Uzemljenje elektroenergetskih uređaja

Uzemljenje podrazumeva skup sredstava i mera kojima se obezbeđuje

- normalan rad elektroenergetskih objekata i uređaja
- bezbedan rad i kretanje ljudi i životinja u blizini objekata
- zaštita ljudi i uređaja od prenapona i struja pri atmosferskim
pražnjenjima

Uzemljiti znači galvanski povezati provodnje delove uređaja sa
uzemljivačkim sistemom

Uzemljivački sistem čine uzemljivač i drugi metalni delovi koji su u
kontaktu sa tlom (zaštitna užad nadzemnih vodova, plaštovi kablovi i dr)

Uzemljivač predstavlja jedan ili više provodnika položenih u tlo tako da
je ostvaren neposredan kontakt sa tlom

Uzemljivači mogu biti horizontalni, vertikalni i kosi

Prema nameni uzemljenje može biti:
- zaštitno (uzemljenje metalnih delova koji ne pripadaju strujnom kolu
koji mogu da budu pod naponom u slučaju kvara)
- pogonsko (direktno ili preko impedanse, njime se obezbeđuje željena
funkcija strujnog kola)
- gromobransko (za odvođenje struje atmosferskog pražnjenja u tlo)
 Karakteristične veličine uzemljivača

Napon uzemljivača Uu se definiše kao razlika potencijala na koji dolazi

uzemljivač prilikom odvođenja struje u tlo i potencijala referentne
zemlje. Ova vrednost se poklapa sa potencijalom uzemljivača Vu

Otpor rasprostiranja uzemljivača Ru je otpor koji tlo suprostavlja
odvođenju struje Iu s uzemljivača:

Vu U u
Ru = =
Iu Iu

Impedansa uzemljenja Zu je impedansa koju pri frekvenciji 50 Hz

sistem uzemljenja suprostavlja odvođenju struje ka referentoj zemlji,
izračunava se kao paralelna veza otpora rasprostiranja uzemljivača i
impedanse uzemljenja nadzemnih i kablovskih vodova

Potencijalna razlika dodira Ed je razlika potencijala uzemljenog
objekata Vu i potencijala stajališta V0 na rastojanju 1m od objekta:

Ed = Vu − V0

Maksimalna vrednost potencijalna razlika dodira Em
Em = Vu − V0 min

Potencijalna razlika koraka Ek je potencijalna razlika koja na površini

zemlje može da se premosti korakom dužine 1m

Stvarni napon kojem se izlaže čovek je manji od Ed za pad napona
na prelaznoj otpornosti tlo-stopalo koja se izračunava kao otpor
rasprostiranja kružne ploče sa prečnikom De=0.16 m
ρ
Rs =
2 De

Napon dodira Ud pri kome će biti izložen čovek pri dodiru je:
Ed
Ud =
sd
Rs
gde je sd = 1 + = 1 + 1.5 ⋅ 10 −3 ⋅ ρ za Rč = 1000 Ω
2 Rč

Rs / 2

Ed Ud Rč

Napon koraka Uk pri kome će biti izložen čovek kada se pri koraku
premosti potencijalna razlika koraka Ek :
Ek
Uk =
sk
Rs
gde je sk = 1 + 2 ⋅ = 1 + 6 ⋅ 10 −3 ⋅ ρ za Rč = 1000 Ω
Rč

Rs

Ek Uk Rč

Rs
 Dimenzionisanje sistema uzemljenja

Sistem uzemljenja se dimenzioniše prema toplotnim opterećenjima i
naponima koji se javljaju u sistemu uzemljenja

Kao materijal za uzemljivače u tlu koriste pocinkovani čelik i bakar ili
drugi materijali sa odgovarajućim karakteristikama

Propisi su zadovoljeni ako su ispunjeni uslovi:

Ed
Ud = ≤ U doz
sd
E
U k = k ≤ U doz
sk

Dozvoljeni napon Udoz se računa zavisno od vremena trajanja kvara t :

 1000 V, t ≤ 0.075s
 75

U doz =  , 0.075s <t ≤ 1.153s
 t
 65 V, t ≥ 1.153s

Kritična faza srčanog ciklusa

Fibrilacione struje i dozvoljeni naponi: