ యజ) ఫల దం ఈ ధం ా వ ం .

యదృ ే పయసః క ల అస ితౄ స అ వహ ” ( ై. ా .బ .)

ఇ క లమ హం క ల ః మ నద ః| ( ా. .)

ర ధ యనం ే రప ర న మ నదుల ాను, య ధ యనం ే ఘృతప ర న

నదుల ాను, ామ ధ యనం ే మ రల క న నదుల ాను ితృ ేవతల సం
పవ ా . అథర ధ యనం ే మ ంస సంబంధ న నదుల పవ ం ితృ వ
ే తలను తృ ి
పర ా .

ఇ ే ర ా “యదృ -ే పయ ఆహ ః ...... హ వ త ే ా సర య ” అను

ద గం ే ేవతలక క వర స ా ర గధ యనం ాహ సమ న న తృ ి , య రధ యనం
ఘృ హ సమ న న తృ ి అధర ధ యనం మ హ త సమ న న తృ ి ,
బ హ ణ ధ యనం మ ం ాహ సమ న న తృ ి క ాయ ె ా . ఆ ధం ా తృ ప
ి న
ితృ ేవతల , ేవతల బహ యజ ను ానం ే న
ి యజమ ఆయ సు , ేజసు , యశసు ,
బహ వర సు అన సమృ తృ ి పర ార “త ఏనం తృ ా ఆయ ా ేజ ా, వర ా య యశ ా
బహ వర ే న చ తర యం ” అ , ె ం .

ామ న ం ా ధ యనం ేయవల ింద ె ి “బ హ ణ ా ” ఇ గం ే

బహ ణల అ ెప డంవల బ హ ణ ల దం ావ ఇ స ప ాణ దులవంటవ “సమ ”
ా రం ే (అ ప
ె డం )ే ెల ం . ా ‘మంత బ హ ణ ద మ ేయం’ అనడంవల మంత,
బ హ ణ సమ యత క దమ కల సూత ార ల ర ం ర.

దంల అ ాంతర ాలక ఇ స, ప ాణ ర ా ాస ార ల వ ం ర .

యం ా ాట క బహ యజంల ప ం . ల ఇ స ప ాణ దులక దమ లకత ం ా
ామ ణ అం క ం నందున ాట క అధ యనం ేయ ల త ర ం.

282
 బహ యజం ే ప ారం యందు ఈ ధం ా ెప బ ం . “బహ యజన య మ ణః”
“ ాగ ం ా” దలౖన త ల ప ారం బహ యజం ేయదల న ా ై ామ ా క ా ,
ఉతర క ా , గృహం క ఆ దన కనబడనంత దూరంల న తట ాదుల స ా
“ఉ త ఆ ే ద ణత ఉప య- ఉప శ హ ావవ జ ా ః ప మృజ సకృదుపస ృశ
రశ ి ి ే హృదయ మ లభ ” అ ె ి నట సూ దయం అవ త ండ ా, అన ా
సం వందన అ హ త ఔ ాస అను ా ల ప ా ా యజ ప ా ఆసనం ద క ర
హ ాలను ప ళన ేసుక , మ డ ార ఆచమనం ే ిఓ ా ( దవ లను) ండ ార ప మ రన
ే ,ి ఒక ప ా యం ఓ ాలను స ృ ం క వర స ా రసు ను, చ సు లను, ికను, లను,
హృదయ స ృ ం .

ఈ యల ంట ఫలం క ెప బ ం . మ డ ార ఆచమనం ెయ డం ే
ఋ మన ేవతల తృ ి పడ ర , ండ ార ఓష ప మ రన ే య ర మ న ేవతల తృ ి
పడ ర , ఓషలను సకృదుపస ర న ేయడం ే ామ మన ేవతల తృ ి పడ ర , సవ ాణ ాద
ాద ం ాలను ం హృదయస ర ేయడం ే అథర మన ేవతల , బ హ ణ ఇ స
అ మన ేవతల క తృ ి ెందు ర ెప బ ం . ఈ య కల పం త ా త “ద ా ణ ం
మహదుప ర
ీ ”, “ఉపసం కృ ాఙ న
ీ ః” అనడం ే సవ జ నువ ద ద ణ ా ను ంచడమ
(ఎడమ డ దక ా ను ంచడం) ఉపసమ ఆసనంల త ర మ ఖం ా ఆ ీను ై “ ా య
మ త” , అన ా స య ాఖను ‘ఆ త ఆరభ ’ అనడం ే ారం ం .

ఈ ప ారం సులభం ా అను ించద న ార కమ ల ేవతలను, ితృ ేవతలను, ప ప

భ లను, ాట మనుష లను, మన ేవతలను య శ సంతృ ి పర ార అ మ నం
క ం ే ప , సం న అ వృ సర ర ాల ప ష ందడ ఈ పంచ మ యజ ల త ర ం.
మనక మనుష జన న భగవంత , క ర ా న త తండ లను, ద ా అం ం న
దషలను, మన ేవతలను, ప ప వ ట , ట మ నవ లను అంద గ ర ంచుక
ారంద కృతజత దంల ెప బ నట ా ా సంతృ ి పరచడమ కర ల ా, ఇంత ాల
వం సమస ాణ ల క సుఖ ాంత ల సం ేయబడ త న ఈ ౖ క కర ల ా రం సం
ేసు ర ా , మ రం ేసు ర ా తలంచ క డదు. అంద యసు , అ వృ ట
పరమ రం ా గ ం .

పణవ మ మ
‘ఓం’ అ పణవ స ర పం స ా త కమ స త ృషమ , అ రం- నశ రం ా అన ా శనం
ల , సర ంత ద న పరబహ స ర పమ ెప బ ం . ిప ల ాఖల ను, కఠ ాఖల ను క
మ మ “ఏత ై సత ామ పరం పరంచ ఏత ే ా రం బహ ఏత ే ా రం పర ” అ
వ ంపబ ం .

ఋ అ పర మ |య ి ే ాఅ ఃయర సన ద మృ క ష య ఇత

దుస ఇ సమ స |ే ( ై.ఉ.)

నశ రం ా స త ృష న సర ా పక న పణవ స ర పంల సమస ల, ద

ప ాద మ లౖన ేవతల ఉ ర . క ప షత క “స యత దమ మనం త ాం ి స ా ణ

283
చ యద దం య చ ం బహ చర ం చరం త ే పద ం సంగ ణ బ ేత ” అ సర
ల , సర తపసు లక , బహ జ లయ న పణవ న ర ి ం .

ఇట వంట పణవ స ర ా ఉచ ంచక ం ఏ ధ యనం ే ి ఫలర త న కృ ి

ే ినట అవ త ం . పణవమ మను గ ం న మహర ల ఐ ామ ి క శర త లౖ ాశ త సుఖం
కల ా ఉ ర ె ం .

బహ యజ వరణ
ఇట వంట మ మ త న పణవం ా య ఆరం ం .
పణ రణ నంతర “ వ ాయ త యఙ భ ర వస ః” అను మ డ ా హృత ల
ల కతయ త క న బహ స ర ప మ , “భ త ృగ ః భ వ ఇ య ర ః స ామభ ః” అను
ఛం ో గ ే ద తయ ర ప న “భ ః–భ వః-స ః” అను మ డ ా హృత లను ప ం ల .
“య ేవ ాచస త ం త య ఙ” అ , “ఏత ై ాచస త ం” అ అనడం త
ే ను ాక ంబం
సత ర పం ఈ ా హృ తయమ ఉ రణ ే స ప ం న ాడ అవ డ
ెప బ ం . అనంతరం స తృ వ
ే క న ాయ ఛందస న “తత త ర ణ ం” అను మం
దట ా మ డ ా ల ాను, ం ో ా ండ ా ల క ,ి మ ో ా మ డ ా లను క ి
మధ న ామం లక ం , మ డవ ాదం క ినందువల వ ే స రం లక ం ం ో ాదం ా
ఉచ ం ల ం .

ఆథ ా ం ాయ ం ర హప ఽరర ఽ ానం| ( ై. ా .అ.)

ఈ మం ల ే ప ా ంపబ న స తృ వ
ే త ఐశ ర రక డ అవడం ే బహ యజ
ే ాడ ఐశ ా ందగలడ , “స యః పస య ా ” అను బ ం .
త ా త ాయ మం రణ ే ,ి మ ందు ే ిన ద గం క సమ ి బ యందు
ఉంచుక అక నుం ారం ం ధయ న ా ం . ా మధ న ంత గం
మనక న ట ారంభం ేయక డద , “అ ో పజ త వ ప పద ”ే అను బ ం .

బహ యజం యజ ల అవ త ం ?
“అజ హ ౖ పృ సపశ మ ణ బహ స యమ న షత దృష భవన దృ ీణ మృ ిత ం
ం ేవ మ ప షన యజ ామ ః|

“త ఏతం బహ యజమపశ తమహర ే యజన”

అను త ల బహ యజ సర ామపద న యజం ా వ ం . స యంభ వ అ న

ద స ర ప న పరబహ ఒ ా క గహ ర ా ధ ం తపసు ేసున ఋష లక పత
మయ డ వ ం , త ా త ఆ ర ష ల పరబహ వసుర ప న ఆ వ
ే తను సర ామ పద న
ఒ ా క యజ రత ఉ ా ిం ర ెప . ఒ కను ర వ ఒ యజ
అను ించవల ిన అవసరం లక ం సర ామ లను ఈ ే ట వంట బహ యజమ ఆయన
అనుగహం ెల సు గ ార . ఆ ప ారం బహ యజ అను ిం ే ేవతలను ప ం ర
అ ౖ త ల ప ా సు . అ ే ధ యన మ అ , హ మం వంట యజ
ల ణ ల లనందున యజత ల ణం ఎల క దుర త ం ? అను శంకను ా ంచ ౖ గంథం

284
“యదృ ధ షత– ః పయ ఆహ త ే ా మభవ ” అ , బహ యజంల ఋ , య , ా మ
ధయ ల ే ేవతలక ర, ఘృత, మ ఆహ త ల సమ న న, అథ ా ధ యనం ే
మ హ సమ న న తృ ి ఇసుంద ె ి ం .

ః ధం ా ా న మ ాఘ న పహత ా ా ే ాస రం ల కమ య బహ ణ ా య జ ం
ఋష గచ |

ఆ తృ ి ే ేవతల దర ప న ా ా టకన ా ర శయ సుఖ నుభ ారం

స రల ా ం ర . జగ రణ న బహ క ాయ జ ం ర . అన ా బహ జ నం
కలగడం ా బహ యజం మ యక ం అన మ ట. ాజస య ల “త తం ను వచ న
బహ ణ షం ” దలగ ా ాల ే నువచనం క పరంపర ా జ న ాధన ప గణం ర .
ఈ ప ారం య ా ధ యనం ేయడం క యజస ర ప న , యజం ే ిన ఫ
ఇసుంద ర ించబ ం . అల పయ స ాధ న క ! అ బహ యజం అల దృ ి
చూడద ం ాదు. అల పయ స ాధ క , అశ ధ సతయ ాదుల కంట ఈ
బహ యజమందు ఉతమ ౖల ణ ం ఉంద , సర కత వ ల దం ే ంపబ న ౖ దమం ల
అందుల ంపబ ఆ య కత వ లక ఉప గప ే ద ాల అందుల
ంపబడ త దమందు గల ఆనుప (అనుకమ , వరసక ) గం ల ై ఉం .
బహ యజంల అ ే సర కత సంబంధ న ధ ర ా ల ాక ధ ా ాల క దటనుం
సమ పం వరక అనుప ర ల ంచబడడ ఇందుల ౖల ణ మ , అ ే షమ
ెప బ ం . ఈ ధం ా ంపబ ే బహ యజం ాక మ యజం లద స షం ా
ెప వచు ను.

ఈ ప ారం బహ యజం దలగ పంచ మ యజ ల ల ా ర కర లందు

ప గణంప బడ త . ఇట వంట ా రకర ల సర ామ లను ర గ న ేవ, ితృ, మనుష ,
భ త జల తృ ి వ గ న ామర ం ఉన ప డ ఇంక తకర ల మ ట ెప ల? అ ధ ా
పశం ించ తకర లను ేయల ా తకర ఫల క ఇవ ద నవ పమ ణం ఉండడం
ేత ఈ పంచ మ యజ ల గ ం ఇంత వరణ వ బ ం .

*9వ పకరణం సమ పం*

285
 10వ పకరణం
అధర ర పణ
ఇంతవరక ధర ర పణల ధర స ర ప ల ణ ల , ధర ం షయంల ద పమ ణమ
ామ ణ ర పణ, ఆ ధర మ ల తధర మ ల , ా ర ధర మ ల , ఆ ర ాప ధర మ ల అ
ధమ ల ా ఉ య ర ించడ ం .

అ ే ధర ం గ ం ప
ె ఉపక ం త రద న అధర పసంగం ఎందుక
ేయవల ి వ ంద శం ంచవచు . ా అధర ప రం సం ఆచ ం ే ాయ ల ధర ం
ప ల వ ా . ఈ షయ మనుస ృ ల బలపరచబ ం .

యత బహ హ ర ప అధర రనమన త త య త ర పధర షయ ే న, నత

స తనతయ | (మ.స ృ. ా ఖ 1-2)

మనుస ృ క ా ఖ ల అధర షయక పసంగం క ఆవశ కత ఇల ప

ె బ ం .

ఏ దృ ా అస వస గ ః వ
ౖ ేత ా| ధర ఽధర త వధ ద త మనః|(మ.స ృ. 1-2)

“ధర , అధర అను ా ల వలన ా ించు స ర నర ాదులను ల

ె సుక ఎలప డూ
మనసు ధర ంల ప శ టమ”అ అరం. ర శయ ఐశ ర త వ ధర ం. రద న
అధర ం. ఇ ే షయం బ ండ ప ాణంల ఇల ెప బ ం .

ధర స చ ఫలం స రః నరకస పర యః| (బ ండ ప .)

ధ ా ఫలం స రమ , అధ ా ఫలం నరకమ అరం. అ ,ే ధర ం, అధర ం ట

స ర పం, అల ాట ఫ తం ె ా అధర ం నుం వ ం ధర ం శ ా పవ ంచదు. కనుక
అధర ర పణ క అవసర . ఆ గ ం సం ౖద ం ేయడంల ౖదు డ మ ందు ా
అ ా ారణ ల ిం , ాట ల ంచ పయ ాడ . అ ే ర ా అప బంధకం ా
ధర ఫలం ి ంచడం సం ధర ంల మనసు ట, ధ ా చరణ ేయడం అవసరం. ా
ప బంధక న అధ ా డ అసల అధర ం ఏ ట, అందుల ాప ల ఏ ట, ాట ఫల
ర పణ ఎల , ాట ాయ త ాల ఏ ట ఇవ ెల సు వడం అవసరం అ ాట ర పణ
ె య య
ే బడ ం . ఇంతక మ ందు ధర ర పణ కమంల ధ ా ను ాన గ న ప ేశం
భరతవరం, భరతఖండం అ ,స ృ , ప ాణ ాల ెప బ న ల వ ంచడం జ ం . ా
ఇక డ ఒక పశ దలవ త ం మ ! “ధ ా చరణక ెప బ న ప ేశంల ఆచ ం న ధర ం వల ఫలం
ి సుందన ల అధ ా క అ ే ప ేశ ే తత లం క అనుభ ం ా ా ా
ంస వంట అధర ం ప ే ాల ఆచ ం నరకం వంట ఫ ల ఎందుక వ ా ? ావ ” అ
ర ం ఉంట ం . ా అ స ాదు.

ల కంల ప ణ ా ా ల , రయ దుల , ా భ ా ా ల ఆచ ంచ గ న
, ార న దుల ెప బ ా అసత ం పలక , ంస య
ే ార
న దుల ప లదు క !

286
 ి ల ండ ర ాల - ేశ, ాల,కరృ ాలను అనుస ం ంచబ న .
మ ేశ, ాల,కరృ ాల ప లక ం ంచబ న . ఉ హరణక సూర గహణ,
చందగహణ దుల మన ే ా ాక ం ే ాంత ాల సంబం ం న ౖ ే “ ాహ ప ా ా య ”
వంట ా ాల ంచబ న ా న దుల మనక వ ంచవ . ై వ క లక ప
ె బ న
సు ా ాన ధం దులక వ ంచదు. ఇ దట రకం ల. ం ో సర వ ాల ా , సకల
ే ాల సకల అవసల ఉన ా ంచబ న . “న ం ాత ర భ , న పర ా గ ే ,
నృతం ా ే ” వంట ా ాల ె ి నట భ త ంస, పర ా గమనం, అసత వచనం వంట
ల ేశ ాల కరల ప లక ం ామ న ం ా అంద వ ా . ఇ ఏ శ
ే ంల ఎవర ,
ఎప డ ఆచ ం అనర త వ ల అవ .

అధర ర పణం
ే ం అధర ే న చ రయః|

“ ధ ా ాల ే ంచబ ం అధర ం” అ ర చనం. అల ంట అధర ంల ఎన డూ

మనసు ను ప శ ట క డదు.

“న ీదన ి ధ ణ మ ఽధ శ |”

“అ ాణ ం ా ా ం ఆ పశ పర య |”

ధర ం ఆచ ం ే ాడ ను న ం ే ి వ అ క లౖన ా వ త స న ఫల ల చూ ి
(అ కడ ఎ ా ాల ే ిన ా ైనప ట కం ా సమస ాల అనుభ సున ట
క ిం ) ను మ తం ధర ం డవక డద ెప బ ం . అ క ల సంపద సం ా ం ఆ
సంపదల ఘం ా న ంచడం అ వ స ఫలం కనబడ ం కనుక అట వంట ా చూ ి
స ాద క ల కభట ా ఖ ల ఇల ెప బ ం .

త ి ే ామ ాణ ం అధర ౌ ా వవ ణ ం ా ి ం ఘం ధ పర ఽ ి దృశ |ే
(క .భ. ా .-మ.స ృ.)

అల -

ఽధర శ ల సద ః ఫల వ| శ ౖ ావరమ నసు కర ర ల కృంత | (మ. స ృ.)

వక టన ణ (ఆ ర ప రం) ంట ఫ తం ఇవ నట ా, మనం టన త ల
ంట భ ౖ ఫ ంచనట ా, మనం ఆచ ం న అధర ం క ంట ఫ ంచదు. కనుక సత ర
ఫ తం క ిం ,క ించక క అధర ం ఆచ ంచ లదు.

“ఇ వరక ే ిన ప ణ ం ఈ ాపంకంట ఉత ట నప డ (ఎక వ బలమ కల , ఘ

ఫలపద న అ నప డ ) మ ందు ా ప ణ ఫలం అనుభ ం న త ా త ాపం ప పక మయ క
బం చకప ౖ ఆక ందక , ం ఆక ౖ నట ఆ ాపఫలం అనుభవంల వ , ఆ
అ క ళ స ళ ం న ంప ేసుం ” అ “శ ౖ ావరమ నసు” అ స ృ వచనం ె ం .

ఆయ వ లక ా ా ప ణ ా ాల జ ంతరంల క డ వ ాయ , వలం ా
ాక ా పత దులక క సంక ాయ మనుస ృ ఇల ె ం .

287
 య త ప ేష న ే ౌ ష
ే నపృఘ| న ే వత కృ ఽధర ః కర ర వ ష లః| (మ.స ృ.)

ారణం ఏ ట ఆల “ఆ ౖ ప త మ ”ి అ ాక ం ప ారం పత
ర పంల జ సున ందున ార అప డ అనుభ ం ను అనుభ ం నట అవ త ం . ఎవ కర
ార అనుభ ం అ ల అంద ె ిం .ే

ా కరణంల క “స త ఇతః కర ా య ఫల” అ సూతం కర ఫలం కరృ ా

అ నప డ ఆత ప పత యం వసుంద ె ం . అ ే ఈ ి ం ఒక సవరణ క
ఉం . క మ ర లక ర ం ే జ తక ా సం ా ాల ఉపనయన పర ంతం ఆ ర ( ితృ) కరృ ాల .

ఈ సం ా ాల ర ంచక ే ఆ పత ాయం ( ాపం) బ ధ త తం . ర వ ే ఫలం

మ తం క మ ర . అ ే ర ా ితృ ా దులక కరల కమరల. కల ితృ ేవతల .
ేయక ే ఆ ాపం, ాప ఫ తం క మ ర ల . ే వ ే ఫలం త , తండ ల . అన ా త
ి ృ ేవతల .
కర లక అ ార రణ ేసూ మ ం ా ాసం ష ా యంల కరృత సమ ారణ, కృత ం,
అ ా త ంఅ అం క ంచడం జ ం .

వల ల
ె సు ద ం ఏ టంట, ామ న ం ా కర క ఎవడ కర ఉ ో అత ఆ కర
ల క ఫల క. ా సంద ా ల జ ే ,ి జ త క ా సం ా ాల కర అన ా తం
ేయక ే ఆ ాపం తం , ే పణంపత . అల ితృ కర ల కర క మ ర డ , ఫల క తం .

అ ే ఈ సం ా ాల త
ి ృకరృ ాల అ మ తం ె స త ం ? స దు. ి పత
సంబంధం అ వం కల . “ఆ ౖ పత మ ”ి అ ె ం కనుక , ల కంల ఒ
పరష డ తంల ఎంత ధర ం ఆచ ం నప ట ాప ఫలం అనుభ సూ ఉంట డ .

అల ఎంత అధర ం ఆచ సు ప ణ ఫలం అ న ఆయ ా గ ఐశ ా దులను

అనుభ ంచడం మనం చూసూ ఉ ం. ఇ ెల ాధ ం?

మనుస ృ ప ారం “యద ధర స ఫలం ఆ న ప , య న ే పత శ న ాచ

ంద ” అధర ం ల క ఫలం ను చూడక నట ే అ తన ప త దులక
సంక సుం ట. తం ల క ఆ ,ి ా ధుల ప త దులక సంక ం న ధం ా ఈ
ప ణ ాప ఫల ల క ా సంక ా . తం తల ప ణ , ాప ఫల ల తర ా ా
సంక ంచడం ాస ద
ి ం, ల క ిదం అ అం క ం వం .

“అధర ం వ గత అధర ం అ ే వ గతం ా ా వంట ర ాల అనుభ ంచగలడ . సమ జ

కృత న అధర ం అ ే ామ కం ా అనుభ ంచగలడ ” అ అధర ఫల ండ ర ాల ా
భ ంచవచు .

ా త శః దుర గత మ ే గః ద ంస జ శ
ౖ ప ాభవం మ ర ంచ పర ష | తృ ా ౌల మ
ర ృ ః క శయనం క ీక జ ం ర జః| స ా ః ాపమ ర హస మహ వ కం ఫలం దృశ |ే

ాపం అ వృ ం క ఫల లను ా ర పం ా, ధననష ర పం ా, ౌ ా గ ర పం ా,

ఉ గ త, మ న క
ి ఆం ో ళన, ద ర పం ా, స ంతమనుష లనుం ప ాభవం, మ రత, అ శ,
సుఖం ఇవ ల సుఖం, ం త న శయ , చ ీ సంగమం, క త న ( ం ంపబ )ే ఆ ర ా ి
వంట పల ర ాల అనుభ ంచడం జర గ త ం .

288
 ౖయ క న (వ గత న) అధ ా నర ాదుల ా ి ాయ “ధర స చ ఫలం స రః నరకస
పర యః” అ ప ాణ వచనం ె ం క ! ఈ వచనం ప ారం నర ాదుల జ ంతరంల
ా ి ాయ ె ా . ా “ ా త శః” అ వచ అనుస ం ా , ఆ న
ి షం వంట
ఇక ే వ ాయ ెప వచు ?

ా ాల పల ల అ ప
ె బ . మ ాతక, అ ాతక, అను ాతక, ఉప ాతక, జ
భంశకర, సంక కరణ, అ ా కరణ, మ కరణ, ప ర ల అ క ర ాలౖన ా ాల .

బహ మద ప నస ైవ గ ర తల గః| ఏవం మ ాత యశ స

ై హ సంవ |

బ హ ణ వచనం, సువర ౌర ం, మద ానం, గ ర ా గమనం, బహ హ ాతక

సహ జనం, ా ాహ సంబంధం, ా ే య గం ే ంచడం, ా అధ యన అ పక
సంబంధం దలౖన మ ాత ాల . బహ హత సమ న ఉప ాత ాల ా ప గణంచ
బడ త .

గ ర ణ మప పః ద ం సుహృద ధః| బహ హ సమం జయం అ తస చ శనం| ిద

భ ణం జౖహ మత చ వ ఽనృతం| రజస ల మ ఖ ా దః సు ా ాన సమ త |అశ రత మనుష
ీభ న
ే ు హరణం త | పస చ సర ం సువర య సం త |స ా కమ ష
స ష న జ సు చ| స సు సుత ీష గ ర తల సమం స ృత |మత స ారం మ త లశ
మ త ల ం సు ామ |ి మ త స ప ంభ ం ఆ ర తనయ ం త | ఆ ర ప ం స సు ం
గచ ంసు గ ర తల గః| మ ాత సమ సంస మ ాత సమత ం| ఏవం పం ం
మ ాత ా ం స ష ఉప ాత త వ వ రః| త

గ ర వ ను ం ంచడం, క
ి త వం ం ంచడం, త వ ంచడం,
అధ యనం ే న
ి స ంచడం బహ హత సమ న న ా ాల .

“న కలంజం భ ” అ ంచబ నట కలంజ భ ణం య

ే డం, ాజక ల దుల
అస ల ెప డం, రజస ల ీ క మ ఖ ా దనం ఇవ సు ా ానం సమ న ాత ాల .
బ హ ణ సంబంధ న అ ా లను, ర లను, ీ లను, ,భ సంపదలను, ధులను అపహ ంచడం
సువ ాపహరణ సమ న న ా ాల ా ప
ె బ .

త ర ను, ఉతమ జ కన లను, ద , చం ల ీ ,స త ా , డ ందడం

గర ర ను ందడం సమ న న ాపం. అల నత, న
ి త , నమ మ ర, ష ,ీ
ౌ , అత ార , గ ర ప , గరప ందడ ాదు ం ల ర వడం క
గ ర శయ ర వడం సమ న ాపం.

ౖన ెప బ న ా ాల మ ాతక సమ న ఉప ాత ాలక వత క ఉ .
ఇం ా బహ హత సమ న న ా ాల గ ం ఇల ెప బ ం .

మ ాతక త ల ా ాన య త | ాతక సంజ తదూనమ ప ాతక |

ఉప ాత ాల ఈ ం ధం ా ెప బ .

“ వ ో ాత యమృణ ం నప య|అ ఆపణ కయః ప దన |

భృత ాధ య నం భృత ా పనం త | ార ర ం ార తం ార ష ం లవణ య |

289
 ీ ద తవ ో ం ప వన | ిక ం వత ల పశ సు ం వ
ై కయ ! నకప
ప య మయ జ ం చ య జన | ితృమ తృ సుత గః తట ా ామ కయః| క సందూషణం
ైవ పర ందక య జన |క ప నం త ౖ వ టల ం వతల పన | ఆత య రం మద ప ీ
వణ | ా య సుత బ ంధవ గ ఏవచ| ఇంధ రం దృమ ే దః ీ ం షధ వన |
ంస, యన నం చ వ స త కయః| ద ౖష ర న సఖ ం న వణం|
త ై ా శమ ాసః ప ాన ప ప ష | అస ా పఠనం ఆక ష ా | ా కయణం ై ాం
ైవ మ ప ాతకం|

వధ ేయడం, స ాలంల ాక ణ ాలంల అ ఉపనయన సం ా రం

జరగక వడం, బ హ ణ ల సువరం లక తత మ న పరద ా పహరణం, పంచ మ యజ ల
వ ంచబ న మనుష ఋణ, వ
ే ఋణ, త
ి ృఋరణ లను ర క వడం, అ ారం ఉం క
ఆ ాక ం ఉండడం, క ంచక డ లవణ దులను క ంచడం, జ ష డ ఉండ ా క ష డ
ాహం స
ే ు వడం, డబ ప చు క అధ యనం ే ంచడం ఇవ ా ాల . డబ ప చు క
ా ాల ప
ె డం గ ర వ క ాపం. ా దగర అధ యనం య
ే డం ష ాపం.

క ష డ ాహం స
ే ుక అన ార త న ారణం లక ం ాహం ేసు క ం
ఉం వడం, వ ా ారం య
ే డం, లవణం తయ ర ేయడం/అమ డం, పర ల ర ను ంచడం,
ీ ద శ
ౖ , య వధ, తన వంత ా కృ ి ాణజ లను న ా ంచడం, బహ ీ పసంగం,
పతప ా కయం, దుల అపహరణం ఇవ ొ ంగతనం సమ నం.

త తండ లను, ల
ి లను టడం, తట ాల , ఆ ామ ల క ంచడం, క దూషణం,
అ ా త జ ష డ ండ ా క ష డ ాహం ేసుక న ట ే ఆ జష యజం ే ంచడం,
అట వంట ా క నం య
ే డం, బహ వతం ాటంచక వడం, స ప అ స
మద ానం ే ిన ీ చ ంచడం, ా య అధ యనం ేయక ండడం, క మ ర లక స ాలంల
సం ా ాల ేయక వడం, త దండ లను ఆపత మయంల సమరత ఆదు క వడం, ీ ధనం
ా పణం ా టన ధనం ా ంచడం, ం ా నం ంచడం, వ కరణ త క న ఔష ల
క ం ంచడం, పర స కరణం (ఇతర ల వద సం య
ే డం), దుల ే ిత ా
సం ా ం ంచడం, సవర, నవర ల
ీ చ ంచడం, ప ాన జనంల ఆస క ఉండడం,
ిక లౖన ా కబ మత గం లను అధ యనం య
ే డం, ా కయం, ేవ ితృర ణ లను
ర క వడం, ిక అనుస ంచడం, క త న లం క ఉండడం, మద ానం ే న
ి ీ
అనుస ంచడం ఇవ ఉప ాత ాల . వలం తన స అన ం వండ క నడం క ఈ వ
వసుం .

“అఘం స వలం భ ం యః పచ త ారణ ” అ మనుస ృ ె ం . ఇం ా, “ వల

భవ వల ” అ . పర లక టక ం ఆ రం వంట స
ే ుక భ ంచడం ాపం. వలం
ాపం భ ంచడం అ అరం. ఇ షయ ల మనువ ే ర ించబ .

ేవ ితృణ ం ఋణస అనప య | అస ా గమనం ిక క ల | మద ప ీ వణం

ఇ ే ను ప ాత ా | మ పం ాపం త ాతక వచ| ాసం కం ప ాపం ఇ ే వం
పంచ గణః|

290
 ఇంతవరక అధర ర పణ కమంల స ృ ల ప
ె బ న ాట చ ంచడం జ ం . ఈ ాప
ాలను ాట ాయ లను స ృ ార ల ప
ె మ లభ త న త ల క ఇ
ెప బ నట ా త లను క ఉదహ ం ే పయత ం ే ాను.

ైత య ాఖల “ ాయణ ప ష ”ల ామ న న ా ాలను ల ంచు వ ,

బహ జ న ప బంధ ాలౖన ా ాలను ల ంచు వ జ ించద న మం ల , హ మ ర న
మం ల ప
ె బ .

“అ ార ార వ భ ణ గ ర తల గః| వర ణ ామఘమరణస ా ాత మ చ |ే అ ార ం ాస
ప ద
ి ం కలంజ భ ణ కం తత ర ం లం య ా అ ార ా , ప ిద ీ గమన ా అవ బహ ణ
సువర హర నః ద ఙ హ ణః గ ా భ ణః తం హ భ ణ గర ాగ త
గ ర తల గః ఏ దృశ ాప ారణమ ి మ ం అఘమ షణః ాప శకః అ ాం ా వర ణః
త ా ా పమ చ |ే చయత | ( ష ం)

ాస ద
ి న కలంజ (మ ంసం/ఉ ాయ వంట) ఆ ాల మక వ ఏర ారణ న
ాపం నుం , ద ంగ త న బహ ణ ల బహ ణ యవ గ ా హ ంచడం అ
ాపంనుం , గ ర ప గమన జన న ాపంనుం , న
ౖ ె ి న అ ా ాల నుం ఉద ా ప ,
ాప శక డ అ న వర ణ డ మమ మ క లను ేయ ాక!” అ ా న ాలంల ౖ మంతం
జ ించద ం ా ెప బ ం .

ఇ ే ధం ా జ న ప బంధ ాలౖన బహ హత వంట ా ాల వృ సం జ ించద న

సువరమం ల ెప బ . అందుల బహ హ ర ప న ాపం ల ంపబడ జ ించద న
మంతం “బహ త మ ” అ మంతం. అందుల సువర మంతం క మహత బహ ణ
గంథర పం ా చూపబడ ం .

సుపరమయ తం బ హ ణ య ద |బహ హ ం ా ఏ ేఘ | బహ ణ ి సుపరం పఠ

ఓ |

ష ప క: ఉకస సుపరస మనస మ త ంబహ ణర ణ ా న దర య |

సుపరమంతం ాక న దల ష డ య ంచ ే గరవ ప
ె క డదు ా ఈ
సుపర మంతం మ తం ష డ “ రనప ట ” ఉప ే ం ల ాసం ా ి ం . అల ఉప ే ంచబ న
సుప ాఖ మం ప ం ే బహ ణల మయ ా అను ిం న ఫల ందు ర . ఇం ా,
ార జన సమయంల ఏ పం ల క ర ంట ఆ పం ల గల వందల, ల ప ర ష లను
ప దుల ా ే ార . ఈ సుపర మం పణవ ప ాద ం అ న పరమ త వ
ే త.

ఇంతట మ మ గల ఈ మం ప ం ను బహ హ ాపం ట వడ ాక
ఇతర లను క ప త లను స
ే ు ర ఈ మంత మ మ వ ంచబ ం .

“బహ ధయ ” వంట మం ల క న సుపర మంత జపం భ ణహ ర పం అ న

ా ా టగలద -

య ఇదం సుపరమయ తం బ హ ణ య ద | భ ణహ ం ా ఏ ేఘ | బ హ ణ ిసుపరం

పఠ | ే మం ాప వ | ఆసహ ాత ం ం ప న | ఓ ( ై.ఉ.)

291
 “బహ య” వంట సుపరమంత జపంవలన భ ణహ ర ప ాపం టబడ త ంద
ెప బ ం . బ హ ణగ ా ా , ాజగ ా ా హత ేయడం భ ణహత అ ెప బడ త ం .

“య ఇదం సుపరమయ తం బ హ ణ య ద రహ ం ా ఏ ేఘ | బ హ ణ ః సుపరం

పఠ | ే మం ాప వ | ఆసహ ాత ం ం ప న ఓ |”

ద ాస తదును ానపరః బ హ ణః రః అ ి ాజ ా రః”|| ( ా. .)

ద ాస అను ాన పర ైన బ హ ణ డ ర , అ క
ి న
ై ా అ ర హత
ే ినందువల సంభ ం ే ాపం ర రహ ాపం. ఈ ా ా “బహ ధ ా, మధు ధ ా” వంట
మం ల క న తృ య సుపరమంత జపం టగలద ం ె ం .

పంచ మ ాత ాల ఒకటౖన బహ హత పబల న మ ాతకం. భ ణహత కంట

పబల న మ ాతకం. రహత కంట పబల న మ ాతకం. ఇల ంట మ ాత ాలను క
వ ంప ేయగ ం సుపరమంత జపం అనడం త
ే టకంట తక వ ా ాలౖన సు ా ా ర పం
అ న ాట వ ంప ేయడంల సంశయం లదు. ఇల మ ా ాలను ప హ ంచ
ాధ ాలౖన హ మమం ల క ాయణ ప షత ల ెప బ .

“ ేవకృత ౖ న ఽవయజనమ ి ా | మనుష కృత ౖ న ఽవయజనమ ి ా | ితృకృత ౖ న

ఽవయజనమ ి ా |ఆత కృత ౖ న ఽవయజనమ ి ా | అన కృత ౖ న ఽవయజనమ ి
ా | అస త ృత ౖ న ఽవయజనమ ి ా |య ా చనకం ైనశ కృత మ ా వయజనమ ి
ా | యత పనశ జ గత నశ కృమ త ా వయజనమ ి ా | య సుష పశ జ గత
నశ కృమ త ా వయజనమ ి ా |య ంస ా ంస నశ కృమ త ా వయజనమ ి
ా | ఏన స ఏన ఽవయజనమ ి ా |

ఈ పద ండ మం ల హ సు ను గ ంచు వ
ే త ప యమ నం ాక ం , సర ేవ ప న
మవడం ేత అ వ
ే త ా ీ క ం , ఆ అ ఈ పద ండ మం ల ఆజ హ మం ేయ ల
ంచబ ం .

“ అ ! ే ారం కృతం ాపం”- అంట, ేవ ేశ ం ా ేయబ ే కర ల సంభ ం ే అంగ ౖకల ం

అ ఏ ాపం ఉం ో ారక డ ౖ వ . ల “ ే ౖః ో తన లౖః అస ః కృతస ” అంట మ
క ఇం య ల త
ే చూడ ా చూడడం, న ా నడం, నక డ నడం వంట
ఏ ా ాల ే ా ాట ారక న ాడవ అయ వ .

అల త
ి ృకృత న ాపం - అంట, త
ి ృ ార ం య
ే క వడం, ే ి అందుల సంభ ం న
ల ాల వలన వ ే ాపం; మను ా ర న ాపం – అంట అ థులను క ంచడం, అన ం
టక వడం వంట ాటవలన ఏ ాపం సంభ ం ో ఆ ాపం; ఆత కృత న ాపం - అంట
స యంకృత న అగమ గమ దులవల ( ళక డ ట ళ డం వంట ాటవల) ఏ ాపం
సంభ సుం ో ఆ ాపం, “అన కృతస ” తన ర వలన ఏ ాపం సంభ సుం ో ఆ ాపం; “అస
కృతస ” - తన జ వరం ే ేయబ న ాపం; “య స పనశ జ గతశ ”- స ా వసల ేయబ న
ాపం; “య సుష పశ జ గత నశ కృమ”-సుష ప వసల జ గదవసల సంభ ం న ాపం;
“య ం స ా ఽ ం ం సశ ”- జ నకృత న, అజ నకృత న ఉప ాత ాదులకంట “అ కం
య ేనః మ ాత ా ” ఉప ాతకంకంట అ క న మ ాతకం, ా ాత న
ై పరష వలన

292
సంక ం న ాపం, "తత ంస త పఞ మః" అను ాస ద
ి న మ ాతకం, ఇల ెప బ న అ
ా ాలక , ాత ాలక ారణక అయ వ .

ఇక డ ౖ మంతంల జ గ శబం ండ మం ల ప ంచబడడంల త రం ష ంల

"జ గదవ ాయ ం ాపబ హ ళ స సమ త మంతద జ గచ బ ప గః ఇత క ” అ
ెప బడడం జ గదవసల ాపబ హ ళ ం సంభ సుంద , అందు ేత జ గచ బం ండ ార
ప ంపబ ంద ల
ె ం .

"అ ేతయ వ సుష ప ఇత చ ే" అ ాబర ష ం. అ త

ే నం ా ఉం ే అవస
సుష ప వస. కనుక ఇందుల ాపం ేయ అవ ాశం లనప ట " ం త తరం ాపం
దషవ " అంట, ఆ అవసల క సూ ం ా ాపం ేయ అవ ాశం ఉంద అరం.

య ో ే ాశ కృమ హ య గ ర మన ా పయ ేవ డనం| ఆ ా ా అ దుచు య ే

త ి న ే వస ేతన ా |

ష ం: " వసవః– ాస రః|గ ర గం ర మనః ాం ే గ ర మనసః”

మ వ ారణభ త లౖన, గం ర మనసు గల ఓ సమస ేవతల ా! మ ఉ ే ం

ఈ వ
ే డ ప ,ఆ ేవ డ తక వ అ ాల ంఏ ేవ డనమ ా ా మ ాక ల ేత
ే ా ఆ ా ా ర గం ర న మనసు ల ఉంచం . ాక ేత ౖ పకటంచం . మ
ే ిన ేవ డనం క అసంఖ క న . అట వంట మ అప ా మ ం , స ంచం ! అ
ారన.

ఇందుల గ ర మనసః అ ప ా అగ ర మనసః అ పద ే దనం ే ి ా ంచ ా

షణం ా క ెప వచు . “అగ ర మనసః వయం” జగ ప లౖన వ
ే తలపట భ ల ార
ేవ డన ర ప న ఏ ాపం ే ా ఆ ా ా స ంచం అ ారన.

" ా ! - సపగణ త క న ాయ ేవతల ా! నః- అస సంబం - మ క సంబం ం న

"అ దుచు య ే దుష నవ ఆచర " ఓ అ ే ా! దుష నకం వల అప త న, మరణ
ర రక న ా ా ట క ఈ ఆజ హ మం ేసు ను. ఈ అంత ారంవల ధ
ా ాల ప ా ంచబ . ఆ ా ాలక ప రం ఈ మం ల ే అ ఉ ే ం ఆజ హ మం
ేయడం ా ా ంచవచ ప
ె బ ం . ఇట వంట మం ల ాయణ ప షత ల అ కం
ఉ . అ ే ధం ా మ మంతం లహ మం ే ా ాల హ ంపబడ య ెప బ ం .

ల ః కృష ిల ః ల మ వ ాను ాః| ల ః ప నను ాపం య ంఞ దు తం మ ా |

పరమ ! ఈ ండ ర ాల నల నువ ల , ెల నువ ల అ త

ే ల అ నప ట ఆజ
వలన ట ాప శన ామర ం ల ం మక ా ఉపదవ ర ాల అవ త . కనుక
ఆజ ల క ా ా దూరం ే ి నను ప త ా య
ే ాక అ సం హ మం
ేసు ను.

" ర ా న ం నవ ాదం బహ గ ర తల గః|"

" య ం సు ా ానం భ ణహ ల ాం ం శమయను ా |"

293
 ఓ పరమ !ఏ ా (తన సం మ త వండ క న ) ా ా ఆజ త
ే లల శం
ేయ ాక! అ హ మం ేయవల ి ఉం . ఈ ప ారం మ ాతక, ఉప ాత ా అ క న ా ాల
ఉన ట , ాట ప రం ా ట ఆజ హ మ దుల ట లహ మ దుల స
ే ు వల ిం ా
ాయణ ప షత ప
ె డం ేత వలం స ృత లం ే ాక, ాట మ లభ త న త లందు క
ఈ షయ ల ప
ె బ య ర ించ సూచ మ తం ా ట మ తం వ ంచడం
జ ం .

ాప దమ ల ఫల ద ర పణ
ాప లను అనుస ం ఫల ల క ఉంట క ! ఆ వ ాల
ెప బడ త .

బహ హ మ ాత ాల కల ార రణ న, వలం దుఃఖ లయ లౖన అ

భయంకరమ లౖన నర ాలను అనుభ ార ెప బ ం . అ ే ధం ా ల ై.ఆ. దట పశ ల -

పృ ాపకృతః| యత య తయ ే యమః| త ం నస ద హ పబ య స గృ |

"ఓ బహ ! ా ాత లను యమధర ా ఎక డ య తన డత ో,

ా ాత ల క ఆ ానం ె మక వ ంచుమ " అ ౖ ప ా రమ ను ప ా ం .
సమ నం ఇల ఉం . కశ ాదు సూ ా ః| ా ా ర సర | ద రన ష |
తతన స ా స ౖః|

ఎలప డూ మ ర వ ను డ వక ం వ ిం ే సూర డ కశ ప డ . అత నుం

ఉత న న ార ఆ గ డ అ ర గల సూర డ వంట సూర ల , ఇం ా ల సంఖ ల ఉన ఇతర
సూర ల నూ. " ద రన ష "- నూ మనూ మధ ఉన ర ా నర ాల ా ాత లౖన
ాణ లను సర ాలమ లందు డన స
ే ు ర . అల డన ేయబ న ా ాత ల మ మ
సూర రణ ల ేత బ ంపబడ త , ఆ నరక ప ే ాల ఉంచబడ త ర. ా ఉ ఈ
ధం ా వ ం .

ేఽ శ ాః పపద య ఽప ణ స కర ణః| అ ాణ ాద ాసః| తత ఽ

ే జ జ ః|

ఆ ా ాత ల ా ా కర లను అనుస ం కల ంగ ల ా జ సు ర . అంట ఒ క

ా ిఒ క ధం ా త
ే ల ల ాడ ాను, ా ల ల ాడ ాను, తల ౖ ాల ల ాడ ాను
జ సు ర . ఇం ంతమం అ జ క ల ా అంట, దజమ ల ా ( మ
ె టనుం ప ట నల ల
దలౖన ా) ంతమం ెట , క ల, దల ా జ సు ర. ఇ ే షయం ాజస య
ాఖల పం ద ల ద ణ తర మ ాల గ ం గత ల ా ాత ల జన ఈ ధం ా
వ ంచబ ం .

ఆ య ఏ ౌ పం న దు ః పతం ాః| య దం దంద క |

ఛం ో గ ల అంట, ామ ద ాఖల " మ దణ సకృ వ భ భవ " అ

ెప బ ం . అంట, ఏ ాణ ల ఏ ఏ కర ల త
ే , ఉ ాస ాల ేత ద ణ తర మ ాల పరల కం ే
ఉ ాయం ె యక, ాప కర ల ఆచ ా ార ద న ట ా జన లను ందు ర " అ

294
బ ం . అధర ఫల న నర ాదుల క అ కం ఉ ట. అ ే ధం ా "అర ణ " అ
పశ ల -

ద ణప ర ా ాశ నరకః – త ా న ః ప ా | ద ణ పర ా ం శ శ నరకః–
త ా న ఃప ా | ఉతరప ర ాం ా నరకః – త ా న ః ప ా | ఉత ాపర ా ం శ ా
నరకః – త ా న ః ప ా |

ద శయం ాణ ల అట ఇట పర డ త ఉం ే నరకం అ య క ల
సర మ నరకం నుం , దుఃఖం అ కమవడం ేత అట ఇట పర త క అవ ాశంల
ౖఋ క ల అ సర మ నరకం నుం , ఇంత ాపం ఎందుక ే ా ! అ ఆ క ాల
అనుభ ంచ క శక ం ా ఈ ాన క ల ా మ నరకం నుం , దుఃఖం
అనుభ ంచ క శక ం ా ాయవ క ల అ ా నరకం నుం , ఈ లగ
నర ాలనుం , ఓ ఇష ా స ర ప న అ ! ర ంచుమ ! అ ౖ మం ల ప ా ంచబ ం . కనుక
ా ాల రతమ బట అనుభ ంచద న ధ నర ాల న ట స షం ా ెల ం .

ఇంతవరక ా ాల ఎ ర ాల , ాట ఫల ర ాలౖన నర ాల ర ాల , ాట రతమ ం

ఏ జన ల తట ి ా వ ంచబ ం . ా ాల వ గ లౖన , క ట ంబ సంబం ం న ,
సమ జ , ే ా ా ారణ ల అ ఉ య ెప బ ం . సమ జకృత ా ాల క
సమ జంల వకల ౖన వ ం న ప ారం ఆ య ాప ఫల లను అనుభ ంచడం జర గ త ం .
ేశ,నగర, ామ యక ల ా ఉన ార మ అధర ం ఆచ ం , ా ా పజల త
ే క అధర ం
ఆచ ంప ే న
ి ప డ ఆ అధర ం వల ే ా ాల , ఉ ల సంభ ాయ మ మ యణంల
“అధ ా త మహ భ ష ాంపత ”అ వచనం ె ం .

ఉ హరణక లం ా ప ావణ డ ీ పహరణం అ అధర ం స యం ా ను ఆచ ం ,

అక ా సుల ేత క ఆచ ంప ే ాడ . ఫ తం ా లం ాదహనం వంట అ క దుష లను ఆ
నగరం చూ వ ం .

ఇంతవరక య
ౖ క న అధ ా జ ంతరంల నరక ా ి ఉంట ంద , అ అనుభ ం న
త ా త భ ల కంల జ ం ,మ ా ధుల వంట ఇతర ఫల లను క అనుభ ం ఉంట ంద ,
ఒ ఫలం మ త ంతమం అనుభ ార వ ంచడం జ ం . అధ ా లవల ఉ ల
సంభ ాయ క సూత ాయం ా ె ి ఉన ందున ఇప డ ఆ ఉ ల ౖ వరణ
ఇవ బడ ం .

ఉ త కమ
పకృ ేః భ త కృత ాదు ా ాంశ ఉ తఇ |ే ే ా ౌ రంత ం భ ః ఏ శ ఆశయః|
పంచ మ భ ః|

సత రజస గణత క న పకృ నుం పృ ాప జ ాయ ా ాల పంచభ ల కృ

ర ాలను ఉ ల అ అ ల ెప ర . ఆ కృ అ ఉ లక ఆశయం భ మ న
ఆ ాశమ ల , పంచ మ భ ల ఉత ా ల ౖ కం క అరం. ఈ షయ గర మహ
క వ ం ర.

పకృ ే రణ ో తః సం ప ావ దృశః| ధస త జయః వ భ సభ జః|

295
 ఈ కం క ౖ ా ె య ే ం . ఉ త ాల మ డ ర ాల . వమల,
అంత జమ ల , భ జమ ల అ .

గహన దుల క కృ వం తం.

త ద ప ా చ ద శ సూర ః| గహ కృ ర త త ి భయమ |(అ.ప .)

త దయ త ప ా ాల ( కచుక పడడం, త మ లక గహణం), సూర చందుల దత

(రంధం సంభ ంచడం) వంట ల . అంట ఈ ల ఓజ ర బ
ె నడం ా అల
ౖల రణ ల భ దక ావడం అంట , అట వంట అన మ ట! కచుక పడడం, క ల
అ ారణం ా అ జ లల సంభ ంచడం, ఆ ాశంల ఇందధనుసు , గంధర నగరం వంట సృ ించ
బడడం, “అ వృ ిః దు య భయం మతం” అ దు ం సం అవ న భయం తట స
ి ుం .

అనృ ౌ రబ వృ ి జయ భయ య | (అ ప.)

దు ారణ లౖన అ వృ ,ి అ వృ ి సంభ ంచడం, అ ాలంల మ డ ల సంతత వృ ,ి

ఇ ‘అంత ల ’. వరఋత వ ల వరం పడక వడం క పజలక భయ ారకం.

అల ావర జంగమ ల భ కం ించడం, ఏక శ

ే ంల భ కం ించడం, జల శయ ల
కృ వం ‘ ల ’.

ే ా ా శ పనృత కంప పజ ల చ|అరట చ ద ప ి ద హస చ| అ ా ా పశమః

అభ ర హ పజ ప ేః| అన ప ే యత ా చ భంశ స న (అ ప .)

ేవ గ ల టం ేయడం, కం ించడం, మండడం, శబం య

ే డం, ఏడవడం, ెమట పటడం,
నవ డం దలౖన ా ాల కనబ నట ే ఆ వ
ే తను గ ం ాజ పత హ మం ేయ . ఏ
ాషంల ర న శబం అ ారణం ా అ పజ ల త ం ో , ఆ ాషం ఆ ా ే ీ ంచబడ త ం .

న ప ే ేంధన ా త ష ం ీడ ే నృ ౖః|

ఎక డ ఇంధనం క నప ట అ పజ ంచ ో ఆ ేశం ా ే ీ ంచబడ త ం . ఇ ‘అ

ౖకృత మ ’ అ ఉ తం.

అ ౖకృత శమన అ మం శ
ై రవ| అ ాల ఫ ః వృ ః రం రకం సవం చ| వృ త
పశమన వ ప జ ం చ ార | (అ ప . 363)

ౖన ె ి న అ ల క కృ రం. అ ేవ క మంతం ేత హ మం ేయడం ఈ

ఉ ాం . వృ ల అ ాలంల ఫల లను ఇవ డం, స ాలంల ఇవ క వడం, ఇ ాల ,
రకం ారడం జ నట ే ‘వృ జ త తం’ అంట ర . ాం వప జ.

న ో హదః పసవణ ః ర ాశ భవ చ|స ల శయ ౖకృ జప ార ణ మనః|

నదుల , గడ బవల దలౖన ఎం నట ే ‘నదు తం’ అంట ర .

ాం ార ణ మంత జపం.

అ ాల పస ా ర ః ాలయ ా పజ స | కృత పస ా వ య గ పసవ క | ీణ ం పసవ ౖకృ ే

ీ ా పప జ | బడబ హ ి ా య య గ ం పప జ | ౖజ త ం కృతం ా ి ష ః
మ ౖః త ౖ| కృతం ా పసూయం ే పరచక భయం భ | హ మః పసూ ౖకృ ే జ ా

296
ప జన |య య న పయ ా య ా నవహ చ| ఆ ా త ర శ మహద యమ ప ిత |
ప శం య ామమ రణ మృగ ప ణః| అరణ ం య ా ామ జలం య సల ద ాః| సలం ా
జల జ య ాజ ా ాః| ప ో కక ట ా ీ ా ద భ | గృహం క
క ా మ య |ే మధు ాం మ ాం క ా ా థున దృ | ా ాద రణ న ర
ా ార శ ం| అ తం త పతనం దృ ాజభృత | రజ ా ాధ ధూ న యత
సమ క ల ః| అ రతన త సవం ే దక ంభ ాః| మ ర యం న ర ం ఫలం
భ | జ ే ా ప జ భ ః ాం ర స
ౖ ు హ మతః| (అ .ప .363)

ీ ల అసమయంల పస ం , సమయ పస ంచక , లక కృత న వ లను

ల కవల ిల కన ట ే అ ఒక ఉ తం. ాం ా ప వతలౖన ీ లను, బ హ ణ లను
ప ం . త లను అనుస ం ల
ీ గర రణ ే ిన ల ాయత ప ో లల పస ంచడం ధర ం
అ , అల పస ంచనట ే ఒక ఉ త ారణం. మ త ల గర ం సంవత ా వృ
ందుత ంద ప ా ంచబ ం . అ ా న పకరణంల -

స దస బ హౌ ద ా ః ావ ానం ధ ే” ఇ ప క ( ై.బ .1-1)

త ం సంవత రం ా , సంవత ర ం వర ే ( ై.బ .)

ష ం:-“య ా ల గ ా శ ా ితం తః సంవత రం వర ే త ా దర పస గర స వృద

సంవత రమ ర ”

ల కంల గ ా శయంల ఉంచబ న తసు సంవత ా వృ ందుత ం . ఆ ారణం వల

అ ర పం అ న గర ం క వృ సం ఒక సంవత రం అ ఉపశ ంచక ం స ధల
ఉంచడం ార ం .

య ే న ం సంవత పన |స ధః ప న ాద | తఏవ త త వరమ న |

స ధల ం సంవత ర ాలం బ హౌ ద ా ర ప వంవల గ ా శయంల

ఉంచబ న తసు సంవత ా వృ ందగలదు. అంట, సంవత రం ాట వ డ గర ంల ఉం
ిమ ట భ ౖ పజ , ప ర పం ా పస ంచునట ా ెల ం . మ “దశ మ ి సూత ” అ
పదవ మ సంల పసవం జర గ త ంద ె ం క ! సంవత ా ా గ ా శయంల ఉం న
తసు వృ ందదు అ ెల ం . ా ఈ ండ త ల పరస ర ర ల ా కనబడ త
క ! ఇ ెల ాధ ం? సమ నం ం ోగ ఇల ె ం .

హ న మ | ( ం ో గ ం 5-10-6)

వడ నర ప న అన ంల ే ఉంట డ . ఆ అన ం వ అదృషకర ాస ప వంవల

మనుష ల త
ే ా , జంత వ ల ేత ా నబడ త ం . వ ంట చందల కంనుం , ఆ ాశ ాయ
ధూమ అభ ఘ వరజల ల ను క ఆ య ర ాల ం న భ త, సూ మల భ ల గల
త ల క , ప ణ మం ం ,జ ం , న ాల ా మ , అన ర పం ందు .త ా త
ఆ సూ ర పంల అన ం తసు ను ధ ంచు సమరత గల ఏ ప ర ష ే నబడ త ం ో , ఆ
ాణ పం దల ల అ ా ర ించబ ం . ఈ అన ం ఏ ప ర ష శ ేత
నబడ త ం ో , ఆ ాణ శ రం క జ , సం ా ా త న అవయ ాల గల ర ా
అనుగ ణ న తసు ా ప ణ మం ెందుత ం . ప ర ష ల క వడ గర ర పంల

297
సూ ర ప న ాశం ేత బదు ,ై ితృశ రంల అన ర పంల ప ం , ర పం ా
మరత డ . త వల తం క ల వర ా గర ంల ధ సు డ అ
ెల ం .

అన ం ా ప ర ష శ రంల ప ం న వర ప న గ ా ఆరంభంల తం త ా
ఉంట డ . కనుక వడ ళ తం శ రంల , ళ త శ రంల గర ర పం ందుత డ.
ప ర ష డ భ ం న అన ం సుమ ర మ డ లలక పక త ం న తసు ా ర ందుత ం . అంట
ండ లల ఇర ౖ లక తసు ర ందుత ం . ఇ ంచ బ నప డ ఓజసు ా
మరత ం .పరష ాణల తసు ప పక త ం క ఆ తసు ధ ంచ త న ాణ అ న
ీ గర ంల ప శ టబడ త ం .

అందు పం దల ఆ అ దవ అ ా ర ించబ ం . ల అ ా
ర ించబ న ప ర ష త
ే డ వబ న తసు ీ గర ంల నవమ ాల వ ా ంపబ ,
త ంతరం ే ంచబ న ౖ క కర లను తద ార సంపత కల ార అను ించ ా ాట ామర
షం త
ే ఆ వ డ స ా వయవ సంప పస ంచబడ త డ.

బట త గర ంల నవమ ాల రణ ే ి పదవ మ సంల పస సుం . కనుక “దశ

మ ి సూత ” అను , తం భ ం న అన ం ీ ల ఉంచగల తసు ా మ ర మ డ
మ ాల పడ త ం కనుక “సంత ర ం తం వర ”ే అను ధం లద
ెల సు వచు ను.

ా రణం ా మనుష ల ఒ క గర ం నుం ఒ క వ ను కనడం సంప యం. గ రం

ా , ఏనుగ ా , వ ా య గ మ ను (జంట వ లను) క , కృత న, జ య
సం కన నూ, గర స వ ఆర మ ాల ప మరణం ఆ ా క శత ా ల భయం
తట స
ి ుం . ప ారం ా జపం, హ మం, బ హ ణప జ ేయ . ఈ పపంచంల గ రం దలౖన
సం న య ా కనడం క ఉ త ల ణమ ప
ె బ నందువల ఎవ వర ఎంతమం
సంత ా కనవల క ప
ె బ ం అ శంక కల గ త ంద ఇక డ త రం వ ంచబడ ం .

గ ా అనుపజ ః పశవః పజ య ఉ ా శ న ా మ వజ వయ ామం పర ా ఋత

గ క శ ా ఆ త గహం ావ ఆ త గహ భ ఇ ా భ ా ఋ రృహ ేత ా వః ప ం
భ ాః| ( ై.సం .6-5-10)

“అ న ౖ పజ ప ః పజ అసృజత” అను యజ ఆ రం ా స
ే ుక పజ ప
పజలను సృ ిం న
ె ె ం .ఇ ామ న షయం. యజంల ఏ ాలను అను ానం య
ే డం ే
ఏ సృ ి జర గ ం ? అ షం. అ ,ే ౖన ప
ె బ న “గ ా” అను అను ాకంల
వ ంపబ ం . ఇందుల గ లన ా మరస ాతల . అ “గృ గహః” అను వ త శ ం
మర ా గ సు కనుక ఇట వంట ర మయ న ాతల గ ార . ఆ ధ న
గహగహణ ామర ం ే “పజ ః పశవః పజ య ” అను పజ ప ా దుల ఉత న మవ త య
సృ ి ల
ౖ ణ ం జర గ త న ట ెప గ లను పశం ి ం .

ద ష అవ క: “గహహ ప సమ స గ పశంస ” అ ఇంతక మ ందు గహహ మ

షయం ప సమ ి య
ే బడ ా ఇప డ “గ ”ౖ అను ాక ం గ లను పశం ి ం . ఉ ా ం

298
గహమ , అంత ా మ గహమ ండ గహ ాతల క ర.ఉ ా ం ాత, అంత ా మ ాత అను
గ ల ే మర ా గ ంచడంవల కల , ల ఉత న మవ త .

“ ామ పర ాః” కమ గ ల ామర ం ే ప ర ష ల అన ా మనుష ల సృ ంప

బడ త ర అరం.

“ఋత గ క శ ాః” ఋత గ ల ామర ం ే గ ాల సృ ంప బడ త . ఇందుల

గ ా ఒక ాను ల ా , ఒ సంత రంల ా అ క సం నం ెప బడలదు.

“ఆ త గహం ావః” ఆ త గహ ామర ం ే వల సృ ంచబడ త . “ఆ గహ

భ ా ఋ రృహ ే త ా వః ప ం భ ాః” అ , “క చనస ా ి ఇ ఋచః
భ ాః బహవః వర ” అ ప
ె బ నట బహ మం ల ే ఆ త గహం గ ంపబడడం వల
ప వల వల ప అ అరం. ఇక డ మం లక , వ లక “భ ష” శబ ామ ం మ త
తప తదర ామ ం ాదు. వ ల ఏ ప ారం ా అ ప వల ప మ ను ందు ‘ మ మ’ అ
కల వ ంపబడ త ం . “య ర ా ం ంహ న గృ త ా ౌ జ జనయ ” ( .ై సం.)
ఉ ా ం గ న నుస ం ఉత న న కలను త ామ చూ ి ం .

ౌ ా, ా, న త భ ః అ కం అపత ం ా జనయ |

అన ా క ఒక ప ా యం ఒక గర ం నుం ండ మ డ ిల ఒ ాను ల కంట ం . “న

త భ ః అ కం” అంట మ ంటకంట అ కమ ను మ తం కనదట! ( ా రణం ా). ారణం
ఉ ా ం ాతను అధ ర డ మ డ ార అంజ గ ంచడ .

తసూతం – అథ ప ప ా ఉ ా ం ాతం రయ ఉ ా మప వ ం అనర |

త ి న ష తమధ ర రంజ గృ ాచస త పవస | (ఆ. . సూ.)

ఈ ప ారం అధ ర డ మ డ ార అంజ ఉ ా ం ాతను గ ంచడం వల,

ామర ం ే క సం న తయ ఒ ాను ల కంట ం ట.

అజ వ భ య ీః|

ఉ ా ం ాతను గ ం నప డ “ ర ా ం ం” అను సంఖ సం చం ె ి నట ా,

అంత ా మ ాతను గ ం నప డ సం చ సంఖ షం ెప నందున అంత ా మ ాత గహణ
షం ే (అ ల ) ఒ ప ా యం మ డ కంట ం అ క సం కంట ం ట. ఈ దంల ఈ
అను ాకంల ఇం ే ాల ె ి ఉండవచు ను ా ఇతర ల మ ాల ఉండవచు ను.
ావ న, ప ాణమ ల దమ ల ాల ావ న ాట అననుస ం అజ వయ లక బహ
సం త ప
ె బ నట గ రమ , ఏనుగ , వ లక ప
ె బడలదు. ావ న ఈ ప వల
బహ సం కంట అ ఒక ఉ తం ా, ఉ త సూచకం ా ప
ె బ ం . అ గ న
ప వ లను బం కటడం, గ న ప వ ల బం ల గక వడం, ఆ ాశంల త ర ాదమ ల
(స దలౖన ా ల ధ నుల ) నబడడం మ భయజనకమ ల , మ య వన ప వల
వన ప ల ామంల ప ంచడం, ామ ప వల అరణ ంల వడం ఇవ
ఉ ల ర. ప ే న ప ే న అ ఒకట అ ప
ె ల పడదు. దంల “సప ామ ః
పశవః స ారణ ః” అ ామ ప వల ర ాను, అరణ ప వల ర ాను, అల ప ల క
న న మ ల ా అశ థ పకరణంల ప
ె బ . అందు ేత ాట ాట ా అ క ంచడం

299
క ఒక ఉ త అ ర . అల భ ౖ సంచ ం ే ప ర గ ల జలంల ప ంచడం, జలంల
సంచ ం ే ప ర గ ల భ ౖ సంచ ంచడం ఒక ఉ తమ ర.

ాజ ర స ా నక ల ావడం, ప ో ష ాలంల ళ క యడం, సూ దయ ాలంల

నక ల అరవడం, ావ ాల ఇంటల ప ంచడం, మ ంసభ క ప ల తల ౖ రగడం, ామ న ప
ఈగ ే టగ వల ే ను సమక ర డం, దృఢ న ా ాదమ ల , రణ ల , ఉ నవ ల , ాల ,
ా ా ాల , భవ ల “అ ారణం ా” ల ౖ జరగడం ఒక ఉ తం. ాబట ాజమరణ ారణమ
ెప బ ం . ప ాగం ా , ధూమం ా ప క ల ం ఇ ో ఉ తం. జనులక అ ష
సూచకం.

త ా దర ప ాయ షః ప ే భ | ( ై.సం.5-1)

అ చయన పకరణంల ఇష ా ా ణం సం మృ కను ా ద ే ార . ఆ సందర ంల

ారభం అశ ం కంట కృష న ై ా యడంల అ శయ నద “త ా దరభః ప ం
ర తమః” అను ె ి ం . ఇం ే ాదు జంత ాసం ప ారం ారభ ప ప ర ఆయ సు ను
ందున “త ా దరభస ర మయ ” అ ె ి నందున ప ర ఆయ సు కంట ారభం
మ ందు ా మృ ెం ే ఏ ో ఉ తం ాబ ంద పజ సమ యం భయపడగలద “త ా దర
ప ాయషః ప ే భ ” అను ె ం .

ఈ ప ారం ా అ కృ , వృ తమ దల ప ాగధూమ పర ంతం ెప బ నవ

తమ ల ల
ె ం . ఈ ప ారం ా మ డ ధమ లౖన ఉ ల వ ంచబ .
ఇందుల ఉ లక ఫలమ ల ప ారమ ల క ెప బ .

ఉ ల ఎందుక వసు ?
ఈఉ ల మన ే ఆచ ంచబ న అధర ం వల సృ ించబ ల కంల ాణ లక కర న
అ భ ఫల లను ఇసు య ఆయ ద ాసంల ‘చరకసం త’ అ గంథంల ఈ ధం ా
ెప బ .

తమ ాచ భగ ా ేయః - మను ా ణ ం అ ా ా మ ః త ై గ ణ ే ాల ః సమ న ం ాశ
ా ధయః అ ర రమ ః జనపదమ ద ంసయ |

మ న గ గంథమం ‘ ాజ పకరణం’ కల వ ంచబ నందున మరల ఇక డ వ ంచడం

లదు. ం ో గ ంల క ాయ కృత లను అనుస ం వర కృత లర డ య , ాట
వ ా సంబంధమ ంద పం ద ల ఇల ప
ె బ ం .

పర ాత తమ ః తస ాయ వ స | అభం ధూ దు ద ః అశ రం ా ాః ప దన
సు ం ాః| ( ం.ఉ.)

ఇక డ పరను అ ాను, ఆ అ ాయ వ ను స ధ ాను, ధూమ ఘం ాను,

జ లను దు ర ప ాను, అం ారమ లను ( ప రవ లను) ిడ గ ాను, సు ం ా
గ తశబం (ఉర మ ) ఉ ా ిం ల ె ం . ఆనంద టకల ఇల వ ంచబ ం .

యజధూ ధ వంత భం పజ ంచ తం స | ా ధూమ సంభ తం అభం వన తం స ృత |

మృతధూ ధ వం త భం అ య భ ష |అ ా ధూ తం భ త ాయ ౖ జ ః|(ఉ. .)

300
 ఇక డ ఏ ధూమంవల ఏర న ఘ ల ఎట వంట వ ా క ి ా వ ంపబ ం . ఓ
ల ా! యజధూమం వల ఏర న ఘ ల పజలక అన ా దులక ావల ిన వ ాల వ డం
ా తవ క ా . ా వల ఏర న ఘల వ లక మత ఉప ా .
శ ా ధూమంవల ఏర న ఘం అ భ ఫల ల సుం . అ ా అన ా శత మ రణ ాయ
హ మంవల ఏర న ఘ ల సర ాణ శ ే ా .ఈ ధం ా న న మ లౖన ఘ లక
న న మ లౖన ధూమ లను ారణం ా ర ిం ర . అ ాంతర దం క న ాయ గణ ల
ధమ ల ా ఉన ట ా త
ై య రణ ల కంల ెప బ ం .

వ ాహవస తపసః| దు న హ ధూపయః| ా ప గృహ ే |ే ే ఽ షః|

( ై.ఆ.)

ష ం:- అత వ ాహవ ఇ రభ గృ ఇత ఃష ః ప ైః పరన పవర ాః ాయ ాః ఉచ |

ే ాం గణర ప ఏ క గణ ా బహ వ వ ాహవ ఇ బహ వచన శః|

ఇక డ ‘వ ాహవ’ పదమ దల గృ పదం వరక గల ఆర ప ల ే పరన

పవరక లౖన ాయ ాల ెప బడ త . ఆ ాయ వ ల గణమ ల ా ఉండడంవల
అంతరతం ా అ క ాయ వ లను వ ే ి వ ాహవ ఇ బహ వచనం సూ ం ర . ఆ ఆర
ఇల ఉ .
1. వ ాహవః – ష న వర ాలను ఆ ం ే
2. స తపసః– అ ా త ల క అ లక ం స యం ా త ిం ే
3. దు న హ - దు త సమ న న జ
ే సు గల
4. ధూపయః - గ లమ దల ా గల ద ా ంతరమ ల క అ లక ం స శ రగత న
గంథ షం ేత సర ప ాలను గంధమ ల కల ా ా స
ే ున
5. ా పయః - ామ న ాయ వ లకంట అ ఘం ా ే ా కబ ంప ే ల ా ిం ే
6. గృహ శ - గృహమ లందు సర వసువ లను ప తం ా ే

ఇ ాక ం -

అ మ షః- కృ ా దులక ఘ క ంచ . అన ా కృ ా ద నుక ల న పవృ క న

(వ వ ాయ నషం య
ే కం ఉం ే ) అ ాయ వ ల న న మల ాఉ .

ఈ ౖ ధం ా ాయ ల ాక పరన ల క ెప బ .

పర స పపృ మ వర | వృ ి | ఏత వ భ ప ః| ( ై. ఆ.)

అను ఆరణ క ే ఏడ గ ర పరను ల న ట రందర భ యందు అథః ప ా ాల ాను,

దు ల కంల ఊర ప ారం ాను వ ార ప ా ంచబ ం .

ఇంతవరక ధూమ, ఘ,వర, ాయ ,పరన ల మన గన ఉ య ‘ ’యందు

ర ింపబ న ‘చరక సం త’ల ాయ దుల కృత ర ా ామ నగ ాదులను ధ ంసం
ే ాయ ప
ె బ ం . టక ట ారణం అధర మ ెప బ ం . ఉ త ారణం అధర మ
“మత ప ాణం”, “ ష ధ తరం” లల క ెప బ ం .

“ప ర ాప ా యతమ పరజ ేవ ః| త ఽప ా ా ే ా మ పసరః పవర |ే ”

అ ల దస ి ా హ ధర తః|న ాప ా యతమపసృజ ేవ ః (గర.సం)

301
 అ ల భ ం (ల త ం) వలన, ప ాణ ధర ా ాల అస ల ం వలన, క
ి బ వలన,
ధ ా ఽ చరణ (ధ ా ఆచ ంచక వడం) అధ ా రణ (అధ ా ఆచ ంచడం) వంట
అప ాలను నర ల ేయడం వల వ
ే తల మనయందు అనుగహం ల ా ఉ లను
సృ సు ర స షం ా ప ా ంచడం వలన అధ ా చరణ ఉ ల ావ ారణమ
ెల ం .

ఇంతవరక అధర ంవల ామ, నగర, జనపద ధ ంస అను ఉ ల ాయ వ , జలం,

ఓషధుల మ న గ ాట క కృ వం ే ఏర డ య ెప బ ం . ా ట ా సం రం
ే ార ర దమ ర ల ర దు ంసకత ం స వమ పమ ణం ా వ ంపబడ ం .

*10వ పకరణం సమ పం*

302
 11వ పకరణం
రదమ మ
“ఏ ే అప ష ” అ అనుస ం , ఒక ే ేవ డ . ా దుష ణ ే ాడ
ర దుడ , షర ణ ే ాడ వడ. ఈ ా ార దం ేత రశ రం ఉ ా ా కల ాడ ర దుడ ,
వశ రం ఉ ా ా కల ాడ వడ అ ఈ ె ం .

ర ో ా ఏష యద స ౖ ే తను ా ా |

ప ారం శ ర దం ేత ర ర ిలవబడ త డ వడ.

స ధయ య త ం స ా ా సర కర సు| వ చ న ను ా ణ ం త ా ేవ వస ృతః|

అ “ రతం” ల ద ా సుల అ ర . అంట త ం మన ే అను ింపబ ే సర కర లందు

ేవ డ మనుష లక మంగళం క ం ల ర ం న ా ,ై సర ప ర ా ాలను వృ ం ం ,
వశబ ాచు ై వ డ అ మన ే ల
ి వబడ త డ అ అరం.

“ర ో ౖక ే ా ం- ౖ ే ా ం” అ ర దుడ క రస వం కల ాడ ,
వడ తస వం కల ాడ ా ల స వ వ ం . ఇం ా ర దశబ “భట స ర
ష ం”ల అ క అ ాల ెప బ .

దయ సర మన ాల ఇ ర దః|

సర ాణజ అంత ాలంల ంప ే ాడ కనుక ర దుడ .

ర దర పయ ధ ా అవల కయ ాపయ ా ర దః|

దం ేత మనక ధర మ ల ె య ేయ ాడ ర దుడ .

ర ాగ పయ ాచ ం ప ాదయ ర దః|

ద దు డ న పరమ త ను ద ాఙ యం ే ప ా ంప స
ే ు డ కనుక ర దుడ .

ర పణవ ర పయ ా నం ాపయ ర దః|

ఓ అ పణవం ఉ ా ిం ే ా పణవ ప ాద న పరమ త ను ా త ంప ే ినందున

ర దుడ .

“ ా బం ా ా ాశ ఃత ర దః”

“భ భ ః ాయ ః త ా ః వ , శ ా ర దః”

భక ల న ంప య
ే ాడ కనుక ర దుడ , ఇల ధవ త ల ే ర దశబ రం
వ ంచబ ం .

ర దం సం ార దుఃఖం వయ ర దః| అ భ వ ర దః| యజ ర ప నర వ |

త ా వః త ర దశబ య |ే

303
 ఈశ ర ఉ ా ిం ే ా సమస అమంగ లను న ంప ే ,ి జనన మరణప ాహ ర పమ న
సం ార దుఃఖమ ను న ంప ే ,ి వ ే ర దశబ అ ప అవ త డ అరం.

“ర తం శబం నం బహ ణ ద కల ౌ ఇ ర దః”

“ బ ణం ద ప ర ం ౖ ంశ ప ణ త ౖ”

పరమ వ డ జగత ష అ న బహ ను సృ ం , ఆ బహ సం లను య ప ర ం ా

సృ ం ల ఉండడం ేత ర ద శబం క ఉ డ , ఆ బహ ర దుడ ఇ న లను
ఆ రం ా ేసుక య ప ర కం ా సృ ం నట “ య ప ర మకల య ” అ
ెబ ం . ఈ ప ారం ధవ త ాల ే ర ద శబ ా వ ం ర.

ా , ౖన ె ి న ధ వ త ాల ే ప ా ంచబ న ధ అవసలల
పర శ ర డ ర దశబం ే సంబ ంచబ , ా ంచబడ అర డ అనడ తప ; పకృతమ ,
ఉ తమ లక “ర ో ౖ క రః” అ శ పంచక ర పణ పసంగంల ‘సూతసం త’ల ెప బ ం .
ంసకత స వం కల ాడ కనక ై.సం. 4-5-1 ల రద మక ఆయనను ఇల
సు ం .

ఓ నమ ర ద మన వ ఉ త ఇష నమః| నమ అసు ధన బహ మ త ే నమః|

అ మంతం ర దు సంబ ం , అత ం ా ా ా ా సంబం ం న

మ ల న ధను ా ణ దులక , ాట ధ ం న బ హ వ లక హసమ లక నమస ం ర దు
పసను స
ే ుక న ట ఈ ం షం ెబ ం .

అ న మం ణ
ే ేవస ా తనూః జగదుపసం ర పవృ ౌ ప ాధ |ే

జగదుపసం రం సం పవృత న రర పం ఈ మంతం పసన ం య

ే బడ త ంద
అరం.

య త ఇష వతమ వం బభ వ ే ధనుః| ా శర ా య తవ తయ ర దమృడయ|

“ ర ద ేత య, య ష ః వతమ ాంతతమ బభ వ| త ేత యం యదనుః వం

ాంతం బభ వ. త య చ తవ శర ా తవ ఇష ః తయ ాంతయ , ఇ ా , ేన చ ాం న
ే
ధను ా, తయ చ ాంతయ శరవ య నః, అ ా మృడయ సుఖయ” ( ష ం)

అ ే ధం ా ఈ ష ంల ప
ె బ నట ఈ మంతం ేత, “ఓ ర దు ! అ సంబ ం ,
“ క సంబం ం న ధను ా ణ లను, ాట ధ ం న అమ ల వంట ాట ాంతపర ,
ాట మమ ం ించక, ఎలప డూ సుఖ ట మ ” అ ర దు ా ం .

య ేర ద ా తనూ ర ా ాప ా | తయ న సను ా శంతమయ శం క |

ఓ ర దు ! శ రం, మ యందు అనుగహం చూ . కనుక ం ిం ే ాదు. ాప

ర ప న , ఇషమ ా ప ా ంప ే ాదు. ల సంల ఉం ఎలప డూ ాణ లక
సుఖ స ంప ేసున ఓ ర దు ! అత ంత సుఖ కల గ ే శ రం ేత, నను ల ం ా
టక , ప ాశయ క య
ే మ . అన ా సుఖవంత ా ేయ మ .

య ష ం శంత హ భర స | ాం త ంక ర|మ ం ీః ప ర షం జగ |

304
 లస ా ి అ న పర శ ర ! ల ాఖ పర ప ా ం ే ఓ ర దు ! శత వ లను
ం ించడం సం ే ల ధ ం న ఆ బణ మ షయంల మంగళపద న ా,
ాంత న ా య
ే మ. మ ఉం ే ావర జంగమ త క న ఈ జగత ను ం ించక మ .

న వచ ా ా వ మ |ి య నస ర జగద య ం సుమ అస |

లస ా ి అ న ఓ ర దు ! సమస మనుష ప ా ర ప న జగత గర త న

ాను, మన తమ ాను అవ అనుగహం రక ను ా ంచ మంగళపద నఈ
మంతర ప న ాక సు సు ను.

అధ చద వ ా పధ ై ష |అ శ స ా జమ య స ా శ య త న ః|

సమస వ
ే తల స ల నను గ ం "ఇతడ భక డ " అ నువ ె ి న ంట క
స ా పత ం ల సుం . అట ఓ ర దు ! నను ఆ ప ారం స ా క ా ేయవల ిం ా
ా సు ను. వ సర వ
ే తలల మ ఖు డవ . సర ేవతలను ా ంచుటక అరత కల ాడవ .
నమ తం త
ే సర ాలను హ ంచగల ాడవ . అంట, ఈ ల కంల ద
ౖ ుడ త ష
ౖ మ ంవలన
ఏర న ాలను టగలడ . "పథ ై ష "-ఆ ాలక ారణ న ా ాలను న ంప ే
ేవసంబంధ న దట ౖదు డవ వ ! కనుక మమ బ ం ే సర ా ఘ దులను, ా స
జ త లను న ంప స
ే ూ మమ అనుగ ంచుమ .

అ య ా అర ణ ఉత బభ సు మంగలః| ేమ ం ర అ స హస ౖ ా ం
డ ఈమ |

మన ే చూడబడ త ఆ త ర పం ా ఉద సున ర దుడ , ఉదయ ాలంల అత ంత రక

వరం నూ, ఉదయ నంతరం ం ెం రక వరం నూ, మ
ి ట ింగల వరం నూ ఆయ ాల లను బట
అ క రంగ ల క ఉ డ . మ అంధ ా ా ట అత ంత మంగళ స ర ప ా ఉన ఆ
ఆ త ర ప ర దుడ ఇం ా రణర పంల భ , క లను ఆశ ంచుక ఉన ఇతర ర దుల ,
ల సంఖ ల ఉన ఆ త , తద ర పంల ఉన సమస ర దుల క ధ సమ న న
ణ భ నమ ా ా ప చర ల ా ంచుక ంట మ.

అ వసర ల ల తః ఉ ైనం ా అదృశన దృశను ద ర ః| ఉ ైనం ా భ

సదృ మృడయ నః|

ాలక ట షం ధ ంచడంవల కంఠం లవరం ాను, న శ రం షం ా ల తవరం ాను

క న ాడ ా ఉన ర దుడ , మన ే ఆ త ా చూడబడ త డ. ద ాస జ నంల ామర లౖన
ాలక ల , సూ ా సమయంల క ండల ర పట ెచు వడం సం ఆ ాటప ే మ ళల , ఈ
ప ారం ఒక ట-సమస ాణ ల దర నం ేసు వడం సం ఉదయ సమయ ల మధ చ సూ ఉం ే
ఆ ర దుడ మ ే చూడబ న ా ,ై మమ సుఖవంత లను ేయ ర మ .

న అసు ల ాయ సహ ా య ఢ |అ ో అస స ఽహం ే ఽకరం నమః|

ాలక ట రణ త
ే ల వడ ాను, ఇందు ధ ంచడం ేత సహ ా డ ాను,
పరన మ రణ ేత వర క ాను వ వహ ంచబడ త న ర దు , అత భృత లంద
నమ ా రం ేసు ను.

305
 పమ ంచ ధన నస మ భ ా ా |యశ ే హస ఇషవః ప ా భగ వప|

ఓ ర దు ! ధనుసు ండ అంచులమధ గల మ దక ఎక టక, ంద

వంచుమ . ే ల బ ణమ లను టమ.

అవతత ధనుస ం సహ ా శ ష
ే |ే ర శల ంమ ఖ నసు మ భవ|

కను ల క , నూర అమ ల దుల క న ఓ ర దు ! ధనుసు క

ం వం , బ ణమ ల అగ ాలను క అంబ ల ల వం , మ పట అనుగహం
క న ా ,ౖ ఉగ స ర ా డ , ాంతమ ా ాల రత మ.

జ ం ధనుః కప శల బ ణ ా ం ఉత| అ శన షవ ఆభ రస షంగ ః|

జట టం ధ ం న ర దు ధనుసు వంచబ న కల అవడంవల ల ాను,

బ ణ లను అమ ల ల ఉంచడం ా ౖ బణల న న ాను అవ ాక! కనుక బణల
మమ బ ంచడంల అసమరమ ల ా ాల , ఖడ శమ (క ఒర) వలం ఖ లను
ధ ంచ ఉప గప ా ,ప ంచ ఉప గపడ ాదు అ ా సు ను.

య ే ఢ షమ హ బభ వ ే ధనుః| తయ ా శ తస మయ య ప భ జ|

మ లను ఎ నట ఓ ర దు ! ే ధ ంచబ న ఆయ ల త
ే ఉపద ాల
కల గ య
ే క, మమ సర ా ంచుమ .

నమ అ ా య య త య ధృష | ఉ మత ేన బహ ం తవ ధన |

ా ాత లను బ ంచ సమరమ లౖన ధను ా ణ లను ధ ం న బ హ వ లక

నమస సు ను.

ప ే ధన ర ా వృణక శ తః| అ ో య ఇష స ా అస ే త |

ఓ ర దు ! ధనుసు క ధ ం ాత క స వం మమ డ ట ాక!
అంబ ల మక ల దూరమ ల ఉండ ాక!

ర దుడ మనను బ ంచక ం ఉం ల ఇల ంట అ క ార ర ప మం ల ా ంచడం

జర గ త ం . ల కంల క న
ై ాడ ఏ ప య
ే ద
ి పడ డ . ర దుడ ా రణం ా
ధను ా ణ ల ద
ి ం ా ఉంట డ . ా అట వంట ర దు ే మనక ఏ అప ారమ జరగక ం అ క
ల ా డకన ధం ా, ఆ ఆయ లను మన ౖ ప ంచక ం దూరం ా ఉం , మనను
అనుగ ంచమ రడం అవసరం కనుక అ క మం ల ా ం ల గ ం .

ిమ ట "న రణ బ హ " దలగ ఎ అను ాకమ ల త

ే చరచ ాత క న
జగత అం ఈశ ర స ర పమ వ ం , ప ో అను ాకంల ఇల ెప బడ ం .

అంధసస ేద ద లల త| ఏ ాం ప ర ాణ ాం ప ంమ ా ఏ ాం ంచ
మమ |

కంఠంల ాలక ట రణం ేత లవరం ాను, ఇతర శ రం ల త వరం ాను గల ఓ

ర దు ! ాప లను చ న నరకం ం ంచడం ా శ టట వంట ఓ ర దు ! భక లక అన ం
ప ా ం ా ం ట
ే ట వంట, యవసు న ం ా (ఒక డవ ా) ఉన నువ మమ

306
ర ంచు. ల కంల ఏ ల ా ద దుడ అంట ర క ! అ ే ల ం ో వసువ లక ఈశ ర డ
అ య ా ఉండడం ేత 'ద 'అ శబం దం సం సుం .

ఏ ాం ప ర ాణ ం - అస య ంప త ణ ం, ఏ ాం ప ం- అస య ం
మ ా ం చ| ( ష ం)

మ పత దులను, మ ల క మ ా ప వ లను ఎట వంట అ ాలను

కల గ ే ి భయ టవద ారన. ఇట ెప బ న ప ర ష ప ా దులక జ ా ా ధుల
కల గక ం అనుగ ంచమ ారన.

య ేర ద ా తను ా ా హ ష | ా ర దస ష తయ మృడ వ |

ఓ ర దు ! ా ధులక ఔషధం వల, శ రం అ ాల లల నూ సకలల క ద దులక

శ త వ అ ం . మ క జనన మరణ ల అ దుఃఖం లక ండ , త ం
ెంద అవసర న ఔషధం వంట ఆ శ రం ేత మమ సుఖం ా ంప య
ే మ ారన.

ఇమ ం ర య తవ కప య ాయ పభ ామ మ | య నశ మస ప ే చత ష ే
శ ం ప షం ా అ ి న త ర |

మ ే రబ న సమక ర టక త న బలం క న పస ష , మ క శత వ
అ న ా ా ణంప ే ామర ం క న ర దు ఇల ా సు మ . మ మనుష గణ ,
ప గణ సుఖం క ం ే ధం ాను, మ ామం (అంట- సర పపంచమ , సర ాణ ట క )
సకల బలమ ల క డక ధం ా, ా ఉపద ాల లక ం ఉం ేటట ా అనుగ ం ం ా
మ బ ఈశ ర యందు లగ ం అ టట స
ే ు మ.

మృ ర ోత మయస ృ య ాయ నమ ా ేమ |ే యఛ ం చ శ మను ాయజ ి

తద ా మ తవ ర ద పణ ౌ|

ఓ ర దు ! మ క ఈ ల కంల నూ పరల కంల నూ క సుఖమ ను కల గ ేయ మ . మ

ాపం అ శత వ ను ణంప ే ామర ం గల క నమ ా రం అ ప చర ేసు మ.
నమ ా రం కంట ప ప చర లద మ క పకరణంల "నమస ృత వ ీయ ం సమ పచర "
అ బ
ె ం . ాలక డ న పజ ప ఏ సుఖ , దుఃఖ ఽ వమ ను (అంట దుఃఖం ల
ి ) ందు ో ఆ ఫల , అ శయ న క మ ందగలం కనుక ఆ
ధం ా అనుగ ంచమ ారన.

మ మ న మ తమ అర కం, మ న ఉ నమ తమ న ఉ త |మ వ ః ితరం తమ తరం

ియ మ నసను రద షః|

ఓ ర దు ! మ క సంబం ం న ఏ వృదు ా , బల ా , య వక ా , గర స
వ ా ం ించక . త దండ లను ా , మ బంధు దులను ా ఇం వ
ం ించక .

మన తన మ న ఆయ ిమ ష మ అ ష షః| ా రద వ
హ ష నమ ా మ
ే |ే

307
 మ సం నమ నక సంబం ం అందుల నూ షం ా మ ప త సంబం ం న, మ క
సంబం ం న ఆయ సు ను ం ించవదు. మ వ ల , ఆ ా ల , ఇతర ప వ లను, మ
భృత లను ధం ారం న ా ౖ ం ించక . మ కహ ాల ాక, క హ సు
ఇవ దల న ార నమ ా రమ ల ప చర ల ేసు మ.

ఆ ా ే ఘ ఉతప ర ష య ాయ సుమ మ ే అసు| ర చ అ చ ేవ

బ చన శ ర యచ బ ః|

ఆవ లను ఇతర ప వ లను పత దులను ం ించగ నట వంట ర

స ర ా మ క దూరం ా ఉంచుమ . అన ా మ షయంల ఆ స ర ా చూ ించక మ .
మ ా ాలను ణంప య
ే ామర ం గల నమ ా రం క ేసు మ. క సుఖకర
స ర ా మ యందు ఉంచు ాక! మమ సర ర ంచుమ . మమ ప ణ ల కంల
ఇతర ల కంట అ కం ా ప ా ంచుమ .

అ చనశ ర యచ బ ః|

ఇహ,పరల ాల ం ంటల మమ ం ంప ే వ అ శయ లౖన సుఖ ల మ

ారన.

సు తం గరసదం య ానం మృగం న మమ పహత మ గ | మృ జ ే ర దస ా

అన ం ే అస వపను ః|

ప ిద న హృదయ ప ండ కమందు ఉన ట వంట, త య వక డ న

ౖ ట వంట,
ఏనుగ వంట మృ ా ల ందుక భయంకర ర పం న ింహం వల జగత ను
సంహ ంచ ఉగర పం ధ ం న ర దు ఈ మంతర ప న ాక సు ంచు ాక!

ఓ ర దు ! ఈ ప ారం మ ే సు ంచబడ త న వ ప నమ ణం ే స వం గల
మ శ ా సుఖమ కల గ య
ే మ. నల మ ట, శత వ లయందు
ప ం , న ంప ేయ ాక! అ ారన.

ప ణ ర దస ర ృణక ప ే షస దుర రఘ ః| అవ ి ా మఘవద సనుష ఢ ాయ

తనయ య మృడయ|

భక ల కలను వ ంప య
ే ామర ం గల, భక ల షయంల అత ంత ాంత స వం
గల ఓ ర దు ! మ పట మంగళపద న, మనస మ క న, శయం క న
ాడవ ా ఉండ మ . ా , మ వృ మ లందు ల మక కనబడక ం ఉం ,
ప చర ం ధ ం న ా ,ౖ బ ణర త న ధనుసు ను మ తం అలం ారం సం ే ల ధ ం ,
మమ అనుగ ంచడం సం మ వదక వచు ాక! అ ారన.

ద ల త నమ అసు భగవః| య సహస ం త న మస వపను ః|

ల త ర దు ఉ ాసక ల రకవరం ల ా ా పం ర నంల ను, షం ా

ల త వరం, అన ా రకవరం గల ా ా అ ా ర నంల ను ఉ ా ించునట ా ండ స ృ
వచ ల ఉ . కనుక అల ంట వ ాల గల షడ ణౖశ ర సంపను డ న ఓ భగవంత !
వద గల సహస సంఖ ల ఆయ ల మ శత వ ను ం ించు ాక! ఇందుల ‘ ’ శబం

308
ధన ాచకం కనుక భక ల సం షం ా ధనమ ను ప ా ం ట
ే ట వంట, అ అరంల ా , ర దు
సంపను ా ంచడం జ ం .

సహ ా ణ సహస బహ సవ తయః| ా ా భగవః ప ా మ ఖ కృ |

ఓ ర దు ! ేత లల ధనుసు , ఖడం, లం వంట ర గల అనంత సంఖ క నఏ

ఆయ ల ఉ య ాట అ ట అ ప ా భగవ శబ ాచు డవ ా ఉన వ,
ఆయ ల క అగ ాలను న రగ ాట ా ే !అ అ క ల ా ా ం , అతడ
ర(ర ద) శ ా డ , వశ రం మన అనుగ ం ే ధం ా ా ంచడ ఈ
అను ాకమ లల ప
ె బ ం .

సహ ా ణ సహస ర అ భ మ | ే ా ం సహస జ ఽవ ధ తన |ి

అత ాయణ ష ం:

1.భ మ ం- భ రప ర ః సహసశః సహస ప ా ాః సహ ా ణ, సహస సంఖ ాస , ే ాం

స ాం, ధ ధనూం ,ి సహస జ అస తః సహస జన వ వ త ే , అవతన ి
అవతత జ ాపయ మః ఇ |

2. అ ి దృశ మ మహత ర మ సమ ద సదృ ే అన అ త వరమ ః భ ాః

ర దమ ాః|

3. ల ాః ఏక ి ే లవ ాః ల ాః ప ే ాంత తవ ాః కం ాః దృ ాశ ా ః
ర దమ ాః, అథః మ చ ాః భ రథ ా ా ష సంచర ే ాం|

4. ల ాః - కం ాః ర ః వమ ప ఃస వరమ ః|

5.య ల ష అవ ి ః ర ఃత వృ ష ి ి ః ేష స ి ంజ ాః బ ల తృణవ ింజర

వ ాః ల ాః లవర ాః ా ే లవ ః అప ప నః ల ః షణ రకవ ాః
ఈదృ ాః స ే ాం|

6. భ తశబన అన త శ ాస నః మను పదవ ా ణః గణ ాః ఉచ | ే ామ పతయః

ర ః ేష ఖ సః, మ ం త మ ానః అప కప నః జట బ ః ే ాం|

7. ర ః అ ష భ జ మ ష గ ఢ ే న అవ ి ః సనః జ ధ ణ త
ౖష మ బధ త ా ష
ే , ాత ష ద ా ష గ ఢ ే న అవ ి స నః బ
ి జ
ధ ే ాం|

8. ర ః ప ర యః ల క ౖ క మ ాణ ం ర ాః త ాం ేవ మ ాణ ం ర ాః త
ాం ేవమ ాణ ం ను స ాం ప ం మ ాణ ం ే చ ర ాః ఐలబృ ః ఇ ా అన ం తస
సమ హః ఐరం, ఐర వ ఐలం త భ ఐలభృతః ఐలభృత ఏవ ఐలబృ ః అన ప న ష ా
ఇత రః చ యవ ధః య భవ ధం క , య ః శత ః య ః శత ః సహయ ధ
యవ ధః ే ాం|

9. ర ః ఏ వంతశ సహ ా ణ సహసశ ఇ ఋ ః య వంత ఉ ాః వం ి భ

య ంసశ ఇ ఽప ాః అ బహ ఽ ి త ి స శః ప శ ి ః ే ాం స ా

309
ధ ధనూం ి సహస జ అస తః సహస జ ే వవ ే అవతన ి అవత తజ
ాపయ మః ఇ |

ఈ అను ా ా ాయణ ష ం ాయబ ం . ఇ ల ష న కనుక, అరం

వ ంచబడ ం .

రశ రం న ాడ , సం రకత శ ఉ ా ా న ాడ ర దుడ . ఈ
ర దమ ర ల భ అంత మల వ సం ల మం ఉ ర. ఒ క ా ారంద
అనుగ ఈ ప ారం ర త డ.

1. భ ౖ ఏ ర దుల సహసజ షమ ల కల సహస సంఖ క ర దుల ా ఉ ా

ధనుసు లను,

2. ఈ మ సమ ద సమ న న, ఢ న అన మ ను ఆశ ం ఏరదమ రల ా
ధనుసు లను,

3. ఏక ాలంల కంఠమ ల లవరం, తవరం క ా ల ాలల ఏ ర దమ ర ల

భ యందు సంచ సు , ా ధనుసు లను,

4. న
ౖ ె ి న షమ ల కల ఏ ర దమ ర ల దు ల కమ ను ఆశ ం ఉ , ా
ధనుసు లను,

5. ల కమ లల వల వృ లల క లత గ ల ింగళవరం గల ందర ఏ ర దమ ర ల ,
ా ధనుసు లను,

6. ల కంల మనక కనపడ శ రం కల ా , ఏ భ తమ ల మన బ ా ాట అ పత లౖ

ఉం న ార ా ందర , ప ఖల మం త మ రల ా ందర , జట బంధమ ల క న
మ రల ా ందర ఉంట ా ధనుసు లను,

7. మనం భ ం ే ఆ రంల గ ఢం ా ఇ ఉం , మనక త ష

ౖ మంక ం , మనం
టల గ ఢం ా ఉం ఆ ర న ా బ సూ ఉంట , ఆ ర దమ ర ల ధనుసు లను,

8. మన క ల క తమ లౖన సర మ ాలక ర క ల ా ఉం , అన ప నం ా మనక

షక ల ా ఉం , మన శత వ ల ా , మనక అ ష ారకమ ల ా ఉంట న రద
మ ర ల ధనుసు లను,

9. ఏ ర దమ ర ల ణ న ఆయ ధ ాల కల ా , ఖ లను ధ ం న ా , ా పయ ా
రమ లను ర ంచడం సం సర కృ ి ేసు ా ధనుసు లను,

10. సహ ాణ సహసశః వంట మం ల ే ెప బ న ర దమ ర లకంట ఇం ా అ కం ా గల ఏ

ర దమ ర ల ఆ య క లను ఆశ ం ఉ ా ధనుసు లను,

"సహస జ వ ధ తన "ి - మనక సహ ా జ ల దూరంల ధనుసు ల

ర లను ం వం ఉంచునట ా ౖప మం ల ామర ం ా ంచుక ం ం! అ అరం. ఆ
ర ద మ ర ల మన అధ ా ా ప క ా స
ే ుక మనక అ ాలను కల గ ే ార కనుక ఆ
ర దమ ర ల జప ా ాయణ దుల వలన ఆ య ర దమ ర ల ర ద , అంట "ర ో ౖ క

310
 ే ా " అను ప ారం ా ా త ంచగలం అ ెల ం . ా ార ఏ
బణల శనం ే ా ం మంతం ల
ె పత ం .

న ర ే పృ ాం ఽన ామన ం ా వర షవ దశ ా రశ
ద ణ దశ ప ర ర ా నమ మృడయను ేయం యశ ే ి తం జం
ద |

ష ం:- ర ః పృ ా ం వర ష
ే ిర ష
ే ాం ర ద ాణ ం అన వ ఇషవః బ ణ ః
అప న భ ణ పవర , అ రం ౌర ం ార ా య ంస ేభ ః పృ ాం
ి ేభ ః అన బ ణ భ శ ర ేభ ః, త ర ః అన వర ే ామ ి మ ే ాం ాత ఇషవః
ణ ాయ ాను ద ంస భ
ే ః అంత వ భ ః ా ేష భ శ ర భ
ే ః, త ర ః
వర ేష ి ాం ర ద ాణ ం వరం ఇషవః, అ వృ ి అ వృ ి ం ాణనః ంస
ేభ ః, ి భ
ే ః, వ ష భ ః, ర ేభ శ , న అసు|

త ర ం:- ఎవర పృ ఆశ ంచుక అ బ ణం ా కల ా ( ాపం ే ిన ార

అప న ం ల ే ,ి ంతమం అన ం ొం ం ేల ే )ి పజలను ం స
ి ు ఆ
ర దమ ర ల సం, ఇం ా ఎవర అంత ఆశ ం " ాయ ా అంత ాధ ః" అను
ప ారం అంత అధ ైన ాయ వ ను బ ణం ా కల ా ( ాయ వ ే ాణ లక
ాల ప టం ) ాణ లను ం ిసు అట ర దమ ర ల సం, ఏ ర దుల దు ల ా
ఆశ ం వర, ఘబ ణమ ల ా కల ా (అ వృ ,ి అ వృ ి ర పం ా) ం స
ి ు అట
ర దమ ర ల సం అంజల ల ! అ క ల ఘటంచబ ఉం ేటట ా, సకల క లక , సకల
ల ాలక అ పత లౖన ఆ ర దమ ర లక స నయం ా నమస సు ను. దలక నమ ా రం
ేయడం కంట అ క న ఉప రం లద వం.

"నమస ృత వ ీయ సమ పచర " అను ప ారం నమసు ల ా ెందు

ాక! ార తృ ి ెం న ా ,ఏవ మమ ే ించక అత శత వ ా ం
మ ే ిసు , అల ఏ వ మ ే ించక అతడ మమ శత వ ా
ం ే స
ి ు ో ఆ ఉభయ శత వ లనూ, ఓ ర దుల ా! దం లమధ ఉంచుత ం.
అల ంట ా మ తం ం , మమ అనుగహబ సుఖ టమ ారన. సం న
ౖ
ఉన మం లను జప ా ాయణ దుల ా ఆచ ం , "ర ో ౖ క రః” అ ెప బ న ర దు ా ం
ఆయన ా త ంచుక , సుఖం ా ంచుదుర ాక!" అ మన దమ త అనుగ సుం .

"న హ చ హ య చ" అ మంతం క ష ం:

ప రతః దూ , అదూ ా ద మ నం నం అ య ౖవ హ హ ,స ాం సం
అ శ నహ హ య | ( ష ం)

ఎదుర ా ా , దూరం ా ా ఉన అ య సం ా న ంప ేయ ాడ ర ద
స ర ప ే అ ర దు షం వ ంచబ ం . ఉ హరణ- స న త డనన గర ం
ావణ డ పర శ ర అ దరణ ే ి ల స పర భ జల ఎత ా, ఆ భ జ ల ఈశ ర
అంగ ాగం క బ ావణ డ ఆ ం నప డ దయ మయ న
ై భగవంత ేత వ ంచ
బ డ ” అను కథ ామ యణంల మనక కనబడ త ం .

311
 అల భగవ ే షం ద డ య గం ఆర ంచ ా, వడ రభ వ రం ద
రసు ే ం , యజ ాల దహనం ే ,ి అ క ం లల మ త సరనం ే ,ి అగ లను శనం
ే ,ి ఋ క లను కశమ ల ం , సూర దంతభంగం ే ి ప త న ంసక
ాల డ . కనుక పర శ ర అ దరణ ేయడం అత ంత అనర యకం. భగవంత వ
అత ంత ఆవశ కం అ ె ి నట ం . కనుక పజల అప ాధంవలన అనుగహం త ి న ేవతలను
పసన ం ేసు వ ,భ మ ాశ అంత సంబంధ నఅ ాలను ా ంచు వ ాం
ార కమం ఉప ే ంచబ ం . ా ందర ఆధు క జ న తల ౖ క న ాం ప లక ం
ల క యం ల స యం మ ంత ఉ లను ఉపశ ంప య
ే వచు న ా ార .
ా అ ప ేయద ెప వచు ను.

మన శ
ే ంల న
ౖ ు , జ నం ప ర ంకంట అ వృ ెం ం అన అ క
ా ణల . ఉ హరణ ా ర ాల ా ా త ాను పయ ణప క మ య
గం గ ం సూచన సూ, అ కమం జ గత పడడంల ఉపక ం . ా ఇక డ మనం
గమ ం న షయం ఒకట ఉం . జ న స యం త ాను సంబం ం న సూచన
ేయగలగవచు ా , పభ త ం ార త ాను ాక ం ాసన ర పంల ా , న
ౖ ు జ నం
ా ా ా వరణంల మ ర ను ా ంచగల ా? ల క న యం ల స యం ాబ వ
ా వరణ సూ ంచగల ా ాట పమ లను అ కటలమ . ఒక ళ అ ాధ
నప ట అ క ధ నఉ సృ ించగలద ప
ె డంల అ శ లదు, ఉండబ దు!

అందువలన ఉ ల సంభ ం నప డ ాట ఏ ధ న ప యను మనం

ఆచ ం ల ఆర ాఙ యంల వ ంచబ ం ో ెల సు వ పయ ం , సం
ంచబ న ాం ార కమం గ ం ెల సుక ం ం.

త ాం ం పక ర ం , న ే య ం ప ాంగ | త న ప క ర ం భ ా చ శదయ ః|
ి ా నశ ా ా | తత మ న ా ా వర పజ గ ణౖః| సప ా
ప ా పరయం ప య | అన ణ ా ా వవర కథం చన|

పయత ష స ష ష దు త ష |ి మ ాం ం బ ధః క ా అమృ ం శ ష |

ఏ మనుష ల ాం ేసు ా ప ట ప ాభవం ందర . ఎవర క

ి వం ేత
ా , హం త
ే ా ప త లౖ, భ శదల ాం య
ే , ార అన ాలక గ
అవ త ర. ాటల భ సంబం ం న అ ాలను పజల సత వరన ేత ా ంచ వచు ను.
సర ాప య ారక న అమృ ఖ ాం , అంట ర ై ాద ా ాయణ, జపహ మ ర
ర ప న ాం ర ంచడం ా అంత , దు ల కమ లక సంబం ం న అ ాల
దూరమవ . ఈ ాం ర దు వ ామర వ ో హదం స
ే ుం . ౖ షయ ,ఈ
స షం ే ం .

వత హ ప ా శ
ౖ ౖః స స య ౖస | ా ల హ మం త మ ష శ ాః|

ఏ వ ర దు సంబ ం మమ ం ించకయ ! అ ా ంచడ ల ం.

ం ించ మ ల ారణ న జ లలను త ంచ నమకం ర దు
జ ా ాదులను ర ంచవల ింద బ య సూతకరల క ఇల ె ా ర.

312
 అ తః పం ంగ ర ణంమ స ప ర కం జప హ మ ర క ం ాఖ ా మః|

అ ా ష సజ ష ే ాద ాను ా ా ం ఏ కమను ాకం జ | ఏత ాప య , ా

చ ామః ాం ామః ఆయ ష ామః ఆ గ ామశ క ా |

ర య జ ానంతరం ఒ క చమక అను ాకమ ను క ాప యం, ా

చనం రక ార ఆయ ా గ ఐశ ా దుల ఆ ం ే ార జ ిం ల ఈ గ
ాసం ెబ ం .

మ ాతక యక న
ై యమ డ దూతలను ి , "నరకస వృధ రం పటబంధం చ ార
హ" అ , భ ల కంల మనుష లను ాపకర ల ౖప ా ిం , నర ా ంపమ
ా ిం డ బ ండ ప ాణంల ర య మ మ వ ం ే సందర ంల ె ం .

నరకస వృధ రం ా ా ాస య కృ ః| ఆధు వ త ం ల నశ ాస ః స యం ప | ా ా

న పణ ా యత ష చ| ర దజ నప ా కథం ప చ మ | ర ద జ ప ం ణ ి ఢం
శ ావయం న చ| ర దజ ప ం పరం రం ర దజ ప ం మహ షం|

యమ ఆ ే ా అమల పరచడంల ఫల న యమదూతల యమ ఇల

అ ర . "నరకల ా వృ ం ంచమ మ క ఆ ేశం ఇ ర. ా ప ామంల ను, ప
న రంల ను, ప ప ణ తంల ను, ర యజపం ండ ా జర గ ం అక డ. అల
జర గ త న ర దజప ప వం త
ే , ర ె ి న ప ారం మ ేయలక త ం. ఒ క ణ
ాలం క ర దజప ప ా తట లక త ం" అ !

ర దజపం ల ర న , మ ాతక యక లక క షత ల ం అ న అ
వ ంచడం ా ర యం ా ెప బ ే నమక, చమ ాలను జ ా కమ లల
ంచడం ా సర ా ాల పట పంచలౖ, ర దు ం ార ప ా ల ను ాక ం
ఉంట ర ెప బ ం . ఇం ా-

నమకం చమకం ైవ ప ర ష సూకం త ైవ చ| ఏతతయం పయ ంజ బహ ల మ య |ే

అ స ృ వలన నమకం, చమకం, ప ర షసూకం అ మ డ ాలను ా ాయణ ే

బహ ల క ా ి కల గ త ంద ెల ం .

"శతర యం హ "అ త గం. అ చయన పకరణంల ఇష ప నం

ప అ న తర ాత వ ఇషకల అ కం ంచబ ం . ప ాణకరల , సూతకరల ౖ
ధం ా గం ె ా ర .

ౖన ె ి న ప ారం స ృ దులల తకర ల , జప, ా ాయణ దులల

ంచబడ ర యం ల మ మ కల . కనుక -

ర వ దత ా ా నగ ి ా| న తత ా ా ః దు ాధ ి చ|

ఏ ామంల , నగరంల ర ధ యనం ే ాడ వ ి ా ో , అక డ ఆక దప ల ,

దు మల, ా ధుల వంట సంభ ంచవ ప
ె బ ం .

313
 మ టలందుక ? ంత ాస ి ంత ప ారం ఉప షద ాలను నడం ేత ా ,
అనడం ేత ా , సం ా ం న జ నం త
ే ా ొ రక ంర య జపం త
ే ల సుంద ,
రమ ల హ మ ల ఈ సూ ే ప
ె బడ ం .

ాణ య వ ప జత ః వ హ మ న సంశయః|

ప ే కం ా పశ - ప వచన ర పంల ర యంల కల ప ల అమృత స ర ప న

ై
ర దు మ ేయ ల , ట జపం ేత అమృతత ం ం ా ి ాయ ఈ ం త ల ే
ప ా ంచబ ం .

" ంజ మృతత మ |ే శతర ణ "

"ఏ హ ా అమృతస మ ేయ భవ | ఏ ై హ ా అమృ భవ "

ర యంల గల ప మం ఇష ా -ి అ షప ర ఉ ాయ ల , కర లందు
గం, గం ర న అరం భట స ర షమల వ ంపబ ం .

ఈ ధం ా ా కప ారం ర ద ప ాదకమ లౖన మం లను జప,హ మ అర దులల

ం ర దు ల గల ర ద ింప ేసుక , వ ా మర కన మ
ి ట
చమ ాను ాకమ లను క జప ా ాయణ అర న హ మ దులల ం , వ ణ పసన ం
ేసుక , వ అనుగహం సమస మంగళమ ల ందవచు ను.

రదర ై ాద దమ ల
నమక, చమకమ లను సమగం ా జ ా ాదులల ంచుటక ర దం అ ; నమకం
ప ా ె ి , చమకంల ఒ అను ాకం ప న పద ండ ప ాయల ం న
ర ై ాద అంట ర . ఆ ర ై ాద నుల పద ండ ార ఆవృ ే ినట ,ే లఘ ర దం
అ , ఆ లఘ ర ద ప య పద ండ ార ఆవృ ే ినట ే మ ర దం అ , ఆ మ ర ద
ప య పద ండ ార ఆవృ ే న
ి ట ే అ ర దం అ ర తంతంల నబ ం .

నమ ర ద అ ా ష ఇత యద న చ| ఆవరన కం గం ా ా న ఫలపద |

ఏకః ాఠః నమ స అ ా ష త ైకక | ఇయం ర ద సమ ఖ ాప కృంత |

ఇయ వ ర ై ాద త ప చ |ే ర ాద ః లఘ ర దః ప తః ||

ర దమ త ం ఈ ప ారం వ ంపబ ం . ఇట ౖ ఒ మ ఉ ా దం ేత ఒక ా
ర దు ా, ఒక ా వ ా వ వహ ంపబ నట ఆరంభంల ఉప ాదన ే ి ఉన ందువలన
ఇంతవరక ె ి న జప అ క, అర హ మమ ల ేత ర దు రశ ా " ాస ా
తనూ ాం ేన శమయ " అ ప ారం ఉపశ ంప ే ,ి ాంతస ర ప ైన వ ా
మర వల ి ఉం . కనుక వమ త ంగ ం క ప ా ం ఉం .

వమ త మ
సత రజస గ ణ ల ఉ ాధుల ా క న బహ ష మ శ ాదులక మ లభ త డ
వ డ . అందువలన సమస పపంచమ వ షభ త ం . వ డ మ తం పపంచంల ఏ
ప రమ నక షభ త డ ాడ . ఈ షయం సూతసం తల ఇల ెప బ ం .

314
 ో నస షసు య ే మ శ రః| వస షం సకలం ే ా సర శః|

ఏ ప ారం ా మ శ ర డ మ క షభ త డ ా ో, ఆ ధం ా దం మ క
షమ ( గం) ాదు. వ సర పపంచం అంగభ తమ . సర పమ ణం. స ృ , ప ాణ
ఇ ాల అ అంగభ ల. అంట సమస పపం వడ ర ా యడ.

సూతసం త యజ భ
ౖ వ ఖండం 28వ అ యంల వ ంగ శబం ఈ ధం ా
వ ంపబ ం .

ఇక డ ంగమ అ శబ జ పకం అ అరం. కనుక ఇక డ వ ే సర ప ాలక

జ పక డ . అంట సర ం ె య ేయ ాడ వ ే అ ె ి , మ మతం త
ే క వడ
ంగమ ధువపర ం ."లయ ంగం" అను వ త త
ే సర ం వ ల లయమవ బట
' ంగమ ' అ "యత యంత సం శ త జ సస తద "అ త
ే ఏ వసువ ల
సృ ి లయమవ ం ో , ఆ వసువ బహ అ ల
ె సు ా .

కను (మ త ప ప ను) చూ ి "ఇదం రజతం" ఇ ం అ భమ కల గ త ం .

అసత న రజ దులక కల లయమ ం . ా సత న రజ దులక అసత న అంట
ాస ా అక డ ల రజతమ ల లయం లదు. అ ే ధం ా అసత ం అ న పపంచమందు
సత ం అ న బహ ప రం లయం అవబ దు.

పళయ ాలంల బహ ల సమస పపంచం లయమవ త ం . కనుక బహ శబం ే ెప బడ

పరమ వ ే ంగమ అ , " వ ఏవ స యం ంగ "అ ెప బ ం . ల కంల మ తం వ ంగ
ప వ త " వస ంగం వ ంగం" వ క ంగం అ అ హ ఉం . ఇ జం ాదు.
ాస ా వ ే స యం ా ంగం.

ందర ఆలయం ంగమ , "ఆలయం ంగ హ రప ద తమ ః" అ

ప ా సు ర . అంట స స ర ప న
ై వ నప జ దుల ప ం ల ; మృ ర ప,
ల మయ, స టకమయ ంగమ నక ఏ ఆ ర అ ే ంగమంట ర . ఈ మతంల క
వ ే ంగం అ అరం ప ఫ సుం . ఆలయమంట ఆ రం. ఆ రం పరమ వ ఘటసుం
ా క క దరదు. మ య ే క ంచబ న జగద ానత ం పరమ వ అం క ంచ ా, ఆ
వ మ తం ఎందుక అ ానం ఉండదు అ సం ే ం "సత ం జ నమనంతం బహ " ( ై.ఉ.)
అ ే ెప బ న సత త
ై న ల ణ ల త డ పరమ వ డ . అల ంట పరమ వ డ సత ,
రజస గ ణ లక ఉ ా క లౖన బహ , ష వ ల వల ఉ ా ే ప ను డ ాక వడం త
ే
"మ ం ా ేవశ మ ేవః" అ మ ేవ డ ెప బడ త డ. వశబ ాచు డ న
మ ేవ మ త ం వర తం.

సూతసం త: మ ేవస మ త ం మ ి భ
ౖ వ | ప ం ో దూలన మ త ం న మయ
వ త ం శక |

“ ౌ ిమ ే ప ం ే భస గ ంఠ | ాదం న క ర ే మర ః ప ణ లశ వ తః| ా ి ా ం
మను ా ణ ం ప ం ో దూల ౌ| మ ే చ ే షః స త ఏవ జ య |ే

ోత త ో త త ైవచ| ప ం ో దూల త శ ప ణవ ంభ |

315
 ఈశ ర మ మ, ద మ మ, భ రణ మ మ వ ంపశక ం ా . ఈ
మ ంటయందు ఏ మనుష శద ల ో ఆ మనుష డ లశమం ై పణం ల ాడ అ
అరం. ా ాత లక మ త ౖ మ ంట పట సహజ న ే షం ఉంట ం . ో త ర, త ర,
జ త ర ఈ మ డ ల ప వ , ాటయందు ప ణ త లక మ త శద అ శయం ా
ఉంట ంద ౖమ ంట మ మను వ ంచడం జ ం .

ఆ ా ా మ ఆ రం లనట ా , ఇంతట మ మ త డ నమ ేవ
ఆ రం లదు, అవసరమ లదు అ అరం. పమ ణం "స భగవః క ి ప ితః". ఆ
భగవంత డ తన మ మయం ే ను ప ించబ డ అ సమ నం ె ి ం .

ౖన ె ి న ,స ృ పమ ణ ల ా స నంద స ర ప డ అ న పరమ వ ే
స ా రమ , అతడ ఆ ా ఆ ంచ ాడ , ంగశబ ాచు డ ర ించబ ం .
ంగశబమ వన వ సుం కనుక వ ంగమ శబం ల కవ వ ా చుక ం . ా
ష ంగం, బహ ంగం అ ప ాల నలదు క ! ఇల ఉండ ా నప జ దుల తం
వ ఆ రం ా ఆగ క న ప ా సం ా ాల త
ే ‘సంస ంచబడ ’ బ ణ ం ా కం
( ం ా ార ల) ప ంపద ం ాద శంక "సం ా ారవ మ ా ం" అ ఆరం ం ,"ఆ
మంత సం ా ా క త స త వదు ః" అ ఆ బ ణ ం ాల క ప జ ాల అ సమ నం
ె ా ర.

అంట అజ నం ే కల ిత న మనసు గల ాణ లక ఆ య తప ా ా అనుస ం ,

ప బంధక న ాప ారణ తం న ప జ కం ే ి ా అ అనబ ం . తం
ాస ా ా ర న పరమ వ ల కవ వ ర ప ారం బ ణ ం ా ల ణ న ఆ రం
ఆగ క నం ా క ంచవల ి వ ం . అందు ేత ంత జ న సంపను లక వ
స ర ప ంగమ . తదనుసం న ప జ. జ నర త లక వ ఆ రం ా క ంచబ న
బ ణ ంగం ప జ యం.

య ం ం వ
ై బ హ పర స ష | అన ా గసు తః బ హ ప జ ప ష చ|

వలన ే న ా ాంశ టంట ర దశబ ాచు డ న రశ రం ఉ ా ా క న

ర దు , ర దశబం సంబ ం , ర దశబ ఘటతమ లౖన మం ల "మమ ంసక గ
ేయక ా !" అ ా ంచడం వశబ ఘటతమ లౖన మం ల ల ం. కనుక ర య
జప, ా ాయణ, అర న, హ మ, అ ాదులల ం , ర దు రద త ంప
ేస ు , వశ రం ఉ ా ా గల వ ామర వ ం ,త ం .

ాప దమ ల - ాట ాయ తమ ల
ఇంతవరక సమ జకృత న ాపం ఉ ారణమ , ఆ ఉ లను ర క జప
ా ాయణ దుల ే ా ంపవచు న , ల ర దమ మ, వమ మ క వ ంచడం
జ ం . ఇక డ మ క షయం క ెల సు వల ి ఉం , ాప దమ ల - ాట
ాయ తమ ల .

ా ాల జ నకృతం, అజ నకృతం అ ండ ర ాల . అజ నం ే ిన ా ాలక

ాయ ల ల లఘ మ తం ా ఉంట . ప ప దుల బ రంగ ప ే ాలల

316
జ ప గ న ప ే ాలల మ తప త రనం ే ి , ాట ఎవర ంచర . చదువ ల
ాళ , ఇళ , ా ళ లక పక గ ాల సుక ం ే ార బ రంగ ప ే ాలల
అ ే ప ే ా తక వ ా ం డ ర . అ ే తప ను చదువ క న ార
ే , ా మంద ంప , క చు ా ల ఉంట .

అ ే ధం ా జ న,అజ నకృత ా ాలక క ాయ ల న ం ా ఉంట .

అల ంట ాయ తం ఆచ ం , ప దులౖ, తకర అ ధర ం ఆచ ంచ మ ందు ా
దప ారం క ా ండ హ మ ల , సర ాప వర ాల అ న ాట "క ా ైర హ య
ప వ
ే ల ా సమ "ే అ ప కర క మ ందు ా ా ఆచ ం .

ఆ తం మం ల .ై ఆ.2వ పశ ల ( ౖ క ప షల ా య బ హ ణం
అంట ర ) ల గవ అను ాకంల ప
ె బ . అల ా ర ాయ ల క ంచబ .

తర ాత "క ా ం ైర హ య ఽప త ఇవమ త" అ అను ాకంల కర లల

ాక, క క ాలంల క ఎప ప
ె డ తనక అప తత నట ా , అప డప డ
క ా ండహ మ ల య
ే ఉంద అందుల క ా ండ హ మం న ల ఉం .

క ా ం ైర హ య ో ఽప త ఇవమ త|

ష ం: యః ప మ సం న ా న స స ప తత ం ీ మన ి శంక ే స ప మ క ా ండ
హ నప భవ |

"ఏ ప ర ష డ ఏ ై ాపంవలన తనక ప తత లద మనసు ల శం ా ో అతడ

క ా ండహ మం ప త డవ డ. మ
ి ట మ ాతక సమ న ాప వృత రం హ మం
ంచడ ం .

య య భ ణ వ ష భవ ఽ త ి ంచ |

ష ం: ప ద
ి యః త ి ంచ ఏషః సువర య ా ణ , భ ణహ ా ణ చస భవ
ఽ ిక ా ం ైర హ య |

ఎవడ ద
ి న యందు త చన ే ా ో అతడ సువర య ను, బం ారం
ొం ం న ాడ భ ణ హ ార ను ( హత ే ిన ా ) సమ నుడ . అట ాడ ఆ
ాపంనుం మ ంద క ా ండ హ మ ల ేయ ల .

యద ా న భ ణహ య స ా ను చ |ే

ౖన న ాపం ే న
ి ాడ భ ణహ సమ డ , అంట జం ా భ ణహత ే ిన
ా కంట తక వ ాపం ే న
ి ాడ కనుక ఆ ా ా హ మం వ ంచగలదు. ా ాసవ
భ ణహ ాపం మ తం హ మం వలన వ ంచబ ే ాద అరం.

త ే కం: భ ణహ సమ ా ి భ ణహ య అ ా న , భ ణహ య అ ా నమ ి
రతమ భవ | త ా కథ ఏ ేన హ న వృ ర వ , ఇ శంక రత న ఇత తరం
దర య .

317
 భ ణహత కంట తక వ నందువల ఒక హ మం వృ అవడం జరగదు. ఎందుకంట
భ ణహత కంట తక వ అనడంల క ల రతమ ం ఉం క | కనుక ాప రతమ ం
వ ంచ రతమ ం క ంచబ ం .

యవ ే మ ౖ త ఏ ైస త హ |

ష ం: అల ం మహ యవ ే భవ తదను ా ణ అల ం మ ంతం ా ం కృ తస ఏన స
ఉ ే ాల సత ప నం హ | తత రత నష హమ ః ః ఉ ాః|

ను ే న
ి ాప రతమ అనుస ం క ా ండ సంవత రం ా , ల ా ,
ఇర ౖ లగ ల ా , ప ండ ల ా , ఆర ల ా , మ డ ల ా
య మ ల , ఉప ా ాదుల ాటం , ప హ మం య
ే డంవలన ాప వృ అవ త ంద
"సంవత ం భవ " వంట త ల ే ంచబ ం . ఇప డ హమ ల ే వ ంపబ ే
ాపమ లను ె య య
ే హ మ ంగ మం లను వ ాను. ా , హ మ ంగం ా మ డ
అను ాకమ లను, ఉప ా ంగం ా ఒక అను ాకమ ను ంచ వల ిం ా ఈ
బ ం .

య ే ా ేవ ళనం యద వ న ణమహం బభ ాయ శ దధ ే ై ాజ ం హ త
ౖ ా న ాయ ప దయ మ ఇత ప ష |ే

అ నప ట గంథ సరణ ఉన ప త లను దృ ల

ి ఉంచుక , పథమ అను ాకంల
మం లను, య ను ాకంల ాప వరణ గల మం లను మ త వ ాను.

1. య ే ా ేవ ళనం ే ాసశ కృమ వయం| ఆ స ా మ ంచ తరస న మ త|

ష ం:- ే ాసః - ేవన ల ః, ఆ ః-అ ేః ప ః, ే ాః, ేవ ళనం- ే ా ం ధ ారణం

యత ర వయం చ కృత , త ా అప ా మ ం మ ంచత య యం ఋతస యజస
సంబం ఋ ేన స ే న మ ం య యం ఇ .

ఓ ఆ వ
ే తల ా| క ధం క ం ేల , ఆ ేవతల ప ార -ఈ వ
ే తల
తక వ ార అ ళ త క కర ే ఏ ాపం సం ా ం , ఆ ాపంనుం మ క లను
ేయ దుర ాక! మ య యజ సంబంధ న ఈ హ మంల నను సంబం ంప య
ే
రత మ , అన ా ే ఈ యజసంబంధ న హ మం య
ే బ ేల చూడవల ిన ా ారన.

2. ే ా వన ామ య ఽనృత మ మ| త ా న ఇహ మ ంచత ే ాస జ సషః|

ష ం: ే ాః! వయం వన ామ ః వనం ఆత నః ఇచ ంతః యదనృతం ా ఊ మ

ాజ ా ౌ త ీత రం అనృతం ఉకవనః సజ షసః పరస రం అ ా శ సమ న ీ య ాః
ే ాః ఇహ అ ి కర ణ అను ి ేస త ా ా ా నః అ ా మ ంచత|

ఓ ేవతల ా! మ వనం ా ం ే పతయంల ాజ ాదుల షయంల ఉం , ా

ీ సం అస లను ప ఉంట మ . వఅ ఆ క ా ను ాన ామర ం వలన మ క
పరస రం సమ న ీ క న ా , ర మమ ఆ ా ాలనుం ించం .

3. ఋ ేన ా పృథు ఋ ేన త ం సరస |కృ న ః ా న య ం నృత మ మ|

318
 ష ం:- ా పృ ఋ ేన యజన గ ణన య తం ాపం త సరస ఋ ేన
య తం ాపం తం, ా పృ చఇ ే య యం కృ త ా ఏన సః నః అ ా ా
ా ేత రః ంచ య ంచ అనృతమ మ వయం ఉకవంతః త ా ద ి ఏనసః ాత|

ఓ ాపృ వ మన ేవతల ా! ఓ సరస ! గ ణం ా ( ో ాల ) అను ిం న

యజంవలన మ క ఏ ాపం తట ిం ం ో ఆ ాపం నుం , అప డప డ అసత ం పలకడం నుం
జ ం న ఏ ాపం ఉం ో , నుం మమ ర ర ం ెదర ాక!

4. ఇం వర ణ బృహస ః| ే మ ంచం ే న యదన కృత మ మ|

ష ం:- య పం అన కృతం అ న యజ వ న ేన కృతమ మ వయం ా ాః త ా న

ే
సః ఇం దయః బృహస త ం ః ే ాః నః అ ా మ ంచంత |

ఇంద, అ , బృహస వ
ే తల ా! యజ వ ంచడమ ఏ అప ాధం త
ే
మక ాపం జ ం ం ో , ఆ ాపంనుం మమ ించుదుర ాక!

5. సజ తశ ం ా దుతజ స ం ా జ యసశ ం ాదుత ాక యసః| అ ధృషం ేవకృతం

య ేనస ా త మ ా త ోమమ |

ష ం:- సజ ః సమ నజ నః జ తయః సమ న వయ ా ః సఖ ా, ైర కృతః శంసః

సు ః, ఉత అధ ా జ మ జయః ాః ర కృతః శంసః, సు ః జ య జ తస
శంసః ేన మ కృ ి ః| ఉత ా అధ ా క య క తస శంసః ేనమయ అ ధృషం
ిప ా ణ అప ర ం పబలం వ
ే కృతం ేవ ష సం ా తం య ేనః ాపం జ త దః
త ంత ా అ ా మమ మ ం మ కం క ర |

ఓ జ త దు ! అన ా ఓ అ ! జ త ల ేత ా , సమ న వయసు లౖన సఖుల త

ే ా ,
ర త
ే ా , జష దర ల త
ే ా , క ష దర ల ేత ా పశం ించబ న ా ై ఆ పశంసల
ల క మత ల ఏ ప ార య త
ే నూ ప హ ంప శక ం ా వ
ే సంబంధ న, పబల న
అప ాధమ లను ే ి ఏ ాపం సం ా ం , ఆ ాపంనుం నను మ క డను ా య
ే మ.

6. య యన న ా బ హ మ ర మ ీవ ం ర దనృతం చకృమ వయం|

అ ా త ా న
ే ా హపత ః పమ ంచ త చకృమయ దుష ృ |

ష ం:- ా ా ర దనృతం ఆయ కర పం వయం చకృమ, కృతవంతః ా అస నం,

గ ా ష త ం ా ా చ మన ా ప ా ష ంతనం, బ హ ం బహ ణ డ , ఊర ం
ఆ ంగ అ వ
ీ ం జ ను ం ఆగంతవ ేశగమ , ః న అ త చ
బహ వచ చ ా ఇం య సంగహః, చ ా ఉద దర దర , ేణ గ ర ే ా ం
శవణం, ఆ న అభ భ ణ త ా త ర ా ేనసః అ ః మ ం పమ ంచత | య
దుష ృ య స ా ణ ా ా చ కృమ భ
ే ః అ ి పమ ంచత |

త ర ం: ట అబదం ఆడడం, గ ర వ లను ‘నువ ’ అ ల

ి వడం, గ ర ంద నడం,
ప ా ీల సంగ ంచడం, ఉద ం ే సూర - అస ం ే సూర -మధ ం న సూర -
గహణ సూర చూడడం వంట ఆయ కమ లను ( ాపమ లను) ాక ే ా , వ
ె ల ే ా ,

319
మనసు ే ా , బ హ వ ల , ఊర వ ల ే ా , కళ ే ా ే ఆ ాపల టనుం నను
మ క డను ా య
ే మ.

7. న ఆర ా ర భ వ న సూర ం తమ ర చ| ం ో ా అజ ద ా
హం జ ాజ ాన ాన ఆ |

ష ం:- మక త ర షః సచ క ాం ే అం ా ణ ఉదక ాత ష న ఃఇ తః
స తృ య మభ ాతయ తత ి జ య ే , స చ తః న పర శ రజ ా ఆర ా సమ ద
సమ ా ా ర భ వ ర బభ వ| త న జ ా పర శ రః స ా ను
సంజ ాసు ణ ఆ ా తమసః సూర ం ర చ ర కం కృత ా | ఇందః స ా ప ః న
పర శ ర జ ా ా ఆ ా ః స ా న ి శత అజ ణ త ా , ేన జ ా
అహమ న ానః సర ాప వ జ ఃఆ ార శ రజ ః ాప ాన ి |

త ర ం- అ అం ార ర పంల ఉదకపతనం ా ం నట , వలన ఏకత డ ,

త డ త డ అను మ గ ర ప టనట ప శ ాండంల "తత ఏక జ యతః, త
జ య , తత ి జ యత" అ వ ంచబ ం . ప ా ప ాల ప ం.

దర ప రమ సలల ప ాత క హ సు ను ంచ మ ందు ా
యం ా మర దం ల " నవహ " అ ేత ంచబ ం . ా వలన
ాణ ంస ే న
ి ాపం తట ిం ంద , ఆ ాపం మ స
ే ు వ ేవతల ఆ ా ా ఏకత,
త, తలయందు ఉం ర " ే ే ా ఆ ష మృజత" అను బ
ె ం . తర ాత ఆ
త డ ఏ పర శ ర జ సు వలన సమ ద సదృశ న ాపంనుం మ క డ అయ ో, ఏ
పర శ ర జ సు వలన సువ ా ను ాసుర ే ఆ ా ంచబ న తమసు నుం సూర డ
మ క డయ ో, ఆ షయం .ై సం. 2-1 పశ ల "సువ ా ను ాసురసూ ర ం తమ ా ధత ౖ
ే ాః ాయ చ "అ ఉ ాఖ నంల వ ంచబ ం .

ప ారం ఏ ార శ ర జ సు త
ే సమస శత వ లను ఇందుడ ఒక ణంల
న ంప ే ా ో ఆ జ సు ే ా ించబ న ా ౖ అట జ సు ను ం న ాడ నయ ను, అ
అరం.

8. యత ీదమ ప తం మ హ న యమస చ ా | ఏతత అనృణ భ ా

వ వప త ేద |

ష ం:- ఇహ అ ి జన మయ ీ కృతం యదృణం అప తం న ా ల ా ఉతమ భ ః న

పత తం యమస దుష ా ణః ా న పత ర త న న ఋణన
య హం చ ా | ఏత ే ేన హ న తత ా దృశం ప ద పత ర య అ నహ న
త షః త ం అ ి వ జన మ ం పత ర ణ సమరం క ర |

ఈ జన ల ఒక నుం ఋణం సుక , ఏ ారణం ేత ౖ అ ఆ ఋణ తక

ర లక ,ే ఆ ఋణ దుష ణ ా అ న యమ ా యం అవ త ం . అల ంట
ఋణ ాప ా వ ం రగత న ా ను. ఇప డ ేత అను ించబ న
హ మప వం ేత, అనుగహంవల, ం ఉండ ా ఆ ఋణ యగల ా

320
అవ గలను. కనుక ఈ హ మం ే నువ సంత ష డ ౖ, నను ఋణం యగల సమర ా
ేయ ారన!" అ అ ారన.

9వ మంతం నుం 20వ మం ంతం వరక (9-20) ప కల ా ెప బ .

9. యన మ య ి ష యదంత య శ ా ామ ే ే ా జ య ప
ఇమం వర ణ త య త ం ఆ సత ం అ త మ అయ |ి

యన మ గ స | ఏ నశ ారయ |అ ా త ా ేనసః|

షం:మ గర ర ణ ఉదరం ప స మ య ే నశ ార, పరప ర ష ా కం కృతవ |

ి య ేనః ప ద
ి థునం చ ార | త ా ా ా అ ః మ ం మ ంచత |

ను గర ంల ప ం ఉండ ా, త పరప ర ష సంపర ంవలన ా , ంచబ న

లల తం థునం ే ినందువలన ా ఏ ాపం సంభ ం ం ో ఆ ాపం నుం నను
అ ేవత మ ేయ ాక!

10. య ి ష మ తరం ితరం| ప తః పమ ధయ | అ ం ి ౌ ిత మయ త | తద

అనృణ భ ా |

వం: య బ లః ప తః రహం పమ తః పక ణ హృషః ధయ సనం ిబ మ తరం ి ష

ీ త ాన ి త త ం ిత మ ిత ఉ మయ అ ం ి ౌ అనుపదృ ౌ భవ | త
మ ి ష అ అహ అనృణ భ ా పత ప ార ా త ర పం య పం న
ే మ
భ యసం|

ను శ ావసల సం షం ా సన ం ీ క సూ త ీ ం ను. అ ే ా ాళ
ేత ల తను త తం క ీ ం ను. ా ఆ సమయంల ౖ కల మ త తండ ల ఆ
బ ధను బ ధ ా ప గణంపక , ఆ డ
ీ నక పత ప ార ా తమ ఏ ాపం క
సంక సుం ో ఆ ాపంనుం మ క డను అవ దును ాక!

11. యదన ం పృ మత |య తరం ితరం ా ం ిమ| అ ా త ా ేనసః|

ష ం: అంత కం ల కతయం ం ిమ వయం ం ిత వంతః ఇ , త మ తరం ితరం చ

ం ి య , ల కతయ వ ంమ ి శ అ ా చరణ వ ం ా|

భ మ ాశ,అంత ల ల కతయ వర లౖన ాణ లక , మ త

ి ర లక అ షం ా
పవ ంచడం ా ఏ ాపం ే ా ఆ ాపంనుం అ నను మక య
ే ాక!

12. య శ ా శ ాయత ాశ ా| య ేనశ కృమ నూతనం యత ాణం| అ ా త ా ేనసః|

ష ం: శ ీ ం ాయ త ః ఆశ ా అ మ న కృతయ ంసయ య పం శ ా త ాం
కృతయ ంసయ ప ాశ ా ప ావృ ేన కృతయ ంసయ , య పం, అన ద ి నూతనం
ఇ ంతనం, ప ాణం ర ాల వ వ తం, య ేనశ కృమ, అ ఃత ా ా ా మ ం మ ంచత |

ఎదుర ా లబ ే న
ి ంస త
ే ను, ఎలప డ ే ిన ంస ేతను, నుకనుం ే ిన
ంస ేతను సం ా ంచబ న ాపం నుం నను మక ేయ ాక!

321
 13. అ ామ దు తం య ేనః| జ పం పర సధ | యతయం సుకృ ిదుష ృతః|
తమ సుకృ ంను ల కం||

ష ం:- దు తం దుర ారణం య ేనః దృశం అ ఃప ా అ ామ ంచ పర ఉత ృ

సధ సహ ా ద త ౌకృ , పం ార హ , అ ః ప ా ప తజ |
తతశ యత య ి ల సుకృతః ప ణ కృతః య న క ద ి దుష ృ య | తం సుకృతం
ప ణ కృ ం ల కం, ను పం ఆ |

ఓ అ వ
ే ! దుర ారణ న ా ా , పం త సభలల ే ిన ా ా ,
అనుగహం ట క ంట ను. ాప చ నంతరం ఏ ల కంల పణ త ల తప
ా ాత ల ండ ఆ ప ణ ల ా ను ఘం ా ేర క ంట ను.

14. ే ే ా అమృజ ైత ేనః| త ఏ తన ను ష మ మృజ పమ ంచత దు య చ కృమ

క త మ మ నసం|

ష ం: ఽయం తః త ి ాః ఏత ేనః ాపం అమృజత| అత ఏవ బ హ ణ ే ే ా

అ ష మృజత| ఇ అ ో జ ః ఏకత, త, ః ఆ ా ః ేవ ః ే ి ా ాప ా ః, ఽయం తః
ఏత పం మను ష వ ామృజ మృష ా ల ిత ా త రః తత సూ ా భ మను ష
అవ ి ా ా స ా ా ంచ పం య మ మ న ాప య ఇ |

ేవ ా ాప ాధ ర ా త డ మనుష లందు సంక ంప య

ే డం త
ే
మనుష ర పంల ఉన యందు క ంత ాపం సూ దయ సూ ా సమయ ాల లల
ంచడం ా ఏ సంక ం ఉం ో , ఆ ాపంనుం వ నను మక ేయ దువ ాక!

15. జ అప జ ః|య జ ఔష భ ః| అ ో య అ జ ఆపః న ంధంత ంధ ః|

ష ం: య ఆపః జ ః దు ల ాదుర ః ః వర | య శ అప కర సుజ ః

కర జ ఆపః క ా ా ర ః య శ ఔష భ ః ర ాత ాః ఆ ర ః ఆపః అ ో అ ి చ
య శ ఆపః అ జ ః దు జ ఃవ ా ః స ా అ ి ంధ ః సర స ల కస ధ త ః నః
అ ా ంధను ధయం త |

ఏ ఉద ాల ా ళ ల కంల త ఉంట , ఏ ఉద ాల బ వ లనుం లప

ఆ ర తమవ త , ఏ ఉద ాల రపల ా వర ర పంల ల వడ త ఆ
సమస ఉద ాల అ మ న ేవతల మమ ాప మ క లను ే ,ి ప త లను ే దర ాక!

17. య నకం దు తం చ ామ| య ా నూతనం యత ాణం| రణ వ ాసత

ఉత తనః|

ష ం: నకం ా ౌ యదు తం చ ామ య యచ దు త మహ చ ామ య పం
నూతన ంతనం, యత ాణం ర ాల వ వ తం ఆపః| రణ వ ాః సువ ా వ జ
ే ి నః
య యం తతః సర ా ా ా అ ా ఉత త ఉత ణ క ర త|

ఓ సువర సమయ న ేజసు గల ఉద ా మ న ేవతల ా! ాత లందు ఏ ాపం

ఆచ ం , పగట సమయంల ఏ ాపం ఆచ ం , ఎప ో ే ిన ాపం, ఇప ే ే ిన
ాపం, ఈ సమస ా ాల నుం మ ర దులను ేయ దుర ాక!

322
 ఈ ప ారం ా ాప ాయ తర ప న క ా ండహ మ అను ా ాలల పథమ ను ాకం
సమ పం. య,తృ య అను ా ాలల వలం ాపప ాదక మం లను మ తం వ ం ే
పయత ం ే ాను.

యద వ న ృణమహం బభ ా త సంజగర జ భ ః| అ ా త ా ందశ సం

పమ ంచ ం|

ష ం: అహమ వ ప ర ణర పం వ వ రం కర మసమరస యదృణం బభ వ|

ాప ాన ి య తదృణం జ భ ః ఉతమ భ ః అ త పత ర త మ చ సంజగర సమ
భ త ాన ి | అ ః ఇందశ సం పరస రం ఐకమత ం గ ౌమ ం త ా దృణ మ ంచ ం|

ను క ట ంబ ర ణ ేయ అసమర డ ౖ ే ిన ఋణం ర క, ఆ ధ ఖర ట
ఉ , ల ే ిన ఋణ ర మనస ంచక, ఉ శ
ే ప ర కం ా
త ి ంచుక , ఆ ఋణంనుం అ ందు దర పరస ర ఐక మత ం క న ా , నను
ఋణ మ క య
ే దుర ాక!

యద ా ం చకర ాణ అ ణ ం వగ మ ప ఘ మ నః ఉగం ప ా చ ాష భృచ నప ర

ావనుద మృణ |

ష ం: య య ాణ, ా ా ద ా పహరణ అహం హ ా ం కృత ాన ి | అ ణ ం

చ ా ం య ణ ం వగ ం వంగ యం గంతవ ం ర ా షయ త రః త షయం
ఉప ఘ మ నః ఉపహతం అధర త ంకర య పం కృత ాన ి ా ాత ా ఋణ
ఉగం ప ా చ ాష భృచ ఇ ేత మ ణ అప ర అనుద ం ఆనుర ణ పత ర య ం
ాపర పం ఋణం య అ ా కం న భవ త కర ం|

ను త
ే ల పరద ా పహరణం య
ే డం, కను ల చూడతగ చూడడం, వ
ె ల
నక డ నడం వంట అధ ా ల ఆచ ం ఏ ా ా సం ా ం , అట ా ాత క న
ఋణంనుం ఉగంపశ ాషభృ అను అప రసల మక ేయ దుర ాక!

ఉగంప ాష భృ ాణ యద వృత మనుదత త | న ఋణ న ృణవ

ఇత మ యమస ల అ ర ాయ|

ష ం: ఉగం ప | ాష భృ | ాణ ఋణర ాణ య కృ యద వృతం య దూ ే

పణ ర పం ప తం అపణతం ఏతత ర ం అనుదతం అనుక లయ ా వ దతవ ౌ | ఋణ
ఋణయ ా అను తం అ ా సమ నః సదృశః ఉతమరః అ ర ః బంధ రం అ క ర య కస
అ అ ా వ, దృణః ౖవరయ ఋణ పయ కం బంధనం నక ా | క ే తదుచ |ే
యమస ల మరణ దూర ం గంత ల |

ఓ ఉగంపశ , ాషభృ మక అప రసల ా! ఋణర ప న, దంల పణం ,

ర ాన ర క వడ వంట ా ాల ే ిన నను మరణ నంతరమందు గంతవ మ న
యమల కంల ఋణ త అ న ఉతమర డ నను ర వల బం ంచును. కనుక ఆ బంధన
మ సం మ క అనుక ల ఋణమ ను ార అవ దుర ాక!

సంక సు క సు ఋ ో యశ స నః| ేఽస ద మ గ దూ ాదూర మ చత |

323
 ష ం: “సంక సుకః సం ణ ప ావమ న లః క సుకః ప ావమ నస ార , ఋధః
శస ాప యశ స నః ి నః ే దృ ాః వయం స ః ేభ ః అస అస తః య ం
గ తం ాపం అ గసః ాపర ః ే ాః దూ ాదూరం అ శ న దూరం య భవ అ తం
తయంత శయంత |

పర లను అవమ ం ే స వం క ఉండడం, ప ావమ ల కంల స ంప య

ే డం,
ఇతర లక శం క ంచడం, ి న స వం ( ి ి తనం) క ఉండడం వంట ల ణ ల ా
మ ఏ ా ా ం ఉ ,ఆ ాపం మ నుం దూరం అ టట , ఎన డూ ఏ ాపమ
క మమ స ృ ంచ ధం ా ేవతల మ ా ాలను న ంప ేయ దుర ాక!

ఇంతవరక ధ ా చరణ త ర ం అధ ా ప హ ంచు మ ందు ా ాప ల

ెప బ . ర ా నరక ాప ాపం ర, ధ నరకమ లల ప శం, జ ంతరంల ప జన
ప జన వంట ాట ారణ న ాపం ర, ా ద దం వంట ాట క ా ి ాధకం అ న
ాపం ర, ాయ ల ే న ంచు ాపం ర, ే ిన ఋణం ర నందున వ న ాపం ర
అ ఇ ర ాలౖన ా ాల ాట ల ణ ల గ ం ాయ త మం ల , అన ా క ా ండ
హ మ ంగ మం ల అరం స షం ా వ ంచడ న . ఇం ా ా ాల సంఘం ేత
ేయబ నవ ధర ం వ ం ే సంధర ంల ప
ె బ , ాట ప రమ ాల ా ల వరక
తకర లను వ ంచడ ం .

ాట అ ార లౖన ార అందుల త న కర ల , ామ కర ల బ ా ప ం ,
ఆవశ క న ాట ట ర ం ల , ాటకంట మ ందు ా ాట సమ న న ఫల ే ,
ాట అ ారం ఇ ే అ న ా రకర ల ఆచ ం ల ఆ ర ాప న ధర మ ల అంట
ఉషః ాలంల లవడం, పర శ ర ంచడం వంట ధ ా ల ఆచ ంచడం గ ం ె ి , ాట
ాట ా సం ా కర ల క ాశస ం ె ి , మనక అందుబ ట ల ఉన ాటన
తప క ఆచ ం త ం ం ా ె ి , ాట ాట ప హ ం న అధ ా లను వ ం
పమ దవశం ా అధర ం ఆచ ం న సందర ంల అనుస ంచవల న
ి ాయ లను
వ ంచడ ం . ఇవ పమ ద వ ాత ఆచ ం న అధ ా ల ప
ె బ ా , ె సుం /
ా ాల ే ిన ా ాలక ాద గమ ం .

మ త ం
ా ా అ ార అనుస ం అ క కర ల ఆచ ం ం ా దంల
బ ంచబ ం . అ - త, ౖ క, ామ కర ల మ డ ల . ఈ కర ల ఆచరణక
మఖ శ
ే ం తరతమ దం ాప ప ళణ ా త ఆ య కర లను అను ిం నప డ
ఆయ ల ి ంచ అవసర నపణ ఆ ంచడం అ ప
ె బ ం .

ా స ృత ల ే ంచబ న కర ను ఆచ ంచడం అంత సులభ ాధ ం ాదు.

పణ ా ి సమర ల , అసమర ల అ న ఉభయ లనూ ఆ య కర లను అను ిం ై
అనుగ ంచ ాను దం వను ఉ ాయం ా ె ి ం .

వ క ఉత షం వరన ేత, వ వలన తకర అ నఅ హ త క ా ను ాన

ఫలం ల సుంద , వల గ ానమ ల , క ణ స ర పమ ల , ప తమ ల , పద ణ

324
వలన ష న ఫలం ఉంట ంద , నం అ లల ను ష నద , ౖద ాస క
వల ా ప నం ా ాలను న ంప ేసూ, ఆ గ ం ఇసు య , మ త
ప షమ ల అ క పంట గబ ో హదమ లౖ, త లక ల ఉప గ పడ త య
దంల వ ంపబడ ట త
ే మ త ం సుస షమవ ం .

వ -ఉత షమ
ఆ ా ఇదమ స ల మ ీత ి పజ ప ా యర చరత ఇమ మ పశ ం వ ాహ
భ హర ం శ క ా భ వమ ా పథత ా పృ వ భవతత ృ ౖ వృ త ం,
త ా మ ామ పజ ప స ే ాన సృజ తవసూను ే ాః పజ ప మబ వ |

ఈ సృ ి కమ వ ం ేటప డ మ సృ ,ి అ ాంతరసృ ి అను ండ ర ాల

సృష ల . బహ నూర సంవత ాల ప ర న మ
ి ట వ ే మ పళయం,
తర ాత జ సృ ి మ సృ ి అ ర . బహ ఏ ా సూ ా సమ నప డ
పపం పళయం సంభ సుం . ా ఇ అ ాంతర పళయం. మ బహ మర సట
ఉదయ ాలంల ఆరం ం ే సృ ి అ ాంతర సృ ి అంట ర .

మ పళయంల “అంభః మ ీదహనం గ రం” వంట త ల సూర చందుల స

అందర నమవ ర అ బ
ె త . కనుక మ సృ ి ఆరంభంల ా వర ఉండర .
అ ాంతర పళయ ాలంల ఉద ాదుల నం ానందున, అ ాంతర సృ ి ఆరంభంల ఉద ాల
ఉ .ఈ షయ “అ ా ఇదం” అ బ ం . “అ – అ ాంతర సృ ా ౌ ఆప ఏవ
ఆస ” అంట అ ాంతర సృ ిల ఉదకమ ల మ తం ఉ . ‘స లమ ’ అ శబ
ఉదకం అ అరం అ నప ట స ల శబం “ఆ ా ఇదమ స ల మ ీ ” అ ాడబడడం ేత
భ ంతర సంసృషం లక ం ( ఏ భ తమ ల లక ం ) వలం ఉదకమ ల ఉ య
ెప డంల త ర ం.

పంచభ లల ప భ తమ నక తనవంత సగ గం, న ల ంట వంత

సగ గం ా ఉంట ం . పృ ల క సగ గం ఆప జ ాయ ా ా ాదుల ాల క ిన
సగ గం క ి ఉండడం ేత భ పృ అ వ వ రం. అల న లగ క .

పసుతం అ ాంతర సృ ి ఆరంభంల న ఉదకంల భ ంతర సంసృ ి లద

ెప మరల స ల పదం ాడబ ంద ర.

ఇల ంట ఉద ాలల లబడ వ ల ా ై సృ ికర అ న పజ ప “స పజ ప

ా యర చర ”- ాయ స ర పం ఆ ఉద ాలల సంచ ం డ . “ ాయ ా అన
ాధ ః” అ త ంతరం కనుక అంత ాయ వ అధ డవడంవల అక డ ఉదకమ ల ౖ
సంచ ం డ . ఆ సం ర ాలంల ఈ ఉద ాల సంసరం లక ం అందుల గల భ
చూ ాడ , “స ఇమ మపశ ”అ .

ిమ ట “ ం వ ాహ భ హర ” మ
ి ట ఆ పజ ప వ ా వ రం ధ ం ఉద ాలక
అడ గ గంల ఉన భ దం ల కర పట క , ౖ సుక వ డ.

ం శ క ా భ వమ |

325
 భ ౖ సుక వ న తర ాత ఆ పజ ప సృ ి య
ే దల న ా ,ై వ ా వ రం
డ , సృ కర
ి శ కర ా మ ాడ . భ సంక ం న ఉదకమ లను “వ మ ” ణ
మ రనం కృత ా – ష మ రనం స
ే ుక డ- షం ా త ాడ . మ రనం తర ాత “ ా
పథత ా పృ వ భవ త పృ ౖ పృ త ం” అ ెప బ ం . పృ - ా అ త వ కనుక
భ స ంప ే న
ి ందున ౖ త ామర ం వలన భ పృ అను ర క వ ం .

త ా మ ామ త జ ప ః– ఆ పృ యందు పజ ప స శ రం ఉం ిసృ ః– సృ ి
ేయదల న ా ై తపసు ను ే ాడ . “స ే ానసృజత వసూను ”- మ
ి ట
తప ా మర ం ేత వసుర ద ఆ త వ
ే తలను సృ ిం డ .

ే ే ాః పజ ప మబ వ పజ య మ | ఇ .

ిమ ట ఆ వ ా ేవ గ ణ ల ా పజ ద ాయం ె ా ం ా పజ ప
రడం జ ం .

బ ద హం య ా సప ాఽసృ ఏవంతప ి పజనన చ ధ ే మ యతనం

ాయచ ఏ ే యత న ామ ే |

అప డ పజ ప వ ా వ
ే తలక వల తపసు ే ,ి తర ాత పజ దనం
రం అ ె ి ,

ే ఃవ ా గణ ేవ భ ః హ మ ఖ తపసః ఆ ర భ తం అ ంద న
ే అ హ మల ణం
తపః క ర ేత క ా |

ఆ వ ా ేవతలక హ మర ప న తపసు క ఆ ర న అ ఇ , ఆ అ
హమ ల ణ న తపసు ను ేయం అ డ.

ే యత ామ సంవత ర ఏ ాం ామసృజన|

ిమ ట పజ ప ె ి న ధం ా వ ా దుల ఒక సంవత రం హ మ ఖ తపసు ే ,ి

ామర ం ారందర క ి సంవత ాంతంల “ఏ ాం ామసృజన” ఒక వ ను సృ ిం ర . “ ం
వసు ర భ
ే ః ఆ ేభః ాయచ ం ర ధ ం వస ర ఆ అర ంత”-
సృ ించబ న వ సమ ి దవ ం అవడం త
ే , ా పజ ప అ నందువల, ఆ వ ను,
ర ణ రం దట వసువ లను ఇ ర.

ార స వస రం గ ాం శతతయం తయ ి ం శతం చ ఉ దయ మ స|

వసువ ల త
ే ర ంచబ న ,ై ఆ వ ా దగర మ డ వందల మ ౖ మ డ దూడలను
కన . ఈ ప ారం ా ర దు ే ర ంచబ న ై అక డ మ డ వందల మ ౖ మ డ దూడలను,
ఆ త ల ే ర ంచబ న ై అక డ మ డ వందల మ ౖ మ డ దూడలను కన . “అధ ౖవ
సహస తమ భవ ”. ఈ ప ారం ఆ వ తం మ డ ట క ి వందల ంభ
దూడలను క , తన క ి సంఖ ను ప ే ిం . అందు త
ే వ సహసత
శబం త
ే సంబ ంచబ ం .

326
 ా ఫలమ
వక హ ఖ కర ఫలం ెప బ ం .

పజ ప రహౌ ీ త న జ ే | ఽ హ | త ా త న దజ యత| అ ా య ా త ః|
ేఽబ వ | పజ ప రహౌ ీ త న జ ే | తస వయమజ ష |జయ ంన
ఆత న ేఽ హ వ ః| ాణ మ ః|తను ౖ ాయ ః| చ ష ఆ త ః| ే ా ం హ దజ యత
వ|

ష ం: ప ా క ేతనం న సమ కం ఉ ద ఆత న – ాత య కం ేతనం
వసుజ తం ఉత ద ామ త ధన హ మం కృత ా | ేన హ నఅ ాయ త
ర పం ేతనమజ యత| ే అ ా దయః ేతనం జ య ర హ మం చక ః తత అ ః
ాణభ ః ా ఇ ఏవం ాణ మ హ త ా |త ాయ ః తన ఆ తః చ ర ే ాం
తయ ణ ం హ మ దూర ం ఏ ా వ అజ యత|

ప ర ాలం ఒకప డ పజ ప , న , సమ దం వంట ేతన ప ాలను సృ ం డ .

తర ాత ాత క న త
ే న ప రం అ యందు ప ట ాక, అ క త ధనభ త న
హ మం ే ాడ . ఆ హ మ ారం ా అ , ాయ వ , ఆ త ల ఉత ను లయ ర . ిమ ట ార
మగర “పజ ప క హ మ ామర ం ేత మన ల జ ం , అల మనక క
ేతన వసువ జ ంచు ాక!” అ ఆల చన ే ,ి త ధనం ా హ మం ే ార . ఆ ేయడంల అ
“ ాణభ ః ా ”అ మంతం ాణ ేవతలక హ మం ే ాడ . ాయ వ శ ా మన ేవతక ,
ఆ త డ చ ర మ ేవతక హ మం ే ార . ఆ మ గ హ మ నంతరం ఒక వ
ఉత న మ ం .

త ౖ పయ ి ా యచ న| మమ హ దజ మ |

ఉత న న వ ల పయసు ను అనుభ ంచడం షయంల ఎవ ార మ ే న

ి
హ మం వల వ ప టంద , ఆ పయసు తమ ెందుత ం అ కల ంచుక ర.

ే పజ ప ం పశ మ య | స ఆ మబ | యత జయ | త స స |

ఈ కలహ ప ా రం సం పజ ప దగరక బయల ార . మ రమధ ంల ఆ త డ అ

ఇల అ డ.

ః ఆవ ః మ ే యతరః జయ |

పజ ప రణల మన ఇద ల ఈ వ ఎవ ద ారణ అ నప ట మన దరం

కల ి సమ ి ా అనుభ ం.

క ౖ హౌ ీ పజ ప రబ క ౖకఇ ాణ మహ త ః| తను ా అహ ాయ ః|
చ హమ త ః |

పజ ప అప డ ా “ ల ఎవర ఎవ సం హ మం ే ార అ ప ం డ.
అప డ ార -

327
 ాణ మహ త ః| తను ా అహ ాయ ః| చ హ త ః| య ఏవ ాణ మహౌ ీ |
తస హ దజ |ఆ హ దజ | తద హత ా హ తత ం| ా అ హ తం|

ార మ ఏ ేవతలక హ మం ే ా ప
ె డం జ ం . అప డ పజ ప శ ర,
చ సు ల ాణ నం కనుక ాణమ ల మ ఖ న . కనుక ాణమ లక ే న
ి హ మం వల
వ జ ం ం అ ా ం డ.

య ఏవ ాణ మహౌ ీ | తస హ దజ |

ాణ ల ఆయ ః స ర ాలౖనందువల అ మ పకరణంల ధువ ాతలను మరస ాతను

గ ం ే సమయంల ఆ ాతను ఆయ ః స ర పం ా వ సూ ఇల అ డ–

ఆయ ా ఏతద జస యదువ ఉత గ ణ ం గృహ ేత ా య ః ాణ మ తమ ”

“స క ే తలఖనం”- డ ఉంట తలఖనం ఉంట ం అన ట ా ఆయ సు ఉన

త ా ే చ ా ఇం య ల అవసరం. అందువలన ాణ ే న
ి హమ మఖమ,
అత తమం అ ; ఆ హ మ ామర ం వల వ ఉత న ంద పజ ప రయం ే ాడ .

“ఆ హ దజ | తద హత ా హ తత ం”

“అ సంబం హమ ఉత వత త అ హత ా మ సంపన ”

అ సంబంధ న హ మంవలన ఉత న నందున వక అ హత మం ల ం ం .

వ ను ంచడం హ ఖ క ా ను ానం సమ న న .

మ త మ
ప జ ా లను వ సూ, ాటల వ క ఒక ప జ ానం అ “సూ ఽ
ా ణ ావః ష
ౖ వః ఖం మర జల ” అ సూర డ , అ , బహ ణడ, వల దల ా గల
ా ల గవతంల ెప బ .ఆ య ప ాణంల –

అప హృద సూ సం ల ప మ సుచ| ఈ ి ష
ే హ స మ గర నం మ ః స ృత |

ఉదకమ ల , అ , సూర డ హృదయ ర ందమ , సం లమ , ల మయ న, లక

ర మయ న ప మల , రస ంగమ ల లక రణ య ంగమ ల దలగ ాటల
ష న ాట ప జ ానమ ల ా సుక , పర శ ర అర న ేయ ం ా ప
ె బ ం .
క ట-

సూ త ద య తయ హ ా యజత మ |ఆ ేనత ప ష ం గయవ ా |

అ ెప బ ం . సూర డ దతయ స ర ప డ .

“ దర న ి సూర ః ౖ ాత ప తపత” అ బ ం . కనుక

దతయం ే ఉ ా ిం సూర అనుగ ాత డ ావలన , “ బహ ణ ద తం
ర ప తచ త ర జం”- బహ ణ గహం కంట చత ర జ ారం య
ి ం ాద
కృషభగ ానుడ వ ం డ . కనుక బ హ ణ నక ఆ థ వ డమ ర పంల నను అ ం ,
వ లక తృణ కం సమ ంచడం ా నను అ ం , అనుగహం ం ంద

328
కృషపరమ త వ ం నట గవతంల ెప బ ం . కనుక వ లక వ య
ే డం ా
పర శ ానుగహం ందవచు న ె ి నట అ ం .

ఇం ా, “గ ామం ష ష భవ చత రశ|” అ స ృ ప ారం 14 ల ాల , ేవమ నవ

సకల చ ాచర వ ా ల శ రమందు ఉ య అరం. బ హ దృ ి వ మనక ామ
ప వ ా చ ం నప ట , ఆ క దృ ి చూ , అ తర ా రణ న ప తత కల ,
ప జ ానం కలద ెప క తప దు. అందు ేత సూ మ లను న ంప ేయ ఇళ
అలక , మ ం ళ ల కల ప య
ే మన ాళ ా న ాలంనుం మయమ ను ాడడం
సంప యం ా వ ం . ఇ వలం ఒక మ ఢనమ కం ా టప ేయ ల లదు. ఎందుకంట
మ ాతకమ లను క న ంప ేయ శ మ త ప ాదులల ఉండడం ేత
ాయ తం ా పంచగవ ాశన ధర ాసంల ప
ె బ ం .

పంచగవ ం అంట 1. మ తం 2. ప షం 3. పయసు 4. ద 5. ఘృతమ . ల కంల

84 ల ల వ ాసులల ఏ ప వ క మ తప ాలను ాడడం లదు. ాట మ త ప ాల
దురంధం ం ఉంట . ా మ త ప ాల దురంధం లక ం ఉండడ ాక, ఇతర
దురం లను టశ క ఉంట .

ప షం ఉత రన ే న
ి భ ల ఉత న న తృణ ాలను ద త కర లందు
ం ం ా ఒక ా ి సందర ంల దం ం ం .

ఇం ణౖ చర ం ర యస ఽస ం ేవ ా ం ణ ౖ ేవ ేం ణ వ న
ప వ ౖ ాస ంస శ |

య ద సమయంల శత నను జ ంచ త నంత ‘అస ం ’ త ల

సమయంల ఇం ణ ేవ క న చర దవ క న య గం య
ే ల ం ం . ప ారం
య గంల అ న ఇం ణ ేవతక నను త గల ా య
ే గలద “ ౖ ాస ం
స శ ”అ ప
ె బ ం .

ఇ ఇల ఉండ ా, ఈ య గంల పకృ య గంనుం ఇధ మ , అన ా స ధల ే

అ ల హ మం య
ే ద న అ ప
ె బ ం . ఇక డ ఒక షం ఉం .

బల జ న ీ ే సన ర ష న హ త బల జ ఉద ష గ ా న
ౖ ం
యమ ి య ా దయ | ఇ

అ శ
ే ం త
ే ాప న ఇధ మందు బల జమ లను బం ం ల ంచబ ం .
బల జమ లంట ఏ ట?

అ ష అ కం ప షం ా ా ః యత ే న హ - త ాం మ తం క ,త ే ా
బల జ ఉత ద . ే ాం బల జ ం బంధ ే న యమమ నం గ ా వ యం, అ ి య- ాప
ాం దయ – లంభయ – గ ాం యః ా నతయ తత ం| య ేనవః ఃప నం
అరణ గ యత ా ి పల యన ల ణం పలం ప త జ ాల స గృహ వ ఆయ అ న
దుహ | య బ వ ాః స నః ర ం ా నఇ ను ా ణ వహ | త యః
స వశ ే న ార ా త ం యః|

329
 ఏ భ యందు వ అ కం ా మ త ప త రనం స
ే ుం ో ఆ భ యందు
ఉత న న తృణ ాలక బల జమ ల అ ర . ఆ బల జమ లను ఇధ మందు బం ం .
ఏ ప ారం ా వ ల ఏ ప ారం ా యజమ నుం ణ ం న ,ౖ ఆ రం సం అడ ,
అక నుం ఎట ా క ం , స ాలంల యజమ ఇంట ే , అ య సం ా ాల
ఇసు , అ ే ర ా అల బం ంచడం వలన శబ ాచ మ లౖన బ వరమ ల (వృషభమ ,
ఎదు) క ణ ం న ,ౖ రథ శకట ర ఢ లౖన ా ఇ ప ారం రథ శకట దులను మ ందుక
సుక గలవ . అల ఆ న యజమ క ఇ ప ారం ా నంల ఉండడం ‘ యం’ ా
ెప బడ ం .

మ త ప త రన ప ేశంల ఉద ం న తృణ లను అ ప త న ాట ా ీ క ం ,

త కర లల ంచడం ప తతను ె య ేసుం . అందు ేత వ ప జ యం. వ
ాక ఇతర ప వ ల , జంత వ ల మ తప త రనం ే ిన ప ేశం అప తం అవ త ంద , “ప
జ క ా వర ”( .సూ) అ , ఆ మ ాలల ఉత న మ ల న క శలను, దర లను
వ ంప త న ా ప
ె బ ం .

వల క ణ స ర పమ ల , క ణ పదమ ల
ఆ ా అగ ను తభద మక | ీదంత రణయం త పజ వ ః ప ర ర ా ఇహసు ః| ఇం య
ప రష దు ః|

వల మ మం ల , ా ల వచు ాక! మ క మంగళమ ేక ర ాక! మ

ాలల సమృ ా వ ించు ాక! మమ ర ంప ేయ ాక! మ ఇంటల సూ దయ
మ ం ే ాడ న ఇం రం ద గమ ేయ ాలను ఇచు ాక!

భదం గృహం శృణ థ భద ాచః|

ఓ వ ల ా! అంబ ! అంట మంగళధ నుల ే ర మ ఇంట మంగళపదం ా

ఉం ేల య
ే ం .

అంబ ర మంగళ ాగ ా ః ః వ ై శ గృహం రమణయం స |ే

మంగళ ాక ల వల దూడల గ న గృహం రమణయం ా సుం . ఇం ా,

ా భ ావ ఇం ో ఆ | ావ మస పథమస భ ః| ఇమ య ావస జ స ఇందః

ఇ ధృ మన ా ందం| య యం ా దయ కృశం | అ లం త ృణ సుప కం|
భదం గృహం కృణ ధ భద ాచః| బృహ ో వయ ఉచ ే స సు| పజ వ సూ యవ స ం శ ః|
అపసు ప ాణ ిబ ః మ వ న ఈశత మ ఘశ ం సః| ప ర దస వృంజ | ఉ దమ ప
పర నం| ఆసు ష పపృచ ం| ఉపర భస త ,ి ఉ ంద తవ | ( ష ం)

వ ల ఐశ ర స ర ాల . ాల , ర గ , ఘృతం దల న ఇంట ం సమృ ా

ఉండడం ఐశ ర ల ణం. వలన ప ే ా ఆ గ ల ణం ఉంట ం . ర ల న ,
కర పల ాక ం , చక మ ల , పృచ గం క ఉం సుర పమ క న వ ల ఇంట
యజమ గ ానమ ల ప
ె వచు ను.

330
 అందు ేత మయ గంల ఆధ ర ాదులను ఋ క ల ా ఆ ంచ , ా
వదక మప ాక అ వ నప డ అత అధ ర డ ాబ ఋ క “క త ల ణ
ద ణ ః” అ క ణస ర ాలౖన ఎ వ ల ద ణ ా ఇవ బడ ?అ అడ గ డ. -

స క ణ ద ణ ః సుర ాః బహ మ ల ః దశ శతః ావః|

అ సమ నం ె ాడ . “మం సుందరస ర పం క , బహ మ ల ం క న, క ణ
స ర ాలౖన 112 వ ల ద ణ ా ఇవ బడ ” అ . కల ణ అను పదం వ లక ప ా య
పదం ా ాడబడడం త
ే ౖజం ా వ ల కల ణస ర ాల ెల ం .

ావ మస పథమస భ ః|

వర ణ గహప ర సమయంల “పయ ౖవ మ ణ ” పయసు మం

కల పవలనన త క ప ారం “త ా ౖ వర ణం పయ ా ణ ”- వర ణ లక
మరసం గ ం ేటప డ పయసు ఆ ర ా శయణం ేయ ల (కల ాల ) . ఆ
ధం ా పయసు మ పథమ భ గత ం ం . అందు త
ే

బృహ ో వయ ఉచ ే స సు|

అ ల “ఓ వ ల ా! పయసు యజ ాలల ల ప ద పశం ించబడ ం .”

ఇమ య ావస జ స ఇందః| ఇ దృ మన ా ందం|

ఓ జనుల ా! ఈ వల ౖ ేఉ ,అ ఇంద ా పన మ ల .

ఇం ో ాః ాలయ | త ా ద ో ప రః|

ఇందుడ వ లను ా ంచుచు డ. అందు త

ే అ ో ప రమ ే ,ి వల
యజమ ఇంద ా పన మ ల , అన ా ాలక ల అ అరం.

వలన ాలల ఉన వ ల యజమ , ా క మంగళం ేక ర ాయ ,

వల క ణశబ ాచ మ ల , యజమ గ ానమ ల , ా ానం ం
ఉ య , యజ ాలల ర ఘృ కం సు ంచబడడం ా వల మ త ం దం ేత
ప ా ంచబ నట ా ర ించబ ం .

నమ మ
న త రం నం ం ద ీ మ ః| ా ా య ద కృత ం ా ే క లం|
ప నన య బహ ల కం స తన | మ ర వ న వ రత ాజ | (మ. .)

నం కంట ష న నం లదు. ఆ వ య న సం ాదన ం న ైనట ,ే

ఆ నం త
ే సమస క లమ త సుం . మం ల ణ ల గల వ ను గ త గల గ తక
నం ే , అర వరం క , వర ల ప ా ం ే వ మ నం ఎ ాశ త న బహ ల కం
ేర క ంట ర ెప బ ం . దంల క నమ మ షం ా ెప బ ం .

సహసతమ ౖ యజమ నసు వరం ల క ౖన ం సువరల కం గమయ |

331
 వ సహసతమ స ర పమ వ పటక అ కల వ ంచడ న . ఆ ధం ా
సహసత ాచ స ర ప న వ ను నం ే న
ి యజమ స రల కమ ను ందగలడ .
స రల కమ ర
ే దల న ాడ ఈ ం మంతం వ ను నం ే , స రల క ాక
జ ష ల కమ ను క ందగలడ .

ామ సువరం ల కం గమ హ సువర ౖనం ల కం గమయ ామ జ ష నం ల కం

గమ హజ ష న ౖనం ల కం గమయ |

ఇం ా,

ామ స ా ను ణ ా గమ హస ా ౖనం ప ణ ా గమయ | ( ై.సం. 7-1-7)

ఈ మంతం నం ే స రల క జ ష ల ాలను ర
ే గలర . అన ా, తక ఆ త ,
ఇం ప ణ ల క ా ి కల గ ే శ నం క ఉంద అరమవ ం .

ామ ప ాం గమయ పజయ పసు స హ ప నర శ ద పజ న

ౖ ంప రయ ం
ప ాపయ | ( ై.సం.)

ప ాం ి ా ాస ానం|పజయ పసు స హర ంధనం ప నః మ ం ప శత | ( ష ం)

నం ే టప డ ఈ మంతం ప ి ా ాసం, పజ ప ా దుల క న ధనం

ా ి ా . ఇం ా అ న కత వ ల సహసత స ర ప న నమ ంచబ ం .

మ ే ా బహ ణ ా హ ే ే ే ాధ ర ాద |

సహసత స ర ప న వ ను కత ా హక లౖన ఋ క లల ఆ ధు ా ,
బహ క ా , ఉ తక ా , అధ ర ా ఇ ా ల , ఆ ధం ా ఇవ బ న వ ఒక ట
అ ,

సహసమస ాద భవ సహసమస ప గృ త భవ |

వ లను ఇ నటవ త ందట. అంట, తక సహస న ఫ తం, ప గ తక

సహస ప గహ ో షం సంభ ాయ అరం. అందు ప గ తక ఆ ో షం లక ండ ప గహ
సమయంల జ ిం న మం దం ం ం .

ఏ ా ి న సహస ాం భ ం ప గృ |

ఓ మ ! నువ ఒక వ మత . ాదు. అందువల ఒక వ ా ను

ను ప గ ంచుచు మను. సహస స ర పం ా ప గ ంచడంలదు. వ క సహస
స ర పం ా ాక ఒక వ ా మ ఇంట ప ంచుదువ ాక!

ఏ ామ భ శమ సహస |

ౖ మంతం ఉచ ం ప గహం ే ిన తర ాత జ ించద న మంతం:

ఽ ి సుష సు ా మ శసుష మ శసు ామ శ|

ఓ సహసత స ర పమ ా! వ సుఖపద న నవ . ో హన ాలంల ( ాల

ి తప డ ) సుఖం ా ా ించ శక న నవ . కండూయనం ా సుఖం ా

332
 ా ించ శక న నవ . కనుక ఇ ల ణల క న ,ౖ నను (మ గృ )
ప ంచుమ .

“ ౖన ం న ి” ల కంల ప గ తక ప గహ జన ో షం ఉంట ం . అందుల నూ షం ా

వ ను ప గహం ే ిన ా సహస వ ల ప గహ ో షం సంభ సుం కనుక ౖ మంత జప
ామర ం త
ే ఆప గ తను ప గహ ో షం ేత ం ింపక మ అ ారన.

ా ాంశం ఏ టంట ఒక వ ను నం ే సహస న ఫ తం ల సుంద , తక

పణలక ా ,ి పజ ,ప ధనం క న సు ర
ి న ఆ ాస ా ి కల గ య , ప గ తక
సహస ప గహజన ో షం సంభ సుంద , కనుక ప గ త

ఏ ా ి న సహసం, ఏ ామ భ శ, ిసుష సు ా|

వంట మం లను జ ి , ఆ ోష ప రం కల గ త ంద ప ా ంచడం వలన

నం కడ ష న ా ెప బ ం . కనుక ద ా సుల

ఏ ౖవత భ న యః ాం పయచ |యవ త ా మ ణ సంభవ శతక | వత

స గ ాం ఫలమ ాశ త |

ల కంల భ అర ైన ా ఎవడ వ ను నం ే ా ో , అట ా ఆ వక ఎ

మల ,అ సంవత ాల శతకత వ ల ే ిన ఫలం సం ా ిసుంద ర.

కరణ ప గం
వ అన హ ర పంల డ ద గ ా ,ి భ దున డం ా నం
పం ం పజలను ి ం .

త ా త ా న భ న జఘ న ేనుః|

ేను ర పంల ాల పజలను ి ంద ఈ ప ా ం .

వ వ ాయ ర లక ఎర వ సరఫ ా ేయడం ా వ ఉప గపడ ం . ఆవ డను
ఎర వ ా ా ే అందుల ా నతజ , ా ట ఉన ట ా ఆధు క జ
ౖ కం ా క
ే ం . కృ మ ర ాయ క ఎర వ లకంట ప షం తయ ర ాబ న ఎర వ ల
ఉప గ ా . కనుక దంల -

య ౖ వర ణం వ ామ లభ ే ేణౖవ యజస ి ష ం శమయ వర ణన దు షం మర

యజమ నః| ( ై.సం.6-6-7)

వర ణం ాం వ ామనూ బం మ ల త| ఇ సూత

అను ిం న యజ ి ష ా ి సం, దు ష శనం సం వరణ ేవ కం అ న,

వంధ అ న దవ న అనూబంధ అ ర గల ప య గం యజం క అవభృ నంతరం
ేయ ం ా సూత ార ల ం ర.

ష ం: వ ాలం న త షః తః ి షం ాలయ , వర ణః దు షం శయ తతః యజస

సు ిత ష లస ర ా మ ం యజమ నః న ా ఇ |

333
 సకమం ా అను ిత న యజ ం ా త డ అ ప . ఆ ధం ా ా యజ ం ా
దు షమ ర. వర ణ డ అ ప . ఈ ఇదర ేవతలను ఉ ే ం గ ాలంబమ అ
అనుబంధ య గం అను ిం నట ,ే వలన సంత ి ెం న ా త డ యజ సు ం
ేయగలడ , వర ణ డ యజ ను ాన ాలంల తట ిం న యజ గ
ౖ ణం అ దు ా
న ంప య
ే గలడ . అందు త
ే అను ిం న యజం సగ ణ యజమ ఫల ా ి అం ంచ
అనుబం య గమ అ ప య గం ంచబ ం . ఈ అనుబం ప య ా దం ఇల
పశం ి ం .

య ౖ ల ంగల ర ాం ప ందం ే వ మృ ా యజం ప య ౖ వర ణం వ ామ లభ ే

యజ వప య మత మన ాస ాం ై |

ష ం:- “సర స భ ః” ఉర ా, త ా ం కృ ాయ ం కరణమనుమత ం తత ప . శ ా న

ాధనం మయ దవ ం మత ం| మతం అ మతం ఫలమర మత | తద ఋ ా మ ం
కరణవ గ మ ా తస యజస వ ాలం న మత ం| మత ప పవ ఫలజనన శ ర వ |
ేన చ అశ ల ణస ో షస ాం ర వ .

ఉర ా అంట సస ా మల న భ . అల ంట భ ల ంగలం( గ ) దు న
ిమ ట అందుల కరక ల మత మ ను, అంట ఆ భ మనం అ నంత ఫలం ఇవ గ
గ తను, శ ఇవ ాధన న మయ ద ా ఉంచు ర . అ ే ర ా ఇక డ
యజమ భ యజంల ం ే ఋ ా మమ గ దు , ఆ యజమ అ
భ ఫల నశ ఇవ గ న ఫలజనన శ వ ప వ ా గల అనుబం య గం
వలన కల గ త ంద ం .

ఈ సంధర ం ా ల కంల కరక లక మయమ ఎర వ అ క ఫల ాధనమ ల

ె ం .
అం ే ాదు, వల ాదమ లల ఘృతం ఉండడం త
ే వల ే భ దు ం నప డ ఆ
ఘృతం భ యందు, సస మందు స సుంద , అ ల బలవరకమ అందు ేత వక
“ఘృతప ” అ ర వ ంద “కరక జ నం” అ కల వ ంచడం జ ం .

ఊరస ః పయస ః పజ వ రన ా అయ మ వ న ఈశత|

ఆ క ఆ దర య గంల ా య ం, అంట ద పయసు ల సం వ లను

దుగ ాఖ అరణ ంల త సం పం ిం ే సమయంల ంపబ ే ౖ మం అరం.

అ య ః ఊరస ః పయస ః పజ వ ః (త ా వః ప ంభ ాః) అన ాః

అయ ః మ న న ఈశత|

ఓ వ ల ా! అత ంత బలపద న, ఎక వ ాల ఇ ే టట వంట, అ క సం నం
క నట, క న సం నమం మం ా ఉన ట, బహ సం నం గల వల ప వ లల
ప జ యమ ల . ో ష ర తమ లౖన, ాంతర నమ ల , య ాలను అంట
ాలను న ంప ేయ నట వ లను ర ల అపహ ంచర ాక.

ఈ మంతం వ ల బలపద న ,ౖ బహ రమ లను, బహ సం నమ ను ఇవ గలవ ,

మ త ప షమ ల ా గమ లను న ంప య
ే గలవ ె ి నట ం . కనుక దంల

334
మ క పకరణంల “య యం ా ద య కృశం |అ లం త ృణ సు ీతక |” అ
ెప బ ం .

ష : ావః, య యం కృశమ ి ప ర షం వత ం ా దయధ ద ి నం ప షం క ర త|

అ లం క ర పమ ి ప ర షం సుప కం కృణ ఠ ఘృ ష భ వయవం క ర థ

ఓ వ ల ా! బ ా కృ ం న ప ర ష ల దూడను రం ా మం ప ియ కం ా
ేయం . క ర ి ా ఉన ా రం ంచడం ా ా , మ త ల త వంట ఔష ల
ంచడం ా ా , ఘృతం ంచడం ా ా మం ర పవంత ా ేయం ! అ
ా ంచడం త
ే వ ల మనక ఆ గ ప తల ల
ె ం .

ఆవ ాల ఆ గం అ ఆయ ద ద
ౖ ుల ళ బ
ె త ర . ఆవ ాల
ఆయ ర రకం, బ ం ే క ! ఆవ ాల మృధుమధురం, ి గం, పసన ం, పథ ం,
వ యం ఇం ా ర కరం ా ఉంట . శ ా ాం యకం, ప ి యకం, పజ ారకం,
ర వరకం క . ఇల అ ా క గ ణ ల ండడం త
ే మత ాల మ నవ ల ా ట మం
ఆ గ ారకం అ దం ాట ా ఆయ ద ాసం క ఆ య గ ణ లను పత ం ా
ద ంచుక మ బ
ె ం .

దంల “మ మ ష మ తరం” అ మంతంల భ మ తృశబం ప ంచడం

జ ం . భ క ఋణం, జన న మ తృ ేవత ఋణం జ ం న తర ాత
బహ ల ా ఉపక సున మ త ఋణం ర డం దు ా ధ మ మన ా ాల ెబ త .
అందు , వ లను కర ణం ర ం న మ నవ డ ఉత తమ డ , తన ఇష డ ర డ
డ.

ా సకృత రఘ వంశంల పడ ే ందు నుం ో ల సుక , ఋత ా త

అ న ధర ప కల ప క తం వ ే ందరల మ రమధ ంల ఉన వ ను
ప ంచక ం నందుక ప క ర రక వ ాక! అ వ శ ిం ం . తర ాత ఆ
దంపత దర వ స
ే ుక న మ
ి ట పడ వ ను అ దరణ ే న
ి ాపంనుం
మక న
ై ట ా ెప బడ ం .

పద ణం ష న ఫ సుంద , మ రతంల ఆను ాస క పర ంల బృహస

ే ందు ఉప ే ం డ .

మ తరస ర భ ం ావస ర సుఖప ః| వృ మ ాం త ం ావః ా ా ః పద ణ ః|

ౖన వ ం న షయమం ా ర యంల ం కంల ఇమడ బ ం .

జగత సూ రగ ేక ావ పజ పకంఠం తన ర య |ీ దు ం సమ ాం స ర ామ ఉ ౖ
మ వ సం హ ః|

యజంల ం ే ఘృతం, రం, ద వంట ప ా ల ా ావకత ాధనల

ర శయ , క లంల తమ దూడల క న వ ల మంద, ద మం ల క న హ మంల
ప ప ర న ి ం ఉం .

335
 ఇల ంట మ త న వల క ా, పద ణ దుల తకర సమ న న ఫలం
ఇవ గలవ సపమ ణం ా ర ించడం వలన, మనం స ృ దుల ే ప
ె బ న కర లను
మన అశకత వలన ఆచ ంచలక నప ట , ాట సమ న న ఫలమ ే వను
ేయడం యస రం అ శ క ంచడ ం .

*11వ పకరణం సమ పం*

336
 12వ పకరణం
ఉ ాసన – జ నమ
మ ం ా ాస “ ద ల ణఽ ధర ః” సూత ప ారం య ా ధ లౖన ద త కర ల
ధర ం అవడంవల ఇంతవరక ఆ ధర ం క పసంగ ధమ ల ా వ ంపబ ం . “ధ ణ
ాపమపనుద ” అను ధ ా ా ాప దనం ( ా ా ల ంచడం) క ఫలమ ె ం .
ధర శబ ా లౖన కర లక సం ా ా క ంచడం, షను ప టం ం ం ంచడం క
ప జ ల ా ెప బడ త .

య ౖ ేచ ంశ త ం ా ాః సబహ ణ ా య జ ం సల క ం జయ | ( .ధ.సూ)

తమసూక ప ారం ప
ె బ న కర ల ప ర ష క సంస ం సం ా ా
ం ం ం ే (సం ా రకమ ల ) అవ త .

త తం నువచ న బ హ ణ ష యజన న తప ాఽ శ న| ( ా. .)

అను ాజస య ప ారం అను ింపబ న కర ల షను ప టం , సం ా ా

ం ం ం ే క అవ త . బహ త ెల సు ా అ దృఢ ాంఛ ర ా మ ే
ష అంట ర . సం ా ర, ా ప ల ం ంటల ను గల అ ాంతర దం ఇల
ెప బడ ం .

జ ాఽవశ ం సం ా ఽ ల ాధన | స ఫలం జన బభ ర త |

ల కంల మన క న బభ (ఆక ) జనం వరక ఫల ప టం న ా (అన ా

దట క న ఆక జనం ొ ల య
ే వల న
ి కర లను ే ం ఫలం ా జ సం ా ం ేల
ే ినట ) ఒక ా ష క ే జ న ాధ లౖన శవణ, మన దులను సం ా ంప ే ి జ నర ప
ఫల అం ంచగలదు.

మ ందు ా కర లక సం ా రకత ం, ా జనకత ం ఎల తట స

ి ుం ో వ ంపబడ ం .

వ ాశమ ా ణ తః అకరణభయ పశ న యత ర తత ం ా ర మ చ |ే

వ ాశమ ధ ా లను బ ం న ా ాల రణ ఈ కర మనక అవ ా ను యం ా ంచ

బ ంద వం ను, ఈ కర య
ే క ే పత ాయం జ సుంద భయం ను అను ింపబడ క
సం ా రకం.

త త ా న బ ధ ాంఛయ అన ా ణర ద త ాకర |

ౖ ప
ె బ న కర ల ‘త త ’ ాక ం ే ించబ న ా ై జ న ాంఛ , ఈశ ార ణ
బ అను ి అ షను క ం ే అవ . ఈ ప ారం కర లక ా జనకత ం క
తట ించున అ ాంతర దం పద ంపబ ం . “కర ణ ితృల కః” ఇ త ల ే త కర లక
క ఫలం నబడ ం క !

“కర ణ ితృల క ా ే వం త కర ణ | ఫలమ కం త ైః ద ి తచు ేః ేష ఃే

ా ో ఽప ప బనకః| గ భంగ ర బ ద ను ధతః|

337
 త కర ల ే ద చ ( ష) ప డ త ం ? అ సంశ ంచనక ద త కర లక
త ప నం కనుక కర లవల వ ే ఫల గం అడం ాబ దు, ాబట ాటవల క ద చ
జ సుంద ౖ ె ం . త కర ల షయం ర పణౖం స , మ ామ కర ల షయ ?
అ ప

ా ష ిమ మ త లం ే సమర | ఏతద గవ కం కర బంధ వృత |

చ గల ాడ ామ కర ల ఫల క ఈశ ార ణం ే ద చ జ సుంద
త ర ం. ర ంపబ న “ త ామ కర మ ం ా” అను గంథంల ట వ ాల మ ంత ా
వ ంచబ . అందుల ామ కర లవల ష జ ంచద , “త త” ా కంల యజశబం
త కర క సంబం ం ం అ ర క ! ఈ ౖ వచనం ర దం ా అ శం ంచవచు !
అ ర దం ాదు. త కర ల త ారం ే ి ఈశ ార ణ బ ే ి అ
త కర ల ా వ వహ ంపబడ . ామ కర ల ామ బ అను ి ామ కర ల ా ,
ఈశ ార ణ బ అను ి అ ామ కర ల అ ించు వ క !

‘ త ామ కర మం ా గంథం’ల ామ బ అను ిం న ామ కర ల ా
జనకమ ల ావ , ామ కర ల షయంల అకరణ పత ాయం ( య
ే క ే పత ాయం) ాద ,
అందువల ాట క ఆవశ కత లద ( ే ి ాల లద ), ా ాఙ ప ను ాన సమర న
ై
అ ా తన ఇ ను ారం అను ి పత ాయం ాద ర ిం నందున ఆ ి ం ఇ ర దం
ాద గ ంచనగ ను. ఇక పకృత మనుస ం.

ఈ ప ారం ఈశ ార ణ బ అను ి ల , ామ ల క బహ ను ల
ె సు వ
ఇచ ను ( షను) ప టంచగలవ . ా ఈశ ార ణ బ క ా ను ానం ేయక ంత
ా ా ల తర చు ా నడంవల క అట వంట ఇచ ప టవచు ను. ా ఆ దన ాధ లౖన శవణ,
మన దులందు ర మ తం కలగదు.

వల ఇచ ర, ర ర అ ెల ం . “ ష ర చు దనం- ా”.
ంతమ లందు ర క ంచడం ష అనబడ త ం . క ల క ఉ హరణ. ల కంల
ర ియ ైన త
ి గసు ా ీ క ం ల ఇచ ఉం . ా అల ంచ టయందు
ర మ తం కలగనందున ఔషధ వ ే ,ి ర ప బంధక న ౖత ా ట న
ధం ా ంత ాక శవణ,మన దులందు ర కలగ ప బంధక నఏమ ా ాల
అ ఈశ ార ణ బ అను ిం న కర లవల ా ంపబడగలవ .

ఆ ా ాల ల న ంట దన ాధ లౖన శవణ మన దులందు ర జ ంచగలదు.

వల “ధ ణ ాపమపనుద ” అను త క ప ారం ద న ా ాల ర , ఈశ ార ణ బ
అను ిం న కర లవల ద న ా ాల ర , బహ దనయందు ఇచ ర ర ర అ
ెల సు ద ఉం .

మ ాపవ ం నౄణ ం జ నయజ న చ |ే పత త జ నయజసు ప ే స ే స తః|

ఈశ ార ణ బ అను ించబ న కర ల బహ తత దనయందు ఇచ ను, ర ప టం

పరంపర ా జ న ాధన ా ం ాయ సపమ ణం ా వ ంచడ ం .

338
 అ ,ే కర లవల పరంపర ా బహ ద యందు అ ారం ా ిం వలం కర లవల
ఏ ాగత సంభ ంచదు. అల సంభ ంచక వడ ాక, పల ర ాల కర ల చ ంచడంవల త
పం (మనసు లకడ ా లక వడం, మ ౖకల ం) సంభ సుం . ఏ ాగత ఉన ప డ
ా బహ త వ ధ ా బహ ా ర గ త కల గదు.

ఐ ాగ స ా ర త త ం క ా ఆమన |

దృశ ేత గ య బ సూ య సూ ద ః|

ఇ త లను వ ం న ష గం అనుస ం ె ాగతక ‘ఉ ాసన’ అవశ క

ఉం . అందు ైత య కృషయ దంల కర ాండక జ న ాండక మధ న ఉన ఉ ాస ాండల
వ ల ఉ ాస షయం ప ా ంచబ ం . వలం వ ల ాదు, ం ో గ , బృహ రణ క,
మ ండక, మ ండూక ఉప షత లందు, సూత ష ం వంట ాటయందు అ కం ా ప
ె బ , గంథ
సర ే వ ల ఉ ాస ా ాయణ ా ను ారం వ సు ను.

ఉ ాస మ జ య పత య నన త సజ య పత య ప ాహః|

అ ఉ ాస శబ రం ప
ె బ ం . ఉ ాసన అన ా ఏ మ సు ఆ నం
మధ ల జ య న అన ా మ మ క నస ళనం లక ండ ా, ఆరం ంచబ న మ
న అ న ం ా ( రంతరం ా, ఎడ గ
ె కం ) య
ే డమ అరం. ఇట వంట ె ాగతక
ారణభ త న ఉ ాస గ శబం ే ప
ె బడ ం . ఈ ా అంత ాయ ల
సంభ ాయ పతంజ మహ ేత గ ాసంల ఇల వ ంపబ ం .

ా ా న సంశయ పమ ద ఆలస అ ర ధ ా లబ భ కత అనవ ి త త ాః

ాన ాయ ః| ( . ా.)

అట వంట ఉ ాసన, గం అంత సులభ న ావ . ట ఎ అంత ాయ ల - ా ,

ా నం (ఒ ా త గణ బహ ళం ే తం ా ా ా అ గ మ ఢం ా ఉండడం),
సంశయం (ఉ ా ించవల ిన ే ో శ యం లక వడం), పమ దం (ఒ ా మర వడం) ఆలస ం
(తర ాత ఉ ా ి మ ఉ ంచడం) అ ర ః ( షయమందు ౖ ాగ ం లక వడం), ం దర నం
(ఉ ా ించద న వసువ యందు అన శ యం), అలబ భ కత ం ( త ఏ ాగతక
ఉత త ా వృ లక వడం, ఉ ాసన ే ిన ఏ ాగతల ావల న
ి అ వృ ాక వడం),
అనవ ితత ం (ఒకప డ ఉ ాసనయందు పవృ , ఒకప డ య గ దులందు పవృ , మ కప డ
కృ ,ి ాణజ దులందు పవృ కలగడం), త పం (మన ా ంచల ం) ఇవ గశబం ే ప
ె బ ే
ఉ ాసనక అంత ాయ ల ా ఏర , ె ాగతక భంగం క ాయ , ావ న టన క ం ఉ ాసన
ేయ ల ెప బ ం .

ఆ ీ వ
ౖ ఉ ా ితవ |( .ద.సూ)

కర ాండల బహ యజ ేశ, ాల యమ ల ప
ె బ నట ా ఉ ాసనక అట వంట
యమ ల ెప బడలదు. కనుక ఏ ో ఒక క , ఏ ో ఒక ాలంల , ఏ ో ఒక ేశంల
(ప శ
ే ంల ) యమ ల లక ం య
ె వచు ? లక, ేశ ాల యమ లను అనుస ం ల ? అ
ం , ఏ శ
ే ంల , ఏ ాలంల ేయ మన అనుక లత ఉంట ం ో ఆ ప ారం ేయ ల
ె ా ర.

339
 ఒ ర ఉ ాసన ండ ద ాఖల ప
ె బ నప డ పం ద, ాణ ద మన గ
ాటల ఏ ో ఒకట య
ే ల? అ ం , ఉ ాసనల ర ఒకట అ ాట ధ ా ల న ం ా
ఉన ప డ ఉ థ యం ే ఉ ాసనలక న ం క ం ర ర ా ెయ ల శ ం ర.
బహ సూతం 3-3వ ాదంల ఈ ప ారం ా ఉ ాసన ేయ మ ందు ా ెల సు ద న ాట
వ ం , ఆ త ా త ఉ ాస ె ా ర.

ప ాస వం|

“అ తస ం య ఉప షదం ా ఖ ా మః|”

పరమ త వ ాలౖన (పరమ త నుం ర ప న) ల క వసువ ల ఉత ృష న వ

ే
దృ ి ే ా , బహ దృ ి ే ా సంస ంచబ ఎక డ ఉ ా ించబడ త అ ‘ప ాసన’ల
ెప పబడ త . అ య తృ య ను ాకంల సం ాసన అ ర ‘అ తస ం
య’ ఇ గంథం ే ప ా ంచబ . “పరస కరస ం ” అ ాణ ె ి న ధం ా
వ ాలక పరస ర ా ప ం ఉం ల
ే ఉచ ంచడం సం త అనబడ త ం . ఇట వంట సం త క
ఉ ాసన, సం ాసన. “అ ల కమ ౌ ష ”, “ మ స ం ఇ చ ”ే మ న గ త ల
ప ారం ‘ప ాసన’ అను ర ఒకట అ అ దు లౖన ఆశయ ల ఉ ాస ప ా ాలను
ె ం . కనుక, “మ స ం ః” అ మ సం తల ా బహ వచనం ే ెప బడ త .

సం తల ఉన వ ాలను ఉ ా ిం ే పద ప
ె బడ ం .

“ఇ ” అ ంట ‘ష’ ా ా ఉతరవ అ న (తర ాత వ ే ) ‘ఏ’ ా ా పృ

ర పం ాను, త ా త గల ‘త’ ా ా దు ల క ర పం ాను ఈ ం ంట మధ గల
ఆ ా ాత కం ాను ెప బ ం . ా ాఖ కప ారం ‘త’ ా ా త ం వసుం . ావ న అ
సం నమ ప
ె బడ త ంద , “అ షం” ౖన ె ి నట “అ ః ప ర ర ప ” త క
ప ారం ప ర వ ా అ ర పం ాను, ఉతరవ ా ఆ త ర పం ాను ఈ ండ ాల సం అబవ
స ర పం ాను ఈ ం ంట సం దు దూపం ాను ంచడం ‘అ షం’ అనబడ త ం .
ఇల అ ద ం, అ పజం అ త మ ం ల ె ి న ప ారం అం ప ాసన అ
అనబడ త ం .

ౖన ె ి న ప ారం సం తల ల ా దృ ి ఉం ఉ ా ిం ల ప ా ంచబ ం . ఇక డ
‘మ స ం ాఖ ద” అ సలంల ‘ ద’ అ జ న ాచక న ‘ ’ త వ అ “ఇ
ా న ాస ” అను ాక ం ే “ ా ప ర ాణ ా త ౖ కక ా ణ ైః ా ప ణ స
ఉ ాస య ం భవ ” అను షం ే దం ప ర గ న కర ాండల ప
ె బ న
క ా ను ానం ేత ాపం ణంచడం ,ే ఇ ఉ ాస పకరణం కనుక “ ద” అను పదం ే ఉ ాసన
ెప బడ ం .

సం య ే పజయ ప ః బహ వర ే న సువ న ల న|

అను ే ఈ ఉ ాసనక ఫలం ఆమ ి కం (స రమ ), ఐ కం (ఇక డ, ఈ ల కంల

ప ా బల ర పం ా) ఐ ామ ి క నద ెప బడ ం .

ఇట “మ బ త ా ీత” “ఆ బ త ా త
ీ ” ఇ ా ా ల ే మన ఆదులను
(మనసు ను, ఆ త ) ప కల ా ం ప ాసన ేయవల ింద ంపబ ం .

340
 ప ాసనల అహం గహం లద ర . అన ా ‘అహం’ దృ ి లదన మ ట. టల ఉ ాస
(ఉ ా ింపబ ే ) ఉ ాసక లక (ఉ ా ిం ే ా ) అం క ం ర . అహంగహ ాసనలక
“ ే భ ే ాన ” ే ం ఉండ ా వ పకరవల వ
ే ా ా ం
మరణ నంతరం వ
ే ందుత డ . ఈ ప ారం ప ాసనక , అహంగహ ాసనక గల
అం క ం ర .

ఇ ే ధం ా చత ాను ాకంల “యశ న ామృష శ ర పః” ఇ గంథం ే ామ డ ,

ఆ గ ామ డ , ఐశ ర ామ డ జ ించద న హ మ ను ాన ాధన న మం ల ప ా ంచ
బ . ా ాట వరణను ఉ ం పంచమ, షష అను ా ాల ప ా ంపబ న అంగ ేవత
ఉ ాసన త ా త ‘అం ’ అ న బహ క ఉ ాసన ా భ ంచబ న ఉ ాస ప ఇక ౖ
వ ంచబడ ం .

భ ర వసు వ ాఏ ి ా హృతయః|

ఇ గంథం ే పంచమ ను ాకం అంగ ేవ ప క ా ా హృ తయం చూపబ ం .

అ ే ర ా “మహ” అను చత ర ా హృ క ప క ా సుక ంచవల ిం ా
ం .

“ ామ హ ౖ ం చత మ చమస ః ప దయ ”ే

త ైవ ప క ే న ా హృత నరం ధ |ే ( ా ఖ నం)

‘మ చమస ’ అ ర గల ర ిభ ాద త
ే చత స ంఖ క న “మహ” అ ా హృ
ా న ం ా ఉ ాసన సం ఉప ే ం నట ప
ె బడ ం . ఆ ా న ం ఇల వ ంచబడ ం .

మహ ఇ | తద హ | స ఆ | అజ న వ
ే ః| ( ై. ఉ.)

‘మహః’ అ చత ర ా హృ బహ ప రమ ం . ఇతరమ లౖన భ ా ా హృ

ేవతలను హస ా సదృశ న అం ాల ా ం ల ర.

మహ ఇ తద హ స ఆ అ న ేవ ః” ( ై. ఉ.)

భ ా ా హృ ేవతలను హస ా సదృశ న అం ాల ా ం , ‘మహః’ అ చత ర

ా హృ బహ వసువ అ ం ల , ప జ ా త ష న మవడం వల ఆ ‘మహః’
ా హృ ప జ బహ ర పం ా సు ంచడం య క న క అ ర . ఇక ౖ ల ా దృ ి
చూపబడ ం .

భ ా అయం ల కః| భ వ ఇత ంత | సువ త ల కః| మహ ఇ త ః ( ై.ఉ.)

భ ః అను ప కల పృ దృ ి , భ వః అను ప కల అంత దృ ి సువః అను ప కల

దు ల క ( ేవల క,ఆ ాశ) దృ ి ‘మహః’ అనుప కల ఆ త ర పం ా వ ంచడంల ఔ త ం ఈ
ధం ా ప
ె బ ం .

ఆ ే న ావ స ల ామ య |

ఆ త ే సర ల ాల ప ా ంపబ న ౖ వ వ ర సమ ాల అవ త .

341
 ఇక ౖ వ
ే దృ ి ఉ ాసన ే పద ర ించబడ ం . ‘భ ః’ అ ా హృ అ
స ర పం ాను, ‘భ వః’ అను ా హృ ాయ ర పం ాను, ‘సువః’ అను ా హృ చందమస
ర పం ాను ం ం ల చందు చుట గల న త మండల ల ప జమల ా
(ప ంచద న ా) స
ి ు య ఈ ప ా ం .

చనమ ా ావ స ా ణ జ ం ిమ య |

ఇం ా ద ర పం ా చూ -

భ ా ఋచః| భ వ ఇ ామ | సువ య ం ి| మహ ఇ బహ |

‘భ ః’ అను ా హృ ఋ దం ాను, ‘భ వః’ అను ా హృ ామ దం ాను, ‘సువః’ అను

ా హృ య దం ాను ‘మహః’ అను ా హృ పణవ ర పం ాను ం ం ల ,

బహ ణ ావ స మ య |

ష ం: ఓం ా ణ స ఃమ య -ప జ |

అ ల పణవం ప ంపబడ త యన ా, పణవం ఆరం ంచ బడ త య ఈ

ప ారం ా హృత లను దదృ ి ంచడం గ ం ెప బ ం .

భ ౖ ాణః భ వ ఇత ానః సువ ా నః మహ ఇత న |

‘భ ః’ అను ా హృ ాణర పం ాను, ‘భ వః’ అను ా హృ అ ాన ర పం ాను ‘సువః’

అను ా హృ ా న ర పం ాను ‘మహ’ అను ా హృ అన ర పం ాను ం ల ె ి
“అ న భ న ాణ సృప ” అను షం ే భక న అన ం ే ాణ ల తృ ప
ి డ త న ందున
‘మహ’ అను ా హృ అన ర పంల ంచడంల గల ఔ త ం ప
ె బ ం . ట ట వరణ
వలన ఇతర ా హృత య “మహ” అ ా హృ ా నమ, ా పకత మ క
ె ి నట ం .

ా ఏ శ తసశ త ా| చతసశ త ా హృతయః|

ఈ ప ారం న
ౖ ెప బ న లగ ా హృత ల ఒ క ట లగ ప ా ాల ా
ల క, ేవ , ద, ాణ ర ాల ా ంచడం వల తం ద 4x4 పద ర ా డశ సంఖ
సంప క న అయ . ఇంతవరక ప
ె బ నవ ప ాసనల.

ద స ద బహ | స ౖ ే ా బ మ వహ |

ఈ ప ారం ా ా హృ ర ప ప ాసన ే ా సమస ఇం వ

ే తల ప ార అ
ఫలం ప
ె బ ం . ౖ సూత ష ం 4-3-15 ల ా హృ ర ప ప ాసక లక బహ ల క ా ి
లద , ప కయందు బహ ాసన ే ా బహ ల క ా ి అ ర ం ర ాన బహ ల క ా ి
ల ప ంల ా హృత ాసక లక సర వ
ే ప జ త ం సంభ ంచదు క అ శం ం సమ నం
ెప బడ ం .

ద- పృ ా దృష ల క న ాట ా ా హృత లను ఉ ా ిం ే ార స ద బహ

వ మ ణ అను ాకం ‘సయ ఏ న హృదయ ఆ ాశః” అను ంట ప
ె బ న బహ ాసన ే న
ి
ాడవ డ.

342
 బహ ాసన ప నమ ఈ ా హృత ాసన అంగభ తమవడం వల
అంగభ ాసన ా అం భ త బహ ాసన ఈ ఫలం ె ి నట ఈ ండ ఉ ాసనల న ం
ావ ా హృత ాసక బహ ాస ారం ల సుంద “ ద స ద బహ ” ె ం .
కనుక అం ాంగ భ తం ా ఒ ఉ ాసన అవడం ే ెప బ న ఫల ధం లద ర ం ర . ‘సయ
ఏ న హృదయ ఆ ాశః’ అను ాకంల అం ర ప బహ ాసన ఇల ఉం .

ష పరమ స గ ణస ను ాస ే న హం గహ ా ా |

య “సయ ఏ న హృదయ ఆ ాశః త ి న యం ప ర మ మయః అమృ రణ యః”

పరమ త సగ ణ డ ా ఉ ా ింపబ ే ఉ ాసనల ‘అహంగహ ాసనల ’ అ

ెప బడ త . ఉ హరణ “సయ ఏ న ” ఇక డ హృదయ ాశ మధ వ అ న పరమ త
అ ప ర ష డ మ మయ గణ ష డ ా ఉ ా ించబడ త డ . అన ా హృదయ ప ండ కం
మధ ల అంగ ష ప త న ఆ ాశం ఉం . ఇట వంట ఆ ాశంల సంప ర న పరమ త (ప ర ష డ )
ఉ డ . పరమ త సర ా పక ేఅ అతణ ంద ఉ ాసన ేయడం సం హృదయ ానం
గ న ా ఉప ే ంచబడ ం .

“హృదయకమల మ ే సమ రద ాగం మనః ా త ర ం పభవ ”

“దృశ ేత గ య బ సూ య సూ దర ”

హృదయమధ ంల మనసు ను ఏ ాగమ ల ంచడం ా పరమ త ను ా త ంచు

వ గ ల సమర లవ త ర . ఇ ే “దృశ ేత గ య బ ” అను త ంతరం క
అరం క . “త ి న యం” అంట ‘అయం’ అ శబ ప గం ే ఆ ానం (హృదయ ప ండ కం)
పరమ త ా ర గ త కలద ప
ె బ ం . ఆ ప ారం హృదయవ అ న పరష డ
హృదయమధ మందు ఉ ాసక ల ే ఉ ా ింపబ న ా ై ఆ ఉ ాసక లను అనుగ సు డ . హృదయం
ఇట గ త కలద ‘దహర ద ’ ాం ల ద లందు క వ ంపబ ం .

బహ జ నం కల ార హృదయ మధ మం ,ే మనసు ే పరమ త ను ా త ంచు

క ంట ర . ఉ ాసక ల క అక డ ఉన ా మనసు ే సు ర . అందు ేత పరమ త
మ మయ డ . అన ా మనః ప నుడ ా, మ యమ గణ ష డ ా, “అమృ రణ యః”
అ “అమృతత ం- శ ా తం రణ ం, రణ యః-జ ర యః” అను షం ే శర త ా,
జ ర య డ ా ఉ ా ింప బడ చు డ . ఈ ప ారం ఉ ాస స ర ా ె ి ఈ ప ారం ఉ ాసన
ే ిన ఉ ాసక మర షం ెప బడ ం .

అన ణ ల | య ఏషసన ఇ ావలమ |ే న ః| య ా వర |ే వ హ ష క ాల|

ల ష న వరణ త క షం ప
ె బ ం . ప ారం మ ఖ ల ( ట )
ల పల హ మ ల (అంగ ట ) ౖన గల ామద ణ ా ‘ ల కల ’ అంట ర . ఈ
ల కమ లక మధ న స ల న ఒక మ ంస ఖండం లడత ఉంట ం . ా సం ే ా
ఇ గ స ర ే పత మగ ను. ఈ మ ంసఖండం అన ా స ాన గల సుష మ
పర శ ర ానం ా ెప బ ం . ఈ యందు ఏ ాగం ా ి ే బహ ా ర
మవ గ మగ ను. అందు ఈ సుష మ పర శ ర ానం ా అమృతత ా ి
మ రభ త నద ప
ె బడ ం . ఇ ే షయం క ప షత ల ను, ప షత ల ను “శతం

343
 ై ాచ హృదయస డః ాం మ ాసమ స ృ ై ా| తయ ఊర మ యన మృతత ” అ
ెప బ ం .

హృదయ నూటఒక డల య అందుల ఒకట సుష మ అ రసు ా

పస ం ఉంద , ా ాణ తమణం ే ప ర ష డ అమృత ందగలడ ఈ ేత
ెప బడ ం .

భ త ప ష |భ వఇ ాయ | సువ ే | మహ ఇ బహ ణ|

అన ా “అ ా ం య ైశ ర ం త ” అను షం వ ం న ా అ ా దుల క

ఐశ ా ందగలడ ఇ ే షయం “ఆ ా ాజ ” అను ే ప
ె బడ ంద
వ ంచబ ం . అన ా అ ా ేవతలక ా ా వ వహ ంపబడ త డ ా ాజవడం వల
“స ౖ ే ా బ మ వహ ” అ సమస ఇం ేవతల ప ార ప
ె బ ం . నుక
గంథమందు సర ేవ ప జ త ం సంభ ంచద ధం ప హ ంపబ ం .

ఈ ప ారం ప ంచబడడ ాక,“ఆ మనసస ం ాక శ ష ః తప జ నప ః”

ఇ త ల ే సర ాణ త క న
ై స ా త ా ఉ ా మ ం సర ేహ మ వ ,
సర ాగ ప అ ను. “ఏతత భవ ” ఆ ా ేహం ి ం క బహ తత జ నం ే నష న
అ ద కల ా ై (అ ద న ం న ా )ై వ మ న ( ప
ె బ ) స ర పం గల ా ను. వ మ న
మన ా ఆ ాశ శ రం కల ా ను. అన ా బహ ఆ ాశం వల మ ర త న శ రం స ర పం
గ , సర జగత క అ ానమగ ట ే స ా త క డ అవడం వల ఆ ాశం బహ క స ర పమ ,
అ ానమందు ఆ ించబ న స ర ాత క గం భ త నఅ ానం సత ం కనుక, ఆ ా ా
బహ త ం ెప డం య క అ బ ంచబడ ం .

“స త ”ఇ త ల ే ాణ ఇం య లక బహ ఉ దక డ బ ంచబడడం ే
ాణ త ఆ రమవడంవల ాణ ామం అ బహ క షణం అ ం .

మన ఆనన |

ష ం: - మనసః ఆననః య ి బహ ణ త మన ఆనన - బహ ణ అవగ ే స | య

షయ మ ఖం ప త జ మనః బ మ ఖం భవ త మహత ఖం మనసః ాప ”ే ఇ .

బహ ె యబడ ా (అన ా బహ ను ెల సు ా) మనసు క ఆనందం కల గ త ం . మనసు

ాపం క షయ లపట ప త ం బహ పట అ మ ఖ నప డ మనసు క ప సుఖం
ా ి ంద ే ప షత ల క నబ ం .

సమ ర తమలస ేతసః ిత ా త యత ఖం భ |

న శక ే వర త ం ాత స యం త స యం తదనఃకరణన గృహ |ే |

సమ ే ల ంపబ న మ న ం గల ై పరమ త క అ మ ఖం ా ప శ టబ న మనసు క

ా ిం ే సుఖం ఇల ంటద ాక ే వ ంప శక ం ాదు. తనంతట ను ా అంతఃకరణం ే గ ంప
వల ిం ేయ బహ ా ర నప డ క న మనసు క ఆనందం వర త మ
ెప బ ం .

344
 “ఏక ధత శవణ ” అన ా ఉ ాస ం ఎల ంట ో ఫలం క ఆ ధ న ా ఉంట ంద
ె ి నందువల అట వంట ా క న మ మయత గణ ష న బహ ను ఉ ా ిం బహ
ా ందవల ింద ఈ - “స య ఏ న హృదయ ఆ ాశ” అను అను ాకంల ెప బ ం .

ఇంతవరక వ ం న ైత య ఉప షత ల వ యందు తృ య అను ాక న

“సహ యశః” ల ాయత ష ాను ాకం “ఇ ా న ాస ” వరక ాయణ ా ను ారం
ాను, ఈ ఉ ాసనలను గ ం బహ సూత ష ంల ఆ య అ కరణ లందు రణ ే ి ర ం న
ప ారం ాను ఏక ాక త సం ా ంచ వ ంచబ న గం ప ామ సూ సంగహం ా
వ ంచబడ ం .

“సహ యశః” ( వ 3.3) అను ాకంల ఇంతక మ ందు ధ యనం ఉండడం

అ య సం ా ా ంచద న సం ాసన అ ప ా ంచబ ంద ె ి , చత ాను ాక న
“యశ ంద ా మృష శ ర పః” అ ంట ామ డ , ఆ గ ామ డ , ామ డ ఆచ ంచద న
జపహ మ మం లను ప ా ం నట ె ా ర . పంచమ, ష ాను ా ాలందు బహ ాసన ెప బ ం .
అందుల దట మ డ ా హృత లను ఆ రం ా స
ే ుక అంగ వ
ే త క ఉ ాసన, ‘మహః’ అను
లవ ా హృ అం స ర ప న బహ ాను ఉ ా ిం ల క ెప బ ం . ఇం ా, “తద హ స
ఆ ” అను ల “మహః” ా హృ బహ ర ప న ామ న ం ాను, ఆ అను శబం ే
సర ా పకత మ ెప బ .

ఆ త చన భ న
ే ా ి యతః ఇ త చ- ల క ేవ ద ాణ ా ా హృతయః యతః ఆ త
చంద బ న భ న
ే మ ాహృ ా ప , అతః మహ ఇ ా హృ ేః ఇత ా య ా పకత
త రః|

అను ా క గంథం ే ఆత క ా పకత ం ప

ె బ ం . “ ద స ద బహ ” అను
“ఇత న మచత ఇ శం ా ప రస రం జ తం చత ర ా హృ ామ త బ మ
షః” అను ష ంవల బహ ర పత ం ామ న ం ా ెప బ నట స షం. ఇ ే షయం ా కంల
ఇల వ ంపబ ం .

నరః ఏ కశః త ే న ఉ ాస ే న ఉ ా ఏ ః ా హృ ర ా స నరః అనంత ాను ా న

జయత షణౖర పవర మ నం బహ ఉ ా ఇత రః|

ప ారం షం ా ప
ె బ ం . అన ా-

ష ం: హృదయ ంతర పలభ త మ మయ ాన సమృద ే వమనం షణ ష ర పః

ధర గః జ య |ే

హృదయ ంతర పలభ త ం, మ మయత ం దల ా ారం ంచబ ాంతసమృదం అ

ా ా ల వరక షణ ష ర ప న ా ా ల ే ధర గం ెప బ ం .

“బ మ మయః రణ యః” ఇ ాల క న బహ అ హృదయ ాశంల

ఉ ా ిం ల ెప బ ం .

ఈ ప ారం ామ న ష ర పం ాను అం ాం ర పం ాను ప

ె బడడం ే పంచమ,
ష ాను ా ాల ప
ె బ న ఉ ాసన ఒక ట అ ర ం ర. ఏ వ తతల క ే ా ర పం ా

345
 ేయబ న ా హృత ాసనం ే బహ ాసనయందు అ ారం కల గ త ంద అట వంట బహ ాసన
ే ా హృదయ ాశం ానమ అక డ పరమ త ా ర గ త ఉంద ఆ ధం ా
బహ ాసన ే ా సుష మ ా అంత ష మణం తట ిసుంద ఇతర లక తట ించద ,
‘అన ణ ల ’ఇ గంథం ే ష మణ మ రం ెప బ ం .

తచ బహ ల క ా ిపర నస మ రస ఉపల ణం దషవ |

అ ష ం అనడం ఈ మ రంల బహ త వబ ధ బహ ాసక లక ా రణమ శం ం

వలం బహ ాసక లక మ త ఈ మ రమ ర ం ర.

ేన మ ణ ఉ ాసకస బహ ా ిర వ | తత ర షః అమ నవః|స ఏ న హ గమయ | ఇత మ నవ

దు ల క వ పర ణ బహ ాపణస ఉక | తత పరబ వ ాప శంక పరబహ ణ
గత సంభ ా ల క షర పం ార వ బహ ాస న ాప త | ఏవం ార బహ ల క ా ిః
ప ాస ా మప ీ శంక బహ ాస ా వ త ా త ”

“తత ర షః అమ నవః” అను దు ల కవ అ న ప ర ష డ ఉ ాసక బహ ను

ం ంచగలడ అనడం పరబహ యందు గ సంభ ంచదు. అన ా పరబ ను అ ర పంల
ందడ ా గ సంభ ంచదు. కనుక ార బహ ల క ా ి ఫలం ా ప
ె బ ం .
ా ఇక డ ఒక శంక కల గ త ం . నుక అను ాకంల “స ౖ ే ా బ మ వహ ” అ మహ
ఇ బహ ాసక ఫలం ప
ె బ ం .

ఈ అను ాకంల మ రన ా ష ం న ఉ ాసక “భ త ప ష ”

ఇ గంథం ే అ ా వ
ే తల ఐశ ర ా ి ర ప ఫలం, ిమ ట “ఆ ా ాజ ం” అ ా ాజ
ా ి ఫలం ెప బ ం . సమన యం ఎల ? అ శం ంచుక -

వ హ ర క ాల|

ఇట వంట గంథం ే మ రన ష మణర ప షం ంచబ ం . మ రన ా

ష ం న ా “ఆ త ర సంబంధమ మన త – ం ోగ బృహ రణ క ః ే
అ షమ సనన ”ఇ గంథం ే ా అ ా మ రం ెప బ ం .

అ ి వమ ఆ త ా ి శవణ ఆ ద ా ా స శ ఉకః| త ీత ా ం వర ణ,
ఇంద, పజ ప ల ా ం మ రమ ే స ాఽసంభవం ఆశంక దు ద ర ణ ః వృ ి ా సంబంధ
సంభ ా దు ల ాదూర ం వర ణ ల కస వర ణ ల ాదూర ం ఇంద పజ ప ల క ఃస శ
ఇత క |

అన ా బహ ాసక డ మ రన ా ష ం అ ా మ రం గ ం పయ ం ే
ా ఆ త ా ికంట మ ందు ా అ ాయ ల ాలక స శం సంభ సుంద , ఈ ల ాల
ా పయ ం ే ఉ ాసక ణ “తత ర ష అమ నవః స ఏ న హ గమయ ” ే అమ నవ న
ై ,
దు ల కవ అ న పరష ే బహ ా ి రక పం ింపబడ త న ట ెప న ందున ఆ ప ారం
బహ ల ా ే న ిమ ట వృష మ అ న ాట ర ష ా ం ఆ స ర పం
ప ర మందు ఉ ా ిం న ా హృత ాసన ఫలం ా అ ా ల కంల ప ం ా ల క
ఐశ ా ం అంగ ే ా పత ం ఆ ప , ా ాజ క ందును.

346
 ఈ ప ారం అ ప అ న ా “స ౖ ే ా బ మ వహ ” ప ారం అంగ ేవతలందర
ప ంచడం సంభవ మవ త ం . ా ాజ ా ి బహ ల క ా ి అ ప
ె బడ ం . ఈ ప ారం
ా ాజ ం ా ిం న ిమ ట ఈ బహ ల కంల ర ణ బహ తత ా ర న త ా త బహ ల క
పళయ ాలంల “ఏతత భవ ” ఇ ే ప ా ంపబ న బహ ా ందడ హ
ే
వల మ , కమ మ అ ప
ె బడ ం .

ా ాజ ం ాపవ నః త ి వ బహ ల ర ణ బహ తత ా స బహ ల కస
అవ ా ేహ వల ం భవ అయమరః ఏతత భవ సమ మ తః ఏత ేవ అ త ా న
సూతత |

ా ాత తదధ ణ స తః పరమ ” (4-3-10)

“బహ ణ సహ ే స సం ా ప సంచ | పర ా కృ నః ప శ పర పద ”

అను క ౖ గం స షపర ం .

ఈ ప ారం ఉ ాస స ర పం, త క ప ారం ఉ ా ిం ే ా మ రన ా

ష ంచడం, అట ిమ ట అర ా మ రంగ ం ఆ య ల ాల ా ి ా బహ ల క ా ి
పర ంతం ె ి , ిమ ట అ ా వ
ే తల క ఐశ ా ం బహ త వబ నంతరం రణ
బహ ా ా ం ార బహ ల కంనుం మ ెం బహ ా ందడమ ేహ
వల ం అన ా కమమ ా ిసుంద ప
ె బ ం .

వల ే న ా ాంశం- ఉ ాసనల , ె ాగతక అవసరమ అందుల అహంగహ ాసన అ

ర బహ ాసన ే ా కమమ ల సుంద ె ి నట ం . ై య ఉప షత ల
మధమ ా ాన నుస ం ఇం ా ఉ ాసనల ెప బ గంథ సర ే సం ిం , స ో మ
ా ాన న బహ జ గ ం క మ చ టంచడం అవసరమ ఇక ౖ అ క సం పం ా
వ ంచబడ ం .

బహ జ నం
ఇంతవరక ఉ ాసనల ఆవశ కత, అను ాన ప ారం వ ంచబ . అందుల బహ ాసనక
బహ ల క ా ి ా అన ా బహ ల కంల బహ ా ర బ నంతరం బహ ాయ జ మ
కమమ ర ప ఫలం సంభ సుంద వ ంచడ ం . ఇట ౖ ా ాధన న బహ జ
గ ం వ ంచబడ ం .

మ ధర ,అర, ామ, ల లగ పర ా ాలల ఉతమ ప ర ారం. మన ా

జనన, మరణర ప సం ారబంధ మ అన ా సం ారమ అ వృ ం అనబడ త ం .

అ సమ ః ాచబంధ ఉ హృతః|

అ ెప బ ం . ఇ బహ జ క
ౖ ాధ ం. బహ జ నమంట ఆత క య ర జ నం.
“తం ౌ ప షదం ప ర షం పృ ” అను ఆత ఉప ష ైక దమ (ఉప షత ల ా
మత ల
ె సు ద న అ ) ె ం .

347
 “ఆ ై ద ం సర ”, “ఇద ం సర ం యదయమ ”, “తత మ ”ి ఇ ా ార జన
ఆత ను గ ం య ా గ ం ే జ నం. ఇ ే బహ జ నం. నుం ా ం ి ంచద
త ల ెప .

“ న ః పం ద ేయ య” “జ వ
ే వల ”

బహ ద వ భవ ” “క రః పత ా న ”ఇ త ల , ఇం ా

“పఠను ా ాణ యజను ే ా క ర ను క ా ణ భజను ేవ ః| ఆ ై క బ ేన ిమ ర ిద

బహ శ న ష |ి ” ( .చూ)

అను క చూ మణ వచ ల మన గన బ ై క జన త వ
ెప . బ ై క జ నమన ా వ,బహ లక ఐక సం ాదన. సం బహ రమన ా -
మ వః? వ డన ా ఎవర ? ఈశ ర డన ా ఎవర ? ఎవర ఏ ఉ ా కల ార ? ఇట వంట
పశ లక సమ నం ెల సు వ పయత ం, వరక ెల సు వడం. ఇం ా సూల సూ
శ రతయ గమ , భ తపంచక ర పణ ఆత క అన మయ శ పంచ ా కత ర పణ
మన గన అ అరం. ఇట వంట బహ ా ాధన చత షయ సంప కల ా అ ార ల
ర ం ర. ాబట ాధన చత షయమన ా ఏ ? అ ర ించవల ి ఉం . అరం ాధన
గం.

బ రఙ ాధనమ , అనరఙ ాధనమ అ ండ ల . అందుల త ౖ క కర జ తమ ,

ఉ ాసనల క బ రఙ ాధనం అ ర . కనుక దంల ఆ యందు కర రణ ే ి
క ా ను ానంవల త ఏర డ త ంద ె ి , తం ప ద న జ న ాధ న
అ గ ంచ మ ందు త ా ప హ ంచ ఏ ాగత సం ా ం ల , సం
కర ాం నంతరం ఉ ాసనను గ ం ఉప షత ల దట వ యందు ప ా ంచబ నట
ఇంతక మ ందు వ ంచబ ం . ఇట న
ౖ అంతరఙ ాధ గ ం రణ ేయబడ ం .

అంతరఙ ాధ ల ?అ ఏ ?
ాధ చత షయ వ ాల ఇల ఉ . (1) ఽ త వసు కమ (2)
ఇ మ రఫల గ ాగం అన ా ఐ క న ఆమ ి క న ఫల లను అనుభ ం ల క
లక ం ఉండడం (3) శమ షట సమ (4) మ మ త అన ా ఉత ట న చ క
ఉండడం. ఈ సమ య ాధన చత షయ సంప ా ెప బడ ం .

1. ఈ ెప బ న ాధ ల ప ర ప ర ం ఉత తర ాధనక ారణమ ర . ఇందుల ‘బహ సత

జగ ’ అను శ యర ప న ఽ త వసు కం.

2. ే బహ పర నం అ త గవసువ నందు శవణ దర దుల ే య గ ప , అన ా ాటయందు

ఏహ త కలగడ ాగం. ఈ ాలనుం ఏర ే మఖ ే గ ామం.

3. శమ షట సమ అన ా (1)శమం (2)దమం (3)ఉపర (4) (5)శద (6)సమ నం అ

ఆర . ట వ ాల ఇల ఉ .

348
శమమ : “ల క ా ా ా వృత స ల య వ ా శమః” అన ా అంత ం య గహం శమం.
అంత ం య గహమన ా బ , అహం ార, మనసు , తవృ ర ప న అంతఃకరణం
సర కర లనుం వ ంచుట ా స ల మందు యత న ి ల ఉండడ శమం.

దమమ :

ష భ ః ప ావృత ాపనం స స ళ ఉభ ా ం య ణ ం ా సదమః ప తః| ( .చూ.)

త , చ , త, , ఘ ణం య ల ఐదు జ ం య ల . ా , ాణ, ాద, ాయ

(గ దమ ), ఉపసల (జన ం యం) అ దు క ం య ల . ఈ ప ఇం య లను షయ లనుం
మర ం తమ తమ ళకమ లందు లపడ ‘దమం’ అనబడ త ం .

త ా దం బ ం య గహ దమ| (సూ. ష ం)

ఉపర : అంత ా హ కరణమ లను ౖరంతర ం ా (అంతరం లక ం ) బ హ న జగ షయక

ా ారంనుం మర ంప ే ి బ మ ఖం అ ల ేయడం ఉపర . అంట, ఇం యమ లను
షయదృ నుం
ి మర ంచడం.

యం వ ధయ ే ప ర షం ప ర షరభః సమదుఃఖ సుఖం రం ఽమృత య కల |ే

(భ. .2-15)

ఇంతక మ ందు “మ స ా సు య” ఇ కం ే ప
ె బ న ఇం య ల త షయ లౖన
శబ దుల , ాదుల సుఖ దుఃఖమ ల ే , ఉత ాల గల . అందు ే ాట స ంచడం
.

ేష హర ాదం మ ా ః| (శం. .)

ాదులయందు హరమ లను, దుఃఖమ ను ాటంచవలద ఉప ే ం

“ ా సహతః ం ఫల ?” ఇ ే శృణ ఇ .

భగవ అర నం ప ే వ మ క “యం నవ ధయ ”

అన ా త దర నంవల హర ాద ర త డ ాను, ర డ ాను ఉన పరష ష

జన మ లౖన సుఖదుఃఖ దుల ఇబ ం టవ అరం. సుఖదుఃఖ దుల అ త మ లవడం ఆ
ప ర ష డ ద ంద సహన స వం గల ా ై అర డవ డ అనడం ే ఆవశ కమ
తల ెప బ ం .

సహనం సర దుఃఖ మప ార ప ర క | ం ార ర తం ా గద |ే

సర దుఃఖ లను ప ారం లక ం ం ార ర తం ా ఏ ధ న ా ా ెంద

ఆల చన గల ా ై స ంచడం అ క చూ మణల ెప బ ం .

శ :

“శ మ గర ంత ా ష ా సః” ఇత చ .ే గ ర వ క ాక మందు ంత
ాక మ లందు ా సం క ఉండడ ‘శద’ అనబడ త ం .

349
 శ ానభ ే జ నం త రస ంయ ేం యః జ నం లబ ప ాం ా మ ణ గచ |

శద గల ాడ జ ందగలడ . వలం శ పర డ ఇం య యమం కల ాడ జ

ం అ ర ాలంల ఉత ృష న ాం ందగలడ .

సమ నం:

ద, ఆలస పమ లను టడం ా మనసు ను లకడ ా ఉంచడం సమ నం

అనబడ త ం . ఇ ే షయం -

సర ాపనం బ ఃే ే బహ ణ సర | తత మ న త కం న త తస ల లన |

ల లన ేయక ం ద బహ యందు బ లపడం సమ నమ ెప బ ం .

ఈ ప ారం ాధన చత షయ సంప ల మ డవ ైన శమదమ షట మ ాధనం ర ించబ ం .
ఇక వ న
ై మ మ త ం.

4. మ మ త ం:

అహం ా ా ే బం నజ న క |స స ర ావబ ేన క మమ | ( .చూ.)

స స ర పం బహ త స ర పమ ె యట ా అహం ార పభృ ే నం వరక గల

అజ న క లౖన బం లను ట ఇచ ంచడ మమ త మ ెప బడ ం .
సుపసన మమ త జ సుం .

సం ార బంధ ర ః కథం ా క భ | (ల ణం)

ఇ య సుదృ బ ా స ా ామ మ | (అనుకరణం)

ల కంల గృహం తగలబడ త న ప డ ఆ గృహంల గల ప ర ష డ అత వసర ే తన ా

ఉపశ ంప స
ే ు వ ాప త లను ఆ గృహంల ట ఆ గృహం లప ా
నట ాం ా క న బంధమ ా ఉపశ ంప ేసు వ షణ, ప ేషణ, ధ షణ అ
ఈషణ తయ ంద ఇచ ంచడ మమ త అ ర . ల కంల
ంతమం ఽ త వసు కం ఉన ప ట ౖ ాగ ం ఉండదు. కనుక ౖ ాగ ం క ల
అవసరం. ంతమం కం, ౖ ాగ ం ండూ ఉన ప ట ప ాదుల ఉంట . ావ న ాట
త ంచు వ శమదమ సంప క అవసర .

అ ఉ క ంతమం ఇచ ఉండదు. కనుక ఇతర మ డ ( ఽ త వసు

కం, ౖ ాగ ం, శమదమ సంప ) ాధ ల బట మమ త మ ల ాధనం క
అవసరం. కనుక , ఇట వంట ాధన చత షయం కల ా బ చరణక అ ా ాగలర “అ ఽ
బహ జ ా” అను సూత ష ం ‘అథ’ ాధన చత షయ సంపత నంతరం,‘ అతః’- ద ా ాలౖన
క ాస ఫల ల అ లౖనందువల బహ జ నంవల వబ క ర ప బహ ా రమ ాశ త
ర ప న ర ప ఫలం సంభ సుం . కనుక, ‘బహ జ ా’- బహ రం అ ండ ల.
బహ ప రం ఎట వంటద స ర ప ల ణ, తటస ల ణ ల ే ెల సు వడం ఒక ధం. మ ర
షయ న సంప ట వబ ా ెల సు వడం ం ో ధం. ఇందుల బహ ర షయ న
బహ ప ా ల ణ అ ం . అందుల దట తటస ల ణం.

350
 “య ా ఇమ భ జయ | నజ న | యత య న సం శ | త జ సస |
తద ” ( ై.ఉ.)

“అహం బ గ ష అన ాణ ష మ ే | బహ అ షణయ త ాయః”

ఇంతక మ ందు అన ాణ చ ాదుల బహ ను ల

ె సు నుటక రభ తమ ల , ాట
మధ బహ ను గ ంచవలన ె ి , ఇప డ ‘య ా’ అను ే బహ ల ణం మ య
బహ రం క ఉప శ
ే ం చూపబడ ం .

ెల సు వ అత ంత ఉత కత క న ‘భృగ ’ను గ ం వర ణ డ ఇల అ డ.

ఇమ ఆ ా ా పంచమ భ క ేహ ః రణ గ ా సమ ఃస ాణనశ యతః

వసునః జ య | ఉత చభ న వసు వ ి ం లభ | పయ - శం
ప పద మ భ యద సు అ సం శ ాకల న ప శ య నతరంగ బ దు ం
ఉత ి లయ ః సమ ే భవ తద జగదుత ి లయ ారణం వసు రయ త ేవ వసు త య
పృషం బహ | ( ష ం)

“ఆ ా ా పంచభ ల రణ వర ల ాయత సంభం వరక గల ాణ ల ఏ వసువ వల

ఉత న మయ , ఈ ఉత న న భ ల ఎవ వలన సు , ల కంల జలంనుం
ప టన భ ల ఏ వసువ ల నమవ త ఆ వసువ బహ అ , “త జ సస ” ఆ
బహ ప ా ల
ె సు నుమ అ ఉప ే ం న
ె ు.

ఈ ప ారం జగదుత , ి , లయ ారణ న వసువ బహ అ తటస ల ణం ెప బ ం . ఈ

ధ నల ణల ప
ె బ న బహ ర డ ావచు ను. అన ా ంచద న ాడ ావచు ను.
ా ఆ బహ క స ర ప ట పశ ఉద సుం . సమ నం ా “సత ం జ నమననం
బహ ” అను బహ క స ర ప ల ణ ె ం . ా మ ందు బహ తక
బహ ా రం ఫలమ , ఇ ే ఉప ష రమ ‘బహ పర ’ అను
సూత ా పన మ ఈ ం ధం ా ఈ మ డ ప ల అర ాం ా ాయణ ష ంల వ ం ర.
ఈ సూతంల ెప బ న బహ శబం “బృహ- బృ వృ ౌ” అ త వ వల ఏర ర శయ న వృ
అన ా త ద బ మ స వం కలద , సర శక తమ మ ా రక మం ా ష ంల
భగవ దుల ే ెప బ ం .

అ ి వ బహ త దబ మ కస వం సర జం సర శ | ( . .)

ఈ ధ న అ ా “సత ం జ నమననం బహ ” అ స షపర ం . “యః మన ా

ా త సః బహ ” అ ౖన ెప బ న ల ణ ల గల బహ ను ఎవర మన ా ా రం
ేసుక ంట ా ‘బహ ’ శబ ాచు డ .

న ౖ ానుదషవ హ ి ంచన|

ఇ త ల ఇతర ఇం య ల అ లక ం వలం మనసు ేత చ ంప

ేసు ద న బహ ప రమ ప
ె .

ే ామ జ ః| ( ై. సం.)

య చ మనస ా రం ర ా ౌచ ా పవృ సు ఖదుఃఖ ౌ వల ౖ వ గమ |ే ( . ా.)

351
 మ ర ప ష ప ాల చ ా ఇం య ల గ ంపబడ న ౖ ేతను,
భట ాదుల ే ెప బ న క ా కం ేతను స షం ా ప ా ంచబ ం . వల ే న షయం
ఇతర న మర ప ష ప ాల ఇతర ఇం య ల స యం మనసు ే గ ంచ బడ య ,
ా అసల ప రం మ తం వలం మనసు చ సుంద ెప బడ ం .

ౖ ఒక శంక- చ ా ఇం య ల అ లక బహ ప రం ఇట వంటద ద ాక ం ే
ప ా ంచబడ త న ందున ాసం క అ ఉం క ! అన ట ే “అనుదషవ ” అను ల
ెప బ న ‘అను’ అ పదం ాస ప ాద నంతరం మనసు ే చ ంప ేసుక బహ ప రం అ
సూ ంపబడ త న ందున అ ాస సమ త అ ర . అల అ ,ే బహ జ నం ాస గమ ,ే
ధ ా ఽధర మ ల ా క గమ మ లౖ ప స వం ా ఉన ట ా బహ ప రం క ప
అనవల ి వసుంద శం ం -

య దప ం బహ |

ఇ త ల బహ ప రం అప స వం కలద ప ా సున ందున దృ ాన

ౖషమ ం ే ప ా ాక ం ర .

“య ా ఇమ భ జయ ”

“సత ం జ నమననం బహ ”

దలౖన ఇతర ా ా ల ే తటస ల ణ,స ర ప ల ణ ల త న బహ ఏ బ ంపబ ం ో ఆ

బహ క “పజ నం బహ ” “అహం బ ఽ ి ” “తత మ ”ి ఇ మ ా ా ల ఎల బ ం
శవణ దుల ఎల ాయబడ ? అను షయ లను బ ంచ మ ందు ా బహ క మ
చరత ం గ ం ెల సు వల ి ఉం .

యన న ా నమను ే హ ర ఽమత | త ేవ బహ త ం దం య దమ ాస |ే (త.ఉ)

అను ఉప ష కం “ఏ ా ైతన ం మనసు ే చ ంప ేసు వ శక ం ా ో , ఏ ా

ైతన ం ే మనసు ప ా ంపబడ త ం ో అ ే ా ైతన ం బహ ా గ ంచమ , “ దం
య దమ ాస ”ే అను ఉ ాసక ల ా క న ాస ిద న ఏ బహ ను ఉ ా ి ా అ
మ ఖ బహ ాద ప
ె డం త
ే బహ క మ చరత ం ంచడం త
ే ,

య ా వర అ ాప మన ా స ా|

ఇ త ల బహ క ా చర ,మ చర ంచడం త
ే ,

“మన ౖ ానుదషవ ం”, “తం ౌ ప షదం ప ర షం పృ ”

ఇ త ల మ షయ , ఉప ష ే ద ెప డం పరస ర ర దం ా
ఉన ట కనబడ ం . కనుక సూ. . జ ా కరణంల బహ పమ ణ ద
ి ేఆ రణ అవసరం
ా ిసుం . ా ఏ పమ ణ ల ే ిదం ానప డ బహ జ స మవడం ఎల సగ త ంద
ం -

“తం ౌ ప షదం ప ర షం పృ ”

352
 అను ఉప షద క (ఉప షత ల ా ) ాక లక బహ చ ంచక
ఉప ష ే ద మ ప
ె డం ే బహ క జ స త ం సం సుంద ర ం ర.

స ప ాశ న ా త
ై ఘట దులవల మ జన సు రణ షయత ం సంభ ం నట ే
ఫల ా ప త ం సంభ సుంద -

ా ైతన ం బహ ” ఇత ఖ మ ాక జన య మ వృ ాపమ స తద ృ ర పయ
తత ద య పత గ హ ణ ః ద త ర వర ే ( ా. .)

అను గంథం ే బహ క మ షయత ం అన ా ఫల ా ప త ం సంభ ంచక వృ

షయత ం సంభ సుంద -

న అ ా ః వృ ేః ప జ నత ం సంభవ షయ సంబంధ వ వృ ార జనక |

ఇ గంథం త
ే ధ ా ఽధర జ నం వల బహ జ నం ప ం ాద సమ ం ర .

ంచ బ ర ఖః ప ర షః య సన శబ ా ే న బహ న అనర ఖ ం సూ వసు ర పణ
క శల ం ఏ ా ాం బ వృ ం సం ాదయ త అ బ వృ ః పత ాత సంబధ త ా ాస
ా ా నుగ ణ ద భమం ాక ర బహ ా ర ఇత చ |ే ( ా. )

ఏ పరష డ సన శబ ల ే ెప బడ త న బహ జ నం త
ే , అంతర ఖ న
సూ ాసు ర పణల సల ం క న బ వృ ఎప డ సం ా సుం ో అప డ బ వృ
పత ాత సంబం ం త ా ా ా త మ ాక ం క ామర ం త
ే వబహ లక గల ద
భమ ాక సుం . ఇ ే బహ ా రమ ెప బడ ం .

ే ం య దుల కంట క న ా త
ై న ం బహ అ , తటస ల ణ, స ర ప ల ణ
ర ప న అ ాంతర ాక ం ే శ యం ేసుక న ా “అహం బ ి ” “తత మ ”ి ఇ
మ ా ా ల ే బహ ా రం కల గ త ంద , ై.ఉ. ఆనందవ 1వ అను ాకంల ( ా. .)
బహ ా ప జనం వబ క త రమ రయం. అట వంట రయం సం శవణ,
మన దుల అవసరమ “ఆ ా దషవ ః త ితవ ః” ఇ త ల బ సు .

య ోక సదు వ శవణం కరవ | (మ ం.ఉ)

ప ల ా కర బహ ణ దమ య స కృతః కృ ే న త జ రం సదుర
ా గ ే స ణః యం బహ షం|

కర వల జ ం న ల ాల అ ల ప ం అకృత న త న ం యమ ణ కర ే
ి ంచద గ ం బహ ణడ అస ృహను ెందు డ . మ
ి ట ాధన న
బహ జ నం తం బహ జ న సంపను న
ై సదుర వ ల స ధల హసమందు కల ా ై ం ల
త రం. అట వంట సర ైన గ ర వ నుం బహ ను గ ం ెల సు ాల ప
ె బ ం .

“ వ శవణం కరవ |”

“ తవ స బహ ణః క ద

“తం ౌ ప షదం ప ర షం పృ ద న ను త
ే ం బృహనం” ( ై.బ .)

353
 టవల పరమ త క
ై సమ గమ డ ెల ం . ా మంత బహ ణ
సమ యత క న దం. “మంత బ హ ణ ద మ ేయ ” (ఆ. . ప ష సూతం).
ప ారం పరమ త ద దు డ , ా బహ జ న బ ధ ా ా ల దమంతటల ను క ించడం లదు
కనుక దంవల బహ ల
ె సు వడం అ ెప డం ఎల క దుర త ంద శంక వసుం . “తం
ౌ ప షదం” అను సం ాదం ే ద శబ ఉప షత రం ా సం ంప ే ,ి ఇక డ దం అంట
ఉప షత ల అ అరం ప
ె ా .

లష ైలవ ే ే శ సు ః| (మ .ఉ.)

లల ైలం ఇ ఉన ట ా దంల ం ల (ఉప షత ల ) అల ఇ ఉ ట.

ా ఉప షత లల క కర , ఉ ాసనలక సంబం ం న ా ాల ండ ా ఉ . అ
ా కం ా ఉప షత ల బహ ప ాదన ప న న అ నందున ఉప ష ే దు డ , అట వంట
ఉప షత ల దంల ఉన ందున ద దు డ , ెప డం “ ద ”, “తం ౌ ప ష షద ” అను
ా ా లక త రమ గ ం .

ఇట “ ైశ స రహ వ ద ః” ఇ భగవ వచ లక క ా
బ వబ ధ ాలౖన ంత ా ా లం ే త రమ అట వంట ా ా ల ే సదుర స ాశంనుం
(సదుర వ ా) శవణం ేయ ల “సదుర ాఽ గ ే ”ఇ త ల క త ర ం.

సదుర వ నుం ంత ాక రణ త క శవణం య

ె ల ర ం ర. ా ఇక డ
శవణం య
ే డమంట గ ర వ ార ె ి న ా ా ఆనుప ా నడం మ తం ాదు. ఉపకమ
ష ధ ం ాల ంత ా ాల త ర రయం య
ే .

ష ధ ంగమ ల
ంత ా ాల త ర రయం య
ే అవసర న ఆర ల ాధ ల ష ధ
ం ాల ా నబ .అ -

1. ఉపకమ ఉపసం ర 2. అ స 3. అప ర 4. ఫలం 5. అర ాద 6. ఉపప

ఉపకమ ఉపసం ాలక ఏక ాక త సం ఈ ండూ ఒ అ ా బ ం . ‘అ స’ మన ా

అ ై త పరబహ ను బ ం ే ంత ా ా లను ఆవృ ే ి బ ంచడం. ‘అప ర ’ అన ా ఇతర
పమ ణ ల ే ె యబడ స యంప ాశ న బహ స ర ా ప ా ంచడం. అ ై త బహ జ
జ ద నర వృ ఫలమ దజ న ం ప ర కం ా అ ద జ సు ంచడం- ‘అర ా ల ’.
ారణర ప న బహ క త రభ త న జగత లక అ క ఉప షత లల ద ా
ప ా ంచడ మ ‘ఉపప ’. ఈ ష ధ ం ాల వబ క అ ా రయం స
ే ుక ంట శవణం
ేయ . ఇ ే షయం ం ో గ ప ాఠకంల –

“స ేవ దమగ ఆ ీ ”

“ఏక ాఽ య ”

అను ా ాల ే ర ా క న సదూప న సజ య, జ య ా గత ద న న
బహ ను ఉపక ం -

“ఐత త ద ం సర ”

354
 “తత త ం”

“స ఆ తత మ ి త ”

అ ఉపసం రం ేయబ ం . వల అ య బహ ద ప ాద మ ెల ం . ఈ
పకరణంల “తత మ ”ి ప ాయల ఆవృ య
ే బ ం . కనుక ‘అ స’ అను ంగం
ఉపపన ం .

ఈ బహ అ పమ ణ నర గమ ం ానందున, (ఇతర పమ ణ ల ే ెల సు వడం ాధ ం ాదు

కనుక) “అప ర త” అను ంగం ఉపపన ం.

త ై త బహ ా ం పజ , త ేజ ఽసృజత|

ఇ ా ా ల సృ ా దులను బ సు , సృ ి ప ాదనయందు త ర ం ాదు. బహ ను

పశం ించడమం ే త ర ం గల ‘అర ా ల ’ అ ర ం ర.

య మ ఏ ేన మృ ణన జ ేన సర ం మృన యం జ తం ా |

ఇ ా ా ల ే బహ ర పణయందు చూపబ న మృ దృ ా ల ఉపపత ల .

ఈ ధం ా ష ధ ం ాల ంత ా ా లక బహ త వబ ధయం ే త రమ
శ ంచ వచు ను.

మ ాణ ం ఆ మ వ ానతః బ త వ త ర ః శవణం భ | ( .పం)

మననం
న ా ా ల శవణం దట . మ ందు ా ాట . అల న ాట ాక రణల
చూపబ న య క ల ే శవణ చరమగ శ రల అ దృఢం స
ే ు వ న ాట
మననం ( ంతన) ేయ .

మననం మయ రను ంతన య సు న ష తర ః ంత త నుగ త ఏవ తర ః

అనుభ ాంగ ే న ఆశయ |ే

త నుగ లౖన య క ల ే అప జ ప బంధకం అ న ఆవరణ దులను వ ంప

ేయ ే ంతనం మననం అ ర.

ప ారం ల కంల ఘట ాశ మ ా ా ాల ఘట,మఠ ర ప న ఉ ాధుల న ంచ ా ల గడ

ఉ ా దం ే న ం ా చ ం న తర ాత ఏకర పం ా నట , అ ద వల వ న అంతఃకరణ
ర ప న ఉ ా సంబంధంవల శ రల దం కనబ ఉ ా ర త దశల శ ర ల ఇదర
ఒకర ా ఉంట ర అ క పమ ణ ఉపపత ల ే ర ం ర.

సనం
ా మ త ా త ాం ా– ా|

నం ేయ ల ఇచ క కరవ త ం ా ించదు కనుక ల ణయ (ల ణ అను వృ )ే నం

అరం అ ర. త ాం (ఎలప డ ) బహ ప ా శ రల ఐ ా గ ం ంచడం,

355
 శ ర లక అ ా ం క సనయందు బ ా ావృ సహజం ా అపయత ం ా
కల గ త ం . అట వంట వృ (ప ) ిరం ా ఉంచు వ ే అ స “ స” అ ర.

ంత ా ా ప జనం “తత మ ”ి అ త క ప ారం ‘త ం’ పద ల న వ నక

(త ం-అన ా వ డ ) తత దల న బహ క (ఆ పదం ే ల ణ అను వృ ే సూ ంపబ ే బహ క )
గల అ సం ా ంచడ అ ల టప ా ంచబ ం .

ఈ ప ారం శవణ, మనన, సనల స యం శ ర లక అ ర ంచడంల

త ర ం ఉన మ ా ాల ఉ . అ (1) పజ నం బహ (2) అహం బ ఽ ి
(3) తత మ ి (4) అయమ అ .

ఈ మ ా ా ల ే ఉపల త న ఉప షజ తమం ంత ాసం ా ఉప ే ంపబడ త ంద

ఇంతక మ ందు ెప డ ం .ఈమ ాక చత షయం త
ే ను ఒ అరం ప ా ంచబడ ం .

త - న- చ ా పవృ న
ే అయం ల కః ర ప జ త |ే శబజ తం ణ గంధజ త
దం ఘ | శబజ తం ా క | ా దు అ ా రస దం జ ఇ య తత జ న మ త |

ఏ వసువ ల కంల చ ా ం య లక పవృ తం ా ఉం ల, ీ ర ా

చూ ం ో , శబ సమ య పద ాక ర పం ా భ ం ో అ ే పజ న శబం ే ెప బ న ఆత . ఈ
ఆత సర ా పక న ేవ,మనుష ,ప ,ప ి ీ ాంతం అనుగత ఉన ఘట,మఠ, శ ా ాదుల
అనుగత న ఆ ాశతత ం వల తతదు ాద న ైతన ం ఒక ట అ (క ండల ను మఠంల ను
అ టల ను కనప ే ఆ ాశం ఒకట అ నట ా అంద ల నూ, అ టల నూ ఉం ే ైతన ం ఒకట అ )
అ ే బహ ప రమ ప
ె బడ ం .

‘అహం బ ి’ ఉ వచ న ఉత ృష న కృష న ఉ ాధుల ఆ ాశంవల ప ప ర న

ఆత ప ర బహ ా అ న సూల ేహంల అక డ గల హృదయ ాశ గత న బ
చ ం న ంగ ేహం క ాఽ ాలక ా ా ఉం పత ాత ా సు సున “బహ ” అహం
శబం ే ప
ె బడ ం . ల క వ వ రంల ‘ ను మనసు ఆల ం ను’ అను వ వ రంల అహం
పత చర న ల వ క ాసవస ర పం బహ ా ందుత ం . ావ న
పత ాత ‘బహ ’ అ ప
ె వచు ను.

“తత మ ”ి

“ఏక ాఽ య స మర ప వ త ” (పంచద )

“సృ ః ప ాధు ప స దృక ం త ర ”ే

“స ేవ దమగ ఆ ీ ”

ఇ త లవల ిద న వసువ ‘స ’ శబం ే ప

ె బడ ం . స అన ా ‘ఏక
ా య ” అంట “సజ య జ య స గత ద న ా జ ిత మర ప వ త ”
అ ప
ె బ ం . అన ా- మనుష లందర , మనుష ల ా ా , తనల ఉం ే అవయవ దం అ
మ డ ల ల , వల క అజ నం ప
ె బ న మ ర ప ల వంట ఏ ల
షర పం బహ అ ెప బ ం .

356
 ఘటక ‘స ’ శబం ే ెప బ న వసువ అ య న ఒ వసువ ా ఉన సజ య
జ య స గత ల ల తన క అజ నం ే ఆ ించబ న మర ాల న న ‘స ’
అ ర ం ర. ఇ సృ ి పత య నంతరంల (పళయం త ా త) ఒ వసువ ా ఉంట ఈ
ెప బ న షణ ష న అన ా ఏకత , సజ య ల లక వడమ షం క న
ష బహ తత ం ఆ ‘స ’ పద ల మ ే ం . అన ా తత ద ా రంల ఏక ేశమగ
సర జ ా త ం అందుల ైతన ర ప అ ా మ తం గ ంచుట అ అరం.

“తత ం పదల ఃఅ ీ ”

“ఏక ఏకత ం ాహ త ఇ య త ైక మనుభ య ”

అన ా ‘తత ం’ పదం ే ప
ె బ న పత గ న ం ‘బహ ’ అ , అన ా ‘త ’ పద ల ా
ఏక గ ంచడం అ ఏ ై ే కల ో అట వంట ఐక ం అనుభ ంపబడ ాక! తత ం పదల
పత గ న ం ‘బ ీ ’ అనుసం నం య
ే ద ం .

“అయమ బహ ”

“స ప ా ాఽప త ం అయ త మత ”

“అహం ా ా ే త పత ా ే య ”ే

ాధ ంతర ర ం (ఇతర ాధ ల అవసరం లక ం ) స యం ప ాశమ నం అవడం వల

‘పత త ం’ అను ల ‘అయం’ శబం ే ెప బడ ం . అహం ా ా ే న పపంచంనుం
ప ల మం ా ( నుకక ) ం . ావ న పత ాత అ ప
ె బడ ం .

ౖన ె ి న ధం ా ాస ర ద
ి న మ వృ ాప న అఖం క
ై రసస ర ప న
అప పత ాత ర ప న బహ యందు మ ాక చత షయం ే అప జ నం ఉద ంచడంవల
అట వంట జ త న ప ర ష డ ‘బహ ’ శబం ే ెప బడ త డ . అట వంట ప ర ష డ
పర ా ి గ త కల ాడవడం వల ‘పరమ ’ ఇ ‘ప ా ందుత డ ’ అరం. ఇక డ ‘పర’
శబ అన మ అరం ాదు. పరబహ వసువ అ యమవడం వల “ హ ి ంచన” ే
అన ం ంపబడ టవల ఉత ృషర ప అ ా ె ా .

ఇతర ప రజ లం మ య క ార అవడం కృష ం . ావ న బహ ప రం

ఉత ృష న అనడం య క అవ త ం . ఇట వంట బహ ను ం ే ప ర ష డ ఇ వర బహ అ
ఉ , ను బహ కంట ను న
ై వ డను అ భమ ట వడ బహ ను ందడం అ అరం.
అ అల ఉండ ా “బహ బ వ ా ” ష ం. అన ా బహ త, బహ ను ెల సుక న ాడ
బ అవ త డ,అ అరం.

య ఏవం ద, అహం బ ీ స ఇదం సర ం భవ | ( ా. .)

ష ం: “ ద తం గ య ం పర మ ” ఇ ా న పత ాత ప త భమః
శం త మ ి న శక ః” “ఆబ ల ాలం స ర ి ాణ ః పత ాత నః అహ త న మ నస పత ణ
స షం వ వ తమణ | ( ా. .)

357
 అన ా ఆ బ ల ాలం అంద త
ే ‘అహం’ శబం ేత పత ాత పత ం ా వ వహ ంపబడ ం .
వబ క ం. ఈ ఫల బహ తల అ న ారందర ం మకల ాగలర
ఉప షత ల ప
ె .

న జ న సు ాస స ాద త యః దస ః| ే బహ ల త ప ాన ాల
ప ామృ త మచ స ” ( .ఉ.)

“ గ తవృ ధః” ( ా. .సూ)

ష ం: త ా ా దస ః షయ గ ా వృత ః అత ఏవ య తయః యమన ల ః ఏ న

ే
జ నం తత ప ా న అ వరకం గసు షయ గ వృ ా త త
పృథగ ప గ ఉ భవ బహ ణః ల ”

ఇందుల ‘ల క’ శబం ే దర నం ెప బడ ం .

“దర నం ా రః త ి ను త స సం ా ల ణః ేప ర ాః దృ ాః ప ర ాః స
ప మచ |జ ష ేవమనుష కృత ఉతమ ధమ వః అప జక ఇ వ య సర ఇత కం
క మచనఇ శంక ప ాన ాల ఇత కం| సత జ న ేహ ా వసరః ఽయం ప ాన ాలః|
ప నః ేహగహణ ర త |త ి ప ాన ాల సం ార బంధ మచ |త ఽజ ఽ ి
పళయ ాల సూలసూ శ ా బంధ మచ ఏవ| ఇ శంక ప ామృ త క |
జగ రణ ే న ఉత ృషం పరం| తత జ నమన ణ శ రహత అమృతం దృ ాత ామృ
అ ా కృ దజ నః పళయ ాలఽ ి న మ చ | ను సూలసూ శ ా వ
ే మచ | జ నసు
ేహ ా వసర ఏవ దృ ాద ా కృ ద ి మ చ ఇ షః|

ఇంతక మ ందు ‘న కర ణ ’ ఇ మంతం కర పజ ధన గం ారణమ ె ి ం .

“తర కమ త ” “జ ేవ వల ”

వంట ఇతర త ల జన ాధనమ ె ా . ఇల ఉండ ా పరస ర ధం

సంభ సుంద ప ా సమన య “ న జ న” అ మంతం బ ం .

ం లన ా ఉప ష ాల. ాట ే ఉత న న జ నం సం ార వరకం అవడం ే

ష న జ నం అనబడ త . అట వంట జ నం ే వబ క ల ణర ప న అర శ యం
ేసుక న ా ప ర మంతమందు ప
ె బ న ా కర పజ ధన గం ే ి తవృ ధం ే
ఇం య యమం కల ా ర ల తం కల ా “ల కృదర ” అ త వ వల బహ ా రం
ేసుక న ా జ నం ేత ఈ సం ార బంధం నుం మక లవ త ర . జ నులౖన ా
ేహ ా వసరం ( ేహం ప వడమ తనువ ంచడం), ేహగహణం ( ే
ధ ంచడమ ప నరన ) పర నందువల (లక వడం )ే అట వంట అంత ాలంల జగ రణ న
తత జ నం త
ే ను ా , శనం ల అ ా కృ వస నుం సర ల (జ నులౖన ారందర ) వ వ ర
దశల గల ఉతమ, మధ మ, అధమ వ ను లౖ సం ారబంధం నుం మ క లవ త ర.

ఇక డ ఒక శంక కల గ త ం . జ నుల , ఆజ నుల క ేహ ాత ాలంల సం ార

బంధంనుం మ క లవ ర క ! అందుల జ నుల ష ? అ . అజ నుల ే వ ాన
ాలంల ేహం నుం మ క లౖ జగ రణ న సం ార బంధక న అ ా కృతం ( మర ప

358
 న మ ా కనపడ అవస, జర పమ న జగ రణ య న అజ నమ ) నుం మకల ార .
ర ా , ర పం ా ల ,ప ణమ అ త న, అంట ప ణ మం ెంద అ ా కృతం. ఈ వరన
బహ ప ా మత వ సుం . మర ప ర త న
ై బహ స ర ప డ గనుక అ ా కృత డ .
అంత ా అ , ఈశ ర డ క అంట ర . వ లంద ల నూ, ా హృదయ లల ఉం రణ
క ాడ కనుక అంత ా అ ర. ం ే బ ధ తను ర ాడ గనుక ఈశ ర డ క
అంట ర . జ నుల ేహ ా వసర ాలంల ేహంనుం ే ాక ఈ అ ా కృ వస నుం క మక
లవ త ర గ ం . ఇ ే అజ నులక జ నులక దం.

వల వ బ క ర పల ణ జ నం కల ార సర ల బహ జ నుల అ నందున
బహ జ నం ేత ర పపర ా ా అ గ ం ల ఇ ే పరమ త ర మ ప
ె బ ం .
దం మన బ సున ట ా ె ి “సత జ నమననం బ ” ే ఉ ే ంచబ న ఈ
పత గ హ ఎక డ ఉన ట ల
ె సుక ఏ ఫల ందుత డ “ ఽ ”ే క
ా ఖ నంల ఇల చూపబ ం .

గ య ం పర మ త |

“అన మయ నందమయ ం ం వ మణ ం పంచ ా ం సమ యః గ య ేతత ంచ

ా ా న ారణం అ ా కృతం త ేతత రమం త దం త అ ా కృతమ ీ ” ( ః)

ష ం: జగదుత ేః ా అ ా కృతత ం దర య | అ ా కృతత ం అమ రత ా న ాజస నః

అ ర బ హ ణ …….ఆ ాశ శబన సమ మనం | తస ఆ ాశస ఆ ాశ ాయ పంచమ భ త
ారణ పరమత ం త ి న రమ ా తం అవ త
ి ం బహ పత క వ యః బహ తయ |

“ ఽ ేస ా ామ సహ”

ష ం: సః పత గ క జ ప బహ ణ - సర జ ర ణ స ా ామ సర ాణ గ
ా సహ అ ే య గప య గపదనుభవ |

ల కంల పర ల ల లక పర తగ హల వ వ రం ఉన ట ా ౖ ‘గ హ’ల అన ా
జగదుత మ ందు పంచ ాల సమ యమ గ హల అస ష ప ా ఉం అ ా కృత శబం ే
ెప బడ త న అమ రత ామ ం ే ఆ ాశ ాయ పంచ మ భ లక ారణ న
పరమ ాశంల గల బహ ను పత గ హ ా ఏ ప ర ష డ ల
ె సుక ంట ో అన ా ఏ ె
ె యద న మ ట ఉండ ో , ఆ ధం ా ల
ె సుక న పరష డ ఏ ామ ( కను) ం క
ే
( ర క క) ందద న ఇతర ామమ ల ( కల ) ఉండ , అట వంట అ కలను
సర ాణ ల క అ ాలక అజ వల కమం ా ాక ం ‘య గప ేవ’ ఒ ా ౖన ెప బ న
వబ క జ నం కల ాడ ందగలడన వం ఈ ‘ ఽ ’ే అను ాక ం ప ా ం .

“ తం గ య ం పర మ ” అను ాయణ ర ల ష ంల ‘పర మ ’

అ అ క ర ాల ాఖ ల ే ి-

“తత పత గ ి”

“పత క వ బహ తయ ”

ఇ ా ాల వ ం ర. ా ఆ ా సంగ ం షం ా న
ౖ చూపడ ం .

359
 ఈ వబ క జ ర ప పర ా ా అ గ ంచగలడ ఈ ంద ఉదహ ంచబ న
ఉప ష బ ం .

“ న జ న”

“బహ ద న మ ః ఉప ష త ా రం” అ

“సత ం జ నమననం బహ ” ఇ

ా ఖ న సందర ంల ాయణ ష ంల వ ం న ప ా ం .

ావ న ఔప షద న బహ జ నం ఉతమ ప ర ార న ాధనమ ఇట వంట బహ

జ ంద దం ‘ఇ ’ ఇ ల ఆరం ంచబ , కర -ఉ ాసనలను బ ం
అంతమందు గల ఉప షత ల ంత ా ాల బహ జ బ ం ంద ెల సుక , ఇట వంట
బ ధయం ే త రమ జ సువ ల గ ం కర , ఉ ాసనల ా బహ జ నం ే
“ప మ చ స ” అను త క ప ారం ఈ సం ార బంధంనుం మ క లవ దుర ాక!

12 వ పకరణం సమ పం

“ దం - వన నం” అ “ రజన ిక” సంప రం

360